Банката на Англија

Проф. Др. Саво Ашталкоски

Студент: Стефан Младеноски
 Вовед
• Целта на основање на Банката на Англија во 1694та година не лежи во тоа да таа биде
централна банка. Имено овој концепт не постоел во 17от век. Разликата помеѓу неа и
другите банки во тоа време лежела во тоа што на неа ѝ биле дадени привилегии во замена за
таа да прибира средства за владата. Кога станува збор за нејзината корпоративна форма таа
била формирана како акционерско друштво. Важно е да се напомене дека оваа форма не
била распространета во тоа време и можела да биде доделена само од страна на круната .
Додатно, важно е да се знае дека во времето на нејзиното основање сите банки можеле да
издаваат парични апоени, оваа практика била употребувана се до 1844 година кога Банката
на Англија го доби ексклузивното право за печатење на пари.
 Потекло
• После поразот на англиската флота од страна на Франција во 1690 година, владата на
Англија на чело со Вилијам III сакала да изгради силна морнарица и за таа цел владата
требало да позајми пари.
• Де факто биметалниот стандард бил воведен во тоа време. Но, до раните години на XVIII век
постоеше де факто златен стандард. Како што Банката постојано растела до точка каде што
таа доминирала во финансискиот систем, нејзината главна одговорност била да го одржи
стандардот.
 Банката на Англија и финансиската
стабилност
• Банките што го сочинувале банкарскиот систем кога била основана Банката на Англија биле
незначително променети откако истите излегле од средновековните златари. Без оглед на
другите активности со кои тие се занимавале, нивната клучна дејност била позајмување и
кредитирање.
• Да резимираме, сега можеме да ги видиме „суштинските одговорности“ на централната банка,
двете задачи што ниту една друга организација не може да ги изврши и се од суштинско
значење за функционирањето на модерен банкарски систем. Овие две задачи се одржување на
монетарната стабилност во смисла на дефинирани стабилни цени и дејствување како
последна инстанца заемодавец кога тоа е потребно.9 Банката на Англија својата прва задача ја
имала од самиот почеток. Додека пак втората ја стекнала до третата четвртина на
деветнаесеттиот век, преку комбинација на настани и притисок и аргументи на поединци.
 Комерцијалните Банки
• На почетокот на деветнаесеттиот век банките биле главно мали и без филијали. Секој шок за
системот фрлал сомнеж врз безбедноста на депозитите кои можеле да резултираат со бегство
на коминтентите, а природата на билансот на состојба на банката значеше дека дури и добро
однесувањето на банките можело да доведе до пропаѓање на истите.
• дури и банките со најдобро однесување можеле да пропаднат кога системот би го погодил
шок, а вториот дел за одржување на стабилноста на банкарскиот систем бил заемодавачот во
краен случај. Банките се научиле да бидат претпазливи и биле поддржани од давателот во
краен случај.
 Банката на Англија
• На крајот на осумнаесеттиот век и почетокот на деветнаесеттиот имало многу
придонесувачи за литературата во развој на променливото финансиско и монетарно
опкружување. И многу од нив се осврнале на прашањето за улогата на банката на Англија
како заемодавач во краен случај. Хенри Торнтон опишал како Банката треба да се однесува
во нормални времиња оставајќи ја понудата на пари „да вибрира само во одредени граници“,
но дека во време на затегање на ликвидноста Банката треба да го намали притисокот . Други,
како Томас Џоплин, исто така придонесоа, поттикнувајќи ја Банката како да се однесува
среде кризата од 1825 година. Банката, како што кажа, треба да ја зголеми емисијата на пари
за да ја надомести загубата на прометот.
 Регулаторна средина
• Златниот стандард беше построго дефиниран во Законот од 1844 година, но тој се покажа
премногу рестриктивен и кога се разви кризата од 1847 година, беше јасно дека Банката не
може да се придржува до законот и да го направи она што е потребно за финансиската
стабилност. Министерот потоа му напиша на гувернерот и привремено го ослободи од
потребата да се држи до барањата на Законот и така да може да се изврши неограничено
кредитирање.
 Заклучок
• Во насловот на овој семинарски труд беше поставено прашање. Дали целите на Банката произлегоа од
еволуција, инструкции или реакција? Краткиот одговор всушност може да биде „да“: сите тројца беа вклучени.
Монетарната цел еволуираше од почетната обврска на Банката да може да ги конвертира своите банкноти во
злато на барање. Ова беше формализирано во 1844 година и оттогаш се менува, иако многумина не направија
ништо повеќе од промена на формата на монетарната цел. Целта за финансиска стабилност беше усвоена од
страна на Банката како одговор на надворешните аргументи и притисокот од настаните; но пред тоа одвреме-
навреме го стабилизираше системот, на ad hoc основа и без формално објаснување или оправдување. Потоа
премина во вклучување во работењето на банките кои го сочинуваа британскиот банкарски систем, а потоа
преку законодавството се здоби со сè поформални и детални одговорности за однесувањето на овие банки.
• И на сето ова мора да се додаде уште една компликација. Можеби изгледа дека идеите кои ги водеа
активностите на Банката потекнуваат од приватниот сектор или владата, но честопати може да имало дискусии
и проток на идеи, пред да се дојде до заемно задоволителен заклучок и политика. Има малку информации за
ова. Долгата историја не дозволува секогаш да се раскаже едноставна и јасна приказна.
Благодарам за
вниманието