KHOA TOÁN KINH TẾ

BỘ MÔN TOÁN CƠ BẢN

Bài giảng
TOÁN CHO CÁC NHÀ KINH TẾ

Chương 1: HÀM SỐ, ĐỒ THỊ VÀ GIỚI HẠN

Bài 4: Giới hạn
Mục tiêu học tập

 Tìm hiểu khái niệm giới hạn và các tính chất tổng quát của giới hạn
 Tính giới hạn bằng các kỹ thuật khác nhau
 Tìm hiểu các giới hạn liên quan đến vô hạn

2
1. Giới thiệu trực quan về giới hạn
Giả sử giám đốc một công ty bất động sản xác định được rằng, năm
sau kể từ bây giờ, sẽ có khoảng căn hộ ở một địa phương bán được,
trong đó

Hỏi doanh số sau một năm dự kiến bằng bao nhiêu?

Phân tích

Kết luận: “ có giá trị giới hạn bằng 4 khi tiến đến ”, ta viết:

3
1. Giới thiệu trực quan về giới hạn
Định nghĩa:
Nếu ngày càng gần tới số khi ngày càng gần tới từ cả hai phía thì số
được gọi là giới hạn của hàm khi tiến gần đến .
Ký hiệu:

4
Ví dụ: Ước lượng giới hạn bằng cách lập bảng
Sử dụng bảng giá trị để ước
lượng giới hạn sau:

5
Một số lưu ý
 Giới hạn mô tả hành vi của hàm số gần một điểm cụ thể, không nhất
thiết phải tại chính điểm đó.
 Dưới đây là VD về 3 hàm đều thỏa mãn

6
Một số lưu ý
 Hình vẽ dưới đây minh họa hai trường hợp không tồn tại

7
2. Các tính chất của giới hạn
Nếu và tồn tại thì


 với là hằng số bất kỳ

 nếu
 nếu tồn tại

8
2. Các tính chất của giới hạn
Giới hạn của hàm tuyến tính:


Giới hạn của đa thức và phân thức:
Nếu và là các đa thức thì

 nếu
Tổng quát: Nếu hàm số f(x) được cho bằng 1 biểu thức hữu hạn
và c thuộc MXĐ của f(x) thì

9
Ví dụ: Tính giới hạn của đa thức, phân thức
Tính các giới hạn sau:
a)
b)

10
Ví dụ: Chứng minh giới hạn không tồn tại
Tính giới hạn:

11
Ví dụ: Sử dụng biến đổi đại số để tìm giới hạn
Tính giới hạn:
a)
b)

12
3. Các giới hạn liên quan đến vô hạn

Giới hạn tại vô hạn:

 Nếu các giá trị của hàm tiến gần đến số khi tăng không bị chặn thì ta
viết

 Nếu các giá trị của hàm tiến gần đến số khi giảm không bị chặn thì ta
viết

Chú ý:
Nếu và là các hằng số với và xác định với mọi thì
và

13
3. Các giới hạn liên quan đến vô hạn

Về mặt hình học: Các đường thẳng được gọi là các tiệm cận ngang của
đồ thị hàm số

14
Ví dụ: Tính giới hạn tại vô hạn
Tính giới hạn:
a)
b)

15
Ví dụ: Ứng dụng giới hạn tại vô hạn
Nếu hàm lượng Ni-tơ có trong
một thửa đất là thì sản lượng của
vụ mùa trồng trên thửa đất được
tính bởi công thức của Michalelis-
Menten:

Trong đó và là các hằng số

dương.
Điều gì sẽ xảy ra với sản lượng
của vụ mùa nếu lượng Ni-tơ trong
đất tăng không bị chặn?

16
3. Các giới hạn liên quan đến vô hạn

Giới hạn vô hạn:

 Hàm được gọi là có giới hạn vô hạn nếu tăng hoặc giảm không bị
chặn khi .
 Ký hiệu:
 nếu tăng không bị chặn khi
 nếu giảm không bị chặn khi

17
Ví dụ: Sử dụng giới hạn vô hạn nghiên cứu lợi nhuận bình quân
Một nhà sản xuất xác định được
rằng khi sản xuất và bán được
trăm đơn vị một loại sản phẩm thì
lợi nhuận là nghìn đô la. Lợi
nhuận bình quân sẽ bằng bao nhiêu
khi mức sản xuất là rất nhỏ?

18
Bài tập thảo luận
Cho các hàm số và có đồ thị
như hình vẽ.
Hãy tính:
a)
b)
c)
d)

19
Bài tập vận dụng: Nồng độ thuốc
Nồng độ thuốc trong máu của một
bệnh nhân giờ sau khi tiêm là
(mg/ml)
a) Nồng độ thuốc ngay sau khi
tiêm bằng bao nhiêu?
b) Nồng độ thuốc thay đổi một
lượng bằng bao nhiêu trong giờ
thứ 5? Nồng độ thuốc tăng hay
giảm tại thời điểm này?
c) Tìm nồng độ thuốc tồn dư, tức
là nồng độ thuốc vẫn còn trong
cơ thể bệnh nhân trong dài
hạn?
20
THANK YOU!

21