ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის

სახელმწიფო უნივერსიტეტის ეკონომიკისა და

ბიზნესის ფაკულტეტის III კურსის სტუდენტის
ტირუი პეტროსიანის

საპრეზენტაციო ნაშრომი თემაზე:

საშუამავლო ოპერაციების
აღრიცხვა

საგანი: ბუღალტრული აღრიცხვა კომერციულ ბანკებში

საგნის ხელმძღვანელი: იზოლდა ჭილაძე
საშუამავლო ოპერაციების აღრიცხვა
ბანკები ასრულებენ სხვადასხვა საშუამავლო ოპერაციებს, რითაც ხელს უწყობენ
ეკონომიკაში სხვადასხვა ტიპის კომპანიების შეუფერხებელ მუშაობას და
ანგარისწორების დაჩქარებას.

სალიზინგო ოპერაციების აღრიცხვა;

ფაქტორინგული ოპერაციების აღრიცხვა;

დანარჩენი საშუამავლო ოპერაციების აღრიცხვა.

 სალიზინგო ოპერაციების აღრიცხვა

• ლიზინგი არის საიჯარო

ხელშეკრულება მანქანებსა და
მოწყობილობებზე, რომელიც ნაყიდია
იჯარის გამცემის მიერ მოიჯარისათვის
(იჯარის ამღებისათვის), მისი
სამრეწველო გამოყენების მიზნით.
 ფინანსური ლიზინგი საოპერაციო ლიზინგი

ფინანსური ლიზინგი ისეთი შეთანხმებაა, საოპერაციო ლიზინგი არის

როცა იგი შემდეგი პირობებიდან, ერთ-ერთს ისეთი საიჯარო ურთიერთობა,
მაინც აკმაყოფილებს: რომლის დროსაც ლიზინგის
❑ საკუთრების უფლება ნაგებობებსა გამცემის მიერ იჯარით გაცემული
და მოწყობილობებზე გადადის მოიჯარეზე ობიექტის შეძენასა და შენახვასთან
იჯარის ვადის ბოლოს; დაკავშირებული ხარჯები ერთი
❑ მოიჯარეს აქვს შესაძლებლობა, იჯარის ვადის ლიზინგური
ბოლოს შეისყიდოს იჯარით აღებული აქტივი კონტრაქტის განმავლობაში არ
ფიქსირებული ფასით ან იჯარის დამთავრების იფარება.
დროს განსაზღვრული ფასით;
❑ ლიზინგის ვადა შეადგენს
აქტივის ფუნქციონირების ნორმატიული
დროის 80%-ს მაინც.
❑ ლიზინგის მიხედვით გადასახდელების ჯამი
შეადგენს მიმდინარე ფასებით
მოწყობილობების ღირებულების 90%-ს.
ლიზინგური გარიგებების სუბიექტი და ობიექტი

სუბიექტები

1. ლიზინგის ობიექტის მომწოდებელი

2. ლიზინგის გამცემი

3. ლიზინგის მიმღები

სალიზინგო ობიექტი – არის ნებისმიერი საგანი, ქონება, რომელიც

გამოიყენება სამეწარმეო საქმიანობის პროცესში.
ფინანსური ლიზინგის ოპერაციების აღრიცხვა
1. ობიექტის შესყიდვა, როცა ბანკმა არ იცის, ლიზინგით ვის გადასცემს მას:
დებეტი – 2901-2906 ძირითადი საშუალებები
კრედიტი – 1052 საკორეპოდენტო ანგარიში ან კრედიტორები

2. ობიექტის გადაცემა ფინანსური ლიზინგით:

დებეტი – 2303 მოთხოვნა ფინანსური ლიზინგით
კრედიტი – 2901-2906 ძირითადი საშუალებები

1. ობიექტის შეძენა თუ მოხდა კლიენტის დავალებით და პირდაპირ გადაეცემა მოიჯარეს:

დებეტი – 2303 მოთხოვნა ფინანსური ლიზინგით
კრედიტი – 1052 საკორეს. ანგარიში ან კრედიტორები

2. მისაღები პროცენტის დარიცხვა:

დებეტი – 2409 მოთხოვნა პროცენტზე ფინანსური ლიზინგით
კრედიტი – 7034 შემოსავალი ფინანსური ლიზინგიდან

3. ძირითადი თანხისა და პროცენტის მიღება:

დებეტი – ფულადი სახსრები
კრედიტი – 2303 მოთხოვნა ფინანსური ლიზინგით
კრედიტი – 2409 მოთხოვნა მისაღებ პროცენტზე
საოპერაციო ლიზინგის ოპერაციების აღრიცხვა
1. ობიექტის გადაცემა ოპერაციული ლიზინგით:
დებეტი – 2921-26 მოთხოვნა ოპერაციული ლიზინგით
კრედიტი – 2901-06 ძირითადი საშუალებები

2. ოპერაციული ლიზინგით გაცემულ ძირითად საშუალებებზე ცვეთის დარიცხვა:

დებეტი – 9302-06 ცვეთის ხარჯები
კრედიტი – 4902-06 დაგროვილი ცვეთა

3. მისაღები პროცენტის დარიცხვა:

დებეტი – 2409 მოთხოვნა მისაღებ პროცენტზე
კრედიტი – 7933 შემოსავალი ოპერაციული ლიზინგიდან

4. კუთვნილი თანხების მიღება

დებეტი – ფულადი სახსრები
კრედიტი – 2409 მოთხოვნა მისაღებ პროცენტზე (დარიცხული ცვეთის ტოლი თანხით)

5. სალიზინგო ობიექტის უკან დაბრუნება:

დებეტი – ძირითადი საშუალებები (პირვანდელი ღირებულებით)
კრედიტი _ 2921-26 საოპერაციო ლიზინგი
მაგალითი.
ერთ-ერთმა კომერციულმა ბანკმა ფინანსური ლიზინგით გასცა 60.000 ლარის ღირებულების
მოწყობილობები, ოთხი წლით, წლიურად 12% საიჯარო განაკვეთით. ოთხი წლის ბოლოს აქტივი
გადავა იჯარის ამღების საკუთრებაში. ანუიტეტის დისკონტირების კოეფიციენტი (PVA) -
4 წლისათვის არის 3.03735.
სალიზინგო შემოსავლების გრაფიკი შემდეგნაირად შედგება:
წლები წლიურად საპროცენტო ძირითადი სალიზინგო
მისაღები შემოსავალი საინვესტიციო მოთხოვნის
თანხები ღირებულება ნაშთი

0 საწყისი - - 60.000
ინვესტიცია
I 19.7541 7.200 12.5541 47.4459

II 19.7541 5.6935 14.0606 33.3853

III 19.7541 4.0062 15.7479 17.6374

IV 19.7541 2.1165 17.6376 0

ჯამი 79.0164 19.0159 60.0002

 სალიზინგო შემოსავლების
გრაფიკის აგების სტრუქტურა:
ფიქსირებული წლიურად მისაღები თანხა
60.000 : 3.03735=19.7541
I წელი:
• საპროცენტო შემოსავალი: 60.000* 12% = 7.200
• ძირითადი საინვესტიციო თანხის ნაწილი: 19.7541- 7.200= 12.5541
• სალიზინგო მოთხოვნის ნაშთი: 60.000 – 12.5541= 47.4459

II წელი:
• საპროცენტო შემოსავალი: 47.4459 * 12% = 5.6935
• ძირითადი საინვესტიციო თანხის ნაწილი: 19.7541 – 5.6935 = 14.0606
• სალიზინგო მოთხოვნის ნაშთი: 47.4459 – 14.0606 = 33.3853
და ა.შ.
"თიბისი
ლიზინგი"
სს “თიბისი ლიზინგის” ძირითად მომსახურებას
ფინანსური ლიზინგი წარმოადგენს - სალიზინგო
კომპანია შეისყიდის კლიენტის მიერ შერჩეულ
ძირითად საშუალებებს და გადასცემს მას
სარგებლობაში, ყოველთვიური საზღაურის
გადახდის სანაცვლოდ. ლიზინგის საზღაურის
სრულად გადახდის შემდეგ კლიენტი ხდება
ლიზინგის საგნის მესაკუთრე.
 ფაქტორინგული ოპერაციების აღრიცხვა

ფაქტორინგული ოპერაციები ნიშნავს სხვისი

ვალების გადახდის უფლების ყიდვას.
ფაქტორინგულ ოპერაციებში სამი მხარე
მონაწილეობს:

1. ფაქტორ-შუამავალი;

2. საქონლის მიმწოდებელი (კრედიტორი);

3. საქონლის მყიდველი (დებიტორი).

ფაქტორინგი ორი სახის შეიძლება იყოს:
ღია ფაქტორინგი
ღია ფაქტორინგის დროს ფულის
გადამხდელმა (ბანკის კლიენტის
დებიტორმა) იცის, რომ მომწოდებელი
ახდენს ანგარიშ-ფაქტურების გადაცემას
ფაქტორინგული განაღდებისათვის, და
რომ დებიტორმა ფული მომწოდებლის
ნაცვლად, კომერციულ ბანკს უნდა
გადაუხადოს.
ფაქტორინგული ხელშეკრულების ვადა მაქსიმუმ ერთი წელია.
დახურული ფაქტორინგი
დახურული ანუ კონფიდენციალური
ფაქტორინგის დროს ბანკის კლიენტის
არცერთმა კონტრაგენტმა არაფერი არ იცის
ფაქტორინგული კომპანიის შესახებ. ამ
შემთხვევაში დებიტორი ანგარიშსწორებას
ეწევა თავის მომწოდებელთან, რომელიც
საზღაურის მიღების შემდეგ ვალდებულია
მისი შესაბმისი ნაწილი კრედიტის
დასაფარავად გადაურიცხოს ბანკს (ანუ
ფაქტორინგულ კომპანიას).
 ოპერაციების აღრიცხვა
ხელშეკრულების გაფორმებისთანვე, კეთდება გატარება ბალანსგარეშე ანგარიშებზე:
დებეტი – 0999 ტექნიკური ანგარიში
კრედიტი – 0301 აღებული ფორმალური ვალდებულებები

ფაქტორინგული ოპერაციის შესრულება: დაიხურება ბალანსგარეშე ანგარიში:

დებეტი – 2302 მოთხოვნა ფაქტორინგით დებეტი – 0301 აღებული ფორმალური ვალდ.
კრედიტი – 1052 საკორესპოდენტო ანგარიში კრედიტი – 0999 ტექნიკური ანგარიში

ფაქტორინგული მომსახურებიდან მისაღები პროცენტების დარიცხვა:

დებეტი – 2403 მისაღები პროცენტები დანარჩენი ოპერაციებიდან
კრედიტი – 7032 შემოსავალი ფაქტორინგული ოპერაციებიდან

კუთვნილი თანხების მიღება:

დებეტი – 1052 საკორესპოდენტო ანგარიში
კრედიტი – 2302 მოთხოვნა ფაქტორინგით
კრედიტი – 2403 მისაღები პროცენტები დანარჩენი ოპერაციებიდან
 დანარჩენი საშუამავლო ოპერაციების აღრი
ცხვა

ფორფეიტინგი სატრასტო საქმიანობა

ფინანსური მემკვიდრეობის
გარიგებები განკარგვა

საექსპორტო მეურვეობა და სააგენტო

გარიგებები მინდობილობა მომსახურება
სატრასტო საქმიანობა
• ნდობითი ანუ სატრასტო ოპერაციები ნიშნავს მინდობილობით
სხვისი ქონების მართვას.
ბანკზე მინდობილი ქონება არ აისახება არც ბალანსში და არც ბალანსგარეშე
ანგარიშებზე. იგი ფიქსირდება ანგარიშგების ახსნა-განმარტებით შენიშვნებში.
ბანკის აღრიცხვაში ბუღალტრულად მხოლოდ სატრასტო მომსახურებისათვის
კუთვნილი საკომისიოები აღირიცხება.

1)მისაღები საკომისიოს დარიცხვა:

დებეტი -2501-2511 დებიტორები
კრედიტი -6409 6419 საკომისიოები და შემოსავლები დანარჩენი ოპერაციებიდან

2)კუთვნილი საკომისიოს მიღება:

დებეტი -1052-1062 საკორესპოდ. ანგარიში ან სალარო
კრედიტი -2501-2511 დებიტორები
 ფორფეიტინგი
• ფორფეიტინგი ფაქტორინგული ოპერაციების მსგავსია, ოღონდ მხოლოდ
საგარეო სავაჭრო ურთიერთობებში გამოიყენება. ფორფეიტინგის ვადაა 180
დღიდან 5-7 წლამდე.
• ფორფეიტინგის ოპერაციების აღრიცხვისას მხოლოდ უცხოური ვალუტაში
გახსნილი ანგარიშები გამოიყენება, რადგან ფორფეიტინგი საგარეო სავაჭრო
ურთიერთობებში გამოიყენება.

ფორფეიტინგული გარიგებით წარმოშობილი ოპერაციები შეიძლება აღირიცხოს

ანგარიშებზე:
- 2511 "დანარჩენი დებიტორები უცხოური ვალუტით”;
- 7049 "დანარჩენი შემოსავლები უცხოური ვალუტით”
- 2419 "მისაღები პროცენტები დანარჩენი ოპერაციებით უცხოური ვალუტით”.
 ფორფეიტერი ყიდულობს სავალო ვალდებულებას რეგრესის
უფლებისგარეშე და თავის თავზე იღებს ყველა რისკს.

თუ მოვალე(იმპორტიორი) არაა პირველი კლასის მოვალე, ფორფეიტერი ცდილობს

მიიღოს უზრუნველყოფა, რომელიც შეიძლება გამოიხატებოდეს ავალით
(სათამასუქო თავდებობა) ან ბანკის უპირობო გარანტით.

ფორფეტირება სავაჭრო ოპერაციების დაკრედიტების სპეციფიკური

ფორმაა,რომლის მეშვეობითაც
ფორფეიტერი ახორციელებს ინვესტირებას.

ხშირად ინვესტორი არ აჩქარებს აქტივს ვადის გასვლამდე და ყიდის

მას ფორფეიტერების მეორად ბაზარზე.

ფორფეტირების ბაზრის უპირატესობა ის არის, რომ შეიძლება

ვალის(თამასუქის) დაყოფა, რაც საშუალებას იძლევა მეორად
ბაზრზე გაიყიდოს მისი ნაწილი.
 მადლობა
ყურადღებისათვის