ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

Ενότητα 1η

Καρανίκα Γιολάντα
Βασικές Ενότητες Πληροφορικής και Επικοινωνιών

1. Υλικό
2. Λογισμικό
3. Δίκτυα
4. ΤΠΕ στην καθημερινή ζωή
5. Ασφάλεια
6. Νομοθεσία
Ηλεκτρονικός Υπολογιστής

• Αποτελείται από Υλικό + Λογισμικό.

• Δέχεται δεδομένα, τα επεξεργάζεται και παράγει πληροφορίες.
• Μπορεί να αναγνωρίσει μόνο 2 ψηφία (0 ή 1), δυαδικό σύστημα.

!Συμβατοί υπολογιστές ονομάζονται αυτοί που χρησιμοποιούν

κοινό λογισμικό.
Hardware (Υλικό)

• Το υλικό ορίζεται ως το σύνολο των φυσικών εξαρτημάτων ενός

υπολογιστή, είναι σε γενικές γραμμές ο εξοπλισμός.

• Είναι τα υλικά μέρη ενός Η/Υ συμπεριλαμβανομένων και των

περιφερειακών συσκευών.
Κατηγορίες Υπολογιστών

• Supercomputer
• Mainframe
• Minicomputer
• PC
• Network PC
• Laptop
• PDA
 Supercomputer (Υπερ-υπολογιστής)

Είναι ένας εξαιρετικά

δυνατός και με μεγάλες
δυνατότητες υπολογιστής
και εξωτερικό μέγεθος
συγκρίσιμο με ένα
δωμάτιο, λόγω των
συστημάτων ψύξης.
Mainframe (Υπολογιστής Μεγάλης Ισχύος ή
Κεντρικός Υπολογιστής)

• Είναι ο υπολογιστής (μεγάλο υπολογιστικό σύστημα) που μπορεί να

εξυπηρετήσει πολλούς χρήστες ταυτόχρονα.

• Χρησιμοποιούνται από μεγάλες εταιρείες και κρατικές υπηρεσίες

όπου πολλοί χρήστες θέλουν να έχουν πρόσβαση σε μεγάλες
ποσότητες δεδομένων.

• Χρησιμοποιείται π.χ. σε Κέντρα Ερευνών.

Minicomputer

• Είναι ο υπολογιστής ανάμεσα σε Mainframe και PC. Μπορεί να

¨σηκώσει¨ από 4 μέχρι 2000 χρήστες ταυτόχρονα.

• Mini υπολογιστικό σύστημα.

• Χρησιμοποιείται π.χ. σε Πανεπιστήμια, Ερευνητικά εργαστήρια κ.α.

PC-Personal Computer (Προσωπικός Υπολογιστής)
• Είναι ο πιο κοινός τύπος υπολογιστή που χρησιμοποιείται είτε
επαγγελματικά είτε για οικιακή χρήση.

• Μπορεί να τον χρησιμοποιεί μόνο ένας χρήστης κάθε φορά.

Network PC (Υπολογιστής Δικτύου)

Είναι μια φθηνή έκδοση PC, έχει σχεδιαστεί για να συνδέεται και να
χρησιμοποιείται από έναν κεντρικό υπολογιστή.
Laptop, Notebook (Φορητός Υπολογιστής)

• Έχει σχεδιαστεί για να μπαίνει σε έναν χαρτοφύλακα, έχει τις ίδιες

λειτουργίες με ένα PC.
• Μειονεκτήματα του είναι ότι δεν αναβαθμίζεται εύκολα.
• Πλεονέκτημα του ότι μπορεί να μεταφερθεί σε αντίθεση με τον
desktop.
• Netbook: Μικρό Laptop
• Tablet PC: Μικρό Laptop με περιστρεφόμενη οθόνη αφής.
PDA (Personal Digital Assistant)

• Είναι επίσης γνωστό σαν Palmtop ή Handheld.

• Είναι ένας υπολογιστής που χωράει στην παλάμη ενός χεριού

(υπολογιστής χειρός).

• Περιέχει ημερολόγιο, επαφές, διευθύνσεις, εργασίες κ.α.

• Συνήθως έχει οθόνη αφής.

Κινητό-Smartphone

• Κινητό Τηλέφωνο: δεν εξαρτάται από καλώδιο, είναι ένα είδος

Υπολογιστή.

• Smartphone: συνδυάζει PDA και κινητό τηλέφωνο.

• Συσκευή Αναπαραγωγής Πολυμέσων (Multimedia Player): συσκευή

η οποία μπορεί να αναπαράγει εικόνα, μουσική, βίντεο ή
συνδυασμό των τριών.
Κύρια μέρη ενός Η/Υ

• ΚΜΕ

• Μνήμες

• Σκληρός Δίσκος

• Συσκευές Εισόδου

• Συσκευές Εξόδου
ΚΜΕ-CPU (Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας-
Central Processor Unit)

• Κεντρικό εξάρτημα του υπολογιστή.

• Ελέγχει τη λειτουργία (ροή εργασιών) του υπολογιστή και εκτελεί
τις λειτουργίες επεξεργασίας δεδομένων.
• Επεξεργάζεται τις εντολές του χρήστη, εκτελεί εντολές
προγραμμάτων.
• Λέγεται και αλλιώς μικροεπεξεργαστής ή επεξεργαστής.
• Αποτελείται από τρανζίστορ.
ALU (Arithmetic Logical Unit)

• Ψηφιακό κύκλωμα που εκτελεί αριθμητικές και λογικές εργασίες

και μερικές φορές και συγκρίσεις.

• Ανήκει στη CPU.

Είδη Μνήμης

• Προσωρινή Μνήμη (Μη μόνιμη):

-RAM

• Μόνιμη Μνήμη:
-ROM
-Σκληρός Δίσκος
-CD-ROM
-DVR
-USB Flash drive
-Δισκέτα ZIP
ROM (Read Only Memory)
• Γράφεται μια φορά (από το εργοστάσιο) και επιτρέπει μόνο την
ανάγνωσή της.
• Το πρώτο μέρος στο οποίο αναζητάει ο υπολογιστής πληροφορίες
όταν ανοίξει.
• Περιέχει πληροφορίες όπως προγράμματα για το πώς επικοινωνούν
τα διάφορα εξαρτήματα του υπολογιστή μεταξύ τους.
• Βασικές ρυθμίσεις του επεξεργαστή, των συσκευών μόνιμης
αποθήκευσης, της μνήμης RAM κτλ.
BIOS (Basic Input Output System)

• Set από ηλεκτρονικές εντολές που ο Η/Υ χρησιμοποιεί για να

ξεκινήσει μέχρι να αναλάβει το Λειτουργικό Σύστημα.

• Αποθηκεύεται στη ROM/EPROM.

EPROM (Erasable Programmable ROM)

• Ένας τύπος ROM που προγραμματίζεται ηλεκτρικά και μπορεί να

ξαναγραφτεί πολλές φορές με ένα ειδικό εργαλείο.
RAM (Random Access Memory)

• Προσωρινή μνήμη / Μνήμη τυχαίας προσπέλασης.

• Αποθηκεύει προσωρινά δεδομένα μέχρι να αποθηκευτούν μόνιμα
στη μόνιμη μνήμη.
• Τα δεδομένα της προσπελάζονται στον ίδιο χρόνο οπουδήποτε και
αν βρίσκονται. Χάνει τις πληροφορίες όταν σβήσει ο υπολογιστής,
όταν δηλαδή σταματήσει να περνάει ρεύμα, για αυτό λέγεται και
πτητική (volatile storage).
Σκληρός Δίσκος (Hard Disk)

• Κύρια μονάδα αποθήκευσης του Η/Υ.

• Επιτρέπει την αποθήκευση και την ανάκτηση των δεδομένων
γρήγορα.
• Συσκευή εισόδου-εξόδου.
Διαμόρφωση-Format

• Διαδικασία στην οποία προετοιμάζεται το αποθηκευτικό μέσο ώστε

να δεχτεί τα δεδομένα.
• Οργανώνεται η επιφάνεια σε τομείς (sectors) και σε τροχιές (tracks).
• Για να αναγνωριστεί ένα αποθηκευτικό μέσο από τον Η/Υ πρέπει
πρώτα να αρχικοποιηθεί (format) π.χ. zip drive, δισκέτα.
• Αν δεν γίνει format είναι αδύνατος ο εντοπισμός και η ανάκτηση
των αρχείων.
Συσκευές Εισόδου

Οποιαδήποτε συσκευή εισάγει δεδομένα στον υπολογιστή.

Παραδείγματα Συσκευών Εισόδου

• Πληκτρολόγιο (εργονομικό ή κανονικό)

• Ποντίκι (μπίλια ή οπτικό-laser)
• Ιχνόσφαιρα (trackball)
• Ψηφιακή Φωτογραφική Μηχανή
• Μικρόφωνο
• Αναγνώστες Γραμμικού Κώδικα (barcodes)
• Σαρωτής (Scanner)
• Ταμπλέτα/Πινακίδα Αφής (Touchpad)
• Γραφική Ταμπλέτα-Φωτοπένα-Φωτογραφίδα (light pen)
• Χειριστήριο (Joystick)
• Κάμερα Διαδικτύου (Web Camera)
Συσκευές Εξόδου

• Οποιαδήποτε συσκευή προβάλλει δεδομένα από τον υπολογιστή.

• Ο Η/Υ εξάγει δεδομένα και μια συσκευή εξόδου τα προβάλλει σε

διαφορετική μορφή.
Παραδείγματα Συσκευών Εξόδου

• Οθόνη

• Ηχεία

• Εκτυπωτής

• Ακουστικά
Συσκευές Εισόδου-Εξόδου

• Συσκευές που είναι ταυτόχρονα και Εισόδου και Εξόδου.

-Modem

-Οθόνη Αφής

-Σκληρός Δίσκος
Άλλα μέρη Η/Υ

• Τροφοδοτικό

• ¨Κουτί¨

• Οθόνη

• Μητρική Πλακέτα

• Κάρτα γραφικών
Τροφοδοτικό

• Συσκευή που μετασχηματίζει και σταθεροποιεί την εναλλασσόμενη

τάση του σπιτιού μας, τροφοδοτώντας με το σωστό ρεύμα τα
επιμέρους τμήματα του Η/Υ.
¨Κουτί¨

• Το ¨κουτί¨ λέγεται και αλλιώς μονάδα συστήματος ή κεντρική

μονάδα.

• Μπορεί να είναι:

-Δαπέδου (πύργος)

-Γραφείου
Κατηγορίες Μονάδας Συστήματος

• Full Tower
-22 ίντσες ύψος και στέκεται στο έδαφος, έχει 6-10 θέσεις (external
bays) για hard-disk, floppy etc.

• Mid Tower
18 ίντσες ύψος, 2-3 θέσεις

• Mini Tower
14’’-16’’ ύψος, 1-2 θέσεις
Οθόνη
• Συχνότητα Οθόνης:
Η συχνότητα ανανέωσης εικόνας ή ρυθμός επανάληψης εικόνας
περιγράφει πόσο συχνά ανανεώνεται η αναπαραγωγή της εικόνας στην
οθόνη μέσα σε ένα δευτερόλεπτο.
Μετριέται σε Hz (Συνηθισμένη 60-120 Hz)

• Μέγεθος Οθόνης:
Μετριέται σε ίντσες από την πάνω δεξιά γωνία μέχρι την κάτω αριστερή.
1 ίντσα = 2,54 εκατοστά

• Ανάλυση Οθόνης:
Μετράει τον αριθμό των οριζόντιων και κάθετων εικονοστοιχείων (pixels).
Τύποι Οθόνης

• TFT

• CRT

• LCD

• Touch Screen

!Ονομάζεται και Visual Display Unit (Μονάδα Οπτικής Παρουσίασης)

TFT (Thin-film transistor)
• Πλεονεκτήματα
-Μικρότερος όγκος και βάρος
-Καθόλου ακτινοβολία (δεν υπάρχει εκπομπή ηλεκτρονίων)
-Ορατή επιφάνεια ίση με το ονομαστικό μέγεθος
15’’TFT = 17’’ CRT
-Προσιτή τιμή

• Μειονεκτήματα
-Καλή αλλά όχι τέλεια χρωματική απεικόνιση
-Προβληματική ανάλυση πέραν της προτεινόμενης 15’’
-Πολιτική ¨ελαττωματικών pixels¨ από τις εταιρείες, δυσχέρεια στην
αντικατάσταση ή στην επιδιόρθωση
CRT( Cathode Ray Tube)

• Πλεονεκτήματα
-Υψηλή χρωματική πιστότητα
-Ανεπηρέαστη από τις extreme αναλύσεις
-Άμεση αντικατάσταση σε περίπτωση βλάβης

• Μειονεκτήματα
-Μεγάλο βάρος και όγκος, 6-8 φορές πιο πολύ από την TFT
-Ακτινοβολία που βλάπτει τα μάτια
-Μικρότερη ορατή επιφάνεια
LCD (Liquid Crystal Display)

• Λεπτή επίπεδη οθόνη που χρησιμοποιεί υγρούς κρυστάλλους

Touch Screen

• Συσκευή εισόδου-εξόδου που μπορεί να ανιχνεύσει την παρουσία

και τη θέση από ένα άγγιγμα μέσα στην περιοχή της οθόνης.
Μητρική Πλακέτα
• Αποτελεί τη βάση στην οποία συνδέονται τα διάφορα μέρη του
υπολογιστή όπως:
-μνήμες
-κάρτα γραφικών

• Έχει υποδοχές επέκτασης, οι οποίες δέχονται κάρτες που

προσθέτουν λειτουργίες σε έναν υπολογιστή, όπως κάρτα
γραφικών, ήχου, ραδιοφώνου κ.α.
Κάρτα Γραφικών

• Όσο πιο μεγάλη τόσο πιο γρήγορα γίνεται η εκτέλεση των ¨βαριών¨
προγραμμάτων.

Παραδείγματα:
-NVI
-ATI
Θύρες Εισόδου-Εξόδου

1. USB
2. Σειριακή
3. Παράλληλη
4. Θύρα Δικτύου
5. Firewire
6. VGA
7. ps/2
USB (Universal Serial Bus)

• Θύρα που μπορούμε να συνδέσουμε πλήθος συσκευών από το

ποντίκι και το πληκτρολόγιο, μέχρι το modem, τον εκτυπωτή, τον
σαρωτή.

• Υποστηρίζει πολύ γρήγορες ταχύτητες μεταφοράς δεδομένων.

• Έχει τη δυνατότητα να τροφοδοτεί και με ηλεκτρικό ρεύμα τη

συσκευή που συνδέει.
Σειριακή Θύρα

• Συνδέουμε μικρές περιφερειακές συσκευές με μικρές απαιτήσεις

μεταφοράς δεδομένων, όπως ποντίκι, μόντεμ.

• Πλέον δε χρησιμοποιείται.
Παράλληλη Θύρα
• 8 φορές γρηγορότερη από τη σειριακή.

• Συνδέουμε τους εκτυπωτές, scanners κτλ.

• Πλέον δε χρησιμοποιείται γιατί έχει αντικατασταθεί από τη θύρα

USB.
Θύρα Δικτύου

• Μέσω της θύρας ETHERNET συνδέεται ο υπολογιστής με ένα

ενσύρματο δίκτυο.
Firewire (DV-Digital Video)

• Χρησιμοποιούνταν για να συνδέσει κανείς τις κάμερες με τον

υπολογιστή.

• Πλέον έχει αντικατασταθεί από το USB.

VGA (Video Graphics Array)

• Θύρα που βρίσκεται πάνω από την κάρτα γραφικών και στέλνει το
video στην οθόνη του υπολογιστή.
Θύρα ps/2

• Χρησιμοποιείται για να συνδέσει το πληκτρολόγιο και το ποντίκι με

τον Η/Υ.

• Χρώμα μωβ το πληκτρολόγιο.

• Χρώμα πράσινο το ποντίκι.

Απόδοση Η/Υ

Μερικοί παράγοντες που επηρεάζουν την απόδοση του Η/Υ είναι:

1. Ταχύτητα (συχνότητα λειτουργίας ) της CPU

2. Μέγεθος RAM

3. Επεξεργαστής και μνήμη RAM της κάρτας γραφικών

4. Πλήθος εφαρμογών που εκτελούνται ταυτόχρονα

5. Σκληρός Δίσκος
Ταχύτητα CPU

• Υψηλή ταχύτητα σημαίνει ότι μπορεί να εκτελεσθούν πιο πολλές

εντολές ταυτόχρονα.

• Η ταχύτητα της CPU μετριέται σε Megahertz (MHz = 10^6 Hz) ή

Gigahertz (GHz = 10^9 HRz).

• Όσο πιο πολλά HRz τόσο καλύτερα.

• Στην ουσία μετράμε τη συχνότητα λειτουργίας του ρολογιού της

CPU.
Μέγεθος Μνήμης RAM

• Όσο πιο πολλά εξαρτήματα και προγράμματα προσπελάσετε

ταυτόχρονα τόσο πιο πολύ περιμένετε να ελευθερωθεί μνήμη.
Επεξεργαστής και Μνήμη Κάρτας Γραφικών

• Η κάρτα μνήμης έχει ενσωματωμένη RAM.

• ¨Τρέχει¨ προγράμματα με γραφικά γρήγορα και ομαλά.

Πλήθος εφαρμογών

• Όταν έχουμε αρκετές εφαρμογές ανοιχτές τότε η RAM και η CPU

διαμοιράζονται και μένει λίγη ελεύθερη μνήμη.
Μη επηρεασμός απόδοσης H/Y

Δεν επηρεάζεται από:

-Οθόνη (μέγεθος κτλ)

-Ύπαρξη modem ή περιφερειακών συσκευών
-Πλήθος Περιφερειακών Συσκευών
-Καιρικές Συνθήκες
-Μέγεθος ROM
-Ύπαρξη οδηγού DVD
Μονάδες Μέτρησης Χωρητικότητας Αποθήκευσης
Τύποι-Συσκευές Αποθήκευσης Δεδομένων

• Εσωτερικός Σκληρός Δίσκος (περίπου 500 Gb)

• Εξωτερικός Σκληρός Δίσκος (περίπου 1 ΤΒ)
• Δίσκος Δικτύου
• CD (650-800 MB), 74 λεπτά ήχου
• DVD (4,7-17 GB)
• Οδηγός USB Flash (512 MB-64 GB)
• Κάρτα Μνήμης (512 MB-64 GB)
• Δικτυακός χώρος αποθήκευσης
• Εύκαμπτη Δισκέτα-Floppy Disk (1.44 MB, 2.88MB)
• ZIP DISK (100,250,700 MB)-πλέον δε χρησιμοποιείται
• Tapes (10,20,30,40 GB)
Περιφερειακές Συσκευές

• Συσκευές που βρίσκονται εκτός της μονάδας συστήματος (κουτί)

του Η/Υ και συνδέονται με αυτή.
• Δεν επηρεάζουν την επεξεργαστική ισχύ του.
• Δεν είναι πάντα βέβαιο αν μια συσκευή είναι περιφερειακή ή όχι,
είναι θέμα κατηγοριοποίησης και ονοματολογίας. Π.χ. ένας
σκληρός δίσκος.
• Κάθε νέα συσκευή χρειάζεται
drivers/οδηγούς (οδηγίες) για να
λειτουργήσει με το Λειτουργικό
σύστημα, δρα σαν μεταφραστής.
Βασικά Στοιχεία Εκτυπωτών

• Ανάλυση εκτυπωτή (και του scanner) μετριέται σε dpi = dots per

inch.

• Ταχύτητα εκτύπωσης μετριέται σε ppm = pages per minute.

• Βασικά χρώματα εκτυπωτών (CMYK):

-Cyan (Κυανό)
-Magenta (Μωβ)
-Yellow (Κίτρινο)
-Black (Μαύρο)
Βασικοί Τύποι Εκτυπωτών

1. Plotter

2. Dot Matrix

3. Laser

4. Ink jet

5. Daisy Wheel
Plotter (Σχεδιογράφος)

• Δουλεύει σχεδιάζοντας γραμμές σε ένα χαρτί χρησιμοποιώντας

πένες που βρίσκονται σε ένα μηχανικό βραχίονα.

• Συσκευή εξόδου

• Κατάλληλο για εκτύπωση αρχιτεκτονικών-μηχανολογικών σχεδίων.

• Χρησιμοποιείται επίσης από εταιρείες για να εκτυπώσουν

δισδιάστατα γραφήματα.

• Δε χρησιμοποιεί ακίδες για την εκτύπωση.

Dot Matrix-Ακίδας

• Χρησιμοποιούν μελάνι σε μια ταινία

και δημιουργούν τους χαρακτήρες από μια
σειρά από κουκίδες.

• Αυτοί τυπώνουν στο χαρτί από μια κεφαλή που περιέχει διάφορες
ακίδες και μετακινείται οριζόντια κατά μήκος της σελίδας,
τυπώνοντας 1 γράμμα κάθε φορά.

• Εκτυπώνουν πολλά αντίγραφα με ένα πέρασμα (π.χ. τριπλότυπες

αποδείξεις).

• Υπάρχουν και έγχρωμοι.

Laser Εκτυπωτές

• Οι laser εκτυπωτές συνδυάζουν μια πολύ λεπτή δέσμη φωτός και

ένα τύμπανο ευαίσθητο στο φως για να προσκολλούν σωματίδια
από τόνερ στο χαρτί.
• Το τόνερ είναι μια πολύ λεπτή πούδρα και συνήθως βρίσκεται σε
μια σφραγισμένη κεφαλή.
• Ονομάζεται επίσης εκτυπωτής σελίδας, επειδή τυπώνει μια σελίδα
με ένα πέρασμα.
• Έχουν πολύ υψηλή ποιότητα εκτύπωσης και είναι γρηγορότεροι από
τους bubble-jet αλλά είναι πιο ακριβοί ιδιαίτερα όταν πρόκειται για
έγχρωμους.
• Χρησιμοποιούνται για επαγγελματική χρήση για οικονομικές
ασπρόμαυρες εκτυπώσεις (κειμένων).
Ink jet-Bubble jet-Ψεκασμού

• Λέγονται αλλιώς και εκτυπωτές

γραμμής (επειδή τυπώνουν γραμμή-γραμμή).
• Δημιουργούν χαρακτήρες από μια σειρά από κουκίδες, στέλνοντας
σταγόνες μελανιού στο χαρτί από μια κεφαλή που κινείται οριζόντια
στη σελίδα.
• Αυτού του είδους οι εκτυπωτές είναι ήσυχοι, σχετικά γρήγοροι και
παράγουν καλής ποιότητας εκτύπωση (+έγχρωμη).
• Σχετικά φθηνοί, κατάλληλοι για οικιακή χρήση και όπου χρειάζεται
έγχρωμη εκτύπωση.
• Μειονεκτήματά τους τα μελάνια και το ειδικό χαρτί εκτύπωσης
ανεβάζουν το κόστος.
Daisy Wheel-Εκτυπωτές Μαργαρίτας

• Δουλεύουν με παρόμοιο τρόπο με τις γραφομηχανές,

πληκτρολογώντας χαρακτήρες στο χαρτί μέσω μιας ταινίας που
είναι καλυμμένη με μελάνι.
Scanner (Σαρωτής)

• Μετατρέπει τις παλιές εκτυπωμένες εικόνες σε ψηφιακή μορφή.

Άλλα στοιχεία του Η/Υ

• Δίαυλος (bus): λέγεται το πρότυπο (κανάλι) επικοινωνίας του

επεξεργαστή και των υπόλοιπων μερών του συστήματος.

• Μνήμη cache: λέγεται η μνήμη που

βρίσκεται μέσα στον επεξεργαστή.

• Πυρήνας CPU: οι υπολογιστές μπορεί

να έχουν 1,2,4…πυρήνες.
Λογισμικό (Software)

• Αναφέρεται σε κάθε είδους πρόγραμμα ή εφαρμογή που έχει

δημιουργηθεί για τη χρήση H/Y.

• Λογισμικό <- Λειτουργικό Σύστημα + Εφαρμογές

• Οι εφαρμογές είναι πιο πολλές από τα λειτουργικά συστήματα.

• Ο Η/Υ δεν μπορεί να τρέξει χωρίς λειτουργικό σύστημα.

Λειτουργικά Συστήματα 1/3

• Ελέγχει την εκτέλεση προγραμμάτων, ενώ έχει άμεση σχέση με τη

διαχείριση προγραμμάτων και περιφερειακών συσκευών, την
αποθήκευση και την επεξεργασία δεδομένων.

• Ελέγχει τη μνήμη του Η/Υ.

• Παρουσιάζει επίσης ένα καθορισμένο περιβάλλον για το χρήστη

που φορτώνεται κάθε φορά που ανοίγει ο Η/Υ.
Λειτουργικά Συστήματα 2/3

• Unix
Το περιβάλλον unix χρησιμοποιεί το μοντέλο πελάτη-εξυπηρετητή (client-
server)

• Linux (unix-like)
Η αρχιτεκτονική του Linux είναι παρόμοια με αυτή του λειτουργικού Unix
αλλά έχει αναπτυχθεί εκ του μηδενός και δεν περιλαμβάνει κώδικα από το
Unix.

• Mac OS X
Το Mac OS X είναι μια σειρά γραφικών λειτουργικών συστημάτων που
αναπτύσσεται, προωθείται και πωλείται από την Apple και
συμπεριλαμβάνεται σε κάθε καινούριο υπολογιστή Macintosh (Mac)
Λειτουργικά Συστήματα 3/3

• Chromium OS (Google Chrome OS)

Λειτουργικό σύστημα βασισμένο στο Linux που σχεδιάστηκε από την
Google.

• Microsoft Windows
Τα Microsoft Windows είναι μια σειρά από λειτουργικά συστήματα για
προσωπικούς υπολογιστές.

• MS-DOS
(Microsoft-Disk Operating System), λειτουργικό σύστημα με περιβάλλον
γραμμής εντολών που δημιουργήθηκε από τη Microsoft.
Apple-IBM

• Οι IBM χρησιμοποιούν συνήθως Windows ή Linux.

• Οι Apple χρησιμοποιούν συνήθως Mac OS X.

• Πλέον μπορούν να τρέξουν και Mac OS X σε PC και Windows σε

υπολογιστές Mac.
GUI (Graphical User Interface)

• Ονομάζεται το περιβάλλον εργασίας με εικονίδια και μενού στο

οποίο λειτουργούν οι περισσότεροι υπολογιστές.

• Υποστηρίζει επίσης χρήση ποντικιού, παραθύρων (μεγιστοποίηση-

ελαχιστοποίηση)
Εφαρμογές Λογισμικού 1/2
• Επεξεργασία Κειμένου
-Microsoft Word, Notepad, Wordpad, Writer

• Υπολογιστικά Φύλλα
-Microsoft Excel, Calc

• Βάσεις Δεδομένων
-Microsoft Access, Oracle, Base

• Παρουσιάσεις
-Power Point, Freelance, Impress

• Παιχνίδια Υπολογιστών
Εφαρμογές Λογισμικού 2/2

• Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο
-Outlook Express, Thunderbird

• Εφαρμογές Περιήγησης Ιστοσελίδων (web browsers)

-Internet Explorer, Mozilla Firefox, Google Chrome, Opera, Safari

• Ψηφιακή Επεξεργασία Εικόνας

-Corel Draw, Photo Paint, Adobe Photoshop, Gimp

• Σχεδιαστικά
-3D studio max, Autocad
Προσβασιμότητα Η/Υ

Υπάρχει διαθέσιμο λογισμικό για την ενίσχυση της προσβασιμότητας

στον Η/Υ:
-Λογισμικό Αναγνώρισης Φωνής (Voice Recognition)

-Αναγνώστης Οθόνης (Screen Reader)

Στέλνει τα περιεχόμενα της οθόνης σε μια συσκευή εξόδου π.χ. ηχεία,
συσκευή Braile

-Μεγέθυνση Οθόνης (Screen Magnifier)

-Απεικόνιση Πληκτρολογίου στην Οθόνη (on-screen keyboard)

Λογισμικό που εμφανίζει ένα πληκτρολόγιο στην οθόνη.
Άλλες Εφαρμογές

• CBT-Computer Based Training: τύπος εκπαίδευσης που ο μαθητής

μαθαίνει εκτελώντας διάφορα προγράμματα στον υπολογιστή

• MIS-Management Information System: πληροφοριακό σύστημα

διοίκησης

• OCR-Optical Character Recognition: πρόγραμμα που μετατρέπει μια

σκαναρισμένη εικόνα σε κείμενο

• CRM-Costumer Relationship Management: διαχειριστικό πρόγραμμα

πελατών
Ανάπτυξη Λογισμικού

• Μελέτη

• Ανάλυση Αναγκών

• Σχεδιασμός

• Προγραμματισμός (συγγραφή κώδικα)

• Δοκιμή
Δίκτυα

• Τοπικό Δίκτυο (LAN-Local Area Network): είναι ένα δίκτυο από

υπολογιστές και άλλες συσκευές που η απόσταση μεταξύ τους δεν ξεπερνά
το 1 χλμ. π.χ. Σχολικό Εργαστήριο

• Ασύρματο Τοπικό Δίκτυο (WLAN-Wireless LAN): συνδέει 2 ή

περισσότερους υπολογιστές σε μικρή απόσταση (150 μ.)

• Δίκτυο Ευρείας Περιοχής (WAN-Wide Area Network): είναι το

δίκτυο που χρησιμοποιείται για να συνδεθούν πολλοί υπολογιστές μεταξύ
τους σε μεγάλες αποστάσεις π.χ. Internet, Δίκτυο ΑΤΜ
Client/Server-Πελάτης/Διακομιστής
• Περιλαμβάνει έναν Η/Υ για τον χρήστη που απαιτεί/ζητάει
πληροφορίες από μία βάση ή έναν κεντρικό υπολογιστή.

• Κάθε server μπορεί να εξυπηρετήσει ταυτόχρονα πολλούς clients.

• Η χρήση του internet είναι ένα παράδειγμα.

-Client -> web browser

-Server -> web
Σύστημα Υπολογιστών

• Ένα Σύστημα Υπολογιστών αποτελείται από 1 κεντρική μονάδα και

πολλούς τερματικούς σταθμούς.

• Ένας τερματικός σταθμός που αποτελείται από πληκτρολόγιο και

οθόνη ονομάζεται ¨κουτό τερματικό¨.

• Εάν περιέχει κουτί και μπορεί να επεξεργάζεται ή να αποθηκεύει

δεδομένα τότε ονομάζεται έξυπνο.
Διαδίκτυο-Internet
• Είναι το καθολικό δίκτυο από δίκτυα, που επεκτείνεται σε 250 χώρες.

• Υπηρεσίες Internet:
- www-world wide web
-Μηχανές Αναζήτησης
-Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο
-Chat Room
-File Transfer Protocol (FTP), πρωτόκολλο μεταφοράς αρχείων

• Hyperlink: αντικείμενο που όταν πατήσεις πάνω του μεταβαίνεις αλλού.

• ISP-Internet Service Provider (τα πάντα για τις υπηρεσίες του Internet)
Intranet-Extranet
• Intranet (Ενδοδίκτυο)
-Η συλλογή ενός ιδιωτικού δικτύου μέσα σε έναν οργανισμό ή μια
εταιρεία.
-Είναι ένα μικρό internet.

• Extranet (Ενδοδίκτυο Εξωτερικής Πρόσβασης)

-Είναι ένα intranet που όμως επιτρέπει τη
δυνατότητα εξωτερικής παρέμβασης.
Μεταφορά Δεδομένων

• Δυνατότητα ¨κατεβάσματος¨ - λήψης (downloading) και

¨ανεβάσματος¨ - αποστολής (uploading) σε ένα δίκτυο.

• Ρυθμός μεταφοράς δεδομένων, είτε ανεβάσματος

είτε κατεβάσματος, μετριέται σε bits per second (bps),
σε megabits per second (mbps), σε gigabits
per second (gbps).

• 1 kb = 1000 bits

• Modem (modulation-demodulation): μετατρέπει το

ψηφιακό σήμα σε αναλογικό και το αντίστροφο.
Επιλογές Σύνδεσης στο Διαδίκτυο

• Μέσω τηλεφωνικής γραμμής

-ADSL
-Dial-up
• Κινητού τηλεφώνου
• Καλωδιακά
• Ασύρματα
• Δορυφορικά
• Leased Line: Μισθωμένη γραμμή (μεταξύ 2 σημείων)
Σύνδεση μέσω τηλεφώνου – dial up

• PSTN – Public Switched Telephone

Network (Δημόσιο Τηλεφωνικό Δίκτυο
Μεταγωγής)
-Αναλογικό Δίκτυο
-Είναι το παγκόσμιο τηλεφωνικό δίκτυο

• ISDN – Integrated Service Digital

Network (Ψηφιακό Δίκτυο
Ενοποιημένων Υπηρεσιών)
-Ψηφιακό Δίκτυο
-Αποτελεί την εξέλιξη του PSTN
Ευρυζωνική (broadband) σύνδεση – ADSL
Asymmetric Digital Subscriber Line
• Συνεχής σύνδεση στο Διαδίκτυο (always on)

• Ταχύτητα διακίνησης υψηλή και πολλαπλάσια του dial-up (PSTN-

ISDN)

• Ταυτόχρονη μετάδοση φωνής και δεδομένων

• Χαμηλά και σταθερά κόστη (flat fee)

• Υψηλή διαθεσιμότητα και ποιότητα

• Μειονέκτημα: αυξημένος κίνδυνος εισβολής

ΤΠΕ στην Καθημερινή Ζωή

• Τεχνολογία Πληροφορίας και Επικοινωνίας (Information and

Communication Technology - ICT)

• IT (Information Technology) Τεχνολογία της Πληροφορίας

• Το σύνολο των επαγγελματικών χώρων που σχετίζονται με τη μελέτη

, σχεδίαση, ανάπτυξη, υλοποίηση, συντήρηση και διαχείριση
υπολογιστικών πληροφοριακών συστημάτων (Λογισμικό και Υλικό
Η/Υ).

• Τα συστήματα αυτά μεταφέρουν, αποθηκεύουν, επεξεργάζονται και

ανακτούν δεδομένα.
Πληροφορική

• Εννοείται η μελέτη και η ανάπτυξη θεωριών και μεθόδων για τη

συλλογή, αποθήκευση, επεξεργασία και μετάδοση πληροφορίας.
Υπηρεσίες Διαδικτύου
• E-commerce
ηλεκτρονικό εμπόριο
• E-banking
ηλεκτρονικές τραπεζικές συναλλαγές
• E-government
ηλεκτρονική διακυβέρνηση
• E-learning
ηλεκτρονική εκπαίδευση από απόσταση
-Ευέλικτος χρόνος εκμάθησης
-Ευέλικτος τόπος εκμάθησης
-Πολυμεσική μαθησιακή εμπειρία
-Αποτελεσματικότητα κόστους (cost effectiveness)
Τηλεργασία

• Teleworking – Πλεονεκτήματα

-Μείωση ή εξάλειψη χρόνου μετάβασης στην εργασία

-Μεγαλύτερη δυνατότητα εστίασης σε ένα συγκεκριμένο έργο ή εργασία
-Ευέλικτο πρόγραμμα/ωράριο εργασίας
-Μείωση του χώρου εργασίας στις επιχειρήσεις

• Teleworking – Μειονεκτήματα

-Έλλειψη ανθρώπινης επαφής

-Περιορισμός της έμφασης στην ομαδική εργασία
Επικοινωνία μέσω Διαδικτύου

1. E-mail
2. IM
3. VoIP
4. RSS
5. Blog
6. Podcast
E-mail – ηλεκτρονικό ταχυδρομείο

• Παραδείγματα:
-Gmail
-Hotmail
-Yahoo
-Aol
Instant Messaging - IM

• Ανταλλαγή Άμεσων Μηνυμάτων

• Εφαρμογές με τη βοήθεια των οποίων μπορούν να επικοινωνήσουμε
σε πραγματικό χρόνο.
• Για τη χρησιμοποίηση της εφαρμογής IM θα πρέπει ο αποστολέας
και ο παραλήπτης να:
-είναι συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο
-έχουν ανοιχτή την ίδια εφαρμογή IM
• Παραδείγματα:
-Msn messenger
-Skype
-Yahoo messenger
VoIP
• Voice over Internet Protocol - Τηλεφωνία μέσω Διαδικτύου

• Παλαιότερα μόνο PC-PC, τώρα και σταθερά και κινητά.

• Δε γίνεται το αντίστροφο δηλαδή σταθερό σε pc.

• O H/Y πρέπει να έχει κατάλληλο λογισμικό και μικρόφωνο.

• Είναι δωρεάν τεχνολογία επικοινωνίας μέσω διαδικτύου εφόσον

γίνεται από pc σε pc.

• Αν γίνεται σε σταθερό ή κινητό τότε υπάρχει μια μικρή χρέωση.

RSS

• Really Simple Syndication – Τροφοδοσία Ενημέρωσης

Δημοσιευμάτων

• Μέθοδος ανταλλαγής πληροφοριών

• Μεγάλη χρησιμότητα στους δικτυακούς τόπους

Blog

• Web log – Ιστολόγιο

• Λίστα καταχωρήσεων από τη νεότερη προς την παλαιότερη
• Γράφουν χρήστες του διαδικτύου και όχι δημοσιογράφοι, δηλαδή
είναι μια εναλλακτική μορφή δημοσιογραφίας
• Μια προσωπική ιστοσελίδα και ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει
δωρεάν
• Ο όρος προήλθε από το web log, δηλαδή ηλεκτρονικό ημερολόγιο
• Ονομάζεται επίσης και προσωπικό ημερολόγιο
Podcast

• Εκπομπή κατά αίτηση

• Ήχος ή βίντεο στο διαδίκτυο που ο χρήστης το ακούει όποτε το

ζητήσει.

• Είναι αρχεία (ήχου ή βίντεο) τα οποία βρίσκονται σε μια ιστοσελίδα

και τα οποία μπορούμε να κατεβάσουμε (download).

• Αφορά ηχογραφήσεις ή βιντεοσκοπήσεις που μπορούμε να

κατεβάσουμε και να αναπαράγουμε.
Εικονικές Κοινωνίες

• Συνδεδεμένη Εικονική Κοινότητα (Online Virtual Community)

• Παραδείγματα:
-Ιστοχώροι Κοινωνικής Δικτύωσης
-Ιστοχώροι Δημόσιας Συζήτησης
-Δωμάτια Συνομιλίας
-Διαδικτυακά Παιχνίδια Υπολογιστή
Ιστοχώροι Κοινωνικής Δικτύωσης (Social
Networking Websites)

• Παραδείγματα:
-Facebook
-Twitter
-Myspace
Ιστοχώροι Δημόσιας Συζήτησης (Internet Forums)

• Είναι ένας δικτυακός τόπος που πολλοί χρήστες μπορούν να

ανταλλάξουν απόψεις.
Δωμάτια Συνομιλίας (Chat Rooms)

• Χρήση ψευδωνύμου

• Ανώνυμοι χρήστες – χρήστες που δε γνωρίζουμε

Διαδικτυακά Παιχνίδια Υπολογιστή (Online
Computer Games)
Λόγοι εγγραφής σε Social Networking

1. Για να κάνετε κοινή χρήση φωτογραφιών.

2. Για να δημιουργήσετε επαφές με καινούρια άτομα από όλο τον

κόσμο.

3. Για να ξαναέρθετε σε επαφή με τους παλιούς σας φίλους,

συμμαθητές, γνωστούς.
Δημοσίευση στο Web

• Δημοσιεύουμε και διαμοιράζουμε αρχεία και περιεχόμενο στο

Διαδίκτυο (share online):

-Ιστολόγιο (web log – blog)

-Εκπομπή κατά αίτηση (podcast)
-Φωτογραφίες
-Αποσπάσματα ήχου
-Αποσπάσματα βίντεο
Πρόληψη στο Web

• Προληπτικά μέτρα χρήσης των δικτυακών κοινοτήτων:

-Ρύθμιση προφίλ ως ιδιωτικό

-Ιδιαίτερη προσοχή στον κωδικό πρόσβασης
-Περιορισμός των αναρτώμενων προσωπικών πληροφοριών
-Γνώση ότι οι αναρτώμενες πληροφορίες είναι δημόσια διαθέσιμες
-Επιφυλακτικότητα προς τους αγνώστους
-Γνώση της πολιτικής προστασίας των προσωπικών δεδομένων
Υγεία και Η/Υ
• Εργονομία
Η μελέτη των παραγόντων που επηρεάζουν την απόδοση στη δουλειά και η
βελτίωσή τους
• Φωτισμός
Ένας παράγοντας υγείας κατά τη χρήση Η/Υ.
Η χρήση τεχνητού φωτισμού, η ποσότητα και η κατεύθυνση είναι και αυτοί
σημαντικοί παράγοντες.
• Άλλοι Παράγοντες – Συστάσεις
Σωστή τοποθέτηση του Η/Υ, του γραφείου, της καρέκλας για διατήρηση
καλής στάσης .
Συχνές διατάσεις, διαλείμματα, χρήση χαλαρωτικών τεχνικών για τα μάτια.
RSI: Repetitive Strain Injury: σύνδρομο επαναληπτικής κόπωσης,
τραυματισμός στα άκρα.
Περιβάλλον και Η/Υ

• Ανακύκλωση:
-Εξαρτήματα Η/Υ
-Μελανοδοχεία εκτυπωτή
-Χαρτιού

• Εξοικονόμηση ενέργειας:
-Ρύθμιση αυτόματου σβησίματος οθόνης
-Αυτόματη αναστολή (αναμονή) λειτουργίας
-Αυτόματο κλείσιμο υπολογιστή (μετά από κάποιο χρονικό διάστημα
αδράνειας)
Ασφάλεια

• Ταυτοποίηση και

• Αυθεντικοποίηση και

• Εξακρίβωση στοιχείων

• Χρήση username-ID και κωδικού ασφαλείας (password) για λόγους

ασφαλείας στη σύνδεση σε ένα υπολογιστή
Κωδικός Πρόσβασης

Ισχυρός κωδικός σημαίνει:

1. τουλάχιστον 8 χαρακτήρες
2. μη χρησιμοποίηση προφανών αριθμών (π.χ. αριθμός τηλεφώνου, ημερ.
γέννησης κτλ)
3. συνδυασμός γραμμάτων, αριθμών και συμβόλων
4. συνδυασμός κεφαλαίων και μικρών γραμμάτων
5. αλλαγή κωδικού κάθε 3 μήνες
6. απομνημόνευση του κωδικού
Ασφάλεια Δεδομένων

• Δημιουργία αντιγράφων ασφαλείας (back-up) εκτός του χώρου

όπου υπάρχουν τα αρχικά αρχεία.

• Τείχος Προστασίας (firewall):

-Μας προστατεύει από ¨κακές¨ συνδέσεις
-Αν το firewall είναι εξωτερική συσκευή τότε τοποθετείται μεταξύ τοπικού
δικτύου και internet

• Αποτροπή υποκλοπής δεδομένων με:

-Χρήση username και password
-Κλείδωμα υπολογιστή (software)
-Χρήση καλωδίου ασφαλείας
Ιοί Η/Υ

• Virus:
Ένα πρόγραμμα που έχει σχεδιαστεί να μεταδίδεται μολύνοντας αρχεία
(εκτελέσιμα) ή περιοχές του δικτύου και να κάνει αντίγραφα του εαυτού
του.

• Προσβολή Η/Υ μέσω:

-Δικτύου
-Αφαιρούμενο αποθηκευτικό μέσο

• Προστασία από ιούς:

-Χρήση antivirus και ενημέρωσή τους συχνά.
-Επιφυλακτικοί απέναντι σε άγνωστα αντικείμενα.
Τύποι Ιών 1/2

1. Virus – Ιός
• Ένας ιός υπολογιστών είναι ένα πρόγραμμα το οποίο μπορεί να αντιγραφεί
χωρίς την παρέμβαση του χρήστη και να μολύνει τον υπολογιστή χωρίς τη
γνώση ή την άδειά του.
• Προσάπτεται πάνω σε ένα αρχείο (το μολύνει).
• Απαιτεί την ενεργοποίηση του χρήση.

2. WORM – Σκουλήκι
• Παρόμοιο με τους ιούς μόνο που δεν είναι σε αρχείο αλλά χρησιμοποιεί
το δίκτυο για να εξαπλωθεί.
• Δεν χρειάζεται να το ενεργοποιήσει κάποιος, κάνει τη δουλειά μόνο του.
Τύποι Ιών 1/2

3. Trojan Horse – Δούρειος Ίππος

Επιβλαβές πρόγραμμα το οποίο μπορεί να φαίνεται αβλαβές για το
χρήστη πριν την εγκατάστασή του.

4. Spyware/Adware – Λογισμικό Υποκλοπής

Πρόγραμμα το οποίο παρακολουθεί κρυφά τον υπολογιστή και συλλέγει
κομμάτια πληροφοριών.
Τρέχει κρυφά και δεν ανιχνεύεται εύκολα.
Νομοθεσία

• Πνευματικά Δικαιώματα (copyright)

Ονομάζονται τα αποκλειστικά δικαιώματα των πνευματικών δημιουργών
στο έργο τους.

• Νομικό Λογισμικό (licensed software):

Κωδικός Αναγνώρισης Προϊόντος (Product id)
Δήλωση/εγγραφή προϊόντος (product registration)
Άδεια χρήσης λογισμικού (software license)

• EULA (End User License Agreement)

Είναι το συμβόλαιο μεταξύ του κατόχου αδείας και του αγοραστή για τη
χρήση του προϊόντος.
Τύποι Λογισμικού (Άδειες)

1. Freeware – Ελεύθερο Λογισμικό

Έχει δημιουργηθεί και διαμοιράζεται δωρεάν στον καθένα να το
χρησιμοποιήσει.
2. Shareware/Demo(ware) / Trial(ware) – Λογισμικό Περιορισμένης
Χρήσης
Μια έκδοση του λογισμικού που μετά από κάποιο χρονικό διάστημα
(συνήθως 30 ημέρες) σταματάει να λειτουργεί και πρέπει να αγοραστεί.
Ή μας δίνει περιορισμένες δυνατότητες μέχρι να το αγοράσουμε.
3. Open Source – Ανοικτό Λογισμικό
Περίπου ίδιο με το freeware, με τη μόνη διαφορά ότι παρέχεται μαζί και
ο κώδικάς του.
Προστασία Δεδομένων

• Κύριος σκοπός της νομοθεσίας:

-Να προστατεύονται τα δικαιώματα όσον αφορούν τα δεδομένα (data
subject, υποκείμενο των δεδομένων)
-Να παρατίθενται οι ευθύνες του διαχειριστή των δεδομένων (data
controller)
Προσωπικά Δεδομένα

• Προσωπικά δεδομένα είναι κάθε πληροφορία που αναφέρεται σε

και περιγράφει ένα άτομο, όπως:
-Στοιχεία αναγνώρισης (ονοματεπώνυμο, ηλικία, κατοικία, επάγγελμα,
οικογενειακή κατάσταση κλπ.)
-Φυσικά χαρακτηριστικά
-Εκπαίδευση
-Εργασία (προϋπηρεσία, εργασιακή συμπεριφορά κλπ.)
-Οικονομική κατάσταση (έσοδα, περιουσιακά στοιχεία, οικονομική
συμπεριφορά)
-Ενδιαφέροντα
-Δραστηριότητες
-Συνήθειες
Ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα

• Ευαίσθητα χαρακτηρίζονται τα προσωπικά δεδομένα ενός ατόμου

που αναφέρονται:
-Στη φυλετική ή εθνική του προέλευση
-Στα πολιτικά του φρονήματα
-Στις θρησκευτικές ή φιλοσοφικές του πεποιθήσεις
-Στη συμμετοχή του σε συνδικαλιστική οργάνωση
-Στην υγεία του
-Στην κοινωνική του πρόνοια
-Στην ερωτική του ζωή
-Τις ποινικές διώξεις και καταδίκες του
-Στη συμμετοχή του σε συναφείς με τα ανωτέρω ενώσεις προσώπων
Ψηφιακός Διαχωρισμός

• Ο όρος ψηφιακός διαχωρισμός χρησιμοποιείται για να περιγράψει

την ¨απόσταση¨ μεταξύ των ατόμων όσον αφορά την πρόσβαση
στις σύγχρονες τεχνολογίες.