კარბონმჟავები

ბიძინა ფარჯიანი
 კარბონმჟავები ორგანული ნაერთებია, რომელთა
მოლეკულები შედგება ნახშირწყალბადის რადიკალთან
დაკავშირებული ერთი ან რამდენიმე კარბოქსილის
ჯგუფისგან.

გამონაკლისია ჭიანჭველმჟავა, რომლის მოლეკულაში

კარბოქსილის ჯგუფი დაკავშირებულია წყალბადატომთან.
კარბოქსილის ჯგუფის რაოდენობა განსაზღვრავს ნაერთის
ფუძიანობას. ასევე განარჩაევენ ნაჯერ, უჯერ და
არომატულ კარბონმჟავებს.
კარბონმჟავების სახელწოდება იწარმოება ალაკანის
სახელწოდებაზე „მჟავას“ დართვით, თუმცა ხშირად
იხმარება ისტორიული ანუ ტრივიალური სახელებიც.

 მეთანმჟავა - ჭიანჭველამჟავა
 ეთანმჟავა - ძმარმჟავა
 პროპანმჟავა - პროპიონმჟავა
 ბუტანმჟავა - ერბომჟავა
 პენტამჟავა - ვალერიანმჟავა
 ჰექსანმჟავა - კაპრონმჟავა
 ჰექსადეკანმჟავა - პალმიტინმჟავა
 ჰეპტადეკანმჟავა - მარგარინმჟავა
 ოქტადეკანმჟავა - სტეარინმჟავა
კარბონმჟავებისთვის დამახასიათებელია
მხოლოდ ჯაჭვის იზომერია
კარბონმჟვების მიღება:
ქიმიური თვისებები:

 აქტიურმეტალებთან; ფუძე ოქსიდებთან;

ფუძეებთან; ამიაკთან  მარილები
 დეჰიდრატაციით  ანჰიდრიდები
(წყალთან გაცხელებისას შექცევადია)
 სპირტებთან  ესტერები
 ჰალოგენებთან  ჰალოგენნაწარმები
გამოყენება:

 ჭიანჭველმჟავას 1,25%-იანი სპირტხსნარი რევმატიზმის

სამკურნალოდ გამოიყენება. აღმდგენი უნარების გამო მას ხშირად
იყენებენ ტექნიკასა და ქიმიურ მრეწველობაში.
 ძმარმჟავის 3-9%-იანი ხსნარი ძმრად,ხოლო 70-80%-იანი ძმრის
ესენციად იხმარება. მას ასევე ვიყენებთ როგორც სამკურნალო
პრეპარატების მისაღებად, ისე სამშენებლო და სასოფლო
სამეურნეო დანიშნულებისთვის.
 პალმიტინითა და სტეარინით მიღებულ მარილებს - პალმიტატებსა
და სტეარატებს საყოფაცხოვრებო დანიშნულება აქვთ. ნატრიუმის
პალმიტატი და სტეარატი მყარი საპნის, ხოლო შესაბამისი
კალიუმის მარილები თხევადი საპნის შემადგენლობაშია.
გმადლობთ ყურადღებისთვის!