TIMAWA

SLIDESMANIA
 SLIDESMANIA.C
ALAM MO BA?
Ang akdang iyong mababasa ay
mula sa Pilipinas na kilala sa taguring
“Perlas ng Silangan”. Ang bansang
ito ay nahahati sa tatlong malalaking
pulo – ang Luzon, Visayas, at
Mindanao na binubuo ng humigit
kumulang na pitong libo, isang daan
at pitong (7,107) mga pulo. Pilipino
ang tawag sa mga mamamayan dito.
SLIDESMANIA
Ang kanilang pambansang wika ay
tinatawag ng wikang Filipino na
nabuo sa pamamagitan ng kanilang
mayamang diyalekto at wikang
panrelihiyon o panlalawigan mula sa
iba’t ibang panig ng bansa. Ito ay isa
sa mga bansa sa Timog-Silangang
Asya na nagtataglay ng
maipagkakapuring kagandahan at
kayamanan.
 SLIDESMANIA.C
ALAM MO BA?
Ang kaugalian at kultura ng bansang
ito ay mayaman din dahil sa paghahalo-
halo ng mga kultura at paniniwala ng mga
bansang sumakop dito. Sa loob ng mahigit
tatlong daang taon ay nasakop ang bansa
ng mga Espanyol, kasunod ng pananakop
ng mga Amerikano at ng bansang Hapon.
Bunga rin ng pananakop sa bansa ay
naging alipin at tagapaglingkod sa
matagal na panahon ng mga dayuhan ang
mga Pilipino. kalagayan.
SLIDESMANIA
Ngunit dahil likas sa kanila ang pagiging
matapang, masipag, at masikap ay gumawa
sila ng paraan upang di manatili sa abang
Tunghayan sa bahagi ni telenobelang
Timawa na isinulat ni Agustin Caralde Fabian
ang isang bahagi ng buhay ng ordinaryong
Pilipinong namulat sa kahirapan at kung
paano siya nagsumikap upang malampasan
ang matinding kahirapang minsang naging
daan upang tawagin siyang “timawa”.
 SLIDESMANIA.C

ALAM MO BA?
Ang nobelang ito ay itinuturing na malapit sa puso ni Fabian
dahil gaya ng pangunahing tauhan siya man ay nagtapos din ng pag-
aaral sa Estados Unidos. Sarili niyang karanasan ang kanyang
pinanghugutan ng inspirasyon dito. Mahigit 50 taon na siya ng
sulatin at matapos ang nobela kaya’t masasalamin dito ang kanyang
malawak na kaalaman, karanasan, kaisipan, at damdaming pinanday
pang lalo ng mga taon sa kanyang buhay.
SLIDESMANIA
 SLIDESMANIA.C

“Kapag aral at pangarap ng

magulang ay nilingap
Kalayaan sa kahirapaý tiyak
ng malalasap ng anak na sa
buhay ay nagsusumikap.”
SLIDESMANIA

Sa kabuoan ng aralin ay patutunayan ninyo ang katotohanan ng pahayag na ito.

 SLIDESMANIA.C

Bakit mahalagang bigyang-pansin

ang mga aral at pangarap ng
magulang para sa anak? Paano ito
magagamit upang magsumikap at
maging matagumpay sa buhay?
SLIDESMANIA

Sa kabuoan ng aralin ay patutunayan ninyo ang katotohanan ng pahayag na ito.

 SAGUTIN ANG PAYABUNGIN NATIN!
A. Kilalanin natin ang kasingkahulugan ng mga salitang italisadosa hanay A mula sa mg
pagpipilian sa hanay B. Isulat lamang ang titik ng tamang sagot.

HANAY A HANAY B
E 1. nakalilis ang mga
_____ a. Mahuhuli
manggas
B 2. maluwat nang
_____ b. Matagal
magkaibigan
A 3. maaantala ang pagdating
_____ c. Mahirap
_____ 4. dumating ng
D
humahangos d. Nagmamadali
_____ 5. lalaking may
C
pagkahampas-lupa e. Nakatupi
SLIDESMANIA

f. nakiumpok
 SAGUTIN ANG PAYABUNGIN NATIN!
B. Isulat ang KH kung dalawang salitang magkatambal ay magkasingkahulugan at KS kung
magkasalungat.
KS 1. aalimurain – pupurihin
_____
KH 2. adhikain – pangarap
_____
KS 3. maluwat – saglit
_____
KS 4. bumababaw – lumalalim
_____
KS 5. dungo – mahiyain
_____
KH 6. paglalagalag – pagbubulakbol
_____
KS 7. huminto – nagpatuloy
_____
KH 8. matanto – maunawaan
_____
KH 9. namamangha – nagtataka
_____
SLIDESMANIA

KS 10. makihalubilo – umiwas

_____
 SLIDESMANIA.C

BASAHIN
ANG NOBELANG
“TIMAWA”
SLIDESMANIA

ni: Agustin C. Fabian

 Ang akdang “Timawa” ay tungkol kay Andres Talon, isang
binatang nagmula sa hirap at hinamak sa sariling nayon
subalit sa halip na magmukmok at tanggapin na lang ang
kapalaran ay bumangon at kinasangkapan ang
kinamulatang kahirapan at pagsubok sa buhay upang
mabago ang takbo ng kanyang buhay. Nakipagsapalaran
siya sa Estados Unidos hanggang sa maging isang ganap
na doktor, sa kabila ng di birong hirap na dinanas. Nang
sumiklab ang digmaan ay napabilang siya sa pangkat ng
mga doktor na ipinadala ng Sandatahang Lakas.
SLIDESMANIA
 SLIDESMANIA.C

Maliban sa mga salitang nakilala mo sa

Payabungin Natin ay ikahon ang mga
salitang hindi mo gaanong maunawaan ang
kahulugan kapag binasa mo na ang aralin.
Ikahon ang mga ito at kilalanin ang mga
kasingkahulugan gamit ang diksyunaryo.
SLIDESMANIA
 PAYABUNGIN NATIN!
Isulat sa unang hanay ang mga salitang ikinahon mo sa akda. Ibigay ang
kasingkahulugan nito gamit ang diskyunaryo o ang konteksto ng pangungusap
kung saan ito ginamit. Gamitin sa makabuluhang pangungusap pagkatapos.

SALITA KAHULUGAN MAKABULUHANG

PANGUNGUSAP
SLIDESMANIA
 SAGUTIN NATIN A
Sagutin ang mga sumusunod na mga tanong.

1. Paano napadpad si Andres

Talon sa Amerika? Ilarawan
ang kaniyang naging buhay
rito?
SLIDESMANIA
 SAGOT
Si Andres ay nagtratrabaho habang nag-aaral sa isang
unibersidad sa Amerika. Noong namatay ang ama ay sumama sa
isang kamag-anak na isang kusinero sa bapor. Anim na buwan
siyang nagtrabaho bilang tagahugas ng pinggan. Ang ilan sa mga
naging trabaho niya ay isang mangagawa sa California, tagahugas
ng pinggan sa San Francisco, namimitas ng mansanas sa Oregon
at Washington, naglingkod sa salmonan sa Alaska at tagapatag ng
bato ng daanan sa Nevada. Ang pagkwala ng kanyang ama ang
nag-udyok sa kanya upang magtapos ng pag-aaral at
SLIDESMANIA

magtagumpay sa larangan ng medisina.

 SAGUTIN NATIN!

2. Bakit gayon na lamang ang

paghanga ni Alice sa binata sa
kalidad ng pagtatrabaho nito? Isa-
isahin ang mga trabahong pinasukan
ng binata sa Amerika?
SLIDESMANIA
 SAGOT
Dahil hindi nag-aaksaya ng oras si Andres,
malinaw din sakanya ang kanyang layunin.
Siya ay naging tagahugas ng pinggan,
naging tagapitas ng mansanas at dalanghita,
tagatanim ng kamatis, letsugas at reployo,
naging serbedor, utusan at ibat iba pang mga
SLIDESMANIA

trabaho.
 SAGUTIN NATIN!

3. Bakit taglay ni Andres

ang mabuting pag-uugali
sa pagtatrabaho o work
ethics?
SLIDESMANIA
 SAGOT
Dahil palagi siyang masigasig at nasasabik sa kanyang trabaho at
naglalaan ng espasyo para matuto ng mga bagong bagay. Iniisip din
niya ito bilang pagkakaroon ng hilig para sa kanyang mga layunin.
Kaya naman, nakakuha siya ng magandang resulta sa trabaho.
Ang etika sa trabaho ay isang kumbinasyon ng ilang mga moral na
prinsipyo batay sa ideya na ang pagsusumikap ay pangunahing
mahalaga at karapat-dapat na ituloy.
Kung mayroon kang matibay na etika sa trabaho, malamang na
nagtataglay ka ng iba pang mga katangian tulad ng pagiging
maaasahan, paggalang, pagiging produktibo at pakikipagtulungan,
SLIDESMANIA

bukod sa iba pa.

 SAGUTIN NATIN!
4. Anong karanasan ang
bumago sa takbo ng buhay ni
Andres upang siya ay
magsumikap na makaahon sa
kahirapan?
SLIDESMANIA
 SAGOT
Noong labintatlong gulang siya ay isinama siya ng
kanyang ama sa isang pista. Nagkakainan sila nang
dumating ang donyang asawa ng kanilang kasama at
tinawag silang timawa. Hindi nito naunawaan ang
kanyang narinig at nung papauwi na sila ay sinabi ng
kanyang ama na ang timawa ay kahalintulad ng isang
aso at sinabi rin ng ama niya na pagbutihin ang kanyang
pagaaral upang huwag siyang sapitin ang kaapihang
SLIDESMANIA

ganoon.
 SAGUTIN NATIN!
5. Makatwiran bang pagwikaan
ng masama o tawaging timawa
ng Donya ang mga taong
nanunulungan at kumain sa
handaan? Bakit?
SLIDESMANIA
 SAGOT
Hindi ito makatwiran dahil nagpapakita ito ng
hindi pag respeto sa taong nanunulungan. At
hindi dapat nila minamaliit ang mga ganong
tao dahil sa harap ng diyos tayo ay pantay
pantay at kailangan din nating respetohin
ang isa’t isa at mahalin ang ating kapwa at
SLIDESMANIA

igalang ng mabuti
 SAGUTIN NATIN!
6. Paano nakaapekto sa
katauhan ni Andres ang mga
katagang binitiwan ng Donya
na sila raw ay lubha pang
masahol sa timawa?
SLIDESMANIA
 SAGOT
Noong una ay wala pa itong epekto kay Andres
kasi hindi niya pa ito nauunawaan pero nung
ipinaliwanag na ito sa kanya ng kanyang ama ay ito
ang nag-udyok sa kanila para mag-aral ng mabuti
at makapagtapos. Ginawa ni Andres lahat para
lamang makamit ang pangarap nilang dalawa ng
kanyang ama ang maging isa siyang doctor o
SLIDESMANIA

mangagamot.
 SAGUTIN NATIN!
7. Kung ikaw ang nasa
kalagayan ng binata, paano mo
tatanggapin ang masasakit na
pananalitang binitiwan ng
Donya sa kanila? Bakit?
SLIDESMANIA
 SAGOT
Noong una ay wala pa itong epekto kay Andres
kasi hindi niya pa ito nauunawaan pero nung
ipinaliwanag na ito sa kanya ng kanyang ama ay ito
ang nag-udyok sa kanila para mag-aral ng mabuti
at makapagtapos. Ginawa ni Andres lahat para
lamang makamit ang pangarap nilang dalawa ng
kanyang ama ang maging isa siyang doctor o
SLIDESMANIA

mangagamot.
 SAGUTIN NATIN!
8. Masasalamin ba sa katauhan
ni Andres ang taong may matibay
na paninindigan sa sarili para
maabot ang kanyang pangarap?
Patunayan.
SLIDESMANIA
 SAGOT
Opo, nasasalamin sa katauhan ni Andres ang
taong may matibay na paninindigan dahil kahit
ano mang hirap ang kaniyang napagdaan ay
hindi siya sumuko sa kaniyang pangarap na
maging doctor. Pinasok niya ang kahit anong
trabaho para lang may pangtustos sa kanyang
pag-aaral.
SLIDESMANIA
 SAGUTIN NATIN!
9. Kung ikaw ay makararanas
ng matinding kahirapan sa
buhay, paano mo ito
haharapin?
SLIDESMANIA
 SAGUTIN NATIN!
10. Anong pagbabagong
pangkaisipan at pandamdamin
ang nangyari sa iyong
pagkatao matapos mong
mabasa ang akda?
SLIDESMANIA
 SAGUTIN NATIN “B, C at D”
Sagutan ang mga sumusunod sa isang buong
papel.
B. Natutukoy ang katangian ng mga tauhan batay
sa aksiyon nito. (Pahina 35)
C. Nabibigyan ng sariling interpretasyon ang mga
pahiwatig na ginamit sa akda (Pahina 35-36)
D. Naipapaliwanag ang motibasyon o dahilan ng
SLIDESMANIA

mga kilos o gawi ng mga tauhan. (Pahina 36-38)

SALAMAT !
SLIDESMANIA