ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო

უნივერსიტეტი

ფსიქოლოგიისა და განათლების მეცნიერებათა

ფაკულტეტი

საგანი: ბუნებისმცოდნეობა 1
თემა: ჭიანჭველები და ტერმიტები
ლექტორი: ეფემია ხარაძე
სტუდენტები: ნინელი ქოჩქიანი, მარიამ მედოიძე, თამარ
აბრამიშვილი
ჭიანჭველები
ჭიანჭველის ბუდეები
 ბიოლოგებმა
ჭიანჭველების გიგანტური
ბუდე იპოვეს, რომელიც
სიმაღლით 1.7 მეტრია,
ხოლო მისი დიამეტრი 2.5
მეტრი.
ექსპერიმენტების თქმით
ამხელა ბუდე ჯერ არ
აღმოუჩნიათ.
ბუდის სტრუქტურა
ჭიანჭველების ერთ-ერთი საკვები მცენარის ტილები ანუ
ბუგრებია
კოლექტიური არსებობა

* ჭიანჭველებს შეუძლიათ წყალდიდობისას

ცოცხალი ტივის გაკეთება, შეუძლიათ
ჭუპრების გადარჩენაც და ამავდროულად
ერთ თვეზე მეტი წყალში ყოფნაც.

* ასევე ჭიანჭველებს შეუძლიათ

ცოცხალი ხიდის გაკეთბა.
ჭიანჭველები, რომლებიც დაჭრილ
თანამებრძოლეებს მკურნალობენ:
სასწრაფო დახმარება
 დედა ჭიანჭველა მდედრი და მამრი ფრთიანი
კამპონოტუსის გიგანტი ჭიანჭველები
იგივე ჯარისკაცი
ჭიანჭველა
 დედამიწაზე დაახლოებით 10
კვადრილიონი ჭიანჭველაა.
დედამიწა 8 მილიარდამდე ადამიანს მასპინძლობს. ეს
საკმაოდ დიდი რიცხვია, მაგრამ არაფერია
ჭიანჭველებთან შედარებით. თანამედროვე
გამოთვლებით, ჩვენს პლანეტაზე 10 კვადრილიონი ანუ
10 000 000 000 000 000 ჭიანჭველაა. თუმცა რაც შეეხება
წონას, მათი ჯამური მასა კაცობრიობის მასას
უტოლდება, რადგან თითოეული ჭიანჭველა ადამიანზე
საშუალოდ მილიონჯერ მსუბუქია. იმედი ვიქონიოთ,
რომ ერთ დღესაც ჩვენ წინააღმდეგ გალაშქრებას არ
გადაწყვეტენ.
 
ჭიანჭველის სახე ულტრა ახლო ხედში
ლიტველმა ფოტოგრაფმა ევგენიუს
კავალიაუსკასმა გადაიღო
ტერმიტები
“თეთრი ჭიანჭველები”

● ცხოვრობენ ტროპიკულ და
სუბტროპიკულ კლიმატებში;

● მიეკუთვნებიან იზოპტერების
რიგს;

● 2000 სახეობის;

● დედამიწის ყველა კონტინენტზე

ვხვდებით, გარდა ანტარქტიდისა;

● უცნაური მჭამელები;
 მეფე და დედოფალი ტერმიტები
◈ ტერმიტების კოლონიას სათავეში უდგანან;
◈ გამრავლებისთვის ზრუნვა;
◈ მეფე უფრო პატარა ზომისაა, ვიდრე დედოფალი;
◈ მეფე ცოცხლობს 1-2 წელი, დედოფალი 30-50 წელი;
◈ სათადარიგო ტერმიტები.
◈ დედოფლებს უზარმაზარი მუცელი ეზრდება.
 მოვალეობები
◈ პოლიციელის ფუნქცია- ჯარისკააცებს;
“ჯარისკაცები” და ◈ დედოფლისგან კვერცხების ბაგაში გადატანა-
“მუშები” მუშა ტერმიტებს.

სხვებისგან გამოარჩევთ
◈ განუვითარებელი სასქესო ორგანო;
◈ ჯარისკაცის ყბის ზომა;
კოლონიები
ავსტრალიასა და აფრიკაში
ვხვდებით ტერმიტთა ბუდეებს,
რომელთა სიმაღლე ხუთ მეტრსაც კი
აღწევს. ეს უნიკალური პირამიდები
სავსეა გვირაბებითა და სხვადასხვა
დანიშნულების მქონე სათავსოებით.
ერთ-ერთი საუკეთესო სათავსო
ეკუთვნის დედოფალს, რომელიც
მანამ არ გამოდის იქიდან, სანამ
კვერცხის დება შეუძლია. თუმცა აქვე
უნდა შევნიშნოთ ისიც, რომ
ტერმიტებს მუდმივი ბუდეები არა
აქვთ. ისინი დროებით სახლდებიან
მკვდარი ხის ფუღუროებში, ან სახლის
ხის ნაწილებში.
 საინტერესო ფაქტები

◈ თითოელი ტერმიტი ბრმა იბადება;

◈ სიბნელის მოყვარულ ზოგიერთ ტერმიტებს ფრთები ეზრდებათ (ასეთი
ტერმიტები ჩნდებიან წვიმიანი სეზონის დასაწყისში). გაჩენიდან რამდენიმე
დღის გასვლის შემდეგ ისინი სხვადასხვა მხარეს მიფრინავენ და ახალ
კოლონიებს აარსებენ;
◈ მათი ჭამა შესაძლებელი კი არა,
არამედ სასარგებლოცაა;
◈ მათ არასოდეს არ სძინავთ;
◈ ერთმანეთთან საკომუნიკაციოდ
იყენებენ ვიბრაციას;
◈ მტრები - ჭიანჭველები.
 გამოყენებული ლიტერატურა
◈ https://www.lari.ge/30-biznesis-administrireba/367-tchiantchvela.html
◈ https://plunketts.net/blog/20-unbelievable-facts-termites
◈ http://www.reading.ge/ka/books-by-level/203-termitebi
◈ https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AD%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9C%E1%
83%AD%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%94
%E1%83%91%E1%83%A0%E1%83%9C%E1%83%98
მადლობა ყურადღებისთვის!