Lazerat dhe

fibrat optik

• Punoi: VIII
• Lenda: fizikë
• Pranoi: Arta Mezuri
Rezultatet e të
nxënit:
 Nxënësi/ nxënësja mëson më
shumë për përdorimin e lazerave
në fusha të ndryshme.

 Nxënësi /nxënësja mëson cfarë

janë elektromagnetet.

 Nxënësi / nxënësja mëson

përdorimin e elektromagneteve
në mjekësi

 Nxënësi/nxënësja mëson më
shumë për fuqinë e
elektromagneteve

2

VALET
VALET ZANORE DRITORE
• Po te hidhim sfera te vogla plastika
mbi konin e altoparlantit qe po
prodhon tinguj ato do te kercejne
lart e poshte. Kjo ndodh se
membrana e altoparlantit dridhet.
Perhapja ne vije te drejte te
impulseve zanore duke transmetuar
energji molekul pas molekule quhet
vale zanore.
• Vale dritore quhet perhapja e impulsit
te drites ne vije te drejte.
VALET
ELEKTROMAGN
ETIKE
• Valet elektromagnetike jane ato vale
qe realizojne transmetimin e
energjise nepermjet nje vakumi ose
duke perdorur nje medium. Kjo behet
e mundur nga luhatja e fushave
elektrike dhe magnetike. Ato levizin
me nje shpejtesi kostante prej 3 her
10 ne fuqi 8 m/s. Shpesh ato quhen
rrezatim elektromagnetik.Ato kane
nje aplikim te gjere ne teknike prej
kohesh. Valet elektromagnetike
perdoren per transmetim radio,per
telefona,per transmetim te energjise
apo te sinjaleve pa kabell.
3
• Çfarë janë ultratingujt?Shkurtimisht, ultratingujt janë valë akustike me një frekuencë
më të madhe sesa 20 KHz (20,000 Hertz), që do të thotë, të padëgjueshme për veshin
njerëzor. Përdorimi i ultratingujve mbi trupinS UeBnjeriut
SUBTITLE TITLE
është i mundshëm sepse
ultratingujt penetrojnë në sistemin biologjik (në një thellësi reciprokisht proporcionale
ndaj frekuencës së valëve dhe vala shkarkohet/çlirohet aty. Ky “shkarkim/çlirim” ka
efekte në ndryshme mbi organizimin dhe përdoret jo vetëm në diagnozë, por gjithashtu
për të trajtuar patologjitë ortopedike dhe muskulare, në fizioterapi dhe madje edhe në
mjekësinë estetike.Ultratingujt: EkografiaNjë nga përdorimet të njohura më shumë të
ultratingujve është përdorimi i ultratingujve në investigimet me ultratinguj.
Ultratingulli saktësisht është një teknikë diagnostikuese që bazohet në “jehonat” e
gjeneruara nga ultratingujtë që përshkojnë një fushë biologjike (rrjedhimisht, një organ
ose një ind). Teknika e ultratingujve përdoret në radiologji, në obstetri dhe në kirurgji.

4
Lazerat dhe perdorimi i tyre
• Shkenctaret shpesh perdorin
driten ne eksperimentet e
tyre.Pajisja e lazerit prodhon nje
tufe te ngushte drite. Kjo drite
eshte monokromatike. Drita e
lazerit mund te jete aq e fuqishme
sa te shkrije metalin,por edhe
lazerat me fuqi shume te ulet jane
mjaft te perdorshem.
• Lazeri i pare u ndertua ne vitin
1960 nga Teodor Maiman dhe me
pas u ndertuan lazerat e tjere me
gaz , neon dhe helium.
• Nje nder perdorimet me te zakonshme te lazerave eshte korrigjimi i te
parit. Lazerat perdoren per te korrigjuar kornene e syrit, ne menyre qe
drita te fokusohet ne retine. Gjithashtu lazerat perdoren edhe per te
prere indet e njeriut. Keshtu kirurgu perdor tufen lazer ne vend te
thikes se operimit. Tufa lazer eshte me e sakte se bisturia dhe mund te
orientohet ne cdo drejtim.
• Eshte e mundur te ndertohen lazera aq te fuqishem sa te shpojne vrima
ne metal. Duke qene ne perputhje me njera-tjetren valet e drites se
lazerit mund te mblidhen (fokusohen) ne zona shume te vogla, pra te
arrihet perqendrim shume i madh i energjise. Keshtu lazerat perdoren
edhe per te salduar me saktesi te madhe pjese metalike per te prere
metale apo copa me shume shtresa ne industrine e veshjeve.
5
 Fibrat optik
Nje fiber optike eshte nje fiber shume e
holle prej qelqi ose plastike. Kur ne njerin
skaj te saj hyn nje rreze drite, ajo peson
pasqyrim te plote te brendshem gjate
gjithe fibres. Keshtu e gjithe drita kalon
neper fiber si ne nje kanal.

Endoskopi perdoret per te vrojtuar brenda

trupit te njeriut. Drita kalon neper nje tufe
fibrash optike dhe ndricon zonen brenda
trupit ne studim.

6
 Elektromagnetet
Nje magnet i zakonshem eshte nje magnet i
perhershem. Ai nuk mund te komandohet
me celes, te hapet e te mbyllet pa u
cmagnetizuar plotesisht. Por mund te
prodhohet nje magnet qe te kontrollohet
sipad deshires duke perdorur ne bobiline
teli dhe nje bateri. Ne kete rast magneti
quhet elektromagnet.
Ne i gjejme elektromagnetet ne mjekesi :
• Ne rrezet X. Rrezet X kane nje perdorim
te gjere ne fushen e mjekesise per shkak
se ato depertojne ne indet njerezore, por
nuk mund te pershkojne kockat.
• Ne rrezet gama . Rrezet gama jane rreze
depertuese dhe mund te demtojne qelizat
e gjalla. Demtimi nga ato mund te
shkaktoje edhe mutacione.