BÀI 35 : ƯU THẾ

LAI
Nhóm 2: Phan Anh, Đức Anh, Tuyết Anh
 MỤC LỤC

NGUYÊN NHÂN CỦA HIỆN

HIỆN TƯỢNG ƯU THẾ LAI
TƯỢNG ƯU THẾ LAI

CÁC PHƯƠNG PHÁP TẠO ƯU THẾ

LAI
I.HIỆN TƯỢNG ƯU
THẾ LAI
• Khái niệm: là hiện tượng cơ thể lai F1 có
sức sống cao hơn, sinh trưởng nhanh hơn,
phát triển mạnh hơn, chống chịu tốt hơn, các
tính trạng năng suất cao hơn trung bình giữa
2 bố mẹ hoặc vượt trội cả hai bố mẹ.
• Ưu thế lai biểu hiện cao nhất ở F1, sau đó
giảm dần qua các thế hệ
• Ưu thế lai biểu hiện rõ nhất khi lai giữa các
dòng thuần khiết có kiểu gen khác nhau
• Hiện tượng này cũng thể hiện khi lai:
• - Các thứ cây trồng ( VD: cà chua hồng ở Việt
Nam x cà chua Ba Lan)
- Các giống vật nuôi ( VD: gà Đông Tảo
x gà Ri) thuộc cùng một loài hoặc
giữa 2 loài khac nhau
VÍ DỤ VỀ HIỆN TƯỢNG ƯU THẾ LAI Ở CÂY NGÔ
VÍ DỤ VỀ HIỆN TƯỢNG ƯU THẾ LAI Ở BÒ
2-NGUYÊN NHÂN
CỦA ƯU THẾ LAI
• Về phương diện di truyền, người ta
cho rằng, các tính trạng số lượng
(các chỉ tiêu về hình thái và năng
suất...) do nhiều gen trội quy định,
ở mỗi dạng bố mẹ thuần chủng,
nhiều gen lặn ở trạng thái đồng hợp
biểu hiện một số đặc điểm xấu. Khi
lai giữa chúng với nhau, chỉ có các
gen trội có lợi mới được biểu hiện ở
cơ thể lai F1
• Trong các thế hệ sau tỉ lệ dị hợp
giảm dần (xem hình 34.3) nên ưu
thế lai cùng giảm dần. Muốn khắc
phục hiện tượng này để duy trì ưu
thê lai, người ta dùng phương pháp
nhân giống vô tính (bằng giâm,
chiết, ghép, vi nhân giống...).
VÍ DỤ: MỘT DÒNG THUẦN MANG 2 GEN TRỘI
LAI VỚI MỘT DÒNG THUẦN MANG 1 GEN
TRỘI SẼ CHO CƠ THỂ LAI F1 MANG 3 GEN
TRỘI CÓ LỢI.

P : AAbbCC X aaBBcc -----> F1 : AaBbCc

(CHÚ THÍCH:CHỮ IN ĐẬM LÀ GEN TRỘI)

3-CÁC PHƯƠNG PHÁP
TẠO ƯU THẾ LAI
Bao gồm 2 phương pháp chính
a-Phương pháp tạo ưu thế lai cây
trồng
b-Phương pháp tạo ưu thế lai ở
vật nuôi
 A-PHƯƠNG PHÁP TẠO ƯU THẾ LAI
Ở CÂY TRỒNG
-LAI KHÁC DÒNG: LÀ TẠO 2 DÒNG TỰ THỤ PHẤN RỒI CHO
CHÚNG GIAO PHẤN VỚI NHAU
VD: Ở NGÔ, PHƯƠNG PHÁP NÀY ĐÃ TẠO ĐƯỢC NHIỀU GIỐNG
NGÔ LAI (F1) CÓ NĂNG SUẤT CAO HƠN TỪ 25 - 30% SO VỚI
CÁC GIỐNG NGÔ TỐT NHẤT ĐANG ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG
SẢN XUẤT
-LAI KHÁC THỨ:LÀ KẾT HỢP GIỮA TẠO ƯU
THẾ LAI VÀ TẠO GIỐNG MỚI. ĐÂY LÀ
NHỮNG TỔ HỢP LAI GIỮA 2 THỨ HOẶC TỔNG
HỢP NHIỀU THỨ CỦA CÙNG MỘT LOÀI.
 P: GIỐNG LÚA DT10 X GIỐNG LÚA OM80
=>F1: GIỐNG LÚA DT17 CÓ KHẢ NĂNG CHO
NĂNG SUẤT CAO NHƯ LÚA DT10 VÀ CHẤT
LƯỢNG GẠO CAO CỦA OM80
B-PHƯƠNG PHÁP TẠO ƯU THẾ
LAI Ở VẬT NUÔI
ĐỂ TẠO ƯU THẾ LAI Ở VẬT NUÔI, CHỦ YẾU NGƯỜI TA
DÙNG PHÉP LAI KINH TẾ. TRONG PHÉP LAI NÀY, NGƯỜI
TA CHO GIAO PHỐI GIỮA CẶP VẬT NUÔI BỐ MẸ THUỘC
HAI DÒNG THUẦN KHÁC NHAU RỒI DÙNG CON LAI F1
LÀM SẢN PHẨM, KHÔNG DÙNG NÓ LÀM GIỐNG.
P::LỢN Ỉ MÓNG CÁI X LỢN ĐẠI BẠCH
=>F1: LỢN LAI CÓ SỨC SỐNG CAO, LỢN CON MỚI ĐẺ ĐÃ NẶNG
TỪ 0,7 ĐẾN 0,8 KG, TĂNG TRỌNG NHANH TỈ LỆ THỊT NẠC CAO
 Q&A
Câu 1: Ưu thế lai là hiện tượng:
A.Con lai giảm sức sinh sản so với bố mẹ
B. Con lai có tính chống chịu kém so với bố mẹ
C. Con lai có sức sống cao hơn bố mẹ
D.Con lai duy trì kiểu gen vốn có ở bố mẹ
 Câu 2: Ưu thế lai biểu hiện như thế nào qua các thế hệ?
A. Biểu hiện cao nhất ở thế hệ P, sau đó giảm dần qua các thế hệ
B. Biểu hiện cao nhất ở thế hệ F1, sau đó giảm dần qua các thế hệ
C. Biểu hiện cao nhất ở thế hệ F2, sau đó giảm dần qua các thế hệ
D. Biểu hiện cao nhất ở thế hệ F1, sau đó tăng dần qua các thế hệ
Câu 3: Để tạo ưu thế lai ở thực vật, người ta chủ yếu
dùng phương pháp lai nào?
A. Lai phân tích.
B. Tự thụ phấn.
C. Lai khác dòng.
D. Lai kinh tế.
Câu 4: Phát biểu nào sau đây là đúng về ưu thế lai?
A. Ưu thế lai biểu hiện cao nhất ở đời F1, sau đó giảm dần qua các
thế hệ.
B Ưu thế lai biểu hiện ở đời F1, sau đó tăng dần qua các thế hệ.
C. Ưu thế lai biểu hiện ở con lai cao hay thấp không phụ thuộc vào
số lượng cặp gen đồng dị hợp tử có trong kiểu gen.
D. Ưu thế lai biểu hiện ở con lai cao hay thấp phụ thuộc vào số
lượng cặp gen đồng dị hợp tử có trong kiểu gen.
Câu 5: Trong quần thể, ưu thế lai cao nhất ở F1 và giảm dần qua các thế hệ vì:
A. Tỉ lệ dị hợp giảm, tỉ lệ đồng hợp tăng
B. Tỉ lệ đồng hợp giảm, tỉ lệ dị hợp tăng
C. Tỉ lệ phát sinh biến dị tổ hợp nhanh
D. Tần số đột biến có xu hướng tăng
Thank you! !