Sülfatlı Sular ve Bikarbonatlı Sular

Sülfatlı Sular

• Balneoterapide en az %20 mval sülfat iyonu

içeren bütün doğal mineralli sular (en az 1g/L
çözünmüş mineral içerenler) sülfatlı su olarak
tanımlanır.
• Ancak içme kürlerinde sülfatlı sulara özgü
etkilerin yeterli düzeyde elde edilebilmesi için
suyun mutlak sülfat içeriğinin 1200mg/L SO4
olması gerekir.
• Pratikte içme kürlerinde kullanımları açısından
sülfatlı sular 3’e ayrılır.
• 1) Sodyum sülfatlı sular
• 2) Magnezyum sülfatlı sular
• 3) Kalsiyum sülfatlı sular
 Sülfatlı suların spesifik etkileri

• Sülfatlı suların özel etkileri en başta sülfat

iyonunun osmotik özelliklerine bağlıdır.
• Sülfat iyonu zor bağlanabilir, zor diffüze olur ve
sonuçta zor rezorbe edilir bir iyondur.
• Doğal mineralli sulardaki diğer iyonlarla, özellikle
de Mg ile etkisi kuvvetlenir. Ayrıca, sülfatlı
suların içilmesi sonrası mide-barsak sindirim
sistemi üzerinde bir dizi lokal kimyasal etkiler
gerçekleşir. Ayrıca sülfatın rezorbsiyon sonrası
sistemik etkileri de söz konusudur.
Sülfatlı suların mide üzerine etkileri:
• Sülfatlı bir suyun içilmesi ile sülfat
konsantrasyonuna bağlı olarak zayıf asidik ve
fermentten fakir seyreltik bir mide sıvısı
sekresyonu oluşur.
• Kür şeklinde sülfatlı suların kullanımında mide
asiditesi üzerine adaptif, normalleştirici etkinin
(hipoasiditede sekresyon artışı, hiperasiditede
tersi) oluştuğu bilinmektedir. Özellikle alkalik
sülfatlı sularla mide asidi nötralize edilerek stres
ülserlerinin oluşma riski azaltılabilmektedir.
 Sülfatlı suların karaciğer,safra kesesi ve
pankreas üzerine etkileri
• Sülfatlı suların koleretik ve kolagogik etkileri vardır.
Koleretik etki;sülfatın mukoza üzerindeki uyarıcı
etkisi ile duedonum mukozasından hormonların
serbestleşmesi şeklinde kendini gösteren etkidir.
Kolagogik etki;safra kesesinin kontraksiyonu ile,
safranın duedonuma boşaltılması şeklinde kendini
gösteren etkidir.
• Sülfatlı suların bir özel etkisi de safra yollarının
temizlenmesindeki artıştır.
• Pankreas enzimlerinin salgılanmasında artış da
sülfatlı suların bir diğer özel etkisidir.
 Sülfatlı su kürlerinin karbonhidrat
metabolizmasına etkileri
• Karbonhidrat toleransının artması
• İnsülin etkisinin güçlenmesi
• Alkali rezervin artması
• Glukojen yapımı ve depolanmasında artış
• Karaciğer yağlanmasının azalması
 Sülfatlı sularla içme kürlerinde özellikler

• En az 1200mg/L düzeyinde sülfat içeriği gerekir.

• Uzun süreli içme kürlerinde yalnızca hipotonik
sülfatlı sular kullanılır.
• Mg sülfatlı sular yalnızca bir kez ya da kısa
süreli ve aralıklı olarak kullanılır.
• 3 porsiyona bölünerek ana öğünlerden yarım
saat önce, oda sıcaklığındaki sülfatlı su günlük
toplam 300-1500 ml arasında içilir.
• Sabah aç karnına içme ile özellikle reaktif
etkilerin gelişmesi arzulanır.
 Sülfatlı sularla içme kürleri aşağıdaki
durumlarda önerilmektedir:
• Üst batın organlarının fonksiyonel rahatsızlıkları
• Organik nedenlere bağlı olmayan barsak
motilitesi bozuklukları(özellikle farklı kabızlık
tipleri ve irritabl kolon)
• Safra ve pankreas sekrasyonlarının uyarılması
• Safra yolları diskinezileri
• Şişmanlık ve ona eşlik eden hiperlipemilerin
destekleyici tedavisi
• Kalsiyum fosfat taşlarının proflaksisi
• İdrar yolları infeksiyonlarının destekleyici tedavisi
 Sülfatlı sularla içme kürlerinin
uygulanmaması gereken durumlar:
• Akut ve organik nedenli motilite ve sekresyon
bozuklukları
• İleus ve invaginasyon
• Tıkanma sarılığı
• Kanamaya eğilim(ülser,operasyonlar sonrası)
• Dehidratasyon
• Ürat taşları
 Bikarbonatlı sular

Bikarbonatlı sular adlandırılırken, %20 milival’in

üzerinde olan katyonlarına göre sodyum
bikarbonatlı sular ve kalsiyum magnezyum
bikarbonatlı sular olarak iki ana gruba ayrılırlar.
Ayrıca özellikle belirli düzeylerde serbest
çözünmüş karbondioksit içermeleri de bu suların
önemli bir karekteristiğidir.Bunun dışında, biyolojik
etkileri bilinen bazı maddeleri de içerebilirler. Bunlar
arasında demir, kükürt, arsenik,radon,flor,
iyot,bakır,çinko ve lityum gibi mineraller vardır.
 Sodyum bikarbonatlı suların kullanım
endikasyonları
• Mide ve ince barsakların fonksiyonel
rahatsızlıkları
• Kronik ve rezidüel ülserler (destekleyici)
• DM (destekleyici)
• Üriner taşların (ürik asit,sistin taşları) proflaksisi
• Litotripsi sonrası ve postoperatif dönemler
• Kronik idrar yolları infeksiyonları
• Gut
Sodyum bikarbonatlı sularla içme kürlerinde
doz ve yöntemler
• İçilen suyun sıcaklığı genellikle oda
sıcaklığındadır. Gerekli görüldüğünde hassas
kişiler için ısıtılabilir. İçme kürü 4-6 hafta sürer,
yine uygun görülürse uzatılabilir ve yılda 2 ya da
3 kez tekrarlanabilir.
• Sindirim sistemi hastalıklarında; günde 3 kez,
ana yemeklerden 20-30 dakika önce başlanarak
200-300 ml kadar su yudum yudum içilir.
 Kalsiyum,magnezyum bikarbonatlı sularla
içme kürleri aşağıdaki durumlarda
önerilmektedir
• Oksalat, karbonat ve fosfat taşları proflaksi
• Postoperatif dönemler
• Kronik idrar yolları infeksiyonları
• Sinirsel irritabilite ile birlikte kalsiyum yetmezliği
• Vejetatif distoni ve yorgunluk ile birlikte
magnezyum yetmezliği
• Gebelikte ve ağır spor aktivitelerinde artan
magnezyum gereksinimi
• Mide-ince barsakların fonksiyonel rahatsızlıkları
 Kalsiyum,magnezyum bikarbonatlı sularla
içme kürlerinde doz ve yöntemler
• Bir kür 4-6 hafta sürer,su oda sıcaklığında içilir,
hassas kişilere su ısıtılarak verilir.
• Kalsiyum ve magnezyum yetersizliklerinde; günlük
toplam verilen su miktarı ile, günlük kalsiyum ve
magnezyum ihtiyacının en az %50’si
karşılanabilmelidir ki, bu değer yetişkinler için
400mg Ca ve 170 mg Mg düzeyindedir. Litresinde
400-500 mg kalsiyum içeren bir mineralli sudan
günde toplam 1 L içilir.
• Mide, ince barsak rahatsızlıklarında ise;günde en az
3 kez ,yemeklerden önce 200-300 ml bikarbonatlı su
yudum yudum içilir.