Professional Documents
Culture Documents
Famous Leaders in The 20th Century
Famous Leaders in The 20th Century
emrnfausmf
yk*~dKvf}uD;rsm;
Famous Leaders in The 20th Century
rmwd u m
ed'ge;f
rmwifvo
l muif;a*stm(&f) (Martin Luther King Jr.)
e,fvqifrif'v
J m; (Nelson Mandela)
tJvED kd pk bJh (Eleanor Roosevelt)
a';Apfbifu&l ,
D ef (David Ben-Gurion)
rm*&ufpif*g (Margaret Higgin Sanger)
vuf(cf)0,f(vf)pm (Lech Walesa)
z&efuvif;'DvmEdk pk bJ(h Franklin Delano Roosevelt)
bv,fwrD mvDeif (Vladimir Lenin)
oDt'kd kd pk bJh (Theodore Roosevelt)
rg*&ufoufcsm (Margaret Thatcher)
r[wWr*END (Mahatama Gandhi)
yky&f [ef;rif;}uD;*|eaf ygvf (II) (Pope John Paul II)
qm(&f)0ifpwefcsyaf cs;(vf) (Winston Churchill)
rDac;vfa*:bmacsm(h Af) (Mikhail Gorbachev)
t,mwdv
k mukrd eD D (Ayatollah Khomeini)
[dck srD if; (Ho Chi Minh)
armfpw
D ;kH (Mao Zedong)
t'd;k zf[pfwvm (Adolf Hitler)
a&mfe,f(vf)&D*if (Ronald Wilson Reagan
wifu
h m;vlom; odk r[kwf trnfrodawmfveS af &;orm;
(The Tank Man or Unknown Rebel)
III
IV
1
10
15
19
23
28
32
38
46
51
58
65
71
75
80
84
94
102
112
119
ed'gef;
IV
]]udk,fucg;rukef;ay;vQifb,folrSudk,fhausmay:rwufpD;Edkifygbl;/}}
"A man can't ride your back unless it's bent."
]]*smreDrSm[pfwvmvkyfcJhwmawG[mw&m;0ifwmcsnf;yJqdkwmowd&yg/}}
"Never forget that everything Hitler did in Germany was legal."
]]uREkfyfwdkUuudk,fh&efol&Jhpum;udkowdr&ayrJhudk,fhrdwfaqG&Jhwdwfqdwf
rIudkowd&&r,f/}}
"We will remember not the words of our enemies, but the silence
of our friends."
rmwifvlomuif; (1929-1968)
rm
wifvo
l muif;a*stm(&f) (Martin Luther
l t
k cGit
hf a&;v_yf mS ;r_
King Jr.) onfvx
rsm;Y acgi;f aqmiftjzpfyg0ifc+hJ yD; xifmS ;ausm=f um;
aomtar&duefEikd if o
H m;wpfO;D jzpfco
hJ nf?
olonfZefe0g&v
D 15 &uf/ 1929 ckEpS w
f iG f a*sm*f s,
D mjynfe,ft
dS wWvef
wm+rdK@wiG zf mG ;jrifonf? ol.zcifEiS t
hf bd;k ESpOf ;D pvH;k onf ESpjf cif;c&pf,mef
w&m;a[mq&mrsm;jzpf+yD; vlxt
k cGit
hf a&;v_yf mS ;r_rsm;Yvnf; wufuG
pGmv_yf mS ;yg0ifco
hJ rl sm;jzpfonf?
,cifemrnfrmS rdu
k u
f ,f(vf)jzpf+yD; aemufwiG rf mwif[I
l ajymif;vJac:qdk
cJo
h nf? olarG;cgpwGio
f .
l tbd;k rSm twWvefwmSd {ab;eD;pgEpS jf cif;c&pf
,mefb&k m;ausmif;wGif oif;tkyq
f &mjzpfco
hJ nf? rmwiftouf2 ESpt
f
G,w
f iG f rmwif.zcifro
S if;tkyq
f &m&mxl;udq
k ufc&H S+d yD; ESpaf ygi;f rsm;pGm
tr_awmfxrf;cJo
h nf?
-1-
cdak &wmpaumhEiS v
hf ufxyfxrd ;f jrm;+yD;aemuf uif;onf t,fvb
f m;rm;/
armif*rkd m&DdS Dexter Avenue ESpjf cif;c&pf,mefb&k m;ausmif;Y oif;tkyq
f
&mjzpfco
hJ nf? armif*rkd m&Donf tjcm;awmifyikd ;f a'oS+d rdK@rsm;rSmuJo
h @kd yif
bwf(pf)um;rsm;ay:wGif cGjJ cm;r_rsm;Scd yhJ gonf? 'DZifbmv 1 &ufae@ 1955
ckEpS w
f iG jf zpfay:cJah omtjzpftysuu
f kd vlxt
k kH uGrq
_ o
D @kd *,ufu
kd af pcJh
onf? xkn
d aewGiv
f v
l wfyikd ;f tG,pf ufcsKyo
f rm;dpk mywf(cf)onf tvkyf
cGirf aS rmyef;pGmjzifjh yefvmaoma=umifb
h wf(pf)um;ay:Sv
d jl zLa,musmf ;
wpfa,mufuakd e&may;&efjiif;qdck o
hJ nf? Ttr_jzifyh if dpk mywf(cf)udzk rf;
qD;csKyfaESmifco
hJ nf?
dpk mywf(cf)udzk rf;qD;csKyaf ESmif+y;D onfah emufyikd ;f rmwifvo
l muif;ESio
hf .
l
taygi;f taz:rsm;onf bwf(pf)um;pD;&mwGicf jJG cm;r_jdS cif;tay: qENjyr_rsm;
vky&f efun
l cD o
hJ nf? bwf(pf)um;ay:wGif c&D;onfrsm;a&mpD;cGirhf &rcsi;f
vljzLrsm;tm; bwf(pf)um;rpD;bl;[kjiif;qef&ef qH;k jzwfco
hJ nf? Tv_yf mS ;
r_a=umifh uif;udzk rf;qD;vdu
k =f u+yD; ol.tdru
f v
kd nf;Ak;H azmuf+yD;rD;avmif
apcJo
h nf? armif*rkd m&Dbwf(pf)um;oydwaf rSmufyw
JG iG f yg0ifcahJ omtjcm;
vlrsm;onfvnf; apmfum;r_trsKd ;rsKd ;ESit
hf qH;k pD&ifrr_ sm; cHpm;&aomfvnf;
oydwaf rSmufyrJG mS qufvufvy_ f mS ;qJyifjzpfonf?
armif*rkd m&DwiG f adS omvlrnf; 17000 a,mufonf tvkyu
f akd jcvsio
f mG ;
Ijzpfap od@k r[kwf ud,
k yf ikd u
f m;pD;aomvlrnf;vlrsKd ;tenf;pkrjS zpfap wpf
cgwpf&Hum;}uHKac:oGm;wwfonf? Todk@jzifh armif*dkrm&Dbwf(pf)um;
ukr`%Du0ifaiGrsm;xdcdkufIwpfa=umif;/ txufv$wfawmfw&m;Hk;u
armif*rkd m&Dbwf(pf)um;ukr%
` t
D m;a&maESmum;pD;jcif;udk vufc&H eft
wGuaf =umifh 1956 ckEpS 'f ZD ifbmv20 &ufae@wiG q
f ENjyyG+J y;D qH;k oGm;cJo
h nf?
*&if;pbdk /kd ajrmufu,fv
kd ikd ;f emSd vlrnf;ausmif;om;tenf;pkonfuif;
-3-
-5-
avmufomwef;jrifhausmif;atmifjrif=ujcif;/ oHk;yHkwpfyHkrSmaumvdyf
ausmif;wufciG fh jdS cif;/ oH;k yHw
k pfyu
kH tvkyt
f udik Ef iS t
hf wwfynmSo
d rl sm;
jzpfvmjcif;/ ESpyf w
kH pfyrkH mS tvkyv
f ufrjhJ zpfjcif;/ ,if;wd@k .oufwrf;rSmvljzL
rsm;xufcEk pS Ef pS ef nf;jcif;ESiv
hf jl zLrsm;.0ifaiGwpf0ufom&So
d nf [lIjzpf
onf?
uae'DwifoiG ;f aomw&m;Oya'udk uGe*f &ufrt
S odtrSwjf yK&ef }udK;pm;
aoG;aqmif&eftwGuf uif;ESit
hf jcm;jynfo@l tcGit
hf a&;acgi;f aqmifwpfcsKd @
utvkyt
f udik Ef iS v
hf w
G v
f yfa&;&Sad &;wd@k twGuf 0giS w
f efYxifay:ausmf
=um;aomcsw
D ufyw
JG pfcu
k kd OD;aqmifusi;f ycJyh gonf? 1963 ckEpS =f o*kwv
f
28 &ufae@Y0giS w
f efwiG f usi;f yaomtvkyt
f udik Ef iS v
hf w
G v
f yfa&;twGuf
csw
D ufyYJG atmifjrifrt
_ }u;D tus,&f Scd o
hJ nf? csw
D ufvmaomvltyk }f u;D
udck ef@reS ;f =unfrh nfqv
kd #if vlO;D a& 250000 rS 400000 a,muftxdrdS nf
jzpfonf? Tcsw
D ufa[majym}uD;wGif yifuif;u I have a dreamqdk
onfah emifwiG x
f ifay:ausm=f um;vmonfrh ed @f ceG ;f udk a[majymcJyh gonf?
uae'D.jynfo@l tcGit
hf a&;Oya'=urf;udk uGe*f &ufwiG af qG;aEG;ajymqdak e
qJrmS yif 1963 ckEpS Ef 0kd ifbmvwGif tqH;k pD&ifjcif;cH&onf? TwGio
f rRw
topfjzpfvmolvif;'Gefbif;(cf)*|efpefuTwm0efudkqufvufxrf;
aqmifcahJ omfvnf; *|epf efonfjynfo@l tcGit
hf a&;ursm;Y emrnfoyd rf
aumif;cJah cs? *|epf efuuGeu
f &ufwiG f twdik ;f twmwpfct
k xd0ifa&muf
pGuzf ufEikd o
f nft
h m%mudo
k ;kH I w&m;Oya'udt
k wnfjyKEdik cf o
hJ nf?
1964 ckEpS jf ynfo@l tcGit
hf a&;tufOya'Y trsm;jynfoEl iS q
hf ikd af omae&m
rsm;jzpfonfh yk f iS f /kH pm;aomufqikd rf sm;ESi[
hf w
kd ,frsm;Y tom;ta&mifcJG
jcm;jcif;rSmw&m;Oya'udck sKd ;azmufonf[k jyXge;f cJo
h nf? xd@k twltvkyf iS f
rsm;udv
k nf;vltm;vH;k tay:om wlnrD #tvkyv
f yk cf iG ahf y;&rnf[k vnf;yg
-6-
So
d nf? Edik if aH wmf&efyakH iGEiS t
hf vkyv
f yk af qmifaomvkyif ef;rsm;wGif vlwpfO;D
wpfa,muf.tom;ta&/ vlrsKd ; od@k r[kwf Edik if t
H ay:tajccHaomcGjJ cm;r_
rsm;tay: oufaotaxmuftxm;Syd gu xd&k efyakH iGrsm;udk &yfqikd ;f ypfEikd f
ygonf?
aemufyikd ;f uif;uz,f'&,fraJ y;ydik cf iG t
hf cGit
hf a&;Oya'xnfo
h iG ;f a&;t
ay:tmHpk ;l pdu
k cf o
hJ nf? xdt
k csed w
f iG f jynfe,fwpfcpk w
D iG f rnfonfjh ynfe,f
ole,fom;rsm;tcGit
hf a&;ay;Edik o
f nf [laomuef@owfcsuv
f yk Ef ikd o
f nfh
tcGit
hf a&;So
d nf? rsm;aomtm;jzifh awmifyikd ;f jynfe,frsm;wGif tar&d
uefvrl nf;rsm;udk rJay;cGirhf ay;acs? awmifyikd ;f a'oSEd ikd if aH &;orm;rsm;u
qef@usi=f uaomfvnf; v$waf wmftrwftrsm;pku (333rJ 48 rJ) jzift
h Edik f
&IrJay;ydik cf iG t
hf ufOya'jyXge;f a&;ESiq
hf ;D edwv
f w
$ af wmfrS (77 rJ 19rJ) jzift
h
Edik &f SI
d rJqENay;Edik cf iG t
hf ufOya'udjk yXge;f Edik cf o
hJ nf? Tw&m;Oya'uEdik if H
awmftpd;k &u a'ocHjynfe,frsm;urJay;&eftwGuef mrnfpm&if;wifoiG ;f
ray;olrsm;udk emrnfpm&if;rsm;a&;rSwaf y;onf?
uif;uTta&;}u;D aomw&m;Oya'ESp&f yfujkd yXge;f Edik &f ef }uKd ;pm;+y;D aemuf
qif;&Jom;rsm;udu
k n
l &D ef }udK;pm;tm;xkwcf yhJ gonf? uif;uvlrsKd ;pkEiS phf ;D
yGg;a&;tcGit
hf a&;rsm;rSmeD;pyfr_ +dS y;D t+r'J eG w
f aJG eaoma=umifh uif;uypPn;f
OpPmrsm;udk vltrsm;twGujf zef@jzL;ay;&ef vdt
k yfa=umif;a[majymcJo
h nf?
uif;utmz&duef-tar&duefrsm;ESiq
hf if;&Jom;vljzLrsm;rS&aJ bmf&zJ ufrsm;
jzpf+yD; ,if;wd@k twlwuGvufwv
JG yk af qmifygu vlrt
_ zG@J tpnf;udak jymif;
vJEikd af =umif;tm;ay;wdu
k w
f eG ;f cJyh gonf? uif;utmvfbm;rm;Spd v
J rf m
wGiT
f od@k red @f ceG ;f ajym=um;cJyh gonf? vGecf w
hJ hJ 12 ESpw
f ek ;f uwd@k awG[mjyef
vnfjyKjyifa&;v_yfSm;r_awGrSmyg0ifcJh+yD; ('gayrJhtck) wdk@awG[macwf
topfwpfcak &mufvm+y;D / 'Dacwftopfuakd wmfveS af &;acwfv@kd ac:&r,f
rdrd.}uD;xGm;vmaom tajccHususwpfzufpGef;pdwfudk vSpf[jyocJhyg
onf?
-7-
]]uRefawmfwdkUwdkif;jynfrSmaxmifuscH&NyD;wJhaemufrSmorwjzpfvmrSmjzpfw,f/}}
In my country we go to prison first and then become President.
]]b0rSm*kPf,lp&mtaumif;qHk;[m wpfcgrSmrvJuswmr[kwfbl;/
'gayrJhudk,fvJuswJhtcgwdkif;jyefxjcif;jzpfw,f/}}
The Greatest glory in living lies not in never falling,
but in rising every time we fall.
]]wpdwfwa'ovGwfvyfrIqdkwmrSdbl;/}}
There is no such thing as part freedom.
e,fvqifrif'v
J m; (1918 -
e,f
vqifrif'v
J m; (Nelson Mandela)
onfvjl zLvlrnf;cGjJ cm;a&;0g'Sad om
awmiftmz&duEdik if u
H kd vlrsKd ;aygi;f pHk adS om 'Dru
kd
a&pDEikd if t
H jzpfajymif;vJ&eftwGuf OD;aqmifco
hJ jl zpfyg
onf? olonf 27 ESp=f umaxmifoiG ;f tusO;f csccH &hJ
+yD;aemuf ol.wdik ;f jynfY yxrOD;qH;k vlro
J rRwjzpfchJ
onf?
kv
d v
D mvmrif'v
J m;onf 1918 ckEpS Zf v
l ikd v
f 18 &ufae@wiG f vlrnf;wd@k .
arG;&yfajrjzpfaomx&efpuD (Transkei) wGiaf rG;zGm;cJo
h nf? ol.zcif[ife&D
rSm oifbel ef;rsKd ;eef;EG,f (Thembu Royal Family) .tav;pm;cH&aomt
}uHay;yk*Kd~ vfwpfa,mufjzpfonf? ol.emrnfjzpfaomdv
k v
D mvm.t
"dyg` ,rf mS 'kuaQ y;ol [kt"dyg` ,&f onf? xd@k a=umifh ol.rlvwef;ausmif;
q&muol@emrnfukd e,fvqif[ak jymif;ac:cJo
h nf?
rif'v
J m;.i,fpOfb0wGif +idr;f csr;f pGmaexdik cf &hJ +yD; rsm;aomtm;jzifEh mG ;
ausmif;jcif;ESit
hf rd t
f vkyrf sm;udv
k yk &f onf? od@k aomfo.
l zcifu,
G v
f eG f
-10-
onf? tpd;k &u wdik ;f jynfwiG ;f ta&;ay: tajctaexkwjf yef+y;D ANC udyk w
d f
qd@k co
hJ nf? Ttcsuu
f w
kd @kH jyefonft
h aeESihf ANC u t=urf;rzufa&;ay:
vpDupkd eG @f y,fI rif'v
J m;u ANC twGuf Umkhonto we Zizwe od@k r
[kwf The Spear of the Nationwdik ;f jynf.vSw [kac:onfv
h ufeuf
udik w
f yfz@JG uzkd @JG pnf;cJo
h nf? xd@k aemuf ol@uAkd v
kd cf sKyfrLS ;}uD;tjzpfcef@tyfjcif;
cH&+yD;aemuf ppfoifwef;wufciG &hf &efEiS hf ANC twGut
f axmuftyHrh sm;
SmazG&eftwGuf Edik if jH cm;wdik ;f jynfrsm;od@k c&D;xGucf o
hJ nf?
ol@Eikd if o
H @kd jyefvmonft
h csed w
f iG t
f zrf;cH&+y;D tusO;f axmifxJ ig;ESpt
f usO;f
cstrde@f ay;cHc&hJ onf? 1963 ckEpS w
f iG f rif'v
J m;ESit
hf jcm;aom ANC acgi;f
aqmifrsm;tpd;k &udk t=urf;enf;jzifx
h w
k yf ,f&ef v#Kd @0u
S t
f }uHtpnfrsm;
a&;qGcJ o
hJ nf? aemifwpfEpS rf mS yif rif'v
J m;udk wpfoufwpfu|e;f us&eft
rde@f ay;cJo
h nf? xd@k twGuf oluTtrde@f twGuf rdru
d ,
kd u
f ckd ck u
H muG,f
aomed*;kH csKyfpum;rSm atmufygtwdik ;f jzpfonf?
u|eaf wmf&b
hJ 0oufwmwpfcv
k ;kH udk tmz&duefvrl sKd ;awG&v
hJ y_ f mS ;r_awG
xJrS epfjrKyfxm;ygw,f? u|eaf wmf[m v$r;f rd;k csKyfuikd w
f v
hJ jl zLawGukd awmf
vSew
f u
kd cf u
kd o
f vdk vlrnf;tkypf ;kd olawGuv
kd nf; awmfveS w
f u
kd cf u
kd rf mS jzpf
w,f? u|eaf wmf[m 'Dru
kd a&pDe@J val wGtm;vH;k o[mZmwjzpfatmif ae
xdik +f y;D tcGit
hf a&;om wlnrD #&Sw
d hJ vGwv
f yfwv
hJ rl t
_ zG@J tpnf;tawG;t
ac:yHpk u
H kd vdck siw
f mjzpfw,f? 'DtawG;tac:udk u|eaf wmfu zG@H +zdK;wd;k wuf
vmatmifvyk cf siw
f mjzpfw,f? 'gayrJv
h t
kd yfvm&if 'DtawG;tac:eJ@vJ
ud,
k t
hf oufay;+yD;paw;Edik yf gw,f?
ol@uckd yd af xmif; (Cape Town) urf;d;k tjyifbufYSad om a&mhbifu|e;f rSm
axmifoiG ;f tusO;f cs+yD; aemufq;kH jynfrxJrmS Sw
d zhJ ;kd vfprd;k tusO;f axmif
xJo@kd ajymif;a$@co
hJ nf? olaxmifxu
J saepOftwGi;f olonfEikd if w
H umvl
-12-
-14-
]]oifoabmrwlyJeJU oifhudkb,folrSudk,fhudkudk,ftxifao;atmifrvkygEdkifbl;/}}
No one can make you feel inferior without your consent.
tJvDEdkkpbJh (18841962)
ar&dueforRwz&ef@uvif;kpbJ.
h ZeD;ESihf Edik if H
a&;v_yf mS ;r_rsm; vkyaf qmifcahJ om tJvED kd pk bJh
(Eleanor Roosevelt) onf jynfo@l tcGit
hf a&;ESihf trsKd ;
orD;v_yf mS ;r_vyk if ef;rsm;wGif aSq
;kH rSO;D aqmifyg0ifco
hJ l
wpfO;D jzpfonf?
tJvED kd pk bJo
h nf 1884ckEpS af tmufwb
kd mv 11&ufae@wiG f e,l;a,mufpD
wD;+rKd @Y zGm;jrifco
hJ nf? olr.zcif {vd,ufpk bJh (Elliott Roosevelt) onf
,cif (19011909) wGif orRwjzpfczhJ ;l aom oDt'kd kd pk bJh (Theodore
Roosevelt) .nDtpfujkd zpfonf?
tJvED t
kd oufpS Ef pS t
f G,w
f iG f olr.rdcifrmS qHq
k @kd emESiahf oqH;k oGm;cJ+h yD;
olrESit
hf jcm;tpfuEkd iS ahf rmifrsm;udk rdcifbufrt
S zGm;jzpfaom rm&Dvwfvkd
a[m(vf) (Mary Ludlow Hall) ESio
hf mG ;aeapcJo
h nf? tJvED t
kd oufq,f
ESpjf ynfo
h nft
h csed w
f iG f olr.zcifrmS t&uftvGet
f u|aH omufonfah &m
*ga=umifh aoqH;k oGm;cJo
h nf? Ttcsed rf pS I olronfvnf; rdbrJu
h av;
-15-
jzpfvmcJ&h onf?
1899 ckESpfaqmif;OD;&moDwGif olr.ta':wpfa,muf.tm;ay;r_jzifh
tJvED u
kd kd ''Allenwood Academy'' [kac:aom rde;f uav;ausmif;od@k yd@k
aqmifco
hJ nf? xdak usmif;Sad usmif;tkyq
f &mr}uD;rSm trsKd ;orD;i,fav;
rsm;tm; vGwv
f yfpmG awG;ac:wwf&ef jyKpkysKd ;axmifay;cJo
h nf? tJvED u
kd
xdak usmif;wGif jyifopfbmomudx
k ;l c|epf mG avhvmoif,cl +hJ y;D rdru
d ,
kd u
f ,
kd kH
=unfjcif;rsm;vnf; wd;k yGg;vmcJo
h nf?
ausmif;+yD;onft
h cg tJvED u
kd vlra_ &;vkyif ef;rsm;wGif yg0ifvy_ f mS ;cJo
h nf?
1905 ckEpS w
f iG f olr.0rf;uGjJ zpfonfzh &ef@uvif;'Dpk bJh (Franklin D. Roohf ufxyfco
hJ nf? olr.cifyeG ;f onfuo
hJ @kd yif 'Dru
kd a&pD0g'udk
-sevelt) ESiv
,H=k unfojl zpf+yD; Edik if aH &;zufwiG f pdwyf g0ifpm;cJo
h nf? 1906 ESihf 1916 ck
ESpt
f wGi;f kpbJrh o
d m;pkru
S av;ajcmufa,mufxeG ;f um;cJ+h yD; wpfa,muf
rSm rlarG;cgpwGiaf oqH;k oGm;cJo
h nf?
1913 ckEpS w
f iG f orRw0k'd0k v
D q
f if (Woodrow Wilson) u z&ef@uvif;'Dpk
bJu
h kd a&wyf.vufaxmuftwGi;f a&;rSL;tjzpf cef@tyfco
hJ nf? kpbJo
h nf
yxrurBmppftwGi;f xdw
k m0efuakd qmifu
G cf o
hJ nf? tJvED u
kd ppfyt
JG wGi;f
=uufajceDtzG@J Y wm0efxrf;aqmifc+hJ yD; yxrurBmppft+yD;wGif "Western
hf nfco
hJ nf?
Front" a'orsm;Y vSnv
1921 ckEpS af EG&moDwiG f z&ef@uvif;'Dpk bJrh S t}u;D tus,af eraumif;jzpfchJ
onf? aemifwiG f olcpH m;&aoma&m*grmS ydv
k ,
D akd &m*gjzpfa=umif; prf;oyf
awG@cdS o
hJ nf? ocl E<mud,
k w
f pfu,
kd v
f ;kH eD;yg; ta=umaooGm;+yD; ol.ajc
axmufrsm;udk toH;k jyKIr&awmhacs? olemruse;f jzpfonfw
h pfav#muf
vH;k wGif tJvED u
kd ol@ukd jyKpak pmifah Smufc+hJ y;D tm;tiftopfrsm;jyefvnf&Sd
vm+yD; Edik if aH &;avmuxJjyef0ifEikd &f ef ulnaD y;cJo
h nf?
-16-
tJvED u
kd Edik if aH &;wGif wufuGpmG v_yf mS ;yg0if+yD; trsKd ;orD;rJxnfo
h rl sm;.
toif; (League of Womens Voters), trsKd ;om;0,f,pl m;oH;k olrsm;t
oif;ESihf trsKd ;orD;tvkyo
f rm;or*~tzG@J 0iftjzpf tvkyv
f yk cf o
hJ nf? xd@k t
wl tmz&dueftar&duefvrl nf;ynmwwfrsm;ESihf ta&miftaoG;So
d rl sm;
wd;k wufa&;twGuf trsKd ;om;tpnf;tH;k (NAACP) taxGaxGtwGi;f
a&;rSL;wd@k EiS &hf if;ES;D u|r;f 0ifco
hJ nf? TuJo
h @kd &if;ES;D u|r;f 0ifra_ =umifh tJvED kd
onf tmz&dueftar&duefw@kd . jynfo@l tcGit
hf a&;v_yf mS ;r_rsm;Y pdwyf g
0ifpm;vmcJhonf?
olr.cifyeG ;f onf.Edik if aH &;rJq,
G yf rJG sm;wGif wpfwyfwpftm;yg0ifaqmif
GufcJhonf? xdk@a=umifh olr.cifyGef;onfz&efuvif;'DkpbJhrSm e,l;
a,muf+rKd @awmf0ef (1929) tjzpf jzpfapESihf tar&dueforRwtjzpf (1932
ckEpS )f wGif taG;cs,cf cH &hJ onf? tar&duefordik ;f a=umif;wpfav#mufwiG f
tJvED o
kd nfEikd if aH &;wGif yg0ifvy_ f mS ;aom yxrqH;k orRwuawmftjzpf
wifpm;cH&onf? olr.cifyeG ;f onftwGuf jzpf&yfreS rf sm;pkaqmif;SmazGay;
&eftwGuf c&D;rsm;pGmxGucf &hJ onf? tJvED u
kd vdib
f ufqikd &f mESiv
hf rl sKd ;a&;
&m wd@k Ywef;wlnrD #r_ adS p&ef aqG;aEG;a[majymcJo
h nf?
1935 ckEpS w
f iG t
f v
J ED u
kd orRwz&ef@uvif;'Dpk bJt
h m; Oya'ESit
hf nDw
&m;pD&ifjcif;rjyKbJ ao'g%af y;jcif;udk qef@usio
f nfOh ya'=urf;udk uGe*f &uf
wGi;f od@k wifoiG ;f &ef awmif;qdck o
hJ nf? (Oya'ESit
hf nD w&m;pD&ifjcif;rjyKbJ
ao'g%af y;jcif;rSm vlwpfO;D wpfa,mufukd w&m;r0ifpmG pGwpf I
JG tqH;k pD
&ifjcif;jzpf+y;D ,cifwiG v
f jl zLrsm;uvlrnf;rsm;udk Tenf;jzifo
h wfjzwfavhdS
onf?) rnfo@kd qakd pumrlpk bJu
h TOya'=urf;udk axmufcaH =umif;t
rsm;aSw
iG f xkwaf z:ajym=um;jcif;rScd ahJ y? tb,fah =umifq
h akd omf TOya'
=urf;onf rdrw
d @kd .tusO;f om;rsm;udk Oya'ESit
hf nD w&m;pD&ifjcif;rjyKbJ
owfjzwfciG ahf y;onfah xmifrLS ;rsm;udk ta&;,lEidk o
f nf? xd@k a=umifo
h u
l
-17-
TuJo
h @kd vyk v
f #if awmifyikd ;f So
d @l urkd aJ y;aomvljzLrsm;u ol@uckd iG rhf v$wf
Edik yf J aemufraJ G;yGrJ sm;wGio
f @l urkd aJ y;awmhrmS r[kwb
f J aG;aumufyw
JG iG f ;H_
edrv
hf rd rhf nf[k qifajcay;cJo
h nf?
1945 ckEpS {f +yDvwGif z&ef@uvif;'Dpk bJu
h ,
G v
f eG +f yD;onfah emuf tJvED u
kd
Edik if aH &;v_yf mS ;r_wiG f qufIyg0ifvy_ f mS ;cJo
h nf? 1946 ckEpS w
f iG f tar&duef
orRw[if&Dtuf(pf)=xL;rif; (Harry S.Truman) utJvDEdkkpbJhtm;
ukvor*~taxGaxGnv
D mcH.ud,
k pf m;vS,t
f jzpf aG;cs,w
f ifajrmufchJ
onf? ukvor*~v@l tcGit
hf a&;xkwjf yefa=ujimcsupf mwrf;wGif olrut
a&;ygpmG 0ifa&mufyg0ifco
hJ nf? kpbJu
h ukvor*~v@l tcGit
hf a&;aumfrSif
. yxrOD;qH;k OuUXtjzpf yg0ifco
hJ nf? 1948 ckEpS pf ufwifbmv 28 &uf
ae@naeydik ;f wGif kpbJu
h a=ujimpmwrf;udk ud,
k pf m;jyK+y;D xdak =ujimpmwrf;
udk The international Magna Carta of all mankind- vltm;vH;k twGuf
tajccH'rD u
kd a&pDjzpf+y;D xdpk mwrf;wGiyf g0ifaomt&mrsm;udk vdu
k ef maqmif
Gu&f rnf-[kwifpm;cJo
h nf? ukvor*~taxGaxGnv
D mcHuxkwjf yefa=u
jimcsuu
f kd 1948 ckEpS 'f ZD ifbmv 10 &ufae@wiG f vufcu
H sio
hf ;kH cJo
h nf?
1953 ckEpS f Dwight D. Eisenhower orRwjzpfvmonft
h cg kpbJu
h olr.
ukvor*~&mxl;rS E_wx
f u
G cf o
hJ nf? tJvED t
kd oufiS pf OfwiG f rdr.
d ud,
k af &;
&mZ0ifrsm;udak &;om;cJ+h yD; My Story (1937), This I Remember
(1949) ESihf On My Own (1958) wd@k tygt0if jzpfonf? tJvED kd pk bJh
onf 1962 ckEpS Ef 0kd ifbmv 6 &ufae@wiG u
f ,
G v
f eG o
f mG ;cJo
h nf?
i,fpOfutJvED kd pk bJo
h nf rdru
d ,
kd u
f kd ;kd d;k om;om;ESihf vdv
k m;awmifw
h r_dS
aomolwpfO;D omjzpfaomfvnf; }uD;vmonft
h cg tjrifus,v
f m+yD; rdrd
awG@onfch |w,
f iG ;f csurf sm;udk wm0ef,u
l m trsm;twGuo
f ufawmifh
oufomSrd E_ iS ahf r#mv
f ifch surf sm;ay;cJah om olwpfO;D tjzpf &mpkEpS f 20 wGif
todtrSwjf yKcH&ol jzpfvmonf?
-18-
]]uRrf;usifolwpfa,mufurNyD;Edkif? rvkyfEdkifbl;[kajymvQif
tjcm;uRrf;usifoludkcdkif;yg/}}
If an expert says it cant be done, get another expert.
]]tDpa&;vfEikd if rH w
S u,fv
h ufawGUususjzpfEikd zf Ukd twGut
f MhH o
zG,f&mwdkUudk,HkMunf&rSmjzpfw,f/}}
In Israel, in order to be a realist you must believe in miracles.
a';Apfbiful&D,ef (1886-1974)
a';
Apfbifu&l ,
D ef (David BenGurion)
onf*sL;vlrsdK;rsm;.uH=urRmudk wnf
aqmufay;aom EdkifiHopfwpfEdkifiHESifh taStv,f
ydik ;f Edik if rH sm;udk wnfaxmifay;cJo
h w
l pfO;D jzpfonf?
a';Apfbifu&l ,
D efonf ydv
k efEikd if H (kt
S ifyg,mwGit
f ygt0if) zvHk (PlonSw
f iG f zGg;jrifonf? olonfom;pOfrsKd ;quf 6 quf
-sk) +rdKY 1886 ckEp
ajrmufjzpfonf? olw@kd .rdom;pkrmS Zdik ,
f medpef (Zionism) udek ufepJ mG ,Hk
=unfaomrdom;pkjzpfonf? ol.zcifrmS aSa ewpfO;D jzpfonfomru [D
bl; bmomoif=um;ay;aom q&mwpfa,mufvjJ zpf+yD; acwfrZDS ikd ,
f med
pef-''Hibbat Zion''(Zdik ,
f mudck spaf omolrsm;)tzG@J ukd wnfaxmifco
hJ v
l nf;
jzpfonf? bifu&l ,
D ef od@k r[kwf [Dbl;bmomr0ifcifu a';Apf*&if;
(David Green) [kac:qdc
k ahJ omolrmS acwfraDS om *sL;bmom0ifw@kd .ynm
-19-
a&;udo
k if=um;&+y;D bmoma&;ESit
hf wl tjcm;aombmom&yfrsm;udk wGI
J
oif=um;cJh&onf?
bifu&l ,
D ef.acgi;f aqmift&nftcsi;f / Edik if aH &;tawG;tac:ESit
hf jrifw@kd
rSm i,fi,fuav;uwnf;uyif xifay:ausm=f um;vmcJo
h nf? ol.t
ouf 14 ESpt
f G,w
f iG f vli,fuav;rsm;udpk pk nf;I tDZm (Ezra) [kac:
aom [Dbl;bmompum;udo
k majymqdrk nfh olrsm;tzG@J ukd wnfaxmifchJ
onf? touf 17 ESpt
f G,w
f iG f Poaleizion (Zdik ,
f mtvkyo
f rm;rsm;)
tzG@J xw
J iG yf g0ifco
hJ nf? Tygwo
D nf yxrqH;k aomqdk ,
S v
f pfZikd ,
f mepfEikd f
iHa&;tzG@J tajccHtzG@J tpnf;wpfcjk zpfonf? Tygwo
D nf Zdik ,
f medpef*.
vlra_ &;ESiEhf ikd if aH &;wnfaqmufyrkH sm;udk q,fpEk pS af ygi;f rsm;pGm tkypf ;kd v$r;f rd;k
cJ+h yD; rsm;aomtm;jzifh biful ,
D ef.tkycf sKyfra_ tmufwiG jf zpfonf?
1906 ckEpS w
f iG f ygvufpwdik ;f od@k ajymif;a$c +hJ yD; *sL;pdu
k yf sKd ;a&;vkyif ef;rsm;.
vdarRm+f cHYtvkyo
f rm;tjzifjh zpfap/ 0dik o
f akd vSmifonfah e&mrsm;wGijf zpfap
tvkyv
f yk cf o
hJ nf? Tpdu
k yf sKd ;a&;+cHukd Zdik ,
f mepfw@kd u t&ifvyk af qmifchJ
jcif;jzpfonf? aemufyikd ;f YumvDv (Galilee) wGit
f apmift
h jzpf tvkyv
f yk f
cJhonf?
bifonfav;ESpv
f ;kH vH;k ol.v,f,majrrsm;Y tvkyv
f yk af eaomfvnf;
tvkyo
f rm;tcGit
hf a&;a&;&mrsm;Y pdw0f ifpm;r_+dS y;D Poaleizion ygwAD [kt
d
zG@J 0ifjzpfvmonf? 1910 ckEpS w
f iG f ol@uykd gw.
D owif;pmxkwv
f yk af om*sk
pvifY t,f'w
D mtjzpf aG;cs,w
f ifajrmufjcif;cH&+yD; ola&;om;aompm
* Zdik ,
f mepf0g'o
D nf *sL;vlrsKd ;rsm;. ,cifygvufpwdik ;f wGif *sL;Edik if jH yefvnfxal xmif
-20-
rsm;wGif a';Apfbifu&l ,
D efqdo
k nfu
h avmifemrnfwyfco
hJ nf? ([Dbl;
bmomjzifh jcaoFah ygupf [k t"dyg` ,&f onf?)
1912 ckEpS w
f iG f wl&uDEikd if o
H @kd omG ;I tDpwefb;l (vf)wuUov
kd Yf Oya'
ynmudo
k if,+l yD; owif; axmuftjzpf tvkyv
f yk cf o
hJ nf? 1915 ckEpS w
f iG f
a';Apfbifu&l ,
D efukd atmfwrkd ef.vufatmufwiG f Edik if aH &;v_yf mS ;r_rsm;
jyKvkyjf cif;a=umifh ygvufpwdik ;f rSjynfEiS 'f g%af y;jcif; cHc&hJ onf?
jynfEiS 'f g%af y;jcif;cH&+y;D aemuf e,l;a,muf+rKd @wiG f tajccsaexdik cf +hJ y;D azg
vmref0(d pf) (Paula Munweis) ESiahf wG@qckH +hJ y;D 1917 ckEpS w
f iG f r*FvmaqmifchJ
onf? olw@kd wiG o
f m;orD;oH;k a,muf xGe;f um;cJo
h nf? olonf 1918
ckEpS w
f iG +f Adwo
d #wyfrawmf. wyf&if; 38 S*d sL;vlrsKd ;tzG@J 0ifrsm;.wyf&if;
wGif wm0efxrf;aqmif&onf? yxrurBmppf+yD;onfah emuf ygvufpwdik ;f
Edik if u
H kd atmfwrkd eftifyg,mSd +Aw
d o
d #tifyg,mu odr;f ydu
k Ef ikd +f y;D aemufol
ESio
hf @l ro
d m;pkrsm;u ygvufpwdik ;f Edik if o
H @kd jyefvmcJo
h nf?
1921 ckEpS w
f iG f a';Apfbifu&l ,
D efonf (Jewish Labour Party) *sL;vlrsKd ;
rsm;.avbmygww
D iG f taxGaxGtwGi;f a&;rSL;ESihf 1930 ckEpS w
f iG f qdk ,
S f
vpfrufyikd yf gwD (Socialist Mapai Party) .acgi;f aqmifjzpfco
hJ nf? ig;ESpf
aemufyikd ;f wGif *sL;vlrsKd ;rsm;at*sipf D (Jewish Agency) wGif obmywdjzpf
vmcJhonf?
+Aw
d o
d #w@kd ryS gvufpwkid ;f Edik if o
H rd ;f ydu
k jf cif;udk kyo
f rd ;f +y;D aemuf 1948 ckEpS af r
v 14 &ufae@wiG *f sL;vlrsKd ;wd@k . wdik ;f jynfjzpfaomtDpa&;(vf)Edik if aH y:xGe;f
cJo
h nf? xdt
k csed w
f iG f a';Apfbifu&l ,
D efutDpa&;(vf)Edik if .
H yxrOD;qH;k
aom0ef}uD;csKyfjzpfvmcJo
h nf? ol.0ef}uD;csKyfoufwrf;ESpcf pk vH;k (1948
1953 ckEpS Ef iS hf 19551963 ckEpS )f wd@k wiG f pufrq
_ ikd &f mESiphf u
kd yf sKd ;a&;jyef
-21-
-22-
rm*&ufpif*g (1884-1966)
rm
vnfaumif;rGev
f matmifjyKvkyjf cif;wd@k u olrtay:v$r;f rd;k r_rsm;Scd o
hJ nf?
TuJo
h @kd tjrifa_ xmifrh sm;a=umifh olr.rdom;pktay:tdref ;D csi;f rsm;u
acgi;f rmolrsm;[kxifjrif=uonf?
rm*&ufonf a'otxufwef;ausmif;wGiaf tmifjrifc+hJ yD;aemuf e,l;
a,muf+rdK@[wfqif (Hudson) Scd vmA&uf (Claverack) aumvdyw
f iG f
atmifjrifco
hJ nf? xd@k aemufrm*&ufu e,l;*smpDwiG f q&mrtjzpfw0ef
xrf;aqmif+yD;aemufwGif olr.aovkarsmyg;rdcifudkjyefI=unfh_apmifh
aSmufco
hJ nf? 1896 ckEpS w
f iG f olr.rdcifaoqH;k oGm;cJo
h nf? xdt
k csed w
f iG f
rm*&ufrmS ol@rcd iftwGupf w
d rf aumif;jzpf&+yD; rdru
d ,
kd w
f ikd rf cd iftay:
aumif;rGepf mG rjyKpck &hJ jcif;ESihf vlrt
_ odik ;f t0ef;rsm;. aq;ynmt&vspv
f sL
SLr_rsm;tay: pdwrf auseyfjzpf+yD; tvGeyf ifyal qG;0rf;enf;cJyh gonf? rsm;r
=umrSrD m*&ufonf 0du
_ zf vdr;f (White Plains) e,l;a,muf+rdK@o@kd omG ;+yD;
olemjyKoifwef;wufco
hJ nf? xd@k aemuforl u e,l;a,muf+rdK@o@kd omG ;I
e,l;a,muf+rdK@.atmufyikd ;f taS@zufa'oSd qif;&Jom;rsm;&yfuu
G w
f iG f
oGm;I wm0efxrf;aqmifco
hJ nf? 1902 ckEpS w
f iG f 0DvspH if*gEiS v
hf ufxyfchJ
onf? aemufwpfEpS f rm*&ufu,
kd w
f ikd t
f qkyaf &m*gadS omfvnf; olw@kd .y
xrOD;qH;k om;OD;uav;udk arG;zGg;cJo
h nf? aemufwiG f om;wpfa,mufEiS o
hf
rD;av;wpfa,mufarG;zGg;cJ+h y;D orD;av;rSmuav;b0Yyif uG,v
f eG o
f mG ;Sm
onf?
qif;&Jom;&yfuu
G Yf rdcifrsm;onf rm*&ufpif*gxo
H @kd vmI ud,
k 0f efrS&d ef
rnfo@kd aSmifmS ;&rnfo
h wif;tcsut
f vufrsm;udk toem;cHar;jref;jcif;
rsm; }uHKawG@&cJyh gonf? TtawG@t}uHKrsm; jzwfoef;vmcJ&h aoma=umifh
rm*&ufrw
S jznf;jznf;vlra_ &;jyKjyifajymif;vJrv
_ v
kd m;ol jzpfvmcJo
h nf?
xd@k aemufrm*&ufu qdk ,
S v
f pfygwx
D o
J @kd 0ifco
hJ nf? qdk ,
S v
f pfygwo
D nf
tpd;k &rStm;vH;k udk tkycf sKyEf ikd cf iG hf +dS y;D ,if;wd@k ryS pPn;f rsm;udk jyefvnfa0iSay;
-24-
rnfponfhEdkifiHa&;t,ltqSdonfhygwDjzpfonf? rm*&ufonfjyKjyif
ajymif;vJa&;twGuf csw
D ufyrJG sm;pwifwufa&muf+yD; oaE<wm;qD;a&;
enf;vrf;tm;vH;k udk pwifzwfa_ wmhonf? olru rdom;pkta&twGuf
rsm;vGe;f jcif;onf qif;&JErG ;f yg;r_EiS hf }uKH awG@&onft
h ajccHtcsujf zpfonf[k
,H=k unfonf? 1913 ckEpS w
f iG f Woman Rebel awmfveS o
f t
l rsKd ;orD;
[laomowif;pmudk wpfvv#iw
f pf}urd x
f w
k af 0cJo
h nf? xdo
k wif;pmwGif
trsKd ;orD;rsm;udk rdrw
d @kd .rdom;pkO;D a&udk uef@owfwwfvm&efEiS hf oaE<
wm;qD;a&;(Birth Control)qdo
k nfph um;vH;k udk yxrqH;k oH;k cJo
h jl zpfonf?
xdpk mtkyaf jcmuftyk af jrmufukd yHEk ydS x
f w
k af 0+yD;onft
h csed w
f iG f rm*&ufukd
zrf;qD;um npfnrf;onfph mayrsm;udk xkw,
f jl zef@cso
D nf[w
k &m;pGq
J ckd hJ
onf? olruvnf; Oa&mybufo@kd xu
G af jy;v$waf jrmuf+yD; oaE<wm;qD;
a&;ta=umif;qufvufavhvmcJo
h nf? xdk twlaq;cef;rsm;udk vSnhf
vnf=unfh_I aq;bufqdkif&mokawoejyKolrsm;ESifhvnf;aqG;aEG;cJh
onf?
pif*gu 1916 ckEpS w
f iG f tar&duefEikd if o
H @kd jyefvmcJo
h nf? TwGio
f rl tay:
w&m;pGq
J ckd surf sm; oufwrf;ukeq
f ;kH oGm;cJ+h y;D jzpfonf? xdt
k csed rf pS I Edik if w
H
0Sr;f vH;k a[majyma&;vkyif ef;rsm;udk pwifvyk af qmifco
hJ nf? e,l;a,muf
+rKd @wiG f olrESit
hf aygi;f tygwpfcsKd @u tar&duefEikd if .
H yxrOD;qH;k oaE<wm;
qD;a&;aq;cef;udk qif;&Jom;rsm;S&d mae&mwGizf iG v
hf pS cf +hJ y;D oaE<wm;qD;a&;
ESiyhf wfoufonfyh pPn;f rsm;ESihf owif;tcsut
f vufrsm;udak 0iSay;onf?
xdk a=umifh Edik if aH wmfOya'csKd ;azmufrj_ zift
h zrf;cH&+y;D olr.nDtpfrESit
hf wl
axmifwpfvtcsc&H onf? 1917 ckEpS w
f iG f tSed jf rifrh m;vmap+yD;/ a[m
ajymyGrJ sm;ESihf e,l;a,muf+rdK@rdS rd t
d m;axmufco
H rl sm;xHrS tultnD&efykH
aiGawmif;cHjcif;rsm;udk vkyaf qmifco
hJ nf? xd@k twl Birth Control Review
udpk wifxw
k af 0jzef@cscD +hJ yD; ,if;rSmolr. 23 ESpt
f wGi;f v_yf mS ;r_twGuf
auG;a=umfojH zpfco
hJ nf? e,l;a,mufw&m;H;k . oaE<wm;qD;a&;vkyif ef;
-25-
odrw
S x
f m;=uonf? 193945 ckEpS 'f w
k ,
d urBmppftwGi;f Oa&mywyfrsm;
ESit
hf ar&duefr*S smreD/ tDwvD/ *syefw@kd EiS yhf dyuQjzpfaeonft
h csed w
f iG f olr
.emrnfausm=f um;r_rmS wjznf;jznf;}uD;xGm;vmcJo
h nf? pif*grt
S ar&d
uefu ppfyrJG sm;wGiyf g0ifjcif;tay: twdu
k t
f cHjzpfco
hJ nf? (pif*guppfyrJG sm;
onf Edik if v
H Ol ;D a&rsm;tqrwefw;kd yGm;vma&;&v'fjzpfonf[k cdik rf mpGm
,H=k unfonf?) 1946 ckEpS w
f iG f Edik if w
H umrdbpDru
H ed ;f z,f'a&;Si;f (Internk n
l x
D al xmifco
hJ nf? T
-ational Planned Parenthood Federation) udu
v_yf mS ;r_onf olrtwGut
f }uD;qH;k ESiahf emufq;kH v_yf mS ;r_jzpfco
hJ nf? olr
.aemufq;kH toufwmtESpEf pS q
f ,ftwGi;f olr.ESv;kH tm;enf;yifyef;
armyef;aomfvnf; qufvuf+yD;c&D;xGuw
f &m;a[majymyGrJ sm;ESiw
hf Hk jyef
a=ujimcsurf sm; jyKvkycf o
hJ nf? olronf 1966 ckEpS /f pufwifbmv 6
&ufae@wiG f wwfqef (Tucson) t&DZ;kd em; (Arizona) wGiu
f ,
G v
f eG o
f mG ;cJh
onf?
-27-
]]pdwfysufrI? cg;oD;rIawGeJUtultnDrJhrIawGeJUvTrf;rdk;rIawGeJUuHawGU&aer,f
qdk&ifbmudkrQwnfaxmifEdkifrSmr[kwfbl;/}}
It is hardly possible to build anything if frustration, bitterness and a
mood of helplessness prevail
]]uRefawmfhtjrifeJUajym&&iftaumif;bufuajymif;vJrIawGSdvmatmiftwGuftajc
cHuswJhtcsufuawmhvlom;awGtay:0efaqmifrIay;jcif;jzpfw,fvdkUxifygw,f/}}
The Thing that lies at the foundation of positive change, the way
I see it, is service to a fellow human being
vuf(cf)0,f(vf)pm (1943-
vuf
1965 ckEpS t
f xdtvkyv
f yk cf o
hJ nf? oluppfwyfxw
J iG f 2 ESp=f umtr_xrf;cJh
+yD; wyf=uyf&mxl;txd&Scd o
hJ nf? 1967 ckEpS w
f iG f (Gdansk) oabFmusi;f
wGif v#ypf pftvkyo
f rm;tjzpfwm0efxrf;aqmifco
hJ nf? 1969 ckEpS w
f iG f
'Ekwmudak vmh (Danuta Golos) ESiv
hf ufxyf+yD; uav;Spaf ,mufxeG ;f
um;cJhonf?
vuf(cf)onf tvkyo
f rm;or*~wiG f wufupG mG v_yf mS ;yg0if+y;D 1970 ckEpS f
pufrt
_ a&;tcif;wGif oabFmusi;f vkyo
f m;rsm; qENjyyGaJ umfrwD.obm
ywdtjzpfyg0ifaqmifu
G cf o
hJ nf? tpd;k &utpm; taomufaps;E_e;f rsm;jri hf
wif+yD;onfhaemuf abmvfwpfurf;dk;wef;a'owpfav#mufwGif qlyl
aomif;use;f r_rsm;jzpfay:vmonf? xdt
k csed w
f iG f Gdansk St
d vkyo
f rm;t
=um;wGix
f ifmS ;aomacgi;f aqmifwpfO;D jzpfco
hJ nf? Gdansk ESi}hf u;D rm;aom
vDeifoabFmusi;f rsm;onf tpd;k &udq
k ef@usiq
f ENjy&mwGif OD;wnfcsut
f
jzpftoH;k csjcif;cH&onf? vuf(cf)0,f(vf)pmu jyefvnfjyKjyifajymif;vJa&;
udak xmufcaH omfvnf; xdjk yKjyifajymif;vJa&;vky&f eftwGuf toH;k jyKaom
enf;pepfrsm;tay: xde;f csKyfjcif;rsm;jyKvky&f rnf[k wdu
k w
f eG ;f ajymqdo
k nf?
rSwfom;p&maumif;aom tjzpftysufwpfckY qENjyaeaomvltkyf
20000 ausmu
f t
kd eD;Sd tusO;f axmifurkd wdu
k cf u
kd &f ef vltyk }f uD;udq
k JG
aqmifajymqdEk ikd cf o
hJ nf?
1976 ckEpS w
f iG f 0,f(vf)pm.tvkyo
f rm;or*~vy_ f mS ;r_a=umifh tvkyf
xkwyf ,fjcif;udk cH&onf? xd@k a=umifEh pS t
f enf;i,ftwGi;f ,m,Dtvkyf
rsm;udv
k yk u
f ikd cf &hJ onf? oluqufvufI uGejf rLepfr[kwaf omtvkyo
f
rm;or*~ukd wnfaxmif&mwGiyf g0ifco
hJ nf? 1980 ckEpS w
f iG f ol.oli,fcsi;f
rsm;ESit
hf wl Solidarnosc (Solidarity) udx
k al xmifco
hJ nf? tzG@J tpnf;xl
axmif+yD;r=umrSw
D iG f tzG@J 0if 10 oef;ausmf v
dS mcJ+h yD;0,fvpf mrSm ,if;.
+ydKifbufuif;aomacgi;f aqmifjzpfco
hJ nf?
-29-
wGit
f vkyv
f yk cf iG ahf y;onf? 1983 ckEpS w
f iG f ppfOya'udk yk o
f rd ;f cJah omfvnf;
vlwpfO;D pD.vGwv
f yfrt
_ ay: wif;=uyfrr_ sm;Sad eao;onf? xdEk pS u
f ek yf ikd ;f
wGi0f ,f(vf)pmuydv
k efEikd if .
H t=urf;rzufawmfveS af &;twGuEf b
kd ,f(vf)
+idr;f csr;f a&;qkcs;D jrijhf cif;cH&onf?
ydv
k efwiG f dS jyefvnfjyKjyifajymif;vJa&;vkyo
f rl sm; tultnD&Sjd cif;rSm udk
bmacsmh(yf)uqdkAD,ufjynfaxmifpkwGif tm%m&SdcJhaoma=umifhjzpf
onf? 1986 ckEpS w
f iG f udb
k macsm(h yf)u taSO a&mySEd ikd if rH sm;. tdrw
f iG ;f
a&;Edik if aH &;wGif 0ifa&mufpu
G zf ufrv
_ yk af wmhrnfr[kwaf =umif; twdt
vif;a=ujimcJo
h nf? TwGif Wojciech Jaruzelski u0,f(vf)pmESit
hf wlt
vkyo
f rm;or*~vy_ f mS ;r_rsm;ESihf awG@qakH qG;aEG;&ef zdtm;ay;jcif;cH&onf?
&v'ftjzifyh gvrD efaG;aumufy&JG Scd +hJ y;D / uGejf rLepfr[kwaf omtpd;k &u tm
%m&Scd o
hJ nf? xd@k aemuf 1989 ckEpS w
f iG f Solidarnosc uw&m;0iftzG@J t
pnf;jzpfvmonf?
1990 ckEpS 'f ZD ifbmvwGi0f ,f(vf)pmu ydv
k eforRwEdik if w
H iG f orRwtjzpf
aG;cs,w
f ifajrm ufjcif;cH&onf? orRwtaejzifah tmifjrifrr_ &Syd J ol@uakd 0
zeforl sm;u wdik ;f jynfut
kd m%mSipf eH pftyk cf sKyfa&;yHpk jH zpfvmatmif tkyf
csKyfonf [ka0zef=uonf? ol.tjyKtrlrmS yHrk eS rf [kwyf J ppfwyfEiS v
hf +kH cHK
a&;rsm;ESi&hf if;ES;D pGmtquftoG,f o
dS nft
h ay: a0zefjcif;cH&onf? 1995
ckEpS Ef 0kd ifbmvrJaG;yGw
J iG f 0,f(vf)pmudk ,cifueG jf rLepfjzpfaom tvuf
ZENm;uGmeD,pl uD; (Aleksander Kwasniewski) rStEdik &f Scd o
hJ nf?
-31-
]]aMumufjcif;xufaMumufp&maumif;wmbmrSrSdbl;/}}
"There is nothing to fear but fear itself."
]]ighrSmSdwJh&efolawGudkMunfhNyD;ighudkqHk;jzwfyg/}}
"I ask you to judge me by the enemies I have made."
]]aSqufoGm;zdkUvrf;trsm;BuD;Sdw,f/
'gayrJhudk,fhae&mrSm&yfwnfzdkUenf;vrf;wpfckxJyJSdw,f/}}
"There are many ways of going forward, but only one way of
standing still."
z&ef@uvif;'DvmEdkkpbJh (18821945)
u kpbJ[
h m aeraumif;wJt
h csed w
f iG ;f rS 0dOmOfa&;&mydik ;f qdik &f majymif;vJr_
wd@k ukd Scd w
hJ ,f? u|eaf wmfowdxm;rdwmu olEpS af ygi;f rsm;pGmemruse;f jzpf
wJt
h csed u
f p+y;D aemufyikd ;f rSm [dw
k ek ;f uol@rmS wpfcgwavSw
d wfwhJ tenf;
i,ftay: pD;qufqw
H t
hJ usiu
hf aysmufomG ;w,f? ol@rmS aEG;axG;wJph w
d Ef S
vHk;eJ@ ESdrfhcswwfwJhpdwfxm;Sdvm+yD; eufeJaomtawG;tac:awGSdvm
w,f? olu,
kd w
f ikd 'f u
k q
Q if;&Jra_ wGukd em;vnfvmw,f [krw
S cf sucf schJ
onf? kpbJu
h vufweG ;f vSn;f xJwiG f xdik af e&aomfvnf; 1928 ckEpS w
f iG f
Edik if aH &;avmuod@k wpfzefjyefvnf0ifa&mufco
hJ nf? aemufwpfEpS w
f iG yf if
kpbJu
h ekd ,l;a,muf+rdK@0eftjzpf aG;cs,w
f ifajrmufjcif;cHc&hJ onf? olu
+rKd @0eftjzpfwm 0efxrf;aqmifaepOftwGi;f tar&du.pD;yGg;a&;jy\emudk
rnfo@kd ajzSi;f &ef tajccHusustjrifadS omolrsm;ESihf awG@cdS o
hJ nf? xdo
k w
l @kd
.v$r;f rd;k r_a=umifh kpbJo
h nf tar&du.wd;k wufrt
_ Sq
d ;kH Edik if aH &;orm;
rsm;xJwiG w
f pfa,muftygt0ifjzpfonf?
1929 ckEpS af tmufwb
kd mvjzpfymG ;cJah om Wall Street Crash onftar
&du.ordik ;f a=umif;wpfav#mufwiG f tqd;k Gm;qH;k pdwcf pH m;p&mjzpfvmcJh
onf? tar&dueforRw[m;bwf[;l A,f (Herbert Hoover) u awmifol
v,form;rsm;twGuf Edik if u
H ,fq,fa&;taxmuftyHah y;&mwGif aES;
auG;jcif;ESi+hf rdK@ay:St
d vkyv
f ufrrhJ sm;udk tultnDay;&efjiif;qdjk cif;rsm;jyK
vkycf o
hJ nf? [l;A,fu z,f'&,ftvkyv
f ufrt
hJ vkyo
f rm;rsm;udk jzpfay:
vmaprnft
h qdw
k ifoiG ;f xm;onfOh ya'udk ADwt
kd m%mjzifyh ,f csvu
kd +f yD;
jynfo@l tvkyo
f rm;pDru
H ed ;f wnfaxmifa&;udq
k ef@usicf o
hJ nf?
e,l;a,muf+rdK@awmf0efwpfa,muftaeESihf kpbJo
h nf tvkyv
f ufrrhJ sm;
tm; ulnED ikd &f eftm;oGecf eG pf u
kd }f udK;pm;cJo
h nf? xd@k twl e,l;a,mufjynf
e,fta&;ay:u,fq,fa&;aumfrwDuw
kd nfaxmif+yD; tvkyv
f ufrrhJ sm;
ESit
hf ouftG,}f uD;olrsm;udk pwifun
l ED ikd cf o
hJ nf?
-34-
kpbJu
h e,l;a,muf+rdK@0eftjzpf atmifjrifpmG wm0efxrf;aqmifco
hJ jzifh
1932 ckEpS 'f rD u
kd &ufwpforRwaG;yGYJ aG;cs,pf &macgi;f aqmiftjzpf odom
xifmS ;pGmay:vGiv
f monf? kpbJrh pS ;D yGg;a&;jy\emtay: rnfo@kd ajzSi;f &
rnft
h ay: odomxifmS ;pGmraz: jyEdik af omfvnf; ol.&Dywfbvpfuef&ef
oludktvG,fwulatmifEdkifcJhonf?
kpbJo
h rRwjzpfjzpfcsi;f rSmyif wdik ;f jynfwiG jf zpfygG ;aeaom b%fvyk if ef;t_yf
taxG;jy\emESi}hf uKH awG@&avonf? pD;yGg;a&;jy\emrsm; pwifvmonfh
tcsed rf pS I wdik ;f jynfb
dS %fig;yHw
k pfyu
kH kd ydwcf sypfvu
kd o
f nf? aemufqufwJG
taejzifh vlrsm;.b0toufwmtwGuf pkxm;aomaiG 15 aysmufq;kH
cJ&h avonf? 1933 ckEpS Ef pS Of ;D ydik ;f wGif tar&duefw@kd u,if;wd@k .b%fvyk f
ief;tay:,H=k unfre_ nf;vm+y;D rdrw
d @kd .aiGrsm;udx
k w
k ,
f +l y;D onfah emuftrd f
wGijf yefxm;=uavonf? kpbJo
h rRwjzpf+yD;aemufwpf&ufwiG yf if b%f
tm;vH;k udk ydwcf ikd ;f avonf? xd@k aemufueG *f &uftpnf;ta0;ac:I aemif
aiGa=u;jy\emay:vmv#if aiGpo
k rl sm;rdrw
d @kd .aiGa=u;rsm;udk rqH;k H;_ ap&ef
tmrcHay;onfh w&m;Oya'udw
k ifoiG ;f &efawmif;qdak vonf?
1933 ckEpS rf wfv 9 &ufae@wiG f kpbJu
h txl;uGe*f &ufwpfcu
k kd ac:,lcJh
onf? olutzG@J 0ifrsm;udk tvkyv
f ufrjhJ y\emudak jzSi;f &ef enf;vrf;wpf
ckrSm tpdk;&udk,fwdkiftvkyfac:,lcef@xm;&ef jzpfonf[kajymonf?
aemufo;kH vtwGi;f kpbJu
h tvkyv
f ufrjhJ y\emajzSi;f &ef ta&;}uD;
onfh Oya'rl=urf;rsm;wifoGif;+yD; uGefu&ufrStwnfjyKay;cJhonf?
txl;uGeu
f &uftpnf;ta0;ud&k ufw&m[kac:qd+k yD; kpbJ.
h vdt
k yfcsuf
rsm;udx
k w
k af z:cJo
h nf?
tpd;k &u tvkyo
f rm;rsm;pGmudk tvkycf ef@ac:,lco
hJ nf? kpbJu
h tvkyf
vufrjhJ y\emudek nf;yg;vmatmif }udK;pm;IajzSi;f aepOf wcsed w
f nf;rSm
yiftvkyrf vkyEf ikd af omolrsm;twGuf tcuftcJuakd vsmh enf;vmatmif
-35-
}udK;pm;onf? kpbJu
h tultnDwu,fvt
kd yforl sm;udk tpd;k & axmufyhH
a=u;aiGay;&eftwGuf z,f'&,fta&;ay:u,fq,fa&;tkyfcsKyfr_tzGJ@
(Federal Emergency Relief Administration) udw
k nfaxmifco
hJ nf? 1935
ckEpS =f o*kwv
f wGif vlrv
_ +kH cHKr_tufOya'udk twnfjyKcJo
h nf? TtufOy
a'onf touftG,}f uD;yifpifEiS zhf ,f'&,fEiS jhf ynfe,fw@kd .tvkyv
f uf
rJt
h ay: u,fq,fa&;taxmuftyHah y;jcif;wd@k jzpfonf?
NAACP uz&ef@uvif;kpbJu
h kd 1932 ckEpS w
f iG f aG;cs,v
f u
kd jf cif;tm;jzifh
Oya'ESiw
hf &m;pD&ifjcif;rSb
d J ao'g%af y;jcif;ud+k y;D qH;k Edik v
f rd rhf nf[k ar#mv
f ifh
xm;ygonf? tmz&dueftar&duefom;rsm;udk Oya'ESit
hf nDw&m;pD&if
jcif;rSb
d J &yfpaJ &;v_yf mS ;oltmz&dueftar&duefom;ESpaf ,mufu kpbJh
tEdik &f Sad tmifun
l aD y;cJo
h nf? ol.ZeD;tJvED kd pk bJo
h nf w&m;Oya'ESihf
tnDp&D ifjcif;rSyd aJ o'g%af y;jcif;qef@usiaf &;vkyif ef;rsm;udk tcsed =f umjrifh
pGmvkyu
f ikd cf o
hJ nf? rsm;r=umrDwiG f w&m;Oya'ESit
hf nD pD&ifjcif;rSyd aJ o
'g%af y;jcif;udk qef@usio
f nfOh ya'rl=urf;udak &;qGcJ o
hJ nf? TOya'xJwiG f
w&m;Oya'abmifay:wGif tvkyv
f yk af omwm0efydS *k Kd~ vrf sm;u w&m;r0if
ao'g%af y;jcif;udjk zpfay:aomtcsed w
f iG f rdrw
d m0ef0wW&m;twdik ;f rvkyf
aomolrsm;udw
k &m;Oya't&pD&ifjcif;jyKvyk &f efyg0ifonf? 1935 ckEpS w
f iG f k
pbJt
h m;TOya'=urf;udk axmufc&H efpnf;H;k jcif;cH&onf? rnfo@kd qakd pum
rlpk bJu
h xdOk ya'rl=urf;twGuo
f u
l ulnv
D #if awmifyikd ;f Sv
d jl zLvlrq
J EN
ay;olrsm;u ol@uckd iG rfh v$wf rJay;awmhrnfr[kwaf =umifjh zpfonf?
vGecf ahJ om 1936 ckEpS o
f rRwaG;aumufyw
JG iG f kpbJu
h Edik if aH wmf.aiGa=u;
pm&if;udk uwday;xm;onft
h wdik ;f rxm;Edik I
f taESmift
h ,Suaf y;jcif;cH&
onf? wcsKd @uvnf; kpbJu
h u
kd eG jf rLepftjzifh pGypf aJG jymqdck o
hJ nf? od@k aomf
vnf;pDru
H ed ;f topf (New Deal) uwu,fv}l udKufrsm;I &Dywfbvpf
ueftrwfukd vG,u
f pl mG tEdik &f Scd o
hJ nf?
-36-
kpbJu
h wwd,t}udrt
f aG;cHrnf[ak =ujimcJ+h yD;aemuf trsm;u olukd
tm%mrsm;vGe;f onf[pk w
G pf rJG r_ sm; rsm;oxufrsm;vmonf? xd@k a=umifh
kpbJu
h tar&dueforRwoufwrf;ESpcf u
k o
kd m,l&rnf[k a&;om;cJah om
Oya'udyk xrOD;qH;k csKd ;azmufI wwd,t}udrt
f aG;cs,cf cH +hJ yD; 1940 ckEpS f
wGit
f Edik &f Scd o
hJ nf?
'kw,
d urBmppftwGi;f tar&duef. =um;ae0g'rSwqifrh [mrdwrf sm;udk
rsuEf mS omay;cJ+h yD; aemufq;kH *syefw@kd u ykvq
J yd u
f rf;ud0k ifwu
kd cf +hJ yD;onfh
aemuf tar&duwd@k uppfyx
JG u
J 0kd ifco
hJ nf? 1944 ckEpS w
f iG f pwkwt
}udrf
orRwtjzpfaG;cs,jf cif;cHc&hJ onf? z&ef@uvif;'DvmEdk pk bJo
h nf 1945
ckEpS af rv & &ufae@Y *smreDw@kd vufeufcsjcif;rwdik rf o
D ;kH ywfwiG f uG,v
f eG f
oGm;cJhonf?
oluG,fvGefoGm;+yD;aemuf kpbJh.ZeD;onftJvDEdkkpbJhESifhol.om;ESpf
a,mufjzpfaom *srd ;f (pf)kpbJEh iS hf z&ef@uvif;kpbJah *stm&fw@kd rmS Edik if aH &;
avmuwGiq
f ufvufvy_ f mS ;cJo
h nf?
-37-
]]vGwfvyfjcif;qdkwmwu,fhudktzdk;wefw,f/ tzdk;wefvGef;
vdkUcGJwrf;eJUay;&rSmjzpfw,f/}}
It is true that liberty is precious so precious that
it must be rationed
]]aoewfwpfvufSdwJhol[m aoewfwpfvufrSrSdwJh
vlta,muf 100 udkxdef;csKyfEdkifw,f/}}
One man with a gun can control 100 without one.
]]vdrfnmrIawGudkcPcPoHk;r,fqdk&ifaemufrSmtrSefw&m;jzpfvmEdkifw,f/}}
A lie told often enough becomes the truth.
bv,fwDrmvDeif (18701924)
cGiahf y;cJo
h nf? wuUov
kd w
f iG f ynmoif=um;aepOfyif vDeifu Edik if aH &;v_yf
Sm;r_wiG yf g0ifco
hJ nf? ausmif;wuf+yD; oH;k vtwGi;f rSmyif ol@uq
kd ENjyyGrJ sm;
wGiyf g0ifrj_ zifh a'o&Jpcef;od@k tzrf;cHjcif;cHc&hJ onf? &Jtm%mSw
d pfa,muf
uol@ukd vli,f&,fawmfveS af &;vky+f yD; 'De&H aH wGumxm;wJah e&mrSm
vmae&wmbmvd@k awmfveS af &;vkycf si&f wmvJ? vDeifu ud,
k u
hf ,
kd u
f kd
,H=k unfrt
_ jynfjh zifh 'De&H u
H ',dr;f ',dik ef @J / eJeaJ v;wGe;f vdu
k ,
f if+ydKoGm;
rSm [lIajymcJo
h nf? &v'ftaejzifh ol@ukd wuUov
kd rf aS rmif;xkwv
f u
kd +f y;D
ynma&;avmuwGif 0kid ;f y,fjcif;cH&avonf? ausmif;Yxkwyf ,fvu
kd jf cif;
cH&+y;D aemuf pde@f yw
D mbwfo@kd omG ;+y;D tjyifausmif;wufco
hJ nf? 1891 ckEpS f
wGif Oya'pmar;yGaJ tmifjrif+yD; ausmif;om;OD;a& 124 a,mufo
dS nft
h
eufou
l yxrqk&Scd o
hJ nf? vDeifu prfr&mwGiOf ya'jzifh toufarG;0rf;
a=umif;ycJo
h nf?
1893 ckEpS w
f iG f pde@f yw
D mbwfo@kd ajymif;a$@+yD; Oya'tvkyx
f rf;aqmifchJ
onf? xdt
k csed rf mS yif rm;ppf (Marxist) ajratmufawmfveS af &;vkyif ef;rsm;
tpysKd ;ay;cJo
h nf? ol.tzG@J ukd tzG@J i,fajcmufz@JG tjzpf cGx
J w
k v
f u
kd o
f nf?
qdv
k o
kd nfrmS puft
kH vkyrf sm;.tajctaersm;udk SmazGppkH rf;jcif;/ pm&if;
Z,m;rsm;aumuf,jl cif;ESihf vufurf;pmwrf;rsm;a&;xm;jcif; ponfw@kd ukd
vky=f uonf? TtzG@J uav;rsm;cGI
J tvkyv
f yk o
f nft
h csed rf mS wGiyf if ol.
ZeD;onfem'uf'gc&yfpum,m (Nadezhda Krupskaya) ESifhawG@Sd+yD;
1898 ckEpS w
f iG o
f w
l @kd EpS af ,mufvufxyfc=hJ uonf?
1895 ckEpS w
f iG f qGpZf mvefEikd if o
H @kd xu
G o
f mG ;+yD; olEiS t
hf awG;tac:wlnD
onfqkd ,
S 'f rD u
kd &ufw@kd EiS ahf wG@&efomG ;cJ+h y;D a*sm*f szD vufcaemh (Georgi Plhf wG@qpkH um;ajymcJ=h uonf? olw@kd onf kmS ;jynftwGi;f
-ekhanov) ESia
ajymif;vJa&;vky&f mwGif rnfo@kd rnfyv
kH yk rf nfjzifh jiif;cHak qG;aEG;=uonf?
zvufcaemhu tv,ftvwfwef;tqifh vpfb&,fvw
l ef;pm;rsm;udk
-40-
xnfo
h iG ;f vd+k yD; vDeifurl qif;&Jom;tvkyo
f rm;vlwef;pm;rsm;udo
k m
xnfo
h iG ;f vdo
k nf? Tod@k tjiif;tcHjk zpfrw
_ @kd a=umifh aemufq;kH wjznf;jznf;
qdk ,
S 'f rD u
kd &ufwpfygwo
D nf rifADS pf (Mensheviks) ESiahf bmfADS pf (BolshS zf @JG uo
JG mG ;onf?
-eviks) [lItzG@J Ep
vDeifk mS ;od@k jyefvmonft
h cg olEiS t
hf wl w&m;r0ifvufurf;pmGurf sm;
,lvm+yD; awmfveS af &;owif;pmwpfapmifpwifxw
k af 0&ef aqmifu
G cf hJ
onf? xdo
k wif;pmxkwaf 0aomnrSmyif olEiS t
hf jcm;acgi;f aqmifrsm;t
zrf;qD;cH&onf? axmifxw
J iG pf pk ak ygi;f 15 vtcsc&H onf? xd@k aemufo@l ukd
qku
d af b;&D;,m;od@k jynfEiS 'f g%af y;vdu
k +f yD; xdak e&mYyif olEiS chf &yfpum
,mwd@k vufxyfco
hJ nf? jynfEiS 'f g%af y;cHc&hJ aomtcsed +f y;D qH;k oGm;+y;D aemuf
olw@kd onf qGpZf mvefEikd if o
H @kd xGuo
f mG ;+yD; aemufq;kH wGit
f pPcg&m (Iskra)
qdo
k nfo
h wif;pmudx
k w
k af 0Edik cf o
hJ nf? tpPcg&m.t"dyg` ,rf mS t*Fvyd v
f kd
(SparkrD;yGg;jzpfonf? Ttrnfukd uAsmwpfy'k x
f J pdS myd'k rf S &Scd o
hJ nf?
xdu
k Asmpm yd'k rf mS The spark will kindle a flamerD;yGg;awG[m rD;awmuf
awGjzpfvmatmifE;_d qGay;wJt
h &mjzpfw,f [lIyif? qGpZf mvefwiG af e
pOftwGi;f qdk ,
S 'f rD u
kd &ufwpfygwu
D kd tm%mSv
d matmif vkyaf qmifEikd cf hJ
onf? oltaejzifh acgi;f rm+y;D aphpyfa=uat;wwfwhJ tjrifrSjd cif;a=umifyh g
wDuu
kd o
JG mG ;aponft
h "dutcsuw
f pfcjk zpfonf?
1905 ckEpS w
f iG f jzpfygG ;cJah om pde@f yw
D mbwftpkvu
kd t
f +yHKvdu
k o
f wfjzwfr_
a=umifh vDeifukd t=urf; zufvyk if ef;rsm;pwifvyk af qmif&ef wdu
k w
f eG ;f ay;
ouJo
h @kd jzpfonf? tpkvu
kd t
f +yKH vu
kd o
f wfjzwfrr_ mS Father Georgi Gapon
OD;aqmifaom +ird ;f csr;f pGmqENjyaeaomtzG@J ukd Cossacks wd@k rS ypfcwfjcif;rS
pwifcyhJ gonf? Tjzpf&yfa=umifh kmS ;wGiq
f ENjyyGrJ sm;pGmjzpfay:vmcJo
h nf?
vDeifonf ko
S @kd EpS Ef pS =f umjyefvmaecJah omfvnf; oluwdjyKxm;cJah om
qENjyyG/J od@k r[kwf vlxak wmfveS af &;yG}J uD;jzpfrvmcJah cs? tb,fah =umifq
h kd
-41-
-45-
]]pum;udkcsdKompGmajymNyD;wkwfBuD;BuD;wpfacsmif;udkifxm;yg/}}
"Speak softly and carry a big stick."
]]rdkufyJeJUaSmifEdkif&ifvHk;0rdkufygESifh? 'gayrJhdkuf&ifb,fawmhrS
jznf;nif;pGmrdkufygESifh/}}
"Dont hit at all if it is honorably possible to avoid hitting,
but never hit soft."
oDtdk'dkkpbJh (18581919)
oD
&D;vSnv
hf nfc+hJ yD; xdak e&mwpfYyif ol.jyifopfpum;ESi*hf smrefbmomp
um;udu
k |r;f usipf mG wwfajrmufco
hJ nf?
1876 ckEpS t
f ouf 18 ESpt
f G,w
f iG f oDt'kd o
kd nf[m;AwfwuUov
kd 0f ifciG hf
&cJo
h nf? olupm;aomtm;upm;rsm;rSmavSavSmjf cif;/ vufa0Su
pm;jcif;/
jrif;pD;upm;jcif;ESiphf cef;csupm;jcif;rsm;udEk pS o
f ufonf? oDt'kd o
kd nfynm
avhvmoif,&l mwGipf w
d 0f ifpm;r_+dS y;D trSew
f u,fajym&v#if v_yf mS ;wuf
uGaomausmif;om;wpfa,mufjzpf+yD; pmoif=um;yd@k cs&mwGif tm;wuf
oa&mavhvmoif,lonf? wpfcgwkef;uqdkv#if ol@udkpmoif=um;ydk@cs
aomya&mzufqmuoDt'kd u
kd kd 'DrmS =unfo
h t
D 'kd /kd igu'Dtwef;xJrmS q
&mjzpfaewmvJowd&tH;k aemf [l.?
1878 ckEpS w
f iG o
f t
D 'kd u
kd emrnfausm=f um;aomabmhpwefro
d m;pk.orD;
jzpfol tJvpf[moma0;vDEiS ahf wG@qckH o
hJ nf? ,if;wd@k EpS Of ;D cspo
f &l nf;pm;t
jzpftcdse=f umjrifph mG aexdik cf +hJ y;D 1880 ckEpS /f atmufwb
kd mv 27 &ufae@wiG f
tJvpfEiS o
hf t
D 'kd w
kd @dk vufxyfxrd ;f jrm;cJo
h nf? Ttcsed w
f iG rf mS yif ol.zcif
rSm tpmtdru
f ifqmjzifh 1878 ckEpS af zazz:0g&v
D 9 &ufae@wiG u
f ,
G v
f eG cf hJ
onf? ol.zcifaoqH;k oGm;+yD;aemuf toufEpS q
f ,fw
h pfEpS t
f G,f o
dS t
D kd
'do
k nf ,if;.rdom;pktwGuf tdraf xmifO;D pD;jzpfvmcJ&h onf?
xd@k aemufot
D 'kd u
kd udv
k b
H ,
D mSOd ya'ausmif;udq
k ufwuf+yD; 1881 ckEpS f
wGiaf usmif;rSxu
G +f y;D e,l;a,mufcdik jf ynfo@l vw
$ af wmfwiG f ae&m&atmif
}udK;pm;cJo
h nf? ol@u&kd yD wfbvpfuef (Republican) wGit
f aG;cs,cf &H +yD;&D
ywfbvpfuefuOkd ;D pD;OD;aqmif&eftwGuf ESp}f udrw
f ikd w
f ikd f taG;cHc&hJ onf?
oDt'kd .
kd uHaumif;oxufaumif;vm+yD; ol@b0wGif vsijf refpmG wd;k wufr_
rsm;Sv
d monfuakd wG@&rnf? od@k aomfvnf; 1884 ckEpS w
f iG o
f .
l b0rSmwpf
-47-
ppD+ydKuGo
J mG ;&onf? azaz:0g&v
D 12 &ufae@wiG o
f .
l orD;av;tJvpfpk
bJv
h ;D udzk mG ;jrif+yD;aemuf ol.ZeD;onfwiG f ausmufuyfa&m*gadS =umif;
awG@&dS onf? xdak &m*gjzifyh ifazaz:0g&v
D 14 &ufae@cspo
f rl sm;ae@wiG f uG,f
vGeo
f mG ;cJh mS onf? ol.rdcifrmS vnf;aeraumif;jzpf+yD; wdu
k zf KdG uftzsm;
a&m*gu&kd um 1884 ckEpS /f azaz:0g&v
D 14 &ufae@naeydik ;f wGif uG,v
f eG f
oGm;cJ&h Smonf?
Tok@d jzifh 1884 ckEpS w
f iG f kpbJu
h taemufbufqo
D @kd c&D;ESiI
f 'guw
kd m
(Dakota) Ywd&p
d m> efarG;jrLa&;tvkyv
f yk =f unf&h ef }udK;pm;onf? ol@taeeJ@
'guw
kd m.vlou
l if;rJrh u
_ ol.&ifxrJ S cHpm;ae&aoma=uuG0J rf;enf;r_w@kd
ajzodrEhf ikd v
f rd rhf nf[,
k =kH unfonf? taemufbufdS vlq;kd vlayrsm;uol@
udk av;vH;k ESihf ajcaxmufaysmh ponfrh av;rpm;rcHcsrd cHomjzpf
atmifajymqdjk cif;rsm;udjk zwfoef;I wjznf;jznf;ol@uq
kd ef@usiv
f monfh
olrsm;udk tajctaetvdu
k af y:rlwnfI jzwfx;kd Om%fo;kH aomfwefjyef
rsm;jzifjh zpfap oHr%duo
hJ @kd rmausmaompwD;vufo;D rsm;jzifjh zpfap wjznf;
jznf;tEdkif,lvmcJhonf? odk@aomfol.trsufa'goudkawmhol.ig;r#m;
avSuckd ;kd oGm;onfo
h cl ;kd rsm;rSty rnforl #ord nfr[kwaf y? olc;kd rsm;uol
.ig;zrf;avSuckd ;kd +yD;onft
h cg oDt'kd o
kd nf =urf;wrf;vSonf'h guw
kd majr
rsuEf mS jyifurkd r_bJ olc;kd rsm;.aemufuEkd pS yf wf=umvdu
k +f yD;wJah emufyikd ;f
aemufq;kH olc;kd rsm;udzk rf;rdc.
hJ ? xd@k a=umifh taSt
&yfu ajcaxmufaysmh
wJ+h rdK@}uD;om;[molc;kd awGukd zrf;Edik cf w
hJ ,f vd@k emrnfwiG cf o
hJ nf? Tum
vwpfav#mufwiG f oDt'kd u
kd pmrsm;pwifa&;om;+yD; pma&;q&mjzpfvm
onf? ola&;om;aompmtkyx
f w
J iG f 18891896 ckEpS w
f iG x
f w
k af 0aom
Americas Westward Expansion av;tkyw
f u
JG ykd gxw
k af 0cJo
h nf?
1889 ckEpS w
f iG f &DywfbvpfueforRw[m&Dqifu,if;udk tar&duefjynf
ol@0efaqmifra_ umfrSit
f zG@J 0ifwpfO;D tjzpf cef@xm;vdu
k o
f nf? 1895 ckEpS f
-48-
wGif pk bJu
h e,l;a,muf+rdK@e,fyv
k yd b
f 'k t
f zG@J 0ifjzpfvmonf? aemufwpf
ESpw
f iG f &DywfbvpfueforRwruf(cf)uif;av (Mckinley) uoluakd &wyf
. taxGaxGvufaxmuftwGi;f a&;rSL;tjzpfcef@tyfco
hJ nf? kpbJu
h t
ar&duef.a&wyfpGrf;tm;udkwdk;csJjrifhwifcJhojzifh tar&duefonfvnf;
urBmph pfyrJG sm;wGif ydI
k yg0ifvmonfuakd wG@&rnf? pydeEf iS t
hf ar&duefppfyJG
rsm;twGi;f kpbJu
h ajcvsiw
f yf&if;wGif 'kAv
kd }f uD;tjzpfwufuGpmG wm0ef
xrf;aqmifco
hJ nf?
1898 ckEpS w
f iG f kpbJrh mS e,l;a,muf+rKd @0eftjzpfta&G;cH&+y;D 1900 ckEpS w
f iG f
orRwrufuif;av;.atmufwiG f 'kw,
d orRwtaG;cH&avonf? 1901
ckEpS w
f iG f rufuif;av;uvky}f uHowfjzwfjcif;cH&+yD; olae&mudk pk bJq
h uf
cH&So
d nf? xdo
k ufwrf;jynf+h yD;aemufrS kpbJu
h rdrw
d iG t
f cGiahf &;So
d nft
h
wdik ;f orRwtjzpf 1904 ckEpS w
f iG t
f aG;cs,cf cH &hJ onf? olorRwoufwrf;
wpfav#mufv;kH wGif }uD;rm;aomaumfyakd &;Si;f rsm;.tm%mrsm;udk uef@
owf&eftwGuf vuf0g;}uD;tkycf sKyfa&;vkyif ef;rsm; usio
hf kH;jyefvnfxl
axmifa&;vkyif ef;rsm;udk pwiftpysKd ;vkyaf qmifco
hJ nf? xd@k xufru t
ar&duef. yxrOD;qH;k trsKd ;om;O,smOfukd zavmf&'D gjynfe,fY 1903 ckEpS f
ESihf 1906 ckEpS w
f iG f yxrOD;qH;k trsKd ;om;ausmufwikd u
f kd ,Ge;f rif; (Wyomf nfaqmufco
hJ nf?
-ing) wGiw
Edik if jH cm;a&;&mwGiv
f nf; kpbJu
h tar&duefonf csKd ompGmpum;ajym+y;D
wkw}f uD;}uD;wpfacsmif;udik o
f nf [ka=ujimcJo
h nf? ol,=kH unfcsurf mS t
u,fItjcm;aomEdik if rH sm;u tar&duefonf rdr.
d tusKd ;rsm;udk ppfa&;
+crd ;f ajcmufrr_ sm;jzift
h umtuG,af y;a=umif;odv#if tar&duef.vH+k cKH a&;
rSm yd+k yD;wd;k jriv
hf mvdrrhf nf[I
l yif? rGef ;kd pmcsKyfa=umifh uma&;bD;,ef;yif
v,fxYJ Edik if jH cm;a&wyfrsm;Sv
d mjcif;rS umuG,+f yD; vufwiftar&duef
udk tar&duefjynfaxmifpw
k pfcu
k om =um;0ifpu
G zf ufEikd o
f nf?
-49-
-50-
]]wu,fvdkUuRefrvdkcsifwJht&mudk&rnfqdkvQifuRefrtvGefU
tvGefpdwfSnfEdkifygonf/}}
"I am extraordinarily patient, provided I get my own
way in the end."
rg*&ufoufcsm (1925-
rm
OD;jzpfvmonf?
1951 ckEpS 'f ZD ifbmv 13 &ufae@wiG 'f eJ pfoufcsm (Denis Thatcher) qdk
aom atmifjrifaompD;yGg;a&;orm;wpfa,mufEiS v
hf ufxyfco
hJ nf? rm*
&ufoufcsmonf uGeq
f maA;wpfygw0D ifwpfO;D jzpf+y;D 1959 ckEpS af tmufwkd
bmvwGif (Finchely) udu
k ,
kd pf m;jyK&ef aG;cs,jf cif;cH&onf? aemifEpS Ef pS t
f
=um;wGi[
f mdrk ufrv
D ef (Harold Macmillan) tpd;k &.yifpifEiS Ehf ikd if t
H mrcH
a=u;XgewGif wGzJ ufygvrD eftwGi;f a&;rSL;tjzpf aqmifu
G cf o
hJ nf?
1964 ckEpS f taxGaxGaG;aumufyw
JG iG f uGeq
f maA;wpfygwD ;H_ ESrd chf +hJ y;D [mdk
0Dvpif (Harold Wilson) u0ef}uD;csKyftopfjzpfvmcJo
h nf? uGeq
f maA;
wpfygwaD cgi;f aqmifjzpfvmoltuf'0yf[uf(of) (Edward Health) uol
rudk twdu
k t
f cHtpd;k &.yifpifEiS Ehf ikd if t
H mrcHa=u;XgewGif ajyma&;qdck iG hf dS
yk*K~d vftjzpfcef@xm;cJo
h nf? xd@k aemuforl u twdu
k t
f cHygwb
D ufrt
S rd f
,mXge (atmufwb
kd m 1965)/ bma&; ({+yDv 1966)/ avmifpmESiphf rG ;f
tif (atmufwb
kd m 1967)/ o,f,yl @kd aqmifa&; (Ed0k ifbm 1968) ESiyhf nm
a&; (atmufwb
kd m 1969) wd@k YtoD;oD;wm0ef,cl &hJ onf?
1970 ckEpS t
f axGaxGaG;aumufyrJG sm;Y uGeq
f maA;wpfygwt
D Edik &f onfh
tcsdefwGif oufcsmuynma&;ESifhody`Ha&;&mwdk@Y twGif;a&;rSL;jzpfvm
onf? 1970 ckEpS af tmufwb
kd mvwGit
f ouf 7 ESpaf usmu
f av;rsm;t
wGuf ausmif;rsm;YEd@k tvum;wdu
k af u|;r_ukd &yfqikd ;f ypfjcif;ESiahf usmif;
wGit
f pm;tpmzd;k rsm; jriw
hf ifay;jcif;rsm;vkyo
f nft
h wGuf tjiif;yGg;r_rsm;
jzpfay:apcJo
h nf?
xdt
k csed w
f iG f 0ef}uD;csKyftuf'0yf[uf(of)onf ukeaf ps;E_e;f ay:vpDEiS 0hf if
aiGay:vpDrsm;csrw
S &f ef }uKd ;pm;cJo
h nft
h wGuf tvkyo
f rm;or*~EiS yhf dyuQ
-52-
jzpfay:apcJo
h nf? oluw&m;r0ifqENjyr_rsm;twGuf Oya'jyXge;f Edik &f ef}uKd ;
pm;r_rsm;a=umifh tvkyo
f rm;tvkyf iS yf dyuQujkd zpfay:apcJo
h nf? 1973
ckEpS w
f iG f owKwGi;f tvkyo
f rm;rsm;. tkycf sKyfrt
_ wGut
f vkyv
f yk jf cif;
(Work-to-rule) qENjyjcif;rsm;a=umifh v#yp
f pf"gwt
f m;jzwfawmufjcif;rsm;r
=umc%jzpfay:+yD; wpfygwo
f ;kH &uftvkyv
f yk jf cif;rsm; jzpfay:vmonf?
1974 wGi[
f uf(of)u rnfot
l yk cf sKyfonf qdo
k nfu
h pd t
P ay: taxG
axGaG;aumufyu
JG akd c:,lusi;f ycJo
h nf? TwGit
f uf'0yf[uf(of)u t
Edik rf &awmhbJ [md(k vf)0Dvq
f ifEiS ahf vbmygwrD mS tm%mjyefvnf&Sv
d m
onf?
1975 ckEpS Zf efe0g&v
D wGif oufcsmutuf'0yf[uf(of)udk uGeq
f maA;
wpfygw.
D acgi;f aqmiftjzpf ,SO+f ydKiftaG;cH&efped af c:cJo
h nf? azaz:0g&v
D
4 &ufoufcsmu[uf(of)udrk J 130 rJEiS hf 119 rJjzift
h Edik &f Scd o
hJ nf? xd@k
aemuf Tta&;}u;D aom trsKd ;orD;Edik if aH &;ygwaD cgi;f aqmifjzpfvmonf?
[uf(of)u _;H ESrd jhf cif;udv
k ufrcHEikd yf J oufcsm.uufbed ufwiG t
f vkyf
qufvyk &f efjiif;qefco
hJ nf?
1976 ckEpS rf wfv 16 &ufae@wiG *f srd ;f acgv*ef (James Collaghan) u[m
dv
k 0f v
D q
f if.0ef}uD;csKyf&mxl;udk qufc&H ,lco
hJ nf? wpfjznf;jznf;ouf
csmu vuf,m0g'0D g'udyk I
kd vufcu
H sio
hf ;kH um aps;uGupf ;D yGg;a&;pepfo@kd yI
kd
tmHpk u
kd v
f monf? 1978 ckEpS Zf efe0g&v
D wGif olruvlrsm;uEdik if jH cm;wdik ;f
jynfrSa$@ajymif;aexdkifvmolrsm;. v$rf;rdk;r_ cH&rSmudkpdk;&drfonfht
a=umif;rde@f ceG ;f ajym=um;cJo
h jzifh jypfwif@_H csjcif;cHc&hJ onf?
1978 ckEpS w
f iG Ef ikd if t
H }u;D tuJ "Chancellor of the Exchequer" jzpfo'l eJ pf
[Jav (Denis Healey) uaiGa=u;rsm;tay: wif;=uyfpmG xde;f csKyjf cif;rsm;jyK
vkycf o
hJ nf? aiGa=u;xde;f csKyf&mwGif jynfow
l @kd .ynma&;ESiu
hf se;f rma&;t
-53-
pkrsm;udu
k sK;ausmo
f rd ;f ydu
k cf o
hJ nf? aemufwpf&ufrmS yif urBmu
h v
k or*~
oEMXd gef 502 udx
k w
k jf yefcsrw
S cf +hJ y;D tm*siw
f ;D em;udk azmhuvefu|e;f pkrsm;rS
xGucf mG oGm;&efawmif;qdck o
hJ nf? {+yDv 5 &ufae@wiG +f Adwo
d #w@kd .a&wyf
onf azg(h pf)armihf (Portsmouth) rSxu
G cf mG &ef azgu
h vefu|e;f pkbufqo
D @kd
OD;wnfco
hJ nf? +Aw
d ed u
f azgu
h vefu|e;f pkywfywfvnfrikd f 200 udo
k ;D oef@ZkH
tjzpfa=ujimcJ+h yD; 1982 ckEpS af rv 2 &ufae@wiG f tm*siw
f ;D em;ppfoabFm
*sief &,f(vf)b,fvu
f &mEdu
k ekd pfjrKyyf pfco
hJ nf? aemufEpS &f uft=umwGi+f Ad
wdeo
f abFmSz;D vf('f)rSm'H;k ysjH zift
h ypfc&H onf?
arv 21 &ufae@wiG +f Adwo
d #wyfrsm; azmhuvefu|e;f pkpefumavmhwiG f
qku
d af &mufvmonf? wdu
k yf rJG sm;qufvufjzpfygG ;+yD; aemufq;kH wGiaf zgph
wefav (Post Stanley) utzrf;qD;cH&+yD; tm*siw
f ;D em;wyfrsm;u 1982
ckEpS *f |ev
f 14 &ufae@wiG f vufeufcst_;H cHco
hJ nf? ppfyrJG sm;atmifEikd af om
a=umifh rm*&ufoufcsm. emrnfausm=f um;vmaoma=umifh 1983 ckEpS f
wGiu
f si;f ycJah omtaxGaxGaG;aumufyYJG uGeq
f maA;wpfygwu
D rJtrsm;
qH;k 144 rJjzift
h Ekid &f cJo
h nf?
oufcsmu 0ef}uD;csKyfa&mfe,f&D*ifESifh &if;ESD;pGmaygif;oif;qufqHr_&SdcJh
onf? xd@k aemufow
l @kd EpS Of ;D ESpzf ufpvH;k u qdAk ,
D uf,el ,
D t
H ay: wif;rmpGm
qufq&H efoabmwlco
hJ nf? oufcsmudt
k rsm;u acgi;f rmaomtrsKd ;orD;
[k0ifpm;ac:a0:=uonf? od@k aomf 1983 ckEpS Ef 0kd ifbmvwGi+f Adwo
d #w@kd EiS hf
}uKd IaqG;aEG;r_rSyd J +Aw
d o
d #vufatmufcu
H &ife'g (Grenada) udt
k ar&du
wd@k u usK;ausmo
f rd ;f ydu
k cf o
hJ nft
h wGuf oufcsma'goxGucf &hJ onf?
oufcsmtpd;k &u rdrw
d @kd .ay:vpDjzpfaom tvkyo
f rm;or*~.tm%m
av#mch sjcif;udq
k ufvufusio
hf ;kH cJo
h nf? trsm;tay:pmemaomqENjyyGJ
rsm;ESihf qdik yf w
d jf cif;rsm;jyKvyk jf cif;udk wm;jrpfonf? or*~acgi;f aqmifrsm;u
-55-
oydwaf rSmufyw
JG iG f jyKvkyrf nfv
h y_ f mS ;r_rsm;tay: rdrw
d @kd .tzG@J 0ifrsm;udrk J
xnfch ikd ;f &rnfjzpf+y;D or*~rT
S tzG@J 0ifrsm;tm;vH;k .v_yf mS ;r_tay: wm0ef
,l&rnfjzpfonf? tpd;k &u tvkyf iS Ef iS t
hf vkyo
f rm;ydyuQjzpfrt
_ ay:*kr
pdu
k yf w
J if;rmpGmqufqcH +hJ y;D 1984 ckEpS w
f iG jf zpfygG ;cJah om rdik ;f wl;vkyo
f m;rsm;
.pwifcahJ omoydwaf rSmufrr_ mS 12 v=um+yD; rnfonfah tmifjrifrr_ rS &cJh
acs?
1985 ckEpS rf wfv 13 &ufae@wiG f usi;f ycJah om Konstantin Chernenko
.tokbY acgi;f aqmifopfraD c;(vf)udb
k macsm(h Af)(Mikhail Gorbachev)
ESiahf wG@qckH o
hJ nf? udb
k macsm(h Af)rS Perestroika ay:vpDjzpfaom jyefvnfxl
axmifa&;ay:vpDopfukd a=ujimvdu
k o
f nft
h cg oufcsm.qdAk ,
D ufjynf
axmifpt
k ay: tjrifajymif;vJomG ;onf? qdAk ,
D uf.pD;yg;G a&;ydrk x
kd ad &mufr_
Sv
d map&ef&nf,
G cf sujf zifh pD;yGgG ;a&;/ Edik if aH &;Yvdu
k af vsmr#wr_v
dS mjcif;ESihf
,Ofaus;r_jyKjyifajymif;vJrr_ sm;jyKvkycf o
hJ nf? udb
k macsm(h Af)uqdAk ,
D uf
jynfaxmifpt
k wGi;f aps;uGupf ;D yGg;a&;pepfrsm;pwifusio
hf ;kH +yD; pufrv
_ yk f
ief;ESiphf u
kd yf sKd ;a&;vkyif ef;rsm;Y ud,
k yf ikd v
f yk if ef;rsm;wd;k cs@J vyk u
f ikd &f ef tm;ay;cJh
onf?
1986 ckEpS Ef 0kd ifbmvwGif usi;f ycJah omtpnf;ta0;yGw
J pfcYk oufcsmu
Oa&myaiGvv
J ,
S Ef e_ ;f ,E &W m; (European Exchange Rate Mechanism)
xJo@kd 0ifrnft
h }uHay;r_ukd y,fcsco
hJ nf? rnfo@kd qakd pumrl xdv
k twGi;f
wGio
f ufcsmu vlZifbwfOa&myaumifp(D Luxembourg European CounJ wGi;f Yyif Single European Act xJYvufrw
S x
f ;kd &efo
cil) tpnf;ta0;yGt
abmwlcJhonf?
1986 ckEpS {f +yv
D wGif oufcsmu tar&duefA;kH }uaJ v,mOfrsm;udk +Aw
d ed Ef ikd f
iHwiG &f yfem;cGiahf y;+y;D vpfAsm;Edik if u
H kd AH;k }u&J eftcGiahf y;cJo
h nft
h wGuf a0zef
-56-
jcif;rsm;pGm&Scd o
hJ nf? xdt
k csed w
f iG f vpfAsm;Edik if u
H kd tajccHaom t}urf;
zuform;wd@k utar&duefukd tcgaygi;f rsm;pGmwdu
k cf u
kd cf o
hJ nf?
1987 ckEpS t
f axGaxGaG;aumufyw
JG iG f trsm;rJqENEiS t
hf rwfaygi;f 102
&Scd +hJ y;D wwd,t}urd t
f m%mjyefvnf&Sv
d monf? xdEk pS rf yS if oufcsmudk
ESpf 100 twGi;f oufwrf;tSnq
f ;kH 0ef}u;D csKyt
f jzpf towfrw
S cf cH &hJ onf?
vlceG af umufjcif;udk paumhwvefY 1989 ckEpS {f +yDvwGif pwifa=ujim+yD;
(aemifwpfEpS t
f =umwGi+f Aw
d ed Ef ikd if w
H pfEikd v
f ;kH od@k ) aumufco
H nft
h wGuo
f l
r.emrnfuq
kd ;kd Gm;ysupf ;D apcJo
h nf? tcGet
f opfukd vltrsm;pkur}uKd uyf J
aemufq;kH wGif jynfoq
l ENjyyGrJ sm;jzpfay:apcJo
h nf?
1990 ckEpS Ef 0kd ifbmvwGiu
f eG q
f maA;wpfygw.
D acgi;f aqmiftjzpf0ifa&muf
,SO+f yKd icf &hJ m yxrt}urd w
f iG t
f Edik &f cJah omfvnf; 'kw,
d t}urd w
f iG rf l _;H edrhf
cJo
h nf? 1990 ckEpS Ef 0kd ifbmv 28 &ufae@wiG f rm*&ufoufcsmu 0ef}uD;
csKyf&mxl;rSEw
k x
f u
G cf +hJ yD;,if;.ae&mwGi*f |eaf r*smu tpm;xd;k ae&m,lchJ
onf?
1992 ckEpS rf wfvwGif oufcsmu atmufvw
$ af wmfrES w
k x
f u
G cf o
hJ nf?
r=umcifrmS yJtxufvw
$ af wmfY Baroness Thatcher of Kesteven
tjzpf wm0ef,al qmifu
G cf o
hJ nf?
-57-
]]yxrawmholwdkUuoifhudkOayumjyKMuw,f? NyD;awmholwdkUuoifhudkavSmifajymif
&,farmMuvdrfhMur,f? NyD;awmhoifhudkwdkufcdkufMuw,f? aemufawmh
oiftEdkif&oGm;wmbJ/}}
"First they ignore you, then they laugh at you, then they fight you,
then you win."
r[wWr*END (1896-1948)
bm
om;cJo
h nf? Edik if aH &;qdik &f mrw&m;r_rsm;udk ckcw
H u
kd cf u
kd o
f nfh ol.t=urf;
rzufvrf;pOfrsm;wGif oydwaf rSmufjcif;/ trsm;ESiyhf ;l aygi;f aqmif&u
G rf r_ &Sd
jcif;/ vufurf;pmapmif rsm;a&;om;jcif;ESirhf jyif;xefaomckcrH r_ sm;yif jzpfyg
onf? awmiftmz&duwGif aexdik v
f monft
h ESpf ESpq
f ,ftwGi;f wGi*f END
onf t}udraf ygi;f rsm;pGm axmifcsjcif;cH&onf? 1914 ckEpS w
f iG f awmiftm
z&duwdu
k t
f pd;k &rS *EN.
D awmif;qdck surf sm;udk rsm;pGmvufcv
H monf?
awmiftmz&duwdu
k w
f iG f atmifjrifr&_ &S+d yD;aemuf 1914 ckEpS Yf *ENo
D nf
tdE,
dN Edik if o
H @kd jyefvmcJo
h nf? ol.,m,Dvyk if ef;rSwqifh vl@ou
d mQ tm;t
odjyK&ef pnf;&H;k v_H aqmfa&;vkyif ef;tm; tESpEf pS q
f ,fausmt
f xd jyKvyk v
f m
cJ&h onf? *ENt
D ouf 45 ESpt
f &G,w
f iG f +Adwo
d #tyk cf sKyfrv
_ ufatmufrS
tEN,
d vlrsKd ;rsm;vGwv
f yfa&;&&Sad &;twGuf Edik if aH &;avmuxJo@kd 0ifa&muf
vmcJo
h nf? 1919 ckEpS w
f iG f +Adwed t
f pd;k &udk rESpo
f ufaomqENjyyGrJ sm; ydrk kd
}uD;xGm;vmcJo
h nf? +Adwed w
f kd rS ykeu
f ef&efvH_ aqmfaomolrsm;tm; t
us,cf sKyfcs&efjzpfaom dv
k uftufOya' (Rowlatt Acts) udx
k w
k o
f ;kH onfh
tcsed w
f iG f *ENrD v
S nf; oef;aygi;f rsm;pGmaomaemufvu
fkd o
f m;rsm;tm; qGJ
aqmifaponfh "Satyagraha" vrf;pOfopfukd csucf si;f xkwjf yefa=ujimap
onf?
1919 ckEpS f {+yDvwGif "Rowlatt Acts" qENjyyGjJ cif;udk +Adwed f "Amritsar"+Ad
wdo#ppfom;rsm;. t=urf;zufErdS Ef iS ;f r_jzpfaom "Amritsar" tpkvu
kd t
f yH
vdu
k o
f wfjzwfrt
_ m; jzpfapcJyh gonf? +Adwed t
f pd;k &onf tdE,
dN rSvnf; rdrd
wd@k .a=u;eef;}uKd ;rsm;udk jzwfawmuf+y;D teD;&S&d xm;vrf;rsm;udv
k nf; jzwf
awmufvu
kd af =umif; owif;&&So
d nft
h cg jAdwv
d #tpd;k &onf Ekid if aH wmft
a&;ay:tajctae (State of Emergency) tm;a=ujimvku
d jf y;D rnfonft
h
pnf;ta0;rsm;rjyKvky&f a=umif; a=ujimvdu
k yf gonf? +Adwo
d #tpd;k &rS rnf
onft
h pnf;ta0;yGu
J rkd S rjyKvky&f ef ydwyf ifxm;aomfvnf; a'ocHygwn
D D
-60-
vmcHtpnf;ta0;rSmjzpfajrmufco
hJ nf? xdk a=umifn
h ae 5 em&D 15 rdepft
csed w
f iG f +Aw
d o
d #-tdE,
dN ppfwyfrS ppfom;rsm;tpnf;ta0;yGu
J kd 0ef;&Hvu
kd yf g
onf? wyf&if;rSL;&,f*seD ,f'ikd ,
f m (Brigadier Reginald Dyer) .trde@f t&
ppfom;rsm;onf vufeufrphJ pk nf;qENjyaeaoma,mufsm;/ rde;f rrsm;ESiu
hf
av;oli,frsm;tm;ypfcwfco
hJ nf? Typfcwfro
_ nf tcsed f 10 rdepfr#=um
jrifI
h aoewfusOq
f aH ygi;f 1650 r#ypfcwf+y;D ppfom;wpfO;D v#if y#r;f r#tm;
jzifh usnq
f H 33 vH;k r#ypfcwfco
hJ nf[k wGuq
f &ygonf? xdt
k jzpftysuf
wGif vlO;D a&aygi;f 379 OD;aoqH;k a=umif; +Aw
d ed t
f &m&Sd Raj rSazmfjyygonf?
od@k aomf tjcm;aomowif;tcsut
f vufrsm;wGirf l vlO;D a&aygi;f 1000
txufaoqH;k +yD;/ 2000 OD;a&txd'%f&m&&So
d nf[k azmfjyxm;ygonf?
cGpJ w
d u
f q
k &m0ef a'guw
f mprpfrS vlO;D a& 1800 cef@aoqH;k ok@d r[kw'f g%f
&m&&Scd o
hJ nf [kazmfjyxm;ygonf? T Amritsar tpkvu
kd t
f yHvu
kd o
f wf
jzwfrw
_ iG f +Adwo
d #tm;axmufccH zhJ ;l aom oef;aygi;f ajrmufrsm;pGmaomvl
rsm;u tdE,
dN udk axmufct
H m;ay;vmonft
h jzpfo@kd ajymif;vJcyhJ gonf?
1920 ckEpS w
f iG f *ENo
D nf tdE,
dN .Edik if aH &;wGi=f u;D pd;k v$r;f rd;k aomyk*Kd~ vw
f pfO;D
jzpfvmonf? olu tdE,
dN trsKd ;om;nDvmcHukd jyKjyifajymif;vJvu
kd +f yD;rd
rd.+ird ;f csr;f aom vkyif ef;pDru
H ed ;f jzpfaom rnfonf+h Aw
d o
d #tzG@J tpnf;rsm;
ESirhf yl;aygi;f bJ jAdwo
d #tpd;k &.xkwu
f ek yf pPn;f rsm;/ vkyif ef;rsm;uko
d ydwf
arSmufjcif;wd@k jyKvkycf ahJ oma=umifh axmifaygi;f rsm;pGmaomvlrsm;zrf;qD;
csKyfaESmifjcif;cHc&hJ ygonf?
1922 ckEpS w
f iG f *ENu
D ,
kd w
f ikd af xmif'%f 6 ESpu
f s&efp&D ifjcif;cHc&hJ onf? od@k
aomf 2 ESpaf emufyikd ;f axmifrS v$waf jrmufvm+yD; Edik if aH &;avmurSEw
_ f
xGuo
f mG ;I qd;k &Gm;aeaom[dELN -rlpvif.qufqaH &;wif;rmr_jyefvnf
aumif;rGev
f mapa&;wGif tm&Hpk u
kd af qmif&u
G af ecJo
h nf? 1930 ckEpS w
f iG f
qm;tcGeaf umufcaH =u;tay: qENjyonft
h aejzifh pnf;&H;k a&;w&yfujkd yK
vkycf jhJ yD; axmifaygi;f rsm;pGmaomvlrsm;jzifh qm;S&d myifv,fo@kd csw
D ufjyD;
-61-
rdrw
d @kd u,
dk w
f ikd yf ifv,fa&uae qm;xkwv
f yk Ef idk o
f nfo
h auFwwcktae
jzifjh yocJyh gonf?
+Adwo
d #rS csrw
S x
f m;onfOh ya't& tdE,
dN jynfojl ynfom;wk@d onf tajc
cHpm;aomufuek jf zpfonfh qm;xkwv
f yk af &;vkyif ef;ukd rxkwv
f yk &f ef wm;
jrpfxm;onf? vdik pf ifciG jhf yKcsu&f adS om qm;xkwv
f yk af &;puf&rkH sm;wGio
f m
0,f,pl m;oH;k cGi&hf o
dS nf? if;cGijhf yKcsu&f xm;aom qm;xkwv
f yk af &;puf&kH
rsm;tm;vH;k rSm +Adwo
d #w@kd yikd q
f ikd x
f m;ygonf? yifv,fo@kd csw
D ufyu
JG kd *ENrD S
24 &uf=umOD;aqmifppD Ofc+hJ yD; yifv,fa&rSqm;rsm;ukx
d w
k v
f yk cf o
hJ nf? T
csD wufyw
JG iG f axmifaygi;f rsm;pGmaom vlxt
k iftm;yg0ifcyhJ gonf? {+yDv
5 &ufae@wiG f vlxrk sm;ESit
hf wl yifv,fo@kd *ENaD &muf&o
dS mG ;+yD;eHeuf 8 em&D
30 rdepftcsed w
f iG f obm0qm;tvH;k tcJukd *ENrD pS wifaumuf,cl o
hJ nf?
TwGif *ENo
D nf jAdwo#wkd .qm;rxkw&f Oya'udk csKd ;azmufavjyDjzpf
onf? Tod@k jyKvkyjf yD;aemufyikd ;f tjcm;aomygvmonfv
h pl o
k nfvnf;
qm;rsm;ukpd wifaumuf,cl yhJ gonf? Tod@k jyKvkyo
f nfhf wpfygwt
f wGi;f
wGif jAdwo
d #Oya'udck sKd ;azgurf j_ zifh axmifrsm;wGiv
f rl sm;jynfo
h mG ;jyD; *END
ud,
k w
f idk rf v
S nf; axmifxo
J @kd xnfo
h iG ;f jcif;cHc&hJ ygonf?
1931 ckEpS w
f iG f tdE,
dN trsKd ;om;uGe*f &ufygw.
D wpfO;D wnf;aomud,
k f
pm;vS,t
f jzpf vef'efwiG f usi;f yonfph m;yG0J ikd ;f awG@qakH qG;aEG;yGo
J @kd wuf
a&mufcyhJ gonf? od@k aomf 1934 ckEpS w
f iG f ygwrD ES w
_ x
f u
G o
f mG ;+yD; t=urf;r
zufaomenf;vrf;udt
k oH;k jyKum Edik if aH &;vky&f mS ;r_wiG yf g0ifco
hJ nf? *sm0g
[mvmael; (Jawaharlal Nehru) rSo@l acgi;f aqmifae&mudk qufc&H Scd hJ
onf?
*ENu
D tdE,
dN jynfp;D yGm;a&;tm; rdrw
d @kd .&yf&mG "avhp;D yGm;a&;vrf;pOftwkid ;f
jyKusi&hf efvv
kd m;aomfvnf; 0ef}uD;csKyf*sm0g[mvmael;rS oabmrwlnD
aoma=umifh tdE,
dN wGiaf cwfrpDS uf&rkH sm;/ &xm;vrf;rsm;ESiahf cwfryDS @kd aqmif
-62-
qufo,
G af &;vrf;rsm;udk pwifwnfaqmufavonf?
1945 ckEpS w
f iG f +Aw
d ed t
f pd;k &u 1947 avmh'af rmifb
h wfweftpDtpOfEiS b
hf m
oma&;,H=k unfrt
_ ay:rlwnf+yD; ud,
k yf ikd t
f csKyftjcmtm%mSd vGwv
f yf
aom Edik if aH &;toGiu
f ;l ajymif;oGm;rnfh tdE,
dN ESiyhf gupPwefEikd if x
H al xmif
a&;ywfoufIaomfvnf;aumif;f +Aw
d o
d #tpd;k &rS aphpyfaqG;aEG;yGjJ yKvyk cf yhJ g
onf? 1857 ckEpS u
f wnf;u +Adwo
d #w@kd .udv
k ekd ED ikd if jH zpfcahJ om tEN,
d Edik if H
onf 1947 ckEpS =f o*kwv
f 15 &ufwiG v
f w
G v
f yfaomEdik if jH zpfvmonf?
[dELN ESirhf pl vifw@kd t=um; txduk%;f onf qd;k &Gm;pGmqufvufjzpfay:ae
onf? *END u tdE,
dN Edik if pH nf;vH;k nD!w
$ af &;twGuf [dELN ESirhf pl vifw@kd +idr;f
csr;f pGmaexdik &f ef pnf;&H;k ajymqdck o
hJ nf? Tod@k EiS hf 1948 ckEpS w
f iG t
f Ed ,
dN
([dELN trsm;pkjzpfonf) ESiyhf gupPweftjzpfEpS Ef ikd if jH zpfvmonf? ta&S@yikd ;f ESihf
taemufyikd ;f rSm (rlpviftrsm;pkjzpfonf)/ ta&S@ygupD wefonf ,cku|Eykf f
wd@k ac:aeaomb*Fvm;a'h&jfS zpfvmonf? *ENo
D nf tdE,
dN Edik if EH pS yf ikd ;f uGo
J mG ;
onfuq
kd ef@usi+f yD;/ Tbmoma&;tkypf Ek pS cf t
k =um; jzpfay:aomt=urf;
zufrr_ sm;twGuf tvGe0f rf;enf;ayonf? 1948 ckEpS Zf efe0g&v
D 13 &uf
wGit
f ouf 78 ESp&f +dS yjD zpfaom*ENo
D nf aoG;,do
k &H q
J ENjyyGrJ sm;&yfwef@omG ;
aponf&h nf&,
G cf sujf zifh tpmiwfcOH ykoaf pmifah ecJo
h nf? 5 &ufjynfo
h nfh
aemufyikd ;f qef@usio
f al cgi;f aqmifrsm;rS cdu
k &f efjzpfrr_ sm;ud&k yfwef@&efo
abmwlncD o
hJ jzifh *ENo
D nftpmiwfcOH ykoaf pmifjh cif;ud&k yfwefapcJyh gonf?
*EN.
D tpmiwfcOH ykoaf pmifrh w
_ iG f t=urf;zufrj_ zpfay:aeonfh [dELN ESirhf pl
vifEpS zf ufpvH;k &yfwefapjyD; 4if;ESpzf @JG pvH;k tm; t&Su&f apcJyh gonf? od@k
aomfvnf; ,ae@xw
d ikd yf if olw@kd .bmoma&;qdik &f mtxdu&k%;f rSm ,
ae@txdqufvufjzpfymG ;aeqJjzpfygonf?
1948 ckEpS Zf efe0g&v
D 30 &uf/ olonfOykoaf pmifjh cif;rS&yfqikd ;f +yD; 12 &uf
aemufyikd ;f wGif a'vDY[dELN bmoma&;pGo
J w
l pfO;D . vky}f uHowfjzpfru
_ ckd &H
-63-
avonf? *EN.
D =oZmtm%monf om;pOfajr;quf tqufquftay:
qufvuftyk pf ;kd aeqJjzpf+y;D tar&duefvrl sKd ;rmwifvo
l muif;onfvnf;
tar&duefEikd if .
H vlra_ &;ajymif;vJa&;twGuf *EN.
D t=urf;rzufaom
qENjyr_enf;vrf;udt
k oH;k jyKcJo
h nf?
*EN.
D tokbY cs;D usL;*k%jf yKonfph um;aygi;f rsm;pGmtxJrS xif&mS ;aom&l
yaA'ynm&Siw
f pfO;D jzpfonf[k Albert Einstein rSTuJo
h kd ajymoGm;yg
onf? Generations to come will scarce believe that such a one as this
f awmh- aemifvmrnfh
walked the earth in flesh and blood. t"dyg` ,u
aqGpOfrsKd ;qufrsm;---taeeJ'v
D t
kd aoG;tom;eJ toufiS cf hJ wJh vlwpf
a,mufcdS w
hJ ,fqw
kd m ,H=k unf=urSmr[kwb
f ;l vdk qckd w
hJ ,f?
-64-
]]vGyfvyfa&;qdkwmudk,fvkyfcsifwmudkvkyfwmr[kwfbJeJU
udk,fvkyfoifhwJht&mudkvkyfwmjzpfw,f/}}
Freedom consists not in doing what we like, but in having the right
to do what we ought.
]]vlrIa&;w&m;rQwrIudktMurf;zufwJhenf;eJU,lvdk&rSmr[kwf/tMurf;zufrIqdkwm
olvdkcsifwJht&mudk owfvdkufwmjzpfw,f/}}
Social justice cannot be attained by violence. Violence kills what it
intends to create.
]]tem*wf[m'DaeUrSmpw,f/ reufjzefrSmprSmr[kwfbl;/}}
The future starts today, not tomorrow.
*Wef
uDvrkd w
D mrsm;aygi;f vdu
k v
f #if olwpfO;D wnf;oGm;cJo
h nfu
h v
D rkd w
D mu ydI
k
rsm;aeygonf?
1978 ckEpS af tmufwb
kd mv 16 &ufae@Y *|eaf yg(vf)touf 58 ESpo
f mSd
ao;onft
h csed w
f iG f yky&f [ef;rif;}uD;tjzpftaG;cs,cf cH &hJ onf? Tod@k EiS hf
*|eaf yg(vf) II onf ESpq
f ,f&mpktwGi;f touf ti,fq;kH yky&f [ef;rif;}uD;
jzpf+yD; 15 &mpkEpS af emufyikd ;f Sd yxrqH;k aomtDwvDEikd if o
H m;r[kwo
f nfh
yky&f [ef;rif;}u;D vnf;jzpfco
hJ nf? ol@ukd vltrsm;u=unfnKd z,
G af umif;+y;D
wnf+ird &f ifu
h surf _ +dS y;D ol@ukd awG@z;l aomolrsm;u yky&f [ef;rif;}u;D udt
k od
Om%f/ tvif;a&mifay;onfyh *k Kd~ vf[k rSw,
f +l yD; olomG ;onfrh nfo
h nfah e
&mwGirf qdk ol@ukd jynfov
l x
l u
k }udKufEpS o
f uf=uonf?
rwfv 4 &uf 2004 ckESpfwGif*|efayg(vf)onfyD,yf(pf) (Pius ix)
ESiphf ed @f yw
D mwd@k rv
S I
JG oloufwrf; tSnq
f ;kH yky&f [ef;rif;}uD;jzpfco
hJ nf?
emZDacwfuausmif;om;b0
yky&f [ef;rif;}u;D . i,femrnf&if;rSm cgv
kd 0f @kd vm (Karol Wojtyla) jzpf+y;D ar
v 18 &uf 1920 ckEpS Yf 0g'0kd u
d_ (f pf)ydv
k efEikd if w
H iG zf mG ;jrifco
hJ nf? oltouf
SpEf pS t
f G,w
f iG f rdcifaoqH;k oGm;cJo
h nf? oH;k ESpaf emufyikd ;f ol.tpfuw
kd pf
a,mufu eDjref;tzsm;a&m*gEiS ahf oqH;k oGm;onf? 0d@k vm.zcifrmS wyf=uyf
}uD;wpfO;D jzpf+yD; 1941 ckEpS w
f iG u
f ,
G v
f eG cf o
hJ nf? ol@touf 20 tG,w
f iG f
ol.rdom;pk0ifo;kH a,mufuq
kd ;kH _;H cJ&h onf?
cgv
kd 0f @kd vmonf oli,fcsi;f rsm;ESit
hf pkvu
kd af ewwf+y;D puD;pD;jcif;/ ajcusif
c&D;xGujf cif;/ awmifwufjcif;/ a&ul;jcif;ESiahf vSavSmjf cif;wk@d ukd }udKufEpS f
oufonf? xd@k twl pmudt
k ywfwukw}f udK;pm;aom ausmif;om;wpfO;D
vnf;jzpfonf? olonf bmompum;wGit
f vGex
f ;l c|e+f yD; bmompum;
-66-
11 rsKd ;udu
k |r;f usipf mG ajymEdik o
f nf?
emZDvufatmufdS ydv
k efEikd if w
H iG f ausmif;om;wpfa,mufjzpfaom cgv
kd f
taeESifhbmoma&;udk tvGefvdkufpm;aomoljzpfonf? olonf dkref
uufovpfjzpf+yD; r,fawmfrm&Dukd wu,fyif=unfnKd av;pm;+yD; ol.
ud,
k yf ikd af qmify'k u
f vufwifbmomjzifh ''Totus tuus'' jzpf+y;D vufwifjzifh
tm;vH;k oift
h wGujf zpf+yD;t"dy`g,rf mS rm&D jzpfonf?
cgv
kd 0f @kd vmonf ydv
k efordik ;f wGif touf 38 ESpt
f G,w
f iG t
f oufti,f
qH;k *d%
k ;f csKyfbek ;f }uD; (bD;aSmh(yf)) jzpfvmonf? aemufu;kd ESpw
f iG f touf
ti,fq;kH uufovpf*%
kd ;f csKyf}uD;jzpfvm+yD; bmomw&m;rSad omEdik if H
}uD;twGi;f Sv
d rl sm;udk bmoma&;vrf;!$erf r_ sm;ay;cJo
h nf? 1978 ckEpS w
f iG f
vltrsm;tH=h oaponft
h csuw
f pfcrk mS *d%
k ;f tkyrf sm;.aumvdyaf usmif;rS
ol@tm; drk efuufovpfb&k m;ausmif;udOk ;D aqmif&ef aG;cs,cf o
hJ nf?
ol.tjrif
wpfcsKd @u *|eaf yg(vf)udak wmfveS af &;orm;[k xifjrif=uonf? olonfv@l
tcGit
hf a&;tay:wGif rm;rm;rwfrwf&yfwnfay;jcif;/ ppftpd;k &rsm;udk a0
zefqef@usijf cif;/ *sL;vlrsKd ;rsm;ESijhf yefvnfoifjh rwfaygi;f pnf;a&;/ tjcm;aom
bmomw&m;,H=k unforl sm;ESihf pum;pjrnfajymqdak qG;aEG;yGv
J yk jf cif;ESiw
hf
urBmvH;k Scd &pf,mefbmom0ifw@kd . nD!w
$ af &;twGu}f udK;pm;cJo
h nf?
trsm;u yky&f [ef;rif;}uD;taeESihf rdr.
d Zmwd&yfajrydv
k efwiG f pnf;vH;k nD
!$wrf v
_ y_ f mS ;r_rsm;jyKcJo
h nft
h wGuf Oa&mySu
d eG jf rLepfpepfuu
kd n
l I
D y
aysmufaponf[ak jym=uonf? xd@k twl vlcsr;f omESiq
hf if;&J om;rsm;t
=um;So
d nfh vpf[mr_w@kd uo
kd d jdS cif;/ t&if;Sipf epfrsm;vGe;f jcif;tay: a0zef
jcif;ESihf taemufEikd if w
H @kd .ky0f g'wd@k tay: a0zefjcif;wd@k jyKvkycf o
hJ nf?
-67-
vkyf}uHowfjzwf&ef}udK;pm;jcif;
yky&f [ef;rif;}uD;onf 1981 ckEpS w
f iG f ay:wl*ED ikd if rH ,fawmfrm&D.zmwDrm
blb&k m;ausmif;od@k omG ;pOftwGi;f ol@uakd oewfEiS yhf pfI vky}f uHowfjzwf
&ef}uKd ;pm;cJah omfvnf; olu ,if;taeESiv
hf w
G af jrmufEikd jf cif;rSm r,fawmf
rm&D.ulnaD oma=umif[
h ,
k q
l onf? aemifwiG o
f @l u}kd udK;pm;I owfrnfh
wl&uDEikd if o
H m;rmruftvDt*g (Mahmet Ali Aga) udk axmifxw
J iG o
f mG ;
awG@+yD; ol@uckd iG v
hf w
$ cf o
hJ nf?
xd@k twl zufwrD mbk&m;ausmif;od@k omG ;+yD; r,fawmfrm&Dukd ol@tm;ao
-68-
ab;rSun
l cD o
hJ nft
h wGuf aus;Zl;wif&efomG ;onft
h csed w
f iG f "g;udik x
f m;
aom&[ef;wpfa,mufu ol@u"kd g;ESix
hf ;kd owfawmhrnfah emuf bmrSrvkyf
yJo@l zmomol&yfqikd ;f cJo
h nf?
-70-
]]udk,f&wJhpm;0wfaea&;twGuftoHk;jyKNyD; udk,fay;wJht&meJUtoufwm
wpfckudk aqmufvkyfEdkifw,f/}}
"We make a living by what we get, but we make a life
by what we give."
]]wdkUtaumif;qHk;vkyfaew,fvdkUajymwm bmrStoHk;rusygbl;/
vdktyfaewJht&mudk vkyfwJhtcg atmifjrifrISd&r,f/}}
"It is no use saying, we are doing our best. You have got to
succeed in doing what is necessary."
qm(&f)0ifpwefcsyfacs;(vf) (1874-1965)
qm
ay;cJo
h nf? csyaf cs;(vf)onf 1912 ckEpS w
f iG f a&wyfrawmf.av,mOfys0H ef
aqmifr_ (The Royal Naval Air Service) udw
k nfaxmifay;cJo
h nf? xd@k t
jyif &Sv
d maomenf;pepfopfrsm;udk aumif;rGepf mG toH;k jyKEikd &f efava=umif;
Xge (Air Department) udw
k nfaxmifco
hJ nf? csyaf cs;(vf)u zG@H +zdK;wd;k wuf
r_rsm;wGif tvGeyf ifpw
d v
f y_ f mS ;wufuGaoma=umifh av,mOfarmif;oif
wef;udkwufa&mufcJhonf?
1914 ckEpS yf xrurBmppfjzpfay:cdsew
f iG f csyaf cs;(vf)u ppfaumifpw
D iG 0f if
a&mufyg0ifco
hJ nf? rnfo@kd yifqakd pumrl 1915 ckEpS 'f g'efe,fw&m;a[m,
ajymyGJ (Dardanelles Campaign) ratmifjrifrt
_ ay: tjypfwifjcif;cH&
onf? xd@k aemuf Chancellor of the Duchy of Lancaster tjzpfae&m
ajymif;ay;jcif;cH&onf? tpd;k &.ppfa&;rl0g'rsm;wGif yg0ifygwo
f uf&ef =o
Zm tm%mrSad wmhonfah emuf olpw
d rf csr;f omawmhyJ aemufq;kH +Aw
d o
d #
wyfrawmfxw
J iG f jyefvnftr_xrf;+y;D taemufyikd ;f aSw
ef;ae&mrsm;wGif dS
aom Royal Scots Fusiliers wyf&if;udOk ;D aqmifco
hJ nf?
1917 ckEpS w
f iG f tpd;k &tvkyx
f jJ yefvnf0ifa&muf+yD; vufeufc,
J rf;rD;
ausmuf0ef}u;D tjzpfwm0efxrf;aqmifonf? 1919 ckEpS rf S 1921 ckEpS t
f xd
oluppfa&;ppf&mESiahf va=umif;qdik &f mbufwiG f wm0ef,&l aomtwGi;f
a&;rSL;jzpfc+hJ y;D 19241929 ckEpS t
f xd 0ef}u;D (Chancell of the Exchequer)
tjzpfwm0efxrf;aqmifco
hJ nf?
xdEk pS rf sm;aemufyikd ;f q,fEpS t
f wGi;f ol@twGuf uHq;kd rd;k arSmifusaomESpf
rsm; [kq&kd ayrnf? tdE,
dN rsm;.rdru
d ,
kd yf ikd t
f yk cf sKyaf &;tay: qef@usiaf &;
ESihf Abdication crisistcGit
hf m%mvufvw
$ af &;ta&;awmfyt
kH wGi;f
tuf'0yf(wf)tm;axmufct
H m;ay;r_w@kd a=umifh ol@uv
kd t
l rsm;uvufr
cHawmhojzifh ol.emZD*smreDrsm;ay:ay:ufvmjcif;ESi+hf Adwed t
f aeESihf vuf
euftopftqef;rsm;jyefvnfwyfqif&eft}uHay;jcif;wd@k ukd rnforl #t
-73-
t"dutm;jzift
h ar&duESit
hf aemufOa&myEdik if )H wd@k ukd cGjJ cm;xm;onfph nf;rsO;f
jzpf+yD; 1945 rS 1991 ckEpS pf pfat;ppfyu
JG ek q
f ;kH onft
h csed u
f mvwGijf zpfonf?
-74-
]]uRefawmfr[kwf&ifb,foljzpfrvJ/ aemufNyD;tckrSr[kwfvdkU&Sd&if
b,fawmhjzpfrvJ/}}
"If not me, who? And if not now, when?"
]]raeUuoiftrsm;BuD;vkyfcJhNyD;NyDvdkUxifae&if 'DaeUoif
trsm;BuD;rvkyfEdkifawmhbl;/}}
"If what you have done yesterday still looks big to you,
you haven't done much today."
rDac;vfa*:bmacsmh(Af) ( 1931-
rD
-76-
.ud,
k pf m;vS,jf zpfvmcJo
h nf?
1985 ckEpS w
f iG f Chernenko uG,v
f eG o
f mG ;cJo
h nf? if;ae&mtm; A[dak umf
rwDraS *:bmacsm(h Af)tm; uGejf rLepfygw.
D taxGaxGtwGi;f a&;rSL;tjzpf
a&G;cs,w
f ifarmufco
hJ nf? ygwaD cgi;f aqmifwpfO;D taejzifh olonfrvdk
vm;aomA[dak umfrwD0ifrsm;tm; &kww
f &uf&mxl;rS Ekwx
f u
G af pcdik ;f
vdkufygonf? E_wfxGufoGm;olrsm;tpm;wGif ol.vkyfaqmifcsuftm;
axmufco
H abmwlnaD om toufi,f&,
G af omyk*Kd~ vfrf sm;jzifh jyefvnf
tpm;apxd;k cJyh gonf?
1985 ckEpS w
f iG f vD,eG x
f a&mfpuD;t&ufpjJG cif;ESiv
hf mbfay;vmbf,jl cif;udk
qef@usio
f nft
h aejzifph nf;&H;k a&;vkycf o
hJ nf? xd@k aemuf qdAk ,
D ufp;D yGm;a&;
pepfukd ydrk akd umif;rGew
f ;kd wufvm&eftusKd ;jyKaponfh vpfb&,fp;D yGm;a&;/
Edik if aH &;ESihf ,Ofaus;r_qikd &f mpepfrsm;od@k jyKjyifajymif;vJrr_ sm;ESihf Perestroika
(jyefvnfz@JG pnf;r_) .vdt
k yfcsurf sm;udv
k nf;ajymqdck yhJ gonf?
a*:bmacsm(h Af)onf aps;uGupf ;D yGm;a&;udw
k nfaqmufrnfh qdAk ,
D ufpufr_
vkyif ef;rsm;ESihf pdu
k yf sKd ;a&;vkyif ef;rsm;wGif yk*v
~ u
d ydik q
f ikd rf r_ sm;jzpfay:ap&ef
tm;ay;onfh rlay:vpD0g'rsm;udjk yXge;f cJyh gonf? od@k aomf qdAk ,
D uftm%m
ydik rf sm;u jyKjyifajymif;vJrw
_ iG f taxmuftulrjyKa=umif;ESiahf ps;qdik rf sm;
wGiu
f ek yf pPn;f rsm;vHak vmufrr_ &Sad =umif;azmfjyygonf?
a*:bmacsm(h Af)onf qdAk ,
D uf.Edik if jH cm;a&;rlay:vpD0g'ajymif;vJru
_ v
kd nf;
a=ujimcJyh gonf? 1987 ckEpS w
f iG f a&mfe,f&*D ifEiS ahf wG@qckH +hJ y;D (INF) t%kjrL
zsuo
f rd ;f a&;pmcsKyfukd csucf si;f vufrw
S af &;xd;k vdu
k o
f nf? wqufwnf;
wGif ta&S@Oa&myEdik if rH sm;.jynfwiG ;f a&;&mrl0g'ay:vpDrsm;wGif yg0if aESmifh
,Surf j_ yKawmhrnfr[kwaf =umif; &Si;f vif;pGmazmfjycJ+h yD; tmz*efepPwefrS
-78-
-79-
]]tD&efrSmjzpfay:vmwJhawmfvSefa&;rSmvlawGutpvmrfudkvdkcsifw,fvdkUa<u;aMumf
Muw,f/ 'DvlawG[m'Drdkua&pD&zdkUxNyD;a<u;aMumfawmfvSefMuwmr[kwfbl;/}}
In the revolution that was achieved in Iran, people were screaming
that they wanted Islam; these people did not rise up
so their country could have democracy
]]uREkfyfwdkUudkqefUusifwJhvlawG[muifqmtBudwfeJUwlw,f/olwdkUudkcGJpdwfjzwfxkwf
zdkUvdkw,f/ 'DvdkrSrvkyf&ifolwdkU[mtm;vHk;udkt*wdvdkufpm;rIawGvkyfrSmjzpfw,f/}}
Those who are against us are like cancer tumors that need to be
removed surgically; otherwise they will corrupt everything
]]rdcifwpfa,mufuom;udkudk,fwdkifw&m;Hk;odkUydkUNyD;aemufolr&Jhom;[m
BudK;rdefUay;cH&cJhw,f/ 'DrdcifudkvlawGtwk,loifhw,f/
People have to learn from the mother who brought her own
son to court and then her son was hanged
t,mwdkvmukdrDeD (19021989)
,mwdv
k mukrd eD D (Ayatollah Khomeini) .em
rnf t &if ; rS m qm,rf l [ d k v m-tmvf - rl
qm0D-tmvf-ukrd eD D (Sayyid Ruhollah al-Musavi alKhomeini) jzpfonf? olonfbmoma&;acgi;f aqmif
wpfO;D jzpf+yD; Edik if .
H jyifyrSaeIvlx}k uD;udk OD;aqmif+yD;
tD&efrS rd[
k mruf&pD mSmygv0D (Muhammad Reza
J tmif 1979 wGiw
f eG ;f vSef
Shah Pahlavi) (Sm) ud+k yKd va
Edik cf o
hJ nf?
ukrd eD o
D nf bmoma&;qdik &f mynmwwfqm,pfarmhpwdzk m (Sayyid Mostf iG f ,if;.zcifu,
G v
f eG f
-afa) .om;jzpf+yD;,if;.touf 6 vtG,w
oGm;cJo
h nf? ukrd eD .
D touf 15 ESpt
f G,w
f iG f ,if;.rdcifEiS t
hf a':aoqH;k
oGm;onft
h wGuf tpfu}kd uD;ujyKpkapmifah Smufco
hJ nf? ukrd eD o
D nftpfukd
}u;D ESit
hf wl cd&k efusr;f udk tvGwu
f surf w
S +f y;D S,
D mtpPvmrf (Shia Islam)
-80-
.tajccHtcsuftvufrsm;udkavhvmcJhonf?
rsm;r=umrSu
D rdk eD o
D nf (t&yf Arak) +rKd @o@kd omG ;+y;D tpPvmrfrpfOya'udak vh
vmoif,cl o
hJ nf? 1920 ckEpS t
f apmydik ;f wGif ol.q&muuGrf (Qum) +rKd @o@kd
ajymif;a$@co
hJ nft
h wGuf ukrd eD v
D o
J @l q&maemufo@kd vdu
k yf gvmcJo
h nf?
ukrd eD u
D t,mwdv
k mAyatollah bG@J trnfu&kd Scd o
hJ nf? t,mwdv
k m
bG@J onf awmfaomS,
D mausmif;om;rsm;udak y;aombG@J jzpf+yD; t"dyg` ,rf mS
bk&m;ocifuay;aomvufaqmif [lIyif? ukrd eD u
D eufeaJ omt,l0g
'rsm;udv
k ufc+H yD; ,if;wd@k rmS avmupnf;pdrOf pPmrsm;udk ypfy,f+yD; bk&m;.
eufeaJ om v#Kd @0u
S q
f ef;=u,frr_ sm;udk pl;prf;SmazGo;kH oyfjcif;yifjzpfonf?
ukrd eD .
D t,l0g'wGif Oya'/ ,kwadW A' (usKd ;a=umif;qufpyfI,H=k unfap
onfhtodynm) ESifh'\edutawG;tac:rsm;yg0ifaoma=umifh ol.
aemufvu
kd rf sm;pGmScd o
hJ nf?
tjcm;aomtD&efEikd if o
H m;rsm;uJo
h @kd ukrd eD o
D nf tD&efEikd if t
H wGi;f Y tjcm;
Edik if rH sm;.0ifa&mufp;kd rd;k cs,v
f ,
S rf t
_ ay: vH;k 0rvdv
k m;acs? Edik if jH cm;tpd;k
&rsm;onf trsm;tm;jzifah cwfraDS omfvnf; tpPvmrfrpf.d;k &mudq
k ef@
usiaf omEdik if aH &;t,l0g'rsm;udak xmufct
H m;ay;onf? yxrOD;qH;k acgi;f
aqmifwpfa,mufrmS &DqmSmygv0Djzpf+y;D 1921 ckEpS t
f wGi;f kmS ;tpd;k &.
axmufcu
H n
l rD j_ zifh tD&efyxrOD;qH;k zG@J pnf;tkycf sKyfyt
kH pd;k &udk z,fxw
k yf pf
EdkifcJhonf? Ttjzpftysufrsm;udk=unfh+yD; trsufa'goxGufaomfjim;
vnf;ukrd eD u
D 1930 ckEpS rf sm;twGi;f Edik if aH &;v_yf mS ;r_rsm;wGiyf g0ifywf
oufcjhJ cif;rSad y? oluEdik if aH &;v_yf mS ;r_rsm;.acgi;f aqmifrmS bmoma&;
vkyaf qmifaomvlrsm;.vufxw
J iG f S&d rnf[,
k =kH unfonf? xdk a=umifh
olu tjcm;bmoma&;acgi;f aqmifwpfO;D jzpfonfh t,mwdv
k m[,f&.
D
tqH;k tjzwfjzpfonfh &DqmSm. tD&efEikd if t
H ay:ajymif;vJru
_ v
kd u
kd ef m&
rnfuv
kd ufccH &hJ onf? 1941 ckEpS w
f iG f udrk eD u
D ygvm0Dtpd;k &tm;toH;k r
-81-
-83-
]]rkefwdkif;aMumifhxifSL;yifrsm;ESifhqdkufy&uf(pf)xif;SL;yifrsm;urdrdwdkUtm;omcsuf
rsm;ESifhwnfNidrfrIrsm;udkazmfjyEdkif&efaumif;aomtcGifhta&;wpfckjzpfaMumif;owd&yg/}}
"Remember, the storm is a good opportunity for the pine and the
cypress to show their strength and their stability."
]]uRefawmfh&Jhwm0ef[m yJhudkifolwpfa,mufvdkbJ-zcifEdkifiHBuD;jzpfwJh-avSwpfpif;&Jh
yJhudkifudkab;uif;pGmxdef;xm;NyD;? rkefwdkif;rsm;tMum;uaevlxkawGudkaysmfTifrI
urf;pyfoUkd a&muf&EdS ikd af tmifyUkd aqmifzUkd wm0efydS gw,f/}}
"My duty is like that of a helmsman who must steer safely the
boat-the Fatherland-through storms and take people to
the shores of happiness."
[dkcsDrif; (1890-1969)
csrD if; (Hochi Minh) onf AD,uferfawmf
vSeaf &;Edik if aH cgi;f aqmifwpfO;D jzpf+yD; aemif
wGif (AD,uferfajrmufyikd ;f ) Democratic
hf ef}uD;csKyfjzpfvmol
Republic of Vietnam .OuUXESi0
wpfO;D jzpfygonf? [do
k nf 1941 ckEpS rf pS IAD,ufred f
vGwv
f yfa&; twGuv
f y_ &f mS ;cJo
h jl zpf+y;D / 1945 ckEpS w
f iG f
Democratic Republic of Vietnam udu
k eG jf rLepftyk cf sKyf
a&;pepfujkd zift
h yk cf sKyfEikd cf o
hJ nf?
[dk
1954 ckEpS w
f iG f jyifopfwkd ukd ESrd Ef iS ;f wdu
k x
f w
k Ef ikd cf o
hJ nf? ,if;onf AD,uf
erfppfyYJG ajrmufyikd ;f AD,uferfukd rdrt
d oufq;kH oGm;onftxdO;D pD;cJ+h yD;/ 6
ESpaf emufyikd ;f wGif ajrmufA,
D uferfyikd ;f rSatmify&JG SadS oma=umifh ppfy+JG yD;qH;k
oGm;cJo
h nf? xdk aemuf AD,uferfvrl sKd ;rsm; aygi;f pnf;nD!w
$ rf p_ wif&Sv
d m
cJo
h nf? ,cifu AD,uferfawmifyikd ;f .rd awmfjzpfaompdik u
f eG f (Saigon)+rKd @
awmfu[
kd ckd srD if;tm;*k%f yaomtm;jzif[
h ckd srD if;+rKd @awmf[k trnfajymif;vJ
-84-
vdkufygonf?
[dck srD if;onf AD,uferfY 1890 ckEpS w
f iG af rG;zGm;cJyh gonf? ol.zcif!,
kd eJ f
pde[
f l (Nguyen Sinh Huy) onfjyifopfw@kd rS ausmif;q&mwpfO;D tjzpft
vkyfcef@tyfjcif;cH&onf? olonftvGef^m%faumif;ol[k *k%fowif;
ausmaf Zmaomfvnf; jyifopfbmompum;udo
k if,&l ef jiif;y,fcahJ om
a=umift
h vkyjf yKwfcyhJ gonf? xd@k a=umifh toufiS af exdik af &;twGuf AD
,uferfwjynfv;kH od@k c&D;vSnv
hf nf&+y;D v,form;rsm;twGuf 0efaqmif
r_vyk if ef;rsm;vkyaf qmif&if; toufarG;0rf;a=umif;jyKco
hJ nf? xd0k efaqmifr_
vkyif ef;rsm;rSm aq;bufqikd &f m ukor_ay;jcif;ESiphf ma&;jcif;tvkyrf sm;yg0if
ygonf?
trsKd ;om;a&;0g'w
D pfO;D taejzifh !d,
k eJ o
f nf rdro
d m;orD;rsm;udk jyifopf.
tkycf sKyfa&;udk qef@usiaf wmfveS &f ef oifay;cJyh gonf? xdk a=umifo
h m;orD;
rsm;}uD;jyif;vmaomtcg trsKd ;om;0g'u
D q
kd yk u
f ikd x
f m;+yD; AD,uferfvrl sKd ;
rsm; vGwv
f yfa&;twGuf wdu
k yf 0JG if&efqEN&=dS uonfrmS rxl;qef;ay?
[dck srD if;.tpfronf jyifopfppfwyfYtvky&f cJo
h nf? olronf rdr&d Sad om
&mxl;udt
k oH;k yI jyifopfwyfrS ppfvufeufypPn;f rsm;udck ;kd ,lco
hJ nf? ol
.&nf,
G cf surf mS waewiG f xdv
k ufeufrsm;udt
k oH;k yI jyifopfrsm;udAk D
,uferfrw
S u
kd x
f w
k &f efjzpfygonf? od@k aomf olrtm;zrf;rdomG ;ojzifh w
oufwu|ef;axmifcscH&cJhavonf?
!d,
k eJ o
f nf rdru
d ,
kd w
f ikd jf yifopfbmompum;oif,&l ef jiif;qefcahJ omf
vnf;[dt
k m; jyifopfausmif;odk ynmoif=um;&efy@kd aqmifco
hJ nf? Tonf
-85-
rSmjyifopfw@kd tm;wdu
k x
f w
k &f mwGif aumif;aomjyifqifry_ ifjzpfonf[k rdrd
xifjrifaoma=umifjh zpfygonf?
[dck srD if;ausmif;+yD;onfah emufyikd ;f wc%ausmif;q&mtvky0f ifvyk cf yhJ g
kd yf gonf? Tod@k jzifw
h ikd ;f
onf? xd@k aemuf oabFmom;vky&f ef qH;k jzwfvu
jynftES@H tjym;od@k c&D;vSnv
hf nfciG &hf cJo
h nf? jyifopftifyg,mEdik if rH sm;pGm
od@k vnf; rdrad &muf&cdS o
hJ nf? Tod@k c&D;vSnv
hf nfjcif;jzifh rw&m;ojzifah oG;
pkycf &H olonf AD,uferfvrl sKd ;wpfcw
k nf;omr[kwaf =umif; olavhvmod&dS
cJ&h ygonf?
1917 ckEpS w
f iG f [do
k nfy&J pfwiG f tajccsaexdik cf yhJ gonf? um;vfrwf (Karl
Marx) a&;om;aom pmtkyr
f sm;ESit
hf jcm;vuf00J g'pD ma&;q&mrsm;a&;
om;aom pmtkyrf sm;udzk wfKS +y;D aemufyikd ;f uGejf rLepf0g'w
D pfa,mufjzpfvm
onf? 1920 ckEpS 'f ZD ifbmvwGif jyifopfueG jf rLepfygwu
D kd pwifz@JG pnf;vdu
k f
onf? [do
k nf ,if;ygwjD zpfajrmufa&;twGuf pwifwnfaxmifcahJ omt
zG@J 0ifwpfO;D jzpfco
hJ nf?
[do
k nf tjcm;aomjyifopfueG jf rLepfygrsm;uJo
h @kd yif kmS ;awmfveS af &;vkyf
ief;rsm;udo
k abmusco
hJ nf? 1924 ckEpS w
f iG f qdAk ,
D ufjynfaxmifpo
k @kd [dk
tvnftywfa&mufco
hJ nf? armfpudYk a&muf&adS epOf rdr.
d oli,fcsi;f xH
od@k uGejf rLepform;rsm;tm;vH;k wGif rdrw
d ikd ;f jynfokd jyefomG ;&ef wm0ef+dS yD;
vlxpk nf;a0;yGrJ sm;jyKvky&f ef/ pnf;&H;k &efEiS o
hf ifwef;rsm;ay;&ef/ xd@k aemuf
vGwv
f yfa&;twGuf wdu
k cf u
kd &f mwGif OD;aqmifrj_ yKjcif; wdk uv
kd yk &f rnf[k
a&;om;cJhygonf?
rnfo@kd yifjzpfap [dk AD,uferfo@kd jyefomG ;cJv
h #if jyifopftm%mydik rf sm;.zrf;
qD;r_tE &W m,frS uif;v$wrf nfr[kwaf =umif; rdru
d ,
kd rf rd o
d wdjyKrdygonf?
-86-
tiftm;}uD;rm;aom ckcw
H eG ;f vSeo
f nft
h zG@J jzpfvm&ef tm;ay;wdu
k w
f eG ;f cJh
onf? ,if;wdk@oabmwlnDaoma=umifh 1960 ckESpf'DZifbmvwGif
National Front for the Liberation of South Vietnam (NLF) udz
k @JG pnf;vdu
k f
onf? tar&duefrsm;ac:ae=ujzpfaom NLF ac: Vietcong onfujJG ym;
aom Edik if aH &;ESib
hf moma&;aygi;f rsm;pGmrS jzpfay:vmcJo
h nf? NLF acgi;f
aqmifjzpfaom Saigon a&S@ae Hua Tho onf qdk ,
S v
f pfoabmw&m;a&;
rl0g'So
d rl [kwcf ahJ omfvnf; Tvkyf mS ;r_wiG yf g0ifoal ygi;f rsm;pGmwd@k onf
uGejf rLepf0g'udk axmufct
H m;ay;=uaomolrsm;jzpfonf?
onfrrd .
d ppfom;rsm;udk oHOk ;D rSq,fO;D jzifh tzG@J i,fav;rsm;zG@J pnf;
xm;onf? TtzG@J i,frsm;tm; Cells [kac:onf? TtzG@J i,frsm;onf
twlwuGtvkyv
f yk af qmif=uaomfvnf; rdrw
d @kd wpfO;D csi;f pDEiS o
hf ufqikd f
onft
h a=umif;rsm;udrk od=uacs? Tenf;tm;jzifh rdrw
d @kd .ajymufusm;wyf
zG@J rsm;tzrf;cH&onft
h cgwiG af omfvnf;aumif;/ !O;f yrf;ESyd pf ufjcif;cH&onfh
tcgwiG af omfvnf;aumif; rdrw
d kd .0efccH surf sm;u NLF tm;xdcu
kd ef pfem
apjcif;tvGeef nf;yg;onf?
NLF
NLF .ueOD;&nfre
S ;f csuyf ef;wdik rf sm;rSm aus;vufa'oSd awmifov
l ,f
apjcif;rsm;rjyKvky&f ?
(3) rdrw
d @kd uwdjyKonft
h wdik ;f uwdwnf&rnf?
(4) jynfow
l @kd tm;txiftjrifao;aponfph um;rsm;/ trlt&mrsm;
jzifrh jyKvky&f ?
(5) vlxw
k @kd .ae@pOfvyk if ef;rsm;jzpfaom (aumuf&w
d jf cif;/ xif;acGjcif;/
f n
l rD a_ y;&ef ponfw@kd jzpfyg
a&cyfjcif;/ pufcsKyfjcif;ponfrsm;wGiu
onf?
1964 ckEpS w
f iG f tar&dueforRw Lyndon B. Johnson onfr;kd +crd ;f uJo
h @kd }u;D
rm;aomppfqifa&; (Operation Rolling Thunder) udpk wifqifEcJ$ o
hJ nf?
,if;wdk .tpDtpOfrmS AD,uferfajrmufyikd ;f .pD;yGm;a&;udk zsuq
f ;D &efEiS Ahf D
,uferfawmifyikd ;f ajymufusm;wyfrsm;udk ulnrD r_ &S yfwef@ap&ef tpDtpOf&Sd
ygonf? Tppfqifa&;onf &Spyf wf=umppfqifa&;pDru
H ed ;f jzpfaomfvnf;oH;k
ESprf #=umoGm;onf? xdt
k awmtwGi;f wGif tar&duefonf AD,uferfY
AH;k wefcsed w
f pfoef;cef@}uJco
hJ nf?
f eG o
f mG ;ygonf?
1969 ckEpS w
f iG f [dck srD if; uGev
-93-
]]ppfyGJudkNyD;qHk;apwm[mppfyGJjzpfNyD; aoewfawGudkypfcszdkUtwGufao
ewfuikd zf Ukd vdt
k yfygw,f/}}
War can only be abolished through war, and in order to get rid of
the gun it is necessary to take up the gun
]]avhusifhysdK;axmifrIrSdwJhppfwyf[m xHkxdkif;xdkif;rIdif;wJhppfwyfjzpfNyD;
xHkxdkif;wJhppfwyf[m b,fawmhrSrdrd&Jh&efoludk acsrIef;EdkifrSmr[kwfbl;/}}
An army without culture is a dull-witted army, and a dull-witted
army cannot defeat the enemy
]]urmBuD;&Jhordkif;udkvIyfSm;wuf<upGma&;rSwfaewmuvlawGomvQifjzpfw,f/}}
The people, and the people alone, are the motive force in the
making of world history
armfpDwHk; (18931976)
armf
pDw;kH onfqif;&Jom;v,form;wpf
OD;.om;jzpfonf? olonf 1930 ESihf
1940 ckEpS rf sm;twGi;f Sd wkwu
f eG jf rLepfygwv
D y_ f mS ;
r_rsm;udk OD;aqmifc+hJ yD; 1949 ckEpS w
f iG f wkwEf ikd if .
H
acgi;f aqmif}uD;wpfa,mufjzpfvmonf?
armfonf 1893ckEpS 'f ZD ifbmv 26&ufae@wiG [
f el efjynfe,f/ aSmifeS af us;
GmSv
d ,form;rdom;pkzmG ;jrifvmcJo
h nf? armfpw
D ;kH .zcifrmS wu,fpnf;
urf;Sad omoljzpf+yD; armfuwcgwavol@zcif.trde@f ukd zDvmqef@usif
aeonf? wpfcguarmfuTod@k ajymcJzh ;l onf? u|eaf wmht
f azuausmif;
ESpw
f ef;wufczhJ ;l +yD; pmtkyaf wGzwfwwfw,f? 'gayrJt
h aru pmvH;k 0r
zwfwwfb;l ? u|eaf wmfuawmh rdom;pkawGtwGuf pmwwfay wwf
wpfa,mufyaJ yg?h u|eaf wmf;kd &mtpOftvma[mif;awGoyd gw,f? 'gayrJh
u|eaf wmfr}uKd ub
f ;l ? u|eaf wmf}uKd uw
f mu [d;k aS;aS;wke;f u wkwjf ynf
&Jh ta=umif;awGjzpf+y;D txl;ojzifh awmfveS o
f al wG&t
hJ a=umif;jzpfw,f?
-94-
armfpw
D ;kH ynmoif=um;pOfwiG f uGejf zLSy.
f oabmw&m;rsm;oif=um; &+y;D
wkwjf ynfordik ;f / pmayESizhf v
D q
kd zkd w
D @kd uo
kd if=um;&onf? 1911 ckEpS w
f iG f
armfonfcsef mS +rdK@ (Changsha) od@k omG ;cJ+h yD; &DywfbvpfuefppfwyfwiG pf pf
om;tjzpfwm0efxrf;aqmif&onf? &Dywfbvpfuefwyfonf 1911 ckEpS f
awmfveS af &;wGio
f #if (Qing) rif;rsKd ;rif;qufrsm;udk xkwyf ,fcahJ omoljzpf
onf? csef mS +rKd @YSad epOf armfu taemufwikd ;f zDvq
kd zkd rD sm;udk avhvmqnf;
yl;+yD;owif;pmESi*hf sme,frsm;udv
k nf; zwfa_ vhvmcJo
h nf?
1918 ckEpS cf sef mS wGif adS om[leefq&mtwwfoifaumvdyw
f iG f atmifjrif
cJ+h yD; yDuif;od@k omG ;um yDuif;wuUov
kd pf m=unfw
h u
kd Yf tvky&f Scd o
hJ nf?
r=umcifrmS yif armfonf rm;ppf (Marxist) Edik if EH iS v
hf rl a_ &;tawG;tac:t
a=umif;avhvmonft
h zG@J wpfz@JG EiS ahf ygi;f rd+yD; aemufwiG f rm;ppf.ta&;t
om;rSeo
f r#ukd rv$ww
f rf;zwfonfo
h jl zpfvmonf? 1919 ckEpS af rv 4
&ufae@vy_ f mS ;r_twGi;f ausmif;om;rsm; ESiyhf nmwwfrsm;u wkwjf ynf
. acwfrw
DS ;kd wufa&;twGuf atmf[pfaepOf armfpw
D ;kH uGejf zL Syt
f ,l0g'
(Confucianism) . d;k &m"avhx;kH xrf;tarGtESpr
f sm;tay: a0zefrr_ sm;jyK
vkycf o
hJ nf? olud;k &m"avhrsm;udk awmfveS yf ek u
f efonft
h cg ud,
k cf E<mpGr;f
tifEiS Ohf ;D aESmuftoH;k jyK&rnf[k tav;teufa&;om;xm;onf? yDuif;
wGif ,if;.yxrZeD;onf,Ofuikd [
f ;DG ( Yang Kaihui) ESiahf wG@qv
kH ufxyfchJ
onf? (armftouf 14 ESpt
f G,w
f iG f ol@zcifu ol@ukd mG xJrdS ed ;f uav;
wpfa,mufEiS v
hf ufxyfay;cJo
h nf? od@k aomfarmfu Tvufxyfyu
JG b
kd ,f
awmhrt
S odtrSerf jyKcJah cs?)
kmS ;awmfveS af &;.=oZmv$r;f rd;k r_a=umifh 1921 ckEpS Zf eG v
f wGif Se[
f ikd ;f +rKd @Y
wkwu
f eG jf rLepfygwD Chinese Communist PartyCCP udzk @JG pnf;wnf
axmifcJhonf? armfpDwHk;u ,if;ygwD.tapmqHk;tzGJ@0ifjzpfvmonf?
aemifEpS Ef pS t
f enf;i,fwiG f armfpw
D ;kH ESio
hf .
l oli,fcsi;f kmS ;awmfveS af &;
-95-
Sw
d u
f armfpw
D ;kH ESio
hf .
l uGejf rLepfwyfrawmfEiS v
hf ufw&JG ef qH;k jzwfvu
kd f
onf?
'kw,
d urBmppftwGi;f armfpw
D ;kH .pepfwusadS om ajymufusm;wyfrawmf
rsm;udk Zl';D (Zhu De) ESiv
hf ifbikd af tmif ( Lin Biao) wd@k rOS ;D aqmifco
hJ nf?
*syefw@kd rS vufeufcsvu
kd o
f nfEiS w
hf pf+yKd ief uf uGejf rLepfwyfrsm;u cseaf u
Sw
d Of ;D aqmifaom trsKd ;om;a&;0g'w
D yfrsm;udjk yefIwdu
k cf u
kd cf o
hJ nf? uGef
jrLepfrsm;jzpfaomwkwef w
D yfrsm;wGif pnf;urf;ydk jdS cif;/ cH,cl suo
f abmw
&m;jrifjh rwfjcif;/ ae&mtES@H tjym;Sd awmifov
l ,form;.axmufcrH r_ sm;
a=umifh cseaf uSw
d w
f yfrrsm;udk av;ESpt
f wGi;f tEdik w
f u
kd Ef ikd cf o
hJ nf? 1949
ckEpS af tmufwb
kd mvwGif CCP .OuUXtjzpfarmfpw
D ;kH u wkwEf ikd if u
H w
kd
kwjf ynfo@l orRwEdik if [
H ak c:qdck o
hJ nf? cseaf uSw
d .
f wyfrsm;onf xdik 0f rf
u|e;f od@k xu
G af jy;v$waf jrmufco
hJ nf?
uGejf rLepfw@kd onf wjznf;jznf;wdik ;f jynfux
kd ed ;f csKyfvmEdik +f yD; 1949 ckEpS f
atmufwb
kd mv 1 &ufae@wiG f armfu wkwjf ynfo@l orRwEdik if u
H x
kd l
axmifvu
kd +f yD;jzpfa=umif;a=ujimcJo
h nf?
1958 ckEpS w
f iG af rmfuaS@o@kd t[kejf yif;pGmckeyf saH usmv
f m$ ;jcif; (Great Leap
k =ujimcJ+h yD; pdu
k yf sKd ;a&;ESiphf ufry_ pPn;f xkwv
f yk af &;rsm;wd;k
Forward) uda
wufrsm;jym;vmap&efa=umfjimcJo
h nf? Tjyefvnf xlaxmifa&;vkyif ef;
wGif pdu
k yf sKd ;a&;vkyif ef;}u;D rsm;udk bHt
k zG@J pepftjzpfxal xmif+y;D vl 75000
ausmyf g0ifco
hJ nf? bHt
k zG@J pepfwpfcpk w
D iG f ,if;wd@k . ud,
k yf ikd +f cHajrESi0hf ufkH
rsm;S=d uonf? rdom;pkwpfcpk w
D iG f twd;k rsm;udck aJG 0&,l+yD; olw@kd .ud,
k yf ikd f
v,f , majrrsm;ud k , f p D S d = uonf ? od k @ aomf oH k ; ES p f q uf w d k u f a &
}uD;jcif;ESiahf umufyo
J ;D ESrH aumif;jcif;a=umifh ,if;wd@k .xkwu
f ek u
f x
kd cd u
kd f
ysupf ;D apcJo
h nf? xd@k twl qdAk ,
D uf,el ,
D rH S ,if;.u|r;f usio
f rl sm;udjk yef
-97-
vnfac:,ljcif;a=umifh xkv
d yk if ef;wd@k ux
kd cd u
kd yf supf ;D apcJo
h nf? ,if;wd@k &Sd
onf&h v'frmS vnf; raumif;yJ cef@reS ;f ajct& Great Leap Forward umv
twGi;f vl 31 rS 33 oef;ausmt
f oufq;kH H;_ cJ&h onf?
Great Leap Forward .ratmifjrifra
_ =umifh armfu wkwjf ynfo@l orRw
Edik if .
H OuUX&mxl;rSEw
_ x
f u
G v
f u
kd o
f nf? ol.ae&mudk vsLaSmifDS (Lui
H So
d nf? od@k aomf armftaeESihf ay:vpDrsm;qH;k jzwf&eft
Shaoqi) uqufc&
wGut
f a&;}uD;aomyk*Kd~ vftjzpfusef adS eao;onf?
armfonf 1966 ckEpS Yf Edik if aH &;avmuwGif wpfzefjyef0ifa&mufvm+yD;vif
bdik af ,mif (Lin Biao) ESit
hf wlvufwI
JG ,Ofaus;r_awmfveS af &;udk pwifchJ
onf? 1966 ckEpS pf ufwifbmv 3 &ufae@wiG f vifbikd af ,mifurde@f ceG ;f
ajym=um;&mwGif ausmif;om;rsm;ESiw
hf uUov
kd af usmif;om;rsm;tm; (NikH aom ygwt
D m%mydik rf sm;udak 0
-ita Khrushchev) .t,ltqv$r;f rd;k r_c&
zefrj_ yK&efwu
kd w
f eG ;f cJo
h nf?
armf.a[majymr_rsm;txufwef;ausmif;om;rsm;u wHk@jyefr_ay;aom
tm;jzifh yDuif;Sad usmif;om;rsm;u teDa&miftapmihw
f yfom; (Red Guak @JG pnf;cJo
h nf? armfu Tv_yf mS ;r_rsm;udk axmufcaH =umif;t
-rds) rsm;udz
rSwt
f om;jyKvu
kd o
f nfEiS w
hf +yKd ief uf wkid ;f jynfw0Sr;f vH;k Sd ausmif;om;rsm;
u teDa&miftapmifw
h yfrsm;udk wdik ;f jynfwpfjynfv;kH wGif pIxlaxmifchJ
onf? Tausmif;om;rsm;u ,if;wd@k .q&m/ q&mrrsm;/ ausmif;tkycf sKyf
a&;rsm;ESit
hf pd;k &t&mSw
d @kd ukd pwifa0zefajymqd=k uonf? armfu,
kd w
f ikd u
f
1966 ckEpS =f o*kwv
f 18 &ufae@w,
D eferifpuGw
J iG w
f &m;a[maepOf teD
a&miftapmifw
h yfom;rsm; aomif;aygi;f rsm;pGm wufa&mufvm=uonf?
ausmif;rsm;ydw+f yD;aemuf wEdik if H vH;k Sad usmif;om;rsm;u armfub
kd &k m;w
qltjzpf =unfnKd av;pm;=uonf? ausmif;ESiw
hf uUov
kd af usmif;rsm;
-98-
-101-
]]vlom;tusdK;aqmif&Gufa&;t,l0g'[m owdr&SdaMumif;ESifh
iwHk;jzpfaMumif;udkazmfjyw,f/}}
"Humanitarianism is the expression of stupidity and cowardice."
]]vdrfvnfrIudkBuD;BuD;us,fus,fvkyfyg/ &dk;&dk;av;eJUbJvdrfvnfajymqdkyg?
tjrJajymaeyg/ tvdkvdkeJU olwdkU,HkMunfMuygvdrfhr,f/}}
"Make the lie big, make it simple, keep saying it, and eventually they
will believe it."
]]atmifjrifjcif;twGufyxrqHk;vdktyfcsuf[m tMurf;zufrIudk
yHkrSefeJUtqufrjywf toHk;jyKjcif;jzpfw,f/}}
"The very first essential for success is a perpetually constant and
regular employment of violence."
t'dk;zf[pfwvm (18891945)
vdv
k m;r_rSad wmhay? [pfwvmonf olxuftoufi,faomausmif;
om;rsm;tm; trde@f ay;&onfukd tvGeEf pS o
f ufcyhJ gonf? xd@k a=umifyh if
ol@trdef tm;rvGeq
f efEikd o
f nfh ol@xuftoufi,f&,
G o
f nfu
h av;rsm;
jzifh tcsed rf sm;pGmudu
k ek v
f eG af p cJyh gonf? 1900 ckEpS w
f iG f [pfwvmutEk
ynmonfwpfO;D jzpf&ef pdw0f ifpm;vmcJo
h nf?
[pfwvmonf ol@.zcifu,
G v
f eG o
f mG ;onft
h csed w
f iG t
f ouf 13 ESpo
f m
&Sad o;onf? zcifu,
G v
f eG o
f mG ;cJah omfvnf; olw@kd ro
d m;pktwGuf aiGa&;
a=u;a&;jy\emr&Scd ahJ y? tb,fa=umifq
h akd omf olw@kd yikd q
f ikd o
f nfu
h ,
kd yf ikd f
tdr&f +dS yD;/ aiGtvH;k t&if;tcsKd @EiS t
hf pd;k &0efxrf;rS&&So
d nfh t+idr;f pm;vpmaiG
rsm; vufc&H &Sad oma=umifjh zpfygonf? twef;xJ wGipf mnHo
h nft
h a=umif;
a=umifEh iS hf use;f rma&;raumif;onft
h a=umif;wd@k a=umifh [pfwvmonf
touf 16 ESpt
f &G,w
f iG f ausmif;rSEw
_ x
f u
G cf yhJ gonf?
[pfwvmtouf 18 ESpt
f &G,w
f iG f zcifrx
S m;cJah y;aomtarGukd vufcH
&&Syd gonf? &Sad omtarGjzifh tEkynmonfwpfO;D jzpfvm&ef rdr&d nfreS ;f
xm;ouJo
h @kd AD,m;emod@k ajymif;a&$@omG ;onf? rdr.
d tEkynmvuf,mpGr;f
&nfrmS vHak vmufaejyD [laomtawG;tjrif&cdS ahJ omfvnf; AD,m;emtEky
nmoifausmif;rS ol.0ifciG ahf v#mufxm;pmudv
k ufrcHonft
h cgo@l .ar#mf
rSe;f csurf sm; tpdwpf w
d t
f r$mr$mysupf ;D cJ&h ygonf? wqufwnf;wGif AD,m;
em;Adou
k mynmoifausmif;wGif ynmqnf;yl;&efxyfraH v#mufxm;aomf
vnf; ol@xw
H iG af usmif;xGuv
f ufrw
S rf Sad oma=umifh xdak usmif;uol@ukd
vufrcHcahJ y?
Tausmif;ESpaf usmif;rS rdr.
d av#mufxm;pmudyk ,fcsra_ =umifh [pfwvm
-104-
udt
k &Suw
f uGjJ zpfapcJyh gonf? wqufwnf;wGiv
f nf; rdr.
d rdciftm; T
tjzpfrsm;udk rnfodk@r#jyefrajymjy&ufay? Todk@jzifholonftEkynm
ausmif; wufa&mufynmoif,al eonfh yHpk aH ,mifaqmif+y;D AD,m;emwGif
qufvufaexdkifcJhonf?
1909 ckEpS w
f iG f [pfwvmppfrx
_ rf;&ef tcsed af &muf&v
dS monf? od@k aomf=o
p}wD;,m;udk txiftjrifao;ojzifh ppfrr_ xrf;vdak oma=umifh ta=umif;
=um;pmrsm;udOk ayuQmjyKcJo
h nf? wm0ef&o
dS rl sm;rS olEiS t
hf quftoG,&f
&eftcsed f 4 ESprf #=umjrifph mG }udK;pm;cJyh gonf? 1914 ckEpS =f opxd[
k efa*&D
,mppfwyfwiG f aq;ppfaq;r_c,
H &l m ratmifjrifcahJ y? tb,fa=umifq
h kd
aomf use;f rma&;raumif;I olonf vufeufrsm;tm;udik w
f ,
G Ef ikd rf nfr
k cf u
kd rf /_ ppfwm0efxrf;aqmifrw
_ iG f pGr;f tifjynfph EkH ikd rf nfr
[kwaf =umif;/ wdu
[kwaf oma=umifyh ,fcsjcif;cHc&hJ ygonf?
yxrurBmppf}uD;jzpfymG ;r_onf [pfwvmtwGuf yxrqH;k t}udrw
f u
kd f
cdu
k rf w
_ iG yf g0if&ef tcGit
hf a&;&Scd o
hJ nf? oltaeESi*hf smreDonf Oa&myEdik if H
rsm;xJwiG f tjrifjh rwfq;kH / tiftm;t}u;D rm;qH;k Edik if jH zpfa=umif; oufaojy
l yif? xdk a=umifh bmAm&D
&mwGif yg0ifEikd af prnft
h cGit
hf a&;wckjzpfonf[I
,ef (Bavarian) ppfwyfwiG f yg0ifppfrx
_ rf;aqmif&ef av#mufvm$ wifcyhJ g
onf? 2 v =umoifwef;+yD;onfah emuf Ypres teD;wGif [pfwvmESio
hf l
wd@k .wyf&if;onf yxrOD;qH;k aom&ifqikd w
f u
dk yf u
JG kd +Aw
d o
d #EiS b
hf ,fv*f sD ,ef
wyfw@kd jzifq
h ifEcJG &hJ onf? ppfyaJG wmfawmfrsm;rsm;wGif cufcufccJ t
J ouf
tE &W m,frS vGwaf jrmufvmEdik cf o
hJ jzifh ,if;.&JprG ;f owWu
d *kd %
k f yaom
Iron Cross qkEp
S cf u
k q
kd w
G cf ;l cJ+h y;D wyf=uyf}u;D tjzpfo@kd &mxl;wd;k jri jhf cif;cHc&hJ
-105-
ppfyrJG t
S usKd ;&v'frsm;udk tm%mjzifo
h rd ;f ,ljcif;/ ajr,mrsm;udjk ynfe,ft
wGut
f oH;k jyK&efjzpfonft
h wGuf avsmaf =u;ray;bJord ;f ,ljcif;/ *sL;vlrsKd ;
wd@k . vlrt
_ cGit
hf a&;rsm;udk zsuo
f rd ;f jcif;ESiphf pfy+JG y;D aemuf *smreDo@kd ajymif;
a$vmaom*sL;vlrsKd ;rsm;tm;ESix
f w
k jf cif; ponfrsm;yg0ifygonf?
[pfwvmonf olw@kd .ygwt
D m; *smreftrsKd ;om;qd&k ,
S v
f pftvkyo
f rm;
rsm;ygwjD zifh trnfajymif;vJvu
kd +f y;D teDa&miftvHEiS phf =umwHqyd rf mS ygwD
.oauFwjzpfvmcJo
h nf?
Edik if aH &;qdik &f mrde@f ceG ;f a[m=um;r_wiG f ESpt
f awmfrsm;rsm;wGif OayuQmjyKcH
cJ&h aom[pfwvmonf ,cktcgwiG rf ed @f ceG ;f ajym=um;&mwGif y&dowfrsm;
f nft
h ajctaeod@k a&mufdS
tm; qGaJ qmifrt
_ jynft
h 0jzifh em;axmif,El ikd o
vmcJo
h nf? Edik if aH &;tjctaerSmvnf; ajymif;vJomG ;onf? *smreDonfppf
&_;H cJo
h nhf Edik if w
H Edik if v
H nf;jzpfco
hJ nf/ xd@k a=umif Versailles pmcsKyw
f iG f *smreD
tpd;k &rS T+idr;f csr;f a&;pmcsKyfukd twif;t"rRvufrw
S af &;xd;k jcif;cHc&hJ +yD;
rdr.
d e,fajr 13 &mcdik Ef e_ ;f yg tqH;k SKH ;cHay;cJ&h ygonf? qdv
k o
kd nfrmS rdr.
d jynf
ol 6 oef;ESiEhf ikd if x
H u
G u
f ek =f urf;ypPn;f (oHowWK&dik ;f 65 &mcdik Ef e_ ;f / ausmuf
rD;aoG; 45 &mcdik Ef e_ ;f / oGyf 72 &mcdik Ef e_ ;f ) ESihf pufkH 10 &mcdik Ef e_ ;f qH;k &SKH ;cJyh g
onf? xd@k tjyif rdr.
d vufatmufcu
H v
kd ekd ED ikd if rH sm;udv
k nf; vufvw
G q
f ;kH
&SKH ;oGm;cJ&h onf? T Versailles pmcsKyft& ppftwGi;f ysupf ;D qH;k SKH ;r_rsm;t
wGuf *smreDrS xyfraH y;aqmif&ao;onf? Tavsmaf =u;onf *smreDtrsKd ;
om;OpPm"ewefz;kd aygi;f 38 &mcdik Ef e_ ;f cef@&o
dS nf?
Ttjzpftysurf sm;a=umifh [pfwvmonf wpfO;D wnf;txD;ruseaf wmh
ay? *smrefppfom;rsm;vnf; ol.rde@f ceG ;f ajymonft
h csed rf sm;wGiw
f uf
-108-
-109-
-110-
aqmufvu
kd +f y;D rdr.
d pnf;rsO;f Oya'opfrsm;tm; vdu
k ef musio
hf ;kH apcJo
h nf?
[pfwvm.tpGe;f a&muf Edik if jH cm;rlay:vpDrsm;a=umifh 1939 ckEpS w
f iG f 'kwd
,urBmppf}uD;udk jzpfay:apawmhonf? vGecf o
hJ nfph pfyrJG sm;wGif [pfwvm
onf atmifjrifrr_ sm;&&Scd ahJ omfvnf; 1942 ckEpS w
f iG f ppfyt
JG ajctaeajymif;
vJvmr_a=umifEh iS hf 1945 ckEpS w
f iG f r[mrdwpf pfwyfrsm; bmvifuw
kd u
kd cf u
kd f
hJ nf? ppfyaJG wmfawmfrsm;rsm;wGif [pf
&ef *smreDo@kd x;kd azgu0f ifa&mufEikd cf o
wvm.toufu&kd ,l&eft}urd }f urd }f uKd ;yrf;cJ=h uaomfvnf; ratmifjrifchJ
ay? ppfKHS ;awmhrnft
h vm;tvmay:vmonft
h wGuaf =umifEh iS hf rdr.
d 'kAv
kd f
rSL;}u;D rS rdr.
d trde@f uv
kd nf; vGeq
f efvmonft
h cg 1945 ckEpS {f +yv
D 30&uf
ae@wiG f [pfwvmonfrrd u
d ,
kd u
f kd tqH;k pD&ifvu
kd o
f nf? [pfwvmESit
hf
wl ,if;.tcsed af wmfawmf=umwdww
f w
d yf ek ;f r,m;jzpfaeonfh tDAmb
a&mif(ef) Eva Braun rSmvnf; olEiS w
hf ygwnf;aoqH;k cJyh gonf?
-111-
]]vlawG[mppfyGJawGudkpvkyfwmr[kwfbl;? tpdk;&awGuomjzpfw,f/}}
People do not make wars; governments do.
]]olwdkUudktvif;a&mifjywmrjrifbl;qdk&iftylSdw,fqdkwmcHpm;&atmifvkyfjyyg/}}
When you cant make them see the light, make them
feel the heat.
]]oifSmawGUwJhtaumif;qHk;vlawGeJUoifhudk0dkif;&Hxm;NyD;tmPmawGudk
ay;a0umbmrS0ifa&mufpGufzufrIrvkyfygeJU/}}
Surround yourself with the best people you can find, delegate
authority, and dont interfere.
a&mfe,f&D*if (1911-2004)
e,f(vf)&D*if(Ronald Reagan)onf
kyf iS rf if;om;wpfa,mufjzpf+yD;u,f
vDz;kd eD;,m;+rdK@0eftjzpfoufwrf; 2 ck
wm0efxrf;aqmifc+hJ yD; tar&duefjynfaxmifp.
k t
a,muf 40 ajrmuforRwvnf;jzpfco
hJ nf? orRw
wpfa,muftaeESihf ol@upkd pfat;ppfy&JG yfpaJ polEiS hf
tajctwifaqG;aEG;p&mSo
d nfh pD;yGg;a&;qdik &f may:v
pDcsrw
S cf o
hJ [
l k trsm;uowd&=uonf?
a&mfe,f(vf)0Dvq
f if&*D ifonf 1911 ckEpS af zaz:0g&v
D 6 &ufae@wiG x
f rfyu
D kd
(Tampico)/ atvDEKGd i;f (Illinois) jynfe,fwi
G af rG;zGm;cJo
h nf? ol.zciftrnf
rSm *su&f *D ifEiS rhf cd iftrnfrmS e,fv&D *D if [kac:onf? a&mfe,f(vf)wGif
eD;(vf)[kac:aom tpfu}kd uD;wpfa,mufo
dS nf? ol.rdbrsm;u ol@ukd
'wf(cs)f [kac:=uonf? tb,fah =umifq
h akd omf ol@zcifuol@uykd yk 0k 0
'wf(cs)f trsKd ;om;ESiw
hf al oma=umifh ol@ukd 'wf(cs)f [kcsppf Ed;k ac:=uonf?
&D*ifro
d m;pkrS aiGrsm;rsm;pm;pm;rSad oma=umifh Midwest a'owpfav#muf
a&mf
-112-
jzpf&ef &nf,
G cf sujf zifch &D;xGucf o
hJ nf? &D*ifu toHprf;oyf/ okyaf qmifjy
oprf;oyfr_ wpfc+k y;D wpfcv
k yk +f y;D onfah emuf ol@u0kd g;emb&m;om;pwl',
D kd
(Warner Brothers Studios) rSo@l uu
kd ek u
f sp&dwef nf;aom B twef;pm;
kyf iS w
f iG o
f kyaf qmif&efzw
d af c:onf? oluWB.urf;vSr;f r_uv
kd ufcH
+y;D xdEk pS w
f iG x
f w
k v
f yk af om Love is in the Air kyf iS x
f rJ o
S kyaf qmifciG &hf
cJo
h nf? a[mvD;0k'w
f iG f ESpEf pS t
f wGi;f kyf iS u
f m;wpfq,fih g;um;du
k cf &hJ
onf? 'uf(pf)rGKd if;eufwiG f emrnfausm=f um;vmonfomru &D*ifuem
rnf}uD;oxuf}uD;vm+yD; ydI
k aumif;aomkyf iS w
f iG f okyaf qmifciG &hf cJh
onf? ol. emrnft}uD;qH;k kyf iS u
f m;ESpu
f m;rS abmvH;k orm;a*sm(h S)f
upf(yf)(George Gipp) tjzpf Knute Rockne/ All America ESihf Kings Row
qdo
k nfyk f iS u
f m;wGif tu,f'rD&ravmufjzpfco
hJ nf? 'kw,
d urBmppft
wGi;f &D*ifu yxrOD;qH;k kyaf &mtoHygjrif&onfh yk f iS w
f iG f okyaf qmifciG &hf
cJ+h yD; Ak;H }uJav,mOfarmif;orm;rsm; oifwef;ay;&eftwGujf zpfonf? ol.
kyjf rifo=H um;kyf iS u
f m;aygi;f 50 ausmu
f kd u
kd cf o
hJ nf?
1940 ckEpS w
f iG f &D*ifu tu,f'rDrif;orD;*sed ;f a0;rif; (Jane Wyman) ESihf
vufxyfco
hJ nf? ,if;wd@k vufxyf+yD;aemuf armf&if;ESirhf u
kd u
f ,f(vf)qdk
onfo
h m;orD;ESpaf ,mufxeG ;f um;cJo
h nf? (wwd,uav;rSm rlvraph
apm arG;ojzifah rG;+y;D uwnf;uyif aoqH;k cJo
h nf?) olw@kd pS Ef pS t
f =umtwl
aecJ=h u+y;D 1948 ckEpS w
f iG u
f mG Si;f jywfpcJ o
hJ nf? xd@k aemuf 1952 ckEpS w
f iG ef ef
pD'g;Apf (Nancy Davis) qdo
k nfrh if;orD;ESiv
hf ufxyfcyhJ gonf? xd@k twl
a&mf(ef) (Ron) ESizhf ufx&DmS qdo
k nfu
h av;ESpaf ,muf&Scd o
hJ nf? &D*ifu
eefpED iS t
hf oufxufq;kH aygi;f oif;aexdik =f uonf?
1940 ckEpS Ef iS hf 1950 twGi;f &D*ifu tar&dutwGi;f Su
d eG jf rLepf0g'rD sm;ESihf
a[mvD;0k't
f wGi;f 0ifa&mufpu
G zf ufx;kd azmuforl sm;[k xif&aomol
rsm;udk &J0phH mG qef@usiaf jymcJ&h if; Edik if aH &;avmuxJ pwif0ifa&mufvmcJh
-114-
-116-
orRw&D*ifrq
J ,
G pf Ofu tpd;k &.toH;k tpGu
J kd av#mch srnf[ak jymcJah omf
vnf; wu,fwiG rf u
l muG,af &;buftoH;k p&dwrf sm;udk wd;k jriahf y;cJo
h nf?
&D*ifonf a':vmoef;aygif;rsm;pGmudkppfwyf/ vufeufypPnf;ud&d,m
(d;k d;k jzpfap/ t%kjrLvufeuf)/ enf;pepfrsm;ESio
hf ak woejyKr_rsm;twGuf
toH;k jyKcJo
h nf? ol.pDru
H ed ;f rsm;jzpfaom SDI od@k r[kwf pwm;0g; (Star
H ed ;f twGuf ukeu
f sp&dww
f pfcw
k nf;rSm a':vmukaukm ($
Wars) pDru
f cdS ahJ omfvnf; aemufq;kH TpDru
H ed ;f rSmwjznf;jznf;ysupf ;D
1 trillion) ausm
oGm;cJo
h nf? &D*ifu Tod@k jyKvky&f jcif;rSm 1940 ckEpS t
f v,fyikd ;f u tar&d
uESiphf pfat;ppfyq
JG ifEcJG o
hJ nfh qdAk ,
D ufjynfaxmifp.
k tar&dueftay:xd;k
ppfqifvmEdik zf ,
G &f mtajctaeSad oma=umifjh zpfonf? TuJo
h @dk ppfa&; ppf
&mjyifqifrr_ sm;vkyaf eapumrl qdAk ,
D ufacgi;f aqmifraD c;(vf)udAk macsm(h Af)
.pGr;f aqmifra_ =umifh tar&duESiq
hf Akd ,
D ufjynfaxmifpt
k =um; qufqH
a&;wd;k jri v
hf mcJo
h nf? udAk macsm(h Af)ESi&hf *D ifw@kd pmcsKyrf sm;pGmudk vufrw
S af &;
xd;k cJ+h yD; &D*if.'kw,
d oufwrf;wGif Edik if EH pS Ef ikd if pH vH;k rS t%kjrLvufeuf
xkwaf 0r_uakd v#mch sc=hJ uonf?
qdAk ,
D ufEiS q
hf ufqaH &;aumif;rGev
f maomfvnf; &D*ifu urBmwpfvm$ ;Sd
uGejf rLepfrsm;udk qufvufwu
kd cf u
kd cf o
hJ nf? 1982 ckEpS t
f wGi;f tar&duef
wd@k ru
S &ife'g (Grenada) Edik if o
H @kd usK;ausm0f ifa&mufjcif;tcGiahf y;cJ+h y;D uGe*f
&ufuol@ukd Tvky&f yfw&m;r0if[o
k wday;cJo
h nfw
h ikd f eDu&muGg (Nicar-agua) wGifSdaomqef@usifr_rsm;udkaxmufcHcJhonf? olorRwjzpfonfh
oufwrf;wGif tar&durS,if;.+ird ;f pm;wyfw@kd ukd vufbEGeo
f @kd y@kd aqmif+y;D
t=urf;zuform;rsm;udak xmufco
H nfv
h pfAsm;Edik if u
H Akd ;kH }uJco
hJ nf?
1984 ckEpS w
f iG f wdik ;f oljynfom;rsm;u &D*ifut
kd rd jf zLawmfwiG f aemufouf
wrf;wpfct
k vkyv
f yk &f efaG;cs,cf o
hJ nf? &D*ifrrd .
d +ydKifbufa0gvw
f mrGef
-117-
a';vfut
kd jywftowftEdik &f Scd o
hJ nf? &D*if.'kw,
d oufwrf;wGif tcuf
tcJrsm;ESijhf ynfEh u
S af e+y;D ,if;udt
k &D efrsm;xHo@kd vufeufa&mif;cs+y;D eDu&m
uGgdS uGejf rLepfqef@usio
f nft
h zG@J rsm;tm; axmufyjhH cif;qdo
k nfh pGypf cJG suf
a=umifh Irancountra t_yt
f axG;tay: pHpk rf;axmufvrS ;f r_u&kd ifqikd af e&
ygonf?
&D*ifonf rdr.
d oufwrf;jynf+h yD;aemuf 1989 ckEpS w
f iG f a*sm(h S)f bk(S)f udk
orRwtjzpf aG;cs,w
f ifajrmufco
hJ nf? xd@k aemufou
l ol.avmhpt
f ed ;f
*s,v
f pf/ b,f(vf)tJwiG f adS om tdrt
f opfwiG o
f mG ;Iaexdik cf o
hJ nf?
1992 ckEpS w
f iG o
f u
l IranContra tSKyftaxG;ta=umif; odyo
f r#ajym
jyrnf[k uwday;cJo
h nf? od@k aomf pHpk rf;axmufvrS ;f olrsm;u ol.xGuf
qdck surf sm;udk yk o
f rd ;f cJo
h nf? tb,fah =umifq
h akd omf &D*ifwiG tfww
d Yf jzpf
ay:onft
h &mrsm;udk jyefIaumif;aumif;rGerf eG o
f wdr&awmhaoma=umifh
oddS onft
h wGujf zpfonf? r=umcif q&m0efuol@tm; (Alzheimers)
a&m*guckd pH m;ae&onft
h wGuf ,if;.rSwOf m%fukd xdcu
kd af ponf[q
k kd
onf? &D*ifonfvrl sm;aSY 1994 ckEpS rf pS Iaysmufu,
G o
f mG ;+yD; ol.ZeD;
onfeef pDEiS t
hf oufxufq;kH aexdik o
f mG ;cJo
h nf? &D*ifonfb,f(vf)tJ/
umvDz;kd eD;,m;Sad etdrYf ZGev
f 5 &ufae@ 2004 ckEpS Yf uG,v
f eG o
f mG ;cJh
onf?
-118-
]]bmvdkU'Dudkvm&wmvJ/ igwdkU&JhNrdKUzNzdKz&Juarmufurjzpf&wmrif;wdkUaMumifhyJ/}}
"Why are you here? My city is in chaos because of you."
wifhum;vlom; (1989)
wifu
h m;vlom; (Tank Man) odk r
[kwt
f rnfrodawmfveS af &;orm;
ud=k um;zl;ygovm;? 1989 ckEpS Zf eG v
f
5 &ufae@w,
D merif&ifjyifqENjyyGYJ ol
uwifu
h m;rsm;aSw
iG &f yfIqENjyae
pOfo@l uu
kd ifr&mrsm;/ AG'D ,
D w
kd yd af cGrsm;jzifh u
kd u
f ;l xm;+y;D owif;Xgersm;wGif
jyocJo
h jzifh ol@uu
kd rBmw0Sr;f vH;k u odI
dS emrnfausm=f um;vmcJo
h nf?
wifu
h m;vlom;
awGuo
kd wfjzwfjcif;u&yf=uyg? wpfcsKd @uvJ xGuo
f mG ;yg [komd;k d;k
a&;xm;onf? AG'D ,
D x
kd w
J iG f ol@&v
hJ w
l pfcsKd @u ol@uv
kd t
l yk x
f w
J iG q
f aJG c:oGm;
+yD; wifhum;rsm;onfvnf; aSudkqufvufxGufoGm;=uonfudkawG@&
onf?
ol.v_yf mS ;r_rmS tcsed w
f t
kd wGi;f r#omjzpfaomfjim;vnf; rnfonfb
h m
ompum;ajymaomolrqd/k rnfonft
h ouftG,rf qd/k pmrzwfwwf
aomolrsm;ESihf armfpw
D ;kH ta=umif;wpfcgrrS =um;zl;olrsm;yifv#if wifu
h m;
vlom;.vky&f yfuekd m;vnf=uonf? wef;pD&yfaeaomwifu
h m;rsm;aSw
iG f
vlwpfa,muf&yfaeonfo
h wif;yHo
k nf nwGi;f csi;f rSmyif urBmtES@H o
dS
wif;=unfo
h rl sm;xJa&mufo
dS mG ;onf? owif;pm&maygi;f rsm;pGmwGif xko
d
wif;udk owif;pmESio
hf wif;pmr*~Zif;wd@k .acgi;f }uD;ydik ;f owif;wGif ygvm
onfuakd wG@&rnf? xd@k twlurBmt&yf&yfdS owif;Xgersm;wGiv
f nf; xdo
k l
ta=umif;toHvi$ x
hf m;onfuakd wG@&rnf? xdo
k @l "gwyf u
kH kd du
k u
f ;l aom
"gwyf o
kH rm;wpfO;D onf,if;yHu
k kd Life Magazine . urBmudak jymif;vJ
aom"gwyf t
kH yHk 100 xJwiG af z: jyxm;onfuakd wG@&rnf? 1998 ckEpS {f
+yDvwGif tar&duEdik if rH x
S w
k af 0aom Time Magazine rStrnfrod
aomawmfveS af &;orm;udk 20 &mpktwGi;f vlrsm;tay:v$r;f rd;k r_adS omvl
100 a,mufxrJ S wpfa,muftjzpfaG;cs,x
f m;onfuakd wG@&rnf?
-120-