International University of Struga

СЕМИНАРСКА РАБОТА ПО ПРЕДМЕТОТ: МЕЃУНАРОДНИ

ФИНАНСИСКИ ОДНОСИ

ТЕМА: СТРАНСКИ ДИРЕКТНИ ИНВЕСТИЦИИ ВО РЕПУБЛИКА

СЕВЕРНА МАКЕДОНИЈА

Професор: Др. Љупчо Стојчески

Студент: Менил Муслиоски
СОДРЖИНА:

1. ВОВЕД...............................................................................................................................3
2. СТРАНСКИ ДИРЕКТНИ ИНВЕСТИЦИИ ВО РЕПУБЛИКА СЕВЕРНАМАКЕДОНИЈА – ОБЕМ
И СТРУКТУРА........................................................................................................................4
3. СТРАНСКИ ДИРЕКТНИ ИНВЕСТИЦИИ ВО РЕПУБЛИКА СЕВЕРНА МАКЕДОНИЈА -
КАРАКТЕРИСТИКИ И ИМПЛИКАЦИИ ВРЗ ЕКОНОМСКИОТ
РАСТ И РАЗВОЈ......................................................................................................................5
3.1. Ограничувачки фактори за привлекување на странски директни инвестиции во
Република С. Македонија....................................................................................................6
4. ЕФЕКТИ И ВЛИЈАНИЕ НА СТРАНСКИТЕ ДИРЕКТНИ ИНВЕСТИЦИИ ВРЗЕКОНОМИЈАТА
НА РЕПУБЛИКА С. МАКЕДОНИЈА................................................ ………………………………......8
4.1. Влијанието на странските директни инвестиции врз вработеноста........................9
4.2. Препораки за привлекување на странски директни инвестиции...........................11
5. ЗАКЛУЧОК.........................................................................................................................13
6. КОРИСТЕНА ЛИТЕРАТУРА.................................................................................................14
 1. ВОВЕД
• Кога странецот ќе стекне 10% или повеќе од обичните (сопственички) акции во домашната фирма, таа добива статус на филијала
на странската компанија и се смета за странска директна инвестиција. Постојат две основни прашања кои го загрижуваат
странскиот инвеститор: контрола над фирмата и профитот. Најголем дел од земјите имаат ограничување во однос на областите во
кои можат да се насочат странските директни вложувања (грижа за националната безбедност), додека нивниот прилив во
останатите подрачја се смета за пожелен. Континуираниот процес на глобализација на светската економија придонесе за
зголемување на значењето на странските директни инвестиции за економскиот раст
и развој. Иако, во современата економска литература не е постигнат консензус, сепак обемна емпириска литература констатира
дека СДИ се катализатор на економскиот развој и дека позитивно влијаат врз економскиот раст. Преку СДИ државите
обезбедуваат потребен капитал, современа технологија, пристап до меѓународни
пазари, ја зголемуваат продуктивноста, конкурентноста, создаваат современ
менаџмент. Заради тоа државите мора да имаат правилно конципирана макроекономска политика за привлекување на СДИ. Од
овие причини и во Република Македонија од осамостојувањето до денес се развива политика за привлекување на СДИ, нудејќи
посебни повластици за странските инвеститори. Аналитичкиот преглед на состојбите, трендовите и карактеристиките на СДИ
на глобално ниво и во Република Македонија, сеопфатниот и критички осврт на
политиките, институционалните услови и регулационата рамка, поткрепени со резултатите од емпириско истражување од спровед
еното пилот анкетно истражување во компании со повеќе од 10% странски капитал во Република Македонија, овој труд
ќе придонесе за согледување на можностите и перспективите за подобрување и
креирање на макроекономска средина за привлекување на СДИ во Република Македонија.

3
2.ОПШТИ МЕТОДОЛОШКИ ОБЈАСНУВАЊА ЗА СТРАНСКИТЕ ДИРЕКТНИ
ИНВЕСТИЦИИ
• Директните инвестиции (во понатамошниот текст: ДИ) ја одразуваат целта заостварување долгорочен
интерес помеѓу директниот
инвеститор (резидент од еднаекономија) и претпријатието во кое се инвестира (резидент на друга економија).Директните
инвестиции ги опфаќаат вложувањата со кои инвеститорот има намера
давоспостави долгорочна, трајна економска поврзаност и/или да оствари право науправување со правното лице во кое инвест
ира. Притоа, како критериум задефинирање на директните инвестиции, согласно со меѓународните препораки истандарди, се
користи минимално учество од 10% (директно или индиректно) вокапиталот. Директните инвестиции, покрај иницијалната
трансакција на вложување, восебе ги вклучуваат и сите последователни инвестирања помеѓу директниот инвеститори
претпријатието во кое се инвестира. Исто така, во оваа категорија е опфатено иповратното вложување (вложување
на претпријатието со директна инвестиција вокапиталот на директниот инвеститор од под 10%) и вложувањето помеѓу
хоризонталноповрзаните претпријатија во рамки на иста групација (од под 10%). Директнитеинвестиции се составени од
средствата и обврските врз основа на: - Сопственичкикапитал коишто произлегуваат од:
• вложувањата на директниот инвеститор вопретпријатието во кое се инвестира - опфатени се капиталните вложувања надирек
тниот инвеститор во претпријатие во кое се инвестира од 10% и над 10%(директно и индиректно);
• вложувањата на претпријатието со директна
инвестицијаво капиталот на директниот инвеститор (повратно инвестирање) - повратнотовложување опфаќа капитално
вложување на претпријатието во кое се инвестира вокапиталот на директниот инвеститор помало од 10%;
• вложувањата помеѓухоризонтално поврзани претпријатија - под хоризонтално поврзани субјекти сеподразбираат нерезидент
ите контролирани или основани од ист директен илииндиректен инвеститор во синџирот на поврзаност, меѓу коишто постои
капиталнаповрзаност од под 10%. - Должничките инструменти ги опфаќаат заемите, трговскитекредити и аванси,
должничките хартии од вредност, финансискиот лизинг и
останатитедолжнички побарувања и обврски, коишто произлегуваат од:
• Вложувањата надиректниот инвеститор во претпријатието во кое се инвестира; 4
• Вложувањата напретпријатието со директна инвестиција во капиталот на директниот инвеститор(повратно инвестирање)
4
3.СТРАНСКИ ДИРЕКТИНВЕСТИЦИИ ВО РЕПУБЛИКА СЕВЕРНАМАКЕДОНИЈА – ОБЕМ
И СТРУКТУРА
• Република Северна Македонија, како и останатите транзициски земји, од
своетоосамостојување постојано прави напори за привлекување на што поголем дел одстранскиот капитал преку странските
директни инвестиции. Постојано се
преземаатниза мерки од економски и правен аспект за создавање на поволна меѓународнаинвестициска клима и за остварување
на поволна меѓународна инвестициона позиција.Со цел зголемување на интересот на странските инвеститори за вложување на
нивниоткапитал во Република Македонија се преземени повеќе макроекономски реформи иактивности што се однесуваат на
заштита на сопственичките права и извршувањето
надоговорите, како и подобрување на ефикасноста во функционирањето назаконодавната, судската и извршната власт и
поефикасна администрација.Со интензивната политика на Република Северна Македонија за привлекувањена странските
инвестиции поткрепена со добро насочена и дефинирана информативнапропаганда, овој тренд е надминат во 2006 година кога
е остварен значителен порастна 424,2 милиони американски долари и 6,5% учество во БДП. Својот максимумстранските
директни инвестиции во Република Северна Македонија го достигнуваат
во2007 година кога изнесуваат 699,1 милиони американски долари. Влијанието насветската економска криза во 2008 и 2009 год
ина придонесе трендот на раст настранските директни инвестиции да прекине, како и во глобалните текови така и воРепублика
Северна Македонија. Иако во првата година од кризата имаше мал пад настранските директни инвестиции на 587 милиони
американски долари, веќе во 2009година има значителен пад на 197,1 милион американски долари со минимално
учествоод 2,1% во БДП. Оваа тенденција на пад на странските директни инвестиции епрекината со минимален раст од 4,09 %
во однос на 2009 година и износ од 211милиони американски долари во 2010 година и пораст од 11,61% во однос на
2010година или износ од 463,30 милиони американски долари во 2011 година, износ кој е сèуште далеку под нивото достигнато
во 2007 година.Доколку се анализира состојбата со странските инвестиции во согласност сопримарната класификација
базирана на меѓународно прифатениот статистички
лимитод 10% учество во акционерски капитал, да се подразбираат инвестициите оддолгорочен интерес, односно странски
директни инвестиции, а оние со помалку од10% како портфолио-инвестиции, во Република Северна Македонија во периодот
од1997 до 2011 година, ќе се види дека најголемиот дел од инвестициите е од странски
директни инвестиции (акционерски капитал и останат капитал, кој ги опфаќапобарувањата и обврските од должничко
доверителските односи), додека учеството напортфолиоинвестициите е далеку помало и се движи од 1,79% во 2004 година
до 7,22%во 2001 година.Слика бр.1 Структура на странски вложувања по вид на капитал во милиони евра
5
 Слика бр.1 Структура на странски вложувања по вид на капитал во милиони евра

• Во поглед на бројот на вработените во 2011 година има зголемување од 2010година за 4732 вработени во новите инвестиции и за
274 вработени во постојнитеинвестиции, додека бројот на вработените во филијалите е намален за 67 вработени,што покажува
тенденција на зголемување на бројот на вработени во нови
инвестицииза сметка на бројот на вработени во постојните инвестиции. Вкупниот број на вработени вработени во компаниите
со странски капитал во 2011 година е скоро двојно поголемво споредба со бројот на вработените во 2007 година, кој изнесувал
37.654, кога едостигнат максимален износ на странски инвестиции, што е резултат на greenfieldинвестиции во 2011 година,
што имплицира дополнителни 28.210 нови вработувања. 6
 Слика бр. 2 Состојба на вкупни инвестиции во
Република Северна Македонија –структура по нови,
постојни и останати инвестиции во милиони евра.

4. СТРАНСКИ ДИРЕКТНИ ИНВЕСТИЦИИ ВО РЕПУБЛИКА СЕВЕРНАМАКЕДОНИЈА – КАРАКТЕРИСТИКИ И ИМПЛИКАЦИИ

ВРЗЕКОНОМСКИОТ РАСТ И РАЗВОЈ
4.1.Ограничувачки фактори за привлекување на странски директниинвестиции во Република С. Македонија
Странските инвеститори водејќи се од основниот мотив макисмизирање напрофитот, но и од дополнителниот
мотив – сигурноста на вложувањето, пред да јадонесат одлуката за локацијата на инвестирање вршат детални
анализи и испитувањана окружувањето, а ја избираат земјата која ќе им овозможи остварување на најголемпрофит
со најмал ризик. Без разлика дали основниот мотив на странските инвеститорие потрага по природни ресурси, на
пазари или зголемување на ефикасноста, при
одлуката за изборот на локацијата странските инвеститори се раководат и од непомалку важните фактори кои се одн
есуваат на важноста на квалитетот наинституциите и на економските прописи во земјата-
домаќин, односно одинвестиционата клима на земјата-домаќин.
7
• Во тој контекст може да се издвојат пазарната големина и потенцијал,економската и политичката стабилност, квалитетот
и трошоците за работната сила,инфраструктурата, институционалната и регулаторна рамка.Република Северна
Македонија е мала земја со ниско ниво на развиеност, соограничени внатрешни можности за оставрување на потребниот
обем на средства заинвестиции и е зависна од странски инвестиции. Странските директни инвестиции воРепублика
Северна Македонија требаше да придонесат за поуспешно спроведување напроцесот на транзиција, за пораст на
економската ефикасност и за премин кон одржлив растеж, преку ревитализација и преструктурирање на производството,
со освојување нанови производи, со подигање на техичко-технолошкото ниво на производните
процесии зголемена ефикасност. Но, како што беше претходно потенцирано, странскитеинвеститори внимателно ја
анализираат земјата во која сакаат да инвестираат. Во тојконтекст како слабости или ограничувачки фактори за
привлекување на странскитеинвеститори во Република С. Mакедонија можат да се издвојат:
• Мала земја со мал пазар
• Релативно мала куповна моќ
• Недоволно стабилна внатрешна политичко-безбедносна ситуација
• Лоцирана е во релативно нестабилен безбедносно-политички регион
• Немаизлез на море
• Постои недоверба на странските инвеститори во судската и законодавната власт
• Недоволно развиена секторска технолошка база
• Недоволно ниво на менаџерски вештини
• Лимитирани природни ресурси
• Недоволно развиена инфраструктура во целина. Покрај
овие слабости, за ниското ниво на странски директни инвестиции вогодините по осамостојувањето влијаеше и преферир
ањето на моделот на т.н.инсајдерска приватизација, според кој претпријатијата им беа продадени на работниците и
менаџерските тимови. Стекнувањето на контролата врз сопственоста
напретпријатијата од страна на менаџерските тимови не овозможи влез на странски директни инвестиции, 8
затоа што во повеќето случаи менаџерските тимови имааодбивност кон странските инвеститори, дури и г
и обесхрабруваа странскитеинвеститори (исклучок беше со Скопска пивара и Цементарница „Усје“ кои
во 1998година ги продадоа контролните пакети на странски инвеститори).

5. Состојба на странски директни инвестиции во Северна Македонија (1997-2021)

Слика бр.3 Состојба на странски директни инвестиции во

период од 1997 до2021 година

Во 2021 година, над 75% од СДИ во Северна Македонија, во вредност од 4.8милијарди евра, потекнуваат од земјите
на Европската унија и други членки наГ-7. Во поглед на сликата на странски директни инвестиции по земја и
години,во милиони евра, најголемата странска директна инвестиција се издвојуваАвстрија со 913 милиони евра.
Додека пак Обединетото кралство се издвојувасо 652 милиони евра, Грција 612 милиони евра, Холандија со 503
милиони евра,Германија 471 милиони евра, Словенија 460 милиони евра, Турција со 423милиони евра, Швајцарија
со 274 милиони евра, Бугарија 244 милиони евра, Унгарија 179 милиони евра, Италија со 149 милиони евра, Србија
милиониевра, Соединетите американски држави 109 милиони евра, Кипар 105 милиониевра, додека со најниска
директна инвестиција е Хрватска со 73 милиони евра. 9
6. ЕФЕКТИ И ВЛИЈАНИЕ НА СТРАНСКИТЕ ДИРЕКТНИ ИНВЕСТИЦИИВРЗ ЕКОНОМИЈАТА НА РЕПУБЛИКА
С. МАКЕДОНИЈА
Влијание на странските директни инвестиции врз економскиот раст Повеќетоземји во транзиција во процесот на приватизација на
претпријатијата и преминот конпазарни економии, ги искористија странските директни инвестиции за постепеноменување и
модернизирање на технологијата, односно за воведување накорпоративното управување. За разлика од нив Република С.
Македонија, спроведемодел на т.н. Инсајдерска приватизација, според кој контролата врз сопственоста напретпријатијата ја стекнаа
работниците или менаџерските тимови, така што, дури 60%од приватизираните претпријатија во периодот 1994-2000 година беа
приватизирани поовој модел. Ваквиот начин на приватизација не ги донесе неопходните ресурси замодернизација и експанзија на
производството. Овој модел на приватизација, лошатабезбедносна и политичка состојба на просторите на поранешна Југославија,
отсуствотона бизнис-клима, долгогодишната политичка и безбедносна нестабилност продуцираависок неекономски ризик за
странските инвеститори. Тоа придонесе во првите годиниод приватизацијата влезот на странските директни инвестиции во
РепубликаМакедонија да биде многу низок и во голем дел поврзан со приватизацијата напретрпријатијата.Во услови на висок
ризик, мотив за инвестирање на странските инвеститориможе да биде само голем профит. Аналогно на тоа, високиот ризик на
странскитеинвеститори беше една од причините, првите позначајни странски инвестиции, поосамостојувањето на Рапублика С.
Македонија, да се во најуспешните инајпрофитабилните македонски компании, кои успешно работеа и пред процесот
наприватизација. Овие компании беа преземени од менаџерските тимови, а потоаконтролниот пакет на акции им го продадоа на
странски инвеститори. Влезот настранскиот капитал придонесе за зголемување на производството и извозот, натрансферот на
знаење, но и за воведување на нов начин на деловно комуницирање и работење. Индиректно, странските инвестиции позитивно
влијаеја и врз деловните партнери на овие компании, но и врз конкурентите кои на некој начин беа приморанида ја приспособат и
својата организација на работа.Особено значајна инвестиција од аспект на внесувањето на нова технологија инови производи во
осигурителната дејност е инвестицијата од продажбата на АДОРМакедонија (КЈУБИ). Потоа следи период на странски директни
инвестиции во повеќеосигурителни компании, за денес најголемиот број осигурителни компании да се со странски инвестиции.

10
Влезот на странски инвестиции во телекомуникациите беше реализиран сопродажбата на 51% од Македонски телеком
уникации во 2001 година, штовсушностпретставува дотогаш најголема единечна странска директна инвестиција, а
иво наредните години доминираа инвестициите во телекомуникацискиот сектор.Најголемата
придобивка од оваа продажба е подобрата организација, поквалитетенменаџмент, побрза имплементација на најновата
технологија што овозможипоконкурента позиција во однос на телекомуникациските компании во
регионот.Карактеристично за странските директни инвестиции во Република С.Македонија во перидот на приватизаци
ја е тоа што доминираа инвестициите вопостоечките претпријатија, односно се резултат на преземања и приватизација
напретпријатијата со државен капитал, додека greenfield инвестициите беа многу малкузастапени, па и ефектите од
секторското преструктурирање се слабо изразени и
едвајвидливи во однос на релативната големина на БДП. Позитивните ефекти сезабележуваат во делумно зголемената
конкуренција, подобриот квалитет на услугите,во подобрениот маректинг, новата технологија.По приватизациониот и
постприватизациониот период, во последните години
воРепублика С. Македонија, се зголемуваат странските директни инвестиции, воgreenfield инвестиции, во нови капаци
тети, кои директно влијаат врз растот на реалните инвестиции и производството, односно врз економскиот раст.Влезот
на странските директни инвестиции во Република С. Македонија требада помогне во преструктурирањето на
компаниите, во воведувањето на европски исветски стандарди на работење, во имплементирањето на корпоративното
управување,во воведување на нови знаења и нова технологија.

6.1. Влијанието на странските директни инвестиции врз вработеноста

• Странските директни инвестиции главно генерираат вработувања воземјитеприматели, односно позитивно влијаат
врз вработувањето, иако може да генерираат и негативни последици. Имено, странските компании при основањето
насвоите капацитети во земјата-
домаќин вработуваат лица од локалното население,односно имаме директно вработување. Меѓутоа, странските ком
пании може дапредизвикаат и индиректно вработување во домашните фирми со кои соработуваат,односно во
фирмите од кои набавуваат материјали или стоки, на кои им продаваатготови производи или услуги и сл., односно
да креираат вработувања кои инаку не
бибиле создадени. Значи, ефектите на странските директни инвестиции врзвработувањето во земјата-домаќин
можат да бидат директни или индиректни. 11
• Директни или индиректни ефекти врз вработувањето, странските директниинвестиции може да имаат и во случај
кога има негативни последици, односно
когадоаѓа до губење на работни места и намалување на вработеноста. Имено, когаСДИвлегуваат во земјата со презе
мање на веќе постоечка фирма, зарадипрестуктурирање на компанијата може да предизвикаат директно намалување
набројот на вработените преку отпуштање на дел од работниците, заради зголемување наоперативната ефикасност.
Од друга страна, поконкурентните странски компании можеда предизвикаат и пропаѓање на помалку продуктивните
и технолошки понеразвиенидомашни фирми од иста или слична дејност и со тоа индиректно да се
предизвиканамалување на вработеноста.Република С. Македонија како земја со континуирано низок економски
раст, еземја со висока стапка на невработеност. Во 2011 година кога стапката на вработеностбеше највисока, 38,9%,
а стапката на невработеност изнесуваше 31,4%, во РепубликаМакедонија имаме три пати повисока стапка на
невработеност во споредба со земјитена ЕУ-27, каде стапка на невработеност изнесува 9,7% или дури пет пати
повисока
одстапката на невработеност на глобално ниво 6,3% (според податоците одМеѓународната организација на трудот –
ILO чија членка е и Република С.Македонија).Покрај големата стапка на невработеност и структурата на
невработените воРепублика С. Македонија не е баш атрактивна за странските инвеститори. Спореденосо 2006(-та)
година, кога 31,6% од невработените беа со основно образование, 53,5 %со 138
средно образование и само 8,3% со вишо и високо образование, слична еструктурата на невработените според
школската подготовка во 2011 година.
Процентотна невработени лица со средно образование, 53% (40,7% со четиригодишнообразование и 12,3% со
тригодишно средно образование) е скоро на исто ниво, дури 27,2 % се со основно образование, а 4,7% се без
образование, односно со незавршеноосновно образование, 1,8 % се со вишо образование и 13,4 % се со виско
образование(во овој процент се вклучени и невработените со магистратура и докторат).Во изминатиот период
учеството на странските директни инвестиции во БДП наРепублика С. Македонија е на многу ниско ниво и
аналогно немаше некое значителновлијание врз вработеноста.Во 2011 година доаѓа до зголемување на бројот на
вработените во странскитекомпании и тоа претежно во новите инвестиции, за сметка на постојните
инвестиции,така што вкупниот број на вработени во компаниите со странски капитал е скородвојно поголем во
споредба со бројот на вработените во 2007 година, кога е достигнатмаксимален износ на странски инвестиции.

12
Во периодот од 28.07.2011 година до 20.07.2012 година, со новите странскидиректни инвестиции во 14 странски компании (Џонсон
Мети, втора фабрика, Кеметелектроникс, Џонсон Контролс, Кромберт и Шуберт, Дрексел Мајер, Агрокор,Медерсон груп, Алајанс Уан,
Текнохозе, Еуроиталија, Протект груп, Еинфлоу, Стилкон, Ван Хул) имаше вработување на 10.337 лица.Ова го потврдува фактот дека
странските директни инвестиции во Република С.Македонија можат да придонесат за намалување на невработеноста и ја
оправдуваатинтензивната и маректиншки насочената политика за привлекување на странскиинвестиции на Република С. Македонија.

6.2. Препораки за привлекување на странски директни инвестиции

Приливот на странските инвестиции, како што веќе констатиравме, зависи одинвестициската клима на земјата, но и од перцепцијата на
потенцијалнитеинвеститори. Заради тоа особено е важно да се создадат поволни услови заинвестирање, но и добро насочена промотивна
дејност за запознавање на странскитекомпании со условите и можностите кои ги нуди Република С. Македонија. РепубликаС.
Македонија во изминатите години, спроведуваше ефективна политика запривлекување на странските директни инвестиции.Факт е дека
Владата на Република С. Македонија не може да влијае навлијанието на надворешното окружување и на глобалните процеси. Тоа го
покажа ианализата на движењата на странските директни инвестиции кои беа во раст воперидот пред глобалната криза. За време на
кризата и во посткризниот период странските инвеститори се воздржуваа од вложување и во своите земји, а уште повеќеод вложување
во странство. Исто така дел од инвеститорите го повлекуваа
капиталотод Република С. Македонија и ги кредитираа матичните компании и нивнитеподружници во другите земји.

13
Владата на Република
Македонија во периодот од осамостојувањето доактуелните согледувања е максимално посветена и води интензивна политика з
апривлекување на странските директни инвестиции. Успехот е различен, но трендот сезасилува и е позитивен што укажува на
стратешка ориентација која треба позитивно давлијае на економскиот раст и развој, а со тоа и на севкупниот општествен и
социјален развој. Во таа насока заради зајакнување на условите и можностите за привлекување наСДИ треба да се заложи :
• За подобрување на инфраструктурата, особено на патиштата, железницата и јавниот сообраќај
• За сузбивање на сивата економија
• За зголемување на ефикасноста на администрацијата, преку продолжувањена реформата на јавната администрација
• За целосно осамостојување на судството преку длабоки реформи за неговопоставување според меѓународните стандарди
• За сузбивање нa корупцијата и криминалот
• За заокружување на законската рамка, без често менувањe на законската регулативна и доследна примена на правотоЗа
реализација на стратешките определби за полноправно членствонаРепублика Македонија во ЕУ и НАТО За инвестирање во
образованието, науката и информатичката технологија, засоздавање на квалитетна основа за привлекување на инвестицииЗа
одржување на добри меѓуетнички односи и создавање на стабилнаполитичко-безбедносна основаЗа добра соработка со
соседите и градење на услови за слободно движење нафакторите за производство
(стоки, услуги, луѓе и капитал) споредевропските правила.

14
7. ЗАКЛУЧОК
Странските инвестиции имаат клучна улога во трансферот на знаење итехнологија, создаваат нови работни места, ги з
големуваат продуктивноста иконкурентноста со краен ефект за повисок економски раст и намалување насиромаштијат
а. Тоа е и најважната причина зошто на Македонија и се потребнистранските инвестици. На македонските компании и
м недостасуваат современотознаење, вложување во развој, маркетинг (особено е-маркетингот и бизнис во
целина),менаџирање на бизнисот преку современи методи, нови технологии, квалитет и пазар.Во однос на земјите
во регионот, Македонија покажува низок раст на СДИ, сооглед на тоа што има експанзивен раст на инвестирање на
свеж капитал, особено водвете новопримени земји членки на ЕУ, Бугарија и Романија. Тоа веројатно се должина
имиџот на сигурност и довербата која ја создава ЕУ со самото пристапување нановите членки.Светските директни
инвестиции всушност претставуваат вложувања на
капиталод претпријатија од странски земји во капацитети, во вид на претпријатија илифилијали во земјатадомаќин. Со
странските директни инвестиции се стекнувасопственичка контрола.Повеќето меѓународни финансиски
истражувачки субјекти, проектираат иднинаво која регионот на ЈИЕ бележи значителен раст на СДИ. Останува да се
надеваме декаи Р. Македонија во иднина ќе успева да привлекува нов странски капитал кој бипомогнал во
достигнување на нивото на достоинствен живот во државата.

15