Atherosclerosis

Atherosclerosis
• Emertim me origjine Greke:
atheroma,-pershkruan pjesen e brendshme te
bute

Sclerosis- pjesen e jashtme te forte

 Atherosclerosis
• Eshte shkaku me I shpeshte I vdekjeve ne vendet e
zhvilluara

Konsiderohet si proces multifaktorial qe

karakterizohet nga :
• Ndryshime morfologjike dhe funksionale te
endotelit
• Reaksione inflamatore
• Procese degjenerative
 Faktoret e riskut te pamodifikueshem

• Mosha : procesi morboz fillon qe ne femijeri

por manifestimet klinike I shfaq ne moshe te
rritur
• Gjinia : meshkujt jane me te riskuar se femrat,
por ne moshen 60 vjecare probabiliteti
barazohet
• Historite familjare: histori familjare per faktore
risku dhe trashegimia genetike
 Faktore risku te modifikueshem
• Hyperlipidemia
• Hypertension
• Duhanpirja
• Diabetes Mellitus
• Homocysteina e rritur
• Faktoret qe ndikojne ne hemostaze dhe
tromboze
• Infeksionet: Herpes virus; Chlamydia pneumoniae
• Obeziteti dhe jeta sedentare
Patogjeneza e

Atherosklerozes
Normal Artery

Connectiv
tissue

fibroblast
 Patogeneza
• Formimi I pllakes aterosklerotike eshte rezultat I
3 proceseve kryesore:
• Shumezimi I qelizave te muskulatures se lemuar
• Formimi I matrixit te indit lidhor nga qelizat
muskulare proliferuese
• Depozitimi I yndyrnave kryesisht kolesterolit te
lire dhe te esterifikuar brenda qelizave dhe indit
lidhor perreth.
 Patogeneza

• Teoria e pergjigjes n daj demtimit

• Teoria monoklonale
 Teoria e pergjigjes ndaj demtimit
Funksioni endotelit:
• Funksion barriere
• Funksion hemostatik
• Funksion sekretues

• Demtimet : dendotelim dhe disfunksion

endotelial
 Demtimi I endotelit
• Faktoret kimike:
 hiperkolesterolemia -LDL kol frenon adenil-ciklazen dhe ATP-azen,
zvoglon sasine e cAMP-prishet ekuilibri osmotik, shkatrohet qeliza
 Duhanpirja- aglutinimin e trombociteve, frenon aktivitetin fibrinolitik,
ul HDL… trombociti prodhon faktorin trombocitar te rritjes (PDGF).

• Faktore mekanike:
 hipertensioni- ushtron trysni mbi endotel
 vazokonstriksioni –zvogelohet sinteza e inhibitorit te agregimit
trombocitar
Response to Injury
Endothelial Dysfunction
Initiation of Fatty Streak
Fatty Streak
Fibro-fatty Atheroma
Kolagen, elastin,
PG
 Efektet e LDL te oksiduara
• Vetem keto njihen prej makrofageve
• Efekt kemotaktik per monocitet
• Efekt frenues per makrofaget duke mos I
lejuar ato te largohen nga vatra
• Efekt citotoksik dhe demtues te endotelit
• Nxisin clirimin e faktoreve kemotaktike dhe
citokinave prej qelizave endoteliale
 Teoria monoklonale
• Sipas kesaj teorie fenomeni nismetar I
aterosklerozes eshte proliferimi monoklonal I
SMC
• Kjo teori nuk shpjegon shume aspekte te
semundjes ,sidomos mekanizmin e
grumbullimit te ldl ne pllaken aterosklerotike
 Stadet e lezionit aterosklerotik
1. Trashja intimale fokale ku lokalizohen qelizat
makrofagale dhe te shkumezuara
2. Shtimi I makrofageve ne vater depozitimi I
kolesterolit ne to
3. Preateroma -Mikrovatra te shumta ne brendesi
te vatres se madhe
4. Ateroma –mikrovatrat bashkohen ne nje vater te
vetme
5. Formimi I stromes fibrotike qe mbulon ateromen
 Ecuria e pllakes aterosklerotike
• Rritje graduale
• Zvogelim I permasave te pllakes
• Kalcifikim I pllakes
• Carja e pllakes
• Tromboza