KHOA TOÁN KINH TẾ

BỘ MÔN TOÁN CƠ BẢN

Bài giảng
TOÁN CHO CÁC NHÀ KINH TẾ

Chương 1: HÀM SỐ, ĐỒ THỊ VÀ GIỚI HẠN

Bài 3: Các mô hình hàm số
Mục tiêu học tập

 Nghiên cứu phương pháp lập mô hình tổng quát

 Khám phá các mô hình ứng dụng
 Trạng thái cân bằng thị trường và phân tích hòa vốn trong kinh tế học

2
1. Quy trình lập mô hình toán học

3
Ví dụ: Tìm lợi nhuận tối đa
Một nhà máy có thể sản xuất
giấy in với chi phí mỗi ream giấy.
Giá bán hiện tại là mỗi ream giấy,
và với mức giá đó thì người tiêu
dùng mua reams giấy mỗi tháng.
Nhà sản xuất dự định nâng mức
giá bán lên và ước tính rằng với
mỗi lần tăng giá thêm thì số giấy
bán được mỗi tháng sẽ giảm đi
reams.
Tìm mức giá để nhà máy thu lợi
nhuận tối đa, lợi nhuận tối đa bằng
bao nhiêu?

4
Ví dụ: Lập mô hình chi phí xây dựng
Armando muốn làm một bể
chứa nước hình trụ kín có sức chứa
là feet khối cho trang trại của anh
ấy. Chi phí cho vật liệu sử dụng
làm nắp bể là mỗi feet
vuông, chi phí cho vật liệu sử dụng
làm đáy bể và thành bể là mỗi feet
vuông.
Hãy biểu diễn tổng chi phí xây
dựng bể nước của Armando như
một hàm của bán kính bể nước.

5
Ví dụ: Lập mô hình với hàm xác định từng khúc
Trong khoảng thời gian xảy ra hạn
hán, người dân ở quận Marin,
California phải đối mặt với sự thiếu hụt
nước trầm trọng. Để ngăn việc sử dụng
lãng phí nguồn nước, chính quyền nơi
đây đã áp dụng cách tính giá nước như
sau: giá nước hàng tháng đối với một
gia đình bốn người là mỗi trăm feet
khối cho feet khối đầu tiên, mỗi trăm
feet khối cho feet khối tiếp theo và
mỗi trăm feet khối cho các feet khối
sau đó.
Hãy biểu diễn hóa đơn tiền nước
hàng tháng đối với một gia đình bốn
người dưới dạng một hàm theo lượng
nước đã sử dụng.
6
2. Tỷ lệ
Khi xây dựng các mô hình toán học, điều quan trọng thường được xét
đến là các mối quan hệ tỉ lệ, bao gồm:
 Đại lượng gọi là tỉ lệ thuận với nếu: , là hằng số
 Đại lượng gọi là tỉ lệ nghịch với nếu: , là hằng số
 Đại lượng gọi là tỉ lệ đồng thời với và y nếu: , là hằng số

7
Ví dụ: Lập mô hình có các đại lượng tỉ lệ
Khi các nhân tố môi trường giới
hạn một cận trên lên quy mô dân
số, dân số tăng với tốc độ tỷ lệ
đồng thời với quy mô dân số hiện
tại và độ chênh lệch giữa quy mô
dân số hiện tại và cận trên của nó.
Biểu diễn tốc độ tăng dân số
dưới dạng một hàm của quy
mô dân số.

8
3. Cân bằng thị trường

Quy luật cung-cầu:

Trong một thị trường cạnh tranh, cung thường có xu hướ
nghĩa là , được gọi là trạng thái cân bằng.

9
Ví dụ: Lập mô hình cân bằng thị trường
Cho hàm cung và cầu đối với
một loại hàng hóa là:

a) Tìm mức sản xuất và giá khi

thị trường đạt trạng thái cân
bằng
b) Phác họa đường cung và
đường cầu trên cùng một hệ
trục tọa độ và giải thích về
trạng thái cân bằng

10
 3. Phân tích hòa vốn
Giả sử và lần lượt là tổng chi phí
và tổng doanh thu tại mức sản xuất
đơn vị hàng hóa
Định nghĩa:
Điểm mà tại đó hai đường cong và
giao nhau được gọi là điểm hòa vốn.

11
Ví dụ: Phân tích hòa vốn
Cửa hàng nội thất của Emory bán
được chiếc ghế tựa với giá bán là đô la
mỗi chiếc ghế. Tổng chi phí sản xuất
bao gồm chi phí cố định và đô la cho
mỗi chiếc ghế được sản xuất, với công
suất tối đa là 300 chiếc ghế.
a) Emory sẽ phải bán bao nhiêu chiếc
ghế để hòa vốn? Khi đó giá mỗi
chiếc ghế là bao nhiêu?
b) Nếu Emory bán được 35 chiếc ghế
thì Emory có lãi hay thua lỗ, mức
cụ thể là bao nhiêu?
c) Để thu được lợi nhuận , Emory cần
phải bán được bao nhiêu chiếc ghế?

12
Ví dụ: Phân tích so sánh chi phí
Một đại lý cho thuê xe với mức
phí cố định cộng thêm cent cho
mỗi mile. Một đại lý khác thu mức
phí cộng thêm cent cho mỗi mile.
Hợp đồng thuê xe với đại lý nào sẽ
lợi hơn cho khách hàng?

13
Bài tập thảo luận: Sản lượng nông nghiệp
Belinda, một nông dân trồng
cam ở Florida, ước tính rằng nếu
trồng được 60 cây cam thì sản
lượng trung bình mỗi cây là 400
quả. Sản lượng trung bình sẽ giảm
đi 4 quả mỗi cây với mỗi một cây
được trồng thêm vào cùng mảnh
đất đó.
Biểu diễn tổng sản lượng của
Belinda dưới dạng một hàm của số
cây được trồng thêm vào, vẽ đồ thị
hàm số và ước tính tổng số cây
mà Belinda nên trồng để thu được
sản lượng tối đa.
14
Bài tập thảo luận: Phân tích hòa vốn
Julia bán một loại sản phẩm với giá
mỗi đơn vị. Tổng chi phí bao gồm chi
phí cố định cộng với chi phí sản xuất
là mỗi đơn vị.
a. Biểu diễn tổng doanh thu, tổng lợi
nhuận và tổng chi phí của Julia theo số
đơn vị bán được . Phác họa đồ thị hàm
tổng chi phí và hàm tổng doanh
thu trên cùng một hệ trục tọa độ.
b. Julia cần phải bán bao nhiêu đơn vị
để hòa vốn?
c. Lợi nhuận hoặc thua lỗ của Jullia là
bao nhiêu nếu cô ấy bán được đơn vị?
d. Julia cần phải bán bao nhiêu đơn vị
để thu được lợi nhuận ?

15
THANK YOU!

16