Professional Documents
Culture Documents
TPQT Chương 3 Xung đột pháp luật
TPQT Chương 3 Xung đột pháp luật
VD: Điều 769-1, BLDS 2005: “Quyền và nghĩa vụ của các bên theo hợp đồng được
xác định theo pháp luật của nước nơi thực hiện hợp đồng, nếu không có thỏa
thuận khác”.
CHƯƠNG 3: XUNG ĐỘT PHÁP LUẬT
3.2.1. Khái niệm QPXĐ
Không cho biết quyền và nghĩa vụ cụ thể của các bên, cũng như các hình thức và
biện pháp chế tài có thể được áp dụng đối với bên vi phạm pháp luật.
Cho biết luật nào trong số các luật xung đột cần được áp dụng để giải quyết một
loại quan hệ cụ thể.
Tồn tại trong cả văn bản luật quốc gia và văn bản luật quốc tế.
CHƯƠNG 3: XUNG ĐỘT PHÁP LUẬT
3.2.2. Cấu trúc của QPXĐ
Hai bộ phận không thể thiếu:
Phạm vi
Hệ thuộc
VD: Điều 680-1, BLDS 2015: “Thừa kế được xác định theo pháp luật của nước mà
người để lại di sản thừa kế có quốc tịch ngay trước khi chết”.
CHƯƠNG 3: XUNG ĐỘT PHÁP LUẬT
3.2. Phương pháp sử dụng QPXĐ
3.2.3. Phân loại QPXĐ
Quy phạm xung đột một chiều
VD: Việc xác định cá nhân bị mất năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận
thức, làm chủ hành vi hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự tại Việt Nam theo
pháp luật Việt Nam (đ. 674-3 BLDS 2015)
Quy phạm xung đột hai chiều
VD: Thừa kế được xác định theo pháp luật của nước mà người để lại di sản thừa kế
có quốc tịch ngay trước khi chết (đ. 680-1 BLDS 2015)
CHƯƠNG 3: XUNG ĐỘT PHÁP LUẬT
3.2. Phương pháp sử dụng QPXĐ
3.2.3. Phân loại QPXĐ
Hai chiều: đề ra nguyên tắc chung để tòa án lựa chọn pháp luật của một nước nào
đó sẽ được áp dụng cho quan hệ tương ứng
VD: Điều 678-2, BLDS 2015: “Quyền sở hữu đối với động sản trên đường vận
chuyển được xác định theo pháp luật của nước nơi động sản được chuyển đến, trừ
trường hợp có thỏa thuận khác”.
CHƯƠNG 3: XUNG ĐỘT PHÁP LUẬT
4. Các hệ thuộc luật cơ bản
4.1. Luật nhân thân (Lex personalis)
Luật quốc tịch (Lex nationalis): luật của quốc gia mà đương sự là công dân.
VD: Điều 680-1, BLDS 2015: “Thừa kế được xác định theo pháp luật của nước mà
người để lại di sản thừa kế có quốc tịch ngay trước khi chết”.
Luật nơi cư trú (Lex domicilii): luật của quốc gia mà ở đó đương sự có nơi cư trú
ổn định (thường trú).
VD: Điều 684, BLDS 2015 (mới): “Pháp luật áp dụng đối với hành vi pháp lý đơn
phương là pháp luật của nước nơi cá nhân xác lập hành vi đó cư trú hoặc nơi pháp
nhân xác lập hành vi đó được thành lập”.
CHƯƠNG 3: XUNG ĐỘT PHÁP LUẬT
4. Các hệ thuộc luật cơ bản
4.2. Luật quốc tịch của pháp nhân (Lex sociatis): Luật mà pháp nhân mang quốc
tịch.
Đ. 676-2, BLDS 2015: “Năng lực pháp luật dân sự của pháp nhân; tên gọi của pháp
nhân; đại diện theo pháp luật của pháp nhân; việc tổ chức, tổ chức lại, giải thể pháp
nhân; quan hệ giữa pháp nhân với thành viên của pháp nhân; trách nhiệm của pháp
nhân và thành viên của pháp nhân đối với các nghĩa vụ của pháp nhân được xác định
theo pháp luật của nước mà pháp nhân có quốc tịch, trừ trường hợp quy định tại
khoản 3 Điều này”.
CHƯƠNG 3: XUNG ĐỘT PHÁP LUẬT
4. Các hệ thuộc luật cơ bản
4.3. Luật nơi có vật (Lex resitae)
Vật (tài sản) ở nước nào thì áp dụng pháp luật của nước đó.
VD: Điều 678 BLDS 2015: “Việc xác lập, thực hiện, thay đổi, chấm dứt quyền sở hữu
và quyền khác đối với tài sản được xác định theo pháp luật của nước nơi có tài
sản…”.
Xác định nơi có vật như thế nào đối với tài sản vô hình?
Điều 677, BLDS 2015: “Việc phân loại tài sản là động sản, bất động sản được xác
định theo pháp luật của nước nơi có tài sản”.
CHƯƠNG 3: XUNG ĐỘT PHÁP LUẬT
4.4. Luật nơi thực hiện hành vi (Lex loci actus)
Hành vi được thực hiện ở nước nào thì áp dụng luật của nước đó.
Luật nơi giao kết hợp đồng: hợp đồng được giao kết ở đâu thì áp dụng luật ở đó
để điều chỉnh các vấn đề liên quan đến hình thức của hợp đồng.
Luật nơi yêu cầu bảo hộ:
VD: Điều 679, BLDS 2015: “Quyền sở hữu trí tuệ được xác định theo pháp luật của
nước nơi đối tượng quyền sở hữu trí tuệ được yêu cầu bảo hộ”.
CHƯƠNG 3: XUNG ĐỘT PHÁP LUẬT
4.4. Luật nơi thực hiện hành vi (Lex loci actus)
Luật nơi vi phạm pháp luật:
VD: Đ. 685, BLDS 2015: “Nghĩa vụ hoàn trả do chiếm hữu, sử dụng, được lợi về tài
sản không có căn cứ pháp luật được xác định theo pháp luật của nước nơi thực hiện
việc chiếm hữu, sử dụng tài sản hoặc nơi phát sinh lợi ích được hưởng mà không có
căn cứ pháp luật”.
VD: Đ. 687-1, BLDS 2015: “Các bên được thỏa thuận lựa chọn pháp luật áp dụng
cho việc bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, trừ trường hợp quy định tại khoản 2
Điều này. Trường hợp không có thỏa thuận thì pháp luật của nước nơi phát sinh hậu
quả của sự kiện gây thiệt hại được áp dụng”.
CHƯƠNG 3: XUNG ĐỘT PHÁP LUẬT
4.4. Luật nơi thực hiện hành vi (Lex loci actus)
Nơi thực hiện hành vi vi phạm hay nơi phát sinh hậu quả của hành vi vi
phạm?
VD 1: Một công dân Mỹ bị hành hung trên lãnh thổ Hà Lan. Sau đó công dân Mỹ
quay về Mỹ và tử vong ở Mỹ. Nơi vi phạm pháp luật là Mỹ hay Hà Lan?
CHƯƠNG 3: XUNG ĐỘT PHÁP LUẬT
4.4. Luật nơi thực hiện hành vi (Lex loci actus)
Nơi thực hiện hành vi vi phạm hay nơi phát sinh hậu quả của hành vi vi
phạm?
Các nước khác nhau có quan điểm khác nhau trong việc xác định nơi vi phạm pháp
luật. Các nước như Italy, Hà Lan, Hy Lạp… cho rằng nơi vi phạm pháp luật là nơi
xảy ra chính hành vi gây thiệt hại. Như vậy, nơi vi phạm pháp luật là Hà Lan và pháp
luật của Hà Lan được áp dụng để xác định việc bồi thường thiệt hại. Tuy nhiên, một
số nước như Mỹ, Pháp,... lại cho rằng nơi vi phạm pháp luật là nơi hiện diện hậu quả
thực tế. Như vậy, nơi vi phạm pháp luật lại là Mỹ và phải áp dụng pháp luật của Mỹ
để giải quyết vấn đề bồi thường thiệt hại.
CHƯƠNG 3: XUNG ĐỘT PHÁP LUẬT
4.5. Luật tòa án (Lex fori)
Tòa án áp dụng pháp luật nước mình để giải quyết vụ việc
Quy phạm xung đột
Tố tụng
Thay thế cho luật nước ngoài lẽ ra cần được áp dụng
Luật nội dung (hôn nhân và gia đình)
VD: Điều 26 Hiệp định tương trợ tư pháp VN – Mông cổ quy định về vấn đề ly hôn:
“…Nếu vợ chồng, một người là công dân bên ký kết này, một người là công dân bên
ký kết kia thì áp dụng pháp luật của bên ký kết có cơ quan đã nhận đơn…”.
CHƯƠNG 3: XUNG ĐỘT PHÁP LUẬT