Professional Documents
Culture Documents
Mc lc
Mc lc................................................................................................................................1
Phn 1: C S L THUYT.............................................................................................3
1. Khi nim, mc tiu, ngha qu trnh chng ct............................................................3
2. ngha..............................................................................................................................4
2.1. ngha s dng ca phng php xc nh thnh phn ct.....................................4
2.2. ngha ca vic xc nh thnh phn ct.................................................................5
3. Thnh phn ca du m....................................................................................................6
3.1. Hydrocacbon..............................................................................................................6
3.2. Cc hp cht cha lu hunh....................................................................................7
3.3. Cc hp cht cha Nito..............................................................................................7
3.4. Cc hp cht cha Oxi..............................................................................................7
3.5. Cc hp cht khc c trong du th..........................................................................7
4. S lc v qu trnh ch bin du m..............................................................................8
4.1. Nhp v tng tr du th............................................................................................8
4.2. Qu trnh ch bin......................................................................................................8
4.3. Pha trn, tng tr v xut sn phm...........................................................................9
5. Tm quan trng ca cc sn phm du m.......................................................................9
5.1. Gii thiu v cc loi nhin liu................................................................................9
6. Thut ng........................................................................................................................14
6.1. Nhit si u( IPB).............................................................................................14
6.2. Nhit si cui( FPB)...........................................................................................14
6.3. Nhit ct.............................................................................................................15
1
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
2
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
Phn 1: C S L THUYT
1. Khi nim, mc tiu, ngha qu trnh chng ct
Chng ct l qu trnh dng tch cc cu t ca mt hn hp lng cng nh
hn hp kh thnh cc cu t ring bit.
Nguyn tc: da vo bay hi khc nhau ca cc cu t trong hn hp (ngha
l khi cng mt nhit , p sut hi bo ho ca cc cu t khc nhau).
Sn phm:
+ nh: cu t c bay hi ln nhit si thp
+ y: cu t c bay hi km nhit si cao
Trong t nhin, nhiu loi cht lng c nhit si mt im c nh, v v
nh nc c nhit si 100oC ( p sut kh quyn-1amt), do nc ch cha 1
loi cu t.
Xng ng c l hn hp ca nhiu loi phn t hydrocacbon khc nhau, cha
k mt lng nh cc cht ph gia c trong xng. Mi loi phn t hydrocacbon
c c tnh ha l ring v nhit si l mt trong nhng c tnh ha l .
Cc phn t hydrocacbon khc nhau th c nhit si khc nhau. Chnh v vy,
xng khng c nhit si c nh m si trong mt khong nhit , thng
nm trong khong 30-220oC
nh gi nhit si ca xng trong phng th nghim, ngi ta tin hnh
chng ct 100ml xng v ghi li gi tr nhit ti cc im c nhit si khc
nhau. Khi , cc phn t hydrocacbon khc nhau trong xng s chun ring r t
dng lng sang dng kh. V vy tnh cht si v bay hi ca xng thng c
nh gi bng nhit si u, nhit si cui v nhit si tng ng vi %
3
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
4
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
Bo co qu trnh chng ct
Bo co qu trnh chng ct
-
7
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
4. S lc v qu trnh ch bin du m.
4.1.Nhp v tng tr du th
Cng vic u tin ca nh my lc du l nhp du th, tng tr trc khi ch
bin. Phn ln cc nh my lc du uc xy dng gn bin, do vy, phng tin
vn chyn du th ch yu l s dng tu du.
Du th nhp t tu du c tng tr ti khu b cha. Cc b cha du th
ngoi chc nng d tr nguyn liu cn c nhim v tch mt phn nc ln
trong du. Cng sut cha khu b cha du th c thit k kh nng cha
c lng du ca tu du ln nht cng thm mt s ngy d tr vn hnh thch
hp. Vi cc nh my t su trong t lin gn m du hoc tuyn ng dn du
th du th c nhp trc tip t tuyn ng dn du.
4.2.Qu trnh ch bin.
Du th sau khi c n nh v tch s b nc trong khu b cha c a
i ch bin. nhn c cc sn phm theo yu cu ca th trng, du th phi
tri qua hng lot cc cng on ch bin v x l. Cng on u tin l tch du
th thnh cc phn on, du th c a ti phn xng chng ct p sut kh
quyn. Ti thp chng ct ny, du th c tch thnh cc phn on khc nhau
v sau a ti cc phn xng ch bin tip theo nh: chng ct chn khng,
cracking xc tc cn, phn xng reforming, phn xng ng phn ha Naphtha
nh, alkyle ha.
Thng thng, du th qua phn xng chng ct p sut thng c phn
tch thnh cc phn on chnh: LPG, Naphtha nh, Naphtha nng, Kerosene,
phn on diesel nh (Light Gas Oil), phn on diesel nng (Heavy Gas Oil) v
phn on cn chng ct kh quyn. Trong , mt s phn on c coi l sn
phm hoc l cu t pha trn (phn on Kerosene, Naphtha nh, phn on du
8
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
Bo co qu trnh chng ct
N-
Aromatic Hp
Parafin
cht Tng
cha
oxy
%
4
5.14
0.3
1.49
6.93
1.26
7.84
10.11
0.5
19.71
0.64
6.34
1.19
5.07
1.23
17.47
0.65
3.22
1.05
1.56
8.11
14.59
Tng
8.29
31.1
2.92
35.49
18.66
3.5
99.96
Bo co qu trnh chng ct
ngy cng tng nhanh, iu ny mang n cho cc nh sn xut nhin liu nhng
c hi v c nhng thch thc mi, bi trong thc t, bn cnh nhng li ch m
ng c ny mang li cho con ngi th ng thi n cng thi ra mi trng
mt lng ln cc cht c hi lm nh hng n sc kho v c mi trng sinh
thi.
V vy xng thng phm bt buc phi bo m c cc yu cu
khng nhng lin quan n qu trnh chy trong ng c, hiu sut nhit m
cn phi bo m cc yu cu v bo v mi trng.
Thng thng xng thng phm cn t c cc yu cu c bn nh sau:
-
phn xng chng ct kh quyn, tuy nhin hiu sut thu xng t qu trnh ny
rt thp ch vo khong 15% khi lng du th ban u.
Khi nhu cu v xng tng ln th phn on ny khng cung cp cho
cc nhu cu thc t, v vy bt buc con ngi phi ch bin cc phn thu khc
nhm thu hi xng vi hiu sut cao hn, iu ny lm xut hin cc phn
xng khc nh phn xng crckinh, alkyl ho . . .
Ngoi l do va nu trn th do yu cu v hiu sut ca ng c ngy cng
11
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
tng v cht lng xng ngy cng cao nn cc nh sn xut nhin liu phi a
ra nhiu qu trnh sn xut khc nhm m bo cc yu cu ca xng thng phm.
Thc t trong cc nh my lc du hin nay xng thng phm c phi trn t
nhng ngun sau:
-
Reformat
12
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
phn ct, mu sc, chiu cao ngn la khng khi, nhit bt chy, im ng
c, hm lng lu hunh,
Du ha c th qua pha ch t nhiu ngun khac nhau to thanh nhin liu
phn lc. Nhin liu cho ng c phn lc l mt loi nhin liu c s dng
cho cc ng c trn my bay phn lc, loi ng c ny lm vic trong iu
kin rt c bit (nhit v p sut mi trng thp, cao ln). V vy
nhin liu cho n i hi mt s kht khe nht trong tt c cc loi phng tin
giao thng.
Qu trnh chy trong ng c phn lc l mt qu trnh chy c bit
trong dng kh xoy c tc ln v ng c lm vic trong iu kin nhit
v p sut mi trng thp. V vy m bo cho hot ng ca ng c c
n nh th nhin liu phi t c nhng tnh cht sau:
Nhng tnh cht lin quan n qu trnh bao qun v phn phi cho ng
c.
C th nhin liu phi m bo cc yu cu chnh sau y:
Nhit ng c thp
c.
13
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
14
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
6.3. Nhit ct
Nhit ct ca xng biu th mi quan h gia nhit si ca n ti cc t l
phn trm ly ra khc nhau.
+ Nhit si u v 10% th tch c trng cho tnh d khi ng, to nt hi
v hao ht xng.
+ Nhit si 50% biu th tnh nng thay i tc ca my nh nhin liu
+ Nhit si 90% v si cui biu th mc bay hi hon ton ca nhin liu.
6.4.Th tch np
L th tch ca 100ml mu th c a vo bnh ct nhit quy nh.
6.5.S phn hy ca mt hydrocacbon
L s nhit phn hoc qu trnh cracking ca mt phn t to ra cc phn t nh
hn c im si thp hn vi phn t ban u.
6.6.Lng gi ng
L mt lng nhin liu tn ti c bnh, nhnh bnh v ng ngng trong sut
qu trnh chng ct.
6.7.Hao ht ton phn
L tng cc hao ht trong qu trinh lm th nghim.
6.8.Phn trm cn
L th tch cn trong bnh ct o c khi iu chnh vic cp nhit sao cho
khong thi gian gia ln cp nhit u tin v im si u ph hp ci quy nh
t 5-10 pht( i vi nhin liu xng).
6.9.Tc thay i
L s thay i trong s c nhit theo phn trm bay hi.
15
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
Phn 2: TH NGHIM
2.1.Chun b th nghim
2.1.1. Dng c v thit b
Dng c:
+ 2 nhit k t 0 n 400oc
+ ng lng 10ml v 100ml
+ Cc nt vn cao su
+ Bnh cu c nhnh
+ Ca nha 3000ml v cc thy tinh 1000ml
+ Kp gp bnh cu c nhnh
+ Tm bnh ct
+ Stop watch
+ Bnh nh mc
+ Phu thy tinh
+ Bnh tam gic
+ Qu bp cao su, pipet
Thit b:
+ H thng thit b chng ct
+ Thit b lm hoc t lnh
+ Thit b nh tm u d nhit
2.1.2. Ly mu, bo qun v chun b cc iu kin cho mu
16
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
a. Ly mu
Ly mu theo ng quy nh trong tng trng hp c th, c th bo qun mu
di 200c.
Nhm 1 ly mu theo quy nh nhit di 100c.
Nhm 2,3 v 4 ly mu nhit mi trng. Xong khi ly mu ng kn ngay
bnh mu.
b. Bo qun mu
Nhm 1 v 2 bo qun mu trong t lnh nhit di 100c.
Nhm 3 v 4 bo qun mu nht mi trng hoc thp hn.
c. Luyn mu trc khi phn tch
Trc khi m bnh cha mu phi a mu v nhit nh quy nh.
Nhm 1 v 2 phi a mu v nht di 100C.
Nhm 3 v 4 nu nhit mi trng m mu khng dng lng th phi gia
nhit n nhit t 90c n 210c.
2.1.3. Cc bc tin hnh
17
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
Tc chng tin hnh sao cho 20-25 git trong 10 giy, ngha l 4-5ml/pht.
Ghi li nhit ng vi cc cc th tch sn phm trong ng lng t c
10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90, 95%, 98% theo th tch. Sau khi chng ct c
90% sn phm iu chnh vic gia nhit sao cho t lc chng c 90% sn phm
n kt thc vic chng l 3-5 pht. Ghi li nhit si cui.
Sau khi ngng gia nhit 5-10 pht , ghi li phn trm th tch trong ng lng.
Phn cn cn li trong bnh cu rt vo ng lng 10ml ri c th tch. Xc nh
lng mt mt ca qu trnh chng ct.
18
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
2.2.Kt qu v nhn xt
2.2.1. Xng 92
Nhit
lm lnh
(oC)
Nhit
si u
(oC)
Nhit
si
cui
(oC)
Tc
gia
nhit
46
197
1.7
Phn
Phn
trm thu
trm
hi (%) cn (%)
Tc nh
git
23git/10s
97
(~4.6ml/1p)
Phn
trm mt
mt (%)
1.5
1.5
10
20
30
40
50
60
70
80
Nhit
(oC)
69
78
86
94
97.5
116
128
146.5
90
95
170 186
19
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
Nhn xt :
Thnh phn ho hc chnh ca xng l cc hydrocacbon c s nguyn t t
C4 C10 thm ch c c cc hydrocacbon nng hn nh C11, C12 v c C13(xem bng
1). Ngoi ra trong thnh phn ho hc ca xng cn cha mt hm lng nh cc
hp cht phi hydrocacbon ca lu hunh, nit v oxy.
Nh ta bit
- Phn t khi cng ln, nhit si v nhit nng chy cng cao
-
20
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
2.2.2. Xng 95
Nhit
lm lnh
(oC)
Nhit
si u
(oC)
38
Nhit
si cui
(oC)
Tc
gia
nhit
181
Tc nh
git
Phn
trm
thu hi
(%)
Phn
trm
cn
(%)
Phn
trm
mt mt
(%)
97.8
1.55
0.65
22git/10s
1.7
(~4.4ml/1p)
10
20
30
40
50
60
70
80
90
95
Nhit
(oC)
64
70
77
87
103.5
117
131
144
158
170
21
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
Nhn xt:
Cng nh xng 92, thnh phn ca xng 95 ch yu l cc hydrocacbon t C4
n C13. V ch s octane cao, mt cch tng qut l cht lng tt hn nn cha
nhiu cu t nh hn. Do vy, nhit si u, cui u thp hn xng 92.
Kt qu th hin trn th cng ph hp vi tiu chun xng khng ch ca
Vit Nam (bng 2)
Bng 2: Tiu chun Vit Nam v xng khng ch (TCVN 6776 : 2005)
(Tiu chun TCVN 6776:2005 dnh cho xng khng ch c p dng bt u t
ngy 01/01/2007. y l b tiu chun c xem l thn thin vi mi trng
cng nh hng n l trnh dn dn p ng cc yu cu quc t v kh thi ca
ng c lin quan n an ton mi trng v sc khe cng ng)
Xng khng ch
Tn ch tiu
1.
-
90
92
95
79
81
84
0,013
Phng php th
Tr s c tan, min.
2.
im si u, 0C.
Bo co
70
120
190
TCVN 2703:2002
(ASTM D2699) ASTM
D2700
TCVN 7143:2002
(ASTM D3237)
TCVN 2698:2002
(ASTM D86)
22
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
215
2,0
4.
n mn mnh ng
50 0C/3gi, max.
Loi 1
TCVN 2694:2000
(ASTM D130)
TCVN 6593:2000
(ASTM D381)
480
TCVN 6778:2000
(ASTM D525)
500
TCVN 6701:2000
(ASTM D2622) / ATSM D
5453
43 - 75
TCVN 7023:2002
(ASTM D4953) / ASTM
D5191
2,5
TCVN 6703:2000
(ASTM D3606) / ASTM
D4420
40
38
2,7
Bo co
TCVN 6594:2000
(ASTM D1298) / ASTM D
4052
Bo co qu trnh chng ct
Trong, khng c tp
cht l lng
15.Ngoi quan
ASTM D 4176
24
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
Nhit
si u
(oC)
Nhit
si
cui
(oC)
Tc
gia
nhit
170
225
2.5
Tc nh
git
Phn
trm
thu hi
(%)
Phn
trm
cn (%)
Phn
trm mt
mt (%)
96.5
2.8
0.7
24git/10s
(~4.8ml/1p)
10
20
30
40
50
60
70
80
90
95
Nhit
(oC)
175
178
179
180
182
184
188
192
200
216
Bo co qu trnh chng ct
Nhn xt:
Nh ta thy trn th th hin, Kerosene c khong nhit hp (khong 55oC).
l do Kerosene thu c t chng ct phn on du m nhit 150 C
n 275 C (cc chui cacbon t C12 n C15). Sau , ty mc ch s dng,
Kerosene c th c pha trn vi nhiu ngun khc nhau to thnh: nhin liu
phn lc hay du ha dn dng (KO). V v nng hn xng v nh hn DO nn
du ha cng cha nhiu lu hunh hn. Loi lu hunh l cng on quan trng
nht trong vic ch bin Kerosene (hm lng lu hunh di 0.3%)
Thnh phn ct: phn n ha hi ca ca cc loi cacbuahydro c trong
du ha. Nu nhit si cc phn ct cao th du ha khi chy s to thnh
mui do axit napthen ng li. Tuy nhin, nu du ha c gii hn v nhit si
thp th cng c hi v rt d chy v gy ra ha hon. Ngoi ra, nu hm lng c
nhit si thp nhiu s gy hao ht v du ha s d bay hi trong khi vn
chuyn v bo qun. Thnh phn ct ca du ha c kim tra, nh gi bng
phng php ASTM D86 v thng c quy nh nhit si 10% v nhit
si cui. (tham kho TCVN bng 3)
Bng 3: Tiu chun TCVN 6240:2002 quy nh cc ch tiu cht lng cho du
ha dng cho mc ch dn dng nh thp sng v un nu.
Tn ch tiu
1.
Mc
Phng php th
38
ASTM D56
3.
205
300
0,30
TCVN 2698:2002
D86)
(ASTM
Bo co qu trnh chng ct
19
ASTM D1322
n mn ng 1000C, 3
gi,khng ln hn.
nht ng hc 40 0C,
cSt (*).
1,0 1,9
ASTM D445
7.
m tnh
ASTM D4952
8.
Bo co
6.
TCVN 2694:2000
D130)
(ASTM
TCVN 6594:2000
(ASTM D1298)
Nhit
si u
(oC)
Nhit
si
cui
(oC)
Tc
gia
nhit
187
376
3.5
Tc nh
git
Phn
trm
thu hi
(%)
Phn
trm
cn (%)
Phn
trm mt
mt (%)
93
23git/10s
(~4.6ml/1p)
10
20
30
40
50
60
70
80
90
27
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
Nhit
(oC)
223
240
256
272
288
309
324
344
365
28
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
29
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
Bng 4: Ch tiu cht lng cho nhin liu du DO theo TCVN 5689:2005
(Tiu chun TCVN 5689:2005 qui nh cc ch tiu cht lng cho nhin liu du
DO dng cho ng c Diesel ca phng tin giao thng c gii ng b v cc
ng c Diesel dng cho mc ch khc)
Tn ch tiu
1.
Hm
Mc
lng
lu
hunh,
mg/kg, max.
2.
3.
tch, max.
4.
min.
5.
nht ng hc 40 0C,
mm2/s (**)
6. Cn ccbon ca 10 % cn
chng ct, % khi lng, max.
7.
im ng c, 0C, max.
8.
lng, max.
9.
max.
0.05%S 0.25%S
46
360
55
2 - 4,5
0,3
+6
0,01
200
Phng php th
TCVN 6701:2000
(ASTM
(ASTM
D86)
TCVN 6608:2000
(ASTM
(ASTM
D445)
TCVN 6324:1997
(ASTM
D189)/ASTM D4530
TCVN 3753:1995
(ASTM
D97)
TCVN 2690:1995
(ASTM
D 482)
ASTM E203
ASTM D2276
TCVN 2694:2000
(ASTM
30
Bo co qu trnh chng ct
gi, max.
12.Khi lng ring 15 0C,
kg/m3.
D130)
820 - 860
TCVN 6594:2000
(ASTM
460
ASTM D 6079
14.Ngoi quan.
Sch, trong
ASTM D 4176
(*) Phng php tnh ch s xtan khng p dng cho cc loi du diesel c ph
gia ci thin tr s xtan.
(**) 1 mm2/s = 1 cSt.
Nh vy, theo ch tiu cht lng, mu DO lm th nghim t yu cu v
thnh phn ct.
31
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
Du th paraffin
Du
th
Phn ct
ca
naphten
Phn cn ca RSV
170
180
170
180
170
170
200
170
170
196
PI PF
370
375
400
350
370
370
358
370
370
343
im vn c
-5
-2
+1
-10
-20
-5
-14
-4
-8
-15
im
-12
-9
-6
-18
-33
-14
-25
-18
-20
-26
50
51
54
54
43
24
58
40
28
50
0.80
0.09
2.8
Thnh phn ct
chy
Ch s cetan
Hm
lng
lu hunh (% kl)
32
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
33
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1
Bo co qu trnh chng ct
Bo co qu trnh chng ct
Mi trng xung quanh cha l tng (nhiu gi, nhit cao qu hay thp
qu).
Bo co qu trnh chng ct
36
Nguyn Khc Tip-CDHD09A1