KTCT c.2

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÔN ĐỨC THẮNG
Khoa KHXH&NV
Bộ môn Lý luận chính trị
KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN

Dành cho bậc đại học – không chuyên lý luận chính trị
Mã môn học: 306103
GV: TS. Nguyễn Công Hưng

Email: nguyenconghung@tdtu.edu.vn
Tel: 0913001145
306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của các chủ
01/10/2022 thể tham gia thị trường
1
Kết cấu môn học

Chương 1: Đối tượng, phương pháp nghiên cứu và chức năng của kinh
tế chính trị Mác - Lênin
Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của các chủ thể tham gia thị
trường
Chương 3: Giá trị thặng dư trong nền kinh tế thị trường
Chương 4: Cạnh tranh và độc quyền trong nền kinh tế thị trường
Chương 5: Kinh tế thị trường định hướng XHCN và các quan hệ lợi ích
kinh tế ở Việt nam
Chương 6: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế
của Việt nam
306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của các
01/10/2022 chủ thể tham gia thị trường
2
Quá trình ra đời, vận động và phát triển của

CNTB
Độ c q u y ền
ạn h t r an h
Tự do c
Nền SXHH
giản đơn
Học thuyết Học thuyết về

Học thuyết GT
giá trị CNTBĐQ &CNTBĐQNN
thặng dư
306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của các chủ thể
01/10/2022 tham gia thị trường
3
CHƯƠNG II: HÀNG HÓA, THỊ
TRƯỜNG VÀ VAI TRÒ CỦA CÁC CHỦ
THỂ THAM GIA THỊ TRƯỜNG
Cấu trúc chương 2
I. Lý luận của C.Mác về sản xuất hàng hóa và hàng hóa.
1. Sản xuất hàng hóa
2. Hàng hóa
3. Tiền
4. Dịch vụ và quan hệ trao đổi trong trường hợp một số yếu
tố khác hàng hóa thông thường ở điều kiện ngày nay
II.Thị trường và nền kinh tế thị trường
1. Khái niệm, phân loại và vai trò của thị trường
2. Nền kinh tế thị trường và một số quy luật chủ yếu của nền
kinh tế thị trường:
4
III. Vai trò của một số chủ thể tham gia thị trường:
1. Người sản xuất
2. Người tiêu dùng
3. Các chủ thể trung gian trong thị trường
4. Nhà nước
306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và

01/10/2022 5
vai trò của các chủ thể tham gia thị trường
I. Lý luận của C.Mác về sản xuất hàng hóa và hàng hóa.
1. Sản xuất hàng hóa
a. Khái niệm SXHH
Hai kiểu tổ chức sản xuất xã hội và sự khác nhau giữa chúng
Thỏa mãn nhu cầu của
SX TLSX + người LĐ Sản phẩm người trực tiếp SX
(tự cấp tự túc)
SXHH là kiểu tổ chức KT mà ở đó, Thỏa mãn nhu cầu của
sản phẩm sản xuất ra để trao đổi toàn XH (SXHH)
mua bán
Sx hh là nền sx để bán
6
b. Điều kiện ra đời và tồn tại sản xuất hàng hóa
Hai điều kiện
Phân công lao động xã hội Sự tách biệt (hay độc lập) về kinh
(PCLĐXH) tế giữa các chủ thể sản xuất
là sự phân chia Chuyên môn Sự tách biệt về lợi ích

lao động xã hội hóa LĐ & SX Nguyên nhân sự tách biệt:
ra thành các tất yếu Sự ra đời và tồn tại của chế
ngành, nghề, phải trao đổi độ tư hữu.
lĩnh vực SX sản phẩm cho KTTT sự tách biệt
khác nhau. nhau quyền sở hữu càng sâu sắc
7
PCLĐXH : Đ/k cần
Kết luận: SXHH Suy ngược lại
Sự tách biệt… :Đ/k đủ
Ý nghĩa thực tiễn của Liên hệ với nền kinh
việc nghiên cứu tế nước ta trước đây
SXHH
CN hóa, PCLĐXH Sự tách XD cơ cấu

HĐ hóa biệt về KT… KT nhiều TP
Muốn phát triển kinh tế HH phải phát triển đồng bộ cả 2 ĐK (2 cơ sở)

8
2. Hàng hóa
a. Khái niệm và thuộc tính của hàng hóa
 Khái niệm hàng hóa
 Thuộc tính của hàng hóa
b. Tính hai mặt của lao động sản xuất hàng hóa
c. Lượng giá trị và các nhân tố ảnh hưởng đến lượng giá trị của
hàng hóa

9
a. Khái niệm và thuộc tính của hàng hóa
 Khái niệm: hàng hóa là gì? Cách tiếp cận
+ Là SP của LĐ
+ Thỏa mãn nhu cầu
+ Thông qua trao đổi mua bán
Là sản phẩm của lao động , thỏa mãn nhu cầu nào đó của con người
thông qua trao đổi mua bán trước khi đi vào lĩnh vực tiêu dùng
10
Phân loại hàng hóa: hữu hình và vô hình
 Thuộc tính của hàng hóa. Cách tiếp cận

Thỏa mãn
Giá trị sử dụng Hai thuộc
nhu cầu
Hàng tính của
hóa hàng hóa
Trao đổi với
HH khác Giá trị
11
• Khái niệm: là công dụng của vật phẩn có thể thỏa
• Giá trị mãn nhu nào đó của con người
sử • Nguồn gốc: Thuộc tính tự nhiên
dụng • GTSD đối với người SX & người tiêu dùng
• Giá trị của hàng hóa. (Chỉ thể hiện trong trao đổi) Cách tiếp cận:
Muốn hiểu giá trị phải đi từ giá trị trao đổi
1m vải = 10kg thóc

Cơ sở của trao đổi là gì? Đi tìm Cơ sở chung của trao đổi
Cơ sở chumg của là hao phí LĐ để làm ra HH (kết tinh

trong HH) Được gọi là giá trị của HH
12
Các kết luận về giá trị
Thứ nhất: giá trị là hao phí lao động xã hội của người sản xuất
hàng hóa kết tinh trong hàng hóa.
Thứ hai: Giá trị là phạm trù kinh tế phản ánh quan hệ giữa những
người sản xuất & trao đổi HH
Thứ ba: Giá trị là phạm trù lịch sử
Bản chất của giá trị hàng hóa
Chú ý : Giá trị trao đổi là tỷ lệ, theo đó
các HH khác nhau trao đổi với nhau
là biểu hiện của giá trị. Đó là mối quan
hệ giữa nội dung và hình thức.
13
b. Tính hai mặt của lao động sản xuất hàng hóa
• Đặt vấn đề
Chỉ nghiên cứu lao động của những người sản xuất HH
Lao động cụ thể

LĐSXHH Hàng hóa
Lao động trừu tượng
306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của

01/10/2022 các chủ thể tham gia thị trường
14
b.1. Lao động cụ thể:
Khái niệm: Là LĐ có
ích được thực hiện với
nghề nghiệp chuyên
Lao động môn nhất định
cụ thể (LĐCT)
Sự của các LĐCT
(về đối tượng, công cụ,
phương thức & kết quả)
LĐCT tạo ra giá trị sử dụng

là phạm trù vĩnh viễn
15
b.2. Lao động trừu tượng: (LĐTT)

Lao động trừu tượng là sự hao phí sức lực (thể lực, trí
lực) nói chung của con người, không kể đến hình thức cụ thể
LĐTT tạo ra giá trị của hàng hóa. (v + m)
Là phạm trù lịch sử
Kết luận: giá trị là lao động trừu tượng của người SXHH
kết tinh trong hàng hóa.

16
• LĐCT biểu hiện tính chất tư nhân của lao động
• LĐTT biểu hiện tính chất xã hội của lao động
• Mâu thuẫn giữa lao động cụ thể với lao động trừu tượng và khả
năng “sản xuất thừa”?
• Chú ý : Phân biệt hai mặt của một lao động với hai loại lao
động.
• Ý nghĩa của lý luận tính hai mặt của lao động
17
Vì sao HH có 2 thuộc tính ?
Tạo ra
LĐ cụ thể GTSD
LĐ sản HH
xuất HH
LĐ trừu Tạo ra Giá trị
tượng

18
c. Lượng giá trị và các nhân tố ảnh hưởng đến lượng giá trị hh
Khi nói đến mặt lượng của giá trị HH, phải Giải quyết
ba vấn đề:
Thước đo lượng Các nhân tố ảnh hưởng Cấu thành (cấu trúc)
giá trị đến lượng giá trị giá trị HH
c.1. Thước đo lượng giá trị là gì?
Tại sao phải nghiên cứu

Cách tiếp cận:
lượng giá trị của HH ?
Giá trị HH = Hao phí lao động
Đo lường hao phí LĐ = Thời Gian LĐ
* Phân biệt TGLĐ cá biệt với TGLĐXHCT
01/10/2022 19
TGLĐCB Quyết định Giá trị cá biệt Khẳng định:

(Hao phí LĐCB) của HH Thước đo lượng
giá trị là
TGLĐXHCT Giá trị xã hội TGLĐXHCT
(Hao phí LĐXHCT) Quyết định
của HH

20
TGLĐXHCT là thời gian cần thiết * Trình độ trang thiết bị kỹ
để SX ra một hàng hóa trong điều thuật trung bình (trình độ KT)
kiện bình thường của xã hội, tức * Trình độ thành thạo khéo léo
là với: trung bình (trình độ tay nghề)
* Cường độ lao động trung
bình
TGLĐXHCT Các nhân tố ảnh hưởng đến

(Hao phí Quyết Giá trị XH
TGLĐXHCT = Các nhân tố
LĐXHCT) định của HH
ảnh hưởng đến GT HH

21
• Mối quan hệ giữa giá trị và giá cả HH
+ Giá trị là hao phí lao động + Giá cả là sự biểu hiện bằng
kết tinh trong HH tiền của giá trị
Giá trị quyết định giá cả. (Giá trị cao thì giá cả cao
và ngược lai)
+ Giá cả trong thị trường:

* Do giá trị quyết định là cơ bản
* Ảnh hưởng của các yếu tố khác như quan hệ cung cầu, cạnh
tranh, sức mua của tiền…….
22
c.2. Các nhân tố ảnh hưởng tới lượng giá trị hàng hóa:
Hai nhân tố
c.2.1. Năng suất c.2.2. Lao động phức tạp

lao động xã hội và lao động giản đơn
* Khái niệm
* Ảnh hưởng như thế nào tới giá trị (vai trò của NSLĐ đối với nền sản
xuất XH)
* Các nhân tố làm tăng, giảm NSLĐ
* Phân biệt tăng NSLĐ và tăng cường độ lao động
23
Khái niệm: Là năng lực sản xuất của LĐ được biểu hiện ở
lượng sản phẩm làm ra trong một đơn vị thời gian
hay thời gian cần thiết để làm ra một sản phẩm
Ảnh hưởng
đến GT HH Nghịch biến Cải tiến công cụ,
c.2.1. ứng dung công
NSLĐ Các nhân tố nghệ mới
ảnh hưởng đến Trình độ KT Nâng cao trình
XH
NSLĐXH độ, thù lao xứng
Người LĐ
đáng…
Quản lý Vừa là KH vừa
So sánh NSLĐ & CĐLĐ
là nghệ thuật
24
CĐLĐ : Mức độ Số lượng & chủng loại HH /đvị TG
khẩn trương, nặng Giá trị của tổng HH / đvị TG :
nhọc của LĐ Tăng
Giá trị của một đơn vị HH không đổi
Chú ý: Các nhân tố ảnh hưởng đến CĐLĐ và CĐLĐ trong Đ/K trình
độ SX còn thấp gợi ra những suy nghĩ gì ?
So sánh giữa tăng NSLĐ với tăng cường độ lao động
Tăng NSLĐ Tăng cường độ LĐ
Giống nhau Đều làm tăng số lượng chủng loại hàng hóa
Khác nhau:
Giá trị một đơn vị Giảm Không đổi
HH
Giá trị tổng HH/đvị Không đổi Tăng
TG01/10/2022 306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của
các chủ thể tham gia thị trường
25
So sánh
Tăng NSLLĐ ưu Số lượng, cường độ LĐ

việt hơn cả về
kinh tế lẫn nhân chủng loại.. (T/gian LĐ)
văn.
Đặt vấn đề: Giá trị HH NSLD

Nếu là doanh Giá cả
nghiệp lựa chọn
như thế nào ? Khẳng định vai trò của NSLĐ
đối với phát triển KT HH
26
c.2.2. Tính phức tạp hay giản đơn của LĐ

LĐ giản đơn : chưa qua đào tạo huấn luyện
LĐ phức tạp : Trải qua quá trình đào tạo huấn luyện
LĐ phức tạp là bội số của LĐ giản đơn

27
 Cấu thành lượng giá trị của hàng hóa
G=c+v+m
Trong đó : G: Giá trị hàng hóa
c: Giá trị TLSX đã sử dụng (được gọi là giá trị cũ)
v + m : Giá trị mới do LĐ sống tạo ra
G = c + (v+m)
G = Giá trị cũ + Giá trị mới
HPLĐ HPLĐ
G= +
quá khứ
01/10/2022 sống
chủ thể tham gia thị trường
28
Khái quát những nội dung nghiên cứu
trong chương
GTSD HH Bản chất 3 kết luận

Giá trị
Thước đo
LĐ cụ thể LĐ trừu tượng

Lượng Các nhân tố ảnh
hưởng đến lượng GT
c + v + m (cấu thành
LĐ tư nhân LĐ xã hội lượng giá trị)
Lý luận về tính hai mặt của

LĐ SXHH
SXHH
Sự tách biệt Hình thức biểu hiện của
PCLĐXH GT (tiền tệ)
về KT….
29
Bản chất
(3 kết luận)
Thước đo lượng giá trị
Lượng Các nhân tố ảnh hưởng

Giá trị
Cấu trúc của giá trị HH
Hình thức
Tiền tệ
biểu hiện
1. Nguồn gốc và bản chất của tiền tệ (TT)
2. Chức năng của tiền tệ
30
3. Tiền tệ
a. Nguồn gốc và bản chất của tiền: Nguồn gốc của tiền biểu
hiện ở sự phát triển của các hình thái giá trị
a.1. Hình thái ngẫu nhiên hay giản đơn
a.2. Hình thái đầy đủ hay mở rộng
a.3. Hình thái chung
a.4. Hình thái tiền tệ

31
a.1. Hình thái ngẫu nhiên hay giản đơn
1m vải = 10 kg thóc
Nhận xét: Hình thái giản đơn hay ngẫu nhiên thể hiện trình độ
phát triển thấp của LLSX
a.2. Hình thái mở rộng hay đầy đủ
10 kg thóc hoặc
1 cái rìu hoặc
1m vải = 20 kg khoai hoặc
0,01 gr vàng
v.v...........
* Nhận xét: Nhiều HH làm vật ngang giá
32
a.3. Hình thái chung của giá trị

1m vải
10 kg thóc 2 cái áo hoặc
1 cái rìu = 0,01 gr vàng
20 kg khoai (tùy phong tục tập quán từng vùng)
v.v........
* Nhận xét: Giá trị của các HH biểu hiện ở một số HH làm vật ngang
giá (tùy theo phong tục tập quán từng vùng)

33
a.4. Hình thái tiền tệ
1m vải hoặc
10 kg thóc hoặc
1 cái rìu hoặc = 0,01gr vàng
20 kg khoai
v.v..........
Vật ngang giá

chung được cố định
ở một hàng hóa (vàng)

34
• Kết luận về nguồn gốc và bản chất của tiền tệ

KL1. Tiền tệ ra đời là kết quả của quá trình phát triển lâu dài
của SX & TĐ hàng hóa.
KL2. (Bản chất) Tiền tệ là hàng hóa đặc biệt:
- Đóng vai trò vật ngang giá chung cho mọi HH
- Đo lường giá trị của thế giới hàng hóa
- Biểu hiện mối quan hệ giữa những người SX HH

35
b. Chức năng của tiền : năm chức năng
1.Thước đo giá trị
2.Phương tiện lưu thông
3. Phương tiện cất trữ
4. Phương tiện thanh toán
5. Tiền tệ thế giới

36
b.1. Thước đo giá trị

10kg thóc = 0,01gr vàng
•Vì tiền tệ cũng là HH có giá trị nên đo lường giá trị của HH khác
• Giá trị HH được đo lường bằng một lượng vàng nhất định (TT)
gọi là giá cả HH : # : Giá cả là sự biểu hiện bằng tiền của giá
trị - > Giá cả do giá trị quyết định
• Giá cả trong nền kinh tế thị trường
37
b.2. Phương tiện lưu thông

•Phân tích H–H và H–T–H
•TT tách Bán và Mua Khả năng khủng hoảng
b.3. Phương tiện thanh toán
b.4. Phương tiện cất trữ
b.5. Tiền tệ thế giới
38
4. Dịch vụ và quan hệ trao đổi trong trường hợp một số
yếu tố khác hàng hóa thông thường ở điều kiện ngày nay
a. Dịch vụ
- Là hàng hóa vô hình xét trong mối quan hệ giữa người
cung cấp và người hưởng thụ
- Dịch vụ trong thời kỳ của Mác và 2 khu vực của nền SX
b. Quan hệ trao đổi trong trường hợp một số yếu tố khác hàng hóa
thông thường ở điều kiện ngày nay
- Quan hệ trong trường hợp trao đổi quyền sử dụng đất
- Quan hệ trong trao đổi thương hiệu (danh tiếng)
39
- Quan hệ trong trao đổi, mua bán chứng khoán, chứng quyền và
một số giấy tờ có giá
Quyền sử dụng đất đai

Thương hiệu (danh tiếng) Đặc điểm chung
Chứng khoán, chứng quyền
Các giấy tờ có giá khác
có giá trị sử dụng, có giá cả được mua bán trao đổi,

không do lao động
trực tiếp tạo ra
01/10/2022 40
II.Thị trường và nền kinh tế thị trường
1. Khái niệm, phân loại và vai trò của thị trường
a. Khái niệm và phân loại thị trường
 Khái niệm
Nghĩa hẹp: Nghĩa rộng: Tổng hòa các mối
Nơi diễn ra quan hệ liên quan đến trao đổi Vận động theo
mua bán + các yếu tố tiền - các quy luật
các hành vi trao của thị trường
đổi mua bán hàng; dịch vụ mua bán….
 Phân loại thị trường: Dựa vào các tiêu chí khác nhau
TT cạnh tranh hoàn
Thị trường Thị trường Thị trường tự do, hảo và không hoàn
TLSX & trong nước và TT có điều tiết hảo
TLTD ngoài nước306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của các chủ
41
b. Vai trò của thị trường
Thứ nhất: là điều kiện, môi trường phát triển SX: Chú ý : là cầu nối
giữa SX & tiêu dùng
Thứ hai: Kích thích sáng tao, phân bổ các nguồn lực hiệu quả. Chú ý
phân bổ nguồn lực
Thứ ba: Gắn kết nền KT thành chỉnh thể và vai trò trong hội nhập
KTCơ chế thị trường:
• Là hệ thống các quan hệ KT mang tính tự điều chỉnh các cân đối
của nền KT theo yêu cầu các quy luật KT
• Là phương thức cơ bản để phân phối và sử dụng các yếu tố vật chất
của SX
• Chú ý: Phân biệt cơ chế thị trường với nền KTTT
42
2. Nền kinh tế thị trường và một số quy luật chủ yếu của
nền kinh tế thị trường:
a. Nền kinh tế thị trường: Khái niệm
KTTT là giai đoạn phát triển cao của KTHH, là kiểu tổ chức kinh tế mà ở đó
mọi quan hệ KT giữa những người sản xuất và tiêu thụ đều thông qua thị
trường
KTTT hình thành & phát triển là tất yếu KQ, là sản Kinh
phẩm tế
củathị
văntrường
minh nhân
tự do
Kinhloại
tế tự Kinh tế Kinh tế (sơ khai)
cấp tự túc hàng hóa thị trường Kinh tế thị trường hiện đại
là nền kinh tế được vận hành theo cơ chế thị trường, trong đó mọi quan
hệ SX, trao đổi đều thông qua thị trường, chịu sự tác động, điều tiết
của các quy luật thị trường.
01/10/2022 tham gia thị trường 43
 Đặc trưng phổ biến của nền kinh tế thị trường
- Sự đa dạng của các hình thức sở hữu về TLSX và đa
dạng các chủ thể KT
- Thị trường giữ vai trò quyết định trong việc phân bổ
và sử dụng hiệu quả các nguồn lực XH
- Giá cả hình thành theo nguyên tắc thị trường, cạnh tranh
vừa là môi trường, vừa là động lực thúc đẩy SX kinh doanh
- Là nền kinh tế mở, thị trường trong nước và thị trường quốc
tế liên hệ mật thiết không thể tách rời

01/10/2022 44
 Những ưu thế và khuyết tật của KTTT
Ưu thế: Khuyết tật:
Tạo động lực cho sáng tạo và Tiềm ẩn rủi ro khủng hoảng
phát triển Làm cạn kiệt tài nguyên, ô
Phát huy tốt nhất tiềm năng nhiễm môi trường tự nhiên và
của các chủ thể KT, các vùng, môi trường xã hội
miền và quốc gia Phân hóa sâu sắc trong xã hội
Tạo ra phương thức nhằm thỏa Đòi hỏi sự can thiệp của Nhà
mãn tối đa nhu cầu, thúc đẩy nước nền KTTT có sự
văn minh tiến bộ điều tiết của NN hay kinh tế thị
trường hỗn hợp
45
b. Một số quy luật KT chủ yếu của kinh tế thị trường
Quy luật Quy luật Quy luật lưu Quy luật

giá trị Cung - cầu thông tiền tệ cạnh tranh
 Quy luật giá trị: là quy luật KT cơ bản của sx hh
Nội dung, Yêu cầu Đối với SX

chung
Đối với LT
QLGT Cơ chế hoạt động

Tích cực
Tác dụng Tiêu cực
01/10/2022 thể tham gia thị trường 46
 Nội dung, yêu cầu chung: SX & TĐ phải dựa trên
hao phí lao động XH cần thiết
Yêu cầu trong SX: Sản xuất phải Yêu cầu trong LT: Trao đổi phải
dựa trên cơ sở HPLĐXHCT dựa trên cơ sở HPLĐXHCT
Trao đổi theo nguyên tắc
Hao phí LĐ cá HPLĐXHCT ngang giá. Tức:
biệt (TGLĐCB) (TGLĐXHCT)
Giá cả = Giá trị
Trên quy mô xã hội thì
∑ Giá cả = ∑ Giá trị
Giá trị cá biệt Giá trị XH của
của hàng hóa HH c+v+m (yêu cầu của quy luật giá trị
vẫn được bảo đảm)
47
 Cơ chế hoạt động của quy luật giá trị thông qua cơ chế vận động
của giá cả :
 Giá trị là cơ sở của giá cả  giá cả vận động xung quanh giá trị
 Các yếu tố ảnh hưởng tới giá cả: quan hệ cung cầu, cạnh tranh, sức
mua của đồng tiền vv...
 Cơ chế hoạt động của quy luật giá trị biểu hiện ở cơ chế giá cả
48
 Tác dụng của quy luật giá trị
Điều tiết sản Kích thích cải tiến kỹ thuật, Phân hóa
xuất và lưu hợp lý hóa sản xuất tăng giàu nghèo
thông hàng hóa. NSLĐXH thúc đẩy
LLSX xã hội phát triển
Chú ý: Tác dụng tiêu cực gắn liền với tích cực
49
 Quy luật cung-cầu
• Khái niệm cầu: Khối lượng HH & dịch vụ mà người tiêu dùng mua
trong một thời gian tương ứng với giá cả, thu nhập và các biến số KT
khác
Chú ý: Cầu có khả năng thanh toán
• Các nhân tố ảnh hưởng tới cầu
• Khái niệm cung: Khối lượng HH & dịch vụ mà các chủ thể KT đưa ra
thị trường trong một thời kỳ nhất định, tương ứng với giá cả, khả năng
SX và chi phí SX xác định
• Các nhân tố ảnh hưởng tới cung
• Quy luật này đòi hỏi cung & cầu phải thống nhất
Sự tác động giữa cung và cầu hình thành nên giá cả thị trường.
Cung = cầu: Giá cả = giá trị
Cung >
cầu: Giá cả < giá trị
Cung < cầu: Giá cả
01/10/2022
> giá trị
50
thể tham gia thị trường
TRƯỜNG VÀ VAI TRÒ CỦA CÁC
CHỦ THỂ THAM GIA THỊ TRƯỜNG
Điều tiết quan
hệ giữa SX &
lưu thông
Vận dụng QL
Tác Thay đổi cơ •Đối với doanh nghiệp
cấu & dung •Đối với nhà nước nhằm
dụng
lượng thị điều chỉnh, duy trì tỷ lệ cân
trường đối cung - cầu
Quyết định giá
cả thị trường
51
 Quy luật lưu thông tiền tệ
Từ chức năng lưu thông của tiền tệ đặt vấn đề: cần bao nhiêu tiền
để đảm bảo lưu thông trôi chảy trong nền KT
P.Q
Trong đó:
M
V
M: số lượng tiền cần thiết trong lưu thông
P: giá cả đơn vị hàng hóa
Q: khối lượng hàng hóa dịch vụ đưa vào lưu thông
V: số vòng lưu thông của đồng tiền
Chú ý: Lượng tiền cần thiết cho lưu thông tỷ lệ thuận vói tổng
giá cả HH & dịch vụ được đưa ra thị trường và tỷ lệ nghịch với
tốc độ lưu thông của đồng tiền
52
Sự phát triển của SX & lưu thông làm xuất hiện nhiều hình thức
thanh toán không cần tiền mặt
P.Q   PQb  PQk   PQd
M
V
Trong đó: M : Lượng tiền cần thiết cho lưu thông
P.Q: tổng giá cả hàng hóa và dịch vụ đem lưu thông
P.Qb: tổng giá cả hàng hóa bán chịu
P.Qk: tổng giá cả hàng hóa khấu trừ nhau
P.Qd: tổng giá cả hàng hóa đến kỳ thanh toán
V : số vòng lưu thông của đơn vị tiền tệ
53
Vấn đề lạm phát
• Bản chất của tiền giấy và việc tách rời lưu thông HH với lưu
thông tiền tệ cũng như vấn đề lạm phát
• Hiện tượng và hậu quả: Giá cả tăng trong thời gian dài
• Nguyên nhân
• Thực chất: M < Lượng tiền có trong LT
• Giải pháp khắc phục: Đồng bộ nhiều giải pháp (Gói các giải
pháp)
54
 Quy luật cạnh tranh
Khái niệm: Cạnh tranh là sự ganh đua, sự đấu tranh quyết liệt giữa
các doanh nghiệp nhằm giành giật những điều kiện thuận lợi trong
sản xuất và tiêu thụ hàng hóa để thu lợi nhuận cao nhất.
Là phương thức, động lực tìm kiếm & thực hiện lợi ích KT
Cạnh tranh trong nội bộ ngành
Cạnh tranh giữa các ngành
Phân loại cạnh tranh Cạnh tranh hoàn hảo, không hoàn hảo
Cạnh tranh giữa người bán với người mua,
giữa những người sàn xuất v.v…….

01/10/2022 55
Cạnh tranh trong nội bộ ngành và sự hình thành giá trị thị trường
Khái niệm: Cạnh tranh trong nội bộ ngành là cạnh tranh giữa
các doanh nghiệp kinh doanh trong cùng một ngành, cùng sản
xuất một loại hàng hóa nhằm giành giật điều kiện thuận lợi
cho sản xuất và tiêu thụ hàng hóa
Biện pháp: Sử dung các biện pháp nhằm tăng NSLĐ giảm giá trị
cá biệt của hh thấp hơn giá trị XH của nó
Kết quả: Hình thành giá trị thị trường của hh (giá trị XH)

01/10/2022 56
Cạnh tranh giữa các ngành và sự hình thành lợi nhuận bình quân
Khái niệm: Cạnh tranh giữa các ngành là cạnh tranh giữa các
doanh nghiệp sản xuất kinh doanh ở các ngành khác nhau, nhằm
giành giật nơi đầu tư có lợi nhất
Biện pháp: tự do di chuyển vốn của mình từ ngành này sang
ngành khác, tức là tự phát phân phối vốn (c và v) vào các ngành
sản xuất kinh doanh khác nhau.
Kết quả: làm hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân và giá trị
hàng hoá chuyển thành giá cả sản xuất.
306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò

01/10/2022 57
của các chủ thể tham gia thị trường
So sánh
Cạnh tranh trong nội bộ ngành Cạnh tranh giữa các ngành
Khái niệm Chủ thể & mục đích cạnh tranh
Biện pháp Tăng NSLĐ cá biệt Tự do di chuyển vốn

Giá trị cá biệt < giá trị XH theo hiệu quả KT
Hình thành giá trị thị Hình thành P ' và

Kết quả
trường (giá trị XH) giá cả SX (k + )

01/10/2022 58
Tác động của cạnh tranh trong KTTT
Tích cực Tiêu cực
Thứ nhất: Thúc đẩy LLSX Thứ nhất: Gây tổn hại môi
phát triển trường kinh doanh
Thứ hai: Thúc đẩy phát Thứ hai: Gây lãng

triển nền KTTT phí nguồn lực XH
Thứ ba: điều chỉnh linh hoạt
việc phân bổ các nguồn lực Thứ ba: Tổn hại phúc
Thứ tư: Thúc đẩy năng lợi XH
lực thỏa mãn nhu cầu XH
59
III. Vai trò của một số chủ thể tham gia thị trường
1. Người SX: 2. Người tiêu 3. Các chủ thể trung 4. Nhà nước: Chức
mục đích lợi dùng: là động gian: Vai trò kết nối năng quản lý nhà
nhuận tối đa lực cho phát và thông tin nước về KT
Phải linh hoạt, triển SX Tăng cơ hội thực hiện Khắc phục khuyết tật
(SX cái gì, số quyết định sự giá trị & thỏa mãn của KTTT bằng các
lượng bao thành bại của nhu cầu công cụ KT
nhiêu,….). người SX. Tăng sự kết nối giữa Tạo lập môi trường
Phải có trách Định hướng SX SX & tiêu dùng KT tốt nhất phát huy
nhiệm với môi và trách nhiệm Hình thức phong phú sáng tạo của các chủ
trường và sức với sự phát triển đa dạng ở tất cả các thể KT
khỏe con người bền vũng khâu của quá trình
TSX
60
CÁC THUẬT NGỮ CẦN GHI NHỚ: Sản xuất hàng hóa, hàng
hóa, giá trị sử dụng, giá trị, lượng giá trị, năng suất lao động,
cường độ lao động, lao động cụ thể, lao động trừu tượng, lao
động giản đơn, lao động phức tạp, tiền tệ, thị trường, quy luật
giá trị, quy luật cung - cầu, lưu thông tiền tệ, cạnh tranh, quy
luật cạnh tranh, thị trường, cơ chế thị trường, kinh tế thị
trường, người sản xuất, người tiêu dùng.

01/10/2022 61
CÂU HỎI ÔN TẬP

1.Điều kiện ra đời của nền sản xuất hàng hóa? Khái niệm hàng hoá?
Thuộc tính của hàng hoá? Tính chất hai mặt của lao động sản xuất
hàng hoá? Lượng giá trị của hàng hoá? Những nhân tố ảnh hưởng đến
lượng giá trị của hàng hoá? Bản chất và chức năng của tiền?
2. Thị trường là gì? Vai trò của thị trường? Ưu thế và khuyết tật của
nền kinh tế thị trường? Các quy luật cơ bản của nền kinh tế thị trường?
3. Vai trò của các chủ thể chính tham gia thị trường?

01/10/2022 62

KTCT c.2

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

KTCT c.2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÔN ĐỨC THẮNG

KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN

Mã môn học: 306103

GV: TS. Nguyễn Công Hưng

Kết cấu môn học

Quá trình ra đời, vận động và phát triển của

Học thuyết Học thuyết về

306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và

là sự phân chia Chuyên môn Sự tách biệt về lợi ích

CN hóa, PCLĐXH Sự tách XD cơ cấu

Muốn phát triển kinh tế HH phải phát triển đồng bộ cả 2 ĐK (2 cơ sở)

306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của các

 Khái niệm: hàng hóa là gì? Cách tiếp cận

 Thuộc tính của hàng hóa. Cách tiếp cận

1m vải = 10kg thóc

Cơ sở chumg của là hao phí LĐ để làm ra HH (kết tinh

Lao động cụ thể

Lao động trừu tượng

306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của

LĐCT tạo ra giá trị sử dụng

b.2. Lao động trừu tượng: (LĐTT)

306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của các

306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của các

Tại sao phải nghiên cứu

TGLĐCB Quyết định Giá trị cá biệt Khẳng định:

306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của các

TGLĐXHCT Các nhân tố ảnh hưởng đến

306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của các

+ Giá cả trong thị trường:

c.2.1. Năng suất c.2.2. Lao động phức tạp

Tăng NSLLĐ ưu Số lượng, cường độ LĐ

Đặt vấn đề: Giá trị HH NSLD

c.2.2. Tính phức tạp hay giản đơn của LĐ

306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của các

G = Giá trị cũ + Giá trị mới

GTSD HH Bản chất 3 kết luận

LĐ cụ thể LĐ trừu tượng

Lý luận về tính hai mặt của

Lượng Các nhân tố ảnh hưởng

306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của các

a.3. Hình thái chung của giá trị

306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của các

Vật ngang giá

306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của các

• Kết luận về nguồn gốc và bản chất của tiền tệ

306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của các

306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của các

b.1. Thước đo giá trị

• Giá cả trong nền kinh tế thị trường

b.2. Phương tiện lưu thông

Quyền sử dụng đất đai

có giá trị sử dụng, có giá cả được mua bán trao đổi,

306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và

Quy luật Quy luật Quy luật lưu Quy luật

Nội dung, Yêu cầu Đối với SX

QLGT Cơ chế hoạt động

306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và

306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của

306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò

Biện pháp Tăng NSLĐ cá biệt Tự do di chuyển vốn

Hình thành giá trị thị Hình thành P ' và

306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của

Thứ hai: Thúc đẩy phát Thứ hai: Gây lãng

306103-Chương 2: Hàng hóa, thị trường và