-/.
/ Likhn
Sukatnn ng Lahat ng Lutuin
At mangyari_pa, ang palay. Hindi lang pangunahing pagkain
.
natin ito, pampabigat ng tiyan (isang nalilitong uatang-talali, na
ka ka in ng una ni yang tanghal ia n sa i sa ng tahanang Ame-titurro uog
binigyan ng tinapay na pinalamnan ng pinatbiter at dyeli, ai
patagfioy na hrmelep ono kanilang b ahal,,, pero M ommy, gusto
tsa
kong lcrmain ng kanin ! "), kund i siyang suka tan ng pagkain
nating lutuin, at sa gayo'y siyang nagdidikta sa aling panlasa"gluh"t
at sa
malaking.begi ng ating rnga luh.rin. Bakit tayo nagpapaasim, o
nagpapaalat, o nagpapaanghang? S.rpagkat a.,g t *uiang_lasa,
ang lcaabahg bigas ay naggigiit sa malalakJs at matitirding
"g at ang ganitong pangkontra
lasang pangkontra, ay hindi kailangan
fB linapa-y. Isipin na lang: makalilikha ba tayo ng luruing rulad"ng
kari-kari kung wala tayong kanin na uulaman niyon?
Ang pangyayaring matatagpuan sa lahat ng rehiyon ng bigas,
at magagawang galapong, ang siyang tunay atkagyatna salhi ng
pagkali<ha ng mga kakaning pilipino-ang siii-saring puto,
bibingka, suman, kutsinta, atbp. Na may iba-ibang pangalari, hugis,
kulay, i,asa, simboliko at pang-okasyong gamit-ii tara*if,an alto
ay mga klase ng kakaning gawa sa bigas.
Manok Mnn oTamilak
Sa pananaliksik niya sa kalikasan, mangyari pang hindi
nakaligtaan- ng Pi lip ino a ng mga ha yop sa kanya ng p ai igla. ft i r, i*a i
rin niya nililimitahan ang sarili sa mga baboy at manok na kanyang
inaalagaan kundipinag-uukuian din niya ng pansin ang lahat ng
na gumagala, naninila, gumagapang: ang baboy-d'amo, ang
filfoe
labuyO ang usa na ang lamang tinatapa ay lubhang pambihira at
mahai; maging ang kasa-kasama niyang aso ftinansaga.,g asusena
at ginagawang pulutan) at kalabaw (pinagkukunan ng gatas na
pinakatatangi-tangi sa paggawa ng mga di-mapapantayan[ kendi);
patinaang kanyang sasabungin kapag naialosl libana.r, at lahatng
di-pangkaraniwan sa iba-ibang rehiyon: ahas, bayarvak, dagang-
bukid, di-napisang bibe sa balut, balang, paniki, kama.o, allmid,
batang pugita, tamilok, kuhol. At bakit nga h.indi? Lahat ng ito ay
bahagi ng yaman ng lupa.
Likha / 123
Ang kinakain ng ketutubong Pilipino, kung gayon, dy
nagpapakita hhd i lang ngpagiging malapit sa kalikasan kundi pati
ng malalim na pag-uruffia sa potensyal niyon; ng pagiging
mapagsapalaran sa mg;i @ong lasa at kombinasyon ng mga iyon;
ng sensitibong pakikirand:am sa mga panahon ng pagsulong ng
kalikasan; ng kaselanan rg panlasa na lur.alasap ng mga pinong
pagkakaiba-iba; at ng nafiatanging paggalang sa kapaligiran na
naghahandog sa kanya nghhat ng ito. Ang kawalan ng pagsasagka
sa pagkain ay pinasimulan at pinaunlad ng mangangaso, ng
mangingisda, ng manrbihi.tag at pagkaraa'y ng magsasaka. At ang
ibinungang panlasa ay mafatagpuan pa rin, bagama't natatabunan
ng sari-sarhg banyagangrtfua tungkol sa mga lutuin,sa makabagong
Pilipino.
Png-tmnu'n sn Knptiligrrnn
Tanungin mo ang aml, ang mahilig sa pagkain, ang taong
lagalag, at ibig pa rin nila*g sariwa ang kanilang pagkain ftitong
pumupusag sa trmba, hipong lumulukso sa basket, alimasag na
gumagapang sa kusina) tuiad np; sa kanilang mga ninuno; at gusto
pa rin nilang simple langang pagkaluto niyon, na siyang hinihingi
ng gayong kasariwaan: hahbos, rnihaw, pinaksiw, sinigang, kinilaw.
Bakit lulunurin iyon sa sarsa samantalang napakainam na natural
na lasa niyon, at di na kaihngan pang adornohan?
Ang paraan ng paglulutosa pagkaing kinukuha niya sa kanyang
paligid, kung gaycn, ay s..:x'rasalamkr din sa pag-una\,va at pagiging
malapit ng Pilipino sa k;nyang kapaligiran. Kanugnog lang ang
mga pinagkuku'-ran, at karapatan niyang tamasahin ang kasariwaan
ng pagkain. Sa ganitong i<alagayan nilikha at pinaunlad ng Pilipino
ang kzrnyang mga paraan ng pagluluto.
Lahat ng itc-ang oag raing natutuhan niyang hanapin sa
kanyang paligid; ang paraan ng pagkatuto niyang iluto iyon; ang
mga kornbinasyong naiuklasan niyang angkop (maasim na sopas
para sa tag-araw; matitintling pangkontra sa lasa ng kanin) at ang
pagiging malapit sa lupa na siyeng ugat nito ang mga pulversang
hurnuhubog sa katutubong lutuirg Pilipino.