TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÔN ĐỨC THẮNG

Khoa KHXH&NV
Bộ môn Lý luận chính trị

CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC

Dành cho bậc đại học – không chuyên lý luận chính trị
Mã môn học: 306104

GV: ThS: Lê Thị Lan

Email: tg_lethilan@tdtu.edu.vn

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 1

 CHƯƠNG 2
SỨ MỆNH LỊCH SỬ
CỦA GIAI CẤP
CÔNG NHÂN

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 2

 NỘI DUNG

1 KHÁI NIỆM GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ SỨ

MỆNH LỊCH SỬ CỦA GCCN

2 GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ VIỆC THỰC

HIỆN SMLS CỦA GCCN HIỆN NAY

3 SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GCCN VIỆT NAM

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 3

 1.Khái niệm GCCN và sứ mệnh lịch sử của GCCN

1.1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân

Thuật ngữ
GCVS
GCVSHĐ

… GCCN

GCCNHĐ
GCCN
ĐCN

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 4

 Nhận diện đặc điểm
giai cấp công nhân qua
những hình ảnh sau?

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 5

 1.1. Khái niệm và đặc điểm của GCCN
Phương diện Phương diện
kinh tế - xã hội chính trị - XH
Thứ nhất, lao động
Thứ nhất, về Trực tiếp hay gián bằng phương thức
tiếp vận hành các công nghiệp, mang
phương thức tính xã hội hóa cao
CCSX có tính chất
lao động CN ngày càng hiện
đại và XH hóa cao Thứ hai, là con đẻ
của nền đại công
nghiệp, chủ thể của
Thứ hai, quá trình SXVC hiện
đại
trong mối Không sở hữu tư
quan hệ với liệu sản xuất chủ Thứ ba, có tính kỷ luật,
TLSX yếu của xã hội tổ chức cao, có tinh thần
cách mạng triệt để, tinh
thần hợp tác, đoàn kết
quốc tế cao.
03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 6
 Khái quát lịch sử các cuộc CMCN

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 7

 Đặc điểm của giai cấp công nhân

Phương thức lao Phương thức sản Phẩm chất đặc biệt
động xuất của g/c công nhân

Lao động bằng Là một giai cấp cách

phương thức công Là sản phẩm của mạng và có tinh thần
nghiệp với đặc trưng bản thân nền đại cách mạng triệt để với
công cụ lao động là công nghiệp, là phẩm chất đặc biệt về
máy móc, tạo ra năng chủ thể của quá tính tổ chức, kỷ luật lao
suất lao động cao, quá trình sản xuất vật động, tinh thần hợp tác,
trình lao động mang tinh thần đoàn kết, tinh
chất hiện đại
tính chất xã hội hóa thần đoàn kết quốc tế

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 8

 Khái niệm giai cấp công nhân
Giai cấp công nhân là một tập đoàn xã hội ổn định, hình
thành và phát triển cùng với quá trình phát triển của nền
công nghiệp hiện đại; Là giai cấp đại diện cho lực lượng
sản xuất tiên tiến; Là lực lượng chủ yếu của tiến trình
lịch sử quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội;

Ở các nước tư bản chủ nghĩa Ở các nước xã hội chủ nghĩa

Phải làm thuê Giai cấp công Hợp tác lao

Giai cấp công
cho giai cấp tư nhân cùng nhân động vì lợi ích
nhân là những
sản và bị g/c tư dân lao động chung của toàn
người không có
sản bóc lột giá làm chủ những xã hội trong đó
hoặc về cơ bản
trị thặng dư; tư liệu sản xuất có lợi ích chính
không có TLSX
03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN
chủ yếu đáng của mình. 9
 1.2. Nội dung & đặc điểm sứ mệnh lịch sử của GCCN

1.2.1. Nội dung sứ mệnh lịch sử của GCCN

1.2.2. Đặc điểm sứ mệnh lịch sử của GCCN

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 10

 1.2.1. Nội dung sứ mệnh lịch sử của GCCN
Thế nào là một giai cấp mang sứ mệnh lịch sử? Cộng sản chủ nghĩa
Cho đến nay đã có những g/c nào
mang sứ mệnh LS Tư bản chủ nghĩa
Tư sản >< công nhân

Phong kiến Địa chủ><nông dân Tư sản

Chiếm hữu nô lệ
Chủ nô><nô lệ Địa chủ
CSNT

G/C mang sứ mệnh lịch sử là g/c đứng ở vị trí trung tâm của HTKT-XH và
03/03/2023
đại diện cho PTSX tiến bộ nhất của thời đại.
306104_Chương 2- SMLSCGCCN 11
11
 Nội dung sứ mệnh lịch sử của GCCN

Nội
dung
XÓA BỎ xã hội tư bản chủ nghĩa
sứ
mệnh
lịch sử
của
XÂY DỰNG xã hội chủ nghĩa, CSCN
g/c
công
nhân
12

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 12

 1.2.1 Nội dung sứ mệnh lịch sử của GCCN
 Nội dung kinh tế:
Xóa bỏ chế độ tư hữu, xây dựng chế độ công hữu về tư liệu sản xuất

Là chủ thể của quá trình SX hiện đại, đại biểu cho QHSX
mới, tiên tiến nhất dựa trên chế độ công hữu về TLSX
Giai
Đại biểu cho lợi ích chung của xã hội
cấp
công Đóng vai trò nòng cốt trong quá trình giải phóng lực
nhân lượng sản xuất
Ở các nước XHCN, lực lượng đi đầu trong thực hiện
công nghiệp hóa, hiện đại hóa
03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 13
 1.2.1 Nội dung sứ mệnh lịch sử của GCCN
 Nội dung chính trị - xã hội
GCCN cùng với NDLĐ dưới sự lãnh đạo của ĐCS:

 Tiến hành cuộc cách mạng chính trị, lật đổ quyền thống trị của giai cấp
tư sản, xóa bỏ chế độ TBCN, giành quyền lực về tay g/c công nhân và
nhân dân lao động.
 Thiết lập nhà nước của dân, do dân, vì dân.
 Sử dụng nhà nước để xây dựng xã hội XHCN

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 14

 1.2.1 Nội dung sứ mệnh lịch sử của GCCN
 Nội dung văn hóa, tư tưởng:

 Đấu tranh khắc phục ý thức hệ tư sản và các tàn dư của hệ tư tưởng cũ.
 Giữ lại và cải tạo những giá trị phù hợp với điều kiện mới
 Xây dựng hệ giá trị mới: lao động, công bằng, dân chủ, bình đẳng và tự do.
Đồng thời, xây dựng và củng cố ý thức hệ tiên tiến của giai cấp công nhân
đó là Chủ nghĩa Mác - Lênin

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 15

 1.2.2. Đặc điểm sứ mệnh lịch sử của GCCN

a Xuất phát từ những tiền đề KT – XH của sản xuất

mang tính xã hội hóa

Là sự nghiệp cách mạng của bản thân g/c công nhân cùng
b
đông đảo quần chúng và mang lại lợi ích cho đa số.

c Không phải là thay thế chế độ sở hữu tư nhân này bằng

C
một chế độ sở hữu tư nhân khác mà là xóa bỏ triệt để
tư hữu về TLSX
Việc g/c công nhân giành lấy quyền lực thống trị XH là tiền
d đề để cải tạo toàn diện, sâu sắc và triệt để XH cũ và XD thành
công XH mới với mục tiêu cao nhất là giải phóng con người
16

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 16

 Tính xã hội hóa ngày càng của LLSX

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 17

 Tính xã hội hóa ngày càng cao của LLSX

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 18

 1.3. Những điều kiện quy định và thực hiện SMLS của GCCN

1.3.1. Điều kiện khách quan quy định SMLS của GCCN
1.3.2. Điều kiện chủ quan để GCCN thực hiện SMLS

1.Phân tích những điều kiện khách quan và chủ quan quy định sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân.(3đ)
2. Phân biệt giai cấp và tầng lớp. Giải thích tại sao GCCN là GC nắm lấy SMLS
thực hiện việc chuyển biến từ HTKT-XH CNTB lên CNXH mà không phải là
các giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức? (4đ)
3. Cuộc cách mạng công nghiệp lần 4 đã và đang tác động như thế nào đến
phương thức làm việc, trình độ và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân hiện
nay. (3đ)
03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 19
 •Phân biệt “giai cấp” với “tầng lớp XH”

Chỉ sự phân tầng, phân nhóm giữa những con

người trong 1 g/c theo địa vị & sự khác biệt
Tầng của họ trong g/c đó
lớp xã
hội Chỉ những người, những lực lượng XH tồn tại
trong nhiều PTSX, hoặc chưa thuộc PTSX
nào, hoặc không do 1 PTSX nào sinh ra

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 20

 1.3.1. Điều kiện khách quan quy định SMLS của GCCN

GCCN là con đẻ của nền đại CN, đại diện cho

Địa vị kinh tế PTSX tiên tiến, LLSX hiện đại → Giai cấp
của GCCN công nhân là lực lượng phá vỡ QHSX TBCN

Là con đẻ của nền sx công nghiệp, GCCN có được

những phẩm chất:
Địa vị CT – XH + Là g/c tiên phong CM, có tính thần CM triệt để.
của GCCN + Có tính tổ chức, kỉ luật
+ Có tính tự giác và ĐK trong cuộc ĐT tự giải phóng
mình và giải phóng XH (có bản chất quốc tế)
03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 21
 1.3.2. Điều kiện chủ quan để GCCN thực hiện SMLS

Sự phát triển của bản thân GCCN cả về số lượng và chất lượng.

Đảng Cộng sản – nhân tố chủ quan quan trọng nhất

Sự liên minh giai cấp giữa GCCN với GCND và các tầng lớp lao
động khác.

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 22

 Đảng
Cộng sản

Phong
Chủ trào
nghĩa công
Mác nhân

Quy luật chung

của sự ra đời ĐCS Lênin
trên thế giới

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 23

 SỰ RA ĐỜI CỦA ĐCS VIỆT NAM

Phong
trào công
Chủ nhân
Phong
nghĩa
trào yêu
Mác-
nước
Lênin
ĐCS Việt
Nam ra
đời

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 24

 2.GCCN và việc thực hiện SMLS của GCCN hiện nay
2.1. Giai cấp công nhân hiện nay

Vừa có những điểm

tương đồng, vừa có
những điểm khác biệt,
biến đổi trong điều
kiện lịch sử mới so
với g/c công nhân ở
thế kỉ XIX

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 25

 2.1. Giai cấp công nhân hiện nay
Điểm tương đồng
- Là LLSX hàng đầu của XH hiện đại.
- Vẫn bị g/c TS và CNTB bóc lột m
Xung đột về lợi ích cơ bản giữa
g/c TS & CN vẫn tồn tại
- Đi đầu đấu tranh chống CNTB….
- Phẩm chất g/c cách mạng
- ...
Biến đổi, khác biệt
- Có xu hướng tri thức hóa, trí tuệ hóa
- Tham gia vào sở hữu (trung lưu hóa)
- Tính chất XH hóa của lao động công nghiệp
mang nhiều biểu hiện mới.
- .....
- Ở một số nước XHCN, GCCN đã trở
thành giai cấp lãnh đạo thông qua đội tiền
phong là ĐCS

Lý luận về sứ mệnh lịch sử của g/c cn trong CN Mác - Lênin vẫn mang giá
trị KH và CM, vẫn có ý nghĩa thực tiễn to lớn, chỉ đạo cuộc đấu tranh CM hiện
nay của g/c cn, phong trào cn và quần chúng lao động, chống CNTB và lựa
chọn con đường XHCN trong sự306104_Chương
03/03/2023 phát triển của thế giới ngày nay.
2- SMLSCGCCN 26
 2. GCCN và việc thực hiện SMLS của GCCN hiện nay

2.2. Thực hiện SMLS của GCCN trên thế giới hiện nay

2.2.1. Về nội dung kinh tế - xã hội

2.2.1. Về nội dung chính

2.2.1. trị-
Về nội dung xã
chính trị- hội
xã hội

2.2.1. Về nội dung văn hóa, tư tưởng

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 27

 2.2. Thực hiện SMLS của GCCN trên TG hiện nay
KINH TẾ
-Giai cấp công nhân hiện
nay có cơ hội và điều
kiện tham gia trực tiếp
vào các lực lượng lao
động – dịch vụ trình độ
cao.
-Đấu tranh vì dân sinh,
dân chủ, tiến bộ xã hội
và CNXH.
-Mâu thuẫn lợi ích cơ
bản giữa GCCN &
GCTS ngày càng sâu sắc
ở từng quốc gia và trên
phạm vi toàn cầu
03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN
CHÍNH TRỊ - XH
- Ở các nước tư bản chủ
nghĩa, mục tiêu đấu
tranh trực tiếp của g/c
công nhân và nhân dân
lao động là chống bất
công và bất bình đẳng
xã hội.
- Đối với các nước
XHCN, nội dung chính trị
- xã hội của sứ mệnh
lịch sử giai cấp công
nhân hiện nay là lãnh
đạo thành công sự
nghiệp đổi mới, xây
dựng thành công chủ
nghĩa xã hội.
306104 -Chương 2
VĂN HÓA TƯ TƯỞNG
-Cuộc đấu tranh ý thức
hệ giá trị của giai cấp
công nhân với hệ giá trị
của giai cấp tư sản.
-Đấu tranh bảo vệ nền
tảng tư tưởng của Đảng
Cộng sản (Chủ nghĩa
Mác – Lênin), giáo dục
nhận thức và củng cố
niềm tin khoa học đối
với lý tưởng, mục tiêu
của CNXH.
28
 3. Sứ mệnh lịch sử của GCCN Việt Nam

3.1. Đặc điểm của GCCN Việt Nam

Định nghĩa:
“GCCN Việt Nam là một lực lượng xã hội to
lớn, đang phát triển, bao gồm những người
lao động chân tay và trí óc, làm công hưởng
lương trong các loại hình sản xuất kinh doanh
và dịch vụ công nghiệp hoặc sản xuất kinh
doanh, dịch vụ có tính chất công nghiệp”.

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 29

 3.1. Đặc điểm của GCCN Việt Nam
Đặc điểm của g/c công nhân Việt Nam
trong thời kỳ chống thực dân Pháp và
đế quốc Mỹ
• GCCN VN ra đời và phát triển gắn liền
với chính sách khai thác thuộc địa của
TD Pháp.
• Ra đời trước giai cấp tư sản Việt Nam
• Trực tiếp đối kháng với tư bản thực dân
Pháp,
• Có ý thức giai cấp và lập trường chính
trị vững vàng,
• Trưởng thành nhanh chóng về ý thức
chính trị của giai cấp, sớm giác ngộ lý
tưởng, mục tiêu cách mạng,
• Gắn bó mật thiết với các tầng lớp nhân
dân trong xã hội.
03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN
Đặc điểm của g/c công nhân Việt
Nam hiện nay
• Tăng nhanh về số lượng và chất lượng,
là giai cấp đi đầu trong sự nghiệp đẩy
mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa
• Đa dạng về cơ cấu nghề nghiệp, có mặt
trong mọi thành phần kinh tế nhưng
đội ngũ công nhân trong khu vực kinh
tế nhà nước là tiêu biểu, đóng vai trò
nòng cốt, chủ đạo.
• Công nhân tri thức, nắm vững khoa
học - công nghệ tiên tiến
• Là lực lượng nòng cốt của Đảng Cộng
sản Việt Nam
30
 3.2. Nội dung SMLS của GCCN VN hiện nay

Là giai cấp lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiên
Sứ phong là Đảng Cộng sản Việt Nam; giai cấp đại diện
mệnh cho phương thức sản xuất tiên tiến, giai cấp tiên
lịch sử phong trong sự nghiệp xây dựng CNXH, lực lượng đi
của đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
GCCN nước vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công
Việt bằng, dân chủ, văn minh, lực lượng nòng cốt trong
Nam liên minh GCCN với giai cấp nông dân và đội ngũ trí
thức dưới sự lãnh đạo của Đảng.

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 31

 3.2. Nội dung SMLS của GCCN Việt Nam hiện nay
KINH TẾ
Là nguồn nhân lực lao
động chủ yếu tham gia
phát triển nền kinh tế thị
trường hiện đại, định
hướng xã hội chủ nghĩa,
Đi đầu trong sự nghiệp
đẩy mạnh công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất
nước.
Thực hiện khối liên minh
công - nông - trí thức để
tạo ra những động lực
phát triển nông nghiệp -
nông thôn và nông dân ở
nước ta theo hướng phát
triển bền vững
03/03/2023
CHÍNH TRỊ - XH
- Giữ vững và tăng
cường vai trò lãnh đạo
của Đảng Cộng sản Việt
Nam;
- Giữ vững bản chất giai
cấp công nhân của Đảng,
vai trò tiên phong, gương
mẫu của cán bộ đảng
viên;
- Tăng cường xây dựng,
chỉnh đốn Đảng,
Cán bộ đảng viên trong
giai cấp công nhân phải
nêu cao trách nhiệm tiên
phong, đi đầu
306104_Chương 2- SMLSCGCCN
VĂN HÓA TƯ TƯỞNG
- Xây dựng và phát triển nền
văn hóa Việt Nam tiên tiến,
đậm đà bản sắc dân tộc.
- Xây dựng con người mới
XHCN
- Bảo vệ sự trong sáng của CN
Mác - Lênin và tư tưởng Hồ
Chí Minh, nền tảng tư tưởng
của Đảng;
- Chống lại những quan điểm
sai trái, xuyên tạc
Giáo dục cho các thế hệ công
nhân và lao động trẻ về ý thức
g/c, bản lĩnh chính trị, CN yêu
nước và CN quốc tế.
32
 3.3. Định hướng xây dựng GCCN VN hiện nay

1 Phát triển về số lượng, chất lượng và tổ chức.

2 Giáo dục nâng cao bản lĩnh chính trị cho g/c cn

Đào tạo trình độ chuyên môn, nghiệp vụ thích ứng với điều
3
kiện của nền sản xuất mới
4 Hoàn thiện các chế độ chính sách, an sinh, phúc lợi cho
người lao động

5 Lắng nghe và giải quyết kịp thời những tâm tư, nguyện vọng
chính đáng của g/c cn

33
03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 33
 3.3.2. Một số giải pháp chủ yếu

XD g/c cn XD g/c cn lớn

Nâng cao Tăng Đào tạo,
lớn mạnh, mạnh là trách
nhận thức, bồi
kiên định
cường, gắn kết
dưỡng,
nhiệm của cả hệ
củng cố chặt chẽ thống chính trị,
quan điểm nâng cao
khối với chiến của toàn XH và
về vai trò trình độ
lược phát sự nỗ lực vươn
lãnh đạo liên triển KT-
mọi mặt
lên của bản thân
của g/c cn minh cho cn,
XH, mỗi người cn,
thông qua công – không
CNH,HĐH sự tham gia
đội tiên ngừng trí
phong là
nông- đất nước,
thức hóa
đóng góp tích
trí hội nhập cực của người
ĐCS VN g/c cn
quốc tế sử dụng lđ.

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 34

 HẾT CHƯƠNG 2
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT !

03/03/2023 306104_Chương 2- SMLSCGCCN 35