y ti

a r a
B g
n
ika
W
G.JEFFERSON PALOLAN ELPOS
Ang Wika ay bahagi ng kultura at
kasaysayan ng bawat lugar. Ito rin
ay isang simbolismo tungo sa
pagkakakilanlan ng bawat
indibidwal. Sa pamamagitan ng
wika, ay nailalabas o napapahayag
natin ang ating mga emosyon ,
Ideya at saloobin, masaya man o
malungkot.
 Homogenous ng Wika
Nagsasabing ang wikang “pormal” ay
iba sa “naimbentong” wika. Ang
homogeneous na wika ay nabuo at
patuloy na ginagamit ng mga tao sa
kasalukuyan. Ito ay nangangahulugan na
may mga salitang magkakatulad ngunit
dahil sa paraan ng pagbaybay at
intonasyon o punto ay nagkakaroon ng
bagong kahulugan.
 Heterogenous ng Wika
Wikang iba-iba ayon sa lugar, grupo, at
pangangailangan ng paggamit nito.
Nagkakaroon ng maraming baryasyon
ng wika. Ang naging batayan ng mga
linggwistiko para magkaroon ng
heterogeneous na wika ay ang mga
masususing pag-aaral at pananaliksik
tungkol sa sosyolohikal at linggwistika.
 Pagkakaiba ng uri ng lipunan na
ginagalawan
 Heograpiya
 Antas ng Edukasyon
 Okupasyon
 Edad at Kasarian
 Uri ng pangkat-etniko na
kinabibilangan
 IDYOLE
K
REGISTER DAYALE
K

BARA
CREOLE
YTI SOSYOLE

NG K

WIKA
PIDGIN ETNOLEK

EKOLE
K
 Idyolek
 Ito ay pansariling paraan o istilo sa
pagsasalita. Makikita rito ang katangian
• Ito ay pansariling paraan o istilo sa pagsasalita.
at kakanyahang natatangi
Makikita rito ang katangian ng taong
at kakanyahang
nagsasalita.
natatangi ng taong nagsasalita.
Halimbawa:
 Ang idyolek ni Marc Logan – paggamit ng
Halimbawa:
salitang magkakatugma
• Ang idyolek ni Marc Logan – paggamit ng salitang
 Ang idyolek ni Mike Enriquez – hindi
magkakatugma
naming kayo
• Ang idyolek tatantanan
ni Mike Enriquez – hindi naming kayo
 Ang tatantanan
idyolek ni Kris Aquino -Aha!,
• Ang idyolek ni Kris Aquino - Aha!, ha, ha…
ha,
ha…okey!okey!
Darla! Darla!
 dayalek
 Ito ang barayti ng wikang ginagamit sa
isang pangkat ng mga tao mula sa isang
partikular na lugar tulad ng lalawigan,
rehiyon at bayan. Ang barayti ng wikang
nalilikha ng dimensyong heograpiko.
 Halimbawa:
 Tagalog = Bakit?
 Batangas = Bakit ga?
 Ilocos = Bakit ngay?
 Pangasinan = Bakit ei?
 Tagalog = Nalilito ako
 Bisaya = Nalilibog ako
 SOSYOlek
 Sosyolek naman ang tawag sa barayting
nabubuo batay sa dimensyong sosyal o
nakabatay sa katayuan o antas panlipunan.
Tinatawag din itong sosyal (pamantayan) na
barayti ng wika dahil nakabatay ito sa mga
pangkat panlipunan, paniniwala,
oportunidad, kasarian, edad at iba pa.
Halimbawa:
 GAY LINGO :Churchill para sa sosyal,
Indiana jones para sa hindi sumipot,
begalou para sa malaki, Givenchy para sa
pahingi, Julie Andrews para sa mahuli.
 SOSYOlek
 COÑO : Let’s make kain na… wait lang
I’m calling Ana pa… We’ll gonna make pila
pa…It’s so haba na naman for sure.
 JEJEMON/JEJESPEAK :
-3ow phow, mUstAh nA phow kaOw?
-Hello po, kumusta po kayo?
-aQcKuHh iT2h-Ako ito
-iMiszqcHyuH -I miss you
 JARGON : abogado – exhibit, appeal,
complainant
guro – lesson plan, class record, Form 138
 ETNOlek
 Ito ay barayti ng wika mula sa mga etno-
iinggwistikong grupo. Ang salitang ito ay
nagmula sa pinagsamang etniko at dialek.
Taglay nito ang mga salitang nagiging
bahagi ng pagkakakilanlan ng isang
pangkat-etniko.
Halimbawa:
 Vakkul – gamit ng mga Ivatan na pantakip
sa ulo sa init man. o ulan

Bulanon – full moon Sadshak – kaligayahan

Kalipay – tuwa o ligaya Shuwa – dalawa
Palangga – mahal o Peshen - Preshen
minamahal
 EKOlek
 Barayti ng wika na kadalasang ginagamit
sa loob ng ating tahanan. Ito ang mga
salitang madalas na namumutawi sa
bibig ng mga bata at mga nakatatanda,
malimit itong ginagamit sa pang araw-
araw na pakikipagtalastasan.
Halimbawa:
 Palikuran – banyo o kubeta
 Silid tulogan o pahingahan – kuwarto
 Pamingganan – lalagyan ng plato
 Pappy – ama/tatay
 Momsy – nanay/ina
 PIDGIN
 Ito ay umusbong na bagong wika na
tinatawag sa Ingles na Nobody’s Native
Language o katutubong wikang di pag-
aari ninuman. Ito ay bunga ng pag-uusap
ng dalawang taong parehong may
magkaibang unang wika kaya’t di
magkaintindihan dahil hindi nila alam
ang wika ng isa’t isa kaya magkakaroon
sila ng “makeshift language.” Dahil dito
makakalikha sila ng isang wikang
pinaghalo ang kanya-kanya nilang unang
wika.
 PIDGIN
Halimbawa ng Pidgin:
 Ako kita ganda babae. (Nakakita ako ng
magandang babae.)

 Kayo bili alak akin. (Kayo na ang bumili

ng alak para sa akin.)

 Ako tinda damit maganda. (Ang

panindang damit ay maganda.)
 CREOLE
 Mga barayti ng wika na nadebelop dahil
sa mga pinaghalo-halong salita ng
indibidwal, mula sa magkaibang lugar
hanggang sa ito ay naging pangunahing
wika ng partikular na lugar.
Halimbawa:
Pinaghalong salita ng Tagalog at Espanyol
(ang. Chavacano), halong Arican at
Espanyol (ang Palenquero), at ang halong
Portuguese at Espanyol (ang Annobonese)
 REGISTER
 Ito ang barayti ng wika kung saan
naiaangkop ng isang nagsasalita ang uri
ng wikang ginagamit niya sa sitwasyon at
sa kausap.
 Nagagamit ng nagsasalita ang pormal na
tono ng pananalita kung ang kausap niya
ay isang taong may mataas na
katungkulan o kapangyarihan,
nakatatanda o hindi niya masyadong
kakilala.
 REGISTER
Halimbawa ng Reister:
 -Paggamit ng pormal na wika sa
simbahan, talumpati, pagpupulong at
pagsulat ng aklat pangwika o
pampanitikan o pormal na sanaysay.
 -Paggamit ng di pormal na wika sa
pagsulat ng komiks, talaarawan at liham
pangkaibigan o di pormal na paraan ng
pagsasalita kung
 ang kausap ay kaibigan, malalapit na
kapamilya, kaklase o kasing-edad.
 Maraming
Salamat sa
Pakikinig !
“Ang lahat ay hindi napipilit na mahinog,
maaaring dumaraan ito sa isang proseso”
G.JEFFERSON PALOLAN ELPOS LPT