finansuri aRricxva

ლექცია 1–2–3

Aekonomikis akademiuri
doqtori Tamar rostiaSvili
 moTxovnebis (დებიტორული
დავალიანების ) აღრიცხვა
 1.1. მოთხოვნების არსი და კლასიფიკაცია
 1.2. მოკლევადიანი მოთხოვნების აღრიცხვა
 1.2.1. მოთხოვნები მიწოდებიდან და
მომსახურებიდან
 1.2.2. უიმედო და საეჭვო მოთხოვნების აღრიცხვა
 1.2.3. გრძელვადიანი მოთხოვნების მიმდინარე
ნაწილის აღრიცხვა
 1.3. მოკლევადიანი სათამასუქო მოთხოვნების
აღრიცხვა
 1.4. დარიცხული მოთხოვნები
 1.5. გრძელვადიანი მოთხოვნების აღრიცხვა
 1.1. მოთხოვნების არსი და
კლასიფიკაცია
 სამეურნეო ოპერაციები უკავშირდება
მოთხოვნების წარმოქმნას.
 მოთხოვნების წარმოქმნის მიზეზები:
პროდუქციის რეალიზაცია
ანაზღაურების განვადების პირობით,
საქვეანგარიშოდ გაცემული თანხა,
წინასწარ გადახდილი ავანსები და ა.შ.
 მოთხოვნის კლასიფიკაცია
დაფარვის ვადის მიხედვით
 1. მოკლევადიანი მოთხოვნა
 2. გრძელვადიანი მოთხოვნა
 საერთაშორისო სტანდარტებით
აუნაზღაურებელი მიწოდება და
მომსახურება აღიარებულ უნდა იქნას
მოთხოვნად(დებიტორულ
დავალიანებად) და შემოსავლებად.
სამეურნეო ოპერაციების ასახვა
სინთეზურ ანგარიშებზე
 1400 – მოკლევადიანი მოთხოვნები
 1500 – მოკლევადიანი სათამასუქო
მოთხოვნები
 1800 – დარიცხული მოთხოვნები
 2300 – გრძელვადიანი მოთხოვნები
 1.2. მოკლევადიანი
მოთხოვნების აღრიცხვა
 მოკლევადიანი მოთხოვნები არის
მოთხოვნები, რომლებიც ბალანსის შედგენის
თარიღიდან 12 თვის განმავლობაში მიღებას
ექვემდებარება.
 მოკლევადიანი მოთხოვნები 3 ჯგუფად იყოფა:
 1400 – მოკლევადიანი მოთხოვნები
 1500 – მოკლევადიანი სათამასუქო
მოთხოვნები
 1800 – დარიცხული მოთხოვნები
 მოკლევადიანი მოთხოვნების
ანგარიშები
 1410 – მოთხოვნები მიწოდებიდან და
მომსახურებიდან;
 1415 – საეჭვო მოთხოვნების კორექტირება;
 1420 – მოთხოვნები მეკავშირე საწარმოს მიმართ;
 1430 – მოთხოვნები საწარმოს პერსონალის მიმართ;
 1440 – მოთხოვნები ხელმძღვანელებისა და
სამეთვალყურეო ორგანოების წევრების მიმართ;
 1450 – მოთხოვნები პარტნიორებზე გაცემული
სესხიდან;
 1460 – კაპიტალის შევსებაზე პარტნიორების
გრძელვადიანი მოთხოვნების მიმდინარე ნაწილი;
 1470 – გრძელვადიანი მოთხოვნების მიმდინარე
ნაწილი;
 1480 – მომწოდებლებზე გადახდილი ავანსები;
 1490 – სხვა მოკლევადიანი მოთხოვნები.
1.2.1. მოთხოვნები მიწოდებიდან
და მომსახურებიდან

ჩვეულებრივი
ფასდათმობით
განვადებით
თამასუქით
 ბუღალტრული გატარება ჩვეულებრივი
პირობით წარმოქმნილ დებიტორულ
დავალიანებაზე

 მოთხოვნის წარმოშობა:
დებეტი – 1410 – მოთხოვნები მიწოდებიდან
და მომსახურებიდან;
კრედიტი – 6110 – შემოსავალი
რეალიზაციიდან;
 მოთხოვნის დაფარვა:
დებეტი – 1100/1200 – ნაღდი ფული
კრედიტი – 1410 – მოთხოვნები მიწოდებიდან
და მომსახურებიდან.
 ფასდათმობის გამოყენებით
მოთხოვნების აღრიცხვის
მეთოდები:

 დებიტორული დავალიანების
აღრიცხვა მთლიანი თანხით;
 დებიტორული დავალიანების
აღრიცხვა წმინდა თანხით;
 ოპერაციების აღრიცხვა
მთლიანი თანხის მეთოდით:
 მოთხოვნის წარმოქმნა და შემოსავლის აღიარება :
დებეტი – 1410 – მოთხოვნები მიწოდებიდან და მომსახურებიდან ;
კრედიტი – 6110 – შემოსავალი რეალიზაციიდან;
1.კლიენტმა არ ისარგებლა ფასდათმობით:
დებეტი – 1100/1200 – ნაღდი ფული
კრედიტი – 1410 – მოთხოვნები მიწოდებიდან და მომსახურებიდან .
2.კლიენტმა ისარგებლა ფასდათმობით:
დებეტი – 1100/1200 – ნაღდი ფული
დებეტი – 6120 – გაყიდული საქონლის დაბრუნება და ფასდათმობა
კრედიტი – 1410 – მოთხოვნები მიწოდებიდან და მომსახურებიდან .

ფასდათმობა მიმწოდებლისათვის ხარჯია და საანგარიშგებო

პერიოდის ბოლოს (პ/ბ) აისახება გატარებით:
დებეტი – 5330 – საანგარიშგებო პერიოდის მოგება–ზარალი;
კრედიტი – 6120 – გაყიდული საქონლის დაბრუნება და
ფასდათმობა.
 ოპერაციების აღრიცხვა წმინდა

თანხის
საქონლის მიწოდება:
მეთოდით :
დებეტი – 1410 – მოთხოვნები მიწოდებიდან და მომსახურებიდან;
კრედიტი – 6110 – შემოსავალი რეალიზაციიდან;
1.კლიენტმა ისარგებლა ფასდათმობით და დავალიანება გაანაღდა
დათმობის გამოკლებით:
დებეტი – 1100/1200 – ნაღდი ფული
კრედიტი – 1410 – მოთხოვნები მიწოდებიდან და მომსახურებიდან.
2.კლიენტმა არ ისარგებლა ფასდათმობით და სრული თანხით გაანაღდა
მიმწოდებლის ანგარიში:
დებეტი – 1100/1200 – ნაღდი ფული
კრედიტი – 1410 – მოთხოვნები მიწოდებიდან და მომსახურებიდან.

გამოუყენებელი ფასდათმობის თანხის ასახვა:

დებეტი – 1410 – მოთხოვნები მიწოდებიდან და მომსახურებიდან.
კრედიტი – 6190 – სხვა საოპერაციო შემოსავლები
ან კრედიტი – 6125– გამოუყენებელი ფასდათმობა.

საანგარიშგებო პერიოდის ბოლოს შემოსავლის ზრდა აისახება :

დებეტი – 8190– სხვა არასაოპერაციო შემოსავლები
ან დებეტი–6125– გამოუყენებელი ფასდათმობა.
კრედიტი–5330–საანგარიშგებო პერიოდის მოგება–ზარალი.
საქონლის განვადებით გაყიდვა
 მყიდველი საქონლის შეძენისას იხდის
მთლიანი გასანაღდებელი თანხის
განსაზღვრულ პროცენტს პირველი
შესატანის სახით, ხოლო დანარჩენ
თანხაზე ხდება გადახდის
გადავადება,გარკვეული ვადით და
გარკვეული თანმიმდევრობით.
 მაგალითი 1. (განვადებით
გაყიდვისას)
 საწარმომ გაყიდა ავტომანქანა,
რომლის ღირებულებაა 5000 ლ.
გადასახდელი დღგ– 900 ლ.
მყიდველმა უნდა გადაიხადოს
შესყიდვის მომენტში ავტომანქანის
ღირებულების 50%. დარჩენილი თანხა
კი წინასწარ განსაზღვრულ დროში. ამ
ოპერაციებზე გვექნება შემდეგი
ბუღალტრული გატარებები:
 ამოხსნა
მთლიანი თანხის 50%–ზე, ანუ
2950 =((5000+900)*50%)
დებეტი–1100/1200–ნაღდი ფული–2500ლ.
დებეტი–3330–გადასახდელი დღგ– 450ლ.
კრედიტი –6110 –შემოსავალი
რეალიზაციიდან – 2950ლ.
განვადებულ დებიტორულდავალიანებაზე
ანუ 2950 ((5900–2950)
დებეტი – 1410 – მოთხოვნები მიწოდებიდან და
მომსახურებიდან – 2950ლ.

კრედიტი – 1415– საეჭვო მოთხოვნების კორექტირება

– 2950ლ.

განვადებული დებიტორული
დავალიანების დაფარვა
დებეტი – 1100/1200 – ნაღდი ფული –2500ლ.
დებეტი – 3330 – გადასახდელი დღგ –450ლ.
კრედიტი– 1410 – მოთხოვნები მიწოდებიდან და
მომსახურებიდან – 2950ლ.
 1.2.2. უიმედო და საეჭვო
მოთხოვნების აღრიცხვა
 ვალი, რომელიც უეჭველად
დაიფარება
 საეჭვო ვალი
 უიმედო ვალი
 საეჭვო–გაკოტრდა,
გაიქცა,გარდაიცვალა
 saeWvod iTvleba vali, romelsac sawarmo elodeba,
magram misi mi­Re­ba saeWvoa.
 saeWvo valis (moTxovnis) ori saxe arsebobs:
konkretuli da saerTo. konkretulia iseTi vali, romelic
dadgenilia individualurad, TiToeuli myidvelis
gadaxdisunarianobidan gamomdinare. aseTi saxis
saeWvo valis dafarvis rezervs konkretuli rezervi
ewodeba.
 SeiZleba ganisazRvros, Tu saerTo davalianebis
ramdeni procenti ar daifareba. saeWvo valis dafarvis
rezervs, romelic gansazRvrulia, rogorc
დებიტორული დავალიანების პროცენტი,
ეწოდება საერთო რეზერვი.
იგი იქმნება წლის ბოლოს დებიტორული
დავალიანების თანხიდან უიმედო ვალებისა
და konkretuli rezervebis gamoklebis Semdeg
darCenili validan.
saeWvo valebis gaangariSebis ori ZiriTadi
meTodi arsebobs:

realizaciidan
procentuli gamoTvlis meTodi;
დებიტორული დავალიანების ანალიზის
მეთოდი.
 realizaciidan procentuli gamoTvlis meTodi;

magaliTი 2. sawarmos mier kreditiT realizebulia

10.000 laris produqcia. arsebuli gamocdilebiT ver
daifareba warmoqmnili დებიტორული
დავალიანების საერთო თანხის 3 %.
აქედან გამომდინარე საეჭვო ვალის
დასაფარავად რეზერვის თანხატოლი
იქნება
 300 (10.000-ის 3%)ლარის.
 დებეტი – 7460 – საეჭვო მოთხოვნილებასთან
დაკავშირებული ხარჯები
- 300 lari;
 კრედიტი – 1415 - საეჭვო მოთხოვნილების
კორექტირება
- 300 lari.
უიმედო ვალის ჩამოწერა რეზერვის ანგარიშზე
გატარდება:
 დებეტი – 1415 - საეჭვო მოთხოვნილების
კორექტირება
- 300 lari;
 კრედიტი – 1410 - moTxovnebi miwodebidan da
momsaxurebidan
- 300 lari.
saeWvo valebis gaangariSeba
gadaxdis vadis moTxovnis saeWvo valis saeWvo valis
gadacilebis Tanxa savaraudo % Tanxa (lari)
dRe (lari)

mimdinare 40.000 1 400

1-30 dRemde 14.000 2 280

31-60 dRemde 1.600 5 80

61-90 dRemde 1.800 30 540

91 dR – 1 600 50 300
wlamde
1 w. da meti 2.500 100 2.500
sul 60.500 4.100
 შექმნილი რეზერვის თნხაზე გვექნება
შემდეგი საბუღალტრო გატარება:
 დებეტი – 7460 –საეჭვო
მოთხოვნილებასთან დაკავშირებული
ხარჯები - 4.100 ლარი;
 კრედიტი – 1415 - საეჭვო
მოთხოვნილების კორექტირება
– 4.100 ლარი
საეჭვო ვალების ჩამოწერაზე გვექნება
შემდეგი საბუღალტრო გატარება:
 დებეტი – 1415 - საეჭვო
მოთხოვნილების კორექტირება
– 4.100 ლარი
 კრედიტი – 1410 - moTxovnebi
miwodebidan da momsaxurebidan
–4.100 lari.
 თუ საეჭვო ვალი, რომლის
დასაფარავად შექმნილია რეზერვი,
გადახდილი იქნება, მაშინ იგი
საწარმოს მოუტანს შემოსავალს,
რომელიც აისახება გატარებით:
 დებეტი – 1415 - საეჭვო
მოთხოვნილების კორექტირება;

კრედიტი – 6130 შემოსავალი საეჭვო

მოთხოვნებიდან;
 1.2.3. გრძელვადიანი მოთხოვნების
მიმდინარე ნაწილის აღრიცხვა
grZelvadian moTxovnebSi mimdinare nawilis
aRsaricxavad gamoiyeneba Semdegi angariSebi:
1460 – kapitalis Sevsebaze partniorebis
grZelvadiani moTxovnebis mimdinare nawili;
1470 - grZelvadiani moTxovnebis mimdinare
nawili;
1520 – miRebuli grZelvadiani Tamasuqebis
mimdinare nawili.
 magaliTი
 sawesdebo kapitalis Sevsebaze grZelvadiani
moTxovnis nawilis gadatanas moklevadian
moTxovnebSi ექნება შემდეგი
საბუღალტრო გატარება
 debeti - 1460 – kapitalis Sevsebaze partniorebis
grZelvadiani moTxovnebis mimdinare nawili;
 krediti – 2330 – moTxovnebi sawesdebo
kapitalis Sevsebaze.
 1.3. მოკლევადიანი სათამასუქო
მოთხოვნების აღრიცხვა
 Tamasuqi–sasesxo valdebulebaა werilobiTi formiT,
იგი warmoadgens fulis gansazRvruli raodenobis
gadaxdis pirobas moTxovnisTanave an garkveuli
TariRisaTvis momavalSi.
 emitenti (sesxis amRebi)– pirs, romelic xels awers
Tamasuqs da Sesabamisad iZleva gadaxdis pirobas,
 remitenti (sesxis gamcemi)–პirი, vis mimarTac unda
ganxorcieldes gadaxda.
 Tamasuqi ori saxisaa:
 martivi (Cveulebrivi)
 gadapirebuli Tamasuqi.
 martivi Tamasuqi gadaxdis dapirebaa, romelSic ori pirovneba
monawileobs: Tamasuqis Semvsebi (gamcemi) da mimRebi
(mflobeli).
 gadapirebul Tamasuqs ewodeba trata. trata warmoadgens
sagadasaxado davalebas, romelsac adgens kreditori. igi
gulisxmobs kreditoris anu trasantis werilobiT brZanebas
gadamxdelisadmi (trasatisadmi), gadauxados gansazRvruli
Tanxa daTqmul vadaSi mesame pirs –Tamasuqis
warmomdgens (remitents), an pirs, romelic
miTiTebuliაATamasuqSi.
 procenti.
imis mixedviT, piri sesxis gamcemia
Tu sesxis amRebi, procenti misTvis
warmoadgens an sesxis
sargeblobisaTvis daricxul xarjebs, an
sesxis gamoyofis gamo
gamomuSavebul Semosavals.
 saprocento ganakveTi.
sesxze saprocento ganakveTi mudmivad icvleba. is
damokidebulia saerTo ekonomikur situaciaze. sesxis
saprocento ganakveTi damokidebulia da
ganisazRvreba sesxis aRebis pirobebiTa da misi
vadiT. analogiurad ganisazRvreba bankis saprocento
ganakveTic. procentis sidide, romelsac miiRebs
klienti, damokidebulia anabris sididesa da bankis
saprocento ganakveTze, Tavis mxriv, bankis
saprocento ganakveTi ki anabris vadazea
damokidebuli.
 Tamasuqis dafarvis TariRi.
Tamasuqis vada.
 saTamasuqo moTxovnebi aRiricxeba sinTezur
angariSze –
 1500 - “moklevadiani saTamasuqo
moTxovnebi”, romelsac exsneba Semdegi
angariSebi:
 1510 – მიღებული moklevadiani
Tamasuqebi;
 1520 – მიღებული grZelvadiani
Tamasuqebis mimdinare nawili.
 magaliTი 3. sameurneo operacia
ganxorcielda TamasuqiT. Tamasuqis
nominaluri Rirebulebaa 500 lari. Tamasuqis
vada 60 dRe. saprocento ganakveTi – 8%,
gveqneba:
 (500*8%)*60/360=6.58ლარი
 Tamasuqis gamcems vadis gasvlis
Semdeg mouwevs 500+6.58=506.58 laris
gadaxda.
Tamasuqis da procentis miRebaze გვექნება შემდეგი
საბუღალტრო გატარება:
Tamasuqis miReba:
debeti - 1510 – მიღებული moklevadiani
Tamasuqebi - 500 lari;
krediti – 1110/1210 – naRdi fuli
- 500 lari.
procentis miReba:
debeti - 1820 – მისაღები procentebi
- 6.58 lari;
krediti – 8110 – saprocento Semosavlebi
- 6.58 lari.
 1.4. დარიცხული მოთხოვნები
 saerTaSoriso standartebis mixedviT, procentebi, dividendebi,
danakargebi da Semosulobebi, romlebic klasificirebulia finansur
valdebulebebad, mogebisa da zaralis angariSgebaSi aisaxeba,
rogorc xarji an Semosavali.
maT aRsaricxavad gamoiyeneba
1800 – “daricxuli moTxovnebi” jgufis Semdegi angariSebi:
 1810 – daricxuli moTxovnebi;
 1820 – მისაღები procentebi;
 1890 – sxva მისაღები moTxovnebi.
 1.5. გრძელვადიანი
მოთხოვნების აღრიცხვა
 grZelvadiania moTxovna, romlis dafarvis vada erT wels
aRemateba. maT aRsaricxavad gamoiyeneba 2300 -
“grZelvadiani moTxovnebi” jgufis Semdegi angariSebi:
 2310 – miRebuli grZelvadiani Tamasuqebi;
 2320 – ფინანსურ იჯარასთან დაკავშირებული
moTxovnebi;
 2330 – moTxovnebi sawesdebo kapitalis Sevsebaze;
 2340 – gadavadebuli sagadasaxado aქტები
 2390 – სხვა გრძელვადიანი მოთხოვნები
 grZelvadiani Tamasuqebis aRricxva xorcieldeba ise,
rogorc moklevadiani Tamasuqebis aRricxva.

 ფინანსურ იჯარასთან დაკავშირებული

moTxovnebi grZelvadiania, radgan
ფინანსური იჯარა ერთ წელზე მეტ
ვადას გულისხმობს. ფინანსურ
იჯარასთან დაკავშირებული moTxovnebi
warmoiqmneba maSin, rodesac meijare
asaxavs ama Tu im aqtivis gadacemas
moijarisaTvis, rac aisaxeba შემდეგი
საბუღალტრო გატარებით
 debeti - 2320 – ფინანსურ იჯარასთან
დაკავშირებული moTxovnebi;
 krediti – 2100 – ZiriTadi saSualebebi.
ფინანსურ იჯარასთან დაკავშირებული
moTxovnebis dafarva xdeba yovelwliurad mimdinare
nawilis moklevadian moTxovnebSi gadataniT:
 debeti - 1470 – grZelvadiani moTxovnebis
mimdinare nawili;
 krediti – 2320 – ფინანსურ იჯარასთან
დაკავშირებული moTxovnebi.
 sxva grZelvadiani moTxovnebis aRricxva ganxiluli
moTxovnebis aRricxvis msgavsad warmoebs.
 moTxovnebis (debitoruli davalianebis):
 1400 - “moklevadiani moTxovnebi”,
 1500 - “moklevadiani saTamasuqo moTxovnebi”,
 1800 – “daricxuli moTxovnebi”,
 2300 - “grZelvadiani moTxovnebi” – angariSebis
makorespondentebeli angariSebi SesaZlebelia iyos
sxvadasxva saxis angariSebi.
 gmadlobT
yuradRebisTvis
 Tavi II. sasaqonlo - materialuri faseulobebis
aRricxva
 2.1. sasaqonlo - materialuri faseulobebis
arsi da klasifikacia
 2.2. sasaqonlo materialuri faseulobebis
Sefaseba
 2.3. sasaqonlo materialuri faseulobebis
(smf) TviTRirebulebis gaangariSebis
meTodebi
 2.4.
sasaqonlo - materialuri
faseulobebis moZraobis
dokumentacia
 3 ლექცია
 2.5. sasaqonlo materialuri faseulobebis
uwyveti aRricxvis meTodi

 2.6. sasaqonlo materialuri faseulobebis

perioduli aRricxvis meTodi
 2.7.sasaqonlo materialuri
faseulobebis analizuri aRricxva
 2.8. sasaqonlo - materialuri
faseulobebis gadafaseba
 2.1. sasaqonlo - materialuri faseulobebis
arsi da klasifikacia

 sasaqonlo - materialuri faseulobebi

warmoadgens aqtivebs, kerZod mimdinare
aqtivebs.

 maTi aRricxva da finansur angariSgebaSi

asaxva warmoebs bass 2 “sasaqonlo -
materialuri faseulobebis” mixedviT.
 gaTvaliswinebuli arian gasayidad Cveulebrivi
sameurneo saqmianobis procesSi;
 monawileoben warmoebis procesSi da aseve
gaTvaliswinebuli arian gasayidad;
 warmodgenili arian nedleulisa da masalis
saxiT da gankuTvnili arian sawarmoo
moxmarebisaTvis an momsaxurebis
gasawevad.
 sasaqonlo - materialuri faseulobebis
klasifikacia
1. sasaqonlo maragad
2. sawarmoo maragebadN
1. nedleuli, masalebi, nayidi naxevarfabrikatebi,
saTbobi, daumTavrebeli warmoeba, tara,
saTadarigo nawilebi, narCenebi.
2. Mmza produqcia
 sasaqonlo maragi moicavs yvela saqonels,
romelic SeZenilia Semdgomi gayidvisaTvis
fizikuri formis arsebiTi cvlilebebis gareSe.
 sawarmoo maragi aris sawarmos mier nayidi
an damoukideblad damzadebuli nawarmi,
romelic aseve gankuTvnilia gasayidad. mis
SemadgenlobaSi Sedis: masalebi,
daumTavrebeli warmoeba (sakuTari
warmoebis naxevarfabrikatebi) da mza
produqcia.
 masalebi warmoadgens mza produqciis
nivTier safuZvels, romelic warmoebis
procesSi erTjeradad moixmareba da misi
Rirebuleba srulad gadaecema axlad
Seqmnil produqts.
masalebi warmoebis procesSi maTi
gamoyenebis wesisa da daniSnulebis
mixedviT Semdegnairad jgufdeba:
masalebi warmoebis procesSi maTi gamoyenebis
wesisa da daniSnulebis mixedviT Semdegnairad
jgufdeba:
nedleuli da ZiriTadi masalebi
(magaliTad bamba – safeiqro
mrewvelobaSi, rkina da marganeci –
metalurgiaSi, Savi liTonebi –
manqanaTmSeneblobaSi da sxv.);
 nayidi naxevarfabrikatebi (mag. Zravebi –
manqanaTmSeneblobaSi, tyav – rezinis
Rvedebi – avtomanqanebis warmoebaSi
da a.S.);
 damxmare masalebi (laqa, saRebavi,
SesazeTi masalebi, Zafi – samkervalo
warmoebaSi da a.S.);
 saTbobi (navTobi, mazuTi, benzini,
naxSiri, SeSa da sxv.) SeiZleba iyos
teqnologiuri, energetikuli da sameurneo
daniSnulebis;
 saTadarigo nawilebi (sxvadasxva
nawilebi manqanebisa da
mowyobilobebis SesakeTeblad);
tara (xis, muyaos, liTonis da a.S.)
gamoiyeneba gasayidi produqciis
SesafuTad;
narCenebi (xis burbuSela, naxerxi,
liTonis naqlibi, milis
CamonaWeri da sxva).
 daumTavrebeli warmoeba
(nawilobriv daumTavrebeli produqcia)
iseTi materialuri faseulobaa, romelsac
garkveuli momentisaTvis ara aqvs
gavlili damuSavebis yvela stadia da ar
aris miRebuli teqnikuri kontrolis an
SemkveTis mier.
 daumTavrebeli warmoeba
daumTavrebel produqciasTan erTad
moicavs sakuTari warmoebis
naxevarfabrikatebs. sakuTari
warmoebis naxevarfabrikatebi mza
produqciis misaRebad SesaZlebelia
sawarmoSi damuSavdes an
daumuSaveblad gaiyidos.
 mza produqcia iseTi materialuri
faseulobaa, romelmac gaiara
damuSavebis yvela stadia,
Seesabameba dadgenil standartebs an
teqnikur pirobebs, miRebulia teqnikuri
kontrolis mier da gamzadebulia
sarealizaciod.
saqoneli mza produqciaa, romelic
gamzadebulia gasayidad an
SeZenilia xelmeored gayidvis
mizniT.
2.2. sasaqonlo materialuri faseulobebis
Sefaseba

sasaqonlo - materialuri faseulobebis

TviTRirebulebis formirebis sqema:
sasaqonlo - materialuri faseulobebis
TviTRirebuleba
1. SeZenis danaxarjebi
2. gadamuSavebis (konversiis) danaxarjebi
1. SeZenis fasi, sabaJo da sxva pirdapiri
gadasaxadebi, satransporto da SeZenis
sxva xarjebi
2. pirdapiri masala, pirdapiri Sroma,
sawarmoo zednadebi danaxarjebi, sxva
zednadebi xarjebi.
magaliTi 4.

sawarmom adgilobrivi
momwodeblebisagan SeiZina 20.000
laris Rirebulebis aqcizuri saqoneli.
aqcizi Seadgens 15%-s, xolo
damatebuli Rirebulebis gadasaxadi
(dRg) – 18%-s.
  amoxsna
 aqcizis Tanxa iqneba
20.000*0.15=3.000lari;
 dRg = (20.000+3.000)*0.18=4.140 lari.
saqonlis SeZenis fasia 20.000 lari, xolo
momwodeblebisaTvis gadasaxdeli aris –
 20.000+3.000+4.140=27.140 lari, saidanac
7.140 lari ukan dabrunebadi gadasaxadia.
 Tumaragi importis gziTaa SeZenili,
maSin SeZenis RirebulebaSi Sedis
agreTve saimporto sabaJo
gadasaxadi, sabaJo mosakreblebi da
ganbaJebasTan dakavSirebuli sxva
xarjebi.
magaliTi 5.
sawarmom ucxoeli momwodeblebisagan
SeiZina 5.000 dolaris Rirebulebis saqoneli,
romlis transportirebisaTvis gadasaxdelia 960
lari, maT Soris dRg – 160 lari. ganbaJebis
dRes 1 aSS dolaris gasacvleli kursi Seadgenda
2.0 lars. sabaJo gadasaxadi da sabaJo
mosakrebeli Sesabamisad Seadgens 12 %-s da
0.15%-s.
 amoxsna
saqonlis SeZenaze danaxarjebi iqneba:
saqonlis SeZenis fasi – 10.000 lari (5.000 $ * 2.0 lari);
transportirebis xarji – 800 lari (dRg 160 lari eqvemdebareba
dabrunebas);
sabaJo gadasaxadi – (10.000 + 800) * 0.12 = 1.296 lari;
sabaJo mosakrebeli – (10.800 * 0.15%) = 16 lari;
damatebiTi Rirebulebis gadasaxadi - (10.000 + 800 + 1.296 + 16) *
0.18 =2.180.20 lari. dabrunebadi gadasaxadia.
maSasadame, saqonlis SeZenis TviTRirebuleba = 10.000 + 800
+ 1.296 + 16 =12 112 lari.
 sasaqonlo materialuri faseulobebis
gadamuSavebis (konversiis) TviTRirebuleba
moicavs Semdeg danaxarjebs:
 pirdapiri danaxarjebi,
 Mmudmivi sawarmoo zednadebi
danaxarjebi,
 cvladi sawarmoo zednadebi danaxarjebi,
 agreTve zednadebi
 da sxva xarjebi.
 pirdapiria danaxarjebi, romlebic pirdapir SeiZleba
miekuTvnon danaxarjTa erTeuls. Mmag: pirdapiri
(ZiriTadi) masalis xarji, pirdapiri (muSebis) xelfasi da
socialuri danaricxebi pirdapir xelfasze.
 mudmivi sawarmoo zednadebi xarjebi iseTi
danaxarjebia, romlebic warmoebis moculobis
cvlilebasTan erTad ar icvlebian. maT miekuTvneba:
sawarmoo Senobebisa da mowyobilobis eqspluataciis
xarjebi, cveTisa da amortizaciis xarjebi, warmoebis
marTvisa da administraciis Senaxvis xarjebi. mudmivi
xarjebisagan gansxvavebiT.
 cvladisawarmoo zednadebi xarjebi
icvleba warmoebis moculobis
cvlilebis pirdapirproporciulad. esenia:
damxmare masalebi, damxmare
muSebis xelfasi.
 produqciis TviTRirebulebis gasaangariSeblad ganvixiloT Semdegi
magaliTi.
 magaliTi 6. saangariSgebo periodSi sawarmoSi warmoebulia erTi
saxis 3000 erTeuli produqcia, romelzedac gaweuli danaxarjebia:
pirdapiri danaxarjebi:
ZiriTadi masalebi 7.200 lari;
pirdapiri xelfasi 8.500 lari.

cvladi sawarmoo zednadebi xarjebi ganawilebiT:

damxmare masalebi 1.500 lari;
damxmare muSebis xelfasi 3.400 lari.

mudmivi sawarmoo zednadebi xarjebi ganawilebiT:

sawarmoo Senobebisa da mowyobilobis cveTa 1.800 lari;
mowyobilobis eqspluataciis danaxarjebi 2.700 lari;
sxva sawarmoo xarjebi 800 lari;
produqciis TviTRirebuleba 25.900 lari.

produqciis erTeulis TviTRirebuleba 8.63 (25.900 /3.000).

mudmivi sawarmoo zednadebi xarjebi ganawilebiT:
sawarmoo Senobebisa da mowyobilobis cveTa 1.800
lari;
mowyobilobis eqspluataciis danaxarjebi 2.700 lari;
sxva sawarmoo xarjebi 800 lari;
produqciis TviTRirebuleba 25.900 lari.

produqciis erTeulis TviTRirebuleba 8.63

(25.900 /3.000).
 rogorc ukve aRiniSna, bass 2 “sasaqonlo materialuri
faseulobebis” ZiriTadi principi isaa, rom sasaqonlo -
materialuri faseulobebi balansSi asaxvis mizniT unda Sefasdes
TviTRirebulebasa da neto (wminda) sarealizacio Rirebulebas
Soris umciresi TanxiT.
 ra aris neto (wminda) sarealizacio Rirebuleba?
 bass 2 –is mixedviT neto (wminda) sarealizacio Rirebuleba
(nsR) aris Cveulebrivi samewarmeo procesisaTvis dadgenili
miaxloebiTi gasayidi fasi produqciis dakompleqtebisa da
gayidvis organizaciisaTvis saWiro mosalodneli danaxarjebis
(anu marketingis, gayidvisa da distribuciis danaxarjebis)
gamoklebiT.
 sasaqonlo materialuri faseulobebis Sefasebis sailustraciod
ganvixiloT Semdegi magaliTebi:
 magaliTi 1. Cvens mier ganxilul magaliTSi warmoebulia
erTi saxis 3000 erTeuli produqcia, romlis erTeulis
TviTRirebulebaa 8.63 lari. SesaZlebelia, rom am produqciis
erTeuli gaiyidos 10.94 larad. saidanac sarealizacio xarjia 0.94
lari. am SemTxvevaSi neto (wminda) sarealizacio Rirebuleba =
10.94 – 0.94 = 10 lars. radgan es TviTRirebulebaze metia, mza
produqcia balansSi aisaxeba TviTRirebulebiT – 25.900 lari
(8.63*3.000), xolo Tu erTeulis neto sarealizacio Rirebuleba
iqneba 8 lari, maSin mza produqcia balansSi Seitaneba neto
(wminda) sarealizacio RirebulebiT, kerZod, 24.000 lari
(8.0*3.000).
magaliTi 2.
sawarmos klientisaTvis unda daemzadebina
mowyobiloba SeTanxmebul fasad – 15.000 larad.
magram mis damzadebaze faqtiurad daixarja
12.500 lari. amis Semdeg aRmoaCines, rom
normatiuli aqtebis moTxovnebis Sesabamisad
saWiroa mowyobilobis gadakeTeba, rac damatebiT
dajdeba 4.000 lari. klienti, romelmac TavisTavze
nawilobriv aiRo pasuxismgebloba, daTanxmda
damatebiTi xarjebis naxevris, e.i. 2.000 laris
gadaxdas.
magaliTis mixedviT, neto (wminda) sarealizacio
Rirebuleba udris SeTanxmebis anu kontraqtis fass –
gadakeTebis danaxarjebSi sawarmos wili:
15.000 – 2.000 = 13.000 lars.

faqtiuri TviTRirebuleba iqneba 12.500 + 2.000 =

14.500 lari.
Sefaseba unda moxdes neto sarealizacio RirebulebiT,
radgan igi TviTRirebulebaze ufro naklebia, e.i. 13.000
larad.
magaliTi 3.
sawarmom daamzada karadebi, risTvisac
xis masala Semozida ruseTidan. wlis bolos
aqvs 100 cali karada. igi aRricxuli unda
iyos TviTRirebulebasa da neto sarealizacio
Rirebulebas Soris umciresi TanxiT. rogor
ganisazRvreba TviTRirebuleba?
 amoxsna:
TviTRirebulebaSi Sedis:
a) Sesyidvis Rirebuleba (ra raodenobis
xis masala daixarja mis
dasamzadeblad), sabaJo gadasaxadi,
dazRvevisa da satransporto xarjebi.
 Bb) gadamuSavebis Rirebuleba, romelSic
Sedis xelfasi da sxvadasxva saxis
makompleqtebeli petlebi an WanWikebi.
 sawarmoo zednadeb xarjebs warmoadgenen
gaTboba, sawarmos ganaTeba, administraciis
xelfasi, aRWurvilobis cveTa da sxva.
 am danaxarjebis ganawileba calkeul
produqciaze unda ganxorcieldes gonivrulad.
 produqciis wili sawarmoo zednadeb xarjebis
dasafaravad unda gaangariSebul iqnas
sawarmos normaluri donis SesanarCuneblad. Tu
es piroba ar aris Sesrulebuli, maSin dabali
warmoebis wlebSi SeiZleba gaizardos maragis
Rirebuleba, radgan gamoSvebuli produqciis
simciris gamo zednadebi xarjebi produqciis erT
erTeulze gadaangariSebiT iqneba maRali.
 2.3. sasaqonlo materialuri faseulobebis (smf)
TviTRirebulebis gaangariSebis meTodebi

bass 2-iT dadgenilia sasaqonlo - materialuri

faseulobebis TviTRirebulebis (maragis
Sefasebis) Semdegi meTodebi:
1. fasebis identifikaciis meTodi;
2. meTodi “fifo” (FIFO);
3. saSualo Sewonili;
4. meTodi “lifo” (LIFO).
 magaliTi: saangariSgebo periodis ganmavlobaSi
SeZenilia 410 laris Rirebulebis 140 cali saqoneli. (ix.
cxrili 2.1.)
SeZenis SeZena gaiyida
# TariRi raod. erT. Rirebu- naSTidan
cali fasi leba

1 naSTi 9.02 30 2 60 25
10.02 50 3 150 40
15.02 20 2 40 10
20.02 40 4 160 30

sul 140 410 105

 1. fasebis identifikaciis meTodi
 saqonlisada momsaxurebis, agreTve im
sasaqonlo materialuri faseuloebis
TviTRirebulebis gasaangariSeblad,
romlebic ar arian urTierTSemcvlelni.
maTi TviTRirebuleba unda ganisazRvros
individualurad gaweuli danaxarjebis
mixedviT.
 esmeTodi ufro xelsayrelia maSin, roca
sawarmo vaWrobs ramdenime
dasaxelebis SedarebiT Zvirad Rirebuli
saqonliT (mag. saiuveliro saqme,
xelovnebis nimuSebiT vaWroba,
avtomobilebi, sadac aucilebelia calkeuli
nivTis Sefaseba calcalke).
Cveni magaliTis SemTxvevaSi
realizebulis TviTRirebuleba Seadgens:
(25*2)+(40*3)+(10*2)+(30*4)=310 lars.

darCenili naSTis TviTRirebuleba Seadgens:

(5*2)+(10*3)+(10*2)+(10*4)=100 lars.
 2. meTodi “fifo” (FIFO);
 meTodi “fifo” (FIFO)
gamoiyeneba dabali inflaciis pirobebSi.
sasaqonlo materialuri faseulobebis elementebis
gayidvisas maTi SeZenis fassa da rigiTobas ar
eqceva yuradReba. pirvelad gavida is sasaqonlo
materialuri faseulobebi, romelic pirvelad iyo
nayidi an warmoebuli.
 maragis xarjva fasdeba maTi SeZenis
TanmimdevrobiT, vidre ar iqneba daxarjuli
pirvelad SeZenili faseulobebi.
saangariSgebo periodis bolos naSTad
darCeba is materialuri faseulobebi, romlebic
SeZenili an warmoebuli iqnen bolos.
 fasebismudmivi zrdis pirobebSi “fifo”
meTodi iZleva maRali Semosavlis
miRebis SesaZleblobas, radgan
pirvelad SeZenil faseulobebs aqvs
ufro dabali fasebi, ris gamoc
realizebuli produqciis TviTRirebuleba
dabalia, xolo amonagebi – maRali.
 Cveni magaliTis SemTxvevaSi sasaqonlo
materialuri faseulobebis naSTi Seadgens 140-
105=35 cals.
 darCenili naSTis TviTRirebuleba Seadgens:
35*4=140 lars.
 realizebulis TviTRirebuleba Seadgens gasayidi
saqonlis Rirebulebas gamoklebuli naSTad
darCenili faseulobis Rirebuleba: 410-140=270
lars.
 3. saSualo Sewonili Rirebuleba

 misi gamoTvlis mizniT periodis dasawyisSi

arsebuli maragis mTlian TviTRirebulebas
emateba periodis ganmavlobaSi Semosuli
sasaqonlo materialuri faseulobebis mTliani
TviTRirebuleba da iyofa periodis dasawyisSi
arsebuli maragis da Semosuli sasaqonlo
materialuri faseulobebis raodenobis jamze.
 saSualoSewonili Rirebulebis
gamravlebiT saangariSgebo periodis
bolos maragis raodenobaze miiReba
misi Rirebuleba. Aaseve
gaiangariSeba realizebuli produqciis
TviTRirebuleba.
 Cveni magaliTis SemTxvevaSi saSualo
fasi gaiangariSeba: 410:140=2.93.
 darCenili naSTis TviTRirebuleba
Seadgens:.
 realizebulis TviTRir35*2.93=102.6 lars.
Rirebuleba Seadgens: 105*2.93=307.7
lars.
 4. meTodi “lifo” (LIFO).
O inflaciis pirobebSi.
 meTodi gamoiyeneba maRali
 is gulisxmobs rom pirveli iyideba is sasaqonlo
materialuri faseulobebi, romelic bolos iqna SeZenili.
pirvelad gacemuli faseulobebis TviTRirebuleba
fasdeba bolo Sesyidvis RirebulebiT. saangariSgebo
periodis bolos maragis saxiT darCeba is faseulobebi,
romlebic SeZenili an warmoebuli iqnen pirvelad, maTi
TviTRirebuleba ki gaiangariSeba pirvelad SeZenili
faseulobebis Rirebulebis safuZvelze.
 maSasadame, “lifo” meTodi gviCvenebs dabal
mogebas inflaciis dros da maRal mogebas
sapirispiro SemTxvevaSi, vidre sxva meTodebi.
 Cveni magaliTis SemTxvevaSi realizebulis
TviTRirebuleba Seadgens:
160+40+135=335 lars.
 darCenili naSTis TviTRirebuleba Seadgens:
15+60=75 lars.
maCveneblebi identifikacii meTodi meTodi saSualo
s meTodi “fifo” “lifo” Sewonili

amonagebi 400 400 400 400

realizaciidan

gasayidi smf-s 410 410 410 410

TviTRirebuleba

realizebulis 310 270 335 307.7

TviTRirebuleba

darCenili naSTis 100 140 75 102.6

TviTRirebuleba

mogeba realizaciidan 90 130 65 92.3

“fifo”-s da “lifo”-s Sedareba:
1. inflaciis periodSi axali saqoneli Rirs meti,
vidre Zveli. “fifo”-s mixedviT Zveli saqonlis
dabali TviTRirebuleba dakavSirebulia maRal
amonagebTan. amrigad realizaciis
TviTRirebuleba aris dabali, xolo saboloo
maragis Rirebuleba da mogeba maRali, vidre
“lifo”-s mixedviT.
2. “lifo” sabuRaltro standartebiT miRebulia
naklebad, radgan am meTodis gamoyenebisas
miRebuli saboloo maragis Rirebuleba arc ise
axloa mis realur RirebulebasTan.
3. TeoriiT yoveli gayidvisas unda dadgindes
saqonlis TviTRirebulebasa da amonagebs Soris
Sesabamisoba. praqtikaSi xSirad adgili aqvs
gadaxrebs.
 ganvixiloT magaliTi:
Tve erTeulis erTeulis Tanxa
raodenoba Rirebuleba
ianvari 380 2.00 760
Tebervali 400 2.50 1.000
.
marti 350 2.50 875
aprili 420 2.75 1.155
maisi 430 3.00 1.290
ivnisi 440 3.25 1.430
2420 6.510
1420 calis gayidviT miRebulia 7.000 lari.
amoxsna:
saboloo maragia 2420-1420=1000 cali.
darCenili naSTis TviTRirebuleba Seadgens:
a. “fifo” meTodiT:
1000 cali 3.077 lars

b.“lifo” meTodiT:
1000 cali 2.310 lars

g. saSualo Sewonili meTodiT:

1000 cali 2.690 lars.
 maragis Sefasebis meTodebis gavlena finansur Sedegze
asaxulia cxrilSi 2.4.
maCveneblebi erT. identifikaci-is meTodi meTodi saSualo
raod. meTodi “fifo” “lifo” Sewonili

amonagebi 1420 7.000 7.000 7.000 7.000

realizaciidan
gasayidi smf-s 2420 6.510 6.510 6510 6.510
TviTRirebuleba
darCenili naSTis 1000 3077 2.310 2.690
TviTRirebuleba
realizebulis 1420 3.433 4.200 3.820
TviTRirebuleba

mTliani mogeba 3567 2.800 3.180

 SeZena gasayidi
# raod. erT. fasi Rire- iden- saS. “fifo” “lifo”
cali bule- tifi- Sewo-
ba kacii nili
SeZenis
s
TariRi
meT
odi

sawyisi maragi 100 80 8.000 100

pirveli Sesyidva 50 90 4.500 50 20

meore Sesyidva 50 100 5.000 40 20
mesame Sesyidva 50 120 6.000 50
meoTxe Sesyidva 50 130 6.500 30 50

sarealiz.saqon. 300 30000

TviTR. 180
gayiduli erT. raod.
120 120 120 120
saboloo raod.
 1. identifikaciis meTodi:
 120-dan 50 Sesyidulia pirvel Sesyidvaze, 40 - meore
Sesyidvaze, 30 - meoTxe Sesyidvaze, saboloo maragis
TviTRireb.=50*90+40*100+30*130=12.400 lari;
 realizebuli saqonlis TviTRirebuleba=30.000-12.400=17.600
lari.
 2. saSualo Sewonili Rirebulebis meTodi:
 saSualo Sewonili fasi 30.000/300=100 lari;
 saboloo maragis TviTRireb.=120*100=12.000 lari;
 realizebuli saqonlis TviTRirebuleba=30.000-12.000=18.000
lari.
 3. “fifo” meTodi:
 saboloo maragis
TviTRirebuleba=50*130+50*120+20*100=14.50
0 lari;
 realizebuli saqonlis TviTRirebuleba=30.000-
14.500=15.500 lari.
 4. “lifo” meTodi:
 saboloo maragis
TviTRirebuleba=100*80+20*90=9.800 lari;
 realizebuli saqonlis TviTRirebuleba=30.000-
9.800=20.200 lari.
 maragis Sefasebis meTodebis gavlena finansur
Sedegze asaxulia cxrilSi 2.6.

maCveneblebi identi-fikaci- saSualo meTodi meTodi “lifo”

is meTodi Sewonili “fifo”

amonagebi 27.500 27.500 27.500 27.500

realizaciidan

sawyisi maragi 8.000 8.000 8.000 8.000

Sesyidvebi 22000 22.000 22.000 22.000

sarealiz.saqon. 30.000 30.000 30.000 30.000

TviTRirebuleba

minus saboloo maragi 12.400 12.000 14.500 9.800

realizeb.saqon.
TviTRirebuleba 17.600 18.000 15.500 20.200

mTliani mogeba
9.900 9.500 12.000 7.300
 Sedegi
 fasebis
zrdis pirobebSi “fifo” meTodiT
gamoTvlili gayiduli saqonlis
TviTRirebuleba umciresia; udidesia saerTo
mogebisa da wminda mogebis
mniSvnelobebi. meores mxriv “lifo”
meTodiT gamoTvlili gayiduli saqonlis
TviTRirebuleba udidesia;
 umciresia saerTo mogebisa da wminda
mogebis mniSvnelobebi. saSualo
Sewonili meTodiT miRebuli Sedegebi
“fifo”-s da “lifo”-s Sorisaa.
identifikaciis meTodis Sedegebi
damokidebulia, Tu realurad saqonlis
romeli erTeulebi gaiyideba.
 2.4. sasaqonlo - materialuri faseulobebis
moZraobis dokumentacia
 sasaqonlo - materialuri faseulobebis
SeZenas, rogorc wesi, safuZvlad udevs
momwodebelsa da myidvels Soris
dadebuli garigeba, romelic formdeba
kontraqtiT (xelSekrulebiT).
masSi aisaxeba mxareebis ufleba-
movaleobebi da pasuxismgebloba
xelSekrulebis pirobebis
darRvevisaTvis.
 saerTaSoriso saaRricxvo praqtikaSi
sasaqonlo - materialuri faseulobebis
moZraobis aRricxvis erT-erT
umniSvnelovanes dokuments
warmoadgens angariSfaqtura.
 dokumentebis saxeebia:
 angariS-faqtura.

 myidvelisa da gamyidvelis dasaxelebas

da misamarTs,
 gayidvis TariRs,
 miTiTebebs SekveTebze,
 saqonlis aRwerilobas,
 gadaxdis pirobebs,
 gadasaxdel Tanxas.
 dokumentebis saxeebia:
1. qveynis SigniT saqonlis miRebis;
“sasaqonlo zednadebi”,
2. momwodeblisagan SeZenil materialur
faseulobebs;
“sagadasaxado angariS-faqtura”;
3. fizikuri pirebisagan SeZenili materialuri
faseulobebi;
Sesyidvis aqti.
 qveynis garedan importis gziT miRebuli
sasaqonlo materialuri faseulobebs;
dokumentebs warmoadgens:
satvirTo sabaJo deklaracia, sabaJo
gadasaxadisa da mosakreblebis gadaxdis
damadasturebeli cnobebi,
angariS-faqtura (invoice),
saerTaSoriso rkinigzis zednadebi,
aviazednadebi, konosamenti
(zRviT gadazidvis SemTxvevaSi),
gemis gantvirTvis generaluri aqti
da sxv.
 gmadlobT
yuradRebisTvis
 2.5. sasaqonlo materialuri faseulobebis
uwyveti aRricxvis meTodi

 uwyveti anu alternatiuli

 perioduli anu ZiriTadi
 uwyveti aRricxvis meTodi _ faseulobis Semosvlis da
gasvlis aRricxvas qronologiuri TanmimdevrobiT.
 uwyveti aRricxvis gamoyenebiT saboloo naSTis
gansazRvris meTodi Semdegia:
 uwyveti aRricxvis gamoyenebiT
saboloo naSTis gansazRvris meTodi

saboloo naSTi = sawyisi naSTi +

maragis miReba – maragis gasvla
 uwyveti aRricxvis upiratesoba
 agrovebs detalur informacias smf-s moZraobis
Sesaxeb.
 saangariSo periodis nebismier momentSi
iZleva srul suraTs naSTisa da misi
Semadgenlobis Sesaxeb.
 aadvilebs kontrolis funqcias .
 uwyveti aRricxvis sabalanso angariSebi

 1600 jgufis-“sasaqonlo
materialuri maragi”-angariSebi.
 1610 – saqoneli;
 1620 - nedleuli da masalebi;
 1630 - daumTavrebeli warmoeba;
 1640 - mza produqcia;
 1690 – sxva sasaqonlo
materialuri maragi.
 realizebuli faseulobis TviTRirebuleba damatebiT
gatarebebs ar saWiroebs. saangariSgebo periodis bolos
dajamdeba rogorc realizebuli faseulobis TviTRirebuleba,
ise realizaciidan miRebuli Semosavali, romelTa
safuZvelze Sedgeba mogeba-zaralis angariSgeba da
gamoiTvleba saerTo anu realizaciidan miRebuli mogeba.
mogeba-zaralis angariSgeba miiRebs saxes:
 Semosavali (amonagebi) realizaciidan X;

 realizebuli produqciis (saqonlis) TviTRirebuleba

(akldeba) (X);
 saerTo mogeba X.
 2.6. sasaqonlo materialuri faseulobebis
perioduli aRricxvis meTodi
 aRricxva warmoebs ara yoveldRiurad, aramed periodis
bolos, angariSgebis Sedgenisas.
 materialuri faseulobis sawyisi naSTi periodis
dasawyisidan bolomde ucvlelia.
 periodis bolos ki maragis sidide dgindeba
inventarizaciis gziT. igi SeiZleba meti an naklebi
aRmoCndes sawyis naSTze, ris gamoc aucilebelia
sawyisi naSTis dayvana saboloo naSTamde
koreqtirebis gziT.
 saaRricxvo fasebiT sasaqonlo materialuri
faseulobis saboloo naSTis gansazRvris
meTodi Semdegia:

 saboloo naSTi = sawyisi naSTi +/-

koreqtireba
 saangariSgebo periodSi sasaqonlo materialuri
faseulobebis SeZena aRiardeba xarjad, e.i.
iTvleba daxarjulad, realizebulad, amitom
periodis bolos igi unda dazustdes.
 realizebuli saqonlis (produqciis)
TviTRirebuleba =
= sawyisi naSTi + Sesyidva - saboloo naSTi.
 perioduli aRricxvis upiratesoba mdgomareobs imaSi,
rom:
 uwyvet aRricxvasTan SedarebiT ufro iafia, radgan ar
saWiroebs damatebiT saaRricxvo personals.
 uwyvet aRricxvasTan SedarebiT ufro realurad asaxavs
periodis bolos darCenili maragis Rirebulebas, radgan
periodis bolos SesaZlebelia aRricxvis monacemebi ar
emTxveodes faqtobriv mdgomareobas.
 Secdomis daSvebis riski ufro naklebia Canawerebis
simciris gamo.
 perioduli aRricxvis “saoperacio xarjebis” ganayofis
angariSebi:
 7110 – ZiriTadi masalebis danaxarjebi (SeZena);
 7140 – damxmare masalebis danaxarjebi (SeZena);
 7185 – sasaqonlo - materialuri maragis koreqtireba ;
 7210 – gayiduli/SeZenili saqoneli;
 7220 - SeZenili saqonlis ukan dabruneba da
fasdaTmoba;
 7290 - sasaqonlo materialuri maragis koreqtireba.
 perioduli aRricxvis meTodis gamoyenebis
SemTxvevaSi, rogorc ukve avRniSneT, saboloo
maragi periodis bolos dgindeba inventarizaciis
gziT da sawyisi maragis koreqtirebiT, ris
Semdegac ganisazRvreba realizebuli faseulobis
TviTRirebuleba da Sedegi realizaciidan.
mogeba-zaralis angariSgeba miiRebs saxes:
 Semosavali (amonagebi) realizaciidan X;
 realizebuli produqciis TviTRirebuleba (X);
 sawyisi maragi X
 Sesyidva (+) X
 sarealizacio saqonlis jami X
 minus saboloo maragi (X)
 realizebuli produqciis TviTRirebuleba (X)
 saerTo mogeba. X
ganvixiloT magaliTi. mewarmem pirveli
wlis bolos SeiZina 2000l-is saqoneli. xolo
realizebuli iqna saqoneli saerTo TanxiT
2500l. realizebuli ar iyo saqoneli, romlis
SeZena mewarmes daujda 400l.
ganvsazRvroT mTliani mogeba
amoxsna:
 gauyidavi saqoneli warmoadgens saboloo marags,
romelic mogeba-zaralis angariSgebaSi akldeba
Sesyidvebs.
 mogebisa da zaralis angariSgebis Sedgena:
 amonagebi gayidvebidan 2.500
 Sesyidvebi 2.000
 minus saboloo maragi 400
 gayidvebis TviTRirebuleba 1.600 (2.000 – 400)
 mTliani mogeba 900 (2.500 –
1.600)
 magaliTi. movaWrem iyida saqoneli, erTeulis fasi 3l.
gayida erTeulis fasi 4l. wlis daswyisSi mas hqonda
600c. erTeulis fasi 3l.
 sawyisi maragi 600 (TiTo 3 lari 3 *
600=1.800 lari)
 Sesyidvebi 500 (TiTo 3 lari 3 *
500=1.500 lari)
 amonagebi gayidvebidan 800 (TiTo 4 lari 4 *
800=3.200 lari)
 saboloo maragi wlis bolos 300
 ganvsazRvroT mTliani mogeba
 mogebisa da zaralis angariSgebis Sedgena:

 amonagebi gayidvebidan 3.200 lari

 sawyisi maragi 1.800
 Sesyidvebi 1.500
 minus saboloo maragi 900 (TiTo 3 lari 3 *
300=900 lari)
 gayidvebis TviTRirebuleba 2.400
lari=(1.800+1.500-900)
 mTliani mogeba 800 lari
 realizebuli saqonlis TviTRirebuleba
(gayidvebis TviTRirebuleba)
ganisazRvreba sawyis marags +
Sesyidvebi - saboloo maragi.
 mTlian mogebas minus saoperacio xarjebi
= wminda mogeba
sasaqonlo - materialuri faseulobebis uwyveti
da perioduliÉaRricxvis pirobebSi buRaltrul
gatarebebs Soris gansxvaveba
warmodgenilia qvemoT ganxilul
magaliTebSi.
 magaliTi. SeZenilia saqoneli 2.000 laris. fuli
gadaxdilia salarodan.
 uwyveti aRricxva
 debeti - 1610 – saqoneli – 2.000 lari;

 krediti -1110 – fuli salaroSi – 2.000 lari.

 perioduli aRricxva
 debeti – 7210 – gayiduli/SeZenili saqoneli - 2.000
lari;
 krediti - 1110 – fuli salaroSi – 2.000 lari.
 magaliTi. SeZenilia nedleuli da masalebi 1.000 laris.
 uwyveti aRricxva
 debeti - 1620 –nedleuli da masalebi - 1.000 lari;

 krediti - 1110 – fuli salaroSi – 1.000 lari.

 perioduli aRricxva
 debeti 7110 – ZiriTadi masalebis danaxarjebi
(SeZena) – 1.000 lari;
 krediti - 1110 – fuli salaroSi – 1..000 lari.
 magaliTi. SeZenilia damxmare masalebi 500
laris
 uwyveti aRricxva
 debeti – 1620 – saqoneli – 500 lari;

 krediti - 1110 – fuli salaroSi – 500 lari.

 perioduli aRricxva
 debeti - 7140 – damxmare masalebis
danaxarjebi (SeZena) - 500 lari;
 krediti - 1110 – fuli salaroSi – 500 lari.
 magaliTi SeZenili saqonlis nawili daubrunda
momwodebels 100 laris. fuli salaroSi miviReT.
 uwyveti aRricxva
 debeti - 1110 – fuli salaroSi – 100 lari;
 krediti - 1610 – saqoneli - 100 lari.
 perioduli aRricxva
 debeti - 1110 - fuli salaroSi – 100 lari;
 krediti - 7220 - SeZenili saqonlis ukan dabruneba da
fasdaTmoba– 100 lari.
 2.7. sasaqonlo materialuri faseulobebis analizuri
aRricxva
 sasaqonlo materialuri faseulobebis sinTezuri aRricxva
monacemebs iZleva mxolod maTi Rirebulebis Sesaxeb, rac
sakmarisi ar aris sawarmoebis ekonomikuri saqmianobis
gansaxorcieleblad rogorc warmoebis, ise realizaciis TvalsazrisiT.
amisaTvis saWiroa aRricxvis war­moeba materialuri faseulobebis
TiToeuli dasaxelebis mixedviT, rogorc raodenobrivad, ise
Tanxobrivad. aseTi monacemebi miiReba analizuri aRricxvis
meSveobiT, romelic unda ganxorcieldes ara mxolod TiToeuli
dasaxelebis, aramed struqturuli danayofebis (sawyobi, saamqro da
sxva) mixedviT.
 2.8. sasaqonlo - materialuri faseulobebis
gadafaseba
 sasaqonlo - materialuri faseulobebis moZvelebis,
 nawilobriv an mTliani gafuWebis,
 gasayidi fasebis Semcirebis SemTxvevaSi
 gasayid fasze metad izrdeba SeZenis an warmoebis
TviTRirebuleba.

 daSvebulia sasaqonlo - materialuri faseulobis TviTRirebulebis

Camowera neto(wminda) sarealizacio Rirebulebamde
 sirTule
 nedleuli, romelic gankuTvnilia sasaqonlo
materialuri faseulobis sawarmoeblad, ar
SeiZleba Camoiweros TviTRirebulebaze
dabali TanxiT, Tu mosalodnelia rom maTi
monawileobiT warmoebuli mza produqcia
gaiyideba TviTRirebulebaze maRal fasSi.
 Ggadafasebis gzebi
 individualurad,
 maragis TiToeuli erTeulisaTvis,
 jgufurad – maragis saxeebis
 an mTlianad, materialuri faseulobebis
saerTo raodenobis mixedviT.
 magaliTi. Camoiwera realizebuli sakuTari
warmoebis mza produqcia TviTRirebulebiT
500 lari.
 debeti - 7110 - realizebuli produqciis
TviTRirebuleba 800 lari;
 krediti - 1640 - mza produqcia
800 lari.
 perioduli aRricxva ar gvWirdeba
 magaliTi. Camoiwera realizebuli
saqoneli SeZenis TviTRirebulebiT 400
lari.
 debeti - 7210 - gayiduli saqoneli 400
lari;
 krediti - 1610 - saqoneli 400 lari.
 perioduli aRricxva ar gvWirdeba
 magaliTi. dabrunebulia gayiduli saqoneli 900l-is. saqonlis
Rirebuleba myidvelze gaica salarodan.
 uwyveti aRricxva:
 debeti - 1610 - saqoneli (TviTRirebulebiT)
 debeti - 6120 - gayiduli saqonlis dabruneba da fasdaTmoba -
900 lari;
 krediti - 1110 – naRdi fuli erovnul valutaSi - 900 lari.
 krediti - 7210 - gayiduli saqoneli (TviTRirebulebiT)
 perioduli aRricxva:
 debeti - 6120 - gayiduli saqonlis dabruneba da fasdaTmoba -
900 lari;
 krediti - 1110 – naRdi fuli erovnul valutaSi - 900 lari.
 perioduli aRricxvis dros
 realizebuli sasaqonlo materialuri faseulobis
TviTRirebuleba=sawyisi naSTi + neto Sesyidva –
saboloo naSTi.
 saboloo naSTi inventarizaciis gziT ganisazRvreba. igi
SeiZleba sawyis naSTze meti an naklebi aRmoCndes.
amitom aucilebelia sawyisi naSTi Seicvalos saboloo
naSTiT.
 amisaTvis gamoiyeneba kontraluri angariSebi 7185 da
7290.
 magaliTi.
 naSTi Semcirda 200l-iT
 movaxdinoT naSTis koreqtireba:
 debeti - 7290 - sasaqonlo materialuri
maragis koreqtireba - 200 lari;
 krediti - 1610 - saqoneli
– 200 lari.
 magaliTi. periodis bolos inventarizaciis gziT
dadginda saqonlis naSTi 400lari. periodis
dasawyisSi iyo 700lari.
 uwyveti aRricxva ar gvWirdeba;
 perioduli aRricxva
 debeti-7290 - sasaqonlo materialuri maragis
koreqtireba - (700-400)=300 lari;
 krediti -1610-saqoneli- (700-400)=300 lari.
 magaliTi. periodis bolos inventarizaciis gziT
dadginda
 ZiriTadi masalebi - 400 lari;
 mza produqcia - 150 lari;
 daumTavrebeli warmoeba - 120 lari;
 periodis dasawyisSi iyo:
 ZiriTadi masalebi - 350 lari;
 mza produqcia - 250 lari;
 daumTavrebeli warmoeba - 50 lari.
 koreqtirebuli sasaqonlo - materialuri faseulobis naSTebi:
 debeti - 1620 – nedleuli da masalebi - 50 (400-350) lari;
 debeti - 1630 - daumTavrebeli warmoeba - 70 (120-50) lari;
 krediti - 1640 – mza produqcia - 100 (150-250) lari;
 krediti - 7185 - sasaqonlo – materialuri
 faseulobis koreqtireba - 20 (50+70-100) lari.
 Tavi III. ZiriTadi saSualebebi
 3.1. ZiriTadi saSualebebis cneba,
klasifikacia, aRiareba da Sefaseba
 3.2. ZiriTadi saSualebebis miRebis aRricxva
 3.2.1. ZiriTadi saSualebebis SeZena
fuladi saSualebebis gadaxdiT
 3.2.2. ZiriTadi saSualebebis warmoeba
sakuTari ZalebiT
 3.2.3. ZiriTadi saSualebebis SeZena
sxva aqtivebze gacvliT (barteri)
 3.2.4. ZiriTadi saSualebebis SeZena 3.2.5.
ZiriTadi saSualebebis miReba usasyidlod
/ grantiT
 3.2.6. ZiriTadi saSualebebis miReba
finansuri ijariT
 3.3. ZiriTadi saSualebebis cveTis
aRricxva
 gmadlobT
yuradRebisTvis