KALIGIRANG

KASAYSAYAN
NG
EL
FILIBUSTERISMO
ENERGIZ
ER
JOSE RIZAL
Do Com
wh e e
ate at
ver m p
yo anti
uf
ee e s o
l co ff
me of m
sn e
atu
ral
ly

GOMBURZA
NOBELA
 Do Com
wh e e
ate at
ver m p
yo anti
uf
ee e s o
l co ff
me of m
sn e
atu
ral
ly

EL FILIBUSTERISMO
BLUMENTRITT
Do Com
wh e e
ate at
ver m p
yo anti
uf
ee e s o
l co ff
me of m
sn e
atu
ral
ly

BELGIUM
Ang El Filibusterismo ay ang pangalawang nobelang nailathala ni Dr. Jose Rizal. Karugtong
ito ng Noli Me Tangere; dito naka sulat ang kahihinatnan ng mga pangunahing tauhan sa
unang nobela. Inilalahad rin dito ang kalagayan ng inang bayan, mga pang-aapi ng mga
mananakop at mga karahasan na dinaranas ng mga Pilipino, pati na rin ang maaring
kahinatnan ng bayan kung ipagpapatuloy ang madugong himagsikang unti-untiing
nabubuo.

Ano ang kahulugan ng Filibustero?

Ipinaliwanag ni Rizal sa kanyang kaibigang si Dr. Ferdinand Blumentritt na lingid pa sa
kaalaman ng mga Pilipino ang kahulugan ng salitang noong una. Ito ay hanggang sa
masaksihan nila ang malagim at kalunos-lunos na pagbitay sa tatlong paring martir, na
kilala nating bilang GomBurZa. Malinaw sa ala ala ni Rizal ang nakakatakot na mensaheng
hatid ng salitang Filibustero. Ang pilibustero ay nangangahulugang kritiko, taksil,
tumutuligsa sa mga prayle at simbahang Katolika.
Sinimulang sulatin ni Rizal ang El Fili sa London noong 1890. Ayon kay Maria Odulio de
Guzman, Binalangkas ni Rizal ang pagkatha sa El Fili noong mga huling buwan ng 1884 at
unang buwan ng 1885 nang isinusulat pa niya ang Noli.
Sa Brussels, Belgium siya nanirahan at dito niya tinutukan nang mabuti ang nobela.
Kasama niya ang kaibigan na si Jose Alejandrino, at nanggaganot siya upang matustusan
ang pangangailangan niya.

Hindi naging madali ang pagsusulat ni Rizal ng El Fili. Patong- patong na pagsubok ang
pinagdaanan niya sa pagsusulat nito. Gipit at kapos sa pananalapi si Rizal nang ginagawa
niya ang El Fili kaya napilitan siyang maghigpit ng sinturon upang matuloy at matapos ang
sinusulat na akda. Matindi ang pagnanais niya na matapos na ito agad dahil maging sa
kanyang pagtulog ay napapanaginipan niya na may namamatay na mahal niya sa buhay.
Batid din niyang siya lang ang makakatapos ng kanyang obra kaya’t iniiwasan niyang
kapusin sa panahon.
Hindi lamang kakulangan sa pondo ang kanyang naging suliranin. Naging balakid din ang suliranin
niya sa puso, sa pamilya, at sa mga kaibigan. Nakarating sa kanyang kaalaman na ang kanyang iniibig
na si Leonor Rivera ay ikinasal na sa ibang lalaki. Makikita ito sa El Fili, sa bahaging nag talusira si
Paulita sa katipang Isagani at nagpakasal kay Juanito. Nakarating rin kay Rizal ang pagdurusa na
kinahaharap ng kanyang pamilya sa Calamba, Laguna dahil sa usapin sa lupa at maling paratang sa
kanila. Ang mga pangyayari sa toong buhay ni Rizal ay ating masasalamin sa mga ganap sa nobela.
 Lumayo rin kay Rizal ang mga kasama niya sa La Solidaridad at nalungkot siya sa
pagkawala ng pagkakaisa ng mga Illustrado na sana’y magiging pag–asa ng inang
bayan. Dahil sa patong-patong na pagsubok na suliraning nararanasan niya, naisip ni
Rizal na sunugin na lamang ang nobelang isinusulat niya.

Pinagtibay ni Rizal ang kanyang kalooban dahil sa kanyang adhikaing imulat ang
kaisipan at gisingin ang damdamin ng mga mamayang Pilipino laban sa pang –
aalipusta ng mga mananakop. Kahit kulang sa panstos ay napagpatuloy niya ang
pagsusulat ng nobela. Marso 29, 1891 ay natapos ang nobela at nakahanap si Rizal ng
murang palimbagan sa Ghent, Belgium. Ika 100 na pahina pa lamang ay napahinto na
sa pag imprenta dahil naubos na ang pambayad niya. Sa oras ng pangangailangan ay
sumaklolo ang mayamang kaibigang si Valentin Ventura. Si Valentin Ventura ang
gumastos upang matuloy ang paglilimbag ng nobela noong Setyembre 1891. Bilang
pagtanaw ng ng utang na loob at pasasalamat kay Valentin Ventura, inialay ni Rizal
ang isang panulat at ang orihinal na munuskrito ng El Fili kasama ang isang nilimbag
at nilagdaang sipi.
Sa Hongkong ipinadala ni Rizal ang karamihan ng kanyang nobela at ang ibang bahagi nito
ay ipinadala sa Pilipinas. Nabigyan ng kopya ang malalapit na kaibigang sina Juan Luna,
Marcelo H. Del Pilar, Graciano Lopez Jaena, at Dr. Ferdinand Blumentritt. Sa kasamaang
palad ay nasamsam ang mga aklat na ipinadala ni Rizal. Ipinasara ng Pamahalaang
Espanyol ang mga sipi ng nobela subalit may ilang nakalusot at nakatulong nang husto sa
pag-alab at paggising sa diwa ng mga Pilipino. Isa na sa mga naimpluwensiyhan ng El Fili ay
si Andres Bonifacio at ang Katipunan. Nakatulong ito na maiwaksi ang mga balakid na
nakaka sagabal sa paghihimagsik noong 1896.

Ang El Fili ay inialay ni Rizal bilang pagpupugay sa tatlong paring martir na binitay sa
Bagumbayan noong Pebrero 1872. Ito ay sina Padre Mariano Gomez, Padre Jose Burgos, at
Padre Jacinto Zamora. Ang akda ay tanda ng paggalang at pag alala sa sakit at hinagpis na
pinag daaanan ng mga paring martir. Hindi napatunayan ang pagkakasangkot ng tatlong
pari sa pag- aalsa sa Cavite at hindi na rin pinayagang muli ng mga Espanyol na buksan pa
ang kaso kaya hindi na nalaman ang katotohanan.
 MGA MAHAHALAGANG
TAUHAN
SIMOUN
• Ang mayamang mag-aalahas na
nakasalamin ISAGANI
• Kilala
inagkakamalang Indiyong bilang malapit sa kapitan
Ingles,
kasintahan ni Paulita Gomez.
Pari Millon
• Pamangkin ni Padre Florentino at
es at Cardenal Morenoheneral
• Siya ay si Juan Crisostomo • Isa sa mgamag-aalahas,
Mayamang estudyantengpinagkakamalang
sumuporta sa Indiyong Ingles,
Amerikano,
hangaring Mulato, Portuges
magkaroon at Cardenal Moreno
ng sariling
Ibarra na nag-balik upang mag-
higanti sa kaniyang mga akademya para sa wikang kastila ang
kaaway. Pilipinas.

BEN ZAYB DONYA VICTORINA DE ESPADAÑA

• Manunulat at mamamahayag
• Hindi patas ang paggawa ng
balita dahil may kinikilingan ito,
• Itinatala niya lamang ang mga
bagay na ikapapabor ng mga
kastila.
• Asawa ni Tiburcio de Espedana
• Pilipinang lubos na iniidolo ang
Mayamang mag-aalahas,
mga Kastila, “colonialpinagkakamalang
mentality” Indiyong Ingles,
Amerikano, Mulato, Portuges
• Inaalimura, tinutuligsa, at at Cardenal Moreno
tinatakwil ang mga indiong kalahi
 MGA MAHAHALAGANG
TAUHAN
PADRE IRENE
s, pinagkakamalang Indiyong• Ingles,
Kaibigan at tagapayo ni
tuges at Cardenal Moreno Kapitan Tiyago
• Namamahala sa
pagpapatayo ng Akademya PADRE FLORENTINO
ng Wikang Kastila
• Isang mag-aalahas,
Mayamang paring Pilipino
pinagkakamalang Indiyong Ingles,
• PinilitMulato,
Amerikano, ng ina Portuges at Cardenal Moreno
maginglingkod sa Diyos
PADRE CAMORRA • Amain ni Isagani

• Paring mukhang artilyero

lahas, pinagkakamalang Indiyong
• KuraIngles,
ng Tiani
, Portuges at Cardenal Moreno
• Walang galang sa kababaihan
lalo na sa magagandang dilag
 MGA MAHAHALAGANG
TAUHAN
KAPITAN PADRE BERNARDO SALVI
HENERAL
• Ang pinakamataas na Pari Millon
• Pinapakinggan at iginagalang
pinuno ng pamahalaan
s, pinagkakamalang Indiyong Ingles, Mayamang mag-aalahas, pinagkakamalang Indiyong Ingles,
ng ibang kasamahang prayle
• Sugo ng Espanya
tuges at Cardenal Moreno Amerikano, Mulato,
• Tinatawag Portuges at Cardenal
na moscamuerta o Moreno
• Malapit na kaibigan ni
patay na langaw
Simoun
• Umibig kay Maria Clara
• Pinuno na pabigla-bigla
humatol

DRE HERNANDO SIBYLA BASILIO

• Vice Rector ng Unibersidad ng • Nalampasan ang hilahil ng
s, pinagkakamalang Indiyong Ingles, Mayamang mag-aalahas,
buhay dahil pinagkakamalang
nagpaalipin kay Indiyong Ingles,
Santo Tomas
tuges at Cardenal Moreno Amerikano, Mulato, Portuges at Cardenal Moreno
kapitan tiyago
• Salungat sa pagpasa ng panukala
upang makapag aral at matuto ng • Isang binatang nakapag-aral
wikang Kastila ang mga mag- ng medisina dahil sa sariling
aaral sikap
 MGA MAHAHALAGANG
TAUHAN
JULI
• Pari
• Katipan ni Basilio
• Amerikano,
• Anak ni Kabesang Tales
• Nagpaalila upang matubos ang
ama
ELESFORO JUAN DE DIOS
• Kilala bilang Kabesang Tales.
• Naging Cabeza de Barangay
• Dati’y isang tahimik na tao, ngunit
nang angkinin ng korporasyon ng
mga prayle ang lupang sinasaka ay
sumama sa mga tulisan
TANO/CAROLINO
Panganay na anak ni Kabesang
Tales
Millon
Mayamang mag-aalahas, pinagkakamalang Indiyong Ingles,
Naging guwardiya sibil, at nabaril
Mulato, Portuges at Cardenal Moreno
ang hindi nakilálang sariling ama.
TATA SELO
• Ang ama ni Kabesang Tales.
• Palagi niyang pinapayuhan ang
kanyang anak na magtimpi at
wag kalabanin ang mga prayle.
• Kumalinga kay Basilio noong
tumatakas sa guwardiya sibil
 SALAMAT
SA
PAKIKINI
G!
Iprinesenta nina:
Anthony John Parado
Ivan James Paras