_*

I 9BSX
»;'.'•','.'''
 Digitized by the Internet Archive
in 2011 with funding from
University of Toronto

,
http://www.archive.org/details/patrologiaecursu95mign
 . ;

PATROLOGIyE CURSUS COMPLETUS,

SEU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGBA, LNIFOBMIS, COMMODA, CECONOMICA,

OMNIIM SS. PATRII, DOCTORII SCRIPTORUIQIE ECCLESIASTICORII,

SIVI. LATINORUM, SIVE GH/ECORUM,
OUI 1/; EVO APOSTOLICO AD TEMPORA CONCILIl TRIDENTINI {ANNO 1545) PRO LATINIS
ET CONCILII FLORENTINl {ANNO 1439) PRO GR&CIS FLORl l-.lll VT:

RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUM OU.E EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLIC/E TRADITIONIS PER QUINDECIM 1'RIMA
ECCLESI E SKCll.A ET AMPLII S,

Jl .TA BDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER SE CUMQUE \o\MLIIS CODICIBUS MANUSUHIPTIS COLLATAS, PERQl 1« DILIGEN-
TER castigata; DISSERTATIONIBTJS, comuentariis, varhsque lectionibus continenter illustrata; omn
OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EOITIONES QV K TRIBUS NOVISSIMIS s.ECUI.IS DEBI NTI ABSOLUTAS DETECTIS, AUCTA II

INDICIBI s PARTICULAHIBl s ANALYTIGIS, SINGULOS SIVE TOMOS, SIVE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI
SUBSEQUENTIBUS, DONATA CAPITULIS INTBA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET llli II- Sl
J

LARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIPICAN-

TIBUS, adornata; OPERIBUSCUM DUBIIS, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATl IN ORDINE
AD TRADITIONEM ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA \

ET AMPLIUS LOCUPLETATA INDICIBI

(JTIS - AUI fORI M SII ET OPERUM, ALPHABETICIS, CHRONOLOGICIS, STATISTICIS,
i l

SYNTHETICIS, ANALYTICIS, ANALOGICIS, IN Ql ODQUE BELIGIONIS Pl NCTI M DOGMATICUM, MORALE, LITURGICUM, CANON
DISCIPLINARE, HISTORtCUM, ET CUNCTA ALIA SINE ULLA EXCEPTIONE SED pii.esekti.m DUOBUS INDICIBUS [MMENSIS ;

ET GEiNEHALIBUS, ALTEKO SCILICET RERUM, QUO CONSULTO, QUIDQUID NON SOLI M TALIS TALISVE PATER,
VEBUM ETIAM UNUSQUISQUE PATRUM, M UNO QUIDEM OMISSO, l\ QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT, UNO
INTUITU CONSPICIATLK ALTERO SCRIPI UU.E -ACR.E, EX QUO ECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM
; I

QUINAM PATRES ET IN QUIBl S "l'l:l:i M SUORUM LOCIS SINGULOS SINOULORUM LIBRORUM SCRIPTl i: i

VERSUS, A PRIMO GENESEOS USQUE AD NOVISSIMl M APOCALYPSIS, COMMENTATI SINT :

ELMTIO ACCURATISSIMA, C/GTERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR CHAHACTEHIM NITIDITAS

CHAHT.E QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM II M VARIETAS
TL'M NUMERUS, Eiiiima Vi'1,1 mini M PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO PATROLOGLE DECUUsi CONSl I

SIMILIS, PHETII EXIGUITAS, IMI .ESERTIMQI "E IST A COI.LECTIO, LINA, METHODICA II CHRONOLOGICA,
SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HIC ILLIC SPARSORUK,
PBIMU.M AUTEM 1N NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS ET Mss. AD OMNES /ETATES,
LOCOS, LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATORl M.

SERIES LATINA PRIOR,

1N QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESLE I.ATIMK
A TERTULLIANO AD INNOCENTIUM III.

ACCURANTE J.-P. MIGNE,

Bibliotheca: Cleri universje,
SIVE Cl HSI I M COMPLBTORU5I IN" SINGULOS SCIENTLX ECCLESIASTII I RAHOS BUITORK

PATROLOGIA, VD INSTAR IPSIUS ccl.i si.E. l\ Dl IS PARTES DIVIDITUR, ALIA NEMPI LATINA, AI.IA i.;h
i n-I. a 1N \. I\ l i
1 I

JAM PENITUS EXARATA, QUOAD 1'KIMAM SERIEM VIOINTI-QUINQUE ll DUCENTIS VOLI MINIBUS MOLI SUA STAT, MO
POST PERACTOS INDICES STABIT, AC QUINQUl VIGINTI-CENTUM E1 mii.i FRANCIS VENIT. GRjECA DUPLICI EDITIONE i

MANDATAESl. PRl M iivmm l\\ i:m VERSIONJ ITINA LTERaLIS IMPLECTITUR, ET AD NOVEM ET Cl l i

YOI.lMI\\ PF.RVENIT, SED SINE INDICIBLS POSTE B AUTEM llA\c

J
VERSIONEM rANTUM EXHIBET, Jl INTRA I

ET QUINQUAGINTA VOLUMINA RETINETUR; n: v.> VIGESIMA QUARTA DIE DECEMBRIS 1860 OMNINO IPPARUERAT UNUM
i
I

QI.ODQI E VOLUMEN GH.Ei :o-l.A IIN M OOTO, NUMQI ODQUE MERE

I ITINUM QI INQl
l PRANCIS soll MMODO EMITUB I l. : i

BIQLE VERO, UT PRETH IIUJUS BENEFICIO FRUATUB EMPTOB, C 'IONEM INTEORAM, SIVI GRiBI oi -ivi LATINAM, I

126 vni.i MiNim s riio AMIM.IORI EDITIONl

•
272 PRO MINORI IBSQUE INDICIBUS CONSTANTEM
i i

's |,\|M CUJUSQUE VOLUMINIS IMPLITUDINKM NEl <ON DIFFICULTATES VARIA P \ EQI IBUNT. ITTAMEN, si Qlls
I
l

EMAT INTEG SEORSIM COLLECTIONEM i.li.ECoLA tin am VEL EAMDEM EX ORjBCO ITINl VERSAM, n \i Ql ODQl E 1
, i

Mi:\ PRO SOVEM vil. PRO SEX FRANCIS OBTINEBIT. isi CONDITIONES SERIEBI S PATROl NONDI M Xi 3IS LPPl
i \N ll li. II i l I tl

PATROLOGIjE latinje TOMUS \i:\

VENERABILIS BEDA. PAULUS WINFRIDUS IH\(.n\|s

EXGUDEBATUR l'.T VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,

IN Vl.\dicta FAMBOISE, OLIM PROPE PORTAM l.i 11:111: PARISIORUM VULGO ffENFER
NOMINATAM, SEU PETIT-MONTROUGE, M M VERO INTRA MCENIA PARISINA.

1861
THE 1NSTITUTE OF MEDIAEVAL 3TUOIE3
10 ELMSLEY PLACE
TC 5, CANADA.

DEG -
1

<2 09>5
 SjECULUM VIII. ANNI 730-784.

VEiXERABILIS BED.E,
ANGD t-SAX( iMs PRESBYTERI,

OPERA OMNIA,
EX TRIBUS PRIUPUIS BDITIONIBUS INTER <E COLLATIS,

NEMPE

( «ILUNIENSI, DUABUSQUE IN ANGLIA, STUDIO DOCTISSIMORUM VIRORUM SMITH ET GILES,

NON SINE INGENTl I.ITTERATORUM PI.AUSU IN LUCEM VULGATIS,

NOVISSIME AD 1'R.ELLM RBVOCATA, MELIORl ORIH.NE DIGESTA, VARIIS MoNTMLNTIS AICTA, ET, QUOO MAXIMUM

EST, 1NNUMERIS, QI IRI s SCATKBANT, MENDIS niLIGENTER EXPURGATA :

\< . EDUNT

PAULI WINFRIDI DIACONI

SCRIPTA Ql.E Sl FERSU\T IMVEBSA,

! \ \ARIIS, HISQLE OPTIMIS, FONTIBls COLLECTA, RECBNSITA, KMENDATA, ATQUB IN UNUM CORPUS, QUOD NBMO
IIACTKNLS PH.ESTITIT, COADUNATA :

ACCIJKAN.TE J.-P. MIGNE,

BlBl.lUHlEC-i: CLERI l \ I \ I K> * .

SIVE

CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTI.E ECCLESIASTIC.E RAM09 EDITORE

BELUE TOMUS SEXTUS ET ULTIMUS.

PAULI WINFRIDI TOMUS UNIGUS.

VB.NKUNT 6 YOI . i2 FRANCIS GALLICIS.

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD l.-V. MH.NL EDITOREM,

IN VIA DICTA VAMBOISE, ULIM PROPE PORTAM LUTETUE PARISIORUM MLGO VENFER
NOMINATAM. SEU PETIT-MONTRUUGE, NUNC VERO IMKA UQENIA PARISINA.

I8C1
 .

Y/-.U LL M I //' -1.*.»/ /.1"-, ^i

ELENCHUS
AUCTOKIN ET OPERUH OLI l.\ HOt TO.IIO \tl CONTIMENTUR.

VENERABILIS BEDA.

PARS '.'I IRTA. — OPERA HISTORICA.

Petri Fr. Ghifftetii Dissertatio de auctore Historue ecclesiasticce gentis Anglorum. I

9
Monitura ejusdem.
De eadem Hisioria Smith Monitum.
Regi Ceolulpho Prsefatio Bedae. 21
-<*
Historia Ecclesiastica.
Ghronologica continuata, auctore anonymo.
Appendix ad omnia Venerabilis Bedae Opera, complectens elucidati i mnia illa
-21'
Opera, praesertim in Historiam ecclesiasticam. I

PAULUS WINFRIDUS DIACONUS

Notitia historica ex fabricio. H3

PARS PRIJIA. — OPERA HISTORICA.
\il Pauli Diaconi Longobardicam Historiam Muratorii Prolegomena. W9
Horatii Blanci Romani Monitum. 421
Longobardorum regum Catatogus. 42"
De Gestis Longobardorum. 433
Vita sancti Gregorii Magni (in hoc volumine memorala, edita autem hujusce Patrol
<>''>
t. LXXXV, coll 12-62
Libellus de ordine el gestis Episcoporum Metensium, qui sibi ab ipso praedicationis
exordio in Metensi civitate successerunt. 673
Dissertation sur 1'origine apostolique de 1'Eglise de Metz, par M. Chaussier. 673
Catalogue des Eviques de Metz, par le meme. 723
Passio sancti Cypriani. 725
Sancti Arnolfi episcopi Vita el Miracula. 731
Historia Miscella, ab incerto auctore consarcinata, complectens Eutropii Historiam,
quam Paulus Diaconus, multis addidis, a Valentiniani imperio usque a<1 tempura
Justiniani deduxit, et Landulphus Sagax, seu quisquam alius, coniinuavil usquead
annum Christi 816. "
"-'
Muratorii Praefatio in Historiam Miscellam. :

Pars Sl ci nda. — Opera ascetica.

Homiliarus, seu praestantissimorum Ecclesiae Patrum Sermones sive Conciones ad
populum, a Paulo Diaconojussu Caroli Magni in unum collecti. 1159
Homiliae de tempore. IIS9
Homiliae de Sanctis. 1457
Homiliae in Commune Sanctorum. 1536
Homiliae alterae ipsius Pauli Diaconi. 1566
Expositio Prologi Regulae sancti Benedicti. 1581

PARS TERTIA. — EPISTOL/E E'l CARMUNA.

I. — Epistolae. 1583
II. — Carmina 1591
Appendix ad Opera Pauli Diaconi, complectens Pauli Problemata de aenigmatibus ex
tomis canonicis, et Sexti Pompei Festi de verborum Significatione fragmentum. 1608

Index rerum. 1743

Parisiis. — Ex Typis J.-P. MIGNE.

 , ,

BEBiE: VE3&ERABZLIS PRESBYTEHI

ANGLO-SAXONiS

OPERA HISTORICA
SIVE

OMNIUM EJUS OPERUM PARS QUAKTA.

SECTIO TERTIA. — IIISTORIA ECCLESIASTICA,

PETRl FRANCISCI CHIFFLETII

DISSERTATIO PRjELIMINARIS
DE AUCTORE HISTORLE ECCLESIASTIC.E GENTIS ANGLOHUM.

C.APDT PKIMU.YL A sil in editione Heidelbergensi auctor recapiiulationt*

clironice ad calrein Hisiori.it a Beda conscripbe
»e sanctt de:i*: rniscivTeni state , adi.oqije vr.KO quibus lapis olTcnsionis fuisse videtur quod vere annn
ME OBITUS , VEROQI l". AN.NO.
illodies Ascensionis incurrit in diem Maii 20, boe est,
Nnn ingraia (opinor) accrdel erudito lectori lnijus vtl Kalendas Junii. Se Inou prxvideruiit tsti alia
quxslionis tractatio, cmn in ca explii anda, ali oclin- sux senlenlise incominoda , de qtiibus conslabit ex
p.-niis fere annis ail hanc nsque diem lahoratuui infia dicendis. Lanibertiis Scafuaburgensis in annuui
e»se cognoveril, et adliuc litcm esse sub judice. So- rejecil 756. E( denique (ne bic onincs colligam) flu-
leui Occidenlis Bcilain scite appcllavit cardiualis ctuavit Baronius in ista rhronologin nam ui Marij-
;

Bell irmtnus , ut vcre dici possit solis hujus luce
nilul esse clarius, occasu niliil obscuritis. Scribit ipse
de se Beda ad finein llistorix suaj Anglicanx, qtiam
COnctiidil in :inno Donvnicx Inrarnalionis seplingeu-
tesimo irigesimo primo, se tunc egisse annuin ajta-
tis nonutn snpra quinquagesimum unde babelur
nattim essc illum anno Clinsli sexcentesimo scptua-
(tesiuio sccundo. Scd de ejus aetate , deque anno ac
die obilus lanta est opiiiinnnm diversiias, ul iniruin
sn in tam illustri argumenlo , inter Anglos , Italos ,
Germanos , Gallns , omniiiinquc genlium scriptores
conveuire liailcmis non potuisse. Ejus obitum anno
ipto731 quo Histori.e stix liuein iiuposuil, ascribunt
Herikiaiintr. Coiitractus , Cnronicon Atigiense An-
, rolngio, ad diem Maii 27, Ucd.c Vilatn detimvit att
uis xciv; porro in Annalibus , anno Christi 721, nn-
mero t9, perveuissc cuin censtiit «' aniuiin aetans
centesinium qnintum , Christi seplingeniesimuin
sepinagesimum sextum. Raliones ejus iufra expentlatn.
; Mihi oiiiiiiuni instar est epistola Cuihberli ad Culli-
winum de transilu Bedj', qoain quidem edideruut
Sunus et Baronius , scd longe emend ilioiem Si
iiicoii Diiiie.linen-i» , libro i llislnriie Dutielinensis ,
cap. to. f> hac epistoia oculali testis eoneludo
i, emigrassc e vita Bedatii presbyierum anno Christi
7G2 , aHatis suse nonagesiino , die niensis Maii 26 .
leria quarla, ad vusperani, iu pervigilin Ascensiotiis
, Diiiniiiic.i;, »deoque ipsa die ecclesiastica Ascotisin-

nales sancti Naxarii Anonyinus Floriacensis , Hepi-

, nis, a priinis ve*peris iucboata , nou antem ipso dia
dalinus, Sigetierlus, el Conradus abbas Dispercensis,
u: da cxleris uceain. ilos vero oinues icuargiiit
ipse Beda tcujus oliilum in inensem M lium vulgo
referunl), cum ad linem llistonre sua: inciniuil Ta-
cuini eodeiu anr.o 731 die ineusis Jnnii decima
, in
borovernensetu archiepiscopuni consecrati. Wil-
leliuus Malinesburieiisis, et
Asccosionis luimali a mcdia nocle deducto.
Clara suntisiaex ipsis verbis ctlat* episloia ("otb
berli, uin diserte ait illum bealam aniniain exiidasse
quaria lcria ad vesperam , Septiino Kalendae jnnii
, Sivc die ineusis Maii H [
Aciurate. Fuit enitn anuo
Clirisli 704 , fascha 18 Apnlis , Ascensio Maii 27.
HaUhaeus Weslmonasie- QuoJ ergo pr.emiserat Cu<liberius viiain duxisso ,

ricnsis Ucdam obiissc scribunl auno 734 , die iduinusque ad diem Ascensionia Dimiinica:, exelusiTo
Aseensionis Doroinics , vii Kaleudas Juitii. Sic ct intcl'igeiidus est, vel accipieniJos de die Ascensioms
Conlinualor llislonae Anglicana: posl Ueilaiu, lib. i, (ul tlixi) ecclesiaslico, qui a primis vespcris, adeoquo
cap. el 8, qiicm anonvintim prorcrcns Coniiiieliniis a feria quarta exeunie iucipiebil. Iltne |>oiro asser-
in Editionc llciilellicrgensi anm 1587 Scriplorum tioui ex Cnthberli c.iistola deprouipue jungeud t sunt
lli ii .iiiii.i: , visus esl a Willelmo Miluiesliuiieusi veterum tcsliuionia de Uetla: alale uonagcitaii.i. Kic-
(listingiicre , ctmi lamcii cx itlo totus constci, exce- niiii aiiiiisChristi 751 et 773 ftui aeque 1'ascha 18 ipn-

plis liltri tertii poslremis tribus capilibus qu:unvis ,

li>, ideuique fesioiain iliobiliuiu, adcnque As ensioidi

totum illtitn noii eonlineat ; uude menio a Lfal.co tu '•

cursus. s>*.-ii ainio 751 erat Ueda anuoruin lxxix .

Caiaiogo scripiiiruin Angli» cst nrciennissus. Sed aiiiin ver» Christi 773, si adhuc in vivis lu.s-ct Jtc.t i.
luc dies buic auno inin cungruit , ul esl cviileus ex atngisset annuiii uiiaiis centesiiiium primuin. Nohis
compuii regulis. Michael Alfunlus in Annalibus , ergu inctimbil probare obiisse Bcdaiu nonagun.i-
Anglo Saxonicis BedaB obituiu eoilem Christt anno
, ntiiii , tii ejus cx liac vita transitum in auno putius

73i ascnbil, sed in aliiim queuidain iliem rcfert 702 quam in Juobus aliis cousutuauius.
«
i
noii latii explicat. Simeon Duneliueosis, anno
i ' ! Kxpresse id asseriiur m cpitaphm Uedx ,
qo.ni
755, dic Ascensionis , vn kalendis Jumi cui adhx- ; relcrt Wiou io Lijjno viia; , libio v, cap. HH ,
kiic
Patkoi.. XCV\
11 BED.-E VF.NEBABILIS
admoncns indilnm fnisse illutl sancli Bedx saeris
reliqniis , ex quo e Cirvo. ubi priinrjm sepullu*
lucrai, translat* siml in rivttatem Dunelmensem, et
eadem tlieea cwn S. Gutbhcrli corporc lunc adhuc
incorrapto inclusa! ab Elfredo presbylero : quod
fa.-.ium aimoCliristi cirriler nilllesimo colligiiur ex
Siiiiconc Dunelmensi, lib. i Hisl. DuneliiienMS, cap.
M, el lib. iil, cap. 7, el n
Ricliarilo priore, lih. n
ilecpiscipis HagustaldeiisibU'., cap. I. Esi vern epi-
tapliium hujusniodi, qiiotl ad noslra usqne lempora
lcgiliaiur in.ejtis sarcophagn , leste 1'ossevinn in
Appantu, referlurque iu Eilnione Antuerpiensi lli-
Slnrie genlis Anglorum aimi 1550, el in Coloniensi
anui 1601.
Ile>l» Dei famulus, monacliorum nobile sidus,
Finibus e lerrx pmfnil Ecclesix.
Solprs isie P:iimm scmiando per omnia sc n -um,
FJoquio viguil. plnrima composuil.
Arnioi in hacvita ter duxilviix iriginta,
Preshyier oflicro, utilis ingenio.
Junii septenis viduaius came Kalendis
Angligeua aiigrhcam c mmcrutt p:ilriam.
Alitnl cpiiapliitim qualuor dtiulaxal licxamelrnriim
vi-rstiiim, Bcdx primo lutnnio inscriptum rcferl, et
pti.leiidniii prorsus, lantique viti mausoleo indignum
merilo nol il Coiuinualor auonytnus IIistori.tr Angli-
canr, lib. i, cap. 8.
Il.iin Bedx 3'ialiMit nonagenariam conlir
i| sjiii
manl Carlhusiani Cnlunienses in Additionibus ad
Ut-tiatdi Mjrlyrol' giunt, anito 1521 editis, ad VII k:i-
leudas Junii, tuju« nai.ilein eotem die, vel, <-ecuuduin
aliul, sequcnli, celebrari moneiil. Nataque videtur
sacrorum FaSlorum ea divcrsuas ex liora obilits
uncti lledx, qti;e fuil feria qnarta ad vespcrain,
jdcque i>> M..11, uti ex Cuthtierio rctuliuius; scpul-
iina vero, quain deposiiionem vulgo appellant, in-
cidit in lcri.nn quinlan, <|n.<- fuil dics tpsamel As-
ceiiMOuis Christi, ci Maii meiisis 87. tndo factum
ul in Necrologi.ssuprenia Bed:edies, rnodo 26, inodo
27 Uaii adnourriur, pri>>re calctilo atl anunx cgrcs-
sum, |'nM. ni.re ;|ue ad >e, uliurx ofriruim ev.aclo. Sic
ergo Caillnisiaoi Colunicuscs septiiuo Kalendas Ju-
mi : i Eodeui die (vel secundu n alios, sequenti) in
Angli», depositio Veucraliilis Bedx preshyleri et
conlessoris, ductoris prccipui ; qui, ut ipse de seipso
referi, cum esset aunortim sG|>icui in
trjdiliis, inler observanliam ilisiTpliiix
quolidiaiiam ciniaudi in ccclesia ctirain, semper aul
discere, aut dnccre, aul scribere dulce babuil. Tan-
dem plciiiis dicruin et sanctiutis, nouageuarius i.biil
die qun pclteral, hoc csl, die Ascensionis Doiniui.
Illu euiui dic, illibjtu scusti el hilari miIhi, ciiiii
CaBlassel aiiti|diunaui, U Hex glorue, elc, euiisil spi-
ritnm. •
His acceitit auclor Vita? beati Alcniui, Bedx quon-
tl.tiii discipuli, iiln li.t c li-gimus • lico amabilis Beda
: vcntcm Deus illis in sua ualione donavit, quia per
prenbyter, dic quo volini.ci pcliit, eo scilicel quo
llex glorix (.liristus, liiumplialor super omucs as-
nnilii ccelos, ab Incariialione Doniini 751, septnno
K.il. Jiiiin, asancti obilu vcro Grcgoni 127 aiino
coUsUllliuallN, ad Diimiiiuni migravii nonagenaiius,
sicnl quuruuidaiii alliiniaiio esi. Maiu nuuo decimo
xialu snx aniin lcvila, liigestmo vcro sacerdos ef-
licilur. A t|tio anle per triginla annos
leiiipore, qui
didiceial Eccie>i.c prolutura, u>que i|Uiiiquag«sunu
nuiin, cuni sudorc uoti inerli, diguis nieuiuria libris
ins. r.ic |>rupnu slylo siuduit. Pcr alios aiitem trt-
gima auuos, feriinl ea qux scripserat currexisse,
ui.-cipulos quoquc nuu iuediocriier omniuni libera-
liuiii anium siudiis erudiisse.i Scnbcb.it hic aticior
hiiic oclingeutos abbinc annus, i ex iis qux Sigullu
institulore su.i, Alcuini porru litlelissimo disci|inlo
relereute coguoverat.i bic planc tit iu Kditis, legi iu
idici ms. sanclx Marix lUiemensis, uc quis lnc a
l\[f !;;apln> uieiidum suspcelur. Ncc lainer. vacal inc
liKiia siisj.ictoue erroris ali antiquu tibrario iucul-
ftili uijo.uudu eiiun scribilur Beda obitssc annu
PBESBVTEKl OPEUUM PAB.S IV. - IIISTOIUCA.
nonagenariiis, qui annn eoilem lestatur
w
A Chrisli 751
fuisse se annorom non amplins qninqnaginta iiovem ?
ant qininindo srriptos a se libros, el anno 751 a sn
prtmuin cdilos, pcr triginla ann is rorrexil, si ad
annuni xlatis nonagcsiniuin non pcrvcnil? Denique
quoiiodo dici polest obiisse Bcda anno 751, die As-
censionis Dominic.T-, ct scplimo-Kalendas Junii, cinn
ex vetcris computi regulis ceriissimum sit illo anno
731 Ascensionem Domini non
vn Kalendas Jn-
nii, sc.t vi Idus Maii evenisse? Cnrtupius ergo e>l
hic locus, iiiiii anct iris allucinaiioiie, fieil librani
vitin, el pro 751, scripsit auctnr absque dtibio 7(>i,
qtin anno Bcda trigiuia anms a priina librorum suo-
rum editione transaetis nonagenaritis fuil. Unde et
pro anno ab obilu sancti Gregorii pap» 127 repo-
nend:isc-t anniis 159, quia magnus Gregorius anno
Ctii. indictionc 7, die inensis Mariii duodecima, ad
superus evolaral.
Il.nic porro epncham de aciaie Betlx prxclire con-
i; firniant quatuor epistolas inter episiolas sancti Bo-
nifacii, qunndam a Nicolao Serario seorsim editas,
qu« in recentiores Bibliothecx Patrum Editiunes
postmodum translaue sunt, ad numeros 89, 95, 111.
cl 150.
Inter hasprimaesi ordmc lemporis, a<l nnmernm
111, qux cji Ltilli arcbiepiscopi Mogumiiii ad Cutli-
berluin abbalem, qua miltit ad euu> pdlam holose-
•
ricam, peiens ab eo libros i deatie meinorix Beda:, de
iEdilicatmne lempli, vel in Canlica canticoruin, sive
epigramnialiiin heroicn meiro sive clegiaco cuinpo-
sitorum (si fieri polest) omncs; sin autcm, de .-Kdi-
licalione templi libros tres. Fortassis diflicilis peti-
lio ; s d nibil arbitror csse dillictle vera cbari-
lati. i
secunda ordine lem oris, qua? csi numero 89,
ln
signilicat Culhberius abbas se accepisse a Ltillo
pallam bolosericain ad rcliquias bcatae inrmi>ri.n
llc 1ab eo desiinaiain, niilltique ad euni ex BedaB
1
scriplis liliellos duos de viro Dei Culhberto (fuerat
C bic Lmdi^farnensis epi-copus) mctro et prosa com-
|io-iios, ewti-aiib plura se inittere non potuisse pro-
pler hiemis aspcriuiem, qua scriplorum inanus he-
betale toriueraui, ac promnlcus, quxcunque de
titix opuscuhs ipsi deesse it, se ad illum quampri-
iiiinn «i parare licuisset, iraiisiniMSurum. Ejits b.cc
mouasieno sunl verba i Gratanler quidem niunuscula (ux cha-
:
rrgul.it ;•., et rttatis suscepi, et eo gratautius qun le lncc iniimo
devolionis allectu miitere cognovi, id est^ holose-
ricaui ad reliquias licaLc meuioriaj Beda: magistri
nostri, ob recurdalionem et illins vcneraUoiiein de-
stinasli. El rectuin quidem mibi videlur ul lola gens
An^lorum in ouinibiis provmciis, ubicunque rcperti
suut, graiias Deo referaut, quia t.ioi imrabilein vi-
ruui, pixdilum diversis douis, iaun|uc ad excrcenda
doua studiosum, similiieique in biinis moribus vi-
experimeutum, ad pedes ejus nutrilus lioc quud
narru didici, eic. fiuuc vcro, quia logaslt aliquu de
Q optisculis litf.its Patris,. Ciliii ineis pueris, jnxla nrc»
f
qtiod pului lux dileclioni prxpar.it t libcllos de viro :
lici Cultibeilo inclrn et prusa coinposilos, tu.e vo-
luiitati direxi; e( si plus potiiibseiu, libeiuer voluis-
scin.quia pi.fscnti.i pr.eici n.e luciuis iiiulluin horri-
nostrx gcnlis iu frigore et gelu, el
bililer insiila>n
venloriim e( inibrium piucellU diu lateque depres-
sil; ideoque scnpluns uiatius, ue iu pluiiinuiuiu li-
bruium itiimeruin pervenirci, reiardata est, eic. De
opusculis vcru lic.iu. recurdadonib Bedx qux adbuc
dcscripta non habes, prumitio, ine, si viuiuiuu», iuas
voluiitali adjuvatuium. i
In tertia epistula, quxesl nuiucro 96, memor pro-
missi Culhberdis abbas luttiu ad Luiluin lk-d-c li-
biuni de .-Etlilit i>> teinpli. lu qnarla epistola peiil
auctor quicunqiie csl , rcliqua de opusculis Bcdx,
qnciu eitam nui>or e vivis auiisse siguilicai; sic eimii
atl : i liilerca ro^atnus ul reliqua de upusculis saga-
cinsimi iuvesiigaturis Scriplurarutn Bedau uiunacbi,
TT W ! "I - I- !..^II.Jll,
qi.ein nnper in domo
Dci, vire candehe Ecclesia» ,
Ecientia Scripturariim fnlsisse audiriinus, eonseripia
nnliis transoiiltere dignemini. i ll;i'c esi episiola nn-
mero 150, quae ei lonio IX Amialiiim Itaronii in Se-
rarii Uollectionem traducia est , ei Booifacio Mogon-
t.no archiepisrnpo male asrripta. iimi v<-re sii Lulli
ejus surressnris, quod gcmina r uione sic osteinlo.
Prinr pelitur ei irihus epistnlis supra memnraiis.
I'er pnmam petieral l.ullus a Culhlierln nmnia BedaB
opuscula, e quiliiis r.om panca obtinuissel, quorum
uienlio in epistolis Cuihbcrti 8' el 95 supererat, ut
1
reliqua qiiaj sihi decraol postularel. Iloc vero facit
epistula ilta 150. Allera raiio esi, quoit consiet lie-
dam Bonifacin fuisse superslileui. Klenim Rouifacitis
glorinso marlyrio vitatn sil.i iu ccelum siravii anno
Christi 755, seeundoin Serarii accuralns calcuios.
Pnrro Liillus post Bonifac uni juin episcnpus inisit
pallam hnloserieam ad cohonestaiidas Beds recens
exstincti reiiquias. Ejusdem ergo Lulli est epistola
illa ad Culhberium abhalem qur est in cnllecliniie
,
cenu-6ima quinquagesima, in qua Bc.dae nuper in Kc-
elesia liicentis. adeoque tuuc viia j un perfuncli,
lueulionem tacil.
Cmn igttur ci his liquidn appareat Redam in vivis
fuisse ulira anuuro Cbrisii 755, eiainussim xtasejus
m.nagenaria, quam ex ejus epiiaphiu aliisque argu-
mentis aslrulimns, nbiium ejus deU*it in annu 762,
qui fuit Lulli post Bomfacium sedemis scplimus.
Lulliis ad anmiiii aeiaiis pcrveuil 87, episcopalus posi
Bonifarium ~i.
Mirum rerte est ab Alfordo, in Aiuialilius suis,
referri has episinlas de obitu Bed.e ad aiinimi 754,
nec attendisse illuiu ad liouifarii el Lulli chronolo-
giam, quam ei Nicolai Serarii Mogumia potucrat
habere perspectam. Nec iiunus mii iim e<i in anno
«lntus Bedx lam Innge aberraiuin esse a Willelmo
Malmesbunensi , aliisqoe eum seculis Auglicauarum
rrriim siTiptonbtis; cijiis rei ralionem ipse aitiugit
Mahnesburiensis, cum ail, lib. i Keg., cap. 3 Se- : ias»c iiionasierii saocii Germani Autissio.lorensis
puli.nii com Beda omneni pene geslorum ooutiam,
ad sua lempnia.
osi|iie
Addil Alfordus, iu Aimalibus F.cclesia Anglo-
Saxonicx, ad anmim 75A : < Quod scimus et ln^e-
nms verum essc; uam primus posi Bed.im, in rerum
geslarmn narratione ipse omnino meriln censeliir
Malmesburiensis. i Porro obitum Willelmi Malmesbu-
riensil referi Ualxus iu anoum Cbrisli 1 142, Scnbere
cuiperit trigmia anie anois : ei hac hypoihesi flnxe-
rint ab oijiiu Bedx ad Malmeshurieusis librorutn
ediiionem anui fere ireceuli ct quiuquagiiila. Tauto
intervallo sopita apud Anglos lemporum scienlia,
qmd mirum si in somuinrum quaedaiu pbanlasmala
evigilanl, et a vrro ipsomel licd* ohitu iriginla fere
anuis aherraveiit? Id evenisse certis argiiiueiiiis de-
luonstravimiis.
Nunc rcsiai ul doclissimi Baronii ohjectinui sub
initium proposiue satiafaciam. Is anuo Clirisii 751,
nunicro 11/, asseril, aul perveuisse Bcdam ad aiimim
aiaus sua* ceuiesimiim quimuiu, aul illius non esse
epislolam ad YYicrhedaiu piesbyierum, de xqmnoclio
juxla Anaiolium, quam lamen ip>e ad liuem llisiorue
AnKi.rana: scriptis suis aiioumcrare videlur , quia
kcilicct iu ea epislola eiemplum prolerl de Paschale
auni quo scribebal, Cbristi 776, cl s>-queniis 777,
quiirum aunorum epaclas, regulares , coucurreiiles,
luuan qiui ias dccimas pri.m inensis, earuiuque fe-
rias, Iiiiiiiinn a» denique paschales accuiale dcsignal,
prnul lu UiiJ i' cyclu deceuimiveunali lerlio de< imo
luiiiin inur. Tuui hxc priidenler suhj.cil < Quud si:
hac de longa licd.r xlate hou plarenl, ul unva el
liaru uns iuaudila, luuc incumhil labur tiis qui ne-
ganl iion esse Lledaa tilaiam uuper epistolam, lalso-
que moustrare, et nos
receiiseii iuler ipsius scripia
veiiura proineiili haud acquiescemus, par.u
invili
lemper sequi liimiura tradeoiem. >
Ad bacc egis a((iioscere me, ul verum el germanum
Uedx op.jj , ejutlulain illaui de uequinoclio juita
,U.l.l.l.lIW™WI(PiP|i
A Anaioliiim, qnas incipit : < Libenier acrepi liiierns
luae lieuignilalis; » (liiil auiem m his verhis < Anie
:
.vqiiinociium fuisse r.nnlirmel ; » apneii.licnn
ven,
illani quaj incipil < Primo ai.no circuli ileceuinov,n-
:
nalis, » annnruin 77G et 777 ineniinnem farit
el
lanquam spuriam rejicio. Illam Bed.e epislol.nn de
3-qiiinoclii», vidi iu Cmlice veleri Bibliothec.-e
Ccnc-
vensis, vulgata longe einendalinrein, qiam proiime
sequebaiur, es lihro de Ualioiie tcmporum capul
20,
de rourordia maris cl luns. Ah.-ral cnim citat ap- i
pendix lanquam ad prnposiium nihd perlinen<:, quam
videre esi tanquam in propno loco, in libro de Ar-
gmneniis luna?, lomo pnmo iuter Opeia Re.la;. Unde
apparel non esse illam Red.e, sed aucl"ris incerli
qui scrihebat anno 776, adei-que annis qualuonlecim
posl obitum ipsius Bedaj. Quol vero in eodem Ira-
ctatu de arjjumeiitis luna; laudalur Ulpericus, id
a
receiiti.ire mami glossema esse neduhita. l.onge
emm p.ist aunum Cbrisii 776 vivil
Ulpericus, sive
llelpencus, rujiis (kuiipuli vidimus in manuscriptia
g
duas Ediiiones. priorem anui 905, poslerioretn anui
'J30; his enim auuis scribere se prolitetureo capiie,
cui iuulii^ est Qualuer invenianlur anni a< lncarna-
:
lione Uomini. Unde et rcdarguas Josiam Simleriiin,
qiii in siio Cesneri Bibliolhec* Breviario
Ulpericn.n
claruisse dicit anno Dnmini IOb'9. Qnod ve.ru addit
fuisse iilum sancli Galli monachum, vii probari no-
b,s potesi, cum ex ejus Computi pracfaiioue c.illigi
vilealur, fuisse ipsiim polius Auiissiodoreusein. Quia
lameu iu ea pr.efalione inslabililatis se ipse accnsal,
ac per plura inon islcna vagalum se csse signilical,
negare iioii ausim q.iin inler sancli Calli monachos
eiiam aiiquan o ver-alus sit. Hujus prsfai onis velut
proliatimies hic subjicio ei<i-lolaui Culliberli de obilu
saucli Bedx, liujiis episiolam de j-quinociio juiu
Aualolium ei Codice Ceuevensi inulus locis melio-
r.-m rcdditai.i, et Compoti lleiperici prxfaloiiem ad
Asprum, quem Palrrra sancnssimum n.incupai, for-
L. ahliatem, aut cuahbaiem ei alleram prxfaiionem ,
cum epilogo.
Addam pro corollario , loco fahulae quae circum-
feriurde liiulo Veneraiulij angelica manu dcscripto
iu epltphii ejus versu :
Hac sudi in fo<-sa Beda Veoerabllis ossa,
hujus iiomeni laiur.c ipsammel origincui, ex Cabrie-
lis Bucelini Menoiogio Benedicliuo ,<i sexumi Kaleu-
das Junii < Scripiurum ejus iiiqinl, laota fuii au-
: ,
ctorius, ut sx oidiuaiione episcoporum Uiilauiice iu
Gcclesiis publice legereulur. Uumque in leciiauiliu.
Iiomiliaruii) ejus uomeu, ex more, aucioris Veueia-
bilis Ued<e presbyieri praiGgcrent, aliler eum duiu
viverel prcdicare oou prz>umenles, obtinuil in ho-
dieruam usque diem uius, ut qui a priucipio, dunt
vivcret, non sanrtus, sed Veoerabilia nui.cupahatur,
ob ipsaiu lam illuslris uouieoclaiura; raii .mc.n, Ve-
uerabilis deiuceps pcrpeuio diceretur. >
D Hesut ut de sancti Ited.e sepultura, tumulis, ac
reliquiis, qu e a me hinc mde obgervaU sunl, buuc
iu lucum conjiciani. Monui supra sepulium priiuo
ejus corpus iu Girvo, uudeevolain felix an.ma iutra-
veral in gaudium Uoiuim sui, cra Cliiisliaua; aiimi
76i. Ii.de traiislaium fu Ssc posi annus rirciler
cciixviii iu sacraiu .edeiu Duiielmeiisem, cum saucii
Culhberti corpore lum adliuc iucurrupU). Lego
ileiude apud Ueliiiaudom Frigidi mooUl iuo<i .clium,
liliro xlviii Cliroincuruio, clericos Laudu<ieuses, igu<:
consumpu ccclc>ia siu, ul ad eam reparaiidam ali-
iji.nl suiiidii cutligeieut, supplicaiioueiu decrevisx-
per Caliiam el Augliam, ... qua noooullai sancia)
Mariae Lauduuensis reliq iiai m.rarulis luclyiat cir-
riiiorreliaiil. < Hi de Saresbena iuqun, vroerunt ,
ad ablialiam saiiciimooiabu.n quje dicilur Wiliouia
(vix ad tr a milliaiia, ul add l Albencuu baic nle-
reill iu Ciro.nco, ad auu iiii 1115), uhi osleosa eit
eisse, ulliiia Veucrabihs Ucdxprchjlcri, juvta i^neui
 , : :

r r.t »-_-T-.li..\.tlM5 tlvt-Sbl I t-t.l Ult-l.l .11 IWIIS M. IIIMVi

versifi.air.i inehla. jace- Ibi A sanrla Scripturn lm> nns a soiiino anrna.
in qii.liii>
...
sop.ilu r>t nn;!ier iila
.

h..i qui.iam to*P> !>"

. - ..-._._:>-.._ -.1 -..
lempor. tebriciUns, aJ se-
oiciimpr^
eisurgete, nr prm' »1 ln.lt» borjm
|ir_ecogi'ando nnr im :i
,

iiliiiiiaw,
Iiiii admoncbai.
qata p! ires Kl in uosira q'ioque lin_u:>, bocesl, Anplica, ti! r.it <
li.ii.rnm VewHUitis Bo<i.e pfesbyteri,
doctns in r.o-lris c-iriiiinit>u>, n.inuul!. Jixit iSaui
il>' uhmkiu-iI san.ri. » His a.idit ue suo Ab-ri-
el iunc boc Anglico rarmiiie coinponcti' ino-lum
Hie orinir qu:isto ulrum requireiiduin sit
,
cus : c
c .iiipiinclus aicbal (Se.|iiunliir apiiJ SiiDeoneoi qwa-
q..i.! verius de scpuhun Venenbilis Bettej wsl
sit
liior circler versus Auglica liugua et Au^lico clia-
<-i uTtmiqiie
stsre po'ei4, ei quod hic dieitnr, et .(U..J
raiiere. ilescri lit, qutnl ila Laiine sonai : An:e ne-
ui t<-j:en..3 iransl-i.-mis benii Cml.berii de
cor. a fi

quod cetur.ttit tiit in pnii-tnitr quam opus fmerit, nemo

V-in talidi! Bedf s.ribimr. SeJ di-iiui ;ti:J na
rufniri dito Beda-, primi;s .pii fect hom;i...s, et .?>e
eii-tii ; ad totntaiittmtm , ride.icei. nmliifum p'0 Uu
[iciscjlur mimb, quid
mati eqeril, quiiiler b<w ret
le Will< nia.ju-U q.iem ser.uiu esl muiier
versifi'--
posleiiium judicandn fucril. CautUbil etiam anlipbo-
ir.imcV-J. > l'i Henwlirn Anghcano.tomo 1, paric i.
requiesiuiil i.as secuuJum ii.sinm c.iiisoeliidiiiein, ei suam.
pa«. 1. .e^.i q.i 4 inec. lesia G.asionieiis! <
osia Vcr>er»h;lis Bed_? saga. issirni doctoris.
i Ai *•* quaruiii uin est Rx : Domin-r rirluium, tjlorur ,

qui iriumpictor hodie sspcr cmnei cceiut atcendhti, ne

lalerranus.libro iit, in An.!;ropologia : « Dep0-.'.um,
dcrelmf a> not orp:nno-, i d millr prtmissum l'a!ri$
iitquii. BeJ.e Genu-e risilu--. >
>rem inlieal l!e la ia not Sp rtum reritulis. Alle!»ia. fct rinii Te.iissel
Terlium Bedam duobns aliis rri

in Viu saneti Cuibberli apu.l !_•- aJ iiliij verl.iiiii, ,V_ dcrelmquas »••>_ orpA.no!, | r.»ru-
i|Ke Venrral.iiis
rium ei lll i-liiii-l , 80 Manii . c.ip. S i
: i Noa P t in acrvinas, et mult in fleT:l; el po^l l.oiam
ccep :p lere qu.e intti.iaverai
audetam. inq'iii.i"ierrngare .sanctuui "Cuiiibcnu i>) -.
:

Unloa d fin f-d.bil. Ll nos h c auJienles, xinuis cuui

qoaf essent leMaliMMa de quibus diieral;
i I

Aniuil ille, et quos- iilo: aitera vice legimus, aitra ploiaviinu. ; imo
ruga.i ul Mtstraa stisc perei.
secum reiinuit, in quibus eral maj r seniper cum Detu lejiinus. In u i l.tiilia qui quage-
ilanino>trum
Beda prejbyier, .]ui miiiislerio ejus famiiariier^eui-
mnld Jies BSfM ad Jiem prxfjtum dedoxl uus ;

iJt-mque Jon.-iiMium ac- et ille iiiiiHinn griulel.. t, Deoque gralas :.gi_ut,

pr aJesse consue>erai .

cepti' ii'iov|tie ejus conscius eral m l«bias queai ob :

quia sic uierui>sel inlinnari. Beferehat el S-epe Ji-
cel.al r lagftlal Uettt omncm quem r.cipil
hl luaxime sec.im mamre Toluil, ui
^i cujuslibei ac- : filinm

replis munerib'is J ^na reccmpcnsatioie non

iespoii- [Hebr. ii) ; el mulu
d.sancia scriplora. Se .len-
a! a
lini) .iuoip.e sancli Aml.rosii c Ntm >ic vixi.ut rncpu-
Jts.-et, aJ_Doi.iu..iie recolerci , et pr;usquam
oluret, :

H euique nuj -re lioc seu sem ie

re.»lituerei.
Beda libens ncepcriw qwd de ejus scpulcro referl
» l>e deal mier >o> virere ; sed nec inon limeo, quia bo-
uuts IMiiiiiiuiii Ljbeiiius jPaiiiiiius, iu Vua S. Ambio-
llelitian.lus. el qood »il Herminous, ei alii plcrique,
sii). i In ist>-uiein Jicbus duo opuscula multum nie-
moria uigna (en eptis lct uouibus quas accepiuius
obt-_se illum anno l".l. Sic Beda toinor uiajori illi
ab eo et camu psalmi.rum ) facere sludchal.
lolis miio ei quadrag nu am.i^ foer.t supe_rstes. quippe
,

t.Taiigeliuin, scilicet, sancti Joaiuns, usque ad etuu

iitf>rtu«<, ul osieiiJimus. ai no ClirUli 76i, die Maii
inensis 26. Hos duos Bedas GirT.nses majurem .1 ,
locum in quo J|. iiur Sed ha~c quid /nl.r tantot? in :

iiiinoreiii, q"i non dislmierunl, in Tarios procliro-

noslram h guain ad iitililaleiu Lul_>i c coiivertil,
ei Je libris Kotaruin IsiJ ti episcopi eieerplioues
i.i-moi iucutr.sse uete>se esl.
qia>Jjm, Jicens « No'o ul discipuli
: mei menda-
CAPLT II. I .iiiiu o.itum meuiu >ine fru.lu
Irganl, el iu lux po>l
Ubortiil. > i.uui veni>_«t autem teili.i fena aula
de TBi^siic sr.fc.c . rr ejis coNvr.nsiTiosE.
Ascei:si'.nem Doniini, Ctrpil Telieinentius a-grot-ire
l.yif.ola Cuthberti ejm Jittipuli , et ocutali l-.ilis, ad iu aubelilu, el moJi u> lum.ir in peJibus ejus J -pa- (

Cullimnutn condttc-pulum (a).

ruiu Tjiuin 3ui. -iii iilum d em dorebat, et kilaiiter
Bilectissiino in Cliristo Colie. lori Culhwino dicl.ibal, et iioiuiuiiqiiani mter alia <li_.il : i Di>Cile

Culhberlus rondisripulus in Deo jeiemain sa:ul-in. cuin lestnaiione; uescio qujnd u mihiitll nin . rl si
M'j:i:iscuium quonl m
sisli uiiill:ii:i libeiiier accepi, posl tuodicum loii-it me factor meus. > Nobis aulein
mu ;u:nn..e pr..Ui'ier l.iieris lu_e devoi* crudit.om. vijeUaliir quod suuni obitum bene scir.t. l'.t sic
in quibu. .;uot maiii-ie di-sijorabam) iuissas, ii; iii graliarum aclione pervigi! dunt. Gt mane
legi :
,

TiJeiicl. ei ora-.ones sacr.is.ncus pro Deo <1il.clo iliucescentc. id csi, quarla feria, pra-Ctpil diligenler
P.lre ac ri..>lro mag;>'r.i Beda a rubis diligeBler scnbi qu__ ca.pcramus. Lt hoc facio usque ad ler-
telebrari re^eri. Umi eeui inajij pro cju. cb*- liaui l.oram , ambu! ivimus deiuJe cum rcliquiis
nute, auaiiluni Iruor ingeito, pauc.s sermonibus sjih Uiruni, ut consiieludo illius Jiei pestnlat. I uus
diie"- B-W OiJn-: uutrar.l e sku o, cuiu eluiu hoC rero eial ei nobi_ cum illo.qtii Jiiit iili : i A.lhuc,
!e fi.
.
et ry.po-cisie mleiii.ii. Graralus qni- luagisler dilec[i>siiue, capilutum onuin deest ; Tide-
•tem i-st iniirmiialc miiima crel"«rri'ni anli-litiis, turiie libi difncile, plus le interrogan ? > Al itle :
_:ne i _ diem Resurrect.o .15 bomi-
ore liiiien. :.r.le > Fadle esl, in.piil , aceipe luom calanium, et tein-
iuc-E. id est , fcre du.ibus bebdomadil.us et s:c ; pera, et fe-iina ler sciil>e. > tjuud i le fecit. .Noiia
pt»le. i.ctu> ei gauJens, graiiasque *£ess oinnipo- [) autem hora Jiiil milii i Qu_-Jam p etiusa in mea :

lenti Deo mr.i Jie et nociei

nno horis omuilms, , capsella ha:ieo; id est, piperem, oraru. et iucensa ;
ad <l:cui Ascensionis Pniiuicf- iJ est, sepii- seU curre velociler, et presbyieros nostri m.nasie-
ir__ __jl. viiam .nieebai, et uobis suis di.-cipu-
Junii. ru aJJuc aJ me, ul ei ego mu.iuscula, qiulia Deus
ti«quo:ifle lecuones dabal <l quiJqoiJ reli|uuiii : Jouavii,inis Jisinbiiam. Divitesaulem in boc s__ciil>,
itpi Jiei. in psalntirum deranlalioiie nccupabai; 3'irum, argetilum. el aiia qu.rque preliosa Jare >lu-
totam qnoque noctem in la_liiia el gralia.uin aciioue deiil ; ego autem ciiin mulla citariljie el gaudin f.-a-
t«rv:jpl ducebai, uisi unliim iin.Jicus somims nupe- inbus uicis djbo quod Deus JeJer.it. > Lt alloculus
Jirct. Lvigilaus aulem slatun consueia rcpelivit, e>l unuiii.pieinqiie, monens et obsecrans pro e .

cl eipausis ir.ai,ii..us Deo grauas agere non esl obli- ruissas cl oiatu i,i:5 diligenier facere, quoj illi ii-
lus. Vere fateor qui> uennoeiii alium uiiquam oculis beiuer se facturos spupoiiJerunt. Ligebant autem t •_

meis v.Ji, mee auribus auJivi, Um diligenles graiias flebanl oinnes, uiaiime quod dnerat quia anipiius
De> vivo reft-rre. Ov.re bealus Tir! Cai ebal sen- t.iciem suam iu boc s.eculo nou e-scnl visuri. Gau-
lenliain beali Pauii a:xi>!i.!; Horiendum eU incidoee
: JcbJiil au.em quia duil i Ternpns est ui revei ur :

ui ixcitu Dei vnenlii [Bebr. t); et niulia al:a de aJ euiu qui ine lecit, qui mecrearit, qui me ci ui-

(n^ Ei llisloria tcclesi-f Dunelmensis.SitDeoneDu- VIitnus e\ epist<i!_e hujus edii one jain olim vulg.iU

iiimensi nionacbo acciore ii!:. i, cjp. 15. K<^s , cuui Op<ribus Bed__, el ;;pud Surium, ei Barouijiii,
jui O;
lacuen fauca queedaai vel supp!c::iius. vei eiiicnda- in Aiii.alibus
47 SECT. III. — IN HlSTORlAM ECCLESIASTICAU PROLEGOJIENA. 8
liilo lormavit. Mtiltum lempns vixi, bcne milii pius A Spiritui sancto, cum Spirilum sanelum nnminasset,
Judex vitaiu uieain pravidil.Tempns re-oluiionis me;e spiriium e corpore cxhatavit ultimuiD, ac sie re?ua
iustal, qiiia cnpio dissolvi cl esse cuw Cliristo. > migravit aJ coelestia. Onmes aatein qui vnlernm
SiC et alia inulla utifilalis cau^a ail nostram a:difica- beati Patris oiiiium , nunquam se vidisso iiilum
liotirni loculus, iu Ixlilia diein usque a<l vesperum aliiim in tam magna devoiione atqne iranquiliiiaie
duxit. Et prxfaim puer nnniine Wilbercli dixii : vitam dicebant, quia (sicul audisli) qunusque
linisse
« Adliuc una senlentia, uiagister dilccie, non est anima in corpora fuil, Gloria Palri el aha
ejus
dcscnpta. » Al illc : < Seribe, inquil, cito. i Pust qii.id.un aJ gloriam Dei cecinil, eletpausis manibus
modicum dixit puer iHodo senlenlia deseripla cst. i
: lleu vivo et vero gratias agere non cessab.il. Sciio
Al ille : < dixisii , consuoi-
Itene, iiiquit, veritaleui aineui, fraier cliarissimc, qimd miilta narrare pos-
liialuin est. capnt in inar.us luas,
Accipe nieuin seui deco; sed breviiaiem sermonis inerudiiio liu-
quia inultum me deleciai sedere ex adverso, loco gux facit, Attamen cogiio, Deo adjuvantc, ex lein-
sanrio mco in qun orare Bolebam, ul ego sedens pore pleuius de eo scribcre qux oculis vidi ei auri-
possim invocare Palrera meum. > F.t sic in paviinenlo bus audivi.
sux casulx decaiiiaiis Gloiia Patri
,
«1 titio , tt ,

IN BED,E HISTORIAM ECCLESIASTICAM

GHIFFLETII AiONiTUM.

Ante omnia monendus es, mi lecior, de hujiis B dem anno I55t, Rasiiex ilem lomis
tomis oclo;
operis de geslis Anglorum, quod pr;e inanibiis esl, OCto, Joannem Hervagium, 1563,
per et denique
variis Ediiionibus. Antiquissimain,adeoque piiinain, Colouix tntidein tomis, per Anionimn H orat, 1012.
quani qiiiilcm noverimus, nemo (opbor) Jesideraverit, Ei bis oniiiibus Heidelbergcnsis K-lii o auni 1587,
qui Joannein Cravium Ediiioni sux Aiiiucrpieiisi auni et Caiilabrigiensis anui IG4i cxleris arcuraiiore* ,

1550 sic pra;loi|ueiiteni viderit : « Damus en libi, siint nec tauieii plane illiuies, ui apparebit ex sub-
;

aniire leclor, venerabilis l><: Jx Ecclesiasticam An- jectis nolis. Nostrani banc proQlemur omnium absu-
glorum llistoriam, semcl dunlaxat, quod sciam, aulc luiissiinam, et eineiidalissimam , opc manuicripto-
annos quinquaginta procusam ; sed adeo depravaie, riiin aliquoi Codicum, inter quos principem loeum
iil judicare pussis, prxslileiiine prnrsus nou
diflicile obtinet codex saneii Haximini Trevirensis , opt iua!
liitsselypis inandaiam, quain boc mudo i:i liominuni nota:, et velusiissimus ; ex quo prajscrliin suerate
inanus devenisse. Kcnlior, si nnn in uno bujus ope- aiideu me pr.xclarum boc opus, ha id exiguo ballieai
ns ternione supra mille et qniuqnagiiua eriata ile- pariter el Angbcans Histori;e eiiiolumenio aique
prehenderim; ct plus negoiii fortasse nobis iu resti- ornamento, ad ipsius anctoris lnentcm priinxvo su >

lueudo,quain auciori inrondcndn fuerit. > Nniari hic niiori reslitiiisse.

piiiainus Ediiioiiem \rgentiuensera anni 1514, cujus De ralionc seribcndi moneo, ubique retinuissc me
exciinJar superesi in tiiblioiheca icipublicx Au- cx Codi. c Trevirensi bonaj nnlx, ae perv.-tiisto, an-
gusianx; quaiu Ediliooem quia ipsi non vidiinus , lii|iiariam pingeuJi formam, quia ex Bedae ipsius
Cravii relatu nosse sit modo saiis. Sed |iomerai uieiite atque iugenio profeciam esse nou dubilavi,
Cravius in Imc Redx opere expurgaudo juvari Edi- r uempe iu vocibus, Gaius, reverentissimus iuluinina- ,

lioue 1'aiisicnsi auni 1544, per Franris inn Jame- re , Uriuania, adserlio, adiesiaiio, adiccre, uordan
tiiiin, qui primus cnllecta l(t"l;e opera iribus lomis liyuibronim, adlali conlisx, inlisac
,
adsisleie , ,

in vulgU8 emisit. Ilacieiuis ergo Ai>g!>eana liedx iulusus, inruptio adlaturus, cunlocarunt adccle-
, ,

Hislona triplici in siaiu luicm aspexii. Priinum so- rauli, Scotti, conroderet, conlapsus, ini.itus, ad-
la , Argentnrati 1514, Antuerpix 15.0, in pai.o fo- sumplo adseriiones , adplicavii, adscnutio, ad-
,

lio , Colonix 1601, iii-IG, elCatiiabrigix Anglosaxo-
niia, iu-folio, liji». cuin veisione Anglicana Aliredi
regis. Secundo prodi.l cnm ve.usiiorihus atiquol re-
ii iii Ltritanuicaruiii Sciiploribus, Heidelbergx, lyp.s
Counuelini, in-foJin, 1- 8/, eujus ipsius Edilionis plu-
rnna excmplaria* Renaius Potelerius , Lugdanensis
lypogr iplms , mutala prhna p.gina, eodem anini
1587, Lugiluui a se procusa e-se meii.iius e-t su.i-
que ipsius iintnine vcniim exposuit : quarc , liujus
aiim Kditioiiem Lugduiienscm ab Heidelbergensi
tliversam fruslra recensueris. Terlio deniipie prodiil
Auglicaua Bedat llistoria, cmn aliis ejus operibus,
1'ansiis, per Jainetiuiii, lomis tribus, auuo 1511. Ibi-
propinquare, intelleguni, intellegeuiia , adplicnii,
adOigunl, adgre-aiis, inliciia, adseusum, aJseJn,
adllicliunes, adsurgere, iulustravii, exspectatis, sup-
pnsitis, idolairia, supplantaiiu , inleceliris, exsolva-
nius, adquirure, Dnruvernensis, neglegentia, utilli-
iiiiis, exsecreiur, proicere , conieinlus, retiemitts,
aquilonalis, Hrufensis, Agilberetu^, Cutbnerctus, ei
, simi ia inulia; quae non ideo ex ilio sancii Uaximiui
Tievircnsis iuanuseripto Codiee expr. ssiiiius, til e.
iu usus eoinuiuiies inveliereinus ; sed ne a iiieiilo
aberrareiniis doctissimi Uedx, cujus banc luisse
senbeiidi forinaiu uou possiiinus Jublare.

DE E\I)EM HISTOHLA SMITII MOMTUM.

Danuis iii , lecior, tibi Historiam ecclesiasiicam 1) grapbieis scaiet, ciassi> vero eis , adeoque nuttiui

jain iilim sxpissiine variis in locis procusaiii. Anti- penculi; de cxiero a Codice saiis antiquu facla «sso
qiiissima aique prima omnium iiiinressio iaeia esi iu videtur. Conveuit euini cum oplnnis Ms, iu prnprii»
capiiulis inuliisquo variis leeiionilius.
iuclyta eivilale Argeuiineiisi anno millesimu quin- iiiuniiiibus , ,

i;riiiesiiiio. II non projiii sulniii ,

c vero npus liinc Seeiindo prodiil uua cinn supndictis lliStOrilS "i im-
ned nna eum svholasiiea llismria Petn Trecensis, peiiali oppidu llagenaw ann.i uiil es.nii quinji llle-
ait.is Coinesioris, et ecclesiasiica Historia Eusebii per siiuu eextu , accuranlc lleiirico Gran inini incula;
liiilinum enin addilionn Rulmi. Ediiinnera islam pa- t|ui lainen priorem Ediiinnein iuictorilaw alicujus
iri ini n mppedilavii vir clarissimus Joannes iiatie- ins. Cudicis emendasse aui castigasse non vid«tur,
aiLliiJiaconu» Erroribus ijtjiu- seJ auljiinuiiJo ist.i ii vciujliui de uovo prucudissc
lev Caiiliuricusis<

Ib BEI>/£ VENEHABILIS Pltl.SBVIEUI OPEKLWI PARS
lluius impressinnis mihi copiamex bibliolheca
feeil
rnilegii Chrisii Canlabrigiae vir celelierrimus aimie
«iitiquilalum <>mne senus per lis-imus Tlioinas Iti-
kerus, S. T. B., queni ob praeripuam eju- er«a me
benevolentiam alque honoris causa nomino. Poslea
liacc ipsa Baeriae hisloria lypis mandata esl
Aniverpia», Lovanii 1566, Heidelbeniae el Liigdnni
1587, Cnloniac 1601; inter caetera eliam rj-isoVni
aucii.ns opera Parisiis per Jametium an'.o (514,
il.hlem quoque anno 1551, Basile.e iiem per Joauiiein
llertraginm 1503, denique Cnioniae per Antonium
Hierat Ibli. lis vernnmnibus castigatinrEdilin onera
rt studio Ahrahami Whelnci Canlabrigia? anno 1614
Laiine t-l Saxonice prodiil. Lanniiin aulem lextiiin
vir dnclissiuitis ad lidem irium Codicuin m«s. edidit,
ei coinmenlalinnibiis longinribus I rn liistoricis quam
ecclesiasticis illustravil. Opus sane omui laude ili-
gnum sed nrc omnilius numeris absolntiiiii , imo
. veri-iuiile videuir huncipsuin Codieem eodem annn,
nec paucis nec levibus vitiis labnrans. Prcxliii lan-
Wein l.aiine anno 16X1. Parisiis aucmr nnsler emen-
dalior sludin Pelri Franeisci Chillle ii socieiatis Jesu
presbyieri, imo, si ipsi erudilissimo Eilitori credas,
einendalis-ima, ope manuscriploruni aliquni Codi-
cum, inler qnos prinri|iem locum nhlinet Cndex
tancli alaxiiiimi Trcvirensis , optimai notv et vetu-
stissimus, ul evidentissiiue probat Chilfleiiiii et scri-
bendi raiione peranliqua , quam Codex ille retmiiii.
I\ec tamen haec impressin penitus illinns, ul abnnde
co sf.ilnt alicni nd iin >m nosiras Kdiiinuis paginani
ciilinii titii nti, ubi Clnlflciii spbalmata pnecipue
iiiiiuiliir.
Iiaque viris doctrina conspicuis Tisum est non uti-
leni uiodo, s»tl et ferme necessariam esse novaiii
l:.ic i.e Editionem. Id crgo oneris sibi priinum im-
pnsuil vircl. Thonias Cali us, S. T. P., nnn ila pri-
di-m decanns Lbnracensis , qui quampluriinos al os
lu toticos tuui tum Anglicanos publici
llriiiaiiicns
juris faciendo de palria sua olun fueral optime me-
rilus. Posiquaiu vero niulios mss. Codices Cnfllulis-
ei, iioiii.ull imiiii: noias atque coiimeniationes col-
iegissel, aliis, credo, negotiis implicilus. onus delre-
f.tavit, idque suseipere meo palri persuasii, quocuoi
vir ideni celeberriums pro singulari sua liiiiuaiiilale
varias li ciiones el Joeii-sun.is nbservationes cotnniu-
niiavii. Tandetn igitnr pater id labnris subiil , el ut
Kdili.iiiein siiam priurum mendis ac vitiis expurga-
ret , in in-s. Cndicibus exquireudis el coinparainiis
n.iiliiitn ilcMnlavit. et vel sua »el auiicnruin induslria
oniues, quns iu liriiannicis lnblioibecis inreiiire po-
tun, accurale conluhl. Hinc tnfiniia variarum leeiio-
• i mole ubrulus, necessarium duxil ut ralionem
idtquam exrugitarel. qua tam gravi ouere se tevare
possel. El ijiudi-m observans inultos Codices esse in-
lerioris et a latis et notae, ei qno nuperiores fuerint,
ro et leelionum et erroruni pleuinres, recngnoscens
t|iioi|ne hos ex anliquioribus tuisse descripios, lectio-
nes illiro recenliorum Codicum prorsus nibih ba-
butl, ct in coufereudus alii|iiol anlii|iiissiinus uiaxiuie
iiiciiliuiu
Codex iii-. oiiiuium vetu-lissimus non iia pridem
crai penes egregiom illum liiterarum fauinrein Jo^n-
Mem Moruin episeopum nii|ier Elieiisem, budieque in
bibliotbeea regta Cantabiigix' asservalur, anliquiuri-
bus liilerts Anglo-Saxonicis exaraius circa aiiiiuiii
iol posi nostii aurluris obituin 6ecunduiu, ul palel
ex qinbusdain nolults chronolo.icis ad calceni libri
posins, quae in hunt aniium concurruni. Ilis auicin
rerbis scribuntur,
i Aiiuti iixlvu Ida regnare ccepit a quo regalis
bordanliymliionim prosapia origiuem lenel el xli
(i) Vide cjUi Catalogum librurum Septeiilrionalium, p. 288.
,
IV. — IIJSroitlCA. •0
A aunos regno permansil. Pnst hunc Glappa ao-
in i
iiuin. A.lda vin, Ae.lilric t\, Theodric vn, Friduuald
vi, llussa vti , Aedilliiri v\tv, Aeduini \vn , OsusM
ix, Osuiu ixviit Ecgfi id \v Aldiria xx , Osreu XI,
, .
Cnuired i, Osric II, Ceoiuulf vui.
anno 1550 r Baplizavii Pauinus auie an. cxi.
< Eclipsis anle an. lxxiii.
t Pen.la tnoritiir anle an. lxxix.
< Pugn.i Ecgfiiili ante an. t.xin.
< Aelfoini aute an. i.vm.
< Moiiasleriuiii ei liuraem.inda anlean. uttv.
i Coinel.e vis:c amean. vin.
< Endem an. Paier Ecgberel transivit ad Chri-
< sluni.
< Angli iu Itrittania anle an. Gcxcn. >
Hisce pcne omnibiis in anntiiu 757 concurrenlibus,
cl. Wanleio (a) in Mss. Anglo-Savnuicis versatissniio
Ceoluullo adhuc reguanie, seu saliem anle Eadbercli
g inauguraiioncm duobus quoque aunis post Baedae
.
obiiutu , in Wiremulheusi iiionaslerio fuisse scri-
piiim. A.ide qunJ manus bujusre Codicis boue con-
venii cmn evemplari Pastoralis Gregorii llagni pap;u,
quol Willibaldus diaconus scripsit, boeest, inter
an. 731, quo diaconatum su-cepii, eian. 74D, iu .|uo
creaius luii presbyier. Onvenit qunque cnin aliis in-
duhnaix vemstatis el libris ei diniomaiiiMs, praeci-
pue cuin Valdharii Liindnnieiisis autistitis epi-
ili.i
slola ad llerctiialilum archiepiscnpuin , quam in
appi-ndice, nuui. 2i excudimus. Prnbabile est Codi-
cem osi paucns ab ejus scripiinne jiiiios in Galliaut
,
luisse asportalum; ciei >. euuit liabeniur distinctio
nes , eiiiendaliones, elc, ab bomine Gallo exarate,
qui tegre uiauiiin Anglo-Saxonicaiu legebat ; et lioi
qitiilein ajnoutioues in mauu Gallica pas^itu occur-
reutes ctrca iniiium libri iiongeutis fere abbinc annis
scripiae videulnr. Deniqne ad calccni quoque boc
scribilur : < lleui ex Uecrelis papae Grcgorn Jnnioris
qui nunc Koruaiiain calboltcani regil malrcin Eccle-
C
siatn. » II c autem Giegorius videlur intclligi ter-
lius, qui Gregurio secundo in pnnlilicatu sutcessii.
antio 751 , el iiiurliius est annu 741. In Gallia cou-
servaius luii btc Codex saiis diligenier usque ad
coiiclusioneui fosderis miti inter Gulielintiin Magnu3
Brilaniiix regem et Liidovicum regem Chrisliaiussi-
iiiuiii apud ltyswiLr.11111; cutn vir quidam dociisM-
museumcum inullis ains CoJicibus ranssimis lam
Gra-cis quatn Laiinis publica auciiuue emerit, et eos
otiines adiiiodum reveietnlo dominn poasessori veu-
dtdeni. lluc auiem xsuir.Aiov aiiiiquiiale veneranda,
auciuiilate inaxima, hde oplima aique certissima, ex
ipso li.icd.e autograpbu, in tpso inunasterio ubi Bae-
da llistoriam eomposail ui vide ur, deseripiuiii, ,
palri meo episcopus ille pliilobiblus ulendum prae-
buil. Hii.id quidem bis SUiuma cura cnin Chilfletiana
Edtiionc collatum ad verlitiui a uubis imprimitur.
Patn ctniii religio fu 1 de Codicis tatti aduiiraudj; vc-
tuslalis lide, msi uln liliraiinni lalsu scripsisse apetle
D deprelienditur , vel aliqnaiilulum dccederc. >eque
iuiiiierilu duubus eiiim Godicibuj qui Saxonicis lit-
; ,
teris exarauiur, et iu Cotloniaua bibli.itlieca asser-
v.ml.ir ,7 ibenui, C. 2, A. \i), et teiliu quoque in
bibliolbeca regia ante .Niirm.iiiiiic.ini conquisilioueui,
ul videlur, scripto, cum eo una comparalis, in pro-
prns nominiuus, antiqu.i roces compositas seribeudi
inetliodo, et in uiniiibiis fcie adeo conveniunt; et iu
lectiooibus arieo nugaloriis, iisque paucis, diffcruui
ul nulta lattu oiiiiiiiio esset, cur texlus ex Huriauu
Codice optiine cousutuius »d tautttlum luutaieiur.
 -

21 SECT. III.— IN IIISTORIAM ECCLESIASTICAM BEDJE PK/EFATIO.

2$efci* prafatto.
(Smilh Hisl. eccles. Angjir .)

a
GLORIOSISSIMO HEGI CEOLULPHO
BAEDA FAMULUS CHRISTI ET PRESBYTER.

llislor atn gcniis Anglorum ecdesiaslicani quam A in ipsa CsnloaTinrum provincia vel eliam in eooti
«wper edideram, libentissime libi desiikranti , rev, gni» eidem [ At., rjusilem ] rrgiouibos a diteiiiults
ei iirius ad legendum ao probandum iransmisi , el be«li papae Gregorii gesla fuere, vel monimenlis liie-
nnnc ad ir.inscribendum ac plenius ex lempote me- rarum vel senlnrum traditione cn*noverat et Al : [

diiandum retransmitto; satisque studiiim tuae since- om. et] ea milii de his qnx memmia digua videban-
riiaiis amplcclor, quo iioii 6olom audiendis Scriplurx lur per religiosum Londnniensis Ecclesix '
,
presl.v
l> sancix verbls aurein tedulns accommorfas , verum lerum Nolhelmt-m, sive lileris manrfata sive
ipsius
e'.iain noscendis priorum gestis sive dkiis et inaxime Notlielmi viva voce referenda, transmisii. Qui
*jde-
nosirx geiitisvirorum illtistriuro, euram vigitaulerim- licei NiHlielmus posiea Romani veuiens,
nonnnltas
pendis. Sive eniin liistoila de bor.is boua referat, ad ibi beaii Gregorii papx simul el aliorum pontilicum
imitanilum bonum auditor soliicilus Insligalur; seu eplstolas perscrulaio ejusdeai sanctx Ecclesix Ro-
,

mala commemoret de pravis, nihiloniinus religiosos manx scrinio permissu s ejus qui nunc ipsi Ecclesix

ac pius nuditor sive ieclor devitando quod noxinm prxest Giegorii pontificis, mvenil, revcrsusque no-
est ac perversum , ipsc soltertius ad exsequenda ea bis nostr* flisiorix iuserendas, cum concilio prxfaii
qnx bona ac Deo digua esse cognnverit acreiirfilnr. Albini rever«missimi Palris adlulit. A principio ila-
ijnod ipsum tu quoque vrgitaniistime d.n pre'ienileiis, g qoe voluminis bujus mque ad tempus quogens An-
llisloriam niemoratam in notiiiam tibi siinul<|ue eis glorum fidem Cbrisli percepit, ex priorum mjxime
i|iiibus le reg 'iidia divina prxferit auctorilas , ob scriptis biec inde colleciis ca qux promeremus \Al.
generalis curam saluiis laiius c propalari rfesideras. promcmns] didiciinns. Exinde atitem ust-tte ad lem-
II t aulem in liis qux srripsi , vel libi [ Al. add. ma- pora praiseniia, qus in Ecclesia Canluariorum per
gnanime rex ] vel cxteris auditoribus sive lecioribus discipulos beati papse Gregorii sive successores eo-
Jnjjus H slorix occasionem dubitandi sulitraliam, qui- rum vel sub quibus regibus gesia sint , memoraii ali-
lius lix'c maxime auctoiibus didicerim breviler imi- baiis Albni indnstria Notlielino, ul diximus, perfe-
ciare curabo. renle eognovimus. Qui tiiam h provinci* Orieiilalnim
Atictor ante omnes atque arfjutor opusculi hnjus simtil cl Occidenlalium ' Satoiitim nec non ei Orien-
< Albinusabba reverentissiniiis [AL, abbas reveren- laliuin Angloriim atque Nordaiiliviiibrorutn, aquibus
dis-imus ] vir per omnia doctissinius extilil; qui in prxsulibus vel quorum tempore regum gratiam Evau-
Ecclesia Cantuariorum a bealx memorix Theodoro gelii prrceferiut, nounula niiUi ei parte prodide-
archiepiscoi o ci Hadriauo abbale viris venerabilibus ruRt. Denique liortatu praecipue ipsius Albiui ut h<>c
al|uc emdilissiniis * insUiulus, diligenler omuia iju.e opus adgredi anderem provocatus sum. Sed ei Daui-
Ceoltmifo. Nnrd.inliymlirorum . scil., regi , de Q p| ' : '« erroris monitum bic esio Noilielmum Luudo-
quo vide Hist.. v, 24. A'ius aiit. in fiiit rjusdnii no- niensis Ecclesi:e presliylenim laiitiini fui«se, Canltia-
inuiis ri-x Occid. Sixonum, a. D. 527; alius Mercio- rirnsis autein episcopuui, a. 7o°i, ultra Uedan.c llis-
ruin a. 8I9. toriat lerniinum.
b Sanclce. Codd. vulg., sacrte, decepli abbrevia- « Kjus qui nune... Gregorii. Pleriquo hic Cregoriuni
tura Mss. Seciindum inielligunt, cujus aelus in GermanM ad
c
Propatari. Codd. vulg. , propayari , cnrrigeilles lidein cooverlendis, et cuatudia liiblintliecx pnnlifici.e
scilicel auctorem. ai.U! ipsum (Kiiitilii aiinn auclorilius argumenlo fue-
'
Siriptores sumini nominis, Karoiiius,
Albimif. ruiit, ut epistolas
perscruiandi licenlia iNoilielmn
Coiilius, imo el Lt-landus ips<>, coiifiinduut liutic Al- coiicessa, ab illo pontiHce petereinr. Sed tHniporni
liiiuui (Min Flaccn Alliino, alias Alcuiuo, cmii laiuen raiio nullatenus aiimiiiii. Oliiu eiiim CregorittS S«-
ilie, intcgro (ere s*culn inferior, discipulus Ecgbereli cundus 17 Januarii, a. 751 eique in ponlincatu suc-
,

archiepiscopi Ebor., obiit abbas Turon. a. 80i; lnc cessil Cregorius lerlius 22 Februard ejntdem amii.
aiiie .I discipnlus Tbeodori archiepisc»pi, rt Hadiiaui Keda autcill deriina? .tn-i Junti sequeiilts meminil ad
abbatis Cantuar. obiii ipseabbas Canluar a. 712. Ad (Oiisecialiiiuem Taluvini, llist. v, 21. Pr*fatiiineiu
liuiic AlbinuinBeda deauxilii accepii beneflcio epislo- igilur lianc Ccolunlfo uon uisi posl lilirum absolu-
lam scrip».*., quam vide sno ' . Iiiiii Iransniillens, iino posl rccugnituin relraiisinil-
• Imlilulut, diligenter. ChifO., institutvt diligtnler. leus, clausulam hiuc iempoie Gregoru lertii sctipsn,
Sic posuit coinina posl diligenier, coiiimodius, ut ipsi euiuque hic puniiiicem designat.
videbatur, ad seiisum, sed eontra styium auctoris 1'rovincia?. D>- proviiiciarum Saionicaruni litiit-
t Pretbgierum.
Auclor llislnriac de Auliq. Briti. D i bus, vide appendicem , n. 2.
Eccl. appelial Nolbelinum Lundonieiisis Ecclesiae epi- ' Siixotuifii, Vuigg. Stumum pobi OrieniaUum pa
>cnpiiiii, lcvi qtiidem lapsu, scd • uiu inde mnlevolis iiiinl.
i|uibiisd.iiu occjsio CtfUsuiX dau fucrit, cl Wlicloco
 ;

S5 BED.£ YEMERACILIS PRE?CYTER1 OPERLM PARS IV. — IIISTORICA. 24

be! [At., Dsoie! qaoqoe] reverentissimus Occidema- A exrepti.- bis quas per meipsnm norse poieram. Iiiut
lium Savoouin episeoptts qui nunc usque snperest, qua? oouiKtim, qnod ea qur ile sanclissimo Paire et
•amlfa nvhi de HisUtria eeelesiastica provincia? ip- antistiie Cudbercto vcl in hoe volumine Tel in libelbi
sius rinmi et proxima illi Auslralium Saionum nec Gestoruin ipsius conscripsi, partim ex eis quaa de illo
! r. et Vertx insui.p, literis mandjta declaravil. Qua- prius a fratrihus Eeclesia?. Lindisfarnensis scripta re-
)i:or lero per 'ileriiiiw Geidi ei * Cejdia re -- o- peri ad-umpsi siinpliciler fidem Historia? (juaii! legc-
sorum drisli sacerdotum, vel provincia Mereiorum bam.iccnmm.dans, partiui vero eaquTceriissima lidi--

ad 6^ - q.iam nou noveral, perveneril, vel pro- lium virnrum adiestalione per t>
me ipse cognoscere
Tinti; Oriegtaiium Saxonum li ieni qitam o!im exsulfla- polui sollerter adjicere curavi. Leclorenique suppii-
ve— l. recuperaveri:. qualis eliam ip?oniiiiPalruniviia ci:er obsecro, ut si qiia in liis qtia? scripsimus aliter
teJ oti"iis eititeril, diligenter a frairil-us HMoasterii quain se veritas habei posiia reperent, non lioc nobis
qiiodabipsiscondittiinUeslingaeueognoininalur, ag.io- imputet qui, quod [AL, quae] vera lex hisioria? est,
virr.us. Porro in pra i ireil Orienui.um Anglorum quse simpliciler ea qu.r f.nna vulganle coliegimus ad in-
berial gesta eceiesisstica. partiiu ex scripiis vel tradi -
Etracl dnem posleriutis lileris mandare stodiiiraus.
lione prionim, p2r.ini reverentissimi abb .lis Esi leUtio- c
Pra?lerea omnes ad quos ha?e eadem Hii-loria
oe eomperimos. Atveroin provincia Lindissiqux sinl B pervenire poierit BOStrat nalionis legenles sive au-
pesu erga CJem Christi, qnffve successio sacerdoulis dientes stipplicner precoi, tit pro meis infirmiiaiibus
cx:iteril, ve! lileris revereuiissinii Am.stiiis Cyniber- et meuiis et corporis apud >upernaui ' clementuin
eti, velaliorum tdeliutn virorum viva voce didicimus. sapius intervenire meminerinl; et in suis quique
Quae aulem in ^ordanhvnibrurum provincia ex qoo provinciis baoc mihi suae remonerationis vicem re-
teropore fidem Cbristi perceperunt usqoe ad pnesens pendant, ul qui de singulis provinciis sive lni is su-
per diversas regiones in Ecelesia sint acta, noo uno blimioribus qnx iner.ior.ilu digna atque incolis gr.ita
quolibet auc;ore, sed Cdeli innumeroru u lesiura qui cred.deram diligenler adnotare curavi, apud uuiiiCi
ti i c scire vel meminisse poteraot ads<nione cognovi, fructiim pi.c inlerce^sionis inveniain.

• CtcJua. A 1
.. Cecddce; sed de ooslra lectione scriba pra? o< ulis Exemplar primirvum cui ronmdi-
vi'!. !: .«!. iv, 2, 5. core nun au>us e^l, sed liierunt fone alia qtnbus
b Mt ipu. me
iptum. S-'d de nosln forre-
Al., eliain tunc lemporis uioreiii gerebal. Sus|ien>o igi-
cticnc v td. liedam
ier .raliniie Hi-l. v, 25. ia tur judii io clausulaiii ad pr.esens repo»uit, ubi ne=-
* 1'nrlerea cn.net. l>iu mirabar un.le lc.t C"d ce» gletla .lebinc jacens, oinnibus qui btinc Ms. seqmo-
luuc i Ijusu! !ii poneren. iu li»e llisioria? cnntra op- nbus savcuiis exsciipseruni, errandi occnsionein de-
ti-iu Kvein. S sccedeus taudein jJ Ms. Cnt- I
dil.
i iaimm I. iineii li.iiuin lio: co reii. luui, el cau- l< "• Clemenliam, CbifG. solus, palriam.
sl1.iii in obscuio ad lineiu libri iiiseiUin. Iljbuil C

BEDJE VENERABILIS PRESBYTERI

ANGLO-SAXONIS

HISTORIA ECCLESLASTIGA.
(Smilh Historlca ecclesiasi.ica Angliona.)

LIBER PBIMUS.
CAMT 1'RIMLM. D diver?orum proinontoiiorum trac^ibus, quibus efflei-

Di utu Dntlania: zel lliiernia:, H pritcit carum lur ut circuilus ejus h quadrajies onies septuag nia
incoiit. quini|ue inilia compleat. Ilabet a Meridie Galliui]
• Briilania Oceani insula, cui qnor.dam Aibion Beigicam, eojas proximinn liins transmeantibus ape-
iiomeii fuil, inter Septentrionem el Occidenlem lo- rit civitas qua» dicitur f
Rutubi ponns, a genie An-
cata esi, Geraams, Ciil.a;, Hispania?., maximis glomm nune corrnple Replaraestir vocaia, inleriio-
j.ie pa-libus muiio ir:'.erva!lo adversa. Q'ia? per si;o mari a * Gesscriaco Morinnrum geniis litore

mmmm octingenia in [i.-reim ior.ga, !aiii.iJ:i b proiimo, trajectu milium quiniuaginia . sive, ul
bjL-et in. iia docenta, excejtis duntaxat prolixioribus '
q iJarn scripsere, f stadiorum quaurigentorum quin-
• BriNw. Hanc de«cripiionem excerpsit Beda e nelm. et alirs. Ruoici.yn. hmlie Piichbiirough.
i •
s auri.nbus ;
prxcipue vero e P.inio, Soiino, Mriac*. Quod nunc Btinoiiia. Tabb. Peut.
I.-
i ' Mmhurwtm. ens Gailia? a Neoporto ad EjUtpu-
<

:i.; seiinjenu mili .ria. las porrecu, adjuncio f rte Pago Pocttiro.
'-
l.v.t.c". . cr;u». Ariloii.
Itin. Kitapas; Inscriptio I Quidam icnpsere. Dia Cassius scilicel, el Aniu-
5 <si. Javeoalis Battelii, Ripwia ninns.
.
| . Bciias u.mpore, Reptacaesiir; M b .- i StaJ. ccccl. Mil!c pjssus qjiiiquagima scx.
85 SKCT. III. — IIISTOB.I A ECCLESIASTCCA. 2<J

quaginta. A tergn riiiiem, unde Oceano intiniio paiet, A lex divina sciipta esi , quinque genlinm linguis,
Urcadas insirias habct. uii.iin eamdemque summae veritatis et vera; subtuni-

Upima [AL, 0|iliin.i] frugibus alque arhoribns in- laiis scicnliam scrutatur et conliieinr, Angloruai, vi-
snla, et alcndis apla peeoribus acjumentis; vineas delicet, Britlonum, Scotiorum, Piclorum et L.iiiuo-

cliam quihusdam in locis germinans : sed et avium rum, qu.e niediialloii.: Scriplurariiin c;eleris ommbus
lerax lcrra marique generis iliversi. Fluviis quoque est facta comraunis. In piimis autem hxc iusnla
inulimn piscosis, ac funtibus praclara cnpiosis, ct Briltones soliim a quibus noiuen acccpit , iucolas
c
qnidcm prxcipue i-sirin abundat et anguilla. Ca- babiiil, qui de tractu Annoiicano, ul ferlur, Bril-

piunlur autem sajpissime c( vituli marini et delplii- laniam advecti, Australes sibi parics illius viudi-
ucs, neciion et ballena: : cxceptis variorum geueri- carunt.

Ims conchyliorum; in quibus sunt el niuscula?, qui- Lt cum plurimam insula? parlcm, incipientes ab
bns inclusam s.epe inarRaritam, omnis quidcm colo- Austrn, pnssedissent, couiigit geiitem Piciorum do
ris optimam inveniunt, id est, et rubicundi, et pur- <t Scythia, ut perhibent, longis navibus non niulus
puiei, et jacinlini ct prasini, sed maxime candidi. Oceaniun ingressam, circumagente flalu ventoruni,
Sunt et cochlex satis siiperque abundantes, qiiibus cxtra fiues omnes Brittanix llibcruiain pervenisse,

linciura coccinei coloris conlicitur, cujus rubor pul- B ejusque Scplenlrionales oras intrasse, atque invenia
clierrimus nnllo unquam solis ardore, nulla valet ibi geute Scnlioriim, sibi quoque iu parlibus illins

pluviarum injuria pallescere; sed quo vcttislior est, sedes petissc, nec inpeirare potuisse. Esi autem Hi-

eo solet esse venuslior. Ilabet fontes salinarum, lia- bernia insula omnium posl Briltaniam niaxima, ad

bel et footcs calidos, et cx eis fluvios balnearmn ca- Ocridentem quidem Brittania: siia ; sed sicut conirj
lid.irnm mnni aelaii et sexui per distincta loca juxta Aquilonem ea brcvior, ita in Meridiem se trans ilbus
smnn cuique modtim accommodos. Aqua cnim (ut fines plurimum protendens, usque contra llispanre
• sanrlus Dasilius dicil) lervidam qnalitatem recipit, Septentrionalia, quamvis magno xqunrc interjaccnte
quinn per certa quxdam metalla transcurrit, et fit pervcnit. Ad bauc ergo usque pervenienies navigio
noii solum calida, sed el ardcns. Qux eliam venis Picti, ul diximus, peticrunt in ea sibl quoque sedes
nieiallorum, scris, ferri, ct plumbi et argenti foe- et babitationem donari. Respondebini Scotli, quia

cunda, giguil et lapidem gagatem plurimum opti- non ambos eos caperet insula, sed possumus, in-

miimqtic : est auiem tiigrogcmmeiis et ardens igni qiiinnt, salubre vobis dare consilium quid agere va-
admolus, incensus serpentes fugat, adlritu calefactus leatis. Novimus insulam aliatn essc non procul a
adplicitadetiuet a/que uisuccinum. Erat elcivitatibus ,,
nosira, coulra orium solis, quam sxpc lucidiorihus
quondam h viginti et octn nobilissimis iusignila, diehus de longe aspicere solemus. Hanc adire si

prxter casiella innumera, qux el ipsa inuris, turri- vultis, babitabilem vobis Faccre v.dctis: vcl si qui re-
Ihis, porlis, ac seris erant instructa firmissimis. stiterit, nobis ausiliariis utimiiii. Itaque peienies
Ct quia prope sul» ipso Septentrionali vertice Rrillaniam Picti, habilare per Septcntrionales iu-

mundi jacct, lucidas xstale uoctes habct ita ut ;

6ii|;e parles coepcruiit, nam Aiislrina \Al., Auslrinas]
inedio sxpe lempore noctis in quxstionein veuiat Brilloiies oceiipaverant. Cumque uxores Picli nnn

intuenlibus, utrum crepusciilum adhuc pernianeat babeiitcs pcierenl a Scollis , ea soliim condilione
ve-periiiium, an jam advenerit maiutiniim, uipote dare consenserunt, ut ubi res pervcnirel iu duhium,
nocturno sole non longe sub terris ad Orientem Bo- magis de fcminea regiim prosapia, quam de mascu-
rcales per plagas redeunte : unde cliam plurimx liua regein sibi eligerenl : quod usque bodie apud
Piclos eonsial esse scrvaliim.
loiigiiudiiiis babet dies xstate, sicut et noetes contra
in bruiiia, sole iiimirum tunc Lybicas in partes se-
• Procedenie aiilem teinpore Brillania p.isl [Al.,

eedente, id esi, borarum decein ct octo plurimx prxter] liriltones et Pictos, lcrtiain Scoiloruui na-
:

item brevitatis noeles xslate ct dies habet in bruma, lioncm in Pictorum parte rerepit ;
qui d.icc Reuda
boc est, sex solummodo a?quinoclialium bnrarnm dellibernia progressi, vel amiciiia vcl ferro sibimel
:
q
ciiih in Aniienia, Uacedunia, Italia, cxterisque ejus- inler eos sedesquas bactenus babeul, vindicarunt:
dem linex re^iunibus longissima dies sive nox quiu- a quo videticel ducc usque Imdic f Dalrcudini vo
decim, brevissima iinvem complcat bnras. cantur, nam lingna eorum daal partem signifieat.

Haec in prxsenli, juxt.i iuimerum librorum quibus Hibcrnia auiem ri laliludine sui stalus, et saluhri-

" S. ISaiUius. Hexamer. Ilom. lerjarcns Scylhica vallis appellalur N.iiiiio.

iv. "h5u §£ *ui Otp-
Procedente lempore. Quandn Scotii prinium in
e
fJ'iTC'.U; IX fUTuXl.itV 7T01rJT>',T0C xaTa T<1V Ol£"-OO0V 7IOOO"-
)a6ou(ja, Britlaniam venerinl incertlim est lleda lamcii eo-
ir. T>jf uvrni tou xivoOvto; uixiu: ^U-jau yiv«-
;

riuii intioiluiii aute Bumauoriini lempora pniierv vi-

T'/i, i>i Ta 7to).)a, xai jrvif o'i5/;f.
iletur.
>'
Viginti rt o< tu civitalibus. l)e his vide append. n. 3.
c
Traelu Armoricano. Briltania minnre, qu;c Ar-
' Dulrcmtim. Noincn ex ipsa lliliernia allaliiin. uhi
mnre, idesl, Ad maie Uriltanix insulx ex adverso Dalrieda, bodie Rnni, Senlix dern.i* pioxima nl-
jaii-i. Porliu ir^is Ed», queiu lleila coiilracte Heu-
jacri.
d iiam appellai, sequiores bistoiici Bcuthcruin Hiijiis
Scythia. Prn ronrrsso babetnr licd;un bie Sey-
populi sedes in Srini.i his rcgiouibus cxleiidebaiur,
lliiam velle Cileriorem qnx Imdie Scandia dicitur,
Sueviain, Dauiam et LNorwegiam comjdectens. Quo Cantiera, Knapdaiia, Lnrna, A galhelia, el Braidal-
bin, iiii.i ciiiii ilisulis ailj.Krnlibus
si. ii.ii ei maie, palruc licngisli el Uriitauix m-
S7 ctD£ venlt.abilis rp.ESBwrm ora IV. — ffl 58

Bn.uui* faiigsiu». Jeir.de adversa lempenale correpius,

Ule, »c ItmM"» aervtin roul.tiin pra?s al, ^ B"»
ul r»;o iU n i (.lo»|iiain iiuluaua reiuaucjl; pluriaiaiu clas^is partein, ei non parvum nnineruiii
ita
r.n i.um equiiuro vero peue uraiietn disperdidii.
ueu o pni|.ier bieuieai aol fuwu tecel a-siale, aui ,

repti.e J< n Itegressus in Galliam, » legiones in llibfrna [Al., Ili-

»ijiu.« .ibncei jun.eatt» : nulluiti ibi >

..jtj , i u.;us vi>eie ser|>eus valeJt : lum sa?|-e illo kerataj ilimisii, acsexcentasnaves iiiriusqTiecommndi

uvn ul proiiuiaoie ier- fieri ini|»eravii quiltus itirum in Brillriniam primo

de Ui »Jltu serpeuies, :
i=i.i.-

ru i!»»i|Hi, udore aerts illiu»»Jueu fui-riol, iuler- veie Lransvectus, duni ipse in hoslem tum [A/. add.

ejni . quiu i-ouut ouin.a peoe qus de isdeni iti-u a iugemij eiereiw pergii, naves in ancboris sunles,

juL eooLra >ei«nuin valuil. Denique viduuu», qui- len.pesuiecorrepiar, vel conlisa» inler se, ve! areois

rodtcuiu qui iiilisx .

-- "it juiii et quilivs qtndra^inia pe-
bosdatn a Scrprnte pereus»'», ra«a folia :

rieruni caeiera: curn roagua difficurute reparat-e

tW lliberui» fueraul, ei ipsaiii rasuraoi aquje imtnis- ,

protuiti» uui v m >e- sunt. Caesari» equitauos primo congressu a BriiUnis

tvirn ac co4ui daiarn, i»:it>ui l.

ueni gn»>j>.l >, louuu iuQaii corpor s absumsisse ac v cius, ibi.|ue ' Labteous tribunus occisus esi : »e-

tejj&te l niore n. Di»e* tacli» ac inel u> iusula, nec ci» ui prxlio cum magno tuorum diserimine vicio»

Tineamm eii<r», pisciuin volucruni |ue, sed ei ier- IJriiunos iu fugam veriii : inde ad ilumen Tamesiui

Ti.niai eairr.ru mjmj venaiu iuiignis. Ilaec amem B (A/., Tamensimj « profeciut. In Itujus ulieriore ripa

prv.prie palria Scoilorurn esl : ab hjc egressi, ui di- CiSsobeUauno duce , imniens» bosUuro mtillitude

limus, lerum ia Br.lia.ia Briiu nilms ei lVlis i iiteJtrji, ripaiuque flunifus ac pene lotuin suii

geniem adJiJeruni. L»l autem s.uus mans [wrroaii- aqua vadum acoliseimis k suJibus pra^siru\eral:

ii'U«, qui antiquiius gealem Bnllonuin a I' ciis se- quarum vesitgia sudiuru ibideru u&quc bo.iie visun-

cernebat, qui ab Uceidenle m lerras longo spa- tur, el videiur inspeciantibas quod singulx earum
lk> erotnpii, u 1

i e»( civiia» Briuonum muuiiissiua ad oioduui huiiiani femoris gr..ssas, et circumfusai

usqoe Lodie quae v.vaiur • Alcluiili : ad rujus vile- plumbo immobililer erant ;n pru/uudum Qumitiis io-

lieet sinui parirni SepiemirlonalemSc.lli, qoos dni- lnx [Al. add. Iiareanlj : quod ubi a Rorr.auis depre-

tuu», adveoienle», tibi loeum paitix feceruni.

• iii ac vnaiuni e»i, tarbiri legionuui impcium
iion ferenies, silvis »e»e obJidere [A.I., abdiderej,
CAf1'T II.
unde crebris irruolionibus Rontanos {raviter »c
f_i BrUlemcm pr-.mn Romenvium fiain Jj.iui
cdsenl. < pe l.ifer.ituiii. Inierea TrinoTamum firmissima
Verum ea lent liriiunia hMM usque ad Caiuru civitas cum Audrogio duce dalis quadrj^iuU nbsi-
'

Juliuni < a-saren. ituccesia aique ineogniu fuil : qui 'l.bits Ci;an se^e de.iii [Al., dedidti] quoJ eiein- :

ab LitV condiu seiceniesimo nonagesimo C |.lum secuun urbes al:x complures in (osJus Rotna-
> lenio.anie vtro I. carnaiioni» Doir.inica? teinpus an- ii. rum vencruiii. lisdem demoasirainibjs , Cxsar
i o '
seiage»iiun, funeius gradu coit»ublus cuin J
Lu- J o|qiiJuiii Cjssobellauiii ioler duas paludes aiium,
cio Btbulo , dum eonlra Germanorum Ga.Iurumque tilileniu insuper silvarum mumtuin, MMMMtMM re-
gentcsqui Rlieno lantuiuQumineduiniehaniur, beilura b'is co.'ifer:.s>iiiium, unJ- in gratt pugna [.!/,, bello]
gererei, vei.il ad Mor no-, unde in Briiianiam pioii- cepit. Eiin Ca-sar a > liriuama reversus in Calliam,
- el breTissimus irai.siius est , cl MTiMH Mto p.i>tquain legiones in Ilit.erna misil, repenliuis bel-
rarii> alque acutarns circiler oclogmu |
raparati», litriiiii luniulubus und.que circuuiveinus ei cun&i-
iii Bnl-.at.iam irjusvehil.r, ubi a crl^ pnuiutn pu- cuius esi.

*
AUImith. 1'iiua otluiiiini liodi^ cnrrupie Dun- ,
s I niic ttt. Al. : profecltu etl, qnem uno lanium
l-jrioi, ari a Clu Jam Quvnun, ifil-. i-.^i l'e .*•I luce iuJu ku-.hm db..tm ferwmt.
ic-utpora, i. e. a 718. EjdNercio 11^^- N n iawkyMl». 6ut. A quibus vadum Covrv stakes juUa
1
Sud
el lieufo rr>ii 1'ieiorum deJ i», ll"ieoden. A. W>d, l^nibdeno ap^llalar. Quod vero OrOiius tra-
Laliiiii

l- r DaCOi fundilus deleia. Broinpion. uit fl.ivmiii, tinu iJiiUjtu loco iransmeabilem, in eo
C»p. II. Tnlum l.oc capnl el Orosio, VI, 9. erratuui essc cotisUt curii auciore» iudigenx toi ,

" \jJa Cai.-an canjecUins *uis «ubpfdiiavpriui, UreiK-

» Trrao Dr h < anuo nout.dunt quod nou re-pi-
lur.lij" Kinjiiiinaio, Cberiseiaiu Weliugiurdtam.
( ai ,n r ouni J. CJesarts tu BrilUiuaiti, »ed OMMta- , ,

yuiire net reperiiur Luec cl.usula iu Mss. Bedie. ^ed

uim ejii5 cnrti B bulo.
rttte AUredi retJN faraplir. iax.ad himc locmu Ot-osii.
S-ioQenm . tinum Be !a Or.^io aJ li lii, au-
Ili>c
Amjtet) 0. Maf.Juurjito Cjbt., B. (<., lib v. MamJu
1

nuni inpr li.c ruit o is aJ annuin Lrl. s c.iiuIiijl-.

in mulii> «ucibiiB repenlur, veromandui, CaniMnan-
ii

* Lkci.i liiLulus pJlreiu bibuil el liliutii Lucio», tltia. Maiidue»seJuut, M.udubn; etfarle Audrngio
i|ite vt-ro llarcu» fui .
currupiuui a Maudubrogio quod uirique iiomini pro-
* Ugionti. K\., UgionetiTei.rel iu: al., ux. vei iii. iitne .iccedil.
' L«»it«»u. y. Laberiu.- liru-, La^., B. G., I. v. Uppidum CcuobeUauiti. Verolaaiium fuiste pu-
I.abn-niis e .iiii > Czsi: e in Calliis relicius, inullis utur. b Jie S. Aiban:. iu ea regit.ae C.i»>ii, quorum
ibi iel.us gfili-. -iea aJ hMOM defetii, et 10111 1
tsar ii.euiiiul, el a qu.bus forie Cassobeliauuu»
<mi prj.i' Mundeu.-i (..enit. Lal>er.i auL
iii f.iuui m iiomeii accepit, »edes sujs habuerunl. Cjuas Ubulas
< .luiuni sibi «endicani, el lumuli eltain loctun usleti- 1ii;c C.i»t.'bellauiio et Aiidrngio assuerinl nosirates
«i 11. L ad 11. Slout j'.nl» Cbilliain. LeJa du<, ei Vel. bi-L..rci, vide ti lubet Galf. Mon. et Malli. Wesiiu.
< .[' ., ra;.i Lj.Htnuni, iJ >si, LaberMM, Md- » Unuunia. Al., Brilunis pro BnlUiititU, ei at>-
mmi juiu Ubej.j.iw jjJ iirojw: BliotTdui. lu-etijiiotit jinuioruin coJicuui.
29 SECT. III. - IIISTOniA ECCI.ESIASTICA. 30
CAPUT III. Abel ab Oriente in Ocrasum * triginta circiter miba
lll eamdcm tecumlus Rnmancrum Claudiut adien», pass- iiiii, ab Auslro in Itor am diiodecim, in Orienia-
(hcadwi etium intulitt Itnniaiio adjec^rii impcrio.
lilms suis pailibns mari sex niilium, in OccidenUli-
Sed ei V espasinnits ub en misiiij, Vectam quoque
iniutiim Rommiit sub lideril. bus irium a meridiano Briilaiiiz litnre diaians.
Ainm auieiii .ili Urbe condiia sepliugrntesimo nn- Succedens antem Claudio iu imperitim Nern, nibil
naeesinio * oeuvo Cuudms imperalor, ah Augustn omnino in re inililari ausus esi. Unde inier alia
qu.nlus, cupiens ulileni .1/. add. se] rcipuhlicaL- os- Rumani regni deirimeuta innomera Briltaniam pene

lenlare prilicipeill, bclluiit ubique el victoriam iiii- anii-it ;

uain » dtio soh eo nobilissima oppida illic c.i-

llrma- pta atque subversa sunl.

decnnque quac-ivii. Itaque expetlitionem iu

iiiam movil, quje exritata in lunviilium prnpier non CAPUT IV.

redbibilos ;.!/., reddilos] b traiisfu^as videbaiur. Vl Lucint Brillnnurum rex mittis ad Eteutlierum pa-
pam liueris Clirislianum te /ieri pelieril.
Transvectus iu iiisiilam esl, quatn neqne ante Jtilium
Annu ab lnc.11 iiatione Domiui cettlesiino qiiiuqua-
C.rsarem. c neqtte post euin quisqnam auire ansus
gesimo sexio Marcus Antoninus Verits, decimas
fuerai, ibique sine ullo prelin ac sanguinc inira pau-
quarlus ab AugusiO, regiiuin cum Aurelio Commodo
cissimos dies pluriinain insula; partem iu dedilinuem
B fr.itre susrcpit :
'•
qitnrtim tempnribus cnm Eleuihe-
reeepil. J Orcadas eiiain insuias ullra Pritumam iu
rus [Al., El. ulheriusj vir sanctus poutificalui Kuina-
Oceano pusius Roinano adjecit imperio, ac sexio
n.i: Ecclesi.e preessei, inisit ad eum Ltiiius Briua-
qitain pmfectus erat uicnse Komam rediit, lilioque
niaruui [ !/., Brilannoruiiij rex epistolani, obsecrans
suo Brillanici nomeii imposuil. Iloc auleut bellum
111 per ejus inaiidaium Cliristianus cfiicerelur : et
quarto imperii sui anno cnmplevil qui e-l annus ab
,
moi effeclmn piae posiulaiionis cunsecutus ost, sn-
lucarnaiione Dumini qiiadragesirous sexttts, " quo
scepumque lidem Briluui usqtieln lenipora Diocle-
etiani anno fames gravissiuia pcr Syriam facu est,
liaui principis inviulatam iiilegrauique quicia in pace
qu.e in Actibus aposlnlorum per propheUm Agahum
servabani.
pr.rdicu esse iiirinor.ii, ir. Ab eodem Clamlio Veepa- CAPUT V.
sianus, qui post Nerunein imperavit, in Briuaniam ( / Scverut receplam Urittania; pariem tallo a ealera
inissus, eliam Veclam iiisiil.ini llhtfinine pruximam dutinxeril.

a Meridie, lloman rniii diliuni subjugavit ;

qure ha- A11110 ab Incainaiioue Domuii ccniesiino '
oclufjc-

CAP. III. Iloc etiam capul Orosio debetur. mis regiu:e Hnadu-u'. Suetonius Uiuen Paulinus pio-
Oclcvo Par., iiomo ; Antw. el Cnl. Edd ,
vinciam restiiuit. Tacit.
h Quorum tcinporibm. Usquc ad
tepiimo. Chifflclius c.ins.ni agens Ms. sni Treve . hxc vefba Iteda
rensis, pm uoim anno slreime cenai, aliosque car- siiiuit eiordiinn hujus capiiis e» Ou .-m. iinn lameu

pit qiiml in t.ivuiu vel seplimum exlnlrani, cum ta- Oro-io iiiipui.iiaiii voliui diflii t,lu,' i.' qu r videlur
inen ceriuni sil lleruirum i bronnlogix propius ac- esse in annis Marci ei Comumdi iun p. ci Kleullieri
eedere, quam nouum. Cl mdii eipctliiinnem Beda »d poulilieis.Annns enim Urbis C. 9it. nueiii Orosius
quariuni imperii ejus annrin ponit, et ad annum assignat juuclo fralrum impeno, tcspcudet anim
Cbristi ib ; j iin veru bos# auitos ad anutini U. C. ap- Clinsn 101, in quo uiliil esl difllcullalis in epismU
laoies neccsse esi ul in annnm 797, vel 79s, incida- Lucii recis ad E^eulherum, imo ipse cst aouus io ijui
imis. Occisiis ennn est Cains 21 <lie Jan. a. U. C. Lusebius el Bi-da in Clironicis tle Iralriim uiiliu
con-
794, qui ». D. li respundel. Quarlus igilur Claudit sentiiiui, uuiavi ad locum. Setl Ueda hic m
sicut
giirccssnris aiuuis ali.niain partem anni U. C. 797 lliatuna, explicaus Oro-ii .rr.uu Urliis per aT.iin ln-
bal el, niaiimain vero 7l)S, i|ui aunu D. 40 cmivcnil, carnatiuuis, ad a. 911 alligtt a I5U, el lainen epi-lo-
< iquem omnes veteies Ueda: M.iimscripii clare ex- lam Lucii in eadein tumpura aduiilti posiulat. Qm-
bibeni. lius raiioiiibus id feceril iucerlum est, nec est quo<!
b Transfuqat. Siiclnnius nominat Adminium, Cali- in eis explicamijs iiiunuiii liasreauius. Snllicialobscr-
gula, 41, Dio Bericum, lib. i.x ubi lolam Claudiaiue. ; v.ire quud -irut Beda bic coiniiiiiuein, 11110 ei ,-u un
eipeililionis lusloriam fuse prcsequilur. ipsius ciirotmlugiaiti annis M iiti el Commodi an-
iu
' Neque pott eum quitquam. Angustus a. U. C. 727 ti.ip.it, iU 1 1 eaiiidcin in auuis Elcuiheri autiiipare
cnnlra Itrilannus in Calliam venit, sed ab oratoribus Inlelligeudus esl; Marci ei Cominodi iuiiiuin sicut
curuin pacatus, rediit. Pruximo anno arma in eosdem puuil 111 a. 15G, 1 liiiein m a. 107, sic etiani
1 eurum
iiicditaiitem umlus Canlalirici impcdieruiil. Til erius D Eleuthcri p uililicaiiiiii in anuis parallelis siatuiiiui
Itiniia peilem fere nunquain cxlulil. Caius Oceaiiuni voluit, ila ut ultimus Irali 11111 anniis cuui printo pon-
uniuiii invisit, elspolia ridicula rcdiuens triuiiipbum tihcis scmper convemai. lioc quidem Bedaiu voluisse
irustia quaesivit. palel ex reiapilnlaiione iu hujiis llisloria? flne, llbi
Oicadnt. Iluc nnllu modu concedit Tacitus lau- Kleulberum prxsulciu factuiu uicil a. 107. Quaiucuu-
riim liauc Agricohe suo propriam volens; stib cujus que i^uur ralionem adiniliamua, eadein erii Itt-.i.i: in
auspiciis impcranie deiiium Duiuiiiann , Komauain uirnque libru inteulio, uempe liuem iinpp. cum iuiiio
classcm incognilH ad id leiupus Orcadas instilas 111- piiiiMiu is componere. Cui mlul iieecs.se esi Coniniu-
veni-se etdoiuuisse. Sed cuin bclium Itriunuicuiu
aii, tluill I1I111111 bic iiiti.iilm rre, sieul uitilli leceiunl, sa-
teitipnribus Claudii, duce A. Plamio et vieloie per lis eiiini !•>! leiuporis m
frairuui imperio quo pussil.
mi aiiims coniiiiuoi liestum fuerii, non iinpoasibile 111 quidem debuil peragi huc rcgis cum Eleuthero>
cst quuil lnc de Onailibiis a Claudio receplis ex Eu- cummercmiii.
sebiu et Eulropio asseriiur. 1.1'nnl ad Lucii regniim, ge-ta, ObilUIO, qimrum
" Quo iinno famet. Aimalium conditures f.niicin lini.i non luemiuil, ca ns relinquu qui tradua >io

liatic Claudii aniiui aflijjuiat. Omsius UmcnelBeda Lui in cullegeriiui.

Kuscbtiim sequimtiir. ' Oclogettma nuno. Euseb., Miono/ieiiiiw leriio ; snl
' Tritjiutii m. p. Caiiilidriius viginti lanliim nti- pcrgii Ited 1 in eniieui compuio qucm capiie prajfce-
meral. 1riile seculiis e-l. UnilO Cnllign \.n 1.111 nc 11 IIVU
6 //im o/ipula. ( .iuia!i"lunmn cl Vciulainiuiii. ar- (u.sso scribarum, sed iirtiiris.
 ,

51 BED.£ YENEBABILIS PRESBYTERI OPERUM PARS IV. — IIISTOP.ICA. S?

iino noiio, Severus genere Afer Tripoliianus , al> A Aleclus [Al. add. vero] poslea ereptam Carausio iu-
«ppido Lepli, decimussepiiiiMisab Auguslo iniperiuiu siibiinper triennium lenuil , quem Aselepiojoius
aleplus, a ilecem ei sepiem [.4/., ocio] annis teniiit. prxfcclus praMorio \Al., prx-lorii] oppressil, Brilta-
Ilic naium s:wus, muhis semper bellis lacessiius, niamque post Jeceni .inuos rccepit.
fonissinie quidHin rempublicam, sed laboriosissime Interea Dioclelianus in Orienle, Maiimianus ller-
reiil. Victor ergo riviliuiu bellorum qu:e ei gravis- cnlius in Occide ite, vaslari Ecclesias, affligi interli-
si;na occurreranl, in Brittanias defeclu pene niniiiiiin
ci.pie Chrislianos deciino posl Neronem loco praece-
sociorum lal.iiur, uhi m:ignis gravibusque prxliis qux
perunl [. cciv] : perseculio omnibus fere ante
sa*pe ge^tis, receplam panein insulae a coeleris indo- immanior fuit; nani c per de-
aciis Jiuturnior aique
mitis neulibus, non muro, ut quidnm astimant, ged cemaunos, incenJiis Ecelesiarum, proscriplinnihus
vallo disUnguendam puiavit. t>
Munis eienim de la- iiinorcniiim, cxdibus mariyrum incessibiiiter acla
pidihns, vailuni vero qno aJ repcllendam vim lio- est. Denique eiiara Briltaniam tum plurima [Al.,
stiuin casirs maniunlur lit de cespitibus, quibus cir- coinplurim ij confessionis Deo devolx gloria subli-
cnmcisis, e lerra velul murus exiruitur alius supra mavii.
lerram, ita ul in anle sit fossa, de qoa MMt
levati CAPUT VII.
re^pites , supra quam sudes de li;;nis forlis-imis
"
Passio saneli Aibani et sociorvm ejus. qni eodem
prxfigunlur. Ilaque Severus magnain fossam firmis- [Al. , tv] tempore pro Domino sangnintm fuderunt.
siiuuinque vallurn crcbris insuper lurribus communi- Siquidem •'
in ea passus est sanctu9 Alhanus [cccv],
luin, a mari ad mare duxii Ibique apud Eboracum de quo preshyier Fortunaius
:
in Laude virginum,
oppiJuui rnorbo obiit. Reliquit \AL, relinqueus] duos cum bealorum martyrum qui de (oio orbe ad Domi-
(ilios, Bassia n om et Geiam : quoniru Geta bosiis num venirent [Al. , venerunl] mcntioueni facerel
publicus judicalus iiueriit ; Bassianus [All. add. vero] ail :

Antonini coguomine aJsiimpto, regno poiitus esL e

Albinum egrpgium fecunda Brilania profert.
CAPUT VI. (
Qui videlicet Albanus pagaiius adliuc, cuui perli-
De imperio Dioclctiani, ti ul Chrittianos persecn- dorum prunipuni mandala adversum Christianos
lui sit.
sxvircni, clericum qiiemdam perseculores fugientem
Anno
Iiiearnalienis Doraioitse ducenlesimo octo-
hospilio reccpit : uuein Juin uralionibus conlinuis
gesinio sexlo, Dioclclianus Iricesimus lertius
ab Au- ac vigiliis Jie [/1/., diu| uociuque studere cnnspice-
gualo imperalor ab exerciiu clectus, annis vignli
rei, subiio Jivina graiia respectus exeinplum lidei ec
fuii,Haxiraianumqne cognomento llerculium sncium
pielatis illius ccepil xniulari, ac salulanbus ejus
creavu iinper.i. Quoruin tcmpore Carauun qaidam, * exhortalionib» paalatim edocius, relictis idulalrix
gencre quidein uiiiuius, sed consilio ei iiianii nrom- , . ., . ,. . . , ,
leuebns Clin-lianus mlegro ex Corde faclus est.
plus, cum ab ohservanJa Oceani lilora qux
lunc Cumque prxfatus clericus aliquol diebus apud eum
Franci el Saxones infestabanl, posiius, plus in per-
hospilareiur, pervenit au aures nefandi principiscon-
iiiciem quaui in
provectum reipubliceagerel.erepiam
fessorem Cbrisii cui nocdura fuerat locus inarlyni
prxdonibus prxJain nuila ei parie restiiuenJo do-
depuiatus, penes Albanum laterc. Unde siatiin jussil
niins, sed sibi soli vindicando; accendens [AL, ac-
iniliies eiun diligeniius inquirere. Qui cum ad tugu-
• edcns] suspicionein, quia ipsos qnoque bosles ad
rium marlyris perveuisseul, mox sesanelus Albauus
iucursaiidos lines artilici [Al., aniliciij negligenlia pro hospite ac magislro suo, ipsius habiUI, id est,
pcrniillcrei. Quamobrem a Manmiano jiis.-.iis ociiJi, t caracalla qoa vestiebatur inJulus, mililibus exhi-
|i.rpnram rampsit ac Brillanias occupatil; quihus
buii, atqui; aJ juJicem vinctus perJuctus esi.
sibi per septem aimos lortissime vindicaiis ae retcn-
Contigil autein judieem ea hora qua aJ eum Alha-
lis, lanJeiu frauJe Alecii socii sui inierfecius est.
nus aJJucebalur, aris adsislere ac Jxmonibus lioslias

• Decem
tep'em annit. Euseh. el pliirimi chro-
et
append n. 4. Respice eliam BeJse Chronkon ad
,

liologorum.oclc; sej f..lt nJuni est quoj B.J* Mss.,

iuiii in Chromco tum in lligloria
D Dioclelianum.
habenl septem. Eo- d /« ea. In primo, ul viJetur, vel secunJo auuo
rum aucloriiatem ibi agnovi, hic sequor. Imperavil perseculiouis pr.i-Jiciae, anleqiiam Diocletianus et
autem Sevcrus, secunJuin exaelan calculaiioneni, Maximianus purpuram Jeposiierunt.
a.
ivil, m. vu, d. ii . Aibanum eqretjium. Fortunalus, vin, I.
b .Vurus de lapidibus,
tallum de cespitibus. Escepla ' Qui i'id./ictl Albanus. Marlyiiiim Injiis sancti
bac Jisiinciione niliil adJilum esl Orosio in hoc ra- GilJas paucis alisolvil, BeJa ejus liisloriain fuse pro-
P ie. An recie lamen murum a vallo disiinguai
;

lie.la seqinliir ex Aclis niartyrum, qooriim primns auclor

ralde apud cnucos Jubilalum est. In
aucloribus qu ignnratur. Capgravias, seu poiins Joannes Tinmutli.
boc ipsum opus S«veri memoriae iraJiderunl, viKies plura liaJidil, seJ Ecclesia sequens Anghcana BeJx
i lx promiscuo; iisurpaiilur,
sed de re nihil icrii n-i narrationem solam adoplavil, eaui novem leriioni-
quoJ Bed.t supposiiionem everiai. De quo
plenius iu bus distrihulaui in puhlica ollicia iranferens. Yide
cap. 12 hujns libri ipse se explicat.
eliam Biblioth. Cott., julius D., vu, 29 ; Tiberius
CiP. VI. Hoc eiiam caput loiuin Orosii est. Fausiina B., iv, 1.
D., ili ;

« Per decem annos. Nempe a decimo ViJe Paraphrasin

nooo anuo s tariicalla. Vesiis sacerdotalis.
Pincleliani qui Eusebio est annus roonasieriu
Chrisii 5'U a I Saionicam aj locum. De hac vesie in
aniiiim Constantini M. sextum qni Thoiuam YVal-
est ilh 5|3 m, Elii-nsi posi mnlia sxcnla reperta viJe
anno evpleio cessavil perseculio. Et inira hos ai.i.os siuglniii, p. 103, a. D. 151 '.
tucluditw hujus b( sequemi, capit.g bismna. Yiue
™ SECT. III. — IIISTORIA ECCLESIASTICA.

offerre. Cumque vidis^el Albanum, mox ira siicccn- A qui euni |>ercn^siinis er.it, viJis>et, lestinavil ei ubi

sus iiitula quod sc ille uliro pm hospitc quem snsce- ail • loi uni destinaluin morii fenerai oceorrere.:
perat inililibus offeireac discriinini dare praisnmpsis- divino nimirum admonilua inslinclll, pri>j>-ct»que
st-i, ad simulacra thcmomun quibus atlsisieb;it euui ense quem slriclmn lenuerai, pedilms ejus atlvolvi-
jussit penrahi : Quia lehellem, inqiiiens, ac sacrile- tur, iiiiillum desideraus ul runi martyrerel promar-
guni rel.ire quam mililibus reddere maluisli, ul con- tyre qnem pereulere jubebaiur, ipse potins inerere-
tempior iliviim merilam bl.ispbemix ma; pcenam lur percuti. Duin ergo is cx nersecntnre facius esset
lueret, quxcumque illi debebaiuur supplicia lu sol- collig.i veritnlis ei fidei, acjacenie fcrro e^sei inler
veie habes, si a cultu nostra religionis discr-tlere carnifices juMa cunci.uio, inouiein cuni turbis rcve-
leiitas. Al sanclus Albanus qui se ultro persecuto- reniissinius Dei confessor asrendit qui oppnriune :

ribus fidei Chrisiianum esse prodiderat, nequaquam hrtns, gralia k decenlissima, quingeiitis fere passibus

niinas principis meluil; sed acciuctus armis milili.e abliareiiasilusest, variis herbarum floribus depinns,
spiiiialis, palain jussis illius parere nolle proiiuncia- immo ugqiicquaque veslilus, in qno uihil repenle ar-
b.ii. lum judex : CnjuS, inquil, faniilia; vel generis duum, niliil pr;eceps, niliil abruplum, quem lateii-
cs? Albanus respnndil : Quid ad le pertinet [At., re- bus longe laicque dedticuiiii in niodum xquoris na-
fert] qua sim slirpe genilus? setl si veritalem reli- B tnra coniplanal, dignum vidclicet eiun, pro insiia
gionis audire desnler.is, Cbrislianum jam me esse, sibi sper.ie venustaiis, jam oliin reddens qui beali
Chrislianisqiie officiis vacare cognosce. Ail judex :
marlyris cruore dic.iretur. In bnjus ergo vertice
Nomen iiiiiiii qu.-rro, quod sine inora niihi insiiiua. sanctus Albanus tlari sibi a Deo aquam rogavjt, sia-
El ille : Albauus, inquil, a parenlibus vocor, el Deura liinque incluso meaiu anie pcdes ejus fons |ieiennis
veruin ac vivum qui universa creavit adoro seinper e«.ortus esi, ut omnes agno-cerent ciiam lorrentein
et colu. Tum judex repletus iracundia dixii : Si vis martyri ob6equiuin detulisse : neque- enini lieri po-
pereunis viix felicilate perfrui, diis niagnis sacrili- terat ul in arduo mouiis cacmiiine inartyr aquatu
care ne differas. Albanus respundit : Sacrificia hxc quain in Ouvio non reliquerat, peterct, si boc nppor-
qua; a vobis reddunlur dxmonihus, uec auxiliari sub- uinnin esse non videret. Qui videlicet fluvius mi-
leclis possuut, nec supplicanliuin sibi desideria vel nisterio persolulo, devotioiiccoiiipleiaoflicii lesiimo-

vola coinplcre. Quiniuimo quicumque his sacrifiria iiiuin relinquens, reversus est ad naturam. Decolla-
sinnil.irris ohluleril, xternas inferni pcenas pro mer- tus iiaque mariyr foriissiinusibidemaccepii coronam
cede recipiel. Ilis audiiis judex nimio furore com- viuc quam repromisil Deus diligenlibns se. Sed ille

inolus, cxdi saiiclum Dei confessorem a tortoribus qtii piis cervicibus impias intulil mauus gamlere su-
praccpii, auiumans se verberibus, quam verbis non per mortiium nou esi permissus : nainque oculi ejus
poterat, cordis ejus emollire |
.4/., emoliri] consian- in lerram una cuni beaii martyris capile deciderunt.
liam. Qui eum lornientis afficerelur acerrimis, pa- Decnllaius est ibi tum eiiam niiles ille, qui aniea
lienier luc pro Domino, immo gaudenier ferebat. superuo nutu correpltis sauctum Dei confessorem
At ubi judex lnrmentis illum superari vel a cullu ferire recusavit : de quo nimirum conslat, qtiia elsi

r.ln isiiana' religionis revocari non posse persensil, fonle baplismaiis non esi abluius, sui laineii est sau-
capite eum plecii jussit. guiius lavacro inundatus ac regni coelestis dignus
Cumt|ue ad moiicm ducereiur, pervenit ad flumen l.ictus est ingrcssti. Tuin judex lanla iniraculoruiii
qund muro el barena ubi fericndus eral, niealu rapi- ccelcsiium novilate perculsti-, cessari tnnx a perse-
di-simo dividebaiur : vidilque ibi non parvam bomi- culionc prxcepil, honorem relerre incipieus c.i-di

iiuin iiiuliiludincm utriusque scxus, condiliuuis divcr- sauctorum, i

er quam eos oprnab.iiur prius a Chri-
sj\ et clatis, quae sine dubio, diviniuilis inslinrlu fciian.r hdei posse devotione cessare. Passus e>t au-
ad obseqtiium bealissimi confessoris ac marlyris vu- tem beatus Albanus die decimo Kalcndaruiu Jnlia-
cabalur, et ila Quminis ipsius occupabat ponicin ut riiin, juxla civiiatem Verolaiuium, quie utiiic a gcule
iutra vesperam transire vix pnssti. Deuique cuuciis ,. Anglorum Verlainacaeslir sive Vaetlingacaesiirap-
'

pene egressis, judux sine obsequio in civiute substi- pellalur, J ubi pnsiea rcdeuule leiuporum Chrislia-
terat. Igilur sanctus Albanus cui ardens ineral dovo- norinn sereniiaie ecelesia est mirandi opens, aique
lio meniis ad mariyrium ocius pervenire, atcessit ad fjus martyiio condigna exsiructa. In quo vidcli-

lorrenlem, et dirigens ad ccelum oculos, illico sic- cel Inco iim]iii' ad hanc diem curatio inlirmorum ct
ealo alvto, vidit undam suis cessisse ac viam dedisse freqiienliuin operatio virlutuni cclebiari non desinil.
vesiigiis. Qnod cum inter alios eiiam ipse earnifei 1'assi suni '•
ea tempcsiaic ' Aaron ct Julius

• Locum dfttinaliitn.Olim llolmhursl ut vulgo lngi- bellis Saxnnicis diriilam rex OITa reslituit eirca a.
lur, sed tit in optimo Exemplari Jnbannis uiiiiuili, I 793. Kl liauc ilerum a Duiis vasiaiam reuovaruul
in llibliolheca Lambelliana, Hoiynliirst. luliles snli C.iufrulo abbalc a. 12-9.
1 llcceniissima. Chiffl. solus, decenti$$imu$. • Ka lemveslnic. Il.er usque ad linem capitis c
Verlamacuesiir $.ve Vaeltingacnutir. 1'riore no-
' Cilda snnl, serl. 8.
mine ab alven Verlune qin veleri urtii ad Urienletn , ' /liirun el Julius. Ilorinn iitcrque iu uibe Leglo-
poslenorc a via Roioaua Vaclliugslreel qux ad Oc- iiiiinecclflsiam inslgnera habuit suo noinine decore-
tiilenieiu fuit. iuii. ii- eiiim exregia: antiquis temporibui fuerunt
i

d Dco dieatamm
Lbi postea ecclctia. Ecclesiam banc JJritlaukaiii ecclesiz, una Juiii nuytyrii, firgineo
 ,
55 BEU/E VLiSfcHAIilLiS niLMH iMii urciiUM r.nn i\ IlirMUITIT.Jt.

• legiuiium urbiscives, aliique utriiisque sexusdiver- A CAPLT IX.

sii iu locis b perplures, qui diversis cruciaiibus loiii ei Vl, regnanle Grdtiano, Maxintus in Brillnnia impcralnr
inaudiu meuibroxum discerptione laceraii , auimas crealus, cum magno exeTcuu |AI. add. Oailiuin m j

rcdient.
ad supcrnx civiutis gaudia perfecto agone mise-
ruut. Annoab lnc.irnaiione Domini trccentesimo septua-
CAPUT VIII. gesimo scplimo Gratianus quadrnge-imus ab Au-
Vl, hae eettanle penecuiione , Eccleiia in Briltariiis
gusio , post mortem Valeniis sex annis imperinm
aligitiinlulam_\h\., altguaiitulum] usque ad lempora
lcnuit; qitamvis jamdudum antea cutn Palrun Va-
Arrian/B vetania: pacem habuerit.
lente, et ctim Vaieutiniano fratre regnarei qtii cum
At ubi turbo persecuiionis quievit [cccxin] ,
pro- :

gressi in publicuiu lideles Cliristi qni se tempore adflictum et pene coiilapsnm reipublics suium vi-
deret , Theodosium ' llispantim virttm, resiiluemhe
discriininis silvis ac deseriis abditisve speluncis oc-
reipuhlicx iieeessiiaie apud Syrmium purpura induit,
culerant [Al., occuliaverant], renovanl eeclesias ad
sanclorum raarly- Orienti^que et Thraciae simul prxfecil imperio. Qna
soluin usque destrucUs, basilicas
tcmpesuie Maximus, • vir qitidem sirenutis ei pro-
ruin fundant, construunl, perflciunl, ae veluti viclri-
bus, aique Augusio dignus nisi conlra sacr.imenti
cia sigua passim propalani, dies fesios celebrant,
B fldem pcr lyrannidem emersisset, in Briliania k in-
sacra inundo conle alque ore conficiunt : mansiiqne
Briiuma pax vitus prnprmridum ab exerritn imperator creatus in
h.ro in Ecclesiis Clirisli quv eranl in
Galliam iruisiil. Ibi [Al., ubi] Gratianum Augustum
usque ad tempora Arriant vesanix, qux cnrrupto
subiu incuisinne penerriium alque in Italiam irans-
nrbe toto, ' hanc etiam insulam exlra orbem lam
bac Ire mediianlem , dnlis circuniTentum interfecit
longe remotam veneno sui Infecii erroris : et

non fratremque ejus Valeniiniamim Atigusiutn Itali.i ex-

qnasi v i pestilentix trans Oceanum patefacU ,

jnilii. Valentinianus in Uricnlem refugiens, a Theo-

ninra omnis se lues hrreseos rujusque, insulx novi
temper aliquid audire gaudenti et nibil certi flrmiter
dnsio paterna pieiale susceptus, mox etiam imperin
reslitulus est : ciauso videlicel i inlra murns Aqm-
oblinenti infudii.
leia», [Al. add, ei] caplo atquc occiso ab eis Maxiutn
Ilis temporibus Consiantinus qui vivenle Diocle-
tyrauno.
liano Galliain Hispaniamque regcbat [r.cccvn] , vir

simiinx mansueiudinis et civiliutis in Ilnitania

CAPUT X.
Vl, Areadio regnanie , Pelaiitut firillo [Al., Brilo,
mnrte [.4'., moiieni] obiit. Hic ConsUntinuni fllium
Breilo, Brulo] cunlta graliam Dti supetba bella
e.x cnncubina llelena <t creatum imperaii)rem Gallia- tutceperil.
runi reliquil. Scribit aulcm Eiilropius, quod Cnn- Aiiim ah Incarnaiinne Dnmini treceniesimo nona-
C
tUnlinus in Rriiunia creaius imperatnr, patri in gesimo quarlo [Al., soptimn] Arcadius fllitis Thco-
regnum successent : cujus temporihus Arriana hx- dnsii cum fratre Honorio quadragesimus lerlius ab
,

resis cxorla et in Mrxna syuodo detecU alque Augusio regnum suscipieus, icnuit annos tredecim.
damnaU, nihilominus exiliahilc perfnlu: sux virus, k
Cujus teinpuribus Pelagius ' Brillo conlra aiixilium
ui diximns, non solum orbis totius, sed et insularum
graiix Mipcrnx vcneua sux perfulix Innge laleque
Kccicsiis aspersil.
dispersit, uiens coopcraiore l:l
Juliano de Campania,

chorn venusiau altera vero beaii Aaron sncii ojus-

, ' Hitpanum tirum. Chifll snlns, virnm Hitpanum.
dein nnmine fundata , et ranonic«riiiii ordine prx- * Vir probus. Lnnge aliam dc M niiiin ideaiu dedit
rlaro nobihuia, tertia vero melropnliiana sede Cuiii- imhis iunre suo satyricn Gildas, sed lleda hic
pro
bri.r lotius insigniu. GlRALn. I.amk., Itin. I, 5. alins auciores Orusimn el Prosperum sequitur.
" Ltgionum urbit. Ilanc SUple.tontis in sua [ieilx " /-iriiiis propemodum. Iloc Maximus ipse sancl»
Inlcrpreuiinne Lcieetiriam appellavit. lnierpreies Martino professus cst, ut Sulpitius Severus, in Viia
Cauihdeni Exrestriam. M.iriiiu, sub flnem.
>> Verplnres. Marlvrolofgia veusta , inter qtios Ibi l.rniiauum. Gratianus Parisiis Meroliamlis
'

iiedx, agunl de Socraiis el Stephani sanctiirnui inar-
lyruiu ineinnria in BntUnia , et scrtplores ens huic
persecutioni aitribuuni, xv Kal. Oct. Noikerus, ad x
K il. Julit, nuiuerat uccci.vxxix. Nauclerus iiiniiiiie-
rns ilictt.
Cap. VIII. Prima p3rs Iiiijus capilis usque ad
cMineufi in[udit Gilil.e esl, reliqua Oiosii, licel Beda
Kuiropium solum rilel.
c
Hane rtiam tnsuiam,
et infra insularum Ecclftiit.
Applicalur lnc generalis suius Kcclesix isiius sae-
culi ad ISriu.ini.iiii nnsiraiii; alias auu-m e lesliino-
liii-. Consianiiiii, Aihanasii, liilarii, elc, abumle
l>atet episcopos Briuani.e fidei oriliodoxav semper
ailhxsisse.
Crenlum. Chiffl. solus procreatum.
•i
• /n Brtitania creatus imperalor. Eulrnpius, lib.
x.
Lautlandus esl hoc loco Paraphrasles regins qui an-
lecessori; sui Constantiiii uataiiiia buic
xemlical in inlerpretatioue Saiomca.
facium, sed id non lesiatur K >ir.>pius, crcaium iin-
magisiri iiiiliium proditinne superatiis effugiens ,
Liigdiini ciptus alque occisus esl. Ptni-pin, ad an.
D 585. Sed eide Greg. Tur., i, 58, i3, ei Socrat., Hist.
Eccl. v, II.
i /n/ro tnuros Aquiie.ce. Oros., vii, 55. Tertio ab
Aquiieia lapide. Pxospkr, ad a. 589.
k
Cujut lemporibui. II eresis Pelagiana nrigineui
ducii a lempnrihiis Arcadii , sed diffusa est prx-
npiie temporibus Hunnrii el Tbeod sii iiiinoris ,
vide Prosper., ail a. 414. Seriem annortim diges-
sii ex prnlesso Ganterius, ad Marinm Mercatotem,
a pag. 127.
> lirtuo. Ui ab illo disiingueretiir qui Pelagins
Tarentinus dicitur. Auc., episl. ad Paiihn. 10ti. Ai-
que eliain ul a Pelagio quovis Gallo, Scollove com-
mentttio dislingnaliir.
B Jutiano de Cnmpania. In prxfatione Bednn ad
insalas siiae Canlici Kdiliones vulgares bnnc Juhaiium Celanen-
Ki merito sem de Campauia vncant. In P,tri Diac. I. de In-
carnat. Edanemem, sed in Prnsperi Clironico reno
,

p. i ji.orcin diceus, uon iialtim lihuin. Kclanensis diciiur. Est aulem Eclanum urlis llirui-
T
:

m i i.: - .im.u.ii i.ui.W\siii.i. TT

,

liiein duduin * amissi 0|>isco,iatns intemperans cti- A rem fererat, Geroutlus coinet suns apu.l Vieuuaiu
udo oxagit.ili.il : quilms sanctus Augustinus sicut et inieifccit.

:xteri Patres orthodoii imiltis senlentiarum catho- Fracu esi autem Roma » Gothis anno niUeumo
icarum millibus responderunt , nec eoriim tamen seiagesimo quarto sux rondiliouis [ccccu], ei quo
lcmemiam co.rigere valebanl sed quod gravius esl : tempore Komani in Britlania ' regnare cessaruut,
•nrrepta eorum vesania magis augcscere contra- post annos ferme quadiingentns septuaginla ex quo
lirentlo ii«;im favendo verilati voluil '•
emuiidari : Gaius Julius Cxsar eandem insulam adiil. Il.ibila
liiod pulclire c versibus beroicis Prosper d rlietnr in- lianl autem intra vallmn qnod Severum irans insn-
iinual, cum ail lamfecissecominerooraTimus, ad plagam Meridianam,
Contra Auguslitiiim narratur serpere qtiijam qtiod civ t;iles, farus \ Al. fana fnre-], pontes, et
Scriplor, quetn dwtom livor aJurit eibi.
stralx ibittem facix usqiie limlie testantur : cxle-
Quis oiput nbsturis cniitectiun ulcunque ca^emis
Tollere. huuio miserum propultt ngukuluin? ruin nl eriorrs Briltani.r parles, vel eas eiiam qux
Aut liiiin- f uge sua SMiuorei puvere llriUni,
ubra Rri laiii.im sunt insulas i jure doininandi pos-
Aat bic Campauo gramiue curda lumel. ''

sidebani.
CAPCT XI. CAPUT XII.

B>, rrqnanle Honorin, Craliamu et Constanlinut in (J Ut Briilonet a Scoltis vustati 1'iclisque, llomanornm
Brittama lyranni creati ; rt mox prior iu Biiltania, uttiUia tecundo vriuentes, iiinrnm
qtuvsiertni, qui
lecundus tii Gailia, stnt inlerempti. Irnnj insulam [ecennt; teU hoc confttttm a prafant
lwflibt<t interruplo |AI.. tf tnteTiupti\, ina/ore tmt
Anuo ab Incurnalione Domini qiiadringentesitno calatnttate depressi.

seplimo, lenenic imperiiim llonorio Aiiguslo li io I.i n llriitauia [Al. Brillauia oiiini] in parle Bril-

Tbeodo.-ii ' minore, loco ab Augusto quadragesimo toiiiim, omni armato niiliie, mililaribus copiis uni-
quarto, » ante bienuium Ronianx inrupiionis qux versis , loia floridx juvenluiis alatrilatf, spoliaia
pcr Alaricum re gtun Golborum facia est, < nni gentes qux lyrannorum teinentaie abdiicla uusquam ultra
Aianoruin, Sucvorum, Vaiidalorum, muluei|uc cum iloininn rediil, prxdt taiilum patuil, ulpole omiiis

liis alix prolrilis Fraucis, trausito llreno, totas per bcllici usus prorsus ignaia : deuique subilo dual>u>
b
Gallias satvireni, apud Brilianias GratiaiiHS inuni- cculibus liaiism irims vebeiiienter sxvis, Scoltorom
ceps tyrnnuus creatur el occidiiur. Hujus loco Con- .1 Circio, Pi lorum ab Aqinluue, multos stupet ge-
glainiiius ei iulima militia, propier solam spem no- milque per anuo-. Tran-iii.irinas k autem diciinus bas
miiiis sine merito virtulis eligilur : qui continuo ut gcnles, uon quod extra Mritianiam essent posii* ;

invasit imperium in Gallias transiit; ibi saepe a bar- sed quia a parte Bnlioiuim eranl remotx, duobut
baris inrertis fosderilws inlusus detrimento magis C sinibus inans \Al. fuiibiis inan ] inlerjaremiuus,
reipublicx fuit : iuulem»x jubente llonorio Con- quoium unus ab Orieutali iuari, alter ab Occideii*
siantius comes in Galliam cum exeiciiu profeclns, tali , Briiamiix lcrras longe lateque inruiupii

apml Arclaiem civitaiem eiun clausil, cepit, nccidit : qiiamvis ad se invicem perlingere iimi possint.
Consiantemque lilium ejus quem ei monacho Cxsa- Oiieuialis habet in meJ.o sui urbem Giudi [Al. t

noriiiii in conliiiibiis Campanix

ei Apnlne, uiriqne Gralianttt. I)e boc, illisque imperalnribus el co«
•*•

provmcix pro impeiii divisionibus dcpulaia.

vnriis milabus bujiis capiiis vide 'Zusiiiniiii vi; Suiomen.,
Eclano destincio, sedes Frequenliim, vulgn Frcgenlo, ix, ab II ad 17; Olympioiloruiu, apud Pliulium,
iranslaiiim luil. lliiLSTENlus, in Cluverii lialiam. Cud. 80.
" Amitti episcopaius. II.it sunl \erba Piosperi ad 1
liegnnre eetsariini. Iloc verum res|iec(u priori;
a. •> io. Jiiliauuni pnrro el Floriun, uua ciini Orontio aucturiiaiis, abas llomauuin imperiiiui in Bril-
sed
el Fabio el aliis eju-ilein seclx , episcopalibus suis t.iiua movititerum lacertos sub llonono.et aliquaudiu
eiinl Ccelestinus papa. sub Valeiiliniano eliaiii teiiio.
Emundari. Vulg. omnes, emendari, excepto Mori
'"
Jure donimandi. Komaiii lnijus domnii sucres-
.'

Ms. Sioheu, quanlis iitriuqiie tuliiehbiis Cmislllil donec '

Vcrsibut herokis. Carmine, sciliret , in Obire- noslris tandeiu tempunbus felici iiicolarum umuno
ci.Vorcm Augusiini , Ccelesiiuiii , 111 videlur, qucm suli auguslissima mouarcliia -u imperii xmulaiiu , i

atiiisione poetica jCquorei Brilauni, i<l est, 1'elagius, D 111 generaleiii obediemiain cessit

et i.ampaiiuiii giamen, i-l i.-i iulianus, livore uu- , Cai'. XIII. De boc lapue, eicepiis descripiionibui
pleveruul. giuuuiii ei Muri a Ueila insertis, vide Gildaui, a se-
* lihetor. Vossius, llisl. [,at., n , conjicit legi bic ctioue 1 ad 17. 1

debere Rliegiensis, supponens Prusperuin episio- ' Transmaiinas autem. (jni.jiud sil de leslimonii»
piim Kliegieusem fui-se, cum lameii ille nusquain classicis, ei hac desciiptione non pussum dubiiare
episcopus fuit. quiii, secimdum Bed.un, Scolti .-iuiul cum Picns
• Tunut. Al., huic ttimenl. lunc lemporis eta mullis retru annis, lixas habita-
t iltiiore. Ms-. oinnes; Mtnnris, non cxcepto Mori; liones ad Sepieutruinalia Fretorum, infra iusulau»
qilidam l.ild., majoris; alu, jumoris. Miruiu qu.iiii Brilanniain pioprie diciaui, liabuernil.
iufelici concoiilia omnes Mss. Ii.ibenl Minorit. Cliif- 1
Medio sui. Me.si io quu iiiluituinu scriptores, in-
fl tnis nifi ,1.1 pruflielor reponere se ex vero, et ex ler quos Biichaiianus Giudi urbem i|u.c.siveniil
ip-e,
Hfilx ipsius mente Minore. Major eniin, inquit, iii incdio islbiui adfluviura Carun, iiim et ver.sus Oc-

Theodosii tilius fuit Arcadius. Iles quideui ipsa lu- cideiitem, iit aiu ad Cairpemaluch, cuni revers si-
qiiilur, ncut el lieda etiain ipsc ui Chronico ail a. tum b.ibint iu iucdio maris vel simis Ont-nlalis, ii»
4577. i llouorius, inquil, cum Theoduaio miiiore iusula lusiikciiii vel lusiicolme, sir.ut Occideotalis cx.
fr.itris sui anuis iv. >
lilio advciso habel supra sc, ad dcitram, AKIuitli, sive-
\iite Tiienniuni. Ab bisverbis iisqucad npud Vicn- Duiibtiitoii.
ruiin ini«r/ rcti, eiicribiiur Oruslus, wi, >tl, 4 2.
 :

5<i BEI>.€ VENERABII.IS PRESBYTERI OPF.BUM PABS IV. — HISTORICA. M

Guidi], Occidenlalis sunra se, lioc esi, ad dexleram A stibiis studiiim subire, qui non alUui ob causam
sui habei urbem Alclinih, qnod lingua eornm si- qH.iiii si ipsi inertia solvcrentiir eis possent esso

gnificat petram Cluiih; est eniin juxta Quvium no- lortiorcs. Quin etiam, quod et hoc sociis quos de-
iniiiis Ulius. relinquere cogebantur alii|tiid commodi adlaturum
putabaiit, muriiiu a mari ad nnrer<:Clo Iramiie inler
Ob harum ergo iiifeslationem gentium, Brittones
urlies quaa ibidem ol> ineium hnstium factie fuerant,
• legatos Bomain cum episiolis iiiiticnies [ccccuv],
b subjectio- iild et Severus quondam vallum tecerat, firmo de
laoryrnnsis precibus auxilia Uagitabant,
continuani dnmuiodo hostis imuiinens lon-
lapide cuiilocarunt : quem viilelicet miirum hacte-
nemque
prouiillebant. Quibus iuox legio nus [Al., vidimus hactenusj famosum aiquo conspi-
gius arceretur ,

ubi in insulam advecta

cuum, sumpiu publico piivaloque, adjuncta secuin
destinaiur armata ,
qux • el

magnam eorum Briltanorum [,U., Bomanoruin manu conslruebanl,

owgressa est cum hosiibus, niulti- j

oelo pedes laluin et duodecim alluui, recta ab

luilioem siernens, cxteros socioruni Gnibus expulit
depressionc liberatos Oriente in Occasum linea, ut usquc hodie intueuti-
eosque inierim a dir ssima
trans insulam
bus clarum est : quo inox condito dant forlia segni
hortaia est instruere imer duo maria
populo monita prxbenl iusliluendoruin [Al., iu-
muruni qui arceudis hostibus possei esse prajsidio : ,

B suuendorum] exemplaria armoniui. Sed et in litoro

stcque douiuro cum iriuinpho magno reversa est. At
Oceani ad Meridiem quo naves eorum habeliautur,
iusulani muruiu quem jnssi fuerani, non t;un lapi-
utpotc nullum quia el inde Barbarorum iuruptio timebatur, lurres
dibns quani cespitihus constrnentes,
per intervalla ad prospectum maris collocaut, et va-
tanti opcris arlilicein habentes, ad nihil uiilein sta-
iuuui. Fecnrunt aulem eum inter duo freta vel sinos
ledicunt sociis unquam ulira non reversuii. Quibus
passuuro plu- ad sua recieautibus, cognita Scolti Pictique reditus
de quibus dixinius ir.aris, per miUis
denegationc,'redeunt confestim ipsi, ei solito cnnbV-
riiua : ut ubi aquarum muuitio decrat, ibi prxsidio
r.illi fmes suos ab tiosiium inraptione iltfi nder. ut :
dentiores facli omnem Aqnilonalem [Al., Aquilo-

«ijus operit ihidcm lacii, id est, vaili latissiini et naremj extremainque insulas partem pro iudigenis

allissimi usque hodie ceriissiina vestigia cernere Ii- ad niuruiii usque capessunt. Statuitur ad hxc in

Iucipit suteui duorum ferme niiliuin spjtio a ediio acies segnis, ubi trementi corde stupida die
cet.
d Aebcrcurnig ad Oec.demeiii, loco [Al., diu] uocluque uiarcebal. At cnnira non ces-
UkMusleho in

sermone Pitioruui • Peanfaliel, lingua auleui sant uncioata hosiium tela : ignavi propugnatores
qui
Angloruin Penneltuu appellatur; et tendcns coutra
uii.-rvrrime de muris tracli solo adlidebanlur. Quid

Octideiiitin terininalur juxta urbein Alcluilli. plura? relictis civitatilius ac imiro, fngiuut [At. add.
("'
disperguutur.] Insequilurhnslis, adcelerantur strages
Verum priores inimici ul Uouianum iniliiem abisse
cunctis crudeliores prinribus. Sicut enim agui a
couspeieranl, mox sdvecli i.avibus inruiupunl ter-
fcris, ila miseri cives discerpuntur »l> hostibus :
miiios, caeduntquc ouinia, ct quasi maiuram sege-
unde a mansionibus ac possessiunculis suis ejecti,
lern obvia quxque mettint, calcant, transeuul : unde
imuiiuens sibi famis periculum latrocinio ac rapaci-
rurtuin mitluuiur Roinaui legati |ccccxvi], llebili
taie n.nina leinperabant, augentes extcrnas dotne-
vnce auiilium iroplorantes, i.e peniius mibcra pa-
siicis metibus clades, donec oronis regio tolius cibi
:na dclerclur, ne nonicn Rnroaiiaa provincia: quod
susteutaculn, exceplo venandi solatio, vacuaretur.
apud i-oi tam diu clarueral, exterarum genlium im-
CAPCT XIII.
prabiute obrotum rilescerel. Rursum miltitur le-
Vl, regnanle Theodotio minote, cujus lempore l'ilia-
gici, qvx inopinau lempore auiumui adveniens ma- dius ad Scoiios in Christum acdentc-s miuiii est,
gnas bosliuni sirages dedit, ensque qui evaderd iiriitonet ab Aelio comule auxtlium (lagitantes uu.i

puierant omnes irans maria fugavit, qui prlus anni- impetruDerinl.

versarias pradas trciismaria [Al. add., miliie] uullo Auoo Uoiniuicx Incarnationis quadringcntcsiuio vi-

cogorc solebant.Tuiii Bomani denunciavere gcsimo tertio , Theodosius Juui»r |i» J ttonorium
.
obsit>lenie

llriltonibus , n- n se ultra ob eorum df:fen>ione:n •x quadragebimus quintus ab Auguslo regnum susci-

taui laboriosis expedilionibus possc fatigari : ipsos piens ' viginli et sex aonos lenuit ; cu,us anno im-

puiius nioiienl arma corripere et cerlandi cum ho- perii s octavo Palladius ad Scoltos in Chrislnm

* Legaios. De legationibus respice quae d cta sunt in norii. Sic in Trev. el in Cantabrigiensi, recle. Falso
Clironuo ad llnuorium. Et quae ulterius dicenda eiiim in Edilis legitur viginti et sevtem annos. Quippe
suiii de legalioiiibus el muro ad boc caput 111 ap- obiit Honorius anno Vbristi l-", 15 Augusti, ut ob-
peinl., n. 5. serval Theopbanes Tlieodosius aulein anno 4J0, v
;

* Subjedionemque. Chiffl. solus, subjeclionem to- Kal. Aogusti. Quare dici non potcst quod imperarit
rum. Theodosius Juuior posl Honorium aunis xxvu, qui
c Lbiin intulam. Mss. vetl., ubi iusutam. ex prxmissis ue vigesimum quidein sexiuui iinperii
dAehercnrnig. Ilujus loci iiomen adtiue restat ad aiimiui lolum implevil
ostitnii fluvii Caron, mouasterii autem n hil. Sedes s Octaio. Barouins, ad a.429, vn.dicitex Prospero
eral Trumuini episconi Piclorum, de quo Beda, iv, corrigetidum essc Ucdam, dum ait anno octavo iro-
H, 4«. perii Theodosii Jiiuioris missuni esse 1'alladtum a
Angl. Pennellnn, a sono Vindnvalain
- 1'eanfnhel. Cuelesiino ttom. |ionI., iiam poulillcatus ipsius Cce-
diceres. Neunius Scoitice Cenail vocal, cap. 19, sicul lestini ab eo tempore post annos octn contigit, neinpe
fiinin hmlie levi varialioue Kenneil dicilur, Decinio sextn ejusdem Theodosii. Crror Baronii quem
f Yiginti et sex aimot tenuit. Nempr ab ubilu IIo- supta uotavi ad Chronicon in annis Uonorii, hiu
 ,

41 SECT. III. — HBTOm \ ECCLCSIASTICA. n

'.-rctlcnlrs ) pnntifice nomun-v EccJesis Crlestiiiu pri- A tnne Imsiili. tanlis frugum copiis msula -pian: i
'
At..
•hii^ miititur episcnpus [ccgciix]. Annoautem rcgni quantis] nulla rctro alas mcminii, alfliiere* crypii :

ejns vfcesimn lerlin. Aclins [Al„ Boelius] vir iuln- cmn quibus luxorh rrcscere, et h.inc rontiiiiio
ct

Itris, qni et pa(ri< iiislnil, lerlio cum Symmacho omniiim lues scclerum comilari adrclcravii crudeli-
gessit cnnsiiialum. Ad hsnc paupcnul.e Oiillonum tr.s prxcipue, et odium veritaiis amorq ie m ndarii,
reliquiae mittiinl epislolain [ccccxlv]. ciijiis hoc princi- ita ul si quis eorum mitior, el veritati aliquaient»
pinm est : i Aetio ler consuli gemiius Rritianoruui; • propior vi leretur, in hiinc quasi Briltauiat nliver-
et h in proeeasu episiola», it.i suas calaniitaies expli- sorein, omnium odia lcla<|iie sine respectu cnnier-
<:.int : < Kcpt IImiii llai lian j.l mare, repellit mare ail qiicrenlnr.Et nnn solum havc sxculares virl, sed
Baibaros; inlcr lisec oriuuiiir duo genera funenun eiiam ipse grex Domini rjusqoe pasiores cgi-runl;

aut jugulamiir, aut mcrgimur. > Neque lia»c lainen ebri<'taii, animosilali, li''gio, coiileiilioin. invidir,
agentes quicqu m ab illo auxilii impe rare quive- cxlerfsqite biijusmndi fa< inoribi.s «ua cnlL», alijecto
rum , uipote qui gravissimis eo tcmpore liellis cum levi jngo Cbristi, subdcniet. Interea subitn corrupta!

b aedla [.4/., Bleilda, Hled.i] et Attila regilius Hun- meniis homiiies aeerba pestis cnrripuit, quas m brevi
norum erat occupatus. El quamvis anuo ante lionc Ijnt.im ejns iuiiliitudincm siravtt nt ne sepeliend •
prnximo Bledla Altilx fr.<tri- sui sil inlereinpitts in- •» qnidcni morliiis vivi suflicereut : sed ne morie qui-
sidiis, Attila tameu ipse adeo intolerabilis reipublicx drm suorum nec limore morlis, ln qui supertraiil a

remansit liostis, ul totam pene Enropam cxcisis io-

morte anima qua pecc.indo- «ttrnebantur, revuran
vasisque citiiatibus alque cisiellis conro<lerel. Quin potcraul nnde nou miilio po l acrior geutein pceca-
:

et iisilem lemporibus c lan.es Consiantinopolim inva- iiiceui uliodiri sreleris secuia esi Iniinm namque
est coiisilium qniit ageudum, ubi <|iixrcn Imu essei
sii : nec mora pesiis secuta est; sed et pturimi rjns-
pivsiiiiioi ad ciitandas vcl repclendas t<m
dem urbis muri cum quinquaginta geptem tuiriliug fcras

corruerunl; mullis quoque cinUiibus conlapsis fa- lamque crcl.erninas genlium Aquilnualiuin I Al. t
Aquiloiiariarum] inrnptiones pljcoilque omnlius
mes et aeruni pe-tifer odor plura [.4/., plurima] ho- :

miuuni milia jumeiiioriimqiie cuin sno rege Vnrligeriio nt SsxOnum genleiu de

delevit.
transmarinis pauibns in auxilium vocarent quml
CAPUT XIV.
:

Doiiiini nuiu dispobitiim esse ron^tai, ut veuiict c<m-

Vl Brillones fame(amosa coacii [4/., fame Coacli],
tra inprobos maluin, sicut evidentins reruu exitus
Barbarut ims e finibut pepnterini ; nec mora, (ru-
ijum ccpia, luxuna, peiiilenlia, el cxlerminium
•' probavit.
gentit tecutum til. CAPUT XV.
Inerea Briitom s fames sua [Al., fames illa, fames] C Vl iavitata (.41., aild. in} Hrtitiniam gens Angtorum,
prxfata magis nugisipie i<llieiens[ccccxLVi] acfamam primo quiJcm adiersano» t ngwt ejeccrii [Al., abiT*
sux inal ii posteris diuiurnam relinquens, miiltos
.i! conipuietit] led noii mullo potl luncto cum /i i f«t-
;

deie, iu ivciot aruia certerit.

eorum roegit victas infoslis prxdonibus rtare manus,
alios vcro nunqnam, quin putius cniifiJenl^s in dvi- Am.o ab Incarnaiinne Domiui quadringenlisimo
num ubi hiiinanum ressabat auxilium, de ipsis mnn- quadragesimo nono [Al., quadiingeii:csimo nona],
libus, speluncis ac saltibus continue rebel abaut : el Marcianus cuin Valenliniano quadragesimus sexius
tum primuin iuimicis qui per mullos arinns pr.cdas ab Augnsio regnuni aileplui, ^epleoi annis tenu.t.
in terra agebant, sirages darc coeperuiit. Kevertun- Tunc Angliiriiin tive Saxouum gcns, invii.ii.i a rega
tur ergo impuiienies [Al., improdentes] grassalo- prxlalo, in Briilaniam tribus louglt uavibxt-i advebi-
e lliberni domus
res |.4/., doiuuiii], posi nnn longum tur, et in ' Orientali partc insulj: jubentc eodem
tempus reversuri; Picti in extrema parte iusuhe rcge lociim maneudi, quasi pro p<lrjj pugn.itura, re
tunc priiiitim ct deinceps quieterunt, praedas lamen auiem vcra lunc cipugiiaiur.i, suscipil. Inito crgo
nonnuni|u.iin exinde <l contiiiiones de Briitonum cerlamine <
um bostihus <pii ab Aqu bine ad ariem
geiite agere non cessaruut. Cessantu auteui vasta- f veueraui, victoriam sumpsere Saxones. (juod uIm
I

rtiam rcrurr t in anuis Theodosii. Annos onim tpji- ' Copia, tuxuria, prBlilcniia. ClnlH. so!u«, copim,
bus Theodosius regnavit anle liunnrii ubitum, i:< <l i peititemia.
lloo«rin merilo adnumcr.il. Ac proinde nou ex Pro- • Utberni. Nnlanda cciie esl lioc loco appelialmuil
spero Beda, sed ex Beda Baronius corrigendui est. projn ni.i-. Iiibernnt vocal Scoltni qui rum Albio-
* Credenlet... primui. Vcrba bxe smit
anliquissi- iieiiGibns f<£iler:ili idenlidein ei IIIi.tiii.i llnlto- m
moruni Bcdas Mss., nec ulam mulatiuiiis admiliunt nes revertebaiitur, sed eot qui um l'cu. in ettrcuia <

siispicionem, sicut nec dubiuni aliqnod quin Scotti pane intulat remanebtni, suliruni>iucludii, licei illl
nbicunqne fuerint, Cbriiliauam lidem cum Palladius eiiam coutrilinnei ngere nun cessabaul.
mittcreiur, cx parie siltem rctepcrini, vide eliam ' Oiientati. EiliehNeidu-. ct Aiina'es Savnnici, a<l

Cliromcon, ad u. -iit» ".-. a. li K dicunl llengialum el llursam advectos in to-

ciini quem vu c<> v pv. m.--il. ni uomin mt qiiii|uc ho-
1 1
b /n proi-csmi tpiiloUt. Polydorns Virgilius, ncscin
die Ebsdeeie eise putatur [n Thanalo insula, quam
unde acceptam epistolam dedit inlcgram, sed line
i.ico iiiis ie;c io locum inaneudi coiHessaui tradit
i
ulla Mss. auclorilate.
Nenniixi, c.ip. 28, t ab eo W. Malm. <

e
Famei. Ilac sunt verlia Mancllini Comitis ad t Vencrant, Ad Sianfordiam nsque veuiste, iliipie
coss. /Eviium in ei Svinaclitnn, indict. I i, el a<l iti.iiuiii fuitse, ei primiim locom habiiatio-
coss. piimiiiii <

Ardaburcm Callei.ium, lndict. IS, qua Ilcda e

ci nit Saxouibui inter BriUunea ibi douatum logimiu.
Cild* satyra Brilionibus applicat capile sequenli. Ilh.N. lll.1T., Ilb. II.

PaTnoi.. XCV.
4^ P.LD.E NErxLKAUILIS 1'KEMSliE.Kl ur&i.l»! rAiia ir. — nwiwniui. «i

. BBfeliaUHa en, Btatel ei iassbe fertilitas, <c \ effeetibus proseqn •

. n siquidem, ul breviier di

secritia briuonum : uillitnr eonfesliin illo ciassts cam, iicci nsus nuuibas paganoraai iguis, josias de

prolijior arniatoruin ferer.s ' minini hntiorea, qw seelei i ', non illiosm-
prj missa: adjur.cU cohorii iuTiuciliileiD fecil e\er- par qui quoiidam 1 I b - •'•
asas IIL ros* tmo
erg'i qui
"
ruui inosnia, irnm" [A :., iu.oelj scd licia cu;icu coi>
dtmn. Snsccperun'
iocum habitalionis inlereos, ea eondiliooe sumpsil. S;c eni.n el liie sgenle impin victore, inimn
Brillanis,
ut bi pro palriai pacc el sa!u:e c ntra ad>
-• disponente juslo Jud o\ prcnimas qaasqae eiriiaies

miliunlibos deu U supendia confcr- tgrr.sque depopslans, ab Onenuli n:ri uEque arl
miliuren'., illi

Adveoeraal au em de tribus Cermaniae populis Oi idemale, nal o pr^i. beaie, suuni cootinaavil in-
feat.
esl, Saxonibas, A cenriiim. (otjmqne prope insuije per: unlis superli-
forlioribas, id •
I

i De b Jubruni '.4:'., V lUratn] l rine snol Cao- ciem oilexit. Ruebanl .iiiificia pablica siraul ei pri-

tuarii ct Vicluarii [A!.. vecmani", bec esi, ea gens vau, passiaa sacerd.ites inier aliaria trut jdabanlnr.

.-jin Veeiam tenel qns iisque bmiie in

iusulatn, el ea pr;esules cum popnlts , sine ullo re=peetu lionoris

OccidenUliuin S.uonum Juiarum naiio no- ferro panter e: fian nis tbsaaieaaatar, nee erat qui
prnvir.cia
conlra it.sjm insuiain Veclani. De rrudeiiter interenipios seaaltara Inderet. !iaq.;8
Biinatur, p->siia

Saionibas id est, ea regieae qux nonc e antiquo- B nor.nulli de miserandis reLquiis, in mootibus com«

rumSasonnmcognoiiiinatur.vencre Orientales S*to rr,..oiisi acervaiim [.!/., caierva;ini] jugulabantur :

Mer diar.i Saiones . OcciJui Saioees. Porro alii fame confccti procedentcs maajM tiosiibus da-
nes .

Anel ! i;oc est, de iHa patria aax A pro tedaieadii aiinictjiorum sabsiuiis apt^rnum
de & . j

suri.iun scrvilium, timen n ccniinuo trucida-

citur ct ab eo tc-mpore us^ue i.ode inanere desenas
si n.

inler provineias Jularum el perlnbetu-. Smnum reniur : ai.i traasm-.riuas regoces dalcalai peie-
cOricnlales Angli, Mediterranei Angi, Merci, WU bant : alii perstames in pairia trepidi pauperem vi-

Nonbiibyuibrorum prageaies, iJ e.-t. iHan.m gen- lam in moniibui, s.ins, vti ruptLus arduis suspvCl*

liun qiii ad Bareua Hmibri Baauais inhabiianl feuiper lueute ."igebaal.

estefi.|ue axejloran popoli wal oni. Dt •

ei rsa
CAPLT XVI.
perliibeiitureoinin priuii (i:.ofra:ivs llc;.g
;
s: II

Ut ISriiione* primatn de genle Anyl- rum titUrimm,

r
JI., Ilengisius el llorsu-
1
: e qaibaa Uorsa |
duce Anitf .io liomano honiiiic, iuntpte,i>it.
occsu- in Ix-llo a Brillouibus, bacienns in Oii<.

I > Cantix parttbus ' iiioouiiicnlum balet n At ubi hostilis eiercitus, extermiualis dispersis-

ninc in>i^ue. Eranl auiem BBi \ icigiUi, quc irisulje indigems,

_ doinuni reversus esl. eaep^ruitt
..... B ->.
i

,~...*. . .

Vttia, cniu» i^ler Vecu [AL, Dld ^iclgil?: cujus p..- ^ el dli paulaiiui Mres aniniosque resumere. t-mer
ler Vecta', ru^us ra'er \..dei!. de cujus siirpc ; gentes de laiibulis quibus abdiii f.ierant, et unaninio

uniiii pruvinciaium regiuin genus origincm dmil. [Al , aaaaiau] consi-nsu aaiilian c.t-lrste f.rec.intes

Noniii..ra. er;oc.innueinibU5tcrutiminin'ulam . ne usque ad iniernec:o:.e;ii asajaeaaa :ue d^lcren-

tiuin niem. rainruin cae; .is, grjndc^cere poaalai hir. Dtebaalar ej tenipors duce 5 ajBbrasM Aure
iccpii advenaruin, ita ul ipsis quoque qui ens :• liana viro modesto [cccclxvi], rjui tatas f.irle R.nna-

riviraol indig. uis essenl lerrori. Tum suLilo inito na; genlis pnbke lempesuti superfiierat, eecisis in

ad lempus fa^dere cmn I ilis quos loigius jsni bd- m prentibus regium nomen ei in^igu^ ferenli-

Undo pcpaleraot, in socios arma vertere incif . <- bns. Iloc er^o di.ee vires capessunt Drittoi.es, el »i-

Et prinnsm quidem ann'nis >ibi eos alfl-icnius mi- ctores provocantcs ad prxlutn, vicloricm ip;i, Deo

nisiia c eognai, qu;rrenie*q'ie occasionem div favente, sascipiaat. Et ei eo lempore h aoae c.ves,

proiestantar, n si profasior sibi alim. ntorum copia nunc liosies vineebunt, usjue ad annum obs->s:onis

d rciur, se enarta himiIjp loca rupto fcedere vasiaiu-

1
Badnnici montis ^cccciciil. faaado non minimas
ros. Nrqoc aliqaaalo [At., aliquaodo] segnius m nas eisdem ho3:ibus strages daluui q^adragesimo , i

a Manum forttorem. Quiaqne aiillia. cyuiis octode-

D ponit sub Z.enor.e, unde anidaai obserrantes impe
cim delaia. rinni lioM.anum lunc teaperi! de sa ane bbo- i
.-

b Jttnrum. It bis antiqua GeUrnm et Gatbom r?re, Aml.rosium in pi.rpur.un e evaiaai fuis~e Ua-
non ina, ciinira oiimes librarinruni, qui V.i3s v.. t, d;derjnt. Qu.e dulem de ilio el pareatibas ejus, ge-
roaaias ; adbuc sapersant, ^ tut et eoruin pat. . .. legiams qoibus He;:mina implelur imi an-
.

Juiia seu Jutlaii ' v ' - l

nnruiti, ea oinnia vel fabulosa vel nneru s^llein jii-
c
Arititfuorit/i. reoaporibus Bedae E dico ; liber dc Victuria Aure!:i Ambro-ti queni Calf.
seie n. eerrio Cimbriea; Chersooesi, Hulsaii.-nn Hoa n, 1, Bjeminil, vei peo lu.- periil vet i.unqua.ii
,

piie dici im, Diibaiarsiam, Storm»riain, el Wagiiaoi risas e^t.

compleciens. B • r eitet. nunc hctle*. De varii» enrum tem-
d Ang!it. \- bodie eliam Anglen, siis est
. i :us, ponMB prxliis rideCbron. S.u.,ab *. 45o ad aS97,
inur Saiones ct t.;..ii>s Itabens opp:du;u r.piiale ei : ta parli . et Nei p 33 ei al'era, ubi
quod seuiioi.e Savoiticn Sieswik inincupatur, ^ecun- breri bahes iuimtu qaidquid ^- atrinqae diversi-
J.ni. \er-> D...i. s llailbaby. Ltullwehd., I. i. mode re:i.| eriint.
Orientala. Cbilfl. soliis, Orii-tata, Ai.o.i. Mereii. Bodomid m.nti. Polytloms V i
r
gil i = ; s luinc l^cnm
f
MotmmentMM. Locas : elii ia campo ^tgie- agru Lar.r-, e.nlrj ouin.uni
. ! L i! i ..i.re ni
silirep, mtiimneiituni in vico llorsled. lidem, qui iu Lrbe Bjtbouja, vel bJD.:esduv,-ri cuu-
Cap. XM. Vule (JilJjm., seci. io ei 26. seiiliur.t.
i .Jntliiiiio. Uune Aaibrusium Beda iu Cbroctico I fJanrfnTartiaii n.iiar tt faarta. Verba G.lda
4i SECT. IIL— HISTOHIA ECCLKSIVSTICA. iii

circiier ct qtiauo auno advcntus eorum ui Biiiia- A tione, non viiibus : ei cnsu dux ipse vel pnnnfcv
niaui. Sed tixc " posliiiodum. fracius corpore, lassitudine ac sopare rcsolutus est.

CAPtr xvii. Tiim vcro quasi repusnatore cessanie , iem|>e>tas

Lt Germanus episcopus cum Lupo liriaaniam navi- cxcilala convaluii, etjain navigium snperfusis flu
gans, el primo maiis el poslmodum 1'elagiauorum
tempestalem ditina virtute sedaveril.
,
ctibus mergcbaiur. Tum beatus Lupus, omnesque
lurliai exciiaol seiiiorem eleinentis furentibus oppo-
b Aiiie paucos sane advenlus eorum atinos hacre-
nenilnm ; qui pcricnli ininavilale cousinntior Cbri-
sis Pelagiana per ' Agiicilam inlata, Severiani epi-
slum invocai, ei adsumpio in nomine sancix \.il.,
scnpi filiuni, lidem Briltaniarum fceda pesle comma-
sanclissim*) Trinilaiis levi aquae spargme \AI. ,
culaverat. Vcrum Briuani cum neqne suscipere
asperginc] flucius sjcvientes opi.rimit , callegam
dogma perversutn gratiam Clirisii l/laspliemando ul-
commonet, bortatur inisersos, oratio imo ore ct
latcnus vellent, * iieque vcrsuti nn nefaria: persua-
clamore pr.ifundilur : adest Diviuilas, fugauliir im-
sionis refutare verbis ceriami > guflicerenl , inve-
nici, trauquillilas serena subsequitur, venti c cou-
niunt salubrc consilitiin, ut a Gallicauis anlisiilibus
trario ad itiocris minisieria rcveriantur, decursisquo
ausilium be li spiritalis inquirant. Quam ob causam
brevi sp.itiis pelagi, oplati liiloris quiete poiiunlur.
cullecla e magna syuodn quxrebalur in eonimnnc,
B Ibi conveniens ex diversis pariibus imili.iu io exce-
qui illic [AL, illuc] ad suciiirreiiduni fidei milli de-
pii sacerdoies, quos veniuros etiam vaticinaiio ad-
hcrent : alque oinnium judieio eleeli sunt [Al., eli-
versa pra-iiixeiat. Nunciahant ciiini sinislri spiilus
ge.liantur] apnsiolici sacerJoies Gerujanus ' Autissio-
quod limebani, qui imperio sarerdotum dum ab nb-
dorensis, ei Lupus s Tieeasena: [AL, Trccassiu*]
sessis corponbus detrudnnlur, el tempcslaiis ordi-
civiialis t|ii i |.i, qui ad couiirmandam fidem gra-
ncm et pericula quae inlulcranl fatebantur^ victosque
liji cxlesiis Briitauias [Ai., Biiuau.ain) veuireni.
se corum meiiiis et imperio non ocg.ibaut.
Qui cuui pronipta dcvolione prcces el jussa sancu:
Ecclesix suscepissenl, inlranl Uccanum, Interea Brilianiarum insulam apusiolici sarerdoies
et u quo
aJ mcd.uni itincns quo a Gallico sinu Britianias us- raiiiiui npkiione, pracdicalione, virtutibus impleve-

que lcndilur, secuudis tlatibus navis luia vo|..bat. runi : divinusqiic [Al. add. et] per eos sermo, qiloti--

Tuin subilo occurril pcrgeiilbus inimica [/!/., occur- die non s iuiu in ectlesi^, veruin eiiam pcr trivia,

rii iuimlca] vis daemonum, qui tanlos talesquc viros per rura pra? licabalur ; ita ul passiin el fiielcs ca-

ibolici (irinareiilur, et depravati viain corrcclionis

ad rcrupcraudam leudcie F.4f., perienderej populo-
nim populisj salulem aguoscereni. Rrat iliis apostolo.um instar, ei gloria
i-ii., inviderenl : concitanl
et aucloritas per conscieuiiam, doctriua per btieras,
procellas, caium dn inque nubium nocte subdiicuni ; C
vcuturum luroies vela non suslinenl viriutes cx merilis. Iiaque rcgionis universiias in eo-
; ccdeliant n i-

uUteria vicia uaiuarorn ; fercbalur navigium ora-

iuiji seutcutiam p ompta iransierai. Laicbaui abditi

snnt Quique quailragesimus quartus, >it noii, orrfi-

: nnn fuerit Lporius, ct quod Sevcriaous non fuil
tur;al., orilur, annus meme jam primo; ii|., uno, Sulpi!ius Severus, ab oumibus fcre conlra Baleum
emento qni at mea: tiaiivitatis est. (juibus perpensis concliisum est.
aonoriiin numcrus a G.lda editus tenipus poiius d Seque... tufficerent. ilxresis Peiasiana, licet ab
senbciidi quaui Saxnnum advcnium spectare viilea- auciore Brillone dcrivnti, in remolis lamen regioni-
lur. Scr psisie, si.ilicel, Gildam anno a pugna Ba- bus propagata luit, patriamque leiiquit fclici erroris
donica 44, anno ipei imprimis nolaliili, cui el n tai- ignoranlia involutain.
tius fuii. Hiec si vera est intcrpreiaiin aliain nobi9 ilaqna sijnodo. Prosper ail quod adaciinne Pal-
"
dabit iiujus tciDpuris chrouologi.mi. Vid. Lsser,, ad I.ulii di.iconl papa Coslesiiiiut Geriuanum vice sua
a. 520. ini>it, ut, deturbatis hxreicis, briilanos a.i calholi-
Posfmodnm. Vide cap. 22.
* cam lidem d rlgit. Kt boc iterum Prosper ipse con-
Cap. XVII. Capila qiiiMque sequenlia ad 22, di> lirmat in opere conira Collalorem, cap. 41, qtioil
suinpia a Constiiilio presliytcro Lugduueiisi qui Vi- opus a temporis injuriis immunius fuit quam Cliro-
lam smcii Germani scripsil. VideSurium.ad 31 Ju- nicon: certum lamcu esi nec Bei.mi nec Couslan-
ln, et Ms. iu Biblioib. Cotton. tium C.iicstiiii meminisse in missione sancti Ger-
b Ante pancos.
Quot annos anie advcnmm Saxo- '

maiii. Jacubns crgo Sirmondus concilium lioe, qiin.i

nuin sancius Geruianue in Britiauiain venerii Beda iucerti loci vocat, in suam lemporum Scricm io-e-
non dicii. l'rosper advenium ejus ponil ad
42i, a. rcns, noii pooit cuin Prospero a. iii, seJ cuui Sige-
eique altiTum consectaneum aildil ad a. 432, neinpe berloa, i>'>. Addeos inter aia : < Quud cuin in vul-
adveiiium P.iltadn in Scoiiam. tjtruinque Beda in gari Prosperi Cbroniro Crclestiui pap:c lcmporibus
Uistoria notat, Palladii ada. 430 vei 43i, ipsissiiuis a. 429 alliia esi Germani legatio, iu>it lii ui appan <

Prosperi vrbis, cap. 13, Germaiu in boc loco, vci- inendi suspicione n m caret, ab iis fortasse qui cum
bis eliam Frospen quoad ocrasionem adventus, in Palladiuin in cas oras a Cielestinn iuissum legissenl,
reliquis Conslaiitii, ulpole auclons coaevi, suinma;- Germaniim itidem >b emlein in Brituniam destina-
:

que famx, el sancii Viiam ei protesso sciiiieniis. lutiicredidere, quoJ ueque a lleda, nequc a Con-
Sed i.iuii esi differcntia bujus c.ilculi 1'rospcnaiii a siantio, vii Errico, neipie al> ullo scriptore auliqni
tciuporiiius rjuje Coiislaniius assignat, el in qiiibus csi prodilum. > Sirmoudi >oic postiiuiiix> , t. III
lijii.i ciiui sequiiur, ut diliicile sil re>oluiu cui idh v- Lalili., p. t >l B.
reainus. Ame paucos aunos indefluiiuin est, elpus- ' Aiilistuoi o.iims. De .lujerri;. Pr rlcr Constanlium
setextcndi ad Prosperi iiumeros hi sancii Guiiiiaui nrosa, Hcrricus Autissiodorensis monachus rersu
amiis iucludendos, msi Cailc^uniis interesset, cujus siincu Gerraani Vilamsex bbris scnpsit, imo etejui
lempora ab bnc calculo nimium distanL cliam niraiuli duobus.
« Aijncolam Severiani. Ijui luerini ARrirola <-t k Trecaicnm. Ue Troijet in Campania Gjllicam.
Sevenanus paruin cunstat, qio d auicui Agncola Lupi Viuin vidc apud Surium, ad 29 Julu.
-;: BED.E VF.NERABILIS iRESCYTERI OPERlal PARS IV. — IIIST RICa. (9

smiMrje persuasionis auriores, et more tnaligni spi- A liiale comp >si is, lacerdotes beaium Albjnum mar-
nlus, st-iii.-lianl perire sihi populns ev:idenles, ad lyrem, acluri [.41., aucl.m D.o per ipsom gratias
evlrrmiim itiulurna mediUiioneconcepU prresomunt [Al. add. Cermanus omniutD
acturi] pelieruul, ubi

iniie ciinfliciurn. Pirwediml conspicui diviiiis. Teste aposiolorum, diversnruinque mariyrum seeum reli-
fulgenie-, circumdaii aJseDiatione multoruin: diseri- quias liabens, facta oralinne, jussil revelli ' sej.ul-

menqiie cerUminis subire maluerunl, auam in po- crum, preiiosa ibideiu muncra condilurus ; arbilram
pulo quem subTerieranl pud rem nciiurniiaiis incur- nppo lununi ut membra sanclorum ex diversis re-
rere . ne vi.lerentur se ipsi sileniio damnaTis-e. gonibus collecia, quns ' pares roeritis receperat
lllir (•! me inmensa muliiiudo, eiiam cumconjugibns caelum, sepulcri quoque unius (eneret bospiiium.
ac liberis exciia [.4/., eiciwa] conreiierai, aderai Qnibus drpositis bonuritice, atque sociaiis, de loco

po|mlas i> expeciaii r, et fuinrus judei, idstabant ipso, ubi beali marty is effusus eral sanguis, massam
p.ines dispari eomliiinne di-similes; binc diTina puWeris 6 secum p r i a l
. r u s ab-lulii, in qua appa-
lides, inde bumana pr.i sumpiio; binc pieias, inJe rebal, cruore servato, rubuisse h mariyrum cacdem,
superLia; inde Pelagius auctor, liinc Clirisius. Pnmo persecuiore palleme. Quibus ila gesiis, innumera
in loco beaiissimi sacerdoies .4/. adi. Germanus at- hominum eodem die aJ Dominum turbi conversa

que Lupiisjprabiieniiiiadversariiscopianidisputandi, B esu.

qux s.ila uiid uie Terborum,diu ioaniler et aures oc- CAPIT XIX
rupaTit et tempora: deinde antislies Teneraudi, L i idem culij in/imiilaiii it.jem deleniut, cl incendui
lofrcnies cltxiiiii sui com apostolicis et evangelicis donorum orando Tcvinxsnl el iptc per tuionem a ;

(ko lil languoTe curalut.

imbnlius * pr-.fudernni miseebalur sermo proprius
I nJe dum redeunl, insidialor ioimicus, cas lalibus
ctim diT nn, ei »d»criiones - molesii.-simas leciionum
iaqueis pra?paratis, Genuani pedeui lap-us nccasione
lesiiuiouia -eqnebantur : conunoiur vaniias, perGJia
contrivit, ignorans merita itlius , sicul J..b beaiis-
rnufutalur ; ila wl ad singulas verl onun ohjectiones
simi, afQiciione cori oris propganda : et dum ati-
crrare se, dum re>pnndere nequiit [.4/.. nequi vii"|, (a-
quaodiu uno in loco murmiiatis oecessiuie leoc-
terciur : populus arl iter vii ui:mu- comiuel, jndiciiiii)
rrlur, in Ticioaqua mauebattasula eiarsilioceodium:
lamco claoiore icsUiur.
quod consiimplis domibus qua? illic paluslri barun-
CAI LT Wlll. dioe tegebaniur. a 1 eum [Af, ill'idl bjbiliculum iu
I i idem filiam tribuni cjc.im iu!nm 'ntrtiil. ac deinde quo idrin jacebal, flabris slimul<uilibus ferebalar.
cd taiicmm A/ra»m pfrreni.nl, reliqnict ibidt n il
Concursui omnium aJ aotistitem cooTolaTit, ui
iptim accepetil, ei beaiorum aiotti-tvTum. tire oJio-
rum m.ii lfiT»>n rotutril. Q elalus [Al., e'alis] manibus periculum quod iminine-
Tumsiiniin i|uitlam liiboniiia* polcs'atis cum con- lial evadeiet: quibns increpalis, moveri se, uJei prs-
juge prneedil in med.uni, fil am decem annorum sumpiionenou passu- est. Aimuliiludo omnis despe-
cjpcam curnndam sacedolibus l iTerrns , tjium illi raiione pcrierrita, obviam currh incemlio. Sed ul
adTcrsariis ofTerri praweperunl : sed bi rnnseieniia Dei potentia manifeslior appareet, quidquid cuslo-

imiiieote dtterriii, :ui gmii cum parentibiis preces.et dire tenuverai lurba, con-umitur ;
quod Tero jaceos
curalionein psrTula» a sa.erdolibus deprecamor : qui et infirmus defcoJerat , reseralo [Af. , reserTaio]

iii<-|inaios ai.imo adversirios inlueules, oraliniiein I. '-, !•' sancli rin, eipavescens Qamma IransiliTit,

L.rtvilcr fuodunl: ac deinde Germanus plenns Spirilu uiira ciira |uc J.s.cvieus, et inler globos flammaoiis
sai.cio, inTucat Trinilaiem ; nec mora, adlia-reniera ioceudii, inciiliime Uberoaculum quod bibnalor io-

l.i. ri suo eapsolaa cum saacioran reiii|uus tollo eiasM servabai, euiicuii. Eiultat lurba miraculo, el
a.uUjffi ni.mt.us coniprehendit , eamque in con- vicUm se J v nis Tirluiibus graiulalur. bicubabat
speclu onmium puelli rculis adpbcavii, quos sl:.liro tnebus ac nociibus anle lngurium pau|.eris >uignssine

eneaatM lenebn» lumcn ventalis implevii. Einllaul iiun.ero ; lii auiiuas curaie cupienlrs, bi corpora. lte-

pareiiles miraiulum popuus coniremiscil: posl

,
f. rri iie .uemit t|uae Cliri-liis operabalur io faroulo,

quam d.em iu ei aniiois omniuin suasio iniqua de- D qui virtuies faciebal infinuus : el cum debiliUii sua?

lcu esi, ut saterJo:uui dociriuam silieutibus des de- mUil reruedii pateielur adli.ben, quadam oocle can-

ri.s scciareniur. deulciu nneis veslibus vidit sibi adesse persoiuB,

i>mpressa ilaqu» perversilate damnsbili, ejusque qux rtJi.u evier:.-a jaccntem videretur aJto lere ,

aurioribus coinuu.iis, atque ^nimis OHinium Gilei pu- eumque coiislstere iirrnis Testigiis iuperabai: posi
* ll:k. II. Bi^eiliiiis luiiic("onvenlumLondiniliabi:iim SepulcTHm... muiiera condilurnt. Ilorum reTela-
•

dicit, lib. tiii. Fl-irilegus syn.iJuin appeilal ei Veru- liiinem, cl >.rculisupo cis reperlis deToiunein, Tide
lamii facum a. 446. Qui i.m scripmres conTeiituin Fhinle?., aJ a. 791.
bimc llrnunicu ii cum syuodo Gallicana cnnfuiidiint. ' Par. t. Cbilfl. snlus, paribu*.
b Erptclaior. Al. , ri *oe. taior (ulnru e:... txpecta- Situm portolHTui. Iulra iiiuros Anli»-i ..lori basili
*
inr. (,'i.ne- lecii.ims C".IJ. tcII. a se bal>ni[. eamhis rcliquiis ctindeinlis eiaj.liiicjns su>cii Albani
< Projude »».'. Lorus quo sauenis G-rnnnus :.d nnmiiie dedicavil. E&mcrs, liii. de Mniicul s sanct: i

populum concinnaius e>l, sacello iii e,us uo.nine coo- A bam. De aiiij auleut saicn rclijui s, a monacliis
srrrito iiisignilus, ailbuc ostrndilur. M.igni.li*, Ult niT, el l.o firiT Agii, puu- vendicans,
« J/o/«liisimo». Chiifl. Snlus, modettiisimas , Con- le.-.mi al ln quibus ejasm tli lilts coidi sunl.
::anims, iioltn: ;: B, i ui molestiisimat sensu ac- k MartyTuiii. D ni CodJ., sed non nptiuii, rrwr-
cedil. tyrif.
49 SECT. III. — IIISTOI.I.'. FXCLF.SIASllf.A 50

qyam Imram iia fugaiis doloiihus recepit prisunaui A aileluia] ie.1.0 repeiiian! . M.. repetilumi aaretdoies
tanilaiem ui die reddito itmeris labnrein «ubirel in- exclamanl. Sequilui u. a vos omuuim . el el.itum
Irepirius. \A'., elevaiiiui] ilainort-in rcpercusso ;ere moir.iura

CAPCT XX. cunclusa mulliplicanl bosiile agmen lerrore pros r

nilur, ut [Al. ad.l. rtiisse] super se uon sulun: nij es

Vt iidem epitcopi Britonibnt in puqna auxilium cce-
(."*(• tuleiinl, ticque domuiu rerersi tinl. ciicuinildia>, sed etiam ipsam cacli ii.acliiuanicuirre-

Inirre.i a Savne-, 1'iclique lirlluin advcrsum Biil miscuni. Irepidaiioniqoe injeclz vix sufDccre nolurn

tmie- junclis viribus susteperunl, quns eadem ne- peraiciias credebaiur : passlm fugiuni, arma proj!-

cessiUs in castra conlraverai : el cuin Irepidi partes

ciiinl, gaudeiiles vel nuda corpora eripulsse discri

suas ppnt* mpares judirareni, E.inclorinit anlisiiium

tniiii: plures eiiam limore pTxcipiies, flumen qood

auxilium pelieruni : qui proniissron maiurattes ad- [.4/., mensi crani] iransieianl devoravit. Ullionem
venium, lanium paveniibus lidmix conluleruut, ut suam innocens exercilus inluclur, et victoriie ron-

aecessisse uiavimus rrederelur exercilus. Ilaqne cessne oliosus speclalor eriicitur. Spolia collipnnlur

aposlo icis ducibus Chrisius niil laba( in casiris.

exposiia, et cxlestis palina> gaudia miles rcl ginsus

Aderaul eliam Quadragesimae venerabiles dies, quos aiiiplectilur. Triumphint ponnlices ho-llbus fusis sine

religiosiores reddebal prxsenlia. sacerdolum, in tan-

B sanguine , triumpli.int vicl.ina fiJc obtenu , non
tuiu ut colidianis prjetlioalionibii» iusliluli, rerUilim viribus.

populi ad gratiam bapiismalis convnlarent. Nam Coinposiia itaque iusula securiiate mulliplici, su-

maxima exercilus mullituiln undam lavacri salularis

peiatisque boslibus vel invisibilibus vel c irne con-

expeiiil.et ecclesia ad diem Resurrectionis doininic.e spicuis, rediium moliunlur poiitificcs. Quibus (ran-
iroiidibns coniexla eonipouiiDr, atquc in eipediiione quillam navigationcm, et meriia propria c( in(erces-

campesiri inslar < iviiatis aptaiur. Miditlus bapiisuiate

sio bea(i marlyris Albani paraverunt, quiclnsque eus

procedit e*er< ilns, lides fervet stioruin desideriis fcliv cariua '

resliluil.
in populo, rleunter-
ri'i>[.4/ , conlrilo, conlempio] armoruin [.4/., arma- CAPOT XXI.
loriim] prasidio, Vl renascenttbus virquUts Pelaijinnm pesin (lermanut
divinilalis exprctatur' auiilium.
cum Hetero Biitlaniam revcrsus, prius ctnudo ju-
Inslitulio vel forma ea-lii.itisf/l/.,caslroruiri]hoH bus rent inceisum. demde et popnlo Bei, condenmatit
nunciaiur, qui vidoriam qnasi de inermi eierri.ii iive emcnd.itis liwrelicis, gressu u rccuperanl fidei.

presumentes, a.tsumpta alarriiaie festinanl; quorum e Nec multo udd.

[.4/. post] iulcrposito tempore,
tamen advenius eiploraiione cognosciiur. Cumque iitiiiii.it ur ex eadem instil.i, Pclagiauam perversita-
emensa so b mniiae pascbali, recens de lavacro pars ,
lLl " iterato paucis auc(uribus dilatari : rursusque ad
major exereiius arma capere [Al. , capertt] , et b.-aiissimum viruin preces sacerdolum ounium de-
be'.Iuro parare (em(aret [.4/., add. et], Cermantis feruntur, ut causam Dei, qiiam prius obiinuerat,
b ducem se rselii profiietur [4/.. piofiteretur], ehgit lulareiur |A/., uieretur]. Quorum petiiioni fcstinus
i

expedllos, cirrumjecli pe curr I, el e regione qua oliienipeiai. >'amqiie adjuneio sibi Severo luiius
hnstium sptrab.itur advenlus, valiem circumdalam saiiciuatis viro, qm eral discipulus bealissimi Palris
mediis mnn(ibiis inlncdir. Quo in loco novum com- Lupi Trecasseiiiirum cpiscnpi, el lune Treviris onli-
ponit exerriiuin, ipse dux agminis. E( jam aderat iialus episcop..s gentibiu pi nii.i i.t-i iiuiti.v verbum
ferox hosiimn mulliludo, quam ailpropinquare inlue- ].4/. add. I'eij prxdicabal, mare eonsceodil, et

banlur in insidiil constituli. Tum subilo Cermai.us conseuiientibus elemeiitis iiauquillo navigio llriiu
signifer universos admonei, ei prsdicat ut voci sux nias petiit.

uno clamore respondeanl ; securisque bostihus qui se Iiitcrea sinisiri spir tus pervulanies [Al., provo-
inspeiatos attesse couliderent, c Allcluiaiu [AL, IjiiIi'-', lotain insulam, Gerntanuin v.nire iuvilisva-
a Saxones.
Qimd Saxones in liritunia fuerinl in divinis laudibus Rlirxum r(r|iii Allelni.i re*.>nare. »
primo aanrli Germani adventu, ermlitis Itnud parum lluc llcda ad Augloruiii conversiunein relulit, u, 1,
negotii dedil. Quiilain Saxonet hic pro Scottis pnni et posi eiiui J. DuAcnuus, in Viia Giegorii, ob- mm
voluut eirore librorum Constanlii el Beda: alii erro- ;
" servalo quod hlier ille seriplus eral anie An^l runi
rem qiiaTiinl iu 1'rosperi Chronico, qui e Beda el ctinver-iuiiein. proinde h .«:» veriu Gregnrii (ir.e-
at:

Coiistaiilio corrigi debejt alii vero Saxoncs aiunt ; lium lnijiis ejusque Aileluia respexenmi,
capiiis,
tunc icmporis advenisse al (ixam habitationem,
i pra?seriiiu cuiii id uijimdudum lactum praidicel.
t. expedilione lanlaun miluari ex fcedere ctim Pictis
.1 lUsliiuit. Uemanstl. Codd. vulgg.
.1
Hemans'1 in :

inito. II iriim solulionum priina ex omnibiis Mi re- - intuta genut utrumque [al., getu Mtraifue] ho*trs el
rBiaiur, serunilain Prosperi ipsius exphcai:o coiitra civet, Anijli rt intiones, iiuorum Amjli pro regno.
Collatorciii convclbl. 1'ltnu.i suas quidein habet dif- Biitlonet pro vila cerlabanl. Il.ec clausula que iu
Bculiates, sed rationes etiam suas qu<e maxima ex viriis leclioniliiis seqililur nullam habel veierum
parlt: atpiililirium lollaul. Usa. aucloriuieui ; docei lainen quis fuerii scnsus
b Dmeni. Ne qnis incongruum pnlcl quod Gt)rm.i- illius leuipoiis ciiiii !i.rr verba a<lilelianlur. id esl,
iius eierciiuin dueai, noveril ilium anlequam epi- quod in piimti sancii Gerroani adieniu Saxoues iu
scnpiis csset ducatum et regimen lemporale A uLi»-i<>- Briilania remanebnul pm imperio decerUnies.
c
ilmeusis terriioiii jilmiiiisirasse. De quo auctor Nec mullo. Il.i c eii.nn verba calculinn Piosneri
Viti' ejus ait: < Deseiiiur mundi miliua, caeleslis lurbant. Nam si primui Germani advenlus hiii .
assumliur. i vel inulUitii leinpuris ad secundum advcniuiii iu
' Allcluia. Sanctus Gregoritis, in Jrib. xxvil, 6, haM pimi oporlol, vei plures annos in tccumlo llnxissi
l.jiiet verba < Ecce lingua: Itrillaniaa qu* nil al ml quam relms ci hisiorix G rinaui co veniri i-
novcr.ii quaiii barbaruiu Ireudere ,
jamduduiu ui pr.nil inlu p.iiil.
 :

51 BED.E VENER.ABILIS PRESBYTERI OPERUM PARS IV.— HISTORICA.

ticinationibus nunciabant; in t3nlum ui Elafius qoi- A patricii qaem occidorat satelliiibos interiiniiur. ann»

dam regionis illius primus, ul in occursu [AL, oc- imperii Harciani seilo, cum quo simul tiespcriurn

enrsum] sanctorum sine ulla manifesli nuncii rela- concidit regnum.

tione properarel, exhibens secum filiom quem in CAPUT XXII.
ipso ftore adoleseeoiis debilitas dolenda damnavc- L'l Brillones, q lieseenlibus ad tempus eiteris, ciul.bus
sese bellit conlrbctriM, simul ct majoribus (lagitiit
rat. Erat enim arescenlibus nerTis contraelo popCue,
mbmerserint.
coi per sicciiatem cruris usus vestigii negabatur.
Interea Briltania [.!/., Briiianix] cessalum quidem
Hunc Elalium provincia lota subsequiiur : veniunt
est parumperab non a civilihos bi
eslernis, sed
gacerdotes, occurrit inscia muUitudo, confestim be-
Manebanl cxlerminia civitatum ab hoste dirutaruni
nedaiio, et sermonis divini dottrina profunditnr.
ac deserlarum, pugnabanl contra invicem qui ho-
Recngnoscunt populum in ea qua reliquerat [Al., re-
siem evaserant cives. Attamen recenie adiiuc memo-
liquerant] credulilaie durantem : inlelligunt culpam
ii.i calamilalis et cladis iuflicta; servabant utcumque
esse paucorum , iuquirunl auciores , inventosque
reges, sacerdotes, privati, el optitnates suum quique
eoudcmtiani. Cum subito Elafius pedibus advolvitur
ordinem. Al iliis decedentibus, cum successisset
sacerdotum , ofrrei.s filium, cujus necessilatem ipsa
g aetas icmpesiatis illius nescia, et prasentis soUun
debilitas eiiam sine precibus adlegabat : (it communis
serenitaiis siaitim csperia, ita cuucta veriialu) ac
oniniiim dolor, prxiipue saccrduium, qui concepiam
justilix moder.imina coucussa at subversa sunt, tit

misericordiam ad divinaro clemeniiam coniulerunt

earum non dicam vestigium, sed ne nieiuoria qui-
siaiimque adolescenlem beaius Cermanus sedere
dem, praeier [At., prxterquam] io paucis, el valde
com-pulit, adirectat popliiem debiliiate rurvatuni,
paucis ulla apparerel. Qui iuler alia inenarrabiiiuR)
et per lota infirmitatis spatia mcdicabilis dextera eorum Giidus[A/.,
scelerum facla, quae hisloricus
percurrit, salubremque lactum sanitas fesiina stibse-
Gildas] flebili sermonc describit, et hoc addebaut
quiiur, ariditas siiccum, nervi uflicia receperunt, et
j M. . addebatj, ul nuuquam genii Saxonum sive Au-
in conspectu omnium filio incoluniilas, patri nhus
glorum secum Briuaniam incolenli , verbuin fulci
restiinitur. Implenlur populi siupore miraeuli, el in
prxdicando committercnt. Sed uon tanien divjina
pectonbus omnium fides catholica ineuleata firrna-
pietas plebem suam, quam prcscivil, deseruit, quin
lur. Prxdicalio deinde ad plehem de pr.ivaricalin-
multo digniores genti memoralx prxcones veritatis,
irra eniendalione cohveriiiur, omnium pie senteniia
pcr quoscrederei, desiinavit.
pravitJtis auclores qui erant cxpulsi insula, sacer-

•dotibus addm uniur ad Meditorranea defcreudi, ut

CAPIT XXIII.
** L'l sanctus papa Gregorius Augustinum ftuu monachis
el regio absoluiione et illi eincndatione fruereniur.
nd prwdicundum genli Anglorum nultens, epittota
Factumque esi ui in iilis locis inulto ex eo tempore quoque illos exhoriatoria ne a laborando cetsarini ,

fides iniemerata perdorarel. coiiforlaitril.

Ilaqtie, composilisoiiiniii>i«, bealis.ieerdoles ea qua Siquidem anno ab Incarnailnne Domini quingen-

venerant prosperiiate rcdierunt. Porro Germaniia te>-imo octogesimo secuudo, Mauricius ab Angusto
• post Ii.tc ad Ravennam pro pace armoricanas gen- quinqonge itiiiisquartus impenuni suscipiens, Tiginli

lis supplicaiurus advenii, ibique a Valentiniano, et ct uno [Al., uno et vig ntil annis lenuii.
;
Cujus aniio
Placidia matre ipsius •miihu reverenlia susceptus, rp^"i dccimo [nxcn] Gregorius , vir docirina et »c-

migravil ad Cliristum. Cujus corpus honorifico ag- li ne prapcipuus, poniifieaium Rnmaux et apostolica:

mine coniiianiibus virlulum operihns, snam defertiir fe.lis snriitus, reiit annos iredecim menses ses , et

ad urbem. Nee mo!lo post Valenlinianus ab Aeiii dies decem ;

qui divino admoniius inslincto anno
• Germanum ex
Post hwe. Cnnstaniius auclor est circiter. Uierqne sons babet nodos qnibu» e\ti icandis
Brillania rcversum, alterum moi iter ioiisse Arela- parem hacentis ipveni neminein.
tum, quo letnporc Galliarum prxlorio prxfertus est Cap. XXII. De his vide Gildam, sect. 26. Ibi illfi

aoxiliaris. Qui, ut inquit Sirmondus, pnefeeturam multa paucis conclosit, et lii>toricae operis parti
gessii annn 419, et proximis. Continuo sanclus Ger- D finein imposoit. Exinde pmcedit ad reges et sacerd»
manus Itavennatn perrexil, ad pliicandiim Aeltuiii les populoniqiie ejus lemporis increpaudns. Ut non
Armoricanis infensum, quod dcfeci>seni, cnjus cri- necesse quidem fuent Bedje ulteriora i rimina, Evan-
minis rausa nii-en Alemanuis puniendi, atque ul- ge'ii neiiipe diteniinnem, iliis impntare, Sed nee
ciscendi dcdebnntur. Dtini Raveiinx esset venii mors lamcn id fecisse Bednm credideriui quod llisloricus
ejos, el sopeMeciilis dislributin, in qu.i obiler nnian- c-si Saxonicns, ul quidatn volunl, nam liislnru-us
t

dum, Plaridiae matris imperaloris sorti nbligisse Briilonum Gildas genli sua? in eo non pepercil. Fa-
capsolam reliquiarum, in eaque pnlveris annon a!i- cile Briilones excusatos velm quod Sax^ndius ini-
quid sanguinei Verol.imlo ahlali l'.\ loio palel Ger- .'
inicis Evangelium non pn-dicareni, s.J eum bc-1
inanuin rediisse secunda vice e Brillania suh iiiliinis eleciuin non Beda solus notavit, Gregorius papa id
tantom \ii.T. sux annis, et, si Bcda: ei Conslamii qiKKrilur, non solum de Briilombus, sed cliain d«
(lin nulogii abjicialur, p»siquaiii maxiinum diutini Gadis. Liber Gild* est de Evcidio Brittinix, satis
episcopattis spatium in Briltania Iransegisset. Quod bodie noltts. Gildas auctor ferc ignoralur, niinia,
lamen legemibus Ncnniuiu ei bisloricos nosiraic<, scilicei, distinctione obrnius. Hinc lot eognnntiua ,

persuasiiin forel, nisi lot absurda de sanclo Ger- Albauius, Sapiens, Bndonicus, Uisloricus, cum rc-
mano, ejosque couversaltone in Biiunnia Iradulis- vera uuits esl idemqne Gildjs, cojus a-taiem liabes
scnt. Deutqoe, duo sunl calculi de inagni bojos viri supra. cap. I(i, llisiortrtm per niagnam hucusqne Itu-
legaiioiiibus Brittanicis, aller Prosperi ab a. iiOad jus Bcdx opcris parleoi.
435, alter Constautii clBedx ab a. 146 id a. ij">. seu
 , ,,

53 SECT. III. — IllSTORIA ECCLES1 ASTICA. 54

decimo qnarlo ejusdem prinripis , ailvenlus vero A scilicei , volo. Deus vos incolumcs cuslodiat , dile-
c
Anglorum in Britanniam anno eirciter centesimo Ciissiini lilii. Dala die deciina lialcndartun Augusta-
qtlinquagesimn , mWt
servum f)ei Augustinum et , rum, imperanie domino nosiro Maurieio Tibeiio
a piissimo Angusio anno decimo quarto, post consula-
alins plures (um eo monachos limenles Dotni-
num ,
prsdicare vcrbum Bei geuti Anglorum. Qui lum ejusdem domini noslri anno dccimo tertio

cum jussi3 ponlificalibus olitemperantes , memo- iudictione decima quarla. t

ralom opus ailgredi ccepissent ,

jamque fc
aliquantu- CAPUT XXIV.
lurn [Al., alii|uaii(unij iiiueris confecissent ,
perculsi l!t Arelatensi episcopo |AI., archicpiscopo] epi&totiun
liniore incrti, redirc domum potius, quam barba- pro eurum susceptione miseril.
rani , feram , incredulamque gentcm , cujus ue lin- Misit etiam Innc isdcm venerandus pnnlifex sd
gu-.im quidcm nossent, ydire cogilabant, et hoc es e f Eihcrium Arebtensem episcopum [dcxvi] , ui Au-
lulius communi consilio d^cernebant. Nee iuora , gustinum Drittaniam pergentem beuigne susciperet
Augustinum , fjneni eis episcopum ordinandum si ab iitlcras, quarum isle cst lextus:

Anglis susiiperentur dispojueral, domum remiituul, « Ucvcrentissimo et sanclissimo fr.itri Etberio

qui a beato Gregorio bumiii snpplicatti oblinerel ne cocpiscopo, Gregorius servus servorum Dei.
tam periculosam , tam laboriosam , tam incertam B < Licet apnd sacerdotcs babenies Dco placiiam
pcrcgriiiHtionem adire debereut Quibus dlc eilio: - cariiatcm religiosi viri nullius commendalionc imli-

laioiias miilens • litteras, in opus cos vcr!)i, divino geant ;

quia tamen apium scribendi se icmpus in-

cnnlisos auxiho ,
prolici»ci sttadet. Quarwa videiicel gessit , fraternitali ves'rae nosira mii:ere scripla
lillerarum isia est forma : curavimus : insinuanies, latores piaesemium Augus-
Cregorius servus serverum D. i , servis Doiiiini linum servnml Dei , de cnjus cerli sumus studio ,

nosiri. cum aliisservis Dei, illic [AL, illuc] nos pro uiiliiate
• Quia tnclius fnerat bona non Incipere ,
quam aniniaruni , auxiliaiue Dumino , direxisse : qnem
ab his qux ccepta sun! cogilalione retrnrsuin rc- ne>esse est ut sacerdotali siulio sanotilas veslr.i

dire , siimmo studio , dilcctissimi lilii, oporlet m adjuvare , el sua ei snlara praliere restinct. Cui
opus bonum qm.d, auxilante Doiuino, ccepsiis, im- eiiain , ut promptiores ad sufTragandnin possilij

pleatis. Nec labor vos ergo itineris , nec maledico- existere, causam vobis injunximus subtiliter indi-

rum liominuni linguaedeterre.int: sed omni iustantia, care. Scientes quod, ea cogr.ita , tota vos propicr
omnique lervore ,
quoc inclioastis Deo auclore , Deum dcvotione nd solaciandum ,
quia res cxigit
peragile : scicntes qnod laborem mag um majnr commodeiis. Candidum pntterea prcsbyicrum, coin-
xternie relributionis gloria sequitur. Remeanti au- " muncm filium,quem ad gubernaiiouem palrimonioli
lem Angustino <*
preposito vestro, quem et abbatem [At., palrimonialij Ecclesiaj nostra: traii^misimus .

vobis consiituinius , in nmnibus bumiliier nbedile : caritali vestrx in omnibus commendamus. Dctis te

scienles boc vestris animabus per omnia profuiurum, incolumem custouint, rcverentissime fr.iter. Data
qnidqiiid a vobis fuerii in ejus adninniiione comple- die Kalendannn Augustarum
decima imperaute ,

tum. Omnipotens Deus sua vos gr-itia protegat , et domino nosiro Maurico Tiberio piissimo Auguslo ,

vesiri laboris fruftum in scterna me paira vidcre anno decimo quarto ,

posi consulatum ejusdein do-
concedai ;
quateiius e;si vobiscum iaborare nequeo, mini nostri anno decimo tertio , indiclione deciina
simul in gaudio retiitnitioiis inveniar, quia l.jburare, quarla. i

• Plures. Vide cap. infra 25.
b Aliquantulum. Ex episiolis Grcgurii
r:iir..abbaiein Lerinensem el Prot;isiinn «•piscopum
Aquensem ct Ariginui patricium, colligitur cnnse-
, nssc in epistobi, quam in nomine. Augustinn abeume
disse socios Aiigusiiui in Provincia , uun lougc a'j
insula Lerinensi.
• Liiterm. Colleclionem liiterarnm quas Gregnrins
Ae. Iiac missione si ripsit , una cuin seric itiueris
liojns Briltanici, vid. append
11
Prcepotito. Monasif.rii
gorius Romx lundavit, et e quo monaclii ad boc
luinisterium exiracti sunt.
c Duia. Frustra bic Baronius Bedam carpil in
anuis M turitii, lura niendoso niens Ms., luin in prin-
cipio imperii Mauriliaui suppuitndo decepuis. Lnco
eiiim auni posi consulatum ejusdein 13 quem ,>-
iiu;ni Codices liedj* exhibenl, illeex Codice quodam
cormpio leg.t H, Deinde anuiim Mauricii decin
qnariuiu ipse undecimum statuil , primos Mauricii
annos lardius consignaus, vel polius oinutens.
' Etheiium Arelatentem. Pro cuucesso liabelur
errorem hic essc, Etherium poui pr» V.r^i io, cmn
Regisiro. Deinde liabelur in Repistro ali^ enistola
»ri Steplia- ad Virgilium Arelaien^em, ejusdem quidein tenoris,
, sed alterius funnx. Exinde collign erratum poiius
Gregorius plures cpistolas sciipsit eodem die.earum
originales in scr;mo apo-tolico sunul jacentes Nn-
ihelinus Iranscripsit , ct quidni potuii unam pro alii
'' sumere , ct illam qu:e ad Etherium Liigdiinensem
, n. (i. scripla fuit, loco ejus qnac ad Virgiluun Arel Uenseni,
S3iieli Andrcx qiiod Gre- noniinii.us et titulis lapsu transpositis ad Itedain
afferre. Smitii. —
Ad Elherium Arelatentem. Imo ad
ifSlherilim Lugil.,ui siiieasserit Sirnioiidus.t IConc.
Gall., in nul. ad p. 120. Pn
fuil.Etlierius Lugd. ex
a. [>'i'.) :ul fiOi, ul colligitlir ex Actis concil. ol ex
Rnm. Ponl. epist Ila:c porroepisl. C.reu'. M. dala esl
\ K.il. Ang. , imliet. 1 1, adeoqu i a. 59ti.Cni geminam
babes I. vi Regist., epist. '2, iuscriptain : Pn/
epitropa de Snnctonit, Pelagio de Turont, ti Snrit)
de Hanilia, eoiscoiii Galliarum a paribus (Vid. I'<i-
tral. iimi. LXXXVII, col. 8"vi}. Unde spparei fuissu
iii.i ii i-.iiiiiiifiid.it. i; iiii circularem. In hunc errorem
! sede iinbicius vuleliir lleda :i NoHicbn»
i

Elherius iuiic lemporis Ltigdunensis 9piscnpus fuit. prcsbytcro a qun bauc ct alias ephiolas Angliam
Sed an in eo consisi ii error val !e dubiiandum esi. specianies dc Roinaux Eci • scrinio acceptas ''i ; -'
i

IPriino en.m cplslola qux- in B-J.i csl ad Elheriuin nd se delatas ruisse Iteda ipso prolllotur in prxl i-
Aielaiuiisuiu , nou invcniiur <;o liiulo in Gn t: mc su c lltsiorix Ccolvulfum regom, Cuukl.
.i I
 .

£3 BED/E veneraDILIS PRESBITERI OPF.P.LM PAKS IV. - SIISTORICA. 56

CAPCT XW. A ille dicens : < ru'cbra sunt quidetn verli3 et promissa

i • -n Augutlintt
:i pmno in injn/.i
BritSeniam ,
qu.e adferiis: sed quia nova sunt, el ir.cena, non
Tontt.o, regi Cantuaiiorun prwdicmrel ; et nc ai-<v- bis po»f um adsensum uribaere, relicls e's qnac lanio
fl2 ttb io licc liid, Cawium prtedicatuita innaverit.
tempore cuni otnni A.igloimn genle sernri, Veriim
Roboraius ergo w iifirmaii t>e heaii Pauis Grego-
qui . de longe buc peregrini venijlis, et ul ?go inilii

Augustinns cufii famiris Clirisii qui er.t.il cuni

rii
vi leor perspeiisse, ea qux vos vera et oBtiam crede-
eo , reiliii in op;s verbi per»eniique Briilauianj
,
baiis, nobis quoque commurjic.-re de>iJerasus; nolu-
[tm.vr. frji en ternpore rei .Edilbiittus in i.aiiiia
mus m.iicsti esse vobis : quin p<Hiits tieuigno ras
po!<-:>iissimus 'jiii "d .-"nlinium usque Humbrae
,
bospiiio recipere, et qux riciiii suni vcstro neccNsa
[V... ilumlrij fl. minis mavimi quo V.eridiani et
ria, aiinistrare curamus : nec probibemus qi.in otn-
Sep nr omles Anglorum popu!! dirimuiitur, fiues
nes quos pceslis fidei vesir.-c religionis praxiicando
ii.'perii :
elei derat. Ps' auiem ad Orienlaleiu Oaiai.e J
BOcietis. > Dedit ergo eis mansioneni in civitaie
pl.iffir. Tsnatos msula non modica , id esi, mngni-
Doiu'\rninsi, qux impcrii sui lclius erji melropolis.
itdi''is j.ixta eoi'-uetud nem tesrtimationis Angtoram,
eisque, ui promis^iai, cum aduiioisiraMone v;cius
1
!. n llianra sesceniarum, quan a eonlinenli lerra
teii.poralis, liceniiam qnoque prxdicandi non abslu-
Keceiuil li riu> Vantson .;, qai esl lalitudin sc ;
i.iier g lil. Fer'ur autem quia ailpropinquantes civiiati, wo-e
:rium stadioruio , ei duolius tanitnn in loeis est
suo ci:m croce sancia, el imagine magni regis Dj-
iiinsii: ibilts : Btriunqtte eniin c.iput protendii in
miiii nostri Jcsu Cbrisii, bauc lx'aniam consona
mare. In hao crgo adplieoil serTUS Domini Aueu- Viicc tnodulareDtur : Drprecantvr te, Doinine, in omni
iiious, el socii ejus viri ul feranl ferme qn idr ginta.
tnisrri^ordia tua, ul aii(eral*r furor tuut et ira tua m
Accet^riini au em, pncipienie beato papa Gregorio,
ciiilate hta, tlde domo tancla lua, qnonium peccavimus.
c ivnie Fiaucoruni interpretes , ei mittens uJ
AUeluim.
^dilliereium , manitaril >e venisse de l\oina , ac CAPLT XXVI.
nunr.im feire optimum ,
qu: sibi olitempenntibus , {"( idiirc in Cantia primitira? Ecclctio? et dc-ctrinam lit
aierna iu cae is gaodia , ei <egn>.m sine fioe cuni imiiulus et ritam, atque in kfM regit tc. em epitco-
l>eo 'iv.i el vero fuiuri.m, sine ulla unbiei^le [Af., pa.ui acceperit.

duiiii.iiionc] promiiteret. Qui, bscc audiens, nianere Al ubi datam sibi mansionem inlraveranl, ccepe-
ilos in ea qiiam adieram insula , et eis necessaria rii.it apostclicam printitivx Etxlcsia viiam imiiari
minisiiaii donec fideret quid e>s facerei , ju-sil. [nicvti] ; nrationibus, videlicet, assiduis, vigiliis, ac
Nam el amea faroa ad l um Clirislianx religionis jejuniis servicndo, verbum viix quibus poterani praa-
l'i r riierat , ntpole qui cl biorero babrbal Chrisiia- Q dicando, cuncta bujns mundi velui aliena sptrnendo,
uani de gcnie Francorum regia , Tocabub " Berrla ea laniuin qux victui necessarta ridebantur, ab eis
IAI., nnmine Btrctam], quam ei condilione a pi- qoos docebant, acripiendo, secunduui ea qux do-ce-
reiiuiius aeccperat , ut ritini: fid. i ac religionis sux banl ipsi per omnia vivenJo, et paraluai ad paiien-
com »'piscn;..i queui ei adjuiorem fidei dederant , dum adversa qu.eque, vel el am ad oioriendum pro
nnmii e « I.iuiiliardo , inviolaium [Ai., inviolatam] ea quam prxdicabant veriia:e, a .iir.urn babendo.
wn . e lirenliam liaberci. Quid inora ? Credideruni nunnulh, et baptiiabantur,
Pnstdirs ergo Al. add, oiiquot) venit aJ insulam iiiiiames sirn, luiiaiem inimreuiis viix, ac duk-eJi-
m, ei residens sub dira, jussil Angnsiiniiin cum nem doctrin* eorum cxlestis. Eral aulein prope
>ocii> ad suum ibiJcm advcuire coLoquiuui. Caver.it ipsam civitaiem ad Orientem Ecclnsia in bonorem
e
cinni ne iu aliqnam domum ad se introireni, veterc sa»cii Marl.iii anliquilus facia, dum adhuc Romaui
nsus riupunn, ne snpervenlu suo, si quid malefica? Uriuaniam incolerent, in qua regiua, quam Chrtsua-
•riis liabuissenl , enm super.indo dcripcreni. At illi nam fuis-e prxdiximus, orare cotisueverat. In b^c
non dxroonica 1-4/., dxmoniacal, sed divina virtute ergo ei ipsi primo convenire, psallere, orare, raissas

prxdin veniebai.t, crucem pn» rexillo ferenies argen- facete ,

pr^dicare el bapliaare cceperuni ; donec
•cam, ef de- D rege ad Bdem converso, mnjorem prxdicandi per
imaginem Domini Saivaloris in tabola

^iictam, IxUMasqoe canenles, pro sua simul el oi nia, el ecclesias fabricandt vel resiauranJi liceo-
eoruin propter quos et ad quos v.neranl salute liarn accipe ent.

«"lcrna, Domino supplicabant. Ciimqne dJ jussinnem At ubi ipse etiam inler alios deleciatus vita mun-
regis residenles, verbmn ei viie, una cum omnibus dissima sanctorum, et promissis eorum suaussimis,
cui aderani ejus coruiubus prxdicarem , respondil quje vera esse miraculoium quoque niultorum o-ten-

• Fnmitiarutn. Ilidarom sive carrucataruni. Porlio

vide Henschenium. ad di.'ni2i Februarii.
icra» esi ceutnm circiler arrarum cujjs culiura J Dedit eis mansionem. In ea urli s parte q>ix Sla-
fainilue alend r suffiriaf, blegate dicia esi, ul \V. Tliorn iradil.
h Bercta. Fuit Clianbercii Francorum regis * 6'nnrii M^runi. Iu bae Ecclesia episropus poslea
filia,
el Cloiarii prinii nept s. posilus qui arcliiepiscopo in puniieis re,;i> ei Ecclesi£
* Li'idhardo. Episcnpi Sylvaneclensi in G Jlia ul , negoliis occui alu Mippe>ias darei, ad conlirmaliones,
iradil Tliomas Spnill aurtor liistori;c niAna-l. sancii ordinaiicues, ahaque minisierta sibi dein.iudaia, do-
Augnsuni CanL, ei es eo Gnlielmus Tborn, in suo nec Lanfr.inci temporibus episc.ipo iiiorienle nemi-
cap. i, liti l nulla ejns ineiilio sil ap:id
t.lnoiiicii.
nem surrngari placuit, el stc ibi tessavii episcopi ei
i^au Uarthauos in epis - ra fcnsibus. iieco rn.iiiicn et
•

officJuiB.
 -

57 SLCT. 111. — IHSTORIA ECCLESIASTICA. h$

6ione fimiaverant, credens " L>ai>lizaltis est, eoepere A ad Timoilieum Epistolse, in quihiis eum eruilire

plures ad audienduin verbum confluere, ac reliclo siuduil qualiler in domo Dei cnnversari debuisiot.

get:ti!iiatis riiu, uniiaii se sancta: Christi Ecclesia: 1

Mos autem sedis apostolice est, ordinatis episccpis

credendo sociare. Quorum fi'lei et conversioni ita prajcepta tradere, ut in omni siipcndio quod accedil,

congraiulaius csse rex perliibelur, ut nullum lameu quatuor debeanl fieri pnrlinnes ; una videlicet cpi-

cogerel ad Chrisiianisuium ; scd tanlumniodo cre- scopo el familie propter hospilalilatem, atirae suscf

denies arcliori dileclioite, i|uasi concives sibi regni piionem ; ali.i clf ro ; tertia pauperibus ;
quarta ccclc-

ca:lestis, ampieeteremr. Didicerat cnim a dnctorilins siis reparandis. Sed s quia tna fralernilas mnnasierii
legulis enidiia, seorsnm fieri [.41., vivere] non delitt
aucioribiisqne suae salulis, serviiium Christi vnlunia-
a clericis suis, iu Ec. lesia Anglorum, q-iae aurlnre
rium, non cosciitium esse dcbere. Nec distulit, quin
eiiam ipsis docinribus suis locum sedis enrum gradui Deo nuper adhuc ad lidem adducta est, hanc debet

congnjum, in h Dttruverni [AL, Dorovernia] metropoli conversationem instituere, que initio nasccnlis Ec-
c
spccie- clesix patrihus noslris in quibiis nullus eoruin
sua donaret.simnl el necessarias in diversis fuii ;

bus possessiones conferret. ex his qux possidebant, aliquid suum csse dicebal,

sed crant eis omnia commuuia.

CAPCT XXVII.
B & Si qui vero sunt clerici extra sacros ordines con-
(// idem episeopus (actus, Giegori» papn?, qita; lint
D:it awir getta mandaril, et [Al. add. de\ simul ne- stitnti, qni se conlinere non possunt, soniri uxores
cessariit ejui reipoma petem aecepcrit. debent, et slipendia sua exteiins accipere. Quia ei de
<i lnterea vir Domioi Angusiinus venit * Aielas, el hsdem patrihus \Al., partibus] de quihus pr.ef.ui sn-
ab archiepiscopo ejnsdem civitalis iEiherio, jnia nius, no- iums scripinm qiwd dicidcbatur singulit prout

qnod jussa sancli Tains Gregorii ac eperani, arcli - euique oput eral (Act. De eoruiu quoque sli-iv, 35).
episcopus genii Anglorum urd.natus est [oxcvu], re- pendio cogitanduin alque providendum e-t, et sub
vcrsusque Britianiam, misii coniinuo Roinam Lau- Ecclesiastica r.gula sunt tenendi, ut bouis innribus
reiitiiini presbyteruui, el mnnathum, qui
Petruin vivani et canendis psalmis i .vigilenl, et ab omnibus
be.itn ponlifici Cregoiio geutein Anglorum fidem inlicitis et cor et lingiiain et corpus Deo auclore con-
Chrisii suscepisse, ac se episcopum factum esse re- servenl. Commiini auiem viia vivenlibos jam de fa-

(errem [oxcvui| : siniul et de eis quae nece^sariaj vi- ciendis portionibus, vel exhibenda bosptUliiale, ei

debanmr quastionibus, ejus consulia Dagilans. Nec adimplenda misericordia, nobis qu;d erit loquendiini?

inora, coogrua quaesilui responsa recepit; qux etiam Cum omne quod superesl, in causis piis ac religiosis

liuic Hislorix oosirx coiumudum diiximus ind.re. erogandum esl, Dnmino omnium niagistro docente :

I. Interrogatio beati [Al. om. beati\ Auguslini epi- C Q uoa -

mperetl, datc eleemosynam, el ecce omnia tnnnda
tiopi Cantuariorum Eccletia. De episcopis, qualiter iun i V obit (Luc. II, 41).
cuin 6uis clericis coinerseniur, vel de his qti.c fide- II. Inienogatio At/fjtistiMi. Cum una sii fides, sunt
limn oblaiionibus acceduni aliario [.!/., allari]; [4/.,cursunl,curcunisunil Ecclesiarumdiversx co:i-

quanLae debeant Geri portiones, el qualiter episcopus stietudines, el altera consueludo missarun in sanrli
agere in Eeclesia dcbeat. Rom.mia Eiclesia, atque aliera in Calliarum lenelur?
lietpondil Gregor.ui papa [Al., reepontio Vregorii litipondit Cregorius papa. Novit fralcrnilas lus

papa>\ urbis Honur. Sacra Soiplura leslatiir, qunm le [bitl. 5.] Ronian:i: Ecclcsiae c.nsuetudiii.m, in qua
beue nosse dubium iiun est, et spccialiier beati Panli se niemiuil nutritam. Sed imhi placet [Al. add. ut],

* Baptixatut. Iloc farluin die Pentecosles ul fert liabet inomcnii. Satis ei.iin est lemporis in brevissi-
Tradilio. Etqiiidein a. 597, aiiie<|iiani Augusliiins in inn calcuload utruiuqiie opus peragendum. Qui> du-
Gallias ordinaudus transiret, id eniin et narralio et biiet episcopuiu ad populum siiiiin qiiam cilissime
rcs ipsa requirit. reversiiiiiin, populum ad episcopum reversuni qnain
•> Doruverni. I|.se ^dilhercius Regulbium demi- citissi.uecoiitliixiiriiin? Ei exinde quidcm coucludo

gravit, ibique nnvum sil.i palatiuni condidit. Gregonuui recepisse iiunuuiu hujus baptismi Anglo-
Speciebus. Pussessinnes ab d£dilb<*rclo dnnnlas rum, ei episiopalus Aiignsiiiii quod Eulogin irans-
vidc Hon. Angl. i, de Hon. C;mluar. Utii nula eliam D iniwl, hoc ipso lempore pcr Lanr.ntiiiiii ei Pelrum
obiter quod in i|i:ibusd.mi harum donalioiium chariis iiicexprci>se ab Augusliiio uiiSSuB conlinuo poslquaiu
errores iionnulli in lypns irrepserunl , quos e Ms. revcrsus est.
Aul. Trui. Caiiiab. conigere liceat. • Arelas. Ralionem ordinationis ab cpiscopo Are-
Interea. Suul qui Augnsiiiiuin negaoi iterum
•I lalensi poiius quam ab alio babes parlim in hoc ,

Iransfretisse, elordinaiiim volunt in primo per Gal- ipsn (i|nli; responsione 7. Ecdesia Arelatensis lia-
lias traiibilu. Iloc aulem unn 6ulum comra liedain buit ab antiquu singularcs prxciuinenlids , el cum
esi, sed conira rei ipsius ralionem. Quis eniin pulel ab aliis invadereiui, prccibns el arguuviuis sihi iiou

Aiignsiinuiii f.i< tuiii episcopum aiiteqnam scirel ba-
liuiiruiii se popnltim cui \> a:essei deiude si oidiuan-
dus loici anlequam Bntianiaui inirarel, curnnn
defuit. De quo vide Quesnellooi, ad Leonis I opp.
;
i
Mot.... est. Gratian., caiis. x.i, q. 1, c. 50.
s Qvia tua fratern tas. GllT,, tau-. (II, q. 8, c 8.

Itoina;- poiius a Gregorio ip-<i quam Arel .te ab ,

Eiheriu. Rccic igiiur a lleda <li< lniii cst Angii^iiiiiim
e reliquis designaium qui oidinaretur si ab Aughs
suscipereiitur, cap. 23. At<|ue hoc coinpcrto , tutic
et non antea <le ordinatione cogiiai. i.ii. -.1 autem liic
urgeiur a breviiatc lemporis inter Augtistini ordiua-
liuncin et cclcb em bipii mumcujus Gregorius nie-
iuii i i .
alUia ''.ulogiuin
b 6i qui xero. bdllio Paris. a. |ol8 apudSpol-
inan. iuseiii hoc loco ali.nn interrogationein : « l»pl •
duieri an clenci contiuere tiou valenies possini con-
irahere. Ei si conlr.ixeriiil , an debeanl ad si cul..iii
redire. » Cui pars re>poiisionis prini.e iu Heda , ab
liis vcrbis Si <;ui i«ro, eic, applicaiur. GbaTIaB*,
parlc i, disl, 3-. Item xu, q, 1.
AlexandriDum, iubil
 : -

59 BED.£ YENEUABILIS PRESBTTER.I OPERCM PARS IV. - HlSTOfitCA. 60

sire in IWtnana, sive iu Galliarom, seu in quaiibet A jani ' leriia lel quaru g enerat o fideii m liccmer

Ecclesia, aiiquid invenisli quod plus omnipoienii sibi jangi del>eai : oam seconda qnam prxdivimus. »

Deo possit placere, salliciie eligas, el in Anglorum se oraui mr.do oVbet ab ; iinere. tiiui noverca auwm
Ece-esia. qua? ajlme ad fiJem nova est, in>lituiio:ie miscere [Al., misceri] grave est facinus, quia el in

pr*cipua, qua? de multis Eeclesiis eolligere potoisti, leje scripluni esl: Turpiludinem pntris tm r.cn rcv.ta-

iufuadas. Noo enim pro locis res, sed pro bonis bii (Lerit. xvm, 7). Neque enim pairis lurpiind;i;em

relius loea aroanda sunU Ei singulis erto qoib, ii ius reretare potest. Sed quia scriptani esl Emi
Ecclesiis, qux pia, qua? religiosa, quae recu sunt duo in carne una (Gen. n. H) ,
qui tnrpitndiiiecn no-

elige, et Lxc quasi infascicalum collecla, apud An- verte, qiias una caro cu:n palre (uii, revela-c pr.v>-

glorom mentes io consuetudinem depone. sumpscni ,

profecto pairis Inrpiledinera revelarit.

111. JnisTT<;zi:o Auguttini. Obsecro quid pati de- Cum cogn3ia quoque niiscere prohibilani esi, qnia

beat, si quis a i^uiJ de Ecclesia furtu [Al., furto] abs- per conjunctionem priorem caro frjtris fuerat bcfta.

luieril? Pro qua re etiam Jobannes Paptisu capite iraneiin

Retpondil Cregoritu. Hoc tuj fralernius (Crat., e.-t. et sancio mariyrio c >nsuii:in:.ius, cui non est
ttvu. in, q. t, c. II) ei pers-na furis pensare dictum ut Cliristum uegiret, et [Al. add. umen] pro
potest, quahter valeal rorrigi. Sunt enim quidani B Christi confessione occisus est; seJ quia isdeiu Do-
qoi baben:es -ubs.dia furlom perpelrant ; et sunl minus noster Jesus Cliristus diveral : Eqc tum vcri-

al.i qui bac in re ei im.pa delinquunl : ur.Je lat (Jo.in. iiv, 6) : quia pro veriule Jjlinnnes occi-

necesse esl ut quidim Jamnis, quidam vero verbe- sus esi, viJeiicet et pro Cliristo sanguinem fti.lii.

d
\Al. strict u-], q.iidam Quia vero sunl mulli Anglorum gente qu dum
ribus; quiJam disiriaios
M in :
et ,

autem levius corriga .lur. Et paulo Jistrictius albuc in infuleliuie essenl , buic nefanJo eonjogio
agitur, ei cariute ageoJum est, et nou ci furore dicuntur ad.niiti. ad filem ven enie« admonendi
qu.a ipsi boc prx>Utur qui corrigitur , ne geliei.nx sunt ut se absiiueant . et grave hoc esse peccztum
ignibus traJatur. Sic rnim nos fiJelibus tcuere Jis- eoguoscanl. Tre^i^n.ium Dei jiidicmm limamt, ne
cpln.ain debeinus, si.ut boui palres canialibus pro caruali Jiiec ione [Al., deieclati .ue 1 l.rme.u
fili s solei.i, qio- el | ro eulpis verberibus fenoM, el alorni CTOCJilus incorraut. Non t .men pro liac re,
Ui en ip-os .,u s Jo o \\<a- aJflgunl ha ere oewJes sacri corporis ac sanguinis Domini ronimunione pri-
quaeniui ; et quae po-sident ip-is sertaul oaos irjli vandi suin, ne in e s iiia ulcisci videnntnr, in quibus
insequi riJentur. Hic ergo cariias io raeiue teuenJa se per ign nantiam anie laracrum bapiisinalis ad-
esl, et ipsa moduni correpiionis Jirut [Al.. dictei],
:._ —m
iu : :.» .i ^-:-« «;i.-.l r.
ut mens enra ratiouis reguUm omn no nihil f.
- u I-1
strinie-unt.
.
qujc.tam per fervorem
In boc enim tcmpore sancla Ecciesia
corrigii. o,uaeJam per man-
ri:.L AJdes [Al , addis, adda-] eliam, quomoJo ea s lelujinem loieral, quaeJain pcr consideraiior.-.n
qua: furia de EccKs.is obstoleriol reJJere Jebeai.i. dUsimulat alque ports! ei di-si:nulat
, i:a , ut saepe
Scd ab-it ut Ecclesia cum augmento recipiat q>:»J inalum quoJ aJversaiur porunJu el dissimalando
de letrenis rebus ciJelur ainutere,et lucra de nait compescjL Omnes autcm qui ad iidem veniuni,
• qn*rere.
adii.-nenJi suni , i.e ule .tliqmd sudeani perpe-
IV. Imurn gf':o A*ju»!ii;i. Si debeant dun ge.mani trare. Si qui Mtea perpe:raver:r.'. corporis et
,

frauvs s nf ijb sorcres accipere, qua; sunt ab illis

sanguinis Domini communione pr.vandi sunl : quia
looga pr genie generaUe?
sicut ir. bis qui per iguoramiarn leceruni, culpa a!i
Iletpondti Cre^ohus. Ooc fieri mod.s cmiiibus qu.tenus toleran:a est , ita in bis fortiier inse-
li.-ei : itequaquam eniin in sa. ris eloquiis invenitur
quenda ,
qui non metuutii sciendo peccare.
quod Lu c capiiulo contrajicere viJeatur.
VI. I nlerrogalio Auguslini. Si longinquilas ilineris
V. luterrogatio Angutiini. Lsque ad quoum gene-
rationem lide.es Jebejnt cum propinquis -ibi conju-
m igna iolerjoeet, ut episiopi non facile vsleant con-
veuire, an debeat siue aliorum episcoporuni prse-
gio ei.pulari ? - et uovercis el cognaiis si liceul copu-
Un conjiigio?
D sentia episcopus oi Jiuari ?

lirtpondu Cregcrrut. Quajclam lerrena lei (0>o/., Retpondit Cregcrius. Et qniJem in Anglorom Ec-

n». o. i, c. iO) in ftoiu.na repub!:ca penniliil, ul clesia, in qna aJliuc solus tu episcopus uvreairis

sive fraler et soror, seu duorum fratrum germano- . I. iii, i8 ; iv, 2), ordinare episcopum non ali-

rum rel duarum Bororooi lil.us el filia misceaniur. ler nisi sine episcnpis potes. Nam iiu:r>Jj Je Gallis

Sed ei|eriirienlo didirimus ei Uli ronjugio sobolem episcopi vcni nt [A!.. ven ;
ar.t], qui in ordinatione

boii poise succrescere. Et sacra lei probibet cogna- e, iscopi lestes aJsisUnt? Se.J fraterniiaiem tuara ila

t.onis lurpitud.nem revebre. UnJe uecesse est ui volumus episcopos ordioare ifirat , disi. lxxx, c. 6),

*
Quarere. ChifO. solus QKsrere ; ted proprit : d Quia tero rur.t. Editio Paris. a. 1Tm8 inseril liic
accfpm retna, amp.iora von reqmr.n Ecletia. s.-pliiiian. intt rrojslionem : « Declanri posco an si
* Et mvKrctt... Ed. l'ar. 1518, apud Spelm.m., sa inJic^nda separatio et sacra»
turpiicr coiijunctis ,

n.-n bii-el baec de noverns et cognaiis sed de eis ; comm.inioiiis deneganda ob'atio > Cui pars respon- !

aluiu iiiierrogjlioiieiii facil pon tanguinem fndit. sionis quimu: in ileda ab biS ^erbis Qui xero ytnt , :

c
r^T.iu. \ideepisL Felicis et Cregorii, Kegisl. multi, eic, applkatnr.
I. iu, i pist. 10 ; appcud. n. 6.
61 SECT. m.— HISTORIA ECCLESIASTICA. 6i

minime disjun- A snorum paleis cxspolia, et in Eeclesix corpore mn-

ut ipsi sibi episropi lnngo inlervallo
gantur; quatenus nulla sit necessiias, ut in ordina- nendo et pcrsuadendo qnasi mandendo convertc.
lioneepiscopi.pastoresqnoquealii quorum prxsentia Quidquid vero ex anctoritate agendum est, cum prsr-

valde est utilis, raciledebeant convenire. Cum Arelatense episcopo agalar ne prseienniili
igilur diclo ,

anctore Deo iia fuerint episcopi in propinquis sibi possit hoc ,

quod antiqua Patrum instituiio invenit

loeis ordinili, peromnia episioporum ordinalio sine [Al. add. cfTectum]. Briltaniarum vero omnes epi-

adgregalis tribusvel quatuor episcnpis fieri non debct. scopos lua? fralerniiati commitiimus , ul indocli do-

Nam rebus spiiilalibus ut sapienier el ma-

in ipsis ceaninr, infirml persuasione roborenlur, perversl

ture disponanlur, exemplum trahere a rebus eiiam aiicinrilaie a corriganlur.

carnalibus possumus. Cerle enfrn dum

Conjogia in VIII. lnerrogatio Augustinl. Si prsegnans mutier

mundo celebraniur, conjugati quique. eonvucaniur, dcbeal baplizari? aut poslquam genuerit, posl quan-
ul qui in via jam cnnjugii prjecessefunt, in snbse- tum lempus posMl ecclesiam intrare ? aul cliam ne
queniis quoque copulse gaudio misceaniur. Cur non niorie pr.Torcupetur quod genuerit, post quot dies
ergo ei in hac spiritali ordinalione ,
qua pcr s:icrum lioc liceat sacri baptismalig sacramenia percipcre?

ministerium bomo Deo conjungiiur, lalcs conve.iinl, ant post qiiantuni temporis buic vir suus possit in

qni vel in proveciu [Al., profeclu) ordinati episcopi B cnrnis copnlatione conjungi? aui si menstrua eonsue
gaudeant, vel pro ejus cuslodia omnipotenti Deo pre- tudine tenetur, an ecclcsi.im inlrare ei liceai, aul

ces pariter fundant. sacrae comraunionis sacramenla percipere? aut vir

VII. lnlerrogatio Auguttini. Qualiier debemus cum 6uae conjugi permistns, priusi|iiaro lavetnr amia, si

Galliarum Britianiarumque episcopis agere? ecclesiam po<sil inirare? vel rt

:
am ad mysieriura

Retpor.dii Gregorius. In Galiiarum rpiscopis [W.,epi- communionis sacrse aecedere? Qn3e nmnia rudi An-
seopos) ntill::m liliauco iiat mlribuiinii8(Giof.,HT, glorum genii nporlel liaberi [Al., habcr.] comperla.

q. 2, c. 3) : quia ab MHiqsb prsedecessorum meorura Rerpondil dregorius. Iloc nou ambigo fraternila-

tcmporilius Palliura Arelatens s episco,»us accei>il , tem luam esse requisitam, cui jam et res.pnnsum

rjtiem nos | rivare auclor late per. epia minirae debe- reddiJisse me arbiiror. Sed hoc quml ip*e dicere el

inus. Si igilur cnnlingal ut fralernitas lua ad Gal- senlire poluisti, crcdo quia mea apnd te volueris re-

liarum provinciam iranseal, cum eodera Arelatense sponsione firmari. Slulier eienira prxgnans cnr non
episcopo debel agere ,
qualiter , si qua sunt in epi- debeat bapiizari, cum non sit ante omnipotemis Dei

scopis viiia , corriganiur. Qui si forie in disciplinx oculos culpa aliqua fecundiias carnis? Nam cmn
vigore tepidus eiist.it , tn c fraieruiiatis ico accen primi parenies nosiri in paradiso deliquisscnt, in-

dentlus est. Cui etiam epistolas lecimus (Lib. xi, " m ortalilatem qmm accepcrant reclo Dei jndicio per
indict. i, epist. 68) , ul cura luse sanclitalia pra^sen- diileriint. Qnia itaque isdem omnipntens Dens buma-
tia in G.illiis, et ipse lota raenle subvenial , et quaj n"m genus proculpa sua fundilus exsiingnere noluit.
cuiil Creatoris nosiri jussioni conirar.u , ab episco- el imniortalnateiii homini pro peccatosuo ahstnlii ; et

poruni moribus cnmpescat. Ipse auicm extra aucio- tamen pro bcnigniiaie siire pietalis fccundilaiem ci
ritatem propriam .'..'., ex auctoritate propria |
epi- sobolis reservavit. Quod ergo naiuraa hiimanae ex

scopos Calliarum judicare non pnterisjseJ suad.rado, omnipolentis Dei dono serv.ilum est, qua raliono
blandiendo , bona quo.jue opera eoruin imitationi poterit a sacri baptismatis gra:ia_ prohihere? In illo

monstrando, pravorum inentes ad sanclilalis sludia quippe myslerio, in quo omnisculpa fundilus cxstui-
reforma : quia scriptum est in lege : Per alienam guitur, vaUe stultnm est, si donum gratia: contradi-

mestem trantient, fulcem mitlere non debet, ted manu cere posse videatur. Curn vcro cnixa ftierit mu'ier
tpicas conterere et manducare (Deut. xxm, 25 ; Lrat., (Cral., ditt. v, c. 1), posl qnol dies debcal ccrlesiam
vi, q. 5) Falcem enim judicii miucre ii"n pntes in
imrare, Tesiainenii veteris b pnreptinne didicisii

ea segete quae alteri videiur esse commissa sed per pro

;
(Levit. xi), ut pro ninsculo diebus iriginta tribtis,
affecium boui opcris, frumeuta doininica vitioium
D fcmina auiem diebus sexaginla sex debcal abstinerc.
° Corrit/aitlur. E lilio Pari*. quam novara Spei- gusliniis Canlin Iradilionem de Sixto
invenisset in
mannus v.icai, id esl, anui, ul vi.lelur, 1545, in-eril quodam Clljus reliqui.r a Uritianis olim
colchanuir.
hic Obsecrationem Augustini. Obsecrn ul ieln|iiij; Il.inc ii c lals.im merito suspicatus, veras, quss pu-
sancti Sixli marlvris nobis transniillanlur. Concessio tavit, n liijuias peiiit. Sed de liac obsecratione vcl
Grtgoni, Fecimus quod pelisli, qualeiius pnpulus respousione IteJa nihil habel. Adiliiiuues bas dedil
qni in loco qutimlam sancii Sixli martyris corpus S|ielmannii3 aine ullo Ms., eas Uenediciini Editores
dixerunl venerari, quoil wx rraternitaii ncc verum Gregnrii episL 04 Lib. xi, indict. 4, rx li.le qunrtiui-
ncc veraciter sanclum videtnr, certa sanciissiini et ilnni Mss. Grcgoriannrura, lypis redditleruni, ea*dem
probalissimi martyria beneQcia suscipiens , coiere i^itnr, lie quid leclor dcsiderct, lexlui Ucdo: gciiuino
inceria non delicat. Milii uiiicu videtur quia si cor- supposui.
pus quod a pnpulo cuju^dini mariyris esse credilur, t"
Priettplieme. KoM, vulgg. : Procceplo maiiifettum
miraculis coruscai, et i.e.pie aliqni de an-
iuillis illis
esl, (]it*id ita liubei : i Uulier ti tusceiito .\em ne p.pe-
liqiiiuribusexisiiinl, qui se a pareiitibii! passionis ejns tcril masculum, triginla trilw* diebus marcbil in »mi-
urdii.em andisse f .ic .niiir , iia rcliqu ac quas peiUli, guine purificaunnis tuir omne snnc.tim MmjH ; wn
seoisiim cnndcnd.c suin , ul lucua in quo prxfalum iini ingredietur in tanctuarium donte impleautur diet ,

lurpus jacel inudis oiniiibus nli-ii :i iini .

ncc |ieriuit- pbripcationit tuct. Sinaulem ftminam ptptrtrii, ».t.i-
iMinr pn[)iilus ccriinn deaerere, ei inreiiuin veucrari, ij nla »f.r diebut manebit in Mnguiiti purificatioHU wa >

Ociasio Imius cbbccrulioiiii luiste di ilur, quuJ Au-

63 fcED.-E VE.\ERAOILiS PRKSBVTFRI OPERLU PARS IV.— MSTOlilCV. fii

Qiiod umen sciendum esl quia iu niysleno accipitur. A sanguinis fluxus egriludo esi. Si igiltir beue prxsiim-
N.tm si hora e.idem qua geouerit, aelura graiias iir s<t Al., prxsumpsit] qu<e vestimeiitum Dnniini in

irat ecclesiam , nuilo pcccali pondere gr valur : vo- languore pnsila leiigiL, quod uni persnns inlirmanli
lunUs eienim ca.-nis, non dolor in culpa esl. lo « ar- concedilur, cur non coneedaiur cunclis mulieribus
nis auiem commixlione Tolupus esl ; oam iu prolis qux. naiure sux vitio infirmaitliir? S»<iicix aulem
proUlione gemitus. Unde el ip*i primx malri om- C"iiiinu!i:onis mysurium in eisdem diebus percipere
niuui * dicilur : In dolorii-ut paries (Gen. iu, 6). Si iinn ileiH l proliiberi. Si auieni e.\ venera ionp magna
itaque ei.iiaot mul.erem probibemus ecilesiara iu- pereipere inni prxsumit , laudanda est ; sed si per-
trare, ipsam culpam depuiamus.
ei poenaoi suata in cepcrit , iiuii judicaiida. Bonarum quippe meinium
Baplisuc autem id euiiam mulierem, vel boc quud est, et ibi aliquo inodo culpas suas agnoseere, ubi
genueril, si morlis periculo urgelur, vel ipsaiu [Al., culpa n >n est; quia sxpe sme culpa agitur qtfad
ips.-" !i,,ra eadem qua gignil [Al., genuii^ , vel hnc Kfl l ei ciilpa : unde eiiani cum esnrimus, si:ie culpa
qjCKi gigniur. eadem qua natum est, nullo niodo cunedimus ,
quibus ex eulpa [Al., ccmedimas , ex
.jeiur : quia sancti mysierii gratia sicut viveu- culp.i amemj primi homiuis facium est ut esuria-
t l»us atqce discernenlibus, cnm magna discrelione nnis. Men=tiua eoim con^ueludo inulieribus non ali-

r.rovidendaesl; iu bis quihus mors inminet, siue ulla ^ 1 ua c "'l» a t!>l> ^i^elicet qux [.4J.,quia] naluraliier

dilaiiane prof-ren la; ne ilum adhuc (empus ad prjt-ben- a.eedil f.4J., accidit]. Sed tauien quod naiura ipsa

dum redemptionis mysieiinni qnxnlur, inirrrejiieiiie ila vlalaesl, ut etiam sine vi luntatis sludio videa-

panlulum mora inveniri non V3leal qni redimatur. lur esse po Inu, ex culpa veuit vitiijin, ia quo seipsa
Ad ejns vero [Al., ergo" cimcuhilum vir snus ac- qualis per jidiciurn facia sil, liumjua natura togno-
redere non debet, quoadusque qui pigniiur, ablaca- scai. El bonio qui cu!pam spoule perpeiravit, reatina
in-. Prava aulein iu conjugalorum moril us con- culpx porlet inviiu-. Alque ideo feunux cum semrt-
sueu.do sarrexit, ut iilii rnii. Jilios quos gig.iuut, ip^is cousidereut, elsi in menstrua roiHueludine ad
r.ulrire [ IJL, quos gignunt fiins, alere] couleiunan(, sncrameiilum duminici corporis el saoguinis accedere
MS ae ali.s mulieril.ii> ad nutneudum tradant, q iod non |T.esuuiani, de sua recla consideralioiie lau-
udthcel ex snla causa inconlinenlix videlur ioven- d.indisunl; dum vero percipicudo [AJ., percipiendi]
tum : qoia .'nm se continere noluni, de-piciunt lactare ex re igiosje trilaj e>n>ueiu,line , ejusdem ruysleni
oc ^ignunl. Il.c itaque qux filios siws ex prava ainore rapiunlur, reprimeud r, s cut pra?dix'mus, non
cunsuetudioe aliis ad nutriendum traduui, nisi pur- suni. Sicut enim iu Tesiaineuiii Veteri exleriora
gal oiis lempus Iraosierit, vins suis non debe.l ad- iper.i obsirvantur, ita in TesUmenlo No-o, non Uai
iiiisieii : quippe quia el sine partus causa , cum in- ' qnod exlerius agilur, quaiu id ,uid in:eriu> cogiu-
foeiis [Al., •-onsuel s suis ] mensirui? deiinenlur, tur, solliciu iuientiune adleoditar, ut subtili seo-
viris sui» misceri probibei tir ; iu ut morle lex sacra i:ii piiniatur. Nain cuni mulla lex vrlut iumunda
Jeri.it. m qais vir aJ mnsirualim mulierem accedat mandu<are prolnbeai ; in Evangelio lame:i Djiumus
(iVriii. »). Qux lainen niulier dnm cunsuetudin^m d cit : Son quod inlral in ot, ainquinai hominem ;

menstrj m paiilur, pnh^beri ecclesiam inlrare n n icd qxuc eieunt de o e , illa tuixt qiux coinquinail ho-
dcbe: ;
qoia ei iialura? Siiperfluilis in culpam non tj- minem (ilauh. xv, 11). Atjue paulo posl subjecil
lel repuiari : el per [Al., pmj ln c quid iuvit, pa ilur, t ip nKM : >i'j; cordt exeunt coglationet mc.Ue (Maith.
jusiuiii non osl M i< g'rss'i eccb-six priveiur. >otj- xv, 19). Lbi ubertim iudicaL.iin est, quia illud ab omni-
mo* oamqae qu «I iiiuher qaae fluiuii | at.eba ur | m- poleiue Deo pollulum esse in opere ostendilur, qiiod
guini». post lergum Dom ni bantiliier veeieas, T^sii- ex polluue cogiiaiionis radice generatur. Lnde Pau-
rnemi ejus fiintir.am leti^il. ai ue ab ea slaiim sua lus quoque aposlolus dicil : Omiia munda mundit,
irli-mius recess t (L;c. vin). Si erg', in fhiiu san- coinqur.atit autem ei infidelibui mh\l ut mundum (Tii.
gunis r-istu. laodal iluerpotuit D-jmini vesumenuin i, 15). Alque mox ejusdeni cjusam cuiuquinatioais
langere, cut qu.r n.enstru tn sanguii.is paiiiur.ei aJnunlians subjun^il : Coiuquinau sunt euira ei oiens
D.io liceal Domiiii eeelesiam intrare ? Sed dicis : D eorum ct conscientia. Si ergo ei cibus imrnundus nou
lllam inlirmitas coinpul.t; has vero de quibus loqui- est cui niens iinmuDla non fuerii : cur quoJ mun.la
mur, c>>usuelu lo cousLriugil. Pirpende anlem, fraler menie mulier ex natura latitur, et in inuuundiliaiii
canrsjine,qnia omne quod in hac niorUli carne reputetur ?

paiimur ex infiriniuie naturx, est digno Dei jud - Vir aulem cum propria conjuge dormiens (Cral.,
ci i post culpam ordinatam. Esurire nainque, silire , de p<r»:<. ditl. vu, ,; 4, c. 1), nisi l< tusaqua, io-
acstuare.algere.Usse-cere, ex inflrmiiate naturxesl. trare eeclesiam non debei ; scd nepie lo!us inlrare
Et quid e»l alniil, contra faraem alnnenu , contra slatiui debet. Lex aulein veleri popnl > prxcepil,
silim rxiimn. cunlra a-lum ,iura«, conlra frigu^ ve- iit nnxiu» \ir mulieri, et lavan aqua debeat, et aoie
sum ,
ronLra lassiluJineui lepiiem quxrere , nisi solis occasum ecclesiam non intrare : quod umen
medicanfiiiiim q^tidem \Al., qnoddaml contra xgn- iiiiel egi spiriuliter potest. Quia mulieri vir rriscetur,
ludines eiplnr.ire? Femin.e ilaqne el meiiMrmis sui quando inliciue concupiscentiaa animus in cigita'.io-

iJl-ilitr. Vlll t'g. l) i prj?cepium transgressa: dictum est : i Multipiicabo ^rumnas tuas cl ejnce-
P'ns inus, eic. »
 :

C5 SECT. III. — IIISTORIA ECCLESIASTICA.

ne per deleclationero conjtingilur ;
quia nisi prius A non tecundum imperium (1 Cor. vn, 9). Non enii;)
ignis concupiseenlix a raente deferveai, dignum se indulgetur quod lieet ,
quia jusium esl. Qu^d i

congregationi frairum sslimare non dcbel, qui se indulgere dixit, culpain esse deuionstravil. Vigilanti
gravari per nequitiam pravae voluntatis videt. Quam- vero mente pensjiidum est quod in Sina imutte ,

vis de bac re diversx bominum nationes diversa Dominns ad pnpuluin locuturus, prius eumdem
sciitiaiit , atque alia custodire videantur, Ilomauo- populiim ahstineie a niulieribm pra?ccpii. Et si
niiu tamen semper ab antiquioribus usus fuit, posi illuc ubi Dominus per creMuram sul.dilam liomini-
admixtionem proprix conjugis , ei lavacri purilica- bus loqncbaiur, lanla provisione est mumliiia cor-
lionem quxrere , et ab ingressu Ecclesix paulnltim poris reqnisiia, ut qi.i veiba Dei perciperent mnlie-
reverenter abstinere. Nec haec dicenies, culpam de- ribus nixii non essenl; qiunio magis mulieres. quas

putamus esse conjugium ; sed quia ipsa [Al., isiaj corpus Domini omnipotenlis accipmni, cuslodire in
liciia admixtio conjugis sine voluntaie [A/., volupia- se munditiam cainis debent ne ipsa inajstiniabilis ,

le] carnis fieri non potest, a saeri loci ingrcssu myserii magnitudine graventur? Hinc eliam [Al.,
absiinendum est ;
quia volunias ipsa esse sine culpa etenim] ad David de pueris suis per sacerdotem di-
niillaieiius polest. Non enim de adulterio, sive for- ciiur, ut si a mulieribus mumli essent, panes pio-
nicalione, sed de legilimo ronjugio uatus fuerat qiii B posilionis acciperenl ,
quos oinnino uon accipereut,
dicebal : Ecce enim in iniquilatibus conceplut tum, nisi prius mundos eos David a mulicribus /aierelurT

el in peccatit concepil me mater mea (Psal. l, 7). Qiii Tunc auleni vfr qui posl admixtioiiero tonjtigis lotus
cnim in iniquitaiibusconceplum se noverai, a delicto aqua fueril , eliam sacra? communiouis mysieriuin
se nalum gemebat : quia portat .1/. udd. arbor] in valel accipcre , cum ei jmta prxUniiam senlcnliani,
ramo bumorem vilii, quem traiit ei radice. In qui- eiiam ecclesiam Iicuerit inlrare.
bus tam< n verbis non [1/., lamen non] admixtionem IX. Interrogniio AugHtlini. Si post inlusionem
conjiigiiin iniquiutera noiniuat, scd ipsam videlicel qus; per soinnium solct accidere , vcl eorpus Domini
voluptalem admixtionis. Sunt eienim niulia quae li- quihbel accipere valeat; vel , si sacenlos sit, sacra
ciia probautur esse ac [1/., liciia ac] legilima, et mysteria celehrare?
i.niM ii in eorum actu aliquateuus fu'damur ; situt Respondit Crcyorius. Ilunc qirdem Teslamentu'ii
saepe irascendo culpas insequimur, et tranquillitalem veteris legis (Crui. din. vi, r. I), sicut in snpenori

in nobis animi penurbamus : cl cum rectum sit capitulo jam dixinius, pnlluium lulum dicit, ct nisi

ijuoiJ agitur, non est i.imen adprobabiie quod in eo aqua, nsque 3d vespcram intrare ecclesiant non con-
animus perlnrbatur. Conua vilia quippe delinquen cedit. Quod tan en aliter populus spiritalis iitlrlle-

lium iralus fueral qui diceba : Turbatut tst prce ira " geus, sub eodem inleileclu accipiel qtio pnefati su-

[Al., a [urore] oculus mcus (Ptal. vi, 8). Qoia enim mus : quia quasi per sniiiniuiu iuluililur qni lerilalcr
non valet nisi tranquilla mens in c.iiiempljlionis ,-e immunditia , veris imaginibus iu cogiiaiionu inqui-

lucem suspenderc, in ira suum oculum lurbalum nalur; sed lavaudus est aqua , ut culpns cngtutionis

dolebit : qu a dum male acia deoisuin insequiiur, Ucrymis abluat : et nisi prius ignis leuiationis ictei-

confundi atijiie lurbaii a summorum conteniplatione seril, reum se quasi usque ad vcsperum eognosca .

cogebatur. r.t laudabilis ergo esl ira couira vi- Sed esl in eadem inlu-ione v.Jde uecessaiia dtscre-
ii ii tii . ei tatncn uiole-ia ,
qua \Al., quia] lurbatura tio, qtix subliltlcr pensari debeat, ex qua ic accidat
se aliqu m reatum iiuurrisse aesiiraabal [AL, aesti- inenti doruiieulis : aliquando ei iin ex cr:ipula, ali-

mai]. Oporlel ilaque legitimam carnis copulam quando ex naturac superfluitate et inAraitnte , ali-
[Al., Icgitima cnpu'aj , ut tau.-a prolis sit, iiou vo- quando ex cogiutione coiutugil ila. Ll quidem c u
lupiatis; et carnis commiilio, crcandorum libero- ex natura: supcrfluiinte vel inlirmiiaie evenerit,
rum sit gratia, non satisfaciio vitiorum. Si quis vcro omnimodo lia-c iulusio uon est luueiida quia liauc :

suaiu coiijiigcm [.•!'., sua tnnjuge] uon cupidine vo- animum iicscicniein [Al. t animus nesdeus] penuiis-
lupiatis rapltis, scd solummodn crcandoruiii libcro- se magis dolendum [Al., dolcudus] esl, quam ftcisse.
riim gratia utilur, isie profccto sive de iugressu Cura vero ultra nnduin appciiius gulx m sumemlis
etclesiae , seu 1.1/., sive] de sumeudo doiniuici cor- alimeniis rapilur, atque idcirco bumorum reccpt.i-
poris sanguioisque mysterio, suo est judicio relin cuia gravaniur, bjbet cxinde animus aliquem rce-
quendus ; quia a nobis probiberi nou dcbet accipere, tum, i.oii lamen usque ad proliibiiionem percipiemli
qui in igue posilus nescit ardere. Cum vero non sancti mjs erii, vel missarum soleinnia eelebraadi
anior oriaudi [.!/., oriand.i', opiaml.r, orieiid*, [iro- cum fiiria-so aul festus dies ciigil, aul exbiberi
creandae] sobolts, sed volunias douiinaiiir iu opere myslcriuin, pro c> quod sacerdo^alius in locudeesi,
coii.iiiixiionis : babenl conjuges euam de sua cm ip-a nccessiias cumpellit. Njiii si adsuut al.i qui
niitione quoJ deflcanl. Iloc euiin eis cnnredit san- implere miuisierium [Al. , niysicrium] valeanl, inlu-
cla prxdicalio , cl taincn de ipsa roncessimie metu sio pro crapula facta , a pcrccplione sacri mysteni
aitimum comutil. N.im cum l':iulus apnslolus j
1/. probibere non deliet; sed ab immoiattoiie -acri my-
ndil. Coiinlltiis scribeii»] diceiel : Qni se conlinere stcrii absiinere , ut arbiiror, bumiliter debel: si la-

non potcsl, liabeal uxorem tunm , slatim snlijnn^ere mcn dorinienlis mcntcm lurpi imagiuatione | Al.,

curavit : Ibit autem dico tecundum indulgcnliam , siiggestione] non concusserit. Nam sunt qmbus it.t
 Il.l-.l. H.1LH.1DILIO rUfaOUHLhl VI LIH II I.lllC^ IIIO
:
J UUIb.l-

I
lenimque inlusio nasciiur, ut eoruiu auinius, etiam A rniscal. Unde el ilie ca:les'is eiercilus prgcipuus
in sonino corpoiis posilus, lurpibus imaginalionibus iiiiles gemebal diccns : Yideo atium tegem in wum-
nou fceJetur. Qua in re uuum ibi osiendiiur, ipsa bris meis lepugnonlem legi menlis mea: , el cap.num
tneos rea, non i.-imen vel suo judicio libera, cum se, me ducev.tem in lege peccali ,
qucc esl in membiis meis

clsi dormienli corpore, oibil meoiiuil viJisse, lamen (Rotn. vn, 23). Si aulem captivus cial, miniuie
in vigiliis corp >ris, memiuii iri ingiuviem cecidisse. pugnabal ; seJ et pugnabat : * quapropler el c.iplivns

Sin vero cx lurpi cogiutinue vigilantis oriiur inlusio eral , ct pugnabal igilur [AL, ei pugiubat. Repu-
dormienlis ,
patel auimo reaius suus : vklet eniin a gnabal igiiur] legi meniis, cui \e\ qu.t rneriibns est,

<]iia radice inquin.ilio illa processeril, quia quod repugiiab.il. S; aulem pugnabat, caplivus non erai.

cogiiavit sciens, lioc perlulil nesciens. SeJ pensan- Ecce i'aqiic homo est , ut iia Jxcrim , rapiivus et
Juiu est , ipsa cogiuiio uiruiu soggesiione , an dele- liber ; bber ex juslilia quani Jiligil , capiivus ex Je-
clalione, vel ,
quod majus cst, peccaii cou-ciimi ac- icclaiione quaiu porlat b inviius.

ciJerit. Tribus eniin modis impletur onne peccatum ; CAPOT XXVIII.

videlicel suggesiione, deleclaiionc, consensu. Sug- Ll papa Cregorius epinotam AreLitensi episcopo , pro
geslio quippe (it per diabolum, deleciaiio per car- ajjuvando in opere Dei Auguslmo, miseru.
nem , cunsensus per spiriiuiu : qtiia et primam cul- " Hucusque responsiones beali papse Gregoni ad
pam serpeus suggessit, Eva velul caro delectaia cst, consulu reverentissiuu anlisiilis Augusiiiii. Epistolam
Aujrr vero velut spirilus consensit : et neces&aria vero e qiiam se Arelaiensi episcojio fecis^e comme-
4£t m.igna discreiio ul inter suggesiiooem aique nioral ad Virgilium d Eihcrii siiccessorcni
, , deJerat
deleciaiicnem , iuler delecutioiiem ct consensum, [»Ci] : cujus ba:c for.-na est

judei sni animus prxsideat. Cum cnim malignus « Keverenlis^imo el sanciissimo frairi Yii^ilio

spirilus pcccaiuui suggerit in mente.si nutia peccati coepis.:opo, Grcgorius scrvus servorum Dei.
deiecuno sequalur, peccaium omnimodo perpeira- Quanius sil affectns tenientibns sponle fratribns
• um nou est ; cum \cro deleciari caro cceperil, luuc impendendus, cx co quod pierumque soleut earilalis

peccatum incipii nasci : si auiem eliam ex delibera- causa inviuri, cognoscitur. Ei iJeo si comunnieni
tione conseniit , lunc perraium coguosciiur perfici. fralrem Anguslnuin eptscopnm ad vos venire con-
U> suggesiione igilur peccaii iniliuiu est, in delecu- ligeril, ita illum Jilectio ve.-tra, sicut decct, alTe-

lione lii ouiriiui ntiiin , in ccnsensu perfeciio. l.i ctuose dulciterqi-e suscipiat, ui ct ip-um cmsola io-
saepe eontiugii ut hoc quod malignus spiriius se- nis suau bono refoveat [ V., Iionore foveai] ei alios,

lnioat iu ccgitatione, caro m Jclectaiionem irabai: qualiter fraierna earilas coleuJa sit, doceal. F,i qno-
nec tamcn snima ciJem delecialioni consentiat. Et iii.im sipius cvcnil, ul bi qui longc sunl p-.siii, prius
cum caro dclecUre [Al., deleclari] sine aniino nc- ab aliis qu i- sunt cmendanda, co^nosrant : si qoas
luit-ai, i]ise lamcn auiuius carnis volupiaiibus rclu- forlasse fralerniuti vestraB sacerdoliiin vel sliorass
cuns , in deleciaiione ramali aliquo inoJo liprur cuipas iutiilcrit, una cum eo residcntcs subtili cun-
invilus , ut ei ex ralione coniradic.it , ne [At., nec] cu invc tigalione perquirite, el ila vos in ea qure
cnnseulial; ct lamen deleciaiiune ligaius sit , sed Dcuiii offenJunt, ci ad iractmdiam provorani, distri-

ligalum se velicmenier [Al. om. vebemenier] iuge- ctos ac si.lii.ilos cxliibeie. nl ad a!iorum cmeudaiio-

•
Qnapropler e! enplicus eral. Facile hic e^t srn- eVdrsix, iit affirmant scrir:iani, cuii cxteris Exem-
suui ridere, sed dillicile ad verba CoJicum redu- planbns si.pradicti ponlificis quaesila non invenieba-
cere. Quisque sibi io conjeciuris inJulsit. QuiJ.un lur. > Quid Nolbelmus rcscripseril uon consiat scd ;

babenl l.V;pi;im non eral teqe meniis. Cliid. >b in-lio hanc fuisse epislolam in [it-da, pr.-vler Ms.
post puqnubal, pcriodo facta, ponil tiepngnabai iyiiur. Mon ipio.l Uon facii scriplione anliquius esl, ipsa ad
Ego >irl CoJiiuiu relerum Uuri ci duoruru
i , Nollieluiuin iiii^sio osleudil, el conluma seqoenlium
Colinn. lextui insero quia liic ad amussim con- ,
saeculorum teslimonia, non soluin in libris Iieda?, sed
c. r«!:ini ; placeaul alii sibi in leclione siippouenda. aliotum auctornm qui de rebns ibi tiarutis scrip^e-
*> una cum respnnsionibns
Intitvi. llas qiuestinnes runi, ai|iie ujiic episiolam ui snmmas aucteriiaiis
Ediiores opp. Gregorii solenl ponere in Registra D laudavcrunt. AJ cuiuulum
accednnl piobalionum
epislolarum illius papae, hb. XI, iiidicl. 4, cpisl. 64. successorum Gregoiii, ei Eccie^u'. loim- confirma-
Ei babi-l ouiJem scriptnin bnc nalurain epistolx Je- lioms in juris cauonici Corpore, quibu- ha-c resc i-
creialis, Beda lamen epislolnm nnn vorai, seJ li'iel- pta Gregoru inlrgum ecLlesiasiicarum lomiam trans-
linii \ \ae 11,
i I |, cum ordinariam epistoiz molem ierunl, quarura iu iioils iufra buiwu suis loeis ciu-
excedal, cl plurima simul majaris iiioinemi argu- liui.es p.isuiiiius.
inenta Iraclel. Qoycunque lameu nomine appellciur, e Quam commemorai. Nempe capite prxredenti,
rouservalioiiem ejus Bcil e debvmus nam eo ipso ; in septiiiu
responsione QuomoJo cum episcopis :

fuo appntuil saeculo, a. 740. Uonifacius Mognnlinus Gallix et Briuonum agau

d
de eo Lanquain de dubiutn vel JeperJilo ad Nolliel- Eiherii
surcessorem. NL.i Greg. Turon. alium
iiiiiiii arcliiep. Canl
0'osecro nl illius .ar. sic scribil : i VirgJ praedeeessorem ab aliis receplum dedissel,
episiolx qua conlinenlur, ut ilicnnt, interrogationes facile vellcm sospeosum reiinerc de Beda judicium
Aogu-iim ponlificis,* dc praed'f:a;o.-is pnini Anglo- in Ellierio suo Ardalensi. Non eiuiii obiter lantuiu,
rum, el responsiones sancli Giegorii pap.e, exem- autsenicl, Je Etherio solo loquitur, scd pcr seriein
plar rii.lu Jirigj-re cureiis, iiuoJ iu lertia gcneraliune bi^lorii sua\ el succcssiouis ArelaienMS. ^on eral
propinquiiates Gdelibus lieet mairimonia cnpulare ;
illi ignolus Vir^ilius, el quidni aliquid fueril :n lm-
i i ut .-crupnl.isa diligeniia invcsligare siudealis, %i runiepiscoporuiucUronologia quod uuscuris illis leiu-
ill.i (onsciipiio supradicla Patris nosln Gregurii punbus periil .'

e*»e co i
prubetur aiiuon, qma iu sinuio Ruuiaiut:
7T §mt. i.i. - msm \ HILWAWILA. •—«^^P
nem ei tindicia eolpabiSen feriat, et iniiocentem A tlonien>is episcopi nullo modo dilioni Subjaceat. S't

faKa opinio unn affligal. Deus te iucolumeni cuslo- vero inter « I.undonix el Ehurar.T [Al., Londonien-

dial, revcrentissimc fraier. Duia die decima Kalen- sis et Ebnracensis] civil.ilis cpiscnpos in poslerum
daruui Juliarum, impcranie domino nnslro Mauricio honoris isla dislinctin, ut ipse prior babeatur qoi

Tiberio piissimn Auguslo anno deciino nono, » pnsl prius fueril ordinatus : commnni autem consiiio et

cousiilaiuin ejusdem domini nostri anno decimo coucordi ael one quxque sunt pro Christi zelo

oclavo, indiclione quarla. i agenda ; disponant un inimiier, recie sentiant, el ea

qux senserinl, non sibiinel distrepando perflcianl.
CArUT XXIX.
Tu.i vero fratcrnitas non solum eos episcopos quos
Vl idem Augtufino paltium, et epislolam, et p'.uret
verbi minis:ros miscrit. ordiuaveril, ncqne hos lantnmmodo qui per Eba-
Pra'(erea blem papa Gregorius Auguslino epi- rarx episcopum fuerint ordinati, sed etiam omnes
Kcnpo, quia suggesserat ei multam qnidem ibi esse Brittanix sacerdoies habeal Deo Domino nosiro Jesu
messem, sed operarios paucos , misit cum pra^falis Christo auciore subjccios ;
quaicuus ex lingui et

legatariis suis plures cooperalnres, ac verbi mini- viia tux sanctiiaiis, el rece credendi el bene vi-

stios [nci] : in quibus primi et prxcipui erant Melli- vendi formam [Al., nnrraam] percip anl, aique ;
om-
iii-, jusms, Paulinus, Itufiniantis ; ei per eos gene- cium suum lide acmnhbus cxsequentes, ad cxlestia,

ralitcr universa b qu.-e ad cultuin erant ac ininisle- cum Dominus voluerit , regna pcrlingint. Deu» ta

rium Ecclcsix neces^aria , vasa videlicet sacra , et incolumem cu«lodial, revereniissime fraier. Daladie

vcsliiurnta aUarinm. ornamenta qiiO'|tie ecclcsiarum, decima Kalendaium Julisrum, imperanle Domlnn
el sacerdoialia vel dericaiia indumenla, sanctorum nostro Mauricio Tibcrio piissimo Augusto anno de-

eliani apostoiorum ac manyium reliquias, uec iioii cimo nono, post consulalum ejusdcm dotnini, auno
el Codices plurimos. Mi-it eiiam literas in quibus decimo octavo, indiclione quaria. i

signilicai se ci paliium direxisse, simul et insjnuat CAPUT XXX.

qualiier cpiscopos in B. iilauia consiituerc debuis- Eiemplar epistolie quam UeUtto abbali Briltaniam
sct ;
quarnm lillerarum isie est lexlus : pergenti misil [Al., miterit].

< Revcreniissimo et sanctissimo frairi Augustino Abeunlibus auiem prxfatis legatariis, mi-it post
cocpiscnpo Cregnricis servus servorum Dei. eos beatus Paler Grrgnrus Ihicras memoraiu dlgnas
* Cum reriuin sit pro nmnipiitenle Deo laboran- [dci], inquibnsaportc quam stiiiiiose erga salvationem
libus iiicffubilia aien.i regui prxmia reservari ; no- nostra> genlis invigilaveill, ostendit, ila scrihens:
bis lamen cis necesse esl bonortim beueflcia tri- i Dileciissimo fllio Mellito abbali Gregorius servaj
**"
buerc, ut in spirita'is operis siudio ex remunera- scrvorura Dei.
lione valeant mulliplicius insudare. Et quia nova i Post liisccssiim congregalinnls nostrx qux lccnm
Anglorum Ecclesia ad omnipolentis Dei graliam, eo- esi, valde stinuis suspensi reddili, quia nibil de pro-
dem Domino largicnle, ei le labonnte perducta est, sperilate vestri ilineris audisse nos coniigit. Cnm
usuin libi pallii in ea ad sola missamtn sollemnia ergo Deus omnipotcns vosad reverentis>imum vlrum
agruda conceJiinus : iia ut pcr loca singitla duode- Irairera [At tissimum fralrom] nostrum Augn-
rim cpiscopos ordines, qui tu;t; subjaceant ditioni, stinuii) cpiscopum periiuverit, diciie ei ,
quid diu

quatenus Lundonicnsis civitatis episcopus semper in d mccum de causa Anglorura cngitans tractavi : videli-

pusicriim a synodo propria debeat consecrari, atque cet quia fana idolorum destrui iu eadem gentc niinlme
bonoris paliium ab bac sancta et apnstolica, cui Deo debeant ; sed ipsa qux in eis sunl idola deslruanlur;

auciore deservio , sede percipiat. Ad Ebnracam aqua benedicia fiai, in eisdem fanis aspergatur, aliaria

veio civitatem le volumus episcnpum miuere, quem constitiantur, reliquix pnniniur : quia si f.ma eadera

ipse judicaveris ordrnare ; ita duniaxat, ui si eadem bene constructa suut, necesse est ul a cultu dxmonum
civilas cum finitimis loci» verbum Dei rereperii, ipse in obseqnio [Al., obsequia] veri Dei debeant commu-
qiioqueduoileciiii episcopos ordiuel, ei meiropolitatii tari ; ut dum gens ipsa eadem fana sua non videt ilr-

huiiure perfruaiur ;
quia ei quoque, si viia coines strui, de corde errorem deponat , et Deum verura
fiicril, pallium tribuere Domino favente [.!/., fa- cognoscens ac adorans, ad loca qux consuevit, f.imi-

cienie] disponimus, qncm tamen tux fraiernilalis vo- l.arius concurrat. Et quia bovrs soleut in sacriflcia

liiiuus dispnsitioni subjacere ;

post obitum vero dxmonura inultos occidere , debet eis eiiam bac il«

tuum ita episcopis quos ordinavcnt pnesil, ul Lun- re aliqua solletnnitas immutari : ul die dedicatiotiis,

•Pnit consulatum. Mori Ms., PC, quam ahbrevia- mesb. llovedenum , Eadmemm , T. Slubbs elc. ,

i urn-uiquidam Mss. rcddiderunt pontxjicntus. De F.buracx linilimis quxdam in appendice appo-

Qua: ad culium. De bis liberCanluarie.ii-.iB Aulac
'• sui, n. X.
d ili-cum cogitnns. ScripSeral Gregorius ad regein
Trin. Cantab. specialim lraci.it cnjns de libris ,

Apograpbutn deilil Wunletis in sim Caiaiogo Mss., iGdilbercloiu ut idulorum culi exsrquerttur, lano- s

[i.'g. 17 J. Hoc deuuo receusitum vide iu Appeud., rum xdiflcia eveneret, setl veritoi ne nimio ibi ali-
n. 7. r pius zelo fneril, Mellilum cuin aliis m mdatis in
t Lundonia el Eburaca. Quas liles hae litterx in- i|i-n ilincre insecmus eat. Epistulam ad .4^d Iberctnin

ler sedes Cantuarix, Kburaca?, Lundnirx. et sancti babes infr.i, cap. "-, nam hxc epistola ad Melliiniii
Andrex iu Scotia sequinrihus sxcu^is prnlulerini, plane extra suum ordmem pnsita e-i, sicut ct aliac.
satts in llistoriis liarralura cst. V.de Will. M.il-
 ; , :
1'l.l'jjL. ir..ir,n.\L>iLio i iujolii h.iii vi ijiiu u IIIO I Ulill. V.

vci .ii.ilitii [.'•/., nalaliliis] sanctorum marlyruin qnu- A dicilur : /n hoc gaudete quia nomina vettra $eripta
.
iii illic reliqwix ponuntur, tabernacula s<bi circa sunl in carlo. Non rnim omnes electi miracnla fariunl;
foide:i: ecclesiaa qux ex fanis eoinmuutx sunl, do se.l lamcn enrum uomioa omniiim in cxlo teucniur
-jinis arhnrum faciant, et religiosiseonviviissollemni- adscnpta. Veriialis elenim discipulis csse gaudium
u in eelebrenl; nec diabole jam aniinalia inirooteut, non debet, uisi de eo bono quod cominune cum oir-
ei [AL, : "'l| ad laudem Dei iu esti suo aniinalia occi- nibus hibenl, et in quu fidem Ixlilix non halient.
rfanl, et douatori omnium de satieiaie su.i gratias Ilesial itaque, fraler carissime, ut inter ea qux oi«-
referanl : ui dum eis aliqua exterius g.mdia reser- rante Domino exterius f.icis, semper te uiterius subti-
v ii.tiir, aJ interiiira gaudia consemire faci:iusvalcanl. liter jmlices, ac subtiliter iulelligas , et lemetipsuin
> 'in duris mentibus simul omnia absc clere [Al. ab- quis sis, et quanta sil in eadem gente gratia, pro ru.

sciudere] impos-ib.le esse non dubium c»t, quia el jus i om, r-mne eii.nn faciendorum signorum doua
is qui suiiniium locum ascendere nititur ,
gradibm perccpisti. Ct si quando te Crealori nostro s, u pcr
vel passibus non autem saltilus elevalur. Sic Isracli- linguain, sive per opera reminisceris deliquisse, sem-

tico pnpulo in /tgyplo Dominus se quidem iiiuotuil pcr ha?c ad memoriam rcvoces, ut surgentera cordis

sed lamen et9 sacrificiorum usus qux diabolnsolcbai g'oriam mciiHiria rcatus prcmat. Ct quiilquid de fa-

exhibere, in cullu proprio reservavit. 111 eis in suo " ciendis sgnis acoperis vel accepisli, h;ec non tibi,

sacrilicio aniroalia immolare prxciperel'; quaieuus scd illis deputes [

Al. add. eis] donata, pro qunrum

tor routanies, aliud de sacrilicio amiiterenl, aliud libi salute collaia sunt. i

reiincrent: ut eUi ipsa essent animalia qnx oAVrrc CAPUT XXXII.

rousucverait, vcro tamen Deo bxc et non idolis im-
Vl AZdilberclo regi litlerm et dona mi$eril.
molantes, jam sacriGcia ipsa non csscnt. Hj?c igitur
Misit [.4/. odd. ci] i<lem beaius papa Grrg.irius eo-
dileciionem tuam prxdiclo frairi necesse cst dicere,
ut ipse in pixseuti illic posilus perpendal qualiler
dem lempore eliam rrgi A.dilt cr. lo cpisloUm (ucij,
simii! et dona in diversis spcnclius perplur.i [Al. |ier-
oinnia delieat dispensarc. Deus te inroliimem custo-
Data die dccima qninla Kalen-
pulrra] : lemporalibus quoiiue honoribus regein glo-
dial, dilectissime fili.
rificare satageiis, cui glorise cxlesiis suo labure et
darum Juliarum, imieranlc domino nosir<> Mauricio
industiia nolitiaiu provenisse gaudebal. Cxemplai
Tiberio piissimo Aiigusio aiuio dtcimo nooo ,
post
aulem prafatx epistolx hoc est
consulaium ejusdein domini auno decimn octavo
f Domino gloriosissimo atque prxcellenlissiino filio
indiciione quarta. •

Aldilbeicto regi Anglorum, Gregorius cpiscnpus.

CAIUT XXXI.
Vl Aiiquilinum p,r litleras , ne de virlulibus tuit qlo- C i Propter lioc omnipotens Dcus bonos quosque ad
riaretur, horlului sit. pnpnlorum regimina penlucil , ul per eos oiiiinbus
ijmi in tcmpore misit ctiam Auguslino epiblnlam quibus prxlaii fueriitt, dona su.e pietatis im|.eudal.

«u|,-r miraculis qux per eum facta csse cognoverat, ijiioil in Aiiglorum gcnte faclnm rognovimus : cui

in qua enni, ne per illonim copiaiu periculum elatiouis vtstra gloria idcirco est pnepnsita, ut per bona qux
iiniii rercl, liis verhis hortatur : vobis coucessa sunt, etiam subjecla' vubis gculi su-
i Scio, fr.itcr carissime ,
quia omnipotens Deus perna beneOcia prxstarenUir. Et ideo , gtorio-e lili,

per dilectiouem tuani in " genlem quani eligi voluil, eam quaui accepisti divinitus grati.im, snlicita meute
magna niiracula osicndil undc necessc esl ul de : cusioil;, Cbrisiiauam fnlein in populis libi Stibd lis

eodem dono cxlesti et liinend gaudcas, et gaudendo > extendere ' fesuna, zelum lectiiuiiinis tux in corum
pertimescas. Gaudeas vul liiei, quia Angl ruin animx conversione mulliplica, idnlnrum cnltus iuscqiiere,
pcr exteriora iniracula ad interiorem gr.iti:nn peitia- faiiuium adilicia cverie, sul>dilurum inorcs ei [At.,
linntnr: pertime-cas veto, ne iuter signn qux liiuil, cx i
magna vii.e mundilia, exborlaudo, tcrendo,
iiilirmus animiis iu sui prxsuinpiione se elevet , ei blaiidieodo, corrigendo, et boni operis cxempla mon-
iiode foras l'., foris] in honorcm lollitur, iiulc per slrando xdiOca : ul illuiu rclribuiorem inveniaS in
inanein gloriam iutus t ailai. Memiuisse etenim ilebe- cjclo, cujtis nomen alque cogniiionem diUlaveris in
inus quia discipuli cum gautlio a prxilicationc redcun- terra. Ipse enim veslrx quoque glurix nomcn etiam
les, ilinii cxlesti Magistro dicerenl: bomine, in no- postcris gloriosius reddct, cujus vos bouoreui qua:-
mine uw etiam dannonia nobis iubjecla sunt; prolinus rilis et scrvatis in geirtiitus.

audierunl : Pioltle gaudere iuper lioc, ted potiut gau- t Sic » eiiiin Constautinus quomlam piissimus im-
delequia nomina vestra tcripta tunl in ca-lo. In privata perator, Komanam rempublicam a pervcpsis idoloruin

enim et temporali la-iiua mentem posuerant qui ' de culiilms revocans, omnipolenti Deo Dominu nosiro
miraculis gaudebant , scd de p:ivalo atl roiiiiiiunem, Ji--.ii Christo soiniii sulvdidit , seque eum sobjeciis

de lcmporali ad xternam Ixlitiam revocantur quibus populis tota ad eum [ AL, Deum | meute coiiveitii.

» Genlem. Vulgg. plurimi et vetl., genle, sed Mori Angnstii»i, cap. 27, quo certiur faclus est de ejus
Ms. et t.liilfl., ijenie «. consecratione et miraculis de quibus ail Culogiiiiu
'»
iVe tniraculit. Ilicc pirs lanlum est epistolx , Alexanilrinum scripsit.
prim ipio et line omissis, de quibus vide appendicem, « Fetlina .... telum. Ilnjus quantum pceniiuit
inier epislolas Briltanicas. Cx iniegra cpi-tol:i per- Gregorium vide supra, in episiola ad Mellitum.
lccta iiullus dubito quin responsio luerit ad uuntiuin
 ,-
, t

73 SECT. III. — IUSTORIA EGCLESIASTICA. ,4

Unde fartum est 111 antiquorum prineiptim nomcu A deUcamus esse snficilt , ile mortis hora suspecli e
suis vir ille laudibos vineerel , et lanio in npinioM veawro judiei in bonit actibus
inveniamur esse pns-
prseeessores suos, qiinnlo el in honn opere superaret. parati. Hapc nunr, gloiiose Kili, pamis locutus
mioj
Kl iitmc ilnijne vestn gfnria cognitionem unitis Dei ul cuui Chrisliana lidet iu regno vestro excreverit
l'airi<, et Filii, el Spirilus sancii, regcbus ac popnlis neslra quoque aptid vos loctiiio lat or excre*cai et
sibimrl subjeciis fesline 1 infuiHiere, el amiqtins genlis tanio plns Inqtu litx-at . quanio s« iu meuie nojtra
siiap rei^cs latnlihus ae metilis transeal , el qnanto in gamiia ile goiilis veslrx jierlecu Conversione uiulti-
sultjeclii stiis eiiam aliena peecaia delerserit, tanlo plteanl.

etiaiu <le peciaiis prnpriisanle omni|>olentis Dei ler- « Parva anlem etema tran-misi qii* vobis p.irv» ,

ribile examen sccnrior fi.n. non erunl, emn a vobis et beati l'ein apnsloli
fue-
< Keverenilissinins Iraler noster Augnstinus «f>i rini beuediclinne suscepta. Omnipotens >ianue Deu*
scnpus , in monasterii regula edootus [At., doctiis] i" vnli s graiiam suatu qnam ccepit, perlinat , atqtie
sact.-c Scripiurje scieniia rrplelus, twnis auclnn: Deo vitam veslram per muiiorum annorum rur-
, el lne

nperibus praedilns, qmeque vns ammonet, «tnlile, rirela exlendat, el post Im.ga teinpora in
celestis
ilevote peragite, sttiilinse in inemoiia reservale :
T °^ patri» rongregaiione rectpiat. Ineoliimem excel-

qnia si vos enm in eo quod pro omnipot< nte t>o- & lemiain vestram grana sup. rna cuslodial. <lomine
«iiiin loqinlur, auditis, isilem «mnipoieus Dcus "''• ^ ,la die decima Kalenihrtnn Jnlianim , impc-
liunc pro vobis eioraiilem celerius exaiulit Al. ranle domino nosiro liattricio Tibeno piissimo Au-
\ ,

eiaudiet ]. Si enim , ijotmI alisil , verba ejus pnct|>o- gusio anno decimo nono, post consulaiuin ejusdem
nilis, quamlo [4/., qnnmodo ] eiim omnipnlens anuo decimo ociave, indiciione quarta. •
Oeus poterit audire pro \obis ,
quein v<>6 negligilis CAPUT XXXIII.
audire pro Deo ? Tota igitur menle cum eo vos in
f'( Eectetiam Salvatorii tnitskrareril , <?J
4«<(i*(t/iii«
fervnre inlei stringiie, atqoe adnisum At., ad m- mi imulrrium beali Peiri apottoli feeerit; et de pn-
siirn] illius viriuii' quam vnbis ilivinilas Iribuit, adju- mo e ut abbaie Petio.
vaie [ At., adjuvaiue ], ut regui sui vos ipse fari.u At Augustiiius, ubi in regia civuaic sedem cpi-
esse parltctpes, mjus vos (iijViu in regao vestro tcnpalem, ul > rj-diiiiniis, accepil, recuperavil in ca
recipi bciatis [ At., facilb ] el cuslodiri. regio fultus adminiculo, Eolesiain qiiam inibi anti-
< Pra±ierea scire vesiram gloriam volumus, quia quo [ Al. , amiquonim ] iinmanoruin liJeiium opera
6icul in Sinplura sacra ex verbis Domini ominjio- toitam fuisse didieerat, et «am * w nnmine sancu
tentis agnoscimus, pr.Tsenlis uiiimli jam leriiiuiu^ Salvitons Dei el Domini noitn Jesu Cbristi sacra-
juila est, et sancloruni regntim venliirum esl, qu< d ril [dicviii|, alque ibidnn sibi babitalionem suiinl.
1111II0 uiiiuam poleru fiiie lenninari. Adpropinqu.inte ei <ui«yiii *u. cessnribus bins. Fecilaulem ei c mo-
auiein eodem mundi termino, mulia immincnl qu.e nasterium non longeali ipsa civ laiead Oriemem, in
autea non lueruut : videlicei immutationes aeris, quo, ejus i;oi latii, i£diibeiei cccbsiam beatoruin
lerrnresque de catlo , el conira ordinaiionem [ Al. , a|>osloloruin <l Petri el Panli a lunilameniis ronslru-
ordinem ] temporum tempestates, bella , funes, xil, ac iliwsn tlouis " dilavit I
AL, <lotavi>| , in qna
peslilenliie, terrx molus per l<xa ;
qii.u tainen uon el ipsius Augusttni el omiiiuui epis-opnrum Onru
oRini.i noslris diebus vcuiuia sunt, sed pnst nnsiros vernensium , simul et regnm Cauli.c '
poui eorpori
dics omiiia sub-<:i|iieniur. Vos iiaqiie , si qua ex his posse.it. Qiiam lamen eccle-iair n<>n ipsc Atigusti-
cviiiiiu iu lerra vestra cognoscitis, nulln modo ve- lius, sed 6 successor ejus l.anrciinis <'<.ns<!cravit.

slrum animiim perlurbelis u

, quia idcirco Imt signa Primiis aiilem ejusdem inimastirii al>l>as Pelrus
de fine saecnli pra?mitlunlur, m <l<- auimabus nnstris presbyler ful, qui legatns Galliam missas, '
<le-

Trrnrinn jttxta Ne mirms Gregorium Ii.tc de

" cliouim . el pmcipne C:iiii<iar.rrsi<im in cl.ailis 111-
lermino subabiupie inferre. Ille eoim, pncsa-
iniiiiiii dendis Ii.ihIi.i 11I rium veratiiiu liilem su-pe< t >:it

gio durto n vauis quae iiuic orbein invaser^ni c;ila- D redderel. Vidc qu < P.<iH'brocluus, 111 Propyl , 1. II
miiaiilius , opiinoneiii uiilnlier.it leriiiimim miitidi Apnl., et Maliilloii., de Uo diplom., ulriuque <!< Iiia
s;ec<ilu iinminere. Umle non snliini iu liac epi-
illi rebns c.io^esserunl. Sed pr;pler cb<rlas iegis, ln-
st<4a ad regem, srd in alits ejus svriptis bortatur hueriiiil eiia'0 monaclii btillam Augusiini , licul de
passioi aliquid <:i boc pnncpto peniuut. eju» venuie sempcr dubilalum esl , ei io>, A. T. C.
1
/11 nootine. Sa-pius uiutalo nouiioe, aiiliquuin ip»a sita Apoli'gia id abitinlc probavil.
bodie Cbrisli, sancti Salvatoris obtinel. ' Poni i'iiffi.ra. t.egibos illiiis s.ciuli illn it.i fitls-e
' Monasierium. Liber ms. A. T. C. aliique memi- dicilur civilales septt titra. Iteg<im aiilciu
inlra el
aeruut faoi aiitiqm el ecclesia: sancti Pancratii , episroporiim Doruv. toi por.i 111 111011. boc 1'ciri et
ralione eliam n'>miiits reddila unde A t);iistiiiiis illi :
1'auliponebaniiir doitec Ciilhberciiu arcbiep. vem I-
saurto ctckMam dedicaverit. Se<l <' . eis niliil in itire liceniiam 10 mon. Uhiisli obiiumt ubi ct tp>c ,

Jledn iiiin n<n' in <:b:irlis /Kdilbercli.

, sepulius esl anno T5S.
d Veln
fnnii. Hsic apostnloium noimni a lcm-
el « Siirceuor. Cerle imn iliil abesl Augustini mnr».
pnribus 1111 nonieu Augusnni addnum qtiod
Diiiisi » Prim.si iifrbu». Succediint Joli.ninc», Kullniaiiu»,
,

teierem appellationem in cmiimnni ttsu absorpsil. Gralio-us, Pclronms, Natbanael, qui um Vtigiisli 1

' Dilovk. Tres rl<maiiomim cbarlas Itabfinus in no. aut postea cum Mellrto el Ju»io 111 Angliam vc-
mon. Aug. , ulu supra notavi, i|uartam in ms. A. nerunl.
T. i;. quam pnsui in appeini., n. 9. De qiiarum />< mi-rins. Uarlyrolngium Angl ranitm <t Iti
1

lUarlartmi aiictorn.iie auliqua lis csl. K. I.m mon.i- riu» Pctn iijUIcih ponuni >in Id.
j.m llcoedtciiiiuni ,

r*moL. xcv.
 , ,

75 BFD.fc VENKRABlLtS PRESRYTERI OrEIUJM PARS IV. — IIISTORIfA. 7«

iiiersus esi m sinu tnaris qui voeatur » Amfleat, el A Cui mcriio poleral illud quod lienedirens filiuni

ab incolis loci ignobili tradttus s< puliur* : se<i oni- patriarcha iu personam [Al-, persona [
Saitlis di-

•lipoten» i'tus ul qiulis nierili vir fueril demonslra- cebat apiari : Bcnjamin lupus rapax , mane comeilet

omni BOCte sttpra sepulcrum eius lux cselestis preedam , ei tespere dividel tfolia. Ijnde ir.(4us eju»
rel,
api aruit, ilorco auimadvertentes J> vicini , qtii vide- prnfeciibus .-£ lan [Ckijjl., Edam] rei Scoitoruro qui
banl sautlutii iuibse viruui qui ii>i csset seiiultus, el Britlaniiim inliabilaot, vcnit comra eum eum in-

invesliganus un.le vc! quis essct, ahslulerunl cor- mcnso ac forti eiercilu ; sed cum paucis stMfugit

pus, et ii! Bononia civitate juxta lionorem tanlo victus. Siquidem in loco celeberrimo qui diciittr

viro congru-.iui in ecelesia posuertin'..

1 Dcgsaslan, id esl, Degsa l.ipis, omuis pene ejus
CAPUT XXXIV. est cj-sus eiercilus. In qua eiiam pngna ThcodrjUJ
l/l jEdilfrid rex Sordanhymbromm, Scotlornm g nlesomni ilio
[ Al., Theobaldtis ] fraier yEililfridi , cunt
prulio CMMIHi a* AiUjlorum fmihus. expuleril. Quod vi-quem ipse ducebat exercilu peremi lu* e-t.
Ilis lemporinus regiio Nordaubyntbrorum
prsefuit
delicet bellum ,-ttitIfnd anuo ab Incarnatiooe Oomini
rea foriissicius el glor.x copidtssimus <£dil(rid, qtti sexcenlesimn terlio regni aulem sui , quod vigiwli ,

plus uiuBibu» Aaglorum primalibmt geniem vastavii et quatttor annis leuuit , anno utidecimo, perfecil

lliittonum; ita ul Sauli q>i»ndaui regi Israeliue* p porro Focatis anno, qui tumRomani regui apicem
gei.lis d>.' a.ji.Jus vidcretur, eicepb» ouuMasat teneliat, priuio. J Neque e\ co letnpore quisquare
lwe a quod diviox erat religionis iguerus. Nemo regum Scoltorum in Britiania advcrsus gentem Ait-
uiuu iu liibunis, nenMi in regibus piores eorum glorum usque ad bane diem in prabum veuire aa-
tenas, exlerminatis vel suiijugatis indigen<s, aui debat.
tribularias genli Anglorum, aut hahitabiles fecil.

et Molauus 111 Kal. Jau. Forie bic Iranslationis, i!te nppida noniine ad hanc pngnatn proiiabili appellata.
obilus iiic. fuerit. Edilor Annal. Sax. cam pontt ad Dalston. juata
Amfleat. Vu'pi> *•»«, .-« I
( Carliol. , cpiscupus Carliol. ad Dawston juiia Jed-
•> Viciti. Pietas Iiac Fuiueriio coiiiii trihuitnr a brough.
«I ticque . . . quitquam. Fordonus
Malebrane >n Morinis, hb. in, c;;p. S. Kequiescil , 111, "I ait Eti- .

i'.:rii.- eelebriter lionouiae 1:1 etciesia Canonicorum. geniur.i iiuani liliinn successisse a>mo 106, et 1 re-
Vtde Gotselinuui , de Truusiaiione sai.cti August. gione.s Sartontiro , aliquandnqtte Pktorum gravibns
ii,28. irnipliontbus iufestasse. > Sed hoc conlra bedam ,
• Degnutnn. Ilic !o(.:s, llci*ae sxcnlo \?.m cele- Scotlornm quieiem tesiainr ttsque ad aun. 731
q;ti

Uis, hodie igno.us est. Piura su.it in ea rcg.oue quo el ipse fiiit. Vide v, 2i.

LIBER SECUNDUS.

CAPUT PRIMliM. C nostrara gentem eatenus itiafir maiicipatam, Chrislf

h, nbiu beaii papa? Gregorii. fecil Ecde&iam, iia nl a| oslolicuir. itltun de eo ticeal

IMs tempoi il>us, id est, anno domioica; incarn?- nobis nroferre cermonem :
;
tiia etsi aliis non e-l

tiouis neiecniesimo » .-juinio, beatus papa Gregnrius aposuiius, sed tatnen iiobis esl; nam signaculuM
postquani sedem Roinans et aposiolictc Erclesia: apnstolalus e]ns i)< s suitttis :n Dotniito. Kral aulem

iredecim annos, decem gto

menses scx, et dies k natione Rotuanus, a j>..tr. Gordtano, genus a proavis

riosis-ime reiul, defonclus cst, atque ad xternsm non soltim noltile, sed et reli^iosum duc-ns. Denique

regni cselestis sedem iranstalns, De qtto nos ronve- ;.i.'., deinde] « Fel'<-; ejusdem apostolica; sedis quon-

uii, qttia nosiram, id esi, Anglorum gentem de po-

Hsm episcnpns, vir magnx gloriae in Cbrisio et Ec-
con- clesia, ejus • alavus.
lesiate Satanx ad Bdeni Cbristi sua indtistrla ftiil

vcriit, laiiorem in nostra Ristoria ecctcsia^.icr. ft- Seti e. ipse nobitiiatem religionis non roinore
tpie scrnmnein, quem recie nostrnm aupellar; pos- r;tiDnt parentes et cognati virlttte devotionis exercuit.
c
sumus el debemus apo>h>lum. 'Jnii cam primcm iu Hobifitaiem vero illam quam ad saeculum videhatnr
ioiu orbe ponlilicaium gercret, et rooversss Iiabcre, iciam ad nanciscendam supernae gloriam
lii.iuin ad ttdem veriiatis esset pralalus Ecctt 'mnilatis divina gratia largicnie convenit. Nam
D
» Qumto. Indiclinue octava, vidc Chron. aii /'/.«- Tjvologium Rom. ante Baro;ti> emendalionem tjtii
tam. Ita et Paulus diacnnus lib. iv llist. Lnmbard., lertium vult, sed invalidis lantum arguiiencis.
J Alatm. Non necessarium est
Ikdain secuius. Joannes diaconus el plerique alii hoc stricte arcipi
311. 104 pniinnl, intlut. 7. Mnrtuus esl initin M..1111 pro palre abavi, et avo proavi, sed liac voce nnus cs
qtii -r tjti.lum Jiilianiun calculuni in au. <">'
> iotrai. inajonlius, non babila rationc gr.i.lus aut eonsangui
Fiorei>l'Us Vigorn., ei Math. Wesim.. et Chrnn. uiiatis intelligi poiest.
otss. A. T. C. eonseniiiinl in an. 00'., obiluin S. Gre- NebitUalem vero illam. Alibinc oronia fere Bedz
•

gnrit ponentes iv Id. Man 1, leria seiia. Paulus diacnnus iu Vita Creg., ul
verb.t traiiKcrtpsil
Oeeem. Mumeraii.s sciltcet diebus cnnsecration.s
>. et pattcis rout.tlis Joannes, licet dical se scriuii na-
,M.|ite olniiis. palis aiKtoritatein, papa largiente, pene in cundia
* Felix. J. dia: onus Quirium scribi', sicut et Mai- secoiura.
77 SECT. III. — IIISTOP.IA KCCLKSIASTICA.
mnta.f repenle liabitn s.vculari, ninnasterinm pet it, A lem lilirnm, qunmmln juxta lilicram inlelligeatlus
in qiM lanta perfectioiiis gratia eoRpit conversari, m, qualiler ad Chrisli et Kcelesi;c tacnamHa refcren-
* sicul ipse poslea fleudo solehal adleslari, auimo dus, qio sensu imicuiqM Cdeliom sil aptandus, per
illius labcmia cuncla . nl.ter-c-.-e m, ul rebus o:nni- Iriginta ei quinque libros exposiiionis miramla ra
Ims qiue volvunlur, eminerei, ui itulla nisi caMestia tione perdocuii. Qtiod vide'icet opn* in regia qu dera
rogiiare snlercl, ui eliam retcntus rnrpnre, ipsa jam nrbe apoerisiarius inehoavit, Unmrr- auiem j»m pon-
rarnis clauslra rouIcmplatiMiie Iransirel, ul morieaa tifex facliis eiplevit [Al., implevit]. Qni eum esset
qtioqne qux pcue ciiiictit poena esl , vuJelicel ut in- regia in urbe positus, nascenlem ibi novam h.-rresim
gresv.im vila» et hhoris sui prxmiuin, amaret. Ilnc de sialu nosira» remirreelinnis, cum iptn ei quo om
[.4/., Ilxcj auiem ipse de te, non profceium jaciando e-i, iniiin, jnvante se graiia caiholicrr feriiaiia, at-
virliilum, setl tkfleinlo potius derecium qttem s lii trivit. Siqn dem Entychin», ejusilem tirbis episcopos
per curain pastoralem inc.irris-e videbaiur, rcferre ilngmatixabat rorpns nnsirum in ilta rc-nn ecnonis
cnusueveral. Deiiique lempore quodam tecrelo, cuin gloria impalpabile, veutis acreque subtilins esse fn-
ili.iniuo suo Petro conloquens, enumeratii aniini sni tiinim : qnoil illc audiens, el raiinne verilatis, ct
virtolibus priscis, mox dolemlo siibjiinxit : < b \t eiempln dnminir* resiirreclinnig prnhavit lio^ do-
nuiic ex occasione curK pastoralis sxculariuin ho- gma orlhnthMae Hdei omnimodis essc ronlrarium
luinuiii iit^otia paiilur, el post tam pulcram quietis Calholica rl nim fldes liahel, qnnil cnrpus noslrum
siu: speeiem, icrreni actus pulveie foedalur. Cumrpie [At. adii. in| illa immnrlalitalis glori» sublimaluia,
«e pro deseensioue mullorum ad etteriora sparscril, subtile qniilem sit per eflerinm <>ptritalis poicniia-,
etiain cum iuieriora nppetit, ad lircc procul dubio se<l palpabile per veritatem naiura» : jtixia eieu -

miiior rcdi:. Perpendo itaque quid lolero, perpemlo plmn ttominirisiorporis, de quo a mnrtuis suseitato,
quiil nmisi : d'.imi[uc iiiiuenr illud quod perdidi, fit dicit ipse discipulis : Palfnte et videle (,'ia «pirirvi
boc gravieG qu»d porto. il.ec qoidem sanrliis vir ex carnevi et osut non hnbtl, sieut me vut.tii habere (Ltte.

magnae [Al., magnaj Immililaiis inten ione direbn: \siv, T9). |n rujus ad-erl ene liilei venerahilis Palar
sed uos i redere derci, niliil emn monachiex p< rfe- Gregorius in unliim eontra nascentem hrresim nn-
rtiunis |.ri itnlv e occasione cnrje padoralis, imn pc- vam laborare roniendit, tanta hauc inslantia, « jn-
tioien- lunc atnnnsiBsa profiCturn de lahore cn ver- vante etiam piissimo imper.iiiTe Tiberio Cvmaiantinft,
sinnis miillormn, qusui de proprix [AL, propiia] comminuii, ui nnllns eiiude sit inventus qui ejus
quomlam qiiiete conversalionil haliueial : niaiime resiiscii.'1'ir er.ister< t. Alium quoque librum cmnpo-
qnia cl pontiicali fui.ctio oflicio c dnmum suam mo- , suit eg r egiiim, qui viKaiur Pattoratit, in quo mani-
natterium faiere curavit; et lium piimo de n ona- fetta lu e palefi-cil, quales ad Ccrlesi.T rr^imcn ad-
aierio abslracins, ad ministeriinn aliaris nrdiii;ili.s, sumi, qiuliler ipsi re< lores vivere, qua discretnuin
alqne Constanii. opnlin d apocitsiarius |.4/., apocri- singulas quasque aediemium inslmere per*nna<, et
sarius) ah apn-io;ii a sede directus esl, non tameu in quania coiisnler.iiinne propriam qiMlidie debi-ant
tcneno ronversaliis pal;ilio prnpositum vil» calcslis fragiliiaiem pensare. Sed et nnielns |
\L, bomilias]
iiiterini-il. Mam <;iiosd;im a riini ex li u -let io Cvangelii nuinero quailraginla cnmposiit. quat iu
sim, qui eun yriiA german;e caritalis al ti-p-.-m ilii lnis c<'dieihiij .-cqna snrle disiiiuit. Lilims eliam
iirliem secuti snnl, in lutameiilum caepil observanlij; Dialogornm quaiuor fecit, in quilms mgatu 1'eiri

reguiaris habern; vidilicet nl eorum semper exeir- diaconi tni, viilatea sauciorum quos iu lialia clarin-
plo, mciii ipse srnl.ii, *ii uraii«iiis pl:tcidum lit<s, ns nnsse vel amlire potcat, n .1 riempium viven<|i
q.i:.si auclioiu: fune resliint;eretur, cum iore Sibili pnsleris cnlle^it : ut sicul iu lihris F*p silimium
rausiiruin t.rcuiarium impulsn Onctuarei , conrus- siiarum quibus sit virlulihiis insiid.indum, eilncuil,
Siimiiue s.eciih aclihus meiit«m inter ens qunlidie ita eliam descriplis sanctnrum miracuhs, qu.T virm-
pcr ttudiotX liclintiis rohnraret elliMjiimin. Ilorino nim canindem sil cl.iriMs osienileret. 1'runnii quo-
rrgo eontorlw oon tolnm » tcrrenis cst munilus i«- . que el uliimam E/.ecliielis prnpliel.e parlctn, qu;r vi-
cnrsilnis, fcrum eliam ad c.elcsiis vit;r exercitia ma- debanlur iibscnriorci, pcr homilias viginti ct dnas,
gis :iiiigisi|ue siicceusut. quanium lueis intns hahrant demonstra\it. Kxcepio
Nam boilnti sunteum, ut libitnn be;iti Jub nugnis lihelln l\espoiisioniini, qnem ad ititerrngiliones s.io-
iiivoliiitun ohtciiritatibn«, mjrstica inlerpretaiinne di- cti Aiignslini primi Anglorum gentis episcnpi srri-

tctlteret : neqne uegare |.oluil opus quod sihi fraler- psit, nt el snpra dncuimus, inlum ipsiim lihellmti
iins aiunr muliis ntile foliiriiin im nncLul.. Sed eum-
(
Itit iiiserentos histoiiis; (
libelln qnoqne synndtrn.

.Sirui ipse ... eum suo Ptiro. In prn'ogO Oiilogn- Aug. Pioi timc cranl r.nx prTcijiiie Rom. Pci les am
riiin. Kl tillillia scrilui in pr.ef.it. MnraliutB ad Le.m- lolamquc *pxabant Italiam, tehisma tciliccl ibTna
iliinn, et in M), t, epist. i, 5, 6, etc. Capiitila, .'I lellum Long banlieuni.
b At nunc. \\., Al
nunc eltx a imnt m 4
meus, elc. • laranle, Viile Cbronimn, N. »."i".fi.
r
Domum iiiam. Snb liomre S. \i.dr. ap. n.via • l.ihtlla «i/uorftrn. Ad reliqnns patrian-h s • n
iiasiiic.iin ss Joaiims et Pauli atl Clirnm Scauri in niore. Knlesi.T sciipm. Il"n'- llhellllm Vide 'pinl J.
Cxlin inonie. n ;
»' - <'n. io V ta Cicr.,
;
'ih. II, -ect. r>. Phira -jii»-
A Aporriiniriut. (le^pnnsAlit, negnliorom enralnr. m evempla ab aliu poniiHubHt babenin Librn
ili

A papa Pel.i^io seCuildu apuil Tib riuin Canslami inn Diurn, H"in. pnnt., p. *.'ii, etc
7V DED.L \ENER\DILIS PUISIIVTRUI OPEDUJI PADS IV. — HISTORICA. 80

» qticm ciiin episropis llali.T ile nceessariis EccIcms A infulelis [Al., infideles] neqnai|u.im mrineret. jnm

eansis niil iiiniiii lomposuii, ei famibaribus a<l quos- nunr fi.lelis biimilium linguas liinet. Qma eniua per-

ilani lile-i-. QsmI eo ma.-i» mirum esl, tol etnn ac ceplis [41., pr.E epiis] c.ivesiibiis vcrbis, clarescenli-

lanu condere Toluiniria pofciisse, quod omui pcne bns qn^qtie miracnlis, virtns ei divinx cogni;innis

iurflntiii suae lempore, ut veib.s if,»sius loquar, infunditur, ejusdem divinitaiis lerrore refr.Tiintur,

erebris viscerum doloribus criici.ibatur, boris m>- ut rnve agere meliiai , ac totis desideriis ad :vier-

mcnlisque omnibas fmcia siomacbi Tirlule bsatsoS nHatis gratiam \Al., gl"riatn] venire cmnrpisial.

lai, leuiis quuleni [At., quoque}. sed lamen conli- iiuilnii veibis bea'ns (irvgnrins hoc nno;ue decla-

uuis febribus anbelabal. Verum inier baec, duin sol- rat. quia saiiclns Anguslinus el smii cjos, non so!a

lniius pensaret quia Scriplura le>ie : Omnis tilius prrrdifatlione verlxwmn, sel eliam rxleslinm ostcn-
qui reoipmr. flagellalur; quo malis praesenlrbus du- sione signnrtim, cenlem Anglorutn ad agiiilionenj

rias il*)iriiiubiiur, eo de aeterna ceriius pr^um- venialis perduiehanl.

plinne rcsjuraliat. Fecil mler alia lte;in*5 rapa r.recorius, ut in ec-

Ilai •oiilein de immorlali ejus sint dicia ingenio, clesiis sancioriim .1 ., beatonuu] apostolorwa Petri
quod ncc tanio corpnris poiuil dolore restingui [AL, cl Pau.i f
SMper eorpora e 'rum nii-s.j" celebraren-

ILIIlinj.il ^am alii quidom ponlilices conslruendis B lnr. Sed el m ipsa niissamm celeliraiione tria \erl>a

ornandisque aurovl argenlo ecclesiis operam da- umt perfertionis plena > superailjeril . t (Hej-

baM : bic auteni lotus erga amm >ruui lucra va- qne nosras in iua pace disnonas, atque ab x-
lerna damn;iliiiiie nos enpi, el iu tlecloriini luoruui
cabal.
Quldquid pecuni* babueral, sedulus boc disper- jnbeas grege nimierari '. i

gere »c datepm|»eribusciir.ibai, ul jusiitia ejus mi-

lievit aniem Eedesiain wne ii bna imperatorum

neret in >.mmI"h> s.vtuli, <l cnrnu ejus eiallaretur

[.4/.,om. iniper.i oriim] Mnirtciivl Coeniis. Secnndn

in "lona ; it.i ui dlud beali Job veraciler dicere pos- aiuem ejnsiJeiii Focstis anno ir.insiens rx liac vila

s l A*rn audicni b. aiificabal me, ei oculnt riieiis mi^ratn ad terain qu.c in <;riis est vii.nn. Sepulliis

l<jfmio-amm reddebal milu, <i>toJ liberaium paupertm rero esi cnrpore m ecclesia ueaii 1'eiri apovtoli,

nHiferautem, et pupillum cui no» cttel adjutor. Bene- ante secrelarmin. dU? qnarto Mawa Mjrtiirum,
Utct o periiim tuper me rentebal, el cor riduar coi- qiiandoqrie i ipso cum c.-elerts sanctnp Ecclesir pa-

tolutut ian. Juif.liaindului lum, el vetliui rne licul re- stoubus resuire«»rus ui glona : srriplimique in

limeiit '
H litaJenale, junicio meo. ilmrui "m rirro, iiiuiba ipMut eeitapbiM lnijiismodi :

el p« claudo. I'aler eram paupaum, el causan quani

SuMi|>e, lerri, (no cnrpu> )h crpore sum|iium,
nete-ctjm . diligenlutimt inreuigabam. Contcre a.n He.l.Kre qurrl valem tniib-smi' Itco
Sjnnius • Ir.n pHiii liu nil jur^ Dnrrlant,
auferebam pnrdam
,

utotai iMnfm, ei de denlibm iltiut

l!ui til.e aliemis nnrs ina^is ij.si vjj est.

(Job. Ull II, 1T). El paulo jiosl : Si «cgarj, in- l'oiilitier« svDiini hoc cl mlunuir n sHpulcrtt, i i > 1
1
.
.
-i
,

rjui innurrreris sem|ier titil uai|ue I>'ins.

quii, q*od rolebant paHpcribut, ei oculoi ridiur <?jt-
l!-uneni ilapibu^ snperaTil, Iri^iH-^ tesir,
pccii c fed. Si comtdi butceiLrm m,-am lolui, el ncn Alqoe anima^ moniir> u-tu Ai liusie sacris.
fu.iil* Djlqoe a.-iu quidqu-il sennoae docebal,
i / pirpi'/»* cx ea. Quia ab in[antia mea erevil ,

Lssei ut iirnipliirn, mvMir.i rerba Inqueas.

i
.;> rd-.o. r( rt utero mo'ii« mete tnrtnn eit / J Cbristum Angtoscnniti lil (i.ii e uiagi^4ra, '

Aitquireus lidei " a^nnna „*eute ,i..\l

, {Jvb. \ixi, I", 18). llclalx>r,bi.hsiuliuiii,li;r libi cura^bucpasloragvbas,
iaii 5 et justiiij- opus pertinel eliam Ll iHirninn olT^r ps ptnrinia lutia ^re^-is.
] 1 — me Dei con-ul farins lare triuiupllU r
pr*-dicalnre> quos
I

i ijuod i iisiraiit r enlem p'-r

1 :

.Naoi ujeri-edeiii opeiiun .ain sine Unt unes.

bu :.r. v i .1- ilinl bu> aiaiqui boslis eripieaS ,

.!•!,.! iiis f-cit csse p.iititipem : cajas filei

k
Nec silenlio pr.i lereunda opinio qure de betlo

.:i.in cniigaudriis, quaniqiie digna laude com- Gregorio, Lradilione m:ijoruin ad nns usqm: pvrlala
i-l

Diciidans, b
ipse dml in Eiposilione beati Job :
est : qua tldeliret e\ rausa ailuniniiiis, t;>m seilulam

iju* almd noverat erga salutem nnslra; gernis curarH ges^enl. liiiunl,
i Etcc 1 ngtta Brillauiae , ni!

^uam barbamm frendere. jitit duJum i« divinis quia die quadam cuni ailTeiiieriiiliiis uuiivr mercalo-

I .ii.!i!ni« llebrtum ccepit Mleluia sonarc [.M., rc- ribus niiilta tenali^ in foruni hnssent ronlaU, mnlii-

sonare]. Ecre quondam lumidus. jam sabstratus qnead eoiendum conflimsseni, el ipsum Irreforimn
tancioram pedibu» servit Occamis, ejiisqiir- liarbiros niicr ^lio> aJteRSse, ac xidisse inicr aii^ ' peerw
iiii'ius quos lerreni prim i[>es edoinare ferro riT-qni- reiiales posilos, candidi corporis, ac venusli vullus,

n-raiii, uui pro di>n a fnrmidine sacerdotwa ora capilloniin quoquo (orina egregia. Quo> cum asj>ice-

«implicibus rerbis bganl. el qni calervas pugnanlium rel , interrogavil, ut aiunl, de qua regnme vel lerra

• Quem tum epiiC. Ms. Mori, qnem episcopis; al.. • Al. add., Per Cfaisfa n Dominum noitrum.
totpiuopii. '
Ad Chiiil. Angt. conr. bl.,Anglot ad Uiritlum
i
tpu dixil in F.xiHisitont Job. Lib. ixvn. cap. 8. lertii.
.Siiprr corpora. Ac<|iiisiiis nuiiii-roMssimis olive- e Diac, pdeiquc.
Fidei. Ed. J.
tis, i-tc. J. dia.-iin.. l. seci. 30. k \ec Rarlow lnC ordillir c:ip. Z.
ultniio. Ms.
1 S«b rmdjecit i. DiacMtns, lib. li, § I". Gehsias 1
Parrot. Cmisueiu lo eiia.niium mnliis in loc>s
p.ipi aDlupiiiin Mi-s.ile rerognovit. liie°onu> Gela- Delgii obserTaii poeros in S. Cregorii resw scbnbis
siauuiii, umle OflHS lilier Sacrameiitoruni in rga i ...| disceiiduni .ilpbabeimn prinnim inir>re, ei S.
hjrc t /u* aJ ranonein ..p|K>sijit. lireg. b.ibeliir ibi palroiuis addiscenlium litleras.
 81 SECT. III. — IIISIO IU\ ECCLKSIASTICA.

esienl aill.ni. Dieltmiqiic |

II. uwi. t|iie| esl quoil de A loco qin usque bodie liugua Vu^lorum '
Augusliaae*
i;m(.iiti insula, cujus i
ii. <»':»- lalis esseut aspectus «f. id est, robur Augustiiii, in coulinio Uuiccioruiu
Itursiis inierrogav t ulrum iidera iosulani, Christia- ( t/., Iliucliorum , Uuitii, Vecl.|, et Occiileulaltuiu
iii, an paganis adlutc erroribus es-cut implicati. Dt- Sa\onum. appellatur : coepitque eis fraiema aduiu-
eiumque est quod eisenl pa$> nu. At ille iutiuio e» nilione su iderc, ut pace catluiiira secum habita,
coide longa IraUeiLs suspiria : i llen, proh dolor !
cornmunem evangelizaudi geiitibus pro Duiiiiuo la-
Iitquil, quod Uiiii lucidi vu UlS lioiniiies liit.-lu i ruci borem suscipeicut. Non enim s Pascha l>oininiciii«
auctor possidel, tattiaque gralia froutispicii mentein diem suo lenipure, sed a quarta deruiia usqtie ail

ab inlerua gratia vacuam gvslai ! » Hursus ergo in- vicesiinam lunaie observaliaut : qux rompulali<i «c-

lerrogivii, quod essei vocalMilum geutis ilUus. Ite- luginla qnaluor aiiaorum circulo conliiicliir. Sed et
s|hiiisuiii est, qtind Augli vacareHiilr. At iile [Al, alia pltiriina uiiitati ecclesiasiieae [Ai., Ecclesixj

«'«. Al illej : < Dene, inqml ; naru et '

angelicam lia-
coulraria faciebaul. Qui cum lontra disputaiione ba-

Im-iii facieiu, et lales aiigeluruui iu cadis decet esse bita, nequc prccibtis, neque borlaincnlis, ncque 111-

Cobercdc|. Quod liahet itoruen ipsa pioviucia de crepalionibus Augusliui ae, sociorum cjus assensum
pr.rbcrc voluissent, scd suas poiius tradiiiones unl-
qu.i isii siuit adlali? i Kcsponsum esl, quod Ueni vu-
caremur iideui pruvinciales- At ille : liene, inquii,
•» vcrsis, qux pcr orbein sibi in Cbrisio coiicordani,

de Ecclesiis pr.i-ferreui, sanctus 1'aler Auguslinus huoc

Deiri, ira eruti, ct ad mi.scricordiaui Chrisli v<>-

rali. IU\ provineix illtus quomodo appellaiur [Al., laboriosi aique longi cerlaininis liiiem lecll, ut ilicc-

vucatut] ' i Kespousuin est, qitod ,\.IU [Al., E.le ,

rel : < Ulisecremus Demn, qui babilare lacit \Al ,

A Ue, Allr, Ealle) diceielur. Al ille adludeusad 110 -

lecil| nnanimcs domo 1'atns sui, ut ipse iiobis
in

tnen ail < AlUluia, latidcru Dei Crealoris illis in

losinuaie cxleslibus siguis dignetiir, quf scqucnda
b Iradilio, qiiibus sit viis ->d ingressuni regui illius
pariiluis oporlei caatari. > Accedensque ad ponti
I«*iii lUniian.i: cl aposlolicx sedis, uoiuliiui eniui properaudum. Adducitur aliquis xger, et per cujus

ponlUex pieces fueril ruratus, hujtis fi les et operali» Deu de-

eral ipae facius, rngavil ul geuli Auglorotn
iu BriUamaui altqnQ.s verlu miniatros, per quits ad vota atqne oiiinibns scquciiila credatur.t Quod ciim

Christuut comerteretur, miUeret ; seipsum paratum, a Iversarii invili licel conccdcrenl, allaltis csl qui lain

esse iu hiic opus Doiniuo coo erantc pciliciendum dc genere Aitgloruiii, oculortim lu< e privatus : qui
,

si lamcn apostoiico papx Uoc ui lieret, placeret. (um olitatus llriiioiium sacerdotibus, ml curalionis

OikmI ilum perlicere n m possel ,

quia etst puniilex vel sanalionis boruni minislerio pcrcipcrct; umdcin

conceiierc itli quod petiecat voluil, nou latueu cives Augiistinus justa necessiiaic coinpulsus, llcciii genua

llumani, itt tam longe ab Crbe recederei [Al. scce- C sua ,<id I'jI eiit Domini nostri Jesu Ghristi, deprecaiia
x

tterel] potuere lerinittere; moi ut tpse pop.(ilicaius ut vi .11111 CXCO, quem amiseiat, rcsltlueril, et pcr

officia iuncius est, perfecit opus diu desideratum :

illuiiiinaliiqiein uuius bouiinis corporalem, iu pluri-

»lins qiiiilcin prxdicatores mitiens, scd ipse pradi- inoruui corde [At., cordibusj lidelium spiriialis gra-

ratiotieui ut Iruttilicarei , suis exboriationibus jac liain Iticis [At., gralix luceinj acceuderel. Nec mora,
» prcribus adjuv.ins. Ilxc juxta opinionem qua'n ali
illuinin iltir cxcus, ac verus suciiiu: lucis praccu ab
antiquis accepimus, Hisiorix noslrx ecclesiaslicx oiuinbiis prxdicalur Augustintis. 1'uiii Ithil n<<s c-.n-

inscrere <>ppur|iiiiiun [,M., oplinniinj duximus. litentur quidem ititellesisse se veram csse viam ju-

slitix quam pr.idicarel Augustiuus scd 11011 sc ptK e

CAPLT II.
:

absque suoriiui consensu ac liccntia priscis ibdii ira

llt Anguslinus Britlonum eniecopns ;>ro pnee eatho-
umribus. l'nde poslulabant ul serimdo \AI., secuodaj
Uca, eliam miracuto ctttesti corum t\t facto, iuonne-
rtt; qutrvi- iilos epernentet uUio leeulu sit. ,-<) immIii-, pb.rilius advenieiilibus lierel.

[ncni.| d luterea Auguslinus adjuiorio usns &dil- oiiiul cuni essel statutum, veuciunt, ut perbibcnt.
convocavil ad SUUIH c e h septem llrittiinuiii episcopi ct plurei viri dot tis-
licrcti regis, llnqiiiiiiii episro-

l>os sive doclores proximx Briltnnuni provincia1, in simi, iiia\inie de nnliilissimo corutu mouasleriu,
n
Angel cam. Ifuic tradilioni liilein aliquain addil odum ponere nou possiun.
qnod cum Ipse Gregnrins ad Anglos eonvcrlendos Episcopot sive Doeturet Vide n, li, Doctori at-
itcr ingressns essel, revncalm fuit aceessu Lucustx, qne antittin sun Uitemeniscupatutdonwoit.
cujus nomen suggcssit l.ocn K.-ndnm esse. Atqne '
ituf/uslinovi 'K. Villaui plcriqie liic qo.iTiint ,
luic serio j J. Diacono scrihitur. Vide lib. i, § -I. Ausrick , Spelmau; 0.itentree, H unuiontl ; Ake, al.
b Vonttftcrm. 1'aulns Diacuniis bttlic Pelagiutn Ilmk, Toinkos, ciijns ilr It .c re epist>ib}l duas vide
vnit,Joanues Diacouinj Oettediciuin iviagii prasde- < *:. C. Oxoii. inler Kiiliininii Collcclioues, *ol. II

Cessnrem. Scil vidolur lioc i iill..i|nnitii baluliiui notl iu villa

• Pncibus. Inio ei nummis, nun de pairimoiiiulo, quavis, sed suli dio, ad iusigiiem aliqitaiu qucrrum
Canilidoin pr.i fecit lili. i, cap. ti,
cnjus collrrtioni Sicnt mori.s crat itt.ijoriliiis nosiri- ronvenirc, rum
e\ aliis epistolis patet, iiMgnaiii
io ep. ail /EttieriuiH, ei\ superstiiione , scd a.i lilieriorem popult cu»-
parteia insumptam in pueris etbuieuruin em> ndii ut cursuiii.
-
«
=
I Cliristnin ciliicirriilur. * Patchte. I)e hac controversia vi.le ap|ieiiil.

Interca. Anniiui liujiis synodi Beda iimi exlilbet.

>i n. t».
' Sc/i/ibi. Ad hunc numerum episcoporiu»
Itan. Cestr. ponil an. 5!)'J, Spelman. an. 801, Si|;e 1

licict an. (>U2, llor. Wigorn. an.ttO!. Kt quldein cum ncMlll auciores iu seililiu» apiaudis. I.linwtni
<>
1'iila locum ii assignfil posl pradiuui Degsaslau, quod Tciii, nnas ol Morganentit cm roiiiiiant; S .1 l

liilt an. '.!>. 1,17,, ante illum salteui aimum liaitc BJfll- sive Llwn-Eiui; S, 1'itunu, cuui. CarOigan, \<u Ua
 ,

83 BED£ VENERABILIS PRES.VTERl OrERUM PARS IV. - HISTORICA. »»

qtwd vocalur lingu* Atigtoruui Bancornaburg, cui A iiolletii, belliim ab hnsiihus forent acrepluri ; et si

leiripore illo Diiu>©l [Al., Dinooihj alilas prafiiisSe nationi Anglorunt noltiissent viain vitx prsedicare,
nirrs nr, qui aj pr.vljium ilLri cuiicilitim, venerunl pt-r lioruiii m .iiiis utiionem esscut inortis passuri.
primo ad qtieu.dam viruio sanetuiu ac pruden'ein, Qiio.l iu per omnia, ul pnedixerat, ditrino agcme
qui >, m,i e s ai,.icli .relicam ducere vu.iin solebat, judicio pairatum est.
tonsulemes, ati ad (rapdicauonein Augnstioi suas Siqu dem posl hsec ipse i!e qso diximus, ret A«-
tle*erere traJitiunes deberenl. Qui respondebat : t Si pl iniiii lori ssi.nus Aedilfrid, eollecio graitdi e\er-
lioiini Pei esl, «e ji.iuiiiii illuin. > D veruiit : < El rim, si civiuiem Legionum, q>;a: a geuie Anglo-
unde hoc possuiuus probare? » At ille : < Domiuns, rum Ltoaeaitirr. % Brittouibiis anteiB raetioS J Cur-
iuquit, ail : ToHue jugum meum taper roj, ei ditcile Ugln ai.pelhlnr, mximara gentis perhdas sira-
a me quia mitit ium et humiU eorde (Matth. u, 29). gem dedit [bcsbi]. Cumq.ie beliuji aetarus videret
SlergoAuguslinus illeiuiiis estcl huuiilis corde, cre- saeerdoies eorum, qui ad esorandunj Deuui j.rn mi-
dibile est 'u'u juguoi Christi et ipse ponei, ei vobls lite bellom agente eonveiiersnl, seorsum ir. briiore

i.l.'., rtubisj ponandum ufferal : sui auteui iuniitis ac IO'-r> eonsistere, seiseiiabaiur qui esseni lii, quidve
superbus esl, consut quia non est de Deo, neque acturi illo convenissenl. Eraat aulem plurimi eonmt
nobis sermo luraudus [Al. add. est]. Qui rur- de moiias'erio Bancor, in quu tautus ferlur
1

ej.it • i Iiiir.se

sil> aiebaui; < Et unde vel boc diuoseere valemus? iiDinerus monacborum, ut cuni in septen porlior.es

Prucurate, iiiquit, ul ipse pror cutn suis a.l lucuni esset cum pnepositis si'i reciorilms monasterioin
syuodi advunial, et si vobis adpropiDqnantibus a<< di'-i«'ii.i. uulla harura portio micus q.ism treeentoa
surreierit, scienies quij faiiiutus Cbri->li esl, obtem- bomines bal^rct. qui ouines de laucie c- ni.uii' soa-
peranter iltuiu auJie : sin auteiu vo> spreverit, nec rum mera tolebaat. ILrux ergo plurinii -d roemn-
• •
r.nu vobis idsurgere voluerit, cun sili* uuinero r tnn ?ciem ,
peracto jejiinio iridcano. cum »!os

plures, et ipse sperualur a voliis. > Feeeruut i:l oiaudi eausi «onTeocrar.t, habentes defc.itorein no-
diierai. Factumque e-t ut veuienlibus iMis seJenl minc IW ictuailui-.i, qui eos inlcilos precibus a bar-
Augusiimis Quod illi videutes, iuoi
in m:II.i. in irani barcrum gladiis proiegerei. Quorum caosain -dven-
coeversi sunl, cumque nuUnles superbix, cunctis lus cuiu iniellens^et rei Aedilfrid, ait : < Ergo st

qua- d.rrbat conlradicere ul.orabaul. Dicebal aulem ad^ersum nos ad Deum suui.i eLinar.i, prufecio et

cts : Quia in multis quidem nosti a? consuetudini, imtim ii ii quacivis aru.a ron ferant, conira oos puguant
oniversalis Ecclesue coulrana gerilis : el Uuien si quiaiiviris nos inprecationious persequunUir. lu-
tii trlxjs bis mihi obieinperare vu'tis, ut P^srba q«e in hos priuium ar;ua rerti jubet, et sic cc.eras
su.i lempore cecloen» ; ut ibuiiHeriuui bapiitandi uefandx miliris copus uon sae maguo exerciius
q o Deo rei.a-ciinur, juiia murcm sauctas Rouiaiiac sui dainno delevii. EisliuciO; in ea pug.ia fcrunt, de
et aposlolicar Ecclesias coiui.leitis; ut gei.li Anglo- la> qui ad uranduoi vcneraui, viros circiier mille
roin una nobiscum verbum Dutuini pra>diceiis : ce- duCcDius, et soluui quin |ttaginU fu^j esse Lpgo*.
1. r i qux agiiis, quamvis moriUus uoslris conlraria, Brocuiail ad priuium bostiiuu a.lventuii, cum suis

a: piaiii.niier cuntU lolerabiuius. k At illi nil Lorum lerga verlens, eos quos defeDdcre dei.uerat, ioermes

m; (acinri>>, i.eq e illum pro archiepiscopo babi- ac nudus ferienlibus gladiis reliquit. Sic.|ue comple-
laios esse lespoudrbant : coi.ferei.teS ad inwceui, lum est prxsagium saneli pbotificis Auguslini
yioa *i modu nobis ad^urgere i.oluii, quauto tnagis • (|uainvi> ipso j.nii iuuli'1 ante lempore ad earJestia
•i ei subdi cotpernuus, jam uo> pru uibiio ton- regna sublatu, ul e.liam leu.pur.ilis intirilus ullimie

lcutnel. |
41., uliioueiii l
stiilireul perlidi, qu.id ublau sibi

Quibws vir L>. inii.i Augusiiuus feitur niiiol.tns perpeiujt: saluns co isilia gpreveraoL
pra^liiissc, quia si |
aceui cum frainbus accspera

hi sede Menetenti intlnsa ; Bingor; Cetire ; Htn, sive Romanis ibi eruiis.
•* L At illi. l>e luc respnnsionc vide .vppcud. n. 10.
Hcreford; Wiecior, sive r»'i^fr«. His addi possenl
S. Ki*"', et Vufmtnttm. vetusiissiina loca, si ciira Sa-
• Lere cgion. Super Devam , \u'(C0 Weslches et
bnuam va^ari iiolunins. Iinn lot e.-iialo^is cur nou m 1'rbein eiiiui cogttttniinetu quae sii[icr l-cam jacet,
viJrinus loalrtin Caertegionem, quj' postOd
«uiiiiiitm C.nlUiiies ineir jpuilli I u Lubeljjnl prucul ad Au ,

(Vrn«rtaiii sedis episcupu^ ii.n a.l-

secessil? Hu]ti> sirino puciiaiu.

fui»se dicilur svhimIii Aufusiinians, cven» scilitel

'i
I uitlni nnmeiut. NuUn.luio cst eiiai.i alniil iui so

jnri suc iuetrupolitico. El jusU quidcui lalio illa iiiou.isi.-i iiiiu Itiinor lo l Itoniii ililn.n.i.e ] iita si-

absenli.e e-scl, sed justa itijni pneseaytiae. Nilul Petrat fergusiai»', wilgit Ctiucfergas, ejwod taut
iiiiiii

kiiur de hac re Beda, nec inde aliquid ob^ervao.luin uimiero iiioiucli '! iiio iiujiii alns cin noniaiiliis de-
puto, i.isi qnod bblerici seqBCMmw teiupormn se- scnbiiur a S. BeniiirJo iu Vita S. Malachi.e, iu".|.>
ptesfl episcopos prtter uiciropolitanuin xtaiuire vu- adeu pirili, ut allexuiu allenus an.-bel)puiu fuisse
juerunL uiaiiifesloiu sil.
liancoin butg. A<l Devam lliiMtim n u p ornl a
" fjuami luto ;um umlio amt lempnre ud ceeie*Ua
ii,

t>stria, vulgo Buugor it-u-(.ied, id esi subtt-.r sylv.im, regna mblulo. Ilxc cl.m-ula uoii repeiilur iit Paia-
ul disliiiguai.ir * Bangor ad M eu.ii vel Meii.-u Irelum, plir.si Saxoiuea unde roiii^unl n.ulli, iulerpulalio-
;

u!u sedes episcopali» est. Uonaslerii Ifa.coruensis iii iii ess>etciupora trgis Alfre.l,, jj lolleiidaii.
i«j-i
I.lii iu ixJn niuuachoruiii Buim huretisiuui (jui: Au
ainpla nienior.ii Cnl. Maltuesli. in sua aljie vestigia,
qn.r leitne evautieruiil. busp.eor Uiiuii b.iud imm «n-i.iio, si iii vivi» fuUsel. luipoUri |>o.sel De alns

maui ccruni p.ir:etu vcietis Bonii fuis^e, c uuiuuiis a giuiieuits videaulur qui uiilui|ucdc iuc ic sci,-
8". SECT. III. — IIISTORIA ECCLESIASTICA. S6
CAI'UT III. A siones in usum conun qtii eranl cum cpiscopis, ad-

IU irfttM Meltitum ae Justum episcopos (ecerit ; et de l*M.

obilu ejus. c Defiinrios est antera Dco dilectus Pater Augu-
Ainio .loitiinirae iiirarnaiioiiis sexcentesiiun qtiartii
stintis [ncv] , cl posiluni c.irpus rjns foras, juxta

Aiigustiims, Brillanianiiii arcliicpiscopits, ordinavil erclesiam bealertnfl apo-ttolorum Pclri et Pauli, c;>-

jus supr.i n.cminiinus, quia e.i iiecduin fuetai per

duos episcopos, Mellilum viilelicei el Jiistum ; Mel-
litum quidein ad prxdicandum proviiirix Orienta- fecla, nec* dedicata. Mnx vero ut dcdiraia e«t, iniro

liuinSaxonum, qui Tamense fluvio dirimunlur a inlatuin, el iu [.W., inlaiuin inj porlini iUius aquilt-
'
Camia [At., Caoti*], et ipsi Orienlali mari rontigui, nali derenier sepuliitni est : iu qua ciiain sejuen-

quorum iiietropotis Liiiidonia civiias esl, super ri- lium arcbiepi copoium ouiniuin sunt corpora tu-

innlaia, prxler duoruni tantnniniodo, id est, Tbeo-

pain pr.rf.iii fluminis punita, et ipsa mulioriini em-
porium [<W., empioriiim] populorum lerra marique dori ci Berciualdi, quorum corpora \AI,, om. cor-
venieniiuio : iu qua videlicei genie tunc temporis
ji.ira] in ipsa erclcsia posita sunl, en quod pra-di-

Salirri-t uepos Acdilbercti ex sorore Iticul.i regnabat, na ' poriirus plura capere ncquivii. Ilabel lia-c m
quamvis sub pot. slale posilus ejusdein Aeililbercli, inedio pene sui, allare ii: lonore beali pjp;e Crrgn-

qui omnibus, ut supra dirtiim est, usque ad leruii- rii dedicaimn, in quo per oinne sabb.ituin, a pres-

iiitin Htiiiihr.r (.4/., Iluinbhj fl inis , Angloriim bytero lori illius « Agcud.e eoriim solemniier ci-le-

branlur. Srripluui vrrn est in tauilia cjusdent Au-

gentibus iiiiperaliat- Dbi vero ct uxc provincia ver-
gustini epilaphiuin hujtisinodi :
lium verilat s prxdiraule Mellito accepii, feeil rex
Hlt: rtKQUIESCT DOUNUS 11'CCSTIMJS
Aedilberrt in civitaie Lundonia ecdesiam sancti
Pauli apostoli, in locum sedis episcopalis DOHtnI.llNENSIS ARCBIEMSCOPUS FltlMCS,
qti.i ei ipse
Qui olim hne a beato Gregono Humance urhi: ponii-
«l auccessores ejus liabereni. Justum vero in ipsa
fice direclus, et a Ueo operatione inirncittorttm m(-
Canlia Augustiims episcopum ordinavit in civitate (uttus, Atdilberetum regem, ae gentetn U.iut ab uo-
Dorubrevi [.1/., Doroverni], quam gens Anglurum a torum culiu nd Chriitt fidem perdunt, el compte i.
priniario quondam illius qui dicebaiur * llruf, II o
in pace diebus officii sui, deftimtus est seplimo Ka
tendas Junias, eooYm rege regnante.
(aeicaeilrae cognominai. Dislal autem a Doruvemi
millibus passuum ferme viginii qtiaiuor ad occiden- CAPUT IV.

icui, in qua rex Aetlilberct ecrlesiam beaii '•

Audreae
/'( Louren'ius cum coepUcopii suis Sroltos Wiiti-
lem taiicKv Eettesice, et maxime in l'aseha obter-
aposloli frcil, qui eiiam epi>copis iiiritisijuc bujus vand') tequi monuerit, et ut tlelliiui Homam «,•*-

ecclesis dona mulla, sicut ei Doruvernensis nerit.

[
.11.,
q
Doroverniensis], obiulit : sed et territoi ia ac posses- Successit [Al., add. atiiem] Augusliuo in episeo-

p*ere quod ad leciionein aulem, ct po-stiin et de-

; eiat. Chronotogia vero co?nnhii S. Augusiini, iii*
beo quod in otnnihiis qnis evolvi codiribus
proliieri, apiul a scnptnres subjicitur Clironico Tlioi-u sine C
L<linis, iiuni|uam ulltuii inveui cui litrc clausula non noniiiie aucioris. sed quae ex collaiioue appan-l ha-
adessei,idque siue ulla mendi ain fraudis suspicione. luiisse auctoreni T. Hrlmliain, si uiotlo ejus Itienl
Meni etiam Whtloctiui de Inbtis qtios ille linbuit ms A. T. C; ill.i, inquam, Cliroitnli ->: . vinli.-i olu-
niss. video le-iaiileui in epislola a.l Dn. Simin. De IuiiiGreforii ei Aiigusiiui,eodeiii anuo, illwa quidrm
wes, dal. 26 Jan. 1039, qtix babeiur in Ampli-simo iv Idus Marlii feria sexia, liujus verw vu h..l. Jumi
Thesauro llon. doniini Roberit couiiiis Oxou. Ibi feria quarta anntis .lUietu esl C0*>. Wliailonus duns
;

porro Augustini niims non sine culpa aliqua uotatis, rbararieres prtilcrt pro au. t.ul, m-.i uiiiis, nempe
quasstiooi de cxde inonacborum respnndet, < Se nes- ille de Cregorio, qiietn WliariontM rcriissinium voti,
cire sed ei omissione Saxonica niliil arguendum
: cst direrie comra Detlam, qui Crcx»rii Roriem ponu
«sse. Quia moris est Paraphrasti iu qualibet fere an. 6ui>; alter est e« errore caliuli inChrunien W.
linea inllere, et tubiiide addere. • Ita ille. Tliorni, xSiripi, p. t7tiS, ubi Aukus>uii otiiinm
llrof. Ilarpsfeldius ad lioc noineii ait , < Qux ponil fma leriia, Itcel Clirooologia supradit i.i e qua
adliuc f.innlia, aut ejusdeni sallein nouiiuis, apud Tlioro lomputuui siiuiii iialmii, ilne extnbei ftriaut
Caniiauos residet, p. 07. lu Aui. Itineraiio iiomen quarlaiit, liiu iu ediliooe x Scriplorum, p. i->* i,
loci eil Durobiovn. (^barl.e aiittqui- ill lexltl Hr<if- |) qiiaill in IU8. A. T. C. CoucludO i/ttui Ailgusliliuin
(ensi anle (iOO anuos scripu: babenl llrofbreti, etvi- obiisse an. 605, vn Kal. Junii feria quarla.
lai Hoibi. lu Tabb. 1'cul. slalionuiii luilitariuui <t
Dedicala. Ati. icwu.
llobis. • Seputium. Kotli'111 aiiim.
b .S. Audrea:. Respertu ad inonasleiiutn e
liabilo ' 1'oiltcus. Il.ee porlicus erat in veleri ccclesia
quo Augiislinus cl sorii ad pixd.canduin missi sutil. ubi nuucesl capclla li. Virginis. Iiuirs.
« Ucfunclui e:.l. Aiinoiii Au^u lnn eiiioriualein s .Agendo?. Stc rl iu coucilio Clovesnovicnsi ao.
Ueda iit. n uuiai. lude uita est varielaa opiuionmu, 747. i Se(iinii'i deeiuiii con-tittilum est pr.crepxi iu
quaa oumes lercusere nou opus e»l, cuui Iteda t-.s dies iiaUhlius deaii p.i|ia) Gregorii, et die> qunquu
in aogunluin r. 'Iiueiu. Nitn an. <>(>» Aiiguslinus or- deposilionis, qui e»l vu ixal. Juuii, S. Aiigustiui ar-
diuavit MeUililiii cl Jtisluin episuopns (II, ">)• Au. rbiep. atque coofesSoris, qui geoli AngloruiU nu^st.s
octavo 1'bncalis, iiidiciioue 1.1, cst an. 610,
qui a |it.i'f.ti.i papa el r.uie uoslro Gregorio st ieiilinu
Mellitus detulii iitteras Homa a pipa llonificio ad li.lei, lu|.u tiii sacrainentuui, el r.itleslis palrix no-

arcliiepiscopuni Laiiieiiliuin. Intra liunc igitnr Icr- t.liaiu piinitts atllulil, ab niunibus, sir.ut decci, Ito-
uiiuuiu iiti esse esl foisse aniiuin quo Augusliuus vi- uorilice veiier.uitiir it.i oi tilerque dies ab ecelesia-
:

vus el iioiriuut e laielia Ca-tuar.

esl. Mabilluiiiiis, sin i- e.i iiioiiaslerialilins furiuus liabcaiur, iiooiru-
Mon. Aug , l, p. t\, calcul.il ad an. (.07, addeus le- que eju.silrio bcjli !'alns el duciurm nosiri Augtisiinl
C«u<laiii iV.li. os. iu, qu.i illa ecc!c>ia »b Angusliuo iu l.ii.iiiie iler..utaiiiiii.'. posl S Cregorii tocalio-
lundala tridiiur an. 007. Sed liuc adco fab.il.suiu uciu scmpcr tlir.iur i brti.ii., Coiu tuni I, p. i50.
.

app.ircl.ul cliain Caliliiaiiensi iradilioni iiqurt.uii U-

 ,
87 BEP.£ VENEHABJLIS PP.F.SBUtrU UnOUJJl PAJKS IV. - HISTORtCA. RS
jtaium Lauremiu- joc*;, quetn ipse idcireo adliue A ?'niim eiiscopuin in hanc, qnam superius memu-
sutus raTimu-, insulam, et k C lumlianum abbatem
iven* o"d ttavrrat, tie se defuncto bi-clesi.-c iu

um rudis, vel ad horaui pastore destiiuius. vjciJjre Callis venienlem, nihil di^crepare a Rrillotubus in eo-

nc prrel. In quo ei eieti.pum sequeuatur piiuii rum coi!vers.itioiie didicimus. Nam Ibganus episco-
rastoris Ec^lesia;, boc esi, beatissitui apostolorum pus ad nos ven ens, non-solum cilturn nobiscuni, sed
principis Petri, qui fundaia Romje Ec Iesia Chrisii nec in eodem hospitio qun Te^cebamur, bOincre tch

Clenicniem sibi adi«lorem evangelizandi, simul et luil. idem Laureotios cum coepiscopis suis,
i Mi-it

.-ucieasorein consecrasse perbil.etur. Laureultus ar- eliam Biillonom saecrd tihtis literas suo gradui
chiepiscopi '.4J , arehiepiscopjius] gr^du po'itus eondignas, rjuibus eos in unliaie catholica confir-
-irctiu -sime fuwdamenu Ecclesi*, qua* uobiliier inare sata-;it [AL, sategi'|. « Sed qoantum ha-c

jaeta vidit, ajigtDeuLarc [M., a igmentari], aiqne ad agfndo profecerit, adhuc pnesentia leui]iora decl»-
pnifcctoni [AL, perfeclum] debili eulminis. ei crelm rant.

roce sancue eiboriaiiouis, el coniinuis p.re i.pera- Ilis lemporibus remt Melliurs , Limdoiiic episco-
lidhis eiemplis provebere curavil. Penijii'' non so- pos, Romam ,
d de necessariis Eccesi* Augloruni
lum coTa» qaae de Anghs erat collecu, Ecrlesire cu- \AI., add. causis] cum apo lolico paps B<>nifacio ira-
rain g-rt-b.l, sed et Telenim Britiania* incolarura, B cialuros. • El cmn idem papa reTerentissirmis cogeret
«emon et Seoltorora qui Iliheriiam insularr. Brilta- sjnodum episcopurum Italiae [AL, in Itabal, de vita

nix pn limaro inr elont. pipulis pastoralem impeft- monjchoruxu et quiete ordnaluros. et inse Mellitus

de-'* s« iniiud'!>en» ciirabai. S^quidem uhi Scoilorum inter eos adsedit armo octavo lmj»erii Focatis prin-

in pr* ata ipsorum patria, q iomndo et Briuonum eipis, iiidi.tione decima lertia ,
lern.i !.4f., qoaria]

im ipsa Briimh rrttw ac professi- nrm tuinus ecele- d:e Salciid.irum Martiarum loci] : ul qu:er|iie [41 ,

sia-'ican m oiultis esse cogiovit maiime quod

, (luecunque] ersnt regulariier decreti, sua qooque
ra-civ solloinuKatcio lton suo lempore eelebr.irt m, aucloriiaie subsertbens conBrmaret , ac Bniianiam
«ed. ui supra d. cum.us, 3 decima quarla lun-i usqne. redien<i, secum Angionim Ecclesiis mandanda |.4f.,
ad \icesiniam dominirac resurteclioms diem oliser- nnndala] atq ie servanda deferret, una cmn epis olis
Tandaui esse puiar. nl: sciipsit cum coepiftcopis quas idem poniifex D o dileeto archiepiscopo Lau-
• - • » • -i,l e<t» epistulam : "bsecrans eos rentio , el clero unlverso , similiter et Aedilbercto
<-i tMesMM uitilatem pacis el cathol cas ohserTa- regi alque centi Auglorum dircilt, Hic esl Ronifa-
!i*i< ii tu ea qu i loio orbe diffusa esl Ercles a citis ,
quartos a heato Gregorio Romani orbis epi-

Cb,-isii, tenere; cnju- videlicei eptsiole principium scopo [4/., episcoi us], qiti impetraTil a Kocaie prin-

koc B9
** eipe , iiuiiari Ecciesiae Chnsli templom Romx rjuod

[kb.|< P*Hnitiis rarissiii.is frairibus episcopis P.ntheon Tocabiinr ab antiquis . qui.-i simulacrnm
Trl abhaiibits per on.versatu Scotiiam, Laiireniius, esset otnuium deornn : in quo iny, eliminata omni
M*!litus ei Jjsids, episcopi. serri scrvorum Dei. spurciiia, fecil ecclesi im sancts Dei genetricis,ati|uc
i Dum mc sedes arxsiolica, niore soo sicut in om-.iuni tiiarlyrum Cbristi; ut eiclusa multiludiue

miiTer-»» oibe terraruni, m his Octilnis partibos ad d.iniiMuim. oiuliituuo ibi stmcUirum meaioriaui ba-
pra-dieinduin geatibu» pagauu dirigerel, Mcne in ijx-ri- .

hanc iti.-ulani, qtue Britlania tiuncopalur, ciiii.it CAPLT V.

- -- s G ^gnosceremus : t redenles qj d
Vl df[unctit Acdilberelo et Saberclo regibut , tvecct-
juita morrai uiiiversal.s EcclesiiE gTrrhre«lB>r, iq
$orn CTurr. tdolatriam rr»u-cifari;it, cb quud et
maTna reverenlia sanclitalis tjm Britloaes quam Hellitus ac Jusiut a BriUaaia iittetierinl.
SetUos Teueri'.! sumus; sed cognosccnle» Brilione 1
,

Sc itis meliorcs putjvimus. Stotios vero \-cr l)d-

I
tuo b incarna ione doniiuica seicetilesimo

* Oagvttmt U e inonaslerio Bjncbor Ilibernico, qui.latn i:i pros|ieram partem.

rptsiot.i? S<:ot orum lr r atu- e-l, ui perlnlieni, ad ' l)c ntcctuai 11« Qax fuerinl illa nceesNaria Rerta
ciim L'uiei.lio de rt-hus imer Ecclesias
. ii
D non dicit. Supplci hune di*fectoin Bironiose jependa
t nir
.
-• • arltur.ir, d'im alihas lauium
I • : S. Edwardi, de qna ride G Mjlravi. de Pont. u
e vi. repulaii; S vel Ltigidi Grextirti pnp.i:'
sub iniiium, et MeltiiBni profcctuin vi.lt ad crmso-
» ist natn levi t qoar i.h ieiunlor. Scripsil i
m Iriiduinde vaad.Uiie titi»ecratioiiis eccle-ic IVest- t

rlia», ul [iareus MKtor esl, al Uiittaiiorum r ccle- monaslenensis pcr ui3nus l'elti auosloli, in qno pao-
sia- fibnM uuum. qoein >i qu.- vioissel, plura el cis, til puto, sati-la. il.

Cert ora oe l>j^.a::.. liattereuius. • Et cum iJcw. Korluiltis prorsns videlur Mcllili
* Ct./iim/ianiiin. Ha;c prxjudicia C lnmbanos non ajventus qiioad haoc staodoBi. Viu eti nti qmesque
i- r BriWmil
i »ed eium in Callus retinnil. nioi.achoriiui de quibus cogebalur svuodus nutt m»-
lu.o et discipuli ej'i> aliosqtie nlus Hiber- innsunm g.S laogebat Anglicanaiu, quam altam Ecclesiam.
mcos inordk-us Eustasius suceessor inlenebani. Sed cum ibi interessel Mci ilas, suflra^ium dedit. el
i Luiuttcnsi, facium delcudil , sed conscins decreta domnm retuit, una cuin lillers ad Lanren-
a.'ii pt-stea lattoravii, el regulas SS. lium e: Aedilbercluu). Decretum S)uodi el lilier»-
Be»iecu>ti el Coluraliaui ad nniui tu reducere cona- a.l ArJi!'r*rctoin viJe in append , n. II.
' i» ViUtu Ovlunibanj ed.l.m esse Basil. ' Avno ab I. D. dcivi. Sk Iwbel Tr., pro qmi
et I oloti. inler Ojip. Bcd* lom. III, Jonjs mo-
li- cl mendose ean. icvm. nntau, ut sa?pe lii, in bina-
in
b Bobi'. n>i$ seipsum in prafalione aucwretn riiiiu quinani noia Aiiniim Blli hrit>el icc .pitnlali»
fitMi.eatur. ad finem llist. Timi.le. Aiiredus rcv iaVcrsioue Sjvo-
*
St» auantum NtKM utide boc iolcr{iretanUr nica.nr.a tilb. CujirL.
 e,

S'J SECT. Itl — IIISTOBIA ECCI.ES1AST1CA. 90

«decimoseilo, qni esl annus vicesimiisprimiiscx qno j\ Vurligeriol Brittaniain priiuus intravil , ol f supra
AugiiSlii.tis [ \l. add. episcupiis] Ciin snciig ad pra?- reiiilimus.

d ondiiin genli Arigloruin missiisesl, Aciiilliercl rei Al vero posl morlein Aedilbercti. cum fllius ejus
Caiiluariornm , posl reguuin lemporale, quod qu n- Eadbald regni gnbernacula stigcrpis-el, m.igno lenel •
quaginla el k sex annis gloriosissime tenueral, aelerna lis ilii adhuc Ecclesiai crementis detrimeutu fuit.
Si-
txlestil regni pnndia suliiit : qui lerlius qniilein in quidem non solum lidrin Chrisii recipeie nolueral,
regihus gentis Anglorum, cunciis aiislralibus eoruni sed ei furnicalione pollului esi lali, qualem uec inler
provinciis quic Hunibne ftuvio el conliguis ei lermi- gentes auditam Apostolus testaiur, ila ui » uiBrcm
ni* sequesiranlur s horealibos, imperavit ; sed |>ri- patris haberel. Quo utruque scelere oecasinnem de-
iiiiis oinniiim ca-li regnn conscendit. N.nn priinus im- dit ad priorem vomilum reverlemli, his qni sub iin
jkt ii ii lnijusiiioili Aelli rei Aiislraliniu Sainuiim ; perio siti parenlis, vel favore vel liuure regio , lidei
eecundtis CaeJiu rex Occidenlaliiim Saionum , qui el caslioionix jura suseeperanl. Nec su|>ern."e Ilagella
lin^ua eoiiiin Ceaulin vocahaiur ; lcrtius, ut ilu , dislrictionis perfido regi castigando ei \AL, »el] cor-
Acdillierct rei Caniuanornui ;
quariiis Heduald rex rigendo defuere : nam crebra menlis vesania et spi-
Orienialium Anglorum ,
qm etiam vivente Aedillier- riuis iiiimundi invasinne premebatur.
cio eiden» suae genii dncaiiim prxhrfaal, uluiimil; |j Auiii auieto proeellam bujusce |.4/., hujusinodi|
quintus Aeduio rei Nordaiihymbrorum gentis, id esl, perturbalioms , cliam mors Sabercli regis Orienta-
ijns quse ad borealem lliimbrx niimiuis plagam 10- lium Sainnum qui ubi regna percnnia pelens, Ires
,

habilil, majore poleulia cunclis qui Brillauiam iu- suos lilios, qui p.igani perdnraverani , re^ui lempo-
co|unl, Auglorum pariter et BiiUoiiniu populis pras- ralis heredes reliquii , cceperunl ilb mox klitlairia-
luit , pra-ier ('aiiiiiariis [Al., Caniu.irioaj laiiinta; quaiu vivente eo aliquantuliim inlermisisse videban-
nec iion i ; Mevania» Brilioiium iu ulas , qux imer tur, palam servire, rahjectisque populis idota cokudi
llilc'i»Jin el Britlaniaot siiae sunt, Anglomm subje- liberam dare liceuiiam. Cumque videreni pomllicem
cil iinperio; sextus Osuald ei i|Se Mordaiiliymbrorum celebralis in eeclesia missarum solleinniis, Einhai-
rex Clinsiiaui&simus, hbdem linibus regunui lenuil; siiam populo dare, dkcbunl, ut vulgo ferlur, ad euin
seplimus 0-uiu [AL, Oswt, Oswiu] fraler ejiis, a'qua- barbara infl3li stollitia : c Qoare uon e£ nohis porri-
libus pene tenniuis regnum uonoullo lerupore roer- gispanem nitidum, i|iieni et pairi noslro Saba [AL, •>

cens, Piciorum quoque aique. Siouoruni gentet qua* Siebs], sic namque eura ap|>ellare eonsuerant, daba-,
seplemlrionales Britianix liues leueni, oiamna ex ei pnpulo aJliuc dare in eoelesia non desislis? i Oui-
pane perdoinuil ac , tributarias fecit. Sed h.ec posi- Irtis ille respnndebai Si vulns
: < .tblui ronle illo »a-
uiudum. DeJunciusveio esi rex Aedilbercl die « vi- q |
.

ul lri ,,„„ [(aler vegler , b |„ lllb eit poiesliu cti.ioi

gesima quarta inensis Febiuarii, posi v<g aii ei uuiita panis sancii, cut ille parlicipabat, esse participcs .

auoi>s accepix iiJei, atque iu poriicu sancli Uarlini, sin aulem laTaerum vn* conlcmniiis, nullateon» va-
iotra ecde.-iaiu bealorum apnsiolurum 1'elri el Patib leli» pnnem vua; percipere. Al ilit « Noiumus, > :

sepulius, ubi ei Berctac coudtta esL inquiunt, foniem iiluiii iuirare, quia nec optis illo

Qin inter calera bona, quae genti suse consulendo nos liabere novimus, .-ed i.mieii paue illo reUci vo-
d judiciorum jmta Cnnique dtligenlur ae
cooferebat, etiam decreia ilii ,
lumus. > s;i:pe ab ill.i esscnt
exempla Romanorum, rum consilio saptetilinm cnn- jdmoniii, neqiiiqiiaui lieii posse ui absque purga-
kliunl; ii ii.*- cuuscnpla Anglorum «ernune hacteiius uone sacrosancla quis oblationi sacrosanux coin-
habentur el obscrvaulur aii ea : in qmbiis primitiis iiiunicarei [4/., commuiiicelj, ad ullimuin furore
posnit, qualiter id emendare debcrct, qui aliquid re> comuioli, aiebant : < Si non vis adsentirc (.4/., ad-
ruin vel Ecclesia:, vel episcopi, vel reliquorum ordi -
sentiri ]
nubis in tam faclli causa quam petimus, uon
iium furio auferrel : volens scilicet tuilionem eis, poieris jam in nostia provincia demurari. > Et expu-
quos el qunrom doclrinam susceperat, prxstare. lenmt eum , ac de suo regno cuni suis abire jusse-

Eral autem idem Aedilbercl runl.

filius Irminrici \Al. y _.

Ilinninrici], cujus paler Ocla.cojns palcr Oeric[.4/., [ucwu.j Qui eipulsus inde, venilCanliam, traeta-
Oiric], cognoinento Oisc , a quo reges Caniuarionim lurtis iiim Liurentin el Juslo COepiscopis, qu d in his
solent ' Discingas cngnoiuinare. Clijns paier Hen^isi, essel agenduin. Decieiumque csl cominuni COMJIio,
qui ctim lilio suo Oisc invitjttis a Vurtigerno [Al., qui.i salius esset ul ouuies palriam icdeunles, libera

• Derimo fxlo. Al., lerlio, .«cp/inio, a Hiuilitudioe re coactus est imperfectum.

numeraliiim ui, lll, un, in Codicibus anliquis. • Oitcingas. 1'alroiiyinicmn Saxonictim , ui Cmij
•> ifi. Al., friftus, eoiliin qim supia errnre. sing, Wodening, Aelhcling, eic.
e Vigtmma quaita. Al., vigesima *eplima f Supra.
, eoileni I, l."».

quo supra errore. s Utorcm palrit. Pntt mnrlen Burclx aliam ibiie .

Decreia. Keslanl adliuc hs-c decrcia in releher-

•i
rat .ivii iie.-ciu- ,
quam hislurici ob incestum nulln
rnno leilu Itolfensi qnein Ernulfus episeopus reli- ,
dlgn uitiir iiDiiiine.
•t"il- Eoriim exnrdiuiu Sptdminnus edidu Conc. l, ' S»t>a. Saxnnibus .nitiqtns unmiua »bbre»i .nc ii

pag. Ii7. Reliqua llicxesius iu suo Tues.niro Diss. foiiiralicre nno iusiiliiuio linl . ttc Gnlhulfim. i t.i.-

Episl. pag. 89. Wnv.nii ediliuiiem moliliis e.-l Elslo- tliwinum in Cntliani, Ccolncuui in CuolaHi, Sal eriui
b u>, mmI it.orie piaercptus prxclarum opus relinque- iu SauaiD, 1 1.
91 CED,£ VENERABILIS PRESBVTERI OPERUM P.4RS IV. - HISTORICA. 92

Douiioodeservireot, quam inier rebelles A ooluerunt, idolatris m.gis gau

pontificihus servire
ibi tneflie
detites. N u enim lanta enl ei quauU pairi ipsius
(idei barbaros sine fruciu resiJerenl. Discessere iu- ,

que primo[.4l., prirni] Mellilus ac Jrrsius, aique ad

regni p. tesias, ut eliam nd iiiiluis K conlradicemi-
rerum fiuem exspeetare hns p.iganis ai.li.-tilein su.t po.-set Ecclesix reddere.
paries Gallix successere, ibi
Verutnumen ipse cuiu sua gente, ex quo ad Domi-
disponenles. Sed non mullo [U. add. posl] lempore
[Al., dcpule- num con\ersus est , divinis se sluduii roancipare
qi.i prxconem a se veriialis expuleiarn
Nam p: iicpiis. Denique et io iui nasterio beaiissimi apo-
rant|, dxinonicis culiibus impune serviebant.
prxlium, omnes stolormu piincipis , eccle-iam sancLe Dei geiiilrkis
egressi conira gentera r.euissorum in
aoclo- lccit, qium con»ccravil arcliiepiscopus Melliius.
pariler cuni sua militia corruerui't, nec, licd
ribos perdilU, excitatuoi ad scel ra vulgns potuii
re- CAPUT Vllr
el
corrigi [Al. corrigi|.ali)ue ad siinpliciUlem udei Vl iltllilut epitcoput flamm/it ardenlit tuce civilalit
cariutis qux esl m Christo, revocari. orjitdo retttnxertl.

CAPUT VI. Hoc enim regnanle rege [ : cm : beatus archiepisco-

l
pui Laurenlius reguum cxlesle eonsceudii, ali|ue
Vl correptnt ab apottolo Petro Laurentiut /Eod-
taldum Hcaem ad Ckrinum coiwerleril , sm mox j n eeclesia el monaslerio sancli aposioli Petri juil.i
Mclttium et Juiium ad p. cedkamlum rtiocaveru przdecessorem suum Augusiinum scpulins esi die

Curn tero et 1-4/. on. ei] Laureuuua Melliium quarto Nonarum Febru-.iriarum : post queru [\l ,

Justuaique secuturus ac Brituuiam essel relicluru» poslqiiam] Mellilns, qui eral Lundunij- episcopus,

[ucx*u], jussil ipsa siU nocie iu ecclesia bcalmuw sedem Doruverneiuis Ecrlesix leriius ah AugustiiiO
a,4Mtolurum IVtri el Pauli de qua frequenter jam sunrepil Justus autem adbuc superstes Hro'enseiu
:

diximu» , stralum parari, iu quo cum post tmdus regebal Ecclesiam, qui curo niagna Ecclesiam Anglo-

preces ac tacrymas ad Domiuum [Af.Deum| prosUtu rum cura ac labore gubernarent, su-cepeiunt siripta
LceJesix fusas , ad quiescewdum iMaibra p-»u.>-ei exbortatoriaa pontilice R.imanx et apnsio'icx sed.s
al|ue obdormi.-sel. apparuii ci beaiissimus aposlulo- BoBJfacio, qui post Deusiledit Ecclesix prxfuit, aiino

rum princeps, et multu illum tempore secretx neciia iiicarn.ui.iin> dominicx sexceniesinio de> imo mhhj
Uagellis • anioribus afficieos, scisciubatur aposio [.!/., uctavo]. Erat aulem Mellitus cor|>oris qui.lem

lica districlionc, quare gregem qu. m sibi ipse eredr- inliimitate, id est podagra, gravatus, sed memis
deral, relinquerel , »el cui pa-lorum oves Clrruii m gressihus sanis [.41., samis], alacrit.r terrena qux-
n.eJiu luporum positas fu„iens ipse dimnteret. < Au q<ie iransiliens, alque ad r.Tlestia sem|.er amanda.

inei, inquit, oblitus es esempli, qui pro parvuhs petenda et qwrrenda peiroUns. Krat carnis originti
^
Cbrisli, quos mibi in indiciam »ux dil clionis com- uobilis, sed culmioe mentis uobilinr.
uiendaverat, vincula, vcibera.carceres, adQict.ones, Denique ul unum «irlutis ejus, unde cxtera intel-

ipsam p«.siremo moriem , moitem autem crucis, ab ligi pussii.l, lestiiuoniuin rcfcra m ; leinpore quodatn

inndclibus et inimicis Cbrisli ipse «um Clirislo coro- civiias Doruvernensis prr rulpam inctirix igni [
.41,

liaodiis perUili? > His brati Petri Uagellis simul et igne] correpia, crcbrescentibus ccepit fUuiinu eousn-

exboriaUonibus aniniatus l..uiulus CbrisU Laurenlius, ui : quibus cuiu nullo aquarum injectu posset aliqu >
uiot mane laclu venit ad regena, ei reteclu [A/.rejecto] obsislere, jaiuque ctviutis ecsel pars v.i-laia nmi mr-

vcstimcnio quantis esset verberibus laceratus osten- irinia, aiqoe ad episcupium fureos ac Uamma dilata-
dit. Q"i muliuiu miraius. et immirens quis unio
viro rel, conlideus episcopus iu divinum, ubi huutanum

Ules ausus csscl plagas iuQigere ul audivil quia : deeral, auxrlium , jassil se obviam sxvientibus , ei

,«,* causa salulis episc. pus ab apostulo CUrisri t.niia buc illuci|ue vulaiiubus iguium globts cfferri. Eral au-
e-»ei t.iruiei.ia plagasque perpessu.-, exiimuil mul- tcui eo loci ubi flamninrum iurpetus nraxime incum-
lum; alque anatbcmatizaio omni idolaUix culiu, ab- belijt, inarlyriuiu beatorum quatuor Coronatorum.
dicaio conuubio non legiiimo, suscepil fidem Cluisli, Ibi perlatus obse.|ueiiiuui iu.ioiIhis episcopus , ccepii

et bapliz.ilus, Eccle>ix rebus quanlum valuil, tn p oraudo jicriculuiu iufiimus ahigere, quud lirtna fur-

omnibus consulere ac favere curai.il. Misil eliam lium inaiius mullum laborautJo nequiveraL Nec urn-
Calliam, et revocavil Mellilum ac Justum, cosque ta, venius qui a meritlie tlans, urhi ,
.4/. , nl.ij iiic&udia

ad suas Etclesras libete instituendas ! 4/ resiiiue.i- sparseral, cuttlra meridiem reQexus, primo vuu -u
djas; af., iiistroendas] rcd re prxcepil : qui posl an- furwris a Ixs oue loconnn qux ronira ennl, abslia-
ii.iin ex <iuu ahieriint, r.versi suut [icwui]; el xi', ac nii.x luiiii.tris qiiiesceudo, flaiiunis pariter su-

JustMS qu.dcm ad l-iviralem llrefi, em prafucral, le- pilis al.pre cxliiiclis cumpescuit. Et quia vir Dei

dril, Mcililuui vcru i.unduuicnses cpisC"puru rrcipeie igue divmx cauutis furtiter ardebat, quia [.!'., qui]

• Ariioriim. Sic iiiss. vel.;»l., arrioriitas. Laiirenlio iion exstal, Molauus aiilein vidit el ( jp-
CtetattemnetHitk. u.-m C.iiselinusqui Augusiiui
1 gravios ahbreviavil. Dinlur l.aureuiiiis nun soliuu
Vnam ri iiaiisl.niiin in sr.npsii, scripsU et Lauicniii, lilleras SCiipsisse, sed iler eli.ini in Sioliain su-ce-
Meiiiu ei alioruui. Kiu'. ille Culseliiius, ut ohitcr di- pl-se, el sviittdniri in insula Maniiia leuui-se ail pa-
caat, ri.una. hns B.rtiiii.uiiis, qui in Angiiaui a S. ceiu E( i l.-iaruiu siabilienil.ini, el iiiuila iuiracuta
Alisrlmo tjntuar eWcaUk, K.iU4e-.M pruiium, uii.le.|i.-ji|ue de quilms ahtl in Ik-da.
perpelrasse,
dciuile Di.ruliri ni.i: Cftnsod I. Iliiju* auctorU el o|>e- Memoiia tjus ut Manviologiis cclebraiur - Febr.
r» meiiimt W. Malm. du 1'ont. Quod Mri|»»it dc
 .

95 SECT. III. — IIISTORIA ECCLF.SiASTICA. fcr

ter.ipesiaies iwitesiatum acriarum a sua siioruiiivjiie A fraternitas veslra pei Juxcrii. Qna tx re dc longani
i&sioiic. uel<n> oraiionibus <cl evhoriatiniiilius rep*l- uiitale cleniemis cadestis ceriam adsuiuenles lidu-
lere consueveral, nienio ventis ilsnvinisiiue imiudia- ciaut, non solum supnositarum ci geniium pleoissi-
iibus priuvalere, el ue sibi suisque uocetunl, obli- inam i aluiem , iiniii i quoque vicinarun! , veslrje.

uere poieral. pr.edicauotiis miniflerio credimus fiiosequendam :

Lt ergo poslquam annis quiuque reiit Lci '"- qu^tenur, sivut scrijiiuin esl,
liic eonsummau" opens
siatn, Aeodbuldu regiiauie imgravii ad caslos, septil- vobis uicrces a rctriltuturc ommutti bouorum Donuu»
lusque esl cuin patrtiius suis in faeoediclu tnoiiasierio ir.lmatiir. Ei vere per oinnem terratn oxitse snaum
ci ecclesia beatibsimi aposlolurum prmcipis, auno ali eorum, el in lines orbisierrx verba ipsoruui, univer-
incarnalioue Diunini sexcenicsiroo vicesiuio quario, salis geiiiiuni coufessio susceptn O.iristiana sacra-
tlie ociavo kaleudurum Maiirum [11., Marliarumj. mcnio lidei prolrslelur 1/1/., proicsiatur].

CAPUT VIII. « Paliium prxlerea per Umre.ii pr rsenliuin fra-

papa Justo tuccetsori ejut pntlium tcrnitati tuss, beiiit;nitatis siudiis iuvi'ati direximus,
I/l Bonifaciut ct
tpijioiW miteril. quod videlicel taiiluui iu saciosauctis ceiebrandis
[dcxxiv.] Cui statiui successit in pouliicaiuin Ju myste.rii3 ulendi licemlini imperavimus : toiiceileii-

slus, qui erai tlrofeusis Ecclesise epiacopus. Illi D ; rfi etiam tibi ordiiiaiioncs episcoporum, i li^enie
auiem Ecclesia; Roiunnum pro se cunsecravil epi- oppvriunilate, Dornini prxveuienle misericordia ee-
scopum, daia sibi ordinaudi episcopos auciorilale a leurare : ita ul Christi Evaiige!'um piuranornre ad-
pumiGce Bonilacio, quem succcssorem luisse Deus- nitnciatione, in orauibus gentibus qua; iws d.-n coit-

ledit supra ineiuiniuius ; cujus uclorilalis ista esl versr» sunt , dilateiur. Studeal ergo lua fraternita»,
loruia : hoc qtiod sedis aposiolics buinanitate percep.i, io-

« Dileclissimo fratri Justo, Bouifacius. Quam de- temeraia meptis sinccriiaie servare. Iniend<>ns eujus
voie, quamque eiiani vigibuter pro Cbristi Evauge- pnecipuum induineutiim hnmeris
rci sitniliiudinc t.ini

liu rlaboraveril vcstia fraieruiias, noti suluiu epi- Talemque le Douiini im-
luis hajiilaiKiiim susreperis.

tti4»!n a vobis dircvtae 'enor, iuiino iud;il'a desuper plorata clementi'a eshihendiim smde, ut indullt inii-

uperi vestro perfeciio ii.dicavit. Nec eiiui omuipo- neris prxniie non cum reatitudiiie, sed i-tnn com-

lens Deas, aut sui uomiuis sacraraeutuiu, aut ve»lri modie auimaruin , a< te tribuuai suuimi el venturi

fructiun h.boris deseruil, dum ipse prxilicatoribus Judieis rr.pnesenles. Deus le incotuiuein cusiodial,

Kvangelii Gdeliler rep.-omisii : Eue ego vobncum dilectissiiae frater. »

•« omnibut d e':us tuque ad coniummaiionem ntcuti CAPCT IX.

[il., muiidil [Ualih. xxwn, 2(1). Qund sp.:cia|iler

'
' Oe imperio r.gii Aeduini, el ul MNM ait evnngethm-
n m iii <i Puultnut, pnmo fitiam tjut nrm ulni ftdei
injuiicto vobis ministerio < jus cleinttuia de<iiunstra-
Umsiiaiio- tacramtnlit ii.ibueril.
vil, t|ierieiiscorda gciilium !.4i'., geuiiliuiu| ad suscf
Quo lempore etiaiu gens Nordauhyiubroruni, ltor
pieiidum prxdic:itioms vestrx singulare mysleriuin.
esl, ea naiio Angloruni qux ad aqiiilona'em iluuilirae
Magiio euim prxmin * fatgionini vesin runi delecta-
flumiuis i>t»gain bauiUbat, cuui rege suo Aeduino,
bilein cursum , bonitatis sua: suiTr:igiis illusiravii,
vci 'bum lidei pii-uu aiiic 1'aulisio, rujus supra meiui-
dum erediiorum vobis laleutorum Gilelissimj: uego-
iiiiims, fuscepii [ocxxvj. Cui videliccl regi in ampi-
liatiunis nftieiis uberem fmcluiu impendens, ei, quod rniiii su<.cipieiid:c lidei et regui caelrsus, potescis
siguare posseiis muttiplicaiis generaiionibus prxpa- ut, quud nemo
ctiain terreui rreverat iiupci-'ti : iia
ravii. Hocqne eiiant ilia vobis repensatione eollaltnn
Auglurum auteeuui |.ti. aJd. fect], omnes Briltania:
esi, qua [Al., quij injunclo niiuisterio jngiter pcrn- qna ipsoruin l.ntlnnuia provmciat ha-
liues, >el :cl
ftiuutes , laudabi i patieutia rcilemi.iiuneiu getfis
hitanl \Al., haliiiabanlui j, sub dilione acceperii. Quin
illius exspeciasiis[A<. exspectatis],el veslris ut pro-
a
et ' Muvsnlas iusulaa, sicut ct supra docuimus, im-
ficereut ineriiis, eoruiu esisaJvaiio propiniila; diccuie
perio suhjugavit Anglorum : quaruro prior quae atl
Douiino :Qui perteteraverU utque in finem, hie tal- rj
auslruln egl e , si , u an ,p|,or, el frugum provenlu M
t>uc enl (italth xiiv, 13). Salvali ergo eslis spe pa- sexajinta familia-
quc uberlate feliciur, noiigeutiruiu
lienliae , et lolerantix virtute , ul iiitldtlium corda iiini nienstirani juxla aesiiiuatioiieui Augloruui ; te-
,

naturali ac supersiitioso inorbo pmg.it. i. sui cuuse- spaiium tenet.

cumla Ireceularuui el ulira
querentur uiisericordiam Salvatorts. Suscepiis uam- Iluii autem gcnii occasio fuit percipieudx liJei
que apicibus Hlii noslii b Ailulvaldi re;;i repcrimus
,
quod prxfatus rei eju», cngualione juuctus est regi-
quanla i:n n eloi,uii erudilioue , ejus auimiiiii ad
bus Caiiiuariiirum, .«'crpia in coujugeiu Aedilbergae
»er.i: euuvershinia et indubiiatas lidei credulii.item
Glia Aedlliercii regis, qua: alio uoiuiue Taiae [Ai.

tnttgiurum vettrorum. Sic Tr. Falivia diiil He-

• pitis, liliu el sucees^nrc Acililbercli, queui iiuuiiil
da laligalioues in lalmribus pro aiiiiii:<rutu luero Amluvjlili |>apa su-piiis vocat.
sns<:ei<lib : quam no> vucent, hcel rx<regrniaui reli- « Ueianiui. Oaiiibileiiuv dieil legi debere Uena-
uuimus , pru ea qua- est iu TsdRalis , fiitliaiorum n.ii , ei forte non uiale, sed vemni e*l lameu , quud
tetlrorum. Iu ins. S. Cermaui dc 1'iaiib lego fuliija- i,ii-e fati'tur, Mevaniat in O.mIh il.u- logl, sic euMU \e-

l.ouu/n vf iirniBBt. Cnii 1.. 1 luaussiiiii se liahent inss. Nou opus estdicerc priorcm
Adulvaldi. (Al., Adeleatdi, Editvaliti, Aelhelvatdi,
'•
iiisul.iiu budic .\n,j!e„ij, sciutidatu Han appcllaci.
tudt/aldt.) Ideiu ei cuiu tudbaldo priCcedciilis ca-
os RED.E VENERABIUS PRESRYTERI OPERU.M PARS IV. - HISTORICA. '»6

Talel vocabatur. Ilujus cnnsnrtiitm cum |iriu»o Ipse A nwums» «I" regem a nere delenderel , mnt iiiieipn-

uiissis proca j (Yatre ejus Aeodhaldo, qtti itwc snit corpus siihiii ante ietiim pungentis sed laula vi
regimCanluariorum pfaeerat, p*lerel[.W., petierat] : hostis lerruiu iulixil, ut per C(ir|>us militis nreisi

re-pojisum est, nnn t s-e liciitiiii Chri-.liaiiam virgi- etiam regem vulnerarei. Oui *''<" mox unifiqiie gla-

i.t-iu pagaan iu rmijugein dari, ne iides el sacr.tmenla diis impfti-reiur, in ipso luintiltu etiam alium de mi-
v.elestis regis ennsortio prof.tn irenliir regis qui feri lilibiis, cui nomen eral Krodheri [.!/., Fordben], sica
Dei culun e«srt prwsus ignarus. Qu.v cuiu Aetluino nel.inda peremit.

vei ii.i nuncii relerrenl, promisit se ml omnimodis Eadem auteni nocle sicrosaitcta Dtitniiiici Paschae
ctHitiuriuni Cliri-.ti.uiT lidei quam virgo colebal, essc pepererat regina liliam regi, cui nomen Eanlled.
faeiurum : quin potius perntissiirum ut lideio cul- Cimique idein rex, iiraeseiue Ptiuiinn episcopo, gra-

luiuque suse religiouis cum omnibus qui secum ve- tias agei-et diis suis pro nat.i sibi tilia, e contra epi-
iilsm ivt, viris sive feiulnis, saeerdoiihus seu miuistris stopus gratias ccepit agere Domiiio Cbrislo, regique
iuoif Cbristiano servaret. Neque ahuegavii se etiam adsiruere, quod ipse precibus (iiis apud illum obti-

eautlem subilurum esse religionein ; si lamen exa- nueril, ut regina sospes el abaque dolore gravi sobo-
mioata, a prudenlibus sanctmr ac Dco dignior possel hin procrearel. Cnjus verbis delettaltis rex, pioiiusil

g se abrenunciatis idulia tlbrisio servituruin , si vit-nn

inveniri.
luque promiltilur virgo, aiquc Aeduiuti nilrtitur, sibi et vifloriam douaiel ptignanti adversus regein,

ct jinu quod dispositum fuerjl, ortl uaiur episrttpus a quo bomiciila ille, qui etim vulneraverat , nussus
vir Deo dilectus Paulinus qui cum illa «eniret, eam- esi : ei t" piguus promis&ionis implendx, eaadem

que et comiles cjits, ne p.iganoriim posseul societate filiain suj:w [.i/. om. suain] Cltristo consecrandani
1'niliuo episcopo adsiguavit; qo;c baplizaia e&t die
pollui, qiiniiili.iii.i exhortalione el sacramentoruiu
cxlesiiuiu cclehratioiie conlirmarei. snclo Peiilecostcs , priuia de gente Nordanhyinbro-

Ordinalus est aulem Paulmus episcnpus a Jtigio>

rum, cum i
uiiVciiu \.U., duodectui] aliis de foiuilia

arcbiepiscopo, wiU die iluodecinta Kaleml rum Au- ejui.

gustarum, auuo ab incaniaiioiie Domiui seicenle- 0«o lcmpore curatus a vulnere sibi pridem in-

simo vjccsimo quiuli el sic rum pr.v-faia virgwio :

llctu, rex, cuileclo exurciiu, venii adversus genteui

ad regem Atduinuui quati cooies copuhe Cimalia !

.1/ , legem] Occideotalium Saxohuui, ac bello inito,

advenil. Sed i|>se potins lolo auiino iiileiidens, ut universns quos iu uecem giiaiu couspirasgjt ditiicer t,

genleni quam adibat , ad aguiiiaaem verilatis j.lm aul occidit, aut io dcdilioiieru reeepit. Sicqtte vi tt.r

cans, juxta vocem Apmjl -li, tini virn sptuiso [Al. om. iu patriara reversus, uon staliin et ii.cousultr 6aera-
sponsn] virginem casiam «xbiberei Cbrislut. Cumqiie ' nicula lidei Cluisttaux' percipctu voiuu . qiianvris
in prnvinriam venisset, laboravil mulluni, ut el eos nec idolis ultra servivil , quo se Cbristo serviiu-
ex'

qui scctim vencrant, im a lidc deflcercnt [AL, disce- rutn esse protniserai. Verutn pruno diligcutms ei
dertnt], Domino adjuvaut , Cfirineret, cl aliquos, si [Al. add. eti] tempore, et aii ipso venerabili viro
forie possei, de paganis ad lltlci graiiam prad c uido 1'aulmu laiioiiem lidei edi-cere, cl ciiin buis prima-
«onvcrteret. Sed sicul Apnsiolus aii, quamvis niulio liltus quos saiiieuliores nuveral, suravil confeire,
lempore illo laborame in terbo, deus sxculi liujtis quiil de bis ;t|.eii.liiiii arbilraie iilur. Sctl et ipse ciim
excaecavit mei;te> infiile imn , ne eis ftilgerel illtiun- esset vir uitura sagacicsiinus, sajpe diu aolus resi-
nalio Evangelii gloria> Clirisli. deus, ore qiiidcm lacito, sed iu inlimis cordis iiiulta

Anno aulem seqncnii: venit in provinciam qiiiihm seiiuu COIliiiquenS , quid sibi ossel facienduui ,
qujc
siearius, vocabolo Biiiiier [/1/., EumerusJ, missus a rebgio servanda iraeiabat.
rege OccidenUHtnn Sasonum, nomine Cuichelmo, CAPUT X.
«peraiis se regem Aeduiuum regno siiniil et vila pri-
vatiiruni : qm bnbebat sicam bicipitetn toxicataiu ul
ilpapa Bonifaciut eumdem reuem mi.-ni liieris tii
;

liurlulus ud fitlein.
si rerri vuli.iis minus atl mnrlem regis sufliccrel,
pesle jurarclur vencui. Pcrvenil aulem ad
D [iicxxv.] <i
Quo leinpoie exbortaiorias ad fiden
regetn
liieras a pontifice scdis aposiolica: Uunifacio accepil,
primrt die Pascba>, juxta amnem " Deruveiitionem
quaruin ista est forma :
(.4/., Dortivcniioiiem| , ubi tunc eral * villa regalis,
intraviique quasi nuncium dnmini sui referens el
" Exemptur episiota: bealiuimi et uposioici papieur-
bis Homniuv [Al , Koma] Ecclesia Honifacii, dire-
:

cum simulaiam legatioiem bre astuto \olveret, ex- elM tiro iilorioio Aednino regi Ang'orum.
aurrcxit rtqieiitp, el cvaginala sub veste sica, impe-
« Viroglorioso Aeduino regi Anglorum, Ronifaeius

Iiiiii recit m regem. fjuod cum videret Lilla min:ster episctipns servus servorum Dei.
regi [Al., regisj amicissifiius, non liabens scutum ad < Licet SUinmac divinilatis potcntia buiuanx locu-

'
fternvrnhtmem. De: xvcnt. d Quo lempore.
I.icel Uetfa ponat bas Bonifaeii lit-
''
l'i//o regati$. Aldliv. leras posl acia priuris capilis qtiihus «nniiiii assignat
* Undecim. Malk. Weslin, /m*</ nla dicil. Codices Ci<i, uecesse lamen est ilat.is fuisse e.is an. Iii5. In
Beda; editi, excepto A. 1 habent ituoderim, scl qiam illo tniiii auiiii Bonifacitis ±t OcinbriS. Quo
obiit
itiaie vule Paraplirasin Sixonicam ms •'.. VL C, qu.c tewpore initur liic, idem
Ued;e qmtd iniereu alilt
esi .

fiic Iociiiii c\priin t, ciim vndecim nliis feminu e (a * r.icitiii/or episinltv, eic, om. ed. tanlab. et
i <i/w wiiiw, rt inftins (nil duodedmn. Lugilun., tt quadam mss.
 ; ;

117 SF.CT. III. — HISTOIUA ECCLF.SIASTICA

linnis offiiiis cxplanari non valeal, quippe qti.\; sni A (ionem \Al., suppnsiCunem] colenies araplecluntur,
magniluiliue iia invisibili att|ue invesi'gabili xiCTtii- eormn qnns cnluni, eiempla perdiiionis insinuant;
t;ue r.nnsislii, ut hxc \.\l., eamj nulla ingenii saga- tinde de cis per Psalmislan dicitor : Omm-s dii qen-
eiias, quanla sil, compvehendere disscrercqiie stiffi- tium dcrwonia, Dominnt auiem cc/<n freit (Psalm.
rtat : quia tainen ejos lniinanilas ad insinuati"nein xcv, 5). El itermn : Oattot hab<-ni, et iton iuleni

sui reseratis corilis ja uis, tTiirfc de senietipsa prtrfe- auret hnbent, et non aud-nm ; nrcr.» hnbent,et non
relur, secrela liumanis nienlilnis inspiralione cle- odorobunt ; mnnus habent. et non palpabunt ;
pedet

menler infundit ; ad adniinciandom vobis plenitudi- habrni, et non ambulnbnnt : siiniles ergn efficiuntur
i.em Odei Christianx, sacerdoiatem curavimus sol- his qui spem snx confi lentiae pommt in cis (Ptalm.
licitudinem prorngare [.!/., prxtogare], ul pcrimie cxui, .r>-8). Ouomoilo cnim juvandi quemlihei p"S-
Chrisli Rvangcliuiii, quod Salvator nosier omiiiliiis sunl halierc virltilcm hi, qni ei corr upliUilt malcria
pracepit geiililuis prxdicari, vesirisquoque sensibns inferioruin eii;im , siibpositorumque lilu manihus
inscremes, salutis vestrx remedia [At., remedio] cotislruuntnr? rpiilms videlicet aitihcum liuiitaiuim

propinentur. Sirpernx igilur niajestatis clemeniia, adcommodans eis inanimalam membroriun similitu-
qux cuncta sulo verbo prxceptionis snaj condidilet dinein conlul sii ? qui uisi a ic moii fue<inl, ambulare

creavit, cxluni vidclicct et icrram, ma e ct omnia non potcriioi ; scd lanquam lapis in uno loco posi-
qu:i' in eis suni, dtsposiiis ordinibiis i|iiibus sulisi-te- Uis, ila constructi 1.1/ , conslricii], nibilqne iulclli-

tet, coTteriii Verbi stii consilio, et sancti Sprrittig geutix babciites, ipsaque inscnsibiliiale obruli, nul-
uniiaie disTiensairS, liomineni ad iiiiaginein et siwi- lam neqnc Ixdcndi neque juvandi facuflalem adepli
liiudmem siiam ex limo tcrrx plasmaiuin consUtoii, •unt? Qua crgo menlrs decepiione eos deos, quibus
eique tantmn prxniii prxrogativaui induNit, u> eum vos ipsi imaginein corpnristradidistis, cnleiitesseqDi-

cuiictis pratpnnerei, atque servaio termino |

Al., teni- niini, judirio tfiscielo reperire non pn^siimus.
porc] praxcptiotiis, xteniilatis siibsislentia prxwn- i Lnde oporiel vos, suscepto signo sanctx crucis,

nirel. Ilufic ergo Dciitn Palrem, et Filium, et Sptri- per quod litituaiiiim geuus redemploHi est, eiecran-
lum ssuriiim, quod esl individua Trinitas, ali ortn dam diabolicx versutix suiiplaiitalintiein, qui drviux

solis usquc ad occastim, iiuiHaniiin gcnu>, qnippe nt bnnitalis operibus iuvidus xmuliisque consislil, a

rreatorem omnium aique faclorem suum, salutifeia cordibus vesiris alijicrre, injectisque manibus hos,

conTessrone lidc veoerainr el colit : cui eliam snTri- quos ealenus maierix compage vobis deos fabri-
initites rmperii rernmque |ioieslates nibiuis.-a: sunt, castis, confringrndos diminiieiidosqiie siimmopcro
tpiia ejus diSposilinne oniniiiiii prxlalio regnorum procurale \AL, procurare|. Ipsa eiiim eornm disso-

conceditur. Ejns crgo bon.iatis misericordia totius « lulio corruptioqtie, qirx n |uaio vivcniem spirilum

ereaiuixsiix dilatandi subdi ciiani m extTeinitaie balniii, ncc seusibililatein a suis failoribus potuit
lerrx pns laniin genliuin corda Irigida, sancli Spi- quolibel modo siiscipcrc, vobis palenler insinuei

ritus fervore in sui quoque agnitioue mirabibter esl quam n bil erat qtiod eatenus colelialis : dum pro-

dignaia siiccendere. feclo meliores vos qui spiritum vivcntein a Doiiiino

t 0»* cniiii in gloriosi fllii novtri Amlubaldi regis, perccpislis, eorum conslruclioiii [.!/., consiructionc]

gciiiifiusqiie ei subposilis illustralione , clemenlia iiiiiiioiniiius eiisiatis : qnippe quos Dens nmnipoteus
Iti-denrptoris fuerit operata, pleiiius ex viciniiaie expnmi homiuis qtiem plasmaiii COgnatione, dedu-
locoriiin vestram ylortain conjiciinus cognovissc. Clis [Al., deiliii lus , al., dedurtns) per sXcula innii-
F.jus ergo mirabile donnm, et in vobis certa spe, merabilibus propaginilius pullulari' coustltuit. Accc-
ca'lesii |.t/., s|M'i cxleslis] longanimilaie conlerri dile crgo ad agnilionem cjus qin vos creavil, qui in
conlidimns. (Jmn profecto gloriiisaiii conjil^em ve- vobis vilx insnfflavit spirinnn, qul prn vc>ira rc-
siraiH, qu.v vesiri corjinns pnrs csse dignoscitor, demptione Filiiim simtn unigenitiim inisil, ui vos ab
rtlcrliilalis pra^niio per sikti bapilsflntis regencra- origiinli pecrato eriperot, el crcpios i!e polesiate
lioncm illnmiiiatam agnovimus. Diule pr.escnti sty o nequiiix dialwlic.e pravitalis |.W. rjm, pravilatis],
n
gloriosos |A/., glnnosiusl vos adiiurlaudos cnui umiii cxlesiibus pranins tnunerarcl.
alfcciu iuiiiii.i: carilalis curavimus; qtiaicnus sbomi- « Stiscipiie |.t/. add. ergn] verlia praili alorurn, el
natis nlolis, ebnmiqae cnllu, spretisque lanorinn la- Kvnngcliiim Dei quod vobis adniiiiciani: qiiaicnus

tuilalilms, ci aiiginiiiriiin deceptabilrbus blandiiiien- credenles, sirut sa-pius dictinn csl, in Deom Patrem
lis, ciedairs rn Deuin Pairwn oinnipolciileni.cjiisque oiiiinpMtenii m cl in Jesuiii Christoin cjus 1 iiiuiii, ct
Filium Je.Mim Chri^mm, ct Sphiium fancuim, hi |.l/. add. in] Spiritum sanctum. el iiiseparabilciiiTri-

\Ai.,r.\\ credenies, a ilraliolica: eapiiviiaus ncxriius, niiatem; fugatis dxmoninrum seiisihiis, eipuNaqne
sancix cl individu.e Ttiniialis cooperante polenlra a vobis sollicilalinne venrnnsi et «leccpiibilis liosiis,
absuliili, Kternae viUB possilis esse parlicipes. per aquam ei Spiritum sanrluin renali, ei cui crcdi-
i Qsanta autem reailindinis culpa teneamur oh- derilis, in splendore glnria sempiternx roiiabuare,
ejus b npituianie miniOcentia. valeatis
stricii ln ipn iilnlaiii.niiiii perniciosissimam suprr»ti*

• liilinundi mbdi. Al., iliiitiiinl njnliii, tubdi ; al., t> Opituiaule mimificeiilia, e.lr. ,M., opilaMlN>»< rt
diliititntli grittia,iiibtleiuliqne ; nl.. dtliHundir mlnidio nniiiifitnilin ; al., opitiilantc initni/n rnlia; ll., ep.lu-
al., ililniniidir tubtidii; !., dtlalandw tubndiit. latiOiie mmii/iirnlia-.
 u -

SS BHIC VENERADIUS PI-ESBYTERi OPLR-M PARS

j

IV. - HISTCRICA. 'W

t l'r£ier*a beacJiaior.eiu | roteeiorU vestri twtti A Chrisuauoruni

._._
wew
eopulelur ul per__* iute-
*__._-_ f._. .!_.____ _,« i l__«A»_ ___riuKs
iC iVklu
;

Jireiunu-
• •
i_c__i- socieulis foedere ju:a LeBeas in tSM- _ i . _ I

Pelri _;•. >_;olorun. principis vob _ ;

id e_l,
-
auro ___ ei k leaa soriii. Scriptum nauKjue esi ErMri ___ i» rornt
(_____ cum or__ .ura ia ' :

inr q-od petims,

i—i una :
Hm benigniiau. ani- mui (G.n. ii, -!)• Quo.no.lo ergo [*!., om. erfoj ui-

de- las \obii conjunclionis i. e-_>e dici potfrit, si a ,e-

nso glora tesira st__ripiat, quo a uotns oo»> itur
s.rc fiJei splendore int rpo. ti_ <l_i:si «hilis error s
SllU-lWi- t

CAPUT XI. teuebris iHe iemaitse.it _kM>

< Lnde orat.oni roniinua. [-__ » ""•linua] insi-
cOAJujm hvm, prr tpimlmm. mnSh hUbs -._-
l'l
steos, a louganiruiuie cj_iesiis cleineniia- ill-miiia-
Um mjm r.rur- nwtiwril.
qne AeJill-ergam lionis ipsins beinfiria iropeirare non desioas : ui Yi-
[tcit».; Ad c<._..- .1 ••>. il'"us

[Al. *-___off] ••••leras _i-__ poniifei «Uiket quos copulatiu caruaii- affectus crum quo-
b_j_S_BlK_- ,

daro__odo corpus xlnbuisse monslrnlur, huS quoqae

.

BMUta
ttoilas fidei etiam post bnjus viu. n_nsi;u__ u, per-
El r.i
? .'_r lipilHto I S-iW i « "p* '->•« _»W«'*
jw-.a. _r»u Hotu>£ , __-____ _______«§ r_s-»»_: prtua _ocieuie conservet. lusisu. erg<\ gloriosa tlu,
_U-'_ii»- r_ j et suroims conaiibug duritiani cc.rdis ipsius _elig'-a_a
Ae«_. Jv.-gre regiuae, Bo-
« DB-Tlinr glorio-3 G!:a-
g ^. uofum p ra._epi.irom insinoatione mollire sbiu-
cifaciss epbcop-S se. vns serT..ru__ _» i.
u>opere deroaiura : iiiiund.ns S' nsibus ejas, r^uat
< ..edemptom oosiri benigniU- bum _m> geoetl
lua. lit pr*cUrua qood cre.tendo susc- pis'i niyste-
dia
quo«i preiicsi sanjuiiiis sui effi_sij«e a rianfil liuai, quaiilumTe sil ndnuralule quod renau prre-
bo'iea cnptiviuiis enpcit, r_u!ijr pro.ideniij- \M-, niura consequi uvcruisii. Frigidiiaiern cordis ips;u»
niulir. pp.tider.i;.-] i|uilHis sai.snMB.- propinaiit re- Mueli Spintns adnunciaticuc succeu.ic ; quatenus
quaici.U- s'i nominis agniiiooe.ro diverso di*tM
n.v-di_ ; amoio torpore peniirio^i^simi cu!iu=, lldei

mPiJo gci!ii__> kilMIMI ir _ Crcatorern suiim sa-ccp'0 C»lorejus inleiligenu.iin li..r:::n n ihorUlionum \Al.,

Qn >. li-iuB liiici _giio..ereiit sati-uicMto. (Juod eqni- eiborUlionum] fr. qnenlaliaiie succend^t, i.l ;>r .fe-

dem iu W-tra. g!»ria_ sc:sibus c:t!e>li

conlalum mu- CU3 sacra. Scriplura; teslimoniii.n pe- le «iplewm
nere mysiii » nfemtnlioma KStra purgnoo [Al., re- indubiianicr penlareat [.!/.. prx. lareai] : Sal.ai.iiur

-e..eialio>re.l-3' ;urgilionisJpaiC!;-rr innoit

Uagoo Ad
*ir UftdfU: p.r m_.i.rfrH (Uefeai ^f *or. vu, 14).
dominx-. beneQco ir.eos imsir- gau-
e-jo l.rgiiaiis hoc enim mi.ericnrilLani doinin cat pietatis ciosc-
(M_U«il, qco«l -ciniilbm ortliod..i-S relgi-nis
«ilo cula es ut fructum lidei credito-umque tibi b_»<_fi-
in ?ei-rnl.jn..tus est ' confcs-ione siic/ ei.dere. Es Rfdempior: tuo mi-iipliccm rrtignares.
Ciorum
qoa re nt-n solum gioriosi conjogis vesUi, inm loiius C (juoJ equiuem sufTrigautc pt_.sidio hcnifiiiutis
subwsit* rcbis icielligi-nuam in «uiore »ui v a le»s, assiduis non desisiin;-.;
f :.iis ipsius, ut eipierc
.. ..' inriaiiiinarrt. precibus pn^tul tc.
naft-iae re.erenlilius bis, qui »<i nos
« I>idk:in.os « llis ergo pr.riiiisS-1 , pateTME vobis dileet_B__s
g.Oit. -i li!
;
i nostri AjduUaldi regis lao-labileni ro«- etliil'Ciii<-s oflicia, boitaiBitr, m ros .e;ie r U p.nitrs.
> mioncm ouixianics ; -rrcnoruni, quoJ eii_m >e- occasionr, bi qnj- r>cr vo. _i:porna poie»ua
ris d'_
u-ccplo rairalii sacra-
stra gi na Cbn-uaii* Edei i
;
mirabiliier in eeaversatiooe [AL, conversiope] cun-
meuto n is et
r
Jco pU« uis [.'.'., p'.ac 'd.sj juKiler opc- digo_:_s
jugis vestri, SBiBBi-Saiqtie v. '.is Kcntis,
rilius fiHliC-l. ab id_'.oiun_ etiam culiu, >en dno- fneiil opet.ri pn.sprris q.iapto i»s •.•.irciis rcleTetis
ruai»"g>iri'jr'-mquciii!ecibrissedilig-nteribsi;ii_at,
[_U_, retdctis] qw fcoug soiliciiuuc n.sir», qu__ de
»l iu in au.ore Redemptofis .ui in.ntutil:<U [41., vestri teMnnUK|-- Obiwojb aiiimr salnte opubilin
immuuiinl desotone persisteus .nvigilci, «it »d «I !»-
ilesiJeraiiter euperiai, fob« n.ir.. :..ntib-s relesemr
Ui.lam Ch-islianam hdeio intf _s .lii'iler non «le-i-
reveictur,, ilius_rBiioneatq_a diviB-_ prsfitia-
[__!_,

stat opc raiu coimnod_rc cumn,«-e de gloriosii

con- agnnscenles, bi-
:
iio.iis in v.jis jiui- .i.i .H'Ui.:iitius

juge vcsura palerna cariUs scllicile | .r.iiii^i-set,

lari ronfessione !_',;itori omnium bonorom l»eo cl
cngooviinus) qmw!
"
iO||im>t m»s LU., om. e-lcii'!»
l>€3i.> 1'etro a^yciiolu.-um princi^M uberes mcriio
ai.nr ii .a.ii» idil>s sertiens, ad sus-ipien-aro \ocent gratias e-scltainus.
pr^,' cainrum .um d -luicril obeJiciitiam exbibere. i Pr.rt-tca bentdif.tiincrn ,>roi .ctoris Tcstri beati

iji _ ev rc noo m.iiica noLi? _maritin!o congc-ta rilli ipwlllliiliin» piinrlpJT v.>b s !irc_im is , i<l cst
• tt. :.ii oo qaotl pars 'orpori* \estri ab agniiione spoculuui .ifeLBlt—, fi pecli_«-0 ehoreiim [_U..

siiunc et ii. ii»_ l«a Trimtaiis recaa__Ml evirane... ci.urneuru] iB___r_t___ : qn^l petnecs. ut <:o beni-

UtK-f paiern s . f; c; s
:
ve.irs g'or'ose Cbristii-nUd gniu>is animo gjori i
••<>
si r - EBf i .. ia! qno a -lobii

O-Uam rowBtOnUionCTi n_c [.'..'., noo] 'lismlimiis • I

.' ur dc_i'.n_'!iu.. j

tcnr.-r. :; I •! . [Al , c .'.-._", ; aJhort-iiles, i;i aieuus

di»iu_' i.i-j ;r_iit>i:is laimla subsiuiis itnf •>rii:ue et (, t .l.u-iui pfl Hlt-Hfff .»•• t<7-| _.-« -X»/l . ,._ .-_..!,

opporlm.f agcni:!!!! i r. iiffeias ut ei ip_e S»lva'o- _.' :. c fvu. '••.•> prcvocoftc-.

Douiini Jesu C :
iristi ccper.m poiculi [bcss>i.] Ilaec quitlera :..< ni..r. i"'-
,
papa U..iii:j-
r^ i.osiri . i

• turo *nn. Al.. avro unam el bnwFM anrtrriai.-m p» im, ab Ancuja albtnra.
>'
(ion >.»io>'e iiis. Mori =oin. •
reiiqni, CCKKtmVK,
h Una Aiciri-na. Saccr.loli C^pa t^-cl, rait U esi
tOI SECT. III. — IHSTORIA ECCLESIASTICA. m
ctus de satute regis Aeduini ac gentis ipsius, liieris A giuti<nuni aestibus aflici, quid agerel, qnove pedcm
agr.bal. Sc.l et oracutum cxleste qttod illi quondain verteret nescius.

etulanii apud Redualduin regeio Anglorum pieias Cumque diu ucilis memis angnribus et eaecc car»

divina revelare diguau esi, non luiuiinum ad a;isci- perelur igni, vidil subito inlcrnpesl.T nociis silenlk»

pienda vel intelligeuda doclriiue 'nonita saltnsns adpropiiiquanlein silii bominccn vtilttis Habitusqtie

scnsum juril.illius. Cum ergo videret Paulinus difii- incogniii : quem videns, ul ignotum et inopinainra,

culier posse subliinilaiem anmi regalis, ad faumili- non paruiu expavit. Al ilie accedeu» saluUvit eum,

tatem viz saluuris, et suseipieudum toysleriuiu. vi- et inlerrogavii, quare illa hors, cxteris qniescenti-

viftcjs crucis iuclinari, ac pro salute illius, simul ei btit et allo snpore pressis, snlus ipse mccslus in la-

geniis cui praeeral, et verbo esltortaiixnis apud bo- pide pervigii sederei. At itte vi i&sim tcittciubattir

uiioes, ki apud tlirinum pieutem reruo deprecatio- qiii.l ad cuin pertineret, atmn ipse inius an fom
uis agerei ; Undem, ut rerisimile videtur, didicit noctein iransigcreL Qui respondcas ait : < Me me
in spiritu, ut juod vel quaie esaet oraculum regi avuunes tuas romstitia: et iiwnniormn, el forinsecs

quondam eaditua ostensum. Nec exinde distulit et soliuriat sessionis caosaro aescire : sc; > enim
quin contiouo regeu» ammoneret expiere votum. certiMiue qni es, et quare mre es, et r aaj vetiiura (

quod io oraculo sibt exhibito se facturum promi^e- B tiiii io proxiiuo uula fonnidas. Scd dicito nitii quid

rat, si tenip.ii is illius crumoii exemplus, ad regni merci» [Al., mcrcedis] d^re velis ei , si qui sit ,

tastigia perveuiret.
qui bis le moeroribus absolvat, et Rcdualdo sua-
dcai, ut nec ipse tibi nliquid mali faciat, nec luis w
Erat aulem oraculum hujusmodi : Cum * perse-
bosltbus perinieudiiin Qui cum
tradaL. > se omni»
«nente illnm Aedilfrido, qui ante euro regnavit, per qua» possel, huic prc merccde
taii beiieticii daturuui
diver>a oecullus ioca vel regna, molio aiiiionnii
es>e responderet, adjer.it ille : < Qnid si etiam re-
tempnre profugus vagarctur Undeui venil ad [Al.
,
gem te luturum ex»tinciis bosiiUu- iu veriute pro-
add. regem] Redualttum, obsecraus ut viUm suam a
miiut, iu ui n«n sotum omnes luos progei.i.^res,
tanli perseeuluris iusidi:s lulando servaret : qui li-
sed el oiu ies qui atile ti; rcges iu geute Anglon.iu
|.ni'.T eum excipiens, promisil se qiHt petebaiur
Itierant, potesuic irauscendas? > At Aeduin enn-
[M., petebai], esse facturum. At postquam Aedil siaiiin.r iiiterrogiudo taclus, miu dubitavit pro-nit-
frid in bac eum provincia apparuisse, et apud regem
lcre, quiu ei qui tai:ia sibi beneficia donaret, digu.s
illius familiariler cuin sociis lialiiiare cogoovit, mi-.il
ipse grsiuium actiombi" re^ponderet. Tum ilic ior-
nuncior, qul Redualdo pecuniam mulum pro nere
110 : t Si aulem, iuquit, is qu: nbi lanU Uliaque 4<>na
ejus offerrent : neque aliquid profecit. Misil tecundo, C veraciier adveutura prxdixerii, etiam cousitium LiU
misil lerlio, et copiosiora \Al. add. auri ei] argeuli i.^,
tux &aiuu,- ac riiai mcfius aSque utiliw H .-jm
ilona olferens, el belliini insuper illi si conieninerc- pareutibus aul cugnatL unquats audivit,
de tuis
lur, indicens. Qui vel mlnil fraclus, vel eorraptns nnm obtemperare, et mooita
ostendere sntnerit, ei
muneriliuj, cessii rteprecauii, ut sive occidere se
ejus salutaria suseipeie couseiitis? > Kec diMc4tt
Aeduinum, seu legatariis rradere promkiU Quod ,-.«;.] uiii quiu cuiiluiuo pollicerelur iu omnilius se . e-
v.bi liilissimus qnidam ainicus illius anirnadverlit,
cuiurum Jocirii. ..m illius, qui »e lut ac unti- caia»
jtitravii eubicotum quo dormire aispoiiebal; erat lutuiibus eieptum, ad regui apn.in provuli. r..u
emm prima liora nociis, et evocaturn foras ,
quid Quo aucepto responso, coulestim i> qui loquebatur
erga cum igere rex promisissei, edocuit et insuper cuin eo, impoiuit detteram suaui capiti ejus, di
adjecit : Si ergo vis, hac ipsa liora educam te de lue oj.s . « Cuiu Im>c ergo libi signuui t,Ai om. signum)
provincia, ei ea m loca inlroducam, ubi iiiiui|uam le
adveuerit, oiemento biijus iemporis, ac loquelf no-
vel H.-itiniJns vel Aedilfridus invenire valeant. adimplcre ne dilTe-
sti *, el ea qua* iiuiic prouiillis
Ou' ait : « T.raiias quidem ago Lenevolentix tme ; ras. » El bis dnlis, ul ferunt, repeme dispa.-ui», ul

non Umet! hoc faccre possnm qood sug^eris, ut pa-

i.iteiiigcret i.uu bomiiieiii esse qui sibi apparnisset,
ctum qaod cam lanto reg<. inii, ipse primus irritum D gj S pi,,| UIU
Eaciam, cum ille miht nil maii fecerit, uil aiihuc ini-
El cuui regius juvenis solus adliuc ibidem sede-
micitiaram inluieril, Quin poiius, ti inoriturtis smn, ret, gaviius quidem de collau bibi [.4i., pia et be-
il!e me magis qtiam iguobilior quis«|uam mc morti
iiigna] coiisolalione, sed n.uliumsullicilus »c meiiia
uadat. Quo eaim nane fugi^m, «jui per omnes Itrit-
scduta cogiuns quis essel ille, vel unde venirel [Al^
ur.in- provincias, lol annorum teiiiporuinquu curri- veuissei] qui l>a:c »Uii loquureic.r, vcnit ad prat-

cutii vagabnruhu , hostinm viiabam iusidiasl >

l.iius ainicui Hlitti, teloque «ul.u saliitani um :

Alieuiile iiiiinr amico remansit Aeduin sultrv foris,

i Surge, iuijuii, intra, cl sopiiis ac teliciis curarua
residensque m.c-ti^ aute palatimn, multis co'pit en- anaietatibui, qvied uiembra simul n animum ..«ni-

•PerteqnenU illum Ai-riilfndo. Fuil Aftluin lilius Imi.c Aellam Aedoini pairem fuisse regetn ad cujna
e' Aelhe Deironun regis
b»*res morn-uie palre : •hiwcii Creguriui alludil in capue prnuo. Nam ab*
Trimuln* rclicius, ali Aeiiillr.do llorinc oruiu rrge surde Uniex A. T. V.., pag. 14, lr iJiikih.iu tllam
qui \(c.iiR lili.un A.JI.c duxil iixnrem, lum reguo ad Aellaiu regeui Uccid. Satoo,, palraM
luri|tict
imiii palria etclusus, clapnd Itcdiialdum pmenlissi- ClSi*-
i.iiiin Urient. Sa>. rcgem piulugu.i. Nnuiuui bic e->to
105 «ED/K VENERADIUS PRESnYTERl OPERLM PARS IV. — IIISTORICA. 1(11
:;

pooe, qnia nuiiaitim [Al., immiiiaititi.] est ror re- A Cui primus pontilicHm iroiits Cnifi [,!(_, Cocli ; al.

gis, nec lil>i aliquid mali facere, scd lidein potius Cyli] contiuuo respondil : « T11, vide, re\, qoalc sit

(inHiriiam servare diS|«onil : poslquam enim C"gi- boc quod nnbis modo praedicalur : egn auicni [_U.
uiionem -uim, ile om lilii ame dixi, reginae in se- om. aireinj libi verissime qnod ccrlnm didici, pro-
ereto revelaiit, revoravii cum illa ali inlentione, Iheor, quia nihil oniuitio virlulis babei, inliil ttiili-

aninioneus quia nnlla ratinne cnnvenial lanto regi Uli- rel gio illa [.!/., habet religin] qoam burnsque
amiiiini suum «ptimum in necessilate positum atiro lenmmus : iiullus e»iim liiorum sludiosins qnam
vendcre, iiiiinn hdcni suam, i|n* oninilnis nnia- ego culiora; denruin nosirornm se snbdtdil ; et nibilo-

meniis preiiosW esi, anmrc perunix pcnleri-, i mniii» iDiilii aunt qui ampliura a te beneficia quam
Qmd plura? Fecil rex ut dicniin esi : nec solum cg»s el majores arcipimil .ligniiiie«, magi sque pro-
evulem nunriis bosiilibos (.4/., hostibus] non Ira- .(leranlur in omn-.bos quc agenda vel -hlqnirenila
didil . sed ciiam eum ut in regniim perveniret, disponunl. Si aulent dii ali |iiid va'erent, me pnuus
adjuvit, Natn moi redeuntilins dnmum nunciis, juvare vellenl, qui illis iinpeitshis servire coravi.
eiercituin .••! debellandnm Aedil.ridum co^lcgil co- Uiiile re-lai, nl si ea qua» nunc nobis nnva pnrdi-
pio-iiin, cuiiiqne silii nccurrenteni cum eierciln mul- canltir, meliora esse ct foriiora. habiia examiua-

iitin impari, n»n cnim dederai illi spalium qno to- H tioue, perspexeris, absque ullo cunctaminc suscipere
iuni -.iimii congregarel atque adtinaret exerciium, illa fe-liiieuius.

fxcidit iu litnlni- grnlis Merciorinn ad • onentalem Cnjns suasioni verbisqtie priideniilms alius «pii-
plagain aun.is qiii vocalur Idlae in quo ccrlaiuine :
niaiiim regis Iribueos asscnsum, conlinuo subdidil
elliliu- Redmldi, vocabuh) Riegpnheri, occisus est :
• Talis, inquieus, mihi videlur, rex, vita Itnmiuuul
o«c sic Aeluinos jnxta «raculuni qtmd aceepcr.11, piaisen» in terns, ad comparalioHem ej :u quod no-
11011 taiinim rvgis sibi iufesti insidias vilavit, vc- bis incertniii est lemporis, qoaie cum le residi-me
rum (Mi.ihi cidem peremptu in regni glori.im mic- ad ooeoam cnm ducibus ac mini-tris luis tempore
ressii. briimali, accensu qtiidem focu in medio ct valido

i.nra erg 1 prrdicante vcrbum Dei Panliito Rei elfcc ccenarulo, fureolibus aiiiein foiis Der ooinia
rredere dtfferrel, ct per aliqund lempus, ul dimnins, liiibinibus bieni ilium pluviaruin vel uivium, adve-
lioris compcicntilms solitarius sederct, quid agen- ineusque unus (lasseriiui domum citi.sme pervola-
tlum sihi essel [Al. aii. et], qiix religio se.itrenda vcrii \Al., pervolavii). qui cnm per uuum iislium
seitnlus seaimipse scrtrtari consncssei, ingrediens ingrcdiens. mox pcr aliud emerii. Ipt_n quidcm tetn-
.hI rum quadam die vir Dei, impo-uit deileram ca- pnrc qno intus e»i, bienits lempeslate uon Uiigiiw,
lj
prti ejus, ei an hoc signum aguosceret re |uisivit. sed laiiien parrissimo [Al., mintmo] spatin sereni-
Qni ciim iremens ad pedes ejus procidere vcllet, taii» ad uiumenlum eicurso, mm de liieme in bie-
levavit cirm. el qnasi f.nniliari voce affalus : c Ecce, ineni regrediens, tuis oculis vua elabiiur. Iia b;cc
inqiiii, boslinm manns quos limuisti, Duminn Uo- liomiiium ad modicuin apparet; quid aulem sequa-
nanie, evasisti ; ecre, rcgnum quod desiderasii, ip-o tur, quidve prsrcesserit, prorsus ignoraiuus. Uude
largiente perrepisti. Mcmemo ut lertium quod pro- si bx-c nova ductiina ccrtius aliquid ailulii [Al.,
misisii, ficere ne diffcras, suscipiendo fidem ejus, atluleni], meriio esse seijuenda videtur. 1 His si-
et prs'ce|ila serva.idu, qui le ei a lemporalibiis ad- milia et r_etcri majnres n.ui ar regis consil.arii di-
versis eripicns, icmporalis regni lioiinrc subliiuavit; viiiitus adinon 11 pruseqiiebaitlur.
cl si d. in.cps v.. Iimi.it pjns ,
qtiam per ine iilii Adjecil auiein Coili, quia vellel ipsum Paulinuin
pnrdica', iihscciindarc votueris, eiiam a perpeiuis diligciiiius audire de Deo i|uem pra_dicabat, ve bum
in.i iTi.-Di lurmentis le libcrans, •.Clenii secain regni facieiiiem. yinnl ciiiii jiibniie icgelacerel, cxclama.
111 Kclis laciei esscpanicipem. . vil.auililis ejus sermonibos, iliicns . . Jam oinn 111:1 1-

CAPUT XIII. lcxeram niinl c>se qood colebamos : qttia videlieel

„ quanlo stuiliosius in co cullu vciilatem qu.rrebaiii,
Qi<«/e con.iVium M_c.n cnm l'rimnti!>us ..iiu ie, per-
cipitiuta fnic Ghrixti habuerit; et ul /'on.i/ra eius _ar.to iiiinus iii.i nii baui. ISiiiic auiein aperle proli-
luannas prvfmuirciil. teor, qina in liac praedicatione veritas clarel illa,

Qmoris audiiis , re» soscipere qnidem sc fnlem qii-c nobis viia-, saluijs el beatiludinis _eiern_c dona
quain doceb.it, el vellc el debere respoudebat. Ve- valel iribuere. linde suggero, rci, ut lempla ei al-
nim adliuc cum amiri- principilms [__(., priiiripaiihus; taria qnae sine Iruclu ulililalis sacravimus, ocius
o/., priiiripalilius], cl consiliariis snis se-c de Imc anailirin et igni Cunlradamiis [A/.,
ili iradamus]. >

cdllatitrum cssc dicehat, 111 si ei illi eadcm cum Qiud plura? pr-tlmit palam aitseasnm erangeiicanti
illo semirc vellei.t , omnes pariter in fnnie vttre [.!/., evangel zandi] beam Pauliuo rex, el a_i_-eiiun-
Christo coii-crrareniiir. Et ..rmtipnle Paitlino, frcit ciau idnl uria, lidcm se Cbristi snscipere confessns
ut dixerat, llahilo cnim cuni sapientilius coosil n, esi. Ciiiii(|ue a praefalo pou ilice s._crorum snorum
seiscilabalur singillaiim ab omnibus , qualis sibi qua-rcrei, quis ara6 et fana idulocum cum septisqui-
d-icirina haec eaienus inaudiia, et novus divinilaiis bus eraul circuindaia, priitius profanare debcret
qtii pr_eilic.ib.ilur ciilius videreiur. ille respoudit : « Egt». Quis eiriiu ea quac per slulii-
" Ai Orienlalem ptunam. Prope lieion.
 ;-

1(1- SECT. III. — IIiSTUKI \ ECCLESlASTICA. Iiiti

tiam colui, nunc aj exemplum omnium aptius quain \ priusqtiam alliludo parieiis csscl COnsummala, rex
ipse pcr sapicntiam mibi a Deo vero Jonatain de- ipse iuipii nece occisus opus hleni succc.ori siin

siruam ? > Slaiiinquc a I j

.
<: i : i supersiilione vanit.ilis, Usu.ildo * perliciendum reliquit. Paulinus anlem ei
>

rngnvil silii regcm arnia Jare el eqiium emissarium, eo tempore sex annis continuis, id est, ad fineui
quein ascenilens, aJ iJola destrueuda veniivt [Al., usque imperii regis illius, verbum Dci, adnueule ai

venil]. Non eniin licucral pontiticeni sacrorum vel favente ipso, in ea provincia prxdic.ibai : rredcham-
arma f. rre, vel prxter [.4/., prxlerquam] iu equaequi- que el baplizabantur quoiquot eraut prxordinaii a I

tare. Acrinclu^ erg ogladioaccepil lanceam iu inanu.et viiam xlemam : iu qu<bus eranl 0.-.fnd el Eadfnd
asceudens emicsarium regis, pergeb.it ail idola. yuod fil.i regis Aeduini, qui ambo ei exuli nali sunt de
aspiciens vulgus , xstimabat eiun insanire. Nec Qiioenburga lilia Cearli regis Mercioruin.
disliilil ille , niox ut propiabal [At. , appmpialiat Kaplizati Mini tempore sequenie ct alii liberi ejus
a/. , appropiuqitahai] ail lanuin, profanare illud, iu- de Aedilberga regina progeniti, Aedilhun, el Aedil-
jecla tii eo laurea quam lenebal : multumque gavi- lliryd llha \At., liliae], el alter lilius Vusclrea quoium
kus de agniiione veri Dei cultus, jussit sociis de- primi albati adbtic rapti sunl de bac vila, et Ebur.ci
struerc ac succeudere cum omnibus seplis fjnuni iu ecclesia sepulti. Baptizatus esl el Yfli lilius Os-
stiis. Ustendiiur autem locus ille quondam idoloiuin " fridi, sed et alii nobiles ac regii [AL, el egregii] viri
nou longe ab Eburaco ad urientein, ullra amnem iiiiii pauci. Tantus autem ferlur tuuc fuissc fervur
Dnrwentionem , et vocatur bodie • Godmunddm- liilei ac desiderium lavacri salutaris gente N .
r I jii-

yaham, ubi poulifex ipte inspirante Deo vero pol- bymbrorura, ut quouam tempore Paulmus veniens
luit ac deslruiit eas quas ipse sacraveral aras. cum rege el regina in villam regiam [Al. om. rcgiam]

CAPIT XIV. qux vocatur ' Adgefriu [.!/., Adgebrin], triginta sex
Lt idein Aeduini cum tua gente fidelis sit faciut; el ubi diebus ibidem cum eis catccbizandi et baplizandi
fauiinui bapinaeeril. oflicio deditus moraretur : quibus diebus cunctis a
Igitur accepil rex Aeduiui cum cuuctis genlis suae mane usque ad vesperam nil aliud agerel qiiam con-
ui.bilibus, ac plebe perplurima lidem ei lavacrum lliientcin eo de cunctis viculis ac locis plebem Clni-
saucUe regeneratioiiis, anno regui sui uudecimo, qui sli verbo salulis inslruere, alque instructam in fluvin
,l

cst auous dominicx Incarnationis sexcenlesiinus vi- Cleni, qui proximus erat, lavacro remitsionii ah-
icsimus seplimus, ab ailveotu vero Anglorutu in luere. Il.rc villa lempore sequenlium regum d>serla,
Uiiitauiam annus circiter ceiuesiinus oclogesiinus. et ali.i pro illa est facta in loco qui vocatur • Mael-
Ilaptizalus esl autem Eburaci dic sauclo Pascha', min ].!/., Melmun al., Malmiii ; ; al., Melmin]. Ilxc
yj quidem in provincia Uerniciornm
prnlie iiliiuiu A| rilium, in ecclesia sancti Pelri apu- ; scd cl in proviu-
stoli, quani ibidem ipse dc liguo cum calechizarelur cia Deiruruui, ubi sxpius maneie cum rcge solebat,
alque ad percipiendum baplisma imbueretur, cilalo lu|itiz,ib.ii iu fliivio i Sualua [Al., Sualica ; a/., Sua-
opere construiit. In qua etiam civitate ipse dociori la] ,
qui b vicuin Caiaraclun prxlerfluit. Nunduiii
atque antistili suo Paulino scdeui epineopaius dona- eiiim oraloria v. I baptisteria in ipso eiordio nascen-

vit. Mox aulem ul baplisma coiisecutus eat, curavil, iis ibi Ecclesix poterani xddicari. Atiamen iu

doccnte eoilcin Paulino, m.ijorem ipso in loco el ' Campodouo, ubi lunc ctpin vill regia erat, fecil

aiigusliorem de lapidc fabricare basilcam, iu cujus basilicam, quain poslinodum pag.ini a quibu. AeJuini

incdio ipsiiiu qond prms frce>at, oraloiium iuclude- rex uccisus, cum loli eadeiu villa succenderuul :

rclur. I'r.i paralis ergo tuudanienlis in gyro pnons pro qua rege» postenores fecere sibi villam iu re-

oraiorii per quadrum cospit asdilicare basiikaiu. Sed gione qua: vutJiur ' Loidis. Lvasil autem igueill jI-

* CoiimiinddingaJiam. llodie etiam nomen retinet e*.se cmn Paulinn. Nani s1

confuiidenlis Aujtusiinum
('oiimiiiidiia.ii, ij est, Ueirum Septum. Lncus cele- Aii^nsiii.ii- Sualua, non verisi
b.iptizavetit in II.

bris nou snlum etiam Komanis, imo

Saxiwiicis, scd ii ,i fuisse iu Suaiii.i ad Cataractam, se.l iu Sualua ad
Juiia silum e»l Delitoviuum,
llrilia.iiri» idolnlalriis. uslia Medvvagx. Sed Iribuunl Augusiino fcriplnres
iier bureale r.onsibo niu tum diverso, hioc aJ
••'<•
quoil Canibdetuis dediuit a Kiiitauico Delgwe, qm.d I)
apml illiiin deorum staluas denotat, budie Wigion, d vaudns ejus labores. auctorilatem ei miracula illiuc ;

esl, Idolomm oppidmn. ad alligeiiduui illi miinaclioruui IS.iiigorensiuiii exi-

' Perfictendum. Perfeclum »b O-ualdo rege, 6uc- dem pari ulnnque, ul ndelur, vent.tlis Spccie.
;

renMiin cst an. 1069. Itestiiulum a Tlioiua arcliiep., I « Vici/m (.'iiiiir«ri»m. Edd., eic. A. t et C. I, ii-

conflagravil an. 1157. Tandem lempore Edwardi I cum juxla Laturarlum. Ms. C. I Laiaruclum bahet.
' Cawpo(<Miii). Nontinis simililudo situin hujus loci
rcgiS, suti Joaune ibes mrario, el Roinano, Meltouo,
et Thorenbeio archiepiscopis, ad hodieriiam ampiiiu- vtdeior allij;ere ad Cambodunum, qrtod ancions in-
dmeiii erectum est. Siu. Du>. Stdhs. lerpreianiur Almonbury, corruple alt Albaiibury, quia
Aiigefrin. Ilodte, Yeceriu m Gtendaie.
'
lijec basilica a Pauliuo Consccraia m nieiiioriain S.
J
Lieni. Uowenl. Alh.im dedicaia fuit. Non iudignuin uunen notaiu esi,
• Uaelmin. Millfield. qiiod P.irapbrasii Saxonica vertit Canipndmio, D»«i-
' bapiisino Paulni parilcm tradlilc-
Suulita. Ilim felilu, miJe (iale.us Inlerl, luisse forte Tunfi Ll. q iwl
qoid.in jacet JUXI» Kippon, propiuj QuVIO Suali.j-,
riiiu Ue Aiiguslmo scriplores ejus miriculorum. Ei
cene ',!. uiaguum lidelimn numerum usque ad ite
.1 ulu Paulinus bipuzarit.
Ueijiuue /,.»iiJi«. Nnii ipso oppiJn, «ed in vi la
«••iii iui.ii.i baptizaverii Augusiiuus, auctoriiaiem ' ill

habemus liregurii papx in episiola supradicii ad de Osiiniihorp qux juiu jacet, ci regem condiiorem
r.ulogiuin Alei.iiiilriiiiiiu
; miod aulcm Id feceiil in m uuiii ne osiendit. ViJe m, 84.
ii Su.iIim juiia vicum CataracUtiii videtur erratuiu 1
1

PaTIIOL. XCV.
 ,

«07 BED/E VF..NEIUC1LIS PRESBYTEM OPERUM PARS IV. - IHSTOrtlCA. 308

lare, qaia lapideum erat : e? seivatur ailliuc in mo- A episcopus, qui de Biirgundiorunt [At., Burgundionum]
Msioric rgvercmissinii abhatis ct presbyteri Tliry- p-inibus, ubi orius etorJin:itus est , cum venisset aii

< uulG [*'., Tridull:], qaod esl in silva ° Elineie. Honoriuin archiepiscopum, eique iuJicasset desiJc-
C.WIT XV. riuin suuin, niisitcum aj praedicandum verbum viu*

provineia Vrienlatiuvt Auylorum fidem Chriili prxlata: nationi Anglortiin. Nec vola ipsius in cas-
i l

tusrcpcril. sum ccciJcrc ;

quin potius frurium iu ea multipliceni
[dcj ivii,] i"
Tauluni auteni devolionis AeJuini erga cred. ntium pnpulorum pius agri spiritalis cultor in-
rulicm ventaiis habull, ul tliam regi Orientaliuin venit. Siquidem Inlam illam provinciam juxta sui
Aii^i ru:u « Earpualdo \A:., CarpualJo; al., Erpual- nnminis sacrainenluni, a longa iniquitate alque infe-
do; al., Enrpualdo] lilio Bedualdi pcrsnaderet, re- licilate libcratam, aJ fidem el opera justili.e, ac pcr-

iiclis idolorum supers.iiiionibtis, fiuem el sacramenta pclure felicilatis dona pcrduxii, accepiiquu sedem
Cbristi cuin sua pruvinria susciperc. Et quidem pa- episcopaws in civitatc A Domnoe [Al., Duinnoe; al. t

irr ejtis ReJuald jaiudndiim in Canlia sacramenlis Dummoc] : et cum decem ac septem [Al., septem-
Cbristiaiise fidei imbuuis cst, sed irustra : uain re- decim] annos eidem provinciae pomificali rcgiiuiiie
rliens Jomum, ab niorc sua et quibusdam perversis pr.cesscl [.'-L, prxfuisset], ibidcm in pace viiam lini-
il cloribus scducius esl, atque a sinceriUte flJci Jc- B vit.
pravaw. pejora prioribus ila ul
habiiit posteriora ;
CAPUT XVI.
in iuorcm aniiquonun SamariUtnorum cl Christo Vt Paulinui in provincia Lindiui pra?dkaveril ; cl

j.enire viderelur, et diis quibus antea seiviebat, at- de qualilate reqni Aeduini.
qne in eoJem fano el altare Iiaberet ad s.tcrificitun [dcxiVW. ] Prxdicabal autem Paulinus vcrbutii

Cbristi, ct arulam ad victimas dKmoniorum. Ouod cliaiii prnvincirc LinJissi, qux csl pruna aJ nieri-
«idclicel fanum rex cjiisdcm piovincia» Aldutilf [Al., dianain Uumbrx fltrminis ripam ,
pcrlhigens usquo

Milnrll]. <jn! nostra atatcfui», usque ad smmi tem- ad mare, prsrfsctumqits Lindocolinre civilatis, cni

pus perdurassc, et se in pucri;ia vidKse leslabalur. nomeu erai Blaecca, primum cum domo sua con-
Er-it autcm pr.tf.itus rcx ReJu.ild nalu nobilis vcrlit ad Domintim. !n qua videlicei civilate el ec-
qoamlibct actu ignobilis, filim Tytiii, cujus paicr clcsiain opcris cgrcgi de lapidc fecit : cujtis lecto

fuit Vuffa, a quo regcs Drienlalium Anglorum Yuf- vel longa incuria, vel hostili tnanu itcjecto, parielcs

fingas appellam. Vcrum Eorpiiald non multo post- haciemis stare videiilur, ct omnibus aunis aln|iia

quani fidem accepit lcropore, occisus csl a viro gen- sanitatnm miracola in coJem loco solcm aJ utillta-

tili, nomine Rirbercio [.!.'., Riehberlo]; ci exindc lein corum qni fiJelacr qusrunt osienJi. In qua
tribus annis provincia in errore vcrsaia oi, donec C ' ccclcsia P.iulinus, tra.iseiinte aj Christtim Justo,
acccpit rcgmin; frater ejiisdein EorjnialJi Sigbcrcl Honorium prtf'eo consccravit cpisropum, ut in se-

[icmi], vir per cmnia Cbrisiianissimus alquc do- quenlibussuo lnco dicemos.
ctissiinus, qin vivente adhuc fratrc cura exsularel in De liujus PJe provinciae narravit mibl prcsbylcr
Gallia, lidri sacramcntis imbmusesi, qtiorum partici- ti abLas quidam vir vcracissimus de monasterio
pcm.mox ubi regiiarccffipit.toiafn M:am provinciam « Peartiiieu [Ai., Partanei ; al. , Pcariani;;; al ,

facere curavii. Cujus stiidiis gloricMssime favli Felix Peoriancii ]

, vocabulo Deda, rctulisse sibi qiicndam

» Elmetc. lltiius silv.-e maguiludinem dedil ar.Uqua 1 i.nni.c suppouitur, et sic perducimur aJ annuin
ScheJul.'. Saxoo <a, ru.e i'i multis tnss. Iiabetur, el (i.'i3, obiii. Jam vero rec<Jlrciis his 22
quo Ilonorius
Caleo eiiiu est llisi. Script. t. I, secundum <;uam
:. annis, iJ csi, (7 Feticis el '> Thoint;, iiiilium Siglter-
Elu.eJs.xlna contiuei sesrenias Uidas. Ab ea tleno- cti incidii m anouiu 631, el couversio ct cx-Jcs kor-
niinatur v l.j de Berwuk, ubi muroruiu radera au- pu.ildi cinn Ricborcli tyrannia, in aiiiium G27.
" Domnoc. Hoilie Dunwich, jam mari obrula. Se-
tam pribuerunt COBJiciendi villam Redaj rcgiam eo
loci positain fuissc. Licel BeJa nib.l Jicit Je villa des divisa primo cuin lleliiuliain, deinde illuc traus-
recia in silva Elmete, sed tle monasterio lantuiii laia, pustea Thetfordix posita, deniijue NorJovici.
Tbryduulii; quod iu uupera Cainbilcui eiiitione buic * Blaecca. Hujus uoiiien BvJa referre conteultis
eliam oppiJo assigoatur, sed certam aliquam de eo csi , alii prosapiam cliam a WoJeuo ad Eanfcr-
nokiliaiu nemo huc usque iiivcnit. In terrilorio EI- D ilium dcJtictam IraJideruiil, el pra*fe> turain Castri
mete nnn solum Bervitum, sed cl alia circumvicinu Thongi ejus liJei ab llengisto eomiuissam, uua cum
coiitincnlur. Boberliis de Ciayslanes Augl. Sacr. I, universis agii Lincolniensia copiis, non alio, quod
pag. 73'J, dicit Bobertum de Sticbill ep. Dunclm. novi, luiidameuio, pr.rter generalcm Fl. Wigorn.
cniilirmatum fuisse a CodetriJo Elior. apud Scirbur- conclusionein J« LinJislaioium prosapia.
iijii: iu Eliueie. De hujus autem regionis aiitiquiiati- ( Ecclesio. Conjeclura est gietisse banc ecclc-
iius viJe librum Tborcbbei nuperrinw ediium. siam, ulii ImJie S. Pauli est, eainqim olun S. Pau-
> Tanlum aulem, etc. Al., tuntam uulem, ul fertur, liui fuisse. jNouunum siuiililuJo facJem luc hJcin
detotionem. couciliavil.
c Earpualdo pertuaderet. Eaipualdi convcrsionem s jvurin»i'ii. De hujus monaslcrii fundatione niliii
Fl. Wigorn., M. Weslin. et Cbrou. Sax. ponunl auuo resial aptul auctores Loci situs non procnl a BarJ- :

j."'A iniiiuin Si^bercli auuo 03ti. Scd huic Cil-

regm ney, in cujus dofitione absorpue videmur viciiuc
.-iilii series Hisiori:c in Beda videlur aJveisari. Ear- pielalis reliqui.c. Wallerus de Gauut in charia de
puaido enim staiim post convcrsionein occiso, el rcstauratione crenobi: B.irJneicnsis conceilil deci-
Sigbeiclo, pom trcs atiuos usiirpalionis Bicbercli, in niam Je loto douiinio suo in Parleney. lu praJicta
rtgnura wccedente, Felix episcopus ad cuin missus Vcro Parteney eccesiam cnin pertineuliis suis
cs< ab llonoiio Cauluar. Post 17 anuos, ab codeiii hospitale S. M.ui.e MagJaicn.e .. una cum m.« .

llouoriu 1 hoinas Felici successor datns est , ct post (ranciptegii in Parteuey. Mon. Aug. I, p. 143. V.Je
ti.imios, ab coJein Honorio Berclgils sivc Bouifacius Beilam m, II.
 IU9. SECT. III. — lliSTOUIA ECCLESIASTICA. no
soniorem baplizatum se fuisse die media a Pmilino A [Ai., cnrar.i]. Quarum videlic.-i luerarum iMeesi
cpi-copn. pra-sente rege \i'(luino, muliam
et popnli ordo :

Inrbatu in lluvio Treenta juxia oviwimh qnx lingua |

iicxxxiv. |
i Dou.ino cxrellentissimo aique prw-
Angtorum ' Tionullingjrae-tir [ .1/., Tui f-Tuisf-Tulf- Celleulissimo li!io Aedninn re<^i Aii^lnmm, llnnoriiis
l-ulfingeaestir] vocavur : inii eliam cfligitm ejus.lem episcnpu- servus servnmm Dri, salotem.
F'.niliiii tcferre essel siitilos, quod essel vir [Al. nm. 4 lla Cbrislianitalis vesirx iulegrius cira sui
vir] longx siatnra. paulnlum incnrvus, nigrn rapillo, Conditoris iiilmin, lidei csi ardore succeusa , ut
facie marilenia, naso adunco perienui , veuerabilis lom;e lateque resfden.teai, cl m omni roundoadnu-i-
siinul el terribilis aspecia. Ilabiiil aiilein secum in cina , v«.iri operis mulliplioiler re(eru friicUim.
minislerio et Jarobum iliaconum, viruin utii|ue in* Sic enini vos reges esse cngiioscilis, Oum ft.g.ni r.t

dustriuin ac nobilem in Chrislo ei Ecclcsia, qui ad Oealorem veslrum orlhodnxa pr*dic.ii.'oe edocli,
nosira usqne lempora permansii. ISeum vcncrando creditis, eiqne, qood bunitiia \tl-t
Tania aiiicui eo leinpore pax in Brittama, quaqiva- condiiio, meniis veslne sinceram devotini.em exso 1

versum imperium regis Aeduini pervenerat, fuisse vuis. Qtiid enim Deo unsiro elrad olferie valebimuv,

perliilietur, ul, sicut usquc hodio in proverhio diri- nisi ut in bonia actibus persiMemes, ipsumque au-
lur, etiam si mulier una runi reeens nato pirvulo " ciurem humani generis ronfnenies,
cum colere
vellet iiiam perambulare insulam a msri ad nmre, eique vnla onslra reildere fesiin.-mu-? Et idco.excel-
nullo se Ixdente valerei. T.iutum [At. add. quo- leiuissinie fili, paierna vos caritale qua convenii,

que] rex idem [.41. om. idem] olililati snae gentis exliorlamur. ul hucqund vos divina misericor.lia a<i
cunsulua , iit plerisque in locis ubi fonies lucidos suani ijraii.un vocarr. diguau est, 6ollicila iiilenlione
jnxla publiros vinrum lransi>us conslruxil, ibi ob el adsiduit oraiinnihus servnre onuiimodo festiuelis ;

refrigerium vianiium, erectis slipililms areo6 b can- ui qui vos in pra:sciiti sxculo ex i uini errore abso
cos suspendi jnberel, neqne hos quisquam, nisi ad Intos, ad agattionun sui nutumis esl dignalan perdu
usnni neccssariuin , contingere prx inaguitudine vel cere, el ccelestia palris vobis pra-parei mansiooein.
liiunris ejus auderei, vel amoris vellet. Taniuui veio Pradicatoris igiiur vestri domini mei api.sloiic .-
in regno eirclletilix habuil, ut non snliiin in pugna memoriae Gregorii frrquenier lectione nccupaii , pr e
anie illum vexilla gestarentur, sed el temprire pacis oculis affeciuin docirinx ipsius, quciu pro reslna
ei|itiianiein mter civiiales sive vdlas aui provincias auiiiiabiis liticnier exercuit, iiabelole ; qualenus ejua
sii.vs cum minisiris, semper antecedere sigmfer cnn- oiatio, et reguuui vesirum populumque augeat , et
snessel : necnou et incedcnie illo ubdiliei per pla- voa oiuuipoieiiti Deo inrefjrebeusibiles rcprassei.tei.
ieas, illud genus vexilli, quod Romani 1

Tufam, Angli
;c Ea vero qux a nubis pro vesiris sacerJotibus ordi-
vero «ppellani Tuuf, ante eum ferri solebat. uanda suerastis , li.ic pro fidei veslrx sincciilae,

CAPUT XVII. qnx oubis iimliimoda relatione per praseniiiiui poi -

litores Uudab.liier insinuaia esi ,

gratuiiu anim»
Vlidem [ Al. . Aedmimmt] ab llnuorio papa exhorla-
loriat lilerat accepehl, qui cliam Paulmo patttum adiribucre ulla sine dilatione prxvidemu. [.!/., pra -

mterit. vidiiuusj ; ei duo pallia ulroruuique |.A'.. uirique|

Quo lempore prxsulatum sedis aposloliex llonnrius uiclropolitauorum, id esl, llouorio el Paulinu di-
Ronifaciisiiccessor haliebat, d qui ubi geulcni Noidan- reximos, ut duni quis eoruin de boc sa-culo ad auclu-
livnibioruui cum sito rege ad fidrm confes&ionemqiie rcm suuiu fuerit areessitus |.t/., arcersilus , in lucti

Gliristi,Paiiliiioevangelizantec<invergain esse didicil, ipsiu» aller [Al., alterum J

epb>copum ex Bac nosira
iuisil eule.iii Pauliuo palliuui, misil el regi Aeduiuo li- auct.iritate debeal subrogare. Quod quidem lam pio
leras evhorlatorias , paleina illum rariiate accen- vestrx charit ilis affectu, quam pro laniaruin pro-
ilens, ut in lide veritaiis quam accepuraiit [M. ,
viuciaiuiu apatiia qnae inter nos et vo» esse noamn-
acceperat ] ,
persisiere semper ac proli>.ei« carareni lur, suiuus inviUli concedere, ul iu oiuuibus dovo-

Tio««//iiigaeaeiny. In hujus Inei silu panmi cerli D luijede plnati: Quidam Tnfam per rrucem et glo-
est. Meini.n.uM lamen liapusiui Snuiliwella s>ui vm- biiai describuui, erncem iu Can'iam reporlaiaiu
<•!

dnat, et pirlas r.-gmu, et Busaessiimea episcaporuiu capile i'K Aeduioi Tufam fms-e vulunU
f.lmi . 1'juin.i surir-soriim, ei eolle$iau saeorduliini d Qui ubi. II << «pislola ad Aedwinum miilam
ccclcsia mil.i instiiuu pnvaue ejus loci bislurix lempuris iinlaui liab.-i anBOsiiara, sed ex adji-ci i
H.lein ronsecr.irin.t. episinla capitis sequenlis ad llon "riuiu Cant., palci
b C.aucca. M. Weslm. babet, per calamo* irrcm cnptJS Inisse am'ias anno ii".l, licet Aeilwmus luiic
couduiii, male : nam Bed.i expresse dicii, caiuos mnrliiiis essel; Bed ejus ollilU pjp.e aures iiOiiiImii
imp.ndt Vasa ad lubeiidi usuui pusiU. he
/ndcrct. aingerai. (Jii.nl a iiem t.il anui eflliiveriul a convei -

lus Tnli. liem in caucot H tcijphot pondo

Piillio : sionc Aedwiui aiuio Hi7, usque a<l ejus nolilhm
undtrim Aedilberctua rei Caniix ep. ad S. Itumla- |i.|ir irausmissam, rel sall m ad papx eum pal iis
rium .Miii;. Cimctim arqenteum inlut deamaiuw pcu-
: responsnm, i.l trihui oolesi, vel lardii lidei in magiM
tunlem Itlirit* Iret. parte Nnrdanhymkraiii r<'gni progressibus de qni
' Tufaiti Wuin si^iii mnl , Aqiiila: , llr-icnnct ,
vide \i, 1", et III, X; vel dillirult .li euat
il, .!•

Vtsilta, ttamuin- , I m/>, /'iim.r. Vefelius, lib. III, in.iiiia consecratimie melropoliiaoiimm, qua nmra <<
ii(i. S. Gciiiisvexilli apud Ituiiianos ei nnileitis iii lioc negotinm injicere p<.s>eiii; quiu mc ueccs c
pliimaruni gtnbis. S <• apml nnsir.ics • tism ad t.iu- fuu pallia immetliale a eonsi-craiioM milli; inin <

pora Kiehardi II. Cliarta Uervaaii de ClifiM miluis qoe ulla Lniroi.lio vel Met.ilO Jusli .1.-. i-s uib i

loii.edil et cn.liriiial Koberin de Bevirc le» ««e p.Ui.i missa m Bed.i bgimm.
 - ;
,

511 RED.E \ENFRABILIS rilEStiiTER I OrEP.uil PARS IV. — MSTORICA. II-

j c 'ncursum . el juita ve-ua \ suscilel ii.crciiieiii;i , ul foie ri Ojier?, ir : iuno . Ik-i

n. s.uena pr.» ociemu». ! cmmem exceiieauaai ei caiilaie, veslra adqnisnio decessorumque veslm-
vrsir ;: gratia s penu cu»lodial. I r iii! u.u« [^r d iiuiii Crearoni evordi. pullulat, r ...

CAPLl X\II1.
->. en.io amplios olendalur ; •.( ip-a vo» donnuia
rl..q;ni promissa in Uiluro respiciant, vo-que tox i-u
I . //ei.oiih». <7«i Jutlo rnep<iropa!*m Dor ter-en^.i
t.i r i.r :<- . _ ;-.f. papa Al. oaa. ad alernam fe^t.v utem erorei : Yenitt ad m, omnti
. . : //. c. n. i . Mt 4 i . crperil. qui Uburalu el onerali eitis , .1 tge rtftiam »ot
• Iiac inter JasM ariu-< piscopus aJ cj? esiu ( W .nh. ii, 28j. Ei ilerum . Euge, tertst bvitt el fideUt
tos W.. sobbun esi] quarto IJuuin quui luper pauca fuit:i ftddii, tnptr muiia le consli

NoTriiiliriuin dic[ncixx j, ei llononus pro illo est in laam . itUru in gaudiuin donnni tni K
Maiih. iit, ili.
praesauatoia clTciu» _.t.., ekscMsj: qui ur.iin.mdu» Et nos equidem, fr.iire» earisstsBi, baec vobis pro

vei.u ad l'au uiuni, el ovcurrriiie »ibi ilio in Lindo- a^teiua lanlaie eihoruiionis veiba pnmillenles,
<olino qnii.tus ali Au,:u»lino iHiruTrn ensi« Ec< lesije qux rursus pro Ecclesiaium \eurruin privilegiis
r i.-.cr..lu» esl ai.lisie» lUiui Cui eliam prjrfaiut cui.gruere posse conspicimus, n n desislimus m-
p.-ipa llonorius n.i-it [ a liuii' et literas, in quibus de- perlire. El lam juiia vesiram petiuonaB , quam
einn M , dc ipsnn. qiud in epislola ad B li.ioruin nosirorum re^uin vobis per prXMiitein
Aeduiuum regeiu n.i-»a decreierat scilicet ul : cuin ii.i6tr.un prajceplionem A/ ., przsenti iu.sir.i pra-
Dt r ii.ti ens» »-l LburaceuM» ann-les de liac vila ceptionc] v.ce L.e..l. 1'eiri apoiiolorum printipis

iransiriil. is qui super.sl Cuiisors ejusiem gradu». aucioiilaU-m tribuimus, ul quando uiium ei vubis
tubcal ptlrsutem alierum i.<rJinaiidi. in loro cju» divioa 2d se jusseril gralia eoeari \AI., evo.ari], is

,-u. iranv. rji, -acerdoiero , ne sit i.ecesse ad Roiua- qui supersles lueril alierum in loco defuncii debeal
<aic u-que c:»i aicin per um prolna lerraroni <t episcopum ordiuare. l'ro qua eiiain re smpula vcslrx
m»ri» spana pro oidiuando aithiepiscpo Setn|>er f.i- d leclioni pailia pro eadein ordmaii..ne celcl.ran.la
linri. (Juamru eliam icilutn li rrarom iu i.osira bac d.renmus, ul per nustrae prare; lionis au. l..riuiein

lii.to-u p n.re c.u.nirxluii. duiunus. possilis Deo placit-im iirdii.aiiouein efficere ; quia ut
ixxn < DiiectissiCDO Irain Honorio , Ilo- b«c robil toncederrmus, longj tcriaruin uiaiU.|iie

nonus. iiiiervalh, qux inler nos ac vts obsislunt, ad luve

i Inler pl.irima quae Re.tempt"ris noslri miseri- nos condescendere roegernrii, ul nulla possil Ertie-

I
-
.. sui- r»ii.< lis dignalur 1« norum munera praero- siarum vesirarum jaclun per cujnslibci occssionis
( rr.illud euam cleinenler col :.ta sua» p.eialis muni- obtenlum quoquo moJo proveuire [Al., perTenire];

licenli» tribuil, quoties per Iralerno- affjlus [Al., sed polius coiuuissi toIiis popub devoiinnem plenius
i ff.-i iu-1 unianiii.ain ddecii.nern quadam conlrmpla- propagare Deus te iiicoluiiieiu i usioJiat.d lei li»sime
iione alien.is as<>eriilius reprassentai. l'ro quibus frater. Dala die lerlio Iduum Junii , imperamilius
majestati ejus er.ilia» iuJrsin>-iiirr exsotvjnius, eum- dominis noslns Angusii-, ' lleracbo aui.o Tieesimo
q..e roiii sur plicibu- eiuramus, ul \eslram dilrCH.i- quano , posl consulaliun ejusdein anno Tiiesimo
iirni iii pra-.licanone Kvaugrhi bboranuMI A.. ,
lertio; aujue Coiisiaiilmo fibo ipsius anno vicesimo
rlaboranlem] el fruriilicai.tem, se. untemque ma- lenio, et ccnsulatus ejus auno terlio ; sed el llera-
i et capiu» sui 1.1/. , »esiri) sancti Cregwii clio felicissimo Cxsare iiciu lilio ejus anno lerti",

'.nu, perpeii |
ii ,
pernetua, -ubihiale coiilirmrt, ind ctioue * sepiiina, id e-i, anuo dominicx iucarna-
. : ad ..u^meiiluiii Eeclesiz su* poiiora per vo» lionis sevceiiletiiiuo Incesiuio quano. >

L
U ic thier. Anm:m ohiUrs Jusii Bed.l non dclit. el nai secuuJum Tliroplianeui, qni aimos incarna-
oi. is,

li.nc ilte t.-i.eb x huic li.stori.r |.-.rti oiTnsiC. Pliinuii ociouario niinu. rc t"!.t, un l.eorj;iu« Svnccllus
li.inis

. J -'ot:i Ires 'anliiin :.nnos »edisse el obiisse el alii fere Gratci. l.leui Heraclius aimo Lhnsti bll
627, soccessisse, vel
ct luae ve (

ll.ii. ri iin cnnsulaliim auspicaius e»l. lleraclio r» Eulocia —

>rJe' \lii Jusio plures snin.s trili.iniit u-que coi.juge Augusti notus esi lleraclios jonior, dietos
ad annuiii B52, 655, eic. Ite 'ede ai.iem raeaole niliil Dinnn Coostaoiiaos, die ieri,a iueusis Maii, imli-
in lK>dj. nec '1e Justi obilu anle inripoiis penodum ctione 15. Ckrisli 612. Ilit anno »u Heradii parent -,
ii. (ra barum l:llerarum conspeciuin; sf-J lo-c.sse f.nl Clin-li 617, die I Jaiiuani, indirtone 5, cousul re-
II. norium consecrari LinC"lnia', anle animm 653, nuniiaiiis est. hWadias , nov-i Consumisw filius,

1 r u-quani Piulinus ab Lborticruii proimcu »e e.le- ragoi ller.icl i uepos, nascilur et bnplizatur iniio
ir.. ;. r ' unirn |<»t annum 651. "l sp.liuin darrlur N v rinbris. indiclione 5, anno llerad M..;;iii «v. i

»ip uili duobus annis Frlicis cl Tlioin.t anle obitum Clirisli Dionysiano 631. (Juaie auno 631, tertio llus
li..in'ri:, quem cerium est obn-se anno 6;io. de quo Jiimi, in cur-u eral amius teilius ll.racbi pueri
vide riolam s.ipra *d cap. 15. Ju*ii igiiur ol.il. im ego Caesarts: unde resiat .lifb. ulias ei illis verlu». cl
poni an. 650, Honorii con-ecr8lioi;eui an. 651, pal- roiisu atus ejus auno ui ad CoiisUulu.uin sperlau-
titiui aa. B5I libus. Posito enim Cou»laiiiiin consvlalus esoniio .nl
:
//r/j i amno iiiv, eic. C"rru;.tus eral el mnli- aiinuin 617. uli ci I be.ipluiie iclul.nias , c i. .-
I .i..- - iq oiunibu- edilkmibas, in q.nbus ji- queiner anuo 65i iu cursu cijt Cuu»ulata>. Con-lan-
gl« l'. C. perierai-i rvddunlur, pmccnsulalus, cum lini annus ivn. Lrgenduiii eigo ridelur, eleousulalus

sonenl q.i.iiu :
: rubil c.r.tuiijtiiin ei oinii- .'•' ,- *jus ai.i.o iwi, ni;i loiie iiovum ei i oii-iiUtus exor-
iiinii.r veib;, Bi;»e 'Jonilaniio ftlio ipr.ius anno
iijL-i- dium fuit, qiianJ.i ii nalus esl llcradius P ius, quod
i

liiii unJe u.lius sulisciipiioins iurbaiur -•:• sus.

.
a Grjcorum nemine adiiotatoni reperio. ' n.ffL.
i ^clius ini[>erare ro^pil » Uciubris, i.idic. fl, anno * Septima. Hic ad Diargineoi Bamnius ponil sexla,

>
st .s juu MO, sed aauo 6tri JiTiri* incar ul cakuluui accouiiuodet ad arr.uu) 635, qiiem vcl iu
 : ,,

»r SEi.T. III IIISIUI-.IA ECCLESIASTICA. 111

CAPUTXIV A hsnc apud eos hxresim eoorlim , el nnn toiain

L I prilllo idtm llonorint, el p s/ Jnhnnnei liuerm uenti

eorum genlcm, sed qunsdam in es hac fnise iinpli-

SC'foiuni pro Patrha \\l. , Pairhw vb$ rtal.oiit} eiios.

limut et fro Pclmjiana htneti mi-eixt. Exposila aulem niione Pascbatis observantiat, iu
Inr.ixiiv.l Misii iilem papa \M on\. papal llnno- .1- Pelagianis iu eadem epislola tnbdunl : « El h..c
rius \.\l. adil. Itoinanae sedi* pontifei] liilera» eiiam qiinque rojnovimus. quo 1 >irus Pelagiana* lncreseo.

genti Scotinrum, qnos in ohservatioue ssm ti Pasrha: a|.od vos denuo reviviscil- qund nmninn li riiMin.i ul

crrarc |
4/., errasse] loiupereiai. juvii qnod supra a veslris menlibus lnijiisinodi venenalnin supcrsti-
rlocuinius sollerter eilioruns. ne pauciiatem suain lionia fariinis auferalur. Nain qmliier ip's.i qno.|iie

in etlieinis lerrae (iiub.is consiitulam, sapieniioreia eiecramta hxresisdauinaia est. laiere vos noudebei;
atuiquii sive modemis qn.r pcr orbcm erant Chrisli quia non soluin per istos ducentns ,-iiiuos abnlila esi,

rcrlesiis xslimareul; neve eonlra Pasrbales eom- sed el quolidie a notns perpeluo anatliemaie sepulU
pulos, et decreia synodalium totiusorbis poniificuai, damnalur : et hortamur, ne quopun arma rombusia
Sliuil Puscha celfbrjr.nt suni, apud vos rorum rineret Buscilenlur. Nani qms
u vi SeJ et Jobanuei qui surcessnri ejusdcm n.iii eiecrctur snpertinm eoruni eonainen el iinpiuco,
ilonorii Severino succestil, rum adtiuc essei eleclus " dircnlmni posse sine | eerate lioinioeni eiislere ei
in ponlilii aium, pro eodrm errore eorrigendo lilleras propria volunlale, el nnn ci gralia Dei? Ei primum
eis 1 1 1
1
g 1
1
j aucloriiale atqoe ei uditione plenas direxit quiilem blaspliewi.c slultiloquiu/ii isl, dicere esse lio-

evidenter ailstruens, dominicum Pasrhx diem quia minem sine percalo ;

quod omnino non poiesl, uisi
a quinta decima luua usque ail viresimam primam, uniis iiirili.iinr Dei et linminum hon>o Cbrislus Jesus
i|ii.i1 iu N.r.rns synodo probalumcst, oporlet inquiri. qui --ine percaio est rnnreptus el parus. Nam c.ieleri

Necr.On el prn Pelagiaua hxresi quam apud eos

, hmiiines rnni pecraln originali nasceiilesiesliinouinm
reviviscere didicerat, i avenda ac repellenda, in e^dem pnevaricalionis Adx, etisui sine aciuali pc. caio eii-

illos epistola admonere curavii; rujus ei<isio|je |.rin- stenlcs, portire noscuntur, secundum Prnplielatndi-
cipiiim lioc est reoleiu: Ecct euim in iniquitiitibui eonceplui tuni cf

i Dilectissiinis et saiictissinns * Tomfeno |.t/. lii peccalii concepil me mater inea (Pialm. i., 7). »

Thnmiaiio|, Columbano, Cromann |

W , Chromano], CAPUT X\.
lliimao \.\l. , Dinnano] , el Djilliano episropis; Vt occiio Aeduino Paulinui CantiuM redieni, U o-
Croinano | \L, Cbromauno], Krnianoque |,4/., Iler- femii Eccleda praiulattm unCtptril.
miano], Laislrano, Scellano, et Scgeno |/t/.. Segiano] _, Al vero Aeduini cum decem et seplem anuis geuh
presbyteris; Sarano, raelerisque doeiorilius scu al>- Anglorum siniul el Briitonum glorioslssime praeesset,
lutibus Scol is, llilarus arrliipresbyler, el servans e quibilS sei eliam ipse, ut diinniis, ('hrisli regno
locuin sinici-e beds aiosiolicj', Jolidones diacouus, miliiavii, reliellav.i adversus eum ' Caedualla rei
el in Dei noroinc eleclus : itein Jobannes primirerius, Brittonum, auiilium prxhente illi 1'en.la viro slrc-

cl srnans locuin sanclx si d s aposlolica», et Jo- nuissinio de re^in genere Meri iornm, qui el ipse eo

b.inoes servus Dei, consiliarius ejusdem apostolica: lempore, geniis ejusdein regno amiis viginti ei duo-
sedi^. bus varia sorte pra.'fuit : ei consertn pravi pr-elio in
< Scripia quae | erlali res ad s:mctx memoria; Se- campoqui vncalui * Haelbfeilb, occisus cst Aeduioi
verinum papam adduxerunl , ei eo de luc luce die e quartaIduum Ociol.ris, anno doininicx Incar-
niigranle, ri-r.pro. a respousa ad ea quae postulata naiionis sei<cniesimo irice-imo terlio cum ctset ,

fueraui, silueri.nl. Qu bus reseratis, ne diu lams anuorum quadraginta ct ' octo i ejusque totus vel
quaesiionis caligo indiscussa remaneret, reperimus inlereinpliis vel dispersus esl eiercilus. In quo etiaui

guiudain proviiu i.c vesira* i ontra orthodoxam Bdein, bcllo, ante illum uuus Oliut ejus < Osfrid juvewis
' novam e\ vetrri liasresini renovare ron.iiies, 1'ascha bellicosus cecidil, alier Eadfrid necessilale cogfule

nirsiriim in quo imniola os esl C.hrisius, nebulosa I) a<l Pendaro regem iraoslin/il, ol ab eo p.istmoduiii
calixine rrfuiauies, ei quana decinia luna rum lle- re^uaine (isualdo, cunlra bdem juri.sjurandi pereiu-

hra:i< celcbrare niteiilcs. » O.110 epistfthc pnnrip plus esi.

iiianifesle declaraur, et uupernme lemporihus illis (juo tempore inaiima ett facia strages in Ecclesu

his. soo iuvenii, vel invenieiiduin pulavii. lu il.m.lo • Catdualla. Vide ouinino qooiuo.lo onima li.ec

lempore liujus episioht I.1I101 irooi Chifflelius et bella narral Calf. uiou. iu mij Hisl. reg. Brill., Iib.

alii, quisque sirns corcgens inss., iufeliciter omnet. iti pcr loliiiu.
Naiu Codicesipsi veteres iu uuo ei vcm consentiniil. 1 Hneitifettii. Sallui in Ehuracenti coniitatu niiei
* Toniiano, e\r. Fnil Tomianus archirpiscnpue Ar Donaiu Huviuin ei Kxholine intiilaiii.
machensis, Dinnaut episcopus Cuiinoreusis, Raiihanua • fjuni.; I .iuiiin Oclob. Sauclil eoiin ille adnuuie-
Clonmacnoiseusis ; Cromanut abhas lto~rreensis ;
raiur, eique ecclesi.e dedicake. I ;u-. laiiien memoria
Segenui lluensis. ltiliqiioruui tedes tilulosve in- celubraiur in Maityrologio Anglicano ad qiunum
veuin. diem DcCClllbriS.
h Noiam txveleri. Venis hxrcsie f"ii Pascha ruin ' Ocie. Edil., teptein, sirnt el Inlcrp, Sai , Sed
lli'l.i.iis ttmptr relebrare Nova aliquando tanttim, ;
(oniri in-s.
ns sr.ilirei annis. qnilios Pascliae iln>s in quariaiu deci- k Oifrid. Cmii Godholdo icge Orcadtini qui I

DlMl 1..10. iucidit. Vide

:.
., pcud. 11. 0. auiiliuui ejus renciei. lUu. Dici 1 ,
p
uo Utli.t, \L.^trlAUILi:> rut-SUl !tl>« i'1'uil.u r&ua i». — histuhic&. \\%
*el genle Nordauliymljrorum, maiime qund onus ex A nieiu Eadbaldi el Osiul.Ii leguin, wisit i.i Gailiam
JurilMis a quibus acta esi, paganus, alierquia barba- nutriendos regi « Daegberetto [Al., Dagbcrcto] qui
••ns eral p-.gano sajvior. Siquidem Pendi cum omui eral amicus illius, ibique aniho in infantia defuocli,
Merrioruni genle idolis deditus, et ChrUiiaoi eial et jiuu honoreo» vel reg is pueris, vel imiocemibus
nnniinls ignaras : at vero Caedualla, quamris nomea ChrUii congruom, in ecclesia sepulii sunl. Aliulit
e professit.nen: hjberct ChrisUani, adeo Uinen erat quoquc secum v.ita preliosa Aeduiui regis fierplura,
.inimo ae moribus barbarus, ut ne seiui quideai nii- crucem niagnam auream, et calicea 3u-
in quitius et

Krfcri, vel innncuje parvulorurn parcerei a?iati, quin reum consecratiim ad minUteriuni aliaris, qu* ba-
universos alrociliie feiina uiorli per tornienU con- clenus in ecc esia Canlii couservau uiuo_«traiuur.
:

lraderet, muito lempore lotas ei.nim provincias de- Qu.i in lempnre, Hrofensis Ecleaia pasinrem mi-
baccbando pervagsms, ac lottim getius Angloruni nime habebat, eo quod Romanus prxsul iliius ad
Kritunix finibus cra-unm se esse deliberans. Sed lluuoriuui papara a Juslo arcbiepis<opo legaurius
nec religioni Cbri.-iianx, qur* apnd eos exoru erjt, nii->us, absorp:us fuerat Quciilius lulici niaris : ac
aliquid impendeliai honnri->. Quippe cum usque bo- per hoc curam illius pra-Ltus Paulmus, iD\iuiione
die morU sit Driltonuai. Gdem rel ginnemque Anglo- llonorii autisiitis et Eadbaidi regis su>cepit ac teuuii,
mm | ro nihilo babere, neque in aliqoo eis magi» " usqueduiu et i|v&e suo leuipore ad ea le^iia regoa
rommunicare * quaiu pagauis. AdUium est autem cum gbiriosi fructu laboris a-cendii. In qua Kcclesia
h
capul Aedu ni regis Eburacum, el 'ulaluro po-lea inoriens, pi l lwa quo-|ue, quod a Komtao papa ac-
io ecrlesiam beaii ap>.sto!i Peiri, quam ipse coepii, ct|>erai, rrlii|ii|_

fed surcessor ejus Osualdus perfecit, it supia ducui- UeiiqutTat auiem io Eccle^ia sua El.uracensi J.-ico-

mus, pOMlum esl In porl cu tancii papx Gregorii, buui diaco.iuin, virum ulique e< clcsiasiicuui et san-
a cujus ipte discipulus vrrbum riiie tasceperal. ciuiu, qu; imilio exliinc tempore in Ecclesia inanens,
Turbatis itaque rebot Nordanbymhrorura bujus ai.ignas antiquo liosli pr.\Jjs , doeenJo et Lapli-
articuln cladis, cum ml alcubi pnrsidii nisi in fuga rando eripuil : cujus ' iiouii.ie vicus iu quo maiime
esse videretur, Paolinus adsumpia secam regina Sulebji habuare, jmia Cauraciam, usque bodie co-
Ae»li!berge i|ua:u pr dem addaxeral, rediit Cantinm gnominalur. Qui ijuouiaiu cai.latidi in ecclesia eral
itvigio, atque ab Boanfia arcliiepiscopo ei rege peritissimus, recuperaia posimodum pace in provin-
r j iImIJ.i muiium bonorifice suseeptus esi. Venit cia, ei cresceiite nuinero bdelium, eiijm m2gister
autem iltuc duce Ra-so, inilite regit Aeduii.i fonis- ' eccle»iaiiicE cantionis j':xta morem Pionianoruiii
simo, babens secum Eanfledam \Al., Eanfredam) _ seu r.aniuarioruni muliis coepii eiistere : ei ipse se-
fcliJtn, ei Vusefrean filiuin AeJuini, necnou et Yffl nei ac plenus dierini), juiu S'.riplur.is, Patrum viam
[Al., IIT5 1
filiHin Osfridi lilii ejus, qaot postea maler secutiis est.

• Qnam pai.:m. Vi.le supri in bujtn libfi ct- d.itam, mona^ieriiim condid I, uhi ve!'im, priina An-
pile it. glorum, f
pg i l , riinn.pie finiTii. Memoria ejns in
» Capui. CVpus auieui ejus in ecclesi i Pbarensi AnglicaiMi Mariyroliig'0 ce'ebrauir 10 Sepi.
tumnlalum. " Cuius nomme riri/j. Iloilie AkeLurg.
* Daobtrttlo. Cktiarii et Chilperiri n^prni,
filio • Pectetwuiex enwionit. De hac tide append.
rnjut knncr CU.riberlus genaer.it kercum Aedil- n. \i.
l«rgx malrein. Ipsa ad vill.mi Liming, a rege fraire

LIBEU TERTIU5.

CAPir PltlMLVI. D reguum Beruicinrum, njm 3

n his du3i prorincias
l'\ prvm tweettcrei Aeduini rgit fiJem M«r <r<n- . el gens Nordanhymbrorum 3iiiii|u.lus divisa erat, tu-
tit prodidenint [\\. , ferdid.Tum]. ei regnum porro scepit films Aedilfridi qui de illa prmincia generis et
Otuatdut CltTiuiar.uumus rei ulrun qne tetlauratil.
regui origineni duierat, nomine Eaiifrid. SiquiJeni
Al interfecto in pugna Aeduiuo, suscepit pro illo lempore loio quo reguavit AeJuini, iilii pr.efati re-
crgnum Derorum, de qua provincia ille gen' ris pro- gis Acdilfridi qui anie illum regnaveral, cuni magna
sapiam et priinrirdia rrgni h.ibueral, lihus palrui •jus nobiiium javentue ..pud Seoitos sive Picios exula-
\rifrui, TKabuln Osrie, qui ad prxdiralinn^in Pau- hani, ibique ad d"Cirinam Scotioruin caiechizali el
l.ui, lidei erai Sjcramemis imbuius [dciiviii]. Porro bapU-DiJtis sunt graiia re.reati. Qui ui.moriuo rege

" In fciit dunt prot-ifa'. Iu Deifaiu qux ab Hum-

ler ejus Osuiu. A letnjMR cujus Osuio utraque re?io
hr» iuripiVjas, a.l Tesam fluvium i.Tmiathaiur, ei in sub uno regno remansii. Iti Hic Hag., i Scr.,
lleruiciani quse a Te-.i ii^que a.l Tvte.iam prnipnde- p. 2So". Ilaruintainen proTimiaum trrminos loi^e
Laiur. Lti.le tii.im qiiulam reges Nordlivniliriirniii aliier deJerunl quidjm. Deiros ad Tuedam, lierni-
rejjnakinl snper snlos Heiros , sieul Aell,' qm.l^ni ; ciot ad freium Edinhurgicum eilcodenies; ei rlenii-
snp.-r solns B»'niici"S sirul Adda (iliii; rjilffcw
,
(iosqnidem ad Freium invciiijuius, Deirus uro nou
Adle ipii.lain soper uiroii|iie situt Ae.imim'. Iilius
;
ulua Tcmiii fluviuiii.
e; i.sdcm Aclli-, ct samiits Osualdus, ci p '»1 euni fra-
ln SECT. ill. — IHSTOiUA ECCI ESIASTICA. 518

iniinico, patriam suiil redire pcrmissi, accepit pri- A uiraquc manu ercciam lenueril, doncc ailgeato a mi-
inus eorum, <|uem • diximus, Eanfrid rcgnuiu Derni- liiibus pulvere, lerrx ligcretiir. Et lioc l.icm, elaia iu

< ioruin. Qui ulerque rex ut lerreni regni insulas sor- allmn voce cunclo exeie.lni proclaiuaverit : < Kle-

litus cst, sacramenta regni ra>lesiis quibus iniiiaius ctainus omnesgenu.i, et lH>iniiiiini «innipiilenlem vi-

erat, .inniheiiiaiizaiid» prodidit [Al., pertliilii|, ac se vum ac veruni in coiuiuuiie [Al., ceiiuiiuiuj tlepre-

priscis idolania; soidibus polluendum pcrdendumque cemur, m nos ab boste superbo ac feroce sua iiuse-
raiione defendauscit en:m ipse qnia juxia pro sahite
restiliiil.
geniis nostrx bclla suscepimus. Feceruni oinnes ut
Nec mora, utriimque rex Driltnimm Ceadualla im- >

peremit [bcixxivj. Et justerat sic incipienle diluculo in liostem progressi,

pta inanu, sed jusia ulttone
;

primo <qui<Jeiu proxima xslate Os n< tnu. dum se * in juxla meritum sux Gdei, victoria potiii sunt. In cujut

oppido [At , oppiiii] Uunicipio temeraric obsedisset, loco oralionis iouumerx virlutes sanitatum nnscun-

erumpens subilo cuui snis omnibus imparatum cum lur esse patralx, ad iiidicium, videlicel, ac memi-
suo exercilu dclevit. Dein cum anno inlcgro prnvin- riam lidei regis. Nam ei usque bodie uiulti de ipso

cias Nordaiiliymbroruui non ul rex victor possiderel liguo sacrosancix crucis astulas |A/., hastulac] exci-

seil quasi tyrannus sa:viens disperdere! ,

dere solenl, quas cura ia aquas niiserinl eisquc
ac tragica

cxde dilaceraret, tandeni Eanfridum incnnsulie ad (t " languemes bouiines aut pecudes potaveriut ki>-
tu«n duodecim leclis [AL, eleciis] miliiibus, postu- nspcrsrrini, mox saniiaii rsstauiintur.

lamlx pacis gralia venienlem simili sorte damnavit. Vocatur locos ilte lingna Anglorura * llefenfellti
Infauslus ille anntis et omnilms bonis exo-ns iisque
|
.1! , lleorenfeld], quod diei pntesl Latiue Cxlesli*
hodie pernianct, tam proplcr apottasiam reguni An- campns, quod e.erlo ntique prxsagio fuiurorum aari-
glorum qua se lidei saeranientis exuerant , quam quitus nomcn aceepil : sigtufirans nimiivm quo I

pruptir vesauam Drittoiiici [Al., Brittanici] regis iroptixum

ibidcm cxleste erigendum , cxlestis iu
tyiaunidem. Lnde cunctis placuit reguai tempora choanda victoria, cxlesiia usque hodic forent nttfacMta
cuiQputautibus , ut ablata de medio regnm perlido- cclebranda. Est autem Iocuj [Al. ndd. itle] juila
ruin memoria, ideni annus sequeniis regis, id esi,
nmrum illum, a<l AquHonem, quo Itomani quondaw
Usualdi, vin Beo dilecii, regno adsignaretur : auo, ob arcendos Darbarorum impelus, totam a inari aJ
post occisionem fralris Eanfridi, superveuienie cum maro prxciuxere Driilanuin, ul supia docu mut. iu
jiarvo exercitu, sed lide Cbrisli munito, infandus quo viilelicet loco consuctudincm multo jam teinpoi >
Uritloiium dux cum immensis illis copiis quibus iul.il
fcceranl Iratres llaguslaltiensis ecelesix qux oom
resislere posso jaciabal, interempius esl; in loco qui q longe abest, adveniemes omui anno prulie quam |h»
c ftivus [Al
lingua Ai glorum Denisesburna, id cst, , stea idem re\ Usuald occisus est, vigilias prn saluio
onens) Denisi vocaiur. aniuix ejus facere, pluriinaiiue psalmnrum taude ce-
CAPUT II. icbrala , viciiinam pro eo mane sarra! oblatioiua

olferre. (Jui etiam cresiente bnna cnnsueiiidine, n«-

Vt de tiqno Crucit qnod idem rex contra Darburut
pcr ibidem ecclesia consiru. la [At. add. aique de-
p qnaturut ereceral. inter iunumera suiiilulum mira-
'

euta, qnidam a dvtentii [AL,, adoiescem] bratllii tit dicata], sacratiorcm et cundis [.!/., omnibui] uoun-
lanquvre curulut. rabiliorem locum omnibus \Al. om. omnibus] feccre.
Uoleiidiiur autem usque bodie ei in magna veue- Nec immerilo, quia nulluiu, ut cnm|ierittius, lidei

raiinne habetur iorus ille, ubi vcnturus ad lianc pu- Chiisiianx siguuiu , nulla ecclesia, nuiluiu altare

giiam U-uald ' signuin sancix oracis eiexii [nc\xxv|, in loia llcrnii loruin gente eieclum esi, pnusquam
ac flexis genibus Oniiiiiium deprccains es(, 111 in (anla hoc sacrx cruris vexilluin novus milinx ductor, di-

rirtmi iicccssiiaie suis cultoribus cxlesli surcurrcret ctanie lidei devoiione, coutra hastein iiuuiamssimuui
auxiliu. Oeuique fe. turquia facta citaio operecrurc*, pngnaturus sialuerel.
ac fovea pra'p>raia in qua staiui dcberei, ipse lidc

lcrv n.-. bauc anipueril, ac fovex iiii|iosucrii, atque [>

ii Dei- liiinc ctsc liolici Ninii [iilsion. Nilnl laiuea ibi n|«-
rornm, tecundut vero t.an[rid limniciorum. Uler- ritur illi opiuioni laveat uUi nomiais quxdam
qund
qur, elc. similitiido, eaque iimi ex Itc-t.i, scd ei niala ejtis
b /n opfiido Slmiii-ifi-o. Non oppidi , ul scriptnres lcctioue. Nam loci situs, ci llisioriaa narraiio ad o<-.-
absurde texlinn Itcda: curriiperuiit scd opy.idu mu : lidenlem tuagis Burealeiu teuduut. Vidu appeuil.,
nicipio; oppidu quod pro imiiiicipio hatieiur, vel Mu- ii. 13.
nieipinin anpellalur sicut eiiam Paraphrasis Saxon.
: Signum tancuv crucit. Restank in archivis iin
•I

rccle vciiii. lloiuui uiiiim lautiini 111 liac piovincia nclm. plurimx cliarlatcum Kiltiqu sancti Cuililx-riU
uoviiiiiis, et ijuidin il.iul fuerit, nempe Eburacum, ligillo aiuiexo. Inquo exbibelureapultaiicli OsiuUi
quod Aurelius ViClor sua C:csaruiu llisioria^, cn- iu ei tina parte, ci crux ejiis e\ aliera. Vide UBBKMM
presse Mtinicipium appellat? Foterat quideni vox in Appeud. n. 15.
.Vunicipium, ut pole in sequioribus sa:cuVis latiora • llefenjflih. Neqoe Iiiiiic locum pulo bndicrntiiii

sensu sumi, sed expressio liedx iu hoc loc<i peculia- llalion, vcl, ut lcgciiiluiii kiIiiiiI, llaliduu, sed uuijii
iciii quaiiid.ini designaiionein involvit, rcgiu, SCilicet, ad A<|Uiluiicm a inuro Kouiano.
lieirensis urbem primariani, ipi.c eliaiu revera niiini- t Ibidem eictcnu. Itcslal jillinc ad Uccidenlciu
,(1111111 .. l> amii|iio luei.it. \ luiloualem ab Axeloduuo eerlaua saucti Usw^ltiu
• Dousuburna. AuJja lurte uiuiium 'jui negivefit Sed dc ln- |i|ui.i ii, Appcad., u. Ij.
Jl J I r.l'.i. v , >tH \BILI» iltr-M 1 Liii i'i r.r.L m iniuii >v..-i .

N ri rerstunun. - •
. . -. trmxm A dltiwi luna usque ad ticrsitnam obsetvare toebi
pa rata sn '
. rinatis iiift— enaTaie. Quidam II' ei- r im ordine Septeritrionalis SeolUiniro provin-

:ani!«s II . - - - '
>\afasta. i\ e ca.ei omn s n»no Pirtoruin ilta adliuc itmpore
- f . ,» np rtst, ante Pascha rinrnini. ttm reiebraba: , iesiimans s.f .11 luit
.

: aocos aii.ius dum imaulius furle noclu iu gtaeie otrservatione sanni ac lati.te digui Patns Ai-atoli

Bte corrueiis bra. :iiuiu eoMriril. ax scnola se-rmam t

\>de ivfra, e. iz,, el Rad. Ckrmm ,

grai -.- . i fracuirz ipsius cii : falig n ;

n. iiT»' 1
!. Q io.i 1/. adci.. qu-drtiij an iertM *u .

ii,-i u. r i i s quidem a - -um tracbiu - qirsque f:icillime cogn «scit. P.irro g.mes

enu» Jo.ore arceuie nlereL Qai eui; J e qua- Sc •itnruni, q.ia? in Auslralibus lliberni* insula pa*-

dain niane audirrt uo'nn d< fratnbus ad locurn ej'is- libus nioiabantttr , 'amduium al jilmonilioiteni api.-

dem sauctx ctl. • *: ieR - -. H --*. rogavit ul milic» sedisami..titi«,Pascha cai.owcoriiu observjrr
reJieus Jidi-erinl Vid. 11, 19).
jm sibi pariem Je i!lo i
t-no renerabili
!

ajferret. ercdere *e dieens qoia per boc. dcmante

V« enti Al.. venienlej igilnr ad se ep'scopo, rex
ut roga- locnm sedis episcopalis in insula Lindtsfarneusi, ubt
[VMDiBO, ssloiem posset coasequ,. Fecil . le

jam ipse petebat, tribuit. Qui videhcei locns actr.lente

t»s esi, ei retersus ad res;«ram, sedeniib-js a.i .ir

fratribus, obtuiit ei »'iquid de releri roosco

B rece.le' le reumal» bis quoii lie instar insul r mar.i

qi.o saperfices ligni erai ( . luui sedens ad r reunilu lur ;

undis.bis renudalo litiore raalifai

on naberel aJ aianuru ubi ol.lalum sit-i lerri re>1ditiir: aiqne e]us ajuioniliotiibus tiumii.trr

i rrpouertH, misit boc iosnum s '.

i. El dura iret ac libent--r in ommbus auscul ans, Ecilesiain Cl.nsti

n, oUUl- L>i lep. nere. i-ermi-ii • in regn.i stfi muilum Jiligenler aeJiiicare ac dilnure
eurav t. Loi pu herrimo sa»pe spectaculu conl
nl napennanere. AirueliODoctis lempore, eume .
. gii,

01 eva-g-l tan.e anlist.le qui Aii^loruin linguam per-

Urcl.sei sit n « . -unU:eri adjaecr''. ad-
BioUqoe n.anu rr u e c •; \ tdd -
fecte n<n mem, ipse rei hbs ducibus ac iiiunnns
iiterpres verbi etisteret e*!esiis
ita saiuim b nhi— ma: umqu- re.er :. jc si nihil : quia niunrum lam

unqoam Unli langooris '

* U., t.tbuUser.' k»go etilii sui lempore linguam Scoltoruui jam pieno

I KPLT III.
-erat. Enn [At., exinJe] coepere flures per dies
de Sootlorum regione renire Briiianiam aique illu
t pc».'«..ui» de fftut Srttionm «Ktstibai,
rtini pror ncis
I
- • i7»e it mjiila Limdiifer- I . qti,l,us r-gnavit re» UsualJ ,

«-,»! ud m ipu.' pcr.i doumeril. . 1 rteroti oae verb.ii.u [Ai. add. Dei i liJri prydi-
er^o Osnill. mox ubi repntim wsrepit care, et creJentibus graliam Uapiunn , quaumque
,

tesiderans toiam cni pr*esse coep l g--nt6m fi le;

- -Jolali eranl gr.iou prardin, n.iuislrare. Cou-
(.brisli n£ grat a inibui cuju- etpT menla per- «iruebantnr er^j «" clesis per loca, conlluetiant ad
.

laaiima in eipu^nan lis Barbins j>m ceperat, misil aud eoJutn verbum populi gaudenlcs , donabanlur
aJ ima^rw nalu Seottorum, inter tfMS eiubns ipse itioiiere regio [K-sscs^i^nes, et lemoria ad itistitueiiJa

bapltsmalis sacramenta. cum b.s qni secum enni monasieria, imbuebaiilur pri-cejtoribus Scotns par-

wUiUbos., ceoseeaUts erat; petet.s : 9 ki miurrelur vuli Anti.Tum, uDa cutn m joribus studiis el obser-

ai.iistes, cujits doctrina ic miaBteTie gens quim re- ratione disc:plin<e regularis.

. orum. domiriica; Cdet et di-na disce r ei, el Nam mtnacbi eranl, tnaitme qui aJ pra-d.candum
err: RtnMMi 'ttm s - t alquanio renera; t. Monacbu» ipse episcu|.us Aedan, ulcole de

ur.iius qu J r<ti t iiiifetravt namque poo- accepil

*> iinsulaquE ri>catur Hii, desiinaius [Al., Ut, destina-

n Aed^num [Al., AiJjnun.] sumt ae mansoe- 1 > cujus mntiisl-rium io cuncii» peue Septentrio-

tuJ bis et pieUtis ac moderamm 1 t rrni, hat-entem- nalium Scollorum. et omnium Piru.rum m..na»tenis
r-1'itn Dci, quamvis nin piene s*cunlum scie n- i.on parvo letupore areetn tenebai, regen<lis,|iie eo-
tiam. Namquc diem Pasrbx dominicuin mnre suz rum popul j pr^-eial : qux videlicrt insuia »J jtu

| -. tujus sarpius tr.eiaior.em feriinu!, a c,uaru r>

qU'deni Briiian.p f>eriiriel , non magno ab ea freio

* /-! Lindis etcurreme -

- A f!jv 11 , lu tueiKbio veien diri Columbx , insuiarurn
i. t

in m<re : ijui Om.iuni p^.lum habens lalilndinem n n epi-C"pi LeJ ni satucrijiit, vetere Jomicilio qu<>J
i*l e»m r eessent
.
-•;. Co.tinei an- eral 111 Eanoaia, id est, Manma, ab Ai.g,:s rapin.
tea kaec msn 1 N Ileinariei adliuc inier reteres ruinas sepulcretuui sive
Tiotur insula Sairj. qna >> Ae-J«tiu>, Kmanus, <iniieierii.il. e> iniiitine oiu.ium n.Jiiiium f^iuiliaruni
T«da 'ti aJm eJMJeiu Ecclesic 1 qtiz in O ciilentafibtw in-uiis liabiubant. Eiiiiiteui
prarsulibL- rjKire re>>uie»tTun'. : posie-a-jne •
cs ents luinuli tres, m
nlicu iuLerv-tliis J151. n-
itlures mon^cii . Btares pei 1
1

tes. tribu- impi.snis doiuunctilis in Orientem \rrsis.

JlliliiWi eisefwl.:. > M». 1>CM., p. t>8, b^. Huu- In 0'Cidrnt.ii Lt1j-.15.q11e paile lapis luscrip us qiiitrtiiu

ias^lr terniTia nde it<irai. uituuli sihl iuJ caL In mrdio eM Toanun llsiji.B
I -. « ,J Juo m.l ia passmm, Scoiti.c. Iu Jeitro
HistiitMX. 111 Miitsira K t,iM
sujra ni Juo monn^ieiia sunl fu; -
patte Kecim >o»Tf.i.i t. la rcliquu cu-meienu sextr-
•nura Ntgrorum monarbirum, aliud sanctarum uio- gtini, clara" i.isuiauoru.L familiat b^b-nt sua conduo-
niaiium >.r iu ti Angusliui rochelam deferen-
1
- ria. (.irca e.m sex proxtBUt insulx, extgut: nec
tiuui tt 1.1 li-. . tero monaclto- '•'
11 ecun-l.r. ab autiquis regibus, el iwnl-nn
runi usque ad leiupus K Malcolmi »iri sinrls llan> nini r-gulis cjtdobio Cuiumb* duuaU: (uerunL »
,i- . . l . 1 1 em -
t- . el se.i-s re?a M -inasi llLCH»^.
..jjmegujnSLOiuxet I .L.,,,;*. 1 1 .. ,S I
".,
 :

191 SFXT. III. — IIISTOHI v i:cci.f.*i\stici. \it

dscrela, seil tlonslinne Pictorum. qtti illas Brittatiian A sepirm, post annos circiier trigtnia ct dun* ex quo
plagas incnlunt, jamdudum monacliis Smtioruni tra- ipse Br llaniam pr.edieaiurus adiil Fecerat atni-m,
dita, eo quod illi* pradicantibus liJem Cliristi perce- priusquam Itiinaiii.iiii veniret, monaslcrium nnhile
perinl. in lliherma, quod a copia rohorum < D-armach liu-

CAPUT IV. gua Scofiiruin, hoc esl, Campns rnhnrum, coguomi-

naiur. Ex qun uiroque mniiasierio plurima \Al., per-
Quando gent Piclorum fidem Chritli percepcrit [Al.,
fuicepcril]. piurima] exinde monasieria per discipulos ejus et iu

Siquidem anno Incarnaiioins dominicae qoingen- Dritlania el in llibernia proi>agata suiii : in quihns
lesim» «exagesimn qninto qun tempore Riiliernnni- ,
omuibns idi-iu uioiia->terium insulanum, in quo i|>se

liim Homani imperii posl Jiisiinianum Justiniix [Corf. requiescii cnrpore, principatura lenerei |Af., lenotj.

Mori, Jutiinianusj minor accepit Tenit dc llihernia ,

ilahere aiiiem snlel ipsa insula rectorem semper

presbyler et ahhas habiiu et vita monaclii insignis, ahhalcm presbylerinu, cujus juri el omnis provmcia,
nnmine Colnniha [Al Columbanus, Columhan] Rril- et k ipsi eiiam episcopi, ordiue inusiuio, debeimt
,

esse suhjecli, juxta exempluui pruiii doctoris illius,

taniam, pr*dioaiurus verlmm Dei provinciis Seplen-
irhmalium Piclorutn, hoc est.eis qiiac arduis alque qui non ep>scopus, sed preshyter exliiit el mnna-
liorrentibus * monlium jugis, ab Australihus eorum " chus : de ciijus viia et verbis nonnuPa a disciputis

Namque Australes ejus leruutur scripla liaberi. Veruin tiualiscumijiia

sunt regionibus sequeslrat.e. ipsi

Picli, qui iiiir.t eosdcm monles habent sedes, multo fucrit ipse, nos hoc de illo certtiin leiieiuus, quia re-

anle lempore, ul perlnbent, relieto errore idolatriae, liquil successores inigna conlinenlia ac divino amnro

fiilem veritaiis acceperaul, pra-dicanle. eis verhiim regiilanqiie insiituiione hvignes: iu tempore quideiu
Nynia episropo reverentissimo et sancfissimo viro, suinmx festivitatis dubios circulos sequenles, ulpote

de natione Dritlonum [ccr.xcivj, qui erat u Hom* re- quihus longe ulira orbem pusilis nemo synodalia pa-

gulariier lidem el mysleria verilalis edncius ; c»jus schalis nbserv nitidu decreta poncxeral ; taniuni ea

tedem episcopalem, sancii M irtini episcnpi nomine qnae in propbeticis , evaiigehcis et apostolicis liuris

et ecclesia insignem ubi ipse etiam corpure una discrre poierant pielalis et casiilatis opera ililigenler
,

ciim plurihus sanclis requiescit, jam imnc [Al. om. observautcs. Permansii auiem bujusmodi observan-
nunc) Anglorum gens obtinel. Qui locus ad provin- tia paschalis apud eos leiupore ooii pauco, hoc c-i,

ciam Beruit iiiruiii pertinens, vulgo vocalur c Adcan- usque ad aiiniim dominicae Incariiaiinnis septiiigen-
didam casam, eo qu >d ihi ecclesiam de lapide, inso- tcsimtim decimnm quiniuMi [.-lf., scxtiimj, per annos
lito Hriltonibus more feceril. centiim quinquaguila.

Vcnit aulcoi Itiiiliniam ("olumha, regnaiile Pifiis At innc veniente ad eos reverentissim» ct sanctis-
* Dridio filio Meilochon , rege poientissimo , nono simo Paire et sacerdote Ecgliercto, de natione An-
anno regni ejns, gentemque illam verbn et exemplo glnriim, qui in llibernia diulius exulaveral pro Chri-
m\ liilein Chrisli cnnverlil : unde et prxfaiam insu- $10, eratque et doctissimus in Scripluris el longv
lam ah eis in posseasionem monasterii faciendi acce- vilsc perfcclione eiimius, rorrecti stinl per eum ei
pit. Ncque euim magna esl, sed quasi • familiarinii ad veruin caiioiiiciiinque Paschx diem trauslali ,

quini|ue, juxla acstimalionem Anglorum : qiiam suc- quem unieii el aulea noit semper in luna quana de-
ressnres ejus usquc lmdie leuent, uhi et ipse sepul- cima cnm Judxis, tit qiiitlam relianlur, scd in dia
lu) est [dxcviiJ, cuiii esset annoruin sepluaginia quidem \AI., quadam] Dnminica, alia tamen quain

• Vonliutn Jugit. Monte Crampio. Cnjus jugum hb. i, cap. 5, dicil Columham in medilerranea Hi-
aliissimuin hudie Drum albin, Duisunt Albiunis, ap- berui.e parie munasieriuui quod Sc»tlice dicilur Dair-
pellaiur. macli fuudasse. Iilud iileui est cum Vugiisliniano eo
'•
/loiinr. Dicitur Nuiia Hnmam atliisse lempore cirnohio quod hodic Durrogh, cl Duriiiach tlit ionis
Damasi papx, an 37(1; tiriliualiiiii Itrittonihns fuisse iu coiniiatu Kegis, el malc a quihusdam cuin eccno-
a Siricio an. 3'U ; in rctliiu sanclum Mariinum salu- bio Armarhano confiindilur.
lasse, vinim regulari disciplina celeberriinmn, sed D > Ift ttiam epitcopi. Sctl non qu»ad aiicloril.ilein
noii ul llect. Doeihiiis tradil, llac occa-
iiviiiit iiluiii , pitiiualem. Vi>le Adamuani Vitam sancii (ailumhx.
tioue Ciclesiam suam SanclO Martino dedicavit. I l i, S(i •:Alio in teinpore quulam de Niimineiisiiun
et inoris fuit lemporibus.
illis provincia proselyiiis ad saiictum venil , qui se in
' Ail Camlidam laium. Whillierne in Calluvitlia. quaiilum polii I liuuiiliter gessil, quod imiIIos scircl
I lu ISinia oluil, au. !.">.!. Quo eiiam anno sauclus Pa- qiMtl cpiscopus essel sed lamcn b»c sanclum non
;

iru ius lliliciinaiii inlravii, sicut Palladiua auno praj- polinl l.iierc. Nam alia die Doioillica, a sancio Jussiis
cetlciiie Sciinain. Coilex ms. Tboroshei ad hunc Clirisii corpus ex morc coulicere, sanclum advocal,
lociiiu lleihc babel llOlaill scqtienlem litleris majori- nt siiuul quasi duo presbyieii ilniiiilliciim paiiem
lius scripiam in corpore lextus bi Ordo Piemon : ( frangereiit. Saneius proinde ad aliariura accedens,
llrolentii habel itdfin el tlcciiunein epitcttpntem. rcpcute intuilus laciem ejus, sic eum cumpellal
& Ilua Crullineu priiuo Picturuiu monarcba
llndio. Ueuedical te Cbrialus, fraier, bunc solus episcopu»
Iricesiinua quartua nuineraiur in Scnticbroiiico.
S ic- episcipali rilu lra»ge pincm. Nunc >cniius t|iiod sis
cesserunt, uarnard qui fundavii ecclesiain collegia- episcopus, Qii.ue liuc iisque le occultare coiialu» es,
lam de Abcrneiby; Couslaiitinus qui fundavil ecclc- UI lilu a iiolns tlehila 11011 icdilciclui VCIieiaiio ? IJuo
M.iin Dunkeld. Ah linc octavus DimisLen, in quu audilo aaucii veih» bumilis peiegriuus v.ilde stupe-
1'iciiiriim regu uuli defecit potesias. f.ictus Cbristum iu saucio veueraiu* esl, eiqui >'iaiii
* Faiitiliitiium UllUS cod., » i'( n iioil, lll.llc, pr.rseutes iumis admiraii glorilicavcnml Deuin, <
1
Ocaimttih. Adaiunauu> iu Viu sancti Colunibx, Apud Caiiia,f tuiii. V, pais, n, p. > II.
"TO DEDiE VLNEJUDILIS PRESBTTEUI UPkRUM PARS IV. - HISTURiC.V. \ti

riecebat beWomada ceJchrabani. Sciebanl eiinii , ul A cxemplis inforinaii lempore illo rel i^iiri rjiti >ne vlii
( li'i->ii.tni , resurrectioneni (Jniiiiinr.il, i qux prima sc leiuina*, tvnsiieltiriiiicru feceriinl per ioiuhi au-
Sabbju f.tcia esi prima Sabbati semper esse c.-le- num, excepla reinissionc .'uiiiqnagcsimap paschalis,

i raml jin : sed ul barhari et rusiici ,

qvamlo eadem quarla el sejtt Sahhati jeji.nitim ad noii.un iisqiic.

prima Sabbali qux niinc Domiinca d.es cOjitioniin.i- horam proiehre. Nunqnam oViiitms bonons sivn

tur [-4'., nuncnpalur] venirel miuime diilircranl. (inioris gratix, si qna deliiimssent , reticebat ; sed
Veruro quia gralia caritalis fervere uon owiserunt aspcra illnsinveclione corrijiebat. ^uliam potentih.is
[i<., omiseraulj, el L jns qunque rei notiiiam ad s.i'1'uli pecuniam, exccpta soliunnicdo esca si quns
perfecium percipere meruerunl , juila proinissiini bospiiio suscepissel, uiiiquam tl.ire solebal , sed cj
Aposloli dieentis : El [Al., otn. ei] ti quid aliler «a- pnlius qux sihi » diviiihus donaria pecuniarum iar-

pnit, n hot quoque tobit Deut rettlabil [.VI. , rewela- giebantur, vel in usus pauperum, ut dix:mus, dis*
*i/|. Pe quo plcnius in sequentibus suo loco dicen- pergebat, v.-l ad redetiipiinneni eoruni qui injuite
ilum e»t. fiicmni vcndili, di>pensa.iat. Dct>ique tnultos quos

CAPUT V. pretio daio redemeral, redempios posimodum suos

<li>cipulus fecil, Jlque ad sacerdol leiii usi|ue gra-
D* vila Aedani epiteopi.
* d in erudicndo atqur; insliiuemlo pro>eiil.
Abhacergoinsula, abboritmcollegiomonachorum, Ferunt aulciu quia cum de provincia Scollorum
adproviiiciam Anglorumiostiiitendani iuCbristo, mis- rex Usuald posinlas-ei anlistitem ,
qui sihi su eq»e
as est Aedau, * accepto gradu episcupaius (ocxxxv]. gewti vcrbuui lidei iiiinisirarei, uiissus fuerit
J
primo
Uuo leinpore eidem monasterio b
Segcni abbas etpres- alius austerioris animi vir, qui cum aliquandiu gentt
liytcrprxfuit. Unde inter alia vivendi docomenl», sa- Angl triim prxiiicaus nibil proficerei, nec iibeuter
luberrimum abstinentia' vel couiineiiux clericis eiem- a populo aiidiretur, redieril patriam, .itque in con-
plum reliqnii : cujns docirinain id maxime couimen- venlu seniorum reluleril, quia nil prodesse docendo
datal oiiinilius, qnod ihhi aliler quam vivebal cmn genti ad quain missus erai, poiuisset, eo ipiod essenl
suis, ipse Jocehal. Nibil enim bnjus iiiuinJi quxrere, hotnincs indomabiles, et durx ac barbaix memis.
nil aoiare turabaL Cune;a qux sibi a regibus vel di- At illi, ut perhibent, inciaium uiagnuin in concilio
tilibos saculi douabanlur, mox paupcribus <,ui «>c— quid esset agendum, hahere cov.icrum ; desideran-
currerenl erugare gaudebat. Discurrere per cuncta tes quidem genii quam peiebaniur, saluti [AL, iieie-

ei urbana cl rusUca loca. jioii equnrum dorso, sed bant salulem] esse, sed de non rerepio quffin mise-
pedum iucessu veetus, uisi si iuajor forie necessilas rant prxdicalore doleutes. Tunc a i
'. Aedan, uatn e<

corapulissel, solebat : quateiios ubicumque aliquos ipse concilio iniererat, a<l eum de quo agehaiur sa-
vel dlviles vcl pauperes iucedens aspexisset, con'e- cerdotem : < Yidetur mihi, frater, qnia durior justo

lini ad bos diveriens, v< I ad lidei Mj-ciplendz sa- iudoclis aii.litoi ibus fui.-ti, ei imn eis juxta aposto-
i ranieiiimn m infideles essent, iuviutrei ; vel si fiJe- licam disciphn iin [Al. , dotlrinam] primo l.tc <lo-

les, in ipsa ens fide conforiarel, aique ad eleemosy- tlrinx mollioris porrexisii, donec p.-iulatin. enuiriti

i as operumque bonorum exccutioueui , el veibis verbo Dei, ad capienda perfecuora et ad facieuda -uh-
ciriuret ei faeus. liuiiora Dei prxcepU sulliecreul. > |)uo au.lu.-i, omnium
In tanium auiem viia illius • nostri lemporis seg- qui coiisedebani ad ipstim ora el oculi conversi [JkU,
mlia disUbat, ul oinnes qui eum eo incedebanl, sive nculos cvnverteiiies], ililigemer quid dicerel disculie-
adionsi, seu laici, mediiari debereut , id esl, aul le- bant, et ip-um esse dignuiu episcopaiu, ipstimad eru-
geudis ' Seripturis, aul psaJmis diseendis [A/., di- diendos ineredulos et indoclos iniiti debere decer-
i<ndi«] operam dare. Iloc eral quotidianum opus nunl, qui graiia discretionis, qux virinium mattr
illius, et oninliiin qui cum eo eranl, ubicumque lo- esi, aute oimiia prohalur [Ai., prohauaturj imbutus ;
corum ilcvenisse.nl. Ei si forte evenissel, qnod tamen sicque illuin ordinanies, aJ prxdicandutu rriiscruiH.

raro evenit, ui a.l regis convivium vocarelur, intra- r, Qui ubi tenipus accepil , sicui prius nioderaiuiBe

hat cuiu unoclericn, aui duobus ; elubi pauliilum re- discreiionis, iu postinodum et cxieris virtunbus or-

ficieh.itur, adceleravit [At., aceelerabat] ocius ad le- n ilus appjruil.

tgeudum ium suis, sive a<l oraudum egredi. Cnjus

* Aecepic rrrndu tpiuopalut.

llyensiuiiide episcopaiu seiiieiiiiaui
tis

?
bic nnn videl
Gradus eis fuil,
insula laeavit, simul emn gemis egre^ie gesiis
in (jjdices redafis. Ilinc longa exspeclaiio de
per-
m
el accipientlus ad inissinnein, nec ahter sccumlum dlis T. Livii Decadibus. Atque bis lidem dedit lle-
cos iniili Aetlaiins poluit. clor non generali laiiiiiin asserlione, sed |>ersoiia i
k Segeni. Quanus hir. .ihbas a saneln Coluinha lestiinnin» siioruni ipsius ociiloruiu , quibus ah-
fnil. Secundus liaiihanus . lerlius Virgiious. vel <|iiain charlaruin partem vidil, earaiiique descriplio-
lerpnaus. II c est Se<;enus a.l qucui int r alios Jo- iiem cosfeeil, circuiiisumiiis adeo minuiis explica-
hannes papa eleclus hlteras uenl, n, I!) ail qnein ; lan, iit uisi concussa aucloii-. probilate, iiarraiionis
ciitm r.uniniiaiiiis srnpsii ih epislolaruin lliberiii- veritJiein in dubium revocare inaculum sit. Vide
carum Syllo|>e, uierque de pasciia. Itoeih.. lib. vii.
c .Scripinru. Non Iloe-
rieftieruut alii lihri, si II. •
Primn ofmi. Ejns noiueiiCorniannus, apudUoci.
ili.ti fides, qiiihns legeudis nperaiu dareul. Areain U.i. tbiuiii, Jib. ix°.
rfii.inhhris relertam rergusius U. a Uoma dhepta
di lulit, et iu IIOiihJcj sccuui dejiuruUQi, iu Juua
 ; ,

lii SECT. III. — IIISTORI A ECCLESIASTICA. |»6

CAPUT VI. a unam sunt p.icem , ei veJul unum cnmpaginatx m
De religione ac pietate miramla Osualdi regi». populum. Eral aulcm ncpos Arduiui regis ex sorora
« Acha, digmimquefu. l,ui lanlus pr.ecessnr lalein
Ilujiis igilur Al., reveremissimi anlistilis do- ha-
[ ]
berel de sua cousaiiguioiiaie ei religiunis beredetn
Clrina rex Osuald i um ea cui nrjeer.il genle Angluriim
el regni.
instilulus [ dciixv - dcilii ]
, imn solum iucngtiiia

prugenilonlius suis regna cxlorura sperare didicit CAP13T VII.

scd ei regna lerrarum plusqnam ulli m.ijorum suo- L'i provincia OecUenlutium Saxonum vcibutu Dei ,
nini, ab codem uno Donuno |
AL, omnipoieuii Dco] prcedicunte Birino, luiceperit ; tl de luceeuoribut
qui fecil cxltim et lerrain , conseculus csi. Denique ejus Agiibcrcto et Leuiheno.

omnes nationes et provincias Briitanix, qux in qua- & Eo lempore [dcxixiv] gens Occidentalium Saxo-
tiinr linguas, id esl, Briitonum, 1'ictorum, Scollorum
num qui aniiquitus ° Getissx vorahauiur , rcgnmie
cl Anglorum divisx sunt, iu ditione accepit.
Cynigilso [Al. Cynigislu] Gilem Chrisii suscepii, pix-
Quo regni culmine stiblimattis, nihilnminus, quod dicanle illis verbum Birinu cpiscopo, qui [ Al. . ipsa
nrnnn dictu est, pauperihus ei peregrinis semper autem Birinus] cum consilio papx llonorii veneral
liumilis, benignus el largus fuit. Denique ferlur quia Rrittaniam ;
promiitens quidem se illo prxsenie in
lempnre quodani ciun die sancto Paschx cum prxfato iniimis ulira Anglnrum parlibus quo nulltts dmtnr
episropo consedissel ad prandiiiin ,
pnsilusque e-set prxc ssi-si.t , sauctx lidei scmina esse sparsurum.
iu men-a coram eo discus argenieus regal.bus epulis L'mle el jiissu ejusdem pontilicis, per Aslerium Ge-
refertus, et jamjainque [Al., referlus, jamque] essenl nueiiseui episcopum in episcopatus consecraius esl
inatius ad panem benedicendum missuri , intrasse gradum. Sed Brillaniam perveniens, ac primum Gr-
siibito ininisirum ipsius cui suscipiendorum inopum vissorum genlem ingrediens, cum omnes ibidein pa-
crat eura delegaia, ei iudicasse regi qnia inultitud» ganissimns inveniret, olilius csse ratus esi ibi potiits

p.iupcrum uiidecninque adveniens m.ixiina per pla- verbum prudicare, quam ultra [ Al. , ultro ]
progre-
teas sederet, postulans aliquid eleemnsynx a rege: diens, eos quiluis pradicare deberei, inquirete.
qui moi dapes sibiiuel adpositas ileferri pauperibus, Itaque evangelizanie illo in prxfata provincia
sed [Al. om. scd] el discum confringi, atque eisdem [ocxxxv] cum rex ipse caiechizatus , fnnie hapiismi
iniiuiialim dividi pracepil. Quo viso potitifex qui ad- < ii iii sua gcme ablucrelur, couiigii lunc lemporis
sidebal deleciaius tali facio pielatis, adpreliendil sanciissimum ac vi< tnriosissimum regero Mordaohynt-
dextram ejus, et iitvelerasrai hxc
ait: i Nunquam
brorum Osualdum adfuisse, ciunque de lavacro ex-
maous. i Quod votum benedictimiis ejus C eumem su-cepisse ac pulcherriuio prorsns et Dcn
el iia juxla ,

provenil. Nam rum intcrfeclo illn in pugna manus digno consortio, cujus crat liliam acceplurus in cmi-
,

cum brachio a cxtcro esseni corpore resecue, conligit jugem, ipsum priussecunda gcneraiione Deo dicaiuiti
ut hactenus incorruplx perdurenl. Denique ° in urbe sibi accepii in filiuni. Donaverunt auteni ' ainbo rc-
regia, qux a regina quomlam vocahulo Rebba cngno- ges eidetn ejiiscopo civilatcin qux vocilur s Dorcic
miiialiir, loculo inclusx argeoieo in ecclesia sancii [AL, Dorcinca. Dorkecacsier ] , ad facicinlum ioibi

Petri b ser\anlur , ac digno a cuuciis bonore vene- sedem episiopalem ubi faciis dedicaiisque ecclesn-;

ranlur. multisqiie ad Douiinum pio ejus labore pupulis advo-

Ilujiis indnsiria rrgis , Dcirornm et Bernicinrum catis, iuigravit ad Dnminum, sepultusque esl in ca-
provincix, qnje eatenus ab invicem discordabaui, in dem civitate, ei posl annos multos, llaedde episco-

• /n urbe Re<iia. Relihanburgh, hodie Ramburgh ; Sixnnicum prxripue seculns stnn . non solum qiiml
locus ah Ida rege Nordanhyuib. conditus dicilur Sax. ubivis aliospost Heil.im hislorieos auctnritale siipeiet,
Cbr. sed prxcipue quod iu rehus Occid. Saxon. peeulu-
Senantur. Sim. Diin., pag. 2, aii i Qux eti.im
b : em fidem marealur, CUin ab incola illius regni , ut
ad nnstrani usque xiaiem, ulriuoquc inerilum, regis, nniai Warin us, scripta fueril.
c GcPtSKE. Sainnicum esl pro ll, rnleni.ilium. Sic
seilicet, atqne pontiiicis, gratia sux iocorniplionig I"»

osten-iii. Siciii nnsirx, bnc est Dunelinciisis Rcelesi* Visigollii, pr.epnsila tantiim Sixonica expleliva Ge.
nionachnsSuardelirandusqui ntiper, cpiscnpatum Wil- f Ambo llegei. Osnaldus ennii lialinii per mrumque

helmo adminisiranie, defunclus est, sxpius se vidis>e regnuin supcrius dominium, sicni dicil Ked.i capiic
alieslatus esl. > Waller. de Wuilesey srnhit lir.nliiuui pixeedenle. la AedilbcrCldS ei SalierclUi reges in
nllatum ad nionastcrium Petri dt; liur^i» per Winc- P.niliii i
leinidi» coiisenseriiiil ; II, 3.
gnliiiu de ilelielierrh. Ingtilfus, ad au. 1018, ineiiiiiiit s tioreic. Dnrelie-lcr in agro Oionionsi adTamesis
prioris qni tempnre Dauicaruni cladium aiifiigii a ronlluentes, aliera cnim est ejilidein norainis pagi
1'eiriliurgo cum nunniillis rralribus, assumplo secum Dorsetensia tilla. Nota etiain quod hxc re/io licei
brarhio sancii 0-waldi II. ail imvulam de lleli. Osien- pustea ad Mercins Iran-irel, lunc laiuen Uccid. Si-
sum lainen csi in Peinburgu post mulios aunos K. iiiiiuin regilnis paruii. Eint Uccid. Sai. primo uima
Stepbano, Alexandro ep. Linroln, eic. episcopus, uempc illc iu Dorcic; iimx dut,, uu'js in
Acha. Qux pr.eler Aiifnduin et Osiialdinn aliofl VVintonia, alier iu Scireb irma. Ili» duobus, ienu>or.>
quiniiiii; lilios,Osunim, Oslifiiiu, Klorilego Osam di- U. Edwardi iies addiii, Welleiuis, Uriilienait, Cor
ciiiiii, Osuiiliim, Oslacum el OIT.iiii tiuainqiie liliam nubiensis, nee mullo pn-i sexms m KamesLuria. W
iiiiininc Aebbaiu abbatUVsam deCulJingham K. Aedil-
,

M*m., de 1'oiit III. Mansil liie seiles episrniwlis M

Giil.elmi piiiui lempora, qu.m iu a Keniigio pi^
,rw>
linlii peperil. Fi.. Uicuti.i. i

d h.o tempore. Tateiue Reda de anon advenlus lli- I.iiii iilniaiii Imiis aia est.
rini, varianl bic, ui stmper, auciores. ICgu thruiiicuii
 .

i»7 BEPt VENERABUS MtESBTTEKI operi n p\ns iv. — ii!STor.ic\ «»

laiuni a»enie, * mnslim> inle in \cnuni c vnaiein. A iriJeni Ai. , qnein pridem 1 perfldia reenii puleril
aigue i:i rclesia btaliirum apostolorum l*e'ri el lauli '..4/., depulerii]. Mn Al., fidrj agi.iu Clnisii iu re-

fm itm e>t. ^num roocavi.ni : inlel esiique qnod etiam lunc

I'e uneio hm i ei re-ft, suceesst in regnuin Ul u> destilula [II., etiam quod .!r>i m a iun tiijiul po •

'. o nuilib tx.ii iii . qui ei fi.iein ;c -acraneuu lili.e provincu , recie pari rr iimn raeiil desi uiu
rifni crtrslis su>ciprre reouii. el n< n uiulio msI prsvsiili .. Mi>u erg.i legnari s iii C.l: am .d Agil-
eiiaai regni lerre>lri» |i©ieniiam perdidit. Kepudia a m summissa il um &aii>facii..ne ueprecai» »J
.

enim soiore Pendan regi> Merc oruro quam duierat, e, i»c paium sux i\enlis reJ.re. At il!e se eicu-ans,
aiiam accepit uiorcni . iJeoque bello peuius. ac re- el ej \enire non pos>e r..nlesuiis quia ?;«... aiu
giHi priTains :b ino , s«ce*sil aJ regena Orienulium propria; rmUiis ar parxliue in.eretnr a.Nin.lus.
Anflorum. cui oouiei erat Aont : apod quem irieniuo i.e lain- n obnive pelenti nil ferrei auviln, n - l p'o
riuias hjrm rcfnovit %c >usce;il venutis U , ve- Ee illo presl.j.eruin Leulhernim. p
>iu'ii, qm
ru>i»ii. . Nam et ipte apnd quem eiulahal rri erat ei, »i «eliei, iir.lii.areii.r rpisc-p' > . J r-n> qn .1 ipse
ir i- i s. ri b>ma ac sancu sobo e feln, ul in se- eum dignum esse epscopau: j d.ra^n ij.hi hono-
eu-tii' ... latxl mui. ril.ce a populo el .1 re-e wiicepU», rOi.a<oruni Then-

Cuin Tero rcuuiui essel di>runj, lunc ar. Inep sci.pnm DofnverBetisis Eccle-
in regnum Coinnalcb .

renil in proiinciam de ilibernia ponl.fei quidaui,

siJ* ipsuin sibi ainistuein coii>err;iri qui cnase raiu>
Mutin- Agiitterclui [fCL
-

nalione quidetr, Galius. sed

in ip>a civnale DCiiv", muiu- anni> epi-cnpaluu»
l.eiiss .rum, ei synodiia EUdioae, s.Jus seduln
egmdarum giat a Scriptunrum m Hibenua oou ra -

lm pore demoratus e njunii.que se rr. dt-rauiin ge-s n ti

(
i . 1 i . . .

tnonle luiam | rarJiraa ii adsumens . cujus eru- CAPUT \HI.

diiionrm aique iaduslriam viJens ici . n-cavii eum,
•
: ». mwm Enwita / idola d$mi prit-
c-ptrit; ei aU /i.u ej-i Err»mq»tm ei propm^an
ac.epu iln >eJe e,> K i a >uas genil nianerr |- nl -
\ .-i..-c'.jF, u.rLlli U,l iiityiii^m.
,

licem. Qu, preenVai rju» a.lnuen-, mullis anni> e Jem An.,0 Joiniu cje I canit liunis >eicenie>inio qun-
>-• e r.l.i j jurr ra?f'nl. TanJem rei qui Sa- .gr» nio, Ea.lhuld rei Cauiuari.inim irans
| ,
J em ei
louaaa lanium lin^ <am u. irrai, perursns Uirtarae hjt »iu. Earcoiilirrclo hlio regm gulK»riucula ren-
^et - i .
• » j .-. , | a , ut | d-
q i'i : qua» iile su-cepta vtgimi quaiinr anuii ei
pua» epi». i.jium i > , et ip>uni in
1 inensit.us notiilis-inie ttiiuil. Hic prnnits
Calliaj o:J i.aiuni ; dj< •
e .>que n du.s psrocbu» regum \nglonuB in loio regno >uo idi la re!,u.|i.i ac
fTu.iaaam, Luk ,
d. i \enu. qujs a genie Sa- .,
tS.rui. >imul et jeju-ium L}ua.lrj,::n.a J.rruiti i.b-
soiiuin Uialiae»'Hir app.ilalur , sedem r( >.. pj riu servari pnncipali aiiclonute praccepii. yua.- ne fa-
[.41. e, ... - trit.uu : und- offensus graTiirr Agil- ci e a qu.pijin posset cootemui , iu Iraiufjicsaorec
b rcius, quod h-c ipso mco .suii.i agrrei rci, k rediil
dignas el compeleiiles punilionea pr .pu>uit. Cujus
t.alliam, ei ac. e m e,.:>!Op»lu Parisiaca? rivjut.s, lil a Earcou-iia, ut tonj gua parenii solioles, ina-
n-iJen. ser.ei ac p!ei>us Jieruni oL.nl. Non inultis au- gnarum (uil virgo rirtuiua serriens .A.'., seinper, ,

lem .- - l scessum ju- a Briiunia ll lax Hlil.

.
nm'er seniper servieas] DooiiM in innii nrH
-

pnlsus 01 '
l . I .. ci liin] al. eoJem regr dr epi-
in regi.iie Kra. coruiu
r
i
(.1 cun-lrutturii rsl ab
- j [OJj.vi • n> aJ r. ; *'
uiu. a.b.l >>a i.J.i i->i.na, vocal.ul > - Eara, in loea qui
vcMitu o LullLer., einl prciio ab coiein s».dem Lnn-
ir * In Pnge. Na.n to leapore i.enluui iuultis
donij; ii.uaii>. eju>^ .- e,. ^c u- us |ue ad vua» s ia;
(
iu regione Ang orun mt.na>ieiii> coustruciis, niulti
lern.iiiuni ni-n-il. Snque w o i itil U c.J' niaiium de Bnaebicae Al.. ioooaslics| ron>.r-j-
itiiitania
Saioi um tem^.re ijoi. paaco nbsque prar-uie lu.i.
lioms graua Fiantorum vel Cjiliarnin uiouastena ,

eLam iem[-ore rei prxfalus ipsius pent s .re soiebanl ; sed eu lilias sua» eisdem eruJ.rnJjs,
. . • T'- i >•!! dami.is saps-ime ab lio- ibw ac spO;.so tarlesti c.ipulauJa> iiiillcbaul; naii:i e m
i.d,iniu- . Undein >J Dicmoriaoi reduiil, qu.iJ eam D Liiijje el in ' Caie, et in * Audiie^um uj.inj>leno :

• IrmlMn, abbas d- lliJJe fui rr.onai lius el virtulibn> l.rum scritsil Jon3S mo:.arliu> Boluensis,
1

S ' jii. - a cli.

tp-co|.alu Je cujus !UCie»ione i>. m>rrliiiii eJi.iomliu- nfierum BeJj: l. III, el a Surio
*id. ji. li. U >eilem iaii>iiilii dc [i-.rcai esiri.i, uiu rt HabiUoa u Jrnuo rJilum.
i uin cmixire Baadi lliru.i ad \\ iinu..iam, an. t* j. bob- 'JiHn.t T utivis Drie.-i is, S>Sa Brigensis , »
1 iiis -iii derinio, iii-i u.ale in mtre. I Annalrs qiia Sjha, pr.ivintia litKlieBrtc uomen ac pu. Iu liac
brcves W.nion. Ang. S-icr. i, 193. Ex hac ir.insiaiione |.- 'io..e Fura taeuol.nini ' ir^.iiiiiii coudidit Eboria-
t
la |h.>i-j lile> orla? u.ler mnra lni; Wiulon , .1 cen>e. Fareamujlier aJhuc J:citur.
q.io.l a fuii.Utrice
i Dm mIi »111111111 1224. Celcbr^iur uie-
. C pago Parisiaco. q.:a>i centurn su-
. t C .c.'.'c'« in
i - . i lln mi 3 l^-c. - j l.uielia. Villa qunnduiii rr^ia a.l M.nnniain ,

> lieaiit. \f:i.i*r<ii nJiumiii T.alliam non pono Iniviuri., in quo ioco Baih IJ > ctc.iobium Sj.iiiuuo-
- • • . Ic - l stiioJo Pbareiu: imerfu.l; iiiaiiinii Tir^iiium cunstruiii.
n. £5. ? Andilrgum. I r B lixaa ie hnju> itici -iiu noum
' l iui... emk. LnJr posl 11'Tlem serieepisropo- in drJii chifjelius . rl, quod nnruiii esi, lelulo »rr.-,
riiui l.onjirieiisiuui in.ii n eru:irectii>cn. \i.\\ L >m., p' e t>cu i> babsvil situ, la suni j> I .ni.'e m c-i-
u vt. Ila.inanus enim Valesius, in .Noiilia (iji.uium,
r >.vr f!'irci]i Jofara JiciiHr, ij est. nohili verlio Amdebmcmm »u fjaAmJe lmt tu r-Setme, iu..iu>i. •
-. . ... aitij Uurc.i.Jos geuiu. L> buju* I.uUj Aiidiic 6 uuj dc ijuo loquiluj; UcJ- , Dubi» quasi
 , ,

,29 SF.CT. III. - HISTORIA ECCLESIASTICA.

, 3r,
ii.ier qnai HJI Sa, ihrvd .
filia uinris Annae r gis A Caniuariorum, babuit Gliam E.trcongniam , ,l e q„.i
Orienlalium Anglorum, cnjns supra meminimus, ct lumos diciori.
filia naluralis ejusdeni regis Aedill.erg : qux uiraque Hujus auiem virginis Den dicaue «., dedir.it»]
|

cum essn peregrina, pr* meriio viriuiuin, ejnsdem inulia qui.lem ah incnlis loei illius toleni opera »ir-
nmna-ierii Hrigensis e-l abhalissi eonslttuia. Ctijus luiiim et signa miracu'omm usque h"die narrari.
rrgis filia major S, ihur uxm Earconhercli regis Verum nos de Iransilu lantiim Ulius quo cEl^iia

digiio mnnsiravil. Refert eiiiui ex Codice regio h;er lo.'ia mnnalerii.rum f.crmanix : i An llow, inqoil
vrrl.a de sanria Clolidle rcgina Francorum dicla : an iqunu- Andeliha, al> ejusdem nominis fluvio,
n»|
• Feeit ei :i!nnl monaslerium snpei riuviuiii Seqnana? llelionis cmnnbinm, in pago llelisaiia,
sanctoFa-
in Inco qni dicilur Andeleius, nun longe a inuris ci- biann ci Felicilati aacrnm
, canonistarum eelehri ,

viiaiis in Rolomagensis
nomine Dei genilricis. > I co nalarum oiuilenliiin collcguiin ad iiuiHlana
Vo-
IMslal l(oioma|{o vn fere leucas, inqnil Valesius, sed sa^i silum, fundatum, ac produoderim
cauoiiissi",
Manillnn. iv lanlura milliaria; ei anie aliquot ann s Inliileiniiue caunniciS liheral s-ime doUluin esl
aiino
ex cclia seu prioraln «eleii, Uene.li, tinaruni abbalia Christi 880, aul (ul alii voltinl) SS8, a sancil Ki-
evasii. Annus lam unclx Farx, quam Ear-
innrtis charde, Scutorum regis lilia, Caiolt Crassi Rumann-
euiignla? ignotus. Smitb. InAndiUijnm monanerw. — ruin imperaloris conjiige qua- per divm tium
a ni .ruo
;

• i
;

'
1
1
i ' iiiiruin o-i, iicutra in Callia
Christiana, inier jj
seeregala, ihi vixii, inonna, el honordico tumiilo
piaucoruni regni ahhauas ullain Deri menlionem no- pnsi suitiiiiam aram m sublime rollncaio sepulu st. > i

bdissimi Ihijiis Partheaouis, in qund supra imlie ah- Ks Broschio Siepti; s Vitus Hichardim lliberuain
lnnr .iMniK. uii ct ii, Brige, el in Cale, et lliitunia fuisse ciHilendit, nempe Scoiia inijnre orum. Iluiui
insula dcandas De.o virgines, Itc.l ipsn tesie con- ,
,
inein nil Molanus, in Addilinmbus ad llsiiarduin,
18
siai fuisse l.ansmis-as. II « uohis quasj digiin mon- Septemhris. Wion eadem die, lihro iii L'gui vitc, ,i
sirarc visns esi llaitri.inus Valesius, vir uoclns, j,i lili. iv, cap. 3, inter sancUs imperairices
Occidenlis.
Niililia Galliarnm, «erbo Andeliaciim uhi referi de ;
Vil meju» scripsil Kadrrus iu Itavaria sancla el ;

sancia Cblnlilde regiua, ex Codice regio « Fecil el : de quoiine, ac de cjus monasterio, Joaunes Ruyr,
illa

aiiu.l mnuasieiium super fln\iuui Sequanae, in loco in Antiquiiaiihus Vosapi , parie in |ib. i, rap. 10. ,

qui ilinlur Andeleius , nnn longe a muris civilatis Quod tnneii aiunt hi omnes. fnndatain a Richarde
Kntouiageiisis, iu nomiue lir-i Ccjmlricis. > Distal a hnc nionasteriuin, non -ic accipi.is, quod ill.i lacram
!;• i' magn scpient fere leu is; estque ipsum Andeia- h .|ic domiiiii priiua crcxcril sed quod jaui uliui ;

gmii inonasleriinn. cujus nieniio iu Cbruuico Fuma- fundal ac p.isie.i neglcctam ei sein dirtitam resti-
,

nellensi , tomn III Sjiicilcgii Dacheriani p-tg. 243. ,

liierit, locuplcavi-rii , ei npililicti > proveiiiihusque
Se.l q,inuio,lo dici poiesi lioc iiiouasleriiini non longe auieril, ad piarum ac uotuluim virgiiium rumuindam
a murts Rulumagriistbtis posiium , si ab illis dislal staiiuiiein. Priino auiem fundatum lueral. tn opinnr,
seplein fcre lencis ' De lledx Andilego succurnt a sancta Salaberga, in cujus Viue ba;c auctor ipsi
aiiu.l ,
quo,l uempe m Alsaiia pusiluui sii, et a sauela suppar « ijuid plura ?
: Auclore lieo omnem speiu
Salaberga a r coeptum sil, ei postiiioduui a Ki-
• 1 1 1 . «.
.
«uain posl Deuni beaio viro fWalberto Luinvieusi
ehsrda imperatrice perfecliim aiqne ampiialum. Iler- *-• abbali) coinintilens, vtro conversn, prolibosque Deo
nmnnus Contraclui in Chronico, a,l auuuni 887 , :
sacraiis, rehgionis ve^te accepla , imlo cinn beaio
• Richarda imperairii, adulierii cum Luil-warilo Walberlo consilio conniveulia enslenle marili
,

Vercelleusi episcopo, qni apud eaui ei iui|ieraiorem puellarum in Buburhin Liugonicx urliis,
cieiinliiiiiii

familiariler in pal.,iio vigebal, al, imperaiore et alns in hxrediUle vel snccessione paierna conilurei-
mcusala, divino judicio ab oiniii se virorum coiniui- struere; quod prnprits rediuhus prxdiorum suoroin,
siiune iulegrani , et cateiius virguiem esse compro- cx successione hxrediaus palernae Christum i"a-
bavil, quamvis jam duodecim annis ni cunjugio im- ciendo lia-reiie.il, nohiluer dilavil. > El posl pauca :

perauins appamerit. Moxque ab eo separaia in ,

< Qui locur hcet Auslrasinrinn finibus iinuinieret,
Andelaliense coeiiohiuui virginuui a se coiistructuin viciiius tamen llur^un.lix erat , dislans a Luxuvio
seceisii. it,i.|ne sedula iu divino seiviuo virgn regina inoiiaslerio paulo miiius millihus quadragiuia ; ibi-
permansil. > Inlcr schedas 1'atris Siepbaui Voyrin, qtte adunatis ceutuin, seu aniphus, iam ei imbiliuin
ad Iiiiiic llerin iiini locuni ti.i'1 repeii adunlala lli- :
liheiis, quam ei prnprio nflicto ,n,,-.i. Chrisio lln- ..

v iii.iii .jiii.il vocal judiciuiii, fmi ah ignc non vinlari. iinii'1 dira.il. Seii cutii pars maiiina f.lricc inona-
>.i(ii ipsa in candida vcsle pyraui ardenieui iugiessa sierii conslrucla essei, npptt lainula Chrisl pr.xsago ,

Ixdi nou potiiil. Mira ilta te>tis al> inccndiu iulai l.i ulpute SpirilU l'ei replelj ciliil viro lie< irulnni»
,

scrvaiur iu Stivagensi coBnubio 1'rxinonstratensiura animo, non esse in eudem loco puclljium c.eiinbiuin
ii, Lutliaringia quud iIIj Ii.iIiuu ab iinperatore Ca- ,
luluin , inliil pie sut.il, laiis habere, »el uiuiiiliiniis
rolo, longe .inleqiiaiii a l'r.i mousiraleiutibui possi luCiim. Nam licel baiharies prm ul alie>-<-i regnui ,

derelur et coojuiixit Aintel censi, ui consiai el lit-

. D Uineu limiiilHiS hiuc inde adnushs, penculi indiciu.u
leris, luin ip-ius. lum Lucii Terlii poulificis m : fuloris lemporthiis erai quu pericu um nos dein-
: i

quihns I.ki; iiiciiur Croiiuu supersiiteui fuisse uxun cepi vidimus Denique nuper ci^ile hellum inter re-
6U33 quud lainen lleriiiannu l.i loricn 11011 satis
;
ges Fi ain oruiii Theuilcriciiiu, ct llaguuerlum, circa
coiigiuit. Sic babenl liilerx Lucii ainiu 1181 dala' :
illus Ones esl actum ; ibique vicima quxque de|vu-
i Luiinii Slivae.ii in quo fund tla esl ahliaiia, ,|,i.c ,
ptil.t.i, agn, villx, aides, el ip-a (quud gravms .-i)

ex iiisiiluliune. Caruli quundain Koiiiaiiuruin iuipera- sanctoiuiu mrp.ru igne suni cieitia j > Suburbium
luris decessuui Ke. h.rdis sux eui.jug s, .iu.c
,
pnsl iuiellige diuecesm, sc.t territurium, ut passiin -i/ere I

eumdem tocum iu prupnam possessionem leuuerai, rsi in anliquis, Kst auiem Ainlilegum in supenuro
Audelaceusi inonasterio, quod eadem imperairii a Al-ali.i, qui llurgundijj cl Austrast.i' vileruiii regno»
fuud uneiiLis construxeral , et pcc-ente iani ili,iu riiin Diiea etant unde cl iimdo ui eoruiu unu, niudo
;

imperaiore, Romana: Kcclesix uelegaverat, Briuiiaie iii altcro itiiipui iliaiur

i cl aheral l.uiou, quadra-
:

percimi dignoscilur suhjacere. > Litterx Ke. luidis gmia fere milliaribus, huc est, leucii burariia ad-
ipsiu-, it.ii.c Kalendis Maii, annu Kxu, de bonia ah- uioduni tredecim. Nun poterai mehua de>iguari mo-
b.iux btivagiensis, exstam Stivagii. Ilaec aunotabai Dasierium qu,,d Salaberga ce»lum pueils ,ie cousilio
Voyrinus, rir a,i r elic« uiurum innucenlic ei pieiaiis, Watberti Luioviens s ibbaiis paraverat, quas demde
peilinacis stu.tii, ingemi pneslantis, multa ron-iri- l.auiluiium liaiisiluvil. Se.l Andllegi i.iiieniias ,lu-
beudis lihrii dc publico merilurus, msi vua exces- ceniis pust aituis (ui censeu) iuslauravii Hnlurdii
n-sci io flure Xlalis. Caspar Drusclniis, iu Chruno- bcruiua, imo ei iu melius reparavit, Cuiml.
 :

ni CED.t; VENfOABILlS PRLSBTTEUI 01'tllU.Vt PARS IV,— ItlSTORICA. lo^

regna peliii, aliqu d breviter dioere si>iliriat. Innii- A dcdnaia iraasfene. Li ap lienies srpulcrmn ejiis .

nenie ergo die sux vocalionis, ecepil circuire [Al., iia niietntraiuiii corpus iiivene;e , ui a eorrnpiiaae

c.rcuai irel in monaslerio --asuias iidrmaruiu CbrtSli coinupisrenlix cirualis eral iiunune : ei iia deiiuo

famularuin , earuinqiic vel maiiuie , ijux Vel xiale loluin, alque aliis vestibus indulum, iians.iileiiiiil

prove< Ijc \AI. proveeiaj, vel proliilaie eranl m rmn illud in eeclesiaiu beaii Sieph.ni maiyns; cojus,
iusigniores : quarum se omuiuiu precihus humiltler videlicet, natjlis ihi solel in asagoa gloria celebnri
comuiendans, olulum proxime suuin, qnein revela- die Noiiaruit) Julurum.
tione didiceral , oon eelavil esse fuiuruin : quam CAPUT IX.
videncei revelationem hujiisnnnli esse peihibrbat
l't i>< toco in quo ttchut etf rtz Otuod. erelra sani-
Vidisse se alhatoruiii euenaai homiuum idem mo- lnlnm miraadm facli ; ulqtie ibi piinw jmnevtum
iiatleriunt iulrarc ; bosque a se inlerrogaios quiu cujuniam uar.m, ac demite puelia paialyl.ca » (
qnTrereiil, aul quid ilu velleul. respondissc quod ob curala.

hnc ilto fuerim deslinaii , 111 aureum illud numisma Itegnavit auleni Osuald Chrislianissimits rcx Nnr-
qu.kl to de Caniia veneral, secum adsumerenl. I, >a Jjuli)inhr. ritiit iioviin arnis, jdutnrveralo eliam ilio
juiew uocie, in ctijus ultnna parte, id est, incipieule anuo, quein et feialis impietas regis Briltouum, n
aurora, prsrseniis mundi lenebras transiens, super- B apostasia demens regum Anelorum Jetestaliilem fe-
uam migraril ad lucem , inulli de fralnbus ejusdetrt ceral. Siquidnn, ut supra {Cap. i) docuiinus. una-
Dionasteni, qui alii» eraul in aedibus, jam mTJftlH niinu oumiuiu cniisetisu Oriualum esl, ut notnen el
teuoncenius angeloruni psailentium audisse refere- niernoria aposlalarum de catalogo regum Caristia-
ba«il, sed el [AL, rererebant. Etj sonilum quasi plu- norum prorsus abnleri deberel, Leque aiiquis regno
riiua? iiiultitiiuuiis* r.Kina>ieriiiin ingredienlis ; umle euruni amius adnoiari. Quo completo aniioruio cur-
nioi egre&si diguo-scere quid essct, videronl lucem riculo, occisus est roimnisso gravi prxlio, ab eadem
ca-lilui ennsj.im fuisse permaxiniam, qux sauetani pagana genle pigannque rege .Merciorum , a qu« et
itlani auimaiu carnis vinculis absolulain , ad xiernu pra-de«e>sor ejus Aeduini pcrempius fueral, in loco
patriai cxleslis gainlia dir eh.al [At., dedm vb.u]. qui liugita Anglorum nuncupaiur * MaserfeJtb, >aoo

Ad liint el a.ia, qiia> ipsa noric in monasterio eolein xialis sua: trigesimo ociavo, b die quinlo mensis
dtviniiiis fuerini osleusa miracula : sed liao uus ad Aug<isti ]ilvuiJ.
aba leinietiles suii narrare permilliinus. Sepullum Cujus quauu fides iu Dcum, qux devolio menlis
ett auiem eorpus venerabile virginis et sponsx fuerit, eiiam post mortem, viriulum miracults eb-
( liristi , iu ectlesia beati prolomartyris Slephaui : ruil. N.imque in loco ubi pro paina dimicans a pa-
placu.iaue post diein lerliura ut lapis quo monuiuen- C ganis iuter/ecuis esl, usque bodie sanitales infirmo-
lutn togebatur amovereiur, et alnut ipso in loco n.m ei homimmi ei peconiin ceiebrari non desinum.
rei>oiierclnr : qi:o.l dotn fierci, tanlx fragrantia sur.- Unde contigii ut |ulverem ipsuin ubi rorpos ejos iu
viiaiis [U., Qagranii.e suavilas] ab iinis cbulh.il, ul lerraui corruii, niulii auferenlcs, et in aquam rr. l- >

fonciii qai iMltubanl fralrthut ac soruribus qnasi lenies tius per haee [Al., boc] inlirmis muJlum
,

npubaisanii eellaria esse viderenlar aperia. (imiiiodi adferreni. vjui videlicei mos adeo inrre-
Sed ei matertera cjus, de qua dixiuiiis.Aedilberg, buil , Ul jiaulaiioi ablala exinde lerra fnssant a I

ci iijc.i Deo diletlain pcrpelux virguiiiatis gloriam nieiisuiatn stalurx virilis reddidem. Nec mirandum
in magna rorporis cnnlinenlia conservavit : qu:e in loco inorlis illius iulirinos saiiari, qtii semi>erdoin
cujus esset vintitis, magis posi morieui claru.i. Cum viveret inflrmis el pauperibus consulere, eleemo-y-
enim essd abbaiissa, co»pil faccre in itionasterio suu nas dare, upein ferre non cessabaL Et mulla quidein
«cclesiam ta bouoreni omniutn aposlolorum, in qua iu loco illo, vcl de pulvere loci illius facia virluium
sunm cnrpus sepeltri cupicbat. Sed cum opus idem miracula narramur : sed nos duo laittum qux 2 tn.i-
ad mediuin fertne cssci perducluui, illa ne boc per- jorihus audivimus, referre s.ilis ditvinius,
(iceret, inone prxrepta rst, et 111 ipso ecclesie loco N iii niulto post iuierfectioiieiii ejus eiacto lem-
ol»i desiderabat, condila. l'ost cujus mortein frairi- D |
'!•>, cuiiiigii ui qutdatn equo sedens iier juxia |n-
l>us alia magis curantihus, iiiierinissiini e«l boc xdt- cuiu agem illum ; cujus eq-ius subiio lassescere,
licium annis scpletu, qutbus coinplciis, staiueruiit fsiiilcrc, capul iu teriam declinare, spumas ex
ob nimielaieiu laborts, hnjus slruclurani crclesiss ore demiitere, el augesceiiie dolore nimio, in terram
fundilus relinquere; ossa vcro abbatissx illo de loco coepii ruere. Desiluit [Al., desdivit] eques, ei sira-
elevata iu aliam ecciesiam , qux esset perfecla ac tu ne subslralo ni-pit eispectare horam, qua atit

MateTfellh. Duo rofliitalos hunc lociim sihi cla- Mal auetor Vite sancli O^ualdi aptnl Capjrravium ,

niant. Lancastria juxla Winwicain nomeu loei Ma^er- aueim iialeiu eju> c. nlrmanle Cainlidriio. E-t auteiu
lelili eihibuii, e. i s<riplioueni in ecclesia Winvvtct
Oswestre ab uibe Salopix seplem fere milliaribns
ab anliquo conservalam , nmi ouiisso ar^nineiito versii- Walliam, » Fnssa K. Offe niil.iaiio non plane
qnod Norilanliyuibroriim reguo silum li.il.eai , uhi
in diiniilio. In quo quidein cam|m ecclcsia qux C.atiilida
1'eiida 0-iuld'iiii ac^re>sus esi. Salopia ver.i suam eiclesia dicttar tn sancti Oswaldi bnnore Tui.iJaiur.
eitaui hahei Maserleldam, liodie Oswesire sive Os- Min. Ang. i,p. Zi.
w.il.lsire, qui Urillanice i.rux Osuald eilur. atque h Q?n/i(o Au./uni. Quo eiiaiii die memi.rta ejus in
.: eo cumilalu pugita uiu quia netnp. Jsualdas euui
Manyrologki cclcbiaiur. *id« i», 1*.
a 1'Mjdi nuper deviclo ci-peiat. \b !i3c venleuiL
 ,

3*, SECT. III. — IIISTO UIA ECCLEslASriC\. m

nielioraiuin reciperei jumeutum , aut relimjuerni A rcirtt s subtilius, iiivcncrunt quia do illo loco adsmii-
iiimiuiiin. Ai ipsum iliu gravi dolnre veiatum, rum pius erai pulvis ulii reg 1 Usualdi sangub fuer.11

riivorsas in parU-s se lorq.ieiet, repenle volutando [Ai., erat] effuw*. Quibus palefaclis ae liilfamaiis

deveffil in itUid loci ulii rei memorabilis occubuil. longe Liieque miiaculis, miilii per dies locum \AI.,
Nee mora, quie-.cenlc dolore cessabal ab iusams mulii loeumj frequcalare illum, et sauitaium ibi

•nemlirnriini motilms, el consueto ei|iiorum more, gtaliara capere Sibi siiisntie cieiieruut.

qnasi posl lassiiuil iiciii in diveisiiin latus viri sim

CAPUT XI.
sese vulvere, statimqtie essurgens quasi samim [.41.,
Vl super rdiqniat ejut tn r eirletlit tot.j noele tltUril

sanus] per omnia, viiecu [Al. t virel-] herlarum el u< per eut tiul dcrmoniaci eurali.
avidius carpere caepit. Inler qnas nrquaquam silentio przlereunduta
Quo ille viso. ui vir sagacis ingcnii, iulellciii ali- renr, quid virlulis ac iniraculi cajleslis fuerit osieu-
quxl mirae sanciiiatis buic loro quo equns est cura- huin, cuui ossa ejus inveuia, aliue ad ecclesiam in
lus, inesse; ei posilo ibisigno, non mullo posi ascen- qua iuiiit: servantur, Iranslata sunl [11ctt.u1]. Eaetunt
ilii equum, atque ail hospiiium quo proposuerat, esi auiein boc per indusiriam regiuv Mereiorum
acressit quo ilum advenirel, invenii puellatn ibi,
: O-tlirytlae, qua- eral lilia fralris ejus,
id esl Osuiu

nepiein pairis-ramilias , longo paralysis luorbo gra- B [Al., ejus Osuiu]qui posi illum regni apicem lene-
vaiain : ct cum famtliares domus illins, de acerba bat, ut in sequenlilius dtcemus.
pncllae mfiriniiate ipso prxsente querereatur, coepil Eti tiiot.asicrin.il nobile in provincia Lindissi, na-
de loro ubi caballus suus esset curatus.
.lic ere ille mine lle.irdaneu, quod eadem regiua cum viro suo
Quid mulla? impnnenies eam carro, duiemnl ad lo- Aeililretlo niultum diligebai, vencrabaiur, eicoleh.it,
cuin [Al. add. illuin], ibidemqnc deposneruni. At iti qun desiderabat bonorand* patrui sui oss.i recon-
illa posila in loco, obdormivit parumper ; et ubi evi- dere : cuuique venissel carrum iu qtio eadem ossa
gilavit, sauaiam se ab illa eorporis dissolulione sen- iluce.bauiii.-, incuuibcnie vespera, in innnasierium
lieua, pnsiulata aqua, ipsa lavit f.iciem, crines com- prnfalum, nojuenml c.i qui erant in monasieiio li-

peMiii, eaput linteo cooperuil, et cuin his qui se bentcr cicipere : quia elsi sanctum eum noveranl,
«dduieraut, sana pedibus incedeiidu reversa est. lainen quia de alia provinria orlus fuerat, ei su|ier
CAPUT X. eog regnum acceperai, veteranis etim odiis etiaiu
Vl puleit loci iltiut contra ignem tnluerit. mortuum insequebaniur. Un.le faciuin est ut ipsa
Eoilem [Al., eo| lempore [dciliii] venil alius qui- nocie reliquiz adlate foris permancrcnt, teMorlo
dam de nalione llritlonum, ut ferunl, iier faeiens laiiliim [Al., tamen] majorc supra carrum in qrm>
jmla ipsum locum in qiio prafata eral pugna coin- iuerant, exleuso. Sed miraculi c.rlestis ostensin,
pl.ta ; et vidil unius loci spatium ca-iero campo vi- quam reverenler ea: suscipicndx .4/., ea sustiplen-
ridius ac venuslitis : ccepitqoe sagaci animn conji- ila |
a eunclis fiJelibus essenl, paiefecii. Naiu inia
cerc quod nulla essei alu causa insoliur: illo in loco ea |
.4/., ipsa] nocie columua luc s a rarro illo ».l eat-
viriililalis, nisi qnia ibidem sanclior ca-tero eiercilu lum ustpie porrecia, omnibus pene ejustlem Lindis-.»
vir aliquis fuissei inierfeclus. Tulit ilaqne de pulvere provincix loris conspicua stabat. Uude mane faeto
t.-rr;e illius seciim inligans in lintro, cogilans quod fraires mnnasierii illius, qui pridie ahuiM-rant, dili.
fiilurum crai, quia ad niedelam iiiliniianiiiiiii i lem gcnler ipsi peiere ceeperuut, ul apuJ sc ccdera sau-
pulvis prnlicerel ; el pergens itinere sun pervenit ad cia-. ae Den dilcclx reliquix COllderentur. I.oia i
r ilur
virum quemdam vespere, iniraviique in dnmum in ossa iiiiul. uiiii in Ibecatn, quaiu in bnc pr.Tparave-
qua vieani j
.4/., vicini] ccenanies epulabauiur : el ranl, aique iu ecclesia juita liormreni c.mgruutn
snsceptus a dominis domus, reseilil el ipse cum eis posueriinl : et ut regia viri sancii per>ona mcmo-
ad cnnviviuin. adpendens linieolum cum pulvero riam baberei arternam, veiillnm ejtis super tiiinliani
qnem adlulerat, in una posia [Al., uoo poslej parie- auro el purpura com|M>siium adposueriint, ipsauiquc
lis. Cumque diuiins epulis aique ebrietati vacarenl, aquam in qua laverunt [Al., laveram] ossa, in an-
jj
accenso grandi igne in medio, comigil volanlibus in gulo sacrarit fuderuni. Ki quo tempore fadum esi.
alium scinlillis, culinen domus, quod erai v.rgis
ul ipua lerra qna- lavacrum venerabile sasrepil. a.l

conteiium ac fueno tecium subitaneis flammis im- abigendi» ei obsessis cor|vor bus datnones, grana?
pleri. Qnod cum repeute COTJVlvae lerrore coufusi salutaris baberel rflVctutii.
coospicercni [At. t respicereni], fngerunl furas ml Denique lempore scqueute, cuai prxfaia re-^ina
[,W.,nili .1', ardenli dumui ,
jaiiijainqiie peritur.e prn-
in eodem moiiasterio uiotaretur, venii aJ salutan-
dcssc valenies. Cousumpta ergo doino fkiiiunis, pnsta
daui eam abhatissa qu;rdam venerabilis, qtta; iisque
solummnilo in qua [M., poslis iu quoj pulvis illc litMlie superest, vnrabnlo Aedilliild, snror vironiu»
inclusus peiidebal, inia ab ignibus ei iutacia reman* sanclnruni Aedilvini et Aldevin>, qtinruiii pnor epi—
sit. Qua visa viriutc, mirati snnl valde; et pcrqui- scnpus in Lindissi provincia, secunJus eral ahbas

• llenrdtmru. Itardney. 1'rima liujus mnnasterii ablns LindesiT Dominus Tuisse diratur. Ejns re-
fuiidaiio iueerla, adon per Danntejus muni-
d.-lctis sianratin ilehetiir Wallero de Caunt, an. 1115, Muir.
menlis. Ali anliqoo lameii ad laniain Riagniludimun Atib'-, 1, P- M4.
tuncuil, ul tcc inonaclios scinel liabueril, ct eornm
155 BEOi€ VL.NERAJIILIS CRESOYTERI OPERUM r.UlS IV. — HISTOIUC\. VA
in mona-lerio quod vocaiur Pearlanen (Yid. lib. \ CAPIT XII.

ii , lo , a quo n<<n lunge e( illa liioh <ster iuih lnbe- Li ad lumbam cjut tit pucrulut t [Al. ,•] febit

bai. Cuni ergo veniens illo, loquerelur cuin regina, caraius.

atque inier aha, s> rmone ile Osualdo exorlo, dice- Sequenle dobinc lempore [i.ciiui] fuil in ro.lem
ret quod el ip«a luceiu uocie illa supra reliquias ejus niouasierio puerulus quidam Im.go febriuni incom-

ad ca;lum usque allam v.disset, adjecn regina quia ino.lo graviter \esatus; qui cmn die quodam solii-

de pulvere pavimenli in quo aqua lavacri illius ef- cilus liorain accessioois exspectaret, ingressus j 1

fusa esl, inulii jam sanjii e^senl inlinni. Al illa pe- e»m qui.lam de fralribns : « Vis , inquit, nunaie, do-
liil sibi pornoii. in pulveris salutifen dari; et acri- rerim le quomodo curcris ali liujus molesiia [Al., Im-
pifiis, n.lig.il.im \Al., illigatum] panno condidil in jus iiuidi] languons? Stirge (
4(. udd. inqml], ingre-

CJU-e.U, ei rediii. Transaclo auiem tempore ali- dcre ecclesiani, etacredens ad sepulcruin Ostialdi,

q i mio, cum esset in suo monasierio, venii illic ibi reside, el quicius manens a.lliare iim.ke. Vide

qiit.lam bospes, qui solebal nocliirnis stepius lioris ne exeas in.le, uec de l. co inovearis, donec luna
rei.eiite ad immundo .-p.ritu gravissime vexari : qui reces.-ioni- febrium iransieril. Tunc ipse inirabo, el
ciiiii beuigiie susceplui posl cniiaiu iu lecio inembra ediicam le inde. > Fecii ui ille siuaerat, sedeiitemqiie

posuissel, stibito a diabolo aneplus, clamare \M.. B ad lumbani sa.nli, inflrmitas tangere nequaquain prar-
inclan.are], demibus frendeie, spumare, et divor- sumpsil ; qiiin [ Al., quoniam] 111 lanluin liniens au-

sis inonbus ccepil inen.bra lorquere. Cumque a nullo '"g" 1

. ul nec secunda die, nec lerlu, neque uiiiquaui
vel lenen vel ligari poluis.-el, cucurril minisier, el exinde eum auderel coniingere. Quod iia esse ge-
pulsans ad osliuni, DUuciayil abbalissx. Al illa stuin qui referabat milii fraier inde advmiens adje-
apericns januam mon.isieni, exivit ipsa cum uua cil, quod eo adliuc lempore quo inecuin loqueLawr,
sancliinuiiialium feuiiiiarum ad locum viroruin , cl superessct m eodem monasterio jam juvems ilie, 111
evoians presbvteruin, rogavil Stcuui venire ad pa- quo lunc puero factutn eral hoc mirjculuni sauiialis.
lienleiu. Lbi tuni vemenles viderem mullos ad- Nec mirandum preces regis illius j.im cum Domino
fuisse qui vexalum tenere et motus ejus insauos regnanlis, mulium valere apud euui qui lemporalis
roiiipriinere nequaquam valebant, dicebal
conali ,
regui quondam gubernacula lenen-, magis pru sleino
piesbyler eioicismos [Al., exorcisnium], et quxque regiio semper laborare ac depr.can s<>lebal.

[At., quacunque] poteral pro sedando miseri (irrorc Drnique ferunl quia a lempore matuiinx laudis
agebat. Sed nec ipse, quamvis iuullum labornns, saqnus ad diem usque in oruliouibus perslileril,

profieere .iliquid valebal. Ctimque iul salulis fureiili atque ob crebrum morem oraudi, sive graiias agcndi

superesse videreiur, repcnie venil in meniem al.ba-

C l>ommo semper ubicunque sedens, supiuas super

lissc pulvis ille pra faius, siatimque jussil ire iniui- genua sua niJi.il>> luiieie solitu» s.t. Vulgalum e-t

stram, et capsellam in qua er.ii, adducere. I t cmn auicm, el iu consueiu.iiueiu proveitui versum, quo.l

adfereus qua> jussa esi. inlrarel alrium doiiius, etiain iuter verba oratiunis vitaifl limerit. N.mi cimi
llla

in ciijus inlerionbus d.cmoniusus torq.iclulur, COn- anuis ct buslibu-» cncuiii&e<jiiis, janijaiiique vidcrt-i

licmi ille Buliilo, ei quasi in somiium laxaius depo- se esse perimesdum, uuni [Al. add a.l Domiiium]

smi captii, mcuibra iu quieiem oinnia composuit. pro aniinabus exercitus sui. Lnde dicunt iu prover-
biu : • Dcus miserere anuuauus, dmi OsualJ c.dcos
(.ooij.uere omnet, LDlemique oralentbaal, iu lerram. i

exilum baberei sollicili exspectanles.

* O-.-.i igiiur iilius liatislala et condila sum in
queii) res
nionasterio qu.i \AI. quodj diviuiui porro b cjput,
Et po-l ali luantum lior.r sialium, resedil qui voia- ;

suspiran- Modo, inquil, sanum ei manus cuiu braclms a uorpore pr.tcisas. jussit rex
l.nlur, etgrjviii>r : <

sipio, recepi eioin seiisum anirai mei. • At illi se-

qtii occideral, iu stipitibus suspeudi. Quo posi au-

duUi sriscilabautur quomodo boc contigisset. Qui num veniens cum excrcnu successor regui ejus

rol : < M..1 iit virgo bzc cum capsellj quam porta- Osuiu [At., U.-iiii. j, abstu.it c-.i, el caput q.iidem in

adpropiiiquavil aliio domus hnjus, discessere cosmeleriu Lindislarnrns.-. ecclesia: : in regia vero
bal,

oinneg qui in- premebani spiriius inaligni, et me re- civitate manus cum brachiis conJiJil iVid., »upra,

comparueruui. Tunc dedit ei ab- cap. 6).

lir o iiusquain >

bat.ssa porti.uiculam de pulvere illo [Al., tolo] ; el CAILT XIII.

sic dala uratione a presbylero illo, uortem quielis- Ll in llibernia tit quidont pcr reliqtuat ejut a mortii
neque aliquid ei eo lempore nociurni ailitu o retoculus.
simam duxii :

limoi is aul vexaliouis ab auliquo bosle perlulit. Nec s Itrii inclyli laiua viri Urillauue liues luslra-

vil uiuvers.is, sed eliaui Iraus Oceauuin lunge ra.lios

• On '• Tempore Djni.arum irruplinnum

an. 910, k Ab nn iiilnif ut i<uto. concessum esl ca-
Caput. .

n-sa O^ualdi a Berdeneia ad (.loce-iriam

saiicll put Osunldi po«lea reposilum in loculo um
saivrli i

translata dicuolnr , euranle Aedilre>lo Merriorum corpore sandi Cmlibeili, et ciiui .o laudeiu Duuel-
rege. Siu. Dun. Bhomht. Inlinita vern sunl lora non iniatu del.itiiiii el ini< r Drjcbia eju- invenlum. Vnle
solum in An^lia, sed iu Uelgio etiani, el llil.erm», W. M.ilin., ile 1'oimf., Iib. i i, in I.Jinund.i el Rj-
i|.i,v reliquias saucti Usiialdi vendicant, ut plures l>ul|.bu cpiscop.- Duucliu.
.egeudJe earum di>quis.lioui nou sulbcereul.
157 SECT. III. — HlSTOIUA ECCLESIASTICA. r.s

salutiferx lucis spargcns, Germanine simul et Hiber- A et hujus vitae spatia longiora concedere, ct ingressti

niae partes altigii [dclxxix]. Denique reverenlissi- le vit.r perennis dignnm reddcrc. Nec moratus ille

mus anlistes Acca solet referre, quia cum Rcmam [Al., illi), integram se in lioc babere lidem rcspon-
vadcr.s, apuil sanclissimura Fresonuin gentis arclii- debat,

Cpiscopum [Al., episcopumj Vilbrordum cum suo < Tunc benedixi aquam, el astulam roboris prse-

antistite Vilfiido roorarctur, crebro e.um Jtidierit fati inmiltens obluli xgro polandum. Nec mora ,

de mirandiG qux ad reliquias cjusdem revereotis- melius iiaberc coepit, et convalcscens ab iullrmilate,

simi regis in illa provincia gesia fuerint, narrare. muilo deinceps tcmporc vixil : toloque ad Dcuut

Scd et in Hibernia cum presbvter adbuc peregri- corde ct opere convcrsus, «imnibus iibicumque per-
nam pro xterna patria ducerel vitam, rumorem san- venicbat, clementiam pii Condiloris el fldelis cjus

ciilatis illius [Al., ejus] in ea quoque insula longe faniuli glorlain prxdicabat. >

lateque jam pcrcrebuisse fcrebat : e quibus unum CAiurr xiv.

qood iuter alia relulit nuraculum, prasenti nostrs Vl, defuncto Paulino, Ilhamar pro eo llrofensis Ecile-
sice prwsulatum suscepcnl ; el de tiumilitale mirabitt
llistorix inscrenduin credidimus.
regis Otuini ,
qui ab Osuiu crvJci cwde perein-
« Tempore, inquit, mortalilatis quoe Brilianiani
plus
i
.... est.
....
Diberniamque lata Btrage vasiavit pereussus cst l»
,
Translat0 eri, 3lI ca Ieglia regna osualdo, susce
,

ejlisdem clade. pesiis intcr alios scbolasticus quidam pit rcgni terrcslris sedem pro Co • frater cjus Osuiu
dc gentc Scoitorum, doctus quidem vir studio liie- Idcxlii], juvenis iriginla circiter annorum, et per
rarum ; scd erga curaiu perpelux sUx salvationis
annos Impugnatus
viginti oclo taboiiosissime lenuil.
niliil omniuo studii et industrix gercns : qui cum se
pagano rege Penda] ab ea qujs
videlicel [Al. add. a et
morli proxitnum videret, limerc coepil ci pavere,
fralrem ejus occiderat pagana gente Merciorum, el a
ne mox mortuus, ob meriia scelerum ad inferni iilio quoque suo Alcbfrido, nccnon et a fralruo, id
clauslra raperetur, clamavitque mc, cuin es6em in est, frairis sui qui antc eum regnavit (ilio Oidilvaldn
vicino [Al., vicinia] positus, et inter aegra tremens [Al., Adilvaldo].
suspiria, fiebili voce lalia mecum querebaiur : Vides, Cujus anno secundo, lioc est, ab incarnatione do-
itiquit, quia janijamque [At., jam] crcsccnle corporis mimca anno sexccntesimo quadragcsimo qiiario, re-
molestia ad articulum subeuudx morlis compeltor :
verenlissimus Paler Pauliniis, quondam quidcm Ebu-
ncc dubiio me mortem corporis siaiiiu ad per-
posi racensis [.11., quondam Eboracensis], sed tunc Hro-
pCluam animx mortem rapieiidum, ac infernahbus fensis episcopus civiialis, iransivil ad Dominum sexto
subdcndum csse tormcntis qul lemporc non pauco :
Idiium Octobrium die qui b decem et novem an-
:

inter studia divinae lectionis, vitiorum potius impli- nos, tnenses duos, dics viginli unum episcopaiunt
tameniis quam divinis solebam servire mandaiis. tenuil ;
e sepultusque cst in secretario [Al., sacrario]
Inest autem animo, si mibi pietas superna aliqua beali aposloli Andrcx, quod rex Aedilbercl a funda-
vivendi spatia donaverit, vitiosos mores corrlgere, men is in eatlem ilroli civilate construxii. In cujus
alque ad iroperium divinx voluntalis totara ex in- locum Honorius archiepiscopus ordinavit Ithamar,
legro menlem vitamque transfefre. VCrum novi non oriuiidum quidem de gente Cantuariorum, sed vitu
hoc csse meriti mei, ut inducias vivendi vel accipiam et erudilione anlecessoribus suis xquandum.
vel mc acccptnrum esse conbdam, nisi forie misero Habuil aulcm Osuiu priinis regni sui lciupoiibiis
mihi ei indigno venia \.\i., veuiain], per auxilium consoiiem regix dignitatis , vocabulo Osuini , de
eorum qui illi fldeliier servierunt, propiiiari digna- siirpe regis Aeduini, lioc est, lilium Osrici, de quo
ms fuerit. Audivimus aulem, et lama celeberrima supra retulimus, virum eximix pietatis ct religionis :

[.'.'., fama est creberrima], quia fuerit in gente ve- qui provinci.e Derorum [4/., Dicrorum] in maxntia
sira rei mirandx sanciitaiis, vocabulo Usuald, cnjus ommum rcruoi alTluenli.i, el ipse amabilis omnibus
exccllentia iiilciet viriulis, eliam post moriem, vlr- prxfuil [dcliJ. Scd ncc cum eo ille qui cailcum
tutumfrequeniium operatiune clarucrit prccorquc.si -

j) Transbumbranx gemis panem al> Aquiloni', id est

aliquid rcliquiarum illius peucs le [Al. add. tleposiium] Berniciorum provinciam regebat, babcre paeem pu
babes, adferas mibi, si forte tiiilii Doniinus per ejus tuii; quin poiius, ingravesccniibus causis dissensio-
mcritum niisereri voluerit. At ergo respondi : Habco iiuiii, miscrrima liunc c;cde pcremit. Siquidem con-
quidein de ligno, iu quo caput eius occisi a paganis gregato conlra invicem cxcrcitu , cum videret se

infixuro esi ; cl, sl firmo corde credideris, poiest Osuinl « in-i illo qui plures lial ebat auxiliarios, non
divina pieias per tanii meritum [.!/., merila] viri, posse bello confligcrc, raiusest, utilius uinc demissa

* Frater ejus. Nescio iinde qtiid.nu

scripserunt annos quibus seili prahiit, ui Whartonns male lcgit,
Osuium fuissc Aedilfridi liliuin iiolliuin, coutra oni- sed quibus cpiscopaluin lenuii.
ncin hisloricorunt llde dignorum auciorilatem. c
SepK/im. Tempore Gundulfi cpiscopi Lanfrancus
Itccem et novcm annos. Teineic WliarlOnUS, Allg.
''
arcbiep. veiercm ecclesiam beati Anarea; rundiiu-i
S.n i) p.
i i'i, Bedam liic corrigcmliiiu pulal, sub-
.
'

destruxil, novamque basilicam condidii, ei ^ssa san

slilucndo iindecim amios pro deccm el nnvem non : cii 1'auliiii de tetra levaia, in scriuio hoiioriflce eol-
nimadverso quod prcter undecim annos qulbus Ec- locavit. quario Iduum Januarii :qundie
Partum id
clenix llrofensi prxfuit, ab a. t>53 ad a. Gil, effluxe- in Ecclesia llrofensi annua ejos memorla s<ata solem-
rant oclo anni quibus Eburacx sedit ab (i-5, ad ihlate celcbratur.
morleui Acduim B. a. 653. Bcda enim non dicit xix
Patbol. XCV.
139 HF.D.E VE.NEIUBILIS PKESBYTEIU OPEP.UM PARS IV. — IIISTOUICA. 110
inteulione bellamli, scrvare sc nd lempora mcliora. A romni. lloc cum regi cssct relatum , Jicebat epi-

Heiuisil ergo eiercituin quem congregaverat, ac sin- scopo , cum forle ingresstiri essent ad pranJinm :

gulos domum rcdire praecepii, a loco qui vocalur « QuiJ voluisti , domiuc aniisles, ei|iium regiiun,
• Vilfaraesilun. id esl, Mons Villari, et esl a vico quem te convcniebai proprjum [At, om. proprium]
{'.alaracloue decera ferme millibus passuum conira h.ihere, paupcri J.ire? Nnnquid non hahuinnis equos
soUiituletu occasum secreius : divertitque ipso cnm viliores plurimos, vcl :tlias spccies qua ad p.iupe-

uno tanlum milile sibi [Al., suo] fidclissimo, nomine riiin dmia siiflicercni, quamvis illum eis equtim non
Tondbcri [.4/., CondheriJ. celamltis in domo comilis dares, qucm tibi specialiter possidcndum 'elegi ? »

lluivtaldi, quem ciiam ipsum sibi amicissimum au- Cwi stalim episcopus . « QiiiJ [oqueris, inaui', rex ?

lomabat. Sed, beu, proh dolor! loitge aliler crai : NumquiJ [Al., nnni] lilii carior esl ille lilius eqttaj,

nam ab eodeni comite prodilum eum Osuiu [At., i;ti tii ille niins Dci? > Qnibtis diclis, inliabant ad
Osuin], cum prxfato ipsius roihie per prsrfei ium ptanJeiulum. El cpiscopus quidem rcsidebat in suo
siniiii AcJiluiiium deiesianda omnibus morie inior- loco. Porro rei. vcnerai cniui [Al. om. cniin] Je ve-
leeit. Quod factmn esi dic b decima tenia [Al., quarta natii [Al. uiil. c; |, cocpil consislens ad foctim cale-
dccima] Kaleudarum Seplembrium, anno regni ejus fieri i iini niiuistris : et rcpeuic iuler calefacienduin

nono, iu loco qui dicilur c Ingellingum; ubi posl- " reconlans verbum quoil diieral illi anlistes, distin-

nioJum, casligandi laijus f.tcinoris gralia, monaslc- Xil se gisdio suo, el dedil illum ministrn, fcsliniisque

rium coiislrucium c«l : in quo pro ulriusque regis, acceJcns an'e pcdcs episcopi eonruil . posiulans ut

et ociisi viJelicel, cl ejus qui oocidcre jussit, anlmx sibi placntus essct, « Quia nuuquam, inqiiit, dein-
rodeiupiionc coiiJie Domino pieces oflcrri debe- ceps aliquid loquar de lioc, aut judicabo quiJ vel

reni. quantuin Jc pecuoia nostra filiis Doi tribuas. > QuoJ

Erai auicm rei Osuini ct aspectu vcniisttis, et sia- viilens episcopus, iiiultuni porlimuii, ac slalim ex-

lura sublitnis, et alT.iiu jucunJus, et moribus civilis, surgens lcvavil euni, promillens se multum illi csso
ei niaou omuibiis, iJ esl [Al., om. id esi], nobiiibus placaiiim, Jumntodo ille resiJens ad epulas tristiti <m
siiuul aique igiiobilibus largus : unde conligit itt ob dcponeret. Dumque rex, juhente ac po-tul.inlo epr-

regiiim ejus ei animi, et vultus, et aieritorum digni- scopn, Ixliiiam rcciperet, crcp l e conira epiacopus

lalcm ab mniiibus diligerelur, cl undlquo ad ejus Iristis iisqin: ad lacrymarum profusiunem efliei. Quem
minislcriiim de cunclis prope provinciis viri cliaiu diim prcsbyler suus lingua sua piitiia, quem rei el

nobilissimi concurrerent. Cujus intcr cseleras vir- domeslici ojus non noveranl ,
quare lacrymarclur

tuiis ct inodestia: [Al„ virloies ct modestlam], ci, ut „ inlerrogasset : < Scio, inquil, quia non ninllo loin-

iia ilicam, specialis bencdii lionis glorias, etiam ma- pore victurus cst rox : niinquam eniin ante hajc [Al.,
iima foisse ferlur bumiiiias, Bl uno probarc sal trit aniebarj vidi hiimilein [Al., tam hnmilein, liuuiilio-

eicmplo. reuij rcgem, Undo [At. om. iinJc] animaJvcrlo illnn»

Donaveral equtim optimttm antlsiiii Aidano, in quo ciiius cx hac vita rapicudum : non cniin Jigna esl

ille qoamvis ambularc soliius, vel amniuin Duenta ha:c gons lalem habere reciorem. t Nec mulio post,

transire, vel si alia quxlibet necessitas insisterel, dira antisiitis prrsagia iristi ie^is funerc, de quo
viani pcragere posset. Cui cum parvo inicijccio tem- supra Jtxiiuus, smpteia sunt.

pore pauper quidani occurreret clccinosynam pe- SeJ et ipsc aniistcs Aedan no«i pltts qt^m dtraJe-
tons, desiliens ille pra:cepit, equum, iia ut crat
cimo posi occisiunem regis quom amjbat dtc , ui
Mraius rogaliier, paupcri dari :crat euim muiium
ei, ' pndic Kalendarum Septenilirium, dc ka.eul»
misericors, et cultor patipcrum, ac velul paier mise-

lilfaraesdun. Hune locum quamvis aeeuraie sa- gum bpideum invenlum est in oratorin beal:? Mari»
lis a lieda descriptum invenire nun possuui. Conje- virg. iransadls a sopuUura ejus aniiis 415, el ossa iu
ciuram misit vir doctus Ellerton fuisse; cujus quidein scriuio •110 magnti honore colloc.ua. llismriam vide
nominis plures suni loci rn ea rcgioiM, oipdcs tamen iu ms. Vita sancii dstiioi., ltilJ. Coti., Julius, a. 10,
iMlaracla; propiores qtiam nt aJ situni a ItcJa dalum D et apud Maili. Weslin., a. 1110. IticharJus abbas
:o i ono on nts. Dimuliu, WolIrelUion
oiiinKiJoiiiiii . I.ln sancii Alhatii translulit Osttini reli |uias ab .tnitquo
vocai, sed nibil inde colligendum esi, neque enim oraiorio in tiuvum (oictiuoi. Ihf.u, Florileg. Interea
daliir ibi locns cjus nominis, neque, si darctur, ab lamen mouaciii Girvenses ossa sancti Osuini J se in '

aniiqua leciione recedendum csset ex iiiipcrioi^im Girvuin iransferenles , postquaiu Waliheof comes
Mss. aucioritate. Noribymbri* eis ecclesiam saiiclx Mart:c el Osaim
1 Derima teriia. Undi ad hunc diem in margine1
. dedisset, socum nun parvu leuipore habtieiunl, ct
Martyrologii Ihinclin. « lo Briltaniis nataliiix sancii
: pOslnioilum ad pciorein lociim rctuleitinl. Liber lle-
Osnini regis el manyris. t Male Maib. Paris., de- ii.Jn loruiii Dunelm., fiilj. Colt., Domiiian., a. 7.
cimo. Ideinque lestantur Ecolesiae Duuelin. Moiiutnenla.
r
Ingellingum. Hodie GiUing prope Itichmoiu. Mo- d Pndie iiul. Ad bu«c diem in niarjino Marlyro-
naslcrii ibidein nulia rcstant vcstigia. SeJ conditiiin logii Duurebn. < In BriiUuia, :saucii AiJain prmii
fuit ab Eanfieda Osuin uxore cl Osiiini propiuqua, Lindislarn. episcopi. lioJo.iu Jie Cotninemoratio san-
cique pra;posiius abbas Trumbcrc Osuini consaugui- ciarum reliquiaruiu ejusdem Ecclesiaj. > llaiuui re-
neus, de quu viJe, postea, in, 21, -21. Sancti Osuini liquiaruin inUicem viJe iu append., n. 14. Nun indi-
corpus ad Tincuiulliar.i delalum jacuil donec revolu- gttiim nolalu quod ab boe (lie liuiiiiiii fuil sanclo
tionibus lemporum oblivioni daietur. Tandem a. Culliberclo propositi lnouachalis, super vinione ba-
lOGo, leinpore Tlioslii oomitis, et Aegiluini prxsulis btta Je sancli AtJaui ubtiu. Vide Ued.e ViUm ^oeii
Duueliu., iiun bine revelaiione a r^e ijiso sarcopba- Cuibbercti, cap. 4.
 ,,

lil sect. iii. — histori \ ECCLESIASTICA. »/,2

abiatus, perpetua laborum siiornm a liomino prxmia A ruin cgiones inipia clade fonge laieqnn dcvr^tans .

recepii [dcu]. pervcnit nd urbem usque regiam , rjua? ex Debba*

CAPUT XV. quondam reginoe vocabulo cognominalur. cnnique
Ul epiteopus Aidan nauiis et tempalatem fuluram [Al., cum, qi.ain] quia neque arnii% ncquc obsidione
yrffdixerit, et oleum sanctum quo hanc t«dar<?r,t, capere poterat , flainmis absuniere conalus esl :
dederil.
discissisque viculis qnos [Al. vinculis qnx] in vin-
t
Qui cujus mcriti fuerit, ctiam miraculoruro eignis
nia urbis iiivcnit , advexil [/!/., dluxit] illo pluri-
inlernus jrbiter edocuit [dcxliii-dcm], e quibus tria
mam congcriem traliium , tignoium ,
pariclum, vir
memoriaB causa ponerc satis sit Fieshyier quidam
georum [AL, virgearum], ci tccti fcnei [Al. add.,
itoniine "Ulta [AL, Witla]. mulle giavintis ac veri-
aliarumque rcrum]. cl bis urbcm in m:igna alliludine
talis vir, et ob i<t oiiiiiibus , eliaii' i;-sis [«1/. om.,
circumdedit, a parte qux [Al., qua] tcrr.T cst conli-
ipsis] principibus situli lionurabiIis,curn miiteretur
gua vcnlum opporlunum ccrncrcl , inlalo
et duiu
Canliam oh adduccudam inde ronjugcm regi Ootiio ,
igne comburcre urbem ni^us cst. Qno tempnre rcve-
lihani vidclicct Aeduini re^is Eanfledam (Vid. lib. n,
renlissimus antis'cs Aiiian in Farnc , qua-
iiisula
c. 9, 20), qua: oatso palre illuc luer.it adducta : qni
dunbus ferine [Al., fere] mill.bus passuum ab urbc
torrestri qtiidcm itineic t!lo venirr, sed navig'o cuin g prmiil abcst, morabalur. Illo enim satpius sccretn:
virgine redire disponoba' . acrescii ad cpiscopum
[
At. secreiej orationis et silcmii causa secedere
Aid.uiuin, oUsccrar.s cum, pro sc suisque qm tantura
consiicia!. Denique usque liodie Incum sedis illius
itcr erant stlgrcssuri, Domine stif plicare. Qui be>ie-
solitarix in eadero insula solcnt osiendere. Qui
dicens illus , ae Domino coramendans dcdii , eiiain
cum vcniis fereniibus [AL, furentibus] lobos i;ni< .

oleum sanclibc.iiura : < Scio , inquiens quia ubi

,
ac fumum supra muros urbis [Al., ignis] exallari
navcm asccnderiiis, tempcslas vobis et venius con-
con piccrct , fenur elevaiis ad c-cluin ocuiis mani-
trarius Supervcnicl : scd tu niciucnlo ui Uoc oleum
busque , rum lacrymls dixissc : « Vidc , Domine ,
quod tibi do , millas in mare ; ct slatim qiiicsceuti-
quanla mala facit Pcnda. i Quo dmo, slatiin mutaii
bus venlis, screui os maris vos Ixta prosequctur, ac
ab urbe venti , in cos qui acccnder.ini , flammaruui
cupito itincre dnuium rcinittet. > Quao cuncta ut
Hiccndia rciorseruni , iia ut aliquot Ixm , omnes
praidixcrat antistes . ex onlinc complela suut : ct
territi , impugnarc ullra urbcm eessareiil quain
quidein mprimis fuFoniibus umls pelaji teiiiabaut ,
divinilus juvari [AL, servari] cognovcraui.
nauu: anchoris in niare missis navem retiuere ne- ,

que boc apcnlea , aliquid proficicben'. cumquc ver- :

CAPUT XVII.

rcuubu» [Al., roerBcntibus, fcrvenlibus, furenlibtis] Vi I"

appatta eecUsim cui idem accumbens obieral, ar-
Q damo
cteitte ciilira ftamuiii absnmi ncquiimrit ; et
undique et implere incipieniibu» naveai Uuciibus ,
,

de interaa vita ejus [Al., illius].

niiii Lrm sibi onines imniinere , jurojamquc adesse
llnnc cuin dies mortis egrcdi e corpo.-e cogerei
viderent, tandein preslyttjr reminisceus verba an-
[dclii] , complctis annis episcopalus sui scxdecim
tiswis, adsunipu ampulla» misit tic; oleo in pon-
[Al., scpienidecim] , cra: in viila regia , non longe
tuin , el sialim , ul pradiclum eral , suo quievit a
ab uibc de qua prxfali stimus. Iu liac cmin babens
fervore. Sicque factuin est , ui vir (lei et [AL om.,
CLclesiuui el cubiculuio , sapius ibiiicm divcrli ae
et] pcr propbetix spintum temposialeui priedixent
mancre , atque iudc ad prxdicandum clrcumquaque
fiituram , et per virtutem ejusdem .spiritus , bane
erirc consuevciai : quod ipsum et in aliis viliis
exortam ,
quamvis corporaliter absens , sopwrit.
rcgi.i faccre solebai, uipote nil propri.*e pos^tisionis,
Ciijus ordiucm miraculi non qQilibet dubius rel.ilm ,

escepta ccclcsia sua et adjaceolibus agcllis babens,

scd fidelissimus |
.W., fidissimus] iuiIh nustiso tccle-
Teicnderuul crgo ei acgroiani! lentoriuin ad Occi-
siae presbyur, Cyuimund vorabulo, narravit, (ui se
dcntalem ccclesic partein , iia ut ipsuni tciiiorium
boc ab ipso Uita [Al. t Wilta] presbylcro, in quo et
paricti baTcrct ecclcsix. Undc factum esl, uiadili-
pcr ijuciu cooiplelum est, audisse perhibebal.
Bis [Al., adclisis] dcsiina: qu« exlrinsccus C('clcsix,
D
CAPUT XVI. pio muniniine rral adposita, spirilum \itx cxbalarel
Vt idem admotum ab hoslibus vrbi regia ignnn uiimiuiii. Obii autciu scpiimo decimo epiacopalus
oruruto amoverit.
sui anuo, pridie Kalcndarum Septcinbrium. C.ujus
Aliud ejo<dem Patris mcmorabile niiracutum corpus mox inde Iranslatum ad insulaui Lindisfar-
ferunl mulii qui nosse poiuerunt [dcxlu-dclv] Naui in'11-.iuiii , atque iii cceineierio fralrum lepultuin est.
!
.; tnmpore cpiscopalus ejas , bustilis
udd., cuiu| M interjecto lempore aliipianto, cuin fabricat.i esset
Msnioruia ei«rri»us Penda duee , Nordaniiymbro- , ibi basilica inajur , aique in booorcai beatissimi

" lltta. Preshyter llbistris , abhasqne monasterii cnim babcnt inss. Codices a Pbilandro laudali vni
quod vw.alnr ad Caprie Caput. Vule, infra, m, 21. ( ul.i caienas, qmiius arcse bgnex catmeniia con
scii
h Anpotta.... fietiina... 4 Apposiara sive destinam I icii: el iu aqu.is dcvnlvouda: constriiigebauiur
,

rflebr^l BiNla trabem ligncain, qua, nt fulcro S3Cra undo desliux vincuU dicuc in aiiliquis Glo>sarii*.
ndes ex li^uis lahri-f.iria, a parle Occideniii suilim:- I>iihs isins vocis iiiijus iniellecius sic collign Kst
batiir. Atl.-inien ilcila band paulo anliquior VilruviuS, dcsiiiia id quu aliud quidlibei coerceiur vel cobibc
bli. v Arcliilcoiura, cap. 12, ubi a^il ib; porlubus
(lc tnr, sive ilistrictuin , uc dilluii sivc sulTullum , nc ,

ct '.1111111111. iu aijua faciendis, dcsiinas appellal, sic corrual. » Cun tli r.

 , ,

Ii3 HF.D.£ VENERARILIS PRESRYTERI OPERLM PARS. IV. — HISTORICA. IU

.lpnsloiornm prinripis dodicau, illo ossa ejus Irans- A patiperes recreandi vel defendendi clemeMiam. Qni,
Uia , atque ad deiieram aliaris juiia venerai^oiiem ut breviier mulia cnnipreliendam quamuni ab eis
,

uolo ponnlice diguam condiu suol. qui illum r.overe didicimus , nil ei omnibtis quae in

Successil vcio ei in epise p.v.um Finan [i>clii], el evangelicjs , vel aposiolicis sive prophelicis literis

ifKC ilk» ab Hii Scr.ltorum insula ac » munaslerio facienda cngnoverat, pnleruiittere, sed cubcU pro
desltnalus ac lempore noo pauco in episcopatu per- suis viribus operibus esplere curabal. Hxc in prx-
niansil. Cuoligil aulein post aliquot annos, ut Penda falo anlisliie mullum complecior el amo, quia nimi-
Merojorum rei cum hosli:i eiercitu ha?c in loca rum h.i-c Deo placuisse non arubigo. Quod autem
i r\eniens, cum cuncu qux peleral ferro flamma- Pascha 110:1 sao lempore ohservabat , vel canonicum
qoe pcrderel , vicos quoque ille in quo anlistes ejus lempus ignoraus, vel sua: genlis auctoriiale tie

obiit , una cnm eeclesia oiemorata flammis absume- agnilum scquereliir devictus , non adprobo , nec
rciur. Sed inirum iu modum sola [Al. om. sola] laudo. In quo lamen hoc adprobo ,
quia in eeiebr.i-

illa deslina cui ineiimbens obiit , ab ignibus circum tione sni Paschx non aliud corde lenebat , Teiiera-
cuncia vorantibus , absumi oon potuit. Quo clare- batur , et prxdicabai ,
quam quod nos , id est
scentc mira. ulo , moi ibidem ecclesia resuurau , redemptionein geoeris huinani per passiorrein, resur-
ct barc eadem deslina in munimentum est parielis ,
o reciionem , a<censioneni iu ccelos mediatori» Dei
ut ante fuerai , forinsccus adposita. Rursumque et hoininum lloniinis Jesu Chnsti. Lnde et hanc
l*racto tempore aliquanto , evenii per culpam incu- non . ut quidam f-lso opinaDlur, quarla decitna luna

rix , vicum eundem , ct ipsam pariter ecclesiam in qualibet feria cum JuJjms , sed die Domiiiica
i^nibus consumi. SeJ ne lunc quidem eandem i.in- semper agebat , a luna quaria decima usque a.l

gere Oaiuma dcslinam valcbat: el cum magno uiique vicesimam ;

propler lidem videlicet dominicx re-
uiiraculo ipsa ejus foramina ingrcdiens ,
quibus surreclionis quam una Sabbaii factam propterque
,

xdiGcio erai adCia, perederet [Al., perderet], ipsam [Al. om. que] spera nosirx quam resutreciiouis
lamen Ixdere r.ullaietios sinebatur. Lnde teuio xdi- eadem una Sabbali qux nunc Dominica dies di-
licaia ibi ecclesia , desiinam illani non ul antea de- citur veraciter fuiuram cum sancia Ecclesia cre-
foris iu fulcimenlum domus adposuerunt ; sed intro debat.
ipsam ecclesiam in menioriam miraculi posuerunt CAPLT XVIII.

obi intranies genu Oeciere, ac misericordix calesii Di vila tel morie retigioti regis Sigbercli.

supplic-ira debtrcnt. Coi.sutque mulios ei eo tem- His lemi-oribus [dcxii] regno » Orienulium An-

l
>re graliara sanitaiis in todem loco conseculos : glorurn (Vid. lib. n, e. 15, not.), posi Earpualdum
qum ctiam asiulis [AL, assulis , bastu.isj es ipsa C R c diuld< succcssorean , Sigberct frater ejus prifuit.

desiina eicisis et in a;uam missis, plures stbi suis- bcuio bunus jc reJigiosits : qui dudum in Gailta,

que languorum remedia cooquisiere. dum d iniiuidtias Redualdi fugiens eiularet, tata-

Scrip»i autem [Al. om. auieui" hxc de pcrsona et crum bapli>nn percepit, el painara reversus, ubi
operibus viri pnefati ; nequaquam in eo laudans vel regno potiius esi, mox ea qus in Galliis l>ene dispo-
elicens lioc , quod dc obienatione Paschcc minus sita vidil 'iniiM.-i cupiens, instituil ' scliolam in qua

I
frTecie sapieb->t : inin.o boc mullum dctesUns ,
pueri lueris erudirentur : juvatue se episcopo Felice
sicut in libro quem de Temporibus composui , ma- quein de Camia acceperai , eisjue pa?Jag'igos ac
mfestissime probavi , sed quasi verai bi=torieus ,
magistros juiia morem Canluariopjm pratente.
simpliciter ea quje de illo sivc per iilum suni gesu ,
Tanlumque rei ille cxlesiis regni aniaior faclus

describens , el qux laude sunl digna in ejus actibus esl, ul ad ultimum reliclis r»gni negntirs [dciisit],

laudang , atque ad utiliutem legenlium memoris el cogtia o suo Ecgrice [Al., Ecgricol commendaiis,
commendans : studium , videlicet, pacis et cariuii*, qui ei antea p-.rtein ejusdem re^ni lenebat, intraret

continentiz et humiliuits ; animum irx et avariux ' nionasleriuin quod sibi fecera: , alque accepU
victorem , iuperbiae simul et vauae glorii coniem- tonsura pro ajierrro magis regno mliisre curaret.
pturem ; induslriam faciendi simul ei docendi roao- Quod dum multo lempore faceret, contigit gentem
data cxlesiia , solleniam lectionis et v.giliarum ,
Merciorum duce rege Penda adversas Orienules
auctoriuiem sacerdoie dignain , redarguendi supcr- Anjjlos in bellum procedere, qui dum se iuferiores

bos ac potcnles ,
pariler el infirmos coosolandi , ac in bellu bostibus conspicerent, rogaverunt Sgber-

Uonailtf.o deslinoJus. Salis esl hnrum verb rum

* monast. sancti Galli eisare dieiinior.
posilio aJ confulaiidum absurdum eorutn errorein a Invv.iiiiiat. Fuit enim Sigberct frater untum
qui Bii insulam noinine Hiidesiinalus appellaruni. uierinus Earpua di, et per invidtama Vitrico rege in
!

k Orientalwm Anglorum. Fuiila conversionis Nor- eisilium actits.

danhymbroruin bisloria sub regibus Aeduino, Osual- • Scliolam. Plures Iiic ponunt scholas hismrici \V.

do. Osuio ei 1'sniiio a n, 15, ad hoc usque caput, Malm., Flnr., Ilunl , per loca, opponunis locis. Sed
rwunr.t jam Rida quod reslabal de conversione Bed de una tanluin lni|nilM. in qua ccepij fuit ^cho-
i

Oricni. Ai.glnrum. Inrum insihutio, et in qua eminenlior apparuil. De

« Hor.us. ln n. 15, do< tssimus dicilur.ntpoie qui in his vi. le pauca in a; pend , n. 15
Gallia Jociorura conversatione familiariter usus erat, Memattai m. ln Bednclisuurde hodie Saint-Fil-
'

rl tuutuas cum Desiderio Cadurcensi episr. Cltrns munJsbury. Tnoii. Elie.\s., in ViU sauct* Aedil-
sciipsii, qna?, secundam Ptts,cam, apud Uelvelios in dntx.
 ;

«T5 SECT. III. — IIISTOM.V ECCLESIASTI cT US

ctum ad confirmarutum militcm secum venire in A> prxfaio rcge Sigbercto acceperal , velocissime
praelium. Illo nolente ac contradicenle, invitum [.41. consiruere, ac regularibus inslituere disciplinis.

add. del monasterio eruenles duxerunt hi certa- Erat autem monasterium silvanum [Al-, silvaruni],
men, sperantes minus animos militum trepidare, amcenum, cnnsiruciiim in rastro
el maris vicinilate

minus prxsente duce qnondam strenuissimo et exi- quodam, quod lingua Anglorum Cneblieresburg, •'

inio posse fugam meditari. Sed ipse professinnis id est, urbs Cuoblieri vocaiur; quoj deimle rex
sux nnn immemor, duin optimo esset vallatus cxer- provineis illius Anna, ac nobiles quiqnc atigugliori-

cilu, nonnisi virgam tantum babere in inanu voluil: bus xdiBciis ac donariis adornarunt. Eral aiiiern

occisusque est una cum rege Ecgrice, et cuncius vir isle de nobilissimo genere Scntiormn, sed longe
enrum, insislentibus pag m s, cxsus sive dispersus animo quam carne nobilior. Ab ipso tcmporc pueri-
exercitus. liae sux curam non modicam lcctionibus sacris si-
Successor anicin regni eorum factus est Anna mul et mouasticis exhibebal discipliuis, et, qund
[icuxv], (Ilius Eni, " de regio genere, vir optimus, maxiroc sanctos decet, cuncta qux ageuda didice-
b
atque optimx genilnr sobolis \Al., oplimi geniloria ral, sollicilus agere cmah.it.
6»boles], de quibns in seqaentibus suo tempoie di- Quid inulta? Procedente tciuporg el ipse sibi mn-
eendum est : qui et rjise postea ab eodem pagano ™ nastcrium in quo libcrius cxlestibus studiis v.icaret.
Merciorum duce, a quo et prxdccessor ejus, d occisus construxit : ubi correptus infirmiiate, sicut libellus
est [dcliy]. de Vita ejus conscriptus sufficicnter cdncet, raplus
CAPUT XIX. est e corpore : et a vespera usque ad galli cantum
Vl Fur%eut apuil Orienlales An lot monatterium feceril; corpore exutas, angeliccruin agminum et aspectus
et de vitionibus vel tanclitate ejus, cui eliam caro intueri, el laudes bcatas meruit audire. Heferrc aa-
post morlem incorrupta tesiimonium perhibuerit.
tem erat solilus, quod aperte eos inter alia rcsonarc
Verum • dum adliuc Sigberct regni infulas ;A/., audirel : lbunt tancii de virtute in virtutem. Ei iterum :

insulas] lenercl , supervenit de Hibernia vir sanclus, Videbitur Deut deorum in Sion. Qui reductus in cor-
nomine Furscus [icixxui], verbo et actibus cl.irus, pore, et die tertia rursum eductus vidit oon soluin
sed egregiis ins gnis virtutibus , cupiens pro Do- niajora beatorum gaudia, sed et maxima uialiguoruni
niino, ubicumque sibi opportunum iuveniret, pere- spirituum certamina, qui crebris accusationibus iin-
grinam ducere vitam. Qui cuin ad provinciam Orieu- probi, iier illi cxleste inlercludere comcndcbant
laliura perveiiissel Anglorum, susccptus cst Iionori- nec lamen, protegentibus eum angelis, quicquam pro
lice a rege pr.vfato : et solitum sibi opus evangeli liciebant : de quibus omnibus si quis plenius scira
xandi eisc<|ucns, muitos et exeoiplo virtutis et in- C vull, id est, quanta fraudis sollertia dxmones et
citamenlo sermonis, vel incredulos ad Cliristum con- actus ejus el verba superQua, ct ipsas etiam cogita-
vertit, vel j.tm \Al., etiam] credentcs ainplius iu fide tiones, quasi in libro descriptas, replicaverint ;
qnai
atqne amore Cbristi conflrmavit. ab angelis sanciis, qux a (.1/., sanctisque ac| viris
Ubi quadam infirmiiaie corporis arrept.us, angelica juslis sibi inter angelos apparemibus !xla vel tristia
Dieruit visione pcrfrui, in qua admonitus est cueplo cognoveril, legat ipsuro, de quo dixi, s iibelluiu Viias

verbi minisierio sedulus iusislere, vigiiiisque con- ejus, el niullum ex illo, ut rcor, profecius spiritalis
suelis et oraiiouil us indefcssus incumbere ; eo quod accipiet.

cerUu sibi exitus [.41. add. esset], sed incerla ejus- ln quibus tamcn unum cst, quo.l ct nos in hac lii-

dera eiilus essel bora futura, dicente Domino : Vi- storia pouere mullis commodum duxitnus. Cuui ergo

gilate itaquc, quia nescitis diem neque boram. Qua in altum esset elatus [Al., elevatus], jussus est ab
visioue conlinnatus, curavil locum monaslerii, quem angelis qui eum ducebaut, respiccre in muudum. At
° De llegio genere. Fuit E/u fralur Redualdi. El. burge, ubi el Jurmanus filius, poslea ad Dediich-
Uig. Cbronologia. swcrdam lranslalus.
• Dum adimc. Qtii Sigberdi regnum ordiunlur a.
b Oplimx s botis. Vide capnt 7. Nola
liujus libri
etiam sobofi ibi rccilalx addilaui fuisso Uilbbergaiu
D G5G. Fursei introilum pnuuui a. 037, citius ceno
qu.nn pir esl. Nam Fwseus non venit in ipso regni
qux monasterii lleliensis sanclimonialis er.it, el l|uc,
Sigbercliiii inilio, sed lantum diini adliuc rcgui infu-
sccunduiii Tlioinain Elieusem pnsl interfeclionem ,
s lencret, nec deposuil rex infulas nuperrimc acce-
palris, apud !>;. racbain soliiarie vixil. Filiabus Auux
1

pias., sed ad ultimum lanlum reliclis regni negotiis.

addeudi suiu eiiaiu duo lilii Alduulfus etJuiminus.
Quarc mcdium Fursei advenlul anuum elegi.
Idem.
Cnobheretberg. Ilmlie Burghcatlte in agro Suffol-
'

• Quiel Ipu. In horum regum successione aucio- cieusi ad Ustia Garienia fl.
res qui ponuiil Earpualdi conversionem , a. 052 et Libellum vitCB ejut. Saucli Fursci res gestas an-
ii

Sigbercli accessum a. 636, Ecgrici etiam, et Annx liqui auclores ires, dunbus quisque libns, altero vitx,
tempora pro suo moduln postponunt. Nihil hic abso- altero miraculoruin descripsertrat. Primus tcriplor
lute certuin esl ego Dedx raliones, ul maximx au-
;
anonymus non multo post F'urscum vixil, ciquidem
cloritatts.quoad puiui, seculus sum. Beda loiies ipsun laudat, ac Donnnnqaani de verbo
d Annx cxdcs secunduin historicoi in-
Occitus est. seqtiitur. Secundi auctons iiiilem anouyiui xlas IIOM
cidit 054. Tbomas Eliensis, loco cilato, n. 7,
in a. lacile disiingui potest. Tertius Arnulfus abbai l.aii-
addlt annura regni ejus 19. Imle cnlligcre pnssumus ni censis, qui vcitente sxculo xi iitriiiMjiio aiionynii
lioruin regtim tcinpura secunduiii Hcil.i- melboduin, g minam lucubrationeni iu duos, Vitx, scilicet, i
Sigbcrclus venit a. i! i). Egricus circa a. 653. Ulri- Mjiacutortun, libius redegil, locisque aliqwjl imer-
quc occisi a. 03ii. Sepultus csi Autia rcx apud Dilde- polavil. Mauillon., Acl. Dcu. l. II, p. -0'J.
ille oculos in infe.iora. tlcOedcns, viJil y.i=- .aiieia A lcipes csse debelis. » Coriraliceiis angeias : « Non,
ierie!jro-am subius se u irao l.C!.Ij«. Vidti el qua- inqnit, [Al. adi. hoc] propier avaritiam, sei propier

iu»r ignes in aere, noa uiullo ib iuvicem spauo di- saivao.'a ii ojus aaii 'ara suscepit .» cessavitque ignis.

sUi.ies. Ei iolerro^aos anjeJu-, qui esse.i fci iguos. Et eoarersas si H r s jrelus : < Quo4 incenJisli,

sud.rii L 15 rase igoes qui iv.utJuia su. ..endin es inquil, brc arsii ia le. Si oiiiui bujus vui in paecalis

essem consurupi.iri. Lmtm m-udatii, cu.i. lioc quod suis raortui peeGuian 'io;' accepisses, cec pocna

io bapiismo aurenui.ci.ire bos Siian* el omn uus ejus iu ie arderet tt plara ;..uiips 1 quid erga sa-

openLu» ejus promisiaic.5, sniu me in.p.eaius -....• lu'em eor:m q. d nav (

.!•. cai. ad moriem]
rura cupidiuiis , cum uiunJi d.vitias atuo.. eaele- poeaitereat. essd agendmi, salabri scrmone docuii.
siium prae, on.mus : tertium diss» us-on s t bm aniinas Q1.1 posimo um in c nrp r resuiatus, omui lilst sujj

proxmorum, eiiatn i;i sup ervacuis relus ofl cdere lempore sigMini inrc:d ;
i q'i u ia anima perlulit,

uoo forniidamus : qi.arium impieuJs. cum iuiirn 0- viilbile eaaciis in hareera raasillaaac rmriavit : mi-
res Epouare, et eis fraudeiu fa^ere pru nihilo duci- rumque in aveduBi q >od a; r ta 111 occuho passa sit,

m;.s. Crescenies vero pauljiiui >

t nes asaee ad iuvi- caro palaru [AL add. oranibsi pisnion: trabat. Ce-
cem sese esuenJeruut, atqua in ihueusara adaaalj rabat au cui scsaaer, sn ui :t re." l :.ere consueral.

sun. Qammam. CuajqueaJproplnqjaiS nt, i^rtin.es- B oanibu» opus «irtaiaa cl exetaplis esiemlere el

cens ille dicit angelu : t Duuiiue, ecce igais imbi pracdica;e s^rmonibus. Ord nem au'ein visionum
;

a Ipropinqnat. At il'e : Quod 1.011 iocendist;, ioquit, suarum , i !

;
s s lummndo qai propter d^siJerium
non ardebit in [Al.om. ia] le : nam et= ,
A.., ei, c Bpaactioaw iaterregabaiii, ?\; ere toleba'.. Su-
lerribilis isie ac granJis esse rogus videiur, lamtn jercsi aJlmc fraler quidani se 'ior nionaslcrii nosiri

juxu tueriia op- rum singulos examiaat ;

qu a uoius- qui narrarc solet, dixisse sibi •,ueindam inuitom vc-

cujuMiue cupidiias boc c ue ardebn. Sicat enitn

in i
racem ac retjgiosaa) li..niinem, '.aod ipsun rursemn
quis ardei in eorpore per inJiciiain voiupta em, iu videri. in piovincia Orieniniium Ar.glorum, illasque
solutos corpore ardebii per debilani pusaani. 1 \i?iones ex irsius ore audieril : adjiciens quia lem-
Tuni vJi unum de tribat aagrlrs, qui sibi in ioia pus hiemis fuorit acerrimum, e; glacic conslricium,
utraque vuione duc.ore» aufuerunt ,
prajcedentera cum sede.ns io leaai vesie [Al., islel »ir (Al. add.
i.iies Dainni* [Al., iguis Ojmniam] d.videre, et duos DeiJ, iia irier diceodum ptoa4er nu tii;;Jiiiem [A!.,

ab uiroque lalere circumvolanies, ab igmuui se pe- maguiiuJiiciUj loeuioraii limorie >."' su:tv>Uiis, quasi

ricula defendere. Yidit aatei et Jxmoncs per igi.em iu mcdia Xiiaiis cauni3le sudawrii,
tolanles, incendia bellorum cuntra jusios struere Cum ergo, ui ad saperiora redcau'i», lcultis ao-
Sequu .tur aJversu» ipsuni accusaliaaca ma!i-r,oruui, C Dil> hi Soatia veibum Dci oiiuiibus adneaciaus, lu-
delcnsiones sp'rituum b.iioruin, copio.-i.Ji catlesiium Bui.tu; mrueniium tnibarum uon la. i.e ferret. reli-

fgminum visio , sed et viroiuui Je soa naiione san- ciis omniLu- qux aabere ridebaier, ab i|ma qi»oquo
rtcrjin .1/, Scolloruin', quos o'.iui sacerdMii gr Ju iasala pairia discessil . ti paucis cum fiairiLus per
non igitobiliter patiloa, rama jain vu'ganie, compe- Briuooes 111 proviaciaia Aaglontai dereait, ibique
reral; a quibus non pauca. qua> vel ipai, ral omni- pra?dicans veibum, ut dixiuus, monaslerium 00L110
bus qui audire veMeoi, mulium salubria cs-ent, au- cocslruxit. Qji..us nle geslis, cupicns se ab omni-
i v 1 1 . Q.ii cum v.-rba f 'lissent, et cum augelicis epi- bus sxculi bujus, at ipsiue quoqie monaslerii ncgo-
litibus ipsi quoque aJ n! s rcd.rem, renian erunt liis alicaare, reli ju i 1 mouatierii [.4/., moaasteriuan],
cum Lcaio Furseo Ire? .'n..'i, de qml u> d.ximus, cl 311 minm cur.nu Iralri suo * FuIIjiio, el presby-
qui cum ad corpus re'erre..l. Curoque jraifjlo igni leris Gubbano [AL, Calibano, Galban», Golbann] et
maiiino adpropiareni [A... adpropiaret} , diviiil Dicullo, et ipse ab omiiil.us munJi rebus liber, in
quidem ang'1 is. sicm prius, igicm Baouaae. Sed wr anachorelica conversalinne \AL, auaclioreiam con-
l>ei ubi aJ pateficum acaae iuier Qannaas jdiniiUi versus] vilara linire disposuil. Ilabuit alterum [Al.
tervenii, arripieates inmunJi »i>iriius ununi dt- ei«, om. allerum fi.urciii, vocabulo b Ultanuin, qui de
quos in ignlbiii lorrfbant, ja. laivrui.t iu euui, ei ^ mcnasierii probJtione diuturna , ad bereniiticam
raaliageBtes bumerum u.axi lnui.jue ejus iuoendc- p.rvencral [AL, perienirei] vitarn iluuc frgo solus
luut : cognoviique baniiiiern, cl q«ii vwiinjenlutn peienf, annuin totum rum eo in connneniia et ora-
ejus Hiorieniis acceperii, aJ [At., iaj ineinoriam re- li nibus, 111 rjiioiidianis roanuuni vixit laboribns.
duxii. iju.-ni ..n e elus Eaactaa siatiai aJpreb. ndeiis, lurbaum incursionc gentilium prnvinciam
De n
in igncu rcjeciL Dicebaiquc bosiis uialignun 1 iNoliie rkleas, ei monastcriis qimquc periculum itmuiuere
rcpellere quem ante suscrpstis : nam si.ut bona prxridens, dimi>sis ord.n.-.ie oranibus , navigavil
ejus peccatoris suscepisiis, Ita el Je pceuis eju» fur- GalUain, ibiiue a regc Francorura llloduio 'At.,

Fa/laao Hir, tnortBO Fujx-o, hi Bralianiitim cum

* est pr. Kal. Nor. circa a. C56, Eipetimr in Fossensi
Laire Lluno Brataetaa, Faatenae aaoaaatefiaai con- lnnnasterio.
111J1I, ejusque cura Litano rolicla in Nivialeusi P^r- b itianum. Il'.c post annos aliquot mon.isterio
Per-
lUenoue, aaactai GeriruOis virginis «-*niul.ern jIis jIi- ronre ubi fralir stius srpullus jacebat, abb?s prsfe-
qiundiu Tixil. bemuin jliquauiio aJ Kos*e.'Se- mno. c us est. Obiii rirra a. 6S0. Coliiur in Marlyrolog.
lt;ua.L< Cameracensis dkpie»«s oppijo praxmoaa, flened., alimqi.c Kal. M.iii. DisiingueoJiis ab Ullano
fr.lrus rstimi jr;i(,a ifi,;-i.> 111 mIv.i m h \illa Sone-
'.
uionacbo Lindisf., qui vi ld. Aug. luemoralur.
iu j uefaric Luouue, caai irtBussacaa mieicmpius
 ;

149 SI.CT. III. — IIISTOMA ECCLESl.VSTICA. 150

Chlodovco], vel palricio Ercunualdo lionorifice sus- A thedrae Doruvernensis sextus Deasdcdit de genie
ceplus, uionasteriuin ronsiruxil i:i loc<» * Latiniaco Occidentalium Saxonum : quera ordinalurus vcnil

Bouiinalo, ac non muKo po^t infirmilale correpius, illuc llliamar |oi;lv], anlistes Ecclesia: liorfensis [AJ.„

dieui clausit ullinmni (Circn an. GjO). Cujus corpus anlistes llrof.]. Ordinatus est atilem die septimo
ideui Ercunualdus [AL, Erclicnaldiis] palricius acci- Kalendarum Aprilium, el rexit Ecclesiam annos no-
piens, servavit in porticu quadaai ecclesiae, qiiam in vom, uienses septcm \AL, quatuor], et duos dies; cl
villa sua, cui nomen esl [Al., cral] b Perroua, facic- ipsc, ilefuucto Ithamar, consccravii pro eo Damianutu
bat, donec ipsa ecclcsia dcdic.iretur, Quod dum [.</., qui de geoerc Australium Saxontim cral onuiidus
cum] post dies « viginli sepieni [AL. sex] csset fa- [dCLXIv].

ctum, cl corjius ipsuin de porticu ablatum, prope CAPUT XXI

[AL proptci] altare essel rccondendum, inventun Vl provincia Mediterraneorum Antilorum sub rcge
csl ila inlcsum ac si eadem liora de hac luce fuisset l'tada dris/iina sil (acla.

egressus. Sed cl posl anno* qnaiuor, construcia i! t-Miiporibus Uiddilangli, id csi, Mcdiicrranci

domuncula culiiorc reeeptui corporis ejusdem, ad Angii, sub principe iVada [AL, Penda] lilio Peadau
Orientcm aliaris adliuc sinc niacula corrupiionis regis, lidein et sacrainenla vcrilalis perccperunl
invcnttnn, ibidcm dignocuni lionore translatuni est i [ocliii]; qui cum essct juvenis oplinius, ac regis no-

ubi merita illius multis sa?pe constal, Dco opfranlc, mine ac persona dignissiintis, pralalus cst a paire

claiuisse virtutibus. II ec dc \AL, Hacc et de visioui- regno geutis illius; veniique ad regem Nordauliyiu-

corporis ejus incorruplione brnruui Osuiu, postulans liliam cjus AlchHedam sibi
bu% et de] <* brcvilcr
atiigimus, ui quanta essct viri subliiuitas legentibus conjngem dari. Nequc aliler quod petebal iinpelrare
noiius exislcrct. Quas cuncla in libcllo cjus suffi- poiuit, iiUi fidem Cbristi ac baplisma, cum geule

cientius, sed \Al. om. sed] ct de aliis commililoni- cui prxerat, acciperet. At illc audiia pueJicatione

bus ipsius, quisque [AL, qnisquis] legerit inveoiei. vcrilatis, et promissione regni cadeslis, i-pei|ue re-
surreciiouis ac futurx immortalilatis, libenter se
CAPUT XX.
Chrisiianinn fieri velle confcssus esi, eliamsi virgi-
fjt, defunclo Hotiorio, pontiftcalu tit fnnclui Deittdc-
dit; el qui |AI. add. ei\ in lemporc ilto Orienlalium
nem nou acciperet : per-nasus maxime aJ percipieu-
Anglorum, qui llrofensis Ecctesia: fuerint aati- dam fidem a filio regis Osuiu, noniine Alchlrido,
stites. qui erat cognatus ei amicus cjus, habens sororem

Iiiterea • defum-to Felice Orieniaiiura Anglorunt ipsius [AL, cjtis] conjiigera, vocabulo Cyiiiburgam ,

episcopo [dcxlvii] post decem ct sepieiu annos ac- , filiam Pendan rcgis.

cepli episcopatus (Vid. lib. n, c. 15, not.), Honorius Daptizaius est ergo a Finano episcopn, ctim om-
loco cjus ordinavit Tliomam diacouum ejus dc pro- nibus qui secum veneranl comitibiis ac roililibus eo-
viiicia Gyrviorum : el boc [Al. om. hucj post quin- ruraquc famulis univcrsis, in vico regis inlustri qui

que aunos sui episcopaius dc bac vita subiraelo, vocatur ' Ad rnurum. El acceptis quatuor presliyle-
Uercigilsum , cognomine Uonifsciiim, de provinria ris, qui ad docendam bapiizandainqiie t,entcm illius,

Canluariorum, iuco cjus substituit [dcliiJ. Ei ipso et crudiiione et vita videbaniur idonei, multo cuui
quoque llonorius, postijuam metas sui cursus im- giudio rcvi'rsus est. Eranl autem prcsbyieri Ccdd
plevit, ex hac luce migravit ansio ah Incarnaiioue [AL, Cedda], ct Adda, ct Hcili, et Diuma, quoriim
Domiiii sexceniesimo quinquagesimo tertio, pridie ul imus uatinne Scottus, cxleri fuere de Aug'is. Adda
Kaleudarum Octobrium : et cessanie episcopatu per autem erat fraler Uttan, presbytcri inlustris, ct ab-

aunum el sex menses, eleclus cst arcbiepiscopus ca-
• Laliniacum. Vulgo Lanny, in
ad ri|iam II. Matronx, sex supra Luteliam !'a-
Iiiiii,
risiorum milliarihus Galllcis. Honasterium ilil construi
lueptum eti, Ercliinoaldo palaiii praifecio prcedinm
el suhsidia coiiferenle, sub principalu Clllodovei r.
Dagoberti filii, a. cin aiiil, rectoremque habuii Fur-
semn ad annuui vila ipsius supremum, quo Furseus
suhstituto Emiliaiio seu Eminiano Uritianiam repe-
tens, in Pontivensi vico Haceriis dicio uuirieiii obiii.
» Perrona. Hodie Vcronne, castrum sive palatiuin
antiquis ad Suminam (I. distiu^ui dcbct a Perona
villa super Savum fl. ulii nunc casiiuui Caineraco-
s uui, et abbalia sancii Andreas Ord. sancd Uened.
« Vigiuti scptem. Vailaj legnntur Fursci cclcbiita-
tes, quarutu uiiani, scilicel, sepulluram, bcda iucer-
taui reddidisse ineusatur. Ille emm dicit seputiuui
post xxvii ttles a prisiiione corporls in porticum, cuin
Anonyiiius vilx ejllS aiicinr xxx asscrat. Scd ulri pu-
lius credendum, uon tanti cst ambigerc.
<l Corporis ejus. Reliipiiui samli Fursei asscrvan-
tur Perrona; in ccclesia collcgiata nomini ejus di-
<;aia, prxlcros capitis quod Laliniaci pomtur.
• Ve'uncto. lcb.v cutu defungervlur sepuilus cst iu
'balis monaslerii quod vocalur * Ad Caprx [AL, Ca-
pago firiegio uosi- Domnoc scdc sua, inde translaiiiK ad Seliam, liodie
Sohara, qux esl villajuxla stagnuin quod volenlilius
Ire in lic;i quondam periculosum navibus, nunc facla
via per. paltislre arundinutain, iransitur pedilms. Sunt
^ ,|n adhuc indicia ecclesia: a Danis d riu.c et incensae,
qu.e ilu habilalorcs pariler exuslOS ruiiiis opuruil
buis. Corpus vcro saneti niullo posl qti isiluni el rc-
perlum, in Itameseiense Ctenobio liumalum est. W.
Malm., de Ponl. u. I.jus mcinoria cclebralur diu 8
Mntii.
' Ad murv.m. Vulgo Walimi. Scd cjtis loci SilUS
eiinveiiire ooii potest CUIU distaulia quam Ucda as-
siguat a inari. Non procul aulem a Novocastro esl
VVaubottle, cujtis et ipsum nomcn xdilicium ad iiiu-
rum eihihcl- Eo igitur loci vicuin regmm quo Pelda
baptizatiis fuit sutuendum censeo, dnodccim circi
mille passus a mari silinn.
f Ad Capra: Caput. Hudie (-ateshe.id. Ubi nulll
reiiiaueni aniiqui monaslerii (Jltani vesii^ia. Itecen-
tioris quidcm piilchcniiuain videnuis eapellam. yil
adhuc ruinisRuccumbeuiem.Tradilio esi ccllam ruisso
saiictimonialium NovocaslrensiOm, licet cju> lusio-
riatn ajmd aucloresvix inveiiciis.
131 LED.£ YE.NEIUDILIS PRESDYTERl OrERLM PARS IV. — IIISTORICA. I»
prex" ci.ui, cujus supra ineminiir.us. Veuienies A babita forss projlcerentur, el pedibus conculr-ata
ergo in proTnciam memorali sacerdoles ci:m prin- ic.TJin verterenlur. Denm potio; inle'.!ieendum ma-
op-\ prxlicabint Terbom, ei libenler auditi su.it, .
:e incotnpreliensibilem, bumanis ocnlis invisi»

k qiwudie *t ncbilium et Unmi \A/., bilem, o.iicipoieniein, aternum, qni cselom et ler-
niMMil, aLren-jnciata sorde tfobtriae, i.Jci scm ram et Lu-i : l."-i::i :-;:.; i rcgeret. el juJicu-

lcmte abluii. turus esset orbem in asquitale: rujus sedes seierna

\ r . tuit Penda rex quio eiiani in sua, boc non in tiL ct tatdaoc ruetallo, sed m e.tlis esset cre-

<•?', Merc orum niL.o.e, Terburu, si qai vellenl au- denda : raeritoqoe [AJ., anernj.... nierUoque] intcl-

d.'e, pnvj.Iiearetur. Quin potius odio babebat, et ligendum, quia cmnes qui Toluntalem ejus 2 qoo
despiciebat eos, |MS fi. e Chrisr, i.iibu.jS, opera creaii snnt discerenl el faeerent, nerna ah U!o

lidei no bab re deprehend.t, dicans conlen.nendos f rasmia essent percepturi. Hasc et l.ujusmodi tuulu

es-e eo» et niis.-rr>s qui Deo soo in qnem credcrenl cum rex Osuio regi Sigt-ercio jiLiicauili et quasi fra-

obedire conlemnerenl. GKpia sunt baec bienr.io anle lernQ consiiio saepe ineulcaret, ta:ideni juvante ami-

mortem rendan regis. Ipso autem occiso [dclti], cum sais consilio,
eoruro consensa crcdidit, el facto

curn 0?u:u Uex C!irist.anus regncm ejus accireret, eum eihorutione, r 3ver:tbus cunciis et aJcueaiibqs
ot in sc-juentilms d cemus (YH.. inj.a, cnp. 24*, B liJei, bapiizslus est com eis a Finano episcopo

faoins esi Diuma unus ex prafatis quatucr sacerdo- villa re^ia cujus supra memtnimus {Cap. immtdiau

i. - episcopns Mediternneonjm Angi»ruia simul et prxai.), quse coguominaiur Ad murum. Est enira
Jletrionim, ordinatos a Fiiuno episeopo. I awdlata juili rrurum, quo oliru Ro-mani Hrit anism insul.119

enim sacerJotiim eogebat unum anlislite.n duobus pneeinere, Ju.xiecia milhbos psjsujm a mari
populis pra-fici. Q»l cum pauco sub tercpore non Orienuli secreia.
pauc-~.ni Doraioo pleb*m adquisisset, defjnclus esl l^-iijr rex Sigberct iterni regni jjm civis e.Tecius,,
apnd Medi.e rai.eos Anglos [dclvui], in rcglone q'J35
tenimrjralis sui regni sedem repetiit [Al., peiiii], p?o-
t catur * L.f ppingum [A7., Iofehbingucri] : suscepil stulacs ab Osmu rege ut aliquos siU doctores daret,
pro illo episcopatum Caollacb, et ipsc de n.ilione qui geniem suam aJ adem Christi coiiTerterent ao
Scotiorum, q r.on multo posL, relicto eplscopatu, funtc saluiari abluerent. At ille ciiiiens ad provith-
r^-rers :s e,-l a I insulam Hii, ubi piuriinorjm capnt ciam Uediterr2ne0rL.cn Anglorum, clamavit ad se
et ar em ScotLi babuere coenobiorum : succedonte virum Dei Cedd, et dato illi socio aliero ciuixlam
1II1 io cpLscopa:um Trumlieri T.ro rel gioso, et roo- prwsbyiero, misil pradicare verbum genti Orienta-
BJcliica »ila instiluti [w:ux], natione q.iidem Anglo, Iium Saictiuin. Lbi cum omnia perambutantes tni.1-

sed a Scotil- ordmato episcopo ;

quc-d umporibusG lam Djmino Eccieviam congregJSient, contigi l quo-
Vulfber: rcgis dc quo ic se.-ueuiiLa» uicerr.as, fa- d.iui leiiin-jre euaJem CeJJ redire domum, s: per-
c:an. ^t. veriire
f
-d eedeaatBl LiaJ.s. jronense:p, propter coa-
LAfLT XIII
loquium Finani episc pi qui ubi prctsperaium ei
;

(1 (Matifa Stuontt fdtm cptnn cudum obyu- cpus Evangeii cornperit, (ecit euro Episcopum in
rajtt i*l) rcz<.
yrsiiuMi Cciio, rtce- ,

pcrhi:.
gentem [.4.'., gen:e] Orieiita.iuai Saxonum, vocjiis

aJ se in miuisterium ordiuatianis aliis doobus epi-

iL-mpore [taa] eiiam OrienU'es Easones C-
dVm quam oliio, exp u'so MelliU' aclislite, aLjeceranl
scopis : qui 3ccepto gradu episcopatus , redut ad

(V.d. /it. ;,. c

.'
iii?:a:.ua re.;.s Qs'jiu recepenict. p rovmciam, et ciajore auctariiaie cceptum opi-s «-
fecit per ioca ecciesias, presliueros ei dia-
Erat eniin rex ejus-lem cecis S gb^-rct, qui ;
,

k farvjm r^gnjvit, an icus - ordinavil, qui se in verbo lidei et rainUlerig

SiglnTCUiiii cognomcnlo
ijusdL-r.i 0-311 regis, qui cum frequenter ad eum io Lof t zjnd. aJjuvurer.t, mjiime in civilate qt)E lingua

riam NordanbTmbrorum veo:M, sotebal cuin Saionum Ytbancacsiir appeJIalur. Sed et in llla

l.orLin aJ iiitelligeodum deos esse non posse qui qua: d Tiiabu:; tmpmwimttm ' quorum prior loctis

)-0nii:a:m 11 an b s facli essenl; dei creandi niate- tj esl in ripa reutae amnis, secundus in npa Tamen-
riam 1 _r..im >ei lapidera esse non posse, quorum sis : in quibus, coliecto examiae famuiorum Clinsti,

reeiscra \-:. >ni ab.-umerentur, rel m vasa qux-li- disciplinam viix regularLs in qujntum rudes adhuc
Let bumani usus formarcntur, vel certe despedui capere [loierant, cusi Jire Jocuil.

* Jnfeppiiftum. QuTr.sm s :.ic re^-io it.cxplo-

1 1
e
Yikania ir Qua R manij Olhona dicia, nunc
ratuui e^. rum confm o esl l.eppington, Fanum sancti Petri ad aggerern, exlremo Qeaf ensig
son p-cr^us congruo,
- eiyuiolof-.ias i • .
ce. luri£ piu:iH.ruc.ri'j iajpctiiluiD. Ai:gl:ce, S. Pe-
r.ec iDultum abliorrenta. Ab co lota cenujria noraen ler's 1.11 ibe Wall.
I bet, iii e-i p
. -um reg^s meiMl, eo m -i
Tiiaiurtj, Tiibury , ubi Csnibdenus C&idae se-
s:|iu:ti sunt. quidni et episc .pcs; cum iLi ncn solum dem ponens vapulat, nou umen puto Cambdenum
Laljilacuia magnalibu-. sed monasien: -m etiaM d v- Telle sedem episcopalem, ea enim Londiui
stricie
; - ofTiciiS olim condirum fuerit. Propius ad nomeo fjerii, sed mansionem majorem ad comaiodum po-
ji celii Heppingliam, cujus in cartuario tertio Du.-iiiai puli accessuro eolli>c3iam, sicut et iu altera parie
1 c u j r
betl esL
:s :r.er.:io diaeees \;!iJocestri.ebjbuit. m
c
lcrrvn. I'.e?;:m Orien.Sairn. hsc est snccessio. e Pcn.s Frnhj.t.1,.. e cujus f.mtibus unus genui-
I n.Leiiuini; Sledda: Sebercl; Scxtc I; Ser Si- I ; nnni Pjr.ie nomen relioet, Licei hodie ei ajauis et
uebe.ci fraires: Sig^erct farv.is ; S'gberct Bonus ci^iLai absorpti siut.
:t p.uscJvla bujus capnis.
 ;

153 SECT. III. — iHSTOmATCCLESUSTIcT

Cumque lempore non panco in prxfala provincia, A exhonamli gratia reviscre : quem cum Oidilrald

gnudente rege, congaudenie universo populo, vitaa Iius Osualdi regis [ucliii —dclxiv]. qui in Deirorum
caMeslis inslilulio quolidianum sumerctauginenlum, partibus • regnum virum sanclum el ga-
habcliat,

contigit ipsum regem instigante oinoium lionorum pientcrji, probuniiiue moribus videret , postulavii

iuimico, propinquorum suorum manu inierfici [dclx]. eum possessionem tcrr.e aliquam a se ad consirueii-
Eiantautem duo germani fraires qui hoc facmus pa- dum monasterium accipere, iu quo ipse rex ct fre-

trarunt ;
qui cum inlerrogarentur quare lioc face- quenliu9 od dcprccandum Dominum vcrbumque au-
rent [Al., cur hoc fecerinl], nil aliud respoudere po- dicudnm advenirc, et deiuncius scpcliri tteberet.

tueruui, nisi ob hoc se iratos. fuitsse et iniuiiros Naui el seipsum fidcliler credidit mulium juvari

regi, quod ille Dimium [At., nimiruin] suis parcere eorum oraiionibus qnntidianis, qui jllo in loco Do-
soleret inimicii, et factas ab eis injurias mox oh- mino servirent. Ilabucrat autem idem rex sccutu
seeramibus placida mente demitierct. Taliserat culpa fratrem gerraanum ejusdem episcopi, yocabulo Cae-

regis pro qua occideretur, quod evangelica prx- liu, virum xque Deo devotum, qui ipsi ac faiuilias

cepia devolo cnrde servaret : in qua lamen ejus ipsius vcrbum, et sacramenta fidei, erat enim pres-
Dione innoxia, juxia prxdiclum viri Dci, vcra est bvter, rainistrare solebat, percujus notitiam maxima
ejus culpa punila. Ilabueral enim unus ex bis qui B ad diligcndum noscendumquc cpiscopum pervenil.

eum occideruntcomil.bus, inlicitum ccnjugium, quod Favens ergo votis regis amistes, elegii sibi locura

cum episcopus probibere et corrigere 1:011 posset, ex- mon.isterii construendi in moniibus arduis ac re-

communii avit eum aique omnibus qui se audire motis ; in quibus latronum magis latibula ac lusira
,

vellent prxccpit ne domum ejus inlrarent neque de feraruni, quam habilacula fuisse videbantur liomi-

cibis illius accipercnt. Conlempsil aiitem

'

.t/. add. num : ut ,

juxta proplietiam Isai.e, iu cubilibus, in
L

quibus prius dracones babitabaql, oriretur viror ca-

boc] rex praxeplum, el rogalus a comile, inlravit

cpulalurus domum ejus : qui cum abiissct, obviavil

lami et junci, id est, fructus bonorum opcruin ibi

c| antistes, At rcx intuens eum, mox trcmefactus nascereniur, ubi prius vel beslix commorari, vel

iIcmIui :[.*,/. add. de] equo, ceciditque 2iHe pedes bomincs bestialiter vivere consueveranl.

Sludens auiem vir Dumini acceptum monasterii

ejus, veniam reaius postulans. Nam et episcopus
pariler desiluit : sederat enim et ipse in equo. Iratus
locum priioo precibus acjejuuiisa pristina fiagitio-

aulem letigit regera jaceulem virga'quam teneu.it

rum sorde purgare, et sic in eo monastcrii fun.lj-

inanu, cl ponlificali auclorilate protestatus

menla jacere, postulavii a rege, ut sibi tolum Qua-
1.1/., pro-
dragcsimx lempus quod im>tabai, facullaiein ac
teslans] : < Dico libi, inquit, quia noluisli te conli-
C licentiam ibidem orationis rausa demoraudi concc-
nere a domo penijti el daumali illius, tu in ipsa
de.rei. Quibus diebus cunclis, cxcepta Dominica,
cjomo mori babes. > Sed credendum est quia talis
jejunium ad vespcram usque [Al. om. usque] juxla
tnors viri religlosi non solum talem culpam diluerit,
sed etiain meritum ejus auxcril
morem protelans, ne [.!/., nec] tunc quide-.n uisi
: quia [Al., qux]
paiiis permodicum, et unum ovum gallinaceum cum
nimirum ob causam pietatis, quia propler observan-
parvo lacle aqua mixto percipiebat. Dicebal enitu
liam mandutorum Cbrisli contigit.
banc esse consuetudinem corum, a quibus normam
Succcssit autem Sigbercto in regnum Suidbelm,
disciplinx regularis didicerat, ut accepia nuper loca
filius Sexbaldi ixi.x [
j, qui baptizatus est ab ipso Cedde
ad faciendum monasterium ve! ecciesiam, prius ora-
iu provincia Oricnialium Anglorum, in vico regio
tionibus ac jejuniis Domino consetreiil. Cumquo
qui dicilur ° Rendlaesbam, id est, Mansio Rendili
decem dies Quadragesiraa) reslarent, venil qui cla-
suscepitque eum ascendcntcm de fonie sancto Ac-
niaret eum ad rcgem. Ai ille, ne opus rcligiosuca
dilvald rex ipsius geniis Orienlalium Angloruin, fra-
ncgoiiorum regaliuin causa inieriDitieretur, petiit
ter Anna \AI., Aojue] regis eorumdem.
presbyteruin suum Cynibillum, qui ctiam fraler
CAPUT XXIII. gcnnanus erat ip^ius. pia cccpta complcre. Cui cum
VI tdeit eptscopus Ledd locum monaslent conslruendt T) r
ab Utdthaldo rege accjpiens, orationibus ac jejuniis
V »»« ... .

iibenler adquiescerel, ex.plelo sludio jejuiuoruin

>•• • • •

Domino conseciaverh; ct de obiluipsius. el oralionis, fecit ibi mona>leriuni ,

quud nunc
Soleliat auicm idem vir Domini, cum apud Orien- d Laestingacu vocatur, et religiosis moribus, juila ri-

lales Saxoues episcopatus officio fungcretur, sxpius. lus [.!/., riiiiinj Liudisfarocn.siuui ubi cducaius crat,
b Nordanhynibroruin provinciam
eiiam suam, ij est, insiituii.

" Kendlaesltam. Viculus agri SulTolc. ad Deben fl. qiuiiih. et monaslcrii fundatio sub liluln regio saiis
1
Suam. Ouples nflicii provincia ambiguam Ccddie probanl : unde illi el noineii ct jus rcgis merilo a
eliam pairiain reddidil; quidam in agro Eburacensi, lleda Iribuilur.
quidain Londnnix uatuui voluerunl, sed cuni lleda ' Lutftmgaeu. IIujus monaslerii non iniiius quam
bic Ceddx provinciam dala opera dcclaret, Suain conditoris patna diu quxsiia foit ; Alfordus eaui m
inquiens, iil esl Nordaiiliyinbroruiii, partiin videlur agro Ebuiatensi priinum, deinde In Orleut. Saxoo.,
dulni cujus regiouis imligena fuerit. landcni in Nordaiibyinbrorum provineia uivcnii, re-
« lieunuin hubebat. M. West. in >uo regum Nordli. vera nullibi. Sed jaiu non ainpliiis dubilalur igiiiu
Catalogo bujus Oidilualdi 11011 meiniuit, prxvalcscenle Lesiingbaniix luent, nnn procul a Slreaoaesualcli.
Osuiu regis iinperio adeo (erc cxsiincia cst miuoris Dugilaiiiis locuin in siium moiiasiiinn iiiaeruit, scd
potcslas fuisse taiucu rcgcui ct sanguinis propin-
,
iu eo iiilnl addiiuui huac 1'eii.e caoili,
 j» uLu.TL lL.iLn^uiiii^ m\£.ouiili\i urLnuji 1AUO 11. — IIIOI UIVlU/1. I0O
Qni cnm aiinls muliis et in prxfata provincia epi- A qui totam ejus geniem a parvo usqae aJ maguum
_
6Copalum aduiinisiraret, et hujns quoque monaslerii delereaique extcrininaredccrcTer.it, re-pexil ilload
siatutis • propnsliis [Al., pra^positis] euram gereret, divinx auxilium pietaiis, quo ab iinpiclale liarbarica
casu contigit ut i J ipsum nionasierium teuipore posscl eripl : votoque se olillg.^ns : i 8i pagauus,
mortalilalis advenien*, faclus iLiidciu iiiGrmilate inquit, nescit accipcre nnslra donaria, offeramus ci
corporis, obirel [i>clxiv] : qui primo quiJem foris qui novit, Domino Dco nostro. » Yovit ergo quia
sepullas est ; lempore autem proeedente, in coJein si victor exisleret, filiam suam Domino sacra virgi-
[Al. om. eodem] monasterio ecclesia esl in honorem nitite JicanJam [.!/., sacraodani] oflerret; slmul et
bcata» Dci Cenilricis de lapiJe facla, ei in illa cor- duodecim possessiones prxJiorum ad construcnda
pus Ipsius ad dcxtcram allaris >•
reconJitum. mouasleria donaret : et sic cuin paucisslmo exerciiu
Dedil antera episcopus regendum post sc monaste- se certamini dedit. Dcniquc fertur quia tricies majo-
rium fratri suoCeadda, qui postea episcopus factus rem pagani babuerint cxercitum ; slquidera ipsi tri-
e»i, ut in seqHCnlibus dicemus. Quatuor sii|uidcin hi ginla legiones Jucibus nobilissimis instructas in
quos Jitimus, germanl fratres, CedJ clCynibitl [Al„ bello liabuere, quibus Osuiu rex cum Alclifiido
Cenibll] et Caelin el CeadJa, quoJ raro iuvenitur, filio, perparvum, ut dixi, habens excrcitum, scd
ouiuts saccr Jotes Domini fuere prxclari, ct duo ex B Cliristo duce coiiflsus , occurrit, Nam alius lilius

eis etiam sommi sacerJolii graJu fuucli sunt. Cum ejus Ecgfrid eo tempore in provincia Mereiorum
ergo episcopnm dcfiincium ac sepultuiu in proviucia apuJ reginam * Cynuise obses lenebatur. Filius
Nordanbynibrorum auJireut [.!.'., audissenl] fiatrcs auiem Osualdi regis Oidilvald, qui cis auxilio esse
qui In inonasterio cjus eram in proviacia Oriciitu- ilebuerat, in partc erat uJversariorum, eisdcmque
lium Saxonum, vcnerunt ilio de suo monasterio lio- contra patriam et patruum suum pugnaluris [Al.,
iniues circiler triginta, cupientes ad corpus sui Pa» pugnnturus] Juctor cxstitcrat, quamvis ipso tem-
tris. aut vivere si sic Dco placeret, aut inoiieules pore pugnandi sese pugnaj subtraxerat , even-
ibl sepcliri : qui libeuler a suis fratrilius cl coiuini- lumqne diseriminis tnto in loco exspcclabat.
lilonibus su-cepii, omnes ibidem supcrvcnitnlc nra> lnito crgo cenamine fogatl sunt et c-esl pagani. Du-
faiae pestilenii.e claJe defuncti sunt, cxceplo uuo tes regll triglnta qui [Al., trigiuta, qui| ad auxihtmi
puerulo, quem orationibos palris sui a morte con- venerant penc omnes inlerfecli : in qmbus Aedilheri
stat esse scrvatum. Nain cum muho post hxc tem- frater Anna: rcgis Orientalium Auglorum qui p03t
pore viverel, ct S ripturis legendis operam daret, eum regnavii, auctor ipse belli, perditis mililibus
lanJem didicit se aqua baptismatis non essc regene- sivo aukibis inleremptus : ct quia prope Qurium
r.num, et mox fonte lavacri salutaris ablutus, eti mi ^ * Uinuacd pugnaium csi, qui tunc pra; inundamia,
postrnodum ad crdinem presbylerii promotus est, pluvi iriiiui late alveum suum innno omnes ripas
multlsque in l.d lc-u ulilis fuil : dequo JubilanJuin soas transierat, contigit ut inulto pUires aqua fu-
boo ercdideiim, quin iuiercessioaibus, ul dixi, sul gientes, quam bellanies perderet ensis.
patris, ad cujus curpus Jlectionis ipsius gratia ve- Tunc rex Osuiu , juxta quoJ Dnmuin voverat,
nerat, slt ab articulo mortis retentus, ut et ipse sic pro conlala sibi victoria gratias Deo referens, JeJit
morieni evaJerel xlernam, et aliis quoque fratribus liliain siiain Aelflcdam qu e vix dum imius anni
miuisterium rilx ac salulis docendo exbiberet, xiatem impleverat, perpelna i-i virginiiate conso-

CAPOT XXIV. crandam : donatis insuper dnoJecim possessiuncu-

lit terrarum, in quibus nblato siuJio mililiie terre»
I I fTOfinaa iferciorum, occito reqe Penda, fidcm
tlirnii tutccpertl : el Otuiu, pro adcpla victona, pot- stris, aJ cxercenJam milniam cxlestein, supplican-
teitionei ei lerritoria ad comtruenda inona&tcria dumque pro |>ace geutis ejus ;cterua, devotioni se-
dtierlt.
dulx [Al., Jevotione sedule] mooachorum locuu fa-
Ilis tcmporibus [iclv] rex O-uiu cum acerbas at- culiasque suppetcrei. E quibus videlicet posscssiun-
que intolcrabilcs paleretur irruptiones sxpe dicli _ culis, sex in provincia Deuoruin, sex in Benii-
rcgi»Merciorum, qui fralrem ejus occiJerat, ad ul- i iciruni dedit. Singul.e vero possessiones , decein
limum necessitale cogeute promi il se ei iunumera erant fcmiliarum, id est, siiiuil omnes centura vi-
tl majora quain crcJi putest oruamenta re,;ia vel ginli. Intravit autem pr3'fala regis Osuiu \AI., prx-
donaria in prelium pacis largiturum, dummodo ille fata O-u: ; filia Deo dedicanda monasteriuin quod
domum rediret, cl proviucias regui e]us usque uJ puncupaiur * Heruteu, iJ est, insula cervi, cui tuno
internecioncm vastare desiuerel. Cumque rex per- llilJ abbatissa praefult ( Vid. I. m, 25; iv, 23) :

fidus nullatenus preeibus illius assensum prxberel, i|ux post biennium comparata posscssione decem.
* Propotitit. Ita Mss.
velt. non quasi sialula pro- dum, filiasciiie duas Ciniburgan;, et Cynisuitham.
posuent sed quod siatueril praposilos, uuJe
. Ali.im quoque ejus liliam, nomiiie Uilbiirgam, Fri-
S-ixon. Paraphras, verlil, po<uisse illum 1'roposi- duoldo Sulircyiilo, monastc>rii Certeseiensis fuiidatnri
tum ' l Aldermannos. nuptam, meiuoraut KaJulpbus de Diceto, et Vita?
Itecondiium. Uemoria ejus celebratur septimo
1
sancix Osillix scriplor.
die Januarii. (linuaed jl. lloJic Croad Arc, qui villam Luidis
' Cynuite. Ex hae uxore habuit Penda quinque fi- alluii.
liosPeadan, Uolfhe.nim, AeJilJre luin, Merovablum, « Ueruicu. Ilodie Harltepole io agro Duaelmcnsi.
ct Mcrcclmum, prxter uotiium Ulium uouiiue O^uar-
 ,
mm mmmmmmmm
faailiarum in loco qui dicitur Streanaeslni!c.li, ibi A titer simul et libertatem receperunt : sieque cura
raonasterium consiruxii; in quo memorata regis 6- suo rege liberi, Cbristo vero rcgi pro semplterno in

Ua, prinio discipula vitx regul-iris, deinde eliam cxlis rc-goo servire gaudcbanl. Prxfuil autem rei

magistra exstitit, donec corapleio undesexaginta an- idem gcnti Merciorura annis decem et sepieni, ba-
norum numero, ad complexum ci nuptias Sponsi cx- biiilque primum episcopum Truu.beri, de quo supra

lestis virgo licata inlrarei. Inquo roonaslcrio el ipsa, diximus (Cap. 21), secunduro Janiinan, tertium
et paler ejus Osuiu, et roater eju* Aeanfled, el pa- CcaddiD , quartum L')iifridom. Omnnt Li pur ordi-
ter matris ejus Acduini, et multi alii nobiies in ee» nein sibimet succcdenles sub rege Lulfnciv, geulis

cles a sancti apostoli Petri sepulti sunt. lloc aulem Merciorum episcopatu sunl functi.

bellum rex 06uiu in regione Loidis (Vid. /. n, t i),

CAPUT XXV.
lert o decimn regni sm anno, decimo septirno die Ct qu&stiovl At temp»re Paseh(t, adversut
tnot.t em
Kalendarum Deccnibrium cutn magoa utriusque po- qui de Scollia venerant.

puli uiilitate confecit. Nam et suain gente:.; ab bos;'di Idere i Aidauo cpi»copo de bao vita sublalo, Finan
pagaiiorum depopulatione liberavit, etipsam gentem prn illo gradum episcopatus, a Scotiis erdinntus ac

tlerciorum uciiimarumque provinci.imin , desecto missus acceperat [oclii] : qui in rasula Limlisfarneusi
capiie perlido, ad lidei Cbrislianx gratiam coa- L fc<it erclesinra episcopah scdi (ongrumn ;
quom la-

vcrtii. inen moro Scotiorum, nnu de lapide, sad de robore

piiuius autcni in provincia Merciorum, simul et sccto tnlam composAiit, aU]ue barundine lexii, quam
Lindisfaroruni ac Medilerraneorurn Anglorum, fa- lempore sequcnli rcverenlistimus archiepisrocus
cius est episcopus Diuma, ut supra diximus (Vid. Tbcodorus in honorc beati aposloli Pclri dedicavil.
I. iii, t. 21), qui apud Mediierraueos Anglos de/un- Sed cpiscopus loci ipsius [Al., illiu^] Kadbcrct abiaia
Cius [Al. add. est] ac sepultus est [dclvi] : socun- baruudine, pluiubi bminis cam loiaiu, boc cst,
dus Cellacli, qui relicio episcopatus officio viveas ei tectum et ipsos qaoqoe paru-ies ejuo oooperbrs
a i
S< oiiiam rediit, uterque de genere Scoltorum : curavit.

lerlius Trumberi, de natione quidem Angleruin, sed Uis letnporibus quxstio faeta esl frcquens ot nn-
edoclus f A/., doctusi et ordinatus a Sccltis, qui erol gna , de obscrvntione Pasclix (Vid. append., n. !l),

alibas in momisierio quod dicitur lngetlinguio. Ipse coiilirmaniibus eis qui de Canlia , vel de Galliig ad-
esl locus in quo oceisus esl rex Osuini, ut supra veneraiit, quod Scotti Domiokum Pnsch? diem con-
luomioimui (Yid. I. Ul, c. 14). Nam regina Aeaniied tra universalis Ecelesix morem ceiebrarcnt. Erat in
propinqua illius, oh castigalioaem necis ejus injusix, _ bis acerriiuus veri PxscIijb defensor, iK>niiiio Itonan
pnstulavit a rege Osuio [Al., Osuiu]. ul douaret il. [A/., Sonan], naiione qnblein Scoiius, ac.I in Callix
locura monasterium conslruendi [A/., moiiasierio vel llalix parlibus regulaia eecletia(4iex veritatis

con>lruendo] prxfalo Dei faraulo Trumberi, quia edoclus; qui cum Finano confligi-inv, multos quidem
propinquus el ipse erat regis nccisi : in quo viileli- currexit , vei ad sollerliorem veritatls inquisiiionan

cei monasierio oralior.es assidux pro uiriusciue acceudit : nequaqurnn Lcinen Finaunm euiemlare po-
regis, id esl, et occisi, el ejus qui occidere jussit, tuit; quia poiius , quod etset bomo feroeis »nirai

salule aterna fierent- Ueni autem rex Osuiu iribus acerbiorem c:>stigandu, et apenum ver.iaih adver-
annis post nceisionem Pendan rcgis , Merciorsm tariuin reddidiu Observabal auiem Jacob -lia< onus
gcnii, necnon et cxleris Ausiralium provinciaruut quondani , nt tupra doctiimus, vencrabilij arebiepi-
populis prxfuii : qui etiam genuin Pictoruui roasi- scopi Paulini , verum ct catlioHcum Pasciu , cu:n
uia ex parte regno Anglorum subjei.it. oumibus quos ad correciiorem [Al., corrcptiorem]
Quo lcmpore donavit prxfalo Peada [.!/., Penda}, viam erudire poierai. Observabat el regina Kanff.-d

liiio regis Peodan, eo quod esset cognaius suus, re- cum suis, juita qood in Cantia fieri viderai, habeus
gnuin Auslralium Mercioruir., qui sunl, ul dicunt, sccum de Canib presbyicrum caihnliex obscrvaiiu-
familiarum quinque millium, discreli lluvio Treanla -. nis, uouiine Roin.nnnm: unde nonnunqnom eontrgiiise

bAquiloaalibos Uercis[A/.,Aquilunarii»us Merciis], fertur illis lenipuribiH , Ul bis in amio nno Pascha
quoruui terra cst familiarum scptem inillium. Sed celebraretur. Kt cura rcx Patoba doniiiilruin gnluiis
iJetn Peada proximo verc multum nefarie poreiuptus jejuniis facerel , lunc rcgina cniri suis per-i tens ad-
b conjogis suae, in ipso
esl, prodiiioue, ut dicunt, huc io jejuuio diom Puluiaruin celebraret. Ilxc autrm
tcuipore fesli pascbalis [dclviu]. Coinpletis auiem ili.-son iniia paschalit obtcrvantix vrvente Aedauo
tnbus aunia posl inlerfeeiionem Peroiau regis, re- patienter ab onimbus lolerabaiur, qui patcnier intej-
bcllarunt adversus re^em Osuiu djces gemis Mer- lexeraot, quia eisi Pasrha cunira mcrem eorum qul
ciorum lmmin, et F.afba [1/., Ealba, Eabba, Eaba], ipsum inirsr.i.il facere «on poloit, opera lamen lidrl,

ei Eadberet., levato in regem Wlfbcre, Qlio ejusdem pieutta et dileciiouis, jnxta niorem omnibns tanctis
lendan adolescente, qucm occuilura servavur.i.i! , Ct cansticium, diligenier eiseqoi curavit : umle ab oni-
clectis priucipibus regis non proprii, liues suos for- uibus etiaui hb qui du PaSCDS aliier senliebant, me-

' Streanaeshnlrh Whilby, agri Fbnrsceiuis portus. Chrisliana fuit, scd malis paganx malris ariibusau-
b Cunjunn. Alrlifl. il.i- lili* naluralis (Kum rejis. blatuin luissc.
Liculsiui qui alliriucut Pcadain 11..11 ab uxore, quai
IVJ BED.t VEHKHABIU5 1'HfcSBITEHI UFbKUM fAKS
,
rv. — HI31UK1UA. ,

riio ditigebaHir : nec solum a mediocribus, verum ab A inquit, hoc quod agere soleo , a majoi ibus meis ac-

ipsis quoque episcopis, Honorio Caniuariorum , et cepi ,

qui me huc episcopum miserunt ,
quod omnes
Felice Orientalium Anglorum, veneratioui habrlusest. Patres nostri, viri Deo dilecli , eodcru modo cele-

Defuncto autem Fi.iano qui post illum fuii , cura brasse noscunlur [Al., cognoscuniur]. Quod ne cui

Cohnnnus in episcopatum succederel [uclxii!. et ipse contemnendum ct reprobaiidum essc videatur, ipsum
missos a Scottia ,
gravior de observaiione Paschx esi quod bcatus evangclista Johannes discipulus spe-
necnon cl de aliis ecclesiasticx vitx disciplinis con- cialiter Domino dilccius , cuin omnibus quibus pr.r
iroversia nata esi : * undc inovit hxc quxslio sen- erat Ecclesiis, celebrasse legitur. > Quo hxc et his

sus et corda mulloriuii, thiientium ne forte accepio similia dicenie, jussit rex el Agilberctum proferre iu

Cbristianilalis vocabulo, iu vacuum currerent , aut medium niorem sux observalionis , unde initiiim ba-
cucurrissetii. Pervenit et ad ipsas principum aures, beret, vel qua hunc aucloritate sequeretur. Respondit
Osuiu, videlicet, regis, et filii ejus Alchfridi ; qui ni- Agilbercius : i Loquatur, obsecro, vice inea discipu-
lairimi Oauiti a Scoitis edocius ac bapiizilus, illo- lus mcus Uilfrid prcsbylcr, quia unum anibo sapimus
rum eliam lingna optiine iinbulus, nihil melius quam cum cxleris qui hic adsidenl ecclesiasiicx iradifio-
ijimi! illi docuissent autumabat. Porro Alclifrid ma- nis culioribus ; ct ille mclius ac mnnifestius ipsa lin-

gislrum habens erudilionis Chrisliaiix Uilfridum vi- gua Anglnrum, qiiam ego per interpretem, poicsl
ruin doclissimum : nam el Komam prius prnpter explanare qua scntimus. > Tunc (Jilfrid, jubcnte rcge
doclrinam ecclcsiasticam adierat , et apud Dallinum ut diceret, iia exorsus est : i Pasclia quod facimus
arcbicpiscopum Galliarum Lugduni inullum temporis inquii, vidimus Romx ubi beati aposloli Petrus el
egerat, a quo cliain (onsurx ecclesiaslicx coronarn Paulus vixere, docuere, passi sunt et sepulti, ab om-
susceperal, hujus doclrinani omuibug Scotioruin lia- nibus cclebrari : hoc in llalia, hoc in Gallia, quas
ditionibus jure prxfercndam sciebat : unde ci etiam disccndi vel oraodi studio perlransivimus , ab omni-
donaverat monasterium quadraginla famiHarum in lo- bus agi conspcximus : boc Africam, Asiam, JE%y-
co qui dicilur Inlirypum ; quem videlicct locuni paulo pium, Grxciam, etoronem orbem, quacumqueCbristi
auie eis qui Scottos sequelaniur in possessionem Ecclesia diffusa est, per diversas nationes el linguas,
momsterii dederat. Sed quia illi postinodum data sibi uno ac nnn diverso temporis ordine gerere [At., ge-
npiione, magis loco cedere quam suam niularc con- n comperimus
1 : prxter hos lanlum, et obstinationia
suctudinem volcbant, dediteum illi qui dignam loro coruni complices, Piclos dico el Brittones, cum qui-
ct docirinam baberei, et viiam. Veuerat co lempore bus de duabus tiliunis Uceani iRsulis , et his non to-
r\gilbercius, Occidcntalium Saxouum episcopus, cujus ,, tis, contra totum orbem stulto labore pugnant. > Cui
supra mcminimus, amicus Alcbfridi regis, ct (Jilfridi hxc dicenti rcspondit Colraaous : i Mirum quare
abbaiis, ad protinciam Nordanhymbrorum , et apud «lultum appeliare velitis laborem nostrura, in quu
eos aliquandiu deiuorabatur; qui etiam Uilfridum lanti apostoli qoi super pcctus Domini recumbere di-
rogaiu Alcbfridi, in prxfato suo monaslerio presliy- gnus fuii, exerapla sectamur ; cum ipsum sapieniis-
lerum fecii. tiabebal aulem secum ipse presbyterum sime vixisse omnis mundus noverii. > At Uilfridus :

nomiiie AgaMionem. Mota ergo ibi ijuxsiione dc Pa- i Absit, inquit, ul Johannem stultiiix reprehenda-
scba, vel tonsura {Vid. append., n. li), vel aliis rebus mus, cum scita legis Mosaicx juxta literam servaret,
ecclesiaslicis, disposjium est ut in monaslerio quod judaizante adlmc in mullis Ecctesia , nec subito va-
diciiur Strcnaesbalch ,
quod interpretatur Sinus fari, lentibus aposlolis omnem legis observanliam qux a
cui lunc tlild abbatig&a Dco devola femiua prxfuit, Deo instiluta est, abdicare. Quomodo simulacra quae
synodus fleri et hxc quxslio termni. n dcberet. Ve- a dxraonibus invenla sunt, repudiare omnes qui aii

iieiuutque illo reges ambo, pater scilicel el tilius; £dem veniunl , necesse est : videlicet ne scandalum
episcopi, Colmau cura clericis suis dc Scollia, Agil- facerent eis qni inter genles erant Judxis. Ilinc esl
bcrctus ciiui Agalbone el Uilfrido presbyleris. Jaco- enim qtiod Paulus Timotbeum crrcumcidit, quod ho-
bus Romanus
ei in borum partc erani : Ilild alibatis-
D stias in lemplo imraolavit, quod cum Aquila el Pri-
sa cum suis in parte Scottorum, in qua cral etiam scilla caput Corrnihi lolondit: ad nibil videlicet utile,

venerabilis episcopus Cedd ,

jr.mduduni ordinalus a iii- i ad srandalum vitandum Judxorum. Hincquodel-
Scnitis , ut tupra dncuimus ,
qui el iuierprcs in eo dem Paul» Jacobus ail : Yides, fraler, quot millia sunt
concilio vigilantissimus utriusque partis eistilil. in Judxis qui rrediderunt ? ei omnes hi xmulatores
'Primusquc rex Osuiu prxmissa prxfutione, quod sunt legis. Nec tamen hodie clarescente pcr mundum
oponeret eos qui una Deo servirent, unam viveiuli Lvangelio necesse est , Imn.o nec licitum (idelilius
regulam lenere , nec discrepare in celebratione Sa- vel circumcidl , vel hostias Deo viclimarum nfferro
crameniorum cxlestium, qui unum oinnes in cxlis carnalium. Ilaque Johannes secundura legis consuc-
regnum exspeciareut ; inquirendum pntius qnx esset tudinem quarta decima die mensis primi ad vespe-
verior traditio, et hanc ab omnihus communiter esse ram , incipiebat celebraiionem fesli Paschalis , nit
tequendam : jussil primo direre epNcopum suum curans iixc Sabbato , an alia qualibet feria proveni-
Colmauum, qui esset ritus, et unde origiuem ducens ret. Ai vero Petrus cum (iomx prxdicaret, memor
illeqiiemipscsequeretur.TuncColmanus : < Pascha, qma Doniiiius prima Sabbaii rcsurrexil a mortuis,
• Vulgg. onioes, excepto Mori , unde merito movil.
 ; ,

161 SECT. III. — HISTORIA ECCLESIASTICA. 10*2

ac mundo spem resurrcclionis coutulil, iia Pascha A qux fecerunt miracula , tesiituonium prxLuerum :

faciendum sccundum consuetiidinem

inlellcxit , ut quos ipse sanctos esse non dnbiians, seinper coruin

ac prxcepta legis , quariam deciinain lunam priini vitam, uiorcs el disciplinam scqui nun dcsisto. i

mensis, xque sicul Jobanncs Orientcm ad vesperam Al Uilfridus : i Cousiat, inquii, An.itolium virum

emper exspectaret : et bac exorta, si Dominica sanclissiuium , dnclissimum, ac laudc essc dignissi-

dies, qux tunc priroa Sabbali vocabalur, erat manc mum ; sed quid vobis cum illo. cum nec ejus dccrcia

ventura, in ipsa \espera Pascha Dominicum cclcbra- servetis? llle eniin in Pascba mio rcgulam utique

re incipiebal, quomodo et nos [Ai., nos omnes] bo- veritalis sequens , circulum dccem ct novem [Al.,

die facere solcmus. Sin autem Dominica non proxi- novenidecim] annorum posuit ,
qucm vos aut rguo-

mo mane post lunam quariam decimam, sed se\ta ratls , aut agniium et a tota Christi Eeclesia cusio-

deciina, aut seplima decima , aut alia qoalibel luna, tlilum, pio nibilo coniemnilis. Ille sic in Pascha dn-

usque ad vicesimam primam essct vcntura , cxspe- niioico quaitam decimam lunam compulavit , ut

ctabat eum , el prxcedentc Sabbalo, vcsperc, sa- bane eadem ipsa dic more j£gypiiorum quiutam dc-
crosancta Paschx sollemnia inchoabal; sicque fiebat, ciinani luuam ad vesperam esse faterctur. Sic itcm

ul Dominica 1'ascbx dies nonnisi a quinta decima vicesimam die \Al., iJein.... diem] Dominico Paschao
luna usqne ad vicesimam primam scrvarclur. Ne- " aduotavit , eadem die csse viccsi-
ut banc declinata

que bxc evaogelica et apostolica traditio Icgem sol- main primain crederet. Cujus rcgulam distlnciionii
vii, sed poiius adimplet, in qua obscrvandum Pascha vos ignorasse probat , quod aliquoiies '.1/., aliquo-
aquarla decimaluna priini mensisadvespcram, usquc tiens] Pasclm manifesiissime ante plcnilunium , id

ad vicesimam priinam lunam ejusdem mensisad vespe- est, in lertia decima luna De Paire aulcm
facitis.

ram prxcepium est : in quam observanliaro imitan- vestro Columba ct sequacibus ejus, quorum sancti-
dam, onines beati Jobannis successores in Asia post tatcm vos imitari, et regulam ac prxcepla cxlestibiu
obilum ejus, et omnis per orbem Ecclesia conversa lignis coufirmata sequi perhibetis, possem [Al., pos-
est. Et boc esse verum Pascba, hcc solum liilelibus suui] responderc; quia muliis iu judicio diccnlibus
celebrandum, Nicxno concilionon staiutum noviter, Domino, quod in nomine ejus prophelaverinl et (

sed confirmaturo est, ul ecclesiaslica docct llisloria. dxmonia ejecerint, et virtutes multas fecerint, re-
Unde constat vos, Colmane, nequc Johanni3, ut au- spcnsurus sit Domiuus quia nuuquam eos noverit.
tumatis, exempla seclari , ncque Pelri , cujus tradi- Sed absil ut de patribus vestris boc dicam : qula
lioni sciemes contradicitis, ncque legi, neque Evan- jusiius mullo est de incognilis bonum credeie
gelio iu observatione vcstri Paschx congruere. Jo quam inaliun. Unde et illos Dei famulos , ac Deo
baiuies cniua ad legis Uosaicx decrela tempus pa- tlileclos esse uou nego, qui simplicitaie rusilca, 6ed
scbalc custodiens , nil de prima Sabbjli curabat .nlentiotie pia Deum dilexeruni. Neque illis mulium
quod vos non lacitis ,
qui nonnisi prima Sabbaii obesse reor talem Paschx obscrvanliam ,
quandiu
Pascha celebralis. Petrus a quinta dccima luna nullus adveneral, qui eis iiisluuli perfectioris dccre-
usque ad vicesimam primam diem Pasclix Domiui- la qux sequerentur, ostenderet : quos ulique credo,
cum celcbrabat ;
quod vos non faciiis , qui a quarla si qui tunc ad eos caibolicus calculator advenirct,
decima uMjue ad viccsimam lunam diem Domiiiicuin sic cjus monila fuisse seculuros, quomodo ea quae
Paschx obscrvaiis ; ita ut tcnia dccima luna ad ve- liovciaul ac didiceraut, Dei inandala probaniur fuisse
speram sxpius pasclm incipiaiis, cujus neque lex sccuii. Tu autcm et socii tui, si audita decreia sedis
ullam fecit nienlionem, neque auctor ac dator Evan- apostolicx, iiomo universaiis Ecilcsix, et h.i-c luc-
gclii Dominus in ea, sed in quarla decima vcl vetus ris sacris conlinnaia sequi conteniuiiis, absque ulla
Pascba manducavit ad vesper.im , vcl novi tesla- dubilatione |.A/., dubietate] peccatis. Etsi cnim pa-
nienli sacramenia in commemoraiionem sux passio- tres lui sancti fuerunt , uumquid universali qux pcr
nis, Fcclesix celebranda iradidit. Item [.!/., iteni- orbem cst Ecclcsix, Clirisli, eurum [Al., horum] est

que],lunam vicesimam primam quam lex maxime , t\ paucitas uuode angulo extremx insulae prxfercnda?
celebrandam commendavit, a celcbralione vestri El si sanctus erat ac potens virlutibus ille Culumba
Paschx funditus climinatis sicque, ut dixi in cele- : , vesier, immo et noster si Cbristi erat , numquid
bratione summx festivitatis , neque Johaimi , nequa [Al., num] prxferri putuit bealissimo aposiolorum
Petro, nequc Legi, ncquc Evangelio concordatis. i principi, cui Domintis ail : Tu cs Pclrus, ei tupet
lliscontra Colmanus : i Nuoiquid, ail , Anatolius hunc petram adificabo Ecclcsiam meam, *t porlx inferi
vir sanctus, et in pnvfata llisioria ecclesiasiica mul- non pravalebunl adversus eam , el tibi dabo claves u-
tum laudaius , Evangelio contraria sapuit,
legi vel gni ca-loium? >

qui a quarta decima usque ad vicesimam Pascha ce- llxc pcrorante Uilfrido, dixil rex : « Yerene, Col-
lebrandum scripsit? Numquid revereiiiissiinum Pa- inane , bxc illi Petro dicia sunt a Dominof » Qui
trem nosirum Columbam [Al., Columban], et suc- ail ; « Vore, rex. i Al ille: « llabetis, inquii, voa
ccssorcs cjus viros Deo dilectos ,
qui eodem modo prolerre aliquid lanla poleslatia vcstro Golumb»
Pasclia fecerunt , divinis paginis couiraria sapuisse, datuiii 7 i Al ail ille : i Nibil. i llursiim [Al. ad<i.

vel egisse eredenduui csi?cum plurimi faerint in auicm) rcx : « Si utrique veslrum, inquil, in lioc

eis , quorum sanclitati cxlesiia sigua , ct vjriutum sinc ulla conlrovcrsia conscntiuni, quoJ tee prin-
 :

RER.F. YENERACILIS PRF.SltYTEM OPERCU. iars IV. IIImTORICA. ICi

cipal.iteT [ Al. , priiicipalher haecj relro dieu, el ci A quod aiunl CoJmamitn abiliirum [ Al., abcunteni]
claves rejj ni cxiornm siol tiaue a Douvia» ! i Respon pcliisse et inipctrassc a re^e Osuiu ,
<<> qucxi essei
dcrunl : Fliaci, utiquc. . Ai ille iia cooclasii : « El idetn Lata uncs <ie d lodeom pueris Airfani, quos

ejo vobis dicc . quis bk csi cst jr.us illc cui ego primo epiicopatns -sui tempore de naiionc Angloruni
canlradicerfc aoJo; sed in qoamuin liov": vel valen, erud.endos in Christo accepii. Mi.ltum riamqne eum-
Iwijus cspk) in oiriu!»us P^euire «latulis. r.e lurte dctn episeopum Colinacura ret pr6 insiia 1II1 pru-
lue advetieule ad fores regni taeicrum. non sit qni denlia diliffebat. Ips* ei»t F.ala, qui « noc mullo post
reserel [AL, resenlj. averse [Al. adtersoj rilo qui eidem Ecclesia jjwdistaniaaai episeopiis facius esi.

cLaves leiKre probauir. > Abtensauleiii domaai Colman silsump^it s.;ium * par-
Hsee ilicenie rrga \A1. eid. devaus in ejclom ma- tem ossioiri rcrerentissimi Pstris Aiuam ;
pa>-lem

nibus] , favcr«nt adsideuics quiqM sive adsiames, \i.ro m occlesia cui pneerat, reliqutt, el in secreiario

majnres una eirr.i rue.!. t bei ; el alidic.U iniuus ejus cotidi prxeepil.

perfecu isstitutione , >d ca quaj meiiora cognove- (Juantae auteui parstmnnra, ai]us [A!.. cujwsqoe]
rjut, sese trauslerre fesunabani. coiilinenUf faeril, ipse cum pnndecessoribns stiis tc-
siauamr etiain locu? ille qnem rcge&anl \.\l.. regebat),
CAMJT XXVI.
B ubi abeuniibti5 eis, escepta eer!e-ia , paucissm* do
Cl Cotmnri riclm dcmum Ttdierit ; ti Tuda r ro iilo
r»8sreperi* sunt, hecest, illnjsoluintcodo, «inequilHis
epivorxilu rii functmt ; qualngve illii doeu.ribut
fueHi haiilus Settem t. conTer«.Mio civilis e?se nullatrnns polf rat. Nil pecu-

Fiiiiioqt* ccmCctu , ac sclula concione, Agilbcr- niarom absqne pe: oribiis lab.-hoiil. Si q> H etiim

clui doaiupa redii'. Colm*n vdens spretam suao» piCuuia" a diviiibus accipiebon!, mox p.operibus da-
doanuj'11 , NtmfN esse despteiam, ad.umptis bnnL Naa neqiic ad SLusocptiorKot poietuinm saiculi,

bu qui se »e<iui vutueruui, iJ «st. qul 1'aselia eaiio- vel pcecniad colligi, vcl domus prariiJeri f.4/. provi-
hcuru, el tonstiram corcnz, nam el dc boc qujsslio derej nectsie fau, qni nunqsam ad ecelcsiam msi
i.on tsiiiigia erai . re<iper<D noIebaiH , io Scuitiain oraiiunis uutr-m, ^cl sediondi verbi [M„ verbuni}

rogres»;» e>l , iracta'.uru> cori suis quid de lii* fa- Dei catja^ vemebant. Ii.cx ip?o, eiifn opioTtnnlus
rcre deUcrct. CeJd , NlidM Scottoruw WMigTn, «J exegisoei, coiu quinqne t.mtum aat sex ministris

s-jaju jeJeiu redii: , ijYtpole ajniu obscrvauune ca- [Ai, oMi. minisiris] vcniebat, ci expiet.i in rcelesia

thob>.i Paa.ua?. Kacla esl aulem bac qoarstio aunu> traueoc dliccd>'hai. Quod si forio eos ibi refiei con-
doujiiuc* locaxuaiionid seiceniesiran seiagesinio lingerct, simplki lanluui et qnoliJra.io Irairum clbo

quano, qui fuil innu* Osuiu regil vicc-imui seeun coinenii, nil ultra qnxrebanl. T.>U e.nim fuil lunc
dit> ; epi»C'.'potoj «niein Stoiionim , «juem gesse- " Si.licitudo docioribus ilis, Deoscrviendi, non «scufn;
rit.it >u proviiici* Aj.Ioioui , anous tr ces.miu). Si- toia ctira cordis excoteadi, non veniris. Unde et in

quideot AiJaji dereni «l sepleoi annh, Flnan dccem, magna era» veneratictic lemporc tllo religionis ha-
Calu,a:i Uibui cpiscopatuui tenui>re. bilus ; ita 111 ubicumjt"e >-lerieus aliquis ant mona-
Revcrx» antejD [AL add. in] pitriaro Colmano, dUB ad>enirel , gauJcnur nb omnibus tanquam
suscpil pri illo pooiifjcatum [.4/. epUcopalimi |
I>ei famulus escipcreuir. Eiiam [Ai.. et jani] si in
NorJaiU>yinbr<>rijui lanulus Ctin»ti Toda ,
qui e>at i.uerc pergeos invenirsiur, ndeurrebant, e*. fieia

apud ScoUo» An.ir no» enidilus aique orduiaius cervice ^el maou sigrari, vel ore illius se bencdici
episcu|.u<, UaUns jima ujyrcjjj proviuciai illlusco- gaudebattt; verbis queq<ie h<rrnm eihoitaioriis dili-
r.riain loosnrj' ecoe-uiiiue , el ealboltcaru u inpo- Lfiiter auditum pnrbebanl. Sed et diebus Dnminicis
rn pascbalu) regulaiu observans : vir quidem boeus ad ecelesiam, s:ve ad niunasteriacertjliia, non reQ-
ac religiows, aed pcrmodtco temporu Ectloiam re- cicjidi corporis, tei audiendi sermonis Dei gratia
g.-u». Vturaiautem jAi., eninij deScettia, lencnie rxMiAotstoBl : et si quis Bacerdotmn in vicum forte

idbuc poutifuaiiJDi Culmano et , dilijiei:U>r o qiuo devenirei, moi eongrt>gati in nmim vieani, verlium
ad Cdeui el veriuu-ni perlineiu, i-t \crliu cunciue
n vilae ab ilio eipetere rural-anl. Nam ncque alia ipais
docebal ei opere. Porro fmtrihu» , qui iu Litttii»- saccrdoiibus aut elern is viiyis adeundi, quam | rxdi-
faroenai Etcleiaa, Scouis abcinil.btis, rviuajitr.: ma- candi, LapUzsndi, infirrnos visitandi, ei, Dl breviler
luexuot. * prajputiiius est abbaut jure Tir T>2vi-r*u- di.am, ammas euranJi eausa fuit : qui in lanium
lisaitbus ac nansueHSSH-sus Eata, qui erat albas in eranl ab omni aT.iriii.e pesle casligari, ot nemo
iionasterio quod diciiur [Al., vocaiur] * Haibr»'; lerritorla ic possessiones ad construei.du mooasieria,

• Prorpojitui est cbbatri jure. Quje ab origine in- auetoritaie episcnpi praefuit, ab aono 678, quo con-
ftiliua est a Colmanno regiminis fnrn.a io ecc!f?sia secr..n nicrint , ad animin 685 iu< unieni quo Culli-
Lmdisf. eadexn in Duneiioensi eliam qux surccsait li rnim successorem accepil. Colilur EaU i^ Oclo-
liojienum reienia est, ul hujus ecclesia; prxpesiius, bris.
licet pnor untuni nouiine, re umen et digmtaie sit A Pariem ouinm. Es bac disiribulione /eliquia-
abba*. rum Aed.mi sans palel quo jure I.iastonienses apuj
L
llailra. Iloc motia^terium irterius io conSnio se eendiium tndont, ifun lainen prorsus tine lnnda-
SrnltijK posuum imoieriio Cbnlundilur cum Lindia- ii.enioboc mIk atlrilntant. Cinlei einin Ms. J. W>-s-
farneusi a Gul. Lamliardo. Coilecl. Nesp.i*., a. .^. singloo prion^ LHiiieui, dicil quod qui-dam os»a
« fion ruullo post. Cum Eaia \i anms eclesia; AcJ.ini episcopi dniundus rex ClasloniaM adveul
I

LinJisf. abbaiis loco prifuisset, epu:!!! snnisetdeui, cum esset ia espetbiiooe Aquilona l'<g. 58;. 1
 ; ,

165 SECT. III. — IHSTORIA ECCLESIASTICA. 169

nisi apo!entibus[.4i., polestatibusjsxculi coactus.ac- A nobilissiine reiit. Ili ergo cum cssent in monasteriu
clperet [Ai, coacti accipereni] (vid. supra, cap. 2>). (]uod lingua Scollorum d Kaibmelsigi appellalur, et
Qux consuetudo per omnia aliquanto posl Ujcc lew- oinnes tocii ipsorunt vel morulitate de saxulo rapli,
pore in Ecclesiis Nordanbynibroruta «ervau 0*1. vel per alia essent loca dispersi, correpii sunt ambo
Scd de tiis saiis dicium. morboojusdem morialiUlis, et graviisime adflieti; e

CAPUT XXVH. qnibus Efgbert, sicut oiiin referebal qtiiJam veracit-»

Ul Ecgbcrct, vir sanclui de natioit! Anqlorum, mo» simus el venerand* canitici presbyler qoi so bxc ub
nachicam in llibernia vilmn duserit. ipso indisse porbtbebat, cam tc xstlmasset esse mo-
Eodcm anno Dominicx Incarnaliouis sexcenlesimo rituriiin, egrcssus csl lempore maiutino de ntliicolo
scx^gesimo quarto, facla erat [.4/., esi] eclipsis solis quo infirmi quiescebant, et resiitens solus in toeo
* die teitio mensis M.ni, hora circtler decimadiei : opiiortuno, crrpit sedoius cogitare dc actibut suls,
quo etiaui anno subita pe>li!erilix lues, depopulatis et conpunctus meuioria peccatnrura suorum faciem
pnus Australibus Brittanix plagis, Ncrdanhyrabro- lacrymis abluebat, atque ictiino ei cunle Deum prc •

ruui qitoque provinciam corripiens, aique acerba cahslur, iic adliuc niori deberet, priu-quam vel prav
cladc diulius longe laleque desa-viens, magnam bo- leritas nfigligeonas quas in puentia sive infatitia
mintiiii multitudinem slravit. Qua plaga prxfatus B comtiiiscrai, perfe; tius ci tonipore casiigaret, vol in
Domini sacerdos Tuila raptus est dc ntuodo, ct in boiiis sc operibits abundantius exerecrel. Yovil
monaslerio quod dicittir b Paegoalaech, hojioriuce cliain vcium, quia adeo percgruius vivere vellct, ut
scpultus. li.iv atiteni plaga lliberniam qnoqtic insti- nuuqiiam in inst?lam iuqua natiisest, id csl, Hnuaniim,
lain pari clade premeBat. F.rant ibtili-tn co lemporc redirel; quia pra-tcr Solloroncm canonici leinporis
niulti nobiiiiiin biimil el niodiocrium de genle An- psalinodiam, si non valdudo cntporis obsisleret
glut iiin, qui temporc Kiuani ct Colmani cpiscoporum, quotidic Psallerium lotum in menioriam divinx lau-
relicta insula [Al. om. insula] patria, vel divinx disdccanlarel ; ct qttia [Al., decaniarct.quod] inomoi
leciionis, vel coiitinentioris viije gratia illo seeessa- scplimanz dieui cuin nm ;r jrjonus transirel. Cumque
rant. El qiiidain qtiiilem ntox sc mouasiicx couver- finitis lacrymis, precibns ei votts, domtitn reJirel,
salioni fideliter iuaiicipavcrtint, alii magis circuin- iuvcnit sodalem dormientem : et ipso qtioqoe lcctu-
eundo pcr cellas magistrorum, lcclioni nperain dare lum conscendcns, coepil iu quielcm niembra lavare.
gaudebant : quos oinncs Scotii libentissime sasci- Et itim pauJuJtim qiiicscerel, expcrgcfactus sodalis
pientcs victum eis iiuotidianum sine pretio, libros resici.ileum, et ail i 'J fralcr Ecgberoto, e qoid fc-
:

quoqtie ad legendum , et niagbienum gratuitum cisti? Sperabam quia pariter ad vu.nti xtcrnam in-

prxbere curabanl. ^ trarctrus. Verumtamen sciic qula qux postolasli* ae-

Erant inicr bos duo juvene.s ntagnx lndo!is,dc no- (cipies.Didicerai enim (ler vu>ioncm, ct qtikt potiis-
bilibus Anglorum, Aedilbtio el Ecgherct, quoruin set, cl quia petita inpetrassei. Quid inulu ? I| *i
prior fratcr fuit Aediluiui, viri ibijuc Uco dilecti, qui Aedilliun pioxima noctc dcfuucius est : atvero Bcg-
cl ipse a-vn sequeiue Hibcrniam gratia legendi adiit, bcrcl dmissa nolestia xgniuJtnis convaluit , ae
ci bene instrur.ius patriaui rediii, stque episcopus in multo pastci [Al., tcmpore vivens, acccpiuin-
|>osi]

provincia Lindissi factus, • inulto Ecclcsiam teuipore qtie sarcrJoui gradura condignts ornans sciibtu, poti

Die lertio incmis iloii. Bujug cclipsis sxpius mc-

* in vulgniis Kalendariis cernebaiur appositus. (Jssr.n.
minit da, seineJ io libro de trmpr.ribus, ilerum in
!'•.
lir. Eccl. Aut. p. 491.
(Jiromro proprie diclo, n. 4622, utrobiquo a.i v ISo- h Pacqnalaeelt. Wagheie Chr. Saxoo., p. 40, ad
nas Maias, quod lertio mensis diei respntidel. Hoc a. 664. Weualet II. Hunt. lib. m, p. 191. Ejusdeta
taincn asironoiiiis non parvum tir-gotiiiin facessil loci varix lccuones , ex erronca accepliom lillera-
Utpoie regtilis artis prorsus incojigruum. Gcrbardos rum Saxoiiicarum , monasterium aolein ipsum u!ii
Mercaior, qui cclipsim lianc a Beda visain . el lerlio fueril parum constat. Proiiino sonai Pinc.nbeale,
illo die Maii obscrv.ilam fuisse sibi persuasit, auclo- bodie Kmcliale duolms a Duiiclmo nullur<bus ad
ritaii i-jiis aili'11 inniius esi , ut exinde lauquain a Vedr.im fl. Certx quideni ejus Anliquilau-.-. ullra
liiinlaiiu nto miv.c b v poibe^eos strueiuram effonnaro nii" 1'iin (iodncum
sanclum non assnrgmil,
vnruiauili »i'il " ••< ijiii vnti
ii, qui i..j !
»ii lempore i i
[) I
'
T
' t

iuiii stt veiitus. Sed llistoriani Beds ejclosiasticam llenrici R. I. ei Uiigoms de Puteae* epii. fumiai»-
iiispicicnlibus, v, tl'i. clarum eril eclipsm banc no- ns ; luisse laincu antea u:niponbus Saxoui!iu> locuiu
vem aiiius n:iU\ilatem cjus pixccssi-se. Cum igiiur celebrcm ipsa concilia ibi oclavo sxculo convocaia,
ab alis accepissel eclipsio untio mensis M.m faclam, nec enim alibi ftiisse dignoscitur, salis dedaram.
ct ei Mia artc rngnevi -n:i tmu nisi novilunii lempo- Douec alia igiiur sepultun Tudam potiore jure ven-
re evenire poitu^se, Meomenix diein cx cycli deccn- dicet, liceal iuiii > lami viri reliq<Nia |i«rlrui.
novenalis Dionysiani abacu imlag ui.liiin essecensuit, « 3/kIhi lempore. Ab
a. b'79 ad a. 701. Fuit Aedi-
ex quo cum aureuni aiini illius niMnerum XIX ilie liiini seciindus Siduacesiiix.
epitcopus Piioiui
Maii 5 pruiiani luiiaui iodii are deprebenderit , non Eadhacdus Imt, de quo capiie scqueuie.
alio quam illo solis illam defecliouem fai liin es^o • d lialhmel!igi. Kalb in imgua bo.lti»rum vioum
Cnticlusil. > unluin cinm salis perspectum fueral vel castrum denoiau Mallis ei Melitloiiiis e. Jdui
quain essel (allax cyclica illa INeomenias enieiidi fuit ecclesia ; licet is locut qui Mellin nuiiieu budie
i.iiin ciijus errorom suo iciiipore per ipsa pliiiino-
: reiioel tnbus passuum unllibu> a Mellil.iiile silre-
iuriia tui.i orbi palefactum fuisse Martauus ^< nac. Riotut iiomine , ut videiur, uiriqoe daio a itncio
:

declaravil, dc a. 1U82 quo idein ipac xix cycU aouua Mcl piscopo beati Palrieu ditcipnlo , el tororit
i

rl.ruirrbai , iia scnbcns Pnm.i pascballS liuia tv

: ipsius D.uen ii.n blio; iie .juii videndut tii PaiiieM
Nuu, Aprilii loin urLu apparuil , cum n Non. Apnlis \ tu Jocebiws, cap. 50, lOi 18«. «
csse ilcbctcl ad ijucui scilicct aurcus numerus xix
,
io7 BED.E YENERABiLIS PRESBYTERI OPERUM PARS IY.— HISTORICA. 168
uiulta virtuiutn bona [A/.,dona],ut ipse desiderabat, A secus roorem canonicum a quaria decima usquc ad
nuper, id esl anno dominicx Incarr.aiioais seplingen- vicesioiam lunam celcbrant. Nnn cnim crat tunc
te-imo vieesimo m no, cum esset ipse anncrum noi:a- ullus, e esceptoillo Uine, in toia Rriitania canonice
ginla, migravil sd regna cxlesiia. Duiit aulem vi- ordioatus episcopus. Cor.secratus crgo in episccpum
lam in raagna humiliiaiis, mansuelcdiois, continen- Ceadda, roox coepit ccclesiasticx vcritali ct cnsliiali
tix, simpliciiaiis et jusiitix pcrfeciione. Unde et curam iaper.dere ; humililati, cohlincnlia?, lectioni
genti surc, ct illis in quibus exulabat nationibus Scot- operara darc ; cppida, rura, casas, vicos, castella
tnrum sive Piciorum, [Al. add. el] excmplo vivcndi, propter evangelizandum, non equilando, scil aposio-
et insiamia docendi, et aucioritalc corripiendi, et pie- lorum more pcdibus inccdendd peragrare. Erat enim
tale largicndi de bis qox a divitibus acceperat, de discipuiis [Al., discipulus] Aidani, eisdemque acli-
maltum profuiL Addidit sulem voiis qux dixioius, ut bus ac mcrlbus juita exemplum cjus, ac fratris sui
sempcr iu Qusdragesima non plusquam sewel in die Ceddl, suos institucre curavii auditores. Yeuiens
rcGcerel, non.aliud qnam panem tclac tsnuissiinum, quoque Brittaniam Uilfrid jain episcopus factus, et
ei hoc cum mcnsura gustaret quod videlicel iC : 1 ipse perplura catholicx observationis moderamina
pridie novnm in [Al. om. in] phiala poner* sOlebat, c( Ecclesiis Angloruio sua doctrina contulit. Unde fa-
[Al., ut] post nnctera ablata sopcrflcie crassiore , B ctum est, ut, crescente per dies instiluiione catholi-
ipse rcsiduum cnm modico, uldlximus, pane bibeb.u. ca, Scoiti omnes qui intcr Anglos morabanlur, aut
Cujus modum coDlinenlix etiain quadraginta diebus bis manus d jrcnt, aut suaiu redireol ad patriam.
anie natale [Al., natalem] Domini, totidem quoquo
CAPUT XXIX.
post peractasollcmnia Pentccosles, boc esi/Quinqujt-
Vt Cigl.ardut presbyter ordinandut in archiepitcdpum,
3csimx, seuiper observare curabat.
Homam de Driltania 1 1 miisus : quem reniista mo.t
CAPUT XXVIII. tcripta papaz apottolici [Al. om. apalolici], ibidem
obiiste narraverint.
Vl defuneto Tuda, Uilfrid in Gallia, [Al. add. et\ Cead-
da apud Oecidentalet Saxoncs, in [Al. om. in) pro- His lemporibus [dclxvii] reges Anglorum nobilis-
rinciu Nordanliymbromm iinl ordinati epi-.cvjti. simi, Osuiu provinciu; Nordanbymbrorura, et Ecgberct
Inierea rcx * Alchfrid misil UilfrMum presbyte- Cautuariorum, babito inter se consilio,quid destatu
rum ad regcm Galliarum, qui eum sibi suisqueconse- Ecclesix Anglorum esset agtndum, intellexeral cnim
cmri faceret episcopum [dcclxiv]. At ille misit eura veracitcr Osuiu, quamvs educalus a Scottis, quia
ordinandura ad Agilherclum, dequosopra diximus, Romana eSset catliolica ei apostolica Ecclesia, ad-
qui, rclicta Briitacia, P^risiacx civitatis factus eral «uiupserunt
,
cutn eleciione et consensu sancix Ec- „
<l'i'copus; et consccraius cst magno cum honorc ab u clesi* gentis Anglorum, virum bonum, et apluin
ipso, convenicntibus plurimis episcopis in vico regio episcopatu presbyterum nominc Uighardum.de clero
qni vocainr b in Compcndio. Quo adliuc in transma- Dcosdedit episcopi [Al., archiepiscopi], et hunc an-
rinis parlibus proplcr[A/.,post] ordinnlionem demo- listiicm urdiiiandum Roinam miserunl : quatenus
ranlc, imllaltis industriam filii rex Osuiu[A/., rcgis accepto ipse gruJa arcliiepiscopaius, catholicos per
niisil Canliam virum sanclum, modestum mo- omnem Brittaniam Ecclesiis Auglorumordiuarepos-
rilms, Scriplurariini lectione sitfficienlcr inslrucium, sct anlistites.

cl ca qu.x in Scripluris agendj didicerat, operibus Verura Uighardns Romam perveniens, priusqu.im
sollerter cxequenirm, qni Eboraccnsis E«'clesix ordi- consecrari in episcopaium [Al., cpiscopum] possel,
uarelur cpiscopus. Erat aulem presbricr vocabuio morlepr*icptus cst, et bujusmcdi literx regi Osuiu
Ceadda, Iraier revercmisslnii anlislilis (.'eddi, cujus Brituui.im remissx nui.t :

s.vpius rocminimus {Snpra, cap. 21 , 22, 2.">, 2U), et i Domino ejicellenli [Al., cxceilenlissimo J filio

abbas nionasierii illius quod vocalur Laesiingacu. Osuio regi Saxonum, Yilalianus episcopus, servua
Mi>itqae rtx cuin co presbyierum suuiu vocubulo servorum Dei.
Fadharduni (l id. I. iv, e. 12), qui poslea regnanle »» i Desiderabiles lileras cxcellenlix vestrx stisce-
F.cgfrido, Hrypertsis Ecclesix prxsul factus est. Ye- pimus quas relegenles, cognovimus ejus piissiinam
:

rum illi Cantiam pervenientes, invcnerunt arcbi- devotionem, fervenlisoimuinque amorero.queui iiabet
episropnm Diusdedil jam migrassc de sxculo, et propter beaLam vitam ; et quia dentera Domiui pro-
nccdum ilium pro eo consiiiutum fuisse poniificem. icgenie ad veram et apostolieam fidem sit conversu-,

Undediverieruniad provinclaro Occidemalium Saxo- sperans Qt sicin in sua genie rcgnat, ita et cum [Al.,
nom, ubi crat Uini episcnpus : et ab illo est vir prx- iii ;.
Christo in fuluro conrrgnare. Benedicia igilur
falus cnnsecralus anlistes, adsumtis in socielatcin gens, quK talem sapientissimum, et Dei culiorcm
ordinalinnis duobus de Bric iduhi genle cpiscopis, promciuit habere regcm : quia non solum ipse Dei
qui Dominicum Psscbx diem, ut sxpius dicium est, cullor exiiiii[A/., e\islii],sedetiaro omnes subjectos

• Alchfrid. Cni patcr Osuius provinciam Deroruin

Carolus Calvus monasterium in bonore beat* Marix
sub se reperidam dederat. virginis exstruxil quod uunc Sancti Cornelii appel-
b In Compcndio. Compiegne^
villa regi.i in Suessio- ljlur.
nibus ad Aionx el Isarx Confluenleiii. In qua re- c Eieeplo illo L'ine. Nempe erat Uine in Calliis or-
goante apud Francos Pipiuo synodus cst habita, et dinatus. Yide bujos libri capul septioium.
 : ,,

109 SECT. III. — IIISIUUU IXCLESIASTICA. 170

suos mcdiialur dio. ac nocicad fideni catbolicani aiquc A ro. Itaque qui lixc obiulit munera, <1e hac subtra
uposlolicam prn suaj aniina: redeniplinne converti. cliis esl luce , silosque ad limin» nposlolorum, f,i..

Quis rniin audicns h;rc suavia, nnn laeielur? Quis quo valde suinus COMrislali cuni [Al., cur] liic esscl
non cxultei ctgaudeai in bis piis oocribus? Quia et defuucius. Yernmtamcn gerulis barum noUraraiii
gens veslra Christo omuifiotenli Deo eredidit, sccun- lilrrarum veslris misais , bencficia sanclurutn [M.
durn divinorum prophelarum voccs, sicul scriplurn add. iuariyruin ], boc esl, reliquias beatorum apo-
csl 10 Isjia :
lr. die i/, a tad>i Jcsse, </ui stai in stgnum stolomin Petri et Paull, el santtoruni marlyiuiu
populorum, iptum yenles deprecabunlur. El ilerum : L.nneniii , Joannis el Pauli, el Gregnrii alque Paii-
Atidile iniulce, el adtendite populi de longe. El post cralii eis lecimus dari, veslrx eicellemix profeclo
paululum i 1'arum, inqiiil, cst ut mihi <i< icrvus ad oinnes contradendas. Nam et conjugi vestrc, nosin
tutcitandat tribus Jacob, el fojcei Itrael converlendat. spiriiali filii, ilireiirous per pnefalos gerulns rm-
Dedi U in lucem genlium, ul lit talus mea usnue ail ceiii clavem anrcaui babenlem de sacratissimis vin-
ejlremum lerrw. El rursum : Rcges videbunl, el con- culis l.eaiorun» aposloloruiii Petri et Pnuli : de cujm
surgent prittcipet, et adorabunt. Et |H>sl pusillum : pio siudio cognosccntes , taiituiu euncla sedes apo-
Dedi te in ftxdtts popu t, ul sutcitarci terrom, et pos- slolica una nobiscum laeialur, qu;iiilum ejus pia
tiderei hirreiliintes distipmas, el diccres his qvi vincti B ojiora coram Deo fr.igruul [ Al. , flagrant ] el ver-
sitnl : Exile; ct his qui in lenebris : Rerelumini. El nanl. Fcslinel igilur, quxsuinus , vestra celsitudo
rursum : Eao Domihui vocavi te in jusiitia, ct adpre- ut optaoius , lotam suam insulain Deo Cbrisio di-
hendi manum tuiiin, el servavt; et dedi le in fadus eare. Profecto euim liabet proiectoreiu, bumani r,e-

popult, in lucm ynlium, ul aperires oculos cajiorum, neriii redemptorem Doininum nosirum Jesum Clni-
tt tducerct de conclwione vinclum, de domo carcerit stuni, i|ui ei cuncta prospera iiuperiiel, nt novuiii

tedenies (Al., tetleutein] in lenebris. I c< p , exccllen- Cbrisfi populiuii coacervel, catliolirain ibi et apo-
lissjmr. fili, <|ii:ini lnce rlarius esl, non solum de vo- 6Ii.Iic.iiii consiituciis flilcui. Seripima i«i c :

bis, sed onunbus propbetalum [AL, pro-

etiam de Quuriu primum rignum Dei et jutiiiiam ejut et , ,

phelarnm]'gentibus, quod sint crcdiiuraj in Cbristo hac omnia adjicieulur vobit. iNiiiiinuii ei.iin quaeril ,

oiiiiniiio rondiiore. Quamolirem oporlet vcsiram rel- et impetravit, et ei mnnes su.-e iosiiIjc, ut optamus,

siludinesn, utpnlc inembriiui cxistens Cbristi, in om- subJi ntur. Paterno itaque affectu salnlautes veslram

nibus piaru regulam seqoi perenniler prineipis apo- cicellentiani, divinam precamur jugiter clemcm »m,
Holorum, sivc in Paeclia cel.hr.induni, sive iu oniiii- i|iu- vos vestrusque onines in ommbus bnnis npe-
bos q»3? tradideronls.nncti apostoli Petrus et Paulus, nbus auxiliari dignctur, ut cum Clirisio in fuiui»
qui ot duo luniinaria crli illuininant munduin, "aJ"**»* «"eculo. Incoluiiie.in exoellemi.im vcsirim
sic
dVKtnna eorom corda hominom quoiidic inlustrat gratia superna custodiii. »

credentium. »
yuis sanc pro Uighaido repertus ac d.-dicatus sil

* El post nonnulla , quibus de relebrando per aulislcs, libro sequeuc opportumu> ditetur.

orlwni loium ]
Al. om. toturo ] uno vero Pasclia CAPUT X.\X.
loqnilur.
Lt Oriewalet Suxonts lempore morlalitaiit od idvlo-
< Hominem deuiqoe, inquit, docibilem , et in lairiam reversi, sed per hulaHiiam Jarumanni epi-
omnibus ornatiim anlislilem , secnndum veslroruoi
icopi moi tint ab errcre correcti.

scriptoriun lenorem, miniine valuimus nunc repe- I.i.dcm lempoic [oci.w] provincia Oriemalium
rire pro loiiginquilatc itineris. Profecto cniin dum Saioiiuin po-i Suidl.eliiiuin , de qiio SUpn dixiiiius

liujusmodi apla reperlaqm: persoua fueril , eum in- [

.Supra, c. 2i ], prafucre n-gos '•
Sigberi cl Scblu ,

structum ad vcslram <lirigemus patriam , m ipse et qnamvis ipsi rrgi Uerciorum Lulflnrc subjecli. Ou <•

viva vnce, ct p< r divina oracula oiiuirm iniruici zi- vidclicel proviucia cmii pi.ifai.r morlal.t.itis cladu
iu.i.im ci oiuni vesira insula cum divino nutu cra- prcinerelur, Sigheri uiui sii.i partc populi, rclicus
diccl. Miniiisi uln a veslra celsilodine beaio principi t.liiisluii.i' lidci sairaliienlis a.l aptfotatiau Convcr-
n ,

apnslolorum direeta, pn> a?lerna ejus memoria su- sus tsl. Njiii ct ipsc lex, el pluiimi de plrbe sive
srepiinus , graiiasque ei agiinus , ac pro ejus inco- opliinalibiis , diligeules lianc viiam , el funiraiii iiou

Itmiiiaui jngiter 1'eum deprecamor eum Cbrisii clc- qusreutes, >ivc eiiani uou cs^c credenics, cor-iie-

• lil pott nomiutla de. eelebrando. QuZSlio dc Pa-

dcin ul in lolo orbc clrbralur a Clirisiiana |ilebe
, ,

scba loties recurrit , ui Iteda in litteris papalibus, id est, s. ruiiiliini aposlolicam regulam c.cwui sau-
etc, quaj di: ea stri|»ta siut repeiere absiinueril luui < ii.ruin I'. ,n. iiii, cl rompulwn sanciorum Cynil. <i
iii litleris llonorii pap.-c a.l < l.-rum lliberiiiruni, ao. Diouysii. Nam iii u»io lerrarun .. i.c sie Clmsii una
63S, ll, ll>, tnm in l.ueris Lanreulii Canl. , ad eos- Coluinba, lioc esl l.ctlesia i.uin n ul.la sanctuiu Pa-
dein, li, 4. blein facit iu b.s lilleus Vilali.ini p.ip.i >. sciia: Kesunectiunis diem eetebrat. N.im Victoria
l»e quo Usscrius, iu uolis ail ep. Ilib. Syll. n. 3, regula>ui 1'astb.c srdes aposloli. a iioii approbavii
p. 1x6, observal hunc defeetum ei niiiniuiskiiiiis uU. > ii. < se<|ui'iir dispnsilioneHi ejus pro Pascba. »

Wliilbieusis (iriiiil.o scltedis alupio inodo Mippkri '•

COgUniueuta
Siijheri el Seubi. Illc Klllus Sigltercti
i".st- iu qnibna pneSio lilulo Viialiui, Itaud ilul.iu
; 1'arvi , liu Scnu.n.li <|ui , lide CbrbliajM lurpiirr
,

Viiiluni, pap.e urbis Itoui.e siibjet-iuiii repenl . prodlla, ab Oct.Sav. rrge Occisus rtt. Malc llarfs-
i Nuuqiiaiii rniiil rcleluare ilcbciiius «:in< liiiu P.i It d.us Irn.t ArJilie.il lili.iui VOcaL
sci.j iiisi secuu i.iiii spostolicam et eall olicaui li-

PlTMOt. XCV.
171 DEl>.£ VENtRARILlS PRESUYTI lil OPEM.M PARS IV.-- HISTOSUCA. tTi
niiil fana qoa? dcrelieia cranl, reslsurare, ci ado- a jnxta quoJroibi presbyier qui comes iiineris illi et
rare rimbcn : qiusi per bace possenl a morlj i- 'ooperator verbi eiiileral , referebat, erni eoim re-
laie defendi. Porro socius eju6 , el coberei renni li^iosas el bonus vir, longe laieque. omnia pervapn-
cjusdem Sebbi, mjjni lidem pereepiam eum suis lus, et populum el regem prafjiuin ad viam jusli-
rmnibus devoriotie servavit , [ Al. add. et ] magna ,
lis reduiil : adeo ul relictis. sive desirnct;s Lnis
ut in sequentibus dicrmus , viiam lidelem (elicliaie arisque quas fecerant , aperirent eccles'as , ac oo-
romplevil. Qnod obi rei tulfheri compenl, GJrm mcn Cbrisii, cui contradiseranl, co fi eri gauderenK
v x!h el provincia» ei parle profanalatn , mi>it ad magis cnni fide resurreciionis in illo inon, quani
corrigrndum errorem , revocandamque aJ Cdem in piTlldix sordibus iwer idula vivere ctipienles.
verilalit pnn neiam Jaroman episcopum ,
qui suc- Quihus iia eesiis, et ipsi sacerJous, dauoresejM
cessor erai Truoilieri qui mulu agens : sollcrlia, eoruni domum rcdicre Ixianies.

LIBER OUARTLS.

CAPLT PRIMUU- fj et cruJiiio couvenirel, et ,T:as. Cumque moiwelmin

L'l i fmncio Deutdedit, Uighard * ad tutcipicndi.m <-pi- quemdaiu Je vicino virginnm nionasterii, nomine
irop ftuni, flouiom sil mi$$ui : ted tilo ibidem de~ AnJream, ponlifiiji odenei, bic ab omiiibus qui [Al.
ftnrto Theodorus architpitcopu\ irdinitut, el
.
add. cuin] norere, digmis eiiscnpaiu jud caiu? esi.
tmm UaJna o abbme til Brttiomam nn m.
Veruin pondus corp»ire.i- nifnmilaiis, ne episcnpus
An o meiuorain prrefake eelipsis et nioi subsc-
quimlis pcstileiilix. quo cl Colniam episcopus una-
tieri posset, obsiitit. Ei rarsn HaJuanus ad sii.-li-

pienduiu episcopatuni actns esi : qui petens [A(. ,

iii a catbolicorum in:eniioue sn,eralu» aJ snos rc-
pei.iii inducias, si forte alm.n, qui episcopus ordi-
versus csl, k Deusdedil sciIik Eccle-Le Dornverneu-
naielur ei temporc possel cvenire.
sis episiopus obiil pri.li • l.inum Juliarain [dcliiv];

sed rl Lrccnbcrel rei CanUiiriorum eiMlem inense Erat ipsolempoie Roiiia?nionacliiis Ilairiano noius,

ac die defuncliis, Ecgl>ercl<. filin srdem rejrni re i pjil, nomiiie Tbeodorus, natus[Af. a4d.t\] Tliars "Ciiiciie,

quani ille mitcpCnB pcr novem annes tenuit. Tunc vir el sa?culari et divina literaiura, et Gra>ce iosinic-

pauco lempme episeopatu. roissus est lus et l-atinc, probus nionbus, el selale veiieratnlus,
< essime ' noii

Romam ab ip«o sim.uI et a re?c Kerdaabjaabrarui idest, annos babens .riaiisseiatnma et sei Al., ilvi].

Osuio, nl d prapcrdcnle libro pancis diiimus, Lig- Hunc oflerens lladrianus pomilici, ut epi^copus or-

baril, prcsbvicr, v r in Ecde:.ia-iicis di^eiplinis ibi- dioarelur obiinuit : h\- Lim.-n i:oiiJuiom bea in-

ii-.«.imu>, i'e gi-ncrc bngtornm, petemibu; bonc Ec- terposilis, ot ipse euni perduceret Hriltaniain, eo
i

< les 3c AncJorum arcbiepiscopuin ordinari : missis quod ' jam hi partes Galbaruin diversis ei causis

pariter apo-io lico papae donanis, ei anreis atque ar-

adiisset; et ob id inajorern linjiin iliin i i i pri f,f mli

vasis ooa paucis. Qui ubi Romam pervenii, notiliani baberet, sulficiensque cssel in posse~-ione
geatris
riijiis [Al. cui] fcdi aposlolica» leropore illo Yiialia- boiniiiuin proprioru o : et ui ei Joctrin e <.r>o;ieramr

niis pr.xcml p'isl'|iiaiu iiineris sui causain pra?'ato ei:slens, dtligeoier aJleiiderel ne qnid ille eonir.n itirn
.

apos olico pntefecii non mulio post ei ipse et veritati li.lei, Gra?coruin tno e, in Ecclesiam cui pri-
'
,

uiniics pene qai cum eo .ijvenerani socii, peslilenlia essct, iutroducerei. Qui sul.ducontis ordioalits, qna-

mpervenicnte ilcleli sunl. luor eipeciavii meuses, donec ilii coina irescerei,

At apeslolicns papa babilo nV bis consilio, nu;L-si- quo cor.nim lonJer. po?sei. Uabneral eaiia t"ii-
iii

vii seJnlus i:uem Ecclesiis Aiiglornin arcbiepiscopum furani more Oricutaliuin saneti apostoli e p.m i. (Jui
miilerel. Lrat aulem in roonailerio ° lliridano 1 .
ordinatu-, esl a Vilaliaoo papa aitna dom uiex lucar-

longe Neapoli Canipi be, ii3linnis sexceiiiesiino sei.ige.-uno oclavo, sub dia
> r.Jac ij lood esi n<>n »

abbas Hadiiaoas, rirnatkwe Afor, sacns literis lili- sepiima Kalendirunt Apriliiuii , Duminica. El ila

rinier i;iJ.ij!u>, inona-ieiiililiiis siuiiil et Eccle?i 1-1 - una [Al. iin. una] cum tladriann, sext.i KilenJis Ju-

is di&cipiinis insliliilus, Gracnc pariier rl t. ilin.T iiiasBritlaiiiaromissuscsl. Quicuni psruer peniMre ad

lingiide perilissimus. Iliinc aj se accitum papa jussil HassiliaB, el Jeiniie per terram Arbelas [Al. Arel a lenV .

i-piscopaiu acccpt • Brittanian venire. Qui ind.^nusn i aliJissent lobanni ,ir i.i iseoeo ciritatis perveuis-

fe lamo gradui repon.lens, osleudere se |

- • seni et illius seripta commendatitia Viuliaiii pontili-

«lixil al u iii, ciijns magis a.i snscipiesdom epis. onatan cis, leienli sunl abeo, i|U<iusqiieLl'rinus majoriivniiiis

« j4 1 tutcrp. epite. Al., epltcnpum ; al., suscipieu- //inJi.no. llaCndex Hori, seJ C.vtTCPS priin;P»38
d.im ei'i-c |i\ani. aticloriaij> in bac vocc iliftrrunt. Alii eoim babriit
t Codex A. T. D., p. i5 b, duil no-
D<.u*(i'tlii. Niridano, el quiiUiu reeie. Locos e^l juiia iuoine;;i
uien primiws fuisse Fritonas.
illi CassniM .
I Jam rousis umfautt. Alqne biuc
t ,\nn pau o tewpore. Ab an. 6(H. pri.lie Idunm /.'« rariij ex

Juliaruii), ad an. 0G8 die seplima K.ilenJarum Apri- major suspicio de UaJriai.o quam de liieodoro fuil
lium.Wbarlonus SHteni nimcial a 28 Juii. vide infra.
' Pnerc4*n'.e. C.jp -'• t Pauh. ViJeappenJ. de lonsura, n. 9.
•75
regi* copiam pergendi, quoquo vellem, tribuit eis.
SECT. III. - MSTORIA ECCLESIASTlCA. m
A cousentiret. Et quia liieris sacris simul et sxcular,-
Qua accepta Tbeodorus profectus est ad Agilberclum bus , ut diximus , abundanier ambo erant instrucii
,
Parisiorum episcopum, de quo " superius diximus, congregata discipulorum caterva, seieuiix saluiaris
ei ab co benigne susceptus , et mullo lempore babi- qtioiidie fluiiiina irrigandis eorura cordibus emana-
tus esl. Iladrianus [At. primum add. vero] perrexit banl ul etiam
: melrioB arns, ayronomi e \.\..
ila

ad Ernnie Senonum, et posiea ad Faronem Meldorum asironon.ici |et Arilbmetkae ' Ecclesiasticx discipli-
episcopos, et bene sub [Al. cum] eis diulins fuit nam intcr sacrorum apicuoi
:
voliiinina suis andilori-
coegerat eniin eos imminens liiems ut ubicumqiie bus coniraderenl. Indicio cst quod usque hodie u»
p luisscnt quicii manerent. Quod cum nuncii ceiti persnnl de eorum discipulis, qui Latinam e Grscam-
narrassent regi Ecgberto, es^e [Al., adessej sciliccl que linguam aeque nt propriam ln qua naii suul, no-
episcojnnn quem peticranl a Itomano aiilistile, in runt. Neque unquani prorsus ei qno Briitauiam pc-
regno Francorum, misit illo contiuuo Raedfridum lierunl Angli, feliciora fuere tempora; dum ei fuitis-
[.1/., R>'g.'ifridum| prscfectum suum, ad adducenduin simos Christianosque habenies repes cunctis barba-
cuni : quo cum veuisset, adsumpsit Theodoium ctmi ti6naiionibin esseni lcrrori, et onimuin vota ad nu-
Ebrini [Al.. Ebroini]!iceniia,et perduxit cum ad por- per audiia cxlesiis regni gaudia penderent, et qui-
tunicui nomen c-i 1

Quentavie.ubifjtigatus inflrmiiate B cumque leclionibus sacris cuperent erudiri, baberent

aitquaniisper moraius est : ei cum convalescere ccepis- in promptu magistros qui docer.nt.
sct, navigavit Brittaniam. Iladrianum autem Ebrinus Scd sonos c.inlnndi
ct iu ecdesa. quus eaienus in
reiinuii, qtini.i.nn suspicabaiur eum liabere aliquam le- Cantia lantum noveranl , ab hoc tempore i>er omnes
gaiionem imperaioiis c
ad Britlanixregesadversusreg- Anglorum Ecclesias discere caeperunl : primusque,
nuni, cujustunc ij.se iiiaximani curam gerebat. Sed cum excepto Jacobo de quu h
supra diximus, cantandi ma-
nihil tale illum habcre vel babuisse vcraciter compe- £4sler Nordanliymbrori.in Ecclesiis, Aeddi cngno-
risset, absnlvit eum, et post Tbeodnrum ire permisil. menio Siephantis fuii, iuviiatus de Cantia a revcrcn-
Qui statim ul ad illum vcnii, dedit inotiasteiium tissimo viro Uilfrido, qui primus inter episcopus qui
beaii Peiri aj.ostoli, ubi archiepiscopi Caniix sepe- dc Anglorum gentc esscnt, cailn.licuin vive.di mo-
liri, iit >
pnefatns sum, sol<-ni. Prcpccperalenira Tbco- rem ecclesiis Anglorum tradere didicit.
doro abeuuii Domnus aposiolicus , ul in dioeccsi
Itaqtie Theodorus perltisirans universa , ordinab.it
sua providercl , el dar l ei loctim in quo cum suis
locis opportunis episcopos, el ea qn.c niinns pcr-
apte d.gere potuissei. fecla reperil, bis quoquc juvauiibu. corrigeb.u. Iti

CAPUT II. - quibus el Ceadda episcotiiiin cuni argueret n >n

Theodoro pcragianle , Anylurum Eccle*ix

cuncl.i fuis^e riie eonsecratuni ; rcspoiulcns ipse voce bumil-
Ijt
mm calliolica liierarum quoque tanclurum
venlule, lima : < Si me, inquit, nosti e|<isco|>alum uoti rile
eaeperinl sludiit imbui et ul l'utta pro Uaiuiuno
;
suscepis-e, libenier ab officio discedu : qui|>pc qui
Urofensis Lcclesice sil factus anlistes.
neijtic me nmqnam boc esse dignuni atbitrabar; set
Pervcnil aulem Tbeodorus ad Ecdesiam suain se- obediciiiix causa jussus subirc boc, quamvis indi-
c>i .do posiquam consecratus est aimo, sub die sexlo gnus, eonsensi. At illc audicns humiliiatcm respon-
Kalendarum Juiiiaiuin, dotninica [DCLXiv]el fecil inea sionis ejns, dixit, non cum episcopatum dimiitere
unnns viginii eiuuiim, menses Ires, dies vigiuli sex. Mox- d.bcre; sed ipsc ordiuaiionem <ju, dcnuo cathulica
qtieperagrata • insulatola, quaquaversum Aiiglnruui ratiune consummavt. Eo aulcin tempore qno defun-
geiitesiiiorabaiitur,i>amellibeiiiissime.idoiiii.ibiissu8- cio Deusdedit , D.ruveinensis Eccle.-ix rpisc<qms
cipiebatur aiqueainlicbatiir, recti.m vivcndi ordinem, quxrebalur, ordinal.aiur, mitiebatur, Uilfridus quo-
rittim Paschx celebrandi canonicum, pcromma comi- que du Brillania Galliam ord nandus est n.is.-ns : el
tante et coopennie lladriano, disseminabai. I-quc qiioi.iam antcTbeodorum rediii, ipse etiam in Cinlia
primus erat in archiepiscopis [At. , archiepisroinis, presbueros et diaconos, usquedum archiepiscopns

om. in] cui omnis Angloium Ecclesia mantis darc ry ad sedem suam pervenirel, ordinabal, At ijso.e-

a
Superius. i 1,25, 26, 2S. dum n ImC uon priiunm illi boc pecoli >re datuin,
laiu
Quentavie. Vicns Gailic in pngo Pontivo a>l
I»
sicut puUtlur, ^ed roiiiniime cum suij
a quibusdain
Qiieiilam fl. In eo silum h.it. mon. S. Joiloci , cujtis prxdecessoribus vel \ ero <>i. •-um, v.l sallemallc- •
>

et nniiieu reiinet, SaiM-Joue-iur-Mer, Baluz. Sed galiim fuissc. Vide Malui. dc 1'niit i.
vulgo Estaplet Eeelesiaiticai. Non vulgaris lanium aritbmelicx,
1°
diciltir.
c Imperalorit. Coustanlini Pogonali, qui jam rc- sed cjus qux Iractai calculos ad Rcdesise osum il -
cens ad impeiium acces~er.it, ci Inrbaiis Francorum rcctos, qu.im arlcin lled.i tradic in libris do Rjtiouc
relms um;i inferre detriuienta pnterai. Prtescrlim Temporum.
cum boc ipso ai.iio in rtu>. Cloiaria III Ebrinus s (iricciimi/Me. Vide appeud. n. 15.
1
1.. i.iIiticiiiii cjiis fralrem contra Cbildericum in >•
Su,ra. II, 10, 40. ili, 25.

regnum elevavcrat. Qu.e ci postea accideruiii, satis 1

.V i,i fui.sc ruc. Duo iu Ce.iddx ordinationc
demoiibtrant i.ou van.is ruisse qnas imdique ronce|.il Tlieoiloitts cnoris irguebal. Primum i|>i>i>I onli .i- ,

suspiciones. lua >s ad scdo:n qoxe Uiifridi electiona jam nletta.

i 1'rafalus i, 33, II, 3. fnii. Sccundiiiii , qund in i.nliuatiouc c us, c|.im<>, i

• liisutu loia. papa Vitaliano '>ul -

A> ce|ierai ennn a in Unit snrieiatcm i.ro minisierio ns^ompll, <\ .
>

l.nn privileeii qua epi^copus Ganinar. super loiam ci.inl <|ni Brilaiiiiicuiii Pa-cb c moroni ^e<|ii< bai.iiu ,

l.cilcji.nii Anglicanam aucioriiaicm haberet. ^oian- vide iii, W.

 , ,

|7S IU.D.L VENEKABILIS PRESBYTEItl OPKttUM PABS IV. — HISTORICA. 176

nicns mox iii civiiate llrofi, ubi deJuiiclo Daraiano A de qu i Ioquiiur Ecclesiastes : Quia lempus mittendi
rpiscopalus jam diu ce-saverai, nrdinavit virum ma- lapidet, et tempus colligundi. Supervenil namque cla-

gis ecclesiaslici» disciplinis iiistilulum el viise sim- dcs divinilus miss.i, qux per mcrleni carm», vivos

pliiiiaie conlcnlum, quam in sxcnli rebus slrenuum, Etclesix lapides de lerrenis sedibus ad xdificium

cui nonien erat maxime autcm modulandi in

I
'
« 1 1 < ;
ca leste Iranslerret. Ctimque plurimis dc Ecclesia

ccclesia more Itonianorum , quem a discipults lieati ejusdem reverenlissimi aulislitis de carue subtrnctis,
papx Grcgorii didiceral, pcrilum. veniiel hora ipsius ul Iransirel cx boc mundo ad

CAPLT III.
Doniinum; conligit die qiiadam ul iu pr.cfata man-
sione forte ipsc ciiui uiin tnutiini fraire, cui vocahu-
l'l Ceudda, ile quo tupra diclum etl , provincia' tter-
lum erat t Ouini , commorareiur, cxteris cjus sotiis
ciorum sil epitcoput daiut, el de vilu el de vbtiu et
tepuliuru ejiu, pro causa opponuna ad ccclesiam revereis. Erat ati-

[.« tempurc [ bclxix ]

provincix Merciorum rcs lem idem Ouiut uioiiaciius magni meriti, et pura in-

Lulllieri prafuii, qni cum " inoriuo Jarumanuo, sibi tenlione superna? reiributiouis mtiniluin d> ref nquciis,

f|uoi|iie i
Al., quique] suisquc a Theodoro episcopum diguusque per omnia, cui Duminus snecialiler sna rc-
dari petcrct, non eis novuin voluil ordiuare episco- velaret arcana, dignus cui lidem n.iiraiili .•lodimiies

pum; sed postulavil a rege Usuio, ut illis episcopus B accoinmodarent. Venerat enim ctun regina >'
Aedil-

Ceadda daretur, qui lunc in monaslerio suo, quod tbryde de provincia Orienlaiium Aii|{loium, eralque
csl in Lacslingacu ,
quielam vilain agebat , llilfrido priinus ininislrorum, el princrps domu» ejus. Ooi
adininisirante episcopaliiin tboracensis Ecclesix ,
cmn cresceute lidei fervore sxculo iibicnunciaredis-

nccnon et omnium Nordaiihymbrurum, sed et Picio- l

-t »•!. noii lioc segniicr fecit ; sed adeo sc mitndi
rimi ,
qunusque rev Osuiu iin;>rr iiiui prolcudere po- rclnis cxuil, iit relictis onniibus qux hahehat, sim-
teral. Ei quia innris eral cidcm revereniissimo anti- plici uiiilum li.ibilu iudiilus, cl sccurim alque asci.tm
slili , opus Evangelii magis " nuibulaiido per loca, iu manii ferens, veuirel ad monasieiium ejusdem re-
quaui equiiand» perlicere ;
jussil euin Tiieodorus vercnlissimi 1'airis, quod vocalur Laestingacu. Non
ubicumque longius ilcr insiarei , cquitare, luiiluini- cniin ad olium, ut ipiidam, sed ad lahorem se mnna-
quc renilenlcm, Sludio el ainore pii Iabons, ipse euu) slerium inlrarc sigiiabat. Quod ipsuin eiiam faclo
inanu sua levavil in cqiiiitu ; quu iiimirum sanclum n.oiistravit . iio iii quo minus sufliciehat niediiatioui

esse viruin comperit, aique e.quo velii quo essel ne- Scriptnrarum, co amplius operi maiiuum studium iiu-

cesse, compul.l Susccpiuni iiaque episcopaium gen- pcndcbni. Deniquc cuin episcopo ui prxfaia niau-
II» Mercinrum simul et Lindisrarorum 1/. . Lindis- sione pro sux revcrenlia devolionis inier fratrcs ha-

larnoruiti) Ceadda, jiixtt cxempla 1'alrum anliquo- C hitus, ciiin illi inlus leciioni vacahanl, ipse foris qux
i uiii, in magoa vilx |iei fei tione admiuistrare cur.ivil :
npus csse videlianiur, operahaiur. Qui cum die qua-
< in eliam rcx Lulfheri donavil leriain quinquagiuia fa- dam lale aliquid foris agerei , digressis ad eecksiain

miliarum . ad consiriienduin nionasleriuin in loco qui soiiis, ni dicere cneperam, et episcopns solus in

diulur Ad ' liaruae, id esl , Ad nemus, in prnvincia oraiorio loci, leclioni vel orationi operam daret, au-
Lindissi , in i|uu usque bodie iuslilula ab ipso regu- divii repemc, ut postea referebal, voeem suavissi-
laris vitr ves igia pernianenl. inam canianlium atque Ixianiium, de cxlo ad uu.it
'
Uabuil aulem scdein cpiscopalein in Inco (jni vo- iisqitc descendere : quam videlicet vocem ab curo-
calur Lycc dleitb , iii quo ct * deluuctus ac sepultus auslro, id esi, ab alin hrumalis exortus |,A/., cxor-
esl : ubi iisque Imdie sequeiiliuin quoque provincix lamj, piitno se audisse dicebat, ac deiude pauUtim

illius cpiscoporum sedesest. Feccral vero sibi ;

man- cam sihi adpropiare, douee ad leclum usque oratorii

sionem nnu longe ab ccclesia remotiorem , iu qua iii quo cral episcopus, pervenirel : quod mgressa,
secrclius cum paucis, id est, sepleoi sive oclo fialri- toium iuipievit aique in gyro circuuidcdit. At ille duut
lius ,
quolics a labore el ininisterio vcrbi vacabat sutlicilus in ea qux andiebai , aiiiinuiii inteudeiet

orare ac hgere solebai. Qui cuin in illa proviucia audivit dcnuo, iransacio quasi dimidix horx spatio,

iluolius aiiuis ac diinidio Ecclesiain gloriosissime rc- " asceodere de lccto ejusdem oratoni idem l.eiiii.e can-
xisset, adfuil snperno dispcnsaute judicio, tempus, ticum, cl ipsa qua veneral via, ad cxlos usque cuiu

* ttonuo. Jaruiiianni obilus quarn opporiunum ei S. Ceadd.e. Dirulam heliis civilihus niiori p!us-
dedfl Ceadd.e recessum ad cnnservaiidaoi Ecclesiai quam episcopus llackeius.
pristino restiiu ou dxc i I

uiiiiaicm. sedes in arcliiepiscopatum evecla sHbllffa MereioriiHi

tmfcu/miJo. Vide supra
1

lll, 28. rege. Mercis el Orieulalilms Anglis in provinciam

1 Ad
Evauuii Imjiis lnci nntitia, nescio
llaruae. datis a papa lladriano, sed slatiiu suh Lemie succe»-
lamen an ad llwton super lluinbram poni nou possii. Sore pristina auctoritas ad Cauitiariain icdiii.
Ilabuii itiem. Aute Ceaddam babuii Lyccidfelth
•' ' befunclus. Ejus nienioi i.i celclualur
die 2 M.irlii.
cpiscopos, Diumani 311. 6S6, Ceollach au. (ij8, Truin- 1 Maiiswnem. Vide appeud. II 16.
lieie aii. 650, Jaiumaiium an. 062. Vide lib. ui, 21. s Ouini. In Manyrologio llenediciino, v Non. Mar-
Jaiumaiiuo succeSsit bic Ceadda an.lJGit.Cuin in syu- lias lit coininemuratio II. Ouini inonachi, qui fuil ina-
oilo 1075, eiuscopaius in celebnora loca iransler- jor familiasS. Acdillltiidis. ctim ad regeui l.cgfiidiiiii
iciiiur, 1'etrus cpiscopus seiletu suam ad Ceslriam spousa accederct. Idciu ejus exemplum seeuius esi
inovii KobertUS ejus successor Cuvcnlriain. Paulo
, cum religionetn iuirarei.
(•- Kogerus Lichfeldiatn retulil, coudila iliidem au.
1
b Aedillkude. Kju» liisioriam viiie Imjus Jibn cap. i!>.
\[\i magniflca ecclesia in huuorc B. Marix Virgiuis
 »
T7/ 5ECT. III. - IHSTOIUV ECCLESI.VSTIi:A. 17*

ineffabili dulredinc reverii. Qui cum nliquanlulum A vel abud quid agentc, repente flatus vcmi m.jdr
linrae quasi adlonilus inauerei, et quid bxc essent adsurgeret, continuo miserirordiain Domini invoca-
;.t/., Iioc essei] sollerii auimo scrularelur, aperuit rel, et eain generi liumann projiiliari regaret. Si in-
episco|»us fcnestram oralorii, el sonilum manu f.i- tem violenlior aura iusislerri, jam clauso codice
ciens, iu sxpe consueverat \Al., consucvit], si quis nrociderel in faciem, .-iiquc obnixius orationi incnin-
foris essei, ad se inirare pra.-cej.it. Iniroivit ille con- beret. At si procella fnriior, aui nimlms perurgeni,
cilus, cui dixit antisles : t Vade cito ad ecclcsiam, vel ctiam corusci ac loniirua terr:is et aera lerrereul;

ct hos scptem fralres buc venira facito; tu quoque tnnc vcniens ad ecclesiam sollicitus oralionibus ae
simul adesto. > Uui cnm venissent, primo admonuit psalmis , donec serenitas aeris retlirei, liia menlr.
eos ut viitutem dileclionis et pacis, ad invirem ei ad vacxret. Cuinque iolerrogarelur a suis, qnare ln»e

Otnnes lidrles serv.irenl : iusiitula quoque disciplinx facercl, respondehal : « Non legisiis, qma inlontnt
icguiaris, quje vel ab i|>so didicissscnl et in ipso vi- de cxlo Dnuinus, et Altissinms dedit vnmu suam
dissenf, vel in Patrum prj-redeuiitim laciis sive diciis \Al.. sonitus]. Mtstt (sgitlas suas, et dissipavil eos,
invenissent , indefessa iiibt.miia sequerentur. Deinde fulgura mulliplicavit, et coiitnrliavit e»i. Muvel
suhjunxii diem sui obiius jim juoiime instare. rnim aera Dominus, venios e*cu.it ,
jaculainr ful-
< Namque hospes, inquil, ille amabilis, qui fratres B gura, de cxlo intonat, nt terrigenai ad tjnirndum se
nnsttOS visnarc solebat, ad ine quoque bodie venire, suscitet, ut cnnla eorum in mefuonain fuiun judieii
ineque dc saeculo evncare dignatus est. Proptcr quod revocei, ul superhiam eorum dissipel; et • oumruri
rcvertcntes ad ecclesiam, dieite frairibus ul et ineum audaciam , rclucto ad nieniem iremendo illt» lenj-
exilum Doinino precibus cooiineiidcnt , ct suum quo- poie, quaii.lo '.!/., cumj ipse cxlis ac lerns ardeu-
<]ue cvitum, cujus bora inceria est, vigiliis, oralioni- tibus, \enlurii-, esl iiinubibos poiestale magrn et fll-l
•

lius, bonis operibus prxveuire nicmiiieriiit. i Cumque jesl.ue ad judicandos vivos el :norm •.<. Propter qitotf,

li.fc el liujusmodi plura luquerelur, alque illi per- inquit, oporlel nos ailmonilioiii rjns OtlePi, dehilt»

re|.ia ejus benedirtione, jam niullum trisles exisseot. runi timore ct aitiorc rcspondere ; ul qtinlie* aerf!

rcdiil ipse solus qui carmen ca'les(e audieral, el commoio, iiiaiiuin quasi ad fcrieiidom iniuilan» r»r-
prostcrnens se in lerram : i Ohsccro, inquit, Paler, ril, nec adliuc laiiicu percutil, iuox imploremu- rjus
licct \,\l., liceincj aliquid interrogare? Inierro^a, iu- misrricordiam , cl tliscussis penetralibus cordisau-
quit, quod vis. At ille : Obsecro, in.juit, ut dicas slri, att|ue expurgalis viliorum rudcrihus, sollicili ne
quod eral canticuiu illud laeianiium quod audivi, Bnquara percuii mereamur, agamus.i
vcnienlium de cxlis supcr oratoriuio boc, el post Convenit autein rerelalioiii et relaiioni prxfali

leinpus redemitium ad calos? Respondil ille : Si vo-

^ fratris de obitu hujusantictitis eiiam srrrao reveren-
cem carminis audisti , et c.eleilcs siipervenire cosius lissimi Paliis Ecgbercti, d«" quo • supra diximus, qui
coguovisli, prxcipio tihi in noiniur Domiiii, nc boc duduin cum cotiemCeadda ariolcsccun:, el ipsredii-

cuiqiiam ante meum obitutu dicas. Ilevera aulcm an- lesceus in Hihernia mouacbicam iu or»Jioiiihus ei

ce'oruni fuere spirilu*, qui ine ad c.ileslia qu.e sem- contineiilia, et medilalioiie divjuaroi»! Stripiuranmi

per amabam ae desiderabam, pracmia vocare vene- vitam scdulus agchal. Sed illoposimodmu palriam
runt, et post dies scpiem se rediluros, ar me secum reve-rso, ij»»e |>eregrinus p»o Domioo usqw »4 *«*»• m
ailducturos essc promiseruiil. i u. ; ., i quidem ila ul viia; prrmansil. Cum ergo veniiel ad <uo> longo

posl icni|.ore, gralia visiiationis, de BrfiUMtia vir

iln tinii \At., pcpdictumj ei eral, OJKJre complrluui
csl. Nam ronfesiiiu languore corporis tactus e-t. el saiictissinius ct cuntinenlissirous, rorabulo Hy<UaW,
lioc per dies ingravesrenle, scptimo, ui proiiiissiini qui prat ahhasin jiroviucia Lindissi. Cl ul saurio» d<;-

ei fiicr.ii, tlic posiquaiii ohituiu suuiil doiiiinici cor- cebat.de viia prioruin Patrum se rm o u asM fartmn,
poris ei sanguinis perceptione munivit, s<)luta ah er- aique bauc xmulari gatiderenl, interveuil menM re-

verentissimi antislitis Ceadda dixitque Ecgbrrt :

gastulo corpnns anima saucta, ducenlilras, utcradi ;

fas est, angelis comitibus xlerna gaudia petivit. Non i Scio Iioiniueiii in l"c insula adliiit ni came ma-
aaietn iniruiii si diem inoits, vel polius diein D .»- nciilciii, qui ciim vir ille de mondo Iransirrl, vidil

iiniii l.itiis aspxit, queiu sempei iibqueduui veuiiei, aniinam Ccddi frairis ipsius ciim aginine angeloraai
descendere \Al., desccndeniiimi ; A/., deccendere]
solliciius exspeciara curaut.
de c.clo, el adsumla secum ainoia rjus, :id cxlesl *
Nanique inler plura coniiuenii r, hnmililalis, do-
rcgna redire. i yuod utrum dr se an de aliu sliqnn
t iiina , oraiioiiuiii :.l/ , oralionis], vounlai i.c pau-
ilic. cl, nohis maiiel incerliim, b duin i.hucii boe
pertaiis, ct exlrrarum virlutum merila, in lanuiin
ij I lanlus vir divil quia veruiii kii cs-c nuii |io-sii
rral liinori lloiniin suhdilus, in lauliim liovissimo-
li.C.I 1U.II.
iuiii siiorum in omnihus operibus siiis inciuor, ut

sicul milii Irater quidain de eis qui me in Scripturis Uhiit auiem C.adda seMo dic Nonaruui M ir.iarum,
[Al., om. illius] crudiehant el cr.il in mniiaslcrio ac vt sepullus esl primo quidemjasia eccleaiain sanctx
construcia iiiiii.in eei losia
magislerio illius \Al.,add. divinis] cducatus, voca- llarix; scl poslmodniu
hulo Truuibcrcl, rcfurrc solcbal, si forle lcgenie co beatissitni sposlolorum priucipis 1'clri, locaudcra

" .Snjirn. iii, -i7.

* bum lamen, c*.c, usqucad inrcrfnni decsl A. I. ci i II
 ucis/b itntUADiLia i ui^oi lum viunu. i .11»? * • IIIO I
:
i'lll'...i"l«

qun utrnque loco, ad in- A bis quce Angli prxparaverani, comrauiiiier uii dcsi
swl ejus ossa iraoslais. In
nt crehra sanitalum mira- derarent f
Al., desiderabant ] : quajsivit Colmanus
iliciuoi virtulis illius, snl
huic dissensioni rcmedium, et cirrumiens omnia,
tu!a 0(icran. Denique nuper phrenencus quitlam,
ve- prcpe vel longc, invcnit locum in llibcrnia insula,
d iin per cuncia crrandod.scurrcrei. devenit ibi
nescientibus, sive non curantibus loci custo- aptum monasterio construendo, qui lingua Scotiomni
spere,
sanato h Mageo nominatur; emilque partem ejos non gr.in-
dihns, el ibi loia r.ccte requiescens, main'
gaudentibus cunctis, dem, ad conslrnendum ibi monasterium, a cnniite
Eensu egrcssus, mirantibus et

Domino lar- ad cujus possessionem pertincbat : ei conditione ad-

quil .bisaniiatis [Al., quod sanitMem]
autem locus diia, ut [>ro ipso etiam qui eis locmn commodarct,
gici.ie conscqueretur . ostendit. Est
consislentes ibi monaciii Domino prcces offerre i. Et
idein sepulcri lomba lignea in modum dnmuuculi fa-
constrnclo statim mnnasterio juvanie etiam comite
cta eoopertus, habente .4!.. h.ber.s] foramen in pa- ,

ac vicinis onmibus, Anglos ibidem Inravit \AI., col-

neie, |«er quod solenl bi qni causa devotionis illo
locavit], relictis in prxlata insnla Srotiis. Quod vide-
ailveinunt ,
mannm s:iam immitlere, ac partem pul-
miserinl
l.cei monasierium uaque bndie ab Angls teuctur in-
veris inde adsnm.-re : quam cuni in iquas
cobs. ipsiim namque e-i quod nunc graude de
atque has iotrmnnt WB jumenlis sive l.ominihus gu
moi
• «_•. ki.i. i.ciia
infirmilati- ablala mulestia,
. B
" r.iudico cliectum ,
Muigeo \At. , Maigco; a/., lnju-
siandas ded<r i.i,

redibunt [Al.,
geo] constiete vocatur, el conversis jamdudum ad
[Al. adti. ad] CupilX ;o<pila:is gaudia
meliora insiiinla nmnihus, cgregiuiu examen comi-
redeuni].
fbeodorus Uyufridiim,
r.etmonachoram qu do provincia Anglorum ibi-
,
In cujus locum cr.linavit
dem ccllecti ad eiemplum venerabilium Patnim sub
virum boiium ae mmlestum qui, slcut prxdeeesso- .

reguia et abbate cinonico, in magna continentia et

res ejns. provinriis Ucrelorum ei Mediterraneorum
siiicenlate proprio labore manuum vivant At.,
Aticlomm n Lindi -faroniin epHcopaliw officio pra>
[

viuinll.
essol: in quibus cunciis I ulflieri, qui adlmc suni-re-
CArUT V.
rat. seepirum rrgni tencbat. Erat autem Uynfrid de De morle Osuiu el Ecqbercti reijum ; et tle tynodo fa-

c'ero eju'. cui ipsc succc^sciat, antislitis, et diaco- cta ad lucum Herulfurda, cui pratidcb.it archiepi-

uatuf officio sub co ioi pauco lcmp re

fungebalur. tcuput Tlieudoiut.

CAPUT IV.
Anno Dominicx Incarnatioois sexcentesimo se-
niua^esimn, nui esl annus secundus,' ex qno
'
Drit-
Vi Colman eviteormt, relieta Driilan a duo monatterta ,
j
»«"»>"' "iul Thcodotus, Osuiu rex Norda.ibym-
inSctti^unum Scotlu; atterum Anglit, quo* u-
cum adduierat, fteerii. ,- brorum, pressus est inlirmitate, qua et mortuus est

luierea Colmanus, qui de Scotiia crat ppiscopus, anno xlatis su:c quinquagesiino octavo, qui in lan-

reinquens Drittaniam [oclivu], lulii serum omies tum eo lempore lcnebatur amorc Romanx et apo-

ouos in Linilisfarnensium insula congregaveral Scol- stclico? iustitmionis, ut si :ib infirmiiate salvarelur,

108 scdet de penie Anglorum

:
viros circicr inginla ciiam Roinam venire, ibique ad lora sancta viiam

qui utriqoe mnnacbica: conv< rsationis

erant siuuiis finire disponeret , Uiifiidumquc cpiscopum duccm

inibuii. Et relictis in Ecelcsia sua fralribns aliquol, sihi ilineris lieri, pron.issa non parva pecuniaruui
priino venit ad insulam llii, undc erat ad prxdicau- donaliooe, rog:iret. Qui deiunctus die decima quiula

du.n verbuni [Al., add. Dei] Anglorum gcnii destina- Kalendarum Marliarum, Ecgfridum filiuin regni be-

lus. Deinde secessil ad insnlatn quai:dsiii parvam, redem rcliquil : cujus anuo regni terlio Tbcodorus

qux ad occidenl.lem plagam ab lliberma procul sc- cogi: [Al., cocgii] concilium episcoporum, uua cum
rrcta sermone Scotlieo ' lnisbcufinde, id cst, t«- eis qni cauonira ['airuiu stalula ct diligerent et

tala dtulee albai, nuncupat'ir. In banc cigo perve- uosseoi, « magisiris Ecclesix plunbus. l}uibu> pari-

uiens, construiit niona.acn.im, et monachos inibi, ter congregatis, diligcnter ea quae iinitati p^cis ec-

quosdeuiraqueiialionetollcriosadduier.it, coilo- cle6iasiica; congruercot, e» quo ponlifircm decebat

ravit. Qui eum invicem concordare non possem, co jj animo, ca-pit observanili docere. Cujus synodicai
quod Scotli tempore aesialis quo fruges eraut colli- aclioois Imjusmodi lextui esl

Lcndi:, reliclo monasierio pcr uol3 sibi loca dispersi < ln nomine Donini Dei el Salvatoris nosiri Jesu

v .'garcntur ; ai vcro iiieme sutcwcnte rcdirent, ct Christi, regnanlc in perpctuum, ar gubername

Initboupnde. Ad hanc insulam, qu.Y adhuc -uum clia sorore neoos, cpiscopalcm sed ui li.visse dicilur.
tinmeu letioei, Coniauus recessitati. 607, sicm l's- h ilS^i'0,
Uuigeo. VulgoMiio. Sede» episcopalis
terius ciiat l lionieii»fcs Anuales, ad an. bo7 :« navi- n. pruximo ad Inisbouliiidetn contineute coiloc.ita,
gaiio Cotumbani cpiscopi rutn reliqinis sanctorum ci Tuatnensi arcbiepiscopalui hudie aunexa, cuni
ad insub.ni Vacez Albr, in qua fiiiid:ivil iccle iiin.> an. 15-VJ l.ugenius M..c lirenoau postieiiiuS Magn-
Ki ad ao. 1.75 • Ejusdcm Columbani episcopi
:
- i
nenss dictus fucrit episcopus. Qoo 111 lucu, uti. ISed.e
sulx Vacea Alb^ p:iusa, > sive viia: lerminus. I i.i xla.e grand.: Anglorum luisse monasterium amlivi-
Columbani iiumine, inquit Ussefius, Colmanum I iu- 11:11-, ita eiiam S. Cormaci ct AiUninaiu tempure,
distarnensem episcopuui drsignari n»n e-i duhinm, Ce.iium Sl 'ixovu 01 um tanclrrum luisse habitaculum
quem et domuui nuenntcm sssnmpsis-e secum p -r- libn liallimoTeiuit cviteciur conftrmal. Useii. l'r.
iiin ossium r.veieuiis-iiiii l'..t'is Aeilaoi Ir a .
p. 4!)0.
quoque coinmeiiiOr.il. In liac iiisula S. Riocbus, c Uagitlrh Vide appctid. n. 17.
10115« anle Colmani lempora, S. Pa ricii e p.irer-
 IHO IXMll.l Eire.i.E.oi.-».'?! n. a. ^T".
mam Ecclcsiam eodeni Domino nostro Jcsti Ciirisio, A Teriimn. Ul quxque moimlfrii Deo couserraia
piacuii convenire nos, jnxla morcm cannniun vene- Eiini, niilli cpistonorum liccal ea in aliquo inquic-
Tiilnliuni, iracialuros de necessariis Kcclesix nego- lare, nec quicquam de eoruiu rebus violenler ubs-
liis. Convenimus aulcin die vigesima qu;irla niensis Iraliere.

Sepiembris, indiciionc u Quurium.

prima, in loco qui diciiur L'l ' ipsi monacbi [Al., episropi] nou
lleriiifiird [Al., Heiudrord]. Kgo quidem Tlieodorus, migreni de loco ad loeum, lioo ot, de monasitTio
quamvis indiguirs, ab apnsloliea sede deslinalus Do- d mnnasteriiiin, nisi per demissionem [.!/., pcrnii--
ruverncnsis Kcclesiae episcopus ; el consacerdos ac sione] proprii abbalis; sed
permaneaoi <l.<-
in ea
Iraler noslcr reveieiiii-simns I isi Orienialium An- d entiii quain [t/. add. rcm] lemporc smc COUVer-
gloruni episcopus : quibos ctiain fraier el consacer- siouis [.!/., cnnversnlionisl prniniscrunl.
dos noster Lilfrid Nordanhymbrorum gentis episco- Qiiinium. I'i nullus clericorum relinqucns pro-
pus pcr proprios logalarios adfuii. Adfueruni ci fra- piium episcopnm, passim quolibel discurral, neque
ires ac consaccrdoies to->iri, Puiia episcopns Ca- alicubi vcniens absque commendiitiiiis liiteria sui
^iclli Cauluarioruni quod dicilur llrote-c.vstir, Leu- piicsulis susi ipiamr. Quod si semcl susreptus [Al.
ilicrins episcopus Occidenialium Saxonum, Liynlrid add. est ci] iuilueril invilalus rediro, et susrcplnr ei
episcopus pnivincix Hercioruni. Cuinque in iiiiuni R is qiii susceplna esi cxcommunicalioni sulijacebil.
convenienles juiia nrdineni quique suum rescdisse- Sexlum. Utepiscojii aiquc clcricl porpgrmi conlenli
iiius : Kogo, inquani, dilcciissimi fratrcs, propter li- sint hospilalilalis niunere obhto ; niilliquc carum
inorcni ciamorem Knicmpioris nosiri, ut in cor.;- liceal ullum nfiicium saccrdotale absque pennissu
inune nmnes pro nosira (ide iranemus ; m quaeque episcopi in cujus p.irocbia esse cnfnojcitur, agerc.
decreta ac dcflnita sunt a sanclis et probabilibus Seplimum. Lii bis !n anno synodiis cnngre^ciur ;

Pairibos, incorrupic ab omnibus nnbis serrcntur. seJ quia divcr-.e eaus» iuqv diuui, placini oinuibus
II.: r et alia qiiam; lir.i quae ad caritaiem periine- in commune, ut Kalendis Aiigusiis in loco qui ap-
baiii, nnilatcinque Ecclesiae conscrvandam, pmsecu- pellatur J Clofesbocb , scmel in aiiuo cnngrrgcinur
ius siini. (unn|ue eiplcssem pra-locuiionem, inier- [A/., congccgetur].
rngavi ununn|uenii|ue euriiin pcr ordiueni, si cou- Oclatum. Ul nulliis cpiscoporuin sc pr.crcr.it allcri

seniirenl, ca qux u Pairibus canonice sunt antiqui- per imbilioneni ; scd oinnOJ agnoscant lcmpus ct
tus dccrei.1, custodirc. Ad quod oinnes consaccrdoies ordnirin congre^aiionis suse [.4/., COnsecratipuisJ.
noslri respiindcnlcs iiixrriiut Oplime omnibiis pia-
: Houum rapilitlum in commiuii; trartaluiii est. Ut
crt, qiiii ijui' delinierunt siiiicioruiii canmies Cairum, crcsceiile immero fidclium, augc-
. _ plures episcopi,
. . .
nos quoque oiiines alacri ammo libeuiissime ser- '
reuiur ; sed de bac re ad prxsens s luimus
vare. Quibtis sialiin protuli eundein *>
librum eano- Dccimiim capiiulum [At. om. capitulum] pro con-
iium, ei ex codem lil.ro deccm capiiula qtioR pcr jiigiis. Ut nulli liceat nlti legiliniinu babere coiuiu-
loca iiiiiivtTiim, quia maxime nobis necess.irla scie- bium. Nullus iucestuin f.iciat, nullus conjugein pro
l> m, illis cnram ostendi, ct ut b:cc ililigiTilins ab priam, nisi, ut s.uictum Kvinigelium ducei, fornica-
oiunibus Eiiscipereniur, rogavi. > tionis causa, relinquat. Quod si quisquam pro| r nui
Capiluliim priimtm. Vl sancluin diem Pasclia! in expulerit conjugem legitiino sibi matrinionio con-
romniune omnes servcinus Dominica post quartam junclam, si Cliristiauus esse rccle voluerit, nulli al-

decimam lunam mensis priini. icri copulctiir ; scd ita pcrinaucal, aut proprix rc-
Secuiidiim. Ut nullus episropornm parnchiam al- loucilietur conjiigi.

lerius inradai, sed contenlns sit gubcrnalioue crciii t llis itaque capilul» in rommuiie iracntis ac dc-
lic siln plebis. fiuiiis, ul nulluin deincepl ab aliqito noslrum oriaiur
• P'img. Colligit binc VVbaiionus anniim bnjua * Clofethocli. Vulgo C.lifT., juxt v Hrofa caeslir.
synndi luisse pniins 072 quain (i73. Scd lior cniura Sumncriis i:\incn Saxouico, ad
iu Diciiininrio siin
llrd.r iisius cailculum iu Kerapitulntione chronica, vocem Abbingttm, aliam prnferl t>pimonein qti.v nh-
<i srriera ipsam iudiciinnnin. I) servalU iudigna videalur. N lUverai Camlidenus
b Libium Cuiionm». Nnn [>ulo liunr fuisse lihiuui illius loci noni n nliin .S/i oveJuim fuisse, ibi se- M
aliquem peculiarem a Thcndoro composilum, -r i dem rcgiam positaui, ibi cuiii <le arduis regui ira-
r.oll"ciioncni canoniim Krclesi;c in cnucilio Cbalce- ciarelur negotiis, concursiim poimli fadnni. Imle
ilnuensi approbalam, et a Dionysiii IDxigiio unn iliu Sninnero visum est vero-uon absimile, loci nomen
iiniea in l.aiiniim sermnnein tradueiam, ei iu liccle- mcndosc scnpluin Sheofeslmm pro Cleofesham ,
m.iiii Uceideuialeni recepiain. Tlieodurus ciiiin rn- unumque el eumdem fuisse uiriusque nominii Itx i

galo consensu, non ad nnvellas atiquas <on-

fiiiiriim Siiuiu. Kl silus qu drm loci, plus qii:nu sonus buic
hiilulioni'6 a se formalas, sed ad ea qnac a Kitribns iipiuinni favere videainr, fmi euiin non solmn iu ipso
i.inonico suut aiiiiquiiiis dccrcla, prolulil cuii-cm li- insulii' me ulnllii), sed m ea rovuria qu.i Acdillial- i

brum canonum, uulla alierius mculioiic fai la ci cx dus, qui concilio Clofesbocb princeps seilebal, ci •><!
nidem libm derem cap.luln, </M<i' pcr Imu iiolavcrm. cuiiis reguuin a Cauiiann canuuos apiati sunl, iinpo-
Tantiini abluii a iibro novu cnnonuin cumponeiido, siii iii lenuil. Im.i iialiiia suiil concilia ejus lnri qur

iit anliquna e librn Caunncs vix ex-cripscril quidcm. rr-iini, ei^ tempnribus quibus i<v<'s Uercioruui su-
' Ipti. Mira fuii bie Ldiioium, Ignoraniia dicam perius proviucianun dumiuiii n ex ircnbaul, <lnin rc-
an osciiaulia? qui Iv^cruui episropi, unde absordis- ges i.iinii.i' in bumilliiiiiini staimn, licoi i summa
simam dederuni crudiiis controversiam, ac si m h.ic insoleni a, rcilaiii sunl. Se<l in bi- nibil nltra c«nj':-
ciiain Kcclesia, sicui in lliicusi trmliiur, epincopi .ib- cturam, ci illam certc valdc DiMliianicm,
bitibus obclieuii.ini dcbcaut.
 :
.r.iM. »i.:>i.iv.\uii.is nu.siiiii.m uri-.isuJ! tsivstt: IIIMUIULA. T^P
CABtenlioDil seanualiun ml uli.i pro aliis <Itvu!^a- A offeiisns a Uinfrido Mereinrum episeopo per mer lum
qmeque deliu la suut unusquisque
rentiir, plaruil ut c cujusdam inobedienlix Theodorus archiepi-copus,
nuslrum m.inus propria* subscriplioue conQnuiirel. de posuit eum de episcopaiu posi annos accepii epi-
Q.iam senieiuiam defiuitinnis noslrx Titillo \Al., s topalus hon nuilios : el in loco ejus ordmavit epi-
ntul»] nnlario Kriben lain dictavi. Arlum iu uiense scopum Sexuulfum, qui cral d ronsirucior cl abbss
ii iniliciione supra scripia [W. , supra scripiis]. monasterii quod dtcitur c Hedeshamstedi, in regione
Qiiisqms ipitur contra li.mc seuleiitiani, juxia de- Gyrvioruro. Deposltns vero Uinfrid rediit ad mona-
rrela canonum, noslra eliam consecsione, ac sub- .•leriuin sunm quod dicitur A<* Barux, ibique in
scripiiooe manus nostre cunGrmatam, ipiuqno mudo optiuia vitani conversatione Gnivit.
venire eainque infringere leniavcrii [Al., lenUvit], Tunc eliam Orientalibus Saxonibus quibus co ,

noverii se ab omni ofiicio sacerdolali el noslra so- lempore prxfuerunt Scbbi et Siglieri, quorum supra
cieiaie separalum. Divina nos gratia io unitaic san- ii e miiimius, Farconvaldum constiluit episcopuni in

ci.t siit Fcclesix viventes. cusiodiat incoluines. > civitate Luudonia : eojus videlicet viri in episcopatn,
Facia cst auicm sjnodus anno ab inearua-
h.ic el anle episcopatum vita ct conversatio ferlur fuisse

lione Duiniiii sexcentesimo septuagesimo terlio, quo sanciissima, sicul etiam nunc cxlesiium signa vir-
auno rex Canluariorum Ecgueici mensc Julio ol.ic- " tnluni indicin sunt. Ftenim usque bodie ferelrnin
rai. sucrcilenie in regnum fr.ure Hlotherc, qund ipse ejus caballariuni, quo infirmus vehi solebal, serva-
annns undeciui ct menscs septem lenuit. riisi au- i .m a discipulis ejus, mullns febricilantes vcl alio
iciii episcopus Orienlalium Angloium, qui in piaeiato quolibet incommodo f.ssos sanare non desisiil. Nnfl
synodo fuisse perlnbeiur, ipse eral successor Boni- snliim autem subpositi eidein frreiro vel adpositi
r.nii, ciijus supra iiicminiinus, vir mnlue sanclitalis curaniur xgroii, sed et astul.e de illo abscissx at-
cl religionis. Nam ISontfacio posl decem et ."eplem que ad infirmos adlalx, cilaiu illis solent adfcrre
episcopalas sui annos defiincio, episcupns ipse ]AJ. iuedehm.
om., ipse] pio co, Theodoro ordiuanic, f.icius csi. Hic sanc priusipiam episcopus factus essci, duo
Quo adiiuc superstiie, sed gravissima inflrmiiato ab prxolara monasteria, nnum silii, alterum sorori su:e
administrando episcopatu proliihito, duu sunt pro Acdilbervs ronstruxerat, quod ulrum>|ue rcgulari-
illo, Aecci, ct B iduvini, el< cti et consecraii episcnpi bus disciplinis optime insiituerat. Sibi quidem in re-
ex quo usqiie bodie pruvincia iil.i duos habcre solel gione Sudergeona, juila fliiviuin Taniensem, iu loco

episeopos. qui vocalur ' Cerolaesei, id cst, Ceroti insula; so-

CAPUT VI. roii aiuein in orientali [-!/., Orientalium] Saxonum

('/ depoaio (Ujiifiitlo, Saexuulf episeopalMut [Al
• provincia, in loco qui nuucupatur s In Perecingum,
,

episcopia] ejus acceperit, tl u KaTronuatil Uiientnti- in quo ipsa Heo dovoiarum inaler ac nuirix possel
bui Saxonibus sii epiicoput daltti.
exKiere feminarum. Qua' snscepto monasterii regi-
Nnn mullo post ba?c clapso lcmpore |or.t»xiv|, itiinu, condignaui sc in uronibus episcopo fralre, et

Bi»i. Ilic soccessitBonifacio an. 0'70, eiquecn»d-

" moniimciiiuin. In f.laustri mnnaslerialis fenestris pin-
julores il.it: Aeeca ad Dnmiioc, Beaduini ad ilclui- geballir legemia inartyni Uullhadi el lltifiui liliorunl
liam, pn.st concilii celeliraiiouein. an. 073. ft. llulflien a paire ipso occisornm, cujus sceleris
b Eurconuald
deesi Kd. (',. I., male. pccinieniia escilatus monasierium condidit. Narra-
1 Ctjusdam inohedintiai.
Qua»nam fnil illa Uinfridi tionem fu^e Dugdalius posuil Mon. Angl. n, p. H'J.
iimlieilii-niia lied» uon ilicil. Yeium si quis ejusce Scd de hoc nibil m Bcd».
irmporis rcs gestas ae eonsilia perpemlal , nou ali.i I Crrowesei. Hodie Cherlescy. Cnnfliuu rivulornm
ratione factuni iuveniei quam quod sedem snam iu in Tliaiuesiin siiiim liabet insularem, sed insnla nou
plures dividend.ini non conrederet. Licet euim Tlieo- est. Iloemonasierium Fareonuaidus per adminiou-
•Inrns in roncilio ilc angendo nunwro episropaluum luin Frithuoldi, qui Uulflierin subregiiliis liiit, npu-
-il prassens silueril, lixu.n lamen id auinio babuisse, liuiia iiiiirii ct monarliis implevit. Splenduil ibi re-
inm lapimliim nonmn de co proposiium, tiiin Ec- ligio usque ad Dauos, qui, ul ca;lera, locum illum
clesix necessitas saii, demonslrant. A Uinfrido igi- pessumdedcre, erclesia succensa, una cnm mnua-
lur refragante vix effugi potuit arcliiepiscopi censura D cbis ei alibaie. At vero rex Fadgarus illud refecii,
quin cuni sedc lurbare', quam iu coiiiiiiiine delri- veieribns mulique cbarlis cnnquisiiis, qiiarum lesii-
meniiiiu solns oecuparc voluii. Facium lioc secun- monio pradia re>nrarct ad Imum qux qnid.nn ,

ilum Floreniiiim an. (>75.
d
Consliurlor. Muinlicenlia Scilicel Peada», Uulf-
heri, et Aedilibereili Irairiim regtim Herris, ei Ky-
' eburgaeet Kynfsinilue -ororum. Fuil amein Sexuul-
fus Merciorum episcopns aban. 675 ad an. (i9l, cum
iuiiea abbas fuisset monasterii Medliamsled ab an.
t (>4, qno, seriin'liiiii L'u fcri cbartam, fmiilalum csl.
;
* lledethamstedi. Nomen Imc vulgo desuinplum a
fnnie vnraginosn in medin Neui Duvii, qui hndie eva-
uiiil: scd revera a ver.lenlibus pratis quibus Diivius
>bi cingilur, quibus Lccui liabiiativuis in pralis
et a
'liciiur. A mnnasleiio S. 1'elro dicalo, el piivilegiis
Vaiicanis imbuto, burgus s. Petri appellatus esi, et
in eo sedes episcnpalis salnberrimo conc.lio positi.
ex magnatibus seu vi, seu vetuslatis auctorilaie <>c-
cnparanl a<l jus suuui. W. Malni Pnnt. n, p. I.i4.
s In Berecingum. Ilodie Reikirai. In laiere Lun-
iloni.e ad ocio imlliiria siliiiu. Ibi Farconualdi somr
Aedilberpa Iialmit coh rrentes sibi sancliiaiis el po-
tcslaiis socias Hildelidam proxiino loco succcnorem,
ad qnam cxstal emissus beaiissimi Aldlielmi de Vir-
ginnm Laude Codex, dc qua vide iufra capne 10.
liillililam qu.e paucis anuis Fadgari regis lempora
prxvenii. Quarum oraliouibus, locus ille niinquaui
mnnino destructus, eliam lempoie Normannnrnm,
m pleraque alia, numero sanclimnnialimn el acdiuiii
pulchriludine ad supremuin evecius. Idcni W. Malm.
ib<dein. .Edilbi r^a autem alia lnit Occ. Sax regina, i'

Fcclesia episcopo digna, posl Dauorum incendia, et la.e uxor, ;n po-l llililelilliam iuon.isterio liere-
i:

reiwllium fuioreui regiai adliuc insiguo antiquiialis ingeiisi prjeuii ct sauctis adiiuineiaia csi.
 ISH hLLI. 111. — -
IIISIUIUA LLLLLSIASIILA. ICI.

ip;a recte vivendo el suhieciis regulariter el pie A venit, clamavil lertio f

Al., tcr] unam de ennsecn-
cnnsnlendo prsjbuit , ul ciiam cxleslia iudicio fuere lis Clirislo virginibns , pioprio cam nnmine quasi
.niracula. prxseiilem alloquens, Eadgvd, Kadpyd, Eadgyd ; ei

CAPUT VII. sie lerminans lempnralem vitatn, iniravit xiernam.

monart.Tio Bericwmi. ttbi corpnrn tanctimonin-

Al virgo i!l:i qiimn moriens vncabai, mnx in loco
t't in
lium feminnrum poni djbercnl, ccuti.sli tit tuce mon- quo cr.H. eadein adiacia infirmilale, ipso quo vncala
tirattttn. [.41., vncitata] est die de bac luce snblracla, el illum

Ibcmxvi 1 In lioc elemtu monasierio plura virlu- qui se vocavii ad regnmn cxlcste secuta esi.

tum sutit signa patraU. qux e ail

1
memoriam a-dtli- Iieui quacdam ex eisdcm anciilis Dei cum prxfato
cationemqne sequeiiiiiim, ab liis qni noverf, descri- tacla moilio, :iique ad extrems c<scl perdncia, cce-
r"_, habetiliir a multis : e quibus et nos aliqua llislo- pil subito circa luediam nociem clamare his qua»
rix noslrx ecclesiastiex inserere curaviinus. Ciini \.M ,
qui] sibi niinisuabanl, pelctts ut lucentam
lempcstas sxpc dicUE cbdis late cuneU depnpulans, qux iiiilu accensa crai, eistingttcrcnt : qtiod cnm
ctiaro parlem monaslerii hujus illam qua viri lene- freqiienii [.W , scqnentij voce repelerei, nec tameti

lianlur, invisissel, el passim qunlidic raperenlur :nl ei aliquis obli-mperarel, ad exiremutn iiilulil : i Scin
Dnniinuni ; solliciia mater congregatiunis, qua faora *» qnod me basc insana menle loqui arbitramini: sed
rii.im ean mona.slerii pariem, qua ancillarum Dei jam imiic non ita csse co^noscite : nam verc dicn
c.iterva a virorum cral secrela conluberuio, eadcui vobis, quod domuni hanc lanta luce impletam esse
plaga langeret, crebrius 111 eonveiru sororum per- perspicio, ul vesira ill.i luceroa milii omnitntMlis
t|uirere cocpii qno luci [At., loco] in monasterio cor- essc videalur obscuia. > Kt cnm ne adhuc quidetu
p..ra sua poni el cimilerhim Geri vellent, cum eas talia loqiieuli quisquatn responJtTet, vel adsenstim
codcm quo cxteros eiterminio rapUri e niundo prxberei, iterum dixit : t Aceeildile ergo lucernatn
coiiiiDitercl. Cumque nilnl certi responsi, Umeisi illam, quamdiu vullis; aiiamen sciluto quia non est
sxpius iiiqinrens , a sororibus accepissel, accrpit iiiC.i : uaiii :.n:a luv \AL, mea lui : iiatn ]
, incipieme
ipsa rum omnibus cc-ti»simum supernx provisionis aurora, Jiiiiii advcnHtra es(, * C*;-iiijue;uirtre qui

[-•W., prouiissiouis] tesponsiim. Cuni euini ttcclc qua- .'pji.iru.ru Sitii quidam vir Dei [At. om. Dei] qui

dam evpleiis tnatuiinx laudis psalmodiis, cgressac de i-i. J.-tii atitio fueral defnncius, dicens ijhou adventente

uratorio lainulx Cbristi, ad sepulcra trairum, qui diluculo pereiincm cs.-.-i 'esitura cd luceu. Cuju*
ea» ex hac luce prxcesseranl, soliias Doiuino lau veritas visionis cita [4/., ju[ citco ciMtum oiei

«les dccanlarent, ecce sul itu lux emissa cxlitus ve- puellx mcrlc probaia est.
luii linteom magnum tenii super nmnes, lantaque CAWJT IX.
eas stnpore perculit, ui eiiam canlicum qnod cane- cm» tpsi mait»
Quce sint ottensn «cfi'«? ttigna et

liani tremclacix interiuittereiii. Ipse :iuieiii splendor coiigrctiaiitinis iltius • mundo trlnisirct.

cmissx lucis. iu cojns comparalione moI meridianns Ctitn aiiieiu et ipsa mater pia Dco devoiae congrc-
vidcri possei obscurus, nnn inulio post iilo elcvalus gationis Aedilbuijj.t cssci rapjcuda de tiiiindi., appa-
de loco, in mcridianam moaaslerii piriem, liuc est, ruit visio mirand» ctiidani de sororibus, cni numcu
ad i.. . ul.-i.i--u. oratorii sece^sit, ibi.iue aliquaudiu erat Ton ignl, qu^' niuliis jatn aunis Ut eojeui mo-
remoraius ci ea loca operiens, sic viiienlibus cunciis nasierio commorau, et ipsa scniper iu omiij biiniiii

ad caeli se alta subduxit ; ui nulli esset dubium, qum iateac sinceriiaie Deo scrvire saUgebai, et adjmrix
ipsa lux ijux auimas famuiarum Cbristi esset ductura disciwlmxregu!ariseidcmn>airi cxistere, uinnreado-
vel suscepiura iu cxlis, etiani corporibu„ eiruui 'o- «x:ndo vel castisando curabal. Cojtis ul virUis jtixla
cum in quo requietura, et dieiu resurrectionis essent Anostoluru in infirmilate perliccrctur.iacu tsi repenta
eispcctatura, monslraret. Cujus radius lucis tautus gravissimo corporis rnorbo, et pcr aimos novcin pia
cistit t [.4/. erat[, ui quidam de fratrjbus senior Kedemptoris noslri provisionc mulium faligata : vi.

qui [.W. add. in] ips.i bota m oraloiio ooruin cum rj deJicel ul quicqnid iu ea vitii sordidatitis inter virtu-

alio juniore |K>bitos fueral, relenci mane, quod [A/., les per ignoranliam vcl incunam resedistot, toitiio

quod manej iugressi pcr ntins osiiorum vel fene- liuc camiiius diuiin* iriliublionis excoqueret. Ilxc
6ir.it um radii lucis, omuein iliuriii luminis videren- ergo [ Al., aulein J
quadam nocie imipienie crepuscu-
tur superare lulgorcm. lu, cgressa de cubiculo quo tuatiebat, vidtl toaiii-

qujsi corpus liominis, qttod cstict sole clotins,

CAPUT VIII. fesic

siiidiiiie involulum in sublimc ferri, claluin vidclic t

/ i in eodem monasterio puerulus morient, tirginem
qute se crnl seculitia , elamaveril de iluiiiu in qua sorores pausate solebanl. Cumque
[AI.,vocas£iii|;
H(ij«r ntin dt rorpnre egretsura, jum purltcittnm dtligeuiius iinuereiur quo irabentc levarclur snrkum
(uiura lucis atpexent. quaiu conieuiplabatur species corporis gloriosi,
li i .

[ pclsxviJ Bratin eodem monasierio puer irium viditquud qnasi funibus auro clarioribm In supcru
circilcr, non implias, annorum, Aesica nomine, qui lulleretur, donec ccelii paiemibus introdiicla, am-
prnpter infantilcm adltuc xiatem iu virgiuum Deo plius ab ill.i vidcri non potuil. iNec dulnuJii reiuansil

dcdicatarum soieb.il cclla nutriri, ibique medicari. eogilanil dc visione, quin sliquil de illa cniisipnano-

Ui prxfaia pes'ilcnlia taclus, ubi ad cxiicma pcr- uc ci'iu» csset morilurtis, cujiu aiiuiu j>ci bona qua
187 LEP-L \..\tl,A_tlLIS ri.t,Mi\Tfc.KI
m UrtKLJl l.MvM). - 1u_.11n.11-.... '«
A n.ona*ierio .trenuissime, in observantia disri|ilinx
leeissel opera, qoasi per funes au eos levanda esset
al cxlus : qond revera ila contig.t. Nam non roulii-» regnlaris, el in eanim quae ad commui.cs usns per-

inlerpositis diebus, Deo dilecia maur congreg.itio- linent reruni providenlia prxfuit. Cui rum propler

nis ipsiits, eigastulo carnis educia esl : ri jns lati

aognsiiaiii loci in quo inonasieriniu i-nusiriirimn csl,

nemo fam noverii, tln- iihiui-set ul ossa fanniloruin faniulaiuinque Christi

.ui-se constat viiam, ul i|ui
i|.i32 ihideni fuerant tumul.iia, tollereatnr, et IraBsfcr-
liiiare debejt quin ei i-ietinii de bac viu raVstis
reiitnr ntnnia iu ecclesi.im beatx Dei (ienitnci.:, (mo-
palrix paiuerit ingressu>.
qne cotideientur in locu : qiioiic. ibi elarius l;i-
In e.idem quoque mooaslerio qnxdam crat feinina
mi :s eilesiis, quanla sa?pe Iragraulia nurandi ap-
* io immiialis.et ad sxculi bujus dign italem nobilisct
paniiiit oiloris ,
qux alia sinl sipna ostensa, in ipso
in amore futuri svcu'i nubdiur q»x Ka mnl is jmt :
IiIto de quo bacc cscerpsiinus, quisque legcril, inve-
annis omni d rporis fueral oflic:0 de_liiuia, ut nc
liiel.
uiuim quidcin movere ipsa nieinbrum valeret. Harc
S.ine nullalcnus prxlcreiiriduin arbilror miraciilum
iiln corr us al Lalis-x venerabilis in ecclesiam deU-
S.1111I iiis, qiiod ad ipsuni rynii>cri<im Deo dirala. c n-
liun, dooer -einilhira» darelur, cognotil, poslulaiil
gn pliowia facium ioern lihcllus refert. EDrat quippe
xniu.ucii.,
se 1II0 afferri. .iuu™
et in moduiu orautium ad illud adcli- D
u .
|t , irminio coines i|uidain , tujiis usor ingriien e
nari. Quud duin fierel ,
qnasi vivcnlein adbcuta, ro-
1'Ciibs 1 aliginc subiia, laiiliiin per dies cadeni iiio-
ga.it, ut apud inisericordiam pii cundiioris impctra-
lesli 1 crebrrsccnie gr.ivala esl, nt ne miiiimain qn:-
rei se a U_n i» tamque diulinis erucial.hus lfctnM .
dein Iucis alicujus | ossel pariiuilam videre. Cui ilinu
Nec mulio lardius n.ud.ia esl : naui post dies duo-
.iliiliiandiu cxntalis buj.is nocie clausa manerel, re-
derjm, el ipsa educta ei cariie, leinporales adfliriio-
ponte venil in meniem. qu:a si ad monasteriun. [Al.
nes [Al., temporalem adflicliiineni" a lenia niercede
add. essei] delaia virginiiin sanciiinonialium, ad re-
mutavit. |uias saiitlurum peieiet, perdiiam possel recipere
li

Cum vero prxf-ta Chrisli fjmula Toeigyd ires [.4.., arcipere] lncem. Ncc disltilit qnin coiiliiuio,

adbuc annos post obiiuiu di»min-r in bac vita tme- quod nieute runreperat, eipleret. Perducia nainqiie
rclur, io tai tura ea quam pridivinms iiiGimilaU! a ruell s suis ad [AL, in] nnmasterium, quia in

decocta esl, ul vii ossibus bxrerel, ei ad ulttm m, pr.iviiiio eral, ubi lidem sux sanaiionis iiilegr.1111 se

eum trm| us jam resoluiionis ejus insiirei, nou so- liabcre pmfi III 1 <si, iiilrodiicta esl ad [Al., in| cy-

lom men.brorum exterorum, sed el hngux motu miteriuin : el ciim ilidein dinlins fhiis g.nibus ora-

raruil. Quo-I ducn irilus diebus et toli.lem noctibus rel, niti.lo lardnis iueinii eiaudiri. >am ex urgens

ateretur, subito visione spiritali reerenta , os el ^ ab oratione. prmsqiiam eiirel de lcico, peiiUE lucis

ocalos apemit; aspeclanNque [Al., aspiciensque] in jr.it aiu reccpil : • l qux famularmn mauibus addii-

carlum, »ie ad eam quam intutbatur visionem, c<£- Cta fu.ral, ipsa libero pcilum incessu doinucu l.ila

pil loqui : < Gral'.s uiibi mullum advcntus linis,

esl rcversa csl; quasi ad boc solunimodo lnceni amitie-

el hene veni-li. 1 Kl boc dicio, panimoer relicuil^ ret teniporalein , ul quanta saiulus Cbnsli lui in

quasi respon om ejus quetn videbal.elrin loquebaiur, c.ilis i|iix gralia virlutis po.siderl, sua sanati n e

rvspectan». Kursumqu'" quasi leviter imlignata sub- deioonslraret.

jnniil : c Neqiiaqiiain boc la?ta ferre queo. » llur- CAPIT XI.

tmnque niodicum silens, lerlio diiit Si nnliatenus

: <
Dl rei ejutdent prorinriai Scbb< in mona hica tilmm ,

h die fi-r polesl , obsecro ne sit lougnm spalium conrertmio "C /irnrri/.
in medio [4/. mediocl]. 1 Dilil ; el Sicnl aniea, pa- Co leinpore [ar.ici»] praeeral regno Orienlalinm
rinn s leos, ita serm.mem ronclnsil : < Si omnimo- Savonum, ul id. ni eliain libellus doiet, vir iniiilniii
dis ila dedn lum est. neqne banc senientiam liect Deo devotus, noiniiic Sebbi, cnjus * supra memini-
mmutari, ousecro De an plius qnam ba>c solummodo 111115. Er-t cnini religinsis acnbns, crebris precibus,
proiima noi i tersit. > Quibus diciis, ini< rrogata a p is i leenio-ynaruiti fruciibus plurimum iiiteiiius;
f

c eum>edeiiiibiis cnm quo loqueretnr < Cum

, : ca- \iiam privatain ei moiiacliicatii tunciis regni divitiis

11 tima, ioquii, mea matre Ae lilberge. » ti quo in- el bonoribus prarfereai, quaui et olim jam , si irnn

te'leiere quod ipsa ei lempus soj transmigratinnis 1 h-t iialus conjugis aniiiios divoriium ncgarei , re-

io proiiiiHiiii inniciare venissei. Nam et ita ul roga- luio regno siibiis-ei. Unde [Al.add. fl; niullis vi»tini
bat, transicla una die ac nocte, soluta earins siu.ul el i .-./., iuj s.rpe dii lum esi, qoia talis animi virniii,
ci iolirniiiaiis vinculis, ad xiernx gaudia saluiis in- eptscuptitu ina r :s quaiu regein ordinari decen 1.

tranl. Cuinqne aniios lii_'in;a in regno imlcs regni [Al. om.

C&PUT X. nrg<ii] Carlestis exegissel , toireitus c^l corporis in-

1 1 ad ri/»i|.riiini ejmdcm monaiterii orans cxca liiinn.te prroiasitaa, qua cl imTtiins rst : ammonuil-
lumcn L
M , lucem j
rtcepcril. que tonjugem, til vel lunc diviuo se servitio pariter

Success l autem Acdillmrgi iu officio abbali^s.c inani .pareni, tiiiu : mplius par.Ler mundiiui amplccti,
devola Deo faniula, n. in.nc llildllid, niuliisque an- ^cl pntius miindo scrtire non posstnl. Quod duin
n>s , id est, usque ad nliiur.m sencctulcui cid>m ag e imjcirarct ab ca, renil ad antistiicni Lundon x
• in^rij. Vidc 1:1, jO.
10J .->CV,1. III. — IHOIUHItV ttil.LLSIAbllLA. 1<J0

civilal s, vocabulo Ualdlieri, qui Ercnnualdo snc- A ac nionaclii [4/., monacho] Sigliardo, qui
ejusilc.fi

cesserai ; et per ejus benedio'.ioneni, habiium reli- post illum cuin fratre Suefredj regnavit, cl iiirba
gionis quem diu desiderabat [.1/., desiderarai], accc- hoininum non modica, inventum est sarcofagum illud
pit. Attulit aulem eidem et summam pecunix non congrux longiludinis ad mensuram corjioris, adeo nl
parvam, pauperibus erogandam, nil [41., nihil] om- a parte capiiis eliam cervical possel inlerponi; a
ninindis sibi rescrvans; sed pauper spiritu magis parte vero pedum, mensura quaiuor d guorum in
propter rcgnnm cxlorum manere desideraus. sarcofago corpus excederel. Coiidiius est auiein in
Qui ciim ingravescenie prxfata a^gritudine, diein ccclcsia beali b docioris gentium, cnjus edocius mo-
sibi niortis imminerc scnsissel , limere coepit homo niiis cxle^lia sperare didicerat.
animi regalis, ne ad nioricin vcnicns tanto adfeclus CAPUT XII.
dolcc, aliquid indignnm sux personx, vel orc prn-
t'i ciiiifopadnii Occidentatium Soxonvm prn Leullierio
feir? . 1 vi I aliorum mciu gereret membrnrum. Unde Haeddi, episcopuiiim Hrofenth Eeclaix prn Vuiia
aeeito aJ se prxfato url.ii Luudonis ir. qna timc ipse Cuichelm, t( pro ipso Gefmund acceiieril : el qui
rogavil nc plurcs eo morienle tunc Sordanlnjmbrorum (uerinl evisconi.
manehat, c:;iscnpo,
quain Ipsc epibcopus et duo sui minisiri
c Quartus Occidentalium adessent.
Saxouum anlislei Lcuihe-
Quod dnm \AI.. cum] episcopus lilienii-sime se faclu- B rius fuil. Sii|iiideni primus Ririnus, sccundus Agil-
rum prnmiiierci, non piullo post idem vir Dei, dum berclus, teriius exst tit Uiui. Curaque morluus cssei

membra sopori dedisset, vidii visiomm consolato Cninvalcb, quo leguanie idcin Leulherius episcnpna
riain, qurp. omnem ei aiixielalem inemnrata? solicilu- f ictus est, accepcrunl d subreguli reguiim g. nt s, . i

ilinis auferrei, insupcr ti qua die esset banc vilaio divisum inier se icnuciuni annic tirt i!er dccem :

lerminalurus, nsicnderet. Vidit en m, ut post ipse ipsisi|ue regnaniibus defunctus cst ilic, ei rpiscopaiu

refereb.it, trcs ad sc vcnisse iims claro indutoi lia- funclus cst Hacddi pro co : consecraius ].t/. oi/d.est]
hitu ;
qunriiin unus rcsidens amc loclulum ejus, stan- a Tbeodoro in civilale Luudoiiia. Cujns cpiscopalua
liluis liis qui secum adveneraut [Al , advencruni] tempore devictis aiqiie amotis subregulis, Caedualla
comilibus, cl interroganlibus de slatu ejns qi;cm susccpit iinpcriuin : et ciim dimbus auuis Imc ic-
langueniem visitare vencanl \AI., venerunl], dixit iiuisscl, tanilcin supemi regni amore cnmptiuciiis re-
quod aniina ejus, et sinc ullo dolore , et cum magno liqu l, codem aduuc r.csule Ecclesiam gubeinaiite;
|

Imis gplendore essct egressura de corpore : sed et ac Roinain abiens, ibi viiam finivit, ut iu sequenlibus
leriium exinde diein quo esset moriturus insinuavit. latius dicendum esi.

Ouod iia ulruuiGue ut cx visione didicil compleliim Anno autem Domin c« incarnationis sexceniesimo
romplela
P e
esl. N.ini die deliinc icrlio lu.ra i.ona, su- septuagcsimo sexio, cum Aedilred rex Mrrcinrum,
bilo quasi levilci obdbrmieiis, siuc ullo seusu doloris ailducto maligno exercitu, Cantiam vastaret, el ec-
emisit spiiitum. i ii-sias ac rooiiasteria sine respeciu pietalis [4/., amo-
O.ijus corpori tumulando prxparavcrant sarcofa- ris] vel divini timoris faedarei, civilatera quo<]iio

gum lapidi um : s, J cum liuic corpus imponcre cce- lirosi, in qua eral Putta episcopiis, quamvis en lem-
pissenl, inveneruul lioc iiicnsura paluii lougius esse I
orc ahsens, commnni clade absumpsit. ijuod ille ubi
tarcofogo. Dolanies e'g<> lapidcm in quanium vale- comperit, ecilesiam videlicet suaui rebus ablaiisom-
bant, addidnrunt longiiuilnii sarcofagi quasi dnoruin nilius depopulatain , diveitit ad Sexuulium Mercio-
niensiiraiii digitorum. Sed nec sic i|uidcin corpus ca- rum anlistitem, et acccpta ab eo possessione ecc'e-
piebat. Unde facla difficuliate luinulandi, cngiiabant six cnjusdara et agelli non gramlis, ibidem in pace
aut aliud [Al., aliuiuj quaerere loculum, anl ipsuin viiiiiu linivit, nil oii nino tle restaurando cpiscnpaiu
corpus, si pnssenl, iu genibns inflecleodu breviaie, siin agcas : quia sicut siipra diiiinus , magis iu t-c-

donec ipso loculo capcretur. Std mira res, el nou clesiasiicis i|uam in muiidauia rebus erat induatrius ,

nisi caliius facia, ue aliquid lioruin ficri deberet, sed in illa soliim eiclc-ia Deo serviens, nbiriimque
prohiliuit. Nam subilo ad-lame episcopo, el lil.o regis log.ibatur, ad doceu.ia liccle-ix \AI., ecclesiastica]

• (Jaidheii. Anniis obiius
chriim tuiKii tsl fiiisse ante
regeiu Saeliliae lt<-ces-
iuui, temiioiu scilicei Ualdbeii, qui successisse viile-
lur au. (i5»'l, lice.l Sivilius in Faslis pnual au. BD7,
rliam postqbam (ixi-srt Itccessum Saebbae :ui. iy»,
qiind impo-silnle i'-i. Earconoaldi coipu* fru-ira re-
iiiicuiibus Kcrecingo ei Cherteseia, in ecclesia sua
S. 1'auli sepulium, leliqu x ejns in srrinium clevaix,
Earcouualdi inrcrlus, an. G7I, succcssil in provinciaB atlininistialiono uxor
Soxliurga per iiuuin amiiim, nec cc-sii impcrio, m
W. Malm. ail, nisi vila desiiiveute ; M. Weslm. vcro
srrihil, Inilinnanlibv reijni magnittibui r| noleiitibol
suli mxii f^innieo miliiarc, a reguo espulsam. Alquc
Imic quidem notioni favei regoi in subrcgulos ihslrU
biino. Notanduin tamen qund eodem lempore i|un
rcgnassc perliibouliir, regum nomina Aescuini >i
ilii

ei cultui Bolemuitei posiix an. ItlS. M. Wtsr. Kar- Kcniiiiiii annales :nl Cae.lnallam implenl, dmu nul-
connaldi dies obilus in Mariyrologio consignator lins e suliregnlis meniio facla csi Alia aulcra Occ.
"iii Apiilis, irauslaiionis ad liNuvembris.
., I
Sax. rcgma fuit rcgis taicoi.bercii uxor iu , !>
b buctvTti gtnliuni. Scpiilcnni ivgis Sebbae ibi iv, 19.
visiMo luis.-c iraditur nsque ad inagnaui ecclcsi.ccou-* Fcfcllil hic Raronium Ktlilin 0|>p. Hnl.n
c Sfj'.'o.

Uagralioi eui aii. ;ti 0. Coloniensis, qui loco St.xii Sepiiniiiiii legn, ronira,
< tjittiitu .Tiinpoia epp. Oiv.Sax. usquead Leuihe- mss. et r.ditioncs meliorcs. Causam luvasionis reil-
riiiui in. G70, vide iii, 7. Illi succtssit hic llaeddi ilunl scriptoics insolculem quandain lllmarii rcgis
111. 07(>. Caniix responsioncm ;
qua autem do re fucril nuo
J cina
Subttqvli. Cuiuvalili s.hc |io!c exsiincto iradilur.
 ; ,

191 RED.E YESERAIHLIS PIUSRYTERI OPERUM PARS IV.— IIISTORICA. I!

rarmina divertens. Pro quo Theodorus in tiviiale A e el si propler d inimicilias memorali rogis in patria

Ifrafi Cuicliclnurro «onseeravit episcopum. Sed illo [.!/., patriam] sive parorhia sua recipi non potuit,
p«st noo mulium lempnris, pra? inripia rerum. ab n»n tann-n ab evaiigelizandi potuit ministerio colii-

-episcnpatii dccedente, aiqne atl alia lora sccetlenle, beri : siquidcm divertens ad provinciam Aiislralitim
•• ini jinliii!' pvo i'n subsiituil anlistitem. Saxotinm, qux post Canlnarios aii austrnm et ad
Anno damiuicx incarnaiiiinis sexcenlesimn septtia- occidentem n- que ad Oecidenlahis Saxones perlingit,
fe?;mo* oetavu, qui esl amms imperii re.gis EcyfriiJi oc- habens lerram familiarum septem imlliuni, et ro
lavus, apparuil mense Augoslo sii-lla qwe dicilur co- adliuc lempore p3„;;iiis cullibus serviebal; bnic ver-

ror.U ; ci Iribus mcnsihus permauens, niatutiuis lioris t.iiiu lidei et lavacrum salutis ministrabat [dclxxvmi].
oriebalor, exrelsani railiantis flammx quasi columuaui Eral antent rex genlis insius [A/., iilius] Aedilualch,

pra-ferens. Quo etiam auno orla inter ipsum regem nou nnilto antc baptizaius in provincia Merciorum,
hcgfridum, ct re«erenlit.siiuiim intislitem Uiirriiium pra:seiiie ac suggereule rege Uulfeiire, a qun ciiam
dissensioue, pulsus est idcin antistes a seite sui et>i- egressus de fonte, locn lilii suscepius esi : in cujns
scopalus, duo in loetim ejus substituti episcopi,
et sigiium adoplionis, duas illi provincias rlotmvil, Ve-
<jni Sordaid.ymbrorum genli prspessenl Rosa vitle- : ciiim videiicel iusulam, ei '
Meanvarorum provin-
Drintruin, et Eata, qui Berniciorum pm- ** ciain in gente Occidenlalium Saxonum. haque epi-
vinciam gubcruarel : liie in civilale Ebitraci, ille in scopus, concedcnte, imo multttm gaudcutc rege,
liagusialdeasi, sivein Lindisfarncusi Ecclesia catlie- primns prnviucix duccs ac mililes sacrosanclo fonte
itratn habens episropalem, ambo de iuonachorum abluebal, verum presbytcri Eappa, el Padda, cl
collegio in episcopatus gradiim ailscili. Cum quibus Uurgbclm, cl Oiddi [Al., Burgbeliu, Oiddia], ciete-
et Eadliaed in provincia Lindisfarorum, quam nii- ratn plebem, vel tunc, vcl temporc scquente bapti-
perrimc rex Erglnd, superato m bello ei fugalo zabaiti. Purro rcgina nomine Eabae \AL, Eabae] iu
Utilfliere, obliiiueral, onlinalur episcopus. El liuiic sua, id est, IIiik niiriiiti proviucia, luerat bapiizala.
r tmiiin
|. eadein pioviucia proprium accepii prxsu- Er.it autetn lilia Eanfridi, fralris Eanberi, qtii aiubo
lem, fcecumlum Aediluini, icrtinm Eadgarum, qu3r- cuin suo populo Christiani fuere. Cxlerum i»ia pro-
liin Cjtiiibeictuiu, i]iii'in in prresenti habet. II. • '.eb.tt vincia Auslrulium Saxonuui divini nominis el litlei

*nim cntc Eaitbaedr.ui, amisiitem Sexuulfum, qui er.il iguara.

.-'i :•-> Herclorom ct Mrdilcrraneorum Augloriim Ei .it auteiu i'ii monacUus quidam dc naliime Scot-
«i.inil cpiscnpus ftiii : iimle el eipulstts de Lindissi, lorum, vocabuio bicul, babcus uiot.asteriuluui [/11

ii» II; rriti provinciarum regimine permansit. Ordi- in .iiaslur miiij permodicum in loco qut vocalur f
Ru-
nati sunt MMem Eadbaed, liosa , el Eala Eboraci sanliainm, silvis et mari ciicuindaium, et in eo fra-
ab sn bienisc ip« Thco 'oro : qui etiam pusl ues ab- trcs quinque sive scx, in humili ct |iattpere vita

seessionis Uilfridi annos, boruio uuinero duos addi- Domino lamulaiites. Scd provinrialiuni millus eo-
d.t antisi tes [dclxxxi], Tunbei ctttm ad Ecciesiam inui vct viiam amuiari, vcl pra-dicatioiicm curabat
llagusialdei sem, reoianenle E:'iu ad l.indi-fariieu- audire.
sem. ei Trumviui ad provinciam Piciorum, qux iuuc Evangelizans autem genti episcopus Uilfrid, non
tempuris Anglorum rral imperio subjecta. Eadbae- solum cam abxrunina pcrpetux damnationis,"vcrum
ouru de Lindissi revcrsum, eo qnod Aedilred pro- et a clade infanila |.l/., ncfanda] temporalis interi-
viuciaw recepissei, Hrypeiisi Ecclesix pixfecii. tus eripuit. Siquidem tribus anuis anle aijveiitum
CAPUTXIII. ejus in provinciam, nulla illrs in locis piuvia <cci-

Vl Cil[ritl episcoput provinciam Auilratwm Suxoniim deral, unde ei fames acerbissima plebem invadens
ait Chnsinm couverteril. iinpia nece proslravit. Denique ferunt |A/., fcriur]
Puktisest autcni *b cpisropam sun Uilfrid,et iuitlia quia sxpe quadraginla siinul aut quinquaginta homi-
«iin Idcj pcrvagatus, Roiuam adiil, Rriitaniaui rediii nes inedia macerali procedereut ad iirxcipittum ali-

!>
* Oclavo. Aiiliquus sciiliendi inodus lectores mimis ' Meanvaiomm. Perinanet adbuc hujus provinei.c
exrrciUlnS in ermreiu induxit, ut srpliinum nonuin ineiiiniia in comnaiu llaiiieusi reuiuriis Meaus- ,

queorooctavo legerini. broiiijli, Eatlmean, Weslmeun, el Mausbridtie.

1
I mii Kcd. Ilir. ciiiii reliquis <wiscnpis l.imlisfaro- Bonnlium ei Selueseu. Ex his inonasleriis qu.e
1

rii.n tiro|ine dictishaboii in Sidnacesiria

, sedem adbuc siliini siiiiiii et nuineii rctinent, surrexil Cis-
prnpe Gainkbrongb , per n vem successioncs usque stiticiiestir,bodie Chichesiei , cuin sedes episcopalcs
»d UrHilredum. Iic Kadbae.do vide supra 111, ^8. ab ignobilibus et iucomniodioribus lucis ad urbes
« Kl « propler, rlr. In Ed. 'Ju/r lamen illo ab- : Irn.blei iruliir. Eccle^ia paulu posl condita a Ra-
cuiiif propler acerbcm hotlium oipiasii iuih proprium dulpho episcopo, et po.«t subilain cnnllagraiiiiiiem ab
fpitcopHtn habcrc neifuiterit. eudem tecoiidila ciim auxilio ei muuilierulia llenriii-
* luimiciliut. lianiui causa assignaiur pia?judici:s I
r mi regis, pijicliram speclanlibus la:iem eibibct.
:

ali Eriiienhurga conlia liillrnluui

conce, tis. Acdil- Numen lucl a Cissa Aellae lilio qtu piiimis ibi
lliryde pnma Ecgftidi regis uxore qute Udlrido |.a- b.ivoiium rrgnum lunilavit regulis eiymologicis
,

iroriniuin pr;i a biiit m niuit stnriuin ^eredenle, Er- iiiui male couveiiil, sed si reruni est quod auii-
iuriibinga i|iix iii ilioro rcgis siicces-il imiuuium quarii voluul, Rriltones ibi positam bahiitsxe snam
biincilli favorein iu odimii el invidiam veriii. Iloc Caersei, aciutn eril tle Cissa, uliiorque apparebii Ci-
reile volunl cjus histjiix sciiniotcs an roclc vido cestria: ongo.
appcmf, n in.
 s

193 SECT. III. — HISTORIA ECCLESIASTICA. fu

ijudd sive ri|iain maris, et junclis rnisere manibus, A dona speciahtcr [Al., spiriitiali crl os'cnsa fiiisic
paruer omnes aut ruina periinri, aut fluciibus ab- peilnbentur [.«., perliibeot] ; uipole ubi naper
sorhendi deeiderenl. Veruin i|ign die, quo b:i|itisma evpnlsi diaboli lyraimide Christus jam legnare ru>-
fnlei gens suscepii illa [Al. add. illo], descendit perat: e quibus nnnm qond iiiiln revereinissimus
ipIuvi.i sercna sed [
.1/., et] copiosa, reDoruil le.rra, [.1/., revcreiiiiisMinus ac religimisHtintts] antisies
rediii [Al., rediitque] viridamibus arvis aiimis Ixtus et Acc.i sx-pius rcleire, el a lidetissimis ejusdein mona-
fmgifcr. Sieqiie abjecta prisca superslitiooe, cxsuf- slerii fratribus sibi iclatiimasseTere solebal, teuttrfaa
flala idolalria, cnr oninium et caro omniuin exulu- mandare commodum dnxinnrs. Eodcm ferme lenipore
veriinl io Deum vivuin : inleliigentcs, etnn qni verus quo ipsa proviiKia 11011. rn Chrisll sosceprral, mullas
est Deus, et inierioribus se bonis, et exierioiibus Briiianix provincins moitalitas sxvacorripiebai, quz
cxlesti graiia ditasse. Nam et antistes cum venisset ciim prxfalumqiioque monaslerinm.cui iuiic regrudo
in provinciam, lanumque ibi famis pumam vidercl, religingissimus Chrisii saeerdoi , vicalxdo Capva,
dnciiii eos pisraudo vicluin quzrere. Naniquc mare pr.rluii, uutii divinx dUspensationtt attiugeret; mul-
cl fliiiniiia eoriini piseihus abundabanl ; sed piscaudi tique sive de hisqui cum aniisilte iltn vinorani, siva
prriiia genli nulla iiisi ad anguillas lautuiii mcrai. de illis qui de eatlem | irovincia Saxoniim miper ail

Collertis ergo iindecumque retibus anguillaribus,

" fidein fueraiii vocali, passini de hae vita nprrentur ;

liomines anlislilis miserunt in raarc, et divina -e visum est frainbus iridtianurn jrj'iliimii agere, ei di-
juvanle gralia mox cepere pisccs divcrsi gener vinain suppliciter|.U., jtigiter]i>bscrr»rrti.teineiiCain t
treceuios : quibus trirariam djvisis, ceulum paupe- ul iinseruordiain silii di^natetur impcndore , rt
ribus deib.Tiini, centum liis a quibus relia arcepe- [II. om. (•] srte periclilanles boc inoibn a prxsam
r.nii, cenluin iu suos usus babebant. Quo benelieio moite libcrarel, seu nptose intmdo a pcrpetuu aiiimki
niultum aoli.sles cor oinnium in suuin couvertil amo- damualiunc scrvarcl.
rem , et lilientius eo prxdicanle cxleslia spcrare Eral tiiuc lcuiporis in eodcm monasterio puerulus
rcuperuul, cujus ministerio lemporalia boua suinp-
[.!(.. quidam de nalione Saxunum, nuprr
parvalus]
scrunt.
vocalus ad fidem, qui eadem laclus iudrmikiie, non
Quo lempore rex Aedilualcli donavit reverenlis-
paiicn tempore rerubans in lectulo jarebat. Cimi ergo
simo antisliti Uilfrido lerram oclngiiila septem fa-
secun la memorati jejunii ac supplicaiiouuci dins
iniliaruin, ubi suos bouiines qui exules vagabanlur,
ageretur, couligii forte ipsum puerum, bora fcrmo
recipere posset, vocabulo Selaeseu .1/., Ileleseu|,
|
secunda dici, iu lcco in qno xger jaeebat, ho!-j;:i in-
quod dicitur Laline lniula tidi/i mavini. Est enim
q veniri : cui divina disposilione [At., dt>pens.iiioue|
locus ille undtquc mari circumdatui prxier ab ucci-
subito beaiissimi aposiolorum principes diguati suut
ileiitc, umlc babct ingrcssuui ampliludinis quasi ja-
apparere. Eral eniiu puer mulluin siuijiliris ac un. -
ctus liiml.r : quali^ locus a Lalinis peninsula, a Grxcis
sueti animi, sinceraque iievoticue tacrametita lidei
solet chcrsone.sos vocari. Ilune ergo locum cuin ac-
qux susceperal scrvaus. Salutaiiles ergo illum verbic
cepisset episcopus Uiifrid, fundavil ibi mouasteriuin,
piissimis apostoli diceliant : < Noli liinere, fili, mor-
ac regulari vita insliiuit, niaxime ex bis quos sccuia
tem pro qiu sollicitus es: nos euitu te tiodierna diea>i
adduxerai fratnbus : quod usque liodie succcssnres
cxlestia siimus regna perducluri. Sed primom ex»
cjus icncre noscuntiir. Nam ipsc illi» in parlibusaa-
spectare babes donec missx celelTrutur, ac viaiico
nos quinque, i.l est, usquc ad morlcm Ecgfridi regis,
doiuinici corporis ac sanfinnis accepto, sic 'iiliimi-
meiiio omnibus bonorabibs , ollicium episcopaius
tate simul et uiurte absoluius ad atijtrna ui ia.'bs
et verbo exercebat ei opere. El quoniani illi rex cum ClauO ergi ad p'«'-' \!< n.i.i
gaudia 6'ibleveris. le
prxfala [Al., prxfa:i] Inci possessione, omnes qui quia Domiiiuc exaudivii precet
Eappan, ct diriio iiii
[At qwe] ibidcm erani, facultates cum agris et ho-
devotionem ac j.jtinia propitms aspexit:
vesir.ib, cl
minibus douavil, oiniies lide Chrisii insiitutos, unda
ueque aliquis de l.or iiiouasierio, sive [Ai. add. dej
b:i|iiihiii:iiis abluil ; inier quos, servos el ancilbs
n adjaceniibus ci possessiunculis bac clade ulira inuii-
dureiitos quinquaginla : quus oinnes ut [.4/., non
lurus csl; sod onmes qui alicubi de vtfiris bac «gii-
solum] baptiiando a serviiute dxmonica salvavit,
ludiiie Lbor.int. resurrrciuri a laii|,uore, piisiwa
(.1/. aii. sed] eliam liberute donando liumaux jugo
siml sospilate [Al., prisliiue so»riiai>] ree«H>«randi,
scrvilutis absolvil.
prxler le solum qui bodierna es die libtraridus a
CAPCT XIV.
Vl inlerceaione Ouuldi morle, cl ad visionem Uommi Cbrisii cui fnleliii r
regit, petlifcra morlalitat
*ll iubtatu. servisti, pcidurciulus in cxlum : quod divina v«6i«
Iu quo tunc niiiii: isir.i :n uonuulla rxlestis gralij: mi&aricordia pcr interccssionera religiosi ae' Dco

C\i>ut xiv. Magna bic csl differentiamss. in nume- capul ipstim I i omiltunl, proul »b boc vel illo vcleri
raudis c.ipilnlis. .\ec lnc tilolus nec proximc sequens Codire iransrripli lueiinl. 8ed rnni ar^umriiu el
st u> vnlg*
iu intlire capiiiiliiriim CodictS Mori. rtiamsi ca- disposilio rapiium bene rouviniaiit kubjec
put it sit in ipso Codice, quod n de (^odire (ioito- ribus- mss., unnsqiie e veleribtU o^s fo iuui deessa
nnUlidiim esi, sed in Ctidii e Culliiiii.inu I aii-
liiaiio II Uieaiur, ci recepu ordiuis iinnaiio conliisiaiieaa
ibesl boc caput 1i de Usualilo.et nolaiur in margine qiiam ledoribus parial, •" anliqui rmu C .ibruu.
n»
suui.
iiiaoii valde anliqua //i>- deett folium. Exinde ctiain :
dissouanlia vulgarem dispositioiiciu soiuius
uquiorcs mts. rel argutucDla rapiiuni t > ct IS, vel
 :

195 BED.E VENERABILIS PRESBYTLT.I UPERIJil PARS IV. - IIISTURICA. m

dilecti regis Osualdi, qui quondain genli Nordanliym- \ ipstiin leiiiporc iliu ex eodem esl monaslerio raplus
brnrum ei tegiii tcni|>oralis aucioritaie et Clirisiianx de niundii ; ex qua niniirum visione multi qni hxc
pietatis quae ad reguum pereniic ducit devotionesii- audire poiuertiut, ad exorandam in adversis divinain
blimiier prxfuil, conferre dignata esl. Hac etenim die cleuieuiiam , et ad salutaria jejuniorum remedia
idem rex nb inlidelibus in bello corpoialiler exslin- subeunda siint mirabiliter accensi : ei a ex en icni-
clus, mox ad seinpiterna anitnaruni gaudia adsumpius pnre iinii siiliiin iu eodcm inonasterin, sed ct in ple-
in cxluiii et elcciorum esi sociaius agiuiuibus. Qux- risque locis aliis, covpit aunuaiim ejusdem regis ac
rani in suis codicibus in quibus de'unctoruin est ad- mililis Cbrisli natalituis dies missarum celebratione
imtaia deposiiio, el invei.ient illum bac, ut diximus, venerari.
die rapium esse de sxculo. Celebrcnl ergo missas b CAPUT XV.
per cuncta nionasierii oraloria liujus. sive pro [Al., Vt Caedualla rex, interfeeio rege Ceuissorum Aedi-
per] gr.iti .ruui actioue [AL., actionem] exaudiix sux tualch, provinciam illam satva caide ac depopula-
memoriain rcgis tione allriveril.
deprecaiionis, sive eliain in pr.vf.iii

Usualdi, qui qiiondam ipsorum geuti pr.ierai.ldioque lniere.i supcrveuiens cum eterciiu Caedualla,
pro sux geniis advenis supplei oralial juvcnis sirenuissimus c de regio genere Geuissnrum,
pro e.s quasi

ad Dominum: et cunctis convenientibus ad ecclcsiam B ruiii cxularet a patria sua, inlerfecit regera Aedi-
fiatribus cominuiiicent omnes sacriliciis cxlcstihus, lu ilch, ac provinciam illam sxva cxde ac dcpopula-
ei ita soluto jejunio corpus quoquc suis rclicianl nli- lione nlirivit [dclxxxv] , sed mnx expul-us est a
d diicilins
menlis. > regis, Andbuuo, qui dein-
Berrlhuno et •

Qux cum oumia vocalo ad se presliytero pucr ccps rcLTium provincix lentietunl quorum prinr, :

veiba narrasset, inierrogavit eum soilicitns quales posiea ali endem Caedualla, cum esset rex Geuisso-
essent babilu vel specie viri qui sibi apparuisscnl.. rum, occisus esi, ei provincia gravinre [Al. add. esij
Itespoudil : i Prxclari omiiino babilus et vnUus servilio subacia [ocnxxvi]. S d ei Ini qui [Al., isqui]

cranl, Ix.issiiui ac pulchcrrimi, quales nunquam anle posi Caeduallam regnavit, simdi provinciam illam
videram, neque aliquos boiiiinum lanti decoris ac adlliciione plurimo annnrum tempure mancipavii.
venuslatis esse posse crcdcliam. 1'nus quidem atluu- Qnare factum cst ul 1010 illo iemporc episcnpum
sus erat ul clericus, alius barbain babebat prolixam proprium habere nequirei [Al. , oequiveril] ; sed
dicebaulquc quod unus coriiin IVtrus, al.us vocarelur revucato doniiim Uilfrido primo suo aulistite, ipsi

l'au'.us : ci ip.-i cssent oiinistri Domiui et Salvatoris episcnpo Geuissorum, id esl, Uccidenlalium Saxo-
noslri Je-u Cbrisii, ad tuilioncm nu-iri uiona>lerii iiiiiii qui esscnl ' in Venta civitate, subjaccrent.
n
*-
mis>i ali ipsn de cj lis. > Crcdidit crgo verbis ptnri sCAPUT XVI.
presbyter, ac Malim cgrcssus tequisivil [Al ,
qux-
f'< Vecta insnla Chrisiianos incolus susceperU. cujus
sivit] in annali sun , el invenit eadem p- > dic
regii duo pueri stalim posl ucceplum buplitma tmt
n-iijKiuin regem fuissc pcremplum : vocalisque Ira- intcrempli.
iribus, parari piaudiuui, missas (ieri, alque umues Postquam ergo Cacdualla regno potitus csl Ceuis-
cumiuiinicare inure solito prxccpit : simul ct inlii- soruui jdclxxxvi], cepil cl insulam Vectam, qux ea-
in.iiiti pueio.de coilcin sacriliciu dominicx oblationis leiius [Al., hactenus] erat lota idolatiix dedila; tra-
p.iriiriilani deferii mandavil. gica [Al., siragica] cicde onuies indigenas exterminare,
Quibus ila geslis.nou iniillo posl, eadcm ipsa dic ac sua- provincix liomiues pro bis subsiiiuere con-
pucrilcfuncius cst.suaqnc morle probavil vera fuisse lendil, vnto se obligans, quamvis necdum [Al. , non-
vcrbaqux abapostolis Cbristi audicrat. Scd et boc duin] rcgeneratus, ut ferunt [Al., ul fertur], in Cbri-
ejus \crbis tcslimonium peibibuii, quod ncniopr.xlir sto, qiua si ccpisscl insul.nn, quarlam parlem ejus,

* F.x co tempore. Non prorsns immerito docti viri, r in lunc lemporis fuit llacdda episco-
Venta, Ibi
observanies boccaput deesse in roultis etiam veteri- pus. De quo Theodorus in suis Decretis < Nolumus, :

bus inss ejusquc scopum in sancti Osualdi culluui imo nobis non convcnit, ipso fratre nosiro sanclis-
,
"
adcii prcne collimare, adsiiiiiin igiltir Bcdx iudica- simo llaedda guperslite, qui Kcclesiam Ueuianain tam
runt. Scd i-iiiii capui ipsum sii 111 Codicibus ct Mnn insigniter nobiliiavil aucloritaie suinmi pontihcis
,

Coilon. II, cl Cotloiiiainis aller fuliuiu sibi deesse
prxdieel, addilu quod liujus gcnerit narraliunes Bedx
nuu sint absimiies, non «perx preiiiuii duxi severam
nniiis bic cxercere censuram. Cetium cst mullani
(opnli devoliuiiem ad S. Usuaidtim direciaiu, sicul
iiyiiini soleuiues iu ejus lcsta compositi adliuc
lesUuiur. Vide append. n. 1'J.
b Caitt XV. De pusiiione bujus capiiis in anliquii
mss. vide nuiain ad caput supenus.
' Ue Hegio genere. Fuil bic Cacdualla Cyubcrcli
lilius, Ceaddx liepos, Culbx sive Culbiiiiii pionepos,
Ceauliui niagni abnepos. Tres cniin lilios baliu l Cu-
tliuiuus , Ceaddam Caeduallx avuin Culliam In.c
pioavum, ei Cynibatduiii Osuaidi Clitonis avmn.
* Uucivus. Caiiiio cuin \e:eiano exercitu redcun-
libns.
* Andkur.o. Flore:>tius Acdillmvjtnt yocat.
Agatlionis transferciidu curpus liealissiini Birini Occi-
denlaliuin Saxonum apostoli a Villa Dorcacaesircnsi
utii reconditum eral, una cum sedc in Uenlanain ci-
vuaiem, cnjiis eiiam labure ac sludio, apnslolicoque
maiidaio, ex tuuc primoconlirinataest ia Ipsa civiuie
scdes episcopalis dignitalis, Parocbiam suain in ali-
qnu i.cdcie diminuendo. > De Caedualla vide plura iv,
ii, ct v, 7. Smiik. In Veuta. Sic Irev. Cod. cmn
edn. Anglosaxuniia, pro eo quud habeni cxieri miI-
gali niniies, inve.nti i» civitate. Cihffl.
e Caput XVI. In iinliie capilum Codicis Mori hic
csl tilulus capitis 14, licel in ipso Couice prxpouau-
, t.ir iluu superinra capila sub miinero \i. el iioe Cfipul
de Vecla sit laiitum cniiliiiualio numeri 14. Qiinl el
dc Codice ilidem Coltonjaiio 'I notandiiui csl. Vide
.-upra ad cpnl li.
197 SECT. III. — IIISTOIUA FXCI.ESiASTICA. I! 8

siniul el prxdx, Domino darel. Quod iia solvit, ui A r>rxfatum pelagus inirat; fiuito.jtie couflic:u, in Ocea-
lianc Uilfrido epijcopo. qui liinc forie de genie sua iiuiii relusi, uude veuerant, rericuul.

su|tervenieus adeial, ulendam pro Doniino offerrel-

F.si aulom ntensura ejusdein insulx, jnxta aeslima- CAI'UT XVII.

tioiiem Aiigloiiiin.inillediicenlaruiiifaniiliaruin. Unde /;. synodo facla in cnntpo Uaeihfelda [VI., \le:fc\d ,

i^copo possessio lerrx ireceiilarum fami-

;ii iiiidcule anhicpiscopo Theudoro.
daUt cs-l C|

liariiiu. Ai ipse parittm qnain accepit, cpmruendavil II.-. lemporibus [i>ct.xxi| , audiensTl.codiru> fidcin
inilani de eleiicis suis, cui noinrn Bernttini, el eral Ecclrsix Constan.inopuli per lixrestm Euiycbelis
lilins sororisejus, dans illi presbyterum nomiuc llid- iiiuliiim essc lurbaiam, ct Ecclesias Anglorum p ibus

ilila , qni nmuibus qui salvari velleul, vcibiim ac prxcrat ab liujusmodi lalic iimnunes pcrdtirare desi-
lavacrum vitas iiiiuistrarel. derans, coltecto venerabilium saccrdolum doclorum-

Ubi silenlio prxtcretindiuii non esse reor, quod in que |ilurinioriim ccctti , cujus essent ti-Ici singuli se-

eorum qni de eadcm insula diiltis iin|uircbat, oniniun.qtie un.inimeni iu lidc ca-
primitias [Al., primitia]
«redendo salvati sunt, duo rcgii pueri, fralres vide- tllolica reperit consenstini : ct lnuie synori.i|ibus li-

licet Arualdi regis insulx, speciali sunl D. i gralia teris ad insiruclioiieiii ii.emnriamque seqoeuiium
rnronaii: siquiriem imminenlibus in»ulx tioslibus ,
B c.inmcndare curavit ,
qtiaroni videlicel lileraruui

fuga lapsi sunt de insula , et in proiimain Jutorum isiud ex r.liuuiest:

[Al , Vitoruni] provinciam Iranslati : ulii cum delaii < ln nomine Domini noslri Jcsu Cbristi Salvatoris,
essent in loeum qui vocalur " Ad lapidem, otcnlendots iniperanl Ims domiuis piissimis noslus Ecgfrido rege
se a facic regis vieloris credidis k enl ,
proditi snnl, llyiiibroucnsiiitn, anno denmo regni cjus, sub die
.itqnc oceitli jussi. Quod cuui audissei al.has quidaui quinladecima kateudas Oclol.res, indiciione oclava ;

et prrsl.yirr, vocabulo Cyuiberci, babens iioii longe el Aedilicdo rege Mercinetisinni, anuo sexlo regni
vocalur b llreulford,
ab inde innnaslcritnn iu loto qiu ejus ct Aliluulfn [At., AduulfoJ regc Estranglorura
;

id csi, Vaditm harimdiuis, veuil ad regeill, qui lunc .4'., Fsiangloruiii], auno dcciiuo septiino regni eju6 ;

eisdem [Al. iisdem| in parlibns occnllus curabatiir a el II otli:Tio re^e CanlUariorunt, regni ejus anno te-
vulneribus qua- ei inlliela ftieiaiit pixliauti in insuia piinio: prxsidenle Theodoro, gratia Dei arcbiepi-
Vecia : posiulavitquc ab eo, ut t>i necesse essct pueros scopo Itriitanix insulx, et civitatis Dnruvernis ; uua
inlerfici, prius eos Itceret litlei Christiauae sacramen- ciun eo sedentibus cxl.-ris cpiscopis Driilanix iusul.r
lis iiiilnii Concessl rcx , el ip-.e inslrticios vertio viris vcneraliilibtis, pnepositis sacrosanriia Kvage-
vcriiatis, ac fonte salvatoris|A/., saluiari] abluios, de |ji Si j n | co qoi Saxonico vocabulo ilaetl.felth [At.,
ingressu regni a i. rm eerlos reddidit.Moxt|ue illi, in lli-tfcild] uoiniiiatur, pariicr iraciantes, li.lem reci.m
aiante carnilice, iiioriem Ixti suUiere temporaleiii per el ortliodoxam exposuimtis; sicul Doniiuus n.sier
quain se ad vilain aniniie pcrpetiiaui non dubitabant es- Jesns Cbristtis [At. om. Clnisius] incarnatus Iradi.lil
se Iransiturns. lloe ergo ordine, poslquam ouines Biit- discipulis suis , qin prxseniialiler videruni et aiulic-
laiinrinn i
rovinoia; lidem Cliristisusceperaiil,suscepit runt sermones ejns, alqne sauelortiin Patrum tradidil
rt instila Vctla, in qua lameu ob xrtimnain ;el. rua symbotum, ct gener.iliier omnes saucii el universa a
sulij. «lionis, neni" gradttin uiitiistciii ae sedis episco- syuodi, et omnis prnbabilium catliolicte Eccleisix
palis aute D.milielem. qui niiiic Orciilentaliuin Saxo- doclortiin chorus. Ilos itaque scqneiiics nos pic aiqne
i. ii in [ 1/. ndd. ei Gciiissoiuiu] esl episcopus, accepit. nilhodoxc, juxta divinilus inspir.ilam docirinam eo-
Siia esl auiem hxc insnla conlra metlium Austra- rum professi ercdiinus couscnaiiter, ct conlitemor
liiim Saxonuin ei Getiissoruin, interposilo pelago la- sccundiim sanclos Patres proprie ci vcraciler Patrem
lilutlinis triiim iuillitiin quud vocatnr • Solveute: in et Filium et Spiritlim sanctuin Trinitatem in unilaie

qi.o vidcliret pelago bini asslllS Oceani qui (iroinn cunsubslantialem, et uiiitatcm in Trinitatc, hoc e i,

liritianiain ex inliniio Oceauo septenlrionali crum- iiiiuin Dctim iu iril.ti, subsisl. n:iis vcl peisouis cou-
ptiiii, sibiuict invieem qnolidie compngnantcs oceur- rj substanliaiibus, a^qualis glorix ei bonoris. > 1 1 pow
riint, nllra oslitim fliiminis d lloniclc.i, ipiod per ler- nmf/fl hnjnsmodt (jmv ad reclw fidei conftstioncm ptr
ras Jtili.rtini, qux ad regionem Ceuissorum pcrlineiil, linebani, huc quoque sancia syiiodus suis liitris addil

° Ad Lapidem. Inicr Ueniam et llanlonam viculus liiani in suis qniqiic provineiis per llaliam, Calliasi|ue
e-i Sloneham, qui nomine sun buuc locum vindical. convoealis opiscoi.is, suffiagi.i sua CousianlitHipolim
b UreutfoTd. Ilodie ttedbriJge, ponie ilndetu milleiida ileliileriinl. Ilor igilur Thei donia ei pano
loco
vadi ct.nstruclo. In Kal.inlaiio Diiuelin. VVillielnius Auglicana) Erclesite hoe loco prxstat, llor citam Utl-
prior tle Itctlefonla mciiioriain habuil n Kal. AprileS. f. iilus cuill Uoinx essrl in causa appellaliniiis corani
c Solcente. Wormitis iu
Musxo su.i, pag 4, reli- 'ii synodo, oniiiitiin Itriltancarniii E.clcsiaruui n«-
qnias bojiis nominis oliserv.ivit in rr.la. srn lerra iiinii', cv niera ei ccrla sui scientia pr;e lini. Vide
saponaria e pronionloriis liujus frcli eruta qux ab ,
v, -0. Ali.c assiguanlur caus.c hujus tynodi, ronlir-
Anglis *oitt erd appellari ronsucvit. in.iin) fiiinlamiiiis mnnasterii Ue lej>hamsied, et bullaa
Uomelea. Vul^o lluihble.
11
papaiis de eadem proinulgaiio, ile quibus Uilfiidus
Auditns Diiin synodos generalis seita Conslan-
' ilnmain inissua a Uulfheri rege Hereiorara sed .'.• .

linoiioli sctleret tonlra hxrcsin Enlvclirlis cl Mono- Ilis nihil in He.ia. nec quidquam iln de laraliim pr.t'-
ibe itaruin, Agatho papa unam Itnm.c liabuil a.l de- lcr lnlei symbula. Se.l scriein lii-lori i
UiTridi ndc
elaraudam Ocvitleulatis Ecclesix lidcin, et nietropo- sinml posiiani appeuil. n. 19.
 ,,
;

ITi» IF.n.E YE^ERABUJ^ PRES6T1ERI 01 EKl M PAttS IV- IIISTORICA. 200

jAl., add'tdU\: « • Sus-epiau e 4.., -usci;imos] san A noverat, quo conreJeoie el possessionem lerre hr-
Clas el uiii>ersa'es quinqi.e ^tuuJos btalorum el [41. gienle, ipsom monasleriuni frcerat.

m. eT Deii aciepulriiiiiin 1'airuoi id esl, qui in Ni- Aceepit et prxfjmm Joliannero aliliiiem Britra-

ca*a coDsrejaii lueium treceulorum Al., irecenli] niam perduceinlum ; qualeius in iii"iia-terio suo
e cursum onendi annuum [4/., per aniinin]
dreem et orto, coniia Arium iinp tssimum ei ej sdem , sii-m

do^mala ; rt in Cot>slauliuo|«ali Ccntam quinquagima, ad sanclnm 1'elruni Homre agebJtur, etlover.-l : cgil-

cmlra Ti-sani.>ui Macolo.iii et Eodoiii et eoium dog- que abba 1.4'., ablus] Jobanncs ul jussionem acce-

conlra ne- perji poniiluis el orjiiiein videlicrt, riiuin ;ue.

nvata ; el in Epbeso printu dueciiioru-n ,
,

quit- mwn Nesionum et ru-urin dogrnala ; et in eanendi ac legenJi viva «ace pra-fjli tnonaslrrii

Cnalcedi.ne seiceniorum [AK. docemorum] <l tri- caulores eJneeiido . et ea qux lotius am.i circnlus

giou, coalra EitivcJaen [AL, Kulvclieiem] et Neslo- i» cel braiK-ue [Al., celebrjiiouenij dierum feMorum

riwa, et eoruni doimaia et uermn in Consunlino- poscebal . eujm bleris niai.Jjrtdo : qua- ha< tcuus m
mmKm
;

pcWi, quinlo enpgTejali sunl c<vocilio, iu lenip<rc Jn- e -Jem serrata , et a inullis j in »u l

siiniaai Diiitorvs. coolra Tl^odorum .4/., Tlie«dorr- cirrniiijquaqiie iranscnpu. Fion soluin aulem iJ m
lum" . et Tbeodoreii ei llu- epislolas et ei>rn:n <lo.'- Jo.a n<s ipsius roouai-lerii fratres dorebal , vcruni

nuia ctxtlra Cvnlluin. i Ei paxto potf : « Fl stooIuui " de omnibi s peue eju-dein pnviuc x mnna-ieriis ad

quar f.tcia est iu urbe Homa, m lemnore k Manini aitdieiidum euni, qui cama.idi eranl periti , couflue-

pjp» bet-Sj.n) . indicliooe ocuia, unperanie C«n- baal. Sed et ipsum per loca ,n quiuus doceret

suaiino piiss.uio aiino n.-oi'. Suscrpinws ei glorili- multi iu>iure*curabanl.

rau.«. Li ii inuui nostrum Jesum, sicui .1/. adJ. et] Ipse aulem eicepto canuudi vel legenJi munere ,

isii i^oriBcaveruul; niiiil jddenies Tel subtrabenies: et aliud iu uiandalis ab aposiolico papa aecepvral ,

el a .aLl.cuiaii:.ioius corde et ore quos aiialbeniiii- ul eujus Cs»el liJei Ar.glorum Ecclesia , diligeiiler

DtnM; el fWI suserperuiil, suscepiinus: glorilicin- edixerei, lioinauique rediens referrcl. Nam elsjn-
tes DtiMn Pjir< iii bm i i :i t:->, et Filium ejus uuige- odum leali papx Mariini , ceutuin quiuque episco-
ei 1'alre g< iierattiin anie sjcola, tl Spiritum porum coiisensu nou mulio ante Koinx celeltralam
pri>e lentein ei Palte et FUio inenarrabili- coulra eos maiitne qui unam in Cbristo operaiiouem
trr, ticul pranlicavcrunl lii qu s nteiuoraTimus supra, el volunuieui pr.cdicaLiaul , secum veuiens altuiil

taitcli aposiob. et pr<pbeix, el Joclores. El nos om- aique in prxfatu religiosissiuii abbalis Benedicti co-
nes suUcrip--iiiius j.4/ , subscribnnusj, qui cum Tbeo- mslerin transcritteudaui comtnodavii. Talt-s uamqne
doro arclWpi>co|>o tidroi calholtcain eiposuimus. •
p eo lempore , iiilein l onsUniinopoiilanx teclesix
multum coniurbaierunl : sed Donuuo Jonante pM-
CAPUT XVIII.
dki ;
am luirc et \icti sunt. luJe ti Irus Agalbo
L>e Jeksmu c**lniore udu ayonoiutr, q*i fcplir papa , rirul in a'i.s provinciis , iu etiam in BnlUnia
4oct»dn HnUMHHJK iiKtrit [AL, ttHtral ].
qualis essei siatus Ecclesix ,
quaui ab UxreiicoruiH
Iulereral botc tvrxxdo , priierqae calliultcx fiJei comagiis casius , ediscere ; boc ttegouum rev< reu-
« itc ere ta iraiabal vir teoerabilis Jobannes arcb - lisSiroo al<bati Jitiuini llriil iiiiain dislii.ilo iiijumit.
n»lii>r [Al., irchicanlor] ecclesiz sancli apo-io i
y.ia^uniirem collecta pro boc in Uiili.ima svuojo
|
U. »m. aposcoh; Peiri et jttbas monaslerii brati .
qtutu dixiiuus, invenla e-i in oinuibus CJes iuriolala
lUriiin , qui i.uper veiterat a Hon a per ju^sion-m catlio liea Ja uuique illi eieiuplar eju» Hoiuam |<er-
r<api Agaiboais , dure revetiiissiuio aliLiaic FJisoipo fereujniu.
1 .4/.. Bisi euiscopo] , cogiHtmioe DeueJtcto , cujus Veruiu iile palriaro reTerlens non nmllo
, pt.ft-
s«pra fuemiuimus .U. om. cuj sop memA Cuin quain Oceanuui trausiit , arrepius inliriimatr , nc
«uaa idem Deftedtclui c<>n-lruiis>.ei mouasieniim defuiicius esi [tKUIllj Corpusque ijus jb
.
jiuicis
DrilUiua: iii bwi.itrein bcaliSsimi '

l/. om. beali-si-

,
propier aiunrein sancti Maniui cujus n.on.i-ieno
u.i aposuilorum piincipis ,
juvia osiium Quiniiiis prxeral Turonis delatum alque liononlice sepul-
, ,
jj
Lrori, venii Homain cum cooperalore ac socio ejus- tuin esl. >aiu el benigno fccclesur illius hospilio ,
dem opcns CeolfriJo. qu,ptM ip-.uin ejusdem mo- cum BrilUiuam irel , excepliu e>l : rogalus-quc
aasteni abbas fuit qood <l auie sif.,u> (acere c. n-
,
uiuliuiu a fralribus, ut Homaw reverieas, illu iiiuere
sueieral , aique buiionl.ce a beatx rueniorix papa veniret, atquc aj e-jin diverteret Kerifsbm, Deniqne
Agalboue susctplus esl [kliitih ] : peliilqu» , el ilideio aJjnlorrs ili eris el iiijunc.i operis acccpit :

a <--pil ab e-< in nHHiinteulbin liberlaiis mona-ler:i qui elsi in ilinerc defunctus esi , iuliiloniiuus exem-
j.4/. iin. M"i i-i ri quod frerrai epislolam pnvi- pluin
,
callioiic-c lidei Auglorum Koniam perlaluiu
lirfii ri aucit.r late aposlciica fim.aiam ; juiui quo-l csl alque ab aposiolico papa omoibusqne qui an-
,

ft-gfridum regeui Toluisse ac lieentiam dediuc

,
diere vel lejjere, grjUulissituc susceplani.

Sutc(}nmiu. |.i niajorem raule aui suscipioniur

•
Ih-iU esl coHlra eos qui umun in Cbnslo iqieralio-
»>iiDe$ svn-di g.nrrale- c -nlra oiniie» It.i-reses, sicul
nein et v<Juuuiein pixdieahaaL \:4c capiit piuiuuc
n •ris fuii II..; .ifiii.iji c..iiIessioiiuiii formas ab pi- <
sequens.
ocovis in soo acce»iu UcUs v.Je LiUo Diurno liom.
« Decreta /irmabnl. Vide append n. 17.
.. i »; ** sJ *i. ;
,

" Cui$um caiunei. V,Je append-, n. I--

• JJ<i//»«i. .'ulJ iur iijec sjuoUjs qna direcie ccle-
 .

iOI SECT. III. — IIISTORIA ECCLESIASTICA

CAPUT XIX. A De qua fertinl ,
quia ex quo monaslcri iiiii pctiit
Vt Aedillhryd regina virjo perpelua permanteril. aijut nunquam lineis, sed solum laneis vestimenUs uii
mc terpus m
monunuiilo corrumpi polueril. volneril : raroqne in caiidis balneis, prx-ler immi
Accepit aiiicm rex Ecgfrid
coiijngein nominc nenlibus sollemniis majoribiis, verbi gralia Paschx.
Aedillhrydam [dcli], Anna regis Orienialium
tiliam Penletosles , Epiphaniae lavari volueril , ; et lunc
Anglorum , rujtis sspiua menliouem fecimus , viri novissima omnium, lolis prius suo suarunique mi-
bene religiosi, ac per oninia meiile et opere egregii nistrarom obsequio cxteris
:
qtiac ibi esscm f irr.uiis

qtiam et alter anie illum vir hahuerat uxorem, prin- [AL. famulabus] Cbristi. Itaro [Al. atid., ctiaui]
ceps videlicet Ausiral.uiii Gyruiorum , vocahulo prxter majora snPemnia, vel arctiorein neressiialein,
Tondberct. Sed illu posi inodicum temporis ex quo plns quaui semel per diem inaiiducavit
semper, si .

eain accepil defuucto, daia est regi prxfato : cujus non inlirmiias gravior proliibuissel ex
, teuipoie
coiisortio cum duodccim anuis uteremr, perpettia matniin e synaicos, usque ad orium d:ei, in ecclcsi.i
lainen mansit virginitatis integritaie gloriosa ; sicut piecibus intenia persnterii. Sunt etiam qui dicaui
iinliiiiiet sciscitanti cum tioc an ita esscl quibusilam quia per propneiix spirilum , el peslilenliam qua
venisset in dubium, bealx memorix liilfrid episco- ipsaessci moriiura, prxdixeiii, el nuuicrum quoquc
pus referebat, dicens se teslem integriutis [AL, B eorum , qui de suo monasterio hac [AL, boc] essem
>irg niiatisj ejus esse certissimuin : adeo ut Ecgfri- de muudo rapiendi , palam cuntiis pr.csenlibus
dus |
rntniseru sc ei lerras ac pecunias multas esse intimaverit. Rapta est auiem ad Domiuuin iu iuedn>
donaturum , si reginx possel persuadere ejus uli suorum [acuxilj, post aunos sepletu cx quo abba-
connoLio ,
quia sciebat illam nulluni virorum plus tissx gra.lum susceperat et xque ut ipsa jusseral, :

illo diligere. Nec diifidendum est nnsira etiam xlate non alibi quain iu mcdio eorum juxla nrdiiiem ,

iicn poiuisse , qnod xvo prxcedente aliquoties quo lraiisie-r.it ligneo in locello scpulta.
;

factum fideles historix narrant donante uno : Cui suci essit in minislerium abbatissx soror ejus
eodemque Domino, qui se nobiscum usque in finrm Sexburg [ocicv], quam babnerat in conjugem Ear-
sxculi manere pollicetur. Nani etiam signum diviui coiibercl rex Cantuariorum. Etcuin sedccim annis
miraculi ,
quo cjusdem feminx sepulta carn cor- cssel sepulta, placuil eidem [Al. aild. sorori] abba-
ruuipi inin polult, indicio esl quia [AL, quod] a viri lissx levari ossa ejus, el in loccllo uovo posila ia
conlaclu incorrupta duraveril. ecc'esiam transferri ;
jussit |uc quusdam fratribus
Qux mulluin diu regeiu postijans nt sxculi curas qu.rrere lapidem, de quo locellutn in boc facerc
relmquere , atque in monasleiio, tantum vero regi possent : qui, ascensa uavi, ipsa enira rcgio Elge
Clirislo servire |>erinilleretur; ubi vix aiiquando Q undiigue cst aquis ac paluilibus circumdata, neque
a
iinpelravii, inlravil inonasterium Acbbxahbalissx, lapides ntajoies babel, venerunl ad civiialtilam
qux eral amiia rcgis Ecgfiidi, posilum iu loco queui [Al. , civitaiem] quaudam desolatam, non procul
'
Culudi urbem nominaut , acceplo velamine sancli- inde sitatn, qux liugua Anglorum J
Gramacaestir vo-
inoni.ilis babitus a prxfato antislile Udfrido [iiclixi]. calur : el iiioi iiiveuerunl juxia muros civilalis lo-
l*ost aniium icro ipsa facta esl abbatissa in regione i e lum de iiiarmorc albo pulcherrime factum, oper-
qux vocatur « Elge ; ubi constructo monasierio vir- culo qtiuqtic sitnilis lapidis aptissime tectuin. Uitde
ginuin Deo devoiariiin perplmium mater virgo , ct inielligenles a Domino suum iler esse prnspcratuui,
exeiuplis vitae cxlcstis i-s>e cospii ct moniiis [t clixii]. gratias ageute, rctuleruiit ad uionasieriuiit.

'•Aibbir. Kuil Aebba virgo reg o .Nnrdanbymbro- : qtiot liujus mansionis originales vide ap.-cnd., n. 30.
rum sanguine prognata, Aedillndi lilia Osuiu ci ,
Elge. Illa euiin Aedilthrydis patria fuii, ibi fra-
Osualili soior, Kcgfridi amila. Primam liabuit man- treni liabuit Alduulfuin Or. Aug. regem, soiores |tic

sioneni snper Denii-ni un Quviuin in vico bodic stio Miiiiin i pietatis fanta, de
quilius vnle in, 8. Ilislorici
noinine insignilo, vulgo Lbrltetter. Postea Coldin- lamen aiiani liic. tradunt inutaii cueuoliii uccasiimcm,
gliainiam, qux lieda: Coluili uibs dicilur, transinigra- qtiod Ecgfridus neuipe, libcrtaiisa ronjugio conces-
vil, Alia fuit ejtisilem nominis el inonasterii aliba- sx Coludano viui uncrrc coua-
pceuiteii», iiioiia-iciio

tissaan. 87'Jqux, naribus labioqueabscissis, furorem '

1

los est. longa bic uanalur legeiul.i iluieris noii

I.i

li.iuii iiiii evasii et reliquas sorores ad suum evem-

,
magis perictili» qiiam miraculis pleui, ni oi.ii iiiiin cl
pltitu iiidtixil. licilx autem Aebba vtxil teui|>ore S. fugerei; de quiuus vide Huloriam Eliensis Ecciesi.-e
Cudbeicn eique lamili.iris luil viilc Uedam in Vi a ,
liibliotb. Co.iini. .Ncni A. 15, editam in Uonaatico
,

S. Cudbercti , cap. 10; obiil an. 631, liabetque nn - i

, p. 87. In bue loco Aeditthryde iu sauctafnm
inori.iiii in Marlyrologio Anglicano .« Augusli 25. >i tanoiieiii noinine S. Aud y recipi iiicnnt , ct
'
Liilmii urbem. lloJie vicus m Mxalis t.en Merclna locum m
Martyrologiu Kuinano habuitdie luuii i~>.
Sciiti.c prob.ibile esl stlain fllisse Plolcmxi Co-
, uLit Dies traiisl.ilio.ns lo Marlytologio Diiglicano pro feslu
tanam. Ujuod autem lecentiotes a Colidets dcdncaw, liabiu cst die Octobris l" I)e Aedillbryde vide plura .

id plane lied.e in iiieniem non venit. Non cniin er.inl Wil. Malm. de pont. V, p. 473, 41)3. T. Walsiligh >ui
I

Coltdei scd Celdei, locisque tioiuina dedernnt non a in llic. I, p. o.uS. Ecclesia Eliensis ab Aedlllhrydj

i nlin (|iicui cxcrccbint, scd a cellis qu.is inco-

iinlii COtlSlrUCUI an. I>i5, c»m iUSIj a pagaui> au. 870
lueruut. ilinic locuin propter reverenttaiii Dci et i'o»i annus quudaminodu resarcila clorici^
aliquoi
S. Cudbercli Eadgartu rei Scuilae dcdit monasterio aceessii ad an. 070, Acdiluuldus Kp. Uiuion uiona-
Dtinelm. a.l siisicnlalionciti cjusilem monaslerii scd :
chis replevit anno codein ; Heuricus primus sctlein
processu lemporil placuit priori ei Iralnbu» ihidem cpiscop.ilcin iiisiiinii an. iins.
LiaiUiicaeslir. lu pejOlfl llklu
1
e>l limli ' fcVanl
etcletiam engere et luonaclios cjusdem monaslerii
,

lucare. Codex ins. Wessinglon, pag. 38. Cbartas ali- thetler juxta CanUbrigiam.
Patroi \CV.
 1 . 1

? 3 r.ED.L VELNEiiAr.l! I> HKSMTOU OFEi.lM r\r,5 IV. — HI5T0RICA. »o*

Carnque corpus saen vi-jinis ae spc-nsx Chrisii A seor-um labre fac.us, aJ int-nsuiam capitis illias aa-
aperto sepaicro esset prnbturu ia lucem. ita incor- li^sime figuralus appir lit.

n.pttrm iuTenum e.-l ac si eoJeiu J e fuissel de- Est autem Eiee in provincia Orieniaiiom Anglo-
faacu, si»e buso coodita ; sicnl et pr*Liu< am stes rum regio far.ii! aruru circiier sexceoiarum, in siiui-
Gtfrid, el wulli alii qii NWl, Hjllalai. Sed !iiuJi:icm nisuis", vel paiuJibus, ui Jixirou?. tir-

certiori ootita medicss Cyr.ifrid, qui el worierili cumJala. Tel 3quis : unle et a cop a anguillarum
> . et e!era:.T de lamulo »«lfait : qui [41 *a. qui] qtrae in iisJem paluJibus capiuntur, noroen aciepi';
IC erre eral solilas qood illa infirmata tiaburril ubi monjsterium uabere JesiJerjvit memorata t hri-
sti ramola, qnoniam de proTincia eorumdeiu Orienla-
mmui, incivKsre tmn><rest illum, ui efflueret novius Dnm Anglorom i|isa, ot pra?faii sttmu5, carnis origl-
baator qni ioerai : qaod dum iaeerero, v: Jet>it .
-
nein Juveral.
ahquanto levius babere; ila nl umii CAFLT XX
qma [U., qnod sanari possri a lango ic llTmnus de llla.

TerUa aolem die rrior.bus »'.- -. v u>. ei ViJetor opprvrtiinuin huic liiston;?, eliam hymnuni

rapta coi fe>tim de mo: do. d iorem oron. tn ac roor- . us insererc. quem ante annos pluriinosin Uu-

Ka perp lua saiuteae rita muiavit. Comqi.e p ••: . .

^prajconiuniejusoeui reiiiriJr jc * liaaaill fTaili
e egiaco nielro Cumposuitnus, et imilari roorem sa-
l . tam mullos] anrws elcTjnda e»>er:l ossj

STe- cne Scripi jr.¥. cajn llisioria; carroina piurima iti-

pB'cro. el eitenio desnper paptiio e.

•jati , h.nc Iratrum, inde sororom, psallens cirtum-

d.la : il ba?c meiro ac versiLus coti^uii esse com-
cum paucis ossa p siu.
siaret; in-a loiem atx^tis^a intut

.ra et dil-jtur.. [AL, eJevatera ei delalu>-aj inlras- AJma Deu> [AL, Peij Tr.nitas, qun? U. oaij so?ciila

set, repente aaataaaas at.uaiissam intus voce C.ara .cuucia gubernus,

prorlamare . > I ;' ria nomim Domini. Nc u 10 Adnoe jam co3|iiis, atma Oeus Trinitas.
po>i clamjTerunt m W»M Bell.i Maro ivsotiei, nos pj^is d:»na cauainus :

os io paptiionis : vidique eleriium de lu Muuera no- C;i- stj, ael « M.jro rt^o c .

m>-j|— ia lectnio eori>os sacrx De > VaT| Caruiiua casia iuiln, laste aoa npna liel nae

dtnaacali: :imilr Sei ei Ji-cooperio \ultos . Laxascril lubricis. carroina casta initu.

mento. mon.lnTrni - ' b .'-.,-en>» loqujr, nusera; non [.rjeiij Troj c ,

quod (eceram. cnrauim : ita n n.irum in moJuro Krra quibr.s gaiulci : aaaa supen.a loaaar.
re aperto ei biante rulnere cam qoo sepulta - Lii [>ei> allas : n i \ c .:5 alvum :

ifaii iwi iuk c. -..pia pareraal \ .

C i. ; . . :
- - .j- ajii.

apparereal]. i Sed ct iinieauina ouunia qu.l - 1 uli ..i [.arentem,

taia erat corpas iniegra apparcerunt, et ila ro»>, 1'orta Msna L>ei, ftiuins Virg i p.ril.
*
v crteitur ta- - f . - •
GauJet •
- i\ . .e nnlrc Tiwiitir
(jt.j ta. Fei t mm te aaneat pnrfift I « \ . nilite loicaiis g i a coliors.

ac dot-ore mai e I .-.-. n t.ltum :> bi.ti ir cenuil raslo de geniunc piurcs,

delenaia -:i aoc geoerc ii.firaiitaiis, ac so!i:a dicer»: Vir§ sl 1 .

r
i
r .e ..uit.

i S-'io cerusslme qaia merito in eollo p .

I. - - s Tirgo iioii cessji Agatba ,

gaoris pono, iu qoo juveocalam ne me:. • .

- r :a el perferl iguious usla fcris.

T*.ua ojooiliuru pooJera porure : ct ereJo quod '. s j ijs superat i .

calmine Tecla,
ideo me saperni f.c^s Jone co'.li to u t kraaaai, i. beaia sacri .^u (cr..s soperal.

ui sie absolTar realu supervacus IrTilalis ; Juid La?u -

. K (erro roi.ustior Agnes,

mibi nunc pro a'irn ei marjir.ti*. Je eolhl Caoctlia infeslo- i*ta liJet gla :

lnatoris, ardorqce proroi; CjI. C. ntigii auienj I Halias i i Brfce i gel persobu- iiiiplius,

inJaateaioraa) eoramdcm, et dfaMmia i. • Sobne alis am.-r iiil.Us in orbe v.gei.

. i t \:., ii»f iu • - • . .
•
N -iri oartaae egi - : aaera virgo beivii :

•
S i
]
Aedi.thryda nilet aosira qaoque cjrt.
s-.j^illa esi, n< i ibossaiali h Ona p ire enniio, regali e. >;c- umaie ciara :

ruir, soum capoi e.dem loculo a t r>>- N L , r .iomiiio e?t, orla paire eiimi».

nenies cr^- rissjTTe riagia s incoromo- Perciiit uide Jecus reg.nx. et rcejira sub aslii-,

dom ab ocii:s am \cr<?u\. Laverunl igitur Tir. Plus s:i|>er asira inai.ens. percjail in.ie detu».

I i rj I t-rpus, elnorii indutiimveslibus iui^lc- i . i .r i , . -; i '0 jsm dediu saaimo

runl iu <cc!e>iau:. atqoein eoquod adbium erii. • Sponsus aJe.s; Ci.nstus, ,: J peiis, alaw, «iraoil
cophagoposBeruri-.u. i uv.iic |i. - .. . -
| . - . .-
jaoi cicdo seijuaris

ii,ne biUrlw. U..-'im Tero ia modum iU apium cor- Tu qoo.i]oe sis maier rcgis ;it apiiwrei.

.;ob invenlnm est, aei ! - Sponsa dicala Dco bis set re^naversl anuis,
.
i iier przparaium 'uissei : ei i-.cus quo-joe capitis Inque tm.r ster s: sjonsa dicata l>e».

'

Lkritii. A|. »dd. : Et idea wrarjisr r^j.ir,- rj*M i

|
..r,„far
205 SECT. III. — IIISTORIA ECCLESIASTIC A. -2

Tola sacrala polo celsis ubi (loruit actis, A nuod nequaquam silenlin prxiereundum arUiror, seil

Keddidit aique aiiimatn lola sacrata polo. mullorum alun, si referalor, fore proficuum. i)c-

Vlrginis alina caro esl lumulaia bis oclo Novembres, cisus est ibi inier alios, de n.iiitia ejus juvenis, vo-
Ncc pulet in tumulo virginis alma caro. eal'ul" Iuinia, qui cum die ilo ei nocie sequenu inier

Christe, lui esl operis, quia veslis et ip9a sepulcro cadavera orrisorum similis mortuo jaceret, l.indem
Inviolala nitet : Chrisie, tui est nperis. recepto spirilu revixit , ac residens sua vulnera,

Ilvdros ei ater abit sacrx pro vcslis honore, prmit potuit ipse alligavit : dein niodieum rcquietus
Morbi diffugiuni, hydros et aieraliii. levavit ?c, et cccpit abire sicubi aroicos qui sui cu-

Zelus in boste furil qunndam i]iii viceral Evam : ram agereut, posset invenire. Quod dum faccrel, in-
Virgo triumpliat ovans, zelus in bostc furil. ventns esl, el capius a viiis hoslilis exerciws, ct ad
Aspice, nupta Deo, qoae sit lilii gloria lerris : dominuni ipsorum, eomiiem videlicet Aedilredi regis,
Qua? inaneal cadis, aspcc, nupla Deo. addiiclus : a quo interrogaius quis csset, liinuil se
Munera krta capis feslius fulgida tajdis, miliiem fui-se confilcri ; rusticum se potius ct pau-
Ecce venit sponsus, munera laua capis. perem, alque uxorco vinculo cooligaium fuisse rc
Et nov.i dulcisono modularis carmina pleclro spondit ; et propter vicium militibus adfereiiduiu io
Spon-a byinno exultas et nova dulcisnno. II expediiiniicm secum suis [Al., sui] similibus venisse
Nullus ab Allithroni comilatn segiegal agni, tcstaius est. Ai ille snscipiens eum, curam vulneribus
Quam affectu lulerat nullus ab Aliiibroni. cgii ; ct ubi sancscere [Al., sanari] cccpil, nociu euni,

CAIUT XXI. ne aufugerel, vinciri praicepit. Nec tamen vincin

Ut Thendorus episcoput i.te.r Fcgfridum et Aedilndnm pntuit ; nam mox ut abiere qui vinxerant, cadetu
reges pacem [ecerii. ejus sunl vincula solnia.
Aniio re^ni Ecgfridi nono [iclxxix], conserlo Ilabehai enim gernianum fratrcm cui nomen cral
gravi pradio ioler ipsuiu ct Aedilredum regem Mcr- Tunna, presbyterum et ahbatem moiiaslcrii in civi-
fluviutn • Treauia b occisus esl Ael-
ciorum juxta , late uuae hacienus ab ejus nomine " Tunnncaesiir
fuini frater rcgis Ecgfridi, juvenis circiier ilecem ct cngnumifiolttr : qui cum eum in pngna pcremptnm
octo annorum, ulrique prorincix mulluin amabilis. audiret, vcnit querere si fi.rie corpus cjus invenirc
Nam et "
sororem ejus qux dicebatur Oalhryd, rex posset, inventumque aliuni illi peroniniasimillimum,
Aedilred babebat uxorem. Cninque materies belli pulavil ipsum cssc : quem ad monasleri im suuin de-
acnoris ct inimicitix longioris inter reges populos- fercns, bonorilire sepelivit, el pro absolul one ;
ani-
que feroces videretur exorta, Tbcodorus Dco dikctus mv e j„ s s.vpius missas ficere curavit. Q arum cele-
anli-ies, divino functus [Al., fietusj auxilio, saluli- C i,
rat j one fac t„„, e st quod dix', ui nullus cii.n posset
fera exhorlatione cceptum tanii periculi fundiiusex- vincirc, quin cominuo solverctur. Interea comes qui
stiugiiil incendiiim : adeo ut, pacatis alternirum rcgi- eum lencbat, mirari et inlcrrogarc eoepit quam li-

busac populis, nullius anima hominis pro intcrfccto eari non possei, au forte " lileras solutnrias de qua-
regis fraire, si-d debita soliiniinodo mulia [At., niul- liljtis f.ibul.c fernnt, apud se babercl, propler quas
cla| pecuniae regi ultori darelur. Cujiis fcedera pncis I gari non iosscI. At itle rcspondil nibil se lalium
mulin exindc tcmpore inlcr e< sdeni reges eorumquc ariium nosse ; « Scd baheo fralrem, inquil, prcsbv-
regna duraruni. rum in mea provincia, et scio quia ille me interfc-
CAPUT XXII. clom pulans, pro me missas crebras \Al., celebrare]

Ut rincuta cvjusdam cap ivi, cum pro eo missit canti- f.icit : el si iiiiiic in alia viia essem, ilu aniina mea por
rentui , soltuu sinl. iniercessiones ejns solverelnr a pcenis. > Dumquc
In prxfalo auicm prxlio quo orcisus esl rcv Acl- aliquauto lempore apud romitem leneretur, animad-
fuini, mcmorabile quoddam facium esse consial, verlerunl qui eum diligenliu< considerabant, cx

• boc prxlium conscrlum esi ad an-

Treanta. Si Austr:iles Saxones in reditn refugium quxsivit.
struiii Treanlx probabilc locum babuisse _ Tunnacaestir. Si Bedx Tu
.......... 1
o. ........— flnvii, ,-. •. est .-.
. V... , v. . ~ . ... macaesin sil hndiernum I ,| ,, ,,

qiiem accol.c ab Aednino il.i iiucrfeclo " Tiinnouth, ali.i :i, parcl nonunis oriso, quam abbatis
, I

Aeduinstvtv ,

rieducunl; ct huic npiuioni favent Maluisburicnsis Tunua: atl inLiiin relalio, silu scilicel monasterii ad
Codices cd li, in quibu^ hnjus r>-gii juvenis nomen o^tia Tini lluiii. Scii Ueda non ilicii Tinmutham ;•

Aeduinus «liciiur. (crinin tanicn c>l Acduimiin in
agro Eboracensi juxta Haethfaclib occisnm, ac Malm-
sburicnsis Acduiiium procedere ex errore vcl picli
vcl scripiorum. Cujns generis innumera haitent illius
aucloiis edilioncs. Nimi ohsianle igiinr hujus oppidj
nommc, iiiccrtus adhuc reslai hujiis praslii bicus.
b Ocrisu5 psi. Aelluim cxdem prxdixcrai Uilfridus
cum a rcgc Ecgfrido Eboraco pulsuiu Bubsannatores
qui propter regem eraui, in lisum crcpantes derid
Tuoiia diclaui, sed Tunnai cslriam, qua> non alia
ratione a lectoribus Tininulba: poniiur, quam quod
illam -iinii pruxiinam inveuiunt, ncc alium locumha
hcnl qiicm ei suhstiiuaiit. Dc mooasierio Tinmu
ilicnsi vide iiolaui jd lugetlingum m, I», Porro nuo
loci Tunnacaesiir fuerii incertum restai, Quod auteui
fueiiiabbas lumu e Ucd.c historia manifeslum eai
llle eiiiui Ifedas lerc coxvo iguoius c.-sc nnn punii
« Literm tolutoria. Qualia fucruiit apud anliquoa
i

baul. Cnnugii cniin ni, ainio revoluto, eodetn d c 'Eficw foUyj.v.-a, id csi incaiiiatiouos qiixdam ,

quo episcopus pr jinlu iuin in Eboraco passus luerai,

> obscui qnas el uni iu rogo ^i\ --'' feruul i
I i <
;
l i

i iilaver rcgii adolescenlis illatuiu urbi longum indi- Olympix Milcsio ei i phesio luclAiitibus, a i Mile
cerei jusiilinm. siiini luctari iiun putuissc, quod aliei I pliesiaa lalo
Sororem, Ex hac afliuitate facinm est, ul Uilfi-i-
' (iciis alhgasscl. I..i aulei omperlJ litlern-quc ilbs
dns episcopatu pulsus, in regno Merciorum mn solniis, EplicMuin iiii ies proslratum fuisso iradunu »

non pcrmissus, scd apud Fresones in absccssu, ci Sliuvs.

 , :

8 ,7 HFK/E VESEIUBILIS PIIESBYTERI OPERUM PARS IV. — IIISTOMCA. _0*

quia uoti eral do A llanc milii bisloriain eii im qnidam eorum, qui ati
rullu el babilH cl sermonibiis cjus,
de nobilibus. Tunc ipso viro in quo facia esi autliere, tiarrarnM iinde
j.aupere vulgo, ui dixeral, sed
:

eum comcs, iiiierrngavii eum iii- r*m quia liquido coniperi, indub imier llislorix no-
secrcio advoeans
promiuens se nil.il ei mali laclu- siri Ecclesiasuca: i.tserendani credidi
tentius unde esset,

rom pro eo, si simpliciler stbi quis luissei, proderel. CAPUT XXIII.

yuod dnin ille faccrel, minislrum sc regis luisse ma- De vita el [Al. om. rila <(] obiiu llilde abbaiisstr.

mfesians, respondil : « Ei ego per singula lua re- Anw> posi liunc sequenie, boc esl, anno dominicae

sponsa ccnovetam quia ruslieus non eias, el nunc iucarnalionis scxcenlesiiuo ot loge.-imo, rcligiosissima

dignas i]iiiJem es morle, quia [Al.,

quod] oiniies fia- [Af., religiosa] Clirisli famula llild, al.baiissa mona-
ircset cognati M illa anut pugna inierempn
mH ; sterii quoj dieilur Sireanesbalcli, ul " supra relu-
lamen occidam, nc Gdein mci proiuissi prxva- liinus, posl mulu qua: fecil in lerris opera cx-lesti.i,
ncc ic

riccr. i ad percipienda prsemia vilae ca'lestis de lerris ablaa

crgo convaltiii, vcndi.lil eum Lund.wi.ini Freso iransivit die quinta deci.ua Kalcndaiunt Deceiri-
1 1

|Af., Frcsoni ; al., Frisoni] cuidam; sed ncc ab illo

brium, cum essel ann.iruiii sexaginla sex : quilius

. uiii illuc diiitreiur nllaienus poiuil allig.it i. Verum xqua porlione [Al., |>arlilione] divisis, triginla tres

otiiii alia atque alia viuculorutn ei genera liosles im- B prinios in saeculari babilu nolilissime cunversaia

noniTCiii [Al add. dissoltiu sunt]; tuinque vidisscl coinplevit, et li.tidem sequenies nobilius in mona-
qni cmcrat vinculis eum non poluisse colnlicri, do- cliica vita Doiuino couseciavit. Nam el nobilis naiu

navit ei facullitcm sese redimendi si possei. A eral, h<>c esl, lilia nepotis Aeduini rcgis, vt cabnlo
•/. oni. A] aulem bora quando missa. fieri so-
lerlia llcrerici : cum quo eiinu reg.-, ad prrdicaiiorem
i

leliant, sxpissimo vincula soUeb.imur. At illc dato beala? meuiorix Paulini, pnuii Nordaiiliyinbroron»

jurejurando ut redirei, vel pecuniani illi pro se mit- epistopi, lidcui et sacramenta Cbrisli soscepil, alque
venil Caniiain ad regem lllotlieii, qui cral ejus visioneni perveiiitc meiuil,
li-
tere.t, ha.c usqnedum ad
liu.i sororis Acdiltliryd;c reginae de qua siipra dicluin ititciiicrala servavit.

est, quia [Al., qui] el ipse quondam ejusdem reginae tjii.c ciim, relicto habilu saeeulari , illi soli servire

njinister fuerat : peiiuque ei accepil ab eo pretiuni decrevissel, secessit ad provinciam Orienlalium An-
ac suo dninino pro se, ut pronii- glorum erat namqt.e propinqoa regis
snac redcmptionis, nr.-i.vitt :

serai, misit. illiu>, desiderans eiinde, si qu.i u.o.lo posset, dere-

Qui post h.t c patriam reversus alque «d suum fia

licta patiia rioiunibiis i|iisecumi|ue habuerat, in Cal-
ircm pervcniens, replicavit ex ordine cuncia qua? ii a m pervenire, atque m monasterio Cale peregiioani
... . _ ,-_
a..;i.~ a .,i
adversis solaita provenissent
_, . w _. , - -
perpeiuam . :
lu
sibi adver-a, qua?ve 111 |iro Domino viiam dticcic, q»o facilius

cognovitqiie, referentc illo, illis maxitiie leinporibus caclis palriani posset inereri. Nain et in cotlctn mo-
sua fuisse vincula soluta quibus prc se missarum nastcrio soror ip-ius b llercsuid, maier AMuuili re-

fiicrant celebraia solleinitij. Sed et alia qust pericli- gt> Oricnialium Auglorum, reguUiriluis subdiia disci-
lanti ci commoda contigisseni et prospera, per in- idinis, ipso tempirc coroitatn exspectabal aiieriiain :

lercssioncm fralernam el oblati»nein bosli-e saltita- cujus aiiiiulata excinpliim, el i]sa proposi o |ieregii-
ris erptilus sibi ftiisse donaia inteliexii. Multique hsec iiandt annum totuni '
iu prsefata provincia rciema

1 prsfaio viro nudientes jctensi sunl in fide ac de- cst : deinde ab Aedano episcopo in [Ai. om. in] pa-
a se-
votione pietatis ad orandum, vel ad cleemosynas la- ttiaui revocala, accepit locum unius familia; ad
riendas, vcl ad offerendas Domino victimas sair.e pietitrion.ilcm plagaui Uiuri fluminis, ubi xquo anno
nbbtioois, pro ereptinne suornni qui de saecnlo mi- iinii inuiiaclii. ain cum petpaucis sociis viiam agebai.

fiaverant : iniellcxeruiii cnim qttia [AL, i|ttod| sa- Post bsec facia est abbaiissa in monasterio quod
ciiliciuni salulare ad redcmplinncm val. rtt ri aniina. vocaiur r llemieu [oci ];quod videlicet monasteiium
ei corporis senipiicrnam. fjcium crai uoii mullu ante a religiosa Chrisii fa-

" .Suprn. iii, 41, 25. D d

Sepienlrionalem. Intcriil, ul videtur, hic lotus,
> lleresutd. Asserit bic lleda lleresTii.lam Hilda- nisi pcr euin iulelligainus ecclesiam S. Ilill.e ctijus
loiorein i:i nionasleti'. Calensi seclusam vixtsse rerta initia suni seqoiorum teiuporum, el qu.c iu
iiitdc mulia prt.lcruiit aticiores argumeuta i|iiibus Au-ti i'i line llumiiiis |>olius quam sepieuinoiiali
Kedam erroris insimulenl, in co pn-cipue quod ciuii Uiuri pliga siia est. Non imposs bile lameu est, quod
llilda proposimm religionis iulrandx rum sorore sicnl moiiasleriiim Cyruiense cuiii I iiciiiuthcnsi coa-
llcresuida in monasieiio Calensi sumpseril anno t>»8, luit, non obslante parallela loci dislaulia, ita ecclesia

mnnatKerium Calense Rald- constriictiiin non fuii a Tinam posila, a Liuro iiouien
li.tc, licel a>l accipial
atlen incerta sunl icmpora lun-
hiltia fumlalrice. S?d nusquam enim invenire potui munasicrinm a septen-
dalioois Calensis monasierii, ntdifficile sii aDirmare Irionali plaga Uiuii, msi illuj.pioJ l_eiiedicius Piscop
'aiicloreiu qni non pr..rul ab illis teinporilius vixit lutidavil.
balluciiialiiiii ,
prtfserlini in bisioria tniti celebri, « llernieu. Iludie Ileillepool, maris fluxu laiilum
cojiis sanctimoniales AiiglicauaR Imiia para fucnint. iiiiii Ouo.l reliquum est ibt monasierii, non
insula.
« i« prafala proiinria. Oricnlaliuin RC. Aii;loruin t piiui.T. c-t inslituiiiiiiis, sed ordiuis* Fralrnm Mino-

sicnl Beda liiic ipso iu loco cxpresse aflirntal quate : ruin. Ixtlesta parochialis II. rlensis, una cum mullis
ftedus est corum error, qui llildam in rnonasterium aliis in ei regione possessionibus, accessil ad iiiima-
Calense ad sororem llcrestiidam iransiisseexindeco!- chos tlc Cislitirn in agro Eboraccnsi doiialionc do-
liguut. Mam itl quiilcm in prnposilo babuit,sed in prx- iiiiin Iw ir a'i fundatoris.
faij pruwucia reicma. abAidaiioepiscopurevocau c-i.
209 SECT. III. — IIISTOMA ECCLESIASTICA. 2<0

mula » llciu, qu.c prima ftmiiiaraiii fertnr in pro- A lus : de iiliimis iufra dicendtlin csl. quod eoru.n
vincia Nordanbymbrorum propositum vesiemquesa; primiis llagusialdensis [Al., Augustald ], leeundus
ctimonialis habitus, consecrante Aedano episcopo, Elioracensis Erclesix sil ordiuatus cpiscopus. De
suseepisse. Sed i'la post non muliiim tempus facii medin nunc dicamus, quia cum in ulroquc llildjc

mouaslerii, seeessil ad rivitalem Calcariam qu;e a iibhaii-.se monastcrio lertioni el obscivaiioui Scri-

geute Anglorum b Kaelcacaestir [Al., Kalcacesiir) plurarum operam dedis-et, landem perfec:inra do-
appellalur, ibiqtie sibi iiiansionem instituit. Pr;elata siderans, veuit Caniiam ad arthieinscnpiim beal.i
nuleiii rcgimiui mnnasterii illius famula Clirisli llild, recordaliouis Theodurum ubi pnslqnam aliquandiu
:

niox uoc regulari viia per omnia, pronl a doctia v ris leclionibus sacris vacavit, eliam Romaiii adirc tu

diseere pnlcrai, ordiuare curabal : iiam et cpiscopus ravit, quod eo lempore niagna? viriulis aMimabalur :

Aidau, ct qniqiie noveranl eam religiosi, pro insiia el inde cum rediens Driitauiam adiissei , divertit a<l

ci sapienlia et auiore divini famulatiis , sedulo eam proviuciam lluiccinrum [Al., Iluii •liiinin |
cui hinc

visilare, obnixe amare, diligenter erudire solcliant. rex Osiic praifuit; ibique verbum liilei pra Jican-,

Cum ergo aliqunt annos liuic monaslerin, regula- simul et exemplom vivendi scse videntiliiis a.que

ris vitae iiistitutioni mulium inlenla prsesset [dclviii]. audientibus cxhibens, miilto tempore mausii. Qno
conligil eam suscipere eliain consiruendtini sive or- B tempore antisles provincis illiug, vocabuln llosel,

dinaiiiliim monasierium in loco qui vocaiur c Strea- lanta erat corporis iiifirmiiate depressM , n officiiim

neslialrli, quod opns sihi injunctum non segn.ter episcopalus per se implere non nossel : proptcr qund

implevit. Nam eisJem qiiibns prius ninnaslcriiim ,

oiiiiiiiim judiciu pra-fatus vir in cpiscopaluin pro eo

etiam boc d;sciplinis vite regularis iiistiluit : et qui- elecius, ac jubenie Aedilredo rege, per VilfriJuin
dem iniiU.iiii inilii quoque [Al., mulliim viJeretur beatx memoria; aniistilem qui tunc tempnris medi-
csse| jusiiiia;, pielaiis, el caslinnoiii.r, ca terarnmque terraneorum Anglorum episcopalum gerebal, ordina-
viilulurn, sed inaxime pacis et caritalis cuslodiam lus esl [ocxct] : pro eo quod archiepisropus Theo-
doruit : iia ut in exemplnm priinilivae Ecclesix iml- dnrus jam defunctus eral, el nerdum alius pto eo
lusilii dives, nullus esset egens, onmibus es-eni om- ordinatus episcopus. In quam videlu-et provinciam

nia communia, cum nihil cujusquain esse viderelur [.41., in qua prov.] paulo ante, boc cst, anle prxfa-

propriuro. Tanix autem erat ipsa prndenli.r, tit non tum viriim Dei Boselum, vir sirenuibsimns et dorlis-

solum mediocres quique in necessilatihus suis, sed simus, atque excelleniis ingenii, vocabulo Taifrid,

eliam reges ac prinripcs nonminquam ab ea qua?re- de ejusdehi abbatissa? monasterio electui est antisles
rcnl consilium, ct inveni ent. Tantum leclioni divi- ,
[oclxxj] : sed priusquain ordinari p"jset, moTtc
iiaruin Scripturarum suos varare subdilos, lanliim iinmalura pra?reptus rst.
operihns jusiiiix se exerrere faciebat, ut f itill me Non miIiiiii |
vi' ro pr.rfata Christi ancilla et alib.i -

viderenlur ihidem qui eci lesiasticum grailum, Imc lissa llild, quain omnes qui noverant ob insigne pie-
esi, altaris ofiicium apte subireul plurimi posse re- laiis el gratia: matrem voraic ronsiicveraiit, in suo
periri. monaslerio viiae exemplo praseulibus exstitil . sed
Denique quinque ex eodem monasterio poslea epi- eliam [Al. add. inj plurimis longc inanentibiis, ad
scopos vidimus, bos omnes singularis meriti ac
et quos fe.lix induslria: ac virluiis ejus rumor pervcnil,
sauclilatis virus, quorum luc sunl nomiiia, llusa, occa-innem salutis ct correclionis iuuiislravit. Opor-
Aella, a Oftfor, Jobaunes el Uilfrid. De primo supra tebat namque imple.n soinnium qiiod malcr eju, llre-
dixirous, quml Eboraci fuerit ronsecralus antisles : gusuid in infantia ejus vidit : quse rum vir ejus ' llc-

de secundo hreviter inliui uuluiii, quml in episcopa- reric exularet sub rege Uriitonum Cerdiee, ubi el
tum Doi ciccaeslra: \Al., DortacaeslraJ fueril ordina- veneno periil, vidil per sonmium.quasi subito aubla-

liciu. Lelandus aliique lianc Degam volunt, eique apngrapho regs vero ipsius primaria qu.-v
esi, ediia
mansioiiem struunt prniiam in Cnpelandia, vulgo S. in anleriori parte ponitur, vel in Kegisiro non fuii,
Ilees, secundun a.i septeulrionaleui plagam Uiuri vel ab exscripioribus omUsa est. Lltraiiique cbariam
liniimiis, lernain ad lleruleu, quarlam ad Caleariam, inlur mullas slias snmma huinanitau miln unperlivit
ullimam ad Hacanos, uliiobiil. Ilanc opini ,nem inve- lionorabilis admodiim dominus Soiinr-. uun ex Kc-
niemus niilln, nisi noininis similitudiuc, (uudamento gistro , scd ali ipso aiitographo quod siiam anti- ,

innixam. Mona-lerium eniin in Copelandia non a S. quilalcm prima lacie oslendit, eanique oplimc con-
Bega positum luii scd iu ejus boiiorem lemporc
, servalain. Moiiumentum rsl quamivis piclu el tanto
llenrici priini. El lleiu, qua: locuin babuil ad septeu- pnsse-sore digiium. Vide append. n. 21.
trionalem plagain Uiuri, plane alia luit ab ea qu;e Tutfrid. 1'rimus episcopus Uuigorn, designatus
•

.•1(111,1 llacaniis ubiisse dicilur, ul in liujus capilis te- finl Talfrnl aiino GiiU illo ame ronsei ralioneiu ,1.--
;

quela manifestuni e»t. funclo, succcssil llosel ad au. 691; io ejus inlirmi
b KatlcacaeUir. Cainbdeno Tadcaiter, Dodswonhio liicnm successit Oftfor ; liuic obenuti an. CJi suc-
cl Cal.ro Newlon Kyme; ms. logleliy, Abberforilt. cessil Bcgoine, cuius CharUUU de KleJanburg h.ilu'<
« Slreune Ituteh. Occa-aoiiein Iiiijiis iraiislaiionis iii appeml. aJ n l. priorem.
vide ni , 21. ' llereric. AeJuino eisuli nali suot dfl iJ.iim-iiIiiii ; i

6 Ojijor. In Mon.istico I, p. 141, ex Keg.strn Uui- fili i Creodae (Beda, Cearli), regis Merciorum, duo
goru. in iiiiii. Coiton. Tiberius a. 13, fol. 1U a. edita iiln ct EaJfrilhns, Ciljus lllius exsiilil II.-
OsfntiiM-.
csi charta veneraudx anliquitalis concessa ab Ecguine rcricus, qui Je. Ile irsuiiiia ilieifa, Bregusuid) genutt
Ofifori siiccessore, m qua lost.iiiir ex altera ejus parte S. llJJani abbalissara cniisiructricem mnnasierii
regein Aetbilredum donasse Oftf ro monaaieriuni quoJ voratur Streaiiesbalcb , ac t.. Hereswiiuam
!'lcdaubuig. I;a tbarta lautum BeCUIidaria, idque ex Lastangloruiu reginaui. Ii.uhi.ii Ccncalog .
 2i| BED.E fENEtUBILIS PlvESUi TEP.I OPERUM PARS IV. — BTSTOP.ICA. 21 i

tum eura quTsVril cum omni diligenlia, nullyinque \ ad v rginera

:
qux lunc monasierio abbalissx vice
e;us usptam vestigium apparueril. Yerum cuni sol- prxfmi, cui nomen eral Frigyd, lleluque ac laerymis
leriissitne ilium quxsisse . evtemplo se reperire sub mulium perlusa, ac suspiria longa trabens nunciavit,

\este sua monile preiiosissimom quod dum aiien- inairem illarum omniuni liilJ abbalissam jam mi-
lius considerarei, lanli fulgore luininis refulgere vi- grasse de sxculo, ei se aspeciante cura luce im-
debatur, ut ointies Brillanix Bnes llius i:rr.:ia splen- mensa ducibus angebs a.i xiemx limina lucis ei su-

doris iuipleret. Quod nitnirum somnium veraciier in pernoriitn consonia eivium ascendisse. Quod cimi
iilii ejus de qua loquimur, expleium [.1/ , imple- illa audisset, suscitavit eunctas sor..res, el in eecie-

lum] esl : cujus vita non sibi solnmmodo, sed niul- siam convocaias, oralionilius ac psabros pro anima

tis bene vivere volentibus exeropla nperum lucis m.iiris operam da-e mouuil. Quod ciini residuo no-

pratbui. clis leinpore di!igenler agerent, v. nerunl primo di-

Verum illa eum muliis antiis liuic monasterio luculo fiatres qui ejus obituiu nunciarent, a loco ubj

prxes-et, placuit | io provisrri salutis nostrx, san- defuncta est. At illx respondcnles diverunl se prius
cUm ejus animam longa eliam [Al. add. in] i firmi- cadem cognovisse et cuni exponcrenl per ordinein
:

late c.irnis examiuari d i v\i^, ut, jutia exeinplum ouomodo bsc vel quando didieissenl, invemum est,
A|>ostoli, virtus ejiis i>i infirmilate perlicereiur. Per- *» eadem liora transilnm cjus illis osiensum esse pet
cussa elenim febribus, acri coepil ardore faiig.iri; et vi-ionem, qua illam leferebaul exisse de inundo.
per sex continuos annos ea.lem Boleslia lal.orare Pnkliraqne renim conroid a prociiratum esl diviui-

non eessabal : in quo toto leiniore niinquam ip-a iiis, ui cum iili exilam ejus de hac vita viderenl,

vel conJitori soo gratias ftgere, vel cominissuni sibi lunc isli intioituni ejus in perpeUiam aniniarum vi-

gregem el pulilice et priv.itim docere pixteriniile- liin cognoscereut. Distanl auteui infer se monaste-
Lal. N.iiii SHO pu J > la exemplo, monebai omnes, r.a ha-c iredecim fenne millibus passnom.
et io salute aecepla cm poris Doroino obiemperanier Feriint auleni quod eadeni nocte, in ipso quoque
servkndum, et in adversis leruni sive iniirnilaiibu9 mnnasterio ul.i pnefata D..i lamula obiit, cuidam
nienibroruin lidcliler Doiuiuo esse graiias -empcr virginum Deo devoiarum qux illam immenso amore
agenda*. Sepl ino ergo s ii.i- mlirmilatis anno, con- diligebal, nbitus illius in visioiie apparneril, qux
verso ad uiteianea dolore, ' ad diem pervenii ulli- animam ejus cura angelis ad exlum ire conspexerii,

mu i
, et i irc.i galii cantiiiu, pertepln \hiico sacrn- alque boc ipsa qui factuin est hora, liis qu;e secuir.

santiar coniiiiiniioiiis, ciim accerMtis aneillis Chrisii eranl lamulis [AL, famulabusj Cbtisli manifesle uar-
qnx eranl iu eodem inonasicrio, dc servanda eas raverit, easque ad urandum pro anima ejus, eliara
iuvicein, imino cum oinuibus pace evau^elica admo- priusquam cxlera congreiiaiio eju- obiium co^novis-
nerel; inler verbi exhonalionis Ixta mortein vidil, sel, exciiaverit. Quod ila luisse (a.iuni mox congre-
iinmo, iii verbis Domini loquar, de mnrie iransivil gaiioiii mane facto iiiuotuii. Eral enim liaec, ipsa

ad lilam. bor.i cuni aliis nonnullis Chrisli aucillis in exiremis

Qiu videlicel noce Dominus ominpoiens ubit m monasterii locis seorsum [losiia, ubi nnper venientes
aJ convcrsalionem [.!/., couversiouem] iemina? soie-
ipsius in alio longius pnsito motiasterio quod ipsa

eodeui anno construterai et sppellatur b

Bacanos, batil probari, donec r.gnlariter inslitulx in sociela-

leni congregjiioiiis sus. ijereniur.

nianifesia visione revelare dignalus est. Er: t h ipso
monasierio quni.m sanuimoi.ialis femioa, nomine
CAPIT XXIV.
Begu, qux Iriginta ei amplius .innos ded.caia lo-
(, I in moiiaslerio r us fueril < fratir cui donum
mino virginitale, in monaclnra convers itione servie- ranendi sil dxindui concenum.
lt.il. lixc luin. ni Joiin.lv io soroium pausans. au- h. oujus uionasierio abbatissx fuil fraier qiiidam

divil subilo in aere notuin campanx sonum, quo ad divina gratia specialiter insgins, quia [Al., qu> ] car-
oraiioms eicitari vel convocari solebanl, cum qnts inina religioni el pietali apta facere solebat; ita Bt
eoru.n de sxcnlo fuissel evocaius . apertisque, ut [)
qiiicquid ex divinis iiteris per interpreles disieret,

sibi videbattir, oculis aspexii, deteclo domus cul- boc ipse post pusnluin verbis poeticis inaxima sua-
mine, fusam desuper lucem omnia replevisse : cui vil.te el coinpunctione composilis, in sua, id est,

videlicet luci dum [AL, cum] solliciui intenderei, Anglornm lingna pniferret. t.ujus carroinibus multo-
\idil aniinain prxfalx Dei faiuulx m ipsa luce co- ruin sxpe aiiimi ad eontemplum s.tcuII, ct 1.1/. add.
mitaniibus ac ducentibus angeiis ad cxlum feiri. adj appetiiciiu sunl vilx caUestis accensi. Et qmdeui
Cumque somno excussa viderel cxlrras patisanles et alii post iiluin iu gente Anglorum religiosa poe-
circa se sorores, imelleiil vel in somn o vd in vi- iiiiit.i Inrere tentabani; sed nullus eum [Al., cij

sione meinis nstensum sibi esse qmd videral. Sta- a>q nparare potuil. >amque ipse uon ab liomiuibus,
limqne exsurgens niinio lunore perterriia cncurrit neqne perbeminem institums caneudi art-m didicit;

• Ad diem perrenii u/lrmicm. Obiil S llilda die IS

v
Haitinos. Locus in tVli.tl/y Strand, 13 milliaria
Kal. Decenibr. Flor. Uoigorn. an. 6S0.-Ossa ilildx a Wliilby, 3 a Scardoburgo.
abbatissx Glast' niam ,.Jv.-\ii Eadmundu; rc\, dim c Fraier ctfi, etc. Al. : Frmri cnidam tanendi do-
essei in expediiione aquilonali, \]s. Wessinglon, numdivinilus til cvncessum.
p. "jO.
 , ,
,

SI3 SECT. III. — IIISTOHIA ECCLESIASTICA. 21 i

se<l divinilus adjulus gralis canendi donuin acccpil. A gntio abiii, ei inane rediens, oplirao cariniiie quod
Unde niliil unqu.ira frivoli et supervacui poematis jubebatur, composilum reddidil. Unde moi abbaiissu
facere poiuil ; sed ea lantummodo qux ad rchgionem aniplcxata gratiam Dei in viro, sxcularem illuiii ba-
periinent, religiosam ejus linguam decebant. Siqui- biium relinqiiere, ei monacliicum suscipere [.41., re-
dem in habitu sxculari usque ad tenipora pro\eclio- ci|«re] propositura docuii, susceplumque in mona-
ris xtaiis constiluius nil carminum 2hquando didi- steriumcum oinnibus sui» fralrum cohorli adsociavil,
eerat. Unde nonriunquam in convivio, cum esset jussilque illura seriem sacre bistori;c diceri. At ipse
Ixlilix ciusa ul oir.nes per ordinem canlare debe- cuncta qux audiendo discere polerat, rememnrando
reni, ille ubi adpropinqnare sibi citbaram eerncbat, secum et quasi niundum animal, ruiiiinando, in
6urgebai j media coena et egressus ad suam doiiuiiu carmen dulcissimum convcrtehat; suaviusuue re-
repedabat. souando, doclores suos vicissim audilures sui |
Al.,
Quod dum lempore qundam faceret , et relicia suos] Canebat auiein de crealione muudi,
faciebat.

dumo convivii egressus essci ad stabula jumenlorum et origine bumani generis, et loia Geuesis historia,

quorum ei custodia nocle i!la erat delegala, ibique de egressu Israel cx [At., de] A> gypto el ingressu iu
Itora [Al. add. jam] COmpetenti meinbra dedissel lerram repromissionis, de aliis plurim-s sacrjc Scri-
sopori, adsiitit ei quidani j.er somnium , eumque > plurx bistoriis, de ineamalione doraiuica [AL, Do-
salutins , ac suo apprlhms n niine : < " Caednion, mini ar] passione, resurrccli"ne, el ascensione in
inquii, canta mihi aliquid. • Ai ille respondens, cxlum, de Spiritus saneli adventu, ei apostohirum
< Mescio, iiiquit, caulare; nam et ideo dc convivio doctrina. Ilrm de terrorc futuri judicii, ct borrore
egressus buc secessi, qnia cantare nou poteram. i pcenx gehennalis, ac dulcedinc rcgni cj-leslis iiiulia
Rursum ille qui cum co lo |ueb;ittir , < Attamen, carmina faciebal sed et alia perptura de b nehciis
;

ait, milii camare babes. > < Quid, inquit, delieo cl judiciis diviuis , in qnibus cunclis hoiuines ab
cantarc? > At ille, < Canla, iuqitit, principium crea- amore sccleruui abslrabere, 3d dilcctienem vero el
turai nii). > Quo arcepto respon^o, siaiim ipse ccepii soileniam bonx actiouis excitarc cnrabat. Eral enira
canlare in laudein Dei couditoris versus, quos nun- vir mulium religiosus, et regularihus disciplinis hu-

quam audieral, qtiorum iste esl sensus : < Nunc lau- mililer subditus; adversutn vcio illos qui aliier fa-
dare debcinus auciorem regni c;rlesiis, potenliam cere volebmt, zelo inagni feivoris accensus : uiiile

cre.itoris , el consilium illius facla Patris glori.e. et pulchro viiain suam fine conclusil.

Quoiiiodii ille cuin sit xternus Dens, oinnium iiit.i- Nain propinqiiame hora sui decessus disecs-
[.4/.,
culoriiui auctnr exslilit, qui pruno filiis honiinum siisj, qnatuordeciin diebus, prxveniente corporea
exlum pro culmiue tecii, dehinc teram cusios hu- ^ inlirmitate, pressus est [dclxxx] ; adeo lamen
inanigeneris ommpotens creavit. » llic est sensus, derale, ul et loqui tolo eo lempnre posset et ingredi.
:ion auiem ordo ipse verborum ijuj dormiens ille 1
Eral aiitem iu proximo [Al., proxiina] casa, iu qua
eancbat neque cnim possuni carmiua, quamvis
; iiiflrntiores et qui propc morituri esse vidcbanlur,
optime composita, ex alia in aiiain linguam ad verbuiii induci solebant. R gavit ergo miiiisirum suum ve-
sine detrimemo sui decoris ac dignitalis iransfeni. spere incumbciile, nocte qua de sxculo erat exitu-
Exsurgens autem a somno, cuncia qux dormieus rus, ui in ea sibi locum quiescendi prxpararel : qtti
caniaverat, mcmoriier retinnit, et eis mox plura in miratus cur hoc rogarel, qui nequaquam adhucmo-
eundcm moJutn verba Deo digni canninis adjunxit. riturus esse videbaiur, fecit lamen quod dixerai.
Veniensque mane ad villicum qui sibi praerat, Cumque ibiilem posili vicissim aliqua gaudcnte
quid dotii percepisset indicuvit, aique ad abbatis>am nnimo, una cum eis qui ihidem anic inerant, loque-
perductus, jussus est, muliis doctioribus viris prx- renlur ac jocarentur, ci jam medi e nnciis lempus
semibiis, mdicare sointi uiu ct dicere rarmen, ut esset traiisccnsum , inierrogavit [Al. add. omnes],
univcrsortim judicio quid vel un.ic essel quod re- si Eucharistiam inlus haberent. Uespondebant.
ferebat, probareiur. Visumqne est omnibus, cxle- tUnid opus esi EucharistiaT nei|iie enim mnrl
Domino coneessam
stein ci a esse gratiam. Expone- adbuc habe.s qui Uoi hilariier nobiscum vclut
bauique illi quendam sacrx historix sive doctrinx sospes loqneris. > llursiis ille : « El lamen, aii

fiermoiiein, prxcipieiite.s ei, si possei, liuuc iu nio- afferte mibi Eucharisiiam. • Qua accepia ••
in nianu,
dulationciii carminis transferre. At ille suscepio ne- interrngavil, si o es placidum e ga seaiiiiiiinn, ei

• Caedmon. Caedmonem obiisse circa annum 680 lalis Martyrologio Anglicann dieil Feb., licei
in
pleriqtie conjiciiiiil, aul paiilo scrius. ejus sancto- De Menardus
ilii-o die 10 Feb. retulerit. Recenseut eum
rumqiie aliorum rcliquiis sic agil Ualroesb., !. ni de Balxus rent. i, et Pilsseus xtate 7 inier illustret An-
Gestis puniif., p. 1 5 i b tJ. Lond. < Inventa sunt no- gbx scriplores sed in hoc ainbo hallucinantur,
:

viter (id est, ame inilium sxculi xn), ei in cminen» i|iiod < dormieiuio divini pronunliasse earmina tra-
liamelala, sanctorum corpora, Trumuini cp., Osuii itanl, qux vigilanles quidjm ex ejus ore scriptita-
regis, ei Aeliledx lilix ejus, qus eiilciii monaslerio bant. > Id n ni. veru Beda nnn scribil.
i

post Hildam prxfuit rtcc non ci lliins monaclii quem

: ln manu. l)e hoc riiu Eucharisti.c accipienda-
t»

divino inuiiere scieiiliain Cantus accepisse lieda re- inanu a viris, linleamine mundo a fcmiuis, agit lla
ferl. Cujus iioii luisse apud Dcuni pnpularc meriluiu, ron. in Annoi. ad Mariyr. 15 Aug. lil. c, osiendilqiM
nnracula modo iimiia, m
ferunt, supernedemissa prae- iii Occidente aeqnu ac Oricnte diu in usu fuis^c
iciiiluni iiiilicium. • Co signatus cst hujus sancii na- ctiam ccssantc pcrsceoli me.
 515 DED.E VESERAHILIS PRESUTTF.ni OPEIUM PARS IV. — IIISTOMCA. 2IS
suie querela eouirovers..i' jc raueofis liaherent. A districto Judice Limebat. Accedens ergo aJ sacerdo-
Respondebaot omnes placidissmam se inent m ad tem a qoo sil-i sperabal iter salutis posse ilemon-
tllom. et ab omoi ira reuioura habere . eumque vi- strari, corfessus est realum stium, peiiit|ue ut con*
cissim rojabani [AL acd. m] p.acijam erga ip>..s .'iiiurn sibi daret qno nosset fugere a Tentura [Al.
raenlem habere [Al.. tuberei'. Qui coiifesiiru re- aid. Dei] ira. (j>ii au.liio ejus cmnmisso d n( :
sjxmdii : < Pladdani ego n.enlem, fliioli, erga omnes •. Grande vuluus granJi..ri> curam medelae dcside-
Dei famuios gero. > Sicque se caelesii muniens via- tat : et ideo jejuniis, psalmis et oralionibus, quan-
lico, Tilx al:erius ingressui paraTii; el inlermgavii, i .m vaies, insisie, quo praroidipando faciein Domini
quatn prope esset hora qua fraires a Do-
I j:.-enda- iu conlessiooe propili.im eum inveuire inerearis. •

uiiio laudes noeUirDas excitari deberenl. Responde- Al.lle qnem nimius res eonscienlix lenebat doior,
bani. i Non longe esi. i Ai ille : < Beue ergo, ei- et iiilernis pecraiorum iinc.il s <;uibus gravabalur,

sprtlemus lioreni illam. Ei siguaii!- se signo si. ocius desiderabat absolvi : < AJolescenlor sum,
crucis, recliuavit caput ad cervica!, modicumque inquil, aeiale, el Tegetus corpore : quidquid cuibi
obdorniiens, iu eura sileniio Tiiam liniTit. Sicque imposueris agendura, dummodo salvus fiam in die
facKim esl ut quomoJo simpPei ac puia ri:ente iran- Domini, toium facile feram, eLiamsi tolam noctem
quillaque deToiione Domino serrierat, iia eiiam B sundo iu precibus peragerr, si imegrara sepiima-
lra:i-'.iila morte [A!., niente' mundum reiinquens ad i a.n jubeas absiinendo iransigere. > Qui dixit :

ejos vis-ooein venirei, illaque liiwgua quae tot salu- < Muliiiiu est ut lota sepiitnana absque alimento
lana verba n iaude.u Condiioris eomposoeral, ui- corporis perdures ; sed biduanora ve! triduanum sal
l.ma quo-q. jjfqpei icrba m laudem ip«iu>, esi obsfTtare jejuniuro. Hoc faciir», d.mec post nio-
sese, et spirituoi snum in manus ejus dicum lempus rediens aJ (e, quid faeere debeas, et
Ddo c auleret : qui etum pr.cscius s.ii q.iamdiu fcr >u. n:i .e insisiere tibi pleuius osien-
cbilu- exsiilisse. ei his qua? narravimus, videtur. daiu. > Quibus dxiis, et descripla illi meusura poe-
niten.li, abiil sacerdos, rt ingruente ca isa subila,
CAPLT \W
(j-j.'i m
n. niuernLot
ca dam riro
CoUdjmx
Dei apparmerii,
vHt etul mcaiH
pnuujvnm
i -un-
secessit

d.ixerat [Al..
[Al. add.
iraxeratj,
inj Uibeniiam
neque ultra
unde originem
ad eum juiia
uimptaM. suum condicium rediit. At ipse memor pra:eepii ejus
II s leuipohbus t-CLivi mon Slenuni virginum simu! el oromissi sui, loium se lacrymis poeniten-
q !»J Coludi urbem rogi.omiuaol, MJK 01 supra lia?, vigi i s sanciis, et conlinenlix mancipaTil; ita

ainimus, jer cnipaui iocurue flamniis absuroiituni ui quiula solum Sabbati et Dominica. sicut prxdixi,
est. Quod tamen a maii ia iiihab.untiuin in eo, et ** leti.erel [Al., reficereturl, cjeteri> septimanae diebus
pnecipue ti.orum qui majores e>se videi^niur > n- j*j .nus permanerei. Cumqne sacerJoiem suum Hi-
L. ?>e, omi.es qui n. Tere faciliitne poiuerunt ad- b rnum secessisse ib;que defunctum es>e audisset,
verkre- SeJ non defuit paniendis adinonitio diTinx semper ex eo lempor*' juvu condictum ejus memora-
pietaiis qu» uutui, per jejuuia, "letus et preces C— liniiili r modum observabat ei quod causa ;

iram a se , in^Ljr N.n t urutn, jUili Juj;c.s averle- divini timoris semel ob reatum compunctas cas-
reuL perat, jam tausa divini araoris deieciaius prasmiii
nam;ue io eodem monasurio v ir de gcnere
Erai inde'es~us agebat.
S.ottorum, * Adamnanus vocabulo, ducens vitaiu in Qu.id dum mulin le i.pore sedulns eiseqnereiur,
eo:iUnentia ei [At., Telj orationibus muiiLm Deo c-iiiigit eum die quaJam de tnonasierio il o longius
deTOUiu, iu ut nibil unquam eibi vel poius, ex- egressum, comiunte secum unode fratribus, peracto
cepu [if., excepUs] J e Duminica et quinta Sat.baii a.i.eie redi-e : qui cum monasterio propinquareol
perclperei; aulem no;ies integras perrigil in
sa»pe ei xJilic.a illius sublimiter erecu aspicerent, solutus
oraiiooe transigereL Qu£ quidem illi disLrictio Titx csi iu lacry.uis vir Dei, et iristiiijm cordis vultu in-

arctioris, pr.ir.o ex necesFiuie emendandx su* pra- , dice prodcbai. QuoJ iniuens comes, quare faceret
v.ijtis obTenerat. SeJ procedenie tempore necessi- inqoisivit. At ille : < Cuncu, iuquit, liasc quaa cernis

Utetu in coniueiod.neni Terterat. sedificia publica vel privata. in pronmo est ul ignis
Siquidem in adolescentia sua sceleris aliquiJ com- absumens in cinerem convertat. > Quod ille audiens,
tuiserai, qood eommissum, ubi ad cor suum reJi.t, moi ut intraverunl monasicrium, mairi congrega-
grav ssime eiborrcn . et se pro ;llo f uniendum a tiocis, Tocabuio Aebba», curavii indu-are. At illa me-

» Adjmnanut. In Coludiensi m..n. Ad .mi.anus et viris elAelb i praserai. David Ca-

frmii.is um
preshyier tiiii, cujus sanctiuiiem Hed.i pras lical it, merarius eum
ad xxvn Jan. < iloc, inquii,
reieri :

25. Ejus naulem in r.aiaiugo SS. Uibernix, lioc die
retulil Henricus Fitisimon qui Adamr.anum vocai;
al non rec.e abba;ern facii, et forte cum Hnensi ab-
bate coofodii. Lumdem boc Jie babet Joannes Wil-
soiius in pnore Edilione Martyrologii Anglicani ast
in posleriori ej-js-iem Marijn.ljgii EJinone aJ ivi
Mar:ii, lu.d ECUHS qua e*OM a re^oravii. Ulrobi-
que prrfectum vocai CoM,
eodem die S. Adamnanus abb. Coludius, de quo vide
WolpHiHl, ad an. 701. > Ai neque abbas fuit liic;
n Wesni de altero agil A lamnano. Monachum
fni>se asserun', ilogo Menardus Iib. u Ob>erval., aj
. x\ii Aug., et LelUus lib. iv de Gestis Seotlorum.
De eo quoque fuse agii Nicolaus Harpsfeld., sec. 7,
Capgr. in Viu S. Aebb.c. Tritl.emius lib. in de Vi-
n.o... ; oou recie, tum ris iilustrib. ord. S. Benedicti, cap. 12>.
 :

817 SECT. III. — HISTORIA ECCLESIASTICA. 21?

riio iurbaia de lali pra?sigio vocavii ad se virum, ei A illo nionasierin degebat. 1'ostej auiem discedentibu-i
diligenlius ab eo rein, vel unde lioe ipse nossel, in- inde oh desol.uionem plurimis incnlarum , in nnsiro

quircbal. Qui *' 1 * Nuper occupatus noclu vigiliis monasterio nlnrimo lempnre conversatus ibideun|iic
et psalmis, vidi ad-lanleni iuihi subilo qiieudam in- deftinclus cst. II ••• iden noslr.v Bistorix inseronda

cogniti vullus : ciijus prxsenlia cum esseni exlerri- credidimus, ul ailnioueremiis lectorem operuin l)o-
lus, div.il nnlii ne limerein ; et quasi familiari me voce mini, quam lerribilis [.41. odd. sil] in eoasiliia snper

alloquens, Bene facis, inquil, q-ii leinpore islo no- filins lioiuiiiiim ; ue forle ims lempore aliquo caruis
clurno \Al., nocliiriia?] qutelis nou sonino indnlgerp, inlecebris servientes miuusque Dci judiciuui fonni-
sed vigiliis el orationibus insislere uialuisii [Al., va- daotes, repeotinu ejus ir.i corripiat, ct vel tenipora-

luisiij. At ego, Novi, in |uam [Al., inquil], muituin libus dainnis jusle sxviens aMigal, vel ad pcrpetuam

mibi esse necesse vigiliig salutaribus insistere, el perditionem dislricliiis exniuinans lollat.

pro ineis erralibus sedulo Ooiuinum deprecari. Qui CAPCT XXVI.

adjiciens, Yeruui , inquit, dicis, quia ei tibi [4/., De m rte lcgfridt el lllolheri regnm.
ijuia ibi] cl uioitis opus est peccata sua bonis nperi- Annu donunicx iiicaruaiionis sexcentesimo oclo-
l.us redimcre, et cuiu cessant a laboribus rerum eesimo quarto, Ecgfrid rex Nordaithymbrorum misto
tcii p iralium, luuc pro appelitu xlernorum bonorum D • Itiherniam cum exercitu duce Bercto, vaslavit mi-
liberius laborare; sed boc tamen paucissimi faciunt. sere gentem innoxiam et nationi Anglorum semper
Siquidem inodo loium boc monasierium ex ordine amicissimam ; ita ut ne ecdesiis i|indem, aut mo-
perlustrans singulorum casasac lectos [.41., lectulos] nasteriis manus parcerel hostilis At Insulani, et

inspexi, et neminem cx omnibus prxter te erga sa- quanlum valuere, armis arma repellebant, et invo-
niialeni anirax sux occupatum re|>eri : sed omnes canles divinx aiivlium pietalis, rxlilus se vindicar.
prorsus el viri et feminx aut somno lorpenl inerli, continuis diu imprecationibus [ Al., precationibusj
aut ad peccata vigil.mt. Nam et domunculx quae ad postulabant. Et quamvis maledici regnum Oei pos-
or.iiiduui vel legendum factx erant, nunc in coni- sidere non possint, credilum est tamen quod lii qui
messaiioiium, potationum, fahulaiinnum, et cxtera- mcriio impielatis sux maledicebanliir, ocius Domino
rum suiit inlecebraruiu cubilia «onversv. Virgines vin lice poenas sui realus luerent. Siquidein anno
quoque Deo dic lx, cnnteiupta reverentia sux pro- posl hunc proximo idem rex, cum lemere exercitum
fessiinis, aiiolie^cunniue vacant, lexendis sublilio- ad vastandam Pictorum proviuciam dnxisset, mul-
ibus indunienlis operam dant qmbus aut seipsas ad liiin pnihibinlilius amicis el maxiine heat.c meiuo-
vicem sponsarum in periculura sui staliis adorneiil, « ri.e b Cudberctu i|ui nuper fucral ortlinatus episco-
aut externorum sibi virorum amicitiain comparent ptis, inlrodiiclus esl, simul3ntibus fugam hostitius,

L' .
ilc merito loco buic et babilaloribus ejus gravis in angustias inaccessorum moutium, et cum maxima
de cxlo vindicla llammis sxviemilnis pnrpuraia esi.i purlc copiaruin quas secum adduxerat, exslinctiis
Dixit auteni abbalissa : < Et quare non citius hoc auno xtatis sux quadrag.siino, rcgni aulem quiulo
comperlum roihi revelare voluisti? > Qui regpnudil : decimo, die xiu Kalendaruin Juniarum. Et qtiidem,
< Timui i
ro.iier reveieniiain tuam, ne forie uiinium Ul dixi, probibuerunt ainici ne boc bellum inirel;
conturbareris ; et lamen hanc consolatiunem baheas, sed qunniam [Al., quomodo] anno prxcedente no-
quod io diebus luis lixc plaga nou superveiiiet. i lueral audire revereiitissitnuui 1'atrem Ergbercluni,
IJua divulgata visione, aliquantuluin loci accolx nc ' Siotiiam d 10 1 we Ixdenlem impuguarel, dalum
paucis iliebus liinere, et scipsos iniermissis facino- cst illi ex po'n.1 peccati illius, ue nuuc eos qui iputii
ribus casligare coeperunt. Verum posl obilum ip- ab interiiu revucure cupiebanl, audirei.

sius abbalissx redierunt ad pristinag gordes, inimo Ex quo lempore spes coepit el vtrius re^ni Angln-
sceleraiiora feceruni. El cum dicerent, l'ax et secn- ruui fluere, ae reiro sublapsa referri. Nam ei Picii

ritas, exlemplo prxfatx uliiouis sunt poena mullali. terram possessionis sux quam lcuucrunt Angli el

Qux mibi ciincla sic esse facta rcveiemissiinus r) Scolli qui eraut in Biillania, [.4/. add. eu] liriltoniitn

meus coinprcsbyter Aedgils referebai, qui tutic in quoquc pars nounula, libcrlalein rcceperuni, auani

Htberniam. Aunalcs llihernici meinorant pnrci-

• prie dictam nou iuvasil, id nine nimia in Bcdam vi

miiii leinpus et locum qun Kcgfndi etercilus Hiber- aflirutari non pntcst. Imo clarum est Scoiuain ipsam,
iiiam iniravit; tideOgygia, p. 230. a qua ut nil se IxJente invademla Ecgbenius recera
«• Cudbercto. Vide Vilain S.Cudbereli.cap. 21 el 27. tli.Mi.itlei, eamilem esse cum Hibernla, qoam Beda
' Scotliam. Quoni:im metilio hic facia esl de Sc >l- supra descripsil ul < genlem n ilioin Aiigloriim sem-
lia, lnsiorici Scullix lno.lern.i' prxliuin quod Beiln per amicissimam. i llnc pro >ua iugeiiuilale conlcs-
ponii iu priore auuu in lliherma facium, xque ac sus est H. Jarobus Oalrymple in suis de Uisloria
pot.ieiions quo Kcglrid occisus est, a.l se iralninl, Scollica Collectto .ilnis, p. 3i lltiiiam uon insinuas-
:t rein omnem suis eircuiustaniiis decoratam in Cal- sei Bedam minna ingeuuuin non lolum eonlra nalu-
lovidia pouiiul. Vid. II. Boelg. cl liucban. in Euge- ralem hmiiiuis nnloleiii, sed contra ipshll loatori.c
nio quintit. Kl fuil iiroculdubio li rc falalis Kegfrido scopum, ni confeienii i, 54, apparebU,
pugua in Scoitia Albionensi : Smi. Douelm., p, 5, , ladentem. Merilo usus esl K< glierclus hoc
d iVi/ te

non soliim regionem, sed ipsuiu locmn pugn.-e liiit, argutiiciilo, qma adeo experlus fucr.il i^enlein lliber-
< exstiiictuui tlicen. regcin apud Neclitanesmere, nicaui inm solum mnoi4ain, scd tem\>cr amictmmain.
qnod esl slaginim Ni-ctani, ejusque corpol in II. i m Vido iii, «7.
sula columbx sepultuin.i Sed quud llibcruiain piu-
 -;

ilO DED.£ VENERABILIS rRESDYTEH I OPERLM PARS IV. — MSTORICA 2d0

et haclenus habent per annos circiter quadraginU A CAPLT XXVII.
sei ; ubi imer plurimos gentis [Al., pluriuias gentes] I'l vir Domini
Cttdberct [Al. Cudberciut] .«'/ epi^copus
Angloruiu vel inleremptos gladio, vel serviiio addi- factus ue in moiiacliica adhuc rila poiilut KEeril
: i.i

tel docuenl.
ctos, vel de terra Pictorum foga lap>os, eiianj re-
vereniissimus v.r Dei Trumuiui qui iu eos episco- Ipso etiani anno quo finem vita; acccpil rex Ecg-
palum acceperal, rec ssit cum suis qui eranl in mo frid, episcopum, ui dixians, feceral ordinari Liudis-
nisieriu Aebbercuruig, pO:ilo quidein in regione fa r nensium Ecciesia?, virum sancium el venerabilem
Anglomm. sed iu vicinia freli quod AaglonMB lerras Cuilberclum qui in insula permodb a qu.p appellatur

Piclorumque uisterminal; eosque ubicumque poie- ' Farne, et ab ea.lem ecclesia noveiu lerme nullibus
ral, amicis per monasleiia commendans, ipse in passuuiu in Oceano procul abest, viiam solilari^m
sarpediclo fjinuloruui famularumque Dei raunasterio per annos plures in uiagna corporis ei menlis coutl-
quod vocaiur Slreaoaesbalcb, locuin mansionis ele- nenii.i duseral. Qui quidem a prima :i t.ile pueritia1 ,
git: ibijue cu.n p.iucis suorum in monachica d siri- siudio religioss vii-e semper ardebal ; sed ab ineunte
ctiooe vium n n sibi [AL om. sibi] solummodo, sed adolesccnlia monachicum ei nomen adsuuipsit ei lia-
et multis utilem plurimo annoruni lempore duwt : biium. Iniravit autem [.!.'., eniiu] primo inonasie-
ubi etijm def.mctus, in ecclesia lieali Petri aposioli, B riiuu s M.iilros, quod in ripa Tuidi fiuminis positum,
juila honorem ei vila et gradn '.W..gralia' ejus con- iiiuc abaas Laia , vir omnium mansuelissimus ac
dignuin k conditus esl. Preerai quidem lunc eidem sinii-licissimus regebat : qui poslea episcopus Hjgu-
oionasterio regia virgo Aelltlled una cum mnlre Ean- slaldensis, sive Lindisfarnensis Ecclesix facius esl,

flede quarum c snpra feciiuus nienliouem. Se I, ad- ul supra memoravimus cui lempore illo prsr-posilus :

veiiieiiie iliuc episcopo, mavimum regeuii auiilium Roisil maguarum virtutum et propheiici spirilus sa-
simul el sux rifae solalium devou Deo doclrii in- cerdos fuit. Ilujus discipulalui Cudberct bumiliter
regnum d Alfrid, subdilus. et scieutiaui ab eo [Al. add. sanciaruui]
Tenii. Bfttisil auiem Ergfrdo in

vir in Sertptaris docti-simus, qoi frjter ejus el filius Scripturarum et bonorum operum sumpsit exempla.
Osuiu regis esse dicebalur : deslruciumqne r. gni Qui postquam migravil ad Doniinum Cudbercl
1
siaium, quamvis inira liues angusliores, nobililer eilein monaslerin faclus \AI. om. f.iclu» pr.Tposilus.

recuper.ivil. plures el anc.orilaie naagislfi, ei eiemplo snae aclio

Qun nis regularein iBSiitoebai ad viiam. Nee solm.i ipsj

videlicet aono, qui e-i ab incarnatione domi-
•ica sexcenirsimus oclogesimus quiiilus, lllolheri moaasierio regularis vite mouiu simul et . i mpla

Caulujrioruiii rex, cum posl Ecgbercluin fral pnebebat, ,-^d et vuigii~ circuuifHDsitum longe iaieque

fuum qui novem anuis regnaverai, ipse r. vl.i stult .-

consuetudiii.s ad ca-lesiium c.iudiorum

aaajs Kgaattet, mortuus erjl octavo Idus Febiu conxcricrc earabai amorem. Nam et molii fidem

\Al., Februani . Vuliieraius namque est m pugna qiiau. habebanf, iniquisj obaabaat operibus : et aii-

Auslralium Saiouum, quos coiilra eum Edric liiius qui eiiam lemporc m r
. .^'.i- negleelis fidei sncra-

Ecgbercti adgregaral, el inler medendum defuncius. n . i is q.ip.is e:.;i I i ubuti, au ciraiic-i id..lalr:a? mc-
Ac i-ost euio i eiii Edric inno uuo ac dim dio regn.i- dieamina coi curr. bant; qu.oi missom a Deo Condi-
lore plagam, per inranlationes, vel fjlacteria. ve!
?it : quo dcfuncio regnum illud ' per aliqood lera-
'.,
poris spaliuin reges dubii vel citerni dUperdiderunl alia qnailibet dcnUMiaea: .1 da::nonic.el arlis ar-

doncc Icgilimii5 ret Licircd, id csi, lilius Ergbercii, raaa eobibere nlereal. Ad uiroruinque ergo corri-
gcnluiii errorem crebro ipsc Je inonasierio rgre.-su»,
eoaiarlalBS in regno, religione simu. et indusiria
gcniem suam ab eitranea invasione tiberaret.
abqii .iies equo sedens, sed sarpius pedes [Al., peji-

bus] ineedeos, eirenmpositas veniebat ad villas, ei

•i.m verit tis pnedicabat errantibus ; iiuod ipsum

• .Ubberatrnitj. Vide nnlam .id hunc locum l, 12. (»endiis sarciret , reique nllionem i:i successorem
k
CondiiHi ui. De Trumuini re iquiis vide G. D I ii m
iransfunderet, qui oOOVO anri marris sniuiis pn-
Walins., supra, in n..U ad Caednioiiein, iv, !',
cein concessiL Vide Chr. Sji. ad an. 686, 0>7, GJi,
c Snpm. iii, \b, 24. ciill.it. ciun Malms. I., i, ?.
" A \nJ. |>, i, ni.i nolhus, quamvis Ecgfrido se- '
Farae. Lunis ab ipsis Ac-dani lemporibos re-
nior. miIi r.c.iio fiains scu
seu indignatione in vi ccsni ei niediialioni dicalus, viiie iii, lu. Ibi pnsica
IIiUiiii m ihc impossibile est luiclam ei
ce pflcil visii fraler BartbolomafcHS, seripsiiqae Id.rum Hedi-
ab llibernis roi CesSiBt, ansam al qu.il m belli lliber- tiiiomim Fan eusiuni qui iu bibliniheca Dunelm. ad-
nici Ecgfndi pra-b nisse. Hic apud Diiffel.t in urien-
buc coiiserialur.
lali paiieagri Ehoracensis sepullus e.-l, iiique mo-
« .l/.ii/ros. ^iium illud fuit in v.le Sroitiap ho-
numeiitnm ejus hudie oslendilur. d'.n.c, a II rwao cli ino Anglias opfiido i<) millibus
• Per aiquod itwponi tpatium. Ea occasione
Cae- pass Li iii dissilum. Delcluui andqiium nionasterium
duali cum Iralre M.dlone, quanlis poiuit Ctmilibus, luil S.
- David Scoltorum rei, Mj'colnii l'ii el
provinciam invasil iatpnae se deeosurum arl.iiratos, alargareUe Sandae filins, pi Cisten iensi nrdini cum
»ed non na nt S|Miab:it hnparaus aul aniuu v.icuus pluribus alis aliribuii. HoaasL lom. ll, p. 1057.
provincul.s offu.li -i.,ih I. in po>l mulia in. o.n-
F cu esl abbali-i S. Mari* de Mailros feria secunda
1

i..oda acccpla Cjeilu.illam in te ga verinnt, fr.ilre-

Pascho?, et Richardus prnuiis alilus Mjilros consli-
i|ue Milloue hi luguriuiii quo :Jjui eompulso, do-
luins an. 113(3. Chron. de Mailros, p. I6i. Seriem
muiiculam ipsani succenlunt; uou Umen C-icilualla novcuidecim abbatum ad an. 1-268 babes p. H6.
dotilil quin dolorcm sun:n irelris accolaruui dis-
2>| SECT. III. — MSTORIA ECCLE6IASTICA.
eiiam Boisil suo teuipore facere consueverat. Erat A CAPUT XXVIII.
idem anachoretica el foniem ac arenle Al.,
in vila
quippe raoris eo lempore populis Anglorum, ul ve-
(.'< I

saxota] lerra orando produxerit, el tegelem de labort

nienle in \illam clerico vel presbytero, cuncii ad ejus manuum ullra temput terendi [Al., reddendi\ acce-
miperiuiu verbum audituri conlluerenl ; libeiiter ea perii.

<|use dicerenlur, audireiit; libeniius ea qux audire el Exiu Cudberct cresceniibus mcrilis religiosx iu-

niiellinere poierant, opeiando sequerenlur. Porro lenlionis, ad anaclioieiicae quoiue conleuiplaiionis,

Ctidbcrcto lania erat diccndi periiia, lanius amor qux diximus, silentia secreta pervenit [dclxxvi]. Ve-
perauadendi quje coeperat [At., docuerat|, lale vulius riim quia de viia illius et virlulilius anle ami s plu-
sngelici luiuen, ui nuilus pri'S"iiliuui lalebras ei sui res suliiciculer el versibus beroicis, ei simplici ora-
cordis celure prjesuinerel; oiuues palain qua: gesse- lione conscripsimus, boc lantum iu praesenti com-
raut, couiiiendo proferrent, quia nimirum baec eadem memoraresaiis sit, quod adiiurus insulam proieslaius
illiiin latere nullo modo puiabaiu [Al., putareni]; el cst frairibus, dicens : < Si milii divina gratia in loco
confessa dignis, ut imperabat, pcenitenlix fruciibus illo donaveril, ul de opere nianuuin mcaiuni vivere
abstergerent. Sulebat auiein ea maximc loca pera- qiic.uii, libens ibi morabor; sin alias, ad vos cilis-

tirare, [Al. add. etj illis prxdicare in vicuhs, qui in siine Deo volcnie reveriar. > Etat auiein locus ei
nrduis asperisque montibus procul posiii, aliis bor- H aqiia: prorsus el frugis et arboris inops, sed el spi-
rori erant ad visendum, ci pauperiale pariier ac ru- ritiiuui maligiiorum ffequeulia bumaux babitationi

sticilale sua docioruin arcebant accessum. Quos roinus accommodus : sed ad volum viri Dci habilabi-

lamen ille pio libeuier mancipatus labori lanla [Al., lis per omnia facius est, siquidem ad adveutuni ejus
lamtim] doctrina: sollertisexeolebat indusiria, ut de spiritus recessere [Al., reiesserunt] maligui. Cum
ni"naslerio egressus sapeebdom:ide[A/., hebdomada] aulem ipse sibi ibidem expulsis hostibus inaosiouem
iniegra, aliqua^ido duabus vel iribus, uoiiiiunquam angusiam circumvallanic aggcre, ei domos in ea ne-
ciiam iuense plcuo doraiim nou redirei ; sed demora- cessarias, jovanie frairum inauu, id esi, oraiorium,
tus iu moutaiiis, plebem rusiicam verbo praedicatio- et habitacuium coinuiuneconsttuxisset, jussit liaires
nis simul et opere virlutis ad caelestia vocaret. in ejusdcin baliiiaculi pavimenlo foxeam facere erat :

Cum crgo venerabilis Doiniui famulus mukos in aulein lellus durissima et saxosa, cui nulla oiniiino

M.iilrosensi nionasierio degeus annos, magnis viriu- spes [Al., spccies] vense fumsnae \iderrlur inesse.
tum signis elulgerei [Al., effulgercl], iranslulil euiii Quod dum faeerent, ad liden» ei preces famuli Dei,
reverentissimus abuas ipsius Eata ad insulain Lm- alio die aqua plena invenla esl, quaj usque ad hanc
disfarnensium, ul ibi qimque fralribus CUSlodi im di- diem, suflicientem cunclis illo ailvenieniibus graiiui

sciplinx regularis et auctoritate praposiii inlimaret, sua; cxleslis copiam ministrat [Al., subininistrai].

el propria aciione praemoiislraret. Nam ei ipsura Sed et ferrainenla sibi ruralia cnm fruniento adferri

locum tiiuc iilein reverenlissiiniis Paler abbaiis jure rogavit, quod dura pra:paraia [AL, prajfata] lerra
i egrb.ii. Siquidcm a temporibiis ibidem antiquis ct letnpore congruo seuiiuaret, nil omnino, non dico

episcopus cuin clero, ei abbai solebai manere cum spicarum, sed ne tierba: quidem e\ eo germinare
inonacbis; qui taiuen ei ipsi ad curam episcopi la- usquc ad sstaiis tempora comigit. Cnde visilanlibus
niliariler perlioerent. Quia nimirum Aedan qui pri- se ex inoie Irairibuv, hordeuiu jussii adlerri, si

inus cjus loci episcnpiu fuit, cuin monacbis illuc el forle vcl naiura soli illius, ve! voluutas esse Buperni

ipse iiiouacbus adveniens, munacliicam m e>> cou- largitoris, ut illius frugi* ibi potius seges orireiur.

versatiouem iusiiluit : quomotlo et prius beaius Pa- Quod itum sibi adlatum, ulira oinne lempui screndi,
ter Augustinus in Cantia fecissc ooscilur, scribwue ulira omnem spem frucliGcandi, eoilem in agro 6«-
ei reverenlissimo papa Gregurio, quod et ° supra rercl, mox copios;i seges exorla desideralaiu proprii

posuimus. « Sed quia tua fraierniias, mqutl, mo- laboiis viro Dei rcfeetionem prxbebaL
nasterii regulis erudita, scorsum lieri nou debet a
Cum ergo niultis ibidein annis Deo soiitarius ser-

clencis suis; iu Ecclesia Anglorum, quju nuper au- viret [dclxxxiv]. luieui er.it aliitudo aggeris

ciore Deo ad lideui perducia esl, banc debet conver- quo uiansio ejus cral vallam, ulcxlum uilum ex ea, l

salioiiem iiisiiluere, quu: inilio nascenlis Ecclesiaj cujus introituni sitiebal, aspicere posset, conti^it ut
lui'. Palnbus uo»lris ; in quibus nullus eorum ex bis cmigregaia synodo non parva sub prxseniia regis
qnae possidebaui aliquid suum esso diccbai, sed eranl Ecgfndi juvla fluviimi Alne [Al., AlnxL in loco qui
ill.s oiuuia coiiiinuina. > dicitur b Adtoifyrdi, quod signifieat, ad duplex va-
dum, cui beai* memorix Tbeodurus arcliiepiscopus
praisidebal, uno auiinn oiiioiiiinque [Al., iinaiiiiiio

* Supra. Vide respoiisionciii Giegorii ad priniaui rus laui longe a scde sua fuiiclioncs cxerceat, videal
iv, 2, e.iiin nota annexa e C. Malms. Ponl. I. Quod
iiiicrrngatioiiem Augustini, i, 27.
''
Adtuifyrdi. Quicquid Beda bic nai rai ile synodo autcm plures sini in aliis Anglia? panibiis Tuifordaj,
Twyford plane, ui milii qnidem videlur, demonstral Deda expresse lianc disiinguil a siiu ad flu\iuin Al-
syuodum luisse ad Twyford Norlhuuibrix, ct vere ne. El si legenda s. Cuibbercli hanc Tuifordam po-
ecelcsusticum, sub prxsentia quidem teglridi Nor- nal juxla fluvium Slu, id niilliu.i csl Contra lledain
Lbinnbrise re;;i>, sed prxsidcnta Tbeuduro archiepi- aucioritalis, ncc aliquid probal uisi errorcui prcli,
Scopu Doruvern. Et ne qnis mirciur quod Tueodo- quo S ponilur pro A, cl « pro R.
 RED.£ VENERABILIS PRESBVfEUI OPERLM PARS IV. - IIISTORICV. •ii\

otniiiuiuj ecaseasa aJ episcopatuoi Ecriesias LinJis A Eral [Al. add. el] ahsiiiicniix castigalione insignis
f.inieosis eligereiur. Qui cuin mulns legaiariis ac li- erai coinpunctinnis semper ad cxleslia stis-
(.-raiia

ad se prxmissis, neqiiaquam suo ninnasterio

leris nensus. Denique cum sacrificium Dco viclimx sa-
posset erui landcm rex ipse pr;efaius, una cum san-
; Imaris oflerrel nnn elevala in altum Toce, scd pro-
,

clissimn antislite Triiinuine, nec non [Al. om. nec fu-is ei imo peclore lacryinis, Doniino sua vcis
non) et aliis religinsis ac poicnlihus viris in-nlam commendabal.
navigavit. Cnnvenimit el d Duobns auicm annis
ile ipsa iusula Limlisfar- in episcopatu pernclis, re-
nensi in boe ipsum mnlii de fralribus, genufleciunt peiiit insulam ac mon;isteri'im 6imm [dclixivh],
omncs, adjuranl per Dominum, lacrim.is finniuni, divino adnioniiiis oraculo quia dics sibi moriis vel
ohsecrant ; ilmiec ipsum quoque larrimis plentim viiac niagis illius qune sola viia direnda esi, jam ad-
dnleibns exlrahunt lalchris, atque ad [At., in] syn- propiarel introiius : sicul ipse qooque lempore eo-
odum pertrahunt. Quodnm pervenirel, quamvis niul- dem nonmilis, .-ed verbis obscurioribus, qtise i.imen
tum renilens, unanima cunctorum volunlaie supera- postmoduui manifi-slc inl. Iligerentur, solila sibi sim-
tur, aiquead suscipiendum episcopalus offirium col- pli.itaie pandeuat; qnibusdam autem hoc idem
lum subniitierc ennpellilar : eo maiime ricius ser- eliam iiianifcsie revelibn.
mone, quod famulus Domini cum ei [Al. om. B
Boisil. CAPUT XXIX.
CJ] meiile propheiica cunrta quse eum cssent super- Vl idem jam epimpmg obUum tuum proxime julurum
vcniura pMefacei.t, antistiicm quoqne eum fiiiurnm llercbcrclo anachonlip jii.rdiawf.
cssc« prxdiieral. Nec lamen stalim ordinalio de- Eral cnim [Al. add. quidam] presbyler vila; [Al.
creta, sed peracta hieme qu.-e iinminehat, in ipsa add. el moium probilale] vencrahilis, nomine Hcre-
snllemnitaie Paschali eompTela est >>
Ehiiraci sub berct [At., Henberct], jamdudum viro Dei spiriialis
pra?semia pracfaii [Al. om. praefaii] regis Ergfridi, amiciiiie foedere copiilaius: qui in insula slagui illius
coiivcnieiiiihus ad consecrationem ejus septem epi- pergrandis de quo Dcruentionis fluviiprimordiaerum-
scopis in quibus beatai niemnria» Theodorus priraa- puat, viiam ducens soliianam, annis singulis eum
tum tencbat. Electus esl autem primo in cpiscopa- visilare el mnnita ab eo pcrpeius salulis audire so-
lum llagustaldcnsis Ecclesix pro « Tunberclo qui ab lebai. Ilic cum audiret eum ad civitaiem * Luguba-
episcopatu [Al., episcnpis] fuerai deposiius : sed liam [
1/., Leguraiiam] devenisse, venit ex uiore,
qiinniam ipse pln. Lind sfarnensi F.cclesix in qua cupi>ns salnlaribos ejus exlmriatiombus ad superna
eonversatiis fner.it, dilriil pr.cfici ; placuil ut Eata desidcria m.igis nugisque accendi. Qui dum sese
rcveis.i a.l scilem Ecelestat llagusialdcnsis rui re- Itenilnim raleslis vit.e pornlis dcbriarenl, diiil
gcndx primo fucnii orJinaius, Cu.lb-rci Eci lesiac ^ inier alia ant^ies ; i Memcnti), fratcr Ilereberet, ut
Linilisfarnensis gubern.icula sus iperei. modo qiiidqniil opus habcs, me imerroges, mecuin-
Qui susr.-pium rpiscopatus graJum ad imiuilionctn que loquaiis : posiqu.im enim ab inviccm digre-si
heaiornm apostolorum virlulnm ornahat oper4ius. luerimtis, noa ullra nos iu hoc saeculo carnis oblnli-
Commissam namque sihi phbem el oralionibus pro- bus inviccm aspiciemus. Certus sum namque qund
tegebal adsidnis, el admoniiionibus saluberrimis ad icmpus mene resi.lulionis insial, el velox est deposi-
wlestia vocabaL Et, quod maiime doclores juvare lio labernaculi mei, i Qui base audiens provululus
solei, ea qu.t: agcn la doeebat, ipse prius agendo esl ejus vesligiis, il fusis cuin gcmiiu lacrymis,
pra?mor.slrahal. Erji quippe anic omnia divina; ca- « Obiccro, inquit, per Dominum, ne me dcseras,
rilatis igne fervidus, palienlia? viilnle modcstus, sed lui mcmor sis Bdissia*i sodaiis, roge 9 que super-
orationum dcvotioni sollcrli.-snne intPiilus, affahilis nam pietatem, ul eui simul in lcrris servivimus, ad
omuibus qui ad se consolaii.mis giaiia veniebant ;
ejus ridebdam gratiam simul iransearaus ad cjelos.
boc ipsum quoque oralionis lneo ducens, si infirmis Nosii cnim quia ad lui oiis iinperium semper vivere
frainlnis opcm sunc cxhorlalionis Irihnercl ; sciens slndui, el qiiicquid ignorantia vel fragililaie deliqui,
quia qui cliiil, Diliges Dommum Deum luum; dixit f.nio
^ ad tux Vulunlatis cxamen mux emendare cu-
et, Diligct proiimum [Al. add. fmiin sicuf leiptum].
I

ravi. i Incubu.i precibus aniisies, siaiimquc eJo-

• 1'rccdixcral. Vidc Bedx Vilam S. Culhbercli, doro opo una rum terra prapdicta apud
arcliiepis<
cap. 8. Eboracum dedil. « S. Cudherclo Vjllara Crecam cl
b
Eburaei. « Hex Ecgfridus et Thcodorus arclii- tna in circuiiu ipsios Villx millia-ia, ul haherct
cpi>rnpus dedcrunl S. Cudliercto in civilate Etiuraca I Ii.t.h iini iens vel redicns, naasioneai ubi qi'ic-
lotam tcrram a muro ecclesia; S. Pctri usque nia- scere posscl : uhi nioiiachoriiin hahilationem insli-
gnam pariem versus occidenicm, et a muro ipsius tuit. Ei qnia illa lerra minus sufliciens erut, Lugn-
ecclcsix usque murum eiviutis versus ju-lruin. > baliam, qux Lanl vocaiur, in ciriuilu quindecim
Sw. DORBUI. I, 9. milliana h.ibciilcm in augmenliim suscepit ulu :

c Tunbereio. Dc eo vide iv, 12. Cansa lnjns
deposiiiouis ignoralnr, sed ipsa depnsilio prxsen-
liam Theodori arguit, sub cujus auspiciis ecclesiasii-
i j discipliua lunc lem^ons
" buobui. lu ms. Mori, eic, hic inripil c.iput
etiam s.incliinon aliiim congregalione stabilila, regi-
lum J.iin habiiu religionis rniisecr.ivii, el in profe-
clnni divin.e ^erviiulis schobs inslituit. Alia: quo-
vigebal. quc lerrarum possessiones ci Jonat.c suiit, quas
hic Inngitnt cst, ei noa necessarium poncre scri- :

il, eiquc apponilur in indice litulus seqiicniis capi- piae sunt in ranulis ecclesi.e. Sim Dun., i , 9. Ila-
ii- mj.J ubrationea
, i.aju.i^ iu notis ad capui ii ruui donaiioniiiu chaiiam e regislris Duuelm. ei
i.im mutalur CUiffieiii ordn vel numerus. seripiam, cum snbscriplis TheoJori ei septem epi-
Luqubdliam. Hex EcgfiiJus prxsenle Thco- scoporum RHMninibus, viJc appcnd. n. -.'
 , ,

o :5 SECT. 111. — illsTURIA KCCLESIASTICA. *JS

cius in spiritu impclr.isse se [.lf. om. sej quod pcle- A corpus lolnm «juasi adhnc vivcret, integruin, ei

bal a Doinino : i Snrge, inquil, frater mi, ei noli llevililius [Al., ftcxibilibus) arluuni compagibus mullti

plorare, scd gaudio gauile quia quud rogavimus, su- dnrisiicuii qu.un iuortiio similius; sed et vesiimema
perna nobia elementia donavii. i omnia quibus iinlnium erai, non solum iotcmeraia,
Cujus promissi et prophelise veritatein scquens re- veriini etiam prisca noviiate ei claritndine [M., cla-
rum asiruxil eventus, qnia el digredientes ab invi- rilale] mir.iuda parcbanl [M., ypparebaiuj. Quod
cctn non se ullra corpnraliler viderunt, sed uno eo- ubi videre fralres, nimio mox limore perculsi, fosli-

demqiie die, hoc est, tertia decima Kalendaruui naverunl referre anlistiti qua> tnvenerant, qui iuin

Aprilium, egredienles c rorpore, spiritus eoruin mox foric iu remoliore ab ecclesia loco refluis nndiquo
beaia inviccm visinnc conjuneli suiit, alque angelico pelagi flnclibus cinclo, golilaritli manehal. Iu hoe
ministcrio parilcr ad regnum cxlesie iranstaii. Sed cieiiini seuiper Quadragesima» lempus age.re, n> hoc
• llereberct di vina prius infirmitaie deeoquilur ; illa, quadraginla anic dominicum naiale dics in magna
ul crcdibile esi, dispcnsaiione dominicae pieialis, ut coniinenli;i\oralinnisct lacryinarumdevoiione irans-
si quid ni imis habercl mcrili a be.ito Cudbercto, igere solcliat : in qno eliam veucraliilis prxdcces-
suppleret hoc casligans longx atgriludinis doior : sor ejus Cudberct pntisquam insulam Fame peterei.
(|uaienus xqualus graiia suo inlcrcessori, sicul uuo 1'.
ahqu hhIiii sccretus [.4/ , secrelws| Domiiio nuli-

eodemque lcmpore cuin eo de corpore egredi, ita labal.

etiam una aique indissimili sedc peipetux beatilu- Adtulerunt auiem ci et pariem indumentorum

dinis meruisset recipi. i|ii.i; corpus sanclum ambieranl, qux cuiu ille ei
Ubiit autcm rater reverentissiraus in insula Farne, munera gralanler accipercl et mir.ienla lilie.uler au-

mullum deprecnlus fralres ut ibi quoque sepelirelur, direi, nam ci ipsa indumenta quasi patris adhuc
ubi non parvo teinpore pro Domiiio mililaral. Aita- corpori circumdata niiro deosculabaiur aiTecta
nien landem corum precibus vicius assetisum dcdil, i Nova, inquii, indiimenla rorpori pro bis qiuc m-
ni ad insuhim Lindisfarneiisium relatus, in ccclesia lislis, cireumtlale, ct sic rcpouite in arca quam pa-
deponeretur. Qund duin facium esset, cpiscopattim raslis. Seio aulcm ceilissime quia non diu vacuiis

Kcclesix illius anno nno servabai venerabilis antistis remancbii locus ille, qui lania uiiraculi cislestis gia-

IJilfiid, donec cligeretur qui pro Cudbcrctit amistes tia sacratus esi, 1 1 quam
bcaius cst cui in eo lacul-
ordinari deberet laiem quieseendi Doniinus loiius beaiitudmis auclor
Urdiuaius esi auiem [At., om. autemj post hacc aique largitnr prxstare dignahiiur. » llxc et liujus-
Eadberct [iir.Lvxxvin], vir scientia diviliaruni [Al. modi pluia ul>i imiltis cum lacrymis et inagn» com-

om. divinarum] Scripiurarum simul el prxcepto- ' puuctioue aniisies lingua eiiam tremenie complevit,

rum celesiioiii observanlia, ac maxime eleeuiosyna- fecerun: fiaires m jusscral, el involulum novu aiui-

runi npcraiionc insignis ; iia ut, juxta legein, omni- ciu ci.rpus novaqiie in theca reconditum, supra pa-

bus annts deciinaiu oon soluiu quadrupe.liiui, reru» vimenium sancluarii posueruni. Nec niora, Deo di-

eliam lni,:uiii oninium atqne poinorum, necnon et leciu* anlistes Eadber. t morbo cnrrepius esi acerbo,

vcstiincntoruin partem pauperibus daret. ac per dies rre.sceuie muhuniqiie ingravescenie ar-
d >re langunri?, uon inullo posi, id esl, piiJie iv.nas
CANJT x\x. Domiuuin
Maias etiam ipse migravil ad . cujus \Al.
1,1 coipus illius, pos/ un.lecim annoi teoutlurtv, »i/ ror-
ruptioms immune reperlum ; nec mulio pust ttucet-
..!'(/. etiamj corpus m sepulcro benedicii Patris Cutl-

tor ipisiopntus ejus de muitdu transierit. bercti ponentes, adposoeront desuper arcam iu |iia

[iiiAcui '

Volens auleiit lalius demonstiaro divina iiicorrupla ejusdem Pairis membra locaveraul : iu

dispeiisalio, quanla in gloria vir Doniini Cudbercl ij. iii eiiam loio signa sanitaium aliquoiies facia,

post inorlem viverct, eujtis anle uiorlem vila siibli- merilis amboruin lestimnnium ferunt, e quibus aliqua
mis crehris etiaui miraculorum palebai indiciis in libro Viix illius olim memoriae maiidavimus. Sed
transaclis sepullurx ejus aimis undeciin, immisil in n et ill liac llisloria qnxdam qu.e |A/., nnum qund]
animo \Al,, animosj fratrum ui lollcrent ossa iilius, nos nuper audissc conlisit, superadjiccre commodiuu
qu.it \l ,
qui) morc morluoruin CunsumplO jam el duximus,
in pulvciem rcdacto corpore reliqno [.4/., corpore, CAPUT XXXI.
sicca invenienda pulabant alqne in novo ejuttit a paialtjti sanntus\\\. t
reliqua], :
Ui quidam ndtumbam
recoudiia loculo, iu eodem quidein loco, sed snpra ura(KS|.

pavimenluin dignx veneralionis gralia lorareut. eodem monasleri:) fraler qnidam. nomme
Krai in
Quod dum sibi placuissc Eadbercln aotistili SIIO re- Badudegn, lemporc non pauco hospituin minisieriu
lerrent, adnuil Cnnsilln eorum, jussilque ut die de- deserviens, qui nunc usque superesi, lesiininniam

posiliouis ejus hoe lacerc meiiiiiiissen!. Ficerunt liabnis ab uuiversis fralrihus cunclisque sui-

apeneuies sepulcruin iuveneruut nieniibus hospilibus U. om. c. sup. hosp.] qood vir
autem iia ct , [

snncti illius anachoreta?, ei devntlo in Inrum

indul-
" llereberct. Vide Beibc Vilam S. Cudbercli,
geniiis episcopalibus coinmuuiia Vnli appe iul.
rap. 2S. |n nistilu Hsgni Deruenlionis II. juxla Kes-
wiek, in qua llercbercl mansionem viix solilaria! n. -25.

pusuit, conslructa est poslea ecclcsia in houorein

2:7 BEI>.£ \ ENEflABILIS PRESBYTERI OPERUM PABS IV. - MSTORICA. 228

esset mulle pietuis ar religionis, injunctoiiue >ibi A P*f reliquias ejus faetiim [rccnvin], nnper milii
oflicio supeniie laiitum nierceuis gratia subdiius. Hic per ipsum in qno factum esi, frairem innmuil. Est
cum quaJam die lenas sive saga quibus 111 bospiiale auiem ficluin in monasieno quod juxta ainneni « Da-
utebatur, in mari lavassei, reJiens doinum repen- core tonslruclum ali eo eognomen acccpit, eui lunc
lina medio itinerc moleslia [Al. add. corporalij la- vir religiosus b Suidbercl abb.ilis jnre pr.tfuit, Eral
cius est, ila ul corruens in terr.ni ei aliquandiu in eo qiidaui adolesceus ciii lum.ir deformis palpe-

pronus jacens, vix landein resurgerel ; re-iugens bram oculi fojtlaver.il, qui cum per dies cresceut
autem sensii dimidiam eorporis sui pariein a capite oculo inieriiuin minaretur, curabMt medici huoc
usque ad pcdes paraljsis languore depressam : ei adposilis pignienlorum foineniis cmnllire, nec vale-
m.mmo cum labore baculo iiinilet.s domuni pcrve- bani. Quiriam abseidendum esse diccbant [AL, do-

nii. Crescebat inorbus paulaiim. ei nocie supcrve- ccbant] boc Geri meiu majoris periculi vela-
; alii

nienie gtav.or elleclus esl, iia ui, die redeuntc, vix bam. Cumqiie lempnre non pauco fraler prxfaius
ipse pcr se exsnrgerc :ul incedere valcret. Quo af- lali inconiinorio Uborarel, nei|ue imniiueus oculo
feclus inconiinodo, coucepit uiillnntnn [.!.'., ulilel eiilum liuuiana manus cnrjre v.iierel, qiun [Al. add.

menic consiiium, nt ad eo lesiam quoquo nioilo pt.s- poiius] per dies augeseerei, coniigit eiiui subitn di-

sel perver.iens, inirjrel ad iumbam reverenlissimi B ,-ine pieialis grati i per saiicUssinii Palris Cudbercli
1'alris Cudbcci, ibiaue gen.hus Hexis Supp|.-\ sn- reliquias sanaii. Nam qiianrio fraires sui corpus
pemam pielalem rogarei, ut vel ab bujuscemodi ipsms post inulios sepultors aimr.s incorroptum rc-

languore, si boc sibi ul le csset, liberarclur; vei si perieiu;:l [At.. repereranij, Inlerunl partem de ca-
se (ali mole-(ia diutius easiigari divina pmviilcnte pillis qu.un i reiiqiuaruin roganlibu* aniicis da-

gralia oporleret, patienler rio orem ac placida menie le, vel o^ica.lere in sigoiuu miraculi posscni.
sustinerei inlaium. Fecil igiiur tit animo disposae-
rai, ei imbecilles artus baculo susicnlans iniravit Il.irum pariiculam reliquiaruH eo tempore babe-
ecclcsiam; ac prosternens se ari corpus viri Pei pia bal penes se quulain de presbyicris ejusdem niona-
inlenliooe. per fjus auiilium Dominum Sibi propi- Slerii, nomiiie Ibruidred, qui iumc ipsius nionasleiii
lium fieri precabaiur : alque inler preces velul in abbas est. Qui cuin die quadaiD n.gre-sus ecclesiam ,

soporeio soluiiis semii, ut ipse postea rcfcrre er t aperui^si'1 iliecam reiiquiarum, ut portionem earun:
solitus quasi mignam lalamqne manum capul siln in roganli amico praestarel, coniigil et ipsum adolcscen-
parle qua dolebal, leligisse, eodemque tac.u lotam 1. 111 cui nciilus languebjl , in cadem ecclcsia tnnc

illam qu
i
e Imguore pri-ssa fuer3t
r corporis sui par . pJesse. Ciniii|ue presbyier
r
portionem quaniam voluii,
. .

lem, paulaiim fogienie doiorc, ac saoilale subse- ^*

amico dedisset, residuuu) dedil adolescenti, ol soo n
quenle, sl poles nsque pcrlransi--.se [Al., sobsc- loco repoii.ret. Ai il e salubri insiiiiciu admonilns,

qnemc n^riransisse]. Quo faclo, moi evigilans m- cum accepisset capillos saucii capitis , adposuit pal-
.tus surreiii, ac prn sna saniiate Domino gia- pebrx languenli, et aliquandin lumorcm illum inlcs-

tias deiuio reterens, quid erga se aciunj esset fratti- tum boriim adposilioneconiprimere ac mollire cura-
bus iodicavil : cunctisque rong:iudeiiiibns ari mini- bai. Quc f c.o, reJiquias, ut jussiis erai, su iu Ibeca j

sl.r .iitn quod solicilus exbibcre solcbal, quasi lla- recondidil, credens soum oculuui capiilis viri Dei
gello probanle tastigaiior rediii quibus jdtaclns \Al., adlalus] erat, ocius csse sanau-
S-d ei iudumeiiia, qiiibus Den dicatum enrpus dom. Meqoe \Al., add. enim]eurasua li.lcs fefellii.

Cudbertii, vcl vivum aniea, vel poslea defui clum Cr^t ciiim, ul referre eraisolilus, lunc bora circilci
vesiierant, eliair. ipsa a graiia curandi non vaearunl, sccunda [/41., boram.... secundam] Jiei. Sed cumati •,

sicul iii volumiuc Van et virlulom ejus quisquc lc- quxqne ri:es illa exig< bat, co^itarei eifaceret, imnn-
gerit, m\c:nel. nentchora ipsius diei sexia, repente coniiugens ocu-
CAPOT XXXII.
liim. ila saniiin cuin palpebra mvcnii. ac si nil mi
I i atltr ad reliquias rjnt ii«p<r fucril ab oculi Itiu- lumois apparuisset.
guore euralus.
nqnam in eo deformitatis ac

Nee sileuiii praslereundiini quod anle trieniiium

• Oacrre. Amnis cadens in f). Aymnt qui pauln quo eii.ini amne viculus ipse nomen retmet.
bui I-
s.ipcrins emuipil e lacu llni-walicr el tnniilains
:•
S'iidbcrct. Nou icmere coiifuiuleuilus b c

Suiobereio episcopo Verdeosi, de quo

Be-ia
Westm. ineria» el Cumbn* tliviilit. Adbuc tradiiio berci cum
e»t de antiquo mon. ad ImjiiS ann. s ripas pnsilo, a fuse inlia v, li
%}') SECT. III. — IIISTOIUA ECCLESlASTICA. V,0

LIBER QUINTUS.

CAPUT PRIMUM. A tiim] furere nou eessavii ; ut palam daretur intel-

Cudbercti ligi, quia miiil.ca illa qna? provenerai inlereapedo

VI * Oidiluald [Al., Oiditvoldut] tuccestor
in anachorelica vita, taboranlibut in mari fiatribus, quietis ad viri Dei preces nostr.-c evasionis gratia cx-
tempeslulem orando sedaverit. lilus <hiii.ua csl[A/., essclj. >

(i'<;i.x\x\u j
Succcssit autein viro Doinini Cndber- Miusil aiilem [
.1/., ilaque] idem vir Dei in insula
cio, in exercenda viia solit.iriaqu.ini in insula Farne Farne iluoileeim annis ibidemque defuncliis[ II. add.
anle episcopaius sui lempora gerebal, vir venerabilis est] ; sed in u.sula Lindisfarnensi juxia prxfalorum
Oiiiilnald, qui multis annis in monasierio qitod dici- corpora episcoporum , in ecclcsia beati [Al., sancli]

lur lnhrypiiiii, acccptum presbyicralus olficiuin con- aposloli 1'etii sepultus csi. Gesta vcro sunt latc
dignis pradn ipse[4/., ipso| cousecrabal actibus. Cu- temporihus Aldfiidi [Al. Adfridi] regis [dcxcix], qui

jus utnicriiuin vcl vila qualis fueril, ccrlius clarescal, post fratrem suuni Kcgfridum genti Nordanhyniliro-

unum ejus narro miraciilum quoJ mibi unus e fralri- riiin decem et novem [AL, octo[ amiis pr.efuil.

lnis proptcr quos ct in <|iiihus patralum est, ipse nar- CAPUT II

ravil : videlicet Gmlfrid, venerabilis Cbrisli famuius Vi episcopns Johannes mvtnm et scabiosum [Al. om.

el presbyler ,
qui eiiam poslea fr.ilrihns ejusdem ei tcabiusum] benedicendo curaverit.

Ecelesia: Lindisfarnensis in qua eiiucatus est, ab- n Cnjus [.!/., Hujus] regni principio defuucto E.ita

batis jure prxfuit. « Veni, inquil, cuin duobus frairi- episcopo |i)Clxxxv|. Jnhniiics, vir sancius , II. g i
-

bus aliis ad insulam Farne , loqni desiderans cu n laldensis Ecclesiae praesiilatum snscepil : ile qun
revereniissimo Patre OiililuaiJo : cumqiie alloculione plura virlulum miracula qui eum famihariter uove-

ejus refecti ct benedictionepclita doiiiuin rediremus, luni, diccre solent , maxime vir rcverentissimus
ci

ecce subit», positis r.ohis iu mcdio mari , inlcrrupla ac veracissimus ' Reiciliim, diaconus quondam ejus,

est sercuitas qua vebebamur, et lania iogruil tamquc nunc auiem abbas monasieri: quod vocalur lnde-
fera tempest.itis hiems \Al. tcrnpestas h.emis] , ul i-i.ii la, id esl, in silva Derorum: c quibus a'iquamc-
,

neque velo ncque remigioquicqiiani prolicere, ncque m«rix tradcre cominodum dnximiis. El \Al. add.
aliud quam mortem sper.ne valeremus. Cumque diu auiein] c mansio qua-dam secreiior, ncmore raro e

muliuin cum vento pelagoque frustra certantes lan- valhi circumdala, nou longe ab llagusinhlensi eccle-
dem post terga respicereiuus, si forte vcl ipsam de si:i, id esi, unius ferme milliaiii ei dimidii spatio in-
qua egressi eramus, insulam aliquo conamine rcpe- scrfliienie Tmo amne sep3rata, babens crcmelcrium
lere possemus, invenimus uos uudiqiie\e<suiii pari sancii Michaelis arehangeli , in qua vir Dci satpius

(empcstate pra:clu>os , nullamque spem nobis [.41.

ubi opporliinitas adridebat temporis, et maxime in

om. nobis] in nohis restare salulis. Uhi auiem lon- q (luadragesima, manere cum paucis, aiquenrationibus

gius visum levavimus, vidimus in ipsa insula Farne, a<: lectioni quielus operam darecnnsueverat. Cumqiie
cgressum de lalibulis suis amantissiroum Oeo Patrem lempore quodam, incipiente Quadragesima , ibidem
Oidilualdum iter noslrum inspiccre. AuJiio etenim mansurus ailvcoirct ,
jussit suis qiinprere pauperem
fragore procellarum ac ferveniis Oceani , cxier.it vi- aliqnem majore iurirmitatevel innpia gravaliim.quem
dere <|uid nobis accideret : cumque nos iu lahoie ac secuw habere illis diehus ad facicndam eleemnsynam
desperatione posiios cemerei , Dectehal genua sna posseni [Al., possel] : sic cnim semper fac.cre solo-

ad Patretn Domini nostri Jesu Cbristipro nosira vita bat.

et salnte prccatunis [Al., ileprccaturus]. Etcumora- Erat autcm in villa non longe pnsila quid.im ado-

lionem compleici , simul tumida aquora placavit; lescens muius , eplscopo notus, nam sxpius anie
aileo ui cessante per orauia sievilia lcmpestaiis, se- illiiui pcrcipiendae eleemosyna; gratia venire consue-
cundi nos venti ad terram usqiic per plana niaris vcrat, i.iii ne uniiin <|iiidem sermoncm unquain pro-
lerga comitarentur. Cumqne evadenles ad lcrram ,
fari [A/. proferre] poterat ; sed ei scabicm laniam
naviculam qnoque noslram ab undis cxporlaremus ,
ac furfures habehatin capite, nt nil unqiiam capillo-
mox eadcm qua; nostri gratia modicum silueral, t<m- ruin ei in superiore parte capilis nasci valerct , tan-
pesias rediit, et toto ilio di<: iiiulium [Al. om. miil- D tum iu circuiiu liorridi criucs siare videbantur. Hunc

» Oidiluatd. In solilaria vita sucressit S. Cudbercto defnnclus Idihus Maii, et in SUO mnnasleriosepiilius.
an. 607, el 12 annis Iraimaclis ilefunctns esl anno Processu lemporis ejus rcliquix tramlalie, ei juxia
699, raeriiusque cst locum m
Mariyrol. ail 23 Marlii, fereirum S. Jonnnit ad aliare Boum iu eeclc-.ii Be-
et in lahulis Beuedicliiiis 8 IduR Mmii. Vide de boc verlaci recoinln.i In Manyrologio nomeii ejns scri-
.

Vitae pros. S. Cudbercti cap. ult., ct cap. ib Vila; biiur inier sanct«S ad 15 Maii.
meiric:i\ « Uantio. Ilacc mansio cum oralorio rt rcemcierio
b Henhun. Diu d acouns 3. Joailiiis episcopi, pn- pnsila fml iii niOiitc ripao lini ainnis immmeiile, qni
M< a in mnnasterio luderaiiuda abhas ab cuilcm S. Auglica Erneshvw, Latine mont Aquiltt du imr, el »d
Jn.inne cnnslitutns, in dccrcpila aetatc circa A. l>. Scpientrionem siia. Vfde de co plura Rirhard. i'r.
tecundum Capgr. 74fi, secuudum Lelaudi Colleci. 75"» Uagust. x Script., p. 291.
231 r.F.n.E VENERAP.ILIS PRF^r.YTEP.I OPERLM PARS IV. — IUSTORICA.
erg i ajduci prxcipii epi^copus , el ci in coiisepiU A guore lenerelur : quia pblebolomala esl nuper in

ejustleui maiisiouis parvuin lugurium lien in quo uia- liracbio, el cum essel io sludio, lacu esl infiriuiuie

i.ens quolidiaoam ab eis [Al., eo] siipem acciperet. repenlini dolori-, quo roox incre»cente, magis gra-
Cumque una Onadragesimx essel impleia seplimana, vatiim rsi Lracliium illud vulueraiuin, ae versum in

sequenie Dominica jussit ad sc iiilrare pauperem ,

tumorem, adeo ul vix duabus uiaiiiluis eireuroplecli

mgre>so en linguam proferre ex ore ac siln osien- possel, ipsaque jacens m leclo prx ninneiaie Jolo-
ilere jussit; ei adpreheiiJens eum de mento, sigoum ris jain n:oritura viderelur. Uogavit ergo episcopum

sanclx rrucis lingux ejus impressil, quani signalam abbatissa ul inlrarel [AL, intrarej ad eain, ac bt-ne-

rrvoeare in os. el luqui illum prxcepil : Dicilo , in- dicere illam dignsretur, quia creJerei eam ad Lene-
qi.ieos, aliquod vcrl.um , dicilo Cae ,11., (iea; a/., dictionein vel larlum illius mox melius habiluram.
Ciic], quod est, liugiu Augloruin, vcrlmui adlirin.vn.li Iulerrogans aulem ille nuando plilebolomau cssel

et cooseiniendi, id cst Hiam. Dixit ille suiiin, soluio pnella. ei ut cognovii qnia in luna quarla, dixit :

vinculo liiigiir, quod jussus cral. Addidii cpiscopns Mullnm insipienler ei indorle fecislis in luna quaru
nonuna litierarum : • Dieito A. > dixlt ille A. « Diciio plilebolomando. Memini eiiim beai.c meiu iri . Then.
/.';>divil il e el boc. Cunique singula lillerarum dorum archiepiscopum dieere ,
quia periculosa sit

n.iaiiia dicrnie epi.-copo responderel, addidil et syl- B salis illius temporis phleLtolomia, quando cl lumeu
lal.as ac vcrba dicenda illi proponere. El cum in lunx, et rlieuina Oee.ini in cremeulo est. El qnid ego
eim ibns consequenier responderet , prxcepil euin possiim puellx, si morilura esi, facere ? Al ilh iu-

-enlemi.u lougiore» dicere; et frcit : neque ulira Slautius obsecrans pro lili.i quani oppi lo diligebal,

resfavil loU die illa el nocie scqnen'e, qiianium vi- nain et abbatissam eam pro se facerc di pmscnl.
gilare poluil, ut femnt qui prxsrntes fuere, loqui l.indem obtinnil ut a.l languemeiu inltarel. Iulravit
aliquid, et arcana sux rogilaiionis ac volunutis ,
ergo me seeum ad-umlo ad virgin. m qux jacebai
quod ounquani aniea poiuil, aliis o-tenJere; in si- mulio, ut dixi, dolorc constricu, ct brachio ia Un-
mitiiudinem illius diu claudi qui curalus [XI., add. ium grossescente, ut nihil prarsas iu ctibiio [.4/., cu-
esl] ab aposlolis Pelro ci Johanne, eisiliens slelil el bilu] flexionis liaberel : el adstans dixil iii iliiiin

nmbulabal; el inlrar l cuin il'is in leiiiplum ambu- super illam , ac benedicens egressus est. Cumque
l.in-, cl cxsilicns, ei laiidaus Pomiiiiim; g udens ni- posi hxc hora compeienie consederciiius a I men-
iinrum nii olliciopedum, quo tanio eral tcmpore sam, advcniens qaidam clama.it me foras [.-!/., dti-

deslt uius. Cujus sanilaii ongaudens cpiscnpus prj- cens Toras], cl ail : IVsiulal Quocnburg [A/., (Jaen-
cepit mcd co, eiiam sanandx scabrediui capitis ejus burgj, hoc enim erat nomen virginis, ut ocius re-
corarn adliiberc. C grediaiis ad eam. tjuod dum facereiu, repcri iitssn

Fecit ut jusserai, ei juvai.ic bei.ediciiene ac pre- ingrcdiens vultu liil nioreui, ei velui saspili similem.
eibus anli.-lilis naia esl im saniuic culis venusu Eldutn adsidercm illi, dixii : Vis peuniiisbibere? Al
spec.es capiiloriiin , esl jiivenis limpidus [Al., El] cgo ; Yolo, inquam, ei inulluiii deleclor, si

vuliu el ioquela prompiu-, capillis pulcberriine cri- - Cumque ob'ato poculu bibt-remus smba, rospit

spis, qui ante fueral delirmis, pauper el mulus. Sic- licrre qui.i cx quo episcopns oratioue pro ine,
qii.- de percepu betaltts sospitate. ofTerente eiiam ei et bciirdiclioiie compleia egres^us est, siaiiin melius
cpisropo ul iii sua faimiia mancndi locnm acciperei, l.abere iuripiu ; et-t netdum vires prisiinas rerepi,
magis doinuni reversus es'.. dulor umen nwnis et de bracbio ubi nr.lentior in-

CAPCT III.
erat, el dc loto meoioipure, felul i[iso episcopo foras

( rVl. add. ideni) puclam lanjveiuem orando uxna- eiiiii exponant.'. '
Jitus ablaius e.-t, umetsi lantor
rerii. adliuc bntcbii ui J. reiur. Abeuniibus auleia
[iclxixw. 1 Narravit idem Dcrcihun et aliud dc
,
nobis iml. . con n dolorein meiubroruin
prxfalo anii^lile iuiraruliini. (Juia i uin reverenlissi- fuga iju.ique luiii n.li s.cula esl ; el erepia

iiiiis vir Uilirid post lunguiu es.il.iiiu in episcopaium tnorti ac dolonbtis >i . ijudes Ooiniiin Salvaiori
essel llagusialdensis Ecclesix recepius, ei idem J,.an- una ruin cxlcris qui ibi erant , servia illius rcf.-
ucs, dcfunclo Itosa viro multx ssncliialis cl buimli- reba'. i

utis. episcopus pro eo Eboraci sub>iitutus, veneiit CAPUT IV.

ipse lcmporc quodam ad monasierium virginuin in L I co>ijugem comim in/irmam aqna tenedicta cmrr.-
loco qoi vocalur Letaduu , cui lcnc llenburg ab- ttrU.
ballssa prafuit. < Lbi cum venissenius, inqui 1
, e. Alni.l quoque non multum buic dissimile miraru-
in £no univcrsi.rnm gaudio suscepii essem.is, indi- luiii Je pra-lalo anlislite narravii idem abba c , di-
cavil i.obis abbali»a, quod quxdam de numero virgi- cens : i Villa eral comilis cujusd.iru qui Tocabalin
iiuiii qux eral filia ipsius carna'is, gravi>simo l.in-
' Puth, nun longe a monasierio nosiro, id esi.

Itladnn. Ilodie Waltnn, id c-l huiiiida villa, cx r.illifrinnrum Eu-t.i. ius filiu- J.iannis lenipore regi*
aqins el paludilms qiiibn> sepU esL Moi.asierium an Slrphajii. He boc iiioiiasll-rio vije eti.nn x Scripl.
ii.|iiiiin iii 'irientali parte provmci.e Kboiaeensis, in p. > 15. iin.i runi longa narralinie, de m.raculo A.o-
quo hiijus rapitis miraculiim a Juanne episro|>o f.i- redi alih:il'S l!-ievnllrn>is.
ciuin csi. Longo icmpore diiutuin resinuii in usuui b 1'udi. Villa li.ijns comitis dicta cst Ejrlou au-
 Mi.iii.-iijyuiii.uiiiikiuiia
(iniiTn [Al., ''lofim] rcrme roillinni spatio separata A soliio coasolanliam sermone:
: ttene coova'eseas cl
enjiis coij-iv quadraginta fennc ('icbus eral acerbis- ciln. Ciiinque post baec sedercnl a.l mei.sain, misil
simo Isntpinre detenla, ila ui inhus seplimauis non pner ad doininum suum, rogans sibi pr>culii<n vii.i
pcs>ei ile ciihieulo in quojacebal, foras eiTerri. Con- niittcre, qua siiirel. f.avisus ille muliuij quia b;-
tigit auif n po lemp >re virura Dci iito ail dedican- berc posset, misit ei calicem viui beuedielan ab
i1.nn erclesi iin ali eo lein comile vocari. Cmnque eplscopo ; quem ut bibit , surrexil cominuo, «i vo-
('edicala esset eedesia, rogavil cnmes cuin a>l pran- lemo inlirinilatis discusso. ir.duit se ipse vcsiinnn-
dendutn in [
'/. i>m. in] douitim sii.nn ingredi. Ke- tis suls ; ct egressus indc intravit, ac saluiavit
nnil episcnpns, direns se ad inonasturiuin, quod episcopum ci convivas, dicens, quia ipse qioque de-
proxJmc [M., proximum) eral, deliere reverii. Al lectaretur manducire Jusse- et biberc cum eis.
ille, obnixius precibus insians, vovii eliam sc elec- runt eiun sedere secum ad epulas, multum gauden»
mosyuas paupenhus daturum, dummodo ille digna- les de sospitate illius. Residebat, vcscebatur, bibe-
reiiir co dic doinuni suam iiigredieus jejunium sol- bat, Ixtahalur, quasi utius c convivis agcbai ; et
vi-re. Itogavi et ego tina com illo, |iromiitens etiam multis posl bocc annis vivens, in eadeni quain acce-
ine eleemosyn.is in aliinoniam inopum dare, dum peral salute pennansit. Iloc autem r.iiraoilum me-
ille dnmnm coinitis pransurus ac bencdictiouem da- inoratus abbas non sc prxseme factum, >ed ab Itis
tnrus intrarel. Cumque lioc tardc ac difficulter iin- q .i prxscnles fuere, sibi perliibei essc rclatum.
pelraiemus, intravimu» ad relicicndnm. Miscrat au-
lem c piscopng mulieri qu» infirma jacebat, de aqua
CAPUT VI.

benedicta quam in dedicaiioncm ecelesix consecr.i-

L'l clericum wum cadendo conlrilum, xque |ai. om.
<sqm'\ vrando ac benedicendo a moile revocuoerit.
verat, |ier iinum de bis qui mecum vencrant fratrl-
Nequc boc prxtereuod-.un silentio [Al. add. arW-
inis, prxcipiens ui gustandam illi darei. el ubicun-
qne niaiiminn
tror], qund famuiusChristi llerebald [1/., Ileriibald],
ei dolorcm inesse didicissei, de ipsa
in seipso ab eo faclura solet narrare miraculum
eam aqua lavaret. Quod ut fjctmn est, surrexllsia- ,

qui lunc quidcin in clero illius conver^atus, nunc

tim muiier sana, et non solum sc inlirniiiale louga
\Al add. in monasterio quod est juxti oslium Tini
dudum
I

carerc, sed et perdilas vires recepisse seu-

fiuminis, abbatis jure prxest. i Yilain, inquil, illius,
liens, obiulit poculum episcopo ac nobis : coeplum-
que miuislerium nobis oiunibus propinandi usque ad quantum bominibus xslimare fas esi, quod [\i. t

prandium roinpleium non oniisit; imitata sncrum qnam; al., quia] prxsens optime cognovi, peromnia
episcopo diguam esse comperi. Sed et cujus weriti
beali Pelri [Al. add. apnsloli], qtisc cum febrium
fuissct ar.loribns fatigata, ad C a,H,d m,er " um ,eslem AL judiccm] babilus sit, et
tactum manus Domlni- l ,

t:e surrexit, el sauiiaie simul ac viriute

in inultis aliis, et in ineipso maxime expertus suui
recepta,
ministrabat eis. i
quippe quem ab ipso, ui ita dicam, mortis limite ro-
vorans, ad riain vitx sna ur.iiinnc. ac benediclione
CAPUT V.
reduxit. Nam cum primxvo adnlesccnlix [.4/. add.
Lt iiem [Al., idem; al. om., item] puerum conulis meap] tempore in clero illiiis degcrem legendi qui-
oramto a morte rttocaveril. deiii canendique siudiis tradims, sed non adliuc aui-
Alio item lempore voealiu ad dedicandum eccle- mum perfecte jirvenilibus cohibens inlecebr.s, cnn-
siam comitis vocabulo « Addi, cuiu posiulatiim com- ligil die qiudain nos iter agenics cum illo deve-
p)eg»ct ministerium, rogaioa est ab eo.leni (oinite nisse in viaui plan.nn <-t amplam aptamque cursui
intrare ad unum du pueria ejus qui aeerrima :egri- equorum : coeperuntque jurenes qui cum ipso erant,
ludine preinebatiir, ita ui, dulicienie penilus omui niaxime laici, postulare episccpum ut cwsu majnre

\Al.. omniiuiij aiembroruin ufuv ... jamjainque ino- cquos suos iiiviccm probare liceret. At illc p lliiO r

liiuros esse rideretur ; cui .,i.m luvuius jain innc uegavit, oliosum diceus esse ,und ilesidcraha.il. scl
erat pr.rpirains in quo defui.cius condi deberet. Ad- »d uliiiuiim multorum uii.in nia iiileniione devii ius :

didit auicni vir etiam lacrioias precibua, ditigenler " Facite, inqiut, »i vultis, iia tainen ut Hercbahl ah
obsecr.ms ul intrarel oraturua uroiito, quia uiuliuin illo se ceriamine fnudiiiis [Al. om. fundiius| abcti-
necessaria siln cssel rila ipsius , creduret vero quia neat. l'orroi,se ddigeniiiis obsecrau^, ut et mihi
si ille ei uianum impouere \\l , iuiponeret] aiquo certandi cum illis copia daretur, fidebara uamqiie
euui beiiediccre voluisset, slJtiin melius haberet. equo qtieiu iiniii ipse optiinuui donaverai, nequa-
Iniravii ergo illo episropus, el vidit ciim mosslis quam impetrare poiui.
omnibiis jani inorli proxiiuum, posituinque loculum i At ciiui ^xpius buc aiqiic illuc spcctante me
juxla 1-11111 in quo sepcliendus poni deberet ; ditit- el episcopo, conciutis in cursum equis reverterea-
que oralioiium :ic bem-dixit uuin, el egrediens dixil lur;clipse Ijscivo superalus animo non nie potui

«trali9 iliiolius millilius i-issuuni aYol- fteverlaco. de WalLinglone est hodie uliain episcopl Huncl-
frula ejus tilia iiionulis lacla
Uuverlic, CujUS apud mriisis.
m itri iit ex eapile paiet, liberaveral S. louannes * Hic comcs fnit de Hurion Roreali, ipjsm
Idrfi.
acerliissirno languore. l'nch dedil cmn lilia iii;iiie- vill.nn cuniejosdem ecctesix advocsiione dedii i<-
riiini de Walkingtone. V.dfrida obiil iii Id. Man. sn. clesia: de Ueveilaco teuiporc b. J»h ninis .iicoi^pi-
"tH, cnjus ossa sepulla suiu Bevcrtaci. Maiieriuni scopi.

IVrRoi.. XCV 8
 IV HlSTORrCA.
cobil^rc. sed, prohibenle lieel i':o, ludenlibus me A minisleriutu discere, pro, ter quo.1 el ip-e 11 um ab
rs i equi comendere ctepi. O.uod liu^us j
rx-sumpiioiic Biinisierii qnod reguljriler im-

dnrti asereir, auini il!um ;

o-i Kranaa mllii cuni ge- plcre ne.iuihai, omnimndis [Al., omii.ru.] cessare
.eui :0 ; - m \x fa<is mihi sic j.rrecepi. Qiibus dietis, eadem bora nie ealliecli z.ire

equilat.Jo ! F.i cjo audien», liihilominus ccepiis in- ipse curavit; la.tumque esi ui, eisufilanie illo in fa-

SUU '
mora, dum fci T CHS i-quus quod.lain ciem meam, confestim me melius babere semirem.
iLoeris eoiicavjra valetitiore inipeiu trai.silirel, la- Vocavit auieni medicum, el dissolulam ruilii emiera-
psus oVcidi, ei moi Tclul eniorier.s sensum penitus i.., niei cr.inii, om. mihi; juuciuram c.mponere
riiolumque omnem perd :
di. Erst nmn ]ue illo in loco atque aiiigare ;ussit. Tantumque mox accepta ejus

lapis lerra aequalis obtvetus <espi:e lenui, neque benedictione convalui, ul in crastinum ascendens
; alier in lo;a i!la can.pt phniiie lapis inTeniri equum, cum ipso iter in aiium locuin facerem : nec
poierat cas.ique eienit, vei polius divina rro<i- mulio pnst plene cunilus, vitali eiiam uuda periwus
£
;

sione, ad pui.iend-n. n.eje eu!p.im, ul sum. >

bunc eapite ac manu quam caj.i.i ruen> subposue- * Mansii au;em in episcopaiu annos triginia tres ,

ram, lai;gerem, aiq.ie iufracio poliice capilis quojue ei sic CTirsiu regna conscendeus sej.ul.us e»t in

,ur; el eg'>, ut diii, simillimus B porl cu Sancii Petri, iii D.io.iaslcr-0 suo, qimd dieilur
Biorioo fiereio. Ki qu a moveri mtm potemm, ielen- I silxa DaoTwn, 2imo ab incarnalii.ne f»oniinica

derunl ibidcro papiiiouem in qua jacerem. Erat au- - . geniesimo vicesimo prirao. Naro. cum i.4/. add.
lem liora liieic. - >i>a 4 ., e rdlct » wmn .. posij pra? rr;jore seneciuie minus episeopatai admi-
sepuruanv, a qua » i
-.-• ~,\ u^que qu etu=, ei « Btraado suiiiceret , ordinaio in eiiiscopaiuni [ Al.,
monr.os perrr.anens , laa-C pauli.lum rew» -
episcopom ]
EL-oracensis Ecclesia; Gilfrido pieslijr-
ferorque domun. a .- - jc:Ius tola nocle j
er- :ero suc , rrcessit ad Dtooasteriam Ai. cdd. suum ]

duro. Yomebam autem saagmii eiu. .0 quod et n- rTifaiuuj . ii ique vium iu Ueo digna cooversatioHie
teranca esseni r-.enjo eoaTatea. Ai episcopus gra- cwnplerit _it.ci.viu;.

e Je casu et •- 1 dolebat, eo quo<l me CAPIT VII.

spec . affcctu : nec voluit ncew illa juia

I .' i^aednalla, rex Ocddemtalimm Saxonum haptizan- .

merem cum cericis stis rr.ai.ere, v<rum Mlas ifl >'u llwnam xeiur.l : t:d ei mcceiior ejui lm [ Al.
oriitoiie persisteos nociem ducetnt pcrrig3e»i oni. Im] eadtm bealorum cponolorum (iaMM dt-
voiut uaierit.
mea, al reor, sospitaie superns pieiali mppi.ans. Kt
une primo ingressus ad me, »c dieia »u|er nie . idi tertio [ ici 111T111 \,

oraiiooe, ToeaMi oie to ine meo, . el qaasi de soniuo ^ b Caeduai;j 1... ' eJuaiia , res c
Occidenia!ium Saio-
_-. .iiurn iavterroeaTit si n ssei .i ,
qu s •
ni.Mn, cum genii sut duol.us annis strciiuissime prac-

qui loqi*relor »d me. At e?o ap- r ens oc-jIos, ai • : esscl , relicto iuiperio pripler Doininum regnumque
Liiatii tu cs a.itste^ mtus ania.i.- 1 - iaqail, vi pcrpeiiiiim , venit Ri<mam , hoc sibi glorie singu-

Tcre ' Ll t . A -• -- ii. inquam. laris destderaas adipisci, al ad limiua beaioruin

-.s, ti \uluerii Dooaia is. Qu. imponens apostoiorum funie baptisaulis abluereiur, iu quo
tapiti meo nuoum, cum ^erbis beaedieiioais rediil solo diJicerat ceneri humano palere viioc cxlestis

*. dum et p st pjsiiuui me reriseas [Ai ad

: . iiiroittim : simui eiiam speraas quia mni baptiza-

ln€ rt lent e' jani loqui v^li n- lus, carne soluius, ad aeierr.a gaudia jam mundus
irm : coepil-jae nre .i.i rragare, <ii>iu... ul moi |
a- Iransirel : quoii mrum.|ue ul m.-i.ie di-p"S'ierat,

. . adiuooiius u IB u.e e*se iptiikl l» mino juvanie l... utanic eompletaaa est.

nosst m : i u •
•". ahtipie uiia r.ie Eleuitn ilio perveiiiens, poulilicaium agenie Serg 0,

boc dubieiaie scire re.-poti.ii . . - •'* in bapUxatas est tlie sancto Sabbaii Pasthalis, anno

-siovcm peecaioruin eas I ,ius; el numen ab incarnaii 'oe ftomini sexceniesimo otiuagesimo
• - .ien a qoo oie reraia, dili \i .. nuno : ei io albis adhuc posiius, laogoore corre-

iile: Si abboc, iaea 1, sa erJoie bap . - -

pius . duodecimo Kalendarum Maiaruin dic soluius

es perfecte bai.iiiatus : !'.jTi naraque eum, cl t. ^ij .£i a carne, elbealorutn esi rcgno [ At.,

caoi essci prc? ;• 1 neaas, arapief nio] secialus iu caelis. Cui etiam leaapore ba-

iutenii urouaietri, 10 uil ealeeauaedi tc! baptizatidi pl ^maus rapa memoratus Telri nomen imposue-
* il* .>:. 1! -• ' affi-niaiil Joliannem in epis - a '
ati. Ti!, '-no ob ii.

lato i t".rae-:ns .
• CaedutUe.
p.ar.iili.inum in Canlia etalibi pii>- Is

t*iii .
.-.,.. aitens perresiL Bromton X Script. p. lii.
Romam
i . •
ae cl:aru> eonfccisse dicitur, priorein Li frido
•

- : 1 - ao. C.SO. in qaa eoneessil ajshani eaai ipprilw iii I :

sserere Johanneni nrein rheoloro el Ecclesia» Chri.-ti Caul., an.

•

11 priesuU. - - ii' fi lanicn ij D 6S". in qu.i c.itice.ssit Geddiuge el YYdetnn. L\iueti-

. I. CiirUli Lanl. \ SciipL, r. -inT.
.
• .
, », an. CccidentaliuM Scxunum. Anii juius dicli Geuis-
Jul.aiin^-. m ej ^.e. \ .ie ni.iam ad 111, '. t-i quis aliud velil,
. . - , x. 0. I . : anno t, -
ssos tliam deduci a Ceu;so, proavo Cer-
'ii
"
M iin idere m •
dic fuii Lerdicus O.ius Elesac, nepos Esli, pro-
.

1 seccsiui coocedant .- i.c-jisi

 : ; , , ,

SF.CT. tfl. — HISTORIA ECCLESIASTICA. 258

rat, iu beatissimo aposiolorum principi, ad cujns A Hic doposilus esl Cnedual [AL, Cedual], qui el
Pc-
« sacralissimum corpiw :i finibns lerrsc pio doclns trtis rex « Saxonum sub die duodcciino
,
Kalenda- ,

amnie venoral, ' eliam nominis ipsius consoitio rum M>iarum indictiune secunda ;«ui vixit anuos
,

jungeretur: i\\:\ iu ejiis quoqtie ccelesia sepulius plus miniis triginla, imperantc domnn Ju>tiniano
esl : el jnliente pnnlifice epitaphium in ejns nionu- piis-imo Augusto, anno ct [A/., ejusl cnnsulaius
ini'nio scriptmn [
AL, scriplum e>t, ui ]
in qno ct qtiartn, pnnlificanle apostolico viro doinuo [Ai. Uo-
mcmnria devntionis ipsius lix:t pcr ssccula manrret, mino] Sergio papa anno secundo.
<t legentes quoque vel audienles exemplum lacii Abeunle auiem Romam Caedualla [nccxxvl r
snc-
:ul sliiiliuin reiigionis acccinleret. Scripliim e-l ergo ce-.sit in regnum lni [Al., Ilii] s de slirpe regia qui
hnc moilo : cnm triginta et scptcm anuis iniperium tenuisset
Clllmen , opcs, subolem ,
pollenlia re;;na, triumphos, genlis i'lius, » ct ipse, relirin re^no [ /1/., iniperio 1

Exuvias, proreres, mirnia, castra, l.ires ac jiivenioribiis [AL, junioribus ] cnmmendato, ail
Quseqiie patrum virius, et qnae cnngesserat ipse limina beatorum apostolorum Gregorio poniificaHim
Caedual armipotens, liquii aumre Liei, lenente profectus est cupiens in vicinia sanctonun ,

Ut Petrum , sedemque Petri rex cerrieret hospes, locorum ail tempus peregrinari in lenis. q 10 fami-
Cnjiis lonte ii eras sumeret aimus aquas, B liarius a sanct s recipi merereilir in rxlis : quod his
Splendificumqne jul.ar radiauii carpcrel hausiu , temporibus phires de gente Anglorum nobiles
,

Kx quo vivilirns fttljior ubique flnil. ignobiles, laici, clerici, viri a, femina. renalim
Percipiensque alaeer redivivx premia vit.r, facere consucruni.
Barbaricain raliiem, nonien et imle snum
CAPUT VIII.
Conversns converiit nvans, Peirumque vucari
Ut, Tbeodoro dcfuncto, archiepiscopatus gradnm Ber-
Sergius anlisles jnssil , ul ipse paler
ctuatd tutceperk : et inter plurhuos quas ordinavit,
Foi>le rcnascentis, quem Christi graiia purgans etiam Tobiam virum doctiisimum Urofensi EccUsim
Protinus c ablaluin vexit in ane poli. fecerit antisiilem.

Mira lides regis ! clementia maxima Chrisli, Anno auicm post hunc quo Caednalla lloma?. ) de-

Cuju^ consilium nulliis adire polest! lunctus esi proximo, id est, sexceniesimo nonage-
•'
Sospes enim veniena supremo ex orhe Rriianni simo incarnaiionis Dominicx ,
« Jheoilorus heatae
Per varias genles, per freta, perque vias, niemoriae archiepiscopus senex et plenus dierum, id
Urlicin Romulcam viilil, lempliimqiie vcrcndum est, annorum octoginla ocio, defunctns est : quein se
Aspexit, Pelri myslira dona gercns. nuinerum annorum habiturum, ip«c jamdudum fuisse
Candidns inier oves Christi sociabilis ibit C soinnii revelalione cductus suis pr.rdicere solebal.

Cnrpnre nam titmuluin , menic snperna tcnet. Mansit atitem in episcopaiu annis viginti duobus, se-
Commuiasse magis sceptrorum insignia rredas, pultiisque esl in ecclesia sanc.ti Peiri. • iu qua om-
Quem regnum Chrisli promeruisse vities. nium episcoporum Doruvernensiuin suntcorpora de-

" Sacralitstmum, ele. Al., sandissimum corpus per 1

Juvenioribus. Aelbclhar.lo is surcessori,
i
j ct
longa tocorum inlervatla pio. Oswaldo cliloni contra quein eodem adhuc pnpi.t-
,

h Etiam nominis.... Al. etiam nomen referrel : qui. v;t annn Aethelhaidiis.
,

c Abtaluttt. Edil., atbutum : al. ubtntum. Caput VIII. Edd. vulg-'. pontint hic dislincinui
A
Sospes. Al. , llospes, capnl el arguinemum Dc Obitu Theodori archiepi- :

Saxouum. Saudems legendum putat Brittano- scopi.

runi , eiiinque cnnfirmat Baroniiis , addens tres Defunctus est. Baronitis, recensita Thendnri
i

t.aoiluallas a Beda uiemoratos: priiiium, qui occidit morte, adjungit Adrianum abbalem pai iter obiisse ;

Aetluintim ii 20 secundtim qui intcrfecit Aedi-

,
, ;
venit ille quidem cuin Theodoro iu Brittaniam, sed
liialcliuni, iv, 15 terlium, qui huic Caedualla; stic-
;
ad cnduni ivil inuli.i iiost.-rms. Naiu teste Beda, v,
ressil, ibidem se.l iu hnc deceptus est errore Co-
, 21, anno post ohitum Uilfridi proximo, id est an.
ilicuin, qui loco llii onunl Is, qnem Baronius | 710 defunctus est.
Caeduallam lertium esse putavii. Duo igitur tamuin k
Tlieodorux. t Hic excitavii fiilelium vnluntatem
Iii.tc Caeduallae mius rex Brittonum, n, 20 alter , ,
D ui in civiiaiibus et villis ecrlcsias fabricarent, pa-
viii Saxoiiuin fuit ; nec soluin liliiln tentis, quia rnchiaa dislinguercnl, et asscosus regios ins procu-
Saxones tlebellavit, aibiiraiur Baronius, sed quia m ravii ut si qui sulficieiiies essent super proprium
;

tle rcgio grncre Ceiiissiruin edilus, tit Beda diserte fiindiim construere ecclesias, earumdem perpetun pa-
teslalur, iv, l'>. Vi.le eliam notam ad rap. jam cil. tronaiii gaudereut
inier limites alierius ilicujus
: si
1
Succest i. Clirou. S.ix. ct ab eo Flor. Wig. as- il.mi iii ecctesias facerent, ejusdcin fundi duiniui
seruut lniui abii-.se Itomain au. 72K s"d cmisiat , nol .renliir pro patronis. ? I.i miiaM.
liilli cx Bi-.l quain ex Clirnn. Sax. Inilll Caedtiall.e
t ' ln qua ommum. Archicpiscopi anle Theodmiim
successisse an. F88, et poat regmiui 37 annorum non in q.sa ecclesia sepulli suut, scl in portit i il-

li iniain piof.cluin Koni.tui igilur petiisse an. 72.j : lius aquilonali, n, 5. In hac S. Peiri ecclesia ar-
necesse est. cbiepiscnpi sepuln sunt, usque dnni Cudhurcius ar-
k De stirpe regia. Cenredi, Ini enim fuit filins chiepiscopus a Koinauo poulifice
ei rcge Eatlberto
Crnredtis Ceolwaldi, Ceolvraldus Cutliwtilll, Cnlh- an. 7.'iX liberaiu m
ecclesia Clin-ii sepultiirnm im
wulliis Cmliwini, Cuthwiiius Celmi, Celmus Cyne- peiravil consiiuxii i^.tin prope cccle iam Cbrisli in
;

iici, Cynericus t.icoil.l.e, Crendda Cenlici. ii. in. iii in S. Joli.iuiii. liaptivi.c basilicam, ubi ipse
' Et ipte relicto. Lougam lmi'is derelictionis hi- et -tic. c-sor.« excepto Lamberlo, condebanlur, \
,

lloriam n iri ai icx pia regin.ie

(,. Miliu. I, 2. Ubi Script., p. 1*95, 1772 2-'i<t Spelh. Conc. I, :

li iii.l.- allectns otniieni linjnc uiun-Ji poupam dcspi- P 289.

cere dni cit.
 :

£9 3ED.-E YENERABILIS PRKSBYTERl OPEROM PARS IV. — IIISTORI

hMb : dc qno u;»a cqiu cous>>rtibus ejusdem sui A c
Surcessil antetn Theodnro in cpiscopatu * Ber-

graJos recte ar veraiiler diei potesi, quu eorpora clualtl, qui eral c ablias in monpsterio \Al. orfrf. qno-

ipsorum in pace sepulia sunl. el nowen eorum viTet dam|, quod juvt.i ost um a^uiionale [Al., aquiio-
in generationes et generationes. Ll eoiru breriier uare| fluuiinis ' Genladae posilum [Al. odd. qaod]
dicaro, Unuim proLcius spiritaiU teuipore prsesula- s Rdcuul e nuncupatur : Tir et ipse scieutia Scnptu-
l-.is illins Anglorum Ecclesix 1
nunquam
qujiiluin
,
rarum iiiibutus, sed et ecclesiasiicis simu) ac moiia-
astea pouiere, eceperuut. Cujus persmam, viiam,
MeriaSbas disciplinis siimme insiructus , laiiieiai
Xlatem, et obilum, cpitaphiuui qu.>q:ie luonumenii
prsdecessori suo minime conip ranJus : qui « cle-
ipsius Tersibus heroicis trifiuta et qujiuor palam ac
ctus esi quidem in episcopatum anno Domimcx ln-
lucide cunetis illo teMeoliNu \AI., TeuicDUbos]
quorum primi sunl bi carnalionis sexcenlesimo nonagesiin i '
>ecundo, die
panJit; :

lllc sacer in * luiuba pausal cudi corpore prsesul prinio mensis Julii, regnanlibus in Cjntia i LiclreJo
Quero nunc Tbeodonim lingua Pelasga vocai. el k Snaebhardo [Al., WiclreJo et Suebbar Jo] ; or-
Prirxeps ponufieum, felii, iummosque saeerdos dinatus \Al. ndd. esi} autcm mm sequentc tcrlio

LimpiJa dUcipulU dogrjuta dujseruit. die Kalcnilarum Juliarum, Doniiuica a GrAloiuc \Al.,

Lliimi autem bi R G-odvviuo] mctropolilano episcopo ' Galiiaruiu : el

>amq ie d>em nooamdecJrr.aro Seplember habebat, sedil in sede sua pridie KalenJarom Se^teuibriiim

Curu earnU » clauslr» spiritus egneditur. Doniinica ;

qui inier mullos quos orJinavit auiUti-

Alma ooti scanJen* felii eousorlii tiIx. te«, eiiam GcbmunJu Hrofensis Ecclesii! prxsule

Civibus angelicis judciu» in arce poli.

Jefunan, Tobiam pro illo consecravil, virum Ljiiu»,

Tumta. S. Tbeodori corpus una cum S. Au;m-

»
i
Semndo. Csnon.
LichfelJ.. primo. sed male.
i:c'rcdo. Ilic SO t lKiO marcis auri ab lua paceni
tiinialionimque reiiquiis 4eT*tum esl anno itOl, J

ocUto IJ. Seplemb., te>te Golsdino ruortacho. ca- emii et an. 604 djt ecclesis he:iire Mjmo; acuJ Li-
:

jus bjec Terba in n 1 rjusJ. cap. i~ i Pra-nomi-

lib.
minpes, terram 4 ;ratrorum Wiiielmeslun vucaum.
:

XS«-ript p. i.OS, c; vocat conciliuin lUccaiiceldense,

naiUsirui aoiem Tbeodori reniulo in irauslau.ine
tumbx nperculo sua ouinibus affatim salisiecil lliu-
r.iicauo, ita ul in cUusmim fra.rum etiaiu b.vc
erumperet oblectatio. Jacrbat uii a pnmordio eral
dei/osiius iniegra forma nietrupi.liuni sacerdoiii
pal 10 el monacbtli lanlum ubduclj. euculla. Tanta
enl gratia , ut arburaretur adbuc solida Tigere
Spelin. Cokc. I; Cl.ron. Sat. Eliam dai bc-c ipso
anno, non an. 695, ul Tiilt Spelnianuus, Ejbba?, ab-
bati.«s.r Je Menstre. terram i aralroruiu in
insula
Tencl:> 0'Clain Humanlium. Srielin. C"nc. I, i'Ji.
Iiein sub hiijiuj auspiciis concihuin Beig ha:i.sledss
celebran Oiciturau. 6 J$, namque is auuus esl llic- l

c. rne. > eic _ IreJi, qni re^nuni incepit an. 691 iiuinius. Ibi<l. ,

» ClamiTO. Al., clmulro.

L 19-1. Eodenj anno, non C£>0, ut rult Tburu. apuJ X
' Succemt. Godices Tulgg ponunt bic capul no- Scri t p. 1771, dat monas'crio S>S. I'eiri et Pauli ,

aum rum arguroeiit'\ ut supra cjp. 8. lerram 5 arjiroruin iu Lilleb m,e. Item snprjdiciaj
- lierctaaU. LUroti. Sai., Pol., Virg. aliique liuue abikjttssa; tcir.nn dicam llae^, 40 nianeulium. X

dicunt primuru ei Anglis archiepiscopnru, supe-no- &r pi.. _.ui. An. 699 ecclesias suaj diti uus liberas
rcs oii.ues lulos aul Kooianus facienles sed couira lac i a iributis. bpe m. lonc. I, p. 19*. Ilic eiuua
;

sucuriljtem BeJa?, <|ui leslaiur iu, iO. DeusdeJ.l a-diiicavu S. MjiIiui ecclesiain m viila Uovjr ct ujo-
luisse de gente Otculenulium Saxouum, el 'Ibeodo- uaciios illi iinpnsu t, HaL Wcsun., au. o9_.
rmn, iv, 1, de Tbarso Cilicix oriunduni. Wdl. ' Sutteb!io.'tto. (JU'S ic fuit, dubium e-l. Thorn. i

HalaB. Urciual.Juni prudii prius Glasioma?, qujin asseril euni Cmtn rp^nuin v olenler uiilinuisse sej ,

id Kjcuulf u.ona-lerij abl.jtiam lenu sse. Gale, .Vldtiti. WfSini. prodil eum LiclreJi iuisse Irairem
, ;

Sjtrifl. it, p. cMjS IIic a papa Yiialiano suscepu eiKlnr. Wi;., |.osi,iu.nii Jivi?set Withrcdjin in reguo

cj iu iX Scnpl., p. loio. Iluio arebiept^copo fni-se cnnforuium, subjungii cuin eu ^uebhear.Juut

.

Luidheri p. I.uuiliui. uittil episioUru Je discorJiu

. p rtem regni KMtsse; sed si partein iuperii vi u>
.ii .r rcgeui Y>eslSa\oiiunj el >ux p-nru.' regnaio- nuil Suebiic.-irdus, conf.r.alus in r^ 'no a'ier d.ci vix
fc

r. %. (Ju.nn e Ibro Cotlonuno, qin inscnbilur Augu- pu esi wmiwilt est ij tur bos fu.sse futres, jun-
sius II, encriaUH viJe m Appeud. n. 24. Alius cnsqiie vintiiis atuice aJmini^traise retnpubiicjrrj.
BcrcluaUl, sire BeonbualJ ujcuiorjiur, lilius fralris Hic J.Jit EablKe ahhatissa: ii iii.uenies Insuda- m
KibeJie.ti regis »pud lleddiuni, c. 3'J. ni-ye it li niiiien:es in Siurreye ; iietu terrJin Juo-
• Abtxu. An. 0"M Berctualdo .ibujli et cjus niona- I
) ruiu arjirnrum m Sturie, ei ir,iiiu aia.ioruiu lij- m
Hcno llio.liiri j5 rei tianl. Jat lcrrjin iii 1 haiuto in de-ibam. X Scjipt., p. 1770 et 1.51.
loc» diclo Westanea, et iu nuiiM-ncs in Muru. \ GaJii?r.m. Perperani hic legunt dbqui Wollia-
|

^c ipt., p.4iu7,et T.decban.ipsam inappenJ. n.io. ru«n. Beaia e i, v, H, eipresse Jicil Bercui .Uuui
' Leniaiic. Ilod e lulade. trans uiare ivisseordiuanJum, seJ on a Serjjio i

t htcmlf. Oppidum a HomaDis olitn Reg.ilbiuin ,

papa, ul scribil Baronms, s.d a Goouin -, t.alluruui
de qoo Tide Juliauius K.mleii Auiiq. Kutupin., a epis, opo.
Saionibos RacuKmmsirr, boJie /iicafpcr Jicium. 1
(jcbmundo. Qfio anno bic obiii incer:um. Chr.
Juita idem lempus, quo Aedilbercl sujuj curuin Sai., Flor. Wig., MdUh. Weslin. et alii dii.n. 695
A icusi o dedil et KacunlG palatium sibi el succes-
i
Jefunctum prxduaiit qiiod videlnr veruin qui.i si
: :

sr.ril>u> f^cit, irnm.ii.t»nuru eiiarjrj ibi

cun*iiuel^tur, Gebinundus lunc sii|KTluisSct Bercluald furs.aii nure
cujus abba< u lnnus luu Wenredus. Mon. Augl. inm lran-i ssel, seJ ah illo consecraiioncm polius
T.>ni. I, p. H>. Sed secoudum Cliron. Sai., an. tti i, accepissel. To un quoque ju> successorem a 694 i

Ergivercl rei Jedil Bjss.. presbftero Kacuulf, in Baci anceldensi conrilio inU;rfu sse lil E contra r—
qun niiinislcriuin sditicjret. GebmunJ BcrgliaiusieJeu-i cuucilM an. 696 aJfui^se
k Eleiiut.Strgius p;ipa prirrjjlum lolius Briiunijs Jicilur ; cl t-iitdl privilegium LcluJ, an. 696. ia
llerciudldo eoniirmaTii, ut Ju* eptstoli ejus doceut, quo ilnus lil iiienlin. Wjribonus qiiiJeuj buc con-
iiiii regihus AlhclreJu. Alfredo el Adullo, allera ciliiiin et prvilegium nil m. ra:ur. Au^l. Sjcr. l. I.
et i>cn; i» L 'niUBi* scripta. Will. Malm». pgnt. 1. In bjc re ego vtro quid Jeceruaiu oubius luereu. ,
 :>!

Grxca el Saioniea lingua atquc crudilione multipli-

SECT. Ili. - IIISTOUIA ECCLESIASTICA. m
A linc inquit, responsum Domiui Salvatoris
vcni, ut
Ciltr [.U., uiuiliplici] inslructum. ErglM-rclo adferam, quod te Umen referentc opor-
tct ad illum vcnire. Dic crgo illi quia non valet iicr
CAPUT IX.
quod proposuit, implerc: Dei rnim volunUlis csl ut
Vt Ecgbercl vir sancius ad praiicandum in Hcrmnniam
ad Columb.i: monasicria m.igis pergal docenda. i
tenire votuerit, nec valueril : porro liictberct adce-
neril [Al., adierit] quidem; sed quia nec ipse •:<: Erat autcm Colninba priiims doctor li lei Chrislianx
qutd profecissel, rursum in Hibermam wide venerat, transmoiitanis Pictis ad aquilouem, primusqne fun-
redieril.
dator uionasterii quod in llii insula inullis diu Siot-
Eo ternpore [dclxxiii] venerabilis, el cum onini toruin Pictorumquc populis venerabile mansit. (.tui

iionoriliceulia iioniinandiis lamulus Cluisli et sacer- videlicel Columba nimc, n nonmillis composito a
dos - Ecgbercl, quem iu Ilibcrnia insula peregrinnm Cella el ' Columba nomine, Columcelli vocatur. Au-
diicere viiam pro aJipiscenda iu cxlis patria • rciu- diens autem verba visionis Eegberci, pracepit fr.tlri

linius ,
proposuit auiino pluribus prodcsse; id eat, qui retulerat ne cuiquam liaec alleri leferret, ne forte
iniio op< re aposiulico, verbum Dei aliqnibus eariMii iulusoria esset visio. Ipse aineni laciius rcm consi-
* fju.i' oondum aodieranl, geulibus evangelizando derans, vcram [Al , veracem] esse tiiuebat : nec la-
Commillere : qiiaruru in Germania pluriuias noveral r; nieii a prxparaudo [\l., parando] ilioere, quo ad
esse nationes , a quibus Angli vel Saxones qui nuuc geutes docendas iret, ccssare vnlelut.
Uriltaiiiaui incoluui ,
gcnus cl originein duxisse 110- At post dies paucos rursum venil ad eum prafa-
BCUDlur; unde hacienus a viciua ge:iie Urilloiiuin tus frater , dicens quia ct ca nocte sibi posl exple-
corrupte Garuiani [At., Germaiu] nuucupaniur. Suul tos Matutiuos [.II., expletas Matuiinas] Duisil per
autem Fresuiies, Kugini, Dauai , llunui [.!/., Oaui, visuin apparuerit, dicens : i Quare taiu negligcnter

lluui], ainiijui S.uones Boructuori [ Al. , Buru- ac tepide dixisti Ecgbcrcto qux tibi dicend i prx-
CUtarii] : sunt [M.add. eiiain] alii perplures hUdein cepi ? At uuncvade, et ilic illi quia, velil nolit, debct
iu pjrtibus populi pagauis adbuc ritibus servientes, ad t iiiuii.isieri.i Columbx venirc, quia aratra eorum
ad qeug venire prafatus Chrisli iniles circmnnavi- non reclc iuceduut : opoilel autem euiu ad rectuui
gita Brittauia disposuit, si quos forte ex iliis ere- Itic iraiuilem rcvocare. i (Jui bxe audiens denuo
plos Saian.e ad Glirisluni irausfcrre valeret , vel si pracepit fratii, ue baec cui [Al., cuiquam] paiefacc-
hoc lien iion pos ei, Itouiam vemre ad videnda at- ret. Ipse vero, tameisi certus est fadtis de visione,
que adorauda beatorum a, osUilormn &c martyruui iiibilomiuus leniavit iier disposilum cuiu fralribus
Cbristi limiiia cogiiavil. oiemoratis incipere. Cumque jam i.avi iinposuissent

Sed ne abquid horum perficeret, superua illi ora- q ijux tanti iliueris necessitas poscebat, aiquc oppor-
cula suiiul et opera resiiieruut. Siquidein eleciis so- iimos aliquot die^ [AL, diebus] veutos e^spcctarent,
i ns sireiiuissiuus ei ad pracdicaiidttni vcbum ido- facta est :ioclc quadam tnn sa-va lcmpeslas, quas
ncis, uipoie actioue siuuil et erudilione prxcliris, perditis n"Oiiulla ex parte his quaj in navi erant re-
prxparatisquc omnibus qu;e n.ivigauiibus esse nc- bt:s. ipsam in lillus L
AI., latus] jaccntem inter un-
cesaaria videuantur, veuu tiic quadaiu nuiie priuio das relinquerel : salvata sunl tamen omnia qua: eranl
ad euui unus de Iiairibus, discipulus quondain iu Ecgbercli, et S' ciorum ejus. Tuui ipse [At , ille]

Britiauia, cl miuisler Deo dilccti sacerdutis d Boisili, quasi prophelicum illud dicens, « Qui* propter uie
cuiu cssel idem Bois.l prxposiius mouasleni MjiI- est tempestas hxc, stiblraxil se iili profectioni, el
e
roseiisis sub abbate Eata, ut supra lurravimus, remaiiere domi passus esl. »

relcrcns ei visiouem qua: sibi cadem nocte apparuis- At vero uiius de sociis ejus, vocabulo llietbcrct,
£ei : < Cuui cxpleiis, inquieus, byuinis uiatuliujli- cuiii essel el ipse coulciuptu muudi ac diRlrinx
bus iii lecudu [Al., lecto] inembra pusuis^cm |
1/. scientia insignis, nam mulios anuos in Uibernia pc-

dcposuissem], aclcvis inibi somnus obrepisset.appa- regrinus auacborelicam in magua perfectione vilam

ruil uiagittei quoudam meus et nulrilur amaiilissi- egerat [ticic], asceudit naveiu, et Fresiam per-

nius Buisil, interrogaviique me, an euin cognoscere U veuiens duobus anuis contiiiuis genli illi ac regt

posscui. Aio : Eliam, tu cs euim Boisil. At ille : Ad ejus L llatbbedo [-11., nadbbedo] verbum ealutis

« Ecgbercl. Cnlilur is 24 Aprilis, ul cernere est in d lloisili. « Non. i Jul. In BritUnii> depositio beati
Mjrtyiol. Itomauo nlusquu. Circa an. SVJ Fresiaiu Itoistli preshyteri ct cuiifessoris. » Marlyrol. Du-
ire dUposuil. Suidherct euun ordiuatus esi au. o'JJ, llrllll.

v, II. Uitbrurd el soeii Fresiam venernnt an. BW, « .s i(ii,i. Vide iv, 27.
v, lo. Uiclben t duobus innis, id esl, an 6)0 et Ci)l, ' C'oiii>Hi>a. De lioc cl Pictorum conversioii: vi.le

ni, 4, ubi iiol.iluui csl eum, cum 77 anuos

naius
iucassum iu Kiesia prxdic.iiiat. Ecguerciuni igitor,
qui Liclberciuiu niisii, visio probibuil nc iiet Ktc- usset, circa an. 5'J7 fuisse septilium ; natus estigi-
M.m: CHCJ ail. Ii8!l. lurcirca an. J20. llujus intalis quuito Juiiii cele-
b lletutimus. Vule 111, 27. brainr.
' Quec Hondum. At vero an. 605 intcr Gcrmainis b Monnslcria Columba*. Ecgbcr, iuui vnlc ad calbo-
iidcm (ua.-iiit.iMl OIIo quidjin Anglus salus el icgiu licaiu Pascha lliieuse-. c-inverientem », '--
saugiiiue. Spelm. Guuc. I. 116, et Uilfrid episcopatu
)'
Kaikbedo. < Narrat Vincciitius in Spcculo llisto-
pr ivatus, circa an. 6TO, lluniaiu iturus, llaiile Ifa- riali <le pradicio nw Fresouum, quoil ma praedi- >

ibiquc prxdicabat Cbn- aiioiie Wllraiiin episcopi ad hoc inductul essetut

vuiuu, pulsus csl Ficsiam ,

ktuiu, v, -20. b.iptixarclur, ciiin uiium j»cdciii lu Ukicio itiurlis-

3-4" BEDrE YENERARILIS rilESUYTEM 01'EUL.M PARS IV. — HISTOMCA.
piatdicabal, ncijue aliqnciii lauii laboris frucuun A distinctione, ut pro divcrsa eapillnrum specie iitins

apud barbaros invenit auditores. Tiinc rcversus ad Niger llewald, alier Alhus Hewald dicereiur: quo-
dilecue loeuin perrgrinalionis | ucxci), solito in s- 111:11 uterque pieiate religionis iiubutus, sed Niger
lenlio vacare Domino roepil ; el quoniatn exlernis Hewald magis sacrarum litterarum erat scienlia in-

\A.., exierius] prodesse ad lidem non poleial, suis siiuuus [Al., instrueius]. Q"i veuientes in proviti-
atnplius ex viriutum esemplis prudesse curabai. ti.uii, iulraverunt liospilium cujusdain villiei, petie-

niniqne ab eo, 111 iraiisniiuereiiiur ad salrapaui qri

CAPUT X.
Siijier eiun \.\i., cos] eral, eo quod liabcrent .iliqnid
l'l * Filbrord |AI., WHbrord} in Frctia pradicims,
multot ad Chiittum eonverterit ; et ut to.ii ejus legatiouis et causae uttlis [Al., milttatis), quodde-
Hewaldi |AI., Ewaldi} sini marlijrium pasti. berent ad illum perferre. Non enim habenl regent

Ut auiem vidit vir Domini Ecgbcrct, quia nec ipse iidem antiqui Saicones, sed satrapas piurimos sn.e
ad pradicaiiduin gcniibus veuire permi lebaiur, re- genii prasp isitos, qui ingruenie belli ariicnlo mit-
lentus [Al. add. e-l | ob aliaui sauctx l.ccles £. nlili- tunl tcqualiter sortes , et qiiemviinique sors osten-
laiem de qua oraculo fuerat pr^iiiiiiiiius , ne. L'.c:- d. rit, liiinc lempore belli diicem omues seqnuntiir,
bercl 'llas deveiiieus iu parles, quicquam prolicie- huic obieiiipcraut ;
peracto auiem bello, inrsuin
bal, teniavil adbuc in opus veibi 111 tlere viros san- D aequalis totei.tia.' ounies liunl salrapx. Suscepa ergo
1 105 ct indostrios, in quibus eximius Cilbrord ircs- eo» villicus, cl promiuens se miitere eos ad sitra-
byterii gradu et nierilu pr.i-fttlgelial. Q.ii ciini illo pam qui snper se erat, ut petebaut, aliquol diebus

advenissent, eranl autein numcro b duodecim, di- secniii retiuuit.

verientes ad 1'ippinum ducem Franror , graianier Qni ctim coguiii cssent a barbaris quod essent al-
c
ab 1II0 Suscepti sumI et '|ina nuper cilcriorein Fre- terius religionis, nam 1.4/. add. bymnis] et psalinis
siaui. evpulso iiule RaibbeJo \\L, Kadubrdo] rege, semper atq ie oralionibus vacabam, et quotidie sa-
ccperai, illo eos a.l prsdicauduui misit ; ipse qtioque Crilicium Deo victinia; salularis ofTerebaiil, babentcs
inipenali auCtoriUte juvans, ne qui ;
t.'.. quisj prae- secuni vatcnla sacra ei labulam altaris vice dedica-
dicaniibus quicqu nn moleslia; inferrel ; innltisque lain, snspecti sunl baiiiti, quia si |>erveiiirent ad
eos qui fideiu susci| ere velleut beuelici s adlollens :
fatrapatn el loqnereniur cum illo, averierem illnui

unde laciiim esi, opilulanie graiia divina, ut mulios n diis siii- et aii nnvaiii Chrisiiaiiae liJei religionem
iu brevi ab idolairia ad lidem coiiverlerenl Cbristi iiaiisfeneut, sicqnc paulatim ouiiiis eoru.n provin-
[dcxcii]. ria veterem co^erclur nova [Al., in novam] niuiare
II .111111 sccuti exempla duo quidam piesbyieri de Culluram. Ilaqiie rapuernnt eos sitbilo, el iotereme-
nalione Aiigl"rnio. qui iu llibernia muito lemporu C riini : Albtnn ((iiidein llewaldum veloci OCcisiOne
pi.i .1 ii-rn.i |i.i r 1.1 exulaveraot, vcueruni ail rr >vin- gladii, Nigellum autem longo siippliciorum crucialu
1 lain aniiquorum Saiouum, si lorte aliqoos ibidein ei liorrenda niembrorum omiiiiun discerpiione: quos
pr.t-diiando Chrisio adquircie pussent. Eraill auiem iiiteremplos in Klieno [(/., Rhenuni] projecerunt.
uuius anibo, sicul devulioni-, sic eliam voc.ibuli : Qu<>d ruin satrapa ille quem videre voebant audis-
luiii uierque eorum a|>pellabalur llevvald ; ca lameii sel, iratus est valde quml ad se veuire voteutes pe-

sel, nl eriim pedem relrahens inlerrogiivil ul>inatii narrautur illorum duodecim exeTnpla seeuti, ad an-
plures ni.ijo: suorum essent
11111 in infenio, au iu pa- liqnog Saxoneg, non ad Fresiam ad i|iiam illi duo-
r.nli-o audtens plures esse in infeiuo, ait San-
: et : deeim diverlebam, perveuis^e. Inier hosetiam Uict-
riin- esi ut plures quam pauciores sequar. • C.ipgr. beictuni pooil, jussuque Itatbbedi occisum tradil ;
in Vila S Wil ibrordi, ulii etiam narratur quomodo se>l piobabile est ex lioc lielie loco il um Fre-iaiu
idem Ratbbedus deceptus est a d>abolo in angeliim nuuquain repetiisse, sed ad lliberniam in solito si- <

iransflgurato, ei donms aureas ei pollicente. lenlio vacasse Doiuino lisque ad monem aliosque •

u Litbrord. Naius e»i m provincia Noidanhym- 1 viros saitctos 1 diindeciiu ab Eigbertu missos e->e.
br.ina, paii rque Wilgis dictus puer tradiiur iu lliy- ; Accam eiiam, quem stulte dicii a Uilfrido posica
pis iiiiiriendus, quo relicto monasterio, in Iliber- conslilulum liagustaldensein episcopum, liis atljnn-
niaiii Ecgbercti fama alleclus proliciscilur, ibiquc gil constat taueu ex v, 21, eum nunqiiam ex An-
:

iluoilcciiii annis permanens laiideni cuni soviis M ,

glia pinifi lutii nisi cuin Kiutani iveril ctim liil-

,

Presiam leudil Cbristuin priedicaiurus. Capgr. iu Iriilo.

Willibrordi. 11 a Scrgio papa episcopus consi luiiis
1 • Citeriorem Freiiam. Hanc Rathbedo aileiuplno)
usque ad Senectain vixil, landeiuquc silu oepKco- i Deila vocavil, vel eas lerras qu:c niinc Hollandiae co-
pum a I minisieriuin implendum debilis substiluit. milatu coiitinenltir; qu.e satte Augiis, apud quos lieda
Ejus memoria celebris e^i vm I ins Novembris scribit,citeriores sunt quatn reliqua ultra Flevum
' Onodccim. Aptnl Siiriiun 1 M irt i lioruiu nomina lacum Fresia sii aut cerie cst citerior Fresia, qm
:

a Mari eilino quodaiu, <iui -<• iinuiii ex iis lingil, lioc circa Mosam V^lialiiuque leuditur Urabantia* Geld-
ordnie memoraniiir Willibrordns, Swiberlns, Acca, : riicque cl Cisrhename Clivite traclits, quem loria««
Wigbi-rtus, Williba|dus, Winibaldus, Lebuiniis, duo sis Fresones regno Franciie avulsum tenuerant. En
Kwalili, Wereulridus, Harcelliuus lii umiies fuere ; facil qund Anuales Meleuses a Cbesn to Scriploruin
presbyteri ; deuique Adelbertus leviia, ti ms t-y is 1 Francm 11111 tomo III eiltli, iradaiu < H. Pipiiium dll-
Deirorum : sed hic qui >e vocal Marcelliiiuin pai li- cem Seuiorem avura hujus, populum inter Carbuua-
cipeinque liujus conversionis glorise, non videtur liaui Silvam ei Mosam Qiiviuin et usi|tie ad Fresio-
t .->: is i|utiii se Miiiiil.ii,
• sed iuiperits potins qoidam fines vaslis liniitibus habkanteni, jusiis le^ibus
111:11
<•'. iniperilus fibiilaruin conliclur. iltc enim intct' gnbernasse. > Ea igitur (ialbs cilcnoi Fresi.i e^l qiue
duodeuim apustulos llewablos duos numerat, scd ex ad Mosam Quiueu pcriiugcbal , Anglis \i.to nnx
Ikdu 1.01 -ui bos duus e»se ali illis - diversog uatu 1 . nuuc llullaiidia.
 ;;

2i3 SECT. III. — IIISTOItl A ECCLESIASTICA. 2ie

rcgrini non permilterenlur ; ci miitens occiilit v ca- A ab eo se sper.ms accipete, ul dum in gente cnl prjedi-
nos iMos omues , vicumque incemlio consumpsit. < ;uei desiruclis idolis cc< lcsias instiiueret, balverei
in
l'sssi sunl aiileiii piaifali sneerdoies el famuli Cliri- promplu reliquias sanclorum quas ibi inlroducerel
sli Nonarum Octobriuin de.
(|uinlo quibusque ibidem depositis, conseqncnier in eorum
Ncc niartyrio corum cacleslia defuerc miracnla. lionorem qnornm essent illac [Al., essent, illa Sing.j,
Nam cum peiempta eorum corpora amni, ut diiirous, singula qua-que loca dedicarei. Scd et alia perplura
a paganis cs-eut injecta, coniigit ui hacc coniri im- qux lanii operis negolium quxrebat, vel ibi disccre,
peiuni lluvii <ieci:rrenlis, per quadiagiiila fe;e mjl ia vci inde accipere cupiebat. lu quibits omnibiis cum
]ia-gnum, ad >a usque loca ulii illnrum eraul [Al., -ui voii compos esset efffcius, a<! prxdicandum
ossc<!i] sotii, Iransferrentur. Sod elradius Iueis |xt- rediit.

masimas atque ad cxtum tis.que alius nmni nncte Quo lempore fratres oui erant in Fresia verbi mi-
supra loccm fulgebat illum ubicumque ea pei venissc nisterio mancipati, clegerunt ex suonumern viruin
coniingeret, ei hoe eti.nu paganis i]ui c<>s occiderant modesluminoribus el mansuetum Corde c SuidbercMm
iuiueuiibus. Se<< ei unus ex eis iu visione noclurna qui eis ordin-jreiur aniisies, quem Brittahiam desii-
appamil cnidam desociissuis, cui iiom<'ii eraiTilraon, natum ad pelilionetn eorum d ordiuavit
reverenlis-
Mro illuslri, el a<I sxculum qi:o.|iie nnbili, qtti <1e siinus Uilfrid episcopus, qui uinc foite patria pnlsus
iniliie facitis fuerai nionaclius; indicans quod °o Inci in Mercinrura reg onibtts exulabat. Non eniin eo lem-
corpora e>>rnm posset invenire, •ibi Ittceni iie <;cl<> pore liabebat episcopum Cantia, defuni 10 quidcm
i-ni. ra !ia-se eonspicerci. Quod ita couipleium esl. Theodoro, scd necdum Berduahlo succes^ore ejus
Inveii a unuique eoiuin corpora juxta honorcra mar- qni irans niare ordioandus ierai, ad sedem episcopalus
lyribus condignum recondila suni, et dies passionis sui rcverso.
\cl inveniionis eo um rongroa illis in locis venera- Qui videlicet Suidberel accepio episcopalti, tle

lione celebraiur. Denique glotiosissimus du>: Fian- Briilania regressus , non mulio post au geniem
corum Pippin ulii li.ec comperit inisit. ei addurta Uoruciuarorum secessit, ac inultos eorum pr.edicando
11/., coinperil,... adduda] ad sc eorum cnrpora ad viam veritalis perdttxil. Sed expugnalis nou longo
condidii cum multa gloria iu
!

ecclesia Colomx posi lemporc Boruciuaris a gente antiquorum Saxn-

eivilaiis, juxia Rhenum. Pertur autero <|iiia in locoiu nuin, dispeisi sunt qu<dibet lii qui verbum receperant
1', oin. i.i
j
qtto occisi sunl fnns ebullieril, qui in eo- ipseJA/., ipseque) antistes cum qn busdain Pippiuum
<!imii l<ico tisqite Imdie copiosa fluenli sui duna pro- petiit, qui inierpellante Blilllrydac \AI., Blilblbrude]

lunil.ii [M,, perfund.ilj. conjnge sua, dcdii ei lw-um mansionis in insula qua-
r
CAPUT XI.
<lam Itheni, qux cnrum vocatur/n
lingua liliore : in

Vl viri venernlnlet Snidberct in Briltanin , 1'ilbrord qua ipse, conslruclo • inonasierio quod hartcnus
llomoe sini in Fretiam ordinaii epitroni. h.-eredes ejus possid. ni, aliquandiu coiilinentissimam
Priwissanetemporibus adventus eoruni in Fresfam gessit viiam, ibique diem clausil uhimum.
'

[icxcii 1 , moxut compcril Uilbrord datam sibia prin- Postquam vero per annos aliquol in Fresia, qui
cipe iicentiam ibidem prxdieandi, acceleravii veuire adveuerant docueriinl [dcxcvi], misil Pippin'is, fa-
Romam, cujus sedi aposlolicx im:c Sergius papa venle omniura con^ensu, virum venerabilem lil-
pra?erat. ut ctim ejus licenlia el benedictione.deside- brordum Itoinam, ccjus adliuc poniificamm Sergius
ralum evangelizandi genlibus opus initc!, siinu! et habebal, postulaus ut eidem Fresonum genti arclii-
rci quias beatoriiiu aposlolorum ac marlyruni Christi episcopus ordinaieiur. Quod iia tit pclierat impletuin

a Pnf.fi. In Weslplulia passos Gallican. Martyro- liquida, nam

Canii.i lunc cpiscnpum habuisset, si
si

log p'ndii. Berciunldus se<lem rcversus esset, ille, ut e\ boc

a<l
L Kctleiia. Collegiata S. Cunibert ; . Call Ited.c loio videtur, Suidberciuin cousei rassei.
Hari.
« Smdberctum. $< cumiuni 1'seudo-Marci iliiiuuuiaius • Monasterio. Quod constriivit in viila ejus ilisulx

et Sujdbercius in proviucia Nordanbymbrana <»i pa- Werda dicia in lionorem B. Virg. Maii.e.
reniibus Sigebcrcto coinite Norlingrani et Benba "
f
f
Diem
clausit. Breves Francoruui Annales ab An-
coniilissa quinio decimo xiaiis anno munasterium
;
drea du Cltesne, imn. II Francic. Scriptorum eilili,
Reardaneu imravit, imvemquc ibi annis aciis, pres— ad au. 7Ii> ista liabenl Depositio Soitbertbi epi-
: <

liyleralum guscep I. Idem aucior luemorai cmn in scopi. 1'seudo-Uarccllinus obiisse illum uadit au.
Presia a paganis iiicarceralum et ab angelo in liber- 717, Kal. Man. (eria sexta, bora li. Vernin boc,
t.iicm vindiralum, deiu visum cxco, vitamque mor- .T.me ac pleraqm: alia UHO ille opere, infcliciter.
iuo restituenieiii ; sc ii.l<s vix videtur esse adiii-
l
Elenira illu anuucyclo solis 26, 1. Uutn. C, nnn in 1

lieuda bislorix <|uot liueis fcre lot erroribus re- feriam sexlam, sed in secundam incidernni Uanii
!
lerl:e. Kal. Et repugnai qu:e snli nomine S. Lndgeri ep -
i Ordinwsil. Siiidbercl ordinalits esl anno 693, scopi composiia e.^t episiola. Nam cjp. 1 aii annum i

Berciuald noiidmn reverso. Sed Marcelliuus eum
•ii. 6b5ordin»tum narral, ct ideoail Uilfrido fuisse
roiisccraluin, quia Ecgbcict, archiepiscopus Ebor ,
gravi morbo labornbiit Baronius vero iu bac re non:
sequens M.iii elliuiKii qucin in cxteris non saiis periic
Nat. Dnm. 7 ls fuisse tricesimum lcrtium posl cele-
.i incni iransiluio sani ii>sinn Suiberti. Unde sequcreiur
antio 715 ubiisse, cycln solis Ki, lit. Dom. F, .<c
luiic quidem Kal. Martii fueruni, feria 6, an. 804.
Suidberct a Leooe III cauouizaiua est dicilurque ,

exserib i, aliam raii»neiu proferi, scibcci quia Uil- esse primus, <iu. iu sanciorum numeruni lolemniier
iin! fuii apustnlicx se.iis gnius. Harcellini quidem 1 est ascripius. Vide S. Ludgeri episiolain apud
r.iiio plane falsa esi, quia Ecgberci lunc non crai Surinm Mail. cl l.oin. a
i lp. <n Eiclcsia-I I

arcbiipiscopus Lbul. , el ll.irjnn lion cal s:itis C. XI. IV.

847 BE&£ YENEUABU..S rRESBYTERl OI'ERLM P.\RS IV. - HISTGRICA. 2.8

•:s: snno sb iotsrr.: jodo Domini bCtceniejJmo ikjiu- A u^que a<i diem in oralione persislens, roox omrxm
^o scilo. Ordmalus es: aolem in ec- leMasaurta: quam posseJerat subsidntiam iu ires div Lsii por-
»:iirtvri5 Cecilat-. J^e nau'.'is ejus, imposuo sibt i l.ones, e quibus unani eonjugi, riiteram filiis tradiJil,

mewcmo Do.Tiine Clemeniis ac mov remissus It-n m silii ipse [Al., sibi ipsi] relenlans, sialim pau-

i se-Jeir! episcopaius sui, id esi, posl dies quatuor- peribus JisirihuiL Nee mulio p.>st sa?culi curis abso-

Jxicaes qoo in Lrbwu Ytoerat. luius aJ inonASierium s Mailr.s, ijuoJ TuiJi fluminis

Bouaiit auieci ei Pippin iocuni cahdJre episeo- cireurofletu uaaiima ei parie clauiiilur, perrenil;

palis in castelb suo ii.lusiri, quod aoiiquo genliura accr-ptaque IfMisura, !i<iira secrelae mansiouisqnam
illarurt, verbo l Uiiul ur^, iJ csi.Oppidom Lillonim, prxv.Jerai abbas ,
inlravii : et ibi usquc aJ Jiem
Ecjrua sutera Gallica Trajecluru vocalur ; in quo aedi- rooilis in lanta mcutis el oorporis coiiirilioiiiduravn,

ficaia c erciesu, revercnlissimus pcntifei longe la- ul mulu illum, qu.t alios Ulereiit, vcl liurrenJa, »el

teque verLum CJei prj-dicans, multosque ab errore Jesidera Ji vidis^e , eiiamsi l.nguj silerct , vlia

piures per illas regiones eeclesias, seJ el loqneretur.

reiocans,
* roonasteria nor.nuJaionsUuiil. Nam nonraulto posl Narrabat autem [Al.. eniuV lioe modu quoJ vide-

«lios qnoque i'.lis :u regiouibus ip»e consliiuil anii- ralLuc Jus, inquiens, Mptcf, el e!aru< eral in-
: i

stites ei eorum uumero fralruin qui vel secum, vel

E Jumenlo qui meJucebat. InceJebamus aulem taceu
posl se illo aJ prtEdn auJum Tenerant ei quibus ab- ;
les, ut viJebaiur nulii, contra oiium solis «otstitia-

quaiili jain Joruiieruni io Domioo. Ipse auiem L'uV lem ; euinque arobularemufi, Jevenimus ad vallem

l oid , cognonieoto Cl inens , adhuc * soperest inultas lauiuJinis ae profuuditaiis , lnflnila; aulem
|i*ciih| longa jam venerabilis state, u:p»>le trice- longiiiiiiinis ;
qus aJ lx'vam nobis siia, ununi Uius
flaauiiis ferventibus niiuiuin lerntnle, alieruin furenli
kiinuin el >citum in ep.^cnpalo habent annuru, et
posl t]>t>llpiue 5 [M- mull plicis] miiiliat caflesl s ,
(iranJine ac loga ra nivium .4/., nimiumi oiunia per-
ag<>nes ad praniia rcmuneratit uis si:penia?U>utueuie
flante aique verreue non minus in'olerab.le f.rajfe-

suspiraru. rebil. L';rum.[iie auietn erat aoimabus hoiniuum ple-

C\rLT XII. num ,
qus vicissim hjnc ioJe viJel.anlur qnasi

.VorrfanA^m^rcmm morlHtt
lcrup^siatis inipeui jatt2r. Cuui enui viin fer-
ItQhidcHi in prtt r.cia

lewrgent, mulla tl IrevURtta «i dcujerauJu uinr toSs immensi ultrare nou pwilf I. prasi itbanl
i Jrrat nflrrcterif. iiu>trae in mediuui fri r cris iulesti el cum neiue ibi
:

II e irroporibus [ dcicvi] njiracu!uniuieii:orabilr,et qvippiam requiei inveiure valerenl. resihcb.ini rursus

sn. qu' run: simiiein BriiUuia Euuua CSL Di inqueaJ ureudc iu melniai flimiiiaruru iueilinguibiliutu.

eiciwii.ifiu v.v. n lura Je u >ne aamar, q .;J ali- Ci.ii 1 ;ie> Inc iuftrlici vicissjiud.ne leafe laeque,
. l; Jiu niorluus ad vium resjireiii .orporis, el pntf a^pi' ere pateraw, sine uil.i quelis iulercape-

toulu mtmtntM J pna qua» Tidera 1

., narravil ; e qui- Jiue innumerabilis spirituum Jefuruiium muiiiluJo

bus bic aliqu. breviler perilrir.senoa esse puiavi. lorqaeretor , cogiure co?t'i quod hic forUsse es^el

Eral rrRO pjlerfamihas in rejiot.e Ni.rtiaubTuiLro- infern»;, de cujus lurmentis intolerabilibus narrae
ruio quje vocaiur f
Incuueoiugurn. ribgiosani cuiti saepius audiv Itespor.dil cogil-iUoni niea=' ductor qui

domo «i-a gerens viuro; qui infirmiiaie corporis iue praecelcfMi : Non hoc, ii.quienf, fuspicens ; non
wc •*, ei tuc crescenie per d>es aa eitrerua per- en:n. Lic iiifcruus est ille quem puias.

Jucius, primo lempore noc:is defuiictus e»i ; se 1 Ji;u- i At ctirn tne boc speeuculn uni fmrreiidn perier-

cuio revniscen? ac r< pente reside.:s, nranes qui cur- rilum paul.iliii) in ulleriora produceret, vioi siibito

jori Ceii.ei asseJeranl, tiiuore immen»o pertulsos in aDle nos ubscurari i nci, ere loca , el lenelui.-. uiiuiia

!u;an conTenii : aior uulum qua- 'V. add. eum re|i!eri. L_iuas tum iuirsremus , iu unn:ni (c.uli-;. r

amul.iis aroabai, quamvis lnultum tremens ei (>aT:da. cundeusaLi- sun 1

.. ut niliil prsier ip^2.> aspiccrem,

leansit: quain illo consoUtus : < Noli , inquil ,

eicept» dunuaiai sp.'cie et ve.-ie ejus qui nie Juce-

tmcre, iima jam vere resnrrevi a morte qua lenebar, -. Lal. F.t cum progn-Jeremur sola sub nnrte i>er uui-

cl apu I b"ninK sum ilerum Tivere pernussus ;

n n bras, ecce subito ai pareiu ante nos crebri flanntia-

iau.cn ea miln qna aule cnnsueiani oonversaiione, rum leirarum globi, ascendenles quasi de pui<>o

sed niul um tlissiinin ei l.oc leropore vivenJum est, i roagiio, rursumque decidentes in eumdem Quo cum
S^aumeuc surgens abiit ad Tillulac oratorium , et perducius c>sem, repente Juctor meus disparnil, ac

« SupcTctl. I.le autem nnn obiit ante annnm 735.

• txt-i.'<r. S. (--ecilia colimr i\u Novemh. Alcni-
n .-, apotj Mabill .n. Aci. Ben. sa?c. iit, traJii Cle- Ca' icanum enim M.irtvrulng. proilit eum revis-e
ir. coiisecnlnm in Lcclesia 15. P 1*1 tcelesiam tO annns, el in nmnasierio Esierua.o pa-
t»
i if uiByrg.. BeJa v.t.iur bic cni.fundere dios rochie Tre*irensis essc depositum quod monasie- ;

locos Jiv^'>os, r.am verisimile e>l 1'iluburg (uis-e rii iii iia defuncii bujus miraculis cUruit, tit posiea
locum MW
passuum a Trajeelo Ji-tanuni, qni nuuc iilius nomin s tluio sil ins.gnilum. S. Bonifacius
dinlur Liluntwg,. C.u.er., Cerm. Ai.lq.ll, 3".. M" r u::i. amein episcopus in cp. tlT ait eum pratli-
Ecclaa. H^nc ta honore sancli SalvaUiris con-
i rasse per 50 annos, usque ad debilem seneclui^in.
secr.ivii. Ronif., ep. f'7, apuJ Bibl. I'alr. s.r\ mii. liibl. I'air., s*c. vni. Lum ujuur e|H.eu|Jiiiiiii iiml
llcjii aliaiu iu Tri)ecio iu bonure S. Uarliui coo- au. 696, netcs.-e esl eum obiisse circa an. 71.%.
itruv i.
1
Inamcnwgum. Fors-iiiCvn. «13/101« [
ruv. I 1 b' Otia.
« JfciiMieriB. '.'nuta condjdjsse Jiciiur Laicn.aci. e i/uUros. De boc uJe iv, J7.
 ,

U9 SECT, Ul. - HlSTOniA ECCLESIASTICA. 250

mc solura in medio lenebrarura et horridx [AL, A efiugarei admirandi hujus suavitas cdoris. Tanta au-
borrendxj visionis reliquit. At cum iidem elobi tcm lux cuncla ea loca perfiideral, ut omni splen-
igiiium sine iniermissioiie modo alui pelerent, modo «lore diei, sive solis meridiani radiis viderelur esse
ima baralri lenelerenl, rerno omnia qux ascende- prxclarior. Eranlque in hoc campo innumera bomi-
bant fasligia flainniarum plena esse gpirililtOS lionii- nuin albaioruin convenlicula
sodesquc plurimas ,

num ,
qui iuetar favillarum cum fuiun ascendenlium ngminuni Istaniium. Cumque inier choros febcium
nunc sd sublimiora projicereniur, nunc relractis incolarum medios me ducerct, oogitare capi quod
ignium vapuribus relaberenlur in profunda [AL, pro- boc fortasse esset regnum cxlorum , de quo prxdi-
funduin]. Sed el (wtor incoinpaiabilis cum eisdem ciri sxpius audivi. Itcspondil ille engilatui mco :

[A.I., ejusdoiuj vaporibus ebulliens, omnia illa tene- Non, inquiens, non [Al. om. uonj boc csl regnum
brarum loca replebat. Et cuin diuiius ibi pavidus cxlonun quod autuiuas.
consisierem, uipote iiicerUu quid agercm ,
quo ver- < Cumque procedenles Irausissemus, et bas bca-
lerem gressum, qui me [4/., qui mibij fmis mane- toruni mansiones spiriiuum, aspicio snte nos mulio
rct : audio subilum [.4/., subitoj post terga sonilum majorem lumiuis graiiam quani prius; iu qua eiiam
iinntaiiissinii fletus ac miserrimi, simul et cachinnum voccin cantanlium dulcissimam auJivi ; scd ct odo-
crepilanlein quasi vulgi indocii caplis bosiihus in- B ris fraganlia miri tanta de loco efrundebalur, ul U
sullantis. I t autcm sonilus idem clarinr rcdditus ad quem antea degustans quasi maximum rebar, jam
me usquc pervenii , considero turbam inalignorum permodicus mibi odor viderctur : sicut eiiam lux illa

spirituurn , qux quinque [Al. om. quiiiqiicj animas campi florentis eximia, in couiparaiione ejus qnx
bominum mcirenies ejulaniesque, ipsa muitum [AL, nunc apparuit lucis, leouissirffa prorsus videbatur, et
veroj exultans et rachiunans mcdias illas traliebal in pir-a. Iu cujus amosniiatem loci cum nos inlraiuros
lenebras : e qnibus videlicct boiuinibus, ut digno- sperarem , repenie ductor subsiiiii ; nec niora
scere potui, quidain erat adlonsus ulclericus, qui- gressuin reiorquens, ipsa ine qua veuimus via re-
dam laicus, quxdam fcm;ii>. Trabeules :iutein eos dux.it.

maligni spiriltis descenderunt in inediuin [AL, mc- i Cumquc reversi [.4/. , reversiooej pervenircmus ad
dioj baraln illius ardenlis; facluniqne esl ul ciun mansioncs illas Ixias spiriluum candidalorum, dixit
iongius subeuutibus eis, llctuin iioiniiiuiu , rt risum milii : Scis qu.e sinl isla omnia qux vidisti? Itc
dxmciiiorum clare discernere nequirem, soniiiu la- spoudi rgo. Non. El ait : Vallis illaquam aspexisii
naei adbuc proroiscuuui in auribus babereui. Interea fljnnnis fcrveniibus et frigoribus horrenda rijjidis,

asceudt:ru<il quid;in;
,_ _ S|iiriluuin
, obsciiroruin — deabysso
j — ipse
.
est locus iu
animx
quo exaininaudx
.
et castigandx
„ sanl
il!a Qaminivoma, et adcurrentes cirrumdederuni me, illoritin, qni differentes confiieri e: emendare
atque oculis flaiiiinauiibus, et dc ore ac naribus scelera [.4/. add. suaj qu;e fccerant , in ipso !and.'iii

ignem putidum elflanles angebanl, forcipibus quo- mortis anirulo ad pocnileniiam confugiunt, et sic dc
que igneis quos tenebant in manillUS, miiiilabantur corpore exeunl : qui taiuen qtiia confcssionem et
tne rouiprrbenderc, nec tameu me ullalenus contin- pocnitenliain vel iu morle habucrunt, omncs in dic

gere, laiuclsi lcrrere prxsumebanl. Qoi cum undi- judicii ad rrguum ccelorum perv.niunt [At., perve
queversuin bostibus el cxciiate lenehraiiun conclu- iiieul). Mulios autcin preces vivenlium el elceino-
sus buc itlucque oculos circumfcrrem, si fone ali- synne et jejunia et maxime celebraiio missaruro, ut
cuode quid auxilii quo salvarer, atlveniret, apparuit etiain ante diem judicii liliereniur, adjuvanl. Porro
iclro via |
Af., viamj qua veneram quasi fuigor stellx puieus iUe Oammivomus ac putidus quem vidisti,

mcantis iuter lenebras, qui pauiatnti crescens et ad ipsum esi os gchennx, in quo quicumque semel in-
ino ocius fesiiiiaus ubi adpropinqiiavii, dispersi suul Ciderii nunquam indo liberabilnr in xvum. Lncus
ct aufugerunl onmes qui mc lorcipibus rapcre qux- vero isie Horifer, in quo pulcherrimam hanc ju-
rcbani spiriius infcsii. veututcm jocunJari ac fulgere conspicis, ipse cst
< Ille auiem qni aJveniens eos fugavit eral ipsc in quo rcripiuatur animx roriim qui in bouis
D
qui me antc diircb.it : qui mox convcrsus ad dcxle- quidem ope.-ibns tle corpore cxeunt , non lainru
ruiu iier, quasi contra onuui solis brumalem me du- suii. lantx perfectionis ul in rcguum cxlorum ,

ccre ccepit. N'x mora, excniptnui icuebiis in auras si.itim uiereanlur iniroduci* qui tamen omnesiu
me sereiix lucis eduxil : cuinque me in lure aperta ibc judicii ad visioncin Christi rt gaudia rrgni cx-
duccrei, viJi aute nos niuruin permaximum, cujus leslis iiilrabunl. Nain quicuinqiie in ninni vcrlio el
neqiic longiludiui binc vcl inde, neque alliludini nl- opere ct cogitalione perfecti sunt, mov. de rorpore
lus essc lenninus viderclur. Coepi aulem mirari egressi aJ regnum cxleste perveniuui : ad cujus
quare ad miiriiin actoderemus, cum in co null.iin vicina (.!'.. vicinia) perliuei locus ille, ubi sonum
jauuam vel foiicslram vcl ascensuui aliculn conspi- canlilenx dulciscmn odore suavilatis ac splcnJoro
rcrrin. Cnm ergo pcrvonissemus ad inuriun, Maiim lucis audisii Tu aiitoin quia inino aJ corpus rcverli
nescio quo ordinc fuinius in summitaic ejus. Ei ecce ci rursum inter homines vivcro tlcbcs, si aclus tnos
ibi canipus eiat laiissimus ac leetiuimiis , lanlaque curiosius discuicre, ct mnrcs scrmoncsque um*. in

fragrantia vernantium Qosculorum plenus, ut omncm rcctitudino ac siinpliciiato servare stuilueris, aeri-

tuoJ fmlorcm leueuroM foruacis, qui nie pervaserai, pics ci ipsr posl moitciii locum m.uisiouis intcr b.cc
 e

• 1 LEP.L VE.NEIIABILIS PRESBYTERI OPERLM PARS IV. _ IIISTORIC \.

qux ceriiis sgn-ina IjeUbuuJa spinluuni bealorum. A il—1|_ manere 3ScenJente aqua fluniiuis [Al. add.

Namque ego cum ad tempus abscessissem a te, ad eij usque ad lumbos, aliqunnd» asqae nd collum ;

boc feci ui quid de le lieri de!>eret agaooce icm Ilaec . alque iade egiediens .iJ lerram nui qnam ipsa ve-
fiibi cum diiisset, tnu ium delesutus sum revcni d Slimenta uda alque [ .11., vel] al^ida drponere < ura-
corpus, delecutus iiimirum suaviute ac decore loci ba(, J.inec .'\ 500 cnrpore c.ilefii-reiil el siccarenlur.
ill.us quem iniuebar, simnl el eonsorlio eor m quos Cumqne lenpote hiewali drfluenlibos eirca eum
in illo f.4/. add esse] videbim. Nee unien aliquid seiuifracianim traslis plarierum , qua> el ipse ali-

doctorem meuoi rogare audebam : seJ ialer luc quando coniri\er;il quo baberel locuiu sunJi >i\e
oescio quo ordine repenie ine inter homines > i . ei iamergcndi [Al. add. sel in fluvio , dii-ereul [A!..

cerno. i dieereatqoe] qu: viJebanl : c Miruni , Iraier Dry-

Hic et aiii qu.e TiJeral idrm virDoniui, non cllieline . Iioc enim etal viro nnmen), quoJ uiiUuii
umnibos ps-sim des'diosis ac vilae suac incuriosis frigoris asperiulem uPa rjiione tolerare pra\ > - i

referre to ebat, sed iliis so'uinnio.lo qui, \el tor- lle-ponde:.ai ilie siinpiiciler , eral aantqae bonni
meniurnm meiu perlerriii , »el spe gaud omni pe- siinpii. is ingeini ac nioderalx naiura; : i Frij;:d...rj

rennium aeledati , proferlum pieiaiis ei ejns Terbis ego \idi. i Ei cum Jicereni : < Mirum quoil laui

hauiire \olebaul.
B ausieram lenere contineiiliam velis! Resaandeaat
Dcuiquc ia viiiuii eeilat illi.s ba- i :

bilaUat q idam — aacaaj. nomioe Haemgiis, p'e>by- i Ausler ora cgo

atmnis
viJi. t Sic.|iie u>que aJ diem su.e
teraius eiiam queio baais aciibus aonaaabal Al.,
voi inlai gabili ci-lesl iiui boaoran de&iderio
openbus ad.irnabai, , gradu prxemiiien-, qui aJbuc corpus senile uiler quotidiana jejun:a doinabal, cul-

superest lisjue cl ?erbo el couversalione saluli salulis

, el in ILbernia iusula sou.nus u'i main f.4/. ,

vita» zutem paoe cihjrio cjusa] fuil.

ei frigida aqaa sustenlal.
Ilic sa?pius ad eomilem \irum in;:red.ens . aod \ l b
CAPUT XIII.

eo rcpeiiia iolfirogHi—tl , qui eiqualia esseal quae lleeomra alter ad merlin rtinVn?, obainni t bi a
eiulns crp.re \ideret Tider.ii]
diimo/i,f iis lodkem tuorum Tidcr.t pe .caiorum.
,1/., : per cujus re-
bln.uem , ad nosirain quoque agiiiiioiirin porvein-re Atcontra, fuit quilam in provincia Mereioruoi
qear de his p-iora persiriaxiaias. Narrabai autem cujus visiooes ac verba , non autem el comersaiio
visiooes suas eliaiu regi Aldfrido Tiro uudecuin.jie t.., verb:, et eouTcrsaiio], plurimis, sed nou sibi-
dortissimo ; et un lihenter, l.imque stadiose ab ille inelipsi profuil. Fuil autein [Al. add. quidamj teui-
anjiius e-l . ul ejus rogatu Al. t.dd. i iiiona^ierio y r bus (^oenredi . qui post L f\edibredoal regoavti
snpra nemoralo indims, ac iuoi.ai.bca sit tonsura pcc\ , »ir in laico habila aiqae officio mililari po-
f»
corona as. aique ad eum juilii-iiduiu sa*|.issime cuiu t:lus; sed qnaiiliini pro in luslria cxtenori le^i i:la-
illas iii panes Jcenisset accedereL Cui viJelicet cens , lamuin pro juieriia soinel oegligeaiia di>|ii:-

iiiuua.iier:o temp^.re iUo rel gi .sjp ac modesuc viia; cens. Adiiioneba! crjc i.lnui seJul i u: coniiiere ur,
al l«s el presl.Ticr • AeJi!ua.J prj.erat ,
qui oaae ei rtnenilarei ae relmquerct seelera sua, priosqnam
e|ii»cpjlem Li.iJisfsriiensis Ecclesiae ealbedran sui.itu iiioriis lcmpus cinne poen; soperreala
i . v> gradu actibos serval At., leaelj. ct emenJjnJi perderei. Verum le, q.ienier I .'r licel
Acre|i( auleiu iu e«<dein nionjsleno I.Kuni man- aJinoniius. speraebai rerba saluii>, seseque tenpore
sinins secreiiirem , irbi ! berius coniinuis iu oralio- sequenie poeuileutiam acioram e>»e promiiiebai.
i.ilus fanHjlaiui gui Condiioris vacaret. Et quia locas lla?c inter tactus ioGrmiUte, decidil in leclom, aique
ipse suprr ripam fluiuinis er l >ilu>, - ebai loinc acn ca'pit dolore turqueri. Ad qaen .u^rosus rex,
«reber .1/., crthroj ob magnuui ca>'.:gjiiJi eorporis diUgebal cnim ean uiuliuiii , bnriaba:ur ui vel tui:c
aaVebnl in.-reJi , ac sa-pius n eo supcriiieantibus ;
aaleqaam moreretur, [ocnitentiani a;..-r-i caamis-
iiikI s iminergi; sxque ibidem quau.J.u sosliaere sorum. At ille respondil [Al., re>poiidebii , aoa x;
^o.se viJebaiur ,
psalmis vel precibus iusisiere. (unc velie eonfiieri peccau >oa, sed cuiii al i
«* -

• Atdiluald. Fuii primo mini-l^r S. Cudbercli. D 12. An. 6S0, ad liujus pelitioDem Agallio |>apa lil- ,

Vit, S. CuJli. Zo. Posiea abbas HaHroseasis, \. 1 teris suis cm.iinu -v.i priyi'egia PeaJoe ct Luili.! i

Hen betas eirca aa. 724 crureui la-

|ue esiscopas regum eiSe\uuiU, quibus libenruiit M- des<>aiii>i«de
piJeaiii Jabrieari ferit qua? mahis posl uecalis ma- mouasterium ab omni servitute vel r gi vel episcopo
ainan icligiotiis laann apul Aqailooalei Auglus peraeenda. Chr. Sax., aa. 675, &d. 679. iuter banc el
iu uuii. S.ui. Diu. Je H iii Eeel. I, 12. Is eiian Ecglridiiui Tiieodorus picem fei.i, .\, 21 et Aedil- ,

I . r im libruin. quem EaJfr.J i- rp scopus in reJ recuperjvil Liruiisfaroruni proruirian , quam

boiiorem R. CuJberiti uiauu propria scripseral, ati- I . 1 superato obliniieral, iv, 12. An. 6jl,
ulllieri
rn geinu. -|ue perornari jussit. Ibid. II, 12. Eam Liifiid, Aeldiredo, ai.ud queiu euiseopa u
jul>eiiie
Jeliiiutu... scribtt M.iluis. ..n 738; Flor. Lui. ., an. t
- - iliqoantisper nansit, uuiorum coBsecrai, iv,
Mui L»jn.,aii. 7.0. Sepullns e>l in »de l.n- 23. Ai-J ireil etam
Jedit S. tgu:no Ereshaniani, ubi
dtsnraeasi : p s: m ruue inJe inun .sir.u 701. An. "03, tideiu Je-
:i <.. ii>irinit au.
Miut e;u> eiuviar, nti ei S. CaUberrti aboruinqae i.i i.i-ieilnm Je Cbadborj ei retos monasleriua -
>am i.ruiii ,
:.- Danomn b:r.. .
ex| eutur; et
e ."u;;.r j. M ia. Ai.il., II, 851. An. 7o.. in Ccjhjj-
uin i!iu ciiin - -.i in nachi de loeo ni neu monasierio, quo! d;ciiur ni. 11, muiime dileiis-
loiuin discarrisseot, ad Dunelnium Undem truusla j >e, mouachus bl. Clir. S.m. Li raoi abbas, v, 20.
sunt. S. AiJiiua J io; iur 12 Kebruarii. Moiin>. •! Reg. I. iv. f.i 13 annos ibideui dcvote
k leafuVedasi. 1'ei.Jju i<:;:s Blius, aa. C7S Uul- (• k.i. Iloa. AngL, II, 8j1.
liiiri frjLii >uci^:>sil. An " I ... \ sta t, .v,
 :

253 SECT. 111. — MSTORIA ECCLESIASTICA. 1U

iiiiute resurgeret; ne [Al. aid. forte] exprobrareut A cuncla senari ; et sive per amicos angelos in fme
sibi quod limore morlis faceret ea quae
sodales ,
nobis osiendenda, sive per bostes. Quod vero prins
sospes facere noluerat; fortiter quidem , ut sibi vi- caniiidum codicem protuleruot angeli, deinde atruni
debatur, loculus, sed miserabiliter, ut post paluit, dxmoncs : il i perparvum, isli enormem : aniinadver-
dxmunica [Al., dajmoniaca] fruude seductus. lenduiu esl quod in prima a'late bona aliqua fecil,

Ctimque morbo ingravescente, denuo ad euin visi- qu.i: lanien universa prave agendo juvenis obnubila-
tandum ac docendmn rex inlraret, clamabal [Al., vit. Qui si e contrario erro.es pueritix corrigere iu
clamavit| statim miserabili voce : < Quid vis modo ? adolesceutia, ac bene faciendo a Dei oculis abscon-
Quid buc venisii? Non enim roihi aliqu^d utiliialis dcre eurassel, posset eorum uumero sociari de qui-
aut saluiis poles ullra couferre. At ille : Noli, in- bus ait Psalmus: Ileati nuurunt remisiw sunl iniqui-
quil, ita loqui , vide ut sanuni sapias. Non, iuquit, tatet,etquorum lectasunt peccata(P»al.xxxi, I). Hanc
iiisaino, sed pcssimam mihi scientiaiu certus prue bisloriam, sicuta venerabili anlisliie Pecihelmo di-
oculis babeo. I.i <|uid, iiiquit, boc csi? Paulo ante, dici, simpliciter ob salulein legeuliuin, si c audieo-
inquit , inlravermil domum banc duo pulcherrmi liuin, iiarrandaiii esse putavi.

juvencs, et resederunt circa tne, unus ad caput , et

CAPUT XIV.
unus ad pcdes; proiulitque unus lil.e !um perpul- Ut ilem alius moriturus depulatum sibi apud inferos
(liiuin, sed vchcmenier mod.cum, ac niilii ad legeu- locuin pamarum viderit.
dum dedit , io quo oinnia quse unquam bona fece- Noviautem ipse fralrero, quem utinain non nossem,

ram , iiiiucns scripla repcri , ei hxc erant uiiniuin cujus etiam nomen, si l>oc aliqniJ prodesset, diccre
pauca et modira. Receperuut codicem , nequc ali- posscm ;
posituni in inoiiaslerio uobili, sed ipsuni
quid mibi dicebaul. Tum subitn .vupcrvcnit exerci- iguobiliter vivcntcin. Corripiebulur quidem sedulo
lus nialigiioiuiii et boiridoruin [Al. , borrendoruui] a frairibus ac majoribus loci, aique ad casiigaiiorem
vultu spiriiuum, domuiiiquc banc el exlerius obse- vitam converli amiiu in.iiaiur. Etquainvis cos audire
dit, et inlus niaxima ex parte residens implevil. uoluissei, lolerabaiur laineo ab eis longaniniiter, ob
Tunc illc qui et obscuritaie tenebrosae faciei et pri- uecessiiatem opcruiu ipsius exteriorum: erat eoiin
iuaiu scdis inajor esse videbatur eorum , proferens fabrili arte singularis. Serviebat auteiu multum
codicein liorrenJx visionis , ct maguiludiiiis enor- ebrietuli et exiciis vilx reiuisaioris inlecebris ma-
;

niis , et ponderis pene importabilis , jussit uni cx gisque in ofliciua sua die j
U , diu| noctuque reside-
satelliiibus snis milii ad lcgendum deferre [AL, de- re, quam ad psallendum aique i ruiidiim in ecclesia
ferri]. Quem cum legissem , inveni omnia scelera, „ audiendumque cum frairibus verbum viiu 1
concur-
uun solum qux opere vel veibo, sed etiam ijnae le rcre C0nsucr.it. Lude accidil illi, qilod solent diceie
nuissima cogiiaiioue peccavi , nianifeslissime iu eo iiiiiii.uii
,
quia qui iioii vuli ecclesix jauuaiti sponte
telricis [AL, letris] esse descripta litieiis. bicebat- buinilialus iugredi, necesse habet in jauuam inferni
que ad illos qui mibi adsederant viros albatus el iiou spouie damnatus iutroduci. Percussus eniin lan-
prseclaros : Quid liic sedeiis, scienies certissime quiu guorc atque id extrema perductus vocavii fratres,
nosier esi iste [AL, ipse]! Responderunl : Veriun ei mu'tuu) moerens ac damnato similis coepit nar-
diciiis w., dicis] ; accipite, et iu cumuluin damna- rare, quia videret inferos apertos et Salhanan di-
lionis vestrae duciie.Quo dicto, stalim disparuerunt mersuiu [AL, dcmersiim; ot., immersuiu] iu prolun-
surgcniesque duo nequissiiui spirilus, baheules iu dis [Al., proioiidu.ii |
lartari, Caiphauque [.l/.C.ii-
iiiaoibus vomeres [Al., culira ; al., furcas], percus- pb.ui quoque] cuin cxleris qui occideruul Doininuiu,
serunt me, unus in capite, ct alius in pede : qui vi- juxia ciiiii I) iiii.iiis uliricibus contradiium : in quo-
delicet modo cum inagno tonnenlo irrepunt in inte- niiii vicinia, inquit, iieu niisero mibi locuni despiciu
riora corporis mei \AL, in mea visceraj, moxque ut [\L, aspicio| xternx perditionis esse prxparatiim,
ad so [Al. om. se| iuviccm pervcniunt, moriar, et Audientes bxc fralres , cuepernnt d.ligenier exlior-
paratis ad rapienduiu me dxmombus ,
in inlerni
^ tari, ul vel linic posiius adbuc in corpore pcenilen-
claustra pcrtrabar. i ii.nn faceret !
Al. , agerel ]. Respondebal ille despe-
Sic loquebaiur miser desperans, ct non multo post rans . i Non esl iinlii modo tcinpus vitam mutandi,
defunctus prenitentiam quam ad brvve tempus cum cum ipse videriin judicium meuiii jam esse coin-
fruclu venias lacere supersedit, in aeleruuui sine fru- plelum. >

riu pucins subditus lacit. De quo conslat quia , sicul Tulia dii ens, siue viatico salulis obiit, el corpus
beatus papa Gregorius de quibusdam scribil, nou cjus iii ultiinis esl mojiaslerii locis humniiiiii , ne.|ue
pro sc i la cui nou pioluere, sed pro aliis vidcrit, qui aliquis pro eo vel missas facere, vel psalmns caiiiarc,
cjus imeriium cognosceiiies,diDerreteinpus pcenilen* vel aalicm orarc prxsuuiehal. qu:un ^randi dislan-
liae, dum vacat, limerenl, no improviso morlis arti- ua divisii Deus inler '.1/. om. inlcr| liiccm el lcnc-
cnlo prxvenli impuHiiiieules perirenl. Qiiod aulciu bras! Bealus protomartyr Stepbanus passurus nior-
codices diversos pcr b s sivo malos spirilus sibi lem pro veriiatc, vidii «alos aperlos, vidit gloriam
vidil oflcrri, ob id siiperna dispensatirme facluiu esl, Dei, etJesum slaulem u dcxtris Oei;etubi eral luiu-
ui meminerimus facla et cogitalioncs nosiras non iu ius ipse postniottein, ibi oculos nieolis anle morteni,
vcuiuiu dilflucre, scd ud examen suniuii Judicis qiio liiiur occumbcret, inisit. Ai conira , fuhcr
 . ; ,

\ D l\. — I!ISTOniC\. i3C

ivir tcnebrosx «.eotiS et aetioBis, iiwif wr asorte, A riutem seqoi nr.leiam, eogeretur babcrcdiscordram.
urura , ridil * Seripsit idera rir de Locts Sanctis libntm le-

- >^ii mailis uii.liraum ; cujus auctorerat doceado

»e dicuodo GaP.uraa eptscopus Arrualfas, qni loco-
i<- .
- »-.-- rurn grat.a sanclorum TenTat llierosolTnjann et ,

sua perdilioae reJ»nuereL Factum esl lustrau oroni lerra repromissionis, [i.imascum qoo-
iraiciar— ; »<- kmge late- qoe , Consuniinopolim, Alexa- dr am, muitas 1-12.,

A. muilosqoe] »d ;
mBllasque] tturis insulas sdierat ;
patrbmqne nari-
gio rrvenens, Ti lempesuus in «ccideotalia Bratanix
eai prot ©e»TH- Qaod «i*Ml« liuora deiaius est mulu ad memoramm
: ac post ,

lecuoae [iuercra iat '. Qiristi Umuiuic Adamnaoum [•errenien-, obi doclus
r.APn w. in Serip:uris sanetorumqoe lcconim gnarus esse com-
perlus esl, lit>enii«sime esl ab illo su>eep'us, [Al.
r< limrimr SetOsnm Eeeterur, inuaau Aiemitno,
cmtmtticmm Pstcma tmteevermi ; miifmt idea Lbrtm cdd. et; libeotius auditns; adeo vl qua?queille se in
dc Ltcu <mmtxt taimteril. Locis sanctis nemoraiu digna Tiili-se lesiabatur.
Qa» im|iwi [irn]|i'a-iiaii parsScouorumicUiber- » euncu moi tsle liueris manila-e curavrrii. Feeitqtie
»u.et»m«—Itaetu» tleiV«ieattasMBrioai.ia,ratio- opas, «t dixi, ruuiuitn [AL, muliii nti e, et inatitue

uarUte etecelesuuicai PasrfcafisttfcserraMit- teitir us illis qui lo k'us ab eis locis 10 qu bus (>atriarcba° et
Unlum
sbjler elabtns —
rttn lef aUMus graiia misstts a soa geute, Tetiis>ei »d
ie> T— «fi eraol it> insula llii,
apo
didicerinl
l li erai

,
l, secreli, ea

noruul. FVrreiit aulem

de. bis

ac per ejus est Jargitionem

qua? leclione
libnim Lnne
AJamnan Aldfrido retri,

AfcKiitl— rereai AaglDraaa, et ali^aatidiu in ei pro- eliam minoribus »d li-geridum comraditus. Scriplor
tiboi aaorauas ritieret rius Ecdestas caociiicos qooqne ipse mollis ab eo moneribus don.v.u?, ' A.'.,

sed et a H«nbos qoi eraai eraditjores es&a «olier- cd-d. inj patriam reinissus esl. fV cujus scriptis ali-

ier adaaBaiaB, ae eaatn aaJTerriiem Ecclesix mo- qoa decerpere, ^e Dostr* Imic llisioria? lnserere
-
1 >aua Paschali, vel ia k alus quj- eomiDodum fore leg nlibus reo:.
Ocreltt ctHB sats paacistiavs, et iu eitren o CAPUT XVI.
rere prxsaaaem, dj. .
Dominicir naiitilaas
Qutc in eadem tibro de I cx> ,
z Taiem et aad^nt in Ec- put.'oa;i. ei tratmdmma c.mmrmoTeveril.
ai li- ScrifAii ergo de loco bomiinc* nativiuiis in bune
tir fc i a a: e* «apietts,
.
'
ntodam UeiUeem, civiias David, in dorso sita est
: c

angusto ex omni [;arie Tallibos circoroiiato \A1., cir-

--;
-.< . r_. ; : . :
camdat^] , ab occidenu; m orieniem milie passibus
eraatt ssbd.ti m najierio, ad longa, bumili|Ai.,htimi!is], sine tarribus maro t*r
- . . . i .
-
etlrema plani veiticis insiruclo; in cojus orienuli
SBSccpeiat, teritaiis caQen perducere, oec TafcjU. angolo qjiisi quoddam naturde semiantrum est
'.'.;< tdi. iuqoe llibertiiam et prasdicatts cujus exterior pars naiiviuiis Oominicx foisse dici-
tis *< BMtieui exboruuooe deciaraAS legitimum lur tocus ; interior Praesepe Domini nominator. Usec
Pxscax traapos, pJarimas eoram, et peae omoes qui spelunca U»U iiilerius prelioso marmore lecU, supra
ab lirirariaat dnatrni» eraal liheii, «lb errore imo louim obi Dutbious natus specialius tradilur, sanctaj
o iiietaas ad aa.utou redux.-t cataolicaai, ac leji- IL-rLc eraDdeir. gesut ecciesiam. > Scnpsit iiem boc
moJo de loco passionis »C resurreclionis ill.us : i lo-

criefcnu ia Ilibemia canoaica P^scua, ad soam in- gressis At., ingressu.-] a septcmtrionaii parle urbem
•ataa» reTertisset, sa aya e [A!., suisque iti monaste- Hierosoljmam, primum de locis sanciis pro condi
•-
:. -.- Pasefcaiis obserTaiiiUm _. u„ oe platearum dnenendum est ad ecciesinm Cen-
pnedkirei, aec uujen perCcrre iiuod sununianam, quae Uariyrmm apr^eilatiir. Ilanc Con-
gitenm aue eipieuu» anni or- EUoUfius iuiperitor, eo quod itai crui liomini ab lie-
tde «r»ki|icai . Diviaaetique graua lena ' Al. ndi. ejus] matre reperu sit, magniGco et

liuus »c racis su,dio»tssiimis regio cuilu conilrniit. Beaaaea* occaso (.olgotbant

: »d Tium raperear aetertua , qum . reie nte Tidetnr ecclesia, in qua eiiam rucis api>»ret illa,

letpore PaschmU, g.iriorem cwa eis qui eum aJ re- qtue qooodam ipsam aafno [U.. ipsa inbioj Domiui

•ialaaaaaa Fas ? Pratfietaiir eoi.ttir Kal. n Mabillon., Act. ftea. satc ui, naru n, p- 50i. Incer-
Ocu: . : - S, AlaaBBtaats, pre>byter CiJ»- lum esl, cuiii Adamnanus legatus ad Aldlridum te-
: .•:-.-• -
oerit »el suum brum ei (iorreier.1. Hfic suiem
, I

• A i-i L qaibus aaa !or.?nri, w, i\, juita unein. ronslal. qnod ad rcgcui vemnt anlean. 7P5, quia eo
t. etit. corrfci. Al., snn cerreui, wm. anno rex mortuus csl : cum eliain Mau. Weslm.
mrau. i ottui tor*:: asserat eura an. ad AUfridum uiissum, in re lam
7l)I
- -
• .
. I aru S. &Jombat, quam obsrurj tju^aucloriuteiu tuiuascquor. (Yidc Palrnl.
iil IMRS !it««>- i. L\ XXV III, cU. 779)
-aa. Iii>c AJjdMaai Ofatscalaa esstal
257 SECT. III. — IUSTOniA ECCLESIASTICA. m
corpore crucem periulil, argciilcara modo pergran- A cx<o desuper patenie ubi ascendit, visuntur. Qtias
dem snslinens criieem, pcnde.-.ie dcsnper
inagna cum quoiidie a credeniibos lcrra lollatiir, nihilomi-
xrea rota cuni lampailibus. Infra ipsuin vero locum nus mane', eamdemque adlmc speciem veluii impressis
Dominicx crucis, exeisa in petra crypia est, in qua siguaia [A{., signatam] vestgus servai. Il.cc circa

super allarc pro dcfunciis honoratis sacrilicium solet xrea roia jacei, usque ad ccrvicem alia, ab occasu
offerri, posilis interim in platea corpoiibus. Ilujus bibcns iniroiium, peudeuie desupei in trochleis ma-
quoque ad occasuni ecclcsix, anastasis, lioc est, re- gua lampade, loia [Al., tniaque] die et nocte lucente.

stirieelionis bomiuirx rotunda ecclesia, tribus ciucta In occidenlali ejusdem ecclesix parle [Al. add. suni]

parietibus, duodecim coliimnis susleiilalur, inter pa- fenestr.e ocio, totidemque e regione lainpadea in

rietes singulos latum babcns spatium vix, qux tria funibus pendenies usque Hicrosolymam per viirum

Itaria in tnbiis locis parielis nicdii continel, lioccst,

fulgent ;
q- .iriuii lux corda inliieiitiuin cum quadain
auslrali, qailonali, el occidentali. Ilxc bis qnaler-
alaciiUle el coinpu.iclioue pavefacere dieilur. In dio

inlro.ius per tres e regione pa- ascensionis Doniiuicx per aniios singul is, missa per-
nas portas, id esl,

rieies habci, e quibus quatiior ad vuliuruum , et acia, validi Oaiinnis procella desursuiu vemre con-
suevii, el oiiincs qui in ecclesia adfueriui terrx pro-
qualuor ad ruruin speclanl. Ilnjus in medio monu-
«• siemere. »
iiienium Doinini rotundum petra eicisum est, cujus
culineii inliinsccus stans homo manu conlingere pn- De situ rliam Cliebron [Al., Ilebron] et mnnu-

lest, ab oricnie habens iulroiiuin, cui lapis ille ma- imniis P.iirum iia smbil : f Cbebron quoudaiu civi-

gnus adpositus esi quml intrtuseeiis ferrameninrura

tas i't mctropolis regni Daviil, nunc ruinis lanluin
;

quid iui c \AI., tiim] fuerit oslendens. Uno ad orieu-

vcsiigia usque iu prxsens ostcmlit. Nam ewrinsecus
summiiaiem toium marmore lem biadlo gpcluncam duplicem in valle liabct, ubi
usque ad culminis
lectuiu cst. Siiiiiiiiuin vero culinen ouro ornatuin, sepulchra pairiarcliarum qu.idralo muro circiiindun-

auream magnam gcslat crucem. In bujtis ergo mo- lur, capilibus versis ad aquilonem ; el hxc singula
singulis lccia lapidihus inslar ba-ilicx dolatis tiium
iiiimeuti aquilonali parlc sepulcrtim Domini in eadem ;

pctra eicisum \At. add. esi], longitudinis scplein

pilri..rcbaniin caudidis, Adam obscuriori.s et vilioris
nperis, qui liaud longe ab illis ad [Al , in] borealcm
pedum, trium mensura palmarum pavimento aliius
cxltciuainqne muri illius [At., iliius luci] panera
cminet ; inlroitiim habens a laiere mer diano , ubi
pausat. 1 ritim quoque reuiiuarum viliores et minorcs
die nocluque duodecim lampades ardent, quaniorin-
memorix Ceriiilntur.
tra seimlcrum, octo supra in margine dcxtro. L ipis

qui ad ostium n.oi.uii.eiii. posilu. era, n.mc lissus _ '

Manlre ^ 1 '- M " nl,re elia "'] co!lis mille Dassil,us
,
L [•"• «<"-j:<"l »
est; cujus pars n.inor quadra.um aliare,ai.te ostium
valde el florniiis, campcstrem babcns in vertice pla-
iiiliiloiiiiuus ejiisdem monuiiieuti stat; major vero
niiicin; iu rujiis aqutlonali parlc qucrriis Abrahui
inorienlalirjusdcmecclesiu: locoquailraitgulu«n aliud
duorutn lioiiiinum aliilodims irunrus ecclesia circum-
altaresoblinieamiiiibus cxstat. C >l"r auicni ejusilcm
data est. » llxc dc opu culis excerpta pr.il.iti scri-
iiioiiumenii ct sepulcri aluo el rubicundo permixtus
ploris ad sensuni quidem verborum illiui, sed bro-
csse videtur. >
vuiriluis striciisquc compreheiisa seniioiiibus, nosiris
CAPUT XVII.
ad utilitatem legcnlium llistoriis indcre placuil. Plura
Quce ilem dt toco aicensionis Dominiftr, et seputcliris
voluniinis illius si qui [Al., si quein ; at., si quis]
palriurcliaium |.\l. add. scripserii].
scire delcctat, vel in ipso illo volumiue, vel * in co
De loco quoque Doiuiuicx asceusionis pra-falus
modo
quod de i!lo dudum st.ictiiii excerpsimus, epitoi.iatd
aurlor hoc referl : < Mous Olivarum altiludine
requirat,
i.to.it. Sion par esl, sed laiiliidiue ei lungiludiiie
pr.i si.it eiceplis vitiljus el olivis rarx feiax arboris,
CAPUT XVIII.
,

Vi Anslraies Saxonet episeopos acceperint Eadbtrctnm

frunieiili quoquc rl Imrdci ferlilis. Neque eniu*. bru-
el Kullnn \\\-. h'.ullam\, Occidenlales Daaihtlem
cosa, scd herbosa ct floruia soli illius est qualitas : r» |AI., DanUUm\el Atulielnmtn; el dt scnpiis tjus-
in cujus summo venice , ubi Dominus ad r.rlos dem Aldhelmi.
ascendit, ecclesia r. lunda gramlis, lcrnas per cir- Aiimo Doininicao lncarnationis septin n'eniesimo
cuilum canicralas habel porticus , dcsupcr Ucas. quinio, Aldfiid rex Nordanhjriiibroriim dcluncius est
loterior namque domus proptcr Dominici cori oiis aunn rcgni sui vicesiino nccduui impleto; cni succe-
nieaiuni camcrari el tcgi non poluit : allare ad dens in impcrimn lilius suus Osrcd, puer ocio circi*
oriciiieui liabens anguslo [Al. , augusto] culiuine ter ai.iiin iiiii, regi.avil an.iis uinlccim. Ilojus rcgiti
proiecium, iu cujus medio ttliinia Domini vestigia, principio aulisies occide.ilaliuin Saxuniiin ' ILieddi

In eo. Quod vide

edilinn infra itio loco. Sirrane^halc (vidc not. ad m, 7), poslea eonsecra-
''
llaeddi. Acddi
quidain eril qui .fnit cantandi lus episcopus au. ii7ii, iv, |2. An. 678: Itegiam li- <

magisier, iv, 2, et qui si upsil Vilam S. Uilfridi a bcrlalc.ui illSlllx Clastnuce du rcge Ceiilwiuii ad
GaleO cdilam iuler Script. XV. Alius eliani llacd- vcluslam ccclcsi.un iiupeliavil. ci libersm <le. liunem
da luit , qui post Seiuulfl obiliim •Lichfdldrusi fiatnlins ibuleiii Deo bCrvjenlihui ab cod. iM regc
paroclii.e an. 6VI |ir.clcclus esl , e. Legecesirenti perqnisivil, ut baherent jns ligendi el CDnsiiti.en li i

cliam posl ejectum Uilfriduin. Malms. l'onl. IV, ct sibi rectorein trcundiiui Itegulain S. Benedicli.
Angl.Sacr. l,-ii8. Nosler uio prmio abbas luil apud Usscni llrili. Eccl. Anl., p. '.0. Scriul. XV, p. 50U.
 ,7.ii ..- i i>i .->ij i i r.iu wi r.iii n i
r
.un ii. — 1
1
i-tj iuiiii. .». zou

Kcdd c.i-lesiein a inigravii :ul viiam. Donus A Ims cl peronbus eonfcrrc : prnpier quod frequcnli
f A/., ]

quipne erai vir ac juslus et cpiscopalem viiaoi, sivc ahlaiione [.4/., oblalione] pulveiis sacri, fossa sii ilii-

doclrinam magis insito siui virluium aiimre ' qoam d. m I.101.1 non miuim:i.
leciiooidus iiisiiiums exereebat, Dcnique revereniis- (juo defunclo,- episcopalus provincix illius in doal
IVciheliu, de quo in seqnentibus suo parnchias J divisus esi. Una dala [Al. adil. est] D.i-
s'uius aulisies
loco diceoiliiM est, qui cum successore ejus Mdlielmo nilieli, quani usque lioilic regil, alica f Aldlielmo,
mulio lewpore aJliuc « diaconus sive inonachus fuil, cui amiis quatuor strenuissime prxfuit : ambo ei iu

referre estsolilas, quod in loco quo defunctus est, ob r |,,, s ecclesiasticis, ei in scienl ;i Scrip'iirarom suf-

merilum sancutalis ejus mulia sauilalum [A/. om. licienler inslructi. DeniqueAldhelm, cum adlmc esset
sanilalum] siut palraia miracula, hominesque pro- presbyter, el abbas monasterii ijiiod s Mulduli urbem
L
viuciac illms soliios ablaturo inde pulverem prnpier nuiuupani, scripsit, jubenle synodo sux geniis, li-

lansuenies in aqnam miilere, alque hujus gustum |,rum egregiuin adversus errorem Drilionnm, quo
sive aspersionem rouJ.is sanitaiem xgrotis et lioiniui- vd Pasclia non suo lempore celebraut, vel ' alia

flnjiiseii?m nim conseiisu et licentia Btl.lr.'tl re\ S. Michaeli conslruxit. Loca plura illi dala sunl
ectlesix' Gtastonitmsi
dedii ecclesix
dedtt Gtastnniensi aliquut
aljqunt hid.is capiu-
liitl.ts et c.t|ini- rjusqne ccenobio a rcgibus cnmiiilnisque Merciorum
ram pisrium. Haeddi eiiam Glastonix, Caeldualla " <;i 1111101-8.1110111110. ri/,. a comite K nfiitho 10 cassa-
pagano annuenle, Lanioka; dedit, quam dnnatioueni tns, a rege Elhelredo 45 cass.tos, a !(• nliualdo
Conlirmat lna in inagno sut> privilegio aim. lacin. HS stibregulo 40 cassaios, Caetiualla rejie 10 ma.ieu- :i 1

Sciipl. XV, p. 30S, 511. Suliscripsil Irilius cliarlis a les, a Kaldredo 100 inanenles vice 100 cassaiorum,
Caednalla, llaldredo el Ina. Altlhelmo aliliali Malms- ali lna rege 45 cassalos, Condidil quoque hic cccno-

lnirieiiM lactis. Vi.le Aldhelini Vit. apud Angl. I i iiii juxta 11. From, ulii S. Johanni ecc.lesiaiii con-

S:nr. II, II, »2. Hie iransliilii S. B;riui corptis ad seeravil; nec non aliud apud Bradefnrd, ubi ecclc-
Ventanam civitalein, iu, 7. siaiu S. Laurentio oe licaiii. Sergio ponliticaiite ivit
• Migrasit. episcopus in superiore cm-
« llaeddi Itmiiam el nioiiasleiiis suis privilegia aposlolica
miierio pyramide saxea quondam
nionachnrum in acquisivil. Au. 70 episci pus faclus Schireburni,
<

nubiliier evsculpta adluic requiescil. » Csser. An- iiii nasteriis suis alibaies prxponere staiuebat, se.d
liq ., p. 59. Chron. St\. aii liunc an. 703 obiisse, mouachi restiienini.ei uetniiiein pr.iler ipsum quaui-
ct Ma iii. Weslm. an. 7til. Sed apparet ex hnc cap. diu vixeril voluerunl. Iu Schireburiio etiam eccle-
illum non dcfuuctuiu fuisse aute an. 705. Cnli ur siun consiiuxil, ei ahiinde consulnil per Inxchar-
Nnnis Juiii. t in cel -siar.jni oniuium
t nenul) oruniqne Uuesl-
h Ohiiiii lectionibus. Gulielm. M.tlms do hac re Saxoiium linertaiibus. fandem in D.iitinge, agri So-
non parvu « mnvelur scrupulo qtitppe qni , lc- mcrseteus s vilia obi et ali Eguuino Uuigornensl '.,

gciii epistolas nuii niniis iiulocie

ejns fnrin.ilcs episcop.i Meldunum in S. Michaelis erclesia
delatus,
compnsilas el Aldhelini ad eum scripta max inain
. Supul.us est an. 701), iu vigilia S. Aiigustiiii, vm Kal.
\im elntpieittix et siieuiia: redolentia. » Malms. c Juti., ei in terra diujacuit, duiicc pnst 246 annos pia

roul. II. Ctliels ani ieijis cuia elTerrelur et Incaretur in stri-

^ fiiaconws. Posiea episcopus Candidx Casx,v,24. nio. ll.rc ei |ilora \itle in S. Aldlielmi Vila apud Angl.
d Divitus. Kemanscrunl auiem episcopo Wmtti- Sacr. II. Ina liujtis cnns lio tlicilur coiisiriiusse
niensi d. a; pro\itici.e lantum, Hauipl. nensis sc. ei Gliisiingense inonasteriutn X Script., p. 75N. Elqui-
Sullieri.nsis : allcri vero provincix, Willuneusis, dem an. 704 decreto no«iri prxsulis Ina ferlur con-
Dorselensis, Bcrurensis , Soiueiseieisis , Devonien- cessisse iimnastcr.o (.l.ision ensi, ut sit oinui iiupu-
sis, Cornubiensis. Mati. Wcsi. An. 70» divisus esl diiiic.nio rcruin sa ciilatiiiui irilnuo |iie libera. XV
synndali concilin. An(?l. S>cr. II, iO. Seript., p. "»1)9. Aldheliiius colilurio Maii.
Uanilieli. Discipulus Maildull dicilnr. Bedx qui- eremnicam tlucens
'
s Muildufi. Maildufus vitain
dcniaiixilin Imi in cnndentla llislnria (PrtE/'. ad llist.), de Uladim, quod Saxonice dicilur lngeli-
suli cag.cllo
et pnmuj poiestaiem episcopalem liaiiuit insula boue caslel... Begia liabitatio etejus manenuin nou
Vecta, iv, 10. \n. 7-.il Biiiiiam profecius csi. Klor. lonj^e lnita castclioapuJ Bii.ksnlicrg, prx-diclus l'.rc-
I uiu'. Au. 751 Taiuinuni archiepiscopum cousecra- in petiitaCasieitanis iiigurium sibi iieiisub caslello
ii..

vii, An. 7 i » episcopatu cessit. Cbr. Sax. Et Melduni
ijii .nliiiii vixit niniiailitiiu
piiltus est quamvis Winlonieuses euin apud se ha-
;
bcre conie.idaiil. Malius., Poiil. II. An. 745 nmrluiis
csl iilniiiin i.nueii
: in an. 740 Mailrosensis ei Mal.
Westin. disluleie. Ac 745 Cuthredus rex Geuisso-
riim cuni couseiisu et scieolia Danihelis npiinialum-
< ii>- Mcliliii.ensi nionasierio x niaiisiuiies apud Uude-
I
cmi largilus esl. Angl. Sai r. II, !'>. Inlcr Koinlacii
Moguiiiiiii episcopi cpisiolas lertiain Daiiiheti huic
scripiain invenimus, ct inlcr ^erarii ad lianc Boui-
elob.inuil. Ilicdum sibi necessaria deficerent, sclio-
i xercinl, ilii leinijiit; se- lares sibi iu disciplinaiuin adunivit. Krevi autein
tempore scholares iii exigiium conventuin coaUero.
Iloiiiin consortio S. AlHieimus a l pleuuin informa-
lns ariem ilialeclicam atijecii erudire. Umle huic
r. lugiens ad pedes Adnani abbaiis peraliquod lempus
stuilun, et sullicienter edoctus Melduniun repeliil.
l^iii postea cum sociis suis suli Maildufu iiiuiiacho
ailonsus est, viveule Maildufo imst tonsionem ejns
aiinos 14. i Lelandi Colleci., III, l.S; Moimsi. Angl.
I, Maildulus luil nalione Scoius. M.duis. Keg. i,
.')
i.

facii episiolani uolas respuiisio Danihelis inserimr. 1. Teuipore Mailduli \\\ 00 cassuos ejus ccenob.uni
'iii inter casdeni Bonifacianas ires eiiain ipsius 1 ':<-
I liilieli.ii. Tot eniin cassaiis aiuinineraiur viil.i liro-
nihelis exstal, viz. tiicesiuia icni* inscripla omnibus chenfberge. Angl. Sacr., II, \t.
Cliristiains, scxagesima sexla episcnpo Porlliere, •" Librutu egregium. Ilttitc Gerunlio regi Briltonum

sexagcsima septima ipsi Bniiifacio. Uiblioth. I air. Xlll, Coriiubicnsium inscripsit. Quein vnle apud Boniiac.
71, l..),82, !5. Lpist. iii Bililii.ll). Pair., XIII, 8o.
1
lOid. Aldheimo. Kenleriis re.'is inx consangui- > .1/ki i l'<a.ii'ii;.i ad Aidlriilinii regem Northum-
.

neus ii.it illi paier. Adriauum abbalcm Maililufiiiuquc broruiu edidit librum hsec coniineiilein capilula, i.'e
habuil puiT inagislros. Priuio Mclduui iuonachiis, septenani iiiiuu n digniiate collecta ex V. tens et
deinde iu Melduucnsem abbaiem erccius au 075 a iNovi lest.iiiirnti lloribus eldisciplinis pliilosophoruin,
Leullieiio cpiscopo, n onastenuin siiuiii quod Mail- De fraterux chariiatis, De iiiseusib:-
aniiiioiiilionu
tiuiiis inchoavcral, auxit el ampliavii, et in eo tics qux seciinduni iiiela|.ll"i'.iui s«i'-
liiim iciiiiii natur..,
cCi lesias, unain S. Peiro, altcram B. M .ria-, icriiam mociuari ligniantu , De peduin regulis, De Mcta-
1
 ,

— IIISTORIA
,

oi,, SECT. III. ECCLESIASTICA. 26i

cnsiii.ti ci paci contraria ge- \ red, qui regno Merciorum nol.ilissime tempore ali
nerpltira pcclesiaslicae
qnaiilo prsefueral, notiil us molio regni sceplra reli-
rnnt, muHosque eorum qui OcciilenUlibus Saxonibns
subditi eram BriHoncs, ad raibolicam
Dominici Pa- quit. Nam venit Uoiiiam, itiiipie adtonsus, ponlifica-
tiiin babenie f
Consiaulino; ac monacbus faclus, ad
sdii- celebrationem hnjus leciione perduxit. Scripsil
limina aposloloriim, in precihtis. jejuniis el cleemo-
ci ileVirginiUle libi um eximium, qucm in evcir.pluin
Sedulii geminalo opere, et versibus lieiamctris, ei
svnis usque ad diein pcrmansit m ii.um ; succedenle

Scripsit et alia nonniilla, utpole vir

iuregnum s Ceolredo lilio Aedilredi, qui .inte ipsiun
prosn composuit.
nam scrmone nil dus, Coinredum idem regnum teuebal. Venit aulem cntn
undccumque doriissimus : et

et scripiuraruni, ul divi, lam liberalium quain ectle- illo et filius Sigberi iegis orientalium Saxonum, cn-
jus h supra meiiiinimiis, vocabulo
Qno defunclo, '
O.Ta, juvcnis
siasticaruni erai erodilione mirandus.
pm co suscepit amanlissimse aelaiis et venusiaiis, loi.-eqne suae gi ini
ponlificaliim [AL, episcop:iium|
bodic snperesi; \ir ad lenenda servandaque regni scepira rxoptaiis-i-
Fortheri jddccix], qui usi|iic

mullum erudilus.
iniis. Ojui pai i ducius de\f>tione mentis , reliquit
ct ipsc in S(ri| luris sanclis
[dccxi] b sia- j uxorein, agr.is, co^naios et patriara prnpter Cbri-
(Jiiilius cpiscopaium administranlibus
stum, et propler Evangelitim, ut in bac vita centu-
iuiiim esl synodali dccreto, ut provincia Austr.ilium
Saxcnum, qua: ealeuus ad civilatis Vcnianae, cui r plnm acciperei, et in s.tcuIo \enluro vitam 33iernam.

luiic Dauihel prxerat, parocl.i:im c peitinebat, et

El ipse ergo ubi ad loca sancla Komam pervenerunl

ipsa sedem cpisci.pulem ac proprium baberel epi- [ l/., monacbico viiam ha-
pervenii], adtonsus, ei in

primus bitii complens, ad visioncm beniorum apostolorum

scopum •
con-ecrattisqiie est cis nniisie.

Kaillierct, qui cral abhas monaslei ii lieali meniori.e in c.e is, diu desideratam , pervenil.

lillridi episcopi, qu.id dicilur d Selaeseu [ /1/., Se- Eodem sane anno quo bi Britianiam rcliquere,
1 ><-ii ' ; quo dc uncto, Eolla [.4/., Ceolla] susrepit antistes eximius Udfrid, post quadraginta eiquinque
o liciuui loniilicatus. Ipso auiein anie aliquol ai.nos annos accepii episcopatus, diem claasit extreimiiii in
ex bac luce subtratlo, epi-ciipatus usque hudie ces- provincia qu:c vocalnr ' Iniind.ilum : corpiisqne ejns
savit. loculo inditum, peilatum est in monasterium ipsius,
CAPUT XIX. quod dicitur Inbrypum, el jnxla lionorcm laillo pon-

(li Cowred Uerciorum, ei Offn orienialwm Snxonum

tifici congruum, io ccclcsi.i beaii aposloli Petri se-
xex [AL, reye>.\ in nionuch.co habilu iioirnv vi.am puliuin. De cnjits siain viise, ut ad priora repedau-
/inieiint; el de iita vet obitu UiljiiJi cjnsiopi. ics paucis qux sunl gesia, inemoremus, cura esset
Anno auiem imperii Osredi quarlo [dccix], 'Coin- puer bon.-c imlolis, aique ajtatein mo ilus transiens
C
plasmo, De Sinalimplia, Oc Sransione et cclipsi ver- An. seqiicute morlmis esl, et septiltus in Liceifeld.
Oe metro allerna interrogalio ei responsio.
siiiiin, Malins. aiieimi fnisse inunitura morie iniserabilem,
Cnmposnil et epislolas multas. i Angl. Sacr., II, 7. etS. Bonifacius Hogiinl. n ep. ia a.l A. tticlbalilniii
Kxiaul apud Bibl. P..tr. XIII Pe laude virginum car- : snccessorein ejns inrrac, quod « Ceolrediim ai u I
mcn, l)e cclo
principalibus vitiis, Liber de seuigma- comiies sims splemli le cnubuiiera malignus spirims
libus, puetica noniiulh, ci Libcr de laudc vir^ini- arripuit, qui cum ad liduciam damuaiid:e lci<is Dni
laiis. suadendo pellexii, poiautein sub to iiiiusa liam inen-
Forthm. Suliscripsisse fing tnr Baccanceldensi tis conveilit nisiiie poenilcuiia el innfessione furi-
:

concilio an. 7yS habii, X Scripl., -Hl\. Spelm., l.unilus el amens, el ciim dialnlis serinocmans,
et
Cnnc. I, 517. Ex appositis vero liiijus, D<tnielis el Dei sacerdi.t s al.ominans, ab bac luce sine duhio ad
Arc.c uoininihus, qui diu anie obieruni, constal bxc [ormei.li inferni inigravii. » Spelm. Conc. I, 2jj.
acla esse spuna. Iluie Berciuabl misii cpislolam, h Snpra. Vide
III, 30.

ipi.e esl 58 inler epistol.is S. Uonifacii. An. 757, 1

0/j'a. Begnavil in regno oricnt.iliuin Savonum
ciiin Eriihngiilia VVest-Snxouum regina prufectiig pasi Sigehardum cl Seofri.lnm pau is amiis, iviique-
esi Koiiiam. Chr. Sax. Wesim. ait boc factuin an. Itonr.am lionaiu Rin&suitli c l'end .n regis liiiae cuius
758. nii|»lias suspiiaverat cum Coinredo rege ei
Eguino
b Slatutumesi.
Scciindum Weslm an. 7II episco- episcnpo. Maluis. de ge>l. rcgiiiu 11,0. et Mat. Weslin.
patum adminislraiilibus Daniele ct l-orllieii; non an. 705, Eguinus vero domuui relni de K.uua epi-
iero, iii Spelm. viduiur Conc. I, 2b9, Aldln-lino miinimen Dlonaslerii soi de
fj sliil.un pnvilegii ad :

qiiem jnin deluncimn Bcda buc loco diserie testaiur. Evcslinm secmn ferens. Kenredi ei Off.i; cl Egwini
« P«r/inc6<.(. Quare peilinuit, vi.le iv, 15. chartas, ci Consiantini epistolam da dotaiione coe-
A Selaeteu. Vnle iv,
13. noliii Evesliam vide apml Speim. Conc. I, 205) C (C.
" Coiiirrd.
INililieri An. 705 dicitur dedisse Offeuliam l.vesiiam inonaste-
lilius q li Aedilredi pa rni
cvemp secutus i[ise in inonacbuin sc Koimc cdii-
iiin rio.Munast. Augl. II, 851.
lcii, miser.indo miliiis exiiu maxime coiiipunctus, Vxorem. Si aliam uxorem prxter Kynesuitbam
i

de quo vidc v, 13. Malms de Reg. I, 4 Ao. iU8 dciln babuil, noiiien uon conslal. Kynesmtlia vcio uxor
mon. Evesliam. Ilaimoii. M.m. Angl. II H'.r2. Dedit cjus prnpne appellari uoil poluil, ileS|Onsali ciiiii>.
etiam S. Egu.no 8» in.insas in ambilu loci qui ei lanluin fuil, uon nupta Vide Capgr. Verius dici
lleihcholm, alias Acllicinne dicilur. Lel. Collect. I, polesl cam Iiunc, quam liuiic oam reliqiiis*c; cniiglal
enim iilam prupter virginit.ti» honorein ejus nupuas
Comtanlino. llic.naiioneSyrns, ordiiialus esldie
1
sprcvisse.
25 mensis Marlii ail. 708, el Eccli^i.im rcxit Kji- ' lnun.lulum Ouudlo
in agro Norlhamplioncnsi
n.anain usque ad dicin ociavain mensis Aprilis juvi.i Siamfoiil. Pclroburgenses liunl hoc mnnasle-
an. 1 1 5. iiiiiii scmper ad se perlinuisse, ncc fuisse unquam
K
Ccolredo. An. 715 bic ct Ina pugnabanl Bpud Uilfridi inonasicrium, sc.l llxddius et ex eo Ited»
W odnesbeorhe. Ciir. Sav. vel apud Uonebirj X Sn ipt, aliier. Galcus coujicil primo fmsse Uillridi, poslci
p. 775, (|uoruiii victoiu |q duiuo reinansit. W esiiu. a.| Pciroburgenses Spcctasse.
 ,
i : :

I. iiij Ouk m Kiea* « «rcoanspecte tm A atqoe I

U Bm seecm Rrwa* p^rdaeerrt

I .; . aerito a aajori- Uu. perdacere] jassii ;<xliiij. Ow

is ex ipsus perTt-*i<seai, LnlnJ i l>alun->, eiTiialis ep»>cop«, ibi

.rretar. athi fnrm deciaium aerati» «Mtirit reiefiijs [*/.. HJav—i] mjt, Bmcjdic ta^ eceptaai iier

;.»«• , meaMiirMi saecsbri ri'M pnctuIH. Qood aaTiter [Laigl. . «pptam linire aaTaS toer] r» «m am
_-; > e. .-....- -=--.'--
sbi pau. so.> Mini, )ata enim maier otuerai, B- - .
•
-
--
:

rias tous ac tlesiderits ca*ie>iit«as aJnuit, lia ciharaa fmr* - ;-j.u Teaasti «atus. alaeri-
CNrpus iasislrre salotarilMts jus-il. Yenil laie JCLioDis, et eoastaaiU ac msiaritaie rofiiauoais
erpe Bd «MBtaM ljemi$twfBjeB*eB», «aaoae botcw* aade et ocaaia eex aeeesse habrbai, abaadaaier ipsi
'•-:• j
rMB f M»e 1 itai se cei4raocaN, dilegiMsrr ea qajjf. ao- t ra . .

»»i.iw* casuta-is »c pieuiis eraai. et dUrere esrabal et maaeer iffaribn, at si

etafrre Kinm]. &l qu.a acris erai iafrniL. eWVcil •)• aintnum ilb re^eadiM
riii-iwr priliT. et a'i.je*i coJices; aecdBm qui- Trains sai Tirriaea 3B coajagem daret , eaaaaaa

dem idtea nf, ili— i et» cjwf t nsora majores son ipse taco sdotniri semper [M. »«. seatper'] baberet,

itr.euuvis, [M. a£i. id estl beoUiuiis et obcdier! x. Ai ille, craua- a|eus pietaii qaanj erga eaca, cbm
aat, a»edioenler in&efBiiits : propter e=eod e: a seain- » '
i oro-

rtbas, et .4... »1 Cttuatb sats jvsto ceiebaiar affe- baU re ,

cu. la qaa videfceet aaorarierio coa aliqnot aaeea aiqae i>0, paina relicia, llomam iier afcre cce-

Dee serrirel, liianiKertit paalalim adolesceas aaiai

sjfx-ts, miaiae peHecua esse t rtniis fiam aax Qaibas aaJiiis aatisles oitsil esai Kocaaai [aci rr),

a ScoUis, proposaiHiBe aoUao «eaire Ro- dalo Jo e ilineri», et caaclic siatal •«* aeeessius
, et eui a J seJea apasloficia ritas ecdesiasuei aarcnbii iuaeris larf ur saliuiaisiraus ; auseeraas

a-Ules serrareatar, ridere. QoeJ rasa . : r-sTraes" sedoio, at euni 'alrUM reT.-rieretaT,

i referreu UodiiLtoBi ejas per se iier f-cere aaeauaissfT. Yeaieas «ero [JU. t.ii.

qoe kl aaed meate dtsposoerai [dMV, disaosaii], llhrida*] bVcmum, et oratjaaiMH ac a>eJiuu.«i

Srere saaerbai.l At itle coeJesua enieas ad ree rerom ecd e» isiiraroia , v\ auimo t... --. r

proposaerat, aaotidhat aaadaatas iasuniia, per-

acait ad —irilriM riti aocttssitaj ae saacii TJmd.
ia- Dooifx-ii idrlieel arcbidueoai, qai eriaM roa»i'ia-
r«jr r bs eral apoctabjci pip* : eajes augisterio q aal «*c
a (-•rJiue daiicit, comi«Imb
- . Pascuc rataaaaJaiea, et alit »alu caz in pairia

eaa aeaariuce M« ai»tJatecr>esJaacis alKiaii i iii ac caaaiad t .eadea

iU fraJum ir- maj su-o u-adea-e percepil. ei caa a-eases aB aa t
; es diseipatis beati papx iU sladii» accapaiBS febctbas esecissei . rediii ad
Creaarii, rir ia ecc'«»Us4.ieis sub&ailer iusii- « D>laaam ia GalUam [klij, et ires L
Ckgl., Mm|
aldU Ibi aaaos apad eaa eaaaaraias, aitoasas esi ib eo.
ei in Uata baJbitas SMMre, at bereaeM sibi iOaM
lam, beere cofiiasset. SeJ oe boe fieri aosset. >Mirici

if lataH « Ibsaraicias. de craddi aare przr-pius e»t (acLTiii"., et LUf.-id ad

aab libas Aafurua. CBpieas et ipse Raaaa aeaire ssjf pt.nBS. b,^- esi, AngloraH ce..us f npiiam
rcserTalas. N. m. ..- < bi duild ffina, aaissis auuu-
'-r-
- i | -ciarit Citfridaa . eacsr^suiti ja>sji ioteraci , qucra ad mcmb

nC*iem. Aedorni rvris fiha, qa* prisaa de

• aiaeb' ' '• i Bcm., sx
pcnr N<»iUab; MhraraM baatiuu es i«p < ; Katieae Saiomo . ria (ca-tia Teadiu
uccjso Car.usBi" caa aaire «tafab -it) Iwde . iKialda viro iUl- -
.s aaatus
rnjii reaeniuc regi Oscio: w, IS. A ^m» aaad la- l larieas in «*ni«5raia CbMeTei il retris attal-
lebxar. Qao aottao, pre CaiourHi sao Sfia rif im
Osuini jn orcisi ; M, i*. -> t-ctbm Ca-cua I adM.nU oml ^ditxraiii k. cu>c e: rboetwe saa- O
etisn-Tare dicinr; ni £>. Itefuucu deu.^oc j,uJ . aastena. aliiafae ca tbnii tait «fifcci U Kalease
- pulta cs: M, tt. : lau>.km »<«.*»» . et ai t nx>Tia>lrri iin i

' NtaMrno \ *0, e: in,

. I lea omiTersaU est- Ib d. Sarnt. — j

'. - naL, cra»o errure. Fuii e« a Braatcb il dj «tar

« Btmediem. IV er> ride < -> Viura sa- uMUrii BJu.ChlodoTei Ua*«i aeeatis, »afr.-
pra nhua 4f'afra(. M). liz aunnDf. et «x ada aerli» geoere i»'j«u> aast-
a»ura aaaorea frrae l mterratU BaMhisd ia reroM
m ,

i miu llujas '

Braacaa* : <i tnis fnniiia. et .psa ssnc.oiiinicaui.^oirt» rpa ; eoa-

Trpia» tru/«s svrelnis reaa UCMBt, jm ChicMMTei II , t»af«t«rti atu , Cleuni II aeaias.
s_ta*>f rrp bm adaJauMraa- l<roirf^.u»C^rerici, «ui Sarieerii, llraatchiM» aa-
itt id ferecn, '-aier fatu Daada e»l aatem tcmb haaaai AacM
ua-as r. r-mx Acu kern, oaaataa ab rafcrea.ta e»i- tlrdr.. quod in Francoraa Utv-oria aiaas Bcriies fi*t»
l sMKusaae iiece a Lb « ntas faerii sutia a eaia Balad regiaa (ai iase ait) att»»a atii-
 .-
— 1
_• 1
1 » i^ov#L.c;i.4om...\.
;

quiJem quo decollandus erat, <erutus est Uilfrid A convenientes mulium f iionorifiie
, ministeriuiii ini-
clericus i.lius desiderans cum e.-, lametsi ipso mul pl verunt. Q-jo adhuc in Iransmarims parlibus
d -

lnm proltibeule, pariler occumbere. Sed liunc ubi morante , cons>cralus esl iii episeouatum bbaraei,
peregrinuui aique oriur,dum de nalione Anglorum jub-nte rege Osuio, Ceadda vir sancios, ut = supra
cognovere tarnilices , pepercere illi , neque eum memnraium est. el tribus annis Ecclesijni subiinilnr
Lrucidare cim suo Toluere ponlifice. regen-. deaaae ad nrnnasterii sui, quod esl
in Lae-
At il!c Rriuaniam veniens, eonur.ctus est amici- Niag -ei, curj
i. secessil, accipieme Uilfrido •
ep: -

liis • Alclifridi regis. qui caliiolicas Ecclesiae reguias scopatum lcliusNordanbymiiroruni provirtci*.
sequi semper ei arnire didiceral. Uade et i!le Al.. Qui deinde regnnnie Ecgfrid.i, i pulsus
est epi-
illij, quia calliolictm eum esse coiaperil, mox dona- sc.patu [scuxnuj, ei a ii ara i l coi.secrati anti-
ril lerram decem fanjiliaruiu in loco qui diclur sl tes, quorum supra memimmus : R.imainque ilunis,
b Sunfnrd, e
et non miilio post m"riasierium d iri- et corarn ipostolico papa causam dicturu-, ubi na-
ginia faiitilijrum in loco rjui vocatur lolirypi.m aeaj conscendii, flante Favonio pulsus esi Fresiam.
[dclxi] queru videlicet locuni dederal pridem r.d et bonorifice nsecaaaa a
;
Barfar.s ac refe illoran.
couslruendura inibi nionasierium ' liis qui
—
Scotios Aldg.iso,prydicabal eis Cbr.iium,
— - ., - • ,., mulu
.......... , el u.yiu eorum
cvrui.i
se.piebantur. Veruni quia illi poslmodum oplioie B rerbo \erilalis iistituens [Al., insiruensl
rnillia
a
dna maluerunl loco cedere, quam Pasclia cailiiJi- peccaiorum suonun s >rJi .us fonte Sairai
-ris abluit
cum caEterosque ntus cannnicos juiu Romana? et et saad poslrr oJnm ' Uilbrard roeremissimus O.risti
apo^wdica: Ecclesiaj consuetudiuem recipere, dedil pontifri in magna deroliote cumplevil (Vid. IU>. t,
hoc illi, quem melionbus imbulum disciplinis acmo- e. II, 12), ip. e primus ibi opus evangelieum ccepit!
ribus vidit. Ibi ergn bi-mem cu:n noTa Dei plebe feliuier exi-
Quo in tempore [dclxh] a.| jussionem praefali re- gens, sic Rirmmubi causa
v eD ienJi iter repetiil;
et
gis presbyier ordinntus est
eodem monasierio ab in ejus TeiiUlaU esi, pra-senie Agathune
pnpa et plur-
Agilbertto rpi^copo Geuissorum, cuju- supra memi- bus episcopis, oniTersmm judic o absjue
crimine
nimus. desderante regr: ut vir lanU! ertiditionis accusatus fui-se Al., fuissef, et episcopaiu ese di-
M nligionis sibi specialiler indiviJuo comilatu sa- gims inventus ea [maxAl
Q u " io lempore idein
rerJ„s esset ac iloclor. Quem doii muho po»t detecta papa Agatbo ram synodum congregaret
R m-e ceo-
tum
el elimioata , ut et [Al. em. ei] supra docuimus, virinti .juincpie fpiico
f i —, idmns eos ,;ui
Scoitoruiu secu Calliaui niiuens, cuin consilio at- unam in Domino Salvatore Tolunu:em aiiue orxrn-
qne ronseiisu palris sui Osuiu , ' episcopum sibi
tionem dogmatizabant, rocari ju-sit ei Viliridum,
at-
rogavit ordnari, cnin essel annorum circiler tri- ''" e mier episcnp -s cr.nsidenloin dicre fiJem
suaju
ginu, eodtin Agilbercto tunc rai fpMM agenie simul et provmci* ?ive iii>u!se de q a teaem : tum-
1'arisiace civiiaiis [.•!/., Parisisca cintale] cnm quo que cati.olicus fi.lc [Al. on. lide] cum suis
;
esset
el alii undecim episcnpi aJ dedicalioneiii antsii- inTenius, r.Ucuil boc mier cseu-ra ejus.lem syaadi

libus Dalfinnm Lugdunensrm episcopnni jiis-il iuter- cum Alcbfrid rex lerram ad euiu laana Uilfri lade
Ki.
sed untuin al regiaia conveuium adJini ut ii'iufuit -ub |oie-u,e ie 'is Hnrdiihjaihrni
fii i ; ,
r aai. s«J
M.-rcuruin. '
nbjecU aliaJver-ariiscriiuiiia pr.rs.ns urgarvl. lod .
I., u; igitar fni;us no.ni.
ne fareret verni c:iluini.iatores, uirreii.iii lalioi.is danbjabraaa est iarraie s i a i

inimineiilcin .i sc averl.renl, saiiclissiuiii.ii arcliijirr- '»iaai Da m jgro KI»or. locus •

s: , aacai
s.lein nnn .ieu.llaruiit (M addil bVd sed noc ij . iu
quxriin.i-.
1
l.rt.i Jeciuiilitiiirin, cnii^liis cwnpuacia.a ini i n- Nommuliofott. Circa an, cred CCi. Nam len- i

lerf ceruiit. ' Urj nal li i o inia ex D^liim, s

• dil 'iii.a.ii cim iten-il.c o.
auiam. jaila Klor. <]'i !lr t

Aniiiniundi rebus gi-siis, quas pj>i-n denvavimas ex I

- . reli ii.ii i i. o->3. Iu Gillia auiem apu
Da n i -

ili pian iiu c.iuiin.irjiu-

lalnilis L"g !in.ciisiuiii
qaibus illc :il L. .
'.-i .: in, iii lio:ii.im reail an
|.i<, jUsiiiii i^sus , vere mailyr coli ur die uie.-o
I
1
1
- ii
I ["- inen^es, ii: ^tr.liit lleJi "-, ;.r .\un
• i

N piemliii- '.tiav.i el vn e-ima. Cmrri.. lor^an aiino Dallinum reJiil; apu.l q:i.'ii: cum maii
* Alchfrid Iluuc .-nni.ire- ennfHadaal eam A'l-
.
- -- l ires inno^, aasl -jus Jecilialioiicm BrilUoiaH
fi:.|.i. Sc.I ciruui ii.iiiiii.i plaae siml direfsa. Ilic D ,e "'' '"- \ l"agi, ni Ann. Baroa.,an 1 1

eiiam fnii lilms 0>wn le^ilimus . i:l vito ialre r

Dei ade coajaueta. jm... n- Alchlndi r-v - eam re-
iuu> esi; .MdfriJus v.-ro pii»t.> ii-, p.-i Eqrfrirfam .,"1 s in pj.i- ciiru iiia"i5issel. alda, llripeasii I

frali.ni regaariL II c Uilfridam li.i!.uil magi^ii esi, ciic-v aii. Ij.|. Kvdh.iii \ii. sancii UilfnJi, apu i
,
Aldlriduin llilitini dociores eradieaaal. M.iln ...i.i., \, i Bea >-C. III, p.r. |, |i. ;ll'l. .

b Stm[rd. OppiJum cit iu An-urali nvrte d

hujin:a. (Ju ldragmla. 111,25.
Liuc.J-
ii i li i.oiiiiiic
.• insifaitam; ?cJ viJelur e^se j.isu Ihi qui bcotios. Rataa ibbaii Mailrosensi ct
"

rjln. Jubiiaii.ii, utruiu bic sii lm ns, qaeai ra!l Lt Ja, sancio Culbbercio ci alns iiuinacb s Mailrcs n-. Vidc
Opp dum -.ii..-, m cr.-d.ini 1
!- II. n llaalind., inaxime '
• Viiani, 7.
auli.| ii e-l ; r-jns oiiiiii i .. -^i la lli-i Satoaes '
Epucopnm. \ide ni, 2i: iv, i.
ciria .iii. i i, J S' ., l"- el .cl..s iii lu^aiii verliSie Ji- II •,-,; /> ,. < I. -i.-.i i .iurej seJ n:em more ei>-
Ciiiilur. tl qu u lf M-. \V. -- . p. .".X, :., Iia?c iiabel :
riiiu surMiiu . levarunl . [Kirliule» ii. uia:i;bii- 5oC
< lnSi-.iiif'.rili .3i c li i" boaore sancii Leaaardi pei a\ tr.i <>r i'.iri i i ul!o alm alui'-,' il>: liwiin >--

s:.iii.[iiiii Li !i. iiiiii |iriin i r.iu-i iuii, po-lca per re- qiie ci . a.nca ii efaora eaaeaies. > Rsaaan, I

fem W.iic .n.irii • i.ii|ii bi.jc.ii.-i \V, l.linuiii Daai Uilfridi, 12.
1 Stfra. \id^ ±A.
p'i..n et eoavaalni Duncl n. danala BHHMCais mli.i- lil.

lniaii l.i. i Sed (. Ila |"T iaa lum Uilhidam noo ic i

' St.cnu. \ ide ir, 5.
liic coostituu «b li ii": i|i-ain r.ii:.'iiHin , .|i|.j baec /

Si.mfyida siia <si in proriacia Lin!is:c, muc lauc » UiHror*. \iJe >, II, l-

Patrol. XQY.
 ;

3(i7 ItEOE VI lliESBYTERI urEl.Hl 1'ABS IV UISTORICA. SM

geslis iuseri, s riptumque esl boc n.odo : i 1'ilfriJus A p mi l ee . viruin laalz anrtorilnlis qui per qnaJra-

episcopus Ebonex [.4/., EI>oracen>i:> e,iiila prupe annos epi>c»palu fuugebaiur, nequaquam
l»eo aiaabihs
citiutis, aposloliiain sedem de sua causa appellans, damnari debere, sed ad inlegrum rulpis aecusalio-

ei ab bac potesiaie de ccrtis inceriisque rebus abso-

num abs< lulum, pairiam cutn bonore reverti.

ceiilum v ginli quinque e; iscupis Qui cuin Brilianiain renieans in Galbari.in parles
lutns. et cuin al is

sedc consiilu- devenUset, tacius est infirmitate repentina, el ca

[At., coepisC"pisj in synmio in ju.liui
crescente adeo pressus ut npque equo vebi pos-
pro nnnii Aquiiunali parte, Brntania: et lli-
,
tas, ei
sel sed manibus niinislroruni porlarelur in grabam
lernix in-ulis que ab Anglorutn el Brilonuui, ue.- ,

[oco S;c delaius [At. add. esl] iu Maeldiim civita-

n»n Scotlurum et Pirlorum genlibus incoluntur,
.

calbobcam fidem confessus esl, el cuni leui Gal ix, qu.ituor diebus ac noctibus qti.isi mor.
Ttrain ci

ubscrip.ione [4/., couscnplione] >ua corroboravit. i tuus jacebat, Unlum perl nui quia viveret haliiu

Pust bxc rev.isus [Ai., Tenien>] Brittaniain, pro- demonstrans. Cumqne iu sine cib" et poiu, >u.e
* Au.-iraii in Saxunum ab idulalrix nlibus Toce et audiiu qu.iiriduo perseverarei, quinia de-
vmciain
Chn>n fiJem convertii [kuui]. niutn inlucescenie Al., iuOuenie] die, quasi de gravi
ad [Al. add. verain]
experreclus soinuo cxsurgens resedil; aperlisque
* YeclX quoque msulx verbi reinistros desliiiavu
B oculi-, vidu circa >e efcorue psalletitinm sinml et
et secuodo anno AIJ r ri.li qui post Ecgfridum regna-
suain ei>iscopal>.ni ipso rege in- flcnt.utr. fialruni; ac mudicuiu suspiran- inleiruga-
\.t, « sedeiu et ,

vitante, cepit [dcliiivi]. Sed post qu.nque aunos vii, ubi esseiAcca presbyter; qui staiim vocalus in-
r.

oeuiii) accusatus , ab eodeiu ipso rege et pluriruis Iravit, et viJens euui roelius habentem ac loqui jam

rpiscupis prseiuiaiu '

pulsus est [acsctj : veniensque valentem , flexis genibus gratias egit Deo cum omni-
Roinam , cura pr.rseulibus accu-atuiibus acciperet bus qui auer jiit Ir.itribus. Et cum parum r— ffdil
locum se defei dei.Ji, considcntibus e|>iscopis pluii- seni, ac ile superhis judicis trepidi, aliqua conf.ibu-

bus i-uin Apastulico p;>p.i Juliaune, oimiuni judicio lari \ Al. , aliquanlum fjbuari ] coepissent ,
jus-il

probaiuiii est itiniiliirn c,us uon nuba in paric pouiifex cxteros aJ liorain egreJi, et ad Accan |,re-

lal>..5ccnlra cuin macbinasse . alunn.ias iscriplumque slyierutn iu loqui eiorsus est : < Visio mibi inuJo

\A1. odd. eslja prtefat» papa regibus Anglorum Aedi:- treiueada apparuii, quam le auJire ac silentio tigeie

redoet Aldlndo, uteum iu episcnpaiumsuum, euqu.>d voli, donec »ciain quid Je me fieri vela Deus. Ad-

injusie fuerit ioiiJcinuaiii> , Ucerenl recipi [iccn] stiiit eniiu iulii qiiiJain cauJ.Jo praebras habita,

JumI autem causaiu abst.l itionis ejus lec.io syuoit*, dicens >c Micliaelein e>se archangelum : et ob hoc,
Deatx memnrix pai^e Agaibonis, qus quoiuiaiii ipso inqnit, missus sum ut te a none re^oceui : dunmit
prxsente in urbe, atqi.e in eodea concilio inter epi- ^ euim tibi >— in as
l rilan \nr orationes ac lacryiuas

scnpos residenle, ui pridixiuius, aclj esl. Cuin erj.o discpuloruiu ac fratrum luorum, et per iniercessio-

1.4/., enimjcausa exigente synodu» eadein lOrjin uo- nen. beati sui geniirici- sunperque \irgiius M ui i .

bilibus et frequeniia populi jubente apo.-lol co papa Qaapropter dicu l.Li, quia mndo qiiJeiu ab itiurnii-

diebus altquot legeretur, Tenluni est aJ lo^um u!>i tate bac s mabens ; seJ paratus es o, quia p.>si nja i-

ecriptum eral : i LV'riJus, l»,-o amabilis episcuptlS drieiiinu-ii reterteas, v,-itaL>o le; patriam vero | er-

Eb racae civiutis, a|.oslulicim sedem Je sua c.usa vemens, maximain | os-e>s>onum tuarmu [A 1
. om.
appellaiis, et ab bac potestaie de ceriis iaceitUque lujrunr i|iir£ tibi abblas >uni, poriionein recipies,

rcbut al>solulus, • el c.i lera qus supra posuiiwiis. atuue in pace l r an •

ji n . . i mI.hu i>- miuabis. Couvaliiil

Quod ubi leciuRi esi, >iUjor adprehenJit audiente- igilur episcopus eanctis cauienl.biis, ac Deo graii;>s

el silcnle leciote tCBpenul allerulrura requirere ,u a agenlibns, coei loque iiiuere Brittania u vmil.

csjet ille Ui.rridus eptscopus. Tunc lionifacus, ci>n- Leclis auteui epiiloiis quas hu apo-tolico papa
sil ariu- .'posiolai pi,.e, et ilii perplures ipai euiu ruNfieral , Berciua J 1 arcluepi-copiis , et Aedilred

teniporibus Agathuui. pipseibi \iderani [A/.,ubi lide- ijii u.Jam re\, luuc auiem ab:.a-, lilientissime faTe-

runl], diceb.ini i|.sjim >>-e e|iiscopoin >|ui nupcr Ro- ruiit : qui videlicet Aediired accitum ad se Coinre-
iuam aecasalBS a sa s ali|oe ob ap-.sloiiea .-edcjudi- " dnin quem |>ro >e re.em feceiat, ainicum cp >c>>| n

uudus .idveuerh [Al , Jilveuerjij : » qni jamduJuiti. [

t. , Mnicoj lieri petiii, et impetraTil. S d MJfriJ
inquiunl, .1 que acoJSalus hur illrfiinf. mox auJiui N 1 laiiliyiiibniruin rex eum sustifK-re cuntempsii, ncc

•c dijudicaia cauo ei ci.ntrover>ia utriusque r

,J||i ,
lungu temp ie >u, erfuit : unde f.ictum est ut re-

a bo.ll meniori r ji>(... Ag:>ihui e prubatus [.47., |iro- g ..inle Osradi lilio ejus, mox * synodo facia juvla

ialus] est contra fis a suo episCO|>atu repulsiis; el lli.iiun Nidd, t>i-t aliquantiin titriii que panis con-
t.iini apud cum liabitu< e>l, ulipsum in concil.o quoii Qicunii, Ui.dem cuneti> f.iventilnis, in pra>i:laium
to^igregarat rpiscopOfiiin [At., episcopum], quasi vi- s.t 1 swe rereptns Etciesiae. Sicq>ie quatuor anni>,

rum incorrupl* lidei et aniini probi residere prici- id esi, usquc a.l diem otiilns sui, Mlam Jnvii in
peret. Quibus autl.lis. direbant oinues nna cum ipso pa>c. Defnnetus esi aulrin [ At. add. quartn Uus

* .tujlruiiiim. Yide iv, 13. Sgnocto. \i ',<• lledd., 58, el Spelm., CtuiC. I, £03.
«
• Yrcia. Nnle iv. 16. Sme. II 1. !-' .leu > >u:i ilitiir.r, quia »n. 074
' .. -

">
• >>-iieni »ua>»i. Eboraeeasein, v, eam q >> in lioui.rem s.iiul. Aiidree apoStoll Cou-
d /'u.'»us. In
lien i' ruui ie- v, 15; v, |l. struxil. Ktc. II to., cap. 5.
 , ;

2C3 SECT. III. — IIISTOUIA ECCLESIASTICA. 5TB

Oclob.l in monasterio suo qnori hahehat in provincia A rum insliiuius e«t , m Grxcam qui.leni linguam non

Undalnm suh regimine Cudualdi alihatis; ei minisle- parva ex pane, Laiinam vero non minus quam An-
rio fratriirn perlatus in primuin sunin nionasierimn glnrnm, qnx silii naluralis est ,
noverit.

quod voeamr Inlirypum, posiius [Al. add. que] esl in Suscepit vero pro U i frido episcopatum Hagustai-
densis Ecclesix c Acca preshyier ejus, vir et ipse
ecclesia benii aposioli Petri, juxla allare ad Ansiriiin
(Dcrix), ul el [Al. otn. el] snpia docnimus; el hoc rie strenuissiiniis , el eoram Deo el hominibus magnili-
illo snpra [Al. om. supra] epilaphium scriplum : cus; qni el ipsins erclesie sti e, qux in beali Andrea:

• U.lfridus hic magnus rcqt.iescil corpore prxsul,

a P° 8,0,i l '°»°«™ consecrala esi, xriificium inullifa-

amore rio deoo:e ac mirilicis ampliavit operi! us. Dedit

llanc Domino qui aulaiii diiclus pielatis
nomine nami|iie operam quod ei hodie facil , ut adquisilis
Fecii, ei eximio sacravil Peiri, ,

Cui claves cxli Chrislus dedit arbiter orbis;

undorumque reliquiis beatorum aposioloruin ct
marlyruin Cbrisli iu veiieratioiiem illnrum poneret
Atque auro ac lyrio dev.uus vrsiiil osiro. ,

Ouin etiam stiblime crucis railiante melalln,

aliaria, disiinctis porticibus in boc ipsum iutra mu-
ros ejusdein ecclesix, sed et bisiorias passinnis [At..
Ilic pnsuit irophxum, necnon et quaituor anro
Scrilii Evangelii prxcepit in ordine libros;
passinnum] eoruin , una cum cxteris ecclesiasticis
B voluminibus, sumina industiia congregans amplis-
Ac Ihecam e n.i.lo i.is coiidignam condidii auro ,

siiitam ibi ac nobilissimam bibliothecara fccit . ncc-

Paschatis qui eiiam Bollemnia lempora cursus
iiiii: et vasa sancta ei luminaria altaqni liujusinodi
Calholici ad jusluni currcxil dogma canonis,
qux ad ornaiuni duiims Dei periineul, studiosissimo
Quem siaiue.e Patres, dubioque errore renioto
paravii. Cantaiorem [A/., caniorenij quoque egre-
Cerla sux genli ostendit moderamiua rilus :

gium, vocabulo [Al., nomine] Maban, qui a succes-

Inque locis istis monacliorum examina crebra
Colligit, ac monitis cavit qux regula Patiuiu
soribus d.scipulorum beati papx Gregorii in Cautia
fnent caniandi sonos ednctus , ad se suosque insii-
Sedulns instiluit : muliisque domique lorisque
luendns accersiit , ac per annos riu >de. iiu tenuil :

Jactaius nimiiira per tempora longa periclis,

Quindecies lernos postquam egit episcopus antios,

tpiatenus et qux il i nou noverant , carmina eccle-

Transiit, cl gaudens cxlesiia regna peiivit.

s.asiiea doceret ; ct ea qux quoudain j
U. oni.

i|iiondam] cognita longo usu vel ncgligentia invcte-

Doua, Jesu, ul grcx pastoris c.tlle sequatur.
rare cceperunl, bnjus rioctrina priscmu roiiovarcntur

CAPUT XX. in Blalum. Nam et ipse episcopus Acca c.inlalnr erat

peritissimus ,
quumodo . iiain iu btieris sanct s
Vl religioso Iladriano Albinus , Vitfiido
nbbali in Q
episcopaium Acca successeril. dnctissiinus, ei in calholicx lidci confessione casiis-

siinus , in ecclesiaslicx quoque institutionis regulU

Aui.o post obiium prxfali Palris proximo [ncc\|, add.
sollerlNsimus cxMiieral ; cl usquedum [ Al.
'd cst quinto Osredi regis teverenli>siinus Paler
, ,
sna] prsmna pix devoiionis accipi.il [AL, acciperelj,
lladrianus abbas (Vid. tib. iv, c. I), cooperator in
[AL, ulpole qui a
exislere linn desislit deslilili :

verlio Dei Tlicodori beaix memorix episcopi , de- pnerilia in clero sanctissimi a. Deo dilecli Boza ,

funclus esi , et in monaslerio suo in ecclcsia beat.c

Eboracensis episcopi , nutriius atqiie erudiius est
Dei Cenitricis scpullus (Vid. tib. c. G) qui e-.l
11 ,
;
deinde ad Uilfridum episcopum spc moliorts proposin
annus qtiailragesituus prin.us , ex quo a Vilaliano adveniens, oinnem in ejus obsequio usque ad obilum
papa directus est cum Theodoro; ex quo luletu
illius explevii xlatem : cum quo eiiam d
Boinaiu
Driitaniam venit itire-iinns nonus. Cujus doctrinx
,
veniens mnlla ilbc qua; in patria neqiMveral, Ecel
simul ci Tbcodori iuler alia lesiimnniuoi perltibci six sanctx instituiis ].-i.'., inslitulionis] utilia di-
quod »'
Albiutis discipulus ejus qui monasterio ipsins dicit.
iu regimine successil, in tantuni studiis scriplura-

Vilfridut. he lioc vi.le plnra in appcnl., n. 19. D ol.iitqnean. 737. In Marlyrolog. Bom. nonum diem
b Jui. anuiversarium habet.
Albintu. Ileilani adjuvahai iu liistoria scribenda.
Pra'f. ad llisi. Ileneriiciiis fuii a Berciualdo Dominica Accu. Ilic prius fuii sbbas , quam episcopus ,
.

in Oclavis Pascbx qux luuc fuil x Kal. Maii. Elm. Acci einm abbaii siiuni llexamernn Bcda inscribit.
W. Thoru. Cliron. eum esse priiuum Angli-
asscrit Ei fuit fiirle abbas Hagustaldensis , namsaiicius il- i

cuni qt.i monaslcritim , seri pcrperam

regebal isturi , fnd moriens Accan presbyiero coBnobiuin inllagu-
qiiia llcncriictus Biscup de iiobilibus Anglorum regi- staldese in possessionem riare prsscepil. lli.DD., OJ.
men mouasierii a Theodoro accepit. Bkda, in llisl. Ad Acc.im eiiam lieri suani eiplm >linnein supcr i

abb. Wir., aiiu. 75J. « In pacc coiiguininalus , Bcpul- Luiain el Marciun ct alia scripsil. An. 732 episcopalu
ius e»t in ecclesia Dei genilricis juxta beaiuin lla- pulsiH fb raiiouem nescio quain. Obiii an. 740 xiii ,

drianum prxdecessorem suuin sed in irtuislaiiniie ; hal. Novemb. Ilie. Ilag., 14, |.'i « Cnrpiis ejllS :rl :

smcii Augusliui sociorumque epis idem paier Albi- Uiieiii.ilein plagam llagtisialrieusii ecclesix exira
nus cum beain Hadriann cxlcrisque ibidem conse parieicm sepulium esL liequo loco posi aunos plus-
pnlli» de prxfala ecclcsia Dei gemlricis in inajorem ijuam ccc dcpositionis sux a quodani prsbyteru
ecclosiam csi iranslalus, positHMMia iu nniro re.ro (liMua levelaiione irauslalum esl ac in ecclesia intr.i
allare Bancii GregoriL • Tnouf. Male igiiur Querce- ferel posiium. Miracula qua dam qunque de eju>
>

lantis, in pr.ri.u. ad Op. Aleuini , sialnii euiu e»so reliquiis narrantur. Sim Dunblm., pag. 101.
euiiideni cum Alwiuo seu Albino, qui, ul M.m. Wesi. ^ fiwm iin. V cle v, l:.

rcfert, episcopus fuii apud Licbefeldisra an. 7".i,

 : , ,

*71 PEP.K YENERABIUS PRESPYTERl OPERUM PAR^ IV. - niSTORICV. «'2

CAPl'T XXI. A mundi wrc inlellegcre, [Chiffl. add. id esi] de siatu

('-.! ni tbbn reji P.ctorun: areltileclos ecctesur

linjiis iiiiimli merito diligcre [Cliiffl., d cere] potuil
I 1 ,

nmil epi-lalam de catlio'ico PjscIhi, re( de [Al.,

c' lioino [Chijfl. add. mortalis] Iiujus tiiiiiuli ; qnanlo
Pasth* et\ tmsura Miseni. niagis [Al. add. vel] civibus patria' rxleslis in lioc

lo letnpi-rc [ dccs ] Nailon, rex Piciorum ,

qiii mundo [4/, miindiiin] peregrinantibus oplandum
Seplemlri.males Piill.iinx plagas inliab lanl , admo- c-i et imis animi viiibus supplieandum , ut quo plus
inius ecclesisstkaram frequeni> meditaiione scri- iu iiiiindo quique valenl , eo amplins cjus qui super
plnraruin , abrenunciavii errnri ,
qiio taenus in r.mnia esl judicis mandaiis ausciiliare conlendant,

cbservalione Pascbx eum sua gen;e lenebalor, cl se atque ad Iitc observanda secun) eos quoque qui sibi

suosque omncs ail caiiiolicum Dom nicx Re-urrec- comniissi sunl, [At. add. el] exeinplis simul el an-
tionis lempus celebrandum perduxil. Qund ul ciorilaie instiluanl ? Tres sunt e go regulx saeria
facibus ei majori auciorilal j porficerei ,
qussivil iuditji liiieris , quibus Pascb.v crlebrandi tcmpus
auxil.um de gente Anglorum, quos j.imdudum ad nobis pra-finiium, nnlla prorsu- liiimaiia lirrt aurlo-

«jcmplum sancix Romaiia? ei aposloltcx Kcclesi.t: riate muiaii ; e qnibos dure in lege liosi divinitus
sLaiut;c Evangelio per clTcciuin Dominiex
suam religionem instituisse cngnovii. Siqnidem misii , loriia in

legaiarios ad viium venerabilem * Ceolfridum ,

B passionisei resurrcctionisailjuiuia esl. Prasecpii enim

abbau m * menasterii b.atoriim aposlolorum Petri lev ui Pascha primo niensd anni , ei tcnia rjasdenj

ii Pauli . qu d cst ad osiium liuri amnis, ei justa men is sepiiniaiia, id esl, a qiiiuta dccitua die usqoe
aiimem Tuiam , in b»co qni vocalur c
In Gyrutim ,
ad vicesimam primain lieri deberei : addiluiii [Al.

de qao * supra diiimus add. que] est per insiiiuiioiiein apostolicam es Evan-
cui ipse post Pene<lieluiH ,

gloriosissime prxfuii ;
posiulans ui exborlalorias gelm, ut in ip-a leriii scplinian i d:cm D.miiiiii ain

s.bi * Blleras mi;reret, quibus polcniius confuiare exspeciare , ntque in ca teinporis Paschalis iuiiium

Pascba non suo lempore observare tenere debeamus. Qttam videlicet regulam irifsrraew
ponel eos qui

pr.rsumcrcni ; simul ei de lonsurs modo vel ra- quis.|iiis riie castodieril , nunquam in ailnolatiouc
licnc qua clericos insignin decerel : exceplo quod fe-ii Paschalis errabit. Verom si de liis singulis cnu-
ctiam ipse in bis non parva e* parle cssel imbulus. clcaiius ac latius audire desideras, s ripium est iu

Sed cl arcliiu-clos sibi unili peiiii, qui juxia morem Exodo, ubi liberandus de .-Kgyplo populus Israel

Itnmani rum ccclesiain de lapide in gente ipshM primmii Pasclia facere j.ilielur, quia dueril Dominus
facercnl, promillens banc in bonorein beali aposlo- ad Muvsen et Aarou : Hauit is/c rofcii principium
lorum principis dedicandam ; se quoque ip-um cuin t
mensium primts eril in mensibns amii. Loquimini nd
1

suisomnibus moieni sancix Rmiianx et apnstolicx wrieersnm ccrlum fHiornm Itracl, el dicite eis : Decimn
E-cle-ix semper imiiaturum in quantum domlaxat ,
dir mensis ktjm tollal unuquisinc annum jier fami-
lam longe a Rnn aniwm loquela ct naiione scgre- litu cl domos suas. El paulo posl : Ei sen<abiiis eum
gaii lniiic eJiscerc poiuisscni. Cujus rcligiosis tolis Mraue ad quaitnm decimam \ \l. add. d cm] mensis

ac precibus faveus revcreiiiis-iiiiiis abba Ceolfrnl ,

hujus. lmmolabilque eum universa mulliludo [tl.oruin

niisit arcl)iieclos quus pclebalur [4/., peiebai], misii hrael ud respcrant. Quibus verbis maiiifeslissiiiu:

illi cl litleras sciipias in Imnc modiini consial, quod iia in observalione paschali mentin
f Di^ninn excellcniissimo ci gloriosissimo regi lit diei qiurU' decimi , ul non lamcn in ipsa ilic

Naiian", Ceolfrid abbis in Dunioo safotem. quarla decima Pascba fieri pra-cipiatur; sed ad>c-
i Caibolicain sancli Pasrba: obscrvanliam ,
quam nienie landem vcspera AL, vespere] iliei quarix
a nnbis , rex Peo devoie , reiigiosa siadie qnx-isii ,
decim.T , id esi ,
qiiinia decima luna, qu^ inilium
prompt ssiini' sc liliciilis.-iiiic loo de.iderio , juii.i lerlii sepliiiiana? farial , in ra'!i faciem prodeunlc,
i;ii<hI ah apo-inlic i scde didn iiiius , paiefaccre sala- agnus iiniiuil.iri juliealur : el qimd ipsa sil n.ix qnint.v

ginius. Scimus uamquc cxliius -anciaj Kcclesix d.— deiiuia; luu:c, in qua percassis /Egvpiiis, Israel esi

caiuiu ,
qaoliens ipsi reruui D •m:ni ducends^ do-
, r\ " longa scrviiuic redemptns. Seplem, inquil, dieims
rendj', ciisiodicndj; vciiiaii operam impendunt. ntumn comcdetis. Quibus iiem vcrliis lola lerlia

N iii) ri vere omnino disil quidaui sxcularium scri- -ipiiinina ejnsdem primi nieesis dei i rnilar snllemnis

ptoram , qui.i lclicissimn mundus [t/., mundil slalo csse dcbcrc. Sed ne putarcmiis easdem scplcni dies

:
>.
r relur, si vcl reges plnlosopliarcnliir, vcl regna- a quaria deciina usque ad viccsiinain csse compu-

rcnt Pbilosopbi. (Juod si dc Pbilosopbia bujus i.iinl.is [W., siippinandasj, conlinno snbjeril : In die

« Ccolfridiim. I> boc \ide lli-t. abb. Wir. ct Sljlus ct ipsa maieria fxium IJrdx r-sse non ob-
Cjm. smrc sign lirai. Seruniluni Banmilim lir Imer.e
" .1/onai/rrii. .Numcro singiilari quia duo mona- ,
an. G99 sn ipi.i: sinil ; sed nialleiu cnm lligdeno in
sicna ab nno abhale r-iieiianiiir, vel s.cut reclius ,
Polyclir. dicerc scnplas an. 710, eodem 6C. ait. quo
dncre possuinu- , in duub.is cis posiium est nnuiii I II nlri.iniis Cip. defunclilS pixdicalur ;
abb.i- pr.
inoiiasleriiim. buic quoque coujeclurse favere videtur lcinpus
/u Gijruum. H"dii- Jarrnw in agro Dunclmensi.
« lliieiisimii cniiversioins ad c.innniciiin Paselia . qiiam
Supra. Vide iv, 18; v, 13.
ri
Peili cap. seq. uon mnlio posl lias lincras scii-
« Lnteras. Vii diibiuni c-i quin Rcd.i ciiin Ccol- .
pt.i- aci i.li-se mriimr.it , liccl non ellcria c.-l ai:to

fri.lo in eodem munaslerin d.';.-ns sim abbaii in an. 7|li.

.ndua l.rn; ijnxslionc espuncnda ausilio fuil. Sed ct
 SIXT. III. — IIISTOHIA ECCLhslASTICi\. i7.

pr/mo non erii (ermentum in domibus i

1
4(1 i.v. Quiiiini- A onnies Eci lesix pcr nrhem ,
qu.c «in.tm catholieam
que comederil (ermentum, peribu \\l ,
fermeiuum in faciunt ,
piiicui el viimili in inystr-riiim c.irnis ci

duntibus vesirit peiibil] anima illa de Israel. A (lie sangvinis Agni imroaculali ,
qni ahslulil peceala
primo usque ud duin teplimum, el cxlera, u-qii.sliiui miii.ili et pnrcerlenlc cnngrua leclionuin , nraiio-
ail : In eadem enim ipta die educam ejctrtitum vetirum iiiiiii , [Al. add. ct] cxrcmoniarum paschalium ) •-«

de lcrra jEgypti. 1'iiinuiii ergo diem azymoruiil ap- lemliitale, oirerrein hxe Dmnino iu spcui-iuiura' su.e
pellat euni iu quo eiercitum eorum esset edunurus redeuipiiuuis. Ipsa esl cnini cadcm nos in qua do

«lc /Egyplo. Constal aiileru quia iion quarta ileciina jtgyplo per sauguinein agni Israelilica plebs eicpta

ilie, iu cujtis vcspera agnus esi immnlalus, ci qux est ; ipsa in rjua pcr resurreetionem Chrisii liberatm

pniprie Pascba sive Piiase dicitur ; sid quinia de- esi a inorie xlema populua omnis Uci. N»ne antem
tima siinl educli cx /Egypto, siiul iu libro Numero- iulucssccnte die Dominica , primani paschalis fesii

rinii apertissime scrihitur. Profecti i^itui- de Ita- diem cclebrarenl. lpsa o«t enim dies in qua rcsur-

nicsse quillta dcciina die ntensi- primi , aliera die rectionis sus gloriam Dnminus multifario pi.e rcve-

|,W. udd. ffccruni] Pliase lilti Israel in maou eicelsa. lalionis gandio discipulis patclecit. Ipsa priina dies

Sepiem ergo dies azyinorum, iu ijuarmn prima edu- azyuioruni , de qua niulium disiincie iu Levitico

clus est |iopiilus Doniini ex /Egyplo , ab inilio , ut •* scriptuin est : Hense primo, uutirta deama die mentit

diximus, lenix sepiiiiian*, lioc est, a quinta deciiua [A\. add. hujut]. ad vesperam, 1'hase Ooniini est, rl

die uiensis primi, usque ad vicesima.nl primani ejus- quinla deama die mentii hujut suilemniins aujntornm
deiu mensis diem cumpleiani compulari oporiet. Uomini al. Septem diebns uiuma comedelis. f)ie»

Porro dies quarla decima exira hunc uuinerum se- primus eril celcbernmus sanctutque. Si crgo lieri pi>»-

paraiiin [Al., separalum] sub Pascbx lilulo prano- set [A.., potiiisset) ui seuipcr in dieiu qiiiiitiuii deci-

liiiur, sicui Eiodi sequentia patenter cdoceni ; ubi muin pnnii mensis, id esl, in lunam i|uinUin deetinaiM
cuiu dictum esset : /n eadem enim ipsa die educam Dominica diej incurrerei , uno semper endemipii;
exercitum veslrum de terra /Eijijpii; prolinus aljun- lempore cuin aniiquo Dei 'upulo ,
quanquani sacra-
clum [AL, additum] esi : Et cusiudiais diem isium nieiilnrum gcnere discrcto, sicul una eadem |ue lide

in geiteratwnes veslras riln Primumente,

ptrpeiuo. P.isclia celebrare posseinns Uuia vero dies scpii-
quarla decima die inensis comedelis aiyma tisque ad inanx nou xquali cuni Inna tramilc procurril, de-
diem vicesimam pritnam ejusdem metuil ad vesperam. crevii apostolica tr»duk>, quz pcr beaium Peiruin
Sepiein diebus fcrmentalum non invenietur in domibas Kiiux pradicata, per Marcum cvjngelistam et in-

vestiis. <Juis eniin non videat, a quarta decima usque -, terprclcnt ipsius Alevandnx coiihriimla est, ut adv
ad vicesiinam primam, non sepieui soluniriiudo, sed nieuie priino niense, advenienic in eo \Al. om iu e»j

oclo putius csse dies, si et ipsa quaria deciina an- vespera diei quarlx dcciina;, i ispetteti r eliam dies

numerctur? Sin auteiu , ut diligenlius explorata Dvminica, a quinla deciroa usque ml vicesiuiaiu i>n-
Scriplurjc verius dccel , a vespcra dici quarlx de- main diem cjuidcm mensis. Iu quacumque taioj

ciinx usque ad vesperam vicesimx prinue computa- barum invenia iuerit, merito m en Pasclia celebra*

verimus, videbimus prolecio quod ita dies quaria bitur : qm.i niiiiiruui t.
.»•<•
ad inunciuiu pcrliutt

decinia vespcram suam in \AI. om. inj fcs-li Pasclialis illariim septem dierum, quibus a/vma celcbrari ju-
iniliuin prorogat [4/., porrigal], ut DOO ampiius lola bclur. liaque lil ul nuni|uain l'asi b;i iiustruin a septi-

]
U. udd. solaj sacra solleiuniias quam sepiem tan- niaua meusis primi tertia in ulramvis pariem deeli-
luininodo nocles cum tolidem dicbus co-mprcbendal : net : s»i vel lotain cam , id esi , omnes sipiem
unde et vera esse probaiur iiostra dilliintiu, qua iegalimn aiymoruio dies, vel certe aiiquus de illis

lempus pascliale primo uiense anni , et tertia ejus teneal. Nam et>i saltem uiium ei eis, Imc esl, ipaum
liebdomada celebraiiduiu esse diiimus. Veraciter seplimuni adprehenderit, queiu lani eicellenler Scri-
euim ifTii.i agilur hebduinada, qnod a vespera quartx ptura commendal Dies auiem inquieilS, scplimus
: ,

decimx dici mcipil , el in vespera vicesiinx prima; p crii eelebrior el sanctior, uaUuniqin' tervile opus fiet

complctur. 1'ostquam vero Pascba nosiruni iiiiiuo- iit eo; nullus argucre nos poleni, qnod noii [Al., nos|

latus csi Chrislus, dieinque nobis Duiiiiuicaui ,

qu recle Dominicum Paschx dieiu ,
qucni de Evangelic-
apud amiquos una vel ptima Sabbali , sive Sabba- suscepiinus, in ipsa quain lex slaiuil, icrlia priini
luruin vocatur, gaudio sux resuireciiouis fecil essu roensis bebdomada eelobremus. Cojus observantix
solleiiincm , iii banc \AI. add. nunt| aposloliea tra- caiholica raiione palefaeta, patei e conirario error
dilio festis pascbalibus inseruit , ut nil oniniinodis inraiiouabilis eoruiu qni prxttxos in Uge lerminos,
de tempore l'aschx legalis praoccupandum , nihil null3 cogente necessiiale, vel aniiciparc, vel trans-
ininueudum >• .->. decemcrei. (.hiui poliua Blaluil ut cemJiTO presiimunl. N.im<|ue sine ralione necessi-
eispectaretur juxta prxceptum legis ideui priiuus latii .tiieujus antieipani ilii lempus in lege pm>
anui inensis, eispectarciurquarla deciiui dies iilitlt, scripium ,
qui Doroioicum \Al., cnm DominkamJ
exspectarelur vespcra ofiisdcui. Et cuin bxe dies in PaselnB dicm a quarla decima ineusis primi, usque
Sabbaium forlc intiderit, lolleret unusqtiisque aguuui ad vicesiinam pulant lunara csse bcrvaiiduin. Cum
per familias et douius suas, et immotarei \Al., hn- einm a vcspera diei ieni.e decimx vigilias sanctx
molarcnt] eum ad vespcratD, ld csi, prapararent noclis celclir.trc iucipiunl , PU»rel quod illam [
M-.
 ,

275 BEDjE VENEP.ABILIS PRESDVTEKl OPERlli PARS IV. — IHSTOIUCA.

iiluui] iu eiordio sui f JJL, sau] Pasihx iliem sia- A essei nocti : vel, sicui alia dicit editio, luniuiare uiajus
tuuni, cujds Dullatn omniiio mentioiiem in decreto in iuclioaticnem diei ; et lominare minus iu incboa-
iegis iuveniunt. Et cum vicesima prinu die iuensis liouem noctis. Sicut ergo prius Snl a medio p-oredens
1 ascha Dominicum celebrare refugiunt ,
paiel ;
ro- Orieniis, xquinoctiuni venule sim pratflsit exortu :

leeto, quod illatu per coinia diem a sua m lemni- deinde Luna, Sole ad vesperam [Al. , ves erum] oc-
Uie secernunt, quam les majore prx cxieris fe- cidente ct ipsa plena a media seeutt
, est Ori.-nl s :

Uiviiaie meinoraLilem saspeuumero commendal : ilaomnibus annis idem primus Lniir raensis eodem
sicqoc diem Pascbx ordiue perverso , et ah.uan- necesse esl ordine serv.-iri, ut non anie .eiiiiinociiiun,

do in secunda hebdomadj lourr. compleanl, et nun- sed vel ipso a-quinuclii die, sicut in prineipio factum
quaro in he. Jumadx tertix die septimu ponant ,
esl, vel eo transcenso pleiiilunium habere debeat.
rursumque qui a seitt decima die mensis s.i pe- At si uno sahem die pleuiluiiium lempus aeqmooetii
•lieii usque ad vicesiuum secundam Pascba cele- prxcesserit, non banc prituo meiisi r

L
.if., mense] anni
braudum niagis autumanl , nnn iiiinore utique er- indpientis, sed uliimo poiias pneleriti lunam esse
rore, lametsi altero latere, a recto veriiatis traiuiie ad.-cribendam ; et ideo fesiis Pasehalibas inhabilem,

Jivtrtunt , et veluli naufragia Scyll.e fugieules, in memorala ralio probal. Quod si my>iicaiu quoque vos
Charyb.lis vr.iginera submergendi decidunt. Nani B j u bis rationem audire delectat, primo meuse anni,
<uru a luna KXla deciioa primi meusi* oriente qui etiam mensis novorum dictus esi, Pascha facerc
id est , a vespera diei quinix decimx Pa>cha inci- jubemur ;
quii renovato ad amorem cxlesiium spi-

piendum doceant; nimirum consiat quia quartam ritu inentis ntslne, Sacramenia Dominieae Rfsurr:-
lecimam diem mensis ejnsJem, ijnam lei primitus Ctioais, et ereptionis nosir.e celebnre debemus,
el prxeipue cominendal. a sua prorsus sollemnitaie lerlu ejusdem metisis stplimana facere prxcipimur;
secludunt : ila ul quinix deeimx, ii: qua populus Dei quia .nite legem et sub lege promissus, tertio tem-
ab Aegyptia ].*/., Aegvjliaca] servitule redemplus pore siculi cuni gralia venil ipse qui Pascba nostrnm
rst, el in qua Dominus sm> mundum sanguine » pec- iinnndarelur Cbrislus : quia lerl a ;>osi iiumolationem
otorum tenebris liberavit , m qua ctiam sepultus su.6 |iassionis dic resurgens a mortnu , lianc Duuii-
sj>em nobis post rooriem beatx quietis trlbuit, vi\ nic.itn vocari, et iu ra nos annuatini 1'asclialia ejus-

vesperam tangani. lidemque panam erraril sui in dem resurrecliODis voiuit lesla eeiebr>re: quia nos
semrtipsns recipienles, cuin in vicesiina secuuda die quoque iia sotum veraciier ejus sollenjnia c-lebra-
incnsis, Pa>chx diem siatuunt Dominkum, legiliuios inns, si per fidem, spem ei caritatem Pascba, id esi,

uliqae terminos Pjschx aperla transgressiuue vio- i

trun>iiuin de buc mundo ad Palreai, cum illo facere
lant, utpote qui ab illius diei vespera Pascba inci- cuiamus. Posl squinoctium vens, plenilunium rnesi-

piunt, in qua buc lei ronsumraari el perficj debere sis prxcipimur observare Paschalis; ul ridelieei
decrevit. Illam in Pascba diem ads gnent primain, piinio sol longiorem nocte laini diem , deinde luna
cujus ii: lege mcniio nulla usquam reperitur, id est, plenum sux lucis orhem mtindo pr.vsentel ;
quia
qujrlx primain sepliinanx. <Jui uirique [M , iriquej pnmo quidem Sol justit y, iu cujUS pennis est sani-
non solum in difGiiiiinne el conipulo lunaris a-lalis, Us, id est, Dominus Je*us. per resurrectiuuis sux
sed cl in mensis priari nohnunquam invcnlioue fal- triumphum cunct >s inortis teiiebras superavit : ac sic
luntur. Qiit disputaiio major est, quam epistola bac ascendens in caelos, misso desnper Stiritu, Eeelesiam
[Ai. , h.ir] vel valeal cumprehendi, vei debcat. Tan- suam qux 'xpe Lun3e vacjbu'o designatur, internx
tuiii boc dicam, quod per xquiuoctium veruale sem- gratix luce replevit. Quem videlicet ordinem nostra?
per inernbiliter possit in\eiuri , qui mensis juxta saiutis PropbeLi cnoteinplaius aiebal : Elevacut esi
< i.mpuiuiii lunrc, primtis anni, qui esse debeat ulti- tol, el luna sietit in ordiue mo. Qui ergo plenitudimni
mus. Aequinoctium autcm, juxta sententuuii omnium lunx pascbabs anle xquim ctium proveuire posse
Oriemalium, ei maxime Aegyptiorum, qoi pr.c cx- cnntenderii, talis in mysteriorum celebratione maxi-
leris ductoribos calculandi palinam lenent, dunde rj iiiuruiii a sanilarum qcidem Scripiuraruni docirina
cimo halenJaruni Apriliom die provei.ire consuevit, disconlat; concordai autem ds qui sine pra:venienie
ut etiam ipsi horologica inspecii ne probamus [ .4/ ,
gratia Cinisti se salrari posse confidunt : quia [AL,
probavimusj.Quxcumqueergoiuna ame aeqninociium qui] elsi vera lux tenebras nuinJI morieudo ac re-
plena est ,
quarta derima videlicet vel qiiima decima surgendo nunquam vicisset , perfecum se babere
ciistens, bxc ad prxcedemis auni novissimam per- posse jujliii.ini dogmaiiiare prxsumunt. Itaqae posi
lincl mensein, ideoque Paschx celebrand.i babilis 3jqiiiuociialein soiis exortum, post p'eniluniuin prirui

non est. Qux vero post icquinoi lium vel in ijiso a;qui- monsis bunc ei ordine »ub>equeiis ; id e^t, post coni-
noctii, suum pleuiluniuin babet, in bac absque ulla plelatu dieni e!u dem mensis (|iiartam decimatn, qoae
dobiettle, quia primi mensis est, ctaniiquos Pasclia cuncta ex lege observ.indi aeeapbns, esspectanijs
celebrare solitos, et nos ubi Duminica dies advener l, adhuc moucnle Evjngeiio in ipsa hebdomada terlia
celebrare debere noscendum est. Quod u fieri npnr- tempus diei Dominic», et sic Jemum votiva Paschx

lere illa niminim ratio cogit, quia inGenesi scriptum noslri festa celebramus, ut indicemus nos non cum
cst, quoil fecit Dens duo luminari.i magna : lummare antiquis exenssuin Aegyptix servitutis juguni vene-
nujus, ut prxessei diei; ei lominare minus, ut pr*- rari, sed redeirpiioaem totius munJi, qux in aoliijnt
 ,

277 SECT. III. -- IIISTORIA LCCCESIASTICA. :s

Dei populi liberatione prxliguraia , in Chrisli anicm A iniiin sincern esl ; maxime Ciim nunquam Palribus
resurreciinne compleia es(, devota lide :\e dileciione c.illiulicis sicut de 1'ascli i> vel lidei diversitate con-
cnlerc, mque [Al. , atque] resurrectionis eiiam no- lliclus, iia etiam de tonsurx difTerentia legatur ali-

strx, quam eadem die Dominica futitram credimus, qua fui.se conlroversia ; inler omnes lamen quas
spe nos certissiina gaudere signemus. Ilic autcm vel iu Ecclesia, vel in universo liominum genrre re-
quem vobis sequetidum monstramus, Computus Pa- pcrimus tonsuras, nullaui magis seqiiendam nobis am-
schx, decennovenali circuio conlinetur ;
qui dudum pleclendamque jure dixerim, ea quatn in capite suo
quidem, hoe esl, ipsis Aposlolorum temporilius, jam gesiatiai ille, cui se conlileuti Dotninus aii : I u ei Pe-
servari in Ecclesia ccepit, maxitne Ronue ei Aegypti, trus, et super hane pelram wdi/icabo Ecclesium meam, et

ut supra j.-iiu diximus. Sed pcr indnstriani Eusebii portw infcmi [ Al. , inferi ] non prwtatebur.t advertus
qni a bcalo mariyre Pamptiilo cognoinen liabet, dis- eam ; et libi dupo cluves reyni cwlorum (Matlk. xvi,
tiuclius in ordinem compoMtus esi; ut quod eatenus 18). Mullnm magis abominandam drlesuiiidamque
per Alexandria? ponliflccm singulis auiiis pcr onines meriio cunctis fnlelibus crediderim, ea quam babebat
Ecclesias mandari consuevcrai, jam deinde congesta ille, cui graliam sancli Spiritus comparare volenti
in ordinem serie lunae qiiartx tleeimx, facillime pos- dicil idem Petrus : Pecunia tun tecum sit in perditio-

sel ab omnibus sciri. Cujus compuluin Paschalis B nem, quoniam donum Dei exislimasli per pecuniam
Tlieophilus Alexandrix pra-sul in ccutuiu annorum [M., pecunia] possideri : non [Al. add. enim] ett tibi
tempus Theodosio imperalori eomposuil. Iteni suc- pars neque sors in sermonc hoc [Act. vill, 80, 21 ).
cessor ejus Cyrillus seriem nonaginta et quinquean- Neiuevcroob itl tanlum in corouam adtondemur,
norum in quinque deccnnovenalibus circulis compre- quia Peirus ila attottsus esl ; sed quia Petrus in mc-
liondit : post qneni Dionysius Exiguus lolidein aiios moriain Dniiiinicx passioms iia ationsus esl, idcirro
cx ordine pari scbemaie subnexuit, qtii ad nostra et nos qui per eamiem Passioneni salvari desidera-
usque tempora pcrtingebant. Quibti. lermino adpro- miis, ipsius pa-sionis sigiiiini cum illo in verlice,

pinquanlibus, tanta bndie calculatorum exuberat co- suiinna vitblicfl corporis nostri parle gestamus.
pia, ui etiaui in nostris per Brillaniam Kcclesiis plu- Sieilt enini oinnis Ecchsia qnia per morlcin sui vivi-
res sint qui mandalis memorix veteribus illis Aegy- flcatoris Ecclesia facta e»t, signum sauctx crucis
ptiorum argumentis, fauillime possint in quotlibet ejus in fronle porlare consucvil , ut crebro vexilli

spaiia icmporum Pascbales protendere circulos liujus muniraine a mnligiiorum spiriluum defendatur
cliamsi ad quingenlos usque et triginia duos volueiiut inctirsibus ; crebra bujus [Al., ejusj admonitinne do-
[A/., volvcrinl] annos ;
qiiibns expletis, omnia quas ceatur, se quoque carncin suam cum vitiis et concu-
'
ad solis ei lunx, mensis ei septiman* cnnsequcntiaui piscentiis crucifigere debcrc : ila cliam oportet eos,
spei tant, eodeui quo prius ordine recurrunt. Ideo qui vel monaclii volum , vel graduin clericatus lia-

aulem circulos e»sdem trmpnrum iustantium vobis bentes arclioribus se necessc hnbeni pro Doinino
niiitere supersedimus , quia de ratinne lantum tem- contint miaa fienis aslringcre. Formani quoque co-
poris Paschalis insirui quxrenies, ipsos \obis circulos roux qnaiii ipse in passionc [M. ndd. sua] spuieain
Paschx caiholicos abundare probaslis. ponavit in capite, ul spinas a- tribulos peccatorum
< Veruni his de Pascba succincle, ut petistis, siri- nostrorum porlaret, id csl, export.irel et auferret a
ctimque commemoratis, tousuram quoque, de qua nobis, suo quemque in capite per tonsurain prxferre,
pariier vobis litteras fieri voluistis, liortor ui eccle- ut se cliam iurisiones ei oppiohria pro illo libeuler
Biaglicam et Clirisnanx fidei congiuam habere cure- ac promte omnia [At. prouipto animo] sufferre ipso
tis. Et quidem scimus quia neqtie apostoli oinnes «iiani frontispiciodoceant : ut coronam vitx xlernx,
uuo eodemqiie sunl modo adlonsi, neqiic nuuc Ec- quani repromisit Deus diligentihus se, se semper
clesia catholica sicut uua fide, spe el caritate in Deuin exspectnre, pioque hujus perceplione et adversa so
cousentit, ita ctiam una aique indissimili toiinu per niundi et prospera contemnere designenl. Cxierum
orbein tonsurx sibi forina congruil. Denique ut su- .. lonsuram caiu quam iiiagum ferunt babuisse Siuio-
periora, id est, patriarcbarum tempora respiciamus, iicm, quis, rogo, fidelium non sialim cum ipsa raagia
Job exemplar paticntiu', dum iugruente iribiilalionum priuio detfstctiir, et merilo exsufflct aspectuT Qnx
aniculo rnpui totondit[4f. , totumlit], probavil uiique [.4/., exsulflel? (Jux aspeilti] in fronlis quidcui sn-
quia leinpoie lclicitaiis capillos nutrirc consuevcral. pcrlicie, cnronv videtur spcciem prxferre; sed ubi
At Josepli, et ipse castiiatis, humiliialis, pietatis caj- ad cervicem cnnsiderando perveneris , decurlatam
leraruiiiquc virtuiuin execulor ac docior eximius, eam quam le vuiere piilabas, invenies coronnm ; ut
cuiii serviiio alisnlveniliis, altonsus esse legitur : patel miTiio talcm Siinoniacis et nnn Cbristianis babitum
profetto quia lempore servitutis, intonsis in carcere couveuire cognoscas tpti in prxsenti quidem viia t:

crinibui manere solebat. Ecce ulcrque vir Dei divcr- deceptis liominibus putabauiur digoi perpetu ue gluria
suin ab allero vulius habilum foiis prxiiinnsliahat, cnrnnx; sed in ca qnae hanc sequilur viiain, non so-
qiiorum intni-ii tnius coiisciculia in parili viruiltiiii lum oiiuii spe coronae privnti , sed xterna losuper
sihi gratia roncordabat. Vcrum, etsi [A!., si] proOlcri sunt pcena d.imnali. Ncqttc vero me b.rC ila prnsc-
iinbis liberum est, quia tonsurx discrimen non no- cuium xsiimes, qu.isi eos qui bauc tonsurain babcnt,
ccal, quillUS pura in Diui! litlcs, cl cnrilas in proxi- coiidcmnaios [i'.,condcmnandos] judiccm, si fldc et
 579 CED.£ YfcNEIUBILIS PRISBYTEP.I OPERIM PARS IV. — HISTORICA. SSO
'pcribus uuiuti cjlhoiicx fjTcrinl : iiuuio couliden- A Hrc cpislola ctitn prxscnlc rege Naitono, inullis-
let | r fiieor, plurimos ei eis ssaetts ac Peo iiigoos q e viris ductioribus e»sel lecta , ac diligenter ab his
exiiti»se, tx quibus e»l AJju.nan, abbas el saeer- qui iutelligere poleraol, io litiguani cjus propri ua
•ius Columbiensiufu etjregius. qui i-um lejialus suai inierpreiaia, niultu n de ejus evhonviune gavisns
ccrtfis ad Aldfridum reeem oiissus, nosiruu) quooue esse perbibelar; iu ut evsurgens [Al.. snrgens] de
luonasleriuni Tidere voluissel, mir.m ju in ntorbua inedio oplinialiim soorum consessu genua fleclerel in
ac verbis prudenliam, Iiumiliuieui, religionrm o>len- lerntm, Deo gralias agens, quod tale mumisculuni de
deret, diii illi lnler a'.a coiiloqoeus . i Olisecro, san- lerra Auglorum mereretur aecipere. i El quidem et
eie frater, qui ad coroiinn le | II. om. le] vilx qux anlea ii<>vi , iitquit , quia lnc rral vera Pascbx cele»
lermiouni nes^iai \AI. ndd. tej lendere credis, quid br.tio, sed in lanlum moilo \.\t., lantiimmodu] ra-
nMMnrie lux Cdei babitu 1cnmn.11.11n in rapite co- iionem liujiis lemporis obser»andi [.17., observan-
ronx miajintiii portas? el si beati consoriium Pelri daa/j cognosco, u. parum milii omnimodis [AL, oui-
•juxris, cur cjus queuj ilic anatbeaiaiuavii, tuosurx nino] videar de his aniea intelleiisse. l'ode palam
ugiaeai innuris? ct uon poiius ejus cum quo iu proiiieor, Tobisque qui adsidens pra?sentibus pro-
xiernum beatus viverc cupis, eiiam. nunc babiium lesior, quia hoc observare lempus Pascbx cum uni-
ie, qiuuiuiD poies, diligere moustras? » Respondu B rersa mea g*me perpeino volo; [.4/. add. ei] banc
ille : t Scus |iro ceiio, frater mi dilecie, quia elsi arci ere debere lousuram quam pleuam esse ratio-
Siinonts tuiisuraiu ex cousucludine pairia ha eain, nis jii iiiuu- [.4/., audiviuiusl, omnes qui in meo
Sui.oniaraui l.imcu perlidiam lou menlc dclrstor ac regno s«ni clericos decerno. » Nec mora, qux di-
respuo : bulvi:u. auK-ui aposloluruin priucipis, ier.it, regia auctorilate perfccil. Slilini natnque jusso
qi.ai.iuui mca pairiias soibcit, vestigia sequi desi- I
ublico miitebanlur al iranscribeiiJuui, discenJuni,
«lero » At cgo « Credo. ui jiiain, rere quod iia ril; obserTanJum,'per uuiversas Pi> torum provineias cir-
>cd uiueii .imIici.' Ci |/l.'.. siil, quod e-i qu.e apostoli culi Pasch.e decennovennles , cibliiieraiis per omnia
1'etri sunt, iii abdito cordis atn|>le< limiui, si qux eji.s erroneis oeioginla e'. qua uur annorum eirculis. Ad-
csse iiOitij, eiiain m |Ai. ohi. iuj facie lcnelis. Naiu- tondchantur omnes in coronain Mittisiri aliaris , ae
i
rj..'euiijiii luaiii IjcuI iiie Jijudicare reor, quod Mouachi : et quasi iiuvo se discipulalui b^aiissiwi
apiius iuullo sil , rjus q-jcru c<irde loto abuoniinaris, apostolorum piincipis Peiri subJitain, ejusnne lu-
cujus-iue uorrciiiiaiu faciem ridera rcfugis, b-ibituni landam palrocinio gens coiTecia gaudebal.
vullus |Af., vultum a luo vuilu D. o jaui dicalo se-
|

CAPCT XXII.
jvarare, ei e conira, ejus qucm apud Deum bal«ere
p L i monachi, cum snbjeclis tibi mona$lerii$
lliie-ttes
paironuui quxris, sicul IjiU ici ruoiula cupis scqui, canoncnm, pradicanle Ecybcrcio, ceUbrarc Pauha
sic ctiam ojorcm babiius tc ninLari eoodcccau i llxc cucptrinl.

quoque qui insulam b Ilii

lurc \A. aaj. cuin] Adamnano iizi, qui quidcm Nec multo posl illi inco-
luai.iitn |,4i. o»i qu iulum] conspectis Ecclesiarum lebanl ntonacbi Scotiicx 113..0111S, cum iiis qnx sibi

oosirjrnii) suiuiis |.W. edd. quaoium, profecissei, eranl sulidiia monasteriis, ad rilum Pascbx ac lon-
protiaTii . i-iiiu rc<er>us aJ Scouiara, muUas po*lea sur.e canoni. um Domino procurauie perducti suni.
^eniis e,usdcni turbas ad caibolicain leinporis Pa- Siquidem auno ab incarnalione Doraini septingente-
J
Kbalis obscrrjiitiaiii sua prxdicaiione correxit : U- simo seito decimo, quo ' Osredu occiso, Cocured
iuei.-i cc»s «jiii in llii iusula morabantur monacbof, gubernacula regni Nordanhyinlironiin suscepit , cura
quibusque speciali rectoris jure prxerat necduiu teaisse! ad eos de Hiberma Deo amabilis, el ruiu
!-V/., Dcc] ad vi.ioi siaiuti me k.ris reducere valeba'. omni bonorilicentia iiooiinaudus Paler ac saeerdos
e
Tonsuram quo iue, si unlum sibi aucioriuiis subes- Ecgberct , cujus superius meuioriaiu sxpius [Al.,
scl, cmeiidare memiii--ei. Sed el luam nunc pr.i- sxpe^ fecimus, honorilice ab eis el multo cum gau-
dentiam, rei . admoneo, ul ea qux uuilali cattiolicx dio susceptus est. Qui quoniam ei docior suavissimus,
ei aposlolica Ecclesia? concinnaol [.4/., concinu ; .
el eorura qux agenda docebat erat eiseculor devo-
'

uiia cum gente cui leRex regum el Dominus domi- lissiiuus, libenier audilus ab universis, immuiavit
oorum prxfecit, in omoibus servare conleudas. Sic piis ac scdul s exbortationibus mveieratam illam
tnim fu iit post accepum lemporaiis regai poten- traJilioneni parenium eorum, de quibus apostolicum
liam, ipse bcatissimus apcsioluruin pr nceps cxlestis illum licet pn.ferre sirmonem ,
quod xmulationem
quoque regni libi luisque cum cx:eris e'eciis libcns Dti liabeb.iiit, sed non secunduni scientiam ; catlio-
pandai introilam. Cralia le Rigis xleini longiori licoque illus, atque apostolico more celebralionem,
lempore regnaniem , ad noslram omniuni pacexn cu- ui dixioiBs, prarcipux sollemniiniis tub Cgura eo-
stodiat inculumem, dllectrssime in Chrislo lili. » rooae perpeli^ [A/., perpetux] agere perdocuit. Quod

• Adamicr.
[>e h^c vide v. 15. d Coenred. Filius Cutliwini. Hic el ejns successnr
k fln. Hrieasiboi tide ni, +; t, 15.
tie Osric i boc ijiiiiiin lueinorabile babuerunl, quod
t Umdollic AldlrMlo successit an. 705, t, 18. domini sui licet meriui ut puubint occisi sanguinera
,*m vi ain ^anctimoRial.um siupris eiagitans Iuentes, fcedo eiilu auxas polluere. > MjIuis. Reg.
lamjcw r ,n.:u.rum ir.>iJii* prope inare pugnans 1, 5.
jnvi. Enes nusirales carsos esi. Maiins. de Gesi. ' Sffpiu». Vide lii, i et 27; v, 10, H.
:
1,3; Wcstin., an. 717; Cbr. Sai., aa. 716.
 2SI SECT. III. — IUSIOniA ECCLKSIASTICA. £$2
mira divinx cunstat factum dispensalione pietatis, ut \ CAPUT XXIM.
i|iiiiiiiaiii gens ill.i quam M., qua
[ i
nuverat gcieuliam
di viii jr coguitionis libcnler ac sine invitlia pnputis Qui s t in prwsenli stalus qenlis Angtorum, vel Brilta
nioj tolius.
Aiiglnruin cummunicare curavil : ipsa «luoque posi-
n.o.iuiii i-er ^enlem Anglurum in eis qux l/., qu nnj Anno Duminicx incarualionis septingentcsimn vi-
niiini» habueral, ad perfectam vivondi norinaui per- cesimo qtiinto, qui erat [\t. add. annu>| sei>timus
venir,;i. Sicul e contra Brittones, qui no ebaut Au- Usrici regis Nurdatiliymhroruni qui Coenredo suc-
glis e.uii qiiaiii babebant, fldei Cbiislianx noliliam cesseral, Uictrcd lilius Ecgbercii, rex Caniuariorutn,

l.iihIi'1 e, credenlibus jain populis Auglorum el in re- delunctus est nono die Kalcndarum Maiarum; el
gula lidei catholicx per oinnia iustruclis, ip-i adhuc regni quod per triginta quatuor seniis annos lcne-
iiiveterati ei claudicanles a seuiiiis suis, et capita bat, » lilios tres, Aeilitbercium, Eadberctum, et Al-
6ine corona prx eniluut, et solleun ia Chrisli ^tne riciiui |.A/., Aldrii unij nliquil licredcs. Anno posl
Ecclesix Cbrisii socielale veneraiilur. queui proximo Tcbias, tirofensis Ecclesix prxsul
Susceperunt auteni lliieuses uionacbi , do ente deiuntlus est , vir ul '
bupra ineuiinimus, doctissi-
Ecgbercto, ritus vivendi calholicos sub abbatc Duuu- uius. trat eniui discipulus beatx nirmoriai inagi-
chado , pusl amios circiler ocloginta, ex quu ad B suoruin, Theudori archiepiscopi elabbalis llidriani :

pra-dicalionein genlis Angloruin Aiilaimm iniserant unde, ul dicluin est, cuiu eruditione lilleraruiii vcl
anlistiiem. Mansit autem vir Doinini Eegberct a.mos ecclesiasiicaruiii vei generaliuui. ita Crxcam quoque
tredeciin in prxfila insi.la, quam ipse vclut nu*a cum Lalina didicit linguam, ul lam uolas ac faini-
quadam leducente gratia ecclesiastica: socielatis cl liares sibi eas, quam uativitatis [AL, nuvitatis] siias

paCiS Cbrislo consecraverat ; annoque D minkx iu- luquelain haberet. Sepultus vero est in porticu sancli
cariiiitiouis sepiingentesimo vicesimo nono [Al., oc- Pauli apostoli, quam intro « ecclesiam sancii Audrex
Uvn], quo Pascha Dominicum oclavo kaleudarum sibi ipse in locura sepulcri (ecerat. l'ost quein epi-
Maiarumdiecelebrabaiur,cuiu inissarum sollemuia in SCOpatus officiuni d Abluull, llerctualdu archiepiscopo
uiemoriain ejusdem Doniinicx resurrectionis ccle- consccraiile suscepit.
brassei, eodein dicel ipse migravilad Doininum, ac * Anno DotniniciC incarnaiionis scptingemesiniO
gaudium summx lestivilatis quud ciim fratribus viccsimo iKiiin, jpj :n uri 1 1 ii : cometx dux [Ai., duo|
i|uos ad uniiatis graii.uu cunveilerat, incboavil, cum circasolem, mulium imuenlibns lerrorem inrutieutes.
Domino el a|iostolis c.clerisque rxli civibus comple- Una [Ai., liim- j
quippu suleiu pixcedebal, manc
vii, iimno idipsum celebrare siue liue nun desinit. orienlfiii; allera [4/., alter] vcspere seipiebalur oc-
Mira autcin divinx dispensatio provisionis erat, C cideutein, quasi orienti simul et occidenti dirx cla-
quod veneraoilis vir non sulum in 1'ascba transivit dis prxsagx [Al. , prxsagi] : vel ccrte una [AL,
<le boc inunilu ad Patieiu; vcrum eiiain iiim en die unus] diei, altera [AL, altcr] noctis prxrurrcbat
1'ascha celebraretur, quo nunquun prius iu eis locis exorlum, ul uiroque lenipore mal.i inortalibus im-
celebrari solebat. Gaitdcbant crgo Iratres de agni- iniinre signarent. Purlabant auu-iu laccin [AL, fa-

liouo [Al., cogniiione] ceria el calliolica tcmpuris ciem] ignis coutra aquilunem, qu.i-i ad accerdendum
Pascha is; lalabamur de patrucinio pergentis au adclinem : apparebantque mense Januario, et dua-
liiiiiiinuiii 1'atris, per quem fuerant correcti ;
gratu- hus ferme seplimanis peruianeban*. i.imi tempore
labatur ille quod ealenus in carne servatus est, do- gravissima Sarraccnorum lues Callias niisera clade

ncc illuui in Pascha dieui suos auditores, <|tiem sem- vaslabat, '
et ipsi nnn multo posi in eadein proviu-

per antea vilabaut, suscipere ac scc.uui agerc vidcrct. cia diguas sux perlidi.c pocnas luebant. Quo anno
Sicqne certtisde illorum corrcctione reverentissimus sancius vir Dumilii Ecgberct, ut supra commeuiora-
Pater exsuliavit, ul videret diein Domini : vidit, et viiuus, ipso dic Pascbx migravii ad Dominum : et

gavisus cst.

• Ftfios. « Qunrum Eadberci 23, Aedilberct 11,

D Nolhelmo archiepiscopo an. 738 confirmari ohtinuit.
Alric 51 annis pa'erua lenentes inslilula haud deco- Ubiisse dicilura Floientin sn. 741, a Stni. Dun. el
line exiiu rcgnum coiiiaminaveruut, nisi quod Aedil- Clu. Mail. el Psemlo-Asscrio an. 73i).
bercl furtuito nrbts iucendio et Alric infauslo ad- • Anuu domin. incarn. uccxxix. Su- vcrc Trev. et

veisus Mercios prxlio glonaiu temportim suoruin Anglo Saznnica, cum falso in vulgalis aliis legeretur
non pai ntii ol>n<ibilaverunt. i Malms de Reg. I, 1. nccixviii. Katio in prumptu cst qi.ia ihidem Deda
Itrontlon apud X Scnpi., 74*.;, bos vocat Eglreduin, 1'ascltadominicum uclavo Katendarum ttamrum die
' .illirn iiiin, et t.uilireilum. evenisse dicit; quod anno convenii 7.tl, ut clarun
b Snpra, Vide v, 8. esl ex vetcri cnnii ulo. CniFFL.
Eccleiiam. tlanc consiruxit rex Acdilbcrci, n. 3.
• ' rt ip i. Secuuduiit lioVin omuium tcre hislori-
I.anlraiicus an liiepiscupus pnslca renovavil, et Wil- coriim Saraccni duas rlailes a Cainl > .M.irlclln acce-
lielmns archiepiscnpus in. 1430, tcrno Nun. Maii, pcriinl, iii-iiiim priinain qu un hic lleila imlical an.
riedicavil, Gervasii Aci. pontif. Cant. in I^anfranc. -t 732. Vtde Mabillnn. sec, lil llcu., part. i, p. .'-!>. ct
Willielmo. Pa^i in ann.Bar.73i. Scii ne bic -it vcrui aujua
>' Alduntf.
Tatwinum consecravil. Viile infra. An. cladu) aiiuus, vidciur csse obstaculo, quuil an. 731
73-2 olitiiiuti ab Aedilbaldo rege Hercinram vcctigal liistoriam iuam lletla ibsolverii nisi cuui Pagi, .

iiniitiuiti unius navis siht el successui ibus COneedi. quein vnle in. «29, dicamus, < eum posiei verbi ula
Iiit-in iliiiiu accepil ab Eadbcrcio r> gc Canl. lerrara ci liiijus victurix nientionem iu suam llistonam iu-
deicui aralrornn in Andsi oheshatn ct duualioucin a scruisse. >
 e

2*5 uep.e VEsr.mmLis pulsuyteiu OPERUH P&RS IV. — IIISTOIUCA. 2Z&

iugi peracio Pascha, hoc est. S"plima Iduum Maia- A gnis , saciis quoque litleris nnbiliter in-tructns.
ruiu die, * Osric rei Nortianhymbroruin, Tila de- It3'|ue iu presenli, Ecclesiis Caniiiariorum Ta-
cc^sil. cum ipse regni quod undeciiu annis gulier- luini el Aldiiulf episcopi pr.fsunl. Porro provinci;e
afcst, suecessorein fore b Ceoliulfum [.41., Cenl- Orieatalium Sa\onum s lngnald e|iiscopns ;
provin-
dwltuni' deerevisset, fratrem illius qui aule se re- ci.e Orieiit.il um Angloruni Aldberil ei Ihdulac epi-
gnaveral , Coenrcdi regis, cujus regni et principia et scopi ; provincia- Oi cidenialium Saion'im, L Daniliel

processus li>l ac ia:itis redunJavere rerurn adversan- et Forlheri episcnpi; provinciae Meicioruui, ' Al-

liuni uiiH il>is, ut quid de bis scrilii debeat ,

quemve duini episcopus; el eis populis qui ultra amnem Sa-
lijbin.ra [.4 .
,
habiluri] sint ' fineui singua, uecduin brinaiii ad occiJenlem habitant, i Ualclislnd episco-
ti iri valeaL pu-; provinc:a; lluicciorum ' Lilfrid episcoiius, pro-

Annn Dominice incarnationis se, liiigemesimo tri- Tincii Lintlisfarorum Cyniberct [.4/., Cymberct ]

cesimo primo, J BerciualJ archiepiscopiis, longa episcopus pneesL Episcop.itus m Lectae insul.e ad
eonsuinptus a?ute, J.functis esl die Idunm Jmu.i- Daniheleni perlinet, episcopum Lenlai civii.iiis.

narum; qui sedit [.4/., egil] annos triginta septem, Piovinria Austrahuin Saionum jam aliquot annis
oienses sei, dies i|iialtiordeciui ;
pro quo anno eodcin ,'ibs'iue episcnpo manens, minisieriuin sibi episco •

facius e»l arcliiep'SCOj>u>, vncabulo Tatuini, de B pale ab OiciJenlalium Saionnm anlistile quxril. Et
pr.ivincii Merciorum, cuni fuissel presbyler in mo- lii oiiiihs pr.iviiici.c c.TJteraque auslrales ad eonfi-
n.isterio quoJ vmalur' BriuJun. Con-ecraliis esl uiuiii usqne llymbraj fluminis, cimi suis quajque [AL
auiem in Diri niii civitate, a viris venerabilibus quo|ue regibus, Merciorum regi u Aedilbaldo 5 uh

D-iniliel • Ceiitaini , et hgnWa LnnJoniensi , el ji-cu.' sunl. At vero preTioejjE NnrdanbMiibrorutn

Alditino [.4/., AJwjIJi Lyceitfeldensi . et Al- cui n i i.eoluuif pr.fesi, quaiuor nunc episcopi pr..

duulfo Hrofensi auli-liiihiis, die decima Jnuii raen- nilaiiiin tenenl; ° Uilfrid in Eboncensi Ecclesia.
s'S . [Wiminiea ; vir religione ct pruJeiii a m- - Ediluad in Lindisfaroiiensi [At.add. Ecclesiaj, r Atca

• Oirir F 'ius Al fri.ii. i \YaL-hstot1. episcopus, ubi primus

Ilerffnrdirc
oluuifum. Iluii' Bili liisloriam iascrihil. In- m i M. hc
cnice ab en id onialiiiii do-
!'uii;i. iv,
«•pil regnuin s.-cun luiiiChr. Sai. an. 751 sei uitlunt . mus l>ei iiieh -jLi, iieiiiquf ejus el suornin anteces-
W.-mhi. an. 750, sed seeunduin lleiUtn an. 72l>. An. S'irniii epiuphiaiB sepulcro illis a Cutlibercto con-
"53 cjpms esi , ati>i>su> et reaussw in regnnm striiiiu n-i r piuiii »ideHvlms.Poiil.lV.
fTftf An. "57 lit inin.irlius in mnn. Lindisf<rn.
k
UilfrU. Sueressit Ecgaino an. 717. Oitiii an.
S. CuJl~rci CGiiferens tliesauros regios el lerrjs,
' ~<i, jini.i Aiin.le- E cl. Lnigorn. An. 743, juita
id eslUrejjesne et Werewor.le cum suU appen- Fbirei.liiiin.
diciis, sitnul et ecclcsiam .luim ihinVm irse a-difica- C-mibcrcl. Dc nicressinne episcoporum Lindis-
;

veraL Alias quoqne quaiuor villa* tJe«vslre , , W C faroruin v de tv, !i. Obiil an. 732. Siu. Dln., o.
lluuiltin^aham, E i.lliii_' iain. Ejguullighain. An.700 ,
99.
"•
Vi-riir. Vnle iv, lii.
in LtodUfjriieusi ii nnjsl.r • sepalUH esl; i sed suc-
<. Jeiif tenipore ab Ei-^redo cjiislem lo-i antsiiie, Ad.lbaldo. Ilic. an. 716 inrepil reguar». 4.n. 733
aJ V>rt!i:>m translattis, Jccutm- pisihr-e ninliomui expuguavit Siiiniirtuin. An. 740 p r impiam fraudem
aniiorum curriculis caiwl illin- [Itiiiclmiiin Iransla- i - iitt parlem Nordaiihynibroruui. Aii. s^^uenli
lnm esl uua cum aliis sanclorum reli |uiis. > Sim. Cnthrfdus rei Occ. Sav. acnier iu eum bellum ges-
I*tin . p. monatho facio JaLi est Lindis-
''. Iloc rege sil. An. 743 hic et Culhredus iiugnabant conlra Itril-
fjrueiiMS eedOBB
monacltis licenlia bibendi vinuin I
-. A.i. 74'J prmlegiwn Meicio-um e.-clesiis ci
»el cenisiam, qui anle illud lempus nnn nisi lac vel iiiniia-t' rtis An. "57 nccisus est iu Sec-
cinces-ii.
aqu iin bibeliaiiL IbiJ., p. 139, caiiduii- a snis tuionbus iimrte fr.iudnlenla, ct se-
e jfiiitrm. El pessin.um quiJem habuere Gnem. Narn pul.us est iu ilrenpaiitliiiie. Uonif.icii episiolaiu ad
apnj hisioricos vii quitl iu prov. Nordanh. hisinria euin vide Spelm. Conc. i, 25-J.
lcgmM nisi vel clades vel deposiiiones regum. V i -f Lilfnd. Succe-Mt S. Johanni. v, (i, sedibpie an.
Will. M.lms. de Rcg.I, 5; Chron. Sai., an. 7'.7, 15. De icrnpure quu tiefiuiclus cst, variam scnplii-
7», 7:4, 778, 78 , 7' U, 704 el alibi Bromlon , p. ; res. i.oiitiuuaior Epii. Bel;i- ijis obitum refert ad
79 . an. 715, Clir. Sai. aJ an. 744; Wesim. ad an. 745,
" Herctuald. Vide v, 8. Tbo. Stubbs ad an. 736, Siin. Dun. ad an. 755.
« Gregoni napc de promoiim.e
Taiuini. Episioiam Epilonie.t et Chron. Sai. au. io'iialem sequi propter
T.iluiui unius l.r.liann- vide npud
a.l | riuiaiiiui
]) eoruin anliquiiateiu veuerabileui maviine arridet,
Vlaluis. Punl. an. 73i. Ilic henedivit SoJbil Itiui
i , non ohsiatile quod prior an. 752, el posterius an.
Albtni sncfi-ssorem iu abb.ilem. r.lirnn. Thorn. lllnii 734 Lcgberciuni episcopuui facium pro.lit, liilfrido
an. 734. m kd. Aug. jnila Fl'teul., juvia llir- sc. ujii adhuc deluncto, seJ potius sedein ultro re-
cliingl.niini Kil. Ang., juil-i liwni. an. 735, ul- linquente. Se.l sequenJa est for-^jn opmio, quan:
tinio die Julii. V.Je ejus epuqih. Lel. CeiL H, 16, 1 Pagi an. 751 de hac re scnp-ii. Aibitratur enitn
BriHdun. Mona-Lrium j
' Btedoa mnntes iu •
i n. 1 1 l iriJum Ebur. ilefuiiciuii) an. 73-, secundum Epit.
'

(iniii. Uit i^orn. .|iiod banulfus avu» OfTs regis Merc.

. Bc.lx, et auciores eos, qui Liifndi bujus morieiii
in kamort B. Pari cousu-niii, ct qur>l OfTa i"--i au. 745 vel seiq. illigant, errire exisl mai, ideo sci-
an. 78U uni t; 5 p j-Jiis ditavii. Mon. Aagi., I, lii. licel deceplos, qui interprelali sunl Ued.e Epit. Con-
• Ineuatd. I.hartx i.roilaii'leiisi an. 7IG, ei an. iinuii .rem ad an. 745 de Uilfrido Ebor., cum potius
798 concilio Bai-cancvi Ip-hm Miliscnpsisse Diigilnr. mterpreundus videiur de Lilfndo episcoi>o lluic-
Ingulf. et X Scri t.,p. ii'2. Hert mts est an. 74 -, Liorum. « Lis ineitricabilis inler Cautuarienses et
testbus pleiiviuo bisii.rtais ; an. 74 i jiiila llovcde- Ebnrac. versatur , quoJ dicant Cauliiarienses se
niini f-t llistorioUia l.rm Ji-,cn-.-ni . Lillnduin seriiurein habere, cotilra EboraCf-nses
k Danihel. De Oanibeieet Kurtheri vide v, 18. cnuieiijaiit liuiic minorem ab arcliiepiscopo Odone
• ^Wuini. Qui ei Wot n»minatur, sucressi ll:td- Cantiam lijn-l.iunn. i Mvlhs., Pont. 10, I.
d.e iuoricuii au. 731. Obiil an. 7 7. iitgl. Sa.r., I, .4 a . Dl hoc vide v, 20.
».'8.
2.S5 SECT. III. — IIISTURl V ECCLESIASTICA. 286

in Ihgusial.lensi, " Pectlielm in c.i qu.-v Candida c.isa A Anno ab incarualione Domiui 189, s Sevcrusim-

localur, quae tiuper mulliplicalis fide ium plebilins, perator factus, dccem et septein annis regnavit, qui

in scdem |ionlificalus addila, ipsiim b prinium baliei lii itiain:iiii villo a mari usque ail mare praecinxit.
Anuo 381 h Uaximus impera-
niilislitem. Picionim quoque uatio lempore boc et , in Urillauia creatus

:<Bilus picis cimi genie li.ibei Aeglorum, ct callio- tnr, iu Gnlliam transiii, et Gralianum imerlecit.

lica; pacis ac verilatis cuin universali Ecclesia par- Anno 401), Itiima a Goibis fracta [Al. adil. est] :

liceps exisicre gaudei. Scoui qui Itritianiara incolunt cx i|iio lempore llomani iu ttrittania regnare ces-
suis conlenli finilius nil contra genleui Auglnrum saruut.

insiiliarum nioliunlur aul framlium. Britioues, quam- Aiiini 450, l Palladius ad Scottos in Cliristum cre-

vis et niasima ex parte domestico sibi odio gentem dentes a Cxleslino p.ipa primus mittitur episco-
Anglorum, ei tolius cailiolic;e Ecclesiaj sialum Pa- pus.

sciia minus recie inoribu-que improbis impugnenl; Anno 449, v

Marcianus cum Valentiuiaiio impc-

lainen el divina sibi et bumani prorsus resisicnle riiiin suscipiens, seplcm annis lenuit : quorum tem-
virtutc, in neutro cupitum possunt obtinere propo- pore Angli a llritlouilius accersili [.41., arccsili]

iitniii : quippe qui quamvis ex parle sui sint juris, Ui ittaniam adieruut.

nonnulla lamen cx parle Anglorum sunt servilio B Anno 538, eclipsis solis facia est xiv Kalendas
mancipati. Qua [.4/., Et al., Qux] adrideuie pace ; Marlii, ab bora prima u^pie ad lerliam.
ac serenitale lempoium, plurcs iu gente Nordan- Anuo 510, ( c.lipsissolis f.icia csl xil Kalendas Julias
bymbrorum, • tam nobiles, qiiam privali, se suos- [.4/., Julii], et apparuerunl stclla: pcnc bora dimi-
que liberos, deposilis armis sataguut niagis accepta dia ab bora diei tcr ia.

lonsura, monasterialibus ad>cribere votis , qiiam Anno 567, Ma regnare ccepit, a quo rcgalis Nor-

bellieis excrcere studiis. Quaj res qucm sit babitura daniiymbroiuiii ptosapia originem tcnet, cl duode-
finem, postcrior etas videbit. !iic est inpraesentia- cim aunis in reguo permansit.
rum universx slaius Brittanix, anno adtentus Au- Anno 565 [Al., 51)2], ' Columba prcsbyter de
glorum in ttr ttaniam circiier iluceiiiesimoociogcsimo Scotlia venit Brittaniam ad docendos Picios, ct iu

quimo, doniinicx autem incarnalionis auno seplin- insula llii moiiasteriuni fecit.

gentesimo liicesimo primo : in cujns regnn pcrpeluo Auno 596, " Gregoiitis papa misii BriUaniam Au-
exsuliet terra, et congraiulante in fide ejus Brittania, guslinum cum monaclii-, qui verbum Dei genti An-
Ixientur insulae multx, et coiiliic.wiiur mcniorke glnrum evangclizareul.
Aiino597, vcncre Brittaniam n doctores,
lanetiiatis ejus. proefati
C\PUT XXIV. C qui fuit aunus plus roinus ceniesiinus i|uinquagcsimus
liecapilulalio chionica lotius Opcris; el de pcrsona advcnlus Anglorum iu Urilianiaiii.
Auclorit.
AnuoliOI, misit papa Gregorius ° iiallium Riiiia-
Verum ea qu* lemporum dUtinciione laiins di- niam Auguslino jam faclo episcopo, el plure> verbi
gesta suni, ob inemnriaiii coiiservandam, breviter ministros, in quibus ci Paulinum.
recapilulari placu t.
Antio 605, pugnalum [At. add. csi] ad r Degsa-
Anno igitur ante iocarnationem Dominiram scxa- stanae.
gesimo, Gaius J Julius ( aesar, primus Itomanorum, Anno 604, Urieniales Saxoncs lidem Clirisli perci-
Driitanias bcllo pulsavit, el vicit; nec lanicii ibi piunt [Al., perceperunil sub rege Sabercio amislite
regiium potuit obtiuere. i Mellito.
Anno ab incarnatione Domini 46, •
ClauJiu-, se-
Anno 60.", Grcgorius [At. add. papa] ' obiil.
cunilus Roiiianoruiii, Urittauias adiens, plurimain
Aniio (ilO, • AcJilberct rex Cauluarioruni [U. ndd.
insulx parlem in deditionem recepil; et Unadas geotis] defiiuclus est.
(|tioque insulas ftomano adjecit iinperin.
Auno 625, '
Paulinus a Juslo anliiepiscopu onli-
Anno incarnalioiiis Dominicx \At., abincain. Do-
nalur geuti Nordanbymbrorum autislcs.
iniiii] lti7, Kleutbcr Romac praesul factus, qnindeciro D Aiuio 62. i, u Eauflcil, lilia Aeduini regis, baptizata
annos Ecclesiam gloriosissimc rexil cui litteias rex
:
[Al. ndd. t-si] cum diiodecim in sabbato Penlc-
Pritlanlae ' Lucius miitcns, ut Cbiisiianus efficere-
coslcs.
iur petiit, et impetravit.

• Peelhelm. S. Ablhelmi priu o Scireliurnensis i Patladius. Vide t, 13.

v
episcnpi diaconus, v, 18. iibiit an. 755. Flor. Uardmui. Vnle i, 15.
Primum. Primus quidcm fuit nov* ereclionis,
'• 1
Columba. Vide m, i
sed Ninias olim ibi fuii episcupus, iii, 4. m Gr£,|orius. Vide I, 23.
• Tam nobilc*. Vulo de liac re Itedam fusius ipie- " Doctores. Vule I, '25.
rcnlem in epistola ad Ecgberctum arcbicpiscopuni 1'uttium. Vide |,29.
infr.i e lita. r Degiattanae. Vide i, 34.
•i
.luliux.Vide i, 2. 'iUellito. Vide u, 5.
c Clnudius. Vide i, 5. ' Obiit Vidc ii, 1.
' l.ucius. Vide i, 4. " Aedilberct Vnle ll, 5.
" Seterus. Vide i, 5. 1
1'aulinu) Vule n 9.
b flaximus. Vulc i, 9. " l< :ll Ud. \lllC II, '•.

' Coilm. Vide i.li.

 1
2S7 LtED.t VENEP.ABILIS PRESBVTEBI OPEULM MRS I?. — HISTOniCA. » S
Anno 627, • Aeduinirei bapiiiatus eum sua genie A Ami.. C97. U>ihr\.l re^iiua suis. i.l esl, Mer.,. nm
iu Pascha, priiiMlibus, mlereinptl.
Anno 653, Aeduine re^e pereinpio, Paulinus b Can- Aiiiio btis Al.. 199], Bercired dui regius N .rdau-
(iain rediit. by nl.r.iruu a l'n ii 5 iiuerfeclus.
Aiino titf>, c Eadhald rei Canluariorum ubiil. Anno 7n4, cc Ae.li red, pnst.|iiam lri r iula uiuim
Anno 612 t
.4 .'
. , M5], '
Osnald rer occi-u>. t. uoi. iuiuni] ai.nos Mernorum genli prxfuil, rno-
Aimo 6 14, ' Pauhuus, quoudani Eborau, s<-d lunc ii.iclius Ijcius, Coeuredo re^nu.n deJit.
[1/. nuiir', Ilrcfensis anlistes civilalis, tuigra* ii jd v'
Aiiiio 7u5, •
Aldfnd rei .Nordanliyiubronjm defun-
L>onnnum. llllS H~t.
Ann.' 651, ' 0>uini rei occisus.cl AiJan episeo[>u> Aiuio 70 i, *• (.wnred rei Mer. i..rum, posii-;iiam
defunctos est. n,uiniiiie |.4f., >eij annns repn3l1.1i, Itrnnain pergil.

Aiiuo 153, • MidJilangh sub priadpe Pcii.Ij, hdei Aimu7ll llrrctrid t>rfefcci»s curn Picii^ puguavn.
mysieriis -unl iinbuti. \1111u 716, " Osred rei Nordanbymbrorucn inker-
Ai.ud 635, h Pemlj periii \At., Pcnda rei Mcrcio- fecfiis, ei rei Mercioruni Ceolred defurrclus ; el vir
ruin ucasaK est], el Mercii sunt f:u li Cbri tiani. l'..iniiii fj Ecgl>ercl Hiienses nionachtrs ad catboli-
Annu 06i, '
ccopsU facta : 1 Ean.uiiberu rei Can- B ruin Pa-eda el eeclesiasticani correiil loniurain.
liiaiiiiruni defunctus, el * Colman ' cutu Scnllis ad Anno 72o, *k Uiclred rei Caniuariorum obiiu
suns reversus est ; et pvstil mia venii ; et Ceadda Annn 729, '
comet.e apiarucrunl, sanctus Ecg-
ac Lilfr.d Norilanhviiibroruii ordinamur eptscupi. bercl mn>ii'. O-ric morluus est.
Anuo 60*, B Tbeodorus oidinaiur Anno7"l, B
episeo[.us. rcci3'd archic|.'-ei'pi>s .'1 obiil.Anno
Annu 070. " Omiiu irl Ni.i.|.iiilivii,briiruni obiil. rudeni Taioiui consecraius .-jrcliiepi.-copus boms
Anno 073, f Eij:bi.rit, rei Cauluarioriim nlnfi ; el D rn-rerr.erisi< Eidesis, Aed IfaaMo rt$*e Jlerciurum
.us Tacia esi ad 1 llerulforda, prasen.e Ecgfndn • [iiintum deciintiui Kenle annuni Iniperii.
rege, pmifatt arcbiepiscopo Tbeodoro, ulilliina. Hac de llist.iria Ecclesiasiica Bniianijfuiii .!.'.,

ile. ein caplliiloruin. BriliaiiuTiinr. e( niaiime geulis Angbirum proul

,

Auno075, luifb.ri.rei Merci.rum, poslqiiain sep. \e!rl liil^ris aiili'|iinrum, vel ei Iradilione riiajo-
Uiu d.inii jiiii. s re»'ij\er3i, defunctus, AeJilredo runi, vel ei mea ipse cugnit ooe scirc potu', Do-
Irjin rcltquil iinperiuni. ihino adjuvaule digessi kl B.nila fainulus Cbristi [.4/.,
Ai.ni. U78, ' Aeddred voicavii Canliam. Oei fainulu?] et presbyier mun i>lerii beatorum apu-
A.ino 078, [C/ii/7!..b77] » cometa app.iruii ; Lilfrid „ slolorum Pelri e'. Pauli, quud e^t ad Liiraeinuda el
fpi>co|«is a sede sua pulsu> esl ab Etgfridn rege; et " lngyruuiu.
P'ii eo Bu»a, Eaia et Eadlueth consecraii auii- yui naius in lerriliiriu cjui-.lem ni maslerii
siiies. [dcliiii], cuiii i-ssem auiiornm sepleiii, cura propin-
Aiino 679, ' Ae'fuiui orcisus. quorum djtiis auin eduraiiilus reverei.tisrinio abbaii

Ai.no G80, synodus fai la esi in campo " Haelhfe!- Benediclo, ac deinde Ceultiido; cuneluiuiiue ei eo
tl.a de iulc raihulica. (irje^idente artbiepiscopo Thcn- leiupus viue iu ejusdem moiiasierii habiuiiune pcr-
diir.i : in ipia adfuil » J.bannes alba Ui.iuaiiiis. (Juo agen-, oinneiu luedilarulis Sir.piuris operain iledi :

aiiin. llilj al.bjlissa in Slreanieshaleh obiii. aiqii.' iuter lllwil 1 IMJIM di~c pl inae
i regul.iris et
Ai.uo 05'., .'
EigfriJrei Nurdanhymbruruii) occi- qno^idbuam canun 11 in ecclesiia curam, seinper
tus esl [
Al., obiil]. * Anno eodeiu lllolberi rei Can- aui discere, aul docere, aul icnbere tlulce liabui.
luarlurum nbii!. Ncno dtciiu.i auiem v.ta; inca^ snno diaconaium
Auiio 6x8, *••
Caeduald rei OcciJenUliuin Saion.im [ixici! ; iruejiitno gradum presbyieratus [occn;,
Rouuin de Itrillauia pergit. ulrunique per niinisterium reverentis-imi episafj
Aiiuo 090, bb Tbeodorus ardiiei.Ueuj.u» obiit. Job.innis, jubeuie Ceulfrido abbaie, su^cepi.

* .Wu.-ni. ViJe 11, 1i. ] ) C.nmiii, ele. Vnle 1?, 12.

* CmH tm. V ile II, ;0. <Ae![uim. Vide I», 20.
c
Ladbuld. Videiu. 8. * Haelhfeliha. Vide iv. 17.
J
Oiuu d. ViJe 11 :•. . « iokmmct. Vide it, 18.
« faut i;u«. \i.lc 111. I*. » Ihld. \i.Je rt, i".
' Oiumi Vi e ill, 1 i. 1 F.cgjr.d. lltolh,ri. Vnb' i\, 36.
. .

= lliddi a gH. Vitle 111, 21. ' A nc ccJeiii. oint uiu. Edit. . .

da. \idem, 24. •* Ciiedautd. Vide v, 7.

' Lclpiit. Vide 111, 27. *b Tkeodt.irut. \ ide v, 8.
1 / V.de l\, 1.
r.-oif-er.-l. «« AcdiireJ. Vrde », 9.
* l.utmau. Vide Hi, 20. <" Atdfrid. Vide v, 18.
1
Cmm Scoiiis, elc. Al , r«iii tuit ad ScMIm; ai. •* Ccxr.red. Vide v, 19.
vin. ad iwjs. " Ufred. \ dr v, 22.
•" .Vnudi.AumtrcTiini. Vide m, 28 *' Lcgbertl. Vide v. 22.
- T*<oii.r..i. Vide iv, I. lh itctred. Vide v, 25.
* U.u ... \ide it, 5. 1 '
CouiifltE. . . Ecijberci Utric. Vide T, 23.
y Ecgbera. \ide iv, 5. ii Ofciil. . . 'lalvtm. Vide v, 23.
i Berm fonfa. V.de iv, 5. " Bmlm. tte c nosiro juciure vide p'nra in ejus
* /U k i\. 1-. Vita lulra ediia.
 , .

2«1 SECT. III. — IIISTURIA ECCLKSI ASTlC A soo

Kx <|uo tempore accepii presbyteraius us |He A llciu,libntmepitlolarumadilivertot:qKarum[k\.,
ad anmiiii aciaiis mex. quinquagesimuin nonum oni. ifiiuntm] de ttx tiitttibus stEcnli nua est ; de man-
[igcmxi], lia'c in Scriplur.im sanciam niex meo- tionibits (ilwrum hrael, u-ta; uua [Al. om. unn] de eo
riiiiii|iic uecessiuti ex opuscuhs vcnerablnim Palrum qvod ait Isuias . Kl claoilenlur ibi in carcerem, et
breviler adnulare, «ivc ciiam ad formam sensus et pusl dieS mulios visiUbuiitur ; de raliune Dit-
iiiierprelalionis coriiin super.uljicere cnravi. texti, una ; de Aequinociio ,
juzlti Anatolium, una.
In princtpium Cen sis, ut*,uc ttd nalicilalem haac, Item, de hitloriit lanctorum ; t.brurr. viltv el pnt-

el jeciwnem [M.,ejeclionem, dejectionem, reprobatio- sionii snncli Felicis confcssoris de melrica Panliri
neut\ Ismaheiis, libroi iv [Al., ni|. operc in prosatn Iruustuli,

Dc Tabernaculo, et vatis ejus, ttc tettibut Sacerdc- Librum v J.r et paitiuMi sancti Anonasii , inule de

lum, tibrot 111 [Al., lv]. Crccco lian.tatum, et pejus a quotiam intperilo emcn-
In priniam parlem Samuhelis, id ett, usque ad mor- ditlnm, proul polui, ad sensiim [.\\., proul ad scnsiim]
tem Saulis, libros li|. correxi,

De trdificatione templi, allcijorica' eipotitionit sicul Vilam lancti Palrit , mnnaclii timul et antislitis ,

et ctxtera, libros 11. Cudbercli, et prius heroico metro, et poslmodum plono

Item in Itegnm tibrum xsx qutrslinnum. o iermone detcripsi.
Jn Prorerbia Salomonis, libros m. Ilisloriam abbatum monasUrii Itujus, in qun superntt
In Cantica cat.itcorum, libros VII [Al., vlll ; al., vi|. pielali tleserrire gaudco , Itenedicli, Ceolfndi , et

In haiam, Danilielem, duodecim propltelas, et pnr- lluaeibercti in tibeltis dtwbut.

tem llieremia: ditlincliones capilulorum ei tracialu B, Ilisloriam Eceteiiatlieam nonnv intulte ac gentit, iu

Hieronumi cxcerplas. tibrit v.

In Ezram Al., Etdram] et Neewiaui,

I libros m. tlitrtyroloijium de nutalitiis innctorum marlurum
InCanlicum Habacum, tibrum i. diebus ; in qttn omnet qnos invcnire poiui , non telum
In librum beali Patrit Tobix, cxplanaiwnis ollega- qua d c, verttm eliam quo genert ccrtaminis, vel sub
ricw de Chrisio cl Ecclesia, libntm i. quojidice muiidum viceritil, dilujenler |AI. um. dtii-

Item , capitttla teclioiium in Venlateuchum iloti genter] adnolure stttiiui.

Josue, Judicum. Librum Hymnorum, divetto mclro, iivc rhythmo.

In libros Itegum, el Vcrba dicrum. Libram r.pigrammutum hcroico mctro, si e ctegiaco.

In librum bcaii 1'alrit Job. I)e Nutura rcrum , et de Temporibus libros sin-
In Patabotas, Eccle.iasten, ei Cantica can icorum. gulos.
In Ismam Piophelam, Eziam quoqtte, cl Necinitim. Item, de Tempmibus librum ttnum niajoren:.

In Fviingclium Marci, libros iv. Lbntu! de Urlhograpltia , atpttabeti vidine dhlin-

In Ecangclium Lucn, libros vi. ctum.
Omeliarum Etangelii, libros II. Item, librum de melrica Arle; et htiic adjectuui

In Apostotum qutvcumquc m opnseulis sancli An- I Al, , adjunetum] aiitm tie Schemnlibus sive Troyis
guslini expotita inteni, cuncta per ordincm trantcribere libellum, hocesl.de ftguris modisque locutionum, qtti-
ruravi. bus Scriplura sancla cowexta esl.
In Aclut Aposlolontm, tibros II. Teqnt' [A'., Te| deprecor , bone Jesn, m cui pro-
In Epistotas vn [.!/., vi] cailiolietts, ii.irot tingulos, piiius donasti veiba iu;e [\l. add. sapienlix rel]

n Apocatypsin sancii Johannis, librotw. teieniist dulciter baurire, doncs eiiam lienigiius, ali-
Iiem, Capilula lectionuin in lotum Novunt Tcsla- o^uafidn ad le fonlem oimiis sapientix pcrvenire, et

tnentum, excepio Etangelio. f.arere [XI. , apparercj scmper anlc faciem luain.

BKD.E CIIRONOLOGIA.
continuata auctohe anonymo.

" Anno 731 , Ceoluuif rex caplns el adlonsus el re- D ut pene toius orbis snlis ,
quasi nigerrimn et lior-

regnuin, Acra c
iiiissiis in episcopus de sua sede fu- rcndo sculo videreiur e«se cooperlus .

gams. Aniio 75i, lniia sanguineo rubme pcrfosa, i|iiasi

Anno \Al. aiid. ah incarnalioiic Domiuij 7">2, Ecg- bora iniegra n Kalendamui Februar.arum <irca galli

bercl pro l ilfriilo episcopus ll

facius. caiiliiiii, dobinc iil^reiluie S' b-ei|lli'nle ad lnccni pro-

I
Ann« 7.".3, eclipsis facia csi solis xti[Al , ivni] priam & reversa.

Kalcndas Septembris circa boram iliei lerliam ; iia Anno eodeil 1 , Tatuilli cpiscopns obiil.

" Amio 751... fiigatm oin. Edit. desuni iii-. Mori.

duiii episcopos, *ih\. in Edii.,
•'
Enciiis. l.tin. : \ttiius. Ctjmberttii episc. Linditfnro- Hevcrta. Ilacleiius Codex Moii, ei omnes me-
i

ritni obiil. linris noiss tuss. mhI qiiuuiam qii.i sequuutur iu

;

' Aiino eodcm Talitini orchiepiscnput , nccepto ab edilis Codd. exsianl, mibi etiain inicr aliusfas cnl
apotloltca aitclvrtliite pttllin, ordtnavtl Aluic el Sigfn- puncia li*c cbrooologica adjungere.
??l AD OMNIA VENEtUBItJS DED.-t' OPER.A 203
Anno 7"5. Noiliclmns archiepiscopus ..nlin.itur ; A i.irmii, Ima cclipsim pertulh, liorrendo ct nifiern-
el Ecgbercius epi copus, acceplo ab apostolica sede lilO scnto.
1'allio, prinias post Paulinum in archiepiscopatum Bo.iifacius, qui el liinfiidus, Fnincorum episcopus,
conflniialus esl ; ordinavitque Friiiilbertnin et Frui- cuiii qiiin.|iiaginu iribus inanyrio coronalus est; et
dtiualduni episcupos. et Uxda presbyter obiit. pio eo Be.Igerus coiisecratu- archicpiscnpus a Sie-
Anno 737, nimia sicciias lerram fecii inferiiinlam; piiaur. papa.
ct C.eoluiilfu* sn.i rolunuie adtonsus, regnimi I- ad- Anno 757, Aedilbaldus rei Merciorum a suis luto-
bercto reliquit. ribus noctu morle fjaudulenta iniserahil ler pcrem-
Anno 759, EdilharlusOveidenuliuru Saxoimm rex pius occubuit : Iteonredus regnare eoepil : Cvniiiulfus
obiit. el Nolbelmus archiepiscopu*. \AI., Cynewulfus] rex Occidenialiuia Saxonuni oi.iil.

Anno 740, Cudoerctus pio Nulbelmo consecraius lioileui eriain anno OITa, fugaio Beonreilo, Mercio-
csi. Aedill>aldus re\ Mereinrum , per impiam frau- rmn regnuin sangninolenlo quxsnit gladio.
dem vastabat partem Noiilanbyiubrurum ; eratque Anuo 758, Eadberctus rei Nnrdaiiiiymbroriim Oei
rei eorum Eadberclus occupatus cum suo exeniiu aiooris causa et ecelesiis palrir , viulenlia accepta
conira Picios. Aediluualdus quoque episcopus obiii, sancii Pelri lonsura, filio suo Osuulfo ngiiinn reli-

rt pro eo Conuulfus ordinaiur anusies. Aruvvini ei B quil.

Ladberctus inteiempti. Anno 7a9, Osnulliis a suis ininistris facinorose nc-
Anno 741, sicciUs niagna lerram ocrupavii. Caro- eisns cst ; rt EdiluMai anno lodemasn.i plche
lus rei Francoruni ubiii; et pio eo fil>i Caroloman clecms, ii'lravit in regiiuiu : rujus secundo auno
ei Pippin regnum acceperunt. magna iribulatio uiortaliutis veu t ei duobus ferme
Anno 745, ' Cilfrid episcopns, et inguadus Lundo- aiuns permansil ,
popiil.iiiihus duris ac diveisis
uix episcopus, niigraverunt ad Doniinuin. aegriiiidii.ibus, maxiuie lainen dysenteriae lauguore.
Anno 747, llercfridiis vir Dei obiil. Auno 701 Oengus Piciorum rex obiit, qui regui
Anno 750,Cudretus, rei Or> ..lenulium Saxoimin. siii priiicipiiini usque ad lineni facinore cruriilo
surrcm conira Aedilbaldum repeni el Oengusum. lyrannus perduxit rarnifci : et Osuiui occisus r$i.

Theneorus atque Fanrcdus obieruol. Ksdberclus Anno 765 Alucliredus rci susceptus esl in re-
Catnpum Cyil Ciin alns regionibus »uo regno ad- giiuiii.

Oidil. Aniio 706, Ecgbercius arcliiej iscopus presapia rc-

Am.o 756 , anno rrgni Eadbcrcti quiolo, Idibus g.ili .lilalLS acdivini scicnlia imbiitus, et Erilliulier-
Jauu.irii , ecclipsis solis lacta est. Postea eodein ius [Al., Frilberhlns| vere fideies episcopi ad Du-
anno et nieuse, hoc est , nono kalendarum Februa- C mi n migraveruiil.

• ("i/frirf. F.pisco, i!> fiTran lliiicciomm, non Eboraceiisis.

APPENMI
AD OMNIA VENERABILIS BED.E OPERA,
PRJESERTIM AD HISTOUIAM ECCLESIASTICAM.
(Smith edil. Hist. ecxles gemis Anglorura.)

M \l. I [Smiib, 111. D rinl,j.iiii oslendcmus. Canlnarinroni .iiiiem provin-

cia ab An^trali Occann usqiie ad flumeu Thaine^in
Dt pminaan irr Hfplnrrliiir liwitibut.
proiensa est, et lolam i.aniiam ronlineliat. Saxonuni
HriiUnia nosira irrnpiionibns Uarbarorum quam- AusiraliiiniprovinriaSiitlisexiaiiieiSiiibreiam. Urii n
I
Vonigeruus rei ad pmpulsaiidam
luriiiiupi faligala, lalium Sanonnni, Esscii nn. Ilidiirlseiiain, llenf u dix
lio-iiiuii vim el raltiem genieni Savoulim arrivil ; pirleio. Ocridei lalii.m S Aonimi, Cornwallijm, De-
nri ducibus llorsa et llengisto fralribns e transiuan- voniain, Doiseiiam, Somerseiiam, Uudt.niam, Sutb-
i is region.bos liuc freqnentesa v ru n Neque vero l ,
. 1 .
. i . ampioniain B r. Ii.-ri nn. Mciivaromin eiiam pro-
,
-

iu uoslrani iusulam gens una ronfluxil. sed rertatiiii vincii sita est iu k> ote c. .1. nlalium Saioniiin, in
l

ingens calerTa.leirihns Gennankc popul s forlioriliu-, agro sr. Hanloniensi. Anglorum Onenuiium regnuni
jlinnibt. Anglis, Jutis. !) Jutarum origine -ui.t compleium est Norfolciani, Suilifolciam, Canlabii-
Cauiu.vii ; rt Vicluarii qui Yeciani insnlani lenne- giani rum insui.i Ely. Meicioriun, Gloucestri nn, lle-
riiul; el qui iu prnvinc a Ocridentalinm Saioniim refordiam , Uaigomiam, Uaruicum, Leice>iria;n ,

contia ipsain insiilmn VecUni |vositi, JuUrum natio liiitlandiain, Norlamptoiiijin, Lincolni nii, lluilling-
niioinlani nommali sunl . De Saionilius veiierunt doniain, Be.lfonliam, Budunghamiain, Dxenfordisni,
OrienlaVs, Meridiani, 0. ridui Sav.mcs. Porro ile Slaffordiajn , Salopiam Notliogbaiiiiam, Ccsiriam,
Aoglis, Orientates, ri Jleditei ranci Angli, Merri, loia Ilertfor.liv partem aller.iin. Menia aiiieiu dividilur
drniqiie Nordaiihviiibroriiui piogenies. iu Aiistralein et Aquilonalem M. rci Auslrales, qui :

QoaS regiones srre roniiiatns posl ileplsrchiam a suiii f.io.iliaruiii quinqne mil.iuiu, discreli Durio
s \. oiliiis consiitniani rejna singnla ci niplcia fue- Treanta ab A.iniloiiilibus Mercis, quorum terra c.-t
 — ,

«n- APPENDiX. 201

laimliarum seplem miUium. ILec eiiam provincia
cnntinet Hiddilanglos, sive Anglos Mediterraneos,
•iuales erani Uu.iroicenses, Suffordienses ei alios
medias Angli.e legioiies incolenies ; Lindisfaroi,
Insula: Lindesiensis incolas Traussabrinos ; Gyrvius,
apud quos Petroburgense Mouasierium est, cl qui
juxis vel infra paludein habilanl; Iluiccins, hoiiie
Uuigurnienscs ; dcniqiie Merciospropriedicloi.qui
A fridiis Moncni uiliensis (Hli*. Brb. i. m, c. 9; t. n.
e. 15; et glossaior Miuii Salesburiam inlerpreiatur.
li. Ciir Ununguid, rel Uauchguid. Pulalur es>e
Anlomni vcl Mnicuiiiiini, id est, Maucliesler m Lan-
;
cjslrensi, vel Mandnesseduin potius, id est, Man-
cbesier iii Warwxensi agro positum. Esl et Mene-
giil in Angleseia, locus a Caradoco Lhancarvanensi
in anni s75 hisloria cnuiinenniratus.

A.|inlonaleiii regni partem usquead Mersiiiin lluvium 7. C.air Cemi., al. hent, id est, Canluaria (.4/p/i-

possidcbanL Uliiraum Heptarcba? reguura est pro- red. Bcrverlac. el II. Iluntingd.).
vincia Nordaubyiiibroriim, Anglic pir- qu* caeleiaiii 8. Cair 1'erit, id esl, Porl-cbestre (Ibid.) Vjil.
lem Bodotriam usque extensa coniincbai; ct olim G.llrnl. Mouomutli., Iib..v bisl. Urilan., cap. 8 (Edil.
in duo regna divisa est, in provincias Bei mcioriiin Heidelb.).
ct Deirorum. Deiroram provmcia lerminum liabmt 9. Cair L?gion , qua» Guilielmo Malmesburiensi
Tesam fluviuin, vel Tinaui, non vero, ul alii, Twe- (Lit. i de Cettit requm Anglorum, cap. 5 ei 6) ct
daro : Hernicioi iiui a mari Scoiico lermiiiala e»t. Alphredu Beverlacensi est Cesiria, sive Westcbe-ier.
NUM. II [Smitb, lllj.
Eadem qux Uedae, lib. n llistor., cap. 2, est civitas <

Legioiuim, qu e a g ule Angloruin Legacxstcr, a

De viginli el oclo Brilanniaz cnilatibut. llnionibiis auiem reclius Carlegion appellalur, ul et
Erat autem Bnlannia qnonilam civilatibus vi^iuli n Florenlio Wignrniensi, ad annum (socunduin Diony-
et oclo nobilissimis iii»iguila, prasier castella innu siiiiii) 8.H4, qiianquam ibi Mallli.vo Klorilego, ad an-
niera, i|uc et ipsa miins, lurribus, porlis ac seris iiiiiii 895, Legeccsiria Anglice Wirball sil ilicia ; ex
erant inslrucia Grmissimis. Civitatum quoque no- Auualibus Anglo-.S.ixonicis lledae subneiis, non saiis
mioa Ii.it eiant Uriiannice. recte ut videtur iiitelleciis, in quibus sic tegimus :
Gair Gurlhigirn. \orlig. Guortigir. Guorlhigiin. i lliegedydon onanre wcstre ceasire on Wiibealum,
— Gair Municip. Muncip, Mincip. Cair Meguod. — sio is legaccasier geaten. >
Meguid. Meiguod. —
Cair Lbioauc. Ebruc. Eliruauc. 10. Cair Segeint, Segomiacorum in agro Southan-
— Cair Caratauc. Taralauc. Gartauc. CairMaucb- — toiiieusi civiias, quae liiu super Ibamesiu uon longc
guid. Maguoid. Maucbguil. Cair Caiul. Tainl. — a Kcdinge, et vocalur bilcesire, iu Alpliredus Uever-
— Giir Peiis. —
Cau Lcgon. -
Cair Scgeint. Le- — lacensis ot Heiiricus lloiiiingiloniensis .niuoiant, qui
geinl. Kegeinl. —
Kair Gueiit. Gucrit. Gucint. — lainen liaud recie (ui pmo) Silceslnxsedemad Tlia-
Cair Lerion. —
Kair Peusavelcoilb. Ponlsavelcoit. uiesin posi.eiuut. Est et Cair Seiout iu Arvouia, de
Pensalvelcoit. —
Cmr Celomoii. Celeiniou. Ceigimou. i|iia a.i iiiiiuerum 18. Epis.opatus vero Silcestrix, re-

— Kalr Guinluig. Guuiluig, Guuluig, Guintmg. gisAilhun teiupore, Mjugamo cuiilam collali, lib. i\
Cair Luadiii. Lualid. —
K.iir Coluo". Colnn. Cair — liislori.c Briutnuicx, cap. 15, Galfridus mcminii.
Cusieint. Gusteini. —
Kan Graulh. Graulb. Grani. 11. Cuir Cueul, qnae Alpbredu Ueverlacensi i-i II.
Cair Lunden. —
Kair Guoeirangoo. Kair Daun. — Ilunti. gduiiieusi, Winionia est, si\e W.nceasiru
Uaiui. Daini. —
Kair Guoncon. Guorion. Cair — Koiuanis Venta Ifel^arum oliin dicta , de qua ad
!,c;iou. Legion Guaruuic. Guarenic. CairUntio. — iiiiiii. 15. Lsl et Venta Silurum, qux ni agro Mouo-

Bnto. —
Lair Druillian. Droithoi. Kair liiu.iib. — *- iii'itli<iisi iiiiii longe a Cair Lcon posita, antiquuui

I n.icli. Urnac.
i
—
Kair Luitcoitli, Loucuii. lioiuen i.a.-i Wenl eiiamiiuui relinet. Fil iiienlio l>i-
Ut auteui leotons fastidium aliqualeiius allevem, waiiii, sive Dwiauii [i.a Ms., el DuvianiJ ad Gumio-
pixier nuda el barbara nomina visum est ailjicoie ni.c episcopalum Arthuri regis tempore promoti, in
coiiiinenlalioiiem cuidilissiinain, q.iain de bis uibi- llislor.a Uulannica, lil». ix, cap. 15.
bus olim edidil docussimus archiepiscopus Arinacha- 12. Cair Lcrion, id esl, Leicestria (Alplued. /><.•-
mis Jacobos Usserius. tvr/ac. el H. Hunlingdon.).
1. Cuir Cuorlhignn, quam a Guorlliigen.o Uriian- 15. Cuir /', m.mih. ncuii. Galfiidus Monemuthensis
tniruiii rege, in regione qnx vocalitr Guemiesi, ;h<Ii- (eiunqiie sociltus Lulogii auclur, libro v, et Matthseus
licatain es e conuriiial Ninius, ba<: xeieic S.no- .< uter.|iie Pansien-is ac Wesinioiiasieriensis, ad an-
liasta cxpl.calioue addita Guasinuric j hm < Lu- : • . niiui gr.ilix 52) K iii Penlieuelcuil intcrpretatur Exo-
guballiaiu ibi icdilicavii, urlioin scilicel, qux Au- niam, pio i|oa in lle.delbergensi Uritaniiicx llisiorijj
glice i'alm<casier dicilur, i Galfridus Moueiuulhen- Kiliiioue (lil>. iv, cap. II.) et in veiere Aso nsiana,
sis (llist. Brit., I. viii, c. 2} : t in naiione ilergiug, per crrnrem substitula esl Oxouia. Veruin Uxoniain,
super fluvium Guai e (V.iga c.i ost, sivo Gwy lluvius, ij.i.r dicitur Saioiii. e Eaxan ccaslre (vulgo coulra-
qui iulcr Moiicmulhenscs iu Sabrin.i: iufluil a:stua- ctius Kxcesler) ut Komanis Isram Uanmoniorum, iia
num) in moule qui Gloarcius nuucupalui, i silam a Urilaniiis (tesiaute etiam Asserio Munevensi iu
fuisse imiuit. Alii in regioiie Cambriaj Gurthreninii Gesiis Aelliedi regis, auno 87o) Gair Wisc vel Cair
dicta pusitam fuissc eiislinianl, ei l.mlireiiiou Ka.l- Isc app.-llalaiii lui w
couslal. Ilaqnc Caindciius uo-
uorensiuiu castruin ex ejus rudenbus oisiilissr. D bter, bac repudiaia semenlia, Galfridi Peu Uchcl
Vide Lbuydi fragiuenl. fui. 20, 21, ct Camdeui Bu- coil, Piolemai l/.cll.nn, et Cornubieiisiiiin Lesiu-
tanni.iui, pag. 479. Ibiolf, N.nii vero Ponlauel COit, Ptolemxi Isclulin,
i. Cuir Mmcip, vel Mumcip, apud llenr. Ilimling- el Soiiierbellensiuiii Ivelcester, ruisscexistiuiat, pnus
domooseiii perporaiu tteicipit scnpiuiii. Est Veru- ii.n.l iiomen Lii ii.niiiii iuii. Monicm editum m silva,
juxu oppidiim saocn A.liain, quod Kumaiiu-
Ijiiliiiin poslerius, Poineui ad ivel iu silva, inierpretalus.
rum temponbus miiiiicipiuin luissc ex lacilu coiislai. Milii laineu Ninii Pcusauelcoii, Guili.luii Picuviensis
3. Coir Ueguaid , al. Ue.guod, vulgo Ueiuod, iu (In Gettii, i, p. 199), Ordenci Vitaiis ( llitt. ecclei.
Monigom. neusi counlalii pusila, ei Ptolemxo ac I. iii ; ibid., ii. .'Ui) et Guilielmi Getneiicensis (Hiti.
An.umiio Mcdiolamim olilll dicla ftorman. I. VII, c. 34; ibid.,p. iSb) Penvesellom po-
4. Cmr bbiauc, abis Cait llianc, l.l iun esl ius fuissc videalur; que Pemscia Imdie dicta, prnnu
(Aiphred. Beverl, et II. Hiinliinjdvn). Gu lieluii Moimaiiui iu Angliaui ap,iulsu celeons csl.
5. Cair l.aialuuc, II lluuiiiigdooieiisi, Cuir-Cuce- Gui oi Untauiiici vocabuli coit .id^eclio mni niaio cou-
rnt perperam appelfata. t.uir-Carudoc a.ilem in S.i- vemi, ciim silvesiribui Bepibm ileuia fuoru, m qua
lupia? Umbus inter Tbemideui (sive leinduin) et Cu- h.rc sila csl, Suss.-.\ieiisis rcgio.
linmiii IIiivios silaiu fuisse. osleudil in Iraginenlo 14. Cair Letemion, quam l.aiudcnus S.uiiciseacii
llriiaiiuicaj descripliouiS llmiilrodus Lliuvilus. Gal- siiliil Gam.ilcl luisso coiiji.it.

Lttgiibiillitnu. Cai ''eoluui Nil iulr., iiuni. 12, ct Camd n. iu Cumbcrland.

 : ,

29> AD OM.M\ VENERABILIS B m

15. Cair-G uinlqnie, qnaj Nnrwicuin fnrlasse fuoril A fuisse ilii n>at alius. Viil. Catmlen. in Worccsier-
(llriiniinis C.iir Cunlin ippellntuni) velpotius Win- sliire.

wmck Laiirastrcnsinin. Veleri Ninii glussatori Win- 22. Cair Daun , Antoniiio U ,iiu$ , vnlgn Danca-
ceslria sive Wmionia csi. ster.

|(>. Cair LigualH, al. Legeuit, Lualid. i>l esl, H 25. Coir Curicon , vel Guorichnn, qua; vil War-
Lngnballia, <|iia; llantingduniensi Cair-Leil, fulgu wiciiin est (Warwicum, si Warwicensem Johaiincin
Cailile ilinlur. Hossnm Iilieai veniens sanclns Duhrioiiis,
aiulirc. ,

17. Cair Colun vcl Culon, quao Galfriilo Mnneiuu- sedeiii liabuiiepiscopalem ubi nmic Casirum War-
tliensi (Lil'. v liritan. Hist.. eap. li) 01 II llunlingdo- wici siium cst ; ecclesiaiuquc in linnnrem bealx Ma-
nicnsi, Colceslria csi , nd Cnln fluviiun sila, ti Auio- riaecnndidit, quse usque dies uoslros apparnil) vel
ninn in llincrario Colonia appellau. Ilarii-chiam 1'lnlemxi Vimconiiiui, id est, Wroxceler in Silo-
eiiam Mi xviniae nrbem, ail marc lliliernicuui pnsiiaui, picnsi comitalu.
Cair Cnlnii olin fuisse ditiam, Caindeuus in Merio- 24. Caii Leijion guar lliic, BriUnnis Cair Leon
neihshire afflrmai. ar Usk, ul cst, urbs Lcgionis n<l Iscnui I). ailbuc
18. Coir Casrrinf, id c-t . nrbs Cnnsuulii vel sippellaia.
Cnnst.iiitini. Cair Seioul esl , |>rn|ie Cacr-nervnn. 25. CairBrilhun ; qna- lluntingil niensi ct Camdcno
Consiantii enim lidi CoiisUinini Ma.m seimlcrum (l'ag.l75)cslCaii'£rislOu, nl cst Biisiollia. 1'riusvcro
umnslrari juxla urbeni , quie vncalur Can Segeinl, iiimi vocabulum nd iiim -liiiiioii sive Briianiiodiinuin

refert Ninius ut littcr.T, inquil, quse suin in lapiile

:
prupius ai cedi-rei, Alcluid olnu dtcium, BritUnnicaB
tinnuli rjns ostcndttiil, ci antiquaiu urbem Cnnsiantii p el Pictic.i: dictionis anliqiium lerminuin , cui regis
imperatoris, (ilii Conslanlini Magni, in Arvonia cd- Aiiliiui leiiip.iribus Klcdauiiiiu, sivc Kideniuin, ur-
Inrai Itriiannicus setriplor viin: Gruffuni lilii Conaui dinaliini fuissc cpisropmn, Briianmca piodit histc-
Vencilmix principis, i|iianqnain annn Doin. I2S5 ria (Lib. ix, cap. 15).
apml Caer-nervon p :ope Snoudiinam, corpus maximi 20. Coir Uaiilttuit, vel Draiton ; nam sic apiiilllun-
principis patris imperaloris nobilis GonsUntini
.
liiigiliiuienseui legiiur, ui forie Salopiensium Drai-
(uissc mveniuui, cl rege Edovardo julienle iu ec- I
ton luent.
clesia lionorilice collocaiuin, Maitlixus Westinnna- 27. Cair Urnach, qua: Caindeno Uriconium Aalo-
steriensis narrct, ui ad CnnsUiitiuin Constantiui M. nini, Vircoiniuin Pioleiuati, et Salopiensuiu Wrox-
liairem qiicm Eburaci in Britaiiiiia, potius quam ail cetcr fuisse videlur.
Cnnsuuliuni Consuniini filium, quem Mopsorrcnis 2S. Cair Luit coyt , quaj Galfrido Monciniitlicusi
vel Mopsucslia: in Cilicn uiortuum esse legimus, re- (llistor. Iliitan lib. ix, cap. 5) [collal. cimi Itauulpli.,

ferenda isia videsntur. Vide, au nou ail Constaiilinuin I b. v Polycliron., c. G, ubi seuliinnm Arlliuri jirae-

lyrannuiu, ex C.muleno, pag. 198, lib. xxvm, cmii lniin factum scripsil justa Liucolniam in silva Celi

sect. 19. Is vero an. 407 iu Cicr Segonl imperat»r donis, quae Britannice vocalur Caer Coit Celednnj,
ppellaltts, in Gallia ( non liritannia ) anuo 411, AlpliredoHeverl.icensi, llenr. Ilunlingdunieusi etlla
CXSIIS Cst. nulpliu Cestrensi (Polychron. tib. i,cap, 47) cst Lin-
19. Ciiir Craittli, al. Graut. iil esl, Grniilcreastria, tulnia , ilc qua Callridus Moiieiniithcnsis : i Cair

q.ie moilo diciiur Canlebrigia, inquit lleur. Iluiilin- Lind-coit in Lindisicusi provincia iuier duo fliuuina
gdouiensis, Uistor. Iib. ; nouiine iiimirnm a Crama i
P super montem locau , alio uomine Lindicolinum
ducio. queui nlein, lilnn v, Duvium CanUbrigix uuiicupatiir. i lm
Libro ix llisluria» Britaiinica:,
ille

ppellal. Kjus Guilicluius de Ramseye abbas Cru- cap. 5, tibi Arilniriiiii, cxsis sex Saxonum inillibus,
lamlensis, iu Vii.i Guiblaci, ita mcmiiiit cus inde usquc »d iirimis Celedonis iiisecuium fuisse
narial. llnde sepiimiiiil illml " prasliuin , i|und con-
Kst .irnii Angligenas a GrnnU) fliimine, longo a Saxones Ariliuruin gessisse in siiva Celidonis, i.l
i

Orue i>ir iniractus sUguosns et Qutiales ,

esi, Calli coit Celedon pioHit Niinus, jnxta Luicnl-
Drvuinfnsa palus.
iiiaiu facluin fuisse, iu l'<ilycbronici sui li ro v, cap.
ot auic (tiiii Fclix Crnlandensis monachus, qni ejus- G, Miiliit Itanulplius, nc quis atl Scoiorum Albieu-
ilein Cutlilaci liliin /Kllwadi Urieiilaliuiii Auglornm sium silvain Caledoniam iu Albania, qun Saxnnes
ic^is jiissii ilccripsil : « Ksl in inediliillancis llri- nmiqiiaiii pcuctrariiui, lefercuduin illml fuissc cxi-
ijnni.c panibns immensie
lclerrima inagiiiludinis
stimei. Luid coii (a silvisj Camdeno, pa^'. /i04.
palits, Gruuin: fluniiiiis npis incipieus, liand
qii.c a l'ro 15, 18, (j el 15, lleuiicus lluilliiigdouieiMS,
prucul a caslclln qiiem dicunl immine Cronia:, eic, iu piimo bisioriaruiii siur.uu libro, sequenles sex
>

iiln S.iMiiiicns inleiprcs flmnen granics ea, caslelluin Ml|>|'0llil.

graniereasler reddidii. Gnniticastir vern suo leni- 1. Cflir Gluti. id esi, Gloueceasiriam, de >|iia Ni-
|M>re • iviiatulain desnlaUui fuisse Usiatur Bcdn, iiiiis i Clovus a'(lilicnv.t nibeiii innguaui sujiet ri- :

lili. iv -1 1 1 tap. |)l, ix clljuS riiinis cxiMiiiiaul

1 . i
.
. paill fliiiniiiis Salinna: qiiue vOCalur IJiil.iiiiiicn scr-
nonniilli cievisse Cauiabrigiain qu.v abAsserin Mc- nione Cair-Glovi, Saxonice anlem Clouccsicr. > Vid.
;

ncveusi, T.ilin Kilielwcrdn, An^ln Saxnnicis Annali- _Ciiil. Maluiesbur., lib. iv de Puuiilicib. (snli linem
lnis, Florenl. Wigorn. Itog.-.lluveden. el Maiili. Klo- u C.iial(>gi Wigor. cpisc. collai.
cum Ms), et inl.a
nlej;. (in aimi x;5 ct n7i> liisturia) Grauiebricge et linein cap. 0.
GrauUubricge vucaiur, a qua el loli circuinjacenfi 2. Cflir Cei, idcsi, Ciceaslrtam, vnlgo Cbielie-
cnraiiatui indiluin esl nomen Giaiiiebridge:hirc, ju sler.
cliaria Kilicili ic;:is nilli. 9>8 daU, apiid lligulplinni, 5. C«ir Ceii, id e-l, Circeasirinm, vnlg > Circe.ler,
ei Cautebrigesire , apud llcnr. Iliiniiiigdoiiienseiu el Cuciier, de qua Asserius Menevonsis,
in Cesits
(/•'«(. 170, (>) ct llo^ Iloredcniiiu (/'«/. 5i 5 b, ei Aelfrcdi, an. 87)» : « Cirenceasire ndiii, quai Uriiiin-
513 I), et 557 a, Edii. Londtn.). Pagus Graiiiebri- nice Cair-Ccn numiiiatur, quastsiin nieridiaua parle
geusis Guilielmu Maliiiesliuriens. (De Cesi. ng. An- lliiiccioiuin. >

ijtor. lib. i, ca\>. (>;. Linde eiiam Alpbredu liever- i. t air Diirin, id csi,Dornieocaslre, qu:c i-ita in
laceusi Caer Grani expwiiiur Canlcbriggu. llniKingdoiiieiisi |iroviucia, super tltimen <|iio<l v..ca-
20. Cflir Lundein, aliis Cair Lud. l.nndiiium csl, tur Ncn, pemtua desiuicia e»i. Iloibc Dorulord di-
regni meiropolis. < iior.
21. Cair Guiragon, aliis Giioruiiflon, id csl, Wi- 5. Giiir Dfliiri, vel (ut apud Alpliredum llcveiia-
gomia. Itriiannis Cair Wrangon, Anglis Wnrtestcr censein cst) Durin, id csi, Dorcesiiiaui.
(,«/i
appcliaU. A Cuusiautio rege rundaUm, Kossus War- 0. (.'«ir Utrdiu, qu.c nunc <|«oi|ue sie voiatur.
wncnsis; uliin Koinaiioiuiii superbiaiu moinibus Vox vero Cair, lns omnibus praeposita, Biitaniiis
'
Pitxltum. Siliic Celedouix.

iirhem vel casTiim signifieat, ul prxter alins, libro
lliacrarii Camhrix. cap. 5, nolat Giraldtis Camhren-
sis. Johannes Cauis (/V Antiqv.it. Caiiabriq. I. i) ex
Ccrvasio Tilberiensi (il deeit., rap. 47) Cair lingiia
Trojma civitateni <lici
quoquc signilicare. Ul
inurum, el m~ urbcni voeant,
absimilis CVr
et moenia el u- bcm mojnibus einctsm
ilenotei. Cujus voobiili oii(;incm eiism in magua
Cairo yEgypii observant > nounulli, et in ipsa quoquc
Carihagiue; qnam Carthadam diclam scribit Soli-
nus, e quod Plioenicum ore esprjmil civitatem no-
vam. Unde ct ipsam, et rognoininem illi urbem iu
liispania exstruclam, a Crsccis Katvr.v nShst diciain <>
fuisse • nolum est.
NU9I. III
Dc tempore quo wanctttl
nicut aliique tub Oiocleliano et Hereulio Chriitumi
uomimt hostibut siartnrio curonali sunt.
Quo anno Diocietianea persccutio apud Urilannos
ftrpt.i est, inter .«rripl< res ecclesiasticos
lalur. Si vero lides ali iii.i sil apud liisloricos uostraE
genlis anliquissimis, Cildam sciliccl et ipsum Uae-
danl, Cnnlroversia li rc qu.nn facillime djudicabitur.
Cildas eniin alfirmai Cbrisli prsccepu a Uriiaunis le-
pidc salleiu suscepla csse, apud quiisd.nn tauicn iu-
tegre usque ad pcrs 'cutiouc.ii Diocl liani tyrauui no-
vennem; iu qua sulivcrsa: per totu u uiunduiii sunt
ecclesi:r ; eodcmque furoris turbine per oinnes geulcs
grassauic, sa>nluiii Albanuni Veroam cnsem Aaroii
et Juliura Lckioiiuiii urbis civcs, el caeteros utriusqie
^cmis diviTsis itt Hriiianiv locis suoiuia auiiui ma-
guiluilinc in acie t hrisli perslilisse, el reliquos qui
c iperfu raui silvis ac dcsertis abditisque speluncis se
ociiiliasse, d«ncc biluslru uccluin ad miegrura aJ-
implcio, qtiasi posl hieinalcin cl prolitam iracleu)
nova c sercnitas pacalaque tempnra el tranqnilla
i
«
1 1
redireul. Gild.i: ctiaiu fldeiu lacil leslimoiiiuni Daeda;,
qui in Chrnuico suo hsec liabct t Decimo l nnno
anno Diocleliatii, ipse in Oriente, Maximianus llercu-
lius iu Occideme vasiari ecclesias,
Cbristianos prxripiuiii. Si-cundn autcin perseculiouis
aiino Diocleiinius Nicomcdi:e, Uaxiiuianiis Mediolaui
puriiuraindepiisiieruiit. .. Il.cc peisecutio lauiuude .»
et rrebra fltgrabai. ui inlra unum meusein xtii uiil-
lia iii.ii iyi iii" pin Ciiristo passa inveniaiilur ; naui el
().c. ii.i linibutu IranSgressa, Albanuai, Aaron et Ju-
limn llntianij' ciini aliis i.linibiis viris ac femiiiis le-
lici cru ire ilaiiuiavil. > Ideui fere in llisloria eecle-
siasiica scripluui legimus < Diocletianus et lierculius
inierlici Clirislianos decmiu post Neroiicui loco pra-
cepeiunl, qut' perseculi.i ouiuibu^ fere aule aclis
diuuiiiiitir ac iiiiinaii.or liiit, liam pei dcceui annos
inressabilitC' acta esl... In ea pjssu> estsaucius Al-
baiius Gildas (Sect. 7, 8) igitur c( litela
1 i
(L. Chron.,in Dioctet.) couUruiaiil Albauum
i , C, "7
; cviinen revocaiitli<s duxerim. Kalenr CoiisUuiium
sotiosiue iu ca persccutione. trucidalus essc, uua»
per (leteiiiiiiiiii lere miii dtlcrbuil, el deeiiuo iiouo
Dinrlfli.iiii anno orta esL Ide
toitteiunl, ijin duni aunuiu
llebrcei. Nuin. xxtv, i. Ccrle iioininc Pjrllns
civilalein siguilicari, llermulaus graiuiiiaticus e\ Stc-
pliftiiuauctor cst.
L Nonnulli. Vul. Jnbannis Twiui Coniuicnlar. Uri-
lan., lib. n, a pag. I0S ad 115.
• Quori. Solin., Polyinsl., cap. 27, Edil. Salmasii,
vel 50 Delrii.
11
Uracn. Slephan. Ily/.aul., in
llisi. lib. n.
* Notum
est. Vigiuli el ocio civilates iu Dritannia
primus, <|uotl scio, niiineravit Gildas; posl Gildaul
Uaeda, Nenniiis, II. Ilunliiigilunensis, Allredus Ite-
verlacensis, Itauiilphus Cesirensis, K.idulphus Mar-
liaiu, auctor Eulogn, aliique. Alu adhuc sunt, qui liis
1'intoi.. XCV,
APPFNDIX »1
i A gnaiu jltqucin ante nonum decimum a<l Diocleiiani,
suas partes inviluio et reluituileio Daiil.im rogfre
ir.oliuulur; nec ii quoque videnlur loea hrc Uaed.n
perceiita peuitus atqne compreliciisa li.ibuissc, qui •:»
?<Mit ; et Cnmbr^s mnriim ad defliiititm Diocletiaui imperaiuris annum trabi
quemadmodum • HebraVi "|tp posse negant. Allordus vero [Annal. V.crl. Brit.., a.
ila Brilaunis voi non
2Sii) Ciiui
suam,
putassel se ex arguuieulis alits seiiicniiain
p.issuin esse anio t^Q, sa-
Albaiiuiii, scilicet,
tis stabililain ticdisse, ad suas ail nuuus pervenisse
Uaed e manuscripluin codicem , qui opinioni ejns
manifeste astipulalus cst. Clausnla eniin, qna* in
iuipressis Codicilius sic se babet i Siqiiidem in e.t
:
passiis csi san ins Albanus.... i in ejus Codice ms.
iia legnur : i Siquidem in eodem aiiuo domiuicac ln-
cariutiouis du e.ilesimo oclngesiino sexlo passus cst
sancttts Albanus. » Ego vero, qoi el plures, credo, et
antiqtiiorcs Codices quam poluit Alfordus, vitli, ne in
[Smiili IV].
uno quideui c quadraginla istiusmndi clausulam rc-
Albanut protemartyr liritan-
perio. Non est auieui cur uuius Codicis, antiqui licet,
n auctoritaie nitauiur, quem hoc in loco iutcrpotatuiu
reliquoruin omnium lestiuionium pronunliat.
ScJ bcet Gild.ts el Baeda luculeutissime testanlur
valde dispu- sanciiim Alb iuiiin supradicio tempore passnni csse,
noiiiiiilla l.ini.it in hisloricis aliis occurruul, quai
Uaedaj tltroiiologiaiii dubiain alquc iinpedilam la-
ci.inl. Si enim ante nonnm decimum Diocleliaui an-
nuni persecuiio in Drillania uon orla fuenl, necesse
est eam sub ituperio Consiantii Csesaris esarsisse.
Nam ex quo tempore Cnnstantius Ciesar nnucupaius
eal, ab an. sc. t'Ji, IJriilJiiiaj ailininislraiio ex om-
iimiiii Annalium lide illi crediia est. Eusebius vero
, {Hiti. vtii, 15, Suppl. viu ; Vii. Cdnslonl. i, 15, eic.)
Scribit Constaulium , cmii imperium Koinanuiii a
quaiu .r Augustis regeretur (Diticleti.mo ei Maxi-
iiiiauo imperatoribus, et C'>usiautio et Galerio 0>'-
sanbus), diversum a collcgis vita; snae insliiuiiiiu
lu sse aitnulatum, a nefaria illorum impietate puras
raanus atque inviolatas servasse, profundissini.e pa-
_ cis iotra imperii sui lines auctorem subditis suis
«-"
periuisisse, ut absque molesl a divinn cultui inser
: < vireni nececclesijruin a:de» evei lisse, ncc quidquam
;
advers.is Clinsiiaiios molitum esse. LacUutiusetiaiia
afflii^i inlerlicique (Oe Morl. Pen. tccl. 16) tratlil vcxaiam esse univer-
sam uriain, et praHer Gallias, hoc esi, regionesillas
quibis praifectus est Consiantius , ab Orieuie usi|ue
atl O.casuiu tres acerbissimis b.stias sxvusse. l<teo
adltuc superstile Consl.tiilio (Soiom., Kiil , I. i, <r.
ti), neque Gallis, ne.|ue Dntjiini» coulr.i leges
visum
csl Clirisiitoaui religionem prolitcn, cuin Ecclesiaj
in aliis regiuniiius persecutioiiuui fluctibus jaciaien-
tur.
1
: Nollcui qiiidem de Conslanlii faina detralter. , aul
iiobilissitaoruiu bisioriconnn bdem ullo paclo im-
nueie ciiiit lanien el verilas ipsa postiilat, fl.ignat-
,
que llaeda noster me ejus palrociilium suscipcre, im
iuis aden Consiautii deJendendi smdio abripialur,
ui iuilii irjtos et olfensus sil, si lns.oncos tllos atl
fuisse virum siuiiui u mausuelutliiiii el < leineuii.t
iitque Dtocl.iiaiii su-peclam piutleiiliain nee Maxi-
itpie finsira ii leiupus iinaiii sangiiinji iaui leineriutein liabuisse ; quj.i-
lioium passiums Cousi- diu veio sola C;esaris diguilate Oriurelur , ueque
pliiresaildunl. Keplaceslre, Gair Palalour, Cair Ba
don opiiuio jnrc acceuseulur. Dicit Gil.las , ei alii,
bas luisse urbes celebre» lemporibus Uriltonuui ei
Hoinanorum. Quod mnlUe plures luerim ististem-
poribus, ex Aiiltiiiino et Marciano el Ptoleiino faeili:
colligitur. Plulemaius cura Moruin Piclicum desi-
gnai urues sepiein ullra Ihgiiila qm tainen inu.Us
;
Kap^ntjw» ; Po'yb., oinisit ajque antiquas et nobiles, ac suut ex iis plu
rajque qu as receusuil, se<l nec Ureviarium sub Tlieo-
dosio Ijcliim cerliores IKM latil de nuuiero CiviUlum.
Quadr.igiulJ el sex ponil stauoncs lias omnes fmsse :
uibes quis prastabit ? Purro siatioues bx lere onines
loi-i e liiini inf.f et quasi iiiaiginalcs ; urbium iulc-
n tuiii paucx tuenwraiiiuf
10
239
rerum sumiuam ipselcnerel, sed Ociidenialibus
provinciis adminisirandis imperalori suprema aucto-
ritate muniio adjumento essel nou ausus esl se
iion praebere ediciis inipcratoriis obedientein. Ei
cumjam lUteroe sd Maximiauum el Coustanlium a
Diocletiaire eo nomine perlais essent, ul eadem clade
foedissima , qiia ille Orientem , eiiam Occidemein
isii proslernerent: Lacianiius(Oe ifcrt. l'ers. secl. ib)
agnosctl Constanlium, ne dissenlire a majorura prx-
cepiis viderelur, convenlicula, id est, panetes, qui
restitui poteraiit, d.rui passum esse, vcrum auieui
Dci templum quod est in hominibus
,
servasse.
Nolavu auiein dignum esl Eusebium, vel quoil re-
rum in Galliis ge>tariim ignarus et in iis scribcn-
dis plane bospes et peregrinus luerit, vel quod sibi
et Cbrislianis Conslautini gruliam conciliarc cupe-
rct, iiull.nii Constantio impieiatis nolam inurere, c
tonira asserere eum Cbristiauis lam beuignum, ami-
com, graiiosum fuisse, ui nec ecclesias everteret
i|iia in re aperlissime conlradicil auctori libri de
Moitibiisperseciitoriim, queni tamen novisse rectius,
quam Kusebium Occidenlalis Ecclesix staluin ab
,
oinnibiis agnosciiur. Conccdeiidum est igiiur eccle-
sias saliem Cliristianoram dirutas esse, pcrniiiieiile
Constanlio. Neque vero Ckrislianos ipsosa conmiuni
inrendio peniius intactos scrv.ire potuisse princi-
pem Imnc clemeiiiissimuin, babemus ipsum Euse-
biutn eonfitenlem. Tesiatur eniin Calliam quoque
{Euiib., de Martyr. 1'al.c. 13) ct quxcunque ad Oc-
casinn sulis porriguntur , Hispaniam, Mauritaniain
f*t Afiic.im diiobns pnnns perseculionis aimis fuio-
rem beili experlas esse. Iloc etiain ulterius probatur
n tabulis quibusdaiu, quod Giuterus operi suo or-
nalissimo inscruil (iHsaipt. 10I. I, p. 2NU). Clunix
cnim in Hispania in pulcbra columua lioc inscri-
|
luill legitnus Diocletianus Jovits F.T iiaximjan.
: Galliarum, scilicel et Lalix, Hlyrii, et Orienlis u
ItERCtLEUS CaES. AlCC. AMI'L1HCAT0 PEH OlllE.NTEM
ET OCCIDI NTt M ImV. HllU. ET NOHINE ChiUsTIANiiIIUII
liELETo Qtl nBMPDBLICAH EVEBTEBANT. KuisuS ibiilem
esl allera hacc inscriptio : Diocletian. Caes. Atc.
GALERIO IN UltlENTE AnOl'T. SDPEBSTITIONE ChMSTJA-
NOIUM DELETA, ET CULTU OEOB. 1'IIOPACAIO. Lcgtlulur
bxc eliam Arevaci llispanix 111 columnis pluribus.
At iion lanlnro iu Hispaniis ejusroodi luisse de <hri-
Sliaua rcligionc pioslratu erecla iropxa, sed loio
orbe Romaira factitatum exisiimavu liaronius \An.
oUl). Iluc spcctai prxciarus quidam et plane singu-
lans numiuus Herculii Maximiaoi (Spanhem., deprte-
tloni. uuin. vol. 1 rfiss. 5), in quo llen ulem videas
, ribus convenire et congrucre Lactamiuin volumus,
liydrx illius muliuruiii capitum, cum qua decertai,
viciorem, cum insi ripiione Herci i.i Di.bi llaturi.
: Laclautius forsan de universo Hcrenlii imperiu geue-
ler llydram autem renusceutcm post lot funeia
Clinsiiaiiorum genicm iulendil designare novus, >ci-
licei, ille flercules, qui velui de eversa eademac
tiiiiiupbata cum Jovio suo collega, boc apud posle-
rus n i
i. .;
.
voluii pereimare. Ex bis inscri
,
ptiuu.bus recte colligitar Hispaniam qua: cum Gallia
et Brilannia fuil sub ditioue CoBslanlii, Cliristiauo-
riim sanguinem Bicut el abas proviucias inumlasse.
Ililic 1'rudeutiiis Cxsar- Augustanoruin martyrura
foi titudineiii merilo celcbrat (tisf i
asserilque eorum turbas adeo ingcnles fuisse, ut C
tbago vel Hom.1 ipsa vix cam numcro martyrum
animi magnitudine superarcnt. Quantas eliam slra-
gcs dcibt DacUnos prxses pcr universain Hispaniam
Martyrologia el manyrum Acta abunde demonstrant.
Sed iiiia.Mi objicietur Hispanias Maxiiuianu Her-
culio, cui naiiva fuii ct ingenita feritas,non Constan-
tiosubdiias fuisse, at lioc doccre Lactanltum libio de
Morlibus persccuiorum (Cap. 8) « Nam cum ipsam : ante qnaui Constaniiniis iuiperator denunciatus fuern,
imperii scdem lenerel ltaliam (neuipe llerculius)
subjacereiitque opulenlissimx piovincix vel A/rica
vel Hispauia, nun erat iu cusiodieniiis opibus lam <Ji-
ligeus, quaruro iib copia suppetebat. • Lactantium
vero nun eo modo debere iulelligi, ut eo auc.ore
llispauias llerculio coinmissas aibitiemur , lacili
negoiio proburi exisiinio. linperaior
AD OMNIA YENERABILIS BED;E OrEIU 3()0
io A qnem credo non penilus ignorasse qu.T provincia^
Conslantio avo ejus regendx concrcdilx fuerini ,
, disertis verbis aflirmat iu oratione sua secunda iu
laudem imperatoris Constanlii, llerculium Itoniam
atque lialiam et Libyam, necnoii S.irduuam ac Sici-
hani obtinuissc,et Conslanliuin avum suuin Galloium
bellicosissimas nationcs et Occidentales Iberos, tl
in-.ul.is omnes in Oceano sitas. El nisi llispania.s
Constantii iuiperio accenseamus, non possumus qux
in Aclis saucti Marcelli centuiionis scribuntur
(llaroti. -08, sect. 5) oiiinino inlclli^cre. In civitate
, Tin;;itana cum Marccllus , quia diis sacra lacere
nollel , miliiiaiii recusaret Anastasius Korlunaius
,
pr.iscs dixit i Temeritatem tuam dissimulare non
:
possum, pcrferam imp' ratoribus, et Cxsari
el ideo
ipsi. > idem in epistola sua ad Agricclaum
Et
pr.i siilem Mauritanie (Sect. 8) i Miies bic (nempu :
Harcellus) coram onini populo in dcos et iu Cxsa-
;
rem nuilia blaspbtma locutus cst. > Ex liis Actis
i, igilur oslendiliir locum qno passus est sanctus
Mai cellus, sub impei io cujus.lam Cxsaris luis e si d ;
nuii Galerii Cxsaris, ciii tiistorici assign.ini parieui
Kuiiiaiii orbis regeiidain lilyrium, quae a Tiugilaua
civilale quaro maxime disjuucla est. Sub imperio
igitur Constanlii Cxsaris sanclus Marcellus martyrio
coronalus esl, scilicel Mauriiania Tingitana, qn.e ns
in
tcmponbiis Hispanix provincia existimata cst el ,
eidem vicario subdila. Auiclius Vktor scribit uilnl
Herculio commissum , "prxter liaiiam Alricjmque,
Constautio vero cuucia qux trans Alpcs Gallix
,
sunl. Credo quidcin juxia murem loqueodi bis lem-
por.bus usitaluiu veiba li.ic tiispauiam cumplecii,
i;.i.i' procul dubio postea scuiper eosdeoi , quus
Gallia , prmcipcs babuit. Cerie pnefecto Galliaruiu
subdiia est et procul dubio quatuor prxfecturx,
,
diviso inler ((uatuur prin. ipes impcrio orium lialue-
rnnl. Auonyrniis quoquc scriptor a Valesio in aiii-
.. iniaiio Marcellino suo ediius scribit, postqiiam Cou-
stautiua ad suiiimain Augusli diguiiaiem evcc us
esset, Severum suscepisse Italiam, et quidquid ller-
cuiius oblinebal ; niliil lameil ei conceda pceicr l'ait-
noniam , Uulium , el Airicam. Deuique Lutiopms
tradil CoiiSlanlium piovinciis, quibus jaui iuipeiabat,
cuntenium, aduiiiiisiraiionem Africx atque Itaiix-,
quas llerculius olim gubcrnabat, rccusasse ; scd iiiJtil
dicit de Hispania, quia curam istius provincix j.nu-
Uudiim susceperat. bi igilur liis optima; fidei scripto-
diverso plane seusu locus bic accipiatur nccesse est.
ralim loculusesi, quod auiequam Coiistaulius Cxsa-
reaiu digniiaiein couseculus esscl leuiiit. ldeo veio
nuliain Galilaruin mentionem lecu, quod belt.s pci-
peiuis per quiuquagiuta annos Ilagraverani, adcoque
spoliaue eranlel direptx, ut non potuerinl in earum
proviiiciarum uuuiero poui,qux ardeniiavarilixetel-
ii.i uatis llcrculii. cupiditatibus reslinguendis maguaui
'•'
pecunix copiam subiiiiiiistrarenl. Hispauia igitur
licct Constantii ditionibus accensenda est, illi taiuen
Zrtfcnam liym. I), vis magna per=ecutionis uicubuit.
n- Oinisso etiam, quod ex Eusebio de Galiiis perse-
el tutionem duobus annis expcrtis citatur, rationem
aliam jam proferam, qux salis felicuer eviucel, Gal-
lias a generali lulnis liuinani orbis clade nou penilus
bberas fnisse. Cutistantius enim presuyter Lugdu-
uensis , sciiptor gravis siihul et aiitiquus, tradit
sanctuin Peregrinum primum Ecclesix Aulissiodo-
rensis episcopum etlectorem ejus Joviuianum. paulo
inailyiii coronam ineritos (Iv. Vtt. S. Genn., apud
Sur., Jut. 31). c Non posl inultii:n lempus impeiator
esl oidinalus ductrilia Clinsliana refulgens, qui perse-
cutione remota clausas ecclesias|iatefeciteiciscatliu-
licos pnepositos ordinavii. > Cbristianus bic imperator
noii ahus esse poluit, quam Consianiinus et quoniam ;
enim Juliaiius, liic iiupeiiuui acceperil paulo posl lioruua uiartyrium,
 WP Mll
-

I..IIH.'.
^— ,:

aecesse cst persecuiioHem Diocl<jtiaiieain hic iutelligi. A Cum jam Uiiiannia maxima ex panesub diiionem
Cerlum igitur vidclur etiam in ilhs regionibus qui- Ruinanam redacta esset, Agrid.la primam praeientu-
biis Constanliiis impcrabat persecutionem locum ha- ram posuit; qiiodcuiique enim lerrarum spatium
buissc Cuamdiu fiiiin solani Cxsaris poiestaiem ha- fuerit inter llodotriam elGlotlam, non niuro
quidem
txii : et fuil ab iinperatore secundus
, licet erga
, vel vallo, sed pr.esidiis rtrmabatur (Tacit., Vii.
Agric.)
Cbriolianos optime esset animaius, nou ausus est submotis velui in aliam insulam lio^tibus.
tamen adeo a pra-eepiis iinperatorijm dissCHlire, ul Agricola vero urliem Komam redcunte, in Brilan-
per oimies suas provincias eorum edicta promulgaic nia omnia in p^jus ruebant. et Hadriano principe
Ro-
recusaret. (juibus paiam divulgaiis, ordinarii judices manum imperium adinini traiue , provinciales sub
ct ipsi provinc.iaruin pnefecti, etiaui invito Csesare, potestate ejus leneri non poleraiu. Imperaior igiinr
vel ut poienitorum priiitipum gr.iiiam aucuparentur, Briianiiiam peliii, in qua iinilta correxit, et alle.rani
\el ui ipsorum malevolenlise et crudeliiati satislace- fecit prastcniuram, murum, scilicet
< per ocio"iut.i
rcni, in Christianos forsan aiiimadverieliant.Si eiiam millia passmim primus duxit qui Barbaros Roma-
,

verba Laclanlii, dicentis universam terram prailer
C.illi.is vexaiam fuisse, vulgari populanque sensu
accipiamus, eaque de Galliis proprie dictis, non de
miegroConsiauiii imperio uiteiliga!!ius,ex iiocdiligeu-
«issiiuorerumipieinOccideiile gesiarum longc perins-
sintoseriptoremauifeslumvideturiii Hispauiis el Bri-
lanniis eludem lianc Clirlsiiaiiuspereulisse; namjuxia
illum « vexxbawr universa serra, et pra-icr Gallias ab
Oriente usque adOccasumtrcsacerbissiiniebestiae s;c-
viebaot. > QuolocoLaciairtiusnoa Uispaniasexcalamt-
nosque divideret (Spartian., in Adrian.). t llli enim
nioris fuil plurimis locis, in quibus Barliari nou
< in
fluminibus, sed limitibus dividerenlur, stipilibus ma-
gnis in modum muialis sepis funditus jactis atqu
connexis, Barbaros separare. » Scolus quoqne illu
bisloriciis, quiUotam lemporum scripsit : i Hadria-
„ iuis inquit, vallum portenlosaj molis ex cespiiibui
,
D e terra excisis muniis inslar alussima fussa aute ad-
jecla a Tinsc ostiis ad Escam fluviuin, a mari Germa-
nico usque Oceanum primus omiiium duxit. Quod >

t to commiini exeipit, ncc Brittanias, sed Gallias solas.

'
iivlcm verbis habel tlector Boetius. AJ Escx aiiieui
Licet igilur Kusebius aliique iiisioiiograpUi Chri- osiium boc valluin lerminasse docct bacc inscripiio
sliaiti Cousianiii cleiuenliam celcbrani, eumque ab apud Camdenum iiiCumberlaudia;
inilio anucimi iraduiil.idee lamen clcmeus putaBatur,
quia dissimilis rjelerurum futi; nec ea uua impera- I.MI\ CAI.S. TRA
(uresreliqiM naiiva barbarie et leritate ad omnenefas HADKIANO
iiicitattis. Lt quomuin tum deuium, postea quam im AVG
peraluris nomen accepisset , persecuiionis cilkuum LEG. U. AYG F
revocavit, reliquiii|uc succe^sorem sibi blium, qni Indicatqne hoc opus fuisse lcgionis scciimla?. A I

non solum cultui ac L)eo suo Christianos reddiilit, sed hunc murum pons AEIia (Cambd, n in , Valto), cla-sis
et ipse lidem Curisii amplexatus est, nou est inirau- ALilia,cohors AEIia. ala Sabiiiiaua, qu.e ab Atlio
duiii bisloricos illos totis viribus cunatos esse injuria- Atlriano et Sab ua ejus uxore noinina sumseruni.
rum oiiiniinii Consiautiu Chrislianis illatarum me-
;< Sed regnante Pio, iterum dcus Terminus Lullii
inoriam ponitus deiere. Arguiiieuta igitur quae ab Crbici arims cessit. Uarbaris e.iim res novas molieii-
hisioricis Cbrislianis desuiuuntur ad everleiidam libus, et UouiaiHiraiii socios bello lacesscntibus
llr-
anctoriiaieiu Uaed.c iioh salis vatent. iiaque annu bicus illns inagnis cladtbus ailecit , et, juxta Capito-
iioiio deciuio Diocleliaiu, vef sallein vicesimo, mai- linum (In Antonino) Briiauoos < vicit aliu miiru
,

tyres hi Britanuiei passi sunt. Neque vero boriiiu
martyrium aJ lerlium vel quarlum Diocletiani anuuiii,
siveaunum Christi 286, vel proximum, ut Alfordus
vult, refern ullo modo pulesl. Amio euiiu 286, et
tespiiilio submotis barbaris ducto. » Aliiim
auleiu
cam ob causaju vocal hi-toriciis, qnia diversus fu.l
ab illo, quem Hadrianus inter Ituua: ei Tinuj lliiiniuuin
ostia posueiat Lollius ergo non ii: istu luco, sotl
;

primo die Apnlis Maximianus juxla Idacium iuOcci- ultenori limileiu fecit , niniirum inter Glotuc et o- I

denleiiuvus iiii|>eraior nuncujiatus esl; qui, si Allordu dotriaj freta, iu ipso loco ubi Julius Agncula iinpeni
creilamus ad Dioeletiani genium lactus, ejusijuj
, Roiuani termiuos lix.it. Quod Roaian.c inscriptiones
inandatoruui impiger exseciiloi.edicium conlra Cliri- clare evincunl a Camdeno diligeiitissimo producli-.
Stianos iu Urilaiiniani luisil. Sed si cred jiiius isloriuii L' aulem ad hanc rein Urmameulum aliquoj adjHu-
tempurum hisloriographis, bellisiuLlagaudas.aliasquc gaiur, pace Thuiua: Hearmi viri doclissimi et cde-
barbaras uaiiuues usque ad deleclioiieiu sub Carausio berrimi anliquaiii in medium proieram inscripliom:iu
Brilanuicain aileo cxercilalus esl, ul ei otiuni noii aliam iu vallo Scotico reperta.u, el in illius Spicile-
fueril Cbristiauos persequeudi,iis qui sub ipso miitla- gium ct Notas (Pag. 761) ad bneii; ornatissiuije sue
bant exceptis. I.t posiquain Carausius an. 387 sibi Au- Gulielini Nubngensis Ediliouis Iranscriptaui
gusli imiltuii arrogassel, i-xiMiiiiaiiJiiin uon eSI Ma.xi-
IMP. C. T. AELIO
ini.niuin iu Urilaniiiam qu* ab unperio ejus ilelcceiat,
IIADISIANO. ANTO
crticta sua uegligenda elcniculcauda tuillere voluisse.
NINO. AUG. V. 1'.
NUM. IV Su.iih V ]. VEX. LEG. VI. V|C.
|

P. F. 01'liS VALLI
De Pnrienturis murisque quos Homaiii in Brilaimia
D
P. os cc oo oe C. XI. I.
jeccrunt de legattonibus quus Bnlones , Piclis
; el
Scotlinque in provtnciam Homanam irrumpeiUibm,
Murum eliaru hunc positum fuisse, duiu fuit Lollius
Urbicus in Uiiiamiia leg.iius, .locet intitila quxdaiu
Honiam auxilium iiiiplorunles viillebam.
inscriptio, i|U.uu inJe ad Glasguensem bil.liiiiiie.iai
t.uiii Romani inQnitas et immensas regiones longc
traiislalam vir uruJitissiuius i-t Je re autiquaiia up-
laleque in poleslalein suaui redegissenl, quo facilius
time iiientiis Gulicliiius Niclioisouu^ Dereusiscpiscu-
se suosque line> luerentur el barbaruriiui injurias
,
pus paiii liuiuaiiissiiiie commuuicavil
propulsareot, ditionis mu- terras clandebint linMiin-
quibusdam, aiibi a natura positis, alibi arte couslru- LKG. II. A
cti-. 1'tiohs generissuut maria, monles, ingenlia llu- LOLLIO. \K
iuina posterioris suni fussx , casira, arces, cuucx-
;
LLG. ALG. Plt. P
des, slipiles, iiiuri. ltumani igilur in Briiauma n ar- Belli igilur in Britannia confecti elhujus muri a co- l

iuis sibi uiuiiieiiiee viaiu, ulienuri illa parle, vel ut hibenJus busiium impeius oppusili gloria Anloninu
agpera cl infrugifera, vel quod invicti inciilx ab inani principi et Lollio legato danda est. Postquam v. ro bi
Kouianurum nupetusc etpalriam foriiter delendireni, lumiiltiis esscnt cumpusiti , Brigantei vicinia suis
Uailiaris relicia, cilerior lia:c in provinciain redacta graves.et lerra mariipie Ordovicibus luolimi infesli
est, el divcrsis temporibiis pr.eleniuris liuiilata esl, leceie; srd brevi uegolio extincta e-t seditio, miu-
de quibus singulia suo ordme seiitcuiiam proferam. latis Urigantibjs, qui piiuii Dampiam accciidcuiii

t

:.0a AD OMNIA VENERABILIS BED.E OPEHA
nli n;itlior csi Pansanias m A. dicis sic seribens
'Lntxi^iytxi Si (SC. , AiilOllillUS Pius) rwv h BfiTOvvia
BlC'/VT'JV TV)V TTo).).T)V, OTt ETtfCrCcUVgiv' xat OVTOl ffuv
xotV on)ot,- Tjp^av rrjv FtV.vvtKv yotpav UTrTjxoQVf 'Po>-
«uv. Qegciiam antcm sil ili.i Gciiminia provincia
pemtus ignoralur, nisi Caunleiin nosiro lideni babea-
inns (/n fWoiirieusJ.qiii arbiiratur Genouihiam. sive
Gu niiliiani, inletligi, ubi esl Ordnvicnm sedes, ilunc
vcru Pausanix locuin cl. Scnio Brilannns domiuus
RoberlusSibbaldus modo
inierpretaiur, eicon-
alio
jicil vocem lianc aTTETtuvtTo inlelligi debere de vallo
i|iioi!aiu siili Antonino iinperalore slrucio, quo Dn-
ganlrs el Barbaros a provjnrialibus secludcrcl. Al
Iubc inlcrprelalio inibi non maximc arridet. Drigan-
ics enim insi pcrinde, m
Ordovices, in Komana pro-
vinria infra Valluin lladriani sedem liabueriint. An-
loninus ignur murum duccndo inter Gloilaiii cl
tnam iis vel minunam
lerrx paniculam ailimere non
puluil ideonuc voi ajttTiitveTO in nullo sensu accipi-
; in quu jnica lladrianus respilitiiiiu , etiam suuui
iii nisi de Briganlibus magna terra sua: p.irlc ideo
,
D
mnllalis, quod comprovinciales inimico impeiu laccs-
nUinl. II >c Anlonini Valluni ab accolis vocatur
Gr\iue°s Ditch, sive Grymi fossa, el a Grymo quodaui
ncpolc Engenii Scotorum regis nomen dici ur duxisse.
Sed juita cl. Ilearniiim (SpiciUg. et Not., p. 76>)
nibil aliud cst quaiu Grome"s Dilcli. Grumx enim vcl
gromx eraut provinciarum limiies. Grxci eas yvuuai
et -/vuuovtf ct laodcm \. 'uui iioiniiiartint ; ei licet
, rinl ; boc quoqiie firmum arguiuenlum esse cos
uno in loco apml Suidam yvjua scribilur, julya. IU-
rtius lcgenJtirn esl.
Post bxc Cnledoniis pro iili ri.iie tueiulu ct servi-
tutc decluiaml.i riiui Romanis crebro decerlanlibus
laudcm co ventuiu est, ut iinperamr Severus litic-
ras a Rriwnni.e prxfecio acrepeiit (llerodian. I. 111),
qu.e iloccUant Darbaros illic sediiiones agitare, regio-
iiemqiie uiiiuein incursioiubus ac de|iopulalioiiibus
vasiare qiure majnri maiiii ad rcsisieuduiii , vel
;
eiiam priucipis ipsius praseulia opus esse. Quibus
audius, in BnUnniam illico cmn ingenti ezercilu pro-
feclus e t, cl transgressus aiones aggcresquc (lla- C suuiii iion ubi oiim ll.-uli i.iniis
driain srilicet et Atilunini) qui objecli Barbaris Ho-
manurum lincs distermiuant ( Ibid. ) , ad cxlrciiiam
usqne insuU- partciu venit et landcm pcr omneiii;
teir.un liostilem nperta lectica proplcr iuibecilliu-
lem vectns Xipllilin. Dion. Epit. in Seuer. ), ad so-
(
cios rcvrrsus est, Btilaunis ad fuedus facicudum
coaclis ; cl ne in posicrum Darbari Komaiiani pro-
vinciaui invaderent, < BriUnniam ( quod maiimum
ejns imperii decus esl [ Spattian. in Stieio \) muro
I
er Iraiisvcrsain iiisul.nii duclo, ulrinque ad Giicm
Oceani muiiivil iuule ctiain lliiiaunici nonicn ac-
; reliquam tenuisse.
rcpil ost iiiiirnin deuique aut vallum inissum ad
; i
1 burac.uu ndiil noil solniii viclor, scd cliain (iu
bibi visuiu CSl) iii alcniiiiii pace Itiiilau. >
Severus igitur niuruoi ll.irbaris objecit, <le loco
vero ab lnsioiicis disputatur. Bucbananus coiilendil
imperatorem biiiic ab xsluario GlollX ad Coiillueu-
lem Forlbx cl Avcnni valluiu duxisse (Lib. i, p, 16;
iv.ilti; v, 135). I.t Tillciuoiiiius varias raliimes af-
fert aii Rrniandam illius sentenliani ( llnt. inip., not.
2H o.i in.,i. >ci.'ii i. Frusira vero Bucliananus Bae-
«lam sibi iii subsidium vocal qui Seven inuiuui a
,
Scolicu illo iiiti-i Aeberi urnig el Peiineliiin pl.mc di-
stiimt (llin. eccl. i, 12). Cuiu eniin Homana Legio
ad delellandos bo^tes missa oinnes Iraus niaiia fu-
gasset, snciis valediclura nou niurniii Scolicum re-
lecit, sed < iiiiiiuiii a mari ad inare recto tramile
inler iii bes qux ibidem ol> meluin lioslium laclx
lueraut, ubi el Severus quondaiii vallum feceiat,
lirmo de lapide collocavit, quem videlicct muruin
liacteuus lainokiiiii aique couspicuuni sumplu pu-
blico pnv.ito |ue. adjuncla secuiu Driiantioruin iuauu
cousirueb.it, oi lo pedes latuin et duodeciin allum,
recta ab Uriente in occasum linea , ut usque bodie
iiitueniibus clarum est.i llic auicm accuraie notatur
• Stibildus. In epistula quadani
, ,
501
:
A niuri apud Noitliumbros latitudo, nisi quod quiuque
vel sei pedes tanitim laius sit iu acclivibtis el prx-
ruptis monlibus, qui al> ipsa naluia sepli fere et
niuniii contra ferocissiiuam inimicorum rabiem vi-
debanliir. Aiqne lioc ipso in loco valliun Severi po-
sitiim fuis-e verba illa Venerabilis Daeda? clare evin-
cunt tlliil. cccl. lii , 2) ,
qiiiluis siluill ('xlcsiis campi
!-iv.'Hefenfcld) non longe ab llagiisialdcnsi ecclesia
et Tina II. positi describit < Est aulem locus juila
:
inuruni illiim ad Aquilonem , ipio Itomani quondam
ob arceudos Darbaroriim impctus , toiam a mari ad
inare prxcini re Brillaniam. > Nccnon ct illa , qni-
bus ad ii.iiiiiin, non procul eliani a Tina sitam nn-
< Est juita miirum, quo olim
bis designat : Romani
Biiltaniam iusulam prsecinxere ( Ibid. c. 4i).i Gmn
igitur miuiis ille eo in loco , ubi Severns quoiiiLiiii
Rodo- vallum (ecerat , fuerit collocaius, Seierus, si Baetlx
fas sit credere, non iu Scotia, sed codcm fere loco,
staluit.
Tillemontius vero tam in ccclesiaslica iiu.iin riiili
bisloria versalissimus sententiam buic contrariain
defendit. Constare enim alfirmat Agricolam ulira li-
mitcni, de quo jani loculi sumus, in parles Scotiras
penetrasse , et Diicbananuni nulliui! re!iquisse dubi-
laudi locum quin Itomani satis tuiani ab injuria
li.nbaio iiiii civitatem juita Stcrliiium constitue-
istam Dritaunix partem longo tcmpore possedisse ;
el cuin concedatur, Anioiiiniiin muriim suiim cespi-
ti.ium inler Glottam et Dodotriain posmsse , nemi-
iicui dicere Romanos ullam sux ditionis particulaiu
Barbaris usquain cessisse ; el licel , imperanio
Cuiiimodo, bosies muruin iransierinl , liqucre tamen
Ulpium M nfelluii! qui ad Caledonios debellandos
missus cst , islos iulra autiquos lerminos cobibms-
se ipsum deuiquc Severum Darbaros ltoui.iii.no
;
provinciam bostili animo itertim ingressOS non mo-
dica regionis p.irte cedere cocgisse, ideoque niuriim
sed inlcr Glollaiu el ,
Dudolriaui cundidisse. Ob eam eliam caiisam ab bac
senteutia non dcducius esi, quod liisioricorum neinu
de novis iu Brilauuia vicloriis posl Sevcri lcmpora
reporutis unquam loqiiiiur. l.l eui.n , inquil , quod
de Carausio aliinuaiur, nulla auctoiitate nililur et ;
si aliquaiii veritatis speciem babeat, dicitur lanluin
illum Severi vallum linnius reddidisse. Pcrgitquc
ostendeie tam ex Gilila quam ex ipso Daeda certuui
esse seculo quiuto b.nb.iros ultra Gloii.c cl Bodu-
trix Ircla fuis.-e rclculus Kotiianosque proriuciaiu ,
lli lanto viro jilcnius respomieam Britannicain ,
istius leiiipons bi-lunaiii breviler perstiingaui. U.
Aurclio et L. Vero inipp. Sepienlriunales BnUiini ,
in aperlam laclioneui cruperuut, el sprelo Aiiloiiini
P iniiro piovini iam giavi-simis beili incominodis
i
,
afficcruni. Adver^us quos Calpburnius Agrieola pru-
pnelor missus e-t qui inlra Hadriaui vallum bustes ,
coniinuit ; idco eniin veiisioiile esi quud cos ulua
D
Anioniiii liniileui recedcie iion cumpuleril, quo-
iii.iin ad valluui citenus iu Oliaduiis quidam Aulus
Liciuius Clemens Calplimnii Agricolx noiiien arx
inscripsil ( .1/ iut Cambd. tu Uttadinii ) , quam de.e ,
Siina; consecraverat. Iinperanle etiam Couimod»,
belluui gravissimum iu Driiannia geiebatur. Quippe
ciuii Brilanui esseul cum murum transgressi ( Uio,
in Commodo) qui iuter ipsos ct Komauoium c.isira
iolercedebal (scilicet Vailuin lladiiani) vaslassenlque
multa , Kumano duce ct mililibus quos secum liabe-
bat c.tms ; Goinmudus cunlra eos Clpium Marccllum
uiisil, qui niaiiuias alu,ue giavissimas strages Bar-
,
li.iruriiin dedit. ijun laclo, quanquain parum al> r> :it
Hiiin virlulis ipsius eigo eum Gouimodus necaret
i.nncii ipsum dimisil, el bello Dritannico nonduin li-
niio, miliiibus eqitestris loci viros Pcrcunis prxfecit
meu pairi missa, data Aug. 5 I70C.
 ,, , 1

30b APPENDIX. 50*

(Lamprid., in tommodo), amotis senaioribus. Quim- A rcfccisse, ul Romanns ab

irruplionibas Ucalara
iibrem eiiiein nuliies graviler irali sunt, ei oltjurgnii qni ad liunc inurum incolebant defenderet. El si , .

qnoil seditionem fecissenl, miscruiit in Italiam mille qimd a doctissimo Camdeni translatnre noiatur
q ngenlos ex simrum nuinero ilclectos qui cuiii jam
i ; ( Edm. Cibson, not. ad Vall. Pict. ). ulla aucloriiaie
Hoiiiain adventassenl Perennem in suspicionero ,
nitiiur, nullus erit in poslerum dc bac re ambigendi

regni affeciati trahebnni, ct sibi dcductum tanquam locns. Dicilur enim lapidera non procul a Lugmallo
excrciius et Cnnimndi bn>tem obtruncabanl. Qu«i juxia iiiiinim nuper repertum essc . qui his verbis
iiiterlecto Periinax Brilanuiaui veniens sediliones inscribilur Sept. Severo lmp. qui murum hunc con-
:

compcsciiit ; verum ingeni periculuui adiit, se li- didil. Qnod autim dicil Tillenumtius dft viclonis post
liinie legionis |vcne occisiis, cerie mter occisos reli- Severi lempora a Barbaris nunquam in Britanuia
clus ; posira veniain legaiiuuis peiiil , dicens sibi ob report.uis, neque novis regiooibus Itomano imperio
defeusain diseiplinain infeslas ess- lcginues. Auilivit adjuoclis, id nulla vi cogar ut conce.lam. Licel
oraniem C»miuodiis, et suceessnrein designavil Cln- enim fal-um csse faleamur, quod ISennius de Ca-
dium Albiiiiiin (Capilolin., in Mbi o). Qui , eicepio rausio narrat, negandum tamen non est Tlirodo
illo brevi leinpore, qun Juuius Sevcrus snb Com- sium Valeniiniani temporibus loiam iuter Anlonini
niodo prafectus csl Biilanni.e, proviuciam banc su- ei Severi valla provinciam recnperasse vigiliisque ,

baciis Barbaris naiionibus strcnue admiuistravit et prxlenluris tuiatum esse, el Valeiiliam urhilrio
iionec cuio Severn de imperio decerlans Lugduni principis vocasse. Dalo etiam.quod juxla Gildam
Galliaruin interfecuis est. Virio aiilem Luno sub ei llaedain liqueal Barbaros .1 muro inlcr duo frel.i
Sevcro in Britannia, prnpratnre, Caledonii bcet g Duubriiannicuin Edenbiirgicum
quinto sci ulo
et
cum tedns iniissenl [Dio, in Seveio) pru-
Itoinani ,
erecto , ne in Romanorum (ioes bosiili furure ir-
niissa non praslabmt, parati sd defendeodos HjC.i- ruinperent, impeditos, cx eodem ilaedu lainen con-
las, qui provinciam incursionibus vastabant , ideo- stat Severi rallum fere usque ad h;ec ipsa lempora
quc ciiactns fuil Lupus a M.ralis magna pecunia pa- Romanae provinciae limilem fuisse 1 llabiiabant , ;

cem rrdimere. Brilannix esl ul ra

Qiiicquid autein inquit ( Itomani ) intra vallum quod Severum tran.
,

miirum Aniiinini Pii, Caledonia a Tacito, cl ejns i. sulam fecisse commemniavimus. ad plugam Meri-
iiicnlj; Caledonii vocaulur. Incolunt Ma;atx ju\ta dianam , quod civilates, (ana poules el slraue >i — , i

murum (lladriani) qui duas paries divi-

iiisiil.iin in dein faci.c usque bodie testanlur exlcrura ulte- ;

dit (Ibirt.). Iierimi vero Uxalis suciisque seditionem riores Brit.innia; paries, vel eas eiiam qua; ullri
agitantibus , Severus ipse linlanniam venit, bostes- liriianni.im sunt insuias , jure dominandi posside-
que ad foelus facienduin coegii, ea conditione, i ut bar.l ( Hist. eccl. i , II). > autem lioc obser-
Ltaeda
non parva rcgionis parte cederent i et ut contra ;
vavit, postquam de Roma aimo ili a Goitliij
novos iuipelns in pnsterum socios tularclur, uiriii- capia loeuius esset.
que fiiieui Oreini coinmunivit. Post llSC vero facla Cerium est igitur Severi v.illum a Tinx fluminis
esl iieruin defrctio Briiaunoruin (Ibid.) : et quoniam oslio per transversam insulam ductum ideo frnstra :

Caledonii simul et Hxalx derecerant Severus com-
parali.il se, ut ipsemel belluni illic gererel. Verum
inors qux sequente anno insecuta esi, bellum distu-
"^"W ....|FW.
lit»», iratamque imperatoris manum continuit--
..... . .- ............
Credilnle est igitur cx borum lemporum bistoria
Barbarus patriam cilo recuperasse , Romanosque
tota illa regionc que inier duo valla jacet, si non
,
ipso Pio, Marco tainen Aurelio imperanle, e\pu-
lisse. Sub Commodo eiiam ex Oione coustat Ulpium
Marcellum Britannos profligasse, intraque munun
lladri;.ui quem trunsgressi essent, cohibuisse. Post-
quam auteiu exercitus sediiiones fecerit , credi non
potesl Rarbaros ullerius fuisse submotus, quaiudiu
Cominodus (tomauo orbi imperavil. i\eque vero Al-
biuus provincix terminos piol.ilab.il cum enim eo
occiso, lliitannia m Severi polislateni reJacta est
Oio allirm.it istius insulx pariem paulo mious quam
, iis qui conirariam senlenliam defeudum , ali.|uo
modo illud favere videlur, quod in vulgaiis Aurelii
Vicioris et Eutropii oecurrit Ccdicibus , Severom in
,, Brilannia valluin per
, xxxn
___ inillia pa^-uuin a inari ad
mare deduxisse. In antiquiss imis qiiidem Eutropii
Exemplaribus ceuienarii notam Imic numero fuisse
prxfixam , lum ex veieribus Lalinis qui etnn secuti
sunt scriptoribus cnlligimus (ut beato Hieninyuio in
Euscbiano suo Cbronico, P. Orosio, Aurebo Cassio-
doro in Faslis consularibus, el ipso Baeda in Cbro-
nico) tum ex Gra3co illius melaplirasla Paeanio, qui
duo xai Tpuemvra jrfis toic r/.xzn ernuiix reddidil, el
Georgic Syncello, qui eamdein Pa:anii summ un millo
stadiorum numero expnmcndam puiain, uuicuique
, ,
o-nuei^ sive milliario It.dico seplem sta.lia cuin dirai-
dio auribueus. ai neqne xxxu neque cxxxu millia-
rimn spaliiiin locisittisadininii sed lxxxii veia lecito ;

diinidiam Romanorum (uisse (Xiphilin., in Secero ), vidctur , iia ui librariorum vilio, numcri quinqua-
,

ei Hxatas qui ad muruin habilabaul in H >manam genarii uulain 10 quibusdam Codicibus peniliis omis-
provinciam arma sumpsisse. Licei etiam Severus Ca- sain, in alns cum nota crnteuarii, quod facile lieii
iedouios M;eaiasque non parva regionis sua; parte potuit, commulatam (uisbc, jure suspicari libeai.
cedere posiea corgent, lamen neuiros regione inte- Alia etiam reslal adliuc lulieuda difliculias; dispu-
gra mullavil, neque geutcs islas in Hoinanam pro- l.ilur eniin uiter viros dOrlos, ulnun murus Seven
viuciam redegit. ISeque enim B.irbaros adeo profliga- D cespiliuus fueril an lapideus. liaeda, qui cespitiiium
verat , 111 11011 jure tiineret eos 111 lide Itoinana diu luisse censebat, senteutiam suam hoc inndo eiponit
non manMiros et si unquam delicicndi opportuoita-
, < lleceptani, inquit, parteui insulx a c.eieus iudo-
teni naiiciscerenlnr, nilnl reverilos pactonun lidem ,
mitis genlibus uou muro , sed vallo dislinguendaui
iu Itoiiianoruin lines iritipturos. Quod quidem , 111 putavit. Murus cte.iiui de lapidibus, valluin vero.q .0
dixiiinis, feccrunt, et post obitum Severi Aiitoninum ad repellendain vun liosliuin casira iiiiiniuniur, lilde
compulerunl 11011 parvam illam regionem (Xiplulin., ccsp libus ( llist. cccl. 1, 15). > Doctissimus vero Us-
in Anlomno) ,
qiiaui paler ejus armis acquisiverat scrios 111 conlrariam opiuionein discessit (llrit. Ecct.
iis iclo foedere remillerc. Verisimile e-t iguur S - antiq. p. 517), arbitratus latiuorain talluui idem quod
veruui sapieuiissimuin iinperatoreiu Uasatis cx eo, niiiniin vaiere erudituiu illuni presbylerura iguorasse,
quod n ia 111.1111 pain.c sua) panuiu amisissent, iralis,
>. 1 i Nam et li.uic ip-.am, iuuuii, Severi siruciuruiu,
ideoque primam -r in pristinam I beriatnn viudicandi qtiain f.tiliopius el Chiii co 1 ivr..n y 111 u - . OrosiUS al
orcasioiiriu aptaliir.s , muruiii , uln oliiu iladnaiius
1 que C.isbiodorus V.illum lnste oiuiiilius amiquior
,

duxeral ulijecisse. Meque enim ita siupuliis

(uiiiii , Spartianus m Severo suu Uurain appellavii pmmi- ,

Sevcrus fuit , iii u.ir.i M.r.il.r.uu se.les valluui du- sruc eliaui isla usurpala luisse doceus, quuiii in rjus-
Cerct, quos, ubi primuin opporluiium eral , iu pro- deiu Sevcri Vita porio adjicil Posl iiiuruni aul v.il- ;

vinciam bellum illalurus baud dubie pravulil. I.igu luiu iiiIjsiiiii iu Itrilaiiuia.
qtiod 111 vulgaia IJnde
ut i: 111 obviaui irrlur, xquum
rou.itibos in.iliiriiis Aur. bi Victoiis Epilome de Severo scriptum legilur
u-i 111 credamus impcralorcm illum Uadriaui uiurum — Ilic in Uiiiaiiiiu vjlliiuipcr xxxn pasiuuui unlbj 4.

3li7
t n.ari mare d->duiii.
rnl in Yirlnre ahAndrei A —
S- Imlio e>ii:o Me npr ssum invenilur llis majora
• ipgressas, RriUinniaru. quo.id ei ulilis erat. pulsrs
i ho-l t.us mure nunivit, per transvprsam insu'am
i ducto utrin :ue id linem Oceani. l!la tamen :ri
< et vaili fallaci duiindione deccpms B.eila, Severi
i opns lioc BOn lapideum sed eespilil:iini fuis-e cre-
i didil. i H.i c tsserius; sod, nt niihi > i.iemr. Baeda
hae in mnj< rem noti BMtacias est erru-
rtislinclione
rem, quam ipse vir ctarissinins , qui dtt.ihus verhis
fvalln, scilicel, et mnro) rein iunin desiji,
pnim evpmplis. qua? ei Spaniuo e: Vfclore ;r..lulit,
pon prrhnTilval nm idem sonarene murum lapideum,
sed vallum tliiniaval nnirnm posse nominari. Aiqoi
hoc nemo n: qmm negavit voi emm mum» laie
sunipia et re>p liiinm lap deumque eompleetiliir. Iia-
q''e lieel au<l>res Lalini vallum alia noinme rnm-Hiii
Tocant, nnn tamen nimis lemere cnncludciidum e>l
eos per T.illirm miirnm lapidenm inlelligere, [ 7a?ser-
lim rum s.rpe in nsu ereniat ot appelletur rallum
niuriis c-st hil bs. KaHitnr igitur Baeda, eui inier niu-
rnni et Tallnm adeo acuie ei sublililer disi nierii, ut
rmtl'1 n oito rorem nmm
pro allen acripi possf cre-
dideril. Isserius vero ayque f.illilur (/4 A. qui Tal-
Iiiib i.lem cum ivnrn lapnten signifeare h:<nc snlam
nb raiioofm ei>iimei, qnod spud luetores aiiiquos
niunis nomineiur. l's-er us vero pergit, afiirmatque
inuriiin lapideum a legoo e romana nastltfl o constra-
clum, non n locatum fnis^e ubi Seterus snom du-
xerai, nhi paulo ante Brianr.i illoin sibi tam inn-
seil
Ideni cespilinuni sialueroi.l. < .Nnll. enim rat:o sua-
del. ui hoRnnes suas mentts compolcs ciiIurj mi !.
pass. relro cederent el ijniuin lerr.nuin ?patiurn
. Britannis pugn.iverint, nunc priraum, Romanis palam
Bostibai uliro concederent : teiicoque loco totius
lasaAat aaensltsi mn , eoque munHioni
rommodaio. aliuin quarereni, in qtio
prope priore pro.lnriior ei necessitate css. t stateeo-
<l us Si Miieih BriiannOrum niurus respilitiiis lns
i ifljilav Ant..n r.i incoleiiani, et curicis (qnod:im navi-
posterionbus lempnribu», cum Roniani valediierunt ™ gii genere) Scytbicaoi valleni sive Ireiuin BnOutrise
'J
Briunnia?, io lapideum lummuiams est, concloden-
rtnni est ip-om Se<-erum n.urum suum »nn de cespi-
tibussed lapulilus fetisse. Sed, iitmihi videlur. lu e
<i c ssifl Bserii non esl satis stabdii et ct-rta con-
I
cmsio. Nain m supra ostenditur, anliqtiissimi auclo-
r>s qiii dc Seven «peie alnjuid scripscruiit cmne-
ilicnnl Severiun \al.um inter dui maria dedunsse,
i L-que Tir erudilissimus omnino prol<avit vailum i.lero
i|uod murum l:>|udeuin valere. Si ig l*T Serercs la-
p deum non condidit, dnL.iiandum imn esl, qnin mu-
rns liic a Robbmm diuuuin alcun il.us eoasli uius
-l. Quid porro conGrmaiur ei eo quod Jo-ii3n:ies
oriloin » de BOTiwiTI Srotorum <-l I'ictoriim in. ur-
I-
iiiie ir:>dii « Viciores, inquii, citato repci^e rurali
• lur.
vuigo, it.m snis sarpis quiht el, et hg.mibus. r.i-
(• ris, tridealibaa et (ossonis palulas ifl BIDro) ri-
ni.is for.iBi na.jne crebra perloderunt quib.s ubi-
que promplum li .U-ani aditum eliam el receg-uin.
Ab illis t-rgo foraminil.us lia-c de nde in itt-ria i.o-
nien b>Hlien nm ss.mi-it qu..d
. Angliea npua " lunt vero imer Tinie et E-c^e osiia nou rectu sed otv
, 1
s«.nal Thirle-Wall Laiine vero mkiii» dicitur pw-
, liquo et incunaio trainite fuisse duc.utn, qux adbue
//.rainj Scfli thron.
( ni, 1U ). i Casirum autein
, supersunt iliius ve^iijia iotueniium BCOlis demon-
Tliine-\Nall, talenie ipso Lsserio (B,it. Eccl. Amiq.
fi. 318), adl.uc cermtur in NortAatBOrix el Gombrix
n.ntiiiiu posilum inter Tinam el lrthin°om et pro-
Tide sane eo loci aditiirn iu provinci .un si:i re^e-
rarunt Barbari, ubi via libera oolii uterie ti llu-
mine in ioieriores Anglis paries paiet. ldcircu veri-
siiiule esi Dnlaiinos bostibu-. BaguaB pairi:r -.nae
l
iilein concrssisse, arbiirantes eos sil.i benevolos
etamicos fa. re BOBtes Uu.en nun placan.los, per-
•
: bm BMS. Sed, ut videtur. pan ralione dici potest lla-
npiu in Northaaibrifl unro, s^rag^s hornbdcs eui-
>l:sse. (jildas etiam ip>e huic argiimenlo lidem et
hrmamenium i.on ei^—
adj>:ngii ei eo qaideai
ronsui Scotos Pnl.sque BflMC terrarum sioliuni
trans Glollac el li.>dolr.i; Siin s pleim duininainli jure
tossedisse. Rofliafla legi.. q> a; Itriianni- in subsi-
d.um missa esi, bostei uon ulitrius q.iani irans ma-
;
AD OUNIA ?ENERABIUS BED.E OTERA
ri i Ideoqne bmtus Ant.nini el Brit3nn*ca;
fi.javit.
: — i
r el Barbarormn lyrannidis terniiniis fuit
.- i.i :.e
Knliariqiie proprie dici possnni eanioi indigen.t tor-
niruin, quas jam ni'iro tsto lenus longo lem|>ore te-
— i Boerant. Gildas aoleai eumqoe fere esscriuens Bac ti
lestantur (Citd. secl. 15; Lki.. hisl. eccl. i, 12)
,
Scmios Pietosqoe, Romanis ad -u s remeantil
redire confesiini ipsos, et -uiilo conlidenli. res f.ict>s
< oninem Aqnilooaleai exiremamqne lerr.-e parteoi
pr > indigenis mitro ten »? rapos^ivis-e. i (!uni igiiur
1
.1. Usserios lloinanis ad suos redeuntibus, Picti ScoIIkjbc novas
reponaveriol viciorias, neccsseest tit novas regioncs
sibi arn.is iiltra Ajiionini inuriini acqnisiverint Om-
nem enim lcrram ossidebant Antonii.i muro lenus,
|
:
cnm jam R mani crmlra eorum impetus provinciam.
di-fe.iilercni. I.| n murKs de qoo Gildas logoitur,
aiins e<se non potr-si quam is quein inLir lihunam ct
Tmam fl. positflni v ilcmus. Qoktaai vero r*ict0s tunc
primuni pro indigems omiifMi Aqnilonalera partciii
g Ai.umini uniro lr nus apessivisse e Gijil.i Baeda<pii:
i
cunaiilur evince'e, qui aetruunt P ctos iaexlreraa
parte insul.-e uinr primnm et d-:inceps reqBierissc
pra?das et co4:tcriio':es Bonannquam facicnies. Sd
,
cl.nsula haecnnn eo modo eiponendi est, ut omnism
bisloriconns lidei coatradicat, qui iivuui olmi Pi>_i >-
rum doin:. il iini ln sse certissime aftirma/it. SensiiS
igitur Imjus clausul.-e potius hic erit Picli qui liac- :
tenus in BrilaODia ftK-niot, cotninuis llritanunruto.
et Koin.inorum iflfestationibos obuosii, abillis sa3pe
velitaiionibus lacessiti, bello peiiii , riorrrinq ni i
loco et provincia pul-i, quique haetemis nunquam
> quiete in suis vixere seJibus, qoamdiu Homani nro
sul.sidium deneganiibus et Britannis non ulira sese
niaiime ac- i.Mf.oiientibu-, requie^erunt ; et licel jarn diu ean-
murus triplo dem insulas partcrn habiiassent, uon
lameo anle li-
beri erant ab HifesUliooibas Rnmaniu om. Ad luuntm
Iranseflates, -u:'uo oi&aeea iosnlain nsque ad Seveu
mnrom suli_ect.im sibi reddider'int. L's-enus ilenique
(Brii t.ccl. Ar.ttq., p. 31? claosnlam banc boc tno io
iiiUlligit i Picti iu Aqtiilotiali parie insulse lunc :
prifnum et deincefrs non quid m sknplicitrr iiabita-
verunt, sed reqmeverunt, id est, a terrs Britan-
,
Btca; rasiatione et dirissima. quam ante deseripse-
ratCildas, dei..v<sione cessaverant, QBamntam enim
pracdas et conlriiioaes nonniii";.:am lecisse eos sub-
n, mh lo secn.s lamen imloeias desola:o populo-
factas, et qaieTtssevastilatetu (sive ui Baeda evpii-
cat v Wi»(. tcci. ,, ,) c>sa7i->€ TastatiaDem hosti- I
leai] ifl \ ertns proxirne eequeiilibu- aperto profite-
i yu.e iinerpretato Picio» Britanuix mcolaa
oiim fuisse plane ducei. Lssenus vcro u: m .xreiu
vim atTerat arguinenlis, quibus probare eouatos est
(
Severum condi.lisse munim lafndeur.i. u.ldit, pcstre-
,
ii.uiii hunc nioruin tranute a mari nsqne ad mare.....
d recio libraturn fuisse lestari GiUam atterom il- ;
--tr.ire. Sed \iiCeS bas, Iramilc d.rcflo, liimis Slriclo
Sensu accipi v etat B.ieda; auctorilas (!l'hU. t, ii),
qui n orom ipsum lapileum imer Tinam ei i..huuam
;
reeto iraniile .liieiuin esse prununtiai. Poslremo ar-
guilur iiijgniliciim HluJ qaod S-veri muro a Spar-
liano tr buitiir ciugiuir., quum maiimura ejus irnjerii
dccus fuiase «sscnt, poslulare vel llagilaie polius vi-
deri, ut Sevem n murum lapi.leum stalu:sse evisli-
driani el Ainoniiu mur.is masitnam eliam illoruni
iinperii gl.ri.iin fuisse, nisi forsan censeamus Iwrum
raUa lain iriiieuti mole aut ahiiudine non esse, aul
;
tim lirmis crebrisque turribus commuuita, sujui
SeTeri ideoque mm tantis laudihus ad omnem rae- ;
n.onam commendaia. (tuod illusirissnnum devi-
sabl peratore Briianiiije mouutneuliuii Oro
309
sius (f/isf. vn, 1") ct qui cjtis
(llist. eccl. i, 5, el Chron.)
« Sevenis, inquiunt, magnani fossam Grmissimam-
que vallnm, crebris insupcr mrribus communitnm a
niai ail mare duxil. > Sed an crcbris turrihtis Hadriani
i 5).
ant Antnnini valla commouila fuerini, a nemine his-
Inricortim ronlirmatitr ista tanien non satis lirma
; liqua
fuisse ei ad resislendum hoslibus valentia cx hoc
abunde demonslratur, qucd Severn nccesse. fuerii
prnvinciam lirmiore aggere prxcingere.
De Severi muro hactenus. Jam nide hisloricorum
nemo de niuro in Dritannia vel condiio vei refecto
iisquam locutus est, doncc Carausins suinpta purptira
Drilannias occupavil. De Severi autcm inuro a Ca-
raiisio rcsiilulo sic scribil Nennius Elvodugi discipu-
Jus e Severus construiii
: (murum a Pengaanl, qux
rilla Scotice Cenail, Anglire vero Pcnneltun dic.iur,
usque ad ostitini Quminis Clulh ei Cair-penialoch)
scd.nihil profuit. Carausius postea rcxdilicavit im-
peraloret vu casiciiis munivit inter utraque ostia
domuniqiie rotundam lolitis lapidibiis sob ripam flu-
minis Carun, qnod a suo nomine nomen accepit,
foinicein Iriiimpliaien) in victoii*
gens, conslnixit {llitt. Brit., c. 19). > SeJ qui fabu-
lis nec veris nec verisimilibus delectaiur, ciedat
Ncnnio de his temporil.us scribenli. Si illi aliqua
fides sii, « Carausius pro occisione Scveri cum om-
nilius ducibus Romanicx gentis qui erant ciun eo iu
Driiannia, transverberavii omnes regulos Briio.nnin,
et vimiicavit valde Severum ab ilbs {Ibid., e, 20). »
Sed quis non primo intuilu videt omnia hxc hcta
esse et commenliiia ? Carausius enim iongo post Se-
veri moriem intervallo s:bi imperium arripuit ne-
que Severus a Britonum regulis oecisus cst, sed jain
senex Eboraci morbo gravissiniG exslinctus. (lno-
modo etiam Sevcri murum intcr Glottsm et Codo-
triam resiiluere potuit cum luce clarius consiat,
; ignara, duabus prinnini gcnlibus transmarinis velie-
Sevcrinn non eo loco sed inter Tinx et Ithunx oslia
murum struxisse ? Quain insulse commenius ost tlu-
viuin Carun a Carausii nomine noiuen accepisse ! Kt
ot boc credibilius videatur, quant stupide mutavit
Carausii nonicn in Carutium Prxlerea doiiium ro- !
lunilam poliiis lapidibus fornicem triuniplialcin in
victoriae memoriam
erexisse lyrannum asserit, cuni
tamen nihil simile babeatarcus iriuinphalis, sed sa-
cellum cujusdam dei, puia dei Tcrmini, fuiase videa-
lur, ut cnnjiciunt viri doctissitni Buch uiaiius et Cain-
dciius (liuch. Rer. Scol. Hisl. i, 16 ; Camd., Dtscripl.
Siot. prov.), quos credo longe mebores antiquarios,
quam Nentiium, qui vix aliquid prxter fabulas in
suam liriionuro hisloriam congessit.
Jam aiitem prxlereo laudes a Zosimo de Diocle-
liano habitas (Hiit. I. n), quod imperium Romanum
exlremis in limilibus ubique ejus providentia oppi-
dis el casielbs atque buigis muuitum esset, omnes-
que copix militares in iis domicilium baberent, tie-
nque non posset ul Carliari transirent, ubii|tte copiis
hostium repellcndormn causa occiirreniibns. Cum
enim niinquain fuerit Dincletianus in Britannia, divi- ** til.iin inter freia Gloitx et BoJotii.i-, baucin N r-
soque impeiio, Orientales ejus partes rexerit, lli-
storicua de istis ccrte limilibus iutelligendus esl.
Missam ctiam facio supremam illatn expedilionem
Consianiii (Eumen. Paneg, Const.) , qua Caledones
uliosque 1'u tos domuil. Neque enim constat liniites
ah co vcl inutatos fuisse vel refecios. Sparno etiam
calumniam quamZosimusdeConstantino tulit (Ibid.),
quem falsissime asserii prxsidiorum munitionem abs-
lulisse , majorcm mililum partem de
limilibus sub-
iiiniaiii oppidis prxsidii nullius egenlibus collo-
in
casse, el a Barbari» vexatos prxsidio niidasse. Vi-
ctor enini tradit Cnnslantinum castra ei rastellu
pluribus locis coiuniode posuisse. Tandeni ad Valen-
liniani primi icnipnra venio, quibus TheodosiitS, Kri-
lanniis Barbarica conspiratione ad ultimain redactis
iiinpiam, illuc properavil, fusisque vanis gentihus,
t instaurabai urbes et prxsidiaria castra, lunitesque
vigiltis lucbalur ot i<rxicinuris, rccuperatamque prj-
AITENDIX. S10
verba exsd ibiL Baeda a vinciam, qux iu ditioncm cesserat hostiuin, ita red-
hoc moiio celebrant : diderat slaiui pristino, ul
eodem referente, el recto-
rem liaberet legilimum. el Valcnlia deinde vocare-
iur arbitrio principis (Amm. Marcet., I. xxvin, c.
> Nova aittem hxc provincia, qiiicmiid a fina
:id fossam Ldenburgenscm cral coutincbai; Re- ,
enim Brilannia jam olitn in quaiuor panes di-
stincta est.Brilannia prima dicebalur nirnis reiri >
Auslralis qux
hinc inare Biiiannicum, illinc Taini-
sim el Sahrini.inmn [rclunj interjacel. Seounda Sdu-
r.s, Dimeias et Ordovices coniinebal. Flavia Cxsa-
liensis qiiicqiiid terrarum a Tamisi ad Humbnim
crat. Maxima Cxsariensis ab Hunibro ad Vallum Se-
veri porrigitur. Quinta autem provincia, quia olim
sub Antonino iinpcralore fuit in fide Knmaiia, rtir-
siisque in potesUiem Darbarorum concesseral , a
Toeodosio lecuperala csse dicitur ; et ah unperato-
ris \aletitiiii.ini nomiiic Valeulia appellaia esi; et
cum banc Tlieodosius prxienluris iiiunivit, vcrisi-
; [j mile est eum Antonini vallum renovasse.
Brilannia aliquandiu quielem babuil, doner, Gra-
tiano occidentale imperium 3ilininisir:inte. Haximus
isieiiicii;.m eri- ibi lyrannidem arripiens in Gallias ingemi mibinm
nuineru transiit, provinciain omni prxsidio spoba-
vii, el Sioiiiruin 1'ictorumque iiicnrsihiis ohviam re-
liquil. Quod Giblas sapiens Maximo iralus ita con-
querilur liiiula iionicn Romanuin , nec lamen
: <
inoreiii legemque tenens, quin polius abjiciens ger-
nieu su.r plaul.itionis ainarissirme, ad Gallias mag a
coinitane satellilum caierva, Maximum imperatonis
insignibiis, i|ux nec dccenler uiiquam gessit, mui
legilime, sed ritu tyrannico initiaium mittit Kxin
; Britannia omni arinato inilite, militaribus copiis, re-
cturibns licct immanibns, ingenli juveutuie spoliata,
qiiK comitaia vesiigia stipradicti lyranoi dommn
uusquam ullra reddi ; ct omnis belli usus penitus
inenier sxvis, Scotorum a Circio, Piciorum ab Aqm-
q lone, calcibilis mubos slupet gem tque aHiius. • IVi-
mus aulem qui Barbaris se opposuii, dicitur SliUco
ame coiisula'um suum, qui in annum 100 incidit.
Ille hanc latiilem mcritus est, vel a Claudiano poeia
(Paneg.i in Stilic), vcl ejus scnsu ab h:ic insula :
Me quoqiie vicinis pereuntPin gentilms, inquil,
Mumvit Stilii-o, lotani cuin Stolus lernen
Movit; «t infesio spumavii remige Tethys.
Illms ellictum ruris, ne tela linierem
Scoiiia, nec Piclum tremerem, ne lillore tuto
Prospicerem clubiis venturuin Saxoua vuntis.
Hunivit autem Stilico insulam, Ilomana legione ad
liinitem constituta, qua> iniinicoruQI impeium pro-
pulsarel dc qua idem Claudianus (Ub. de Bello :
Get.) :
Venit et exlreims legio pr.iienU II ii.nuiis
Qux Scoio dal frena truci
Ullimas dcnique prxteuturas quas Romaui a luen- I
dam provinciam posueiunt, alteram nmi tam lapidi-
lius qoaiii cespitilius coostruclam, alterani lapideam,
tliuiiibria, >i lil.ii et BaeJa accuraie descnbunt. Cuin
ItAnen obscuruni est et dubium quo lempore Bn
i.iiiui tres illas legiones Romanis miserint, quibus
flebili vocn auxilinm implurabanl, ne Aquilonales
gcnies Komaiiam piovinci in penitus delerenl ; uberi
ct fusa disquisitione earuui tempora distinguere co-
nabor.
I't vero in bac conlroversia clarius iuiKilescil v.'-
r.ias, primo Baedx senteiiliam explicabo, deinde
docioriiin lirorumqui auctorem nosirum impuguaul
arguinciil.i relellcre evenere conabor. Ilieda au-
l
lein, posiquam Romam (amio iu\>) captam et Cou-
Btaniinum (anno 411) occisuin esse dixerit, narrat
Britanniani oiinti anuiio milile oninique {uventuto,
qux tyraiinoruin (priuium Uaximi, postca C.u.iini-
iini ct Cniisiantis ejus lemerilatc iu Gallias ab-
lilii)
ducia est, spoliatain, prxdx(erncis^iniaruiu geif
liuin patuissc. lu Cbronico ctiaui (In llonono) nOi|

u\ AD OMNI.V VENERABILIS DEDiE 01'ERA
Rpptimtiin.innum Honorii, quo reliquix Stephani in-
vcnt • R"iil. Iioc cst posl annum 111, muroriitn con-
striiriionem et duas primas Irgationcs deseribil
ieinde duodecimi anni llnnnrii, quo llieronymus
innriuus est, mrniioncni facit. Certas igiiur habemus
temporis noias, qnx hns eventus angusin adm.idum
Spalio incliidunl. Kt se |iiilur intcr annns 411
(seplimum et dundecimum ex quo Hniioriiis et
dnsius simul rcgnarunl) hxc conligissr. Sed qtid.un
vir doctisfimus {Slillingflet. Brit. Eccl. Antiq. I. v)
ideo Baedam culpx arguit, qnod de mi-ero Drito-
I.ii.ii casu ct auiilio a Itomanis impeiratn pnst Cnn-
sianlmi necem narrivit, cum Gildas dilucide vidca-
tur assercrn hxc anibo p.iulo post accidisse, qnani
Maximus purpurani sibi illegitime assumsisset, el
nnines fcre copias, qux insulam Inerentur, sccuni
abdu\isset iu Gallias. Idcirco prima Batbarorum ir-
mptio inleritum Uaximi inseruta est , ct tempus
|ii i Gratianus Municcps impcrium invascril, ante-
cessil ; Riilannis quoque lunc cnixe auxilium Qagi-
tamilius Romani Irgionem firini.ssiiii.im in subsidium
imserunt, subduce forsan Stilichone, qui illo lem-
pore rcs Britannicas summo studio diligenlerquc
ciirab.it. Sed roneedamits liarum rcrum bistoriam
defeciionem Maximi apnd Giblam immcdiaic narra-
lionis ordine subsccuiam esse non lamcn scquetur
;
id Giblam voluisse, ut crcderemus earum rcrum,
quas limul narratione ntiscuit, tempora non distin-
gui debcre. Illeeuim non in aniino li.ilnnl acturatam
ct juslatn hislori.iin scribcre, sed pnpul iriuin suo-
rum viua et inforlunia dcclamatorio quodam more
persiringere ; bleoque quanipliinma quercns con-
junnt , qux si spertemus chnmolngiam , sunt
maxinic disjuncla. Quod facillime ex hoc ipsollislo-
riolx loco probabiiur, si inndo observabimus qun-
modo Maxinu tcmpora cl Irium vastalioiinm lcga-
iionumqiie, quarum uliimi ad Aclium tcr consulein
in annum 44G incidil, siniul coiifuiiduniur.
*i ^rima subsitha in Itritanniam inis^a iiicursanies
Rarbiros panlo pu.st Maximi iieccm repellebant, le-
, ctiam sccuuda cjunc Britannis iterum laboranti-
bus opem iulit, boc ante Graliani lempora aiivecia
est. II.tc 1'uiin Brilanniam venit eo ipso aniio quo
•iriina legio domuin repciiit, vcl sallem proximo. Si
ig>tur hnc modo Gildas arc picndus esl, vir cl. velie-
Bienlissime crrat. qui lcgioucin alteram miliis regni
Vaieniiniani inissam fuisse existimal. Distin-
lertii
gucnda sunl tempora, el anni, quibus facta
igitur
Mim .'ingula. qux a Gilda confuse narrantur, aciu-
rale noiandi. Nnn ilubiiantlinr. esl quin MaxunuR, eo
<|iii d in Galbas copia9 Itritannicas abduxeril, pri-
uius oiuniuin, quas hxc insula poslea arccpit, cla-
dium causam dederil ; sed Itatbaris nalmnibus a
Slibclione repulsis, qtiielem suam pristinam et po-
lentiam adco recuperaverat proviucia, ul mililihiis
<•'. ur-. Ii.ii auiiu Iti7 novos lyrannos Marcuui, Gra-
lianum, el occisis illisConstantinum denique eli-
genrfi. Qui rnlleclis undiquc copiis, quicquid prius
a Maxiinn relicttim fu ral, militaris roboris exliauait
(Cu.'. I/c/ijm. de lieg. Angl., /. I, c. 1) el Brilaiinia
kiuc pnesnlio, nne inilile relicta, inGalliam tran-iii.
Cum nemo iguur <:>sel qni resislcrct, Transrbeiiani
llarliaiilZotinr., I. »t) ct anliqui provincix Imsles
cincta Slinul aimo 409 pro libiui invatlcnles, eo luiu
incnlas insulx Britannic redcgerunt, ul ab impeiio
linmano deficcrcnl, ei Kumanorum legibus uou aui-
; lius nbedientes arliitratu suo viverent. Et lioc qui-
<!c:n feceruiil non smc ancloritatc ct veuia ipsius
imperatoris legitimi. Hniiorins enim, lutcris ad civi-
Uies Itnlannicas scriptis, eos hoitalialiir, ul rcbus
stiis consulcrcnt. Ab Imc ergn icmpore Romani in
Britannia regnare cessarunl, el insula, ut aurtor esl
»'rocopius (lier. Vandal. I. i, c. 2) iiunqiiani dein-
teps recuperari poluil. Licel enim Roiuani ad Brit-
tones liis flagitantes suhsitlia legioncm inisennt, nnn
laiticn illam ob causam miserunl, ut legionem sibi
Jsubdiiam dcfendercnt, scd ut sociis suis, qui ab bo-
: ;
312
A stibus Romani imperii nragnis cal.imitalihus af.licti f
suul, auxilium darent. Aquilonales Igilur genlcs in-
sulanorum res lalrocinio ficdare adorli tsnnt gli- :
scebai in dies id maltun, apparcbatquc brevi totain
insulam alienalum iri, ivsi ejusmndi cnnatihus ma-
ture obviam ireiur. Iil Scntonmi
vcriti Brilanni, cl
et419 Pictorumqne infestationcs non amplius ferentes,
Theo- anno 411, vel proximo, Bomam milliint, ac eorum
prectbiis fatigatus llonnrius Irgsiincm misit ex Gal-
ba, qiia- juxti Paulum Diaconnm (f/isf., /. xiv) ma-
gnam Barharortim mullittidinem slravit, celernsqiifi
Itritauni c expulit ; sed mox ut discesserc
finlbtis
Riiiii.ini, advecti itcrum iiavibus hosles obvia qu:c-
que sibi couculcant ac devorant. Rursiim autem ad-
volant Romani, cxsumquc hostcm trans maria fu-
gant. Scriplnrcs ergo auiiqiiissimi testantur primas
duas vasiaiiones, ideoqnc primas lcgationes sub llo-
norio principe contigisse si aulcm sub lionorio
;
contigcrunl, ad nulliim lempus mclius refcnt pos-
p sunt quatn ad id quo Cnnstanlius comes Gallias a
lyrauuis ei Gottbis liberavit, id ipsum, scilicet, tem-
pus quod Baeda in Clironico notavil.
Doclissimus vero SlillingOetus siaium imperii tam
impcdituiii fuisse ac turbidum dicit, ut hoc lempore
Brilannis periclitantibus opem ferrc nullo modo Ro-
inani potucrint Alanos, Suevns, Vandalos Hispanias ;
;
Francos, Burgundiones, Golhns G dlias occupasse
Jovinum ct Sebastianiim fratrcs posl Constantinum
in Galliis imperium iuvasisse; et licet Gotibi in
llispanias ingrcssi Rarb.u-os fortiler debellavcrint,
Romanas lamen rcs m Galliis in lantai angusiias te-
daclas esse, ut Constantius qui tiiin imperitim ihi aJ-
ininislravil, ex llispaniis iltos retorare, ct iis ad ha-
biiandum darc secundam Aqiiitanicam et civilales
quasdam coufiuiiim provinciarum cogcretur. Sed
ignoscat lector mibi cum Racda pnlius quam cum
Siiiliiigllelo, eruditissiino licct, sentienli. Anno enim
Prxlerea oi4, nirrat Orosius, Constanlius cnmcs apud Are-
iit
,, latuiu Gallix' urbein consislcns, magna gcrcudarum
reriim imlustria Gotbos a iN.u l»in:i cxpulit , atque
abire in llispaniain cnegil. Anno proximo, juxla Ida-
liiim, Alaulfus rex Coihiirum Barccnona; occisus csl.
Cui suicedens Vallia in regno, Constautio ini-
tio, scibcel, anni llti, pare mox facta, Alanis ct Van-
lalis Siliugis in Lusnania cl Basiica sedentibus ad-
versatur, annoquc 417, Knniani nomiuis catisa, inlr.i
llispanias cxdes magnas eilicil Barbarornm. lu i<n-
dere quod ValliaGnthorum rex e>mi Coustautio
enii.i
pepigit cmilinebatiir ut nationes barbaras , qu:e ob-
nnebanl liispaniam, Gothi bello fatigarcnl , et quic-
quid lerraruiu ereptum est hnstibus, ccderet imperio
Bomano, ut coliigitur ex Orosio. Itaque Yallia posi-
qii.uii gentes barbaras, ul erat iu faedere, doinitisset,
:i Cunslantio ad C.illias rcvocalus est; non quod ei
opus erat ad lueiidam Gallicanam provinciaui, qtias
iiini quidem alta pace fruebalur, sed ul virlutis su.c
prxinium acciperet. Illam eiiim ob causam Aquiiaui:e
posscssioue aucius est, quod anno 419 coutigit. Ne-
D qtie rniiii quoad aiiuuin audicndus Idalius, qui prxce-
dente anno Valliam in Gallias revocatum scribit :
i cum vix credibile tit liouorius eodem auno qita
bit
iii septein provinriarum constitulione ad Agri-
ixii
COlain pravfectum prxtorio Galiartim xv Kal. Maias
data restiluerai f/iiu. Franc. scripl. per And. da
Lhcne, t. /, p. 83, X4), el mandavcralut siugulis an-
nis a 15 die Augusii ad 15 Scptembris in Are!a;eusi
urbe concilium haberent, mox corpus dissolveret, el
magnam illius parlem Colhis cnnrederet. i Huic igi-
lur patct Alanos, Suevos, Vandalos aul Golhos Gal-
licanx provinctx quielem ab iriilio s.dtem anni iii'i
ad 419 iniiiquaiii turbasse. Qund ad Francoi
iiiiiiiin
et Burgundiones atlinei, non constat istos ullas lur-
bas dedisse post interfcctos tyrannos, et vcl ad siiam
painain rediisse, v. si partcm Galbx, donanlibus
I
Itomauis, obtinuerini, ila se m uoiis sedibus gessisse,
ul ciiruin probetur lides gralusque animus et benc-
licii uuinor. Cum igiiur ab aono 4tG tneuute ad au-
 311
jjikii i\'.l Occiilenlale
relnr, iinlla ratio afferri polesl nux sentmlias Daedne
iin.is primas ad llonoriiun lcgnliones liis lemporilius
eonsignantis everienda* imninO snfficiel. Qund cnim
Sabellicus et lilomlus loquuiitur ile Ifginnihns ab
Aeli» niissis (Sabetl., F.nnead. VIII, l. ; Hlond.,
Decail. I, prima anno cirriter 42*2 allen snb
t. v),
ditce Gallione Itavennaie circa annuin i-i tiihil mc
nwvcl quoniam Llacd» bdes antiqnior est, quam ui
: quomodo lcronimus scribil. Iteni ordn psalmoruin
liistoricoriiin tam recentiuni aucioritaii cederel. Tcr-
tia autein aii Aelium sub Valcniiniano leriin iegalio
notissima est. Briianni enim cum jam Picioruin et
Scoitorum infesiationes sustincrc nnn possent, Ae-
lio ni ct Syminacbo Coss., auxiliiim Aclii implora-
runl, ut liquel c\ eoruin epislnla apud Bacdam
(Hisl. ceet., i, 13); ncque vero quicquam ab il!o
auxilii impelrare quiverunl, uipoie qui gravissimis
eo tcmpore bellis cum Aiula llunnorum rege erat
occupalus.
NUM. V
§ I. — De
In priinis habclur in librario Iliblia Grcjnriana in
duobus voluminibus ;
quorum primum babel rubri-
cam in priino folio, de cai>ltulis libri Genesis. Sc-
cundum volunien incipil a prologo beali Jeronimi
supcr Ysaiam proplielam. In principio verolibrorum
in cisdem vnluminibus inseruntur qucdam folia,
quorum aliqua purpurei, aliqua
que contra lucem eiicnsa mirabilem reflexionem
ostendum. Nabclur eliam in endem librario Psalle-
rium Au^uslini quoil sibi misil idem Gregnrius, in
«iijus piimo folio incipiunl medilaliones qucilam de-
vnte talitcr annolatc Ecce quantum spuciatus sum
in mtmoria mea, clc, usqne ad folium quiiilum, ubi
incipit : Omnis Scriptura
ulicra parie ejusdem Iblii est Siinbolmn apnstolorum,
oralio Domwica, Gloria in excelsit, ei Sanctus, San
cius, Sanctus, scxio folio incipit Psalterium.
ete.
In line vero ejusdem
sunt ympni i-uii nu-
cturnales quaiu diurn.nles. Primus ynipnus pro nie-
dio uociis rsl iste Medie noctis tempus est. Seciindus
ad galli rantuin Auerne rerum couditor. Ad matuli- :
nas Splendor palerne ylorie. Ad primam
: Venite
(ratres ocius. Ad tertiam Jam surgil hora lerlin. Ad
sexlam Bis lernus horas explicans. Ad noiiam Ter
:
liora trina volvilur. Ad vesperas Deus creutor om-
nium. Ad <omplel>>rium 7"« deprecaniHr, Domine.
In quadragc irna Christe qui tux es el dies. Ynipnus:
pro die Dominico Itex aterne Domine. De Nalali
bomini yinpnus Intende qui regis Israel, super clie-:
rnbim qui sedes a patre Effre, exciia potenliam luam
el vem. Ac dcinde scquiiur pro eodem ympuo ; Veni,
Itcdemplor gentium, usque ad (inem. In Pascha yin-
pnns Hic esl d.es verus Dti.ln feslo aposlnlnruin
: partc contexte, el una casula holoserica purpurei
1'elri et Pauli Aposlotorum pastio. De sancto Jo-
: coloris aurca t -xlura et lapidibus superius a parle
liannc evangelista : Amore Clirisli nobilis.
In vcsliario eliam habeiur lexius Evangetiortim,
in ciijus principio x canoues annotantur. Et vocaiur
tcxlus sancle Mildrede, eo quod quiilam ruslicus in
Thauclo super cunilem lextum falsum jurans oculus
amiiiere perhibe'ur.
Est eiiam et aliud Psal erium supra tabulam ma-
gni altaris posituni, quod babct exierius imaginem
Christi argentcam planam cum qualuor evangelislis.
In liujtis Psalierii prnuo folio incipit Onmis Scri-
ptura divinilus inspirala. Iu
cpi-
«ini.1 Dainasi pape ad leronimum, et iu llne, versus
ejusdem Damasi, ac dcindeepistnla leroniniiad Dama-
Miin i-iiiii lcronimi versibus. Deiude in quarto folio dc
Origine |isalni<irum, in eujus (ine disiinguil Psalier.um
in quinque libros.
cei : llealusqui intetligil, qui sic babcl
cundusliberapsal.ixxi.videhcet. Denitjuduiumtuum,
quisic habel Fiat/iat; lcrlius liber a psal. uxzvill,
. p!ex spes a lidei unitateac elabililate que triplcx esl
videlicet Mitencordiat Domini, qui sic habel :
: procedil
Fiut fiat; quarlus bber a psalmo cv, vidcliccl Cun-
APPENDIX. 314
impeiium summa quiele frm:- A filemini enim, qni sic habct : Fiat fial ; qiiintus lihrr
a psalmo cl, vidclicei : Laudate Dominum de eetit.
qni sie b ibet Omnit tpiritut lonl.i Dominnm. Iu
•
quillto folio Psalterii sequitur expositin de
ejusdem
altetiiiaseciindum llcbreos. Caldeos, Syrns, et l.ili-
i nos. Ilem imerprelalio Glorie apud (.ablens. Item
,
iiilerpretalio psalmi cxvm pcr singulas literas. In
;
, sexio folio sequilur quainlo p-alli vel legi debeal
per a, b, c, d. In septimo folio de literis llebreis
que in psalierio scribiinlur. In ociavo folio interprt-
talio psaltnoruiii usque ad folimn undecimuin, ubi
incipil tcxlus psaltcrii cnm yinagine Samuelis saeer-
d>ilis ; et in liue cjusdem Psalterii snnl ympni de
nialutmis, dc vespcris, el de Dotninico die, sicut m
al o Psalterio prenotato babentur.
Itcui iu librario babctur alius textus Evangel'.Orum
in qno x cannues prcponuiilur cum prologo qui sie
incipil Protogns canonum.
:
, Item snpra tabulam magni aliaris pnnilur liber
fSmith VII].
ciim ymaguie Chrisli erecta argentca, cl dexlra be-
libris Gregorianis.
nedicente, in quo coniinctur conllirius apostolorum
Petri et Pauli cuin Siinone Mago cl passio eorun-
dcm. Item passio sancti Audree apostoli. ltem pas-
sio sancli Jacobi. Passio sancli Tbonie aposloli.
Passio saneti Barlbolomei apostoli. Passio sancti
Malhei aposto'i cl evangeliste. Passio sanclnruin
aposlolorgm Sitnonis et Judc. Vita sancti Johau.iis
rosei sunt coloris, aposloli et evangelislc.
Pein est el alius liber positus supra camdeni ta-
bulam magni altaris, qui habet cxteritis ymaginem
divinc Magcstalis argenlcam deauratam, cutii lapi-
dibus crisiallmis et berillis pcr circtiiiiiin positis, in
: quo eonlincliii' passiouariiiiii sauciordm incipiens a
sancto Apiiolbnare, passione sauctorura
ci liniens in
diviniltis inspirata. Et in mariyrum Fausliui et Beatricis.
Simplicii,
Iti-ui supra eanidcm tabulain ad maguum altarc
poniiiir liber, cujus exterior apparatus babel iinun
In inagnuin berillum in medio cum pluribus aliis ipi- I
Psalierii ) dibus cristallinis e.x oinni p.irtc, iu quo conlinciur
exposiiio snpcr Epistolas et Evangelia a Dominica
: ni post octavas Pasche, usque ad Dnminicain iiu
post octavas Pentecostes. Et hec sunt piimilie Itbro-
: rum toiius Eeclesic Anglicanc.
:
:
§ II. — De vesiimentorum donatione.
: Vesiiinenta gacra ac saccrdotalia induinenta
ciiini
: usque in presens in ve.stiario eouservantitr : videli-
cet, una cappa oloserica sapbirei sive azurei colo-
: ris 1'nin aureis circiimfercneiia et lapiiiibus anterius
in parlc superimi ornala, due cap >e olos>;rice pur-
purei eoloris aureis circumferenciis reliquis siinili-
bus adornale, tres cappe oloserice purpurci coloris
scd opere polimito aurei ac lactei coloris ex otnni
posteriori omala. Nec sine mislcrio sunl lania ac
laba primiiiva nostre dotacionis insignia cnnteni-
,
planda. Per iiuieam euim cappam saphirei sive
azurei Coloril inlelligi poteril unitas et slabililas li-
dei Cbristiane. Per duas cappas que snnl ejusdem
purporei rolnris cum casula, daiur iutelligi quod
ChristUS designans lxx duos discipulus misil illos
binos ante faciein suam in umnciii civilatcm el lo-
enni quo er.it ipse venlurus ; el quod idem dicit :
: I ln duo vet tres conqregati fuerint in nomine meo, in
lcriio folio incipii medio illorum sum. Idemtitas vcro coloris pnrpurei
designal, quod vii luie snnguinis Clirisli, si ejus se-
quentlo vesligia alter alteruis onera porlemns, cum
apparueril siimles ci eriinus cl vidcliiinns cuin si-
culi esl. Ul ergo eongrucuciaui btnarii ciim iiintalo
Primus lii>er linit a psal. xl, vidcli- serveiniis, spem venie in ronlricione sequalur spes
:
/• iul fint ; se.- gracie iu conlessionc, el sic sil spes glorie iu saiis-
faetione que in colore pnrpurco dcstgnalur que tri- ;
prima a lide prcrepiorum, seeuuda a lide
:
: signorum, lcrlia a fidc pruinissurum. Quod atttciii
jlo
tres sunt c ppe eju-deni purparei col.iris scJ op<-re
pnlimito ceruleisive aurei ac nivei coloris ex oinni
l>
irie contexie, eongrue ime.tigiiur caruas qux
trilius consisiit, secundum Apostolum, in corde pu-
ro, conseiencia boaa ei fule non icla. Per lacieum
crgo sive niveuin col .rem cordis intellige puritau m,
ner rernleam sive auremii cnlnrem consciencie ho—
nimem, per purparam iulei iiitegritaiem. Pcropu.
leviure ex umni paite polimiium, viriutuni varieia-
lein aliende, que in caritaie fundnlur. o aaleffl
colnr purpnre is in liiis iribus c»t>i>i- poliiiiitis el
aliis du:ibu> |irincip.iium lenel, djlur intelligi quod
fund.inienlum aliud nemo potesi [«.nere preler illud
quod posiium e-t, quod est Chri-.ius Jesus. a quo
oinnis cdificacio consiructa crescit in templum sau-
numerus oapparuin
ctniii in Doinino. Et nota quol
nnnicro legntariorum, videlicet, Mel.iii. Josti, P»u-
lini, el Ruliiiiani, adjunclis Laurencio presbilero ei
1'eiro abbate, respondil.
§ III. — De vasu aureit
Augmlino
De T.isis Tero aureis et argeoieis quaa commemo-
ranl Beda el alii bisioriogr.iplii buic monasieriu a
bcaio Gregorio eidem Augtisliuo iransmissa collata
fuisse, quid jam scribere di beo, quod sine suspirio
notare nequeo, penitus bic ignoro. Quidam einm
dieuni quod tempore quo Dain impiissimi islam ler-
rain vaslarunl, proplT fre |uenles eorum in parti-
bus isiis irrupiiooes, on.nia in loeis abdms abscon-
que noudum miiiI patefacie. Alii dicuul
diia fueraiii,
quoj lempore regis RiearJi Primi, pro careerali
redenipcione, preiacta xeania duci fstricie exlracta
ab i>to monasierio hteranL nJii eiiani oninauiur,
quod lcmpore quo Egelsinus abbas limore Willielmi
cuiquesioris fugit in Daciam anno Domini «i.w, qui
isiud monaslerium cum omnibus eideni (>eniiienli-
l>us couliscavii , el quendam
Scoilandum prefecil; bujnsmodi jc.calia
in abbaiem
cum p unbus ahis. luisse in abditis conservaia que
posterioribus non sunt nota.
§ IV. — sancio Augutlino eollalit quas
I)c Tfliiuiis a
ttMiu Vregoriut eidem transniisit.
Reliquie enim quas ex dnno sancii Greg..rii fertur
bcaius Augusiinus buic monasierio primilos couiu-
lisse, usque in presens in vestiario plnres assuni
xidelicel, erax gennnat.i sivc dup.lioaia, que a Tho-
ma Sprot et ab aliis bifurcata notaiur de ligno Do-
minico, et de lunica inronsuiili, de capiilis he.iie
Mane, de virga A-irnn, dc reliquiis aposlolorum ct
mariyruiii cum plur hus aiiis que in dumo vesiiarii
venemb.luer collocantur.
Quol :id Lbros aitioet, accipe, quod de iis srribii
Cl. Uuanlejns in locupleiissimo suo Catalogo l.bro-
rum velerum seplei.lrionalium
veneran.lorum Codxuiu Gregoriana du bus ISiblia
volumiiiibus scripla agmen dncunt, qui quideni lli-
l>h» sicra non iia pridem >n Angha exsiitisse, docei
Petiiio Apolngeiica caiholic.irum, uti sese appellanl,
laicorum Jacobo 1 , llagnae Brilannix regc
Julio, a. D. 1604, exlnli.u in qua habenlur h c
verba Ipsissima ilU l.ibli.i eteaJetn n un ro qn e
: <
i sanctus Giegorius liuc misil cuni nosira aposluln
i S. Augustino, u-que adliuc conserrau spe. ii!i Dci
i providenlia; i qnx qui.lem verba cilantur a D. D.
Sulciifo in Desponsioiie sua ad eandem pctilioueui
apologeiic.iru, pag. S7.
i Codice.n secundum, scilicet, Psalterium, nou-
duui d >' e .icr perscruiams vidi.
.
i
« Codicts uriium ei quinium, nemre bros Bfaa-
gelioruin, uitosque adhuc, <isi muiilos, cvstarearbi
tror, liunc in KbUolkeca Boiileiana qus esi Ovoiilc
iilum lcomlius liinioricis ornalum, in Bibl C. C. C. C.
Ltenirj. uerque Codei veluslalem pnscoruin secn-
luraa red et uierque littens majonbus et roiun-
i
; dicasse, baplismo abluisse. Et ipse BaeJn aperte
dioribus Uouianis eiaraiu?, quae a liucris i<l scnus
AD 0MNIA VENERABILIS DEP.E OPIT.V oi(3
A Ang'o Saxonicis inulium Jiscrepnnt , ulrlus |ue tum
membraax mm airamonium exteri opificii ; in
m uiroque eistabanl x canones Eusebiani, siquiilem in
margine passim in\eiiiuniiir iiot.t ei nurneri ad e..s
penuienies; uirumque iu Angliam ame annos ociin-
genios ad^ectnm osiendunt dislinciiones et cmen-
daiiones Cod. BoJiei.ini in Saionica manu v^iusia
scripl i', el iisiamenlum talliburg;e ia Cud.C.C. C. C.
circa anuum SM facnmi, quo recenseuar quse ipsa
!
de.lit legata ahhal.r. snncii Augusiuii, :id qu.nu olim
perlinuil hic Codei. Quidni ergo aflirmem mrum-
que Codicem esse aniiqnissimos isios. caniiie sua
fenerarhios quos in Ecclesi:n Anglo-Saiioincie iucu-
iiahnlis ad s.incium Auguslinuiu miilendos curavit
beilns papa Gregorins?
i Codex Quirlus, sciiiccl Psalteriiim, viJelur de-
perxlilns. Exiai lamen in Bibliotbcca Coiinniana
Vespas. \ I. Psalteriiiin divi llierouyini Romanum,
lill. r:s ni .j.irihus Anglo-S ixonicis mille abhinc an-
el argentcis a tancto
nis exarjium, in quo liabemur hiieris iliden mnj>-
» ritms, sed peregrin s, ante Psalmos, ea omaia, eo-
;
datit.
demque ordine, fjua; in huc CoJiceGregorianoscripl.i
esse dinintur. LnJe alierum alieriu» apograpbam
fuissc facJe credo.
« Codex Seiuis. Sepiinms ct Octavus, nondum
n.ihi compariierunl. Eoriim autcni plurima videruur
cxt.ire in h blkxbeeis apograplta vetosta. Qn n et
sexlus ille Codex Tidetor processu lemporis Saxo-
nice versus, quippe quod in Uomiliariis Saxonicis
eaeaem passiones, etc, ioveDinntar, ei lorie idem
dicen.luiu est de sepiuno volumine.
( llos Cidices dicil Annalium scriptor primiliss
ess.i librorum lnlius Ecelesi.ie Anglicani; cui non
inlicias ibo, modo memineril lcclor anliquarius A;i-
gusiinum secum in Angliam prolulisse Gregorii M i-
gni librum dc Cura Paslorall, sicoli losiaiur prslalio
poetica .\elfrcdi regis rersioni sox hujusce operis
monachum n uiniie praemissa. >
MM. VI (Smitb YIIP.
i
Quod Auguslinut plura millia non vi finilimii Eiu-
ractv, teU in Caiuio, bap.iicnrit.
Angnsiini episcopi et sociorum opcra anno 597
An^lo-Saxnnes niagno numero Chrislianaui lidem
sinit ampleii, el iu solennuaie domiiiicx nalivilatis
Bopra decem niillia baptismi aq'iis sunl lustrati. QuoJ
:
paiel e respnnso Gregorii ad Alexandrin.e Ecdesine
epi^copum Enlogum, cui anno sequeiue hoc modo
scripsil poniifex ille celeherrimus : c Duui gens Ai-
glnrum in muinli angulo posita, in cullu lignoiu n
ac lapidum perliJa nune usque remaneret, ex vesir >:
milii orationis adjutorio placait, ul ad eam mona-
sieru mei monacbnm in priedicationem iransmiuere
Deo aueiore dcbuissem. Qui d.ua a me licentia, a
Germaoiai ani ep -t pis op isc ipus facius, cum eoruin
pag. 173. i lloruin quoque solalis aJ pr.ediclain geutfni in Hnem
uiunJi perductus e>t, et jim nunc Je ejus salule et
opere ad nos Mnpn pervenerunt quia tarttis mi-
:
D racnl is vel ipse vel hi q.ii cura co iransmis^i sunl,
jo genle eadem coruscant, ut aposinlorum virtutes
- iii» signis qns exbibent, imiiari viJeanlur. lu so-
; <
lennitale autem dominice Naiivii.tis. qn:c hac prima
iodicliooe transacia est, plus quam il.cem millia Au-
gli ab eo.lem nunciaii sunl fraire ct coepiscopo no-
stro ba(iluati. >
Muitns igitor bapiizaios eonslai qun buneii loco
:
et in qua provineij sunt baplizati, ainbigiiur. Pas-
miii irc-litur juxt.i Lbui.icuin fuiSM! ln tluvin Sun-
lua. Eo imlinat R.inuipbus in Polychronico, Bir-
cbingionus, Goiselinus in V.la S. Augustini, ct alii.
1
Sed dilficile esl opinari stalim a consecralione Au«
gustinum cito Canlium -reliquisse, ubi bumanissime
;
ab Aeditbercto rege exceptus magnam sine duhio
habuil animanim messem; ei peiejre profectum
Eboracenses, inler quns neiuo tara ciio legilur pre-
coiifirnni, Eamlou ni (//ijf. cccl,s n,9) fi iam Ae-
 1

5*7 APIT.NMX. >1S

duini Nordaiitiymhroritm, primnm de gentc

regis A riium btitic ab apostolis ad ipsis cnntinua sncces-
il'a, diii posl morlem Augnslini baptizalain fuisse. sione manasse in suis literis affirmarunl. Ilabcnt
Fieri igimr non potiii, ut in ftnilimis Eburatx, lot igilur ulrinque conlendentes F.cclesi.c eand' m ron-
iuiilia lingeret Augusiinus, si Eanfledj piima ex illa sueludinis aucioritatem; ambx suam esse apostoli-
gente aqua baptismatis ablula est. cam prx se fertint.
Quod igiiur de Sualua fluvio dieitur et multis ibi Ciim enim iteque respui ncque damnari potuenint
baplizaiis, in Pauiiui poiius episcopi Eboracensis, cnnsueiudmcs, qux ab ipsis aposiobs piotluxeriot,
quain in Auguslini laudibus ponenduin est. Nam uecessc fuit, quoniam varix esseni, ut adliibeiviiir
Hacda cjiis flnvii ineininit in provincia Deirnmm, etaii cxaminaiio, qux magis ex duabus tam diversis di-
Paulinum (Hisi. eccles. u, 14) sxpius ibi manere so- sciplinx Dei eonvenircl. Quod quidcm fecii gravis-
iiium in fluvioquainpturinios baplizasse. Et benc
ili.i sima sanclissimaqiiesynodos Nycxx celebrala. Syris
reddil rationem, cur in lluuiine sacramenlum illud enim et Mesopotamis in causa fesli claudicaniibus,
tradeietur Non cnim, inquit, oratoria vel bapti-
: < atque una cuin Judxis solennitatem ngeulibus, Ni-
steria in ipso exordio nasceniis ibi Ecclesix poteraut cxni Patres rati lempus esse opporiunum omuia,
xdilicari, > Qm.d quia de Cantio eliam rJici pntuit, qux iucommnda essent corrigcndt, iinam cl calbo-
Augustiims ibi in fluinine aliqiiomulialiouiiniiiii millia licam servandi pascbalis rcgolam slatuunt (.4(/ian.
potuit baptizare, ei i lud Gregorius iulelligere. Unde de syn. Arim. et Seleuc). Indignum plane videbaturul
l.ictino, ut baplismi in unum
1'aulini et \ii„u-iiiu Bacratissimum istud fesiuni Judxorum riium ei cou-
uiisrercntiir, cuiu distingui polius el luco ettempore suetiidinem imilatiagerentChrisliani(£pisl. (.'onslniif.
debeient. irt Eustb. Vita Constanl., m, 18, II») periculum :
j{
NUM. VII [Smilh IX]. quoque erai, ne duplex Pasclia nno eodemque anno
pcra^eretur. Qui enim luna 14 Pasclia celebrabant,
l)e conlroversiis quce in Ecclesia acciderunl de cete-
de xquinoctio niliil curantes, quanduquc illud pera-
bratione Paschatis. gebant unn anno posl xquinoclium, et altcro ante
1 1 1 iii
1 fi re sxculo ing nii conieniione agitao
ii i xquiuocliuin, quia in illud tempus luna 14 incurre-
cst de die Pascbalis rontroversia. Qux licet nihil ad bat. Maxinie etiara incongruum el indecorum vide-
Ghrisiiaiue rel gionis integriiatem aut purilaiem, baiur, ut in lam snleuni religionis uoslrx fcsio cssct
scd ad disciplinam solam spectare videaiur, liret disseusio, ul iiulem diebus atii jejuuiis vacarent, alii
de nlu ct consuetiidiiie ecclesiaslica, qux pro vaiiis agitarent convivia. El cum Pascha in urbe Huma, in
lu is el lcuipiiribus miilaliouem subil, non .!• fide lialia, iu lota Africa, iu jEgypio, llispania, Gallia,
ipsa nioveaiur quaMio, lainen uirinque adeo acriler ct Oritannia, in Libya, et universa Grxcia, iu dia--
pugii.it iii esi, iii utraque pais se invicem hxreseos cesi Asiatica el Ponlica, in Cilici dentqoe, una et i

arguerei, et concordix uuilatisque viiiculum scin- consenlieute scnlcnna conservaretur ; juslum erai,
deretur. ui pauciores Ecclesix majoris nuineri consueiudineni
Ilxc autcm de Paschate lissub Aniceti pomiiicaiu ainpleclerentur, et omnes communi consilio eam
pninum caspia esl. lllo enim episcnpatum admiui- ralam cuperem, qux niliil cum Judasorum perfidia
strante, sauctissimus 1'olyrarpus qui juxtt inoreui baberet coiumercii. Ideoque in bac synodo consiilu-
Asialicitrum ecclesiarura Pascba luua 1 1, queiu- m liiui fuit, ul Domiuica proxime sequenie luiiaoi dc-

cunque diem inciderei, cuui Judxis celebrabat, pro- riinain qoarlain priuii meiisis Pasclialis celebraretur
ptrr banc quapstionein Komam advcniens, cum Aui- C Si leunilas.
ccto de illa colluquium habuil, Cum lamcu neque Sed auiequam ulterius pmgrediar, notauduni est
Anicelus Polycaipo poterat persuadere ut suiim ob- illos(Magdeb. Centur.) veliemeoler errare qui piitanl
sciv.nidi iimrciii deponerel, tiequecuntra Polycarpus Ijriianuos non a Romauis el Oocidenlalibus, sed ab
Auiceio iit tonsueiudiiiem Asialicaui observaret, Orientalibus rilum Paschalis edoclos. Diserte enim
ehariialis vincula neuiiquam ruperunt, sed commu- testatur Conslanlinns in epistola, quam de bac re
uicaruut iuter se muiiio, et in ecclesia Auicelus ritus scripsit, «udftni modo ac Romx in linlaniiia 1'ascba
qui in Eucharistia peragi soienl Pnlycarpo obeuudi CiUbrari solitum. Ex eadeui quoque consial epistola
polesiatcm conccssil (/nn. ep. ad Vict.j. Atquc tan- Asialicas Ecclesi.is, qux Viciore poutilice cuin Ju-
«lem cuin pacc alter ab ailero discessit; el omiies dxts lestum suum egerunt, sdiem quampluriroas
ecclesix, ium eorum qux 14 die lesuun Pascbaiis aute iNic i.iiiini coiiciliuui catboricum Pascha aguo-
ibscrvabant, luiu eurum qui secus, pace inier se vtsse el Syros, Mcsopolainosque, qui idein cum
:

ipsas fruebaulur. Koioana igitur Ecclesia non loita Victoic senserunt, in isloruin scnlenliam trans-
quarla decima prinn niensis ciim Polycarpo, scd Uo- iisse.
iiiinica eam proiiiue sequeme celebrabat; nec la- Ab boc igiiur concilio Pascbalis celebriiatis die
uien ulluin propterea disMilium luit exciiatuoi. Sub dellnito, decreto universx Ecilesix obiemperariinli
Viciori» vero poniilicatu longe inagis eiarsit illa Syn niox se dicto audientes prxstitei uul (AiAon.
eniiii
conlroversia inter Asianos episcopos ei Koinanuin. ibid.), etconcilium eorum Anliocbix liabiiuni (Conc.
Conciliuni Komx ad imiii prolligandam celcbralum tom. //, pag. 561) conQrmans Nicxnum, priuio suo
est; et varia iu aliis Ecclesns tuui Urientis luui Oc- n, cauone deponcndos qui Judaicum pascba observa-
cideuiis concilia coacta fucie qux uoo cousensu ;
riiul ccclesiasiicos, et laico- a conunuuionu proiii-
jiidieioque conimuiii eaudem de i.lius festi observa- bendos siatuii. Mcsopotami quoque idem fecerunl,
tione lulere sentenliam. Ex bac enim parie cum Ko- qui Aiidiaotim ei scctatorc- suos quarlaileciiiianos a
mana Ecclcsia stcleiunt Palxstinx, Alexandria?, coinuiuni Ecclesiai unitaie ampularuul (Epiph.,hwr.
)'ortti, Gallix, Usrhoeiiie proviuci.c, et Aclia jc epi- 70). Qui .iiilein liiijus concilii eecuineiuu auclurilati
scopi; ex iii.i soluromodo Asiae episcopi, cum tamen ctjudicio iiiurciii gerere peilinaciter recusabant, m
rcbqux lotius orbis Eeclesix uliu more uiereolur hxreticis batiiti suut, el vocati Quarladecimani.
(Euseb. Ilist. v, -23). Quarc eos iuier lixreticos reieoscut >. Epiphatiius
Polycrates Ephesinus, qui episcopis Asix
vero (Uwr. ;>it), Tbemioreius (Um. /•'«/>. m, 4), ct Augu-
prxer.il, inorcm
majoribus Iradilum rctincn-
sibi a simiis (Oc llnr., -i'j). Et Beplimus canou primi
iltim esse acriier conlendens, tradiioiicm istam nh concilii Consuuitinopoliiani illos in iis numerai qoi,
ipsis apostolorum 1'bilippi et Joaunis leniporibus alqiiraiis erroubos, per unclioueui in Eccle-iam te-
ad sua usque propagatjm dixit. E coutra Vicior ccpii sitni.
.Ni/i r., v, !-), qui Koniain, el crleri qiu alias parles Ne vcro in celebraudo 1'ascbale crror aliquis obrc-
v

Occideuiis incolebanl, tonsueiudiuein quaiu leuue- pcrei; si uon Nicxmini ipsum c m

ilioni, s.unti pa-

ruut, 1'etruin et Paulum ipsis reliquisse : omnes ti e, lamcii occasioiiem errandi auferre siudentes
eiiam illi Uriciualis Ecclesis episcopi, qui eandeiu [Leonii e\>. ad. Martian. Aug.], umnem banc curam
cuui U udiniaiiliiis de liac rc BCnlCUtiatll cdtdcruiii, Alcxandtino episcopo dulegaruni quouiaiu apud :
3:9 AD OMNIA YENERABILIS BED.E OPEIIA
JE«r?r<ii'>s luijussnppulalionis anliquilus Iradila csse
videlialnr perilia, per quam, qui annis singnlis dies
Paschal s s»lennilaiis eveniret, sedi aposinlica- in
ilicireiur. ul liujns srripii ad longinquiorcs E<c'e»ias
iudicium pcncraliier perciirrerel. D e i^iiur I':is< h.nis
ex Alexandrini episcopi lilleris cognito, ei Romani
ponlifiris liiicris Err'esiis omnibus prnmulgalo. sa-
cro Epiphaorx dic diaconi in s.ngulis ccclesi s illud
annunii.ire consueverani. Eiiam anie Nica-uu » con-
ciliuni viguisse hone Ecclesiie ninrcm, ul a Bouiano
pnniiGcc Paschaiis dles indicarelur, lon-latex con-
cilio primo Arelaicnsi, quod an.51i liab luui est:
sic enim se habet caimn I. td Silvesirum Romanum
ponlificem riim cxieris direclus i Primo loco de
«bsertaiione Pasche Dominici ; ut uuo Jie cl uno
lempore pe< omneni orbcm a nobis obsrrvettir, ct
juiia cousueiuJiiieiii lineras ad omnes
ps. i nius. i Di.hiiabat Pomifei an Pascbalem snlennit.i-
Niratni qucque P.ilres, si S. Ambrosio
Imkret. dc /'nic/i. ad ep. /fcmi/iir, ei Dion. Exig. dt
( g
Pasch.), ut nullus ouinino in posteruni darclur am-
lii^endi locus, super celebrilale meniorata congre-
f:itis perilissimis calculanJi, decem et novem anno-
lum collegerc raiioncm, ci qu.isi quendani eunslilue-
riini circulnm, e\ quo exeinplum ui annns reliquos
gignerelur. Ilunc nu em circ Juin EnnejJecaeteriJa
iiuncupaverunl. SeJ hoc maxime incerlum est , et
Hieronymo potius et llaed e creJenJum e*l, oai Eu-
sebium Cxsariensem paulo posl Nicxnnm eoncilioin
EnneaJcc.ielerida ennciunasse scnbunt, qu.r, quasi
c ncilii nomii e essei compo-iia, usuin el auctoriia-
tem apud nonnullos obtinuerit. Si aulcm ipsa syno-
dus isiiu>uioJi cyclum condiJisset, Latini crroneum
suum S4 annorum cyclum omnino respuisseiil. et
novum a lol saucliUte el doctrina inclyiis Palribns
in-litiiium es senl ampleii. lllos vero ad Leonis Magui
poiitilicalum usque nullo decennovenn.ili rjdo u>os
rsse mot probaturus sum.
Est et aliud, quod consessus ille celcberiiinus ser-
p sivil; tum ctiain a Paschasino Lilvhaei in Sieilia prte-
vandum decrevit, quod eiiam hoe lenip.re vel prius
derimlum conlimiamus ei canone qui inier apo-ioli-
cos numeratur Oetavos; non licere sulie.-i Pascba
niore Judairo anle xquinoctium ternum cclebrare.
Quod auicm ver.eiandi Palres de liac re Renserint,
nlierius patrl rx Onslaaiini epislola ( F.useb. Vita
Com tl., in, 18). quam ex eodem cencilio scripsil
qnx tetal ne Chrisi anis aliquij coinmu e sil cuin
inimicissima JuJx rum lurba
< iJeoque ue cum lis
, Ai de Paschaie anni 455 fuii m.ijor coiitentio.
uno eodemiue anno genunum Pascba faiianl. H»c
auiem nullo modo romineei, nisi uuo anuo posl, al-
tero ante 3-quioociium agereiur feslom. Quod qili-
i!<"in apud Judae.is aliquando facium esl, cuiu mensis
eorum Pasciialis .<ui<.io die M.inii iucipercl, et leitio
Aprilis clai.derelur. Quod aj ipsuin a?qnin.>clium at-
linet, juxla Tlicoplnlum, AmbroMum, Cyrilluui, cx-
terosque <|ui de celebratione Pascbalis scripscriu.l,
aj 21 Mart adlixum cst. Ei si etdesiasiica: Iradi-
i rat.irern Marcianum, akerjin aj Eudociam a,ugostaai,
lioni adliibciida lides e>t, Nicasui Paires ipsi liiiuc
diem fixum et imiuobilem xquinoclii verni cjrdinein U neant, ue Pascha in vui Kalendas Maii JiffunJi per
Waiiieruni.
Ili* igiiur a lam noluli el tam venerauJa synoJo
stabililis, qui non putnrel omnibus in postcruin de
Paschali lesto riie celebrando coniroversiis j.iui lan-
tlem finem fuisse imposilum? Aliier vero >e rcs
plane babuit. Frcquentes enim posl synodicum de-
creium couteiii oni-s inier Orientis alqiie OcciJenlis
Kcclesias cruperuiii. Njiii auno Ciuisti 387 dissidiooi
de dic Pascbali faclum fuisse produ S. Aiubrosius
iu epistola ad episcopos per /Emil.am ?-ciibeii> ,
i Lnde nece^se fim, quia eiiam posl .-t^gypliuruiu
suppuiationes, el Aleiandriure Eedesiz deliiiitii.nem,
epi«copi quoipie Roinaiiac l-.cclesi.e per lillcras pleri-
que meam adhuc exspeclaui seuleiiliam, quid ciis:i-
niem scribere de die Pascua.-. > Quidam autem
l.aiini festum ipsomet die aiquinoctii, videlitet 21
M.irlii reirhr:.ndum eiisiiinaruiil et in velu-lo La-
: Est el almd luijusmodi varietalis e^eniplum in eo-
in:oruui Lalerculu.ipuJ tluclicriuui (/»e Cyclu Viclojir,
HO
A P SnS) signalur Pascha dic 18 Apnhs, qua die ctiani
canone Victnrii Aqtiii.ini, lnna xvi.
in.licitur in eujiis
nroraema -b nlroiiue scriutore a ilie 3 tpritis colli-
gilur. Denique Alexaiuirini , quns Ambrosms seqni-
tur et defendil ,Pascba Jie 25 Aprilis egeruni. Eo
igiiur anno alilcr Rimx. aliicr Alexandrix et Medio-
lani fe-livitas illa eelebrau est.
Subsecutns est liaud majno miervallo annus 41 V,
quo Inti.icentius papa prinius de die Pascliali iu Ju-
buationeiii aJJuctus, aj Aureliuin primatcm C.trthi-
giuensein li.cc scribil i Cum anle unJicimum Ka-
:
leudarum Aprilium pcne luna xvi colligalur (nani
quippiain minus esl), itcmque cum ante diem quar-
tuiu Kalen.larum earunJein vcnial vigesima leitia :
exisiimavi xt K.lenJarum memoratarum dic fcsta
Paschalia celebranJa, quoniam in vigesima tertia
lu diii- lu .a eiullum Pasclia aate lioc factum esse cognori-
sit fiJcs tem ii M.itii, quo labenle J e cxpil Inna xvi, in-
clioaret, an JilTerrel aJ Jiem t) ejusdeni mensis,
quo luna xxni ineoeperit , que erat exira lerminum
Paschalem. Crcdibiie cst vero cuui die 22 solenni-
latem illam Lnslaurasse,
Posl Iricnniuin , .inno Clirisii 417, in Romana Ec-
clesia Pasclia per.icluin fnit Jie 25 Marlii , ah Ale-
xaudrinis vero .lie 22 Apribs, uti scribit Pasclia-inus
episcopus Lilybilanus in Sicilia , ad S. Leonem pa-
pam « Tunc, iuquit, cum decMnaliir, ne x KalenJas
M.iii die 1'ascha leneretur, celehr.iluin esl die vni
Ka'emlas Aprilis, > jubenie Zosimo papa, til iJein
ibiJcm pr.einonet.
Leone eliaro Magnopontifiee , fiicruul biiWE de
Paschatis die in E. clesia Cbrisliana conientiones :
prima .imio Chrisli ki\, allera auno i55. S.inciiu
auiem Leo, ne qua diversilas in principis lesti obser-
valione nrirelnr, annum illum 11» expectaudum
non ralus, prinrc adhuc anno 413 labentc. ali Alexan-
druio primum episcnpu Cyrillo seulentiam exqui-
sule. Respnndit uterque eo Cbrisli anno 443. pro-
ximi anui 441 Pascha cclebran.liim nouo Kaleadas
Haii, seu 25 Aprilis; etsi Laiini indicerenl in septi-
niuin Kalendas Aprilis seu 2tj Martii. Aeqnievit
auiem borum opmioiii S. Leo, nl ex Prosperi Cbro-
nico (ApuJ Labb., wm. I paq. 453) clare luunmus, ,
ubi sie de Pascbaie bujus aani legimus
: tloc anno : >
Pascha Domini i\ Kalendas Maii celebratuin est. >
Alexan.lrnii feslum suum scisceliaul vut Kalendas
Maii seu 24 Aprilis Latini aulem ocliJuo anlerius,
;
nempe xv Kalendas Maii, Aprilis 17. Eral uuisque
juxla reguias proprias legilnnuin Pascha inJiclum,
eoque lanto juslior et difficilior conleniio videbalur.
Id praev/idens S. Leo et schisma quoJJam iu Ecclesia
pcnimescens, mature oceurrendiim rensiui. Anno
iyitur »55 biius scnpsit episiolas primaa ad impe- :
Quos amice el obnive rugat, nl A^exanJrinoa m»
iuitlanl. M.irciauus itoperatof p.niilnis sius nnn ile-
fuit, sed ab /Egjptiis :ilns.|ue Orientalibus episco-
pis, quiJ sui>er bac re sentireni accurale quaesivil. ,
Et Proierius .Veiamlrinus ialer caateros rn^atus,
lusa n Leoni Jedit epislotam, qu Pascha duiiiiiiicuiii i
in viu Kalendas Maias ditTerenJum osiendil. Acceptis
his siuiul el Harciaui lilleris, guibus idein signifi. a-
luin esl, pacis sludio Leo Oii.nl.iliuiu opinionem,
iuvilns tJinen. est amplexus.
ApuJ Cregoriuui etiam Tuiouensem legimus ali-
:
quain biisse in Galliis anno 577 in observauJo Pa-
scluie diversilalem i Eo auno, iaqail, dubietas :
Paschae fiut. In '.alliis vcro nns cmn muliis civitati-
hus xiv Kalendas Maias sanclum Pasclia celebra>i-
."nus. Alii vcro ciim ilispmis ili KalenJas Aprilis
solenniiaieiu hanc lcnuerunl. >
Jcm Turoiiciibi , dutu de qointo deciata CbilJcbc;ti
 W APIENDIX.
jnnioris regis nnno loquilur, qni csl vulgatu* Chiisli A i" dic ac frcqucnier in mcnsc etiam P.tgch.ili <Jcii<in-
>>!H). Dubirlas, ail, Pasrhx fuil, i>b hoc, quod in
i ciando dissiderel. I111 ipsimei Latiui episcnpi neu-
>

Cyclo Viciorius liina xv Pascha scripsil fieri. Sed nc liqiiam sccuin invirem cnnvenieh.iut eo qund r>l >t|ni ;

Ciu istiani ni Judai, sub luc 1111:1 lianc si lennia ce-

, 1 Alcxandrinomm canones servabant ui de Mediola- ,

lebrarenl , addidil : Laiini autem xxtl. > Ojui autcm ncnsi Ecclesia sub pontificatu S. Ambrosii supra
Pascha cmn Alexandrinis luna xv inslaurarunl , osleinii.
feslum vn Kalendas Aprilis egerunt qui vero Luna : Ilinc discrcpantia Ambrosli tempnribus aunn 3H7
xxii, iv Nonas Aprilis, ocliduo scrius. coniingebnt, quia jnxia Latinorum regulain uon li-
Dcnique inlcr Scoiios liritioiiesquc ct Rom.inam cuii Doininicam Paschalcm ad 2 '>'
Aprilis extenden»,
Kcclesiam magna animorum conlentionc agiiala e-i ad quem tisque d.cm Alexandrioi fesiuni illo anmi
il uiurna rontroversia, Drilloncs enim Scoiliqtic P>- promovendum ccuiurrunt. Sed cum hic anniu fuerii
scliaiis iiiem Dominica quidrm relebrahanl, scd lnna sextus cyc'i annorum SI , cyclus solis iv, el lil. C,
xiv, bi iu cain Dominica dics incuirerei el liunc : cicuin luna «xvifuerii Kal. Januarin eoujuncia ruui
celebraudx solennilalis moduin contra lioin.mam feria vi, ueomniia prnxima iucidil m diem (> Januarii
l rlesiam diu ei pertinariter defeiidcbant, Sed de
1 ct ab liac lerlia die 6 Mart i. Ilajc allera cum Lalinii
his po.siea lusius enarrabimus. esset Paschalis, luna xiv cnliigehaiur die 19 Miriii
Ilis i/ilui rite expositis, jam qu.crendiim est unde feria vi, ac proinde die '21 Dominica luna xvi
Pa-clu
iirunii liabuit lanta in unuquoijuc saiculo diversitas. erat celebrandum. Kicniin juxia Latinos si luna xiv
1'nde vero liaec oriri potuii, quani cx varietate ryelo- lena sexla proveneril , sequens Dominica , id e&l
runi qui olim in usu luerunl iu diversis Ecclcsiis 1 p luua xvi, fe-livit.iii Pascbali sine arobigan, si cred»-
Lalini quidem in Paschali festo prodendo ad |Otili- inus Viclorio, dcputaa est. At Alex.mdrini.innissa
licalum usquc Leonis Magui iyi.li> annorum lxxiiv lunaiione Marlii , qu;tj illis , ttti c.epta anle di
ui
ulebaiilur, sicul Pascliasinus leslaliir liunc cyclum ocuvum, non erat Paschalis, neomeniam mensis
iioniine Itoiuanx supputaiionis designans. Alexan- Paschalis dic 5 Aprilis reripientes, cuui ejutdein xiv
dnni vcni, el qui eos seqiiebaiilur, Eiiiicadrtaeler,- juna laderel iu dicm 18 Aprilis Domiiiicam , Pascli 1
il.-m in ordinaiido Paschaie adhibebani. Neque tan- in alleram Dominicam diem io Aprilis dilTuuJc-
tum cycli a se invicem diBerehaui, sed eiiain cano- haul.
111--. qui in ea solemnitale designacda servabanlur. Pascha anni 414 de quo lnnocentius p ipa duhi-
,

Viclorius cnun Aquitanus (In prtcf. ad Can. Pusch.), labat, oslendit Latinos qu:un maxiuie a cousueludine
explicans origineiu dissensionum qu.e circa 1'asclia Alexandiinoram, qui absqne scrupolo xv luna festuin
Irgiiiino tcmpnre instauranduiu Laiiuam inter el celehrabam , abhorruisse. Ex eo eiiim qund aliquol
Alexandrinani Eccies ani sxpius coniigerunl, diver- bor.e ilerueriul, .-mieqii .1111 luna xvi 22 Maitii die ac-
>sos utnusque canunes Paschales receuset. I11 primis ceuderetiir, an Pasclia in xxm luuam prorogandum
Lalini < a tertiu Nonas Martii usque in lertium iNonas tsset duhitavu , lestutn xv liuia Celebranduiu 11011
Aprilis, dicbus scilicel29, obseivanduin maxime cen- agnoscens.
sucrunt, ul quocuuque eorum die luna lueni naia. Dissenaio, qiiaj anno 417 sub Zosiino ponliHeis
ellicial prnni uiensis inuiuin. 1 llaque Lalini neome- coniLu, diluride prob;it, ad eum nsque aiinum in
nias Paschales a die 5 Marlii iiulusive ad diein Komana Krclesia nuuquam Pascha cxccssisse dicin
5 Aprilis exclusive viginii nuveiii dierum sp.itio ex 21 Apnlis. Zosimus ruim nulens aiitiqnam bu. c ,

irudebaiu (Sorti., de Cycl. Pasck. Lai.). At Alrxan- ^ Domiuicx Pasrhali, limiiein transgmli , leslum di«:
drini citimam ueomeniam ab ocUtvu die Manii au 22 Aprilis rum Alexandrinis iusiaurare recusabai.
spicab;niiui', tardissimam vero m diein 5 Apiilis Aiiims autem 417 liui xxxvt cycli aiiiioiuiii
84, quo
piolerrbaui. Unde iitt in liniine iueusis Pasclulis luna xxvm in Kal.Jan. notabatur, ideoquc ucomeuM
iiulii" a Latiuis differebaiit, ita pariter ct m termiuo pioxima inridit iu diem 4 Januarii , et ab liac tertia
trtduo ah itsdem dt^crepabani. Lx bacdiversa ulrius in dinu i M.uiii. Ilinc ortaj suut dilfiruliates
gravis-
<pic Ecclesise regula liebat ut Lalini , inquil Viclu- sima;. Nam cum ea lunalio essct extra iimen incusis
rius < decimas qu.irtas puiro lunas mensis ejusdem
, Pascbalis, niensis embulimus superaddi dehuit,
qui,
( 1'uscliatif ) a xv K >l. Apiilis usque iu xvil Kaleudas cum dielnis triginta conipnuaiur, cxibnn lia'bcl>;il
Mau assererenl esse servandas; ita ul lunx xiv • die 2 Aprilis, ai promde neouicnia Pasclialis
in-
Psschales a dte 18 M.irtii ad dieui 13 Aprilis spaiio cboauda eral die 5 Aprilis ; qu;c taincn dies apud
itidein niensis lunaiis cavi dilluudereiuur. AtAlexan- Laimos er.ii ulira metam ueoiueniarum Pasclialium,
drini qui triduo laidius cilimam ue nieiiiaui sci- quaruin lardissiina die 2 Aprilis inibat. Al si incii-
BCcbaul, luuas xiv a die '21 Maiin ad 16 Apnlis, sem ciiibolisniiiiii cavum pr;eici ordincm fecissem,
fiari cum
Latinis numero dieruio 20 servato, protra- cuin lamen luna xiv, boc esi dies 15 Aprilis, vrl xvi
lebant. Aliiim Laiiniiiuiii cauonem ila Victorius de- lnic est 16 Aprilis, fueriul Domin.r;c, Pascha vcl
a>i
scribit < N.e iiuiius ejusdeui doiuinicx resurreciio-
: diem 22 istius mcnsis , una die, vel ad 23, biduu
ius prragendo mysieiio deslinaruiil quaiu decimam ulua termiiium erat transferenduin. Itomana igiiur
Bexlam , nec amplius quam vigesimain secundaiu Kcclesia lunc tempuris, ne vel Neoiueuiaui l^sciu.
luuain aliquando recipiunt. Alexaudrini vero uuo
> D lem ulua liuntem, vel fe^tum <muu uilra aatuiuuiii
die ritius quam Laliui, uempe eliam luua xv Paschi leimiuiim piomoveret, satius duxil, ciim xxviu luna
pcragebaul, ure lutiam XM liansiiiitic-
tllud ullra Kal. Jauuariis ineideril , vel uno die inuiuin nteasn
ii.nii. Poblremus deuique Laiinuruui canon limen ac Paschalis |>rasveilre, vel uiiuiu ex mensibus in ple-
meiaiu Dumiiiicarum pascbalium prodcbal. Nam an- iniiii ex cavo commuiando, neomeniain non a 4 sed 5
tiquiores citimam Domuiit am Paschalem a die2i Maltll di d.ici-ir
Marin, et tardissiiii.iiii a 21 Aprilis advocaliaut. Al liiuc aiiiius cycli Liiiiiui iiin txtti , Douiiui 4ti
postea Laiini Nicx-muu acquinocliuui die 21 Manii nolalus in Kal. Jan., radem luna xxviu, ac lena vn|
allixum admilleules ( Leun. ep. ad Uarc. imp.), Do- 111 easdem omnino dillicult.nes Uccidentalem Eicle'
ininiras Pascliales iiuia diem 22 Mariu ac 21 Apnbs siam redigebai. Nou euiiii poterai a neoiiieuia quu
Claudebanl, ul triginla dieium spaliu Iunans uieiiMS 2 Apriiis meusem Pascbalein incboare, quia
iuib.11
raiio servaretur. Verum Alexaudriui qui iu Neome- ,
cum luua xv luud ipsis Paschalis cuntiugerei die lt>
niis ac variis iuaae xiv tliebus desiguaudis luuaris Apnlis Doininica, feslum iu diem 23, buluo viileluel
ineusis lerminos ueqiiaquaiu tratisgrc-si suut, Douii- Ullra let iiiiiiuio , prulrahenduui eral. Ilinc ul alias
nicas Paschales a die 22 Maiiu ad diero 2 inrnsis . lecciant Latmi , inriiorm Paschalein a ihe 5 Mai lii
Aprilis cxlenderitnt, ueuipe qualr.duu ulira Latinos. inchoauduiii putab.int , rujus luua xv liabebalur du
I.\ lusre tam divcrsis 111 Paschali iuense ordiiiaudo 19. Dominica , ideoqie Pasi lia agcnda eral die 2t>
regulis laclum esl ul sa:pe Urieiilahs Kcclesia qu.e ,
M.1H11, luna apud ipsos xxn. Paschasmo vero osieu-
Alexaudriiiuruui cyclum adimscral ab Uccideutali , driuc Latinos rucusaules Pascba ultra ibcui 21 Apn-

"3*T jtli U.ll.lllt
lisettendere, revcra posiluui a majoribus lerminum
iKin Iransilire licel f--i un 25 Aprilis celebrarent
, ;
e! Leoni pap.e snggerente Pascha Passionis intr.i
ntiquitm tenninum die 21 Aprilis peragi eliamsi
Pasclia R«nrree/tonis ad 25 Aprilis prorogetur, Leo
lianc inlerpreialinnem legilimam esse ac justun ar-
bitralus esi, ei lunc priininu veteruin meiam trans-
gressns ciiui Alexandrinis ile Pascliali Dominica or-
dinanda consensit.
Leo quadam ratione ite-
Scil licei existimaverit S.
femli r-osse quod in decimum et in imnuin Knlciidas
Maias nnnnunquain proferreiur festivitas pulavit
ranien nirais insolenlem et aperlam transgressionem
tuisse Paschalcm ebsei vantiam perducere ad ocia-
vuni Kalendas Uaias, i;uem diem Paschse anno 455
Mexandrini sutuerunt. [dcirco Lco die 17 Aprilis,
luua xvi, teslum instauraiulum ceusebat, a dic 2
Aprilis neomcnia deducla, non a 4 Aprilis, cui luit
aftixa juxia Orientales Neomeuia, qui vero secundum
Laiiuns erai extra initii mensis Paschalis terrainum.
Eliamsi vero ponlifex xv Kal. Maii poiius ob>er-
vanduiu Pasc.ba protcslareiur, Uarciani laincn re-
scrijilu aiquc auctoriiaie victus , in Latina quoque
Ecclesia juxta Alexaiidrinorum "senlenliam die 24
Aprilis celcbranduin decrevit. Hic autcni oliservalti
cuin Cyrillo dignuin cst , quain S. Tlieopbilus ln
Prolog. Pa.-c/i.) pnoiain, vcl dcciiiiam quartam, vel
vigesiinatn priiuam conGltnal Latinos lunam tcr-
. imo Oricnte loto, cxcrciieiat,
liam vel deriniaot sextam vcl vigesimam lcniain
, Dionysianuni cyclum »d ^Egypliortim canones forina-
nunriipasse, et sa:pe neomeaiaE biduo anteAlexan-
clrinos auspicatos esse; quod luculenlissiine ex bu-
jusic .imii 455 neomeuia palet.
A syuodo autem Nicxna a.l l.eonis nsque Migni
lempora uall» deceunoveunali c>clo utebanlur I.»-
iini. Quo ponliflcatum adniinistranie, Viclorius Aqui-
lanus Hilari Leonis arcliidiacom* jussu primus anno
457 eniieadecac;eridein ad Latiuoruin canoues pai tim
inflexam, per duodctrigiuia solis ryclos circumdu-
ciaot, in periodum annorum "- ingeniose convenil;
'
cl medius inler Latiuus et Alexaudrinos inccdcns,
neouieniaiii citiinaiu Paschalem iu die 7 Marui iol-
locavil, biduo nli-a Laliuorum, scd unu dic cilra
Alexandrinorura liinen. Iloc qnideui fecil, ut dis-
scnsioncs de feslivitate Pascbali eximercl, ut veritag
indagarclur, ct dissona: opiniouis crror tollerctur.
quauivis Vicioriaua piriodus omuein de mense
Pascbali discordiam eMinxeril, \eieres laineu de
dic Pascbali contentiones reliquit. Nam cum Victo-
rius juxia Lalinorum canoncs lunam xv a Pasclia-
libus solemuiis exclusciit , quoiics eadcin in Dorai-
nic.ini dicm in suo cyclo incidcli.it , Pasi lia una
licbdomade lanlius, quam Alcxandriiii, desiguavii.
Rursus ciim inetain iiconieuiis Pasclialibus in dic 5
Aprilis, biduo citra Alexamlriuos, posuerit, Pascha
qu.uidoqne uciiduo ciiius Alexandnms iudieit (tf-i-
ciier. ht comm. in Vict. Can., c. S) ; iia ut
bis ac tricies diverso ab Alexandniio cycludie Pascba
dununtiet.
Et i|iiidcin, ui scribil Gicgorius Turonensis, anno
577 Pascba octiduo citius quam Alexandrini indixit
Viulorius. Galli enim, nt supra dixi, qui cum se-pie-
banlur, xiv Kal. Uaii seu 18 Aprilis celcbrabant,
neomeniain a die 5 Aprilis advocanles. Alexandriuis
vero boc aiiuo , qui foit uu eiuieadecaeieridos, neo-
ineniam a dic 5 Aprilis sciscenlibus , ciiin luua xiv
cadoreliu dicm t.S Dominicam, pasclta indiem25trans-
laiiiin est. Ilispani taiuen, ab utrisquc diversi, iudubie
Latinorum veterum placita sectabaotur, qui aliqnando
die ipso sequiuoctii, 21 Martii celobrdbant, in Nica)-
ii.iin svnodum peccare seiiOncredciites,si Doniimcuui
Pascba eo dic adinitlebaiil. 2d eiiiiu unum Paues Ni-
eamossauxisse sibi pcrsuaseranl, nc anie aiquuiocliutn,
nou itctn nc in ipso aequioociio, Pascha periigeietui.
Anno vero 590, juxta cundcni Giegunuin, ociiduo
laidius quaiu Alexaudrini lesiuni iuibaut Victorius
ei concordes ci Latini. Alcxandruii, et Galli qui cos
iuiilabantur, suo cyclo secuudo 26 dic Martii, xv luna,
.
n^u^,
A Pascba designabani sed Galli alii Viclnrii canonem
;
observantes, ideoque anle Innani xvi Pascha nunquam
admiltenlcs, ad 2 Aprilis lunam suam xxn dilTereii-
,
dum dnccbant. Auno eiinm Clnisii 5 diversas de
ejusdem anni Paschate opinioncs in Italia fuisse col-
ligimus ex libro Vicioris episcopi Capuani , cujns
fragmenta recilat Beda (Cap. 49 de lcmp. Hat., el in
opusc. cie jEquin. vern.), eo quod Vic.nriiis Pascba
octiduo morabatur. Erat annus xix eydi Alexaudrini,
ei iu eo indicebatur luna xiv die xv hal. Maii, Pascba
viii Kal.Maii.luna 21. Hic parilereral annus Vicloria-
iki' periodi dxxiii, in qua Pasclia nolihalur < xv Kal.
,
Maii (sed Alexandriuis vm Kal. Maii), luna xvi. > Vi-
ctorius enim menseni Paschalem Aurco Alexaudri-
norum nuniero xix a die 2 Aprilis auspicabstur, cum
/Egyptii bidno ncoincniam iiioiarenlui
A Latinis aiilem ei Occidenialibus solis Victoiii
cauon admissus esi, nec tamcn ab ouitiibus. Ac in
llalia qiiidem a Mcdiolanensibus miuiine recepium
facile ex eo cnlligimus quod conim prcsul Amhro-
g
sius jam iii. Ic iib anoo 58ii Alexandrinorum meiho-
dum Laiinse prasitilerit, et in Ecclesiam Buaiu invexe-
rit, aui saltein aiiicimluctaHi oonservaveril. Postquam
eliam Oionysius Exiguus anuo 525 Paschalcm anno-
runi xcv cyclum evulgaverit, ftomana Ecclesia diu-
(
luriiioriiui de Pascbate rite instaurandn conientio-
nuiii. quas aliquot eaeculis oum Alexandrina Ecclesia,
pm
laiKlem pertaesa,
lum admisit.
ilujiisniodi circuliim primus EHsebius Cxsarcas
Paieslinx c|iiscopus composuil (lleda, de lial. lemp.,
cap. 42 ). Papa deindc Tbcopbiliis Alexandrinos
ccntuui annorum curt-uni Theodosio seniori principi
dedicavit. Posl quom sacceosur ejus Cyrillos serieui
nonagtnia et quuiquc a-onormn in quinque deoenno-
veinialibus circulis comprebendil (lHim. Exig., ep. 1
dc Hat. Paschce) et liiinc secnlus Dionysius Exiguns
:
p tolidem alios ex ordine pari schcmate subneiuil.
Circulus autem bic Dioiiysiamis iu xu anuos com-
inuncs, id esl dierum 354, et seplcin annos emboli-
m;cos, id est dierum 584, dividitur (Hede de ftat.
temp., cap. 45). Priuiiis iiainqiic ct recundus suut
coinniuues, lertius cst embolimams; qtiartns et quiu-
lus cominunes, sextus embolimxus scpiimus com- ;
inunis , octavus embolimaeus ; uomis el decimus
coiummies undecimus embofiimcus; duodecimus ci
,
lenius decimus coinmuncs, quaiius deoiiuus cinbo-
liinjeus; quinius decimus et stxtus deeimus coiiunn-
nes, sepiimus decimus embnliuia-us uciavus decimus ;
cummiinis, noniis decimus embolimxus. o«i utr-que
et communes et embolima.*i nb exordio prtmi mensis
initiuni sumiint, oujus exerdtuin hac regula dcbet
observari, ul nuiiquam lons Past lijc xiv vcrnuin prac-
ccdaiaiquiiiocliimi,sed vel iu ipso aiqiiinoctio.hocesl
iti tutn cyclo xii Kal. Aprilis.vel eo transgrcsso legitiina procedat.
tjnde lit ui ab uctuvo Iduuni Uarl, usque iu Nouauitn
Apt iliiiu. dicm Imiaris auiii sinl qnxicnda priinnrdia.
W Ipsa auleinlunaxiv,priuiuin xn Kal. Apribs, novissime
xiv Kai. Maias occurrcns, diem fcsn Pasclialis ab xi
Kal.Apiilis usquc iu vu.Kal. Maias lacilinqiiiieiiduin.
Ilunc igilur cycluni cum a Uomana Ecclcsia acce-
pcrit Augusiiuus, a Grcgurio Maguo in Drilanniam
missos, modis omnibus lentavil ul BriUoncs, qui alio
ulebaiilur cyclo , ad rilus Koinani eoncordiam revo-
caret (llibt. eccles. 11, 2). Illi vcio inons sui veleris
tenaccs a suscepifs semci instiiuLis rccedcre nolunl,
coque demum evasil iaiorum pertinacia, ut ganguine
uiilleduceuloruni inonacboiuiu Irangi aulcxuian nou
poiuerit. Sc lii quoque , qui Uiberuiairi insuiam in-
colcbani, eodeiu quu Brittones lempore solennilaieiu
Pascba: celebrabaul; adcoque Bouianain cousueludi-
iiem odio habuerunt, ut Daganus euritm episcopus
ad Lauicutiuiu ab Augustuio secuudum Durobernen-
scm pi.i-Miiinii veniens (Ibid., H ), nou solum cibiim
cum Itomanis, scd uec in eodein bospitio quo vcsce-
buntur, suuierc voluit. liotum auimos lenire cpisioia
5'5
gmis mndesla aggressi suni Laurcntius el rollegae,
sod nlliii prnfecerunt. Eisilein eliain papa Honorius
lilleras niisit (Ibid., 19). direxitque episcopis. pie
sliytcris ahbniihusque Scottix alias quoque postea
: ciana epistola ceniesima vigesima nona.
Jolianues (Ibid.), qui successori ejusdem llenorii
Severinn sticcessil , magna ancloritale alque erudi-
tione plcnas, sed eodem evenlu infelici.
Sed inter hos ipsos non defuemni, qui cnnlra eo-
runi errnrcs zei'im suum exercehant. Nam ex prae-
iliciae Joliauuis episiol.e principio manifeste declara-
tur, non lolnm Scotlonnn genlcm, sed quosdam in
quoque meino-
ois li:rresi llla fuisse implicitos. Beila
rat, eentem Scottorum, quae in australibns Hibernise
iiiMiLe pnrtibus morabamur, jamdudum ad admoni-
linnein aposlolica1 sedis anlislitis, Pascha canonico
ritu observare didicisse. Exiat ejus episiola imer
Hibernicas ali Usserio vulgatas Occurritque Cum-
minnus, e Scoltoruin grege monaclms qui ad Itoma- : Paschales Dominicas numeiaret.
nas partes adjtinclus, ralionem fai li sui reddit Segieno
lliiensi abliali, el meminit synodi in caiupo Lenc a
tuajorilius suis habitae, ac facla; delinitionis
Pasclia cum universali Ecclesia in fuiuro anno
ce-
lcbrarent. Sed non pnst iiiultuui surrexil qnidam
paries dealbitus, traditionem senioruiii servare se
simulans, qui iitraque non fecilunum, sed divisit, el
irritum ex p.irle fecit, quod promissum esi. > Et Ko-
naniis , naiione Scottus, Lindisfarnenses mnnaclios
Scoilicorinii rituum seclalores exagitavit (Hist. ec-
cles. in, 25). I» quipi>e cum Finano episcopo confli-
gens , niultns qtiidem correxit , nequaquam
Finaiiiini cineiulare poluii.
Delunrto Finano, cum Colmanus in
snccessisset (lbicl), et ipsc missus a Scoiia ; gravior
de nbservaiioue Paseliae, nec non et de aliis eccle-
sia-.iica; vitae disciplinis controvcrsia naia est. Mota
crgo <|iiisiione de Pasclia el lonsiira ob id in mo-
naslerio quod dicebalur Slreaneslialcli imiicla syuo-
dus anno (»G4. Inqua posi longam Colmani et Uilfridi
concertaiionem, auditis uiriusque pariis suffiagiis,
rex Osinii in gratiam Uillridi sententiam iulii. Eiat
liini CiHiid sacerdos in innnaslerio Hripensi, ex quo
paulo auie ejecu Scoiti, qui i dala silii optione ina^is
loco ccdcre, quam suam iiiniare consuetmlinem vo-
lebant. ) Quorum cxemplo Coliiianiis videns spretam
siiam doclrinam, seclamque esse despectam, adsum-
tis lns qui se sequi voluerunl, in Scoiliam rcgressus
csl (Ibid., 26).
Circa aiinuiii 7d0 per Adamnanum presbyieruin
iniindchorum (Uisl. eccl. v,15j,
el alibalem lliiensiiim
qui legatiouis graiia missus in Angliam, Romanos
illic inores didicer.it, iilurima pars Scottorum in lli-
bernia, et noiinulla de Brillonibiis iu Briltaiiia, ec-
clesiasiicuni Paschalis observantioc lempus suscepit.
Attainen sucs qui erant in insula llii, quive erant
siiliiliii monasterifl , ad veritalis callem pcrducere
noii \aluit. Sccuta csi deluac ejusdem quxstionis
agitatio auctore Aldlieluio (Ibid , 18), tum alibate
Mclilunciisi , qui jiibente quadain syuodu epistolam
adversus errores Uriiionum scripsit, eam scilicet
qu;c exstat intcr Bouifacianas ordine ceulcsima v-
gcsima noiia. Posl quein meiiiorandus venit Ceolfri-
<lus abbas Girwensis et Uuiremuthensis (tbid., 21),
iiijiis eriidilam epislolam ad Naitomini Pictoruin re-
gcin cumniemorai Baeda cujus lcctioue elleciuni esi
;
iit n:x surgens de iueiliu opiimaiun: suoruul con-
sessu geuua llecteret in terram, Deo grati.is agens,
quod lale niunusculiiiii de lerra Angloruin iiiererelur
accipcre vclletque perpetuo caiiouictim Paschac teui-
: eosqui cycluni i.xxmv aiinoniui obsurvanl.
pus ouservare cuiu universa geme sua, et accipere
lonsiiraiii, quain pleuani esse rationis audierat.
Postreino, auno iusequenle, uli Beda proximo ca-
piie aildii, lliienscs ciiin bis qua: eraui Bubdiia
sibi
uiouasieriis ad rituin Pascbae ac tonsuiae canonicura
perducti sunl, opcra Eighcrcti monacbi Angli, qui iu
lliberuia peregrinus degebal. iluuc landetn cxituni
lialjini diutina illa allercatio, lamelsi aliquas inolit;e
kiipcrstuionis rtliqmas in Caiubria pcues Briltoncs
APPENDIX. 520
A persever.isse, auctnr esl Usscrius in bistoria de An-
liqiiiiatibus Rritannicis ; idemque paiet lum cxRaeil.c
libro quinlo cipite vigesiuin lerlin, tum ex Boilifa-
Hunc apnd Scoltos Pictosque (elicem ex;iuni lin-
huil Pasi lialis conlroversii qua; nunc, ut nliui, ex
,
diversitate cyrlorum origincm liabuii. Augloiuui enini
Ecclesia Alcxandrinam enneadecaeterida recipe ai :
Scotiica \ero et Britannica compulalionem quandaui
sequebantur, qua; octogiuta qiialuor annoruiii cir-
ruio contenta est (Hisl. eccl. n, 2; v, 21); neque
cum Roinana Ecclcsia a 15 luna a 21 Dominicas l
P.ischales relelirandas inilixeruni, sed a luua 1 i ad
20. In Imc quideui cyclus eoruin cum siippulalii<nc
anliquitiis a Latinis ustirpaia congruebai , quod
lxxxiv is esset annoriim; in lioc vern discrepalial,
quod non, iil Laiini, a II! Iima ad 22, sed a 14 ad 20
In synodo Pharcnsi an. 664, Uilfridus, pnsiea Elm-
racensis cpiscopus IHisl. ecct. iii, 25) , cnnir.i Col-
g
, « ut maniim episcopum Lindislarnensem Pelri apos oli
auctoritaiem profert, afiirmatque eum. cnm Roucc
prxdicarel, iia Pascha faciondum statuisse. ut Do-
miiiica ejus dies nonnisi a quinla decima liuia usque
ad vicesimam primam servaretur. De Iraditioneetiam
a Petro repetita simiiiier eliam ad Naitanum Phto-
rum regem scripsit pnslca Ceolfridus (Hist.eccl.y,
21); qui-non s-oliim Scotlonini llritloiiumqiie r.ilon-
Imn rejicit, sed eiiam illos d-ainuai , qui a 16 dio
tainen priini mensis u>que ad 22 celebranduin Pascha au-
tumabant. iNcmpe honi lii viri, quod Romsesuo iem-
episcopaium pore vidcbant observalum ad aposlolicain ti adilionem
ei Petri institiilionein referendum fuisse uon dubila-
baiil, quum
Alcxandriiioruni illum Paschalem calcu-
lum scxlodeinuni pnsl Chrislumsseculo priiuuiu a Ro-
,
minis receptum fuisse consiet. Eoruui enim majores
a 10 lnna ad 22 Pascha suum celebrasse , iil esi, ul
Cculfi-idns rci iguarus judicat, in Carylidis voragincin
suliinergendos deciilissc, supra ostendiraus.
p
Frustra etiam Colmanus sancti Johaunis apostnli
exeiiipliini ad rituni suuni conlirmanduiii adduxit.
Bcatus enira Johannes et Asiatici qui ejusexciiipluiii
seclabantur, Pascha suum quarta decima luna in
qualibct feria cum Jmlxis cclebrabant; ai Colmanus
cuin suis, iion in qu.ilibet feria , sed in die Hoiiiimca
seniner agebai a luna i|iiarla decima ad vicesimain ;
i no>aui ex veteri b.eresira renovare conaus (MiV.
eccl. ii, 2'.l), i eo qnod vems scilicet, haercsis fnii
,
Pasch icuoi llelira;is sempen elebrare, nova aliquando
lanltim, iis annis, quibus Pasclix dies Duniiiiica iii
i * hiiiam incideril.
Scotti vero rectissiine observarunt An itolium eo-
riiiii morc a 14 luua ad 20 celeluaiidiiin P.ischa scri-
psiss«. Etresponsio plane uulla est Uilfridi, dice.ilis
Anatolium sic in Pascha Douiiiiico li lunam coinpu-
tasse, ui i .iii" eadem ipsa die moic .Egypiiorum t >
lunaio ad \es|icram esse fatcrclur; sic viccsini iin
die dominico Paschx adnotasse , ut hanc decti-
D nata cadein dic esse vicesimam primam crederei
(tlist. ecclesiasl. m, 25). Etenitn procul omni du-
lno Anatotius Dominieam Pasclia: cilimam cum
Ojuarladeciinanis luna Alexaudriiioruiii li admi-
-N.l
( Canon.
Analcl. ayud Buclier. ) , eaiiideinque
iillimainnunquam ulira 20 eoruin lunam difTudil. lu
buc vero plane a Scotlis dissensil, q iuil decennoveii-
nalein circuluio pusueril, et diseriis verhis allirma-
vcrit ad veram Paschx rationein nunquara perveuirc
Jain autem quxreuduin esl an juxla liuiic Brilto-
uura, Pictoriim Hihernoruraque cycluin idem esset,
ac juxia Alexaiiiliiiioiiiin , primi inensis iniliuin ac
liuis, exdeinque qu.irt.e deciraaa vicesimxque lum;.
Ei quidera mihi verisimile videtur in his cyclis di-
versis ii.ee nmiiia esse dfssimilia. Beda eiiitn tesiattif
Ecgberctum, quo docenle lliienses PascliaCatbolicum
susce|ierunt, anuo "2'J Pascha Dumiiiii um Odiivo
Kal. Mai.i; celebrasse, quu dic uuuquam pnu^ m eis
 ,
,

MA YESERABILIS BEfl.E orERA 5*8

locis. ap'iJSeollos scilicei, celet>rari solebal (//i»(. A gloruin.ei Briuonum Scoiiorunjqiic Ecclesiis diversa
cccl. r.SI). UcUvjs iulciu Jies KjI Maiarum fuil eiianilonsurx ralio. Angli enim Chrisiiaua lide, Ko-
Inna Aievandiin rmm v, esiata, aieaaae si Scoui rmmis dorenlibus, imtmli lonsuram ilhin oiimibus
,

eorum n gulas oaserrasseat, tioc die Ccrie iettaai 3iiU'ponenJaiu ccnsuennu, nnani a ronsueluJiue Ko-
suuru egisseni; quml eaai n !• eriat, ilias in sui iu.inoium ad siiuni usmii ir.iJuxerani, et cujus or.gi-
csIcl -- prabosse Ulos aSuita cv:::citur. Ex uem ad bealuui aposiolum Pctram eferebani, quam- i

bis el:am verbis M iiOljiidum veuii. iic'.ales Duini- I que iis qui vel monacbi vouini vel graJum clcricatus
nn-as iuira jagjMliaiiHi n fu sse apiid
.uiiiics iuailai babebaul ferendam esse j-.iJicibanl ad forinaui ro- ,

Scouos.quam apud A:exat.d..nos iJScolios enmi ; :i,i mnx quaiii in paSsione >ua sjmieam porUvil in capilc
nunq:>am 1'asi Ua aJ ociavuiu Kal. Maias difTusum Servator nosier efticiain el liguraiaiu. Sioiu vero et
esi ei qco sjIis apposite colligeiiJuui esl eos ex
: Briuones Pairum et aniecessnrum suorum riluni
parle s>-culo> esse reguLs Laliooruui, ex quibus an- imitali, lonsumm Romanoruni pcruniciter tepiidia-
liqiio rs aoaaaaai PaScba sunn u.ira xt Cal. Maia», bant, cl su.un ab aure ad aurein ilefendcbaiil , qux
Leo et rcreuuores ulira ix Kjlci.Jamui earumdem Siiuoui Mago ab Anglis atlnbiua e-i , ei boc iium:ue
exlenJ njum eiislimarunl. Coinpuuiionem quoque iiifllill, quo facilius nova posscl admitii, qnx coro-
eonuD ••ninem fuisse ab AlexanJr :na diversissini.ini oam referebal.
uller.us oslrn.litur ex Cun.rL.iani ad Scgienuui epi- Qui vcro lonJendum caput integrum vel rasi ca- ,

slota, •|in altinujl se Jcceiiuioteuoaicin jNicj-Doruiu pitis corouain ab apusiolis prxceptam fuisse volunt,
Palruii: cvduoi invenlsse Scotiic-', cujus aucloreui, voces et mnres novissiiu.e swe xUns illi priinsev»
loeuin. terupus iuceriuui babuil, es-e contranuiu in o et apostolicx accommoda>se videnlur. Milii euiia e»l
Kiiei.Ji?. in t.ssexui, 111 coacla, iu 1 i luua, iu primo illuil longe probjlnlius. prionbus quatuorsaliem sx-
lueuse. iu *.quiooclK> tuos quoque facere con.icu-
; culis in unum clencis supra alios lideUs jirx-cepi.tn
i.etii de en.bolisiuo, el emb. Ji«muoi Je cominuui, fuisse, ue capillo essent nimium prolixu; de coioua
ne jue Mjlum ui.a sei.limji.a, seJ ine.se imegro ab r c- vero aut de tolo capile tondeuJo seruioncm adtiuc
clc-.a icIi.juj iucdebrjndo 1'ascuaic Ji>junclos esse. fuisse iiullum.
Dsserias [trk. KecL Ani., p. 486) icriaH Hiber- Quod liealus PjuIus Corintbiis omnibus li.lclibus
oos auuo Cbrisii '.10, cycium uxsn arnuruiu seru- pra cep.t. id precipoe cleri.is inaud.iuiii es>e icsta-
lus l'axl.jlci.i Ckiininicanj Kalendis Apnlibu», intc- lurqu; L»amaso tribuifur liber P..iiulicali>, decrctuiu-
irra ante leiupus in Alexandnna enueadecaeleriJe, a que fui-se vull ab Aniceto ponlilice qui juxu illum
Itomanis jam rcccpia, prxsl Maai se,.|imana obse - i consliluit ul c'c*icus toinam uon nuinat sccuiulum
vassc; cuui au.o Liroxime iu>equeiite lotarum qua- prxcepiuin apost.Jicuin (Labb. Conc, l. I). > llinc
luor bci> JuuiaJuiu inter ulrumque calcolum iuierce- coldgere esl auie Aniceti dccreiuni >oli:os luisse cle-
dcei J. fTeic.ua, i.Us i\ Aprilis, Homauis vero H ricos capillos iongiores babeie, neijtic Corouas in ca-
Martii die l'a>Lba suuui celebranubus quo il am ; pte cx criuibus lecisse. Al n que Au celus toiisuraui
CuiiiBjuiii i.arjiioncm spectare miuiuie dubitavii spbxricam
u deiousis iustiluii, >e.l t l.uo solaiu qu.e
idcn. vii . j> : i Misimus , <juos uovimus crimPus consislil,
ddelibus omiiiiius coni.uu- ei qux
sapicntcs c
L.:ii..c> c»e ei ad Rouiaui vcujeuies,
. uis e»eJcoU l; quin ci iuliJel.bus si qui nioJtsiuun
lcruo amio ad nos u»que perTeneruul El in prulitereniui. PraoepUi euiin buic uou dubium est
uno bo>piLio cum Cr.ico et llebra?o, Scjiba el _ sausfetisse eos qui comaiu nou ad pri ssu.u lon le-
A . -o, in eccks.i3 S. Fein >.mul in Pascha, " rent, seJ pauio longiureiu ceuiiiiereui, cum illuj so-
•

iu qao m n.-c integio disjuucu tuu.us lucrunt. lum baberelur veliluiu, crn.es iu f.iiuueum Uloieui
,

S - . jque cyclus i.li AlexanJti- subiuiitcre c iatoasos scrrare.

ikjtuiu luil ii.uilj n 0:>pjr >ed an fuerii illi Laliuo-
; lueutue veio sa.culo scxlu, \el ccrle quinto exeun-
ruiu s:m ii>, me Ma
salit comperium Usbere laieor. le, noii anle, coroua jaio ia Lcclesiam apene inJucta
Backerius qu.dem in cunimeutanu suo iu \ ictoni viJeiur. ho en.tii iciu|iore. ui Gregurws Turoneu>is
.cni P«j. 171 exis iinai i'j iij.mn ju ^coU.iS rcfcrt, naiu> est .Nicclius Trcveroruui ejnscupus, qui
I nu 45l ci.ui cicii- L Cioij: KoBxatxx
, f cuiu parlu ftiissel ellusus uinue caput ejus ut esl , ,

riubus Lauiioium cvclum imlsiih » Quod certe ve- CuiisueludO uiS ciilnim lolauluiii, a ca,.il is nudum
ile esse conliie..Ju:u e>t. Cu >co alurmcl ccruebaltir; m cnui.u veru uiuxlicoruni |ulurum ordo
..

;> ..•> juxa Ltacdain {llui. ctc\u. iu. •- -.- ta apjuruu, u. puuies ab eisdeui eoruuam clenci fuisse
I

quaujojuc 13 uiu |*'cj ssc, boc nou col. u. ,-ciiS'i t.iiauru (Greg. Tur. \ K. Puir., c. 17). » Cccpu eigo
acCipieiuuiu e-l jjhiJ Bcilll 3, uJ Uu liciium. M sjlcuIo qumlo coruna itla dcricalis; cui nulla aiia
Uaedaeiiimsulumuiuiio lioc vuli, >co:to- saepittsl*asdia les vidclui prxbiussC iuit uui, uisi ea , qua tuuc (1 •-
.->c '.cri a itt
, j .u.i jJ respenun, quando,
. grabJiil ejiiscopi, VcbciiieiiliSsiiiia rplsnla luoiucuo- i

s;ilicei. quaru Occiiua ci.aiu luua jju. icp ral iuiii viUj niiii.iiid.r, qui sjnc.iljlcSiia el oniui virlu-
ii .

unc|iii iiim Iijcc, s. J-..i .> ccJamus, jJ voperam

< tuni geuere buiiiiuuiii uiij:quaquc xslmiauoiieui et
o • lerui Jcciun.
i icvereniiaiji s.bi couciliassciu.
UocUssiiuus v.r Hei.n-.uS N\.i is LarJnubs, in dis- Kx ii oi.aibis vcro .uti^u ortbtts pluriinos fuisse
seruiiune Jc CTcls PascKali Havcunale arinonuu L) irinuos nos Jocenl llieronunus [JU Luttuch. dt
,

Xcv. m':cgit exLtai jaac vcleri sciiptorc libroruin Je Ciaud. Vii <j.) , qui cxcjndescit auversus quosJ ui
klitabilibus la S ira, ii. Il.beruia \:cloui 1 leiuinco aleiiles toiuaui : i \irosiuge, uiquil
i 1

Vjt jui iu usu iui5.se. ScJ mtx de dubiis circulis ex quibus leuiinei co.ilra Auuslol.iin cnnes; > el Au- , ,

Lkiola adducii, boc non prub/ni. Li licct 11 btiuici.s gusiiuus moiiacbos capillos noirieales reprebenJeus
auctur opcns <ie Miiaij..ibus sacra bcr.piura; usus bis verbis i \enalem circuiulereules li\potrisui :

fuerit cvc.u V .ctorii, noii ex:nde seiuelur lliberui-
cjui Lll.cs:jiii iii iu»cstigJiiJo Pasckate Liauc peno-
diuu seculaiu es»e. A:j..ciuu> veru abbas Melduueu-
sis aperle s^r.Li.. r i. .i tigrwm.), eus nou Vicioru
Pascli.uis ULeriu;: curriculuir quud 52i annoru
Circuus conline.ur, jiOSlerU secuuJuiu decrevisse ;
tcj juxu Sui jjiIm Scverim (vel Soeri) regulain, qui
lxxxit auuoruui cursura descnps l, 1'jSciiale wcra-
uieiiLUJU celebrasse.
lunenl ue vilior babcalur toiisa sjticuUs quaui co-
iualj, ui, vidclicel, qui eus videl, auliquos itlos, quos
legimus, togiiel, Sjmuelem el cxieros qui tiou tuu-
debaniur (Ue itperemoiiach., c. 31); et denique Epi-
pbaiuus qui, bxresi <SU, mouacbus Mesupoiauna: cui-
pal, quoj pnuixaiii el intous-iu more muiiebri ge-
stareul couiatu. I'lcru>q ie veru lonsus fuisse ex uu-
liquo tum cx bac ipsj uonjiii repre.ensione liquet,
luiri quod Juli.inus, A.iostata dittus, aulcquaiu Cxsat

a Cuusiautio lierel ut mebus ino:.a>ucaiu vnam s.-

Mll. YUl [Smiib. IX *J. ,

muljrel ad tutem usque IOQsUs esl, lesUule SoXt- ,

Dt licunra ciencorum. uieuo, in llisionx Iibro lectio, cajdie priino. Paibo-

Prxter F'asdialu> letuporis dtssouauiiam (uit o Aa- toius quo.jue, qui quarla xute floiuil, lOUeguLt Sox
 ;

iPPENDIX.
rapite nnnagesimo sexto admittit lonsunm, siqui- \ concilio cnim Toleiauo iv ceilum est iu quibusiiani
ileui prxcipil < ut nullus altomleal caput ahsquc pirlibns llispanix curnuam iionilum oblinuisse. lin-
iuajnris iniperio. i l 1'aulirnis Nolatms de ni.iuacliis
I jus aulem syundi miiihi qtiadragestiniis priiniis sic se
Mii lemporis Imr modo . 4 Cmiservuli et compallidi liahet : 1 Uinne- clcrici vcl lectures, sicul levitx ei
,

uoslii, horreniilius ciliriis hmnile-, sagulis pilliali, sacerd'iti's, del-inso snperius loto cap in, inferin, so-
reste succincii, easia inlorniiiaic eapilltmi ail cu em I1111 circuli corimam lelin piant ; iinn sicut bliettsqiie
cxsi, ci iuaqualiter seiiiilousi, el deslilutn frniiti; in Gallicix p.nlilms lacere viilentur, qui leclnres
prxrasi (Episl. 7). 1 Ki alio loco lixe op'al ut pec prnl;\is. ul lairi, cmnts, iu
capiiis apice iiioilt- S-1I11
taia stia ipsius capilli 1 non arrisimie meiiii tou- cuiii circulum tondcnt. Ititus enitn isie iu llispanii
tleatilur, si*d ad .vivum quasi nov.ii ui.i denle pre- liiicusiine h.Treti oriim fuil. Unde uponcl ut pr<>
iiiniilnr (r.pijf. i). iSimili inndn Salvianus inmtachtim auipiit.indo Eeclesiat scan lalo, boc signuw dedecm ia
A 11111 depingeaS, eimi dicit pallialum el pallidiun et
1 auferaiur, et una sii l.m-ura vel liahnus, sieut lolius
recisis coiuarinu llueiiliuin jubis nsqtie ad culein llispanix esl us><s. Qui auicm huc non cuslodieril,
loiismn. C.i anieni dcfonuiiaie inndehant comam, ul lidei calliolicx rcus eril. > llic docemurauie .111. 055,
osleiiderenl suinuiain fuisse sibi vnluptatem ui lio- quo synodus isla c -lebrata esl, proviiiciarutn oinniutii
iniiiiliiis essent despecttii. Scd qiianlo vnlehanl ese II spauix elericos lousura corunali usns esse eos ,

cnntemplnt, lanlu majore eraul in linnore. Ilmc plu- vero qui Galliciam incolebaiil iunc uuu anlea sih-
nini clercurmit munasiicx el sanctinris v.t.x sludio cepisse.
veslitniii et lialiitmii lonsuramque ascciarum assti- Probaior ex Gregnrio Turonensi Gallns eoronaui
incli.ini. Nam brevis illacoma clericnrmn apud Si- B gestasse; reliqiniin esl tit ]ain dc lluma dicam ei lia-
douiuiii, simul el poenileiniuin
ipi.e ei iiioiiaclioriim
lia. Istiusmodi aiitem Imisnram ibi eiiam in usu fuis-m
comuumis erat cuui de lali inmpati 01
clericis, salis palehilex picta imagine Gregnrii magni, qiiam
inlelligenda. Siduuius eniin uescivit an Maxiuius Jnhaanes diaconus in isiius ponili. is Vita descripsit
Palatinus moiiachiim ageret, an clericum, posuiicn- (Lib. iv, c. 84). Qux ad capillum et barbam spe-
teiiiue, e<> quml ei eral coma brevis, baiba pmlixa claul, hic suluiu dicam : < Uarba patcrun moresub-
(Epitt. 2\). Couiiiiuiiis igiiur erat tunc lempnris fulva el uiodica ; ita calvast.-r, 111 in media frnnlo
inonactiorum el clerieortim tousura, eam verisimili- gemellos coiicinnus raruscnlos habcat, eldeitrorsiun
ter ob causam, qund monachi ad sumiouui cleri- leflcxos; ciirona rotuu<la ct spaiius», capdlo subm-
<atus gradutn et linnnrem frequenler proiuovercn- gm el decenter inturtu , suh anricul e medmiu pro
tur, non inutatu iialnin ei cleiici pi olcssioiiem mo- pendeule. > Gregoni igitur leuiporibns, quiliu. Au-
nacbalem accipiebanl cum habitu el lonsura con-
,
gustinus iu Angliain niissus est, corona Itome obti-
gruente. Ciipiebanl enim inouaclioruin duriurem ae nuii. Unde f.icnim est ut apostulici legati eamdeiii
viiam inntan, ideoqne iuaiiem vcsli-
liiiiinlioreitl
tondeudi cmisueiudiueui qu.e llotn.e viguil in Un-
inentorum poinpaui et sxcularem cultiun sunt asper- tauiiiani iiivexerini. Quod primum
Auglis persuasit
uati.
Augustinos, Augli posimo liun Scotlis ei reliquis ejus-
Sic lenle ac sensim ad cornnalem Imisurain per- dem iostilx populis; qui ( uidem diu et perlinaciter<

veiituin est : primis quatuur sasculis breves et 1110- reluciaii sunt, donec miliu s ectili octavi Sco ti , in-
deslos c.ipillos, sed uou siriciim tonsos clerici gere siantibus Adanmano et Ecgbereto, et Picti, Ccolfrido
baiii. In i|n ntii s.tculo comam ail cutem usquu lon- Q abbaie tNaitoiiu eorum re^i epistolaiu de hac ipsa ie
dehanl ; et tequenie laiidum c>rouis capila enrum scribente, toiisuram uua ctim cjiIi .lico Pascbite Ita-
suiit insigniia. Ad clericos igitur ea loosura qux ad maiiaui suscepertiut. Uriltoiies vero , adhuc invete-
riiieiii 11 iiiiriiiii ciines deiuil , a muna>his transiil, tati, capiia siue cnruna prxlendeb inl [U.d., Ilitl.
qii< iiiailiiiniliim el a leiicis r nstea ad inunacbos cmi-
i I. v, ti).

sueludu capilloium roron:i'. 1'iocedente enim lem- Hauc auiem Scottorum Britionuinqtie innturaiu 11
pore, ;evo, scibcet, Gregorii Turonensis, qui sub Gnem aiiledieta epistola accurate depiugit Ceolfridus. Fate-
tasculi sexti dacessil, monacbi et ckriei non disiin- lur ipse eos imxu.pvti diniidia ex paite rotuuda usos
guebaiitur, et idem erat lomlen et ciericuiu lieri esse uec Pelri lousurae adumdum
, dUsuuili , nisi
uude inonachi qtioque ob coronam ablatum mauibiis quod perfeclum orbem 11011 reddebat, sed a icrgo
ir.nli 1.1111 ciertci censebaniur. ht ubserval Ceulfridus
qtiasi iuterrupta et decurlata lei uiinabatur. Sic eiiiui
abbas Girwensis s.eeuli ociavi iailio, D<w clericos eaiu describtt : < lu Irontis quidcm superQcie corouae
snlum , si d et iiion.tclios fm 'iiia.n cnrnita; spineje vi.leiur specicw prxferre ; sed ubi ad cervicem con-
111 capite per umcuraiu prxlerre (Bed., Iliu. eccl., sideraudo pervenuris, decurtaiam eaui , quam le vi-
v, 21). dere putabas invenies euronam. > Circulum uiie-
,

Hujus autem innsur.e ligur.im nptime evplical Isi- griiiu iinn al .olvit scd hemicyclii figurain relnlit,
.

dortis llispaleusis episcnpus his verl.is : 1 Quod Tcru aut luo.e iu eortiua coeuulis. Ba puriu tuusuia d.ci-
iteiniiso capite supeiius, inleruis circuli curoua relin- lur ab auie ad aurein iu vetcn liiiro canunum quuui
quitur, sacerdotiiim regliumque Ccclcsix in eis exi cilat cl. Ussenus , qux ideo per Kouiaium alioliia
Miin.i ligurari. Ti.tra euim apud vetercs cmisiiiueba- ,lurC; a:ias cansas , < 111 a Suunne Mago
U 0!>1 >
' lller
l >

lur mcapite sacerdutuin. Il.ee ex hys-o confecta Ctnisliaiius discerneret, in cujus capile crsaries ab
rolunda erai quasi spltxra media, el buc siginficatur aure ad aurem lousa anteriore parte, cum aoica
iu parlc capitis limsa. Ctiruua atiiem laiiludu aurei magi m (ronle cirrum I1.1heb.1ni (Aiilii). iirii. Eccl.,
cirtuli, qu:e rcgum capita cingit (Dc Uffic. eccl., I. 11, p. i7'J). > Ma/is juxia huuc auelurem lota el 1 sol.i
r. 4). 1 Tunsura olim non fuit par-
igilur eleriualis frous auterior tegi soleli.it. > Sed SiQluu Magus tou -

vus ciictilns in siiiniiio capitis vertice

sed circulus ,
debal, si huic rrouauius, dimidtain pirtein, qux frou-
nt.ijor iiiaxiuiam paitem capms cumplcclens, C0111- tcm spectat, ahain, qn.e vcrsus occipitiuin ust , ferro
paratio eiiiin illa einn aureo circulo tpio capul regcs iulaclus. Quam lonstirx Ugurain juxta Ituuianos el
liiiguni, necnoii \erba 1II.1 < tletonsu c:tpiie snpc-
, Auglus Scuiti el reliqut imuab.niiur. Sed licet his
lius, iuierius eircuti eurona relinquitur, > uugux anierior capiiis pars allondebatur, lameii unn attunsa
lutsse oliui
ampliiudiuis eorooani uttam ntauife*h9 est iutegra ; piti entiii 111 fnmte iim|uc a.l aures re-
tlnceitl. ca pars capilil qu.un eapillua iu oibem
I.i licti miiii, ut cx lns scniicirculus coneiiinareltir. Nam
altimsiis amljivii locui euruiNB fu.l
, qn.c a frmilc ,
coruux 1ln1111l1.il e fuii, vel sciuicircnii lurma, illa
mcipieiis per teinpora nsqiie ad occipiliun in or- Seottiea tousur.i, hoc uuo differeus a Cilholica, qitnd
Smcm eurreiis, supra auics subslrietj tulum CapUl 11011 lotum circuitum capilis putvaderel, sed per
liuxit. limiiem ducta usque ad uiramqoe uurem veniiet,
II c csl ligura tonsur.c rlericalis, qnx per tuliiin
<
uccipiliu luiisurx unini. immuiii.
lere Uccideiiieui tisitala esi, nun vero pcr lutuin; ex Sed quare hujus lonsurx Simon Uagus aucior di-
P*moL. XCV. II
 a . ,

551 AD UMNIA VENERABILfS KKDJE OPF.UA

T->rn doeetl »iiie Cenliridum abbaleia A simillimnm esl irnr-uram hanc Oricn,t.ilem, cai aucio-
V i.iii.i il;miil>.tiai>i coroiiaiii mstitiiisse ? Eral qui rbatem renabantur < l'aulo, mni elericorutn luisse,
deia apud Anqlns co iem|>ore res vulgalissima ah illo sed monacliomm, qui c:i(mt totnm piessins toude-
Kliiisrnoili tousnram sumpsi-.se initimn imJe ve.io ;
l>;mt, nuiloresiiluo capillorum eircnln, qu;e erat cl«v

liuc isti arceperini, n«»n ipsi explicant. Fnrsan autein ricoriiui coroua. M
emergil, ni lallor, <-\ Baeda; ver
ide«» hoc ailirmanl, qnod «uui Uoman.c tonsurae quam liis. Nam Theodorus monasiicani aniplexus erat
aaapleriebaniur sanctus Petrus ab iis aucior praedica- sectani ; at momctii capillos oinnes lieioiulebanl, oi
retar, tonsura geulium sibi exosaram a sua dissimilis snpra ostensum est, nullu uiiquam inemnrata corona.
trigineni, ad majorem dissidii exsreraiionein , in Si- Ciiui autem Themlnrus quaiuor exspeclavii menses,
r.iiMicm Magmn saneli 1'clri capilalem inimiciim ileri- diim coma crescerel, quo iircoronam tomleri possei,
vfiini. Sed piaue nullani aliam "b causam a sancio necesse est ut ei iiilegrnm eapul louderetur ideuqiie ;

IViro euruua ort'im hnbuisse «i c tur, quam niiod ex
illn iiisigm ci decantato IKerouymi placilo Ecdeslx
singiiif iii iradiiionuiii apostolicamm ordine repo-
ii.nit sitos reiustiorcs el inculpaios-nsas. Cum enim
ca e.«l coiisiiptiidnns alicujus velnslaa ui ejus pn-
murdia niemoriam hominoui elTngianl facile. addu-
ciltir vulgus ul credai ah iis ipsi- orlum eain liaherc.
a qmbus babeut et ips.t l.cclfsic ubivis singulz.
I.lc' «pie si s iinnis Peu us imlliiis tonsurje aunor fuil,
iiutla ralio aflerii (tolesl cur Simon Magus
tjus aliam a tousura l'eiri diversaw iusiiiucrei.
Ncrisimiiius auicm est, ui r\ veitisto illo Cano-
niiin Codice apud Cssenum ctmslal, auctorem ejns
exstilisse subuium queiiitl.iiii regtt Loigcri lilii
rVil, iil ipse 1'airicius m sennone quudain a>e
rcb.it.
cerium videtur cinu lonsuram monasticam babuisse.
Germaniisqiioquc Consiantinopoliianus in sua rernni
ecclesiasticarum Tbeoria abunde confirmat mo laclios
lolo cipite londeri. I.i Dionysius Areopagila pseudo-
,
nymiis inemiiiit arc-oxipo-Ewc, lioc esl, nmnkim capil-
,
lonim delonMOnis, iani|u;ini characieris imprimeudi
capui moaaehali, siitc quo nou procedcret monschi
cousecratio.
j, Sed pmhahile cst ctiam tnnstiram clcficorum apiul
iniiiiinis
Grxcos nnn ruissecircularem. Liceleuim supradicttu
Germanus loqualur de eorattaabOrienlalibu»gest>la,
ca t.imtn in omnibus Orie tis locis non recepta csi.
Kcque enini toO x)ijioou ayityLt/. in 21 cannne concilii
in Trullo de Cmoiia, sed ile xqiiali tolius capilisdc-
Innsione accipiendum est, ui fusiu.s pinbavu Sahna-
linc (Epiu. de «ei et com., p. 449). Lt Uairamuus
.

Scd prxier Sinioniacain hanc cl IVtrt lonsuram alfiruiat dc clericis Grxcis innrem tis luisse bai-
fuit ct ala comx iimili inl.f in llibcrma ratio. iNain liam qiiidem non Iniidere, capul vero eriue lolum
iii calalogo saneloriiiii llihernia' a rcvercndisti
illo nudare.
iii" arch episcopo Arniach..no puWicatn (Ibni., p. 474), Il.cc omnino de origine, anliquilatc, et diversiialo
et ni tr>s saiifior'iiii ortlines dinlindo; iu icriio iii imii.i' clencalis adr.otanda duxi. Neque pnssiim
ordine , nomiuili cajeariem qus e.itlem videlur , ii. in unrari tam Anginruin quain Scollnrum perliiu-
tnm amiqua lonsura , pio corana bahuisse dicun- de re adeo iudiflerenli lain ferociier iiinn-
ci.im. qtii
tor. « Diveisas irgulas ei tnissas haheliant, el di- que dimicabant. Ceolfiidus lestatur nunquam leyt
\'i-'iii tontnraro; alii einiu bahehaiil coromini, Patribus Catholicis dc lousurx iliOereutia aliquam
alii ,f-in.'iii. > morc annquo ciericoium quibiis et lonsurx discriman non no-
fuisse coiitroverstain :

comam uuirirc non lichal sed licebal c;esa- ,

cere, qiiihus pura in Deuin fldes, elcbarilas in proxi-
tiern babcre, i>! csi , coinain certa mensura tcnus
C miiin smcera est et lameiiHle hac re, et-i minula,
:

toaiia, conteulio modum

fere omnem Biiperavit. In his vero
Colnmlianus llib. ruus in Gallia ronsiiliitusScollo- rclius,siculab EcclesiaeCailiolicj!»eiiteni'a reccdere.
rum toiisiiiain ahosque intis prjeferebal, nli ex couci- nemiiii iit-rt, itaeouveuit Ecclesi.e pastores sic mo-
ho Hatisconensi anno liil habilo et Asrcstii cau-a derari aucioritatem suam, ne imbecilies auiiuos, pro-
eoaelo app^ret A.grusiios autem , m Jonas in Vi a prns sensihtis nimiuin addicios, incaiile ad secessio-
Ku-lasii aiiclur esl |
ii nii ., Act. Ilfn , $nr. n), a.l- nein provocenl.
versns beati Columhaiii icgul garrieus, iuier alias
calumuias addil, capiiis C"mam aliter londcn , ain> MiM. IX fSmilh, XII).
eharacterc exprimi, eiabomnium inore «lesciso, /'. fniMt eccletiaitieo.
noiaiis, vidclicci, Scntiic.iiu toiisur.nn ,
qu.x ilimidia-
lam reddebal. Kuslasius alus Aj^resiii ta-
coroiiaiii Ah apnslolis c( aposiolicis viriserclesiastici cjiiIiis
liimiins lecit satis ; ad tonsurae accusatioiiem , quia initia iuisse tlociissimiis cardinalis Bona in libro ile
nin dissimulare nnn poieral, nec aliis lornlaii appio- dnina l'salmoilia laui evidenler osleridit, ul mliil ejus
hari pns-c piitabat nihil respomlii. Sed reveraus e
,
erudiiioni adjongipossit. Jam vero quxrendum cst
conciiif Mausconeusi ut scaudalum ile lonsura in-
,
qiiem canendi ritum Ecclesia Angiu-Saxttnica seque-
usiiata alnsqiu: iiionbus ah Eeclesia Komana aiienis lialur. Legimus autem apud Haelam Augusiinnm et
excuieret, sancti Benedicii regulam cum Coliimbani socius Dnruhf rncnsi civitait appropiuquantes litaniam
ins itutis conjunxil. Ilmc auctor libri de Vita hea x COOSuna vnce es^c iihmIiiLi o. (llw. eccl. i, "25, 2 >)
Saichcrgx aflirmat ,-un Waldeberli qui Lusiasio , [> rl |H)Sltea j„ SMICl \ f,\ afll „i ecciesa iiou Bnlum urare
ji.iuln p<ist coiifilium succebsil regunine , complui el inissas f.uerc, sed eliam psallee soliios luisse.
mouastcria ex regula duutaxal saiictorum Deneilicti
Ouo vcro inore psallrhaut, nisi eo i|iieui habuil \\n-
rtColumb.iiiiaililitalalni.se; el Oideii.us Vilalis inana Lcclcsia, uiule hi gentis Anglorum apa-toli
Eustasiuui iioiuiiiaiiin subjicit Uenediclinis inslilulis, miitebanlur. Ilus atitem illam canlandi ralioneui per
aflirmans eiiiu a bealo Maurolleiieuicii iiurmam sus- Ui iii.iiii.iin piopagasse ex eo nianifesiu.ii est, quod
cepisse (II ui. eccl., l, vni). Jacubus Diacunus a 1'auliuo in Ecclesia Ehoiacensi
I.li ii. aiitem llac.la, qni slatuil Pelruin tnnsiir.e relictus, qni caiilandi in ecclesia eral peritissuntis,
Kiiinaiia*, Siimmem Scniuc.t: auciorem, ail lit.ftos magister ccclesiaslic.e «anlinms iu ea provincia ju\la
-iiani lonsiiram a beato 1'aiilo derivassc. Narral eniui iitirem Koiiianoriiin scu Cantuariorum inullis luisse
I hf oiloriiin 1'lmii. ualum c latsii Gilii iu:, rellClu ii" •
dicitur //i»'. tccl. II, i i). I'.\ quibus i.';.i:il innrcm
i i

m (Nienie monasterio, Uomam vemssc, electumque Itimianuiiiin ei Laiituarioriimes^e. Sonos eumdem

ileini.iii ease a poutilice, ad arcbiepiscopatnm m aulein anciiili iii ecclesia Gautianos onuics Angio-
i

Cantuarieiiscin evelierelur; qni priihuni suudiacomis iiiiii Ecclesias didicisse Baeda alio locu diseriisver-

«ii iliii.iius, per qualuor iueiises exspeclavit, « douec biSteslatur (Uist, eccl. iv, t); ubi ei uarraj quud pri-
illi cuma cresreret, quo in corouam toudcii pusset. iuus, cxccpio .lacobo, cantandi magisler Nortiau-
Ilabncial cnim lousuram, iuure Orienlaliuiii, sancii liyuibi oruiu Ecclesiis, I..I n, cognoiuenio Siepliauns,
Pailli apostnli (lied. Ilit eccl. it, 1). » Scd supra lu.i, invilalus ue t.antia a reverendissimu viro Uiliu-

uSlciidi Paiiliuu iii^iu nisliiuisse tniisui.im. Ltveii- ut>, tburaccnsi episcopo. Dcnediclus quoqiic Uiacopus

Unmn rcdieos aJ monasterium suum jnxla osiinm
ordinem cantandi, psallemh ei iu ec-
fliiniii.is l) <iri
; Vit. I. n, r. G). Kefert dein.le qualiter Carolus Ma-
< iesia ministrawii juxta mnrem Romanas insiitutiouis
sius irailidii (IH»t. tcet. iv, IS), aceeptoali Agalhone
napa arciiicantore eeelcsi*t beali apostoli 1'eiri ei
-ililiaie monasterii I>eati Marlini Joli:inne, qnem sui
(iiiiiniin masi.-truin monasterii Biiuani.is adduceret.
Nee solufil ide.w Johamies ipsi.is ntonasierii f.alres
ducenat, verum de Oniliibus peite ejnsdem provincias
inonasleriis ml audiendntn eum qui caui.mdi erant
peiiti ronfluebanl. Posl Uiifridum q.toque Aeca lla-
guslaldensia epis. opus cantatorem egregiiuti, Vnca-
bulo Maban, qui a successoribus distipulormn be:iti
papan Gregorii iu Cantia hicrat eamaudi sonos e.lo-
clus.ad se suosque insiiluendos accersiitel perduo-
(Jeciui anoos lenuit, qualenus el quas itli non uove-
doceret, ei ea qu:e quou-
r:nil ca.niiiia ecclesiaslics
daui coguila lougo usu vel neglignilia ifiveterare
'ORperuui liujus iloctrina priscuin renovdrenlur in
slatiuu (IftM. eeet. v. 20). Perspieue i«i:ur elicilur
consueiudinem psallendi, qme apnd Cantuarios et
It.miauos n.irmi, •niirs Anglo -Sasonuin Lcclesias
• Denisi, appeltat, librarioruin vitio fuisse rorruptiini,
cdoctas fuisse.
OuoJ aiilein ad hunc Itomannrum rittim aitmet,
quis aliua auclar ejus Jiri polest, quam ipse Grcgo-
rius ille inagntts, qui Augnstinum io nnitauiam ad
pr.cdieandiiin tnisit, qui et cautanJi luctboilom ipsc
cnim Jnbanneg Diaconus eum tnorc
instiiuil} iN;;rrat
Solomouis, propter musicx compunciionctn dolcedi-
ins, Anltphonarium ceutouem, canioruui sttidio.-issi-
iiiuui, uiiiiter compiiasse, scliolam quoqtie cinie-
rnin, qu;v hactenus eisdcln institulinnibus iu sancta
itomaiia Ecdesia modulatur, conslituisse; et hutc
esse, quoJ, Iuijus Gregorii mpore. cuui Augiislino,
t
tiiue Uritannias adeunte per Oceideniein quoi|ue
,
Romanae institutionis cantures dispersi, Darbarns
iusigiiitei docuerunt (Gng. VU. n, 6). Idcirco G<e-
gnrii discipuli ejus cauendi riimn iliJiceruut, et An-
gloriMu Ecclesiis longe lafeque iradiderunt.
Sanctns Gregorius iMagnus rai.tuiu planmu insti-
luit, qui de plano proceJeus singulas nntas brevis
teiiipiuis uequali mensura dimeiitur (bouu de Div.
1'hutin., p. 431) Non eniai variarum v.icuni concor-
deni discordiam ct concinnatn per intei vallormn
,
dislanliaui mclodiam ohservavit ; sed crrlos taiiliiin
liniiies, ct tcrniinos cujusque loiii eonstituit, eer-
lusqtie vocuin irausitus, et progrcssioues secuudum
natuiuleiu diatonici geoens disposiltonein. Observat
autem franciiinus (Ub. i, c. S) sauciuui Gre^orium
iit lespunsoriis vclicmeotcr el dissulute
iiocluruis
somiioleutos ad MgilanJum hoilari, iu antipliouis
plaue ati|ue suaviter souare, in introitibus quasi voce
praxi.uis ad divinum ollieinm evocare, iu alleluia cl
versibus divmu jubilo duleiter gauJcre, in traclibus
et grailualibtis proleuso atque ouiiiililcr proeeilere,
iii (illenoiTis et cuilliuunionibus quauiUam servaie
inriliinT itiiiTii.
Joiianues liiaconiis queriiur Gallos et
Gregoriiiuis camibus quaedam propna miscmsse, cu
jusrei lianc rediln r.lionem. siquidetu cor-
< Alpma
(Kir.i vin iiiji su.iriim loniirius
perstrcpeuiia aliisuie
susreptj! modulaiiouis dulcediueiu prsprie nun resiil-
ianl, quia bibuli gutluns baibara tviitas, dililt in-
llemo.iiiuis et repercussionibus mite u iiuiiur e.lere
iantileuam, naturali quodam fragore, quasi piaustra
l*r grailus coiifuie sonaiitia rigidas
ucque audieiilium aiiitnos, quos mulcerc debuerat,
APPEKDIX. I5i
A eiaspcranilo magis »c nbsirepenilo conlnrbai (Grea.
gntis cantum Ecclesiaruin Gnlliae ad Romana dulce-
dinis pr;e-.criptuin revocaril, direclis in Gailias ea ilu
cansa duoluis cautnrilnisa sanctissimo papa Adriano.
Scribit llcnrictis iie Ktiyglilnn, canonicus Leyceslren-
sis. lih. ii Je KventilnH Anglia>, circa aiuiuni 1!»74
tnissc quemJam ignominiosum alihatcra noinine
riiurstinum, qoi in:er e.eteras gtultitix suaa ineptias
Grcgnriantiincantum in uflicio aspernatus, monaelios
((rpit couipellere, ul Uuillielmi ciijnsdam Fiscaneu-
sis uionaclii rantiim excrcerent. llinc lniuel (|uar,i
a-gre tulerint Occideniales Ecclesix miiiimam ali-
quam c mtus Gregoriani nuiiatioiiem.
NTM. X [Smilli, XIII].
De toco quo Ceadualla r..r llnttnnum a rtije Osualde
intertmptus tsl.
Camdenns aliiqne qui eum seqmintur existiniani
" nnmeuloci qttem Baeda Denisesburua, lioeesi, rivuiq
et legeiiiliiin esse Devilesbttrne; cujus nominis vesii-
gia repiriimt in bodiemo Dilslon, qui locus in libris
iioniinaiur Devilslon. Sel ouines inanuscripti
aniii|iiis
Codices, consenuenie le.stimonio, non Devilcsbnrn,
sed Dfnisesburn, clareexlnbent. Ilaedaqunquc (Bhi.
ecr.l. in, ?) lestaiur ipsutn vicioria? locuin tlefenfeltli.
juxla murtim ItcIicuui, ad Aquiloneiu jaeere ; se.l
oppidum Ddston iion solmn ad austrum Muri, se.l
eliam Tin* Hnmmis est sitmn. Eo ipso eti.im loco
Usiialdus ret ereiit crucem ibique postea Ecclesia
;
cunstrucia cst, in qua fratrcs llagusi.aldensis Eccle-
sia; vigilias pre ialule sancti Osualdi faeete setcbanl;
cum auient et crui et ecci.tsia sancli 0<ualdi ai
Aqiiiloualem plagain nittri inveniuuttli , sequi «idetur
ct Hefeufelth et Deiiisesburii ibi quoque i|u:erendus
csse. Caradenus scribit locum qneiu oliin llefenfeltli.
sivecainpuuiraetcsiem, vocarunl, l.odie oodeu? seusu
i
'.
H;ileJon appellari. Ei quiJem est oppiJntn noinme
llalimgton, qiiod Aquilmiein versus n vel 111 inill.
pass. ;.t> Osualdi ecclesia el croce abesl, et quod, »t
Tliomas Errington Arm. isiiuspradii possessor lesta-
tur, in antiquo cbirograpiin ilalcdowu dicilur. Est
lamcn traduio quxdain, vicuhuu UinglietJ priscis
tcuiporibus ileleufelili vocaium esse, Uiuglield auiem
inier Ii:illingtoii ei murum jacet, et rivulo qtiodam
noinine brriiigburu ab ll.illiu^lon dividitur; etcuin
sil juitta niurum ad Aquilonum, UaaJ;e descriplioui
sitis couvenil. S.-ii lorsan toia illa regio qil.e niler
llallmgtoi. ct roitruui sita est, uouiine llefcufelth ab
Itac viciorii oiiiu msignita est. Juita autiquani tra-
ditioiiem pugnaliiui est ni agris Je Coeklcy, 0|>piJn
infraecclesi.iu etcrucem Osualdi et inier Erringburn
et iiiurum sito, et pradium rorsau illud cummissuui
cst tn agris Lmkleiaiiis, dciude prope LDrringburn
usque adcatnpos lialliugloinanos summa eoi.ieuiiotin
sustenlattini. Sed utruin ptigua coil.ua lueril ui agns
Gcrmanos n de Cockley, au in ii» de llalliugtou, aui UmgiielJ ;
Kritiigbiiru vi.lelui rivus Dcmsi sive Ueni-
luisse
scsburii, ubi Caedualla cst intn cuiptus. Lsl etiim
juita miiruin 1'icticuin et crucciu S Osual.li, ad
Aquilotiein, ubi U»->\j iIIiiiii essc iuvenieuduin doeei.
Adeo celebris erai Crui itla S. Om.ilii, utCmiveiilns
Dunelineusis olun ea in Sigillo suo ulebalur. r.\ ima
euim islius parte capnt S. Osiial.li, et erui ejus <*\
voces jni.it, altera cibibeiiaiur quud et auiijecta lubula \V>a
:
pmj. sci/.) vl.trius eliu.esCel.
 :

r.:>r.
AD OMMA VE.NEitAIS.LIS UEUJE OPERA

MM X iSiiiiih, \\S}. A Oxon. p. 35 ) Schnlam suam plaue ad studiorum in

Gallia iiorniain rev sapienlissiuins accniiiuinilavii.nia-
Dt ubola a Sigberclo (Iriemalium Anglurum rege gisirosque , qualcs si Imlx Caiiiuarioiutn prafei ti
insliluld.
siini, prxposuit snx.
Magua jamdiu nec negotio dijmlicanda agitat.i
facili aulrm liquidios cnostat , quam qnnd Gallia
Nibil
csl de hac Sigberclina scbola inler viros doclos con- celelirinribns srholis el prxrepinribu- liberalium d>i-
trnver-ia; aliis eam f«iis>e ingcnuarum arlium cclr- ctrinarum cogniiione exiellrntib is referia semper
britale flnrenlrm lolo marie luenlibus , aliis eodem cssd. Illarn eoini semper abunilas-e elnqueiilissimi»
giudio et pari xslu graininalicalrm tantum , io q<u viris Iheron. adv. Vigit. ) el in civili jure erudilis,
(

pueri lingua vernnrola in&lruantur , afOrmaniibns. iiiisiraiiljiisijiie dicendi olun magistros prxhuisse te-
ijui ciiim aeadernix Cantabrigiensis causam egcrunt, siaiur Juveualis
«i in probando eain esse, qoam sit illa Ox<>ni:i*. anii-
Gallia cvusidicos docuil facunda Brilarmoi.
S.iinrem, multinn nnn tam labnns, quam ul ipbis vi-
ehalur, oflicii cullocaronl; dederunt operam, ut Anloninus eiiam cognoincnlo Pius « rhetoribiis rt
miiiflca verborum elegan.ia, gratilate et copia -cl.ots*. pliilo-ophis |*r omiu-s provi cias, ideoqne per Gal-
hnjug laudem celebrarent, el 'iberales disriplinas a lias, et honorcs el salaria deliilil. i ( Jnl. C.upil. in
ijiii re.c erga bonas lnteras et virog litteratos egrrgie Vit. Anlon. Pii.) Et T:n iius de AiigiiSKidiino |iM|iieus
animalo ibi si nou renovalas , conslilutas latnen et (Annal. III, 43), < noliilissimam ait Callinrum soholeni
qoasi in lulo posiias prsedicarenl. Oxonieiises vcro, lihci .ilihu ; studiis ihi oprratato. > Cuui<|iie civiias illa
quihus ai adni! ;f Canlabrigiensis anliquilas ila mn- latrocinio BagaudiCx rebellionia obsessa
e-sei :<c gra-
l.si.i est, ut quicquid xlatis illi concediltir, sux de- B vissima clade percnlsa, antiqua illa lilteramm sedes
<

traclum putant ouiiii qua possunl induSlria faoiam

; Hxniann scholx (Enrmm. de sclwl. instnnr.), > ijnon-
ejus erudiinrum pliinum approbalionc nixarn labefa- ilam piilcherrimo ooere et siudioriim f- e>)iieiitia iliu-
tlare invidi conanior, rrcle scntientes Sigbi rcli si ho- slrrs b u haroroio rabie diroiir siinl quas lainen Cmi- ;

lam innliis anms Alurediaiiain anlcce&sisse. Cinn ei^o •iiirii honeglissimam ihi Galliaruui juveiitiiirin
us , <

hoc de qno jain aiubigitur, inier celeberrmias lille- iiigeiniis aitihus cruditam > videits, nd prislinant g'o-
rarii orbig acailemias, et ulrinque intcr virus doctri- riam re-titiiit. ^ec niinns prsclarum rst certamen
nx el ingenii fama illuslres discrpiatur, bnic conlro- Gnrc;r l.aiinaque eloquculiae apud Log<luncnsem
lersix me taiitis litibus ilirimendis imr.arcm iioii im- aram ; i|omlque a Plinio notalur ( Eiiist. ix, II ):
miscuisseiu , nisi liaedx anrtoris uoslii ev plicamli < Logdoni inh ''i:.i',|:i. non pulaham. i
e.-se mle ve- 1

necrssitag qnxdain, magis quain votuntas mea, unpu- rissime colligiiiir civitatem hanc suh primis im peraio-
lissct. Coactus igilur, qnid de bac le cogiio, in ine- rihus fui seoinm doclrina llnrentissimani.Odilorliaiii
iiiuin proferam ; el nt ciarius inooiescai, qua cum Cluniaccnsis ahhas in iihro ile Viia Mnioh Lugdunom
parte veritas slcl,ipsius Oaedx locum sic >e habenieiii urbein < plnlosophix nulricem ac malreni appeilat,
cxpcndamus. quae loiius Gallix ex amiquo more et r.cclcsiasli' o
< lli- lcmporibiis rrguo Orienlalium Anglorurn post jure noii iminerito retiuet arcem. i Idem in lihro <in
Earpiialdiim Itedualdi successnrem Sigberct fraier \ ta Adaliiridis Aug.it Laflahaiur, inquit, adveiilu
ejus pixlnil. hniiiii Imhius ac religiosui qui dmluni : e us tma liurgiindia, exsullahat Liigduniim philosn-
in Gallin dmii iuiiiiiriiias liedualdi fugiens es.MtI.irei, p i.c i El in hhro de Mi-
qooiidam inalcr el nutrix.
lavacrum ha|iii-nii pcnepil, el pairiam reversn-, ulii (" raculis S. Leriuensis, qui Sigherctino
Aigulli ahh.
rrgno potitus e-l, moi ea i|n.r iu Galliis Ixne iligpo- s:i'colo elaruil, Irgimus i clericum queimhnn dixisse
sila vidil iinilari cupiens, tnsiiluil schnlam io imi se csse Canoniciini Lugdunensis Ecclcsix el de scbolis
pueri littrris ertidiremur: juvnntc ga episcpo K venire. i Mab,ll., smc. n, p. tj<>9. ) (J. Syinmachus
(

iinciii du Cautia acceperat eisquc pedagogns ac m >-

, eiiain, qui Valeminiani et Theodosu temporibug cx-
gislnig jtixta nioreiu Cantuarioniiii pia-benie. lcros sux aetatis solerti ingenio el vcra facimdia au-
Aunc vem Ins veibis pcedagvgium vulgare lantinn t<celhiit, fatetur {Episl. , 88) se < quidqnid in se u
Jcpingilur, ubi, prmler documnila qusedum pueros ad <<-l rcelo Gallico deheir, prxcei ta rhetoricx peclori
ilttgioutnt virtwemque informanlia, q« > lingua tliar.i scneiii Gariiinnx aiiiiniimn immutsisse, el esse sibi
patiia trudi tolebant nilr.l viguisu est jatendum? {Anlin, cuiii Galliutuut scholis er doclorem justam cogna-
i
ro/ A!Tt.Ni>l\. V5S
linnrm. Missa- fa.'in Massileiises scholas yetusialc A nrnRi- ppiseoini! in Sclmla loiodrcnsis epi-coiii I lleris
r r
01 cl iril.ite notuis-imas, <*l doctissining illos p o cs. erildiuis esi (fiW., p. C,iC>).
ws (itiiM''. Profrss.), qni Narhoiu», Tolosx liiiidi- Se
oe.lavn
I |ier vrias liellorum proecllas qn e sa-culo
GaMiani iiifestariinl, ciim mi et quies amiea
pil:o et n;>ii'l Pirtavos jiiveiituii dnccml.r prxfi' li 1
i

siinl, el iminiripriVn] donii o schnlnm >• "i ( Am M si> fuissenl pra>re|ila, uliique liller.irnm Slinlia
qml. acl. wl (•rnl.) apud Vesnnli neni. IVi'0'd l.iopmVianl, diuiic Girilns Magnns ea postliiniiiin
i :ini
i qund lli.TOiiymus ad Rnsiicnm iiachmu m exeiiavii deium, ei «ireuue lahoravit, ut in episcopa-
srrihit ile siu.lii- Calliariim qnas illo ieui,>i>re »1
.
lili"s civiialibus scli.i a? f.uhlica' ibi aiiliquiliis emi-

celrho>rima fuouni; quia iuler otriusqiie Acadeini* slilul.r i"Slanrarpnlur. Qu.amohrem eiii ln aiu "Piir
palronns Itnjiis lori sensus nn^'iin imp< tn 1 peitina- < r leni :ul iiiPT"pnli':!nos, rpigcnpas, alihales it ali .s
ci:i eiiamnnui dispulalur. misil, iil < rpiseopia el moii:is'eria praler regularis
Ail Gratisni auiem Conslilnlionem pergn ( Cud. viiae nrdineni eliam in litlerarnm me.lil iiinnilms do-
Tkrad. XIII, 5, I I). in qua pr.-rcipilnr, i nt in singulis ceiuli simliiiiii iui|ien laul.i F.l proimle episrnpi ct ah-
nrliihus metrnpoles vooaiilur
qu.i* oplimi quique. ,
haies iu c ncil n Cabiionensi u cnngregali jnxta Imjiis
eimliend:r prxsidcant juveniuli, rhelnres scilicel el 6i|ii.'iiiis-inii iniperaioris |:r e. epium decernimt :

prainn aiin Allirne Itnnianxqiit* dncr ina*. iC.nin vero < 0,im lere se vc.!'ol:is roustilnere, in qmhus e| liiier p
pramnial cns amlimus, non primarmn litlprarum ma- snlertia dkciplin», ei S;icra; Scripliir.e dncnincnU
pistros aCCJ| iinus veiuni tain late enriini pnmrria
:
diseautlir. i

p-in uriisse se.re oportet, u( quiilquid humanioris hlem curavit I.udovirus Aiiguslus ejus lilius, nt
ferme litieraiurx est, ambilu suo cnmpleciereniur, p ci.nstal tnin ex ipsius Vila ct cmieilio Parisiensi n,
aique adeo prammalicos quosdam Latinos llurdega- linii ex Waiid.illieiln Priiniieusi mnuarho, in pra-fa-
lenscs philologns Ausoiius voeal. SingubB igitur in lione ad Vilam ^aueii Gnaris, utii scnhil apud Gal-
(iallia civii.iies archiepiscopales, ci * nonnulia* ciiam Ii.is inulios amius litlerarum siudi i jacuisse, qiinusqne

ex in-iiiiinrilius urhihus, eliunsi melropnles iniu es- sui a-iaie pinc pnni libcralilate rt opiimoram viro-
senl, Graliani lemporc professores publieos liahue- riini snleitia ili-('i|iliiiaruin sludia prof ceriuil. I|.»e
riinl. i Unile luevi , ut ad liaue legem llospiniaiuii eiiamipsuni staiuerunt l'ugeiiins II ei Len IV pwniA-
iiniat (Oe Templit, p. 419), adeo liheralium arlium ei cps, iii duohiis couciiiis Itom p liabili-, ex qniluis po-
linpiiarmn sludia ihi fl.irere coepernni, ut divus llie- slerius |irii-ris cannncs cuifirmat. C.auun anlein q li
rniymus in cpi-iola qunlam ad Kuslicuui Galli.iUl ad liain' rein periinei, sic se hahct < De ]uilnis<laiii :

siuiliis florenti-siinam appellarit.
(_>u ndiii g t'ir Gallia Komanx diiioni snheral,
aerniinis iugeniis, liberalissimis studiis, npliiua
dncrina exccllebai. Irrueiuibus vero liarbaris naiio-
i lucis :ul iins r. ferlur. nnn nMgiSlriHl neque eurani iu-
veniii pro Slii.lio liuerariiin. Idcircn io universi-. e»i-
scnpiis sulijeciisque plebibus el aliis Incis in quiltu,
necessitas nccurrerii oinmuo cura el ililigenl a ha-
,

niliiis, ei p r longiim lemporis spaliuni Kur»pain f. re Itcalur, ut mngistri ct doclorcs ron-lituanliir, qui
iioiveisam ferro flanimaijue vaslanlibiis, rernin la- stndia litlcrariiin liheraliuraque ariiuin ac sanei ba- i

cies a.ien mnlala es', ut jaeiuiaui niaximam ferciiul beiites dopmaia, assidue dnceant, quia in his ma.ime
ei aries simiil el relig'o. Sed quamvis di ciplinx, divma manife-iaiiiiir atqui; decla aniur inaudata. •
duni cus per oinnia BXVirel, ubiquc Irigere
liiror bt-ll S inile eiiam coiifirina.iir in conciliu Valenlno iii,
et rollabi cosperu l limen non sunl penilus eomul Luiharii iiuperatnris jussu iu eau-a Valentiui epi-
eaix. Fides enim Chrisiiana in Gallia, impiorum licet C scopi celebialo. Kx liis aulem liqmt llihil in syno lis
irriijitinnibiis diu et pliiriuinm vexata, seiupcr viguii, superius inenioralis pnecipi quod nnn fuil aiilfquilus
sem; erque Gallicanaai ornabant Kcchsain Lalin s ilislituluill, neque scbolas in episcnpiis singtilis, pnn-
sallem liilens crudili episcopi. Ncque eniill fieri po- cipibus his ct prxsulibus aucioribus, uupcr erecias
luii iii doc rina ou nis aitiumqne eienlia prorsus esse. sed polius enrum miiniflcenlia el cousihis ad
ex lingiieieniiir, reli^ione salva. Ilinc videlur oou splendorem prisiimim rev.icalis.
maximea viritaie alienum, Galliarum episcppo-i pm- Nec s.iliiin apiid ecelesias quas exoruat ep scnpili« ;

dentissimani iliam erudiendx juvenlulis rat oneiti a ealhedra scbolae exstilerunt, scd m inn alenis ciiau:
Cratiauo principe olim i.istilulam, licet imn uberrima juvenlus in pietate, relipi me et Imnis lineri-. cru-
e.i qua sub propitio lltiinauoruiu uuperio poierant d.i esl. Quoi viri maptii, noo laiilmn Gallicane, se.l
i

ntiluale et fruciu, ea lanien qu pnteraiit, semper t cnam calliol ca; Kcclesix- iuiiiiin, Liri ten iuin disci-
oli-i ria-se. plma ct cura instiluti sunt? Quandin eniin Lupi Tre-
Veruui es qii'i Francnrmn repes, relcio cullu ido- cnsis, ll'n:orai et llilarii Arelileii-iuut, M.ixiuu lle-
Inruni, se sancix Clirisii Lcclesi.r ailun .ivcrini, aries- giensis, Eucherii Lugduoensis, Vincenlii Lirinen-is
qne siuinl ei vera ielip:o emerseriiit, mnris hujus non lau- el commeiidai.il, qiiun credo perpetuaui fnrc ao
ohscura vesiigia apnd eornm lemporuiu bUtoricus perpnneui, lain a Chrisiiana qi.am liileraria rcpultlicl
reperies. Gregnrins er.im ille Turonensis snli Callo celehrabilur, tmdiu eiinn biijus iPustrissiini mnna-
episcopo liiterarum sleJns inancipalus est ( (ireg. sern laiiia el gloria in ore doclissimiironi nlniii.im
Tur. Yii. in i/ut Oper.). lii Giegorius Uagnus Desi pumianebil. Illulus quoque, nalinue lliii uinus, et e
deriuni Vieniieiiseiu velteoieniei objurpavit quod , D discipulis sancii Germani, in suo innuasierio geo-
pi.iiiiiiiaiio.ini •xpusiiit -i sxcularibus litteris sluduii ineii i.iin, rbetoricani, pr.nnni iiie.tin et aiillimetu ain
{Jcan. Diuc. Orey. Yii. m, 35). Sanclus Gcrmanus doeuit; fuiique omniuui srtium peniissimus; ei cujus
quoque alibas Gr^iid.vallcnsis iraditns est liealo Mo- st Imla singuUri doctrina et mirilica sciemi» vin in
doildo Trtv.nii-i piscoj o, qiu cum euin sagacis iu-«
t G.illiis prufecti sunl, mler quns prrcipui Gdd.is
getiii ceineiet puerum, libeialibus lilteris erudivit Kiiycnsis abbas, Samsou ei Maglorius Dnieuses C|ii-
(Slnbill. Acl. Den. sa?c. n, p. 511). Gyprialius porro scqii, el Paulus cpiscopus Uiisinioruni, qui in Stiis
ei Messianui presbyleri mn cuiu Siephauo Diacono, qii.c coiiiliderunt ccenobiis eadein cnlendl siudia qu.n
qui vnaui, rcs gesias, virluies el miracula saucii C.c- a lliagislro didiicraiil prncul dubio statuerunt. Kt
sarii Arelaleusis bciipscrunl, eranl ejusdein Cx-ani aiicius Culiimlianus llibemis oriumlus iluquc liltc-
discipuli. Kn dtibeiiuseiiain ubbas (.ellensis apttd m- ralihus sindiis ilislructus, el pustea in munasicrio
beni Tiecassiuaiii poiuilicis llagnesili sclmlis paren- Uaucborensi regul.iris disciplina cultui operam daus,
iiiin -ttiiiio iii.ii i ip.ii.n . Ac Leudegarius Augustidu- CIIUI diiodeciin Iralribus in Gailias transnl, coiuli-
u-usis cpiscupus a Duloiie 1'iclaviensi luii slienue lisquc tluobiis iiioua-lenis, Francoruin an uiosad in-
eiiniiiiiis, ei
diversis sludiis quibus sxculi potentei geouaruiii duclriuarum stieiiuaiu aueo aeceudii, ut
sniileie solcnl, adplcnc m
ommbus discipliua: liina hrcvi scbola ejus Lusovii iugenli discipuloruin fre-
esi iit.luu» (Ibid., p. C8I|. Prxjcclus demque Arver- quenlia ct copia aiigcreiur (Ibid., p. 8). Euslasio

* Xeniiutla:. A.UgUStodunum, Totosa, Viclavi, MatnUa.

 ,

539 AD OMNIA VENEB.AI.U.IS BEO/E 01'ERA Ufl

nim iWture, qui in regcndo l.ivnviensi monasierio A siittiit. Postquam eiiam llonnrnts rr.c t:is sni eitrsus
< oliimlvino sueressil, quampltliin.'i in riiiu c.isu implevis-et, eltctus est archiepiscopns cathedras D«
•nte et ingetiuh artjbtis adeo iufurtiiaii sunt, nt imle riivenieiisis Deusdedil degenle Occidentaliuni Saxn.
vitas iniegritatR ei doetrins fama cnmmeid.iii in ab- nnm; qiiomgrantides-eculo, re^es Osuii, elErjgherct
la'es et episeopns rleci e-seni ilbid., p. 118). Neqne assump-erutit etim cnnsensu ecrlesiaa vinnn Itniium.
prins f rdini* sui apiid Stibl.it um fumlameiila pnsnit et apiuiii epi-coi atui prcsbyierum nominc llighar-
sanctus Uenedictus, quam ptiernruiu insliioiionem in iiiiin [Hisi. ectt iii, 2'*), nni a Bomanis beaii f.rego-
se susceperil. Testes sunl Mauriis et Plaeidus .-cna- rii papx diseipulis in Ganlia Duroverui, scilicel qu:e
inrii generis pueri, nliique quns a tenerioribiis amii-i urb>, iii Lelandus seribil, luiic acajlemise pr;e se le-
educavii, et pietali» -liierarumque siudiis erudivii. E reh.ii speciem, fuerai nmni crclesiastic.i instilulione
quibiis Maurus in (,;iliiuii adveiiiens iiiuiiaslerium Siifliiienler eilnetus. Eikennal lus deniqi:r snb Tlieo-
prope Aiirei.it» essiruxit , nbi iiiuil.iriiiu nobilium doro arclnpr:csiiltf episcopus Lundnnien-is, discipulus
inipri ab t-o aliisqir dncloribus nmni erudilioi.e smit fuii beaii ponlificis Mellili (Leland. Collect. vol. I,
iiiipuli. Iliijns eiianiopera Beneiiicti regula in Gillias p. '20). Ex quibns evemplis, felieiler smis el ciiiuu-
invecia, jtionasteri» ubique smpere foeieniiil, 111 qui- late proliattir ante arcbiepisGopom Tlteodnrum suin-
lnis bumaniorn liiteiaj et disci linx «miies doce- . mam doeendx Juventuiis curam fuisse apud Canltia-
banlitr. lieiieirctinoium denique selutbc adeo flurc- iius adbibilam.
li.ini, i.t plurimi non solum riiae sanciiiate insignes, Ncc inllrmum liujiis rei arguinentnm est, quod
k: 1 rt omtti siudinrom geuere prxstaiitissiiiii ad Baeda noster du Codicibus pltirimis mentionem fere.
pnniiliiali s ihfula- sunl cvec i. » ril (llisi. ecctet. i, CZ9), i|iius t.regorius, posiquam in
Fnrsan itiim alii lueiunl lnci in Gatliis pr.t-ier Anglia omnia qnam iirospere smcessisse amtiverai,
episcnpia et mnnasteria, in quibus omnis studioriiin Auguslinn misii, ut gens Saxonii a litierarum omniuin
lacollai Stgbercti tcinporibus vigebat. Umisso eniin stmlio versareiutQuem postea imitalui Benedirllis
.

ijuod alioruin loeorum mentio foca sit in (luulins Ito- Biscup mnnasterium suum, ciebris itineribns raihme
litanis coi riliis snprad.rlis, videnlw uouuutli bunsi illa itumaiii cnnfectis, magna libromm enpia locu-
htieras alibi didictsse, quani in cpiscopa ibus ct mo- plelavii Si auteni licel coiijeclurani facere de liliris
n.is.criahhos s< Imli». Aliiiui» i|iiiilt'in iu ai:l.i rcgta quos GreKOrius misil, ex iis quns lleneilii lus secuni
edaealos, el disciplinis quihus eiudiri nobiliuin lioe- Roiiia alidiixii, universas certe artes lilierali-stmas
ros iteecl, oraalOG nnvimus. Al os qtiuquc legimus ductrinasquc sunt complext. In liujns euiin monaste-
prubai.ssimis magisiris liadiius luisse liberalihus rio B:ieda ijise educaius ingenue, ei in legendis l.bris
ilodrinis imbuenduS, quos t.nu. u niiu lio,uet iu epi-
>

ab illo niidiijue colleetis lempiis fere lolum eousu-

.-cupiis aut cenobus carum cognilionein COflSeeutOS mens, discipliois omnibns se insiruebat, Ncc quidoni
es-e. verisimile cst Benedielum sni privati rcenoliii diligen-
lMci.ni quuri srliolas, quas benc dispo ii:r
il "ii' lioi iii, i|ttam Gregorium iniegrae Saxonicie Ecclesia ,
i
1

imitarcliir Sigberci, Callia plane babuerit, in quilms curain lialinisse.

jnvenes elrganiifiribiis luieris expnlircniur, et ^rx- Cquidcni pluribus !n locis pract. r Cantiam sc ju-
ceplis philosoplua' uifnrmarcnlur, provimo lnco qiij - 1
veutiis Auglica liiterarum et humanilatis siudiis de-
reiidmn est qualis illa furrit scimta Cautuariornni. In debanl. Aid:mo entm naiione Srono ui Angliam
iiiidem certe artibus iraciandis atque cognoscendis r> accersiio, ul gens Nur-
ejus d' cirin» et miinsteriii
apud Cantnaiios, ac in Gallia, adolescenies curaiu danbymbrana gratiam aecipcret,
lidei Cbrisiianx
Mlam m ixiinain posui-se ex hor ipsn lta< il lnco pa- .<•
donabaulur a rege Osu.ililo < possessiones et lerri-
let : qund nwi tne>liocre rst argumentum scholam tmia :id instituemla monastcria , el pia:ceptorilius
Kiiam in Cantia institutani, periude ut eas in Galliis, Scottis parvuli Anglorum una cum m.ijoribus imbue-
ingeuuaruni artium fuisse d< mifitium. Iluc etiam cx banlur oliscivatione disii|ilin.r regnlaiis
siintiis, et
eo cuuliimatiir, quod sanctus Liviuus per quinquen- (lliii. eccl. in. 5). Ex Aidani Schnla illnsiri prodie-
>

iiii.ui instituloreiii babuit sanetoin Aitgusumim pri-
mum Canluariae aniisiitem, et tam in sacris quain
lnini.iii- litif ns leliciier ci iidiius ab eo presbyieratus
gradum SMsCCpil (IbiJ., p. 4SS). Col»elinU8 quoquc
iii Vita sancli Aogustini leslaiur Aediibcrrlum rcgcm
cpisrnpia ei nionasteria romtidisse, iu
iluliio liuein, ut viii erudili aGregoriu iu Britanniain
inissi ibi lilteias dncerent, el Anglns ad liriem Cbrisli
fniiver-os ad oume et clesiaslicum nfficium instrue-
reni. iiim licei in primia bujus Ecclesia cuuabulis
ccclesiasiica mvnera a pcregrinia boniiiiibiis neces-
sario essent nbcumla , dcfunclis taiiien sancti (,re-
gorii discipulis, ei noslraiibus invcnii siim qui epi-
scnpaii dign i.tie et catliedra boiiesiarcntur. < Pao-
I enim llrofensl de bac vila snbslracio, llonorius
arcliiepiscopus m cjus locum Itbamaruin ordinavit,
nriuiidum quidera dc genle Caniuariorum sed vita
ii eieili iune aillecessoribus Bliis iii|iiamlum; in ipiu
iiiulperfectx sauctitatis quaiiluiu ad vitani, mlnt ele-
H.iiiiiu:Uonanjj quauium »d scieiniam destdcrares;
ita prinius iu pairinm pootidcalis bonoris iu Augli
pcrsona ferens gratiam, provincialibus suis nounul-
|.in digniiaieiu adjecil (/>Vd. lliti. etct.
yno mortuo, Deusdedit consecravii Damianum (//isi.
tccl. iO), qui de g'
iii, nere Austraiium Saxonum erat
iimt vui et eruditiunis Imii.i el cclebrilaie lioniiliis
Oorenlissiiui, quornm ex doclrinaei industria fructus
ci'pit uberrimus lam ecclesiasiica quani liilcraria
respiibltea. Neepejusdeeccle-ia merita e-t monaste-
rialis sancta: Hilda: sebola apml Sireaneshalch (llist.
eiiui procul tcct. iv, '23), quse istam praecipue liabuii gloriam, ut
e\ ca mui pauci ad summum ecclcsiaslici lumoris
apicem evelieremur, Si aulem in aliis uoslras lliitau-
iua: Scbolis juvenlus litteris nmnilus exculla -it
nulliis ilaiur dubilandi locus, qiun sede oniniiiui m
iit Dritanuicu orlie potcnlissima aries maxioie
florueriet Neqne enira hocob-ture ab liistoricis uo-
_ laiur. f...:n « sancius liilfridus |>ostquam aiiquol an-
" nos apud Lindisfarneuses transegerai , aliquandiu,
llouorio gradmn arciiiepiscopi tenenie, apud Cau-
tuarios demoralus , ditigciticr his quao inspiciebai
, discendis operam dabai (lliii. eccl, v, l!>). i El
Oflfor in lilroque llild.c abbalissae inonasterio cniii
leciioulelobservaiioiiiScriplurarumsededidissel,ian-
dem perfeciiora desiderans venii Cantiain adarcbi-
episcopura Tbeodorum (//ist. ecd. iv, ~2"i). » llinc
abunde convincilur scbotam Ciiiiianumstudiiisaltem
m, 14). > ibeologicis caiteras longe auieccllere. Cuni auiem re-
1 iju.i onuiia siudia isiis leinpnnbus ad thcolngiaiu
referebantur eoque viam faciebam bumaniores
,

nriundus ; ct uhi u-i Damiani episcopatus

\ obituili
jain diu cessavetat, ordinavii Tueodorus Pntiaiii ct
rcclcsiasiicis disciplinis ct uiiHlulandi
Itiimauoruni a disciputis Leali papi Gregorii insiiiu-
iinii. lifluiifi" qunquc Tboina Orientaliura Aiiglorura
ipi.-iopo (Ibid,), lluuoriu- Bcrclgilsum cognomine
l. mfauinii de piovincia Canluariorum loco ejns sub-
liucr.c aricsque iibcraies, ut priibaul ipaius llaetl*
lilui disciplinarum ingenuarum lotuin ambiium coiii-
peritia more ple.vi, necesse est etiam in anibus docendis Cantua-
rioruin academiam aliis pi rosiitisse.
Srliola Igiiur apud Doruvernenses constiiula satis
ce.lebris luit etiam ante Theodoruin arcbiepiscopum
(llibi. ecct. iv, 2). Cum vero prxsul i!le doctissunus
 .11 Al'1'F.NDIX. 141
rum liadiianoahbale Britanniamperveneril,amplio- A piam) m in eum profectio littcravum plcna con- i

n iii illam Inuge ct illusiriorem reiidiiiic. • Et qnia flucrci, posl auditoria Gallicana intra urbcm Romam
liiuiis cacris siinul e.t saecularibus abnndanler amho juris scientiam pleniludini perfeetiimis arijr-cil. >

erant insirucii , congregaia discipulorum cilerva, Siiniliier Q. Syiinn.u hus, nui apud Gallos eloqueuliae
sriewire salularis quoiidie Oumiua irrigandis eorum addisceudx inciitiit juvenis , poslea i in domicdio
cnnMius emanahanl , ita ut niam mclrirx anis , Latiaris tacunri otio et
sludin lurpere se i scribit
;e
asiroiinmix et ariihmeticae ecclesiasiicae riisciplinaiu (l.ib. vi!i, ul icrchat eornm
cp. 08). Kusticus igitur,
imer sacmrum apicnin volumina snis-nudiioribus leinporutn consueturio, Itom.im proftctus esl, noii
eooirailereui. » E< eorum discipuli fueruni adeo ern- qiniil Galliaruin sclmlx bonarum liiierarum studiis
diti, iii I.aiioam Grxcamque lingtiam apqne nt pm- non es>enl vel Qorenlissimai, scd m facundiam, qua
priam in qna nati sunl uorinl, inter quos erat Albi- •i'iul suos imbums cst. elegantia cl graviiate Kniiia-

nus qui Hadriano in monastcrii regiininn successii 110:11111 ingeniis insiia cotulirci, ui sale Itomano Gal-

(llist, eccl. v, 20), el Atdhclmus Scbireburnensia licanam siccaret abundaniiam, et juris fcienlia, quai
episcopus. tunc poiissimum Komae viguit, ornaretur. Denique ui
His i; -itur raiionibus aperle comprobaiiir et Gallias magis appareat quales scholx s.ceuto llierouymiann
ct Canliam lam artium qunm theologix antiquilus apud Gallus fiieiiut, liquet illis leinporibus Salonium
siudin inclaruisse. Cum vero duo cruriiiissimi apud (Euclter. Lugd. cp. ad Snton., et Gennad. Catat. eir,
Oxonienses de re auliqitaria oplime mcriii,
viri et ilt. in Salv.) el Verauum in Lirinensi insula stib lln-
nller in sua ornatissima llistnria et Anliquitaiihus norato et llilari» magistris primo enutrites, dcinde
universilalis Oxoniensis alter in lectissimis su«s
, q fnisso cousummutosdoctissimis viris Salviano et
a
Adnoiationibus, quibus Aluredi magni Vitaraa lilte- Vincenlio, qui humaua et divina litlcratura instriicli
rato ci|!iiie Johanne Spclmanno scri.itnm et a so elnquentia pariler cxterisque sinriii< excellebant. Eo-
iiuper eduam illustravit, S>gberclinara erga sehohm dem icmpore Sidonius Apolliuaris (Yiilc cjtti Vitam a
ntale animo Savarone scriptam) Arveruensis iu disciplinam tra-
h niullum operis et diligcnliaB ad
:<flecii
eclebi iiatem cjns evcricndani contulerint, instiiutj ditus csl liidimajjistris cclchrilius Eusebio el Oenn
ntei raiin pnstulat ut si i|iiid haheam quod enruin suh quibus cutn litieris Crxcis cl Latinis slrennain
argumeniis respondeam , in medium deuuo prole- uavasset operaiu, tandem omni cnra indulsit philo-
raliir. sophix, matltematicis, jurisprndentiat!, qiiibus relms
Fullerus autein, inHistoria quam dc Fcciesia B.i- auie alios eruditior evasil. Qui etiain laudal Hecdi-
i ;nnica Londioi edidit, sua saltem sententia perspicue cuim nobitem Arvernum (Sid. Apoll., t. tit, cp. 3),
satis nstendil, »p>Jt! (jallos arles ingenuas nia^nopcrc; quoniam ob < ejus puerilix i/raiiain Arvernuin uudi-
invilnissi», e\ hissancti llieronymi ad Itusiieum mo- que gentiuin coufluebani studia liitcrarum; • ciqnc
naclium *.erhis: < Audiorelijjiiisaui le habere malrcni, rielielMtur, quod < sermonis Cettici squainam deposi-
<iux aiint, quxerudivil infanlem, ac post sludia Gal- lurj nobititas, nunc oratoriostylo, nuuceiiam cainc-
lianun qur vel florentissima smtt, misit Romam, non nalibtts moriis imhuebalur. lioc mndo quoiiuc Si-
>

parcens •uiHhplibus, ac .iltsetiibiu Hljl Sfie siislincns donius As|>rucuidam ex inalre Arverno scribit (i£p.
iuiuri ru.i.,
tii ubertatein Gallici niioreroque sermonis -I. i iv) < llic te imhuendiiui liberalibus discipli*
:

i:
avitas Rfimaua condiret. > Semiunt taincn viii i.i nis grantmatici rltetorisque florentia stu>li2 moititu
ductissimi < nihil aniplnis exinde colligendum, quam certanie foverunl, non tain roediocriter m-
nudo tu
r
liionacbum ilium lingua vernacula probe inslrticlum, 81'itutus exiisii, ut libi liceit Arvernos vel propter
uiagistri puia Gallicaoiauspiciis et in schola tantum liticras iion amare. S. Reniigius quoque Uhcmeusis
gramniaiicali, Romam se mairis impubu contnlisse, fuil episcipus < egre^ix scientne i [Greg. Tur., Uiit.
Htaiiibus viio accommndis, hoc esi, academicis, iu- Fruuc, I. u), el apud snos < rheluricis aiipiiuu!
geuiiim expolirei. Quod quiilem, inquiunt, opusfacto imliuttis stiiiins. i Poslremo, legitttus Mabisl., Act. i

noii lnisset, si Universilas jain tum m Gallia Uoruisset Ilen., in Viia llauuii Aiet) Julianum 1'oiueiium
(Aruiq. Oxan., p. 35). i geute M.niiuiii iii Galliam profeoium, ct iu civitaie
Vei uinlainen si de iis qux supra adnolaviinus do Arelatensi seholain iiie.oric..in aperuisse. Qu.lmvis
Callorum scholis nullo arliticio, uulb sulilili inler- iguur, ne in veilH» ludatuus, Untversilas proprie <!i-
pretaiimie, se poieriut experiire, nccesse esi illos cta, quatuor facultatibus consuns, in qita ccrli ho-
licait llieronymi \erhis vim maximain inferre. Ille iioiis gradus luteiatis soleraui ntu eonfcruiilur, ,i.
euiiu eloqiienlissimus Pali r cerlc mliil almd vult Ilieronyini a^tat; uou lloruerii, pro certo lamcn ex-
quain quod Rusiici maleremn Rnroam miserit, quasi siiierunt acadcinix si*e scliolj-, in quibus libcralia
:»l acaricmiam omnium
in Romano imperio nobilis- sludia coleliaulur.
siinain. IC>> enim
ailo'esceotes studioruin graiia ex Jam auiem spero iu riclcod oilis (ial iarum scholis
nmnihus provinciis cniiflnebanl. Ilmc ex Africa jn- a iuc cumulatiisime salislieri rcsiai lamcii Caiitua- :

veutus , licet ct < illic artium liberalium scholae
(Sahiun. de (lub. />ci, lib. vn), illie pllilOSOpbcruni
olliciuj', cunstx deuiquevel liuguaruin gymnasia
iijiiiiim i exstiterunt, cupiditaie discendi aif pnten-
lissiin:»' civilatis prolessores sc conlerehat
riensiiim iusigue gymiiaaium ab Ox- n cnsiuni ohje-
Ctiunihus vtiiilicanduni. O-tcndii autcin Kullcrus Si„-
Dbeictiuii scholam suam ad Caniuariensium exemplar
vel
umnthus modis conformasse. V eonira liisinringra-
cumque plius Oxonienais ille celcbcr.iumis aflirmat (Anliq.
:

alioqoiii Aiiica jam olim nulriciila causidicorum Oxon.,p. ,">i). liaedam mliil de eivitale ipsa Cauttia-
audirel, < S. Augusliiius (Lib. vi Conf.,cap. 8) Komam n.e sed < dc integra proviucia lociiluin,
, jiuta >

proce&serat, ut jiis discercl. Rodein tnodocx ipsa

> uiorcm < Caiuuariorum habere. • Scd probenl Uxo-
Galtia scboiares addiscendo juri cerfalim eocommea-
baut. bic 1'auliiius Nolanus (Vid. Vitam cjus cnm
(>i'p- eilitam) lluidigalx prxcepiorem habuii Auso-
iiiiim, suli i|ijn io poeiicis cl rheloricis studiis miruin
quantiiin profccit Ausnnio lameu a Valeiitiniano iu
: niodicns n- n iii Camiai llnes luissu circuuiscriptam.
aulatn evoi aio, m
(iratiani lilii studiis prasessel, Pau-
linus, Uurriigala relicta, Itomam profcctus est, ibiquo
causas forenses magna felciiate tractavii. Kutilius
quoque Niimuiiauus de 1'aUadio qundam Gallo agens
(I.iii. i, i,rj. 207-8);
1'aniiiilus juvenis GallorutD nuperab arvis
Mi-. ii-, Kumaui discere jur* furi.
Lt S. Ccrmaiius (Vule Vitam > ius u Cvnsttin:io trri- ,
nionscs, si posiiut, aiictoicm n i.irnm perlotuiu opus
siiuin ecclesiasiicum vocuin hanc de iiitegra provin-
cia uiiquam iiitellexisse, ICst |iorro vcrisiinillimum
Cantuariiirimi pruvinciam Sighercti lempore intr.i
Lnei iniin archiepiscopi Doruberuenses metropoli-
lictim jus in regiunes alias asseruerint, constai taineu
iiemluem ei iis lantatu polestaiein aute Theodoruni
plena aueiontate possedisse. Scd ui ubjectioni huic
lcvi abuiide responduam, patc.t e* hoc Uaedx loco
viiiem l.aotiiaiioriim vcl de ip.a C.iiilu.nia, vel suui-
inuiii de dioscesi isia iccipiciidain. Nara ilicilurSig-
ln-ri-t iitn auxilio sun juvasse episeopus < Fciix quuni
ilc l.aiitia aci.i pn ai. . INiLiit .nilem allcil ncbilis iUd

:.t'i'ir. qncre cuni qui <h' Canlia advenerat, rn-
l
j
trnras riapisiins nm
prabuissr juvta qnod in Caniia
lier. vidrrat, sed juxia morem inlexrce Itanluarwrum
provinetae, ium lameu nusquam, ubi laudabilrs Can-
tuarioram consiirludines nolar-l, nis; ini.sa Gm-
luaria apnd ilnnori.im arehiepiscnpum, eommoratas
sit i//uJ. cccUt. ii, 15). Pnstqu.-m euiin de Bur^mi-
«iiornn paitibas ad arcliiepiscoptun wusset. rniue
iitdicassrl desideriiim smim, de Cantuaria eerle llo-
Hniii srde missus e*l ad pra?dicanduni verliuin vii.r
Orlcnialilms Anghs. Tandeni vero Oxonieusis orainr
pra: suu niniiruni facili el lilverali in ad^ersaiios
animn c. mnlere dignalas esl. Bacd.un « n.orem <"an-
laarieusium sensisse, eoruuiqne vestigiis inslilisse
Sigberiluni, i slremie lnnrii coiilendil. « si srripto-
rrs nnines atidianms, ij?i< r paedaROgium vu'gare ac
«Ji.. mreiila qn.^dain pueros ad religionein infonnaii-
lia, qu* lirgua eiiam vernattila tradi snlebant, ml
ibi viguisse f.ilendum. > Vetmii nemiiietu adco au-
darem ae lemrrariuin fore arbilrabar, ul de alicu.us
rei vnilaie ad Seriptnres omnes provncel, ncc la-
nien uniim cx ii- lesinii cilare possjl rjui bdcni as-
«enioni snae fai ial. thmniam igilnr iis qii lilicic
alfiiiii.mlur nullo crirulo negalione simplici ic-
. |
spondeitir, vrl nullos amniuo scripior«y> prn iis (a-
rere faicanlur Oxonirnscs, vel asseriionrm suam,
<iuam nrgamus prorsus, letliud aliqua tandcm au-
« n.rit •!.' roi fiimenL
l'crgii\ero suo inedo Oxoniensis, rl siylo suprr-
liienir salis cl crnsono Fuileiuin, qui sedente r.pud
l^n!i:ariensas ifccodom geoiiielri;». arillimetica? iiiu-
siearqne praleciiones Canlitaria exsiiliste a Baeda
balicri rcfcrt, « ralsarinm iiequissiusuin > vocai. Sed,
lione v r, ai.imu: laas plus i|iiam sai est eonettalos
ct rnnstanliam ac sanitatetn ft-rnie. vijctur amisisse.
iNilulnc, qoidctu apud Bacdaro crcur-
« nc lanijlliiui
nl de loco. Adriav.s scholas
quo
1 licotloius ille el
aperaeriui Ltonnc Imc ipsorapiie in quo de eoran
stiiola Itaeda loquilnr [BitL tcdts. :v, 2), apertissime _ c.it Baeda, nempe quales inamun ferula? hand tlum
•j subduxeraat, neqne tanqaam aratlemicns coiivemsse
pronuntiat musvi.i ecclesiasiieani eaienus, ;mc est
a lempnribusdisdpalorum l!. papss Gregorii ad Th.o-
•Inruu. usqi.i- , Caniic notam fuisse ac ceieureul t
i.»i
Ouo cincisso, :.p'ie fcrisitaile ri eriiditissimum
ii!um areJiiepiseenum, qui proculdubio liberalessciea-
lias iion taoinjn /ticl.atu'', sed ubiennque eas invene-
rit iisitas, snetiores reddidtt, arieui mu^icani alias-
^•ie qiiibus juven^." ;. Cregorii discipi.lis in Caulia
in-lituKH esse supra probarimus, adiemu suo e
Lai.ia, e Qiopria Eerieaia ac >eilc eaierminassel
.'itc quidetn liatbs.-i. lu.i.s el unloc i esi : verum
in n sapientesimi, noii Tbeodori. Ijuod si igiiur in
Uaalia litbola fuit libeialium diseJpiinarum dotnici-
I . qua
iii ,
in loco mtlius eam coilijeabimns qnam
Cantoarae, ulii Tueodoios sunn areluepssespaleni
catl edram babuil, tl Adrianas nuinaslerio prailecms
«st, in quo cuh. suis ap.c degens, c maximam cru-
dieadae jutenmiis caraagerere poloissetl Ditiiqne
H.irda ipse in pnetaiione si::> ad llistoriam, ui ontnem
d.; Iizc re duliit.itioreui peiiiius luliam, disertis vrr-
Lis lestatur, « Albi. cm reverendis9iinum
viruni et per oimiij dotn tnum, Kcclrs..; Can-
tnaiiormi) a beate tticmoria'. 'ilicodoro aicliirpiscopo
ct Hadriano alioatc venerabilibns atque eru*
ditissimis bt ex ltacda supra osteudi-
inslituiiuii.
mus, Oflfi.rum pcrfcclior.i desideianlcm venisseCan-
iijiii al arehiepiscopiira Theodonim. uerelualdtis
eluui (Ltland., rte Seript., in Bertliviraldo) p"Sle:i
archirpiscopns, relicio Clasiouieusi monaslerio, Cait-
ti.in migravii eo ronsilio, qun reliqua Saxouuin n.-
gcnuorum lui b ; qu.e ad 1 lico jorum rl Adrianuiii
tinquam ad bonaroiu liHci.irinu foulcs ipsos con-
flaebal nigeiili jiiiia ac ardenti studm discendi. ijut
el babuit Aluiieiinuiii coniuben.ii sodalem (.'/'; mt.,
de Pontif. I. v), cl cum eu paritei' litteris studuil. l.t
Tobias llrolriisis l)or.i»erni Caiiiioriim educalus (Le-
iiind.,in 'li-biaj. pMLtrplonbus lns uiidccunquc dotlis-
Hiuuc ususest.Mjlinsbuiitnsis quuque de sjucIo AM-
AD OMXIA VENF.BABiUS BEDvE OPEBA S4J
A helnio seribit p.arrntrm ejns non «legeneris magistri
s. lio'.r iradidisse lilinm primis iinliuenduui efeuieii-
l'S, srd Adnano ahhati sanrli An^usiini. < Cuinqite
jani niajiisrnliis e Caniia in L'uesl-Sa\ones remeas-
sei. in Mel.lnnrn^i monasterifl lilierale» arlrs pleni-
liidiui scienli.r adjrcil : quas tamen ut luedulliins
ermibtberel, llemm Cm
it studuit ad peib^S Adriani. >
Videatiis ergo Tlieodorum in ecclesia soa jnvenes
docuisse, discipul sque Adriani iu Canlia ad i.e.lrs
ejns stiiiliiis.e, in srlmla crrie lieati 1'etri inona^trrii,
ciii CantaariaB ahbas pneTnil, supra omne* fere sm>
s.rculo dnclns viros liltrratus. Ouilius igimr inan-itda
e>l inlanus illa Falsarii maruia, qua Fn lerus ab eo-
runi iracundo mmis et nmroso oratoie indignissime
noiatiir, Omiiieiisrs ipsijudiceni.
(
Ideo iiulli» modo congruiim videlur Crirladae id
i.'
o: .r Iribucre , ul juxia aiionymuin qiieniiUm ihi
Tlirodonnn aliquando prailegisse dicamus. Cnin erutn
suprnus loonsir.ivimusrx indubilala> aurlnrilalis srri-
J}
plorilms, Aiiglnrmii genlem illum in C.mtia mapi.lrnni
ha hursse, mlnl mnraiuur iiicerinm aliquem sine nn-
ininp, sinr pondere, sine fjde aiirtnreio. Neque eiiiiu
• cimi ip-is qui einn landaiil satis convenil; naiii |vrr-
soikv ac lciuporis quoqiie ratione dissentit, Cietke-
sladain a llicodori nislimioris disciplina sic fuisse
diri.iin assf reos, cum rcvera Tbeodnrus. ul Twknus
qiii.lno alliimat, rcslilulor lanlum arcesseril iis
Sclioiis (Lib. ii, tcci. 8). Si aulrm Oxoiiicnses, per
liiod bic iiniotiim iins scriptor de Tbeoilorn apnd
Cittkislade iciienle scholas scrip>it. suaj cansa; (ir-
m.imrnii aliqnod s|»cram adjiittgere, totum ejus ei
inlegrnm t. -stimoninm vernin es^e delrndnii; non
cst n. im cur li sirtii vi ra lalsis iniscentcin audiamits.
Oimd laiucn non fa. luras op-nor, tte Grtekladenscs
scaalas a Tlieadoru ercctas Sit;berciiii.i postei iorw
e>sc l.iieaiiin..
Ubjectanl vero iicruni Oxon.enses quoil « eos in
qaoriliu u>uni Sigberct sehulam uislinm paeraa *u-
i liis \rl inde liquidissime p.itei , quod psdagogos
iisdem impositUS iradnlil, qnam vur-in :id pucitil iS,
rirgas ei fl.iprn noi.diiio clucUlos pertiuere, quis est
r
.
qui nescil (Auiiq. Oxon.,p. 5')?i Verura qtiod hic
olijiiiltir, ,i«Jc«) icve est, adeo niigalorium, ttl milii
qiiiiiem respoasinne ulla vix diginim videuiur. Ncque
ali.|iiid amplias omniaa repouereiu, msi id isioruui
iriiiinplii et iaaudi a conluiaaeia fljgiiairnt. yuis
aotem uisiiineni illum apud Ovonieoses autiqnariuiii
ignorasse dixeril, tain adoleseeates quam pneroj
piuprie dictos ct iubnies, prtiipue apad aaetorea
inoiiasticcs. puerorum iioiniue cuntiiieri ? Siqms lioe
aiisus sii «liccie, illuin «erte gravinre telo qaam acn-
niini: graiiunalicali Iransfigel [IbkL). Cueras auteui,
iu o ei ii fanti s illo seaso accipi, p uriuniqui li e-iauo
s.rci.lo fliiruerunl auctomui lestiamaiti dctiiousirari
potest. , qni pueri appellanlur , ciiiu ia
Ijuol c.niui
pliilosoiilna tbeoiog a: sn:d:is versalos legimusl
1
tiiiii
O ,
iNotum e>t enira, .Modoaldorii episcopum, cuin Cer-
i aiaaam Grandivallensem aLbitrm sagacis iugcuii
: m cernt rt-i pueram, litteris eiun liberalibus iii.lituisse
(Mubilt., Aci. lien., i«rc li, p. 511). Uulirainnus
virifi quuque episcopus Seaouensis • m
puerih a-i.tle cou-
> aiagaHris ralhuueis iraditus est satrai iiin lil-
stiiiiius
lerariim sluuiis imbueadus ; qai per omoe pueriiiai
\el adolestriili.c ieiii|ins rxerceus tisqtic ad viriltiu
zlaleiu ali h c inicniimie anhnnm uoa rcdexit (lbid.,
,
s.i i'. iii. tart. i). > I.. Bercharius posiquam discipti-
nis iusltlulus cst, puer dicilm (Ibid., sa-e. n, p. .Sj.").
'Ibeoiloius etiam Canluarii nsis iu Capilulis suis srri-
bu inlaute- maaaslerii xiv annis carueui mauilucare.
lirui iu Siatuus Ordims saueti Iteaedirti, in Spicile-
gi.i Acheriano « Statumius quod inf.uues qm
: reci-
piuuiur iu mo .a leiiis et quotidie audianl regularo
expoai, el scbalam inni exrant, di.ncc Irgituna: sint
a laus, cl Intic priifessiouein racisU, et biTiedictionni!
aicipiJiit secuiidiiiu loruiain tettalx. i lideiu pueri
 543
monasterii dicunltir apinl Tlieoilnrum, ulii vetanttir
pneri monaslcrii anlc xxv annos nrdimri. Deniquc
Paeda ipse infanlolilf! honro spei el divina ct stcii-
J.iri liilemtura iinliiitus esl (/» ejus Vita). Et pueros
igilnr el infantes liberalihus rfoctrinis olim infnrma-
tos non conlemncn>la lcsliiim copia osleiidinms jam
;
atiletn castiganda est magna eorum de pxdagugiis
rcntentio; et hic quiilem, qumiiatn objeelio laui in-
epla fn-inrem tillerioremqtiedisquisitionemnon capil,
s.Tis eril direre qtiml pTdagogare iilem sonet quara
dncere (Sttr., tn Yita SS. Serrerin. et Vkturin.,
n. 2), ei iugenuarum artimii inagistri eiiam • pxda-
E"?i nomineniur.
Sententiam autem nostram reddit firmissimam
Baedanx Historix regius interpres qui vocem pueri
,
geonge menn, el pxdsgogos lnreotvns reddidit. Jam-
que Uxoniensis prxter cnnvicia nihil babet quod re-
ponat; interprelcm scilicel, inscili.T postnlat , et
, qnanlmnvis mancis et fugientibus, modn nc inlerno-
versionrm e Latinn Exemplari imperile admodura,
el qita erat ea .Ttas c.Tcilale, pingui planc Mincrva
durtam fuisse satis pro impcrio pronunliat. Ku vero
qnain gratum Oxonienses erga cnnlilissiniuni coriim
arademix fundatnrem gernnl animum? Si iiiodo
uiiiversilatis Canlahngiensis famam niiiiuere ejn-que
auiiquiiatis gloriam cxieuuare pnssinl, inenilaces,
ingratns esse non pudet. Illustrissimns
111.1'e.licns.
certe rex Alureilus non adeo rudis eral el barbarilS,
iioii adeo Lalina) lingitx inseias, ut non potuerit
S.ixnoicam illam versionem et accuratc et erndite
fecisse. Fnit e.niiii lilieralissinie educalus , scripinres
ovtiinos l.atinos non lantiini ad inte'ligeiidnm, sed
ad v. rieinhnii imiiandumque cognovit
babitus est
:
istis lemporiliiis primis doctns, giammaiicus, nra-
in
lor, pliibisoplins, bisloricus, mosicus, Savoaicx poe-
seos princeps, idem etiam arcliiteciura; et geomctrix
peritissimus; ipsius versioncs adeo snlidx fuerunl,
arien elegantes, aden d vivum expressx, ul leciores
niiriun iu nindum deliniicnt. Quod aiitcm ail ipsam
hanc vcrsiouem atlinet, rex eriidilissimus verbnm dc _
verbo tam acute, lam (ide reddidit, ut ciiam unins- <J
nijiisquc vorulx vim propriam opliinc seivavcrii,
ml deniqtie, tit veibis uiar llickrsii viri sninmi et
diicirinaoninigeuaoriiaiissiiiii qui liileraturam S.ixn-
niiam et ipse novil optime, eamque si non muliis
s.Tcnlis perdiiam , pessimc ncglcciam latni-n nobis
resiiiuit, nil, inquam, regiis vcrsionibus pcrfectius
dici possil. i BnneDeus! (juam in illis nativus, faci-
ls et simplci sermo, Bra-cipue in Ecclesiasiicrc Hi-
stnri.TB Baedx paraihrasi cnjus lUgustissiinum au-
; pole qui alun:nus fneiim uiriusque academix, nec
ciorem, sive diciionis io ca pnrilalem, sivc perspi-
ruitatem siyli, sive bypotyposin illam uiiram, qua
rcs omnes quasi ob oculos legentis ponil, spccics,
Cxsari in dicenilo xqualem ccnscliis (Prtvf. <id
tiit. Cam. A. S<ix., p. 12). i Nibil igilur in Iiisto-
ringrapho Oxoniensi apparel ingcniium , modesium,
pudicum ; el quoniam regeui interprclciii contlimeliis
quam illiberaliter inseculus est, ncccsse cst \ol illius
vcrsiouem nunquam lcgcrit , vcl non onuiino, vcl
saltcm pessiine iuiellexcrit.
Sed quid si vox ptxdagogos hoc in locn en scnsu
qtio voluni Uxonicnses accipiatur? Fatendiiiu cst
qui-
dcm in iisdem scbulis, qo;e l.herafiorlhiis scienliis in- cincte in Annaliliiis, tuiu ropiose in libro de iliius
<I iiuerutii, inultos ab ipsa pueriiia priniis grainma-
licae rudimemis ediscendii operatn dedisse,
doncc quam meminii, inulto rainus fundaiionii ejus, licet
altiori cruilitioni parei evaderenl; et ob eain Inrsiian
rationem Ii.hiLi no.ter et pxdagogornni qui pueros
p iiuas litteras docereiu, ct inagisirorniii qui inge-
iiuis studiis eos insirucrcnt, inciitinnem feccril.
Licel
igniir rniicedainus pueros praJceploribus, qualcs iii
bulis gr.immaticalilnis doiuinari BoletBl, in discipli-
nain liaditos fuiSM-, ciiin tamcii ex Baeda consiai ma-
giitroi quoque in Sigberclina scbola juventuti initn-
iu.iinla- prxfnisse, non vidco quo inodo hac
enncessio
Vel Uxoniensium causx prosil, vcl Cantabrigicnsibtis
a»ceai. Iluic aulciu conjcclurx niaximam lidciu fjcil
• Pocdajogi. Mabillou., Acl. Ben., sxc. ;i,
APPENDIX. 311
A consimifis piicrornm crudiendnmm apud Cantnarios
ralio; apnri quos s.inctum Aldlieliimm priinas lillcra»
didicisse supra oslcndiiuus, ei oinni erudilinne po-
sie.i fuissc inslitutnm.
1'ergt autcin Fullcrus, et i|iin pnerns :irliimi et
scientiarum capaces e-se probarel, Asserium Mene.-
vensem accersii, schnlares quns Oxnnii nnirivil Al
fredns puerns vocilanlein. F,l bic quiilem iiiiriun
quid responde.l atiiquarius ille nobilissi s (intig.
Oxon., p. 40) ; a Fnllero s i.c vult in quonain C».
dice vocem iilam pueris deprchenderit, ilirii se prrc-
tcr alia hene tiiulia el Parl.eri et Canibdeni Kxcm-
plaria consuluisse, nec iu enram aliqnn vox e.i
comp.iruit; iterum igitnr Fnllero falsarii nolam
iiiuril ; puerns tanium, sed el infanies Oxonii
et tvin
priscis teinpnrilms sttnliiisse concederc audel, si i>l
Asscrii sulTr.igio verbisque apographi cujuspiam
,
latis, confirmarit. Cave autem, bnne vir, nc quod
B wag 110 salis li;ll 'i promiseris, iuvitus praestare co-
'
garis. Quid aulem si ex \e*iro Cambdeniani Asscrii
apograpbn ipsos infantes in Alurediana schola slu-
duisse monsiravcrim ? Tum profecto necesse esl,
Oxonienses , falcamini oratorem vesiram in id
inaiimc incubuissc, ut aliquid landem proferrel,
quod risibilera se arguat, qui quidem bac in rc niliil
non ridendiim protubt. Audiamus igiitir Asserium :
i Aetbelweard oinnibus junior Indi luterari.c disci-
plinx, divino consilio el admirabili rcgis [iroviden-
tia, cum otnnibua pene lotius regionis nobilibns iu-
fantibiis, ct cliam mufiis ignobilibus, sub diligenii
m.gi.iinruiii c.ura traduus est. i Anne hic nihil uii-
nus quam pueri iino certe noitdum pueroruin, me-
'
roniin infantium mulliludinem in scbolam suam
rex siudiosissime congregavit.
A rege igitnr Sigbercln quod liberalium ariium
scbola insliluereliir, ahmide satis, nt arbiiror, de^
iii' n-tr.iiiiiii esi. Jam inihi diligenlissime est qnx-
reiuliiiii quem locnui rcx prudentissimus pnlissimum
elegeril in sempiternam phihisopbi.e Musaruraque
sedem. Cum anteni viri ingenio prasstantissimi cla-
rissiinii|ue de liac rc litetn sibi inviccm gravem
acerriinatnque iulendcrini, Caiilabrigicnsi academia
iilusirissimum regem fundatoreui siiiiiu es>e roofir-
iiianie, Uxniiieiisibiis comra omnino ueganlibus-,
stero meam seuieiitiaiu, si inodo valnlis ralionibus
innilalur, apud mrosque ad pcrsuailcudmn valiiti-
r.uii ; inhil eniui prxjudicali linic causx alfero, ut
necessiiiiduie qujdam sola, sed volunlaie pariier
uirique deviuciua. Si igiiur qund sentio hbere di-
c.ini, iiiin quidera diflitendum est Cantabrigiensinm
eansam miUi saliem longe et melinrem et probahi-
1
liorem esse vidcri, et ini.iuc Oxnnienses facere, qui
dc istorum autiquiiate dclrahere conanlur. Ipsienira
vidcanl aiiiion iieccssarto cnnceilenduiu est rationi-
bns xque talidis probari posse Sigberclum Cantabri-
g..c scholain iusi ilnissc, ac Oxonii Almeduin snain.
Nam non ceriissiiue consiat ex antiquissiinis lusto-
riis an ipsa academix fuuil.niiina Aluredus postier>t.
Procul dubio Assenus, qui vilain Alnredi itun suc-
Itebus Geslis descripserit, Oxouiensis academix nus-
Aluredo fuit iu primis familiaris. Esl aulein pl.i.ic
incrcdibile tam pr.iclariim ct memurabile facinua
Aoserium prxtermitlere voluisse, pr.TScrlim si talis
inslituia est acadcmia, qualcm nubis uxbibeul Ubro-
nicon novi monasletii Uuiuion, et Jubaimes Rossus,
uhi et ipse in.er cclelieirimos professnres ftient; tpti
cerie lusius proscquiiur plurima uiiiuiris tnomemi,
qualia sunl privdegia schoke Anglo-Saionuui Ito-
niaiiT. ei qu.e dc ca schnla loquitur, quuu in suo
palatiu Aluredtis iuslituii Nec bistortcoruin ncstro—
rum perauuos ctcc ei ainplius, licct rcsgcsus Alu-
p. 517. lAberatium artium pa-dugogis. Ibid., p. 790.
(41
re«li enarrarent, omnesque oppnr-
esleras' eoplose
lutiom maiiatead enn rem Itabereiu locum, repenri
qnpmqtiain exislimo qui scliulas |iublicas Oxonii ali
eu aui insiilnlas am iasuaraias a>emnrias prndidit,
tme Ranulpluim Ceslrensem cujus vcsiigiis, ipii
AD OMNIA VENERABIUS BED.E OPERA Ml
A sctiola?, non Oxnniensi, qtotanuis ociavam partcm
.iiiiii .irtini reditiiiim Alure lus desiinavit, ex mente
Asserii et antiquorum onmiiim bislorieorum qm As-
serium eiplicant. Si i^itnr eoncodeul Ovjmienses
; Mencvenseoi non imperitiaSime uon insulsissime ,

|iost euni inseeaii sunl, ferc iuccJenies, ealem pari scripsisse, eiinoprj ne diiMiiioplime, sed mediocri-
tiile referunt, de veriUle quiileui parum Solbcili. ter solum aotisse, quod consequilur, eum antorc-
OioiiienS"S vero advereariis Asseiium mh <te I dentibus eomwetere, neeesse est ui faieaaiur claiiMi-
0\uiiiis locutiitit prxiliianlilHis ohjiciuul ejausalam laiii baac, mm
ab Asseriu uerieum esse, sed ab
quamdani in Cudue illo Asserii a Camdeno eilitn, iu Oxoniensi alniuo ItiMuri.e ejo- imprudenter assutam,
qno legitur eiotiim usse pessiinam ac leterrimam ipu iinii schobm ab Asserio memoraUin sta'te
Oxonia? disrordiaiu inler GrimlialJuiii dociissun.i— Oxnitieiiseiu creitil in eriorem lepidissiiniini est in-
que illos virus quos srciun adduxit, el veteres seho- ducius.
Usiieos atws ibidem inveuisset qui Itfies et legeudi ;
eiiam lidei
(Jniid lausul.T Kdilioni Camdenianr.i

lnriiiiilas a Grimbahfe iiisliiulas ampUeti recusaliaui, iiiseri* plnrimiim dero^alnl, cl. SpelaunnHS vi.lit
ei reliaebaei inor.liciis e n olnn a Gdita, ilelLino, l Asserium amiquitus inantiscriptoin, eiim ipsum
Neaaio, Kenligerao et alns saecius, et |M>stea a arrlietypum, e\ qno aucloreja isimn arcbiepisee-
divo Gerinano cuaiprobaus. Iltnc liqnere asserant pus pniiio ilivnb^arit, ui qui.iam verisimililer evisii-
Alorciliim scbelas Oiouii instiloisse nec lameo ,
iiiitit veri-imiiiier,
; inqiiam , <dve ehsraeterem
primiius, scJ potias restiuiisse ei tesiiuionio As- g S.iiooico allineoi saeetes, sive virgnlas et apices es
serii. rnbrica f.icios, quibus isle pi^-r! MsS. a se leeina
Sed f.ice lionim uVclissiinorum virornm inerilo aoUre snlitasest. laeo Ms. cl.iu-ul.c qdai periodum
videtur lahilati •»> ista rlausuta ah Auerfc) ipsofue- de dissUJto proxiute lavceduat, qti>que seqiuuiur,
nt consrripia, <n potins a nnpero aliquo f.-ilsariu
: ili .es.it \i-eb.ifilur aoliqiiioris il umxiiih' tiidobi a-

ii. j fiile ;i>suia. lo iiiuvprsis coioi optiinj* liilei ma-

.1 i > scripturaE, cuui aii.e bltri p.utcs < raann recen-

nuscriplis exempUribus tota luec hisioria de Ovo- li.nc snl ct siilnlilili e viilciiniiir ; nus pi;iin auieoi
nien jiiiiii dissidia uon 'nvciiitnr ; neque lanlum in eo tot • uinii riausul itii istam de ditsidio doctissimus
l'odicc qeo n-iis revrrrndissimus Matihatus Canlva> Oquea deprelieinlil, neqoc ipu.lipi in omtmio ipnnl
rtensis, -> el iu iis omoilius quos \idil Lel.n.ilit.,
•' abier se baueret aipie i.l quod arebiepiscopiis edi-
Mt|uidcm ille tcstalur Asseiimu noonisi tecle, stip- dit. > Quare ulrum atdiiepisoopaa Cottimuanuin
l
i.-mi i, i- uomioe, de VaJo Isidis scripsi-.se, ei di- Cudirem publici juris 'ercrii, al Spelmanaus arhi-
seriis verlns afiirmal eun» nec Gra-eolad.e, nec Le- iiatur, an Lumleianum, ui alii, tu.te alHrmare pos-
< heladx, iii c l .i.ln l.ni.r, vocaholorum mere Saxoni- SUBUIS iitrumqiie C".iii eio I .itti leniaiiu islu longe
c rom, ut nrque iransnngraiionij ineminisse, ue per tsse aiiliqniorem. Lodex iiinn bic , juita ipsius
•iniliiitn quidcui {l-ilaiid., in Cnmiiien'. aJ Cygrt. Camdeui si ntenliain, ad simiinutii teiiipoiibus Iti-
Cttntion., reee Isii.is Viiiun). Si ve>o Assenus d« c.irdi II ei.iratus S.ivomco
ditiiur, r.iim librarii el
i srordia ili.i, de veteriMM scholaslicis, et de Cilda caaractere el Saionico tfuai seriben- jamdadum in
i.ricrisque aliqnod loculus esset, tiaiisinigr.>liuuis dis libris uti desiisseul, et qaidem Ivvvnus ipse in
icrte per umbram saltem DMwiaisset. Cilitas einm n *"* 'J d. ('amdenum episiola (..tetur bjiempl ir hoe
:

11 reliiim qii ib lioc 1'seudo-Asscrio nieiin.raiitur, si "on esse aiiiiquissiiinim. Neque vero tuliquitatem
insis Oxoinensibus Grxcolaileiisium scbolam ad I.m iiipi.n i
. Parkeriaai \el t-nittlluiii elev.ibuui epi-
1 1teoduri usquc lempora iloruisse dicennbus lides loguset Henrici lluntingdoiiieasis versiis in laudeui
ntla adhilicuda csl, isli SCbohE muilo prius, qiuin Aluredi :nl lim in Godicis iuseri', tnliquilalis euiiu
licia Iraasaiigratia ticri pmuissei, lcges viien.lt . i
siudiiiso cmltbet aatissimam est qu .1 iu M-.s. usu
disripliuam dabaat. Desideralur deaiqiie bk para- • -iii ..i s;epissime, et liut et niargini rceculiore
grapbus e\ Exemplaribaa isiis bene niiilns qu.i- an- m.iiiii ptunuia iuscribi. HuC aiilein verisimile esseex
iupiaiiiis Oioaieusis cmisuluisse se KCribil. ( redi Cot oiiiauo Exeiuplari saiis apparebil, quod lilieus
Mi in vii pniesl iil lam sir. nuus tilius academiai vm- S.ixoii.cis scribiiur, cui eliaju desuat epiiogus et
il.-i, qtiod lirmanilamquc CimJeiirnii
.id atiijenilam laruvna.
Codieis lideni adeo peniaet, sciens omisUsei si in i.ie.ii etiaiu vix poiesi veteres scbolaslieos in seria
Miis Codieibaa hauc ctausnlam inveaisset. I.t plani <oit> Grimbaido eooteatioae commeiita tlla tle Gtlda,
iticredtbile e-t auliquinres bisloriCOS illos Aelbel- Meil.iiiu, Nennio, Keniigeiuo, Geimaiio tiiupi.iiu
WeardaHR, l:i^.ilpln:ui, \l.in iiiutti Seoltum, l.oteu- piulubsse, qiiouiaiu cx bislirn- de ViU el Aeltseo-
tiuin l}uigorniea%em, W. Matatsburiensem, reliqaos- luuidcm ea omnia iaeillime telelti pos-uul lieque ;

que per cccc ct amplius aunos ab Asserio restita- entiii aliquts ei integra bisloneorum lurba virus
ttniieiu scbolaruin Oxouicn>ium per Alurcdiiiii, aut Imscc Oiuiiti siinluis-e, luullo oiimis ibi conseniiisse
disrordiam iimv. rs s pcr omuia taicab pemlus
li.uic unquaiii divil. Kt quu.l magis ad everlcnduni liujus
tarere voluisse, |si in Kvempbribiis Asserii isiius- claittutx aiicioriiatcoi [aeit, noa sultim nuii eobajrel
iuodi paiagrapliuin le^isient. Lt qiiibus Colligilur i uui reliquo lnstori.t; eorpore, sed nec silii icelu
ad vertt.iiem quam proviine aceedere , ims puui Cinistai. r .iiiiti-, sciticet, isie f-ils.unis ca cunfudil
rxtlilisse eiemplar aiiud, in quo hxc clausiil.t repe- et •'niiiiii siuit .pt.e iaier se jungi copalarique nun
liaiur, quam illud eajus <!. ( aindenus aiealioueni p.is-uiii. Kullo > niui lctopiit uiu iudiiie cottservalo,
f- eeiit clausiilainqoe
, ip-.nu a laUariu qiiudam b.ii.iiniii Gcriuanuin ail Oxouiam ad\eui-se, tauiqud
i.ioiiieiisi lorsan msertam esse. iiiiniJiuin moralum ordiues el mslituta supra,
illie

f.irro .'.uliip.iiii ili.-5i.ni ntuiilioiiei" fei :s-ei Asse- liui est, a Gdda reliquisque, miruiu iu modum com-
lins. .-i jiim.i: co .sciibenda; rauo habita
lu-i. r.a- pi.lu-si'. ij.ii quiJeiu Geiiu.itius diu anle ex bac
luissi t, .inii ueressaiiu npmlebiit Oxituiensis acade- \ila extesiit, qiiaiu buruni aliquis na-cetettir.
wi.i: ejusque cclebris sive insliiuiioais sive restiiui.o- i a»a eougruit cuin adveniu
1'uiin narratio basc
ins weuiinisse. (JiumI tuteai ad »cholas Oxoniensei Grniibalili, qni, ul ail llydeusis liber, iu aiinnm SKo
atiinel, mhil de i.s a.ud Assermni, ue terte qiiidem iin idit. Couveail euiiu mler i.iui.c» Crimbaldum ui
liabetur, quulqiiid secus dicat Lelaiidus. Siquidein Anijii j iiii receatem per aliqiiaiiiuiiiui lemporis spa-
i

sclnJa in qua Aluiedus lubelvieardum lilium uatu t iiii ab AellreJu ilonii apud se relenlum, ui ipse ab

iitinorcm Ciuo omntbus peiic tolius regioual iiifjnii- eo privalim ni.-iituerclur, prtnsquam Osoaiam niil-
bus in liberalibui trtibas enutrin curavii, inira pa- teretur. Uuiversitas aatem, jusia Ctxheeiu Winlo-
iatn seu aui.r tegix p.irieies citcuniscripta e-i, ut nieasem, a t.auidduo laudatum, sccoasda »i> tdven-
liquetes ipsius Asserii nanaiioue, qui sciibil iilios Itls i.t iiitlialili anno adilicail cuvpla esl, HlhlluilliiiUS

uubiliuui iu re^ali laiutUa htisse nutritos. Atque liuic bic .ii ikuIus GriuibalOum pubucu difiidio Mxoina
 M:» MU-r.NDIX r.jO

causam pnebuisse rofert,
cuui nnte tres aunos coepii paulaiim crevera*, aiiuo,
scilicet, iino ante cnndilam Uiiiversiiaiero, itiennio
autem anie Grimbaldi advenlum. i Htiic vero obje-
dioni a ntimcris el'supputatione cbronoiOjMca mhii-
pw nihil aliud- i-espuiuleul Oxnnienses, quain q>i«>J
errores chronologici apnd historicos no» ros, iino
apud ipsum Asserium v. mediocriier versalo lert>ri I r en sis npere desumto.
siint mamresti. Qnasi non essent ali.-e raliunes vali-
ilissimae cur arixultiin liuuc aidciuui ei commenli-
liuin esse ceiistMinus. Licel enim erroi clirouologi-
cus ad alirogandain huic clausul.e lidem per se non
salis valeai, argumenia tamen rcii'pia ad hoc ip-
qnod atino 8815 crnpil A '•>ia>it Twyntis, reperiantur ? Quis antem nnqiiain,
nisj pu Imujiii <>t esisiimaiinnem suam pror-u» ?l>-
jicerel, cum ex vc-ris liisioriis ;>liquid proha>-e ii"n
possit. ail fabulas et licia inonumeiila cnnfogerit ?
SeJ ue pracler ligmenti, quibiis causani stiam de-
feiiilere.nl, nibil hahere rideanlur, Caniabrtgienscs
iirgcnl argumenio ex cerlo el indubilalu MjIihsI>:i-
Aiuni Malmshuncnscm ic-
siari lionas lilleras Oxonii anie Aelfredum Roruisse,
ah e<> lamen ancuts ct pramutas, Grimbildcni fuisse
e G-lliib evocaiuni, causamone evocaiionie fuisse, ut
liUef.iiura; studiuiu in Angha s-ipitnm et pene emor-
Inum fu> suscitaret industria (ffol. in Vit. Aelfr.,

sum iTOUJiiduiu excogiial.t quampluiiniuni coi.- I. Angt., p. 178, Antitj. Oxon., p. 15). Asserunl
lirmat. bistorieum liuuc Jiiigeniissimtim pxr sluJinm acad>*-
< Si etiam circumslaniias alias jam tomparenics uiiaui Oionieusem volu. ss- [Halm*.. rf# fle<;., /. n,
inler se conf latnus. i|Unmodo verisinfile arbi reu.ir c. 4); diinile cotiiguul, prineiplo boo mrpissiine pe-

Aelfreduiu piincipem, qui colljpsas in pairia liltcras iiio, scholares iiii ittiduisse, liect paaeinrea qnara

lam graviter ferrel, quique lani miris modis cas in- ame Usimrum iuvasionem; inWrcisura liltcratoraa
6taiiar<las susceperal, pati voluisse lauto aique lam n biuJiiiin Oxoniis resuscilaturum, non d« nov>i con-
velieiiienter ab se expetito o,eri fraudem Derijur- ilniiruin fmsse Grimbaldiim. Qnis vem nnquam, qui
giis paurtiruui BCholaslii i.rum ntillius saue nio- , meiiteni ab ijiuni pr*judieio liberaui gerii, in ani-
meiiti Deindc domo prnfectum ipsiim Usouiain muiii indutit vcei-m hauc <'c lurba «iiidoiiliura, \e!
usijiie litiliu» iis eoiiip»nendis rem a>ih»e adeu inde- de l< ck nuu siu.lia litterariiio eacolereulur, uon de
ci.-am relupnsse, ut ipsius professores iiliscuriurum studii> i|>s.s inleliigerai Maiuisbuneiisem ccrta, cnm
scbolaslicoruiti crepto jam ali iis couimissu
tr-dio, ba:c seripscrii, tteJo uiliil omnino de Oxouienai
upere, dcsisiere cniupcllereiilur ? Certe parum con- academia cogiiassj, sed iioi' solintmic>l<» vnluis^e
veiiiebal boc c.ci.r.e regis digniiaii atquc iii-ci| lin.c; oslendere, nulluni geilicei, luisiC in \lureili regu-i
qui qunnvis aniino ahaa i<in, iameu acer el rigidus liiloraruiit perilum, doctrinaeque siudia per univer-
coium eiaclur fuit qu:e bene cousu ta seuiel consli- s>m Anghara diu iutermissa et pene perdita Gnm-
tuerai. baldi opera fuisse susciuta.
« Neque vero Johannes Rossns (i|iic;u Ap<<logia Argumentiim qooque almd huic non dissimile e
niultum <- lebrat) liuie coramenln dissidii inlcr Grim- CmiaUi.iii Vita sancti Germaiii traliitur, uhi regioui»
lialdiiiii tt Oxonieuses orti <|uiJqiiam ponderis .d;i- illms (id esl, BriUnui;e) univenitas iu Germani so-
cii. Narrai ciiiin (|iijm niiium in moduiii litlersea ci>>ruuiqiii sententiani prumpta dicilor iransiis.c
Grimbaldo rcsiuui.e in lns lerris llorueriiil qnod
;
Coiitendunl auiem nniversilalem hoc m loco idem
lacneu si fnrmuia' duceudi, quas ipse iuslitueral, re- soiu>e cum caierva honiinum m unum locuin cou-
Jecix fuissenl, piaverluu tam cilo, ab ipso lieii gregata et societate studiorum emijnncla ( Aiitiq.
certe non potuit. IViea vero in sua seniii .cijI.', Oxoii., p. 10), s.-d plane nihil aiiud signilicai quam
dicit Itossus, stuilio relieto, adiit Uuiutoniam. . C reginnem illam integram, loiaro, universam. Nec im>
< Verum ullerius scisciieniur ubinain gentium ve- iiiis riJicula sunl el absurtia qiat OK"iiienses do
leres illi scholastici agcreiil, Aelfredo regnuui jam Saiictu CilJa giirriunl, tluin illum vendicant pro ano.
auspic.mte qui cuin (am para i tssei:t m veienbus
;
Au> iur quidiui vilJB Imjus Sancli dicil eum cum va-
Universiialis pulalilix institutis luendis, icgi iinii leJixis-et pin magistro lit>ito Iren peirexisse, ul et
pra-sto easetil, ncque operam suam defcrrenl, cuiu alioruni docltruin sentenlias n. philosopbieis aique
doclorum virormn inopu loras tum despieerc ue- iu divinis lilleris exipureiet. Iren igitur perrexti,
cessc luherel? Sehoiaslicos, si qni fuenin, quud boc esl, lliberuiam, qu.e alus lerne ei Iris dicitur,
ouiiiet, pneterquaui quml nuilaex pa<te eoium au- ciijus incohc Ireoscs cliam nnmiuaolur. Tunc eniui
xilii lacia sit iiicntio, doclrina adinoduiu exigua liibernia sui> sancii Patncii tli.cipulis ci saneiiutis
praedilus hiisse couinerinius, cmti rev ipse uos ,i, - > ct eruditimiis laude Ooreuat. Ip»i iwoque Angli, li>le
ceal quud siib mitia regni sui pef|iauci i-ts liumbrum Clni-li suscepta, lr<<|ueutes m
llili<ruiam docirin.c
lueiint qui Lalinam epistolaiu vernacuie stiieui o- i gr..tia sunt prolecn. Oxoniooses vero Iren c.tmJein
dere. i e».>e cutu llibcrnia onmiiio negani, ot ^agacc» couji-
Quantumcuii |in' igiiur valcal cl.Camdeni am-tori- c.uut ca vnce Osuiiium Ucua subinlelligi. Modu
las, qiicm obstupescendx erudi.ionis viruni libcnier euim n in lcon. dc..udc iu lcuen, ot Yclien,
iiiiiieui li<
»
guoscimus , cujusque mores sauctissimi e> viise denique in Ity lyciien, quod liugua Unlaiimea Oxo-
pioiiit.is oinnem ariilicii ct fraudis suspicioneui |
•-- iiium bonat, el tum qu dein oinne <piud volunt, se
iulus
- ----- lolliiul
-- -,, —
non i.micn adeo valere d< bet ,
. ut
--- - r>- -n —
egregie conficere
- ariiiirauiur. N.vocsse esi vi-ro ut
urisiuiic ownium ipsi
r.xeniplarium oumiuui, qus ailhnc compa ucrunl , D <li" lanioieie in vjiIuj ludaul,
liileiu soIj iiiiniiiiiiai, cl objeCtiuiies ilias a cl. Spcl liidjnliir ( t lien noii potesl
:
iu qui nugas lias ine
iiiauuo coulia liujiis articuli AuOtvriav allatas iolu ptas legeril, severissiiuns licei sn et n.itura urislissi-
iii 1 1 pncseriim cum talcs sini, laiitaiuque
ct Jiinai, nius, risuin lcioue ullo iiiutlo pussil.
liabeani ponJus, ut Oxouiensium quisquaiii
viiu ei Itedeamus vero aJ Aluicdum, quem Oxonienscs
nondiiiii aliquid ausus sil repuuere. fuiidatorein snu:n pradicaut. Oc lcnipire auloiu quu
l)fc Pseudo-Asserio haiienus. Ad ca jam perga- lioc prxsiiiil, iiou s.itis inter scriplores cmivenii
mus >|.:.e 1. Twynus ex Ualmsburiensi laud.it (Apof.
1 (Ibiil., p. ti). Ahi •Jiinos «''i, S7">, aol prosi*Uiu,
I. n, icel. 17-j. Inlruducil auteui lnsti.ru um hoc sssignaoi. Se<l hoc lempore iex IHustrissimus a<ie.>
icliiis l.cllicis eserc.lJius e»l, ul nul » mudu
iiiod» ioi|ueuieiii : < llex Aluredus Dci servus Ae >- stinlu»
1

iiiin s;cpius adiii, suisque nouuunquam uiebatur cun- lilier;.'iorii>ii» projuoveudis vacari poloeril. Lelau-
iliis ; tuusilio uamque Neoii abbalis scho.as pultii- dus auno 8T9 i<l gloriaj delxiri ailiriu.it, cuiu, f-.cti,
ia> variaiiiiu ariiuiu aptid O.voii hii priuiUS insli- niier Allreduoi ul liolliroiiuoi iioliicit», Au-
iii.ii.ioiii

luil. > Alliiiu.it eliam sc li.ic iiiveni-.se in cjus de glis aliquauditi respirare daiuoi esi; l*»iMi.lo-.\sse-
Giastomeiisis cosnubii Biitiquiiate libcllo. Siripsil niis vull ha-c in aiiiiiim 8W. Irieomu aiite »»« g eui
cerlc Halmsburionsis isliusmudi lihi llum, queiu cl I...IH .'i-iinduio, incidisse; Annale* coanobii klnieu
l.al.t uj ipsis Ovoiiiis uublici juris fecil. Sed «sieu- t.is<ss., Ciiioni.oii deniquo cujusdaui iucorti anclo
dai inilii alopiis Oxoniensiuin, oculatissimns licct, ria 8ttS iuiiiiiiiai. Se<l »i saiictus rv.u is, >u ttxmtieu-
titiinaiii geutium per totam liauc hisloriolam ca, quae sis Uisturiogra.ilius scribil (/!u>(.', p> icuiuaJ mrc-
 51 AP OVNIA
W—t
p'n' eral
arndemia p.irtrs sgebai. et
pradeeior; ani si a.i ron-i:iom beali Nenti
ahhalis. ii I flrnnipinnns le^latnr. schnlas pnblicas
vjriiriim ariinm apnd Ovnniain prirnus in-lituit VI-
fredus, l.e!.->ndo prooul dnhio
Meoine eave is oiii annum r-o
S.iiiciu- eniin Neolus annr. S77 decessit. Pusiq rn
enim nV ejna mortr e^ii illins Vii c seriplar, num.
21 siihdil 1 e o lempore, anno, videlioel. ab Incnrua-
linne Omiii ni 877 vui II. Januarii, Gulrhuuum l»j-
lmrum iliicem ctwi tnnsiio lliniam apparalu Angliam
invasisse.i Slabill.. Aci. Brn., vrc iv, part.w.) Aleo
• aflirniaverii, mihi ab illo de hac re dissentieiidum
ni eodem aut pr.rce.lr n ii annn, sancti Neoti ehilas
r ponendos sil. Illnri quoqne argtimemo est, quod
i-aquae Aibe.lo regi nixniiiuiavii NVoius, se S'l upia-
lum litteris portum, i.l esl, aii inorteui, acced. nte,
in pnnimo adimplenda esse vaiirinaius esl, ei num.
18^ Alqui Alfredum (.uilirun inseciakis est auno
877, idemqne ab eodem Alfredo npentus nost pa-
scba insequeuiis anni. sanclu Nenio inler pugna.i
ilum Alfredo appar.nte el o.ilnl.inle. qui Alfrclum
d |ra»liurn lrepidin|e:n viso prius aniuuierat, ex
niini. 26, ac promde jam Imn e vivis eicessrrat.
CVrie A-serius ubi ria.lis Alfreilo per Giiirliuiiuni
anno 878 inflirlj» ei a Neolo prrdicta» menlionem
facii, sic de ca .igit, quasi Neo us jam vivere u"es
is-
s.-t < Quo1 beaiissiinus vir Neolus, iuquil, aJhue
: Julunnes eitrenius sophi.e studeniium 1 DenHMe
vivriis in c-irne, qui itjI d'gna'us suus. iuiiui.icorde
diibiii. nia\iin.i<ti.]iiH advers'laltni obhneei ventu-
rani spiritu pr..p eico plenus praul irral. > liaque
siiiin S78. curn Alfrelus Gulhruuo ceJerc co.rpul-
sus esi, 11. oriein obicr.it Neolus, cujiis mois proinde
in aiiiiiim 877 ant pr,re,)enieni revocandj t-l. C.nin
igilur Alfredus in prioribus regni annis bellis fuerii
nimis implicini-, n ,n pi.luil, viveme Nenlo, schobis
Oioniia Tel insiiiuere, vel instaurare; el cum Neolus
anno 877 fato c.'ncesseril. necessario eonseq itur
enm nnn in i>ia aca.lemia theologiam prrjplegisse, mc-
qne borl.1111 ejus regem litierarmn studia Ovniiscul-
lapsa in prisiinum slalurii rolilu s-e Cum deoiqns
script.ires ii, oaj AlfreJo hujus rei glorijrn tribuum,
magnain qnoque bonoris pailein Ne"ln deberi fjlcan-
tur. oslenso quod Ncolns ut sclmlas Oionienses fun-
daret rrgi non .-uaserji, a CantaurigeiiSJbas siiiiirtur
i c rr^cu lui suas sse ditilur, de fundanda aca-
.
,
drmia non tmnitrn cositasse.
Seil >i adbuc Oi..i,irnses r>'rnnaciier conlendunt
t in.lis suas ante ^nnum quo Neotus cl.ieiit insiiiu-
la» esse, iiuTum argrjmenturn, quo MJversarii iu-i-
gncm illam do di-rordii apud As-eriuin per.odum
cimv.lluii, supprdilabunl. I»se ;d -\sserius enim
irad l per ires annos, post, stilicei, novas schnlas a!i
Alfredo in-liiuias, haud magnaia inter wieres tcll -
lasiic.,» el Crimbaldurn d.^lissirimsque illos viros
qu s secuii addiint fuisse dissensioaeui, dimo vero
8*C pessimam inl.-r eos fnisse tiortam discordiam.
Kv^ quo c.m-iai G iuihalduin siio-qiie anno eircilei'
883 acadeiniain Uvonieii-rm m melius resliluisse. Si
vtru ,|ica:iir scln,|,s, dum adhur Neolus 111 v.vis es-
t 1, ai,le annuin 877 ab Alfredo fuisse reparaias, pro-
ciil oriini dul.io Assenu-, qui fuil Allretli ci eqtti Ita
ei taaiilbris, Ii3nc male liit.-.m prriodnm nuiuiiiaui
SCri|isil.
Venim iit Imc de in.-lauraia consilio Neoli Arade-
11 la liju.euiii ,,| r.irsu- obrnam,
consUit id relicuis>e
A--criuin, et anonymiini Neuli Vilae * sciipiorem,
i,i 1 iniien nieiiiinii libertatis Angtomoi llonuna*
s. Ii. a llarino papa conce-sa?, rogaiu Alfredi r
1 1 -,
i|.i.'in bac de re Neolus sidlieiUsse dicilur, lameisi
»1 11 As»erinn irque id inTeiio, qui lanien indultain
1
a Maniiu l»'riairm eenHnenterai. (|nis auiem non
I
v dn s.lcniijiii coacvi aijriuris, qui ei piole-so de
r.-hus ab Allredo splendide gcstis scripsil, et b.ogm-
pi.i, qui sancti Neoii gesta iu litlcra» relerre iu se
Miscrpent, apud doctos viros ruullu n.ajis valilu-
Scriworeni. Floruil sxculo duydcciino,
VF.NEtunil.lS P,FD F. OPF.nv
sicne ilieolo- A r 'm, qnam emmiirnliam mon.nchorum scriplorwnve
ii.-o |>oii Aiuredi ntnleni in'.-rval,'o floreiitiuni fal-
IjI mendavque lestimonium?
Samlo NVoioanlem adtlit bistoriogrnpbnsf ^nrf. |£1
tardi aie peci Ovoniensis JoBannetn Erigeaam, s;vr Scotiim, quern
lerioreaa a^«ii» a .1. dicil fuisse monaclium Krrle-i.T llenevensis, ei a n-
1 demiros in l,'gic->, sica ei aritkmetira insiitnisse;
q 10111 eoleui quo Neottua ac Asseriam lem-
• tiiini
p>ire in nriilniN
pra-legis-e. reilamiient script.ires
q.ikniniiie, asse^e.-amer atfirant. Sed |,ace hujus
vi'i dortissimi, qui hoc rt asseveranier cl andacier
esse iion inlirniis raiiombus proKabo. Johannes au-
trin Eri^ona seu Scottu-, qni fuil droli C-Thi
fanii-
1 nri<, et sub initia reg 11 ejus in Gallunn aeressH,
ade.i noii fnit mnnnchiis Menevensis, ul neque 1110-
nnlius oninino fuerit. Ille enini iiu-qimn moniclius
atnid a ciores ejns x'tatis .-eiuales ap,ielia:ur; dein.le
i;)-e in snurom openini inscripiinne. ubi offiria
s-u
B dignilnles suas eipriinere solent nuclores, nusqu.1111
mo.iacbi nonien nsurpil, 111 paiel ei prxfalimie ad
librum de dirioa PraBdestie iiioiie, cujus Imc exoi-
1I111111 < Pou: uis illu-iribus... Huiguijro el l'ar-
.
thiilo... Joliinnes servus ve-ler devuius in
LKunino
iauieui. > Idem probai ejusdem pnfaiio in Areo-
\i^ li.M Gono-issioio c iiliolicoruin irguni Carolo
: 1
vers.bus Gra^co-Lalinis, quos pervclusio Clossariu
Craeee Latino idem apposuit, hnnc n uluui pnrfitu ;
VenutJokamms. Ad haer, si is fuiss.-t inonachas, ?|i-
qu.inilo in monasleriiiin quodJiun se reieiussel,
cum
e contrnrio senip, r in paiairo Caro lialvi versatus i
sil, ulev 1'arduli Laudunensis ant snti- epislola
in-
lelligaur.
Hic igiiur Johannes monaclms non fuit, neque
e iam Menevensis, aut, 111 hisloriographus tu!i, ad
sancia; Ueaerix natus, Genere euim Scotus erai,
tesljnie in priuiis Nicolao papa I, iu epistoia Carolo
rrgi .majorj inscripia : < Kelalum est aposlo aiui
nosirn, quod opus beati Dionysii Areopag ta? qui lam
*.r Jobann s genere Seotus, neper in Laiinum ir.ms-
lulcrii. > llincinarus qnoqtie, cui Johanncs fanii-
baris erai, in poeterioris operis de prajdestinatinne,
cap. 51, iohannem Sculligenam nnpeiiat. Scoiiuie-
iiam etiaiii dicil Anasusius Uibliuthccarias, ia epi-
siula ad Cirulum Culviiin de Areopagiiicis; eorunt-
que versiunr, qua iu epistnla dicilur quo.|ue barb.i-
rus, iu liuiiuij lunadi positus. Lt bine est quud a;ta-
lis illius aucloies in sc. iplis (jnibescalci rausa editis,
cum passiui Julunn <u Scoluin, iinosuppressoJoliaii.
nis numiiie, Scoium, Seowm il 11111, qoemdam Scj-
luin i.er?:i'pe norniuaiit.
yiiod aulein adhuc infelitius acc dil, eodem quo
N, u tis et Asserius ieinpore Juhannes pr.elegisse di-
cilur. S vrru A-S:r u> :id A ureduin .11011 veneiit,
duiiec jaui diu Neotus essei mortuBS, fien iimi puiuit
ul bi uno eodemqne lempure Omuuis uc.idemicos
insl tncrenl. O-lemJi jain saits N-olum anuo 677
ubiis-e, 11 D
liquet Asi-eri un anle .iiiiiuiii 881
a,l Alure.luni uon esse profectuin. Nec cum qmfeusdam
dica ur duos fmsse Asserius, nlterum qui jmia F.eri-
legum rt Florenl uui obiil episcopus ScTebnrnensts
annu »83, quem Oxonienses sumn vendicam; nlteruin
Iteaereasem, qui Aluredi gesia scripsu. Apparet niin 1
e is ;u rjus oiuiuiit a.t .innuiii 883 revocunt, ct uuuiii
li"iiiineiii 111 duos dividum, in errorem gravissiiiiuin
ind.itios esse. C usiat enim Asserium a Meaevia
auno S.U ad rejein fuisse advoeaUMn, qui duo ipsi
.
nion.isleiii iradull, et sequ, niis leinpiris successu
Kxane i5ire cuni omni parechia, que ad se |>ertine-
bat in Savonia et t.ornuuia, hue esi, ut tnibi visiuu
c-i, Scireuuiuensein dioecesnn, in qua civilas Cxonieii-
sis et Curntibia sila est. Euin auteui fui-se episcopum
Sciieburneiisem ulliims Aihelredi archiepiscopi teiu-
puribusame anuuiu Syj, quo iste archiepiscopus de-
quein vide apud Mabillon., sec. tv, part 11.
—*p
lunctus esl, manifcsto colligilur cx teslamenlo Ael-
fredi regis, m
quo rex d.ii ccnium marcas iutcr alius
Assero episcopo de Scliireburn. Iugulplius quoque
lesUlur hiinc ipsum pust adveiuuui ejus in Angliam
Scbireburui sedisse. tl Aelfredusipsc, in prxlaiioue
sua ad Gregurii Paslorale, Wulfsigeo episcopo, qiii
Loudineusem Eciiesiam circa annuin S lJ8 regi-re m-
ccepil, iuscripta, Asseri episcopi-sui lueniinil. L)eiiii|ue
Gbronicou Saxoinciiiu el Anuales Asseriani euiu
aiiiiu 910 ilieiu obiisse verbis disertissimis lesianiur.
Unu-. idemi|ue iguur fuil et Meuevensis el Sciurehur-
neusis Asseuus. qui Sighehno in illo cpiscopatu suc-
eessii. Sigbebuus euiinjuinu 885,jmia GlnoniconSa-
xonicuiii ei alios, Komam el in ludiaiu Aelbedi elee-
iiuisyn.is dcporlavil. Et Wersianus successit A-s.i.u
aiiuo UIO , quo lieguiuiidiis , pliiriims episi np>s
luuc iu fai.i cetleuiibii^, ei Wiulonieusi ei Scliirebur-
uensi parochiis in pluies divisis, sepiem. episcunos
iiuo die consecrrvii. Ilmc vebemeuier errat Malmshu-
lieusis etaliiquieuin sequuntiir, qui dicuiiiSiglielinuu
Asseiiiipnsieriorem luisse.ciinu lA^siriiimeiWersia-
iiuin,Si;.iie.intiin,Eliielwaiduni,eisedis pcr auiio-.se-
plcui vacaiiuncin inter|ionuut. INequo lides lis bisloncis
adliibenda esl, qui scnbunl sepleiu episcupcs, inter
quos Werulanus iuveuiiur , iiiand.lo ruriiiosi papue
jamduduin dcluucli de ea le, ul uialc liiixerunl ,
inisso, uiio die auiHi 'Jdi, vel sequenti, cou ei raios esse.
bx lns igitui cbiu.de conviucitur Jobanueui, >co-
tiiin el Asseriuui, artes el tbeolngiam Uxouiis nun
docuisse. Gompaiet auleiu iuter piaiecliircs quiluuc
tcmporis Uxouiis II rueruul, Joli.uiues alius, uiona-
«bus dictus, qui geouielriani eiaBlronomiaui eiplica-
bat. Ilunc Assenus Laidsaxonciu vucal, Kiheliuga-
mque inonasterii co2uobi..rcbaiii priuiuui.bx lioc uuo
ires eHinxeruiil reccntiures Uzuineiuiis
auiiqiin.iiis scilicei, Meueveu-
assermres, Jobanncm,
seui, Scottuui, elEibclmgeusem. Si vcro alij prjcler
buuc uliimuui ab Aiuredo iu palaliuni acciii essent,
piocul dubio As»enus, quivin-s ductos ab Aellredu
adhibitus accuraie cumuiemural, illos sileutiu non
piuilerussel. Uale igilur li uperam cullocarunt, q.i
iii dcieiidcndis adeu stupidis ct nuperis , qui lioe
absuruissiiue alltrmaruni , scriploribus,
iiisudarunl.
Sed ueque Jub.inncs Ealtlsaxu iinquain Uxuuiis
praiegil. Asscrms enim apenc ludical schulam Alu-
rcdiaujui uonUxouiis li ain luisse scd inaula regia, ,
aut in curlu, ul verliu Asseii.uiu uiar, iiistitulaiii,
iiiiiih sijue duetoa virus, ipicc. Assenus BiudiusiBsime
cuuiueral, ul Uuerferlliuiu Uuiguruicnseui.lMegiiiun
duiu Dmul>erneiisciu , Albei&Uuuiu el Uueiwuiluiii
capellanus, Grimb lcJum ei Jobauucni presbyteros t-t
nionai bos ex Gallia invitalus , Asserium deuique
ipsuui, Aiiredum ei « jus rcgiunis juveiituiem iu regali
launlia clucuiste. Grnnbaldiiiii veruUxuiius pr;elcgi^sc
ex eu probatur, quod sub cliuiu seu caucello auii-
quissiiiiae ecclesia: saucti Petii m
UrienlaliUxoniaruiii
plaga llypug.eum saucti Grunbaldi eiiaiuuuiu osteu-
diiur. bed cuiu fabula lux ex sula Pseudo-Asserii
ictuntaie peudeat, ct ueinoex antiquis ei indubiuue
aucluru
lnlei .-.iiiiui iliu.N idem aliirmei,
i c contra cuin ex us
ahuiuic cuiistel (.riii.b.iliiuui iiiinqu.iin Uxuniis fuissc,
huc milii qiiiiicui dig; issimum videtur , quud
nupcris plaue et 1'idiculis Uxuuieusium liguieuiis
bibealur.
Sed ex Jubaune Kossu aniiquario Uuai wiceusi ideu
culligilur A;u ii iIiihi Uxunienss sii.ul.e auclureiu
luisse quud icgem illum celcberi iiuum ir«s aulas
couslruxisse meuiurei, nuuiuibus Uuiversilatis Auta-
ruui, ll.i ii .iMmoris, ei l'aiv;c iiuugnitas. yuai vem
, 58) rogat quauuiu indicia dedu Bacda, quibus uoiis
liusbiisclc aiiiiqu.laleUxuiiie.isis acadeuiiai liiiicl.iliuiic
eripsit, adcu inale licia suul cuiiiiia, ut ne vcimiis
uuideiu speciem prae se lei.mi. i.iuoil aulem atl has
lUUUl ati.net eas nullibi Alured» lempure exstuiise
,
qujiu cerlistiiuum csl. Umiic.s nuiueii illud ex cO ub-
" Scliireburni. Vide Cliam Lelandi excerpu cx Vita Grimbaldi,
*m
A linuerunl, quod Universlias eas rmerit de deuariis
magislri Uuillelmi de Duuolmia. 1'ruiia, quae imc
iiomen batiuit , eiuplionis iciupore, ul ex cliarlis
constai, vocata c»i Domus Angularis, quain hospiule
de Kracklv liabuil ex dono inagi>lri Koberti dc
hrcsiuu, quaesita estin parocbia beaue Manx, propin-
quior dniniii qu;c fuit quoiidam Gailridi Jusiel versus
Aquiloneni. Iluspitale autein douium hauc anuo lijj
Univcrsitaii veniiidit, unde numeu Aul.c Universitatis
in vico scliol.irum oblinuil. Mutlis posi basc annis, ut
luslono, raplius Oxonicnsis lestaiur (Awiq. Oxon.
pail. n, p. 57), sextoquippe Kdwardi 111 Doroini, ,
sclicet, 1332, leiiemeulum auiplissimum, atl Kicbar-
iliiui de Tekene alinsque perliiicns, coeuipliiin esl -
qii.nl ca lempeslale Aula Sciveruiaua.vulgo Selverue-
llall,anie vero Ludlow-Spicer's-llall, aiipcl ab.iiur;
regnanie auiem lleuncu lenio, Aulae Dunelnieiisis,
vulgO Durhani-Hnll, al> A;.drea quudam de Uurhaui
Uxnii. Ilurgeusi, immiiie iiiuoiuit. II. c uaque douu-
cilio potiii luagislri ac scbolaies, eudem se contu-
B leiuui, perpeluum Budalilii sui liabitaculum Uesn-
naiiles ;
quud duclo deimeps ab academia, cujus sub
aus,'iciis lloreb.n, nouiiue, Magua Aula Uuiversilaiis
(Majur ulique dnabus iliis erat, qi.je Aul.c pruplerea
minores dicebantur), nuucapari cuepit. Adhuc uieui
exstaui slatula liujus Magiue Aulae Universilalis, pru
scliolanbus uiagistri Uuillelmi de Dunelmo euipia-,
quibus appciisuin erat sigillum academiae publieum
eeras vindi impressuni, m lliesauraiiu culegu Uni-
versitatis in pixide A. A. Ilabeiuus igiturillum ipsuui
liisluriugrapliuui Kossi lignieuta relelleuteiu, laieu-
temque Aulas istas non ideu IJnivcrsiiaiisdicus, quod
eas Aluiedus fundavit, sed quodeasUnixersilas iougo
pu^l lempoie toeineiil.
acadenuaj Uniuia igitur qu.r Uxunieoses prutuleiuui de aca-
deinia sua ab Aluredo luudala, fals.i csse et coiiunen-
t.itij abiiudc osteudi. Si ergo iis concedalur ii.u. iris-
siiuuiu illum legein Uxuuieiisem scbolam instituisse,
necesse est ipsi laleanlur pan laliuue osleudi posse
q quod Sigbercl srboiaiu suam, de qua taniopero
dlspuutm, Ganlabrigiae posuenl.
U.uunenses vero ohjiciuul ncmiiieiu ex antiqui.s
luutupure scnpluiibus lestari scbolain Cautabrigia: a Sigberctu
liindataiii, piiiuum lioc allirmare 1'olyiloruni Yirgi-
Iiuiii, ikiii taniuin extraueum et nuperum buuiineiu,
sedqueinuiiiiics I. i;' iu liisiona iulidum vel tiidiligeu-
lem cerle uuo ore cunseutiuut. Motalu vero digms-
Siinuni c-.l eus qui 1'olydurum mala lide liisiuriaui
su.nn ECripsise asserum, singulos leie eauiobcau-
sam iin subirasci, quod Briianuicas Galnridi fabulas
rejiccret, inler quos Lelaiulus, qui lameii h.ic in re
ciiin 1'olydiuo touseiitit. Veiisiuule esl ctiam l'oly-
iloiiim priinuin uuii luisse bujus cunjeciuras auciu-
leiu; Lelandus illim, qui paulu |o-l Viigilium
serijisili Iraitil couseusuin scnpiorum Sigbereio ct
Kelici :.in ii nei c. gloriain Gyinuasii Gautabrigije ,
auspice Ghristo, iu.-uluti (Coiiua. in Cygncam Lonl..
voce Giianta). Unius aulciii 1'ulyduri scniculia uiillo
r. niododici poteslscriptorum eunseusus. I'urru si Imjus
bdes nierilo iu suspicinneiii vocetur, Lelandus ct rc-
liqui qui idein lioc a.-serueiuui Cuiisarciliandis l.iliu is
nuii suni argucnili: quoiuin senieiiiia ct aucturitas,
m utpute duciis-iinoiiiin «irurum, cre.Jo, plus semper
v.iliiura est , quam ridiculi el ab>urdi erruies
liruuipluiii el lligdeui cl aliurum, qui Ii.uuiii preiuuiit
vcstigia, alliriiianliiini cx Asseriu vel male, vel pu-
lius iiuii umuiiio iiiitilec io Aluiedum Uxou.eusis aca-
ilenu.c luisso liiini.iiiii cin.
Sed bisUiriugraphus Oxciniensis (Antiq. Oxon., p.
Gamabiigiaiii se vellu osiemlii ? Ilic autem lacilliiue
respondealur indici.s ,eque clans Itacdain luciim Sig-
licrcliii.e sih.il.e luisse Gautab. igiam indigiiaie, ac
Aiui 'cduu.i' Uxunias usleinlere Asseriiun. iSequc iiiiiii
dic.ilur, si jc.ideiuia a Sigbcrclo condila fuerii, ca.n
in Golleci., vol. II, p, 18.
 .

AD OMNI.V YLNir.VHILtS RED.-C r.PFIU 3»

- aiiirnn e«e Graiileeslriam. Nam es li.ic-i.i A cion.irhoriim ad prisimam seJern remeraa:.
ejiis

ronsM r-riiUlalam il am ln> len p ib » fiusse ileso- Tuta igitnr de araJenn .rum aiilsfuilate con-
li.ic

iaiani //i<l «d iv, 17) ti eenissimitffl \ iJetnr, Ir \>r>ia pertraclaU, si non ostemti Siglien li schi»-

i.ixiii.e pnins sedeiu suam aliqasieaas

illa vel lan: foisse Canlabrigia?, hoc sallem s-ilis co:isl.ilnl,

iunian • CaWabrigiam es ruiinc qus emersisse.

.
i.| omnes illas faliulas ab Hgdenn. Rossn, alnsqne

Proenl J •'.' rVluredi leinporibes C.mUbrigia viil.i

• nJeiuia Ovnnie.-isi ab Aiuredo funJaia coutielas
f ii lofrBlissinia. nl !'»le' ev A - ei OlnoniCG l
penilus csm? rejiciendas ; vel Oi'irii.*iisilms fairn-
Saioairo (.i-i B*j5j. eaim leairau-s eam saiis am-
Ibt «lu:n esse, imilis, licel, Canlabrigiam, regnanle S g-
|i!.irri loisse in qaa magnns Dacoraa eii-r. uus hie- li.ici.., aiiilniset scieniiis fuisse vel Bomitirimim
ws-frt. l'i -jajdem Beri »i* petn i ut et ninilo laa- 1'iruin h.irti n iiialiini accisiianl. Ego qiiiJem de
luiii 0| piJum. utiisque p.vt tnis vebemenler evneto. ul ei nmnia.
quod iicmeii nniver-.c proriii- i.e da-
ret. sulmo aaseeretar. lemaoribas nibe qua* vcl aaJlins vel dulnx auciontatis sunl, missa
llis auleni
si lahani Rassa (re.hiiiiis, lierenl, neipie sil inier d'*clos liros de fahuhs aut
iila I Rans dcraSUU,
rc» F.dwardns rJietus Senior i aJ clcriinoniam au- sallem incer i« narr.iliu.nbus lam gravis el acerbi
KhhmiIjqJjh., sicul pMersmjs Qsmuaat, sie ips-Can- conieiiio. L iraque aatem acadenna gloriam nmt-
Hlaigi !
ali antiquo cum nicri» sinJiis •eaeraliler iiiam, ceiebriiaiem maximam, semper habeimnl, li-
c< l nec hanc AlineJus, nec ill.un Sigberct in-liiue-
Kispei) Jiu, desolatam rl deslruclam, iteru n ad pri-
mam gloriam emii Uisi. rej. Andt., p. !»oj. • Si rii. Lt quidrta ama sallem seutenii Ov uneiisis sniis
(

aulemh.it vcrasim. i|iiis, msjeso, alius aule Sig- anlii|u.i eiiL, si p.iulu ame Ingolphi lempani, ijm illi

bercnM p iii.ii:iri pniesi. qni schotam lns in regio- I s mli.i ir:i l.tiis esl Jiiceudus. nala esse d.cainr J et
1'ilius IMiloerii? Nnesse esl »ero Otonienses fa- ne inagiia qudem honoris parte Canlabrigieasis sf*e-
lial.iinr, s eam tale J"fT
teaatm* M-dnriUtem Rossi , academt-a Oion eusis iim ali.i.ileui insiiiutaiu
-ilamm, ci ejus autiquiiaiis slrenui pta* agaT.lai is, noti fuisse slaluaiur. Niinl a;i'em liqmdius rmisl.il,
<|iijiii qimd e» qu.c ali bisloriris de acadeiniis nnie
bac in ri*nnaiii|iiurin iiin vjere. pia-ripn-e apu.l i|i>os
h.i c lesapora iu Inainr, vel planc talsa esse, vclsal-
•|iii atalimc lui|ns scnenlia freli ainnt Aluredim
Mliol iih -tuili restilUisSe, lies AulaS f uhilasse. ibi- lem tinl'i.e incort i*.j'o 1 1 «J -

ijue il « lures i i arlilrus M JttegiSte . Si Ciinn aegaal Ileiii |ueschola Sgh-iiciua GranUE iu>n esl in-
si

U«n*i gluriam Caniahrijiiaiu rrparandi, pari jmc sliiuia. veriMiinl.itiiuiii e->i eam pnsitaw fui-.se vel iu

rtnlihri[iruin blam Rossi hi ton.e panem vei uu civilaie Li.iiniioc, iu qua Kcliv seJem epi-eopatas ac-
esse negare possunl, ulii de Alfrodu Cuiversiijleiu eeperal ; rel apuil Sefaam, nhi, ecdesia cousrarta
Oinmis resiilue.ile veiba facil. et de.iicaia (liist. Uumes. Gulei E<tit., p.bi, ece-

Verum argomeaiam iliud non infiraium esl Sig- (utn non iniriiiiiuni monai limiim aggregaral. Supr.i
hefUM Caatabrigia? scbobnn m»n in-tiluisse, quo-l, cn.iii aliiiiiu eomprabalm schaias puecipue iu epi-
•

scilicet, Maluisbiiiiensis ei alii eunt srbida- lillera- scojiiis ei tiiuiiastenis fui-se erecUs.
nim per loca ii.slilui»e tradi.lerinl. Se loijeclioms
liiijirs vi.ii pemius frangei auiionlas HaeJx, qui NLM. X! [Smitii, XV).
sch..|« solumiiiodo nieniiiinein (•.Ccr.l. Est iiuleiu

rnhil moror, MM m quodaiu llaed.e toilne n.anuscii- Imil'i remrmorma Btcknx Tiunelmensis ; rx libro
|rto traofjt leg—l. In nn.iiibus cuiiu, quos ego ndi, , uuliquo ptarimii tu locis ad,o vilialo, u. nulto modo
icai iiscri; ns voi illa schoUm clare eilnb-lur. * •
leni poisil.
lljcienus salis feliciier o^leiHliCauiabrigiam fuisse
Inrnra in qua Sigbcrctus siboiam Bosaeiil. Esl *enj Aurui flomini m* ccc° hsii* Liber isle. . . .

alia ol.ji-ci o ViliJ ssima. aaoe «ix, ui aibcror, re- iius e l de retiquiis fera . m . . sancti .... per Po-
MMMiaaj redel. 1'eirus Bleseasis, 1:1 s:.a li -^uljylii miii :in Sej-uriik tiinc Feri traiiuiii ad di-
t.iiiiliiiu ilnine , nnJl JotfinJuni ahlialein Criijlun- clam reliqui.c cl qualcs hab ni
ilienseni, Ikarid II leinporiliii>, traastBisisie ai Ma- parte wm in quu grad i

iiernim juum dc ('. iienli ni, jusu CanUbrigiaa», mo- Iu jriiiiis iu j.riino rt suppremo gradu
u.irlms qu. slam saos pii.lusupliicis ihew enia irhai ct Austr.ili jmago vir.itiis argentea el
beale Mjrie
aiii* sricums iiislrucii^siiiKis, yui quoiid.e C.intaliri- de.iiir.ii liem jmago
.i srgenlea et Jeauraia
giajM adeunics , cl coi.Jin U-rieo pubiiea siijs m cuin costa rju dein inclusa iu pectore ytna^.nis.
M-ientias pralieBies, iu bre»i leainoris excnrsa cran- Iiein una rruv nigra qne vocamr Rlak rode of Scnt-
•leni u..-i"i r'iil' iwa iiuiiiernin coiiir.ixcrniii ; qui «ux 1 ii.l. Itt-m al a eras erisbllimi in cusiodu sacriste.
adr-o acrre-ii, ut neC horream, nee ulU ecclesra eo- li.iu iiii.i crui surea cnm lapiJibus et pede irgeati
niiii reirj.u. ulo -.iiliicerrt. i t\ isto luuie, 111 pergil ile.iurato. Iteiii uii.i crux quevoratur smcie Margarete

l.l' lcaiai. parta qm cievil m MiMiuni jam BUgDUia, regine Scocic. Ilem una cuppa argeatea deaur.ta ex
vtdemus nune IjmIi jUihi CiriUiem Oei, ct tui.nu don.i f .iiiitisse Cande cum resitlo sancli C'iiliberti.
An-liam facian; rragileram net plunuios magistros iii ii iiiinni bracluum argenutum cuiu osse sande
>t jiiciiires Canlabrigia euiiiiles ad s nnliunli-
ite Lmie virginis. Iiein iin.ig beali CuUilierli ar^cutea
neiii sjncli-.riiniparadiM. i llic anliin bteadamest D e\ duno domini Wilehni e.iscoi.i. lieui crux cum
mliil oiniuno habr.uros qnod re>pondeanl Cunialiri- peJc cs dmio doiniiii Ibome Lan,;ie) episcopi Pu-
;:ienses, ntsi UsMiicases i|isi viam maastrarcai. Cmu nelni-
iiiim iis ulijicilur ideu Uvonius anie AlureJinn ar- llem in gradu suh primo, iinus leslus Evnnse *io-
liiim iion luisse duiincil 11 iii qu-.nl rei i,-e ims e.lo- . rum oniaius cum argeuto ei au.o cum ymagiue Iri-
ceai sub iiiiiia regni sui pcri-aucus cis liuuiOrurii miiis in uiia paite. Iieui nnas cerras leaa-
luisse qui l.aliiijiu eptstolam vcrnacule snietii rcd- ralus cum ve-linieiilo saiirli Johannis Ripusle m-
ilcre , mox respcmJrM schabrei Uatiorum mjmtis il.i-u III ini ;.-i parie crui sam li Joliaimis
i
i

(Ivooils tunc iuisse espaJsas, el ulir. u jcjJciiiijiii Hapiisle erislallina cure imagiue cratiGsi. Iicui co-
i! ini ducus viris jruni-. rVh :eili anuis non fluruisse. p hmua radici ei gtaacicotorisia ci^iula > incli, qui ja-
Il.ic tero ip-a rc(ronsioiie uii Camabrigienses pos- cebai super loculnm sancti l.ulliberLi ii:fra fer l t; uni
-miiiI. M.iin |>ost re-.iilulain ab LJw.inlo teinore iu- per r.c. annos ft amplius.
• lemiaiii , Cliroiiiion Sixuiiicuiii uos oucet DanM Iieui iii i
I i terli • el suppremo in cisiula ana-
anoo 10IU Oneiilaletu Aiiglum oceapasse, iliiquc iuulala, capi saiuii i.miiberti in u,ua j.icebn iu lerr.i
ier Ires i ui iiiw ii obvia quaqne eoairivisse, praeaas per il annus. Iieni copliinus eborneos ^mn vesli-
ij-isse, viilvs lliannilf . quas Canubrigiam ci-
niicr ineiitn saucli Juh.imiis Bj|iiiste. Ilein liber saucii
viuli-ui vicloie-. iuceiidcruiil. Iluic lacium e.~l ut Si;;- Ijoy-ili iiiagistn saacti Ciithberti. Ilem nna cislola
tierclina sclima a Mums fuer:l Je=.erlj, duiiec, llcn- ci.i.iriiea cuin ve-lnuenio sancii CuihL>erli lassillaM.

r.Cj 11 iiiijcfjiie, tub juspicus Julliidi ^iil.jhs el lteiu iei'irum sancli Oswjldi eburneuiu. lleii' Juo

55, AtPENMir
niiguFI Cii(Tniiis Itcm v suitaiia prn reliquiis por-
taiidis.
Im-.ii nna ornaia aurn et argentn riini ns-
silms il iliversis rctiquiis apnsieloriiin. Iieni pixis
rristallinns rum sanguiue licali viri saneli Tliouie
marttris Csntuariensis.
capsa argenira riim enlliena argenlea cnm
Ileni
diversis rcliqoiis I;;-jic Marie Mugilaleue. Itent uua
linln cristallnia ciini capillis et peplo sancle Marie
Magdalene. Ilcm una (iola crislulliua cnin cnsla san-
cli Laiireneii el ossibus ejusdcm et carbonihtis. Ilem
ima hnrsa ile panun aureo cuni inio spectacnln cri-
slallino el diversis fragmenlis rclii|iiiaruui sine liilli-.
Item iinuin albnm capnt ile lapide tsraelitico cmn
ymagine cmeinxi in dortw. Idem dens canele M.ir-
earete regitie Scottnnm, et iuia petra aqnile, ct
crines sauce Marie Magdalene , et una pars vir^e
Moysi, el imiiiii par de llediis sancii Thnme cnmilis
Lancaslrie in duabut bursis cum uno signo de allio
velweto.
iicm mia fiol.i crislallina ornata cnm argenio
dcaiir.ito cniii vcstiineiiio rancti Jnhannis B >ptiste et
de sruielia ejusilem , cl de capite beati johanms
Crisostomi , et dc costa saucie Margarele martiris.
Iicni una bursa serica cum scutis armonim cum
vestimeiiln sancli Maiachic episcopi, et de cilirio et
nngtiibus ejusdem, et de pulvcre sancti Aniphibili
nmrtiris , ei quoddam os suocic Petronille virginis.
Item qimdilam os saucte Maiiine virgiuis el nianiris,
rt de capa sancli Kdmundi confessnris, et quoddain
<>s sancti Andree. ct de pannn saucte Rarbure virgiuis,
ct de capiMis sancti RernardL abbatis in btirsa cmn
srutis varii coloris ul supra. Ilem una rislula argeutea
:uiemalata cum osse de capite sancti Bencdidi, ei uuu
d nte sanctt Cgidii lum osse brachii ejusdera.
Item una bursa rubea cum reliquiis sancti Pelri
«postuli. Iicb) os Separii coufessori*. Itein unum os
saucli Egidii in uno Qwybyne ile argentn. Itera de
vesiimentis cl pulvere sancli Dinnysii, et de capillis
sswii liariholomci eremitc de Farne et monachi
Dmielmcusis iu fioia crislalltna. Iiem parlicula panni
quem sancta Lliba dcdil sancto Cuthberto in quo ja>
cuit pcr cicovtii annos et v menscs, ci pars casulu
m qua jacuit per xi annos in uno corporay case glauce
siipato.
Iiini tria ova griffina. Item tiua de rubeo
velweio lirodata ciim agno Dei. Iieui n cophiui cum
capillis el cilicio venerabilis Kolicrli «le Siauhope, ct
•te ossilius sancii Columbe abbatis ciini aliis relnpn
Iiciii iinus cophiuus rubcus ctini vetillo sancti Uswal-
tlt, el de ossibus saucii Pairicii et reliquiis saucii
, reliqniis in tina bursa rubea de smdoiie. Item de
Jntiani martiris cl Scbastiani martiris el Kugenie
\ et de barba sancli Codrici.
tr- inis . ct du oleo, ct dc o.-se, et de litiuba eiusdem iu unu
una parva crux deaurata cum lapiilibus et
Iicni
parlicula domiuice crucis inclusa. Item de pre«epio
Hoiinni in iini bnrsa scrica de blewciu. Itcm mia
pirva crux aigr.nlea cum tni ossibus sanciorum.
Ilcui ile baibn sancli Codiici. Ilem liguimii sisiulum,
iie quo sauctus Laureucius fmt fusiigatus , ct
ligoo
quedaui iniiiina oiia sancti Cuucnrdii in.uiins, et
i|iieilain pailmil.i de cosia sancli Ucrnardi abbalis,
cl de c apiilis cjustlem, ct quedam jmictora saucii
Laurcticii in parte igue creniata, in liola crislaltina
orna a argcmo. Iteui de ossibus sauctorum martirum
Ncrci, Aiinllei, ei us sanvti Felicis martuis, et unum
us sancti Cermani cpiscopi, ct de casula sancli Acce
episcopi, et uuum os sancti Dalbini in una bursa se-
rica qtiartill.ila ctim albis caslellis.
Iiitii uinis pixis crisiallintis cum lacle beate Marie
Virginis. Ilem dc scpulcru beatc Marie Virgnus ei
camisia i-jiisiii-in, et de sepulcru ct |ieplo Anne ma-
tris «•jiisdem m
liula crisUllina cum pede de argeuiu.
In iii pixis nigri coloria niin ileute saucli btcpliam,
ci de capile et ossibcs ejusdetn. Ilcm in unu borsa de
redc rone mia peira de scpub ro Doiiuni, et una pelra
de Fcdcsia de licdlceui, el uua pelra dc sepukro iu
uiontu Syoai, ct de mpe supvr iiuem uiulgebat taucia
.
S5S
A Maria mater Domlni lac suum, eldc oleosancte
M»ne
de S»rcinay.
Ilem iiii eisltita ebtirnn* nrnata auro ol anrenln,
i
cuni cirotccis sancli Cuihberli ex dnno dnmini lli'-
Carli de Kirtly mnnathi Diinrlmeusis. Itcm unum
godel cuin tre.idc cv dimo Jnhaunis dc Ketlawe.
Itcin iiua (iol.i cristallina cum iieile cnprin deaurato
cum nssihus sancti Jarnhi, ei de veUimento ejtisilem'
ct de vcslimciiio sancli Jacohi Zebedci. Iiem de
pc-
tra ubi Dominns fuit nalus , et de scpulcro Domini,
cl dc reliqtiis santie Klene in nna liursa alba.
Iicui de vcstimento sancii Jnhannis cwangetisie in
(iala crisiallina, et de cnsia Fdwardi rcgis et marli-
ris. Ite.m ilc faucc sancli Nicbolai et dc cilieio testi-
iiientn, nsse et liimha ejnsdem , et de osse sancii
Esnperii in ima bursa senca varii eolnris. Iiein uua
liiila cristallina cum parva cruce inclnsa. Item ile.
vestimcnio ssncli Johannis evangelisie in labulis
deauratis cum aquila.
Item Mane virginis
iuiago eburnia. Itcm dc ntse
sancti Sehastiani, ei de osse sancii Fahi.mi, et dens
sancte G-rilic virginis, ct reliquie apnsiolorum l'ln-
lippi et Amlrce, cl dc vcstiineuio sancte Cti-um; vir-
gims, in bursa allia ornata cum rubcis ISSSellis. Iient
ima (inla cristallina omat.i riim argcnto deaurat»
euui manna sepulcri sancie Marie ei qootlam os.se
,
sancii Chris|ofori, et articulo sancti Sicphani,
tligiti
rt de | ane qnem bcnedixil Doniiuiis, ct de os>e ca-
pins sanrli IVlri, et de os.e saucte Klene, el dc «sse
saurii l.aurencii, ei de lnnica samii Crcgnrii, et iln
iigno Dniuini, el ussa sancti Kgidii. Ilcui unum par-
viuii ferelrum argcmeuin deauraliim cuin o sc dig
ti
sawii Firniini mxrtirjs.
Ilem una fiol.i cristallina cnm vestimenio sancti
Johauuis cwangelisle , rl de costa sancli Kdwardi
rcgis. Item dentcs ct ossa sancti Ciriaci martiris iu
una bur^a de albo Samyt. Iiem unus pisis oroatus
lapidibus crislalltuis, cmn carue ct pmgucdinc sancti
Tlmiiie iii.i' tiris, et de vcsiimemis tn qtubus scpuliua
C futt
licm de lorica sancti Oswaldi rcgis ctde
croce quam erenit in uno scrineo .
Iiein pixis cristallinus nigcr cutn spongea,
rt de sepulcro Doiuiui, et de lapide super i|iiein sedil
Je^us iu pretohu llerodis. Iicui ite ligno sub quo liic-
rimi tres angeli ciiio Abrahain. Itcm una pcrylu alba
et coiic.nia mire stilture.
Item una crux argenlea ctim ligno crucis. ftcm de
- pauiio sancte Darbare virginis iu pitide Cburueo.
Item Ircs denles sancli Aydani eidscopi cuin alns
lauce saucti Nicliolat, ct de cilicio, et de vesliiitenio,
cistula argcuiea auemalala.
Iiem una juuctura digiii sancli Mauririi inartiris,
et. tinus ileos sanctc Margarcte maiiiris , et cosla
sancti Iteinigii episcopi, 111 ima plata argcniea deau-
ral.i el qu.idraiigulata. Itcm cosla sancli Mauricii
D marliris, ci de lunica sancti llede docloiis, et de
velo sancle Agatllie virgmis, cl de samio lllaseo, ct
de sancto Silvestro, cl ussa de Innoccutibus in liola
crisialliua cuin pede argcuieo deauralo, lieiu dc os-
sibus saucte Urigide virginis et de ejus zona, cl de-
ossibus sancli Columkiile alibaus , el de ossilius
sanctoruui liinocentiuiu 10 una bursa de rnbco siu-
douc.
Itcm una crut argeniea cum cruciOxo deauratu,
licoi mia iiola cristaliina cum veatimenlo saocti Ypo-
liti et saiicle h iicrine. Ileni de ossilnis s.uu li Teu-
baldi io iiii.i liol.i cristallina ciiin rede srgeuleo
de.iuraiii, ti veslimeiilum sancli Tbeobaldi cum ima-
gimlius crucilixi inscripns ct dcauratis :n dorSO
cjusdcm.
Itein de panno iniinclo in sanguiufl beaii Tlicobildi
arcluepiscupi Kliorum. itcui cistiila argealea
anemalaia et cum yinagimbus. Itein relit|uie nanciu-
rum coufetsoruiii Cregorii, Silveslri et Lcouis, i
vesiibos ei capillis saneti Beys
ostab eBaraea.
licm pelra siipra quam C.hrislus ad celos ase.-n-
<'e
d t, presepie et cunabulo ejusdem, ei de niome
ct i'e
Calvarie, -1 d< !ai ide sii|»T qucm nalus est Cliristus,
et de lcco uSi m ifiius esl ct ite presepio Domini
< i
1 1 de tunica eiusdcm, n de bpidibus liaus jordaiiein,
et de sudario eun: aliis rciiquiU Dowiai uoslri Jesa
nsiallino ornato cuoi cupro, cum
pivule
Cbristi, iii <
iiu iedii us. eadeoi in parva bursa rubea cum
U' iii
iiugna billa. Iiem peeteu eburueum saucti Dunstaui
iu nna Lursn serica vatii coloris.
Iiem dc liarlia sancli Uodrici ei de lorica ejusdem,
el de ossii.us sai cte Paulu et kiisiochie lilie siie
rausa argcntea deaurata. Item uua eraa argentra
deaaraia, ci.ni rrislallo inier pedcu) et ciucem et
ciiui aliisbpidibus diversi e> loris. Iiem de liguo D •-
iiiiui, de sepnlero ejusdeni, ct <le iapide ujui jacuit
et
ad caput Dooniii iu sepulcro, el de liguo par.idisi, et
di- niiuite Calvarie in puide crisialioo. Iiem uua g
tpina iuioiia' Domiai no>tri Jcsu Chrisiev dono Do-
iniiii llioiuc de llallefeld episcopi Duneliii. iu Bata
aurea toi.clnsa in tecba de coreo.
Iiem uous piiis eburueus cuni reii.juiis sine liiliis.
luin de caine sancii Osv\im regis ct nuirtiris, iu !i>>la
erislalliM ruiu pede dcauia o. (Saifd. recehiiore
tel aniiqua bmbb; Al inenuai eral scriptar, qnia
j:iret iiu oriii|>lus).
duo ava giifflua.
lu-i.i
Item una crox argenlei saucti Andree cum junctura
tjii-dcin.
lu-m uniim corou eliurneuni :<b Oswaldo
liciu leode linono iu quo de vcsliiueiilis sancti I ho-
nie coulinetur os sancli lerommi
, reibilen, luucluia
tju-dem qua.ii
.111 uua crui argeniea erat deaurata
I : cuiu
bpidibos.
Iiem imi cistula eburnca cuiu vcslioienlo sancii
Jnliauiiis Uapusie.
Itiin una cislula fl^irnei cum diversis reliquiis sii.e '-' ciu Sehastiano, et de rapita saocii Ulasii, elde |«ua
l.dlis.
Iicin una rrul argenlata cuin ossibos li.nucentiim.
Iitin eislula eburnea cum oleo -anc.e Kalcrioe in
duabus liolis vilriis cl cun. o!e<i sancli Nkbolaj m
uoa hoia riiria saacii lieniai.
Item una cislula eluruea tiiui oleo sancie Kale-
rine, et sancti Nicbolai, et s.ocie Marie de Sardia a.
Iiciii cisiula eburnea cum reliquns de saaclu Aica
rabcuaa el de sudari<i el casula ejos<!ciii, ier ccc
;
aniins 1,1 lerra jaceniibus d <le nssibas sancti tiu- Ceolwulpui r.gis et postca mouaciii, et caput saacai
lern martiria in cistula ehuiuea, et <le cilieio ei ca-
pillis Laibe saiuti Godriri, et dc Iuiucj ejusdein, cl
d.- <i!.o saucte Maiie dc Sarciues.
Iiuii in suipiemo giadu Au-lralis p.irlis vcrsus
t'ri ideotem.
Vmago beate il ji i<- alba in laliernaculo. Iiem fiola
crislallun cuui pede aigeuteo lum reliquiis sine
bilhs.
Iiem de ossibus samti Patricii uiariiris et de ve-
stimenio sancti Johanuis baptiste, tt de pulvcrc os-
sium ejosdem, i de laiere saacifl Magarcie, ei de
<
scoiella saniti Jubannis Baplisle in lioia cnsiallina.
Ilnii dc lorica s.iim n Kdvviiu ar< hepisn.pi in cislula
cluKiica, et de cilicio ijiisdi-m. Ileiu iii bursa vanala
de gbaco ct ruhco, dc scpulcru Domiui, 1 de tcuiplo
D..1111111. ct <ie sp. n^e.i
dc ui usa Duiiiini, cl <le
viigiois Oe lapnle super quetu uaius e-t
Maii.-, et
Johaiiius llaplisla, es dc la|ide t! vase, in quo lava-
baatur pedes apostolurum. Item uoa crux aigemea
dcauraia, ciiiu l.ipidibus pieciosis, iu qua coniii enlur
de bgmi Dciiinii.cc crucis, el de BMnsa D niur, clde
rebqims saiicioium Pailippi, Slephani, et Laureucii
inariirmii, e. sjiiciainm blcne rl Daroaie \ rginum.
iio liuer taiicli Cuhbciti cuui levlu bvvauge-
I
Soruai.
l.-.io lcitus Lwangcliotum oruaius auro cum cru-
leri, in mia A eifxn dcaunin rum mnliis evidenciis et monnmentis.
Item iinos lextBS ewangelicus cinn viia sancii
Cullilii-rli ornatus in una parte cuin cruciliio ar-
,
geuleo dcanrato, <'l in alia parie cum yniaginiluis
ehurucis. Iiem una cru\ Sancti Aydani de uigro
, Ceeie.
Iiem uniis tc\ius parvus ornalos cum crurifim
deauralo ei uua parle, et majestaie ei alieia. Iiein
uiiiiiu nviiiii gniiiouui cum vestiuieiito sancti Jobaimis
ewaitgeliste.
Ilcm umiin fcreirum argemeum et cuculla saucii
Klphegi ciiui aliis reliquii-.. Itciu due capse argenlee
ciiiii s.iciis ligmolis incinsis. Item unus lapis qui <li-
m c:us esl de pane verso in lapidem. Ii. 111 ununi par-
vuni f.Telruin de cupio lBfililo cuiu reliqmis beali
Chnslofuri , bcaii Stefitnni, beati barlliolnniei, san-
Cie hlene cmn paninila columue ubi Chrislos erat
,
agelblas. Keliquia i-ta ev donn Joiiannis de Cl-n-
i
tou. Item de liguo Dniuiui <le palm.i Doatiai, de
,
puive-e earuis bcau Diouisii. De ossihus bcaii yuin-
luii cnin aliis sne bdlis in unn plal quadrangulalo
cum yii.ag.oe Chrisli ei una pane, el ei alia pai le
yo a r u beale Yuginis.
I.. iii teitus ewai.gelicus cum Yita sancii Cullilierti
iu uno volumine, ornatus »uro et argeuio, in um
parle cum cruciliio el scpulrro Dou.ini, el in alleia
ciim asceosione Dwnini. Item unus deus sancli Geu-
p :ili ln valens e> ntra inoibum ca.lnciim, pa vo pi- m
nde argeuleo cuin tnbu- pedibus. Iiem cuiguluui
sancli Godrici. hriii dens saucli \\ il cliui Kboruui u
criiiio quadiangiil.ilo ornaio argeuto. Iteiu os sauc.i
Johannis de Dridiliington 111 uno cnstallo ornaio »r-
jjeuto cimi pede ar/enlco el scriplura ei donu do-
iiii. n YVillelmi Appilhy mouachi.
|
licm capui SBACii Aydani oruaiuio in cupro deau-
ralo et bptditHts preciosis. Iicin duoova grilhoa.
Ilt iii de |.resepiu Domini ei c rcumc.siuiie Domini
cl de saucto Jubanne Dapiisia, ei de saucto Jacoho
„ [raire Dno.iii. el de os-ihus loiioceiiuum, el desa.-
q a bpidalos lu l sancuis Slephanu., et de saucto
iNkbubo, ei de yestiincuta <ju-dem el de corngia q«a
ligalus f.i.i sancius Gervasius, el de asae saoc.i Alk-
loiindi, el de sa.ictu Linpeno niarnre; el .leaunuu-
c.atiooe s:Hicle Mari.-, el de osse sancu Acce, el <le
sancio AoasUsio, et de lauce saucti Nicbubi, ei de
saiclis mai tiribus Mar.o, Marta, Aud^pha, Abecur,
iii uiia l.ursa e panno auieo. Iieui BBbbi ct ossa .
unius virgims ii iiullia virginuui. Ilciu capul saucii
;
Doysili piesb leii ui uuo pinTetru orualu cum argei.lo
cl ..uro el yiuagimbus
Iiem clicium saucti Dojsili preshiieri in ima umi
ehuinea cum ymagimbus auio cl argeiito luire dc-
coralis.
Iieia agaus Dei in .ir.cmu. Item lapides cristal- n
liin ct Ires l.yrcle. Iicui uua enu oiiuta argeuto ei
auro, ciiiii crucilno eburueo.
, D Iiciii laliern cul ui deauraUua cuin yuiaginibus.
Itiiu iiuum pccicn Malacliie aicb:episcopi. Iiciu
m.iiiii peciea .-aucu <">. ysili presbiieri in eaaa mgra.
Ilcm uiia ciui thuriica. Iieui uiiiim uvuiu griliiuuiu
oiiialiiiu tl divisiuo. Ilcm iiii-i platB argciile.i c iu
resuawata beaie Harie rirgiuia. Hem direrse r< I qu e
1 sine hillis iii hui.-a varii cokiris. Iiem itliqme niuViii
Doiniui, ei <Je quereuUyn, et li iJjgunJis ciim aliis reliqmis in una c.ip-.i alha in
nioiiie Ulivcli, cl de scpulcio duabus tiurs.s aibis. Iiem Kwaiigellum sancu Jobii.u s
ewangi li tc in huisa puliiinu.
Iiem duu superaiian.i de Jasper, et duo de Geie
aigru, oriiJ.a argeuta auiu inclu-a m duabus ci-
. i
.-lulis ligncis que aliana fucrcnl conscCiau lu bu-
:
noie saiicii Dlasii marlir.s, ci saucti J h.unus epi-
s.op: iu Dcveielaco decmio tiie uieusis Maii auuo
Duiniui cic. IXCC" pniuo.
I.cin uua stula ciiiii ii u.aiiipulis quas sancia Kibel-
ilrcda ded.l saBCtu Alfndo, iu cislula cum slaiiimis.
Dein aasa ct icl ;uic diversoram sanctonua m tistuia
 ;

zc\ APPKNDIX. Mi?

mnliaiD ebnrnea, que iuferius tiiu'.inlur »d lale si- A ciim parvis .nargarili- in i)i;aluor«itremna(iiius 'i e
guuni. (Ilic imtrilnr sigiium tnanus.) dicle crucis ircnlariter
i
ariixis, i«t ox altera parlc
Ilrm ilno nva grillina. ficm unus haculus paslnnlis ejusdem crueis diversas reliquias, ridelieet d« en-
cnnrins eum capiie (tem tina ciswla glaura lumpna lapiilra ad quam Clirislus !i-.itus luit ei fl.i-
ciim reliqniis conteniis in liilla appensa eidem. Item gelljlus, et dc lapiile sepu<cri ejusdcin de petra
ei-
nrgemca deaurata una crui, coutiueos ossa sa, cti cisii, iu qnndam liciill i :,d iilnituui duris raclo in-
Ypoliti mariiria. clusas.
Iiem ipaunus cera infusus qni
iius li cnrpus sani
NUM. \.l [Smi li XVI].
Cuthberii cirennHlcderai iu sepulcro, ct vestamen-
Iiiiii eju«dein in ci-la rubea de velwilo cx ilono ilo- De mansione quani sanrtus Ctalda sibi fecerut.
miiie tle Dalden. Itrlll duo sandalia in casa de nigio Ki veleri pergamcna ms. penes ilecanum ei capi-
cnrreo. tulum Liclifeldciisis ecclcsi:c
Dugdalius in v.lnm ne
Ileih lodex duplicis toxture qui corpus sancli C.u- lertio Hnnastici (pag.<H<\) iradn, Lio.lifeldiae tsso
Ihherii rircunid.deral iu s.pnl< o circoiinlcderal ei i , duo inonasteria, aluul inocci.Ieul.-iii plaga iu linnnre
Klflcda aliliaiissa in ci.sta viruli. beatae Maric Virginis cniisiruciiun ; aliud, nun.l
Godnci
Ileui <le lorica sancli Item vocatur Statio S. Ceadda-, iu orientali plaga, ubi
rilicio et dc vesliineiitn et pane ejusdem . in
timii a , S. Ceadda oraliones ei praulicaiioncs populo f.ic e-
dnalius liursis alliis. Iiem ile reliquiis Malasi el lle- quml imnc vocamr Stowe. A<l hanc iiian«ioueni
Ijat,

rinii abbatuiu. Ileiu de capillis pluriinoruin saucto sive cellam Wlladus et Kufllnvs fi.ii Wlflieri icg -
runi. Ilcm nssa sancii Caudidi uinrtiris, et de osse Mei.innim. ut patel ex euruin passioue (J/on. Angt.
sawti Seomidi marliris, et de reliquiis sanclorum ii, t diciiniiir venisse, duin S. Ceadda
l'J),
eniscopus
Cregnrii, Silvesiri, et l.ennis, cl reliquie sancte Ha- liioril IJchefelilensis, et »b e<> fuisse baplizali.
daguudis virginis, et de sando Augii-liiin episcopo, Qiiainobrem Wlluerus ralns q m,l Chrislianam li
ci «lesancio Gregnrio inarlire, el dens sancii dem auiplexi esscnt, ulruuiqnc lilnnii quos silii Kr
ilbeni cniii aliis iniillis que ennl nenlur in tina alli. nilda pcpensset, -i Imic histnricu ulla babeatur
oislula ligila cnm arecalcn ct uuo pixide ebiirneo. hdes, iuipia tlade occidit. Scd mia hate de horum
Iiem capul iiai uli paslor.dis. irairuin inteiiiu bislorica licta css<- omnino \i,leiin.
Itein in iilm piuiuikales. Itein Gallicus. iiiiis lib -r Hex iioiii WuUhoniS, qin ab liortiui pas-iuuis s<ri-
Ileni |M>iililicalus senuoues duo.
Gallnrmii bi- Itoui ptore Pag ,iius dicilur, ali initin regni sui Chrislianain
storia. Item liber qui vncatur Polustor bisioriaruin lidcin acceperal, et stalim lex lai'lus, Christianam
Gaii, Julii, el... Iuii oraioriim Koni.i', cooperlus euni rem proinovere, ecclesias <t monasteria fundare et
pclle de sely. Ilem quaiuor parlicule de ebnre longe diuire caeper.il; adeu iii ,le co sr.ripserit Malmsbu-
el rurvate. Itcin passio Cbristi d.-picia in perga- nensis (De lieg. i, 4), Wulferum Chrislianilalem vix
meiia. Ileiu doo vetera superallaria de Geele. Ilum iu reitno suo palpilanlem, et pcr fratrem inilialam,
lnc deliciuui uiia corona de corio coopeno cum favurc suo enixissiine juvissc. Ki qiiidcm lieri non
gl.iuo.' wclvicl. Iiem episcopi Thniue de llatleld pru poliiil ul rex filios snos ex e<> Irucidarel, qnml
a
asiiludiis cl quedam
arbred et quedani Iragmeu a
i
S. Geadda ba|itismum susciperenl. Ipse enim (lied.
lapidum ct iiiinmdcdiia ad opus liove
incrttSCalis Htst. ecct., iv,
">), mortiio Jarumanno, ribi suisque
c.unaie fereiiirie. Omuia ista suut in arraariolu qni a_Tbeodoro episcopum ilan petiit; datoque illis
siibest proxiinc paviiiieniniii, et iu cusiodia lere- C Ceadda antisliie, eum beuigue su-ccpii, et donavit
Irarii. illi lerram quinquapinla
fauiiliarnm ad construen
Iteinde ppclore sanclc Graciane virginis el mar- diiin loco qui Ad Itaruae dicitur.
miinast.-riiiiii in
tiris, siiliiei mier mamillas. Item pars lapidis de Porro circa annum 6tis aiuut llos inartyrio alTectos :

lepnlcro gancli Dionisii maniris sanguine ejus iu- quoil certe ab oinni veritate alieniiin est. Ko enun
lincia. Iieiu de cap.n s pluriiiioruui saucioruin. auiKi Lichfeidiae nnndiiin sedcrat Ceadda qm noii ,

Iiciu ii- sancii Secuudi avuucdi sancti Maoricii docis anle aniiiim scqtieut' ni liunc opiscopatum aduiiui-
lcgionis Tbebeoruui. lleiu de carue Barthotumei de siravit.
Farue. Iiein sancU Caudidi mariins et sancti Man- Alfordus aiilein (In Annnl., r.n. Cii!), secl. x) exi-
ricii gocii. llem dc P quo sutuui liiit corpus saocii slimai bauc liistoriam noii peniius esso rejieiendam
t ntlilierii in casula su». Iiem de uono uoi sedeliat fjtclur illam iis qme lloda de Vulfliero et Geadda ira-

.'i-si.f cmr. xn ilifcipnli-- De

lapide in quo scripsil didil uiodo cob.erere; ait vero, lancis inuti-
inillii

DouiinVS quaudo iiilcrrogaveruiil euni discipuli do tis, posse oninia subsistere, ci dicendum consei ba-

jurc, i!e nioote Tliabor ul" iraiisfignralus est Jesns plaitos illos pnus ab aliquo Hercioruiu episco .

ei Doniinus rum Hoyse luqulus est. Pars dc sepulcro
Dmiiini. De liguo carceris sancti Jobannis Baplistc
i't sancii Stei liani prolhoinarliris. Pars Jacobi, Z.i-
< liarie et Syiuconis. De dnwlecim Ibronis aposlolo-
iiioi. Diiniia isla in uua cislula inulluni eburue.i.
Ilic ileium in.\eii<ur signum manus.
Ileiude leqnitur luperiorum reHquivum index nlplia-
beticus, post qucin hoc memorandum.
quuii Vnlriierus regnaro cce|,isset, prjesertim I e .<l.c
parcotis tempore, qui Gliri-ii.mum uoiueii cx-im-
guere, ;iliiriliiis exsiinctis regibus, laboravil. Sed ue-
que sic q,i:e in n ,i ranone l.i displiceut el
i iiiltT -o
piiguanl componi pussunt. Vulfberus enim cuin iu
|) rcgeiu levatus csi, tesle Iteda, liiit adolescn-. I ico-
que verisimile uon est euni habuisse dms lilms ado-
leceules l'eud.e sui palris leiupnre, qiu trieiiuiiim
ei :i', piiu ante quani ipse regnare iucccpeiii intei
. •

Meiniiraiidum recnlende ei bone memorie

i le,tus esl. Denique silentmiu liedx Spud pliirimos 1
,

liiilierlus... ode.1 il< Nnvn Casiro super Tynaiu juiis

-
maiime valebn, qui certe b,c uou reticuissel, pr.o-
io^iii Angln- perilus et eonesi allus prinratus Dunelin. cipue ciim istml Vulfberi regis f.icuius impium causa
ac s.iinn Culliberli conslans ei lidclis aiuicu.s, ncc- luisse dicitur monasterii de Stone in agro Siaflbr-
niiii pro jmiiiiis et lilu-ri.iiilnis ejusdcm sancli iccii- dionsi construeudi, quo iinuianitalem suam rex lacti
porandis el couscivandis aujutiT el operator asM- piciutins lioini opcie eliicicl.
iliins, spniiualis capiluli Diiuelnieiisi-.
oi,tr.iirii|iic
i
MJM. Mll iSmiih XVIIJ.
ileciiuo dio Jaiiuuii, anno Doiniiu uiillesimo
iiieu.-is
I)e Maijistris Eccteiia:.
i.ccc""* qiiadragesimo se»lo, Colilulit ferolro samli
Culliberii uii.iiu cruceiu aureain ad pedes cjusileiu Magslii EccleSiaE, ut nnlii videlnr, nnn alii Tuc
saucu iu urioui.ili galiulo leretri predicli poinleiilcui, ruiit quam
clenci doctiores <i m
rcim> ecclesiasticis
balieuleui ex una parle quinqnc lapidcs prcciosos, bene iustiiuli, qui una cum epi$C'ipii suii ad svn-
videlicei m medio ejusdem craeis sapliirum odum venemnl.qualcs erantlladrianus ablia-, ct |(e
pulcriiiii ot visii delccialiilem, et in quoliliel aogulo uediclui Biscnp, imbo in cauonicii Pairmn insnuii >
sive cornera unum lapideui rubeuin preciusum, una vcrsaiis-inii. Ili vcro ad concilnnn nnu ideo sunt

Patrui.. XG\'. 12
 -

w\ \i» o\i\i\ \r.Nr.n\mi-is vx.nx. ofF.iu

prtiin li. ui aBrtoriUte sna deerela \e'. Mcerenl vei \ sanctus Theoiloius arcbiepisc tpus cuui s <j-irf iilii>us
.1 liJelihus el v:n- reli^ioMS iu Aiigl.iniiii nrnriojCUS.
Krmarrat, sed tauttiiii ul episcopos, quibns miIis ee-
clesiaMicarinii legmii ferendarum jus eral, eruji- Clirsii Kcclesus el ajijrersa populo Dei iluden) pasi-
lis profuluiiiiu tnel.u- ac feligiosi.is m Qinsiti ifue-'
linne sna el r<'MSili> adjuvarenl. ConsUl eiiim ei
nire <i|uissel, ciiin prxJicU aucloriiate roboraret
ipsa adione syuudica, cujus leilum
hislor;» su e i
•

suos iiite- J.iliannes hii nr iion siis aed rxuitiiicia aucioruate

IUhjj iiisri-nit. archepiscopuin el collegas
,

riin i raniiniiiii (acieinliTuni po:esuiem liabnis^e. decie a lirmalint ideo<)t:e ex hujus siihscri|li"iie
:

\ain auie syimJi deereU Theodoriis priino miiiiii

ii.iii sequelor aho- KccJesix ma^istros b)ija>uiadi
legaiione imn tinuiiios eaniiiem puicsiutcm li.i-
i.omen, Jeiodc oniniuui qui liwc adfueruul epism-
baisse.
poran iioinmi posmi; eorumi|ue sofis si.ffragiis et
ronsensa deliniia sanl o«Mua ei stsMiu. Haeihfel- M H. XIV [Smilh XVIII!.
ihrnse ciiam (eiiciliuiu. pMcis po-l ar.nis hauituui, De cuu$a disseiteioitit qnit ona al in.'er rcgcr. Ecqfri-
n ielralum e-l pra*siJriite Theodoro gratia I'ei ar- tinni ei Utlfridmm anlttlitem.
cliiepiseopoUritianie lnsnfae ei civi.mi- Doruvj-r-
lilfrnli Vn.e s. ii|,lores iiO< cerlos fa.iVJtit E.-g,'ri-
ub. uua ciiui eu seaeniibus caeleris Br.iuuiae ia-
diui pr:niis n^ni ntuiis Uilnjidi auncitiis iius-.e vehe-
Sflfcr.
lemptts m- meiiier asn irluai. quideiii, qiiaudiu AediHbryJa
|'i
Iloc qui.leni r.-riissiinuin e«t. anlc li--r

synmlis Inrum i>hiiimi»6e.

elencns m • iiii Krcirid i Iml hcne lilf;ij> successil. Sed ilia
,
lerioris ordinis
islius iii.iinlis el eonvilie diwrliani a rpge luipetraute,
Oood pa ei *x cainne qiario <pi rli ToleUni con-
deeiuio aniein h»- rex sponsX Jilec:e J.vot-
el 111011'JSlcriUiii UlgreSsa,
rilii anno (53 celehr.ili. . Qiial B
** limu uon levitcr lereus. L. fnjum uon eo • aOr-cln
Iradartua Jimi nun roturreganda st «n uu q uaque
quo anlea coluil, sed ir.un Jiu lacro cootn illuiu siih
pmviucia syaodas, pmpici \cu.ale leoipos, qaando
pal.ala geinunuin inve- peclore gessit- el exspeciata l.ora ob .sliu>uuuli caii-
herl.is lerra veslii'ir. e
s.in enm <1e seJc sui episeopains e?)iulil. i (YtM
Kim.liir. Ilora iuqiie Jiei pruna, a..le solis oilnin,
*b ecclesia, ul.-eralisque (oriluis,
J». Eliiil.tr ttc npud W./ei//., w(. n, j». 7 1 lUc ori-
i jirianiur nniiies
g .ii miiuiii regis iii Lilfr.Juui urtutn e-i qnod \i-
iiinrii ad iniaiu janoam. per qu.uu sacerdoies in-
:

d.-ns Kmi cnbarpi. qnata sibi tex jK>siea iiitlriipoiiio

^redi naortet, osliarii blenl et eiirivemenles oniiies :

ru.iiUveiai. aiiiiir.iui iil;us injec|ts <jinl.usd.iai sitnul-

reiarepi pariler inlroeanl, et sccuiufuni orJmalionis
Ulrbas uijgis inll.tniiiiai. Regiaa rtinu iujea iutus
>ui- u-atpora lesiJeani. l'n»i ingrtssoin oiuniiiiii epi-
oireusa esi, quod Llfri.Uis jliius < muiiebrecB ntemi-
sroporum alqiie cnnsessuui, voreulur deiude pres-
sl.iiiluiu, iiileuiix.'ijn[|jiii lunrr ,e (i-ienui niu. Oi>-
h\lcri quos causa atoaawril introiie. l\ullus se ia-
iiressiuuem ac ransaaa violenLe lUranaUootS. oaae
t. r eos in^crai
:
diac' noriim. I ost lius u.grcdiaudir
iii i.i niaguo cpin mnioie vigeham i ipulioiies po,- .
«liacoi.i profaabfles; q""S orj.i |>oposceril tnleresse :

ijvernt. Liuamolirem regis aitmiuiti tomiuohipi teu-

.1 eorona (ari.i de sedibns cpi-inpi>ruui, pr.sbvti-ii
traiidiileulis scxinumbus ejus g uii-nu regi.
a lergoennim reaideaol, diaeeaefl m
consoectti epi
Imiis ,

iu|.il a :in rau i.i euarrare. >jiii eXliOSiU duiitJiuili

sceeorwn sieni. Detode mgretli.tniur laici, qiii ee-
ahuinl.mlia , lOeoitlMoniin uiij.iiinti. e,, :eil b< lorum
.lionr eontilii intcresse inerueiunt.... Nullus atileii)
iuagniUiJine siilidiloniiii pr.iicipum uiilia, .utuJU:
pi-rr.pnrurn a < a> » «..iuuuiii secedal, anlequaui
,

i Lt qutd antpjlius ipse libi. quatu lu siki? lnium

hora geiKi-alis seeessioiH- advcaj isl . C eaei huai (|uo-
I"! reguiiiu tiniin episc<)|.atus ipsms est. Tabluis voilus >
i;u.- wttttS solvere auicat, nisi (u.rial iniicla Jcler-
rex pematBS, <t quasi suar uiiiiiati consuieretur, aJ
minata : ita ul quacmpe ifel.bcralioiie comuioni
ca totas arrecttoj, iiielius suis rebus coitsnli uoit pti
frniunttir, episcoporuui Faafjabjram iuaiiiliu- subaeri-
lavit, quaui si l illri.tus suis Onnub'i- puvareuir. et,
l.n.lur. » Idem osiendinir rl ro.eilin (.|..v<sliovia;
e, iseopatus ipsitts tu plures episcapos Jiviileretiu.
suh Cutiiheno archiepisciiiio aimo 7i7 reJebraio,
Briunniaj provniriis sacn urdiiiis HegU i^iuir auuous l.iiilib;_v.t.c cassa j OiUnda
tihi es J.Tcrsis
aliciiKlns c-l , nequc priiu.i lu cuiii Lriucnhurg^i
prxMiles, cutn pturinnt jnrrrdolibiit Datuni, rl mi-
gradu> dignil a li bas, ad Lc^lridutu urrjUvil ueei EJJiu-,, frtdcgoitiis, l.a.l- :

iii rilius quoque etc^s.aslici

iu ru-, et alii, credubsse \..kjjuir iiiiiuiciiia.-. (Oiuut
iorunt svnodaleut dicuntur coiivcniss?. Ilmc liquel
,ib ha.c oj i.iui iiahuisse.
lam prcshTteris quaiu <lincoms seJem iu ron.lliis
lui-sc concessam iiIiiIouiiiiii- Tnletaaas rauon snlis
:
>U.M. XV l&niih. XIX j.
Rnbcopb legislativiiiu jus et polesUlen asciilm; et
UovesbenaM synoJi cauones ancsaiei qut caieitt (K hihliotneca Cotuumna Aiig.. II, lo i.

nfgfleni Uco a beo prrlati lunl, sua audoriia e Cttarta llodtlrcdi parratit S bt/i regii Ori&Uulium
lanlmn insiilnunl. Kpiscopi.s dfinquc leges ti-cle-
Saxonuiii.
si; sl ras liTrndi (acullaiein habuisse so os uileri.is
i.n.gi potesl e\ semo et non
< capiiulis syuodi suud Iu nnmine IKmiiiii no^in Jesu Cirisii Salrat >ris.
lelich\lb antiii 8lo, stili WuKrclo arclnepisco,.... L)uo(iens sanrlis ;.c venerabilibus Kicis vcsiri- sliquid
rui lltnrn aJluerunt al.katcs, pre^hytcn, Jiacmies, afferre viJeinur, vestra vcibis reJdmnis, nmi i.osiia
rii:u quibus praaJaVs de aecessariis et utiiiistiliu- D largiiiiur. Q IKshlredus pirens Sebhi,
laprnpier ego
-lantm traciarertwl
•
pruiiuc.a Lasl be.ju. nuu ciim ijiuus cansensa. .

Nrt|ue hoc rv eo lalsuui prnliahitiir quod Joliaunes, p .-pti.i voiuuiale, sjiiu uieule. uaegcuqu cjnsilio
qui rpiscopus miii 'uil.sc l.iniiini arcliicantaiur I
t.lii, Hcilil-jrce abbaiissar, aJ aostneainin ntonasserii

eicli^.ia* S. 1'elri. el abhas nioiiaMeni heaii Buitiai, lui i|ila? d Ctttr UeJJanli ani perpetualiler Ira.hi. el
ll.,e sjnodo sobscnpsertl, el decreta ej.i>
ileld.au.e de nieo jure m luo tianscnho feir.m qu:e aj>|Mj|ialnr
! einm iste le^^u.s eral AcatlimiiN
axeril. Johaiiues fliiciuga.iH.iii, Itu iiuliaaiii De, c.iin aiu, \uceul.i-
,

Koniani |oilli.i> ul lum e» Bcils ptei {HUt. ec , beshautt, et caaspa n silva qux ilirinn fniiliuiiq
ttcs. iv. 1J), (|ui lesiatar eam « illud in tua.niat - ah oestell .|u.e simul suui canjuncu xl maaenliaiu usom
aposlolico spa ai pisse, w cujns i>sc: liJei An^lo-
;
i ;d lermiiios qua; ad eum pcniueiit, cuin naiuibos ;nf
iiiin l.t iesi.i oiligi iiier cdi-eeret, Boiuauiqne irdieus
i Se perlinenlihjs, cuiil <':ini[iis, sily s , pr..l.s el iua-
ie(erret; i lnm ex synodo lliimaiia aniio t79 hahn.i iisco, ul lam tu i)uniu posleii iui leiieaus, poastdea-
i.S;e,'m., Vone. tom. I,
f. 10:1). cujiis auch.iiUle et ti-, el ipi.r.-umquc
volueris de e.Jeiu faceVe tesia
. misil o Agalhoais Jnhauaes ui
siniui el JLSsiuoe l.hcram habealis pulesUlein. Actuiu nieiise Marlio,
Kiilannian dirertns' esi, cui euam i iosaper Agatbu ct testes coiupetenti iiuuiero nt snbscriberenl rogari.
sjandusn beali Manini papx conscripiani eeiituiu Si quis rontra hanc donaJiuiu- cbanuiam vemr tein-
<|.iiiique episcoporuni consensu non mulio .<nt<: Kiie- piaveru aul conuinpeic anie Oiiiuipoteuleui Deiuti, ,

i; - relebrauni Irihuil, non soluin a<( muc logai n s el Jesuin Cl.r siuui Kflium ej;;>, el Sp riluiii - .ucium.
tesliii!i unuii alque coufirmalionem seJ ut quidimid , tJ fet, inseparabilem Triuiuteui, scis -<• . ndemna-
3f.:t .4IT ESDIX 3tHJ

iiim separanini -i|t nmni soclpiritp Chriftiiau.i

cl A j- Cndraed slg. in. ( r.igara si».
Ifaitc charlulaiu donationis in saa.iubiloiniiins lirlni- i
' ynric sig. m. Tulima sil'.
late et ut firma et inconcnssum sit dnnum. Termini f Uilloc sig. m. KaJhorhi sig.
i

bujus lernr cilui qiiiims aci in^ilur

sui:i :iiiicin is:i :

ahtlriente Wiiinla llunt.-i, ah tquilnne Ceiricis Irlow MJM. XVI [Smitli x*].
et llanchem >ie.li*, ab \«~tr;i!e HiiniPii Tamisa. Si (Cli.iri.-i; ilc celh >\c Cnldingiiam in ecclesia Duitel-
qnis autem h.nr iluuaiiuneni augere -volueril, nugeil meiisi conservata'.)
Detis buna slia iu regioue vivorum cuia sauitis suis Clituia Ouuecani regii ScoltonHt.
sint: (ine. Amcn.
Kgn Diincranus flliiis rejis Ualcoinmb, consians
f K^f n-\ Easl-Sax. pro conlirmatione suli-
Seliiii
lieredilaria rex Scoliaj, derfi in eleiotisiua
s. ripsi. K„'o Ocililrcitlis dolraior slibsrripsi.
f Kgo Cnthberlo ct sui« servitorlblls Tiningebam, Aldelia-n.
Saiicln
F.rc.iiiiiliiin p.piscopus eotisensl et sub<cripsi. Kg i

Scnchale, Cnnlln, llatlierntiith. et .le Itroccesmutne

liiiilfn.iiii episeopas conscrrsiet subscripsi.
f Kgo omnc serviiiiun quod iiidp liahuil Fodauus e[iisco;iii<;,
llaeddc rpisciipu-- cotisensi ei sulisrripsi. Kgu C.niti
pie-Jiyter et al.has eonseiulen.'* suiiscrip-i.
el hrc de.li in lali quiiantia cinn saca c| soci, qm-
f Esfl lein iinqiiatii meliorem lialmil sanclus CuiIiS.tius, a!i
Egnbaldttf pi sbfler cl ;lbli.i9 cnnsetisi etsnMcri-
illis de quihus tenei suas elemosmas.
p-i. v Kgo H.ram presbyer el alill.is eoit*. et Kt hoc dedi
prn meipsn, et pm anima patris m. i, ct pro frairibus
^nii*. Kge llo e prcsliytcr et abhas co seiinens
-j-

mcis, et pro itjore im-a, cl pro inlaiitibus inex. El

Htlis. Sigf nmn in.irius Selilii regls. Sigfiitilu nu
qiinniani volni quod i^fnil doiiuiii siali.le ess.'l saado
Kiis Sigilieardi regis. Sig-j-nnin maims Suaetiretti
" Cnlliheilo, feri qnnd fralres mci Concesseruiil. Qui
regis.
auleni isitul volueril deslruere, vel niin-stris sancii
I)r icrra qu r .rfmarrt O.liFredUs tl manontitiiii. Cuthlicrli aliquid inde auferre, malcdiclioneoi Dci,
Charta Sttrabrwdi retjis Easl-Snxonnm. et sancii Cullilicrti . et meam liabe.t. Am'en. Cri.ti

Iu nonnni' Domini ansiri Jfsu C.liristi Salvalnris.

Dim fecaniregis. Eadfgari. Siripuiris' Vfentohis.
Quainvis so ns scYtiio siifficerel ail tesliiunniuin , ai-
;
Acp-J-ard. UI7I. Malcoflumh. Vuifjjei. Ilerf nrer
latrten pro catfieUrr riitiirrrrirm tenrpnrum rpiis , m II.111
f ming. .Elf f rtc. Feo f dhofd. Ea f rnnlf.
llwc rhnTtn tam itqms erttcis, nit.im sttrillo drptm-
lorie piwieriHii frmidtdenlanY f;;rioranti;e piaculum
pcr|»erjni incttrrsl, iilr-irco sceiinlii salt.iti viiibdrs prn dettlecorrobomtur. In tigilto etritiHrr efliijiet komtttu
antpfmrc lirniitaiis sirppficnmctrro npcesvarimn rcor nrmaii eqno scdenlit, circa qttatn mscriaiio hwc ett :
rt-tneeierc. Qtrapropuir ego Sneabrad re< Kast-Sato- f SiciLLt.a Ddmcani iifcis ScoTnnfn. Ouhrctinut u-
nmunt, gnaxtt at.n s I0H5 el proiimo.
ei egn- l':c^d!iailr , cnni li( entia Aede reui
regis romis, aliqnamrilnm ngri partem, pro rernedio Charla Ead.a 1 reifif.
aniiirannn nn>trar<nn,- Uit.tldhrioepiscopo rn dninmio Failgarus re\ Scottonnn ommiios suis linminilms ,

iiiuiare deerevimus, ul cst, \tx cassatorum, in !oco Sciutrs ct Anglis sahitein. Sc.atis qnod ego 110 1:1
<|nr diejtur Tincafmin , iir provineia quae nuneupatdr cteiiiosinam Deo onmipnipnli el Sancio Cuihheriiv
.Muldelsemsm. Mat: airtem rerra ht« l«n nntm linntihas
desrgnatur al> ofieme et ansStro fl unine Tamts.c ler-
ilouiino mrn et eccrC-ia» Dulietii en-i el innnai lns m
:
c.adem ecclesia Dco ser> icttiihus et in perpetmnn
niiian, a septenirtoiie plapa lorrente cnjtts vocabn- seTviluris pro animihns patris n;ei el ina*ris nie.-e, et
Iiiiii esl 1'isccshurua. Puisessiotiem auieui liujns lerr.u
Q
pro salulc corporis mei ct anun-p. iue;C et fi^airnilt
lahler ut supr.i duinnts, cum campis sationaltbtrs, meoruiD el sororum meamm, el pro nmnirrrrs antc-
patcAaFiuus, prafis, paludihus, piscuariis, tliiiuiuibus, cessorihus et successoribus mois, i.i nsioncm dc Cdt-
clnMiris, iiiiiuihusipie ;nl eani peniitentibut, in do- diugahani, et cuui i-la manshim has snhcripms
niimo supradicli episcopi pn-sidcudam perpeluale Aldcamhus Lummesdeue, fte-
maiisioiits,- scdicei : ,

jurc irndidimus el liheraui lialiK.nl puicslaiem agendi

;
Swinewde, Kai-ndim Kiriin, aliam
gniiitmi, liisliin. ,
qundciimqiie voluerii. Purro ul liimior lnijue do.-ia- Eiiun, Preuegest , Cramesmuihe. lias snprascnpia»
llnnis largilm jugiter servarrliir eliam leslcs adjuuxi-
maiisioues concedo Deu ei sancto pra:dicio ct mona>
thiis, niiiirum uoiiiiua sulilei Lerieulur inserta. Si quis chis Cjus (iiui omuilius lcrrts, silv.s, ci aqui>., ct te-
vero succosotum llOstrorum lianc donali.iiris noslr.e hineis, iit ftactiiris navhnir, et omnibiis Consrmjnididi-
aitiinificeiiiia augere et autplilicare mainerii, au^ct bus que perlin.nt .1^ pradictas niaiisimles , el quas
rtominus ari.-in ejus >u liliro vil;e. Si quis e divcrso,
]
palcr illctis in fis" liahini' quletas cl sidulris secdii.iiiili
.|U «l , fyraiiaica poiestate frctns , infriugcre
ahsil volilitUteiii illorum 111 pcrpcunmi In.ere dispruieiid .s.
leiupUtvcril, scial se »nte tnhutial Clinsli Ireinehun-
iliini mioueui redttiiurura, mai.caique nibilomiaus Ejutdcm.
iu sii.i finiiiiaib liac chaViiila scripla aunu ah lucar- Eailg.irus Scotl.riim, Oriinlrttr; per rcgiiiim
rer
nalioiie Domlui lioslVi ucciv, uidiciione II, lerlia de- siinin Sci.ltis pl Anglis saluleni. Siiatis me ad d.di-
i iii. die ineusis Juiiii, ijuod isl i.lus lunii.
i
c.iiioneui Veuisse ecclcsiat sanrJta* .\laric apud Col-
J-
rgn Coeurcdoi n-x Merc. baue lermm Waldliano .. ilingali -iii qua: qiiiilcm ded Calio ad Dei laudcm cl
:

Miisfe pro remcilio aniiu.e tne:e dniiiiino dunare m ad iiicuiii placiinin grata uiiiiiibns ct acccpla li.mora
ilccreu in luCO qui dii ilur Iiik i anhaui et lihenll bilitpr i-sl adimilila el egu ci.leui ecclesi e stipcr ..i-
;

aiiiiiin propna iiiaiut iTiuein iulixi. } Kgu'Ci'ulred dmciu,

lare ubluli 111 ct 1ln1.au villaill lulaui Swinlun
llni. hanc iliiiialionciu ipiam aute ilouavn pro-
1

ciim divisis sicnt l.iulf hahiiit, liticram ct quielam iu

|.niqus mcit> Cnenr.e.liis rex el cgo coidinuavi m pcrpciuiiio balicadani ab nmni caluulpnia, a.t ™- . 1

lueo Arceltcale el siunuai laucix crucis expressi. iuiii.iicii) iDoiiacboruiii saucii Cutbberu rjispoiien-
•f
Kgn llea.lda epi»c. couseiisi et SUhScrijisi. \ Kgo 1I.111 prn aaimabus p.lris ct matrs m.i: et prn -a-
,
Cotla ab. cuu.et sub. Suebraedus rex Kasi-Sa\.>-
-j-
luie aimn.e iuc.i'. cl I11I11101 cl snioiiiiu llieaililll.
liUIII plopri.1 iiran.l fligO l^eulitlUl HLgUUIU IIMIIIIS I) navi .11.1111 iimnacliis kXIIII aniiualia 3(1 rCsl.uiiaii-
imposui. dam iiiam eandeih tcri.un, el cuilstitiii caiidem ;..-

}• KgO Kriodon^t sign. ni. [ K.nlred sig. citii 111 ColdioRaham eundo ei redcundu • l. ii.ilcn.

Y Aelne Meuunt m. p Sceil.ii e sig. niaiicndo, qii.e si-rv.liii 111 l.iainlc . 11 111 N'iic'.i;iin.
L
j- Cuenbeard v i^: m. Cyiuini sii*. Instiper cit^in siaiai hnniiiubus 111 1 .. I luigaiuscire nic
,

j l.mla s.;( m. -; \\:illlijl si™. ut ipsi elcgiTiiui ct 1 1 111:11111 iiic.i lirmaverani ut ,

• .WMiiriiliniii. llllCT teslcs qui huic cliartT snhscri- inier an. 091, ipm Uilfridus l(ernm ejcclus cst cl
paeruni, legatiiur Krriiuualdus ilnniensis, Uilfri-
I cousei laius, ei .111. tilil, qiin icv Sebln Erc-
ll.i.d.i.'

ilus KImii.i iim-i ejeeius, ei llueddo Licbfeldeusis nuiialdo j nii di fiiucto , a UalJliariu liahitum religio-
epitco|iiu Unde cousiai cbarlain banc Ijciaui fuisse ais acccpii.
 "
AD OM.NIA VENEnADlLIS W7D.t: OPEHA r.(,s

iinniiimiiieannodciiiiaquaquerarrucadimidiammar- Avid elemosinam fratris nosiri Kmlsiiri, n iin-train

mnuacliis persnlvant. Te-tibiis /Elfw. similiier saneio prasiliclo Cl oUis inonacbis acqnie-
ram argenli \

nler, el Tlmr l«ngo, el JSIfrico pincerna, cl Algaio l.tliillllis.

pie-.bi.ero, ei Osberno presbilero, ct Cmi carl's, d AUxander ab anno 1107 ad anuimi 1121.
rer;navit

Ogga. ei Lesing, ct S.vein 1'lfkill' s. el Lgnll de ln Sgilti obversn facie cernitur rex cnm cnronn,
ejtts
lialmit re ,io indnlns, ritm rladii in tleuin el oibe in
Bebbanburrh, ct 1'htred Eilanes sune. et Uuist
liwiic, ei igeme. I
sinistra, in throno sedetu. Inseriptio esl : f Ai examh r

SiqiUum e>l Kex coronatus cm.i aceplro in tlexlra. el Deo rkctore rki Sc >tthriin. ln aversn («eie, eqnis
gladio im siuislra , in lliroiio sedens. Sii;illi inscriplio arnutlMS cunt eade.n inscriplione.
hajc : j YnAGO EDCA«I ScnTTnIUSI Dwl.EI. Eadgarus Chartce * Datidis comitis.
regnatit ub anno HldT nd iiiinnm Iid7. rni cs Jobamii epi s co;io
It.ivid el Cnlbano ci
.1: .1 ejusdem. t.cii atrirn el omuibiis suis fidelibus saliilem. Vns
Eailgarus rei Scolli-rum , oinnil>iis in regno sno i|>si siiii- ipiod juilic.Tium fnii anle me inler inona-
Sci>:iis clAnglis salulcm. Sc alis «jmo<I cgn concedo clioS sam li Ctllbberti el drcngos ineos <le t.ria ile
et ilouo domino inco sancia Cuihbrrio et mnnachis
Horevnrcdane ; scilicei qn>d si ip-i monarlii bnbc
cjus Paxlun , ila sicul ego cain babui cum hninini- renl legales lesle~, vcl breve liauis inei , qniela cis
Ims, terris ei aqiiis; el monacbi eani possiileant iia illa pr.idicia lerra rcmaiierei. Et i'lco voln sciaiis
liberc i-l <|iiiele sicul Coldiiigbam a<l vuluulilem i|iiod pgo ipse \iiti breve el doimni fralrismei Ead
suani. Valcle. K»ri rcgis ipiod ad vos cliani misi, el quieqmd illml
•j breve eis lesmtur, volo et eoncedo ui libere ei qnicie
AVm ejusdem.
bahraiil. T. >V ,11. i.ej.olis o.ci, et O-b. capell. cl llug.
Eadgarus, Dei grali.i rex Scoilorum , nninibus snis de Moievilh.
fidelibtis regnum suuni Scultis ft Anglis saluiem.
per
Ejttsdem.
Sciaits quoJ ego donn in eleniosinam Deo et sauno
Ltilbbertn, el monarhis ejns Kiscwic lam in lerris David comes Algaro priori cl celeris fralribus suis
<;ii iin in aquis et cinn <> ibns sibi adjaceniibus , ct de Diiiielino saluleni. Sciatis quod ego ex mea pane
nominatim illain leriam qua? j.icet inler llorverdene dono vobis el c.mccdo Swininnaiu ila liberam et
et Caapadene, pro auima patris et inatris nieaj, et quieiani et voiimlaiein veslram inde facicndain, sicnl
pro salule anima: me;c el Iralriim meoriini el soro- Iraier nieiis Eailgarus rex volus e.uu dedii el su.er
nun, liberam ci quieiam leuendam et lialieudaiii et allare oblulit, el sic miiiiii lncve eam ad vesinim
npiis lcstaliir. f.i uuln amodu ullo umdo paii ut ali-
ad voluiiiaiein monacboruui lancli Cutbberti doniiui
iii' disponcndain. Valele.
i
ijins vobis aliqnam injuriam »el mulestiam inde !•-
ciai , |.iu ccrln .sci.tii-. T. Mailnlilis reguix el Will
Charlw Alexandii primi.
llln Slli
Alexander, Dei graiia rex Scultoruin, omnilius per In Sig ilo Davitlis comilis cernitur eqnes armalus cum
regmim siium Scotlis et Anglis salulem. Scialis qnod liac tnst itpltune . j- Sii.u.i.iig Davit C"Uins Am;i.ori.m
< ;r, ilono lien ct saucto Culllberlo domino meo el RKCIKB fi;atr;s. Malltiltla soror ejus llenruo I rctji
monarhis ejns oinnia qnc liabebant laui iu Irrris Aiiq-tn- ituptil.
qnam m aqais, die quo Iraier meus rex Eadgarus Charta: ller.rici comilis.
vivns et mortnoa luil, ita libera et quieia cuin um C
nibus consueiudinibus stent monacbi prrdicii ilio Ileiiiirns comes
lilms regis Scoiias, justiciariis, ba-
codcm die inelMis et quieiins b.iliuermit illam ean- rniiibus, vice coniiiibus, pratpusitis, minislris et om-

ilem leiiain , el noiiiiii.ilnn ill.nn lerram qnjE j.iret nibus prubis lioiuiiiibus suis toiios coiuiialus sui
inter llorevnredaiie ei Cu.ipedane, sicul breve Irauis Nortbumberlandia: Francis et Angliris saliitem. Seia-
niei Kadgari eis lestalur. lis quod terra; et posscssiones iiiiinacboium Dnnel-

uiia? sunl in pace ii-ca et in cuslodia mea proplerea

lircte ad prio r em Alqurum el conreiitum Duuelnieiiseni ;

in.iiido et pr:i'ctp:o lirmiler

omnilius OflicialiJius iueis,
de Suintune.
quatinus iiianuteneani bomines euruin et res snas, et
Alcxander Dei gialta res Scollorum, priori A. el piohibco ue qnis eis injnsie lonslaiial snper iiieuui
lotins convemui ecclesae sancti Cuihberti saluteui, plenarium rorislactuin. Tcslibus Eug. Caucell. ct
Mando et pucipio vobis ul nulbi modo inlrelis pla- Cill. de Unfraiivill. apnd novuin Casiell.
ciiiiinneque iu aliquam diraliocinationera de lerra
<leSuiuluue aiileqii.ini veniat aule me. Tibi eliani Eitisdem.
ilomue prior, iiolum lacio, quia dc mullis rebus Ilciiricus ciimes rcgis Scoli;e, Cisl. dc Cii-
lilius
inniii liaueu secietevniiis loiim quam cilius lieri frauvill.conestabulo siio et cetcris baronihus ct ho-
poieril. Valele. uiinibus suis nninibus saliileui. Seialis qnud leir.i
Ejusdem. moiiacburum Duuelm. et pussussioiics sux iu prupria
Alexauder Dei gralia rex Scotloriun, X. prioii om- iiiaini mea suiit, et iu propria mea prolcclioue, el in
nique coiigregaiioni sancii Ciilhbrrii salotero. Sciatis 1) mea pace ;
prnptcrea maiidq vnbis oiiiiubus et \\r.v-

quod ego dunn et com edo c« mea parie Deo ei san- cipio, qiiaiiinis lerrsB sn.e suis et |>osscssi niihus

cto Cuibbeno et vobis suis monacbis Swiniunam 10- oiiiiiiiins pacem

leneaiis, ei lcncn faciatis ab omiii-
laui liberain el quietam lenciid.nii el oilluinn babeii- bus veslns, < onslanler el ubi |ue sicut ine ililigKis, ,

il.iin,siiut breve frairis nici Eadgari regis volus Teslibus Osbertn priure de JeddewiiUi, «I liianl.
testalur. Kt prjeicrea prxcipio el defcudo, ue aliqui.s priore de Hestainle-li.iiii. Apud Jcddewnib.
Ilenrtctts jiius \itit Datidis I regis Scolne, tt obtit.
vesirum ullo modn de cailem Swiutiiua pl.icilei aul
nveiiie putie , iinno Ht>zl, Sigitlum ejus idiin fere est
respondeai ulli liiiinini ni>j ego ipse ore ad os vel
nieis litleris pra-cepcio. (Juia cgo ci Ir.iirr ineus D.i-
uc Dacidis patns snt, cum comcs trat , ctiin hat loiueit

poslea,cuni rex erat, dcditcano-

Datidis. lli. vere voluennl , in pace cuui eis rt sub cis inaneitii ;

•i si quis illoriiRj ail hoc resisiere voiiieril, \ou et

nrcis S. Andrcie
iusulain de Lnchleven bac cbaita,
qu;e in Aicluvis Dunelroensibus nsque hudie conser- pnrcipio, ut ali insula ejiciaiur. Tesl. Kuberto hpi-
v.itnr UaMil rei Scollorum episcopis, abbatibus,
: <
siopo sancii Amlie c, Andiea episc»|io de Katen..
coinitibus, vicecumitibus ct omnibus prolii^ bomiui- Waliero Caueell., Niclnil.io cleiito, llugone de Mo-
bus loiius terras su salutem. Sciatis me concessisse
<• revill., Waltero blio Al.nn. Apud Detw.c. > Sigilluui
<:tdedisse caiiomcis sancii AmliiM' iusulain de Locb- Djvidis, nitiiaiu itomiuc, ideiu eral ac Alcxaudri
ieven, ul ipsi ibi iusliiiiaiu ordiuem canonicalem, et primi.
Keledci qui ibidem itiveuii fuennt, si regulariier \i-
 : )

:6D AITl.NlilX.

A <ris ct malrjs vcsir.c. ct prosalutc voslra el regis A-

inscripiwne : f Sicu.uni llsxmci cumitis Nobtuuh-
lexandi el Malhildisregiuae sauclopra ditioel inonaciiis
BMLANDit
IILAMl PILll nEC.ls ScoTie.
i

ejusdedi. Lndc vus precor sicni doniinum ineum kans-

Cliaria * Cospatricii ccmiiii dc Dtuibar.
simiiin, nl pro aniinalius pareuiuni veslrnrniii cl prn
Omnihus saiKirc Ecde i« Dei llliis siilliininrilms salule vivnrnm banc dnuaiiouem sancln Culbbcrto el
cl iuferiorilius, nrdinatis el In cis, Gnspilricius comes monat bis silii in peipeluuui seivituris concedatis.
rmier Dolfini sdutem. Sciaiis concessisse ei d«- me Sigitlum Thor Lonqi rsl effigiei hominit teientU,
disse Deo el saneto Cmliberto et inonacliis ejns 111 nuli capul, letteu is capulum qlndii iri drslm, el In-
eccle-iam ejusdi-iu
«•lenio-iiiaio villain >le Eilerbain ct minam ejusdem in tinittra. Ila'c antem ett Siqilli
viito-cutiioninibus capellissuis, etaliam vill un qns-di- inseriptio : Tuon mk hittit amico. Uavid comes do-
eiturNesebile, liberas i-i qnietas in perpeiuuni p>»s- nalioncm hanc conftrmavil.
SideudaS, liiin niniiibus quaj ad easdcm villas pei lineut l.liarla b Roberii episcopi sancli Antlrea:
in lerris ela'|tiis, d pratis, cl pascuis pro annna
Mal-
cnlini regis ct filioruin ejns reguui Eadgari/Ale.xan-
Omnibussanctc matris Ecclesie Odelilms clerici^ .'t

presenlibus quuu futuris R iberlus Di;i

dri, et i>ro rege David, ei lilio ejuS llenrico, ct prn
laicis i.iiu

meis et pro animabus giaii.i Audree episcopus salutem. Noinm sit vnbis
iiic. ipso et uxorc inea ei filiis

omniuiu parenlum meorum. Kt si aliquis Imic ele- omnihus quod nos cram Doniiuo nostro rege Davi.l
el Tuisiino arclnep scopo Llior. el llauul|iliu llu-
mosinae mes vnU contradiccre, inter eum et Deum
neliii. episcopo et Johanne Glascuensi episcopo, ei
sii. Testilms Willelmo lilio Dun., Gosp. lilio cjns,
Ulkil lilio Held., Kaiid. F. Liiid., S. presbytero,
Uaufrido abbate S. Albani, et alis multis personis
H rouvocaviiiius Algarum priorem S. Culbberli de
Jniiaiiue capellann, Gosp. (ilio Crjn., et Aldan fratre
ejus, ei LainberlDap. Valete. Ouicunqne hxcabsiu- Dunelmo anie liostium ecelesie S, Johannis evan^'.
iu Kokesburcb, ibique quanlum ad episeiipalem au-
leril, Deus sibi cl banc vilam cl rcgniim celorum
Cloriiaiein perlinet, presenlis cnrte altestitione et
aufcial.
ejus. iiiiiiiiiuinc clamivimus , concessimns et conlirmn-
Ci.sputricii filii
•-
viiiuis ecclesiam de C-dlinghain, libernm cl qui
Cospatricios comes omnibus iiliis sancta: Ecclesia-
laui iu perpetuum tam a imbis qiiam a succes-
sahiieui. Scia is me runcessissc et bac caria mea soribiis uoslris ab oinni caluuipnia consuelndiue et
conflrmas-e Deo el frntribus ecclesite sancli Cutli- Cana el Cunevelbe, atque ab ouu.i servilio quod ad
berii Dunelmije ibidetn Deo scrvieniibiiseleniosinam
iius perlinet vel ad snccessores nnstros. Ouarc volu-
qnam pa er meiis eis iledil el ego, nominatim Eiler- iniis el episcopnli auclorilate conlirmamus quatenus
Ii.iiii et ISesbii et rcclesiam de Ederbam cum oumi- deCnllingham et omnes ecclcsie velcapclle
ecclesia
bns perlineiil is qnas p.ier meus eis dedit el carta qne a modo canouice ad ecclesiam S. Culliberti, p.:r-
mi.i contirinavii. His teslibus, Audr. arehidiacono,
liiiiierint hbere et qniele sint in perpeluiiin ab omni
Adam fiatrc sno, t\i<>ello capellano, Ketello Clio episcopati auiilio et Cana et Cunevelhe, ita ul libe-
bolfini, Enialdo, Alden dapifero, Adam liliu Aiden,
riore> el quieliores sinl qtinm alic ali ue ccdesu:
Aitaiu Gospairicii.
lilio
que fticrini iu Liulionie. Et prohiheo nc aliquis a
Charia Thor Longi. inodo episcopus, arcbidiaeonus vel tleeanus aliqujs
omnino ulterius vel auiilium ab eis
consuetudinem
Omuibus samtae inairis Ecclesix filiis, Tbnr Lon- gratis dare volueiitit. Ilec ouiuia
gus Doininu saluteui. Scialis quod AMgarus do-
iii
q exigat nisi forle
fecimus prece el consilin doniini rcgi-. David el pre-
iiuniis meus
rex Scotlorum dedu mtlii jEiluahani de-
dictorum episeoporum fratrum nostrorum pro auiore
serlaui, quani ego suo ausilio et mea propria necu-
S.Cullibcrli ct frateruilate Diinelni. itionnchorum.
uia inbahilavi, el ecclesiain in linnore sancti Cuth-
xvi Kal. Aug. in feslo saucti henelmi martins, nu.
berli fabricavi. (juam ecclcsiam cum una earrucata
ab iiicarn. Domini 1127. Testibus preseulihns Ro-
tcrr.r lieu ct sanclo Culliberln et monachis ejtis in
berto iratre tneo, Blabano presbytcro de Litun, Al-
|ierpeiuum possideodam dedi. Ilanc igiiur donatio-
dulpho presbytero de Aldeliniisloc, llenrici presby-
iiem feci proaiiiaia doinini tnei regis ACdgari, et pro
tero de Lembale, eie. Gndwino presbyiern dapife-
aniinabua patris et matris illius, ei pro salute Ira-
ro. GoJwino ramerario, etc, cmn multis aliis perso-
iruni el sororuin ipsius, el pro redemptione Lefwini
ni- rcligiosis lam clcicorum qunin laicuitiiu.
fratris mei dileclissiini, el pm uieiiuet ipsi laut eor-
poris aniuue salute. Et siqnis bauc meaui do-
iiii.tui NUM. XVII|SinilbXXI|.
sancto prjediclo cl nionacbis sibi servicn-
n.it iiiue ui Charuu qu.ndain qnse ante eonquajstuin fact* Siin'.
iiluis aliqua vi vel iugenio auferre prxsumpserit, an- nmues nuper in possessioue liunoralissimi D. D. Sa-
leral nb eo Dens omuipotens vitam regiu cocleslis, mers.
it um iliabolo et aiigeiis cjus pos.ias sustmcat licr- Chartaregit /Ethilredi ad Oftforum epitcapam.
ii.is. Ameii.
Apnsloliis 1'aulus deexlremo jndicio Domini tnani-
Ejutdem. fesiissime loquens ita referl : Omnes emm stabinuc
Doimno suo karissimu Davitl comili, Tlmr omnilio anie iribunal Chrisli, ui recipial itnasnuhque proiu
suii!> galuteiu. Si i.itis, domiiic mi, quod Eadgarus D ac^sii, siie bonum, sive mulum. (Junl auiem sit quoil
IUS li.ini vesler iledil lililli Edualiam deserlam, Aposlolus pro ineritis suis quosque percepliiros nflir-
qiiam cgo suu aiuilio el inea pecuiua inhabitavi, et ni.it, ipse Doiniuus in Evangehosuomaiiifesialdiceiis
icclcsiaui a fundamcnlis faSricavi, quam Irater vesler Ibunt imjiii in tupplicium alernwn, jnsti nnicm in
rex m
bonnre snucii Culhberti fecit dedicari, et ima vittim ceteniam lloc sane tremendum ac terribile om-
i.n ii<- .i.t lerr.c eain dulavit. tlauc e.Tiidem ecclestam
i nipotcntis Douiini judicium ego Aetli Ired, Cliristo
pru au.ma ejukdem dumiui imi regis Eadgari ct pa- largicnte, rex tot.i cordis foruiidiue sine cessatiouu

* Gotpalriiii. Anno 1 150 rct Havid liauc Gospstricii orlac~lcoiilruveisiatleprncuraiionibisiiiterllii«o i

dmiaiinnein cunliriuavu. tonliriii.il loiniii quoque suuu sancti Andrea?cpi»copuiii etcouveuniui Dunelmensem,
anno 11.7 renovavit, < cxccptis lamen Inginla soltdis
1 lleriiardiispriordeNovoburgti, Willelmiisablin.sdeAI-
qiins innnacbi dabunl lili> ejus Cospnnico cl hxre- newirk, Gallridus prior de uriuukeburne, el inagister
dibus piu onredio regis uiioquoque anOO, el excepln
• llcrnartliis nd Cibaiium papau» misenint; a qno ln
rsereiiu regis uude monachi alietideui regi, elGo- iiua cuin }. arcliidiacuno Dunkeldensi istani lilem
spiiiicus crit tle eicrcitu quieius. > icrminandi poicstatem acccperuut. Etquidcm ndliuc
llobeili.
'•
Ilanc cbartain rex David louliruiav it etstai iii ar.iiivis Diinelmeusibus seriptum transmis-
quani cunlirinationeiii una cutu Itobeiti charta sum doiiiino pap», cnntinens allegationes ulriiisquu
Alexamler etUili.nius pnpa; posua iiispcxcruut. Qun- partis sub horuiu sigiiis, cxcepto lauien arebidiacoim
ruiuuiiiiiiiin iiisiruuicutoruiii certiflcalorium, quando Huiikcldcnji, ojii sc btiblrax.il.
 271 \D OMNIA \£NEKAL.ILIS UEDJE OIMIUA .7i

pcrhojresco; anapraiilet ul il>lilem sub pr-.rseuiia A Ckaria Cjfii: rtfit Iferctonua; tl Mdredi iHfriejuli
ajllii itidius teulani mere.ir adinsei ro al>S"luti»r.c i Hnkooriiot.
ciiuihiiiiii, yei meuruin, vcl conjogis quondam iuc-c
uomioe Itiimmi aoslri lr infini
f io li.imi i mu
lj
0» liriUue, lerram qm; dic>'ur Fledaahnrg , quadia- sseula jojjiter pio moderamine rp«il. Coiisfal erjjo
uuiU qujtimr casssturiiui ranaceoi Oftfnro ep s<- n n et iiicunclanier vrrtiin esse uatet omma qua; liic im-
ii poSSrSSHMHVn tt.iiiil,, ul .jiipiii idiiKHliiin priurlns manik eoriuii.lur viiibus, vana ad radoca iransiloii»
trailiu fuec-i rursMs per illius diligenibiB inonaiiio- qtt:e fieri, qux biniiioiini ucoKs »e..i: ur
alque ea
ruoi in ca **!» abliiile " drgriuiuni bniosiissiiua cnn- eiuper mausura siuc ttne stabiliier perdnrare in
e
Yr.rsaiin rrrop rrlur. Si qnis aiupin pei t.ntcujii rnn- s:c ii a. I iidp ei eerlissiine nnlum esl e\ anrturiiaje
irj li.me Uiijiiu.p.m Graciimiisauiuioveiiireteniavorii,
ti'sii.n.11 ii.innn sacrorum Tohimi num, quo.l ciiin isti-.
ear.ique infringere cunaius sii, -.ciai se sub iremeudo ftigllivis inundanis rebus seiiipiierna niereare nuasiM
esamiiie im\ as debius lnitunnu. Cfrle.siia rej.ua.Quaprni ter ejjo Olfci, gratia "r.iiuita
7 Ego Aetliilred propriam dnoaiionrm corroborans Dei coucedeute, Merrinrmii rev, luajorum inen-
1* iris
lilulnsancuecrucisMihserip-i. 7 Egotfeadda episc. riim imians etempbiiu, cngiL-ivi ergo '" Corde inen
coBsensi ej sultscripsi. -j- Kgn Tnrebr:uald Kunes qiialeiius ex lns scejilns regaiiims luiiiitr.uiis rriiui
cejUconsetistei subscripsi. | -oEjiIvuiI.I ennsenBi -j- perceptis a cnuditore :*c largnore oiiiniuiii Iioiiohiiii
v\ swbscrinsi. ] Eg.i Cille, tonsensj rt snbseriivsi. a iijui.l quamvis niimis digtuim, pro remedm aainue
}• Esi- ObCntb CQoSeiisi pI sub-cnp-i
f Kgn Ktfiitli me.r el pro adipiscenda nreinr-j iioiorum.in iisiis uio-
Cpnspnsi eL Sobscripsi. Egn lu rlul c..iispnsi ei '; nasticz iiberalitaiis, ecel-siis ilon rem iuVnqme ejt<» ;

Buhsri ipM. -- l.go Codhlac consensi ?t Pnhscripsi. B ci Ablredus subreg.u!is tiuicciornm, in commiine, pn
•j EgnSi^ixakl cniiseiiM' el siibsrnpsi. I'g« Fol- -j- Doii ii.oniunirwitrntiel |iro*ternasaJuteauinia;misir.p,
cb.ere COjiseaSi el subscripsi. -J-
Kgo lierbltred lerr.mi bi^ quinos in.insicnis liabeiiieni, rd rst, vicuni
cciisen».i et sobscrips'-
"i
Kgu Oflfor episi;. dona- qui OEipeaie.idnionasleritim quol pirquia!
iiiiniuialiir
lioncinqiiaui a regvscccpi ri pi iaiuauu conQjiiiaus |
Iiiiniupaiur wiogonia ce;isire . el ad eeclrsiami
:et
subimtavi. be.ilit M.im matris Domiui qiue ibi luiidata esi li-
henter in Kcletjaslicam pnssessiuaem <lou;uUer con-
ln ilorio ihnrla F.cguini epiieopi.
ceilitinis, r.nt ui ppromnia liberaisdiciutie iu ejiisdetu
rtevereniissiin* ^cnqier iiieiiinrjip pontiliris Cflfo i srilesi.r pernuueiidajn qua eauulem eeiiestim
jure
rxn Eegaine, Uen di^pen-aut.'. gqreessoc iu cpisr.i. AeiUi llkiidus tex arn nieo Eanulfu consciipsu, idesh,
Ji.Ti in eiisla. M..||.|.lei ium klllem cui u unef <\-t f)r- u iu tuiunbus causis ina-uis el uinJicis bbera et in-
danburg, ,j i.-i ia :i ,r e. .1. u . li.iru/i e\ a Ura ejtis
eoncusga permaueut usqne in sxculuai liiimliii tjdes
partr .•ubui |u-;;.||iiii pntderessnri me.> siihscj-iplioue Cbristi forle mler Anglos in l>nH*-.ia uiuiat... Sn
rcgali tr ilituui Mrer ta mt , hiitc vrnejaliilt no>iro ab ouni vi reguiu el priuuHum el sut>.lilurum ipsu-
sptundiiin sa r-uUim jirnHJpi. .\.|i.i'ii..e.iril:i(", quan rum. I*i siiuuiio Dei mnniwe pc.ec<pinnjs. Ul li-ee
iiiin id i me
pocsessiuDeni concedo.
fieri pniesl, in iiiuniliteiiua iii slra pro Cbri-io coocessa eo bnuion;
k inmeu rnniliMuur ul senn*:r imlii ramobialis vii.-e
.
sialiliinenlo perpeluabter jirruianeit lestima eicui-
MalnLi serrentnr. I ro iecoiu|«iLsa|i»ne vero hnjns Seiilieiiliuin episc porum ajjjialuui ae princip iiin oo-
nostrx d«i. anunis iu loco rnjus nuiucn est \n slrurnin :in ei ni.niin.i m liac ranula lesiiiiiuini iii-
-

StreJtunlae xi os<a:orum lerrain ab eo in jus eccle- fra lersrripias adnnlare curaviin.is.

C
siaslicvio ace|.i. Sriendum tamru iue ra iiuidi qji.- 7 OfTa, D.imiiin coiu-edei.lP, res Merc.. btiic
Kg.i
• lajn cansa cnn (iiilsunj id voluisse facen-. Ut <i \i.n i 11'slr.u ilouaiioiu iirr» niajore lirnnU"- ve,vil,uiu
•iiaiiPiiUiitii Irmm |ir.i ticinii iiianrniiiiu dapent, i.l riuci* ("brisM pr.pna mauu imjircssi 7 E-^.> A dre- .

r»l ei i on litmue iii tw.st diein ejus trrra isla n- smec dijs^ Deo dtii.o subri ;.u!ui lluirciiiriiiii. bai.c 1I0-
Iraibrii.inr aliriijns ad Lvrgenirnrem ecdesiam injns 1 jiioueui nuslraui iiiumes sjgniuti sajuiilerx crii>
eiu-c.j.a.i se.l s sji dmiaia tuibi. et illi Otlfaruqueun-o cis ciinciis geimbiis inpnuu. T E,^o Ea iberbtjis,
inmet SOli, in elrrniosyuain seinp lernani.
IJax r n- Cbf.islp Donnoo lOiiceJetitc ein^c, bis diilis ron-
a'que srrvanlibns. M
li/iiiaiiiibii- -°iilibus vero »cl sensi et snbscripsif 7 Kgo.lieiJubuous, Douiinopl
ronlrailiceiii.luis disperM prrvenial «'iii|iiejiia. 1'aire duuanle prtsul, bis si.iliilis conseusi pt sak>
Aribelric, ActMvaeard, Aeibelberln, Omolingc abb. sqrtoU, Egu Ceulnlfns.
-J-
gratia Dei. rexjjjiiteuic
Iln sunt ri.iiluni.it. re^ et lesies.
aniiavis, bis rebtjs cojisensi el sjibscn.-isi. 7 Ej;i>
Tilbeiiis. Miime. .lAulr saccrdoS. Uij» cau-
P' <:d|s.iiii
C.harla Mdirdi sitbrtrjuii llnicciorvm.
sis Limsiiisi el sujjsi;ri,e»i.7 E>o. Alberlhlus. D<>-
J
-
Kegnanie Domino
in s.eciila sircnloruai. E*o 111. 110 lnbueotl eelcSije puiilili, lnsdonis ruusensi cl

Aldred snbreguliis lliuci u.riiiii iniii licei.lia >e Cta- subscrinsi,

bilis ej)i?c, Tiiberi monasierium i!lud n Phvdanbyrg .

7 Signuni nianus Botuuini -| Siguuui iiuiuis Esi»e

d.ibo A,etlielburpe propiuqux inea", cnram lesiibus
abb. - princi.
iiifia mjininalis, ca cbfldicioue, ul ipsa lam diu <ival

possedeat, et poslqu.uii viam palrum inrrilil ail Ijue-

7 S guuiiiJuannsfsiiiciierjjU t Siguum. niajuis fiad-
ajib. baldi prutcj.
genmHBem erclesiam in jns episcopili sedis rrdibt, inaiius Drordaiu t Kad-
7 Siguuin SijiuuiiL uiaiius
I l ci prxtipio in alinn iinuime supen polornm
priuci. lajdi.pcinu.
llectoris, ul i|isanrc Ibji ner ni&nu babeal liirntiain
boc in aliud
7 Sigmini mauus Ilearlu- 7 Siguuin. nuiuis Bror-
mniare, nisi ita iioplere siciit pr.-eieptuin M....U pruu 1. djn [irjElecli.
eiat Aeifrvdi n .\. ilelbeirdi Kgrnuinique e: isc, qui
l.anc teriain prius oplinueruiil, iiol.isque Iradidenmt. (.hartu Ufnreditvbreguli Huuciornm.
Sed ipsa banc nostrani elemosiiiam pprlirieudu in- 7 In norniii.' b iinin imsiri Jesu Cliristi. Kp.,

pleat, fcgo Aldred liaue uieam donaiioneiu sjgnn Ebirpiins pne pr nlmlinilinnr Dei cuncrdente , ali-
s.itr l.i Ci ic
lirm.bo. -J- E50 Tiihere episc. bai.c
» co. ijiios regimen proprie geniis Huicciorum leneus,
meain subscribciiug coulirioab<>.
.•ni.i.n.-.i. etempla pairum uieortim se<|Oeas quairuus el nmu
:
Ep > -J-

Aithell urpabli. bunilissiiue cpu&enlieudosulisj riosi. danj Ir.jus regimiiiis |n»r:iuue aliquos in e. (iesia-n-
c.iiu liUei t.itt-in pru .edeniplinue aninij; u r.c l.vr»ieiubi
V F.j-.i Creda abb. 7 Eg.i :i;,.o!a:.bli. 7 Ego Tad-.rrr,
donarrr. Ideuque aliquaui a;elli parteni euni 1 1'tiiin
V Fjm Culbbeard. 1-^ iliiiiibriiii pipsb. •] Kgo
Cynriieriil. -;• Ego (jitbrcd. ;• Kgn Dml.:a. f Kg alque pernussu piissimi regis Meicioruui OIT:ih ineo
'.1 Ouuics cciisentiewlo spbsuijisiiuus alque viij.ii. et tb.iro fidel.que ntini-tro Ceolamwdn los
1 Ol ..JluablllUs IC:l UlOUittlll UnstlUlll. qiiaternas uransiones '•un omnibus ad >- pertineali-
bus ju babcoe buiiiine juiis cctlesu^iici 111

lla:c cliarla f .cla c.t circa a:i. GOi.

37.: API-E.NDIX. 57«

petpeiumii pro Dominn oinniiHi:effli dniiabo, quale- A byrde agaeu calita liuud vviul aml xxv. and sin Klierre
niisS ii •( AveuU li.ilie.il. ei P"ssi le.il, et pusi s>' cui- iniliiuo vv.es in rime aud w.rs ltinrn\vulf-s ricc M r
ciiMrinie volticrlv ItiMiiuiiiiii jure bxrediiario cadem cua eyninges. ilba vvies sinoodlilic gemutb ondliiuc
lirWiHle f|iia il>i concessuni ost pnssiilruiTiiiii lelin meran stowc ilhe uinn Uaielb Cl«les!i .as. nnd dh*r
quaT. Efttauiem rus illuil iu austraii parte iriomis qui se sinl a Cyiiing Dinrnwill. and bis bisc, and liis

liOmiuatur Kresdnn, in aqnibiiii plaga riuili qui vo- aldor nien aml al e dlifl vvmtnn dliisSi; db odc dli.ei
cainr Carent , protendens a flumine illo Careot , gcMiiiinale vver«n:. Dh^ vass linlo micel sprec ymb
asvcndeus usqoe a<( sutnmilfllem iiionls supi «licli VMnltt lcswe lo Miiblunc nngi'gui-1 vvesi on scyrliylic.
IfrendtSn, in ciijiis catuiniue u lis t-st aiitiquo uomine W ildiui dba swangerefao 1II11 l.eswe fonlliur gedri-

llrrcnntti sburg. Ilii esl torminus agii illius rursnni m fau aed dlioiie vvudu gedliiogau. dhon bit ald ge-
niotnc ct a meridic descendeus rter plsnii cni fluvnis ryhio weron. Dlmn c.eeth se hiscop aud dliara liin.t
Can ni. Unde ui eo tinuius iius h.rr donaiiu mea Wi.nan dhct liio bini neren inarni ondet dlion iiil >

pni erepnnne ammx mea; ennoes«a pernianeai ler- arie.leil w.cs 011 Aetbell.aldcs d.c • dbrini lni .1
tiiim etcoDseniientiuui sigoa ct nnmiua icrscribo. svvuia in:esl and «e biscop dba tugeii alitcn tw ede
1II1 es wuda and dbass mesies. Dlia ger eble Wulfie I

f Kg« Orfa rci Mare. Iiuie dnnatinni subregnli rnei

a*ceblse. aud alle dlia wiolan dbel sc biscop aml
rniisi-ntiens el pro inajore Grmiiale signlmi sanrlaj
dha bigen inns:en mid adhn gecythan dliet tul sua
imri- iulixi. f Kgo Aldredns rcgulus ineam inuui- vv.eie arxden on Aelhelbaldes d.egc and hiin mare
liieutiain corr.iborans siglliiffl vcnerabile crncis
10 ne soliie. and be dba snna se biseop beweddade
Cbrisli inipOMii.f Ego Kadherhius gratia doniiui Kadvviille dhxin aliloruien dhxs aiha^s biforan alluni
epi-eOpi tonscnsi ct subscripsi. f Signum mauus R
dli.eni vviotmn aiul him inou dhnnc gel edde yiult.
Ctiran ab. f Siguura nianiis Cvillan ab. f Egfl
dniio anlistes eonsensi rt suliscri-
\%\ nxhta |n dbaeinbisc. siuleelWiogoeraaceasire :.
Berlhunus Itei
lo lilia liid waes llama suaugercfa lo suilituue aml
psi. f Signum inanus Tredaii. ah. f Signum manus he ra.l dlia-t lie va?s ct ce islre and dlionc aadll gesajh
Itacolan. ali. 7 Kgo Tilherus Dci iuuneic pnsnl
andgosceawadesuabinebisaldor ittnn h.-iu Eadwuif
coiiscnsi et suliscripsi. f Si^num mauus Uvillan
ab'. f Signum muuus Tiiberhti ablialis. f Signuin
andbe liinebwelhrCnegietle :. Iln-unlnnnimaet vn-
c dmla ipu iii synoda couciii.i fueniul eougrcgati :.
i
iiianus Brordaui prinfipis. "i'
Sitjnuin ilianus Ksiii
priuripis. 7 Siguiiui inaiuis Cudredi ptxlccli. Sl- 7 Signuiu maniis Hiornvviilli rcgis Mcre or. f Wul-
-J-
fred. arc. cpisc. conscusi ha.ic cnndiliouein. f Oel
•riiunv inaniis Berbtwaldi priucipis. -j- Si^rnum ma-
lielw.tld episc. conscnsi. 7 lli.illiun episc. eon-
11119 Kadbaldi priucipis. f Siguum manus Cyne-
seiisi. f lleibcrlil episc. conseu-i. f Uiouiia epise.
1» rlili |)i ilL-' ii. v Sigouin iiiauus Kadh ddi princi-
coliscnsi. f Eadwulf cpisc. coiiseusi! -j- Wdred
pis. f Signuin inaiius Urales prxfecti. 7 Siguuiu
episc. conSensi. 7 Wigthgn cpisc. consensi. 7 Al-
nuiiur Diiddan pincerni.
hslan eplsb. consensi. 7 lluuiberlii episc. f Ceot-
7 Ceria smit lirec aiino Dbfnlliics incarnaiionis
liertil episc. { Cynred. epise. J-
Tnrhtiielm piiur.
dlc" lv'i* regni Uffan regis Uerriorinri lll u " aunus.
7 Kaimiuiid abb. 7 Wilitrod abb. 7 Culhwulf abb.
Charla Offie rcaxt. 7 E.iiiuiund abl). f KalhbTlil dux, 7 Biornuth
dui. v Sigred dui. 7 Cudthred diix. f Eadwull
7 Cunrta labilis vii.x- hujus subsi-ieiitia innmcma- dds. f Mucel tlux. 7 Ubtrcd dux'. f Alllilicanl
nc.a ci • adtioa prx pr.isenliuin proxi-
o( ulis iteeessu C
ii/nriiiii ceiii.ices. feslfilandiiui iuiliis est sumuiopere
1I1IX.
f Rotoni. 7 Aldran. f Bynna. f Wiglielm.
tn opetcimr tui onitiet, sicui veridica aposiolici do-
-j- ileaherbl episc. f Radgar pr. f Wigberbl ur.
7 llealist.rl pr. liraila pr. Cuthliald pr. f He-
giii.TTis-contpYobat assertio, maxiUie iiutem ad domesti- f f
gngar pr. -J
Colbbert pr. f Kcgniuml pr. f llcali-
cos fltttf. (juapropter ego Offa , caulica fulcienle cle-
rex Mereiorum simulcpio aliarbm circtim-
ierlitli dlac. f Wighelm. diac. 7 Cynebcrht niae.
nVtillin',
• pisijne' nnlinn.iin a\l ccclesiam ijuam Kanulliis aviis Mtd alra otherra priuSta btitan dhissuiu m.esse
loens 111 Petri , principis apostnloruui
Ifnnrirc lieali priostmn Efcn ix.
• iio.strilxil, ubi dicitiir X.\. Breodune, pro saluic ani : Clrirotjraphum Athwim emscopi lluieciorumci Aeihel-
111. i- nie.i' |irioruinquc meoruni larLinr terram xx ma- 11M//1 ducit.
ueniium ubi dicilnr /Kt Wersilliille el Ml Coltunc'. In noniino Domini. Certe ea 'iu;r sunt a sapien-
cuiii syUa iiu.c eidem telluri adjaeet, ut eum prans,
f
liliits cl pniileunlius cti .111 a poutillcibos cl p.... co-
1 ascuis, aquarum rivulis, s.ue ullo obsiarulo conlra- ris salubria a'c nceessaria cntnpo aend earacleribus
1

dltliuiils |>oslerum uieorinu principum vel duCiun ir, liltcraruni, etcerlts signis scedularum scribendasuul
uSiim epvscopi Weogerliensis' ccelesi:e mane.tt. Sn et notanda, ne forie pxllnsoDiioruiii el stiiicornai
auiein lerra illa Iriicra ab omrii exaetione reguin ci scientia in oldivioliem Iradatur. Do qua rei ego AHi-
pin eipuiu, ac -ulxlitnrliin ipsoruni, pr.V.ier phulis ei vvine. gra* i He: provmcias lliccioruui pr*sul, ettnea
ai< isreslaiir.iiionom ei bosiilcni cxpeditioneul. Anno
fannlia, Weogerna civitate nos dimalmuus Ae-
iri
auieiu Dniniiiiiai iuearnalinuis ncc° lxX\" cnliscripla
ibelwullie duce et conjuge cjas WulMirythe lerraui
ah ppiscopis ac prui-
esi hajc ilniiaTio lelluns a rne el ,-.
xt rassaiornm tn duobus locis hoc e.si xl Codes
tipibds meis, quoniiu intra iiunnna annuiabo Wellan et xt Sture, ct illis bas lerras csonscripsiinu*
J Kgo OITa Dei dnno rex lianc nieaui donaiionem s:- iu eoriini ilu'-, sub i-Ut condilioue, ul seipsos l.alu aut
guo sanct.L' cnu is uiunio. -j- Kgo Cyucdlnvtb Dei retonciliaios et conjuncios, latn vivcnlcs quaui posi,
gi.itu regina Ucre. buic donatiooi regis couseusi ad Wcgcrncnscm civitatcni. cum suis corpusculis cl
e(Mibsc ip-i. oprimis oitmilius bonis eorum, quas illi babeaut. si

;• Egu Jnanlierlitns arcluep. 7 Signmn manus Cror- liaheat Dctis provisuril bae palrla pausant iu
quod in

•laii principis. isia parte maris etiam et in banc rcui MHiciliafernnl

u( illc prxl.it. ts primeps Actbelvvulf illius Xctlesi.e
7 Kgn Ka.lber'..tus ep.sc. 7 Sbjimni uianus Bcrb-
1 1
inli dneis. liho: lates iu Weogerna cx s ire. et monastcriorum qux
ad se rccta amicilia ei bnna devn-
lierliiieal. cum
7 Egu Ciolvvulfus episc. 7 Signmn iiiauus I a.i

h.ihli prni ipis.

linnc siuc fraudc sie custodial tandiu ci lliC vita fue-
iiguiiul tnaii
nl. et tlV inniipiin elud ncc Iraugal, ucc 1ui11u.1l,
baldi .lueis. •ii-c ullis jonioribus suts consttuti.it el ACihclwull
d ax liabet-t batiC rein epiSCopil et f ttnii e cjus in tpi •

Concil.uiu apuit illof&hoat lentpore UiornieMtfi

,
, inor Kvaugelinruiii ChrtSti ltbris tuiii Siut airato euo-
rctjn UcTciorum. lixtim ei sttb Hei fiunnre paiiuin. ut sic lirniitcr CUslu
In
nniuine trinu diviuo , qui cst Deus licnedieliig diat. Kl pOSIqilhm 1II1; vel illa COnJui vi.nn p.nroui
in s.viiili aiueu. Iliy ;;erc dli. w. r Froiu Crislcs ge- inccdanl. lerras illas pr.tl.ilas ad ucclrsiam iu ta.
 376
Al) OMMV VKNfcKAMLIS BKH.-E OPERA
51
rev Uerc. banc ine:iin .loiialionem
»«mIo r. m.jniui ciini oiiimbns Im-
SMC '!•>
A Kg» ll.irg.e.l
finnau;.. Kgo
<»S"o sancll c.ucis Cbnsll
1«
s.ir,' ii

coiningal qnnd cu.11 \

„.c ilH .iiii' babeantur. et si hoe t Egu
Ae.lielsv.nh tegui. cm«sensi «-i suliscripsi.
,...1, optamus. qund aliqui- p-r
diabolicam «I clnn.m snbsrripsi. fcgo u lls>g W
Ce.lwnrili cnnseosi ei
I
;,-
famiha Munam
hraagere p< >suniatsil episeopus el ejus
t

pecfruendnra. sicul rpisroDus coo-ensi ci snbscripM. v fcR"

hberii s.nm propiiam le-i-xn ad nnsensi ei Riibs. ri -i. \ Eg" Ixnr.-A
episr
cw-enlieiilibus ei epise. .

laearrii. p<\ .1 Micitas sii episr K'r'.i

7 Eg° Alhhnn
- hi |
r»nsensi.
.,v...>iil.u- hne nosirmn prswepuwi hic el in fnlu-
|>..iiil:.f ruuseiisi et snbsrri,* 7 .
^n
Al.lrnl ah
r.>. conira>beeaUbns «en> »el iHinuentibui >'i< t i

B.-0-n.nh «hiv. Hn.Hi..;» .liix.

<l..i.
ollio vcl disp. r-i<> snprr illos
perienial msi ame li c II.....1..-1I.1

Kamberhl dui. M.u «•'. .lnx. Ks«< AethelwuM <lux.

7
li^,, e t boMinibos emendaveriui
nnn satisfacuone. Aeibelre.1. Berhinc.
A.ihel.e.r.i. Berbilerib.
Cerla esi ,'jus «l.«naii«.ins carlnls auoo Incarn.
Ceolurind. Koi.l.xl. Badgar. Mucel.
1

Clu isti oc<<"- i>" indicuone 111*. I» nielropolequje til rrcle t rspiro-
BOMraati r Wegnmnaa 11 sl»r. Cftorln Artlielreii iatit Uercienm,
lur Wanteiut tuspedir teluUatit
ei fi.det
+ II smii l'>le- ci eonOnralorrs hujus d.iualio-
i

A r.e-nai.ie in (•rry.einnn. Dnmino nnslro

Jesji
m» qimrum hie n mina infra 110 .1.1 videni.ir. C
+ tp.' Aeiln lw»lf il»i eonsensi
«1 suhscripsi. El-o
Christ» j islein
auieni inc .rnalionis ncr.c*. lvxx".
I

Ahiwine episc. lianc iiieam donauone.n Cuuseiisi rero secamla. Kg Aeiheiml .livina
1111. Indiciiune
>

<lo.nn.io »e<ilis M.-rcin-

ei >uhsoips,. larsienlr ••rat.a principalll ei
runi snffullnsd na i«.ne ira.lo
Aelhe wulfo ler.am f.
+ Ego C«.ih!,e.<rJ , r. etpr.-rpo*. 7 Baldred Jiacon. Ilanc :.u-
eonsra.
B nanenl in loco qui <licin.r Hy.urliun.
laui lerram. cum omuihns I .'«» per-
pn Alilinund pr. fonsen. Knelerih ili.ic. lem supr itln <

7 r
iriti-. pascnis. s,l.»,|i.e
-'-
Kgo W.rilhe.ird (T. cniisen. \\u lihere diac. Uaeulibus. I«l est sviv.s.
va-cula pussml praparan
r Kg" ( ' '!
f r " nv
I - '
' " Puiia. eoctionibus. I«l esl VI.
.

Leofmon. Imio doniinaloris genlis

s ilva 1'Ik-i lale sine jliii<in
Ir
I _.i (.1 II.1T1.1 pr eonseu.
jmlicnnive ei pnesidum. 1.1 esi
\

-, Ego Uxviheh |.r. conseu. pr:r.1irie -ive «lucuui

iiisi solo 1II1
siauoi.e sive in oneralinoe plauslrnruin
rimninus exisiat.
( «upcsilio naMr B*rreimm r yem Mertiarmm tl qui buie prmdicie lerre lljmellnne
ffmlferdmm. lesiuiionio el c
C..11. ensu ii>v» um .lau.us. ( |i.or.ini

liic inferius ScripU cernnninr. Hxc siip..y

noiiiiiu
riniiiinn nosiro Aoihel-
diclx.iiliinaluing i.lis M, r. io.un. j;nhe.nanie
i ISesn.nie in r.erpei.inin l»e«. el

IrM Christo, ai.i.oUoii.iiiica-l: tari.a.innisrccr.

i.ivi. lu.n- ipsorum
reJo .lute. Afli e>l iu lliisb.ri ul.i
ii.diciM.ix- vrr., ileeimi. I f « Borsredrei
«ieicimum sibi mvicem
eouveolio publirj luernm conk.quonles
..ecessanis geniis pra-ihoa- slalnus. O
.11111 seniorum iiie.rinn libenli
conseii-u ei lieentia. •
secranles
I,-

.ini.il.'. aliquam pariem agri riv

coiiee.l.ii- il"i'3lin mnnes aivi seqnenliS eujusjibel
iliclionil.us l.oimnes

pti m.y a Deo .l-ii WulfferJ. ii" ilnos

manenles. ai dislrueti j.isii.pir jn.l>cis exanifii ul
»er iremen.luni
.„ c v«i.j perlinenlera ia h>onhi ruricoli nmni- h.ec iradilio sive in U-ria pr:i-«hclu ,
siv- 111 nen saha
WaMfcrdinleh. nl babeai >il» «t bene |.rfrn::i.
1
absqueomni eensn alque tiihui» perpelu
.liler lihera

.11 UTi.nn. b. rediuiem ei etncnaaque Tnlu.nl t>o-,i

.
ncnnaneal. Ki si «iui- »1 qoo.l non opianus,
corrum-
s.-. iler^lm :n:.i in jns perpelunm el mnnium
bnno-'"
C pemlo l...-leiaveril, seial se raiimiem ,ed,|.iunim
m
rniii .iJ .suin ierr:.m an iiqiii 11
perlu.enl.l...s cm.lin Deu el a„orlis ejll» nlsi piius dlgHJ
Sie jii li.ii
n canipis ci i<< pascui- ei nar is curareril. I.rii.un autein
• liin c 1.-1 i«il - 1 1

s:,u ; la. nmie eineiid ire

n 11. silvis ei quidqnnl atl leriam isiam icrlineui. coiisei.liei.il 111 «t scribeolmm 11...11111.h.t: sunt.
! -., 11 .'rc.l re\ N'erci..ruin li«n«' nicin inuinli. ei,- A-ihelred Mercioruni penii^ .li.r.iniu gul.cr-
I
r I.to
liam -u el'o Wullfc .1 .1 ei consiiUam lv\. porc.s nans couHi mare «l -uhse. il.ere curavi. Wulfreil episc.
< ili» siWalica lasalio e li l.i lij!» Worlr Ih episc.
ctmsensi
sa r iiia... ,o..-e,s. et subscripsi.
... 111 -•

M.riroli. WnlTer.liiileh. noiuinanl el v. planslnis ei snbscnpsi. Ber.rlal cpise. .nnsensi. Allielwald

.1«. bnnieuiquc a
vi.^s nnnm nil.oreni
I...11 - e cahi»riuan. Aedulf eaJdorman. Beuniaih
aldurman.
ad jJ.iuiu.i'. el llias 10 lena- iiecess.n iis. cl ligiu- Aclbelfeilh eal.lorii.an. Alllhelia
ahloin.au. Kai.l-
na exabundaniia a.l ignem sieul illi necesse sii ei >A 11. 1.1 ..:. J. Kad.in h. Aelfre.l.
A-.lhciiiiiiu,!. l)im>-
prninenu-m ei eh n< dab«i «lh.«>e blacan pjl
Mlvaii. ain laxadliouein. m.i.i.i, dha laud gemmro a-restoa
caiupu ei sil»o s<cui ad lerram «ln<<- swa illi.'.
a'.iiraseeus iu ul dbau pylle how upun h»w ralblaud eal
ii.an.iili«iii peiiinei.l. Wnler.l pr«> com- ih «II, .ll.11. - marr hene l«<
o\a w ni how lnl >
«< I
11111. r 1

cnmmuuiiooe lerrinuculi el asebcdde l.»w

eraltune how iu howaesebed pfdhaun
i.raiione. ei isiins
Burgrrde i«<:i llerc. lcrram v. dhooe bolan »eg ol
Wolferdiulea 011 dbmn geium dbanane 011
«leJi
nianririiuui n. hun.us linuiiiiis «1 f«n liberaluin. el
ilii.n wege i. dbas lnste.pes
wuda l»,w iudicweg.
ofdbam wege in .Hmi.e l)tla.. r r..i dhoueue m
cr.. -•( '•- 111 a.p. iiio |.nn. cl 'ii"- lie nailllos cum iliu

oinuihus snbpell. clilibns sms «11. hores e. 1 |U»r- 'i»l.ie- Jene. dbaueue
eilJ-«ii dic «lln.iiene h..w in r
• 1 .

«»«• modnw
on Jha p»rtstr*l ol Jhan wrge m «<
,-,
1M:ia. segilcs cuwgtamme mio. >i rlurj ..f dhan <
f)
;le «irdio irimrjlo sii.c conlribulibus
ei suliurbauo; nne ine.l.liol.m bow Uj
f.,r.lj in huulleii. ofdhan
I

WulDi-rdiulea 61
eraf hrv.ce. ol illian hrvgce n> Jlu.»'. WIC W.g
l..ic |TA-MOiiiinata lerrihuncul.i el .f
imla ln> circnuulalur ; I l< s seond dba
iriii.ii, il.ns «llur,- lrg« 011 lyili.i hr«c
ulTao lege.
Imn g- Sbau we.e 011 ..I

e Wulfferdinlra. «>i si«i<

1 r. iiu-re . 1
ilii.nene 011 bjinel broc andtang brocrs liow op iri
on.lloiig
hroc. a r . ler broce. 1111 ilhoiie aldan li«sr,
.
Jlunhr...e I» Kgrl.yrhiuge ..oll h.,\v
u,.|li..id lie

Ua-ges. <>n dboi.e al.lati w. y. llmig «ejies «U nlu >'rj;i a:i ipw*l hylle a-ll-r s<ra'te
J .,.111 ci.ll 10 Jha
f-owrr grnuere
nuclau s.nie. <u<,l <>!>,! slreU m bennoc dbauene in rugan «< Jew.m oi rugeu mx- <

howswa 011 ralel.roc <.mli«».n hroies ln.Wswa on uewaii how cll u.i Jlnine blarau pyl.
-a broc onilong broces howswa nn dha dir.

,
udlung .iio'N 011 snii-- <f »1 Slnre •»< dlia die «.«.I- Charla lueifnllil epitcopi.
.I..VS Imw on riilh «llliil llrr». "I. Ilong I I e.
|lill° - In usses Dryhlnes noiinui I11 le.nles cnsles ic
.111 «>f hcah s. cau lirni«' <•» dba
heasecan berh. .1 • .
hcore.les leale 011
Weufenlli <> <!! •»!; Weoler l. h«\v U..erinth biscop iniJ all.-s dlu-s
..nuloiig dices 011

rli «n »i..re. Si quis aulcni hanc inram

<l iiiaiiouein Weognnw ceasire ge gmnjes ge aMes selle cyneswi-
I11.U loud »11 ailuuunJ ng
•nni siiprnia |iieias lnc Ibe miie inei;aii Jhreura
>.-r>....- \"l<»Tii. con-eitel «<e geliocedau aer »u
1.1 bida <ll<e hi-.en
dbaes
el 111 celis. Siq<us vcn iiiinttrre >el lra»!:i'r^ i.i- Uiih:
>« gewriiek hit eli bire nnd
sumnm lieo nisi .ihr.-o,:. monna da?g
scial se anaibrinalnw rorain ninmia
Jhael Jlneui.i hula Mod 011 «llnc
v«-rii t.i
Iionoiiitios cl l«c le- u,j iraie
lnc di;ne emendawil l»e .. «•!
JIiahi
btto lubbe dha v,u!u raeddcuue
iu
liquestoul. Ja«'g 10 1

»les aderanl quoruni i»lra noinini

 .

APPF.NDIX. 378
.,77

wu.la dlic dba ceorlas brnralh. anil ee ic liire leie lu A Uiatta Oncoltti epiicopi.
dhat-t ceurla g af
f m
smnlran. nml ellos dhi-i twega f Ego Oswold. largo Ctirisii carisinalc pra«ttl di-
li il.i lonil and iliia eenrlas
nml so .nlhiiiiitiding snaetl catus. Dumiuicae Incarnationis anno dcccci.xh. an-
here iiii» preosda h\rig ll!ia hwile liil uiiag»eii soo. mienie rege Anglorum Eadgaro. ejusqu.- uiriusque
Ond ryneswidh llit U» ii.riij.Miin nllirnm inen ne lele nrdinis oplimaiibus. quandam ruris parliculam m.
illia tiwile liil unag.-rn se Ihiuiii lo liiie bearna sninnin videlicei ca-satns qu«s nliin qnaulani possi.leli.it ina-
swa liweoleiim swa lieo dhonne wille t;if heu liligen. ir.ma iioiiiine Aludhrydli iu loco qm celebri a snli-
iien illiiinie !»• liiigen. lele tiic io sweolcnin hire
!_. ! i colis uillicupaliir Cnngle. vocabuio cuidam regis nii-
meiia swelce lni bire lo gee irnigan lle. Ond ic w ni.lro nomioe .\ f v% i perpetuatiier concedo ul ipse
i I

1'ncrfiilli liiscop biddu and lialsigu dhael illns diireora cuin oiunibus utensitibus eam quanidiii vixerti hi-
liida loud ainl ec dbxl tr £
dhiillne liit a^.en sco i
lienl cl post nbituin ejus nialcr si supersles fuetii
ilhaH liit se ancfen iuln c.WIe to dhami liiscop riee eandein recipiat. Sin alias post ollitum ipsins ad
luiian egbweolcum widlieicwide. Ond ec ic Uuerfriih usiiin poulilicis in Wigurua eeaslre reileal iinin.niis.
liiscnp and all higen lialseg iih iisse a:lcrfrylgend Aeclesio vero miiuus et sepull.ua pr.-esulis in Wi-
illi.it lienra na-nig dias gefe gewonige aer lnl »w:i gurua ceaslrc dirioin devcniat. Alius plena glorietnr
aR.cn se swa hit on dhtsslim gowrile stondeili. and liiieriaie excepia eapedttione r.ita pmiiis arcisve
all higen emlan to niiniini bnre ou weogorua ceastre COliSlruCtione. Siqms anleill hanc noslrain donaiio
aud ir.e salilan lieora liond selene dliisse geraedoe.S- lieio iii aliud qiiam CoilSMluimilS triiisferre. vulnerl,
iioman ner
dliara uoniaii
se. illiara
se. beuenlhan awrucn
her neiie.iuiaii awriien muihi.hii.
siondatli pnvatur cuiisnruu
prtvninr sanci* t»ci
consnrtio s;iih-i-« Dei .rciesi.i :v-lcriti« ba
aeclesiat .i-ti:..... ....

aml beo bii haeblien eghwxs lo freon bunio agefeu g rathn incendiis Ingubris j.ij;iier cuin Juda Chrisii
.,!.... .......
clce gf.rc dhieo
II. .... .

miUan ...i.i-in lifu«iloH

liw:<'les lo ln elif ..
nii icci.>>3lli' to
... ciricscealte . 1 1 ! »..,lii>>r.> ejiisque
prodilore riiiinil irllillB puiiiaiur.
''III..I'... coinplirii.iis m»:i salis-
iiotitalnr si lllln satis
lu'ei'inri pane hnjus canae siiut seiuiliitera: hujus faclione ciiieu.laveril congrua iiustruin deliqmd de-
wuis : vu. ri/rogra/y/iuni. cretuui.
Ejutdem.
f Werlril epKc. Wullaf.
timn.ni iem|»ora-
t Largitate mirabili condiioris
J-

| ryoliel ahli. |- Cyiibelin.

llbus quilins liliei pnlieilli indnltiiin e-l. quu rcspcclu
Onfrilli.
V Weilr.dli pre. f pictatis solauien rcvclatioois silagat diguautcr iiu-
Ke riili pr. -,- Cvnhclui.
pendere tuiKtis. illisque pertuaxiiiie qui lle.ilalri.ini
Wighard. -;Meabrcd.
evlnlieiiles leiuporalu vmculi sibi suul a.lstricli iina-
Ilerlillielm. f Wnirgar. uiiuitale; llndc egu Oswaldus magniuca poli.uctus
Rardwntf. f Ka.dwi.li. Clinsli alluttesceiite d.naim Weogcriiensiuui parro-
Wullred. t Cynelal.
\Vi»fiid. echije pnelatus. A me quoque bujiisitnidi aiiimi de-
Ilerlillielm. t vntiooe lien arbiiratus, cuiii jiissu el buruiii ne
C.yoah. h Wiilfnc.
K.nlg.ni an^ligtice c.ihurus basilci, liecilon eliaiu
Kainberhi. t Cenlhelui.
cuiii vuhiuiate Aellbere Merci.iriiui liiiiiiui ducis. libi

Chorlii EadreUi reaii. fralri mco Osullu cmiioli quinqne iuausoruin uidniu-
dii pnsscssioiieiii lelluris sed tauieii iii tritus a se

t Cnncedcnie gralia Dei auno n.tminicai. incama- iuviccui divisam lucis. unu videlieei in eo loco cui

perpetna
ponlilicali auitontate e.idein anno caibulice esi n-< diiatis stabdiiale libi cuncessi. cum nuiiiibus ulilila-
ct icclor. ad regna quadriperiili regiininis iiiii-e- tiiius jure debiiu ad illam tciraiu respicieulibus. m-
cratus qin dellique rex in ulla qiias d.cuur regis.
, iclicet cuui terris. campis. praiis. pasculs. silvis,
lytiges liin. ulii et consecratio peracia esl. plura piu- veitalionilius. cimi piscuanis. ut babeudu tencas. et
linus perenniter condmiavil cliarisiu.ila ; boc polest pOliendu oiiiiii vii* lua: spalio penruaiis ; deiiiuui
prn ccrio Wulfric. pedisequus alacriler conlaiulare. 1,11.1; ic ubcuuic. ituubus qtiibus inagis volucris hae-
qucn hoiiorilice idem rex locuplel.la largitatc l.ciili- re.hbus perpeiuo liabciulaui dercliuque, sicqnc diiiu
ral. coiiceileus ei lerrani vn. inaiienlinin jme per- ipsi pcrtransieriiit s.l-ciiIuiii. iii pulesiate sanclie Ma-
pituo pertriiendaiii ce.tis tramitibus uii ferlur inl.-- rias sedis lcsLitualur Atigcnlcs el tooscrvaules lioe
;

riug lerminataiii ad wurciug iime. inagnis robus ac dmiiun couservel eos uiuuipoieus Deus iii o-le-u 6U.i
inodicis |ir.rtei aicein. atquc puiileui. agonisqne oli- gluria siuo penali melu. miiiueiiics ei sputiaoies
sequiuiii usui palaiu sciaul se iii iiuvissimu judicin cuiam onmiiiui juslu
porro usnrpatio. anno Doininica: incarnatimiis
l-ia Deo ipsu jiulicc ratio.iem reddmiros; Dliis syuiiau
IiCixc.xi.vi. el priiiin lempoialis cicli laicrculo quu dlix'» loiidus geniasru a-t griiuaiileage dlie lugen bis-
scepira diadeutaiuni angiilsaxii» cuni Nniihhyinbri'>. icope gesalil liablutb :cgesl ol seleme iie lllglia ge-
. agannruiii cmu Brelloinbus gubrrnabai. Iiis icsii-
i l ii..cie i.u sce.ico Jiinalli aud swa ln: dbxre ali.i
lins quoiuin nomina subsei|iiunliir ciin-.crilieiiiliiis nfe-ce iii ilba neiiw.ui diC aud swa llp Olifl loug dbru
Iiiic peraela esl.
iiiinlo iictiWiiu Uice itb.ci oii diia aldau bcge siruwu and
rex. ciiiu .'iiclnepise. celcns.pi.' pr.csu-
t Kadie.l scotiiih.il a ond loug dh.cie aidan bege sloweoii
libui hauc tel.iireni iriuuipbali iropbuu usurpaiii. Ulimie ii. beaipaili tlbaBl up i.ndlong illiSSS bearpu-
I

lhc.li) dli.em ciislcs III t le aii.l s\\a Irmii .lli.c.n

t tlili irchiepisc, ] Wulfstanarcliiep. t Dheudicii ciistes in.fie ni Uiiowetid uiid lung are ealdro dic
epiSe. cpiscopn-.
Aelfliajll Wulfgar KpisCop. wer.weard and lioiibwo.tril dltai niatr broc aml
t |

-| lineiiwalil cpiM-op. Aellnc. pi-.cnp.

-J-
Wlllfliellll -J bcadbdhaii a s\v-i alibrnc ligeth upweard 10 mosse-
episcop. t Wulf^ige poutif. f Aellrod ;umiif. t lcn.i gelilt-lC ait.l sw.i bi uiossele.ia genure ofer
Aeihelgar poutifex. f Aethelwald pouiifex. f II"- cyningea bagan dli ci swa
sibileidli oii diione alit.ui
i..el regnbis. f Marcant Cadmu. f Aelhclmiiod
;
oudloug dli*8 aldan cyuinge> hagan iiurlbweard to
ilui. -|- Albheliii alderinon. Aeilielslan cuinus. f ilh.t in ald.in klodlaluile and dli.nine frOill dli.ctti al-
'

Kadric princcps. Usull llaitig.-rcfa. dansiodlal.de lu beoiietselen.i geiuaTU ou silillerlli

|
f Urin, luior
cer eorl. f Ciiin; cl coll cnil. f Ivnlr.-.l alibud. ainl s\\a uudiuug sihlferdliw in ii.cie swa ondlong
f Wigstau al.bud. f DuilSlan abluid. f Ulilied. li.cles iii se leinc. Dlus sy.nlon ilb.cs Innilet geiii.-ciu

Augeutes rcgalc clugiuin lieal.u rcgis aiiirni niri- ;el masleage lil tlha-in al l.in sel.li weslreli tm ge.ir-

lii.liuiiis augmeiiium acciutanl. Aiucn. ncc swa oiidlong brOCOS uii dliiiuc i;ciiia:r b.igan
379 \l> OMM\ \i NF.R.Wit-LIS IIKD.E OPERA r.xo

dha-t hagaN oter fti.l lnwnxi n» liuiliei rycg

imilII.itj;
A <iref ctfH Jinfa Cnrisfi prO^liloTe ^Jn'*^!" r«mTitii'ibiis
•ili 11 n on iieasliiic bryrg svvj rs>\v..ir<t uft bl.nran piiivraiirr. Si i>nu s^iisf .u trftm» ern..|i.r.ivcnr t-ort^rua
lir^^ce. dhonnn eft mi dli.nn> alrl<n fchl. Tliis svn- qimif cniiir.r nnstrtf-rt ^elninit ittvrelinn'.
iIoh dfura' halfe fiii.lt* lond ncatura sel vvican a-ri-sl flix melist pnulatnni rns hnni 111.it'. EftralaV. fihis
t»f luiUiiigc hihU uii bor.actori uf horsiterofie be «rrht <1ha >mi<l genxaera iniu cyrr|;firpe of weVt^s bur-
walffires gem.ere iu ilhasi pull of dlio-ni Hiilie u-ji- iian- iit h<iW stc 01 ifnam sice Tn doa tlic ol <tti-.mv dic
wo.rl bi dmre wellafi
hweirj d
dh.it 1« tn dha wm otnl- m «fliaf stT.rt of dlf.ere *lr.rt
dfttim rftere ott ninrili- m
Hiug l.in >n o-.r ia.-i- 11 .» i-iiuc gers<luii in bhm of nKiriiih .<n oh atiorndiine e3rsrwea rtfe nl
utu bepean onlong fiejcrau ea-Jwwarj db:el fct- M ilonrntlime fl\i Imyhhan r^Yge of dtian bvrrjti 011 dhone
warn oitdfnug lavvaru l.ow on slreoiihalli lie slremt- fnian pni ot dhan fulan pyt on Wellun <it iltiiOi
u ill*. U.iw in i.mmo-Iui up ongean slream oiidniiix le- wellatr 011 meicens ntere of urercni inerc on suctaii
io.Jiii fiow ef» iii liirlliiigilbrit. au.l soo sall welliii- pyc ol siii-i 111 pvt on grnii.liing hfoc aatlloiic itm- 1

KC dhe hirjli imo griiiianleag-j in brad sdlena sele ines ofimani sireame oti (idesta:i of dhaiiv srane 011
niUer inW iiiosle.ige in dti.un il.an sele. Uhises eallas bra^ra tttwru Of rh:rgra (Jhorrt efl iu weles hiirdau.
«ITieher oii dhls^ere hee ewcdh an osw-od- liiw.'eoa Auno nb iiicarnalione Domini imslri Jesli Lhrisli'.
hU bredfter Osulf dheora inamia Jj-i: selhe h;t inEr.cc. i.tviin. Scripto est hiijns dnnatioiiis sinjjra-
awetnJij a>l unliH-worbliiiu illiiHguiii god j.iil^ie his pha hrs revlibns co.i>en\ieiUitMi.-' ijtronrrn inferitis 110-
uf lifes bocuni bo'on he ar lo liote ijecyire-.
iiiiiiian niiiia oaT.ivJntnr.
S-r1(wnin esl ha-e cana- bis lestibus cnuseulieittibtis
f Ejd Eatfgar res Anglnrum ciim rousensii
fMM iufeiius noin.na notaiilijr; sit anteui lerra
B iinn itieoriun culi sig*N sancte crticis rulior.ivi.
<Iiic.io-

i»U Ikt nmni regi nisi' ecelesiasiiri ceusi.

i i

f £go O.w.ild episc. coiisrusi. 7 Wtilfric presbyler. f fgo Duiisiaii arcliiepisc. Duroieriieusis ecclt-sie
Chrisli possedi el suhscripsi. 7 Ego Osriii I auhi-
f Ka Ijjar pre>b. f Wisun pre-b. f Aelfred olt*- episc. consensi celriiler.
ricu». f Wulflnin
f Aeilsiau cl. f K.i.lwme
el.
«I. f Aelfgar cl.
f WulfUeah cl. f Ttin» cl. f Kad f Ego Aellsiau t",ii>r.
f Ego .Veihi Islaii duv.
cous gnavi.
f werrd cl. f 'Aeihi-lsiiii prcibvtrr. } Crihiul H.
J L,:<i Aeihelwohl ejnsx. f Ego Aetheiwiiie ilm.
.Ifar rr. f We.isian cl. f Ufic cl. f Leof- fonsen i.
wiiie cl. f Wulfuodb ciericuS.
f Ego Osiilf episc. 610- f Ego ItyriiliKitlli du\.
mavi.
(1

f .Vnn.i D 'uti<.ica- lnrjnmtlon.» tx< rr. IxVn. Rgb f £z« Wvn-ige episc, f Ego liyrhtfcrilh iu.
0».»..l.i \\niL.uniK m r. .» aniUies dira» inairs.s afl coostiliilavi.
liivj luriii<-orti m H
b •lenfeslen. germano inen Osiil- f Egn O-w.ilil episc. f Ego AcliWiilC 111.

fn, posl sf .111 111 s voluent hj-f<>dlbus

il..«.|i 1. |iie 1 rtilmr.ivi.
Hl-riis nipernor. el ilcin le >d iisnm pntCMX nrlirs
1
f Kgo Wufric episc. f Ego WtiKVton m.
eurscopi r.xl^at. Vam clerb i ejns urbis cauiinti ires
MM pm illa .m r «Juilur *i llrailan 1
ati-specli-a
couseiisi.
f Kgu Aescwig abb; f Egn'.<X»(helw:ird m.
f Kgo
i>e<*rh ei art llolenfeoim rec«i»er\iiii im i-|tratndiu vl - 1
Kko O-gar abb. l.annil m.
f
i«4 s tUitns altoui eoruni superfiier it- habcniiei \«i$- _ t Ego Aeirsun ahb. f Kgu Osulf.m.
stnlaant. e* ii<:itic*its ail «r<llue pnvfain r<*ver- umm Cf Aelhelgar abb.
tj;o j K.go Wulfsuti III.

uiur prxuilis. Ha>c auteni m ea 'mhb <mnt raciotie. f Egu Acllnc alib. f Ego L'<»fwine 111.
111 annn singnht paslione adtenionie eeniiuu porcos
f rgiiCynew.ir.l abb. f Ego Aelfw .iil 111.
iisui etmini nei-e-JKirioj siue ai« mns 'Onlndn-iionc <
•j- Egn Aclfere. tlu». Kgo Aillieliniiinl
T r^-o Aiiiiei m
IMoranmr. S»nrin M.nia ei BMkaf Mirlun-I rwn f l^u AeliVli diix.
f Ego 0-wai<rd 111.
MMlfl IViro el alliiHi j;<Mieis hal^mn peiinltsien dlirs ,- Ego Orilgar dui. f f.go l.eofwi
li->l.|rii.liini pl hwra It.-iHu newyrliiii.il hil ahreian
«1. .e^..' Hji/sdrrfi:
e.nt lnr>lilere Ixiii' gutvne. gH he iHionnj
I

n» lle a.Tbtw luui wnlli. co<l pemmtm 011 illr.uu )ie- OilliodoViirum vlgons ae' ctesiasiiei moaitu cre-
n e>ijn d i-ge dhyses hfcs. 'Ilu simi lesha lnijusrfe- herrluie uisiruiiiiur. nl illi o;>p'tlo stibj cti suppeili-
Ci.nt'iialH<nts qunruui iufra uoHiine uivCtniur. laules lauiiilenrir. .tjui tniiu-i liiumli l.ilin a 11 inirii
inelT:ibiliqiie'serie tlisponeus uiierotusiuam Adaru vi-
f Wulfric ma-jsepreost. f Aelfrcd clerc. f BjrluUa
rlcTC f Unc eJrrr. f Kadpar TB.Cp.timl. tlclic. l la idem ftUtlnlonBi phisniiluiii roaier.a almo
f Wul- a.l sui siiiiiliiiidiiieuiinstiiirluin sp rainiue. univer-
lun derr f f?U*gtt clere. Wulfeh clerc.
1
.
f Ae- sisipie 111 furniaverai uuu probindi catisa
iiiliuiis
Uietsiaiuini-xsepreo*',
f AeHsuu clerc. f Aclfgar eicepto MMtaaM pVa?ffeiew para>lisia<-e aiii.eniiaiis
drrt. f Leulwiiie clerc.
jocuiililate .ii.itei .111.1 Ev 1 snlitet coiuiie <lci euWs-
>

Cha/la Eadgari regu.

siine collocavil. Laivarica urn dolor seilncliis cavil-
f Ib nomiue llonoiiit utisth iesu Clirisl». omnis latiniif. ver«lpelln suisibilisque liTgiiers.ilione vi-
tiaideui larx» imiMdiceinia reguin lestaittfnto lne- D rjgittis pel eniit anatliniulis aln/ia ainbio (mmuimi
urutu rolHiraiula est. ne ptMHtlUlii wc«e<MO icim- iiiniuortl t votiiiuii ei. sibi<d-i fKj.ti-ris iu hoc eriuu-
rans 111 n liynti l M Iribolunt infHieiier cnrruat. pii"30 i|..j ins seci.lo ieluiu pruiiiciuil pcrpetutmi.
MM
<

Otininohrciu ego Kadgjr. oollulh-sretile j;raiii
intius AHitonis rt-x pnmiclieriiKiitue .|u.iH<lam
parikut* <i x. scdiecl cassatonmi |..i n <|tir vutgari.
Cyguiu. diciiur tuco fideh itoii.~lro. jlliqwj hu um <
guosltcis iusiiia: noio Allwold iiiiii<.up:iliir niuuate
111 aleruam Urgior ItereditaitMti ul i|-sn 11« comile
iiiai iiruiiihutl uteii-ili is pralis vMe.licel pascnin
mims vuii cunipvs babeau rt MMt vii.o- itue termi-
iiiun i|ikbuscuu<iue voiuerii rieroiiumis iniiiuneii. ttc-
RMMjM*
Sil auietu prixliclum rus otiini
YaliciiMuiibus sniiiiileui propti'lis et cchlus superm
rnrh regis itiulorua claiutlesliHii prxsigia dogmaie prit
iiiiiil Ims nilid : urih tduils. eulog iiin es snpeni!k
def.ren-. ul nou Jiideoruin trditiosje l.ngux fatetur
. lii.|oai ius. sed prisioriiiu atque inoileruuruiii. lepi-
ditsiuiaiu amliieiis fiCiindi.iiu. Arri.inasS.ibeiljanas-
1 ime prolerfiitln neui is aiiagb^it-oiuliusmus fatuiiic
11 stpie ab ubiuusi c' c;t-ite uuilir iniiius ,id supeiim-
rinii alacrimoiiiani p iltiuioiiiiiniiir atlviteaus. angi*-
lus -.1 11 ii-i- el.i;.-n- Iuiih.iiIhis iu anrc.n inte.meraLc
tevrvax servitnlis virgiiis ul evang; c.i prumafgant laiiiita. SUipeinU
I

jujiu lilieniiii inhus-evcepiis r?u vidt-tttel etpcli- fCtmi»i: videlar cariiini. I.r.i ecclc-ii toU calho-
iionc run 0-, areisve re-iauralioue. St i|uw isnur lci n».ii.ii vnie allilHili:tndn proclainal. Btmt» tt
h.tiK; nos tjhv dutiutiiiiieiii 111 alltid iplaiil iMMIilM riri/ .V.iri'11 i/«e crofidttti p. rfic in.ur
1 lc 17101? tticla m
'inir u-juslcirc. vuiuertt pnvaKis ruatinflin" tiwir iuni i:b> n Oomxn». Miruni d.clu incnniatui \crhuiii
l>ei /aUow xtcrntf barjlhn mccndiis ln^ubris ju- ci iucor(iiralui sciii«X-l llhid. dc qiiu cv.mg. li-ta sii-
 .

SR1 Al/fENMX.
pereininens nwiwfn n swm »!i nuti«te sensiiuut. in.|uit. A uninscujusque dignitaleiu uirtuiqiie nrdinis decusa-
in miiieipia «tal Vw611111.fi IV+nm erut avutllKvm. lim Uumino «lisponeiiie carasauiur.
o. /i<«* eiat «'«rijuii. «t reliqiia. yn» wdebeet siiiii-
Eso Eaitgir r>rrfanni:e Ant:l(irnni inonarehits lioc lau-
DU de Yiigine iiioanialinne anliipne virciuis facluus nnte dnniiiu agiie crue.is robnravi. Kgn Diinsiau
«teini«»r el cunctis muheiibus iiiiidis pravcltiena tau- Dnndi.*ruensis ;eccfes .e arcbiepisc. ejusdem regis
nalihqs docus irr<iqauir. Inurlu igiHM redoleute beiievnleuti.im cnnfirniivi. Ego Oswold Ebnraceu-
Wiusli divinilale passiiiue ipsius hiuuaniUle Itbcr- sis lnsilic.e priiuas Imic re.-ali dniiu asseusuiu
las addictis clemenier cimiigil servuli,s. lliuc egu preliui.Ego AwelwoM lluintomensrs presnl edis
K*l:>ar aliilhrom» aiiKiiicutsnle Angiuruiu ceicra- cauonica subscripii ne m i»n prnpria depinsi. Kgi
rmnque genlinin in crvuim Iriviuim persisleotinm Aelisian LuuUuniensis caihedre poirtifex si^nuiu
hasileus. altilbroiii uioderaioris
ui liujus liliertatis santl.e crucis l«tus uii|ir«s>i. Kgu \ell'wnld Sci-
cleuieiilia merear. ol.Cuere cnnsnrtnun cnenojbio Uico r luirnensis eaibedrx anUsles buc uttrepidus do-
celebri i|tii ab Iiniiis prusapiai s ilirolis igobna . W .
uutu corroboravi. !._.' I! ihwelm plelus I». U- -i

. . . upbiii nuncnpaiur
vnrahnlo stuni. geuelnriqiie uiulu-j hiijus regisdapsiblali I.DiaUiudus applansi.
ilnniiii' inistri sriiipc' viryiiii M.uiue. dtiioii beau» t'^a Alfwold le^is llei eaijsci>t>u> lesiiijineni agi:e
i'i>iru apusiolncnoi priHcipi. ejusquecoaposinln P.iulu crucis jiissu rc^'is imprassi. Ego Adtan Uofeusis
dedicaliun. habe+ur iiiiinaihis tej;ul.-irilK:r dcgenlibus seilis arcliiniainiriui uuina cniejs a/i.e bilaiis itit-
iiioinsici •elwnaiu. ujivilec,ii couceilo liberiawm. pusui. K«(o. Failelm eomuussarMii pleliiiim «peeu-
quateous, posl itecesswu N ecregii eujns bitor luic eiiio^niiii iraiidefls firma.vi. lCgo Wynsige
Kipporibus hsc lilmilatis resCMtiaiiu Clir.sio siifT.a- 3 l >
- 1 -iiliiliesceiite grali.a.spiritualis nvilis Ofulin h.me.
yaitie conces-a esl. Quein sJl>i nuiversa. pr.iparali brgiliunent cousolidavi. t;;.i A llmX domino co-
icuuliii, cimgiie^alio apio, elcgerit cou-silio. secim- ilrus auiuiJniculaiUii huc dunum troplien saneiat
ibuu reuufcliia beati UriieiltCli. iiij.ultil:i aliJialeiii tusin ii u ii conlinnavi. E20 Alfilluvilli pr.el.ili ee/m
«x eniloui rratruin, constitual. Unjns
cuneo «iigen.s coolatetana buc siniaiuna cuui sigillu sanclat cru-
piivilegii libertas deiuceps usu perr.einn a cuncns eis subsciipsi.
l.eiieaiur calholicis. nec enliaoeuriiiu quispiaiu liraii-
E^ > A»lfr-i: abb. sulrrnpsi. Ego Vesewig alrx rnn-
nica IreUts qonlnmaeisi in pra-iliet» inouaslerio jus
smi>i. Kgn Oigar abbi dtetavi, Egie.Veilb>"lgar :-lil».
auipiens t»erceal polcsia:is. sed ejusdeui cenoliii
i.nnrossi. Kgo Cineweanl abb. dcpinii. Rg>» Fol.i-
rullegiiun pprpetiuu ut puaulixi libertatis glorietor
iriht abli. Ues«ri|»si. Ego Aellieh al>l». counrmari.
pmiiaftO. Sit tvuieoi ih.iiI.-iiuoi. iiiuiiasterinm onuii E^u Snleui iii abb. corroboravi. Kgp Uswiard abl>.
lerreu» sorvitntis emlent, icuore. Liheriiuj , qui». a. Ego
ciiuseusi. Hi ihienli. abli. ifltpressi. E^» l.o
rivcessorc in.siro a rnge- videbcei Cuenuifo nriho-
abb. comtensi. K^n UriltunUi altl». assensi.
diiiiioc
iIuxp liilei streouissiuiu luarat uti vettisto contiiieliir.
K.o Gerutaii al-b. liriunvi. Kgoi Aeferc tUn.
(tiviI gic Bf.orsouiio dnce oplinenle soliiitim. agri
Kgo Urlac dux. Kg<> Aeilielwiuu diic. t.go Brib-
qui at) usns itimivh iruin domiiio nosiru
e.iuiiletii
1'Otll diix..
Jesn Christo ejnsqite genitriri JImiuf. priscis 1110-
ilecuisque «•iiiporibui.a regibus.et re|igiosia titrius- Dllts is se frcolse ci .Ibara lauda boe dbc Eadgar
•pie sexiis Ivomiiiibus et a ino ipso rcstiluendo jnre cyning (reullie into Wi^era ceastre godc 10 lufe et
cunces&i siinl. Tempnre siquidein qno cnra qn:e ilo-
P saucta M'n
iau and sancie Ueneilicte.
uiiuo ilevnio coneessi aiiimo iii<nsie a s-.mcia Dei Charia Uutiiuldi archiepiicogi.
icicesia sblata fueraufe pcrlidi qnique no»:is «ihi
Rtgnanle domino nostru Jesu Cbristo. annn
[•
bereiMlaiMas kari:n> iisurpanles ejiileruiil. Sed. iu ejii&denti Domini uicarnalionis dcocoi.xv.xiiii''. regui-
Tatiis et Filii ei Spiriius taiieti nomino praecipimnr.
vero: regis uusiri Aetlielredi auuo quimo. .-(:i> tlsi
iat> ntienruiu nciiio easileui recipial sed a cuuetis
iii.
UM.I1US ilivina I.ir'4ietiie clei.ieitlia Kbiiracensis eccln-
refMidiatse Ijileiibns iiiailieinate deputetttur. vtluri. •'ii: arcliicpisiiopus. minus: episco|ialen» aileptnv
iinii
jucj er vtgetite. privilegiti. Il-^c smil nouiiua lcrra-
seilem qn;u esi t(j. We»gcnia moiiasicriiniu reiiiMM
ruin qn;e ail Wigumo
u perieneut. JlercHirniii.omlaiii cinis.iiinniiieuiiie > nonmte L.r.lu ^
IVepliittu qiioque coeuobio iriniii jiigeniruni qoau-
pro Bjus, liuniillima nlie lioitia. ei oonjllgj ujui> itnuiiiiu
litas et. iluo r*dia in famosa urbe >|u;e all aee»l>g
i
VViillgyniu ttMilu in possessioueiu i»ci fruendaiu tor-
dicipir Uuigorna ceasier aouidunl.qux snb ejus.lem
ram.triuui iinuisaruin 1» locn ubi diciliir \\ nllriiiiii
eoniiilioue libertatis perpelualiler 111 niine Uouiiiii m (luihiis qnibus. vixerinii QuotJ.sii viri> viimiduaarsus.
>

nqslri Jesu Cbrisii. Iielien prj^cipio. el ad iisttiu

su|>eclr:iiisconilcril. COnjitgiS: su:u loriuiuiiin; sit. ipvi.
cmilirieiuli «alis dunbus itt. loci-. wui. ilolioruiu si-
piiiiius.terrn: ipr iui- passessur ; si autenijiosa virum:
r.ul aml on ueodlioiiiiesi. vric viu.
on miildelwic *.
supervixerit. ui»ikmi, ipsn. pniita ejus»leiu lelii.ns-
el duarum roruamum slatio nn wiUiiuu uul vas qu.e.
lue.res.ei.posl sesi prnlem balinorinl.posteriiati re-
diciliir wcbtriiie.e cum uno.iiiaiiso et-Uiiuidluiii niaiisi.
linqtiant. m vexu. noui babuecinl iluobiis-quibus. \t>-
iu Ipro qui ilicintr Nobtum. el ditniiliuiu ni.ui-i in luerit Keicdibus.qiii iliultus- niMiseril post se dcre-
Inco >|tii dicilur a;sl we»iwuda i ju-deoi perp lujliter
r. liiiqnut. Sitiauteniitcrra illa liiiaratab imiui seuuUri»
tinl l.bcn.ilis.
leimegotio prir.tcr pmiiis. et ards.reslaurationetn el :
quis vcro tatn cpilriuplicus pliilapjrix sedti-
Si (•..iiiiaIkxios expe.diiionertii Senpta esi auicm Ikcc
rttisantenUa qnmt.iipii upiamus banc nnslra: iniini- caitul.v et corroburnlii' vicoiiiin noiuinibus quo: hre
lieemia; dapsilitaleiu ausu leiueratio inlringere lcin- inlra. signo crucas Cbrisli |u<nni.u.r esse conspicimi-
it,i>eni. mi ipse alienatiis a consurlio saueBe Dei
tur.
ajcc!cs|x iieen 'ii ct a p.ulieipaltone saiwnnaneti cor- J,-
pons el saiigiiiius Jesu Dei per ipiem
Cliristi Fiti
HgwOtwold arrbiep. Ri!n Ciiillnge illac.

f Hgn VVyiisigi' pir-.li. K«(» Li'ufsl'01 dfac.

•

loiiis lerrarum orbis ab antiquo hBiuaui generis

iiiinnco liberalllS est. et CUni Jml.i i;i>risii proilnnre f K'gi» Atilielstan |ireivb. Kso-Wulfliun d.
j- Kgn Aellsi„'e presb. KgoCviietliegu cl.
sinistra in paite drpiiiatus. u. prius Uic iligtia sa is-
-[• K.u Kadgar prest». K;!o Wultgarcl.
f.iCijoiie ttiuiiili p •niiuiril qiiml conlr.i sanciatn Dci
.fecjesiani reliellis ag>-re pnetunipsit. nec 111 viia
7 K-go Wi^lau pnrsli'. tlga l.enfwine ,cl.
f hgo ISaviwaru |>r»si>. Ego lllfic ct.
li:ic praeiiia viiiiatn nee. in llieoiiea ie'|iiiein apn-

tiaii nliiiiieal nll-.iui. kcl clertiis baratri ineemlus y Kgn .Vcltr. Isigc presli. \igft Aeifnodli cl.
•[• KgO Wnilvv.ird il BC. Egn Allielwulil d.
ir«-us niiii Auauia et Sapb>ia jiigtter iiuscrriiuus
+ l ^o Aelltolric diac. Kuo Wutfiiudli il.
cfucietur.
AiiuoDiiiuiiiicat.incartiaiionis. occcc.L.ssiii scripia -!- IHn- sviidiui (I11.11.1 dlireora l.i.l.i laud giHiiatru
. «.!. liujiis iiiiiiiiiiieuii.e siogtaplia his lesiibus coiir Ln VVulferiugciune xrest nl IiviimI ntnre up undlois,'
KulieutibuB , i|uorutn iufcrius uouiina bccuuiium liolau 1'ioics db.i lul cmik.IIi to niuliiillig liin.j
l
.-NO AD OMMA VENEItABILIS BKD.£ OPEKA Ml
•ln-eand swa nn dhone sall
nii.llnng dha»s dices dbosl A mere bnw upon db.ui.' Rrcnan tif. oudlang iIIits
berpajth, amlsw.i oihfioag ilU.i-s herp>dhes how on WCges how efl in fule wy llan. Scripla esl eliaiu h.TC
nltlre dcm omJ!"og dhajrc <1ene ou dlione berpadh cinula. Auiio dont iiica- iiirarn i'nmi>. Miii-slnin
be we%ian fupe iii re na llong dhes herpadlies on
1 xvi. indicl o.ie xiiii. Ilis eiiam liiiiiiilms pnefau
saltere welUu ol saliere weilaui ensi rila nn sali broc (iieuuigiraia tellus. Ilis lesiibos :<d.tipti'autibus
.nnd swa MhUoug sali broces efl on liyniel inor aet miorum iininma inferios e.irr.ivau cermniiur.
wl.Iu f..rda. -j-
Eso Wu isiainis arebiepisc. Kbnraeetfvis jCeclesia»
Lompo$iiio iiUer Waif cum et Wtdfttatam archi- confinnavi. f Ejo Lentsin s episconns hnnc mram
tfi copmm. sijjno cnnis eorr.iboravi. + Ego
d.in.iiinnein cinn

on dhisuui jrewrile ymhe iiha Ae he!si;iinis episr. subscnpsi.

7 ller Loolilliilh
Urwerda dii- Wul.rc and se ar. il.isieop gewnrhion f Ego lio.lwine s.icenl"s Kgn Veglwine lerila. -j-

dlia he begeal dhrs areen. swosier hiiu 11 wife. 7 Elg.i Wiliwine sacerdos. En« llvrlntrr levila. '-

l.i w i> dhn be L. li.-l liye linw l.m.l a-l cnlre lune Egi Aelm rr saeerdos.
-j-
+ Bjso Wilsun levil*.
nud 3-1 r.ldref f..r;a tiire d.r». and lie l.ehel bjre how 7 Ego Wulfwi sa&T.l.is. 7 Estn H.ilnwine le.viia.
land a-t rnilue wi..nu. Iiow lie wnlde hil liire begy- Ctuirta LiifiH'11 rpiseopi.
laa dlire ri n. M i.a .1 eg a-t dlinu liirede<>n Htnrel-
i .nie. ai.d sealde byre hnw land a?t eanullin lune 7 Anno Doiiiiiiic r l.n-.rn .imu's Hiltesina iiitiii.
indicunne. vt. Egnlylingus nperai llecioris fnltus
ii-gyfene aud lo -yllenne dham dhe hirc lenfest w.Tre
juvaniiiie Wiogerna civiute aee. le-i.v cmn licenh.i
imi 'daege an ajlter d.rge. dh.rr hire lenfol ware.
I

B llarolili regis. ae l.enfrii ducis M.-rcioruui ineo liileli

kad lirl.ei lnre i. mances goides. anJ XXX. mamia.
i

liomini n.111 aannscitis noto Aedhelr nuncii »n-

aud XXX. Iiorsa. \u w.es dfatses lo g witlif.se VYnl-
rahnlo ob ejus lidele obsequiiim i|namlaiii ruris par-
fstanareeb. an Leofwineeald"rwaii. aud Aeilielslan
licnlam r. tidel irw in.vnsas in loeo qnem illius ten»
h v. an.l Ai Ifword ahb. and Itrihleh munuc. and
luamg gml in .ii lo ctt heom. a?gdOer ge geadode n solicolc lh!rrninban. et n.irrtuii vocilaot libenli
.ii.-l.i anii.i cuni "iiiiiibus ad -< rne rn riineiii.bns
how dhas fnrrwerdn dhus geworhte
.

g<- grawede.
tii ipse viia conile fideliicr perhnalar. et post vii.-e
w.rran. Nu svndon lo dbysum fnrwordan iwa
sii.t termiiiiiin dnobus qnil.us volueril eleninouiis
grwriu. oiher mid. dbam rccb. on wij;ere ceasire. :

i1i-reliiKiii.il. (Jmbus eliatn ei luc vila niieratis rns

anl r.iher mid Aethelsiai e l isc. ou berforda. Ad
prTilirtnin ad usum primaiis .lecclesia; in Wingerna
irnam pag. rei icyro^rapbudi) amud.a:a.
c viime lesliluntiir iuimiinis. Sit auiem praedirla lerra
libera ali niuni snc. ulari negotio tribns eiceptis. id
(haria Leofiini evitropi.
esi. expedili.ine poutis arci-ve a»ililicaii"ne. Sed el
yO n-inrrealiirariiin prnpriartim omnia ubiquere-
his confiius pra-fau circumcin' ta liabetur.
r 113 soo iii pondere nl wia iw i disponeiiie. Sancijn.ni
Scripliiraruiii pra-cipui rullures suis hoc slaluerunl Ego llaral.l. rec. banc prtefaiam dnnalifinem con-
•I -ginaubus .|iiatinns qui.t |iiid morLalium vellenl ad- cessi. Egn Aellnc Clnisti larpitinne
archiepisc.
dere neces.iialilius Imer.vitm apicibus netlerelur. carraclrrc sanci.-e Egu Lylieg
crucis consignavi.
enisr. digiiom duii. K.go Aeiticlstao episc. conlir--
>r fnrie in posleris lalinims nd unicrm conpoelis
i.bli»i.i si\e pi.t.ns iiBiilir» frnus succedenliuin de-
mavi. Ego Do luc episc. lilulavi.

leai. Pr.ip.'er uund rgo Leof>in»s ephe. Dei oawipo- (] F.'"Gixlwine dux. Egn Odda mi'es.
lens pioM.lrni a po oifev meo hileh min slro Go- rja Leofric duv. Ego Hryhlric miles.
dricn. a':.|itani parieni niris id esl. t tnansam in lo'o Ig" Tliiiii d«\. K^.i Edwtne miles.
.ini Milgalner BiMCi.pes (>iin ii..inin»:ur ciiin Omnibus
Ejutdem.
ad cnndeui lociiui rite perniieiililius. p:iscni>. caiu-
pi-. r.ms ;in. -yii.lcrlice Itt. ui*d a.-w.s nn dli er"
| I 7 Ego I.vflng supenn
flecioris fultits jmainine i^
ra fniliii-gi fi.rn- ftan ti.liiigliiu. and nig.>dlie Itealf Wiosjern-i crviiale ecclesi e rinn liceutia lleardernnii
a rcr nu -cnt lioiiiine. .nnd IH. acerav yrllilnnde» ' . - ac Leolrici duris Merciorum meo lideli homini
Iwiwvi dliaiee... aud illiaiedic «idtiaiiii slangedelfe. qui a;'nn-iiris ni.to Aegelric nuneii vncahulo oli ejus
an.l dhoneon wa^iincwican. and dhnue hel-
liagn i fidele obseqMnm qnainlain rnris p irliriilaui u : vi-
price> Ijrc. aud dliime ohriodaii J<cr hean landes delieei tnaiisu- in Incn quem illius lerre solicola*.
on lii^n(«-s ilnne. u|. rjus ergamine lienivole.niuiu Elinl.ih mcilanl libeuii cont-edn nnimo ciini omtubus
hnniili.|UC f.iiinil.Uil dignOi)iie pr. tio libenli aii.iuo ad se r.ie peniiierililnis ttt ipse vita comile lideliier
rondono ut ip>e v la comilc |i«fsideal salubrilcri|ue pcifriialur. El pnst vii.e sii:r lernutinm duobus qni-
j erfrii.Hur. l.i i iie nrn
\iix ill.ns transacU duulius lnis vulueru cleriiiinniis (lerilinqiiai. Qtiibus eiiam
ijn.linM tiinqiic r egrrii iu su lamen progeaie p"St -e i ei viui n.igr.iiis rus prndicliim ad nsnm primatis
ioat h. ri-.ii Ims Deince;.s .-itilem uacue maln
. erclesiae in Wiognrna ciMi.ile resiiln.ilur inmunis.
Wi.iruocen^i reddafr atcdetia-. M.ine.l i^ilur pia;- Sit aulcin pnedicU lerra li! era ab oinni s.TCulnri ne-
niuiiiiiata lellns libera ab oinni mundiali servimte gntin tnbos eveetitis id esl expediimne ponlis arcisve
iribiiioruni evccrtis sauetaE Dei sctlcsix necessi- ,. npdificatinne. Sed
conlims pr.Tfaia terra cir-
el bis
ijiil.iis aul i iiiiini-ii.i eipedilione vel |Miotis ;ircisve cnmcim la synd dhniaml gemxr into
babetiir. Dhis
mt»oi Jtiooe. I>i,i> siad ilb bad gem.eio inm bis- Klmlea Imw i> iliinu aerest of neteloutnhe ssier wul-
cnrtes dune. xrrsl iii fiilewellaii.ofdli.-ere wellan fiices ge njere in ilhooe sleort of dliam steorle aud-
au llan^ .i'i - - . res inlo cloptunes genisero ond-
• I ui.l weges on fulan bryc of fulan brvcce andlang
Unj; dliies gem.i res Imw i>n dli-ioe seidene sirct of wesl broces nngeaii sireaui in ealda iord of ealda
.11. .i re tr.ite linw on dlione pyL of illiim pylic on forda on h iisliroc of haUbroke into dlum halan of
• Iha heaf.la. Bndlang diintn lnafda on dlioue iKa.lau dhain halam ;iiullang pohwoges irinon neodbere li.rma
inere u tdde wardd». ol dliau: niere an-llang sieesM g. m ire neft.-r dhatn peoi.ire in notiesun of noite-
aehricis l.rvc}».-. i.f dliaje bry/rge andlang furh on sinue andlaiig geniaire inliyrdingc wican aesler dliam
-Ulihvll. swa dhar on dlia lie.tl.lo in dha sralt slrel. nior.; iu wilymlliillies inere of Wifyodhdbes mcic
of slr*ie iiinon S':ot broc. Ondlang bruees
dli.iere an lljng lieafilon ou iiin h enia geturprii a'fLer bin
liow on buii-n ilbone trofl dhe wynstan byhle dhar h.eiiia ge xru in dha ealdan slra-l dher ofer dli.i
i

ni>0u .llii dic diie lie. geiluie hnw mi scot riwefi srajl a-ster <lham gcmare in sall wyllan nf sallwyl-
C. -m.-rro. On.il.n.g dl a - <•• m re- bow " Wiliiinu • I l.iu in scze li iina geina;r n( sege h.ema gcm.cru on
ii.^o-.aii gentaero. onul ui; iMlts g-in eres h"« on a?se ha;ii..i pema;iii intn db.Tre iinnnira gemaTii up
l-erlan.les beaUa. oii.ll.in? dli:rs gefmxres Imw lii io .lliire hyrsne if dh.Tre livrstie in pohweg Imw
s<-. -idcs hejld.i. oiidUng dn.r.i beafda U"W M asl- ou bal broe of balsbroke andlang rihis rycwegcs in-
flcde geuiiro. of a;illeiie gemxra ho* on grcnle> itati icirlord of scit fonl.i oler dliaue sUuvbta weg
a!»;. APPE.NDIX. .'.8C

luw 011 ralc sl.mes mor of calcstanes A and af.cr hyr il.rge. ganpe iili.el land eslagean
nmre ln»w esl daeg.
11111:111 ucielcumbe. '" dham dhesc wylle .ibe ilnonue biscenprires »\c..l.le
mi wigeia ceastre and hig syn seftre uiiderraeodde.
-; Eeo lleardcciiut re« praf.uani don.iiio.ie.n enn-
"'"' geliersiiine. and dham l.larbrdscipe folbg.en dhe
cessi. Egn Aclfric
-1- Cl.r.sii l.irgitione arcbiepisr.
dhonneh.seeopbeo. and V ( lug amigne frnu bygedou
.•nni carractere sanclie crntis consigna»i. y Ego
««holwn dha-rc «re. ai sscs is lo gewitnisse cli so
Rlsiearchiepisc. eonflrmavi. f Ego l.yfing .|.ic
I»red 0.1 wigera eas-.re and se hired mi e.»feshan.iue
dignnm dnxi. f Ego Aewestan epTse. a.ld.sco.
- KgO Dnduc episc. ad: »"'' sc U rv,i «'•• (•'rsce.ir:,,, a,i. l.eofnc ...rl :,,..l
f Ego Aelswenrd *"
Eg« Godwinc dux. f Ego Leofric dux.
\
e '">- ""' A/' riC I,IS b ""' •«*'" :
™"™- ;

cpisc
f
-i

EgO llarakl dux. V Ego .....Iwii.e abb.

B! ;,n Uw
,
£*"
"'*- a nJ Wafwi. a-.d Aegh m ',
' 1

'
°
f Kgo Aclfric ahb. 7 Kgo Aellnc miles.
i.i-
1II1SBI n. brulbur. an.l1 Ceolt.ia r. an.l Alsur. aml
Kseheam. and Ordwig. and Aeibesiau lajtla. aml
,

f Ego Aelfwine abb. y hg„ Pryl.ir.c imles. Aclfward 331 laug.i dnue. and ealle Jl.a vldesiau
V hgo Aelhelwine sacerd. f hgu Sryhtwiiic miii. dbegnas 00 Wigera ceastre scire ilems e au.l en-
-; Ego Eisian saceid. y Ego Lei.fric 11., 11. „| 1S( .,.. am | hredde l.e dlia o.lhra l.eaife h.Ja l..r aie

f Ego Wiilfwi sacerd. y Egn Aeilicl. ic 111111. uhreora manua ,la-g 10 cmges bain.e.
f Kgo W.ilfwea.d sarerd. y hgo Pobba inin.
NL'M. XVIII (S.nilll IX).
-;- Ego Wilsian sacerd. f Ego Atsere mm.
-j- Ego Wullsta.i sacer.l. f Kgo Aelewi n.in. Cur(a AedMd , regil de y OTlhbourlie J .

y 1"+'.. Leofwme Jiacmi. f tgo haJwi inin.

y hgo Tl.uri mio. B '" noniiue Pairis ct F1I11 el Spintus saucli, Rgo
f Ero EJwi Jia.iin.
Aedbaldus rex glonosi reg.s AeJelberii Bliu>, itue.ii
y hgo OJda n.iles. f Ego Wigo.l min.
proiodocior elaposlolus Angloruin Augi.sU.ms cu.o
t E-ii Uyluiic imles. f Ego Godric min.
p. , suo regno ab ;eierius mleioruni cnic.at.bus eripi.il.
i.jutaem.
et ,1^.-, t»:*tn nt lonie l.ap ismalis sanctoruui collegi,» co-
|

A..1.0 Di.niinica; iucari.alionis niillcsi.no slii. in-

j-
diciionis 1. En«. Lyling. S..|ierui Itectoris fulius juva-
inu.e pnewil cu... liceuiia Heardacii.iii regis Anglo-
ni.ii ac conseosii Leofrici Jucis Merciorum imo 111 eo
liJeli qoi a guo-iicis noio Ae.lli.lric nilncupnllir vo-
eabnlu ob ejus lidele obsequium quandan. runis par-
ticula.ii vi. vnlelicei ...ausas ipioj solito
mine lleo.ieileog cum umnibus a J
liberaliier eoneessi. ui i|.se vita coniite liJeliter per-
Irnalur et pnsl vilan si.ae lerininuin iluobiis qiiil.iii
volueril cleroiioinis dcreliiiqnal. quihus cliam ex l.ac
pulavii, per veiierabilein Laurenlium beaii Aug.i>i.i>.
discipulum quem ipse pjter no\elle a.ll.uc Augl.iruiu
tcclesi.e sib. soLC^ssoren. .» archicpiscopjiu.n ,11 -
dii.aver.il, tai.dem siTino.ubus assiJuis ei s.gi.is ai:
p a gis 111 soipso pro me passis ac usleusis a vi>-
iutai.ro scelerum loius, et ad agnitinnehi c.eaidris
vociiaiur 110- oniiiiimi cresliirartun pruuiolus, L»oii,,„„„i D«..ui
se riie periiuei.tibus ine.im recogiiosco et adoro. 1'roinde ego EaJbald.ts
ni solio paterno eonfiriiialus, patris vestigi^ ini.lans
et ecclesias Dei tpias \inliler iiislaoli. pal.is A.t-
g.islini fuudavil, el lerris nmliisqi.e Imiior.biis dil.i-

vila n.igraiis rns prsdielum ciim oinuibiis utensilibiu
ad iisiiiii pri.ualis aH-cieSix Dci ... W.ogorua ceasiro
KSlituatur i<»<uu»is.
Dliis sy.idoi. land gcni.tru tn lieonel lealige.
.11. a
of s«fer» 111 ii. fole broc. of l.ile
ba?le. a.iiil.mg b.ile
broce 1» sil.lfyrdh. of sihifyrdh in dha ealdan ro.le
aiiJlai.»; Jbaere ealdan n.Je 10 dhajre ...ilier boge.tan.
ac ol dbere iiytbcr bogenan ac eli i.i dba e.ilJ.ni
r»Je aiiJlaog Jli.ere ro.ie lo dbryin gemaere ol .Jl.ru»
geu.a-re in Joferic. ainllai.g doferic eft i» saTern.
A11.I .iba l.:.ga» «n porte Imw is >c ordceard t >
ii.aT.l.u' 011 Joe dlc.T to bynaili how syn.lo» dba
belwe.11 a;lfrices siiii.ll.es a..J eaJwi.tcs itddan su-
11:10 anj a:...ie io.c.I splol beast;... saTern foriiegcan
v,t a.tgens et confinnans, inoiiasterio apostwl.,r..iu
P.t.i et ranli iu suburbio Dorovernie civilalis lu.i-
dato, et prairogalivo ecclesiaslica: libertatis privile-
gio uiui.iin, tcrris ac vanis honoribus Juato, ad ho--
^ noieoi Dei et taneioruui apostolorum sancii.piu
Augusiii.i pro remeJ.o aniinie mei pa.ris mc.eque
pareniuiuque meorui» gralanler concedo, et a.uicabi-
liter do quandam parieui ter. ae regni inei xxx arairo-
rum iioiniiie Noilburiie in us.11.1 nionachoruui ibule .1
l)eo ramulanlimu, ubi ipse Paler Auguslinus ei pai.r
u.ei.s requiescunt, ul» e.iai» arcbicpiscopos ei regcs
silusucceJei.iesre |Uicsieie Je.ievciuiii, iibieicorpus
ineiu» sepeliri pw.cipio. Ilai.c a.iiei» pricfalan. ler-
rain in on.iilbus a.l se pciii.ifui.hu->, pascn.s, al„- 1

yii„» anJ Iwege.i olnas uct Jb:erc scali wic.

. dibus, i.ratis, silvis, ac liuibos ii.ariliuiis ila linerani
Ego LJing consensi. Ego Earnwig cl. Ego
episc.
Eaisian pre h. hgo Wuliwi presb. Ego WilsUu
presb. Ego Wulfsun presb. Ego Walfwerd presb.
hgo l.colwi».' diac. hi;o Acilstan diaco... Egn
Dhurkyl di.ifou. hgo llyiiiiin.fr diacon. Ego <Jo-
driccier.
hiu.sdcm.
„ . . ,
f AnnoDomm.cx Incirnationis mil si.nn xlv
ro..se..su u,ou:,s,er,:.l.s lain.l.j. .piondaui
vociatur nomiiie a.iperi.... quod.ni mea ...
riM pertineniibus cainpis. pascms. pnns 1
quauiditt v.vat. et posl viu.u suam duob.
hii deluort.s. a.i episopalein sc.leu, resti
l.bcra. praier ponlis arcisve res.aurati...
acquietam dono ac J.to, s.c.ii pater inens aul ego
unquaui l.berius babuiuius. Ilujus dunal.ouis c<ni-
Iir111a1in11e.11 Irop.o agie crnc.s, ei cti.ru »ic:i reg.a
coi.s.gnavi, asaidenlibus el lollaudaiiuhiis mcln-
episcopo, bapi,.-U scili, el uieo Luuieiilu., .1 suhscii-
benle ciiiii reginamea .Veiiinv.i iilii»que m.-.s Egfr.d»
•"' trcu.ubcrlo, euiii duobus episcop.s Mell.i0L1.iHlo-
. .,, . i.icosis el Jiislo Hulc.sis hcclcsi.f , caj.cr.sip.e m.illis
v co,ll Ujhu»eloptinial.busmeiscuiifave.iiihusclini.»scri-
M.am
be,,l,b..s, in Iiujiis Joua ioo.s l.,„lo,cscla..clorcs
»lenwra optouiihus .nvidenles seu mi..ueuies Dei
i„
,nniuoieniis et sanc.uruni ap .Muloruu. ci palns
nm>t[ \ Augusl)||j lenli „,,, ,er..iiiuli.me.n. Ego
Lai.renUus graiia Dei irch«ep.scup.tt s.gu.i sa.ut.f
«
<;|m:)s sicul facele ,„,, ll( mhll C(llllll ,„„.
^ ei|1 vl() ,

Iln siinl lcsies et comeol.enies donali s

, Eraucoriiin r.g.s» liiia, legis Eadhaldi co-
f Ego Ljpincls epiHC prephatain .1... I.a.ic

^
», ve , j||0 ldor . ind!E tr cig :11I11UV1 hji „ Ueltitus
.

ttgoWulfrigeahb. Ego Aeg wine sac. hgoi.o.iw... Mlicla. C(UCM |11X v „i.
yhgoMann.al.b
fEgoCojlw.neabb.
goWolwigsac. hgo
fcgo Wilsia.i sac.
O.l.la. ...
EgoAeirr.c..
.

^
,

uo _
^
[,„„,„„,,. episc, ipiiJ 81glH)

»
B
Rof(J1WjU S( „„ ,,„„,„ ,.,
,

,,(,„.,,„, ,,,„„ , rucis i,i,o„.c. <or-

,

yhgoAellncabl,. Ego Wulfslausac. tgo lierb. ...

rouoru ,.^ E rcT.Hibei lusaiiesiante venerauda f
C/iu.i.i Eatdredi . piuopi. (.iaia»icr conceJo cuniesii.r ei subscriho. l.go m,.-.., -

kwuleladh uu dbisuim gewrite. how Eol-

ller dus coiiscnsi. viuihard.is subsCi iho. Acluiu esi
fcgu
f
dra.1 b. l.xfil. geuniien wulfgeaie sumne dx-l ian.les. auleni »11110 ai> iiican.a.io.ie salvatoria uostri Jesu
iiow is i.iIht bcali bid il
'

lune dlra dielord k 1

Christi Bcxcent. 10 ociavo deciino, iuJictio.ie
geiiamad 10 habbainie a»d lo br.icaiic dbeora mamia sexla,
 > .

387 Al» OMNLV VENERADILiS RED.t OPEilA 3*8

M'M. Xl\ [Sniitfa XXII]. A antistes Ciittiherint, sufs^r cwnwsssa ssssstu |an:isp.-r
rt-rultans, ctl<< |nisi se. errxii et llerlierlii itestiriefo
Cof/ie de /iV-pjJro 11 1 llunelm., p. 157. Ele.tiobi.ali
disit : Frater BetwerSa, gatide gmitlio iilasni) ,'qdi-i
Patrit Cuibbcni, ei donatw >ibi f.icta de Creec.
i) 1 <J a Dotiiino fietivimus iini eitjiirnns. rjn.hl s-sjsj
1« n«ir.ine 1'jiris et Filii d Si<iriiirs sanni. Aiuen. itiu ptistea Ineai adiiiii>lel'iui. Iwa terlc iitci intiie
Auim tr*iiuiir2 incarnaiMHiis <c m-iogesinio qninU) Aprivitira dicms antistes in Phau mii -1 id':
ittsul.i
cniicr. gaia sviiimIo juiLi Qhviiihi Alne 111 locn q-u <li- l- eflws 111 itistiia !>ti|H-ailicla sihImI ilee. s- runl. Ft
i-ilnr Twyforth. em Tlienijoriis arrhiepiscNpus 0<ir- i|Ui3 boc (..iiiciuni facittm pliirintis ac lrr< nMniitnis
veruetisis praisitLrbal, riHii > .uiiiix-r ius inuliis leg»- cretliinas esse iiiciigttitinii , n-ee tmutitti es»e ntleitit
I«r > 3C lileris atl S* itjii.ki.1.
< liefliuqu»t)l S«a in- pioil Imc iHnnini-s latet quod [hnninua aii •'-toin
suLt pruv-el erui. Uiulein EgfririuS rev Nrolnnii- «' saiirtnriltll sunrniii iLgtiatns e-t |sii- f 1 er.>, I tn ii,.hi-
brortiia cuni ai.ioiiu- Trutowine .< i.s r.-Li? <-». w ilaimis finniter injnngenles qnatestna i(ic:n 1111" Jia
viris iiimiIjiii natU.ivi -ji tuviiuiu ari svnnduni '<er- Ajnivinm aj drl.nu insui.itn llcrli tti acce<leus , et
Iriii, ubi niuiiium )us>firie eptM'<>p»lus ofbe utn $«- — -*!* de s,ihC'u t.nllitn rin cli.iin (11111 iinla f.icias
1 1 1 1

ripere eonipellilnr. Cui «. omn;ttus secees-otibiis Gi-lebfari el lias liteias m<-.iias paroclnaiHS ims
,

Mrjrn c.<nsilu» Uiemlnri :in tneptscnpi, el Trtfin* l<tiLilic<ri, adiiciervs ad boc qmnl iiiniiilius ei siajjjsslil
wiui et loiius cnusiin, pro salute auinue racse rt suc- dicio die ad locuiii pnciliciuni cjiis» <lrvut ou s ei in
irssoriini mennim, tfouaii vilfam q«:e «ncaltirCrerc, iltmareiil s.lncu Cnllilierii tl a.l tnuiti ri.nn 1)11 li llef-
ei Iri» tuiU-aru in ejnuiiH iitMHv viHa*. Dona<i «.-
1 acCCilelllllms il dies imlili.entlc concediimli
r 1 1

eiiam rivitalem qu.c voraiur I iijtuliaJia, cl in rir- apnd

ruttu cjas qtiindecmi m li .111.1. 111 fiic laui ii.se. iiu.hii
g per preseiiles-Stript. IIhsjiii

snccessnres sui ad Dei >< rvuniiu perpeliiuoi tia m NUM. XXI S.nitli XXIV],
fteanl, fta sinit ego baluii lihera <'t quiela et t-ecun- Epistoia Valdhutii Londoniens 1 epitfopi aJ Beretaal-
dunt sii.uii vnliint.ili-ni dispotteutU. dnm O-ltHffrics.-m.
Ego Ibeotinriis rchieuisc. Dorverncns. subscri-
Doirtnto rev<-r. ndis*imn el raltinlirnriim 1'ntrtnn
psi.
pr.rc.inii* lie.inlicanilo llerctirald*» t»t;ns BietlMKass
Ego Bnsa episc. snhsrri|i»i.
gnbemactila icaenri ial.-liur us iwe atin lalrs ytipplr-i
Igu ' CedJe (Jrienialiuiii Saiouum episc. subscri-
setrtilus .-aliitCM. llir.erere eSeniih t«r.e sairct ial<s
psi.
roirsrl nm pr«-fi-re r*-tiCM snectileniibti-, nii-tpie sa-
Ego Spml Meroiomm episc. subscripci. pivnu 'n '
•. .-^.-vnilius lawwrtjsri arrinms dev*>ru-< im Iri
Ego Eala If.ingnstit.len-i. episr. sufisrripsi. semper i»:er.<i: qnaMn r<ir<grs 111 a rvrrs-i- ei in iiifu-
EgA Trutnw ine ('.cTnriuii cpisc. sufist ripsi. rililms reruin eresi ittos hsa* p»ovi*ta: eniisiil-Taiinti 5
Ego Ceatf.f*» Mchfeidens. euise. subsexinM. ni.fi.-slriaiE ent.-t::ar> vnitrrrtjria iieiessrlas tnrvifl) 111-
Ego Earllied Liiiilissi episc sul-scripsi. sciolam rnic crgn imnc n-(tn-->
|isntllliilll perilrger.
ILrc itMiilfa s< rijii.i t-st teni|H<re Agathnnts p*\<x, r-ff-essttatotttr.msi :u : :. delHiat m.e bewi^alnwiwi <
;

aitu.i alati-, ir^is Egfn.li il. reB.111 vrioejusiv. nigernuni Oigitando iiii|mrere operis |<reliiiui reor.
I) •111'inH J ifLiimes ile hinitsion, ei tiiiiniiins Ki- Latere sjjoi lem Mwni .ii<tiua:u pnt iiss.e iion arburtir
rltardtisde dsiro ltern:irdi reciperunl ongiitale
qiania el qnalia miei regein Ue-« Sniasss-rsswi mh*>
isiiusenpix per iiideiitur:nii de Kngcro de AiverLou sirasque palr.ce re.gnalttres disrnrdiariiiii jnrg a inle-
per prccei-iuiu uwmini pr:oris. f
ri.ti tHi 11 llnini et qtiii.l adliuc inleiicnis st, eerh'
fiTM. XX [Smith XXIII]. srr-t.n eliain 111 Itttne ips»m sjstjsewJinsjLSji <im >uK
ips.s regiininis jnibfrrtacnla soriiunlr»r »t»lenlrs- no~
liu uloenra T/romtr App'ebu epUtopi CarlioL onno ^jrpa Utnien
lriiU*»ipie He utfjq-nr p;<nle mi-tilie:tfitiir.
1374, conccssa irs qiii ad nisulani .$. ll,rLerti dero- em vcrliis br-
ih iiirarnnirtiie ti.initirit eoiti-ennbiisp-ai
lianit tauta tuul profecli.
niilwnl roedust|'ie in-jteruit ul evuloseliiiiiiiarenltir a
Tbmius. 1 erni >hjih: ilivina karllnlen-iis episcopus imbis et ipsi nnUis mloiTe non molin-miir tmiutH ma-
di etlo lilio vuurii de 1 ,r..MJju jiU', cic. |l.|<nuiii ]* lnitl qiuiiiin n iniitaltfttt dmlis. t^hi.P nnima nprre
itieaiuus. »i<tiu? jusluiii.tu 111«., i|ui ea. delnui nllieii adlinr. ntnt .ittplebiintur. Anie pawenwauleui ilte- Im>c
m-slri te.s;>s veutnlis
e-se l.tntniur, perhiLM-.uiiiis piaciitliti eommuni consensione ooini-terinil ut in
loiiuuiiuutu. voriuu. Sai.e s< x<iau, obis uuper 1 ld KaiendaTiiin Oc.Uibiiuiii itiloco sjjsji dieittie Bnj-
is

sncras pa-pnas. U-genlihus, iate* i-rli-riH cttinpet isihi* ginttlt>r<l 011111«- advcnissenl rcge- aiiiiiiruiii par-
Vfj. LWil.uu || t.Liy.ttriiuj docloiu-iii laiiiosi-siiiiuin tmiii, epijcojii 01 abbates jndicesqne i'eliipms. ht ibi
in biicosuo de tiesiis Aiigliirinn.scripsisse ei. lestime- niluiialo coiicilie omuiuin dissiuiOitaMitn c.iose de-
iiiain.rM'c«iliiiisse Iferberliiis) pj-es-b) u-rum discipu- teiiiimareiiior, rt 111 qno uinisq<ns qne cnnvii i.is sit
iiun siLiui Cmlilierli fuisse, mu iu insnla.luiMi uicr- KlfenilisHe altu tecta emeiiila:ioue saiisiacim. ilnic
«euiiuiiis viiatii duxit MHilanani Hnjin i»nrtin»i stv aiiirm 1 iHic.l o illis rogailiilms iinslrisqne jiiveiililiiis
l<-J< a Uitiiu 3-in(v:ini U11U.I1 1U1111 vni^l m iiniin an- [iioprii-qne causis ii<-lr.e eeclesite ittgeiiltbws me
uis Miigulis Yi-iiare„ r| nnNljll saiiu.irij, ali eo roci- priCsenleiii inesse coiideccl. Mavnne uiris ue prniuil-
pt-re. UuitigjL aiiimii ilnjum Banetnm- IJMbbeftmi " leiilittits illaiu |iauliotlis cond cmnetn se tlhscfv.iUros
»|-ihI rjviLurm Lnpib»li.iiii <\w. iniiic K.icienliiui iui- qnaur g-.t eC e«rliili prajssiitpaciflre et inla-nmliier pa-
1

lu.iuxiir .i.lvi-niie. i|nml audiens dtcuu llciln-rJu» risxebainnr. Inrie per uitiiiipoieiiteiii rerum ciindlbt-
inore ad ennt aicitssiL C111 B HlCWti (juiilv rtns
sulil<< i.m ucj: s.ii!t'li atts pnVile^liiin otlserro nv imlii trt-
wiu-i icura narravii disvoluiieaew sni. mrpMns mfr» 1 nolescere nigiiens «itiiif d'e llar rfc ageiv dflipam,
llrr.ve imiiiinere, et qnod Itnc luil sjlii tiitinidis ro qie.a nol!o nniilit posswM iinet" illn*' rC oiiCillaY.- it
velanuu. i.ii.nii :niiiiciis tiiiiiiiiins llerbeilas m\ petics qtusi obses pacis lieri , nisi liiannitnt) cnnmirmionis
saiitjii au;isjilis c.uiit l-triiius se pnijf-cil,, ileprecajrs coitsoniuui iniiT ilbS misce.ilur', iplod iicL' voln nec
eiiin nrani ut a De-mitiu iuipelraret. <|iuhL, sicut
ei ausiis siiin agere, uisi tli:eli' cilliw volutiitis arrvene-
ipsi 111 tuio c!<ileiii-|iie spinlu IIiuiiiiiu ilescn-
111 \iia ril, qma nitiitiirsiiiti i|tioRitido'in uncierlli tfniti syu-
Tierunl, iuio t-l co it-jn Imiw) tirc, ac siiutii iuotU; pjer- nilo sialUtuiii est, il'is'if<<n tx>lniiiiil'ic.ii.'di<-m. ii U'ii
veiiiunte, jIi Ik<c scro 11 Irausiiiigrareai. lli< lus veio luum jtidn iiiiii iu *> to-ilriialinne epivcn-M»m.ii :
-?!;ileie

Cidde. W.rc ebarta plane (iclinaesl: Cctlile euini

" gravis, Coeuretlo re^natite. dc or»linatione episro-
oliiilaniin (>ii4 ; ^eiuullus HjUOt|ae 111111 faeisjs e-l pnnini li- iiiteiit.t esl iiiler arcbiepisropum ei epi-
Merrinriiiu episcopus. 111-i posl olnituii Cea-Mbe ipii siojiinn We-l-Sasoiiiiiii, ui conuuiitiiuuis vimulu.11
lnic cliarit si!i-cri|isi-se dicilur ; tiui lanieu anini stinderetiir. Anno aulem
i Cueurerius AedilreJo 1

b7J i|e!uuclus est. j 1111 mnnaclio laclo suti »i' et c 'il -l iuasiine ve- •
;

b Ordinatione. L\ bac episiola ronsiat ipiod adeo i.siiinle loiiire 1111 illam de ordtii 1. i.s episcoprs
 .'S') APPENDIX. -.90

lesti.iarcni, quod a.Uiir- ntteieetai b.ibeiiies non per- A cwponil.uj Anglicatie Oclesu», ImmIijs palrocin >inr
1,1 iili.nii. |deo ergu licet illis inviiautibus p» ir:s.|ue C.ii|UIiitjiis iion mcdimre sanetiiatjs prc< iujiuju
duiu-
Mipidieauiibits imnetip ob.-dire meuiet ipsimj
ii.i frrjs scuiir lialiere. Alec iipmeiiio laudibus liiin,am>
aiipl,
aiupliiis paro. Tin|iie, nnlime paler. ulpre prudenli lilur ciijus mcrilis iuflniii sauJlatis gratiam ctm>j--
:

oiisilio ut vel cnnsenliani v.«i deprecaniipm si iu qiiiiutiir, Cujns caro rqric faieus»| uruj-sii»
jnu^j
l«Jaruerit, vpl snl.iei ftigiam el njL'i|>suiii a innlnqiiio peisevcrans dorniieulem poeiui inuni UKirtinim mr-
iuij is cuncilji ju>tum jmlicaveris.
suliir:,li iiii si ila seniar.; n.lrtiir, Urinbra uaniiiiie li«:.ii viri inconupu
'I jiiiiiin ul niijiitmoiln in r iiIuiii Sciisii leciiiii sem- peunus iiiam-re umi sulgjjj Veuei aliiljs Urdu scriptur.i
i i-r iuapeajn. II:» rnini pro causa ad ruiivciiiuiii lesijjiir, vei iiin etiaui ijuau.m.iriiiia sanrioruui
aase»
« fK-nri-Ui regis ei>i-sui|iiiroiiii|iic ejns e| ilniuiu reli- ruut lesiiiiiiiniji ,-i i|iiius s.Kiiiiissimi curpuris |ran«-
i|uuriiin ejus ipiciii nuper i|e rer.mciliaiinue Aelf- liiliu evjdeuiissiiue cmiprouiivii. iY>s igiinr uuii
iiryil.c iuler se liabiicrui.l liret ailviicai.is iuui vem. c.iiifessnru consulera .tes iiisjgiiia, tie iuiserieonlia
ipua i,'iiirn> |tii qiiul ile liac re t|i:e rrlijjiams jiia:- Miiiime ei unlivjdiie Trinitaiig, muuiiwieniia Dei, l*a-
u.ualiva ilec.ernere \.iluis>ei. m unsUiuam lioc d - tns et Filii et Sptritus saueii, ginrm>* Virgipis llanc
iliceiim libcrius cpnseiisissfiii. siu aluwiiui mieiiii.iiie geuilriris Dri. el br..luriiui apa>|idoriiui l*dri
vi
me piius inisfuissem. 0|iii| plura. el.go 'pia; eloge- fctnli, et sauc i Cuilibeiti cutitrssuris, wuuiunuMhi
ii«, reiiiio i|ue renueri», c| idi|isum 111 piniiibus 1<j- sMn tiirnui * meritts conlideiites, imuiibus paro-
i -
i

cuui sapi.iui. fliiams nosin- et abis qu ruiu dynre-atii lia.m m>-

Ilui: libi per lilteras iuliuiare curavi ne iulrr plu- su.iin indulgenei-tm i-.iiiiiu liahuerml, ile
peecaiis
ns deviilgaium iuiin.e-cat. Urauleui pra Holtis al- _ suis veie comritis el coi.frs-is, iiui ail lerelrum cjus
miiatem veslraii) diviua ir.uii u jiigiier (uere di- devociouis et oracion s causa advcnenut, ei de iiouis
giielur. sdii a lieo collalis fereiro suo cuin devociope aii.pud
«UM. XXII [SMirH XXVI. aliulerint, quailragtiita dies ile lojuncia > bi peniien-

f.haitii regis liiotJtarii faeta anno cia m<scricorditer relavainus. Iiai. .i|uj<i lluiielm.
07IV.
m Kii Uarlii anuo Dpniini millgsimo duceulesiuiu
in nniuine Domiui nosiri Salvatoris Ji-su Cliristi.
oelogesiitni iju.irto. fc.\ auiogfaplm iu cccl. Duitelut.
Kgo llloilliarii|S rex Cauliiariorom pro reuit-diuin
Hiiuilj? nieii: tiono lerram 'ii lemtl qu.i; ap.u-ilaiur MJ\I. XXlViiuiU XWIIJ.
VVestaii:'C tibi lleicu ild iuuq'ie monasieria cum oumi- Charta Ouikttedi n-yu Lumnarnji hm.
lius; ad se nerlineuliluis caiupis pascnis iuenscis
liimiis piscaris ooiuibus ul dietum esi
f In immiiie Diunini Dei nosiri J»-su Cbristi. Ego
><lvis inpdicis Uiuli redus rex Caiilnanoruui providens milii in lucuro
ad rlerram perlineinia, sicut iiunc usipie piis-
'.n
'•
iu
decrevi dare aliqui I o.-inn > milii douauti et cunsil.o
sissa eat ju via nulissiinos terminos a me deiiioii- acccpta tiomim visuiu esi cmifcfre b.isiiic.e be.lit;
slralur rt pjrnacupali nbus meis eml. 111 moilo lilii llan.i: GeiiilrnisDei qu.e, sita e.t iu loco qui «fi itur
inoijiie niiiii istfrhi ronseriiuus, leneas pussedeas tu, LiiiiniK ie terraiu iiii ,u .iiruruni quae ijic tur riegbe.1-
pitslcrique tui >< perpelunm defeudani , a uuilo tiiestuu cum oiuti bus utl eaiulem lcriam |iertiueiiti-
coptiaJic^ur, iuii coiiseiisu arcbiepiscopi Dheodori
(
bus juxta nolissjiiios irriiiiiins, iii est, llerewi-g et
cl Kdrit» lilium Iraliis mei uernon el oiiiuiuiti prin- Meguuines el Slrelleg. trrrula;
raetlli quoque paiteiu
riiiuut, sicutj libi donala eai, iti trnc ei ;io>ieri tui. cjiisdem Dei genitnci beat.e Mario; Similiter in per-
Uuis.piis coulra lianc donatioiiem veaire ie.i.,,lave- m
lii, sit ab oiiiiu cbnstiaiiilata separalus, ei a rnrvtue
Q ,, aiIillll , >Mj, ll j an perdot.o, cujus vocabulum osl ,

Nuuiining sela ad pasiinn tidclicet oviiim ireceut..-

et saiigiitiu Dumiiii n.o>iri Jesu- Cbrisli supensus. riim. ad Ausiratem qnippe ititiiiinis qu:e appeltatnr
Maneuiem banc tJiiiiaiioins t li.iriuaiii in sua n.lnlu- Liminaea. Trriniiins \cn> bujits terrulu; ideo non pu-
iiiiiius (irnmaie, et pr.. eouflnuaiinie ejtis manq pro- iiimiis quoiiiam ab accolis miilique cepti sniu. iVuam
I" sigoum wmcle rnn is eiurwssi, ei testes m sub-
i i
doiialioncm iiicaiu volo lirmam 6sse iu pcrpetuuui m
stnbereni (QgaW. Actuui in civilale lleruull iii nec rg.i seu beredes inri al quitf luiiuinuere pr.-e-u-
lucnie Maiu iijiliriiont: sepiima. iiinil. iin>i<i si aliler uualibel per-templatiiiu liicril a
lu ipsu niin; iuciiioratti dte .tiljunxi aliam leiraui in s ina sul) aiia.flirmalis iuti r.liciiiiue sci.it
se nr.ev.iri-
Siuria juilaiiolis>imosieiin,iiiosaiiie deiiiiuisiralus ct cari. ad ctijus coufirmaiiunem pro iguoraniia littcra-
piuar.uraloiibus u.cis tum cauiius el silvisel pralis iiiiii -j- siginiiii sauciie crucis cxpressi et irsics
miiiii aiile luriiioialniinis >ii|<r nlu i'im leiraiu; ita idonens ul subsci itierent r<>gavi. i.t cst rieiiiiuoitduni
IsUI. ail :' me tlimalu eodeui m«du
ruin oniuilius aj arcbiepiscop. virum veiieraliiiei...
se peiH' e.ilia. m ptilestate abb.
iii pLTpeiuiim a sil
iuiiln cuutradicitur, qiu>tl absii, neqiic
{• E^O Ikrbluualdiis iq.isc, rojjalus. CrliSCIIsi, i;|
ine ilou iia ; ;.

.i me, iirqni- a pareuiiluis meis, neque :.b aiiu. bi

subscripsi. -J-
Sguum u.amis Uuibicedi legi^.

aliquis aliler lecer.il, a De<> se daiuiulum sn.il, d in Y Si^inim maniis AedlliUuirg.c rejtimc. -f Signniu
iiMiuiS l.iilrnl Siguuiil iii:i'..is Ac.Jillndi. Sl-
die jndictl raliuncin reddel Dro in luiitia sua.
. j-
J-

giium ti.autis llagaiia. J

^ig. um iii.inus lUilla.
y Sigiiuiii uiai.us, llli'ilban dnuatons. f Si-
rrijis
inaiuej iieruiiaeud
S)Aii:iiii . Sigiiiuit UKUUH
J S o " m uiaiius Ce-
J- -J
{iiinu luauus Cuiiibeicli. l , |
Tbc.iUul. J- Si^uum iiianu- frudj.
1

Si^uuni ni.iu.iis J-

brctli. Iwyuilii u.auus (Isf. uli. y Ssigniji.i uiauUS

I Aeiicba. -J Sigiuuw manus Aesica. J
Stguuiu uutum
IriuiuJitftli. V .M^uuin IIUJIUS iVrdlliiuril. '( ^lg II
AitiJa. N r ni'.ii manus tgisberliti.. Actiim iu
J'
tuaiius IVtcaui. 7 bigiium A>-ldrc li. y SJi- niaiiiis
iii.nse .iubti iiidirt.o.is \iu. (.lii. idticeu 7PU.
giiiin. nuiiuti Alnlimli. .Slginim uiauns, Cudb.irdi. ,
vet 7I.">,
Sigiuim luauii». Uvr.diarOl, ,- Sl^uum lluiius
|
-j-

liiiellusi.^
Cn-rJa ALlJiilbaJJi regis HerchimM.
M'M. XXIII iSmilli XXVl|. Ggo Aedbilbalt, donante iex uon solumlinuiino
Mancrs iiin s> el i.n.iiiiiiii prtiv ineiannu tp.:e geue-
il

Imlitlij' »("i Vu Uelmi l)unibiuneiiiii> epmcopi tititan-

rale noiiiine Sutaiigii dicuiitur, jir». rnmeino auimar
iil/i,.\ iii. Hirjiplum et/rfim S. Cudnerili COMrtM. mea? et relaxatione piaculorum misnium. alipiam
Luivrisis Ciiri-li lidellbus ail quuS pia-sens seri- lerr.e paruru an i.l <:-t l. caSsati.mm Veneratidtl r>>
pi.im penenent, Vktilelmus \>>.'i graua.Dmubliueusis iuiie iiiiii (
) ad conslri.eiiiloiii rneuobiuiu in
niueiliiic
l.tclesiotepiscofus eernaiii iu l)uiiiiii«.sal.iirin. Ii.ti-r provmcia, ab auliquis numeu iutliiumcst litl-iun-
cili

|.irrl.itus t.biisli c..nle>3iircs , quutuiu pr.r-euUa rac jiiv a lUivium vocabulu Stur cum uiiiuibtis uei >>-

eaeo nrinm bil.ii s-c qtu.ii episcopns WeslrSavonpm aillll) 7lt."i, liioc leinp i is fnis-e Orir.rialllllil Stixo-
duBCcsmi su.nii quam laiissune plurrs
uiffusaui iu iiiiiii priCsulein. Il:e litterx igiiur scnplai >um »el
dltidl noil |>ri ii.i u.-r.i ,
i r dlblle e»I llx-ddi, qin liblil aiiuu 704, Vt I pi iimiiiii.
 ;.

±91 Al> OilNlA \i.Nnaii,[...~ ;;£i>.£ upera yzt

fariis -•! cam pr-il iMilM enin uuipts stfrijqt cnm A tj-.^ami mm%\ sa pcr fulirti »'i sisium in nnliU
piseariis f-rjiis^«»e u aassrssMBeai rxelestas imbe- .
speraii,!.. c? etthu uos f-itii Sfterjre ca qua; uou vi-
igne Lrti f il» iraJo. iu nt (uaAi «»« deal r. nmi
;

.iii em .tiriuir smbuariiri rtrmm \peran-

WJlrll, l<jbe< l lcuclhil aC p» TnVlldl t ul' Uilique .janrai, <-n qajnd tanliiu d<i ile lllis de <pnb<is e»l
toluenl trl eo \r <-• tci c> iic -
«;>e», l,:i 'II 3l:l SJ..S s..<lii|iiiin.ii. f-sl ,|e fnlllris el ile
:u.d'i. £»t mkem » pr. irW ajjer u, ircaka ei -. r'id>s aiii-in ei ile fuluis. el pr.r-euiib«s , t-i
;.:»»j«e parlt »>pra ..mu jU Chuuiois , hvlnan ei |.ra?ien js, el eiam liiu d.- Ikuiis <|ua:ii ile aialis.
Al[U':.K:t | 1. - >»u. qujm »1111113 . ' \ brc, ei
i |vr l.ilei. ci, ,in crc.lniiiis Deuui in piincipin BBHtia
Oanteau.c ve-o aliam ru uwum est aerefc.Maraai • '•.isse, cl Llir>siuin < ar:eni su»re,.i»se de Virgme.
:«ars rt.ati.uui ju pnri»i,.u, en.uei »^r.uu. Si qui» tt.., iMtuili
i lisij ,|ii.r iiiu prieLereunt. Oe,ii'iiu» etiaiu
aaieai tune <1ou»Uiuk::ii tloUre leiupiavn K , kii| -e rsse super jliare, duiu missa Trruiii cu. pus i'.liuMi
i* •rriurivtii cijii.ine lyraiiiiidi» ac rar-unip i.i is celciiraiur; el iirriim
< re luuus fuiura, ul re»i;rre-
|

>«j. De«' ratu* t ui terrtoil.ier rcidiUiruiu. Scnpu e»t ctioiiein niortuornm, el im iwiil l ; el irclinius .|iio,l i

aul-in ki-c caitu a an. uab linar.i.ili.ni- II, nn tMatrj boiii a.cipienl prxinia, inaii vero >npp!|. ij. tl »ic i i

J' »uCuri»li»epl .ueuiissiikic Lr>tc-»»iiuo »i. luJiclioiie esl lides et de Itoiu- cl de mslis. Largier cr^u »l ,

quarla. Cdes qutin spes. scl lameii i.l -o diciuir e»se li -s I

7 tgo AeidnbiM rei ttriunnia- propriant doualtiHieni sul.st.tiitia S|«rauil. rum, ui prr lu>c iimelnr, ,i -i ,

runfiraun» »ult»ciii>»i. -,- L*>o Loor rptscopus rmi- sicu! spes n..n e«t nisi de illi» (|iiav non ti leati r. sic
teasi ci »uks< r.p»,. j L-r'0 mllii.lus episetipiis ja- nec Q 'es. Set|iiiliir /trymm/ijiim no'i : rMuauii;
Ucute Aed.iillu M
rrfr iajfcnl liii.i ' B]£a Atalaallal s c i|u,><l creduni.s Fil.um .le Paire eeahan, Sptri-
solK-rgums Mmc g'mi..>i»>iKii
Ldl.ilt>al... batc donaiioDi rr~"*~Hi T1 talrr l lan
mb
pruicipis
I luiii sancluni ali iuruqne
neni iiiorlooruiii. Ilax ruiin no
prncetlere, el rrsarrectia-
pos-umus prnbare >

Lj/o Ihe ac »i iinli^i.iis abbas ct»us.-iisi ei »ol>- aliiuihts arguiiieiilis, seil sula ti.les >ut prn argu<
ixri,»'. 7 Ega ReOTaMrfcl fraur aafM dui i r.e Jii neiito, ul si qnis qua-rcret Inile scis partuin Vir- r
:

HfiMMSI clsul.xr:p-. ; Efcbetb c. ii-.n- Km

cm.s, tel futuriiiu SI.11U111 elecioiuiii I babea bm
>m« aa>M»Ms WaViunp»!. j r (u Unnc coiue> aliad arsuiiieiiiuiu ui» qifid ii,dulnia,i, r ereatu .

-jilo. r.. - Ufca abMOtelMhacnai i"Cca

i ..
illud qiKid pmpliel.c et a'ii qui per Spiruuui sau-
- - i>e.i Mtai et MfcscriBai. \ r.gn Qereal. cnini Mii.t rocini, inde dueraot, qu.i iiru» nalla
Ctui». .1 »lili>. -, r-.ldtiufl t .u>. el Suli». j Eg-i l ll»., 1110.U1 finVfci, cuiu ii. eis loquerviui. et niiracula

c«o>. et i - . l»edc loiis» el »ub». I ccicl etc. ti toanitau pjrte qua; diieruu! ri-
dou c :
i.ela, el c-cer. coinpleiuJj nou amlnpn.
M\l \\\. Iu his erni su a lides e>i pro arg.iniruio. quu « fjile»
nmMMXTAtaos is utMum Boei; ps Ma iLernuni, cu! bausaaa ratio piJ-Ltci etpe-
!i L>et
TUI.IITaTB '. el argtiiiieiituiii non appsreniiuiii, quia
n.entuai;
> .

C»rUlm»a* rtlig.ovtt, eb-. YoUus Plii'3Sophus de- liJc- csi l^i. t..niti'OJo iiou es appiieuiibu». Sed cou-
seeixlere a«J tia. lau.lum de MBMSaU siaj ;i -a MeS esi; eigo c.n»ial nun appaientia
amajtlil ertmmei. iliuucm bdci sj l
fca ,
t.. e , , i- e, e ; el ila est litles «irttuiiieiiluiii nou appareuiiuiii,
IhcI. quod in il.a :n>tiuere inLen Iil. In qi.a lonm.eii- >d ol, i|'i, ii imiii appJici.ua sinl. Siue i>ta b.le iiulla
d-iloue cuufuiat Aiiirium, SabeltMaa, ac Vig ..'iuiiuiii, . 'irlusest, nullura iueriluiu. Muid htc e»l|iuiia gra-
etrJiiie qui iii :ol!s ii Maafcaa at a ual u'i»i cliMeai '-
; x i;ii.hiii 1*1 v iiuiein >:ne actit sslleni ualura,
.

pirsnnarom »•< »t »<-i|ueiis li.ica fcrlii ifcil. Ilauc ct iii<_ est l..les qua rcoiinus quotl dicuur calbolica. i

ergafiiieiBc. nuneuiLijLi . uclore. oLu dici t.hriiiiantr, Lmle iu »v,iii-"lo ; lltre e>i fidet luihvhca, qxam mitt
cajus, sciliiet, Ciin»i,;s ataclaf aiL, euani afc u»u, afci lit; cicjiiiern, elc. lUc esl m.a apnd oiiiues.
•'jril r-.'.ijn}«i>, ntm e;us »it i-a.rtere lel.giOiieiu, MM i i
e A| •.,.-; > : L na [idn snvu baplhma. Si au-
,

el a digi.i.ale, uU Ji. il rcrcrntiiiittt; -ola eunu i!i >ia Iro) Imc Jic-c.nr de htle qua (Tediniu», luK uon di-
P
rceretKJs sunt , rt ifc llfrtla. nfci .Iicii ia.m ane ;
frlur uria lunueio, sec' g-nrre, ul a^Ueretur sti|ter
W« eullll efnCjl ,! ircdii.u 'Jiiu ! c,'n!. r! ei >an:Iein ;
I sluus. I iue> t \ ms. iti.r iii mr csl, in nulin
et ablpLi'll.lliiC. nbi dicil t .
_• . . . .;Uj_' al.o cs- ;
..!r>:, .en \i-.eiur es»e eaJeiti Cuni
KtiliccX uiiiter»al.iei uia.u, qtua iu hiii respfaDnl
•!.. • !:.i '|.n , e»«, i i e>. ilii c...i>..i iii>. llic eigo .-gu

f «jupeliuiu euiiii nec »eiuui ne. a^aloa rcSBsii, nec ; j- iide qna ce.iimus.
ui.if.ruli i!aium -.-.., MfcDS Bfcialaui. i
''.'.I - (xilicl tiiiue el •:!'.! ajia el
::« .|u.J.-m J.. iii, /', ui a : eu i'iu.i, /;, uf ;.ijf miU Ctunlert «.i.u.e.ii. '-ei tu.i
.'a.i/f. iit aiiieiu f^ralu sj- nli , ; mmiImis i j.iiui,,-., : ii; pullt ii •!, »cc:Laj iii-reucn-
,

. .- r .u <u
tidetn j !-i. :•; - .
j 5 i
( ,.* . o - u ' .a:<ii.c.., <
< i u ..iTia/ii, .

l<rr BBBBCa cardines intui.li • n aai i i 'iliii.r al> •j.iiiCl.M.in. t.iiii i>.i iiaiuqui; cst ca-
AusUu. ab UT.rnle, alt 0<-t.lt-ine. i I S'j-1' nlr mif ilinlic-.i \cl iii,ivci>jIi>. Ciiiii.iic eui < c-t couvcnieiis
t.DrisUai arn reliti..ueui anatctbl fcaeaa laiiml:. \cl i, iieus. In-le li les i-illiuiua ,
qiua Unleu- . vel
rpia ClTtsujBi mbii prarcs bmh, re CfcnsU leiij: • si, ii,,i\rr-j.o, tj.tt stcut oihiic uiiiver»ale plura cuun-
td esl, plures suul eai .• raal ..|m-ii rehj.o-i Mr li- U iie.. |i,.c iiuii iii e.Kjciii ii.ilur.i , EKC fides calholiea
•teui ralBolicaiu, uaaea iua e de illa m Wn am S>'d i| omne» eadriu spe et iu
iii, l iD ets s-icr.niii mi», m
ItCrl. t\ antuiii m s.- < l. ui:i ileliir|tire cnnantur, < ciii ciiaiii ilc. yiiul
I lur.i Uiniie» niul uidJle- |
;•

amen tuuai inta aaaaHil uiuue.ii. I aile tafcJil S - lenier ia •«>< mt« aamaje. li.de iii Aciibus apo- i

ea fidct. ear. Sed cutu pmnbu» nnttlis ac. ipialm h- .iiin i..t..'<iudiHi« tTriicH liiin cor mitum el aituiia
tlcs, ndeiiutin, e»l ue quj lide uir d,. .Iur. r ide» e M xiki r.t ato>i "Itls In L uuiv itvii eu Jh lutut cel ijeu- .

i,oaiMlo.pic accipiiur pn, c -rcdu'ilal.', ut i|iuid ere - .

\ niitta, .\ ><.'.'<! OHM ibl \citvruiruiH
iiins Llirisiuin u.iuru e\ tir.me, m. rluuiu, <ru. i- . . /'< -in. qfwsi d cai .Vtc quuJ e»l Ju-
liiuiti fuis»e, leitu die resarrexisse, jc titw <l < ti.» V. I \u, al.,|.i,J aJJcrl id -ailltem. ncc quod cst
Btortaus judicatoruiii, sed hsre fcJtes uou disceniil g-iilihs \eilciii.ii.i aiiuid aSen ad salutew. Lt ahlu :
luiet B eescl nlidcie». Ii.mc e nm babeiil et da inc • K.J<» e.-l piiiiu uino ii., ni s ad Uruiu. » lp»e
nes. L.Jc JaC'i u- ll^inona irtavni ; co«;ri ;- riUsM .lua» lnc pOMl cau».<», q taic J.Ca.ur tal i .

tctitu. lu-m d riiur fide» tirlus. quod Na deliililur ab tcl e.iiirtT»aht ; »e.l altei;t \uteuir c.yiuclogia c»»i-
A|x*»iii;o tidttc^, tnkstamiia ier»m tprraudarum,
: Lujms qu;i' dcilur uiuviTsai », n.i c, »iil'icel, i-er ti.n-

|t9 .sl
dun cjus djI. ra
M
argmmenlum n.n afputtm
s-ci.i.Juiii
Sctl baec Jelirulto
Je< iuiu lulci, quain »ccun-
Lti. uui m.u mr.voiida rriiiti
.
•

•
vrr»os Irr.tiiii-s emana\M. I\ gul.c dcuiuur a re-
gtudo, eo qiiud nus reg.uu <:oceiid<> qu J viiare, qu <i
ucere itebeaniiu. f. «ic.r»ii.'i», quia oinue» connlcci.-

• V.de, si place , texlM Ishri <! Triuilale mler Koeiii 0|>era, PalroJng je baj). LXIV, col. l^iT. Fbit.
 »
tur, iulelligitirr qutr nuigna esi, ip a
ancloriuu; iliril
^r^^tf^
;

A cati : haoc enim

sustiiiuil nmi nccessitaii; stcnt ce-
rrrr

natnque cnnferl saliiiem ; emannvit, id est, delluxit lcri liomines, sed sola voluutate. Cuus t ideni Uens <
Sh-t
pedetenliiil uno climale ad aliud clima, quia est lor- ei boiuo, lioiiin et Deus cl eadctn pcrsona. Duae nnm-
silan aliquis locus in quo ipsa non iucolitlir. Cur que in ip-a iialor:e. divioa, scilicet, et bumana; Ires
bxr? 1'usiia comineiidaiiune lidei catlio ic.c sulijiiii- substainic.carn, et aniina, et divinilas. Sicergo liase,
git quid sentiai ile distinclione trium pt-rsouarum in elc, quae ad iiic.irnatinnein periineul, credere debe-
eadein esseulia. Aliud eniin ipse, aliu.l sedae baere- inus, sicel resurreciioneiii morluorum, i;l b.rcad lun-
tiroruiii sentiuut, qui hxrelici dicuiitur, id est, di- dameuium lidci hoc qunil dicit
iinslia; pertiueul. iu
visi: ba-resis enini , divisio, ipsi aulem.ab iinilaie de iriuitiite, Sabeilium
qui propier sinipll-
cnnliilal ,

Kcclesiac sunl divisi, el est io boc Inen riindamentuin cilatein snbsiauiia-. iinpie coiifudii pcrsnnariiiu irtui-
liiln uoslra: pniicnduin. Csl igitur (uii(i.iiiienliiiu tateni, eosque sioiul qui inodilicanl Deuin, vel in no-
lidei iinstra: ui rredainus uiiani esse divinam esscn- miuibus aileuduul Irinilalcm. Iu lioc qimd dicii
tiain, et tres personas distincias ; dislineias quidein, ttnilale, ciinfiii.il Ariniii, qui prnpter ersonaruin di- |

tcd noii disjiincias; indivisas, sed non cniijuiictas. stiiicijnnciu ueiane disirahii subslaiilia simpliciu-
Iteni quod 1'aler genuil sibi Fdiuui consubstaitlialem, tein , ut superius ni«ni-.i aii mih. Paier, inqniuni ,

et quod Spiritus sauctus proccdit ab nlroque. Itein CLilbolici, est Ueus, Filius Oeus, Spiritu* sanctus
qnod tres pcrsena: subjecla-, qti.iui ex parle. Parli beus. llinc eincrsit Vigilanliaiia haeresis. Vigiluitiui
iiu c mit tniei attestatur Novuut ac Vetus Testainen- eniui ir.iusfereiis naiuraliiini raiiuiie^ad ilieologiam.
tuni. Unitate nanique esseutia*, invocal Vetus Tesla- iies deos assercbat. Dicebal eniiu lioc argiiineuiuir
ni' liraet, Oeus luus Ueus unus eit.
iiiuin, ubi dicit : d neeessariuni : Socratcs esl homo, Piato esl liumo,
Kl : Aon Deus recens, negue adortibis deos
erit in le Ciceru esi homo; ergo sunl tres hooiiues, et nou
ilienos. lleni Veritas in tvangelm Fya el Paler : iiiiiis iiiimii. Iiem : bocralcs esl albus, 1'ialo e.-t albus,

tininii sumus. Qui videl me, videt el Patrem : |>er b.ec Cicero FSl albus ; ergo sttul Ires albi, el no.i niius
vr>b:i aperie d>clarans, et essenliae simplicit.ileni, et allius. Krgo Dens, Filius esl Deus, Spi-
si 1'at.r est
|iC sonaruin disiinclioueiti, ununi refereus ad suli- ritus sain lus est Deus, erunl trcs dii, et non uuus
Slaiitiaiu,ego el Paler ad persooas. Ilanc ileruui Deus. Deceptus fuit, pulans qttnd sicut lu n:itiiralibus
pcrsonaniiii d stun tionem Veteris Testameuii paintii ad pluralilateoi persooaruin subinlrai pluralitas im-
auclorttas, ibi, srilicet : Faciamus hominem a.t ima- iiicii iiLilnr.e el ipsaui naturain, ut p.issit dici (rc<
gmem et simitilitdinem nusliam. Cum euiiii diceinlo lioiuiiies, ila io Deo ad plur.ililaiem persnnainil sn:.-
nDii sit locutus ad augelum vel ad aliquain creaturam intrat pluraliias noiticn nalurat et ips.iin njlur.iui, u in
Ucus, aperie peisonaniui pturalitateiu deuionstravit, (/.i<7 ui ;
possit dici Ircsdn. Ilinc fertlir bealus Ainlnii •

qiiaui eiiain plnlo.Miplii ex crealuris roguoverunt, ul sius, nurx simplicitatis vir, respoudisse quml Deus
,1'lalo el alii. Iulelleierunl cnim jyjgiluiionein et voOv, iioii salvat niunduin iu dialeclica i Fenur etiani prx-
tr .eil deleceiunl inagi 1'baraonis, quia
in (ertiu signo m liiama liieemar : Adiatecticit, Ltbera
cepi^sequoil
licel cogilaupneiii et mwi phiiusophica iudagalioiie in- Domine. Augusliiius lnnen. i|uem Deu-. reserva-
ttos,
lellexerinl, lauien personam Spirilus sanctt uullaie- vcratcoulra lixreses, arguiiientuio Vigilauiii lioc iuo
inis couiprebendere pntuerunt. OlhhI l'ater ab a:lerno do f.il-ilii avit < Nim valel, iiiqoil, Vigilami, tua coiii :

Kilium genuerit, e« lns veibis m.iiiitesiuiii e»t i.go plexio. Nain ab alia liumaiiilale estSocrates lioino, ali
:

hvdie genui te. Per hodie eiiiin quod pre-eiitiaiii tcui- „ alia 1'lalo, ab ali.i Cicero; ct ideo seqnitur Kigo suut :

poris designal, tiol.iiur a-teiuila», qux' llescit pr:ete- trcs lioiuiues. Sed ab llna el ea.lem Dctlaie esl t'a-
ritum vet luiuruiii per tjenuit perfeelio, ul iioii sil
; ler Deus, et Filius licas, et.Spiritus sanctns Deus,,ei
Kilius imperfct lus Deus, sed cuxlemus Pain el cmi- iileo uou sequitur Krgo snnl tres dn. Ubi a.ileiu : >

«ubsl.uilialis. tirxri dicuut bpirilum a r.are proce- dicit Augiistiuiis quud < ab aiia humauiialu esi Su-
iieie, ikiii aiitcni a Kiho, eoseilicet quod iu Syuibolu cratcs liumo, ab alia Plain, > vuletur Slgnare his vcr-
iiuinl iii ISicaua synoilo luit publicaluui nou repeiilur; bis uniusctijusque hoiuinis csse unam naluraiu, uiiam
objii eiiaui uroiuulgaluni esl ut qui aliud dixenl ana- dico singiilaiiiateui essculix, ut qmdjiii male uiter-
ihema sii. ideoque dicuul nns c-.se sub aiialbemaie prelanles buiic locuui pulaut. Nulla eiiiiu ualura una
quod lalsuui est, quia iioii dtciuius altuJ, id est, cou- esl singiilaiiiaie essen.ia:, nisi laiilum ualura triiltu
tranutn, imo ponus ipsi aperte couira Apo-loluin persoiiarum. llumauiias euiui noii dicilur una suigu-
«Iicuiii ; dicil enilil Quia miltit Suiritum I tiit sui
: larilale easeulia), sed polius dicilur una iiuioue uuc ;

cl.imantem in cordibut nosiris, Abba 1'aler ; et aliaj uuitasSi>cralisesiiiii.isingiilaritale,sed potius uiuoue,

plures aucloriiales id cousonant. rueruul eiuin qtu-
ttani igiiumiiiii si, qnoruiii nuuiina jam aures Catliu-
licoruui otlendiint, qni ei parte subjecli nou conce-
drreul uiiuiii Dcuni ues essc personas, liocarguinento
eo, sciltcel, quodunilspiritumcum alio. Kadeui eiiiui
esi natura Oiulliuiu Imiuiuuin, quod beue o^tendil Au-
gusliiiu. super Genesim, nbi dicil qitod i tleus in sex
riiu cieamt onnies naturus omnium rerum.t Nuncigi-
ii.i.

heqisos cnnliindeiilcs vel illudenies Nihil est id cu-: lurcatisas diversas iu ip»is naiuns, nou uaturas dtver-
jus est sed diviua esseuua est triuin persuiiaiuni,
; sorti.ii. iNou c-t igitur aiia nalura Socratis, alia Pla-
quare non suiu tre- persona*. Se.i cuuira bus apene lon.s, sicque iu caHeris rcbus. l.iun! i'-i eigo quod
Aiigusiiiiiis, lo liliro de lnnil.itt: t 1 res peisniias, D d.cil Aiiguslious? Mou dixil ati* singuiaritale essen-
:

liiquii, ejn.Mle siilislaulia: diciuiiis. • Sud nc propter

ii li , scd aiia alleniilale. iEx eo namquu quud natti-
boe videretor negare lies personas e-.se unaiu e( iiii liuiuanaiii siibiolrat alternilas
i quaui l.icil acci- ,

eamdeiu esseiiiiam, subdn q.iast corrigendo : < Vei ilciiuuin mu.litudo, cx boc, iliqnaiu, u.imeu n.iiui.c ct
Ircs persouas eaimleiii es»euuaui diciiniis, uon auleui ipsam naiurain subinir.it pjurauias, ut pussiiil dici :

ex eadein e.-senu.i, quasi aliud stt uitura, el aliud I te est unus hoino, et islll aliu > Immo, el eti.im isll
peisona. > bet:e quomodu prolitelur itlein es e siini duo, vel ires, vcl plures bouunes. Sed ipna liaiUra
iiattiiaiu et per»uuam, ei ideo iinani nalurain e-.-.e ditma esi una el eadeiu siugnlaiilale esseutiae, uec
ires peiMnias, el lies petsouas unam liaturatll. ipsain poiest Miluiiiiare allciiul.is (uiilla eiiiiu iln usl
iieiu periinel ad liostra lidci fuiidauieiiluiu Verlii aecideuiiuin varietas), ideo ncc natura uec uuiiien
liicarualiu, ui, scilkci, cretauius liei Kiliutn as- lialuraJ divui.i: pliiraiilalem pulcsl recipere. Quara
suiiipsissu canieni ex \ irgme et in Virgiue. ijeain liun pote -t dici ilno vel lies dn, ct itleo iiilclli^enda
Liineiii et creaudo aSiUUipsil, el SSSUiuendu eie.i- e-l DRDdicla lir.iti Aiiguslini auctorilas, qua dissol-

vit iiuii de iiiiuio utcru Virginis

caruein sibi m vil \igilautii enuiplexionem |>oslqua>u lerlin cliani
creaiulo, vel lornundo, sicut quidam bxretici sen- lecisse mvecliouciii hoc uiodo ISoo auiplius, lu-
: <

setuiii, scd puiius iie subsianiia Virgiuii caruein is- qiiu, vocaberis Vigilaulius, sed Doiuiiiauiius. • cl
sumjiMi, qiiain askOiiieiidu creavit, nt est, purtlicavil, li.ee siinl iintia raliuiiiiui iiuai liabei lioelliius a.l dis
non "ouceptus libidinusa legc coiicipieuui ; et ideo tuiveiidaiu quxsiionem. Dicuut laroeu quidain Au-
'iiiinuiiis |U umiii peceato, lion laincn a pocna pec- giistiiiiiin fecisse praUtciuni bteretici aiuuiticmuui
1'atrul. XCV 13
 5!».i AD OUNIA VKNKKAI.ILIS IW-.h.V. OPrOU"
aiiirqmm esssl eonvefsus. Paier. ConUnmiio.
Ul>i A nerat SRi|iialilalCttl in eailcin cssrnlia , ncc gcner.il
-
||..c liabct lules eallm'i. a, q<ioil Vuter csl ttaw, /'i- cnnnexionem , sed proccdil cmiiievin cx uuitale ct
lins csl /)««, ei Spiritm niNcfMi esl /Vj>. II'" ctiam -

Xi|n .Itlale, il si lieeal uitninia maviinis rompararc,

i

nm-lai q»"d •»> e*I tiisi inius D.tis; igl/Hf 1'nier et 1'aler cx se Filiiun sibi ronsubslaulialein, non nlitnn

('i/iki S;iiri/«v snnfius tiiui hhh» /'i 'tts, ii"» li i*S '/'/.
1 1
Iteum nec geiniit Spiritinn s incliini , se.l proccdit
;

In boequod dicii : l'aier ei Filims, «•( Spirtfui tanctut, Spiriius sauenis a P.ire el ItIic in ejus e^scnliir siui-
distingtirmlo >rcs pcrs.mas, confulal Sabelliuin.cujiis plicilaie. Indc eti.ini quod Filin atiribiiilur xqualiias,
luii liarrcsis ul radem persona essel, l'aler el rilms dicitur Heus ciearc omnia in Ftli», ei nuu in Spirilu

cl Spirilus sauclus. Dicebal cniiii quod Paler |irnces- saucln, rinii laineu opeia Triniiaiis sim indivisa. In
sus in Viiginein Fdius esl. Iline eliam iliiTuse-l Pa- aequalilaie ciiim crc.it Dcns oiiiuia, qui.i quanium
uipnssiaiius quem
voleutes deviiare, vix liberiini
: subsiamialis forma uuieuique altribuii, taiiluin cre.a
Seniiariam faeti siiui, a pra-dicain cuuse.niiemes Ca- Deus in illo. Quautuni etiim aliribuil buniaiiilas bo-
ilmli.is. icd a subjccUi non disseiiiienles ab Ario, nt mtiii, initliiiii, nec plus, ncc niiiiis, creat Dens in bo-

|i>ru f uo patebii. ln nnc quud iln it untt$ , cimfu ai iniue. Ilotn nainque quud aliqit.iiiiln nasC lnr siru-
>

Arimii, Vigilanlium, ennmique sequaccs, quosom-
iies aperic redatgmi lliernnymus, U ceus, iu episiola
de eiplauaiione itd ad Dainasuin pipjiu : « CoiiIiiii-
deules Ariuui, uuaiii eantdemqtie Triiiilalis essenl am
diciiuiis; pinpiielaicui Sabeliii du( iuiaules, Ires |>cr-
sonas expressa» snli pruprielale dislinnunuus. • iteiu:
• INun eniiu noiuiiia (auUnuiuodo, sed eiiaiu nuiui-
mosus fcl mmiuculiis, vel liabens aliquid Imjusiuodi,
baliei ex cnntiiigeiiti, non cx creaiione ; cl sie e>t in
i tx eris rebus lleiu quia Filius diciinr aqualilas, di-
ciinr Deus f.irm .s creare in Filio, quoil s.iiis p.>ie-i
expnni ; sed lns i|tii s.sc prolundins iulclligunl, cvpo-
nenduni est. Siculenhn unitas principium csi iiumeri,
p
i ut iiicil lloeiliius in Mnstci, icqiiabias principiitni
;i

prnpnelales, id C.-.I, pcrsunas, vel, ul Cra ci ex- esi niiiHipticitalis. Uiti auieiu multtplicitas, ibi ma-
-

iHini
piiininit, nyposlases, id c»t, sui.sisieiiiiasconfliemur.i
tcce comra cos llicrooyaius. tujMi cotijunctionis, id
esi, quod na inde referunl ev pratdictis : cujus i'aier
ei riliuset Spiriius saiiciussuin unus Deus, noii ties
dii. Ksirolio, iil esi, aigiimeiiuiin inditferentitr.ulesl
iina parscomposila. Sed lncad
reiin.nn praeiennilleiida [/..;/. prxmilteiidasj sunl au-
ctonuie* Auguslini et llilani, quibus ipsi vuliieruul
disliugiiereperiiOiiaruui iriiiit.ileuiiiieadeuisiilislaiitia,
jorltas; quia ininoritas, qii.tre et iuaequalilas. Kst igi-
lur xqualitas priuc.piuin a qnililatis, iuaqualttas au-
lem omiiiiitii iii f.iriuis consistit, suiis eiiiiu lormis a
se scparaiilur res et discernuutur. In maieria enim
omnia creavit. Cmu Filius dicalur tcqualitas, ut prx-
inlell geudam iudiffe- mniisiiaiiiiii esi, a-qnalitas autein priiicipiiuu sit
inaequalitatis, qna; in lorinis cunsistii, iiteritu dicitur
Films vel r.aei iti Filio lurmas ciearc. Kaiiideiu ile-
ruiii perxui iriiin dislinciiuncm vulens declarare lli-

qoantiun iu sa-culo potesi cgno ci. Ad hanc enun pro l.irius, cnnlUjit ad snni.ittidiue-.. Aitcntm i Acccn- :

eapacitali» nostrx dei laraudaui dicu Augusii-

inixiiil.i d.iiin lucerna, ei suutaiur iiliit ejusdciu luitgitudinis,

bh:« ln Paire uniias, in Fihuarqnalnas, iuSpunu sau- ci ejusdein iiiiiguituiliiiis ei in cera et in Igoo, et ac-

rlo uiiilalis.iquahuusque roniicxi", vel concuidia. i ccn.i.iur :..l .iliam, lotnin linoeii uecessariu sinnil al>
Sed mciii o
lniniiila vcrlmruui ii tbcri poleSl, voiens illa. Si citiiii parliieltir, sutmt lotuin nnt remaiierel,

Augustiuus (|uui|iio miido iusiuuare quud iiicO.ib.le sed lolinn reinauet lumeii. Ergo noti pars, scd lottuii
cr..l cl incoBipie eusibiic, conl.igit ail inallieiliall- luuien siiniptiiin esl. Kjtislcin igilur prorsus subslan-
aiii. Aniiiioeiici uiiiiaiciu principium nuincrorum li e esl liimen suuipluiu, cl lumeu a q.tu siimilui. Sed

umsltliiu.il, ex ipsa euiiu uinnes i.uuiert prncreail- C cl a luiiime a quo suiiiilur, el a liimtlie siunplo, pro-

lur; illa auicm siui|ilev esl, cl el uuilu procreala. cedil gpleudor, qui tuius esl m
luniine sumpiu, ct
Cenrraniiir eqiudein niiiueii alii cv alus sed gcue- . loitts iii luinine a quu sumitur, id esl, cjusdem prur-

raiio in ii.iiueris inb.l aliud quain nuiliiplicaiio eo- sus Mih.-.l.iuii.t! esi ctiin illts. > Kl ii. iii quud itiiii >

ruui, |>cr cnuiUeiii uiimcruin, vel per aliuin lacia : lial lne uienlio de igiie, nou agilui- dc c.irlxmc vel

1 r euiiidem, suul hiiianus muliiplicaiUS |it se ge- ll.i nina, sed dc spleudore , cum bis trilnis nto.lis di-
1

nerat qualrrnariuin.bisbiiiiiii juequaiuorsunt; per c.ilui ignis, sienl upeiil Cb.ilcidins super 'liin.cniii

aliuui, snui binanus uiullinliealus per lcinariuin gc- 1'l.ilonis. t.iitn accidens, qiioniudo
ergu splendur sii

neral senar.um, bis ciiun lenn, vel ler b.ui, seu.i- iliciittr ejus abqua essc Slibslantia? scd stibslaiilia In-

nuni reddunt. Cuin igitur unilas sil priiicipium uu- iniiits diciiur; venun cs-e illius sicui aliqua dicttur

lnen.i uiii, generalio iu uumeris nibil sil aliod quani cssc substanlia aluedinis, imu furm.e. Veic dieuiilur
inul.iplualio, priiua gcnetali.i in iniiiicns lil mul- esse, scd de boc altas; hcel ergu eadeiu prur-.us sil
ii|ilic.iiiuue unitalis. Multiplicatur ct unitas per subsiautia p xdicturuiu, iut laiueii sunt mirabili lege
sc, boc iiiudu : L'nns uiuis, sl b;ee diclio, sctlicel u.iinr.e distmcta, ut noii pnssit Utci vcrai iter Liinieii a :

m/iik sit iii usu ; scd quia uuu usu, lucu lilius di-
e.il iu quu Miiiiiiur e;,t liiincn sumpluui , vcl lumeil pruce-
cuuus idcircu : Senicl iiiiuiii generat ex sc iiuiiaieiu, dens, vcl e converso. Iuio splcndor a quu snmiiiir,
ikiii •
e l.iineii, nec aliain, sed s>bl Xqualeu). Si: nou almsaspleudorcsiitnplo.ei splendursumplusesi altus
ecneral, i|uia non ad h c uiulliplicalur, ul sil uinias, a splend.irc procedeute. Sic igimr, si bceal mininia
cuiii j.ii» miislct iiiiiuiiciii cssc : aliani vi.ro nou ge- inaximts cumparare, 1'aiei qui gentiit, ct Filius ge-
neiHi, i|ii -i iii ipsa inii'l.pliealiuiic nuu til disliaiiiu D nitiiu, el Spiritus s.mcius piuccdeue, unins et ej ,s-
siui|iiic.s nssciiii.c uuitalis, iuio pcr niulliplicaliu- deiu ptursiis substanlix sunt, ct lula diviuitas in t'a-
ii. iii siu general unilalem iu cadeiu siugularitaie es- tie, lola in Filio, tot.t m S;.nitti s.ncto; nec lameu
m ndc iipparel illud aigiiiiteitiniii esse fillsum l alei esl Filius, vel Spiriiu- sanctus, imu alms Paicr
-
iilt.e. I
bicretici : Ueus y. jiiiK /'. um trao uut u iu.l uliitm , a Filio, alttis Filius a Spuilti sanclo, seil Imc laiueil
iium. csse coiiiprub.uiius pcr pia)-
Iliinc uiciiliiuiu deesi a.l perfectiunein siiniliitidiuis, q md simililudo
ili.i.i. Lmias pcr se niuliiplica.a geuer.il uin-
.i.ini isU ciica corpnrea cuusisiil, ei i.lctrcu tnte. venit lo-
lalem , uCC se, uec a i.mi. Sed qiiuiuain tauiuui csl calis icnioiiu, quie iitillu iiiii'lo esse potesl in iribns

die.cte scmel uiiiiiu, i|uautuin uiiuiii cailtailduiu, aul pcrsnnts. Alistiiili.itur igitur splend.ir ilc llamtna, ita
iiula <:st .iqualila^(»ic),iileudiciinus, quia duiu uinua qm.d n.illa lial,
laiii.-u coufusio vcl cougluba-
id cst,
uiulliplicatur, geuerat xqualii.iiein ui eadem csseu- im lumiiiu n. lu aiiima euim cx se gt-
palet. Aniilia
ua. Sed qu.a uicitur aequale semper respeclu iliius ncrai sapieutiaui suaui, et intra te, et ex sapieu-
i iii esl asquale, ct iiiud euiest asquaie respeclu illius it. et c.\ a..iina piui.e(l.t dilectiu, qni anitna stiatn
t

qimd esl ei scqnale, t.leii ex uuilale ct ajqualitate pio- dibgit sapicnii.itu, ct sapienlia aitimam ; nullaque esi
i eilu ioiiiicxiu unilatis ci iqualiiatis ui ejdcui siu- iui localis distinclio, ucc subslantix coniusio. Stc

gularilale csscnii.c vere. laineu uini.is gcirerat cun-

: 1'alcr geuuil Filiimi ex sc, nec c.Mta se, sed tn cadcul
i.evii.i.eiii, qii.ii iion mullipllculiir ad lioe ul sit con- essenlia; ct ut :ib uiraque prucedil Spintus sanctns,

ii. xiu, seil il nmi.ile. cl a -

|U;iliUle proeedit coilliexio in ea.lem prursus substautia, n. c csl ilii bxalis Uis-
u uiLi) allribuia pcrsuuis bicut cuiui iiniias e.v sc ge- liuccu, vcl substa.iiiJt coiilus.n, sive cuiigiubano; sic
 i

I'.i7 ArrENDiX. 538

igimr fugit <1 :> beatus llilarins, insi-

similitmlines A hnc nnmen vero rlalum csi ab ath nsalilate,
fortit
nuaie volens iiiuin persmiaruin ilisiincii uiem, quan- srrliiet, a rarlituiline, dum
de homine divers >s »11-
Iiiiii in li"c saecnlo togonsci pnti-si. Ia pri na igilor tus di-cCTimiit. Aliud est cnun hominein esse ius-
similitutline babeaiur iriiiin persouarum ilislinctin in tuin. esse furtem, aliml eiiam esse lixuiiu in, quam
taiieui e^senlia, el q D us genuit Deinn, nec se,
I esse JU-.IUIII, qiiun foriem. s.-.i non esl it.i m Den.
necalium Denm ; ei secunda vero liabeaiur itlem Dum eiiim ad Deimi transferiinnir vocahuta, nullo
miiiliis esseniiae in tiibus personis ; ex teriia h:»- inodo staiuuin discretiva e><« unssiinl. Si c»im sla-
bealur nullain kleoesse localem ilisiinciinnem, vel t.is ail Deinn Irauslaia discernerenl, nullo moilo si
suhstaniiae cniie,lnliationeni, skre cnnlasinnein. Ci Deus es-et jiislus, foriis <lici pobtissel, cum Deus
beienilun est has sintililudiues valrre ad exponcii- quidein siinplex sil alium euim stilum pnueret jus-
:

iluiii iP.ud Aposmli higura et spltndor. Qiiod eoiin

: lus, lortis alimn. Duiii igilur ne^avii Diouyiios a
divii figura, relulilad linequori Kilius dicilur unila- Ileo pr.-eiliclam vocaliuloriun pro|irietatem, slatuum-
lis «eqealilas, 'ul est, primus teiragnnu.. Esl u:im- q'ic iliscretinnein atiemlens. Krgo cum ilicilur, Deus
que seinel iiiiiini priinus lelragnnus, ijn raiionibus e.l jiistilia, vel jnstus, vel veritas, etc, que ilc
pnrdiciis Pilio Dei aitribuilur. linde Sibylla llis- ll.-o digne dici pussimi, uull.i h. a-slaluiiiu «bserelin,
l<:iii:i : < ( uui perveneris, inqmt, ad cnsias priim le- uec |>r iiliraior qualiias, vel quamitas. sed Subslau-
Iraeoni sedenlis ad io-ias lelragiiuorani sianliuiu lia supra subsiantiam, id esi, bypem-ia, m iilem
aHeritorum, i el< sic priiuuia lelragonHui Filium lioelliius esl diclurus. Nulli euiin siaius in Ilcn simi,
Dei designans, per tetragonos angeles. Ideoque inwc quihus discerni pos.it ab alis rebus, si aliis dieere
sedcnlem, illos vero sianies asseverans, quasi hujas b pussim, ue<|ue iulelligi potesl. Uti.le llisilius sn er
reguare, illorum vero nlilinin famnlaniiuui astaieest Uierarchiam ubi dicil Deni non ctt tita < Dum . :

propriam. Quud aniein diiii »pl wtarem, lulii ad Uoc Deum, ini|iut. iniellign, intelleclus
poiins acredii a<l
<|ii. il Kilias (licilur lumen de Inmine. lieriun llila - iiihiluin, ijuam ail aliquid, • id esi, ail reinntioueiu
rius altius descendeus distinguil truiiiatem persona. niiiniiiiii Qua-i ilu-.ii : Considerans DeuiH, potuis m-
rum, iii eailem rssentia thoologire dicens : « ln Irllign qnil i>. iii sil, quaui quid sii ; nee lamen ilixit
astern» iitlimtas, S|>eiies in iiuagiue, usns in mu- «./ niHitum, seil potms ad ninil. I) uu mim cunct

«ere. » Q uidam lamen aut fcec verli.i intelli- rcmuveniiir, iulelligitnr Deus quoi|nomndo, ui euin
gens, aut uova de moresun vnlens iuvenire, transmu- diciinus : D.mis est quo.l neque esi sol, ueque lima,
tavit: t In •eterno iuGnitas, sic dicens, iu Patre setor- neque coelum, nci|iic mundns. Qui<l uun sh qindciu.
nitas, species iu imagiue, • elc. Sed de hnc nun siiiiius ; qniil sil vero, non ail plemwi iiitelligimns
curo. Quod igitur llil arius di.il i« wterno infinitat, et iia quoquo modu datur sub irlelligi. Uiule Augu-
llicologne ilictum esse ueiliu deliel auilngere. iuU Siinus :t Qnid Di-us sii iuleJtigere ueqiieu.qiiiil nieuie
iiilttiii enim uoinen esl abliegaliouis, Tiernuiii vit.i circumd ire. > Ut duui audito liac nnnrine homo,
iiouieu (i.s.lionis. Theulug a antem alia est afuruia- rem bujusmodi iuielligiinus, est, luente eirciim- > I

lioms, alia negatioms, sicut beatus Bi oiiYsiua uiendo ilaiims; audiln boc mmiiiie Deus, uiltil iue.ne cir-
utraque be»e declaral. Tliculogiaafnriuaiiuuisesl p< r cum lauiiis. >on esl eittm boe noiiien ilalmn cx a!i-
<iu.iiii allinn nnus de Dt-o qu.c iligne p ssuiil dici de qua l'orm.1, qHae D.miiii inforinei, cl a caiieris rebits
De<>; ul cmn iliiiuiiis Ueus eti vitu, Deusesl veiilat,
: ij.siiugi.it. Se<t ne ubuis immoremur, revertamur ad
et cxiera bnjusmwli l.i Seciiuduui ihcologiam allir- piu,.o.iiu:ti. Iiifiiiitas igilar noinen est ihcologta: ne-
niatinnis dala e-i il'a descr puo <l. Deu a Paruieuiile gaiiouis. Dum cuiiii u.u.ies res a Deu reinovemtis, et
pbilusoplio, qiiam ulrnui [F. ulliuj ileilissel aliquis Deum in ebseiiriiaie sn.e tnliuiiaiis inielligumis.
Sam liirum « Oeus, iuquii, est, eui <|uodlibet csse
: Cum nimien sil negalionis, uilnl li i-
igitur inlinitum
<]uuil est, esl esse nmne nl quod esl. > Quid silii vu- bet pouere, iinu si altemlalur vis vocabuli, sectiri-
iuil philn-ophusi Piuuqmd per omiie el (iwilfM iliiui hoc quod Deus dicitur inlluitus, iion polesl in
pluraliiatein iu Di-o cuusiiluit T Absit. Imo laiituui Deo cousiilerari geueratio, vel emissio, vel pruces-
jiliirahlalein vocabutoriuii coiuiicxns csC liilellev.it sio, sed tanium omuiuui reruui a D o reniutio d.iiur
igilur quod Deimi esse jusitim, uuu est adud quam iutelligi. .-l.ieriiui aiilem uoiueii esl tlieologie.e aflir-
Deuiu esse, rel Deun esse nug um, lem, piom,
(ui luationis, babelquealiquid pomTe. Cum enini «eternus
<*l ca-iera li ijusiuodi, qiiaio Deum esse Deiuu irUl- : s.l, ijuo.l cuiit sit oinnium term uus, nullus ejusdein
i.uii eiiim piuralitaleiu p»nuui in D.-o oinnia i> .«- e>t leruiiHus; uoit coxteruuscompiicat priucipium,
tlnl.i. Iloc iiiini d.cil A»g» tiiiiis : QwduuiU esl ..< siuipi.ciier. Licet igtur Paier eiKilmset Siuritus
Itto. e*l Ihat, idc-i, furliludu io Do<> lliis esi, sa- saacius sil idem .eteiiuiirt, et ita ,-eieruuin substao-
piculia iu Deo Deus rsl, venias 111 D. <> Deus esi : i|uod in: nuinen sii, lamen quia Pilius est principiuin de
iii nuiiis crealuris veruin esse pulesl. Thoologia ue- princtpio, xicruum a.itein simpliciter complicai
gationis est, quiul |ier u «1:1 rerum » ju.i.i <le i <
priucifuum, aituigit hoc nomeu mienua pi r-o.tam
fie.i uegaiuus, sicul lacil beaiiu Dionysiiia II;. - m 1'atris. A-l.Jit.iir infinilas. Naui licel Pateret Kilius et
rarcbia sua dicens < Deus uuu <st veruas. ui.n est
*
SpihlUS sauctiis sinl ulem iirliiiiliiiu, latneu-cuin ('-
sapieulia, uou esl virlus. » > miillu post veiO .
•
:
> ler sil piiucipiuin iton de piincipio, Filius veru sit
oiiiuia vocaliula qua- ue^aviTjl, aflinu il <le De> per pi iiieipniiii de priuci|iii et Seirilits sauclus sit >•<•
tlreolugiaiii aflinn.nioiiis, dicens < Dciis esl vili, . Patre el Filw; in 1'atre iaquam, esi auctiiriias. l.>
lieus est verilas, sapieuiia, virlus; uuu quihl (mt > eniui sult couveott ab aliqau nonesse, redundal tn-
bibi cuiitiarius, uuu <mod uiodu alliriu.il, anleaulein linitas. Sic igilur qu >niaiu atieriitl.is iiot.n princi-
negaverat. Alisit.Cuiu euiui alQrmal Deum esse vi- piitm, iiiltuiu, v. i .. siue priucipio, qua1 duo simul
taiu, aUirma! Dcuiii esse Deum; cum ver.> m-g.it coiijimct.1 personam Patris expriuiiin. , sie, iuqiiam,
Deuinesse vnaiu, vei ali UojusnMitli, uuu iirg.il Demu i per Itoc qu.iil dixit, ln celeriia infiniias, personam
esse Deiiiu, imu uegai Deo vncaliulorum pruprie-
.1 Patris itisiaiiav.i. Benu ad disiiiigueiiilaui pcrsnnaiu
lalein ae statuuni niscretiuuem, U.mua enim voca- Filii, disit Speeiet in imatjine. h.^t enini Kilius si-
liiii.i lurmas seqiiuuliir, iiiiimam a fei inis rebus suut militiido 1'aitis, us|iie.|.|.ii|iie ex|uresba. D> nc eiiam
aata. l.i boc nwuen hoino ab buuiaiiiiaie daium esi, per h»c qituil vlisil, f/iai tii muuere, personaui Spi-
s>c lnii iioui.ii ;/,;--. a la|»iliiale. I.l qma Mn aliul.i ritus saucii iu .'.oiiavit. Cum euim tiecesse sit per-
loim.is kequuutur, luiiius aulen babeui <in<e jneihs- sonas a.l so relet n, ul Pater ilici.ur lilii P.U-r, et
liu^ui, ideuco suiii si.iiuuiii discretiva. Audilu Films P.iins KiIiiis, necessario, tit dicil Uealm rVu-
euim Uuc Uiuniue Anui', eam lem qu.e est luuuu m- giistiiius, Spirilus sancii niimen lllribui debuil, sub
i. Ileeiu disceruimus a lapide rebus, iml- e. ai> aliis quo referreiur a I Putrem ei ...t Kiliuni, a qun suiiilis
liini ciiiieii liomni.ui ilis tcie uouiprclicndeuies. Sic proceilit. Noiieiiim
poieraidiciSpitilusPauisSpirtt'»,
etiain * ••! liuc uouieu jMtu*, datum esi a jusiitia,
« j j.iiiicicninicsseutUuu Kilu. Mecpuleraldici Paiei S,u
1'orie ligiMitliiui : stutuunt Aiscrelionem altendil. Edit.
 l

?w AD OM.NIA YF.NEIUBILiS OF.D.E OPEftA m

Patcr, vel Filios SpiriliisFiIius,j.im enim es<cnl A lis; qnam Filiuin Pjler, in.iiiii, misii Fi i:m,et Filins
duoPal e>. IViluniesligiiur hnc nnmenaoiiuinSpirilui f .11 ni.<-im. 5<J c/iui eti iliai, iif ui millens. F.i.jo

sancn, nt ossinins dircre domim d-ilons .Ijnain el

l
Poler el Filius non sunt rjaM subslnniiir. i Falsum
ilamr daior. Si iguur i>er hoc qnnd dixit Ihtrm-
iloiii e- inquil Auguslinus, quia liomo mitlit humineui,
1
,

nerr, pcrsonain uisinuavit SpiriUu sancii, ben$antein cuin silejusiien» nalurx mitlcns el inissus ; sed >|ina
addil ( i:.s. per dnna etiun Spirilus saacti miinur ibi potrsl heri separalio, transferamus ud igneiu.
lgnis einni iuiitil spleuJorem, et esl Uinen radein
Do». Sic igilnr ili-lingiiens personas, ihxil Hilarius :
t In xleroo intiiula-, speeies in inngme, nsus in suustauiia splendoris et igni-, n-r- taiiien atleudeiidi
inunere. > His ita.pie declarulis, anleqnam ad se- esl ad uinna simililudo. Sp!end<>r enim, qui e>i in
qiienli.i li lam n. cjvendnm rM I— ab Ariana hx- |>arieie, »i pr>ssil luqni, n>u veuciler dicil : libi

resi. Anus euini nef.irie sabslaati* divinx verila- rgo sum, <l Piilrr ni-us esl mecum. > Kl nolaiiduni
lem detraliens. ires personas nnn esse lioin<.usion, q.iod cuiu d cii hnmiiiem niiiientein et aisssw csse
sed homension conslituit. id est, non esse unius suli- rjusdem lulunp, ut supra, simiiiler e^t conira eos
siaiilij', sed ronsimilis. Ilono eiiun umtm, sub- Hi qui iluuui aliam esse huinanilaiein Sscralis, et aliam
slenlia BOUF n «i «i
; iulerprelalur el :ul Uoc
.'
;
Platnnis nnn esl sic iiilelligeiidum ab alii siiigula-
:

probandum liis argnneiilis umis esl i Cbrislns, : riiate e-.-eM e, seil polius ab alia, id esl, ab aite-
inquii, veru- Dens esl. se>l ane sarnla voluniate raia, ut siipenus diligeuler expuMMMS. Iicin Incar-
Pains lactuselcon>tiuilus. i Et hocronahatiir pr.ibare nalio Fihi aJ hoc compulit Arium, matime ul aliam
islo arguineiito > Paier geiiuit Fi iuui. Aut istilur
:
dicerel e>-e subslantiam P.ilns, aii3in Filii. PuLavii
volcns dUtnoViis;<edno rns nongenuil, i|iiijiienioeiim g enim luTeiicus u ><J si una et siinpex rssel suh-
• ,

cogere potuit. Jailur volens gniuii. Efesj antr luil sianlia inum personaruin , quia conslal Filiiun
volunus. Palris qaaai FiIim cl ila, inqini, non suul :
essc iiirarnalum non sine sulisl.mlia divina, aecesse
eiusdeu) suhstaniij*. Si eniui ejusdein s.lisunlix, el e>»ei sulislanliam Palris el Fihi el Spiiilus saniii
ejusdeiu volunlalis ; erg si non cjjasdeai v hmiaus, incamari, piopier hoc suhslanliam, qux palcr
el
r»ec rjusdem suhsumi r. > llatt argniiirnio res;Ni ,
i- esi, ei personas csse incaruaias, dccrptus
sic ir&>
Uet Auguslinus. i (>uxiiiur, in>|uit , ab hareitco fuil b:eietirus. Aliler srntit hdcs caihulica. Conhle-
utrum l>cus Sil i» leus aul volens, ul eadrni ui.u iii . lur eiiim ui.aui et inJivisun e^se suhsia tiain liiuin
t-umdeiu reduudet. Si cnim vuiens, igitur n >• eiil < pcrsouarmii, et lamen Fiiium sc aiuatum, qimd 1 1 1 -

ejusdeui Subslanlix cum

secuiidum illum sei|.so, ;
non PalreM vel Spiriluin sancium, cuiu lameii iu-
Mtrsa .lulcin noii esl Deos, <|ui j iu auo euin COgil. div sx sint peryoux; n ubi Filias, thi et Pater el
trgo inculiuir ille diceus Filiuui naa cjusJcni sub- Spiriius sam tus. (juul qu>>modu sii, sciri non [i.ite-t,
stainix cuin Paire. lic.n Augu-luuis coiura Arniiu : sed aliquaniiiiii pcr quamJjiii simiiuuJiuein ntesl i

i N.in cuisial, inqmi, quu.l liavrtl.rus fecjl.dum dicil dan suhioleiligi lua |>run >iii.oa, seilicet, hoc, el
|
e
Cbrislufn es>e »trum Deum. In leee enim quatn ip»e id, et idem. t.um ennn dico l.oc, iieiiijii-irn de qnu
acripit, scripmm »1 Itrael, Dcus tuu, Ueu» unui
: veluii loi|ui simp iciler, sic, sciiicel, qaud nun nulo

of. Srd aui oc ilvcuin rii de Pane, aut dc Filio,

l l>er aac pri cc-sis-e loculimieni ciim aiiquo ul au- ;

au: ue Spiruu rm
.10, aul de duobu-, aut de tribas. lem prolero ul, j.er id luquor de eadeiu suhslamia,
Si de Palre taniuin, ergo Fihus nun est Drus, ,iiuJ i;ua cl .inie, sic tanien pendel ioxutio ex pia'ce>lcu-

ipse rouiedil. Si de Filio lan.uin, ergo P.ler aoa rst ni.u-. Lum emm id dicalur iu iesi>ectu, seui|>er
Deus, qu»d ipse iiuii uegai. Si ileSpiMiu Eancu uu-
C Irjbil secuin id ad quoj referiur; dum .iuiem puslea
luni, ergo nrc Palrr esl Dcus, uec i |.|»>. <|iioJ umen prulero i./cm, de ra<lein substamia noio lien locutm-
ipse coucedii. Si de Patre et de Fil.u iTBfrai. Spmlus nein, s c quod a-quaiiier relerlur iiirm ad id, el ad
saoclus non esl Deus, quod ipse afunnal. Ergo ne- lioc. lloc er>;o expniiui persouaui i'ains, quia sicut

rcs»e etl ul tres per^onas uuuiu Druin cuucedji, cum i.oc iiuo usieudii pcndcre .ciilioiiein ex pr.i cedenu,
I

legeni lei.eai quat dicil non esse nisi uuu.u suluui V-..iii !aciat primaiu cognitiiiueui, sic 1'atera se ipsu
Deuni, el ipsuiu csse verum Deuin dicai. > leui Au- est, iii n ab alio. Id aulem Filiu coiivenil, quia sic de
ewiMBi . ouira Ariuin, c<>iilra hoc, Scilicel, iiu.kI eadem suhitauua lil loculio per id Je qua et |>er
uicu LLin.-l.uin f.icluin aule lemporj, el ua uuii esse lioc, non Lnueii s.iii|liruer. /<ie:iiui trahil hoc, cmn
. iteniuni Pain. i (Jua^ralur, inqu l, an ex iuii la ad ipMUiu irfrratur; sic Filius eiU-.dem suLi-ianli.e
til la.lus, an ei aliquo. Si ex a iquo, ig tur ei. I'.i- est cum Pairr, et ad eum luheL reieiri a quo cl h.i-
tre, cuu: nibil easctutsi Paler. Krgo cj.imIciii naiurx be.t rsse. fd^m vero ad miuus reiiuet propriciaiem
• (uin 1'jlre. Sicul einni giguii ie» rciiirjosileiii iu-
vl ISpiriiu-, s.uicii, quia sicut per uien ejuxJem sub-
Uiij-, id est, lioii.o hoimiieui, leo leoi.em, Imh bo- si.n.i j- prorsus lii locutiu de qua p-r id ei pcr lioc,
\eiii, sic Deu» urcessatio Deuai genuil, c.usdem l ni.eii iii. n siuipliciler trahil iii ad Iwc, cuio ..d e.i
].ror-iib njiura'. > Ecequaui rccta Lrvalc limli ii.ii.itui x<jua iler, sic S>airilM sanclus ejaSMM
oic l ns Aii^nstiius >|Ui Jicuul aliain liuiiiainljlriu prorsus sabstaaliar r-l, rt eadeui substanlia cuni i'j-
< -• Socraii-. al.aui Plalneig, el uiiiiiscuju^que ho- ir. ct Filio, iiechahcl ej»raSe,se>J jquali er procedil

ii.iuis r>«: liuuiaiiitilein kiaeitlaiiUie e-scuiix, duin a Palre el Fil.o, el aqiuliter rrfrrlur ad ulruuiqiie.
i.on iiiveuiuui, cjii> leiu s>c ex|>oiiuiii, id est, consi- D Nuac iguur oniuino eiiiLeuies iuviSiigeinus, si heri
lo. .iin. .V.ii eiiim lacit Augiisiiuu- < on.r.i Ariuin, sed lo-5'.t, qiulicunque similitiiuiiie Neihi luc.Tnatiu-
smui liilelligerei, cu>n ess> t h i leliciis, seiiici.tiam. nem. Piulalo i^ilur Itoc, mens cuncipil hoc : sed iiiiul
I Jlreinei f .utn.s-c homeusion, ,d esi, ronsiioilrui
i atiud iiiii laiiliiniiiioJo huc. Sed poste> piolalo id,
sabstaatue, quod iJcm io Deu esl qu>>d iiJtuia. i bed inens Cuncipit id, sed uoii siue/iuc: iJ eniiu tialul Itoc
si ex nllnloi ouceihl esse lactuiu,quaru, inquitAugus- secum, tuiii ad illud reletlur. Pirc tmieu ion>i[iil hoc
i.iius, [nr i|ueio(.iclus. I[i»>- ciiiiii du il huuc Lhris mn et/ior, sicquodium eaJein subsiamij lii loculio per
d.U" pra:crplo et volunlile Patris laui unisiLi.ia ulrniuque pro.iutiien. b c, si liceat in iiinia niaxiuus
qnarn visihilia rx nullis ex-tautihus fccisse ; eigo ciinparare, Virgo concrpii Filiuin, sed aoa sme Pa-
cuiii oiiuia [>er Fii.uui esse la> ta dical, ei Fihuiii tre, vel Spiruu sauclo; nee lainen conce[iil Patrrui,
lactam enacedat, nece»>aiio Fihuin per se laituui velspirituui sancium, sed inaiirnie una ei indiTisibili
uicei, qui nun eral anlcquaiu lacius essct. Iieiu si sub.siaiiiu iriuin. hl uula qood cuin Jui \\rgo con-
aote leio|>U5 c.nceJat Chnstuiu esse factuiu, rrgo cepit Fiiittm, icd non svie Puire, nou r-l>ili sine ad con-
l.iirislus xieinus, cuiu u.lul anle tempus iusi alei- ce/jil. t>ic eiiini coaCi|Ht Filium, qiu.d nou Palreni
ii.ni. bi .loieui ahquud lempus dical crejiuin anle ve. ipiriium sauctum, sed |k>iius rcluli jnir ad fi-
.-.cciila in quo sit Ijcius Liin-ius, qnoil vtru pcr lium, quia ah aleriio iu Paiie, el l'aier in ip.-u e-l.
querfl sil crcaluin, cum iionJiiiu UkrislM essel, per Itiii: jiijin coiislilinl hjircsuii Ar.us. D.cil cnun Fi-
iiieiii oiiiiiu ei»e lai ta c.-oceJu? > Adhuc Arius vull lluiii liiii uiiiiuuio assiiinp-lsse Sp.ri iiiii, iiuii .ilil-
1 lu.ure h"t .ir^uii i-iiUj Paireiii c-m aliciius suhslau- ui.iii. t.t huc putal Lvan^ciislam suuuisse cuiu
 dixil •
Verbnm rnro fuctnm est Nnn ppim dixil, fac- \ tres iinns I) .iieinis. iiiiiis crr-ator, iiiinni prin. ipiiim.
liiin esl aniitta. Itlniii|iie iia exponil : P iier, in munus Dtcuitl laiuen qiiidum
prxdirla tna nomiiii quoil
inns rommendo svirilnm itienm, ul esl, divinilaiem. njodo rel ninneiii uolaiil, rnotl-t subsiantiam. On.l
Sedcnntr.t hoc Auguslinns : i Qnaern, iiiquil, «jucid kx- iniein D uinnus nonien sii essentite, volnnl habera
ponat, quoil idcm Cbiislus ilicil, Trislis esl anima ex illo loco Q:ii aseendit super occasum, Dominus
mea usque ad morlem , cl iliud : Potestatem Imbto tiomen illi, ei exposilores Nouej, scilicet. tssenlinle.. .

ponendi animnm mtnm, et iletum sumemti eam; el il- Siceliam quod principium sil noiuen daium ex iininue
luif : .Voii drretinqties aniinam meamininfeino Q 10- subslainiic vnlunt habcre
, ov. illo loco Joanuis , :

inmin eiiiin divinitas potest ronirislari? Aut qno- Principium qui et taqnur vobis. Ilii enisn expnsilnr
iiimliiseipsuni pulnil Deus .poncre Anl qiHVundn '
dirit qnod ipsmn esse principiinn esi idem quod ipsum
in infenio dereliiiqucre, nisi sicul esl in OnilliltitS esse dieum item quod creaior diciiur actu, et crea-
:

per essentiam r Nullo uiodo. > Aucloriias auieiu illa tor naiura, Creainr actu habel esse ex tcmpore, et
evangelist* intelligenda est sic. Palrem eleuiiu pro nntai rclaiioneoi ad crealuras. Creator nultira, ul est,
lolo posuil per synecJoclien. id cst. carneui pro lio- babens pole.11li.1n1 creandi habel esse ab ;eierno,
niiue. Meiuitus esl igilur Arius, qui ChrisUim Laiilutn et sic esi uomeii suhstaniise. Alioqoiu si rcs nun cs-
carneni assiiiiipsisse, el Cliristum non essc eoaeirr- sent, nee Spirilus sanelns cs>ei principinm. Paier
iiiim Deo Pairi, ncc ejtisdein subsianiix cuin l'..ire quidem Filii ei Spiritus sancli, Pilius Spiritus, scili-
asseruii etquia Defarielrium persnnarum simpMcila-
: rei, 1I1 .1'tctni est principiuin, se.d Spirilus sanctus
lem essenttae dislraiit, idrirco duin ad CmisiaiiU- niilliiis esset piiticipiiiiii. Sed nola quod licel prin-
nuiu irel, volens mnrc 611I1I0 siiam iniimare baere- _ ei|iiuin alisoluie pnsiium des gnai relaiionemad crea-
siiu, divcrtil ad consutla nalurav, ibique dirula sunl " luras, tauieii ev adjunclo facil dislinctioiiein persona-
ejus visceia vit.-1'dainualioneni {sic). Cniisiantinus quo- lem 111 ciiiii d co principiuiii nou rie principio, perso-
iiiii- lapsus liLTC.Min, vilani lerminasse diti-
in lianc nim Pairis exprimo; duiu principium de principio,
lnr. veio, salva unitate diviux subslauiiu:, ad
Nuiii persoiiaui Filii; diim principium de Palrc el Kdio,
iinpiisiliones. ubi possel laterc veuenuni, nos Iraus- persouam Spiritus sancli. Prnpler boc ergo non
leraiims Quare ergo a persona ponal aliquid coin-
'
valel illu.l argumentum Paier esl princiuium non tle :

iiiinie in iribus personis esse ,

qin d uuaqitaeqne principio, Filius esl principium tle printo ; set pri.inini
cst persniia? Ad dicnuus quod nilnl p >nit
lioc non de priuto non esl principiiim de prnr.o. Iqilnr Pn-
coniuiune , lioc nomeii persona , in tribus per- ler el Fil ns non smii tdeni p liicivittm. vet iyiiur xinit
sonis, eo qufld daluin est personali distinrliiine, .1 tluo principia. Primuin eiiim qund cx adjuncitt la it
iniii subjecta iniione. L\ bnc cniiu quod dicitur
a personaleni disiincU-uieui, prolatuui, licei ilicilm m
persona, magis distinguilur a Pilio, quum ostciidalur respectu :ei creaitiras, lainen substantiui uuiiaiem
li.iliere aliqunl comiuonc com Filio;sed bie ab al- tieel.r.il; per sitnile auleiu polesl lal-ificari Paet :

liori urdienduin est. Viicabiiloruin ciiim qua; dc bono e.\t l.'eus 11011 ile beo, tilms et Deus de Deo ; sed
dicunlur, aiij diconlur seciindiiin relationem alia , liens iiun de lleo non esl Deus de l)eo iyittir Puiet et ;

denotanl relalionetn iuter personas, alia Dei ad crea- Filiut 11011 stmt idem Oeus , iv/ eruO sunl iltu dn.
lnras. Imer persouas, ut Pater, Filius, domim, con- Et buc quoi| eadciu ratione falsimi <pia ei pra>
.'
,

silia; ad creaturas, ut Domiuus, crcaior, principiuin. missnm. I>eus cuiiu licel sit nuincii substaiitiae, ta-
Ui aiitem ait Augu.-tinus 111 IH.ro de Triintate, 1 11011 inen cx adjuncto, scilicel, nuiide l>eo, persouam l'.t-
anle li.it Dominus qnam ejus essct servus. > Itaque C nis itolal; cuni, scilicct, tle Deu, pci-ouani Filii,
leinporaliler coepa esse Domiuus, quum creatura iii Seqiiitur, com tres pcrsona; sinl uiiuni priucipiuin,
lcnipore lacla coepit ci subscrvire. Similiier ccepitl an sinl |n iui ipiiiui siue princijtio l£i dc Palre < on-tal
Deos creator ex tenipore esse, e\ quo lccii crealuras. qood ipse eslet principiuui princiuio. Quasrcu- 11011 rie
Non cnim creavit (sic) ea-, nce Crealori siinl co.eier- doniesl igitur au i'iius ci Spiritus sauctiis siul princi-
1133. Oijnii aiiiein aliqua lcmporaliter dicaulur de Deo,l piumsine principin. Lt dico qiioiiiatn iluplex eslqux-
ei siiic iiiuuuuratiuiic, osieudii Aug«siiuus per siruili- stio. Sieiinii lnc sitsensus: Kilins eslprincipium sm<:
ludiiiem rei, qua: incipil e-se pretmiu sinesui uniia- priiicipiu , nl e-t , ita est et principiuiu, quod nun-
lniiie , iu qiurto de Tiiiiilalc. < Nnmimis. iu.|uit,| qiiuii iuccepii, vcruiuest. Siergu lalts sil sCusus, et,
cuin dicilur pretiuin, relative riicitur, nec tameii principiiim sit.e principio, id est, priiicipium non de
mulaius est cum corperu esse pret.mn , neque cum priucipio, e-t veruni, 11011 luuc esset Paler. Iloe nlcni
d cilur pignus, et si qua snnilia. Si ergo iiuiiiinus diio de Spiritu sancto, de quo eiiani quserilur au sit
iiuil.i sui luuiauonc potest relativc dici, quauto laci- priiicipium ile principio. Se<) Imc nec aflirmanios
lius de iiicuminui ibili snbsUnlia Dei accipienduui ucc iiegaiuus. Mou alliiiii.iiniis ue videamur perso- ,

e-t, ut quamvis leiuporaliter incipiat dici, 11011 lattien nas Coufundcre jaiu usus reliansii pi.edu l mi , ul
;

siilwiiiini.e Dei aliquid accidisse riiCtlur, vel inlelli- !.' run, coiiipluratiouein ad d signaudaui Kilii pcrso-
gaiur, sed illi crealure ad quaiu dicilur. (.lund aulein iiaui. .Nou ue^auitis ne videaui ir sonare Spirituut
,

incip.t leinporalner ilni, quod ante nou dicebatur sanctmn a nullo proccdere, ct tuatiiue tpiia neutruiu
inauilesiuiii estrelative dici, non secundum accidi ns 111 atietoiilale iinciiiiniis. 5ic ei*0 lialietlur de no-
quud ei aliqiiid accideni, se.d se< undum ac<uleu8 reialioneiu ad Grealuras. No-
r» iiiiuiIjiis Siguiucatilibiis
ejus 3d qood tltrilur. > Pa cr igilur t:x lcmpore Deus miiia auteiu desiguauiia reUtioueui unius persona; ad
rst, Duminus elcrcalnr*, et lauicii veruui esl; Dumi- aliatu , seuiper laciunl persoualem distiucliunein , ul
nus oinniuui esl ab a-ierno , cieatnr esl ab teiernu; Pater, lnijusmodi. Noiuiuuiu veru quae dicuntur
et
sed 11011 ab Kteruo Douiinus ve! crcator. Non debel Secuudum suijsl.nitiam , id e-i, secundtini se, i.l est,
iniruin vidcri, qucri a iqoiri ei comjtelere cx tcntpoio nou 111 icspei 10, alia siiul dala ex solisl ihii.ij iiiiume,
dicilur. Namqiie assuuipsis-e carueui e\ lemporo , alia ex distiuctione pcrsouali, > ideiuilaie, ui lleus I

Coiiveuii FlliO Dei , ct cliatii hoc nuiieu Chrisius, jualus, oinnipotens ; <t boc non mbiuir.it pluralilas.
Cbrislut lauicu ab tvtetno. Sic igiUir li.ee nouiiua Kx ilislinclione, ut persoita. I.i boc eniui qu <l Pa-
<u'i.e ex lempore coiiveutuol Deo, ad rreaturas per- tt-r ri.Minciu-i •quadaui proprieute a Kilio, <t Fi-
st
atilani relaiiuuem , tlico geucralilur, i|tiud 110-
: . ; Imi- a I'j re, Paier ct Csse pcr^ooa. el
t.alicl
tlici
loeo denoiaiis ielaim.it:. 11 ad cresluras per sc prula- Filius aliu peisoua. i.tuo.l au em Augusuuus dicil : ;

liiin 11011 lecil persunalein ili-lun Uonein scd pulitlS ,

Peis dicttut n se, sie iiilelligenduui esi, iri cst 11011
nii >

uiiilileni es-cnit.e desigual Unrie liun polesi suliiti- dicituf :n lespecin. Nmi ideo dicilur tiici a >e, <ptod
Uare ipsuin uomcn iliiraiuas, sed 111 siiigulari nu- sil ilaluiii CX idcillilale cssenli.e. ^seil iluit aliqu s :

lneio rii< ilur <le IribllS p. tsoiiis, nt P.tter Cl FlliUS et Ktsi iiiinqiiain Patcr Paier, uee Filius es et
cssttt
SpirilUs SanclUl . nou tr s d.iuini, ve cie .tmes, sed FillUS, quud laiut: 1 iiupo.sibile est, ncc la.n. 11 111111 i>

lloc meiiibriun pbrasi- Beiisuiii luureiicuin prajseferre videtur. Furlc

1
leguudum : Patet iqiitn D», ci tem-
\ore Uuimnus etl cl cicaloi tmr. .

h-iv/i-tiKiJm, SS t.io.foii^g
 essel Pater persnna, vel Fi!ins; , qn in natoralibns A <<ir;l: Niliil qunrf sit Clirisli est .irforandiim
; quia si
pniel. Sicul Arfam in paradisii nec paier eral, nec veliot iticere i>o«sessio, vel p:irs Chrisli, veriiin <li-
filius. n si dicaiur ftlins Dei crealione, pt Unien lunc cuiil. Si anlem veli"t ilice e ilivnitas, qu:e est
na-
erat persona. Non vulclur ergo hne innneii fieriona inra Cliristi, nnn esi adoranda, damnahile esi. Tnnc
ex aliiioa rfisiiuclione Palri vel Kilio ronveiiirc. Ail eoini iutraiisiliva esi construclio, et est seii-us :Na-
hoe dico qnia lieet nec pairr nec lilius es-et Adain, luri irioin personarnm, iit osl, nabira <pi:t: e-l tres
hahehai lameti es-c persona e» rfislinrlinne. Imle persnn e, nahir.i Filii, vel Chrisli nalura, qn-p esl
ttamque drritur persona, quasi per se unn rmn fit^Kiius, vel Clitistu<. Iicm diccl aliquis :l
lcr, Kilius,
rationalis, cuni di-lmc.la et discreta ah oinni alia re. S|iiriius sanclus, sunl
j unadeilas, iious Dtius; simiue
Sie ergo lioc nnffien pcrtona ilatuin e% persnuali di- idcin? Qui.i si iilem, crgn aut gimere, aut specic, aul
siinrtiene, ei sonai hoc, ^ciiiect, habetis personalem iiumero. sicm enioi qu:pcunque siintdiiTerunl(F. dif-
rfi-tinclionein. Qoidaiu lamen dieiinl qu<>rf iu siii»u- ferenlia}, genere, vel specie, vel nnnicro nabenl
iari nuinero nnmen rsi essenti.e , el ponil aliquid dilfcrre; sic qua'.ciinquc sunt idem, penere, aut spe-
cnininuue in inbiis persnnis si<ut Oens. Cuni eiino cie, aiit niimero, sunt iilem, Ad lioc tliciinus pmtl
Pater est persona, et Kilius est persmia, non aliud trcs pcrsou:e ntin sunt itlem Renere, nmi specie, irlul
dixide Palie, aliud deriiin; „erf si ad.lal"r alia, til si ciiim eis est siilislanliale iiom concediious itlem esse;

dicatnr Pater est alia persona a Kilio ; vel tle S|>iritu

: niiiiiero, ne iiicidamus in Sahellianam licresnn. Si
sancto Fst lertia persona ; vel in plnrali dicalur :
: eniin iiicm siini iiiimero, nccessario ille idem Dcus
1'ater ei Kilins ei Spirilus sancins sunl ires prr-ona?; qni csi Palcresl Kil.ns. sicut ille idem qui cst Tul-
jarn faeiel pluraleni dislinciionem. Item, ul dieil Au- „ lius, e-l Cicero, el ila erii personaruni confusio. Di-
gusliuiig. • llnc solnni ii n esl, quotl eum serun-
i
cinnis igiuir iliam diciiouem esseiilieudi itleni, esse
dum »e dieaiur, de singuii- personis nnn singnlariier tlaiam iu nalnr..|ibu<, nnnc es«e iransferendain ad
aecipilur iii M.iun.a, scd pliiraliler; cl esi inventiim, divina sic eliam diciiniis u.-s persnnas nou dilfcrre,
;

ul dieil Angiisiiiius, hoc iionieii peitcna. ul cum qu.-e- si prnprie dilf<:rre accipiamr, non cniiu diiTeruiit ge-
rrreiur qnid tres, vcl quid tria, uno nomiue regpi.n- ncre vel -pccie, qiioniain 1101 participaiil conlranis
deaiur, icilicei , ires peisoua?. Prater prailicia rsl qualiialibus. Ilerutn numero imn diileruiil, si pio-
tiiumi st.liim nnmen sciliccl, tiiniias, quod de nulla
. prieias v. cahtili ailendaiiir, diflerre eniiu iiniiiero
persnna singillatim dicilur, sed similiierde oiiiuihus e^t in logica differre pluralilate accideniinm, quae in
uuiic cst siibstantiale sed pliiralilaleui drsigu.it. >
, I)e« nullalenus excogitari possuul. Nulla i^itur dilfe-
Ki noia quorf emn dizi hoc nonien Deus et cousiiui- renlia cst in Inbiis persmiis, ct imc esl quod dicil
)ia |ionere aliquid eommuiie iu tribus personis, abu- Itoeihios: « Ciijiisconjunctionisratine-linililTereiilia.t
sus -ihi. i> ..c nomine tromnit.ne; non lainen sine au- Scil dicel aliqois Alia cst persona 1'aui- a persoiia
:

ctorilaie. Dic!ieiiini 1-tiiK cmius arff.rreDiacouiim iuod
plura smit irilins persoms coinmunia qusdaui \ero
,
propria. Communia, nt Deum esce sapieniem, jusium,
piiiin »cd
: ei ipse Fiilgeniius almsus esi Imc nuinine,
t|iiod cm cmumune. Qund emin lioc iioiucn ct niiiiniie
diciiur iiilms personis, sic esl inlelligcnduin, id csi,
non esi daliiui cx personali disiinciinne, scd ex suh-
^ I
persmia Spinius sanrii ; ergo ircs per-
Kilii, el alia
toiif dilfcrimi.
Falsumesl alia namqiie non csi ihi :
nonien ddfeienti.e, iino negaiionis. Kiest talissensis :
Alia est persoua Patris, aiia persona Pilii , et alia
persoiia Spiriuis Suncli, id esl, paisona Patris 11011
esl persoua Kilii, vel Spiritus sancli; ct ut oinnino
ossiiuiis i.oliis cavere loculionibus interrogaulihiis

sianlia: miilale. Ahlcr eniin est falMim. Si enim * uiriiin ires pcrsona* difleraiu, sic distinguenilum est,
'

a'leidaiitr propiia vis voi atmli, nilnl prorsus Iribut ut sit lnt sciisus : Differuut, id est. dislinguuniur,
penonis rwuuiuiie esi. Si enim aliquitl communeest yel ilisiant,vcrum est si vcni sii sensus : DiiTeriml,
;

eis, aut snhs auliale, aut accidenlale , qimd iu

i
r'iiur id est, conlr iriis qnaliiaiilnis parliripaul, lalsum est.
Deo uullateiius coiisideiari poiest. liem si Dcum esse Iiem si interroget uuis, Disiani numero, id esi, plura-
trihus per-oms esl romiiilllie, ergu illo parlicipaul, litaie actideuliumi ( sic enim dicimr m logir.a ), fal-
sed nec 1'ater, nec Filius, nec J-pirilus sancius IVus siiin esi ; si vcio dicas Disianl numern, id esl, nn-
:

esl partieipaiione deiialis, iinn laiitnui nalura nilul
igiiur iribn* personis esi rommnne, si vis vocahuli
altenilaiur. At dicil aliqnig : Nuiiquul Deiis est a
deiiaic Oeiis? Nuoqnid Heus esi a bonitate bonus 1
Concedo. Ergo bi.nilas e-i aliquid, umle Detis est
bonus, qitoil noii est tleiis fal-um csl. Al> hoc loco
: merosiiaie, »ic, gcilicet, quod pnlesi dici dc Paire,
K-i uua persniia, tle Kilio quod sil alia, de Spiritu
saitcio quod sil lertia persona, vermii est. Uiius Deus
igitur pater et Filius ct Spiriius sanctus ; et Pater et
Filius ct Spirilus sanclus, imus Dens. Se<i hic caveil-
: diim cst. Dicenl cmm
< P.iier est Deus, coucedimus.
:

cmcrsii eorum baeresis tpii negarnnt honiiaicni, sa-
pirntiam, deitalem esse lieiim ila qmd illa ponatiir
e* parie, scilicet, nisi ita inlelligatur : deitas est
Dens, id esl, ille quia esl deitas, ct Dens, ut semper
redundent illa vocabull ex parie l^airi decepli simt
in hoc Ano eonseniienies , illml quod est in creaiu-
ris in crealure altcndeiites. Duin eniin dicillir : Deus
Iilem liru.cs Kilius : > hoc est disiiiiguendiiin. Sieoim
; linc Kiium supponaiur, Idein Deos, uun pm conoetlen-
dum, ne incitlamus in Sahellianam lia:resim, ulem
eiiim ail Paircm refertur. Sicut enim cuui dicmms :
; llomo euriil, idein disputal, idnn referliir ad hoiui-
nem, ut de eo prxcessit locutio, et cst lalis -eiisus :
I» Idem liomo tiirrens disputal sic cum dicitur, Pa- ;

esi bonus a lioiiiiaie, Tel esl hoino ab hiimaiiilaie, ler csl Deus, idem Deus e-t F.lius necessario, si hoc
iiuic apposiin snii qua laiel veneuuni, coiisignilleat lotuiii siippniiaiiir, Idein Dcns, idcin leferlur ad
caiisam et pariicipaiitiiiem. Diun vcro diritur Deus : Detuti, til de eo pr:eces-il luculio. Kl e>l lalis sen-
csi a deiiaie, m-i Deus honiisa bouilale, loitc proposi- sus : De ig Patcr esl D-ns Kilms, qtiod Sabelliani di-
lio nim signilical causam , vel partn ipaiione.n , ul ciiiii. Sic igiiur disiiiiguendiim esl 1'aler e-t Deus, :

ipsi semiuriaiii seiiseruut, imo si^mlical esseiinain. iileui Deus esl Fibtis ; si htic loliim, scilicet, i.lciu
I.t est laiis sensiis : Deus esi Deus a rfeitate, id esi, Deus siipponaiur, lalsum esi. Si veio Weui uou sup-
iia csl Deus csl ipsa denas. Sicul unilas esl
, <i,u..d poiiailir, sed pixdicelur ile Deo. el Fil.iis de Deo, ut
uniias iina bonilas cst bona; ei sic
, et er singula i
sit lalis sensus Paler esl Deus, Deus esl idem Fillus,
:

alleiidendum esi, qu:e boc modn de Dco diciintur. i esi, D< us Fibus est, idein D-us ctini Palre, veruni
l

Uinnes einm d.c conslructiones Dcus esl a dcitaie, : est. Aliier esl falsum. Deus ciiim 1'aler non esi idem
el ires per-iic.c siiut 1111111-. es-ciitiae unius naior.c, , Dens qiiod Filius, licei itlcm Dcus cuin Filio. Quod
et < .fici.c bujusmodi, siuit iiilransilivx.sirut iu Itlt.:- henc lcslalur illa gli.ssula supcr Joaiiiiein, tpi.e tlicil
mensi conci.io sancituiu esi, ui boc quxsivit arcbi- cujus Ihi. Ac si dicerei : Dei P.tiii-, ac Dci Kiiii, ac
episcopus ab illo qui dux csi illormn qui bujusiiiudi Dei Spiriiiis sancti , et ui prursus distiiiguautur ires
ciMistruciioues lortassis es-e iranxiiivassenliebant; et peisone in catlem cssenlia : lla dicendiiul esl P.t- :

ipia-i .itdiiiu est adlmc ab jlla secta qnid silu vclu cimi *
ler csl Deus, alius idcui De;;s csl Fililis, ! ul pcrsotw-
• rjuusis niaiiia, quaj sic relitui dcbcrct : Vl per auus pcnon. propr. el pcr lur.M, ttc. Ko;r.
 4(!5

lis proprirlas ,vr id.m .>-_« essenliae sin>|ilirias in

imw ,

dirilor, Nalura esl adurand.i, abesl dislinclionis

,\
pro-
sinueiur Qiiaeritur ilernni iiinim natura iriuui pei prnias , et laiueii suliest rei veri-as et iuteniionis.
sonaruin sil ini .m.l.i
;i ei iilrinii ruiii persnna: sinl
, Altrr.dens igiiur Augusiinus dirtiunis pmprieiaiem
ejusdeni nalnra , liceat direre Tros persnmv. smil : snlam, nnn iri verilalem, dixil : « Natura non
ct
una naltira. Seiniariani ilicml ires pcr.-onas esse una aunmpsil natnram, > non nepans veriiaiem rei, se/
naiura, ulenirs ihbllivA, vel per unam naliirain ; et dictiuiii. proprietalcm, liret alia ciusx invenianlM 1

iia dicuni 1'alrem non esse iialnram, <*t Deum non quaiedixit, scilicet proiiier quosdam harreticos, qm
esse naiiirain. Natura enim nomeii e i anstrariinnis, diceh;iiit naturain nalnra immistam. Veruuiiainen
. et sic in natiiralilms iria simi seilicrt, iininen per- : nec vuli ncc in- eui aliqueui qni auderel prnfUeri se
snii»?, quae qundamtnndu baliel subesse, et nnmen vi.ijsse praemissam auctnriiatera iu Aucustino. Nma
iiiiinr.is, el iioinen natnr:r, qtue qnodammndo liatiel qmi.l ciim itiritnr: Dena esi nniuen uaiur». cl imn
superrsse, w
Sneiaies, liomo. humanilas ; sic iu Deo P'T.-on:i' isti izeiiiiivi non ronsiguific.nl pnssesso-
,

persnna, Deus el natnra. Kl sirnl iiomen unionis, reni, snl ereaiuram, Nou enim negalui ipiin siimliter
I';iler, de nomilie peiSonrr ; imnien veui nalur.T, nnfl imminai hocnmnen, Dcus persnna, sicut natnra; iino
dc imiiiiiie porsnn e Dicimus rniui : Sncrates esl c.iu.alis esl sensus Deus est noinen daluin e_ suli-
,

lionm, ikiii tamen dirimus Socr.-iles esl humanilas ; : sianti.e unione, non auiem ex neraonali distinc ione.
sic Dens de persona P.iier, imu tameu uaiura de per- Kipedito iiiniui sii cnncedendiiin Nalura esi ado- -

sciia, ui dic.imiis P.i er e«l D. us linn lamcn Palor , randa, restat iiirpiireiuluiii utruni ruin trcs person r.
esl naliira, vel Deus rsi n.itnrn, ulentes nominalivo. sint i jusilcin uatur.c, sil cuncedenduiu quod tres per-
Sic Ptiain dieunl iiaiumn divinam non esse adomii- soiit sint uua natura sieui coneedilnrper gcuiti-
p ,

d iin, sed Driiin <>• adorandum, el personam. Sic vuiii , ita sit concedendum per nnmioativtim. Sed
igiiur dicunt quod niliil Christi esi adorandum, id salis declaral hnc Aiixusiinus in liliro de Trinitite :

esl, imlla nec diviua, scdirel, nec lnimana

nainr.i, ; « Tres peisnnas, inquit, ejnsdem esseutiie diciuius,
ei hoe voluul lidere ex aucturilale lieati Angustini, vcl Ires personns eaindeui essenliam dicimus; non
uiii dicil < Natnra n«n assumpsii naiuram, sed prr-
: aiilem ci eideni esseniia , quasi aliud >il nalura,
sona. i Adnraiidum est igilur, inquiunl, qui assmn- alind persmia. i Ecce quoinndo Au_ustiiius ne hoc
psn, persona; non qui non -ssumpsii, id esi,
sei icei, qiiod ires personae dicontur esse ejusdein snh-lauti.e,
naitira. S<'d aui [F.utrunl lies personae siiH ima na- vidcrclur escliulere, ipiod dicerenlnr eadem snbfil m-
tnra nccne, linc explirahimus prius, nsirndeiulo an sit lia, adjiinxil : < Vel Ires prrsoua. e mi.l. m essenliam
cnnredendiim Malur.i e^t adoranda. D ciuiiis ijjnur
: dieimus. > Ju\ia Auguslinum igilurdici uusquud ires
quod naniraiuiiiieii esiabstracliunis, qnod licellrans- pcrson.-e snnt ejusdrra natura., el qued tres peisouji
laiiiin ad Denni imllam sigiiificel abslraclinnem, la- siiiii natura, uicuics noniiiiativo. Iloc eliiui cuu-
lliia

mensemper hncnomen, nalura, pndatum, absiractio- tradireiiii pioliuiiiis hoc inodo:Tr_s persouae sunl
nem dat iulelligere ei piima inventioue, sed ahstra- ejiisdcm natura, ct non panic patn.ne: igitur tres
ciio naluraIriltus persunis iiulla esl. I_i.nr simplici persou__sunl una n.itura. \'.< lanien nou dicitur : Tres
i|ii;eri'iiii, Ksl n.iliira ilivina _d rai.da ? dieain il.i : person;»" suut ejusiiein uatura. Uhservatur dictmui.
l.t qui negat, hxreiieus est, eo quod hoc nomen, propruias, eo, qira iioinma , naiura et per-
scili el,
nainra, atl Deuui Iranslainm uon signiflcet absira- siina, trauslativa sunt ah istis lehus ad Deum. In islis
ciinmni. Sapienli vem hoc ident qiiaerenti, posiquam rehus auieni qui.i nalura nuiuen est abHradionis, ei
perveiitum esl ad colloruiioneiii, dicn, ut sola distiu- t_ habcl suporessc , persona vero suhesse , ideo a;:tcm
clinnis prnprielas nogetur : Nou est ador.-nda, eo diciinus alicujus e-se naiura> unii tnuen aiiqna na- ,

quod semper dai inielligere ahslractionem hoc no- lura. Diiiii igitur d cimus
Ircs per>onas esse ejusdem
iueii i» iurn; ul vero sensus ei rei veriias alleiidalur, ualuix, cl ubservalur dictiunis proprieias. et rei ve-
: I li r mo esse adorandaui. Sieul eniin de eo <jui aquain ritis; iIiiim vero tres persuuas eamdein di< iuius natu-
hilieiit neganim quod liilieiil suhstantiaiu, non rei rain, quia natura noiaen esi alistraclionis , iicet iu
veiiutem negan es, sed ila d clinnis proprietalem, Deo nulla sil ahslraclio , nnn ohservaiuus di<ii<uiis
sic sapicnti qua rcnli [an uatura diviua sit adni-inda, |
propricialeiu, sed rei veiiialein. Cl uoia non ess.
nl sola diclioms propiielas. non rei verilas ncgelur, iiiik edtiidiim Palrem ct Filium de eadem essenlia,

<licimus Non ; ui sola r«-i verilas, imn dictiouis pro- scilicei, ejii-dem ess_nlia_; Fihus enim esi de esseutia
prieias af(iniieiur, dieimus Ita. F.i quareboc! Ul, Patris, Pater vero de nula. Jam eiiun essel genitus
scilicet, olis. r<etur diclionis proprictas, iiec liat na- vcl proeedras, Qujeriiur iterum iitruui euiu Pater sii
luri' a trihus personis _ti tractio. Duo enim in dis- lialura, el Filiiis ejusdeiu nalur;u, el Spnilus sauclus
piiiaiimie atieiidiintur, scilicet, et diciionis prnprie- sil eadem iiaiura, el e couverso, uriiiu, ini|uaui , _i:
las, et rei ventas. Ad hne auteiii ul sub-il veiilas cunc, iieiidiiin Naiuii geuuil ualurain
: vei naiura ,

lucniiniii, iria sunl lieccssaria sr.Iicet, res et locu- : persouam. vel persona ualuraui. Ad bocdienquoiiiaiu
liu.cl opimo. I si locutio <( (ipinm adluiiint. \crilas
i iiullum istnrum aflirmj vel uegn, <|uia errxiKm pos-
inrst liiciitiuui , etiaiu si lertium desit, sciliret, res. seut li;rc vciba iiulucere. J.uii eiiuii videremr quu.l
Ki-i riuiii nuii iia sii iu re ut dicitur , tamen si iidem genueninl se. Utrnnique ewim esset natura iw-
opitietur proleiens iitriim dicitur nun meiltitlir ,
men esseuti.i: ; quare euiui essel uiagis iiumen per-
sed est verax. Mentiri enim est conira cmiscien- sou.i: ciiui diciwr, Nalura genuil, quam _um dicitur,
ii.imi loqm. fjuar. .-i de-il npiuio, ct alia duu a.l- Naiura esl 1'aier. Se.l nulhiS cailmiicus negal <|uiu
fiirriiu, scilicet, res c locmio, tamen nieniitur pro- de euiicui lu piar : Divinilas estcum dicu
Pater, Divi-
ferens dicendu nainqiic , cic. Vera proposilioiie
; nitas esi Fdius; aiilem hoe verum e .t , uisi
de iiuilu
iueiiliur alupiis quaiiduque, qnia C"iiira ronscieii- de <l vina essculia. Quare iiun possel lalsilicari illud
liam loipiiiur, _ic extra fal__iu proposilionein in- i
arg iiieiiiiun eliam Bens genuil Deum, liic euim Deus:

fcrendo nou mcntitnr, cuui gic semiai esse ut al- persouain nuiai. Nuu nego , ue videar divet-iUcaro
firmai. Duiii emm Jm.i.ius dicehal deChristu lnei . naluram in tntius persouis sonare, scilicet, quod alia
/.'. Jnctiiniuni ,
lii'1'l veiiiin diceret, l.iinen uniilie- sil iiaiura Filii, ali.i uaiiir.i Palns. Se.l ciim dico Di-
haiur, eo qnod aberai opinio ; nec lamen meudaciuin vinuas cst 1'aler, per liuc noineu loquur de divina
diceiiat, qnia ad hu_ e>-ei neceste ul falsuiu dicerel, n.iluia. Sed cliaui , ciiiu dico Diviuitas esl Fili.i.;
ciuii mendaciuin titTalsa signilicaiiu vocis, cuiu in- rilin ilivin.i: natura. ergO ailrihiiaiu es>e 1'alreui et
leininue falleudi. (jnaic omnis qiii <ticu nieudaciuin rs>e Filium, quare eidcm unii alliiluiani habere Fi-
iiieiitiiur, sed oiuni. qui meiiliiur dicii meuda- Imui vl Pairem, aut eiiaui genilum e»e, ant genilu-
«iiiui , SICUl p.ilel iii prauiis-o exeuiplo Sirui ergu riui CSSef Videlur naunpic i.ieui e>sc li.dieie lilium,
cuiii Jud.i -n.s dieil (liris o : 7'u <s lier Judifoium, ad- li e>se lidiere pairem, sed InisiUii ii"ii | ror>us ideni.
< quidein dicii< nif pruprielas, el veium est quoil
-t I.icelsil vermil Quisqute esl pater haliet lilnim, vc'
:

dicil, dccsl laiueu iiitciiliiiuis \cnl.is , sic cxli.i cum geuuil, nuii lajucn qO-dquid, ut, scdncl, p.r uculiuiu
 ;
:

\P OMXIA YENERAMLIS BED/E OPERA 40»

flal cniupreliensin. Universilali tianiqtie persnu:r enn- A hns accidenlihiis ante erat suhstaiiiin tianis, snbeis-
Tp.iiii gicnere, m>n nalnrat, lanien iiiin asertive prn- «lcni post c.inscoralione n e>l corpus (^hristi et sic ;

luli, sed suh (|ii.Tslinne, stth nndilinne lanien omiii.i . expnniiut illuii auctnrilalein Invisibitii snceril"* risi :

prxdicla cnncederem. llle Itamque qni esl naiura bilfs cretituras, i» substawia :i corporis ei sunauinis sni
nersnna genuii illum uui esl vel namra vel persona. verbo sno secreta polestate cominutal , id esl , smo eis-
Ilem qu.vritnr quoiiin.ln ires persnnic «iiomilur iunis dem arcidentibhs esse facil. Cum queiitur aulem al>
Pens :in, scilicei, tittu- ab uninne. an unns ab nni- eis .;u deveir.il subsiaiuia panis. qiia; ame su!) illis
1

t.iie. Sic namque iliritiir untis in Ingica. Ad linc rlici- sccidentibns fuerat , dicunt illam rulabi in primor-
inns qund nnn unus ali nninne, sicnl species vel ge- d ali maieria, vel perire e\ loio. Nnn enim hahei prn
nus dicilnr ; nnn eniui Detis niiil plura qu.r en par- . iuconveiiienti, si nreatura uereai tr..nsfu-ione siciu .

licipant subslaiilialiier, vel accidentaliler non eniin ; fil aqua misium per transriisionem , scilicel, vini et

trcs personae Btmt unus Dens parlicipaiione ; sed aqnae. Partinm cniijunctione ui corpus lit es mem- .

nnnmmln unusT Nunquid singularitaie? ut sit uniis lnis, ei dninus ex pariele ei tecto ei rundaiueuto.
Poits, id es( singuhris. Alisit, hne enim tenet Sbel- Participatinne, aul nriirmatinne, atit inhahilaiinne.
li.ma li:eresis. Si enim e«l singularis Dous , jam uua aut alin lerlin inndn. Iiilnrmatiune, ant subsiauliali
persona est tanlum Detis. Cnnlra ipind ait Aojpisii- nui aoeidenlali. Suhstaiitiali, ut maleria inforinationn
iius in lilirn (jiixslioniirfl veteris el nnv.-e legis : iVon btiuianitalis ll( bonin; accidentali, ut Socrates infnr-
est, iuquil, sinyutaris Ueus, sed unns f)eus. Ounmndo iiialione albedinis fit alhus. Inliahilatione, ul homo
ighur iimist Ideiititaie essentls vel subslanlix. Item jii-lus fit Deus. iNoii eniin esl nalura sed ptrticipa- ,

«pi.Trcnti : Pater et Filius

Spirims sinctus suul -cl i> irmie. ijun.iiM l.i' Ni>i. siibslantiali, vel accideutali,
nims solus Dens? ila est dislinguendnm Si jofus rc- : sed inhabiiaiinne, esl, quia Deus inbabital ipsum.
i.l

mnveai distinctionem personarum, ut Imc lotnni, sci- Ileni lerlio mudn lit aliquid seciiiuliim participalio-
licet, Unnt snlus Deus, id esl sunt Deus Pater, cl , neui, 111 inli.lelis per siiscepiionem hapiisuii lil Cbri-
nnii Deus Filius, vel Deus Filins, et non Deus Sphi- slianns, nnn qund sed quia participal sacramentn ;
sii,
lus saneius vel sunl D.us Filius, vel sunt Dens
; ct idcirco dicitnr iste modus sacranniilaneiis unioue
Spirims sancius, falsum esl, bnc uamque seulit Sa- ant spirituali, am persouali. Spirituali, sicul mulii-
lielli.ina lucresis. Si :nilom j"/«j remnveat pluraliia- Indinis credeniiuin racium esi cor unum et auima
lem dennim, ut Deus pr.t dice.liir de Inlius persnnis, una, eo scilicet, qimd sp riiualiier unili suul iu 11110
«hhj vern el solus pra-diceniur de Den ci sil lalis , fervme charitatis. Personali uni.uie, 111 Filius Patri»
srnsus: Paier el Filius, et Spiritus sanctus siint facliis e-i li.nn.i. Xullus enim prcdictoi uiu modormn
nnus solus Deus, id est, sniil De.us el ita quod non . i-icnnveilil. ^on enint Iraiisliiriii.llioue siilislauli:»
plnres dii, scd iinns snlus, veriim cst. Item si dica- lacius csl, qiiia nnu desiil esse Deus, cum lacins esl
>?.Uir ila, e COflversn Uttus solus Patcr estDens, cst
: h •!. >, uec habebal esse ali aliqua suhsi.ntiali fornia
Filins, est Spiritus sancius, r.ilsum cst nisi Deus , quse traiisiuiilireliir. ."\'.-o Iraiisfusinne, 11011 eiiim 11:1-
lanlnm subjicialur. Lnus vero et solus de Den pra;- tnra divina immista esi bumanx, quod senlil lOuiy-
dicentur, sicnt superius divimns, Deus Paler est chiana hieresis. Dicil eiiim Chrislum cx duahus na-
1'eus, idein Deus est FiliuS alilcr falsnm est. Si enim : luris consislere , sed nnn iu duahus, altera enim
Imc loium, seilicel, Unussnlns Deus.subjiciaiur, fal- pra?dicat immistam alteri ; tiec parlium conjnnctione,
sum cst. Ilic eniin sensus Deus Pal-r est Paler ei : qilia Chrislus 11011 couslat e\ pariihus inlegralibus
frihtis et S|iirilus sanclus Tfl, Dens Filiu- cst Pater
;
C uec pariicipatione quia bumanitas uon esi Chrisio
,

Cl Filius el Spiritiis saticuis; Tel, Deus Spiritus s:ui- siilisciuti.ilis vel ac.cidentalis. Etsi eiiim lorsau con-
rius est Paier et Kilins ei Spiritus tanctus. Ad inajo- cedereni qund homiiii illi esset bunianiias substan-
rcm ergn distinctionem sic dicettduni est : Nou unus lialis. sictU el mihi, quia verus bomo luit , sicut et
sn!iis Deu- (ut lioc l.itum siippoiiaiui) esl Paler el egn siiui, uon tatneii coiuederem ideo aliquid csso
F.lius el Spirilns sancius non iros dii sunt Pat.r el , suhsianliale CbrislO, quia Clirislus uoinen esi per-
Filius et Spirilus sanclus, sed tres unus solus Deus sonae, cui niliil subsiuutiale vei accidentale, sicut
.
suui Pater ei Filius el Spiriliis sanclus. ul sit perso- veriim e-1 corpus \cl aniniam esse paries illius hoini-
namm disiinetio, per 111111111 soiuin Deinn essentiai nis, non lamen es-e p;irles Christi. Unde Aiigiisluius
Simplicitas nliservelur. liem dicenli lliius esl Deus, : < Ahsil ut in Christo p.irtes esse liicamus. 1 N c
qm est Pater et Filius et Spiriius sanctus: distin lainen dicn disliugueilS inler hominciii et Deuin , ac
guendom est ita Si qui laciat pcrspnalem relatin-
: si esseul diversae regtil.r. Nam iutus ei idem esi Deus
iiiin. I.ilsiim esi si Teroad sitbslaiilix siinplicilalem
; ct hiiinii ct liomo ct Deus una pcr-on
. esl; s.l 1

refcratur, veruin esl Sed llime prodeamiis : llla per- sic diverso iiiodoloqiiuiitur s.iitcli deChrisln, secim-
sona quae e-.l Filius, facta est bo ; sed esse homi- (lum div.rsas iu ipso n.uuias. Unde Augusiiuus in
iicm e>tesse aliquid ; ergo illa persona quae estFilitis, lihro de Trinilate dicu < Clinst .s in quaiiliim humo,
:

esl I.icia aliquid quod 11011 esi »b xterno. Ergo illa ininor est se ipso; in quaiilum Deus , in.tjor est se
nersona faeia est. ei aliqoid quod esi persnna, aut ipso. > l.i snper illuni locuiu Propler tfitod dedil ei :

11. .11 est persnna. lalsutn est. Sed

fliiml hic dicendum nomen quod esl supet omne nom it,etC, dicunt Au> :

•:st uiodis aliqnid diealur lieri. Quinque iiamipie

.| 11.1t
D gustiuus eii.nii alter dicit < Deo dedil , non hotni- :

inodi> diciiur aliqnid lieri aui Irausforaialiune sub- .-

ni ; > aller vero dicil < ll.imuii dedii, 11011 Dco. >
:

stantix lii aliquid*, aui transsumptione, ant parliuiii Ouid singula persequnrV Nullus cnim inodus ei apt >ri
cniijuuctione, aul pat ticipalione ; sed inuliipliciler, aut pnleal nisi persoualis unio, quae usque ad leiupus
Ullione.el liocniuliiplicilcr. TrAiisIoriiiaiiouesiilislau- Christi ftiii iuaudita. Non iuajus iniraculuin fuii audi-
ii;e dtiubus iimdis vel mntatioue materiie, vel muia-
: tuni uii.|iiaui quaill qund lertia person.t huuiaiiua-
,

lioue>nbsLinlialis rormz. lluiatione substantialis Inr tem, scilicel , assumpsil unieudo 111 eadem persoiia,
in:e, 111 aqua lil lapis.et uv.irl.nl firiaest slatiia h;rc : nec satis esl cnmpositum factus csl liomo, id esl, ,

< niiii siaiuii racia e.-.i siibslaiilialis lorinae muiaiio, ut liuinau.iliis; aiiim.i eiiiui dicilur iiicorporala, uec la-
ipsms subsiautiK, Hanei eniui pmrsus idem corpus, meil esl cnrpus, vcl corporea, 11011 ila veiiiiu esl dc
itiutaia est iiaiuque bic species nnn genns; sed per , Chrisio, iptod sit huiiiaiiaius, et non Sii hoiiio, idcirco
trausmuiaiiiinem lit snbstaniix aliqnid ui panis lit , homo, cl Deus el
ita eipniieuduiii esl : Persona I.icla
CnrpiisCbrisli, transil namipie substanlia panis incur- I101110 e-l, humauala ita qund illa persotta
id esl , el
pus Cbrisli lurma, sed polius h.c siibsisliml m
1
esi D.-us ct homo Dcus, el Deus cl homo cst illa per-
aere rel sine substanl a. Si eiiim hic cont ngal quud snua Sic igittir diciinus, qund nuu sequilur Deus :

aliliiesl inip.issibile,
ciirpus Clni-ii ineir.liih
iiii-aruaiiu mirabili
t(in iaui .pi.nl nihil liausil iu
111111 esl inii uiu.ciiiii eliain ipsiiiu facius est hoino , er^o lacius cst aliquiil. Nun enim
modo concepluiii sii, et lota ide rcoesl lactus aliquid, scd atSUinpsil hillliauilaieui
mudu processeril. Diciinl lameti sihl iiiiiooe personali uuiendu. Vel sane pussuiiius
coiyus Chiisi!, suli.jui- coi.ccdcie quod sil lactu , houio aliquid ,
juxu Au-
409 AITF.Ni.IX. 410

gostinum. qiii dirit : Afiud e\ Palre aliml e* nis-

« , ,\
dcns , f.ilstiin cst. Siniililcr si iluo referaliir .vl ^nli-
ire, sed nnn alms. i Si aliud csl c\ malre. ergo ;ili- staniiaui, falsum esl ; si ad persnnaiii, v r r., . t. ti
quid esi ni:ilre, el illiid non esl »b icieruo; er^o est lioia qimd et Fil us prpeedai a Patri: ei S .iuiiis s.ui-
failits aliqtiid i|iiihI Nec inde se- iioii est ali nelerim. clus. Il.tc lamei, esi dinVrenlia , qnia Filins pmcedil
qniiur : Ergo quod esi persnna
esl faclns aliquid ,
iit naliis, Spirilus saucius ut dalus. Ilis declaralis,
facta essci persona, nec aliquid quod nnn sil per- qouiiiani de (livina sulislaniia s:epi--inic lccimus
soua, jain eoim essenl duo, quod esl filsum sed est ; mcuiionem, f iilcmliim esi, ciim plurilms modis acri-
facltis liqniil, id e linmo, et ipse est persona. Ii-m
-i, piatur Milisiamia, quoinodo in Deo accipiaiur. Cunce-
Clirislus esl Dcus, el nonsnlmii Deiis illud quod quia dniiteiiiin Gr.rci Palrem ct Filiuin ct S.nuiiiiii sm-
lnnno. Erj;o est Deos et aliud persona Deus , falsnm clum esse tres hyposiases vel prosopa, el ejusdein ,

esl, qui iliud pmpier quod dicitur non soluui Deus usiosis, el ejusdein usix. Sed prins videamus quol
esse, »ed hoina el Deu s . Vel pnssiiinus ita dislingne- iimdis accipialiir lioc nomeu substanlin. lu naturarmu
re Est aliud, id esl , pcrsona Imino , et esse liomi-
: libro dicitur enim siibsiamia, tuin a sustando tmn a ,

nem non cst esse Denm, verum esl; ei aliud, id esl, suligistendo, tum ali utroipie. I'l>i dicitur a sulislainl >,
aliquid ejus qnod non est Deiis , faUiiui esl. Sed in- sic a Grascil dicilur liypostasis, a imliis vern suli-
stabil ahq iis lioc modo : t.lrislus esl aliud qnam st.inti proprie , et io lnc aceeptione convenil ma-
>

Deus, Cbrislus est duo

quia ciiin esse ; laisuni est ,
lera:, qu.c liabrl subslare. Tjro enim sub inierpie-
lionitnrin est assump-isse
huiuanitatem persmiali latur, mde byposlasis siibstans usia a subsisten-
iniione, et Imc noii es> esse dno. Iiem quaeriltir Cum :
do dicitur. Sic vncatur a Grxcis usinsi» , a nnbis
iila persnna qtie fana est luunn sit divina nalma, .. vero proprie subsisleutia el stc convenil fnnuae
;

iiirmn, inqiiaiii, roncedendum est K,n 1,1 est hnnio. : qua est vere siibsistenlia, co qund se subsistil nnxiiin
Ad ln>c dicimns qu»d eum nalura sit nomen abstra- maierix. Ea qn.e. deteiiuiii.il, ul ab Ulrnque ilieilur,
ciinnis , licel nullam faciat io Deo, si ita dicatnr : id esl, a substando, vcl a subsisiendo, iia diciiur a
Natnra facia esl liomo, videliilur versibililas unins Gr.rcis usia, ab aliis vero essentia , el in hac ac-
iialur.c in aliam denotari, quod ralsum esl, el propter cepliuiie c.ouvenit coni|K)sito ex utroque, esi, : I n
Imc iii', .1 deest diclinnis proprictas, uou est absolme iuaieria et r<>tina, vel retinenti proprietaleiu conipo-
concedeiidnm ; verilas tamen qu.c suliest locutioni siti ex uiroqtie; et quia compusitiiin coustat esseniia

non isl neguid.i , cum dical Leo papa < Assumpia : el S ibsislemia, ideo dicilur siilisla >s et subsisiens,
est a majeslate buinilitas, ali xlermtaie iiiliriuitas, iion a sulisiaoita vel substsicniia. Substans dicilur,
a viriute iinmortalitng, el iiauira inviolabilis unita est qui.i reiiuet proprietatem maierix, a qua habut es-
nalurx passibili. De eodem Gregorins < Ycnit ad
> : sentiendi pcrlectiimein , est euiin quoddain disiin-
nns calccala divitiiias. i liem qti.iriiiir titrum tres cium vcl discretum. Aninia aulcm dicitur subsiaiiiia,
person.e sint Dcus siinplex. Ad qiiod dicimus qund iiuii quod sit maleria, vel forma, vel coiliposiuiiu ali

si timplex ponatur contr.i pluralilalein deoriim, ul ulroque, sed >|uia ritioet prnpriclatem compnsili c\
accipiatur pto simpliciiaie essemix verum est ; si ,
ulioqite. Substat eniiii accidenlilms, ut vlliis el vir-
vcro pro Ringularitatf, fal.-uin cst. Tunc euini dicent liiiilnis, el est subsisteiis, vcl qiioddam disliucliiNi
qnoil trcs persoiue esseni, Paler vclFilms, vel Spi- et delcrmiiialuni, ci Imc bcue Uisliiiguit lloeibius m
rilns sancius. Iiem quarilur, quare dicaiur Paier : ltliro qui est >te diiabus Naluris el una persona Clin-

genuit Filiiiin. Ftlius geuilusest a Palre. ct Spiriiu sti. itnc eliam teli^il in coiu. super caih. It. ili.cns :

prneedenie , et lltitlili pussil dici Paler gig> ,it vcl :

C i ('iiin siguilicat ties substaiilias in.ileria, forma, it
gignet Filiuui, \ Spirilus prood t. Ad Imcdiciinus
. I compusilum : bic agil de couipusito, > etc. lo l)e>i
qnod iitilliini vcrliuin ad luqiieiidiim de Deo Irausl.i- autein uiumur Graci praidictii vocabulis. Dicimi
tiim lempus consiguilicai. Non enini dicilur, Pater tirs pcrsou is essc cju-d in nsi.i", eju-dcm usiosi-,
gcnuil Filiiiui , eo quod genuit consigiiificat pr.e- scd ircs hyposiases, tres pcrsnnas. Ilsia tamen uuii
leritioneiu , sed qnia coiisixniiicat pcffectionem ; diciinl simpliciter, sed lijperusta, scilicet, stipersub-
ut, scilkcl, deuoiet perfectioncm generaitonis Fi- slaulia, ul idcm Uiiciiiius ducei in sequeiiliuiis. t.iim
lii a Palre. Eegu ergn Keclesia saiicla dicere P.uer :
igilur lu.T dtstinciio fial m
bis Oiiuiibiij apud Gr.e-
geimil Fiiinm, ul [pcr| peifccliim pneleriluin deno- cus, ass.gnanda esl ratiu unde td provcui.il. Unius
leliir perlectio generaliniiis ; non aiitein gignit, vcl <ji- cr-n uAk vcl h n.i usia dicuuliir a Graicis tres pcr-
gnet. ue per praesens »el fiiiiirutn geiieralionis insi- siiiij', eo scilicet, ul dicil liuclbius alilii, quia suut,

uuelur iuiperfectio, Unde Gregnrius super Job : < \)o- Imc eiiim nsi.i translatuin esi ab lns u-ims ail Deuui.
niiinis Jcmis GhriSKJS m eo quud vir us et sapientia 1 ii lus auteiu iiiins dicniir usia esseulia. Illud euini
Dei csl , de 1'aire ante leiupora iialus esl , vel polius ii ii. d coiialat ex mateiia et furuia , ct buc esl quod
quia non cuepit nasci , nec dcs il , dicanius verins, esi, Iiiijiis reliuet proprielaleiu,
essu lantiini liabel
seiiiper hlliis, N»n auieiu uoisuinus dieere Sein-
> : liisrebus, maierta enilll v.l lurma pcr sc n»n diciiu-
per nasciiur, ne iuiperlecltis csse videatur. At vero lur csse , sccuudum Aiigustiimiu. lloc igiltir omdo
ul a-terinis designari v.ileat cl perfeClUB, el semptr irauslaluni est ad Demii , qui vere esl , et lameH
dicamus, el nalus, qualenu;. c: iuius ad pet fi ciionem Secunduin ilieol»ttiaui negationis possuuius dicere :
pertincl , el tentper ad : leinilalein qiiamvis hoc , D Deus iioii est, scilicct, non pariicipat arleinilate.
ipsiim qnod perfectiini diciilius mulliiiii ali illius ve- Sed SeCUIlduiU lliculugiam alliiiiialiuuis dieiiuila :

ritatis expressioue dividiiiius, qiiia qood faciuiu non Deiit csi, ni est, ipsa enlilas. Scd quil usia reims m
est tiiin potcsl dici perfectuiu , el tamen iuliriniiaiis 1'iiini snsceplibile cuiilrarmrum , eo qnud sigmlic.il
nostix verlds dicimus cuiidescendeiiies Ettote per- : Cuiiiposilmii cx iilruqiie, ideu ne tr.uislaiimi ad Denm
feclx ticul el l'uler vetler oelestis psal- pcrfeclus ett. Iu idciu pim.il, diciinl (ii.cri liypcrnsi.ini, id esi, siipcr-
nm qiiu |iic ilicilur : /.,;» hodit genui le. Iludu- iluil, siilisl.iniiaiii. ISou Dciin csse o i.iiu.
t.iiiicn iic,;jiiiiis
qma iion prajteril illa geueratio ovnui, quia inilioj :
ijiiiiiiijni crgo
persOini uuuui c»t esse , ideu
ir.lins
caiel. De Spiritu sanclo aiitcm clegil Ecclesia dicere et ipsa: umus u-ie es-c dlCUIUUT, Clini buc imiiicu
piocedent, ulens, scilicel, pr.eseiiii, eu, sciliccl, qilod usia eis conveuial , eu scilicct , quud sunt. limoi
,

quolidie dat uulns illum Deits. Sed liic quxrilur aiiicm Uliosil diconiiir eise iics per^oiia.*, co, scilicel,
iilruni <i,iii Filins divil Eyu a Palre proeetti, sint : nt idcm liueibiiis dicii alibt , qma nnllu illdigcnl ,ul
riiius et Spiritus sanctui unuui prucedeni aut duo buc iii siut cl li c , i cst quod iinnioilo IrausljlluUI)
pioccdenies. Ad Imc dicimus quniiiaiu m uuuin relc- praprieiai ubservala. lu bis eiiiui uibus iisiusis ui-
ralui ad siibalaiitiain , vel pr.idiretiir jroceiUus de * iii
1 fiirina qu.e mali riam ducil ad CSSe, lnui i hiicii
1

eo, vcrnni esl; si aiilein unum ad person.lill refera- indigel aliqim, ad buc ut ip-isii,sci undiim Plltuiieiu.
tnr. vcl coitjiiugalur ei piocclens, ul stt sensus Fi- : Sic igiiur dicilur uua usnisis iriuni pcrsonaruui, qui >

Ims Spiniiis gaucius tunt uniini pnicedeus, id eii,

.'i Dcii.s simplcv luiuia esl , diciiiil, UIIIUIUIII icium
Mint Pilios urocedens, vel Spitiius tancuii prucc- Ulllllllill tOlllvlLllS CoSC , llil.ln IIUIUU ludic,' .1» 4C
•
 ,

.,, K ll UIM I .v 1E. •t tU.U. L S I I l .tl l .t Hrt KT" "ArptNPix. i\*.

suum qni» i" ''' s rebos hvn»sta*'s prnpne

esse. et A 1'astores pecuiliini vernali l'i'-e s>b niiibra
<1i<. lnr siihstans. Ut aipein snlislaiK i|„a»que res ac- ArhoriM, pariier l.vlas celebrare Emmk,
ci.leniibus . iin disiiiisueiiiur ; iden ira <-la'iini a<l AdKiii el juveuis Dapbnis. seniorque I' .: c >,.» i

Uennt per-oualeiii inniiit dislinctionein non laut-eo , Oinocs bi cucul» UuJes caulare paraiiaut
ahqiiaat acriile.i' i,i'„ Miseepiinueni. ld<-oq»e d.rmiior Ver qiioque II ri^ero succinclus siemniate veuii ;

Ins ItTpo-lases ul e-l. ires persona». Prosojia enim Frig d:i vent lliems rijjidts bir-nu 1 1| jHi ,
sumptum esl Mi bislrinriibus prnsopa euim el proso- llis rertamen eral euculi de carm ue gran.le ,
p»|(ria ejii-ilrtn nalnr-r sunl vocabula. Prosnpopceia Ver piior aclusil teruus modulauiiiie versus :

n.,ni uie dirilur iraitsforaialin. In.le provpa dire-

TER.
liatidtr ires erson.T , pffiMK repra-sent ihanl bi-
i

iliKn.fi, qni Se lran»f«rti,ahant, luin in purrtini. l„in Opio mens venial eueulns. charitsimns j><.
iu jnvenem, lum in ECM, e, s<-c<in<l<un uiiinscujus- Oinnibus isie snlei tiei gratisslmus bosftes.
que xiaieui divrrsam voeein prof reliaiil , d qiiau- :
1ii tectis, mndulans rutilo Ihmi caroiiiii rn-iro. i

tilalem f<<mi,,ii|.iin larvarum. Sic ijitur dicunlur Tuin glaiialis lneius re-p >n<lil vix e severa.
prosopa , i<l esl , ires peisnnn'. Sed nun<: paulisper
UIEMS.
e< nMil.-raiidiiiii e-l (jui<l sii pereona, uini,i<, scilicei,
illa discrrlio. qnam ded l Bnelltius. pnssii convenire Non Tenial curulus, ni^ris sed doriuiil nnlris ;
iril.uslersoni-, qu.e esl linj nsiiK-di Ra ioiuln na- :
Isle faintii [Al. famem secuiu seniper porure suc>cil.
, '

/kriF wdiridun tuttlanlia. I.lnidam eiiim ob ulelli- TER.

genies Boelbium diterunl hanr nmi esse dal ni
U llpio meus Tenial cuculus cum gennine ki<> ,
.

eailuiljie. boc in<,d<i |>ers >nanies Si prrjom r-l Kn^oia depel ai, Phifbo coines aliiius xvum :
i i

indmdua lubsiimli* llifnla

ergn irts ner- naturir .
riia-liiis atual cuculuui < r< sc.nlein luce srrena.
;

iciiiZ iuii' indnidn.' tu' ttnnl.a', auod fnltnm est. Vna

niEtas.
enim et individna tubslai'lia itium pertonarum etl.
< cinra eos d>ciin„s b.mc defiuitioneoi non es-e da- Non vcniat cucnlus, general qoia forle lahores,
lain, se< ui dum linc qtiod suhsiantia ilicitur nsi.i vel Prxba confe.iiiiiai, requiem disjtiujfu amaiam ,

usi' sis , iino seciiud bnc <)u>it suhsianda ilienur m Oiuuia disiiiili.il, pelagi terrxiiue 1'buraul.
b*fi>o>ia>is. Sf cuiidiiin quam :ireei>ii»iu m et am l«>ne
VER.
|u--el dri Ire- peisunas ires -nb-iaiil e-se nisi <s .

f.Tin i.i L'rc'esi:i bunr n,od,,iu l»<|uen'li refmaret, uli Qitid lu, larila bienis, cnrulu convi, ia ranlai ?
ilicil BoelhiitS in libro <<e d<iabus Natori- ei unl y.n tnrpore pravis, lenebross leclus iu autris,
lervma, we , fciluei , i idi-relur euenlic dit n<tr fieri l'osi epulas Vencris, posl slulu pocula Barrfci.
aitlraelio.
saiie
imliviilua
pawHMl
l'i

f
hyposiasis
W—
i^ilur <.ju< lo |ik»o<Ii -alis(aci.in,us

raiiou.tlis
de-eribrre
n lur.r. Sclnn<n<e
: Prrsona est
, ila

Sonl mibi diviiix, siml el cinvivia bt-ia .

DIFJIS.

tsl requies dulcis, calidttsest iguis iu arle.

bjrp»»lasis i lem siiiijI <|iio.l persaaat l,»o Ciiin di-
Ilxc cueulus rcscil [AL, nescilj >< J prrlAit ; itll
iiur: Pi-rv na esl niiiire inditidti* hy- r.ilionabs
[l.llxirat.
poilaiit. kie-M e»i >cdiceielur 1'ersona esi raiio- si :

TER.
nahs inurj' inJiTidua persona. S<><l sic idem per
idem descnbilur. Iluo igiltir qund subslanli.i baliet C Ore referl flores ciculus, ei mella minislrai ,
ili-leriiiiiuiiimcm, scilirel , ralioiulis ualurx indivi- .€ 'Iilirat<|iie douius, placidas e( nartr;ai uudaS ,
<lu ,. reslriii|>iiur cirea snb- pcrsonani , el ila cum tl geuerat sobo.es, ixlos el vesltei agn.s.
sijuii.i plmibiis modis acripi.itur, cum hac deiermi-
BIEMS.
ual one M>n.it qiiiiiiuiu hvposlasis el ii-i bvpo-r.-is ;

in'D ed apponeiidiim uin prx<licas , ad hnc ut <

!l inimica mihi sunt qu:e lilii l.iia viilenlur.
,-'
,

ile-cripiimein perso„;e perlicial. Seil sufficit descn- Srd placrl optalas jdzjs iiutuerare per arcas ,
piio Docihii seeundun! quod illaiH exposuimiis, iil, fct gaudere cilus simul el requiencere semper.

acHiael, Ikk noii.eii tubtiamia, per illa qnx illi iu TER.

ilc-criplioue omiiiiiui geoeium re^trinealur cttea
Qnis libi, lanla biems, semper Joritnre parala,
li>|x<-Usiiii , nmi lamen poic-i dici d<>sciipl'i illa
lliviias gaSaa vel c»uj;resat ull
< llui "lal, i- ,
<!<• iril.ii> pciiKi.i-, probilH-nie iisu Ecrb-sia?, qui jam
Si Ver vel i£alas anie libi nulla laboral ?
inniiaMi li.i. i„i i.en lubttailliani. (Juiil.illl l uikki
ilnii. I liaii,- ,!.•< riplioiieiu ilaiam e--e de i,.itiir<l.l,M-. mrMS.
I.l „. la baiir |>< r-niijni. vel iIUiii , ii"H <sse pailes Vera refers : illi, qtioiiiain mibi mtilia ijboraut ,

Il-i t\sli, p:n,d:i r%t enini ba-rc-is veiuUriiin , que Suiil eliatti ser i n.i-i a dilioue subacti ,
jiii.mii |,<r Ire* |.J.if- Dei, iiuo, ul duil Augusiiuus, Jaai iiiibi servauies d ituiiio, qua;<uiK|ue laboraut.
iiOii <-[ imiiiis qiiod ima peiooua, quaui ilu.r, vel
TER.
ili,:r qiuiii tri», urc iiniiils qu.d tirs quaill d a», vel
dn.i- qiiaui iina. Sed loisil.n, iIikii velul.r juraiii |>er Non illis domiiiiis, sed pauper tmuftajmt sti|>e his

lr>-s parlcs l»c, volunl dic> re b<» d.> cu rpa re Cbrisli,

D [-4/., stiperbn>J
alimpiiii ba rc-iio Seual jurjioeiiliiui. Ileui qiurrerel Nrc le i.iin poletis per ir tu pas<ere uiiium ,
»lii|in.s: SWBtMC ires per-ona* cualern.e tstue Palri •" Ni dbi. i|in teniei, cuculus iliiuiwin [.4/., a W in —w
|,r:r»lel.
Filius eoa-niialis 1 lleiu : Kstne 1'aiei caaetenni'» r ilio !

iloc non allniiKi. iinii ,k'h<i. ISoii allirmo. ue vi<iear Tum respomlil ov ins subliini e scde Pai:rntoii,
|KHien: aucioritaiem iii Kilio, Tel in Spirim sancln. ti 1'j,i..ui-parner, pasiortnu el lurba piorum.
llem uegare non audi*o, ne vnlear di> eie l'air>m PAl.tll I».
iKiiiesse rj,isil<'iii xlernilaiis ciiinKilio, quia Haler el
Desine plura Hiems, rcrum ln prodigns, atrox
, :

Filius el Spn iiiis aaarlafi sunl WMM xlernus. Si auteiu

tt eniji cuciilns p.<sioitim dulcis att.iitis.
iiiTeniatur in aliqua auciorilale liilnis riernis, expo-
(iilibus iii uo-tris erumpaiil germnia Ij- .,,
nenduui e> , iimi pr<>iiiu!gandum, quij l.ii usnsliodie
Pastita -iii, peeori, requie-. el dulcis iu arvis ,
abolevii. Sie i^Hi-r eipone: Su,.l lr>>, <|uoruiu umis
tl virides raini r.esleut titiibrarul.i fessis ;
|
qutsi|uuest arlei kiis, ,t Iresiinus xurniis inven imlur.
Ibei.bus p:etus veiiianiqiie ad niu clni iai>ell:c,
Kl 1. XXVI. tt t lucres -.aria l'iia>!iu.ii sub votc salnlent.
cucvwssive reuis et meihscosflictls. Quaproplrr il U- cnciilus nuuc ccce Tenil>i .
i

II.)
jaui dulcs aniur, tuuelis gtanss niiis h >spes
'I ii ,
(Gil.es, i <iii

rxpeclan:, prl.<>;us lellii-que pidafae

(liiinij le :

TER, Ultlls, liLHU.si.

SalTc, dalcc dcc s, cuvulus, p-.Tsa.Lulj sjlie.
Cciiveiiiunt subilu iuiilii de niODUbaa allis
 ANNO 1)1 U NI DCCLSXXIV.

PAULUS WINFRIDUS
DIACONUS

WARNEFRIDI FILIUS.

NOTITIA HISTORICA.
(Ki F abricio, Biblioth. Med. el iuf. Lalioilalis.)

r.mlus Winfridus, Warnefridi filins, K orojuliensis A linuat Pftulus, cujus snnl liliri (<•) qniuqiie sequen-
sive Aquileiensis pafriarcbii diaconu-', Desidcrii, ul- les, a tempore Juliani Aposiaia: usqim ad lempiira
liini LaiignlMrilorum, regis notaiius sive canceila- priini Jostiuiani. C.Tieri, nempe derimns septiiuns
rius, et iH<st cucu a Carolo M. an. 774 capium, ca- eiqniennseqnnnlur.a Lanriulphn Sagace adriiii scmi
plivus et ipse, in le o'i fijVm ati|iie ainoreiu con- ex Tiieopliane, sive ex Ana-iasin Itil.li..!
poiis.simiiiii
Manlem erga De-ideriuui inrisus ei cxsnl , mox tbecann, qui Tlieopliaueiii cx Gr:rco Laline verlil.
monaclius Casinensts et propier iugenium aiquc De llision.e Miscella: edilinnibus, qu • ex Cauisii re-
ilnMriii.icn Carolo M. ctiam iiilecius et honoratus, censione elain exslil , lom. XIII. II bl. 1'atrnin
iil caimtna Carnli ad Pauliini servata a Leone Lugd., pa». 201 seq. dixi in Ribl. Latina lib. lu, cap.
Ustieuse lili. Chronici Casinen-is. cap. 15, saiis H, et de Landulpbo atqne Anasiasio supra
i
, suo
superque t >-&taniur. I)e lioc Patilo |n ii-r Leoueiil - • loco.
ctmsulen lns Pelrus Hiacnnns linra de Viris iilnslri- Homiliarius (d) prwier rem Alcuinn (e) ascriptus
lnis Caginensibus cap. 8, erudilis Jom. li.ijcti-t.e a noiiuiillis, Paulo (/) iribueuduiii opus ex probain-
M-in noiis illusirains, atque c receniioribns l>.m. riim Kiilcsi.i' dociorum lucubralinnilius jussu Ca-
Cuil. Mollcnis diss. de P.uilo Diacmi», A i-I«»r lt>8;> I ndi M. Kcclesiariim nsus sc-l.-c.is ciuni.lexitm bn-
iu
in-4. Jnaii. liunnems nnsier cecituria s .-cunda Biiil. inilias iu Kv.nigeli.i doininicalia atque anniversaria.
Iiistoricx llainb. pag. 05 sei., ul lauquain nolioies Tttlit :i'taii-m viditqne liicem variis in locis, ul Spir.t-
Vossiiim, Labbeimi, lom. II, p. 170 et <7S sei|., I1S2, Basilea? 1195. 1505. Col. 1517, |5i5, 153«,
< ;.i\ tn cii nliosque pra*lereant. Scripia 1'auli suui 1559, Lugd. 15.0. K25, Paris. 1557. 15C9. in-fol!
:

Epiiowe librorum x\. Verrii Flatci, (n) uobilis veie- _ Neque diversmu pus pnto quoil in bibiiotheca An- <

ris graminalici de verborum sigmjicatiune , a Sexto " lissiodcieiisi invcnisse se referuut dncii.ssimi scri-
1'ompeio Festu jim in brevion in forcii:uii reilacto- plore* Itinerarii liilerarii, Gcllcce a. 1717, in-4 vul-
riim. Ilane ei'itoiiieii Carolo M. dieavit pr.iioissa gaii, Kilniiiniliis Mariene ei lirsinus Diirandiis, pag.
epislnla, rnjiis li:rc esl inscriptio Largiiatis munere,
: 56. Licet niiiii Klnaidi noineo CimIcx ille tnanuscr.
tapienlia polentianne proefulaido Oommo reqi Carulo, Itomiliarii Palrum, Caroli Magm |umu ili^.-sii, pr.is»
regum subltmissimo , l',,u',ut ullimut servulus. De ferai, tainrn librarii ilioiu poiiiu quaiu coilectnris
edilioniliiis l.njus t-piiouirs relii|uiariinn|iie Festi cl esse crediderim.
Verrii, non repelere est aninnis qua» dixi lib. iv liibl.
I.atinx cap. G. AiiOnyniiis Melliceu-is dc S. K., c.ip. Oii'u!it lccinc librum Domino, r.crmane. tibii|ue
Kl'1 ..r.lus SU, pleX Ml|'|ihcis CS ci ll.i llncr.
67 < Paulus virducius sciibil inler alia libruut nli-
:
:

Aulerei le-c inillus, eiijos prieeonlia l.ln istns

lissimum , qui iuscribitur De siguilicaliuue verbo-
1'ossiilcl, iraluui ne patutnr eum.
rum. i ij-iii ili.in fratns niiiiius vutiuuque prolianiio
Magnam mimmjii,- sni paiteiii (fc) llistoria Uiseclla lusislel .rili quidcpiid aiiiore <alel. j.

buic Paulo debel. Nain priores uudecim libri soul N.iin pelit in catn lcairum s 'leiiiinler illum
iicieni ac d.ccin libri Eulrnpii. nisi cjuipil ali jua sub- Ad Ijinleii. Duii.iin noclo .lieipie legi.
iiide de suu Paulus ad.lai : ttuimpiuui esiude eon-
N. .IIIUI.1 coriini qiioruill lioooli.c iu llJC c jva-/_-,i»

(a) Suetnn. de Gr.uiunaiicis, rap. 17, ulii euiu Au-

iiientcs piT rirriiliim aiiui in Ficlesia lcgeudas cnin-
gnkli nepotibus pr.eceploreiu eleclum luisse (ii.it-
cat.
C pil.in tecil. i Fiorus, diacouii- Lujduiiciisis, in li-
iiriiin liomili ircicii tolius aimi ex liiversoruiii 1'atnim
(b) Minmi ad Sigeltert., c.cp. 80 de S. E.
iraclalilius iirdiualmn, in lliesauio aiu.cd ilormii K I-
(/' l.eo Ustietisis lili. i, rap. 15, nbi duo pru quin-
iiinndi ll.oieoe et Uisim Duraud , luin. V, pag.
que lilcellis 1'anlo Iritnni ilur.
.12.
(i/i Vide CaHgium in bac voce.
(e) Ul in versiom: llinpan ca qux lucem vidil ¥••
O |>rii lens leclor, vil.c rni rnra perennis,

Pttrlege |.i:iseiu. ni studioso peitore iclicuni, etc.

leotia: 1552. in-lol. llvmilmrio recopiludo por Al-
:

(nino. I lurj de lioc operc et veten Tncolcsca ejus »cr-

(f) Sigebcrtns Gcniiilacensis in Cbroui&i, nec imn bione v. c. Joan. Ileuric iis ^ Set-lcn iu Hc l tiw ia ln-
Alberii iis, Tuiiiii Fniilinmniouacbo-, ad an. Kbr. 8t)7, lerar. pag. 252 nq. ; Joan. Dav. Kiaier, de Itibco-
pag. I5i, linii. II Acce.sion. Iiisioric.uicii illilnlris liieca Ciroli M. AU.I.nf. 1727 iu-l*, § i>. Similenpus
Leibiiiin < Karolns iinperator per maiiusPanli D *-
. in iertiiuies epistoiicas dieiius linoiini. is el lestis iu
c>iiii decer|ieus nplima qtue pie de scripiis catliolico- I lercplas e\ ailliqilis r.rVsi . doclorilillS
ii-esi.l
riiui 1'aiiuiu, lecliones unicuique lcstiv iuti come- cullegit ediditquc Laur. Smius, Culoii, 1590, iu-lol.
 .

nr \; li > \MNPninrs r>i m ;i6

Utc enni \lra>nirs, •
ra - i trrs ile A /,i
fc
. < d inn»"ii lite ordnt cpircopnrnm, nui
F»Je n-'> aag |s --
i I I i
1

nil.i ., i
r,..i rv lii 31 - * \ - ! n r TiUte Me
rj.ritr-1 dVtu.lr Fra e i. 1S5'.. ei mmt o»n. lc.vi sufr. i-eruiii u« :i.. ;rrl -ii. 777. Oj.Un.e »rn-
\ - 1 • !.•. II. (O;.. "6. I'. <\ncilra nno ep *e.i|>>> Fiit.il iu Frr>ir-ri C.irtr>r^
Au^ustii»»-. sa*i u«. Juju -- • -••
"
smk F» .- li *!
S

r r -.i .. *. p i -. 171, rt in llilil P.iiruin E-lit.

Lu» t_aub»C.. f i' I'. I- II. I : ..urins I »jl., i.ii. i*«. ~fi", el r>«» ssiuie \lll. m Aii-
MUfaKS. 5.1-pil^. II VII:". Batg "I. Ii. I. II, |n l">. pusiiii ('ilnx-li llisioia nrili e' e. < lesia-l.i-J I oitia-
b, »8. b. -. , r. -U. I', 3 . I>
tinf.ii', N n^-is \~-£S. in-ful. Ez lioc
e.lila C .11 < '

nB, , 133,
'
i *i.
'-
ii. 1 «5
r-
It7
MS. sa-
b. \'i. r
ic Curoli V. m.i,. rifms cl tiherit,
, MiM
II | Ar>dre_e 1u Oicite lOr.t. II Scri|Unrnni Je relms
' i
. .
.
i'i

pias. llilaria-, I .m. !!, p. '". Im i.. s i.tii v»«»li- Fr i'ii-•.riiiii. p. -01, H •/' BraM .4 nnlfo. l'jp|K>li
tu»-, KrfMBS. I- 17, b. I. o n 351111-. ht- i Mf< "itn , in Oiri Ktfccei 'lu-il"riin Sc.ipionbiis,
aias. M -t tottS. sa-p os S-Uidus S. venauu* CjI. -,>«- p. 2 8 Mr •
tiirni C.vii ,% iasr. . i. i'i, .le re-iiv Laja-
».». ,
. i7. enlia;,|..r , et SijtclieriiiS, rap. ^O, ipii Gaw
ponli-
ioau. VUbiUrmius lib. de Rr .1,,. onuii. 3, r. II, H-xm V.-ieuiinm appeltal. ln-c lil>e!lo |>eliium
w
i
I i
1 15: < lu scnl-eu-l!» >iipK>iitalil>u». Iuui l:l>r.*. pn-i F>'i'''r<J>lHui 1' \ 4 .- i
pria ;- Br nf ti,
tmttam x-mrm. qai SMgata » _ > pu»- . Ini ii. ii. IVrr; i ., ' -|..na TrMir ipiui I nn.'. b;n-
. I - Jisl n;ueta>>l. Bul.a (rre Terti.-rum Ji-iuuno a .1 nim, apa.1 rel-ti n * m:i. lom. I T»r li
,- _ - et> esi u»<ttK? aj Cari.lmii M fjTiu»». <io »rri|.i..p;n ll I..T. i-i,'. 3 "•rpiiaphiam uinctt-
et
.raate Alrn MCMrM •KlMCIia j, lhtd*ot.r<iig imn III \,-i. ytiiri.ir., AfrriKs, pa-'. 78 ',
.r -jMU<UtrciK>i»es resiiituii. Ili< ; ; -. q.i.ki Alcuin I: :- '

-ner rr.n trilnirr ;

yrincrps p.i--ituos a,luitmil raulum \\ar...ii!i d WiracnJn tancti At-utphi. nni priain nt .jnr-ilonnis
Aloi.ouui. 4nt*—s prnlissiioos, in q ,jLm» I
Krancnrum. (mlrj llrie.isium epi^roints. rjr-
rcgsa
Mtlias pcf annum ie;i s»> iU-, rl Mnfi l lagMtMi »iis>n,
rriiiiraiii uianr Snel»' l->, f\|--ti I, Jirui iu i

C(«>ii4a>; bir Nn litxurn qm Coiue» appr-lljiur, m bbb» an f.oi. iia inmii t. rtio ui>rrnm tleJx Vc e- I-

brpuaciMMii»»» tilu-lraruQI. Intrrpj .

ralHli-. et .letn le Paal i BBXtari i'i.ilcita Suriu,
ille usas teiios iu J.| lurcaubrts nbauuii, etc. >
3i Aiiju-!'. Meni ii 1 ['ju''is 'p-r ti, I i. Ih»(. Luitgu-

Ter r la iw.j.-ni >l |«>prics el roa>BUU \ersus M I

1 1 .-*uclu» jOu*.l urjiue qaoaque suo. Unrlvrinm tnrli Ctjpriani Carihnqim-tiM. e-liium
:
i ,:• i
>
facajhi t < ti-ln, in i.Hoiii''iisi autrin 1 jii-
lliUtr* W>mler~m. |AI.. fi»«».Vr>i>.', qn lii» Fe'li, »ln^.|iie I I li.m litis, f H) Klltii.rli AiliS
dir.i >u.1 Laofitruidi, asq..e j c.. ,
B in '
s ril.r.V tlin BBM»BM; T — \ M ,'i ' BltTIM ju-
|Tu' 775, bbm riimiam ljl>ri- n, bm! rJ.uoues
>. i ,
.•
| auli Bcaaarrar, //. F.. i>.
6">*. FJii PMn :,

«rirr s, A»ce>is anc-m, AiifisUii u aaai 1SI7., coui •

| 1'iip.Te (....lu.li CaUi scrip-eril,
J.-rimiJe , ei liasileenseui Sigi-niui.oi t>i!cii ao. li i i-ii.liim vi.lrinr.
-, rum Saelnato ct a - si.gu- Timtr *.Hc/t [l.n-Hrii. <\n: sn. 513, et taneii ilami,
Ull M»!l re ri,.;' J .» \ jti.o ( llll J r-
' I
nui an. 8», tioc'»' Scltoiatlira- rir.rKii», SaaCti l|.-iie-
naujV rt al i- l uui »cr i
i iffn) an. 5ii Miil, pfml rruii! Ilo-
l . I l-ai. 1 j''7. Iliil», tn-s*. Iiiui at> u" Iln.ci.r {< m c l."."(l, ,;>'. 'n fat l ITH T. I'r..- i
PoailM
(.ri.ll-iAnrSl . iti B", ci .i Jno CrMera, ia B*Mi
M« ManMrjMfi, .i apixl Mili lloniiiui. sj> n'u i !>•
- • lariaM Lai \ . - • ii .lic S •! ii \ ii- sncu>r.. io ii. III. Maru. ii,
IIjiki». 161', i. l.l. j U.HV"» . '
I
-• 275, : • ii el l >m. I. J Bar. l"i. \,i~ l()">il,

LmrJrribf-. r
- i 'iU.>»lt»c t4 i,anu>crii,l..> II, r l.iu.r. |u. pi_- es»e >id-u. 'i'., .nni-sas i la-
Caaicii 1 rerajnilns eium - - i , - i l .
ta .1 ;hi finem hif-iorioiraplinni res Sjucli lle-
- , i . . - , • - : .
•-• r ,
.
•.
i , ; , , i i
,
,
I i 1
• il \ur-:il Leu IVslieii-:-. II. i i. I I :-
| - •
Si>S ailrm e r.i rr,' , r i -le - I
M i
I, n Uctj iuna-
Fiai. i Baaascr. I Utl ibc a I k - 'iclii'1'.n lietamelii,
hatTBM F uii. Lug i. iihu. \ II, iu .jua. ;u,'. U, . p.Mci-nrr lieiu.-i.i lit.t BeaUMe ri rppelimr, n.ieiu
risui I. |u.. ZZi. i . . !'. nU a Leo i, lili. i, cjp. 15 uieinorati, quurum iinUuiii :

rdilxi Lji.OciiI.io^ijili lucrui > . I .11,

k.K .i!...lo Uiterutr-m u-Hi.m kiHurut aa- U J »r uuJc tuc., sacer o DeneJicte, triuioj.lios,

Uqhm uiiptem iret, J r a .J<> ep UOihli -. rCJ -

ru ac (raiaaraw <tc r>u arifai - , - II , .• j

. T-ij.ii iii PaaJ lih.
-
i .ie Ceslis !. ngniiartinr., cap.
•IV trifimi b«liin.i, . .. -c ',.-
SVi. ei iu A ' "i.i.nr ile sanciu rjVneJif-l-i. iu.

Ik t, I «aaMj/l» ti SacBU Kj i-Jr . - i Tt ».»

I'.
•'.
j.ensi, pif.'. VerSM Minilr- teciprovi
r tH
in unetaoi Scholailicani ar»u>l Arnuldum Wimi, liliro
i . ,»»!*«•. /"«Wi H'ara>zjfr*Bi r . i/uicjxi «/<! i.r> ii
LtngtmttrdtrtMt, litn Deu. jue Likr lauli lil.ru> li,
ir-r i L'.'iii \ iij?, a.i 10 Fcbruar., loni. 11, p.ijj. 47,
IBCl,-!...,,
iuoi tani» iecii-iBibu» Ujjicuui \ .. ei VI.- •

&i. et ».>(i» c:»ris»..i!.i th llurain Lli j..c eili - i

D U BrfieJia-i «nr-w Hf ned >r ii nonii'.f (,-r.j.i,
buii UuOaU»-iuiu> Vlii aioiius Uxi'. Tlioiun Scri- I
Lzim i i'ir pjLtis o L>e oeJ .cu »orc>r
pl.Mu -ii lui.a?. p. rui, VlruKjiau. I7i3. ni-tu..
i U1 ll Crrf.TH I pcTBir, |||HI> iT, Uuilala Sl-
I .
In !n>c se berrwoo r-arniine tes,laiiir Pau'tis eium
carniHie eju.sd.eua Tirgiius U.>des cecirnsse :
frbeno, atqoe ea t.i j Joan. iU; j. -ji. Ue- . i

neuicliu.. p. 3«?. i'q e u e .n v -> nu priuui i, .

»-»acti Crecarii Enumu-, luaao l\, •• >. i (.K3, I

\ e MrM Lirroia- s' i«, t-aBtiMMnt, ijixlei
Scri f
iSi-u-i» ecte l:L>t vers.L.ut berciris.
\ r ri ,juJjL slaUl!i>..ii \lii -il. L lll. n "IJC.

p. i-'$ >e H . Vicn: ii , !ii.,.: i >. , b, in -^ L.C.-1 > llinirs Terisirniiis senlenlia Lt.ironii, qm sanclu l'-er-
(

Lo. gi>o«rJui uu., c -.. i i j iriaMt; aec i

f.l.i.i au^toreiu tuJii persiuwe-

(«1 II
.- -- - \ i -•... re - niu \ i,i -mi I, Frane .r., pa;. SK, et Acu saivr.or., Mi. qusrln,
Cer.aa.il Siiorkrfeusts aj Caroliuu CaTuiu
Ant vn- M i
-..". iuj. BS9 sraj.
asit metriio sjtIu srt .- lu.r an. C. 875 el 877, . K ., '
'nfer, si afa e:, qux in Biiiliullieca LaMa,
CaJMBBWlilia i prrtl I i.i.rlf-l II- lib. iii, Ki|i. 17
seru» esse, stcM HiTM—it qu-rque, cnjbs rl I. iai 1/-) !l!usJ.ns Sparveiifeldiits, i*sie Leiiniit a. in
r eruru ..».S iiiClvrt»iUi i-ic I \ '
I • : i iii.s, (>aj. 16", edet« voluil Cnscs evirr.niin
kCviaucaj.n. L. hoJ, u. l'J. i.ui. \.:i.\ i, ,.
iie U. :,..-, \ ei j: > ,. e jciiIu-U --; u.ro L,r.lu..a.
 m NOTITIA HISTOKICA. 418
rini, ananilibet iuBeaaiOperiliu-.disiicliisncto ctiam \ tancii Mercurii Denetenlum, sive nallum repcrit,
aiutiora, leguoliir tomo VII, pag. 550 seq. sive reiiertuin omisil.
Kx epistolis ejus pluribu* Episiola de regula san- Hynmus in festo Atsumptw sanclm Virginit, 15 Au-
eli Venediai, («) ad Curotum U. Scripia iioniine gusli, qui incipil : Quis possit amplo famine provpo-
Tlieinl.uiiati, abbatis Casincnsis, essfat apnd Ange- lens, m
lireviano Beueveiilano.
geliun i Nucc, in iimis ail Leonis Ostiensis lili. vn, \ itu sancli Uaun versibus reciprocis, quorum ini-
i:i|i. 12. Iilem Aiig''lus leslatur sub Pauli iinminc tinm :

legisse se Eipotitionem regula? lancli Bcnedicli,

Dut, via, vita tuis, decus r-i lans gloria, virlus,
quaiii l:imen ejus esse uegal, quaiiquani expo»iiani a
Jisu lui luas, dux, via, vila Uli>.
l'aulo illam re^ulam ftiisse le»ia;ur Leo, lili. i, cap.
Vide Juan.
H.iptisU: Mari notas ad Pelrum Diacn-
15, et Kulliardo Monarhn, Kaliani ac Slrabi audi-
pag. 168, qui < aliqua insuper, inquil, !r;ig-
iniiu,
lori, tribuere maluit llugu Itenardos.
iiieula mauiiscripia sub nuinine Pauli Diaconi, mu-
Epiluph ur/i iii VenuHliuiH Foriunaium exstal lib.
tila tainen et biulca, noscusiudimus, ridelieei Vitaut
ii ile Gestis Lnngobaidoruiu, cap. 43,
Sermo de Assumpt one sanclti' Marite, in Kdmoudi tiermani, saitctissiuu Lousianiiuopol. Patriarcba),
Maneue tom, IX veierum Mouumentoruin , pjg. Oraliouein in fransitu 1'etri Dainiam, de dimittendo
20«. eincopdio, in qua lit nieulio de saucio Amiilphu,
Ilymnui in lanclum loannem Hipliilam, qui inci- Melensi episcopo. Vitam sancti Petri Daiiusceui
pil : t l queant tans, iu Breviarfo Itomauo, ii Juiui,
episcopi, nec non alterius Pclri pariler martyris. >
el passiiu alibi.
Te>le Peiro Diacono, cap. 9, « llildericus ejusdem
(juiversas fere annalis compnli leclmneulas
" Pauli auditor de origme praeceploris sui, vita, iu-
rbytliniice compnsuisse, legas apud sinutiuiie, dociriua, religione, liabilu lucidissiuios
Ostien-
Leoneiu
Seiii, lib. i, cap. 15, sivc, iit est apuil 1'elruui diaco- veous cuuiposiiii. > llui: ipsum e>l qnod c Dibl. Ca-
sineusi sub titulo Epitapliii laudatus Marus nolis ad
cap. 8 de illustribus Casineusibus : univeria»
iiiiiii,

lecliunculas a principiu mundi uiqne ad suam celulem, cap. 8 edidil. Couslat versibus xli, Iiuc initiu :

una cum iinnuli conipula rliijlhnnce composuisse. Perspicua clarum iiiuuum lua lanm per svum.
Aildii Peirus, scriptos Imsse ab eo versus ad Ca-
rolum imperatorcm, el ad Arichem lieneieiilanum Paulus Di.iciiims, prxter seiuionem de Assomplio-
piincipem, geiierum Des.derii regis Loiigobardorum ne sancUe Maii.e dedit etiain lioiuiliam iu illud /n- :

ultiini. Ili ad Ancliem eisiaul in Camilll 1'eregrini travit Jctus m quoddam castellum, qii.iiu juuctlin cuul
llisiona piiiicipniii Lougobardorum, Neap. lo»3, seriu.ine de Assunipiioue ediJil P. M.irfene vel.
iu-4°, pag. 25a. M.ui. lom. IX, pag. _70.
r.% livnuliif ejus qunquaginta eidem Pelro niemn- Versus seu epilapbiuiu ab Ailderico Paulo liuic
ralis, noiiiiulli, leste Joau. i;.i, n>ia Maro Manuscii- posituiu, ex Ms. CoJice Casineusi inulin eiiieudalius
pu in bibl. Medicea el Casiueusi. Unus eliam lypis qii.iiii a Mir-ro .n-iii iii sii,
I edida P. (jatlula II ii.
eisc ipius inler opuscula sanctnrum aliquot Catrum Lasin. loiii. I, pan. t, p.ig. 20. i.ii cjiis niii uni.

Lugd. 1015, pag. 450, m illud M ilth. svill, 25 Si- :

Perspiuui cl-rum uinuuin cum (.) tjma per orbi m.
mile etl regnum cuzlorum liomini regi. Incip. Vraztens
tancii Eeangcl<i teclio. D. Abbas le lieuf, iu disse>l. tur CUnioire ecclt-
Syilogen chrono.oqicam rum quadani bislnriul.i Q ji-vi. et cwile de 1'ans, lom. I, pag. itl, elc, ver-
sub iiiiiin ignoti Casmensis ab au. 810 ad 875, edila a sus iiiiunuilos Pauli Iiiijus vulgavii, iii-iiipe, pag.
Camillo 1'eregrino in tlistona priucipuin Lougobar- 411, caruieu bex.imetron ad Petrum Pisauum Caroli
doruin, el recus.i lomo secundo Thesauri Uuralu- Migui iu gramuiaiica doctorem. lucipit Candide :

ii.iiii, et Ituimauiiiaiii uuno, ad Pauluiii auclorem l.umbi/ido. I'ag. 412, Versus l'auli Hlilii ad regcm.
nunnulli reli-ruul. Incipit Ciniluusocciduas, cie. P.ig. 4 14, exsiaf siip-
:

Librum de Gestis epttcoporum Papiensium, quein
se vidisse leslalus c<l (ialesimus, neuio ailliuc iu
lucein protulit.
Hijmnus de passione tniicii II ercurii, Cujus marlyris
meiuorui 25 .\.,v. reculilur, editus a Petro Piperno,
Iteiieveiiiaiin, lib v de EOeciibus inagicis, c.ip. 2J,
fteapuli 10i7, m-»". Alleiuiu de traiiilutione corporis
plcx libellus cariuiiie expressus Pauli ad i.aiolum
iiiie tateiu pro fralre suo m
bello captu, et sepienmo
captivo iiiiploiaufis. lum scquilur ejusdeui Pauii
cpisioa ad Tlieuilemaruiu abiiaiem Cisiiieiisem ,
qua ardeuli »e lenen desideriu sigmlicat ab aula
sese expodieudi, et Casiiieusi tuetm sese cuiijuu-
gendl.

(a) Fr.igmeiifa episiol.iruin ad Carolum M. qua: cni. n.l.iii liini. Meqtie Pauli versus dc miraculis san-
cdidil llaluzius loin. I Misc, pag. 5 .2 seq. non P.uili cn lli: icilicti, de quoruiu Lditiuiubus supra sunt de-
Dhconi sunt, sed Pauliui Aquileiensis episcupi. Iia pertlllis :isci ibriuli.
1,111; boc in prtestauiissiioi Cavei llisiona lilteraria (/i) Mn.eis, lua.
 .

m PAULI DIACONI 01*1». PAllS I — IIISrOKICA. 4-20

PALLI WINFRIDI
DIACOINI

OPERA HISTORICA, SIVE

OPEHUM EJUS OMNIOAi PARS PRIMA.

AD PAULI DIACONI
LANGOBARDICAM HISTORIAM
PROLEGOMENA.
(Muratori, Rcrum Iulicarum Scripl.)

3C. %. Mwx&toui pracfatio.

Patiln?, qncm vnlsn Diarnnum ernditi npprllanl, A reliqniim vila? riustim piissime rniisunimavit. Lco-
tialinne Langabardus, |iaircm babuil Wariiefriduui; iicm Marsicantim, clnnsis nculis. in ejnsmmli n.irr.i •

iiii.c causa cst, ut eliam Warnefridi enRiiomeiiio <lo- lione deacripscruul siibseculi seriptnres. .11 cdeber-
ncnir. Ipsn leste lib. IV, rap. 59t «l«: Gcsl. I.angub. ritiiti* Mabilluniiis, in Aitnal. 1'cnediclin., ad aim.,

I'.|ii» tbavus Leupbis c\ Langnbardorttm genere cum Cli. 777, inier veicruin faliellas luicce Pniili exsilium

eis iu llali<nt vcnil. Prnmus Lopicis in Ca^tro Fo- rclen nd ccnsci. OuniJ exlra diiliitatiouis aleam
ri<jiilicii"i 'ii priivincia V,'iieii:e.ciinilaresli(issci, indc est, Casinalibits muuacliis se adjuuxil Diacoiius,
in caplivilaicm ab Avanlms ilnciiis, laiiileui Foruni :il<|iie in eo iiionasicrio lililms Aprilis eirciier aiinuni

Jnlii reversns, res et f.uuiliam iln reparavii. < llic , Cbrisiiaiiai :er;c 7:1!) iliem clausit exircnium.
ail Panlua, geimit avuui niciim Arir.liiin, Ari-
id< ni Vatiis scripl s 1'aulus Diacnnii; snam apml pnsle-
rliis veio palreiu nieiiin Wanicfrid , Warnelrid ex ros lauiain propagavil. INempe relii|llil Appendicem
Tlictiilcliiul» cnnjnge stia cenuil me Paulum, iiihiui- a<l Kuliopi Uisioria», a Valenliniaiio cl Valenle Au-

que gei iii iiiiiin Anclniii, ipu nosirnm aviim coguo-
nnue relulil. • Fomjtilii naiiim et ipauni Patilutn ,
aucl<<re-l llerkeiinnlus , lino taiiliiui Saculo ab eo
d slans, in lusinre llisioria Langnbardortim apud Ca-
uiillnin Peregriiiiiiu, ubi Diacoiuini Paiiliim lancl.u
i qui fuit ortus ei Forojuliensi civiiaie. i At in ejus
ciistis deiluctaiii usqtie aii Jiistiniaiiuiii , ile qua
jam snpra egiiims in (a) Praf.itinne ail llislnriam
Mis. ellam. Cibelluiu ipinijiic, Seu Hisloriiim episco~
porum iletemium, rogntiis ab Aiigelramno ejus urliis
, episcopo, scripsn. Tuin Vitam suncti Greuorii ilaijni
papie; ct prosur llomiliam ile samlo fieuedicin ,

epitapliio llilderieus ahbas . discipulus olim l'aiili scorsuiu edilam, Uoiuiliarium prnlixtiiu jussn Caroli
ipsius, ipsiiui x'"ii "" ilnit, < iiiiulos niii ssepe Ti- Magniconciniiavii, ad lotius auiii fesia accomiiinila-
mavi aiiinis babet ciirscs ; • ipia: verlia Aiiiileimi » iiini, el deCcrptiiin ex iioniinis sanctorum Ambrosii,

poims «lesiguare «identur p.uriam Pauli. Iliucauiein Augusiini , iiiernnymi. Origenis, Leonis, Bed;e;cic.
racliim ot ;<pu<i plei<isipie l)ia<onns Aipiileiensis (J .i;e oiunia i<nliln is lypis edila babeillur, ut el ipia:-
appelic-iiu quo lamcii iioiiiine fortasse uou illius
,
iiam epistvtarum fragmtnla a ll.ilocio evolgala.
,

nairia , >ed Ecclesia cnjus clero sc addixii iudi- , Rideui ijucn|ue iribuunlur Viia , sivc passio sancti
e;<tur ; Forum euiiu Julii aeque, ae Aquileia uui Cypriani, Vita: sanelorum Ueuelicii, Muui, et St/io-
episcopo, scti palriarchas subest. Adolesceus Ti<i- lu»iic<e itrijinis, Carmen du eadein sancia Sckolustiea,

iiiiih pmfectns, educalus se. liiiera-

ei in regali ai.la ei Uyumi quid.uo, quos inter celebris in imuo ein
rcim siinlio loliiiii proplerea Kutclli-
ileilct , eliarus saneli J ibauiiis Itaplistac iiempe, Vt lyueonl laxis,e\c.
sio, Couiberto, «I Desiderio Laiigohardoruin regibus. Seil li:cc incerta. Vita sancti Arnulphi apud Uelam
Si lnles l.eoni M irsic.tu <, iii Cli nnicu Casinensi , .
eulcui Paulo Uiacouo tributa , uoii aiia esl ac qilai
lili. i.cap. 15, capia a Carolo Magno 1'apia, et Lan- leguur in Hiitoria episcoporiiui Meiensiinn. Dicimr
gxiianbnuiu miiIiii- ouuiiiio aceisis, Paulus m Frau- etiam lineris consignasse CoiHnenlarium in U^tjHlum.
riam diicius eideiu regi Carolo familiaris adinodum sauc(i Uencdicli , qui in qinbundaiii Codieibus mss.
Imt. ai c ;<ii :i:imilis exeitata caliiiiiina acctisalus occuirit ; verimi vir el. Mabiilouius Hildemaro po-
ilrmdi: fuissel coiiecpi.e iu Carolum conjuruliouis , tius tribiii-niliiiii hoc opus conletidit. St Caiesiuio
ct oiidiuat e lidei in Desideriuiu nlim regein su.e crcclmius, Uistoriant quo<|ue episeoporum Puu/cnsium
eeulis, Car«lo maiidaiiie, m
l)i<uuedis iusulaui rele- j'aulu> reliquit. Galesuiiuin ego lanii uon fauiu , ut
gatus fmt. Posl nliipoi exsilii aunos imle fuitiens , euindeui in hac re judicein uloiieinii puiein, Certa
nplid An< lii iiim Itenevenii dueem niaguo iu bmiore C. ueiim alms banc aui aulea, altt posiea vidil , • i ue
vixit, aique co, taiiile:ii prmeipe c vivis sublalo, iu ipsi qtudeui rieiitenses, quoru.ii lauieii inieierai ant
sacra Casim mouiis soliiudiue inoiiacims faettis, ibi servare aut redunee opellam sibi gralissiinain
,

(a) llaiic pi;ef.itioiiei:i (idcsis iufra, col. ~Z'.i.

 ,

491 AI> LANGOIIARD. IIIST. 1'ltOLKGOMENA. 4i?

Fraptnrnta alia npcriiui Panli aomi innuil Joannes \ ditamenits ali anouymo anii pm lartis, el ali endem
llaplist.i M irus, in liulis ad U|iiisculuin lelri DiaCOni FrehiTo evnlgalis. Nilnl iiii.ni-> ruiii i alns llislo-
il • Viris illiisir. <"asin. ri.c Laiigoliarilic.e nis. ilesidcreiur liaginciimin illud,
U>idd esl ail llisiorinm, seu liliros sex , de Ce.lis equiilein pneslare uoliin 1'aulo iiosiru sine dubila-
I, ui fba :,iui >«, .i|ii.iiu iiiiiic rcianliiiios, cerlissiuiiioi l.oue el lioc csse Iribueiiduin. Certc Crmerus ue
auriorein ilU hahei 1'aiiliiin nnstriim, eainque illu boc supp'euieolo agens ei-iar« :nt ipsum ui unico
scnpsil postnuam iiiiiinstirain viiam protessus fuit. illo uis. , i cni laittiim
quis<|ue Iribual, qnaulum
Kgregium san* o|ins , qno sulil.iio , jVjutia et inauci licet aflirmalioui uuiu». » Imo crasdiiissimui
t stis
nimil fort-l apud lialns Langnhar.lici r.-gui cl pnnuli l'.ig us, in Crilie. Itarou., ad aun.774. nuin. ?,< Nun

fclsioria. Simi qui pulenlemi nil nisi faiuilosa euar- iluli to, inqllil, qtiin adilitainenium illud sil alicujus

rasse de Origins ac traiisinigralioni* Lauguiiardorum,
i polissiuiiim Cluferins 1'anli D aconi lide n lnc
prorsus elevare n.m ilubiiat. Ki profeclo imlla fere
pnpuloruui, aul fainiliaruu) origo e-t qux lahulis noii
.sraieal, el nec ipse 1'anlus ejusiimili mercibus caiel.
Allameu lam »Cri aiqu.: ainpl i lettienlia miuiine
configenda, ct ne iu lns quidem Cimleiutieuda vnie-
lur 1'auli aueloi iias, q<n pi.eierqnain quuil tie geme
sua, qua rti iii llnriiit iiiulta rescire poiiul, se etiain
, ocul.itus pro-tr.ili: geulis su.e.. ac pruin te lalli uoii
alibi perquam acruraluni, cl cru.liluui eilnli-t. et
pr.i' ocuiis eiiaoi liabuil llisluriain Laogohardic.iiu ,
a S i-iiii.in I rnleiiliiio eoilem saBeulo »ciaplain, quo
jiiniuris anctoris. > Id aulem Pagius ex eo evincit
quo<l adiliiameiili auclor siatiMl Papiain deliellalaiu,
Desiderium regern capiuui, lliiemque h.ibuisse re-
guiiiii Langobanlonim i anno dnmuiic.i: lucarua-
tious 775, cuui lainen ei eommuni eateuhi bisi rico-
riim veteriiui ac monuineilioruin eonstel ea couti-
giase aiiiio lauiiiiii subse pienle, boc est, 77 i. Illuriiiii
lemporuiu asifualis luil 1'aulus Da.on.i», inio lestis
|n>iiiitiu assignandii uiuo lain memorahilis eicidii.
" Ad li.c Pauius de regibus suis copiose, auiice, aique
boiiortlice seinper loculus .i-sl fngiuenli aulem .

iu luliaui Langobar.li eru|ierunt. 1'rodiit Ihstoiia scriptor aiiiuio averso ac nimis jejime ile puslrcniis
Ii.hij Augustx \ indelicf aiuio 1515, lutu Hasileas rcgibus scriiul; et i Desitlcrium queindam duceiil
»11110 I.S32, ac ileimle Lugdnni Baianornm auuo I. an^ohar l.iriiui , i vcluli h ninuem iguoliiui, appel-
15.15. Iii lusce. Kilniooibiis opus in h.ee Verha ili-sill ; lal, qui laiiieu Tuscii: dut eral, el iiovissimus ie-
Fiuncoru n, Arammiue pacem custodiens. Al Frnle- giiuiii Langobardicum
lau.tem, ui boc ino-
resit.
ricns Liniho.bmgius Liiiioui llamlnirgi aiuto 10TI iieatn, in llibliuheca sauctoruoi 1'airum, lom. \ ,
lr:iniitniiini aildiilil , qiMil ct Fieherus iuler llisto- im;ires-a lcgilur Langohardica ba*c lli»lona , uli ad
ric»s Fr.iucuo» llauovia: auno Iut3 editos ex Co- calcem llistori.i: GulboruiH a Uroiio Cilil.i' Amsl:-
dice iii». 1'al.itiii'i exhihuil. Laciniam eauideiu ego lolami auuo ItioS , dcsideralo laiiieu frjguieiuo
quuquu in li II fcjlilione alteiain, uii.i cuiu aln- ail- Frcheiiano.

llORATll BLANGI HOMAINI

AD LFXT0I5KM MONITLM.
Cum nnva 1'anli Diacnni F.dilio enlleclioni luiic, C aii|ue Lindenhrogianam Ediiinnem ob i.l poiis«iinuni
qtix durli-siiiiuui Mur iliiriuio aucturcin haliel. «-i i a:i> ris prartuli, quod magui iiomiui» vir, ei anliqui-
|ira?posit.i ratioue teuiponim accedere deberet, iilipie laliiin pcritii laudalissiiuus, iuaiiuscriploniiii l.odi-
iuibi (iiiitis a Palalinis nostris ituposituiu esscl, ut ciim ope varias ad.lidit lectiooes , ac ermhlissiniis
iueaui iu viros ductrina et Sortis pr«st:iinia eiuuios, nolis il!tisl>avil, iioiuiiie suu per tictiales tantu n lit-
miiiique iuuliis iiomiuibus beneliceulissiiuos, nhser- leris desiguato, quiid Angeluiu a i\uce Cass nenscin
vauiiaiii et obsciptniui, atque in opcre ipso diligen- abbiteiii ui suis nolis ad Leoiiem ll-tienseiu in erru-
liatn |uo virilius oslendereiii, cogitare cirpi quoditam rctii traxeral, cuui hanc a se prob.iiaui Kdiiinnein
eelebrati aoeloris cxeuipluio inlrr vulgala seligerem ; R.iiiiveiituriKVulcauio Ir-buat, qu:i' reddcnda est
plura ciiiiii circumferur.lur nmi bviler inler »e ilis- auciori suo Lindcuhrogio. Acceptioreiu ( rajlerea fu-
cordatilia, ul ea siniiit conferemi palelul. Kral amnitiS tur.m fore lilieralis vins putavi, si i*x nuva nica col-
casiigiliorein iiiui.nl fieri posset Edilionem pnhere, latione ciiin abis veleribus Codicibiis-geuiiiiia lectio
quoduue iu recudetidis aliis aneloribus curaviuius, td roguosrcreliir ; quaiuobreni docliss, Josephi Auloini
niavime in Paulu Warnelridi |ir.c>t.ir.' ; biuiio qmpiie Snu Auilirosianie bibliotlicca: pr.rieeti lieueficio ve—
liaiiuuisLangohardicx res ainplissinii hujtis olim re- lus bxeinpliiin optimai noi.e adbibui |Kist llisto-
ii. s
gni ab adveniu genlis in lialiam, uuicus illiller.iu jcvi riaiu Mi»cell.iiu co.teiu uno lonm alligalum, cjusque
bcripiur, iiiiii iiielcgaiis pro teuipnruin ilifeliciUIC, spccimeii cbaiaclei is iu sequciili labula incisum volui
scrvavil, ita ul eodcin annsso, iuaiima iu llalica bi- a.l pubauiiain anliqili Codicis fiileni. Occmrit pra>-

Mlia lacmia lierel, el iuclyuc lunc tirbi jaclnra, qu:c tetva Coilex sller ciim lorle tn Mo.loetieusis h.isilic.e
ad regic scdis majesMlein elevata p>-r uiiiversaui fj.irihivo ciime- Donalus Sylva ilm iissiinus, ct ego,
feriue ll.ilt un lale Uouiin iliatur. et Vcleri laheule Itu- iuter Iragineiita chartarum, adniteuu huinanisiuio
niatiii unperio, Guiburuouiiie avulsa fortuna, bali. .e eanoinco llreuno velcra iiioiiuiueula invesiigareiiius
poteiilia) decorem in se aecepit, atque Qriuavil, Kt ad l.ang b.mlns noslros pciiinenlia scd relugil ani- ;

sane si 1'aulum nnstruin auleras, qil.e lenelir.c iu iiiiis infeliccm fxtutinn, pcrdilainque npcr.ini ae .

Laiigubardici n-goi rebus uon iiuluceulur, quaiuus-
i|n orbi dccor iioii ellluvcril, tacculibus ca-tcns peue
scriploribus oiiimbus, el vcrbtini iiniim aul alleruin
iii ad alta prupcrando protiuiiliaiitibus? l,ln c deiuiiiu
juri nostro caiigo iuducereiur, si reudorura lcgcs a
vetertitii vcl calamilateiu, vel neuiigentiaiu. Occttrril,
iiiquain. nuer plmes ms». Codiccs ilulcin s rvai"S
llistoria lauli iioslri caji.-ris auclior in iis qu.i- ad
eauiilcin b.isilicam spccia .1, qu.Tquc m AsceuSiana
Kdilione paucl rariautibus leguulur, ul um no- l

Laiigxlurdicis dedueuo, atque iu banc dieui scrval.e
1'auiiaua leclioue ininiinc juvareulur? Il.s igiiur .le
c.iitsis eipeicbat iccuraliorein diligcnliam 1'aulus,
eamqiie tit pru viribus adbibereiu, Friderici Liudeu-
liiogii eicmpluin comparavi lypis Planiiiiianis *ul-
g iinin, graliasque iteruin repemlo viro dnciissimo l>.
Joiimi t,.i>: .ii Hi-rrcll.c Cassinensi nionacho, qui
i ful. ms. i>. Ilcc tbt leguntur.
lilri biiju» diu liusira qii.e-in iisutu pr.ibiil, cum
lavi ; liujus eliain speiiiueu iledi scquculi labula, scd
certiurem lortasse uolam alieram sevi cjus, ui qno
scnptus est Co.lci ille, qilis mccuui aiguct a scqucuti
clauu a, quatn idein libiaiius un.i char.icleruiu lnr-
ma, serit*, iuter luliai descriplioiiem
ct cnniinenti
circa bb. n, loco saiis iucongruo, itiseiuit,
linera
i i; 1'ii.in c Oitnnc Miiiiuc imperatore mense Au-

Atubiosuuu.il alteiuui parem luco uiovcic rcligio sil; gusti t.itiim apparutt stclia cowctii percurrenu indi
 ] \i u/m \>\r. r.Mva i. — msu'iiii. \. TIT^
cltone IM. In ipsn .inno li.n- f.ni mi kal. relnniarii. A oculalissimns Litidenbrogiut non tino in looo Pauluru
1 una amisil lumen Minin quasi burj una. ei terre- nosiruni a verilale aberrare, in iis pra?cipue, t|ue
mmii* faclus esl niagnus. juxia galloruai eanius. pro siiam ctalem pr;eces-emni ve! tem|>orum ordiuem .

ind.rlione im. no« S3iis imlicasse, iiuo aliqnolies manifesto pnever-

< liein resnanie Ottone imperaiore genitor super lis-e. Pra>terea ciiin iriplicem historiam uuico filo

gl mi|<i duoi.is Minons pro mdiclione mii. Hnc P.iulus d.uerit , Gneeaat, Francicam, el Languliar-
ln i pri>iie Kal. V.vembns apparuiwsignum in coelu. dicam, quod plurim-j? polentissimas has inter n.iliones
Tisa sunt vemciier »•! nariem seuientrioiits circa gal- res intercesseriut, sinjulas non semper csteris re-
lurntn canms tceium laniil sicut anrora. In ipsa cla- < spon.lentes ila contemit, quin erroris notelur : quae
rttale columoa ea dida n mts apparuil erecu a lerra. c.iijsi luil tii >eve>iores <ritici in eum .icerbius insur-

rat'tk , ejus us.pie ad s-nleiilrion:<!< slrllloi. ex ulra-

i
-
reiennl. Yenmi arq n!>us ingeniis jamdm persua-
.i

q<ie p.nle p;iis ctc iiiu f! a eu erjt sicul ign:- <l . < 1 1 1 11 1 siiui li -t.inain baac plurimi f.uicndam, si qnae ab im-

illtr apparueruiii i.euul.e stilphure-: leacbrnsae le- | puris f.irlasse fonl bns hausla expurpenlur. Id equi-
, > t .t' -. 1 <sa Miul bec oiunia uuasi lere liora dem nptaveral Lin<lenb ogins. et observ.itionilius suis
qo-rta. » ccebrjlissiiiu v n J .la occasione prsstiierunl, Bsi-
;

("unxpie tert a in.lirlio semel lanliun in annns im- ronius pra-seriim »:icra3 princeps historia?, cum Lan-
perii Ul M .<>r is lncidenl; is n.un, el_-i dtipluciil
i gol.ardicoriun lempurom seriem ex inslitulo suo per-
e;«>cl><Mi habeat, ngioreat non ullra prolraxil qtiainI i urreret. Id e^o iternm (anli vir! facem seeuliis per-
ad aiiimn: iotpeni 16, ouo po-t infe icem cum Gricis peliii» notis ab-o!ven<lu!U tenlavi, ul teetoribas pra>

panaai dum oetnpandie Trjnsiyberui.- liali* inliia- o sio esseut in ips.i 1'auli leclio.ie argumenu, quibiis
rei. p4»ll.ii.i:>ii' r «a -us Itao-E O-Cubuit anno Cliri- narratiirum ab eo rerum ordo vel corngalur, vel ei-
la urstt <r<'^ lnstorici notaiil, hiiu- indiclio
. piicelur.
lerlu 975 aiim- esi assjguaiida, quo stcih cometes Aiiimuin ad hanc openm dedit pnT'«lanlissimornm
a,< pin.il, ci seq icali 576, qoa lunaris eciipsis, et viroruni aucloriias, eicellenliss. nempe co:i itis Ca-
lcrrxm<i;us bclas est, inJictiO quarla; eosqaa <luos roli Arcliuiii. el marcbionis Tbeodnri Aleiandri Tri-
roniini.>s SMMS imslra niiii.eraii.il ralione dislincios rullii, qai ex doclrina ppriiiaqne sua, non ex tenui-
bene am ii.uoiis - isie, qatsquis luerit, uiniiii lantuui tate mea icm a>siimantes, i tne atonitis ei eruui- :i

assen. ; ».. S ,
uppe irii.puriuus n >i: a Katirilale, scd lionis copij frtquenli apud eos de re liller.iri:i scr-
ji. ii.ian.ji.. i..' aanoraai prriodus deduceuaiur, ea- moiii pcne obsirinierunt, ul jam erubescereiii ab
quoJe .1110 Febraari-s mi-asis quaria? indieiionis eonim srnieiiii;> deelinare, vei ims ue desidia; iribue-
i.i <<«[ aniKi reeensetar qua leriia effluxerii iudi-
iii retur inea longior exrnsaiio. Satius il<qtie duxi pu-
Cito. CatHcnun in. teriaiiiouin, aique
• li , Iroi oruni niciiruui arbitno »inci, arrepioque cal3u.o,
ali.v pli.i uoiiieni •" libniius iiouvi , quod nu lj lll i.l prm.uin cnra; fuil, ul Langnbardicotuni reguui
eju» a_»i scrip <>i ibns »ii<i occurrerii men- cbronologbm ab ipso Alb-.im adventu in Itatiant ,
ti". atqac ii.ilc isseiere |xnsse crediderim Cndicem annu scibcel »68 ii>i|iie a.l l.iutprandi obitum, <|iio
huuc hWaelieaseai suli Oliane Uinore .criptam 1'aulus biluri.uii absolrit ila ilisj onerem, nl siiuu-
i -••; eaagrait • iniii insa li >r teruiii lurnia, ul loriiiu regiuii amii qu<>s unster enuuierai Inco suo
<
.<•

l<rui cogniaccnt, h-cquen-vjiie apad \et- res erai usus s- re cnnunua nuiareuiur, in quo plnrimmn ab eru-

njtJ n iorcc i na rn lemnonnu i

- clausulas m
_ dilis uris bboralom est. Ad eos ipse invesligandus
i

mrmorii- lii n- ioseiere, .:uud

irailrre, .->c :<'.< ium ^ iioii ali.<s volui cou;eciuias, quam qux ab ejusdea
Malnlluii us, aluque piuics jniu.adver.ci m.l. b<-d ad avi scriptoris lesiimooiis deducerentur , si forte oc-
i'auii tdmoi ein rr<l' <•. ciirrerenl, v.l cx datis icgiorum dipbimalum, atijue
Servaio Lntdenhragiano teitu v.-iriiuies ab ipso , ulinani utierior eorutn copia in rulgas prodiret, ut
rulpu» lciti.'ii s, el ii c.is ntiius ,ue laudali U. dil is ceniorein chronologiat raiioiem mire |k)s>oiihi- ci.iii
iu cjif adfeei, m.u.i:> ini'ialibas i!en 3 , nentpe \. I ei hacienus ru gatis noui.ul a sint iu iiiiiuer.ilibus
U., et L. ipil.u- Au l<n>-.ai<u>. Mo l<<tlieiis<-, et l.iu- notis vrl lempoui.ii in,una, vel n gligenlia liluano-
nlwojannn 1'iwli t >U'> <|ins<|ue 1<» o ixiuiur <uni ruin v li.iLi. Iloc ipse cuiiatu, quand.'qiie a nceulio-
vel uii.iiiiuiii a pr*poMio ev.inplo dtscordel placei
; ruiii lii-loricoruui cbrouologi discessi, polissimiim i

ruini eruditis viris ielij;i<>sj istl<a»c ili^venlia, qua t-i^onii ; irgnmeuta subjunxi
scd qu.bus ali.<ruin ,

s.rpe vitiali aiictoium l.ti, piiiiuli Mi.e rcsliiuaiiiur ; auciurilali iiiuiime deferendum pulari. Non absimili
iiec ninii istntaaE toi alwrtua scriptoruni leciniui r.iuone |>er diicmn L:<i gobardieornm a?iates excurri,
lalwireiii liiiuc iiuprotiuiii addere, in qno adjuloreM Lamilli feretinuii, aiorumque bujus ncU: virorum,
anurjli-s iiiuiit j'liili|.piui. Ar^rlatuiu n .-Iruiu,
lul.ui Eeaientias recensendo.
lil ^mplioi nl.i, lecor li..iii.iin.-siiiie, snpellex lorel, In iis veio locis q<uhus iins^cr vi terum ali.ruin te-
ac jndico tiiii ..u iem <u ips.i Kxeavplarima
I Sliiuoi.iis fu'c ur i a ido iiulavi, ul iiinjor boill.ni

c "i j i.'t< iiic.Ikis inn '-ii.jrc po>ses iu.lirusijni , Bdes accederet, ei celebrem i .otr .\er-iaui de ongme
ptXMi tim (..xli.is 0|e. i|ui jltri.. aatiquiur ad illios geiiiis Langnbardicx consultu
i« ipso llislonx in lio

trmpi.rj pr<>|.ius aciedii, ct mnllis in locis pecaiia- repctit ex dortissiiuis »iris Clnveuo et Grutio r<-m :

irm luoei iLiiiuiii ui iit piiitiiiuin casligalioreai. ,

D euiui ciiiiilioiie sua ita exegerunt, ul viv n.»i ab-
Ap[xi-in pr.clerea LiikIi nl.rogn aotas quilius vir ,
ipiid alferri possit, proderilque iu ipso bistoiia.' \e-
eiuiiuis» nius piura iu anetore nostro ex Uratea el slibuio uliius f.micui repelne. 11 s ego, lecior lut-
Latiiu pciniiori anii<|ona;e iliustrjvil nmavitqae inanissime, lu.im in.re graii:iui putavi, el si probes
nMiciniiiti.ic milimi. ei dmirina, . uiuque in iis (er- g iiidium, si enorciii n<ile>, lucruni a rasiigaiiouc tua
ligcndis .iiiimjdverierim bndatissi mnm viruiu abus uiiveiiiet. Id pi.slien.o le luouitum volo liac Edi- m
q<< c jiI lii-ioruiu pertiuciii n<>u lineaier abslinaisse, lione iiiisira, ui m
alu» Lindeubrogii et Gruiii,
qiiod el i" epislola mij ii.jiuir.-ie pruliietur, id milii siiiniii "ii capilum noii b>-ne suis lucis apposi-
Ijbiins inlxii soscipiendiim lemere quidem, >i cuiu : l.iui. t_ij>ut ei +8 in supenori 47 iuilium babcl :ib

viio tdi orum opeitm Ijn.a cl:iii>^iino nuliius ej;o iis verlos Apud BeneMMimm, eic. ,
qno sununa <jus-
li.HUin.s tii s-enani veiiiie n.g.uscni occasioue al- ilem lelrabenda esscl ne lanien variaui ab_ tdilis
;

leti.ilj. >cilipso propeiuo.liiiii .iliceiile , acoppor- c-piliiin uiTisioneiu daremus, al<|ue ita majus iucom-
luiiilale i-.ngiua, llliu> M.nnl.i.s morem pouus ^e>- iiiudum onrelur, crroritti dis-iiuulavinius. Yale.
sis>e utibt videor, quod uuxc opiavi. No^eral ea tn
 *mm^*mmmm^mmmmmmm*

SPEGIMEN CHARACTERUM HISTORIAE

LANGOBARD. PAULI DrACONI
exfodiceJimbrona.no peraamenocSiakCriTi.

/^~t<fTemTRtOTlUifpUe*/ CfuAAwrn*.jU'*^Hlt6UrreinOt^ c&BC nunUfrtfff^reUga»;

^kRwo {ilutnor coi-porJ»: r^rrnrnu- M^i.o^wJtijtn.rttyros^taa-yfururctow cmifjricrv
^rYJ rWv». r^o.<j^rola?fe»-uorv^u"ruot'. eo 6w^-morW* WTunoW. ^educMuvTrnkrutft
' &pt». rnortajvlvy Vtv^fw-^^^70f^ru^n»ulettuOwxerArtoo fil> ax^ oruuu- u* rvimmrr«w
-umu^rfk iUV rwvo «^*^ertfuAi.<a,- xlooeiauu* Ueec oVjwruf toccvtno flnOiu> tuuv
cufCnznemvwkj c*n*r^-r*«n^ttOCaiule.o^rfrva^t*uocvTcr L.o^i»"uu ^Juafulrra.rr'
fluitjiumcitf- rom.*m ei!e».loc» oCCUj*»i^erv<^fuperujr^rntTvfVric^i]; ctTTruVfw^nv.

^cccrvrtt-^d^kc ^«r-TTtMvifcr iepetrxruimer<4>v(«<*ci^auoru' rurrrvj; xldWte rrurruW

fufpoptWfJao Aftr>hurtrJ

—-jYoe oai*Uj«rOF»uJ cukoc co^vtw«ft4^rvoTi«c|iMvwnO-tuUt.Tvn, a£

f^vrrnnaw ccmu^lefcrnf cureontfu». («outx. Cuotuttf
ccWoii^f^ourt.
7*ivit cxjrvfbii^ Ouotutifderrtnc
itfimc d »-nruf £faWa<Juf q
bkq d
ol*cj

eoc Qoclicc c^fi odoeticnsi

[e|rf^Tmurvar pla^cjiTtoma.31^ o&eftafoirema

.ia.tr ^Tu^t^lttrwi^^liSA^tovmof^ktubnor
'rorpjrtb. bom inu 7 O p&crajadtceo^ttb a*»p
tat3- . V"xtt ec£"orru/meamanak,i«oio cjuo (oltj efl*
feruoreu.vcmlor.eo(emj? rrtoi^atWSoX.^eriuxSclts
mtrrufe uptav. rrtoraU» -vnie txt. — —

-Ptuf(e*np orraxiontby ou%m

* nmffrtknf rruy tmi fcnvo cura fa> noo rum ^^ bvv-uq,
f*em cttirodvcnf.
Pavhol. xcv. 1*
4i7 PAIL! DlACONI OPP. PARS IV. — IJISTOitrCA. «8

LANGORAIIDOIUIM REGUM CATALOGUS.

I. AGLLMUNDUS. Kt prosapia ('.ungincorum, owriuis Ibor cl Ayoue iiuobtis, Langnharilorum rcx salulattir. PauL,
oil. V>-, a Rnlgaris occisus relicta lili.i capliva. col. ioi.

il. I.AMISSIO. Agcbiiuibtli aluuinus cuui Aiim:on.: |>ugnat eot. 4.',3. Hcgiiuin accipil, el A^e.iiiuiiii uccem vindicat-
M-irnor, col. 454.
III. I.ETHU. Regnavit anuis u. Ftlio regaum reliquil, coJ. 436.

IV.IllI.DEHOC.
V GLDEHOC LangoliarJos in Fug.irum re-ionem duxii , col. 436
VI. CLAFFO. Filius Gndcboc, col. 438.
VII. TATO. Kilius CljUouis llenilormn regoum rlelevt!,c6l 458. A Wac.hone fratris sui Zuchilonis lirro xitn et regno
privatas, col. *tJ*.
WACHO. la .egiis fastis a Paulo miuimc uumcratus, neque a Rotbari regc iit suo legum |irotogo, quod reguiim vi
«vccii|>avcril, col. 461.

VIII. WALTARI. Filius Waclioois generc LiUiinxas, ut anlecedcaie-i reges reguatil aDnis septer,!, col 464. ,

IX. AUDOINUS. Laugobardos in PatMiooiam dusit, Gepidos vicit, col. 4GL RoJctiodaru uxoreiu habuit, et lilium Al-
boiiium, col. 465.
X (I.*; ALBOINUS. Cunimuniiiim Grpi'orum regem occhllt, ejus riliam Rostronncam tnortm habui: m..iHi Clot-
diuu col. 483.
so)udi,ool. 475. I.mgobardo» In lialiatu , Coasilio llosuiuondaj conjugt »0 Helmlche occnus. rcgnavil
*>us iiibu*. col. 4J8.
XI. (II.) CLLPHO. Massaiurr. co'>;ivem lisbuil, regn. an. uutm.- menses sev., a lamillare soojugulatus, ceL 501.
XII. (III. I -.L TIIAKI. Cb-ioouis Blius primus Klaviun appellalus l<rexcl!um eapuguat,col. 519. Theodolinrljiri Cari-
baldi liajoartorum regis liliam duc.l, coi. 532. Vcneno sulilalus regn aniios «t, coi. 540.
XIII. (IV.) AGILULPHIS. Tauruialium doi TheoJolindaf alier marilus a Lan.^oiiardis in regutKt! levutm, eol. 510.
?ili»s habuii N GodescaMii Parroeusu uxorrm, col. 532. et Guudujergam, col. 5Wi, Aladoaldum tilium, queui rcyni
vousoriem facit, col. 3C6. 1'rgiiatii annos ixv, col. 576.
XIV. (V AI.ADOAI.DUS. lu insaniain lapsm a regno ejicitur poslquam cum matre * aonos rcpnaverat.eol. 579.
)

XV. (VI.) AftlOALDUS. yui Alailoaldosuflectusregn. an. xn,eo!,57», tnorein baliuilGundibi.ri;;un, ulpuio.
XVI. (VII.) UOTUARi. Gcuerc Arudos. l.eges edidit, ibiJ. Regn. annos xvi et tnenses iv, col. 58:>.
XVII. (VIII.) RODOALDIS. Rothari lilius, huic 1'anlus uxorem dedit i.tnidibergam, quaj forlasse post Arioaldom Ro-
tkari nufiseral, rel. ;j8f>. Oxisus a l.aitgohardo cujus nxorem vilisverat. Kegr.. an. vu, dieb. v, col. 588.
XVIil. (IX.) ARIPERTIS. I'll. Cuudualdi Tbeodolind* fratri» i egu anncs IX,
. r.ol. 590.

XIX. (X.) UERTAIUDUS et GODEBERTUS. Aiiperli Ob milluam discordiam a

liiii. Rcgn ami. i, mens. iii, col. 012.

(irimoslilo Heueventario duce regaum occuparur otciso Godebc.rto, et Rerla^ido iu fugam acto, col. 500.
XX. (XI.) SRIMOALDUS. Coulirmato regoo uxorem dueit Arlperti rr-gis Sliam, col. 591. Duro coluintiara sagitta ferire
-
nlierelur, nono post phliTiotomiaui die.rupla vena, moritur, col. ol 2. Regn. anno» n, rellito Garibaldo iilio. Ibid.

XXI. (XII.) RERTARIDLS. Ileniro in regouia nou sioe mirarulo voratus, col. 6(3. Cunibertum Glium regni cossor-
lem facil, col. 614. Monlur poslquan, soius etcum lilio rcgu an. atviii, col. GI5
XXII. (XIII )CLSIREF.TU» soluf. Hcrmelindaiuuxorem hauuitci S.uonum Aaglorum geucre orlam, col. 616. Cum
Alachi rcbclle pugoavit, et vieit, eol. 617. Itegn. solus an. xtt, col. 636.

XXIII. (XIV.) LIUTRERTCS. Cuniberti filius puer adiiiodum sub Anspramlo tmore a Ragunberlo Taunnatium ditce
l.od. Inrii regis liliO, e regno deji.iliir, col. 637.
XXIV. (XV.) RAGUNBEItTUS. Kodem anno mortuus. Ibid.
XXV. (XVI.) ARIPERTUS. Raguoberll lilius. Liulpertum regem in bello caplum occidit. Ibid. Ansprandum lu-
lorcmin lugam egit, in cjtis uxorem et fibam saeviil, eol. 630. Tuuio lliim. mersus, col. 64fi. Ilcgn. cum palre el solus

usquc ad amiiim iii, ct.t. 617.

\XVL (XVII.) AHSPRAMDUS. Rajoariisad quos confugeral jttvantibus Arlpenum viacit, post viclonam rcgno poti-
ius trcs menses lanium vixil. Ibid.

X.VVH. (XVIII.) LIUTTRANDUS. Ansp.-andi Clius paulo ante patri;i mortem rex appellalcs. Ibitl. Prjeclara iut-'ia

K.-ssit.Morbo eessit. Regn, »n.". nv, me.ns vtt, col 67(».

X\VIII.(XIX.)S RACHISII.S.
\XI.X. (XX.) AIILSTCLFUS.
v\X. (XXI.) DESIDEUIUS. Suli quo regnum Langobar Joi u ii a Carylo Magno evcrsum.

1 1 quo lcliam ohiiouere Langobardi.

 **^^mm*^r^^nmm^^+ : ; :; ; ,

EPITAPHIUM PAULI DIACOM

AB HILDRRICO ADBATE ILLIUS DISCIPljLO SCRIPTLM.

Terspiciu clarum nimiuin cmn faina per :i'«nm

s»slra simul junctiini pantianl te > iclibus alin s

•<eridicos, levita, tuos quis, summc, triuniplins

rucifluis, Paule, poluit deprnniere dielis?

rzi sua, sed lectnr properans hnc nnscat, el bospes
c/iaerjio tmnulo requieseere n.eiubra sub islo

r-audis, amande, iu.t summaliin carminc dignu

>IiiiiIk (!•, actus dignuui est resenre canemin.
reximio diidiim U.irdorum stemiuaie gentis,
-<iribus aiqne armis, qux lunc opihiisqnc per nrbein
— nsignis fueral, Butnpsisii peneris 0'liini.

Ham digna est, postqtiam nilidns u!n sa.'|ie Timavi

>mnis lialiet cursus, geniius tu prote fuisli.

civino insiuiciu regilis prolious aula

ck decus et luraen palrix le sumpsit alendiun
r-.um tua post Tibridem populis et regibus alii-

-riinc pLicida cunclis vita, studiuuique iiiaiieret,

Cmuia sopbix coepisti culmina sacrx,

scege monenle pio iiatchis, pencirare rfecenicr,
-slurima capiasses digne cum dogmata, cujus
sesnlendens ciinctos, superis ut Phrebus ab asiris,
>r. iimj rutilo dcenrabii lumine genles.
nt sic jam niinium, linidi cum gloria sxcti
Condignis ditaret ovans le seduie gazis,
r-ucis ob aeJernc vitam sine tine bealam
a»udacter sprevisti hujus devotus bonores
— egis et ioimensi fretus pietate polorum
•«ernanli buc Domino properasli peeiore Christo
aubdita eolla dare Benedicli ad jepla beati.

memplis mox roinpia tuis ubi concio sacra,

Hora jubar ul fulgens coepit radiare cornscis.
—11 tc nam pielas jugiter, dilectio dnlcis,
zectareus et pacis amor, palientia viclrix,

cr.implicilas soV.rs nimiuin, concordia somiiia,

Ctnne simulque boniim, semper vencrande, manebat

3»unc ideo cceli te geinmea regna rcient.mt,
ly.ideream retinens pnriler per s;ecla coronam.
II"C tibi posco, sacer, gratuui sit carmen honorif,
Hildenc en ceciiii qnnd lacrymando luus,
yiiem requieni eaptare tuis fac quxso percnnem

Sacralis precilnu, semper amansle Pater.

NOBILISSIMIS «linisSiMISi.itr TIKIS ,

D. OTTOM A DURING,
BCCLESL* BREMENSIS DKCANO, rri/tr-OSITOQCE VAI.I ISI H.IOniU

I). VITO OKTEIJO WINSEMIO, JC.

BGRBRI8SIHI lir.tJIS IHtl.€ CONSIIIAIHO ATOfR IIAMBfRGEKm KCCL. DKCANO.

D. D. F. L. B

A.nplissiioi viri , velust.ile nohil.-s , nobililale f.-li- postulat lerra qun> gcniiit, quas alnil, qtta: educasi',
ccs, praeclan scmper miln visa esi vcleris poeLe qnx laienles in nohis divin.r inentis srimillulas eruii,
Lacilii seiueiiiia moncntis ante nuinia nos debeie
,
cnnflabellavii, foTit;qiiiKlequidemmihipnutitnfliin-
coiiimoda geniic faienr : niqne aliqua redhnst f,n , ii.nic. i'jn
1 .

.... patriai irim» puiare , llislori.1111 denilO luci iIjic volui. In qna elsi pnci-
Ii.-hhJc pareuium, tertla jain postreniaque noslra pue .lc Langobardis agai, non raro lamen alionnn
Meriiissimo cnim, optimoque jure primas sibi parte» Germania: populoruui meuiioncni facit. Ncscio saw
 , ,

— „1,1 Hjsioria uii'ins dare possem e\ ca qunmodn A Paulus inier proleUrios el inii subsellii soipiorcs
:

srculariiini sorlium variaverit urna discere, el velul locamlus sil lamen si reriimi serio amamus. falen- .

ilum eri', disci ex eo qua-dain posse quae Iruslra quis

ei arce
• pnd alios quieral. Ut jnre bic Vairoiiianiun illurt
n wniimm errores longe lateque per orbcir
. . .
ilicalur < Neque in bona segete nulliiin esl spiciim :

neqiiain, neque in inala nnn aliqund bonum. > Ejusre

rtespieere licet ; qua. etiam virlule sua pra-ponderat,
rei ergo novam hanc editinnein paravi, nec me ab
quanluiiivis impolito el barliaro slylo scripta. Id
incuepio ainovere poiuil siylus ejus, qui non illa
quod accidisse xquo animo fefendum e-l. Il.t
liuic
lunc lempora erant , raro aliquis Mercurialibus gra- . . . grandia iodootiti Ciceronls verba m oalur
liis adeo deserla erant studia, adeo uiiu»
lilabat, in aliquibus locis barbarus esl. Unde lit ut rum
tiiio
ubique ingenia marcor oppreuerat, nec avcendebutur summo txdio a mullis, maxiine iis qui nil. nisi qunil
tiro etmuiuiione tectanda. Quanla admiralione di ( splendidmn atque srhnlaslieum est, pati possuut,
boail) ha-e essenl, si istis lemporibus contigissenl, linjusmodi libri legautur. Ui vero Uedulos istos ali-
cuin quod rebus deer.il, dos eloqueiiiuni supplebal, quanlulum reconciliarem, insidix mibi anribus f.i-

iitinc sub verboriim vibtale jacem res iiiaxiina.. Quid eiend.i' fiieruiil , ide<qiie notas quasdain, velut epi-
inim piobibet sic putare, res ab eis maxiraas gesus, tiiliaristna pnst fabuhim, addidi, in quibus qux atl
qui beibuosissirais viris, et coutra quo.s Mars liuud innres anliqiios perlitiebanl, aliaque loca qux mitius
..usil (ut Comicus ioquilur) biscere, terrori fiieruni. a viilgn inletligi posse putabain, explanarc volui :
'ii eiiim euut qnos Alexander vilandos pronuiiliavit. Quod an febciler sub matius resserit, probe doctoruui
jrrbns pertimuil, Cxsar cxleriuil, bi ilenique siuit 13 mdicium esto. Main fungos islos, ei qui naso p'us
:i... ft « .17 _,_, !« ..uv .l__-ill V..r.....
iu ijuibus Romanoruni aliorumque pax destit. Verum
. 111 1 11 _ _-.:._ _.._: . .II rV-.IIa- _..
qnaiii ralione judicant, nullus moror. Dedila aiiiem
.

.11 (.«rnianos meos niiiiium aiiiando ipsemel odinsns opera observavi, ne ad rein. qnam dncere tupio, pro»
moi, ad vos mibi polius, vni atnplissimi, llecialur bandam, exempla congererem, qoamvis
niuiis inulta
ocatio, quieutu in nobtli gente inter uobtles raaxime id inilii diliciie
fuisset sed relinquero huuc
non ;

i.ilis, vos selegi quibus prxeipue bunc Itbrutu offer- cainpnm illis malui, in quo se exerceanl, qui hiuc
iCiii morcm iu boc iuiiians niajoruin et ut illi pri-
, , pjliiiam expeluul. Sed nec qu:r :nl btsloriani lacilinl,
uiilia. quasdam fruguin, uliaque duna dis suis libarc tntbi notare inens fuil , ne offensam eorum incurre-
.-.ol.-b.ini : sic ego vobis haec libaiiieuta studioruni. rem qttibus fortassis hasc res elaborata jaui diu. Ul
•ju_e vestra ampliluJo, alque hutii-tiiias esl , ea be- iiiiiie porro constet, ad qtiorum lidem ba-c ediiio
nigiiu MUeipitfl ac tne vobis coiumeiidatuui babele.
, adornala sil, sic babe. Usus suin ms. exemplari,
. .
"luni iu ttelgio, prid. Id. Julii, anno 1595. quod mibi suppediiavit V. C. et de lillens egregie
meritus Abrabamus Oiielins tiiin diinbus impressis, :

altero ab Ascensio anno 1514, allero Augustae Vin-

ilebeoiiiin .111110 l.ilfi, quorum concibalor mibi fuil
F. LlNDBNBROGll PR/EFATIO.
amicus meus Franuiscus Kapbcleugius F. t.x his
Ui hanc de Langobardis Histnriam ederem, movil polissimum ms. el Auguslaiiaui editionein secutus
tiifumcj, eaque boiiestH. iina causa, c intiiiiuis pa- Mini , quia in umnibns fere coiiveiiiebaui iinmo ne- ,

inse, boc esl Gcruiania. ainor. Cum emm vidcrem scio quid yvnotov magis habVie videbaulur. Ascett-
paueissHnos esse qui majnrtnn nosirorum cgregia q siana vero mille locis discrepabal , sed ego cas tan-
1 rta Imeris irartidisscnt , aique ex iis optunuin tum variantes lecliones e.cerpere volui qua: alicojus
cuemq-ie coinmiinem (id quod di volucrunl) lo-
in inomeuli eranl, nam omues enotare cui bono? Ilis
1 titii bic similem luriuu nu p.lerelur,
abiisse, ne ei igilur. quisquis leclor eris, 61 lu io primis felix staiu
e: malo subsistendum ccnsui. El quamvis btc uosier Cennauta fruere, siudiisque nieis fave.

JOANNES TRITEHIUS
AllliAS SPANHI.IM.

/n Cttlalogo de Scriptoribus eccletiatticu.

ins monarbus Cassiniensis «cennbii , ordinis

',-...
_ Ad Chronicon Eutropii lib. n.
Benedicli, natione lulus, vir in divinii Scripiuris
. Cesia episetipiirmn Meteiisium, lib. I.

ei .iditwsimus , el iu s.ecitlarthiis lilleris nobiiiter Viiain Gregorii papx primi, lib. 1.

loiiu». ingeaio subtilis, el claius eloquio, propter Vilam S. Arnulpbi, lili. 1.

seientiam apud Carolum imperaiorem in magno pre- Vitatu S. Ilenedicli melrice, lib. 1.

ii" habitus fuit. Hic olim ante couvur.iouein suam Cesta L.iiitoliaiiloruiii, lib. vi.
.1. "11111- fuit Aquileiensis Ecclesiae, ei * Desiderii Ilymnos plnres diverso metro. lib. 1.
ullinii regis Langobardoruin caneellarinj , et cum tpistolarum ad diversos, lih. 1.
eodem captus a Carolo in Galliam ductus, demum In.su Carob ordinavit bistoriai, el lectiones per in-
inonarhus facius est. Scripsit tain meiro quam prosa tum aniium, singults festivitalibus sanetorum CO11-
oraliOM i.on pauca voluuiiua, de qnibns ego lantum gruenles. El alia mulla digessil, cl scripsit. Claruil
reperi subjecia. Rogatu Adelbur^a. lilix Desiderii cjusdeiii Caroli Magui tcmporibus, auno 780.
regis addiun

* Desidcrii biijns Paulus non meminit, qucmad- .miio 755, ut scribit Regino, apud quem plura lib. 11

ii.odniu nec llaistulphi , qui anic bunc rcgnavii de his duobus regibus volenii lcpere licci.
 . ,

433 DE GESTIS LAN(;OBARDOIti;M. — LIB. I. 154

PAULI WARNEFRIDI
DIACONI FOROJULIENSIS

DE GESTIS LANGOBAEDORUM.
LIBER PRIMUS.
CAPUT PRIMUM A regio, qun solis est lervori vicininr, eo seniper * mor-
De Germnnia quod pluret nulrial populot bis aliundat, el cdncandis minus e>l apla mortali-
, , ideoque
ex ea muliir yeutes egredianlur. bus. « lliide fit ui unlx populorum muliiiudines
Arctoo snb axe oriaiiiur : ul nou immcrilo universa
Septenirionalis plaga , quaoto inagig ab sestu snlis illa regio Tauai lenus, usque ad occiduuin , licet ei
remou est, et nivali frigore gelida , lamo salubrior propriis loca iu ea singula nnncupeniur nominiltus,
corporibus liominum , el propagnndis esl gentibus
• generali tanicn vocabulo ' Germania vocitelur;
uiagis b coaplaia : sicut e contra onmis meridiana qiiamvis et duas ultra Rlienum provincias Uoiti.nii ,

* Ita liojns auctoris veruni noinen esse ipsemet • Modoeliensis habet: unirerta illa regio usque nd
scribil in hac bistoria , lib.iv , cap. 59. Diacnnum oeciduum lillut licel loca tinguta uuncupenlur pro-
,

eum plera pars vocat alii eiiam monaelium ut et , .

prio nomine , generali lauen, elc. Ulraque leciio
ms. exeuipUr Pauli Catsiniensit monachi. Videlur lortasse maiica, quippe nuuimain Gennauix tltvi-
auieni pritni» fnisse Atriensem ; itam in veteribus siourin. qua in Sepienirioiiein pinrigilur non sa-
glnssis, ejus noniine riiiiiuir fragmenu
< ln suli n lis desiguai : a vulgaia \ero iniiiime rerc.leinluiu
res i
,
noster nitnis pol magno reipulilicae
qneiu liic
credideriui , cum plures indicei liues et seiisus sit ,

litterari.r ilaiiino laceravit , Pautut Allieniensis voca-

iiniversam illam Euiop.e pariem Asiae conterniinani,
lur, qund vir ma^iins curniptiiin puUI, scrihendum- al» Rie Arclon ad Tanaim et ad lillus occiduiiin ,

<HUO Paulut Atiientit ; qui, ui suspicari licet, lunc gencrali Germanix vocabulo vocitiri, iia ui nitv
lempont Alriensis fuit , postta diaconus , ultimo eiigtia p.trs Uoscovitici , ac Poloaici regui, Sttecia,
inoitachiis. Saio Crammaliciis eum solmnmodo Pau- Dauia, Nurvegia Geriuauiai aseriberentur, ma-
el
luin vocal niillo prelerea addilo noinine, qnem , si
,
xima laiiien divisione non ea qtia Itoiiiani Germ.
,

Itibet vide liliro vm Lindeubrogius. Codices noslri

,
distinxeruni , ul ideui Paulus monei. Tanais eieuim
inss. ri qmbus varius lectiones hie annolavimiis tli lluvius, cujtis origo,ei cursns, etsi veleribns nou
inscribuntur Ainbrosia ms : Incipil Hisloria: Lango- :
salis exploratus cuin falso a lihipbaeis inoiilibus iu
,
bardorum Itber primut ; Modoc icn-is \Bro.Pauli dia- devium iler abdi.xerint, Europam ab Asia dislingue
coni de (jetlit Lang-.bardorum. bal. Luc.iiiiis lil). ni :
' Al., deest
ia maijis. Lindenbrogius. Ila in Am-
brosi.mo. Qua C.iifso fji ,lis Halys, qu» verlice lapsus
c AL, eo morbit esl abundanlior. Lind. Hluphaeo T jii»is diversi noiuina iuuudi
[mposuil ri|'is, Asi.i'.[uc el lermiuiis idem
1
Sepienliionalis pl.ig;e prxslanliaiii a frignrc po-
Europae, inc.iiaj iliriuieiis conliiiia lcri f
tissiinuiii, ei mvibus utule nobis fnriasse borrnr,
,

pjulus arguil, ut Laugobardos suos, quos iude Tacitus lib. i de Moribus Roin. exaciiori siylo Ger-
ili.lii.it , vel lioc n.iiiini tietielicio conspicuos asse- ,
iiianiain desrribit. < Cermauia einnis a Galliis , Ithc-
verei nec imnierito i|indem ; naoi et veierum le-
:
" tiisque, el Pannoniis lllieuo, et Dauubio lliimiiiiluis,
blinioiiio, ac receiiliorutu coinmerciis nolissimx lioc a Sariiialis Dacisque muiuo tnelu , aul moiiubus
lempore rrgioui quis banc laudem atiripnerit ? m«- sepataltir cailerj OceJiius aiutnl
: l.iio. sinus el , ,

ilacrobiut aniiqnis celebraiissitnos sub cuelo

r;.e ; .«o.j, insularum immeusa spaiia complecteos, nuper co-
Sepieiiirionali posilos liovimus unde apud Plnlae- ; gtiilis quilittsdam genlilius
, ac regiltus, quos belluui
< liuui (.'"<»'- naurut. cap. 50 : < Asclepiailes ait A\- neruii. Facile uiiiieu ad Taeiti vcrlia locum liiiuc
>

lluopes celeruis senescere, auno srilicel trige-simo : P.mli jccommodaverts si Taiiattn a llliipliaeis moii-
,

idque proplerea qtiod eorutu corpora niiniti sohs iiiios (tptos Tacilus inuuere videiur) cmn veteribtU
j-siu eiiiranlur. In Uriiaiiina coulra seiiiiini aimo deduierii cos enim Pauius iu Plimo suo Eurupa:
:

€ii iihIkuu corpora oti fiigidiialein islariim

; t|iiod lines opiime uovcral lib. iv, cap. 15 : < Exeundum ,

rcgionum igneaui io sese coutineani nattiram; el uor- inquii, dciutle est m

extera Europa* dicantur, trans-
(Mira A^iiiio|.iiiu rariora esse , qutid lel.ixentiir ca- gressisque llliiplixo.sinoiilcs lillus Oceani S.picoiiio-
lint: nolis; iii S«|iic iiiiiiiii.iIiIiiis rexitiiiiliiis corpora n.tlis in l:eva doncc pervcoiilur (iatlcts, cic. »
deusiora, ideot|tie cliaui vivaciora, » iist|iic do causis ' (Joiil silii \ i-iini li.ic veiba ut non immerilo, :

llipi t»rr:iif s. lilno de Aerc, lucis.et aquis.MaxpoSiouc; etc, Cermuiiia i<«ci(e(ur. iiiiiiiinu jsscvci averim, uisi
oV, ;ut, toO; uvOoojrcouf TOvrcouf oc;//ov tiinc itvat iri- lortc ait notisaiiuaiu Gertuaniai etymologiain respc-
f«v, elf. , TstTir ijOta «yoioiTipa ij np-tpvTipx. Ilomi- xeril, ul iiumcruiii exerciluum vel ab ipso noiuinu
nri miinn itiut ffftfNM is etse .'"' , quam Ctttrrot indicarc volueril.
ttUIUtm cit, moretque aqtetltt poiih quam mansuetot.
»31 Pai 1 1 div.oni ;ipp. pap.s i. — HisTontr.v. tr*
cubi ea loea orcupassrtil, superh rem, iufcrioremque A msnme sibi eoiiiiguam Eumpnm , affliieninl. e
7e-
f.fnriibin dnerint " Ab kae ergo po, ulosa Ger- sunlur hoc uhi ue urtves eniia>, pcr loiam lllvricum ,

mania, sj pe iiiiiutnerjbiles caplivurum turma: ab- Calliamque : se.l maiiiue ' uiiser.p Italix , ,|n.<>

Wuclt merdjjuis populis pielio di-J.ralnmliw : m»l- pe«e fiLLDu,n iilnnim e»l fenlium eiperla sa;»i-
ue qunque ei «a, pro t> eo quod tamos «lortjliwn liam • Godii siqeideni, Waodalique, Rugi , Her.il> ,

Itrni.n.ji, qnan!«« altra vii suftiui, BXfC «'•i«r» aique Turcilingi , nee non eii.im ali.T fe oces; ei
rgress* suhi ,
quie iiiliilomimis, ei purtcs Asi;r, eed barbarx naliones e Germania ' prodierunt.

• Freqneiis ap<:d bistoricns el geograplms liaee minonl, nt aat tributn Wandalis persolterent aul ,

Cerniaiiia-: ilivisio iu inferiori 111 el •.uperiorem ad se ad l»elli cerisiniiia prspirarenl: el cap. 9 : —

—
,

lempora c-TLiur Augasti relereml a , m ei Dioae Ceiloru «x»i i*mi#h L.iiigobardiis »b inuciae ferro
Cassio. Tatlm, alitwpie ptotM Cellaiias ioGcigapti. b*rlja> kingitudme, cura prlrtiilu? Wln||| dicti fue-
aoti<|. !ib. n.cap. 3, pag. 509. nnl, ita posliiioilum appe!!,i|o>! nam juxla illoruiu ;

b r"a t^Moi lania mtTtahum /•mai <7#imimj/, liugiiam iuiij ka^aaa, tau bailwiu siginricat. Mem —
aiuuHu oiere , vic. Lui.leuhrog. el H Ji»i. Sne 1
erins i<:irr:i(. additi]<ie iiii-r<;ue prxinim inier
' 1 eiUnlur hucuwue urbu . elr. Jl «'•ri. \Viiii'.<s, ri \V3i.d:il.<s roin<i i>»inn. De Itelio Liiign-
*•
l'er iiuteran ii.iiium Liud. , Unere i:,..'ii liardnnmi emn liuiii <iis vcrum lneril , ueni tte ti<t>

M"dn<M. g niiue Wiiiilnrnni : ai deorig ii<e c Sraiiil n.i> in miiiiioo

Hukki, Heiuli, Turingi. Lnil., l.olhi n juni.ni. f.il-inr niliilo enim niagr- <| u.-vin c.i leri i«ti Wan-
WjitdMli ,
qucruloii Heiuli, alqiu Tarqituiqi ,
<-•.,. ial i.uilii
. Ilngii aique Turciluiui ct ahi e Scsn-. , .

' lnexplicaliilis ferme nodus in ips . tesiibulo dinavi.i profecli sunt liiei ei C,i<lhos, e-t Itugios, .

noliii oc<one<, H genlium earnni quas liic Paulus ei llerulos e SeMMiiaavia loewindea Jeduieni. Va-
reeeiist-l ortgines euarrare veliiuiis, oiitiqua-q ,e rni- hir. et inriplicabilis prne errnr rudi illi atquc
,

se.ies ia I.toIj reriuii nbscuriiate cenius in»es igare. imper<lo Jornandis Piammque sa<cu!o irkte nalus
Seduln <|iii.ieill «ili doctissinii el de jnliquiule ,
esi , qu<hl nuios i.nsJein Wamlahtriirn g.-nli» apyfi-
oplime lierlti, duras ha«ce iroviuiias lenl-iruM .
l.ilio muliis niodis pro raiione disiecl.<ruin variala
qut.ruM lnrusse diligenlior Phihppur ( lutenu- ia fuil. Fnerimt iiiiiur .nngoluidi aiio vocahulo appel- I

fua t.eriu. aniiq. \ rum i. non nuo iu loco 1'auii laii Vinil: id c^l Vmdih teu Vrm la'i, nnn prnprin,
. ,

MMttj k.icni radn ilus evellere nisus esl Ljugnbar- ;

ac pei uli.iri, s<-d ninoimii on'inbu> n.<lmiiih <t sinmu
t<<<s eniin iion e SeaaAnvb niigrasse, ai St-mno- i. i.u.iini iiner Vi^lulam Albnuque el (.h.ilufum
M
t
,

bus routrrii.inn'. Juooruale Slraboiis, Taciu , ineoleiilihu-. He luiii rchqiii- Wjod.tis ililer
»c Pairrruu, cji<. 26, lib. m, f owlf inlil . lemqiie i Albim . el Viadrum m"vis>-e, iude mavmie credide-
de canens griiii.ni.> Ihm- locn mrnior.ilis dictn b. m, | riin , quii ci ipsi a coniiiiiiin e<<nim appeilalioue
«ap. *f> uiidc ad ileno.rem illuatraiiuueui 1'aoli
,
poslmodum m eilcns regmmbus srp rali lueimit,
«ii«ln , t-jits KJMl -.ul.i.eciere noii .nroiign uiii
!nc queinadiiioiiuiii et Coilioncs, buiijuiidliities, lle- ,

MMj. Vaudaiis genmno resUiuin oomioe, ba*c

ig>lur rull, Rugii, de quilms niimihns kxoi plma di-
3
sh-l : i Vidrndniu igilur i.une qua* uatiunes Van /< cam. Vocabntuin 3inem Viuili, sive Viunnli Wi- ,

Uai n fi eritit generis. fliiiiiis noniinat solot Itur- nili, ar Winuli pr. priam fuiise Wjiidaloiuin sppel-
KiMKlione*, Varrinm, Canmts Gullnnes quoruin , :
!.<tiiiiieni quasi Vimlili, ac Viuduli ei lleLuodi ma-
,

ni ad Visiulam aniuem Varrini in Meclirllxirgeii^i ,

IniK' (i i ei IIisUtij S' lav ici ,
Sic eunn scnbt !ih. I,
iforiui haud procul Albi fluiinne led 's baliueruut
. :
Cip. II : —
l'bi ergo P.louiam tinem faclt, perve»»-
mira qnns ili es mulli eiiam alii pup.ili apud sinum lur ad amplis-.ini.im Sclavorum provi.,euni eurum .

CoHaoum tili iueriiat. Nerum n I uiiruui. PiiDius qui aoii<|uitus Naitdah, imne anteiu \inithi , sire
allivs peneris po,iiilos inines rt-censet sed unns ,
Vmi li ap|<ellaniur. Iloruiu priuu suul PoBaeraui,
alque altero» unluai, visum f» t proiude ex MM :
qooriim sedcs pioieu<lunlur usque ad O !.. -ii, , . i

ra>eris aiictonbus tuut siippleudi Wandalis igilur moi allcr (luvius, ul e^l Odora >ergi-n» <u H-rram,
ailji, m
Lrumvio-» slte llemlns. Rugius, Tidinos, ,
irausit per nifdios Vmuloiuui piq uo- , <li>iilens
S«iarilnii<.T, , tudnses , An?lo> , Caviones , Theurn- rooieranos a Viliit. Et drinde: Post tldura? ifi- — —
M}, MmmjmS, Hur^. inlu.iios, ei Lawgoliardi.s. Oun tnr leveni meaiuui e.l varios Pcmeraniiriiiii p-ipulos ,

i.uiii.nr». ei Varrini ac L'hg"l>ardi Vandaliii f.ie- ad Mriuenialeiii plagani occurrit \iiiulorntii provin-
rini ge> eris, de relii|iiis 'iner ln>- »tiS dubitari uou
,

cu, enrum qui rim etji, sive Uidarii dicuutur. Ni> —

po e-l. I>e iliis tribus BaliomlHis diserte le^laiur hilo in.igis, iui lleliuodi- >la me iuusr Itene :uieul, ,

riin.us, ur l.augobardis fjluilosiis cquidem , i<io- .

Vimihorinii - >e \iuu!<aruiu . id esl Stlaxjruiu, ,

ueius lauien quauiuni ad knt prolun lnin atnnel le- prnpi u ipMtllalM luit V -ui quam NDu.l.iii. \iui- . i
i ,

slis esl I iulus iJuc. i,u, Ccslis Loug"lurd rx m iios cquiieiu, sive Venrdns luis-e SiUvo* il esl .

mera uaiouuiu iiomioin.que ignmaniLi Naudalos Surmatj -, supra sjtis validis <erii-que piubaiiirn est
liveiao. ia<it a Wmilis, uellai|ue iuu-r toc ilim im- ' II. !n WgMMNliS. Al \jiuialiS. -ive Ymdelos, tu SSe
ninn, ni dliei.iss.ma» mier se naiione* ge-la tur-
, GeiMauos citra Visiulam coleuto, jam cccc circiter
ui. \ciba iju. Iib. i, iap. I. haea mmM l.n h m- si.iiiS .uiie Venedoium, si> e ScUverwM m G-ertua-

q'iid>ni, el. el cuiiHIiimi (<p. t 1'ari e, ani iu.Hln, :

iiiam it ans!i'i^r itiuneiii, lesiai; sun! loculeiilissiuii
,

<!•. KilM,u. liov rsae ile >,c.<lidliuvu s-ilis »upi:n|ue jin lores i hiuus, el TjciIuS ,
qnoruiu hic eiiatn tain
unbl m\ < lii Ltiligobardl.- t<n.\ iCiUni i-si. I.i, ,,,< lu
i
velustan. e.im iudicat jam Itiiu habiUm Tuisse appel-
adtiii tuu. butoiio li.ia^c op tiinnr, rl J> rn iinleiil ,
lalioiiem , ud imum ei ipsuis ,le. Ttln nil liln^ eo
,pll >l iliji.i. SUI MMKMI geiili Dl \ llninlnlu ,
nomiiir .iip.ii.nuni luisse i|i'iJjni crediderim. Ke-
|UuJ ujiuui e gcin.iuH \jnda-
>>,tabu uin siiiiiior >.<i< ig ilai !u vocaliuluiu Vi:iui,e: ideiu Vinili i I
,

iiiiu.n (|>|i iuiio.ic tii.iuii. Sm quippe enieto J«- i|< i iii is Lj. gnhiril s ie>iori eriore iriuiii DiiiOMMi
uulli aln «M VniiilTlorni sive \ .iiidiiiuruiii el Viud lorum
hlmJi *uii( r imiaUba: . ac Stelbidi . j<l . , ,

httrc i]iiaui r.iu i. el Stilbl, sive Svedi, ul supra itiitnr it. Veuedi autem . sve \ luedi , ul esl ScIj*i ,

ivneii^uiu. Piacouus cap " in Iij-c verba Pertl : cur ViiK>eli , tl Vamlah appelhli H«t nolb alia fmi
— I^>ilin it-rtssi oe ScJiidiiuvu VV iii um !iu>r cl i • isiio. i : i>i qua? si .Mjrcoiu.ii:: » Suevc.s , postqtif.

Ayiu,- iiui iius, in lecJwaeM qua' ap BcBa tw •sri.rm- hoS eti.li Sc!.<voS. sive \eiied<<-, otti -|bi ifsis tl
~e. eioii.. *ler..-. Sl jvu .(.cuolur Cie...<, .<; .)i Mut nomiiian
p
.j \ tMicnitS. per .iii.i.s >ll c jli^u-.l . i>i i

I.n liacut' UJMWJre Ambii A.-.-i Wau.lalnriiii) , n ircii iimm Bojobeoii p'i..pr.<- iM-riiM Boji Gaili
:

di>.-s, viimas qujsqoe priV.iiCi.is be.i |-ren ebaul. . iu e Maicoiiiai.iiiu regioaeiil ilerciuia sylra intiu-
: ; jUi uiUtu e!-ji< Ticwiiis tiUiiLoe ad Winilcs
i
rlaic itabilanics, qux mJe .iiujtij Itoji i.eu<i acco-
;
 i'i. i.i..."imwm™w»^
CAPUT II. A bardurum gcns, qn.c poslea in lialia fcliciler rvxiiavn,

De Seandinarit, mtnla, quia ex ca Winilorum, hoc

et
a Gcrii.anorum popu'is, • origiuein duecns, licel el
eti, LanaobarJorum oent est eqrcsta. ali:c cauve egrcssion senrum assevercnlur, ab insula
Pari 1'ii.uii niniiii, et Winilorum, lioc cst Lango- qu;c Scandiuavia «lniiur adventavit, cujus etiam iu-

pit : nenipe nt Marcomanoi , ct pnslmndum Czechi ,

credo aut Wandalos, ant Suedos gentis csse nomeu,
liiin Bojohemum occii|inrun( dieii sunt iinj.iln- :ui :
sed sicul Jaiygcs <|iiidani ilicti miiiI Metinaslat-, el
sic Vinidi Sarmaia, qnia Vandalorum obsedernul Laiins Sannaue vagi, sic et Cerminnrum quosilam
agres, appellati siiiii Vawlali cui appcllaiiooi liand ,
arbilror nun a se ipsis, sed ab i<-, uui primi eorim
iKirmii cansai prabnil , quod Vintdorum, ac Vindi- vim sensere, quoniniio a Tnngris nrta nentianorum
Ioiuiii noniina , haud oninino sibi iuviceiii absimi- appellalio, dictOS inndo Suevos, iinnlo W.in >los. t.ur .1

iia , etr. % aulein aln iioc, alii illo uoiniue, id ceuseo fortuiluui,
Adveisiu h:ec llngn Grniinsin snia prole^nmenis
:ulllistoriam Colliicain, Wanduliom. et Langobar-
dicam , eisi Cluverii stippn-sso nun ne, genies eas,
aliasqite Pauln nieninratas Scaiidiimvix restilnliiriis,
aoerbius fortasse, quam par crat, inveliiiur rerum
Soedii •ariim anioie accensus iwm« lubidine i|uadam
ptorihus pcne omniltus recentioris *vi hac In re
coiuinuni, qua singuli nostras a suis croptaf -ipes
cversiiui iniperiuin acerrime contenduul, xlernam
(>r<.fecio famain e no-tris spoliis silii mordieus vuidi-
cantes. Crolius ilaqtie poMquam Colliorum otigines
c-onlra Cluvciii senlenliam ad Scamlioaviam, immo
ad Suedos revocavii, h.ec de Wandalis, ei Lango-
bardis ermliii-siiiie disserit « De Wandalis quid e-i
quoil quisdam boc tempore allerre 6e puiel pnsse
prout visuni e»t popnlls. quos aliigerant, naiu vocc ct
liac, el illa eos signilicari, qui non roriia se leneut
scdibus, se.l nunc buc, iiuuc iliuc ambulant, noverc
omues qni Ccriiianicum sermonem, etc. » Kt infra:
i Non ergo qiiajrernliiiii nobis est.qiiain lalc p.itneril
:
Wainlalorutu appellafin: palereenim tam late potuii,
,
l" ain
'Psa vagandi, alicnai|iic occupandi nios; sed
J?
iudc illi qui llispaniain, ac posl Africam leuucre
Wand.ili, de lus eniin nunc a(jiiuu4, ortos seel creili-
dcriiit, et diierinl: qua iu re deceptoi eos fuissenun
inagis crcdibile cst. qium si ipiis de llaiavis velil idem
suspicari, qtii a Catlis se 01 los Tacilo, Knmaiiisqiiu
aliis aliquut post sajculis praidkabant.tjuibusaccedai
:
l>;:vippi veteris bislorici lesiiinonium. Scripsit enini
is Calieni lemnnribus, ut ex Ttebelio et lainapio <lt-

cxploralius qiinii millc abhinc annis Procopius

,
scinius. Is auietti '-'..s de quibus agitnus Vandalos, uou
aiiulit, qui iu Africa cum Wamlalis ssspissiine e»t ab inter;iaCermaoia, ubi Vaudalos ponit Taeiius,
collocuius, prie.'erea Ciliinerein Waudaloriiin ''cem, sc'i ab Oceani littore veinsse memoral de an-o : I

proceres<|ue Waudalos Conslantiiinpolioi perductos bardis illis dico :ju.i ingcns iii-o ahii.
u 11 ii . 1 1

quotidiana familiariiaie cngnovit? Credibileue esl
hoininem, adeo omnia autiqna percuitciandi cupidum,
id vel non pr.i-cipue qua-sivisse , urnle esseut ilii
llispani*, Afric:eque insessores Wandali, aui Giliine-
• ein. ei alios ejus gentis primoresex fama autiqu.i,
cariiiiiiibiisque perpetua memoria proditii nihil lia-
huissecerli quod respon.lerenl ? Is aulcm PrOCOpiusr cs1, '' cet a '' a; causae e^ressiouis eoruoi asseverentur.
W.indalicoruin priino Wandalos non minns, quam
Ostrogotlios, quain Wesirogotlios, qiiam Gepida*,
populos esse dicii Gotliicos, nominiiius distinctos,
ongine, ac moribus congruenies : linguani pr:elerct
ip.is essc Goihicain, neque se dubitare quin olim
uua liiiclio scripsit,
icens fuciini, ac ne temcre id dixisso pntetur,
G.illiicoriiui quarlu rtirsuiu Colhicis populis Vao-
ilalos accensel eosque pariter cum Cotbis e palra
:
seilead Meoinlem paludem venisse memoiat. Acee-
dat Jornaiidcs. qui t.hi Scanzua receiisci populos-.
pouil et Vinovilnih, qiue vox Winolorum posscssio-
nem significal. Ol eniro po-se^sio esl etiam priscis
Sasonihus, uude feot, sive feuduni liduciaria Iru-
cluum possessin, li auiem qui Grxcis Vandili, aliis
Vandalii, Vandili, Wandali, Tabula: veteri Vandub,
1'anlo W.iioefridi suut Winili , Adauio Bremensi
Vinuli, aliis Wiimli, miiiatis vocalibus, ac D litteia,
P istremo iu lialia potcntatus fuii. Cui potius credaui
quam Paulo
* Lindenbrogius iej;i.i; Originem dncens eScan-
dinavia Baltei, seu llaltici mans insula, nnv.trum se-
ilium <|ua:reiidaruiii gralia ob niuhiludiueiii prolccia
Cujus, clc. » Lnngum csset liic veicrum repelerc
fabulas, el errores de insula Scaudinavia, plinii prc-
sertim, umlenou paucos hausil Pauius uoster, quo<l
eam Lalini, et Grseci, ut Zieglcrus in suo pcculiari
IVre incogniiani habuerunl: argu-
ineulo est ipiod islhic lerrarum zoiiam Irigidam per-
peluis damnatam nivibiis, omn sque aiiiniaulis ioipa-
tienlein dixerunl magno conseiisti, etc. Iia PliniO, et
Solino appellaiur , Joruauili Scanzia , veleiilnis
li.iliij , et Basilii , ut all.itis (cslimouiis probani
Cluverius , Grulius , Cellarius , aliique in iliins
d<:scripii<ntc, /icgiero Scbondia, atque basc de illius
etymoiogia scribii : < Mansit illi Sciiondix iiomen .
quod ainoenitatem, ui dixi, slveul verbuni vefbu
reddam, pulcliriiudineui siguilical , quoniam cucli
beiieficio, lelluris ohsequio, poitumu, et emporioruin
iiniiiiiiiliiaie, iiiaiiliuiis opilius, lacuum.ct ilumiiium
i

aut addila, aut exlriia, quod crebrutn Germanis, et
anle monuimus. Procopio, el Jornaiuli testem de
Waudalorum origilie mox addam Paiilum Warne-
frcdi, ubi ad Langnbardos pervenero. Non ignoravit
pleraquc ha:c vir ille lectionis ploriin.i', sed ingenio
lisus, ul alibi sa-|>e, cedcre his noluil. yuid igilnr
ipsuin in hac re, ut anle do Gothis a vetustissima
itpiiiione depulit? Lubido qui-dam. Qui.l lai cu cjus terr.i- populi excisas rupes (ut lcgii ipse) pru
«biciidal videamus. Sub Vindelicis 1'linius in Cer-
inauia coinpnbendit llurgundioncs, Varrino«, <*ar-
rinos, Cutioiics, ubi est Vilidclici in codicibus vtili
legi Vmdeli. Facile largior unam camdemque esse
voceiii leiiiiiualioiie, qna: libeia e.xterins, diversam
hoii invitns aynosCo. At quid td causai iuea noi et,
cuiii Wamlalos Jatti olim, cl ul creil<> inicr primns,
piscatione, vcnatione nobiiiiim ferarum, auri,argemi,
xris. et pluoibi inexbaustis venis, culoui [ndustria
D
agro esercendo , oppuloriiin frequentia , civilibus
iusiitutis inill.e cedit heai:e regiooi. » Vcrtiin ha-i:
cuiitiiorum conseusu nomiuis eiymologia reprobata,
ca<|ue pcues casieros invaluit , <|uam Grotius cx
Jornande colligit cit. prolcgom. pag. 5:<Qmi omnes
casiellis habebaut, eaque ipsa munimenia Scaniaen
<l vere. Ilinc factuni Scandia, el addno au vocabulo,
quod terram signillcat, 5c<iiufiiut>ia. i lilius dcscripliu
summaiiin ex ipso Ziegleru apud que.n labulx
< Gircuiuscribiiur autem abOceidenie Ocesmi lly-
perboreo, a Sepienlrionu lerra ineogmla, ab Oricnie
p.irtc llussi.i: albai , el mari BallhiCO a nieridiv ,

nani eo me induiii Joinaodes in Gcrmaniam pcrve- Golbauu sinu, ct paitc Daci.e. Couiplectitur vor< im<
iiuse, iUqoc iiiuiiitii.os rcltqiiisse sui sanguinis, ct pcr.a regia, iria Nurdvegiam, Sveciam, Gotliiam
iiniinnis populos, ul ct Collii locci c non negem ? lit Dvnasiias vcro <|u.u r<V'bus parenl 37.1 Pcninsula re
hoc quidcm ad discoiiendum qnod objicliur satis cst riusquam iusnla, lauueque iiiaguiiudiois, ui vctcrib
Ceterum,ul dicam quod scntio, rcbusquc ann ;ui- aUcnusorbisveiicril appellaliuue, ui .ipmi Plin. lib. u
i
. >

iJicui obscuris lucis, quanium potcro, adfvrum, uun iap. Ili.

 — ;

«39 PAULI DIAGOM OPP. PAIIS IY. — IHSTOIMCA. 410

&otx * Plinius secutidus in tibris quns de Namrs re- A in mari est posila, quam marinis fluclibus, b proptrr
rum composuil, mentioneiii facit. Haec ergo insula, planiliem marginmn, terras amliicniihns ciretmi-

sieut relulerunl aobis qui e.tin luslraveruut, non t.im fusa. J lutra lianc ergo coustituli populi, rium Iman

qnam Paulo Warnefiredi Langnbardo 1 Quid enim in nnnc hominibut ab iis ad quo- acee-
his, nmtc iltis
nn-in meworia remotis adett rebus balieri eer-
his s ilimi Kral quidein Germanis trsilatuiii,
dari snlenl.
lin- p te-t, quam qund geniis rujiisque carmina. el a —
memnrante Tacito, erinetu barbaniqiie subiiiiitere,
majiirilnis ad postrros manans perpetna fama ser- uec nisi hoste ca-so extiere votiviiin, nhligalnmquc
«avil ? Ejus lixe Mini in Langnbard. Vari mvdo, clr. virioti nris hahiium — ei cxeinplum ; in civiti Hai:i«o
Langobarrins recte Winntns, id csl «agos «orat, i|itng haheituis apud eumilem scriplorein. Seil qunlies
tamen iii. n runi Wandalis ait pngnasse, qoia ejusdam ingeus agmen unn eoileinqiie oris habitu aceesserai,
«oi-is muiaia leniporiliiis pronunciatin eflererai, m inin iii ii) si ca novilas, nunc hic, uunc ilhr novo
1 1 ti

alind iil nninen piitarelur Vtnd emn ieete oliserva-: iiiiniini causam deilil. Ounl ronimune lintniuo
«eril Geimanix ihsseriplor lauilem ei pmmeriiam Aheooh irlio, et Fridericn llarharossa , aliique pirii.e
lulieus reddn. Seculus Panluin Rreniensis et ipse rjusdem iH'iiliois?oihil (iilinm MaJtfOTtw/«vot,-, el Lan-
cosdem riiri ait Wandalos per Winulos. Sed adiletidus goiianlis), nisi qiiod ea.lein fuit oris species, iintlc ap-
esl 1'auli illius umissiini- Inr s alins iiiiuus cognilus p.-l l.i iii> eailem exorta e-t. Omnia qu.-e hnc usqoe dispu-
et misceJ a ejos histnria, naimiae ahi ad Thendosii laviuius ii. iiiinni collecta Orinal imp. ralor C.IV qnem
filiuriiiii perveuit teinp»ra sie ail ipse, ut di\i, l.ango- iii .ilo iiniiiinaviGnnstaiiiiiiiis rorpbyrogeotneler|l'or-
banlu-. —
r.mleiu leu pore erani Golhi, el ali.v genies
|f
plivro'jetiela|, aurtoieiii l.imlaiis iiiSaiieloruni alhilin a
mntix, et maxime irans Oanubiiim hahilanlr* : ex Gi relatum Thenpliancm ail enim tmius Golliic»
:e. is ;

qnihtis ralinnabdiores quatuor sunt, Cnlhi sriliret.
Iluisigntlii (mendose cdtlur Hypogoliii, qnnd ex atiis
ejnsdi-m srripioris loc'S e«iicitur; so'ehant atitem
HU. pio W. |Miir), Cepii). s, et Vaml.ili i't noineii
lanliim, et nihil aliud mulatites,
erant *riaii3: maliguilalis. Isli sub Arradio, el llo-
originis esse.cl Gntnns ila proprie tlieios, et Gepid»%
ei Waii.iatos: et Gepiriis aiilem esse Langohardos.
Greilainus ergn veierihu*. quando hic nnvi Seriplores
nihil rredi digllius attulerc, Wandalos, Oslrogolhos,
omms auiem li lei Westmgoibos, Gepidas, Liiigonardns, otnnes Scan-
lia*., rt qnideui ei parti, qnain Siteones tcnenl, sinm

norin fianiibimii iransetmtes, tocti suni in terra Mn- debere origineni. Norlhraannoruin anieni posieriori
niaiinriiui, el Gepiries qni.lem, ex quibus posiea di- vocahiilo Sueon.ts, vel praieipue roulineri. > llxc
«isi snn Lahgnharrii, et Avares, villas qu.t siuit nrra fnsiiisqiiam pnrposilus nobis notarutii mndus ex|»e-
Singidoneiii, el Sinniinn hahitavere. Et ex Gras- — lehal e Clnverio, et Groiio exscripsisse lcctoribns
cniuni nnn cililis lihris exrerpsil nobis e-udilissimus lorlasse uon injui iindiiiu. Eruitl eniin intcgraedisser-
Salinasius, —
r..raioi.- ot liyof/evot AoyyoSipSoi, id est, laiinnis Inro ari Langohardortiin originein cognnscen-
Gepid&.qui dicuntur Langoba di; siceiConslauliinis — ilam |toslqiiam Cliitcrius a 1'aulo, aliinquc medii a-»i
PorpiivrngenelaC.IMmp.ev henphaiiisllisinria lian- I Scriptorihus abscessit muttosque recentiorum iu ,

MTripsii,— rnnaiSi; i\ wv \iar'fr' Sir.piflmav Aoy/oSaooot: sii.ioi seiuentiam addnxii , abingala velerum fide.
(•epida? ex >;«i l>* s nstdio facto ori. La»qobardi.
- ?>i ex — Itclqna vern i|ii.e llodious iu inediuiu pro ulii, ut
Geimlis suiii Langnharli illi.quorttin PaultlS ineminit, Laiigobardos e <>allia sua deducercl, a l..ing.iini.os
sane prim lns ex f.olhis Gepidx nainqne siue dnbio :
'- ueitipe, ac llardis, omnihus pcue scrtptoribus Stint
ex Cnilinium prosapia diu nut originem, qn;c vcrba repiobata.
tuiil Jornanriis. alque id-tn nmle prnprium noiurn C:i-ieroiit ail Gnitii paiies, immo pauli noslri ineus
acceperitf nescire tms non pai ur liam quod cuiii : adhtir l.henter calculus Bccedit, si tameti tauti e>l. ul
prinium G.lhi e Sransia Iribns naviliiisexiissent, ua«i niimeriini laeiai. roiislaiili-sini:t' gentis ilhus Iradi-
iiua lard us verti oin fuernnt, dissncialu a geiilililms lioni | lniiiiiiioi tiilnieoR, i|o.e uuiia rrruin gesiaruin
weteris (oiisilio, sun insnlam Vi lolaB amnis io.se- iiieiiinriiiii ioter arma, e frequrntes nngraliones,el,
deiioi, iu.ile pnsi in longuiquinra sunl proferti , quod magis e-t, inlcr feiores, ac illil etalns mores
origiiirin Gepularuin n >intnis Jornanriei a mora diu servavii, ncuratis :n llalia Langohardis, sero
i

i|isoriuo itediieii : apuri i|iiein mile Gepanla pro qiiiriciii iu hisinriam conces.it, 1'auli mslri polis-i-

Cepail» en.tn Cepttit Gerinanisisqiii

iuitic legilur, est niiiin benelicio. Traditionem hanc tiniciun Lango-
inorain fei it, isqueclarior audilur in
sonus eiiain bardis iiinnuineiitiim antiquiiaii.. aperte latettir iu suo
emlein nomine , ul a Grarcis eflertur rijrratSt,- legum prooemio Aulharis ipse Itex, qui c:i'terorum
•liam Procopiuk, uhi genies illas eugnabs, uioii- nomiiia regum ex meinoria seou.u rerensel; uiule
husque, pI «ermnncconnexas memnrat Gothis, id est nuit iniruni si vel atiarhrouisitiiis irrepseril, v«l
ll^trogoihis, Wisignilns, ct Vandalis, ariilil (iepnlas, nianca , el niintis eiacia rerum serios iiaheafir.
et principi noinen ait fuisse Ostrogotbn,
Gepidarum Areeilil
neque mtii piiinus hanc Langob.irdis gtiis iledii
1'anlus W.irinlr: .!n-, sed anie eum idein nnpserai * Lindenhrngiiis nnlatlih. iv, cap. 13. Loctis isle a
1'rosp.f Aquitaoiis, w
optima? lidei, episcoptlS llli«-
eieo-is, rnjus, uhi :i'l Tbeodosii ventom esi leinpora
D Cltiferio etcussus lib. i:i Germauias amiq., cap. do
Scaudiiiavia.
Ii.ii suni verba: —
Langohanli abevt einis Gurmauia) h Proplcr ptttniliem tnmginnm lerra* amkienlil'tn.

linibus , ()eejini|ui' proiinus litiore , Scandiaqufl II «i m

A-reosiana ediiioue desun>. Lindriihr.
c
iiisuli n.agoa cgressi, ei iiovarum sediuni avidi, MaTtjtnum. At. , mariunt. Luitl.
liinne Ajmie ilucibus Vamlalns riiiiiun «icertinl.
. i
•I Ainli Clnveiiiiin hnc luco. i Ouid hnr.quxs», esl
i

llos seciitos auctores Oilo Fnsingcnsis I angobartlis direre : Non esi iu tnari sila, sed flucihus loarons
i ini miniis quaiii (iothis originem Scanzia assiguat. >• circiunflisa ?Vidrn quid homtnem deecpcrit. Audi-
Ouid vero his, qui se oppomi hoino ininiiue elingu s, veial ah aliqtto de Srlandia insua, qu* iiitoribnsesl
liihilne hahel qimd pro se ilicatV habel sane; sed, si planis quaui illeinl. llexilSraiidiaruiiiesse iuaiitnam,
qmd cgo Milen, leve atlnuiririn. Langoli.irdos, a l, ainliveial iteui rie iiHiiieusa illa Scandinavia pciiin-
iiiullo ante liiijus exilus lempora iu inleriore Ger- sul.iiii h.toe puiiits essequam insulain. .\arr.itioneshas

mania ponunt Sirabo, T ciins, Ptolema?us, ponuul tlu.is per nhliviuncm, ut tredo, poslea coiiluiidens

sauc, uec iii. u loro ad Viadruiii T.n ilus, ris Alliini

: iinaiii in.lc lecil iii-olain tarvjin , noo lam in niari

et Strahn, et post Taciiuiii Plnleniseus. Ea< ilis soluln pusitaui, quam o.ariins fluclibusrircuuifusam;quihus
iiodus, si quis ronsideret nonieii hoc nihil aliud si- V rhis | eiiisiilain mdieare vniuit. Ila? igittir Piolo-
gniiicare, quam piunussx harb.c hoinines, ul oiiiues in.i i, Diarnnique, ei si quat al oriini fiieriui similes
i,eiiii.,ni norinii, ei 1'eiius ille aguo»ci|. lalia auiuu lio',; e . lepiidiantl.r siinl , ne iliitn eas ampletliiuur ,

. \ Iiabuu ikoiiiiiia «livefkis tocis, al>|nc lcinpunbus, gtd.iuiutu aui torinii lnlti injurtaui l.«-iatuiik.
 ;

ili DE CtSTIS LANCOBV.RDORIJM. I.IR. L 419

Ijiii muliilbdinem * pullul.isscnl, u( j.uii siiniil lialii- A ilineui puslponerc, el qnia adhuc stylus in Germaiiia
Ure imu valereui, in ires, ut ferlur, oiunein calervaui vertilur, miraculiim •;uod illic apud onines celehre
parlea divideules, >'
qu;e ex illis part palriaui rclin- babeiur, sed et quxdam alia breviler imimare. In
L
quere, iiuvasqiie deberet sedes exquirere, sorle per- evtremis Circium veisus Gcrmani.e flnibus, iu

qnirit. ipso Oceaui litiore, anirnm sub einiuciiti rupe con-

CAPUT III. spxiiur, iiln sep'em viri (incenuin ex quo lemporei
Inngo sopid s ipore quiescunl, ila illuesis nou solum
Qaod lbor el Ayo, primi ducet Winilorum, cum malre
tua Cambara fuerttni. corporibiis, sed eliam vestimentis, ut ex boc ipsn,
Igilur ea pars , cui sors dederal geuilale fnlttin quod sme ull.i per lot aunuruin curricula corru-

eacedere, eiteraque c arva seclari, ord natis super ptione perdiiraut, apud indociles e.isdem el barliaras

m! diiobug, Ibor scilicet et d Aioue, qui el genuani nationes, vencrationi lialieanliir. Ili deuique qu.m-
erant, el jiivenili adhue a;lale floridi, et caplei is prx'- luiu ad lialiiiuin speciat, Rumani esse rernunlur. K
siaulinres, ad exquirendas qu.s possinl iueolere ler- quibus duin iinuiii i|iiidjin,cupidi(ate StimulaUls, vel-

raa sedesque sialuere , valedicentes suis siinul el let exuere, inox ejus, ut dicitur, bracliia arueruut,
,

palr>x, iler airipiunt. Iloruin eral ducuin niater,

puen.ique sua cxteros prolerrult, ne quis eos ulieriu>>

noinine • Gambara, mulier ' qiianlum inler nina, B contingere audereL ' Videris ad quem cos profe-
ctuni, per lol lempora, Provideutia divina couservet.
el ingenlo acris, et « consiliis provida ; de cujus
Fortasse boruin quandoque, quiu non aliter nisi
in rebus dubiis prudentia nnn iniuimum conli-
Cbristiani esse putantur, gentes illx prxdicaiioue
debant.
salvanddK sunt
CAPUT IV.
CAPUT V.
De teptem virit apud Certnaniam dormientibut. De genle Scrilo-Winornni.
Ilaud ab re esse arbitror, paulisper narrandi nr- Iluic loco i Scriiobini, sic euim gens illa nomina-

Accedit etiam ad lirmamlam Pa lo lidein sanclissiini circumvertis (ut M.), alias in extremis autem Germaniiv
pomilicis Gregorii cngiinmemo Magui tesiiinunium, [tittbas. Lind. RetiiKuidiim omnino Circium.
iue.i quiileui seulentia plurimi laciendum; quippe mt ' bepiem sancloiniii maityruiii tloimieiitiuiii hi-
ijise ciun I augobardis paee, be loque ipso geniisiu m sloriaui suti Decm hpliesi coronaloruin ex Meia-
llaliam ailvputu res ges-it, ut illius origiiiein, ei no- plirasle, Geilreuo, aliisque Gr.ecis auctonbus relerl
visse deb erii, el a Joruamle Gddiler cnarralas (eral i;,iiini'ii> in au. ad
ccliv, et in M.inyrol.
.ui. Gli.
euim infelici Baecufn divinarnm liuinan uumque , Kom. il Julii. De aliis septem ex Gregono luro-
lerum perilissiiuusjobservavit. Ilinc libro l>ao„'.ni, neusi, el Sigebeiln, quus eusdein esse pulal ac eus
«ap. 38, b.-i-c habet: < Mov ill.i terribilia a caVosigua quoruui lne. ineiniiiii Paulus, ea loiiassi- coujeitura,
aeruta siint ui liasue, atqneacies ig eae ab Aquilone L ijuoil auelor uoster ab codeiii saucio (iregono Aela
viderenlnr. Mox effi n
l.aiigobardorum gr.us de v»- uneir lluspilii pene ad verbum hisiorias sux, uec
giua Mi.r habilatioiiis educia in noatram cervieeiu uon alia pUraque inseriieril, ui iufra mii.ibimus.
Kra^sila esl, > e.ique verbi de vayma sutv lntbila- Ycruni sanctus Greguiius iu Majori Monasierio vulgo
lionit a Jiirn.inile profecio exstnpserat lib. i cap. 4 Marmoulert |iro|>e Turouuni, et 1'aulua m exiremi»
eiin. niisira.', pag. 193, Germam.-u linilius Circium vcrsus, lioc est ad ip^nui
Deinum non incongrua huic loen quae pra?faiur Al- (Jceani bttus locuiu dedere Durimeuiibus; undealius
heilus Kraulius iu sua Dania: Oper.c preiium, in- < esse lacilius iiiibi persuadeaiu ; eist nou me laieai,
quit, visuin esl iiuiuscujus>iiie legni les seponere, m citatain a dociiisiino Rarouin cpisi. S. Gregorii Tur.
buum cuique decus respnmleai, iiivisiinque reeogim- a receiiiioribui uiler supi-oaiUiias ainaiid.ui. G.ete-
sdlur quid rerom Dacia, quid Svecia (quaj et Goihia) iuiii an l'aulo sil lialieuda lides lutegruui cuiquu
quidque Norvagia peregeril. N.nn regnum Langobar- quud lilii:»;i r.
iloruni iu li.ilu (quaiii dixero (,a li.nn veleres llali Alias, Scrictofmni. Lind., Scriltobiui. Ambros.,
i

Cisalpinaiu) innsiiiutuin, Dauorum gloria eat Scania Scriptobini. Mmloet. bos a tultundo vocalos suilm.
rgressnrum Gutlniruiii aulem decus subegisse Italiun,
: Duiat Imdie vox apud Gcrinauos; uaiu Strilcn
hl.i

vastasse urbem Hnmain, diu regnuin iu llalia, diu iu
Galiiis et lli>pauii» tenuisse. Norvagii vero propriuin
ibi viudicarunl iiianiiiiii Fraucias de suo iioniiue
dixisse Nonnanniani, iud in Uediterianeam lialiaiu
MMjiie penetiasse, ac in Apulia, Calabrtaqiie primo
ducaluni.el inSiciliacoiuiiaium, pOKieaiiobilereguuiu
iu Ulraque Sicilia, quod usque in lianc diem il.na
lundasse. •
• PuUnlattrnt. Modoet. populassent.
Modoet. , qutedum ex
q»ens, ul iioiiuj tleberel,
e-i divaricare, didurere pcde.\, vel, ul Paulo placet,
< l
s.iliuii- ii..ijuo ilie cuin Gr.ecis convciiil, qui nl
a/.totav ilicunl. In nomiiifl disseutil a Procopiu, in
• cujus de bt llu Gollbicu lib. n izpiT i^iicot vocanlur
ab aliis Scriio/ini. Luid. De ns Cluverius lib.ui (ierin.
antiq. cap. 56 : « lu CUjila (^candtiiavia: iusula:; ex-
,
ircnus. veisus tircium, in ipso Uceaui littore Scn-
luiiuuos cnlloc.it r.ntl. Diaeou., lib. i, eap. 4 el >,
qui, lnidieque iu exiremo Kimioiiiarcbia: vcrsus Se-
illis pnrs palriam relin- ptciilrioiii;. Iiiiiirc.ad Rubeas priiiiiiiulorium dicuuliir
eic. Lindcnh., quiinum ex the Scricfinder,» ei infra pig. 175 « Moineii illorum .

nlit palriam estel relielura, ul iiuvat setles exquire- u Procopio, lib. n de relms Gollhieis, ciiatur ixaibi-
rent torle dnquiruiil. vucabulodepr.iv.no pro SxatBvfkmi Scliriulinni,
tfixoi,
c
Aita teciari, et lerrat prlere. Liml. iiam eliam nuuc lulum noe genus appellaiur Kmiieiu,
'
Aione, a|., Agtone, el sic. illfra quoqne Lin- et Kennem. Nequc enmi eoruni placel inleiupesliva
dcnbr. iia M. Ilic icviir.niila sunl quai de egrcssu
. , xpiati, qui nupci iu Diac no juvia atque Joniaude
Laogobirdoruiu lus ducibus scrip<cr..l l'ro-pcr Aqui- legeuduin ilocii.i iiiu Scntutniii, lanqii.nu a voce bcin,
laiuis loco a Groiiocilalo. qi.c pedeiU sivu crns signilic.il, coiiiiii dcdintuiu sil
* Saxo Grammulicus, Hisl. Danix-, lib. vni , eaiu iiuineu, q.iia Diacouus iradit a fcalietldu Germauica
appell.it Cuuibiiruc. liugiia iii lormaiiiiii. i:\ Keimorum, sive Fimioruui
' AU.is, quuiilum inlcr barbaiot I.ind. cos loisso mimim: paritcr, ac gcucre, si tot au- mm
' Alias, .nm plm protida, l.tinl. cioruiii t' vel Kribeiiiium unauimia persuadcru
'i'

b
bic cditio Augustaua, M»., anutiivciuu. Alus pol-ul cuuscusus, id sillciu uioviaLcl, qnod bjdicqnc
 . ,

- uhila.
.
m-~~~~~~~~~~~~~~~~~~-^m -^m-^Tr
415 P\L Ll DIACONI OIT. 1'ARs i. iiisi

lur.rwiui suut, qui etian. ksUIh ii-uip..re nivibus m.n A mo.I», qmnio prtqiin.icitis n.lifiu «ersu^ ad soleni

aliis. u ut,*>ie feri» ip»i» raiione non :ieceJ.lur, l.iniuin seuiper iiml.r e breviore» viJcnlur,
c.ireul. nec
dtspares. c qua.u cr.iJi» ajre»nu ,. aintwi ear- ' in lantuin. ul solsliti.i asiivali lespicieule s..le de

uibus vescunt.r; .1.-

fww eiiam * lnrus pelll.us inedi» tueli, m /Egypm. ri II eri>-..lyiuis. el m ea

sil.i iu<luin-.,.ia coapunt. Ili a s ilieodn, ju\la lin- nim ncii.uaie toii.stiiuns Incis, uulix videantur uni-
br.c. In Ar.tbia vero boc ip*o lempore sol supra nie-
gu.ui uart.iratu ei.Mu.ilo^iaui J.icuui. Saltibus eniui
qna.lam hgno incurvo, aJ arcus simili- (liiiin ccrli, ut piitem Aquilonis cernilur, unibrxque
uieiiie», arie

liiilineni, Anu.l ho» esl aninial,

feras .isseqnui.liir. •
veisa vice contrj niendiein vi.leniur 5'.
f
' non salis assimile cervo, de cujus ego cori», ut ue-
CAPUT VI.
rat pilis liispiJuni, vestem iu mnlum tuui.x. geuu
Dc dr.ctus umbiticit Oreoiii asarit, qui tuut ex utrmjne
t.-nus apuuin ron-pexi, sicut jam fali, f ul relatum
pane Brilannite.
e»i, Scriiobmi utuiiiiir. y. .il>u> in lo.is circa xst -

b Nec salis c proctil ab lioc .le quo pr.eiui-iu us lii-

vale soisliliuoi, i
er aliqunl Hies, cliaui nnciu cl.ins-
tnre, c.inlra occ:Jentalein parteui qua sine fi e
Sima lu\ cernitur, diesque ibi oinllo inajmes quam ,

l>. n pdagHS p.ttel, profumli>siiua aquarutn ilb

al.l.i l.al>eirur, sicui e eontrario, circa » liruma e
w.Ulilicu, quaiuv.s J.ei lui adsil. m,I Umen ibi B voragu esl, quam usiUto nomiue maris unibilicn.ii

n- ii vi.letur, die>que minimi quam usqiiaui alibi, vocainus, qux bis in J.e (luctus absorbere. el rrr—
ilicilur, sicut uuiversa liilora, ac-
nocles qo»|ue I— jtwirr i eiislunl. Q iia scilitel CiDnstiC |>er illa

ce leniiii'i<, el rece.lenlihiis fluelibus, teleriu.ie »i-

quanlo magis a i sole longius discedtlur, i.into sol
iunbrx longi.ires ei- a lien e. mproliMur. Ilujusinodi voraa», sive
ipse lerrx virini.>r appari-t, el iii

icrlign, pm-la Virgiiit. Cliirybdis sppellatur P, quain

erescunl. Drniquc in ll.-ili», sicnt el antiqui scripse- :i

runl, eirra Ji m i.j alis I > iiiiu., nnvem pe.les in unil.ra il.e m frelo ^icnlu esse suis in carminibus loi|Ului,

slatorx bumau c, Imra scxts m.tiuntur. Eco aiileui buc inodo d <ens :

in Gallia IVlgi.-a. iu ltv.tiq.ti « Toi. nis villa dicitur, Devtruut s-L-> !la liuis, Uetuinl uii|.l»cil] ClurvtKl is
Obsi lel. stque mio l.ara!liril^r(;.tr-.ie r vj*i .,-
coostitutus. si.itu» 111. i uo.brara nirlien», decem et
Sorbel ia abruplum frue us. rur-nv^ue si.d auiis
nevem, et seinis pedes niveiii. Sic quoque contrario Erigil alteruos, et sidera verberat unili.

Danis. Norv^iis, ac Sve»n.bii»; sihique ipsis api<el- i To (o.-i^tus aliis dee-l. Lind.
lantur »kr.klinner. v. I. ut illnrum leit orthngraplia, 1 Al., Tur.inis ri. la. Lind.
Skr.kfin.ier. Cluveri» nii.iuic in his ,!is>enlil Gro-
i A Serv.indutn esMMta TotJ'iit nuni, :i r,-.niractum.
lius in proleg., qui ct ali.is b:ju- getHis aprellaliones Tlieotonis vi!!a n.itissi na in h:stonis Franc.iruui :

e veterum iesi'iiioni s adferi. C< terum de situ eo- q jbt eniru snb .Merovmgis. el Carl iTingis negibas uii
nnn bxc Adimus Braasessss Je sil.i Oiuir: < In sielil celeberriniuni pa.aiium. auo Carlus Magnns m
iixifuiin Svenuiini, vel NorJiuaiinoniin eoMra Bo- b:ihito coeveniu pr.>ceruni, advoeausin-- lilns Pipuni
reain li.ibil.nl Se. iieriniii, quo» jiuiH curs.i feras el Luilovici, regiiiiui iiarlitus est, ac le-staineuluiu
rrire ; civilas e-Tiiiu m.iiiiu ilalsiugalan.l, et ll.il- coi.diilU Dnva ^ervandce ptci^ c»i>lituni>ne, aliis.pie
siiij.-slaml r. gio esi, elc. i soleinniis robora um. Ao. rer. ge»i. a t^arolo Uagaw
• Alias. ncc aliler /Seri poies', qttaw nt frudij agre. antio n rieriuanus ai.tiu Mabil.
ii . et vi Michael
ilinm «nim/inl:iim c.ir; itii», eie. Lin.l. de l'.e diplom. lib. iv. c.ip. lil. k\»iat a.lhur illius
k Ambrt.s. ei Mo.loel., nec aliud. consiiiiitio stib uoiniiit i.,.p,ii».'jri* aroli Magrti d.m .

' Mnd.w-l mviu. ,

,.! vi laiii lieot. uiein ai.uo e|us iiup. v. Ilotlie GjIIis
I

' UodueU, *ir;Mtij. Thiumitie ad M sain fluvtuiu, liaud lon^e ib url>«

Sciiioiinuorum n.ores |>aulo -iliter describil Tiu-
• Meluusi, de qua i'aulns noster Hi»wna episcorvjrum
ropuis de bello Coithico, eui eos, errore niaxinm.ad illui» optime iiienlu».
iiltin.aioThuleuableget; bb. n, cp. io, edit. u.istroe ' in lonlm» ut circix uitlilium cettiratt' rttpi-
Al. ,

pag. i>~ riciri ji/liin dV mcJio cceli m .£gyplo. et Suctu, et

1
Ahis deest to nor.. I ..mlcnh. eorunt fSMM nui/ir, etc. Lindenb.
I.e.e...ium forla»»e «ai »i'i> abtimite rerto ; nam- D IIjl-c 1'jiiiu» foue a 1'limu, liist. natnr. Itb. n,

que de fera ill> quam hic Tanlus describil bac »T|>e cap. 75. iNoiisMuii ev sph.ira (-opuli itrxtM, ie.sfantac,
l.u.i.itus Cluveri.is I3 . lib. i tierui. anti i , pc :
: hif.<axni, srspioasai, fcie esi qui null.is. am uinnque
« Lst luxlieqiie animal iu illis lerris inagniludine. 1 1 -. It.il.e.ul uuibras, alieruuibre», ae cirtuuibres, de Ara-

i»ri.ihu» cervo haud :.l»imile, vucabuii.ui ei vu g.ire :

bibus verovuigaiis»iiuuiu illud :

re» rheue, e quo noiueii iraiisse, in» lo dirtutn l«t-

l^nnliii.i votji?, Arjbes, venislis ir. i rbem,
^iiinenii genus (ix-iiipe rbeuonem Caesare, et Sa!-
Luibras uiirjti ueiiKHum noa ire siuivtras.
Iustio menio.alum, qun.l dc». nbil Isulonis lib. vu,
rap. i~ quol l'auhis vidil ia li.ilia, aul Gallia, haud
i
n .Vec «3<u, alias nec mutlum. I.it:d.

dul.ium est; nam qm>d qunlnui Grauuiiaiici hodie Stes seriigo, ain» desunl. Lmd. iu ei iii M •-

itoceui dicluin fuisse .lien.neni fan im uaanvi», iil e-l dari.

ab aguinis oel!ibu<. id falMiui e»»e testalur Varro p .EneiJ hb. ni, a.i: lamea etiain TUuie attri-
lib. iv de Lingua lalina, qui Gr.eeX liagnK haud ig- huuiii, ut ct Sut. Iib. v, S 1. 1

uarus, peri-grinioi i.l. iuhk GaUieaai sffiraaal e»»e . . . E refluo c:rcuxu».>ni qu'gite Thols.
vocabiiluin. el ilem Uidorti». (jui Gcrinjiiieiiui.i
Qu..d vero a.ldiiui-, nive- ilu ahs. rberi, ac rcrsuin
.\i»i aafM pro nou n-i.tti.ir., I.ahci infra Caiilu» c.ip.
Helamerph. xin.
cvumi, idem taugit et Ovldius lib.
VI, Aiiasla:- ns Itil.lioilie. .irius aliiqae liuju-, m.Ue
fali. .s.
»cnpiorc-- ;
quanla .'icendi clej nlia ipsi viderinl.
S.v li l>lu< JoMrum, Istuii inqtiielai.i Charvblis
s M.kI 1 , o .... \tl reLtlw» <-ji S riptabiia, clt. Lin-
Uifcstat, vor^t hasc raptas, revomilque Cinu.»
deiib esus, ul ItTcbuinr Srritlopiai, etc.
.
,

h H.ii terba asqae ..u illa onaatasi di<i, in Ascen- |jJndeabrogiDS.

».iu i elui >nc desant, Ltnde3tk, i ( niptieuta. afias implicata. Lind.
•
ilodo'1., pro ',:n.a:c, le.il p:ui:tate
'
l , Iflf, al J.; lasio. Liml.
 ; ,
,

4<5 OE CE5TIS LANGOBARDORUM. - Llli. I. iil

Ab hac sane <le qua Oiximus venigine, saepe naves A riret, conspicit ecce subiio, quasi uiagiios aquaroui
raptim, cursiinque attrabi affirmauiur, latita i-eleri iiinnles de profuudo resiiire, navesque, <|i>a! absi.r-
laie, ui sagitiarum pcr aera lapsus imitan videaauir, ptas fuerani, primas emergere. Cnmque uua ei iltis

ei iionnunquam in illo biratro horrendo niiiiis b eiitu ei ronii-n.i fieret, ad eam se nisu " quo potuii ap-
per.unt. Ssepc cuiii jam jamque mergcmlx sint, •jrehemlit. Nec mora, celeri volatu projie littus ail-
subitis uiidaniin mobbus relroacice , lanta rursus vectus, metiiendx uecis easus evasil, proprii post-
agiiitale exindo elongantur, quauta prius ''
altraciie modum periruli relalnr existens. Nostrum quoque,
siiui. Aflirmanl esse ei ali.iin hujusmodi voragincui, id esl, Adrtaticum mare. '
qtiod licvt minus, siim-
inler llritann am insulaui 4, Galliamque proviuciam liter tameu Venetiarum, llystri.eiiue liuoia perva-
cui eiiam rei astipulaniur " Stfquanicae , Aqiiit.i dil, credibile est parvos hujiismodi, nccultosque ba-
nixqiie iillora, qu.e bis in die tam suliills intiiul.i- bere iniMt us , qmbus ei recodcnies aquap. sorbean-
liomhus oppleninr, ui qni fonassc aliqu.autulum io- lur, et rursum r invasurje littora revotraiiiiir. His
trursus ' littoro repcrlus fuerit, evadere vix p ssit. itaque pralibalis ad caepiain narrandi seriem red-
Videas earum rcgtonuin flutmna s, fonieiu versis eaillUS.

cursu velucissimo relabi, ac pr iniiltnrum miUitini CAPLT VII,

r
fpatia, dulces Aiimiuiiiu lyinplias, lu ainarittidiuein B .. . ,„. ... . _
. _ . . , . .. .
Quod \\ initi m Sroriit(]ttm renernnt ;
et ifiiifi Ambri,
vtrli. Triginta ferme a Sequatiico litinre h Evodia in-
(l Assi Wandulcrum Uucet eis irihuia perutnie
sula millibus distal, in qua, sicut nb illi u -. incolis as- i/ aniiuveruul.

severatur, vergeiiiiuui in cannlem Charybdim aqna-

(gitur egressi 'i de Scamiioavia Winib, cum lb<>r,
ruiu garrulitas ' amliitn. Audivi quemdam nobilis-
cl Ayone ' ducibus , in regiouem qu— appcllalur
simuiii Gallurout leferentem, quoJ aliquantae navcs,
Scoriuga teiiieiites , per aiioos ill.r aliquot conse-
prius lenipestaie cottvuhwB, pustitiodum ab bac ea-
deruni. Illo itaque tempore, Ambri et Assi, Wau-
dem CharybJi voraia: sunl. Unus autein cx omiirbus
dalormn duces, vicinas quasque provincias bello
viris soluuiiiiodi), qui in nav.bus illis fueranl, mo-
picuiibanl. Ili jam multis elali victoriis, nuulios ad
rirnlihus cxtens, duni adbnc lluctibus spiruns su-
Winilos mitlunt, ut, aut tiibuta Wandalis persolve-
periiataret , vt aquaruin i fluo.ui uui abductus k ad
rent, aut se ad belli certamina prarparareni. Tunc
oram usque iuiiuaiiissiiiii illius barairi pervenil. Qni
llxir, ct Ayu, anuilcnie matre Gambara, deliiicraiii
cuui j iiii profundtssiuitiui, ei sino line paieus cbaos
ititiins es-o ai iins libei tateui tueri, * quam tribuii •
sspicerei, ipsoque pavore prcemortuus, se illuc ra-
r»'i. oamdeiil solulioue foedarc ; r.iandaul per lcgalos
itiirum esspeciaret, subito quo i spcrare nnn poterat,
Wandatts', pngnaiiirob se potius quam servituros.
u 110 qmidaot superjectue insedit. Decursis siquidem C Ii.nii siquidcin tunc Wiuili universi, a-tatc juveniii
jain omnibU", quac sorlie.idae cranl, aquis, ' orae il-
ll.iH-i.it;-, n-.i iiumero exi^ui, quippe qui uuius non
litts foeranl inargines denudati. Dtiuique ibi inler tot
iiionje ainplitudinis ' ni-ui.i-, lertia soluinmodo par-
angualia* anxm-, v<x ob m metuin palpitaus residerel,
ticula fueriut.
dilauiuque ad luoiiicum uiortem iiihiloininua oppe-

* Verliyint, alias voragine. Liud. Normanniae, sive Lexobiorum filtori Alderncy ad-
i>
Modoel., exittu.
Kj-iiu. jacei, qux Aureney. el Aiirigucy
itt regtis Archivits
" I)o bac voragiue Cluverius t Nunc ad confima : di.ia, ul Aurica illa videalur, queapud Aiiiomniuu
NiTvagi*'., Pinnomarchiieqne csse vulgari vocibnlo iuter llrilaiiuici maris iosulas haoetur. tl.t-c vix sc-
Maelsiroom, vel , ut aln vocanl, Uuskoslroom intcr piem a promoiiiorio NormanuiaB U llaque abest mil.
iiisulas Latlot et Uveroe ucmo haruni regioimiu etc. Iluic iii oi casum scopulosa caiiliuiu cuiineiilia
periius iguorat. > Zicglerus m ub. Nordvegiat, h.r.c procurr.t n.iulis melucnda, qmbtis Casquelttt appcl-
addit i Mare iuiet insulas, ci Nurdvegiani dicilur
: lantur.i
Tyitlleslund, Luripus, vel diigu» i» Slalwen msula, 1
Ai. di-c.si xi audilur. Liiideub.
clc. Luf.ub, etc. Ltuganis, et.-. Vastral etc. inicr , i Al. ducst to /'-.-,1 ium. Liudenb.

tres bas insulas uiare appellalur Mu Kostrom, id cst Mu.loci uru Hnjue intmaniu nm ttlius. tc.
,
•

wslus. Ilic inaic sorbeltir mtra cavernas acicdcule Al.. ui it \Uint varaqiiM deiiuduta reliclu eruni.
1

flusu,ei icUitm •'•-tiuxu, quanto muxiuio iiupetu |) Liud. ita Moduet,

•lefrruniur lurreuleB. iN.nigatui lioc lllaru doucc io- AI profjruso tnetu, pulpitautque retideret. Liiid.
'
,

lcnu» est laucibus scopuloruiii cl qtn iniquo leui- :

" Liiul. cl Modoel., quo i/uiuit accedeut appre-
poro iucideriut feniutur pr.copiirs iu voragiur.m. kendit.
Naufraginrum reliqui— perraru reddnntur, ct si " Quod licei Oreano ditiimile , tamen Vcneties
quaudu rcdduutur, re|ieriuniiir robore attritu culli- liiiuiiju,: litlara utrvudai. lau I.

sione scopuloruui , ut laiiugtuu qu<isi onducta v.- I' Al. , iuilMO icomanlur Liud
ilUara . iuvato
deautui'. U.c. esi poteutui uaiuru* labulosas Sym- littore revcrtaHtur. Mudoet.
plegadas, ei formidataui Maleain, ol Siculain Cha- •i Alii ad.lunt, »t'U Scandavia imuta. Lind.
rybdiiu, ei oouiia miracula supcrans : qu.c naturam ' Sanctus 1'iosper Aquilaiius iu chronicu.
ciuti n: rcliquo in. m i.u;i flil.us e.-i. •
u Al., </uu.« triiuloruin pcnnvnc [miare. Limlcn-
i
couipcftuui
<t Aiiitiio» , Cu//i iauuivie. brog.
* Ai . StqHOMCa, Aiiniw.naqiic t,l \tra Linl. ila Modoei., .'/.i.nit tiibuii eot firo toluliont fosdari.
1
Modoei. llinc cviucc aut r.iu." Scindinavi.i: uolitiam,
' Al., ad 'Miura deptehensu*. Lindeub. Mmto t. td quam m i|>so Plmio legeral • immeiisie inagnitudiuis,
U .-. ii ri reuertut. poruonem uniioiti ejus, qu<ul sil noium llillcvio-
FvHlem. Modoct., joitlcs. iiiiiii gcoic l» incolculc pagis, altcruoique orbcui
Frequeiiiiui Ebodia vulgn On..«y, el Aldcrtiav.
'• i.-naiuiii i i|.|n H.iii nieiuo<ia uxtidisso, aui sibi
Guliclmus Ctuudenua iu tua UriUuuta; i 1'riniuuiqiic nuii. iuis.it coui|K9rluiu Wiotloa .ib vnaci adj.iccu
4*7 PAULI DIACONI OPP. P: r.S I — IIISTOBICA. *4S
CAPLT Wll A eoodouarel , sieque Winilis Wodau virinriani cnn-
De Wedmn, el Krea, ridieutn fabula, ecsrine. llaec risn digna suni, el pro nilnlo lu-
lirferl bn<c loe • auliquilas ndicilaiu fabuiain, qimj lin.lj. Victona enim non pnlesia i esl atlrihtiU ln>-
atXedeule» WanJali ld * W.iJan. vicloruui de Wiui- miiium, sed e cal > potius minisir.ilur.
Iis ixjnulaveriul, illeqne responderil, *e ilii, viao- CAPUT IX.
rinn Jaiuram b >iuos primuin orirnie sole ' ron-
Quare \Yinili Laiiqobnrdi tint , el quod
appellali
speiis&el ; * iuiic acces»isse Gaiiibjram ad Freain, Wola ipte tit, qui apul Itomai.ot Uerenriut di-
uxorem Wodan, el Winilit Tirloriain pusiulasse, citur.

Fream.|tie eonsiliuni dcdisse, ul W niluruiu niulie- Ceuuui est Langobardos, ab iniartx fero barb*
ie-, wvluln* crines erga faeienj, ad barbz sinu ilu- liuigiiudine, cum primiius Win li dicli fuerint, ila

diiieui ' compnuerei.l , maneque primo cum viris p.isiniinliini appellalos. ' Nam juvia illorum linguam,
a.lesscui, leteqae a Wodan vtdeadai pariier '
e re- Ung longnni, Baert barbim lijjaiiril i Wodan saoe,
P'H»e , qua ille per feneslram, Ortentem versus, i|u«u a.lj-eu lilt.ra CwoJan diieruul, ipsc est, qui
eral soliiua aspkere, enllocarenl ; a|.|ue iLi npud Bomanos .Vlercurius Jiciiur, et ab universis
facium
fuisae. Qoa< cuni Wodau . on>|> eerel Oiienu- suleCermauix genlibuj ul Deus k aJnraiur; qui non l

dixisse : Qui sunl isli ' Langnliardi ? Tunc Fream ^ c rca bax leinpora, sed longe anteriu-, nec in Cer
subjunits-e, ' ui qoibus uouien iriliuerai, vicloria.u inania, sed in Grxcia fuis-e perhibetur.

i Srai.dinavix ioiulis noo uitnce aaplilitdinis,

.hui niedio solnm hab>al Iricl nium, binc et inJe locntn
ol» ang
•iUjiii li»ci nuras ferro sedrt ocxapalur>>s po-fc.leni Wodan
MMM , noiiorisque reg.on s taiilutu rxpresso
notuine, rciu o bis undequaque leuebns obvu.uUiu
Fricco. Oiioruni significalione-
el
ejusmodi suul. Thor, ini)uiuiil, yrx idel in aere, qui
inuilrus, el fulmma, vomns, inibre>que s^reoat, el
iradidisse. frnges giihernat Alier W.xlan. i.l esi, f.irti r lelia
* \\'., ad Coddanum, el sie iufra qunque L<nd. rejjil, l.oiiiiiiiiiiique iniisirat virnneiu conlra inimi-
Amb. ei iloJoeL habrut Godan. eos. Terlius esl Fricco pacem, Tolii|itaienique lar-
k Qloi pnmum, al.. prtor i. Ln.d. gieus tnortalibus, rujus etiain sii.iilacrum fingunl
-"
Cumqu/ iia fucutm Godun
(uitiel, .oique oriente iiigenii Priaio , Warfaaen vero sculp.int armaium,
tolt inUnle contpictrti, dml. MoJoel. sieul no*lri M:iriem scul|>ere si.lrnt. Tlior nileiii cum
I r««i: oectH.itxe dic.lur d Cambara. Amb. s. J.iyem evprimere viileiur. > Hjcleiins illc.
e|ilro
" Componereut, al., dimnetc.it. Lmd. A nosi.ro WoiIjii, i|oem eunulen: ruiii KntnJiinrum
E
regione. Amb., in regwne. Mercuno facit, elia um U.>die B> Ig* Jiem Hem-
Lanqcbardi? Amb., Long.bordi?
' ni Woens.lau Jicmil cormpte prn Wodensdag. S:c
k
Veiusiiorem bujus l.>bui.c s< riplorem Paulo ei- eliamab uxore Wodani Frea, FreiJj» (Uans Fre-
narc ooii pul» naiu ei Saxo CraiumaticBs lihro iiii
:
q ilag) id esl Veneris tliein deductuui puio (|iianquaio :

ejus ea Paulomeiiiinil,nbi taineu pro Frea, t'rig, scri- id noo certo allirmjre ausiin. Lrravil autem, rl
pium rsL Verba ba?c suut i Pnujum ilaque K.eL.111- :
nule |«lnam liuguain intellex I P. N.mniu-. qui pu-
>.
in advecli, ac deiude Mi.iiii|Jui pr i lernaviganies lat Woeusdjg a lucrn diciuni, quia Boinaiii.runi Mer-
ad Cutlaudiam se appuleruni, ubi ei 1'auln tesie, au- CJriiii lucri pra-st-s clueliai. quema lii.odnm nec ilbid
ciorerng dea, Lang. bardoruiu vncabuluni, quoruui mihi verisin.ili- Ut Frei.ljj diii qt:a>i berati.iins I

l«>»iej geuletu conJideruni, ira luuiur accepisse. i diem. quia Veou, lil.er::.li> J.a. l'ro IVoJan auleiu
I
(Ju r l'au:o fren, el Saxo.i (irJiiiinatico
.nd.-nti. clanss. J. Liosius iu Couiin^ni. a.l rjcituin legeu-
t'ii inliculi altenus IVuda» uior, AJ nii.i Urciueusi Jum lenael Wonstam, \.-l IVonJnm, a lucm nomine
tncco lurpissimus i:lc de >|uo iufia uiuljtu jjeuere JeJocln, qur.d si cui magis placu>-rii, legat ila. Liu-
socius. Jenb. Cluverni li.v-c Lij*n elymuligia nou pn.liatur.
Imle vocaUiS Langnbardos eiiuu O1U1 Krisi»geu-
» Kj is liarc sunl Vcrlia lib. Ctrm. ant., pag. 4*0 ;
i

sis seribii lib. n, eap.

13 de Cc»U> Ku.lerici unpera- < Neqnaquain ila snn feliv, mi Lipsi, a lunu majo-
(vns, ei Gumerua lib. n. ribus tuis dictus fuil die> M^rcurii, quasi a pairm
U.citor a longis ea Lajtc,obardia larlxs.
vocabulo Wo men, quod esl lu> nfactum, sive par-
lum, i|Uod ipoim esl a verbo Winuen, id esl, lu-
A quibos abi dis<enuuni, qui -os a liardis Savoni.-e ciari, >ive p.rere; sed ab ipso Mercuru Trisinegisli
|">pulis diclosalliriuaot. Lind. Inter eos qni a Paulo vocaliulo Cik1.ui, nndi: elijinuuni Vestopliali, iilem
<u-»eiiiiiiiil praecipue nuinerjndu^ BoJinus, iu M>:- Jie» dicitur GodensJacb, et iiun.nillis tms pafnlari-
lb.>do lnsioria», ujiii eos a Languoibus el BarJis, bus conuacle (ui iu plerisque vocibus ap.d vos iii
.
cisupr.1 iniijvi, ortos e=,se voluiL el diei; verum medio diuruui vocalioui elidilur) Coensdach, reli-
bic ailversus illuin babet F.iycius Puleanis, Hrrt. quis WoeosdjcU, coniiacle ilideui a VTude.isdacli.
Ii.subr. Iib., cap. ii, n. 7 « layii li t nug.e suut, quo.J a WoJau, elc. » Ki infra < Porro ei jam di-
:
:

iiulli eiiim plures ingeuio U.rdi. ui.leqiie

geni.e, ctis SjIis et a iu pali-l in D acom Gol!iefriiln|ue eiem-
Festo liallucuiau.i Uodintis credidit in voce Uardut; Wod m,
pl.iribus pro CoJaii, el GoUn, WoUn, male
bcel vaies (.albinim, ei cantores Bardi dicli siut! uuperle
al|iie G .Jam, W.>Jam, el Coiam,
su,p<>iii
Ijii a-.i..,. 5 ve:o iii i.jIIu Lnigones fueruol : \Vuum,
ul sic uiiHujni
anusiliTi ij-us a nomiualiTis
tiniilem l.iiig.,|ur.li
|.ii,co vocabulo d ccudi es cut, GoJa, Woda, CoU, Wou, elc. i Al nee ipse Cluve-
quns oenio ii. iii L mgobardus, nnn neiuo Certujinci lius abs pie casiigaiiouc a Crntio in citatis prolego-
voce Laugolardos appellavi clc. i , inenis ad suaiu li si., ui repr.ibaiis lis qu.e con-
: Codan, M.Kjoei., Gu-odnn.
g^sseral ille ui Jemnnstraret eainJem e»se vorein
Ainliru>.. udjecla l:i. I). Coddaii duurunl. 1 nenl, el Dan, 'vpiiCJU ejrum geuuina signiUca-
k Adti-aur. Aiub. adorabatur. Alius eral WoJan lione scribii : < W.nlan a WoJen, quud esl ferocite,
deu» Sveonum, dc %m% AJainus m Seplc- l>ene il. cieJiius l.ernian.s vcunbus pra»iJere paci, ar beln^
t< lonalium |>opiiliiruiii lli-ti.na, mi|^r ei g.neiujis. Jeus, quem ob'Jii|>liceiu putesUiein, Laliii.irum aln
kiiui l». Ilennci Bau/.uT.i bibliulbe.a edila < In Uuc : Meicnruiui, Jln Mari^oi Jicere iiialuerunl. 1.1. u>
lciuplo (Lbs> la pairio seriitone vocalo) quod loluin cst qui, iHinssa lilteia duriure Oibiuus aliis snili
ex auro pjralinu c >t, suuias Uiiini deurum veuera- I ir, tic. »

lur pupulus, iu ut |>uiculissiui»s coiuui fliur n 1

\\.,auod uonlautuincina, t.e. Lind.
 ;

CAPUT X. A CAPUT XII.

de famt
Ue monomachia duorum rirorum fortium , quorum
Quomodo Laugobartli \\ imJttlos ticerunt , et
umit e. Langobardit, alter e Astupulii fuil.
Langobardorum.
Ilabebmt lainen apud se virum fnrtissimuin, de
Winiti igitur, qui et Langobardi, eommisso cum
cujus fidebant viribus, posse se procul dubio obti-
Wandalis ]<ra lm, acriler uipote |>ro liberlalis gloria
nere quod velleni, liiinc s<iluin prc oinnibiis pugna
decenaules, vicloriaro capiunl; qm maguam posl-
lnruio olijiciuiil. unum,
M.indaniqiie Laugohardis ut
mtxJum famis peutiriain * in eadem Scoringa pru-
quem vellent suorum milierenl, qui cmn eo ad sin-
viocia perpessi, valde ainmti conslernati suni.
gulare ceruinen exirei, ea videlicet conditione, ul
si suns bellalor vicloriam caperet, Langnliardi ilinere
CAPUT XI.
h quo veneraiil abirent : sin vero su|>eraretur ab
Ouiu Langobardi in Maurintjam Irantire tolenlet, ab
altero, liinc se Langobardis transiium per liues pro-
Attispittit tunt impcditi.
prins tion vetiluros. Cumque Langobardi quem e suis
De qua egredienies, dum in '•
Mauriugam transire polius adversus viruro bellicosissimiini iniitereni,
disponerenl, Assipitti enrum iter iinpediunt, de- ambigerenl, quidam ei scrvili eomliimiie S|>oiilc se
e oniiiimodis per suos lcrminos trans-
neganles eis 11 obiulil, pruoiittii se provocauli bosii congrcssurnui,
ilum. Porro Langobardi, cum magnas bostium co- ea ratione ul, si de boste vicioriam caperet, a s«i

pias cernerenl, neqne ciim eis, ot> paucilalem exer- suaque progeule servituiis ' iiavnui aiilerrem. Ujuid
cilus, congredi audereni, dumque quid agere de- llurat Gralaiiler quae postul.iveral j esse laciuros
berent, decernerent, landem necessitas consiliuui pnllicenlur. Aggressus bnslem expiignavil, el vicit;
reperil. Simulant se in casiris suis habere • cynn- 1
Langobardis transeundi farultalem, sibi suis«|ue,
cephalos, id est, canini capiiis lioinines. Divulgaut ut optaveral jtiri liberlatis ' indeplas esl.
apml liostes lios perlmaciler bclla gerere, biinianuui CAPUT XIII.
sanguinem bibere, et si hostem assequi non psssim, Quod Langob irdi iu Mauringam lianiierunt,ac tleindr
propriuin pntare cruorem. Ulqne buic asseiliuni ad ulterioia loca pi ogreta tunt.

lidein facerent, amplianl lenl<<ria, pliiritimsqtic in Igitur Langnbardi landem in Manringam perve-
casiris ignes accendunt. i lli> hustes audilig, visi-.- nientes, ut bellaiorum possinl ainpliare niimcruro,

que g creduli effecli, bclluni, quod niiuabaiilur, jam plures a servili m jngo ereplos, ad libertatis siatiiui

tentare non andent. perdiicuut, u:que raia roruiu baberi possei lil>er-

* Al., famem, commealutque penuriam. Lind. Mau- loro pr.rserlitii, suspccia, jam pra-misimus ex Crn-
ringi.e pariler ac supra mcnmraia; Scoringix cerlns -•
li». qu.e iniiiiiiie aiibuc abingandam lortasse sii.i-
flneg designare in laula Scrii>lorum vaneiaie vix deaiii.
longa dissenaiiiine possibile cuiquam fuerii, nedtim •'
Dc Eccardus ad Leibnilium de
bis ita laudalus
brevibus lnsce nosiris excursionibus , el.irissimua de Uri<;. Francorilin quns supra Mnirin-
(Assipilti, :

Leibnitius e receniinribus in suo libello ile Urigine giam cmlo ab Usipetibus

cumiiieniorat Paulus , loio
Francorum Iijec lialiei • Maiirimgaiiiam, vel poiius
:
iulerioris tUieni accolis diflerunl, et sigiiilicant Assos
Hauringaviam, sive Mauringiam fuisse siiam ad mare rcsidiioo, <(tii s« ilicet non iveraut iu Septeiiinoiieni
llallbicuui coustat ex Paulo Warnefiidi, vulgn Dia- i niii Udiuo. •
cono , iier Langobardorum (etsi liciitiinn descri- c Ommmodit. Amb., omnimodo.
l.cme) prxlerqiiam quod ipso vocabulo iudicalur. •'
Muduet., dumque qwBrerenl quid ,
agere deberenl,
r.st eiiim Maiiriiigi» regio maritima, ut Mnrini, ut
tandem, elc. Lind. pro decernerent, al., quarerent.
Aremorica ; et bodieque eadem lere regio Pornera-
uia appellaiur, sunlenim Pomeraui Siavico serinone
• kapMvi/jtpac, aliatpie id geilllg
K'jvox>«ydt).«ui;,

siti ad inare, ul Polabi, siti al Albim, /uv eiiim Al-

eliam in imnianissinix illius bellu;e
nmiistr.i limilil
venlre alisoipius oliiu cuiii navi Luiianus Veras
bis e-l Slavis.
> Ad lucc illnslranda Joanies Cenr-
llisttin.e lili. i.
gius tccardus et siiam iiORlinis eijrmulugiaiii addil,
ejusque argumcnio ceriiures lines designil, vel al< tSimile straiegcma Belisarii npn«l Agalhiam lib. v
ipso Leibiulio pro <|Uo piignnl li.ic parle varins : Nvxtq; «3s iiriyr/vouivnf, fp\>7ttupt'C iviiitTt iroVXa;
• Paulus Diaconus, inquil, eamdem reRmnem Mau- iiri fii'/ot vou 7il«)iou o/««5crvvurarv«;, tv« «5kj o< 7roActj.iO(
ringtam vocai, et Seoringiae, sive rc.toni Chersonensi D opdivnc oiwfctev /jtiyiorov ttvyi to <jT/)aTeut/a -ztxi; 7;v
,

CJinliric.i- hliorali, qtre insulas Djniras respicil vici- ptti; (ivaas-fioOvTi,-. Nec v.iiiiini lioe niraiegema, nam
nam fuisse imlicat. l'o Mnringiam iilem blC aiicihor
t ex iguc in casins incensn ite hostilliil copiis jtulicari
Colamlam, tive (.ollioniro regioneiu pnnit, nnn quod snliinm. eiiam Cesar indieal, lib. u <le H--I i«> Gallico.
ipsa CoUiorum regm Mauringiae poiime ads li fue- (Jii < ca-tia, itl fiimo aiquc iguibos sigmlicabatur ,
ril sed quod inlermedia? gentes lunc a Gothis <ln-
: amplius inille nx in lalil. paiebaiM. Lmd.
iuiiiareiiliir. Pulerit aiilem nplimo jure Wagria, «i x Aliis deesl. Lind. Iti in Muduct.
vicinae pruvinci.e. una cum Lavenlmrgicig, et Meclen- h Modoet. pcr quod tcnerant.
.

burgicis lerris Mauimgia vocan a suis Moris, sive 1

Al., nexum. Lnnl.

paludibns, ct lanihtis. iNnllibi eiiim tain frequenles ) Ainb. ei Moduel., sese fncturot, eic.
paludes, quaiii bic locoium inveuies. I t vnleniur -
Mo<loel., Lanijobiirdit aditum tranteundi ex'iibmit
Slavi irruemes imle atlsilam regionem P0111era11i.ini, tibi, ct wt/i i« nas optmeral jura, eic.
sive, ul ipsi Inquuntur, Pomorze nominasse, iiuii laiu • Ainli., iiJeptus.
quod man
(iu eoiin inlegro liilnri noinen Pomera- '" Atiili , coiidi ione.
iii.«' convenirel) qiiam quod velen Maiiriiigi.e viciua " Amh. <l Moil. balienl in<7i'iiiii'«i<. Nolandus rilus
essel, ulc. Ea veio qu.c Calli poiissiiiiiiin Scriptores ininuniissf nns. Nam qm in leRiban Langobartloniin
tmitra Leibiiiuuin cougesseruut non csi liujus loci l.lulu de maitumissioiilbtit lijbcnliir, allerius geiK-ns
refcrre, xaiisqucfueni aliquanunn Ineii Paulo nosiro siiiii.Limi. Korte vetenbus Langubanlis mos eui
«.i cUrtss. viro aiiulisse; cui etsi fides illius, buc manuinitteiidi servix |>er tradiiioiiem , aut jactinu
4fj r.ULi I)l.\t HM OIT. J'An >W ,

u», sao/iuni inore sniito per sagiiuiu. iramurnm- A CAPIT XIV

cb finniUlem, qusdam paina Qvia, «or/.!.- Ibor Auone ancibns, Langobardi pri-
ct
r»r.:es i.ibilom nus, rei
ntani renem Aqilmundum liabuervn..
• ap-
verba. Egre.-si iuque Langnbar.li de Mauringa,
plicuerunt in Colanda nl.i ali inanlo temnore com- Mmiiii» >iiiee.i li..ur. n d &yone dneinas, c»\ Lan-

uxc aulhabet, Balbaib, pari gobardos e a Seandiuavia eduveram, '

el usque a.l
inoraU dkuumr. I'osl »

h.xc teni|>nra reiernnt, nolentes J3m niira Lango-

iuodo et Vi.nmi.djib. per aiinos aliquol possedisse,
l^rdi e«»e sub ducibus regcm ad caiierarum
qu» nos arbilrari possuii.us essc tocabul» pagoruin. , >ibi

c m»lir genliuni slatuerutn. llegnavit ig.iur super cos

k u iiuoruiieunque locormn .

prinms * Ageiuiundus , lilius Ayouis , ei prosapi.i

sag UE, isqoe rer**niiorihus tsnilmM Pliir» qu.dem p..»t sepiimum regein Taionem non bene convenii
miQumissi nam genera rereusetiliir a Me<:e Rothari, cuni prMBMkl kvuin a lirge Koiban ediuram. HoJM
lib. n Legi.m. lil. 55, nl aninisdTeilit
Lfndrnbrn- nrocSMii p.inem Carolus Sigoni.is llistariat sua; sil
lios. Solemnior rere ea p r qnam qiiis fr-ijrfol fe aniiiini lifcrist. iciliii itexnil. Integruni vero ei
cisse dii ebanir, rujus ha-c fornuih Qui fulfr.-al
id^f»!" in
i

iipie:aiur Lindenbr..gius
eiir-i
:

ia m GkGSafM
w
ipsius M*s. fdie.|is hic adii.u.iiidiim censai ad auxio-
us iiosiri supp'emeiiliiin. Ke iimn probalat liomi-
aJ easdem Irges, a errmanice (ulfrn,' el a ns fiiei fr.iudein facere vilear !eel res monilos .

neora, »d esi, bwniki (sive eilr» poresuien', ul Gro- g vil.i rcceiiliori manu. el non sine mrndis ab noo.
liineiplu.il tii su.. >omencl»lnre.edii. noslrse pag. vrl alt.ro iliiut »iiijinieii?'ii"p e^se iraiitcniluin,
370 U s'c dohet f .cere
|
tradal eum prus in n..>- :
ondieis in qoo ista legeban-
tn. Ilo a Idito tesiiiiinriio .

mts allerius bominis liberi, el per gvanihinx (si»e lnr. Ne* .1issimuh>.ero benefi'!iim iiri el. J<>seiibi
ressiooem idetn Grntius) ip-um coohrni.t, el Ulc
. Antonii ^.nii Amlirosiani KMiotheeat praefecti, cn-
lecundtts uadat eum iu inauos leriii einieiu iiiodn, jus buutaiiiutc pneUu suni cmlioes .uimes, qmKJque
et lerlius tradat .uni in qnarli, el ipse quarius
duca urlii pr.e ca-iens ju^uml.ss iiiuii- penilioris cruditio-
eum in quadrivio, et ihingal in wadia (emancipel ab uis Mi.r largissiiuus appargtus.
SMMgMMae) et qitilet (lesies) irx SMt.rt Jirant sir :

IN MIMINE OIUIIV!.
Dt qualuor u:« l(>i ru/xerii aiiifivtarc iib.ram tkSw
youttairm, et • ita ut per qiiadriuuin a.l
.
nlM <

nie s juJiciuus
Incipil ediciuui, qui.d
cani primalibn
cgo
reno»'.'»

orlis plaj»» plena vagaodi lil»erias n.>n mrougru- nomine Rotbar rex Tir ii; l) i

sigmnreti r. Eral rli.ini nianuuiissio, qus Serwis er (

eneileniissircus, sepiiinu.. dectatns rex generi» Lan-
» jj.j ru:D auno regtti mei Deo propilio, octivo,
impani, hJ est in volum regis uiMSliehautr, et in -a-
.

rrosanrin ie, Ie>iu per ntinuduaiouem ncefrjoks aeuljsqwe mea irigej,mio ociavo, iodHiione sccuiida,
cirr» alure; »c 4cmum alia, p^r qoam , ul ;ib ip-a
il post adveiiiiuii iu |iroviiiria liali.i Lanfobardorom,

lefe argno mmmmttm servus uecuireaal lib.Tiatem.

es quo Aih.iin uinc ieiii(mris rei, proi tdeiiie d.vina
poti nl.a aJjuiirliis IBM se|iliiage>iiiiu sriia lel tikr.
eaque ataium quis f»< i-se iliiebalur. AMm btimm
I13I11111 Tirin.i in I'al.iho. yiunta pro sabjeeiis 110-
nosirum libeit..m rcspoi.dere i.ouvil (irolius, loco
ciuto. Invalaii eiiam qu:>u.lo<|iie apu.l ms »Jias ma Slrts, qiuuta iiosira lueril suilic lu.linis cur.i, vei bii

num.ttendi niojos a !e t e S.iliea per eiru>s iin.iii dc- « subter aduexaia ui.nna detJarat, tjin prtqqer assi
narii dc in i.u .-<r.i, ut viJere csl in pacto eju»dtiii
duas pr.ttipue laiigaunnes |iaupemin, quam etiato
ler is, UL ht<. prup:er superliua» eiat liones ab lus qui ni.i oieui
* \\., mppticucrc u>e in BtmmUmikam. Lioa. Mo- vinul. ui babeul, qu.is tiiii pali cognoviuuis. Oli boc
d.«t., /)o«BJi>Ndii''i librarii rkM i>ro Uuymlmmdiamt, tuiisi.leraiiies l»ei tiii.nipoteutis granam, uecessariuin

qua-Rugiunun lcrra. iJ |Ue lnnc c»ui Gobuda, C...10- esse prospexo.us pra-senteiu ror. igere, et rnwjM
iiere lcgem, sjnM riurcs oiuues reuov. ta , el eineo-
mune, qu «1 Rugii naiio el ipsj Gotbic, ul Proco- 1

vdu. BOSlne pag. d.ila, et quod Jeest aJjic.i. et quud supeiGiiiuu r:l
pfM asseiii Ihst. t.tiii.i.* lib. 111 ,

Sl . 0. tbscinJst, 111 uiio pruviiiiinus voluiume n.mpiecleiiJa,

nwd^. el Bur.iun- quj.eiiiis Iireai uiii.niqiie alva lege el jusinia qu.ee
t Al., Anlaiket. ct lianuuboi pfl:i
dauWu dkwiur ptr aimui . 11. . Lii.d. Modoet.. Aatt- v.icre st prupicr opei aiiuiiejn etiaui iuimicos labo-
,

boi Purgan-loiboi iu r.l.q. < i.iii LnktteabrOfio.

, <l rj;e. suo>que fiues ucleiidere. 'Jaineii qu.iiiquaui ba>c
Anibros. pro Vnrjmidaib, lefil Vurcontha b. iu se iiabeiit, uiile prospeximus propter futuri teui-
' Immo Tcr») legionum. Ad iUustraiioiiein Cauli I
..,-,.-
iiieinuriani , et aute uoniioa reginii aiitec. sso-
i.o«lri h*C !• ea ro.li issiinu» Lccardus ad I.. Juiiluini
1
r.iinHOStroraM, ev quo geuli Languuardorum reges
de Ong. Kraiicoiura pag. 2aS 1 Mauni^u tranai i !
raepeiuui esse uiemorjli, 111 qi.aiitniii per aiiiiquos
li.Mn.iiea diJiriinus, in lioc mombrawu adnoun jussi-
5T»I» ditil veni-se l...iig..bardos in (iolaiidaui , I10C
est Golhormn U:rr.iin. Ilos riinii prasserliiu suli Iter- u.us. ln boc iuil l'ri:uus A r huiiudus, l , Lami-
: —
manenco luiire maris Balti.ici rliaoi cis
in onn.i sio: iw, Lethe; iv, GiUtcb; v, Gudeocii, filius Gil-
Vistulam imperasse J.uiuiides •boenrc pioJ.i. mm D ( 'Ciioc. L<-i-, ti Hugo de hoc;
Caffo, tiims GuJrboc. ,

Ex Goiltof niti pafia et.s in Antliaib. bec est Ania- Leg., Dnlfi) jtt. dc
«i, lalu, Iiou.n Cjirotiis, el lioc ;

niin reg'< nem si>e Polonum . deiode. m Baihaib

,
viii Lniciiis, filiiis Vatunis; is, Uuabo, lilios Um-
,

iesecMhaae relcrt- lialiia-b buC siue dubio e>i Ge,»i- cbis, nepos Taionis; 1, Valamir; \i , AJbuia qui ,

il:.runi lerra. \eius nempe Dacia, l<erncr niin dicti ,

1'ilti iluin ui supra 11. iuluni audunt. Ili, Ciepes

snnl .ujsi Goiliorum residui a beiiet,, waVrt , uiiincre, ei gencre Ikbeos, iui, AgMUlfas Turiugus: \i\
residuum c.—e. tl pide.lrite, ballie pro ri-s.du.. re Ani.in iilius Depes es genere Aravad; >v, Audolal
gularuer dici p-ne-:. pr.fStTUiii si .1 inore ve.en ut c fi.ius A^iuulli; ivi, Aruand es getiere Gaupus; xvji.

. iiuiicetiir. Bathab>ccgo est BaihorcM.sire res-idno K..i noiiiine, qm ditor Kolliar rei, liluis
iu |i<i

iuiu, stilicei i.oiliorntn g r,<mi ii •

dcM ,.c Ge|" I e. N ei generc Arodus; Nandigus lilms .NorUims;
,1 lig

PirTiIiTiirfiit* est Burgtiiidioiiiiiii lerra. quaiu sciiieet Piocto ;ilnis Al.uiLiiiu, Uius Cliiliuuis, Lluljouis We<>,
>> li.Ji.e i.rovni am l, nueiuiii autequiio KtllriM M- lilkis !''r'ii!foiiis, Fronco liuus Faconis; Faco lilios
irarcnl. . .
.Vl.iiiiunis , Mjiuo L.ms Oblliii'''.
d Al , Ib.re, ai.. /.' re, .' .1 >• I iu.l.
p
RoUiar jca dedit. qtia? Icrtor prima * idet.it 1
* A!.,(iSi, iiii'iiriii,n'ii <ui iliii) ScatuUiwim addu-
l
-!. Ui:abo regibus vni ei n ioco pra>
De Uoicbi, ei
i
ll.i t > rba i
•>•. I. -uiiiur in Amb. seniis raiaiegi, ':eni esoendatis Sigonii «:iie.ia ,
m
'! doeu, .Warw:i-i,./'is. Langoliariioroin regum nmeri ila distinsiMUS, aituni apud auctorem 01-
.-tr es , <iu.ni liif r.tulii» ab Agctuundo eiorunur, stnuo sileiiiiuiii , ul si geMuta Iiac f roiogi letno,
 ,

453 DF. f.KSTIS L\NC0BAHDORl'M. — l.in. I. iZi

ducens originem Congincorum, qu# apnd ens ge- A enta copia prabcreiur. Consut sane, quia bujus as-
neiosior haliehalur. Ilic, sicul a inajoribns tradilur, sertionis series, niinus veriuie subnix.i esu J Omni-
irilms el tr t^inta annia Langobardorum lenuil re- bus elenim, quibus vctere9 bisiorix nour sunl, patet,
gnum. gcnleni Amazonum . longe aniea , quatn hax lieii
CAPUT XV. pomerunl, k essc deletam, nisi lorte quia loca eadem
uhi hrec gesta ferunttir, non saiis historiograpliis
Dt merelricc qnt teplem infanlulos peperit, ex quibus
Lamistio uuut (nit, ci de mouomadtia tjnt cum noia fiienml, et vix ab aliqno eorum vulgaia sunl,
Amatone. fieri otiterii, ut usque ad id leinpns, hujiiscemodi
i

Ilis tem|ioribus qtiardain mercirix , uoo parlu se- inibi mulieriim genus haberetur. Nam et ego referri

ptem imerulos etriia, belluis omnibus maler crude- a qoilmsdam audivi, usque liodie in '
intimis Ger-

lior, in piseinam projecil necandos. lioc si cui iin-

mania: lliiibus gcntem hamm exisiere feminarum.

possibile virtetur, relegat bislorias vcierum, et invenicl CAPl'T XVI.

uon soluin septem infantulos, sed eiiain nuvem unam Quomoiio ttulgaret rtorf* tttper caitra Langobarionnt
irruentes. Auelmundum regem inteTfeeernnl, et filtam
iniilierem b simul peperisse. El lioc cerlum esi ma-
ejtu caplivam duxerunt.
iune apud ' ^Egypiios lieri. Contigit itaqtie ui re«
B Igiiur irnnsmeaio Langobardi, de quo dixramns,
AgelinuniUis, datu iter carp^rct, ad eamdem pisciuam fluminc, cum ad ulicriorcs lerras perveuisseut, illir.
devct'<rei. Qui csm eqno relenio miserandos iiifan-
lempus aliqund ciimmor.ibaniur.
|H.r Imerea cuui
tolos mirirelur, hastaque , quam manu gorebat, huc m
niliil adversi suspicareniur, ci essent quieti, longa
iiiucque e<w inverteret , unus ex illis tuanu injecla
nimis secnritis , qtix scmper dctrinieiitomiii niaier
hastain regiam compreliendit. Rei misericordia mn- esl, eis non modicaro pcrnicicni peperii. NiKte deni-
lus, factumque alttus admiratus, eum magnum lutu-
que cum negligc.mia resolmi quiescerent ctinrii , uu-
ruoi pronuatial. Moxque eum e piscina levari prrro-
bilo super cns " Btilgares irruenles, plures ei. iis
pit, atipie nuirici iradiium, oinni cum ''
sludio uan- saucianl, multos proslernunt , a el in
laniiim per ea-
dat aleudum. Et qnia eum de piscina, qiwe eurum riiiu casira denacchali sunl , ut ipsum Agehiiuiidum
c
lingua lama diritur, abstulil, ' Lamiisio eidem no-
regem inlerllrerent, ejusque unicam liliam sorte ca-
meit imposuit. (jui cum ailolerissei, adco strenuus pnviuiis aufeneul.
juvcnis elTectus est ut et bellicosissiinus essiilent
,
CAPUT XVII.
et posi Agelniiindi funus, regm gubemucula 6 rese-
Quomodo L-.missio rex effectus ext, et quaiitcr Hulna-
il. dum Langobardi cum rege mji iier
rVrunt liuuc, res superaiit.
agentes adquemdam fluvium pcrvcni*seul, el ab f, Rcsumplis lamcn posl haec incommnda Langobardi
Amaznnibus esscnt proliibili ulir.i periuearc, tum viribtis, Lamissionem, de quo supeiios dixcraums,
earum lorlissiina in Ouvio n<utu puguasse, caiuque sibi regem coniiiitiierunl. Qui ut rrai juvenili a-iaie
peremisse, slbique laudis gloriam, Langobardis quo- fervidus, el ad bclh cerlamina salis prompms, f nnu
que Iransituin b paravisse : hoc siquidem inter uiras- aliud nisi Agetmundi nicem ulcisci cupieus, in Bui-

que acics prius constitisse, quatenus si • Aiiiazma gares arma converiii. Primoquc prxlio mox cora-
cadem l<amissioiiem superaret, Langobardi a fluiuine niisso, Langobardi ho-iibus terga danles ad casin»
rrcedcrenl ; sin vero a Lamissinne, nt et facium est, refugiur.t. Tunc rex Lamissio isl* Conspiciens, ele-

ipsa vinceretur, Langobardis eadein pirineandj flu- vata altius voce omni exerciiui clamare ccc.ii, . u:

manca sit Patiii series : contra vero Andoinus At- •1 Al., cusivtiia. Lind. el Mod.
bnini prxdecesaor nu-mnria euidii Itnthari, ita ui si " Vocem etiam apud Fesimu repeiios. Lacuua,
rcgiis ustis eumdcm addideris, Kntharis ipsc xvui ret aqnae ciHleeiio, a lacu derivamr, qu.iui ahi latnaoi,
Imbeaiur. LspunciiMpic Unicbi, ei Unabo, ul Paulus alti limtruin dicunl. Kcatiis Rbeaanns legeuilum pu-

hahei. jain Koiuaris non jvii, sed svi loco regnave- lat Oijil.nnaiii, a scaturigine. Nam quelUa Tcjtonica
rii. (Jnnii ariror, baud observasse ocolaiissimuiD vi- lingua scaturire soii.il. Liud.
riiiu bigoni-.nu niislrimt : quippe d Laiigohordis, ut
r
LamisMo, qua-i AuiiiU-so/in, lilius piscinae.Grotjo.
s Mndiiel., su^cep, r:t
ail lib. de Kgno luli* edit. YVecheliaiia: pag. i,
i

b Puravisse, el inler uirasque,

praerat Alboinus Andmni filmt Rfg jaia decimus nv elc. ModoeU
meraius cnui ad Itotharim veneris uierque manilesti
.
' AL, .lni«;ju eumdem Luid. ei Mndiiei.
ermris evbwilur, Recedil ciiam a P.-ulu nosiro hxc i AL, roififni autem hujus asserlionit seriem minut
prnlogi lectio in epnche adveolus Lnugohari. etsi etse teritali suffultam. Lind.
k Vute Jornaiulein de rebus Gelicis, cap.
lios cap, 21 ad eumdem lirma Ininlc muituu Sed 8, el qua;
Ii.it infra. Inleruii jiiv.il ci aliis eliam uiuiiiimeiilis io peculiarem lihe.lluin con^e>sil P. Petilus.
primos Langnliariliirum rct:e» rum l'aulo novixse. • Al., ultimit. Liiid.
" Al., dnceni ct protapiam, ei originem <>unuingo- '"
Al., esieiu longa tub qnie^e minime soliiciti, ttcu-
rum. Liud. ei Uodoel. GungingOi, sive (luiiiugos, rilat, eic. Lind., «I ettenl longa in quiete nimis solli-
(iriiiius iii'<;riin:i:iiin' Benevelos, eoque iiomnie fa- Cili, >lc. Modoet.
iiiiba regis A^elinuiidi appellabalur, ul aia Adelin- " Al., liulgari, cl sic sem|ier. Lind.
, "i'iuj. ile '<ua iofrs. • A!., lumliti, tnmqne atrociter per e,rttm eailra
'•
Amb.
ei Modoet., temel. iirattanies , elC. l.iml. Minloel., debacct,att tum din
'
Paulus a Plinio suo e\ccrpsit, lib. VII, cap.
llinc caganlet, ut ipsum, etc.
5, de prodigiosis parlubns • Tergeininos, iilc, nasii r Al., entSiriatorii sui Agelmnndi. .VI.. nlnmnt SMt
niiuni tt.1 Uoraliorum, Curaliorumque memplo. Su- .iiji 'i"i / ui iii Modoei. I.imi
.

pia inlra osteoia adduciur, pralerquam in iEgypto, i

Hodoel., ut oppiobrium,quoil pertutfinm NKWi-
ulii laiifcr polu rsilos, cir. < iii*is<mi.
 ad re^jni gubeniacnta ' Letbu aseen-
<>probrii>rum. quse penolcrani reniiniseeieniBr. A gnaTeral. terr.iis
annos regnasset
revocarenlqiic aute * oculos dedectts, quotnodo eo- dil. U"i cum qua Iraginta f.-rme

niin regeni bosles jugulavtrinl, quam mi>erabiliier Hildehoc lilium, qui M M IM fuil ' m iiumcni reg.u

(racce^s.Tem reliquii. Hoe quo^ue defui.cio, qumius

e;ia naiaui. regiuam optaverant, captivam
quam >ibi

aiMluieiinl. Postreoio horuiur, ul >e suosqne irmis 'Gedehoc regnum su-cepit.

dcfen.lerrnt. nie ius es<e dicens in Ixfllo aniniara

• ancpia, boslinm ludibriis CAPLIT XIX.

|Ni...re. ijuam «I vilia

Mjbjacere. Il«c el huju-ceniodi vociferanseum dice- Bellum inttr Edongtr regem ToreHiiiqvrwm, el Pelr-
ici, ei uuiic ininis. nune proijiistionibus, ad toler..rt- ejieum reacm liitgorum, et qttomodu Lamgabardt, m-
d* eurum auinii» belli reilamina roborarel :
»i qnem perelu ab Odoacrt Hugit, eorun prorinciam poue-
vidissel, liber-
derunl.
eiiam servilis enndil onis pugruuteni
late eum ttuiul cum pra? uiiis douarel. Tandem lior-
Odoacbar, qui
Ilis k lempoiibns inter > in Iialia
tatu, eieinploque puucipis, qm pnnius ad bellum k Feletbeum.
per aliqnot jam annos i regnabjl, el
prosilieral, accensi, tuper lio.-ies irruunl, fmgnant
qtii et Feva diclus eti, Rug-inim regeni. m.ignarum
airociler, el roagna a.hersario* tlade pmsierounL
iniintciliaruru lomes ' eiarsil. Qui Felelheus iliis

Tandenique Je vicloribus victorUin rapi-Miles, lam

° I

diebus ulierinrem Dannbii ripam incolebJt. "qoanj

rejit lunus quani propras iojurias ulciscuniur. Time Nic
a Noriei bnibus idem Danubius separal. In bis
uiagna de boslinm eiuvi s prida polili, el ei illo ricorain finibus, beaii lunt erat Severini • rostio.
jjin tempore, ad D eipeiendo* belli labores, e auda-
bium, q.ii p omin aostincMHB sanctilaie pridituv
res efleui sunt. multis jam erat >irtulibu^ claru*. Qai cum liisdem 111
CAPUT XVlll.
loris, ad viiaB nscine lueus bjliitassel, nunc tamen
Qaod, morluo Latni>tiomc. rrgnmm Ltckm murpit. et
ejus I corpus Nenpnlis relinel. Il.c >a?pius liunc .le
feit kmnc, jihu ejmt II atoc, pott qmtm qmoqut
Hvdcac regnarit. quo diiiimjs Felellieum. ejusque ronjugem, cujns

Defunclo posl MN
Lauii^sione, qui secundus re- Tocabulum ' Gisa fuii, ut ab intquiuie i|itiestcrent,

• Al., i ocxlot dedtcut acceplmm

m/nt , vl eo- parietes tanlum quo> D^nnliio non pntnit tran-ferre
rmm, etc Liii.lenbmguis. dimisil; 'eJ tnoi m e.mi ultm deu.inuaia perteun ;
f Al.. fi p tendot. ubemndoique. Lind. nam iulra tnensis spaiium a Frulerico fr..ln> lil.o iu-
lerle. lus pr.nlam pariter jnnsit el nlum <Ju3prn|ner
-
< Amb. et M"d>>fl., audacwrei.
• Al., Ltlk Liuil. ei Modoel. rei Ollia. sr Rugt» inlulil l.r lum, qinbii* eu.in t»e-
• Al.. Ci decchmm /i.mm jtmm. Lind. HodoeL, viet:s, et Fridenc.i lug.Tln, paireqm.qiie Fava capln,

Cildemoc. r eum ad liaiam cum Mtia conjuge supra iueinoraia,

i
A.I.. i" rtgnmm numero [rul, regni tneceuorem Tidelicei Gisa, transmigravit.
Lind.
m Al., ]uam Omrici /iuti, tJ ett, Danubti tepural.
tiliq.mil.
« Al., CedeoeJtii Lind. Cudeot. Amhr. Lind.
- bmv nui> bucu-jque »elm in labvnmbo per va- » Al On rttorum. Lind.
,

ruu Ijngnhardoriim sorles et regwnes ah eisurnr * Eugippius ubi supra < Tunr iijqii>» sanclisti-
:

occupaus, cbronoli.gico lilo cieslituii, nullum prav mus Dei fauiulus Severmus de part.lui» Orienus aJ-
iMlr Vanlo. i.l .•!*• qnopiaai scriplore, ni debili vemens m vicnti» LNonri Hipensis. el Pannonioruui
co«|eciune couaiu leinporuin ordioem divinare po- parlibus, quo-l Asturis dicilur oppidn iiiorabaiur, i a
uos, quani inve»iigare velnuns.Liceal b.nc tecnriori barbaris eicisuin, M
prjedner^l. Frequens pnstnin-
grrsvi Ihsiorici wilri v.siigiis adbacrere. Cerura dum, ul ail Aventinus in Annal. Bnjoc. servaia h c
,
l«>. l»«-n
eversioms regui Rugorum, qnam hic nosler loco Kug.ppio UJe, < et IJjlhati.e, I (Juniliaoi .

inxuit a Castiodoru habMMS. Verba ejus ba-c sunl e (ljuinUn..ruin coloiua esi) 111 Vmdeliiia. atque Vien-
1 broiueo eieerpU Iloeiins V. C. Cos. H*C Cos. . tie in Nurico babilavit. lljlluw.e m r eidcitl ei al i
, ,1

lovacrr, Pi.ueba rege Kugnruiii \iclo, ta ti..]iie po- ilediraium teinpluin, eslqne, ul appelUlur, p irocliia ;
1 ius r»l. Anouyiuu; veru Cuspimain.s a Pagio rela- .. Vtetina vcro ad teniuui lapi.le pigus <st Seven- ..

i.i», bic addit Sub coii-uUui ejuxlem (ncmpe

: iiiis,coguoiueii adli.it' reiinens. Iu uous ad Cugip.Cellx
lioeln) |U r iia lacia e>l inlrrOiloacrctii regem, el Fe- ruJera iu pjgu Sileringa ei->t:ire ir>iai r L.izms, et
l.aii iu regen. Kugorum, ei «icil i najcer, el adJuiil O pago nomcii e>>e S. Severnm. Cuspiiiianiis isllii,
i

apuvum rebaiii.ni rcgem >ub ivh b >i I>eceuibris. •

,
.
Severim vesti;:ia ob ejtis uiciooriaiu
villain. ulii ce.lla;
i nnsulaius Boelii lOuniitiniori calculo iucidil iu an- D .01 >>e se i.'-muji Disut tiijguu milliari a Vieuua.
.

i.tiin Oouiini iio>tn Jesu Cl.ri>u inciniw et 111 Al nionjSleriuui nujus haisse «M Lazins in locu qui
regi.i Odoacrm ib lu.u. Hevligsiat dicuur, id est L<>cus Mttt»,l sancioruiii
1
Al.. Odoacrem. LiikJ. islbic b.ib.UUone. Iiule tauu ab^tulit sanclus Leo
i A ., n jnuToi. L nd. pnldus j.I >e..|imgi cl.iuslralis i'.|.iit.ju.ineiii, etc. >

> Awb.. Fleta. Ca-siod., Pl.atba. Anonym. Cnspi- P Al.. om/n *rreiiiiii, et pra-ro^it icu jonci.wiis prtc-
i.i.iiii,tebanui, A i«, tabu, t iuta, h dnaitnt, r et' a, litliji. LiuJ., onin> s ieniia, et > .... niui.'. Modoel.
feihia. tn»ipi>io 111 Vila »ancli Seternn, Feleth,u$, 1 Al.. carpuicutitm .Vr.ipt.Jm. LutJ. lu Modoel.
1 1 h tlecleut, ilns Fiteiut, Felelrmt, Sera, et Setet.ut. S. Severini >oricnruiii A|xi>luii curpus anno KtH
iil iiuUrunl d>it u»siiiii Palrcs Uoli.iudiu suctes». ad depusiiiuius ejn>. ut ail bugp., n.igrauUbus tn lu-
AeU sancli Scen..i. liaui Kuiiiauis a Kiiguruiii »er>ilute Kberalts, primutn
i belu iiiler Odoa.-rei
l.ausj.ii i et Feletbenm evri- in Muniem Feretruui, in.le vero auctnriuie Gelasu
tati lurral bugi|.pius cap. li : Frde.icu> (naj is Pnniiticis, p>'ii n!> il'.u>in (oe.i a Itarbaria, iticastrum i

beleibeo Iraler) IJ. Sevenni rooile toinperla |.au; er, Iiii i,,id!i.iiu, >-i |>o>lrenio inlesumibus Campa..iij
ct iuipius h.irbara iiipitiu.iie teniper niiiiuiiitir, \c-ie> lulora ^aratenis anuoCiir. ncccci, Nejpolim trausla-
) aup a'u noiniu l.i credid.l M-
ril.us tle| uLi.i-, el Ijin, cl in celetrn moi.asieno saucti Sever.ui frt
ler.-i.tla.Cui scrlen sacrilegium rnpulaus. calirem Joann. in jI.I.jU iii Mjleiiiiit potnpa condiiuiu, ubi el
MeUcM, r.i 'erjque aluns iniinsiri ij pr.etepit adhuc reigiose asserraur. Acu Sauctorutu UolUtid.
' Al., Oi.a, ul iuprj.
kiilej-ejidj, eic. Abrasis onuiilHl^ iMOiiasterit rebu>,
457 DE CESTIS LANGOBARDOKUM. — 1.115. !. •jr.rt

^erbi^ crrleslibus mnnuil. Quibuspia verba spernen- A CAPliT XX.

libus, bocquodeis pnstinodinu conligil. longe antea Morluo Cedeoc, regnavil
regnavit Cta/fo,
Claffa el pnt MMie Tato,

Odoachai genli- qui delevit regnum II eruloriins,

ulurilin praedixit. Adimatis « ergo
h
bns, qua; ijiis (liiiooi parebani, id esl, Turcilingis, Inlerhaec moriiur Gudehoc, cni successit Claflii

Rugoiuroque parte, quos jam dudum filins ' siiiis. Defunclo quoqiic ClalToiie, i Talo <jus-
cl llcrulis,
i« posseilerat, nec non eliam Italix popnlis, venit i» dem lilius, seplimus ascend 1

! ad regnum. Egressi
Itiigilaiul, pugnaiitque cum Itugis, ullimaque eos qiinque Langobardi de Hugilaud, liahil ivcriint m
Feleibcum insoper eorum rcgem
conlii iens,
r campis patentibus, qui sermone harbarico k
fetd *p-
clade
exslinxil. Vasla:aqiie otimi provincia, * Imliam repe- pellantur.Quo in loco duni pcr triuui aiitinrum spa-
leiis, cop osam seciiin laptivoitiin mulliludinem ab-
liamorarpnlur, bcllum exortmn cst inier Taionem,
iluxil. Tiinc Langobardi de suis rcgionihus egressi, alque Rodulfum, llerulnrum licgcm. Qui cum primi-

veiieiiiul in ° Itugiland, qiiae L:ilino eloquio Kugo- tus foedera neclerent, causa imer cns '
discor-
ruiii l pairia dicilur, aiquc iu ea, quia erat solo fer- di.r isia fuil. Gcrmanus Rodulphi Hogis, ad Ta-
tilis, aliquaulis coiiiuiorati sunt s annis. toncm fercnd* pacis gratia venerat, qui c:im

• Al., Igitur
gnlii, utpole I ur gilingis, teu
rumgue pnrle,
Itntiv popnlis, venit
Itugis, elc. Liml.
Vdoaeer qeutibns sua> ditionis conqre-
Tutinqis, Crulis, lt»go-
quamjam dudnm postidehal, neenon, et
m Hugulandtnn, pugnnnsqne cum
de sepiima Langnbardorom habitaiione verba f.icit :
B • Po^tremo medilerrauea peteutes Isiium versus
campesiria snb Ucrulorum regis tribulo ea accipe-
runi, quje iu Moravia bodie exlcnta late ceruun-
lur, etc. I

*>
Amb. el Mtldoe.l., potsidebat.
1
Alleram l>elli cau-ai,. immo nullain, inier llo-
Caleri omnes Felethcum cum u\o-eGisa caplum,
' dnlphum llcrulorum regem, Langubardos narrat
et
etin Italiam abducluin asserunt, quos inier anouym. Procopius, cni s: polior babenda (ides, miror Lan-
Ciispiinaniis supia relalus iliom aildit acli ati Odo.ere gobariluin homincm lalia in suos commentum fuis-
iu utbe lloina liiumplii, post quem foile .Felelheus se. Seqiiitnr ille dicto cap. 14 : 'oirso «irEto>i ^077»-
occisiis. €apHuu uxJi e"AaGov, 7riij.ifnxvi:ic naprk tov 'Po5ou)jiov,
d Al., ti 1/0711« Imliain reprtens. Lind. orvEiTuvOtirvovTO, /ae Trjv ae'rtav r/t|iouv EeVte^v, ijf rjri evexix
''
Al , Ituijulandam. I.iml. EpouXoc ev o)r)\oef ln avrouf e'ivac xotvo)\oyouvrac ' (e «e'v
1

Al., regio. Lilld. T« arrttrTCfnixaere -rrjf c«"eri»0|»af, a)X auTexa paka t;vv
fj«-
I-'
Quot aimis Langobardi r.ugorum rcgionem in- yuloi «uro aiTOTttrEev* ti Si fu.<jvty ovrat p.iTpviv a^ecrc «-
coluerinl ex 1'rocopio deduccre licet lib. il.rap. 14 : Ta^Oae Tov tjiopov, aX).a ptiCui Troerjireev aurov ou /jtriffOTC
"Hvexa f/E toi AvacrTaTto; 'pn>uai-.jv rriv |3acTiXEeerv napi- \tryyo<tap$rxi ixvypol eVovTae. TaiTa ftev T»uf rpiaStic
XuCev, oiix t/ovri; 'EpouXot if ovf Tevaf avOpwrrwv to KjMTI evoftivouf e;uv airtikn 'Poi5ou)ijK)f «TroTr(^e-ij»«feevof
Xotrrov xaraOiuevoe Ta OTrXa, rio-uj(_r) eptevov,
cXOoiev, Trpoow »j).auvev. Oc <3e xac auOcf rr/>io6ttf itiptvc Trtco'
•^povof T£ «UTOtf eveauTwv rpewv ev Taurrj 01) Trj t'prjvij kutov 0T£t)avT£f, TTfft auTeov TToAXa XocrrapouvTlf tx£-
irpiSn' xat auroi, ic tiyuv eijr-OouEvoe, 'PoSoO.f ov avicmv, Q teuov. Outco <5e xae Twv StvTSptov unaXkuyivTw, TPCTOt
cyliv tov rjy£u6va, ixaxefov, foa&wtic te aee nu.p avT»v TTfitffCtif Trap'auTOv t/xovtec, eTrEtTrov, CKpo j)ov,- TroAcaov
uaXOaxov T£ xat yuvaexoiu'» exaXovv' ctAAoef te Teerev avrov anpiifutTiaTOV ur.daurlif erfecrev iirivijxcv '
i,v yia
e'p£cr-/_e'.ovvre; ovop-arji , xocruo* ovSeve EXoiSopoOvro. t'/£cvoc yvwujl Toeaurri in auTOu,- iwo*c, xae crvroc ouy"
ToSovXcvo; t£ jiiv vfiptv o»<; rjxeTra yipoiv, ini Aoyye- txouerco'. , aX) eif fta/t»Tvt rivayxao-ftEvoe aVTer«5ovrat
CapSv; ouSev aSexouvra- EcTTpaTS 'G-eV ouoe tcvk ffejieoiv TOff irriouere, p.upnpafi.tvoi tovWsov, ov vrrifi Tiif rlornj,-
u;j.up:v.oa ETTEVEy/wv. ou3e ).uO"tv Ttva twv ^uy/SeuEvwv xac fipu-ju-ia tc; to Trajoarrav ir.iu; TrarjjJ Tij avOuuirco*
c/iywitvo;, Ui iu 7ro)Eetov imyipoiv aeViav ovx E^ovTa. SuvRUEC avrejouf iOTUl ' KUTOV TE tezof TOf Tov TroXtuow
1 Susccptis ab Auastasio (111 iu edit. nosira pag. 28i. ae'Tta; rjyuEvov, au^OTE*fiOtf rrpvTavfiuattc tq: ua^xif ri
I'.i mai.i bahenis imperii, nou babcnles lleruli quos Ot uev Taura
I'.) TTEf/af.» ccrrov, O£Oc?trso*0ac tcvt* TOVf
deiuceps invaderent. armis deposilis quievere, ac eTrrovraf ocouevoe. 'KfjovAot 5e urrooTti)au-:vO( twv
trieniiin pas illa stetit. quain graviter perixsi, Ko- tt«vT'..v ov*)£v , Aoyyo£«f,oatf cyvoierav i; •/tipas iivat.
dullo regi SU0 maleditebant, ipsumqiic adilanies, 'Hvtxa 3i a/A^6:£Ooe v.y/yjT*. nri «XXriAcuv tyevovro, tov
niollem el eHeiiiinaium vocabam, sliisque id g<nus ftEv ZncpOtv AoyyoCapOwv u\pu, c,uvEt>aev£ u£).acvr} tcvc
ronviciis prr shiiiiiiuiii dedecus osejus vcrberahant. VLftXri xA Ef ayav na/Et'/. xa).vrrTtOfOat " utte^ 5c Tojf
IVrmoius conliiroelia Rudulfus iu Langobardos plane fcpovAovf BciOptaii U7TBpyutof Eivut. Oet Ori Texurjptouusvof
insouies ex|iediiioiieinsustipii, itullius delicti postu- E xaoev av rrf i «i. Ttu oyoiv ovrjriu £f ttjv i;uuCo)6v 'l*.«->v-
lans, nec vi< laias pacliones pr^texens, sed belluin ).ouf iivut. 1 -/.'p te tovtou Tre/p6-epov fSx.-.Caoot; reoaf
iufercns ex aniuii mera libidiue. > Tcriio igiiur anno Ei,- fjutyigv xi/Oto ,-v.ue'voc,- ot v Ti etvat. iiu asv toc •>«»
imperii Anastasii a K.idullo in Langobardos arma — toutoj 'Epouioe Ttpoaii/j.v tov vovv. 'A)"Aa Travr/Tracrev
suut illala, isque Christi Domini ccccxcm. Atqui do acppo/Tcffrrjo-avTEf , rco Xtp Tu xaTaypovr.^are e'rrt TOvf
Itogoruiii r.gimie 111 cainpos lcl.l iribus anle annis TroXeufov; i/_u>po\*v , rrA.-jOjt ouiXov to tou rroXiuov
veneraill, ul 1'mlu- ail cap. seq Cnnscquens erit ab crraOuwucvoe Ttspa;. 'Kttic 5e >j ua^rj ev ytprsi yc-/ovt,
.inno Chrisli cccclxxxvii Udoaeris vicioria insigni, Ovrjcrxovot uev roiv 'Epo-jXwv iroAAot, BvriaKCi Sc x«e 'Po-
vcl paulo pnsl ad CCCCXCI Anasta-ii priinum Hngo- 3ovXcvof avrof. Ot te a)Xot rr.vTe; yevyovotv «vaxpaTof,
rimi regionem habiia»se. Cui leiiipornm rationi mhil OJ06ftiaf aXxrjf ueuvrjvevoe. S/e roiv Tro/.eueevv erejeijcv irrc-
in 1'aulo 1111 .iin repuguans olis> rvo. Cxieruui ex hoc rjTTOuivcjv, oc uiv rrX-aerTOC aurov eTricrov, oXiyoi Si Ttve;
frmopii loco iiulanduiu Langouardosjain tum luisse dteruOrierav. < (Jun LailgOtKirdi audllu miltuiil, i|Ui ei
Christiaiios, sed Ariaux perudix infeclos, Ipso Rodulfo tcitcntur iupplices causain moveudi nm-
fc
Al., Cedeocltm. Liud, Ira se hclii, de quollciuli cnnsilia ac .-crmooes con-
' Lmd.
Al., ejus. ferrent. Si qua sinl liaiiilali vccligalium p.iric spon :

i AL, iudu, et sic iufra qunque. Lind. deni se illico repeusurus cuin maguo lenore si :

1 Al , filden., I.in.l. Fetden Icgiini Germani pene levius csse tribulura querantur, haud grive L.tugo-
oiiines plurali nunicro a fetd, servaia grau.matices hinlis fore 1111J11S paciSCi l'ropoiii:uies bxc leg los
raiiune, et sensus est non eos lantum campos de Itodiilfus reniittit niiuitabundus, ac pnrro pcigit. Alt
quibtis liii: loquilur PauluS, scd queiiilihet aliuui Cer- eadem genle miil.lur aliera cnm iibdem p c ihus eni-
iuanica lingna feld appellan. Cos vero desigoat VVul- xis legalio : qua simililer rf.mNa, geieiiidS ad ipsmn
langus l.i/ius hh. xn de Migraliombus gcnlium, ubi leiii.uii, dcuuulianl, cumiiiiiieiiduiu uun esse llcru-

r-Mi.m . xcv. 1S
V9 PAILI DlAGONI OPP. PARS I. - IIISTOIUCA 4CC
espleU le-.aii.inc palriam repclerei , rontigit nl A si.lens de spe viciorix nihil ambigens, acl labulam
ante regis (ilirc dnmum , qux Riimeiruda diccbalur, ludil. i
Eranl siquidcm Innc lleruli brllorum usibu»
Iransilum baberet. Illa nitillitudinem virorum et 110- exercilali , mnlloruniqiic jam siragc notissimi. Qui
bilem comitatum aspiciens , inlerrogabat quis iste sive ut expcditius bella gcrerent, sive ul illaium ab
esse possit ,
qui lam sublime obsequium habcrel. hosic vulniisi contemncreni, ' nudi pngnabanl, ope-
Dictumque est illi Rodulphi regis germaiium lega- rientcs 'oliimmodn cnrporis vcrecunda. Horum ita-
lione • perfuncia patriam regredi. Mittit p puella, qui que viribus rei inilubitanter fidens, dum ipse securus
enm inviiarei, ul c
vini poculum dignarciuraccipere. ad labulam luderel , iinum e suis in arborem , quaj
nie corde simplici , ut iuvitatus fucrat , venit. El forte aderat, ascendete jubet, quaienus '
ei suornni
quia erat siatura pu>illus, enm fa.-in superbijc ptiella vicloriam celerius referrci, coiiiminatiis ejus sc capui
dcspciit , verbaqne adversns cum irrisoria prolulil. abscissiirum, si Ileriilorum aciem fugere nunliarci.
Al ille verecnndia pariter indignalione perfusus, " II s cum lleriilorum llecti
cl acies, ei a Langnbanlis
Dtia rursus vcrba respondil, qux ampliorem puell.e cos nppriini consp.cerel, inierrogatus a rego sa-pius
rcnfu-inncm aflerrrnl. Tunc illa furore femineo quid Heruli gererent, cos nplime pugnarc respouilii.
n
succensa, doloiem cnrdis cohibere nou valcns, d sce- Nec prius malum quoil cernehat Inqui audens
lus, qund mente couccpcrat explere coniendit. Si- B aperuii, quara universx acies hostibus terga pra>be-
mnlat patienti 101, vultura exhilarat, cuinquc verbis rcni. °Qui licet sero tandcm in vocein eiumpens ;

jucuiidioribas demulccns, ad se.lendum iuvitat. Ta- Vx libi, inquii, misera p llerolia, qu;e coclestis Do-
liqiie cum in loco sederc constituil, quo parielis lc- miniifleclcris ira. Ad hxc verba commoius rex ail:
nestram ad scapulas habeiel. Quam fenestrara quasi Numqnid fugiunt Hcruli mei ? Al ille : Non, inquii,
nb hospiiis bonorem, re aiitem vera, ne eiim aliqua lioc ego, scd lu rex ipse dixisli. Tunc ut in lalibus
I'uUju-1 suspicio, velamiue lexcrai pretioso, ' pr.c- fieri assolet, rex ipse ei onnies perturbati, dtnn qtiid

cipiens airoeissima bellua propriis pueris, ut rum agerenl hasilaiem , supervcnienlibus Laugobardis,
ipsa quasi ad pincernam loquen-, Misce dixisset, iili graviler cxduniur. Kex quoque ipse iicquidquaui
eum a tcrgo lanceis perforareui, '
ractumqne e?t. fortiter laciens , exsiinclus est. Ilerulorum vern
Mn\ crudelis femina signum dedit, " iniqna mamlata cxercilus duin bac illacque dilTugeret , ' lanta super
pcifir.iiiiiur. Ipseque vulneribus traiislixus in lerrain cos coeliius ira rcspexit, ut viridaulia camporiini liua
i -i:uens expiravit. Ca rum llodulfo regi nuntiala cernenles, naiaiiles aquas esse putarent. " Dumque
lam rrudele germani funus ingcmuit, dolo-
fuisiciit, quasi nalaluri bratbia extenderenl , rrudcliter ho-
risque impaticns , ad ulcisceiidum fralris mortem siium feriebaniur a gladiis. Tunc Langobardi, pa-
cxaisil , fosdusquc , quud cum Talone pepigeral tiata victoria, 'ingcntem, qiiam iu castris repereranl,

irriiinpens , eidem bellum indilil. ' Quid plura ? inlcr se prxd.m dividunl. Tato vero Iloilulli vexil-
Convenemnt utroruniqiic in campis palentibus acies. lum, qnod u
bainJum appellanl, ejusque galeam, quam
Hululfu- snos iu piigiiam dirigil, ipse in caslris re- iu bellu gesiarc consucverat, ahstulii, atquc jun ci

lis, ul arnia de nihiln

in se intcndanl : se ctiim l.ili n lla?c vciba aiiis desunt. Lind.
iir .i.lciiLituis aoiiuo
npposiluros acicm, non sua vo- '
Al. : Lranl lunc lleruli bellantli perilia, mullc-
luntale, srd suinina necessilatc aildnclos, ac lestatos rumque straije notiuimi. Liiid., betlorum, sive exerci -

Deuin eujus ad niilum vcl inoilicus vapor oiniiihus

, luum usibus, multorumqite itrage, etc. Moduet.
liunianis virihus retundendis par omniuo luturiis sit. Alias se contemnere indicarent, Lind.
i

Omvenienlissimuni auiem esse ipsum helli causis Morem hunc unnnullis Germaui^ populis , imn
1

permnluni, niriqiie genti pugiix exi'um prn iinpcrio
i OMlilnera. Ilirc 11« , quibns a^gressores leriituin
iri eiislimabanl. At nibil prorsus veriti lleruli, con-
siliuin urgent cniitligendi runi Langobardis. I in
propiuqoo stetere acies, ecflli panem, qttx Langobar-
et Gallis fuisse plurihus veterum testimoniis probat
laud. Gluverius, Germanix antiqux bb. t, cap. 41,
quihus addendus 1'roropius de Anlis cadem referens
14, edit. nost. pag. 315, cul. 1. i cit. bist. lib. iii, c.
Alias sibi snorum. Lind. 1

dis imminebat , imbcs atra deusissimaque oliduiit aut Herutorum flecii acies, el LanjObardos eos :
m AL,
sipra llerulus inaxime iwl"™ trH. Unde quis ro i- •j opprimere se viJere dicerel. I.iud.
jecisset llerulos in pr.Thum sibi exiliale vadere; uec n Amb. et Slodoet., non audens.
Irislius eo poiteuinm olTcrri posse barbaris cerlamini Tunc enim licet sero in vorem prorumpens. Lind.
se offereniilius. Sed nequc huc meiiteni advenemus p Al., Ilerntia. Liml.
llniili, ciiiii suinma securiiale ac SUperbissimo i Al., plecteri* ira. Lind.
contemptu bosiem petunt, de eveuiu helli auguran- AL, /nnl« amenliii coelilus imtttissa perriti sunl. '

ies ex annaini iiui mulliludiiie. I'lii ad maiius ven- I.iml.

tuin est , niagua lit ll.ruloruui cxdes , eaque Ko- " 1'roxima vcro fabtila si actos llerulos in hni
liilliis ipse involvilnr ; cxteri omnes cniisleinuiitiir campos prxpcdilos considercs, ut ad apericndam
ita
iu fugaiii , insequentibus bo-
viriutis ininieniorcs ; fng.e vi.un citeinis hracbiis linos deflectereut, et nudi
slibus, plerique ibidcm oppeiuui , pauci admodiun speciem nalantium insequenlibus prxberent.
elabuniur. > ' AL, iugentem prtrduin quam in caslns Rodulfi ,

" Al., perfunetum. Liml. ct Modoei. reppereranl inler se dividunt. Lind.

b Al., puetlam quw. Lnd. " Suidas Pav5ov xaXouci 'Pwtncuoi to O" pirtov to ev
:

r Al., dccst rini. Lind. ct Moduet. jroX/(*». Glossarium Lalino-Grxcuin ;Bandu,n Xiyvov ;

u Modoet., mliluni. legendum o-iyvov. Conslantiniis Magnus, ad Silvestrum

« Prrecipiens puerii tuis rem atrocissimam. Liud. p.ipam 'Ofioiwc /xi ra ficiackixa axHirtpa, x«t jtkvtk
:

1
Factumgue ila esi ; nam mor crmlrlis, elc. Lind. t« o-iyva , zai Ta jSavoa xxi Ta Xocircc y.0Tp.r,uwzcc T.^f
,

* Al., i'lique manduta peragunl, cic. Lind. SaenXnra; fU*/aX:toTiTof. llinc Bavooyo, oj iortv o to
 ,; ,

IC,\ »E GESTIS LANGOP. VP.PORLM. - LIII. I. ifii

ill.i lempnre iU omiiis

J
llerulorum virlus conciJil A Wacho Sunvoi supera it ; el dt uxoribus ejuz , tt

Jam jHiubuf ; rt de rcgno Wnllari /i/ii ejus.

ut ulira super se regem omnino non halierent.
At vero Tato * nost liaec de helli Iriumpbo non
liinc Langnbardi diliores clTecli, b aucto de diversis
superaveranl, eiercitu, ullro cocpe-
diu Ixlatus est. Irruil namqiie super eum Wacbo -

prnlibus, i|iias
filins germini sui '
Zucbilnnis, ct eum ab hac luce
ruul bell.i expetere, et viriutisgloiiam circumquaqiie
pnvavit. Conflixil quoque advcrsus War.honein ,
• protelare.
« Hildi chis niius b Tatonis, sed superantc Wachoue
CAPUT XXI. devirtus, ad ' Gcpidos confugit, ibique I profugns ad
De moTte Tatonis, et reguo Wachonis, et quomodo viix fineni usque permansit. Quam ob causam k
Ge-

«rijuttov toO BkvSov f3«aTac>v. Ita jam olim ali npumo
Gesnero editum el eniendalum , nec nptis fuerat ca
denim ab aliis rcpeli. seninm n mores Lind.
* Excisnm Langobardurum viclorii llerulnrum
regnnm Procopitis eliam tradit diclo cap. 14. Inde
proscquiiur geniis illins bisloriam , asserilqnc, post
iilfelicem pugnam.parleineorum iu ISiigorniii regimie
sloiisse, atque illinc ur»enlo fame ad Gepaedum lincs
ConlilgisM; pnstremn transilo Istro fltimine cum Rn-
t Qno icmpore L.insohar.lis Vaces imperabal, nepo-
tem habebal (fratris lilium di.xerim servala prnpria
! ! sigiiiGcalione rou ave^tou) iioniine ISisuilluin, quem
lex ad regmim vncah.it , pnsiquain ex vita Vaces
migrasset. Vaccs aiilem id prnvide cur.iiis, ut lilio
sun priiiripalum relinquerel, Risiulfum criminatns,
absmie causa, exsilio mullavit. Sialim ille cx pairia
ad Vnrnos rtuii paucis prnfugit , relictis ibi dunhus
B liliis. Hos harbaros pecunia Vacesad Risiuifi caedem

manis in lllyrico, imperanle Anastasi», consedisse perpellit. Filiorum morl>o exstinguitur ;

Itisiulfi aller
at brevi nostiis molcstns a Ju.-tini.uio vi cocrciios, alier cui noincn lldisgus ad Sclavciios evadil. liaud
illiusque benignitate agris donato<, Christiaua reli- iiiutlo |iost morho Vaces oluit , ac Langohardorum
gimie ii sliiutus. Pa> lem atteraiii in Thnlen insalam, priucipalus Valdalo obvenit Vacis filio, cui admodum
pro qua reponenda est Scandinavia , ul alihi noia- puero liilor adhibitus Audnimis reguuiu administra-
liim, migraSse, alque illinc a reliquis Heruli* in h.it. Uiuc mulia auclus poli-nlia, brev' ipse regnuin
lllvriro de^entibus Aordum regii sanguinis viriim . (ihiiiir.it, cum puerum repenie mo> hus cripressissel. •

qui suis iinperaret, ascitum fuisse narrat conlra h<c Supplendam ei bis Warnefridi hisloriam, prolian-
1'anli verba , isque cum longo itiuere laidior diti damque pmlogi leciionem ceusen , etsi Prncopius
evspectareiur, impalieiites Hcruli alterum a Jnsii- Wathoni, vel, ut ipse Grara dialecto pronumiai,
niauo regem petiverunt , qui Suarluam dedit sed : Vai rcgnum asserai, fralris lilio post ipsius mortem
i

Aonlo arlvenienle, a Suartua, el mox ab imperalure unice trihueudum, quod ex iniiius exacia Laugnhar-
defeceriinl. dicarum rcnim notitia fortasse cxciderat. >nvisse
b Aucto a tot dirertis genti us, quns snpcrnvcranl. lamenoporlelejiisdein xvisciiptiirem,Talonis liliuin,
Liud. et Modoet. ct uepotem quoruin primum Riiiulphum appellal
,

c lldisguni altcrum. Lllrumr-tie ilcm recensuit Rntliaris

Al., prolatare. Lind.
* Al., potl liunc belli triumphmn. Liud. rex , eisi diverbis nominihus , a quo juxta patnas
e In Modoet. , Wutcho. Miniine recensendus in leges non Um
qui regnaver.mt quam qui regnasse ,

regiis fastis ex Pauli senientia quain non est a<se-
cu'us ipsius epitomator in argmnento pra-posilo
prxsenli capili 41 quippe posl Taloiieiu ,
quein
septimum dixcrat Langnbardoriun regem octavum
iiiimeral Wallarim, explosn, m in prulogo legum a
rcge Rmhari editarum, Wacone, qui non legihus
pairiis, sed vi regnum abripueral, occiso patruo suo
Tatone, atque llidelchi Tatonis hho, seu verius ne-
, C dehiierant nuinerali, expnu.tis iis, qui per viui re-
gnun) occupaveraui. Iliuc si legeris in Paulo nostro
, llidelchit ne-ios Tatonit, nou fitiui, ut ipse habct,
, qui certe Procopio ildisgus, coucoides oiiines habe-
bimus, nisi mea me laliit opinio meliorihus argu-
iiientis illico cessiua. lutrrim Pr.<copio m>sirum ce-
dere velhu. Ah eodem Gtaecu auctore dicto cap. 55
ccrtain hahemus tempnris uolaiii qun Hidelch s ad ,

polc, in fugam ad Gepanles aclo. Eaque de oausa in Gcpa?des confugit; nempe Jusiiniaiiu imueraute, ac
illius locum Rntharia llidclcliiin vel Unicbiin, , m Vigllin siiinmo pontifice Gmi tautiuopnli tlegeute ,

noslra haliel leclio foriasse in Langobardicis nmni- aiinn beiii Golbici qui erudilorum calculo lit acrac
1
'

liihus viliala, nmnero H repnsnerat, eiqne surcesso- Gln isiian.c niiiiieratnr.

rem dederat lilniin tjuabo, de quo neveibuin (|iiidem Helli liujtis Langnbaidus inlcr cl Gep;cdes exi-
k

inPauln imstrn. lum uarral idem Prnc, cii. cap. Ou.e de llntclciii
' Ainh., I.uchilonis. Hndoet., Zacldtouit, meumab scribil hic refero ad uberiurein Langobardicx slo- i.

liar luce prionret, cl iia Lind. rise COpiam 'flvuca toivuv rrirratcrc T£ xai Aayyo€ap-
:

« Amb., Ililcliis. 3a/f o Tco).cp:of xaTecrTr; , wo-rrep fzot etpriTat, l/.6ccryof

11
MudOKl,, Tadonit. luOuf Aayyo^aoSwv rouf ot ertiaTroaivouf x«t 2xAa*>rjvwv
1
Al., C.epidat, et sic infra qqoque varial. Lind. rroAAouf tTtayduinOf, ef riirraiOMf xj'6*. Kat aurov rijrrat-
i i'r..,i bic etiam Wachonis forlunain ex Proeoido D Sef xxT«|etv errt tbv apxri» eArricta itxw. rivoctjv.jv oi
rrpetcre, lih. iii Itclti Gnth., 35: 'Ilvtxa AayyoSapowv twv e'v tw Trapovrc wpof AayyofapSaf orrovSciv, i cciv
Ovixrjf >io/£V, r;v Ttf 0''
ave^nf 'PtatouXy.f ovoua' ov AuSouiv tov YAOtayov tuOuf art rpof yt/wv {gr.Ttiro V/j-
5d o vduof, ETifcoav Ouax/jf T£/.£uT/3aetev , errc Trjv dye- TratSwv. Ot 5i tov -lvj avOp'orrov ex3ouva( oudaccrj tyvw-
uovierv ixa/tc. npovo,-;a«.; ouv OJaxrjf drrw; etf T'jv Ttaioa rav. *fc'xi/.iuov oi auTov e'vOe'vdt aTraA)«yivTa , orrot pow-
rov RUTOU ri up%*} vyo:TO, eyx).rjr/a 'Pccrtov)yw irreveyvwv, /otTO, 8tao'oCjEoO«t. \\ji of cc:).)rjait Ltiideuta c;uv xt TOtf
Kirtav oux £x wv yw/O tov avOpwrrov tc*>-,£/cwa£v. *Oc d"rj
>
ircociivotf x«t 1'rjTraiciwv TtTtv eOeXovo-toif, tf £x).a€/,vouf
i£ dOwv avaaTaf twv TraTpiwv, i^vv tkiyoi; Tio*tv e; touc auOtf aytxtTO. "EvOsv ti avacrTKf rrapci TwTtAav ti nai
O'ja'pvouf aurixK fiuyit, rtatt^uv ot «rro^eAetu^xevuv iv- IdrOouf ttt, o"Tp«Tsufi« oj-^ /jtctov rj tf icJaxco-^tAiouf
TKVux Juotv. Xf.iuam oi Ouaxnf T'<uf fjvutjiipuvc tou- ^uv auTw i/wv. Ef T5 UtveTixf ufixdutvof , 'l'w«aio(f
TOUf av£Tr£'7t toi 'Ptcrtou^ov XTeivai. T&iv dfi 'l'tO"to j).c>ov Ttaiv urravrrio-acTtv, wv Ac<c"apOf r.yeiro, if /;ipuc i)X6i,
Traio*fav o tav etf ereJevrriTe voaco, 6 ai erepof ( lAaicryof Tpt r<«u£vdf T£ auTouf, rroXXouf ixTltvcv. Ou uivroi
ovoua) £f SzXctCrAOuf c^suyit. Ou t?).)w piiv ouv uorncov, rdrvotc 5'jviutc;£v , ciXX' "lcrrpov Troraccdv cttaSaf av-
OtuKi Ouaxqc vociicraf l^ «vOpojnwv T/y«vic*TO. 'Kf 3e tov Ot; <f iz).«Crjvouf arti/j.ipnTfv.
O"ja)oa),ov, Tov OuaKOu utov, rj tLKyytfictpoQv liAOev u.o/n. Yiin deuiiiin, ul divi, bello Gepredcs inlcr ac Lan-
'p Si. 7r«i3t xo-itSri ovrt, erriTporrof xaraaraf A.o.j v, giibardoB, protiuus lldisgiis cum Laiigohardis, qui se
t/jV af>~/jr',> 3t'.)X£tT0. Auvauit TS 7roX).q arr aurou ipsi adjiinxcraiil , ac niimcrnsa Sclavenorum mauu

XpiijUvQC, a-Jrof uf/riv ojr ef (/«rpciv eV/t, T'0

Tijv ad Gep.rdes se cuiilulit. Ac sperahant Gepxde^ fnie
tj.-iL. toutou vocrw auTi/a t"; «.Oivwrrwv «c/avtcrOivTOf. ui illum in rc.Miuin injucerciil. Jjiii vero fact* cuiu
455 PkUU DIACONI OPP. PARS I. IIISTORICA. 4G'.

'.aniobardi* ex tunc iniiitkilias conirax.-re. Caripald ii: conjugiiini Iradidil. '

Terliain vero
i Mi citrv, .

E roque '..
n.pore VVacho super Suevos irruil ,
Wacbo iiiorcm habuit, Rerulorarn regis filiam im-

ms.y.ic daBMUO sno siihjugwit. Iloc si qnis menda- mine i Salingsm. Ex ipsa nalus esl filius quem
cium, et non rci evisiiinal Teriutem, relegal pro- 1 Wjltari appellavii, qui.jue Wachone morluo so|>er

lo-rnii edict , luem rti ' Rotliarii de Langobardorum Lju^obardjs jam '
ocUvus regn.ivil. Ili omnes ">Li-

) -ihus composoil.ei peoe ia oninibus boc Codicibix, thingi lueruut , sic enim apod cos quxdam nobilis
sicui nos iu hac historiola « ioseruimus . scripium prosapia voc-Tbaliir.

rep-^riet. Il»buil ant^m Wieho oxores tres, Imc esi,

CAPUT XXII.
pcim.im ' P.jncnn.Iain Biiam regis Tiuingoruin.
' Ausiri;osam Bliam regu Gepid<>rum, Morluo WaUtwi reqnatil Aadoiit, qui Lanaobardot iu
IViude dnvil
Pannoniam addnsit.
de aao babuil liiias dias. Nomen uni Wreejrird.i ,

matrimnnium Theodeberio regi Wallari ergo cuiu per " scptem annos regnum te-
qoam traJidil in '

Frtiicruin. Serunda autem dicu est WalJerada ,

utiisset, ah bac luce subiraeius esl. Posiq era r no-

qatc s«>ciala esl ( Cuswald alio regt Francorum ,

nus Audoin regnum adeptas est, qui non mullo p.>sl

quani ipse odio habe.is,

k uni ex suis, qui dicebatur teuipore s Langotiardos in Paiinoniaui adduxit.
B
Lancobardis pace. exteniplo Auduiuus a Cepidibus, I Al., Safifot L n.l.

ur.qu.im amicis lldisgutn rcpeiiit. Hi tra.lere no'en-

1 Aiuli. el Mn.loet., Waileri. Liml., Ifoilartlas.

res boruir.cro. bortali sunl. ul iude

qntvunqiie vellet 1
Amb., nuntis. Librjrii lortasse licentia, iiui et ipse
evaderet. Nolla is interposiia ciora tum suis ac non- rauli meiileiii non est .is^eculns. Ser\aud>iii renseo
Gcpxdihus Toluuuriis, sese ad SclaTeaos re- eilitoruin It-clioi.ein ev supra noialis. Quippe tms er
nul.is
Hiin: pro'crtus To.ilatu, Gotli. sque adire in- infelices lilunn et oepoieiu faiouis prxlerierjt, quos
luit.
armaurum non minus sex miMia secum si cum Proc.ipio, cl llolbari reposueris, Wlllarijaai
hiiiuit ;

baber.s. Agruin ingrcs^us Venelum, cuin ob\ia Ko- decimus rev nonierabimr.
qcatn Laurus ducebai coi Q lit, a Amb. el Modoei., Adulinqi. Lind., Adelingi. De
manoniin mauu .

ea.|iie M fiigam acla multos occidit. Nec

lamen s.* hujus iio.nioi- sigiiiticalione Cluverius German. An-
a',!ui"cn>i Gothis ; sed ilrrom transito fl>imine ad nq. lib. i, |>aj;. 1- , < Nobiles ho nincs, uli minc
S. I.veuos conces-.il. > Post tuec ad Graicos eii.m eiiant vulgo in Germauia p.tno sermone appelhni nr

t. .m>unlinopulim
l
onfiigit el a Ju-lmiano huroa- .
di* Aedt teute , el die Adelen, altaque diaieclo tdde-
litde. ei r ddiUn; et ipsa nobiluas der Adei »ic olim
aaaaaM arcepu»-;. scfeula; mil.lum pra:|>0:itus. Verum :

Coar boiiii>ie i.oibo «uaJewe fugilivus iwrum ad nobiles dicebanlur pro diaieciorum varieute i»i
l.rpa-J<-s loocessn. ol noxius imperatori, arte Ao- i Adalinqe AthaUnge, Aellutinge Edieiinae
, baud , ,

diiini brevi el viiaiu au.is.l. Procop., I.

* Mnd.el., aon etu exiilimat.
trr.m eridiatol-
> Al ., Hvtharu. Lnd.
iv, c. 27. dubie ab illo priuiitivo n ibililois vocabulo Adal, sitc
I.ind., et twn eue Athal, Aihe., et Ad I. AJal.ngi sunl iu vel> n c*r-
mine :id Ltidovicum regem, e. apud Paul. Dia. .,elc,
(
t>bi Laogoba'dnruni re^ibus octo euumeralis h.ec ad-

t VI. deest ri iltiaiwei. Liud. Si genuina in dil: Ui onmei Adalmgi (uerunl; tic euim apud eoi
Si;:..iiii schnlisreduia prol..gilectio,roirum prulecto quardam uotilii preuepiu rucabalur. >on quaJam
|>ju:iuii misirum aJ enm.lem provocare cum adeo ,
mehercule^ apud Lingobardo-, sed qusvi» apnd "in-
ab ipso discontet, ut sapra ol servavimos. Czterum nes Geraaaiae ntioaes, etc. i At pace tatiti riri ge-
per.>inicnli uitbi dilig^i.u cura, vel editas Langobar- oericum nobililatis nom n ioleratenam uni GudV-

dmum leges, qnas habeio potui, vel manusciiptas, hocci prosapi.c.ijua; ia VVjiLi puero iinem abun ol» i

qu.t m Cdi. e oplinve nou,- servanlur in liac Anibro- eiirai.im vele.um nobilnai in tr.tut.im fu s»e, ul
siana bib i> ll.eei, I. 0, n. 53, 4, prologns MBjna Gungingorum allerum cjusdem nalura; generi Agel-
i>t.- occsrrit; oiule suspicor enam Warnefndi a;vo inmiili. Superfiuuiii e.-sel a c-rltrts eli uu nal>o ibus

i .,|. oiii.mI.us legum l....i..il»is fuisse pr.Tposituni. exempla lepetere.

Illios uro pi.r^ apu>! Sigaoiuni et q>.amplures alios VValuri locus datur u legiis fasiisa 1'aulo, iiem-
»

lic.|ueutissinii. qne a r.ge Holhari, expl.so ptre W.n bone, non

* Al., /iar»r«aJ«m nwine fi.um, etc. Lind. alia, ul opinor, ei cau>a, n si quod putrulus iste re-

Amb., A(4n.ji>ioi(i. Modo

* t., Ha"rigosa)t. l.iud., gia? Claffunis prosapia.' priueeps, clsi adn Uui p:»lre

HcKniOvim. regnuni \-tr vuu btiaaerii, vivo adhuc liideli bi, ul

t Al., I ketidiberio , rt sic cirrerin hoc tioraiue Pr ropius referl citalo cap. 5o, jure patriisqiie lej;i-
»iri I.md.
.1.
hus conlirm.iliiin sub Audoini tuleia, arevi lnci -p.i-
« BuaVlCt . Chiuupald. Lmd., SupiHv. lio, adimn siraverit.
'-
Al., ba;c rcrba «s<|ue ad illa Tertiam rero de- ) ° Amh., qualu.r.
suul l.iml. p Amli.. deimut, continualo librarii erroie, ut su-
Mnuiiiii uuiusiuc Framorum re.ime D. t.rego- pra afltari.
rius luroiieiiss in sua lli>lori.., sed earuin alleram
<l (Juo teinpore Auduinus Lang ib^rdos in Panno-
appellans cMjuidam reqit /i/ium, geueris Langobaid.ci niam daxeritexplteat idem Paulus infra lib. n, cnp. 7;
iui.lt". Laugobaidnrum in Paattuoiaia migrationi miuis
iinlliiiii prj-buii l.suiiioiiiuui, iiuod a noslro eipelen-

( l,nii. Al luc « "luo errore» corrigeiuli, Ol srrilm l's- C'iiri-li bl'i est assignandus, qut>d el Sigeb.rlus in

j;ius iii sua Ofliea hislor. cbronol. t4 :mn. 5* 6, Ctiruiuco leststur. Pro opius, cap. ji, lib. m, b-IIi
Miio. 10, aller librarii, alter ip^iu.-mel 1'auli. qui ile. Goiht i, ubi altius repeiil res barbarorum Occidenlis
n hus regum Kiaiicorum s.cpe non bene edociu» luil. imperium lacerantluni , de hac niigratione verba fa-
emoi Cuswald , legeridum Teuwatd , nl esl cil, assertlque Langobardos Justimano donanle in
I oc«

1 hrodobaldo. Ldiuo Grulcri niagls depravata, babet Pannomam venir-se. Aa/yiSip?»; ii (5orj7i.i£'Jf 'lovtjri-

i niio l.uiu^ld juxla m». Palaiinunt. tx Turonensi VtCtVOC io'j}?rt 7XT1 NO-IXW T£ ^OA£i, wtt Toij irzi Ilar»o-
i.il.nid'is Paulus, qui vull Jheoderaidum um ex aJJoit ^uiiot; rji
em via,- ij(yoitfuari t: zai -o">"'oi,-,

si.ij. qui dicebaiur GaripatJ, Wjldrjd Jin in ron.ugium TJI>i»tiTrn ut-fCdat; oyav. A.jc ro< iwn r; .fi
r»i riv jra-

ir.Hluitsse, Id tnim a Cblmario, non vcro a Tlieodo- xpuwt \arjy<j\u}?at EcavaffTKVTE; , rv5:v3: aaianjjq
valJo lacium, el Garivaldus, imn regis domeslicus, "lario-j tSivci^TS, Tt;— att3w> cO TzoJJu 3ErTo-5r>. I Cum
s..il dui iribuUrius Bajoaru; prcfectllS. i Vidc ci- suiem urDem Noriciuii P.mtionie muniuoucs,
. el

b ra apuJ eumile.n. aliaque loc , ac pccuui.uu insupcr maxiniaui Jusu-

TTTT m. resns i.aw.uuaiuhiiu ir - m
CAPUf XXIII. A enm bcnignc suscipicns , ad suum ronvivium iuv ui-

Iiellum Cepidorum cum Ltmgobardit, in quo Atbom >i' ,

atque ad suam dexteram, ubi Turismodus ejus
fiHlim regis Cepidorum exslinxit. qtioiid.ini filius sedere consueverat, eulloeavit. Inier
Gepidi ergo ac Langohardi a concepiam jamdu- liscc dnm m apparalus varii cpulas capcrenl, Turisen-
dum rixam tandcm parturimi, bellumqueab oirisque dus jamdudum sessicnem lilii menle revoivens, naii-
partibus pnepaiator. Commisso itaque pr.ilio, dum que funus n ad animum reducens, prrseniejnqne
amba: acies forfilcr dimicareut, et neulra alieri ce- peremptorem ejus loco rcsidere eunspiciens, alta tra-
dur-l , coDiigit ul in ipso ccriamine, '
Alboin (ilius hens suspiria, sese eontiuere non potuit : sed tandem
Audoini, ct Turismodus Turisindi ulus, sibi obvii dolor in voceni prorupil. Aroabilis, inquil, milii lorus
liereul, quem Albuin spata perculiens, de e<|uo piae- isie esl, sed peisona qux in eo residet, satis ad vi-
cipiiatum exslinxit. Cernentes Gepidi llegis lilium. dendum giavis. Tunc regis aller qui adernt filius,
per queiu J uiagna cx parte bellum consiiierat.inter- psttis sermone slimulalus, Langnliardos injuriis la
"
iisse, mox dissolulis animis fugam ineunl. Quas cessere coapil , asscrons eos ,
quia • suris inferius
Langobardi insequeules acriter sl rnunt , cxsisque candidis uicbantur fasciotis , equabus ,
quibus p cru-
quamp'uriruis ad detrabenda occisoriiiu spolia rever- rum leuus pedes albi sunt i similcs esse, diccns , ;

luntur. Cumque peracta Langobardi vicfiria ad B r Felulx suiit equx quas siunlatis. Tnnc unus e Lan-
,

sedes proprias rcmeasseni regi suo Audoino gobardis a.t hxc ila respoudil
, Perge ail in cam- : , ,

suggerunt , ul ' ejus Alboin conviva fieret, cu- pum " Asfeld, ibique prnculduliio poieris eiperiii
h
jus virtute in prxlio e victoriam ocepisseni, ut- quam valideisix,quas equasnominas, prxvaleantcal-
que pairi in periculo,ita et in convivio ' coines esset. cilnre, ubi sic lui dispersa sunt os>a germ ini, quem-
Quibus Audoin respondit se hoc facere minime posse, admndum ' vilis jumenli in mediis praiis. His au-
u lerre
ne ritum gentis infringerel. Sciiis euim inquit, non , ditis Gepidi, confusionem non valentes, vebe-
esse apud nos consuetudinem, ut rcgis cum patre fi- uaenter in ira cominoli sunt, manifcslasquc iujurias
lius prandeat, nisi prius a rege genlis exierx arroa vindicare niiuntur. Langobardi e conir.i paraii ad
suscipiat i. bellum ,
omnes ad gladioruin capulos manus T iiiji-
CAPUT XXIV. ciuni. Tunc rex a mensa prosiliens, Jese iu mednuu
objecil, suosque ab ira belloque coui; cscuit , inler-
Quomodo Alboin cum quadraginta viris ad Turisendum
reqcm, cujus filium mteremcra'., profectus esl, arma minans primitus eum puniri, qui priuuis pugranj
ab eo peten^, ut cum suo palrc possil in convivio re- commisisset, non csse vicloriam Deo placilam di-
sidere, et quomodo a Tunsendo arma accepil. cens cum quig in domu
, propria « bosteiii perirait.

Ilis Alboin a patre audilis, qundragiuta solummodo ^ Sic deniquc jurgin compresso, jam deinceps betis
juvencs secuin lollens, ad l Tuiiscndum, ' cum quo animis J convivium pcragunt. Sul eusque Turiseudus
duduui bellum gesserat, regem Gcpidorum pro- arma Turismodi filii sui, ea Alboin tradidit, » ciun-
fectus est, causamque qua venerat iniimavii. Qui que cum pace incolumcm ad palris regmun remisit.

nianu? Augustus Langobardis donassct, eam illi ob vel Ifideicliis, anno belli ^ollbici xviu. Vidc Procop.
causam, patriis sedibus rclictis iu adversa fluminis , lib. iv, cap. 27.
d Mugna
ripa tonsedrrant, baud procu! a Gepxdibus. > Narral sua: partit bclla consliterant. Uodoel. cl
indc seq. cap. 54 ortum inler Gepxdes et Langoliar- Lind.
dns liellum legalioneuque ad imperaiorem ab uiro-
,
e Al., to Langobardi deesl. Lind.
quegenlium iltatum regeexpcdilam.ut auxilia impe- ' Modcet. et Arnb., ut ei.
Irarent, addiique 'upx e "e ron ru7r«(5wv piv &opieiv
: " Al.. virlutem. Lind.
ovofia, t&v 8s tWpwv AuSoutv- « Tunc temporis bn- 1 ^ L't sicut tn palris perirulo. Mod.
rosuius imperabal Gepaedibus; Auduinus Langobar- * Al., communis. Lind. ct Mod.
dis. i i Vide qu.c nolavit Pelrus PitbosusJ. G. AJversar.
• Al., coiiivpia jamdudum rixa, tundem in aper- lib l,cap. 1. Liiidenbrogius.
tnm exarscrunt bellwn, qttod ab utrisque partibus pro k
Al., '/'uiiiiiiduni. Liud.
faculluttbut adparobalur. LinJ. lmo plunes GepxJes 1
\l., Cutn (jito puulo ante gcsserat. I.ind.

inieret Langobardns instruclum fuisse bellum auclor

1

"' AL, Apparatas epnlas sumereiit. LinJ.

D Amb., ad memonam.
est citalus Procopius lib. lli, cap. 54, ei lib. iv, cap.
18, apud quem res gestx uiritisque genlis anle hanc ° In suris. Mod. el Lind.
Langobardorum victoriam bic in supplementum r Amb. ei Mod., crurc.
1'anli nostii reccnsenda; eaque fortasse non alia
: 1 Al., csse persimttes, ttddidilque dicent, fnctietlHHt
luit quam qux :>b ipso Procopio iiarialur lib. iv, eijuci', quas rcferlis, teu simttlatu. I.nid.

i-ap 25, cujus ab Auduino Ixlus nuuliiis Gonstaiili- ' Amb. cl Mnd. ,
feiidiv sunl inquit, equa: quus
nopoliiii missus, .niii» belli Gotbici xvn, qui xrae simulatis. LinJ., feiiles.
Cliristianae 551. ' Aiui'., h'eid. Ideiu snn.il
Germanica liogua qund
' Al., Alboini filins Audoinus. Lind. Viliata qnidem Lstinis campu^, ai fiic accipitur a Paulo pro loro
leilio; Ci 1'rncopio cslensque st riploribus
nam pugux uesignalo.
liquido conslal AuJuinuin prxcessisse Albninum.
I
Pili. Mod. cl I.iud.
« Tiirisindum.sivcl liorisinumGepxdilius regem eo II
Aiub., quum (i Langobardii perpeisi lutrant, iehc-
teuipoic, i|uo Auduiniis Lsngobardis imperabat asse menter, clc.
Wachoni liujus fortunani T
rii el Prncopius, ac pareni Al., adjiciunt. Ms., niiUUAl, Liud.
1
relert, exturbato c Gcpxdum re^no Ustrigotlio Ele- Mod. el LinJ., hospium.
inunJi regis filio, qui :id AoJniiitim fugiens, ul lldis- y Al., consiiium. Liud.
1
gus ad G' pxdes, per impium s<elus ab Audoino oc- Al., euinque ad putris regnitm mcolumnn redire
tisus, pretiuiu fuit uct isi paritcr a ThorUlQO lldisgi, permiiit. Lnnj.
 ,
-vrr
Reversua a J palrem • Alboin, ejusdem conviva hinc A gmia librorum numerum rei!eg ;
t , eumqne Cndicetn
eQcelui esl. Qui dum cnm paire l.i tus regias delicias Digeslorum , sive Pandectarum , vocabuio nuncupa-
caperei, ordine cuneia relulii, b qnse sibi apud Ce- vit. Q :aiunr ciiam liistitulionum libros, in quilius

pidos iu Turisei.di regia conligissent. Mirnniur qui bieviter universaruin legum texltis comprehendiliir,
aderanl, et taudsnl audaciam Alboin, nec ininus noviler composuii. Pvovas qtioqne lcgcs, qnas ipse
atlollunl laudiuus Turiscndi matimam lidcm. siatuent, in tinum volttrnen redacla-', eunntem Cn-
CAPUT XXV. dicem m Novellariim nuncupari sancivit. LxslriiT.it
De rtgno Justiniuni et tictor.is ejut. quoque idem princeps inlra urbem Consiaiitinopolim,
Hae leropesiate • Jusliniamis Augustus Rnmanum Chrislo Domino, qni esl sapientia Dei Palris tem- ,

n AriAN eo*ian,
Impcriurn lelici sorte regebat, qui et bi'lla prospere plum, quod Grxco vocabulo, id est,

gessii, et in causis civilibus mirincus eislilit. Nam oanctaiu Sapientiam, nominavit. Cujus cpus adeo
per d Belisarium Patricinm Persas foriiier devicit cuncta xdilicia eiceilii, ut in totis terrarmn spaliis
perqae insum Belisarium Wandalomm gentem, caplo huic simile non possil inveniri. ° Erat enim liic

foriirii rege Gelismero, usque ad intftrnecioneui de- princeps fide caiholicus, in operibus rerius, iu jud -

lewit, Africamque totam, po^l annos • nonaginta et ciis jusius, ideoqne omnia concurrebant in Iki-
ei

sex, Rotnano linperio resliluit. Rursumque Belisarii B i.uni. !' Ilujus temporibus Cassiodorus, apud urbcm
viribus, Cotborum iu lialia gentcm, capto • Witlii- Romam tam sa^culari quam divina scienlia claruii,

ris eorum rcge supera»il. Manros quoque post ba:c qui inter ca?tera, qua: nobiliter scripsil, <t psalmoruin
Africam infesianlei, eorunnpie regem * Attilam, per praecipue occulia potentissime reseravit. Ilic primi-
Jnannem k exconlulem miral>i'i virtute protrivit, tu» consul, dcindc r Senator, ad poslremum vero
pari eti nn modo, el alias genii-s belli jure compres- mouacbus exstilil. * lloc eiiam tempore ' Dionysius
•it. Quom nb causam pmpler horuni omnium victo- alibas in urbe Roma constitu(u<i, Tascbalem calculum
rias, ul Alamannieus, Gmliicns. Francicui, Germa- roiranda argumeniaiionc compnsuit. Tunc quoque
iiirus, I Anlicns, Alanicus, Wandalicus, Africanus- apud Constaiitinopolim Priscianus Caesariensis, grain-
qae dicerelnr, babere agnnmina meruii. Leges
1 maticx artis, ut iia dixerim, profunda rimatus est. ''

quoque llomanorum quarum prolixiias nimia erai, , Tunc quoquc niliilominus Araior Romanx F.tclesi.c

el iBUliln dissonantia, miiabili brevilate correiii. subdiaconus, poeta mirabilis, Aclus aposlolorum ver-
Naro omnes constiiutioncs priucipum , qux utique sibus bexametris < exaravit.

multis in voluminilms habebaniur, inira duodecim CAPUT XXVI.

iibroi eoarciavit, idemqiie v luineii CoJ cem Justi- De bealo Benediclo, el miraculis, et (audibus ejus.

nianeum appellari praccepit. Rursumque singulorum Ili6 qiinqiie diebu^ beatissimus Benedicius * Pater,
magistraiuuni, sive • judicum leges, ' qux usque ad et pius, in loco qui T Sublacus dicitur, qui ab urbe
doo millia pene libros erant exleusa?, intra quinqua- Kuiui quadraginta miliibus abest, et poslea in castro

* Al., Alboinus lam claru armi$ insignitut, mox rint, aliaquememoiia quidem indigna. Sed abillare-
e\utdtm conviva effeclut eil. I.inil. lipubse probanl veierum teitimouiis emincutissimus
b Al., qua illi r, giw contigittent. Al ,
qutc illi regia, Baronius, aliique. Laudavil cum Paulo nosiro Jusli-
tuentaque contigitstnl. Lind. nianum suro. pont. Agatbo, et Odilbertus Mediota-
c
Justinianuiii in imperium a Jusiino avunculo nensis archiepiscopus.
asciium anno Clirini 527 Kal. Aprilis, nempe illius Anno Chrisii 514.
i'

uatali die jim liquido on-iai. Ego vero Langoliar- < t Librum liiinc in psalmot eodem anno scripsit,
dicas res ipso impcrante geslas quanluiu potui ad quo se monasticc viiaj dicavit in suo celebri vivario
illiusannoi imperii revocavi. ad Scyllacium urbem, ubi tirturn habucral. Noua-
* MS., Bellitarium al., Hitisarium. ; genario majorem occubuisse consiai. Inccrium quo
* Mud., nonaginta ei seplem. Alii ila lcgunl annos, : amio.
ei jure, et u" liomuno. Tamen Regino eliam nona- r vero prsefectus prsetorioex Atlialarici be-
lino
ginta et sex annos ponil, al.i iionaginia septem. neflcentia, cui charissimus fuil nam Senatoris ;

Lind. Cassiodoro co^noraen a suis libris plerique arguunl.

'
Al., Witiehiso. Lind. D • Anno 1>XXV ajrae Cbrist.
i Ms., Anlatam Altalam. Anilalan. Lind.
: alii, 1 Exiguus cognomento, oalione Scytha , Gra-cx
1 Laliiiacque lingux perilissiinus, cyclipasciialisauclor,
Mod., proroiisu'<?m, et ita Lind.
1
M mI., Allieus, Atbancus. Sac. Canonuiii rollector celebralissimus , qui Paiilo
i ex currupla Ascensiana ediiinne.
Sic rcstilui nosiio, et Bedre, lib. de temp. Ratioue, dicitur Ab-
IN itiiMs. et August. lanium erat, Alamannicus,
iii bas Kouiaiia: urbis ; Ca^siodoro ainicus, el socius, ab
Amicus, Alanirus, Wandaliciis, Africauus. Renuiu eoque monaclius tantnin appellatus, ut notal Pagms
autem esse, qucinadiiiodiini scripsi, confirmai Aga- ad an. 527 n. 10.
in sua Critira, ,

non u Al.,profunda sirulinia. Lind.

lliias lib. I i:l ipse Jusliiiiaiiiis loco iino.
k Al., judicum, juriiiOiuullorumque leget. Lind. De Fnsciano idem Cassiodorus, de Urthograpbia,
1
Al. , iii', i pcne aii ituo iuti.i libiorum erant cap. 12.
tslenxar. Lind i Eovpie Vigiliosnm. poiitiHci diravit vm Idus
01
AL, Noteilam. Lind. Apnlis terlio anno postcuns. Uasilii viri cl., indici.
" Vidc Prucopiiim, de xdiliciis Jusliniani Cxsaris, 7, qui cominum ealculo incidit in 544. Ingciniqiie
lib. l. Lind. plausu anle conlessionem beali 1'eiri cleio et po-
" fci si plures inter Iiisloricos et jurisconsultos no- pulo recilavit,
1 Al., paler priinum. Lind.
siios in landei sacratissiuii principis Jusliniani siiit
profusi, nou delucninl qui ct lia.resim Aphtliardoci- ) AL, Subtaco. l.inil.
taiuui, liui' tsi, In.ortuiiiibiliuin, cidcm cxprobra<u-
m :

III, I.WM..ULW!.llUllllllJM. - I.III.

* Cassiui, quod " llarum appcllatur, ei m.ignx vilx A Peetoribus laetis pabula graia ferunl.
mcriiis, et apostolicis virtutibus cfTulsit. Cujus Vi -
Ignis ab igne perii, lacerant dum vitcera sentes
um, sicut notum est, beatus papa-Gregorius in suis Carneus xtbereo ignis ab igne perii.

Dialogis suavi sermone composuii. Fgo quoque pro i Pe~iis iuiqua latcns procnl cst derirrnsa sagari.

,>.irvitate ingenii mei ad bonoreni tanti Patris, sin- Nnn tulit arma crueis pestis iniqua laiens.
gnla ejus miracula ,
per singula di-ticha elegiaco 1
Lenia flagra vagam sislunl moderaniine meiilcm,
meiro boc modo conlexui Excludunl pesleiu lenia flagra vagam.
' Ordiar umle tuos, sacer o Becedicie, triumplios, lluda pcreuiiis aqux nativo c marmc*e manai,
Virliitum cumulos ordiar undc luos ? Arida corda rigat uuda perennis aqux.
Eugc, bcale Pater, meritum qui noniine prodis,
1
Cuigitis ima calybs capulo divulse petisii,

Fulgida lux sxcli, euge, bcate Paicr. Deseris alta pelens gurgitis ima calybs.

Nursia plaude satis lanio sublimis alunmo, Jussa paiema gcrons °l dilapsus currit iu xquor,

Aslra fcicns mundo, Nursia plaude salis. Currii veclus aquis ju-sa paierna gerens.

puerile dccus trausceiidens morilius aunos Prxbuil uuda viam promplo ad prxcepta magislri,
Exsupcrausque scnes, c pucrilc decus, Cursori ignaro prxbuit unda viam.

Flos, paradise, tuus despexit florida mundi, I' Tu quoque, parve puer, raperis nec occidis undis,

Sprevii opcs Romx, flos, paradisc, lutis. Tcstis ades verax, tu quoque parve pucr.
V.is ,J
pxdagoga tulit diremptum peciorc tristi ;
Perfida corda gcmiinl D sliraulis agiiata malignis,

Laela rcformalura v;is pxdagoga lulii. Tartarcis flamuiis pcrfida corda gemunt.

Urbe vocamcn babens lironem cauiibus abdil,

* Fert alimeuta corax digilis oblaia beniguis,
Fcrl pieiaiis opcm urbe vocamcu liabeus. Dira procul jussus fert alimenta corax.
o Peciora sacra dolcnt iniiiiicum labe pereniptum,
I.audibus anira sonant inorialibus abdiiacuoctis,
Cognka, Chrisle, libi laudibus anira sonanl. Discipuli excessum peclora sucr.i dolcut.

Fiigora, flabra, nives, '

fersiu Iribus impiger annis. v Lyris aincena pctens ducibus coiuilarU opimis,

Temnis amoro Dei higora, flabra, nives. Cceliius atbalieris Lyris amoena peiens.
Fraus vencranda placei, pieiatis furia probantur, A guis iniqne luris loco spoliaius, ei aris,
ijn.i saceraltus erai, fraus veneranda placel. Amissis populis anguis illique furis.

Signat adcssc dapes R Agapes, sed lividus obslat, Improbe sessorabl, sine deniur inarmora muris,
>. 1 1 iniiiiis alma lides, si/nai adessc dapes. 'i Cogeris imperio, improbe sessor abi.
b Urgia rite colit, quia Christo cominodat aurem, Cemilur ignis edax falsis insurgere flammis,
Abstemium pasreus orgia rile colit. Ncc tibi gemma micans cernitur iguis edax.
1
Pabula grala fcrunt avidi ad spelxa subulci. Dum struitur paries lacerantur viscera Iratris,

AL, in Cunino. Lind.

• nerva orgia quippe ab ira dicebanlur sacra Batcliu,
;

Amb., Arum. Lind. Al., Aurum, Clarum, vel

•> ncc bene pancbalibus Cliristianorum solemniis con-
liacrum. Modoel., Arx qu.e lcelio cxteris omnibus
, veniunl, in qinbns olim a Christo moniius saccnlos
prxstanlior, cl vcterum Cassini monlis descriplioni divn Bencdiclo cibum apposuit.
congruemior, ui in Marco poeia aliisque. i Pastores cuin ct cibiim aflerrent cnrp iris, ab
• Omnes lii versus, usque ad "2.1 capui, Ascensianx ejus ore in suo peciore alimenta referehiut vilx. «

desunt. Liud. lu Mss. nosiris legunlur.

Kiliiiuiii Divus Greg.
•> Pxdagogam dixil nulricem divi Benedicti, qux 1Cacodxmnn sub nigrx merulae imagine divn
fiigieniem ab Urbe secuta de fracto capisterio la- Renedicto laolesltis, signo crucis in fug.un verli-
mcnlabalur, ul scribit divns Gregnrius, nempe vase tur.
a<l piirgandum triticum, quam vocem adbuc amid Sa- 1
Monacbus virga lenitcr exsus in orationepersc-
Ihikis audivisse mcmini. veral.
• SancitisKomanus mnnacbus ab Uibc noinen ba- 1
Falcastium, ut scribit divus Gregor., quod de
bcns, qui « cum ilesideiiuin sancti Benedicli cogno- inanu Gotbi, qui ad conversinnem venerai, in laciini
vissd, el sccretum tenuit, et adjulnrium impendit, cxciderat. Ketcnluni manubriuiit divus Beuedicliis
eique sanclje conversationis balntuin tradidil cl in , mlit de manu cjus , et uiisil in lacum ; et mov
qiiantum lieuit, ministravil. i D. Greg. Iim ruiii a profundo rediit aique iu manubritim in
,

• Al., jterfers. Linil. El ila in Amb. travit.

> Sic iudigilabant priscit.hnslianiconvivia ail qux " Sanctus M.iunis, jussu divi llcncdicli snper la-
paupcres vocabaniur. De his bcne Terlulliaiiuj, ut ciiin sicco pedc eurrens sancimn Placnlmn eripit.
alia ejus loca omitiam, Apologet. cap. 3'l i Cucna : Flnrciilius presbylcr invidia percilUS divo Uene-
nodra de noininc ralionem sui oslcndit, vocatur diclo inleclum veneiio panem iuioil ,
queni corvus
enim ctyccnq, id qnod dileciio penes Grxcos. Quan- alislulil.
liscunque sumptibus constet, fucrum est pieiatis no- " Immissis in horiurn puellis Floroniius, qnem ve-
mine lacere sinnplum, siquidem inopcs quoque relri- neni) ile mcdio non potuerai, lentaininis pe
tollere
geiio isio juvamiis. > Vide Cyprianum, Testim. lili. riculo in fugain verlit. Mo\ vcro de snl.irio prarcipi-
iii ; Cassianuui, collat. '21, cap. 12. De agape Chri- tem, exaniinatumque presbyierum dum Benedicto
siianorum multa passim prouer ea, qnx nolavitLin- discipuli i;eti uiinii.iiii, Ipse lacrymatur.

denbrogius. At lnc Paulo nostro agapis appcllalioue » ln C.issinum uiouteiu vcuil, qua l.yris amuis ad
sancii Komani ililecno explicatur, qua panem quoti- radices labitur.
dic sancloRenedicio func Jemiucbat, alligato eidem i De lapidc gravalo per insidenlom diubolum signo
tiiitinnabiiln, qiiod, imniitteite diabolo saxuin, altri- crucis liostcm ejicit, cumque (acile inonachi tolluui
tum fnit. ad cxtrucndas ucllas.
'>
Gnr.cbrum more pro sacris, al parum fclici Mi-
 ; ,
inji t.iiiW^^^^^^^^^^^^^^^ff
S"*!* 5 ade>l frater duin struitur pries. A ieiu sed resipis a!i miserande senex !

J
A produotur k ed manus
1

1 .1 " 3 faela pateal, fiaiu o .ces, (iarbara lora igaaras crimiuis arrent,
« Mnn -ria acrepu al.diu facta paletit. Sponle sua fiigiuul, barbara lora maiiiis.
Sr»e Ivranne lua. fruf traalur retia fraudis, liie superbus equo reboaus clauiore niiuaci.
Frcna capis viu», sa?ve Ijrinar. lua>. Slralus bumi recubat ille superbus equo.
5!u'ni i ie'sa .Numa> nullo d verteiuur ab liosle, Colla palerua ferunl eislincti viscera djii ,

c Tu-ua gravi» verlel inoem.t celsa Numx. r Vivenlem nalum colla palerna ferunt.

Plectpri* •'
boMe gravi, ne htes inunus ad aram, Omuia vincil amor, s viniii soror imbre beaium
Munera fers ar.s plecleris liosle gravi. Somnus abest oculis, omnia rincit aiuor.
• Oninia septa grejjis, prjrsciium est tradiu gemi, Simplicitite pl.tceus insUr, pelil aUa, cotmnba:
Gens eadem reparat omnia septa gregis. Regna poh penelrat sunplicitale pl.iceus.
Friudis aroice puer, saado caplaris ali Hydro aiaus apte Deo uiundtis cui panditur aaauil
Hvdro dou cspcris fraudis aruiee *>
puer. Abdita qui lusiras, o nimis apie Deo.
Mens tumefacta sile ' taee, et ne cnrpe videuiom, Flanuneus orbis habel jusluiii super ;elliera nanieiu,
Cnin la | alenl vaii, inens tumefacla sile. Quem pius ussit anior Qammcus orbis habel.
i Pellilur atra (anies delaiis ccelitus escis, ** Ter vocitatus adesl testis noviutis habeudus ,

Miliil.auinus mcntis pW.il-. r ilra fames. Charus amore patns ter vocitatus adcst.

l*eetora cuncta stupem, quod raas sine ci.rpore prx- Dux bone bella inonens exemplis pectora firiiia-. ,

[sens. l'iimus iu arma ruis , dui bone bella moi.ens.

(niod k pervisa munes pectora cuncia siupeut. Ci n-ru:i signa dedit vilx consortia linquens ,

1
V>>cis . J iuipenuiii sacris non esse siuuiilur, Ad vium pro| eran> cougrua signa dedil.
lnursuui sacris vocis ad imperium Psalmicen assiduus nunqiiam dab.u oiia plectro ,

Ti llos liiulca sinu m corpas propellit binnalum, Sacra catiens obiit psalinicen assiduus.
Jutsa tenet corpus lcllus hiulca sinu. Mens quibus una fuil lumulo relinenlur codein ,

Perfidus ille draco mulcei pro|»crare fngaeein. Cloria par relinel mens quibus uua fuil.

Sisiit iter veiiium perGJus ille draco. Splendida visa via est facibus siipata coruscis,
Esitiab* malum capiti» decussit honorem, iJuj sacer ascendil splendida visa via esl.
.'
| .i* til inipcnis rxiliale niulum. Rupea sepia f-elens nacla est errore salulem ,

Fatra nieulia pius, tiec l.atei. proniitiit egenti ; Errorem evasit rupea sepia petens :

Ca-liius excepil lu!\.i tueialla (hjs. i'0-inaia parva dedil fatnulus pro muncre supplei ,

•
Ta lainraada cutein variant cui pelle cotubra-, Lisul, mops, lenuis, pmii:.l.i parva dedil.
lnnilawrm reeifrj iu auseraode cnteta. Sni precurapta libt c.f'e^n» tramiiis indei ,

A-|iia sa\u vitiutn rapiuut, nec Irangere possuul lienedicle pater, sint precor apta tibi. »

II. t >um servant asiera saxa Mtrum. llymr.um quoque nn.uta ejusdem Pulrii miracala
t ut pr nie conde timcs stillam pradbere lecyii ? cviiiineutein melro Iambieo Archilochico v.a teiumiu-.

Polia " eerte (luuni, cur prome conde limes? Fiaires alacri pcctore

lnde medela libi spes est cur nulla salulis, Venite conceniu pari ,

Qui sctnper v nieluis unde medela tibi ? Fruamur hujus iaelvtae,

Ali . ti.i-trji.ilc mi.ii ! Iiosiili coucid.s iclu, Fesliviutis gaudiis.

•
Anib., pro6i.ii/ur. bia elaius dutii sancto Uenedicto mntistraret.
HooacaJs eitxa cellaai paraum ccenam thjfwi
• i Aliis hi duo versus desuui. Lnul.
k Amb.,
i ural, narratisque cibis, el uuinero pouiorum ci-
.
prccvita.
boiot iilijur^at. 1 Amb. :

« Totii.e regii noliatiraa fraus, et de illius viu divi Vocis ad imperiuiD lerunuDl dare frecu Io.|uoiis ,
I- i.e lieli ».tiii iniuin.
Amb. et Lind. :
J An.l. , mbrueillur. "
' ait ttttUL, cie. Amb.
Turbu E buslis tugiuul Tocis ad imperiuni.

Ciericus energumeniis, cui prx.liierat, si ad sa-

' Sanclinioniales, qua» posl mortem a sacri> disce-
• raa onlines arcedcret , fuiuruiu fore ul ilerum a dere ac iteruin, benedicenie saiictissiiuo Patre, in-
ii. il.nlo veiarelur. leiesse visx sunt.
c C-issineusis moi asterii eversionem Theoprobo Pueri monachi corpus, qui e monasterio ad pa-
ii.iin :'ilio piiduil, qui- ir.-uinptniil.us Laiigobardi» trem aiisque beuediclioiie discesserat.
faeu c.uinque a.l historiam gentis illius perii-
esi ;
Al. :

viJe que nulaMliliiii^s. Mabilluii. iu divi Cre-

ii. .il,
Tu miserande cutera varia tum ptlle ctJubrs.
iriidialofj. dclenipore istiui irrtiptiouis. At 1'anlus
(.
M-., iiiriuni cat [ella cotubri. Lmd. tl lianc poslre-
•usier Lan^olardns, et ipse amore siiuiuiii forussis, u.aui lcclionem haliet. Amb.
1

JM uddil :

41., cernc tlnunl. Lind. el Anib.

6eaa eadcin reparal omuia septa gregis ,
i Ainb. ei l.nnl., perirnu.
•|iii>.l utiquc \eruni cst ; i.am subsequenies Lai.go- i Auib., ia, rtjmande.

lianli principes de Cassincnsj monasteiio, ati|ue uui- ' Al., tidcndi. Lind.
.ei.-... Bened ctinorun f.umli.i sout opiime mer.ti. * Ainb., vicil.

Kilnlaralus aomine, qui serpeniem iu abscon-

'•
1
LaudaTtt eiiam PjuIus simili carmiue ac ntelro
-n.i rasculn monilos rej.eiii. saiKiaiu ScbolasUcam et Mauiuui abbalem.
• .\ j., :u.-a, iiiunjcbus l)ele:i»u;:s iilius iuper-
 ;

ffi l.l. ..UIU.vW«r..WU -i. irrr 47V

II.k Beuedictos aurea A Non ante seclis coguiuim
Oslenser arcii tramiiis . Noclu jubar effulgorat,
Ad regna consceudil 1'aler, Quo lolus orbis cernitur,
Caplans laborum prxmia , Flammisqtie Bllbvebi piu-.
F.ITulsil ui sitlus iiovum, IIx-c inier insiar nectaris
Mumlana pellens nubila. Miranda pleclro claruit.
/Etaiis i]im. limiue, Nam piuxil a|iie l'ncas
Despexil avi florida. Vit.e satrae sequaobus,
Miiaciiliirtiin praefwteus, .l.nii ilui alumni sal puteits,

Arflaiug alti Oamiae, Adsis gregis suspiriis,

Resplenduil prud giis Gliscat bunis liydrum cavens,
Vcnluro sajclo prxcinriis. Sit callis ut sequax tui.

Latunis esum pluribus, Libel nic breviter referre quod bealns Gregorius
1'anis refortnal vasciilDOi, papa minime iu bujus sanclissimi Palrts Vita descri-
Arclum pctcns eigistuluin, psil. Deuique cum divina admonltione a Stiblacu in
Eislinxil ignes ignibus. B bunc, ubi requiescil, locum, per quinqnaginta fernie
Fregil vencni bajulain millia, adventaret, tres euin corvi, quos alere solnus

Crucis per aruia cyuibiam ,

cral, sunl circumvolaulcs secuti, cui ad omne •>
cmi-
Coercuit inenieiii vagam ,
vivium, usque dum bic venirel , duo angeli in ligura

I iiii flagello corporis. juveiium apparenles, osteudcrunt ei qnani viam ar-

Fin.duniur amnes rupibus- riperc deberet. lu loco auieiti isto, quidam IV-i ser-
Rcdil c.dybs c gurgite ,
vus tunc babiiaculuni babebal, ad quein diviuitus ila

Cuirii per undas obsequens, dicluni esl :

e Hiis lu parce locis, alter aniiiUsaJesl

1'cplo pucr vilat necem.
Virus patescil abdiium ,
llue auteiii, lioc cst in Cassini arrem perveniens, in
ManJata prarpes eflicit, magiia se seiupcr ab-.linciilia coarciavil, sed pixci-
llustciu ruina comerit. pue quadragesimx tempore inclustis , el renioius a
Cedil rrcmens leo gravc. niiiiidi sticpitu mansil. Ilxcomiiia ex Harci poctx
ht * inio lil ntoles luvis : carminc suntpsi, qui ad euiudcui Palrein liuc veniens
Rugus migrai famasiicus, aliquot versus in cjus laudeni composuil, qnos in
Fractain rcvisit sospius, ^ bis libcllis, caveus nimiam loi.gitudincin , miniiue
Excesstts abseutum paict. descripsi. Cerium lauien est buuc cgregiiim 1'airem
ReCIOr vafei depreudoris, vocatum ccelitus ob hoc ad bunc fertilem locum ct

lnique possessor fugis; cui opima vallis subj tccl, advenisse, ut liic nuitio-
ruin monacborum, sicul ei nunc Deo prasule d facia
Fuluia prxnoscemiui .

Arc .iia ror nnn conligit. est, congrcgaiio lierci. Ilis cursim, qux omiucnda
Fiinilaiiliir a:des soimiiis, non eranl, nariatis, ad noslrx scriem revertainur
Tellus vouiil cadavcra bistorix.
,

Dracone frenalur lugax, CAPDT XXVII.

/Ktlicr pluit nuroismala.
Dc morie Andoin, el rer/no Alboin, ei qnomodo Alboin
\ilrnin resisiil caulibus, Cvnimundum, r*gem Cepidorum, supcrovil , el (i-
Mauani olivo dolia, Iiam ejvs liosemundmn in malrimonium duxil.

Vincliim resolvil visio, Igilur Aud. iu, di; quo pr.riniseramus, « Lnngobar-
Vilam rcceptant luiinra. iluiiiin rcx ,
'
ltodeliudam in in.itriiiinitio liabuil ,

Tanti potesias lumiuis qu.c ei Alboin virinn bc'.lis apium, ct per omtija
,
n
Votu sororis viucitur, streiiiium peperil. Moriuus itaque est Auduin , ac
Quo plus amal quis plus valet. deiude regum jam deciinus Alboin, ad regend.im
Enare quem ccrnit poluni patria ii cunrlorum votis acressil. (Jm cum lamosis-
* Antb., immota. ' Quxnam lucrit Rtulelind.i ex Procopiu diseimus,
b Ainb. cl Moduct , bivium , vsime. dum liuc rcni- lib. iv.cap. Kat 'kfiadafpi&K r6r rJo; icrop, \\u-Aa-
i't :

rei, i|u.i- probala lectioetiam in scnnoue PeiriDaiM. <i,p'$ri; [iiv bv/XTpiSov; ;/.; H»-..);ot'^ou toj rorOu» u.-
Usiiensis episcopi , qui Paulum a verbo libei nsque aOiu; a-it/.r,, , 'HpcccvffCiOOU bi *j 6; zu\t do&tyyr.iv
ad lii.i in cjut laudem compotuil leclioni sn.r in-eruii. k/cfjvLiitvj mr.ip BsXiaotpios tiiv ;>j O&.ttiytot ig
' Marci poclA' versus; cxteros lcge apnd cit. Mar- Bv/JavTtov myyt, Vcndtj; S( 'Puuacuv apyovra rxzc
liiiengiuui. o-Tr,o«ro, xai T/.v kOtov 'jAuyici. AJoo.. v t. AameCeia-
d Ainb., faclum .•»(. i)wv a^/ovTt zaTo'// \ii. < ll Ainal Irulus (e tiuiiieio
• Al. : < Langtibardorum rcx uonus qui e\ Rn- ,
duitiin ir.a) tir i.oilms , cx lili.i nepos Ainalafridae
ilfiin.i.i conjoge Albiiiinim, de qno iam pluscula sororis Tbcoilcrici Goihnrum rcgis, ei lilius lle.nue-
jeripsimus, post iiiulia prxclarc gesU fato oneessit. i nelridi regis Tboringorum. Iluue Amalafriduiu cum
Poat ciijut luuiis. juslaque peracla Alliuiuiis sxpe- , Viltige liyzantium deportalnm a Belisario Romann-
ominatus rex rieciinus ad legeiidam Langobaido- riuii diirein imperalor creavii ei sororcm ij is .\u- ,

iumi, cuiicluium, eli. i I . duiuo Lniigobaiduruiu regi collucavil, i

 ,

~~
*:3 paili diaconi orp. PARS I. - HISTOKICA. ~~W
suunoi, ei vlr.bus * clarum ubique nomen hal^rei k copinsj miriiiuJine , vii uuntius superesset. In eo
CloUrius rei Frjntururo, k Clotsiundaw ei suam prxlio Aiboin Cummund-m cccidii, caj uique illius
filiam iu mairimoDium sociavil.de qua unjm lanlum snbljlum, ad l.ilienJum ex M h poculuni fecit, qiiod
f» iata Alpsiuodata noii.ine getmit. Obiit interea gentis poculi apod eos •
scala dicilur, iingna vero
Tunsendus rei Gepidorum , cui successil Cuuitnun- Lalina paiera vocitatur. Cujus filiam nomin^ Rosi-
dus in regno. Qui vmd.eare Teieres Gepidorum in- ntundam , cum magna sinml muitiluJine diversi
jurias cupiens, rupto cum c Langobanlis fcpdere , seius, et itaiis , Juiit capiivam. Quam ,
quia Clot-
be lum pouus, quam pacem elegii. Alboin vero cum suinda obierat, in suam, ut p«M paiuit ,
pernieiem
Avaribus, qui primum Huoi, postea a regis propni diixituxorem. Tunc Langubardi lantam adepti snnl
Domine d Avares appellati sunt ', fceJus perpeiuuin pra"dam, ul jam ad amplissimas pervenirenl J viiias.
iuiil, dcliioc ad priparatum a G.pidis Urllum pro- GepiJoruni vero genus ita est diuiiuuiom , ut ei illo
feclus est. Qui cum adversus eum e diverso ' pro- jnui lempore ullra non li.ibuerinl reg^m, sed uni-
perarcnt, Avares, ut cura Alboin siainerant, eorum versi, qui superesse i bello poierant, aut Langobar-
patrum iiivaseronl. Tristis ad CunimunJum nuntius dis sub;ecii sunl, aut usque hodie Hunis enrum pa-
Ten ens. inrasisse Arares ejus terminos eJie.l. Qui iriam passitaMatn , duro impcrio subjecti gemani.
proslralus anitno, et s uirisque in angustlis posiius ,
" k Alboin vero it.i prajclarum longe lateque nomen
bortator ian en suos prinium cum l,angoharJi> c ;;- percrebuii, ui liacienus eiiam laa apud '
Bjjoario-
Digere. Quos si supeiare valerenl, demum Hurnorum rmii ^entein quam et Savouuin, seJ ei alios ejusjein
eierciiuru e patria pellerenl. Coinniitiiiur ergo prrx- linguJ! hoi.niics . ejus libcrjli.as, el gloria, l»ello-
liuin, pugnalumque est loiis viribtis. Langohardi rumque feliciias, et virius, iu corum m carminibus
viclores effecti suui, unta in Gepidos ira sxvtetiies, cclebrelur. Arma quoque prj tipua sub eo fabricata
ut eos aJ iiiternecionem usque delereni , atque ex fuisse a tniilns huc us.pie narralur.

Alboini regis nomen pluribus celebrjt Nicetius quMo osienJunt noliilissimae gemis iuieritnm, ut de
Trrvir.nsi» episcopus a docliss. SirraonJo edilus .ilns si'dibus Gepidarnm nnb s d. in. eps opus li.iud
lom I Conc. Gall. Stupemes sumus ait il e. cum
: i
,
sil in |WRR Qmppe qui cladi sii|.erfueranl snpra
gentc* illuiu tremuiit, euw reges venera^ionem im- J.z»ges iii ni .iiliuiii anlr ciit.u- ... .i!l .li Avariim
i

pendunl, cum polerstaies stue cessalior.e lauJant, cum ai.|iic lltHn.or.iin serviiio subjiciuiitur , el hodie
el ip« imperalor suis ipsum propon I, quoJ animx a.lliuc llimgaris po^leruiii ac Hunnoruin Avariun
rerneJium non fesiinus requirii. » F.l infrs < Talis :
su|.es»e his , de qu.bus loculi su,.rj sn.nus locis, ac
ornalus u!U vir, qualis Alboinus re\ tsse Jiritur
, Jignosrunlur. > Ever&i GepiJoruiu
fuiil.us re^ui
ulis fama quem mundus sic pra pom., quare non ,
fp m
hen. Iijii.l coiis-niieiilibus sciiptoritms, leinere
coovenuur, aat quare tar.lus jd reju renljm \iJtri ' iinu assgn iv erim. S ^ebertus, in Chruuic i, annu 5i7
talutis apparet » » Scnbelui enim Ni eliui anno trib.iil, al.lus lii. laneusis ;mno " Jnsliiii, qoi Cliri-u
lK>m. circ. 563 ad UoJosuindani reginam ul nuri- ,
f»7l, eriidiior.iiii calculo. Doclissimus Pagius, in sua
lom ab Ariana perlidu loiis v.ribus It
rarel.
i"u- naw Cr.tica, cerl.orem a Trocotiio deduccre leniat, rela-
(is.|ue iis qu.e supr.i exscripsinms de Ibri tv c 25,
k AtT.b., donuindam ; Ctodminda. Lind. Qno con- c enJii lia?c acudisse antio CLrisli 551. Kgo veio
ii

jogio potenuasimi rrgi» geiu r el quatuor Fra .corum in.iiimre viro non subscripsenir. , eo
aucioritatis
regum Albuinos cognatus. Vide Gregor. Tuu, Ili>i. qu .1 narrjtuni Procopio belluin alterum fuisse
a
Franc, bb. iv, cap. 35. pnt m ab aoc cilremo GepiJis exitijli, pniiiuiiique
Al., Langobardit a paire iclo [aJere. Lii J. revcra Auduinum iulcr ae lliorisiiuiin , [lostreinuiti
d MoJoel., Abbarn. inter eoiuiii lilios Alh.iiiiuiii tt Cun ii.uiiduui , eo
' lbeophybciu». vn, eap. 8. Iib. iJuitus argume.nio, quoj iJem Procopius anno se-
Al., prtrp-iTarenlcr. Lind.
'
qu Ldisguiu ad Grpidos, Lstrig.iliuin aj
nli relerat
« Anib., uirinqte. Modoet., iruiitjue, et i.a LinJ. l laijafe irj o;ifugisse, ibique ulrumque ei paclo
's i

w ttarbaris boc receptum.

nam Je Scyihis ita scril.it ne> a;o>, q 10J uli.jue regnu ever-n eveuire iiun po-
Strauo, lib. tii : %.xi jaj^-rrx ri> Tiafflii EnaOwrow*- ti rat. Quamo!.re;ii ad biciriensem accedu, et Jus-
t«>, xzi ca-'*'.cx-/o
Jrrf'.*» *si nic umatbis axitamm •
liiio imperante li.cc jcU luisse creJiderim lanici ,

Xyj±,-*i. Kliuius, Iid. vit cap. M i Priores an- , : prwriaw imperii anuis , qu.ppe se,.tiino Alboinus
lurop-.poagos, quos ad Sepiei.trfnein es>e Juimu«, . j lljlam vcncrat.
.III in
U.u in dierum ninere sujtj Borjslenein auniem os- Al., Dati:ariorum. Lind.
1

»ii>us buinanorum capitnm bibere rulibusque cum ,

r
Tjciu-, Je Muribus Cermanorum ( Celebranl :

rapillo pro inaoteJibus anle peclora uli. » Aniiiiiaii. cai iniiiib is saliqois , quod uimiii ^puj iilos iiiemo-
Warcell.. iili. nvii : iScorJisu. longe niu.c ji. iis leu n.c el ai.nal um gei.us est » aj ipieui lucmu lega ;

prov.nciis disparati sxvi quoudjtu et truces, ul an-

, fiuuu d»ciissiiiio Lipsiu. .\ i.i ubsimi;ia lns fuisse
liquius doce', bosuia capnvorum Uellon.c liunies , p -ii-j carmina que liarji oVcauubant de , quibtis
y* Marti bumauuin |ue sanguineui in o.-sibus capi-
, Aiiiuiian. Marcellio., Iib Bardi foriia viroruin x\ •

laui iiuni inoru-n bibenles jviJ us. » LinJ. i lu-in mi Coinposila ve r s:bus, cmu
facta liermcis
'
.NonJum exolevit hare vox u^iuta non Ceni.anis dncibus Lyrs ni.iJui.s c.iniitaiuul. » Ailieiixu; ,
s.luin, scd el aliis populis. Isidorus , EtyMlsg, Li. I
l.b. vi, ex Posidoniu Reirw, *i:ji , TipiJcpv-ax u-.i' :

i\, op. 5 i CaJices, et c.Utlii ,

:
c t scalf poculo- ii-jr-lv rrxHfjJnim; ffv»"ci>Tii, oi; jsJ.ovtj IUi^ji-
rniiigenera, aniea ei ligi.o fjcta , unde et >ocj..i. TO'j^.O-jTOt -.£ Eyxauua rx-Jrwv xat — ti.,- iSoo^-j^ /iycuan»
Grjcci otune lignum cala ilicebaul. » LmJ. --.-,- pwE<rruTB&", x.i ttco^ ix.o-T-v Twv x«Ta
1 Al., betlo tipertiiies ctte pouratu. LinJ. j.- ra£c*m azcoujtrwv* Ta oi «tvTrxaTz avti.v
,-

k llzcalns desunt. LinJ. Laiius ad Itui.c fauli ticrrv (sicio- xeuouufMt Brsooi' mmzcu ii ,.:;i
'''IX'*''
rocuiii. bjec scnbil : • iiacieuus D.acouu; \..x ii
 mmmm mmmm^^m^mp VT
,

LIBER SECUNDUS.

CAPIIT PRIMUM. A muneribus , viclores ad prnpria remearunt 1. Omni-

Quomodo Langobwdi mnducti a Nartete charlulario , que tempore, quo Lang»bardi Pannoniam possede-
eidem eonlra (Jothn auxilinm prce-titerunt. runt, Romanx rcipublicx adversum aemulos adjuto-
Igilur cum cin umquaque freqnentes Langobardo- res fuerunt.
rmn victoriae personarent Narsis * chartularius im-
,
CAPUT II

perialis, qui tunc pra;eial Italia?, bellum adversus Quomodo Narsin Ruccellinum el Amingum Francortitn
Totilam Goiliorum regem praeparans, cum jam pridem ducet suprravil, el de morte Leuftarii lertii ducis.
Langobardos b fued ralcs baberet, legatos nd c Al- Ilis'temporibus Narsis etiam h Diiccclliuo duci bel-
bnin dirigit, quatemis ei pugnauro cum Goihis, lum intulit ', quem Theudeberlus rex Fr.incorum cum
d
acxilium ministrarel. Tunc Mboin electam e suis in Ilaliam introisset , reversus ad Gallias cum Ha-
mantim direxit, « qui Romauis adversuui ' Gnlbos mingo alio duce, ad subjiciendam Italiam dcielique-
8'>iTi.igiiiin ferrent, qui per maris Adrialici sinum in nt. (Jji Buccelliiius cum pene totain lialiam dire-

Iialiam iran-ivecii , sncialique Romanis ,

pugnam in- ptionibus vastaret, ct Theudclierlo suo regi de pneda
icrunl cmn Golhif, Quibus usque ad iniemecionem llaliae monera copiosa conferrei , cum i in Campania
deleiis, pariler cum Totila suo rege, lionorati muliis hiemare dispouerel, landem in loco, cui k Tanneiuin

* Glo sarimn -/uprofAai, chanulariut ; sed hoc

:
'
Trjv Jiatrorv jcaoavofti-t Taf T» oixoJoftiaf , aTf av evnJ-
aliis n»n proliaiur, qui discrimeii iuler j(_apT»vuAaxa jrotev, eveTriirpao-av, xai yjvati-i Tatf etf Ta ttpa r.ara
el rliarlulariiini faciunl. Suidas eiuiidein esse cum •peuyouTatf ptoc^octevi irr/»Tca'ov) ypnaatrt fte-/ctA0i;
SCi iniarin diClt : SxptvcapcOf, o yapxo^Aapto; tou iicjp- ecurovf Ssc;fjTaftevof, ef Tti TtaTpta r,6» ifrjxev tsvac,
yo>, a peov to trxpcvcov »toc xo xt6i>Ttov. J.nm vei'0 , BaAeptavov ti xat dautavov, rov aurou i3:>*p>o»'jv, \ jv
X<*protf<J\u*.a auclor Eiymologici etiam o-xpiveaptov TOtf ercoiiEvotf e^yEcoSat xf,{ o^ou a/pt if Ta 'pojuattov
vncai, ui li.nc aliqoo moilo lueri possei int>Tpretaiio opta -Ttficri x£Asua"/f , o-rcof ur/Hvl jv t» arrorropeca au-
Glossarii. Ollicium ejus pene ci Leonis et Aiiiheuiii ftrivojvrat. 1 N.irses successu Ijctus (nenipe insigni
veibis colligitur I. 111. G. de canon. larg. tit., ubi sic victoria adversus Toiilam, qni e» bello ceciderat) ad
Bcnbiliir Chartularios , 17111 de cohortalibus officiis
: Deum omnia, veruui uiiq>ie auciorem pcrpetuo refe-
uitiuscujusque provincice largitiona'a titiins retractare rebat, aique instantia digerebat. Ac primuni redimere
cmstituwtur. Einittebaui etiam o-uft6o>a, id est com- preiin vnluii indignam liceniiam Langobardorum
Riimiioria, ui D. Cujacius docuii. Ennl sub disposi- quos secum duxeral cum prxier alia inquinalissimas
:

tinue p.-.vposili sacri cubiculi, ideoque a velere scho- viias srelera, nbvias domos delerent igui, et feminis,
liaste iuliini P iricii const. xv, 111. tiO, cubicularii q>i:r saciis ar.liim- se commiserant,,turpem vim affer-
iuterprelaiilur charlularii. Sic Narseiem, quein :>ln rent. t.1.1 < magna pecunia dnnatos remisit in pa-
re
cliariulariiiin voeant, ciibiculariuin nnminalCedreniis triam, Valeriann, ac Uamiano nepnti suo, eorumque
(>eo> gius tw x3 lirtl eTriftjv'» NopoTif xou€tx -.u).aptof copiis dcmandata cura, eos ad Romani imp. limiiem
ti; 'Pwfojv, rciAEttiiTac TOt; FtVrBstf. Fil eluni tnagni ,
deducendi, 111 in via ab iujuria el maleficio lempe-
chartutarii iiientin apud Curopalalain, qtieiuaJmotltim '
' rareui. « Eaque gesia 61111I anno imper. Justiniani
el chorlularii n aginrum tnnilum el pediiuni.V.. 'I beod. xxvi, belli Goihici xvm, qui Cbrisli 552.
I. v de divers. ollic. el apparil. quo pi-rliuet Zonaias b Al., Burilino, el sic semper. Lind.
lib. III. Kat Houaov tov twv (3ao"t)-tx&>v c:tttoxo'jigjv irrt- Annn Cbristi 55i Bucellinum a Narsete interem-
'

OTKTouvTa, yupxo\>/\uptox rj 'P&jftatav 0IZ1 toutov /eyitv pium ex Procopio aique illius continuatore Agaibia
yojvjjj cui simile Nireur, esdtSojpof xouuvuf yupxov- aliique Fraucicarum reruiu scriptores opli-
\ alc-iu-.
AaptOf i)V TCOV CTCTTOO-TCcSljtwv. me arguunt , veierum plerisque clironographis inter
> Al., tibi fcederatot. Liud. se de ii-iupnre dissenlienlibiil. Ab utroqne Grxco
' M., Atboinum. Liud. scriptore 1'rancnrum iu Italiam expeditionem sub
ei bellalorum manum. Lind.
& Al., clectam Theudeberto rege, ab Agaihia infelicein illius forlu-
Prornpius lib. iv, cap. 26, Narseiis copias adver-
« nam cognosriuius, et Bucellini alque Leutharii cla-
sus Tntilam, et bclli apparatum referens, hxc scribit: deill, qui patralorom in llalia scelerum pcenas uliori
Kat Auoovtv AayyotjapSwv rr/OUftevof , yj>r p.o.o~t TtoTktt; l
Deo dederunt. De Bucellino D. (ircg >r. lib. 1 Dia-
tj.va7r<i>rtl(t; luuo-Ttvtavu (5acrtA£c, xae t» T»f oftat^tttac log.
eruvOrixr) , jrivTaxo-j-ir. >; -.1 xai 8ii7y;t)ieouf tojv Oc Errofte- 1 ln Campania casirametatum Ducellinum refcrt
vwv aTrott^aptJVOf avupaf, ayvflouf tk Troliftea, etf ?utt- Agalbias, properanie in Pranciam rediiu Lcuthatio,
ftaj^iav aJTw ITTCjtiJ/ev* cj; xat oepaTretav cta^tftuv avOi.uv vaia Colhici regni spe inflammatum.
k Al., Tauneta, Lind. ei Modoet. Ad ripas Casiliui
riScuxj ttaeov rj 1 El Auduunis Laiignbar-
Tfvto-yaiwv.
donim rex Jusliuiano Angtisio inulia pecunia, et
a fliiiiiinis, qui cl Vultumus dicilur, bcllalum fuissc

ftc.le i> sauctioiie inductus, delertu suoruui habilo, D c.uislal cx citalo Agalhia lib. 11, lorusque inscriplia
bis uiille iluccntos bcllaiores egregios auxilio ini = c- Carmimbus cetebralus, ut Consiaiilinus Porphyrogeu.
ral, hisque in fjmulaluiu addiderat auipliuB tria pu- io Theui. imperii Orient. lib. 11, ihcin. ii.rovtti
goaloruui millia. > Bouxj).cvov xar£7roAi(t»Tjv \ar,0"»f rrapa tov -OTactov
' Al., Gelns. Limi. Kao-ouVvov : 1 ad
Biicellinuin vero ^arses piailio vicil
* Dissiinulai nosior Laugobardorum sxvitiam, et Qumeii Casiliiiiiin Turon. aliiqueplu-
; 1 0. Gregor.
impia buorum gesta primu in lialiain adveniu sibi rimi. Lhcuiii auleui Tanneu a Paulo iiiciiioraiuni
sociali foedere obsirictain; sed ea rursua a Procopio assignare me non posse ingenue fateor, nisi divinare
repeienda lib. »v, cap. r,7> : ^i/r.or}. 3; weptjjaorjf Tot» veliiu ruiiiilein fuisse qui a Pnrpbyrngeu. roemoralur
cuftmrrrwxoiji. yivoctevo," , h^Trava^epoiV o>Jz otvui tov lib. ile Adutillist. imp. tap. -7 'll oi Karrva »v jroAtf :

©iov aTravTK ('.Trtp zctt a u>.i,'ji,; /oyo; lytvetc) tk t£ iv uTtepfieyeSrjf xac itx\u urro tuv OuavStAuv, lirot Ttov
TTOO-t aiUXCCTO. h'j> ~p:n'j. n-J 7'.>v ',( :rr: rv.Gt/iV&iv A tCI- 'Ayoc/.div /u.i tuxxtkvffCO/ au;»v' ep»ctoxcto-Tpou Ss outraff
•fOZapHav Mtnition •./„' «tmu.; (ot fl rfi, rii cV)./» i; m/ojv iv aJTo Aa/,o'',ti>p3oi. Kai rt/)iv ri>v 'Af/UMI*
479 PAULI DIACONI OPP. PAUS I. — IIISTOIUCA. 480
nonien cst, gravi i„ ii .
j Narseie superatus , eislin- A cslholictis , iu paupcres iiiutiificus , in ° re| arandis
cius est. • Hamingus wro duni b Widin Cothorum basiliiis satis studiosus , vigiliis et orationibns in

comili, contra Narsefm rebellanti , auxilium ferre laiitum studens, ut plus supplicationibus ad Dciiiu
conatus fuisset, uirique a Narsete superati sunt. Wi- profusis quain armis bcllicis victoriam obtincrcl e
din caplus Conslaniiiiopoliiii r
exsilialur. Hamingus CAPUT IV.
vero, qui ei auxilium prebueral, Narsetis gladio pe- I)e signis pettilenlia: et morlalilate, quoe lewpjre .Vui •

setit Italiam vattarit.

rimilur. Tertius quoque Francorum >iu\ nominc '

Ilujiis lemporibus, in provincia prxcipue Liguri:r,

Leulliarius, Cucelliui germanus '', dum multa prxda
niaxima pestileutia exorta est i. Subito enim appa-
onustus ad patrain cuperet rcverti, inter Veronain
et TriJcntum, jiixta lacum Dcnacum ' propria inor-
rebanl qtixdam signacula p r domos , ostia, vasa,

vel vestimenla qttx si quis voluissct abluere, magis

te ' defuactus est. ,

CAPUT III.
iuagi-que apparebant. Post annum vcio expletum,
Quomodo Nartit Sinduald Herulorum regulum carperunl nasci in inguinibus lioiniiium, vcl in aliis
sihi
rebellanlcm exttinxit. delicauoribus loci-, glandulx in niodum nucis seu
ll.ibuil niliiloniiuusNarsescertamen adversus b Sin- ' daciyli, quas mox sequebaiur fehrium intnlerabilis
duaid ' lii i likiruin rrgem, qui adliuc de Ileruloruin f} xsius, iia ul in triduo bomo exstingueretur. Sin vero
(.lirpe remanserat, quem secuin in Italiam veniens, aliquis tridiium Iranscgisset, liabebal spem vivendi.
simul Odoa. ar adduxeral i . Iluic Narses fideliler sibi Eranl autem ubique iuclus, ubique lacrymx. Nam,
priiuum adlixrenti ,
k niulla beuefiiia contulit, sed ul vulgi rumor habebat, fugienles cladeiu vitare, re-

oovissimc superbe rebell.intem , et reguare cu- lin iiicbantur domus desertx habitatoribus, solis ca-
pientem , bello superatum el c.nplivuui eelsa de tulis eas servanlibus ,
* peculia sola reinanebant iu

irabc suspeudit •. Eo lempore quoque N.irses pascuis, nullo aslante paslore. Cerneres pridem vil-

pairicius , per Dagist.uiu inagislrum mililuin las seu castra replcia agminibus bominum, posten
,

virum bell cosum el foiiem," uuiversos llalix fincs vcro die universis fugicntihus cuncta esse '
in summo
obtinuil. II i. Narses prius quidein charlularius fuit,
silentio. Fugiebanl tilii, ca.lavera in-epnlt.i parenlum
driude propier vinutuin meriia ,:
palriciatus lionorem relniqiieiites. Parentes obliii pietat.s wscera, natos

proiueriiit. Lrat auiem vir piissimus, in religionc reliiiqucbant aesliianles. Si quem forle aniiqua pietas

(iria/Ofiivwv xar' auriiv Ilnnc bonorem summain dignitalem iustinianns

i.xoSouiie-tV trriTzo-o; Aav- '

joOAfOf jr/arfov ii; T/iv yiyjpuv toO roTZMoO, r:xi cttw- vocal Inst. lib. i, lit. \i, el qus sola morlesolvainr.
vo^aj.v a>r, KairavTift : < l.apua eral urlis iugens : i Nam, iii Cassiodorus scribii lib. vi, lorin. n, mox

eapu vci» a Vandilis sive Aincis desiructa esl, alque r> ut daius (uer.t (lnc bonor) in vilx lempus reliqiiiiui

il cuiii descrla jaceret, iiiliabiUiruril eam Lango-

i
i.n.l Moi Africis rursum ingrueiitibus , Landulfus
episcopus ad ponlem Huunnis castrum erexil, i|uod
Capanien appella\it, > ignotumque sibi Cluverius as-
lioinini lit coxvus, ornalus iudividui cingulum fnlcle,
quoil nescit ante desercre quin de inuiiiiit contiugat
cxire, > ctc. Vide, sodes, lotum locnni, nam egregie
liuc facil. Liud.

serii,cui Tanneli nppidum prnpe Parnuin exploraiis.
" Hamiogum Fraucici cxerciius in llali.. ducem,
,
aliero po-i ttuceil .iiiin et Leulbarium anno victuru
AL, reenperandis. Lind. cl Ainb.
p Eximios babet Narses laiidatores Nicephorum,
Procopium aique Agathia.n aliosqtie Grxcos hisio- ,

necatumque conlendunl icriptores Gallici qui supra. ricos at iis oinnibus prxsianliorem Evagriuni I. iv, :

t-.jn in Nargetein ac Uoinauos odium Meuandcr I'ro- c:ip. 25, a B.irouio relatnm. < De Narsete, qui fami-

l-tlnr lili. i. lianier cum co vixcre illud pciliilieul, ita ipsum ex

•> Al., IVidino. Liud. diviuo nuiniue pcpondisse, atque id omnis generis
• AL, tii extiltum ubiil. Liud. pielaie coluisse, et Virginem eamdemque Dei Geui-
A AL, Leulttardus. Lind. iricem ita veueratuni csse, ut illa manifesla ei apna-
• Nalioiie Aleniaiini. rens quan.lo prxlium cominittenduin e-sei prxeim-
Ail urbeui Ceneilam, vel
1
ul scribil Agathias, rel, neq c illuin f.icile prius in aciem desceudisse
,

Cenetam. quani leinpus opporliiiium abea cngnovisset. i

s L.r.i.i ncmpe rabie, iia ut suas ipse dentibus 1 Lxiii-ino Jusliuiani imp. anno, qui a r.e Cliri-

carnes laceraus ejulansqiie occubueril, delelo vi morbi sliana) u">, ingiiiuariaiii liicm in lialia gi a-satam esso

universo illius exer< iiu. . recte nolavit cx hoc 1'auli nostri c.ipite sacr.r priit-
u AL, Sindualdum. Al., Ililuald. Lind. " ".'ps liistori.c Baronius scribit enim nosier paulo :

' Anib., Ilrentoium. Mmloel. Ilrelonorum. Lind. inicriiis < mier li.ic Jusliiiiano principe vita dece-
plias lcgit ISrelonorum, brwnum, bculvrum, tlrito- denie. Astipulaiur eiiam D. Gregorii Magui lesli- >

norum. iii.iiiiniii Dialog. lib. iv, cap. .'.(>.

' Sind is iaxTokm Tzupi 7ro/\/Wj ot ^aJ\ayol T>5f

i lloc aliis dccst. Lind. ,

• Narsctis 111 Sindualem benclicia enarral idem *oiviz»f. Al.ter ctia.n Sicolui dicebamur. Glossx
Agalli as lib. i, pag. 587. Prxlulcral enim Arullii, ac Nidun Niculaus duciijlus quod nomen cis iudiiJil :
,

diioem Heruiorum conslilueral. Laudatur etiam ab Auguitus Ca;sar , cm crebeniine e Syria a Nicolao
1'odciu auciore Smdual probaix in ftomanos lidei Uaroasceno ejusmodi daciyli iiiiiiebaulur quos u- :

ac bcllicu: viriutis, qua cnnira Uucclliuum slrenue m. n non d.ictylos fuisse, sed placenlas scribuul ilc-
pugnavil. Vide pag. 5'JI, col. 2. sjcbius lllustrius in Vuis pliilosOphorum , et ex co
» Sigeberl. au. 5i'J. Suidas in Micolao Damasc. Pro placentis etiain Sere-
Dagislhxi poiissimom virlule Roma Gotliis ere- nus Saminooicus usurpat.
sinsque restituta anno xxvi imp. Justiniani, ut Graua peregrioi piperis diHiuJito quinqne
ria,
'rocop. relerl lib. iv, cap. 55, pag. 507, in causa iNitolao uioili, ipia. maue inserta capesscs. Lind.
f.jii ut univeisa eliam lialia recuperareiur, eoquc • AL, pecvnria. Al., pecora. Lind.
sensu inleUigendum csse Paulum nostrum Uoc loco 1
AL, i/i sui/imn vatlilate e.t silenlio. Lind.
putaTcriro.
 Bl
perstriiigebat, ui vellei scpclire
IU. CTStTS EKSCTB ,i.miiu
proximum, resiabat A diximns, pari
ii - 1

modo
111. ii.

devictis, dum mulium

W
auri, sive

i|ise insepultus, el dum <>l>se<|iH'b:<iur, periniebatur ; argenii, seu cxlerarum specieruni divitiasacqnisissei,
8
dmn funeri obse juinni praebebat, ipsius funus sine niagnam a Romanis, pro quibus mulla conlra eorum
obsequiu iiKineb.it. Videres sxcutum in anliquum hosies laboravcrat, invidiam ' perlnlit, qui conlra
redaclum silentium. b .Nnll.i VoX in rure, niillus pa- etun Justino Auguslo el ejus conjugi, Sophix, in
slnruui sibllus, n.iP.r insidLe besliaruiu in pecudibus, hacc verba suggesserunl dicenlcs : Quia expcdierat
imlla damua in domeslicis volucribus. Sata irans- Romanis, Goiliis polius scrvire quam Grxcis, ubi
grcssa mctendi lempus, iutacta exspcctabant messo- Narscs imperat euniiclms, el nos servillo premil, cl
rem , vinca amissis fnliis radiantibus uvis illssa baec nosler piissimus princeps ign<>ral. Aul libcra
iiianrli.it, liycine propinquanle, nocluruis vel diurnls nos de manu ejus , aul certe ei urbetn Itomam , rt
lioris personabal tuba l>el'antium. atid:ehalttr a plu- nnsiueiipsos gcniibus tradeuius. Cunique lioc Narses

ribus qnasi murmur excrcilns. Nulla cranl vesiigia audissel, lisec breviter relulil verba : Si malc frri

coiiimeantium, nullus ccrnebatur percussor, el tamen cnm Homanis, nule inveniam. Tunc i Augtistns in
visinn oculorum stiperabatit cxlavera niorlunrutn. tanlum adversus Narseiem commolus e i, ul slatim

Pasloralia loca vcrsa hueranl in sepulturam liomi- in llaliam Longiiium nulleret pr< fcclum, qui Narsc-
iiniii, et liabilacula liumana facta fucratil cnnfngia \\
lis lnriiin obimeret. Narses vero bis cognitis valde
bcstiaruin. Et b.x'i: quidem mala intra lia'iam lan- perlimuii , et in lantum, inaxime ab eadem Sopliia
imii, ii: i|in: ad lines gcntium Alaniaiinortiin ct Bajoa- Augnsia lerritus esi, ui regredi ultra Cunstantinopo-
riuriiin, ' solis Homanis accideritril. Intcr hxc Jusli- liiu noti auderet. Cui illa iuler cxtera , quia einiu-
niano principe vita decedenle, d Juslinus minor cbus eral, liaec ferlur mandassc, nt eum puel.is in

rempuhlicam apud Consianiinnpoliiii regendam susce- L gynacco lanarum faccrel pensa dividere. Ad qiiac

pii. Ilis quoquc lemporibiis Narses pairicius, cujus verba Narses dicilur hxc responsa d<:disse:Talcm se
ad omnia studiuin vigilabat, Vitaleui cpiscopum '
Al- eidem lelam ordiiurum, qualcm ipsa duni viverei,
nn:e civilatis, qui antc aunos plurimos , ad Franco- 1
deponcre non posset. Itaque odio, ineiu>|tie exagi-
riiin re^iium coiifugcr.it, bnc esl, ad '
Agnnihicnsem tatus, in '" Neapolitanam civitulem secedens, lcgaios

civilatem , landcui coinprcliensuin , apud Siciliam inox ad Langobardorum geuiem diri.it, mandaus,
' discrerenl, ct ad
i! cxstlio damuavit. nt paupcrtina 1'amioiiia: rtira

CAPUT V. Italiain, cuuclis referlam divitiis. possideudam veni-

J)e intidia liomnnorum aduenui Nursettm. rent. Simulque muliimoda pomoriifll jjcncra, al.arum-

Igiiur delela, m dicium e>t, vel s upcr.ua, Narses que rerum species, quarum lialia ferax esi, qiitlit,

oiiiiii Colborum genlc, k lluunis quoque, de qnibus C quatinus coruin ° ad veniendutu animos posset illi-

" Mo.loel., rfnfN inferre obtequium meditabnlur ipse
funus, eic. l.iinl., dnm eonferre obtequium deftmctis
prceinediiaba.ur , ipte linc obtequio futunitn cadacer
retiianebut.
b Al., nutla i>ox andiebatur, nisi gemenlium
nullut pattorum, etc. Liml.
< Assertioni hmc l'...li nostri diffi< ile congruunt
ea qn:e relert divus Gregorius Tnron., de Itliemensi
l>opulo a luc scrvato, inlercedcute san.to Kemigio,
Arvcrncnsi ope saucti Galli, ae Treverensi sancti
Nicelii, msi ad siihseqiirnles annos diram hauc in
ns reginnibus cal.nnitaicm revocavcris.
d Jiisimus jiinior Dulcissimi ex Vigilanlia Jusii-
niani sororc niciise Noveinbri ejnsdcin nuni ."iti.S a
J anni: Lisrholaslico palr.archa coroiialus suscepil
iiiiiH-rium.
* On.T bai baroriiui inriirsioiie diiula, ejllSqiie se-
des episcopalis pnst victoriam lioitiaris ad Scullen-
naiD Torcellum Iranslaia fuit per 1'auliiin episcopum.
Vilalis Imjiis (uga ob scbisnia. de quo ii.fr», el lor-
m Amb., Neapolim Campania; cicitalem. Lind., Nea-
polim CampartitB civitatem secedit, unde Irqutos. M<>-
doet., Neapotim Lampanice ctvitaiem tccedit, legatot
tnox.
iu tnorle, " Moilocl., pnupmirHn.
Adversus ha-e plunbus argumenlis, quc hic re-
censere longum essei eminentiss. larmims carmine
polissimuiii Onppi probare coutendil Narselem irt
iiidignatioiii'111 Itom.inornm venire non polmssc, qnod
jam ante Coiistanlinopolira revocatus a Justiniano,
Juslini itnp. inauguralioni interluissct neque imie
reversum. At enniiiis viris exploraiissimum est N.<r-
seies ires uuo eodemquc lempore fama illusties
luisse. Spado uosler palncius, alque llali.-e prajfe-
eiti-, Araiti frater alicr, de quibus Proeopius I h. u
dc licllo GotUico, cip. 13. Teriius ille, <le >i"o Theo-
phanes ad ann. li Justini, Tbeophylactus in llistoria
" Mauriiiaiia. Sccundiis itle Araln Irater ce<- <l- ral m
bcllo Pcrsico, Jnsliniaiio irap.,ul Pro> »ji. srr.li I lib.
II, cap. ^5. l'o^lreraiis foriasse ille idem e>l <l<- qno

tisse unus episcoporum, qui Narsetera diris dcvove- Hiscel., lib. xvn, a Phoca ig<>e cremaius, a.i quum
rant, neque alms hic N.irses, eisi dubilct Itaioimis, divi Gregorii Magmdaiic lilterx, lib. t, at<pie >!<• ip^o
ipiani Luniiclius ille palriciiisquc. Corippi cannina nam opinne convcraoot ns qiiaj
;

M.idoei., Magethiente.il. Mugontientem. Lind.

• releri Tlienphanes loco cit. liratergo in ItaliaJusUno
Baruilius ad ha.'<: vciba scribil
b iPorro noii lanla : iinperanie INarses, alque inde per nijuriaiii rarocalua
sibi arroitasse Narsetcm viriiin piutn, ul in Kpisropos poiuitLangobardosaccersivisse, quoduieunqueGraci
nianiis iiijiceret,quisque scial, uisi cura i<l JiSsiim scr ptores reticueriut, Lalini plures cum laulo no-
ipsi fmi pliiribus littciis a Pelagio papa Joanuis hu- Slro asseruol, Anaslasius llibl. \iia Joanois III, m
iui pracdecessore, proui qu.e reeitatx suni sup>t ius lli-i. Mis.cl., Iil>. xvii ; Mellilus ; Isldoriis Ispaleu-
ipsius 1'elagii litiera: factle demonsirani , etc. , > s s Marnis AveuiieeiiSM Ngebcruis, aliique plures.
; :

nenipe quas recitaverai auuo SMJ, nuin. 4 ci seijq. Cedeudlim ilaqoe eontra llaronn senlenliain Latnio-
' Al., bis quoque.
Lind. ei Amli. nnii testimonio, quibus in re pr.csenli noiior esse |«>-
Al., rcniruxtl. Lind.
' tini Narselis rebeilio, cjustiue ruin harbaris amicilia
Al., Jtiimius Auijmtui. Liml.
i notissima passim a Graris, et 1'roropio ponssniuiii
k
M-., gyiicretn. I.nnl. narraia. Imo vidcrant uosiri Langobardos ipsos in-
1
.VI., ieponereac dettxctt. Liud. g>'iil bus rxmiis piulo ante a Narsrle donalOS, ol-
|
*>3 TULI DIACO.NI OPP. PARS I. — lllSTORICA. i8i
cere. LtngobarJi * Ixia nuntia, eiqute ipsi praopu- A amicis sais llunnis conlnbuil, eo scilicel oiJine. ul
. {ribiik-r suscipiunl, deque fuiuris coinrnodis si quo tempore LmgobarJi» neccsse esset reverii,
spoiiis atlollunl. Conlinu apud llaliam lernb.l h
> a sua rurs.is arva repeterent. lgilur Lmgobardi, re-
noctu >igna risa sunl, boc est, ignee aeics in eoelu licta Paononia, cum uxoribus, el n.ilis, omni.iue su-
appjruerunt, eum sciiicei, qui p-siej effusus csi peileclili, luiiam properant possessuii. Ilabiiaverm t

sji.guinem l
coroscanlcs auteni iu Pannonia auiiis quadraginu Juobus; de qua
CAILT M. egrejai sunl mense Apriii, per indiciioneiii primam,
Qualiur Attnin ad iuiuo auxilium Suxones ascitil. alio die posl sanctum pascba , cujus festivius eo
Alboin tero aj lit.um cutn LangobarJis pro- anui, juita calculi ralioneni, ipsis Kalendis Aprilibns
feelurus, sb e am cjs suis retulis Satonibus auiilimn fuit. cum jam a Domini Incarnalione, nnni quiugenli
peiil, quatenus d spatiosani llaiiara
cum pluribus pns- sexiginu octo essenl ' eToluti.

sessuru» mtrarei. AJ quem Samnes plusquam ri-

CAPLT VIII.
ginli millia Tironim cuni Bioribus simul el parrulis,
{Juomodo Atboin a.i reniens mon.em
IlaliiT lines r,git
ut cum eo ad laliam pergerent, juila ejus Tolunla-
ateeniil. ei de bisonnbus feris.
lem Ten< runt. * lloc audienles (.lotarius et S gi-ber-
cum rei Alboin cuni omni eierciiu suo,
luf, rrges Francorom, ' Sujtos aliasque geolcs m g igilur

Ttilgique i promiscui rouUiludine, ad eilreinos !ia-

locis Je quibus iiJem Saione=> etierant i posuerunl.
lia» lines pervenisset, moutrm qui iu eisJern locis
CAPLT Vll. prominet ascendit ; indeque, prout conspieere po-
k
Qiamodo Aibuin cum LangobaTdit, relicla Paiuiouia. luit, prfriejn Iulije coniemplalus est. Qui inons
ad llaiiam tcn.l. pro ierh
li.inc, ut fertur. causamci eo tempore Mons
Tunc Alboin seties prnprias, lioc est Pannnniani. re^is appeliatus esl. ' Kerunt in hoc monte bisontes

fi. ab illius nepote Jncios,

iique sperie eitra Iialiarn annn 3 Cons. Juslini alligavii, in an. 509 mnlra
iiisupra nmavi. Aique hinc furusse ilerum irrum- Pauli usliiiioniuni insiguem lunc epociieu rejicunt
[f diiius LangobarJis freqoeiis lial.s runior Je .Nar- Ejjo veio iis adlitfserim, qui nostro bdeni asseverant,
sclis rebellione, quae ips* jam nmrtuo Coiisiant.im- cuin pturibes liqueai argunienlis ei divi Giegoni
poli forsan d.ssiinulala, nnmnie obslilil qiiu illms proo-inio legum Uniharis, el Sigeberli
M.ifiii litiens,
cadaTcr in urhem regiani reciperelur, inane vidaria- le-timonio, liaud relnciauie ProcoBio. Sirip^erat Ji-
rum, ac beilnae t rtutis pr-rmiiiin. Neque hominis vus Grcgm ius, indict. 15, hb. v, Kdn. noviss. doiiiss.
I .u.tai» pieus ev ncii N ll ii li w jusUj Juiori nuiiiuie UeneJ. san. ii Mauri, ad Constjniiaui AugusUui :
imluisisse quippe Bouifacius eiiam Come: qui lau . \ ginli anleni el seplein annos Jiicnnus, qunj ui
dnlorem hvlul divuin Angnslinuin, Vanlalos a.l nc- p bac Lrbe inler LangobarJorum vivmms, i
gla lios
• npan laiu Atncam eiciiavit. Id unjm Paulo nolro et aJ Phocam irup., lib. siit, « Quahter
uiJici. 6 ter :

nimime pr- baverim Langobard^ poma, el varias enim qiiolnhanis gladiis, el quaniis Langnbardormn
rtrum S|Cfi-. euarum lulu fer.i <>sl mis.sse : iniurs.onilms ecce jain per trigint.i qiiaque an.mrura
co'ppe socu Koiiijii.s iu l.eilo Coihifo gusUverant longiu.diiiem prennniur uullis eiplere sugg.stionis
I
ridem, et fjiueiu alque obidiuem iu lulia ciple- v.icilus Tjlemns. i Cuinque prima d.it.i sil aoim a;raa
verant. Chiisi. "'')o. Jeir.i. lis xivn, ad MiS revoivimur, ea-
• Amb., Iccli iihnlio. deinq c rauone secunda, quaa dala esl tji)3. Miliique
fc
Al., lali coTiucaiiune pmt<>id,ntes. Liud. vciusiiiiiie videlur saiicf.ssiniuin onlilicern ah ipsa |

Signa h.ec prx -Si>>e Lang< bai Joium irrunl:.-

• poi.us gciuis incursione quain a finnai.i illms d.mu-
nein tesUlur Jivus Creg«r. il , Dial. I. m, cap oS: iijiione cj .imitjium periodiim JeJuiisse eoalra ;

i SJux einiii ilia tcrriiH.ia in coeio sgna seiuia nl, 1 licO|il.an.s chronologia ait iile i ln ipsis kalendis ; :

ui ii..si;e. alque xaei igi ea au Aqu i"ii.s parte vide- Apnlis e c reisi suni LangoharJi Je Pannonia, el se-
reniiir. Moxefler^LangubarJoruiii gens de vagi asux cuiiJj ii.OiLliciie ccepere prj-d.in in li.l.a lerlia :

baiillationis educu iii imsliaui: ei vuein gras-.il:. tsl i vcio in.liciione Joiiiin.ii! c.epcnint in lulia. i (Juis
Ii.iii lloiiii! pr. in Lvaug. 1'nus qiuiin luha geniih
i ... m silu persuaserit e Panuoni.i in lialiam vcmeii-

glaJki ferirnJa traJereiur, igue.is in cdoarjes vi- i > Langobardo? l.iniiini lemporis impeiidsse Vd !

dinm; , ipsumqiie qui posiea bumani ge.ens fasn si piiiiia Indiclione veiier.<nl, nianus iu aheruin an-
esi saugu oeai ..niscjnies. > i nuiii .'oliibuis-e ? Firmalur eii.im auli cbionolo r ia I

"
Ms , mrniici*. Luid.
.
ei cii.ilu lloiharis proa-mio datum quippe mUi-
;

A.. spaliitain TiQioncm. LinJ.

• Ll CUMC s.ri.nJj (qu.e indnil in aniiiim 6l.".)pnst ad-
* Kalhlur bic Paulus, iu fone lihrjnus pro (.un- ventum provinciam luiue Lan-iibar ij: uni, ei quo
in
iramnn, vel aliem qunpiam Sigebetu Iralie po.M.nit Alboiiius lunc teuipons rex aJvenit auno septuage-
l ..uijnum pairem, qu' paranUbus eipeJil on.-in 1,-iu- simo scxlo, > apertissime ncial ."68. liepu- ihm
gobarJis ininiine superfuil eice^ser ennn e vivis i gn.inie vero Paulo nostro huic leciioni, hh. ir, cap.
WW.
;

.-iiiiio 5(>l, ui Manus ii l.lii.imo Lluiani 44, ubi lcgilur scptuagesimus teptunu, enietidauJ*
ittps iMinn CludusinJaiu AiUiuu uiureiu supra nu- poi us iu diclo capite leclionis , ijusin everiendae
lavi. cbronologi;e placel argumenlum. rro.op.us lanil^iu
' Al., Suetos, el sic seuipcr. LinJ. iu Mod. coulia ii.isiruiii miuime pugiui, quippe ut >upra no-
s AmLi., iutrcdtxxeiHnl. uvi, eisi anno helli Coibici t4 imgialioiiU Lango-
k Al.,
naferttH. Lmd. hj'il r n n Paiiiion.jiii nieininerit, res laiuen aluus
: l i

I» c;is>. 1'igius, in sua C.rilica, anno >b9, ti luc repeien ia, et .id piiraos Justiiii.ni annns revocaiidj,
Pauli terfc* < llunnis Marci.mus uupei. Daciaiu, iui ui II n aiinis iii ea regini.e hubiUverint.

quam iiunclraiisilvjii.am vo jnnis .i-signarat, iii.umo Au.b., pTomisai hjus mutlitudtnc, clc.
i

*H T.J ;nus, scd post Laiigohariiorum lUscCSSM -e- ' De r.'iiin-iiia in luliam .ioc- ijens A b.Jiiiis per

des eiienJeru;.! u>qae ad c\msi lavna, uideque coiitciininasJuii s Alpcs ibitasse it-r baluii, qua
Dajerijin tOMMMfMTC 3 lliicre, eic. i Colli'.mm rei Aiaiieus vcuefat. De iis piura Cluve-
1
ErndiUirum plures Mar.i Aventi' >-nsis auclori- rius, Italix nuiq. iii;. pr.
lale, qui Laugubanluruui .u ltalr.im unipiiuiieai cuiu • Dc ns vide Uuver., Gcrm. aniiq. lib. m, c il.
 , ,

48.", DE GESTIS LAMGOBARDORUlf. — I.IB. II. 186

feras enulriri nec mirinn cnm usque ad P.inno- A lant, Fontjnliange civitali el toli regioni illius pracfi-
r
iii.nn pcrlingat, qux liorum aniniamiiim ferax e-t cere slatuil. Qui i Gisal. us non prius se regimen
Denique relulit mihi quidam veracivsimus senex, t.ili: ejusdem civilatis, et popnli siiscepluriun edint, nisi
se curiuin in linc mnnte nccisi bisonlis vidisse, in ei quas ipse eligerc voluisset Langobardurum k
Fa-
qtm quinderiin, ul aieliat, liomines, unusjuila ulium, ras, boc est gcneratiunes, vel liueas tribucret. Fa-
potuisset cubarc. cltimque est, et annuente sibi rege, quas opla\cral
CAFDT IX. Langubardorum prxcipuas prosapias, ul cum eo ba-
Qnomodo Alboin Veneiiarum finet ingrestns in Foro bitarent, accepit et ila deroum ductoris honorcm
:

Julii Gisnlfmn $uum nepolem durem conslituit. adeptus esl. ' Poposcit qunque a rege genernsarum
Imleqne Atboiu ciun Venet x fines, qua: prima cst equarum greges, ct in bnc quoque liberaliiate priu-
llaliac prnvincia, sine aliqno obslaruln, lioc e*l civi- cipis exauditus cst.
tatis, vel poiius castri Fnro-Jnliani lenninos inirois-
CAPUT X.
set, perpendcre ewpil cui poiissinium primam pro-
Qui reges eo tempore Francis imperabant el de
viiiciarum quam cccperal cnmmillere deliercl. Siqui- ,

Benediclo papa.
dein oiunis Italia, qu* versus mcridiem, vel poiius
b in Eurmn exiendilur, Tyrrlieni, c sive d Adri.uici H His diebus quibus Langobardi llaliam invaseruul,
moris fluclibus ambitur, ab Ucciduo vero el Aqui- Francorum regnum, mortuo jam rcge Cblulario, ejus
lnnc, jugis Alpium ila circumcluiliiiir, ut nisi per lilii quadrifarie regebant divisum, primusque ex bis
anguslns meaius, et per stimma juga niontium, non m Ariperius sedem babebal apud Parisios, secundus

possil habere inlioitum. Ab Orieulali vcro parte, vero Gunlramnus, civiiati pnrsidebal Aurelianensi :

qua Paunonix coiijungilur, et ' largius palemem cl lerlius quoqne " liilpeiicus catbedram babclial
' planissimum baliei ingressiim. Igitur, ul dixiiuiis, apud * Suessionas, in loco Cblotarii pairis sni :

dum Albnin animiim intenderet, qiiem in his lucis quartiis nihiluminus r Sigisberius , apud urliem rc-
ducem eonsliluere debcrel, Cisiillum, ul Ccrlur, gnabat Meltensem i. lioc eiiam lempore, Roiiianam
v'
suiiiii nepniem, vii iMii peromnia nloneiiin. ipii eiilem Ecclesiam vir sanelissimus Bcnedictus papa rege-
1 stranr erai, quem lingtia propria '
Marpaliij appel- bat '. Aquileiensi quoque civiiaii, cjiisque p.ipulis

* MinJ., cttm utque hue Paunoma perlingat. dem esse. quem Galli grand tcuyer dicunt, vir magnns
Ms. Lind., tii Corum. Amb., l.li nriam.
1

.
pui:ili:ii, ciijus opinionem bic appnnere visuin esl.
* l'ro et barbari sa-culi scnploribus ptsbiiu in usu. Liml. In pacln leg. Salic.e Marescalcut distinguiliir a
Atlriani marit. Lind.
•' Slratore ita ut priino equorum cura coinmissa fueril
' Mudoel., locum. alter sterncndis lantuin cquis et domino adduceudij
' Al., pleiiissimum. Lind. ** operam daret.
'
II. ii' verba non leg. in Amb. ' Anib.. Machedonat.
b Saidas, i-cpifip clooc u.%ih>pu.xat, officium auiem ! Al., Sigulfus. Lind.
lalc, ul dimiinuin in ei|iium suslullerel, ci|tiuiiique 1Fara vux etiain in leg. Langob. legilur, tit. 64,
ducerel. Sparliantis < Ciun illum in equiim
: slrator § I l)c eo qund cum fara migrare permissuin , elc.
:

snus lcvarcl , pugione laius confo.lit. > Consianiiniig I.iinl. AL, phartit hoc cst generaliones tribiieret ad ha-

M iigiins kai /p«Ta"vTt» tov jrcrXivov T '"trou rutou

: ™ bilnnduin. Ilaquc annuentt rege,quas optavit Lang ,
a^ffarnpoc ifyh.tvt ejrouio-a/nEv. (Jinle ehain eqtiislrato- elc. l.inil. cl Mod.
res, et proloslratores dicii. Atictor Viix Cypriaui : 1
lliin plrriquc deducunt eximix diguilalis in Ita-
< Veneruiii ad cuni prineipes dun, unus stratnr ollicii lia insiitutiouem , primumqtie Gisulfuin ducciu asse-
Calerii M.iximi proi ini-ulis qui Asp.isio Palerno ,
runt, ca noiioiie, qua vulgo uiimur.
successcral, et alius equistraior a cusioiliis ejusilein m Al.. tltribertus. Liml.
oflicii , elc. > lie protuslratoribus vidcndus Curupa- ' Al., Cliilpericus. Lind.
laia. Si-d et siatores bi dicebantur, ut aule cilaiuin Al., Senones, et ita Mud.
exempluin indical.el bxc i.iscnptio vetus : P Al., Sigiberlut. Lind. Sichipertus. Mod.
'i Aiiiiiiiii eniirlii iIimii Clilularii cap. (i bujus libri
D. M. nntavi. De
ipsius liliis, lixc halirt Crcgor. Ttiroii.
U. ANTONIUS bb. iv, cap. ti, qoa; Paulus exccrpsil : < Sic inlcr se
EUTUCSS A.N bi qiutuor, id esi Cbaribertus, Guntcbramuus, Cbil-
FOU-
ni'. 'i.
D pericus, aiipic Sigibertus divisionem legiiimam fj-
TUNATO. STA ciunl. Deditquc snrs Cbaribrrln rcgnuiii t.biliicberti,
Tlllll. AlCI >lil sedcin<|ue babere 1'ar.sus, Gonlcbramno veiu regnum
III M Al.llllMI Cblnduiiieris, ac tcucre scdem Aiireliaiicnsem, Cbil-
BE.NEMI.HLSTI perico vern Kegiitim Clilnlai li.irii patris ejilS, calhe-
H.CIT. draiirjue Suessiouas liaberc; Sigibcrlo qiiuquc re-
gnuiu Tliendnrici , srilein |ue liabere Klieiiiensein. In
Quid auicm illud Marpahu sii, plane guborliinre ne- cililiiiue Forbeniaua b.ec notata legllillur. De divi-
i|ueo veriorem puio leclionein ms. Coilicis, in quu
:
siuue auicui rrgni abier dissrrii Gregorius Turon,
tlarbnit legitur, qui sie dtclus esl quod jussioncm ,
Itb. iv, cap. 21, tilii ilicil nnn Scnoiias, sed Suessin-
et imperium liabe.it m equos; sicui uuwudt, quod nas uec Metleuses, scd Kcinen., nec Ariperiura, si-d
:

in leguin irausgressores. ilar equuw feminam es e Cli.irtliei tiiin priinuin lilinium Cllloiarii. S.ibeiiicns
pauci iion gciuni, umlc cti.iin Merteiilk equarum scr- auleiu ICnncad. K, I b. v, ilnil quud Pairisiis Anlli-
»hs. M.im .'mii/i servum siguilicat, non Germanis perlui iiiaMiiuis naiu regnarit, iu Aurelianensi Gun-
iinnlo. sed ci Gelis, quos cerium esi Gernianicu idio-
Ir.imiius, Clnlpencus iu Suessiumbus, in Hclleusibua
m.ite uios ; in eorum libris sic lcgilur, iu Canlico Si-
Siguberlug. >
nieonis, quod »idi apud lllusl. Jnsepliimi Scaligcruro :
' Auiiu di. xvni quo Langobardi in llaliam veneraui
Fra leuuis scalk thcinana. Nunc dimiii s Krvntn tuttm. Jnannes litijus uoiuinis III, pouliliiMiuin gerebai, il-
\i'it i Itutic DoUrum auiem raultnn str lurcin cum- liusque succeuoi Deiicdiitus I coguomeitlo Duuusus,
 ,

M t-AULI DIACONl OPP. PARS I. — HISTORIOA. 488

i oaios • P:iuln- patriar. ba prrerat. Qui Langnbar- A rcns. eos jusla ' Albim fluvium pniemis«ime supera-
dorum liarbariem meluens, ei h Aquileia ad Gr.i ios vii, eisdemqne pctentibns paccni dedit f. Iluic Si-

ios.iiam confugit, secumque omncni sux thes-iurum pisberio de Uispaniis advenicns, t Bronicbildit ma-

Ecclesia; deportarit r Hoc a^no J superiori liyeme,

. Ininoiiiii juncu cst , de qua ille filium 1'hil.leberluin

tania nii in planilie cecidit, quama in summis Alpi- ncmine suscepii. P.ursiiiiii|iic Avare-; cum Sigisberlo
bas cailere solel. Sequemi vero arstale, lanl.i ftrtili- in Incis, ubi cl prius, pngn.inles, Francorum pro!e-
las eislilii, quanla nulla a?las asscveratur memi- rentes eiercitum, victoriam suni adepli.
m>se. Eo quoque tempore, comperta lluni ,
qui el C.APLT XI.

Avares, morle Chlolarii regis, su[>er Sigi>berlnni f)e morte Nnrtelit.

fjni Li.uin irruonl. Quibus ille in Turingia oi< ur- Narscs vero de :
'
Campania Romam regressu;,

crraius cst anno rnxiit. In errorern iraxeral Pau!um ik vcternm Irstimon is, qn.e j.-imdiu in vul^m prn-
Ana> a-ios. qm hrc ha' ei < Bened»cl'i.s aalione : . dieranl, niiiic eti.nn adilenda qur viri clar. lirneilicii
liouiao.i.- ei p.iue Uoi.ifaci», sedil anaos quaianr,
,
Cacchinii beneCcie paulo anie legimus Agi c. lo, m
ii..-i ses duos, die- i|uimli uu. Ejasdeta lempore gens ' sive Pm.tilirale Itavennale, magni qirdem faciemlj
Lancnbar.lnrum invjsit l.il.in llali.-ini. siiimlqiie el et qnx alihi fro-ira qaxsieris. Punlifirale in Viia
laines mmia. ol elun» iiiu tiiiiilocaMrnruiii s- tr.i.le- suirti Agnelli ivvii Ka\ei»i..nis episcopi : 1 tn die-
R
rei Lni^oliarili». ut Ifpfnrr possel iuoptain la- bus istius expalsi saal F'iai»ci de per Narseiem luli.i

n.i-. > Onr imi: de trmpore adrenlas, ut P.ulus hi- patricium. r posl lnc appurnit 1 siella cmnis 111 nse .

l«i. seil de lalinri d<>mitiaiione, ot i. d.canl vcrba illa Aiijjiisio usnne 111 K.ii Oclnbris. F.t inorluus esl Justi- .

lolam I ni.nin sunl accinieada. iii.i:ius Auguslus Cun^tantn opoli quadrage>iuio auno

• ln .VI iion leg., ia ediiii.ne ForbeBiaua nou legit., impeni sm ct lucius iogess abiqae foit, el nioeror
,

n i r.l.i tfaidem ; non conveni ei.im scliismaticoruui niniis de lali orlliodoiu vi.o. Ll apparueruiil signa

I
ri... ij.i 1'aii'ino. de qno plur» apud ennneiiti-s. Nori- rubra in ciclo, el civ:tas F"ano igne cmieremaia esl,
i '.iii llu i !...>•> ferunt a SaaCM lloni>rnlo Medmlj- cl nv.ili iiido h"iiniiuin fl.iuiiiia coiisum|ita esl ; ca-
nru>i cpi-. (.cralnm. de quo accur.iiis- slrumque Cescniiuin inceudio devoralmn esl. Tertio
Mtna di>serlaiii> io!cr m>s. Cndires ll.lil 0!h. Ainliro- \crii jiiiio Jasliaj 11. n.i. 11, ,ni| cr.iioris Nar>is patri-
sun.i', i|ui la. iuiii >>t, iit c\ aatiquo Breviaric \ni- cius ilc Ravcuna evociialus, egrrssu» r-i cum diviiiis
bnanaaaerrar lnc. qui diu iaralaeral, eipu igeretur. oninibus lialiic, el fuil Rcctor ivi annis, et vicil duos
k M.hI. ct Lnid., Afaafaeai •.'nipT. reges lioihoruin, et duccs FYnKoruui jugulavil gla-
' Pauliiniiii A |i:ili'icn-i in arrlnepi-cpiim n n ,
dio. 1 Seqailar io Vita Petri Seaioria xi\in < Eo :

Paulum nielu Lai.gnbardortiui de Aqmleij 111 t.ra.liim anno (aeaapfl 11 indiclione, qua Petrus fueral RomaE
in-ul .111. tip.irialu ecclesu: the-auro, inigrasse, accu- 111: .-"i iiu- occupata Veueiia a Laugobardis est, ei
1

niaanaat pr..bn eminentis>. Siri> u> ia mm .ii->cr:ai. invasa, absque bcllu cipuUi sunt. Anuo quinto Ju-
ae ipm la SjaOdo, ciiniilem iliniii de quo Pelagti ,
stini II iiiiperalnris
pe>lilenlia Ixiuin , et iotenUis
pjpj- I. id Sarsetem ej-i^lolsc. ejus ine snccessorem ubique fun;
post vero depra?data a Langohardil
i..~i Pioliinaia. Ikium. aadotiute Pelagiill tedm C Tuscia, obse.lcrunl T.cinuni, quae civilas Papia ili.i-
ri.ain in in-ulaui Ifaostalisse, qaod cl Gra «-
— -yn- -
1
i
lur. 1 Et ui'..'i < 111. c illi> leinpoiibus in Cjc-area
: 1

ihi.i i oniirinaiiini. I uni sedcl hndie amptissiHius '

juila K .v iin.iiii a Longino r.iTrclo palocopiaui \

I jtiun li i, . u us oliro !ai>>im.> j.insiln tiu ; iniegt.i.ii (sive ut Haravtorws) palorum rapii m
legit clar.
|i apn ad Alnlu.un fliuueu,
regiiu.eiii a P.ini.oiiia iini.luiii iniiri propler ineinni genlis eisirucla est;

lilic i.nii'| Aquileieusi jialriar-

e ii, loiitn.eiiat. I»c deinde paulatim Komanus defecit Senaius, el po-t
•luiii iin.iu Biiaaiai. Narisias, a |ae rcrum sacra- i Koin.iiiornm liuertas cum iriiiin|.ho suhlala esl. A
riiin srripUMes. lijsiln namque lempore cmisul.iimn agenlis, usque
ttee reraa iisiiie ad i!la Snfjrari tcro, al.is de-
ii ad Narselcm palriciuin provin.iales Komaoi usque
su 'i. lu lni in Madoet.,ted ratealiari cluractere ad niliilum rod i cti sunt. l'o>t lixc vero exierunt
mii.i ...l ita. Langubardi, el iransienint Tusciam asqee ad Ko-
I h. Al . .l/c.ii. 1. i.d.. Mbem. Mod. iiiaiu, el |i0uenles ign 111, 1'eirain-IVrlusam incendio
Li iluin II ii •iii Sigeberti Regn refert D. Cre- (uiicrcinjveruiil. Lt cou-iruterun. pncilicti Lang'»-
c r. I ..i •
neasu lib. i> . cati. iri. lurd, 1-oiuin Cornelii el c.nsumuiaia esl civius ab ,

- \ili.n»jf:il,li lilu, vi, le liirun.ii». Iib. iv. cap. 33; . ln .lirbus 1;;.» escilita esi gcus Avarorwa, in
-

iic illias napliil i-i»tal carmeu F.>rtunali. Sed tarbal Pannouia deveati suut. Narsisijue panrms ob .1
Pauius clirmiu ogum , qux Gallicij «cnp jn us rc- ii.iinje. postqaam ges-it innliis viclorias 111 lialia
sliima. cmii deniidaiii.ne oiuniini Komaiioruui, IijIi.t m i'a-
M-. dr Sntnnio. Lind., Cannia, Amb. mendnse
k '.ano quievii; nonage-jaio qomto «itae suae am.o
uuKirin. constai eniin ei AMStasio de Caapaaia re- D Ln eig<> alleruiu pr.i>t intissiiiium de
i.inriii'.> e-i
>

drs-e .Narseieiii. illo • ll cojmnvii loamet ScnM : N.irseie, ejnsque cuui Koaiauis iiiiiuicitia, ct olmu
II". i|iiu >nrR'Siii>nem suaiu ad imueiatnreai con- keslimoiiiuin a scuptore, qm, ut 111 atcuraussiaM sna
Irj .Nar-e iin jCllWWa ini-issent Umnaiii, I.-siinus pneiaiiuue, aostrat huic ediiioni accedet, Mura-
1 1 .
»

».mi Neapalini : cuepil euni Joannes papa rojare, ul lonus nosier probat, auno 85 viveiat, qmque iu»n »

ii-\. rirr.'ur Kornim. Tnnr Narset dinl ei l»ic, : lunc Pauli , 01 crcdidit liaccliinms, sed
lli>iori.ni!
!•-. I i|>i • iiuid iuali leei Koioaiiis? Vad.nn .id . c iiiinm.u iitnque moouu:cui:i Lacgnbiidicjrmii re-
l«-di'» ejns qui nie nnsl, ul copno-cal llalu quo- rmn \iderjt, nl e\ var.etilr narrjlioins inihi persua-
ik.mI.i ii.iis \inlius l.ilioravi pr<> ea. Respomlit Joan- deo, ei mlra iiot.ib.iur. Anoum igitur enioiluilcm
aes |>'|'i ..ii rns l.ilnib egn v .l.iin, qium tu dc liac : Naisetis obsidionciu licini prtece&siss.; constat; dmn
irrrj micjaul fuens. Kerersus est er/o N:irse> cuin Laagobardi lii-rum de, Agnellas ennu i.riljli.iniur,

lailiat t llitlili— (apa. Iluic wclrta. 1'apa rcti- n> \.rl>!> a llniilii namqiie lenpore, altius repenl
niiil »e iii < urineieriu sjortoruui liliuiiii, el \ re- res N;ir>ens, Ruiuanoi uiuqiie lorlunas, quae sub c>-
riaui, el U.ilii \u ibi mulluni lempnris, ul i-u.iin dem Palncio pcinlus nciderant, ju>la>que iniinicili£
r|>i>ciipo> iln conser rareL >arses vero mgrcssus Ro- Cauaas pr.ibebmt. Upl ine igilur coaveiiii inier Aua-
n.aui noii post multum irmporis iiionuus csl. • siasmin et Agoellom rum potueni !S >r>eg c Ra- ,

Anun i.ii-n •• tnivni vel l\i\ i asrqaeale com maai veiiiu. unde revocatus fuerai, in Canip.miain sc re-
lnler eroditos ronjcclura, cum in crsns Alliiilni rcjjis cipeie inoique Itumam, ubi c vivis eicessit ferme
,

jIiuii» mi de >jiscte siiciiimjiu. Hj- iciiu- dc Narsete ceuteiurius, eaque gravis a:taic, quam ductis». Ua-
 , :

DK GESTIS LANGOUARDORLM. — LIB. II. JDO

.bidem non " pnsl mnliiini lemptis, ex linc Ince snli- A i' 1 honorcm beati Marli.ii confessoria consiructnm
tracius esl. Clljiis corpus pnsilnni in loccllo plniii- proph.quam habet renesiram, in qua liicerua ail cs-
l>eo, r iiiii oiiiniliiis ejus diviliis Cmistaitlinopolim esl hibcnduai liiincn est consiitnta, de cujus oleo, mnx
perlalinn. sibi b isti , Fortui.alus s.il.cei ei Felix, dolentia lu-
CAPDT XII. iniiia tetigcraiit : llllco ilolnre rugato, saniuicm
De Felice episcopo Tnrvisiano. qiiam opubant adepti smit. Qua ilc causa Forluna-
fgiitir AlUini ciiin ad (luvium (i
Alpem venisset, tus in i.iiiIiiiii tie;<tum Marlliium veneraius est, ut
ibi ei Felis episcopus « Tarvisianx ecclesix occurril. relicia palria, panlo ante i|iiam Langobanli '
luli..i,i

Cni res, ul cral largissimus,oiunes sux erclesire fa- invaderent, Turonis ad cjusdem beaii viri scpulrn.m
cujiales pogtulanti concessii, et per suum H
pragma- pro[>eraret. Qui sibi , ut in siiis ipso carmiiiibus n-
licuni postulaia firmavit. feri, illuc properandi pcr i Ouentilia Menii , et Rou-
CAPUT XIII. nam perque Osupum et Alpem Juliam , peniuu
,

De hoc eodem Felice, k Aguntum caslrum, Dravumque

el Fcriunato tapienliuimo riro. et Byrrum duvios.
Sane quia hujus Felicis feciraus inentionem libel ,
ac Briones ct Aiigasiom civiuicm , qtiam Virdo
quoque pauca oos de venerabili et sapiemissimo et l
Lecb flueniant, iier fuigse describii m . Qm post-
viro Forlunato reiexere, qui btu.c Felicem suum > quam » Turonum juxta votnm proprium advenit,
asseverat socium fmsse. Denique hic de quo loqui- Pictavis ° perlraiisiens illic habilavii, niulloruiii ibi-
ninr Furlunatus, natus quidcm in loco qni • Dupla- dem sanciorum gesta, partim prosa, partim mctrali
vilis dicilnr fuit, qui locus haud longe a Ceniiense nralione conscripsit. Novissimeqne in eadem cmlale
Caslro, vel Tarvisiaaa dislat civitate ; sed i.imen primum presbyter, deinde f episcopus ordinatus csi,
Ravemuc i.uiritus, el doclus, in arle grammaiica, aique in eodetn loeo diguo tumulatus bonore quie-
sive rbeiorica, seu etiam < nicirica, claiissimus ex- scit. Hc beati M.irlini Vilam qualuor in libris be-
siitit. Ilic ciuii oculoruot dolorem vel.ementistimtnn rolco versn conlexuit, et mulla alia, nmimcque
palerclur, et nibiloiniims Felix iste ipsius sncius bymnos singiilartitn fesliviuium, el praecipue ad sin-
pari modo oculos "
dolerel , uierque ad basiliram gitlos amicos versiculos, nulli poeurum secundus,
beatoruin Pauli atque Joamiis, qnaj iiitrii eaindem stiavi ••! diserto sermone rompnsiiit. Ad ctijus ego
urbein siu est, pcrrexei unt , in qua cliam altariutn tomulum, cum iilue oraiionis gratia adveniassem.

ronitis calrulo facto designahal. Iloc uiitini in *gnel'o Htuuium per Osupum, et Atpem Juliam perque
el , ,

mibi non bene nnliiin liali.c in palalio quievit, qu.-e

: Aqunlum caslrum, Dravumque et Byrrum fluvios, ae
de sepnlcro illios inlelligenda , nisi pro ConsUnliuo- r Briones, et Augustam civitalem quain Yirilo et I rclt ,

poli irrepserit luli*. ^ flucntant, ex ip a reslilula leclione Forluuati lib. iv

* Al., paulo pott. I.nul. de ViU sancti Martini
b Al., Blavem, Plavem. Lind. Plubem., Amb. P/a-
Pergis ad Auguslnin, qua n Virdo* I y.-u squc fluonUut,
rem Modoei. Qua: leclio cieleris pnestal. Cluver. :
,

llllra Sitim nmnem, Atlinumque, et Taivisium oppida,

Illic ossa sjcrx venerabere marti m \h .
Sl vacal ir« \iain, neq.ic le Itajoarius ohsat
Piatit est amnit in primit llaliiv maqnut, vulgo nunc Qua viciua sede.ut Kreonutn lo a per^e per Alpem
accnlit lialit la Piave, Ctrmaait d. Pleif, diclus, Ingrediens rapldo qua gurgile volvilur OKous.
1 Modoet., Tharustante. Inde Valeutini beue.li.ti templa require
De boc Felice sibi cbaris :

snni) Fortuuaius in suo rannine :

Nonca rura pi lens, ubi Ilynin veriitur undis.
Per Urivutn itur iler, qua se castella supiuant
Qua n.oa Tarvisus residet, si mollitcr jnlras Hic montaua sedens 10 colle superb.t Aftunius.
tiliisir.in sociUHI Felicem, qti*so, require, Hinc pele raplc viai, ulu Jnlia lenditur Alpis
t iii iiiii 'iii. luinen Mariiiu.s reddiditolim.
. Aliius assurgens, et mons iu .nil.ila pergil.
lode Foro Julii de nomioo priucipisoxi ,
d Roc vide Mabillon. de Re diplo-
esl rcscripl.im , iv.r rupes, Osope, uni, qua Ubilur unda,
mal. pag. V.i ; Glos. Du Cbesne hoc verbo. Cailerum El superiiisut aquis Reuuia 1'iliamenli.
uoianda rej;is liuniaiiitas, q.ia lorsa.i aniiuos llalorum
in ipso S.lvciitll ad se Irahere conahatur.
< Aii;;iisi:iin hic inlelligi Vindeiicorum Aii^ustpiirp,
' Qui el Duplav.lis vicns ad Plavim aiiiiiem inter
apod qoain dtto lliiinii.a l.uus, et Vinlo, vulgu nunc
sunt Lecb, el Weruch, binc Vlpiiem.m oppidum
Tarvisium ct Ceneiam Riieginoni inemoraius (;iiro.
nic. lili i, el ipsi Fori„„aio poei» cujos ei pairia U m ,,,c esl SierUingen Uvrn.s aniuis nt.iic A.cba, .,.
.
.

Ciuvarius fuisse au.umai n.

se auiumai edito cone
e.ino ad ixvam
colle au
A ' s,cun a t"" 1 v c,,,n ' v,ui,k <" ,;"'' »"'. "
'

Loncium, atqueAgunluinsuiit ^""."T

'
i.. laTvam l
liodie Luliach, Lienlz,
ainnis ripam ul.i imiic vulgari appeliaiioue vicus
,

.S.iii Satvadorc.
• tInnicben.i Ttliamenium, sive Tilavemptus amnis
vnlgi. i.iinc Tayliamfnin. Reunia caslellum ntinc lla.
• Al , Geomctricit. Lind. el Mo.l.
s Al.. torumdem dolore luboraret. Lintl.
qonia in Tiiav.-ii.pti sinisiri ripa Osopum, bive Osu-
u puiii ad idem flumen ine.ii.neniis.xo casiell.iui i.liinl,
Al., potlquam fratrtt ini. I.ind. ei Mod.
qtiod noiueii retincl Osopo, Alpem Joliain htc l:.l-n
Al., Italiam invuderenl , ipsiut tanctitsimai reti-
'

Paiiluni vucasse Noricas Alpes pluribus cunleiidii eii.

quiui in l.allm sitni vilitare dttrewU : quml ue.r suttin
per flumina, montet, Vltlet, uppida, pujvs, ipse in car-
Clnvefius.
n Al., Turonot. Lind.
...imi/oi» tuu dilmidc dcitiivit. Qui posiquam, elc.
"Aiuli. adveniens. I.ind. ,
Lin.l.
p Negarunl noi Ili Venanlitim Forlunalnin fuisse
i Al., flneniii TiliamenU,et lieunam. Al., Iteuniam.
Piciav.ensemepiscnpuincoiiira Pauli tesliiumiiuiu ; ai
I.ind. Mud., per (rucnla nlia Vcnu, rt Ucunnm pcr
llquido coosUI 61 relalis per Pagium >. '.i..i,
Otopum. Amb., properonfi lUunam , caot. non leg.
A1., Aqaiiium. I.iu.l.
'
iiiiio. I, iu s.ta cntica a.l Raronium, imo invoca-
iinii fuissu in liianiis monasteni sancii CypriinJ ex-
Al , Lecka. Lind.
1

m tra muros Pictavie.ises. Illius iu Gall.a peiegriuallo-

Hssc omnia rest.luenda ex leclioue Clnverii Ital.
auliq., pag. Itl:» Propcramti per fluenta Titiumenti
;
nem dociiss. vir anno 565 noiai.

Patiioi.. XCV. I<>

Jl{ PAULI OIACO.NI OPP. PAB.S I. — HISTOWCA. 49f

hoc cpiupliium rogitus ab ° Apro, ejusdem l»ci ab- A CAPUT XV.

oaie, scriliendii.n cunlexui :
De IJguria tecunda Ititlur iirorincitt

« lngeiiio claru-;, sensu celer, ore suavis, Non ab re esse arbilror, si eliam ca-leras ltal:B
Cujns dulce melns pagina mtilla canil; provincias breviter aiiingainus. Secnmla provtncia
Furtunatus apex vaiuin, venerabilis aclu, u Liguria, a tcgendis, id est, colligendis legtiminibns,
Ausonia genitus hac tnu.iil.iiur hiinm. quorum saiis fetax est, ' noininalur, in qna Mc.li.i-
Cujus ab ore sacro -anctormu gesla priurmn l.iuuin cst, ei i Ticinus, quc alio imniiiie Papia ap-
Iliscimiis ha?c mouslranl carpere lucis iler.
: pellalur. II. cc usque :ul Callorum lines eitendittir.

Felii qnr lanlis deroraris, dallia, gemmis :

luter lianc ct k Suaviam, lioc esl, Aieinanuuriim
Lwnine de quanmi »« libi letra fuglt. 1 patriam, qux versus septenlrionein est posit.i, du.e
||,>s modicos pruinpsi plebcio carmine versus, proviuii.e, id esl lilietia prima , ct lUielia secimda,
Ne uius :n popuJiS, s.mcie, latcrel lionor. inler Alpes consisliiiil, in quibus propric lllieti babi-
Ucddc vieein ntisero, nejudice spernar ab ;cquo lara noscuniur.
Exiuihu nterili» poscc, beaie, pretor. CAPUT XVI.
II. i c paucis de tanio viio, ne cjus vium sui cives
l)e quiitttt llatiig provincia, qutr Alpet Loltias appit-
fumiittis jgnorareat, delibnvimus ; uuuc ad h ;
sloriae 11
lantur, et de sexta, qua; Tltmcia dicitur.
scriem revertamur. Ouinta vero provincia Alpes m Cottix ilunnlur,
CAPUT XIV. .|u.c sic a Cotiio rege, qui Nerunis tcmpure fuil, ai>-

QumnoJo AfteM \en liani-n proviuciam cepil. pellatie sunl, hacc a Ligurta in " Curum versus, usque
Igitur Albmn Vincriiiiani, Veinnamqtie, clreliquas a.l mare Tyrrlieuiim ejtlcndilur, ab occidun vero Cal-
Vi iii ii i rivilates, c except.s Palavio, el Montesilieis, Iiiiuiii fiuibus copiilalur. Iu liac° Aquis, ubi aquaj ca-

ei Manlua, cepit. Vcnelia cniin rou sn um iu paucts I il .. sunt, Oerlona, et inniiastcriiiui Buliimn, PCemn
quas nunc Veneiias dicituus, constai sed
nisii.is, ;
quoque et 4 Saona civitates habeniur. Sesia pioviu-
rjnt trrniiniit a Paimnnia? fi ihus usquHAdduam cia 'Thnsc ia esl.qua* a thure, qu. d pnpulus illius su-
fluviiiiB prulelalur. Piub.ilui lioc Anoalihus libris, in persliiiose in sacriliciis demum suurmn inccndero
qajbt* Pergemns cviias esse legiiur Veiieiiarum. habet
solebal, sic appeilala esl. Ha3C iulra se Cir-
N .111 cl de laca Uenaco i.i liislnnis ila legimus: 'Be- ciutn versus, Aureli.im, ab Orieniis vero parle Uin-
nacus lacus Vene»i*rom,de quo Minlius (luviusegre- briaui. Iu hac proiincia Roma, quxoliin loiius muu-
ctiiu'. ' En.ti enim, licel apud Laliims una
Itttera
di capul exslilit, estcouslituta. lu Uml.ria vero quae
addaiur, Grxce laudahile* dicunltir. Veneiiae etiain islius in parie ponilttr Perusium, ei lacns Clitorius,
connectiior, ei nlr.iqti. pio una provineia C
llislria ' Spol. lunii.ue consisluiil. Umbria aulem dicta est,
babenlor. Ilistna amein ab llisir.i fluniiiie cognomi- quod iiiiln iluis supiTfucrii, iiuin aquusa clades olim
nilur, q->as secuivlum llonianam biswiam, autplior IHipulns devastaici.
qnam uunc esi, fuis-c perliilnlui «. Ilujus Veueiii; CAPUT XVII.
Aqnileia ri>iias evsiill caput, pro qua BOIiC F.>rum De Campania Jlalia? teptima provincia, et de Lueania,
rtt cclava.
\ ilii , ia dicluin. quud Julius Osar ucgnlia iunis
tive liriiin, i/iui'

Seplima quoque provincia Campania, ab urbe K<>-

luruiii iln stanicral, liabelur.

pr.cdicabilis.Graece non direbatur ivirof, sed aivixo;,

'Ilams.; al., n preikylero. Lind. In Mod., roqnlut
a voce primilivaaJW.qux laudem el cncomium si-
ab ejutitem loci Ab.
b ||, vcrsus in Asceiisi.na ediiionc dcsunt. Liud.
gnilical.» Vera quidein bxc, al asuera Crnminaiico-
iiiiu more; nec pro Paulo pugnanlibus deeruniexem-
Iu Hnd. reieiitiori mauii snnl addila.
pla in aliis vucibus dyplilliungu couira ratiousm sola
'
M». el Auguslana edilm Excepiis 1'alavium, el :

pronuuliaiinnis ainniiale variala. Sed quorsmn isia?

M unlemsilicit, el Uanluam. Lind. Viliala lccliuue, ul
k Prnliat li.rc laudai. Cluverius , qui veleres Hi-
infra paiebii.
ilrias lincs plurimis promore veierum tesiimoniis de-
.1 V.. ad Ituam. I.in.l.
' Isidnri Orig. Itli. xtu cap. sigiial.
Snin verba Se.rvii, .-i ,
h Al., tecnnila iijilur post Venetium etl Liqur a.
19. BeaMM hodie / n,/n rfi Cnrda.
D Li.td.
'
Al., Ihncliim euim.licti apud l.alins os/) ratio iil

I.raci Uudabitem dicunl. I.ind. bnetuni liernm insniial Cluver. bis verbis « De cseicrt)
1
:

ii terlalur .

noinen td uude genti iiidilum, paruui cnmpcrtum ba-

euim, iicn upud Lul. uua tt ttd., Gwci l.iudabiUin di-
bco , fabulx qutppc sunl, cl nugamiTila pulida qu.e ,
iinii. Mod. .

t.luverins lib. Ital. anli.|., pag. 129, relatlS S.rvti

i
barbari jam sacculi grammaiici de eo aduuiarimt, in
qutinis Pa.il. Iliac. > Keliqua vide Itb. l, cap. 7.
verbis « Indc vcni! qilidam ASnelus rex, qni Vene-
:

Al., Itcinum. I.mil. el Mod.

iniii lennit, a cnjus nomine /Kneiiam dictam
pnstcri i

II .•c addii Servms dicto k

Mo l., Snewam.
Veaetnm Beminaveronl. :

1
Al prowncinm, Liud. et Mod.
,. ^n sinpsei u /Kinius rex et /tneliam equidein
i ,i , ,

et facile snspicer uli Callnruni IranS Al., Cqccvb, Coecio, el sic seinper. Lind.
:..lliuc ilubilo , ,

.M|>cs pnpulus prnmiseue apud aucuires le^it. Modo

n Ms. in f.uriioi. Ltiul. In qttoittm. Amb.
" Al., copnlaittr aquit. Lind.
inodii lledui , elc. Sie apud Serfinm quoque
iii
.1 ii ii ,

viit iimla isia Henelus ei Heneliam poslea ab e\- . ,

P Jenua. Mod.
- ripioribus larta iEncliis atque i£netiam nisi apud :
1 Al., .Saiio.\.a. Liiirt.

pjnll. In.ic. nianiiii -rjnin lllCUin poiius

quam lnsto- Quasi «ffo tou 0'jiii, a sacri';c:tndo.
'

scriplur. forci
bonnmiia Eiietilieet npud La- :
Ms., Spuieitum. Al., Spolclintim. Litid. Id Pli-
»
rictini
eic. nius lib. iit cap. 14, Solinus cap. 8, Servius ad iii
i ioi u aliHernorfduliirtfrafcelondofti/Mdicuniiir,
itinis diceban- Vtrg el l.^idur. O.ig. t> cap. 2.
. nam ille litl.-Min inielli?ti ". 'iiua I ,

,„. , ., i.:.:- "

'. Ai laudabibs, sive
,
W3 DF GF.STIS LANGOI! AKDORUM. — LlR. II. J9 l

ma tisque ad " Silor l.ucanix Duvinm perducilur, in A CAPUI XIX.

<|ii:i opulcnlissimx tiibcs, Capua , b Neapnlis, rl be Fliiminia nndecinm llaliif. provincia, ct dc Picene,
<•
Salerniis.cnn.iiiuixstini. Qux ideoCampaniaappel- quw duodeciinu compulatur.
Uia esi, pmpier iiberrimam Capux plauitiein; c;rtc- Dcliiuc underiina provinciarum esl Flaminia, qtia:
ruiti ex niavima parie mnnluosa esl. Porro nctava inler Appenninas alpcs el mare rsi Adri ticnm pit-

l.utania, qux iionicn a quodam Ineo accepit, a Silere sila; in qua nobilissima iirbium Ravrnna, el quin-
fliivin inclioal cti«n d Brulia, qua- iia a regin:« qunn- qiie abx civitates consistunt, Grrco Tocabuin
ilain sux noinine apprllala esl, usquc ad fielom Si- 1'emapolis diclx. Cnnsiat amem Anreliam, ,-Lmi-
culum per ora maris Tyrrheni, sicut el dux superio- iiuii int\ rl Klaininiaui, a constralis viis, qux r al>

res, dexlrum llalix cornu leneus, perlingit, in qua urbe Ruma veniuul, ct alt ciinnn vocabulis, a quibus
e Prsius, ei Lanius, Cassianum, et Cmi cutia, Rhe- sunl cnnslraix, lalibus nominibus appellari. Post
giiiiinpie suul pnsila; civilales. Famiiiiam duodecima 1 Picenus occurrii, babeus ab
Austro Appenninns inonies, ex alier.t vero parlo
CAPliT XVIil.
Aili i.iiiruin mare. Ilxc usque ad fluvium ' Piscaritnn
Dc Appenninis Alpibm, quw nona est Italite protincia,
prrtendit, in qua snut civitaies, * F'irmus, AmiiIus,
et rie .Eiutlin ,
qvx est decima. D et Pinni ei vetu»(ate consumpia '
Adr.a, qux
Snna ileuique protincia in Appeuninis Alpibus nnii- Adrialico pelago noiiien dedit. Iliijus habilatores cum
ciipaiur, qnx inde originem capiuni, nbi Cottiarum a S.ibinis illnc pruperarent, in eorum vexillo picus
Alpcs liiiiuniiir. Il.i Appeiiiiiux Alpes per uiriliam consedit, " alque hac de causa Picenus nomeu ac-
Italiam' pergcules.Tusciain ab .r.nnlia, Umbriainque cepit.
a Flaminia dividunt. In qiia sunl civitates, * Ferro- CAPU T XX.
nianiis, et u Uoulepelliuin, Itubimn, el Urbinuin, nec- be Yaleria, ei Piursia, qttw prn lerlia decima ponilur,
uoii ei nppidum qiiud Verona appellalur. Alpes autem el Samnio, qum esl decima quirta.
'Appeniiinx diclx suuta iPunicis, bocest, llaimibaie, Pnrro teriia deritna provincia Valeria, cui cst
el ejus exerciiu, qui per easdem Romaiu leudenles Nur^ia anneta, inier Umbriam el Cainpaniam, Pice-
liansitum liabueruiit ". Snnl qui Alpes Cnlfeas el Ap- uuuiqiie consislil, qux ab Orieule Simiiiiuin regin-
prnninas, unam diciint esse provinciam : '
seil hos nem allingii. ' lliijus pars occidun, qux ab urbe
Viciorini revincit llisloria, ipix Alpes Cotiias, per se
Konia initium capit, olim ab Flrust oi um pnpula
provinciam appellal. Deciiua porro &milia, a Lignria Euuii i dicla esl. Hxc habet urbes Tybnriin, x Car-
incipiens iuler Appenniuas Alp -s et Padi ilue.ita, ver-
,- silis, Reaie, > Furconain, el Amitcrnum, regionem-
sus ll.neiiinm pergit. Ilxc locnplelibus urbibus de-
que Marsorum, el corum lacum qtii Fucinus appel-
coralur, 1'lacemia scilicet Pannaqtie, Regio et Bono- Martorum quoiiue
lalur. regionrni, ideo intra Valc-
nia, Corneliique forn, cujus castrum linolas apiH-l-
nani prnvinciani xstimo computari, qnia iu calalogu
latur. Exstilcrunt qtinqiic qui jEiniliam el Valcriam, pinv iitiaiinii Italix uiiuime ab anliqnis descripia
Ntirsiaiinpic unain provinciam diccreni ; "sed linrum
cst, Si quis autem hanc per se proviuciam esse veia
senicuiia slarenoii potest, quia inler /Euiiliain et Va-
ratinne coniprobaverit, bujus ralionab lis S'nlentia
Itri.iin, Narsiamque Tuscia <i Umbria sunt consli-
inoilis erit omtiibus leueiula. Quarta derima S >m
luix.
iiiiim, inlra Campauiam, et tnare Atlriaticum, A n
liamque a Piscaria incipicus babetitr. In hac suut

* Al., Sitenim. Lind. Siterem. M"d. dicloret revincunt Itistoriiv , et ila Mod. Ita impressi
''
Neapolim,
Jlod , libri. Sed
Ms. Yictoris lcgiiur. Ksl autciu Sr.xius
in
« Al.. Snlernum. Liml. Aiirelius Vielnr, cujus h.rc verba in cscerplis unpp.
Anib , Bria-Ki, </Htr il<i a reqitme. Nominis eiyuin-
"' Knin.in Nernne iPoiituni iu ju* proviuri:r Po'rmn-
:

loeiam a Jornaude innasse acceperat Paiilus' ut me- nis Keguli permissu redegit, a qnn Polemouiacns
lioiem vitle iii geopraphis. Ponius appelliius esi, ileiuque Cotiias Aipes, Coitio
< Al., Pentum, elLamum. Lind. P ivge morliio > l.iint.
' Al., extettw. Lmd. 01 Alias, Imola.
Lind.
* Al., I ertnmiinum . Lillil.
n Al., std tarum scnUntia, quia mendax sit in mut-
L
Ms., UvHtbetUum; al. If untbettu*. Lind. Monlc- lis protntiur. Liml. cl Mtid.

bellum. Mod. • Ms. el aln, Qtite Grttco vocubulo Penlapotim ap-

A!., Apiriiiiiir. Lind.
'
pelliinlnr. Lilld.
Al., a Pwuit, I.iikI.
I )' Al., ud urbem liomam ducunt. Linil
k Ailtltictis iMtlon el Servii lncis, umle forsan bxc 'i Al., I't< eitintt. laii.l.

Paulus esscripsii, merito Cluveriiis exclainai i F.c- :

r Al . Ptscaiiitm. Lind. et Mml.
qnitl lins lioiiiiurs lillam llali.i; roguilloueui b ilwisse Al., ttrmiiin, Asculitm,
» Pinnte, qtiw jam r.fn-
diierisl ccquid Itotuanas ln-.ti.rias de bello llauniba- Hnle cottsuinpla e*t, ei Attrta. l.uitl. ci Mnd.
iitn uinqiiaiu legisse credideris ! Vis arbiiror, quippe 1
Nnn ab bat llailria 1'ii'oin, sed ali allera ail P.nli
qui lam rudis, iiiipfninsipic rerum Itoin. esse p"- nsiia cnniendit Cluver, nuuicii accepisse Adriaticuui
tesi qm ignoret, qun traclii siul Penuiiix, siveul
,
mari'
alii scripsere IVn < Alprs, quai lla-inibal cuin Pn- u It i Fe-lus, el Strabo. Alii a Pico Saliirui lilm.
iiicn mucsercilu lerro, igm aceioque rupisse iraiii- • Aliis hxc verba desunl. Lind,
iir iiciupt', tpu iiiiiic vncatur Mons iuvis, sive alio
• 1 Al.. Cortafoa, vel Carsioln. Liml. Carrialit. Moi!.
iiiiiiiine M ms U. Iternliardi. I Al., I- urcanum, vel Furtonium, Lind.
1
M>. Lind , Kirtor/f, ei iia in Aiub.; al., S<d luics
 ,

(9S PAIJLI DIACOM OIM\ PAIIS 1. - IITSTOI..CA. «C

A Seno.i_hm. vocitetoesl, omipavil.
Causa amcm cur
Tbe;.ie. Aufi.ena, b llisernia, el anliqiriiate
-
urbes i -
Calli
•

in
._
li_li.un
____, ____.__•
ven. rint, ha>c
!_.__, ........
fuisse .__
.lescribitur.
i . i • i- , 1 . i . i i-

rous.impu Sainnioiii, a .|ii.i h.U provincia noinii.a-

capul dilissims Dum eiiitn vinnm deguslassent ab Halia delauiui,
l.ir. ct ipsn haruin provii.ci.irum
aviditale vini illecti, ad lialiam transirnml. lloruin
'BeaeteatHB. Porro Samniles nomen <• aocepere olim
centnm millia non longe a Deti<hns insula properan-
_b Ii3-tis, qnas ferre soleb anl, * quasque Gra-Ci sa-
les, Gnecorom gtadtis e.slincl.i sunt. Alia vero cen-
lliia :i|-,i- Irant.
luiu niillia in Galatiam ingress», priiiiiiui Galln-
CAPUT XXI. i

Aputta, c Salenio, qum deama quinln Gifeci, pnstea voro Galalae appeHali suni. Kl bi suut
De CaUbria, ei
proviitcia appellalur, quujtis Doclor genlium. scri|isil EpiMolnn 1'aulus.

Qninla deciro» provimiirum esl Apulia, cum so- Cntoni inillia qnotjni. Gallorum, qn_e m italia re-

eiaia sibi Calahria, ioira i)U»m esl regio S..leiiliiu. mansertini, Ticinu.n, Modiolanumque. Uergamuui,

ab Occidenle veJ Africo babet Sainniuui, et

Il__c Brcxiam.|ue construentes, Ci-alpina. Galliae regioni
Lut»m_ni. » solis v.ro Orln Adriati. o pelago Gni- nomen dederunt. Islique >unl C.alli Scnones, qui
lor. Ibc habcl nrlies salie opnlenla», Uueriatn, olnn urlie.it Koinuleam inv.iseront. Sicul enim dici-

t1 Sepotrtiim, l «••—---» Brumlisium,

Agerentiam,
Canusium, l>p»'l
.-»,.->' UH II', WWIHIOKHnf __-.—..-— , el
-- inus -"
IHM.l Galliain Tr.insalptnain,
......-,— -, . qtire
| —
ullra AtpeS habelur.
,

T»reuJ_m. el in sinistro Italue cornu, quod quinqiia- fl sic Galliam hac parle qu c infra Alpes est vocil-imis
ginta tniU.bo-. ei»l.ndiiiir. apum merciuioniis Hy- Cisalpinain.
Uiuiilum. Apulia autein a perdiiione nominaiur, ci-
CAPVJT XXIV.
fervoribus lerrae virenlia per- Quart /fo-ia sic rocitalttr, ttl ijui<_ eliam Atuonia, rel
tius eniin ibi solis
Lalium, dicilur.
duiiiur.
CAPUT XXII. llalia quo<iue qu_e has provincias cnnlinel, ab lu-
Seplinta lo, SiculomiB d ice, qui eam aiiligmius invasit- no-
Sezl i <<ecina prorincia lialiir Sieilia ..»».

dectma Cortira, oclava dectma Sardinia. men acceptt. Sive ob boe Italia diiitur, k ijiiia magui
Scxla d.-cima provincia Sicilia insula romputatnr, in ea bores. boc est, iiali babentui. Ab eo namqao
qiia. Tvrrlicno inari, seu Innio s ..llintur, h de Siculi quod est ilalus, per diniinutionem lieel una liltera

ducis prnprio noinine nuncupatur. Sepiima decima addita, allera imniuUU, vilulus appellalor. lulia

Corsicn. Ocu<-a decima S.rdinia pouitur, quje utrae- i liain Ausonia dicilnr, ab Ausono Ulyssis filio. Pri-

que Tyrrbenis fluctibus ambiuniur. Porro Corsica, miUK i.-iiik n Benevenlana regio hoc iiomine appellata
» duce suo Corso, Sardinia a ' Sarde Hercnlis filio est, postca vero lola sic rcenil li»lia vnciuri. Dici-

oominatur. (ur quoque eti_ni l.aiimn llalia, pro eo i|.ind Salur-

capdt xxin. C nus Jovem filium suuin fugiens, intra eam inveniasel
Ob qxam eavum uliqua pars lialicr, Cttalpina woeatur latebraui. • Igilur poslquam dc Italn provinciis, vel
Gallia. quaiu res gesias describimu.
iosius iminine, inira
Ccrtom esl tamen Liguriam, et parlem Veneiiae, siifftcienter est dicluia, nunc ad hisloria. ordinem
/Emiliam «inoque, -..aminianique, veleres bisiorio- redeainus.
gnplios Calliam Cisalpinatn »pi>e1l»sse. Inde esl C APUT XXV.
ipin.l PooaiM grnmnuticHs, in exposilinoe Vtigilii, Qnomodo Alboin Medwlanum innressus est.

MinlHaui in GaUla esse dixil. Indeqne cst qnod in Alboin igilur Liguri..m intrniens, imliclione ingre-
Ariminnm Galii» cwnsil- m lenio N.uris Septcml.ns, sub lein-
Romana llisinna legitor in diente leriia,
tuiiu.i. Siqni.lein auiiqiiissim-i leinpore, Hrennus rex poribns lloiimaii arcliiepiscopi, Uedioiaoom in>;res-
Gallorum, qni apod Seoonea iirbem rcgnab.t, cum sus est. Ilebinc universas Liguriae civiiales, prxter
treciiiis DtUlibni Gallonim Sciinuum lialiam ve- .. . has qtia. in littore maris sunt posita., cepit. Ilonora-
lns vero archiepiscopns Mediolanmn de^ercns, B ad
nil, eamqne usquc ad Seno Galliam, qurc :\ Gallis

• AL, Theaia. LinH. k Ex Festo sumptiim. Lind.

b Al., Estrnia, aua* esl anliquilale consumpta. Lind. 1 Universx lialiae pariition^m antecetlentibns ca-
' Al., Benerrninni. Lin.l. I
pitibus a Paulo designaUm scio pluribus essc iiupro-
K\., accepere otmt a Samnio colle, quem
i primum batam. ut note veieril.ns provinciarum divi-ionibus
imederant. Liml. iiiin onmibus locis rcspondenteiu. Alipii varias varns
' lla Mfin. Edilin. Puin lamen legen-
el .%'um i teinporibiis fuisse llalia. proviii<i_s perilus quisque
diim auvvt* nppeltanl. Ile^yrlliu.
ijKfli (,rtrci lav : anliquiUtis minime neg.ivenl, l_cuiiaiiiquc pene un-
viov. sa&retm PetpCofixov, quam leciionem Plinius menbain in bistoria, labente
imperio. Ilinc Romano
eonDrmal lib. m, cap. 1_ t Sainmtiuui, quos Sa- : argoineiitiim pro nnsir.i sinnpseii.ii ejus.lem regio-
bellos ei Grseci Sauoi.a» dixere, culoniam lloviauum nis homiue, qni vicimorem sibi reruni siatum imvi.se
vetus, etc. • Lind. _ bis Plimi verbis, aliisque ve-
I debueiai. Caiiliiini|ne velim iis i.iiiium arguuieniis
lermn liisloricormn arguil Cluveriii-, Samniics non nppugoari, qu__ veiermn leslimomis liilciautnr. Do-
ab basiis, ied a Sabiuis dictos, vide lib. iu llal. an- cii.sui.i viri jauviliu |>liire» di-piiiarmil, ei-que no-
tiq., jrag. «4S. lai referre opernsi»simu-a qui.lcui fnissei, et quod
i

' Al., Siponliim. Caniuntm. Lind. l.iiliuin lector.bu. ad bislonain properantibns lerrei,
' Ainli., ublwlur. eaipie de rausa consiillo prxiermisi.
fc
rs.iin.i.i etymolngiam insnl.Tcelcbratissim__ me- m Al., aa Nonas Seplembris. Lin.l. el Mod
liuiibns veienim lesinnoniis aliunde recentiores de- ° Anin.les Mediolanenses sanelmn llonoratinn - - < I

ducuut, eamque vulgatissimain quisque m.vil. Jannenaes fugisse feriiut dolore actum, quo.l auctor
' Al., .Sii.do. luis.et iradenda. Alboino civiutis, qiiam cunira pa-
I Al., Vatariiam. Liud. Caliiiam AmU. ctuin ferocissimos rcx diripucral.
497 DE GESTIS LANGOBARDURUM. — LIB. II. *98

Gemiensem urliem confugit. Paulus quoque patriar A nou poterai elevari. * Tunc unus ex cisdeni Longn

rlia, annis diiodccim saceniotium gerens, ab hac bardis, l.ililerregem alloculus esi, dicens : Mcmenln,
luce subiractus est, rrgendamque Eeclesiam Probino douiine rex, quale volum vovisii. Frange lani durum
reliquit. voium, et uigredieris urbein. Vere ctenim Christia-
CAPUT XXVI. nus esl poptdus in hac civiiale. Siqiiidcm Alboiii
Quotnodo Tieinensit ciriins Iribut nnnis obsesta eit, voveral i|uod nuiversiini |>opiiliim, quia se irailerc
et tfuia Lunti bnrdi I usciam invaseruut. noliiK-i-i, gladio cxsiiuguerel. (Jui postqiiam lale
Ticinens-s eo teiii|»ore civitas ultra lies annnsnh- votum diriKniens, civibus iadulgenliam |iromisii,
sidioiiem perfercus. se torliler rnnlinnit, Langobar- mox equuse)tisconsurgens, ipse riviiatem ingressus,
donmi exercitu n >n proeut juxta e;nn ab oecidentali nulli laesinnem iiilerens, in sua prnmissinne permau-
parte resiitcnte. lnterini Allioin, ejectis niilitibns, sit. Tiinc ad euui omuis pnpulus ' in palatium quod
iuvasit omnia, ns(|un ad Tusciam, pra-ter Itomain, qtiondam rex Theuderietis <on-lriiicr:il cniicurreus,
cl liavemiam. vel aliqaa caslella, qux eraiit iu liliore '•
pokt lanlas animum miserias, de spe jam lidus fu-
ntaris ConSliluU. Nec erat lonc virlus ltomanis, ul
lura.ccepil relevare.
resistere possent, quia ct b pesiilentia, quac sub Nar- CAPUT XXVIII.
sete facla esl, plnrimns in liguria et Venelii* ex- B Q unmodo Mbain, pottounm tribui reonavit annit, eon-
stinxerai, ei post annmn quei» «liximus (uisse nb> r- tilio iiitr eonjugi», ab lleloieehis tnlerfectui esl.

talis fames nintia ingriicus universau» luliam ileva- Qui rex h posiquam in llalia tres annos el sex
stabal. Cerlum >•,•>( autem time Atbnin multos se< mn menses regnavit, insidiis sua: cnajugis interumptus

cx diversis quas vd alii regi-s, vel ipse eepera», geu- est. Causa aulem interfectiunis rjtis, hscc fuit. Cuiu

libus »1 lialiam adduxisse, imde usque hodie eorum hi convivio, ultra quam iporiuerat apud Veronam
iu qHibus babiunt vicos, Gepnlos, Itulgares, Sarina- l.elus resideret, cum poculo, qtind de capiie Cuui-
tas, Paunonios, Suavns, N»riros, sive atiis liujuscc- mundi rcgis sui socrri feceral, regin:r ad hibendum
iikxIi iiiuniiiibus appetlamiit. vinum dari praecepil, atque ram ul iiiiii pairc suo

CAPLT XXVII. laetanter biberet, iuviti vii. Iloc ne eui videaiur im-
Quotnodo Alboin Tieinum ingrettut esl. possibile, verilatcm in Cbrbtlo loquor, cgo hoc pn-
At vero Ticinensis civilas post ires amios, et ali- ciilum vidi in quoilam die feslo, '
Ratcbis priucipein
quni menses ob->idioncm perferens, landcm se Al- iii illnil muvivis suis ostentarei, tiiniii teiieulem.
boin et Langobanlis obsideniibus Iradidit. In qiiam Igiuir Hosemiiiida ubi rem aniiuadvertii, altuui cnn-
cuui Alboin per pnnani, quae diciltir sancii Joanuis, cipiens in corde dulorem, quem c>>uipesccre non va-
ahUrientali urbts parle iutroirci, equns ej>is in por- C lns, mox in mariti necem, palris iun>is v/nilicalnra
c
!>• nieilio concidens,. quamvis raharihiis sliiniila- exarsit. Cousilitimqtie mox cum i llelmicbis, qui re-
k
lug, qiiaiiivisbinc. inde <!
a siralorc vcrberibus ca'sus, gis schilpor, hnc esl anniger et collacianeiu ernt.

« Optime quidem bor loco Panli uientrm >»9l asse- Sigoirn adhirrendum, qnein vir clar. Bacchinins, iu
cuius lleinardus Saccus iu sua llistoria Tnimiisi. chninotog. ad Viiam 1'ein Seninris Ka-
ilissi-ri. bisi.

< Triennalein (scribil ille) fuisse Papim nbsidionein venn. cpisr., viinlicavii, ul stmsus sii pnsl ciptaiil ab
aplid Kinnes seripiores cnnsi-it, Plaiina eliam Ii>>it Alhoino P:i|iiani regni Langnh auuos a Paulo iHW
alleslante in Viia Jnannis III. Alhoino rege euii' nnmeralos, qilod et alioriiru lestimniiin probalur, Si-
cxere.ilus parte iirhcm aivrriine preinente, ac iliu, » I- ri i poltssiiuiiin, ei llermanno cimlraeln. uui , ul
nncluque iufesiaiiiein, et ne de rivitaie li'>cr:inila co- Pagius iiotivit, io fu iori Cbronico, srrihil Albniuuni,
gitare >>ii>-'iihi- aut imperatnr possel,
I alleram e\er- i)c. HjiaCi Papia, ibi seilem regni staliienlem,
< iiian-

riius pariem Alboiniis P.nluiu Irajicere, et in yCmi- nns, ci si-x menses

liaba regnas^e, > qua n entc
in
lienses, ct Tuscos populns ariua veilere jussil uno ; ariipeiulns eliani Tiironeusis, lil>. iv, cap. 3.r >, iui-
iia iue leinpoie, unaque gcule ejiagilala inbus in re- iiimk: rniii ltar>>nin Cm ngrildus.
ginuilius llalia fuii, iinllo dnce, aut cxervilu Ijmgo- 1
M., litilicliia. I.iinl.

iia.diro oppnueiitc.
furori raslra > i Al., llilmijes. I.iinl. Ilelmiifit. M.id
' A! ingumaria. I.ind.
. pestis Hagiiorum virurum hoc iuiiims eral. Nam dc Nar-
k

*'
Amb., >/«un<ri3 Imuinde liaslarum verbeiibut cat- retu scribit Coiippus, viiiii armigcruiu fuisse Justmi,
sut. I) lil>. ii :

d Mml., n Iractorio. Armi^er mtcrea doaiHti vestigia lnstrans,

• Pauln alitcr a seriptnrihiis rerum Tiriiieusiuin Eminel excelsus suprr aginiua vertire iNarse 1
;.

urbis deditio refeitur, ac D.ilinaiiiiui presbyleruui Cnrnpnlala eoi <tzojt!i5>'ouc vmai; Prncnpiiu, m pmo,
pieiate sua, rt miraculu iratuni Albo>ni auimiim <~:t.\jy •..•:. de tldnarre, bb.
Ita eniiii i brlli Celiri ex
i'on>pi'M'liisxr. T
ins. illusi. Josepbi Scaligeri : iiv Hi xk tt aOici,-
' I
»<•
palalin Tlieiulerici fusitts Agncllus, in Vila
Oooaxao; o.o/a. ., tou; (3«<t>).:'o<; 5opu-, o,oou<; tsXmv ,
i>ncll 1'eiri Scnioris, iH. n»si p tios iln 5>oui)iooovr <loii;eslH.os vrlis iulcipre-
i Asccnsiam Kdilin : pmi lanimn miieriain de spe lnri, n.iiii \:\ lii >>in-b.iiiiur. 5<irrates, lib. i, nap. 15:
jnm fidnu rcepit iinimum ad meliora levare. Aiigusla- Ttiv uoaufoor^iw rt;. u/itou; bis
0". ( >:«).£< o .SatrtAeu;. I.b:
n:i ivTi" toO relevare b;>liei revetare Liml. lii>. >n e il>i Jae. Cnj.irius J. C. Kit
Ctnl., iii. 17,
11
lla:e vrrlia poslniuim trei annos, et sex menseire-
elia ii io uoiilia iin|>ui itom nn aiinigf orniii mentio:
. i

yiuitiit, ncgoiiiiui dederuul llaronio, Camillo Prregii-

< Arinigeii profingiiaiorrs icuiores, inuigeri propiH
nio, abisipie pluribiis in constiliieiidu mino iinvim ili .
gn:ilor<'s jUniorrs. i Stll illi diversi ab h s liirre,
re»i, Aliroini. Landalissimut IVregriulua, in sua lli >•> apml
qiieiiKidiiindmn Gunlerum, lib. tn. ArmigiTos
sl.n.i princip. Langubard., dissert. >!> aunis ducatus
vritgires lantum mililen esse puiu, v> s;itellilns, uam I

Ziilunia, iii Larolum Sigonium incurgil b dislinciaiii >

cns vrlrris giaiiimaliei amugernl iiuenne annir. Scd
ilnplicem cpochen advrnius LangnbardoriHn in Ua- i-l spud P.inliiiii iiosirniii civTi Tou tehiluor, sclnlphor
lijiii, corumipje regui consiiluti ; niliiloiuiuu.s idhuc !>>,:>rc IttallOI», ipi.i vox lierinains u il.iii. Liud.
 1 .-•. I t-l 1'HVM.M v.'i
——-""
ul irjteni iniet-oVrr. i i»iii. y»ii resinr |.ersiia<il ul A '!> lune rwrrw vsuitaie solii.i apuJ '
indoclOS bo-
* IVr>-ijVeo. q'ii ( -
.i»>imu>>. in b >c con- raine-s Alboia se »'di>se jj.uliaL
a ascirel. * IVrrvleo cum reiini suaJenli Unli CA'.'IT \\l\.
- ronsei.sura xiliibere nollel. 'Ila se iwin ii le- Q»ia Hel-mictiis regmmre wmhit, sed non vormil.
-i ;ia Per>deo «lu ri co: '. ur lle in . !i -, ei»iin. ;o Albeia, regnum ejus
tixlineni habeUa', supposmt, «tx P>-redeo rem n - inrad^re Ct>iulu> e*»t ; seJ iiiininie potuil, quia L-in-
ns c-um ie_-.iia coi.ciibuit. Cumque il .. -li iiiiiiiun) de morle i:l;u» dolentes, eom mo'ie-
seelere, ab eo fa j ei ei quaru »e e»se eiistima- lunlur e\»lu pUere. Sui:ni<|ue K..seniurtda Loi.gioo
tt ip-e homm • •
;ujiu esse puulut, i" Kavennj? iuand*\ii ul citius navem dirigerei,
i «iiai»', rejiiu suljuniit : Ne^ui|un ut putas, •iuj? I
• - - ' •- I l.oiigii.iis uli nui.lio be-
s*»J efo CiKrki u » . ii. waaiL Cerle nuuc ulem : - 'ffeuus, fe->t n.inter na»em <lin?\ii, in quain llrl-

rrm HeredeO perpelTJDiu >-ul-es . ul >'" lu Alboiu niiui- .11 -rmuiidj jam sl> Majage, 111X.IU fu-
•i irrlrc as. ut ip>e le su«> |Mn rist i.^ujI. OTune gientes incrt s» >u 1, .i f renii-s|ue »tt :iu ' Albsuiu-
icilei l miluni quod fe i:. et aaj s;«>nte nolue- li iin r^i> 1I..U1!. ei oinneni Lsng.iLi.irdorimi tl.e-au-
moJo i.i resTi» necem coaclus assrn-il. Tuuc
mt ruro,rel.<ius Ravennam perve eranL Tun.
KweniBK.la. dum »e \ baii inendie sooori dedis»et. »» pn fectu» >uaJere coepil lu.se nnii.l . ut lle

n. (tnnai i.i p.lat >» silenLnm tien ,<a-cipieas. omna julof fjcere' . e. ej.is -e aaajtiH co uuret. I. .->, ui e ji

. -.«vi sublrai en», - . > .*d e-.luli capal, ad ouincm i^.u.i am fj.ii s, oN ::i i plal Uj». i.u.l..:in

j -
C . i»ii. et doMiiua fieri, ad Lwuuir perp. iramlum faciuus asse -

•<j«»ii r»«jj iuni II" -"-tlea imer! Su:n de\!il, al.jue dum lli .ni.rlii> >e m Uj'ik>o 3l.lue-

ouMii br-»:u rrvd. ! cr. introduiil. Albom subu e rel, :

•«ie-J;.n'i ei de laiatro, veneni poculuiu, nnod
n
ittp r t ei|>erje'»' i.i». nuluiu quod imnuuebai u.lel- valu b es->e asscental. pro| iRjvit. Ille aki stiimi >e

i BiMHH' . -eiit, quaui m i- it ortis poculuui ln;.i>s*', It.ASeinuiiJani.r». ipualn -nprr

v i.ere uou Talens, aiprebei.so Cjdi cladio, qa<>d rrliquun. erat tuliere corfil. Sieque

ubm »cabr o 'np. djoro. se coo» eo per jliqnod Dri omnipoleiilis judlCK) inlerf.-Core» ini l
u:»»imi
. Sedk.a prnli Jo'...r '
»ir UI«-o.i>- ui.o n.onirniu piTierunt.

et lnaat i
CAPt r \\\
»ia'efw.q»3M aaat aV M - .ni.ri.ciu. {Jm»mo4j Lenginnt poti corBM aterliM AlestuKiam
fmm / :«.d,*. uifm ikeuimio tmpernlon dtr-ju d
ariaatjix maliT ;m act l.o-
,

•Uian snafe» l< Ij.i .-».»-iuius

t >i

uju«
nU l'.re4eo. mo-Jo in L^uiiii i**pU m Ifnem «
!•• ' eJJB i < i
, •ec-Jit.
csraas caai a»>».ni.» I jnj! lianJaruuj lelm, ei lameu- II.. iu perrmpti» LuDgiaus pr»lecins All«aia-
,

t >- -u, qu* palalin erat diini.,m l^n^olard rinn iii-><iir.»C..nsuuiiaop«iliia

• oaiqcu i, i ej»a>i a ai esl. Fuii aatea sjjiutj procrraa, • ad Tiberium iniperaturriu .' r. i.i. Af;,nnanl j
.1 sJI* j b.r^ . iori«i*e coai >u>. I. >
hmi. er cuui Iun in- e; Ito-eiiiiiada
• iiiii. ui;i pj i II.

i.i*ell*rlns. qui i
»• jI ;ue eimde cum
-»e . Ail»r>aii»da
j rroaensiaai nmi. a er«-ns. -pji j.u r.j*. rl si
:.!•<. poliiu diretium • : ir in * si-ei-U-
•taai fterai, aUluliL (J«i tuto popali toraij) iinperj :: iuirj- ujaajui-

* \' . r i .'•••. Liiwl rcrrfr»-.-. ftr- .. f l Ljpp.Jjnr.lnmm f.KMionr K »smu l^ 'acil >
i n. i. »•< ! mvi-mm mfttmmm. I rrr.-rti. eic. I
f i! H >r u» A .1 .. « :n>.. j! . •> j.> ni J n ori>
r. Auiju» 1
!. iii«Jk:iio e .* . Ali.u.-uu- ifi Laiifu ardunun
H «., Iu.' i'/< imuHiiii , omeJ ferit, et fa 4 a sui» , nl e>i II- •
i.nem'e
tpaaij, eir. uinr-j aaa fe«*M«B, nueii • - > . >t >upra rrinlBr
\ /«lt -^ r.».r a— iasfa» r-reJf*.r,e l!e •* j m llrl.i-rf» Cum a t->licta u\ure | >.u>, i|...iii. >

<J •
Iuj r .luiniinni v- '
Iltl H, el .•!'... i IbCt n «jaaiij
* M» , ie i«u«wr». Al , e Bi. I :.. ul i" 1 : . j • \. • r I q.uiii i|...»l Ur lUli» caa-
'

p errfatrr» lertilu» lijteniij: se reipu-

\ .. - • id. blicr ir .li.lii. i

» - - . r ei \ i » IViri -r * M».. «;.iJ>f>rTi I I

I .'n r--trri \ .
J : i mmT.j-mJo Alteimmm it jmt-
I . r J. ..... -. ui I; 'rj- '. Ii i, iniaiiac i .i . Ij.mI.
> i
-
i ». i /.' .1
•
\ . I • ! l-j. Lii.J. el Vlo.1.
.
i» r i . > .. \* . .
•
\ . ' i i. tMKa *, aaoJ MbtWC «t
a«»«Jiro. aJ>li .jnc : i **• •
-. i,- t. r» . I.

» •»Aiu>., m4 i mftimlm tm :. ei, \.t..;|rrs loni .11..

\ JT i Tnir l^ini.' - al~i» i l ..nrs Ijatju-
»i>i J.* i Baiai -
.iDies i jr I n lliesanr.-», .- - - . j-
i 1 1 .• i i i .... . -> ... JL.MUu.. a il. Lj. £ diarj. 'uin rr»'." itfli i ll.
rw. »«li «.li.r i I t ; I. r ! ruui [Urlise \\ 'SmamJx ri A I "i - I J s-"i

.A«f'. nifriiiee j Loushhj imp. Ctin-iaiiiiin.poi.Ni iraa>m.»ii £»i.v:- .-.

: et
i
-
- •
•
. . > I i . . i »u»n i
r i .^t.o pli.rima. » Jusiiao iinp , b««b
apearrt *> l'- > . u-n Faokt 1 *r .,
JHJ . .... .,...,.,• .,|,..T. ,i \ J40BM
• uraae ,
• i s Ll-
- - . UC^or de lu r J. .|>'-r I oi-piui ClirunoJoi a. Ilm- n,i ud>n U l'j .li le» Uo.
Ij> i-. la auatin, ul ti, . s*|. n V: 'icftmntnm sa
501 DE GF.STIS LANGOBARUOUUM. — LIH. Ilt S02

tudinis occidisse. Cui, nl ferunl, ne aliquid malignuin A sei nienses, cum < M.issana sua conjugft, reguiim

iu regia urlie, quia * vir foilis eral, molirelur, jussu (ibiiniiis-ei, 5 a puoro de suo obsequio gladio juga-
imperaloris oculi e\uisi simt. Qui sibi posi aliqund laius ei.
lempu- duos cullfll.is apiavii, qinliiis in ulrisque suis CAPOT \XXII.
manicis abseonsis, palaiiuin petiit, aiipie se quajdaiii Qnomodn dures Lmgobardorum per dteem nnnns sine
ad Augusii tiidiiaiem, si ad eiiiu introiniUereiur, lo- rege fuerunt, per quo» Itulia snbjmjaja esl.

culuiuui promisil. Ad (juein Augusius dcos silii (a-

l'o-i ciijiis mortcm Langohardi per anims deceiu
iniliares, qui ejus verba su^ciperent, palricios mi-.il.
reg.ni noii babeules siib dticibu» fuerunl. Unusqiiis-
Oui euiu ad feredenin venisseni, ille ad c->s, quasi
q>ie eoim ducum suaui civiuieiu oblineb.it. -
Z.bau
aliquid eis sccrelius dicluriis pmpius accessil , atque
Titinuni, Ivaillari liergamum, Alacbis Briiiam, Eviu
•>
amb s iittaqiie maiiu gladiis, quos al.sconsos ba-
Tridenium, Gisiilfiis F.riim-Ju^ii. Sed et ' alii emtra
hebai, f. rtiier vulnerivil , ila ut s a'iin iu lerram
hos in suis urbibiis lri:iula duces fuerunt. llisdiebus
corniereni, et eipirarent. Sic Sainsonia illius forUs-
raulti nobilium rtoiiiaiioruiii i obcupitliialem iiuerferti
simi ei aliqua parle iinn absimilis, suas injurias uUus
vero pcr 4 bosies divisi, ut leriiam par-
suiit, reliqui
est, et pro smissione dunrum lumiuum, duos impe-
y lein suaruni frigoie l.aii.obardi^ persolvereul, tribu-
ralori viros utilissimo- iiitercmii.
larii efliciuniur. '
Per bos Langnbardonim dtices sc-
CAPUT XXXI.
ptimo anno ab adven'ii Allmuin, et lolins gentis, spo-
De regno Cteph, gui bernndus regnavit.
liaiis ecclcsiis. saierdolibus interfeclis, civiiaiib is
Laugobarili vero apikl lialiam, omnes tomniiiai
subruiis, populisqne, qni niore segetum eicreieraul,
tousiiio < Clepli iiobilissitntiin de suis virum, in urlie
evslinclis, esreptis liis regionibus qnas Albnuiiieppe-
Ticiiiensium '* silii regem staiuernni. llic mullos
r tl, m lialia ex maiima parle eapla el a Langob r«fe
Koinanomni virns poienies, alios gladio eislimit,
subjugala esl.
alios ei Italia enurbavil. Isie cum aiiirun unum et

* Mod.. magnre nrtnis. i'

Zaban Tkiauni, Albain Uediotaanm , \\'alla'i
b Ambus cnltris illis e n aniea traciis gravilcr ila sau- Perganiunt. Atachit linxiani. Enin Treutttm Mtid. Za-
riaril,ul sinlint in lettam curruer.ies expirure.nl. L. tor- kauus Ticinum, Alboinus Medtolaiium. Lind. Yullartts
liter itu sauciavit, etc, &»pra. M..,i m Beryamum, Cumus Trenlum, seu Tridctvum. I.iiitl.
c Mod Cieh. Lind., C/./iewi, scu Clephem.
, Eoin Trid. Amb.
Guininanib alter La gobardorum dm a d vo Gre-
d
Eisiiucio Alboino, el tum ipso regi.t ipsins pro- ;

sapta, Cb-plioueii: sibi regein slaiueriinl Laugnbardi g.irio M. iiieuitnalur ad Powitouioiu Etr.iri*. lib.
in ordine XIII suppleudus enim caulogus Rolbaria,
; Oiilog. 11, cap. 2.
ipii Aniloiiiiiui, sive Aiuloiiium pr.rtermiserat, vcl, , C i AL, ob cut'id tn'em ducnm. I.ind.
iit ipse mii'1 persuade.i , amaiiuensis viiio in cilalis 1 Al., hospites. Lmd. paries. H<td
(I tc.iiss. Sigttnii scbe.iis minimc legiiur. 1
lu ins. tiliiiu boc capul ila le^ebilur llnque :

" Mabi qnai sub A 'bniuo

ac . Clepboue reg bus , morluo Cteph. per decem anuoi absque rstit 'uere Catf
111 ''ucibtis llbs illata sunt, videie esliu librls Dia- gohardi: 1 •iilnmmoiio duces prweran'. L'ml.
b'g. ei fpist. divi Cregnrii M:um, Gregnrii Tiiroiien- .Nou sepiein aiiuis ab aiheiilu And.uiii. sed lougo
eis alio uiuquo illiusxvi seripionuu, eaque saevitiae
,
plus lenipore in llalia t;rassaii sunl Laugabardi, ut
liioiitin Cnia !|i'u !' ollius :ul »ii. 575.
t
1
1 .1 .

ex aliaiis tesiiinoniis eonstat, idque Panlos ex Gre-

r A-ane. MihI. Messaun. »el Antare. Lind.
gorio Tiiroiiensi io Hisloriam suam irauslulil illius
f Sxvil.a neiitpe sua o linii. se alque arma tra- m veiba ni.ii' iiiterpielalus.
ier.ii, aefce tra.ie lu; mudiis iutereitli .

LIBEH TERTIUS.

CAr-LT IMil.MUM. validu eierciiu Gallias ingrediunlur. Ilorum adven-

linii ui Uet ILispiliiis, qui a|Hil u Nteeam erjl inclu-
Quia duces lanijobardorum a,l pra'ilii;duia in Cailia
direcii suui. sus, sauclo sibi revelaule Spiriiu, longe ante pr:c-
Igilur aliquanliei dticibus Laugobardorum, • < um vidil, ejusdeiiiq.ie mlxs civibus qu.e mala imuiiiie-

Varbs Langnbanlorum irrnplkmes in Gallias

• j) iugressi suiii, et Clusas obtiuiieriiiit, el iu nMasstcriu
anle Sueberti iegis moiiem aeeuralissime pro iinre sancl iiiiiii Aiaiiiiciisiuin diebus iliii iiabnav ruiil, m
suo disliuguil P.tgius iu erilica Barou., ad an. 573. el poslea pugnaui cOtilra exerciloui Ki.uico-
111 Il-icii

1'riiii.nii asseril Muininuto patriciaium provmcix ge- riim rominiseriini, ubi pene a.l iuie^rum inierfeeli
lenle, qiii Ao.ito ejnsdcm di^nilalis vno a Lango- siih. pauci fuga liberali. (Jua: bcei a M.irio iu au.
b.inbs viciu iiccaioqoe succcsserat, 111 refert divus S Cons. Juslini, ei ind. 7 referaulnr, apliute vir c ar.
Creg. Tuioneiis., lib. iv, c.ip. .">ii el 57. In e.t vnii emciiil.iU cliroioli 411 a.l auiiuni 578 revocjvit. I>e
Laugobanli ad civitatem Kbiedune iseni, et Sanutes bac irruittiiNte Paulns nosier miui ute verba fac.i.
piisiiiiodiiin Langiibardoruin socii in lerriiorio Re- rns.ii-iiiaui, quje ftiuu, /.abiii el ltiii«.laii.> dncilnts
gieusis civitaiis ad Siablonem ricnm, Alboino re- suueritire eicepil eoqnc lempore gesla :-uni qua:
11 :

giiaute. Alicram » Fredegario in Lpii. cip. iiS, .:i diviis Crcgorius lu uiiensis el Paulus 111-lei de sau-
llario, in Cbrooico, rclaiani, Talaordu <i Nuceiotie clO II «pltio i.an.ii.l, ijin Lai j.i)l.:irioriiiii iiruplm-
ibicibus Langob., tjiii a Wiolico el Tlieudofredu liem pi.fdivi rui. li' igmii nr 11.1 restitnt riekcul '

Cuuiramiii dncibus victi luerunl anuusa Mariu 110- ; iuuiiia q i.e de aiigoli.inli- in Callijtti iiruniH uliutjs
I

lamr bis verlus: i Clebos rcx Laugob. a miero cv il ... Crec- Paul is nusier ea,acri|ML
Uitcrlcclus csl. cl eu auuo \ln\ um Laugubartli 11 vailc Utvus Gicjif .Aiiu.i.
''
505 PAULI PIACONI OPP. PAnS I. — IIISTORICA. K04
k ccb\o dederunt, Higitantes a sancto, ut (jui.l cis
rent prrdiiit. Eral enim vir istc magn* ihstinen- A
' earnem agenJu.n esset clemenler insinuaret. Ipse vero, iiu-
lix. et prohabilis vilaj , qui toi.slricuis

solo pane in posilo salmis signo. arens brachium smiiati resli-

calenis ferreis, in.juto desuper cilicio,
diebus autem Langol.arJus autem .jui ' sanatus fuerai, et nd
cibo cum paucis Jaetylis utebatur. In luit.

radicibus berbarom .€gypliaruui, fidem Cbristi conversus, slalim clcricus, deinde mo-
QuaJragesimae,
b ereniiix ulunmr, c eihibentibus sibi uego- nschus effecius est, aique in eodem loco, usque ad
nuibus
Per hunc Dominus magnas vir- finein vilae suae, in Dei servilio permansit. Bealus
tiatoribus. nlebalur.
J in vero llospili.is dum Langobardis Dei verbum loque-
tu'es operari dignams est, qns scripi* babenlur
hbris vrnonbilis viri firegorii Toronensis cpiseopi. reiur, duo duce«, qui eum venerabililer audierunt,

advenlum Langobardorum in incolutnes patrie m redditi sunt qnidam vero, qni

Igilur vir iste sancitis ;

Gallias hne modo prs-diiii. Ve.iient, inquil, Lango- ejusverl.a dcspeierani, in ipsa provincia misei abiliter

bardi in Callms, et devaslabunt civitales seplem, eo perierunl.

qirod inereveril m.tlitia eoruni in ronspeclu Pomini.

CAPUT III.

Esl enlin o nnrs populns perjuriis dedilns, furlis ob-

Qunmndn l.angohaidorum Amnlvs patrieitts
exereilni
bellum inlulu, el quomodo ab eitdem vinctus ett et
noiins, rapinis inlentus, bomicidils promptus, inqui-
oeciius.
bus non esl jusliliae fructus. Nondecim* dsnlur. non B n
Igitur devastantibus Langnbanlis fiallias, Ama-
panper alitur, non tegiuir nndus, non suscipilur ho-
lus, ° palricios provincia; qui Gtiniramno regi Kran-
tpilio peregiiuus. Ideo ha?c pb.ga ventura est 9ii|*'r
imm commis-
corum parehal, contra eos ever< iluvil,
popul.iin istum. Monachis qnoque suis prxcipiens
soqne bello lerg.i vertit, ibique etslinctiM esl. Tati-
divii Ahseediie vns a loco isto, aufereines vobis-
:
lamqne strag'-m lunc I .angnbardi de K.ir^uudionibus
cuin qiiae habetis. Ecce e.iiingens • appropiat qnam
receniiit, ul non possit colligi niimeriis oecisornm.
pndiii. Direniibus illis : Non relinqueinus le, san- niutique inrstimabili prjeda ad Italiam revertun-
,

cti>S'ine Paier, »it : Nolite liinere pro me. Futurum

lur.
esi enim 111 injurias inferant niibi, sed mm noccbunt capht iv.
u-qne :nt inorlein. Q-iomodo Langobardi Galtiam tngreiti a Mummuto
patricio sunt deitcli.
(APUT II

beatum Ifotpitium exsliHguere Quibus discedeutibiis p Ennius, qui et Mtnnmulus,

He Langokardn qui
rolnit. accersiius a regi-, pairiciatos honorem eineruil. Ir-

autem monarliis, advenil eiercllus

Disce.Ien.ibus rueniibus iierum Langobardis in Gallias, el nsque
l,angol«ardnrum. Q.ii dui.i cunola quj. reperenl '
•t Mnstiasealmcs accedentibm, qui locus Ebredunensi
sanelus inclusns erai, per- ** Muiumulus eiercilum movil
vastarel, ad locum uhi vtr adpret civiiati , et ,

venit. At il'e per feneslnm mrr s se eis ostendii. cuui Biirgundionibus illic proficiscitur. Circumda-
Ilii vero circuinemites lnrrim, dum aJlmm qaane- lisipie Langobardis cuni eiercilu, * faclis eiiam con-
reni, per qnem ad eum ingredi posseni, et in niiiie cisis per devia silvarmn, irr.iil super eog, imillosque
invenirent. duo ei eis ascendentes lecliim dUcoope- e\ eis iiiterf.-.cil. Nonnullos vero cepit, et regi suo

riiernni illnd. Et videnies eum * cinctum caieuis. Guiiiraiuiio dirciit. Langobardi qnoque his pairatis,

iniliiiumque cili. io, dicunt : Hie malefaeior esi, et ad Italiam suut regressi.
boniicidium fecil, ideo in his ligaminibus vinclus le- CAPUT V.
Helur. Vocaoque iulerprcle, xisx-ilanlur ab eo
Quomodo Saxones eum Langobardis in llalianx
quidmali fec.ril, ul lali snppliiio arrlarelur. At ille tenerunl.

faielur se bomicidam c>-e, omniumqiie criniinum Post h:ec Saiones, qui cum Langobardis in lia-

renni. Tunc umi«, cilracio gladio ut ejus caput , liam veneranl, • in Callias perrumpunt, el iiilr.i ler-
1
ampiitarel, mox ejus.leiira i in ipsn iciu diriguil, riioriuni Ithe^ense, iJ est , apud Siabloneiii u vil-

nee tain ad se potuit revocare. Qui relietnm gladiuui lam, castra constiliiunt, discurrenles per villas ur-
lerr.v dcjecit. Ila:c videnles socii ejus, clamorem in binin vicinarum, diripientes praidas, abduci-ntes
D

Amh., romirtrli» ad carnem caliuis. Modnei.coit- ' Ms., reitalui. I.ind.

srrirf»! n carne. a II.hI., rftlvcti.
Amb., Aiggptii. Mod., ercmitn? uiehantur.
•> Q«i nupei Cetsi succettor exslilerat , inqiif! divns
' Ex bis divi Greg. verbis II arius cl Mabilloii. ii Gregor., lib. iv, cap. ii.
frtipienli-sima eo lempnre dllos inlcr et iEgypiins ° Al., palriciut piotinciw Atemanuica: l.iiitl.

enmmereHi deducnnt. P Ainb. Lmius. Mod., Cuirut, ul leg. m divO

,

* llisl. Fianc. iib. vi, cap. C. Lind. Creg.

• Anib., opproperal. t AL, Muftiam Scalmes vel Hfnsciam Scalmei. ,

' tlojnei., runrM qnce repereranl dernstabanl, ad Lind. Muuias Scalmes. Anib. Ad dm firegor. vari;.s
locnm ubi rir iunetut inetutut erat penenernni. lecliones nniavit Kuinarliii in Cod. Corb. Musticascal-
t Anib., c.nrlimi. met. Bec. Uuiciasealmei.
k Al., rnctitumqne in parlein intfrrnganl. Lind. Fo- * Al., Francis. Lind. Sirvanda prima lectio, ul
eatnmque imerpietem tciieilantur. MoJ. habet divus Cregor.
' Al., amiiKiurel deslntm erigil, sed ejut dextra • Gregor. Tiiron., lib. iv, cap. 22, atlisque Codi'

nwx. elr. L.in.1. cibus per divotlia riamm. Lind.

i \l".l., tn ipwi ictu itupeiisa diriguit.
1
In Gattias psrrumpunt, non lcg. b.cc in Ainb.
u AL, SlaJbunetn. Liud.
' Mud., caium.
505 DE CESTIS LANGOrtARDORUM. lib. 111. ror.

ptivos, vel eiiam cnncia vaslantes. Qimd cum Mum- A CAPUT VII.

iimliis cninperissel, super eos ciim exenilu irruil, QuomoJo Samnet tle pntrin sua Suavos, el atias

Gnem gentes, qitce tbi r,siilebant, exputcre.

tiulm&qne cx eis inierfecit, ac dnnec uox fa-

cessavil. Ignams cniiii r.pcreiat Qui d 1111 ad suam 1 atriam venissenl , invrneruul
OCtel, ca-dere 11041

qme acciderant autumui.ics. e:mi a • Suavis, et aliis genlibus, sicul supra eom-
homines, et nihil de iis
memnraviinus, relineri. C nirn qnos iiisurgenles,
M.me anteni facto staiuuni Saxonrs exeiciium, prse-
cnnati sunt ens ' destruere, ac delere. At illi oblule-
parantes se foniicr ad belltim, sed intcrcnrrenlibus
Daltsqne nuiier bus Mnm- riint eis tertiam pariem regionis, diieni.-s.: Simul
nmitiii pacein (ccerunl.
possumus vivere, et sine collisn.no communiter lia-
mulo, relclis caplivis, eluniv.rva pra-da, ad lla|i:ira

revertuniur.
bitare. Cumque illi nullo modo acquiescerent, de-
CAPUT VI. liinc ohtiilermii eis inedietatcm ;
post ha-c duas par-
Quomodj Saxonet cum uxnribus, el parvitlit tuii, les, sibi taiiium leriiam reservames. <"
Nolcniilius
iterum Calliam ingressi snnt. auiem illis, obiulerunt cum icrra eiiam omnia pe-
Igilur refpressi Saxones ia Italiam, assumptis sc- cora , lantiim ut a hello cessarenl. Sed nec >'
iis

cuiii uxoribus, aique parvulis suis, cum uniui sup-

Saxones acquiesrenles, certamen expetuni, aiquc
pelle.tili, rur»um ad Gallias delibcraut • venire, sci- b inier se ai.ie certamcn qualiier uxores Suavorum
li.-el ul a Sigisliertu rege susccpli, < jus pnssinl a<l- dividerenl siatumit. SeJ non eis ut paiahanl evcnit.
julnrio ad palriaiu remeare. Ceitum e-t aulem h<>s Nam comnnsso praelio, viginti milna ex eis interein-
Saxones ideo ad lialiam cum uxoribus ei parvulis p;a sunt. Snavoi iim vero quadriugeuti octoginia ce-
advenisse, ut in ea habitarc debereut. Sed quan- ciderunt, reliqui vero vicloriam capiunt. Sex miliia
luui datur intelligi , noluerunt Langobardorum ira-
quoque Saxonura, qui bello superfuennt, devove-
periis subjacere. Sed neque eis a Langobardis pcr- ruut se, ' ueque barbara, neque capillos inci-nros,
inissum est in proprio jure subsistere, ideoque ;rsti-
nisi sc de hostibus Suavis ulciscereiilur. Qui iierum
maniur ad siiam palriam repedasse. fli Gullias in- pugnam aggredicntes, vcbementer adiriti sunt, el
gressuri, duus ex se cuueos faciuut, ei unus quidem sic a bello quieveruiit.
cmieus per Niceam tirbeiu, alter vero per Ebredu-
num ingressus est, illa revertens via, quam amio su
CAPUT VIII.

periore lenuerat. III quia b lempus messium erai, Quomod» ites ducei Lanybardorum, hoc ett, Amo,
Zaban, el Hhodaitut, a Uuntmulo devicli sunl.
colligentes, ac triturautei frmnenla comedebant, ac
suis tnimantibua ad esum prxbebant. Depra^dabau- Post li.vc tres Langobaidormn duces, id est.

tur pecora, sed nec ab inecndiis abstiiubanl. Qui C Amn, Zabau, ac Khodanus, i Callias irriiperunt. El
ciiui ad c Rlmdaiium amnem pervcnissenl, nl trans- Amo qnidein Ebredunensein carpcns viam , nsque
tuealo eo regno se Sigbberti>,conferreiit,occurriieis ' Mach'iviIIaiu, quam Muiuinulus inunere regis me-

Mummulus cum valida muliiiudiue. Tunc illi viso eo ruerat, accesiit, ibique tentoria lixil. Zahan vero
vulde limeutes, datis pro redempii.me sua multis auri per ' Diensem descendeus lirbcm, usque Valcntiain
niiiuismaiilins , IUi'>daimm Iransire pcnnissi sunl. venit. Ithodamis auteui Gratianopolim aggressus est.
Qui dnm ad Sigisberlum regem pergunt, miillog in Et Amo quidera Areiateuseni deln-llavil provinciam,
itmere negoiiaiione stia dereperunt , venundsntes cum urbibus qiitf rircum-n .v sunt, ei usqne ad ipsimi
<) rcgulis aeris, qua: ita nescio quomodo eranl colo- Lapideum c.impmn, qui adjacet urlii Massiliensi, ae-
ralSB, ul auri pruhati aique examinati spcciem si cedeos, uuiversa qux reperire poterai depopiilatus
inolarcHl. tlnde notiniilli hoc dolo seductt , dantes est. m Aquinensibiis auiem obsidionem parans, vi-
aurmnet ;rs aceipienics, pauperes sunt effecii. Per- gimi diiabus libris acceptis argenli, ah e detn foco
venieuies Uudeni ad regein Sigisherium, ad locum discessit. Khodanus quoipie el Zabao, pari modo in-
unde prius egressi iueraut, redirepcrmissi sunl. cendiis et rapinis loca ad qua>. accesseraul demolili

• Mod.» redire. ' '

I Al., Labnn; el sic semp.-r Grej;nrius Tnroo. cnm
h Al., temput meuitim eral colliqendurum, meten- liahan vocal. Liud.
ttt, ac triluraniet frumenla comedebunt. Lind.,et itu k Al., Machonem
viltam. Liml. Muehanritlam. Mml.
Mod. 0.1 1 C<uL Cnrb. ei Bellnv., Ilisi. Krauc.
lecliu vet.
Al. deest. Lind. divi Cn-g., ui otaerval Kuinartus hnc loen.
* AL, braclcat, el laminns anis pro aurm ; eroiit II. ic
'
lectii. Ituinario pnibaiur in nolis ad divum

mim ila netco qun fuco cotoralee. Lind. Greg., q'ii ha'c nldil « Alii Deensein, quod p.-riti.le :

' Al., Suevis. Lind. et Mud. e^t. Nann|iie Dia, seu Dea, Vncontiorum eivitas epi-
' Mod., txtradere. scopalis eiiarn nunc celebris. Tanien llellov. Iiabei
* Al., nolcntibiis Saxonibut. Lind. Vcrduuensciii ei Curb. Virdiinensein, qnaiiqnaiii
,

k Auib., hoc. prima uiaou srripium fuissel Viiisunensein ; sedcnr-

•
Non <le mnrilms Germa-
pra-iermisit boc Tacilus reciio ejusdem est ;rvi ae Co.fex Ms. Et tiuideni
iii.iom. Ahis Geim .iiotuin usur-
Ejus h:ec ve.rha : t Kreherus iu marg. monel in Ms. BCiliCCl Palalino
i-atnui, rara , ct privala cnjusque audeillin , apud bahcri Virdmienscm. Undo V .lesitis cxisiimat dun
i.jiios in cnnsensuin veriit. crtne.n, bsrbamque sub- lianc tnhein nomina liabiiisse , Latiuum wnum,
miiiere, nec nisi bosie « asso exujere roiivom obllga- Deain scilii ei, attenira Gallicuin, quod esi Virdu-
lumqiie virtuti ons h..b,iuni.'i Kxsiat quoque simile iniiii. rii'. 1

vmuiii in narraliooe I. AiMilloiiio Tyrio, quum st Al., Ii/«r .sif.u.s. I.ind.

q.iis iunli leccnl leg^l ibi. I.nnl.
 507 pAULl DIACONI OPP 1'Aits i. — iiistorica. rm
tunl. On.i' rum Muiiiimilo patricio perlata fuissenl, A gnisvenicns,depracdalusest. Qui cuindc pra.la rever-
ciiiii valida inanu vcnicns priuiuin cmn Rhndano, leretur, in campo lloliliann ab obvio siid duee Fran-
iitii Craliaiiopoliui debi II .bat, conQixit, et inultus de ivrnni Cliramnichis, cuiii pluribus c stiis, perempliis
ejus eiercilu pcremit, ipsumque Ruodaiium I mcea es>. Hoi Cliramuichis uon uiuliiim post lempus Tri-
vuliieratum ad inoiiiiuui eieelsa fugere compulit. Qui deniuin veoieos devasiavii. Quetn subsequens ' Evin,
cxinde cuiu quingenlis viris, qui ei reiiianseraul, Tiidentioiis dux, in loco qui Saluniis ilicitur suis
pi-rdevia silvarum proniinpens, ad Zahan, qui lunc cum sociis interfecit, pr.cJamque omnem quam re-
Yalentiam urbem obsidebal, pervenil, eique omnia peral cxcussit. e Expulsisque Francis Trideniiuuisi
quae acla fueraiiliiuiiliaiil. Qui parilerdum ad Ebre- lerriioriuin recepil.
dunenscin urbem omnia ileprxdautes veuissenl, ihi CAPUT X.
eis Muuiiuuliis cum innumero exerciiu occurrii, De morle Sigisberti Froneorum regii ; el de nuptiis
comniissoque pr.-clio eosdem vicil. Tunc Zabau el Etin ducit.
Ithudanus lialiam repeieote-, k Secusium devenere.
Iloc teinpme Sigisbcrlus rex Francorum occisus
Quam urbein Sisionius magisler lunc mililutn, a
rsi, fraude llilperici germani sui, ciun quo bellmn
parle relinebat imperaloris. « Ad quem puer Miim- _ iuieral. Itcgmmiqtie ejus Cbildeberliis ejusdem lilius
muli adveniens, titteras ei directaa a Muonnulu por- L
a.lhuc puerulus, cuni Druuichilde malre '
regen-
rexil, euinque lilius advenlare dixit. Quu ciiiperlo, iliiio suscepil. Evin quoque dux Tridentinorum, de
Zaban ct Kbodauus exinde moi ad propria disces-
<|iio pracmisimiis, accepit uxorcm fiham Caribaldi
serutil. Ilis audilis, Amo, collecll ointii pruda, It.i
i Bajoariorum regis.
li.1111 rednurus proficiscilur, sed resisieniihus mvi-
CAPUT XI.
tius, praeuan ex magna parle relinquens, vix cum
.uis Alpimim iraiiiiicui cruiupere pobiit, el sic ad
De morte Jiittini minoris.

pairiam | ervenit. Per b:vc teuipora apud Constautiuopoliin, ui su-

CAPUT IX. iii prjiois-um esi, L

Justiiius minur regnabal, vir

Quoinodo caitrwn LungobuTtlorum

Franci Anagnit oioiii avaiili e ileiliios conleiii|ilur paupeitim, sent-
ceperinit, el quomodo liugiio comes a fruncorum iiiiino spnliain". ' ( oi lauta fuii cupidilalis rabies,
</u<v Utranimclie occiiui ett.
ut arcas juberei ferreas fieri, in quilius ea qua; ra-
Ilis diebus adeo eniilnis Francis, Atagnis ca- pieh ii auri lalenla cougeieret. '" Quem ctiaui ferunt
Mriiin, .nin. I super Tridenlum, iu cuulimo Itjli.e po- in lccresiin Pelagianam dilapsnm. Ilic cuin a ilivinis
b.tuio est, se eisdeni tradidil. Quo.l oli nausan comcs mandatis anren cordis aveneret, justo Deijudicio,
Langob.irdorum, de " Lagarc Itagilo noiniue, * Ana- "amisso rationia iuielleetti, amens cficrius esi.

• Al., iliinimuluin cnm exercilu uccurrentem hubue- < Fie.legnntl.e uxoris llylperici a
Fr.imle duobus
runi, conimissoque prtrlioab eutlem vnti tnnt. Lind. perfugiii Sigeberins uibil ininiis metuens, quippe ab
'"
Al., Scgutium. Liml. Vulgo Suxe ad Durian eisdeni frairis cuusilia explnraitis, coufodiiur. I.xer-
auineni. citus fine duee, <|uo nuemque linor tulit, fue<i di-
Ad queiu pucr a Nnmmuto ntifiui lilterat p.rtulit lapsus est. ftriinbylila capla, Hyldeberlos iinpubis
Mummulum adventure signiftcaittes. Lin I. Pucri vox iimiii eoli pero olii ereplus a Gundovalda <lure iu
bic posila puslerioriim lenporuu scriploribiis ml Cermaniam ali.im iiur : iu Mediomain um urbe rex
aliud quati: lainuluili denot.il. Ka nut One Snloniiis saliilator. > Li iufia < 1'ono llieo lopeni lilius Ca-
:

usus est lili. i.epist. 1 i Si venaliiine nunliata prn-

1 : rioval.la Sigeberd oioreio diviilgal, Tliessaloiiinn
cedit, arcum laieii iuueclere ciira gravililem regiam siioiil pcriisse dirtilans. Ileinde ducalun llajoaria:
jiidicat. Oin iii i.iuico, si coiiiwius avem fer.inopie ve- iuiercipit, liojos iu sua verba juiare cogil, et quo
n inti menslrcs, aut viamiDeus •hiulerii (sic legn rx aiigiisiior fmet ( coinempta llyl lelierli puentia .
Ms., qu.i alitpiando usus, stcda ; vulgo, vniaiiltmon- Ilylperici ei Giiiitramni regiiin Fiam i.e ignavia, quod
tlret, uul nunii) in.niui pust lcrgum relleva puer 111- 1
siupns, pei.hu, muiuis insuper seipsos
luxuque
seril, ncivo lorove floctnanlibus. i Lunl. vuloenliiis conficereot), regein se appellat. Deindu
J Al., Latgate liut/ilo.
S -<l et iia in Ms. legiiur : ui opes firiiiarel suas, Laugobardorum proceres afli-
quam ob causnn comcs Lunc,obarttoium id... votens nitaie sibi jiingit; dat in inalriinooium Kvino duci
liiyito nomtne Anagnis vement ileprivdulus esleaui. D Trideutiiio lihain, alteram Theodolindaiu nomiue,
Lunl. elc, Uiliario regi Langobardorum despondet. •
* Al., ad Mag o», el sic iofra quoqite Liud. 1
JiiStillHUI Jiloioreiii aiioo .'iti'i nup. susccpisse
'Al., Eoinu», ei sic infra. Lind. notavi lili. ii, cap. 4, eiuiiieutiss. Norisii coujeciu-
Franc<iruin in llal am coulra Langobardos esrur- raui secuius m aurea disserl. <le v syuodo.
sus i>ie a Sig"uin iu au. 5i'7 uierit" receusciur; ile 1
ll.ec iindeiu lere verbis liisi. Miscet. lib. xvi,
locis lm (jjuie memoraiis, vide Cluveriun iu sua qo.c lnri.ise ab codeiu Paulo fuerunt inserta.
italii. Legeral hoc Pauus in divo Gregor. Turonensi,
h lintnieli.lile Lind. et Mod. qni solus li.eiesi n Jo-iino exprobravil.
1
il.i c item a Gregoriu Turon. accepeiat Paulus, " Jiistiooin nb plures aceepias elades in phrrnesiut

liclliimque iiilerSigeberitiiu, Guiiirainiiuin, ctCh lp • iucidisse Cr.icis Lui.isquo illius x*vi seriptoribus
ricum, vide Sigeberiuin •• duolms sicar is
iiii. iv. tianaliir. Evagrius, lib. v, cap. 1-, addrt Sophia: Au-
ciiltrii veueoo infectis e vita sublatum cnnlil arte giisix legaiionein ad Chosroen regen Persarun de
Fr«. egiiiidis ( hilperici regis uxoris, quod el s.uui s vin sui lalamitale cuu ,uereuiis, iiuluciasque • vi-
(Jeruianus aiue prxdixerat Sigeberio, inoueiis ne riore peieniis. Morbi elalns Jns i..us io Biiluariuiw
Clnlperico liam inorleui paiamlo in foveaui caderct liatrem suuiti irruil, iujuriisque l.eessim; sed lu
quaiu fecissct. Commuiii liticraioium calculo aunus ii.lo post iiie.ntis ihu lesipiseeus ileruni bouestavit.
einortiialisSigebeili 575 numeratur. Abbas Bielaricnsis, <pii liinc temporis Cousiainiiiti
I Fusiusnanat Joaimcs Avcnriuus ii _nn. bvjor.: poli degvliai, iu suo Cbrouico, hac se.iliii Jn-ti- : i
 SCTB
•llic TiberiitinCaesarem ascivii, (|iii ejus palaiium vel A -Ctesare paiaiium regeret.el miillasqitotidie eieemo-
singul.is |>roviiicias gubernaret; bomincin jusiom, synas Facerei, magnam ei Doniinus auri copiam
iitilem, strenuuiii, sapieuiem, eleeinosynarium, in •subminisiiavit. Nam dcainbulaiis per palalium, vidit
jmliciis ;t'i|niiiii, in vicinriis claruin, ei, quml liis in paviiuento domus labulam marmnream, in qua
oinnibus stipereininei, verissimuiu Cbrislianum. Ilic eraicrov Dominica seulpta, ci ait : ICrucem Domini,
ciun multa de tliesatiris qnos Jusliutis aggregaveral 1 qiia frunlem nostram et peelnra inunire debciims,
paupcribus erogarel, Sopliia Augiista f.cqucnitus ecee eam sub pedibus conculcamus. El citius diclu
iiim iucrepabai, quod rempnblicum redegissei iu jiis.it caindem tabulam auferri. Defossaque tibiila,
pauperlaieui, diceus : Qu<>d ego muliis autiis coii- alque erecta, inveiiiunt subtcr cl aliani lioc signum
gregavi, lu inlra paucuiii lempus prolige dispergis. liabentem, qui et ipsam jussit auferrt. Qua amola,
Aiebat auiem ille : Coulido in Domino, qtna non reperiuni ei leriiam, jussuque ejus com luissei 1 1 .1 <

deeiii peciiuia lisco uostni, i ii.uui ut paupcres elce- ablaia, inveniuul magtiuni tbesauriiiu, liabcniein su-
mosyiiam accipiaui, ut caplivi rediuiaolur. Iloc csl pra milleauri ceiilenaria. Sublaiumquc aururo, pau-
enim iiiagnuiii ibesauruni lace e, diceme Doniinu .
peribns adlmc abundanlhis quain con^uevcrat ' lar-
Thetuuiiutle vobi» ihesauros in cielo, ubi neque « uao, gilur. Narscs (|iioi|ue patrieins Italhe, cmu " i

in

neque tinea cumtmpil, el ubi fures n<m effodiuni, nec » quadam eivitaie, inlra haliain, domum uiagnain
furanlur. Krgo de bis qu:c Iribuil Domiuus, congre- haberet, cum niuliis tbcsaiiris ad supra nieinma-
gcmus in coclo ilicsaiinis, el Dominus nobis augere lam tirbem advcnil. Ibique in doiuo sua oc-
c unde-
diguabiiur '•
in saeculo. Igiiur Juslinus cuin ctille cisternam inagnam fodit , iu ifiia multa
cim annis regnassel, ,;
ainentiaiu quam uicuiier.it nnilia ceiitenariorum auri argemi<|ue leposuil.
landem cutn viia fiuivil. Itclla sane qtise per N.irse- Iiilerfeclisqne omiiibilS coii-ciis , uoi laiiloiunioilo
e supc-
lein patriciiim Golbis, vel Francis, illili " seui lia»c, per juramciitnin ab co exigeus, coiu-
rius per anticipationem diximus, liujus temporilius niciidavit. Defuncto vero Narsete, ° snpradiclus se-
gesla suut. Deiiiquc cl Ciilll Koma tetnporibiis lle- iicx a<l Cxsarem Tiberium veniens,dixil : Si, inquii,
nedicti papas, vastaiitibus otuuia per circuitum Lan- inibi aliquid prodest, magnam re n tibi, C;esar, di-
gobardis, famis ' penuria labnraret, mulla inillia cam. Cui ille : Dic, aii, quod vis, pruderil euiiu
Irumctiti navibus ab /Egyplo '<

dirigeus i-ain suse tibi, si i|uid iiobis profuiurum esse narraveris. The-
siudiu tuisei ic urdi;i: relevavii. saoriiin, iliquil, Narsclis baben recondituiii, ipiod m
CAPUT XII. exlrcmo viia? posilus celare 11011 possuin. Tuuc Ca>-
De principulu Tib. Cotutanfini, ei de. 60111*1 acubus ej'i$. sar Tiberius gavisus miliil usque ad lociiin pueros
Horiuo ergo Jusiino, Tiberius Consianiiniis, Ro- C siios, praecedentem vero senein bi seqiiuiiiiiraiioniiip.

inanoriiiu regiimquiuqiiagesimu-,sumpsii iinpcr om. Pei venientesque ad cislcrnain , deopertain ingre-

Ilic cuiii, 111 superius diximus, sub Justino adbtic dniiiiiir. (n qua tantum auri vel argeuli rcpertum

nus imp. gravi infirmilateccnrniiliir, qua: inlirmiias nifesto revocat; at nos chronologix ordincin suis
ab aliis quideni cerebri motio, ab aliis daunonmn loiis iioiaviions.
vexalio putabatiir. > lisque Karouii seiilentiain lir-
1
Al., violenlia. Lind.
maveiim ad Jiislinum liiiuc II ca referemis ipiaj ili- « Al., dirigens Tiberius. Lind.
VusGiegor. Tinciie is. in lib. deGior. mailyr.,cap. 6, *>
liule Curaepal.iiii voeali lib. C, <l<> CoiniL ci
1

uarrat, per tirtiitem saucti Freui, uimd inaximum Ti li. sc nlar. De bis beue Coiippns, de Laudibus
niiiic felici-sima: bojus uicliupoleos deciis, el pra-s- Juslini, I1I1. I :

illiiiii,abill(isioiiiliusd.x>moiiuiiiim;cr loreuiJusliuuiu
r.um rcReres divina palali.t p:itii>,
maijiii
liberainm.
Tar xslans curis, silo diademale dixpar,
<
11
lie amio quo Tiberins Ciesar adnptatus fuil a
Ordine pro rurum vociutus Curopala 1.
Juslino, ct .iii iinp. vucaius, |iluribiis post liamnium
ili-piitariint Eruditi, argiiiiienlu potissimuiii dncio e Agathias eos soliiiiiinixlo CliratorCS dictos scr bil
lapide Komano, queni K»eiiainiui appellant, ac lau- lib. v 'AvSoa t« ts T'«>v 'itu.-m^ «tji'/ XKiMntitv*, r.ui
:

ilem universoi uiu ferme cnnsensu 57 i assignatu- esi, T.l'ii'11 TO ocovroja tiOitOjo, x«t lrtto.ii.-.w:i T<ilV pUGt-
Uies adiiuc in incerto. Kei art.i- largissiiiiuui lesiimo- D ).£<»; auuurri xai xt»|im<ts>v ipyjit tihiyaru. KovpuToput

1011111 ui Bvagrio, lib. v, cap. 15, Cedrenu, Greg. Si raoiws -r.uXrjvm. Vtttuu/tt, Kormulam loruui vnle
T111011., Miscel., aliisque pasniui, II 1 uniini dille- apud Cassiodumiu, lib vn. Lind.
Mini imer kc. i|iiod aln Joaune
pairiareba, c.ct> ri '
Al., fppedvaeil mira iinodam juditio. I.iinl.
liiiiyciiiu astanie, stque universo senatu, Tiberius 1 Kiiiiiaiins ail diviiin Gregiu*. Titron. npi me 110-
adopiatus ftierii ; at in niuuibus repunendus est tavit leg. C. 1 lnoilos. qua impp. robibiieranl ne
1

Joannes, quippe const.it saiiciiiui Lulyclii 1111 lunc crn* Dooiini in solo sigu iretur.
lemporis CXSUleill ali ipso iiberio linsn: puaica re- rertullianus, de Corona Militis, cap. i
k t Ad :

vocaiiiiu. oinuem prngessum, alque proinotiuu ad omueni adi-

h Al., vi Ctvlo, I .i(i< I . Ila.c iicin in Cieg. T.iron. el lniu, :nl ciiliinix ad veslitum, ad ealceatUlll, ad la-
Miscel. lere ad verbum. vacra, a<l mensas, a<l luiuina, ai| cubili.i, ad sedilia,
c
Al., Xli. I.iiul., et Mod. (Jn.i: leciio vcro ila qn.Tciiiique nos excusaiiu exercet, (routein crucis -i-
pnipios accedil, qnippe non nndecim laiitiiui auii s guacnlo terimus. > Liud
reguavit Jiislinus, ued eiiiiimuni oruiliioruni calenlu I
ll.cc nmnia Cr.g. Turon. el Misccl.
duudecim, meuses decem, depusiiusque Fuil die •> ,M
Amli. in iiuadum llaliai civilate.
,

Uciobiis aiini b78, 01 c\ Norisio riwentiores, II

\l.. imerulo, tft.i juranxentttm ao eo obftriclnt erat
d Al., nnienlia r/lliuil im itrieuit, landeill vilum
fi- commendavil. Lind. ei Mml.
uitil. I.iod. el Mod. Al , tnpradictut puer /<«u tenes effeeittt, l.uul.
* Mo->lcr bis vcibis ea qnae supcrius narrav.l ma- r l'<<st v. jiuaos *uos, lnc aliis desuul. I.ind.
^f^
est, ui
evacuari. Qnae
per nuilios dies vix a
ille
1

pcne oiunia
"Tjitu pnnsoni
dcporumiuus
seciimliiiii
pntui-set
suiim tno-
ow FAtt!»

A
a>»sistere
I. — ItiMOIIICA.
dmii p>lienli:e su;* rituni rolligens,
jussil Snpliia vero Aiigusta,
' sibi in

«
TP2
palaliu
inmiemor
retn erogatiune largillua •"'
ii>s|> usaiil egem*. Ilic proniissiouis quam qunmlam iu ' Tilieriuin buhue-
iii n Angusialeni b corou:im .iccepliiriis esset, eiun- ral, insidias ei lcnlavil ingerere. Prou-dcnte antrm
i|ue jmta coiisutlii liuem ad spcctaculum Circi po- eo ad villam, ul jmia riluin imperialem '
iriginU
pnlus exspecurel, insidias ei pr.cuai.ins, ut ' Justi- d; lius ad viodetuiam jiicimdarvlur, voealo ci.im Jn
iiianuui, Jusiiiti uepotem, >i ad dignitatem impera- stiisiaoA, voluit eum suUimsre in rcgno. ,ln *"•*>

loriam subliuiaret, ille per loca kuk-u piius prnre- (ic: i.> Ttbeiius cursu i veloci CuiisUniimipoiim re-
deus, iKIiiiic vocato ad se • pontiQce urhis, cuui gredilnr, apprelieiisamque Aiigusi.im nmuibos Itie-

eonsolitios ac prafeclis paUimm iugressus, indutus sntns spnliavil, miIiiiii ci L

victus quolidiaiu ali-

purpura, di.nlrinate euronaliis, lliroiKi imperinli im> niciitum relinqnens. Scgregaiisquc pueris ejus il> ea,

posilus, ciiin iniineusis laudilius iu regni gloria eon- alins de liilelibus suis pnsuit, qni ei parerent, '
nian-

lirnialur. Qund rjus adveisar i audienles, niliili|iie dans nt nullus prnrsns de aiilerioribiis, ad eani ha-
ii. qui iu Deo spe.in sii.iiii posueral, nllicrre valentes, licrel arcessum. Jiislinianum vero verhis solumimidnr
niagnn suut coiiutfioais pudnre conpeiti. Transa lis iiicrc(i.iluin lanlo 111 postenim amnre ddexit, ut ,

aulein paucis diebus, advemVns Jusiintatius, pedibus " liiio ejus liliain suam proiiiitteret, rursumque lilit»
se projecil imperatoria, ob meritiini giais:, rjura- -uo lili un ejos expelcrcl. * Sed li.ee res quam nb
decjiu ei auri ceiileaaria def. rens. l}uem ille secun- caosam nescio, mioinie ad effcclmn pervenil. Ilujus

• Inlegram liane dc Narselis lliesittm narralinnem Tef oooc cvoiorovrat ev ti>> vaw arroxaXuTrTOufft T«f
a divo Cregorio Turonensi Panlns nnsler acropil. et x!fa"'af tOTovrat. "O Si iruTpiupyjri; XP'- 11 trraupoet-
ipse foriasse aurior 11'ist. Miscel. atqiie AnaaUsiui Jiif rr.v z!va)l«v tov j3««rtie»»f rSt Oei'o ttufJ, e>Ti)jy&ni
lliblinlhecariiia. Gnecis Msloriris ne verbuin qui- pr/uli) To yovj to, aytof. Liiilpr.imiiis , lib. vi :
drin, eaque de cansa communiler intcr fahulas ihi- i Miro ornatu, iniroque aiiparatu susceplus ab eo-
incrauir. Al meo quidcm imlicio, qnidquid de tlte- dem strnm. Poiitiflc, cie., unciinnem su-ceiiil im-
gaurn i|iiisi|ne sibi pcrsu >deal, malo iisik esl argn- piii lilempie s.i-|iissimc li.er iu jnncu videbis, in
inenln Pagius, ut Paiiliini n.isinini erroris evincere', r gem suliliinalus, um luspie. Lind.
b.rc tcrilieiis : < Secnndo fabulosnm .
qnoil idciu * Sam lo iieuipc Riitycbio p.ilriarcha
Cnnsi., qui
1'aulns, lib. ii. cap. 1 . de Naiseie Irailil, eum sei- unu diu Jnannis Schnlasiici morlein, anno 577,
|iusi
licet ilnmx ex l.ac luce siibtiaciiiin esse, ejusque c\| eienie universn pnpulii, clarusque miiaeulis in
corpos pnsilum iii locello pluinlieo ciim omnilius stiam sedem ali i|iso Justino ac Tibcrio fuerat re-
ejiis diviliis CoesUniionpolim esse pcrlalum. Si siitutus.
eniiiiNarses, tu poslca rrfcrl Paul., lib. lll, rap. 18, . ' II ci iieruin Paulus ciiin cagleris nmnibus in pre-
cuin multis ilirsauris ConsUi'linapelim advenit, ib- senti capite harraiis a divo Gregor, Turon. pene ad
qne occulte ri-lernam uiagnam tudit, itt qua ihesaii- vcrlniiii iu siiani transtiilil llisloriam.
iiim siniiii reposuit, ac m ea urbe defmic »s sil, tit s Mod., mettdnx.
iilnii lialiet, qnoniodn Rouue mcri potuit, nmuesqiie * Al , Tiberio feeeral. Lind.
ejus divitix Conslantin..p .liiii Knma pcrferri? • Al, 1
.Nmi iuivuin linc :i|iuil bistoricoi, maximc illns
pace lanti viri, 1'aulus nnsler iniDime silii cnnlr.idi- qni impcrainrum Vitas scripseruni. Non foluiu an-
cit; quippe si bene sensum narralionis ejiis lenen, lem vinileiiiiariim letn|ime feiiic eranl, scd el mes-
imn Consiaiitinopoli tliesaurum abscondilum scribil, sinm de liis agilur Cod. Tlicod., «i - feriis, lil). II
; :

•il < in quadaiil civitaic. intra llaliam. i atipic, ul c Omiies dics iuIikiiiiis esse juriilicos, illos i.inimii
iti Amlir. legitur, • llali.c,» nnde pnsliinMlnin, i innr- iu.inerc feriarum dies las eril, quos gemiuis meusi-
iu>i Narsele, » Consiaiitinopolira esi allaius, eoi|tic lins ad requiein laboris iiidulgenlior auiius accepit,
>cnsu accipiendus Gregnrius Turnn , eujui eadem de-
•esiivis lervnnliiH iiiitiganili-, et auiiiinni lelilius
lere suiii verlia. Cxierum laudat* Narsetis pidati cei|'ciiilis. Mam
iimc lempnris causain agere, aul
t

servorum c.cilcm non conscntire diceiulum csl, eisi diraiu alicui scrilicre, legibus nou licebat, quod cl
Latinis scriploribus lantoviroavariliae noia inuralur. Sialius langit lili. iv Silvaiuui :

••
Aimo scilicel 578 quo Justimis e vivis cscesserai.
Cerle jani n<m imsceul jurgia leges,
litia>
' Jnstinianus Cermani lilius Itomano eiercitui dui 1 piccm piger aiiiins habel, me.ssesi|ue reversx
i

a lilicrio prpposiius. Dimiseie rucuin, nccjam lilii luilia reornm

d Optime de Imc ritn CuropalaU : Mifo oi touto ,
Vestiliulo, querulique rogam exire cfienles.
• Wo» (Saeri).tC<f erri exwtupiov r.vOcriii; btodpemt (tf U
C}/o;, mi yeiivcTKi !ri»i roif xaro/le» iorotaivoif i<>0 Mniut.iis Kelix, iu OcUvio
viiulemiain feri:r : « Ad
bioi. KoT£/ov<ri '!c t« fiv eyv p;i')iv T>5f «owiSos avTOf ji.il ciaiiam ciiram lavav ranl. i l'«si e'eniiHieiu
i)iioi|iie iinperaloris feriari moris rrat. ("urnpilata :
T£ li (Smi m; y.ui i:aTo[> av«'/of.evof.£'vou , £«v ?fiv «V,
x«i 3i h. nia/iwj rai oizirrOiv , o: £V
o iritTpwtpyjn;. T« Ae»« «5« evccjqf riuiipa;, n ir).ci'juf, ri iyyvs cj\«tt»'J{
«5«uft«-ru viripiyirjT';. "tlyouv «1:07i6t«<, i£fi«OT0J!f«- toOt'.iv ( ouS; •/v.p iaTt «votxtcrfuvoc ap&y.o; «iitefwv,

Tooif. cov mi'.. Li '"i f/ii, 0' X'CtTrov£s r.ai iv-j-Mrs-tpoi a).A' 07t'.lf VV (5ov/.0(TO SaOClCJf ) f 06T«j0U»-| Tr.VTC/\(if.
tiin «£.V7JVT1.V l''
8' u'jA £0"Ti H».Tr,p, Ta f.£V TTlf RITTrioOC i Aml).. rc/oii.s.Mino.ei iiiuv ipohalniH pro tpotiavti.
iintporrflfj 6 i-rtifxiiTipo; tiy «|tOJiutTlo>v >) tiuj up/ov k
Viclum unoiidiauum , ei amictum relinquent. L.
twv et£T« TOv 7t«T£i£«c./ou. T« o£ yc orrtrrOev, Ovf £7n>tt£v. cl M.
l.iiri|.(ins, lib. II :
Causam cur Snpliia Aiigusla past maiiii nbitmu
t

litaversata Tiberimn |>aulo aliler narrat llistnr. Mi-

Oualuur ingeDlem clypeis sublimins orticin
scel., lib. xvii, ex Konara lnria-se : t Nempe cuni
Aitollum lecli iii.ciics.iii.ii.iiiiisiiin: levalus
arclama iim essel Anaslasia Allgusla : Tu vinras;
l|.'c iiiiiii-iioriiiii gnpra slelit.
salva, I» iniiue, q x>s imperare ju»sis1i, , iiaiam esse
riura tcgc apud Pctrum 1'yiliu'iiiu J. C, Advers. rei novitale, qua s|ie ilecidcr.il se Aogiislam, nv.n-
lili. ii. cap. 6. l'ost levaiionem vero a patriareba uu- rcmque Tibcriu fiituram, i|>sius uaiuque u.alrl-
gcbalnr. (^uropalala : McTa Se tu\>ti tettiptt uiv o iiiniiiniii ignorabul, quod vm eredibilciu imperaliire.
viof fiatfdtvf, o ti «V ^or.ji ent a:j.a)./,f. LuO-jf iii rr«v » De mastiuo rkmeuuau Tiucii. cxcmplu dsbiu-
 :
,; :

513 I>E GESTIS LARGOBARDORDH. — Lm. III. 514

cxercitus ab eo ilirecitis Persas poieutissime delw»!- A dirigeos, mulia ab eo oruamenla,<i aurens eliani siii-

lavii, k viclorqne regrediens. lanlain molem praHl*, gtiJarum libi-.iriini stiscepil. '
babeules ei tiua parie

cum viginli pariler eleplianlis delulit, ul hiiinanx effigietu impe/atori-, el perscripimu in circulo : Ti-
crederelur posse sutlicere cupiditali. istJiii. Cohstantivi. Pebpi iii. Aii.r-n., el ab alia
parle habenies quadrigaiii et aseeiisorein. ccuili-
CAPUT XIII.
'

nenles scriplmn : Gi.oiua K.mvN iiium b. Ilujus in

De aureit quos Hilperico imperatur dirrxil, et de beato
Gregorio. dicbus lie.iins h Gregorius iliacunus, qui post papa
Ad hunc e llilpericus Francorum rci sims legatos eisiiiii, cum essei apocrisiarius, apud eauidcm re-

tionem injiciunt, qua? a Gnecis auclorihus narranlnr rnnt , elc. C.-esar mi-it in Italiam ma^uam auri
qtiauiilaieiii usqtie ad cenlutii IriginM poiido, quu
de Jusliniann; constal eiiim Tiberium, abrogala il-
lius poteslate, quod in Persas non eadem qua prins
PamphroiiiilS nnmine, digniiate palricia», a seniori
forluna uteretur, Mauricium suffecisse; ciiinque <le Koin.i a<l atluleraU ls luuc .11I regtain
nii|ier.iltireni

lempore vix liqnido conslet, Simocala enim, lili. 111, veiicr.ii, ui precibus a Ciesare impeirarai liabain m
rap. 15, viyi adhuc Jusiino, E» grius, lib. v, cap. * Latigohariloriim eicursionibus uppressam iu iiher-

I u , et Biclariensis, inter Latinns, babeanl

laleiu vuidicaiet. Ctsar vero, cui omoia pr* hello
Tilie- : >
** Persico nu:liu-> itionieuii eraul, t|uipi>e qui lolus iu
rius nnst moriem Justini cuiii jam impenalem coro-
illud incuinberel, ciercilnm mitlere 11011 po tiit, m-
ikiiiigestarel, Jusiimano potestaiein abmgavii,» fa-
cilins mihi persuaseriin iiiraque de cansn, conjura- que bellum in Orienle, el in Uctideiile suonl sibi )te-
tionisnempe ac desidix, Mauricium Jusliniano (uisse rendum statuil, sed pecunias dedil Pamplirnuio, q<n-
lia-, si t|ua pos>et, ahquos Laugohariloruui pi-rsiia-
suhrogatum.
• Al., in Pertidem missut, Pertns potentitsime de- derel ad Kouianos Iransire, uua cnm e. nitn eier< iiu,
bettatit. Lind. el ilaliam iiiiu.iiio turbare. Si Langobariii rentie-
b Hsc Chosroe rege Persisque viclo*
Jusliniani de rem, ul verisinule erat, hellatum lous ire, Ftanco-
ria Theophylactn, lib. 111, cap. 12 et seq.,
narratnr a ruiu ducum atiquos mercede sibi socins 3iljiiii|(ere, el
Tbeophane, aliisque Gra?cis scriptoribus. Ad supe- hac ralione Langobardoruui potennain labcfactarel,
riores tamen annos esl revocanda. nempe ad 575. alque iiiliingeiel 1
h Varie iliscussum est inier ennlitos qno
Ei noslralibtis Biclariensis ad an. 9 Justini : < G>s- ponlilire
droes Persarum imp. cum nimia mulliludine exer- sanclus (jregorius M. npocrisarii sedts aposiolica:
eitus ad vaslaudos Romanoruni leruiinns promovel muuere Conslaniinopolim fueril legaius. Meiior la-
iiten conjectura prohamr
coi Justini.uius, dux llom m niihtia?, el magisier ea qua emineulissintu.s
militum Orientis a Tiherio desiinatus bellum parai Nerisius Pelagium II asseril huc ei muiieris iojon-
et in campns qui inicr Daras el Nezinios ponuniur xisse, atque 111 S. II. L. cardinalem tli.tconum legisse
forli pugna congressus, baltens secuiii genles forlis- iuilio sui ponlilieatus et impeni Tiberu C:es:tris.

simas, qnae barbaro sermone llermam nunciipan- Apocrisarii munus passim iu reriitu l.rxcarum Scri-
lur, memnraiuin imperatorem bello superat. Quo C piuribus occurru, eaque oflicii suiiiuia. tit procuiau-
coin stio exert iln in fugam verso, oaslra ejus perva- dis Ccclesix uegouis apud imperatorem vacaret,
dil, el provinciaj Persidas lines victor Jusiiiiianus quod el in gloss:irtis nutatur. Vir clar. Uacchinius, tu
vastal, eisuviasqiie eorum pro triumplioConslanlino- Poniif. Ravenuuie, ad Viiam Jotnnis R0111., auimad-
polim uiv elepbantos v< riil ei epislnla ejtisdcin divi Gregorii ad Caslo-
dirigil, inier cetera, qni
magnura gpectaculum Romanis in urbe Regia exJu- rium, delegaia exarchis imperaloria poiestate, Ito-
buerunt. niauos pouiilices suo-. eiiam apo nsarios ttavennam
At. Chilpericu*. l.inil. in>sisse. Li»tal ad divum Cregot. Pclagii II pt-lnla 1

" Al., nummos. I.1111I. data iv Nunag Uclobris, indicl. 3 Cbrisii aunu 585,
" Ainh. . habentes quadrigam, elC. duiti Cousiaiiiiiiiipoli apucrisarii munere rungereiur,
' Al., eqanm Lind.
Mod. et ad res Laugobardicas boc lempore cognuscendas
« Ad h.-ec revocamla sunt qnse scribit
leinpiira apiis-iina, eauique in suppleincniuin Pauli nosiri de
Meuandcr Proleclor Kdil ltegi;c Paris., nag. 12i • li.in.iiio eiceipsi
t l'elagius eptscopus dilecto lilio Crcgorio vcnera
K«r« 0« to rerapxov erof TtCrpiou Rwvo-TavTivou Ka-o-«-
/>of /jacrtXeiaf, ev rri Bpaxn 5uv<.vi'^8>7 to £xX«£iiv<uv bili diai ono.

iBvof ^'-Xf11 Tcc,u;ct)tc<owv ezareiv, etc. 'Oti o Kaiaap » Uuinia q>iiiletn qu* nccessaria fiierunt per Ho-

i<rrft).tt xaTa Trjv Ira/tccv ^puaiov cru^vov, aypt xev- noraiiiui notaritim libi curavirous imlicare, quem
Trjvapiuv TptaxovTa, cuiii Iratre et cocpiscopo Sebasliann atl dileclionem
ctTtvct y£ Sii rrou liatte>>povtof ovOfta,
ttcjtufta fiaaihioic marip i/.otiiaaro ex Tr,f rrpter€uTtoaf luam diiciiiuiis ui qtiia in ilhs partihtis ad Itaven-
:

'Puctrjf. KaTa etrj Tr)v (3atTt)toa TirvtzauTa a^ tyuiv.f srrt Q 11.1111 nsque tiuuc cuiu viro glorioso diiiiiino Decio
TOuTtu, hf <> Serirjtif t« laiaa.pi rrpoo-ayayav, tt) 'lTa)ta pairirio luit, ipse sua relalione siudeal le tle omin-
ixrtTpuj/ojuevi) Tatf toiv AoyytCciptS^v eiriJpooiaff eira- bus inform.ire; vel si necessaria judicaveris, possi»
,u.,va<. "O 3»; Katerap , ir.ti uurii rro).£tiOf o rcptrtxof llumino impcratnri suggcrcre, quia latil* calaunlaics
airavra irv, xat iS/exivto yi o)of Exeftrt erTpctfoVv ou^ ac inbnl.i i.-in-s iiohts a peiliilia Langobardoruiu il-
oiof ri ijv ExTretMTft». Ovjj ptiiv ctpta Tij iw xat xaTa tijv latx sunt tonlra propnnui jiisjurandum, ui nullus
iar.ipu.-t Tro)ip)T£a ys outw «tvat ecloxti. Xp13-.t-.cTa c7t possil ad relereiidum sullic re. Prxdiclutn aulein
cDXcof i-niouxi lla 'typovir.», iy o> Tivctf twv Tjyti*6vr.jv tou liatietu Sebasii.intiin quomoilo susceperimus , vel
v
Aoyyt?c<pt5rj» £ O»oi.f |t"rr«f ye e*trTac a')rr7> duvara) jret- quali apud noa ie suggt-renie luerit cbarilaie, ipsius
<TOt TOU xiptJr.Uf tftetpcr-» TOU U£Tu€a)l0?(;a! cif 'poiuatouf pnleris relalioue coguoscere. 0"i eiiam jaui promisit
\ir* rii xaT'auToOf SuvotBtt. kac toOio T^ 'iTaita firi uobis necessiiales vel pericnli lotius liah.r piissituo
«»o^)tfv. ToOto Si xat xara tijv £co >ro)eft>)«r£io»Taf iiiitiiino imp, luggerere. Lotiunnini ergo et trictam
xoti Trj Pwtiat-.iv erftxpr/Teia t-Tftxoupri^ai «7T£i&o/»Tr.>v patnei, qiiomoilo liotsiris celeriier pOMitia subvcniie
ii xii-t Ao-/yt .apt3«v,f
ota etxcif. Triv i-zipav tevat, pencuhs, quia ila bie coanjjnsliala esl respubl., ul
xai Ttvaf Ttiiv ypcc/ytxwv vr/ewovwv $ta Trjf toj» nisi Ueus piissimi 111 conle principia inapiraveril ut

J;pBU«Ttuv errtdwo-suc eTatpt/rao9ai. Kat" Tauri) trt- insilam Mbi mtsericorili.ini sms f.iniulis largiatur, et
Tt xat £XTpt'I/ttt T<iv Aoy/t<>apOrjv tt)v ctuvautv.
trijvat supcr ill.tin diacopsin, vel unum iu.igi-iriiin uiililtim,
t Oirca qiiariiiiu unper. Tibcni tonslanlini anoum el unuui duceio diguelur cnuceilere, iu oinni siinus
ceiiiuui fere mtllia Sclavorum in Thrnciam irrupe- auguslia deslituli, qu.a uiaiiiiic partes Uoiiiaua?
r.r, PAULI PIACONI OI'P. PARS I. — IIISTORICA. Mi
pi.im urbem, Morales* libros coinposuit, Eutycliium- A 110, qui Ecclesiam niuini reverai annom, cidem Ec
b er- lesi.c sacerdos praelicilur.
que cjusrictii niliis episcopnm, de rcstirteciione < f I
«
1 -• —

ranicm, in rnnspeclii ejiisdem Augusti sttperavit.

c
CAPUT XV.
liar eliam lempestate Farnald priituis Spolelano-
De morle Tiberii Conslantni Auausti, et de iinjierio
runi dtn, J ctint Laiigobardorum exercilti classem Muuricii.
iiivariens, opulenUm urbem, spnliaiam cunclis diviliis
Tiberius i™iinr Conslaminns, poslquam imprriutn
iiudani relii]uit *.
b sepiem rexeral amiis, senliens sihi d>em tuoriis
CAPUT XIV imntinere, nna cnm cnnsilio •> Snphix Atiguslr,
Dc morle Probini palriarrha: 1
Mauricium genere Cappadocein, virnm sireimum,
aiuiino vero apud Aquileiam patriarcha ' riolii- ad impciiuiii elegit, ornaiamque siiaui liliam rega-

omni pwsidio vacnaUe videntur. El esarchiis scri- a Joanne lanluin Consino invasam relert infra, lib.
ii.i iiiiIIuiii possn nohis remedium racerc, quippe (pii
tv, c:ip.33. Al, ni fallor, conseiitaiienm allalo lesti-
nec ad custodieutlas se ic-te.mr posse
illas parles mo iiiin siihodorare licet iu Cunsianlino Pnrpbyro-
snflicerc. Dens noslris velociter
Imperei ergo
illi geunet.1 lanlopere a Peregriuio in su.t disserlat. tlo
R lempnre itislilnli dncatus Iteiieveutaui ex.igii.uo,
pi-riculis snlivenirc auirqituii uelandissimae n«*i»lis
e.ercituS loca , qo;c a republica deiiuenliir , l>eo ip-eque Patilus id minime sibi, m |i;irerat, cxplora-
sil»i conirario (quoil absii) pravalcanl occupare, Itim iiperle faleliir ; tiude manr.im illius tlistoriaui
c iin eic possiinus, iniii laiucii suppiere, delicienubns
cie. i
.

llariiin liiler;iriim slimtilis el divi Ciegorii npert anliqiiamm rerum uberioribus mnnunieniis. Atl Ti-
ge-ia e-se, qnx sujira notavi ex Menandro crederem, berii lempora revtic;ivit eiiam ex Anastasio liilriio-

nisi meiachronismi viiio argucrcr. ihecario, alit-que Laiinis scriptnribus, l.migoharrio-

" Verins dui-set scribere inccnpil, qiiippft Mnr.i-
riiin impctum m
ipsam Romam Sigonius, h:cc scri-
bens i Pinxiuio auiio (iicmpe 579) Longobardi
;

lniiii libros Consiantiiiopoli reversos ahsolvii.

(oiniiiiini ronsiiio K.liui i.tm, (pi.c in riitioitc Kmiia-
b (>e errore i.lem sanrws f.rego-
srtnrli r.ulvrliii iiiruin reiiiauser.il invadere, et, si res pro perc ce-
iins, Joh, vrrs. et rurttu eircttmdtibot
commcut. iu ilcrct , ips.im ilemtnn adoriri Itoin.im tlecrevere.
peile meu, enarratis iis qn:e scripserai patriarcda de Qiiare couiraciis c<<piis, iufesiu agmme in
undique
re-un fi-lione, uciupe fiiiiirain ah-qtic palpabili Canic, liues *a popiil.iiiooilius effuse faciis,
irriipcriiol,
subdil « Tunc ilaque de hac re in Innga conienlione
:
agrisque l;<ie igue ferroque vasiali-, oppid Romun.e
prrduci, gnivissima coppimus a nobis simullale re- d liouis aggressi suut. En iinpeiu Sutrium, Polimar-
iilire. Cum pi.e meninriaa Tiberins Constantinus iin- iiiiin, Oiia, Tmlerlum, Ameriii, Perusia, Luceoli, et
per. secreto me ei il um suscipiens, qnid inier nos alia vix oslenuu oppugnalione addiiCU. > Et infra :

itiscordiac versarelur agnovil, et utriiisqne p;triis »1- « Luiigobarrii uide -pe cerliure, sive pr:ed;e, siie
legatioites | en>aus, eumdem libruin, quem de re- q viclorije Romauie
.tgrum Koiii»iiuni procea-
tllecii iu
suriectione (.cripserai, siiis quoque allegalionibus serinii, ac pecorihus, quxadipisci polueruiit, uhactis,
dcsiruen-, deliberavit ui flammis cremari uebuissei. i.cilc iu houiines eiiam, arbores, ac segeies, ei lecU
A quo til cgresst siiinus, ino legriltnlo vsliria, eum- ucciirrcnlia, sicviertmt, ac tlemtlin ttrlii ipsi ca.-lra
ririn vero Eutycliiuiti a-gtiludo, el mors protinits esl iuliiiovcruiii. Er.il urlis ii < xi solu n sine prajsidio, seri
seeuia, etc > Unde taiile annum actaj dtspiiUtioiiis etiam sine du: e, quodque calaiuitatem civitaiis au-
conjirere licet. nempe ullimmn sancti Euiycuii, qui gelml, ne liiiiii.-niari.c quidem rci, si ritiilius susli-
raialia eiimii Tiberio Imi. nuiiii.t ohstdio o-sel, alfalim eral, quori et < oiilmu.i:
" Al., Pharoaldus. I. tul. Laiigohardorum incursiones agresies in agris sine
•I
Fidein asirnit Paulo Agnellus iu Vita sanrii Joaii" pcriculo versari non paierentur, et ea aestale mes-
nis, issu, Agilulphi regis lempore Ravciiniitis Ke* siiiiii niliil fecissent, etpriorum aunoriim iuopia ipsa
clesiae episcopo. Scrihit ille : « llic auiein aiunl qtii- Ei. e.si.e horrea jam prope fnnriiius exhausissei.
dam civcs civilaleni classis ab Itostili populo ope (.tiioii < iiin Uencdiclus piiiiiiicv pro sua prudeutia crr-
multa Ecclesi.c trtbus vicibnsemil; non sulum civi- teiei, eaiemplo lnieias atl lilierium misit, orans ul
latem, srd it liabiianles in ea cutn Biihuibauis suis si aique Urlns obsitlioni nliviam
agtnriiiii v.isialioni
i iiitniiii- iit facium suum emii. (Jn;e licei iu Fa« iie pi:e tuugu iuaniiiii ac lerrarum inicivallo ikui
roaldi lentptira quarirale non coitveniaiil, subsequen- posset, saltein sc iuopiiu ac lauiis impenrieotis peri-
lem infelicissiiiia: urbis fbrlunam declaraitl. culo liberaret, ac inagiium friiinenti nuiueruui iiuiri
iiiscrcnda suut quae refort Uabillonius lom. II
* llic ad l.rlie.u siibinitierei. Qtiotl posiqiiain aicepil Tihc-
vci. anaiecl. ex subscripiione in ealce Collectaiiei riiis, cniiiiuiio naves onerarias in .E;y|ituui a.l co-

ei liiTis saucii Augustini, pcr Eiigipiiuu presbyle- emendum frumentum ire aique inde Roinaui coiiten-
iinii et abbaieiu Lucullaneitseiu excerpti, qna» ita le- dcie jussit. luierim Longobardi iiuii leuiaia Urlns
gitur, nenipe Reiluce Ncapolilanai urbis episcopo. oppugiiatiuiie sxpius a mmis Romaiioruui viriuie
< Ei co jubente ego Petrus notarins sancis Ecclesia: repulsi miiius opinione profecisseni, Urbein nbsidione
lailioltc.eNeapiiliiauae, ut poiut, eniemliivi snli <lie ciuxerant, ele. • Frumenlu landein n O.-iie p.irium
idiium Decembrium, imperatore doinino noslro libe- allto, alqtie iiide Ruiiiam qiiatuqiiaui conlra len-
rioIkmsuniinopolisAugusii annosepiimo,poslcon>ii* deutibiis Langob. evecto, de reliiiqtieuda ti ob-i-
ejusdem Aitgusii anno lertio, indiciimie qtiinia
l.iiiini riione cogiiaruiii, < ac Romaois peteniibus uiducias
deeima, ob-ideni bus Langobardis Neapolilanaui i- < coiicesserimt. >
vilalem. Irrupliouis Langouarduruiii
• rranslylie- m Nomen Probini aliisdeest. Lntri. Motuida veuis-
'

rinam li.diani, et NeapoIiUnaa urbis obsidionis stib lissiina paln.ncli.c appellalio.

xxwi dueibus (iniuiine Paulus meiniiiii; sed irifra, e Mcmpe quaiuor annos, menses decem, et dics
cap. 53 li.vc scnliit • Ciica haec leinponi piitaiiir
; lotidem soius, ca:ieros cuiil Ju-lino pairc
k Quonam paclo Sophia Aug., quain supra rebcl-
esse laciuni quotl tie Aitili.in ie^c relertur. Eama
e>t ciiiin luuc euiudem regcm pir Spolelium llene- laiiiem dixerat, ui gratiam iuip, reriierit, iri omnino
venium pervenisse, eaindemque legiouem cepisse, ei relicuit Paoliis.
iisque etiam Regium extreinam luliai liviialeui vici- Arabissum Cappaduciae oppidura pairiam liabuii
tiaiu Sicilix- peraiiibubsse; » clarissimaiiiquc urbeui Mauricius uenere Kuitiauus.
 ;,

517 I>E CESTIS LANC.OII MiOOKLM. — l.in. IJL 518

Iilms ornamentis " ei eain iradidil, b ilicens : S l A ' rejiem silii slatiirriint. Qncm elinin ob dignitaiem
lilii imperium meum ciim liac puella ronccssuin Flavium appellave uut, quo pr.iiininine iiutieg qui
ulere eo felix. inemor sempcr ul a-qiiitale el juslilM postea luerniit l.aiigoliaiiluriim le^es Miciler usi
ilclecieris. 11« c posiquam dixit, ile hac luce ad sunt. Ilujus iu dielius ob reslauralioiiem regni, dures
painain d migravil, magntim popu- qui lunc eranl omiicm
a lei n.iin liictiiin siilisianlinrum suarum medi.-
p
lis de sua morie relinquens. Fuil enim siimma; lalem regalilms iisilms irilniuiit, ut e se possil uudfl
lioiulalis, in cleeniosynis promptus, 111 juiliciis justus, rei ipse, sive qni ei i adlionrereni, k ejusque ob e-
in jmlicaiido cauiissimus, nullum despiciens, sed quiis per divcrsa oflicia deiliti, alerenlnr. Populi
omnes in bona vnluiiiale comptectens, omnes d li- lamen a.gravati ' per Laugnbardos bospites partiun-
gens, ipse quoque est dilccius a cuiiriis. Qno de- lur. Eral sane hor miraliile in rcgno Langoliardo-
finicio, Mauricius iniluiiis purptira, re.limilus di.iile- nim, iiulla eral viulenlia, iiullaj siruebamur insidia-.

maie, ad Circum proceaSit, acclamalisque sibi ' lau- m N"ino aliquem iujusle angarialui, nemo
spoliabat.
dibus, 6 largilus pupulo niiiucra, primus k ex (ir.e- " Non eranl furia, non lalrocinia, iinusqiiisque quo

cnruin genere in imperio coofirmatiis est. libebat securus sine tiuinre pergelial.

CAPUT XVI. CAPUT XVII.

De regno Aulhari, et qunnla tecunlus e/us lempore Quomodo Cliililebcrtits halinm inlroitit, sed [acla pa,e
[uil. disceait.

Al vero Langobardi, cuin per annos decciu suli Hoc lempore Mauricius imperaior, Cbildeberio
poiesiaie diiriim fuissenl, Inmlmii communi cousilio regi Fr.iiicoruin quiiiqiiaginl.i millia solidos • pcr
Aiiliiari Cleplionis liliiim supra iiieiuorali principis, legalos simsob boc dirctit, ul cuin exercilu super

• Al., eitlem nupium dedil. Liiul. Clironieon Alex.in- clioui iiiiiaculiini rlavis sanrli Pelri narral, quod
driinnn Data ilh (iieuipe Mauncin) in uxoreiu a
: t sulisei|iii'iitilius (nriasse annis accidil.
Tilierio nnvo Couslaniinn filii C'>iistantin.i, An H • > Al., adermil. Liinl. rt M«d.
k Ex legibus
gusii. i Zonaras, aunal. 14, Eilii. Regix Paris., f 7-2, Langi.banlis, quid simile conjirero
ad.lil Tiberium seniieiuein r\ philii-i moriem -ii.i licel, de irilniis rrgi ilebilis, i|ii;e lerlio quoque aiilio
iiiiininere Cliariloiieiu liliam Ceriii.iun, l.iiiislaiitinriiii iu Palaliiiiu iulerenanlur, ut Gualla scrilui. Quml i-i
iMaiiricin iu iiialriiniiniiiin iledisse, et ulruini|iie Cxsa- notas^e memini viriim eruililissinium Sinapinm, edi-
ri-in appell.isse. Inde Mauriciuin inip. coronari jtis- lis in Arie meilica liliris lauhiliiiu, m suisiuss.com-

sisse. meiilariis, iu quos lnlius feime anliqiiiiaiis seleclis-

b Vi morl.i non prmiunliavil ipse nrationem Tibe- simos llores cmigessil. Eos exceilenliss. cmnes Ca-
iins, sed ipsius jussu Jnannes rlietnr, <|ui qnaesioris roliis Arcliiiilus gfiiio divrtrin ique
sua servavit,
iiiiinere fungelialtir eain pluribus refert Zunaras _ el in
: lloreiitissimaiii lnliliotiiecaiu
congessii. Sina-
lili. iviii, cap. (i, elrgaiilissiiuain sane pinquedigiiani ** liii-rniiiirrequeuti li leraiorum liomiuuui inlfln ilate.
imperaiore, divus etiaiu Greg. Tiuon., uude Paulus pressus, eo luiiiiii.it mjuriamiseriarum venerai, ut
ac habet, alittinc plures. iu ikic Mediulanensi uosocomio vua funcius, com-
Aliis deesl. Liud. inenlarios Imsre smis, unicaiii ba?redilatein, pnmis
< Altera posl orilinnem die. occupaiitilios reliqueril.
1
' Sunl verba divi Greg. Turon.,
cap. 30. lib. vi. Ainb., pro l.antjubttrdis hospilia.
1
Al., laudtbus, ei ptausibus. Lnnl. Exeuipla ejns
m Aec atiquem iujuste angariabaul, neminem tpo-
rei abunde iii Vilis iinpciainiiiiii babentur. Conppus: iinbmit. Mndoel. Glossariuin , Angaria nsctcr.yaria,
«zoutTta, ifrjitnia. Imle angiiriare vcrbum, i angaria- i
l.aiiililms inniimerls regnantun» nmnina lolluiil,
iiiis, qui agriim lorat, ut angariam accipiat, ul iiabe-
Jusliuo vitani lercenlun) vocibtK oplaiit.
lur iii veicnl us Glossariis, qua; ducti viii ile auga-
Augusi* iini.l. III Supliia; plebs lou rechuiiai,
Mille anunl laudfs vocuiu ili-criniine tnillf
i .
riis rl parangariis scripseruul uon cnmpiio, qum
Jusiiuuiii, Soplnam |ue ares diio lumma munili |
potius lectores »il eoruiii liluos remitto. Liud.
Esse ferunl Kegnile parrs in sacula, dicunt. n Ailversus
:
haec eiiiiiieniissimiis Baronius, ann.
Feliees auuos douiinis feliciLus orani. .'85 : t ll.re Pauius seil Longobardus ei ipse suaj
;
insuuuil voi illadiu, un.leui<iue i|uievil.
non
ita caeieri, qui huc lempore
g«'iin iiiiniiiiii favit;
l.in.l.
vucre, pratseriim vnu Gregorius papa, qui stcpe
Bis lioe
ii>l..t in elet tiime imperalnris a se.na- ob mgenlia ab eisdein srclcra perpeirala, i^isus L n-
lnriiord.nis virn, vncibaiiturque ci mttnli.i imniur gnlianlns geuleiU iiKlaiiilissiniaiii iioiniiiat, complil-
£ta. Ciinipal.ua 'rinTivrat ti; tov iaov a l\iyowriv
: laque ile iisilem referl, qu.r
conlrana omiiino lis
inmnCiix. Ktrri 3f toio.«tov. Tf/iiaaTa ix izjlw.iv xotttov- qu.f Paiiln narraoliir es^e noscuiitiir. » Nnn nega-
:i

ttf. c/i £v titaoToi TftiiaaTt vootio-naTa jjouffa u.v Toia, verim lamen sub Auibario rcgc Langobarduruai s.k-
itjiyjpu oi TOO-auT-/. rui Tfvta t; o-.o/wv Jrtf-iOiiOavTEf vui.ini lempera.-.se novam regui rormaui, qua priuii-
finTouTiv Lind.
«if to iziifii;- lius depra-ilalioniliiis forlasse ceSsatUID, cauliiiinpie
1 Grnroi
Al., t'i imperio coii/ii iiiuim.v. I.ind.
uiii nc L.iii|;oliar.los liiuiio lialis, ul anle, molesuis lnc-
Aiinii 5Nii cuin Pagio Auilians eleclioneui assi-
1
n , quippe jam de reiinenda Ita-
rijiiir lielli nlereiui
gno, plurilius in diversam seulenliani euniibus, i|ui ba Languliar.il cogilabanl, captisque muniliuribus
iii lulMequenlium rerum clirnnologiaiii servarc pus- uiliibiis, iinirlaquc iniivi-is.i gente meriio speia-
lini, anims ducuni cuntra Pauli lestimonium ad mi- banl. ISisi fnrle vcni. nns in llali.nu Childeberli lama
iiorein iiiimeriim pcrslriugere cngiinlur, vol, ut Stgn- perciti novum sibi prsesiilium suii rege i>arave-
nius el llaiiMiius lialicni, ad anteceilenleiii an. tle iinl, ae miliores eflecli Italos a Francis Jiveitere
cli.uiKiii reti.iliiiin. Alilias llidarieusis, in Chronieo . liniav.iii.i.
i Aiino Leovigilili i"i, Lungobardi in lialia Itrgciu ••
la.iuii.is e«
Cetlreno iianc Uamicii legalionem
bibi ex suo generc. eligunl vocabulo Aiilbarir, cnjus ail CliildrlifiFi ani iinim regein, ejusque iu llii-
Iiiiii
ii'iiip'.i.' Itumani nmiiiiio *unl cesi.
etiniliiea An- . Iiiiii exp.'dilionciii, m atmu leiiio illius mi|ierii nar-
i»us v,'in Leovigildi 15, Clir. 58 i, ininime respon- !
lal, emuque respondere as^ent Clir. 5.SS. Gregurius
ilrl, si iiiii IpMi Pagin ini r.inr iri" Tuionensis in aiiiin Childeherti rcgis iiouo, qui
I
Kiiiiin'iih>s s
Uaroiiins e\ di>o Gregurio proxiuium Aulliaric ele- cuin t'ogiou84 icspu.idet. Kisunt apud Ducheue tn
 : :

5'.a PACLI DIACONI OI'P. PAnS I. — IHSTORICA. S20

Langotordos irniere», eosque de Iialia cilermina- A ciiin miliiibns, qnos Juvabat oisup. raiites-, Raven-
rel. Qui cuni inniimerii Francomni nniliiluiline in nam ccdere compulenniL ' Breiillns capia est,
liatiam suliito inlrnivil. Langnhanli vero in civilali- nmri quoque ejus ad soliun usque deslmcli sunl.
hus c mniiiiiicntes se, inu rrurreniibus legalis, nlila- s 1'ost brc Ainbari rei cnm Smaritgdo palricin, qui

tisqne muueiibus, pacem cuin Cbildeberlo feccrunt. lunc Iliveniix pryerai, usqne inaunuin tertium pa-

Qui ciim ail Galhas remeassct, cngnilo ini|>eralor cem feciu

Mauriciiis quia cnm Langnhardis faedos inieral, * sn- CAPUT XIX.

ob Langobardnrunt b dciriineniiim de-
liilns i|iins ei
Dt morle Doctrulfi, el quali epilapliio hoiioralus ett.
drrat repetere ccepit. Sed ille su.mun viriuin polcn-
lia freius, pro hac re nec responMim reddere vo- Iliijns sane Oroctulft, de qim prxmisimtis , admi-
luit. niculo , sx|ie Itaveiniatinm miiites adversum Lango-
f.APUT XVIII. bardus dimicai unt. Exsiruttaque cla-se Langobardog,

txpu.jnatione Hrexclli, tt de fn ,n Doclrn du qui h classe urbcm teiiebant , h c ailjiiv.uile pepule-

De fi
ii.
runt. Cui cum vita? eiplesset terminum , b nnrabite
Ilis iu gesiis, Auiliari res llrexillum civiialem, su-
sepulcrnin ante limina beati Yiialis mariyns tiibuen-
pcr Padi marginem silam, etpugnare aggres<us cst,
6 les, lali ejns laudes epitaphio ciiiiteriint -

in qnani ' Drnclulf dm a Langobardis cnnfngeial,

Claudilur hnr Uimolo, • Untum scd corpni e, D oriulf.
seqtie partihus imperaloris tradens, socialus miliii-
Nam
meritis tota vivit in i nrl>e suis.
liusLangolianlnrum eicrcitui fnrliter resislehal. d Isle Cuin k Itardis fuil ipse qiildein, nain gente t Siuvus'
Onimbus ei nopulis iude stuvis erat.
ei Sujvnriiui, boc esl, Aleiiiannoruiii gemc oriun-
Ternbilis vlsu fa< les, sed
m ineiite tieinjmu»,
dus, inler Langobardostrever.il, el quia cral fonna Longaque robuslo pc lore Uirbj luil.
cum Hic el amans semper Romana el publica sigua
iduneus, dncaius Innnrein merueral. Scd occa- ,

Vastalnr gentis udfiiil ipse sua;

siniieni uliisrend.T sux rapli vit:<tis repperit, * conlra • Contempsii charos, diim nos amai ille, parentes,
Haoc palriam repulaiis esse Ka\cnna mi mi.
Liiignbardnruni illico arma stirrexil. Adversus quem
HujiiH iriml it f Bretelli gl0'ia Cl|iti.
t

Langnbardi gravia bella gesserunt; laudenique euin On" residens cuuctis lioslibus borror • ral.

sun cnllcetinne Scriplorum Franciconim epislolx ad Exstn ejnsilem ponlilicis aliera epistnla de rehus
Childebertom regcm direcix nccasione isiius eipe- Laugob irtlicis ad Aunarium , sive Auiiahariiiiu, epi-
diiionii, et alierius, de qua unsier infr : prim.is duas •
sj "|iiiih Aliissindnrensem , ut asserit Sirmondiii in
.1 lianc peninere judicn, allcram ad poslreiitam, de
I
sn.i Collcci. concil Gallican., qua dicmni episcopmn
qna rap. 30. In iis legimua plnra qux nngicr prx- rngavii m
Francnrnm rcges, a Langobardnniin cnn-
lerinisit Cr.ecis ronlra LangohardiM acta, ei|iu-
i o Jieilci aninic divcllcret , eaque ad snperiora xixvi
giialionein sriliccl Muiiinr, Alliui,.icMantti:i ne- nnn >
, diieiiiii tempora rcvoranda esl, ul pnte d.na aiino S8U
deditioiieni Parmx, Wiegii, ei 1'lacenti.e, dum Gra:ci vel scquenii juxia lectionem Sirnioiidi. Ex ca cTle-
,'

id eas nbsidendai priifieigcerentur. risque passim nniaiis evinces Paulum ic s rum suin-
" Al., iolidnrum. Liild. mis taiiuim labiis, ut cst in dicierio, Langobardicam
b Al., expuUiotwn. Lind.
bisioriam giisi.isse, el uiaxiina rerum gest.irum mo-
Mndoet.
Al., Drottrutfut. Liod. el Idque manifesiius appaiei
iiicnia silcntio praeleriisse.
' Iiem sequenlia : Erut fo r ma
ILrcverlia nou leg. ex altero veteriim Grxcorum insigne iiioiiumenlo bis
ujoneut, ducalm honorem meruerat : ted cum, Lind. Maunc teinponbus inserendo cx Thenphylaclo, ac
i

e Modoei., evnira Lanijobnrdoi illico in inniu tur-

Tlieo|iliane, qilibus pnst clarissiinam Knuunorum de
rexil. Per-is victoriam ad Martyropolim, aliera dc Lango-
Hodoel., Brtxitlum tii cnnlu etl.
' liardis ineiiioraliir ad ipsam velerem Itomam, ul ap-
r.ieem niler Aiiiliarium regeui cl Siuarngiliim
* pellant receiiliorinii tenipnrum Grxci scriptores
pra»ccssis>e ainmin 5-li, argumcnlo csl epislnla 1 Pajfj^ scribilTlieopliylaclns, lib. iu, cap. i, Ilfeer-
tii,
Pelagii II, :\<\ episeopns Istrie, quain dicio annn d,i 60to; TatfTtov A-y^yofva^S^v uv:etyei/ eejortoi?, < Koini
laui cniiniiiiiiiier aflinnanl. Iu ••:• hxc legunlur : \cius LaiigolKirduriim impetus retiiHdit, i el Tbeo-
< PeL-igiiis l eic..dilcciissiinisrratribus£lue, aliisque pbanes, anmi 58J, seconduni Alexaudiinos, ToOt«
episcnpis, clc. »T8|. u.)7
Tr.i JiEffTif/6. iviSixT. f. oi AoyyvapSot xot«
i

< yueil ad dileciionem veslram, fralres liliique Twuatoiv rrolifiov ipamo, < lloc lempore, niense Su-
charisaimi, nosira lardius scripta dirigimus, non plembri, iiidictiune sexla, Langol ardi eniii llomanis
malevi.l.c voluntatis, aut dissimulalionis, vel negli-
"
bello oonQigiuit. » Pixccsseril vern indocias hm: ca-
; nii.i fuisse creda ur; sed, sicul nnstis, leimiorMis piie inciiioralas h;cc Itmiiaiioruin victoria, clsi Graj-
qu uecessilas bacleiins impedivit.
iliias el hostilis conim ehararieres buic. tempori noii benecunveiiiaiil,
Sam siein aii Doniinus per propheiam : Nunt/md probabilis fonasse coujectura.
obliviicttur mulicr filium uteri (tii Nnn cr)>o eredaiur ''

•>
Amh., Clns em.
nOh visCermii nnslrnriim <li v -!• -iiein iioii ciiui giavi
i

corpore tolo. Lind. Amb., pin

' Al , Urottitlfut
flclu, ac gcniitu dnluisse; s< d iiliiiaoi, rliarissiiui,
Droctulf, Doctron.
illumiiiel Hoiiiiiiiis oculos lordis ve-iri, ul noslri cor-
j Al., orbe. Lind.
dis geiiiiius |'i" vnbis videre pns.-ili». Qms enim, k Mnd., Vadii. Al.
sirnt .iil tifiliis Apnstolus, infirintiur, et «/« non m-
firmor 1 quit itcanilaliiatur, et tgo non uroi ? El alibi : Ex validis firtl ipse quidem, nam gente Snava
it|'ii'i >i fiaiitnr uinim membrmn, lompatiunlur omnia Oi lus adtiuc jinenis caplus ab hoste fuit.
memitta. Posiea ergo quam Dens miiiiipoiens pro le- Lind.
1 Anili. Sttcvttt.
licii.ne Cbrisliaiiissimormn pnucipiim, per labores, ,

alque solliciludincni filii nostri excellentisgiini Snia-

m AL, corda benitjnti. Lhid.
n Al., arnia sequens semper Hoinaiia. Lsitd.
ragdi eiarcbi ct cbarlularii sacri palatii pacem uo-
" Auil) , contemml.
bis imerini vel quietein donarc diguatus est, cum
omnisollicitiiiline fcstinauius prxsemiaad vosscripta t Atnl)., HreitlU.
dirigerc, etc. >

KT
yni Rnmana potens valuil a |n>st sie,na juvare
Vexitlum priiuum Chrialus babere dedll.
Inile eiiam retmet ilum b chsBem fraude FeroMdus
Yintiicel tit rlissem, claasibus arrna paral.
Puppibus exiguis decertaas anine Hadnuo
d Hauloruin innuueraa vicit t ipse manus
Iiursus et in lerris Avareiu suieravil Eois.
f.onquirei.s douiinia maxuna palma suis.
MartyrisauiitRi Vitalis fullus aU islos
IVrvemi, uctor sspe lriuni|ihat nvans.
Cujus ''i iD lemphs ppiiu sua uieinlira jaeere,
llaee loca |>osl inorteui e buslis liabere juvat.
l|.sp saeentot ein ' morieus
llis rediit lerris cujus auiore pio.
• Al., pr<F<io»«. Lind.
» Al.,
.... classem
Armis opponii mosuia nostra
Liud. ei Mod.
« Mnd. lirandino.
* Al.
I.ango hic Hardorum vlrejeontrivil qpesque
l|>sornni lilulis clarus ad astra dalis
Marl) ris aunilio, etc.
i Al., fautla (utura putans. Liud.
f Al. : que tna capnula damnavit. La?tns imp. novo ediclo
.... moriens ha?c dona petivil
<Jui eiaraiis helus ad aslra abiit.
s Anno 577,
Pelagius ail ponlilicaluiu asccudil, ac
de illms eleciione lixc habet Anaslasius, unde for-
lasse l'aiilus < Oidinator absque jiissione principis,
: Palribus in couciliu cansa loret, ct
eo qimd Langobardi ohsidercni civilatein Itoiiianain,
cl niulia vaslatio :ili eis lieret in
b Aquileiensis schisuiatis lusloiia qiiam rehus
Langobardicis r.mlus noster inlcxoii, altitis puriori e
fonte repetenda ne cuin ipso in maxiinns errores
, rct , quod et fecit Orienlalibus episcopis factiouis
quos mfia ciuii viris iloclrina, et ptirpura clarissimis,
Barouio ncmpe, ac Norisio, suis locis noialio. D.un-
na.o lYlagiauor.un principe Origene , qui Huliuuin
nionachiiiii Aquileiensem erroruin propugnalorem 111
Occidenle habuti, nova lurbaruin el cal.iiiiitaiuin se-
ries iucoppit. Quippe Tbeodorus
ruin metropoliia, cngnoiiicnlo Ascides, Oiigeins de-
feusor acerriiiius, Jusliiiiaiiuin per sunitiiam fraudem
ilecepit, suadens Acephalns
ad siiliscriliendam syu-
Oilum Chalcedoiieiiseiu addtici posse si tria tanluiii
capitula.quibus nffendebaiitui eorrigerel. Acephalo-
riiin gens i Alexaudria! n.nii eral (seribil Noristus)
pliiriiiu enini ali Aleiaudrilio auiistite, quod Chalce-
doiicnseni sytioiluin admiseral rchcllanies, .0111 sme
Capiie dogmaiizareul. Acepliili iliccbaiitur. iCapitula
veru liri |>i 'i .... ui heoilnnis iieinpc < Si daiiiuc-
,
1 I
lur Tlieodorus episeopus Mopsueslenus Nestorti ma-
gister, cujus laudei hah nuir iu epistola lltae priesu-
iis Kdessem in synodu Chalcedonensi recilala. >
Dein < Si piohiheaiiiur liliri Theudoreti couira 111
: cuiieia iu synodo v siint absoluta, atque iuter ca lera,
Capitula sancti Cyrilli in Kphesina synodo cuusccrala,
quos Mirns Patres Clialcedoneiise* uoti condemiia-
ram coiiienii dictocontra Ncstoriuni a pi eseme Theo-
doreio anatlieinatc. > Tandein < Si lejicialur tne-
morati Ib.r cpislola atl M.uiiu lYisam, iu qua laudal
Theodnrum.sanctum Cyrillini) accusat,ac Kpbesinain
syiioiiiiiii latx ciira exawcii pravcipiiis tonua Na>tu-
iiiioi senteniix insimulal. I heuduru Augusla , qux
palam Acepbalis stiulebal, id ipsuin Jiisliiiiauo incul-
cat < Sed
: co cousilio ui ubi scinel Chalcedonensis
cnucilii correclio in abquibus fleret jain umversiin
"jiisde.in auitoiiias cnilaberetur. > Annuil hi» priu-
ceps, atque aiino 543, ut coiilendit Norig., priuium
ln.e advcrsus tria capitula edicliiui ciiusit cui sub-
scripsere patriarcltz renuenle Stepbano diacono
, Narsciem i|isum diiisdevoverunl, quod supra uoiavi,
Vigilii apocnsiario. Itiuc jurgia el liies ac niox < di-
visa in partes Ecclesia naiu Orieus quideni edictum , instiganic, proviin i.ileiu cunvenluiii liabuere, .itque
Jusliiiiaui receperat , Occidenlales , lllyrici, IijIi,
Calli, llispam , Alricani, |iro Iribus capitulis depu-
Patrol. XGV.
:, ,,
W. CKSTIS LANCOr AUDORHM. — LIU. III. SM
A G.VPUT XX.
De tacerdoiio PJagii pa/irr, el enore Eliw patriar,l;r.
Denque post Denedictum papam, s 1'elagius Uo-
'
tnan.e Ecclesia: p.miifcx, absque jussione principis
>
ordinatus esl , eo qtiod Langohardi Uomam per cir-
cuiium oh-iderent, ncc possct quisquara a Uoma pro-
gredi. L Hic Pelagitis Eliae Aquileiensi C|iiscopo, no-
lenii tria capitula Cbalcedonensis synodi susoipere,
pelil isla Joanuem ,
epislolatn salis utilem misil, quam bealus Cregonus,
cum esset adhuc diaconus, conscripsii.
gnnhant. > Molus ingeniibiis lum iltilms imp plena
syuodo qua?stionem in re^ia urbe decidendam cur.t-
elassitius arma »H, suh Areph.iloruiii seclai conciband.c specie epi-
diu. scopos ad synodum sacris tlivalihus congregins
Vij;iliiiiiiqiie pontiAcein ad se accersivit. Ilu. de urhe
p Homa in Siciliam navigans, ei indeCoiislaiiliiiopulim,
honore suniino a Jusliuiano exceplus conlra A> ephi-
los dccreittm illico pi omtilgavii, ei Menuam ConSlan-
linopiililanum patriarcham a coiniiiiinionesns|ienilit,
quod pliirimos episcnpos ad subsigiiainlum Justiliiaui
Liud. dccrelum compulissct. M n viTo mulala seiuenlia ,
ad uindem judicatura scripsit, et propugtiata hucus-
i
haac iteruni publieavit, sed rreiueniibns Occidentali-
bus Ecclesiis sero coinpcriuni est cx Vigilii judicato
Lind. lites auctas, nullaiiique spem nisi in oecumenica syn-
odo ad quam cpiscojii accedere jussi. Inlerim Vigi-
lnr. judieaiiiiii e Menn:e manibus repcliil, quo iniegra
triiiiu caniiutoruiu
quaestioni velul induciae faciae. At earum unpaiieos
ll.ilta. > Theodortii lihrutn contra tria ra|iiitil.i cdidit, et imp.
,
suasit, ut, recusaniibus Occidenlalibus ad synoduni
aicedere, ediclum ipse contra tria capiiul.i publica-
,
sua; pra-mio donaiis, ac cajteris daninationi c.ipiiu-
*-
loruui subsei ihenlibus CXsilio IBUlUtis. \ -
iniiniiie I
versus b.ee Vigilius, ut par crat, insurgens, iu imp.
iram incidit, quam ul vilaret e 1'lacidianis xdibus
ad ecclesiam saucti Pctri in Ormisda confugil, indc
Css.irea.' Cappado- que, accepto securilatis sacrainento, in 1'lacid anas
;eiies iieruiu icdul; scd ctiin violaiain lidem iu dies
cognoseeret Cbaiccduncui iranslretavii riirsusi|iui
, ,
accepla lide Consiant no|>olim rcvocaliis a Jusliniauo
niilius esl babitus, et lidei professionem a Meiuia
,
[i.ui areba, Theodoro C;e.s:ii eensi episcopo aliisque ,
ad honam fiugem redeuutibus, accepil, revocaiis
etiam iinperaions ediclis, ut res iulegra ad syiiodiim
tleleneiur, qu.c tandein anno 5;>3 Constatitiuopoli
cs: hahita ti.vv 1'atrihtis in ca sedenlihus. Vigdius
: adcsse recusavit, ct scripto libello, quem vocnii
Coiistiiutuiii , aeta synodi exaucioravit , quud pari
nuinero 1'atriiin ex Oneiitc alque Occideute co gre-
guitlaiii luisse contendrret sed adiiiienie Jtistiiiiano
;
D (ju.e lungum esset hic recenserc, lna capilula tlain
nala. Mutala ileruin scnleulia, Vigilius syno luin
approhavii, cl coiisliiuluiii aliaque prius pru trihus
: capilulis srriptis deiogavit , ac p>> iu »linu Hoiiiani
rcdux in ilinere mortuus est.
Vigiliu successor 1'elagius , hujus nominis I . Justi-
maiii persuasione tria capitula damuans in lialorum
oibuui, ut Vigilii meiuoria, incidii, quia jara sibi plu-
les pcrstiaseraul uovo ilecielo sacrosancia! Clialce-
doneusis syuodi auciuritatcin lahelai tari. Venetiarum,
,
e Isiri c episropi supra teteros refragahanlur.etschi
>
sinale lac.o tii paile^ »ecesM'i.iiil, adcu ul 1'elagius per
Nar.scti in piiricium, et pr;cfcctuui vt cogere leuiavo-
, nt repuguanies ad recipiendam syuoduui. Ai illi
ei rauiiiio At|uilccuM patriarcha ut Paulus babei,
in eo tna capilula a Cbalceiloo usibus 1'alnbus nuu
dainnala a quo|uatu prosciibi [mtsc negiruul. Morluo
17
 , ;,

,2s palli maconi orr. PARS I. — MST.ilUCA. 521

CAPUT XXI. A Cnlh sque residebanl, cum parvo filin rapt.i, atque

De bello Cliitdeberli conlra llispanos.

;
in Siciliam deducta es<, ibiinic dicni clausil cxtre-

Imcroa Chi.debcrtus, rex Franconun , bellum ad- mum. Filius vero ejus imperatori Muuricio s Con-
verswn llispanns gerens , rosdem acie superavit. stunlinnpoliin est transmissus.

Caosa aiiieiu liiijns certaminis isia fuit. CtiiMe! erius CAPUT XXII.
re:Ingundem sororcm suam Ilcrminigildo, Lewigildi De Francornm exetcilH, qut in Ilntiam venit.

tlispnorum regis filio, in conjngiutn (radiderat. Qui Itursum Mauricius Augusius, leg.itns ad CliilJe-

lletmiuigildus praedicaiione « Leandri episcopi b lli- berium miilcns, h eum ul conira Langohardos in lia-

spalensis, atque adhorlalione sux conjugis.abAriana liam exercitum dirigerel persuasit. Childehei tus

bxresi qua patcr suus taiiguebat, ad calliol.cim fidem

,
existiroans suam adliiic ' germanam apud Consianii-
eonversus fuerat, quem paler impius, in ipso sacrato nopolim vivere, legatis Maurieii acquiescens, ut sii.nn

paschali c Dci * securi percussum interemerat. In- pnssct soiorem reripere, ilerum adversum Lnngo-
gnnilis vcro posi roarili et martyris fnnus, de Hispa- bardos Francorum cxenittim ad I aliam direxit. Con-

niis fugiens, dum Gallias repedare vellei, in manus tra quos dum Laiigohnrdontiii acies properarent,

miliium incidens, ' qui in limite adversum Ilispanos, Frauci rt Alamanui disscnsionem inlcr se babcmes,
B
intenm Jusiiniano, Jusiinus suceesserat, qui laccratas rnre succensa, appreliens.im pcrcomam capilis puel-
Khismate provincias novisque in dies excitatas qux- I iui in tcrrain collidit, el diu calcibus verheratam ,

siiones vidcns, edicium fidci puhlicavit, optimo con- ac sangume cnientatam jussit exspoliari , et piscinx
ili i, seil inani evenlu, revocatuque dc Italia Narsclc immergi, sed, ut asscrunt multi , nunquam aniniuui
schismaiici Veneti anunosiorcs f.:cti , ailven.entihus suiiiii a liiir nostra rcflexil.
c
Laogobardis sutini adhxserunl, ut hoc eliain armn- Al., i/i timilem llispannm adversHS Golho.% pro-
rum pnesidio insoleiiliiis insurg.reni , nullisque mo- tegebanl. Lind.
nitis Joannis III, qui Pelagio I successcrat, Oenedicti, ' In Africa periissc Ingiuiilem scribil cilal. Grrgor.
ei Pelagii II, ad bonam menlcm revocari polueruni, Ttirnu., ncque de illius fuga Clim Paulo coucordnt.
qoaiiqiiam horuiTi postrcmus in ipsos beneliceuiissi- Scnbii illc : < Igitur, ut superius diximus, ingundis,
11)116 lueri. » iransiatam sedeni in insulam Gradura, a viro cum imperatoris exercilu dcrelicta dum ad ,

qund et Pauius Mrrat; probat euim Norisius in ea- ipsum principcm cum parvulo diicerrtur, in
lilio

dem Cradensi synodo qiu Pelagio accluuiaiiim cst Africa drhuirt.i est, ct scpulta. Qux divi Gregoiii >

cuiii.a v lynodum itci&m a schismaiicisepiscopisjii- narratio, mea quidem seutentin, vero prnpiusaceedit
raium. Posi ."c pactis Langobardos iuier elSma- einisi.ii eniro a sancto llermenegildo Coristantinupi-

ragdum mdociis, Pelagius ad schismaticos cunversiis 1 iii ad Maitricium

1 Imp. sanctum Leandrum ablcga-
modis omnihus eos ad Ecclesiam revocare curavit, liun fuisse, ut auxilia contra molam Arianorum pnr-
pluresqac dedil epislolas ad Eliam, quarum primaui secutioncui impetnirei, ihiquc memoratum episco-
supra no'avi aliasque icciiavit H.iroinus, eas vero piuii eiin divo Gregorio M.igno amieitiain iniisse;
,
q
a ' .iii, lo Gregorio conscriptas Paulus noster ic-ta,- idcmqiie Tiironcnsis Grxcorur.i arma saticto Hci-
lur, etsi ponlifci be.itis. in suis cpistolis, uhi de Pe- incnegildo fcederata narravit, lib. v, cap. 39 bxcad-
I." ii nolaiis lilleris uienlionein faeil , id uiodc-l'X dens < At ille (nempe Lcuviclnldus), dalis pr:i'l'ecio
:

causa reiicueril. imp. triginta mil solidorum ut se ab cjus solatio re-

Pelagius datis ad Eliam uarratis litteris i cum
surdis canerc se iutelligerei, ahjeclo calamo, annata
nianu cuni schismaticis agendum ratus, » scrihit No-
ri«., conlra eosdeui Smai r iluui patricium com itavit.
.i
Illi , vero dalis Mauricio imp. prccihus , id obtinue-
miiii per liticras ad Smaragdum datas, < ul nullale-
iiiis queinquam saccrdotiiiu pro causn commuiiioiiis
iii.|inei.ire prxsutucret , i qux suilt verba libelli ad
iinper. sub Gregorio transmissi, iu quo cuin legnitur
Ii.tc i Dum bmaragdus glorinsus charliil.irius Pa-
: putissimuin ab. Ilicl.iriensis. Senbit ille : < Auno 5
trem uostrum tauclx mein. Eliam archiepiscopum
Aqnileieusis Eeclesiae pro causa ipsa pluribus con-
lnslarei, i oianiluali erroris e.vincitur noster cuui de
Kii . scrihal < nolcnti tria capimla Chalcedonciisis
1-yii'HJi suscipere, * cuni ipse pro irihus capituhs tu-
vocuret, commoto excrcitu conlia eum venii; ller-
meuegildus vero, vocalis Grxcis, coulra patrem
egreditur, relicta in urhecoujugc sua. Cunique Leu-
vichildus ex ad>crsn venirct, rclictus a snlalio, cuin
viderei nihil se prxvalerc possc , eccles am qux erat
propinqua expcliit, ClC. > Cxleritm sancli llcrmene-
gildi inarlyrium supervenienle paschalis feslivilatis
die, ut relert divus Gregnr. M., conira Uaronii seu-
lenliam, anno 58;» reccntinres assigonnl, leslimunio
M.iiirien , qui esi Lcovcgildi 17 annus, llermencgil-
dus in urbe Taracuiieiisi a Sisberto interlicitur.
Franci Galliam Narlioncnscm occuparc cupicntes cuiii
excrcitu ingrcssi, etc. > Cujits expeditionis ineminil
eiiam divus Gregor. Tnrou. dicto lih. vm, cip. 28 :

laudis schisma foverct. < Lcuvigildus vcru llcrmencchildum lilium stiuiu

• Al., Heteandri. Lind. ct Mod. quem aute dicta inulier hnbuil, morii tradidit. Ouiiius
' Mod., Ilispanensis. de causis commotus Gutilchramiius rcx in Hispauias
\inl> . dif. destiuat, eie. i enque loeo nulaudum hanc quam
o 11/ narrat divus Gregorius cogncmento
r ii. in PaiilusChildehertoexpediliuiiemlrihiiit,Guiilhramiio
Magnus, lh. m
Dialog., cap. 31, et Gregor. aller ejus patruu assignasse , nisi furtasse utcrquc in II-
Tur.incnsis, llistnrix Franc. lib. v, cap. 311, qui lue spanos irruit, ei , ut Valcsius conlendit duo fueriul ,

de Ingdiide sancli Uennene/ildi uxore < Sed lngun- : posi marlyrium sancli llennenegildi cum llispanis
disSigeberti regis lilia cuin inaguo apparatu in lli Francoruni hella. l)e Ariaui Lcnvigildi pcrsccutionc,
spanias direcl3 ab avia Goisvinlha (erat enim llriini- vide Chronic. Guthorum Isidori 008. xm
cnildia Sigcherii regis usoris maier, quam cx Aiha- Vide i:i appendice ad hislor. Franc. divi Gregnr.
s

n i^iido rege priore mariio susceperat) cum gaudio
magno suscipiiur, qu.mi nec pass» est in religioue
i iiiolica iliu commorari , sed ut rebaptizareiur
Ariaoa hxresi biandis ceepii sermonibus illicere, sed
reluctans curj>id«ere Sufficil saiis me
tlla viriliter
aboriginali peccato baptismo saluiarisemel ahlutain
fuisse, et sauciissimam Tiiuitalein in una xqualitale
cssc confessam, etc. Ilxc illa audiens, iracundix fu-
Turoneusis varias epislolas Clnldeherti ct Itrumcliil-
dis ad Alhanagildtim sancii lleniienegildi iiliuni da-
m tas, atqtic ad imp. aliosque, cum ille Coiisiantitm-
poli dugerei, qiiilnis aiiliqnitaiuin perilissimi II'.
: cougregatiunis sancii Mauri Ediiioiicui suaiu iliustra-
riini.
h Mod., ei.
1
Mud., soiorcm.
 :,

;;2J» DE GESTIS LANGOBAIlDOUUM. — LIB. III. 6i'o

sine ullrus lucri cunqiiisilioiie , ad palriam sun( re A n.iriain appcllant. Qux lania slragc poptilum dev.t-

vcrsi. stavil, ul de inralimabili inuliiiudiue vi\ pauci rc-

CAPUT XXIII. manerent. Primiimque Pehgiuin papam virum vene-

De uqurs diluvio, el miraculo quod farlum esl in rabilcm perrulil, et sine mora exsiiuxit. Dcindi;
batilica sancli Zeuonit. pastore interentptn, sese per pnpulos extendit «.

Eo lempore fuil a<|tix diluvium in linilius Vcnetia-

CAPUT XXIV.
ruin cl Ligurix, seu exleris regiombus liali.c, quale De ponlificalu beaii Greqorii, el clade qua" lunc Ronue
posi Nne lcmpus crediiur non fuisse. Faclx sunt faeia est.

Mavinxpnsscssiomim.seu villarom, bominumque pa- In bac tanta tribulatione beatissimus Gregorius

riter el animanlium maguus interitus. Ocsiructa stint qni tmic leviia erat , a cunttis generaliier pap:t

iiinera, dissipalaa sunt \iae, lautumqne b Aiesis flu- elci ttis est. Qui dum ceptiformem litaniam licri m-
vius lunc excrevit, ut circa basilicam beali Zenonis dinassct, imra unius horx spalium, J m hi Onmi-
mariyris ', qux exira Yeronens s urbis ;
muros siia num deprccareulur, ocloginta ex cis subito ad ler-
L
esi, tisqtie ad supcriores fi-nes iras aqua pertingerei, ram corrueuies, spiritum exlialatunt. Sepiiformis
11
licel bcalus Gregorius, post papa, scripsil in eam- auiem litania ideo dicta cst, quia omnis urbis po-
dcm basilicam • aquam minime iniroisse. Urbis quo B nulus a beato Grcgorio in sepiem parics deprecaturus
que ejtisdem Veronensis muri cx parle aliqua ea- Dniiiiniini c^l divisus. In primo namque choro , luit

dem siinl inundatione subruti. Facta est autem omnis cli-riis; iii secundo, oumes abbaies ciun mo-
b.cc ' .ininilaiio sexlo deciino Kal. Novenibris. Sed nacliis suis; in tertio omnes abbatissx cum ccngre-
et lanlx coruscaiiones et loniirua fuerunl ,
quanix gaiionibus suis; in quarto omnos infantcs; in quinlo
licn vix xslivo lcmpore solenl. Post duos quoque omnes laici; in scxlo universx vidux in scptimo
inenscs, eadcm urlis Verouensium magna ex pane omnes mulicres conjugatx. Ideo aulem de beato Gre-
iiireudio concremaia est. ln bac diluvii effusione iu gorio plura dicere omiitimus, quia jam antc aliqtiol
lanluin apud urbeni lioraam fluvius Tibcris excrevil, auoos '
ejus Vitam, Oeo auxdianic, lexuiinns, in qua
ut aqure ejus super muros urbis influerenl, et maxi- qti.rcuuque diccnda fucrant, jtixla tcnuiiatis nostrx
mas in ea rcgiunes occupareui. Tunc per alvcuni vires, universa descripsimus.
ejtt -ilein Auniinis, cum iuului serpeniium multiiudine, CAPUT XXV.
draco eiiam mirae u agniludiuis per urbem transiens, Quomodo bcatut Gregorittt Anqlot eonvertit.
usqnc ad niare descendit. Subsecuia slatim cst banc iloc lempore idem bi-alus Gregorin-, i Augusli-
itiuiid iiioneni gravissima peslileniia ,
quaui ingui- num, et Mellitum, ei Joanuem, rum alii3 ptutibus
i

" Al., lacuiue. Lind. obilum anno .'.9:1 plurilius flrmat dtiClis. Pagius, in
Gtossae Lavina lapsum inferent, legitur
Isidori : sua Crilica, qu:c inihi cbronologlx pcrpeluus filus,
etiam apud divuin llieionymum. Apud Uiacunum nisi aliler ntanifesia ratio u ideat.
<|ii.iqne, iii continuatione liistoriae Eutropii, lib. xviu ' Aimo die 3 Seplembris, divus Gregorius
5110 ,

i FaclX sunt laciiiia! possessioutiin seu villarum, » ,

ponlifex consecrattis , cras>anle quiilem inguinaria
legeiidum « f.icix stint lavins possessionum, seu vil- peste, qu.e Pelagium sustulerat. Qux <le liianiis rc-
laiuni. » Natn vulgaia leclio plane coirupla. Lind. fert Paulus noster ab ailero Grcgorio Turonens. ex-
b Hod., Adcxit.
scripsit, ui iiulicat onlo personarum et locoruiu umli}
e Mod., aique
confettorit. septtformis ^iiama ducta est, qni minime respondet
d Amb., licel el tiau alieri ab ipso Gregorin Magno distribnto in sno ser-
bealtu Grcgorius, elc.
Auili., ««yiin mnimc illlroierU. roone boc tempore babito, cujus iuitium Oportebat,
1
Al., inuniiario hal. Nuvembris. L-nd. ct Mod. De fnuret chaiissimi, ul nolavil eiuiiieniissiiniis Oaronius,
ulraque Tiberis et Atliesis iniiiidatione divus Gregor. cui placuit conjeciura repetitas fuisse or.iine varin
Hagnus, lib. im liialog. cap. 19, qui miraculum , liiai las, caquede cmsa Gregoriis eiiam ordiiicm va-
exundantium aquarum ad basilicam sancii Zenouis ritim iiot.iiiim.
prxsenle regc Autharb o, faclum asserit. Aiininu ex Exstat adhuc divi Gregorii Magni Vila per Pan-
'

allero Gregorio Turonensi conjicere licct , lib. x , nostrum descripta, qux scriptis ejusdem smcti
Iiiiii

cap. 1. Sciibil illc « Anno lo Cbildeberti regis

: Punlilicis pra>ponitur in posirema casiigaiiori Ldi-
(qui Chrisli 589) Diaconus nosler ab uibe lt<una cuin '' Ihme PP. Benedictinoruin saucii Hauri
saiicioruin pignoribus vumeus sic retulil , quod anuo Noti uno codemi|tic lcmpore divus Gregorius
tuperiore raense nono tanta inundauiia Tiberis iin- Augustinum <'. Mellitnin in Angli.tni misit. Evstaniin

vius tirbem llomam obtexil, ut a des aniiqux «lirue- Itegisiro epist., lib. vi, indici. II, anno Cbristi 596,
rcni, horrea eiiam Ecclesix subversa sint, m quibus plures divi Gregorii cpisioix, quilios Augustinuni
nonnulla iriiici iiiotlioniiii millia periere. Muliuudo Theo«lcrico ct Theodcberlo rexilius Francorum et ,

eiiam scrpeniiiin cnin magno dracone in inoduiu tra- liruuichildi reginx , iieinque variis Galiix episcopis
bis valid .« per lnijiis QuVli al>eum in inaic desien- et abluiibtis commendaij. Quo teinuore data ciiain et
dit, ctc. » Einiuentissimus Baronius draconem fttisse altera ad cpiscopum Alexandrinum Eulogium, qua
putat uuain c> lepentibus besliis inirx uiagniiudiuis «alamitaies a Langobardis passas dolct his verliis :

quas Plmius boas appellal, alii|iiamio iu rcgionibus < Qii.inia autcm nos a Langnbardorum gladiis iu quo-
prupe Tineriin visas. lidiana iioalrorinn civiuin deprsdatione, vel detrtui-
s llacc Paulns de Gregor. Turon., qui l..co cilalo catione alque inierttu, patimur, narrare recusamus,
equitur: « Suii.--ecui3 csi de vestigio clades , quara ne diini dolorea nostros loquimur, cx coinpassiouc,
ingi.inariam vocani iiam medio mense 1
: adveniens 1 qnam nobis Impcnditis, voslros iugeamus. > Libro
priuium niHiiiuin juxta lllud <|nod in EzecllielO pru- vero xi, iiidtct. I, commendal Helliium el Lanren-
piieta legitur A tanctuario mco incipite , Pelagiuin
: liiini presbyierum a<i Augusthnum missos. Occasioiie
papam perculit; quodefuncio, magna sti;.g<:s populi d •laitiui epistolarum plurihus disputatum est, prxci-
<

de hoc moibo laciu est. » Pelagii <ero pontiUcis i

ii.' uiiei scripturcs rerum Francitarum, al perbeile
 ,

!37 PAL'1.1 DIACONI OPP. PARS I. - HISTORICA. 528

A "bi rereperunl Scverum patriarcham Aquileiensem

rnonarhis timenlibus Don.inum, in Britanniam misit,
. „. . . > i. ........ libellum
danlem ..rr.niv
i,i...u,,,,. erroiis c.ii
sui, quia
iiuij lrhim capitulorum
trium c.ii.iliilnriiiu
eoruinque pixdicalione ail Cbrislum Anglos con
damnaloribus coniiitunicaral Uavennx. Noinina vero
veriit.
CAPUT XXVI episroporuni ,
qui se ab hoc sebismate cohibiseruiit,

De morte E/i<r palrxarcha, et lacerdotio Severi. hxc sunl : 1'ctrus de Allino claiissimus, In^enuimis
llis diohus defuncto Elia Aquileiensi pamarcha, de Sabioue, Agnellus Tridcntiiuis, Junior Veronen-
|,i..ii]iinm quiudeciin anuos sarerdoiinni gcsserat, sis, ' Korunlinus Viceminus, liu^iicus
de Tarvisio,

«S.verus liinc snccedens regendam suscci.it Rrole- ronleius Feitrinus, Agnellus de Acilio, Laureniius

siam. Quein Smaragdus patricius venicns de Ka- de « Lunensis. Cum pairiarcba auiem communicave-

venna in Grados, pcr semetipsum a basilica extia- runt istiepiscopi : h Severus, Parentinus, loannes

hcns, Ravennam cum injuria duxil, cum aliis tribus Patricius, Vmdemius, et Joanues. Ilac tempeslate rex

ex Istria episoopis, id esl, Joanne Parenlino, et Se- Auiliari ad Isiriam exercilum misii, cui eiercitui

vcro, alque Viinleinio, b nec non eliam Anionio jam >

dux Trideiitinus prxfuit. Qui post prxdas, et
Eimii

sene Rcctcsix dcfensore. Qmbu* eomminans

eisilia, incendia, lacta pace in annuui unum, magnam pe-
vii.leniinn
VUHCIIII-illi infercns,
lllicifiio, communicare
H.IHIIIUI..V-.V compulit.
..„..., curiiim regi ycimu.uu,.
(iwnilll icfci Ahi «,«».,....
delulcrunl. .»1». Langobardi .—
quoque «-" in
atque
alqiie

Joaimi Uavcnnali epscopo Irium capiluloriini

dam- g ngu j | a | Amacina Fraiicionein niagistruin iiiililum,

lcmpore papae Vigilii, vel Pelagii a Ro- q„i adhuc de Narsclis partc lueral, et jam se per vi-
naiori, qui ,

manx l'„.i..
Kccle.-ix juriMni sociclate.
;„ dcsciveral kin li.i.iic Exempto
I. vniiiilii vero «nil
gtnii miini coniinueral
annos iiiiniiuirr.il. , obsidcbanl.
ohsidcb.ini. Oui Francio
Qui
Langobardis eaindeui
anno, a Kavcnna ad Crados reversi sunl Quibus nec menses obsidionis
post sex sua:
k optaveral, dimissus
plebs conimuiucare voluit, nec caeleri
episcopi eos insulam tradidil, ipse veio, ut
Uavennam pro-
reiepemnt. Smaragdus patricius, a dxmonio non
c
a rege, cuin sua uxore et supelleciile
soccessorem Romanum palricium peravil. Inventa: sunl in eadero insuladiviti* muli»,
injuste corrc|iius,
ConsUniinopolim remeavit. Po.sl hxc qux ibi de singulis lueranl civilatibus commen-
accipicns,
synodus J decem episcoporum in • Mariano, datx '.
faola csl

coluli Minl nndi in ailjunclis nolis

ad easdein in lau- itcrum pro Irihus capimlis cauiionem dato sacra-
Pagiiim, an Indicia autem fuit synodus Maraui,
data Rdit. PP. Hcnedict. Vule eliam mcnto prastarent.
quodniuiiitissiiniiinii.oiloVcnelorumoppidiiniestsU-
iio S96. . . c .

•Defimctn Klia Aquileiensi palriarcha, Severus, gliis Adi iatici maris fore circiiiiulaliuii in
Forojuliensi

iil narral Paulus, ei

successil, queni pro tnhus ca- littore ad Celinam ainn.ui silum. Oerem episcopos
pilnlis arcni i>e piignanlem
Sinaragdus ad liradum eo coiivenisse si rihil 1'anlus, cic. Nomina veio epi-
veniens iu Ko lcsia cepil, ac mihlari
licentia injurns scoporumiii edius libris ita rccenseiilur Pelrus de M>
el verhrnbiis l.ircssiluu. sccuin
liavcnnam dedimt , _ ,j clarissimus, lugeiiuinus
no clarissnnus,
lino lugeiiuiniH elc, ul supra. Al si ,

ubi corain arclnepiscopo tria

rapiiula daiimare co-
**
dccem - -~ '»""""
convonoro, cur in.veui laiiluui schisuiaticorum

actns fiiit. atque una cum

Severo Joannes Pareoti- noinina eiprimunlur ? Kt hic error in Codicem irre-
ni.t, Severus lcrgeslinus, ac Vindcmius Ceiielensis psil ; nam rlarissiiiuis iii.ilc apponitur ul cpiihclinn
i-pis.i.pus rapii, qoi el iria capilula
damnare coacti. Pelro Allinati, csl enio. noinen episcopi Concordien-
\,l ,,],. rcm illiislraiionein prxsenlis capiluh a.ldam Sis, qui aimo 52!) alicri syoodo inlcrluil. Iiaque hoc

vcrha doetHsimi Norisii « Hic 1'auli diacom

:
tcxius pacto logcnduni 1'clrus do Allino, Clarissimus do :

eorrigendos, qoi cum d.cat tres episcopos

cum Seyero Concordia. I.aurcniiiis oliam Itolluncnsis ihci dehel
Kavennara deductos, posica in linc capilis
K.lit.
neque enim Lunensis episcopus in Liguria ad Haerain
Seve- cral sufTragaiieus Aquilcicnsis melropol.ta:, et in al-
Croiii cos veluti quinqiic recensel boc
i«acto :

rus Parentinus, J..a s Patricius, Vindemius , ac tcr synodo proxiine hahila scribitur Laiirenliiis llel-
i

iii". iia prorsus hgeiidum cst

Sevcrus luiicnsis : est aiiicm Itcllunuin Venolix iirbs. Porro
Juaiiiies . :

Tcrgcslimis, Jnaiines Parcnlinus,

Vendcnnus. Idcui omiies lerc illi episcopi svnolo anni 5'2'J iioinen de-
v,-,n icriptor ii.nl.in aii de Smaragdo,
vi iilosm Jo- deranl. iarvisiiius laincii el Vicenliniis luoc non ad-
anuis Kavennaiis seutenliain
adcgisse.Quihus, inquit, fuere, el Solario Ven.neiisi Juoior subrogalus fueral.
coinminans exsilia. otc. Iia calholicum episcopum, b C.elera usquc a.l puncttim aliis ile-nni. Lin.l.
bislorix ignorantiam, c Mo.l., fl rfo.niiio juste correptut. Al., Smutuailu$
:n Uomanx U«lui vindicem, ob
elc. Ue hac Se- aulem patriciut juste correclut, elc. Lind.
.1, apnsl.ilira sede rehelleiu fingil,
schisinatici ad Mauri-
v.ri c.iplivitatc hac scriliuut ri decem, non legitur in llod. <)

ciuiu l'ost boc ordinato in sancia Aquileiensi ec- * Mod., Mauriano.

clesia beaus, an hiepisropo nostro Severo, qnas

con- D i
Aiub., Uorociut. Mo.l., (foronliiu. Licid., Heren-
injuriis, ac cxde
hiinelix illaix smi , cl uuibns lius.
i oi porali fnsliiiiii cl qua violentia ad Uavennalein
, « Amh., BelduMniU, Mu.rentins Juleiensis,el Adria-
c.vilatt-n fucril perdiirius. aique rcdaclus in cuslo- nut Polensii.
iliam, qniliusvc ncceSMlaiibus oppressus atque con- Mod., Velunensis, Maxenlins Viliensii, el Adrtantti
uiius fueril, poiuil ad Domini noslii pias aures sine l'vlesensis. .

AJiiaiiK»
diihn. pervennc. Kx quibus |iatel crrare Sigonium, Lind., V«/unensis, Maxenliui Juliensii, et
dum scribil Smarag.luin nh capluin vexaluinque Sc- 1'utensts.
vcruni a UauriClO cx llaiia revocatuin, daio eidem ' Ainl.., ictlket Severui, elc.

succcssore Roiiiann paincio, naro schismalici hoc ' Al., Koirms. Lind.
iiiiniinc relicuissent, neque an faclum
niipcraiori in- Amh., Amencina, al. , Amacina, al. , Cumactna,
I

noiuissel subdobilassciil. Ms. Aquileicnsia Sinarag- ut iu Mod., quas leclio casli^alior, quipiie
scrmo esl
dmn uli sacrilcguui a djtmoue invasuin fuisse com- de insula in Lario lacu xx mil. pas. ab urbe Como.
miniscunlur, hac ennn schismatici puhlicabant, k Al., ofrlnfcrai. Lind.

queis plebem in errore detinerenl, etc. Interim ubi Gcsia b;cc oumia Carolus Sigonius anno 587 nar-
'

pcr Istriain ac Venelias vulgalum esl Severum ac rat ; si vero pseudosynodum iu Mariano
sunt subse-
collegas Ravennae tna oapiiula comleinnasse, eorum cuta, ut Paufus innuere videtur, ad suhsequentes
an-
prajseiiliain singuli quiqnc fugiebanl, nec ante com- nos sunl revocanda.
iiiunioni ecclesiaslicje adn.tssi sum, quam in synodo
 rw m nznsTtmmmmmmmK
CAPUT XXVII. A thari nuniiassenl, ille pcr semeiipsum suam spnnsam
Qiwmodo rex Authari tororem Chitdtberti in malri- vi.lere cupiens, paucis secum, sed expeditis es I.an-
nionium accepil.
gobardis adhibitis, unumque sibi lidelissimum, ct
Al vito Flavius rex Autliari legaios ad Cliilde- quasi seniorem secnm dncens, sine mora ad Bajon-
berlum niisil, pclcns ejus gerniaiiam suo niatriinnnio riam perrexit. Qui cmn in cnnspecUi Ganbaldi regis,
sociari. Cuini|ue Childeberlus , acceplis muneriliiis juxta morcm legatnrum, inlroducti essent, et is qui
a Langnhardoruin legalis, suam gernianani eiirum cuin Autbari quasi senior vcnerai, posl saliitationcm,
regi se (laiurum promisisset , advenientibus tamen verba, ul moris esl, intnlissct, Autliari cuin a nullo
l.iiiliuniiii de llispaina legaiis, eanidem suaiii ger- illius gentis cognoscerctiir, ad regem Garibaldum
manam, eo quod gcnlein illam ad (iilein calliolic.ini propinquius acredens, ait : Dominus meus Autb.iri
convcrsam fuisse cognoverat, repromisit. rex me proprie ob boc direxil, ut vestram liliam ip-

CAPUT XXVIII. sius sponsam, «jiki- nostra domina fulura est, debeam
Quomodo Franci in llaliam inlroierunl , el a Lcngo- conspicerc, ul qualis ejus forma sil, ineo valeam
bardis ilevicli tunl. doiniuo certius nuiitiare. Cuinque rex hnec audieu»
Inier li.ec lcgationem ad imperaioreni Mauricium iiiiain venire jussisset, eamque Authari, ul erat saiia
direxit, mandans ei ul quod prius non fecerat nunc " eleganti forma, tacito nutu conleinplalus esset, eique
contra Langobardorum geniem bella susciperet, al per omnia satis comptacuissel, ait ad regem Quia :

que cum ejus b consilio ab Italia removeret. Qui lalem veslrx personam cernimus, ul eam me-
lilix

nibil moralus exercilura suum ad Langobardoruiu rito noslram reginam fieri opiemus, si placel veslrw
debellalioiit-m in llaliam direxit. Cui Auibai i
rex el potestali de ejus manu, sicut nobis postea factura
Langoliardorum acies non segniler obviam pergunt, est, vini poculum sumere pra?oplamus. Cumqiie rex
proque libenatis siaiu fortiier conlligunt. ' ln ea id lieri debere annuisset, illa, accepto vini poculo.ei
pugna Langobardi vietoriam capiunt, Franci vcbe- prius qui senior esse videbatur propinavit. Deiude
•nenterca-si, nonnulli eapli, pluriini etiam per fugam cum Authari, quem suum esse sponsum nesciebat,
elapsi , vix ad paiiiam revertuntur. j Tamaqiie ibi porrexisset, ille poslquam bibit ac poculum redderet,
strages facta esl de Francorum exercitu, quanta nus- ejus manum, oemiue aniuiadvertentc, digito tetigit,

quam aliln Mirandum sane est cur Se-

menioratur. dexteramque suam sibi a fronle per nasum ac faciem
cuudus, qui aliqua de Laugobardorum gestis seri- produxit. Illa hoc suae nutrici rubore perfusa nun-
psit, hanc tantam eorum vicinriain pr.tterierit, cuin liavii. Cui nulrix sua ait : Iste nisi ipse rex et spon-
hax quac praemisiuius de Francorum inieritu in eo sus tuus esset, le omnino tangere non auderei. Scd
rum bistoria hisdem ipsis pene verbis exarata le- interim sileamus, ne hoc patri tuo liat coguituin. Ito
ganiur. eoim vera digna persona esi, qux tcnere debcat rc-
CAPUT XXIX. p/ium, et luo sociari conjugio. Erat autem tunc Au-
Quomodo tbari juvenili aetale floridus, statura decens, '
candido
rex Aulhari in Bajoariam perrexil, ul tuam
tponsam videret. crine perfusus, el satis decorus aspeclu. Qui mox a
Flavius vero rex Autbari legatos post haec ad B.i- rege commcatu accepto, g iter patriam reversnri
joariam inisit, qui Garibaldi eoruin regis liham sibi arripiunt, deque Noricorum finibiis feslinantcr abs-
in maii iiiioin iii peiercni. Quos ille benigne susci- ceduut. Noricorum biquidem provincia, quam Ba-
piens, • Theudelindam suam filiam Aulhari se datu- joariorum populus inhabilabat, habel ab Urieute
riim promisit. Qui legati revertenles cum luee Au- Paiinoniam, ab Occidente Suaviam, a Mcridio Ita-

* AL, eor»m regi promisit, legntionemque ad iinpe- lionem meditante narrat pluries cii. Gregor. Turon.,
ralorem, elc. Anno 5N7, \uihaiis logaiionem ad Cliil- lib. cap. 20, addilque Childebcriuiu eidein Itecca-
!i,

regem, ul Clodosuiudam sororem sibi in

dcberluiii
matrimonium darel excepit, allera Iteccaredi GolilO-
niiii regis, tancli llernieiiegildi fralris, qui Leuvi-
giido patri successerai, regnumque insiiiutione sancti
Leaudri ab Ariana peste purgaverat; ejus
redi legaio FeLci, quein ad Giintliraniniim patruum
ul de peiilo matrimonio deliberarel, ablegabal, in
I)
mandatis etiam dedisse, ut ab eo parami sibi expc-
dilioiiem in llaliain impelrarct auxiba, ad qune Giin-
le aiinnis tbramniis < Non possujh, inquit, in Italiam exerci-
:

Gregorius Turon., iib. ix

iiieminii sanctus
25 2S. Uinle repelere liecl dilficiiltales quas ob
el
morteiii lngundis, quz Iteccaredo etiam imponebatur,
dalis ileeeni soliiloruiii millibilS Brunii luldi et l.hil-
dilierio, legaii susiuleruul. Clndosninda veroan Rec-
caredu uxnr hierii, non hene liquet; Buldo eoiin re-
guia ejus uxnr iii Toletauu concilio Btibscripsit , nisi
liulasse, iil Marianus, Iter. Ilispan. lili. vi, cap. I,
asserit, ea mnrtua, Clodosuiudam duxerii; atre-
pugnant chroiiolvgicx nola: dicti concilii , ut Pagius
, cap. 16, limi ineuin dirigere, ut uliro eos inoni iradam ; gra-
vissima enim lues llaiiam nujic devastal. • Cohibere
tamen non putint ardenlem xlaie, alquc desideno
jiivcnem, paierna: quippe ditioni recuperaud e inlna-
bal. De illius eicrcilus elade ulem Gregor. , l.li. i> ,
cap. 25 i Ciimmot.s
: ducibus, riim exercllu illuc
abeunlibus eonfligunl parker. Sed nostru valde
ca:sis , mulii prustrati, iiiniinilli capli, plurimi eliam
per fugam lapsi , vix in patriam redierunl. I antaque
ibi fuit strages dc Krancorum e.iereitii, ut olim siinilis

aiiiuiadverlil. iion recolaiur. i baquu clades coiumuiiitei' aniio '<&$

l> Anili , contilio eos ab haliu, clc. noialur.
c Al., ila nt Langobiirili vincerenl omues. Calli au- Aiuli., Teulindam.
Jciii veheminler ufjlicli, tlii mulli capli ,
pluiimi tamen '
AL, flava cajtarie. Lind.

per fugam eltipst. I.ind. * AL, <n »i suis in liuliam revertut csl, Norieorvm
1
llxc ciiam dc Childebcrto in Italiam cxpedi- /inibut fes'inanlcr abieedens. Lind.
 1'ULI DIACD.M UFP. PARS I. —Tr^Whtc^^^^^^^^^^^s??
liam. ab Aquilouis vero parie Danui ii fluenta. Igiiur A bat, qiii sccrole cuni Agilnlf ad rrquisita naturae re-

Autiiari cuin jaui prope ltt!i:e fines venissel, secum- siderei, eidem dixil : Mulier ista, quae modo regi
que adhuc, «; ti i eum dedutebant, Bajoarios haberel, n suo nupsit, lua non post multum tempus conjux
erevit se quantum super equmn cui praesidebat po- futura est. Quod il!e audiens, caput se ejns ampma-
luit, el toto quam manu gosla-
anni-u senirieul.ini, tiiriiin, si liac de re amplins quid diceret, eomiuinatos
bat, in arborem qn* proiimior aderai (ixit, eamqce est. Cui i le : F,go qnidem, inquil, occidi possum,
fiiam reli luil. adjiciens lurc iusuper verba : Talem f
seJ fata nequeuni immutari, nain cerie ad lioc

Amliari » feritam lacere solet. Cumque ha;c dixisset, ista io hanc patnani femina venil, ut tuis debeat
lunc inicllexennl Bnjaarii, qui b cum eo comitaban- nuptiis copulari, Quod ita quoque post factum est.
lur, eum ipsum regem e?se Autiiari. Deni'|ue posl floc lempore, qnam ob causam incerlom, Ansul
aliqund tempus, c:ini. propler Fraucorum adventuni, cogoatus regis Authari, apuo Veronam est inler-
• peruirbaihi Caniul 'o regi adrenisset. Thcudelinda fcCiUS.

ejus filia cura suo germano, nomine Gundoald, ad

CAPUT XXX.
Quomodc itcrum Franeorum excrcitus in Jlaliam
lialiam cnnfugit, seque adventare Au h.iri spouso venit.
nuntiavit. Cui siatim ille obviam cum magno appa Hac etiam lempestate Grippo legatus Childeberti
niu nuptias celebraturus in campo Sardis. qui supra " regis Francorum, cum a 6 Constsntinopoli n renie
Vcronim e-l, occurrens, e.imdem cunciis Ixtantibus asset, ei eidem regi suo quomodo bonorifice ab im-
in conj- ginm l.lus Maias accepit J . Er.it autem tnuc peraiore Mauricio susceptus faissel, nuntiasset, el
ibi inter c.-vleros Langobardorum duces, Agilulf du\ quia injurias quas npud Carthaginem pcrpessus fue-
Taurinensium civiiatis. Quo in loco cum peitnrbato rat imperator a<l voluntatem Chidcbcrti regis ' ulium
aere lignum quoddam, quod in regiis seplis situm iri I promisisset, Childcbertus ronfcstim iterato in
erat, rum mngno lonitruoruni fragore vi fulininis llalmm exercituffl Francorum cum viginti Juciluis ad
icium fuisset, habebal lunc Agilulf qnemdam de debellandam Langobardorum gentem direxit. E qui-
sni- * aruspicem pu<rum, qui pcr artein diabol cam bus ducibus, " Andualdus, et Oin, et ' Cedinus, enii-
quid fuitirum portenderent ictus fulminum iutellige- iieniiores fueruut. Scd 0!o cum impoitune ad " Bili-

• Al., icfaat, wu feriiam. l.ind. Ferilaiem. Anib. pinquanies auteni ad tcriiiiiium Italia?, Andnvaldus
Ferita e»i plaga, sive ictus. Sic explxalur iu legibus ciiui vi ducibus dexiram petiit, alqucad Mediolanen-
Laugob., til. in, § v. lit. x, .5 iii. sem urbein advcnit, ibtqoe eminus in campestria
k Mo.l., cnm eo eranl cl comilabantur eum, ip- caslra posniTUiil. 0!,> aulein dux ad Bilitioneiu hujus
tum, etc. urliis caslraoi, iu campis silum Caninis, iinportune
c
Verehatur enim Childebertus neBoji, qui ejus q accedeus, jacuio sub papilla sauciatos cecidit, et nmr
iribntarii eranl, ea reguni alfinitale ad Laugobardos luus est. Ili autem cum egressi iuissent in praeda, m
desciseereM.GaribaidoTassiloiiemsucceSsisseCOiiStai, lliqoid fictos acqiiirereni, a Langnbaidis irruemibus
iiiccittim an ipse aJvcniente Cbildeberto ad Autha- passmi per loca pi osteroebantur. trat auieni stagnnm
riiu fugerit, fd in beilo perieril. qiioddam in ipso Mediolanensiuni mbis territorio,
« Amio 5s'.l. quod Ccresium vociiant, ex quo parvus quidem flu-
« Al., arutpicina- pcritum. Lind vius, sed prufunilus egreditur. Snper hujus laci litlus
' Stdf.ia nequiunl :mniulari t Laec aliis desunt. Langobardos residere audieram. Ad qtiem cum ap-
Lind. prtipinquasseni, priusquam Oumen, quod diiimus,
f Ainb.. Comtanlinopolim. transief ant a littore iilo, unu- Latigobardoruut, si.ms
h Al. , Conttaiitinepoli Ugatime perfunctut cwm ei- loiica protectus et galea, contum manu gestans, v i-
dem regi, e'r. Lind. cein dedit contra Francmum exercitum dicens : llo-
1
Mo-I. , uturum te. die appareltit cui Divinttas obttnere. victoriam priestet.
I llxc qnx Patilus innre sno irunca tiarrai ftisius Tmic pauci transeunles contra Langobardoruiii liunc,
reccosenda. Child, bcrlus ad M^uriciuni legalns di- decertauies prostraveruiii cum, et ecce omnis exer-
reierai BtMlegibilum , Evantitim, el Cripponem. Ili ciius Langobardoruin iu fugam versus praetcriit. Ili
Carlhaglnem appiilerant, alqne unus e famulis Evan- quoque iranseuntes Uumcn, nullum de iis reperiunt,
ln roonile o erctiri abslulerat. llercalor cum mi.i uisi lantum recognoscente-. apparatum castrorum,
precilius
|i|t.i ii"> v \, non
repetere' uii poiuissct,
t [.' v- »-lainuiuiii retinens,
*i (ainiiluin
ltuiui.i.'i. i, \i i ' n.'im.n | ubi vcl
ui'l iv i habuerant,
iiii v-3 uukuv,!
focos oiii, vel
i vi tenlona
11.11101 lixeram.
» Cuu
-jhii- i-i 1 1
> > i 1
1 > .

gladio ali vodem orcisus cst. Cogniia caide praleclus, que nu lum de lis depreliendissent, ad casira sua re-
coniitanie uiilituui caterva .-latim ad legalos veuit, gressi suni. Cbedinus ameiu cum vm Jucibus Ixvam
rivaqne inter eosorU, Evantius legati lloJegi.-ilns et iialiuc ingressus v casictla cepit, etc. i tit ex codem
a nnlitibus occisi. Crippo viulaia geatium jura, Tum auctore luibet Paul. AtlJil \ero Clnverius t Hic igi- :

1 1 pacis fcedcra qiwiens, ad M luncuno venil, qui se tur auctor situm Caniiiorum camporuiu clarius m-
legatorum Cliildeherli inorlein iiilnruiii proiniscr.it. dicat. Namque Biluio cnsirum, sive castellum, bodie-
!'•• freqaeatibus legaiiouibus Cbildeberu ad Uauri- que in radicibus alpiuin Khsticarum suora lacum
ciuin plura suut monumeiila iu historiis Crxcoium S'erliaimi.1, qui uigo dititur aocolis l.ago Haggiore
i

ti Francoriiin. ad Titiiiiiii) amnem siiu>ii, detorto paulum vocabulo

' Al., <l.'doa(iiiu, ct II :.' ; et sic semper. Lind. et dn itur Belizoua, et Belinzona. Dueum i?iiur Childe-
M *J. berti regis ev Gallin cuni csercitu profectorum An-
Crcg. Tiiron. Chedinus.
1
, ... :ii- dexlro ilinere, >|uoJ hodieque maxime fre-
m
Ms., LibiUomi. Lind. Pliilippua Ctuverius, in sna qucntatur, ex Helveliis per inontcin divi Cothardi,
Ital. antiqua, lib. I, cap. ul Caniuus caiupos et et valeiii Leponlinaiii jum.i Ticini r pam ad Bilitio-
;
I i,

Bililionis oppidum certius investigarel, hac de Cre- ii. iii oppiliuii, stve casielliiin, ai pie inde Meoi.J uiu;n

gorio TaroBeasj , qu.e ad Pauli BOSlri illustralionera ve>iii. Chedinus v ro la;vo itinere pcr Grisonnm,
LOiiducunt, Tepeliii : i llis a Crippone CbildeberlO quos vocanl, oppida, Curiam. et Clavennam, alque
lelaiis iri.-iii|K.. qua1 supra noiavi), roiife-.lini exerei- lnnr per Larium laeum el Comura oppiJiun iu ejns-
tuii: in lialiam commcveii jubet, ae viginti duces ...I dciu Medioianensis orbis agrum pervenit, etc. >

1 .i...ol'ar Ji iiin.i genlem dei>ellaudai:i dirigil. Appro-

w fWWiflWWW ™
kmis casirum arcessisscl, jaculo sul> mamilla sau- A Savione, el Agnelio de Tridenlino, dila est redem-
cialus cccidil, et mortuus e»l. lieliqui vero Franci ptio, pro capie uuiiisciijnsque viri " solidi sexcenli.
ciini egresii fuissent ad nr.idandum, a Langobardis Inlerca Francorum cxeic imn, cum esset lempus
irrucniibiis passim pcr loca singula prosternebantur. asiivuin, propier inconsueii aeris incoininodiialein,
At vero Anduahlus, el sex alii duces Krancoruin, ad dysenicrix inorhus gravitcr exagiiare eoppit, quo
Mcdiolaneiisium urbem advenientes, ibi ° eniinns in inoibo plures inlericrunt es els. Quid pluia? Ciim
campesiribus castra posucrunl. Quo loco ad eos im- per ires mcnses Francorum exerciius Italiam perva-
peratoris legaii vcneruni, nuntiames adesse exercitum gereiur, nihilque proficeret, neque se de iuimicis ul-
in solntio eorutn, diccntesqoe : Quia post triduum c sci posset, eo quod se in locis (irmissitnis coutu-
ciun cisdcm veiiiemus. Ei lioc vobis eril signum, lissenl, neque rcgem aiiingere valeret, de quo ultio
eiiui vidiritis villa; bujus, quu in monie sila csl, fierel, qui se intra Ticincnsem urbem munieral, ° ut
donius inceiidio ooncnmari, et fumuin incendii ad diximus, iiilirinatns aeris inlemperantia, ac t fame
eoelos usque susiolli, noveriiis nos cum exenitu ronsiriclus, rcdire ad propria desiinavit. Qui rcver-
queui pollicemur adventare. Sed exspeetantes Fran- temcs ad patriam, in tautuni 1 famis penuriam
corum ''
duces dicbus sex juxta placitum, nullum »i perpessi sunt, ui prius vestimenta propria, insupcr
iis ijiios legati impcr.itoris prnmiseram vcnisse con- eiiam el arma, ad r coemcndum vicium prxbcreni,
tenplati suni. Cedinus autem cum c
tredccim ducibus quain ad genitale soluni perliugerenl '.

l.i_-v.ini Italix ingressus, quinque castella cepii, a CAPUT XXXI.

quibus eiiam sacramenla exegil *. Per Placentiam Quomodo ttx Authari Benevenlum perrexit.
vern exercitus Francorum usque Yeronam venerunt, Circa li.i'c icmpora ptitatur esse fnetum quod dc
ei dcposucrunl castra pluriina per pacem ° pnst Auibari rege refertur. Fama est enim lunc cumdeni
sacramcnla data, qu.c sc cis tradiderani, nulluni ab r<gem per * Spoleiium Beneventum pervenisse, eani-
eis duluiii cxistimanies. Nomina autem caslrorum, demqne regionem cep sse, ei usquc ctiam rtcgiurn
:

qux dirueninl in territorio Tridentino, ista sunt : exiremam Ital ae civiiaicm vicinam Sicilix peraiu-
Ti-sana, ' Malctum, s Semiana, h Appianum, Fagi- bulasse. Ei quia ibidem iutra maris undas colnmna
laoa, ' Ciinbra, Yilimum, Bremonicum, i Volenes, qiia'ilam esse posiia dieitur, usque ad eam equo se-

Euneinase, el duo in Alsuca, ct unum in Verona ". dens aceessisse , eamque Je hasix sux cuspide leii-
omnia castra cum diruia cssent a Francis, cives jrisse dicens u LJsquc liic erunl Langobardorum
Ilaec :

universi ab eis ducii sunl capiivi. Pro l

Fcrroge vero fiues. Qux colinni.i usque bodie dicitur persislere.
casiro, intercedeniibiis episcopis, Ingenuino m de q ei Columna Authari appellari T .

Amb., omnes. Clusam, diciiur Volagne, cl Yolargne. Postremi illins

Anib., Duccs exerdlum riiebnt, elc.
b loci, qnivocatur in vulgalis Pault Exemplaribus in
c
Ms., tredecun vnllibus. Lind. Ferruge , nescio an non.corruplum sii vocahnlum a
d Ainli., seqiiilur 1'ervenit etiam exercitus Franco-
: vero genuinoque Verruca, * quod ei.lcui Cluverio
rum usque Veronam, el ricposucrunt, etc. Caslel della 1'ielra.
e
Al. : nutem dnia, geutes qi/ir se
l'osl tniTiimentn 1
Ainli.. Femigero.
etl credideranl perempiw suni , nultum ab eis dolum n Al., de Salvone, el Aqinelto ile Tndento. Lind.
existimantes. Lind. et Mod. Iia M«id., cui Agiiello Amb.. Saviano. Cluver., ca-
' Hatelunum , Sermosanum. I.ind.
Al., p.i. cil. : < Locus Suhlabionc, sive Suhlavione , ex
ts Sermosana. Amb., Sermiana.
Mt>d., ilineris duciu atqne iniervallo depreliendiiur fuisse
L Amb., Aol panii. cirra oppidum Briien in citeriori Alpiuro latera ad
Al., Cumbra, Britianum , vcl Brixianum. Liud.
I
lliiineii Aisaeuin siluin, epiM'opalus liiulu cnnspiciiuin
Muil.. Briiumum. l'aulo Diac, Lang Ker. Iiii. m, cap. 20- Episropale
AL, Belones, al., Balonesenc, Mate. I.ind el Mod.
) lns in oris memnraiiir oppiduni Sabio, cujus voca-
Ainli., Vvlairues. liiiliiin poslea cap. 52 est Savin , ctc. Esl hodic oppi-
1
Ad baec Cluverios, llal. anliqua? Iib. i, cap. 15 : iiu'11111 x circiler millia passuum a Rrixcna dissituni,

l.\ liispleraqne esse trans Atlicsim in Ithxiorum vnlgari vocahulo S.iben., undc episcopalern sedem
agro, sequeuli capile paicliil. Pro islis vocihus Vo!e Iranslaiaui esse lirixenain annales linritni lor.oruiti
nes Eniiemase, alia ICveinpl.ina habeul llaleucleue
,
D lcslanlur. Is igilur locus exlra cinilrover-i.no cst an-
ii Hase. Eg» fere conjecerim scripinm fuisse Vole iiqiiuiu illinl oppidnlum Sahio, seu Saviu. >
iics, ei Halsesene quorum illud irans Aihesim post-
:
" Al., solidus unus utque ad solidot texcentos. Mu-

i a monslrabo iu llenaci ripa media regione inier

, doel., Ainb. et Lind.
Itrentinuin , et Rremonicum , lnxlicque diciluroppi- " Al., exercilut, m
dixi, labefactut acris inltmpe-
diiui Halsescne. » Ei inrra, cap. seq. < Oe Cinibra : rie. Lind.
niliil plane liquei. Tesana vulgo bodie vocatur Tessioa i' Mod., 1'iniic contlriclut exercitut, etc.

itiicr Feliriaui et Tridentum, .Medium lns inlercedil 1 Al., fuiii'. viotcniiinn. I.niil,

Yiviauuiii iu edito colle aiiinl Breutx ripam siium, cx * Mi., fni,'i.i/. i;i.'uiii. I.iud.
ciiju* nniiiiiii: Colligu viiinsuiii esse apud 1'aul. l)iac. " lixc pcuu ad verbum cx divo Greg. Turon.,
vocabuliiiii Vitianum, pro quo alia Exemplaria lia- lib. x, cap. Z.
heui longe corrupiius Brlxianmn nisi ipiod ligura ,
1
Al., Suoletum. I.iud. Spoletinum. M" I.

hllcra! \ propiui accedit ad 11 ipiam T. Appiaiitiin " Aliis deesi. Lmtl.

sii|ira Tridenlum vulgo nunc appellatur Alliano. Sc- » Ad li.ec Camilliis Peregrinius, m sua disscrtat.
niinia vulgo iiiiiic iiitcr Alsngam ct Felin.un apud Qiiaiulo dueaiut Beneventauut tit insiiiutus : <Ei qm-

Qsuioneiit ainneiii , dicilur Hean. Inier lioc et Fel- iii-ni n. iii esi qni nesciat scriptores, -i quando res pa-
iriam csi vinis vulg.in vocabulu Faian is forte fueiii , ruiii, aut nii sibi eiploratas euarrare coniingat, laana)
Facitana. Ilinc vtio Volenes is naud dubie victu est, iiiiii' iiias iribucre, suanique solere doDonero Hdem ;

qai vulgo uuuc apud Ailiesim supra Vcronam prupc quriii uioreiu i Paulo scrvaluio ui inieruu alterum
 PAULl DIACONI OPP. PARS I. — IIISTORICA. 5"6

C PLT XXXII
'
A rebat, ui ir.insire posset, satagrre coepit. Tunc isdem
De ZoUone primo Benevenlorum duce. ii; cujus grcmio quiescebat spatham soam vagina ex-
6 Fuil aulcm primus Langobardorura dux in De- empi3m super eunidem rivulum posuit, super qnani
mvenio nomine Zotio, qui in ea principaius esl per illud replile, de quo diximus, ad parlcm aliam trans-
r.irricula vigiuli annorum b . nieavit. QuoJ cum non longe exinde, in quodd.ini
foramen momis ingressum fuissel, et post aliquan-
CAPLT XXXIII.
[)'iomodo Aulhari rex legatos ad Gunlramnum misil,
lum spalii regressum , super eanidem spatham pra-
ei de ejus miraHli vitione. fatum rivulum Iransmeasset, rursum in os Guntliram-
Inlerea Aulhari rex legationem verbis pacificis ad ni dequo exierat introivii. Gunlliramnus i post lixc
Ciiniramnum regem Francorum, patruum sciliretCliil- exp rgefactus, mirilicam se visionem vidisse narra-
«lebert^ regis, direxerat , a qws lcgaii iidemjucnnde vii. Reiulit eniin apparuisse sibi in somnis quod
c su-cepii, sed ad ChilJeberium, qui ei nepos ex fluviumquemdam per pontein ferreum transisset, et
fralre erat , direcli sunl, ul per ejus * nuluin pax sub niome quodam introisset, ubi multa auri pomlera
rum gente Langobardurum lirmarelur '. Erat autem aspixis^et. Is vero in riijus gremio caput tenuerat,
C-uninimnus isie, de quo diximos, rex pacificus, et cum donnissei ,
quid de eo videral ei per ordinem
nmni bonitate conspicuus. Cujus unum facium satis 6 retulil. Qnid plura? Effnssus est locus ille, et inxsti-
aJmirabile , libet nos liuic nostne hisiorise breviier m ibiles thesauri, qui ibidem antiquitus pos.ii fuerant,
inserere, praesenim cum hoc Francorum Historia no- sunt reperii. De quo aurn ipse rex postmodum h ci-
vcrimus niiuiine conlineri. Is cum vemlum quodam borium solidum mir:e magnituJinis et magni ponde-
lcmpore in silvam isset , et, ul solet fieri, hac illac- ris fei it, multisque illuJ prniosissimis gemmisdrcora-
ipic discurrcniibus sociis, ipse eum uno lidelissimo tuni ad sepulcrum Domini Hierosolymam transmittere
i.tuium suo remansisset, gravissimo somno depres- voluit. Sed cum minime poiuisset, idem supra corpns
sus, caput in genibus ejusJem fiJelis sui reclinans, beati Marcelli martvri-, quoj in civiiaie ' Cavallonno
olnlorinivit. De Ciijus ore parvum animol , in moJum scpultum esi, ubi seJes regni illius erat, poni fecii,
reptilis egressum, (eouem rivulum ' propter discur- et esi ibi usque in prjesentem Jieni. Nec esl usquaui

rjns ronsilium Jissimulem , de qno paulo posl) haud (^araccioli fondamcnia cverteret, Leonis pniissimum
difbVili diviua conjeeinra; eerio enim ccrtius noluii Ostiensis lcclionem ex Ms. Casinensi dubiam fecil,
ille consianli srnlenlia affirmare quod de columna asseruitqne in Ms. Codice non 3i0, nec 518, seJ tre-
Auiharis vulgn blaierabant Henrvrntani figmentuin, cenlos triginla in Veneta, et Parisiensi Edi-
legi, ut
qna? qumis aljo cafcu sivc a r<>gis, sive ab allerius , tione. Ilinc allatisConstaniini Porphyrogeneiae ver-
fiii iioiniue, cum lale obtinuissei cognomen, ejus- r bis, lib. de Adm. imp., cap. 27, longius eicurrit,
inoJi f bulam Bomniarunt, ansam nacii opporiunam, aiqoe Jiicalus instiluliouem anle aJvenlum Alboini
qoonian l.angobardi universaro fere possidenies lla- in llaliam vix audel affirmare, primos illos Lango-
li.nii, nlir j fretuin in Siciliam non Irajecerunl un- birJos Rniiiannriim in evercilu Narselis socios a Pro-
qu.-iiu ulque miarum dyiiasliartim lerminos delixis
, copio memoratos auctores inJicans. Eamque conje-
dciuoii^traveruiit rolumnis.aliquandoiue ad Rhegium cturam viro accrriuii judicii miror lanliim impo-
l>">ii-i roliimna Eiies praescripsit regionis. • Al haec suisse, cum
ei ipso Proropio eiiguus illorum nume-
iiicuii |ne oplimi juJicii niinime Paulo lidem abro- rus appareat, et, quod magis esl, idem auclor esl
ganl quiniino ex ipso Autharis lempore frequen-
; exira lialiam :ib ipso Narsete sub bonoris specie
liores poMmodum Laiigohardis maicbas repelereui. fiiisse amanJatos ne in socioruin res ulterius irrum-
,

° Non hg.
Modocl. in perent. Ltcunque tamcn se res habeat, inclinal ani-
Nullos iii Psulo ixislro locus orcurril qui gravius iiiiis aJ Caraccioli argumenium ex epistola divi Gre-

I lli lalis vins urgnliiim dedrril qiiam pr.esenlis ca- gorii illius a;vi scriploris, quicunque fueril Osiien^is
piiuli ex co eiiim .nvesli^anles iuitium lienevenlani
; leciio, ncque urgenl ea quie ajjit vir doctiss. ad
ducalus in divcrsas quique senlenlias abierunt. Pri- Cbrooicoo ducnui DeneYenii in sua comparatione
mus qui sibi qua-.-i onein banc proposuerii Anionius annorum dictorum ducum cum a;ra Chrisiiana, quip-
Caracciolus, in suo Propylxn ad iv chronologos ab pe nodns omnes jam anle solvit div. Benedictus Uar-
ipso editos, nactns dubitandi occasionem ab llcr- cliinius, in 1'ontilic. Raven., dissertat. de xiale Petri
chcmpcrio, in eaialogo darnm lleneventi, qm aperie Seninns etc, sua nova comparaiione cum Camillo
,

iradil ab ipso anno 568 qiw l^ngohardi cum Al- ,

Peregrinio quam vide. Inclm.it etiain animus cuiu
,

Iniino rege Italiam sunt ingrrssi, Zoionis ducaiuni
iioiiuiii hahuisse, ei Lmne Oslieosi, lib. i Chronic.
Cassin., rap. 48, qui cinn nairel iirbein eani a Sym-
balicip Grstcorum pairicin capiam anno 891
Caraci iolo arginuenlo Neapolilanae obsldionis, quain
supra nolavi Tiberio Caesare imperanle, ijuia cogno-
scimus Langobardos iu Transliberinam llaliam ei-
addu ,
currisse longe prius quam Paulus noster ei vulgi u- i

dueatum Uenevenianuni durasse annis cccxx, unJe nmre silji persuaseru.

»1» delraclis de ucccici, aj annuni Cliri-ti 571 retol- '
Suteipii, ac ad Uiildebertum. Anib. et Lind.
vebatur, ramiiuc opinionem lirinal argumenio polis- d Al., ii-liiiii. Lind.
ninutii epistola divi Giegorii Magni aj Joantieui Ra- • Vide D. Gregor. Turon. lib. x, c.ip. 5.
vrnn iirm episcopum, iudicl. 10, quae dcsignai annum ' Mod., qui prope.
.'•'.i2. Cunique iu ra \roges, qni Paulo Ariclu-, Z"io- Posi liitc de svmno exreigefaclus. Mod.
s
iiis iii dm alu sucrrssor, nommctur, cl 1'aulo n Poruli gemis rst m modum foliorum rolncasln-
L

conslel eumdem a rege Agilulphn, ul cst illius con- runi faciiiui, ut inlerpreialur ^cboliastes Horatii Por>
|crtnri iion iiiul o po-t quam ille rrgnuin iuiit, pbyrio, aJ illuin serin. lib. u oJ. 7 versuin :

i icet eojein iniio 501 , vri suinmum anno seq.

•

Olilinosa laevia Massico

592, > roncludil t non posse dari uii smc dandi ,
CiLona exple
tuut, du Koinni aunos ix
i ni>i :ili anno 592 relro- ,

ccdendu drveiiiaiuiii a.l annnni 671 > Non placuit . llesychius, xiQupwv, ar/unriov ovo/ia eri rrorijr.iou.
iu-r r.ito ni' lo Peregrinin,
i
ritaia sua J--.ii. m Aiuli., Cabillono. Mod., Cnbiltomuo.; Lnij., Ca~
1

de lcuipore i.i-iiiulioins duiaius Ucuevcolani iiiipie , bittontMi, ab ipso Cuutluaiuuj rege fuudaiuu.
557 DE GES1TS LANGOBARDOItUM. — LIB. IV. 5:8
ii lliiin opus ex auro effectiim, quod ei valeat compa- A ducem Taurinalium, et sibi viriur el Langnbardo- ,

rari. Sed nos his brevitcr qux relatu digna erant ruin genli regem elegit. Eral enim isdi-m vir sirc-
coniaciis, ad bisloriaiD revertamur. nuus, et bellicosus, el lam forni.i quam aniino ad re-

CAPUT XXXIV. gni gubcrnacula coaplalns. * Quem slaiini regina ad

De morte Authari regis, et de regno Agilulfi se veuire mandavii, ipsaque ei e obviam ad Laumel-
Interim dum legati Authari regis in Francia inora- lum oppidum properavit. Qui cum ad eain venis>ei,

renlur, rei Autbari apud Ticioum Nonas Sepiembris ipsa sibi post aliquot verba viniim propinari fecii.

veneno, ut traduni, accepto * moritur, pnslquam sei Qu.e ciun prior bibisset, residuum Agilulfo ad bi-
regnavcrat annos. Stalimque a Langobardis legatio benduin Iriliuit. Is cum regiux accepto poculo ma-
ad Childcbt-rlum regem Francorum missa esi, qux num houorabiliier osciilatus essei, reginacum rubore
Aulhari regis mortein eidem nunliaret, et pacem ab subridens, nou debere ' sibi nianum osculari aii,

eo b expeierei. Quod ille audiens, legalos quideiu quem oseulum sibi ad os jungcre oporteret. Moxque
susccpit ,
pacem vero in po.terum se daturum pro- euin ad suum basiuin erigeus ,
« ei de suis nupiiis,
inisit. Qui tainen praefalos legatos posl aiiquol dies deque regni dignitate aperuit. Quid plura ? Cele-

proinissa pace absolvit. Reginam vero Theudelin- brantur cum magna Ixtuia nnpiix ; suscepii Agilul-

dam, qux salis placebat Langobardis, penniserunt iu B fus, qui h eiat cognatus rcgis Auihari, iiichoanie jam
regia cousisiere dignitate, suadentes ei " ut sibi quem mense Novembris, regiam digniiaieni. ' Sed tainen
voluisset ex omuibus Langobardis virum eligeret, ta- congregalis in unum Langobardis, posiea, mcnse
lcm scilicel qui regnum regere utiliter possel. lila Maio, ab omnibus in regnum apud Mediolanum le-

vero consil.uin cum prudentibus habecs, Agilulfum vatus est.

• Monuus Auiharis rex, anno 590, quo divus Gre- d Cui regiua statim ad se , ut mandaral venienli ob-
gorius Maguus ad pouiilicaium evecius , cvsi.it iliiug viam ad Laumellum cppidum propeiaml , et accepto
cpislola ad univcrsos llalix episcopos, indict. 9, ex poculo vmuin propmari fecil. Lind.
quu impium Aulliaris rcgis ediclum paulu ante quam • Juxla se eum sedere (ecit , alque potl aliqua terba
noreretur cognosciinus. In ea legiiur < Qiioniam : tinum, elc. Lmd.
nefandissimus Auiharit in bac qux uuper expleta esl •'
Sibi munum, sed os osculari. Lind.
pasihali soleinnitate Langobardoruin libos in fide <a- s Al. : deqne regm dignilute adeunda decrelum suum
thnlica bapnzari prohibuit; pro qna culpa eimi di- aperuit. Lind.
vina Majestas exslinx.il , ut soieninitaleiil Pascbx al- k Mod., fuit. Anili. , (uerat.
lerius non viderel, elc. » ' sed tunc paucts tantum congregalis in
Al. :
umm
k Mod., exspectaret. Langobaidis, poslea, mense Haio, elc.
c
Mud., ulquem ipsa vetlet.

LIBER QUARTUS.

CAPUT PRIMUM. G CAPUT II.

Quod Agilul(us rex pro caplivis leijalos in Franciam eodem anno (uil, de locuttis.
De ticcilale qtue el
misil.

Confirmata igitur Agilulfi (qui et Ago diclus esl) Iloc anno fuit siccilas nimiura gravis a mense Ja-
regia dignitate, b causa eoruiu, qui ex castellis Tri- nuario usquc ad inensem Septembrium, et facta esl
dcniiuis capiivi a Francis ' ducli fuerant, d Agnel- magna * penuria famis. Venit quoque et niagna lo-

lum episcopum Trideniinuni in Fraiiciam misit. Qui custarum multitudo in terriloriuni Tridentiiium, quse

exinde redieus aliquanlos captivos, quos ' Brunibil- majores eranl quam exterx locustx. Hae , mirum
herbas b paludesque depastae suut, scgeies
dis regina Francorum ex proprio pretio redemcrat, dictu,
revocavii. ' Eviu quoque dux Tridenlinoruin ad obii- vero agrorum exigue contigerunl. Seqiieuti quoque
nciidam paccin ad Gallias perrexit, qua et iinpelrala anno pari nihilominus modo advenlarunt ».

ngressus est.

* Divo Gregorio Turonensi Paulus etiam nmifu- * Al., flrunechildis. Lind.

palur lib. x, <ap. 5 : < Veuere legali inqilit, uior- ,
'
Al., Evinus, vel Enuius, Lind.
iiiiiin Aplliacariiun regem nuniiantcs, 1'anluiiuiiic m • AI., penurio annonce , el (aines valida, etc. Liud.
b
ejus locmn indeque notniins mutatio-
sulislitiilmn, > Al., (rmicesque. Lind.
i.i n faciaiu putal eniinenlissiiiius Baronius, quod ad
" I hoc loco llisinria ex
Suppleuda Pauli eliam
taiholicos veniens Agilullus, ut infra narraiur, hoc itegistro epist. diviGregoni Magni inler eas eiiim ;

noviiin sibi assiunpsei it. datas indictionetO plures occurrnnl quibus Anulphi
b Al., ad rtdimendo* eos qui Tridcmo caplivi, etc. ilucis in Koinauos impetum sauciissiinus poniifex do-
Lind. let, eique iuodisoinnibus occurrere lental, episi. qnx
r
Mod., deducii. in ordine uovis. I'l'. Benediciinorum sancti Mauri
* Agneilus isle Tridenlintis epi-cnpus cuin schi- lertia ad Vcloccni Magislruiu milituui daia lUBCScri-
Fmalicis in causa trium rapiiuloruin Itomano 1'ontilici hil < Et pridcin cxpressimus glon.e vestro.' quia
:

Catholicisque adversabatur; Gradensi, et Maiaueusi miliics illuc erant parali veuire.sed quoniam iniiin-
pteudosynodis subscripsii, aii|tic suggesiioni scln- cos ciuigregalos 1 liuc discurrere cpistola vestia si-
1

sinalicorum ad Mauricium iinp., ut uotavit cnnueu- giiilicavcral, bxc cos lnc causa reiinuil. Nunc vero
tl.-siuitis Nonsius. ulile csl visum ut al quanli illuc inilucs ii.iiisiniii.iii
 ,-9 PAULI DIACOiM OIT. I'

CAPUT III. A CAPUT IV.

De pette apud Ravennam, et dc bello Cliildeberli cum
QuoJ rts Ajilulfns tlinulfum nccidit, el tte rebellalione
filiu Hilp rici.
Caidulfi, ei Otfuri.
Iloc anuo fuit h peslis iuguinaria iterum apnd Ra-
Ilis diebus Agilnlfus rex occidil Muiulfuni «lnceiu vennam, Grados, et Islriam iiiiniiim gravis, sicut et
de iusala !
santti Jnliaui, eo quod se superiori lem- prius anle triginta annns exslilerat. Iloc etiam lem-
p.ire Fraucoroni ducibuslradidisset. c Gaidulfus vero p.>re Agiluifus rex cum ' Avaribus pacem fecii. Clnl-
Pergamensis dux iu civiiaie sua Perg.mio rebellans deberui6 quoque belluni gessii cum consobrino suo
conira regem se communivii; sed dalis obsidihns J Hilperici filio, in quo pradio usqiic ad triginla millia
pacein * cuiu eo fecit. Rursum seGaiduifus iu insula hominum cesa sunt. Fuit autem tunc bieins frigida
Comaciaa rcclasit. Agilulfus vero rex in eaindem Co- nimis, qualem vix aliqnis prius recolrbat fuissc. In
macinam insulam 6
iogressos, liominesCaidulli exindc rcgionc quoque Brionum sanguis de nubibus fluxit.
eipulii, et Ibesaurnra, quem ibidem a Romanis posi- k
El intcrim fluvii quasi rivuli cruoris emauaverunl.
liun invenerat , Ticiiiiim iranslulit , Gaidulfns vero
CAPUT V.
ilt-r.ilo Perg.unuin coiifngiens ibique ab Agilulfo
,
Quod Codicem dialogum bcatus Cregorius Theudelinda:
rcge f
obtemus, rursus iu gratiain rereptus regiuw direxil.
est. g
Rebellavil i|iioi|ue dui 6 Ulfari conira Agilulfmn Ilis diebus sapientissimus et beatissimus papa Gre-
regem apuJ Tarvisium, ei obsessus caplusque est gorius ' Uoiiiaii.u urbis, poslquarn alia multa ad uli-
ab eo. litatem sanctx Ecclesia: scripserat, eiiani libros qua-
tuor de Vita sancioruni m contposuh, quein Codiccm

tur, quosgloria tua admonere, ei bornri, ul paraii instanier imniincnle vobis indicamus, quia Arigis, ut
suii ad laborera siudeat. L'i occasione invenia, cum ci.guoviintis, cum Ariulpbo se fccit . ei reipublicx
gloriosis Oliis nosiris Uaurilio et Vilaliano loqnere, cniitra inlc-ii venil, ei vnlde insuliatur eidem civiiall,
ct quaeeunque vobis, l>eo adjulore, pro utilitaie rcipn- in qnain si celeriter dux non initutur, vmiiino jaui
Micae llaluerint, facilc. Et si buc vcl ad Ravennales inicr perdiias babeiur. » Ariulpbum vero eiinidem
pancs nec dicendum Ariulplium cognoveriiis excur- iiluin luisse Spoleiinorum ducem seq. cap. -7 a P.mlo
rere , vos a dorso i jns ita sicui viros dccet lortes la- inrinoi aiinn ambigi nou |iossc crcdiderun , illiusque
borate. qoalenus opmio veslra ex laboris vcsiri qoa- victoriaiu ad Cauierinum li.cc omnia subsecuUm
lnaie amplius in republica, Deo auxilianie, profU-iat, fuisse.
ele. » Alti-r.i veroinordine 2'.», ad ipsos .Maurilinm '
Al., Menulfum. Lind.
rl Vilalianum daia, qua sibi Ariulpliiini ad urbura ''
Al., timcti Julii. Liod.
e
excurrerc nunliaiam fms^e scribit. idipsum
Itiiinaiii
p Al., Candulfui vcrv />' rgomensis dus in civitate ma
boriaiur ui a tcrgo insisianl, et tequenti 50 ad eos- Iteigumo. I.iiid.
denide dubia Snanensium lide, qiios ad Ariulpbum u Al., cu»i rege. Lind.
descivisse argumento erant ipsius Langobardi ducis e Al., auxtiani Ca Ilomines
dulfi. I.ind. bic eo
litter.r, seduo moiiet, paralumque illius exercilum signiflcatu iiccipiendi quo a|>ud jur. consult. Sic apud
si
ad Urbein excnrrcre cogiioverinl, ut loca ducis de- Capilolinuiii, in Pertinace i Tam lucri cupidus fuit, :

pradeniur in\iiat. El in quadragesinia sexla , ad ut apud vada Sabatia iueicaiiiras eiercuenl iuipera-
Joannem Ravenuatem cpiscopum , idipsum lacrymis lor per homines suos, iioii abter quam privatus sole-
repelil scribens « (Juod multis scriptis v.strx bea-
: bal. • Sic apud Symoiacliuiii liomu meus, episl. 27,
lillidinis niiniMic respondi, non boc lorpori meo, sed lib. iii, epist. i, lib. v. Vide D. Cujacium, Obscrva-
'.

langoori depuiate, quia, pcccalis meis lacientibus, eo lionum \in, cap. 14. Lind.
lib.
lempore qno Ariulpbus ad Itomanain urbem venieus, ' Al., caplut. Liml.
alins occidil, aiioi delruucavii, tanui mceslitia alfecius ' Al. : Uljurii duz Tarvitinus cunlra
Agonem, seu
siiiii , ut in colicam iiiolestiam caderem. t Agitulfum. Lind.
Nec sola
ducis Ariulpbi s.xvitia sanctum poaiificem dolore ' Plunes inguinariam peslem pcr varias Italix re-
niaiimo alnciebal sequitur illc m dicia episiola,
; gioucs grassatam luisse, lum ex Paulo noslro, vum
qii;e supra ca-leras Romana: rei boc lempore laciem ei aliis noslrariim rerum scriploribus liquido
exhibei i Valde auiem nnrabar quid essii quod illa
: conslal.
iinlii noti&sima solliciiudu veslra saoclitaiis 1
Al., Abbaribus, et sic infra. Lind.
buic urbi
meisque necessiiatibus miniiue prodesset; sed scripiis I Al., Chitperici. Liitd.
veslris discurrenlibus, agnovi vos quideiu Soliicile D L
Al. l.t imra Itlieni fluvii aquas rivulut cruoris
:

sed lanicn apud quem agere possitis iioii ba-

;i|;cie, emauatit. A. et L. Al., << interni fluvii nvulus aquas
bere. Peccatis ergo boc meis depuio, quia iste qui cruoiis nnii.li. Al., et Maternce fluvii, etc. Liud.
nunc inlcresl, ci puguare coirra ininncns uostros 1 Al., Iiniii. urbts epncoput. Lind.
dissimulat, et m>s faccre paccin veiat (Romauuui pa- " Amio scilicet xrx Cbrislianac 515, vel 591, ui ci
iricium inielligit), quamvis jam modo, ciiamsi velit ipso Dial.igorom hbro desiiuuiur lib. iiiim iii, cap. IU, ;

facere, onmino non possumos, quia Arialphus exer- legimus: • Ante boc l.re quiiiqueniiiiim , quando
ciluiu Auiliaii ct Nordulpbi babens coruiu sibi dari .ijnni bauc Romanam urbem alveum siiiiui Tiberis
precaria desidcrat, ut nobiscum alinuid loqui de pace cgressns esi. » l'i lib. iv, cap. lii: i ln ea quoquc
dignelur, etc » fct infra < Si quando lamen est ali-
; nioil.ilil.il.', qu:e anie Iriennium liauc urhein vebc-
quis cuui eo (neinpe Komauo palriciu) locus oblmen- iiientissima clade vasiavii. > Inundaiionem ex divo
di, agal ajmd eum fraieruius vestra, ut paceui cum Gregor. Turonensi anno 589, et iiiguiuariani pestem
Aiiulplio, »i ad aliquid parum possumus laciamus, ...:i notavi unde vanas bas luniporuin notas iiiiniine
>
;

qn.a miles de. Romana urbu lultos est, sicul ip*e
novit. Theodosiaci viro qui lnc remanseruut, rogain
non accipientes , vii ad iuuroruiii quidem custodiam
te accoinmodaiit , et destiiula ab omnihus civitas, si
picem iioii habei, quouiodo subsistct? . hi mf.a
• De Meopoliuna veio urbe excelleiitissimo Eiarcho
accoiumodaveris, nisi prolracta longiu- pesle, exlrcuia
illius tempor.i sauctissiiuum pontiilcem intedeiisse
credideris. Alieram vcto chronologicam notam ba-
tiemus ex episi. e,usdem sancii pontif. ad Maximia-
: iuiin episcopum Syracusanum, qua scribens < alnpia
du uiiiaculib Patiuni, qii.c in llalia facla, » eutndeiu
54*

Dialognm, id est, diiontm luciuionem

D^E^I^TSGOGAIuSftn^^Uir
,
quia eum A 6 exarcboa Ravennrc, Romam properavit. Qui
w
dum
c oHoquens cnm suo diacono Petro ediderat , appcl- Ravennam revertitur, h rccepit civitates, qux a Lan-

lavil. Hos igiiur libros prafaius papa Tlieudelindaj gobardis tenebanlur ,

quarum isia sunl nomina :

rcgin» direxil ,
quam sciebai utique et Chrisli Sutirum, Polimarlium, ' Tudertum, Amcria,
Ilurla,

lidei dediiam , et in bonis ° aotilius esse pra:- I Perusia, Luceolis, ei alias quasdam civitaies. Quod
ciiroam. factuin cum regi Agilullb nunliatum esset , stalim
CAPUT VI. Ticino egressus cum valido exercitu civllalem Peru-
De bonis aclihus cjtisdcm TheudelilldtE reginw. sium peiiit, ibique per <lies aliquot k Maurisiunero
Per b.inc quoque re^inam inultiiui utilitalis Dei ducem Langubardorum, qui se Romanorum pariilms
Ecclesia ronsectila esi. Nam pene omnes eeclesiarum tradiderat, obsedit, et sine mora captum, viia priva-
b substamias Langobardi , dum adliuc gentilitatis vii. lliijus regis adveutu intanlum ' b>atus Gregnrius
cnore tenerentur , invaserunt ; sed liujiis salubri papa eiterriius est, ut ab expositione lempli, de quo
supplicatioDe rex permotus , et eatholicam lidem in Ezechiele legitur, desisterel, sicul. ipse quoqne in

tenuit, el mulias possessiones Ecclesia: Cliristi •

suis hoiniliis refert. Rex igiiur Agilulfus m rebus
largittis est , atque episcopos ,
qni in ilcpre^sione composiiis , Ticinum repedavit. Nec miilium post,
et ahjectione erant ad diguiiaiis solitac bonorem B SU gg e rente maxime Theudelinda regina, sua conjuge.
reduxil. sicut eam beatus Crrgnrius suis epislolis sa?pius
CAPUT VII.
admonuit, cum eodem sanctissimu papa Gregorin,
Quod Tassilo a Childeberto Francorum rege rex
otdinatus est.
atque Romanis, pacein (irmissimam pepigil.eideruqiie
rcgime ideni venerabilis saccrdos, n pro graliaruiii
Ilis dii bus d Tassilo a Childeberio rege Francortim
c mox actione, lunc cpislolam direxil.
apuJ Bajoarium rex ' ordinatus est. Qni ciim

excrciiu in Sclavorum provinciam introiens, pairata CAPUT IX.

virioria, ad soluni proprium cum maxima prxaa re- Ephtola beati Greqorii ad Tlteuddindam regmaw,
ineavit. « Gregurius Tbeudeiindae reginae Langoliar-
CAPUP VIII. duiuiii.
Qnod llonianus patriciut civ.lates quns Langotwdi
ad faciendam pacein
i Quia excellentia vcstr.i
lenebaut invasit, et quia rex Aqilulfus Wauruionem
diicetn occidil el quia cum bealo Greyorio et Ito- sludiosius, et bcnigne se sicul solet iinpenderil,
,

tnanit pacem {ecil. reuunliaule lilio nosiro Probo abb. te, cognovimus.
II;. c etiam lempcstaie Romanus palricius et Nec enim aliler de Chrislianitaie vcstra couridendum

rogal ut ea quoriim meminit indicet cumque d iti s;[ ; C qnasi m

tou apxov-roc . a principe. Summi fuit nomen
ea episiula indici. II snbsequenti anno edilos Dialo magistiatus, qui vires inipcralous in piovincus ge-
gos optime conjicilur. rebat, legimus exnrchot ltaiuv, Afriete, elc. Exarchus
" Al., urlibus. Lind. Itaii.e Ravenn e re-idebat, unde 1'uit etiain appellatus.
b iMod., lublttniiate!. Lon^inns a JustinO imperalore contra Langobardos
c Kxstal ailhuc diploma regis Agilulphi in tomo V niissus piimus hoc nomen in Ilalia el aucloritatcni
Rullarii Cassinensis, et apud Ughelluin, in mi.i lialia babuit.
saira, quo saucin Cnlumbano abbati et sociis habi- h MoJ., retinuit.
tantilius ad basiliram sancti Petri in valle Bobiensi Ms., Hortettuder. Al., Horlam Faider. Lind. 1

pos»idenda cessilah omni parte per circuitum millia- Al., Perusittm. Lind. J

ria qnaluor, sive culto, sive inculio. < Daluul Medio- k Al., Mtiuritianem. Lind. el Irioa.
lani, iu palatio, sul> <lie ix Kal. Aug.. rcgni nostri 1
Divi Gregorii verha praefat. iu lib. n super Eio-
felicissimi octavn, per indiclione quinia. i In liis cliielem < Quia inultis curis preuieulibus Ezecbielis :

lamen rhronolngicis notis errorem irrepsisse dicen- prnphet > librum corain chariiatc vrstra loiinn per
diim e-l ; nam si A ^itulptiiis. ut Paulus nosier supra ordinem perscrutari non licuii, bonis desideriis pla*
cuit parere, ut saliem extrema ejus visio, qmcei fartu
cap. nl; iiiin bbri lerlii scribil, suscepit inchoanle jam
niense Novcmbri regiam dignitatem ; sed tamen con- est de vdiflcio in monie conslilulo, qua: et cumlisest
gregaiis in nnuin Langobardis, postea, mcnse Maio, visiroiibus ejus obscurior, exponi debnissel. Ei qui-
ali omiiibus in rrgnuin apuil M<'diolaiium levalus est, dcm voumaii veslrse me parcre necessc est. Scd <lun
Uictinque illius rrgni epoche iniiium habeat, v.-i ab Dsuutquie hac in re perturhant animum menm, unuiu
inclioiia, vcl a cnnlirmata regia polestate, ociavua qund haec eadem visio lanla; ohscuritalis nebulis te-
regni ejus auniis in iiulictioiiein quiniain ineidisse gitur, ut vix in ea aliquid intelleciu interluceiite vi-
ikiii potuil; ex ejiistola enim divi Gnegorii deatur. Aliud, quod jam Agiluiphum Langubardorum
liquido
CODSlai piiMreiniJin Pasclia vivo Aulhario rege cide- regem ad obsidionein noslram summopere festioan»
bratum ad aunum 590 esse referendum, coqne anno tem Padum transisse cognovimus ; undc pensatc, fra-
ociava indictio decurrebat; quamobrem Agilulphns ircs chirissimi, in caliginosis ei roysiicis seosibus
pusi Seplembrem, inchoata jam indiclione nnna, cl penetrare quid valeat mens misera limoris sm periur-
luscepit rcgnum, et iu eo fuil conGrmatus, atque inde bationihus occupata, etc. Itecitala vero homelia 23, >

si niunerus annoruni regni ejus adoclavnni ducatur, h.ec ail: < Ncmu autem me re|irehendal, si puathauc
m indiciionem primam, non vero quintam, ut In lncutionem cessavero, quia, sicut nmnes ccrnitis.
Eibiis bgitiir, venicmus. Exstant etiain aiia regis niisiro) tribulaliones excreverum. Uudiquc glaJiis
Adaloaldi diplomala, quihus boc Agilulphi conlir- citcuuifusi siiinus, undique imminens morlis pericu-
iiialur, eaque inir.i uolabiinus. lum limcmus. Alii detruncalis ad uos mambus rc
'i Minl., /oii//o. dcuni, alii <apii,alii interempti nuntiaulur. Jam cogoi
• T6 rcx non Auih. leg. in linguam ab expositiune rciinere, quia tsdel aninwui
f
Ainn) scilicet 595, ul Sigebertus, Cl llcrmannus n.rjiii viue inc.i', etc. >

Conliactus in Cbrnnii o. m Al., exttutcto Uauricione. Liud. el Mod.

6 Glussariuin
Grxcolatinum «•/'/;/.'"' i" 0ii tS > ,
'''
" Atnb., gralia reliQiunn.
priHtipct. Lind. Lx.uclu a|ipcllaiio viris eiuditis
 "

"PA LTf "Dl.VCOM urv. V.vns i. — W n

fuii, nisi boniutem A facia esl.seniianiiis.paterna diarilale vos salutautes.
quia in causa pacis laborein el
vettram omnibus monslrarelis. Ln.le omnipounli petnnus ui, quoiiesocdsio se dederii, ducibus vesttis

D<-o gralias aginius, qui ita cor veslruin sua pietale. l>e.r diversa loca, ei maiime in liis parlibus consii-

regit, ul 6icul lideni recum iribuii, ilaquoque placita lulis, vesiris prseeipiatis e eiemplis, ui banc pacen.
sibivos semper operari concedu. Nun enim, evcellen- sieui ' iTomissum esl pure euslodiant. el occasiones

lissima filia, de sanguine qui ab utra.jue pane fun sibi .iliquas uon qiia?rani, unJe aul contenlio qu.rdam
deudus fueral, p.uv.im le credas ad.paisisse merce- aul » ingratiludo nascaiur, quatenus volunlati vesirx
L
dein. Ei qua re voluulali vestrx graiias referentes, gratias agere valeainus. Latores vero prasenlium

Dei nosiri mi»erieordiam deprecamur. itl bonorum lilterarum, sirul revera bomines veslros, m eo quo

vobis Ticem in orpore et anima, hie el in fulu>o decuil affeclu su«Ci piinus, quia jusluin fuil ul viros

compenset. Saluianles vos prxlerea paierna di- sapii-nies, el qui pa< ein faclani Deo propiiio nun-
leclione, horlamiir ut apud excelleniissimum conju- liaraal, cum cbariiaie et suscipere, et diuiiiure

gem veslrum illa agaiis, quatinus Chrislianx reipu- detiereuius '. >

blirx socjeialein non renuai. Nam sicut el vos scire CAPUT XI.

credimus, mullis mndis est ulile, si se a.t e us De tlcia comete , el morle J oannit epiicopi , U Evin
ducis, cl de Bajoariit.
amiriiiam mnferre volueril. Vos < rgo more veslro
Inler hxc sequeiili mense J mujrio, apparuit stella
qux 3 graiam partium perlinenl
I semper sludete,
coineta mane el ve-pere per lotum niensein. Eo i
aque ubi iwn irereedis se dcderii , elahoraie, ut
qtioque lempons mense defuncius esl Joannes ar-
bona vcstra amplius ante omnipoleiilis Dei oculos
chiepiscopus Ravenux cujus in locum " Marianus ,
coiuracnJel s. >
civis Romauus substilulus est. E\in quoque duce in
C.AViJT X.
Tridenio moriuu, dains est eidem loco dm GaiJoal-
/l m e'y titm epislvla ad Aqilulfum rtgem.
dus vir bonus , ac fide catholicus. Ilisdem ipsis
< Gregorius AgiluUo regi Langobardorum.
diebus Rajoarii nsque ad duo millia virorum super
< Graiias eicellenlix veslrx * refero, quia pelitio-
Sclavos irruunt, siipervenienie ' Cacano omnes in-
nein nnstram auJieulcs, b parem, quam uirU.|ii-' e>se
lerficiunlur. Tunc priniuiii caballi silvatici , el !iu-
pariibus i redebamus profiituram. sicnl de vobis con-
bali in llaliam delali , llalix populis miracola
li.le liam liabuimus, or.linaslis, ei qua re eieelleniix
lueruni.
MStra prudei liaui et • boni atem vd.le laudamus,
CAPUT XII.
qniapacem dl.gendo, Deum vos, qni auctor est eju-,
De morte Childeberti Prancorvm regit, el de bella
amare mnnsirastis. Nam si {quod absil) facta non Q .4nrr#<r»ini cum Francit , et de tranutu Guniramm
fuissei, qoid agi <•
debuil, ni-i ut cum peecam, el pe- reqn.
rirolo pariiuin. rJJtenrai rusticoritm sanguis, quo- Hac etiam tempestaie C.liildebe'ius rei Franrorum
rnm labnr uirisque proficil, funderetur. Sed ul pro- anno vigesiino quinto cum uiore propria, sic-
ai-iaiis

desse uobis eamdem parem quemadmoduin a nobis ul fertur. vi veneni m eislinguitur. Iluni quoque,

* Mnd., referimut. valeiudine regis. Ex

ea etiam epislola cognnscimus
h Mod., pacem, quot utritque etl panibui profu- pac is condilioiies, quas niinime Paulus recensiiil,
Urra. elc. eamqne fuisse preiio cotnnaralam ei eodem lib.
\ , n-riiMiVm. LinJ. episl. facile quis argiiet, alqiie ad id fortasse respi-
d
Al. , habuit. Lind. ciunl ea quae ad Constniliam Aui;u«tain scribil:
• Lmd. ei Mod., i-| in, (ii. < Viginti auieni j im et sepl.m annos ducimus, quod
' Auib., tunimo] ere. in bac urbe inler Langntnrdoruni gladios viviinus.
I Al., teditio. Lind. 0'iibus quam mulia liac ab Ecclesia .|iiolidianis die-
b Mod.. debuit. lius eroganliir, ul inler eos vivere possimus, sugge-
1 Kx regisiro episi. divi C.regorii appard lias d.ilas ren.la non Minl. Sed hreviler indico, quia sicut in Ra-
indiciione -. Al si se-|uenti inense J nmario apran.il v^nnx parlilms dominonim pieus apud priimun
siella comeles, el Joaiiues arrhiepiscopus Itavenna? eierciiiim llaluc saeellarium habel, qui causis super-
inortuus esl, isque anno K0."i, ul Ilaronius, el ex " venientilius quoli lian.s evpensas faciat, iia el inhac
Agn-llo rtaccbiuius conlendil, e vivis siiblatus esl, ad urbe ev causis lalibus enruro sac^llarius ego sum. Kl
superiore- annns firmaii Ijngol.anlos inlcr el Ito- tamen h.vc Pcc-lesia, queiino eodemque leuiporrcle-
inanos pai esset rev raida. Mminie vero accrpiim ricis, monasierii-, p.nipi-rilnis, populo, aiipie iu-ii|nr
banc ch BMIaxig e\erUrcin arcnineiiio poli-simuui Lanpobardis tain ninlia in.lesinenter evpendi', ec.e
alterin- cpistol.rejusdeiu s-iiicti pnnlifiis aJ lnnoccn- adliuc ei nranium Ecclesiaruni premuur aflliilioiie,
lium Afric.i- prafecium. Iib. i, <la x s;ib>equenle in- etc. > Ltuai.liim vero laboris, et slu.lii iu.pen.leril
diclione 3, in qu.i scriliii i Copnosceiiles iciiur qua!e : sanctissimii» ponlifei ail e3m. reluctaiitibus Gr.vcis,
stuJiuni in pr;pparandis dro.nonihu- gesserilis, solli- coinparandirn, plures alix indicanl epist., quas lou-
ciiuJiieiii vesiram desiileraio nuntio relevamus, indi- gnm essel inc recnare.
cames rnm Langoliardoiiiii rege iisque ad mensem Amb., eo quoq::e tempnre.
)

M.iriiiiin lulurx quart-r inJictiiinis, de p.ice, pmpi- 1

lla eiiain appellatur iu decrelo Graliani, c.eteris
lianle D<>mino, conveni-se. Qna» si re:in .ilur ignora- Marinianiis. Defuncti Joannis R>>mani nepos. Eisumt
mus, quia idem r^i obiisse poslea nunliatn-est. licet ad ulrumque plures di\i Grrgorii epislolas . quas
adhuc liabeaiur inreriiiin. i Cuimpie io ca pacem ad omnes diligen>i cura recensuil vir clar. R.ccbinius,
protimam qnartam indictionem sinciiam fuisse ad PaMif. Ravenn.
nperie consiel, dalas eiiam anlecedenli i gralulalorias 1
Amb., Cacar.o reqe.
ad Agilulphum el Theodolindatn n.-cessarodirendum " Anno vidrlicel iauente 59'i, ul rx cpistolis divi
Csi rri brcvitate tciuporis, qua nomluin constabat de Gregorii ad ThcoJericum el Theodebcriun] ejus libos
 :,

r, l5 PE CESTIS LANGOBAKDOUUM. — LIB. IV. 5i0

Thurin.iam A qui circa nram maris eranl, pcslis gravissima vasia-

i
( ui
cl Av.rcs dicunlur, a Panniwia iu

gravissima cum Francis gesscruut vil. Sequenli quoquc anuo niortalitas valida populos
•ngressi , bella

Brunichildis tunc regina cuni nepolibus adliuc pue-

Veronensium atlrivil f

rulis • Theudeberlo ei Tlieuderico regebat

Gallias, GAPUT XVI.
De tigno tanguineo in ecelo , et bello Francorum
a quibus accepia Huni pecnnia, revertunlur
ad pro-
inter se-
> Fran-
pria. Morluus qumjue est Guntliramnus rex Tunc etiam tignuin sauguineum m ccelo apparuisse
corum, regnumque illius Brunichildis rcgina susce-
visum esl, et quasi hasta; sanguineie, el lux claris-
cum nepotibus adliuc parvulis filiis Childeberli.
pit,
sima per lotam noctem. Theudiberius rex Francorum
CAPUT XIII. b
eo lempore cum * Cloiario pairuele suo bellum ge-
Quia Cacanut tegatos ad Agilulfum mitit, et de pace
rens, ejus exercitum vebcnienter alflixit.
cum Gallicino pulricio.

Per id lempus Gacanus rei Hunorum legains ad CAPUT XVII.

De morte Ariulfi ducis Spoletani, et de ducatu Thu-
Agilulfum Mediolanum mitlens, pacem cum eo fecil. delapii.
Komanus quoque palricius moritur, cui Gallirinus Sequcnli anno Ariulfus dux, qui ' Faroaldo apud
el cum Agilulfo rege pacis concordiam
successit, Ariulfus cmn
Spoleium successerat , morilur. Ilic
iniil.
n
belluin coutra Komanos in Camerino gessisset ,
CAPUT XIV.
vicloriamque pairassei, requirere a suis hominibus
De pace Ajilulfi cum Francis, et de morle Zangrulfi
el VVai ncrauiii. ccepit quis vir ille fueril quem ipse in illo bello quod
« lloc etiam tempore Agilulfus cum Theuderico gesscrat tam slrenue pugnantem vidisset. Cui cum
responderent se nullum aliqucm fonius
rege Francoruin pacein perpeluam fecit. Post hasc sui viri ibi

Agilulfus rex rebellaniem sibi Zangrulfuni Veronen- facientem quam ipsum diicem vidisse, ille ait : Cei te

sium ducem exsliuxil. d Gaidulfum quoque Perga- multum et per omnia me ineliorem ibi alium vidi,

meusein ducem , cui jam bis pi-percerat, peremil qui qnoiies me adversa? partis aliquis percutere vo-

pari etiam modo et ' Warnccauiium apud Ticiuum luit, ille vir strenuus me semper suo clypeo protexil.

uccidit. Cufnqiie dux ipse prope Spoletum, ubi basilica beati

CAPUT XV. marlyris Sabiui sila est, in qua cjusdem venerabile
I

De pale apud Ravennam.el mortalttate apvd Veronam. corpus quiescil, adveuissel, inlermgavit ciijus haee

Subsei|uculi leinpore runus Uavcnnam et eos, lain ampla domus essct. Kespousuui est ei a viris

recle collegit Itanuiius. Ilermannus Contractus longe Al., Wernecausum. Lind. cl Mod. Warnecan-
aliter ac nosler illius obilum narral: iChildeberlus, ( lunn. A.
inquit , rex Francorum fortis , et sirennus , filius ' Ha?c eadem ferme Pnnlif. Kaven. in Vila smcti
Sigeberli, aiiuo 21 regis, aetaiis vero 23, veneno, ut Mariniani xxx , cap. 2 i Istius igilur lempmihus .

aiunt, a coiijuge accepto uioritur.i Brunicbildis avias circa litiora, maximcque in hae
commorantes marina
ltuel;e, ul nosier babet, li!ii ejus crediti sunl. Vide civitateRavenna: gravissiroa peste vasiali sunt , et
Fredegarium. cap. I(>. volulalo anni eirculo Veroncnses cives valida nmrs
* liod., Theedeberlo, et Tiieoder.co, seuiper. consumpsit. Posl hoc visuin esl terribile in crolo si-
*>
Amb. ,
Kurj/iiiidiuitum. Guillramuo Burgundiae gnum el velul bostcs sanguinei per tuiam uoclein
,

regi superslil ui fmsse Childeberluni conlra Uaronii dimicanles, ct Inx clarissima lusirata esi. •

euieuiiain jaui liquidu consi.it; legunus enim apud Ms.. Lolltario, cl sic infra
f qnoque l.ind. scrvanda
Fredegarium ejusdem Cluldebertus as-
: • llcgiiuiii Ediioriun leclio.
umpsit, i ct ap.nl Greg. Tnr., lib. iv de Uiraculis s Bt-lliim inier Tbeodeberlum Aiislrasi* ic Theo-
sancti Marliui, eap. 57 « Tempore quo posl obitum doricum Burgundiir reges conlra Cloiarium II Neu-
gloriosis»iiui regis Gunllirauiiii Childeberlus, rex Au- regein narrant l<reil>'gxrius iu Chroii., ca|i. 211,
Slri;e
relianensium, urbem adiit, etc.i l>e iiliusobitu Fre- iii, cap. 88,
Aiiiioinii-, lib. *-(»>- uarralim a P.mlo
degarius, rap. I7> i Annu regui Gunlbramiii
: M meteorormn apparili niein parciu faciunl, aiqnc in
v K.ii. Aprihs , ipse rei moritur, sepultusque auniiiiiUOUiiiciitis.se r.oiiiiniinilei lirm.ini rcceminres.
Cst iu ecclesia sam li Marcelii in iiionaslerin ijiKnl Snsi epiuin iusiigante pinis-imiiin Uruuicbilde Tbeii-
ipic coiihtruxerat. • Ex bis, atque solari eclipsi per deberli, el Theoderici avia iiifcliccin Clotariu cxi-
eiimdcm Fredigarium narraia superiori annn Bollan- i
i
lnm habuit. Pugnalutii qnippe iu Senoneiisiiuil di-
diaiu succestores clarissimi llenscbenius et lape- lione ad fluviolum Aroanrm, haud procul a liiomello
liiucliius iii praeliuiinari exegesi de geueaiogia regum vic» i Ibi, scrilnt Fredcgarius, dicto cap 2>, exer-
:

Dsguberliiioruiii, ad lomum III mensis Marlii, inn. citns Cloiarii gravissiine trucidalus est. Ipsoque
emuriualeui Guntbramni '>'>"> liruiarunl. Cxterum cum his qui remanseruni iu riigam verso, pagos et
piisiimi regis virlules iia claruerunl ul in ilbuin
, civitates ripae Sequanx, qux se ad Clotarium iradi-
sancloriiiii relatus fuerit, eique sacer dies 28 Martii, derant depopulanlur, et vastantur. Civiiates rujiiai
,

iilvidere c»t in cit. Actii saucturum Bollandii. U •' ii plurilas caplivorum ab exerciiu Tbeuderiei
in. s ,

vero ad L.ingnbard<is noslros pertinel , hoc eiiam et Tbeudeberti exiinlc deduciiur Clolariui oppressus
tenipore a Paulo nun integre relata, tilentio minime veliet nollel prr paClioilil viliculum lirmavil iii in- ,

pnetercuuda Cotroneiisis uibis expugu tio, ingeus- ter Sigunain el l.igerim usque uiare Oceanum , et
iiue caplivorum uumeriis abductui anno .'%, ul ex britaiiniii iim limiieui pars Tbeuderici haberet, et ,

epistola divi Gregorii Magni colligere possumus. l.i per Singonam et Isaram diiralum inlegrum 1'tnle-
dala esl ad Theolislam palrii iam, qu.e sumino Dnll- inn nsque Oceinum mare Tlieodehenu» reciperek
lilici , ul el cxten plures, magnuui anri pondug ad Diioilecim lantum pigi inter Isaram, el Sigonam, et
redimeiidos captivos largita fucrai. Vide lib. vn , niarc liiions Ueeani Clolirio reinaiiseruol. »
imlicl. 15. Al , Farualtlo. I.ind.
c
lla< eliam lempettate. Mod. i Mod., .Snfiini episcopi.
* Al., Candul(um (jiiui/iic vYraomrntem. Liild.
 - , :

5V7 P.ULl DIAGORI OPP. PARS I. — IIISTORICA. 513

udelibu?, Sal. ;
num ibi mirlyrem reqniescere, quem A Palris, quod in caslro Cassino silum est. a Lingo-

Chrisiiaui quolieS in bcllum coulra bosies irent ,

baidis noclu invaditur. Qui universa diripiemes, nc

• solilum haberenl iu suum autilium invocare ;

unum ijiiidem de monachis tenere potuerui.t, ut pro-

Ariulfus Tero cum adhuc essei genliiis, ita respon- pheiia venerabilis Denedicii Pairis, quam longe aue
dit : Qoi potest Gcri ul monuus aliquod vi-
hi.mii pra?viderai, compleretur, qua dis.it : Vix apud Deum
venti anxilium prxstet ? Qui cum hoc dixisset, equo obiinere poiui, ul ex boc loco mibi animx concede-
dc>iliens, eaindem basilicam conspeciurus intravit. rentur. Fugienles quoque e.\ eodem loco monaclti
Tunc, aliis oraniibus, ip-e picturas ejusdem Lasilicae Romam petierunt, secum codicem sanctx regnlx ,

niirari erppit. Qui cum figuram beaii mariyris Sa- quam prxfjtus Paier cotaposnerat, et quajdam alia

bmi depictim eonspexissei mox cum juramenio ,

scripla, nec non pondus panis, ei mensuram vini
:

aflirmavil dicens, Ulem onm.no enm urum qui se el quidquid ex supelleclili subiipcre poleran', dcfe-
in bello prolexerat formani babiiumque habui»se. renles. Cxlerum posl bealum Benedictunt Con>lan-

Tunc inlellectum martyrem Sibinum

est beaiura linus, post Imnc Simpticius, post queut Viialis, ad
eidem in przlio adjuiorium contulisse. Ig.tur, moriuo exiremum Boiitus congregaliouem ipsam rcxit, sub

Ariulfn, Juo filii Faroaldi superioris ducis inter se qno b.cc destruetio facta est.

propicr duc-iium decerlanies, * uuus ex ipsis qui I

CAPLT XIX.
tum victoriam adeplus essct, nomine Theudelapitis.
De morte Zollonis, el ducatu Arichis.
ducatum suscepit.
Morluo igiiur Zotione Bcneventanorum dnce,
CAPUT XVHI.
f Arigis in loco ipsius a rege Agilulfo missus swces-
De prtedicatione [ncla a Langobardit in eamobio iancii
Benedicti. sit, qui orius in Forojulii fuerai, el Gis Ifi Foroju-
' Circa hac tempora ccc>obium bf.ili Benedicli liani ducis filios educarat, eidem jue Cisulfo consan-

* Al. yrirjidiam hi-berent , ac eum proplcrea in

: 2 < Fr2tre> Romaro profecii sunt, atquc ex cap. :

luuai aui iinm MMrenf. Liml. conccssione Rom.ini rmnlilicis Pelagii, qui lunc sedi
*>
Al. : aller eomtn Theudeioi<ivt noniine lidoria apostolicx prxerat juxta Laier.nieose pa'riarchiiiin
foliim auratum tuscepit. Liud. iiinnasterium conslruxerunt ibique per centum el .

« i CeVbns esi docturum Scriplornm rouatus Iriginla annos, quo.l Casincnsc mnnasierium destru-
(in |Uil Bacdiinius in di>serlal. Insl>>ric >-> hronol>g. eluni permaniit bsbilaverunl. > Ad |>erspicuam ,

ite a»laie Peiri Senioris, eic, a-1 Pon.if. Raven.) ul horum e\pli> atinnem omnium vice referam verba
P.iulum Waniefrili oum LeooeUsli nsi, elUslieiisem doclifSiiui MahilUnii in Annal. Benediciinis, lib. Vll
i
P iiiii runi O^liensi coiuponatit, uhi de nionaslerii « Cashto lum prxerat Boniins abbas, sucee.ssorem in

Cassiuensis per Laugobardos eversione, el de lem- _ rege do apud Lueratinro grege Casinen>i sorlilns
p, ris s;>atio quod iuter ejus desolaiiouero et Pe- ** \ aieMiniammi , qui aunis muliis tesle Gregnrin, ,

Imnacis o: era Eaetan re>:auralionera ehlinil. i Laicranensi monastcno prxfuit. Lnus hic locns suf-
D.>r. pialutn si plunbus pcr C.iniillum Peregnnuin
i tmi cioeiidand.T communi nostrornn sentenii;p, qui
iu thronoh.gia Ducunt Benevcntanorum, abaateni U ,iio eversionefli anuo supra qn ivjeniesiniiiui ocio-
Aii^elum a >u. •', lioilan.l in, Mjbilloninm, Barchi- gcsimo nono pomnL lirefiorius quipne Dialogos snos
iiiuni , aliosi|uc pra-siantissiinns riros, qu.ir'im ar- ribere aggie>sus cst anoo uonagesimo leriio. Jaui
:,>

gumeuia singula tnr einniicf >re longissimum csset.
Kx lis ad Pauli polius qnam
nnsiri
itliisirantin- m
earpsisae veiustiora hujus
sati* lueril
rei monumriiia , ea quibus evincilur ad suieriora
tcmpora cotilra PjuIi lesti.ionium iiisignc-m Ii.ioc
et cberric.i monasierii eversionem esse referendam.
.\.\ci pmximior imo actx tragoedi* lcsl'S Gregorius
Magnus, lih. diulogormn n.cp. 17, hxc bab< i, cuin
ilc >ra?diealione saucli Beneriicti loquilur. « \ir ipai-
Oaiii noktlis Tbcoarobos noiuiue; cjusdeiu Bencdicii
1'ains foerat adiuouiiione coovur us, elc. Ilic cuin
iju.ilani dieejns re'lam lui^sei n;gre>su<, bunc ama-
rissnne flcnlein reperil. CnnMve diu sul.sisteret ,
cjnsque noti linin larrjmas videret , nec lamcn ul
\ir Dei consucvcral oranJo plangerel, sed inaTcudo.
vivere lum desieral Valeniioiaiiiis , qui mullis ante
emendaiionem aunis hoc est anms ntoimnm dccem, Laier->noiisi
inonasterio pr.rfueral. Ergo longe aule aiinos de<em
eversum fuerat Casinensc rannasterium, et monaehi
inde lugati, qutbus Pelagius coiiiiueiilem Laleranciisi
basilo x locum ad construcnduiu motiasienuin coo-
ccsscral, anno ulique circiler oc.togesimo, qni quar-
lus eial ejus poiililicatus annus. Nec r>ferl qu>d
Gregnrius ej>is succcssori, Dialogorum iihruin sccun-
duiu Bcribenli , nuperj iliramr h.rc eversio. Nopbo
enim anud Gregorium non seuiel accipiiur pro dc-
ceni, imo cl pro viginti annorum S|iatio. ut duoejus
lo;a manifesle prcbanl, a me alias reiata in notis ad
D buuc '.regorii iocum,etc. » Dc Leotiis vero testi
mimio iiilra hxc nahe cap 5 < Currigendus in
1
.
, :

qu-i-iiam causa lanli luctus evistcrct inquisivit. Cut eo prjjdictus auctor, qu»;I sitbilit Cas n.ites apini
vir Dei iltico respondn Uuiiie. hoc monaslerium quod : Laleranum persever.isse per ceiiliiin el deccui aniios,
ron>truxi, et cuncia qna> fralnbus pravparavi oinni- ijiiod Casinense monasterium deslroctmn permansit,
(hitenlis Dei juuicio gemihus iradila sunl. Vix laineu alios Codcv liabct ceiiiinn et ingiuta aonos sed ,

obtmere polui ul nulu ex liuc loco animx comede- utrobiquc diminuto tenipori- intervallo, cum a Pc-
rcntur. tujtis voceni liinc Tiieoprjbus audivit, nos l.igio s- cur.ilo, cnju e poali&caUl hxc evcrsio conti-
auletn ceriiiunis, qui desiruiluui mndo a Langohar- gii, ad Gregorimn III, >|tio pontiiice sacri coenohii a
«loniui geiite ejus nwBaalerinm scimus. Noctnrno 1'c.ronaee instanralio tacta dicilur a Leone, aoni
eniin i>inpore, et quieacenlibus ir.aribus nuper illic fere cxl iiitercesserint. Vermn
Gregorii III loco su!>-
Lnigouatiji ingrissi miiiI qui diripienles omnia, ue ,
stiiuen.lus esi (jregurius qoi ciiin ,mno 715 pon-
II,

iioiiiii qiiiilem bouitiiein lllic teneie poiiieruiii, -.'.>•. i iiiicainm inierit, anuis minimum cxxxv Casiueusis
Auastasius Bibliolticc.iritis, iu Vna Pelagii II: Ku- mooasterii ruinx perscvcrarum, etc. i
gientes, inquit, ex eoBnooio Iraires Boiium pn>fecli d De iis in regula D. Benedicti , cap. 59 et 40.

mjoi atque ex eoa essiOBC sancii Polagii papx II, Eiuina vini menstira dicitnr, de qua coriosa multi,
et TiberS Mauncii imperatoria ju\u Laieranense qu;e non ;unt hujns loci.
e
atriarebinm monaslerinm eonsunsenmt, • et ev eo Al., .trtf:,':is. Lind. ct Mod. al., Ari>jii.o.
iurtaaso Lco Osttensis ui Cbron. Cassin., lib. pr Lx siibse.iueuti Bencventani ducis succcssione,
 :,

«tfg DE CESTIS LANCOBAKDOUUM. — LIB. IV. S53

giiiucus erat. Ad liunc Arigls exsiai epistola bcati A -cinitis nns considerarc, ei filiis nosiris. qui boiiaui

Gregoni |> ipi- io hunc motlum direcla *. noliis vuluittatcm exhibent, rcsponderc. Unde ilc-

CAPUT XX. rum pelimus, gloriose fili, ul iia facere debeatis, ui

Epistola beati Cregorii papce ad eumdem Arichis. ct nos possiinus vobis esse pro prae-tito beuebVio

i Gregorius b Arigis duci. debitores ; et vos nien edem pro sanclorum eccle^iis
< Quia sic de gloria vestra, sicot revera de filio habcalis. >

n isiro cniifidimus, pelere a vobis aliqia liducialiter

CAIUT XM
provocaraur, arbilrautes, quod minirne « nos patia- De captivitate fitiir rtgis Agilulfi, et quia rex Agilul[ai
Cacano artifirem diiexit.
mini * conirislare, maxime in lali re, unde vcstra
adjuvari. Indicamus autem Ilis diebus capla csl filia regis Agilulfi, cum viro
aoima niulium po.crit '

suo Codcscalco nomine, de civilate Parmensi , i>

propter ecclesias bealorum Pelri ac Pauli, aliquantas
exercilu Gallicini palricii; ct ad urbem '
Ravcniia-
noliis tralies nccessarias esse, ct idco Sabino miIi-
lium sunt deducti. lloc qmque tcmpore roisil Agi-
diacono nosiro injuitximus, de partibus ' Uriccorum
Iulfus rex Cacano regi Avaroruin artiliccs aii facieti-
aliquautas incidere, ct ut u-que »d mare in locum
debcat. Et qnia in bac re solaths
das naves, cum quibus isilem Cacanus insulam quam-
aptom trahere *

B da '» '" Thracia expugnavit.

indigei, salutanies gloriam vesiram, paiema cbari-
late petimus, nl b aetionariis vesiris, qui in loco sunl CAPUT XXII.
1 deputeiis, ul bomiues, qui sub eis surt, cum bo- De basilica beali lon-ins in Modic>a, quam Theude-
i.n a rcgina adificavil.
bus suis in ejus Iransmiilere solalium debeant, qua-
tinus vobis concunemibus, meliiis quod ei injunxi- Per idem quoijitc lempiis Tlieiidelinda regiua ba-

mus possil perficcre. .Nos enim promitlinnts, quia j-ilic .t'i bcati Joannis Baplista?, quam in '"
M> dioa

dum res perferta fueril, dignuin vobis i xenium, n cnnslnixeral, qui locus supra Mediohnutii duod •
k
quod non sil iiijmiosum, (ransmiuciiius. Nam riin inillibus abcst, dcdicavit, raiiltisque oriiaineiilis

hic eiiain firmalur cbronoiaxis annorum instilttii lili.nusuam, qn.T! capta a Ravennatibus 'ueral. \ I

Duratus fleneveiita i, quain supra libro m, capit, 32, propler ips.un irani civilas Cremona a prxdicto capla
cuiii Caracciolo exhibui ; umi si Zoio priucipatus est et destrucia e^lrege, ei Manlua niciis vexala est, t-l
Uenevenli pcr curricula viginn auiioruni, ct succes- disrupia. >
sureiu babuit Aitoim, ut noster vocat, vel Archim, m Amii., Modica ; *\.,Modoetio, et ila alibi qunque L.
ul Cbronic. Ducum lienevenli, vel Arichim, jt Trisianus Calchu-, Hisl. Mcdiol. lib. iv i Mudoe- :

Anonyin. Cassineusis, vel demuin Arogem, ut l). ii.nii vulgus appellai ; qua3 lamcn dicl:o a Paulo nsur-

Grcgonus Maguus, jain liquido conslal ex epist>la pamr. Nos vcro innilimur inscriplione saxi veiustis-
dicti sancti ponliGcis ad Joanucin episcopuin Kaven- ,• sitnis litteris ad liunc modum ibideui insculpli.i
nalem, cnjus verba recnavi jndicl.ici. x, anuo scilkel , c. sebtomds l. f. ouf. vetekanijs leg. xvi CURA- <

Dumiui iiostri Jesu Cbrisii 5W, quo data est, Aii
ciiim ad principatum Benevenl nium jam elatum
fuisse, alque Ncapolitang civitaii cum Ariulpho alio
duce insidias parasse, cumquc Paulus noster Agilul-
pbi rcgis benclicio principaluiu
accepisse scribat,
uccessario dicendtim paulo pol regis iuauguratio-
neui id sccidisse : unde si rctro numeruiii xx anuo-
rum duxeris jam ad Oaraccioli lempora venies, quan-
lum licet iu lanla rerum caligiue : neque turbaui ea,
quse doctiss. Peregrinius ex rect-iitioribus Chrono-
lo^is oppunit ; major euiro ejusdem a:vi scriplori-
TOH. CIVIUM. OVN. OB. HOCiNTUCI.
Opulentum oppidum est, et Lambro atluitur. Eoipie
lapidis argiitnciito Hogunliacum o|ipiduin appel aium
fuisse contendil. Noiauda tamvii eo lapide varia m
leclio Homanor. pro oinn. or , et A|iiaiium , iinde
Crutcrus exscripserat , eumdein hic Mediolani ad
sancti Vicloris legisse. BaliHasar Fidens Hodoelieu-
lii ro quem ad Leoneiit
sis basilice archii>resbyler iu
X. Poutif. Max. scripsit, Modiciam a censns modici-
lale appulialam fmsse pui.it, el Calcho de vcleri Mo-
guntiaci nomine subscribit utcuinque se res habe.it :

bus babenda lides, uec arguo.enluiu ab ipso 1'aulo
noslro dedoclum : iiempe Zotonis ducalus initia
ex lempore Autbarii regis esse revocamla, quia no-
sler hujus n-gis acia narrans de Zoiouc verba facil
Eimodin lil>. vi, c|n i. 10 Moditia dicilur, ut animad-
venit doctis. Foiitaiiimns iu sua disscilat de coro>>a
ferrea. Ego vero iu vetustis charlulis omnibus noui,
Cl deciiui .i-.iil apud eximiuni anli juilaiis, bon>- -
i

frequenlissiniuin illi quippe fuil mtilla |ier anticipa- riiinque litterarum culiorem coniilem l:> ualuic de
lioncin referre, ut ipse iuin tino in loco professus esl. Sylva, ci iu ipso archivio hasilica; Hodueiieasia pro-
" Daia est indict. v; vide lib. xn, uuiii. -25 edit. misctie Hodictam, et Modicam legi.
Pairiini Bencdict. saucii Mauii.
n D Qux' sequunitir soluinmodo iu Asccnsiana edi-
' Amb., Arichis. tione habcntur < conslruxit pro se, el pro viro suo,
' Amb., i<>... Ms. {.., neminem vo». ei pro liliis, ac filiabus, et cuuctis Laugobardis iia-
• Aiub., conlritluri. licnsiluis, iit ipsesanrtus Joannes pro nobis interpei-
•
Amb. cl Mod., autem vobis propter, ctc. latoi sit ad Doiniutim Deum nostruui Jesuiii Clirisium
• Ainh. ci Mud., liiiciorum. Liud. al., lirixiorum, pro nobis, uos otnncs unanioiiier polliceinur illt
al liriitonum.
, ouiiii aimo in die Nalivilatis suse, hoc est vm Kalen-
» Amli., deduceie, uec leg. verbum debeat. das Julii dc nostris faruli.itiluis iransniissuros hono-
h Amb., accinaiiis. rifice ad oraculum ejus ut pcr illius inlerpellaiioneni
1
Mmi demandetU, , babeamiis juvaiiicu lloitiini nosiri Jesu Clinsli tain
t Mnil extmum. , iu bedo, quam m aiis louis oinmbtis, quocumqoe
k Aiuh., indignuin. iitin suinus. Ab illo ergo die in oiunibus actibus eo-
1
Puuiil. llaven. iu Viia Mariniani XXX episcopi ruiu cceperunl iuvocare saneium Joannem, ni illis
ii.i-c Capia est iuier Iwe
cx Paulo fortasse repetii. < praelieret auxilium Dumidi nosiri Jesu
iu viriute
Agiluiphi regis lilia cum Gudclschalcho viro SUO ai> Chrisli, ct illi omnes pennanebanl illaisi vicioresque :

exercitu Callinici patricii de civiiaie Parmense, et m exsiiierunt soper cuncios advcrsarios Sttos. Locus
liauc urbem Kavennas capli ducii saut,>ei infra: auiein ille supra Hediolantim dnodecim inilbbus est;
< Igitur, m
diximus, semper belluoi tuit inter Raven- i|uciu regiua dedicanduni curavit, mullisqtie orua-
iteiisCS cl Laugobardos, el diSCOfdia rand.i proplcr mciitis aun el aigenti niirilice decoravit, pradiisqne
 y.i

auri, argentique decoravit,

paul! d:acom orp. paks
prxdiisque suflicienter A erat.
i.

Siquidem
m e
cervirem usque ad orcipiiium
w ra-
dilavit ». tjuo in loco eliam Tbeudericus quondam dentes nudabant, capillos a facie usque ad ns m-
Goihorum rei b palatium consimiil, pro eo quod missos habentes '
,
quos' in utramque pariem in fron-

xsiivo (empore lo« us ipse, ui pote vicinus Alpibus, lis discrimine dividehant. Vesliineiita vero eis erant
leinperalus, ac salobris exislit. laia, el maxime line.i, qnalia Angli Saxones lialiere

CAPUT XXIII. solent, ornata itistitis lulionbus, vario colore con-

Dc p.talio quod MMCnurif. lexti». Calcei vero eis erant usque 6 ad summum
Ibi etiam pr.tT.iia regina • suum p.iljlium condi- pollicem pene aperti, el alleriiaiiin laqueis corrigia-

dit, in quo aliquid J

et de Langobardorum geslis rum retenti. Postea vero cceperiiiii h hosis uti,

depiugi fecd. Iu qu.i pirtura manifesle oslendiltir, super > quas equilanles 1 luhriigos biircos mille-

quomodo Langohardi eo lempore comani c.tpilis bant, sed boc de " Kouiauuruiii consiiciudiiie Iraxc-

londebanl, vcl qualis illis veflilus, qualisve habilus runi

ditavii, possessiones multas eidem

faniilia-iiue, et CLOR. REI TOTIl S ITXL. 01 FERLT. SCO. IOHAMNI BA-
honorem
sancli Joannis K.ipttsix. ri-i t in eccl. hovicu, ainplissimo quidein lilulo
loco addixil in i

Diramus asserlionen sctiplurx Tbeodnlindx reginx imperaniibus adbuc ejus xvo in llalia per eiarcbos
iin.i cura lilir* suo Adalwaldo rege sancio Jnanni pa- g suos Grxcis iiuperaloribus, qua duc.itus Komanus,
irono suo dt dono Uei, el de dolibus charlulam sux eiarchatus Raveunx, alaue Neapolilauorum fiues
dntulionis, qium in suorum prxsenlia scrilvere fecil. protendebanlur. Peudel ab ea curona crui aurea,
Si quis quolibel lempore hanc le.-tcm volunutis sux gemmis et margaritis ornala, unciarura mv den.
corruperit, judicu exlreuii die cum Juda traditore
iu xiv. 1'osiremain Theod.ilindx vocam, uullo tameu
daiuiielur. Ordin.ilio vcro ejus talis fuil. De rebus insciipio leinmate, auream pariter, smaragdis or-
saucti Joamiis nuilo modo se debel aliquis inlromil- natam pondo unciar. nv, dcnar. m. Peudet eliiui
lere, nUi laiiliiin sacerdntes, qm ibi deserviuiu die ei ea crui altera pondo unc. xv, den. vn, geminis
ac iiocte. ijiiquam fainuli ac famulx, qui ibi snb- ab utroque laiere splendens. .Gorc.as hasce curo
jecii stint coiiiiiiuiiiti-r debeaut vivere > (Juoninn
sitis crucibus, ei cxtera notabiliora dona ilitlem re-
vero in Ms. ci Aiiguslam Ediliooe deerant, ideo in prx^entai marinorea tabula supra majorem basilicx
i. iiuni recipere uolui. Lind. In M>. Mndi.eiiensi le- jaiiuani.barbaroqni lem sxculo iosculpta.ul infornei
guiuur, patitis lnsre vaujuitbus, vers. m ipte S. hgurx saii-, iiulic.nl, el prxcipue veluli demissus
Joannts, ila Eequitur i Sil iutercessor pro cutictis :
de Gbrisli Dniiuni stomaihu Jurdane- lluvius, undo
Dominum, <-l illi voveruul iulcr se a juas hau-isse ad baplizaodum D. Juannem Capii-
I angnlurdis ad

uu uiiiuiler majores ualu niui rege suo, el uua cum st.iui eiprimere vulurat arlilei iulelnissimns.
A
1 heudelinda regiua, atque diierunt Si sanctus :
lalere insculpix coronae tre», lolidenique pendeules
Joamies etC Vers. adversarios eorum, sequilur :
al) ipsi- cruce-, ila ut hoc unum iu ctlala clar. Fin-
,

i (Jui tocns ille supu Me.linanuin xn uiill. adest, laiiiui dissei talione miiiiine
prohaveriin c.ip. V, § 4.
dedicavil, inultis.|ue ornaiiieiilis auri el argenti mi- - Lorona.ii [trream utmper sua cruce (mtse deslilulam :
nhcc drcuiavn, pnediisque dilavil, lamilias, ac pos- alus i-iiim ilui- in Modoclicnsi lapide parem as-
.i i

sessiooes muiias m
eo.lciu locu subjugivii jn hu- pr iu neque ociilalissimo viro id viim verienduin,
:

•i.it' baiicii ll.tpi.su J...HUI.S. Dicaums ollei tionein quippe Homx scribens ad Modoetieusem basilicaio
Scriptune Tlieodelinda: rcguix, etc imii accesseiat; sed nunc observasso juvabil, ne
i tju.iin uiat.ine (scribil i.Ii-iii Fidelis) l.ango. lasiidn.s.s quibusdam itnsonbiis ejus argiimeulanili
ttardi irinpium eolueriul, c<i i>|> < coronx, cru-
lioc .
vis conira utiil.ireiii aulii|in lapniis aspecluin ali-
ces, iji.nl aureae, smaragdis, byacmihis, elecioriis,
i
qtijiidu sloiuachuui faciat. In eo eliam insi ulpta vi-
rarbuuculis, n.arg irilis, .tlii-que imiiiuiieris lapillis snnr aiirea g.illina ciim pullis suis, el vaseuli plti-
orualae, aiiaiis uugni palla cum auie.i, lum argen- res, ejiisdem regix Theodnlind.r, ac Langubardo-
Icj, et tjpbus ille admirabilis uptimi sapphjri, at- ruiii iiiuinliiciilix duna taiiidein prorsus foruiaui ,

<].n- ..lu ii- r u uriijiii.-MtJ relicla tesiantur. Ilxc . cibibcnlia, quam siiigul iu giuicliarcbio re ipsa i

oiiii.u m m-igni ciiuclurchio ejusdem basilicx sei nuiic s.Tvaiu, iii ui ex arrbeiypis deliiieata tuuc
vaiiim adbur, perpeitu l.aiigi.b.rdic.c pictatis inu- lemporis lui-se duhilari m.u pn-sit.
liiiii.enla, caque plinies Dl>. aiiiuiic.irii.il bcueliciti i
:
M'.d., ;'..::....'. maqnam.
iii. ii aiue nig.iiii aiiinii gainiio euriose speclavi. Pla-
'
Hod., sibi.
J
te. int leguu cutTOuas e sins srcbelypis eiprcssas ui Vei ba, el de Langehartlorum getlit depingi fecit.
adver-n l.ilm exbtbere. 1'uinani quideiu uou tain In qna pictura,.i\. de-Ulil Liud. Mod., quo uliquid m
auio, iju.iin ferrca laiuiua decoraiu : eam ci uno dc l.ainjobiiiilLTitm ijetiis mum[esle otlcnditUT.
' Mue., Seque Ut cercice.
Iiijiuiiiicj' passiauis iIjvu conle. ijiii loci hujus iu-
' Kliain h..c G.ilhis usil.ilum
cuix Graiissinie leueni, solemuique cultu cruci ap- L> fuit. Sidonius Apol-
posilaui siugulis aniiis populuruiu pix veiieralioni lniaris lib i, episl.2, < Aurium legulae, sicnl mus
culeiidaiii exponuul, de .ll.i Sigouius lib. de Hegnu i
geuli5 esl criiiiiiin siiper]aceiitiuiu llagcllis operinn-
llalue, aiiin. < Antl.ir.-s Mediidaneu^es
.">:•
1 . purios tur,» ubi flagellis cniiium siguiGcautur cirn, c.un-
seculi amules asseruul curoiiaiu et nempu Agiiul- ,
mune tierinaiiuruin ornaiuentuiu : unde eiiam eirii-
pli.., iuipuii.jin luisse, a I heodidiiida regnu iusiiiu- geri voc.intur, ul upliine ducuil vir clarissimus, el
i.iin, auream quidtin, veriiin circulo lerreo iu-
ill.nu uuuquaui sine laudc loqucudus Jusius Lipsins u. • dis
lcriore iiiieiuini, inide posl le.rex curunx uomcu ad Gciiiuiiiaiu lacni, ubi ei quxdaui dc veslilu Ger-
llalico Langobardoruin regno cnitiut.i Biauonim addii, qux operx pruliiiiu legere. Liud.
Agilulpiu regis alteram, quam ligurx Domini no- 8 Hod, el Lind., urf pollicem ptdis aperti,
Kln Jesu Ghrisii eievata iii Sigiium crucis deilera,
,
Plane Geriiuuii uin vucauulum, Liud.; Laliue
'•
li-
ei siiuslra liuiiiin apertum tenenlis, Djalieo Gr.e- bialia. Vide GlOs. Du Cange.
•t.rum k et u signalum : a lateribus ligurx angclo- 1
To quai iioii leg. in Mod.
ruui, et iii apuslulurum per >patia columnis distin- I Isidor. fcUytnolog. Iib. xu, cap. 2-2 : e Tubrucos
cia : eam eiirciin supenori par:e pyropi, el sma- viicitosdicuni.quod tibus, braccjs.|iie tcgant. i Lmd.
ragdi l\v circuiu exuruaut, siue -jTis radit^, aut li- Glossario, < lauea ocrca, oereis, aul cilceis conaceis
lii», pondo ti.iti.. ii. iii \m. den. iin, |Ui.ti ei.am no- superunponi sohta.i Dyireus, coluris ruli.
latn Mjbiilo iu- iu inneie lialicu pag. 21.:, inle- ' AinLi., de Romana, ncn de tua consuetudine traxe*

ituri vtio iuscriplu lemui.ite »6ilulf. crat. ui vi&. rant.

 ~ "" UHbUUAKtKMtlui. " um 5o»

CORONA. AUREA.
AaLW.1PHTlIiBGLS

Pataol-. XCV.
18
 r.uu i)i.\co:si oit. paus l— historica. i.:ii

Corona .Aurevlvulgo Terrea Dicta

CoROXA. AuRE.V TtTEODOLlNnAE ReOINAE

*~
^c^-^fS *gr^"iT
3 nnsr»m^^s
19(1
 1>E GESTIS LANCOBABDORUM. - Lll?. IV. fl.lS

5r,i
W9 PAILI DIACONI OPP. PAKS I. — IIISTORICA. bcn

Ad Mouilum Historia; Miscellffi infra, col. 743-7V'i.

SPECIMEN CHARACTERyM HISTORIAE

MISCELLAE
ex/ddiceArnbrosiarwpemamcnoSkjkcrin

^a?i^blStOK.JSP2MfflffiI!B PKCDVJ
1 »rWT-X3ein<fe,c>*.turnuf loue^/tttum e^ren^f^,
ervf tnctutrar-e que- ejc cv"nomine p *-turnt>. aicT+efc

m
,
_ cutu/ ruirvci.'^crenu/*cer-TVuntur. vn/vnto-'tufcve;3Un:

r
tfcuX Nbwrbc^.tltc^TurauAjiivi vniT^ta fj.TUXT^tet'

{ Uxc^rrTt^xrn a-tjpelU-raie/^ Jpie ^rrv 2m1I)uc rud? fpopulof tiomof

eovfveve.Terra/vncoiere.fH^UT^re vunc3.ftiocuvT. d-ca, t)um*.nvf
morre; uvuere^cu &.Tvrefc.femtferi o-l^ncivu^Ta^Tru-modo ^ltmemtf

I
uvraKfu^enTM-eW. Cr vux vnfpe/tuncif. jvut frondvb;. uiro-uWq' coroejc

lT^Jv.UTI>^tta.revslp^ d/vMrveifnumtno) ^erco/prvrn Wrt-Tavr.fro

Jqv>tt\TnervT«^»i inddcttnfv 67ru/Kc ^ mutTVt"Wme/ tff fcpprU&cufe/?,

,^ oA fjuncfHcufgv
/KiuT-' «^ ej-uo y^buto/e' cucvt;. guott tk^ukX^f^mofiC

?'.f -fvir„v
•fvii..v m »«
&<? a.
&. Cvrce n omtner- ot> cOTvrepru ev Mrtcretn
cOTvrepTu rv. tn &xte7uv
&xte') mcre
nowunvr
1 iw «VUT&-TU/J ro/rbtwic
1

extHi^ffJ^wf Guv/uvc p vterv/ J ^TVnV - WC Ut/

\l m^c^rmmci^ieo^trrvrj^crecJtT l**iTt^tvTf er*/VWpper,f/e<__

Jf»^'VT>tv'^- vtemeni-^vaoiJO cj£qv£i\£

cerl ft*rvvrvC oon/^^J**^ j vuiyvi tivr vncvorte peAercctupvrf re5^w^»-<i<><,&v

U avce ^n^t recm*AV4rr^v.nt'/*c<tfUnUlT^.-tr>4.v5^^rei puiLx^uoi-vtiuxiv;

Q -*v£u rzfci*X ».oWc duf ieU>^vrrv&m »-ugu/H fettcvrvr? cJtc^m^rv/coWrvv-i'

i^ffuic lttello^p irul^t^ - — fj

 — ,

5Ci Dfi CESTIS LANGOBARDORUM. — Lll). IV. 5(ii

CAPUT XXIV. A tlus esl appellaius. Scquenti teniporc, L.ni<goliar<Ii

Oe subrersione Palarinm urbis. castrum moiiiis Silicis invaserunt. Per idem lempus
Usque lempora Pjlavium civiias loriissime
ail liapc repulso apud Itavennam Callicino, rediil Smaragdus,
inililibos repugnantibus Langobardis rebellavit. Sed qui prius fuerat Ravetmx patricius.
laudem injecio igne loia flammis voranlibus concre-
CAPUT XXVII.
inaia est, et jiissu regis Agilulli ad solum usque de- fic morte iluuricii impcralorit.
i-trnca est;militcs lamen qui in ea fuerant Ravcnnam Igilur Manrieins Augustus posiquam uno et viginti
remeare permissi sunt. annis rexit imperitim rum filiis Tbendusio el Tibe-
CAPUT XXV. rio, el d Constanlinn a Foca ,
qui fnil slraior Prisci
Depace (acta eum Avaribus, <•! quod Langobardi Itlriam pairicii, oecidilur. Fuii auicm ' utilis reipubl, Nam
tunl ingresti.
saepe, conira bosies dimirans, vicioriam obliuuit.
Hac lempesiaie Agilulfi legaii regressi a Carano
iliinni qunqiip, qni ei Avares appellanlur, ejus vir-
pscem perpetwam faciam cum " Av;\ribiisiiiiniiarniit.
luie I dericti sunt.
Legatns qnnqne Caeani cuin eis adveniens ad Gallias
prrr xit, denunlisns Frmeorum regibns, ni sicut CAPUT XXVIII.

cum Avoribus, iia paccm babeant cum Langohardi<. jj

De Gaiduatdo, ei Gnulfo ducibut , el de bapiitmo
Adaloaldi.
Inier liaec Langobardi cnm Avaribus ei Sclavis
Hocanno h Gaidnaldus dnx Tridenio, Gisulfus
Isiroruin lines ingressi, universa ignibus el rapinis d>; el

\astavcruut. de Forojulii, cum antea a regis Agilulli socieiatedis-

CAPUT XXVI. cordarent , ab eo in pace recepti sunl. Tunc etiam

Adalonidi fitii Agilulp, invatione haptizaius est prasnoniinatus puer Adaloaldus, filius
De nalivitate et
moniit Silicit. Agilulli regis, ' iu sancto Joanue in Modicia, et susce-
AgiUilfo quoque regt lunc nascitur iilius de Tbeu- ptus Uc fonte est a Secuttdo i servo Cbrisii de Tii-
delinda rrgina , iu h Modicix palalio, qui c Adaloal- dentti, cnjus s.rpc fedmus menlionem. Fuit auicm

Al ,
Araribut. llunnit. Lind. lians Jusluset, Domine, et recium judicium tuum. Vide
.

1 Amb. semier, Modica\ 1 lieopbytacium, nuispe.ciaeuluii! projef.orum in mare

c
Al., Adaloald, al , Adulualdnt, et sic infiJ. Lmd. cailaveruin et ail littus plurics fluciibus actornm
,

d Al., Consian/iiio, C Arcranle, qui fuit tlrator, ezlremam trauoediae scoeuam acccssisse narrat. Lau-
cic. I.ind. des Mauricii liequer.iis inui' apud hisioricos Gr;«cos,
Mauricium imperassp. nnnns 15, menses tres, dics
« quibus tauien avaritiip noialur, qua petttum a Cacann
aliqitot,,
di.ii>..'.~.---
erudi'is
-~ cxplora
-, issimum itemque apud
,-- - r ~- ,

v
iu u
... ..-^...-... caplivos
singtilos -..,. - —
tnililes
«... dituidimn
w - aureum tra- —
vetercs plerosque scripiores ;mnos mcompletos pro da- r e recusavit quamobreui Cacanus barbara lerocia,
;

complelis nunieratos fui-sc ui Paulus noster boc . xtt inil. nuuiero, omncs occidil

loco. Zonaras, in Aniial., nullam incoepli anni r;itio- ' Auib., utilis reipublkie sed avaritiu deditus ni- ,

npin liabitit iu imperiu Mauricii scribit eiiim "ESovs , . min.

6i MavpixiOf ctcov cErjXovra xac toccuv, «txocrt ptxertXcutTac; n Bella' inler Manririnm et Cacanum Avarttm rc-
hta\>T0Ji. « Horlnui esl Mauricius anno ;»-iaiis sexa- gein fusius uarranl plures Cracii scripiorcs, Tbco-
gesimo lerlio, legni vigesimo. > fcxfiinti: stiWcet M«- pbylaclus, Nxephorus, Z.uii;iras, Manasses.Cedrenus.
vem<<ri anni bdi, indiciioue ti jam inchoata. IJornbi- et nucior Chronici Aiex., inier Latinos Ristoria Mt-
lem inlelicis iuip. obitum quem ptures Grxci scri- , scella, lib. xvti, ex Tbeophane.
piores narram ex (brnnico Alezandrinn repetimus : Al., liandoaldut. Liml.
'•

'ExeaTnin Ss Mccvpixiof TtSepio; u.tia rii; ywavtot *ui 1

A'.. in ecclcsia sancii Joannu. Lind. el Mod.
ixTw TJxvcov ccwtoO cc'f tov «yiov AOrivoctov vinT.oii llpai- Hazimus Annaliom pater llaronius puiat enmdem
i

virov, xai t>] xtj to'v kutOV fciivof nuiifja TptTH tcyuyn isium Secundum fuissc illum Secuudinam abbatem, ad
iriiicriov Xu).xr,S6v0f «uTof Mavcizcof Tc6e,ocof '
xc<i Iii- queui plures divi Gregorii daiae sunt litierai. < Crai,
T/ioc, 'lovo-Tivo;, xai 'louoTcvcavof , xai H-iT/sof oi o iiiiiuil, isle abb.is magui nominis imer Langobardos
u.'<At'i; Movpcxiov xovpotaAaTmf &iv , ava%e9iis xac rxi-lcus, ut cx abis ip^ius Gregorii lilteris ad Tlieo-
auTOf Cff^cr/rjO-av Ss €'f AcaSpo^covf Tr^rjcrcov tov 'A^jOtra.
' dolindain reginam dalis api.arei, huncqoe ipsnra
KwvOTavTcvof Acipocf un tKupyoiv '/Svouitvoj irpairt»-
• apud Paulum l)ia<'Oiium(crroreputolibrariorum) noti
pi'j>i, nu XtyvuOiTWf xai xovpaTcop Tcov 'uptxicroov, xae Seciindinuni sed Secuiidioii invenimus norainalnm,
,

6io36o"cof 6 utof Mavptxiov, xai KoucvTcoXof iTazpi/.fj;, I) -i quo fllisse luiplizatlim liliuio Theodoliiida? ritgin:C
xai crT(OaTi,)aTr,f Xb<c a JTOf iayd-/n nipai
. tov
rr/rjertov ,\ u iiiiiii idein allirmal, non al.o titulo ipsiun quaui
.1 i

cV;iou Scvvcovof fffo; 8a)a7cTav, xac to acLcta aJrov v/i- servuin l>ei appellans, ct patria Trideniiinini, ulu
vcto xvvoCooitov. 1 l.ouiprclicnsiis i ero Mauricius ident auctor agil <le «jus obilu. Citat cum i|ise fre-
Tihcrius cuin uxore pi ucio IiIiciis in atdc s-nicli Au- queutcr; nao' ab eo sctiplain esse de Longobardii
liiiioioi juxta l'r.i neluin cl 27 die ejusilem meusis,
, bisloriain tradit, elc. > Aiin ipsa eiiam divi Grego-
fciia teiiia, oc idilnrad balcedoiiein ipse Mauricius
<
tii epistnla :i'l Tbpodulittdam, lib. nv, indicl. 7, Edil.

Tiberins; ac Peirus, Justinus, ei Jusiinianus. Kt l'e- OOVls., iu Mss. oiniiihus legt Sccundum nolavit (ius-
Irus Mauricii gernianus Curopalala captus et ipse. sanvillaeus. In ea cogiiosciinus librum in cauu triuni
Inieriecti suni tti Diadromu ad Acritam. Consianltiius capilulorum scripsis^c, ad queni ut subtilius rcspon-
l.nilis ex pra-ficio lacius pr<etorio Logotbeies, et ilent divus Gregnnus regina peiterat sed hic mor- ;

Curaior Hormisdi Glius pr.i-terea Mauricii Theodo-

, buincausaius,syiiodutn quae lempore Jusiiniani facia
siiis, et Cumiiipiitiolus i>.itricius, ct militiz praefectus fuerai pio respoiiso inlernn ad cogtiosceiidam acia-
easua esl traus tubcm ad sancli Cooouis piopler in n irniiii seriem iransmisil, l>»na etiam varia post
iii.ii <- > har. quibua dcnii rer.' laiituin vinim eoiialus esl
i

Juskus esl liliorum suoruni moriem aspicerc, cum- i)ii. iii coniiuere puiuibse Langobardos in eom-
s»'in-i
quc uliimiiin uulrix suhrinuisscl , ac iu illius lotum iiiuiiioni' ealbolica > ui s-cribit Uaruoius lnuilaius
,

liluini siiuiii iuorlt lrad>-iiduiii siippoi-uisspi, m.u inlu aunu .'i'HI. num. !."> rt lli. Occuhuisse feruul 'I iuleuli
iui('., dolum<|uu indicavn , ca satjuus vcrba prouun- auilO circtlci 615. Vidc VosMiiin dc llisl. Lal clc.
, ,
 ,

503 PALLI DIACONI OPP. PARS I. — IIISTORICA. m

dies eo leinpore » sepiimo Uus A didil easimm quod « Vullurina vocatur. Militcs
ftsii p.scbatis ,

Apnlis. vero ' Brexillum i.ppidura igni cremantes, fugeruui.

CAITT XXIX. Ilis iia pamiis, reddila est filia regis a Sniaragdo pa-

tricio, cinTi vrn, el (iliis, ac rcbus tunctis; faclaque

l)e captu Cretnoncr, el ilnntntt, et de morle (Uit* regis,

el de bello Francorum. esl pai ! nien>.e nono , usque ad Kalcndas Aprilis,

indictione oclava h . Filia vero regis mox a Ravenna
Krat auem iis diebus adbuc di<cordia Langolarilis
cuni Romanis propt.r capliviiaiem filia: regis. Qitt Parmam '
rediit, el ob diflicultaiem parius pericli-

egressus Mediolano, mense lala, i slalim defuucta est. Iloc aono Tlieudeberliis
de causa Agilulfos rox
civimtem Cremnnensem
J.ilio, olisedil cum Sclavis, ei Tlicudericus re^es Francorum adversus Clotarium
palruuin suum dimicaruut, iu quo certaminee- utra
quo. Cacauus rex Avarnrum in solalium miserat ,
ri

el ad qne pirte raulta raillii ceciderunt.

pl repil oum duodecinio Kalendas Septeml.ri* ,

koIiic. usijic desiraxit. 1'ari eiiam modo expngnavii CAPLT XXX.

b
lianttuni, ei iuierrupiis muris ejus cura arietibus, De transitu beali Gregorii papce, et ejut tanctitale.
c veniam miliiibus qui erani in ea revenendi iuncetiam beatusGregnrius n.igravitad Cliristum
dans
Rafennam, d ingressusqne in enm ilie Iduuin Septem cmn jain Focas per indiclinnem octavain anno re
Lriuin. Tunc cliam partibus Langobardorum sc ira-
B gnaret k secuiidn. Cnjus in locum ad apostolatu
« VII Id. Aprilii in Uod. et nliis non leglinlur. (
AL, Btrixellum. I.ind.
Auno seilicel < 05 qun Pasrba scplimo Idus Aprilis e Al., mentes noism. Lind.
celrl.raiiiin fuit, indiclione currente, de nato Ad.i- » Auui scilicel (>Uo. Congruit buic Pauli bisloria
loaldo Tlirnilnlinda» grstulalus csl ilivus Gregorius datum reeitaia- diviGregorii episiolje, indicl.7, neii>|M:
eiiata rpistola , haee scr.b ns addilis munerilms : pnsi Septeinbris anni 605, cujus eliam anni,
mensem
< Scripta qua: ad nos dudiin. a Genuensibus parlibus iiiense , nonus a divo Gregorio Turonensi
Kovembri
iransmisisUs gaudd veslri nos fccere participcs, pro- aliisque amium a mense Marno inclioantibus appel
purea qnod otnnipotentis [)ei gr.nia el (ilium vobis Lilo, paveuni Langobardis est iniia m snnmn ferme
diiiiniii.n, et qnod valde exccllcnt a» vestra est lau- ac ilimidiuin.
dabile, calbolii-a; eum lidei nnvimus sociatum. Nec '
Amb., rediens ob diffiniltalem ,
elc. Mod., Pur
enim de Clirisiianiiate vcstn alind cre-lcndum fue- nuim r.tlut, qua: ob difficulialem, etc.
ral. ii. si id Bludere vns. iii qiiem divin > munere siis- i ri sliilim in Ainb. non legiiur.
ecpisiis , eatbiilicx reetiiudiuis luxilio muuiretis, ut '
Non l.ene Paulus secundom annum imperii
et Redeinptor no^icr faroilinrera le suam famulam Pboe.e iiiiii mnrte per iiidictionein
divi Gregnrii
rngimscerel , el Langobardortiin geiiti novum reg.v.i octuvam alligavit; constat enim sub (inem anni<503
in timere 'uo feliciler eiiulnret. Unde oramus oiiini- Pbocaiu iiuperare coei>is«e., currcnie sevta indiciione,
pntenlein Deuin ul el vos in maudaii.rum siioriim
. ex bis Cbrouici Alevaudrini verliis': Kai tw NosuSpiu
via cusiodi.it , ei eumde n cxcclleiilissimuin Bliiiin -. yiml rOtas 'lvStxTti>vof, inani.(rra<Ti; fiyrnt Mau-
tr,(
(
J
noctrum Adulouvaldnm aiuoie prnli-
in sno faciat fir.iairupu <•>>(« (7T,o«ti'Jtou , ptzu. voO «TTparou, jtai
cere, qiiaienus ticnl lnc iuier liomines jam rnagnus Haucixto; fi£v Tifiieios o-0v tfi yuvatxt KwvaTavTtvij xai
est, sic quoque ei bouis actilms auie Di nosiri i.cu- Tratatv 6 , toutsotiv ? ftsv uofcrt , 8iot)o(7iw, Tifiiyjiu,

los lil gloriosus. i Ll infia, pnst ei quae de Secumlo Dirfw rtaoXu, 'lovo-Ttvw, xa> 'louo-Ttvtitvw, xat tpioi
,

notavi i Excellcntissimo
: iutem filio nostro Adu- driUuus, 'Avturnaria, QlQzriem. xat K>£OTr»[Tpa y,uywv
louvaMo regi iransmiilcre phylacteria curavimus, id T>j x^' Toj Aiou ftrjvog, xara 'Ptauuiavt Noefififitou tj

etl, crucem cnni lisnn ganciae crucis Domini cl le- , vuxTt r>j £>ri r.y, titayctvouo-ijf vapa.TnitiriC. ojzi; Si rn
ciionem sancii Kvangelii tbeca Persica inclusam. r.y' toj aurou u-rrjo; vuipa. 7 GTl*.e' ; urro hupt^xoj f

Filia; qun.pe ine.X' goruri ejus tres annulos transinisi,
duos nnn liyaciotlns, et uniim ciim slbiita rfiiae eis
pelo i>cr vos dari , ul ap.ul cos noslra cbariias e\
veatra evceilei.tia coudiaiur. Paierna prxlerea clia-
rilale persolvente* >a'utaiiniiis oTuciuni, petimus ul
T.UT piUpyOV KruV7TKVTtvOUTro)£t.>f Stf TOV ffsCaTutov otvsv
: tou ayf.u 'tuctwou sv t-j 'E&joum , t« ze tou pqScvro;
ur,vn; , tiuUpu xjptura £tT>i/\6i£v £v KuvCTOVTfVOUT. o)et
r.u-teOi'; ii; ojn&fia arco tou "t;€S6f«ou £to-e)So>v Siit rn;
jt^p-jTi,; r.;p-zu;, xat to>v Tpi>ao>70-t&>v etiCoXuv, xat T>if

excelleoiissimo lilin nostro re^i cor.jugi vesira pro uzans oXrig lu>; tou -tu/\ct:io\>, uwivo; o>w; avriTTav-
nobis de larta pacc ^raiias referatis, atque ejus ani- rvf , a».« TrivTwv sufUftoJvroiv. f ^ovembri mense
muin sicut eonsuevislis, ad pacein de futuru per
,
ejusilem imlic ionis (nempesexix) IM.orasciim exer-
omnia provocelis, quatenus merredem populi iniiu- ciiu eooira Mauricium seditioncm movil; et Mauri-
cenlis ,
qui in scandalo pcrire poicrai, aule cm- ciiisTil.ei iu-. cum uxnreConslantina.el novem libens,
sperium Dci inter multa bona quac ag.t.s iuveuire _ sex maribus, nempe Tbendosio, Tibcrio, Petro, Pan-
possiiis. >
** 1.., Justuiu , ei Jus iniano , ei triims virgniibiis Ana-
b Aii.l.., Avaribut. st.sia , Tbeociisie, et Cleopatra, __ meusis Dii , qni
« M»., i.«m. I.ind. Kouianis esi November, noctu, illucescente jam _5
J Aiub. el Mod., ingrestus ett >n eadem ld. Se- ilie. qui fmi leri sexla, lugil. Piioeas aulem 23 ejus-
1

ptembr. deiu inensis lena sexta a l.y.riaco palriarcba Con-

''
,\l., Vulturnia. Lind. Cluverius ad haic P.mli
noslri verlia bx; liabel « llic euin Vuliuruia ca-
, :
siruiii cuui r.iiavm, Monte Silicis, Hediolauo, Cre-
inoiia, Manlua, ac lliivello connurneretur, niiror e«o
quid lilondo et abis iii inentem venenl cur id ad
Ad.lm iii Lariiiin lacum influxum traxerint, indeque
vallem Tellinam iuiiio diciaui Vuliurinam, conteuile-
rinl. rum e.i a Tellio r.isir» id cognomenli ler.it. Al
eastrum illud Diaconi sive Vulturnia ut qu.idinn
, ,
habenl Exeroplaria, sive, ul alia, Vuiiurina, seu d. ni-
oue, quod forte rectius, Viilturia d.ceudum sit, nul-
lns aiius est ioeus quam
qoi lenuis uunc vicus inier
iTemnnam et Brixellom, sinislrae Padi npasa regione
Uaiicti appositus e-t, vulgari vocabulo V.ddoria. »
Siaulinopnliiauo in a.'<ie veneranda sancli Joanois
uua. est 111 ileudomo iuauguratus, -•> .lie dicti mensis
die Dominico _b Hebdomo per Aiiream puriain , el
Troadesias porticus, incdiamnue urbem lulim, usqne
, ad Pal.iium, nemine resislenle, sed cunetis appiau-
dentibus, cmru vectiis, Conslanluiopolini ingres^us
esi. > Sancius tero (iregorius i inortuus esl , ei se-
pultus iu basilica be.iii Pelri apnstnli, aulc sacrarium,
die I- Mait.i, > ut Au aslasius liabcl, anno GUi septi-
11. a indiciione; cumque seeumlus Phocai
imperu au.
nus compleius lueni mcnse Novembri ejusdem anni
C'H oelava quideiu dccurrebat iodielio, sed anuo
tiiionuali sancti Gregnrii miiiime rcspondens.
r.G3 DE GESTIS LANCOIlAIUiOIU M. — III!. IV. Slii

olficinm Sabinianus esi ordinatiis. Fuil autcm iuuc a neque in custodia fuii , noque m aliqua allliciione,
niorlua: sunl tiies pene in h sed dic qua causani abducius esl, ne-
liicms frigida niuiis, el «iii.it, '
et

omnibus locis. Messes quoqne pariiut vssiala? sunl sciente nic, a Donifario uotario in domum ejus duclus

a ninriliiis ,
b pariiin percussa; uredine evanneninl. cst, iliique pr.indidil, et bonnratus cst ali eo, et nocin

lieliuii etcniin lunc mttndits « famem siiimqne paii, snbiio imirtuus cst. i Kccc quantse i
humilitaiis vir
quando, deccdcnle lanlo doctore, animas lioiuiniim iste liiit, qui, cuin essel suuimus Dei poniifex, k se
piriialis aliinoiiia: pcnuria sitisque aridilas invasil. servuin honiinum nominavil? Ecce ' quaniae innocen-
Lilict me sane pauca dc eju&dem bcati Crt-gorii ppae liae, qu' nec in morte Langobardoriun, qui titique et
scriplis, qiiaimlain epistolam lniic opuscnlo insererr, incredttli erani, et omuia devaslabanl, sesc 0I
voluit

ui possit liqiiidius agnnsci, qn.im bumilis isie vir aduiiscere.

fneiii, qoantseque innoceniia! , et sanclilaiis. Ilic
CAPUT X\XI.
deniqne cnm arcnsalus apud Mauriiium Augiisluin,
De regno Aduloaldi, et de pace facla cum Francis.
ejusque cl
liios fuissel, q:od Ualcum (iiicmdani rpi-
Igitnr » sequenii a-siaie ineusc Julio levatus est
scopum iii cusiodi:i pro snlidis oecidisset , scribeiis

Sabiniano sno (
apocrisiario. Adaloaldus rex super Langobardos apud Mcdiolanuiii
pro liac re Cpislolam •

B '" Circo, in prascutia patris sui AgilulO regis aslan-

qui erat apud Constantinopolim, imer cajt.ra sic ait : ,

libus legatis Tbeudeberli • rcgis Fraiicorun», cl de-

< Unum est quiid lireviter suggeras sereniMsiruis s do-
nnstris, quia ego scrvus eoruin in mortem sponsata esi eidem rcgio puero filia r regis Tlicmle-
niinis si

Langobardorum ine misceie voluissem , bndie Lan- lierii, el lirmata est pav perpetua cnm Francis i.

gnhardorum gi'ns, nec regem, ncc dnces, nec comi- i:\PUT XXXll.
tes baberet, aique in summa confusione divisa e^set. Uelluni Francornm eum Saxonibus.
Scd qnia Deum limeo, in morlem cujuslibei hominis Kodeni leiiipine Francis ciiih S.ixonibus piignanli-

me miscere formido. Malcus auiem isdem episcopus bus, iii.gna strages ab iilrisque partibus faci.i esi.

• Verba pnriim vasiaice sum a muribus , aliis tle- cntn territoriis ad pari''inFraucoruin cassaverant non
siint. Lind. abscondam. Defuncio Olepeo suinmo pnocipe, dim-
b Anaslasius, in Sabin auo : « Endem lempore fuit deciut dnc s Langobardoriim xn :inms sine regibus
faincs iu civiiate Rnmana gravis. Facia autcm pace Irausieruiil ipboque lempore, sicut sopra scriplum
:

runi genlc Langobardnrum el jnssii nperiri Imrrei
Ecclesiae. el venunriari fiuiueniuni nopnlo, elc. > Kx
quibus manifeslins apparei frigiis, ct steriliiatem, ex
qua fain." ingens in anno 00 > notandam esse, euin
, pn!o partibus Guiilcliramni tradidenint. 1'ost basc le-
prima hiems post Gregoiii obiium sedente Sabiniano
fuent.
c Ainb., fame siiique perire.
*' Al., filium. Lind.
• Amb., Smino; sed servanda eiliioruin lcciio cnn-
slal cuim epistolam b.uic scriplam luisse ad Sabinia-
, legilnr, per loca n regno Francorum proruperunl.
Ea prassumptinne in composiiione Augustam et Siu-
sium eivitates, cum iniegro itlornm lerritorio et po-
G galionem ad Miurilium inipcraiorem diriguni. llt xii
diices, siuguiiqiic legalarins destinaut, pacem ci pa-
trnciiiiini iutperii pilenies. lidemque ei alios lc^a-
Usrios x'i ad Guntcliramnum et Childeberiuiu desii-
; nant, ui pairocininm Francorum, ei defensionein ba-
bcntes, \ inillia soliilornin annis singulis bis duobus
:

mim diaconum, cumdein illlim qui Gregorio in pon- regibus in iribiila implerenl ; vallem cui nnnien Aiue-
liliratn successit. legis partibus Giinicbramni <a sanies, bis legatis,
' Isidorus in Glossis Apocrisiarius minister Ro- : niii plns congruebal, patrociiiiuin sibi firmarcnl. Po^t

man-e Kcclesbe a secretis, legatus a secreiis. Eorum liasc inlegra devolinue pairociuiuiii cligtinl Fr.tnco-
svpissime iu libris juveconsullorum memio fit, Rice- ruin. ^ec mnra , posi pcrini-su Gunlchramni et
bantur eliam Adresponti. Nttvel.25, cap. 1 llabeat ; Childcberli, tunc Auiharium dticeni snper sc Lango-
iiem adresponsiiui, >ive aporrisiariiun. bardi sublimani iu regnuin. Alins Aiiibarius, ideui-
s Moil., dowino nostro. que dux cum integro suu ducaiu se dilioni impcrii
n Al., sed die quod me cnusam nescientea llonifacio, tradidit, ibiquc permansit. I.i Aulbarius rei Iribula,
elc. Lind. qnac Langobardi ad parlcm Francoruiu spondlderaut,
' Verba el abiluctus est, imn leg. in Mud. auuis Singnlis reddidil. i'ost ejus disccssum lilms
i Auib., inuoceHliaj. ejus Ago in regno stiblimatus, similiter implesse di-
k Al., se sertinn twniiiiiwii. Liud. Cuni ettet (ttmmus noscilur. Amio S5 regni Clularii, legati tres nobiles
pontifex se termm nominavit , eic., Mod. i) ex genere Langobardorum, Agilulliis, Pompegius, et
1 Amli.,
quantm imiocenlix vir isle fttil. Gauto (al., G'mo) ab Agone rege ad Clotarium re-
m Amli., notuerat. gem destinantur petentes, ut illa xu millia solidorum,
" Anui Domini nostri Jesu Cbristi ocv, indictionc quosannis singulis Fraucoruui xrariis dissolvebaui,
OClava. debuissei cassare, cxbibenies ingemose secrelius iu
» Filiaeiiam baac Theodeberti te^is Arialoildo noii- uiillia solidos ex quibus vVarnacharius miile, Gun-
'

irino desponsata in puerili a t<te fuisse ei Theo-

iltiin dealdue mille, et Cnucus inille aeccperuni. Clotario
deberii pairis aetale beue colligiiur. Is enim iiiuc vero 55 millia soliUormn iu-imul exliibebant, quos
temporis vix annum viceaiinum attigerat,ul cx Annal. consilio suprascriplonim, quiocculic xeniati liiii.int,
Francormn. Clotarius accepii, ct ipsa tributa ad partem Lango-
9 Verba reg>» Francorum, et despo>isaiu esi eidem bardorutn cassavit, ct amiciliam pcrpeiuam uui Lan- i

rctjio puero filia reijis 'fheudebciti, m aliis di iiillt. gobardis sacramentis ct pavtis linnavil, > Corrigenda
I.iinl. !..> plnr.i, qu.t: Fredegarius de Langobardicis relnis
1 Ad linx verba rciiiciuiit qux Fredegariug in suo ii.ii. l.cne coinperia recitat, nemp" Agilulphuin Autlia-

Clironico scripsii, num. 45, ad liistoriaui nostrain il- rin liliom liiissc, ac xji tanluui duces defunclo Cle-
hwtrandam ti|iiiine convenientia. • Langobardorum phone I^ngubardis imperasse Mauricii teinporc. At
geni qucmailiiiodum iributa xn millia solidoruin di- qux in Francia gesta sunt cumdem novisse non inli-
iiniii rrancoruni annis siugulia diss dvcbaul roferam i
ciabor.
vci i|iiD nriliue tliia - civualcs , Atigiialaui cl Siusiliui
 ,

5G7 PACLI DIAC.OSl OPP. PARS I. — HISTORICA. 568

1» basilica beati Peiri aposioli, A consensu regis et Gisulfi dueis. In Grados quoque
A»ud Ticinum quoque
ordinatus esl Romanis Camlidianus anlisies. ' Rur-
Pelrus cantor fulmine ictus.
suiu mense Novcmbrio, ei Decembrio, stella cometes
CAITT XXXIII.
apparuit. Candidiano quoque ilefuncto apud Gradus
[>e pace [acla cum Smaraqdo pulricio, el de captis
Epipbanius, qui fuerat h pri-
Tuscie civiluiibus. ordinalur patriarcha t

Sequenli denique mense Novembrio, rex Agilulfus micerius nolariorum ab episcopis, qui erant sub Ro-

pacem Smaragdo patricioin annumnnum,

fecii cuin ii-anis; et ex illo tempore raepeiunl duo csse pa-
accipiens a Romauis duodecim millia solidorum. Ci- triarchx.

vitates quoque Tuscix, hoc est

b Balneum regis, et CAPLT XXXV.
urbs veius a Langobardis invasx sunt. Tunc eiiam De invasione Neapolitana? cirilaiis, et de morte Eleu~
qu.im therii (alsi impeiatoris.
niense Aprili, ei Maio, apparuit in ca-lo slella,

comeiem dicunt. Dehinc Agilulf'is rex iierum « fecit Ilac xtaie Joannes Cousinus invasil Neapolim ,

pacem cum Romanis tribus an >is. quem de eadeui eivitale non mullos posl dies i Eleu-
tberius p itricius cxpiilit, eumqiie interfecii. Post hxc
CAPIT XXXIV.
De morte Seteri palnnchiv, et de sacerdolio Joannis,
isdem Eieuiberiuspairifuiseunuihii-iniperii jura sus-
el Candidiani. B cepii. Qui dum a Ravenna Romam pergeret, in ca-
His iliebus defuncio Severo patriarcba, •' onlin.itur slro Luceolis a mililibus inlerfrctus esl, capulque
Jnannes abbas pairiarcba in Aquileia vciere , cum ejns Coiisiantinopolim iroperatori delatum est •

Al., inducias. Lind. Candidianum exairhus, Joannem Agilulphus lueban-

1> Mod., fi' hieu* renis. lur ; con>iat eiiim et registro epistol. divi Gregorii
c Anno scilicel 6(M>. iinaiu aciepti in rjus aula scbisii altci furent : imo
•'
Mod., ordinatus etl m ejus loco Joaunes, e!e. jaiii iumor
eral ad eosdeni Tlieoilolmd.im reginam
' Mnd. el Lind. Ilomanus. ilescivisse, qna de causa uiullas ad eam lilieras >ledu,
' Expunriisde ni,cap. 26, frroribus,qii!'sno-
libri ut lib. in Reg. el aliam, quam supra retuli, com de
sier ibi plnrcs < non alio de fome qu.nn
iuiiul.i\ er.it ,
naio Aladvaliio gralulatus est. Cxierum qux hic nu-
n libris tp-is scbismalicoriim, ea qux post Maranen- ster iohiii <le ontinaio Joanue schismatico cum con-
rm psendosynodum g<sta sunt, ex doctiss. Norisio sensu regis, et Gisulli du> is in Aquileia veiere, Irgun-
prosequar a< ta divi Cregorii in eadem causa recen-
,
lur eli.mi in Cbronico Danduli ali Ughello relalo, et
sens, qui Pelagio successit, el non ininori cura revo- quo ut Norisius, aliique notaui, exiilndemlus Harlia-
caiulis ad Ecclesiam scbismalicis incubuit. Imiio ihis, quem sutcessorem Severo fac t. « Marciano,
cnim Severum Aquilrienseni episiopum daix corain scribit liiiiiiliiui-, Bliccessit C^andidiaous painartha 111
Joanne llavennate arehiepiscopo fidei prxvaricaloi ein ipsa suprascripta meiropoli Gradensi. Sub cujus tein-
Itnnum cum txieris scliismaticis episcopis vocavii, „ pnrtf per consenstim Agilulplii regis Langubardoruni,
nt episi. lib. i, addii s ilivalibos jussionibus, quas 111- ** i.isulphiis dux p-r vim episcopum in Forojulii ordi-
peiraverat. Sevcru» iis acceplis collegas evocal, lia- navit Jnaniieiii abbalem. Iu quo ires episcopi con-
biiaque ab iis, qui Laugobardorum ditioni sul>e<anl, senseriini, Deo sibi tonirario, et ordinaverunt, etc.
i mu tuaria synodo, ea fuit seniniiia, ne quis Romam Sedil .111 v.
acceilerei, datisque lilleris ad Maunciuin, Romanx 6 Al., tlpivhanuts. Liud.

sedis judicium ilecltmre staiuium est. Iiilerim a Se- Anno 6IS ul cun Ugliello de e.nl.-m
eiiiiimuinier :

vero eongregaiis Istri c episeopis, in unam pariier hxc Dandulus Htc nalioiie Llrix de oppido Hu-
: «

MBtentiam ilum esi, ut a poniifiie Cxsarem appel- magi, vir catholitus, et Stripliuis divinis salis eru-
larenl, datisque litleris, Mauricium commentis suis dilus, presbyler et notaiius bujusseils al> llelia pa-
eo adiluxerum, m
ad Gregorium, <t Itomauum exar- Iriarcba factus, iu Concilin Gradeasi oflicium sibt
< lniiii rescrilierel, ne innlestia ei.-dcm iuferretur, ve- coinmissum sulficienier exeituii, et a Severo palriar-
rebalnr enim ne vi adbibita Islros, qui suis adhuc cba pusiea priniicerius notarioniia consiiiutus est,
I
arlilms adlM reli.int,
a<l Langobardos pronions fa- nunt vero ab episcnpis, clero, el [inpulo,. qui in <le-
ceiei.QnousqiK Rnmanus exarchaium lenuit nulla voiione Roiuaiioruiii i-vi-u-li.iin, patriarcba in Grado
spes Gregorio schismaticos corrigendi, neijuc dmu electus, et consecraUts esl, ei propterea Gradeusis
Callinions incadein permaiisit auclorilale, donec, isto deindc iippell >lus. >

Coiislaiitiiiopoliin revocalo, Siuara.dus L

Priiuicerius nilii! aliud esi, quam princeps ; vel
iicrtiin in lla-
liain vemi, qiit-ni ex pi.rteritx bcne gesl.c rci ninio. prinius; quemadinodiiii! primicmiu numerariorum
ria inSeverum et scbismaticos sins tteris itcruin I ta^ulariurum eliam dicebalur secundicenus ler-
, sic ,

provucavu. Oco-o inlei l>x< Mauricio, quciu nun- D lioccriuj. Ni> epbori Gregorc lempoiibus lixc appel-
quam sibi faveuiem babuii Gregorius, Phoca impe- latio desiit, -t primicenum dounnuiu appellarunt. Sic
ranle meliores animo spes jam conceperat, ciim paulo ip»e scnbit lli-t. Iloiu. lib. ni, pag. 1U9 T«>- jSoiw- :

posl ad snperos abiil. Cxleriiin nec Severus Aijui- Ti«f xai toj> 6ijo<Z>v uc/r^aw, icrvi fisyaXou trpipsuxsphn-
leipnsi; diu superstes; nani et ipse annu 6.5 i..t » fiiyta xu^iov ovoiiacov-ji viv. l)e origine iioiiiiiiis diversi
voocessit, > et qma ui scribil Joannes Diaconus a diversa seuliunt; alii diclos putaut quasi prima cera,
Nonsi'1 recitatus in Vila sancti Giegorii cap. 3S, ad hoc otalogo ioscriptos, alii to ceniu
est albo, sive
uiuiateiii sanclx universahs Kccle^ix redire non mo- productioueoi unluin vocis esse, inlnlque priterea
ruii, scindendum quo>|ue sux ipsius diasceseos
a<i significare. LmJ.
uoitalein Koiuannm (>nuiilirem sua vecordia susciia- 1
Non
teuipore ordinaii
a ;.; .m sed Candi- l
,

vii. adeo ut ab ipso iiiius obitus tempore Aqui c.ensis diaui, et Joannis, ui ciiaiis Juauois Diacom verbis
diuecc-is in duos melropoliianos, Latliol corum \i<le- optiine probal Nurisius.
licel el scliisinalicorum divisa sit. neque potuil posl- i Aiub Eteuilnrius putricius eanuclius nnperii jura
.

nnoii.iii, licel omues general ter ad uiiitaiere <Je stlii- suscepit.

smate repedaverinl, ad prisiinx conjuuc.ion s uniu-
neni nsque hai-ieiius reformari. i Gradensibus enim
Catbolicum, Aquileiensibus sclii-iuaticuui episcopinu
expelenlibns, uirique paMi suus accrssii, Caudidianus
Aiiiiniitiisi: Caibulicis, Joanues abbas scbismaticis.
k Anastasius Bibhotliecarius iu sancium DeusdedH:
i Lodeiu lemporu veniens Kleutberios pjlncius et
cubicularius Itj\einiam occidil oinin s qm m ne>;e
Joannis exarcbi ei judicis reipuliici- lucraut iinxti.
Ilic veuit Roiiiaiu , et su.-cepius >.»t a saociissuuo
 . ,.

5S« DE GESTIS LANCOBARDOHUM. — L!B. IV. «,7«)

CAPIT XXXVI. A clesia Conslaiilinnpolilana * prim.nu se omnium Ec-

De pace facia cum imperatore. clesiaruni scribehii. ' ldem alio papa llniiificio pe-
Hac eiiam tempesia'e inisit rex Agilulfus * Stabi- lenie jtissit iu veteri fauo, quod Panilicon s vocibani,
liciaiiurn notarium siinm Constanlinnpolim ail b Fo- ablatis idnlolatrix sordibus, ecclesiam bealae semper
cam imperaiorem. Qui rediens eum legatis impera- virginis Mirix et omnium marlyrum fieri , ut ubi

toris, facia pacc annuali, Agilullb regi iidern legati qiiond.-im omnium non deorum , sed il.cnioniim cul-
imperialia niunera nhmlere. tus l er.ii, iln deinceps omnium
> fieret memoria san-
CAl'UT XXXVIi. ctorum. Iluju> lempnre i Prasini , ei Veiicti pcr
De Foca Auguste, el ejus nece, et imperio llcraclii. Orienlem ei jGgyptum civile bellum faciunt, acse mu-
k
Focas igiiur, ut prxuiissuin est, exslincto Mauricio, lua cajde prnstcrnuni. Pers* quoque adversus reni-

ejusque filiis , Itomanorum regnum inv:idens , per publicam gravissima bclla gerenies, mullas Uomano-
• ncto annoium eurricula principatusest. Ilic, roganie rum provincias, et ipsam llierosolymam auferunt,
sedeni Koman-e etaposiolicae quoque profanantes,
1
papa Bouifacin, lsliituii ei desirueiitcs ecclesias, sancta

quia Ec- m intcrornaiiicnta locorum sancloruin. veiilium

Ecclesu; caput c<se oiuuium Ecclesiarura ,
i-tiani

Deusdedit papa opliine. Qni egresfus ile Roma \enil q laninin Ecclesi:im, ipsique soli convenire Romano
Neapoiim, quae lenebatui a Joanne Compsino lutarla poiitifici, iii diceretur uuiversalis, non auieiq,episco-

(seu.uialiilcgunl, Antarla}. Qui tleullierius palricius po Conslanliiiopolilano, t nl Teferl eininentissimus

pugiinndo inxressus e-t Neapolim, et inierfecit lyran- Baronius, anno Christi GU6, apud quem Imc anno ex
num, reversu-quc ei-i Ravennam et data roga mili- , 'I beopliaue repetuas vide siinultates iuler Phocain ei

tibus, pax lacla esl in tola lta'ia. » El iu Buuilacio V Cyriacuin, quibus inoium imp. haec iu odium edidisse
snit li Deusdedit successore < Eodem tempore ante : puiai celcbralissimus auctur.
* Al., codem.
dies ordinationis ejus Eleutherius patricius, el eunu- Lind.
cbus facius Iniart.t aisumpsit regnum, et vemeute s Anib., antea vocabalur
b Mod., ajebalur.
eo ad eiviiaiem Romauam, in rastrum, quod dicitur
Luceolis, ibidem a militibus Uavcnnalis nnei lectns Anasta-ius iiem in sanclo Bonifacin IV :« Eodem
I

est. Cujus caput ductuin est Constantinopnliui ad tempore petiil a Phocale priucipe lemplum, quod ap-
piissiinum principem. » Ex bis aciae rei seriem per- pellalur Punlheon, in quo fecil ecclesiam sancix M i-
spicue noscimus, imo et teuipus paulo senus, quam n:c seuiper virginis, et oinnium mariyruin. > De hujus
nosier habet iinlicatur quippe sede vacanie, ante
:
cclclici uiii teiupli dedicatione, quod ctiamuiinc Uo-
i

ordinationem Bonifacii, Eleutlierius rebellis ct ipse m:e visitur vulgari appellaliooe sancta Maria della
ut Joaiines Cousiniis occisus fucrat, annoscilicet 618. Itoionda, vide Pabcpruchium, i>i Vita sancti Bonifa-
Vide qua: noiavit Camillus 1-eregriuius in Disserlat. cii IV,i.'J dieui i'6 meusisMaii, et Pagium, ann. 607,

tinimn ducaius Benevent. ad Mend. pag. 35. iium. 3.

Al., Stiibticianum. Liud. I lia vocaliautiir factiones aurigaruiii , de qnibus
b Anib., tocucem. ^* 53; Surtoniiiui, in Domilia-
viile Plin., lib. vii, c:ip.

Non cmnplelos lamen: nuippe anno 602, 23 No-

e
iio, cap. 7; Teriullian., de Spectaculis, cap. 'J ; Cas-

vembris , coronalus fuerai ut supra noiavi , el, , Siodorum, lib. iii Variar. epst. 15 Suidam, Isi- ;

eodein testcClironico Alcxaiidrino, anuo Cbristi t>l(i, doriiui, Ceiireiinm, iuiiio illlper. Uoiiiani. Lind.
k Al., I'<r se
ut coiiimuniier nuinerant eruditi, inensc Ociobri, fe- Lind.
riasecunda, Ueraclius in iinperaturem inauguralus 1
El desniteate* icctesias sanctas, profanantesque
est. inter, clc. Ainli.
u
Mod. : sfuiuil sedem Ptom., el apost. Eccl. primam "' Al., Vtlerum o numenta loc rum, el communinnt
esse,cum prius Contlanlinopolitana, eic , scriberet. etiam vextllum sanctum Uominicae Crucil asportarunt.
* Anastasius, in Bouifai in III, nnde lorlasse l'au- I.iud., etila Mod.el Anib.; sed uon le^ilnrTw leerum.
lus : < llic olilinuit apud
principein ut sedes 1'lioc.uii Errai hic P^ulus Hierosulymam a Cosrboe re c'e capiam
aposlolica bcali capui essel oinniuin
l'eiri aposluli Cuiii anilis 101(10111 1'hocc illig.nis constat ennn ex ,

Ecelesi.iruin, id est Ecciesia Roiuana, qma Ecclesia Theophane aique auctore Cbronici Aleiandrini , lle-
Coiislaiilinopoliuna primam se omiiiuui Ecclesianun raclio imperaule, indictione 2, qiue in annum 61 1 in-
scribelial. > CelebeiTiuia haic in Anna ilius ecclesia- cidii, iusignem hauc calamiiaieui accidisse, qnx uul-
6iicis quj-siio ile tiiulo uecniiienici , sive uuiversalis, lilu fusius i|iiain in ipso Cliiouico Alexaudriilu, Cujus

queiu sibi per sunimain amli tioneiu arrogare conatiu verba repeiiiiius : INA. f), d fjtetci Orr. 'ttpuxlsiov «0-
fueiat Joauues cognomento Jejuuaior Consianiinopo- '/ojarov to -/ "
xai ot7rb a>5 tou Yjnu-j you-
j.c.i .\i fxovo;
liiauus episcopus, divi Giegorii Magui temporibus, ea- fCTac, >5«o-i).:t«f 'll^aitXiiov vioo K^voravTivov itou; /3
que novalio, qua; suas allius radices hahebat, ui len- D TouT'j tw «T£t nsoi utivx louvtov OprivtMiv «Trauo-Tf^»
l.iiuni nempe loiiesprimalum, adversanlibus Itouiauis t/;tov >ifitv o-uveSn itafto;. MfTti yjtp itt»luiv r-ht uvvxu\ns
poiitilicibus, iu scile Coiislantinopoliiaua,
(iiiii.iici TrbXcGiy »iXo> xat 'U 'jOurja;.ilfji urrb IH oo~ojV, xoct cyy.tyjrcu
i (

Sancliiiu adeo, ut par erai, olleudii,

poiililiccm lcoXXai ^t/tarii,- ev aur'J xXuptxriv, uovjy_i>v, tzov«o"rotwv
quiul vix ab ecclesiaslica censura iu Joannem ipsum, nupbivutv. to Aio"^otixov yj,/jj , x«t or
'Ea7itjTf>aTat
reiitjiosum alioquin virum, lemperaveril. Exstaiu piu- Tcep'.6mr'ji tou Qtou v«oi. Hat an').u>; w«vra ra Tta>a
resde bac re in illius registro cpistolx ad Apocrisis- *u!ia'peirou. Ta oi^uapua tou OTaufoO ?u)a ituv rotf
rium suum, ad Joanneni ipsuin, ad Alexandrinum et iepot; a«u30*'v uvupdJii/irtit; ouo-tv \xu. (ia.\£rxt ttuou
Aiiliuclieuuin episcopos, ad Auguslam, et ail M.mri- UipauiV xat /.a/^cpiu; iraxptup/r,;
, xai ui/uuXutTiic ,

cium impera oreui, quas iuter vicesiiua lion v cilaUB yivizou i*«t t«ut« oux iv .toXa'j /pijv.t ouoc iiv oX'_.i
Ediiiouis plura contiiiel arguiueula quibus uovam ur,vi, 'XXa' ev iaipeux oXtyat; ffvti$i6 ,/:. i>*i ~fi :$ Too-
hauc appellmionem concusbit; inaui laiiieucooaiu 7:tatou uijvo; , xara Puttaiov; Siirrctitboiou 'jlijvo;, tq;
qiinad Mauricius imperavit, apudquem Joaunes epi- t ix /,; ljo /7t'^vo," iv lij Tpifo uy'.>o«t «.Tobi/^Osic TU
,

scopus |ilni iiiiiiiii gr.ilia pollcbai. At his oninibus va- t'.jon"t'."i trtaxtpiu Ttuto; 0710770,", xai «0:o; ouvu^ourat
ii

ria sorte du li.>c vita «ulxatis, Bouifacius bujus nuini- ujfia cv T>i cf/twraTr, Ui.'/u'.i, cx/ajiO*ix jxiuOti; rtupu
uis qni Gregorio pnsi Sabiniaiiuiu BiicceSsit, iila
III, NtznTa TiaTptxiou. Kut ,' tou u-TC/oficocr^tou, xari tij

IMiiica Mauricil SUCCeSSorC tamlciii olitniuil, scilenie 'Pttf-aiavC '.'xrwfi^iou ctDVOC i^ipu %, ttj c>ri xuptaxijv
iii Coiisiauiinupolitaua Bede Cynaco, ut edicio pr<>- vuxti, tivk/bn n rtutu > l>',/yi «no T6»K «,u»>v ronwv, ivi>;
[usilo sunuvciil i dixcic ejllSUIOdi iioiuuu Uouiauuni xiiv i/vtjbvcwv Tti xuT.ipu-.ni iapCapa ft«Ta rb X»-
671 PAULI DIACONI OPP. PARS I. - IIISTORICA. 572
Dominieae erucis abducunt. Con'ra Iiiimc Foeam A cujus posiiio onmino expugnahilis exisiit. Pari eiiam
• Heractianus, qui Africatn re;;ebat, rebellavit, aique niodo, et in reliquis oastellis, ne llnnnis, Imc est 1 A-
cum exerciiu veniens, euin regno vitaque privavit, varibus, praeda fierenl, sc communiere. Avares vcro
remquc puhlicani Rnmauam ejusilem lilius llcraclius peromnes Foriijulianoriiin lims disctirrentes, otmiia
k susoepil regeudam. iucendiis ei rapiuis vasUntes, Fornjtilianiira oppiduui
olvidione claiuliiiit el loli» viribus i-xpugnare imi-
CAPUT XXXVIII.
,

litmtur. Ilorum re\, id est, ro C:ic<iius, tluui circa inu-

Ue morle Gitulfi ditcis, el de prirdaiione Foroj'i'ianie ros" arinaliis cuin ma^uo equitalu perambularel , ul
urbit, et arlertt malit, qua: Lamjobardi ab Htwnis
qua cx parie iirbem facilius expugnare possel iuqui-
tunt p rpesti.
reret, liunc Romilda de nmris pmspirieus, cum eum
Circa li.rc lcmpora rex Avarnnim ,
qucm sua lin- cerner.-l jiiveiiiU a?lalc florentem, mereirix ncfiria
gua ' Cacanum appellant, cum innumeraliili inullitii- coucupivil, ei.|iie moi per uunliuui niandavit, ut si
dine veniens, Veneiiarum fines ingressus esl. Iluic se in inairinioniiiin sumerel, ips;i eiileni civilaiem
Gisulfus Forojulianus dux c»m Longohardi- ,
quos ciim nmiiihus qui aderam iraderel. Quod rex harlu-
habere poleral au.tacler orcurnl. Sod qu.itnvis forli rus andicns, ci.lein inaligniia:is do!o, quod mandave-
animosilaie conira iuimensam iini'lil'idinein helliun B rat se faciuruiu prumisil, eaniqne in nialri
cum paucis ger<-rei, nndiqoe lameo rirruniseptiis cum f popondii accipere. Illa vero nibil inuraia, porlas Fo-
omnihtis suis pcnc exslinctus est. C\or vero ejnsdcm rojotiensis casiri aperuit, cl ad suam euucturuinque
i.iMiili, nomine Rnmilda, cum Langnbardis qui cva- qui aderaut perniciem ° hosiem iutroduxil, Ingressi
serant, sive eorum uxorihu*. cl liliis, qui in bello vero Avares ciun rege sno Forum-Julii, univ.TSa quaj
perieranl ,
<* inira nuir rnm Forojnliani caslri niuni- invcnire poterant rapinis diripiunt. Ipsamque urbcm
vit scpla. II i c eranl filii Tasn, n 'Caco, jaut adi.le- Banunis roocremanies, uni vcrsos quos repererantca-
scenies , Radoaldus vero et Criotoaldus adhuc in p ivns abJucuiit, rallacileriaracncisprotniiicnlesquod
puerili xlale erant eonsiiiuii. Ilabchai vero et filias eos uude digressi fueram, Pancoi.U: in liuibns collu-
qnaiuor, quanini una Appa at a f.jil.i vocal.atur, ' , carenl. Qui cnui patri.nn reverienles, el ad cainpum
duarum vero nunina non lenemus. Coniniiinieram se qiiein sacrum ooiuinanl perveiiissem, mnnes qui jaio
quoque Langobardi el in reliquis rastris, qua? iis \i- in inajori oeiale cnnstituli erant Langnhardos peri-
cina eranl, boc esl, in e Connoues, h Nomaso, Osopo, mere gladio sialuuul, innlieres vero cet parvulos
Arlema, ' Reuma, i Gleotoua, vel eliam l in Ibhgine, captiviiatis serte dividunt. Taso vero et C.cco, «J seu

^lufji arrr/v T:ap'cxurwv. <)<5'j)X'JTor aJniv T<3 fivuuo- ' AL, Pappa. Lind. et Mod.
MvOrrti Nixiira. Kai £u1e''jf aurri nii zuoiaxij exij- 6 Al.,
Coniaons. Liud.
h
f.v/Jjt. » r<, aycjrorr, u-tyjtri hatXwria uf I$vcy6v, Mod., Semasapo, Aiub., llemas Osopo ; al., Sc-
Uui T/j Xf. irri . y&i TeTajOTi} itffrfiTrjvrfori vrro avocwv, miu;al., itcmasn Osopio. Lind.
TxiuTTxn <je xa< 7tacao*xiur, uff'j yvvaixfljv. * lud. 2,
1
AL, llsumari. Lind.
ller. 4 posl Augusli, m. A 22 J i-
chiisuIjI. Ileraclii i Ms., Gfniionin. Lind.
nuaiii si ribititr Imp. Ilerarli Jnuioris Conslanlini
:
k Al., in Bilige. Lind. ct Mod. AL, Hibliyine.
annn t. Iloc meuse Junio maliini nobis accidil a?ter- Cluvertos, in llalia anliqtia, :<d liunc Pauli bxum :

nis rymis progequendum. Pr.eier alias euim mul-

lai i Osopuni Osopium, seu Osopum
iteiu castelltiiu, sive
lasOrienlis civitateseliuin llieros lima » Persis ca|.ia ( sic srilici-t varia Esemplaria Pauli Diaron. hoc vo-
est, mullis iiiilliluis sacris
iii ei clencis, mi.narhis, cahulum varianl) a.l i.l.ui fliinien, hodieque vulgo dici-
virpinil.us, occisis. Incen.liiur l)..iuiotciim sc;iulrruin, tttr Osopi. supra Reuuiam iu naiivo eininenliqoe saxo
noliilitsiniaque l><i leippfa. Ei, 01 verho dicam, pre- circuuijectis Caiupis coiiS|iiciiiiin. 1'rope sunt Arlenia,
tios.i <>< ii t.i everlunliir. Vencranda Crnris li^n.i uua et (ilenmiia castella quorum illtt.i niitic Arlcgna
:

ciiiu ncris vasis, qunruin iniiumerus fuit numerus, a patria lingiia vncanl incola: ; hoc vcro Gliiemona, et
Persis auferiinliir. Ipse Zaihanas patnarcha :i;.lmis < corrupliiis Gemoua, ctc. Nemasum ejusdem Pauli
dticitur. Alquc Ua?e umitia uon Inngo facla stiut lem- Diac. ex vicinit.ile liacleniis eiinrr.iloriitn c.injicio esse
pure, ;ed tnlra patici.s ilies accidere. IV Goripuei i-iiiii vituin qtti :i<l Fellam lloiuen, liiu iia procnl a I

n.en-i>, qui Romanis esi September, indictione in ."

, Tila» einpu coiillnenle, el Vculione oppido, vulgn nutic.
leriia viiahs Crucis exaltatinne, acccpia est sacra P dicilur Maxo. Sed E\<.|ii|ilaria Di;iconi veliemciiier liii:
spungia, qiij' iina rinn vitalt Cruce eialtatur in tnagtia vaiiant, alia qiiip;.elialieiiiNciiia-o , alia Nomaso.alia
cccle-i.i, missa a Micela patricio. 28 llYperlietetliaKi, ll<.|nas, qucd.iin Nemas , et lioniiulla Memaso, ex qili-
siv<- Oclohiis, dic Sahb.iti, ea nocie quae pra-cedii llo- bus plcraipie lainen babcnl primam syllabam .Ve Me-
iiiniic.iiii, vcneranda laurea e sacris HieroMilymoriim nuiratur iterum lib. v, c..p. 'J'2 Apud Neui is ca-
locis allala est, qiiam qtiidam launliaris cxsecnbilis slruni, qood non hnige a Foro lulii disuil, extincl.is
Sarbara-, acrepiam a harharis, dedit iW. Lt, dn quo est. Rcitqiium illud caslclium Ibiligo, alilS in exeni
dixiiuus. I.t slalim die I)..n imco in maximo el sau- planl.. sp-i Ihli^o, ct innonnullis Biligo, vtdetur esse
clissimo templo proi lamaia esi, simul ac illaia est. is viciis qui, iulia Tcrccnlum oppidum
in dexira linri
lerii.i ei qii.irla fena a viris adorala esl, qoinla ct IIuiimiiis regione supraili lorutti casiei-
ripa-silus, e
s.-xt i a feininis. i loiiiui vulgo nunc vocalur Biliris. >
" lleiaclius eiiam appellatur paier inip. Ileraclii in 1
AL, .4ruril>us, seu Banaribtts. I.ind.
(ilirou. Alevaiidriuo. m AL, jam iliclus Cac nvs. Liml.
' Aiimi 010. n Moil., nrmitus cumcxercilu peramtularel.
c Avaroriim reges .acanos < apiiell.it.s fuisse, passim Mod., hunr.
in bistoriris lesiiuiouia. P Verba <;i panwfoi sorte captivitalis dividuni. laso
J Ihitii murot forojuliani (atlrinwmi tcplti ett. • i <•>. al. iion leguntur. Li d
U.d. 1 Al. , csteriqite Gisulfi ti Romildm fitU. Lind.
* Al., '..:., ct sic iulra. Liud.
573 DE CESTIS L.lNGOBAliDJItUU. - LIB. IV. .'.71

Kodoaldus, filii Gisnlli , et liimiildx , cum li.iuc a- A Filix vero ejus non matris libidinem secutje, sed
v.ironim maliiiam cognovissent , st:itun ascensis castitalis ainori stiidentes, neab Avaiibus conlami-
equis . fugam arripiuiil. E quibus unus Grimoaldum nareiitur, ciudorum pulloruin carnes silii inler main-
IHieriiluiii fratrem siinm , ilum exi-timarei, ut pote mas sub fascia posueruut, qux ex calore putref ict.t

paivulum, supei " equuin currentem se lenere non odnrein fceliilum exhal.ihaul. Cuinque eas vellent
pnssc, melius duiens euinileui gladio perimcre, qiiam Avarescontiiigere.noii susiinenles firtorem.puiabanl
captivitatis jugum susliuere, eum occidere voluit. eas n.ituraliier i(a faetere, procul ab eis cum ex^ecra-
Cum igilur ut euni perculerel lanceamelevasset, puer tionereccdeiites, atque dicenies.Minnes Langobanlas
lacryinans exclamavit, dicens :
L Noli me pungere, fostidas cse.llac igitur arle Avarum libidinein puell «
qnia possum me super equum lenere. Qui injecla ina- noliiles evadentes, et ips;ecas;;c scrvatx -11111, < l inile

nu eum per braeluum apprehendens, super nuduni servainl.e castitaiis, si quid ta'e femiuis contigem,
cqui dorsum posuit, enmdemque ut se contineret in.inilavi 1 uut l
exemplum. Qux poslea pcr diversas
liorlatus esl. 1'uer vero, freiium equi inanu arripiens, ,,:
regiones vcnundatx, juxla iiobililalem suam dignis
fug entes gornianoset ipse secutus esl. Quocmnpeno suni nuptiis " pothae. Nam una earum Alaiiiamiorum
Avares , mox ascensis equis, eos per;eculi sunt, et regi , alia vero dicitur ° Dajoariorum principi nu-

reliquis vcloci fuga evadcntibus, Grimoaldus pucru- ** psisse

lus ab uno eorum qui velocius cucurrerat capitur, cArur xxxix.
nec d lanien euni suns comprehensor gladio ferire De genealogia Pauli Arnefridi.
propter parvilalem aetatis diguatus est, sed sibi euiu- p Exigit vero locus, postposita geuerali historia,

dem potius serviturum reservavit. • Cumque eum ad pauca etiam privatim de ine.i, 1 <|ui hxc scrilio. ge-
castra rcverlens apprelieuso ejusdem equi freno rc- uealogia reiexcre, el quia res ila posiulal, paulo su-
ducerel, deque l.nn nobili pra-da exsultarel (eratenim perius narralionis ordinem replieare. Eo denique
ipsc puerulus elegaiili furina , micantibus oculis, la- tempore quo Langnbardorum geus de Paunoniin ad
cico crine perfusus), qui cuui se caplivum trahi dole- lialiam vcnil, r Leuphis meus abavus, cx codem
ret, ing^nlcs animos f
angusio in pectore versans, Langobardortim gcnere cum eis pariter adventavil.
eusem qualein in illa xlale li ibcre poleral vagina cx- Qui postquam aliquol aunos in Italiavixit, diemclaii-
emii, g seqiie Irahentem Avarem, quantulo ,annisu dens extremum, quinque ex se genitos lilios adiiuc

valuii, capitis in cervice percussil. Moxque ad cere- parvnlos reliquit, qnos '•
lempeslas isli captivita-

bruin ictus perveniens, lio-us ab equo dejectus esl. lis, de qua nunc dtximus, < comprehendens, omnes
Puer vero Crinioaldus, h versoequo fugani Ixlabuu- ., e\ castro Forojulieiisi, in Avarum palriam exsules
ilo- arrlpieus, landem fratrihus junctus esi, eisque deduxit. Qui < 11111 pcr multos anuos in cademregione
liberatinnc sui nuntiata, iusnper liostis interiiu in- caplivitaiis uiiscriam suslitmisseni, el jam ad viri-

xstimabile gaudium fccit. Avares vcro onmes Lan- lew pervenisscnt xtatem, cxteris quaiunr, quorum
gohaidos, qui jam in virili xlale erant, gladio peri- iioinina non retincmus, in caplivitatis angustia per-
iiiuni, mulieres vero et parvulos caplivitalis jugo ab- sislenlibus, quintus c«rum gerinanus, uomine u Lu-
ducuut. Komildam vero, qux totius malilix capul picis, qui nosler posiea proavus exstiiii, inspiraute
exstitit, rex Avarum propier jusjuranduin sicut ei sihi (ut credimus) mi«ericordix auctore, captiviiatis
S|>0|ionderal nocie una qu.isi in uiatriinonio hahuil, jngiini ahjicere slatuil, ct ad Ilaliam, quo genteiii

novissime vero duodecim Avarilms tradidit, qui eam LangMharduruin residere ineminerat, leodere, ;,lque

pi-r touni uoclern vicihus sibi succcdentcs libiiline ad liherlalis jura stuiluil repedare. Qni cuni iter ag-
vexareut. Posimndiim quuque paluui in medio campo grcssus fugaui arripuissct, lantuin pbarelram, el
(.•nii.i prxcipicns, camdein in ejus . acumine inseri arciim, el aliquantulum cihi propter viaticuui gerens,
mauduvii.Hixcinsupcr cx|irobrandoinquiens :T.ileni nesciretque omuino qoo pergeret, ei lupus adveniens
tc digmiin cst maritum hahere. Ig tur dira proditrix cmnes itineris, ct ductor faclus csi. Qui ctun ante
palrix lali exiiio periit, qux amplius suxlibidini, rj cnm pergerci, et frequenler post se rcspiccret, et
quaiu civium ct coiisaiiguiueorum saluti prospexit. cmn stanlc subsislcret, atquc cum pcrgcnte prxirct,

* Lquum se lenrre. Amb. t rserint palo circunidiicciites, hos cruci affivcrnnl

* Anib., Noli, fraler mi, me punqere, clc. irridcnies signuiii llcdemplii nnslrc. 1
,iis Lnul.
c
Ainb. et .M"d., aiindemque ul si posnel se, etc. Tunc primuin hoi: lormenii gcnus iu Italia visum
d
tumen eum comprehtnsum. Lunl.
Al., plurcs nulavcrimt.
Al. Cumque hostis ad castra revertens apprehe.uso
:
1
Al., utilem (orniam. Lind.
tjusdiin equi jreno cum teducemlo, tle tam, etc. Linri. m Amb., "roriiicms.
' T<i mi nj >.'> non lcg. in Ainb. Ileiu vagina. " Ainb., pelita..
Al.
* /»;.'!, hottis prieeuntii cnpui quantulo unnisu
: t.iiiaui Gariubaldo Bojorura regalo nupsisse scri-
ralnit pereuisil. I. ud bit Joanues Aveutinns in Annalibus gentls illius.
MmiI. iimm bg. rersv.
''
l'Ainb., Erigtt VfTO nunc incus, elC.
' Al., Avarorum, et il.i scmper. Linri. 'iVerba oai «uee tcribo, nnn leg. i;i \inb.
i Mu 1 .,<-.n « 'iii'., .
* Amb. et Hod., Leupclus, al., Leuchis. Lind.
' Keiepluin eliam hoc
genus stipplicii Sclavis * Mod , lemprstiile.
fuit. Ueimoldus llisloritc Slavnruni cap. 55 :
' Mod., coinprchensni.
• Qii.iina euim mortium genera (Ihristicolis intule- * Mod., Leuplth. A. Leupiijis. L. Leuchis, vel
rint, rclatii difliiile e»i, cum his quidciu viscera cx- Ltupt/iij.
57-> r \l l.i 1'IACONI OPP. FAftS I. — IIISTOuiCA. "76

ialellex l sibi ouni d.i liHS Jjlum evse, ul ei ilei A rebus, quas t!eui'or suus liabuerai, eiriusiK ; nn >
qooj oetriehal osienderei. Cumque per aliqml i s, qui eas iarasenuM lnnga ei diutumapossessione.
Jjes per MHitiuni solituJines bac roodo perfcreni, conquirere poiuit. Isie, ul jam su:>eriiis prxmisi, ev-
pani» eidem «iatori. quem eiignuiu habueral. om- smil meus prctavus. Hlc eieiuni g.nutl avum meun.
nino defecil. Qui cuiu jej—ans iter carpcrei, ei jam Ariclnm, Aricbis rero p-arem meum Waraetrid,
• tame ubefacins fcfaiimi , lcteadU arcum suum, WatnefriJ ex Tlieu<le!:nda conjuge sua genuit mc
et eumdein iupum, ui eum in cibum sumere posset, Panlum m-uinque germanuin Aricliim, qui nosTiiin
sag:iu inlerlicero ntnL SeJ lupus ictum ferienlis a\uin coguomine reiulii. Ilis p3ucis de propri« ge-
prse.-avens, ab ejus visione elapsusest. lpse auiem. nealogii serie delibaus, nunc geoeralis lusiori.e re-

receJenle eodem lupo, ne ; ciens quo pergerei, insu- veriamur aJ iramiiem.

per * fjmii peauria nimiiuj dehiiseffeclus, cum jani CAPDT LX.
de vita desperarei, sese in torram projiciei.s obdor- Dt ducatu, et dc murle latonit, cl Saeonit.
mivil. videlque quemdam mum in souinis lalia sibi Mortuo, ul Jiiimus, Gisiilfo Forojuliei.si duce,
verha dieentem : Surg.*, qii Jormis : arripe viam Taso et Cacco Q!ii ejus euindem ducalum regendum
iu djbc panem qium peJes tenes il ac et-
eonira ;
susceperunt. Ilii suo l.-mpore Sclavorum regio.tem,
f
en.ni esl lial.a, ij quam lenJ.s. Qui siainn surgeus, B quJE Zellia appcll.uur, usqoe aj loeuui qui Medaria
in illa ii partem, qnam iu somiiis audierat, pergerc dicitur. posse.leruni. Lnde ii^cj.ie ad teuipora k Ral-
ecepii : necmora, aJ babiiacuium • bum.nuni pene- chis Jucis, iidem Sclavi pensionem Fnrojulianis du-
nil. Erai euim Sclavorutu habiutio in illis iocis. cibus persoherunl. Ilos duos fraires C.regorius palri-
(Jutfn com una muiier jam vetua tWjbtti. staiim cius Komanorum iu ciMUie Opitergio Jolosa fraode
iuuileiiieum fugiuvum esse, el famis penuria labon peremii. Nam proiiiiitens Tasoni, ut ei b.trbam,
rare. Ducu auleni m sericordia super eum, abscon- sicut moris est, inciderei, eumque sibi fiium faco-
dii eum :n Jomo sua, et secreto paulaiim ei victum rd. ipse Taso com Caccone gerinano suo, et I electis
MuiULravii, m m a usjue aJ saiuntatcin alimoniam juveuibus a.l eumdeni Gregoriuui nibil mali k
me-
prxberet. ejus Tium funditus eisiing.ierai. J Deui- luens a.lven.t. Qoi mox cum Opilerpium curn tuis es-
que sic «mpetenier 01 pastum prcebuM, quousq .e sel ingressus, slalim isoom Tatricius civilatis portas
ipse recoperaius vires accipere poiuissel. Cura |i»e claudi pneeeoil, et arasaias milites suner Tasonem
eum jam valiJum ad iter fac.euduiu viJissci. Jatis cjusque socios misii. Qu.xJ Taso cum suis compe-
ei cibarii>, ad quam partem icnJere deberet, * ad- riens, auJactersead praclium prj?paravit, uliimum-
tnotiuil. Qui post aiiquot d cs lulum iagraSMS, ad que s:bi dau pace valedicentes. ' por singulas civi-
domum in qua M1M fuerat pervenii. Que ila deser- ^ uiis plateas iiac illacque dispersi, quoscunque ob-
u erai, ni non so!um lect.im mm liaborei, seJ eiiam vios l.auere poterani irueiJanies, eum magnam stra-
rubi* etsentbus plena esset. Q j.- ille succisis, gem de Roman s fecissoni, ad eitremum etiaro ipsi
' niira eosdem ,ar eies vasum orn'.m reperiens in perenipli sui.l. Gregonus vero Palriciu» propler jus-

bac suaut [bjrctram suspet.d I. Qui posiea consaa- juraodum quod dederai, caput Tasonis sibi deferri
guineorom, et aniicorum suorum nioneribos Jiotus, jnbens, ejus barbam sicul proniiseral perjurus jjus-

el domum re.cJificavii. el uxorem duiil, sed niliil Je cidit ffl

.

• tb (cme, iiiii leg. iu M J dnm, ut in cm.iifcu* proroclionis Imr miinilii» auxilio,

k Mixl., cmtestem bnwdUtionem accipial. tt prectcnUi r:let prat
p -. i

" Mod., »oi»uii. .•aii» anii.i.al el cnrrna~. El 1'roceres quiJein elige-

• Al.,Sicquc compr'e,uem riticlum piarbuit, dontc banl aliquom magn.T d gniiaiis virum, cujus siiii
rrretrrcupercrii. LinJ. iii.uni (.riina barba oodereiur. Sic Taso L.n.-oh.irdus
• Amb., c*imnril. Ju\ Forojulieiisium Gregorium palricium, el esar-
Aiub., inlra cotdem paictes attcm repeiient.
• clium ll.iveioi* eam iu rem e'eser;ii, a quo per frau-
An.b. ei M i!.. CetieUia. Lind.
l Atflia. Ueeio dom el peni.iiain cst inlcremplus. yuippe jureju-
P.iiinoiujr supcrioris, qua; r.mic Cihens * eomilatiH r.niJ.i pollicilns oral Giegoiius sc Tasoni l.arbam
r, vei ieiub \nei.sis a /embliti opjiiJo, pars D m.iii moris eral iucisuru u, eumque sibi lilium faclu-
e-i Regin B—giiii su(v rioris. rum, eic, ulPaulus inlibroiv de Geslis Langoliard.,
1 Amb.. Raiigii. ex quo apparot cujus quis manu prunain barbam
> Al., ^aot cum prorKitferel Ta<orti barbam %il mo- pc.Mii>sei, ei fuisse lilii ajopliii Inco. 1'rim.e barbae
t:i ttl tacidcre, L-nJ.oim-ive filtum [alerelm , eic. lonsio el festivi simui connvu apparaius, iuni pro-
Morem b eruJ.i s>iuif Adrianus Valesins
l
pi:iqiis el amicis d..ri soliu. dirs quo ,ue ipsa, qua
eiplicat sois Notis aj lt.Tengariuin, ubi quiJ lio-
I
1
. barba ponebaiur, barbaiona vocabalur. Vide plura
u:i:iis e^sei liariuionas relebrare plnribus exeinplis a; ii.l OUinJeiii.
inJicjns b i c a.iJ < Mj..sere et aptM Clirislianos ; : Al. niunmbut ad cumdem Upileiifium cum
ttcelis
(riv.i ii.lt.* >c-i pu. Aloi. sc ntrin eniui raJendum tmu ttttt mgrtsas, ttatim dicius pauicius, etc. Lin.l.
«Irdiirebaiit in *ocie*i.iin pjrenies, et pri>pinqui, • Aiub., tuipicans.
an.ici.|ue, ei pcr presbyl ri, vel eliam episcopi mi- '
MoJ., per tin uiat en taut ylateat proui poteraitt,
ni-ior em pnsiluro f^usia preoa- elo. , alias per tingulat cmitalis plaleat in te niueuics
-
baniur. I i.iruin Gre$or:i pspas cnn maanhtn, elc. LinJ.
Iruciu.inlet, cirn
ora r.e .iJ espillalm >'ti repcr tur. et orj;:o aJ bar-
i. ™ Kem alner ii.rral FreJ^garius in Cbronico ad
l*as I sliS esl l).ut, cujustpirilucrea- : anni.m U D.i;;oberli rrgis , qui 631, vel ul ip;-e
'.ii. adutia (CHoaudet, eraudi pre-
I m forusse niiuieial 630, respon.lel. Imiuerai ipse Ario-
ct BMCrai «pyr fcuc taihulniu tuum lll. jmttmta alJum accepio sUliui regno Je occidenJo Tasone,
aaiit deeore lat*Hlem, et vrimt autpiciit altonden- non Forojuln, seJ Tustue Juce cogiusse iuJc »e- :
S.T7 DE GESTIS LANGORARDORUM - LIP.. IV. 578

('.APUT XLI. A quoque iieraio f

paccni reuoval. Hoc nihilomimis
De Crasul[o duee Forojutiano, el de adventu annoSelavi Hislriam interfeciis mililibus lacrimabi
liadoatdi el Crmwaldi in Benevenlum. liier deprxdati sunl. Sequenti quoi|ue mense Martio
Ilis iia " perenipus, dux Forojnliauu> Grasulfus defunctus estapud TrideutuinSecundus servus Cliri-
Cisulli germanus conslituilur. Iladoaldusveroet Gri- sti,de quo sxpe mi dminns, qui usque ad sua j

n.i.aldus, despeclui ducentes sub palrui sui Grasul- lcmpora succinciam de Langobardoruin gestis com-
li
b potcstaic degerc, cum essent jam prope juveui- posmi hisiuriolam B. Lo lempore rcx Agilulfus cum
lcm .Ttaieni, ascensa navicul.i reiniganles ad Uene- imperatore iteraio p:icem composuit. Uccisusquoque
venli fiue- pcrveniunl. F.xinde ad c Aricliim Renc- est biis diebus Theudelierliis rex Francoruiu, cl
venianoruiu ducem, sunm quondam p^dugogum, facta est pugna gravissima h
inter eos. Gundu.ildus
propcrautes, ab eo gralissime susccpti, et Glioruia ciiam I lieudr.linda- reguia: germanus ,
qui erat
loco sunl hahili. Iliis lemporibus mortuo Tassilone dux in civitate Astensi, neininc sciente auctorem
ducc Uajoariorum, lilius ejus Garibaldus, A in Agun- inortis ipsius, boc ipso in lempore sagiila ictus in-
to a Sclavis devicius est, el Bajoarioruin lerniini de- leriil '.

prxdantur. flesumpiii lamen liajoarii vnibus, ei CAPUT XLIII.

pradas ab hostibus excutiiinl, el hoslcs de suis fini- |? [) e morle Agilulfi de regno Adaloatdi
. et , ei ejut
lnis pcpuleruiit °. eipulsione, el regno Arialdi.

CAPCT XIII. Igitur Agilulfus rex ,

qui et Ago est appellalus,

l)e fnta pace eum imperalort el Francif, et depopu- posiquam viginti et qiiinqtie annos reguaverat , diem
talione Uintrim, <•( tuorte Cunduuldi. clausit extremum , relicto in regno filio suo i Ada-
Itex vero AgilulTus pacem cuiii iiiiperaiore in an- loaldo admodum pucro k
, cum Tbeudelinila roa-
M.ii. iuiuiii, iiemqiic in alterum faciens, cum Francis tre '. Sub biis ecclesias restauralx siint, el muitx

qiiilur « En anno Charoaldus rex Langolianloriim

: clericum rogavit. At non post mtiltns dies impic ni-
legains ad llisacium Pairicium secreiius millens, ro- iius pnst clericalum perimi jussit, > scrtbeitte Jnna
gai ut Tasonem ducem provinciae Thoscanse, quo in Vita sancii Coltimhani. Occisi post cum fuere duo
uolerat ingenio inlerfieerei. Ilnjus benelicii vieissi- ipsius iilii Clotanus , et Meroveus purr, eliso ad
tmliiic iribula, quae Langnbanli de mauu pllblica peiram cerebro.
( d e»l iinp.) recipiehaul ina cenieuaria auri annis 1
Fiisms hxc idcin Fredegarius , qui secuudas
singulis, uude uiiuiii cenienariuin auri Cbaroaldus Theodol.ndx nuplias cmn A^one rege narrans, pri-
rcx pailibus inip. de pr%si*nte cassaret. Misacius mas cuiii Aniliano, vel iguoiavit, vel. ut pote hrevi
palricius b.rc audiens. traitabat qmlius mgeiiiis hxc leinpnre dissolntas, vonsulto pralerivit « Ago, scri- :

poiuisset implerc. Tasoinciii ingeniose mandans, _ \,a ilie, rex Laiignbardorum accepii uxorem Gri-
diim in oflensa Cfaaroaldi regis eril, cnni ip^-o ami- ^" moaldi , el Guiidoaltti germanain , noinuie Tlieude-
cilias obligarei : ipse vero contra Charoaldum tegem inilein, <'X gemre Francorum (ilias Bajoariorum)
ei auxiliareltir. Tali prxvenlus esl fraiide, K.iven- quaili Childcberlus Italmeiat desponsalain. eam nm
nam obviam mandans pr.c limore
pergil. Hisacius ei iiiin cousilio lininri lnlil.e postpOkuissel, Guiulo.ildiis

hnperaioris Tasmiem cum suis mira muros Ravennx cnm omnibus rebus se cum germana Tliemieluide in
uibis ariii.uuiii nnn aiidehtl reeipere. Cinin|tie Taso llaliam traiislulil, cl TheudeliiKlem in lliatrimoniunj
credens arma suorum lons urbem relinquens, in Agnni tradidit. Gumloaldus de geme nobili Lango-
Kaveniiaiii lui^Si'1 ingressus, slalim qui fueranl pra> bardorum accepii uxorem de qu.i duns lilios haliuu ,

paraii super Tasoncm inuiini, ei i|>sum et suos lo-
tos, qui (uni eo veneranl, interliciuiii, Gharoaldus
rex iinuin ccnlenarium auri, sicui promiserat parti-
bus llisani, cl iiuperii cassavii riuo tantuin cenie-
lus nominibus Gundelierium, et llaribenuin. Ago
rex lilius Autliaiii regisde Theudeliuda •:> ii liliuni
iioiiime Otlnalduin , et liliam noiaine Guiideliergaiu.
: Guudoaldus a Langobardis nimiuin ililigeretur,
1*iiiii

naria deinceps a patie Langobardorum a Palrieio factioneA r iui.s regis, et Theudelind.c, i-uni ipsum
Uomaiiorum annis giugulis iinpleniur. Unus ceniena- jam lelo lenerenl, ubi ad venirem purganilinn in
rius ceiitiim hbras auri capii. Post haec coniinuo laldanne sedebai, sagitia saucius moriiur. i.\ liis
Gbaroaldus rex moiiliir. • Aimoinus llist. Francor. plura coiiveniunl cuin Paulu nosiro ; ai latid.iiain in-
etsi Fredegarinin tran-criberr soleat, de occiso Ta- sigm pu-i.iir Theodulindam in lam s.TMiin facinus
sone lib. iv, cap. 7>t, cum Paulo mistro coucurdat. conlra Iratrein conseusisse, ui Fredegarius inniiiTe
Amb.,
.....»., peractis
,
.-. videtur,
..-• apml eumdem
-, , .... sil lides;, nisi <-o Gundobaldi
.........vu.,,, —
Amb., impeiio ; al., tub pattui s«i polestatc, nec " regnandi libido excesscrit, ul in rcgi.m cogiialuiu
leg. Grasulfi. Lind. soum, ip*aiu<|uc snroiem msurrexeril, merilasipie
« Al., Ilunliis. Ms. Lind. Arilm. Amli. et Mud. dederit posuas. Id vero iintaiiduin, quod dc (ibilile-
<* Al., i« Mngunti. Lind. btTio luirat, Urunechildis consilin, a paclis uin i

IMura de Sclavis, aliisque gcntibus, qux vanas lioc

• Tbeodnlind.i nupiiis dislrailo. Aliter liauc liistort.ini
lemporc rcginncs nccupaverunl, nobis a 1'aiilu ser- Ii.iImt noster, queni <a:i. n sequuniur.

vata sunt, qua: nullibi legimus. Aguuluin Norici op- Al., I.wiii
I ii. ei sic -emper. Lmd.
.< .

piduin ab Ai|iiileia XC iinllia passuum, a Julio Car- k

mco i.x dissilum. Vtde Aniuiiim ilinerarium.
I Amh., pant concordiam
kVide quas notavi supra cap. ta, uum, 90.
Nalus eial AdaloalduS jiiiiu <'(Jo el rml lesli Pa-
gclialis <lu's eu leiiipnie sepliuui l.ius Apriiis, u( Pau-
renovniil lus liai.ct. itaque aimos jaiu Iresdecim numerabai.
Aiiim siiticel i'it> quippe levalus m le^ntun
1

fc
Al., inlfr Frimcos. I.inil. Aimo 17 regnt Tbeo- aiiim 591, ciiio anuos -5 reguaverit, mors illitu buic
deiici novissiinnni lioc bellum inter Theodebertum, anno est alliganda, inui bubscqueuii, ut Sigebertus in
Cltjiarium et Tbeodcricum gesluni ruisse Fredega- Chrunicu buciis. Pagius id lirinal etiam liplouiatp
rius iii stiu Cbrouico ie tatur, Ideoque anuo Dommi legis Aii.il ..liii, ejus liin , ac succcssoris , favore mo-
(il3, alligatur. 1'uguaiuni est apud olbiacum, victus- l n.isiiTn Robiensis .<|tuI UgUellum tom. r» .ju.i.i |egl>
que Tliiodelierius Colouiaui se recepil. Perseculus lur, bixtuin Ttcxna \n 1'alano tub die vni Au/. Aii,/.,
e*i eum 1 lieodericus, capioroque suorun prodiuoue ainw /i/ictssniii regni HoKri teiio indictione NvM /Wi-
ad aviam Uruuccinldcin direxii. « llxc illum lieri . ii.i. « Nam, scrtbit illc, si anuoO-21, iiidiilionc noua
 .

579 1 AU.i 1'IACOM OPP. PARS 1. — IUSTOitlCA. bSO

.. > per laea veneral.il a largiu:'.. Sed cum AUa- A bsnos ex ' Scntorsm genere oriandus, posiquarc irt

- e»ers:t mente insanirct, po-iqiia.n cum maire Gallia in locn q-ti ' Laiarias dicilnr, monasieriuin

decem rejnaveral annis, de regno ejeclns esl , el a conslruieral , in llaliam veniens a Langobard.irtun

Lang"bardi> in ejus loco Arioaldus subslilulus est '. re^e gralanier evceplus esi, ra?noliiumque, quod Bo-

IV ci.jus regis ge-iis. ad nosir.m noliiiam minime bittm appcllalnr, in Alpibus Coiliis sedificavit, quod
aliquid pervenit *. Cirea ba?c tempora bealus Colum- quadraginta millibus ali orbe dividilur Ticinensi. Quo

insignitn seitum regni annum nnmerab.il profeeio ,

Roniam millere velitis. ne scelns liujiismodi impnni-
boc anno ante diem iim Julii reguuut capessierac i Itim relinqiianius. i Addil al ha;e P.tg us < PraHer- :

* Amb donaliOHd. ,
ea Jonas, qui lioc leinpore viveliat, in Vita sanrti
k Ij religioss regins tribnendum eislat etiam : Reriulfi, qui .innn C57 sancto Anal.v in Abhati.int
a!u i diploou eJMjJesi Regis Adiloaldi favore mtma- liiiiriensem saccrssii num. II tra.lit LSidulphum mo-
sterii Bolnetisis spud D gfcdli— loco cuaio tom. IV. naclinm mouasieri' lloliiensis mi>'um fuisse a san-
Fre.tesanus in suo Chrouico mini. 49 pltfa cto Aual» abbaie liobien^i ad Ticinum nriiem, ibi-
quam Paulus tn.ster de Adaloaldn narrat « Ipsoque : ijne nbvium bal>ui-se Arinvaldunt regem Lango-
anuo 40, iniuil ilie. C!o:arit Adiioaldus rex Lango- hardorum. El infra RTltilliim posii|uam sanclo
: ,

bardWum filius Agonis regis, rum patri suo suecessit Auali- in abhaiiani RolweaseM sareesstssel, rpgnanip.
in re-;iium Ieg'li;m Mauricii imperaioris nomine
. R Arinald" Roinain ad llonuriitm «eaisse. > II. m ad
Eusel>:um, in*eiu >se ad se venientein benigne sosce- A.l iloaldntn redirits c«.nlei:dil eiuiidrm fui-se iit re-
pii. lunnrius in balneo nescio quibus ungneniis , ab gntim resl liilum, arguiiienio diuioinnlum, qnibos
ipso Kusebio persuadelur el post inunclion m ne- : iii. ti i-ieri' B luensi bona per Agiliilplmm pairem
qaicquain aliuil, irsi quoj ab Kusehio honabatur, fa- donaia ri.tilirinai. lt.ua ssml, priiuon ;ul Attalam ab-

cere non poleni. IVrsti sus a'> ipso, 'il primales no- l.ilrni, Tirino t« Pataiio mb dic crlaro Kal. Angnsii
b.lii.rcs OMCtKMRpM Langobjrdorum interficere ftSaubm Ttgni notlri textcderwm, p/r lndicriouem
ordi.arei. Qaad cum jnn >el xii ei ris. nullis ci.l- , «ntfaai decimam. Allerum a.l Bi-iiulluin abbalem,
nraatibas, g adio irueidassel , reliqni cenienies
- Paf.ia t"b d.e vvi mentit Augusii amio regni noslri fe-
ecruro esse vuj- ivrirulum. » • L. Cliaroaldmu — liriter xvii ;><t ind rtiouem primam. Caque vide ai-ml
dixeni TaariaeaseM, qui germ.inam Ailaloaldi Regis l gliellum in lialia Sacra, ei lo i;o II BaUarii Cassi-
habebai ai< rem, r.omite Gun.h-bergam omncs semo- nensis. F.go vero, eisi docti-simo viro subscripserira,
res, el iioMlissiKii Lang L ir loruin ^rnlis co gpiralc nbi ocvnpaiuin vivenle Ad.ilual.lo ab Arioaldo re-
con<i!io in regruiin r igunt suhlima duiu. AIj J ilus • gnum .isserit, e.que seu-u Frcdegarii mefllem acce-
rei vnen" hausio imr U bjroai Jus stalim rigntim i t perini, <um scribai omues senii.r.-s, rl noliiiissiuios
arr;ui. > U*M Adaloddi me iii-» evcrsiouem arte Lang b ir.lorum cenlis conspiraiite cunsili" in regBum
vei-eGca proiuraijin n ui s "ie Arichi> fi.i:. quam
i
elepissi- --ilr m .iid.iin, el p<isimodum illias uhilnm
inira Pani.is re'cn , lageaie >tto conjo-crat c-mineu- narrel; de restiiuio in rejnum Adaloa do minime
'
- lirm.|,|iic Kredrganus i|iii r.Ol>i» . .Mjsestuo, conlra Pauli, <t Kredrgarii bisloriam iis :

emeniundi Patiii r.iiiimciii pralw rmcnlrutiu- la- enim coi.iesiibus, rcgi^ demealiana , illins nb lus ev-
t :
q
nien ei ipre eo m kn ". yu ' iinp-riiiiii M.iuri ii cmii c- il, nec diploinalniii datis deferenduin est ,
1 tim in •

CloUrii II - epocbe rcgii Ailai. aldi tninimc Cousentiaut, u: o.n-

j
- - cr re|. nei.d.is lleradias. NvUTiams eniu; anoo l:iii-simus vir, alnque plures noiaverant, ituo Ada-
«.2 JJiu i '.::. ^ • j illms succe^sore necalun;
I liialdnrum Pagio in reguuin re-liiuio. uoiversa ihrn-
fui^se, tt CloUrii ) •:: l bos n i.lil in . iioijms cioivulsa miiume congiucr. cum anuis letiis i

aiii.um Clir.sti i
ii, m ;

h
.->- nuiiieial Krr-degirnts, 45 It.ili.ins. quos u.lia ei i!'ius prologo certius i.olaios
regni MMM a tn.irle < lu.pe'ici p^lri^ cidriii assi- C"in, eru-miis. Assigni iuqne iiiitiiiin regni Ario.ldi
g.ans. ii iTi |
Ir.i.s i;iiittii i.t obseral Pa^m- ex ii Cloi.ini xl jiiiius, el curn Paulo d :o-
Ani m>, iju. ii ieni|Oie regBasse
uiiiiiin a «liito decim regni cjus annos numerans, ipsus.jiie incom-
Mnbil. Qi.. • ad LingoLiar«.liiS MSU
• tinel plclos, ul ipse iii. n uiiii in loco iiuuieravil. c r<:a Ooij.
PjuI. m inrr (i PieJefariutj opiiu e n.iivenire cre- £r.r Clirisnan.T ininum sttbseqtieiitis lioila is assi-
.i .le iciiiporc, .| ui AdaWaildt, mente, regno- gno, mclorem cbronol-.gix raiinnem a per.loiibas
que recidii : qaippe, -i ieeem aarai ,.li otmu Agilul- iiLie lii^sime accepltirus. Iloc umim cerle a sever.ne-

plu iiuinerrnii.ii iuui Bosiro, ad 6-0 leaieatos, l.ien- inn Paiiliiui iKistruin ArioakJi regi? Gui.debergam
l.io post i|um AJj u.il. .'i.in EssebiH un^iienl" infe- iixoiem lli.doaldo iradid sse, quippe t.on unico Fr.-
. UDiumi|ue lem.vns ialerces-isse pr.|,.il>ilis ilr-jrn le-iiuioiiio id eviticilur, >ed verbisei aut Jonx
ciuj.-dura , qnoosqiK \ii j>m ducil.u» irmi.l ili- , in Vila -aiicli Benulli num. li; scribii tlle i Ario- :

mi|ui per c Imii sjIm metoentes ArioaMm, qucm wjldtun griieniui Agilulpln, cognaium Adalwaldi se>
KrroVgarius Ch ri .a.duiii apeellal, vencno ju?lule- ^
" CUB Anauje ciedtiluin, posl Adalvtaldi ol.tium re-
rii. Veiuin in li r rn iniiio ditrior '
iinum Lauci.b.ir.lorum su>cepisse, • in.o stia euam
cunaluS. Cilaln' Kagros in saa Cntica ad aiiiiuin batG bistoria Pau us iiuiiifej.ii errorts evincilur, ut infra
("i.lra recrniiutcs iniii.e> < Iri.in l.g..^, ini" el Pau- se pirim c.ipile 49.
lum DOstrum , vivcnte a :!u.c AUalualdn rrgtusse <i Fatrntc Paulo gesta regis Arii.aldi minime no-
Arinal.l.t i: cniieii.lii r...tnpi i" rpstnif llunorii
. •

visse, docns-. rarotiiu^ quaidamroliegii, exJoux po-

pniililius lv. iiuiii .id l-ai uiiii RateaM ei;iri lium,
lisiiiiiim Itbro, eaque vide iu antio ijirj,ubi oplime
tncerto 3ii>. H.ionius, qtti eas na
u d to, ul assertl
atiiiuadvenii lnnc de Iheodolni.la rrgiiia meiilionem
rrciiat. ; lieiaiiuii ejl ad t.us. r|n-iu,o- 'uuspada- 1
nulUm occurrere, arguitque jaui Ijiis toncrssisse
iii. elro 1'i'ji
i snadere roaaios essc, ut Ada- i. ; •

celeberriiniiin nginaiii, attte quaui lilius Arioaldns

lu.ldurn regein Jesererel, v i ue lyratmo se •

menlis cvcrsioneiu pjtrretur. Iu basiiicn Uodoetieasi

ap, licjrei. QuaiiiOt.rem qnia Petrus pravi> eorttni
nriniversaria' preces ad eipiatiouem prccatoruiu ejus
i-o:.«i;! * ts|.ut obeoSre, el sauaowuia Itesi Agoni
adlitic soleiuii rilu reciuntur n ld. Januari', qu: lnr-
Aimia.ji Mlli prarstila ticrnpe .;ininlii Adainaidu» lasse dies etnoriualis, uteunqae sap."s ,u mmiiue
levaius e l iu retjoMl riiesNe palre, apnd Mediola-
prabeau
nuiu ni Circu.' -jn.ie cnpii servare, el .|u;a boc Deo,
e.i huMMilmj t-st iiuraiuin, al q li i . I e facitius viudi-
* Mcd., Gothornm, tt ita legil a). Lmd.
care delietciii coruin ipsi fussorc- rxi>t:inl : icgamus ' AL, Lnj&riiim. Amb. Mod. el Lind. cui al., l.t-
vus, iii pusuiuain Adalualduiii dtvinu in regnum , ul Xvtium.
Sj~rauiu>, auvilio rcdu>,e:..i-, ,ra.J:clos episcopos
 5?! Di: GESTIS LANGOIt.\r.W)UU.\l. — LIU. IV. 5W
in lofo et multx pnssessiones a singulis principibus A sierium habuit, cum Uinen eeclesiaj Catholicse alius
sive Langobardis largila? suht, cl ntagna ibi farla est episcopus praesiderel. Qni tameo Arianus episcopus.
coi>gregatin monachnrum ». qui in eadem « civiiate fuil Anasiasius noiniiie, ad
CAPUT XLIV. Cdem Catliolicam convcrsus, Cbristi posica Eccle-
De morte Arintdi. rt reqno Rothari, et quia du.r Ariclvt siam rexil '. liic Rolhari rex, Langobardorum leges,
jilium smim Ajonem ad regem diiexit. quas sola memoria et usu rclinebant t, scriplnrum
Igitur ArinnMus pnslqiiam super Langobardos duo- serie composuil, coilicemque ipsum edictum appel-
decim anuis regnuui leiiuil, al> li.ic luce suhtraclus lari praicepit. Eral aiiiem jam ex quo Langobardi in
csl. Laiigohardoruiii regnum Itolhari genere b Aro- llaliam vencranl anuus sepluagesimus septimus"
rins suscci'it «. Fuil auieni viribus fortis , ei jusliliz sicut idein Rex in sui edicii lestalus est prologo.
ir.niiiirin seqnens, sed lanien fidci CJlristianx non CAPUT XLV.
reclaui lineam tenens , Arian.e hcreseos perlidia Ue morte Arichis Ucnevenlani ducis, tl ducalu
maculaliis esl. Sii|iiidctn Anani iuinorem Patre Fi- Aionis.
lium, Spirilum quni|uc Sanclum iniiiorcm Palre el Ad bunc regem Aricbis dux Ucnevmti niium suiim
Filio ad suam perniciem dicunt. Nos autem Catbo- Aioneiu direxil. Qui cum Itavennain venissci, Ti-
lici Patrem , et Filiuin , cl Spirilum Saiictum , in Iri- B cinuin |ci gens, ibi ci Pvomanorum tnalitia lalis potiu

bus personis uniim ct verum Deiun , sequaii poieniia, d.iia est, qu* cum iiientc excedere facerei, aique
eademque gloria cnnniemur. Ilujus teinporibus pene cx eo temporc nunqnam pleni sanique seiisos fuit.
per omnes civitates regui ejus duo episcopi erant, Igilur cuin dux Arichis, hujus de quo diximus paler,
iiiiiis Calholicus, ct alter Ariaitus. In civiiate quoque J
lln nialurus annis ad dieui iiltimiim propinqujssel
Ticinonsi usque iiiinc nsiendiiur, ubi Arianus episeo- sciens lilium sunm Aionem non recti esse sensus,
J Kadoalduin
pus, apud basilicuii Suicii Euscbii residens, bapii- '
ct Giinioaldum, jani florem juveniulis

Nou bcnc sibi compcrlam Patilus tmster aevi liu-

• ipsins edicii, lam nnsira, quam codicis monaslerii
jus Langobardnruin historiam ingeuiie fateiur, et Cavensis, ut nntavil Camillus Peregrinius iu ap|ien-
revera clironolngicum ordinem turbavii. Sancti Co- dice ad lib. i llisi. principiim Langobard. pag. 2*9,
lumbani abbatis in Italiam adventus ad Agilulpbi, imo vcl ipsu eaictili ratinne, nam sejiluagesiinus
nnn Arinaldi regis lemcora esl revocaudus consial ;
seplimus noii incidil in jodiciionem secundam. Ucto
cnini cx Jona iu illius Vila post viclinii, oecaliinique igilur annos de (iii deducens ad C5ii rcden. Nec eo-
Tliendcbcitiim, a qun in exsilium, insligante Uruue- rum seiiieiuia placrl, qui viti.im irrepsisse iu nuine-
cbilde rrgina, pulsus fueral, lnstraia praniicatione ac ris amiorum rcgni Kolharis arbilrautur, alios iugenio

miraculis Geruiania, quu se cum sociis receperat, in SUO reponentes ; nain conslaus est Mss., editoruni-
Italiam propcrasse, nt ^clavos, qui Venelorum re- C 9" e 'ectio, atque si tantuin liceret, jam in amiquuin
gioncni leneliaiit, ad Chrisliana; religionis veiitaieui i lian» levolutis, teriia quaque linea in bisioriis ca-
«nnvericret. Iiifelicissitui rci;is caedem in ipso exitu e lami nobis erit usns. Scio iieque Sigcberluin nuque ,

Galliis prxdixeral, liilitramque tnennio post aperiis- alios chronotasi ine.c conveuire; ai mihi pra>staot
sime comminaius leioeieniia animuin nequaquam sempei rjii.iicut ,i'vi teslimouia e quibus iiisi c.iusa ,

compescuii. Aiiimi b.ic (il- facta esi, ideoque iu Ita- cognila disccssetn.
d
liam venii reguanie Agilulpbn, cujus eliain jussu a<l llinc usque ad verbutn prmideret , iu aliis nnn
Bonifaciuni IV suniiuiiiu poiitiliceni de scbismate leg. Lmd.
Irium capiliilorum prulixaiu sane direxil epistolaui, * Al., civitate prttudit,
ftiit, elc. Lind.
panlo posl cjus advriruiii ut ex ip»a collign. Ebul- ,
1
Auastasius nenipe bujus nominis II sanctorum
liebai eniin adbuc post divi Gregorii lempora sclii- albi sciiptus, rujus memoria reculitur die xxx Maii.
snia, miiii' rex miiius jirospcros reguo siio timebal Synodo neneiali .nini 679 sub Agaibone pajia tub-
evcntus. CaMeruin Agilulpbi, ei Aualoaldi donaiinnes scripsu, ci tertio Kal. Junii ami. (>80 requievit in
iiisigm buic monasterin jara ame nolavi; nec miuor Doiinno, se|Hillus in veteri caibedrali ecclesia Tici-
siibsequeuliuro rcgum liberalitas fuit, Liuiprandi po- nensi. Vule Acta Sanctoruin Bullandii, et Ughclluin
lissimum. IMura servantur ndhuc io ejus archivu an- in lia'. Sac.
iiqu.i nioniiroenta, nt noo semcl me audivisse iiiemuii « Ideo l(i tliaris rrx in peroialionc legmn Lango-

a D. Cceleslino Lorebce Cassinenai monacho; aique bard. lnqn irentes, ci lememoraiites antiquas leges
:

iitinatn vir doclissirous, ct antiquiiatuin periiia cxer- Palruio nostroi iiin. Vocabantiir autem Laiignbardo-
citalissimus cruditoiuui conimudu aliquamlo in vul- |) ium lcges Aitrkabeones, quemadinodum thoruni <
gus emitlal. BeUaginu. GIinujc l-iitori ( quas habeu ab I lu-lns-
1
Al., lluiotlus. Linil. Aroduiii se dicit eliam ipsc siuto D. Joscplto Scaligero, uuico Iqiiod prahscine
Rutharis iu suo leguni pruoemio, nbi majores eiiam dixcriin meurum sludiorum rauiorojj Auciabeo, vcl
suos recenset. Vnle lib. i, eap. 14. Auricabeo, lex Langobardoruin. Du Gelicis Jornan-
' Aniios xu. Itegm Arioalili non ab Adaloaldi dcs iii coruni geslis < 1'bysicaui tr.uieiis (scil.ccl
:

inorie, sed ab ipsius acclamatiune viv« adhuc Ada- |in 1'ni'iis; uaiiiralttcr prupriis le^ihus vivere fecil,
lualdo Paulum iioxlium numerasse jmiu, ita ut ab quasusque nuuc cunscriptas Itcli giues nuucupanl, >

amio xl Cloiani , quo Adalualdus veneno uientis Sed quul voces i-u- signiliceni adlmc quxrendum ,

usuni amiscral, ad aiiiiiun Clirisli r"ii descendamus, ceuseo. Lind.

iii! rcgoi Itolbaris inilium e»t ailigaudum, ip>ius te- " Ms., taunum. Lind.

Miiiioiiin qiii|'|'i' ciiiii iii suo ligiiiu |irologo profilea-

: liirbuil eqiinlciii qtic duclissinius Pcr.griniu»
1

tur eas edidisse auuo rcgni sui octavo, ludiclione 11 Paolo noslio ad biiuc locum oppooil scnlions: ,

ai.no posl aihcoiiini Alboini scjiloagesiino sexto, uin- < Ipse videril Paulus quo paclo h;e Anchis autequam

mfcste amius Cbristi 541 indicatur, quo sccmiiia c-si-i dux, paedugogus fuil U.idualdi et Grnuualdi;
indiciin ilccnircli.ii ei ab anuu Mi8 quo Langubanli
. cumqiic iii iiiicalu vixisscl aiinos qinni|ti.igiiila, illos
in Itili.tm veneranl scpliiagcsiuiut sexius nuuieraba- II iiciu juveululis babeulcs sibi ct lilio ducaliis suc-
iur. iiini vcro septuagesiuius septimus, ut librariurmn cessorea iustituil, m tradil cap. ieq., i ni>i eadem
vnio iu hoc capite Icgiiur, quod cmcudo, lcciioin: sigiiilic.ttione id Paulo dicliun credamui, qua 1'crc-
 »

PAULI DIACOWl OPP. PARS I. — JIISTORICA.

r
=U
i.abeutes, quasi proprios filios Langobardis qui ad- A CAPUT XIV II.
erant commendavii, eisqtte diiil quod melius eos De euilatibtu quos Rothari cepit.

regere isti quarn Aio Glius suus possei. Igilur Rolliari rex Romanorum civitates h ab lirbe
Tuscix Limense universas quoe in litinre maris sike
CAPliT XLVI.
sunt usque ad Fr.incornni lines cepil. Opitergium
De morle Aionis, el de ducatu Hadoaldi. qttoque rivilatein inler Tai visium et Forojulii posi-
Delunclo ergo Arichis, qui ducatum quinqu.l- lam, pari modo expugnavil ci diruii '. Cum Ravenna-
ginla lenueral annis, Aio cjus Samnitum b du-
filius lilius, et Romanis bellum gessit, ad fluvium jdnilia?,
cior t-iT'1 uis est, cui lamen Rndoaldus el Gnmoal- qui i Sculienn.i dicitur; in quo bello a pane ' Ko-
du», sicut seniori frairi el domino , e per nninia pa- manorum reliqnis terga dautibus, oclo millia cecide-

rueruui. Qui Aio cum anuo ei mensibus qninque runt. F.o lcmpore magnus Roinx lerrx molus faclus
Benevenianuin ducitum regerel, venienies Sclavi esi, magnaque fuit inundatio aquarum. Post h;ce fuil

navlum lnnge a civitaic Seponto clades scabieruin, m ut nullus poluissel nior-

cum inullitmline <t ' ita

caslia posuerunt. Qui occuhas foveas circa sua tuum stium agnoscere propter mmiuin iiiflationis

caslta lacienies, cum Aio super eos abseniilus Ra- luntoreni. Apud Reneveiiimn vero mornio Radoald»
doaldo el Grimoaldo venissel, cusque deliellare vcl- B duce, qui ducaluiii quinquc rexerat annis, Crimo-
lel, rquus ejus « in un.im de eisdem foveis cecidit, aldus ejus germauus dux efleclus esl, guhernaviiipie

aique inueniibus supcr eum Sclavis, simul cuin ducalum Samnitium annis viginli ct quinqiie. Ilic

' aliquaniis viris exstinclus csl. Quod cum Radoaldo de captiva puella, sed tamcn nobili, cujus nonicn

iiuntiaiuin fuisseJ, cilo vcniens, * eisdem Sclavis lila fuit, Romua!dum lilium ei duas lilias gentiii.

pmpria illorum lingua loculus cst. Cumque propter Qui cum csset vir bellicosissimus. et ubique insignis,

ln>c scgniores ad bcllum rcddidisscl, mox super eos vrnienlihiis co lempore p Grxcis, u( oraculum sancti
irruens, magnaque stragc eos proslerncns, et Aionis Micbaelis archangeli in monle Gargano siium depr.t-

mortem ullus e>t, etdc illis linibus eos qui remanse- darentur, Grimoaldtis super eos cum oxerritu ve-

rant bostes lugain pelcre coegit. iiicns, i ultima eos cedc prostravil.

Al.: Bomnnorum reliquis aperle terqa danlibu».

k
cnniiis ipse ErehemperfO prnveclioris aetalis juveni
pueri appellaiiooeni convenire potoisse puui argu- Lind.
Ainb., Scabearum.
1
inenio lapiriis sni Casapullaui : lltc est pusitus se-
m Perpcram hxc Paulus ad Roibaris lempora pro-
CIM'I S riEB U. MIIT AtMIS
IIll.
" Ms., quinque. Lind. Nostris ul in Edii. trahit, cum ad supcrioia sint referemla ex Aoasta-
° '/.nlloiiis um uut.13
lleiieventanoruin
r,i>uouis iI i.e.ieveuiaiiui
*> iium itni cum
tlucis nioricm I.UW p
^
«
s.i *-.
teslitnnnio
~ ...
in -.....- Deusdedii,
sancluin —«...,.. %....., qui

clades post occisum Joanncin Compsinum illico nar

—
.,... »..--
.
—
diras hasce

aimo ;erje Cbrislianx 611 snpra, cap. II), num. 04,

ral bis verbiS i Lodem tempore faclus esl lerrxmo-
conjunxi, aique illinc annns quiiiqiiaginia , quibus :

sucrcssor principalom tenuerat du- lus magiius niense Augiisto, imlielione uudecima, i
Anchis illius
seu, ui in aliis emenuatinribiis Hss. : i Indictione
ccns, ad ti6l einn ipso Camillo 1'eregrinio accedo.
« Paiiieipes aiiaincn principaius, ul nou obscure scxia;» quippe nullus s:mctus Deusiledii pontilicalus
bic indicai noster.
aunus in indictionem undecimam incidit. « Posi
h Forlassis legendum non lonqe ; qnippe cum ad b;ec secuta est clades in populo, percnssio Sca-

mare luerii Ailriaticum aniii|iiaurbs Apnlix Sipun- bieritm , ul nullus poltiissel uiorluum suum cogno-
Venetiaruin linibus solveuies scere. »
lum, lacile Sclavi de
D Al.verlia qui ducatum quinque rexeral nnnis, non
aii eaniiiem appulerant.
« Al. : /n unum [oteam cecidii, ubi a Slavis inter- leguntur. Lind.
tmptus pertit- Superveniciis aulcm Hodoaldut cum uno Amh., /(.

propria iltarum tingua locutus esl. P Al., Sarracenis. Liud., el ila Mod.
dt. eisdem Slai-is
Cum./i.c eot propter lioc facimtt itctiores ad bclliim
't Ad hunc 1'auli loeuui Camtilus Peregriuius, in
sua liniiim ducaius fieneveniatii ad Sep-
ilisseil.it.
utdisset mox tuper cos, etc. Ltnd.
' Amli. cl Uod., aliquaulis n/iis, elc. tenii Miii-in Grxcis, ail, sacrilega isia cuni ascn-
: <

s Vicini elenim Sclavis olun in Forujuliensi dti- bal , vereor ue imponal nolii-, Paulus suspecue uiilii

ram. unde lieiievenlnm venerant Kadoajdus, el Gri- semper lidel auctor in liis i|u:e siiorum Laugobardo-
iiini nllicere possunt decori, cur eniin polius nou
ruoaldus, ipiorutn linguaui ab ipsa puerili xlate di-
dicisse poiueiaiii.
D credam lalia ab iis cuiniiiissa, quos consiai Cassi-
h Al., a l.uua urbe Tuscio?. I.iiul. iieuse monasieriutn sujierioribus aunis diripuisse, ac

ll:ec Fredeganus, in suo Chronico, Clodovci re-

' idololairiain, sive Ariaiiaiii- hxresim ; nam discre-

Ets teinpore acia referl pusl abMiluiain tiundeber- panl de boc auctores, ad aiintnn usque 6t>3 luissc
sectalos, neinpe Longobardos, ducatus Beueveutani,
gam, de qnia nifra. Srribil ille i Chrolhariiis cuin :

exerciiu Genatam mariiimam Alijinganuin, Varicol-
iim. Saonain, Lbitergnim, et Luinin civnate-. litio-
ris mari> de itnperio aufernus, vaslat, ruuipil, iu-
rum cxteruin sii inaiiile-stiini Gixcos ex unnqtio ritu
iiupenso studio sancti Mt haelis uoineu colui-se.
El tnlra « Crcdain iyilui vere lutio (iraicos cuiii Lan-
:

ceudio concreinans populum dii ipil, spoliat, el eapli- gobardis ad Gargmiuin pro ejus lnci possessione,
vilate iiiuriisque e ' uiii usqite ad tiiinla-
condemnal, sietu pro aliis altbi, rrequenter conllivisse, aique hos

niciiiiinidesiuiens vicos lus eivitates noininare pra-
ecpii. » Ai male Opnergium inler ctvil.iles ad maie
Ligiislicum niimerat, cujus posilionem oiiliine de-
scnbii nosler ; consial eniin fmsse inter Plavem el
Liquentiain tluvins tu liuibus Venetiarum, Itodie di-
ciiur Odeizo. At locus fortasse corrupius, ut in-
dical vocabulum I aricotltm , cujus sigiiilieatiouciii
uulli a<thuc, qnod sctam, divinare licuii.
j Al.| Scuitcriu. Lind.
' liosies
vicloria polilos saciain arehangeli specuui diri-
putsse. > F<riiiul conj ciuram suatn acer ntgenio vir
plunbus argumeniis, ci poiissiiuum lectione Acto-
ruui sancti Barbati episcopi, qux iu telebr.ittssitnaui
culleclioneiu suaiu coiilulcruut BollanJtus lleiisihe-
niusque. In ns legitur pnst discessum Constaulii
iinp. ab urtie lieuevenlo, de quu infra, Roinualdtnn
ducein suui'110 poiittlii i, cujus preeibus illxsi conlra
Ueueveutaui gletcraui, ingeniia muneia offe-
 ,

583 DE GESTIS LANGOBARDORUM. — LID. IV. G8ti

CAPUT XLVIII. A igilur boc lacere prxsumpsisti, nunquam in meam

ducit, e( quia ducatu Gri-
basilicam deiuceps ingressum hubehis. Quod ita
Ut morte Rodoaldi ei in
moaldut ejut germanut tuccettit. quoque facium est. Quoties enim cunque voltrissci

Al vero rex Rotliari, posiquam annos * sedeciin beati Joanois oraculum ingredi, staiiin velut a vali-
b viu dccedens, dissimo J guitur
ei menses quatuor regnuin lemwrat, pugili ejus f. r.retur, sic sabilo
Langobardorum regnuin Itodoaldo suo filio reliquil. reiro ruehat impnlsus. Veriutcm in Cbristo loquur,
llic eum juxta basilicam beati Joannis Baplistx iuis- hoc mibi ipse retulit, qui boc ipsum suis ocuiis fa-
selbumalus, post aliquanttiui lempus quidam c
miqua ctuiu vidit.
cupiditate succensus, eju-> sepulcrum noctu aperuit, CAP13T XLIX.
et quidquid in ornamemis ejus corporis reperit abs- De morte Rothaii regis, et reijno liodoaldi.

lulil. Cui bealus Joannes per visionem apparens, Rodualdus igitur, pust funus patris L ni.-oliardo-

eum vehementer citcrruit eique dixil : Cur ausus rum regnum suscipiens, Gundibergam Agilulfi el

es corpus istius hominis enntingere ? Fneril licet nou 1lieudelind.fi sibi liliam in malrimoniuin goeia*il '.

recte credens. lameu mibi se commendavit. Quia •Ijec Gundiberga regiua ad insiar sii.c genitricis.

reniem, h:rc ab odem audivisse : i Si munus lua; n Roihari, vel, ulipse vocai, Chroihinn, ciim quo uon
. ..!....
saluiis ii.'
vis nOenc,
.,l!..r. cfml^
stmlc ... iii. ii
uiiiiin impeiiJere
i i r.> . ii i ii -n-iiti.
sacrili nQI in
absiintlcin
.1 I Cl iVllllKl
s;i iik. fuent
vi i> m passa
t
lni.r.i ......... ....... ...!....
qiiain cuin priora
i

cium, ut beali Michaclis doinum, que in Gargauo marilo, ex Adaulli calumnia. Iljec illescrihil iGun- :

Sila est, et omnia q:).fi suh dilione Siponliiii episco- deberga regina co quod oniiies Langoliardi ei lidem
patus sunt, sedi bealissimse Genitricis Dei, cui nunc sacramentis finiiaveraiii,Cbrothariuni[a/., Chro-
ciiiii

iiidigue p r n- omnibus sobdas et quoniam

-.iiiii, in
:iliM|iie cultoribus omnia depravanlur, unde nec se-
duliini iliic sacriHeiuin persolvi potesi, iu>:liu £ a
bi.s dispnsiu libi prolicianl iu saluten). > Guinquc
in lisdem Actis apcrlissime de Langnhardurum ido-
lnlatria cousiet ad ea usque lcuipora qiiihus sancii
Rarbiiti iiionitis vper.r, coriiqne dearhore pendeiuis
ciiliuin exuerant, subotlnrat Peregrinius ali eisdcm
sacra: crvptx desolalionem patralam, athlens tesli-
inonia anonyiui Ca-.sitn-nsis, et Erchemperii, quiluis
C.-iinpsnorum hoc est Langobardoruiu, victoriam
, males Chrolbariuin subiimaut in regnuni. Chrolha-
ann. X60 de Neapoltlis, qui et Graecoruui appella-
lione venerant, cninpar.ilur cum allcra, i qua olun
iu Gargano, cuiii beiilo Michaeli archangelo agerc-
tur festiviias, corrueruiit: > iiude sihi persuadet vi-
clnribns po'ius i|u:iui victis preda; occasioueni luisse.
Utcunque laineu se res h.ilieal, inea quideiu senteii-
lla illius argiimenla uon adeu rem aperiuut, ut Pau-
lum nosirum erroris evincamus, prjesertim cuin ipse
; Ibiichariuin] quemdam umint ex duciltus de terrilo-
rio Brissia ad se venire pra-cepii, cotnpelleiis ut uxo-
uo- rera quam babebat relioquerei, et eara in iniiriino
nium acciperet, per ipsam oinues Langobardi euni
sublimareiil iu rexnum. Quod Chroihariu-. lihenter
coiiseutieus, sacrameutis per loca sanctoruni linnaus,
ue uiiquam Gundebergaiu posiponeret, nec de ho-
nore gradus aliquid minuerci, ipsiiinque unico amoro
diligens inomnibus honorem prxsiarel condigue,
Gundeberga allrahenle, omnes Langnbardortiin pri-
rius cum rcgnare orpissel, nniltos nobilimn Lango-
bardorum quos sibi senserat coutuiuaces imerfecit.
Cbrotharius furlissiuiarn diicipltnam et tiuiorem in
omni regno Langobardoruiu, pacein seclans, fecit.
Cbrotharius obliltis sacrameiita i|ii.c Gundeberga
dederal, earaque in unuui cublculum licini in aula
palaiii relrud.t, eamque ad privatum habilutn vivere
fecit. Quinque aiinis sub ea reirusione linitur .W., ]

niiiiimc scribal Griecos id facinus ccmiuisisse, veruiu teuelurj. Chrolbarius per concubinas b.icchatur assi-
unice tcniasse, idque eiiam sibi forlasse persuase- due. Gundeberga vero en quod esset Ctuisiiana iu
raot ex vulgi rumore Langobardi Siponliiii .ttens < hac iriiiulatinoe lienedicebat Deura oiiinipolenten),
religioue. pr.esiautiores, quihus iu inniina erai ve- jejuniis el oraliouibiis assidue perv.ic uis. Qtiando
neralione sac. crypt i, jara anle soleinoi ritu conse- iieo placutl, cum Aubedn legalarius direcius a Clo-
crala unde GraeconiDj adveuturn iu deleriorem cau
; doveo |A/., Cblotli:irio| rege eausa legattonis ad
sani verlerant parlmui siuilio xiniilus crirainaluii. Chroihariura regem Langobardorurn usque 1'apiam
i.a-iiTiiiu j.iiu ante Koinu iiiii convci.sioneui plures in coguoiiietito Ticinuin civiuteni Italhe pcrvenisset
llalia Transtiherina Langob. Chrislianos, eosque cernens reginain quaui s.i-pius m legalione veniens
,

calliolicos fuisse , vel uuica saucii Grcgniii epislola viilerat, ei ab ip-.a benigne seinpcr susceplus fuerat,
ad Ariclnm dui cui evincil, illuiu quippe blii ajipel- fii&se relrusam, qutsi iujiincluiii liatiens exiuiie inter
laiioue J n ii, el (uturaui Imui ojiens gratiam polli- caeter.t Clirotbiiiu regi suggessil qnoU illain pareo-
i'1'iiir, qund utique houiini Ariauu, vel elbuico, nn- lem Prancurum, i|uatu regmail) hibueral, per quain
niiue scripsisset. Nod«s oinnes lesciuderet Modoe- regnum eiiam iissuuipseral, non debuissel huni dare,
liensis aliorumque Coilictiui le- lio, quae pro Grcecit multutn exinde reges Fraucorutii et Franci es-ent
boc loco habcl Sarracaas; at unlti non dispar labor D iugraii. Quam Cbrotbarius de prajsente revereiiiiaui
ex ;iliis hisloricis hoe tempore iu Ajmli jiii Sarrace Fraucoruiu habeus, jubel rgredt lur.is, et post quiu -
iionim sdventum repeiere. que circiter aiinus per loiam civiiatein, el loris,
• Al., quindecim. Lmd.
Guudeberga regili ordiue per loca sanclorum ad ora-
b Moriein Holharis regis cx ipsius edicli
characle- lionem aggn-ditur -1/ egredilurj. De villis ei opi-
:

ribus assigno sub itiitium amu 633. At inilium regni bus li-.fi quas haboeral Chrothariiu ci reslaurare
Hodoaldi ejus litii v<;| ipso vivenlfl pilre cnusliluere pr<ecepit. Qutid usqne dicni ot.ilus sili, el gradu
cogor cuui llenedicto Racclinuo. ut aJ Giiinoalili diguilatis, el operilius pluilbus, .lilata. regio cullu
lem|>ora conveiiiauios in ipsius cdictum, quo Uotba- post febciter leuuit. Aubedo vero a GunJeberga re-
ris lcges auxit et cxplicavit, ui iulra uarratur. giua foruter leniuueratur. • Non aUs re noslra Pa-
r
To iniqurt non legilur iu Mod. r.itioneiii assigiul ex divu GregOiio Tuioiiensi,
fms
» Amb., pugilto. ib. iv, cap. 9, cur Auli.-do Francix regis lcgaius
' Ab inilio bujus capitis usque ad hoc vcrbuiu, Guiidebergam ilu.it regum plreuiem,
Fraiiuoruui
desuni iu Arob. Notivt, >u|ira. Gundelicrgam uon sive cotisaiiguineaiii ; futi quippe I iie» Joimda lllia
Kodoaldo, sc.l Anoaldo, uxorem (uisse, leslimouio Garibaldi ducis llajoarije, qui uxureui lubuil Valde-
Jona:, in V.tu sancli Itertulli, cui uiaxime deferen- tradein, sive ValJeradain, rrj.ii.e reginam Ihco-
dum, ul pote illius sevi scripton. Accedit etiaoi Fre- haldi Ausir.isue regis viduam, quaiu luurtuo Tlieo-
tiegarius, iu si.n Chrouico, qui uon taiilum Anoaldo baldo Clourius i sirato suc cupiuavii n.en-p.i- , • i

"gi uxoreii) lu.i.e scriini, sed et illius succctsori lus a sacerdolibus reliquii eaiu daus ei Garibamm
Patrol. XCV. 19
v-t r.MLi ['UCom orr. PARS I — HISTORICA. .SFS

.-k-ii ilij in \|.>Jic'n, sie cl ista inlra Ticinenseni ii- A d.im Langnhardi stuprassel , ab eo Inlerfectus esl,
Tiliteiii basttkani in lionorem bejli lOMBts R.ipli- postqyam sepiem diebus el J quinque regiiaTer.it an-
sl.T coo-trmit. Qiut» niire ei anro el ar;en:o pe- nis. Jluic fuccessil in regni regimine Ariperius, fi-

plisous tlrforav i, rcbusque sir.guli- oplime d.tavit, iios GunJu VJ qui fueral germjnus Ttieiideliudx re-
in qua ei «-)!> eorpus luiuulalam quiescil ll.ec cum ginae. Hic condidit apu.l Ticiaum oracuiura Dmiiini
le crn.i M aiiu'ierii apuJ virura aceu>aU fuisset, SaWatoris, quod extra portam Oicidentaleni, qiue
nmprius e;us servu» Carelius nomine, a regc expe- dicitur Uarenca, siinni est, qnod ornamentis rariis
a
liii, bI cuni e > qui reginj^ erinien ingesserai, pro dcei.ravii, et substaniiis su.Tieiemer diurit.
douiiux b inooomachia dimicarel. Qui
raisiiuie suje CAPLT U.
iliim eum crintinalore il!o singula.e ce Unien inis- Dt mcr'e Htrttelii Auqutti, el Comtantini, qui ei tve-
sel , eum cnuclo poi ulo i>t.inle superaril. fle- cttsit, et rejno aluriis ConttaHlini.

fiui v.-ro pu.-i Uoc faciom » ad digniutem prisiinarn • Ilis diebus defuncto IKrauiio Angusin , apud
rttliit. Consuntioopoliai, Heracleon ejus li'ius euin niatre
caput L. llarlina regni jura sascepit, rexitqDe imperiuin duo-
Dt mortt n&deaidi rrjio, el regno Ariperti. bus anois. Quo Tiu deeedeute, successit in locom ejus
Rodoaidus quoqne (ul fertur) dura utorem cujus- B ConsUntiuus gcrmanus ejusdein, alius lilius llera-

Horem. i lli- addii TbeoJolindam neptem etUm fuisse ipsum conjogatum sublimaret in regoum. Cliaroal-
Theodeberti FijDcorum regis, qui Wiseg.irjam Wal- dus rex his meudaciis auditis crederis, Gundcbergam
•< a.lf uutri- sororem uioreoi babueral. Aln Tbeo- iu Caumello [<(., Camello *ed [ortawt teyendnm ,

ilniin I jiu liliatu fuisse scribunt Ragmu uJ.s Sororts Launtellu, ai in Aimoino}
castri in uiiain lurrini
Thiobaldi Ausirasic regis iiidequc cnf uationem ; exsilio tiudiL. Clo arius legalns dirigens jd Charoal
i-J ii u ii. seJ ex lil. testimoo. erruris ariMiut.uir. dum regem, iii']uirens iiua de re Gundebergmn re-
Cxuruin jjin anle notavci jt ocuhiissiiiins U-ironius ginam, pjreulem tiaiuuruin, bu niliis>ei, ul exsi-
I aniiuhu C 9, iiuin. 5, errorem lauli ei ipsa ulius lio reu-udi>set, CUjrualdus bis Terbis meiiJjcibj>,
lnstona ;
qui| p •• s. TbcxlolinJi post Agdulpln nw- quasi Tentaie sub-isteienl, respomiil. Tunc uuus ex
riit sui olnliiin Jeccin aniii» cuin AJjIojMo IiIio legaUriis noiiuue Anso^idus, uon qoasi irijunctiio)
regiiaver.it, ei huic Arioaldus substiluiiis est. isqne luliuissel, seJ ex se, ad Charoaldmii diiit Lil>erare :

re^uaoi anms duulee m, el p >sl enm Iv .thjris sei- putera^ de biasiilieniij causaru luuc. J.ibe illum .- ••

itrcun aJ miuioium supra i|tu-

et inciises qiutunr, uniieii), qui hujiiscemodi verba lihi iunii.jvii, ar-
•Irafesiiuain j-t.l.s aniiuni Gundeberga jam venerat ;
niare, el procedat alius d^ parie r^gm.t GunJeheigx,
it o u >b ami.i 0- 3 quo eaui dvu» Gregurius Magnus quique aiiu-ilus ad smgulare cerumen, ul judieio
3iuiuli9 it naver.il, ul iu epiul. quam recitaTi, cap. L)ci bis JuuLiu- cu r'n.iscai ,r inrum
cuiifligentibus
t^, ratioiieui tenue seiagouanani
iluiamus ,
jjiu bujos culpx GunJelierga sit innona,
rerxiiatioins
. rinpeneiiiits, ulciinqne dnliiiare quis po-Mt au d k C ati fortisse culpabilts Liumque lioc Cbaroaldo regt
nar.j jd C .ndeberg nii, vcl alle-
iuiTi ni poiilitlcis tt oiiuiilius prinutibjs palaui sui pUcuisset, jubet
IM Agiluipbi liliam, CoJcscalci 1'anneus.s uxornu, Adauiium arniaturn coDllicl>>m adire cerUmiuis; et
MH lucniit, cuui noinea iu prjtfau epotola iiii- de parlo Gundebergx procurrLntibus cotis .briins
GunJebergx, et IbhUerlo, bomo noiutoe Puto coo-
ninte Irgalur; sed boc ettain dalo, prima lemporuui
r.itio eo usque excuiril, ul ab^que Cjrelli ojiera Ira Adaullum anual.is aggrcdilur. Cumque couQni^-
CuMilebcrgiin ab adulierii criiuiue puigitissiiuam sent ttriamu.e, AJjulfus a l'iltune inlerlicilur. Guu-
rediial. deberga sialnn ile ev»ilio po-l annos ires renrosa
* Al. ,
yro eantttla ione W-l latit tuce d.ninai. giililimaiir in regnum. i Conler A iiuiuum, lltstor.
I.inl. Francor. cap. 10.
lib. tv,
Damnabile boc jndicium, a iique hujus geoeris,
' d Aiituioi t>.' 4 non superasse Rudojldum rum
forlunx pntm- quain tentalis eipcriui. nls, imo, ut Daccbimo pnio. ue m durores scopu.os curo czteris
t :.ri-i a iiiiii humitieiu l.n|ui decei, lemerani ausas, ab isia chronotavi recedenlibus vcinatn Qu> Padi
qu.bus alu Dei judicii leololur, ex ipsts Langobar- meiuem .'e,nign.ire cunteuduiil, q i.mia sii Iubenda
H runi legibus in Italia noslrj poltssruum Jiu uiva- lides cbrouolugo bnjus noue dijudicem. L^o pro
lueruui, iutque occurruot exempla, ui inauem ope- mea virui qux p..tui uolavi, gratus vero me iuaii-
r .iii qais pn «urei ej receusendo. mis batiittiruin pruGleor tis qui rectioreiu viatu lu-
• Coniosios narral bxc Kredigarins, eaque de djcaverinl.
f
rausa il.ms verli Irans.ri U. < Guodeberga rcgiua . AnnoG4l Tiu ccsjit Heraclius imperator, die II
cuin essel pulchra aspeclu, bemgna in cnuctis, et I) meusis Kelirujrii, ul c, tnne colligit Kagius, m mu
pieUie plenUsima, Chusliana, eleeroosyms larg.-i, Critica bi-toncu-clironnlogica
ex Clirunico Orien- ,

pra-velleiiie boniUle ejus diligebauir a cuncus. Xomo Uli cmn Mcephoru cul',ato. Turlul b.nc PjuIus suu-
qu.dam oinme Adaulius, ex genere LangbbarJuruin,
i sequenlium imperalurLim successionem consiat ;

i i.tu iii aula palatii assidue ad obsequium re^is con- i-nnii llcij. ,ii. murlu j Coiistatilin iiii ejus ium, m li i,

versaretur, quadam vice ad reginani veniens, cuui
in ejus sUret cunspeciu, Gundeberga regma eun sic-
t\ et cxlems diltgeu» dmi honeat.t sidtuiur Adaul-
fniii (uissc f..niijium. Ille lia.-c a idiens: formatii sla-
lur.e mex laudare dtgaasti stratti tno jube rue
subjimgere. Illi (oniter 'leneg.itis, eumque MJji>
cicns, in ficiem eiputt. Adauius ceruens se viijs
per.. t inii Italiere, ad (iharoallum re,ein proiinus
tucurnt, peieus ul setretius aJ suggereu luin Hbe-
vero Heracleoua, iiuperium sustepi^se, eoque post
cenlum ac lnbus diebus mnrbo, ut Mtepbnrus habel,
vel Teneno Mailiux uoverxx, 1'yrrliique patriarcb*
Li^era [ropiiulb, lleraceofias Mjrtinx fiiius cuui ma-
. tre p.iieiijieui ubiinuil, babuitque uiensil.u» ses,
quibus elapsis, lleratleonam, malrem tjus, el Valen-
liiiurn, qun auctore luuiullus exurlus lue, >l. ab im-
perio teinOURMM sen.ilus rcpulil. Llngaj vero
M.inin.c ab-rissa, amputati-que lleiaclcoux' aribus, i

rii locu.n abi espoaerct, Qan McqiW. divii ad rc- r.sJeinque in eisiliuui aeiis, CoiisUuleiu Cunsiaiiliiii
t
»11. : l iniiina ma
regma lU.HiuunetKrga j^ud Taso- lilium, ei Heraclii nepoltm, aj imperii tl.r <nuin sub-
in m (TMCtae, Siu, ul ipse paula aDte scri-
dtictiii vtlnl, ul 1 heoplianes, Ccdreuus el £uiuras uarraut.
i. i-iat, iii I u-i-iiu pru\iucia ngeulcui ) Secreiius I- .i.i t-riu n auiiis xxxTii rexii, ut couujiui.iier nuiue-
(

Iribus dicbus locnU est, ul tciiciiu iiiterlicerel. U rjtur.

 .

58') DE GESTlS I..VNGOII YUDORUM. — LIB. IV. 5«0

clii, imperavilquc meusibus sex. Iloc eiiam mor- A matus est. Muliisque miincribus ab Augiisto lnmo-
lim, Coiisiauiiiius cjusdcui lilius ad regni dignita- ratus, accepia sua conjuge Ixtus et gaudcus nd suaui
lcm ascendit, tenuilque rcgnum annis ocio et \i- patriam rcpedavil I. Circa ha'.c lempora mortuo apud
ginli. Forum Julii Grasulfo duce Forojuliensi, ducatum
CANJT LII. Ago regcndum suscepit. Apud Spoleium quoque
1
De Ctctara regina Persarum.
Tbcudelapio defuuclo, Ailo eidem civiiaii duclor
efficiiur.
Circa h.ic lempora regis <>
Persaruin conjux, 110-
CAPUT Llll.
niine Cxsara, de Perside eiieus cum paucis suis lide-
De morle AriperO, el Codebcrti /ilii cjus, aui ei tue-
libus, privaio liabiiu, propler Cbristianx lidei amo-
cesnl, el reyno Grimoaldi, el interitu Garibaldi
rem, Conslanlinopolim venil. Qua> ali iniperaiore
ducis.
boiioriliee suscepta, post aliquot dies, ut desidera-
li.t, baplismum cmi»ecuta, et ab Augusta de sacro Igitur l
Aripcrtus, postquam apud Ticinum
fonte levaia esi. Quod
Pefsarum rex au- vir ejus per annos novcni Langobardus rexerat , diem
dien«, legatos Constanlinopolim ad Augusium di- « ohiens, regnum duobllS liliis sui« adhuc adolesceu-
rexil, quaienus eidem suam uxorcui redderet. Qui tibus, Beriarido ct Godoberto , regeuduin re-

ad imperalorem venienies verba regis Persatmn liquit. Et " Godcberius quidem Ticini sedem regni
nuntiant, qui suain requircbai •'
reginam. Imperaior babuii, Bcriaridtis vero in civitate Mediolaneusi. lu-

h.ic audiens, remqne oinniuo ignnrans, eis rcspon- ler quos fralrcs, facienlibus nialignis bominibiis,
fruin reddidit diceus De regiua qiiam quxritis faie-
: ibscordix el odiorum fnmes surrexi , in lauium ui
tuiir uos mbil scire, prxter quod ad nos liic aliqua alter alteritis regnum invadere conareiur Qua de °.

niulicr privalo babiiu advemt. Legati vero respbn- re Godebertus Garibaliitim Taurinaiium ducem ad
derunt dicenles : Si placet vestro cuuspeciui, volj- Grimnaidum Benevenlanorum sirenuum lunc ducto-
mus banc quam diciiis mulierem videre. Quae cum rem direxii, inviians cnm ut quautocius venirel et
jussu iniperaloris advenisset, mox u
ut earo c.onspi- sibi adversns germanum suum Bertaridum auxilium

ciunt, ad ejus vestigia pruvolvuutur, cique vencra -

ferret, regisi[ue filiam, suam germauam, ei se da-

biliter quoil eaai suus vir requirerel suggeiuut. lurum promiltens. Sed legatus ipse fraudulenler
Quibus illa respondil : lie, renuniiale regi ' vestru contra suum dominum ngens, Grimoaldum exboria-
et domino, quia nisi, sicut ego « jam credidi, ita el lus est ul venirei. el Langnbatdoruni rcgnum, qttod
ipse iu Cbrisium credideril, me jam ultra cnnsorlem adolescenies germani dissipabant, ipse arriperet, qui
lori baberc non poierii. Quid multa? Rcversi legati q oelaie maiurns. consilio providus, el viribus furlis
ad pairiam, universa qua: audierant regi iuuitiant. eiisterel. GrimoalHus, ba;c audiens, mox animuin ad
b
Qui nibil moralus, cuin sexaginta millibus viris regnum Langobardururn obiinendum erent. Ordi-
Consiauiiiiopolim pacifice ad imperalorem venit, a natoque apud Beneventum Itomualdo suo filio duce
quo gratanler et ' satis digne suscepius csi. Qui ipse cum elecla manu Ticinum profecturus iter ar-
cnra universis in Cbrisium Dominum credeus, pari- ripuii, ac pcr nmnes civilates p quas obviam babuit,
ler ciKii omuibus sacri baptismaiis unda perfusus, et sibi amicos ci adjutores ad regnum pcrcipieudum
ab Augusio de funle levatus, caibolic.i fide confir- a eivit. Trascmiindum vero coniitem Capuanum per

' Al., meiuibut teplem. Ilinc CoiWunliimt , elC. scnl alliganda.

Lind. ' Al., '/ lieodelttppo. I.ind.
Al., Pertarum regina Ctrtarea nominc. Lind., el
•'
' Al., Aribertus. Lind.
ila Mi.il., qui sequilur cum paucis tuit. m Al„ Berthnri, al., Partharilo, et Cundeberto;ti
Al., mi imperatorem. Lind. sic semper l.iml et Mod.
d
Mnd., uxorem. Ainb., Codibertut semper.
11

° Ainb. ct Mod., ul eam legnti COlUpkiunl " Sigcberlus, iu Clirouico, ad annnm 060 « Ari- :

' Al., t'«lro nu)ier marilo meo. Lind. perih Laiigobardorum rege defuncto, Godebertus et
' Al., jam
in Chrislum credo. Lind.
D Itcribariib lilii ejus annuiii aguul, nou lam in regmt
duodccim.
Aiul)., compoiiciido, quaiu do regno eonlendeiido ; aique
1
Al., multum. Lind. .iiiiii] sci|ucuii Grimoaldiis dux Tauniiacium Gode*
IFabula b.ec, qiiae in llist. Miscel. quoque con- bcrtum iilium Ariperlli regis Langobardorum dolo
ressil, ab illa foiusse nala est qux BUCloreg habuil pcrimii, et ejus rcgnum arripii. • Coiisentauea re-
Thcophyl. Situocalain el abb.itcm Biclarieiisein, rinn ordtiii narralaium a 1'aiilo posl moriem Ari-
rjiisdem xvi BCriptores, ad qiWf e vulgi rumore perti, bxc mora auiei|u:im Grimoaldus
.nntis .iiiin

vcnerai Chosroes natnque II, vel arte, vel inciuor

: rerum poiiremr; cumque vix dubitandi sit locug in
accepti beneficii a saneln Scrgio manyre, cui pro siatucndo imlio regni Gnmuabli cum ipse proliteatur
resiilutioiie sua in regnnin voium feceral, beue sc in suo tcgiim edicto ineiisc Julio, iudiclionis unde-
iniinatum in religtnnein ('brislianam osieudii; a( elmx, aunum regni sui sexium currere, isque Cliristi
errores Buos ininiiiie abjnravii, ut liquido conglai ex Doinini eial iins, liinc relrocedcndo ad 00' I, quo
episioia samii Gregorii papa ad sancium Domi- uiors Aripeili .-i assigHauda, veiiicmus. iNoit aiiun-
lianum episcopum Melitinx a Baronin aliisque alle- adverlit bxc Peiegriiiiiu , nuilaque imerposita
gaia. 1'lura etiara tabulosiora srrifsil de bac re Fre- inora inier inorlem Ariperli et initiiim regui Gii
degarius in suo Clironico. Caieruin Cbosroes, vivo moaldi. qumt serius iu su.i (omparalione s atuil,
adiiuc lleraclio iinper., jussu lilii Siroex, sagiuis c.iuiiin uoii beue priicbruiiisiiii nrguil ui cil, nn
confossus occubuil, aunoCbrisli l«27, iia ut hxc mn- disscnat. lin. duc.il. Beneveinani d Seplenlrioiieui. .

iua noiicum imperio Consiautis, sed llcraclii, fuis- /'.'/

i' uuns iter liabntt. Mod., rmm Itabtit.
>»h-o
PAU.l DlACONi OPP. f ars i. - msTuaicA. m
*i Tusciain direii. ut per eas regiones A autem tunc Godeliertus jjm fllium parvulum no-
! *rz .itar.i >s soo eemsirlij c jpurel. Qui iropera a unue • Reyinberium , qui a Ginleberli lulelibm
v li. -:rrnoe perliciens, ei cum uxuliis adjuUinbus Mu Uius et occulte nutritus est. Nec eum Grimuad
' JEmiSam io iuoexe octurrii. Igdur Cr.moai- persequi curavit, quippc qui adlmc inantuliis es*el.
m r-.m' prt.pe Placentiam cura robusu virorum mul- Quo audito Ceriari >us, qui aj.uj Mediolanum rejina-
liioilme a.iveuissci, Garibaldum. qui legaius ad eum bat, I
qood gerruanns ejus essei exsiincius, qu nia
n.issss a CtHJeberto fuerjt. Tic.uum prjemisil, ul ei- poiuit velociute fngam arripoJt, re^em
s:.j<ie a-J

.ictp GaiekerU) de suo advcutu nuntiarel. Qui ad Go- «Avirum Cac^nuni pervenit, uitrem KoJelmdam, el
drbcrluni raitas, GrimcaiJuio otiusadveuUre dim. parvulum Cl.am nonuue Cunibertura relinquens,
quos b Grimoaldus Beneventura
i.in>i.ie .Jrberms ab eo qujirenrlquoij locoei.leni in eisilium Jireiii.
t nuioalJo bospiliura prrparare delerel, Garib3idus llis ila gestos Garibaldus, cnjus insligJlione, el ' cer-
iu re<.p<indii, <]uod d. c'nuui e»sel ut Grimoaldus, lamine isu patraia sunt. el non soium ba'C e^erat,
qu. prn ejus cau»a vecerat, ejusque sororein acte- sed et fraudem in legatioue sua lecerji, dum mu-

pwrus essd, Imspiiiuin inlra palalmm baberet. Qjod nera qus deferre Uei.evenium debuerai, non iute-
iu qunqor fjtlimi e>t. Nm ad»eniens Grnnsaldus, gra dcponasset ; taiium ergo operum patraior, non
int/w pi .iuuoi bospilium accepit L
. Isdem tero Ga- B diu lyutos esL Eral quidam pjrvus liomunculus,
nbaidiu, lonus nequituc seiuuiaior, Godeberio per- ei propria familia Godet>erii onundus, in civiiaie

mmit, ol noo aliler quaui lorica sub veste iudulus 1 urma ium. Is cum Gjribaldum Jucem ipvo sa-

ouui GnbmM* locuiurus veoirel ; asserens quia craiissimo Paschali d.e ad orauunem iu IicjIi Jo.ui-

Cruuutldtfs oulj NeUvc vellet. Rursus isJem lal- nis basilicam venturum sciret, super sacrum bapli •

lenJj arufei. aJ GrimoalJuru reuieos diiii, quod sterii fontem conscendens, lcEvajue uianuse aJ * e»>-

oiti »e furtiier prxparirei, eum Godeu<.rlus juo g'a- i juit- .jin lugurii conUoeDS, unde GanbjlJus trans-
oUo periiuerci. MKKmi Go.lei>eriurj) quai.dt cum iturus crat, evaginaium eusem sub aniiclu tenen-,
eo ad coli.iqueudu:)) reoirei, loricMi sub veste ge- cuio juila eum Garibaldus veu^sel, el pertransiret,
ture. Quid pluia! Cuin ad o.lloquium d:e crasliuo ipse e'evalo ense, anni>u eumdem in ceivicem ner-
TeaUtenl , et l.odeberiuiu posl salulal ouem Gri- cusvit, ' caputquc prolinus ampulavit. Super qutxn
otoaldus ampleiaius cstcl, sij im sen-il quoJ lori- qui cuni Garibaldo Tenerar.l irruenlts, mu'li 5 euiu
caoi sub ve»ie i gcslarel. Nec mur.i, evagiualo gla- ietoiim vuluer.bus occiderunt. Qui hcei t-ccubuent,
d eom viu privat it , regnuiiique rjuS et omneui lamen G. debeni sui doniini injuriaui iusiguaer ul-
poleoliaoi nvadens, sux >ubjidil iliuoni. lUbebal tus eii".

* AL, €mil.air. rum. I i.l.

C
i A! , Atarurn. ten Uunnnrum. Linl, Amb., Aca-
k f'o<l verbtim facium etl, haee dtvu rorum.
fel is l Lin-
oVn.. mai.aooem at.Ypu Amli 1
An.b , Crimaaldfs in exsilwm direxit.
' \ . mmwtmtattmmkmri, q*od t*m CrimoaUlus, 1
Al., c n.i.in.ie. Lind.
CIC. I.Hld. I Amli.. Tjarma. (Jui.
jtmmjtt, idque «J
" Al . tmmtm mi facim cavimlu, k Al.. Co/iiimictJum. Ln.d ; toumprellnrn. Amb.
n .•« CtJtlK clC I.IUd. '
YerbJ capmqjt protinut nmpularit, noii iegun.
• An.l . iij , ite/taa*. Mod., Raunpcr.vm. Lioil., io Ainb.
. /. iiNifnw. x Mudoel. tequilur, Crimoald rtuit filiam tument
vrrl "n.tjm ttmtt ciumciui. aliis de- vzcrem panlt' asrciiutn ad piopna remnil.
1
ui.i.

LIBEB QUINTUS.

i lltUI 1'UlilLM. I CAPLT II.

De (uga Brrtundi. et mwmtmm ad Criaio..!di.m r,ier-
(Ju^mutdii CiiuKH.Jni c^nfiim&io reano. ntrcm djnl tm eti, el ilerum ;n tranci.m juait.
/iflani \nperti regit.
Qui ptslquam comverit BirtjnJuui profuguia
• ( j.iii.ruul» it .que Grimoaldus regno apuJ Tici- Scylbiam peuisse, el apud Cacnnum d^raoran, eidem
iiu.il b , i.oii uiuij p -t tempore jam dudum paciaa Cacauo Avarum reji per legalo» mandaTit, ul si Ber-
sibi Ariperti rt r ia U um, cu.us germanum ' Gode- taridum in suo rcgno delinerel, p.iiem qoam l.an»o-
1 1> ruim eisiirusrai. djiii uiorem. Beneventanun) bardis el secum bactenus habuerat, deinceps babere
vcro eierciiuiii, mjiis au\i'i.v regnum adeptas erat, iimi pos>ei. Ilac ATamm rei aaJiens. asrito Her-

uiBiiis diutom muiir bus retaisii ad propria. Ali- uriJo, diiit ei, ut m quam pjrtem v t-llei pergeret,
ijuantos uoten cx ei- secuin habtMms re.inuit, ne propter bi.iii A»ares tuin Laiigobaru s nimicilias

argiisimas eis Iribuens possesiione-. cmira ereni d

. Benar.dus vero, bxc auuiens, lu-

• Al.. ce.'',<rriuj|ii5 ii<Ai>it:Grimct»/J<<ij> i/i rejiio. Liu- M-. ei-dief le; nu Langob. optim.e noia? in Biblio-
den. et Airib. lliera Ambro>.
1
Annn Kilicei 66i, ul supr.i netari, ex dato e.li- - Al., GiinaVtSeT.'!!'!!. Ljnd.
cti, ciijus cbaraciere?. ul in editis. lee: eliam in cit. - Firmiorem 'Iicjdi bdein cum BeribariJo cofiiu-
 i :

5*13 DE GESTIS LANGOBAftDOitUM. — LIB. V. :,j\

liam a ad Griinoa'(Juiii revertens repeliii, audierai possel, qoatinus multa eadem nocte polatonc
,\ rcsn
cnim ciim cleineiiiissimuni esse. Igitur cum ad Lau- lutus, '
vinoqne sepulius, de sua nihil s.ilnte cogi-
deusem civiiatem vcnissel, mi-ii anie ee ad Gri- lare valeret. Tunc unus, qui de ejus pairis nbsciinio
mualdum regein '
Iliinuirum siln fidelissimum vi- fnerat, cum eiiletn Bertarido r ferculum regiem iiiu-
rum, qui suuin eiadvenlum nuntiaret. HuuuTus vero lissei, quasi eum salulaturus, sub inensa cajiul mii-
ad regim veniens, Berlaridum c in ejus fide adven- lens, e dem seeie:e, qtiia rev euni nrcid. rc ili»| one-
lare uunliavit. li.-i-c ille attdiens, fidenter proniMt ret, nuniiavit. Bcrlaiidus vero siatiui suo pinceriiau
in sua eiim lide venieiileni nihil mali passurum fore. pracepil, ut sibi in pli ala argentea non alnid qtiam
Inlcr li.i-c Beriaritius adveniens, ad Grimoaldum in- aliquantuluiii aqu.c propinarei. Cuuique lni qui ili-

gressus, cum cjus se vestigiis advolvere conatus es- versi generis poiiom-s ei a rcge deferebaiii, de verbo

sei, rex eum rlementer reiinuil, alque ad os suuin rcgis eum rogarenl ut iutam pliialam bilieret, iile in

d ad osi uliiinijiii! ereiil. Ad quein licrlaridus Ser- :

boiiorcm regis sc totam bibere promitiens, paruiu
vus luus siiiii, inqnit, sciens leCliristianissimmn et aqua» libabat de argenteo calice. Qni iuiuistri dum
pinin esse, cuni possim inter paganos vivere, fretus tuc rcgi nuntiarenl, quod ille avidissime bibcrei,
de lua clcmenlia, ad lua vestigia vcni. Gui rex ut rex laitus respondil : Bibal ebrinsus ille, cras euiin
solebat Jurando ita repromisit dicens : Pcr eum qui II pariter eadeiu vina iuista cnm sauguitie rcfundel.
ine nasci fecit, pnsiquam in meain fidem ad me \e- Beriaridus vero, lluuulfn cilus ad sc ascito, dc sua
nisii, nihil mali in aliquo paticris, sed il.i de te nr- morie ei consilium regis nunliavil. Qui staiim aJ
dinabo, ut decenter vivere possis. Tunc ei in spa- dnuium suam puerum misii, ut silii leclisternia af-

tiosa domn iiospitiuin • prasbens, eum po-it vilaj l.v ferret, lecturaque silii juxia stralum Benaridi lieri

borem, haliere reijuiein jnssit, praicipiens cidcm e\ prsecepil. Nec mora, lex Grimoaidus suos satclliies

publico victum, et '|u;c( iniqiic e-sent necessaria lar- direxit, qui domum inqua Bcriaridus qniesceb.it, ne
gius ministrari. Bertaridus vcro cum ad bospititim aiijuomodo effngere posset , cus'odire debcrenl.
sibi a rcge pra'paraium veni-sel, mot ad eum Titi- Cumque ccena liniia esset el , , egressis ominbus,
' Berlaridus lanlum cl ilunulfus,
nentiuin tivium coeperuul tunnx concurrerc, ut cum ac resiiarius Uer-
vel videreiit, vel pristina noiitia cogiiiluin saluta- laridi, rcmansisscnt, qui utique ei satis erant lide-
reni. Verum quid non nuli hngtia irrumpeie po- les, consilium ei aperuil et obseeravii eum '
iitcuin

lesi? Mux namqiie veuien es ad regem quidaiu ma- Benar du» fugerel, ipse euin i quandiu possei inira
ligui adul.itores regi deiiunlianl, quia nisi Berlari- ejusdem rubiculum quiescere simularet. Cumque illc

dus citins vita privarelur, ip>e rcguum protinus cmn se lioc faciuium spopuudissel, '.lui.ilfus pannos suos
viia perderel; asseverames ob hoc ad emn tolaui ^ k
'eclicarios, el cuicilram iirsiuainqiie, pellein, supra
conciirrerc Civilalem. Iliis audilis Giinwalilus ni- doisnm ac cervicem Berlaridi iniposuii, euinqne .;!t

iiiitiiii credulus elfetlus, tt quod proini erai oblilus, eonsiliu quasi rusiicanuin senum exira januaui im-
in innoceutis Ueriaridi siaiiiu necem acceudilur, pellerc cujpii, mu'tasi]uc ei injurias faciens, lusto
consiliiiniqne iniil, qualiler eum, quia jam bora lar- cuui perculere de^uper, et urgei c uon cessabat, ita

dior eiat, in crasiiiium vila pnvaret. Cui denique ad ut iiiipuisus atquc ictus sa^piiis ad terraui eo rueret.
vespciMin diversos cibos, vina quoque praecipua, va- Cuiuqne cumdem llunulluui rcgis saiellites, qui ad
riaque poiioiium gcnera transmisil, ut eum inebnare ruslodiam po»iii eraul, requiicrciu quid lioc esset

sciinus e« Kd.lio iu Viia S. Wilfridi I, Eboraccnsis dedis-ei. El pnsl spalinm lempnris veneruntaj rcgcin
artlnepisenpi, illius aevi scripiore, apud Mauilloniuin piiganum sermone inimicorum menruin uuntii, pro-
iu ap endicc loiu. IV, svculi Benediclini. Adriauus imttenles sibi dare sub jiiiejuruinl solidoruin ail-
Valesius, ui referi idein Mabiltonius in oliservaiione reoruin modiuin pleuuin, si me illis ad inlernccio-
prasyia, primus aniinadvertii ibidellertliariilo, quera nem dedisset. ( immis non COuSenlieiiS dixil : Sinc
Eddius Berclueruin Cauipania: regem vnci, senno- (iiilnii vilam mici iil.inl, si boc piai iilum l.icio irri-
dii
nenili ibcn i Pergemes iiaque, scribil Eddius, san-
: taus p.-ieiiim denruin meorum. Ego vero qnanin nia-
cii episcnpi (uempe Wilfridus el Tliendalus) viam , gis, qui Ilcuui vcriini scm, aniiiiain incaiii pro loims
Dniiniin dirigenlc, pervenerunl ad Berclilerum Cain- D mundi iucro in nerdiiionem non dabo! Tunc vero
pama; Regeill (liuc esl Laiigobardonim, nt e\ cndeui s.iiii inin imi. ii n-.-iii nusiruiii. et suns socios cum bo-

scriplnre certo appar. t, ttai BollaiiJ. ad cjusd. uore et ducibus, sicut ciim Dominus, ubique in pe-
I
oniif. Viiain ab Eadmero scriplam, alitcr n n be.ie regrinatione protegens inaguificavit , ad Apostoli-
accipi.il: nam cjnsdem sancti Wilfridi redituin a cam sedeiu olim opiutam in gialiarum aclionc re-
Bimi.i Eddius aii
describens /', Campauium ei : i- ini-n. i

montana transtendenie, iaregionem Francorum pcr- J

Amb., ad Urimoaldum reverliinr.
icnii), viriuii b ileui, ei quiclum, b
1 ireiuetileiii scr- 1 Al., Vmdfam,
AntUf». Lin I. et
inones Dci qui |crenrinos SCCundum prasrepllllU
:
L
Al., nd e\n\ fidem confugere. Liml.
Domini benigne sus ipiens sanrlo ponlilici nostro d
Aiub., utque ad osculum erexit.
eiiiiiiiiaMiilicciis l)c lliiiauiua iniinii
: nn iiunlios ad i
' Proebem, po t tautum iaborem ,-is requiem » >ii
me sermnnibiis saluiaiiies me, t dnii.i
iititiciiies,suis > hubcie. Amli.
iinlii iii.uiini proniiiieuies si ic sublerlugieuleni, ut AL, nino
1
tomnoque tepultus. Liud.
dixeruiit, episciipmn :ingari7.arcin. ci ad apnslolicani « Mi. I.iuil., pocuiuiil.
aedein leiidentem retinercm, ijciinis taiu nefariam ' Al., Partharitliut chm shu veiliafio reimmtil. Liml.
reni renucns dixi Fui aliquamloiudie juvciiiuiisnies
;
'
Mod., ii ( cuiii Ihiniilio Uerlnridnt fnti rel.
ixsnl de pairia espulsiis suh pagauo quodam rcge ) Moil., quaudiu pottet iiilrn iliem intiu, cie.
llniiiiiiiiiiii dcgeus, qni iinit iiiccum ficdus in den k AL, lectaiicim. LmJ., tecturios. Auib., /t-.iun-
•
ii.i i.iiiin,
ul nunquain mu iuiuiieis piodidissei, vel cioi. M.
 ?5 f AL'LI NACONI orp. PABS I. — RISTORICA. n
5 3

Servus islc, inrjuil , nequaro leeturu mibi in eubt- A caepit, ui quasi emBdem BerUriJura aiiquaniuiutn

euKi Ulius ebrii BertanJi * stravit, qui in Unlum adbuc dormire perroiuereni. Qui iraii voeileranies

Tino pleuus esl, ut quv>i nionuus i a cubel. Sed sa- jam saiis e!>rto-iim illnm quievisse, moi calcihug

t s est qni»d ejus buc usqoe amentiam seeuios snnv ejusdi-m cubieuli ostium confrinjiint, ingresstqne

jaai Jeineeps in tio domini regis in domo pro-pria ItcUridnm in leciulo requirunt. Quem cuin i.cn

nunebo. Haee il!i audienies, et vera qui wdierant iiivenisseui ,

' ad reqtiisiu eutu nalura resiJere
esse credentes, l.vti effecii sunt, ei eutn pariierque SDsp cali sunl. Quem cuin nec ibi reperissent, ves-

Beruiridum, quem puubant servum, quia operium liariumiHnm interroganl, quid de Beitarido 6 bclum
re ajnoscereit.r lu!>ebai canni, loemp illis danies, fuissei. Quibus ille fugis-e eu:n respondii. Que:n &U-
ali.re r-enniserum. Illis auu-m ^beunlibus, Testiarrus lim rapM.is apprel ensum furentes, eumque aJ repis

ille iideiis*i.mi<-. obserato dil.geiiier ostio remansit p-iseiiuam perdu.eoies, fugse Bertaridi liunc esse

inirinseeus solns. Hunulfus vero BeruriJuni de muri eonscium, rdeoque ni rie digiiissiroutn dicuol. Quem
angnln, qui es: a parte Ticini Outninis, per fnnem rei diiuiui preeeepii, eunique [>er orJineru, quali.er

depcsuii, eique qaospoioit socio» coajonxii. Qui ar- Benandus effugisset, inquis:vit. tlie. regi uni<ersa sk-
reptis quos iu pastu inveiierar.t eqtjij, eaJem eocte ul acta fueram retuiiL Tunc rei a cirtuiu-ianiibus

ad Astensero properajil civiuieai, * in qna BerUridi B requismt dkens : Quid vobi» de homine isto>iJeiur,
amici manebaDt. Peiode BertariJus qaantoeius Tao- qui uliler[erpeirav:t ? Tunc onmes una v>ee respoo-
rinensero urbetn petens, ac • post claustra Iul ;
ae 4emni, eum e*se dignum amliis snpp'iciis k eicrui-ia-

transgressBS, Frarjcorum »d patriam pervcn:l. Sicque lum interire. Al rei : Per eum qui nie na*ci fetit, in-

Deus omnipoiens Jisposi'.i<>ne miser cordi, el iuno- qnii, dignus est boroo isu;bene hdtxrre. qui sepr->fide

een:em a morte <r r

1.1, e: ei airo.0 boua facien- sui domini morti iraJere non recu.-avii. Eumque
tern ab offensione re^em «ertavii. roox it ler suos vesiiarios esse pra^cepit, .Joicnens

CAPLTlil.
itiu ul sibi e.nid-m Gdem q am er r a Berlaridiim

tetluric liaboerat servarci, multa se ei eominoda Ur^iiuruiu

Dt cltmenlia Grimouldi regit ia Hmntlfo, tl

Ecrl .ridi. proroiitens. Cum rei requireret quid de Hunu.fo

Al vero rei GrimoaMus dum BertatiJuio in bo- fxiuiu fuissei ,

•
nuntiaium est ei qtiod iu beati ar-

sp tio suo que>cere pu aret, ab e>vd> m bospiiio us- clianjiett Mkbaelis basilicatn couf.gium iedaacl.

que ad palatium suum aties liooiinum i-inc el inJe Qui n.01 aJ eum mtsii, spome promiiteaa qnod
asure teeii, ut per eorum medium Benaridus dedu- L.n .1 paie etur mal :

, untiim in sua !iJe veriret. Ilu-

cerelur, quatenus efTugcre m.nime rKi 3 >et. Cumque a nul!us vero Uiejji reji> pr> inisiionem audiens, r»m
'• aJ ven aJ provolu-
re;e missi venissent, qui ncruridum .: J palatium pjljii.ini 1, :.iiiiie regi-s vestigia

etoear^nt , et ad oslium in quo eum qirescerc pu- tu.-, intcrn gaus ab eo esl quom.do aut qusl ler
ubant pulso-seiit, ves:iariui ille, qii iatrcrats erat, Bcrundus er.idcre poMiissei. At ilie ctini ei cuucia
rogibal eos dicens : slisericordiam cur.i oo facitp, c; ordine reluli.-sel, rci ejus fidem et prndeutiant
eumqoe pauiulum quiescere siuile ,
quia adbuc de collauilans, onuies faculUlea ejus, et quidquiJ bib re
ilinere lassus, gra^Usimo somi.o depnniitnr. Q:ioJ ptiierat, eidem, tlemenier enncesst.
cum iili acquievitseni, boe ipsum reji nuiitiaversni, CAPLTIV.
quia adkuc BerUriJus gravi somno quitse^rel. Tlik: Quomodo Grmoatdut llu-iutfam el resiiarium Eerlu-
ille: Sic.inquil,' beil^rn ) seri vino te aJco opple- ridt adftttndem B.rlaiidum rcm :
«i(.

vii, ut adliuc vigiUr^' i.uii io>-it ? QwhM :auien Cumque posl aliquod lempus rev Iluitulfum inqui-

fnecopit, ul oiox enm eiciutuin aj palaiium de<lu r> rei, uirum r< il-.-i ipsis diebus cum Berurido es e,

fjOCrt Qui venicJi'es ad JSMUI Cubituli, in quo ilie jurejurando ai:, cu:u l!erundo prius se velle

Beruridum sper*Li-ui quieic-,re , co?pernni aenus nori qimni us.iuaiii alidi in sunnms deliciis wvere.
puLare. Tunc vaitariui il c nma cis rn^are Tunc rev vestiariuin 1, uin re<juijirit. Jiceus, utrum

Uod., ilttltil. D abiind>bat ut tjtgnxei Slalios scril.it Thelnii.

* Hl q*i adkui Grimealdo rebcl:tt tiJoLan!. Lia 1 . lib. 111 :

Anil>. etMol.
S mpe.- h>b-i irepi los, se.T.p«r locns a -rret cgei-is
Ti poit. in Uod. non l?g.
tiaiibus, lgn- :& '.ai.ii.i :eicilu< . .

<i Amb , El rtfftni tt aatatf tcna facere tUfit .'-m

ab pffcrtione senari'. Si'
-
ei am ad pm cipm slaluas c nltagiehaM, I.

Ai., htfltrna cana. Liud. i.uiea, C <Jc 115 •

1 1 i ad prin-. sut. wnag boc , e;
1
Vrrlu ad reqnimo »1« tmura reuiltic 1 'Jj.i< : er.ti 1'itis-iiiium rrl giani, m jaai vni doeussiaM
. Qmem iw '.itc iti r niw 11 ir lf in An;l<.
< . d aliu L. Jcuer.i,;. C—fagietas a aa q ne j
ad sagwa r.::::t»ria

ri;<in'ur. lulj rra.it ab puto, qu.» l/n-

uiilfi 'isnme : ciiisa;-..

• \ "'.

: fcelwu fu':>ici. rc ique c«.':fra >niel.exUitl, I

eralxrum et pri»-- :->.in ii<<agines illi^ pleruiuque
aur ad tti')., <".< . Lind. auneij<. Tjtii., Ub. Aui"'. 1 Neque ^liu i.enci- . : I

k ?- : oJ., ei .TK.-iaiifriu. unli Mili-iJiuin, c.isirj priox logonis illic qmm :

-
. iMime ttoc arrnd 11 ,-if>ric<><> et alios s ripio- signa el aquil un CBBiplevts, retigMMe se lulabalw.
re- le::.l'jr. Vide C"u. Til. de tis qui a 1 ei elc». ci>:ilug. et 111 aqinli.er Calmimius viiB extrenjajB areeissei,
I'i 11 ...11 autpm lii< ii<>s »li A'li>-ruen-i(.ii- :nlri> Ii.lIus, eic. > Aicutia M i'i>, lib. i\< 1 tj.1Iw»- . : .

1 .;uos ara iinsernMiJi t (m mi'_< j

ji.i i> Ivh |
. outsdus eA Miiorain ad DiUiuna sis>>a « ••u-
c. n-!iuU erat, aMfi amplecu-b miiir, tis %"m . t. 1. n 1

luii itees ve aiaul : .Jlu sc 1 pej locus ilie ci-ufugis

 metius ei e sei secum in palatiu manere, an cum A dum diversis epulis, mulioquc degrav.tti vino soinno-

Berlarido iu peregrinaliooe degere. Qui cum ei simi- que quievisseni, Crimoaldus super ros po-t noctis
lia, sicut el lIiinulTus, respondisset, rex eorum verha tned.um iri uens, tanta eos c.xde proslravil. ut vix
lieuigne suscipiens, eorumque liileni collaudans ,
pauci ei eis elapsi aJ palriam valtierunt repi-dare.

l
m cepil Hunulfo ut quidquid vellel dc domo sua Qui loeus tibi boc gesliiin c-l prxliom Francorem,
lollertl, pueros scilicel et equos, et tliversam su- usque hodie « Rivus appellatur, nec longe distal '
ab
pellec tilem , el ad Bertaridum illxsns properaret. Astensis civilatis mcenibus.
1'ari etiam modo et vestiarium illuin alisolvit. Qui CAPUT VI.

oinnia sua 6ecundum benignitaiero regis suflicien- Qnomodo Conttant Augustut llaliam venient Beneren-
ler tollentes, cnm ejusdem rcgis adjuinrin, Fran- <um obtedil.

pairiam ad suum dilcctuin Bertaridum sunt

Ilis diebus Consiantinus Augustus, qu' el Constans
coruti) in
c
profecti.
est appellatus, llaliam de Langob:irdorum manu
ertterc cupirns, Cnnsiautinopoli egressus, per
CAPUT V. litto-

Bellum Crimoaidi adrertut trancot, el vieto-

ralia iler liaheus Alhenas venil, indeque mare trans-
ria ejut. gressus l Tarrutum applicuii. Qui tamen prius ad
Ilac tempestaie Francorum eiercilus de provtn- g solilarium qnemdun, qui prophelix spirittnu habera
egrediens, in lialiam inlroivil contra quos Grt- dicebainr, s abiit b studiose ab eo sciscitans
fi.i : utrum
moal Jns cum Langobardis prngressus , bac eos arle geniciu Langobariioruni, qux in Italia habiiabai, su-
ueeepil. Fugere quippe se eoruni uti| eium siiiiiilaus, perare et obtinrre posset. A qun cuin servns Dei spa-
eastia sua simul cum lcnioriis et di\ersis pariter re- lium unlus noctis eipeiissci, '
ui pro hoc i;<so Do-
irri.i bonis, prxcipuequc vini oplimi cnpia, abductis minum supplicarei, facio mane, iia eidem Augusio
humiuihus, omnino vacua rebquit. Quodum Franco- respondit : Cens l^-tngobardorum superari mudo ah
rum acies i Ivenissent , rxisiinianies GrimoalJum aliqun non potest, quia rcgina quxdain ev alia pro-
ciuii Langobardis pavore di lerrilos castra inlrgra vincia veniein, basilicam bentl Joannis Baptistx iu
reliquisse, moi lavii effecti b eerlatim cuncia inva- Langobardorum finibtts conslrusii, et propter hoe
dunl, coenamque affluenlissintaiu iiistruunt. Qui ipse bcatus Jonnncs pro Langobardorum genleeontt-

* Mod ., prorineia Gatliae egredient lmliam, elc. Ij.i', l> <mini volunins adbuc non est. Cens Langn-
k Aiub., eonttatim. bardoiuni qui in It.dia bibitant superari nutic ab
Minl., Rivulut. ali<|iio iiini poiesi, quia regina qnxd.-iui qu es alia i-
j
ab Astente civitate.
Miiil ,
provincia venit, basiKcam in b<>nore Dei et sancti
* Jam enim auirao concepcrat de Consiantinopoii -, Joannis Baptist.i- cnnstruiil in Langnbarilorum liui-
Rnmam imperii sedein Iransferre, qii'|i|»e se invisum *-•
bus, et ornavileani raculiaiihushouorificis.fecitqueut
esse r.ivibus cernebal ob cxsnm fratrem Thendosiiim, fainuli et lauiul.e, rt reiiqiia ibidem Deo servienlibus
admissa in sanctuin papam Martiuuin et Mauinum sub|ecia sint, et sacerdotea in ipso oratnrin l/»rf., ;

faciunra, et Mouoiiieliiarum bxresim, nt Zonaras, oraculo] D<;ii lideliler serviaol, cl propter lioc ips^
TUciipbanes Cedrenus aliique lirxci scriptnres,
, sanclus Joannes pro Laiigubardorura genlecontinue
allirmanl, titciinque in iis de sequenli Langnbardic* iniercedit. Ipsa vero gens Suppliciler ae. devoie de
l.i-llu mentio nulla occurrai, neque in Aua.siisio Bi- suis facullalibus iu bnnorem Dci ct saucli Joannis
bliolherario; alsubodorarc licet ei ipsa urcessitate st lljpiisla.' timiu annn tn die nalivitatis dicli BaptisU:
translationem imperii de Gr.rcia in llaliani dcstinu- dninini mituera offert ad conservauduu) ipsum -.it<>- < i

verat, quam nisi de tuedio sublalis Langnbardis ei- rimu. [ilod., omnique leni|iore in die nanvitatis stia*
tequi poiuissei. Servatam liane rerum seriem l\iulo "il.-n ad ipsum oraculum.] Locus iu llndecia dicitur.
uostrn dcbemus ei infra citaudis Laliuorutii lestimo- Veiuintaineii [Mod., Vere l.iiueuj tibi dicturi suuius
niis Cjterutn acla li.ie anno decedenlo
liriiiaiam. in Deo: Veniet tempus el dies,qu:mdu i|i-inn supra-
i'iii cii. Anastasio
cnguosciuiiis ei Bibliotbecari >, ineitioraiiim oratorium onines bibilatores terrx liu-
i|in advenisse imp. in Italiatn asseril j.er iudicliunetn jus babebunt despcr.lui, el omnes ejus facultales ex-
«exlam , sancio Viuliano pnntilice el puaiiuodu/u , imle expclienl, el famulos ac f.ini.das, qui il<i Subaclj
i quiulj ile meri-i-. Julii, feria quarla, iudictinne [.Wo</., sulijecli] suut prnpter faeuliales eorum sxpe
suprasrripia, • Komam ingressuni ftnsse, qui nli- ailbgeiit, et sacerduie-., qut nuuc il>i Dco serviuni ilie
iine eharacteres ajuto l>' r. cunveniuut, et euiu slatuta ac eruut nimis, ei aiilerenlur qiHB <o-
tiu<ie, iiiquir.ti
re.-ui Grinioaldi epuche bene couvemuit,.
" riim BUlil. fropter quud ilucelur viu eiirunt iti aui,-
• Mod., at Tarentum chitatem, elc. lituduie. Quando hxc incbeabuniur, e: vos cerui tis
s Al., eamultitn:* aditt. Lind. be<i, certeiauc ipsa geus perildi cum omuihus qu:«
h M"il., diligivterifiic fitfitant. :'ii iii.i- peiiiueut, ei stabuut iu impruperiam omni-
• tn Aseenstana Kditione it.i hxc legaDiar : tUl bos g -iitibus, qux in circuiiu illurum sunt. Ki ditit
i boc ipso Douiiuum Deiiui riuisiileret | liod., ."•! cos SuiitaiillS Obsecro clemculiatn veslnin si
:

l> •nta suppliearet, et illc oraliunein rundens :id l)n- conversi fii.-riul ad su|ierioreni promissionem et
uiimua dieebaij HdeKter agebat prompto eurde preces c<>uv< rs.itiniiein suatn, uoniic invenieul misericor-
.. Douiinum fundeas ei Utcens; DumiueJesu Lbriste
i di.iit Kespnnderuutqui! [Mod., si converai sunl ad
Itei regum, lumen veruni, qui misisii Spiritumsan*
i
superiorem roiuissiuucm illoruui, uuuquid invenieut
|

ctiioi specie ignis in apostolos tuos, tr uisniiiie S;'ir.

iii iiidulgc.iitiain? etdixerunt ad i! umj: s<i» quod Ven-
sanet. consolaliotiis m
r iu ns tueum, ut possini oon- to.s dixit Conrerlimini ad tne, et etjo retr* <i' ad
:

silium reetuni dare hominibua isiis qni vciieiunt iu ius. Eadem autem bor.i a cous|iectu ejus evanne-
tuu nomine ad ne. Eadcin uora vi^:e sunl << tres r iii |
1/.. '., cnlein bora nusquam coiuparueiuiit|.
lierson* spirttuales, <| aruui uua areltangeli Michae- Factu autem maue ita cidetti Cuuslanlio AtiguMo, ut
IU, sccuuda Jnaniii» Baplisla;, terli.i apnstuli l'eiri. miiii scriptiuu est, p..i ordiuciii omtiia diligentci r<e-
i

Inii. tinus ex illis distl ud soliiariun) : i)n iui|>, ri- vclavii Tunc uimiji.ipi libcuter accepit verb.i ci'<!:.
;..iiConstauiio, iud ,.<i uilcui reui, quani lnbcl
i Qued iii.a ita faclum, eli . i

|Co< ilautiu lalcm r«u bairat oiJe iuo d:sc<.i.i- i

m
 . ,,
, ,

rULI UI.VCU.Vl WV. I HS 1. _ IIWdlilcA. soo

MC n.ierie.lii. V-nni au.ent lempus quanjo ipsutn A venluin per^ere nepil. ijiiem plurc- .i IjujgOMnlis
jraiulu.n bsbetuiar despeciui, cl lunc gens insa per- in ilinere rc!ini;uenles, a.l propria rcmr-jruni, di-
ilil. yi.o.1 bW IU Ijciuiu esSc prubjvimus, .juu anie cenles : quia Pispnli.isset pabtim, el jam nini

l^iiif:ul<arJoruiii perJiiionem, eaindeiu beali Jojiiihs re\ersurus repelerct LVnevfnijin. uMerim iiaperalo-
i.jsuicain, qu_ uu.|iie iu loeo qui Mudieu dici- loris eiercitus Beneveuluni diversis macliiuis vclte-
tnr est owstilula, per viles personas ordinari cunspe- menler eipugnalial , ' c ci.nlra Rooxialdus ciim L.in-
imus, iLi ul i_digni>, el adulleris, non pro vilx gobardis forliter resnsieLai. Qui quamvi< cum IjiiU
iiicruo. seo it.i n.iui u n dalione, isdini locus \ene- iniiliiiu.liiie conf r.di inaiiu .iil manuin , propler pau-
rabilislargirdui cilateni eiercilus, non ,-iuileret. frequenier lauien
cAPin vii. cuin ci| eduis j ivenibus Imsiiuiii caslra irruinpens,

Qttumudo Grimaattlus incilntui a filto IM inagn is eisdcin infereUat BodiqM clades f

. Ciimoal-
ii:ittoa'.do Uenecentum adcenu. dus ejus p.iicr cum jam jMiqae properaret , etmi-
Igilur ruai, ut diiiiniis, Conslans Augusius Ta- de.ii iiutniium ejus, de quo pra misiCDiis , ail liliuru

reotuiu venissei , egressus eiinde BcnevenUnoruni iii.mI ,

qui ei siiUin ad.entum niiniiarel, Oui cum
fine» invasil, omnesque pene per quas vcneral Lan- pr.ipe Beneveiiluui venisset, a Craecis caplus, impe-

gobardorum civ lales cepil. * Luceriaiu quoque npu- B raturt delalus esi. (Jui ab eo unde venirel requirens,
Itiiijni Apulix civiUleui eipugnaum lnriius inva- ille se a Ciiniujldu rege s \cnire, eurudiruque re-

dens diruit, et ad soluui usque pr slravil. b Arcn- gein cilius adveutare nunliavit. Siaiimque imperaior
Uain sane prnpter iiiUiiiliMiuuni loci posilionein eutniius coiiSLium cuin sui> iniit, quatinus cum
i-jpere uiniinie ji-oiuii. Den.de cuni ooini suo eier- Romoali.lo paciscereiur. ut Nca|>oliiii posset reveni.
citu Benevenluui circun.Jed.i , cl eam vebeiuenter (APLT Vld
espi.gnarc (uv, ii, ubi lunc - Komoaldus Crimoaldi Quomcdo imperalrr. acenla obside liomoaldi
lilius, a.lliiic juvciiiulus, diicalum lenehal. n.n sUliui torore, a Uencimlo thtttnt,

ui nnperaioris advcniiMn cogMtit, J

nulritiuui suuai A. cepu iti ubside Romeakli sorore, cui Muara
noiiiine SoiulduDi ad patrein Crimoalduiii Irans Gtsa fu .1, cutn eodein pacem fecil. b
Ljus vero nulri-
1'adiiui diret.it, obsccraus ut quantocius vemni liiim Sesualdum ad muro> Juci prxccpit, inOMei.i
blu.qic suo ac Deiicvenlanis , quos ipse nutricral eidem niin.ilu» , si aliuiiid liooioaldu, aul civibus de
poh mer suciutrerei. Quod CiiiiiOjIJus rei audiens, Crimoaldi ?dvcnlu m nii;rei , sed poiius as<.evernrei
Malim cuui cieicnu liliu laluius auul um , Bcnc- eumdem uuniiiie venire pnsse. Q.iud ille iU se factu-

* Aiuh. ,Liuenan quoqne oputen- - eicidi" aiacer electos Angnstas, cunrite sua caslra
Lai'i riium ; ll. ,

l»m cualem upiiugnaiain jurnus. Lin-

, rl Apnham
inuvens juita l>rn.-veiiti m_' ia coll.cant. Nec mora,
4' nli. Oputiniant Apuieyiam , 111 Mod, coacervalo eiercitu ad oppugnand.-iu urhem cuin
k Al. , Aclieruiiliain \el Ao«rrcii(ii.in. I.ind., el ila d.vcrsis belloruin iii-kIiiims suos u.agii.ies insliluit.
,

in Atnli. et Mnl. In qu» urDe Koaraald, de quo supr.i relu imus, ciiiu
Al., Honiuu 'dv>
'
>cl Uuniualdut. Liud. pjiicit, scil ral diSMiiiis inerjl LaiBgobanlis, ibi.pie
,

d
ClOsSariulii .Vuinij. s -.'..=..; lu ciip i» v eitis
, sanctiis P.iier Bart.auK morab.iinr c.uin illis. Cn-
imiii.iia
ig ir lerriuiiiler atipic iuj.iiI.ic ad cj-
UEuua I I Kll Ll A
i i

njjai eani novis cerlaiinnilius pei pluriinum leui

m vr.icii» slm i i uAti.i |n.

LtvUHllTI. MSTEMSQOE porit pugiiaveriint. At c>niu K.iiini.iid, ut er.il

inagiiaiiiiiius et iinperiernius ei (oriiter rrjiili.aii
,
SIIS II Ml-l.
uuiic ei muris. nunc per Mnprovisain irruplioneiii
1'lpianus e..s lib deOlli.in pri c.iiimiIis EdaeaUiei
,
pliiniiiaiu suuriiin Lmsiium patteui jtirivit. .Nam pru
\mal. leg. Z. I». ilc III.I..UIIIISS. \ii,ilin. Jusliiiiauus
pjut.ia e sui everi iius acies conlra eus iu pM_lis
lib. Inst. ui B, 5 -I, iiut rdagogmm, aut miin-
m
i )
pavebat Jirigere. Tjinen cunt ci(>eiliiis iocessabi-
itHin, rdm ii/ ureai , uw iiiiiiniiiiiit , i|iicni Imuiii
iii.r liiuc aiipie irule sulriiu imancortu- prosU-fcai
ila cipressil I tico.-li) lus : Kai n i-ieta, oti zjiou- e.ilerv.is. Se.l praefatas Aug. qmulO plus siln iliun
vy^yo; uau .-.\i, -
:;'/.!.;, iXonnaae. Il)
, i . r,
aitenlius CCrn e bal onsisleie, lamu ei lerventnis iiov.i
jIlj iuscnpl ihic 7 jiu' appell .uiiiit cerljinin.i objicieliat elc. t Dc Mcatu \eu. iu auvi- ,

II, ILAIIUO lAIU.llUnn IATL I

IiUiii Grimoaiilo pjire nullj iis aciis lit iiiciiliu. m
LE\ Ul K I. h. i r\
l
t Aiul) ci Mod., tenire rti i/.
QihhJ roeabuliun rliiui apttd Cuiopalaunj r.peii in, 1 1'ii^nanli.i li.cc iiiviceui siln inilu 1'cicgniMus in
uln tw -a.:U ix,; >vii„ n.ciiii.i iii. ijed an i.lem cum
cil. di-sert. de Kinil). priueip. Ilencv. , tt.nlitun
litn- sn iion lacile iluc iin. l.iiul.
.
i.empe a • u. e Itoiuuaido nn euion olisidcm l.isain
* Al.. r.l quamns Homtialdus niiii l.an gobardit jiiu
po-l ji cepiuiii iiiini.uni pr i sm jjiii s bi adessc cuut
lotnm exerci unt aquo maru imptidert noit uudetel,
v.iliJo eiercttu palreru, Kegenujtie Gnmuatduai;
frcquenter tameii , cic. I.in.l
ai nun bcne 1'julimenleai vir ilocti.^s. esl assi-cu-
* llacc iiciii ..e lii-rii '\ciiiuna obsidione rrlcrl ,.iui-
IM e oonira
: elenim noster p >»t daua olisi.teiu
qi.us auctur aituruin saneii U.iriali. i Cousiauliuus
narrat: Sesualdora, qui a rcge praemissns fuerji, ut
luni.qui et ConsUitS csi appi j|u>, ci. leiiipore Cnn- I
ilnus adveiiitini n 'ini.iret ad iiiuenia duclura fuisse,
Mjiiiiuop liijiiuiii regebai liiip.iiuiii, (jui e Laugo-
iii Ruiiiu ildo sprin ausiiii olierci : sobodora eniiu
1 ro r uin nunil".- lUliain cnpirns -iiji|u" reduccre
.1
i ,i inter Grxcos ct Langobardus pacluin mmiuiu
diiioai, sicnt oliui iu praL-i-edcuuuai se ruerat pote- lin-se, ut nisi po.-l cciiuni leiopus Crnnual.Jus npein
stJte, iiiiiuiiiei j suuruin collecb iiiuliiiuuine uure .
lcrrcl , se suos.pic drei Ruiniul.lus idcoi|iie (jrc- :

li 'ii-t.Messus, Tareulum pcnetr.i\it nnlc.jue prole-

ci , qui Sesualdu.ii ceperant . soliia Ir.iude morieiu
ctus pcne ojiiics Apulnt nrbei rJepopiiblus esl, pei-
iiiiiij viriiin aJ iniiii .i diiveruui, ul suis nutus
i .

(.ensi|iii; opnli nlisMii.aui nrlwiii Lii.cii.iu gniissi-

astcieiarei Regcm tmhiiuu venire pjise , quml nnra-
u.13 ir.i iils Crpil, eiujne omu uiis pr.Ld.iuuin diicclis l.ili virtulh r\eii,|i|i zterna di^nis Uu.le ScsujIJu*
uiambijs ejin Jtl suluui usjuc pfu&uavit, Dc cujus
,
Ijccic fCLUSJVlI.
 : , :l,

COI DE GESTIS LANGOBARDORCM. — Lllt. V. 60!

rimi, ul ei prxeipiebalur, promisii , sed cu:n propc A luin cum eo iitirci, a qu.iluor parti'>-iv uib.it inso-
muros atlvenissel. " vcllc se Rnmoaldnui viilercdiiit. iiare pneepil, moxqiic super fns auilcntor irruil.
Oui Romoaldus cum riiius adveuissel , sic a<) eum Ctiinquc utrxque acics lorli inlemiouc pugoarenl,
lociilus esi : Coiisians estc , domine Rotnoaldc , et lunc niius dc exeiciiu rcgis nomine '
Ainalongus ,

hnbcns fidiiciam noli lurb.ri, ipiia luus gcnilur qui rcgium romum ferre crat soliius, queitidain
titius lilji auxilium praebilurus aderil. Nam sci.is Crxciiluiu codcin contn utrisquc innmuus foniier
eum liac nocte juxta >> Sangrum fluvium cum valido pcrcutii ns , ile >clla super quam equilabal snstutil
exercilu manere ; tanium obsecro, ut misericordiam eumqne in acra super c:tpui suuin levavit. Quod
eihibeas « niea- uxori , »•: lilns, qtiia geos ista per- cemelis Gra'coruni cxercilus, rnoi itnmcnso parore
fida me vivere non sinei. Cunu|iie lioc dixisset, perlerritus, in iugam conveitiiur, ulumaque pei-
jnssn impcratoris caput ejns aliscissum esl , alqtie nitie exsus , sibi fitgiendo mor.em , Romoaldo c
eum liclli maciiina, qtiam d |>etr.iriam vocanl, in Langobardis victoriam pcperii. Ita Saburrus, qui
urbem projeetum est. Quod caput Romoaldus sibi se impcralori suo vitlorix iropxum de Laiignbardis
defcrri jcssil, idque lacryiuans osculatus est , digno- promiseral patrare , ad eutn cuni paucis remeans
que iu lociilo lumulari prxcepit. igiiominiain deponavit. Romoaldus vero, patrata d«
CAPUT IX. B inimicts vittoria , Bencvruium triumpliaiis revcrsus
Quomodo imperatoris exercitvni Micola esl, palrique gaudium ei cunclts sccuritalem suu-
Capuanut comet af/lixit.
Inlo bostiuin timore convexit.
Melucns igilur ini|cralor subiluin Ciimoaldi regis
advculum , dimissa llenevenli obsidione , Ncapohni CAPUT XI.

proficiscitur. Cnjus lamen exerciuim « Miitola Ca- De malii qva Constnns Auguslus [iomanis intulit , el
puanus roiiies juxla Quenta Caloris ' flumiuis, in loco de privdationibus quas singulis regiotiibus (etit
ct qvomodn erstinctus esl.
qui usque Imdie 1'ugna dicilur, vebemeuier atirivii.

CAPUT X. At vero Constans Augustus cum niliil se conlra ,

Quonwdo liomualiiua Saburiuin ub imperalore Langobardos gcssisse consptccrel omnes sarviiiae ,

mihium , cum viyinti miUibtu vicil. m.c niiuas conira suos, uoc est Romanos reioisit.
Pnsiqiiatn vero intperalor Ncapolim pervenit Nain egressus Neapoli Roinam " pcrrexil. Cui sexto
unus ex cjtis oplimalibus , cui nomen Saburrus ali urbe milliario Vitaliauus Papa cum saeerdulibus
crai , * ab Augusio, ut ferltir, viginli nti iia roili- ei Romano pnpuio occurrit. Oui Augustus cuiu ad
tuui expeliit, seque cum L:
Romoaldo pugnaliirum. beaii Pelri liiniua perveuissel, obtulit ei • pal.ituu
vicioremi|ue spnpundit. cum Qui acccpto exercitu /« auro tcxium : ct mancns apud Ruruatios dtcbus duo-
:id locuni rui '
Forinus nomen est adveuissei , ibi decim, omnia qux fucrant aniiqiiiius inslituta ex
que casira posuissel, Crimoaldus, quijam Bcneven- xre in ornamentiim civiialis dcposuit, in tautum,
lum advencral, lixc audieus, conlra eiiui prulicisci M eiiam liasilicam bcaia 1

Mariac, qua: aliqiiando

vnluit. Cui lilius Romoaldus: J Non cst opus, iu- Palllbeon vocabalur, cl conditum fucial in bonorem
quii , sed lanium pariem uobis dc excrcitu vesiro omniuia deoruin , et jam ibi pcr concess'ouem su-
tiibuile. Ego, Deo favenle, cum eo puguabo, el cuni periorum r principum , locus crat omnium marty-
vicero, major utique gloria vestrx potenlix adsrri- rum , discoopcrirct, i tegulasque xrcas exiude «u-
Fariumque k
belur. csi, el accepia aliqua parte de ferret , casqtie simul riim aliis ommbus oruamcutis
pairis everriiu , pariterqiic ciim suis hoininibus Constaiitiiinpolim irausiniiierci. Dcinde rcversu»
coittra Saburrum prollciscitur. Qui prius quam bel- iinperator Ncapolim , iiiucie lerreno pcrrexit in ci-

1°
moalilus
Verba
cnm
velle se
citiut
liomnaldum vidvre
adveniuel, iu
dixit. Qui l\o-
Mo<l. unii leg., et
Pixcipitem sanc luinc imperatoris reeessum, rcctunt-
que itir Neapoliui versus no video , tinde argucre i

ita in af. not. Lind. Amb , vellese Itom. veniie. Quod poiucrit Peregi inius nisi cx propria conjeciura, quani
eum advenisul , elc probabileut liccl, taoli uou fecerim, ut Paulu lidem
''
Al , Sacruni fliivinm. Litnl. s.labrogalura, not.it. potuuiuuaiu umtisque Quiuinis i

' Ainb., cum mea uxore I filiis. < D posiiione, ui pnetens o nn aspexi, ob quam uemo
Sic vocabaiur ultimis lciiiporibus, cum amea
11
ilixcrit Consianlein Uenevcnlu Ncapoluu rccedeuieui
scnrpio vcl onnijer : cnjtis luimitn qui nosie a\el,
, eiioriiiilcr divcnissc.
lcgat Aiiiiiii.nii Marcellini lib. ixill, naut locus nimis '
Al. , './> eo. I.iuil.
longus csl , til luc dcsrrilti i| iic.il. Nicelss Cliunialei b Al. Crimouldii. Ltntl,
,

rttzf.'/ <>\'.'. o/.yetva iildigilat , ci6que maximc baiba>as Al. FoTullut al , Furmiit.
1
, , I.iiid.
genics , uii ideiu sinliii lib. iii dn Gcstis Alexii An- i Al., A " ril u/iiis, tiiuutl, putor uplime, te vrofi-
t,cli : 'AaXu r/A zi/ mrijiiCiii.K mj^aviiuaxa, o'f eXBMvto cisci. Lindeub,
O: pur,'.u.(jhl.
k Al.
,
(111'iiii-ii/c iiai/ue reyccuiu purie txtrtilut m
' AL, Ilicola; Mirula. Lind. Milia., Mod.
»1., Sitbureutn ctireduvr. Lind.
' Al.. Calbris. Lind. Ad liuiii Pauli locum Camil. 1
Al. Amelauyut. Lind. et Mod.
,

Pwegriiiitis loro cil. : • Fluviiim Calm em a Paulo pio '" Auib. , pertenil.
Saliaio dicliim niui dubito i|iieiu propc PeliUa Dia- ;
" Amb. , ibi.
couiis iu Auci. ad Otiii-nseiii lib iv, cap. lt», aguo- Al. , pullium auro lextili : ted maneni Roma: per
scilbiiuc loruin appellalum Pugna, > Laudabili saue dies duvdecim. I.iud.
.Hiniiiriiiu iiuiiis arii l.tmeil rciistira, b.i'C addit
; p Plioc.e neinpe imp., ut supta uosicr BCripserat.
< Scd co Conslaiiiitiiii recla , cl fesliliato, ut 1'aulus 1 Mod. , tegulusque txreat txtnde simuI cum alus ,
perhibel, Nej(»oluii lecedenlem e recta via diver- cic.
tissc, lotoru'u elge^toruni consueta Osl conlusio. >
eo3

vitatem » Regium.
ruL, mux.N.oiT .U\\ - IIWW.Il l
Ingrtesusque SicilUro per indi- A driam ei » MSuflmm pervaserat, subito cum
W
muliis

ciioncTu sepiiuiam , kibitavil in Syracnsa, el lates uavilms ve. ieutes Siriliam invadunl, Syr.ieusas iu-

afilirtinnes iiuposuil populo , seu baliiiaioribus, vcl grediiintur, mtilumque siragem fariunl iwtpulormn,

p ssessonbus Calabri* , Sicilix, Afric.e alque Sar- vii p iuc s evadeuiibus, qui per nwlimiiii c-isira

uini», quales aniea nunquani aud.tx suut , ita ut el juga confngeranl nioutium. AafeHtfLI qm.que
eliam oiores a mar.lis, tcI nlii a p. remilnis sepa- r.nl -iin iiiini.uii, el omne illud quod Couslans An-
I

rarrntnr. Sed ei Slia niulta, et inaudila *> illaruiu gusius a Roma abstulerat oruatuiu in xre el firuaii
°.
regionuin populi sunl perpessi , ita ot • nulli spes t peciebus, sicque Aleiandi.ini reversi suni

viiae reuuneret. NameMvasa et ' eimelia sanclarum CAPIT XIV.

Dei eccJesiarum iiuperiali jussu el Crxcorum nvarilia /)<; worl» Gikt »orcrii Homoaldi.
tuiiiaia suni. Mansil -iiiem imperalor in Sicilia ab Pnrro rrgi- lilia, qnam de lleuevenlo olwiilein nn-
indicliotie sepliiiu usqoe in doodecimam ; sed un- ntine Gisa r siildauni diiimus, Sicili.m veniens,
dein ' UnUrom iniquitalum pcenas luil, atque dutu diciB cbustt exlremuro.
se in balueo hvaret, • a suis eisliiiclus esl.
CAPIT XV.
CAPUT XII.
n Dc pluiiit et foitilrtiu qace ee lempore nimiec factr
De imperio Mecttii, et de merle iptiu*. iUM.
lnierfeco igitur apod Syracusas Coostaute iiupeia-
Hoc tempore tania» ptnvix Ufii.-tqiie toiiiiriia fne-
t»re, ' Mccetios iu Sicilia repnum arripuil, tei absque runt, >|uanta ante nullus i ineiuiuerii liominnm, iij
Oneoialis eiertiuts voluntate. Couira quetn '
Italix
ul iuiiunicra lioniiniim el auimautitnii niillia fulin.m-
tiliuae milile*, alii per Istriam, alii per partes i -am- perempia Ko aium legumiua. qox propler
bus esseiil
panir, alii vero a panibus Africx, et Sardinlx re-
I
pluvias colligi nequiveranl, ilcrum renaia et ad ma-
niente*, velteusealer in Syraeusas irroeriuii, k
euni-
luriuieiu usqoe perducia tutii r .

qoe viu priraverunl. Mulh eijuJicibus ejiis'dctrun-

caii, noliiqoe CoosUntiiiopolira perducli suo>, cum CAPUT XVI.

qwbns pariier et UJsi imperstoris captn r<tt de|ior-

Qfomciio rtz lirimcaldui Trutemundum ducem apud
Spolelum ordintitil, eiqnsmam filiam iit malrimo-
taluni I
i.im tradidil.
CAPUT XIII.
At vero GriwoalJus, ercpiis Peneventanis et * eo-
Qnamoio Sartctti ab Alexandria renienlet Siciliam
drptpuUlt luui. el quid,/utd ( om an$ Au ui.ui dc rnui proiinciis a Grxcis, apud Ticinum ad paljtium
lioata abUuieral deprtcdati iuhI. siitun, ' repedare disponens, Trasemundtim qtii du-
llaee audiens gens Sararenoru n, qtue Alesan- q duui Capux " comes fuerat, ei ei ad pcrcipicnduni

* Al., r.eqiam. Ms civituteni ficinn. Lind 1 Mnil., Itnlia tnilitet.

h
Ainli. , harum. ) Al , SardinUt Sj/raciisai venientes evm tita priea-
' Amh., alitui trti rila uoh rtimn ret. runl. I.uid. et MikI.
- Amb. ei Mod<wl., taia iocTqSj, cimilia tuncta * CoiisUniimis Cuiisiaulis filius e con-
liuo et ip*.e
tum iciUiiarum, eir. stauliniquili Siciliam venii, occisoque Meietio, ur-
* Glos>arium, ttifinw)y,cimelinm. Il.>)' dius kci- : beiu re r uiii rrere^sus, 1'ngoiuii (osiinnieiiliini ade-
u«Ju» 7xi'Ju Supa* »u t« inrxjitra. /ctmti. De priui i pius e>l, qn nl scilncl tirzantio snlCens leucra .i.ilnic
iiiletligHut vin docli versuni lluuief i t!i J (• '
I.i0'igiiie luerai, el c Sicilu prouussam iuruain re-
luleral.
IJ t ;'u o.^t otTOfwa.
Vide Ai.a-u>. Bibli>iliee.,
1
in Yita Adeodalj pon-
rii/ju i' •» u T v;:oO natj/i,i nUftOatx wiroti, lilicis.
Xx.ro,- T(, jrsutro,' T( Ho»VAfii?T',; Tl ui^c.o;.
Amb. el Mod., qttn? jam Atesandriam. etc.
Posicrius probat Tri| biodurus de llti excidio ae Cjrro episcopo
lleraclo scilicel iin|>erante,
AVi .,...; qimruiti lemponhus. annotioS, •K.jry pltrs
r 1 1 1 1

1 ,

ro"0« ii ipifun
a Koiuauoiuiii diiiotie subl.iia Saracciiorum jtigo col-
Kc-u^<n 6/kauun ztiu.ij.rj..
I li III suliepii.
Cassiol •ru» deposiliras prcunias vncal Itbr. vi. furin. •
... Sicillc ctailem a
li illaiam rit. Smeous
X : i (Vpnsnivx quoque pecuin^', qw loni/a ve i Anastasitis referl in Viia poniii. A.le hI.iIi, qui sanrlo
lustale eompeenlits doiniaos atuisiTiiiu, in<|iti-itiuiie " Vitali^no successeral, et rtim rjusdeiu pnaiiricatH
tu.i nnsins applicaniar asurtis. > l.mJ. Mezelii niinleniillig.it; at coiiSenUeiitibuscuiuTtieo-
' Mod., Uaiaroai «rrumxsruiu im ;ml</fuiin/3c pawas ptuiic (irxcis scii:>loritus lijcc acridisse aimo se-
luil. cunduin Al laii.lrmns tCI, (|isl a h.il Scpleirbns
e Syraciisi-, in balneo, ab Andrea, Troili lilin, jiii.iti !j l.aimis inrlioaltir, ad saocti ViUlintleuinora
siluU •] acaiiJ.i iiifiimicbatur capiti pra-iter imparia. t uinn.uiiiier rctraiiiiiitur.
CnnsUnirnt orrubutsse scribunl Gratci l.aiiui.iue f Al., tub alan.at imp. duimut. Liml.
scri|iioie». Aiiafla-ius, insaurtu Vualiaut' iiiirleciiini 1 Ainh., memineral.
r
f nsse narrai ( 15 <He mesisis Julii, |>er in 'ict. II. i Auasusius bxc posi iri.'rtcm A.leodaii accidisse
At rcceniiorc* rr|vontn:t li, ut legitni in Warue'r i > li ria..
n - rti et tinritnHi» Ai.astajii ui^s. Ccdiciuos, argu- I , Gr&ccrum prlmirs. Lind.
iiieiiin aciioms 18 sciix sjnjodi, io qna aunus 15 Se.l retiitfciiila quove srnsn si; arci- pnma !e. ln>,
( i.- ..tns Consijntiiii Pogonali Biuaeninr, qui«d tii i •!.: apml Camil. Pcregr., m dis>erl. Dteal.
>:dtj
oplime iiomnnsiraiLonsi iiu s morteni post incwpian. .... iiiuanus :n aMitjiia! proiwe:ns an triiintut, pag.
iiiilirliiinci.i I- evenisse. Mbster ve.ro enui snpra 7">.

scnpseril .mt«>s svm runid in imperassc, inconijle- '

. repedatil, p«s'.,«<ii« jiapcsoerai Je 1 1 ic-

los n io-q !•• eiirc.iiins nuiiiciJtit. tit alibi passiui. i

-.. .'i.iii.-n < ,/ni'ir cwues futral, eic. I.iu.l.
» M.. fiiitutiut, msi^ni r«ruuc dccoit; a scnpi >i » l.t.:i.'. hic cst prxlccius, ul iii Mtiiiiii i:i>|->. rii :

I. iiUttia. i lioii.Cs .li)p..' , c tucs ItJiiiu', Aliifjr, lu-

G05 DE CESTIS LANGOBARDOULU. - LIU. V. &*
'"''
rcgnum • slrenuissimc paruerat, data ei in matrituo- A Jelevit, prxdamque copiosaro invasit. .Vt fero

nimn sua filia, Komoaldi aliera sorore, eiim post quario lamam suprr se multituJ ium conspeiC-
Anoncm, de quo superius Jiiimus, npnd Spole.um runl venieiiieiu ni tii per fugam evaJere jxs-

duclorem lccil iuJcque Ticinum reversus est. seuL

CArUT XVII.
CAPUT XX.
De morle Lupi ducii el quomodo nraret ForojuUauo-
Q^od iu Forojulii poil Grasulfnm Ago duentum lenui!,
rutu jtnel depradali tunl.
el poit Itunc eorum ducior Lvput effectut e.l.
\b\ ilarjue Lnpo Juce peremplo, reliqoi qui remin-
Siquidem, ui superius premiseramns, Gnsulfo
seraut, sese per rasiclla comuiuiiiunt. Avans veio
Forojulianornni duce defuncii', k successor ejus in
pcr onuies eoriim lii.es discurrenles, cunria rapiuis
dticafu Agodalus, de cujus nomine asque hodie do-
iiiv.nluiii, vcl supposiio igne combuiunt. Qui cuin
inus quxdam inira Funni.-Julii conslitula dumus
p t r aliquot dies lioc facercnt, a Grimoaldo ers man-
Agonis appellatur. Quo Agone iuoi luo, Forojuliano-
d.itnm esl, tit jam a dcvastatione quiescerent. Qui
rum ductor Lupus efficitur. Ilic l.u, ui in GraJos iu-
legalus ad Griinoaldum mitliiul dicenles ' Korniu-
iulam, qux nou longe al> Aquileia e-t, cum cquestri
strataiu, qux antiquitus per mare
Julii sc minime reliciuros, quam armis propriis con-
eserciln, per •

faeta fuerat, introivit. Ei JeprxJata ipsa civilate, B I"'-'»*6 " 1 -

«t
Aquileiensis Et ilesix tlicsauros exiude auferens
CAPUT XXI.
Quomodo Ataret rtoUnlet de horojulii eiirt, Grimoa'.ai
Jcportavil. Iloic Lupo quanJo GrimoalJus Bencven-
atlwia eipulti suitl.
lum perrexil, siiuiii palalium coniuiendav.l.
Tunc GriuioalJiis, necessitatu conpulsus, exerci-
CAPUT XVIII.
liiui i coadunari przcepit, quaienus Avares de luis
Quomodo Luput dvx eonlra Crimoaldum rebellmii.
finilius exturbaret. In inedio it^que camposuacastra
Qui Lupus Jum rege abseute multa i> soleuterapud
contra k Avarum hnstium coinponcns, cum exercilus
Ticinum egissel, quippe ' quia eum reversuium non
p.nt. m exiguam baberel, ' et Cacanus ad eum lcga-
zsiimaret, revenente rege, sciens eidem ea qux
tus mitlerci, eosJem ipsos, quos tiabebal diverso
iu n recte ges-erat disj licere, Foruiti-Julii petens,
li iluiu, variisque instructos armis, ante oculos lega-
coutra euu.J. ni regeui s> se nequiliae cuoscius rebel-
toriioi per dies aliquot, quasi novusjugiter excrcitus
lavil.
aJveutaret, frequenter transire fecit. Avarum vero
CAPUT XIX.
legali dum eumdem ipsum exerriium, aliis et aliis
Quomodo ipte dux bellum conlra Atares g etii.
moJis pra'teiire conspiciunt, immensam Langobai-
Tunc Griinoaldus n"lens civile bcliuiii inter Lan-
dorum muliitudinem esse crediJerunt. Quibus Gri-
gnbardos cxcitarc, regi Avarum Cacano mandavil ut C
nioalJus ita Jixit : Cum omni quam viJistis exer- •'

iii Forum-Julii contra Lupum diicem cum exercilu

cilus multiluJiue siattiu super Carauum irru.uu * el ,

veniiel, eumque bello prolererel. Quod et lactum '

Avarumexercitus Jisperdam, nisi de ForojuliaBorum

est. Natu venicote Cacano cum n.agno exerriiu in
Giiibus velocitercxieriul. ilii visis et aud tis, legati
loco qui s Kluvius dicilur, sirul nobis retuleruM
Avarorum cum hxc suo rcgi nunliassent , itun
seuiurcs firi qui in ipso bello (ucrunt, h per tres
cum oumi suo cxercitu ad proprium reversus est re-
diesLupus Jux cum Forojulianis aJversus Cacani
exerutum conflixit. El prima quiJcm Jie valiJum
gwm.
CAPUT XXII.
ejus cxercilum paucis suis vulneraiis prostravit ; se-
runJa vcro Jie jam :ili<|uanlis e suis vulncratis, et De Warnefrido filio Lupi.

nmrtuis, pari modo mulios ex AvariLus exstinxit. Denique Lupo lioc nioJ ., ut prxmisitnus, m-
Tcriia vero die jam pluribns ex suis saueiatis, sivc lerempto, i WarnefriJus ejus filius volutt in loeu
peteuipiis, nibloniinus magiium Cacani exerciiuui pairis apuJ Forum-Julii obiiucre Jucatuin. SeJ ute-

li.c etc, > ubi et pinra d* ejns dignitate. Lind. At plus remisit quam fuerat ablatum, ut scribil DanJu-
qn.e LaugobarJis coiuiniin liieril Jigniias el olli- lus apuJ 1'ghe liim, iu Ital. sae.
ciuin , viJe apud eumJ m Peregr. , in cit. Jis- tI ' Anib., t/utppe qttrm reverturum, elc.

seriat. '
Uud ., proilenterel.
" Al., tltenuam operani narureral. Liml. B Al., I iniiiii. LinJ.
' Au li : succetsor ei tn ducalo Adtjudus, de cu- 11
Ainb., iiilrn.
|ui, elc. 1
h 01 u J nlntive ueminem tt t,liclnruin, qno- ar
ii

M»d. jt«vrs»or ei in dncalu Aqo etl eonsiitutiit.

: mii )iropriit conqnitntenl. Ms. LuiJ. ,\l. foritin- :

' Sirata est via. Viclor episcopus dr pcrsi-cutiune Ju'it tniiinne retic uroi, ut qttod iirmit prvpiiK con-
Van.lnlorum, lib. 111 Strahr rero, vel Minitaj, ca-
: quisiuettt. ctc.
iaveribus replcine exbalaniium feloro nHtrlnorum i Amb., CoadunuTf. eapit. Lind., congre.jare Ueuil.
gradieules vi\os onini ex parlc necibaul. • Apud k Vinb. et Uod., Al'ururmu lniipiliitm componeni.
Germaiios maxime adliuc in itsu est. L>nJ. 1
Verba et Cicanm aa emn lcjoltt millertl, uon
I l'o~i translatumab Aquileia uietu Langnbanlo- leg. iu Amb.
riiin GraJiis insulaiu ecclesix tlic^aunuii, ut stipra
iii •» Al. : Atiittl atiit Itaoitibut arm;i.fHe initructum
narravn nosicr, priintis sacrilcgai injecerai mauus perlrtutiire contp eereni, dnenoi tttt puluiiie»,iiiiueii-
Konuii.iiii- Gridciisis cpisc.pn- , qni a Caiholicis snm Langobardorum, e'c. Liud.
drti ivrrat, et iu rastrum Cormoncs siiiuii Aquileiam " Mu.l. , < iiin ontni lnc ifUam eidislit muUtiuJi-
ad Arianos se reccperat, llonurio sumiuo Poutillce. .!• , • IC.
Heraclius ini|verator, boriair.c Priiuigeuio, caibolico Aiub.. r/ Auares disprrdam.
episcopo, Foitunati successuic, auruui ct 3ij;eiiiiiii> A.ub., Amtfril. v;.,. L.inl., Ariiefridnt'
M>7 PAULI DIACO.M OPP. PA rs i — msTomcA. fios

tncns Grimoaldi regis vires, fugii ad Seiavorum gen- A lanta eos sirage prosiraiii, ul ex quinquc tuillibus

lein iii i arniiniuiii. quod cnrrupic vocilanl Carniia- viris vix pauci qui cvadereut remanereoi '.

inini Qm posteaeuin Sclavisadveniens, quasi duca- CAPIT XXIV.

tiini eorniii virilms resuiiiptiirns, apud » Neinas De morte Weclari, el quomodo ei l.audarrs tuccessit,
el de Itodoaldo qut pos: evm ducatum Unuit.
raslrtim.quod non longe a Furo-Julii disial, irrueuli-
Post bunc Wectari i l.audari apti.l Foium-Julii
Lms super se r orojulianis, eisiinctus esi.

CAPUT XXIII.
ducatum lenuit. Quo defuncto, ei k
Rodoaldus in du-

De Wecuri ForojulianoruiH duce, caium successit.

el de <; i

ticiorin.
CAPIT XXV.
I .'it : ordinatus es( apud F.irum-Julii dux k We- Quomodo Crimoaldus filiam Lupi ducis Homoatdo
suo filw sociarit.
Ctari, qui fuil oriundus de Vincenlina civilate, vir
Moriuo igilur, ut diviinus, Lupo duce, Grimoal-
benignus e: p.ipulinn suaviier regens. llunc eum au-
dus rex liliam ejus, noniine '
1 licudei a.lam, suo lilio
disset Srlavorurn gens ' Ticinuin profecltim esse,
Roinoaldo, qui Benevenitnn regebal, iu nialriino-
cngregala valida mu'!iludiue, voluerunl super Foro-
tnuiu Ir.ididit. Ex qua Ires lilios l"-r est, Criinoal- ,
juli niiiniin castrmn irruere. El venienles castrame-
dum, m Gisulfum, nec nnn ct " Ai icbis geuuil.
lali suni in loeo qui • Bxoxas di< itur, non longe • B
CAPPT XXVI.
Fnrn-Julii. Secuudiim divinam aiilem diSpnsilintiem
Quomodo Criinoaldus de suit contemploiibut tt
coniigit ul dux Wectari supcriori vespere a Ticiuo ulius ett.
revertereiur nescientibns Sclavis. Cujus comites cum Rei qunque Grimnaldus de omnibus illis qui emn
ail |ir.'pru ui assolel lieii) renieassent, ipse lioc
qtiando Bcnevenlum profecius fucr.u, de cruerunl
(

11'iini'im de Sclavis aodiens , rtiin paucis viris, hnc

suas injurias ultus esi.
e>l rum r
viginii quinque cnnlra eos progressus est.
CAPCT XXVII
Quem Sclavi ctitn lam psiuis veinre conspicienles,
Quomodo Crimoaldut Forum-Popilii expuynant
irriscrum dicenlcs ' palri ircliain conira se cum delevil.
rleriei» advenlarc. funi ad ponlein k
Qiii Naiisonis Sed el Forum-Popi!ii , R.imanorum civitatem,
(liiminis, qui iliidem esl uln Scl.vi resi.lebanl prn
, cujus cives eidem adversa quasdam inluteraut Iteue-
puiqoastel, cassidem sibi de capile auferens. viillum ventum prolicisccnii , r missosque iilius euules ei
sotim Selavis osieudil, eral cniiii calvu capile. Qiiem redeumes a Bcncvento sxpius lajseraut. Imc mndo
duin Sclnvi qnla ipse essci Weclari coguovusenl, moi Qu nlr:i;esiinoruiii lempure per i Alpem
delevit.
pTtorhati Weciari adcsse claimlaul. Deoqtie eos ei- Itardonis Tusciam inp;ressus , nescientibiis oinnino
lerrenie plus de ftqia quani de prelio cogiuml. Tunc C Romanis, in ipso sacratissimo Sabbato pascbati, su-
soper eos Weclari ciim paucis quos babebai irruen*, pereamdem civitaicm, ca hora qua bapiisiiiun liebai,
• Al , Seumusum Liiul. Vide qux nolavi snpra, annnynius Vilae sanrli Sabini oriavo sxoulo srripUe,
lib iv, cap. 58, niiiii. li.J apud eiiindeiTi Bnlland., dieO Februarii scribit isie,
k Ms. Liiul., Jutectari,
et sic infra quoque. cap. v < Emlein
: quoquc lempore Langoliardoriiin
' Al., Vincentia. Lind. qui Itlium
regni giibcrnariila susiiucbal Griinoali ,
d
AL, Ticinum ad regem profectum. L ;
n«l. siiuni Itomoak Bencvenli ptuieipem iusiiiuit, eique
Cluv.r lili. i lial. aniiq., pag. 201 i llic locus
• , : l.upi, qui e.x nobili pro6apia exsiiterai, liliain nomine
plurali iuimcro focabulo llroi quo silu ad !Naiis«- , Theodoiadain, quain ninilo nieiniilimus, in mainmo-
nem amnem fueiii, inccriiiin est; supra Foruni Jul.i iiiniii dcdit. Bnmoalt defiiiiclns eam ad regendtun
lamen fuis-e versus Caranlanuin Sclavoruin regio- S.iiiniiiiiiii popiilum ciiui parvo liho reliquil. • Ki

nriii. qnx nune Carinlbia dirilur, verisimile esl. i quilms facile colligi pntesi eodem leinpore, quo Gri-
' Mo.l., ngiuli duo. I.iud. , viqinti tex. moaldus li ium suum Ueneveiilatioriiin ducein insti-
f Mod.: Palriarcham cum trunsitu ctericorutn ud- luil, eidein et iradidisse. Cailernm laudalur
uiorem
teutare. 'I lnMni rrnl.i'honorem sancli Canusini
pielas, i)iit iu
h Ainli ,\osiaonis.
PeNalisouelluvinejiisquecurFU, episcopi, visione ac miiaculo inoiiila.-leiiipluni ereiil,
ct illius ali allcro, Natisca noniiue, dllferentia, plura cjtisiiie corptis marmoreo mndidii septdcro, allaris
eradilissime r.ongessil Cluverius, in sua llal. amiq., itvioiri auro geinuiisque dccoravil.
i

lili. i, pag. 18\, ihiqne scribil, « Ponleiii N.iisonis D Mod. Agisul[um. ,

liusse apud vicuiii Tertiuill, quo locn niiila Iriimenia- " Moil.. Arichil. AL, Arickilum. Lind.
lia aiiiui iiiipnsiia conspic lur; i Canique conjetiuraui Al., Furumpopiiit. Liud.
opiiu.is liiniai ar^un ||., quaj liic oneri es-.nl. p Missi su.il le^ali , |eg Frauc, lil) iv, cap. 7,
Mancmn csse Pauli nostri littuc loiiini poiius I.I.. cap. I-, ei alilii. Lind.
iv,
iuihi persuadeam. quam lia;c adeo increilibilia scri- 4 De Alpe llardonis el Bercelo iufra, lib vi, c. h&,
psissc; vii enini quinque niillilius b.edis jugulaudis ineinoiaio Cluverius , dici. lih. i, pag. 203. Quove
rigimi quiuque forlissinii viri unu iuipetu saiisfuis- siiu nlruniqiie iioiiicii fuetit arguit ei Chronici Ca-
scitt. sinensis lib. i, rap. 9, et Limprandi lib. i, cap. i,
i A'.. l.nnilheri. Lind. ei quibus asseiii i Montis liansitum inilluiii esse
:

k AL, liniidulUus. I.md. alium quam pei qiiein cclebcrrimo hodieque itioere,
1
Auclnt \ ilnrsaucii llarliaii cpiscopiapttd Bolland. ex Macra: aiiuiis valle ah oppidis Saizana, Ula, Villa-
Tbcodoradam liumoaldo Beneveniaoo duci jam ante Iranca, et Ponte-Treuiulo , liaiisilur ad Bereeium,
a.lvciitiiiii Conslanlis iradiiani fuisse scribii, eamque, unde porro iier lert per Foriim-Novnin ad Parmani
bortaiite sancio episcopo, ciiiu licnevenius ab inip. uibeiu. Itomauoriiin eiia-.u duces olim ei bac exer-
marito iilola subripuissc, qu.c cinii no-
i.l.si.lerelur, ciijs ilucillasse supra ad Munluni Bajorum caslnrai
s ro minime cnnveniuni, anno salleiu ubsidionem docui ; sed liiiuc Uanloiiis luuiilciii L"pUres luiic
Mibsequciiti uialiiinoiiiiini conlractuin aflirinanie. Apua .1 lcnubaui. •

Auctoii Vil* •j.iui.ti LaiLali asiiptilari videlur aller

wiuoiiiuaie irrnii, lantamquc necisortim stragem
^wmw
fecit, A citu al rcgetn GriinnaMum vetiil , ei se serviluruui
oi eiiam diaconos ipsos, qui infaiiiiilns bapiiznbani, atque in ejns patria liahiuiuruin prnmiltens. Qneui
in i|iM sacro fonte perimeret. Sicque eani(lcm urbem ille a.l Itomoaldum filium suiiin Reneveninni diri-
dcjecil, ut usque hodie paucissimi in ca commancant gens, ut ei ciiin stio populo * loca nd habilandiini
liabilatores. concedere deberet prxre|iii. Quos Romoaldus gra-
CAPUT XXVIII. lanter excipiens, ei-dem ' -pniiw nd hnbilandum
De odio quod Crimoaldut adversut liomanot habuil. locn, qn.e usque ad illud teiiipus descrta eranl, coo-

Erat quiilem Griuioaldo conim Ronianns non me- irilut t, scilicet « Sepianuin, Bovianum, ct >
Iserniam,
diocre odiuin, pro eo quod ejus qumidam germauos el « alias cum suis teniioriis civiiatcs b , ipsumque
Tassionem et Caccouem in sua lidc decepissem. Alzcconem , mutato dignilaiis iiomine, '
de duce
Qnam obcuusam Opiterglura civitatem, ubi ipsi e\s- gisuldiuin vocitari prxcepit. Qui tisque bndie iu his,

tincti suut , funditus destruiit , eoruiiniue qui ibi ut iIimiiius, locis linlnUnies , quanquam et i Laiine
b aderant lines Forojulianis, Tarvisianisque et Ccne- loqueniur, lingua» Unien pmpri:e ustim minime ami-

leusibus, divisit. serunt.

CAPUT XXIX. CAPDT XXX.

B N
Quin, exiliuclo Igrnnno ecelto t.ontlnntinnt in locum ,

De Bulgarum duce Aliccone, et quomodo in Benevenlo Comlanlii Aiujuui Itomanorum princept effectus
cum tuii ordinalus ett. esl.

Per Ii.tc tempora Ilulgarorum dux, Alzeco nomine, Igitur exslincto, ul diximus, lpiul Siciliara l C»u-
incerlnm qnam ob cuusam a sua genle digressus, sunte Augusto, puiiiloque qni Me- 'ci succegserat '

llaliam paciflce imroiens, cum oiuni sui ducaius exer- ceuiio ivranuo , Komanoruin regnum Cunsiaiiiinus

• Al., Tatfinem, el Calonem. Lind. el Mod. 1

Al., pro dvce gnitaldwn, cir. Qnid sil. jain ab
b
Mml., Iiubilavei anl ; al., Iiabueranl. Liud. aliis iiolntiim lcgilitr s.Y.pe in legilius Lnngohnrdo-
• To loca non legilur in Amb. rurn. Arcurntius pr.c eaeleris laudnlii; Peregrinius,
d Al., prelinao. Lind. in disserlalion. Duc. Beiteventanus in anliquat pro-
c Ainb., Sepinum; al., Sepiam. Liud. vinciat un lnbuius uhi explcaiu rivili Gustaldorum
,

' Al., Kterniam. Lind.
• AL, aliai mullot cum suis, elc. Lind.
b Oplime notavil Camillus Perrgrinius de Hnlga-
roriiin in lialiam ailventu iiou cniiveiiiro llisionaiii
Miscellam r.nm Pauln nnslro. ll«-<- in ea lib. xix,
legunlur : i Temporibus autein Constamini , qui
in UVfidente regnnvii, cum Orbntus, dnminus j.im
ih. t:i regionis linlgina:, seu (.ouiragoium , vuain
COmmnlaret, ac filios quinque relinqueiel, le>lutus
est ne iilio modo j inutua r.ohabilatione seiiarareu-
tnr, ipsique nulli alten uatioiii servirenl. Post lnevc
atitem leiiipus morlis illius in divisiouetn venientes
potestate, de iiiililari dissercus, Jncoluiin Cnj ,eiuni
hh. i, de fi-inlis , § >i vero yaslaldi , urbes a nostr»
uieinoraias, A'zeconi jure gasuldi:e, noii per|ieiuo
et proprie in feuilum, seiltemporarie, ac qinsi acto-
ris loco duus assereutein ita cast gal. i ll.unl, m-
quam,viro sane doctissimo conseiiti.uii ; nain mi-
C nime simplex, et uua duntniat , sed niulliptex ac
iuisu, ut dictuiu cst, fnit gasUldorum prxrogaiiva.
Kl iusuper uec Alzecus , sicul dmis digniiaiem, el
nniiien deposucrat, iu vel acceptis ad ineoleudiiiii
uibes et oppida, vel sux geutis, iransaclo suj gasul-
dutus anno, dimisisse videtur curnm ruiu Paulus ,

qninque lilii ejus altriiiserus sequcslrali sunt una aperle allirmct Itulgaros susceplas scde: ml suam
«iiiii populn, <|ucm iniusquisquc diiiniij sux sulqe- us qiie a?uiem incoluisse, qui in iis locis liabJlanies,
cium habebat. Kt priinus qnidcm lilios ejus , qui di- quauqiiam eliara Laline loquerentiir , lingu.e u-
cebalur Bulbajas, raandaluin proprii cuslodiens pa- men pmpri.e tisuui niiuime aniiserunt cgo ad- i

Iris, in progeiiitoriiiii suoroin terra pcrtnausil, eie, • dain, peculiarem hubere ex propria gente gnslal>
Enumerntis inde ca-liri.s quatunr, corniiiqiie tnigra- diim ). Itenuit iluqiie me aihilrn, rci (iruimul-
,

linnibns, de quiulo, cujus noiiien relicuit, litec lia- dns nomeii ducis permittiTe Alzeco, non quod pi:r«
lx't : i Aller vern li.iud prorul ub urbe Itavennn m peluuin ei nollel dare gastaldnlum, sed quod ille >ub
1'eiil.ipoliiu renieiis sub Christianorum iraperio l:i- llciieveniano duce constitueinlus priinitivaiu reliuere
cius cst. < 1'aulo astipulatur Iguoius Cassineusis, ah non |ios~i't digniutem ; qui naiuquc rum essei ad-
eoiliui Pcrcnrnio ediius, qui contiiienli serie plurcs veua, leuiporincain iu locis pcrpciun sibi sni!>que
lusloriasnarrans , u. 3, h.rc seribii < Alzcrus Vul- :inhabiundis acci|iere deliuisset dyuasliain. > Kgo
garius cuni homiuilius ..<l habiUudtiin suscipilur vcro , etsi a Cujacio rainime disccsscrim iniisqn»
,

l.r.ri oruiii Itoinuiioi iiiiiqne Laugnbnrdi gciltes SU|>C-

I) pertinent ail jura gastaldatus ejns generis, de quibus
nutes loiam simul Ueneveuti possideul patriain. > serinonem habuil, Alzeconis variam fuissc speciein
Suspicaiur ex liis Pcregtiiiitis eum Igiioin» aurior in opiuor, nihiii|iir illi coiiimune ciiui cneicris gnsuldis
uiiuiu lorniii contnleiit Alxecouis adveniuni, ct Lau- pr.etcr uouieii, euinqni' revera jurc perpeluo fendtun
goharilorum de Uraicis alque llomains ingenlein vi- li.ilmis,,' depostto ducis iiiniiiiii' nc par Itouiiialdn
, ,

ctoriam, qua scilicel llenevcnlauam regioneiu laiis- doiiiino suo , a quo beiiciiciuiii uciepcral, babeil
sime iibliuuerunl , Conslantis leinpe teuipore, ut possel.
apeitissiine noster asseni suspicalur, uiquam, a
, lloc est commtini, populariquc llaliro sermone,
i

Beueventniio duce, alque illius paire regc (itiiuoaldo,
coiilra Grxcos in sulisidiuiu aici-rsitos luisse, iuul
a Itavi-iiii.e ngns, 111 quihus priiiiuin hospiiio arcepti
lucranl ad novns scdes alntuclos itii rcgia beneliceu-
lia consedisse. Non recesaerim ego iiihiloiuiiiui a
noslro, paruin lidens Iguoio , res inulus longoijuu
lemporc dissilas iu unuin veluli rasciculum Colligenli,
ulcunque plareal conje tura de Itavenua in Itene-
vetiunain reginneui itulgaros migrasse , desolaiara
(ortasse Graxoruui furore regionciu iiciuui re^Uu-
raturos.
ut intiTpretntitr hunc locimi cn. Percgriniiis ; naui
i sic Laline loqm apnd Dauieni Aldigberiiim , Pe-
liarcliain el Boccaciuni, dicti sutil, qm haud prisca
et Latiari, sed tiaurpata nunc noli s lulis lingita ute-
bamur. Oiho cinm Frisiug., de tjestis Knderici II,
cnp. 13, eadem verbi iisns esl accepliouc, cuin l.nn-
gobaidos lialos a Lntini gerUHMUS c cganlia lau-
dai. t
k
Moil., ConAanlino.
' Al., Uerttio; al., Moicntio. Lind. Ueioiio
Amb.
 , .

P\t Ll PI\f.O.NI OfT. P\RS

rs i. — msTomcjL 012

CaaStMl i Aujnsli fii ii, MSCOjil rog. nJtim . Ruin^- i.iridus Frnncorum patiiam consiituius
eiiam apoj

pfincipalus esi annis • tlerem et septeM. meluen», eg r es»us e Gallia/aJ Bnlanniam insulam

iMStaMMi sane tenir-ortus The Jiirus arcli.ei-Lseo- Saionuinque regem pro;.erare disponil.

pw. , el AJriar.us abbas c viri c. i]i.c Jociissimi, a CAPLT XXXIII.

Viialiauo papa missi Briunii.jm, plariioas Ecde- Dc morte CrimoaLti regis, ei de rrmiliiMi Berlaiidi,
tt rtgno ejut.
sias Angloruro. doctnnje ecctesias C* .'iu,-. fecuuJa-
At vcro CrimoalJus cum nono Jie posi k
pblebo-
r:mi.
uJicia,
K qtiilnis

quamis
Tbeodorus
sciiicei aniiis
* ep.so-pus

pro uno « j
MWM
pecCMMM
peccalo
MM 111

luuibam sagiiti percuiere nisus essei, ejns hraebii

suo pajatii eoiistiiutu«, accepto arcu, co-

qur» paeniteie debeat, mirabili et di-creta cousidera-

>eii3 dirupia e-t. Cui. nt lerum, medici venenata me-
ihwe • descripsit.
d.c-iniiiia siipp.inenle^, eum ali liac fundiuis priva-
CAPUT X\M.
verunl ' luce. Ilic edicio, qnud Roihari rei coinpn-
De %!el'a c u:ete, tl 4* sjnriMI papxc Doni.
sucral, ahqua quoque capilula legis, qtiae ei utiha
' In seqnebli posl leni|-ore men-e Auguso.a parte
vi»a su'.i, adjecit ". Fuil anlera curpore privaliJus,
Or enus steil • c«mcles apparuit i nimis ful.en ibiis
audacia primus. calvo capiie. barha promineni', nnn
radiis, qux pc.-t in »euietij.»am ieveisa b Jisparuil.
" minus consiii > qujin viribus n decorjtus. Sepuiium es*
Nec ruora, gravis pestilenl a ab c:«letn parie Or eulis
seculi, Rooianuin populum dev.isuv.t. Ilis Jiebus
amem eju» eorpiis in basiliea beati Amlirosii confes-

Poous papj Rotnauar tlcclesiz locuin qui Parad.sns

soiis, Mbm dudum ipse inlra Ticinensem cou-
struierat civilaiem. Ilic posl nv rlcra Ariperli regis,
Jinlur, anle basilicani beaii aposioli Pclri, ' caudidis
r. agn s martnoribus minfice stravii. e\p ein juii jiiii.i HOCtMMMMS iribus, Langobar-
CAlTT XXXII. d rum regnuin invasit, regnjvii|ue ipse ° anuis

iJkcntvJj Berljridtii a.l regutaii Saicnu m >n Bri~

r.ov. m, relicio Carib.ilJo fiiio suo, f|ucm ei Ariperii
lamnut \xe Jtipoiuil. regis filia genoerat, tege adhuc pierilisxtatis.igiiur,
Ilae lempeslale Fratorum regnuin apuj C:t!lias ut dicere ro?per.tmus, Beriaridus e^ressus de G:tllia
i lh>coberlus regeb.t, cuni quo rex Grimcaldiis paen fiatem asc- nJi', ul aJ Brilanniam insularn a.l regnum
Oruussiir..T futdu» iuieizi Cuju» CiiinoalJi viresRer- Sa\oiiiiin iransinearet. Cuim|ue jam aliquauluii.' per

fjiie
MoJ., dtcttn cl cctc. Anb.,
co iupie * r«ii bme hic
MM e- !
ci

.ii
mmm,
ntiii lectio.
mer- versa tlispiruii. Pn> qno cipilulo rl manma mors a
parle Onenlis sul secuia cst. i Cunique Doni eleclio
,

- enim et s Li
li »i'.ii.is Constanli- CMMM rc ceni orum accuiauori cjIcuIo anuo U~t> aiiigeiur,
run. 1'ognnanim Jrceiu el seplem annis impensse : CMMtes appaiilio iu anutim sei|iienieiii incid.t, eisi
«t.t 'h m meu.-.s ^epieinbris, iiiJii.Lii>rie IJ, tesie _ i.lir.'ii h>gi fenne oinm-s inier se dissenlianl.
\ «- «si i in Jo.nne V. *-* 1
llavc ileui Ai..i»ia-ms in Pono: i llic atriuin beati
k Cjhiii
nersls, Je qno Beda, in Rislor. lib. i» Peiri MKtli snperius. quoj est ante eccle»tain in
3|
fjp. I < Oitliiiaiu» e-sl a Vniliano papa
'
aunu Joun- .|ii !ri| uriicuin, magiiis luarnioni.u» »iravil, > Haia-
1

iucv lixanntw.iiis seicente.-iiiKt »eiagesimo ocuvo, disus :iuiem erai pars ilrii sabjecia gr.idibus dH .<

»uli .lie s piimj Kal n l.iruin Aprilnnu et ila una ,

basilcx, ei circumdala quaJriporiieu, ul alljii» vete-
ciHi Adiiai.o tuM K.lenJas J.nias Bril.-tin i m rum leslinioinis observal Valesiu» 111 notis ad cartnen
kmk ett. • f.anef \ri. iiiii de budilius Berrng.irii.
« M iu«tei i EMeti Au r ii lini dniu3rien»is, de qoo llic 1'auli locus Mabillonio, in praefatione parlis
i

cil. ISeda, CiH.perjlor TlicoJori in

lili. i»,tap. i: i pnni:e s.-p.uli quani BeneJicLuii, lucem piiebuii ad
<eilMi [>ci. el qma luteri^ »^cr s tiaul el saeculanbus iMCSlifMAM l'.i P 'lerti II resuiulioiiem in Auslra- -

al.Miidaiuer anitio eiai.t iiisirutii. congrt-galj discipa- sia^ regiiuiu, ijuani Kliptores lenne oinnes renun M
!. rcni <j;ei>j, sciei.na- saiuians qi.oltdie lluui:na in Franc c ruin inaimie laboranl. C"BstaI ennii Irago-
ncau.lts e«rure cor>lib'iS cniaiiabaiil; iia eliaui u berium, sanclo Sigeberto paire Ausira»ia; regead *u-
ii t-irtca- ail ». MliMMiic» el aii:lmielic-t eccle-ii- per«s viii.it.'. 1.. i...i -..li malilia, qui major doiuus
»ucr J.»ci|>1.iuiii iniei>Jtrort.inapicijiu loluiiiina suis digiiiiaie, luior pnpilio Jaios luer.it, 111 llilieruum
.-uJiioriL.u» coiilradereiii. » Saocioruin a'1-o \drunus ei-ilio pulsum. ut liho »uo regnum iraderei, atque
altlas iu^crii iiur, t-ji>|ue n.ei orijin colunt An r'li- inle o|>era polissnuum saucu Wilfri.li Ebo^aceusis
,

m i ITfclciie 'J Jjnujr.i. NiJe Acta Htictorum JJol- art lnepiscopi, levucaliiiii fuisse. Antms re».ilulioius
land., ad Jicl. J .ein. i.on bene lim Malnllonius, iuqu.ini, cuiu noster
el.
Amli. ct Mtxl., tfrf/iiVpiscCj-liJ. D I
1
.„•". .
;' reguiim inbual anle morlem GrouoaiJi,
Liber b.c ap rt.-l jiur l'u «. eul ale ejusqne suni—
« .;, 111 j1, illius etlitlo el ip-e anno b7l assignal. anie
niarn capiia itferi ^|h luaiuitis ii. I.ou ci.n.e ..nci- i liunc aiiniirii rr-ir,uliii;i luisse puljl. Negauialu PjuIo
i niiii An^lij
i
Ms. MSerolM ia liilHiuttieca -ai.cli Ue-
.
hiiein, el |ro l)jg"berto Cluian.iin ve! Clii Jeri- III,

iii-dicli jri ng eusi» ej.nl eli.nn e' jI a Str-.pia

i I ci.m, repomiiii. p uril.us innui argumeutas, -ut non
i|ill- Labbeus |. niu \l -iii Collcct.o .i» coiicilioiuin smil hujus luri, uin «b eoruin niuueruiii quam vjrif-
«ulfpmi. Miuw HMMbelitaS Coiiciliaui celei lairil; ijit-m. - 'i.-ii!«; uru l'Tiire sciiploruin .irbilno el C«n-
i ii5 \ .tain M.ibil uinu> e\li L.el s-i. ul ii R' i ii J.iliuo. jeetura. Beiu fusius pertraciaruiil \ « ».:;». Cuiiilius,
A.l s.iperos transiil Je 19 Se| t i. bns mm \b$J, ei ilenscln nius in exegesi ei disserui. l>e inhus
u -e LJeJa, lib. v. eap. 8. l)jgoberii< , alilqiie plures. Miui satis fueril lixc
I Al., /« ncLttdo pvit auuc. Liiitl. ohner notasse.
f Al. . ntinm (nlqetiiibtn ra - :nt7 a poivto- 4 llebototnuin. M». Lind. Flevoivhitm. Auib.
d*m ri.v; rn.r. LiuJ. 1
A111I1., 11'«.
k l>e€ Bete blfl Reii.-i, i», vap. \i. AnasUsus
ili.
a I)e i:s »upr.i dui. Vide lege» Langob.
in tVHiu. llic Jiiui c^-et i ileciu», r «ir Aogiisli n.en- M ii.. cplut.
icm apparuit sieiU a paiie Qrieatis a g.JI: OMi, '•
Mtiriuiis anno 671, ul ei ipsius edicii prob.go, el
l .ie. p r inen^es trr». i '.'ji.sraJii cuelum pei.e- bot 1'anl' tesiiiiiouio, cui ncivtui S geberlus 111 t.tiro»
ir.ib'i'1 lu cii.us riii eoe su i geiiug mmcs pruWM?i»i uico , noteii ei ipse regui amo» Giiumaltl.i jS-
-.i
t nics inifjb iilur,
iiu.e pos ii SM i| -jid re- i
- 1 .
>
, j 1 1 »
 ;

615 DE f.ESTlS L\KGUB\ltl>OIUlM. - I.IB. V. fj|f

pelagus navig.issel , vox a liilore audita csi iu iui- A locmn dhavit. Regina vero uxnr rjus Rodelinda basi
reiitis iilrum Bertaridns 111 eadem navc consisterrt? licain taitelz DeiCenitricts extra muros ejusdem civi-
Cui cum responsiim essel quod Bcriuridns ibi rssct, laiis Ticinensis, qna? .id Perticas appcllator, npere
ille qui cUmabal subjunxil Dicite illi reverlalur in :
niiraliili coudid t, ornamentisque niirifieis decoruvil.
|iatriara suani, qnia teitia dies est bodie qnml Gri- Ad 1'crlicas autem lorns ipse ideo ilicitur, >
quia il,i

iiinaldiis ab liac snUraclus est luce. Qno audiio, Bcr- oliin pertica-, id est nb trabes, erecix steterant, qua:

taridus siatiin |iost se reversus est, veniensque ad banc cnusant juxla morein Langobanlorum poni solc-
lillus invenire personam non potuit qux ei de Cii- banl: I si quis enitn in aliquum pariem, aui in Letlo

nioaldi morie nunliavit. Unde arliiiralus esl non Imnc am quomo locuoque exstinrius luisscl, consanguinci
liuiiiiiiem, scd diviniim nuniium fuisse. Kxiudeque ad rjus inlra sepulcra sua penicam (igebatit, in cujus
patriain b rediens, cum ad clausira Italix venissel, summiliie columbam ex liguo faclim pnnebaiit, qtix
jam ibi omiiia obsequia pala ina nmncniqiie regiam illne versa essel, ubi illorum dilectHl obisset, icilicel
dignitatem, c»ni magna Langoliurdorum inuliitudine ut sciri possetinquam pariein is qui dcCuncius fucrat
« pra.paralam esse repeiit. Exiude itaqnc Bcrtahdus quiesceret.

Ticiiium reversus, eilurbaio <t Garibaldo purrolo a CAPUTXXXV.

regno, ab universis Laugnbardis inense lertio post " De Berlnrido, et regno Cumberli fitii cjus.
moricin Crimoaldi in regnuin levaius est. Eiai aulein Igi ur Beriandus ctun solus pcr annos *eptem
vir pius, fnle calbolicus, jusiitix lenax, pauperuinquc rrgiMMvcl. ociavo jam anno Cnniberluin lilium suum
largissimns iiulritor. Qui siatiin lieneventum unsit, in regn» consortem ascivit, cum quo pariier per
evindeque n<>deliudam suam conjugem ct e Cuuibcr- deceiu annos legnavit.
luin lilium suuui revocavit. CAPUT XXXVI.
CAPUT XXXIV. De rtbtllationc Alnchis primo, et qnomodo
De monuferio quod cnstruxit, vei quod regina ejus '
«dip\avit. Cumque in magna pace degerem, et e\ omui parta
Qui iit regni jura suscepii, in loeo illo qni a parte in circuilu tranquillii.aietn liabercut, surrexit eoiiira
eos k Alacbis nomine, per
fliifiiinis Ticini est, unde ipse olim lugcrat, mooagie- filins iniquitaiis qncm in
"e
riuiii quod Novhiii appellainr Dominu ci ' libentori 8 ° Langoliardorum, perturBaia pace, uiainu: po-
,1

sho, in bonorem sancix virgiuis ei mariyiis s Aga- pulorum fuctx siim stiages. Hic dum dux esset in
Ibre, consiruxit. Iu qno multas virgines aggngavit, Trideniina «ivitaie, cnm comiie Bajoariorum, queni
grawoncm °> Bausunum el
rebusque diversis pariierque b ornamentis eumdem c '"* ' dicmii, qui rcliqua

• Alllli., U< rcurr/dlur, elC HENTIS, ET DICAT QUID lisiuiil H< BO VIRCINUH COL-
h Amu., tendent. leciuji sa( ruu Ciiiusto suf.
' Auili. ct Modoel. Pieparatam »e repent erspc*
: Al., posessiombus. Lind.
''

crare. Itaque Ticiuum retersus, etc. Consiileudi de lioc liiu ii quibns de prisiina lilte-
'

• Al., ijrimoaldi puerulo* rtgno. Lind. Amb., puc- ratura (iil vcrbis Septimii uiar) anliquus meiuori.i:
ro, etc. lcnnr icsiilei. Ego uil simile scio. Lind.
• Amli., Cunicpcrium. Accedit eliun ad Puuli tesiimonium rccentius altc-
' mo Deo. Lind.
Al., iiberatori rimi Aulici Ticinensis, in llisl. CaU.,bisvcrbis: • Sunt
Ticinensium rerom scripiores ob eam cuusam
s iitter aliu tiia cccmcienu auliquissima loto nrbe ve-
sancix Virgini AgilliK sacrumboc lempliim a Bena- iierauda qux fucrtiut anliqnilus niulto auiplinra
.

ridu coustnicluiil (crunt quod liocle praercdcnle , qliain modo: lideliet (cciueterum sanctorum Cer.
testum ejusdem s.inclx virgiuis per civituiis mCKuia vasii ei Prulasii, quod usque ad leriiuin inuriini et
e regioue amiiis demissus, Criinoaldi furorein deeli- fossas civil:ilisrx:endilur; cremeteriumsancli Joanuis
naveril. Exstat adliuc insigne sarraium virgiuuin in Buigo, el cceineierinm sanctx Marix in Pcrtica.iu
iiiuiiasteriiiin vulgari appellaiione ab ailjacemi rlini medio esl capella saucti Adriani, in qua sepulti
cujtis
sancias Agatbaj in nionle olun ordinissancii Benedicli, fuerunt Langubardorum reges et alii nobiles multi.
uunc sororum sancla: Clarae Convenlualiuiu, cujus II" cOBincleriuni fuissc dicitur uuum de quatuor
1

variam Inrluuain vide in Papia sacra P. Itomualdi a n prinripalibus ninmli, et ideo de longinqus p.irlibus
saneia Mana. In frunte bujus lempli legitur li.ta' epi- eligeliaut ibi inbiles scpuliuratu, farienies super se-
graplic : 1'ertharitus Langobardorum rex templum hoc pillcra suu planiari smgulas perlieas cuin aliquo
sancia: Agathce tirq et mait. dicavil anno Christi 675. siguo, per quuil uiiusi|uisqiie suani di^cerneretsepiil-
lloc iu mcro gynaeceo Cunipergs , Cunipeni regis lurain: binc est quod adbucdicilur vulgo ecciesia
lilia, et Uertliundi nepos, alibaiissuc dignitate iTi- sanria: Mjn.r iu Petlica. i De situ liujus nxneterii
rilit, ut ex Iragmeiito epigraplies in illius lumulu el ecclesia: vide qux disseruil cilalus Auclorin Papia
lcgiiur sacra.
llisi.L VELIS NOSCE... Qila TECIT T( MULUS Istl
ui.i I Vei lia M-qitciiliu USque 3(1 illa, aca /i poiiel a I,
vi kha uualis est imaco 1'Ki.Tiuso CLAUDITOR saxo, aliis dcsiint. Lind.
ERCA QUUS 1M HIC ADINSTAR MVI> MEUBKA S' LM N- k
Alllh.cl Muil., SCdiper, Atabis.
tuii uomksta , qciqiji ejus i.i.mkiiii.,»; MATius Hi.i '
,
griiviiuit. Vide leg.
Al. SaliciS. Lind. Ileim
am.illa ii. suwis ista KJiT nLA.... n.ia: fuit siaaai. fVuilos uoster giavioiium (liguiialein <t o flriuni
iclchr IMTCR ioeminas PUIXBRA. viduis cup. acie i pneiu fac t t.aiigoiiardorum eouiilibus. Plnnes 111 le-
SI.KENA.OCILIS VLRNANTIIlUS QUIDEH IIIUUS LLCI RONTE I glllUS Sahcis COtUHI OCCnrnt ll.Clllio, Ul JIIIIIIUll Veltll
HOBIS INSCIA , LAKIIS rLUEHTIBUS HELLA. en i.ii ir duCliS.
VIR Vlltt i-mkis HATA CUNICPKKTI UPTIMI REGIS.
HURC HIJIC... tUJUS im (E ToTUH CESTAVIT FIIJA VUL- ™ Auilims. ,
H.niijitnum. Nolissimum eni| Orium Sub
tUH, ui 1 Ab HA... II IX (jUA PATERNA DULCBIH) MCUIT AlllCSIS ' l Atlgil COi.lhienle, iiuliis Bolunu.
 diacom opp. f|6
en p.vii.i p.\r,s i. IIISTORICX.

eastella regcbal, confluii, eumqtie mirilice supcravil A l.im e; Dobili-siirin Ronunorutn genere oruiii ,
ele-

Ona de causa elatus, eliain c mlra regein suuni BerU- ganli corpore , el ' fl.vis, prolivisrpH» rapillis pene
riilnm mamim letivil, ii<\ue se inlra Tridenlinum usque nd pedes decoraiam, vidissel. ejus palcliritudi-
asteilam reb* llaus coinmuuiviL Co ir.i quem rei nem suo viro Ciunl>erio re-?' laudavi;. Qui ab uiore

Reruridus prog ressns, cuin euni citrinsecus ub*>ide- hoc libemer nudirc dissimul.-ius, in nuguum umea
r**i , ino; inile sijLiuo AI clos cum suis * rmutem puell.e evarsil aniorem. Nec mora, venatuni iri $il-

rvrcssns, regis casira proiriv;t,regenj']ueip>unii~ugam vam qnam Trbem appefteat, perrenl, seeiiiuqne
,

pciere eornpull. Qui Un.e.i postnii.dum, faciente smim rcnjugem l!erinelii..l:ini vciire pnceefM. Qai
v
Cuoiberlo r^grs Ti.io, qui eura jaiu oiin diligebal, in enude noclu cgredijns Ticinum rediil, el ad se
rr-gis Benaridi gratiam rever.-us esi. Qui rei cum Theodoiem pnellam vemre faeiens, curu ca cnncu-
euui inlcrQrere alb|iioiies Tolui-sel, CaaikertW ejus buL Quam Lamen jmsl.a :n moiiasieriuni, c
quod de
Nlia' b«*e lieri sempcr priibilMji 1 ,
r.-piiinis eutn de re- ill.us noniine mlra Ticinuui anpellaium esl, ints:L
pairem c nb-
li^iui fidelem eiistere. Ncc riestilil »,>ud
C\TL'T XXXVIII.
iitn -e qnin eiiam ei ducaiuin lirii.i: coniribueret.
Quomndo Alachu pataltum Lumberii mr.itit.
rec lamanle «cpius patre. quod m suam boc Cum-
ertM
... ...
perniriern facrei, qm Iiosm snoad regnaiidinn
i i r»
"
Alaclus vcro
.
umdu
.,
lum muceiiia
.n .
n iniquiuiera
„
nirliiemiii
pnrluriens, •% n 1 ln a
i-v t A .!....
Aldoue .< ,i h ( ..... L* ....... . .-.
ainiiiciililius
. 1 . . i i

(Jrau^one Bre-
.

el
rirvs p*a=h<-rel. Breiiai» deniquc civilas magn.im
nanis civibus, sed et alns multis ei Lju^nbardis,
semper nol iliura Laii;ob:inlorum iiuiltiiudinein lia-
nlil lus laiiloruin beneficiorum qnx in eum rei Ca-
ImjiI, quorum auiilio melueliai Beruridus Al:icliis
inberlus impenderai nblilus etiain. juri 5 jnrainii qi o
poicnl orem fore. Ilis diehus rei HerUridus m ,

ei'se lidelissiimim csse spoponderai, cuui Cunibertus

emtaie Ticinensi porum comiguam palaiio, *iu<c
abesset, regnum ejus et palatiuni mtra Ticuium posi-
et J Pahiioe.aj.is diciiur , open miniico con-
tum invasil. Quod Cunilierius ubi erat nudiens, ad ' I

ilroiii.
insulam, qn.-n inlra lacum hrum non bn:ge a (xxno
CAPIT IXXVD.
e-t , confugit, ibique se fortiler mnmmiiTil Facu
i'« mcrie UetlanJi tl rtqiw Cunibrrli.
est aulem inagna lrihnlat'0 omrnbus qui eiiin dilige-
Qni cum rtercm et octo annis, el priinum solus, et baut, ei inaiime sacenloiibus , el dericis, quo* oui-
post runi filin, regnuin iC"iiissel. ab har luce ' «iib- nes Alaclus emsos lialwbal. Er.l auiem e.i lempore
Iracltis e<i , rorpusqne il'ius juita hasilicirn Domini Ticincnsis Erclesis epi^copus vir liumu.i liamianus,
Salvalmi-, qoam Ariperlos e us penitor consirtueral, sancliuie prxcipuus, hlieral.bus ai Itbus suflicienier

tepuilum csl. Kuil «uleni stalnra dec>iis ,

corpire C inslrnciDS. Is cinu Al cins paiatiuui inv:.siss« cujn-

plenus . nnii- fK-r i.mn a, el sua»is. At vero Cuniher- spicerel, ne q:nd ab eo ipse vel «ua Ei clesia aJversi

lus rex llern.el n am el Saiwiniu Anghirum genere paleretur, Thoiiiain diicor.um suuin , sapientetn sei-

duxil niorem. Quse cum in ba neo T heo'1'iieui puel- lictt et religiosum virum , ad eum misil, per qoera

doeiL». Lindei.broeiiiJ. Ei rerenlioi ibus D. Eic.ir.lus, Iimdu* M (^rderet jns ei o\ihu« quamqu.irn,
r. n ern ruivaiain tpnt-nj, ern |i.iLn> pHi-ture pura
in suis nmis ad d Calechesin le i-i las le?e- ei a.l
t-

i -rus nt.SL D. LJliL 3 fllK*.. ti> p.afij .- n.sr.Us :

lnrain. IjiijiiS Tix-is on.'.nem invesliga>i, alque a
I i trihiiendo .iaj>e^ e^eois d«p<iles rranl
veibo raqrn deduxit, qii"d i-xplii at tminere uaui ei ;
VI rhus i-rnsHa pru-Jleri«, (iu'.rit, a!qne li..oi-.t>,
yraviones suni jnjici'- r..»n.i ulei. Ahi a rau caiim | ,
t uiagujninjt» runje, dexuaque pia
PjIi.-1jS, :

rlnlui uiil ulraque l.vmcii elTmoli gia in caimlein

, Oe. tut si , deoiu.iie lali cvun ei >lir,.e v^nirrl
i

mlirii miouem cuncurnl. Ei hoe veio Pauli n.islri B. . nleo ei ijovilli cre.s-env, ui Du> iu> iunle
. .

Iim-oniiian.lum r.i kr rifiScfB puiesuli.111, n.il.iaieni

1
.... evlra saga, geaiuxani evfliiit .-.ii^uj.
Si mJ cui s::s rerniu ct pr iseaUs ^lidia sa-ch
qu«H]ue jjravionihus fmsst.
I I ii 1 ilur i rsli" i.mI j viiih .ii:a i.>~-u itis dtci
* Ainb. , iit aiiale.
l'er u* seruper \ irgim-- viscuu: u iiruu. i. ii.L.rura. • '

b Amb.. Cijnrpeiie, scnii^r. Aufereus *eiusu. iastanras nha< u:n u.

* Mi*l.. preabn oblner:. Al., epuu paireia ontrart NjDi |ut- JunMiMu Silr caimiHO riu.iul
preabui Liud. Vu tu iDtueniiurn p rateeDi nli ni a iu» priscs •

Anih. et M"d.. P/<itin<m'it. Al.. P'.accv$u. l.ind.

* Nec uil m ort.e itIi r. rjel e» ^Islu re-gaM i
;

* Amh .wbiiitHtus ett. tUm nl sihi Pauhs rimlm .Nee **vS. Lcclesias, qu:t viiirsn. faaflaniini ctjro

in Berlandi n-jtis annis enuiuer.uulis auieeedi-nii :

El i
iis eieqnanur U N a ciiunis c.luiuur. I

Hut erjto The-..1oL: alumins «tu-e 1 U-o>Joi-e

qinpiic cnp. j."> deeem el >e;'leni liibui: luc deieni ;
I ii i
ih(h|ihsii Duupn, tii^' r tn*.. rr,, r.ili.'iritn i

et (Cto, .inuiiiicnsiiiiii pulo viliuni in-i luriassc Iiic :

^iQjts itjio licruti i ifli lo pedi rr rjoiaa i

etiam anni eiirem. sim neojaplrli. Sigeberlus in I j, IiimjS s:trciipii3gututn
i ri: n> exci."ii ( ulcbris
Chromci.n ih cem el ^epteni assiguai elsi reiiui Licr- ;u'js.;ue cjrciler anii. /rta,
t.ni.li in liiiir :iniiu uro praevertai, <iuud
,

rum hm
I)rin..s
Egregia viU£ spiratola c.ausr — :.

.
...

C71 su asci ilteiiiJuiu , illius mors iu 68S intidisse

/>. P. S. II. D. Wenjis Aprtlis . indirtione lerlia.
oport. I.
iSec priibo liiierdliiiiu nouiruo: e\| liejiionem .ih au-
' Ati>.. /"'hjt.
ciore sacra?, ad niiiuni 9ih eas refer.nie.
I'.i|'ie
I Mnna-i ru.ni sanetat Mjria- Theodoiis vu.go nunc
quipje aimus iadiclioae H. nou .e.-o lerlia, nnis.
is
d.iia 1'oiienit. Setval a.lhut Theodi.tis ciijusdjin
liaiur. .T*.vo puri-n ieger:m itc peraaia .«:. =ed Lan-
II.. ii.uriam iiii» et allerius bnjus wmitiii Deu sacrae
goLardico iigenue fa.ei.r me noii na facili: eipedire
,

TjTgmii :ii:ii,uus scpnkralu lapis in eadcnt ecclesia,

posse. V.iiraiil alu periLores.
qui sic legitur .
k Atnb., Oujohc.
CatbruUp uc uemam ejus prosapiam lei>rs ' Amb., audi.-ni, slatim ad inmlam, elC.
Mji.t \iiil nrginuQi :•' anoos plurei,
In Mi dooiuiic» pssccas oviculasr.linsli,
Qoas ifos Oocuit. arguil, (ortenl, jiujvii.
!•
M
i Al. ln insulaih quor non Ivngt a Lomacino laen
ccnjugit. l.ind.
:
 ,

CI7 DE GESTIS LA?vCOIIAUDOHLM. — Llft. V. 6IS

eidetn Abchis beiiediciionem sanclae Ecciesix sux A juvenibus luis, nos aulcia cum reliauis Rdelibus lu.s

iransmisit. rtuiitialmit Cst Alachl.s Tlioiiiam diacouura defendemus libi banc rivitateoi. Scd ii iia nlii re-
auie fores astarc, bi-nediiiionciiique ab euiscopo de- proroittimus, ui in proiiino iuimici tui Cuiiiberti csv

tulisse. Tuuc tlaefais, qui , ul dixiiuus uiiioes cleri- put afleramus. Qui curum veihis penuasus, eiTitatcui

cus miio halietul , iU ioquil ad suos : iie, dieite ilii : egrc-sus, al.pte ad Urbein v.istissim.iin silvain prufe-
Si ininitta fciiiomlia habel, natret; &in auiein aliier, cius est, ibique sejocis ei venationiljus exerccreciepil.
foiis loi.liiieal pedeni. Thomas vero cuiu hos Sermo- Aldo vero el Crauso euiilcs ad lacuiu Coinmaciiiuiii.
Dex »ndis-'l , ita respoiulil : Nuutiate ei quia n.unda ingressique havem, ad i.uniberiiim profccii sunt. Ad
femoralia WAuto ,
quippe qui ea bodie * lou iudutu» quem venientes, ejus pedibus provuluii, te coutra
timi. Cui b Alacbis : Ite iteralo, et diciie ilii quia euin nequiter e^i-se profcssi sunt, eique quid Alachis

ego iiou dico de feinnr.il lms , sed de iis qux inlra maluiose contra eos locuius fuerai, vel i|iialc ip&i d
feoMtralu uabeniur. Ad ha-c Thoiuas iia rospoinlit. ejus periJiiioue.il consiliiun eidem dcderunl, nuniij-
lif, dbiic ilii : Deus solus potesi in me in bis causis verunl. Quid plura? Fleverunl pariler el inter se sa-

rep'eiieusionein invcnue, uaiu ille nullalenus poust. craracnia dcdcruiii , diem siatuenies in quo Cuuiber-
Cumque eumdcin diaeouum Aluchis ad se ingredi tus venirel, ut ipsi civiiaiem Ticiuensem eouirade-
fecissel, aspere. satis el objurgando locuius esi cum B renl. Quud ct factiiin esl. tSam die slalulu Cuniberlus
«ii. Tuncoiiiiies clericosei sarerdotes pavor et c odium Ticinum advcniens ab eis iiheniissiuie susceptus
tiranni invasit, asUinanies se rjits feritaiem toleraro palatium snuw ingressus esi. Tunc omnes cJvcs, et
oiuuino iion pusse. d Caepcnjntque amplius Cuniber- pra;cipue episcopus , saccrdotes quoque et cler.ci,
luiu desiderare, quoniam ' pervasorem rcgul sdper- juveues et seucs, certatim ad eum coucurrentes, oui-
buui exsecraiioni haberenl, sed nnn diu ejui teriias nesque cum
lacrymis ampleianies, Deo gratias do
ei cruda barbaries pcrvasum regnum obtinuil. ejus revcrsione iruestimabili gaudio repleti concla-
mabaut. Quos omnes potuit consolans oscula-
CAPCT XXXIX. ille ui
tas Cst. Nuutius subito ad Alachis pervenii aiJiniples»ij
Quomado CuniberlUi ruriut iiimii pulalium inyrci-
iut etl. Aldonem el Grausonein quod ei promiseraut, el ca-

Deuique cum die quadatn solidos super iiiensim put Cuuiberli aitiibsse, et uon solum caput, sed tt
nuincrarei , ' unus tremissis de eadein mehsa ce- totuni corpus euuiquc afiiruuns iu palatio sedere.
,

cntii, <|uein lilius Altbnis adliuc puerulus de ttrra Quod itle audiens animo Consleroatas esl , mubaquo
eoiligens , eidea Alachis rcddidit. Ad querfi Aja- conlra Aldoiiem et Grausonein furibundus et freu-
cliis speraus puerulmn parum intclligere, ita iocdttw dens couimiuaus, etmde egiessu'> l per Placeuiiani
est : Mulios ex iis gemior luus liabci, qilos rhilii io C ad ' Auslriam rediit, siiigulasquc civiiates partim
proximo,si DeuS voluerii, d:iiurus esi. Qui puer cura blanditiis, partim vinbus sibi socias a^civit. Njiu
sespere Jomum a<1 patrein i egressus essei, eurasuus Vincenliam veniens , contra eum ejus cives egressi
gonilor requisivil st qnid ' in illo die rex loculus beilum paraverum , sed nun victi cjus socii eflecit
fuissei. Ilie pain omnia L
ul facla fuerani , ei quod sunt, Inde exiens Tarvisium pervasit |.an inodo eiiam
sibi rex dixeru, nuatiaVil. Audiens liaec Aldo vebe- el " reliquas civitaies. Cumque contra eiun Cuuiber-
menter pertin.uii , '
frairemqtie suilm Craosonein lam eierciium colligerei, ei Forujuii.ini in ejus auxi-
ascilmn , ci uniiua qu.c rex inaligne locutns lueral liura juxta Odelilaiem suam vellent prolicisci , ipso
Miuliavit. Uui mox cuiii :iimcis ct iis quibos crederc Alachis ad pontem Liqucnlix Quninis, quod a Foro-
poteranl eoiunlium iuiertfnl qualitcr Aiaclus ivran- jutii quadraginla orio miililHis di^lat, ei esl iu ilinera

•iuiii i ifjfuo privarcui, ;niuM[uaiu ipse eis aliquatit Tirinum pergeiilibn>, in si va qux Capulanus dicilu:'

tteaonem facere posset, Qui ntaiurius aj palatium lalens, cuin Forojulianoroin exercilns spirsim veui-
profftli, iIj Al.itb s .lixurilnl : Quid ili^mri» iu civi- rct, omnes ens situt reniebanl jur.ire sibi compul i,

lalc iesidere, ccce Oionii eivitas ei nniversus populus diligenler cavens ne aliquis ex iis relro reversus vo-
I bi lidrlis cxtsiii, u cbriogiis ille i uin ln-rtiis ita j. nienlibus hoc aliis indicarel. Su que oiuties a foro-
disnnluius. est.ui jam ullr.i uullas possit habere vires. julii veiiientes cjtis suul sacrameulis aslrieti. ° Quid
(bsjiedere , ei vadc iii vcn.iiu>nem , et exerce le cum plura ? Cum oinui Alachit Ausiria, c conlra Cuniber-

Tv luin ni.n leg. Amb. h Mod., u( (acta fuerant nola fecit. Anditni, elC, et
' Amli. et Mod. : Mothit itcrum mandatit : I ,jj ita Luid.
hoii dico, ctc. 1
Fratr,m nnki tirautonem a/faius omnia, eic.
' To ..iiiiim iioii leg, .\! .1 ) Al., rejno rilaque pr.varcnt. Liflil.
ti Aiub. ci Mot!. . Cayci unique tamo umpliut, elc., * Mud., deiolulut Al., ileserxut, et tlenilutut. J.ihi},
i/»un/» ptrvatm em. 1
Aiuli ei M.nt. hlriam seiuper, ei iia legii alias
'
Al., pcruei «orenr ; al. qnuadn majori tupcrhum : Linilenbiog. Nec liaesiiaudum videior quin ainaui
imaiorem leijui e.i secianoiii haberenl. Sed non multum repoiiamiis ex ledkiue eorura qu.c sei|uuiuur.
tllk [entut et iruila bart>utic> vi tneuium ifj/niim obti- M ul., locium anocuivit, ct juitxil.
HUit. l.ind. Al. reliauat amtatci ui routca
: Chuniberlum
' Vnum Anib. cl Mod. Al., Irimj. Hs.
ri tremitie. exercimm cotligercl , ulque torojuliaut t;u« ^axi- m
Listd., irrm.am. Tremiisis geuus iiuinoii. Ktiam iu lium, elC.
leg. Lang.ibard., lii. 101, § Ci leg. Dejoariorum, ;
" Al. Quid plura? t/.i/in el lola Isliiacuntra Cliit-
:

itl. iii, fc 1. i;i alibi. I.iud .

mbeilum cum mii venieutcs tn cumpv, C C. I.ind. Illria
I Aiuli., ti. bic iieium Ii.iIk.iii Mod. ct Ainb.

Patbul. XCV. 2«
 ,

f o P.UI.l DIACONI Orp. PARS I. — lliSTOMCA. «3

ms cum suis vetiienies in campo. cu CaraaaMe A eettawai. Goaaaoe Aiarbis ibi roagis ialeaderel ai<i

mamem rsl, castra posucninL regem esse puiar. i, Cui.ibciiuni se ev.im-sc jm-
lans, Zeuonem diaconmn inlerferiL Cemqne capnt
CAPVT XI-
um Alacliit uJrrrjm. Cuniberlnm. ejus ampulari pnrrepiss. [ , nl.teralo eo :n ronin,
F.< l

\d quem C— iUift minlu:m inisii, mand.ins ei til Deo prahas accliiiianiii , siili.n-i casside, clriicum
ciim eo sin^nhire ccnamcn iniret , nec opus es:-el se occiilissc cogmivit. Taac ranhundtts rxebaiaas :
UMMfK eiereiium faiigari. Ad qux veri-a Ala- ti.-u aie'. in:|uil, nili>l egunus qnaiiilo a<l hoc pr*
.

cbis roiuinie ciiM-:.«it. Cui cuin enm BBMre fiisru:» l.uin gessimus tit cleriruni oci i<lercp>is. Talr iiaquc

ex suis ei.pcrsuauerei, \ iriim lxllic'.sum. forteaqw) nunc (acia ioi aaa, ui si milii Deas iterom victnriar.i

eum appellans, ui rniiira Cuoiberiom audenter ei- dederil , aanal iimmi aaaeaai de tesoeaJis unpleam

irei , aJacfcia ad l.xc verba respon.lil : Cuuiberius dcrioM nn.

qoaintis ebriosns Sil, ei slnpidi cordi», lamen saiis CAIXT XLI.
rsl audai , el mirx foriim.liiiis. Kam lempore pntris
Ittm iellxm Cuniberu rt A'achis, el Je ricinria Cnni-
ejus ,
qtiando nos eranms juvenculi , hsbetnatarM bertt , <t oiii?iiu.Jo triumptiant Tici*uui iaareHW
supra eil.
palatio b berbices mirx niagniiudinis, quos ille

tursutn corum lanam apprel.endens, eitetiso brjcliio B Igiiur Cunibertu* perdiuisse l suos
eeaSBM ens,
a lerra levabal, quod ego facere non rx.tcr.in>. lixc staiim se eis oslendit, orBuiumque carda, s-u! !ato
-ille Taseus andieos, dnii ad eum Si lu euin Cunl- ; pavorc , ad *pera:'dam vietoriani eooJorU^riL ln-
Kvtu pugnam inire singulari cenaiuine iion^ audes, slruumur iicruin acies, el biuc Ciuiiberlus, ir.de .\!»-

irte jaru in tuo adjuiorlo sociutu non babebia. r i bac cbis, ad belli eerUiBJaa pra-paraniur. rCamqve pr po
dicens ,
pronpuil se, et stalim ad Cumbenmii coufu- essent al se atraeqoc acies «d pagnandaia conlinge-
git. ei * bxc ipsi nunliavit. Conreiitriint iiaque, ut rent . Oinibertfs r.d Alacbis iteraio i<i bsee «cHa
litimus, ulratque icies in cjih|-o Corunaix. Cuinque mandavil : Erce quaniiis populus f» u<n.«ue ; ,:rie

jam prope esscnl ut »i cootingere debereni, iteno consisnl , qnid opu> e*i ul lania mu!:nu.!<i pereatT

iliaronus Ticinrnsis Eedeaiac, qui cusios erat b-isibcx Conjtingamus nos ego ei dle siiigtdari ctruminc ei ,

beati Juanni» Bipiislr, q«e iatra eanidem ska est cui vtiluer-t Dpminus dc nobis Jare Ticlorbm mii- ,

eititaiein , quani quundain Cuudiberga rejjina con- nem hi<nc uupusaia salvura et incoluineni p<i<-sijejt.
hDbmsjm Abebis
mniierat . com nimium ddigerei regem, el metuercl bnrureatar u; facetei quo»!
sui

oe rei ia bello aerirel , ait ad rejera : Doroine rei Cuuiixerius illi maadarit, inse rcspnndit • llo<. iK-rre
maais ritt nostra in tua salule consisiil; si lu in ego non BMMniiin , qma inler •
conios suos sancli ar-
bell<> p-';eris , orones nos i.-te trrannus Aiacbis pcr C cbangcli Micbae is, ubi eg« ilii jurati, UBaginen Cna-
dirersa «-ippMcia eilinguel. Tl^r. •«! iiaqne libi con- spic:n. Tunc unus c« illis : Pra? pavore. in<juit, rernis

sibuin BBBBar. Da mdii jpp.irali.in arnmium luomni, quod i.-on eat, cl libi jarn larde esl m d <
;ia me-Ji-

rt ego radjaa, et |Hignabo rnm ista tyranno. Si ego lan. Coiisermiiiir ilaque acies persirepr.Mibus bocet-

abino, in re< uperabi» caMSaai luaoi; si rero vicero, nis, e; ucuU-a parie locum daule. maiinia ponulorum
aiijor tibi, •* quia p-T s«TTuin uiutii riceris, gloria . i est siragc^. laudeirs crudelis ivraiKiu.- Vstiiis

a^r.belur. Cum.pie b<>c rei se faciurum esse, dene- inleriii , et Cunibertus adjuvanle f><imino ricfonaai

tarrt, crrperuiil eum pjuci qni aderanl ejus fideles cepi;. Eiercilus quo<;t»e Alaclns, conperta ejus mor-
cum laciymis deposcere , ul ad ea qax diaconus le, fug* snbsidium arnpuit, e quibus quem mticro
ditcrat, assensum prabeTei. Yiclus landem , 111 erai non percoiii, Aildua Borias in.ercmu. Capniaaje A!a-
pii cordis , eorum precibus , et laeryuiis , lcricam cbis delruncalum . cruraque ejus succisa siini , inf.r-

snam, el gateam, atqoe ocrcas, el uetera arn.a tiia- meque tanium irunciimque c.idaver remaasil. In hoc

rotio prxbuii , in.p.e saa pcrsona eum ad prxlium bello Forojulianomm eicreittis niinime fuii , quia
direvil. Crat eniiu ipse diaconus ejutilem slaiur.c et cum in»ilus Ala<ln> jnrassct, propter lioc . nec regi
babitns, iia ui cnui laissel de teniorio arraaius epres- . Cumberlo, nec Al.ichis au\ilium u.lil , sed cum illi

sus, rei Cuuiberttis esse puiareiur ab oinnibus. bellum coinmisiss^nl , ipsi a u propiia sunt retcrsi.
'

Coramissum esi itaiue prxlium, et iotis >inbus de- Igiiur Aiacliis boc niudo di-fiiiicie . rci Cumbertns

' VI .\bd'i.i' flurainis ripas posilu- , ut ei capitc tront>« peniis siit in conlis piagu e solilos. IV-rri-
1

seqneiil. maiiifesm appari i. puus cullus >anrimu Mi.ii.aei.it. anliin^e-

ill.-runi m
k Clossar., rzf,Au.rot i-vii». Yfrbella, orii rirbii. jum pr.ricr ii-mp'a in ejus bnnorem cnr.iaia, el histo-
Sic scnpium est apud Liciainm Kufm., lil. de Al<i- rica plara moiiiimenla . bKles adliuc snii inmmii ali
gealmibas; Leg. Praucia. Iib. n, tap. 7j, el pMhin nie si^naii sacra illius baagiae basiaai ei <n- i

in i>lis Irgibus. Liod. iiim defcrrntis. Duos nnper aareos nnius f..rmx ei-
' Ainli.. /iir« ipse tlli aaafiaril. lnbuil m id \ir liiler.irum aniaiitissiiuus HierouynaS
* Mxl . iiuia tc'1.11 luui tiaril, clc. AiilnniiK Kevua a regiis laiionibus , rei moneiarix
' Tibob U-g. in Hod.
*«'.'i peiilia et o.ficio pr.tstanlissiinus, eosqne iu l.nn-
' wotfere p cios aU (ua.mi »p.'< larereafpie. LinJ.
Al. : pramlo in^e deseriplOS djhiiinis. Argenteos c iam
s Al. Cmmijtu jum fropinq ,c a^u-s euent , el te
: ejnsdein brata; l.alinii-Caniilliis Pereprn.iui, el ulios-
ulrcque aa pugnandnm cv •itc; <r. r.t , i If Lmd. Arab., que a llenrrri.i i.i s djnaslia eicusos asseril , ea •

pro cen/injfreii! .<•; «(«r. . roriasse cnnjeetura , .|u<<J apad eosdem vicina ('.jt-
Amb. itM<d. : !.":.».<,«.
fc
stu dfjiosrerent. I . .< gam hinnlts religio frequenlioieiu samli Miibaciu)
' S' t.-ndis iic iiifs velciuui Langob.irdoru:n pa- cultntn rcd .i lcril.
 C!1 f»E C.F.STIS LANCOBARPORUM. — LIB. VI. C»>
CdrpusZennnisdiaconi ante d>res basiliox beaii Joan- /\ Ipse vero ° regnaluros com nnnii oxsnliationc , et

tiis ,
qnatii ipsc erexcrat , mirilice sepeliri iii.iihI.ivji. lrium|ilio vittmix, Ticioum revcrsns csl.

» Amb., regnalor.

LIBER SEXTUS.

CAPUT PRIMUM Gnmoaldo, *>

Gusuifus rjus gcrmanus duelor effccius

Qiinmmin liomoaldus Tnrentum cepit , et quumodo esl , prsrftiiiqne Beoevento snnis dccem et sepiem.
Tlieiideraila moiiasleriuin lancii Petri wdificavH. Iluic sot iatri rnil * Winilierlfl, qua> ci Ronin.ildum pe-
perit. Cirea li.rc lempnra, ctitn in I caslro * Cassioo,
T>nm isla apiul Langohardos Irans Pn.lum gcrunlur,
ubi beatissimi fietiedicti sacrum cnrpus '
requiescc-
Boraoaldus, Bciievciiianorum duv, coo^regata exerci-
bat, aliquantit jam elapsis annis, vasta solitudo exi-
lus innliiiudinc, T.irenium etpugnavii, et cepit, pa- '
sterei, venientes do m Cenomannicorum vel Aurelia-
riqne modo [Iriiudiisium, cl nmnem illam qu;c in cir-
cn iii cst latissimain regionem sux ditioni suhjugavil.
neiisintn rcginne Fr.mci, dum aputl vencrabile.
cnrptis ° pernoctaresen simiilassent, ejusdem venera-
Conjux qooque ejns * Theuderada, eodem lemporu
bilis Panis, pariterque ejus gcrtnanx venerand;e
foras muros ' Benevcnlanx civitatis , basilieam in
cooslrusU quo
Scholasticx, ossa aufcrentes, in snam pairiam aspor-
honorem beati Petri aposloli ,
in
lavcrutit. Ubi singillatim dtio mnnasteria 'i io nlrins-
loco niultarum anciHarum Dei cceuoliiiim • insli-
que honorera beati Benedicii et sanct e Scholastic»
tuil.
constructa simt. Sed ccrtum est nobis os ilfod vene-
CAPDT II.
omni neclare
rabile, ci stiavius, ct oculos sempcr
De morle Lomoaldi, et quomodo corpus bcati Bencdicti eoeleslia contuentcs, cxtera quoquc membra, qiiattt-
ad Callias delatum est.
vis ' in cinerem deflma , remansisse. Solum cteniot
RomoaMus qunque poslquam fl sedetim anuos du- singulariier Dominicura corpus non vidil enrrumit-
catum gessit, ali liac luce sulilracius est : post qiieui nem. Cxlerom omuium sancxorum corpora, in xler-
ejns lihus Griinoaldus Iribus annis Sinwiium populos nam pos4ea gloriam reparanda, rorruptioni 'uhjecia
e . Iluic in
cexit conjngin sociata fuit * Wigilinda,so- C sutrt, bis exccplis qire ob divina miracula sine laba
ror Cuniberti , lilia llertaridi regis. Defnucioque servautur *.

" Mod., Theodorata. 1 Amb., Casm.ii.

k Aliis deesl 70 licnenenlaiux. Liitd. et Mod. 1 Amb. et Mnd., r'qnies<il ab nliqnanf.s
, ete.
c Mnd., constifuif. m Al. , Cernmannnrum
, rel Aurinnensum. Lind.
* i lli vemanni(henc
(lnllantliisioVommen-
s< rilnl Anilir., Ctlinanicorum. tc/ Aurelianensium. MotL, Ce-
tario prxvio ad Vitam saitcli Sabiui episcopi Camisini) liinniiicorum, vcl Aurianenuum.
ii titorie patris, noii a lempore quo is regntim invasii, Sancios AigulAis inonaebus, idemqne mar-
itemiie.
iimtier.in.il vjtlcnlur. Nam si atinn demum lisi aut , lyr, tle qun
Acta Banetnmm Bollan.lii el Mabil-
vi.le
C6S' post Grxcos a Benevci.ti obsidinne depulsos, lniiii » Mnmniulo illms ahbate missus, cui
,
C-momanni
cxsuin lluonorutn opera Lupnm. bosipsns Forojnhi socii lacii situt.ui Atlrevatdos in sna liistoria transla-
ejectos, data Romoaldo esiconjui, secuuduin jain iionis scriliil, cl Fr.inci mordicus contendtml.
nui terlium in prinripaiu annum agenli, qui liet ve- • Fieipientissiina apnd veteres Clirisiianos
hnjua
tisimile, lilio , qui nnnnisi irienoitim pairi superstcs verbi aceeplio pro noctnrnis precihus ac psalmndiis,
fuir, junctam matrimouio Wigilindam liliam Bertaridi di- i|ii inis tlivus Hieronymus, Tenulliantis,
aliiqne.
atlliuc pene puern (ut infr.1 narrai Paultis). Deiude i> Amh., simularent.
scqiienliiiin iliirumchronologia optiine conslabil, si ulroiumque lionnrcm, Imcest, bcati, elc.
t Atiib., in
Itnmoaldi exordium anno 671, qoo mortiins esl pi- ' non leg. Ms. Liuil., UUbaia ie-
Al. x6 in cinerem
ter, vel 672 , statiiamiis , abas vaeillaiura. Snccessit mantisse. Mod. Catera qUoqae membra quom is dc-
;

llaque Grimoaldo vita funclo aono Cbristi 671, itupe- fluxa remamiite.
ravitque anms wi. > • Celcberrimam ev. boe Panli nosiri c.ipiie contro-
• Sei|iiitur laiidalus Bollandus : « FA (nempc Ro- •* veisiaiu tle iranslaiione cnrnnri) sanrii ahbatis Ite-
inaldo) snbmgaliis, annn 687, Crimoalilus lilius ad- netlicli , ejiisqne sororis Scholasiicx , Casinatcs inler
11111'. adolesceus sub eura Theodoradae mati is ui m , mt (Toriaeeuses niottacltos , imo inler Italos nos to<
Viia saucti Sahini,cap. 5, nnm. 16, dicilur, cic. > il C.illos mulloiies relricalain pnpsl.iiilis-itni viri jatn
C.inn |tie triennin iu ducatu vixerit, ejus obitus anno tlinpertractarunt. Attamen hic locus, quemad ntis
Citn est alligandus. quisqite parles liabere slinlel, ex men insiiioio nieant
' Al., Winitinda.
Liml. Winiolenda. Uod. expetil qiialetiicuoquc animailversinnem. Quamohr.in
6
Mod. tiott legll -.; regis.
iVL, Varlharitt. id tiiiice mihi ncressario Iribuens, rcliquam coillro-
D
Grimtialdo Grimoaldi regis ncpoti GinuTus da« Versix partein e suhsequentium bistoricnrum tiioiin-
Itinrli ducis fraler successti anno dicin 691», cou- menlis, vel sum. ponlif. Inillis, uiiperalornm regtim-
gmittiue iirmaia per Uollandum cbrouolaxis ciim iis qne. Iiploinalihiis , exritatam et si qux sunt alia , .< I

IfUC de ipso Gisulfo scrihil AnasiasilM in Joanne VI, ca isani rnnduceniia, in tanto asserliouilin COnllirlii
el oosier, infra, cap. 11, unde illius obilus posl
de- explicandam libentissiiiie relinqno. • Ue-
peritioriluis
cem el septem dueatus annns in '/07 incidil; alque i'nim ini Baronius, eujus egn non suin dignus
l'oi;it
Iwrc itleo distniiiius notavi, ut snbsciiientiiim iciiim vocari disclpulus, in bac eadcm re jain anle stiiii.c-
1 obronologia clarius cmergai. rat) refngit, inquam, animus iam iieiisum hujni con-
1
AL, Winuiperga; M., Winiperga. Lind. M.s. irovtTsi:t' adire spinetuni. >

Ilosliis \\ tniperqii. nosiri Leonis

It.ili , ttstiensis anrlorilate, Panlt
i Al., oioitfe. Lind. icustiui ii i ei.dieandum contendunl, ut in prim.i ora-
 ; » 1

6» P\n.l DIACONI OPP. PARS I. - ITISTORICA. 6»4

CAPLT III. & misimiis duraUim lenuisse, cnra ab eaderc cJriiate
•*«•«. * Ansfrit de castro > Rewiia dncalum ejus
fte Ro**ldo duee Forejuhano, et de Antfra q*i ejns
duralurn imesii. absque regis iuilu |»ervjsi!. Q/io CTnperlo, Roloal-
Ai veto R.Kj uldus. quem apud Fornm-Jolii pre- dos i» lirlriw fugit, nc dcin.ie navigi-i per llaveri-

rioiiis parrte qes lunc lemporis de lr.in-l:itif»tie eor- l>ea-'i Ptlris pt iemfesc , vef menibr^ iu
Itcnedicii
poris ^anai Ik-nirilicli circiiMiferel^iiiiir ex vulgi ore pnlvercin soloia sjBCCdocbieas lutelhgit, vel poliu*
rat ; in secnnd» »ero e.i qua? silu ei veril.-He eom- tumuhira ip-uiii, eo Impiendi iinnl.i lignraHo. 14111»
t rta foerani. Sciiliit Ustiensts in soo Chrmiico Casi- couliiiens pro re caaleaa accipitur. \i-rum ila sil,
naie. cap. *4 : • Uiii vero Pauii D.acnni vencis uti- Pauius pnorein seiiieiitiam rrtractaterit, certa aaat
que el nts -pnis bi.lniiajjiapbl ic-liiii.niio super hoe inembra dicil MnMasisae Cassim.ea < in cincrein
l neiope iranslai. corp. saacti Itcied.en, ci Sth.i se defluxa .illirinai, elo Ll iaierius : < l»ei.ii|oe cerl 111

fulriri eiistiinanl. aorerial rnnsiieludiiu m

lianc esse esl PjuIiiiii, noii qtiid em »1 tiilarein, sed jam mona-
reram je-i.irninut in narranone sua chnni, tn ips.i mouasteno Cassinansi scribeadac lii-
sriipuvibiis ,

iipiiiionein seqiumur. N.un etapad Luciiiii

vulgi slona; sux dedisse operjin, quod patel tum ei lioc
le-.u Uaria tosepfa palren Dosaiai appcilat diceaa ioco, ubt lil: < sed ceriuui csi m.bis os illu.l, clc, :

.' i-iier tmii deleiilet qu*ireba.7mi U, el apud < reir.ansisse, 1 luin ei lib. 1, rap. 26, ul.i poaiqaaa<
|

Marrti n ller. iles pro eo qu.nl purlia capul Bapiirla; _ sanciiim lieuedicium , quem suum ipsms Patreai
" ideulideni appellal, plunbus toiniuendavit, de Martn
qujsient di. iiiif c.inlrisutu», quod uiruuupie liequa-
qiijiu veri 111 tMssc Bemo qui nesciai. > Addit »1 pocta ac ntoiiatUo, ha;c teriail 1 lli.c auiem, aac :

ba*.- I 'ureius ta^smensis, in suo libello de vera e»t, 10 Cassmi muiiieiD, perveniens, 111 mag a »0
e\i-l. corp. sancti Reuedieu io Cassincn-i Eeelesia, 1 seinper conlineiilia conrciavit. t b,rc onmia ex 1

argumrnta plura, ut Osliensis eiplicaiionrm llrinet < M..rci poetx carmine irainrri. qui ad eumdeiu Pa-
ei qmbus cum soiidiora Nuceus in appendit e* -1 el 3 < irrin iiui veineii», cic. tt pauc s intirpositis : 1

ad Leonem ipsum , typts Romanis excusas , c.nuule- < Certuni esl hunc egregiiun Patrem vocatum eceli-
lil 'k ijs
,
reltraui »--rba « Miruni atiteni (srribil < lus ob boc ad hunc
: ienilcin io- uiu, 111 bic multo-
Nucens vtlen .|ueat ( quod uoiavu Lanrews Pauli
1 1 rurn moiiacliorum, ticul el i.unc, Peo prat»ule,
)

W.irnrlridi aurluiilaie adiersari. s niii. Luni Pauitis < facta «sl, congreg.ilio hrrel, elc» Coiitluoii tau-
poslquaiu irauslaiioni», scu turrcpiioiiis, ineiiionaui dcm Mabilloniiis < Maneil ergn Imiiii Pa.ilum uou :

sui» iii*|iii 1< I romnenlariis, rnBiinuo subdal:

1 Sed ex v uljii i.pimone, 11011 ev igooratiwte, sed ei sua c-i
i

i crriuui nol.is cst tsillud venerabile ei oinui ne- suorum Cassiiiaiium Mnteatia tum rttcpia lututuiu
,

< .'ia i sua»ius et oeatM semper icelesiia raiilntn

. (ui-se, 111 Cal is ussa Muctt Ueueditti, I aiiMMlibni .1

-t les , CL-uia quoque membra iiioU), quanr.is in Ct- cineres sltribuii, nec uii<|ujui seutciiiiaau reira-
i errm Jtfluia, reioansis.-e i quo veiln.ru iu ntui u
i clisse. ; t

«ju.s ron videl 1'aolum planc rorrigere ac re utare ll±c argumcnu quas Pauluru BMIial res picimu
uarrau ntm quam ex alioruro ulieue nemumenlis, iategra fenae reiuli, ue paitiuu siudie i.ucii cicje—
noii emui »uo *vo id accidisse refertur, prms ex- rcr; al iiiuume dtssunula.ula eal lectiu Coditum 110-
>rnpseral? El fonassis id sciipser.n ei >i.l;.i\erai C Iroruui inss., qui pru terbo rtquietcebal Lditorum ,
anieqii.iiu apud Cassin.ies de rei veriiate Miiterms cfatre alque siue ulla vituiae ttnp.ur.e suspicionc^
. il.-cen p.iiui»»ei; unde id poi>tea retraciavii subne- babtnl requxcieti; ea^ue l.clio conc.irdal cimii alter»
Oeas terluin ip»i et Las-iuatibus fuisse iiilegruui ejusdem 1'auli CapiiO, -•' nem|>c libn 1, ubi e.nuus :
B.neditli mrpus Cassini rcmansisae. ijjq.pi; nou < l)eiiii|ue ciiiii divma atiiiiuiiiiioiie a Sabtaca in
ciueres tamuui sed i os et oculos, et caeten, hoc ; huuc ubi requiescit locmn pcr quiriquaginla fera
• esl nieinbra. N..nergo surrepia.i Iu terli.i vero ap- imllta adveuiret, eic 1 Si vero geiiiiiiu luec lucrii,
priulire iirn.:'i nuinenlatur t Nji» quod ,i pjuli at ei anliquo pra^sermn Ambro^iano Codice, ru^u»
:

Dbconi leslin>onki rc^cntjr, s:.ii 5 sanerqae iu pra:-
ceden.i nos:ra Jusenalione rejectutu esl. y»id emm
pcr « os rlocuios .-eiiiper catratu conliieiiles i am-
M percipere poinil Paulus, msi talvariam lunc con-
»:.-Ht ii uiuruiii 7 (Juid pcr .etrra iii.iu-
speciinen iu liac nostra bdilione cj,liih<iiinus, pcr-
tuaJere imlii non teinere posscm, jam Pauium m>-
Hruiii llaus el Cassinalibiis suis laventem babere'
mus. tjiinuiiwi ex uliera »uhsequenti nosirorum Codi-
•
uni lecu.iiie arguinema Galiorutn enertaia coaci-
i <

bra, ii si rorporis univer»aiu cowpngentl (Juud e. uu derent, si veie, ut esl 111 Ambrosiano et Mo<loelicnsi»
inereiu iKfluia, i nou as>ereiido,
. . . Paulus scnpserat : 1 Sed certuiu esl aobts Os iiluil
im pennitleiKjO el cx nicnlc dalloruui loguilur, , vcucrabile, cl uiiiiu neclare suavius, el uouios
aoasi diccret (jtunivis \oui» coacedaai ut cmeres
:
MMpflf ffclii c mlueiiles, txtcra quiiq.ue i.k-ui-
tembra deQuvi.-se. Ct.iiiniuiiis ea Cst inorlaliuui co«- bra, qtiainMs dctluv.i. iciiiansisse. 1 L,l ppc seusus
W inippe Santlus sancioruiii
•

« cornipii.nem.i Lujus vi couiparaiioiiis aperle inJi-

vidit e.-sel (ui»i r rtasse ballucmui mro comperlo lu-
luii»»e 1'aiilum 111 Ca»sii.o scrva.a corpus sancti L'.--
I |
>

I,
cai per meoibia cuerea aliud uun iiiUrtugere vo-
luiM>e, quani n n mcorrupta , s,j m cineic» sni-nn
abeuntia, qux ciiier.iiii appeRali onc iioii luirrquedier
acc:pi Mileie nnruiil erodtti, etc. >
Ualli ciiiilra, pro qnibus accrnmc hucns ;ue pu-
enareit v.ri .lutliMS.iiu , quos sua Uissenalionc
uedicli, iiempe < os, el uciiios, el t.riera inembra,
quaiovis dtlljxa.i hoc esi sua comp3ge toluta;
alque IS idco insigniuia iHa lueutbia dcsignavil, u(
sacriim pignus luagmfacerct; cuiilmebat ci.iiii < os
iliud uiii .1 aicllic »uaviu-, et ocnius semper cale-
m
si d .. .ii. u. ..le-. 1 .Nec salis tonsiare utn quu.l Ma- |

rcceusiiil c.riu.i poslreiuus Habillonios, sarculo u b.lluuius .ibsoiuie asseruit, Paulum iio-Ujih po»i-
Bciitdiclino, in baiiC Icruie seniciiiuiii bunc lotum quaiu iiiuiiJi. Iijiii inducrai 111 Cassiuu iuonlc hauc
explicani, Ci.me.tis Mabillonii verbis i Pa.jiu^ Languh.irdoruiii hisionaiu ^cripsisse, i.iiaiiqiuin vir
:

tsciihil illej sancu Benedjcti ossa I.jIIis concdii, Jocii siii.u» aafaa iageniu suu uiaiur conji tiur.i,
»ed meailira iii cmereS delluxa Cassiiialibus viudicat. qu:p,e suupulus aduuc resut ev Leums U»lieu».s
U'i-e luembia? « us et uculos. ei cxie:a i i.l lieiius, t:i|.. 15 »111 Ciironici, ubi, de accus-ilo i'aido verba
ul e»t, caruea, • quaiuvi» iu ciuereni defluxi.i Ca:-
iacicns, Caroium regem, tn virum scieiitissiuii.n uu-
tcra, luquain. pra.U;r ossa, oux anle Gallls assigna-
scricuidia
teiat. (Juippe nulla Caisiusiibus membra coucedil
nast in cincrcm Ueilijva.i Non ergo ossj, qu:c non
<
* A ., da/rida*. I.ind.
tacile :u iurreiii re?oliu:itur. Uade cuni T.iu us
i h
&!., lieuma. Liiid. Scd Scrvanda priina lecLO, m
I i?. \i, caip. 41), ait Pcliiiuactui ad s,iciuin nraas ul alilu iiuuvi.
 . ,

erc DE GESTlS L\NG0,;.\t.0OBUM. — l.lli. VI. m

11:1111 Ti' iniim rtil Cuniberlum regcm pervenit. Ans- A bat. Ilanc autcm haresim excilaruut « Grcgnritis
frii »eio non cnnieirtus ducjtuin Fnrojulianensimn patriarclia Conslanlinnpolitanus, d Macariu*, ' Vyr-
ivgefe, uisnper eoirtra regem Cnnibertum rebeHans, rmis, P.iulus el Petrus. Quam oh causam Constamt-
ii*giiuiu ejns invadere voluit. Sed comprehensirs irr nns Aiigitsius ' ceiiiuin quinquagmu episcopos cmi-
Verona. ad regem flm lus, euilsis ociilis in ex^ilium gicgari fccil : iuier quos eliam fueiuot legaii siucn
reiiusns esi. Fofojulianoritm aulem ducatmii post Homan.L' Ecclcsi;e, missi ali Agalhone pap», Joan-
li«c, A'lo fraier (lodn.iHi loci " servatoris numine nes Diacomis, et loannes k Porluensis episcopns,
por aniiiiiii et inenses septeni gubcrnavit. qoi omnes camdem h;cresim damnaverunt. Ka lior.i

lantx aranearum tel.-e in medio populi ceciderum,

CAPCT IV.
«il omnes mirarentur. Ac per hoc signiricaium est
De tijncnio qnif aprnt
Cowttantiiiopnlim fucta est et qood h snrdes haeretiex pravitatis denuls.-e
, siat. F.t
ie ephlola llamiani episcopi Cregorius qnideni pairiarcha corrcctns est, celcri

Dum ba*C in lialia geruntur, b irrresis apnd Con- vero in sua ' defensioiie J perseveranles anaihcmatis
stbnlinftpolim oria e»t, qux unam in Domino noslro nhiotic perculsi. ''o lempore Damianus, Ticinensis
Jesu' Christo voluntatem et operaiionem assevera- Ecclesix episcopus, ' sub nnmiue Mansueti Melio-
S
serieordia niotnm, iia proccres B "tus allocutum fuisse qin, l.ita per synodum senteniia, ah bonore decidit
narrat : < Dicite (mid super hoe vobis videiur ; at pontilicatus.
1II1 Jubete, inquiOjil, ut eriianlur e)iis ocir1i f nc ali-
:
* Ct ,hi qnoqne Constnniinopolhani patriarcb;e.
qoando aliquas alicui eontra vos Ktteras diiigat. l-.i Vide Zoitaram et Theophanem.
nht, vel (|uanilo, alt rex, lam insignein hisloriogra- ' t Niiiueriis episcoporuni (scribit Baronius) qui
pliiini airt peetam invenire valebimus? 1 Crgo anle- synodo iuterfuis^e dicunlur. diversus a diversis au-
i|uam accusalus bistoriam Paulus ecripscrat, testi- etorihus pnnitnr. Ducentos ociogioia novem babent
monio Lennis, Warnelridi a-vo proximinris, qui bene Annales Gr.Hcorinn. tam apud Cedrenum, quain apml
itlmii noverat, mnllaque noliis de illius viia gesiisi|iie Tbeophanem. Pliotius, in epistola, sive lihello, de
servavit, quae alibi fmslra quxsierimus. Metiensiiim Synodis, numerat centmn sepluaginta eenlum vcro ;

q-iidem epi>coporum liistoriani Paulus scripserai; at qniiiqnaginla Paulus Diaconus. Theodorus Italsamo
i|uis hoino pr.esertim Gallus lanli fecerit, ut iil ad- ponii ceoium sepluaginia ct unum. I11 ulliina aulem
mirationem traherel, ejusqoe nierito iram excme- aciionc ejusdem synndi niimerantnr Mlbseripti om-
rci? Accedrt eiiam vetusliiis altermu ali llilderico nes eplscopi cum legilis, presliyteris et diaconis,
-rbbatc iion obscurum argumentum tu ephaphto >|uo ceotum seiaginia sex veru u ipso synodi exnnlio ;

Blagistri vitaii! et inenroriain celebravit. lu co le- longe ininor numcriis haheuir, qHod enis- opi mnnes
gimus : tanta brevitale temporis ininime pcrvci ire pntuerint
Dwinofflstioetu rcgali* protinus aula Consiantiiiopolim. • llis adiio Auaslas., iu saucto
Ob decus ci lumen pairia; le. sumpsil alendum • ^r Leonc II, ci. Paires et ipsuin iiiinieraiiieni.
lluni lua post Tibridem poputis et regilms uliis s \\., episcopus Tulensit. Lind. Anaslasius ponli-
Tunc plicida runctis vilit sludiumque inaneret, ficios lcgatos Constantiuopolim ab Agathonc missos
Oinnia suphix cejii -ti ulmina sacrs ,i
synodi colebrandae causa, susceptis divalibus Dono
Kenenioneuie pio Hatchis, penetrare decenler, piicdecessoii suo missis, ir.i uontiiiat < Kt direxit :

Wurima c;<(t ss.'s iligne cum doi.'mata iujus ;

Aliiind.iiiinioi 1'aterueusem, Joaiinein Itbegilauuin,
Kcsj.leiiueus cuticias, snperis ut Phaebus ab astris
Arcio.is, ruuln decorasU luiiiine geules. et Joannein Porluensem episcopos, Tlieodorum et
Ceorgium presbyteros, Joannem Diaconum ct Con-
(Viii:ni-, iii inea rae lailit sentenlia, Langoliardnrum
Tlicidornm presbylerum lAavennatcni
staniiiiuiii,
llistori.ini iiiuuii. iiinc sequilur Pauli mouacbaiuu)
atque religiosos servos l)ei inonacbos, eic. » Iti ab
ttesccilieiiB :
imperatore bonore maxinio accepli fuertmt, atqne
Ha"e sint jain nimioni Ou-. idi eum gloria sscli, elc; diuiissi, Fraudem Macarii in s*ynodo delexciunt, et
resque iu eo statu ab cmlem gestas cnumeral, ul in icclain Uoinaiioiuui poiililiciiiu lidem nptime vin.h-
utegra illius epiiaphii lertione ante nostram Kdnio- caiunl.
' llxc item «x lioslfalibus narranl Anastasius, el
«eni. Atque imle conjecerim ipso IVachisio rege hor-
iaute seribendx llistorix priuiam niaiium admo- llislor. Miscella.
t/isM-, ulcuuque in Cassinu moiue fractis Langobar-
1 Mo.l., disf.entione
iloruin relius lorlassis absolveriL Sed plur.i jjiii oncri > Amb. el Mod. : perseverantet anathttnrtlhvi sunt
esseul. dfvind nltione perculsi,
a Al., srri«limiis. I.ind. Loci servalores sunl qiii k Emiuentissimu8 Barnnius, in noiis ad Martyro-

Hiilluiitur a prailVclis praslorio, vel comitibus, vel •* |i>giiim , Pauliim noslrum erroris arguil hoc luco,
mosiilibus juiis dicendi caitsa, 111 ciplicat D. Cuja- «jiiod asserat sanctum Damianum Papiensein episco-
cius, Ubservationum hb. Lm.l. 111, cap. 1 1. pmn episiolam scripsisse iioiiiinc M uisiieii arcblnpi'
Hmioilielitarnm li.rrcsis in Orieiite initium ha-
11
scopi Mediolanensis ail Coiistanlinopoliiauain syn
huil 11011 liis lciii|ioiiliiis, ut nostcr asseril, sed vel oJiiiii comra Mouollieliias, cuin in concilio Homaiui
r,b ipso Christi »11110 blb erudHorum dissenaiionibus snh Agaihone raperialur subscripius Uagnns, imn
plurimis iuvesiigttuin. ib>c lempore, scilicet anuo auicm Daniianus episcopus Papm.isis < Sed (re :

I» i), sexla synodus ad eam eKslirpandnm , sancto spondet ligliellus cnmmuuiter probatus) si vir per:
Agailioue BUiumo pontilice, alque iuiperante Con- lissimus rerum ecclesiasticarum rcciius h.ic viceca!-
siantino 1'ogouaio, coacta fuit. ExsUnt illnis Acta, cidoi posiiisset, adverlissetque Magnum Popiliensen<
qu.r Uaronius suppleuchi contcndit scnptis Anastasii se suhscripsisse, non Papienseni, AnasUsiumque,
llililiolln 1 i! n in ViUl dicti potttllicis. qiii co coin ilio interfiirra!. pr.ecessissc bunc noslruiM

Mod., (jeorgini, el sic inlra, eaque leBlio ge- Irauiiauum P.ipieuseni episcopum, 1100 adeo dcmira-
nuiua ; consiai eoun Gcorgium CuiiStanlinopolilanum liis lUlSSei Pauluiii Diacoilum, qm eam epi^lolam at-

painarch 1111 .sexte. syucdo cuni Macario inicrfuisse, u iliiui liaiiiijn" cpiscopo, qui |ier i<l tcmpUI Unlum
ihio prjecipua Moiiotiielilarum capila Georgius inc- ; presbyter erat, illamque epistu|am dictavcrai auuo
hore consiho ab crrore resipuil, ul Paulus ciiam 111- autequain succedcrct An?»usio, qni ctiam ipse llu-
Ira narr.it. mani concilii decretis subscripsisso rcporitnr. \.-c
* Aniiocbenus cpiscopus. nuxitniis illc falsarius, luucn Pauio Diucouo djuduui viiio csi si duxeril pn*
 ,

cr, r.MLI WAtO.M 1>PP PAIiS . !. - IIISTor.lCA. Ci»

laner.sis arrbiepiscopi , bac de eausa satis utileu; A quoties de ten.-ibulo ost um cnjuscutKjiie domus per-
reciarque fidei ei.istotam composuii, qn.e in przfau cussisset, lol do cadeui domo die sequenli bominet
»y 10J0 ncn mediocre suffrigium iulii. Recia auiem el iolerirent. Tunc per rcvelalionem cuidaiu dicium esl

Tera fides 1>jsc esi, ui iu Dowinu uostro Jomi Ctiristo, quod pesiis ipsa prins non qiiie>c.»rel quam in basi-

situl dtnt sunt nalura», bOC esl, Dei el h—iwis, sic lica beati Petri . qu* ad Yincula dieilur, sancti Se-

euam dua? e>se credaniur tolunUtes, siTe operaiio- bastian: marlvris alurium poueretur. Facturaque

res. Vis au-Jire de eo quid deitalis est'

5
Ejo. iiiquii, esl, et delatis ab urbe Hoina beati Sebastiani mariy-
et Ptler >«>« ttunxs. \ is auJire quid liuuuuiutis * ris reliquiis, mox ui in ,iain tfieta basilica alunum
majer wu ett. terne seounJuni humaDiUiem euu: constiiulum esi, pesiis ipsa quievit.

in
Pater

evangeiisia
nari tk.rni;. uieni

ar
;

Tunc sareeaa
cerne ejus diwniutem,
-.aipcrdtii rom»
m d
CAPUT VI.
: ,
Qvomodo pcr antiquum hoslem Aldoni el Grattioni
muri, et fcsta i>< rroAjUi.lilus ma,jua. Btt esl sella nunliatum esl r/uod eot Cumbenus occiaere reiUl.

srnvdus uctversalis, Coa>iaiiiiui>pob oeleb.au, qu* Rex *ero Cuniberius, dum post haec cum slratore

Grxco sermuae c^nseripu. tezaporibH papx Aga- suo, qui Imgua Btopria Matpahis dicitur, consilmm
iboois, eiseqjente ao restaVaae Consuniiuo priDcipe iniret in ciiiute Ticmensi ,
quomodo Aldonem et
ii.lra scfla * palai i sui. B Grausouem viia privare deberot, repeme in fenesira,
ju\u qnam consisiebant, una d de uiajusculis musca
CAPUT V.
Rume f coasedit. Quam Cunibertus cultello ut exstingueret
D* eclipti tuh* ct tolit. rt de prtflen:ia quee
Ticim [aiU caf. |.>ercutere volens, ejus UDtum podera absciJii. Aiio
* His lemporibus per indirtiooetn ootava.T luna Tero et Grau-o , dmn ad palaiium regis consilium

edipsm passa e>t. Soli» q lOjue frMfWl eodem pei.e aescientes venirent , cum basibc,c. sancti Romani
lotDPore, bora diei qu.si decima .
qoinio Nonas uiariTris, e quae prope tcila;iuu) sita est ,
propin-

liaiis eJe u esi, inoiqMe subsecuu est gravi-sinu quassent , repente eis obvius quiJaiu claudus uno

« (•esiis iritius meusibus. lioc est, Juliu, Au^usio, ei pede truncaio fartus est ,
qui eis dixii quml e>.s

v . iuOrio. Taulaque fuil iuiilti.udo murieuiiuiu, Cunilienus , si ad eum pergoreut , oectsaras esset.

Dt cuaui parenies com tiliis, aique fratres euiu so- Qui liaec audientcs , uiagno liinore eoirepli ,
|io^t

ronbus, Ltui per fereira fx-siti, apud urbem Itnmam alurium e jusJein basilici: coofugeruni. Moxque Cu-
ad sepolcra drducerentur. Pari ciiam ukhIo ba?c pe- iiiberto regi nuniiaium est quod Aldo ei Grauso in

siiienua Tieinnm quoque depopiUu eai , iu ut basilicaiu beati Rnmani maityris coufugisseiil. Tuuu
euDClis ciTilws pcr juga rornniium reu per di»er-a Cniiiberius sitatoreni suuiu argutre ccepii , ut quid

loca fugreniibus, in loro et per plateas coiutis " loiisiiium suum l.rodere ;
dcbuisset. Cui suus stratof

berb» et fruteta Bascerentur. Tui.cque visib liter iu respondit : Domine rui rex , lu scis quia pnst-

iirultls apfaniit qni.i bouus et malus argelus noolu quam bo<- consiiiati sumus, ego a luo conspeciu uon
pcr cmutetn percer. nt, el, ei iu»sa boai angeli, exivi , ei quomodo boc alicui dicere potui ! Tunc
uialas aucelus, qui TiJeiatur veuabuluin manu ferre, rex ad Aldoacm ct Crausonem misit , iuierrogaus

rum referre ilixisse tm presbvter an episcopfs Da-

ii.ianus eptsiniam lilaiu confeccnt; gravi eniui bisto-
rico tataae fuii tmms auui inoiuiaoi roiiti niamiini ab
exanta euistola. i
* CJuod Tulgo Trullu>, vel Trulla, appellaUaiur, el
muni Taria leclione quam in margine aJnoUTer.il
ad ea verba ab urbe lioma, quorum vics pisuil aiJ
urlem liomam , ul sensus sit a catecumbis allalum
fuis>e in Lrbem corpus S3ncti Selia>liaui, ut inlo.--_
preutur Sigonius, lib. n de fte^no I.j i.c ca vero ne-* !

vt .-il. ^r Uui.l, 7'm.i-, a forma supei .inpo.iU; le-

i que in Lim!ebr<.gianis, neque in nosiris Mss. occur-
aiud ni-. ril. Ticrnensium reruui scriploies uno ore asseruut
Lun ris b"jus ec!i|'Sis meniiait etiam Anasiasius, sancluui Dainiaiiiim episcopuin quem paulo anle ,

iii ftgaiaa ue, lis rctaai < ludnt. B, luna erbpsim

: iioster inemoravii, sanrii m.irivris relkpuas a Ko-
t n t-u.-e Juuio, die i*.t Sed Pagius in Critica mano pouiitice impetrasse, ei solemni pompa, erectu
cbi.Hxi.i^ ei Ca!visii iu operc CLr.oiulo^ico repo- in ejus bonorem aluri, in ecclesia saucti Petri ad
MtlS, fena >eiuiida ineunie. bora untum diiuidia £) V.ncula collooasse, addito toio, qno se clerumqne
)
- indiim iioriein, auiiu Cbristi l>80, in quem in- jftrinilt, ut tril.us diebus ante fe^tum, ip-ni|iie fe.-lo
rnlil indi. ii" >!. SoUrem ve.ro, quam luc narrjt Pau- Oie, episeopus cum cloro solemnibus inslilulis sup-
les, id m Calvisiu- prabal j -- n^^ Iihi ai Wl». fa-
, plicationibus accedoret sacra ucturus. Asseni etiain
• lamquo anno araxeiieaii, die 15 Jofii, feria quaru, lian.mu- exsiare adbue iti R«na*a bisili.a ex :i.u-
i - qiuiuor j., -i aaet J em. siTo opore imaginein ejusdem sanctr, ul vere Do>lns
' Staailrt dc posie qua? lloraz atque io suburbiis eiiaiu diebus aSBtcitar, promissa barba. unde com-
rl castr.; !i »: lcaaaote ;rjssau esl |>ou<-. a verbuiii niune piclorum «rror argu.lur. At ego lic. I de H.«-
I

-, in saiiclo Agatbooe. Iiciuurn eliara

-
mani aluris auliquiuie d.scordare non ausim, faiile
ti^iam Laug o u!oru:n urbeiu eadem calamiute q p| e in ca calauiiute Paulo anle boc Ticmense de- . .

liuii.^. douec al|jii> ab urtw Hou.a dicaluui luii, hio PauNm do Titiuensi lo. iiicm fuis-e
Ucjii bebjsiiaiu maiivr^ i.lijuiis, atque alure cou- irmkrem, dociissinii^ue vjri esnjeetnrae subscrine,
sli.ulo in l.asiita beali 1'eiii ad Viucula, diia lurs ab e« u-que ieu porc propagaum ad pnsier»s fms-e
c-ssjmI. Aof«;;laiionciii saiojti leiri ..J >iBtul.l uln- religiouem, nt pesl.s tempore a<l eain piopulsatidaiu
ic Kf.nunz a< lic i.chm biisil.cz cimnntine in caiit
I saiicli marlyris nomcn invocotur.
benle:.liJm lra\i>sc puUi tteenas. liaruii:uiii, aiusque. J Al., de aiiculit mutca co>,ua:l
L mi. ;

ut ab boc Fauli tapl- Je-l.catio altar uj hunorcm c

\erlc MHC prope pnlattum sita eti uon Ic^'. in .

tjii<;i SetVaatiaai nurtwis ia HBaaiiia imli feiri An-.l.. ii

eJ \:ucula banLca ui^Ulur, asliDaJasle po'iiii- Al., autui ciut Lind. i

 ,

C3 DF. GESTIS LVNr.OBVUDORlM. — L!!I. VI. «Z)

e.'S ad quiJ i» locum san< i-.nn confugiHin fecissent ? A CAP13T IX.

Qui respondentes Uixernni : Quia nimtiMum est no- £1« itclla obuura qua lune apparuil, cl de eruttatwue
bis qtiud nos dominus rex ocidere vclleL lierato \ e.uru tiiortlit.

rex misil aj eos, sciscitans quis fuil ille qni eis Ilac lempesiate noclu stella ju*ia • Ver»ili.is cu-l«»

nuuliaveril , mandans ul nisi ei uumiatorem proJe- .«ereno, inier Domini Natalem et Theophaoiain, ap-
reiit , ejus graiiain invenire non possent. Tunc illi
paruit, omnimodo iuumbrata, vcluti cum luua sub
sicut faciuin fuerat regi • narraverunt, dicentes clau- nube est constituta. Post baec, niense Fcbruario (
, die,

dum liorainem obviuni sc liabuisse, qui unum pedeni inedia, slella ab occasu cxiit , qux cum niagno ful-

truncaium liabebat, et genu lenos crure lignco «le- gore in parles oriemis declinavii. Debinc, nieuse
liatur, ei huuc fuisse sui inieriius uuutium. Tunc Ibrtio.S Vesuviieructavit iucenrfiumper dies aliquot,
intellexit rex muscam illam cui pedem trnncavcrat et ouinia virenlia cireomquiwjne prae pulvere el ci»
nialignum spiriium fuisse , el ipsuui sui b seereta oeie iliius exlermiuata sunt
consilii prodidisse. Qui staiim Aldonem ei Grausn.
CAPUT X.
uem iu sua liJe de eadem basilica suscipiens, eisdein
Quomodo geni Saracenorum Afriean, eepil, ei Carihu-
c iil|i.mi pepercit, el in reiiquura eosdeiu in iuco lia- gmem diruit.
liuii • flliorum.
B
CaPUT Ml. Tuoc Saracenorum gens iuGJelis, ei Deo inimicj,
De Feliee diacono grainmalico.
1 yEgyplo in Africam cum niinia miiliitudiue pcr-
1'.

I' o tempore Borail in arie grammatica Felix %eu. ,

ohsessam Carihaginein cepit , captamqiie
,

pairiius Flaviani pra'cepioris mei quem in tantum crudelittr depopulaU est , et ad solum tisque pro-
,

baculum argento auroque de- siravit.

re\ dPexit . ut ei
cnratum iuier reliqua sua- largitaiis niunera con- CAPUT XI.

douaret. De morte Conihmtim, et regno Susiiniani, et eictorim

CAPUT VHI. eju$ dc Suracenis.

De Joanne Bergomensi ephcope. Inter ha?c Constanlinus imperaior apuJ Constau-

Per idem quuqtie (empus J Joanues episcopus
linopnliui moritur, et ejus minor lilius Juslinianus
llwrgomalis Erclesi;e , vir mirx sanctilatis exslitit.
lloiiiaiioruin rcguuiu suscepit, i cujtis per decein an-
Qui eum regein Cuniberlum in convivio dum scrmo- nos gubernacula (cnuii. Ilic Africam n Saracenis
cinarenliir oflendissel, rex «i ad bospitium revertenti
anstulii , et cuni eisdem pacem k terra marique l
fe-
equum ferocem et indoiniliini, qui iinmenso frcniilii
cit. Ilic Sergium ponlilieem , quia in crroris illius-
super sc sedentes t«rra> alli.lere solebai ,
pra-parari C gynot . (|Ua ,o Constantinopoli fecerat , favere et
,

fiecit. Cuf cniu episcopus supersedissei , ita roao

subscribere «oluit, misso Zacharia m protospaiharia
sucl' s eistitit , ut eum blaudo incessu usque ad
stio, jussit Constanlinopofim deportari. Sed militia
domum propriam depnrlarct. Quod rex audiens, et llavciiu.-c, viciiiarumque parlium, jussa principis ne-
cpisrupuui ex co die bonnre dehit.i coluil, el ei
famla contemnent, eiimJein Zachiriaui ruui contu-
ipsum equum, quem sua scssione deJicaverat, douo uieliis ab ui bc Roina el iujuriis pepulit ".

largilos est.

• Atub., mnndmcruni. k Ex jEgypto el Africa. Uod. el Liud.

*' Auib., secreii ninuium [iiisse. Abdulmelicug caliplta, post snbjeetam Arahiani,
1

'
Anili. cl MoJ.. fidelium. Felicem llasaiium jI bane expediiionein dimisii
Interfuil sanetus JJoaunes episcnpus
''
Bergomensis emnqiie Jticis OcciJenlis liltilo iiisignivil. Is Gartha-
concilin Itomaiio coulra Mouolhelilas sub sanctu gtnew obsidione ciuxit , cl iinpressione facta o< cu-
Agalhnuc inpa, < ol rum Cuniperlo l.onsiibardoruni pavit, murosque nobilissiuue urbis ad soliim usquc
regi (tcribit Ugliellus) dueique Grimoaldo, quem ab destruxit , anno Clirisli (i%, ut ox Moweino Arabe-
Anana sccia traduxil aJ Cbristum, nnice cbarus es- liriual Pagius iu diclo anno.
»el , ab iisdeiuque in lavorem su.e Ecclesix qnam- Conslanliniis Pogonaius, ex Anaslasii tcslimntiio.
i

plura privil^gia rctulisscl , deniiim cum Ctinipcrto in inanne V, defunclus est inilio niensis Septemliri.,
contra Alachnim Jiiccni TiiJentiiiuiii Arinue sect.u '
inilicl. •, qux ab eo meiise iurcepci.it, auno Ciin-
I

seipiarein profeclus aJ bellum, al> improspero lor- sii Gb5. Sii<< .-- -..iri-in iu iinp. reliquit JikIiiii iiiiiin ,
iim:e evcntu irrcparabili c.niii rcge ilelriuieiilo ac- bujus nominis II, annns sexdecim vix aiUngeniem, m
ici.iii, bauJ louge a Kcrgomo post cxquisit lormenta i Ecribunt Tbenphanes, Zonaras, etMcepborus, nequo
careerisque squalorein, ob eaiholicam Idem, a mi- alia de causa Pauliis miuoreui appellal, uist legeuduui
Jieibo imptoqiie victore ca-sus est in ipso divi Alex.iB- mi ei cjiij fttius iusliniantu minor, elc.
:

Jri tempio, ibique uunulatus, etc. i k Mod. el l.inJ., irmis muria.

• S iii n., vigilias, ut in eJilis Auastasii cxemplari- 1
Pacem lianc scriptores iiinues llyr mlini. el pr c-
bos placet pi iiim leclii ; nain qua! nXttooi; Grxcis,
: ripue Tbeopbaiies, Roinaux reipublicx valJe nerni-
VergititB Lalinit dieunlur nolissimx stellx. ciosam iiiipiobant <|UOtl lusliuiMtls, dimivsis M.ir-
,

AJiiit Anastasius et Jiem

1
nempe < pnst natale ,
daius, iinperii vires fregerit.
saucti Valeulini. • SpolAarii eranl cmporum CUStodeS. CeJreuus
111
:

Mml., Vesetus cruclavit per, ctr. Al., llcbiui eru-

t "(>ti ffrraOt/jito;, o iiijftxioyii/.ji^ «ttiv. Imle vrolospa-
•lavii. It.i Lindenbrog. et ediixAnasiasii VnxPouiilT. tliiirius. tiuro.ialala : '() irpknocrrui Sapioe '
,
:: l, 5ti '

liumqne is aiiclor li.ec eveuisSO releral sub Iteue- xy.rii fjiev to 7t«/.xi'jV np&TW twv or-«'/«pir.,v mtpuvuM&v '

Jn II ,
i unicus illius anniis in poulilii atu
i
iiempe , wv ris oudfjU«v uimpseriav t/_-i- Lilld.
Cbiisti 684, designalur. At luec bene Paulus mm " Eiisiii^ b.ec n.irral AnasiasiUS, in Scrgio. Tiul-
illig.it ciiiii irruptionc Saracciiorum iu Afiicam de ,
I.iiii li.ic syi.oilns, quinisexta ctiam appeliata pau.is
,'ki capiie scqueuli. p.'ai aiuiis, cekbnu fuii inTrului ma^ui pai.iui.
 •:t f*ULI MACORI OPP iMUSI^ 63T
CaPUT XII. A bdit , donec salutaribus beali papx Sergii monitis
Quomoi^ L«a Jutliniani in eiiilium IrutA regnum InstrucU , et ipsa cum cxteris Christi Ccclesiis an-
inratil. uuere eonsentii •. P.icu auiem est hxc synodus
Coatrl hunc Jusiinianum Leo Augustalem dighi- Conslanlinopoli, lemporibus Vig lii p.i|..e, sub Jusli-
i iirni arripiens , i-nir» regno priv ivit ; regnuinque mano priitcipe, conlra Tbi-odoriiin el omnes hxre-
it.iinaiinnm triluis annis regens, • Juslinunuin eis a- licos qui beatam Hariam solu-n liominem, nou Deum
vtm in PonlJ Strvavit. et bominem, genuisse aflirui.ibant. lu qua svuodo
CAPUT XIII. catbolice est insiituiom ui bca a M.ir.a '
semper virgo
Qmnoxle Tiberntt Leonem tupertmt , et in carcerern ©ioToxcj dicerelur, qoia, sicut catholica iioVs habet,
conjieient, imperalor effcC.u.% esl. aon hominem solum , sed vere Deum el hoiuincnr
Rursumqae Tibccius cnnlra buuc Leonotn * insur- genuit.
g«-ns. * regnum ejos iuvasil, eumque totoquo ipse re- CAPCT XV.
giiavit lempore in eadem civiiaie in custudia tenuit. De Theodaldo tege Anglorum, quomod» liomam
veuiens Saptizalut cs/, tifiiiniqu? obiil.
CAPUT XIV.
Quomodo papa Serqiui Aquileiemem tgnodum, notenlem flis diebus f
Cedoaldos tei AugloruiA Saiouum^
tanclam qvintam tijnodum tutcipere, correxil. qui multa in sua pa^riA bella gesserat^ ad Cbristuiu
n
Iloc tempore syoodus Aquilei* f.icta oli imperitiam eonversus Ronram properavil. Qui ad Cunibcifimv
li.iei, J quintum nniversale eoncilium suscipere dif- regem veniens, ab eo miriOce susceptus est : is ciim

frrnstanlinnpnliUni, ad suppleiidam, ul Grarci prxfe-
rVhanl , i|ii niaiii Pt «cxlain sy-nodns', in quihus nulli
eannwes ediii eranr ad disciplins resuurati nem el
vTortiialinneni ninruin. De aniin lelebinliimis illins
inn inler eruditos eonlroversi», seii plures anuo
, regis noiariuui, ad sancitim Altalam Robiensem ah-
Ckrisli 691 assignanl. Viile llarninmii, anno sequenti,
i'ln rattsas ninnes relerl cur Sergius sjuodo subscri-
bere rerusavh.
* Fxaclo auno decimo imperii, ut scriliit Nieeplio-
rm, Ju-iimaiius II a Leonlio palrkin, quOn nosier
fcconcn appellai, ab imp. eiturbaws esi. Ilunc Ju-
(uiniaDas. Qrjeoulibua eupiis prxfecium bonore pri-
vaverat, et inies<io Iricnnio in eusio.lia balmeral ,
rtini dimissam Gratcis prxfeeerat. Meinur Leontias
"iyinaj iini. jnvautc Callinico palri:irrba, qucui iinp.
jimi! ante occidi io:tnd iverat, in Jusunuiium iniur-
; exostimqiie pnpulis oli nniiiaiii tsevitiain facile
feponit, iingua nasuque inut.l.iium in Clier.-oneiisi;m
NrPem deporUl. Justiniano »!> ea ealauuuie cugno-
Hh*n BkinQtnieii, •jrat.o vocabulu est addituut.
Aiili , rebeilant.
Apsiinarus militari favore in imperium subli-
'
rnatus, inntatc nomine Tiberius appellaiiis, coinuanie
uavalj eiasse, quae at> Alrica piisiquam eam Saraeeni
•'rupau.ant re infecU redibat, CoiisUuliiiopoliin
'eiiieiis , Leontium anno imperii sui terlio Cepil
aasuqne nioiilaUnn in Mjiusieno Djlmatx scrvan-
dfiui mililibiiS liadidit
i'.ir.-:mt.
*• Aj„ qnec. tutic uniicriale foneilium. Lind.
• ii ' Paulus :i.l lerlniiii e\ Hcda, lib. vi de .Kla-
tempore quo pauci admodiim in orbeuniverso v svn-
odunt recipere recusaban*'. Schismaiicis paulo pos(
snb Ad:iloaldor>ge accessil Agrestinus ilTe monaehus
Luioviensis inouasierii , qui per Aiireuni, ejnsdem
batem lilteras mlltere non embiiit, ad dciesUiidum
srbisma follicitaturiis. Postremo Forlnn:iliis epis<o-
pus Cradensis, qnem supr.t nouri ad schismalicos
aufugisse, sujilato Cradensis tcclesix the.sauro. flcc
perdnrasse sehisina, usque ad noiata ferme Sergii
fcmpora indnbte dciiioiistrant. Al ulerqne Cilalm
ir:lni:iiis observal suh Marlino papa Aqiiileieuseni'
aiiuslilcnianno 01'J^ynodo Lriiersnensi inlcrfui.se,
itemqiie sub sancto Agalbnne subscripsinse liiteris
ad iniperaloretii diitis, et cum co pliircs ipsius epi-
r scopi K0ffrag»iiej. At non tunca h*c dilficultas :
emergit altcra cx Pauli nostri verbis , imo Ikd&,
quem iHe transcripserat , scilieet, an synodns qo»>
in hoc Pauli capile Aquilei.-e facia dicilur eadein- ill.i
sit qua: Pelagii papae I tempore , an altera itcrum
Sergii tempore coacl». Priorem senientiam secuti
sant liaronliis clNorisius, posiremns ea>potissimuin
nixus conjccitira, < quod ex illo adverbio a mii; uon-
ohtcure colligatur, nuod ille error, ae pravum de
synndo v judlCium dii: aute Serginm apud Aqui-
,
leienses tnvalnerai. i Alter.-m Rollaiidus in mnis ,nt
Viuiu sancti llounrati, Pagius in Crilica chrouol. ad
. ut Tbeophane* et Lonaraj annum (diristi (J!)9, et alii plurea. Palladius junior
in hisloria Forojuliensi vcrnaCule scripta Ued.e ac
Pauli nustii lecliMieiu corrixit, et loco Sergii Pela-
gium irpn.it iia ut ad primos accedat, s.-.l iiuic,
,

•i
,
i"5 AiiaSUsius in Sergio, liaec
iiiiiiiiIi , e.l (irni.it Heil.e ct Pju!i nostri Codices repugnati'.. Bollandius'
,;,
fj jeits. i Iliijns teinporilms Aquileiensis Ecilesie
: incongruilin eredidit Sergium bynoiluni illain cor-
an-hiepiscopos , et synoilns qn* snb eo (uiiujren.ita r.?us,t ,. i.i- cl el aniplins anuos pr.-eiesserat,
'
. . j

rs!,, i;ui s.irctnni qiiiiiiuni uuiveraale concilium »i Pagiusquc puiat Paulum Bede proiimioiciu illius
p<!(e e'ranles s.usriperc diflidebanl, ejiisdciii bealis- " menieiK tenuisse . niaiime nim citatis Anastasir
rjih, apa; nioiitis alque doelriuis iiislrucu', eonvcrsi
, verbis, sub Aqoileiensi episeopo, qni Scryii teui|.ore
!'.. 'iilim |i" veneraliile concilium cum salislaciia- sedebat , synodus coacia dicalur, congruHqoe tem-
i\e susceperunt. d
qui prius tub errnris vitio tene- poris ratio ctini Pauli chrouni.iii hxc ...I Tiberii Ab-
l>-.iitqr, doclrina aposloliex scdis illuminaii cuni simari leinpon refirentis. Inter oinues conveuit
nce.. coiison:uites verilaii ad propria relaiaii sunt schisina quod Vigilio pnpn factuni esl sul< Scigio
'.•:!,' dtalias leguur, reversi stuu). > l.l auiem qno Undem, Deo juv.ime, cessasse.
|..ic:o evencrit msius ciplicat einiuentissiious Nori- ' Ms. Liud. Semper virgo, non iicut Theodurus-
:

cus, er qno pra?cedenli lib. iv, r.ip. 34, schisiualis dicebat, ud sieut Caiholita, ele.
'i ttiriiin usque ad ilivisioncm Aquileiensis diuece- t Cedoaldum quem vocal nosler, lled.i Cedvald;
T :/!6 repeiii. Prosequiiur laudatiss. aui turcap. I,
§ 6, Cedvallam, vel CeadvalUm nominat, ei Aogli qmis
!•' qiue per scbisuiaiicos gesta sunt post Agiliiipbr receiiseilUroniusad aiiniiiii (i89 Cedv.dtlradiiiu. iNon-
•"oriem , cuni llieodolinda rrgina , accepta a divo nulli Britannoriim, non vero Saxouum, regein fiiisse'
r.iegnrio Mag. v synotlo , mnnitisque saiis edocu contenduiit, qiios inter Sanderus ab e >dem canlinale
< bolicis niainreslo adlursit; unde Firuiious, Petrus,
i citalus, isque Paulum erroris arguil, qiiem, si reveia
i'i'ivideiiiius, aliiijiie Istrix episcopi ad nos aceesse- foisset, m
liedaui vcriere debuerat. cuin ex eo.no-
innt, e.nque eieiuplo iionuulli Vcneiu- anusliles sub ster h.r.ede Cedvalla.rege, ul alia plma, exscripse-
k."i;c.jlur,tiiruiii dilione consliluli, sulis AquileieiiM- rat : ad emendatiotiein Galfridi auciordaie iiilumur,
4 : ln lubel;' :ic perseveraptibus , cu potissiujuin <uia ut se Ilaioiuus expedhit, tres uoo tempvre W*
C53 DE f.ESTIS L \NGOBARDOUUM. — LIB. VI. G34
pervenissel, a Scrgio papa haptizalu-, ' lniiie, renascentls quem Clirisli gratia purgant,
Roinam l'e- ^ Prutiousalbatum vusil in aree |i.li.
'

Iriisque est apcllalns, * cl adliuc in albis conslilii-

Uira lUtes regis, dementia maxima Cbristi,
lus, ad regna eceleslia migrav t. Cujiis corpus in ba- Cujiis cousdiuin nullus a Kre poiest.
S Sospes enira vemens supre.no ei orlip Itriianni
supcr se epi- ,
silica beati Pctri sepuliuin esl, ct lioc
Per variis xeoles, per trela, perque vias,
tapliium deseripium habel : l rliem ltouiiileam viJH, leiiipliumpie vefeuJUin
Aspexii Pelri, niystica ilnua eerens.
r.u.'nien,opes, soholem, pollpntia tegna, triurophns, Caiviidus ialer oves thisti snciabilis ibit,
liiuvias, procere*, iniiuia, caslra, lares ,. Onpore iiam lniiiulnui, meute nsyerua tenet.
Jtliqiie palrutn viriiw, el qu* rongp.ss-r i| ipse Commulasse magis scepirorum in.sigi ki crettas,
k Cedoald annipoleBS. liijnU auiore D i, Qtttat regnum ChriMi premeruisse vides >. [

Ul Pelrum sedemque Petri re« ceruprel liuspes, XVI. CAPUT

c
Cujiis f nle uieras sumerel almus aquas ,
Qtumodo reqrmm Francorum apttd Callias tub
Splenitjlicuuvpjp jub ir ridiami carperei li.i j.-tu ,
majoribus donms regia etie cwprtit.
<1 Ei <|iio viviflctM splpndor ubique luit
,

Perspicii'usque alaeer recidivae prapmia ritae , Hoc tenipore apud Gailias Fraucorunt legibiiv >
Uai iiariciiii rajiiena onmeu i-b iudeMium.
solita fnriitudine et scientia dcgenerantibiis, bi qui
Conversuscouverlil ovans, Pelrumque vocari
Seigiu* »iili«tet jussit ul ipse paler. ' inajores douiiis regalis esse videbautur admiHi-

Vallas e« ipso Bed* reccuset : primum eumque re- „ MAXIl IMISSIMIlAri .l'STO, ASNOEJUSCONSOI.ATUSOUAUTrt,
gcm Britonum anuo 053, aliermn a Ueda uieuinra- ** POHTIFICANTE AfOSTOLICO vmo DOMIKO Sergio rAes
tniii auno (i/8, diversum a nosiro, quii|iie suecesso- A.v:.n SECUNDO.
rein liabuii postrcmuniCedvallam. < Verum Alfordus 1
(iloss.r Isidori Archilrirliniiis major domut ; <li-
:

(iii notavit Pagius ni Criiiea) auno 687, num. 10, (iinr i-i.iiu pioruor rerjis aulx, vel prgrfectut pitlnlii.
ostendii cardiiialeni doctissimum falli lam in nu- Cedrcim- cuiii TTpoiwj vo<al cujus locum, quia iinice;

niero quani iu patria et genere Cedvallarum ; du» huc.facil, toliim ascnbarn. In Lennc lcnnomacbo,
cniin latilum Cedvall.i- fuere, el Cedvali.c secwidi p. 373: 'lo-Morjre [ F. timif 10811 Si, oti tBo; tov piiyu ,«»•/•
1

successor, non Cedvalla, sed ln.i, seu lue, appi-lla- yia; xktoc yevor vp-^siv, x<»i (jhiSev Sioixsfv nXh ixt itkiyut
foa imi. E* duobus Cedvallis imius rever» Briiajniin), £<7&tEtv y.ai jrivjtv, Kara Sc tov Maf-/V ftrjva r poxtfiZt*
alier Saxo f'.:ii, nec SoUilH iuuio lenos Saxnniuu rei, a6a« ItzI Travrnf; roj ir^vou,-, r.xi Trooerxuvtcv «Oroff, xal
<iuia Sax.one& debellavil, ul arbiiratiir Baronius, sed avTt7rooiTCTiv|fo-9a'. wtto criniri , Supof>f>sii8'xi T» f.ari
<|uia de regio Savomun guuere cditus esl, ut scripio» <Tuvii6Etav, y.ai avriSiSovat au-rof,", c^tv» <iinp ooixov -/vit-
res Angl: coiisianier asseruut. > Ajinmu hapiisroaiis pjV OUTO-J, *B! TOU s3vOV<; S<V TO StOIXitV X&/TU Ta Tfj3K-
O.dvall.p iia iiiiial cilatus Iteda : « 1'unlilii amm y,t».a-«. Annales a P.
Pilhueo j. c. editi
!''ranci>ruii! :

:<genie Sergin, bjpiuatus esl die sanelo Sibb ili pa-
sclulis, aiiiio ali iiicariiatione Doinn.i seiccuicsimo
ocliiage >imo nouo et in aljns ailliuc pogiius, lan-
; cli.irLB et priviiegia rogis noinine sciibebaiitur, et iu
guore correptus, duodecimn Kaleiidarum M.iiartim
«i<e solutus est a caniu, eic. > Mnriynoliigiii Angli-
ronq Cedvallai n-gis iioinnii ni-)Ciibitur, et ttiter san-
c.os nnmerauir.
Causa bnji.s
* riins explicalur
« ileges quidein dicrbaulnr, sed potesias regis loia
annd majorem domus babebaiur , exceptn quo!
Rlartiscampo<ii, qni res dicebutur, plausiro Imlnis
liali.intilins vectllS, atquo in loco i-nnin n i sedens.
C semel in .iiino a popnlis visus, publica dona solem-
iiitcr sibi oblata accipiebat, siante coiain majore do-
distinolioiie i, tit. nius, r.t qujn deinccps eo anno ugcu ln esseut popu- .

Quare eand. vest. irad. Chrisl.: baplismiim tra-

< I.'o i lis.annuniiaiite. Sicque rege domum redeunie, eas-
difij Cliri n.iDis veslis caudida, qua; sigiulical inno- lera regni negotia maj»r doiuus adiuinislrabai. >
coniiain et pinilak-iii Clirislianam, quam posl abla- Lind. Po6t puguain Textricianaiu soriptures rerum
las vetv;MS inaculas studio s.iiicLe conversalionis ini- Francicaruni uoianl ad in.ijores dmniis regiam au-
niacujaia.ui servaw debe.l, ad. repr.rsenlanda<ii anle ctorilatem fuitsc delalam, ila ut 1 exin regcs (ut
tribupa.1 Chrisli, Ctjncti vero rei.aii aibis iiiduiiuiur fcribit KrchaKbrtrtiis) liomen, 11011 hunorem, liabcro
testibus ad tninisleriiuui resuivgeiiiis f.i lesix. Itcui cij-ncruni. Quibus laincn ubi constiiutuni liier.11, vi^
m i utiir liaptuati ailiis wstitms, ut qnorura priui(e ctt. eralesuberan», ciisindiaque jugi» erga illos ha-
liaiivitaji» raciem velnsii erroris pamius filsCaveral, beliatur, ne aiiqnid jure poiesl ilis agerc posscut. t
habitus secundie regencratioiijs glnriie pneferai in- In ea pugna, qn:e anno (iS7 conimunitcr tribiiilur,
«luiuenluni legitur eniiu posl saeraiu unctiouem ca-
, Tbeodoricus rei viclus, ei Ueiiliarius iies^imi cousilii
pui ejus iiiystuo velamine, m
imelligal se iliaileuiate Bucior pnifligalus est, Pippitius gancti Annilli uc-
egni et sacerdotali diguitate potiri. > lluc periineui pos a<l alliorem polenliam elcvatus. Illuc lurl. itam a
I. v C. Thendos. de sprctavul. iiia veiba i Quiuqua- nosini chronologiain observare licel cum cnim jun- ;

gesiina? dicbus, quandiu coelesiis luineu lavacii nni
lainia novam baucii bapiistitatts lucetu vesliiiienia
testantur. > Ltid.
b Baronius iioiavit Anglos qui Cedl9llam Cedval-
dradi uomiiie vocanl, vui.miiii IiuiiC ita legete
gal saiicltArnulli lempora cum nbituCedvalla: regis r
qui anno 0<S'.I <j vivis cxcesserat, quaiido Pippiuus
rv lleristallensis majoi domus hoc niunero lungebainr,
ei ad annuin usque "!• cuiu vita ditnisii. Sanclus
Hex vero Aruulfiis jaui anle auuuin lili, <pio ad cpisco-
:

Cedraldradns, liqttit amore /m. patus ordinem pronmtus iu regia Francoruin regum:
' Al. : Cujiii (onte la.rai sumerel clbus aiiuaz. florueral. nesrio aa majiir dniiius dignilftte, quaiu
kind. Fredegarins Pippinu trilniit, eisi sanclnm episcopuni
d Auib. Bx quo viviftus fulgnr nbiiiue fluil.
: coiisiiioruii, pariiripeiii laci.il. Iloc iiuuiii Paulo <<m-
' Al. Unda renatctittent ('/«i* QltrtUi yraiui) pwi-
: cesseimi, vel »b eo leuiporc Frauoos reges iudesi-
gtmt. Lind. <li.im sensitn inuidisse, quod et. Eghiuaitlus iu Viia
' Al., in aliit poli. Liiul. Caroli Magni scnbil: < Muroviiigmiiiii, de quaKranci
k llotpet enim titnieni tuprema ex urbe britiitmi. rfgo- crcare suliti eraut, nsque in Childerieniu nv
Lind. gem, <|Oi jiis.ii btepliaill iioiu. (Kuililicis dopusilus,
" Post versus bosce, quoruin auclor fcrtiir sancius ac di'ionsi.'s, nt|UC 1. iiKMiasieriiiin IrusUJ <• l, dti-
Bcuedictus Uediolaueiisis arcbiepiscopus, de <|u<> in- rasse periiiueiur : qnue licei iu illo flnila p«ssil vi-
fra, capile !'>. Ileda relert el alii-rain solUU oralioue den, t.iiMCn jamdudum liulltus vignnserai, necquid-
iiiscripliiuieiii, neinpe: lllC DEPOSITCS ESTCBADVALLS, qu.iiii 111 si: iiiiin, praHer inauc regis vocabuliin». 1 1

UUI PfiTBUS, Ri v SaXONIM, SUB Ml UlOtiKr.lUO Ki-

i r bat
iir.eleri 1 cl 1.1 tcra ,
, <|iiilnis iiileliccin rc$,s.ir
II.M.MIIM Mll.M.lll, UDICTIOHB SI.UMH, OUI MIIT tunc leinpn.is eonditionem, nou socuSiHC Eriiian-
AM.-.Oi PLUS StlMUa IBICtnTA. niiki.i.Mi bOHt.10 K*ll- bcrtus, dcsLitbtt.
 r.uu nuoos orr. r IIISTORICA. «6
Slrjre ngui r>>lcnliaiB, el quidquiJ re.;ibus age > A CAPIT XVU.
r«os es*, coe^eruuL -..ippe cum ««ii>Mis **•*«• ***•"
Minm • avl boruiu pr.^ei.iein Franconiiit trausvelii De utoneCunibirii regii, cl regno fiRi ejus Liutb.rr..

rrguuiu. Fuiuioe eo lciupore maior Joaius 111 rr- o

paUlici An.u'fu>, Tir, ul posuuoJuin cljruit, DcO Inter Iijjc Cuniberlus d cunciis amabili* princeps,
amabilis, « tnirae sincuufs. Qui post glor ara sa?- poslquam duodeeim anr.os LangobarJorum regnuni
cuii Cbrisu serTiiio se sundeus, mirabilis in episco- posi pairern solus obiinuit, unjem e
ab bac luce
paiu eisiiiii. ae demuiu eremiiicarn viiatn elLjens, caropo Coronaue, ubi t«e!:uni
subtractir* esL llie in

leprosis nniTersa pra;beus obsequia, eootiueut »:me eonira ' Alacbis gessit, in bonorero beati " Gregorii
De coius rniraUlitKiS ap«d MeUen>e«n tccle- Fuii anteiii vir
viiit. mariyris monasteriura coiistruiii.
s 3ui, abi episcopjtum gessit, Lber exstal. ejusdem el~gaus. et omni bonitate con-picuns, auJaxqiie bel-
Kirticvla el riiar arMiueniLim cjniineas. Se-J et ego Ulor. Ilic erjin mullis LangobarJorum lacryniisjuxu

io tibro, quein de Episcopis ejusdent ciTitaiu con- basil.cam Domini Salvatoris, quam quouuam M*s
teripsi, fljgiunle - Angilramno riro inilissimn, el ejusdem Ari^rtus k consinixerat, sepultus est, re-

sanoiiate | raicipiio ,
preiai* Ecdesia? ar.l.iepi- giiumque Ltngotkirdorum Lutberlo fi 'io, ajliuc pue-

scono. de boe sacraUssimo tiro Aruulfo qu^Jani B rilis analis, reliquil, cui lulorem Anspranduin virum
M
rt-plw a e.
i o.irami" e.oipo>ui, .;ux moJo superfluutu duxi sapieoieut ettilus.iem * c nirii.u.t.

cretlain cl ibi oliro condttooi fuisse nioiiaslc-

• Ad r» respieil b>C Paulus qu* in Iftn Je Epi-
riuru ?
t-Mtyit Melie B u» >er-p»n jt, dr.il. M';ni tenis ab
* In tirbe regta Ticinertsi, ubi Ugitar adliur in ea-
imm* Uoclo ep.-copo dedtcen>, cu 1 1 Caruluni Iri-

i rinMeta tacn per Aof liu» mi cti Arnulfi roiuorem m dem Ui>iiica apuJ Ca»ineuses tiiuiiacuo? fr^gnien-
tuui epilapbii aJ iliiui luinuluni app>>sili, qu.^1 rclert
f.'i»n\, Pippmu-a lleri-ullemsem. (jiolum Martcl-
docii>s. Murator.w»ter m lib. Aiuiquilalum E>len-
luai, et Piii.inuni BreTem EanG M gni paieui, qoi,
in eodem libro srrrbil, < LaugoliTJorum gen- sium, pan. pr.,cap. 10, pag. 73 :
uj p»-*

tem l«ts jiH. a naire deiiciain, abere eoruni rejte, Aureo ex m orjine regr>
fcmle q'iie--uut
cni r»oi.l<fi.i> rMkmeo eral, eaplo, aiero |ue qui Ji- Avus, fJler, hic hejuljnJus tdneiur
l";.i.i>

cebalar Aideg su-, et 1.1

r 'n.
•re «u.i iFjJrtaiij? «i- . i l'u'i iv p*rt Tt-iTen' i-<iuiti3 ic n.bu-'i»4UHis rrx,

cemJ-jm rrgnabjl], CouSlaot .n<>po4iui putsn, uuiTer-

:
yu-iu tion.i-uiii luiii, (airem, alque paslorea,
uc gravi ra. i> >u;c >ubJiJit Jilioni,
l.ani
liue flebi e mariium jaut nd.iata -cmei.
sain I > |
Al d de pane «lor ginein qua^ras.
el (qooJ raro heri a»ulrt> cleienii m.x!cr .n.uve »i-
liec u i n.t. B.altT fUlH-rua.uLi t^nuit re^oi;
ni teu.i*TJV.I i Hac e >amli lt)M ti Bl i» t . C Mirao los e.ji fcrma, piu>; tneus, si lequiras,
i<r.otiuii> evpl ra.|>siun, licel al q.i lennnii ri.lem M r.Ljj
6!.o» \Na.t Lisuin n unue
,
>-iiifli aii TrgiMii , 9
albalis paireiu a-ciiUii.l: ue pare»libus migna in- Lx-Ul ap'>J riniidenrt Muralorium epiisfiiiiuin alte-
rum regio-; lta;iiitbnidA' p<»iiuiii Ticiui in air o
Irr T.ro» erudtos o blrotcr>ia, de qua vi.te MjUI-
ItKiium. >J> cui. i I e ed.vli.i , Vita eju^J.-tii san- sjii. Ue Sjrn lo IVrttcjs >eJ illius iiitinoriain in ,

Paulo nuslro oi iuveni. Itattt m-.v saiicti Kaclusit

cit, H «teiuiba gcui.liiiuui CjUmIcui aJ mitiuiu e; s- ii

Ocui louu. lilue, qtiai iuiii iualre Tasia uon longe a Ca>ino mon-
te nioiu>terium conJuli: pueliaruin inemitiit Leo ,

k Al., Atfelrtmno : al., Aaetlraaio. LioJ. Mod.,

Osiiensu, cj|'. S; aci aJ euin prrlmeat inscripiiu ilia
A*g-lio*»-.o. Kn,\<., Ajifi.rojtu*.
niilii nori satts per.-naseriiu, inult>>.|ue u.iuus cui re-
' Aml'., wnrarnia. cnim Pan-
guui uxor fucru Jnt.iare velitu ; reticnii
J Anib. et Mod. , rniwr» mmubiltimtii, pcnju.im
lus iii.mm.i uiituiii AdtloalJi, Arioal.li, R >tti in»,
«.. AuberL Lapi»
AnUTii I. CniuojlJi, L uiUerli, et ll.

Morurm BeruriJi Cunberli pairis l>b. v,

regis i.j e>t iiistriiKu.- :

eap. 57, n. »55, in anu. Ukritli oSS incidi>se notati,

t r.iiiqoe noNter a->eral CMinbertuiu |>osl monem pa-
CooJiU f^ior.m,
Kj- uilruia i^t> semper
«n> du*Jecim anuos regaus>e, illius ouiiuscutu aui:o
HeiuordOU loquiUiS,
Cl.rtsii *txi est alngaiidus. 1>- Tila cui.n ruiu iuaiii
-
' Al., iUmm. Liod. t, Mor> >U'gennl>u> judis
\ .-.-":. •,:
lejfsl^ searaua tencotetu,
( Aoil. Ii»bel <7c.-r«:i, i.lin abis etiani Edni nibus
Qur, Ii-ct iii tJucts liuis^el jura dicbu»,
qu.U>> tUr>>Biiis utcbautr, isquj j.I tiunc P.u i lu— 1 a!:t'7 ornjhat concessi eiucdia re^s;

.i.iu oount Ccuiuerto re^e eousun-

couuasLeriiiiu a lempla [tei veocrjii, saci-rdoiesuue miuj>irL-;
t luoi in snbnrtiiis Ferrana; posituai crcdi, nobile Fc.loLa? sancto Jeiola Bktrhal liouore,
l'ur(<ireas etKiens sinml cl diaJeniatr \esles
i

ijii

m
kiJ ri
apipel aliofte
\etu>nssiuioiu sub iue sancti uiartyris Ceor-
secuius est
taecatt Keutd., pag too, t.im. I
,

sed vm docus-
eumque HIm D«i<.jsu:1 faiiiul>M= ("hroto la raut re certe,
Stcque »«is ujiiiIk s;ejuua uu!il>iral e;.-irUL»
.

;
Ll regale .lecto t fts -raum jih clo:
tnui !Oi. Jirn.aoTfrlcn.nl aJ ta qn.e n. >ler habet de ercatil Liiues.
l>ii ui:s. . . r
cainp Lorouaiz, ul>i ex>ir>j.liiui (ui>se iuona>ieriuat
luuj ut-scure u.irral; iiuin qu.ppe lib. r, cap. 4u, MoJ., rciurit-i/. Surbertus
' iu CtooMCS, 3.1 ,

ita desgnol. ut ad Al.duiti lluv uui |0ilum (u *M aniium U''.i, ctiin Paulo uotUo scnl. « Mortuo C i- l :

<|u' an ix-n p< s-n. iu Hilicre ab Istria Ti inuiu >e-

i r.h LaiigobarJorum rrge, Luitpertli hlius ejus
niei.ubus, eaqoe io>i:uiiie Iwg* a F.»rraria Ji»:i:ui'. puer in regiitiin succrdil, Ans; rjitduni bjben» luio-
E.XSUI MtlbtK aJ l'u: em Airc. iim pagns MMM retn. » SeJ is auctor iniunni regni rjus, ul aniece-
Coionuu*, vule.i, lei.ler c«.rr:ipto »oca|...iu,C'ftriMle, deniiuiii revjuiu , anno uno amevertii, ci recie cunt
iu la ej Alnlu. iu liuwr.in. IntoLe
.MMtins i.ini;..^ nostra clirouotaii c-.inorJal llermaniius Lc>iiluc:tiS
Si-ttaui m^ilbinlii T vicloric u.cn or.am,
adbuc I Cuuilterii Biorteiu auuo TcO a»'^u ns
Ui./tc ireqiieiis iu EaaciM) HtmyMM cuitu>. V>a Jut
637 DE CESTIS LASCOBARDOROM. — LlR. VL c:a

CAPUT XVIH. A CAPUT XX.

Quomodo Itotharii apud Bergamum regnam , ab Ari-
lie llagunbcrto duce Taurinentium, quomodo superaio perto captut, vilaque privalus esl.
Liutberto regnum iuvaiit, el eo anno occubuit.
At vero Rotharit dux , Rerg.imom civiiatem suain
Dehinc elapsis oclo mensibus, Ragmibertiis dux
reiliens, regnum arripuit. Contra quem rex Ariperius
Tauritienstum ,
quem quondain rex Godebertus cum
ciiin raagno exercitu proliciscens, ' expugnata iirimuin
ex^iiiiguereiur a Crimoaldo reliqnerat purvulum, de
et rapta Laude, :
Rergamum nbsedit, eamque rniii
qtio et superius diximus , cum valida manu venicns
arietihus et diversis belli b macbiuis, sine ati<|ua>
adversus Ansprandiiin , et Rotliarit liergnmensium
diflicultate , oppngnans , mo\ cepit, comprelieii-
dncem , apud Nnvarias conflixii, eosque in rampo
siimquo ' Riith.-irit pseudo-regein, ejuS capui i bar-
exsnperans , regnum Langohardorum invasit , sed
bniuquc radens, Tatirinis in exsilium reirusil, qui-
• eodein anno mortuus est.
que ibidem post aliquot ilios pereinplus c-t. Liut-
CAPUT XIX. hertum vero, quem ccperat, pari mndo in balueo
Quomodo Ariperlut regnum imasit et Liiubertum vi- ,
vila privavit.
vum comprehendil el poslea cxslinxit. ,

CAPUT XXI.
* Tnnc (ilius ejus Aripertus itcium bellum pa-
Quomodo Anspramtut in Bojoariam fuqirns cuin
,
,

rans pngnavit cum Liutbcrto rege apud Ticinum, B

,
Theudebctto eorum duce permansit.
ctmique An«prando et « Onone, ei Tazone, nec
, Misil quoque excrcilmn adversus Ansprandum in
iinn et Rotharii , ac d Farnne. Si'd omiies bos bello k insuiam Commacinam. Quo comperto, Anspran-
ex9uperans, Liulberluin infantulum vivtim " iu brllo dus fugit Clavemnra , deinde per Curiam Rethorum
coinprdiendit. Ansprandus quoque fugiens, in in- civitatem venit ad Tlieudebertum Dojoarioruin du-
sulain se Commaciiiam coinmuuivit. ccm, ' et fuit cum eo per novem annns. Exercilu»

Paulo item astipnlatur Sigebertus, anno 700 :

« clilP. Auctor Vilae Caroli Magni a P. Pilhoeo j. c.
t Rngunberius dtix Taurinensiuin Ansprandum inin- editus : < Pra?paraverunt clilas ad debellainlum prx
retn regis Luitbperthi bello superat, et anuo uno viitute castrum. » Alia quoque genera Tiirpiuns
reguai. > qui pro incompleto accipiendus est ila ut enumcrat , cap. : < Septiinn mense, aptatis juxla
'.I

anno 701 Ragunberti obitus ab utroqite auctore as- miirum petrariis, et mangalellis, et troiis. » Mang.i-
signclur, reluctante solum in Sigeberlo conliouati lellis signilicari putabat vir dnclus eas machiua»
uniiis anni errore. quas Galli Manlellos, seu Mantelleltos, vucanl, id
b Al. : Tiinc filiut Godebcrli regit nomine Ariber- , est, vineas. De reliquis judicel lector. Lind.
tut, rex (aeius ett iterum beltum parat. Lind. el
, AL, tietarithum, et Freodonem regem. Lind.
'-

Mod., qui, pro Ariberlo, seniper habet Ariperto. i Moserai priscus captiros, et bellovictos radere,
AL, Tolone; al., Zotone, et Tarzone. Lind. „ quod et Sidonius Apoliiuaris langil, lib. vm, rpi&i. !):
' Al., Pliaraone, vel Pharone. Lind., Farnone. Sic lonso occipiti senex Sieatnber,
Pugna haee Ariperti, liujus noniinis II, Lan-
' 1'osiquam viclus es, elicis relrorsum
gobardorum regis ejiisque dc Liutperto rege victo-
, Cervicem ad velerem uovos capillos.
ria lucem accipil ab iii quae doctissimus Rarouiiis
, Et abbi, in eodem scripiore. Sic capio vcrstun Ovi-
excerpsit ex Viia gancli Roniti exepiscopi Arvernen- dii :

Sis, el hic ad ubeiinrcm historia: COpiam irauscribo : Jam libi raptivos niittel Germania rrincs.
i Deuiquu in llaliam ingressus (sauclns nempe Ro- rniui pbalx
inunere xenlis eriS.
Culla l

intiii) a rfge Loiigobardoruni el devote et aiuantcr Morem autem htiuc miillis aute saculis etiam .ipud
acceptus esl; qui cum viri Dei colloquiis fruerelur, alias gentes usitatum luisse putn, conjecturaiu ilu-
smlivit ad se refcrri urbem (Ticinum) ab exerc.lu cens ex Dcuteronom. isi, ubi <le i>uella eapliva ail :
oLhideri. Al ille wox cxsiliens, jubet suos arma ca- Quoe radcl cOEsariem et circumcidel untjues, et deponet
pessere , secumi|ue cnmra liosles dimicatnros esse veslem, in qua capla est , elc. Sed ct supplicii geniis
laratns ad pugnam. Coiiversus auieut bnmiliier a l erat eapul londi; unde sxpissime illa verba leguiiiur
virum Dei : QilXSO le, Pater, inquil , ilt pro me Do- decatv-ri, rerberarique. Cedienus, iu JustiiiO, p. 5-20 :

luiiio preces offeras. Naui niihi res esl cum hostibus 1 :j-!fUt «utov v.ui Tijv xey«Xi,v /.npx; y.yi -/uji/viv ovm .,

meis. Lireal nnhi lus inicrcessioue cx illis paltnaui £rrt/a9itT/.f, Stu u.iani ti;? tnktu; iCj.txu.ti\>nt. Ubi
leferre. Mox iiido urbeiu egiessus, prxlium cum ho- eiiam \idcs asiuo emu impositum usitaiuin cuini ,

itiiius iuiii. Ad-'i> vcro pariibusAriperli (ita enim ille lioc antiquis fuit, supplicio jam jaiu afliciemlos, »si-
» ~— —
rex Lougobardnruin
w.p^.. — . «--. — ... vocabaiur)
^-
,
favil
-— ... victoria
. ut
.— , ... nis, '„.
«III, iiii 3 aiiimalibus,
aliis ii iii ii iru - imposiios,
iii j... -
.1 in
II,
i
spcclaculuiu
^|il II II llllllll
i , i . i i,^
,

inoliis cacsis alqucproslralis, rege quoque iu inguine D per plateas <luccre. Agalllias de Gabarae interfeclori-
viiiueraio el capto, cum maguo iripudio ad virum bus , llb. IV K«t oi ftiv £7rc Tcfi: 6o£utrtv mtivot, >t«t
:

Dei redierit, eique pro prccmu illius suffragiis gra- ilvct Ttvf Xsuyo^ouc mf.tcjs/ fJi'jTt; , ftiryttTTOv Oiuux roi;
liasagens, deuiio se ejus oraiiniubus cninmcndarit ho)/ot; stv«t z«i Tr).ito-Tn; «cj.ov j'.)«6ci«,-. Sic tViccias
niiiii.i cuin humilitate , ct iu reguu suo res uecessa- Cbuiiiates Andronicum camclo imposituui narrat,
rias llli praebcri curaverit. » lill. i:
,'
Me'/ 'jiou( r,i tiv«; r.xi tov etisov Ttiv lyQal-
: :

Al. , expuqnata Laude Pompeht.

f Lind. Mod., uSv E?o/!UTT!Tat. x«t Y.u ,liOzi; £7ri x«;tij*ou ^u^/tucnic;,
exputjnala Laude, etc. o « t/„- iryop&e iOpiuadxiixo. Sed 1ij:c sunt allcrius
AL, Vcrgnmum; al
is Bergomum. , Liiul. Ainh., loci. Liiul.
Penjamum et Pergamentem, seuiper. k Al.,
intulam Comacinam. Ilti rero per Coriam
k Variie haiiiiu macliinarum appellaliones. r.r. nt Rliedoitum cioitulem veuti ad Tluodebertum. Lind.
enim quas )ec«,- vocahaiu. Earuui sic nieininii Ce- cl M.
ilrenus, pag. 6i4:Aurot; Si axvii&s l* ) vye.iv l%«n r\ his Pauli verbis, aliisque scquenti cap. 35,
1

nirXeyuevit;, fiO£i«tf jSutvrc",- ccvtufilV f.a/.-.-rf.^ii v/r, rai quibug atiiium uonum a fnga Ansprandi conjun^ii
Too^oOf i/fJ<jK; urro xv; Ttiv 'JouTTOtt^ovTtuv xtovoiv J5«- niiii dccimo Tbeodeberti, Pagius, inCrilica, ad auo.
vet; (X-:tT«i: ti; tomcvtocc xotrovjua^oivcrt txyi^ecnotc) )«ou 712 initiuiii letrarcbia; Teodebcrti ducis colligit, ct
rr'/tcr«c GtxiX)«; fipavToc. vou v ."j.x wx; , /.«t v.a. o. ySGifl- cuih ineunto anno 708 cnjuiigii, fugam veroeum
yilt/0|jy«v«,iijT£ v.u-i uvwn uiroOitv T«J XitTtcc,xtx<Tofc oieunte, ila utallen Aribeni vicloria tlc Liutbcrto
tie^jtri rrfOTa/.tyttjcjat. clc. Cr.tlll c:t nu |ii.c diceban ni bcnu (.um coJcin anno incunle alli^ctur.
 rAlJL , DIVCONI OIT. PAP.S 1. - HISTOhlCA. WO
jgj
cnnf.ige- A S« MlborUlloiw iuimii.ereni. Quociib anjamK <-f-
vero Aripeni Insula.n i» qua Ausp.amlus
i

fecium e.-t. Causa auiem magna: in eadcm Foro-

ral inradens, ejus oppidum dirnil-
Julii provintia perdilionis isia fuit : irruerunl la-
xxii. c\rtT
tiunruli Slavorum supcr nregtm, et pastores nvium,
Qac~n>Jo AripetllH Aniprnndi Mioreta /ffimnr/Kf ejns
el />ihim diimull m-dMwi/rinrjAJi''». ft qHomodo Lint- qux in eorom vicinia paseebanlor, ei de eis pra>uas

pra-idum ad palnm lumii i« fJujoarium ire p<rr- iibegeriinl. Siibseculus esl lios reclor loci illins,

mijij. lingna propria dieunl, vir noliilis,

quem i sculdabis
Res t^ititr Aripertus, confirmalo rcgno, Sigiliran- sed tamen eosdcm la-
animoqiie el viribus potens ,

ir.mi Anspramli filium ocnlis privavil, om.iesquc Cui eiiude

Irunculos assequi no» pnlnil. re.\erti'nii

,vir ei consanguinllalc juntli fuerant diversis niodis Qiiem dum inler-

dux Ferdulfus obviam (aclttS est.
alflixiL. Minorem quoqne Aasprandi
lilium Liiuprnn-
rng irct quid de illis hirunciilis facluin esscl, k Ar-
«J»m Mi cusloilia lennil, qnem quia despitabilein
enim nomen babebat eosdem fngisse re-
£.ii.l ( sir. )

persoaaai et adhuc adob-sccniulinn esse perspciit, spniulit. Tunc. ei Ferdulfus iiidiguans , iia l»cti:ns
iidii solum in rjus corporc vindiclam
aliquam mini-
est: Qaaada lu aliqoid fnrtiter facere potcris. qui
me ingessit, scd cum , ul ad paUem suuin pergerel.
nomen dediiclimi habes* Cui ille,
Argaid ab '
arjia
abire pemkik U»n.t l>ei omi.ipo.entis Mtn faew...
R ^.^ s , ilI)U ,3 Uls ira § u , cra , vir fonissi.m.s, iia
fnsse q"i eiini ;-d recui g.ibemacuCa pneparabal, m cgo el
,
respoiulil :Sic velil Deus , ui non antei lu,-

m»n est. Igitiw l.iuipr»ndus ad putreni mih».

ii.ii.ium
Ferdulfe, exeamns de bac vila, quam cngnnscanl abi
iu Hojnariain proJeettM, ei dc suo adventu h.a-sli-
esl arga. eum sibi inviceiu
ruiis et nobis magis Ila-c

wabile pudwini fcrit. Iwr»m veio Ansurandi

vuljiniia verbabicuti fuissenl, conligil rion posl nuil-
Tti.-B.leTa.iain noinine, rei Arij.etlus rmnpretieiidi Slavorum pro qimrtini advemu
loa dies ut ctercitus ,

feti*. Oiw cnin se vetunUO* friuinca i»eginam fuiu- Ferdulfus pr.Ttnia dcdcral, cum niaguis vnibus
J..i
tam essejacuret,naso aujueaurihui a4»sci-sis,<lee»re
adventaret. Qui cum casira in siminio montis venice
site facieid»-l«rpala csl. I'ari ciia«i modo el germana
penc ex omni pai te difiicile es*cl ad
posuissenl , et
LintpramG nominc * Anrona, defnrtiiis efJecla esl.
cum esercitu veniens,
,
eos aeeedora, Ferdulfusdux
f.AH T XXUI ctepit eutnderu monrem cirtuiie, ut per loeaptaitio-
QuomoJo apud CulUns mnjor domut Antrhi* Arnulfi
ra snper enS possil irrnere. Tmic Argaid , de quo
ftUus lunc erul.
pr.finisimus, ila Ferdi.lfo dijcil : Memento, dui Fer-
Ilnc tenipore apud Gallias in Krancornur regnum,
qood mc esse inerfcnl cl inwilem elxeris, et duife,
A Antliis, Arniiiii lilms , qui de iiniuiue An< ibisffl
vnbari verio arga vocateris. Nnnc auiem ira Hci
qaondaoi TrojatM crcdiiur. appell«us, it! b nomtae^
,„,j,r,s domos, aerebal prineipamin ».

CAPUT XXIV.
Mma mii posierior e*obis ad boa Sb-
T aspe.

ducalu Fer-
^
Jj^
vos ^^
riiaiem mnniis, nnde gravis erat astensus, ad casira
El h:ee oicens §
wrso m , w^
Dt morie Aldonit apud ForuM-Jmlii , tt
Julji, «nri a Si lacis i.aisut etl.
con endere coepil Slavoruni. Fi-rdulfus vero oppro-
brinni durens, si non ipse per eadeni difficilia
Morluo qiioque apnd Fonnn-J.ilii r
Ablone, quem
loca super Slavos irmcrel, eum per aspera qu;c-
iliveranuis loci servalorem luisse, Ferdnlfiis ihiratiiin
ex^iitit bomo que el dilncilia inviaque lota seculus e>t. Ouem
«iMrpii , « qni de partibus Liguriae
liibricns, et »;latns. Qui iluin victori* laudem de SmiS etercilus lurpe ducen"; ducem nnu s»>qui , sub-

sequi et ipse co*vit- V dentes iuique ?levi eos per

* Slavis bubeie '
cupitns, inagna sibi el F-irojulianis
° deveta loca superveeire, pra-p.-iraveruni se vinli-
tlelriinciita invexii. I"s prxntia uuibusilam Slavis de-
et inagis lapid.bus ac scciiribus quam armis
lil, ut rxertiniin Slavoruui in eamdem proriociaH ler,

Legilms LangobardMiim Lmt|irandi regis,

E tilem ntVi ji^rjORnni Imbuil, el aJ-
AL, Oiicm iiin
dilttr ;

alibi. Servalur eliam nnue m pluri-

i

4tue adoletrentem ««? ronsprsii noa lotiun tn cor\>us .

tii. 26, § I. et
iins Gerinauix locis. Liml. In additionilius etiam
ad
ejus np;<. UClil, rlc. I.ind. ul Mnd.
len. Salitas, § 14: « Kl si gaslaldius,
aul si uldbais,
b Aiub., heodarat-t
«•
Au.b.'
/

Arvta. M»d , Auruna. Ms. Lind., Am- » vel loci pr*po*nus, > ubi iltTtiss. Eeranliis
« Heis- i

rora.
CUKNOl mi.rrere, rjvjere, t'l f.ttmi.t> debtium. llmc
enwpositum scitldaltus, sculletut, Itelg. scliuut, C.eini.
Al., Atltitet. Liml. kiod., Atsit Ainb., Amen.
»*

ichu'ilieit el scliullie, quaT.loiem, aul exaclorcm.

• ll;rc iiciu le^iimiir iu libro dc F.pi>copis Mellcn- .

pro|>rie ilesignat. Clossa; veteres Scildasius, pe-

:

riBns a Paulo nosiio scripta; nam f.>iiis-e Frnncos

darteai judrx. >
a Tri.j.i dednctns ipse quoqne Irgerat in bisloriis
Arqu ei [tk enim nown liabebal) nSUN M« :

»;em>silliiis, et Caroii MSxm geiieii plauilens ubique

ttit

roi "tlra secutus es ? Qui eosdem (uifisse retpondil.

TCCanuvil. Noiiiniltis lamen pneseoli capiie cmiti-
|i

l.in.l
ilbuserror ex .iiili-cedeiili snnrli Ariiulli prai-
jivi.-rtvs r
"it. 120, $ 1 « Ueeo
1 Legiim Laugi.barduriim, :

uoslera cbronotaxi qoippe Ancliis , »el Ansegisus,

arga dixeril. Si quis alium »rga per furnre».
,

n..ie liiimii 1'ippinum ad Buporiora

qui alii
ut-aliir. diciiur ,
lixcrit, tjiiod
cl..»iaveril , el i.egare non poteril, ei
tcmpora esi retialiendus. quod cntn
'
Al., Irfi n£. Lind., et ila Mod. et Amb. pcr furnreu. diiissel , lunc jiuains dical
arga non coguoveril. i Necdnui exolevil
bxc apn.l
* Ms. Lilid., iiu: Je parlibut Ltyiiria: laudent , etC
h Auib. ci Hod., Sclavis, semper. Ccnnauos vos , qiiam ego e Grac» ileiliittam puto,
tlicniKt. Lind..
ii.im illi apyiv, pigium ei sotordem
*
Amb. et Moil.. rnpi'.
J Ms. l.iinl., schulduizo ; ai., tculilabem. Mod., Amb. el Hod., ego el tu, dux Feriulfe.
° Amb. et HoiL, mpemuieM.
rculilubut. Ilabelur saepe b»'c rot in legibus Langob.:
ilod., iltcefi*.
. .. 115. St </uu tchultkaU , aitt acltinm reait occi-
^
w
comra eos pugn.inles ,
^^W^fflWP^ ^
peoe omnea dejectos equis A
1

est, K.tliis, el Rateliait, ei « Aliistulfnm viros slrc-

w ,

peremerunt, sic^tie victoriani nou vinbus, sed casu, iiiiiis genuil. Quorum d nalivilas liunnliiaiem niatns
ailepli sunt. 11» ouuiis unbilitas prriit Forojuliano- ad glori.im crexil. Qui dux, congregalis oiuiiiuill nn-
riiiu, ibi Ferdulfus dux cecidit , ibi el ille iim eum biliuu. qui in bellu de quo disimns obierani filii»,

provocaveral easliiiclue esl. Taniii|iie ibi viri fories sic eos ciiiii sni» ii.ilis paritcr nuirivit, ac si et ipsi
per conlentionis nialum H • iiii|ir»>leiili.u debellali alt e<» gcnili fiiisscnl.

Sunl, quanli possent per unam concordiain et saiu-

CAPDT XXVII.
l>rc consiliuni niulta millia slernere xintilorum. Ibi

tanien linus e Laiignhardis , noinine Monicliis, qui He Gisuljo Deniveii<animim diue, quomodo Suram tt
aiio rustra ivviuil.
paler post Pelri Forojulianorum et Lrsi Cenetei.sis
diiium exsliiil, snlus forlilerel firililer feilt. Is cum Ilac dcniqnc a-iate , Gisnlfns Benefenlanoram
de equn dejecms essel et eum iiiius de Sla\is su- ductor, Suram R«maiiorutn tivilaiein, t Hirpiuos,
,

biln invadens ejus inanus funecolligasset, ipsc mani- atque l Arcem, |iari niodo oppida cepil. Qui GisulAn

lnis ligutis laneeam ab ejusdem Slavi deilera extra- temporc Joannis papx cuni omni sua viriule Canipa-

licns, euni cum ipsa percussil , el ligalus per aspera niain venii, incendia ei deprxdaiinnes f.icicns, iiuil-

se loca dejn iens evasit. Ilxc ideo vel inaxime in h:ic B »os caplivornm cepil, et usque in loci pii llorrca
piisniiiiiis liistoria , ne qnid alicui per conieiitionis dicitur casiranielatus esl, nullusque ei resislere po-

iiialiim situile coulingat luii. Ad liunc ponlifex niissis sacerdotibus rum apo-
siolicis dnnariis, uiiivcrsos capiivos de eoruni nniu-
CAPCT XXV. bus reiiemii, i|>stimque dticem cum suo exercilu ail

De Jucaiu Conuli apud Forum-Julii. qui a re§e exca- l>ropria rcpedaie fecit.
catus est.
CAPUT XXVIII.
Miiriiin ilaque Ferd.ilfo duce «><>«- mndn, in ejns
De dottalmne ou/mi Aripertns Roinanir F.ccUtioe feeit
locn ordiualua esi Corvulus, qni pauco lempore dii-
et de duobus Anqlorum regibui.
raiiim iinens, <hn.i regem nffendisset, evulsis oculis Ilor lempore Ariperius rex Lungohardoniin, dnnas*
dedecorose vixit.
lioncin palriinoiiii Al|iium k Gotiiarum, qnaa quondan

CAPUT XXVI. ad jns periiniieraul apostoticx sedis, sed a Lango-

bwrdis uiiillo leuipnie fueraill ah'alx, resliluil, et
De 1'eintnone Forojnliauornm ilucc, et de neiivitale
trium filtorum ejus. lianc donati ineiu aureis exaralaiu litteiis Romain ili-

Deinceps vero Pcniino tliicaitim promeniit, qui rexii. IIis etinm diebus, duo reges Saxomim ad , ve«

fuit bomo i.igei.iosus. et ulilis palrix. Ilic |iatre ge-

C wi 8 ia »P"»l«donim Romam veuientes, sub veloeilaM,

» Billonense, qoi de llellnin. fiicral sed propler " l °P' ,u:, " , • defuncti sunt.
nilus :

sedilioiiem quam illic feceral, in Forum-Jiilii posl CAPUT XXIX.

veiicus, ilii pacilice vixit. Ilic Peinnio linhnil eonju- De lienedicto ilcdiolnneiui arcmepiicojio.
piMu llatbi-rgam nomiue. (jn r eiiin esset facie insii- Tunc i|in)i|iie vemt Ilenedicius arcbiepiscopns Me-
eana , sa?pe maritum deptecalialur , ut, se diiuissa, ttiolunensis Uomam, el causaui egil pro Fxclosia Ti-
aliam iixorem duceiet, quain lanti dueis conJHgem c uensi. Setl viciusest, eo ijikkI a pris> is tentporibus
esse deceret. Sed ipse, ut erat v.r sapiens, plus ejus ' Tii ineuses episcopi a l>o.i.ana fueraiil Eeclesia cou-
ninres, ct liumiliiaicin . verecundamque piidieitiam, secrati. Fuit auiem isdem venerabilis Benedictiis ar-
qii:iii. 1 i'i |>oris pulcliriliiiliiiem , Silii cninptacere ili «biepiseopiis, vir egregix sanciilatis, de qu<> per 1101-

ccli.it De liac eigo conjngc lies 1'eiiiino liiios, boc vcrsam llaliam bonx opiuiouis faina It.igravit.

* \111b.. imprudentiiim. vil, liec ego irlins clironota\iiu qun:id lianc GiMilli
* AL, Billione, i/ai de llitlione tton fuerat, ud pro- eicnrsin.ieiii loco movere aiisim ex coiilinenti Ana-
pler, elc. I.i0'l. slasii narratiniie.
« Al , Akislolfnm ; al., Aiilulfum. Lind. D h Ainb.(inttiuTum. Viile Anaslas. in Jnanne VII,
,

<'
Al., gnositat l.unl. Adouein Viemiensem, et llerniaiinum t^on-
lliilit.i,
* Al., dux Or\urum. Lind. tracluin, a qoo insiguis hxe donaiio cum anno 7U7
' Al., Uirpimtm, alque Aux mum. I.iud. ailigalur.
* Reslitiiil Barouiiiii viliatam hnrum o.iminiiin le- * >ls. Und. : Ticinensii episcopatut Rnnve fueral
ctiouein, ac praSnra, Soram
llirpinos, Arpi- ;
pro Ecclesia cansecrata. Antiqiiissimx hujus conlroversi.e
i.uui; pio Auoii, Areaniiiii repouit: loca, ul ipse |ia- raliones, quilms Mediolanenses arclliepiscopi meiro-
tria Soranus ait ,
|iar>im ioter se dislamia , ut adliuc poliiaiiurum jura in Ticinenses cpiscopos exercera
notissima. liac (isulli ducis deprxdalinne Aua-
I »
•
-
i.iito conaiu non -einel sihi assevevarunt, clamami-
Masius, <n ioanue VI < CisuTus ditx genlis Lango- : hus integrai» lilicriatem Tii iiieiisibui accuralissinio ,

bariioriini ltcii<'veiiii,ciiin in 0111111 sua virtute inCain- collegit vir cl. Ludnvicus Aniniiius Muratorius nosler,
paniain veuirel, incendia et deprsdationas uiultas in aurea sua dissert.itione, qu:im appendicls nominn
exerreret, cumqne capiivos non paucos cepisset, et ipiiosii l ad loin. I Aiiecilotniuiii in eim peoiliora :

usque >'i loriioi <|.ii Horrea diclur fossalum fcrisset, veterum inoniiniciiti vir intiquiiattiin
periliasinius
iniiio -i|iir potoisset resisiere, deuo
exstitisset i|ni ei ct publici I) ni au.ai.iissiinns , rolliyit , qux cooi-
minaim poutilex, missis sacerdotibua ciim aposioliris ineiilarii vires repemhjit ad huuc 1'auli locmn. Kx«lat
iloninus. ui.fcrBos capiivos ile eoiiiin nianilois re- eliain peculiaril aller libellos auciore P. Kuslacbio a
driiiu, et iiluin ciiui suo stolo :<il proprii ropedare saiicin Ubal.ln, uimnique coustilai le<t<r; naiu pro-
fcut. » Atla b.cc laud tus canliualis auno 702 pula- posiius iiot.iruiii ir.odus taiilj uou patiiur.
 : ,

6;3 talli divconi orr. r.\ns i. — msTor.iCA. f .1

CAPUT XXX. A ccpl, nc h remisit. Ouem proslratus in lcrram prn

0«? uicrfc' frtlCUWlW Spoleltmi riiicit , r/ dutaiu /».'ii snis peccaiis imerccdere ro^ans, cuncias ejus Ecclc
e/M Farouldi. sia; privilegia ' renovarii. Qni cum excrcitum in
a
Igilnr defunclo Tiasemtiiido ilnre Spoleinitoriim, Pontum miitcret ad compreliciidendura Philippicum,
Farnaldus .'jiis lilius in loio palcis. csl subrogalus. queui ibt relegaveral, mulliim eum isdem venerabil s
Dr«M|iie Waehilapus germanu* fuil Traseintindi,
• it papa proUibiiil, ne hoc facere dcbercl, seJ laincr
cum fratre f.aiiler cum lem rcxil ducatum. JHliibcrc non poluil I.

GAPDT XXXI.
CAPUT XXXII.
Dt Jnttiniano mperatort, qvomodo UerHm regnum
intasil, el n 01 rebetlet occidit. Qitomodo Philiupicu* Juttinianum peremil, el Aueu-
ttale decttt miast.
Al vero Juslinianns qtii amisso prinripalu in Ponltf
J TerebeHiBulgaruiuregisregnum Kieriilus qni niissus conlra Philippicum fuerai vl
'eisuiahai, anxilio
rursns recipiens, eos qni sc expuleraul patricios oe- partem Pbilip.iici sc cnniulii, eumqiie iinperaiorcHi
ci.lil. • Leoneni qiioquc el Tiberimn, f qui locum ejus fccil. Qui Coiisi.-iiiiinopo!iin cnntra Jnstiniansmi ve-
usnriiavernnl, cepil, ei in medio circo coram omni niens, ciim eo ab uriic iinltiario duoilccinm pugnavii,

popnlo jugnlari fecil. * C.allicinum vero pa:rhrcham B vicii, et occidit, regniimque ejua adepius esL Impe-
Coosiaiiiinopolii.inum, eruiis orulis , Bomam misit, ravil aulcm Justiinaiiiis cum Blio Tiberio in bac se-
Cyrumqiie abbatcm. qoi ewn in Ponio eisiilem :ilue- cun.la xicc '•
annos scx, qiiem Leo in cxpulslone illius

ral. episcopmn in !oco Gallicini conslituil. Ilic t.on- nanbus demincavit. Qui pnst iterum assumpto im-
Mnuiinuin pai<am ail sc vcnire jubens, lionoiilice sus- pcrio, quolies dcfluentem •
guttani rbeum.its m.inu

* Al.. Trasimutdo. Lind. cuntc anno 7 10 currcre incieperal.

h
M.kI., Yutciulta. Al., riiin quo WolMla ejut [raUr 1
Mod., condonavil. Auasiasio, ubi lixc iteni le-
einnilem rexit ducatum. Lind. nniur, renotavit.
Exsulntcrai M> d. .
'
M