P an l ip u n an 9

Aralin g
Ek on o m i k s
 
s te l B . Casia no
By: Ma ry
ANG IMPORMAL NA
SEKTOR NG
PAMUMUHAY
 1. Ano anong sektor napapaloob ang mga
nabuong salita?

2. Sa anong paraan kaya ito nakakatulong sa

pamumuhay ng bawat tao?

3. Paano kaya nakakatulong sa ekonomiya

ng ating bansa ang mga sektor na ito?
Layunin
MELC: Nabibigyang-halaga ang mga ang mga gampanin ng
impormal na sektor at mga patakarang pangekonomiyang
nakatutulong ditto. AP9MSP-IVh-16
Pagkatapos ng pag-aaral sa araling ito, ang mga mag aaral ay
inaasahang:

a. Nakasusuri ng iba’t’ ibang kabuhayn na bahagi ng impormal na

sector;
b. Nakapagbibigay ng kahalagahan na dulot ng impormal na sector.
Ang impormal na sektor ay tumutukoy
sa bahagi ng ekonomiya na hindi
nagbabayad ng buwis. At hindi nakatala
sa pamahalaan.
Kilala rin ito sa tawag na Underground
economy, hidden economy, invisible
economy.
 Mga Halimbawa ng mga Trabahong
kabilang sa Impormal na Sektor

Nagtitinda ng mga street foods Labandera

Mga Halimbawa ng mga Trabahong
kabilang sa Impormal na Sektor

Driver Nagtitinda ng mga barbecue

 Mga Halimbawa ng mga Trabahong
kabilang sa Impormal na Sektor

Nagtitinda ng mga walis Nagtitinda ng mga ulam

 Ang mga Kahalagahan ng Impormal
na Sektor

1. Sinasalo nito ang mga mamayan na hindi makapasok bilang

regular na empleyado sa isang kompanya.

2. Malaki rin ang mga naitutulong sa mga consumer ang mga kalakal
at serbisyo mula sa impormal na sektor dahil sa mura nitong halaga.
Mga Dahilan sa Pagkakaroon ng Impormal
na Sektor
1. Malabanan ang matinding kahirapan.
2. Makapaghanapbuhay ng hindi nangangailangan ng
malaking capital.
3. Makaligtas ng sa pagbabayad ng buwis sa pamahalaan.
4. Makaiwas sa masyadong mababa at masalimoot na
proseso ng pakikipagtransaksyon sa pamahalaan.
5. Kawalan ng regulasyon mula sa pamahalaan na kung
saan ang mga batas at programa ay hindi napapatupad ng
maayos.
“Charade o Hula Ko”
 “LABAN
LANG”

“MAY
BUKAS PA”
“LABAN “MAY BUKAS
LANG” PA”
“LABAN “MAY BUKAS
LANG” PA”
“LABAN “MAY BUKAS
LANG” PA”
“LABAN “MAY BUKAS
LANG” PA”
“LABAN “MAY BUKAS
LANG” PA”
Panuto: Basahin at unawain mabuti ang mga katanungan. Piliin
at isulat sa sagutang papel ang mga sagot.

1. Alin sa sumusunod na sektor ang hindi nakapaloob sa

legal at pormal na balangkas na inilatag ng pamahalaan
para sa pagnenegosyo?
A. Sektor ng Industriya
B. Sektor ng Agrikultura
C. Impormal na Sektor
D. Sektor ng Paglilingkod
 
2. Alin sa sumusunod na pahayag ang nagpapakita ng
positibong epekto ng paglaganap ng impormal na sektor?
A. Ito ay larawan ng pagiging industriyalisadong bansa.
B. Sumasalamin ito sa paglaganap ng backyard
industries.
C. Maraming mamamayan ang umaasa na lamang sa
pamahalaan.
D. Ipinapakita nito ang pagiging mapamaraan ng mga
Pilipino upang tugunan ang pangangailangan sa kabila ng
krisis sa buhay.
3. Isa sa mga epekto ng impormal na sektor sa ekonomiya ay ang
paglaganap ng mga ilegal na gawain gaya ng pamimirata ng musika, mga
palabas sa sine at telebisyon, at computer software. Laganap ang pamimirata
sa halos lahat ng pwesto ng palengke sa buong kapuluan. Ang patuloy na
paglaganap ng pamimirata sa bansa ay maaaring ibunga ng sumusunod
MALIBAN SA ISA:

A. Kakulangan ng mapapasukan trabaho.

B. Kakulangan ng maigting at komprehensibong kampanya at edukasyon sa
pamirata.
C. Pagnanais ng isang negosyante na kumita ng malaki kahit sa illegal na
pamamaraan.
D. Kakulangan ng maigting at komprehensibong kampanya at edukasyon sa
mga tao ukol sa masasamang bunga nito.
4. Ang pag-iral ng impormal na sektor ay nagdudulot ng
mga epekto sa ating ekonomiya. Alin sa mga sumusunod
ang HINDI nabibilang sa mga ito?

A. Paglaganap ng mga ilegal na gawain.

B. Banta sa kapakanan ng mga mamimili.
C. Pagbaba ng halaga ng nalilikom na buwis.
D. Makaiwas sa pagbabayad ng buwis sa pamahalaan.
5. Kung ikaw ay magiging isa sa mga opisyales ng pamahalaan,
alin sa mga sumusunod ang gagawin mo upang maiwasan ang
lalong pagdami ng impormal na gawain?

A. Manggagawa ng maraming batas laban sa mga gumagawa ng

impormal na gawain.
B. Mas pagbubutihin ang trabaho at magiging tapat upang
masugpo ang mga gumagawa ng mali.
C. Magbuo ng mas marami pang ahensya na tutulong sa pagpuksa
ng mga ito.
D. Hahayaan na lamang dahil nakakatulong naman sila sa
ekonomiya ng bansa
6. Ayon sa aklat na “Ekonomiks: Mga Konsepto at Aplikasyon”
(2012) nina Balitao et al., may mga pinaniniwalaang kadahilanan
kung bakit pumapasok ang mga mamamayan sa impormal na
sector. Alin sa mga sumusunod ang HINDI kabilang sa mga
dahilan nito?

A. Makapagbigay ng pondo sa pamahalaan

B. Mapangibabawan ang matinding kahirapan
C. Makaligtas sa pagbabayad ng buwis sa pamahalaan
D. Makapag Hanapbuhay nang hindi nangangailangan ng
malaking capital
7. .Alin sa mga pahayag ang HINDI nabibilang sa mga dahilan ng
impormal na sektor?

A. Ang kagustuhan ni Paul na makaligtas sa pagbabayad ng buwis

B. Tumaas ang mga natatanggap na buwis ng pamahalaan ni
Mark
C. Ang makapag hanapbuhay si Lyn na hindi nangangailangan ng
malaking kapital o puhunan
D. Ang ninanais ni Ana na mapangibawan ang matinding
kahirapan
 
8.Hindi sapat na iasa sa pamahalaan ang laban sa kahirapan at ang
mithiing kaunlaran. Bilang isang mamamayang Pilipino, may
obligasyon ka ring dapat gawin upang makatulong sa pag-abot sa
kaunlaran. Bilang isang mag-aaral, ano ang bagay na maaari mong
gawin upang makatulong sa bansa?

A. Tangkilikin ang mga produktong sariling atin.

B. Maging mulat sa mga anomalya ng nangyayari sa lipunan.
C. Makisangkot sa pagpapatupad at pakikilahok sa mga
proyektong pangkaunlaran sa paaralan at sa komunidad.
D. Wala sa nabanggit
 
V. Takdang-Aralin: Basahin ang mga batas Pang
ekonomiya kaugnay sa Impormal na Sektor.
 
Maraming Salamat Po!