ኤሌክትሮንክስ ታክስ አከፋፈል

4/27/2022
 ኢ-ታክስ

 ኢ-ታክስማለት፡- ዘመናዊ ፈጣን እና ተደራሽነት ያለው ኢንተርኔት

በመጠቀም ታክስን የማስታወቅ፣ ክፍያን የመፈፀም፣
የክሊራንስ አገልግሎት የማግኘት እና የታክስ ነክ ጥያቄዎችና
ማብራሪያዎች ለማግኘት የሚረዳ አሰራር ከመሆኑም በላይ ግብር
ከፋዬች የራሳቸውን ታክስ ነክ መረጃ በቀላሉ ማንበብ ወይም ማየት
የሚችሉበት የኢንተርኔት አሰራር ነው፡፡
 ኢ-ታክስ ምን ማለት ነው
 ኢ-ታክስ

ኢ-ፔይመንት
ኢ-ፋይሊንግ

ኢ-ታክስ
ኢ-መረጃ
ኢ-ክሊራንስ
 ኢ-ታክስ የሚያጠቃልላቸው አገልግሎት አይነቶች በሚከተሉት
መልክ ቀርቧል፡፡
 ኢ-ፋይሊንግ ፡- ግብርን የመላክ/የማሳወቅ አሰራር ስርዓት ነው፡፡
 ኢ-ፔይመንት፡- ከየትኛውም ቦታ ሆኖ የኢንተርኔት አገልግሎት በመጠቀም ወደ ተቋሙ ድህረገጽ
በመግባት ቀደም ሲል በኢ-ፋይሊንግ በላከው መረጃ ክፍያውን የሚከፍልበት ሲሰተም ነው
 ኢ-ክሊራንስ ፡-ግብር ከፋዩ ድርጅት የሚንስቴር መ/ቤት ድረ-ገጽ በመጠቀም የታክስ ምላሽ
ክሊራንስ ለመጠየቅ የሚያስችለው ከመሆኑም በላይ በወቅቱ ግብሩን የከፈለ እና ምንም አይነት
የታክስ ክፍያ የሌለው ግብር ከፋይ በቀላል መንገድ የዓመታዊ ንግድ ፈቃድ ማደሻም ሆነ ሌሎች
ክሊራንሶች በኢንተርኔት አገልግሎት ማግኘት የሚችልበት የአሰራር ስርዓት ነው፡፡
 የታክስ ነክ መረጃ አገልግሎት ኢ-ታክስን ተጠቅሞ አንድ ግብር ከፋይ ድርጅት መጠየቅ
የሚፈልጋቸውን ታክስ ነክ መረጃዎችና ማብራሪያዎች በቀላሉ ማግኘት የሚያስችለው ሲሆን
ግብር ከፋዮች የስርዓቱ ተጠቃሚ እየሆኑ በሄዱ ቁጥር ከሚንስቴር መ/ቤቱ ጋር ያላቸው የስራ
ግንኙነት በከፍተኛ ደረጃ የሚያሳድግ እና የሚያቀራርብ በመሆኑ ከፍተኛ ጠቀሜታያለው የአሰራር
ስርዓት ነው
 ኤሌክትሮንክስ የታክስ ስርዓት
በታክስ አስተዳደር አዋጅ 983/2008 አንቀፅ 82
ገቢ ሰብሳቢው መስሪያ ቤት
 በታክስ ህጉ መሰረት ለመመዝገብ ወይም የታክስ መለያ ቁጥር ለማግኘት ማመልከቻዎች
ለማቅረብ
 በታክስ ህጉ መሰረት ታክስ ማሳወቂያ ሆነ ሌላ ሰነድ ለማቅረብ
 በታክስ ህጉ መሰረት ታክስ ወይም ሌላ ክፍያዎችን ለመፈፀም
 በታክስ ህጉ መሰረት የታክስ ተመላሽ ክፍያን ለመፈፀም
 ገቢ ሰብሳቢውን የሚያስተላልፈውን ማንኛውም ሰነድ ለመላክ
 መከናወን የሚኖርበትን ወይም እንዲከናወኑ የተፈቀደ ሌላ ድርጊት ወይም ነገር ለማከናወን
 ኢ-ታክስ መመዝገብ ያለበት ግብር ከፋይ ማን ነው?
 የዚህ አገልግሎት ተጠቃሚ መሆን ያለበት ማንኛውም ታክስ ነክ ክፍያዎች የሚከፍል እና
የሚያስታውቅ ግብር ከፋይ በሙሉ
 ኢ-ታክስ ለመጠቀም ምን ያስፈልጋል?
 Specification ያሟላ የኢ-ታክስ መጠቀሚያ ኮምፒውተር
 Processer Speed 3.2 GHZ ፍጥነቱ256 KBS እና ከዚያም በላይ የሆነ ብሮድባንድ
ኢንተርኔት(EVDO)
 Adobe Reader 9 ወይም ከዚህ በላይ፣
 የኢንተርኔት መጠቀሚያ ኘሮግራም(Internet Browser) በቅርብ ጊዜ የመጣ መሆን ይኖርበታል፡፡
 ለምሣሌ፡- Internet Explorer 7ወይም የተሻለ
 Mozilla:-Fire Fox ወይም በላይ
 በድርጅቱ የሚገኙ የሥራ ግብር የሚከፍሉ ሠራተኞች በሙሉ የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር ማስመዝገብ
ይጠበቅባቸዋል፡፡
በኤሌክትሮኒክስ ታክስ አከፋፈልን ባለመከተል የሚጣል ቅጣት

 አንድ ግብር ከፋይ በኤሌክትሮኒክስ ታክስ ስራዓት ተጠቃሚ

እንዲሆን ገቢ ሰብሳቢው ጠይቆ ካልተከተለ 50 ሺህ ብር ቅጣት
ይከፍላል፡፡
 ኤሌክትሮኒክስ የታክስ አከፋፈል መጠቀም ምን ይጠቅመዋል


ለግብር ከፋዩ
• Time savings. ... ጊዜን ይቆጥባል
• Expenses control. ... ወጪዎቻችን በሙሉ ኤሌክትሮኒካሊ ስለሚኖር የደረሰኝ መጥፋት እና ሌሎች ነገሮችን መቆጣጠር
እንችላለን
• Reduced risk of money lost. ...
• አደጋን ይቀንሳል/የገንዘብ መጥፋትና እና ግብርን ያለማሳወቅ ሁኔታን መከታተል እና መቆጣጠር ይቻላል

• Low Transaction Costs. ... የሲፒዮ ማሰሪያ ወጪ ይቀራል

• High Speed and increased Convenience. ... በፈለግነው ሰዓት ግብራችን ማሳወቅ እንችላለን ቀን ለሌት በበአል ቀን
መጠቀም ስለምንችል አስተማማኝ ነው
• Low spend on paper and postage. ... ወጪ ይቀንሳል/የወረቀት፤ የፓስታ ፤የታክስ ወኪል ወጪ፤የሲፕዮ ማሰሪያ

• Ease of adding electronic payment service፡-ምንም አይነት ተጨማሪ እውቀት አያስፈልገውም

• Instant Payment፡-ክፍያን ከፍሎ ወዲያው ደረሰኝ ማግኘት ይቻላል

 በወረቀት ማሳወቅ እና በኤሌክትሮኒክስ ታክስ ማሳወቅ ያለው ልዩነት
ኤሌክትሮኒካል ታክስ የሚከፍል ግብር ከፋይ በቀደም ሲሰተም የሚከፍል ግብር ከፋይ

ታክስ ማሳወቅ እና መክፈል ለሊት፤ቀን ፤በበአል ሰዓት መክፈል በስራ ቀን ብቻ 2፡30-11፡30 ለ8

ሲችል/24 ሰዓት ሰዓት ብቻ
ወጪ የለበትም ሲፒዮ ማሰሪያ፤ቼክ ማሰሪያ
የሚያሳውቀው ሰው የትራንስፓርት
ወጪ
ታክሱን የሚያሳውቅበት ቦታ አገር ውስጥም ሆነ ወጪ ፤መዝናኛ ላይ ገቢ ሰብሳቢው መስሪያ ቤት
ሆነ ሃዘን ላይ ሆኖ ክፍያን በአካል ካልመጣ መክፈል
ማሳወቅ /.መክፈል ሲችል አይችልም
የማሳወቂያ እና የመክፈያ ጊዜ 5ደቂቃ፤10ደቂቃ፤30 ደቂቃ ምንአልባት 3ቀን
/የግብር ከፈዩን ጊዜ ይቆጥባል
መረጃ ደህንነት የክፍያ ምንም ችግር የለውም ወረቀት ስለሆነ የመጥፋት
አስተማማኝነት ፤የመሰረዝ የመደለዝ፤የመልቀቅ
ተ.ቁ

1 Easy to set up ማንኛውም ግብር ከፋይ መጠቀም የሚችለው ሲስተም ነው

2 Affordable for every business ከኢንትርኔት ወጪ በስተቀር ሌላ አያሰፈልገውም

3 Quality customer experience የስልጡን ግብር ከፋይ ባህሪ

4 Secured payments የግብር ከፋዩን ከወጪ ያድናል

5 Quick transactions clearing በመጨረሻም ሰአት ግብሩን ማሳወቅ ይችላል

6 Low labour costs

7 Low risk of theft

 How it works
 ኢንተርኔት ኮኔክት ካደረግን በሃላ ከገቢ ሰብሳቢው መስሪያ ቤት የሚሰጠንን የኢታክስ
መጠቀሚያ ቁጥር እናስገባለን
 ሎግኢን ማድረጊያ ስም እና ፓስወርድ የምናስገባበት ይመጣልናል
 የተሰጠንን ፓስውርድ እናስገባለን ሁሉን ታክስ የያዘ ኢንተርፌስ ይከፈታል የመረጥነው ታክስ
ወሩን መርጠን ግብራችን ከሞላን በሃላ ሰሚት ስንለው እርግጠኛ መሆናችንን ይጠይቃል አዎ
ስንለው ይልክልናል
E-Tax User Training
 What is E-tax
E-Tax is a web based large public application. It’s connect the tax payer with
tax authority by using internet.
It’s linked to the SIGTAS database, so all saved activities occurring in e-Tax
will be registered in SIGTAS.
E-Tax allows tax payers to file electronically, to see and print their declaration
on line.
www.mor.gov.et or
etax.revenue.gov.et
Step 2፡የመጀመሪያውን SSL VPN username and password ማስገባት

Username: xxx
Password:1-6@Tp
Step 3፡-E-tax service የሚለውን ክሊክ እናደርጋለን
ሁለተኛውን ዩዘርኔም እና ፓስወርድ ማስገባት
E-tax production
Username: xxxxxxxxx
Password: xxxxxxxxx
Taxpayer service ግብር ከፋዩ የሚያሳውቃቸው የታክስ አይነቶች በሙሉ የምናገኝበት ክፍል ይሆናል ፡፡ እዚህ
ክፍል ላይ ከዚህ በፊት ክሊራንስ የጠየቅነው ዝርዝር እና ክሊራንስ መጠየቂያ ክፍል ያለንን ሪቨንድ/ተመላሽ
ተመልክተን ተመላሽ የምንጠይቅበት ክፍል እና በተጨማሪም አካውንታችን ወይም በምናሳውቀው ግብር ላይ ምን
ያህል እዳ ይኑረን ተመላሽ መመልከት በተጨማሪም ግብራችንን ማሳወቂያ ክፍል አለው ፡፡
እነዚህ ከላይ የምንመለከተው የግብሮች አይነት አንድ ግብር ከፋይ ከዚህ ቀደም እያሳወቀ ያለውን የግብር አይነት
ብቻ ይዞ የሚገኝ ይሆናል ፡፡
የኢ-ታክስ ተጠቃሚ ግብር ከፋይ ግብሩን እንዴት በኢ-ታክስ ማሳወቅ ይችላል ፡፡
ግብር ከፋዩ በሶስት አይነት ግብሩን በሲስተም ማሳወቅ ይችላል
1.የኢ-ታክስ ሲስተም የማሳወቂያውን ዲክለሬሽን/ፎርማት በመክፈት እና እላዩ ላይ በመሙላት ማሳወቅ ይችላል ፡፡ለምሳሌ
ቫት እና ንግድ ትርፍ value add tax(vat)ከሚለው አጠገብ ያለውን የመደመር ምልክት ስንከፍተው ፊት ለፊት የአምስት
ወሮችን ያሳየናል ወደላይ እና ወደታች በማድረግ የምንፈልገው ወር ላይ ፋይል ናው /file now/ የሚለውን እንከፍታልን ፡፡
*
በኢ-ታክስ ሲስተም * ሊዘለል እና ሳይሞላ ሊታለፍ ማይችል ምልክት ነው ስለዚህ ሁል ጊዜ ምልክቱን ባየንበት ቦታ መዝለል አንችልም
የምናሳውቀው ዜሮ እንኳን ቢሆን ምልክት ያለበት ቦታ ላይ ዜሮን መፃፍ አለብን ፡፡
ሁሉንም መሙላት ያለብንን ግብር ከሞላን በሃላ ወደቀጣዩ ክፍል እንዲሄድልን /continue step 2 / የሚለውን እንነካለን
ዲክለሬሽን ፓርቱን ኮንፎርም እምናደርግበት ቦክስ ይመጣል
ቲክ እናደርጋለን እና ሰሚት /submit/እንላለን
ሰሚት ስንለው እርግጠኛ ነህ ይህን ግብር ለማሳወቅ / Are you sure
you want to submit the declaration?የሚል ይመጣል
አዎ/yes/እንላለን፡፡
ሰሚት ስናደርገው/ግብራችንን ካሳወቅን በሃላ ከፈለግን ፕሪንት እንድናደርግ እዚህ
ጋር ክፈት ወይም ክሊክ እናደርጋለን Your declaration's submission
number is 1404310003
If you wish to print a copy of your submitted tax declaration,
click here
ያሳወቅነውን ፕሪንት እንድናደርግ ፕሪንት የምትል እና የፕሪንት
ምስል ያለበት ይከፈታል ክሊክ እናደርጋለን/እንከፍታለን/
ፕሪንት ስንለው የዚህ አይነት ምስል ይመጣልናል የግብር ከፋዩ ሙሉ መረጃ የያዘ እና ዶክሜንት ቁጥር ያለው ይመጣል ፕሪንት
አድርገን ለክፍያ እንመጣለን፡፡
 2.በኢ-ታክስ ሲስተም ተጠቃሚ ግብር ከፋይ በየወሩ የሚያሳውቀው ግብር አንድ አይነት ከሆነ እና
መረጃው የማይለያይ ከሆነ በየወሩ ያለፈውን በዚሁ ሲስተም የተጠቀመውን በመጥራት እና መረጃውን
ወደሚፈልግበት ወር ማስገባት የሚችልበት ዘዴን መጠቀም ይችላል

• ለምሳሌ፡- የስራ ግብር ባለፈው ወር ያሳወቅነው በዚሁ ሲስተም በኢ-ታክስ ከሆነ

• ግብር የሚያስገባበትን ይከፍታል
• የደሞዙን መጠን ደምረን እናስገባለን ፤የሰራተኞቻችንን ብዛት እንሞላለን; የታክሱን መጠን እንሞላለን፡፡
• ወደቀጣዩ ክፍል ለመሄድ continue to step 2
የሚለውን እንነካለን
Add import from privous period upload csv የሚል ምርጫ ይሰጠናል መረጃዎቹ ካለፈው ካሳወቅነው ወር
ወደ አሁኑ ግብር ወደምናሳውቅበት ወር ለማስገባት ስንፈልግ ወይም መረጃው አንድ አይነት ከሆነ ቀታይ ወርም ራሱን መረጃ
መጠቀም እንድንችል የአሁኑን ለማሰገባት

• import from pervious period የሚለውን ክሊክ እናድርጋለን፡፡

ባለፈው ወር ያሳወቅነው መረጃ በሙሉ አሁል ልናሳውቅና ወደከፈትነው ወር
ይመጣልናል
• ግብራችን ወደምናሳውቅበት ወር ባለፈው ወር ያሳወቅነውን
ጠርተን ካስገባን በሃላ next ክሊክ/በመንካት/ግብራችን
ሰሚት /submit/እናደርጋለን፡፡
• ብዙ መረጃ ሲኖረን ወደ ኢ-ታክስ ሲስተም መረጃን እንዴት
እንልካለን
• መረጃችንን አጠቃላይ ካስገባን በሃላ መረጃዎቻችንን
በመጀመሪያ ኤክስኤል /EXCEL /ከከፈትን በኋላ ሄዲንጎችን
ሳንፅፍ መረጃውን ብቻ እናስገባለን
• ለምሳሌ withholders’s tax account ይላል መረጃውን
ወደ ከፈትነው ኢ-ታክስ ሲስተም በመሄድ እናገኛለን፡፡
 *receipt
Withholdee’s Date(d/M/YYY OR
*withholder's *with holdees's *Receipt * Taxable
Tax account Tin Name no
D/M/YY OR
dd/mm/yy Amount *Tax withheld
“ 001 15/09/2017 3000 60
828540802 0055760664

828540802 0000710095 002 16/09/2017 3000 60

828540802 0054572724 003 18/09/2017 3000 60

 Tax on payment(2%)
፤ሞልተን ከጨረስን በሃላ ከላይ ያለውን መረጃ ሄዲንጉን እናጠፋለን ምክንያቱም ሄዲንግ ላይ ያሉት መረጃዎች ሲስተም ላይ ስላሉ አዲስ መረጃውን ብቻ ማስገባት ስላለብን
መጥፋት አለበት በተጨማሪም መረጃውን ስንመዘግብ እያጠፋን እየሰረዝን እየደለዝን ሊሆን ስለሚችል መረጃውን ሞልተን ከጨረስን በሃላ ወደ አዲስ ኤክስኤል ኮፒ ካደረግን በሃላ
Save as የሚለውን ክሊንክ እናደርጋለን
ፋይል ስም / file name/ እና ሴቪ አስ ታይፕ/save as types ቀስቷን
እንከፍታለን
Csv(comma delimited) የሚለውን እንመርጥና ሴቪ እናደርገዋለን ሴቪ
ያደረግነውን ወደ ኢታክስ ለማስገባት ወደ ሲስተሙ እንሄድና
UPLOAD CSV እንከፍታለን
ሴቨ ያደረግነውን ፊይል እንዲፈልግልን Browse upload የሚለውን
ክሊክ እናደርጋለን፡፡
አፕሎድ ያደረግነውን ዶክሜንት ብዛት ያሳየናል Return ብለን ግብራችንን ማሳወቅ
እንችላለን፡፡
CSV ወደ ኢ-ታክስ ያስገባነውን ግብራችንን እናሳውቃለን
 ለን
ግና
ሰ
ና መ
እ