Four Seasons - Poems 1960-2007 - TR N Nhu N

Four seasons - Poems 1960-2007 - Trần Nhuận Minh 1 2
Bốn Mùa Thơ 1960-2007 - Trần Nhuận Minh
BỐN MÙA
FOUR SEASONS
TRẦN NHUẬN MINH
(Literature and Arts Prize
văn học việt nam hiện đại of the state of Vietnam in 2007)
Trần Nhuận Minh
FOUR SEASONS
Bốn mùa Poems
Thơ 1960 - 2007
Tuyển 1960 - 2007
VIETNAMESE – ENGLISH
(Tái bản lần thứ ba Tuyển thơ 1960-2003,
( BILINGUAL EDITION )
bổ sung tập thơ xuất bản năm 2007) ENGLISH TRANSLATION
by
VŨ ANH TUẤN
Nhà xuất bản văn học LITERATURE PUBLISHING HOUSE

* THE POET AND THE FLOWERS OF GRASS

* Nhà thơ và hoa cỏ * THE DESOLATE AND WASTE SONATA
* Bản xônat hoang dã * 45 PIECES OF MUSIC FOR MONOCHORD
* 45 Khúc Đàn bầu của kẻ vô danh BY An unnameable author
* GửI LạI dọc đường * LEAVING BEHIND ALONG THE WAY
(Phụ lục thơ)
(Addendum)
Trái đất quay trong HI VỌNG khôn cùng... The earth continues to turn in endless HOPE...
TRẦN NHUẬN MINH

TRẦN NHUẬN MINH
Nhà thơ và hoa cỏ THE POET AND THE FLOWERS OF GRASS

(1986 - 2001) ( 1986-2001 )
Thơ POEMS
Giải thưởng Nhà nước Literature and arts prize of the state of Vietnam (2nd phase) in 2007
về Văn học Nghệ thuật (đợt II) năm 2007 Class A Prize – Literature prize of the Vietnamese General
Giải A Giải thưởng Văn học Tổng Liên đoàn Lao động Confederation of Labour and of the Vietnamese writers’
association in 1998 (with supplement)
Việt Nam và Hội Nhà văn Việt Nam 1998 (cú bổ sung)
Tái bản lần thứ 16

Câu thơ như gan ruột

Phơi ra giữa trời mây The poem is like guts
Mỗi người một số phận Exposed amidst heavens and clouds
Ngang qua thế kỉ này... Each man has his own destiny
Going across this century...
TRẦN NHUẬN MINH
TRẦN NHUẬN MINH
Giữa bốn bề gian lao
Chiều Yên Tử
Evening at Yên Tử
Tài tri vô tự thị chân kinh
One learns that the Wordless
(Mới hay không chữ chính là chân kinh)
constitutes the authentic scriptures
NGUYỄN DU Nguyễn Du
Chợt ngân một tiếng chuông Suddenly resounds a modulated sound of bell
Sắc cỏ bỗng hoe vàng The tint of grass turns unexpectedly yellowish
Như có ai lững thững Seeming like there exists someone walking leisurely
Trong bóng chiều lang thang And wandering in the evening shade
Tiếng chuông như hồn người The bell sound is like a man’s soul
Cô đơn và thăm thẳm That’s lonely and very far away
Như nẻo đời quạnh vắng Similar to various life directions
Chẳng bao giờ gặp nhau That never stumble upon one another
Tôi nằm trên vệ cỏ I lie on the curb of grass

Đối mặt với trời cao Facing the high sky
Một nỗi niềm trinh bạch A virginal feeling
Amidst a multitude of hardships
Tiếng chuông đến tìm tôi

Tỏa từng vòng tím tái The bell sound came looking for me
Bông lau như mất hồn Scattering livid purple wreaths
Trắng mờ chiều hoang dại The reed seems like losing its soul
While dimly white was the wild evening
Cuộc đời đến đâu ư?
Con người là gì vậy? To where would life lead?
Họa phúc có hay không? What’s the meaning of man?
Kiếp sau ai đã thấy? Do happiness and suffering exist?
Had anyone seen his future existence?
Mỗi người một câu hỏi
Đi mang mang trong đời Each man has his own question
Nổi chìm bao ghềnh thác Accompanying him throughout his life
Tôi chưa tìm thấy tôi... Up hill and down dale
I haven’t yet found myself...
Tiếng chuông lừng lững tắt
Rừng già chìm âm u The bell sound obviously died down
Những mảnh hồn thao thức The high forest fell into darkness
Bơ vơ trong sương mù... Restless fragments of the soul
Wandered forlornly in the fog...
Thượng Yên 4-1983
Thượng Yên April 1983
Chơi thuyền TO GO BOATING

IN THE HẠ LONG BAY
trên vịnh Hạ Long
The sky blue stone mountains half-dipped into water
Những quả núi đá xanh của trời The dreamy blue coloured water rises up to the sky
nhúng xuống lưng chừng nước Amidst the universe’s faltering spaces
Màu nước mộng mơ xanh dâng lên đến tận trời I go boating and frisking around
Giữa khoảng ngập ngừng của vũ trụ
Ta cưỡi con thuyền đi dong chơi I don’t need to know how high is heaven and
how far is the land
Ta chả cần biết trời là đâu, đất là đâu How is today and who am I
Hôm nay là thế nào và ta là ai nữa Coral shoals flicker, the deserted island is like a torch
San hô bập bùng, đảo hoang như đuốc lửa My hand touches the nacreous coloured clouds
Tay ta chạm màu mây xà cừ bay lang thang that fly wandering1y
Những thú rừng khổng lồ sổng từ thuở The huge wild beasts that lived since chaotic time
hồng hoang In crowds came nearby me, skylarking
Lũ lượt đến bên ta rỡn đùa phô sắc lạ and showing their strange looks
Cây cổ sống mấy ngàn năm trên đá Ancient trees that lived thousands of years on stone
Chỉ cao bằng đầu gối của ta thôi Are only as high as my knees
Naturally overcoming all times

Indifferent to sufferings, hungry and cold,
as well as kingdoms in ruins
Cứ tự nhiên mà vượt hết mọi thời Indifferent to this colourless and nonsensical world
Dửng dưng với đói rét đau thương Indifferent to the paltry red deceitful moon and stars
vương triều đổ nát
Dửng dưng với cõi người quẩn quanh nhợt nhạt Before my boat, stony rocks emerge like clouds,
Dửng dưng với trăng sao giả dối tầm thường so unreal in the mist
And are suddenly metamorphosed each time
Trước thuyền ta, đá nổi như mây huyền ảo when I blink
trong sương The maiden is bathing amidst the blue sky
Chợt biến hóa mỗi lần ta chớp mắt and silvery clouds
Trinh nữ tắm giữa trời xanh mây bạc So unaffected as if she had never seen
Hồn nhiên như chưa hề thấy bóng người the silhouette of a male before
Ta giơ cả hai nắm tay hoan hô Ông Giời I raise both fists cheering for the old Creator
Đùa một tí mà thành muôn vẻ đẹp By a mere joke has created so many splendours
Cánh cửa đá luôn dịu dàng mở khép The stony gates constantly and softly open and close
Ta dong chơi thôi mà, có tư tưởng gì đâu... I’m only frisking around, not conceiving any
slightest idea...
1985
l985
LOVE POEM ON A DAY WITHOUT YOU
Were we to know that we would not meet each

Thơ tình ngày không em
other again
I wouldn’t have accused you of so many sins
Nếu biết rằng sẽ chẳng gặp lại nhau You stood still, burying your face into darkness
Anh đã chẳng buộc em bao tội lỗi Poor You, who couldn’t say anything at all
Em đứng lặng. Mặt úp vào bóng tối
Khổ thân em có nói được gì đâu Were we to know that we would not meet each
other again
Nếu biết rằng sẽ chẳng gặp lại nhau I would not date you on that night
Anh đã chẳng hẹn em đêm ấy nữa So that the past would only be much affection
Để quá khứ chỉ còn là thương nhớ While the future would at least be sugary
Và tương lai ít ra cũng ngọt ngào
Were we to know that we would not meet each
Nếu biết rằng sẽ chẳng gặp lại nhau other again
Anh đã chẳng trách em yêu người khác I would not reprove you for loving someone else
Điều đơn giản bây giờ anh mới biết That simple thing I’ve just realized
Thì em xa While you’re far
Em đã quá xa rồi... You’re too faraway already...
1970 1970
COLOUR OF YORE
You splashed on me the fall’s blue colour

You’re like the moon on the other side of the sky
Eyes and lips of yore, we shouldn’t be sad
The wind has shaken the forest causing the birds
Màu xưa to fly away
Em hắt lên anh màu thu biếc người For whom sparkling eyes are looking,
Em như vầng trăng sang bên kia trời causing our hearts to feel shocked
Mắt môi nào xưa thôi buồn mà chi Has gone by the autumnal dew that fell
Gió đã lay rừng muôn chim bay đi over yellow areca palm-tree flowers
Has gone by the hot summer with fast
Long lanh tìm ai cho gai lòng nhau melting rain drops
Đã qua sương thu rơi vàng hoa cau Has gone by the dry weather with so many leaves
Đã qua nồng hè mưa lan tan mau filling our rear garden
Đã qua hanh đông lá đầy vườn sau
Does the spring perfume still exist in the couple
Còn chăng hương xuân trong đôi hoa tay of finger streaks
Chạm vào môi em hoang vu khô gầy Touching your dry and thin wild lips
Xoa lên má em xanh mờ hồn xưa Chafing your cheeks with the dim old soul
Vuốt trên mi em mặn nhòe hơi mưa... And fondling your blurred with salty rain steam eyelids...
22-4-1969 22-4-1969
AUNT HỮU
Mợ Hữu Uncle finished building the three-story-house

He turned emaciating little by little
Cậu xây xong nhà ba tầng Then an early morning
Người cứ dần dần héo quắt He silently passed away
Thế rồi một sớm tinh mơ
Cậu cứ lặng im mà mất From the countryside the whole connection
came to visit
Cô bác từ quê ra viếng Finding aunt so gentle and gracile
Thấy mợ dịu dàng mảnh mai While the house is so big and so nice
Mà nhà thì to đẹp thế Later on who knows to whom will it belong to?
Biết rồi sẽ về tay ai?
Her husband’s little sisters with scowling
Em chồng mắt lườm miệng nguýt eyes showing ill-will towards her
Vô tâm mợ có thấy đâu Free from care, she didn’t see anything
Thương cậu, mợ không biết khóc Regretting her husband, aunt didn’t know how to weep
Thỉnh thoảng lại hờ một câu... At times, she only had a “hờ” hiccough...
She has suffered eversince her childhood

Never hoping for white storey and blue floor
Uncle dies, aunt becomes a stranger
Mợ khổ từ hồi tấm bé Homeless in her own house
Mong chi lầu trắng gác xanh
Cậu chết mợ thành người lạ So many people were cowing and sounding
Bơ vơ trong chính nhà mình The house being beautiful while she herself
is beautifuller
Chẳng thiếu kẻ đe người ướm Seeming like a wharfless lath-boat
Nhà xinh mợ lại càng xinh Running adrift in her own room
Như con thuyền nan không bến
Lênh đênh trong chính phòng mình From everywhere thronged in flirting guests
and friends
Khách khứa dập dìu lá gió Every night was like uncontrollable sea lightning
Đêm đêm chớp bể mưa nguồn and mountainous rain
Mắt mợ dần dần hoang vắng Her eyes turned desolate little by little
Họ hàng mợ cứ quên luôn... She often forgot her kindred...
Mợ đáng thương hay đáng trách Is she pitiable or reproachable

Trời ơi! Tách bạch mà chi O God! lucid explanation isn’t necessary
Dòng sông muôn đời vẫn thế A river will remain the same eternally,
Đục trong thì cũng trôi đi... Whether cloudy or clear, it will continue to
flow...
1990
1990
DREAMING
Appearing and looking sulky... then left

Chiêm bao Why getting angry without meeting and why
reproaching without saying anything
Hiện lên hờn dỗi... rồi đi I’m not standing and sitting
Giận chi cách mặt, trách chi khuất lời. With you... in a deserted place while it rains
Nào tôi đâu có đứng ngồi Well! Have I ever
Với em... chỗ vắng, lúc trời che mưa Abandoned you forlorn on the way
Nào tôi đâu có bao giờ A time of ebullient love and regret
Bỏ em đột ngột bơ vơ giữa đường Uniting and separating is a quite ordinary matter
Một thời bồng bột nhớ thương A floating and cloudy teen-age’s love
Hợp tan cũng một lẽ thường ấy thôi That drifted till the last days of one’s life...
Nước mây tình tuổi đôi mươi isn’t it so strange?
Mà trôi nổi đến cuối đời... lạ chưa? Each time I cross the old road of yore
Mỗi lần qua đoạn đường xưa I do hope to suddenly get a glimpse of you
Chỉ mong một thoáng bất ngờ thấy em What a restless sentiment
Nỗi gì khắc khoải không yên Beating in my heart like a drop of bitterness
Đập như giọt đắng trong tim thế này We’ve been separated during these last few tens years
Xa nhau mấy chục năm nay And aren’t able to be together even for just a mere
Gần nhau dù một phần ngày cũng không part of the day
I’ve my wife and you’ve your husband

We both are about to become grandparents
A separation has been a separation
Why should we continue to persecute each other
In the thinly planted wood, the leaves had flown away
Tôi có vợ. Em có chồng My heart is like an empty spot each time
Cả hai cùng sắp nên ông nên bà the weather changes
Một xa thì đã là xa It would still be the same whatever one can say
Giày vò nhau nữa để mà làm chi Our love has been an irreconciliable one,
Rừng thưa, lá đã bay đi what’s to be done
Lòng như khoảng trống mỗi khi trở trời How can we know about being sick
Nói chi thì cũng thế thôi and about
Cầu xưa đã lỡ nhịp rồi, biết sao illnesses
ốm đau nào biết thế nào Unrelated people can go ahead to visit
Người dưng thì cứ việc vào mà thăm Mountains and rivers vaguely separate us
Mơ hồ núi cách sông ngăn Even wishing to be unrelated, we still cannot do so...
Muốn làm cũng chẳng được làm người dưng... Although it isn’t love, we still cannot stop
Thương không phải. Nhớ không đừng thinking of each other
Rung cây lại ngại động rừng, đó em Wanting to pull at a liana, but I’m afraid the whole
Đành thôi. jungle would stir
Bằng sự im lìm Well, be it so
Đi trong giấc mộng mà tìm đến nhau... Through a doziness
Let’s travel in a dream to join each other...
Xóm Giếng 22-4-1988
Giếng (water well) hamlet 22-4-l988
Xóm giềng, chú đánh sau
Thím Hai Vui AUNT HAI VUI
Những năm chú ra trận In the years uncle went to war

Thím buồn vui một mình Happy or sad aunt remained all alone
Thím bảo những năm ấy You said those years
Là những năm hòa bình Were peaceful ones
Có tin đồn chú mất Rumour has it that uncle was dead
Thím thầm cắn chặt môi Aunt resignedly put up with the pain
Nuôi hai con ăn học Bringing up her two children and providing them
Cấy cày đến quắt người with food and schooling
Working so hard that she was shrinking
Bỗng đột nhiên chú về
Tung huân chương đầy chiếu Then suddenly uncle returned
Thím cười mà như mếu Scattering a carpetful of medals
Nước mắt chả buồn lau She laughed on the wrong side of her mouth
Not caring about wiping away her tears
Thế rồi... Biết vì đâu
After that... no one knows why
Yên lành không chịu được
He couldn’t accept secureness
Vợ con, chú đánh trước
And started beating his wife and children first
Then came the turn of his neighbours Bồ Hòn 10-1988
Don’t be stupid to dissuade him from doing so

Chớ dại mà can chú As he has become the district’s number one man
Chú nhất cả huyện rồi Who could win through whatever kind of enemy
Giặc nào chú cũng thắng
And would lose only when facing God!
Có thua, thua ông trời!
One feels pity for aunt Hai Vui
Chỉ thương thím Hai Vui With her constant purplish-blue face
Mặt mũi luôn thâm tím
It’s only now that the war
Đến bây giờ chiến tranh Has truly come to her
Mới đến thật với thím
He asked for a divorce
Chú đòi phải li dị Each child belongs to one side
Mỗi con về một nơi She sang like an insane
Thím hát như kẻ dại Her twisted mouth turned into a laugh
Miệng mếu lại thành cười
Rumour has it that she went to town
Nghe đâu thím lên tỉnh Earning her life as a dipper
Rửa bát cho người ta And avoiding all acquaintances
Thấy ai quen cũng lánh People with made-up faces and flowered trousers...
Những mặt phấn quần hoa...
Bồ Hũn 10-1988
Mr. Hủi (Leper)
It’s rumoured that

Mr. Hủi in days of yore
Ông Hủi Came to this place on a rainy night... And died
Moth-eaten clothes shrouded his corpse
Đồn rằng That was sunk into whitish water
Ông Hủi ngày xưa and immense green grass
Qua đây, trong một đêm mưa... Lìa đời Then months and years have fastly gone by
Mối xông thành áo liệm người Who built his tomb that grew into a high heap
Mang mang nước trắng. Bời bời cỏ xanh The war cut into the heap of earth to build trenches
Thế rồi năm tháng trôi nhanh In peace time the heap of earth was levelled
Mộ ông ai xếp mà thành đống cao to fill up holes
Chiến tranh xẻ đống làm hào Then no one knows why and from where
Hòa bình san đống lấp vào hố sâu His tomb grew up again beside the newly-built bridge
Thế rồi chẳng hiểu từ đâu O You who lies under this ground
Mộ ông lại mọc bên cầu mới xây Suffering in thousands of existences and putting
Hỡi ông nằm dưới đất này yourself to torture
Buồn đau muôn kiếp đọa đày một thân What matter has shaken people’s heart
Nỗi gì lay động lòng dân Throughout so many courses of events...
Vượt bao thế cuộc xoay vần... Chẳng tan But still prevailing
Hỏi ai To whom should one ask
Một nấm gạch hoang A mound of wasteful bricks
Vài bông hoa dại nở vàng đơn côi On which bloomed a few solitary yellow wild flowers
Điền Trì 8-1988
Were I to be able to hear a few words

What sort of love has followed you up to here
Ước chi nghe được một lời
Does it still exist under this heap of bricks
Nỗi yêu nào đã theo người đến đây
The complaint that resounds throughout
Còn chăng dưới đống gạch này
the thick earth and the high heaven
Tiếng kêu hẫng cả đất dầy trời cao
A life of misery and unsteadiness
Một đời đói khổ lao đao
So confusing and knowing no way out...
Mịt mù nào biết lối nào mà ra...
No one knows where you come from
Chẳng hay người ở đâu xa
Whether you still have any offspring
Cháu con biết có còn là những ai
In that far-off long night
Cái đêm thăm thẳm rộng dài
When you fell down to the thorny bush on the roadside
Khi người lăn xuống bụi gai bên đường
Without a name and without a homeland
Không tên tuổi. Chẳng quê hương
All alone and convulsing with your own pain
Một mình quặn một niềm thương một mình...
On all four sides, grass and trees remain silent
Bốn bề cây cỏ lặng thinh
The blue sky bears a colour of grievance... isn’t so?
Trời xanh một sắc oan tình... đó sao?
People’s heart in whatever time
Lòng dân dù ở thời nào
Will always be like cloud and water seeping
Vẫn như mây nước thấm vào cỏ hoa...
into grass and flowers...
Câu thơ viết buổi thăm nhà

This verse, written upon visiting your place
Đọc trong tâm tưởng gọi là viếng Ông...
Was read in my mind as condolences offered to You...
Điền Trỡ 8-1988
Thăm bạn
VISITING A FRIEND
Chủ nhà thường đi vắng The house owner is often absent

Cánh cửa khép sơ sài The door is neglectfully closed
Vợ con chẳng cần biết Wife and children don’t need to know
Khách đến là những ai Who are the guests that come
Em không biết nhà em I don’t know what kind of good

Đã buôn bán những gì My husband is dealing in
Một mình một bị cói Alone with his rush bag
Chỉ thấy đi là đi He just leaves and leaves
Vợ bạn bảo ta thế His wife told me so

Rồi khuất trong bóng chiều Then hidden in the evening shadow
Ta về đường dốc nắng I went home on the sunlit sloping road
Nghe lòng buồn hiu hiu Feeling my heart lightly sad
He had been a district’s secretary

Từng làm bí thư huyện He had been a branch’s director
Từng làm giám đốc ngành In his old days, he’s enjoying a green old age
Về già chơi trống bỏi “Tom chát”(1) being up to every trick...
Tom chát đủ tam khoanh...
I simply cannot understand you
Ta không sao hiểu bạn “Breaking loose” to such a degree
“Bung ra” đến độ này Exchanging your life
Đem đời mình đánh đổi for something out of hand reach
Lấy cái ngoài tầm tay
Is it to make up for
Chả lẽ thế mới bõ The days you’ve had to lie in deep trenches
Những thuở nằm hầm sâu Your ancient noble ambition
Chí lớn xưa của bạn Were you to still have it, then where is it now?
Có còn thì ở đâu?
While having an unceasing anxious mind
Lòng băn khoăn không dứt I suddenly craved for a cup of tea
At the sky’s bottom the afternoon sun
Bỗng thèm một chén trà
Burned horribly behind me...
Cuối trời tia nắng quái
Cháy kinh hoàng sau ta... Điền Trì 8-1988
Điền Trì 8-1988

(1)
Playing the drum at the songstress’ business
house.
SEEING A FRIEND OFF AT THE MOVIES

Tiễn bạn ở rạp chiếu bóng
Quite natural is your retirement
Why I still feel dazed like missing an
Bạn về hưu là lẽ đương nhiên
appointment
Sao lòng cứ bâng lâng như lỡ hẹn The thing that must come has come
Cái phải đến, thế là đã đến So many extraordinary things have become ordinary
Bao việc phi thường rồi cũng hóa thường thôi ones
Đừng nói buồn. Cũng đừng nói vui Don’t say you’re sad, also don’t say you’re happy
Cứ im lặng là tự nhiên hiểu hết Let’s keep silent and everything will be known
Nhắp lai rai... Let’s sip haphazardly...
Để tỏ rằng chúng mình không li biệt To show that we’re not parted from each other
Vì biết li rượu uống xong, bạn thành khách qua đường... Knowing that once the cup of wine is drunk,
you’ll become a passer-by...
Lợi danh ư? Bạn vốn coi thường
Khi đi chiếc ba lô Interests and honours? Well, you used to underrate
Bây giờ về vẫn thế You set out in the past with a backpack
Trong ánh mắt vẫn hồn nhiên tươi trẻ It’s the same now that you’re returning
Như ngày xưa...
Your glimpse still looks natural and young
Dù tóc đã hoa râm Like in days of yore...
Although your hair has turned grey
Giữ mình trong liêm chính kiệm cần
Bạn vẫn nói đó là điều kiêu hãnh
Keeping yourself honest and sparing
Which you used to say that’s your great pride
You yourself gave light to so many illusions
Một tay bạn chiếu lên bao ảo ảnh While the reality of life is still hidden behind
Còn sự thật của đời vẫn khuất ở đằng sau
Where will you go now?
Bây giờ về bạn sẽ ở đâu? Having no profession
Nghề nghiệp không While your health and stature are frail
Sức vóc thì ẻo lả Even lost in value goods compete to rise in price
Hàng mất giá cũng đua nhau lên giá The pension seems like something quite vague
Đồng lương hưu như một nỗi vu vơ...
When will come a time like the old days(1)
Biết bao giờ mới đến ngày xưa(1) With flags shading the earth with
Cờ rợp đất a ten-basket-of-paddy salary
Tháng lương mười thúng thóc Your wife didn’t want for rice
Vợ chẳng phải đói cơm Your children were not afraid of being illiterate
Con không lo thất học When retired one can simply enjoy one’s friends
Ta về hưu chỉ vui với bạn bè company
Đây là quê. Hay làng cũ là quê Here is the homeland. Or our old village is the homeland
Về hưu mới là vào cuộc sống! That only when retired, can one walk into life!
Khi dốc cạn cùng nhau li rượu bỏng Upon emptying together the cup of hot wine
Cả một thời theo bạn, đã ra đi... With you, a whole epoch has gone away...
Kỉ niệm 30 năm Commemorating 30 years

chiếu bóng Việt Nam 3-1983 of Vietnamese Movies
(1) (1)
Khoảng năm 1960. Circa 1960.
Nỗi vui ngày hôm nay
A SPRINGTIME POEM WRITTEN BESIDE

THE “BàI THơ” (POEM) MOUNTAIN
Thơ xuân viết bên núi Bài Thơ
The verse is like the soul of a man
Câu thơ như mảnh hồn người At a time when we saved everything for each other
Chắt chiu sương nắng một thời cho nhau T.N.M
T.N.M.
We lived at the Bồ Hòn slope
Nhà ở dốc Bồ Hòn And were not afraid of being moneyless
Có ngại gì tiền hết In ordinary days and at the “Tết”
Ngày dưng và tháng tết (Lunar New Year) month
Bữa cơm thường như nhau Our meal is ordinary as usual
Bạn trước cùng bạn sau One after the other our friends came
Đều ngồi chung một chiếu Sitting on a same carpet
Chỉ cần lưng chén rượu Only a half-filled cup of wine was needed
Đủ vui suốt một ngày To make us happy throughout the day
Bạn say mình cũng say You’re drunk and so was I
Thơ bỗng bừng ý lạ The poem was suddenly blazing with new
and strange ideas
Giọt mưa xuân, xanh quá
Bay ngang trời Hạ Long So bluish was the springtime raindrop
Mặc giá rét mùa đông That flew across the Hạ Long sky
Còn thoảng trong mây nước Not caring for the winter cold
Ngày mai chẳng có được That lightly remained in waters and clouds
Tomorrow wouldn’t have
The joy of today
Đọc câu thơ thật say

Nghe hồn mình thật tỉnh Excitingly reciting the verse
Biết bao là ấm lạnh One realized that one’s soul was quite awaken
Trong một chén rượu vơi... There were so many coldness and warmth
In a half-filled cup of wine...
Đồng lương vẫn thấp thôi
Giá chợ cao chóng mặt Always low was the salary
Vợ mình không cáu gắt While the market price was deadly high
ấy là điều rất hay My wife didn’t lose her temper
Bạn thơ cứ qua đây And that was something quite interesting
Vào giờ nào cũng tốt Our fellow poets were quite free to come
As at any moment they would be welcome
Có thơ vui năm trước
We’ve had happy poems in the last year
Giờ đọc lại thêm buồn
Now we feel sad when reading them
Không viết được hay hơn
As we cannot write better poems
Uống rượu gì cũng nhạt...
We feel that whatever wine we drink is weak...
Bạn thường thăm đột ngột

You often drop by unexpectedly
Câu thơ chờ giữa trang...
Amid the page the verse is awaiting...
Bồ Hòn 1-1982
Bồ Hũn 1-1982
FRIENDS FROM THE DAY

WE WORE RED FOULARD
Knocking at the door at midnight looking for each other

Bạn chơi từ thuở Under the half-shaded light, two heads gathered together
quàng khăn đỏ You said we’ve eaten
Let’s drink together our bottle of medicinal brandy
Nửa đêm gõ cửa tìm nhau
Đèn che nửa bóng, mái đầu chụm đôi We’ve known each other since the day we wore
Bác rằng Cơm đã ăn rồi red foulard
Có chai rượu thuốc ta ngồi uống chung Some have succeeded thanks to both husband
and wife’s efforts
Bạn chơi từ thuở khăn hồng Some went to war interruptedly
Đứa nhờ có vợ có chồng mà lên And came back as simple privates
Đứa đi đánh giặc liên miên Some at night-time besought other people
Về quê vẫn chú lính quèn, vậy thôi While in day-time they look cocky, making fun
Đứa thì đêm lạy van người of everything
Ngày ngày vênh váo coi trời bằng vung Some are directors for folk-dancers and singers
Đứa làm đạo diễn văn công Hiding their sufferings behind laughter
Nỗi đau đời giấu vào trong tiếng cười Some go upstream and downstream to trade
Đứa đi buôn ngược bán xuôi Going to the South and coming back to the North
Vào Nam ra Bắc ăn chơi một mình having their fling
Some are branch directors

With lovers accompanying them wherever they
go
Some wear bunched up dress and slacking pants
Carrying rice in the morning and inflating
tyres in the evening
Đứa thì làm giám đốc ngành Some took the risk of crossing the sea to escape
Đi đâu cũng có nhân tình đi theo Floating or sinking, no one knows any
Đứa thì áo túm quần đeo true or false news
Tinh mơ vác gạo xế chiều bơm xe Some are heads of prisoners’ camps
Upon meeting one another, their handshakes
Đứa liều vượt biển trốn đi are as cold as marble
Nổi chìm nào biết tin gì thực hư
Đứa thì làm trưởng trại tù Being of the same age, of the same company
Gặp nhau, tay bắt lạnh như đồng tiền... and having the same masters
Upon growing up, no one knows what have
Cùng thầy, cùng đội, cùng niên become of them
Lớn lên ai biết làm nên thế nào Is it because of High Heaven or because
Tại trời hay tại ta sao of ourselves
Nhảy ra thì thịnh. Bước vào lại suy Upon jumping out one turns prosperous,
while upon coming back one turns declining...
Your life has come to such a point that

Sự đời bác đến thế thì After being a teacher you became a house dealer
Đã làm ông giáo còn đi buôn nhà Who, tomorrow morning will appear before the court
Sớm mai bác phải ra tòa Between wisemen, how should we treat one another
Khôn ngoan biết lấy chi mà đãi nhau Not reckoning the pros and cons, the deep and shallow
Kể gì hơn thiệt nông sâu Our hearts are good but we cannot be assured
Lòng lành mà chắc sự đâu đã lành... whether things are good or no good...
Bâng khuâng nỗi bác nỗi mình Gloomily thinking of you and of myself
Ngoài hiên trăng khuyết nửa vành xa xôi Out of the verandah and far away was the
Ước chi về tuổi chín mười crescent moon
Vẫy khăn quàng đỏ giữa trời thẳm xanh... Longing for a return to our teen age
To wave the red foulard amidst the deep blue sky...
Bồ Hòn 1987
Bồ Hũn 1987
DESERTED HILL
Đồi hoang
The place in days of yore the King gave
Nơi Vua xưa ngự lãm his royal audiences
Phá đi xây chuồng bò Was now razed to build a cow-house
Ngày khởi công rực rỡ Splendid was the day one starts working
Tùng cheng tiếng reo hò Gong and drum sounds mingled with cheers
Rồi bò gầy, bò chết Then the cows turn thin and died
Chẳng ai hiểu vì sao No none knows why
Ông chủ bò mê sảng The cows’ owner turned delirious
Hét lên trong chiêm bao Shouting aloud in his dream
Người ta lùa bò đi People drove the cows away

Dãy chuồng thành hoang phế The row of cow-houses turn fallow
Tôi đứng lặng một mình I stood solitarily in a blank silence
Tự nhiên rơi giọt lệ... Suddenly my eyes were brimming with tears...
Thu 1987 Fall 1987

Lặng lẽ đi qua...
ON THE ROADSIDE
Bên đường
The charcoal kiln worker brought the government
Anh thợ lò mang tín phiếu ra chợ(1) bond to the market(1)
I have thirty thousand, how much who of you
Tôi có ba mươi ngàn, ai trả bao nhiêu?
Gạo nhà nước, bốn tháng liền nợ sổ want to pay?
Lũ trẻ trưa nay lại phải treo niêu... State rice, for four consecutive months I owed
the debt-ledger
The children will be deprived of their midday meal...
Anh còn có suất cơm công nghiệp
Cố làm thêm than cho lũ trẻ no lòng
Tiền năng suất lại ghi thêm vào phiếu He still has his industrial rice ration
Tôi có ba mươi ngàn, ai mua không? Striving to do extra work so as to provide
the children with enough food
Tấm áo bạc xanh. Con dấu đỏ His labor efficiency money is added to the bond
Gương mặt công nhân chất phác thật thà I have thirty thousand, who wants to buy?
Như con chim thấy cây cong cũng sợ
Họ sợ dối lừa The washed out blue jacket. The red seal
The rustic and honest workers’ countenances
(1) (1)
Ngành than thí điểm thực hiện The pilot charcoal branch realized the
phương pháp trả lương bằng tín phiếu, method of payment by bonds that was abolished
sau sáu tháng thì bãi bỏ. after six months.
Are like birds being afraid of bows
They were afraid of deceit and silently went by...
He looked at them and a shivering fit

Anh nhìn họ. Và một cơn ớn lạnh Ran through his heart. He suddenly shuddered
Chạy qua tim. Anh bỗng rùng mình Just give me under ten thousand and it would be all right
Hãy trả tôi dưới mười ngàn cũng được They smiled and walked away even faster
Họ mỉm cười, càng bước thêm nhanh
Not knowing what else to do
Chẳng còn biết phải làm gì thêm nữa He lifted up the red-sealed government bonds
Anh giơ cao những tín phiếu dấu son The market became more and more deserted
Chợ vắng dần... Being the last one, he stood
Chỉ còn mình anh đứng Like the symbol of a past glorious time of the
Như biểu tượng một thời của cả nước non... whole nation...
Vĩnh Khê 1988 Vĩnh Khê 1988

with sister hồng tâm (ROSY HEART)
Với chị Hồng Tâm Well, just stop moaning out sister
Don’t think too much and be too sad
Thôi đừng thở than nữa chị Life consists of all good men
Chẳng nên ngẫm nghĩ buồn rầu No one can be a bad lot with any other one
Cuộc đời toàn người tốt cả
Không ai xấu với ai đâu For what reason he was arrested
Then was suddenly liberated
Anh chẳng hiểu sao bị bắt Well, he’s fortunate enough
Rồi tự nhiên lại được tha Being paid a pension and given back the house
Thôi thế là anh có phúc
Được trả lương hưu, trả nhà To meetings he was again invited
Near and far offsprings are reunited
Anh lại được mời đi họp His Party’s forty years of age medal
Con cháu xa gần đoàn viên The stamp of a faithfull and staunch life
Huy hiệu bốn mươi tuổi Đảng
Dấu ấn một đời trung kiên
Đáng lẽ phải vui chứ chị You should have been happy
Mừng anh qua chút tai ương To rejoice at his getting out of danger
Người ta giữa bao sóng gió Amidst so many ups and downs of life
Đôi khi nhầm lẫn là thường It’s quite normal that people can be mistaken
Em tiện còn chai rượu ngoại Meanwhile I’ve a bottle of foreign wine
Phiền chị cầm về tặng anh Please bring it home for him as a gift from me
Thỉnh thoảng nhâm nhi một chén From time to time he can drink a cup
Mừng nhau mọi sự tốt lành... Rejoicing at being again safe and sound...
Bồ Hòn 1991 Bồ Hũn 1991

THE END OF THE MOVIES SHOW
The cinema screen has been rolled up.

Buổi chiếu bóng đã tan Electricity has been cut off
The tickets’ controlling barrier has also been pulled up
Màn đã cuộn đi. Điện đã tắt The tangled ground was filled with stones and bricks
Hàng rào xé vé cũng nhổ rồi Place where recently the viewers had been
Lôi thôi trên bãi toàn gạch đá standing and sitting
Nơi những người xem đã đứng ngồi
Very very high in the sky
Thăm thẳm trời cao Were scattered stars
Sao lác đác Under the dim smoke and dew the ground
Bãi mờ sương khói sáng mung lung was vaguely bright
Những hòn gạch đá như thao thức Bricks and stones seemed like spending a restless night
Ngẫm nghĩ điều chi giữa vô cùng... Thinking over something amidst the infinity...
A place to stand or sit in a period of time

Một chỗ đứng ngồi trong một buổi Which so many people had been jostling
Bao người xô đẩy để giành nhau and scrambling for
Bây giờ bãi vắng đìu hiu gió Now the ground was so gloomy with so little
Người ngủ quên rồi chòm xóm đâu? wind
People slept like a log and where are the hamlet
Gạch đá ngẩn ngơ như muốn hỏi and subhamlet viewers?
Cớ sao mình lại ở nơi này?
Thăm thẳm trời cao Stupefied stones and bricks seemed like asking
Sao lác đác Why are we staying at this place?
Xác vé tơi bời trong gió bay... Very very high in the sky
Were scattered stars
Điền Trì 2-1983
Shreds of ticket residues flew in the wind...

WHITE FLOWER
Hoa trắng When did the flowers of the baccaurea tree bloom
Early this morning I suddenly feel its perfume
flying in the air
Giâu gia hoa nở bao giờ
Then I raised my eyes looking at the tree
Sớm nay bỗng thấy bất ngờ hương bay
And found bunches of little flowers so innocent
Bấy giờ mới ngước lên cây
and gentle
Từng chùm hoa nhỏ thơ ngây dịu dàng
At first their colour was a spray-like yellow
Mới đầu hoa lấm tấm vàng
Upon turning snow-white they were also crumbling
Đến khi trắng muốt là tàn mất hoa
It seems like they want to tell me something
Có gì muốn nói với ta
They weren’t able to tell me anything yet when
Nhưng chưa nói được thì hoa lìa cành
they were parted from branches
Bước đi chậm nhẹ chứ anh

You ought to walk lightly and slowly
Vùng than đen, trắng những nhành hoa rơi...
Amid the black charcoal were white fallen flowers...
Bồ Hòn 2-1970
Bồ Hũn 2-1970
Nhà thơ áp tải

THE CONVOY-POET
Tặng nhà thơ Thanh Tùng
To poet Thanh Tựng
Bạn từ Hải Phòng sang

You came from Hải Phòng
Tỏa đầy sân mùi biển
Filling the courtyard with sea fragrance
Nói đủ mọi thứ chuyện
Talking about all things in life
Tay vung hai phía trời
Swinging your hands in both sides of the sky
Bạn làm nghề áp tải

You’re a convoy
Đường bộ và đường sông
On roads and rails and on sea route
Thỉnh thoảng lại gặp cướp
From time to time you met with robbers
Còn trộm thì... Mênh mông
As for the thieves... It’s uncountable
Đất nước có một thời Our homeland has had a time

Kẻ gian nhiều như nấm In which malefactors were as many as mushrooms
Không ngờ một nhà thơ No one can expect that a poet
Lại sống bằng... nắm đấm Had earned his living with ... his fist
He had knocked a “blow”

Đã từng cho một “chưởng” To those that came to “peck at” the goods
Những thằng đến “mổ” hàng And was also beaten by them
Cũng từng bị nó đánh So hard that for a few months he had to rub
Thuốc xoa vài ba thang himself with medicine
Đã từng uống chè vặt He had been drinking tea in a petty way
Đói đến vàng mắt ra And was so hungry that his eyes turned yellow
Cũng từng ngày hai bữa There was also a time he had two meals a day
“Thả phanh” nhai thịt gà In which he chewed chicken “at his own sweet will”
Tải hàng không được mất Convoying the goods, he couldn’t allow them to be lost
Đêm đêm thức cùng sao Night after night he remained awake with stars
Thơ trong đầu nổi loạn The poems in his mind rebelled
Mà chẳng nên bài nào While none of them was written
Bạn “choảng” liền một mạch He consecutively “caned”

Bọn sống chỉ vì tiền Those who live for money
Đứa viết gì cũng giả Those whose writings are all false ones
Lại được đài, báo khen Were praised by television broadcasts and newspapers
Khi buồn đừng uống rượu

Lúc vui chớ lắm lời Don’t drink when you’re sad
Bạn rằng Tao chấp tất Don’t be too talkative when you’re happy
Miễn hàng đưa tới nơi You said: “I defy everybody and everything”
Provide that my goods arrive safely at destination
- Hãy áp tải sự thật
Đến những bến cuối cùng! - Strive to convoy the truth
Chai rượu ngang dốc ngược To ultimate destinations!
Đứng cùng trời The upside down bottle of traditional wine
uống chung... Standing with Heaven
drinking together...
Bồ Hòn, thu 1986
Bồ Hũn Autumn 1986
LIBERALITY
It’s clear that it’s no longer like in days past

Thoáng Like the future maybe
One also doesn’t know
Rõ ràng là chẳng giống ngày xưa Women wearing sedge bags, american glasses,
Giống mai chăng and shorts to go downtown
Cũng không biết nữa Drinking alcohol and cursing like men
Đàn bà khoác bị cói, đeo kính cơn
mặc quần soóc ra phố To the guests the children always speak without
Uống rượu chửi tục như đàn ông any polite form of addressing
It’s real hard to order them to boil water or keep the
Khách đến nhà, trẻ toàn nói trống không dog
Khó lòng sai đun nước hay giữ chó They come to school with hands smeared
Chúng đến trường, tay dây mực xanh đỏ with red and blue ink
Bôi lên lưng áo các thầy cô Which they apply on jackets and tunics
of teachers and woman schoolteachers
The Temple gate turns showy because of formerly

prohibited books
In dark alleys one hears the tick tick of corsets’
buttons being opened
Sách cấm xưa lòe loẹt cổng Đền Thờ The escaped prisoner, convicted of beating people
Ngõ tối bật tiếng coóc xê tanh tách and digging holes
Gã trốn tù, tội đánh người và khoét ngạch Settled himself in the restaurant craning his foot
Vào quán ghểnh chân làm choác bia hơi to drink steam beer
Thoáng mà anh Well, it’s quite liberal isn’t it

ừ nhỉ, khác xưa rồi O yes, it’s actually different from the old days
Buồn hay vui. Cũng không biết nữa Sad or happy. One also doesn’t know
Bà bán nước chè xanh không chỉ bán nước chè The green tea seller doesn’t sell only green tea
Có bán cả phụ tùng tên lửa She also sells rocket spare parts...
1987 1987
Nhớ một đảng viên trong

Cải cách ruộng đất RECALLING A PARTY MEMBER
IN THE LAND REFORM
The farmers you’ve just liberated

Những nông dân vừa được anh giải phóng
Have dragged you beside the lime barrel
Đã lôi anh đến cạnh thùng vôi
They shot you, but they missed you
Họ bắn anh. Nhưng không bắn trúng
Their hands being only familiar with the hoe
Tay họ chỉ quen cầm cuốc thôi
The first blow of hoe. Fresh blood smeared your face

Nhát cuốc đầu tiên. Mặt nhòe máu tươi
In the most dangerous minute, you still have
Phút hiểm nguy vẫn tin vào Cách Mạng
confidence in the Revolution
Anh kêu lên. Tiếng kêu đứt quãng
You shouted aloud. An interrupted shouting
- CáC ĐồNG CHí...
OH!
ƠI!
COMRADES...
Điền Trì 3-2-1980
Điền Trỡ 3-2-1980
AUNT NGA
Dì Nga
Obeying your mother’s intention, you’ve married
Lấy chồng theo ý mẹ You taught your children to obey their father
Dạy con vâng lời cha Reputed to be devoted to your parents
Có tiếng là hiếu thảo You’re also the prettiest lady in the family
Dì lại xinh nhất nhà
A silver string inside your collar
Chuỗi bạc trong ngực áo A gold necklace out on your wrist
Vòng vàng ngoài cổ tay You suddenly left them behind
Bỗng nhiên dì trút lại Then went away... sending back no news for days
Rồi đi... Bặt đêm ngày and nights
Chồng dì làm cảnh sát Uncle who is a policeman

Phóng xe tìm khắp nơi Drove very fast looking for you everywhere
Cứ như dì mọc cánh Just like you’ve grown wings
Đã bay đâu lên trời... And flown high to heaven...
Dì theo một anh chàng

Chuyên nghề câu cá vược You went away with a guy
Bên nhau trong khoang thuyền Specialized in fishing sea-wolves
Giữa bốn bề mây nước Side by side inside the sampan hold
Amidst clouds and waters on all four sides
Chả biết dì sung sướng
Hay là dì khổ đau No one knows whether you’re hanpy
Nửa đời... ừ, sao nhỉ Or you’re suffering
Họ không tìm thấy nhau... A half live... oh yes, why
They couldn’t find each other...
1988
1988
FLYING FALL
Thu bay
Following the cricket’s song, the fall colour
suddenly passed by the home
Sau tiếng dế kêu màu thu bỗng qua nhà The shadow of the sophora tinted one half of the
Bóng hòe nhuốm nửa phần buồn năm ngoái last year’s sadness
Giọt trăng cũ tan trong hồn hoa cúc dại The old moondrop dissolved in the soul
Tóc trắng mờ từng ngấn bước thu đi of the wild chrysanthemum
Nghe mơ hồ xao xác những chia li... White hair turned dim line by line along
with the steps of the Fall that was leaving
Mang mang quá nỗi dỗi hờn mây nước One heard vaguely the fluttering of the parting moments...
Yên lặng quá khiến không cầm lòng được
Yêu đi! Yêu đi! Chiều đã nổi heo may So confused was the clouds and waters’ sulkiness
Chẳng có kiếp sau đâu, bạn tình ơi, xin hãy So silent that one cannot hold back one’s feelings
Đổi ngàn đời lấy phút mịt mù say... Let’s love! Let’s love! the evening coldish
north-westernly wind has risen
There will be no future existence, o my love, please
Exchange one thousand existences for a dim
and distant dead drunk minute
My head rang like a small bell

Đầu ta rung lên như cái chuông nhỏ bé Before the so resounding and solemn beauty
Trước vẻ đẹp vang vang đầy trọng thể O Fall, you’re so valiantly resplendent
Ôi thu em lộng lẫy đến kiêu sa I’m craving for being broken into the deep blue
Ta khao khát muốn vỡ vào xanh thẳm To turn into gold and fly thousands
Thành vàng bay muôn dặm mỗi hiên nhà... of miles over each one of the verandas...
7-1991 7-1991
Cháu đi đào than thổ phỉ (*)

YOU WENT DIGGING
THE ROBBED CHARCOAL (1)
Tháng trước còn qua nhà chú
Hôm nay cháu đã chết rồi
Last month you still came to my house
Mừng ơi!
Today, you’re already dead
Cháu đi đào than thổ phỉ
O Mừng!
Lấy tiền nuôi mẹ nuôi em
You went digging robbed charcoal
Sập lò, cột đè gẫy nát
Getting cash to feed your mother and little
Xác buộc túm trong vải bạt
brother
Than đổ ứ đầy lên trên
The coal stove collapsed, you were crushed by columns
Xe chạy trốn người, qua đêm...
Your corpse was tied into a small canvas bundle
Buried under charcoal
Avoiding people the car ran throughout the night...
(*) (1)
Than thổ phỉ hoành hành dữ dội từ năm Robbed charcoal stalked violently since 1988,
1988, năm 1993 là đỉnh điểm, Thủ tướng and reached the highest point in 1993, the Prime
Chính phủ phải về tận nơi dẹp. minister must come to the spot to suppress it..
Cháu nằm bẹp dưới thùng xe You lay flat under the car bucket
Nước than ngâm cháu đen sì Coal water soaked your body blackening it
Rửa đến bao giờ cho sạch Until when can it be washed and clean
Mừng ơi! O Mừng!
Đã qua cái thời đói rách The poverty-stricken time has gone by
Làm sao còn khổ thế này How come you still have to suffer like this
Đêm khuya, mưa tầm tã trút Deep in the night the rain poured
Xe về bánh lầy, bánh sụt The car went back with muddy
Đường dài, gió lùa hun hút... and tumbling wheels
On the long way, the wind blew real hard...
Mẹ cháu sẽ nhận được gì
Tiền ư? Gạo ư? Vải ư? What will your mother receive
Em cháu sẽ nhận được gì Cash? Rice? or Cloth?
Cặp ư? Sách ư? Bút ư? What will your little brother receive
Cháu nằm túm trong vải bạt A schoolbag? Some books? Some pens?
Mặt mũi than đè giập nát You lay inside the canvas bundle
Xe than đổi một mạng người Your face crushed by coal
Chú biết kêu cùng ai được A cart of coal exchanged for a life
Mừng To whom can I complain
ơi!... O
Mừng!...
1993
1993
NIGHT FEAST
You’re the Chairman for this term

You walked out amidst a resounding round
Tiệc đêm of applause
One feels tipsy after drinking late in the night
The joy was fluctuating and sweat smeared your shirt...
Anh làm Chủ tịch khóa này
There was something quite innocent
Bước ra trong tiếng vỗ tay vang rền
When you devised your impractical dreams
Ngà ngà chén rượu sang đêm
The faces of everybody were dazzling bright
Nỗi vui nghiêng ngửa áo hoen giọt mờ...
Showing their utmost respect, talking about their
Có gì như thể ngây thơ
utmost confidence
Khi anh vẽ những ước mơ xa vời
This is a river section
Ai ai mặt cũng ngời ngời
Later on no one knows which one is turbid
Hết lòng kính phục, hết lời cậy trông
and which one is clear
Đây là khúc một con sông
Matters in this life simply cannot be figured out
Rối sau khúc đục khúc trong thế nào
For how long can we clench our fists... and when will
Sự đời biết tính làm sao
we stop clenching
Nắm tay lâu được là bao... sẽ rời
Hoping that once you’ve fallen from honour

Mong sao lúc thất thế rồi
There will still be someone from this audience
Trong đây còn có một người đón anh...
that will still welcome you...
Thành Nam 1-1986
Thành Nam (Southern city) 1-1986
The Móng Cái(1) Districts capital
The high wall bulkily stands on the way

On which the bindweed flowers dazedly climbed
Móng Cái
The district’s capital became a deserted hill
Profusedly grown are the all white reeds
Sừng sững bức tường cao
Hoa bìm leo ngơ ngác Where are the dancing floors of yester year
Thị xã thành gò hoang With music sounds crecendo and diminuendo
Bời bời lau trắng toát throughout the night
Under the pitch-black tree shadows
Đâu rồi những sàn nhảy Ruddy-yellow were the fire snots from boats
Nhạc bập bùng thâu đêm
Dưới bóng cây đen sẫm
Vàng hung đốm lửa thuyền
1
Scenes of the Móng Cái frontier
district’s capital 5 years after the
frontier war (Feb.17.1979)
Dòng sông trôi không tiếng The soundless river flew

Đánh đắm cả trời sao Sinking the whole starry sky
Cái đao đình rờn rợn The shivery pagoda curved edge
Đổ nghiêng bên chiến hào Was leaning and about to collapse beside
the combat trench
Tôi làm sao hiểu được
Những điều gì xảy ra How could I understand
Niềm bâng khuâng kim cổ What has really happened
Nhuốm hồn tôi ngà ngà... The old and new dazedness
Tinted my tipsy soul...
Người lính đi vác củi
Khuất trong rừng lau cao The soldier was carrying firewood
Sự đời mang mang quá Skulked behind the high reeds forest
Biết vui buồn ra sao... So full of events is life
One simply cannot know how to be happy or sad...
Hải Ninh đêm 17-2-1984
Hải Ninh on the night of February 17, 1984
DALAT
I listened closely to the vague early old age

Đà Lạt Fairly sad with the all times dazedness
The old bell sound turned mossy on the old tower side
Ta lắng nghe man mác tuổi sương chiều The flickering clouds, half awaken, half sleeping,
Ngan ngát tím nỗi bâng khuâng muôn thuở have whitened the row of pine—trees
Tiếng chuông cũ lên rêu sườn tháp cổ
Mây chập chờn thức ngủ trắng hàng thông. Who are you looking for, your purple dress made
me feel perplexed
Em tìm ai, áo tía đến nao lòng Our lips touched the extremely insipid colour
Môi ta chạm màu nắng mòn nhạt thếch of fading sun
Mối tình hoang xanh rờn hương cổ tích The wild love is verdant with old tale perfume
Mơ hồ giăng trong sắc đắng hoa mua This vaguely spinned in the bitterness of the rose myrtle
The sad raindrop knocked at the King’s grayish roof

Giọt mưa buồn gõ xám mái nhà Vua The Queen’s brassiốre was inattentively thrown
Yếm Hoàng Hậu vắt hờ vào xa thẳm into remoteness
Khói hồ biếc Xuân Hương nồng nàn mà tĩnh lặng The smoke of the bluish Xuân Hương lake
Dính hồn ta hơn nhựa đất ba dan. was ardent but silent
That stuck my soul more than basalt resin
Tay ta xòe ngang ngọn Langbian
Xinh đẹp hỡi, sao em im tiếng thế I spread my hand along the Langbian peak
Ta đi O beauty, why are you so silent
Trên đỉnh rừng quạnh quẽ I went
Hồn ta bay như những sợi tơ trời... On top of the deserted forest
My soul flying like heaven silk threads...
Chiều 5-5-1992
Evening of 5-5-l992
Ms. Bổng
Cô Bổng
I have several times

Em đã mấy lần bỏ phiếu
Voted for you to attend the higher general assembly
Bầu cô đi đại hội trên
Once retired, people elected you
Về hưu cô được dân cử
To burn joss-sticks and sweep up the temple courtyard
Thắp nhang và quét sân đền
In early spring I’m asking you for a prophecy

Đầu xuân xin cô một quẻ
To think over and see how my future will be
Ngẫm xem hậu vận thế nào
You’re always staidly and steady
Cô vẫn khoan thai đĩnh đạc
High and deep your voice is now ascending now
Bổng trầm giọng thấp tiếng cao
descending
Tóc trắng da mồi đường bệ

White hair and speckled skin so portly
Cô mang chiếc cặp như xưa
You still carried your bag as in days past
Trước đựng những gì không rõ
I didn’t know what did it hold before
Giờ em thấy thẻ với bùa
Now I only see tablets and amulets
Em ngước nhìn cô kính trọng

Còn cô chả nhớ em đâu
Lấy cái vu vơ làm mủng(1) I raised my eyes looking respectfully at you
Chở sao qua cuộc bạc đầu... As for you, I don’t think you remember me
Adopting idleness as a small bamboo boat
Chợt thấy muôn trùng cây cỏ Seeing how to be carried through old age...
Bảng lảng nhuốm màu chiêm bao
Sự thế buồn vui lẫn lộn I suddenly see myriads of grass and trees
Nào ai hiểu được vì sao.... Dimly tinted with dream colour
In the affairs of this world happiness
1990 and sadness are mingled
Who is the one that could understand why...
1990
(1)
Thuyền nan nhỏ.
BÁ KIM (VILLAGER KIM)

Bá Kim
His house was hidden behind a large sugar-cane garden
He sat on the verandah chewing leisurely a quid of betel
Nhà bá khuất sau vườn mía rộng An earthen pot for cooking rice, and a bamboo bed
Bá ngồi hiên bỏm bẻm nhai trầu Were all what he needed
Niêu đất nấu cơm, chõng tre giải ổ
Bá chả cần gì hơn thế đâu His eldest son died upon occupying the De Castries
underground shelter
Con cả mất khi chiếm hầm Đờ Cát His second child sacrificed himself when regaining Saigon
Con thứ hi sinh lúc giành lại Sài Gòn The “Country’s recognition” diploma isn’t pasted
Bằng Tổ Quốc ghi công không dán lên vách nứa on the female bamboo wall
Bàn thờ cũng không có ảnh hai con The altar also doesn’t show the photos of his two children
Nỗi sâu thẳm chỉ một mình bá biết He’s the only one to know about the mournfulness
Khi đêm đêm bá hãm ngọn đèn xanh When night after night under the blue light of a small lamp
Bá ngồi đếm từng đồng tiền liệt sĩ He sat counting each one of the war-dead’s coins
Lặng lẽ cho riêng vào một hũ sành Then silently put them inside a glazed terra-cotta pot
Bá chẳng yêu cầu điều này điều nọ He doesn’t ask for such or such thing
Trước móc cua bây giờ cũng móc cua He caught crabs in the past and now he’s still catching them
Mu bàn tay chéo chằng vết xước The back of his hand is criss-crossed with scratches
Cái giỏ treo bên liếp tre thưa The creel was hung beside the lattice screen
On each Lunar New Year Day
the committee used to offer
A packet of the Điện Biên cigarettes
and a Chinese tea pack
Mỗi lần tết, ủy ban thường đến tặng He burned the joss-sticks and left the gifts untouched
Bao thuốc Điện Biên với gói chè Tàu He simply didn’t know how to use such things
Bá thắp hương rồi để nguyên như thế
He has a bent back and short hair like a girl
Bá chả biết dùng những thứ này đâu
He sold crabs in all lanes and alleys of the Đình
market district
Lưng bá còng tóc ngắn như con gái
Upon having small change, he bought popcorn
Bá bán cua khắp ngõ Huyện chợ Đình
For little schoolboys to freely enjoy it...
Còn tiền lẻ, bá mua bỏng bẹ
Tha hồ cho các cháu học sinh... Then one early morning, while the lamp was still lit
Beside a jar... He passed away!
Rồi một sớm ngọn đèn vẫn sáng So gentle and untroubled was his face
Cái hũ nằm bên... Bá đã đi rồi! Not being preoccupied with worldly sufferings
Gương mặt bá dịu hiền thanh thản quá
Không hề vương những buồn khổ cõi đời His fragrant and generous soul has dissolved
into heaven and the earth
Hồn thơm thảo đã lẫn vào trời đất He seems like still existing somewhere...
Bá như còn đâu đó... lại như không while inexistent
Tôi chắp tay trước màu xanh muôn thuở I clasped hands before the eternally green colour
Vẫn từng xanh trên làng xóm ruộng đồng... That has always been green over hamlets
and ricefields...
1988
1988
white cloud at hoành mô(*)
It’s difficult to imagine

Hoành Mô mây trắng That blood had been shed here
The cup of wine steeped in bitter nectar
Khó lòng mà tưởng tượng Drunk with the flying cloud colour
Máu đã đổ ở đây
Chén rượu giầm mật đắng Bamboo-like phyllostachys grow in succession
Uống với màu mây bay in a same neighbourhood
But it’s actually two nations
Trúc liền một lối xóm Beside the half-filled up shelter gate
Vậy mà hai quốc gia The white oil camellia was in full bloom
Cạnh cửa hầm lấp dở
Sở trắng toàn thân hoa
(*)
Spot where the frontier war took place in
februapy, 1979
Cuốc nương và bóc quế Hoeing up the field and peeling the cinnamon bark
Khói xanh chiều yên vui In the peaceful evening’s blue smoke
Một ước mơ bình dị A quite simple dream
Thấm vào ta ngàn đời Sinks in me everlastingly
Cái tới còn chưa tới The coming hasn’t come yet
Nỗi quên đã quên đâu The forgetfulness hasn’t been forgotten
Tủi mừng cùng chén rượu Feeling both ashamed and happy with the cup of wine
Bẽ bàng ôm hôn nhau Feeling abashed we hugged and kissed each other
Khi tàng tàng chạm chén Upon being rather worn-out and clinking glasses
Rừng lau gió ào ào A stormy wind was roaring in the reeds forest
Nấm mồ người lính trẻ The tomb of the young soldier
Hiện ra bên chiến hào Appeared beside the trenches
Biết nói gì với anh What to say to you

Ngửa mặt đầy mây trắng My turned upward face was full of white cloud
Mật đắng thì cứ đắng Bitter nectar could go ahead to be bitter
Quế thơm thì cứ thơm... Fragrant cinnamon bark could just go on
being fragrant...
Bình Liêu 2-1989
Bỡnh Liờu 2-1989
BRAIN-WAVE
Ngẫu hứng
I
I SPLEENY
BÂNG KHUÂNG
Now that you’re already married
Bây giờ em có chồng rồi Why do you still wear the dress I’ve made for you?
Sao em vẫn mặc áo hồi anh may?
II
II GONE AWAY SEASON
MùA ĐI
Trees swaying, giving the wind a soul
Cây đung đưa, để ngọn gió có hồn Birds waving their wings to let the season go far
Chim vẫy cánh cho mùa đi thăm thẳm far away
III III
ĐÊM KHUYA
LATE IN THE NIGHT
Con chó cậy có chủ sủa ầm ĩ trong làng The dog relying vaingloriously on his master
Còn vầng trăng thì im lặng sáng barked noisily in the village
As for the moon, it silently shone
IV
TURNING BACK
IV
NGOáI LạI When heaven and earth suddenly turned strangely silent
Bind the house! A great storm is about to come!
Khi trời đất bỗng nhiên yên ắng lạ
Neo nhà đi! Bão lớn sắp đến rồi! V
FLEETINGLY APPEARING
V
THOáNG HIệN Things mundane, though one thousand years of age,
are still like a baby who learns
Thế sự ngàn năm còn tập lẫy to turn over on his back
Nhân tình một phút đã buông xơ While human sentiment takes only one minute
to give way
VI
ĐấT NHạT VI
VAPID SOIL
Chẳng biết gió nói gì với mình
Cây vẫn cứ lắc đầu và gật Well I don’t know what the wind has told me
But the tree continues to shake its top and nods
VII
BIểN CHIềU VII
EVENING SEA
Hải âu lại lượn vào đất núi
Thuyền nằm trên bãi nhớ trời xa Albatrosses continue to soar into the mountainous land
The boats lying on the beach miss the high and far sky
VIII
ĐÔI BạN VIII
TWO FRIENDS
Cái áC vỗ vai cái THIệN
Cả hai cùng cười đi về tương lai... EVIL slaps GOOD on the shoulder
Both of them laugh and walk towards the future...
Bồ Hòn 1986
Bồ Hũn 1986
SEEING A SOLDIER’S WIFE OFF

Tiễn một người vợ lính
Her heart has stopped beating since nine days,
Tim ngừng đập chín ngày, mặt vẫn hồng tươi but her face remains freshly rose
Chị có còn chăng hay đã đi rồi? Are you still alive or you have passed away?
Chinh phụ nàng ơi! Đường âm, O warrior’s wife! Obscure and tortuous
quanh co và u tối are the underworld roads
Hãy vịn cành dương mà về với cõi Người! Just lean on the yang branch to come back
to man’s world!
Anh ấy không về, anh ấy đâu có lỗi
Hình ảnh chị hiện lên cuối cùng He doesn’t come back and it isn’t his fault
trong quằn quại chớp bom Your image had appeared for the last time
Thời gian đắp cho anh tấm chăn màu hoa cỏ in writhing and under bombs’ flashes
Anh ngủ giữa trời sao đâu đó cạnh đường mòn Time has covered him with a grass flower colour blanket
He’s sleeping somewhere under the starry
Chinh phụ nàng ơi! Trần gian sky beside a track
lắm tủi hờn và oan nghiệt
Thì đi đi, họ mạc đã đủ rồi! O warrior’s wife! The world is filled with
self-pity, sulking and retribution
Well you can go ahead to leave,
all the relatives are present!
You never believed that he was dead
Although none of his brothers in arms has come back
Frail and desperate was the expectation
Half of the long night was restless with some dreams
Chị chẳng bao giờ tin là anh đã chết
Dù đồng đội anh cũng chẳng thấy ai về Suddenly someone that looked like him appeared
Nỗi chờ đợi mong manh và tuyệt vọng in the shop’s window frame
Nửa đêm dài khắc khoải mấy cơn mê You stunningly shouted for joy, then fell lost
in the dark abyss
Bỗng có ai giống anh hiện ra The client bought a box of matches and left
trong khung cửa quầy hàng immediately, he didn’t have any fault
Chị bàng hoàng reo lên, rơi hút vào vực tối O warrior’s wife! Just lean on the yang branch
Người khách đến mua một bao diêm to come back to this world!
rồi lại đi ngay, người khách đâu có lỗi
Chinh phụ nàng ơi! Hãy vịn cành dương Her heart has stopped beating since nine days,
mà về với cõi Đời but her face remains freshly rose
She seems like meeting him in very far and very deep
Tim ngừng đập chín ngày, mặt vẫn hồng tươi smoke and dew
Chị như đã gặp anh trong khói sương thăm thẳm The drop of tear vaguely stagnated under eyelashes
Giọt lệ đọng mơ hồ dưới hàng mi chưa khép hẳn that had not been completely closed
Niềm vui đắng cay đâu chỉ của một người Bitter joy doesn’t belong to only one person
The coffin was painted with dusk’s pale violet colour

Quan tài sơn sắc hoàng hôn tím biếc Why it was dripping wet with wax over nine high storeys
Sao đầm đìa chảy nến chín tầng cao Up to your face’s level, the war was ended
Ngang mặt chị, cuộc chiến tranh đã khép Following countless fortitude and self-pride...
Sau bao nhiêu anh dũng tự hào...
Deceiving you to go, he didn’t have any fault
Lừa dối chị mà đi, anh ấy đâu có lỗi However green the grass can be, it cannot cover
Cỏ hết mình xanh không che hết nỗi đau người all human sufferings
Chinh phụ nàng ơi! Cành dương úa, O warrior’s wife! The fading yang branch
lú đường quay trở lại forgets the way back
Thì đi đi! Then just go ahead to leave!
Đừng để anh mong Don’t let him wait with eagerness
Hỡi quỉ thần! Trong cõi đen như đêm O deities! In the night-like dark world
đừng để nàng một lần nữa mất chồng... Don’t let her lose her husband once again...
Sài Gòn 7-5-1992 Saigon 7-5-1992

OLD FRIEND
Bạn cũ
You have mounted explosive charge attacks
Bác từng đánh bộc phá Opening the Điện Biên roads in days past
Mở đường Điện Biên xưa We’ve met after ten years
Mười năm mới gặp lại Beards and hairs have turned snowy
Tóc râu đã bạc phơ
Through hundreds of bullet ranges
Thân qua trăm tầm đạn Your body doesn’t have any injury
Không hề có vết thương One thinks you had lied
Tưởng như bác nói dối Oh me? I’m a battlefield soldier!
Tớ ư? Lính chiến trường!
Had you not played the role of a scholar
Giá chẳng làm Kẻ Sĩ Then you must be at present in a very high
Chắc giờ đã chon von position and solitary
Một tay mang két bạc One hand carrying the money safe
Một tay cầm dấu son The other hand holding the seal
The earth smeared overcoat

Tấm áo choàng lấm đất Wandering in strange land throughout
Bốn phương trời tha hương all four corners of the world
Chắc gì mà kiếm được It’s not sure that you can acquire
Chút bụi vàng Văn Chương A little bit of golden Literary dust
Hỏi vợ Vợ bỏ tớ Asking about wife my wife left me

Hỏi con Nó vượt biên Asking about child he fled across the border
Hỏi nhà Nhà tớ bán Asking about house my house was sold
Hỏi thơ Đếch ai in... Asking about poems no one publishes them...
Bây giờ bác muốn gì? What do you want now?

Tớ muốn làm liệt sĩ I want to be a war-dead
Đất nước không chiến trường Our nation doesn’t have battlefields anymore
Hi sinh đâu phải dễ It’s not so easy to sacrifice one’s life
Tớ đi chả cần tiễn I go without needing to be seen off

Bóng xe đã khuất xa The car silhouette has been far away,
Chợt thấy mình luống cuống sheltered from view
Trong ngổn ngang cõi già... One suddenly feels that one is so agitated
In myriads of old-age worlds...
Cửa Lục 8-1992
Cửa Lục 8-1992
ALVEREZ
Anvơret The soldiers and people of Hồng Gai

shot down Alvarez(1)
Quân dân Hồng Gai bắn rơi Anvơret(1) This fact unexpectedly causes him to be bathing
Điều ấy không ngờ lại làm hắn vinh quang in reflected glory
He was the first one to be made prisoner

Hắn là tên bị bắt đầu tiên được thả sau cùng
and the last one to be freed
Vợ hắn đã lấy chồng
His wife had remarried
Nòi giống Mêhicô và quê hương hắn
His Mexican race and his country’s name Mexico
Tất cả đều đăng trên mọi tờ báo lớn Everything were published on great dailies
Cái nổi tiếng vô cùng nặng nề An extremely exacting fame

Làm mái đầu hắn phải cúi xuống That bent his head
Và thế là ngẫu nhiên And so he hapharzardly reached immortality
Hắn bước vào cõi bất tử As for those who had shot him down and captured him
(1)
In the first victory over the US Air Force on 5-
(1)
Trong trận đầu thắng không quân Mỹ 5-8-1964. 8-1964.
Còn những người đã bắn rơi và bắt sống hắn

Họ không cần vinh quang
They don’t need any glory
Họ lẫn trong muôn việc đời thường They meddled in ordinary life daily matters
Bỗng hôm nay Suddenly today
Nhìn ảnh hắn đăng lại trên báo Upon seeing his photo published again on a newspaper
Họ mỉm cười và bảo They smiled and said:
- Cái thằng đến là trẻ lâu! “This guy remains young for a real long time!”
5-8-1984 5-8-1984
BLUE EVENING
There was a very deep blue evening in ourselves

At the small storey under the rain that spread
Chiều xanh dimmering beach and
wharf
Có một chiều xanh thẳm ở trong nhau Your tunic was short throughout your girlhood
Gian gác nhỏ mưa lan mờ bến bãi So where could I hide my love for you
áo em ngắn hết một thời con gái
Nỗi yêu anh còn biết giấu vào đâu There was a lost evening when we were side by side
A light wind blew over the verandah under
Có một chiều xa vắng ở bên nhau the afternoon sun
Gió non thổi bậc thêm già nắng quái Your hair was ruffled and you couldn’t comb it before
Tóc em rối trăng lên chưa kịp chải the moon appeared
Đôi giọt buồn mơ mộng đọng trong mây A few drops of sadness dreamingly stagnated
in the clouds
There was one evening where dry leaves flew over

the
stone well
Có một chiều giếng đá lá khô bay You left on the slopy road and never returned
Con đường dốc em đi không trở lại Inclined virginal clouds covered the hamlet Bói’s sky
Mây trinh nữ che nghiêng trời xóm Bãi The tree-ducks called one another at the end
Chim le le gọi bạn cuối đầm sâu of the deer pond
Có một chiều yên ấm ở xa nhau There was a quiet and warm evening when we were
Anh chợt thấy vầng trăng rằm cũng khuyết far from each other
Tà áo mỏng bồng bềnh cơn gió rét I suddenly felt that even the full-moon was waning
Thổi nao lòng từ tuổi chớm hoa bay... The thin flap was drifting and bobbing in the chilly wind
That blew perplexedly since the young age
11-12-1968
of our budding love...
11-12-1968
Cháu Thuỷ LITTLE thủy
Người tốt mà mắc bệnh A good girl that was sick

Thường khó qua hiểm nghèo Was often not out of danger
Cháu vào viện một chiều She entered the hospital one evening
Thế rồi không ra nữa Then she never came back
Chú đứng nhìn cháu thở I stood looking at you who were breathing
Tưởng rách cả ruột gan And felt it was a heart-rending sight
Cháu một mình chịu đựng You suffered all along
Những giày vò nhân gian... The torments of this world...
Biết làm sao bây giờ What can be done now

Chú hoàn toàn bối rối I’m entirely confused
Mới hai mươi tuổi đầu You’re merely twenty years old
Cháu làm chi nên tội? What fault did you do?
Hay cười và ít nói Not very talkative while laughing teasingly

Bán sách rất tận tình Whole-heartedly selling books
Ai cũng khen cháu gái Everybody praised you
Vừa ngoan lại vừa xinh As both gentle and beautiful
Biết cháu đi khó về Knowing that it would be difficult for you

Lòng chú lo không ngớt to return after leaving
Xưa nay những người tốt I was unceasingly worried
Thường gặp điều không may... So far good people
Often meet with misfortunes...
Chú ngóng tin ngày ngày
Sách ngẩn ngơ trên giá Day after day I waited for news
Phố đường đông vui quá Books were dazed on shelves
Có ai thương cháu không? The street was so crowded and bustling
Did anybody have pity of you?
Gặp cháu phút cuối cùng
Lặng nhìn trời, thảng thốt Meeting you at the last minute
- Sao ngắn đến thế này Silently looking at the sky, I felt flurried
Cuộc đời một người tốt? - How come it’s so short
The life of a good girl?
1986
1986
THE HÀ GIANG TOWN
Rolling up but silent

Hà Giang Very red surface under the light of drifting stars
The Lụ river crossed the night like an assassin
Cuồn cuộn mà im lặng
Mặt đỏ lừ trong ánh sao trôi Silently the wild reed let loose its soul
Sông Lô đi qua đêm như một kẻ giết người into the white clouds
Lặng lẽ bông lau rừng thả hồn vào mây trắng... Tinted with autumn colour were myriads
of high forest trees
Cây đại ngàn nhuốm màu thu lớp lớp The peak of the Tây Côn Lĩnh was sky-high
Đỉnh Tây Côn Lĩnh ngút cao Mountains were like a group of horses roaring
Núi như đàn ngựa đang gào thét ragingly
Giữa trời Amidst the air
Lao And darting
Cỏ non Đồng Văn hương thơm gió bay... The Đồng Văn green grass’ perfume flew in the wind...
I asked the Lô river: What’s its aim when

Ta hỏi Lô giang: Chảy mãi mà làm gì? flowing forever?
Ta hỏi Tây Côn Lĩnh sơn: I asked the Tây Côn Lĩnh mountain: Does it feel sad
Cao thế có buồn không? when it’s so high?
Chợt thấy bông lau rừng I suddenly saw a wild reed
Ta lặng nhìn I silently looked at it
Bất lực Helplessly
A ha! Trời xanh, nước xanh, núi xanh, ta xanh! Well! The sky is blue, water is blue, the mountain is blue,
I am blue!
Ta đi một mình cuối mùa hoa rơi
Chán hết mọi sự đời I walked alone at the end of the flowers’ falling season
Hắt rượu lên mây trắng... Fed up with all things in life
Throwing the wine up toward the white clouds...
Đặng Yên 8-1994
Đặng Yên 8-l994
FAR INTO THE NIGHT
Canh khuya Sharing a same fate we both have

Đồng thị thiên nhai luân lạc nhân hard luck in life
(Cùng một lứa bên trời lận đận)
PAI-KIU-I
BạCH CƯ Dị
Denied by parents and shunned by friends
Cha mẹ chối từ, bạn bè xa lánh You didn’t know how will you live the coming day
Không biết ngày mai sẽ sống thế nào Men’s eyes looking at you were deformed
Mắt đàn ông nhìn em đều biến dạng At first you didn’t know why
Lúc đầu em còn chưa hiểu vì sao
What’s wrong with you if you happened
Em có tội tình gì nếu em xinh đẹp to be beautiful
Nếu em không chiều theo ý của người ta If you refused to adopt people’s will
Mọi ngả đường đều xô vào ngõ cụt All roads led to a blind alley
Từ ông thần có thể hóa con ma From a deity one can turn into a ghost
Which street corner doesn’t have a Ngưng Bích mansion1
Which man’s face doesn’t have a Sở Khanh appearance2
Đất đã hẹp mà trời càng thêm hẹp No longer daring to send gifts to your mother
Trốn vào đâu sông núi vẫn vô tình So deep was your fearful loneliness
Góc phố nào không có lầu Ngưng Bích Upon seeing a fire lit in someone’s kitchen
Mặt người nào không có dáng Sở Khanh Or upon fleetingly hearing children laughing somewhere
Chẳng còn dám gửi quà về biếu mẹ I should at least hold your hand
Nỗi cô đơn thăm thẳm đến rợn người So that you can receive the money without
Khi chợt thấy bếp nhà ai đỏ lửa being ashamed
Lúc thoảng nghe đâu đó trẻ con cười The Hạ Long’s moon never has a landing
The Hồng Gai’s wine can be drunk everlastingly
Anh hãy ít ra là cầm lấy tay em without being dead drunk...
Để em nhận tiền mà không hổ thẹn
6-1991
Trăng Hạ Long chẳng bao giờ có bến
Rượu Hồng Gai uống mãi cũng không say...
6-1991
The land is narrrow while heaven is narrower

1
Wherever you can hide mountains Place where Thúy Kiều had lived in the “Tale of
Kiều” by Nguyễn Du, namely a brothel house.
and rivers remain indifferent 2
A charater in the “Tale of Kiều” by Nguyễn Du
a seducer of young women.
old mr. vọng
Ông Vọng
He never knows how old he is
He looks as black as a burned iron stick
Ông chẳng biết mình bao tuổi
He went to villages to catch shrimps
Người như thỏi sắt cháy thui Wearing only a pair of breeches all the year round
Ông đến các làng đánh giậm
Quanh năm chỉ mặc quần đùi He often sold cheaply fish and shrimps
To people more miserable than himself
Ông thường bán tôm cá rẻ Upon getting some money, he bought a phial of wine
Cho ai còn khổ hơn mình And ate fresh onions and green bananas over sips
Có tiền ông mua cút rượu of alcohol
Nhắm với hành tươi chuối xanh
Certain night when he just lay dead to the world
Có đêm ông vừa thiếp ngủ from exhaustion
Cá tôm chạy trốn phương nào In what direction fish and shrimps were hiding
Ông bỗng thấy mình rực sáng He suddenly felt he was shining bright
Vục lên cả một trời sao Bringing about a whole starry night
Ông cứ lơ mơ tin tưởng

He always vaguely believes
Đời ông sẽ có cái gì His life will have something
Chân đất đầu trần quần cộc Barefooted, bareheaded and wearing breeches
Kìa, ông lại vác giậm đi... There, he’s again carrying away his bamboo shrimp pot...
Điền Trì 1988
Điền Trỡ 1988
NEW YEAR’ S EVE
When in every house the Tết Greetings

were resounding
Fireworks were beaming from all balconies
Giao thừa The wandering children picking up rubbish
Were driven away from their last abodes
Khi mọi căn nhà đang vang Lời chúc Tết
Pháo hoa nở bừng từ các ban công Where could one find the legendary heart
Những em bé lang thang làm nghề bới rác Opening the merciful door to welcome them
Bị xua ra khỏi nơi trú cuối cùng With their smeared faces, their clothes
that smell the dark corners
Biết tìm đâu tấm lòng huyền thoại As human beings, how could they be in such
Mở cửa từ bi đón các em vào a wretched situation?
Mặt mũi nhọ nhem, áo quần mùi xó xỉnh
Cũng là người mà đến nỗi này sao? There is a place they might not be driven out
That’s the jutted wall at the seat
Có một chỗ có thể không bị đuổi of the Writers’ Association
ấy là bức tường nhô ra ở trụ sở Hội Nhà văn The restlessness flying in the intellectuals’ mind
Nỗi thao thức bay trong hồn kẻ sĩ May, by chance, provide them with a refuge
May ra còn che chắn các em chăng
Nhưng đừng nói là anh bảo nhé

Họ sẽ mắng anh không biết giữ môi trường But don’t say that I’ve told you
Nhuận Minh tôi buồn đi lững thững một mình They will blame me for not caring about
trong giá rét preserving the environment
Nghe đất trời ngân nga những hi vọng I, Nhuận Minh, strolled sadly alone amidst the frost
và tình thương... Listening to heaven and earth’s modulation
when declaiming about hope and love...
1-1990
1-1990
Tinh chất ESSENCE

Tặng nhà văn Võ Huy Tâm
To writer Vừ Huy Tõm
Bản thảo mấy thếp dày A few thick packs of manuscripts

Anh cho vào bao tải He put inside a jute bag
Đeo lên lưng chậm rãi Carrying it on his back and leisurely
Nhà văn về Thủ đô The writer came back to the Capital
Vỉa than trong lòng đất The coal seams are inside the ground
Tiểu thuyết trong bao này The novel is inside this bag
Nào ai mà biết được Who ever knows
Cái nào quí hơn đây? Which one is the most precious?
Trông mình như hành khất Looking like a beggar

Trộm cướp nó sẽ tha Bandits and robbers would spare me
Nhà văn híp mắt lại Screwing up his eyes
Hồn nhiên cười hà hà... The writer laughs and crows hee-haw, hee-haw...
Bỏ phố vào phát núi Leaving the streets to go to clear the mountain area
Dựng lều Thạch Anh Trang Setting up the Thạch Anh Trang (Quartz firm)
Có đêm ba con rắn One night three snakes
Nằm cuộn xung quanh màn Lay rolled up around the net
Không vào rừng thì đói I would starve if I don’t go to the forest
Nhà văn lại cười xòa The writer again laughed off
Mà văn chương còn phải While literature still have
Vươn lên những tầm xa To reach far off stature
Một con khô cá trích A dry sardinella

Nướng chín nhai từ từ Grilled to a turn and chewed slowly
Thế là ngồi viết được Then he could sit and write
Mờ sáng đến non trưa From early in the morning to almost noontime
Damming up the spring to get drinking water

Ngăn suối lấy nước uống
Rolling stones to plant sweet-potatoes
Vần đá trồng khoai lang
Certain literary sentence suddenly came
Có câu văn chợt đến
Amidsta dazzling golden autumnal evening
Giữa chiều thu rực vàng
A little bent back

Tấm lưng hơi còng còng
Carried literature to Hà Nội
Đeo văn về Hà Nội
In his literary work figure forests and seas
Trong văn có biển rừng
And so many evenful existences
Bao kiếp người chìm nổi
A whole region was gathered
Cả một vùng tụ lại
At this jute bag’s bottom
Dưới đáy chiếc bao này
Looking at him laughing gently
Nhìn anh cười hiền hậu
My eyes turned stung and blurred...
Tôi bỗng nhòe mắt cay...
Bồ Hòn 3-1988 Bồ Hũn 3-1988
MY FRIEND’S DOG
Con chó của bạn tôi He always bites but never barks
He suddenly bit then kept silent
Nó chỉ cắn chứ không bao giờ sủa Lying in darkness like a dreamy person
With a sorrowful face and half-closed eyes
Cắn bất ngờ rồi đột ngột lặng im
Nằm trong tối như một người mộng mị
Mặt đượm buồn và mắt lim dim Except for the boss which he knew since
the day he came to live in the farm
He took precautions even against the boss’ wife
Trừ ông chủ quen từ ngày nhập trại
Vợ con ông, nó cũng đề phòng and children
Tôi cho miếng khô bò thơm phức I gave him a delicious-smelling piece of dry beef
Nó đớp tay, thế có bực không? He bit my hand, what a testiness?
I told his boss: Why don’t you take him

Tôi bảo Đem quách ra phố bán downtown and sell him
Ông ngần ngừ, ánh mắt bỗng xa xôi He hesitated, the gleam of his eyes turned distant
Hình như nó đã cứu ông thoát chết It seems that his dog had saved him from death
Khi ông lặn vào sào huyệt bọn giết người When he dived into the killers’ den
Không động lòng, bạn tình ve vãn Not moved by his lover’s flirting
Chẳng vẫy đuôi, chủ vuốt sống lưng Not waving his tail when his boss stroked his spine
Nó bình thản chồm lên kẻ địch He calmly pounced on his enemy
Vẻ âm thầm, cô độc, dửng dưng... With a silent, lonely, and indifferent look...
Vậy mà vẫn bị ai đánh bả But he was all the same poisoned by food
Lê tấm thân tê dại về nhà And dragged his paralysed body home
Nó cố kìm cơn đau xé ruột He strived his best to restrain his heart-rending pain
Ngước chào ông, hai giọt lệ sa... Looking up to say good-bye to his boss,
with tears in his eyes...
5-1991
5-1991
Phúc Phúc
Té ra là thằng Phúc So it was Phúc

Trời ơi! Bạn tôi xưa My God! That’s my old friend
Từng ngồi xe ba bánh Who had ridden on a tricycle
Dáng phong lưu có thừa Being actually comfortably off
Thế nào mà đột ngột How come suddenly

Nhà Phúc bị niêm phong Phúc’s house was sealed
Đốt tiền trong toa lét Were he to burn his bank-notes in the toilet room
Ba ngày còn chưa xong Three days aren’t enough to finish
Mắt hoàn toàn vô cảm With quite insensitive eyes

Gặp tôi, Phúc ngửa tay Seeing me. Phúc begged
Tóc bù xù tổ quạ He had crow’s nest like ruffled hair
Mặt hoang như trời đày And a desolate God-damned face
Tôi rùng mình ghê rợn I shuddered in fear

Khi Phúc bẫng lẫng cười While Phúc vaguely laughed
Trò đùa của Tạo Hóa The Creator’s trick
Đến thế này thì thôi... Just cannot be worst...
1993 1993
VENERABLE OLD MAN HÃN

BREATHING HIS LAST
Phút lâm chung của cụ Hãn
Please write an article on my behalf
Nhờ ông viết giùm bài báo Asking for forgiveness from thousands of children
Xin lỗi hàng ngàn trẻ con As I’ve spent my whole life beating them
Một đời tôi chuyên đánh chúng Some of them had vomitted blood
Có đứa đến hộc máu mồm
Moneyless but they wanted to watch the film
Không tiền mà muốn xem phim They had thousands of deceptive tricks
Chúng có trăm mưu ngàn kế But they still couldn’t throw dust in my eyes
Vẫn không che nổi mắt tôi That’s what a model combatant was!
Chiến sĩ thi đua là thế!
Climbing over the wall and stealing into
Trèo tường chui qua cửa sổ the window
Quấn mình trong tấm màn nhung Rolling themselves inside the velvet curtain
Nằm bẹp dưới gầm ghế lớn Lying flat under big seats
Tôi cũng moi ra tận cùng I still discovered all of them
The country couldn’t become richer

Even though I stinted myself in money
Đất nước chả giàu lên được
and saved every penny
Dù tôi chắt bóp từng đồng
Wanting to be good I’ve become bad
Muốn thiện lại thành ra ác
Is there anyone in this life who is like me?
Có ai giống với tôi không?
- Dear Sir, it would be difficult for me
- Thưa cụ khó mà viết báo
to write an article
Tôi làm thơ có được chăng?
So can I write a poem?
úp mặt vào tường, từ đó
Burying his face in the wall, from that time on
Cụ im chẳng nói chẳng rằng
He remained silent and didn’t utter the least word
Cụ đã giã từ cuộc sống

He has left this life
Vong linh muốn được thanh nhàn
A dead man, he wants his soul to rest in peace
Thương ôi!
Alas!
- Hỡi các bạn trẻ
- O young people
Tha cho lỗi lầm thế gian...
Just forgive these worldly errors...
1991
1991
THE FOUR SEASONS
Now I’m fed up with Spring itself

Bốn mùa I’m in a fret for having to suffer from
soakingly wet rains
Bây giờ thì chán cả mùa xuân Clouds don’t look like clouds with their
Những cơn mưa dầm dề sốt ruột mouse’s hair colour
Mây chẳng ra mây âm âm màu lông chuột O Summer! Please come fastly
Mùa hè ơi! Xin hãy đến mau
I don’t like Summer with the sun that whitens
Chả thích mùa hè nắng trắng tóc râu hair and beard
Nóng đến nỗi sợ cả người tình cũ It’s so hot that I am even afraid of my old lover
Mưa đột ngột tàn bạo như thác đổ Unexpectedly it pours fiendishly like rapids
Mùa thu ơi! Em hãy đến nhanh nào... O Fall! Just come along quickly...
O Fall what a fretfulness
My restless heart was filled with
Ôi mùa thu mới bực làm sao a desolated sadness
Lòng thao thức nỗi buồn hoang vắng Trees withered away and died in silence
Cây tàn úa rồi chết trong im lặng O Winter! Just come to join me
Mùa đông ơi! Hãy đến cùng ta
Pitch dark was the dusty sky. Coldness
Bụi mù trời. Rét cào cấu thịt da raked our skin
Quạ rít lưỡi. Còn gì mà thú nữa Crows wail. Nothing delightful remains
Muốn dài rộng mở ra muôn cánh cửa One wishes to widely open all doors and gates
Đuổi đông đi. Rối rít đón xuân vào... Chasing Winter away, then bustlingly
welcome Spring...
Cứ thế, bốn mùa mong ước nối theo nhau
Ghét tất cả. Rồi lại yêu tất cả And so, the four longed for seasons continued
Cứ thế to come one after the other
Mang lo toan vất vả Hating all of them, then 1oving all of them
Trái đất quay trong HI VọNG khôn cùng... And so
Carrying worries and meeting
Sài Gòn 4-1979
with difficulties
The earth continues to turn in endless HOPE...
Sàigũn 4-1979
THE POEM I DIDN’T INTEND

TO WRITE
Bài thơ không định viết
He’s not my son. He’s not my grandson
Không phải con tôi. Không phải cháu tôi I have also never known him
Tôi cũng chẳng bao giờ quen biết nó Look at him. He’s still completely a little boy
Hãy trông. Nó hoàn toàn còn là một thằng nhỏ You’ve trodden on him enough. You’ve slapped
Đạp nó thế đủ rồi. Tát nó thế đủ rồi him enough
Nó có tội chi? Bác ơi, chị ơi What crime did he commit? Dear uncle, dear sister
Ăn trộm ư? Một bánh mì kẹp thịt A theft? A sandwich
Đây tôi trả tiền cho. Thế này nhiều hay ít Well here let me pay for it. Is it too much or too little
Thả nó ra, đánh đập quá đủ rồi Let him go. You’ve beaten him enough
His face swelled considerably and was purple

like the snail shell
Mặt nó sưng vêu tím như vỏ ốc nhồi His teeth got loose, a line of red blood oozed
Răng nó lung lay, mép ứa dòng máu đỏ from his mouth’s corner
Có thể nó không còn mẹ còn bố Maybe he doesn’t have his mother or father
Nó đi xin vỏ bao xi măng ở các nhà xây He’s begging for ciment bags at houses being built
Giành một miếng ăn mà bị xử đến mức này Scrambling for a piece of food and be treated to
Với trẻ con, sao các người ác thế such a level
Không ai vô can khi một em bé How can you be so wicked with a child
Đến ngày hôm nay vẫn còn đói bánh mì... No one is cleared of all charges when a child
Up to today still runs short of bread...
1-6-1994
1-6-1994
ONE HUNDRED YEARS IN...
I
Trăm năm trong cõi... MAN’S WORLD
I Living with one’s face turned upside down

NGƯờI TA to the ground
Dying with one’s face looking upwards to heaven
Sống úp mặt xuống đất Rich, poor, glorious or humiliated
Chết ngửa mặt lên trời Are all within a same circle...
Giàu nghèo hay vinh nhục
Cam Ranh 4-1979
Cũng trong vòng ấy thôi...
Cam Ranh 4-1979

II
GETTING IT OFF ONE’S CHEST
II
TÂM SỰ
I have pity of you because even your smile
was fading
Thương bác nụ cười mà cũng héo
Throughout the year, although not ill, you always
Quanh năm không bệnh vẫn đi còng(1)
walked bentbacked(1)
Còn em nằm khểnh trong song cửa
While I lie leisurely inside the window
Ngắm cái vô hình giữa sắc không...
Admiring the invisibility reigning over forms
Điền Trì 8-1992 and emptiness...
(1) (1)
Từ ý thơ của Nguyễn Du. from Nguyễn Du’s poetical inspiration.
III
MEDITATION
III
suy ngẫm Looking forward and seeing no shore
Looking back I met with the wharf
Nhìn trước chẳng thấy bờ Much to my surprise when stepping backwards
Ngó sau thì gặp bến I was actually advancing forward...
Lạ thay lúc mình lùi
1989
Chính là khi đang tiến...
1989
IV
IV I SUDDENLY SEE
Chợt thấy
People no one can replace
Những người không ai thay được Have been lying all over the graveyards
Đã nằm đầy ở các nghĩa trang I kept silent and trembled with fear
Tôi lặng im và run rẩy kinh sợ When the road surface shouted aloud:
Khi mặt đường kêu lên: Rơi một chiếc lá vàng! There’s another falling leave!
1987 1987
V
UTTERLY DESOLATE
V
Vắng lặng Old trees are often cut off
Chicken can easily be stewed...
Cây già thường phải chặt How old am I?
Gà non dễ bị hầm... Do I have any bosom friend...?
Ta bao nhiêu tuổi nhỉ? 1987
Có ai là tri âm...?
VI
1987
THE END OF THE SPRING TIME
VI
Thinly scattered lilac flowers fell whitening
Cuối xuân
the
verandah
Lác đác hoa xoan rụng trắng hè
Inside the house the chat diminished while
Trong nhà vơi chuyện rượu đầy be
the wine flask was full
Có ông tóc bạc buông rơi kính
There was a silvery-haired old man who
Nghe thuốc cường dương mắt sáng loe...
dropped his glasses
1986 Hearing about Viagra, his eyes brightened...
1986
VII
VII FREEDOM
Tự do
Cry when wanting to cry
Muốn khóc thì cứ khóc Laugh when wishing to laugh
Thích cười thì được cười Because of that simple matter
Vì điều đơn giản ấy Blood now
Máu bây giờ Still sheds...
Vẫn rơi...
3-2-1986
3-2-1986
VIII
AT THE GRAVE OF A COMMUNIST
VIII Remembering brother Kim Ngọc
Trên mộ một người cộng sản
Living with people, when alive.
Tưởng nhớ anh Kim Ngọc
Buried with people when dead
Endangered because of people’s pieces
Sống ở cùng dân. Chết chôn cùng dân
of food and cloth
Hoạn nạn vì miếng cơm manh áo của dân
On your grave, the wind is always fresh
Trên mộ anh, gió lúc nào cũng mát
Bright blue in all four seasons
Xanh biếc bốn mùa đều là cỏ Mùa Xuân...
are all Springtime grasses...
7-1988
7-1988
IX
BESIDE THE LINE OF SAYINGS
IX The flower didn’t say anything

BÊN DòNG TụC NGữ Near the tree one isn’t unfamiliar with the shadow
of branches
Bông hoa nào có nói gì Women like artful guys
Gần cây thì có lạ chi bóng cành The saints like to treat simple people
Đàn bà ưa đứa tinh ranh A wiseman will suddenly turn silly
Thánh nhân thích đãi những anh khù khờ
Formerly he belittled the sky as too low,
Kẻ khôn sẽ dại bất ngờ now he walks bent-backed
Trước chê trời thấp bây giờ đi khom The square piece of wood couldn’t be carved
Gỗ vuông đẽo chẳng nên tròn to turn round
Mèo già trông thấy chuột con thì chào... The old cat, upon meeting the mouse, saluted it...
Vũng Tàu 5-1992
Vũng Tàu 5-1992
BRIGHT PURPLE
Tím biếc The golden fruit offered to you doesn’t ripen

Then let it be green until old age
Trái vàng cho em chẳng chín E.N.
Thì thôi xanh đến bạc đầu
E.N. The evening shade flew over the sallow city
Clouds suddenly awoke amidst the dazedly dream
Sắc chiều bay trên thành phố úa vàng The spreading blue sea smoke dimmed
Mây chợt thức giữa cơn mơ ngơ ngác the silvery wave
Khói biển lan xanh mờ con sóng bạc One half of the Fall had its shade inclined over
Một nửa mùa thu nghiêng bóng the boat hold
xuống khoang thuyền
Feelingless trees and grass tinted your broken
Cây cỏ vô tình nhuốm nỗi dở dang em off love
Gió thổi suốt đêm trăng mười bảy tuổi The wind blew throughout the seventeen years old
Em ở đâu đây? Trời dịu dàng bối rối moonlight night
Thả vào hồn ta giọt sương cũ đầm đìa Where could you be found? The worried soft sky
Cast into my soul the dripping wet old drop of dew
The air
transparent
and pure to such a point
The street roofs were darkened by the sadness
Bầu không of falling winter
trong My foot tripped over the dripping wet evening shade
tinh khiết đến nhường kia Did you ever miss me? The wind shook
Mái phố sẫm nỗi buồn mùa đông rớt the old malabar almond tree
Chân ta vấp bóng chiều ẩm ướt
Em nhớ ta chăng? Gió động sắc bàng già Months and years had gone by. Happiness
and sadness also had gone by
Năm tháng đi qua. Vui buồn cũng đi qua I bent down picking up the footprints
Ta cúi nhặt dấu chân thời mây nước of our loving time
Bồng bềnh hỡi! Làm sao mà tới được So bobbing and drifting alas! How could I reach
Một màu QUÊN lãng đãng cuối trời XƯA... A FORGETFUL shade that appeared vaguely
at the end of the sky of YORE...
16-8-1993
16-8-1993
Gửi bác Vương liên TO MR. VƯƠNG LIÊN
I heard vaguely that you’re now

Nghe đâu bác bây giờ
Cramming money into jute bags
Đóng tiền vào bao tải
And hiring two maid-servants
Thuê những hai hầu gái
To wash your pants and to pat your back
Giặt quần và đấm lưng
Well I’m also happy for you

Thôi thế em cũng mừng
It’s true that a flow will have an ebb
Quả là sông có khúc
As you were in the past
Cứ như bác ngày xưa
Very wretched I knew
Em biết là rất cực
In days past one needed a good life-story

Trước cần lí lịch tốt
Now one needs to have much money
Giờ cần có lắm tiền
Was it true that you were right
Phải chăng bác nói đúng
I doltishly didn’t believe you
Em ngù ngờ không tin
I’m always same same

Em vẫn vầy vậy thôi
At times fed up, at other times hungry
Bụng khi no khi đói
At times rich, at other times moneyless
Tiền lúc có lúc không
My wife suddenly felt happy and suddenly felt sulky
Vợ chợt mừng chợt dỗi
Sự đời bao rắc rối

Phải trái tính sao đây So complicated are matters in life
Lòng mình thì nhàu nát How can one dea1 with the right and the wrong
Kinh sách thì thơ ngây... One’s mind is all wrinkled up
Prayer-books are so childish and innocent
Em chưa ở trong Nam
Chắc còn chưa được thoáng I haven’t lived in the South
Cái thằng bé thuở nào Thus I might not be liberal
Bác dạy làm Cách Mạng The child in days past
You’ve taught to be a revolutionist
Bác đi, em vẫn nhớ
Gặp ai hỏi thăm luôn You’ve left, I always remember you
Thỉnh thoảng qua làng bác Whoever I met, I asked about you
Tự nhiên cứ chạnh buồn At times I went past your village
Without reason, I always felt sad
Chẳng biết có khi nào
Bác chợt thương người cũ I don’t know whether there might be a time
Chị ấy vẫn lam lũ When you suddenly felt pity of your old love
Vẫn một mình nuôi con... She still works hard and unrewardingly
And still brings up her children all alone...
1989
1989
old mr. tú
He said He just got out of the Party

Tú lão Never caring about life’s matters and upheavals
Drinking wine and sniggering day after day
Lão bảo Lão vừa xin ra Đảng He only pays attention to pecuniary matters
Kệ xác sự đời những biến thiên
Hằng ngày uống rượu và cười khẩy How miserable was the budget subsidies period,
Lão chỉ quan tâm mỗi chuyện tiền He said
Some came to inquire stealthily,
Lão bảo Thời bao cấp khổ sao other worried about
Kẻ đến dò la, người thắc mắc Being afraid the next house’s people might
Sợ nhà bên nghi động tiếng dao suspect hearing the
Thịt gà phải cắt bằng kéo sắc sound of knives
Chicken must be cut with sharp scissors
He said he married a youngster to be his

concubine
Lão bảo Cưới nhí về làm thiếp
It’s his character not to like dangling matters
Tính lão chẳng ưa việc lòng thòng
He actually hired two rows of motorcycles
Thuê hẳn hai hàng xe bình bịch
That paraded while firing fireworks...
Vừa đi vừa bắn pháo bông...
With his cold hand as sticky as fish slime
Bàn tay lạnh dính như nhớt cá
He grabbed my hand and palavered
Lão túm tay tôi, nói huyên thiên
While taking me to the floor, he laughed like
Đưa tôi lên gác cười như Mĩ
Americans
Mặt lão tỏa ra mùi sương đêm
His face emitted a smell of the night dew
Khuya về lòng bỗng đầy phiền muộn

Late in the night my heart was filled with gloominess
Tôi đứng trước thềm rửa ngón tay
I stood in front of the verandah, washing my fingers
Ngày mai chắc có cơn mưa lớn
There might be a big rain tomorrow
Gió đã ẩm rồi trong bóng cây...
In the shadow of the trees, the wind was all wet...
8-1989
8-1989
Bạn hưu RETIRED FRIEND
Đập gậy vào cánh cổng Striking the stick at the gate
Bạn ơi ta đến nhà My friend I’m coming to see you
Có chó thì xích lại If you have dogs, please chain them up
Có rượu thì bày ra And if you have wine, please display it
Ngoài hiên kê cái chõng Out on the verandah was a narrow bamboo bed
Ngất ngưởng ngồi cũng hay It would be interesting to sit totteringly on it
Bóng già đi lõng thõng Old guys’ silhouettes walked clumsily
Hao tiền mua nước cay Wasting money to buy alcohol
Ngày xuân lên phía trước Spring days advance forward

Tuổi xuân lùi phía sau Youth steps backwards
Tháng hè loang dưới chén Summer months spread under the cup
Mùa đông ngưng trên đầu Winter stopped over our heads
Only a little warmth of the autumnal

evening remains
In the eyes of the good contriver
Còn chút ấm chiều thu Who throughout her life
Trong mắt người tần tảo Saved the piece of food and the thin garment
Miếng cơm và manh áo for her husband and children
Suốt đời nhường chồng con
Tears quickly come to retired people’s eyes
Tuổi hưu mau hạt lệ They are easily affected by happiness and sadness
Buồn vui dễ chạnh lòng Remembering one’s past and having pity
Nhớ mình và thương bạn of one’s friend
Cuối đời thành tay không... As towards the end of one’s life, one becomes
empty handed
Ngổn ngang lưng chén rượu
Sương nắng bạc đời người In an anxious state of mind with half of a cup of wine
Niềm tin yêu thuở ấy Dew and sun turn man’s life silvery
Đâu đã thành xa xôi?... The so loved confidence in days of yore
Has not yet become far off, isn’t it?...
1987
1987
AT THE SEA-FISHERMAN’ S HOME
There was something quite far away

The small house tottering beside the mountain
ở nhà người đánh cá biển The half-closed door puffing lightly
and turning old prematurely
Có vẻ gì ngút ngát xa xăm Night after night she opened it awaiting
Gian nhà nhỏ chênh vênh bên núi for stars on the sky
Cánh cửa khép hiu hiu già trước tuổi
Đêm đêm chị mở ngóng sao trời There was something endlessly awaken
In his sleep, the hot-tempered fisherman
Có vẻ gì tỉnh thức khôn nguôi Seemed to have some sort of quietness
Trong dáng ngủ Lão chài nóng tính In his childish voice and laughing
Lại có gì như là trầm tĩnh
Trong giọng nói cười trẻ con It was not every morning that he stood
to weigh shrimps
Không phải sớm nào cũng đứng cân tôm He also wasn’t sitting to mend the net every evening
Chẳng phải chiều nào cũng ngồi vá lưới There was something she wasn’t able to speak out
Có điều gì, chị còn chưa kịp nói When he bobbingly walked towards
Khi anh bồng bềnh đi về phía bão đang tan... the direction the storm was thawing...
There was something that seemed like careful

planning and anxious suspense
Very very far and vague in the fisherman’s house
But there was always nothing special and strange
While it also seemed like there was something
Có vẻ gì phấp phỏng lo toan strange and different...
Trong vời vợi gian nhà người đánh cá
Như vẫn chẳng có gì khác lạ Maybe the innermost feelings of a man who left
Và lại như lạ khác một cái gì... Stretched here and there in many remaining persons
There was something that was firmly not square
Có thể nỗi niễm một người đi Something that seemed like missing
Giăng mắc đó đây trong bao người ở lại but was actually in excess
Có gì không tròn đầy vững chãi
Như thiếu và như lại thừa ra The boat crawled and was hidden behind
the crest of the far away waves
Con tàu trườn khuất sau đỉnh sóng xa The swells sank. The hammering waves made it float
Sóng lừng đánh chìm. Sóng búa đánh nổi He suddenly saw his house courtyard,
Anh chợt thấy sân nhà, bên vàng lưới beside the yellow nets
Mái tóc chị bay ngang trong tiếng trẻ con cười... Her hair flew transversally in the sound
of children laughing...
Bến Đoan 1976
Bến Đoan 1976
Họp CHI Bộ CELL MEETING
Cùng họp một Chi bộ In a meeting of the cell

Cách ngồi đã hai bề People sat on two sides
Bên là các Ông chủ On one side were the employers
Bên những Người làm thuê On the other side were the employees
Dù cùng quên sự thật Although they all forgot the truth

Đuổi việc và cúp lương About firing and cutting off the employees’ salary
Càng cố hòa làm một The more they tried to amalgamate
Càng tăng thêm dối lường The more deceptions increased
Người nghe mà chẳng nói Some listened without saying

Người nói chẳng cần nghe Some spoke without needing to hear
Dẫu hoàn toàn nhất trí Although they were completely unanimous
Vẫn cứ thành hai phe They still formed two parties
The employer and the employee

Ông chủ và kẻ mướn Can never be on an equal footing
Có bao giờ ngang nhau The common sense in life is so simple
Lẽ đời đơn giản thế But people were wrong until old age
Mà nhầm đến bạc đầu
What’s the reason for being sulky
Lí do nào để giận What innermost feelings that make one love
Nỗi niềm gì để thương Some day when the COUNTRY has
Một mai Nước có giặc to deal with enemies
Biết ai ra chiến trường... Who will go to the battlefield
Như con thuyền ngần ngại Like a boat that hesitated

Giữa đôi bờ ngang ngang Between the two shores of a same spot
Lòng mơ hồ rờn rợn One’s mind was vague and shivering
Trước sóng cồn tràng giang... Upon facing the great river’s surging waves...
1-1993 1-1993
THE NORTH-WEST
The sound of bird chirping fell upside down

the mountain shadow on Đà river
Stones screamed aloud. The space shook
with the white falls
Tây Bắc The sloping way bent, hanging over the silvery clouds
The noble-minded man’s soul tinted the forest
Tiếng chim rơi ngược bóng núi sông Đà trees’ leaves red
Đá gào vang. Không gian rung trắng thác
Đường dốc uốn vắt qua dải mây bạc Mường Nưa in the evening of yore,
Hồn trượng phu nhuốm đỏ lá cây rừng the sun spread over man’s face
Early this morning at Tây Trang,
Mường Nưa chiều xưa, nắng hoang mặt người the winds blew profusely
Tây Trang sớm nay, gió lên bời bời Reed flowers, in the reeds forest, reed flowers flew
Hoa lau, ngàn lau bay hoa lau Three portions of the sky vacillated
Ba phần trời nghiêng ngửa sắc Lai Châu with the Lai Châu shade
the mountain cliff beside
Suddenly fell over a few milky falls
In the morningtime firmament,
the leaf was like a fire drop
Mây cuồn cuộn sinh ra từ khe núi bên mình Slashed obliquely the one thousand meters high
Bất chợt đổ qua vai dòng thác sữa mountain cliff
Sáng thinh không, chiếc lá như giọt lửa
Rạch chéo vách đá dựng ngàn thước cao Nature danced the insanely foolish
serpent-dragon dance
Competing with the High Heaven,
Thiên nhiên múa điệu rắn rồng cuồng dại mountains eternally rose up
Thi với Cao Xanh, núi vút tầng lên mãi Bowing their heads the clouds glided.
Cúi mặt mây lượn. Ngẩng đầu tuyết rơi Raising its head the snow fell
Thêm một bước chân, ta đã ở trời rồi One more step and one is at the horizon
Trời mà chi! Ô hô! Trời lạnh lắm What’s the good of Heaven! Alas! It’s quite cold
Đỉnh nhọn mà chi! Ô hô! Những vây hãm What’s the good of the summit! Alas!
trùng trùng So many beleaguering dense sieges
Thơ vứt ngang trời, sông núi điếc Poems thrown across the sky,
Ta thả nỗi buồn vào muôn dặm không trung... rivers and mountains remained deaf
Let’s drop sadness in the thousands miles of space...
Fansipăng, chiều 27-2-1994
Fansipang, in the evening of Feb. 27, 1994
Rolling clouds originated from

STEALTHILY LISTENING TO TWO
LADIES’ CONVERSATION
I’m very sad these days, sister

Nghe trộm hai bà trò chuyện Without reason I’ve put on much flesh
Meat paste and grilled chopped meat
Dạo này em buồn lắm chị are real horrors for me
(1)
Tự nhiên người cứ phì ra I’m fed up with “cà sáy” and trionychid turtle...
Giò chả trông mà phát khiếp
Chán chường cà sáy(1), ba ba... I wish I could be thin
I would play badminton every evening
Ước gì mà gầy được nhỉ At times I told the driver
Chiều nào cũng tập cầu lông To drive the car to the countryside to breathe
Đôi khi em bảo chú xế the field air
Lái xe ra thở khí đồng
In central and provincial committees’ meetings
Lúc họp trung ương, họp tỉnh I asked the doctors and was fed up with looking
Hỏi thầy tìm thuốc chán rồi for medicines
Chả làm sao mà gầy được I simply couldn’t turn thin
Em như... xấu quá, chị ơi I seem like... too ugly dear sister
(1) (1)
Vịt lai ngan, một đặc sản. Cross-bred duck, a speciality.
I’m so afraid my husband might have girlfriends

No one can know what might happen
Chỉ sợ nhà em bồ bịch Dear sister, don’t believe them
Nào ai biết được thế nào Well... I’ll try to see what will happen...
Chị ơi, đừng tin các lão
à thôi... Em thử xem sao... Stealthily listening to the two of them talking
What a sadness, anyway I’m feeling a little happy
Nghe trộm hai bà trò chuyện I suddenly think of thousands of women harvesters
Buồn thay, mình lại vui vui Who throughout the year were selling their backs
Chợt nhớ bao người cấy hái to the sky
Quanh năm lưng bán cho trời
Although working so hard, they stil1 lacked food
Vậy mà đói ăn, thiếu mặc and clothes
Muốn gầy ư? Có khó gì! Wishing to be thin? Nothing is simpler!
Chợt thấy thơ mình có lỗi I suddenly felt my poems have committed mistakes
Lạc loài trăng gió chi chi... Alone in a strange land, flirtatious
and I don’t know what else...
Điền Trì 3-1992
Điền Trì 3-l992
DON QUIXOTE
O my Dulcinea, will you come back to wash your

Đông Kisốt clothes near the old well
All my shields and spears were broken,
Nàng Đunxinê của anh ơi, em có trở về Rosinante is dead
giặt áo bên giếng cũ Scores of Windmills are still carefree throughout
Anh đã gẫy hết giáo khiên, con ngựa Rôtxinăng the world
cũng đã chết rồi There are still myriads of injustices
Thế gian vẫn còn nhởn nhơ lũ Cối Xay Gió and human miseries
Vẫn còn ngổn ngang bao oan khổ kiếp Người
Endowed with dramas children were dancing
Những đứa trẻ mang đầy bi kịch, dưới ánh trăng frenziedly under the moonlight
nhảy múa tưng bừng They laughed at me and ridiculed me, because I’m
Chúng cười chế giễu anh, bởi anh săn tìm chasing after their thousand year old aspirations
khát vọng ngàn đời cho chúng I’ve worshipped you throughout my passionate
Thờ phụng em suốt tuổi đắm say, dọc thời mơ mộng young age and along my dreamy
Anh đâu dám nghĩ rằng em chỉ là một cô gái dở hơi... days
I dared not think that you were only a dotty girl...
Do I have anything left for myself?

A few unjust thrashings, and several
Anh còn lại gì cho mình chăng? outdated preachings
Mấy trận đòn oan, vài thuyết giáo cũ mèm An illusive proudness at the Inn
Chút kiêu ngạo hão huyền nơi Quán Trọ Benevolence, righteousness and freedom,
Nhân Nghĩa và Tự Do, ước nguyện của hồn anh the wishes of my soul have been
đã hiện thành Hoa Cỏ transformed into Flowers of
Nở chẳng vô tâm trong mọi tiết trời, Grass
bên các nẻo đường đi... That don’t bloom heedlessly in all climates
beside all sorts of ways...
Vĩnh biệt em, chẳng oán giận, chẳng xót thương,
chẳng ân hận, chẳng đau buồn Saying farewell for ever to you, I’m not resenting,
Anh đã làm xong phần việc đời mình not pitying, not feeling sad
với trái tim tình nguyện I have done my part in life with a volunteering heart
Đèn nến sáng choang các vòm cây, làng mở hội rồi, Lamps and candles were lighting the trees’ vaults,
bao đôi lứa xe duyên mà anh không đến the village was merrymaking, many pairs
Anh lang thang cùng ngọn gió giang hồ of lovers had married but I didn’t
phiêu bạt cuối trời YÊU come
I strolled about with the wandering wind drifting
towards the end of the Love sky
The earth itself has forgotten its glorious past,

Đất đã tự quên dấu tích oai hùng để tiếng chim allowing the bird chirping to fly glitteringly like
như chuỗi bạc long lanh bay rập rờn sông núi a silver string all over mountains and rivers
Nhưng nàng Đunxinê của anh ơi, nếu còn một ai But, o my Dulcinea, but if there still exists someone
bị đói khổ và đọa đày, ở bất cứ nơi nào who is hungry and miserable from anywhere
lên tiếng gọi and who called for help
Anh sẽ lại trở về trên lưng ngựa Rôtxinăng I shall come back against riding Rosinante
Giương thẳng ngọn giáo dài, lừng lững đi Holding high the long - handled spear,
trong tái nhợt những đêm trăng... dauntlessly walking in the paleness
of moonlit nights...
Matxcơva 25-4-1990
Moscow April 25, 1990
VISITING THE KONSTANTINOVO

VILLAGE, HOMELAND
Đến làng Kônxtantinôvô OF RUSSIAN POET
Quê hương thi hào Nga SERGUEI ESSENINE
Xergây Exênin
The evening was hanging on the inlaid
with gold tower peak
Chiều lơ lửng dát vàng trên đỉnh tháp The river indifferently flew hidden under the trees’ shade
Sông dửng dưng trôi khuất dưới bóng cây The garden was tinted with an ancient sadness
Mảnh vườn nhuốm một nỗi buồn xưa cũ You opened the umbrella and walked in the flying rain
Em xòe ô đi trong mưa bay
The iron cock stood guarding the wooden house
Con gà sắt đứng canh ngôi nhà gỗ Its roof still had the pleasant sweet smelling
Mái còn thơm mùi nhựa thông tươi of fresh pine resin
Đàn sếu bay qua hồ nước lặng The flock of cranes flew across the silent water lake
Thả nỗi buồn vu vơ ngang ngọn mấy cây sồi Casting a vague sadness over the tops of some oak-
trees
Years and months rolled up on restless oxen horns

The old lover, people have forgotten
The rain-colour eyes, the soft and white breast
Năm tháng cuộn trên sừng bò khắc khoải
Do people remember? There remains only me...
Người yêu xưa, thiên hạ cũng quên rồi
Đôi mắt màu mưa, ngực trần mịn trắng
I threw my hat at the thorny bush
Có nhớ chăng? Chỉ còn một tôi thôi..
and showing great warmth
Greetings!
Tôi ném mũ xuống bụi gai, vồn vã
Where are you wandering about?
Kính chào anh!
The lips were bloodily struck with very pure poems
Anh phiêu lãng nơi đâu?
Which up to now still harass our minds...
Môi dập máu những câu thơ trong trẻo
Đến bây giờ, còn day dứt lòng nhau...
The bell sound was lost into the dark dense forest
Awaken at the near end of the field,
Tiếng chuông lịm vào giải rừng tối sẫm
a far away dot of light
Tỉnh thức cuối đồng, đốm lửa xa
I was like the trembling fading moon
Tôi như ánh trăng mờ, run rẩy
Flying vaguely in the immensity of the Russian soul...
Bay mơ hồ trong thăm thẳm hồn Nga...
Riadan 6.1990
Riadan 6.1990
đêm trắng WHITE NIGHT
Hàng cây lơ mơ thức ngủ The dreamy rows of trees were so much
Trong tấm áo choàng cô dâu half-asleep half-awake
Đến nỗi những ngôi nhà cổ In the bride’s gown
Đêm nào cũng phải lòng nhau... To such a point that the ancient houses
Were each night in love with one another...
Lêningrat 12 - 5 - 1990
Leningrad May 12, 1990
Tình cờ gặp người quen

trên tàu tốc hành
Xêvaxtôpôn - Matxcơva MEETING BY CHANCE A FRIEND
ON THE SEVASTOPOL-MOSCOW
EXPRESS
Thế nào lại gặp ở đây
Nhác trông em có vẻ gầy hơn xưa
How come we met again here
Phải chăng khi nắng lúc mưa
At first sight, you looked a bit thinner than before
Tiết trời nước bạn không ưa chi mình
Is it because sometimes it rains, sometimes it’s sunny
The climate of our friendly country doesn’t like us
Em cười nhợt hết màu xinh
Thấy em bối rối, thực tình cũng thương
Your pale laugh was deprived of all prettiness
Nỗi gì chẳng quản gió sương
Seeing your worriness, I really felt pity of you
Việc gì thân gái dặm trường thế em?
For what reason you didn’t mind life’s hardships
Why a girl like you must travel so far?
Ngày đi Mat, đêm về Len*
Mặt em thì dại mặt tiền lại khôn
In daytime you went to Moscow, at night-time
ích chi vui đổi lấy buồn
you came back to Leningrad
Buôn chi cũng phải biết buôn, mới lời
Your face is foolish but money’s face is wise
Is it useful to exchange happiness for sadness
Whatever one is trading, one must know how to do
it to get profits
* Tiếng gọi tắt Matxcova và Lêningrat.

Speaking in tortuous words and chatting for a moment

It came out that you have become an exile
Quanh co trò chuyện đôi hồi Burying your child, quitting your job,
Thì ra em đã là người lưu vong and having no husband
Chôn con, bỏ việc, không chồng The life’s ties, who will undo them for you
Dây đời ai cởi những vòng ấy ra
Someday when I’ll return home
Một mai anh trở về nhà What could I tell your old parents
Anh thưa với bố mẹ già làm sao Loving their children like the trace of consumed oil
Thương con như ngấn dầu hao Who could know when the night lamp will die out
Đèn khuya biết tắt lúc nào mà hay...
I looked in a flash the rows of trees
Anh nhìn loang loáng hàng cây Far away in the field, the crescent moon
Đồng xa, xanh mảnh trăng gầy treo nghiêng was hung obliquely
Bâng quơ một tiếng chim đêm A night-bird’s chirping vaguely resounded
Mà lưu bao nỗi niềm riêng ngang trời... And left so many innermost feelings amidst the sky...
Moscow 5-1990
Matxcơva 5-1990
BESIDE THE URAL THINKING
OF SAPAEP(1)
Bên sông Uran nhớ Sapaep(*)
Your blood had once reddened this river portion
Máu Ông từng đỏ khúc sông này Does your soul still live in the winds that shook the trees
Hồn có còn chăng trong gió cây Shivering at the horizon was the silvery river
Rờn rợn chân trời con nước bạc Whitening the shore the flowers sobbed and flew
Trắng xác bờ hoa thổn thức bay
Wars and battles had sunk in the purple coloured cloud
Trận mạc đã chìm trong ráng tím To where the ancient red blood drop had flown
Giọt máu hồng xưa trôi đến đâu Late in the evening the sunlight had not died
Chiều muộn rừng phong chưa tắt nắng off in the platan-trees forest
Từng đôi trai gái đứng ôm nhau Couples of young men and young girls stood
hugging one another
Ai hay ấm lạnh bao gương mặt
Còn có ai còn nhớ tới Ông No one knows whether among so many warm
Cô gái nựng hôn con chó Nhật and cold faces
Mắt dửng dừng dưng ngó khói sông... Is there any of them that still remembers You
The young girl kissed and soothed the Japanese puppy
Ucraina 9-5-1990 Her completely indifferent eyes looked
at the river smoke...
Ucraina May 9, 1990
(*) (1)
Anh hùng Liên Xô. A Sovietic hero.
Trước mộ Đại văn Hào IN FRONT OF THE TOMB OF GREAT

Lép Tônxtôi WRITER LEO NIKOLAYEVICH
TOLSTOI
Đỉnh của muôn ngọn núi
The peaks of thousands of mountains
Tự thu mình
Shrank themselves
Trong vuông cỏ
In the square of grass
Dãi dầu
Weather-beaten
Đầu suối cạn
On top of the dried mountain stream
Những tác phẩm thiên tài
Genius masterworks
Vượt ra ngoài
Surpassing
Các giới hạn
All limits
Đấng Tạo Hóa nằm đây
The Creator lies here
Nhỏ bé cô đơn
Small and lonely
Bên gốc một cây sồi
Beside the base of an oak-tree
Tôi lặng lẽ cúi đầu và khẽ gọi:
I silently bowed my head and called softly:
- NƯớC
O
NGA
DEAR
ƠI!
RUSSIA!
Pôliana 18-5-1990
Poliana May l8, 1990
ON THE SEREMECHEVO
INTERNATIONAL AIRPORT
trên sân bay quốc tế
Anyway it’s a stranger’s land
Seremechevô Well, you better not stand amidst the sky to cry
Real few feel pity of poor people
Dẫu sao cũng đất nước người So ill-treated ... but it isn’t through yet
Thôi em đừng đứng giữa trời mà kêu How much merchandise did you get robbed
Mấy ai thương đến kẻ nghèo Your dress got wrinkled folds, your face swelled
Tấm thân đày đọa đến điều... chưa xong with wounds
Hàng em bị cướp nhiều không Thinking that a miserable life has come to an end
áo nhàu nếp gấp, mặt phồng vết đau Against all expectations one sees over one’s head...
Tưởng rằng hết kiếp ngựa trâu a cudgel
Nào ngờ lại thấy ngang đầu... dùi cui Red or blue belongs to a same horizon
Đỏ xanh cũng một chân trời Wherever one goes it’s a wage-earner’s life
Đến đâu cũng một cuộc đời làm thuê Well it’s useless to continue weeping
Thôi đừng khóc nữa mà chi Having crossed the searching gate, you better go home
Đã qua cửa khám thì về cho xong Your folks have waited for you for several years on end
Người thân đợi mấy năm ròng Although you’ve lost your goods you still have your
Mất hàng những vẫn được lòng mẹ cha... parents’ kindness...
Cửa ngoài anh đã bước ra

Thấy em còn đứng như là trời chôn I’ve walked out of the external gate
Đường bay thăm thẳm nỗi buồn And saw you standing stiffly
Phận em ai biết sẽ còn ra sao... The air route was filled with deep sadness
Who knows what’s reserved for your fate in the
11-6-1990
future...
11-6-1990
I WENT TO THE SOVIET UNION AND
Chú sang Liên xô MET YOU
có gặp cháu
He laughed, his face turned more and more gentle
Did you meet him in the Soviet Union?
Bác cười, gương mặt càng hiền hậu
Was he in good health?
Chú sang Liên Xô có gặp cháu? When will he finish his doctorate?
Chẳng hay cháu nó có khỏe không?
Nó thi Tiến Sĩ bao giờ xong? I have bought the bed and the wardrobe
That’s enough for him when he comes back
Tôi đã sắm được giường và tủ and gets married
Nó về cưới vợ thế là đủ A merrily animated glare resembling a rustling fire
Một ánh tưng bừng như lửa reo Burning in the old wrinkled eyes that laughed...
Cháy trong mắt già cười nhăn nheo...
It would be a crime to let that glare die off
Để tắt ánh lửa kia là có tội I was suddenly choked and worried
Tôi bỗng nghẹn ngào và bối rối It would be much better, were I not to meet you
Giá không gặp cháu có hơn không Why should I know about the story,
Biết chuyện làm chi, chỉ đau lòng as it was quite painful
Chao ôi! Tôi làm sao nói được

Alas! What could I say
Cháu đã lưu vong làm tướng cướp You’ve turned yourself into an exiled robber
Đoạt của, đánh người chẳng ghê tay Plundering property and beating people without fear
Cháu là nỗi kinh hoàng trên các sân bay... You’re a holy terror on all the airports...
1990
1990
IN THE GOLDEN FLOWERS

GRASSFIELD
Trong đồng cỏ hoa vàng Grass and golden flowers spread until the sky’s
extremity
Cỏ hoa vàng đến cuối trời Without reason one turns into a lascivious person
Không dưng mà hóa ra người lẳng lơ For whom I’m looking for in the waiting world of yore
Tìm ai trong cõi chờ xưa The moon and wind turn one hundred years old,
Gió trăng trăm tuổi già nua một thì it’s now the time of advanced age
Thực ra tôi chả tìm chi Actually I’m not looking for anything
Yêu em cứ rẽ lối đi lên trời Loving You I cleaved my way to go up to Heaven
Yêu hoa cứ đến với người Loving flowers I’m coming to the loved one
Nào tôi có biết rằng tôi biết gì I really don’t know what I actually know
Hoa vàng nở hết mình đi Be in full bloom o golden flowers

Nghe đâu tuyết trắng bay về rồi đây It seems white snow has flown back already
Trời ơi! Vàng đến thế này O My God! How come it’s so wonderfully golden
Mà sao đen bạc vẫn đầy thế gian... While the world is still filled with wickedness
and ungratefulness
Giaparôgie 5-1990
Giaparogie 5-1990
RECOMMENDATION
Dặn con
TO ONE’S CHILD
Chẳng ai muốn làm hành khất

No one wants to be a beggar
Tội trời đày ở nhân gian A kind of God’s persecution in this world
Con không được cười giễu họ You mustn’t laugh at them
Dù họ hôi hám úa tàn Although they’re il1-smelling and crumbling
Nhà mình sát đường, họ đến Our house is close to the road so they came
Có cho thì có là bao Were we to give something, it was not much
Con không bao giờ được hỏi You should never ask them
Quê hương họ ở nơi nào Where is their homeland
Con chó nhà mình rất hư Our dog is very naughty

Cứ thấy ăn mày là cắn As soon as he sees a beggar he bites
Con phải răn dạy nó đi You should admonish him
Nếu không thì con đem bán If not go ahead to sell him
Mình tạm gọi là no ấm

We can be called well fed and warmly clad
Ai biết cơ trời vần xoay Who knows how the celestial artfulness revolves
Lòng tốt gửi vào thiên hạ Kind-heartedness entrusted to people
Biết đâu nuôi bố sau này... Might later on permit you to feed me...
Cửa Lục Thủy 13-11-1991
Lục Thủy Gate 13-11-1991
TO MY NEPHEW
Written after my nephew, a district committee

chairman, got his house robbed at night
and he himself was badly injured
Gửi cháu
Hey my nephew,
Viết sau khi cháu là chủ tịch huyện,
nhà bị cướp đêm, cháu bị thương nặng A mandarin’s house must be far away from the road
The door must be closed, the wall must be high
Cháu ơi, What peop1e do inside the house
Nhà quan là phải xa đường Don’t let other people know, don’t let them
Cái cổng phải kín, cái tường phải cao come in and get out
Trong nhà ăn ở làm sao The love of classes with its noble signification
Đừng cho dân biết dân vào dân ra When talked about in a conference,
Tình giai cấp, nghĩa cao xa is on1y for talking sake
Nói trong hội nghị chỉ là nói thôi Fortunately the gist of the matter had been so
Cũng may sự đã thế rồi The wound must be mended while the face is... intact
Vết thương phải vá mặt người... chẳng sao Although you’ve lost more then one half
Mất dù quá nửa hầu bao of your fortune
Còn tay, tiền của lại vào như không You still have your hands, and money will come
around as usual
Hey my nephew,
Being a high official, one has to be on one’s guard
Upper room, lower room, inner room, outer room
Cháu ơi,
At the present time Mobile(1) is everywhere
Làm quan là phải đề phòng
The problem is who to trust and who not to be trusted...
Phòng trên, phòng dưới, phòng trong,
One startles when seeing that a lot of things around
phòng ngoài
(1)
Could be thought about, but just couldn’t be spoken out
Bây giờ đâu cũng Mô bai
Don’t expect your friends to be faithful
Tin ai mà chả tin ai mới là...
They might throw flowers in front but behind
Giật mình khối chuyện quanh ta
they might betray
Nghĩ vào thì được, nói ra thì đừng
The official circle has its vicissitudes
Chớ mong bè bạn thuỷ chung
The more you love the REVOLUTION,
Tung hoa phía trước, phản thùng phía sau
the more you’ll feel painful
Quan trường là chốn bể dâu
There still are near and distant family ties
Càng yêu CáCH MạNG, càng đau cõi lòng
Having pity of my nephew and grieving for him,
Lại còn dây dợ lòng vòng
my eyes shed tears...
Ngậm ngùi thương cháu, mà dòng lệ rơi...
2-7-1998
2-7- 1998
(1) (1)
Điện thoại di động. Cell phone.
Giải thích
EXPLANATION
Sông bay
River flew
Núi bay
Mountains flew
Ngàn xưa bay
Time immemorial flew
Nàng Tiên Dung
Lady Tiờn Dung
Khỏa thân
Nude
Đi trong mây
Walked in the clouds
Vòm ngực trắng
Her white breast
ối chao
O God
Mát và mềm
Fresh and soft
Như lửa
Like fire
Một giải trần gian
A spread of world
Thánh thót
Clear-ringing
Những!
The!
Giọt!
Drops!
Sữa!
(of) Mi1k!
Vịnh Hạ Long!
THE HẠ LONG BAY!
Bồ Hòn, 1990
Bồ Hũn, 1990
AIMLESSLY STANDING...
Vẩn vơ ra đứng... Aimlessly standing in front of one’s house

So many people went by but one doesn’t see
Vẩn vơ ra đứng trước nhà anyone going by
Người qua mà chẳng thấy qua một người Sadness of yore - The yellow falling sunlight
Buồn xưa - Vàng vạt nắng rơi Thinking of days past - The wind blew
Nhớ xưa - Gió biếc chân trời mong manh in the blue vague horizon
Chiều nghiêng một sắc vô tình The fading evening bore an indifferent shade
Tự nhiên, mình chả biết mình là ai... Without reason, one doesn’t know who one is...
1996 1996
Những bức tranh THE WATERS AND RIVERS

sông nước PAINTINGS
It seems like the sea came looking for him

Dường như biển đến tìm anh
In the floor hidden behind the stone cliff
Trong gian gác khuất sau vách đá
Beaches and wharfs showed their own strange colours
Những bến bãi tự mình khoe sắc lạ
A couple of wild sails flew up all the same
Đôi cánh buồm hoang dã cứ bay lên
The crescent thin moon meditated night after night
Vầng trăng gầy, ngẫm nghĩ khuyết đêm đêm
Waters were cut into sections. Storms pranced
Nước xẻ múi. Bão chồm xoay nanh vuốt
showing clutches
Ngọn sóng trùng khơi. Tiếng kêu thảng thốt...
The high seas crests of waves. The nervous sound...
Lặn chìm trong làn lụa mỏng như sương
Sank in the thin layer of silk that looks like the dew
and colour
Are still fluttering amidst the illusive painting strokes
So many eventful fates. So many feelings
Nhành phong lan khô. Mà đâu đó sắc hương and vicissitudes
Còn xao động giữa ảo huyền nét vẽ So many lives with so many breasts full of storms...
Bao số phận nổi chìm. Bao nỗi niềm dâu bể
Bao cuộc đời ngực chứa cơn giông... The fishing-boats were back, the river-bank
turned resplendent
Thuyền cá về lộng lẫy cả triền sông He stood, feeling dizzy amidst the kitchen smoke
Anh đứng ngợp giữa bốn bề khói bếp on all four sides
Biển Đông bỗng thấy mình cạn hẹp The Eastern Sea suddenly felt itself narrow and dry
Khi khoang thuyền When from the hold
chợt dội suddenly resounded
một tiếng a word
- OA! - OA!(1)
Trong phòng anh, bức tranh đã sinh ra... In his room, the painting has come to life...
The dry branch of orchid. Somewhere the perfume

(1)
Untranslatable onomatopoeia.
STANDING ON THE Hồ CITADEL AT THANH

HóA AND REMEMBERING ứC TRAI
Đứng trên Thành Nhà Hồ NGUYễN TRãI’S VERSE “ONLY WHEN THE
ở thanh Hoá nhớ câu thơ BOAT CAPSIZED, CAN ONE KNOW THAT
“Phúc chu thuỷ tín dân do thuỷ” PEOPLE ARE LIKE WATER”
của ức Trai Nguyễn Trãi
When the dynasty no longer agrees with people’s will
Khi vương triều không còn hợp lòng dân Then a stone citadel turns merely into pasty mud
Thì thành đá cũng chỉ là bùn nhão The throne collapsed in a stormless season
Ngai vàng đổ trong mùa không mưa bão Invaders’ faces teeming throughout the capital
Mặt xâm lăng lố nhố khắp kinh thành
Who is the people?
I suddenly shivered
Dân là ai?
On the palace floor, oxen’s faeces fell scatteringly
Tôi bỗng rùng mình
At the Cầm Hồ mountain(1) raphia-grass flew flutteringly
Nền cung điện, phân bò rơi rải rác Is that fate decided by heaven? No one knows whether
Núi Cầm Hồ(1) cỏ may bay xao xác it exists or
Mệnh trời ư? Nào biết có hay không... not...
(1)
Place where Hồ Quý Ly and his son
were arrested. Feudal historians
(1)
Nơi cha con Hồ Quý Ly bị bắt. Sử believe that’s “fate decided by
gia phong kiến cho đó là "Mệnh trời". heaven”.
Baskets of fingers were thrown into the river(1)

Từng thúng ngón tay đổ ào ào xuống sông(1) The Hồ dynasty ended, how could it resist? (2)
Nhà Hồ mất(2), làm sao mà cưỡng được Only when the boat capsized, can one know people
Lật thuyền mới biết dân như nước are like water
Bóng ức Trai đi, động gió bốn phương trời... ức Trai shade walked away, strong winds flew
in all four directions of the world...
Vĩnh Lộc 29.10.1998
Vĩnh Lộc 29-10-1998
(1
When the stone citadel was built,
1
Xây thành đá, ngón tay của dân fingers of workers that were cut off
bị đá kẹp đứt, đổ từng thúng or crushed were thrown basket after
xuống sông. basket into the river.
2 (2
Nhà Hồ mất năm 1407. The Hồ dynasty ended in 1407.
THE POEM NOT SENT TO ANYBODY
Besides the wisp of white cloud flying amidst

Bài thơ không gửi cho ai
the sky and the blue heart beating in my chest
I don’t have anything else...
Ngoài làn mây trắng bay ở ngang trời Your turning away is quite right,
và trái tim xanh đập trong lồng ngực, why should we regret
anh chẳng có gì đâu... a time of inconclusiveness
Em quay đi là phải quá rồi, tiếc nuối làm chi Only a few wild flowers know to feel pity
thời dang dở for the new sadness of days past
Chỉ mấy bông hoa dại là còn biết thương When coming to a corner of the deserted garden
nỗi buồn mới của ngày xưa to artlessly bloom...
Cứ tìm đến góc vườn hoang mà hồn nhiên nở...
Saigon 1.7.1999
Sài Gòn 1.7.1999
THE POINT
To writers Nguyễn Thanh

and Lõm Quang Thắng
Đất mũi
The thrown tiny raindrops caused my face to feel
Tặng nhà văn Nguyễn Thanh a burning sensation
và Lâm Quang Thắng The wind blew so strong that my ears buzzed,
and I had to talk with my hands
Hạt mưa li ti, lao vào rát mặt On the Big Gate river, boats pranced like battle horses
Gió ù tai, phải nói bằng tay The frontier outpost had a red flag flying
Sông Cửa Lớn, xuồng chồm như ngựa trận
Đồn biên phòng, đỏ một sắc cờ bay I lifted the one thousand leagues silt drop
That drifted for a thousand years in the fertile arroyos
Tôi nâng giọt phù sa vạn dặm Then in a fleeting moment of the illusive earth
Phiêu bạt ngàn năm trong kinh rạch mỡ màu and heaven
Để một thoáng, đất trời mộng ảo Had, for the Fatherland, given birth to
Sinh thành cho Tổ Quốc THE POINT CÀ MAU
Mũi Cà Mau
So many huts bound across the wet forest

Junks profusely sailing through storms and rains
The lively mangrove spread its trunk safeguarding
Bao căn lều buộc ngang rừng ẩm ướt the land
Những chiếc ghe vượt mưa bão bời bời When dead they showed their white bones
Cây đước sống, choãi toàn thân giữ đất like human bones
Chết nhô lên phơi xương trắng như người
The wild reddish sea waves disorderly lying about
Sóng biển đỏ ngầu, ngổn ngang, hoang dại Billowed towards me when I stood dipping my feet like
Cuồn cuộn táp vào tôi, khi tôi đứng dầm chân the last mangrove
như cây đước cuối cùng I suddenly saw the heroes of yore disputing
Chợt thấy người xưa giành lại giang sơn trên yên ngựa and regaining the homeland on horseback.
Cuối trời, dựng kiếm, nhớ Thăng Long... At the extremity of the sky, set their swords upright,
and thought of Thăng Long...
Mũi Cà Mau
13h30 ngày 1.11.1999 Point of Cà Mau
l3:30 PM on November 1,1999
THANKING THE GRASS
The little grass with its tiny yellow flower

blooming spottily
Cảm ơn cỏ Had come to the point of Cà Mau,
no one knows since when
Ngọn cỏ nhỏ nhoi, hoa nở vàng lấm tấm On the thousand leagues of the Eastern Sea,
Đã đến chót Mũi Cà Mau không biết bao giờ the waves surrounded, twisted and pranced
Muôn dặm biển Đông, sóng búa chồm quằn quại Beating madly at the thin like silk grass root...
Đập điên khùng vào rễ cỏ mỏng như tơ...
The roots were uprooted, the body flowed,
Rễ bật, thân trôi, nhánh tướp và hoa rụng the sprigs tattered and the flowers fell
Hoa dạt quanh mùn lá, nảy mầm xanh From flowers drifting around decayed leaves
Mầm nhỏ xíu vật vờ, huơ chân tìm điểm tựa sprouted green buds
Sống hết đời vẫn không hết mong manh The tiny bud lived precariously and waving
its foot looking for a point to lean on
Cây đước chết rồi cây mắm chết Living throughout its life without ceasing to be frail
Ôm phù sa từng giọt thắm hồng cầu
Cỏ chợt mọc và chìm dưới nước mặn After the mangrove died, the brine tree also died
Thoi thóp ngoi trong sóng giật nát nhàu Hugging the silt, drop by drop filled with red
corpuscles
The grass suddenly grew and sank under salted water
Stirringly emerged from wrinkled strong waves
Having the grass means having the ground
The ground turned sweeter and sweeter amidst
the immense salted sea
Có cỏ có nghĩa là có đất And the grass silently bore the destiny
Đất ngọt dần giữa biển mặn mênh mông Of people who had enlarged the frontier
Và ngọn cỏ âm thầm mang số phận and safeguarded the homeland...
Những người từng mở cõi, giữ non sông...
The forgotten grass was lonely at the horizon
Ngọn cỏ bị lãng quên, bơ vơ cuối chân trời It lived an enduring life to bring about life
Bền bỉ sống để mở ra sự sống The ground is being born, encroaching areas
Đất đang sinh, lấn từng vòng biển rộng of immense sea
Cũng bắt đầu từ ngọn cỏ này thôi. All had originated from this very leaf of grass
Ngọn cỏ long đong, dầu dãi, nhỏ nhoi The unfortunate, weather-beaten and tiny leaf of grass
Điềm tĩnh đối đầu với muối và bão Calmly confronted the salt and storms
Để sau cỏ, bát ngát một bán đảo Behind the grass was an immense peninsula
Như lưỡi cày khổng lồ xuyên qua đại dương... Looking like a huge ploughshare going through
the ocean...
Đến mỏm đất cuối cùng của mọi quê hương
Tôi thành kính cúi thấp đầu trước Cỏ Coming to the peak of the last land of all countries
Cỏ vẫn bao dung và dịu dàng và bé nhỏ I respectfully bowed down to the GRASS
Và vô danh trong muôn cõi vu vơ... The grass continued to be magnanimous, gentle, and tiny
And anonymous among thousands of vague worlds...
Mũi Cà Mau 1.1.1999
Point of Cà Mau 1-1-1999
WORDS OF A FRIEND
Lời một người bạn có
HAVING A WIFE BEING CHOSEN
vợ được chọn đi làm TO BE AN OSHIN IN TAIWAN
Ôsin ở Đài Loan
Thanks to the revolutionary martyr family’s priority
Ưu tiên gia đình liệt sĩ You were chosen to be an Oshin(1)
Mình mới được làm Ôsin The coal branch is laying off workers(2)
Ngành than hiện đang giãn thợ* We just don’t know where to find a job
Biết đâu có việc mà tìm
Well, be happy to go, my dearest
Thôi vui mà đi, mình nhé Were you to hesitate, someone else will take your place
Dùng dằng người khác sẽ thay With an eight-hundred-US-dollar salary per month
Lương tám trăm đô, mỗi tháng Thank God, we still have a chance...
Ơn giời còn một cơ may...
1
Name of a character in a Japanese film
entitled OSHIN, that has become a
Vietnamese word, designating a maid -
servant.
2
*Năm 1999, Tổng Công ti Than In 1999, the Vietnamese Coal General
Company had had the policy of allowing the
Việt Nam chủ trương các mỏ mines to rest in rotation, as well as the
nghỉ luân phiên và giãn thợ policy of laying off workers (later on
(sau bãi bỏ). these policies were abolished).
Anh sẽ bỏ bồ, chừa rượu I’ll let down my girlfriend, and give up drinking
Tảo tần nuôi mẹ, dạy con I’ll be well contriving to feed mother and teach
Vài năm nhớ về, mình nhé our children
Trông mình như vẫn còn son... Remember to come back in a few years, my dear
You look like being still single...
Bạn nói rồi cười ngơ ngác
Bâng khuâng gương mặt hao gầy He talked then laughed dazedly
Giọt lệ của người đứng tuổi Dazed with grief his face turned thin
Biết rơi vào cõi nào đây... The tears of a middle-aged man
To where must they be dropped...
1999
1999
A POET-FRIEND INVITED ME
TO DRINK ON THE SHORE
Bạn thơ mời rượu
OF TIềN RIVER
bên Sông Tiền
Grilled snake is heavenly tasty
Rắn nướng ngon động trời Rice brandy makes you so drunk that you feel
Rượu đế say sụt đất the earth is collapsing
Gặp nhau có dễ đâu It wasn’t easy to meet each other
Sông Tiền trôi ngang mặt The Tiền river is flowing in front of us
Ngàn li dù uống cạn Though we might drink up one thousand cups

Một nỗi niềm khôn vơi An innermost feeling still cannot be lessened
Thế trận cài răng lược The dovetail tactical position
Can qua nửa đời người A half man’s life of fire and sword
Ta thì bảo theo địch We say that’s because of the enemy

Địch lại rằng theo ta The enemy say that’s because of us
Thời nào cũng lận đận Life was hard at all time
Cũng không yên cửa nhà We never had a peaceful life
Hai em trai chết trận Two little brothers died on the battlefields
Chiến tranh ở hai đầu The war was on both extremities
ảnh thờ mờ sương khói Cultic photos are blurred by smoke
Vẫn không nhìn mặt nhau Both sides still don’t want to look at each other
Câu thơ như gan ruột The poem is like guts

Phơi ra giữa trời mây Exposed amidst heaven and cloud
Mỗi người một số phận Each one has his own fate
Ngang qua thế kỉ này... Going across this century...
Đất nước liền một giải The country is a unified land

Sao vàng bay bốn mùa The yellow star flies throughout the four seasons
Thế là sướng cái bụng That makes our mind feel happy
Kể chi ngày khổ xưa... Not minding the sufferings of days past...
Miệt vườn không rớt nắng The garden area with no sunlight
Lá ẩm tiếng ong bay Leaves turn wet in the sound of bees’ flight
Điệu đờn ca lãng tử The prodigal tune of music
Rượu uống hoài chẳng say... Wine which one drinks continually
without being drunk...
Sóc Trăng - Mỹ Tho, 30-10-1999
Sóc Trăng - Mỹ Tho, 30.l0.1999
HÀ TIÊN
Hà Tiên I come from Sa Vĩ (1)

The wind stopped at Cửa Việt, the rain flew
Tôi từ Sa Vĩ vào đây(*) on Tháp Chàm
Gió ngưng Cửa Việt, mưa bay Tháp Chàm The scenery of the Northern land, the shade
Cảnh đất Bắc, sắc trời Nam of the Southern sky
Tạo nên vị rượu, hương làn môi em Create the taste of wine, and the perfume of your lips
Ngắm hòn Phụ Tử trăng lên Admiring the Phụ Tử rock under the rising moon
Mây ngang Thạch Động, sao trên Đông Hồ Clouds flew over the Thạch Động, stars shone over
Mũi Nai rụng trái mù u the Đông Hồ
Nghe trong thăm thẳm mùa thu đang về At the point of Nai the Mự u fruit dropped
Tôi ngồi dưới bóng chàm che Deep in my heart Fall is coming back
Núi sông như chiếc quạt xòe trong tay I sat under the shade of the indigo plant
Em vào vũ hội đêm nay The homeland is like an open fan in my hand
Hát sao cho thỏa những ngày cách xa... You’ll join the gala evening
You should sing in such a manner as to satisfy
Mũi Nai 3-11-1999
and compensate the days we’re separated...
The point of Nai 3.11.1999
(*) (1)
Sa Vĩ là điểm đầu tiên, Mũi Nai Sa Vĩ is the first point, and Mũi
là điểm cuối cùng của đường lượn Nai is the last point in the S-
chữ S bờ biển Việt Nam. shaped seashore of Vietnam.
YOU CAME
Em đến You came unexpectedly and it was extremely cold

The malabar almond tree with its fallen leaves
Em đến bất ngờ trời rét dữ stood shivering under the rain
Cây bàng rụng lá đứng run mưa Well, overthere, beside the gate a white rose
Ơ kìa, bên cửa bông hồng trắng Again bloomed with the pervasive perfume
Lại nở thơm lừng một đóa xưa... of a flower in the
past...
1991
1991
IN THE HOUSE
Trong nhà Although the homeland has changed

Man’s face remains the same
Non sông dù đã thay Going through a life circle
Mặt người thì vẫn cũ One again met one in one’s infancy
Đi hết một vòng đời
The hawk eats duck (1)
Lại gặp mình thuở nhỏ
Were old people also like that?
Looking at the offsprings’ heart
Chim ưng ăn thịt vịt(*)
One knows the source of ancestors
Người xưa đã thế à?
Nhìn cõi lòng con cháu Honour is the property
Biết cội nguồn ông cha I keep for you my child
You’ll only grow up and become wise
Danh dự là tài sản When living for other people’s welfare
Cha giữ, dành cho con
Con chỉ lớn, chỉ khôn Telling you, you don’t understand
Khi sống vì người khác Teaching my nephew, he doesn’t
want to listen and obey
Bảo con, con chẳng hiểu I had to talk to myself
Dạy cháu, cháu chẳng nghe I’m so fed up and I don’t want to talk anymore...
Đành mình nói với mình
Điền Trỡ 1998
Chán rồi, không nói nữa...
Điền Trì 1998

(1)
Words by Trần Khánh Dư, famous general under the
(*)
Lời Trần Khánh Dư, danh tướng thời Trần. Trần dynasty.
CAO BằNG
To poet Y Phương
Cao Bằng
In the scattering mist
Tặng nhà thơ Y Phương
The mountain looks like a woman in love
And the Bằng river is like a 1ove letter
Trong sương mù lãng đãng
That was stealthily opened
Núi như người đàn bà đang yêu
Và sông Bằng như mảnh thư tình
Stones are arranged to make a wall for the terraced field
Bị bóc trộm
The trees’ vault at the end of winter was spotted
with fire ashes
Đá xếp tường bờ ruộng bậc thang
The silhouette of Thâm Tâm crossing the Mã Phục(1) pass
Vòm cây cuối đông lốm đốm tàn lửa
Far far away on the late night road resounds
Bóng Thâm Tâm đi ngang đèo Mã Phục1
the horse step Tống Biệt
Xa thẳm đường khuya vó ngựa Tống Biệt Hành2 (2)
Hành
Ta đi trảy nước non Cao Bằng

I go on a pilgrimage at Cao Bằng
Như chàng lính thú xưa
Like the feudal border guard in days past
Uống một chén rượu
Drinking a cup of wine
Rừng trúc mọc đầy trăng...
In the bamboo-like phyllostachys forest the moon rises...
Cao Bằng 6-12-1998
Cao Bằng 6.12.1998
(1)
The place on which writer Thâm Tâm passed away in
1
Nơi Thâm Tâm mất 1950. 1950.
2 (2)
Bài thơ nổi tiếng của Thâm Tâm. Farewell song, a famous poem by Thâm Tâm.
IN THE MIST OF CAO BẰNG
The Hiến river was missing

The Cao Bắc peak flowed totteringly at shoulders’ level
trong sương mù Cao Bằng The bowl of duck chinese soup I was eating,
my hand groped for but didn’t find
Sông Hiến mất tích the chopsticks
Đỉnh Cao Bắc trôi ngật ngưỡng ở ngang vai The sun was white and gentle as a small cent
Bát phở vịt đang ăn, tay quờ không thấy đũa I didn’t condescend to spend
Mặt trời trắng và lành như một đồng xu nhỏ
Ta chả thèm tiêu Mirroring myself I didn’t find my face
Somewhere around here was the citadel
Đưa gương soi chẳng nhìn thấy mặt mình of the Mạc dynasty that drifted
and bobbed in wartime
Thành Nhà Mạc đâu đây, bồng bềnh thời binh lửa
The Giàng pass with its burning smell
Lau bạc đèo Giàng khét mùi mồ hôi ngựa
of horses’ sweat was made silvery by reeds
Sương khói hỡi! Những linh hồn đau khổ
O mist and smoke! The suffering souls
Khát khao chi, bay đến rát ruột người
Are craving for what when they flew in agony
Tự Do ư? Thì cứ lên trời Is it Freedom? Well just fly to heaven
Ơ hơ... Well...
Một biển mây mờ, màu hữu hạn A sea of blurred clouds, with limited colours
Bỗng lấp đầy không trung Suddenly filled up the sky
Trong khoảng khắc In an instant
Ta lặng im đối thoại với Vô Cùng... I kept silent to converse with the Endlessness...
Cao Bằng 7-12-1998 Cao Bằng 7.12.1998

Chào cụ Fansipăng(*) SALUTING OLD MR. FANSIPANG(1)
A million years in the white clouds

Triệu năm trong mây trắng
You suddenly appeared
Bỗng bất ngờ hiện ra Oh dear! You looks so young
Chao ôi! Cụ trẻ quá Your velvety blue indigo dress
áo chàm xanh nõn nà
It seemed like you could
Tưởng như Cụ có thể Arm in arm with a french lady
Khoác tay một bà Tây To go for a walk at the Love market
Phiên chợ tình, dạo bước Cruising amidst the flying mist
Trong chờn vờn sương bay
You are invited to taste the grilled corn
Mời Cụ bắp ngô nướng Somewhere one hears the sound
Đâu đây tiếng khèn Mèo of the Meo’s pan-pipe
Nghe buồn từ đáy chén Feeling sad from the cup bottom
In thousands of solitary lives...
Mấy ngàn đời cô liêu...
(*) (1)
Ngọn núi cao nhất Việt Nam ở Sapa. The highest mountain in Vietnam, at Sapa.
You’re silent as the mountains

Cụ lặng im như núi
Mountains are silent like Heaven
Núi lặng im như trời
Sapa in an evening of late leaves
Sapa chiều lá muộn
Streets turned golden with the coming
Phố đã vàng thu rơi... of the Fall...
Sapa 29-7-1997 Sapa 29.7.1997
WITH YOU ALTHOUGH

Với em, dù nắng đã bạc đầu
THE SUNLIGHT HAS
TURNED SILVERY
Khi nằm co chân lên, đầu gối chạm
đỉnh trời hình chữ nhật(*) Upon lying with feet curled up, one’s knees
Yêu em vẫn là lần thứ nhất touch the rectangular heaven peak(1)
I’m still loving you like at the first time
Anh hôn em mới đẹp làm sao, miệng như cái giỏ
Ngọn lưỡi là con cá nhảy ở bên trong I kissed you and you’re so beautiful
Anh ôm em mới tốt làm sao, kín từ chót with a mouth that looked like a basket
móng chân tới tận đỉnh đầu Your tongue was a fish that danced inside
Ngón tay mở những ngôi sao long lanh... I hugged you in so good a manner, tight from
the top of the toe nail to the top of your head
Vẫn còn thừa thãi ánh trăng vàng The finger opened the twinkling stars...
Cho em tắm
Sáng tròn đêm ba mươi... There were still plenty of golden moonlight
1995 For you to bathe
Shining throughout the night of the
thirtieth...
1995
(*) (1)
Tấm ván thiên. The coffin-lid.
Thị trường THE MARKET
Em mờ tối như màu thu muộn You’re blurred and dark as the shade of late Fall
Và dịu buồn như chiếc lá rơi And gentle and sad as a falling leaf
Cứ mỗi chiều, lòng lại ngơ ngác hỏi Every evening, deep in my heart I dazedly ask
Ta là ta, hay ta đã ai rồi?.... I’m myself or I’ve become someone else?...
1999 1999
MAKING A DETAILED LIST

OF THE PRIVATE PROPERTY
Kê khai tài sản
The rain that involuntarily flew across the gate
Cơn mưa vô tình bay qua cổng nhà tôi of my house
Suddenly poured down a courtyard of silver sticks
Bất ngờ trút xuống một sân bạc
Sticks of silver that danced in a twinkling light
Những thỏi bạc nhảy nhót lấp loá sáng
How could they be counted?
Biết đếm thế nào đây?
The moonlight rushed into my study
ánh trăng ùa vào phòng viết của tôi Laminating with gold my manuscript
Dát vàng bản thảo và khung cửa sổ and the window frame
Một chất vàng mười không pha tạp An unsullied 10 - carat gold
Biết cân thế nào đây? How could it be weighed?
I threw my verse on the roof of my house

Câu thơ tôi ném lên mái nhà Just like sundried mackerels
My sea-products storehouse was hidden in
Như cá thu phơi nắng
the Eastern Sea
Kho hải sản của tôi giấu trong biển Đông
How could it be made public?
Công khai thế nào đây?
I suddenly find myself as poor as Job
Tôi bỗng thấy mình nghèo rớt Before the hen-pigeon that lost her husband
Trước con chim bồ câu mất chồng She plucked herself her feathers until denuded,
Nó tự vặt trụi lông, ngơ ngác héo hon turned dazed and wasted away
Đến lúc chết cũng chả thèm kêu lên một tiếng... Until death she didn’t deign to utter a sound...
Hạ Long 4 - 2000 Hạ Long 4-2000

Con mèo THE CAT
Con mèo nằm thản nhiên The cat lay calmly

trong mảnh thảm nhung góc nhà on the velvet carpet in the house corner
Nó bị xích như xích chó She was chained up like a dog
Thức ăn được phục vụ tại chỗ Food was served on the spot
Thấy chuột, tôi thả con mèo ra Seeing the rats, I freed the cat
Mèo nhìn chuột dửng dưng, lạnh lùng The cat looked at the rat indifferently and coldly
Rồi lại nằm khoèo trên mảnh thảm nhung, Then lay slighty bowed on the velvet carpet,
gối đầu lên cái xích.... Resting her head on the chain...
Cửa Lục 2- 1999 Cửa Lục 2-1999

THE POET AND THE THIEF

Nhà thơ và kẻ trộm
The poet often sleeps with doors wide opened
Nhà thơ ngủ thường mở toang các cửa Binding loosely the four mosquito-net bands
Buộc lỏng bốn dải màn vào bốn chùm sao on four clusters of stars
Ông không biết đêm đêm những tên đầu trộm He doesn’t know that every night, the thieves
Qua cửa nhà ông đều lặng đứng cúi chào... That go across his house, always stand in silence
to bow down and salute...
Bồ Hòn 6- 1989
Bồ Hũn 6-1989
YOU SHOULD COME AT THAT

MINUTE
Vào phút ấy thì em nên đến nhé
We have been far away from each other throughout
our life
Ta đã xa nhau suốt cả cuộc đời rồi At that minute will you be near enough
Vào phút ấy thì em nên gần nhé Just stay outside and talk and laugh softly
Đứng ở vòng ngoài, nói cười khe khẽ Like a stranger...
Như một người dưng... I’ll still recognize you
Anh vẫn nhận ra em
We didn't have each other everyday and every night
Ta đã không nhau, tất cả mọi ngày đêm At that minute you ought to be present
Vào phút ấy thì em nên có nhé However busy you might be, you should keep silence
Dù bận thế nào, em cũng nên lặng lẽ And follow me... only for a road section
Đi theo anh... chỉ một đoạn đường thôi
We had forgotten each other in all happiness
Ta đã quên nhau, trong tất cả mọi buồn vui and sadness
Vào phút ấy thì em nên nhớ nhé At that minute you ought to remember
Hình như đài đưa tin It seems the radio has carried the news
Hình như ai nói thế
It seems someone has said so
Hình như là chả ai nói gì đâu... It seems nobody has said anything...
8-2001
8-2001
Bên hồ cá dưới chân tháp beside the fish lake at the base of the long tượng(1)
tower
Long Tượng(*)
A packet of bait costs only two piastres

Chỉ có hai đồng một gói mồi
but many people do not buy
nhưng nhiều người không mua
They waved their arms seeming like throwing
Họ vung tay như tung mồi cho cá ăn the bait for the fish
Một đảo cá bỗng hình thành A fish island sudden1y took shape and seethingly moved
và sục sôi chuyển động Some wriggled endlessly but couldn’t
Có con giẫy mãi mà không xuống được nước come down into the water
Có con ngoi mãi mà không nhô được miệng Some strived to emerge from the water but couldn’t
Cá ơi, chẳng có gì đâu! raise their mouths
Ta bảo thế nhưng cá không còn tâm trí nào để nghe O fish, there is nothing at all!
I told them so but the fish had no mind to listen
Chúng chỉ mải đè bẹp nhau để ngoi lên
They were crushing one another to emerge from the water
Trong những cố gắng tuyệt vọng và vô ích
Through desperate and useless efforts
Nước hồ đâu còn trong sạch
The lake water was no longer clean
Cho những con cá bơi thong dong ở ngoài xa... For the fish that swam leisurely afar...
Ta tựa lưng vào cây muỗm già I leaned my back on the old sour mango tree
Lặng lẽ nhìn trời Thanh Tú Sơn Admiring in silence the sky of Thanh Tú Sơn park
Trời đã vào thu, xanh đến khôn cùng Fall was coming and it was extremely blue
Bâng quơ thả xuống một chiếc lá... Vaguely dropping down a leaf...
Nam Ninh 12.9.1999 Nam Ninh 12.9.1999
(*)
Một cảnh trong công viên Thanh Tú Sơn (1)
A scenery in the Thanh Tú Sơn
thành phố Nam Ninh, tỉnh Quảng Tây, Trung park in the town of Nam Ninh,
Quốc. Quảng Tây province, China.
WHITE CLOUD
Mây trắng If we don’t have the verse

For a thousand years white cloud
Nếu không có câu thơ drifted solitarily(1)
Bạch vân thiên tải không du du (*) Then the white cloud on the sky of China
Thì mây trắng trên trời Trung Hoa, wouldn’t be so white
không trắng đến nỗi thế I travelled thousands of kilometres to His country
Tôi đi hàng ngàn cây số đến xứ sở Người Only to look at that trail of white cloud
Để chỉ nhìn làn mây trắng này thôi
The trail of white cloud that once drifted across
Làn mây trắng một lần, bay qua lầu Hoàng Hạc, the Hoàng Hạc Palace, and drifted
bay qua hồn Thôi Hiệu through Thôi Hiệu’s soul
Vĩnh viễn trẻ và buồn, sống trên trời xanh Is eternally young and sad and lives on the blue sky
Khát vọng Tự Do và nỗi cô đơn thăm thẳm The deep aspiration for Freedom
Thấm vào tôi từ tuổi trong lành and a very very deep loneliness
Have seeped into me since my innocent age
(1)
For a thousand years white cloud
(*)
Mây trắng ngàn năm bay chơi vơi drifted solitarily (translation) of a
(dịch), một câu thơ trong bài verse in the poem Hoàng Hạc Lâu
Hoàng Hạc Lâu (Lầu Hoàng Hạc) của (Golden Crane Palace) by Thôi Hiệu
Thôi Hiệu (701-754). (701-754).
Were the Golden Crane to fly back,

it wi1l have no place to
alight
Sharp-pointed houses grew like bamboo shoots
on the green grass land of yore
Hạc Vàng có bay về cũng chả còn chỗ đậu The place Thôi Hiệu inscribed his poem is
Nhà nhọn mọc như măng, trên bãi cỏ non xưa at the present time only a place
Nơi Thôi Hiệu đề thơ, chỉ còn là chỗ thu tiền to collect tourists’ money
của khách du lịch Were the cloud to be extremely white,
Mây có trắng hết mình thì người đời cũng vẫn thờ ơ... people would still be quite indifferent...
Sau một ngàn hai trăm năm, Thôi Hiệu After one thousand and two hundred years,
làm sao hình dung được how can Thôi Hiệu figure out
Có một nhà thơ từ tận cùng phương Nam, There is a poet who came from the very end
đến ngắm làn mây bay qua thơ Ông of the South, to admire the trail of cloud that
mà thương cảm bàng hoàng drifted through His poem, and to be
Và thức suốt đêm trong thu lạnh stunned, while feeling a
Nghe tiếng tàu ầm ầm lao qua sóng sympathetic pain
Trường Giang... And remained awake throughout the cold Fall night
Listening to the sounds of boats and ships
Bắc Kinh 18.9.1999
that noisily threw themselves across
the Trường Giang’s waves..
Beijin 18.9.1999
LÃO XÁ
He used to be a feeble-minded man,

ready to shift a dead sin on someone else,
provided he can save himself
Lão Xá
But then He wasn’t able to save Himself
He drowned himself at the bottom of Lake Thái Bình(1)
Ông vốn là người mềm yếu, sẵn sàng đổ tội chết in his dead fear
cho bất cứ ai, miễn là cứu được mình Children had once used a leather belt with iron hook
Nhưng rồi Ông có cứu được Ông đâu to whip his face
Ông tự trẫm xuống đáy hồ Thái Bình(1) Now they dragged his corpse up to dry it in the sun
trong nỗi khiếp đảm
Lũ trẻ con từng lấy thắt lưng da có móc sắt Such a pre-eminent literary man of a time
quất vào mặt Ông Didn’t have anything left, after suffering
Giờ lôi xác Ông lên phơi nắng from so many vicissitudes
Văn chương lỗi lạc một thời They burned His Dromedary Wall
Bể dâu đến thế thì thôi còn gì!... But it will remain forever one of the greatest
masterpieces
Chúng đốt Tường Lạc Đà của Ông Thanks to such masterpieces the people of China
Nhưng nó mãi mãi vẫn là một trong những kiệt tác become immortal
Nhân dân Trung Hoa nhờ những kiệt tác ấy mà bất tử
(1) (1)
Hồ ở đường Tân Nhai, ngoại ô phía bắc thủ đô Bắc Lake on Tõn Nhai street, in the northern
Kinh. outskirts of Beijin.
It’s because of those masterpieces that I come here
Tôi cũng vì những áng văn ấy mà đến đây Like me, so many other people also come,
Bao người cũng đến như tôi, bằng đường bộ, by roads and rails, by waterways, by air
đường thủy, đường bay
Fortunately there were many days on which
May sao còn có những ngày The handful of thin bones had rested peacefully
Nắm xương mỏng dưới đất dày bình yên under the thick ground
Ông đón tôi nơi chiếu nghỉ cầu thang He greeted me on the rest-carpet at the staircase
Bên phải là Quán Trà, bên trái là Sân Khấu(1) On the right side was a Tea Inn
Trong kính trắng, mắt Ông cười hiền hậu and on the left side was The Stage(1)
Như đất nước Ông chưa từng đứng bên bờ hủy diệt Inside the glass, His eyes laughed gently
Như Ông chưa từng có cái chết As if His country has never been on the brink
of destruction
Nào ai hiểu được lòng Ông As if He has never had a death
Cái giây phút chót khuất trong cõi đời
Who of us can understand His feeling
At his last minute in this life
(1)
The bust of writer Lão Xá (1899-l960),
author of the novel Dromedary Wall and
(1)
Tượng bán thân nhà văn Lão Xá (1899- the play The Long Tu Culvert. He was
1966) tác giả tiểu thuyết Tường Lạc Đà awarded the Nobel Prize for Literature
và vở kịch nói Cống Long Tu. Ông được in 1968. Upon learning that he had
tặng giải Nôben văn chương 1968. Biết committed suicide in the Cultural
ông đã tự tử trong Cách mạng Văn hoá Revolution on August 28, 1965, the prize
ngày 26-8-1966, giải đã trao cho nhà was then awarded to the next Asian
văn Châu á kế tiếp ông là Kawabata, writer after himself, i.e. to Japanese
Nhật Bản. writer Kawabata.
Ngoài kia, Quảng trường Thiên An Môn, Out there, on the Thiên An Môn (Heavenly Gate)
đèn màu chiếu lên lưng trời square, colour lights projected up to the sky
Dưới Cống Long Tu bao nhiêu nước trôi Under the Long Tu Culvert so much water flow
Đường tàu điện ngầm, người đi chen nhau, People hustled in the Metro, a time has quickly gone by
một thời qua mau On someone’s face the sufferings were fading
Trên gương mặt ai dần phai nỗi đau What to think today, what to say later on...
Nghĩ gì hôm nay, nói gì mai sau...
The music flew from the Great Restaurant
Nhạc bay từ Đại Tửu Lâu I go, my hair wetted with the shade
Tôi đi, mái tóc ẩm màu trăng khuya... of the late moon...
Bắc Kinh 18.9.1999

Beijin 18.9.1999
NGUYỄN DU
Wherever I go I’ve met You

Allow me to offer You a cup of wine amidst
the Chinese sky
The Golden Crane and the silhouette
of a far away palace
Nguyễn Du The fading colour on the sky-line of Hồ Nam,
in the dry evening
Đến đâu con cũng gặp Người Great feasts were often organized in poor people’s
Xin dâng chén rượu giữa trời Trung Hoa areas
Hạc Vàng một bóng Lầu xa The field of maize was dead dry, the wind shook
Hồ Nam úa ráng chiều tà hanh heo the tent
Tiệc to thường ở nơi nghèo top
Đồng ngô khô xác, mái lều gió lay In days past You were sent on an embassy
and had come
Người xưa đi sứ qua đây1 (1)
here
Bùn lưng bụng ngựa, sông đầy thuyền trôi
Mud rose up to one half of the horse’s belly,
Cỏ cây, thành lũy khác rồi
the river was crowded with drifting boats
Hoàng Hà đã cạn, thơ Người vẫn sâu
Trees and grass, and the citadel were different now
The Hoàng Hà was dried, but your poem
remained profound.
(1)
In the years 1813-1814 Nguyễn Du was
1
Năm 1813-1814 Nguyễn Du đi sứ Trung Quốc. sent on an embassy to China.
All times are similar

Thời nào thì cũng như nhau The sadness of being separated, the pain
Nỗi buồn li biệt, nỗi đau dối lừa of being deceived
Tiền Đường sầm sập đêm mưa On the Tiền Đường river, the night rain
Nước âm u chảy như chưa vớt Kiều12 came pouring down
(2)
Water flowed gloomily as if Kiều hadn’t been saved
Nghiệp Thành còn tiếng quạ kêu
Lâm Tri bến cũ, cầu treo rực đèn
Sắc tài chi để trời ghen Nghiệp Thành still has croak of crows
Người đâu phải nước đánh phèn cho trong At the old Lâm Tri wharf, the suspended bridge’s
Cõi đời đâu cũng long đong lamps were shining bright
Văn chương bạc phận, má hồng vô duyên Why having beauty and talent to make Heaven jealous
Bời bời những cuộc đỏ đen You weren’t water that could be purified with alum
Chính trường sấp mặt, đồng tiền xoay ngang21... Life everywhere is plagued by mishaps
Literary men got an ill fate, rosy cheeks were charmless
Profuse in life are the gamblings
The political arena is shifty, money turns illicit (1)...
1 (2)
Thuý Kiều (trong Truyện Kiều) Thúy Kiều (in The Tale of Kiều)
trẫm mình ở sông Tiền Đường. drowned herself on the Tiền Đường
2
Những biến động trong xã hội river.
(1)
Trung Quốc thời Nguyễn Du, được The changes in the chinese society
phản ánh qua hai kiệt tác của ông: in Nguyễn Du’s time were reflected
Truyện Kiều và Bắc hành tạp lục. through his two masterpieces The
Đặt chân lên đỉnh Thiên Đàn2

Bốn bề mây trắng thu vàng lá rơi Setting foot on the peak of the Thiên Đàn(1)
Bâng khuâng con lại thấy Người On four sides were white clouds, and leaves were
Vái Người, con đứng ngang trời Trung Hoa... falling in the golden Fall
Spleeny I again saw You
Cố Cung 21.9.1999
Bowing down to You, I am standing amidst
the sky of China...
Cố Cung (Imperial Palace) 2l.9.1999
tale of Kiều and Journey to the

North.
2 1
Nơi các hoàng đế Trung Hoa tế Esplanade where the chinese emperors
trời. worshipped Heaven.
Xem tranh tống vẽ VIEWING A TỐNG DYNASTY PAINTING

SHOWING THE TRẦN ĐÀO BATTLE
chiến trận trần đào
The soft moon inlaid the sea of blood with gold

Vầng trăng dịu dàng dát vàng biển máu The red sandy beach on which lay in discorder
Bãi cát đỏ ngổn ngang sáu vạn xác đầm đìa(1) sixty thousand bloodied corpses(1)
Hỡi vầng trăng Oh dear moon
Em soi sáng phía nào On what side did you shine
Trong cuộc huyết chiến kìa? In that bloodied battle?
Bắc Kinh 20.9.1999 Beijin 20.9.1999
(1)
The Trần Đào battlefield is in the
(1)
Bãi trận Trần Đào ở phía đông East of the Hàm Dương citadel. 40
thành Hàm Dương, lính nhà Đường bị thousand Đường soldiers were killed, as
giết 4 vạn người, quân nổi loạn An for the rebels commanded by An Lộc Sơn,
Lộc Sơn bị giết non 2 vạn người. they lost 20 thousand lives.
THE SONG OF VẠN LÍ TRƯỜNG THÀNH

(THE GREAT WALL OF CHINA)
Vạn lí Trường Thành ca
O! One has to come to the Trường Thành
to be a courageous man(1)
Phải đến Trường Thành mới là hảo hán a1
Tens of million of crippled persons
Hàng chục triệu người tàn
Hundreds of thousand of dead men
Hàng trăm ngàn người chết
The corpses built into the Great Wall still show
Xác xây vào Thành còn lộ ra xương trắng
white bones
Nấm mộ âm u dài hơn vạn dặm
The gloomy grave is longer than ten thousand leagues
Chắn ngang mặt địa cầu
Obstructing the face of the globe
Tưởng còn thấy từng dãy người,

O! One believes one still sees row after row
xếp hàng lên đến tận trời a
of men lining up till heaven
Chuyển đá vào mây trắng
Transporting stones into the white clouds
Tiếng roi thét ngang đầu
The sound of whips shrieking across the head
Tiếng ngựa hí cháy những triền dốc đứng
The horse neighs burned the vertical cliffs
Tiếng đá và người, ào xuống vực
The sound of stones and men falling down
into the abyss
1 (1)
Từ ý một câu thơ của Mao Trạch Đông. Taken from an idea in a verse by Mao-Tse-Tung.
Kings and Lords built a wonder
Top-notch crime pushed the monument to the summit
The silhouette of Qin Shihuang was so distinct
Xương máu muôn dân thành đá vữa a in the cold dew
Vua chúa cất lên kì quan Flags flew as far as the eyes can see...
Tội ác tột cùng đẩy công trình lên tột đỉnh
O! Imposing, unruly and mysterious
Bóng Tần Thủy Hoàng lừng lững trong sương lạnh
Stage after stage consecutively going up
Cờ xí bay ngút ngát...
The thousand years old watch-tower
was hidden behind the mist
Hùng vĩ, ngang tàng và bí hiểm a
Birds beat their wings then fell down
Từng chặng nối nhau lên cao mãi The wind was also stopped then it blew inversely
Vọng gác ngàn năm khuất trong mây mù
Chim trời đập cánh rồi rơi xuống O! The most powerful and majestic gate
Gió cũng bị chặn lại rồi thổi ngược chiều of the world(1) really deserves that name
The strength of deities and saints, the intelligence
Thiên hạ đệ nhất hùng quan1 quả là xứng danh a of ghosts and devils
Sức lực của thánh thần, trí tuệ của ma quỉ Competing the height with Heaven, and competing
Tranh cao với trời, tranh dài với đất the length with the earth
Rốt cuộc bảo vệ ai? In the end who does it defend?
Muôn dân đau khổ và oán hận... The whole people suffered and resented...
O! Blood and bones of thousands

of people turned into stones and mortar
(1)
The line of words shown on
the storey at the gate of the
1
Dòng chữ đề ở lầu cổng Vạn Lí Trường Thành. Great Wall.
O! I’m a Vietnamese citizen and I come here,

Ta là Công dân nước Việt Nam, đến đây, I don’t know after how many people,
không biết sau những ai, I don’t know before how many people
không biết trước những ai a Raising my face towards heaven I lamented:
Ngửa mặt lên trời mà than rằng: The most solid Great Wall of all nations
Bức trường thành bền vững nhất của mọi is the PEOPLE’S WILL
quốc gia chính là lòng DÂN Were Qin Shihuang to listen to what I said beforehand
Nếu Tần Thủy Hoàng nghe trước được lời của TA Then his dynasty would not be lost after only
Thì triều đại ông, không đến nỗi hơn một đời đã mất... more than one reign...
Vạn Lí Trường Thành 9h 19.9.1999 Great Wall of China 9:00AM 19.9.1999
FIVE PARTS OF A SONG ON THE BANK

OF THE TRƯỜNG GIANG RIVER
Năm khúc hát
bên bờ Trường Giang
1
1
The sad maple leaves on the riverside
A golden drop lightly dropped
Lá phong buồn ven sông
The one thousand years old fishing fire dot drifted
Khẽ rơi một giọt vàng
and bobbed
Bồng bềnh đốm lửa chài ngàn tuổi
Drifting in the wandering clouds
Trôi trong mây lang thang
Suddenly I hear resounding far and wide
Chợt nghe vang vọng
The sound of the Hàn San pagoda’s bell
Tiếng chuông chùa Hàn San
Touching my soul was the autumnal wind
Chạm vào hồn ta, gió thu nay hay gió thu xưa
of now or of the old days
Ta hát khúc Một, ô hô, tình dây dưa...
I sing part One, oh, dragged out love...
2 2
Xích Bích ở đâu? Where was Xích Bích?

Đã im tiếng sóng The sound of waves had died out
Lửa trận tàn rồi The battle fire was dying
Tào Tháo, Chu Du thành bụi cả Tào Tháo, Chu Du all have turned into dust
Chỉ nỗi đau muôn dân là còn đến nay thôi Only the whole people’s sufferings still exist up to now
Trường Giang cuồn cuộn trôi, The Trường Giang waves billowed, carrying blood
đưa máu và nước mắt ra biển and tears towards
Đừng hỏi vì sao biển mặn đến bây giờ the sea
Ta hát khúc Hai, ô hô, trời sắp mưa... Don’t ask why the sea is salty up to now
I sing part Two, oh, it’s about to rain...
3 3
Ta ngưỡng mộ cúi chào những đền thờ I admiringly bowed down to temples that appeared
thấp thoáng đỏ trong vòm xanh cổ thụ and disappeared alternatively, red amidst
Lưu Bang, Hạng Vũ, Dực Đức, Quan Công... the green vault of centenary trees
Tên các anh hùng dài như núi Lưu Bang, Hạng Vũ, Dực Đức, Quan Công...
Những mảnh thành vỡ cô đơn, cao vời vợi Heroes’ names are long as mountains
Những tấm biển chỉ chiến trường xưa, The pieces of the crushed citadels were solitary
and so high
giết mấy chục vạn người
The sign-boards showing ancient battlefields,
Có lắm anh hùng, đất nước bình yên là một điều vĩ đại
that killed tens of thousand of men
Không cần có lắm anh hùng, đất nước vẫn
Having many heroes and a peaceful country
bình yên còn vĩ đại hơn nhiều(1)
is something real great
Ta hát khúc Ba, ô hô, lời phiêu diêu... Not needing too many heroes while
the country is always peaceful
Is something even much much greater (1)
I sing part Three, oh, words that float
in the dreamland...
(1)
Những anh hùng đại diện cho các thế (1)
Heroes representing various feudal
lực phong kiến khác nhau, nhằm tranh forces, while aiming at conquering
đoạt ngôi bá chủ và lấn chiếm đất đai, hegemony and invading the lands, have
đã đẩy nhân dân Trung Quốc thời xưa vào pushed the Chinese people in days past
các cuộc nội chiến đẫm máu hàng trăm into bloodied wars that lasted hundreds
năm không dứt. of years without end.
Not caring about who loves me, not caring

4 about who hates me
Carrying the Tang verse on my shoulders,
Mặc ai yêu ta, mặc ai ghét ta I travelled all around China
Vắt câu thơ Đường ngang vai, đi khắp nước Trung Hoa Alas large lakes! Alas high mountains!
ối chao hồ rộng! ối chao núi cao! Please never be at war
Xin đừng bao giờ nổi lên binh đao Those who love one another have dazzingly bright
Những người yêu nhau, mặt mũi sáng trưng
Những người ghét nhau, mặt mũi tím bầm countenances
Làm xấu mặt mình đâu phải điều hay Those who hate one another have black and blue faces
Ta hát khúc Bốn, ô hô, niềm vui say... It’s not a good thing to degrade one’s face
I sing part Four, oh, a drunk and happy feeling...
5
Expressway, opened
Waterways, opened
Đường cao tốc, mở
Airway, opened...
Đường thủy, mở
China spreads all over the five continents
Đường bay, mở...
People are like rivers
Trung Hoa xòe hàng ra khắp năm châu
Money is like water
Người như sông
Villas are like forests
Tiền như nước
Spaceship flew to the Moon
Biệt thự như rừng
Tourists from all four corners
Tàu vũ trụ lên Trăng
of the worlds chattering hundreds of accents...
Du khách bốn phương ríu rít trăm giọng nói...
O Trường Giang! I do hope all nations
Trường Giang hỡi! Ta mong mọi quốc gia
to step on new summits
bước lên những đỉnh cao mới
By staircase steps without peop1e’s blood
Bằng những bậc thang không có máu người
I sing part Five, oh, life is fresh and green...
Ta hát khúc Năm, ô hô, đời xanh tươi...
Thượng Hải – Nam Kinh 17.9.1999
Thượng Hải - Nam Kinh 17.9.1999
TO A FAR AWAY PERSON
Tặng người xa In the golden days of China

Your mother wasn’t grown up, you weren’t born
Alas, wearing thin dress and skirt
Cái ngày Trung Quốc vàng son
You went by the Imperial Palace as if nothing
Mẹ em chưa lớn, em còn chưa sinh
had happened
Ôi chao, váy áo mong manh
Some day you’ll get married
Em đi qua Tử Cấm Thành như không
Any number of powdered cheeks
Một mai em sẽ lấy chồng
and rosy lips will fall...
Bao nhiêu má phấn môi hồng cũng rơi...
Now China is fresh and green

Bây giờ Trung Quốc xanh tươi
Hung lanterns reddened the Mid-Autumn sky
Đèn lồng treo đỏ dưới trời Trung Thu
Meeting with you is an unexpected matter
Gặp em là sự chẳng ngờ
I’m going home and I don’t know
Anh về biết đến bao giờ mới sang...
when I will come again...
Bắc Kinh 24.9.1999
Beijin 24.9.1999
BURNING STONE
Đá cháy
FIRE
1
LửA
1 I was born in the rains and storms of Kinh Thầy
In august the water rose high. Hungry people’s
Tôi sinh ra trong mưa bão Kinh Thầy faces turned sulken
Tháng Tám nước dâng.Trũng gương mặt đói My mother was twenty-four years old
Mẹ tôi hai mươi bốn tuổi Immense was the sadness in her silent eyes
Đôi mắt lặng thầm buồn mênh mông The midwife put me at the centre of a broad flat
bamboo basket
Bà đỡ đặt tôi vào giữa nong
Hoping I’ll have later on much paddy and cash
Mong tôi lắm thóc nhiều tiền
And don’t have to beg or work as a servant
Không phải ăn mày, ở đợ
She winded me inside the flap of an old dress
Bà quấn cho tôi vạt áo cũ
Having the immature smell of sweat
Ngai ngái mồ hôi I cried when brought into the world
Tôi khóc chào đời The sound choked in my neck
Tiếng nghẹn trong cổ The midwife shouted softly “This guy will have
Bà đỡ khẽ kêu “Thằng này rồi sẽ khổ!” a miserable life!”
Bà đâu biết có ngày You really didn’t know that one day
Trái tim tôi sẽ tự hát lên My heart will sing itself
Khi gặp hòn than và người thợ mỏ Upon meeting the charcoal and the miner
Tuổi thơ In my childhood

Tôi ở nhà Ngoại I lived at my maternal grand-mother’s house
Carrying me my uncle twisted his rib
Aah! Ooh! the stork, the quawk...
Cậu tôi bế vẹo xương sườn I idled my time away here and there, playing with
à ơi con cò con vạc... the sand
Tôi lê la vày đất, nghịch cát I played alone, slept alone
Chơi một mình, ngủ một mình My mother went to the district transplanting for hire
Mẹ tôi vào phường cấy thuê With a sad song from all four corners of the world
Với câu hát buồn tứ xứ Whenever she met my father, they quarrelled
Gặp cha là lại cãi nhau I didn’t know for what reason
Tôi không hiểu vì đâu I stood and cried all alone, nobody comforted me
My grandmother uttered softly “What a misery!”
Đứng khóc một mình không ai dỗ
Leaves fell with a cascading noise
Bà tôi khẽ kêu “Rõ khổ!”
On the courtyard a wind was wandering
Lá rụng rào rào
I was also wandering
Ngoài sân lang thang ngọn gió
Fourteen years old
Tôi cũng lang thang
I hoed up holes and planted trees at Bến Tắm
Mười bốn tuổi
And recognized that my sweat was very salty
Cuốc hố trồng rừng Bến Tắm
Sifting out pebbles in the rainy season
Nhận ra mồ hôi mình rất mặn Drinking the Cầu river’s water and feeling
Đãi sỏi mùa mưa that it was bitter
Uống nước sông Cầu thấy đắng The tasteless meal on a stranger’s land
Miếng cơm nhạt miệng quê người The vague sound of trees, waters and sky-birds
Tiếng vu vơ cây nước chim trời Misty and illusive throughout the ancient days...
Mang mang suốt những ngày xưa... I never realize that now
Tôi đâu biết bây giờ My soul is filled with sounds
Tâm hồn tôi tràn đầy âm thanh The sound of mines blowing the coal layers
Tiếng mìn nổ tầng than và tiếng sóng biển and the sound of waves...
The smoky and misty verses of a time past
Tôi đi học The field of green grass
Những câu thơ sương khói một thời Has in it a few white pear flowers
Đồng cỏ xanh non that trembled uncontrollably
Run rẩy vài ba hoa lê trắng The Tầm Dương wharf far into the night
Bến Tầm Dương canh khuya The golden platanifolia leaves fell
The frontier moon was waning,
Vàng lá ngô đồng rụng
the winds blew like a shot...
Biên thùy trăng khuyết, gió veo veo...
I walked beside my love
Tôi đi bên người yêu
Dazedly through the night. In the field,
Ngơ ngẩn suốt đêm. Đồng lúa trỗ
paddy was growing
Mái tóc em đẫm ánh sao và gió Your hair was soaked with starlight and wind
Tiếng sếu rơi vào vạt áo khuya The cry of the crane dropped into the late
Em đâu biết có ngày in the night dress’ flap
Những tảng đá đen và một người con gái mỏ You never know that one day
Đã chiếm tôi hơn cả mối tình đầu... The black stones and a miner’s daughter
Have conquered me even better than my first love...
2
2
Bây giờ tôi đã đứng trước THAN
Đứng trước chính mình I’m now standing before the COAL
Bài học của than Tỏa sáng I’m standing before myself
Không tỏa sáng thì không tồn tại The lesson of the coal Sends out light
Tôi cho rằng trời cũng chẳng thể nào thành trời được ONE SIMPLY CANNOT EXIST WHEN NOT
Nếu đêm đêm không tự đốt cháy mình bằng SENDING LIGHT
những ngôi sao I do think that Heaven cannot become Heaven himself
I attended school Were He not to burn Himself every night with the stars
I particularly like Rock music

The kind of music that obliges the listeners to flare up
The performer must burn himself with sounds
Tôi rất thích nhạc Rốc WHEN NOT FLARING UP HE WOULD NOT EXIST
Thứ nhạc buộc người nghe phải bốc lửa I like the artist-pianist
Diễn viên phải đốt cháy mình bằng âm thanh Who doesn’t press his bamboo-shoot tapered fingers
Không cháy lên thì không tồn tại on the piano keys
Tôi yêu nghệ sĩ pianô Instead he pours down on the keys his blows
Không ấn ngón tay búp măng xuống phím đàn
Mà là trút xuống những nắm đấm 3
3 I,
The slab of clay on the shore of the Kinh Thầy river
Tôi, The smell of sweat half oil, half salt
Tảng đất sét bên bờ sông Kinh Thầy Weighing fifty-four kilos and measuring
Mùi mồ hôi nửa dầu, nửa muối one metre fifty-five centimetres high
Nặng năm mươi bốn cân, cao một mét năm nhăm Liking to read Chinese books and hating dog’s meat
Thích đọc sách Tàu, ghét thịt chó Have caught fish with a net like a fisherman
Từng đánh cá biển At night have slept with legs dangling down
Như một dân chài the boat hold
Đêm ngủ thõng chân xuống khoang thuyền Knowing the rising level of water and using
Biết ngấn nước lên lấy mo sam tát vội a portulaca spathe to scoop hastily
Have had shrivelled up ears sea-sickness,
with white and pale feet
Từng say sóng quắt tai, chân trắng nhợt Have squatted on the sitting floor of the ironwood boat
Cũng từng ngồi xổm trên sạp thuyền lim Eating boiled fish
Ăn cá luộc In a stormy sea
Trong cơn động biển Rubber waves juggled with a slippery and shiny dance...
(Following the grave-visiting festival, cooked
Sóng cao su tung hứng trơn nhầy...
cuttle-fish had much water
(Sau thanh minh, mực nấu ra nhiều nước
It rained very little and tamarind was also not sour)
Trời ít mưa, me cũng không chua)
Have set up the support, hammered the post,
Từng lên thìu, đánh cột, cuốc lò
hoed the brazier
Giầm mình trong than như cái rễ cây Soaking myself in the coal like a tree root
Hoàn toàn tự do trong đất tối Entirely free in the dark ground
Tấm áo thợ xanh dày The thick blue miner’s dress
Ướt đẫm mồ hôi và than bụi Soaked with sweat and coal dust
Rất hợp với tôi Fits me quite well
Tiếng núi vặn cột lò răng rắc The sound of the mountain twisting the brazier’s
Tiếng than tháo ào ào trên máng trượt mast with many cracks
Tiếng gió lùa qua họng sáo The noise of coal running roaringly on the slip trough
Nghe quen The sound of the wind blowing through the flute gullet
Chắc có lẫn những tiếng này Seemed familiar
Trong lời yêu, tôi nói với em... These sounds might be mingled
In the words of love I had told you...
4
4
Tôi bây giờ như tảng đá đen

I’m now like a black stone slab
Nguyên khối xù xì
A whole mass rough and warty
Nature has resigned not to whittle or polish anymore

And a fire
Calm at forty years of age
Thiên nhiên chịu không đẽo gọt được nữa Silently blazed in my body
Và một ngọn lửa And finally, were I to die out
Trầm tĩnh tuổi bốn mươi I’ll die out like a cicada
Lặng lẽ cháy lên trong cơ thể tôi When my soul doesn’t have any sound left
Còn sau cùng, nếu tôi có tắt And finally, were I to die out
Tôi sẽ tắt như một con ve I’ll die out like a fire
Khi tâm hồn không còn âm thanh nào Scratching up the ashes one still finds a dot
Còn sau cùng, nếu tôi có tắt of burning fire
Tôi sẽ tắt như một đám cháy But I’m not going to die out
Bới tro lên vẫn có đốm lửa hồng... Never die out
Nhưng tôi không tắt đâu Like a coal seam
Không bao giờ tắt I jut out all alone
Như vỉa than Ugly and solitary
Tôi nhô lên một mình While ninety nine, comma, and nine percent
Xấu xí và đơn độc of myself
Trong khi chín mươi chín phảy chín phần trăm tôi Contiguous to a mass deep under the earth
Liền khối dưới đất sâu With legs spread long and large
Chân xoạc rộng dài From the bottom of the Lục Đầu river
Từ đáy sông Lục Đầu đến đáy vịnh Bắc Bộ to the bottom of the Gulf of Tonkin
Và lặng im Keeping silence
Như một tiếng vang... Like an echo...
5
5
The sadness of the golden earth
Nỗi buồn của đất óng vàng Flew up and transforming itself into the moonlight...
Bay lên thành ánh trăng...
The moon broke turning the nine layers
Trăng vỡ ra xanh rợn chín tầng trời of heaven bluish
áo em chớp bàng hoàng đêm động biển... Your dress, a stunned lightning on a stormy night...
Khi em từ bỏ bản thân mình When you renounced your own self
Em ngọt ngào bí ẩn đến thiêng liêng You were sweet and mysterious to a sacred level
Em trong mát như một dòng suối lạ You were cool as a strange stream
Anh vục uống. Và như cây xanh lá I dipped into the water to drink. And like green trees
Biết đất dưới chân không phản lại mình I knew that the ground under my feet didn’t betray me
Anh yêu em ngây dại thật thà I love you so innocent and honest
Nắm bàn tay em không buông ra nữa Holding your hand I didn’t want to let it go
Yêu cơn nổ bùng hoang dã của em Loving so your wild break out
Sự nhũn nhặn làm anh không chịu nổi Crumbling softness was something I couldn’t stand
Anh chạm vào em I touched you
Đá chạm vào đá... Stone touched stone...
Từ em, những đốm lửa ra đời From you fire dots came to life
Mang sức cháy của anh trong cốt tủy Bringing my pith and marrow burning strength
Chúng sẽ là sao trên trời chăng Were they to be stars on the sky
Or phosphorous dots in the garbage ground

Hay là đốm lân tinh trong bãi rác How could one know
Làm sao mà biết được But I know that they must Burn
Nhưng anh biết là chúng phải Cháy Burn to survive
Cháy để tồn tại Burn so that I can recognize my own
Cháy để anh nhận ra phần máu thịt của riêng mình blood and flesh
Các con Dear children
Nỗi phiền muộn dịu dàng của cha My so soft gloominess
Đốm lửa non bỏng rát của cha... The so hot light fire of mine...
6 6
Đôi chân bầm ứ With my bluish black and sullen feet

Tôi ngật ngưỡng và trụi trần đi I totteringly and barely walked
Trong câu thơ tê dại của mình In my numbed verse
Những câu thơ vật vã mặn như máu... The writhing verses as salty as blood...
Tôi đã nói mình như tảng đá đen I’ve told that I’m like a black slab of stone
Vậy mà lòng tôi có khi mềm yếu lắm While at times my heart was quite feeble
Trong ánh mắt mẹ tôi và trong câu dân ca In my mother’s glare and in the folk-song
Thẳm thẳm cất lên dù ở nơi nào Resounding very far wherever I might be
Những câu hát làm tôi nhớ quê hương All such songs made me remember my homeland
Sông Kinh Thầy mùa xuân nước xanh The Kinh Thầy river’s water was blue in Spring
Sông Kinh Thầy mùa thu nước đỏ The Kinh Thầy river’s water was red in Autumn
The frail white sail in an evening the wind turned
My mother travelled on a crowded ferry...
Cánh buồm trắng mong manh chiều trở gió
Mẹ tôi đi chuyến đò đầy... The verse is like a small path
Taking me back
Câu thơ như con đường nhỏ With the sparse row of areca-nut trees mislead by
the vault of stars
Dẫn tôi về
A vault of stars serriedly bright
Với hàng cau thưa bị vòm sao mê hoặc
At midnight pouring down silver to the horizon
Một vòm sao chi chít sáng
I again stood in front of my old house
Nửa đêm rắc bạc xuống chân trời
Bamboo leaves fell all over the rice stubble roof
Tôi lại đứng trước ngôi nhà cũ The vase of water at the base of the sweet
Lá tre rụng đầy mái rạ and odorous areca-nut trees
Ang nước gốc cau thơm ngọt The carambola tree spread horizontally
Cây khế xòe ngang vị lá chua its sour taste leaves
Và tôi chỉ thầm gọi “Mẹ ơi!” And I only called softly “O Mother!”
Thế là Người thức giấc Then She awoke
Mẹ tôi tóc đã bạc trắng My mother had completely silvery white hair
Bạc hơn bất cứ màu mây nào More silvery than any colour of clouds
Mỗi lần bước lên thềm nhà Each time she walked on the house floor
Hai tay Người phải chống vào đầu gối Her two hands must lean on her knees...
Mẹ ơi! O Mother!
You have given birth to me like to a Stone Slab
Mẹ đã sinh ra con như sinh một Tảng Đá
A Stone Slab that can be used to build
Một Tảng Đá có thể làm móng nhà
the house foundation
Có thể làm thành cầu
Or to build a bridge wall
Mẹ đã sinh ra con như sinh một Ngọn Lửa
You have given birth to me like a Fire
That illuminates the bottle lamp
for the child walking in the night
So that he would not stumble and would not be
Một Ngọn Lửa làm sôi cơm trong bếp người lao động bitten by a snake
Tỏa sáng ngọn đèn chai soi cho em bé đi trong đêm But, above all
Khỏi bị vấp ngã, khỏi bị rắn cắn You’ve given birth to me to be a Man
Nhưng trước hết With Man’s eyes and ears, with Man’s mind
Mẹ đã sinh ra con là Người With Man’s sadness or happiness, with Man’s
Với tai mắt Người, lòng dạ Người goodness or evilness
Vui buồn Người, tốt xấu Người I can be a Worker, as well as I can be a Poet
I’m happy because on this life I still have you O
Có thể làm Công Nhân, cũng có thể làm Thi Sĩ
Mother
Con sung sướng vì trên cõi đời này còn có Mẹ
You will also never be ashamed because of me...
Mẹ cũng chẳng bao giờ phải tủi hổ vì con...
7
7
Accepting all good lucks and bad lucks in a simple
Tiếp nhận mọi rủi may đều giản dị nhẹ nhàng
and gentle way
Tôi như cành cây, bom chém mà không đứt
I’m like a tree branch, though cut off by a bomb
Chỗ nhựa ứa lại xòe vòm lá biếc
I remain unbroken
Che mát đường cho trẻ con chơi
At the place the resin shed spread a vault of green leaves
Giving a shade for children to play under it
Chút bơ vơ có từ lúc thiếu thời
Đôi khi nổi bồng bềnh trong chén rượu I had a little loneliness ever since my young days
Không có Than, suốt đời tôi sẽ thiếu At times drifting and bobbing in the cup of wine
Một cái gì có thể tạo thành tôi Without the Coal, throughout my life I’ll lack
A Fire that boils the rice in the kitchen of a worker’s family Something that can form myself
The Benne truck unloading stones in the mid-air

Is an authentic and immortal beauty
Xe dốc ben đổ đá ở lưng trời The awaken gun in the deep underground shelter recalls
Là vẻ đẹp chân thành và bất tử The sacred values originating from combat trenches
Khẩu súng thức dưới hầm sâu, nhắc nhở
Những giá trị thiêng liêng có từ các chiến hào I constantly believe that none of the bad habits
Can still exist after going across the Fire
Tôi hằng tin không một thói xấu nào It was not joy but it was actually misery
Còn tồn tại khi đã đi qua Lửa That taught me to become a Man
Không phải niềm vui mà chính là nỗi khổ
Đã dạy tôi thành Người The verses, the Fire of my soul
Harassingly burned throughout a stormy life
Những câu thơ-Ngọn Lửa tâm hồn tôi My heart trembled and my eyes were out of my element
Day dứt cháy suốt cuộc đời giông gió Before an illusive evening at the blue Hạ Long
Tim tôi run lên và mắt tôi bỡ ngỡ
Trước một chiều huyền ảo Hạ Long xanh Who called me?
In the wartime years
Ai gọi tôi? The silhouette of the warped wall in the darkness
Những năm chiến tranh of a defensive night
Bóng tường vênh âm âm đêm phòng thủ I share a part of my life in all collapsed houses
Tôi có một phần đời trong mọi gian nhà đổ In all separations in which some were dead
Mọi cuộc chia li người mất người còn and some were still alive...
The roof of my house huddled amid the Bồ Hòn slope

I have seen all bitterness and sweetness of a lifetime
Mái nhà tôi chụm giữa dốc Bồ Hòn Walking until my hair turned white,
Bao đắng ngọt một đời, tôi đã trải I still haven’t gone through the tender age
How can I be tranquil? O far away autumnal wind!
Đi trắng tóc chưa qua miền thơ dại
Yên làm sao? Thăm thẳm gió thu ơi!
The tide rose visibly making the horizon silvery
From the sea a shockingly salty south-easterly
Thủy triều lên lừng lững bạc chân trời
wind rushed in
Biển ập vào cơn gió nồm mặn chát The Hạ Long twilight, how blazing hot was
Hoàng hôn Hạ Long, đỏ sao mà gay gắt the red colour
Má em hồng tới tận canh khuya Your cheeks remained rosy until late in the night
Sau thoáng giận hờn, em hấp tấp ra đi Following a flash of sulkiness, you hurriedly departed
Rồi chẳng bao giờ trở về gian gác cũ And never come back to the old floor
Xác pháo rụng lối mòn vào xóm thợ Shreds of firecrackers fell on the path leading
Tôi loanh quanh dở khóc, dở cười... to the workers’ quarters
I went around half crying, half laughing...
Glory, humiliation, happiness

Vinh nhục vui buồn lặn vào cuộc đời tôi and sadness dipped into my life
Như vết than lặn vào da thịt Like a trace of coal dipping into the flesh
Có thể sau này khi tôi chết May be later on when I die
Những nỗi niềm thành khối vẫn không tan... The innermost feelings that have turned
into blocks were still undissolved...
Sao cháy đầy trời- Những linh hồn lang thang
Stars burned all over heaven - the wandering souls
Lú đường về, không tìm ra xứ sở
Forgot the way back, not finding their homelands
Tôi sẽ đầu thai làm Ngọn Lửa
I shall reincarnate as a Fire
Cháy điên khùng trong đất tối âm u...
Burning madly in a gloomy dark ground...
Bồ Hòn, thu 1985
Bồ Hũn, Autumn 1988
THANKING THE PEOPLE
Tạ ơn dân Small ambition taking care of great matters

Poor talent occupying a high position
Chí nhỏ mưu việc lớn In days past such people would suffer
Tài thấp ở ngôi cao from great misfortunes
Thời trước ắt mang vạ But at the present time they are unhurt
Thời này thì chả sao
Life is so compassionate and upright
Cuộc đời nhân hậu thế Well, why should one be sad
Thôi mà buồn làm chi The full moon will turn waning
Trăng tròn rồi sẽ khuyết A mandarin might be wealthy and elegant
Quan sang cũng có thì... for a certain length of time...
How can one be poor and hungry
Dân ban bao bổng lộc So many people with no reputation
Vậy mà nghèo đói a Are glorifying the nation
Những người không tên tuổi
Làm rạng danh sơn hà At present one can easily be a mandarin
As people are generous and magnanimous
Đời này làm quan dễ People are like leaves
Bởi rộng lòng dân thương Which the wind blew to the road side
Những người như chiếc lá
Gió thổi dạt bên đường The cup of wine to thank the PEOPLE
I found it bitter when drinking it all alone
Chén rượu tạ ơn DÂN The earth is very very high
Uống một mình thấy đắng Heaven is immensely deep...
Đất thì cao muôn thẳm
Written on the night of the 30th
Trời thì sâu vạn trùng...
of the 12th lunar month i.e. the Mậu Dần
Viết trong đêm 30 Tết Mậu Dần Lunar New Year’s Eve.
The people are giving so many fringe benefits

FROM TIME IMMEMORIAL
Standing on tiptoe one can’t reach heaven

Nghìn xưa
Wresling with animals Men would lose
Haft a life looking for the sun in the rain
Kiễng chân chẳng với tới trời Haft a life advancing towards things
Vật nhau với thú thì Người sẽ thua that haven’t been formed
Nửa đời tìm nắng trong mưa Each day has its separation
Nửa đời đi tới cái chưa có gì Loving you when young and meeting you again
Mỗi ngày một cuộc chia ly when already old
Yêu em lúc trẻ, gặp khi đã già From time immemorial flowers
Nghìn xưa hoa vẫn là hoa are always flowers
Chớ mong trời sập để mà bắt chim... Don’t expect heaven to collapse to catch birds...
1-2000 1 - 2000
THAT NIGHT IN THE AUTUMNAL
Đêm ấy rừng thu... FOREST...
That night in the autumnal forest, there was

Đêm ấy rừng thu, nhiều trăng quá, nhiều trăng quá
so many moons, so many moons
Vàng rót tràn trời
Go1d was poured all over heaven
Anh muốn nắm tay em mà không dám nắm tay em
I wanted to hold your hand but dared not hold your hand
Mỗi chiếc lá là một con mắt nhìn Each leaf was a looking eye
Đứng ở chỗ nào cũng thấy trống trải... Whatever the place I was staying, I found it too open...
Đêm ấy rừng thu, nhiều gió quá, nhiều gió quá That night in the autumnal forest, there was so much wind,
Cây lá rì rào so much wind
Cây lá nói với nhau là chúng yêu nhau Trees and leaves rustled
Anh cũng muốn nói với em điều ấy Trees and leaves told one another
nhưng anh im lặng that we loved each other
Chân tay chẳng biết để làm gì... I also wanted to tell you so, but I kept silence
And didn’t know what to do with my hands and feet...
Đêm ấy rừng thu thơm lạ lùng, thơm lạ lùng
Tà áo em đầy gió That night the autumnal forest was strangely
Vòm ngực em đầy gió odorous, strangely odorous
Đôi môi em đầy trăng The flap of your dress was filled with winds
Đôi mắt em đầy trăng.... Your vault-like breast was filled with winds
Your lips were full of moon
8-1998 Your eyes were full of moon...
8-1998
NARRATIVE
I had stood in all regions

Tự thuật Went and lived everywhere
But I’ll only lie and die on the Hạ Long ground...
Tôi đứng ở mọi miền
Đi ở khắp nơi The land that brought me up since I was 18 years old
Chỗ tôi nằm là đất Hạ Long thôi... The drop of sweat has the worker’s salty taste
Fearless of nobody, in my soul was a sky
Mảnh đất nuôi tôi từ năm mười tám tuổi of wind and salt
Giọt mồ hôi có vị mặn thợ thuyền That was constantly peaceful but also didn’t have
Ngang dọc trong hồn một trời gió muối the least peaceful moment
Lúc nào cũng yên mà chẳng lúc nào yên
I was dazed before the silent bird’s wings
Tôi bâng khuâng trước cánh chim lặng lẽ That flew solitarily not knowing where they
Cô đơn bay không biết tới phương nào would fly to
Tôi đã khóc dưới vầng trăng sáng I’ve cried under the bright moonlight
Đến bây giờ vẫn không hiểu vì sao... Up to now I still don’t know why...
Tôi đã yêu và làm việc hết mình I’ve loved and worked with all my heart
Bởi tôi biết cuộc đời bất trắc và ngắn ngủi As I know life is short and filled with mishaps
Tôi luôn cảm thấy mình có tội I constantly felt I was a sinner
Trước mẹ già ngửa chiếc bát xin ăn Before an old mother turning upward the bowl to beg...
Viết được một câu thơ trung thực với Nhân Dân Being able to write a verse that is truthful
Tôi đã đi qua bốn mươi năm bão táp and straightforward to the People
Cả xã hội diệt trừ cái ác I’ve gone through forty stormy years
Cái ác vẫn ngang nhiên cười nói giữa đời The whole society was exterminating evil
Evil still inconsiderately laughs and talks amid life
Tôi đứng ở mọi miền
Và đi ở khắp nơi... I’ve stood in all regions
Went and lived everywhere...
8-2000
8 - 2000
OLD MR. CHIếN SAW HIS NIECE
Cụ chiến tiễn cháu gái OFF TO WORK AS A MAID-SERVANT
ABROAD
đi giúp việc gia đình
ở nước ngoài
You’ve gone through a class
Learning to mop the floor, to sew buttonhole stitches
Cháu đã qua lớp học To wait upon the young grandpa at meal time
Tập lau nhà, thùa khuy Giving the toothpick you had to kneel down...
Tập hầu cơm ông trẻ
Đưa tăm cháu phải quỳ Learning to eat table leavings in the kitchen
Learning to cry without letting anybody know...
Tập ăn thừa dưới bếp The lesson of the days our country was ruled
Tập khóc chẳng ai hay... by foreign agressors
Bài học thời mất nước It’s not expected that it’s used today
Ai ngờ dùng hôm nay
Thirty years of victory over the enemies
Ba mươi năm thắng giặc Raising high his head in bullets and bombs
Ngẩng đầu trong đạn bom Hungry and poor with his trembling
Đói nghèo run tay gậy hand holding a stick
Cụ đứng bên đường mòn... He stood on the side of the path...
6-1998 6. 1988
LOOKING AT ONE’S IMAGE

Soi gương
IN A MIRROR
Sáng tạo một lần xong sông núi Once He has created rivers and mountains
Trời không để lại dấu vân tay Heaven doesn’t left behind His fingerprint
Soi mặt xuống Vịnh Hạ Long, Looking at my face down in the Hạ Long Bay,
ta nhìn thấy ta mà ta không tự biết I saw myself but I didn’t recognize myself
Ta có hay không trên cõi đời này? Am I existing or not existing in this world?
1998 1998
THE BIRD
Breaking the birdcage

Con chim
Freeing the bird
The bird flew around the verandah
Đập lồng chim of the familiar house
Thả chim ra Softly, the bird perched
Chim bay quanh quẩn hiên nhà chim quen On the tree branch in the basin, thinking
Nhẹ nhàng, chim khẽ đậu lên he was in a far away forest...
Nhành cây trong chậu, ngỡ miền rừng xa... Then the bird tried to find again the house corner
Rồi chim tìm lại góc nhà Gliding headlong into the crushed birdcage to sing...
Chui vào lồng bẹp để mà hót chơi...
The bird even forgot the firmament
Con chim quên cả bầu trời And had only his chirp which he offered
Chỉ còn tiếng hót tặng người nuôi chim... to his keeper...
Xuân 2000
Spring 2000
THE CLOTH-BAG BLOWN AWAY BY

THE WIND
Tay nải gió đưa Móng Cái at the start of springtime,

the dew flew, the leaves flew
Móng Cái vào xuân sương bay lá bay Who went away from time immemorial,
who come back tonight
Ai đi muôn xưa, ai về đêm nay
Are you looking for me? The new moon is rising

Em tìm ta ư? Trăng non đang lên
The stalactite peak was staggering amid waters
Đỉnh vú nghênh ngang nước mây vùng biên and clouds of the frontier region
Ta như tể tướng nhắp trà Cung Đình I’m like the King’s first minister drinking royal tea
Em như hoàng phi thơm hương Bắc Kinh You’re like a princess fragrant with Beijin perfume
The dreamy Luõn river seemed like flowing

on a painting
Sông Luân mộng mơ như trôi trong tranh A drop of springtime rain, both shores were green
Một giọt mưa xuân, đôi bờ cùng xanh
Money whirled bustly, vehicles and horses were so noisy
Tiền quay rối rít, ngựa xe ồn ào The sound of music glided lowly,
Tiếng đàn lượn thấp, đèn đường dâng cao the street lamps raised high
Say hum my love, the cloth-bag blown away by the wind

ứ hự tình ơi, tay nải gió đưa
Pouring Heaven in the cup, and receiving
Rót trời vào chén, đón người muôn xưa... the one from time immemorial...
2000 2000
Vô Thức UNCONSCIOUNESS
Ta sống giữa bao người thân thuộc I lived among so many relatives
Bé gọi Mẹ ơi! When a child I called O Mother!
Lớn gọi Em ơi! When grown up I called My Dear!
Vậy thì sao mỗi khi hoạn nạn But why each time I got an accident
Ta chỉ tự nhiên thảng thốt gọi Trời! I only naturally and immedialy called Heaven!
Trời có mắt, có tai? Heaven has eyes, has ears?

Ai thấy nhỉ? Who can see?
Trời quan hệ gì với ta? What relation does Heaven have with us?
Ta cũng chẳng hay We also don’t know
Gọi trời để làm chi? Why call Heaven?
Ta nào có biết We simply don’t know
Trời đến giúp ta chăng? Will Heaven come to help us?
Ta đâu có thơ ngây... We’re not young and innocent...
Ta bàng hoàng trước Cái Không Thể Biết air
Đang nhào nặn ta trong cõi Vô Cùng
Chả nhẽ mỗi chấm người mong manh trên trái đất As a child I lay under a forest of silvery stars
Lại là biểu hiện mơ hồ huyền bí của không trung Dreaming of a moonboat unbalancingly
carrying me away
Thuở bé ta nằm dưới rừng sao dát bạc At times overcoming dangers thanks to Illusion
Mơ con thuyền trăng vắt vẻo chở ta đi The thing I know best in my life is that I know nothing...
Vượt hiểm nguy có khi nhờ Mộng ảo
Cái Biết nhất đời ta là ta chả biết gì... I create myself Heaven and the Religion
of Heaven to preserve myself against
Ta tự tạo ra Trời và Đạo Trời, để giữ gìn ta ordinary life enticements
giữa đời thường cám dỗ Then I deceive myself also in my own soul
Rồi lại tự lừa đảo ta, trong cả cõi linh hồn Spreading all my one thousand arms(1) without touching
Xoè hết ngàn cánh tay(1) chẳng chạm vào bát ngát the immensity
Ta rùng mình rơi trong muôn thẳm Cô Đơn... Shivering I fell into a limitless Loneliness...
Viết sau tai nạn giao thông Written following the traffic accident
trên đường 5 (Hải Dương) chết lâm sàng on road No. 5 (Hải Dương) in which I was
từ 22 giờ ngày 5-8 đến 2 giờ ngày 6-8-2001 clinically dead since 22:00PM on August 5,
to 02:00AM on August 6, 2001
I’m dazed before the Unknown

That’s kneading us in the Infinity
Is it true that each frail human dot on this earth
Represents the vague and mysterious symbol of the
(1) (1)
Phật có một ngàn tay. Buddha has one thousand arms.
BIDDING FAREWELL
Lời từ biệt
Let’s go home O Dear, Fall’s golden leaves have fallen
Về thôi em, vàng thu đã rụng rồi Sad and bright are the fluttering souls
Buồn và sáng những mảnh hồn xao xác Closing the book of poems, half of my hair
Tập thơ khép, nửa mái đầu xổ bạc turned silvery
Em chả cần đâu giữa láo nháo chợ trời You wouldn’t need it amidst the bustling flea market
Những câu thơ dằn vặt một đời người Verses that tormented a man’s life
Chẳng cần biết có ai còn nhớ nữa We don’t need to know whether anyone still remembers
Cuộc sống này với bao nhiêu dang dở This life with so many inconclusive matters
Anh có thể đi mà chả kịp chào... I might go without having the time to say goodbye...
Looking for me? At any place, anywhere

When seeing suddenly a shivering flower
of grass that bloomed
When meeting fleetingly the silhouette of a miserable
Extending his hand... as deep as this world
Tìm anh ư? ở bất cứ nơi nào Let’s go home O Dear...

Khi chợt thấy run run bông cỏ nở It’s already golden Fall on all four corners
Lúc thoáng gặp một bóng người đau khổ Clouds are white and have come from time immemorial
Tay chìa ra... sâu như cõi thế gian The wind has turned green and was blown
from the Flowers of Grass(1)
Về thôi em... Blooming profusely the deep aspirations
Bốn phía đã thu vàng of boundless future...
Mây đã trắng đến từ ngàn năm cũ
Thăng Long, Fall l993
Gió đã xanh thổi lên từ Hoa Cỏ
Nở bời bời những khát vọng muôn sau...
Thăng Long, thu 1993
(1)
By Flowers of Grass, the poet
means the human condition and
the ups and downs of life. -
Translator's note.
Bản xônát hoang dã

(2003)
THE DESOLATE
thơ AND WASTE SONATA
Giải thưởng Nhà Nước (2003)
về Văn học Nghệ thuật đợt II năm 2007 POEMS
Tặng thưởng Giải thưởng Văn học Hội Nhà văn Việt Nam Literature and Arts Prize of the state of Vietnam
năm 2004
( Phase II ) in 2007
Tái bản lần thứ 7 Literature Prize of the Writers’ Association of
Vietnam in 2004
Hãy gõ cửa rồi cửa sẽ mở Knock at the door and the door will be open
Hãy tìm rồi người sẽ gặp... Search and you’ll meet...
BIBLE
KINH THáNH
FLARED UP SUBCONSCIOUS
In Lieu of a Foreword
Bừng thức The faces of millions of stars turned dim

in the steam of heaven’s wine
Thay Lời Tựa
My blood ran through the pitch-black stratum
Green leaves spread your lightly blue colour
Mặt mũi triệu ngôi sao mờ trong hơi rượu trời Skin and flesh laughed glitteringly white
Máu ta chảy qua địa tầng đen thẳm on all four corners
Lá non toả màu em biêng biếc sáng
Da thịt cười bốn phía trắng long lanh The vague drop of rain tinted the frail layer of cloud
Causing so many earthly innermost feelings
Hạt mưa mơ hồ nhuốm làn mây mong manh to become pervasively fragrant
Làm ngào ngạt bao nỗi niềm dưới đất O illusion! Between the limitless notions
Hư ảo hỡi! Giữa vô cùng Còn, Mất of Existence Non-existence
TA là ai? Thăm thẳm có TA không... WHO am I? Do I exist in the infinity...
with traces of kissing lips...
Being the lover of three hundred sad Fall colours

All love and hate, I don’t need to remember
Giao thừa đi như cô gái chưa chồng Farewell o farewell the windless evening skyline colour
Đẹp nức nở những muộn mằn đắng chát I am alone with a Madly Busy Genius(1)
Ta ở đâu giữa mùa xưa xanh ngát
Má trăng mờ run rẩy dấu môi hôn... With the far-away presentiment that suddenly
just awoke
Là tình nhân ba trăm sắc thu buồn I sprinkled the pinkish drop of wine throughout
Mọi yêu ghét ta chả cần nhớ nữa this world
Vĩnh biệt nhé, ráng chiều côi cút gió I suddenly saw across the blue stream
Ta một mình với một Đấng Mê Tơi of the Cửa Lục river
The silhouette of Trương Chi rowing a boat made
Với linh cảm xa xăm vừa bừng thức of white sandalwood...
Giọt rượu hồng ta vảy khắp nhân gian
Bỗng chợt thấy ngang dòng xanh sông Cửa Lục
Bóng chàng Trương Chi chèo thuyền gỗ bạch đàn...
The lunar New Year’s Eve went by like

an unmarried girl
So outstandingly beautiful in spite of the bitterness
(1)
By the terms "The Madly Busy Genius"
of being on the shelf
the Poet hints at "A supernatural
Where was I amidst the ancient azure season strenght that adminis ters nature
The dim moon’s cheek trembled uncontrollably and man hastily and harshly". -
Translator's note.
• •
Tôi lấp đầy tôi I filled up myself
Vào khoảng trống Into the voidness
Khoảng trống vẫn trống The voidness continues to be void
Tôi lấp đầy khoảng trống I filled up the voidness

Vào tôi Into myself
Bỗng tròn hai con mắt I was suddenly round-eyes
Trong bóng tối In the darkness

Huy hoàng Splendiferous
Tôi đi tìm Mùa Thu... I went looking for Fall...
• •
Tiếng hạc kêu ngang trời The flamingo’s cry resounded across the sky
Thảng thốt Flurriedly
Màu thu rối bời hoa tóc tiên The fall colour was in a stir and a jumble
Lẳng lặng Em. Lẳng lặng Em with ophipogon flowers
Đấng Mê Tơi đang nói Silent Dearest, silent Dearest
Trong im lặng khôn cùng The Madly Busy Genius was speaking
Trong sắc chiều bâng khuâng tận đáy In the endless silence
In the evening shade dazed till the bottom
Trút bỏ tư duy nhuốm bụi
Trần gian Shedding the thinking tinted with dust
Tinh khiết như thuở mẹ sinh ra Of the world
Ta dang hai cánh tay As pure as when mother gave birth to me
Xao xác gió... I spread my two arms
Fluttering with winds...
Tiếng gầm của Hư Vô
Lửa đốt trong xương sống... The roaring of Nihility
Fire burning in my spine...
•
I went to the terrace to admire the moon
• On this side
The chivalrous and liberal breathing of forest trees
Ta lên sân thượng ngắm trăng Dark with smoke
Bên này On the other side
Tiếng thở hào hoa của cây rừng The suffering night sea
Mờ mịt khói Dreary till the horizon...
Bên kia The moonlight filled up forests and seas
Biển đêm đau khổ Crossing out
Âm u đến tận chân trời... The chivalrous and liberal nature of this side
ánh trăng lấp đầy rừng biển and the dreary nature and suffering
Xoá đi of the other side
Cái hào hoa bên này và nỗi âm u đau khổ bên kia One saw no trees, no waves
Không thấy cây, không thấy sóng The world was magnificently golden...
Thế gian lộng lẫy vàng... I untied my senses
Ta cởi trói các giác quan In a jiffy the moonlight filled up my heart and lung
Phút chốc trăng ngập đầy tim phổi
It was not me who breathed, but it was

the moon that breathed
It was not me who listened but it was the moon
Không phải ta thở mà trăng thở that listened
Không phải ta nghe mà trăng nghe It was not me who thought, but it was the moon
Không phải ta nghĩ mà trăng nghĩ... that thought...
Vợ ta lên sân thượng tìm ta My wife came to the terrace to look for me
Xéo vào chân ta mà nàng không biết She stepped on my foot and she didn’t know
Tay ta ôm nàng mà nàng không hay I took her in my arms but she didn’t know
Tiếng nàng ngơ ngác Her voice seemed stupefied
Ô hay, anh ở đâu rồi Well where are you
Ôi, đêm nay nhiều trăng quá... O, there’s so much moonlight tonight...
• •
Cái giả dối hào hoa của ánh Trăng The chivalrous and liberal falseness of the moonlight
Đâu có bị cái thuần phác Wasn’t chased away by
của Mặt Đất the simple-mindedness of the Earth
xua đuổi
Này trông Look here
ánh Trăng lồng vào Cây Vườn The moonlight intermingled with the Garden’s trees
Cây Vườn - Trăng Garden’s Trees - Moonlight
Ngả bóng xuống sân nhà Shed light on the courtyard
Mới rạng rỡ làm sao That was so radiant
Chúng quấn quít nhau từ bao đời They snuggled up together
Không thể nào tách ra được And couldn’t be separated
Này trông Look here

Cái Màn Đêm phản trắc đầy cạm bẫy The betraying Night Screen full of traps
Đâu có bị cái ánh Ngày Was not abandoned
Chính trực anh minh by the straightforward and clear-sighted
Ruồng bỏ daylight
They were in concord

How archangelic it was
That was at the time the sun was about to rise
And the skyline coloured cloud
was about to die out
Chúng hoà hợp nhau The space was fervid
Mới tuyệt mỹ làm sao Illusory, vague
ấy là lúc mặt trời sắp lên That was the time
both the Angel and the Devil were born
Và ráng chiều sắp tắt
Không gian đằm thắm That was also the time where
Huyền ảo, mang mang both the Poet and the Thief elatedly
Là lúc cùng sinh ra walked out of the house
The time where Nature performed
Thiên Thần và Qủy Sứ
Lúc Nhà Thơ và Kẻ Trộm THE DESOLATE AND WASTE SONATA(1)
Cùng hào hứng bước ra khỏi nhà Of amphibians and birds
Lúc Thiên Nhiên tấu lên Grass, trees, wind and dew...
Bản Xônát Hoang Dã
Của ếch nhái, chim muông
Cỏ cây và gió sương...
(1)
Through the terms "Desolate and
waste" the poet hints at the pure
and chaotic beginning of nature and
man. - Translator's note.
• •
Tôi nói chuyện với lũ Ve Sầu I talked to the cicadas
Về Mùa Xuân About Springtime
Vườn nhà tôi My garden
Rỉ rả tiếng côn trùng Was full of the sporadic sounds of insects
Ngào ngạt hoa tươi, ong lũ lượt đi về And the pervasive fragrance of fresh flowers on
Ve Sầu đập cánh which the bees flew back and forth in flocks
Cicadas beat their wings
Bác nói thế nào
What would You say
Một đời em
Throughout my life
Bay qua mọi vui buồn thời tiết
I’ve flown through all sadness and happiness
Biết vị ngọt nụ hôn tất cả các vùng miền
of the weather
Thu âm thanh tất cả các màu sắc And know the sweet flavours of kisses in all places
Trong tiếng đàn em kéo and
Rền rĩ suốt mùa hè regions
Mùa Xuân ư I’ve recorded the sounds of all colours
Mùa Xuân là cái Không Hề Có In the music I played
Incessantly lamenting throughout the summertime
Nói rồi, chúng bay vù vào các vòm cây How about Springtime
Và tiếng đàn của chúng ngân lên Springtime is Something That Never Exists
Trong nắng thuỷ tinh chói gắt...
Once they finished saying so, they flew into
the vaults of trees
And their music resounded
In the dazzling chrystallized hot sun...
•
• The verses as thin as butterflies’ wings
For thousands of years flew against the storm
Những câu thơ mỏng tựa cánh chuồn Bearing lightnings of areas they haven’t gone across
Ngàn năm bay ngược bão Bearing the moonlight of times that haven’t come yet
Mang sấm sét của những vùng chưa qua The frailness can win out even iron and steel
Mang ánh trăng của những thời chưa tới And can be unshakeable for ever
Cái mong manh thắng được cả sắt thép The poetical butterfly’s wings, where can one get them
Bền vững đến muôn đời Is it from the artlessness of the air
Cánh chuồn thơ lấy ở đâu ra
Từ hồn nhiên khí trời chăng Yes
That was from the night
Vâng Nguyễn Trãi hold a blanket in a tight embrace
ấy là từ đêm and sat at the bow of the boat
Cụ Nguyễn Trãi ôm chăn ngồi trước mũi thuyền A bitting cold wind flew behind his back
Gió buốt thổi sau lưng The Kinh Thầy river’s red rolling waves flowed
Sông Kinh Thầy cuồn cuộn đỏ chảy về Đông towards the East
Cửa bể Bạch Đằng nước triều dâng tới sáng On the Bạch Đằng estuary the tide rose until the morning
Cụ đâu biết sớm mai He didn't know that early in the following morning
Cùng với mặt trời lên Along with the rising sun
Câu thơ phải rơi đầu... The verse will be decapitated...
Vâng Yes
ấy là từ chiều It was from the evening
Sùi sụt mưa tháng bảy The continual and lasting seventh lunar month rain
Lạnh toát xương khô Was icy cold even for dry bones
Dưới chân núi Hồng At the base of the Hồng mountain
Cụ Nguyễn Du không chịu uống thuốc Nguyễn Du refused to take medicine
Sờ xem ta chết đến đâu rồi Touch to see to what spot I am dead
ừ. Được Yes. Alright
Cụ nói thế và đi He said so and passed away
Lẫn trong Thập Loại Chúng Sinh... Along with the Ten Species of Creatures...
• •
Ngọn gió không biết mình ở thời nào The wind doesn’t know to what time it belongs
Giọt mưa không biết mình ở đâu
The raindrop doesn’t know where it is
Bản thân tôi không biết mình là ai Myself I don’t know who I am
Khi tôi đứng một mình When I stood alone
Ai xui tôi gặp em Who incited me to meet you

Trước đó một hơi thở Only a breath before that moment
Em cũng không biết mình là ai You also didn’t know who you are
Và cuộc đời tôi là như thế nào... And how was my life...
• •
Sau mỗi bước đi Following each step
Tôi lại tự xoá dấu chân mình I myself crossed out my footprint
Những cay đắng dập vùi The bitterness and roughness
Yêu ghét và đau khổ Love, hate, and suffering
Dằn vặt một đời người Tormented a lifetime
Phảng phất in trên gương mặt tôi Were fleetingly printed on my face
Trong cả nụ cười tôi Even in my smile
Tôi cũng tự xoá đi I also crossed it out myself
Bao khát vọng từng giày vò tôi So many deep aspirations that have
Những đêm mất ngủ tormented me In sleepless nights
Nay chẳng còn có ý nghĩa... Now they no longer have any significance...
Cơ thể tôi nhẹ bẫng My body turns feather light
Như một sợi tơ trời Like a heavenly silk thread
Đến mức có thể tự bay lên To such a point that it can fly up itself
Và mất tích trong thinh không And disappear in the firmament
Như nó không hề có... As if it had never existed...
•
• Stone’s teeth and trees’ mouths
At the same time howled horrible sounds
Răng đá và miệng cây Crows wailed in the gloomy evening
Cùng lúc hú lên những tiếng ghê rợn Coldness is like a saw
Quạ rít lưỡi trong chiều âm u Sawing diagonally the stratum of gray stone
Cái lạnh như lưỡi cưa
Xẻ chéo tầng đá xám Cotton-like snow flew hoveringly
Like swan’s feathers
Những bông tuyết bay lơ lửng The firmament was tipsy with the
Như lông thiên nga heady bouquet of alcohol
Bầu trời chuếnh choáng hơi rượu The firmament, in its merrily animated fit
Trong cơn hào sảng tưng bừng of high-mindedness
Ném ra thế gian Threw to the wor1d
Kho báu cuối cùng The last treasure
Mountains and rivers were full of sprinkled

silver coins
Núi sông đầy bạc rắc The reflected light of snow
ánh phản quang của tuyết Caused the firmament to be radiant and majestic
Làm thinh không rạng rỡ uy nghi The Sapa forest trees had silvery white hair
Cây rừng Sapa trắng tóc Through my two hands flowed the silvery
Hai tay tôi chảy tràn thác bạc của trời stream of heaven
Tôi ngước lên cảm tạ I raised my head to thank

Đấng Mê Tơi The Madly Busy Genius
Nhưng chẳng thấy Người đâu... But I didn’t see Him at all...
• •
Ta vào chỗ không thành có I entered the non-existent place
Ta vào chỗ có thành không that became existent
Này này I entered the existent place that turned
Nhìn kỹ cá hoá chim non-existent
Lại nhìn kỹ hơn, chim hoá cá Look here, look here
Sáu mươi năm bò toài trên mặt đất Look carefully at the fish transformed
Vẫn không hiểu lẽ đời into a bird
Then look more carefully at the bird mutating
Này này into a fish
Đám mây bay bên trời kia là mây mùa xuân Sixty years crawling headlong on the earth surface
hay mây mùa thu I still don’t understand the reason of life
Bông hoa nở cuối vườn kia là hoa của niềm vui
hay của nỗi buồn Look here, look here
Buồn và vui làm sao phân biệt được The mass of cloud flying on the other side of the sky
Vây và cánh làm sao phân biệt được was the Springtime cloud or Fall cloud
Có và không làm sao phân biệt được The flower blooming at the other end
of the garden was the flower of happiness
or of sadness
How can one distinguish sadness from happiness
How can one distinguish fin and wing
How can one distinguish existent and non-existent
• •
Tôi trót dại đã khoe I’ve been foolish enough to show off
Trước Đấng Mê Tơi Before The Madly Busy Genius
Cây đàn Thơ mà tôi lấy trộm The poetical stringed instrument I had stolen
Của những đêm trăng buồn From the sad moonlit nights
Ngón tay hoang sơ của gió The wild finger of the wind
Đã gẩy lên Had played
Tiếng nghẹn ngào của những ngôi sao xanh The choked sounds of blue stars
Biêng biếc chết trên đầu ngọn cỏ That died bluish green on top of the grass
Tiếng run rẩy của giống nòi hoang dại The quivering sound of the wild race
Âm thầm reo trong ngực các thai nhi... Silently shouted from joy in the chest of foetuses...
Đấng Mê Tơi bảo tôi The Madly Busy Genius told me

Về cây đàn Không Thơ của Người About your Non-Poetic stringed instrument
Muốn nhìn ư If wanting to look at it
Phải nhắm mắt lại One has to close one’s eyes
Muốn nghe ư If wanting to listen to it
Phải bịt tai lại One has to stop one’s ears
Những bí ẩn xanh rờn The lushly green enigmas
Dạt dào tuôn chảy tự trời cao Overflowingly spurted down from high heaven
Trong veo không sắc màu Chrystal clear and colourless
Không có trăng cũng không có gió There was neither moon nor wind
Lẫn lộn đêm và ngày Mixing up night and day
Người mang hồn cỏ cây Man wears the soul of grass and trees
Cỏ cây nghĩ như người Grass and trees think like a man
Cơ thể tôi vang động My body resounded
Những âm thanh không có âm thanh With sounds that were soundless
Và tôi bỗng trôi lang thang And I suddenly flowed wanderingly
Những xứ sở xa xăm mịt mờ To far away and gloomy countries
ở chính chỗ tôi đang lặng đứng... Right at the place I was standing silently...
•
•
There was a gust of wind
Có cơn gió That died in the mid air
Chết ở lưng chừng trời And could never reach the old forest of yore
Chẳng bao giờ tới được cánh rừng xưa
There was the moonlight
Có ánh trăng That tried to come back to the old window frame
Tìm về khung cửa cũ But could meet only the indifferent colour
Chỉ gặp màu hoa dại dửng dưng of wild flowers
Mây trắng đi lấy chồng White clouds went to get married

Màu thu thêm một đời The colour of Fall got another life
Cô đơn So lonely
• •
Đức Vua rất khổ The King was quite miserable
Vì bị cầm tù trên ngai vàng Because he was a prisoner on his throne
Và ngày nào cũng ghê sợ rượu thịt And everyday he was afraid of wine and meat
Kẻ Hành Khất rất khổ The beggar was so miserable
Vì được tự do đói rét Because he was free to enjoy hungriness and coldness
Đêm đông lấy sương muối làm chăn On winter nights he used salted dew as a blanket
Ngày hè lấy nắng làm cơm nước On summer days he used the sun as rice and water
Họ có cớ để cùng thương nhau They had reasons to pity each other
Nhưng chẳng bao giờ họ thương nhau But they had never pitied each other
Là bởi vì sao... For what reason...
Con Sâu nhỏ bé The tiny Worm

Nấp kín mình trong kẽ lá Hid himself tight in the crack of the leaf
Vẫn không tránh được mỏ Con Chim Still could not avoid the Bird’s beak
Và Con Chim And the Bird
Đập cánh vút lên trời cao Beat his wings to fly high in the sky
Vẫn bị Mũi Tên dưới bóng cây But was always pursued
Truy đuổi by the Arrow under the tree shade
Chúng có cớ để cùng ghét nhau They had reasons to hate each other
Nhưng chẳng bao giờ chúng ghét nhau But they had never hated each other
Là bởi vì sao... For what reason...
Những Bức Tường The Walls

Truyền nhau câu hỏi ấy Communicated to one another that question
Đời nọ sang đời kia From generation to generation
Nhưng chẳng bao giờ có câu trả lời But they never had any answer
Đến nỗi những cái tai của chúng To such an extent that on their ears
Đã mọc đầy rêu xanh... Grew plenty of green moss...
•
• I came back
And met with a Second Myself waiting
Tôi trở về for me in front of my house
Gặp một Tôi Thứ Hai chờ tôi The glowing with happiness face bore
ở trước cửa nhà tôi a mocking smile
Gương mặt hớn hở và nụ cười chế giễu Even the ways of nodding and chewing
Cả cách gật đầu và nhai ria the moustache
Giống hệt tôi đến mức Were exactly the ones of mine
Chính tôi cũng không phân biệt nổi To such a point that I myself also could not
Tôi là một tôi nào distinguish
Bởi thế tôi không sao trả lời được Which myself is myself
Khi Tôi Thứ Hai nắm tay tôi That was why I wasn’t able to answer
Chào bạn. Anh đến thăm tôi ư When the Second Myself held my hand
Nhà anh ở đâu Heigh ho. You come to see me
Tên anh là gì nhỉ Where do you live
What is your name
•
•
I knocked at the Bài Thơ mountain cliff
Tôi gõ vào vách đá, núi Bài Thơ Dear brother, open the door
Anh ơi, mở cửa ra The stone gate was opened
Cánh cửa đá đã mở And inside
Và bên trong I saw a gentle young lady who
Tôi thấy một thiếu nữ dịu dàng Shyly and flurriedly smiled
E lệ cười xao xuyến
I knocked at the waves at the Hạ Long Bay
Tôi gõ vào sóng nước vịnh Hạ Long Dearest, open the door
Em ơi, mở cửa ra The watergate was opened
Cánh cửa nước đã mở And I saw Trương Chi rowing a boat
Và tôi thấy chàng Trương Chi đang chèo thuyền With his passionate singing voice
Với tiếng hát đắm say làm ai cũng bâng khuâng that caused everybody to be dazed
I knocked at the mass of clouds

Tôi gõ vào áng mây Flying across the Yên Tử Heaven Gate
Bay ngang qua Cổng Trời Yên Tử Dear Uncle, open the door
Bác ơi, mở cửa ra The cloud gate was opened
Cánh cửa mây đã mở And I saw the blue firmament
Và tôi thấy bầu trời xanh On which thousands of broken stars splashed
Vỡ tung toé những ngôi sao vàng như mắt quỉ about as yellow as the devil’s eyes
Tôi gõ vào ngực tôi I knocked at my chest

Tôi ơi, mở cửa ra O myself, open the door
Cánh cửa tôi đã mở Myself’s gate was opened
Và tôi thấy chả có gì... And I didn’t see anything...
• •
Em đi như ráng chiều You went like the skyline coloured cloud
Đu đưa trên ngọn cây phù dung Swinging on the top of the hibiscus
Đầu em là đõ ong rừng mutabilis flower tree
Ai đã bỏ quên Your head was a bow-net of forest bees
Which someone had forgotten
Mật ứa ở đôi môi
Nectar oozed from your lips
Hương bay ngàn dặm xa
The scent flew thousands of miles away
Vòm ngực em là hũ rượu thơm
Your chest was a fragrant wine pot
Quỷ Sứ rót đầy The Devil poured a full cup
Chưa uống đã trông thạch sùng hoá cáo And as he was about to drink it up, he saw
Bụng em là quả đồi xanh tươi a lizard being transformed into a fox
Bên này vàng ánh trăng Your belly was a fresh and green hill
Bên kia đen bóng đêm On this side was the golden moonlight
Nơi sinh ra những câu chuyện hãi hùng... On the other side was the darkness
Cặp đùi em như hai lưỡi kéo of the night shadow
Khép lại dịu dàng Place from which originated frightful troubles...
Your pair of thighs was like a pair of scissors
Có thể cắt đứt đời nhiều hảo hán...
When closed softly
Can cut off the lives of so many chivalrous
Ô kìa
and magnanimous
Em vừa chui qua heroes...
Một tảng đá
Well
You just crept through
A stone slab
• •
Đôi chân cò rất dài The pair of stork’s legs are very long
Có muốn cũng không sao ngắn được Even wished for, it cannot be shorter
Con ếch không có cổ The frog has no neck
Có muốn cũng không thể quay đầu Even wished for, it cannot turn round
Con cua suốt đời bò ngang The crab creeps horizontally throughout its life
Có muốn cũng không thể bò dọc Even wished for, it cannot creep vertically
Con kiến có sống đến một ngàn năm The ant can live till one thousand years
Có muốn cũng không thể to hơn Even wished for, it cannot be greater
Cái nghiệt ngã của Đấng Mê Tơi The extreme severity of The Madly Busy Genius
In lên khắp thế gian Is engraved everywhere on the world
Như một định mệnh As a predestination
Bất chấp mọi ý muốn Regardless of all wishes
Và cứ thế tồn tại And it continues to exist
Như một quy luật vĩnh cửu As a permanent law
Và cứ thế bất biến And it remains constantly immutable
Như một điều tốt lành... Like an auspiciousness...
Đấng Mê Tơi hỏi tôi The Madly Busy Genius asked me

Chả nhẽ ngươi cũng muốn gì ư It’s unbelievable that you also want something
Nhưng Đấng đâu có nghe tôi trả lời But He didn’t listen to my answer
Ngay cả khi Đấng nhập vào hồn tôi Even when He usurped my soul
Đấng cũng tít tắp xa... He was also extremely far away...
•
•
I came back to the homeland river
Ta trở về dòng sông quê hương And stood silently like a believer
Đứng lặng im như một tín đồ The in delirium river flowed under the vault of stars
Con sông mê sảng chảy dưới vòm sao Not distinguishing the night from the day
Không còn biết đêm ngày Not recognizing
Không còn nhận ra The old friend who in days past rowed the boat
Người bạn chèo thuyền câu cá xưa and fished
Nước sông trôi ra biển bằng xác River water flows to the sea by the body
Nước sông bay về rừng bằng hồn River water flies back to the forest by the soul
Ngược chiều nhau Inversely
Và cách xa nhau And separated from each other
Dòng sông vẫn chỉ là một... While the river is always the same one...
Ngẩng lên nhìn nước xanh I raised my head looking at the blue water
Cúi xuống ngắm mây trắng I bowed my head admiring the white cloud
Ta nhủ thầm trong dạ I talked below my breath to myself
Sông ơi, bạn xưa của người đây... O river, I’m your very old friend in days past...
Sông không nghe được lời ta The river couldn’t hear my words
Nước không nhận ra ta The water didn’t recognize me
Mây không biết có ta The cloud didn’t know I was there
Ta không thuộc về quá khứ I don’t belong to the past
Cũng chẳng thuộc về tương lai I also don’t belong to the future
Trên quê hương On my homeland
Không buồn cũng không vui Not sad but also not happy
Ta là vị khách của chính mình... I am my own guest...
• •
Tiếng chó sủa ngoài ngàn dặm The dog’s barking was thousands of miles away
Đám mây bay quẩn trong nhà The mass of clouds flew around in the house
Ta hỏi Đấng Mê Tơi: Như thế là thế nào I asked The Madly Busy Genius:
Người đáp: Như thế là như thế What does a matter like that mean
He answered: Like that is like that
Mùa thu đi qua ngọn cây
Để lại lưng trời những mảnh vàng The Fall went by the tree top
xao động đến nao lòng Left in the mid-air fragments of gold
Mùa hạ đi qua đời người so flurried to the point of feeling perplexed
Để lại vầng hào quang trên tóc Summer went across Man’s life
Ta hỏi Đấng Mê Tơi: Như thế là thế nào Leaving behind a halo on the hair
Người đáp: Như thế là như thế I asked The Madly Busy Genius: What does
a matter like that mean
Từng đàn chim lũ lượt bay về phương Nam He answered: Like that is like that
Chúng bội bạc với quê hương phương Bắc chăng
Con cá kình biển Đông tung hoành trong sóng dữ Birds flew in flocks towards the South
Bụng chạm cát là chết Were they ungrateful to the Northern homeland
Chúng yếu hèn chăng The Eastern sea whale that roves freely
Đấng Mê Tơi hỏi ta: Như thế là thế nào in the fierce waves
Ta đáp: Như thế không phải là như thế Would die whenever its belly touches the sand
Were they feeble and cowardly
The Madly Busy Genius asked me: What does a matter
like that mean
I answered: Like that isn’t like that
•
•
One evening, I raised my head and look up to
Một chiều kia, tôi ngước lên vòm trời the firmament
Thấy đám mây già âu yếm đám mây non And saw an old mass of clouds fondling
Để lại tái sinh trong cõi Vô Cùng a young mass of clouds
Tôi hiểu vì sao To regenerate in the Infiniteness
giọt mưa rơi xuống tán cây I understood why
Những chiếc lá the rain drops fell down to the trees’ sunshade
The leaves
đưa mắt nhìn nhau bẽ bàng
Rồi thì thào những điều tinh quái... awkward1y looked at one another
Then spoke in a whisper about wicked things...
Tất cả đều đang sinh nở và chuyển dịch
Đá đang biến mình thành đất Everything were being born and moving
Đất đang biến mình thành cây Stone was mutating itself into earth
Cây đang biến mình thành khí trời... Earth is transforming itself into trees
Trees are transforming themselves into air...
It might very well be that I’m the vague echo

Rất có thể, tôi là vang vọng mơ hồ of far away commitments
của những ký thác xa xăm Which our forefathers in ancient days
Mà cha ông xưa often left half-done
thường bỏ lửng between pages of books
giữa những trang sách I hugged closely the thoughts
Tôi ấp iu những ý tưởng vague
mong manh misty
sương khói I myself didn’t see clearly the shape
Chính tôi cũng không rõ hình hài Who knows on a certain dreamy night
Biết đâu vào một đêm mộng mị I will also be regenerated
Tôi cũng được tái sinh It might very well be among the fire-flies
Có thể là trong những con đom đóm Flying out as swift as an arrow from the darkness
Vụt bay ra từ tối sẫm ao bèo... of the water-fern pond...
• •
Hỡi Đấng Mê Tơi O The Madly Busy Genius
Tôi xin đến gặp Người I came asking to meet You
Để nộp thuế To pay tax
Người hãy cân đo bằng bất cứ giá trị nào Please measure and weigh by whatever value
Này đây, dòng máu tôi trong suốt Well, please see here, my chrystal
chảy ngoằn ngoèo từ ghềnh đá clear bloodstream flowed meandering
suối Côn Sơn from the cliff of the Côn Sơn stream
hoang lạnh bời bời profusedly deserted and cold
(1)
Khách khứa hai ngàn núi xanh The guests were two thousand green mountains(1)
Này đây, quả tim tôi treo ở ngoài lồng ngực Well here, my heart is hung outside my chest
Số phận chúng sinh The fate of living beings
làm nó tự binh bong caused it to be self resounding bing bong (Onomat)
Tiếng vời vợi những chiều thu tha phương Very very far sounds in a fall evening on a strange land
Ngàn lau nhuốm bạc, lá ngô rụng vàng(2) Thousands of reeds were silver tinted,
golden maize leaves
(2)
fell
(1) (1)
Câu thơ của Nguyễn Trãi. A verse by Nguyễn Trói.
(2) (2)
Câu thơ của Nguyễn Du. A verse by Nguyễn Du.
I carried two back-bending gourds of delirium

Tôi quẩy trĩu đôi bầu hoang tưởng This side has shape and colour
Bên này hình sắc and the other side has no shape and colour
và bên kia không hình sắc They weren’t equal,
Chúng chẳng cân nhau, And walked unevenly
khấp khểnh đi Labouring along
bước thấp bước cao throughout a life circle
vừa trọn một vòng đời Along with a vague sadness
Cùng nỗi buồn vu vơ is a tottering happiness
niềm vui chống chếnh The drop of tear silently wiped out in nighttime
Giọt nước mắt gạt thầm trong đêm and the pale smile at the day’s end
và nụ cười nhợt nhạt cuối ngày I asked to hand in everything to You, both principal
Tôi xin nộp hết cho Người, cả gốc lẫn lãi and interest
Hỡi Đấng Mê Tơi O Madly Busy Genius

Bây giờ tôi sạch nợ trần ai Now I’m clear of all worldly debts
Vâng, thưa Người Yes, dear Sir
tôi sạch nợ trần ai I’m clear of worldly debts
Những sung sướng The happiness
không còn làm tôi sung sướng No longer makes me happy
Những đau khổ The sufferings
cũng không còn làm tôi đau khổ... No longer make me suffer...
•
•
The sea collects water from millions of rivers
Biển nhận nước hàng triệu con sông Throughout the world
Trên khắp thế gian But it’s still not full
Mà vẫn không đầy The sea receives millions and millions of rains
Thu nước hàng triệu cơn mưa From the time heaven came into existence
Từ thuở mở trời But it’s still not sweet
Mà vẫn không ngọt The bat hangs on to the cliff
Con dơi treo mình trên vách đá And stops breathing for half a year
Ngừng thở nửa năm But it doesn’t die at all
Mà vẫn không chết The bee flies to all far away four directions
Con ong bay bốn phương xa But it still returns to its old nest
Vẫn tìm về tổ cũ gốc cây... and old tree base...
Tôi không hiểu được I cannot understand

Những điều hiển nhiên ấy All such obvious matters
Nên chẳng bao giờ That’s why I never
Tôi hiểu được chính tôi... Understand myself...
My life strenously crept up in the salty sea

Đời tôi ngoi ngóp trong biển mặn Although the favours of The Madly Busy Genius
Dù ân huệ của Đấng Mê Tơi were quite suave
là rất ngọt ngào Only one drop of tear from you
Chỉ một giọt nước mắt của em would fill up my mind
Cũng làm đầy lên trong tôi With so much repentance and regret
Bao nỗi xót xa ân hận
Now I
Bây giờ tôi Hung myself upside down
Tự treo ngược mình Onto this verse
Lên câu thơ đây My foot quivering1y thought
Chân tôi giần giật suy nghĩ My hair touched the green grass
Tóc tôi chạm cỏ xanh and was wrinkled up like green grass
nhàu nát như cỏ xanh And I saw that my homeland
Và tôi thấy quê hương tôi Is in the sky...
Là ở trên trời...
•
•
Tôi không biết mình sinh I didn’t know I was born
Dưới một ngôi sao nào Under what star
Nhưng tôi biết ngôi sao ấy But I knew that that star
Vận hành du dương trong cơ thể tôi Operated harmoniously inside my body
Với sóng nhạc lặng thầm With silent musical waves
Và khi tôi nghĩ những điều tốt lành And when I thought of good things
Ngôi sao ấy sáng hơn một chút That star became a little brighter
Trong vòm đêm chi chít các ngôi sao In the night vault densely dotted with stars
Tôi không biết mình đi I didn’t know I would pass away

Vào một ngày nào On what day
Nhưng tôi biết ngày ấy But I knew that on that day
That star brightly shone
Ngôi sao kia rực sáng
Rơi khôn cùng trong đêm đen thăm thẳm And fell endlessly in the far away darkness of the night
Và sóng nhạc lặng thầm And the silent musical waves
Lần cuối phát ra For the last time was emitted
Causing all newly-born babies
Làm tất cả trẻ sơ sinh
đều lặng lẽ to silently
nhoẻn cười smile slightly
Và góc vườn khuya And in the corner of the late in the night garden
Nơi lần đầu tôi đứng hôn em Place where for the first time I stood and kissed you
Vang vang nở Echoingly bloomed
một nụ tầm xuân an eglantine
biêng biếc tím bluish green purple
Nhỏ và run như Tiny and trembling like
cúc áo the button
Em on Your dress
rơi... that fell...
•
•
The next room has a little girl who was in love
Late in the night she was all alone
Gian phòng bên có cô bé đang yêu
What did she think that made her feel ashamed
Trong đêm khuya chỉ có một mình
and reddened her cheeks
Cô nghĩ gì mà má cô thẹn đỏ
The red glare was thrown on the western wall
ánh đỏ hắt lên tường phía tây
Causing the black-painted wall
Làm bức tường quét sơn đen
To turn rosy
Cũng phải ửng hồng
To such a point that the chickens in the hamlet
Đến nỗi lũ gà trong xóm
Thought that the day has begun to break
Tưởng trời đã rạng
So they resoundingly crowed ũ ú o (Onomat)...
Gáy vang ò ó o...
The next room has a little girl who was in love
Gian phòng bên có cô bé đang yêu Her voice sounded chatteringly like the one
Tiếng ríu ran như chim chào mào of the hoopoe
Vào buổi sớm mùa hè In an early morning in summer
Cô không hề ngạc nhiên She was not the least surprised
Khi thấy cánh cửa sổ phòng mình When seeing on a leaf of the window in her room
Cái cánh cửa gỗ lim từ thời cụ nội That window leaf made of ironwood since
Mối mọt đã đục ruỗng the time of her great-grandfather
Bỗng nẩy bật lên chùm lá biếc xanh That was hollowed out by wood-moths
Và nở xôn xao Suddenly bounced up a cluster of bluish-green leaves
Một Uproariously bloomed
Bông hồng vàng... A
Yellow-rose...
• •
Ông lão tình cờ nhặt được cây bút lạ The old man fortuitously picked up a strange pen
Ai rơi bên lề đường Someone had let fall on the roadside
Ông lão đem về nhà The old man took the pen home
Nhẹ nhàng đặt lên giá sách Softly put it on the bookshelf
Cây bút rõ ràng sạch và đẹp The pen was clearly clean and beautiful
Nhưng lạ thay But much to one’s surprise

Đêm đêm Night after night
Chỉ mình ông He was the only one
mơ hồ nghe thấy to hear vaguely
Phảng phất And faintly
có tiếng kêu a stammering sound
úớ ú ớ (Onomat)
He examined the pen under the fire

Ông soi bút dưới ánh lửa The pen was always clean and beautiful
Cây bút lạ vẫn sạch và đẹp But it dimly shivered
Nhưng nó thoáng rùng mình And his two hands
Và hai bàn tay ông Were immediately smeared with red blood...
Lập tức hoen máu đỏ...
He remained silent
Ông im lặng And buried the pen under the flowers’ shadow
Chôn bút dưới bóng hoa trong vườn in the garden
Sáng sau The following morning
tại đó at that same place
Đùn lên một nấm mộ A grave pushed up
cỏ xanh rì covered by lushly green grass...
Bằng những linh cảm mịt mờ Through faint presentiments

Ông đã nhận ra He had recognized
Cây bút này là của đứa con ông This pen belongs to his son
Đứa con ông yêu nhất... The son he loved best...
•
•
The mist loiteringly flew
Sương mù lảng vảng bay Having no more heaps and hills to dwell
Không còn đống gò làm nơi trú ngụ Grass and trees were sulky
Cây cỏ dỗi hờn The throng of amphibians have, since a long time,
Đám ếch nhái từ lâu Turned off their marvellous singing
Đã tắt những tiếng ca huyền diệu That once had bewitched the various horizons
Từng làm mê đắm các chân trời I couldn’t understand why...
Tôi đâu hiểu vì sao
In the summer morning the leaves wore their blue dress
Sáng hè thay áo xanh In the winter evening they changed their dress’
Chiều đông thay áo đỏ colour from blue to red
Nhưng cây bàng While the malabar almond tree
Vẫn chỉ là một Was always the same one
Tôi đâu hiểu vì sao... I couldn’t understand why...
In the rainy season, the fish ate the ants

In the dry season the ants ate the fish
Mùa mưa cá ăn kiến But the law of existence
Mùa cạn kiến ăn cá Was always the same one
Nhưng quy luật sinh tồn I cou1dn’t understand why...
Vẫn chỉ là một
Tôi đâu hiểu vì sao... The flowers
that were the most resplendent in the world
Những bông hoa Had silently committed suicide
lộng lẫy nhất trần gian in a quiet night
Đều tự tử âm thầm As soon as there’s water, the fish will give birth
trong đêm vắng to themselves
Cứ có nước là cá tự sinh ra From ponds and lakes came the violent waggling
Ao hồ rộn vang tiếng quẫy đạp sinh đẻ sounds of fish giving birth to one
Buồn và vui, mặt đất vẫn vô tình another
Tôi đâu hiểu vì sao... Sad and happy, the earth remained indifferent
I couldn’t understand why...
• •
Bóng đêm từ từ rơi xuống đỉnh rừng The night shadow slowly fell down to the forest top
Để vầng trăng lặng lẽ hiện lên Allowing the moon to silently appear
Tinh khiết thơ ngây Pure and innocent
Trong mát dịu dàng Chrystal clear, cool and soft
Vầng trăng chỉ thật là trăng The moon was only the actual moon
Khi điềm đạm cúi xuống When it composedly stooped over
Những túp lều hoang sơ như của thổ dân The waste and desolate huts of the aboriginals
Bên con suối Beside the mountain stream
Chảy quên lãng dưới bóng rừng That flowed forgetingly under the forest shadow
The moonlight was like a waterfall

My body
A gloomy and dark abyss
In a jiffy was full of moonlight
ánh trăng như thác nước The silent moonlight
Cơ thể tôi Turned into a wind that blew gently
Một vực tối âm u in the souls of grass and trees
Phút chốc rót đầy trăng sáng While echoing in all my cells
ánh trăng vắng lặng Like the sound of a far away stringed instrument
Mà thổi thành gió hiu hiu So many indistinguishable and invisible
trong hồn cây cỏ beauties hidden in all domains
Mà ngân vang trong mọi tế bào tôi Suddenly woke up like spread silk
Như một tiếng đàn xa Spreading gold all over the ancient
Bao vẻ đẹp vô ảnh vô hình heaven and earth..
ẩn tàng trong muôn cõi
Bỗng bừng lên như lụa trải
Vàng khắp đất trời xưa...
•
•
On the sky, the wind stopped blowing
Trời tắt gió Smoke rose vertically
Ngọn khói lên thẳng đứng Then disappeared high above
Rồi mất hút ở trên cao The space turned chrystal clear
Không gian trong veo An absolute reign of Silence
Sự ngự trị tuyệt đối của Cái Lặng Im While golden loofah flowers fell in all narrow alleys
Mà rơi vàng hoa mướp ở các ngõ hẻm And the red flowers of the row of grown-up malabar
Rụng đỏ lá dãy bàng vừa độ lớn almond trees also fell
Cây ngàn tuổi The one thousand years old tree
Lặng lẽ hắt ra hơi thở cuối cùng Silently threw out its last breath
Cành chới với trên không Its branches floundered about in the air
Như sừng hươu thời cổ đại... Like stag’s horns in ancient times
Tôi nhận ra Quyền Lực của Đấng Mê Tơi I recognized the Power of The Madly Busy Genius
Ghê gớm đến nhường nào... And knew how frightful it was...
Những ngôi sao đổi gác ở ngang trời Stars changed their guards in mid air
Hơi nước mung lung sương khói Water steam filled with smoke and dew
Mơ hồ bay trong các ngòi rãnh Vaguely flew in arroyos and ditches
Ao chuôm ngưng đọng Ponds and pools were at a standstill
Sự ngự trị tuyệt đối của Cái Lặng Im An absolute reign of Silence
Mà hạt nứt vỏ nẩy mầm While the seed’s husk cracked, and buds shot
Rắn bò ra khỏi hang sâu Snakes crept out from their deep caverns
Rộn rã thai nhi quay xuống dưới... Pressingly the embryo turned
Cả thế gian chuyển động downward...
Tôi nhận ra Mệnh Lệnh của Đấng Mê Tơi The whole world moved
Ghê gớm đến nhường nào... I recognized the Order of The Madly Busy Genius
And knew how frightful it was...
• •
Những bí truyền của Đấng Mê Tơi The handed down secrets of The Madly Busy Genius
Lặng lẽ theo giọt mưa xuống đất Silently dropped down to the world along with
Tôi nghe tiếng gào của đá the drop of rain
Vào lúc nửa đêm I heard the scream of the stone
Tiếng rì rào của gốc cây khô At midnight
Vào cuối buổi đông tàn The rustling sound of dry tree roots
Tiếng đanh ròn toé lửa At the end of a waning winter day
The sound of driven nails with flown sparks
Những cú nhảy giao hoan
The merry making jumps
của lũ côn trùng
of the insects
Vào lúc mặt trời lên
At the time the sun rises
Rung động tầng đất nâu
Causing the brown earth stratum to shake
Làm hạt nảy mầm...
And causing the seeds to sprout...
Tôi xoè hai bàn tay

I opened my two hands
Đường chỉ chạy xanh lè như ánh chớp
The lines ran bluish like lightning
Tôi hỏi: Hỡi Đấng Mê Tơi
I asked: O Madly Busy Genius
Người muốn nói gì What did you want to say
Người vắt dải râu trắng ba ngàn thước He hung his three thousand metres long white beard
Sang một bên trời On one side of the sky
Và phấp phới đi And floatingly walked
Như một cô gái non trong ngày cưới... Like a young girl on her wedding day...
•
• I heard smouldering in myself
The sounds of strange steps
Tôi nghe âm âm trong tôi Of myself walking towards
Tiếng những bước chân lạ lùng the non-myself direction
Của chính tôi đi về phía không tôi A popular region on which white clouds flew
Miền dân gian mây trắng bay
Did someone meet me, I asked
Có ai gặp tôi không, tôi hỏi There was no answer
Không có câu trả lời
I wandered myself amidst the rustling world
Tôi lưu lạc tôi giữa cõi ồn ào The ephemeral illusions
Những ảo ảnh phù du The hasty love and hate
Trees and grass had echoed while thunder
Những vội vàng yêu ghét
Cây cỏ đã vang mà sấm chửa ra đời wasn’t born yet
Tôi đứng chờ tôi I stood waiting for myself at

A popular region on which white clouds flew...
Miền dân gian mây trắng bay...
•
When two far away shores could be connected together
• By a bridge
Then the soul of the river
Khi đôi bờ xa nối được với nhau Would be completely changed
Bằng một cây cầu
Thì hồn vía con sông The sulky sound on this side
Hoàn toàn đổi khác The chilly manner on the other side
Were mingled together
Tiếng hờn giận bên này
The river lost its sex
Sự lạnh lùng bên kia
Flew ceaselessly towards the horizon...
Đều lẫn sang nhau
Con sông mất giới tính
The earth immediatly re-arranged its thoughts
Chảy miên man về phía cuối chân trời...
The vaults of trees re-adjusted their viewing directions
The flowing waves were no longer like in the past
Đất lập tức sắp xếp lại ý nghĩ
They flowed more hastily and more insensitively
Các vòm cây điều chỉnh lại hướng nhìn
Dòng nước chảy cũng không còn như xưa
The children that crossed the river walked on hard iron
Vội vã hơn và vô cảm hơn
They frolicsomely ran and jumped
With arms linked, they spoke and laughed noisily
Lũ trẻ qua sông đi trên nền sắt cứng
There were only the old people
Chạy nhảy tung tăng
Khoác tay nhau cười nói ồn ào Who at times felt the quietness and coldness
Chỉ có người già of their hearts
Đôi khi thấy lòng vắng lặng And fleetingly heard the far away and late
Thoảng nghe tiếng gọi đò khuya heo hút... in the night sound of boat calling...
• •
Tôi đi chênh chếch I walked slantingly
23 độ nghiêng 23 tilted degrees
Các giác quan mở đóng khôn lường The senses closed and opened unknowingly
Trái đất cũng đi như thế The earth also walked like that
Từ thuở ra đời Since the time it came to life
Mà cây lá rì rào xanh tươi While fresh and green trees and leaves rustled
Sâu véo von trong lòng đất So sweet sounding inside the earth
Câu thơ cũng đi chênh chếch The verse also walked slantingly
23 độ nghiêng 23 tilted degrees
Mà có bốn mùa While there were four seasons
Bên này câu thơ tuyết rơi On this side was the snow falling verse
Bên kia câu thơ nắng gắt On the other side was the intolerably sunny verse
Ô chữ nào cũng có gió heo may All crossword puzzles have had the breeze...
Em thế nào mà một đêm kia I didn’t know why one night
Bỗng ngả vào tôi You suddenly leaned against me
Tôi đoán I guessed
Cũng với 23 độ nghiêng Also with 23 tilted degrees
Bởi sau đó Because after that
Tôi hoàn toàn không biết gì I completely ignored everything
Và chúng ta cùng quay When we both revolved together
Với tốc độ trái đất... With the speed of the earth...
•
• The First Myself was dead
Lying stiff dead inside the coffin
Tôi Thứ Nhất đã chết The Second Myself was still alive
Nằm duỗi thẳng trong quan tài And was the body
Tôi Thứ Hai vẫn sống That wasn’t the body
Là thể xác The soul
Mà không phải là thể xác That wasn’t the soul...
Là linh hồn The Second Myself was surprised
Mà chẳng phải linh hồn... And didn’t understand why
Tôi Thứ Hai ngạc nhiên As He himself was dead
Không hiểu vì sao While his face still seemed to silently suffer
Chính Nó đã chết rồi The worldly hardships
Mà gương mặt vẫn âm thầm đau khổ Had not been dissolved
Vẫn chưa tan He listened closely to the noisy sounds
Những dãi dầu trần thế of clarinet and drum
Nó lắng nghe tiếng kèn trống ì ào The cries and laments about His own life
Tiếng khóc than cuộc đời chính Nó Completely indifferent like crying
Dửng dưng như khóc than ai for some unknown person
Vừa thảm thiết và vừa không thảm thiết Heart-rending while at the same time not heart-rending
He didn’t feel pity
For his own death
Nó không thấy thương cảm He came to each one of his kindred
Cái chết của chính mình And softly extended his hand to comfort
Nó đến với từng người thân That was why they had the Calmness
Dịu dàng chìa bàn tay an ủi Even when body and soul were lonely
Vì thế mà họ có được Sự Điềm Tĩnh They talked about giving birth to children
Ngay cả khi thể phách đã chơi vơi and grandchildren
Họ trò chuyện về sinh con, đẻ cháu And about building houses...
Và xây cất những ngôi nhà...
They felt they could hear His words
Họ cảm thấy nghe được lời của Nó Through the mournful and pitiful
Trong tiếng hờ ai oán xót thương: sound “hờ” (Onomat):
- Xin cứ bình tâm - Please be cool-headed
Cõi trần gian In this world
Chẳng có gì tươi đẹp hơn Cái Chết There is nothing more beautiful than Death
Hãy tính xem Just think over
Nếu tất cả mọi người If everybody
Từ thượng cổ From ancient times
Đều sống cùng chúng ta Are living along with us
Thì thế giới này Then how frightful
Khủng khiếp đến nhường nào... This world would be...
•
• The old house filled with the scent of old clothes
I went now
Ngôi nhà cũ chật mùi quần áo cũ
Tôi đi đây The ivory bamboo grove since Thánh Gióng
(Saint Gióng) time
Bụi tre ngà từ thời Thánh Gióng Dropped its leaves on the book page
Rụng lá vào trang sách The one million years old Hồng river flew
Sông Hồng triệu tuổi chảy bên trời beside the sky
Tiếng thở dài của núi Tản Viên The sigh of the Tản Viên mountain
Làm ướt đẫm sương chiều Caused the evening dew to turn soaked
Đường dưới chân tôi The path under my feet

hay dưới chân người khác or under someone else’s feet
Ngôi sao mọc ở phương nào... In what direction the star rose...
•
•
The solitary pilgrimage on foot
Cuộc độc bộ hành hương The farther I went
Càng đi càng xa I tiredly leaned my back on the evening shade
Tôi mỏi mệt tựa lưng vào bóng chiều The forest trees surrounded me
Cây rừng bao quanh tôi I turned into a tree
Tôi thành một cây Roots grew on my feet
Chân tôi mọc rễ My ears shot out leaves
Tai tôi trổ lá My eyes were inside the heart-wood
Mắt tôi ở trong lõi gỗ I saw clouds flying in the entrails of the earth
Tôi nhìn thấy mây bay dưới lòng đất And streams flowing on the sky
Suối chảy trên trời The rain drop burned into a fire
Giọt mưa cháy lên thành lửa The pebble turned into a bird chirping sweetly
Hòn sỏi thành chim thánh thót hót in a larghetto movement
My lungs were outside the tree

Breathing together with forest leaves
Phổi tôi ở ngoài cây With the blue mountain on which
Cùng thở với lá rừng the dew vaguely flew
Với núi xanh mơ màng sương bay
I heard the sound of the heavenly stringed
Tôi nghe tiếng đàn trời instrument
Âm âm u u Âm âm u u (Onomat)
Ru tôi vào đêm Lulling me into the night
Tôi thành một phím đàn I became a fret
mà tôi không biết But I didn’t know
Tôi không nhận ra mình ở đâu I didn’t recognize where I was
Trong ngơ ngác rừng đời... Being bewildered in the life forest...
•
•
The tree root like lightning
Tia chớp hình rễ cây Just flashed at the end of the far away sky
Vừa loé cuối trời xa Did it have any relation to the zebra
Có liên quan gì với con ngựa vằn Carrying heavily and climbing the slope
Thồ nặng leo dốc The brown sail hidden behind the range
Cánh buồm nâu khuất sau rặng núi xanh of blue mountains
Có theo tiếng gọi hao mòn Did it answer the wearing out call
của vầng trăng chiều of the evening moon
Thế gian bàng bạc âu lo The world teemingly worried about
Ràng buộc nợ nần từ những kiếp nào Ties and debts contracted ever since what past life
Tôi đâu có chọn được giờ sinh I couldn’t choose the minute I was born
Chọn được quê hương Or choose the homeland
Tất cả đã an bài Everything has been disposed
Từ khi tôi còn lơ lửng như hạt bụi Since the time I was hovering like a grain of dust
Tôi hoang dại giữa cõi đời mê hoặc I was wild amidst the beguiling life
Innocent like old people

And experienced like children
Hồn nhiên như người già
But I do believe that all my thoughts
Từng trải như trẻ con
Will resound and be heard by The Madly Busy Genius
Nhưng tôi tin những ý tưởng của mình
In the illusory reflected light
Đều vọng tới Đấng Mê Tơi
of the mental perception
Trong ánh phản quang huyền ảo của tâm thức
I knew that I was sharing a same law
Tôi biết tôi cùng một quy luật sinh tồn
of existence
Với con ngựa vằn và cánh buồm nâu
With the zebra and the brown sail
Có thể với cả tia chớp hình rễ cây...
May be also with the root-shaped lightning...
Cái thực kết thúc từ đâu
From where reality ended
Cái ảo bắt đầu ở chỗ nào
From where illusion began
Sự tiến hoá của linh hồn
The evolution of the soul
Chẻ tướp xác thân tôi từng nhát một
Tatteringly splitted my body blow after blow
Tôi sẽ đầu thai làm ánh trăng chiều

I will reincarnate as the evening moonlight
Để cùng bay với cánh buồm nâu...
To fly together with the brown sail...
GOING ACROSS THIS WORLD

Đi ngang thế gian In place of the afterword
Thay Lời Bạt There is the night shadow in a day

There is the daytime glare in a night
Trong ngày có bóng đêm The innocent air operated through the grass colour
Trong đêm có ánh ngày Following all researches, I declared
Khí trời hồn nhiên vận hành qua sắc cỏ I am not myself. I am also nothing at all...
Sau mọi kiếm tìm, tôi tuyên bố
Tôi chẳng phải là tôi. Tôi cũng chả là gì... The cloud at this moment, one thousand years
ago had flown away
Mây bây giờ, ngàn năm trước đã bay đi All contests will become illusory
Mọi giành giật rồi thành hư ảo hết Flashing an ultimate time amidst the late
Chém sáng giữa vòm khuya in the night vault
Ngôi sao đã chết The star was dead
Có trái đất xanh tươi này The existence of this green and fresh earth
chỉ là ngẫu nhiên thôi... was only a ortuitousness...
Like at haphazard there was my life

It was also a fortuitousness that my poem
sparkled like a snake scale
The pyramid that stands still always
Như ngẫu nhiên mà có cuộc đời tôi flies thousands of miles
Thơ tôi cũng ngẫu nhiên The clever woodcutter doesn’t need
mà long lanh như vẩy rắn the strength of the axe...
Kim Tự Tháp đứng im vẫn bay vạn dặm
Kẻ giỏi hạ cây đâu cần đến sức rìu... Everything change swiftly
although there still exist early
Tất cả đổi thay nhanh morning and evening
dù vẫn sớm vẫn chiều I’m not changing
Tôi không đổi thay The more something is new,
Càng mới thì càng cũ the more it turns older
Đi ngang thế gian, mặt đầy hầm hố Going across this world, with its surface full of holes
Tôi cắp nách một kho vàng I carried under my arm a treasure
toàn là ánh trăng suông... consisting only of bright and quiet moonlight...
45 KHÚC ĐÀN BẦU

CỦA KẺ VÔ DANH 45 PIECES OF MUSIC
(2007) FOR MONOCHORD
Thơ BY AN UNNAMEABLE
Tái bản lần thứ nhất
AUTHOR
( 2007 )
POEMS
Hỏi thì Ta phải nói ra When asked I must clarify

Ba ngàn thế giới TA là VÔ DANH...
WITHIN THE THREE THOUSAND WORLDS
Nguyễn Đình Chiểu
I’M AN UNNAMEABLE AUTHOR...
Nguyễn Đình Chiểu

PRELIMINARY ANNOTATION
OF THE AUTHOR
Chú thích trước của tác giả In this work, THE GLOOMY GENIUS is a
product of the creativity of the author, inspired by
Trong tác phẩm này, Đấng Âm U là sáng tạo The “Avidyõ” (Ignorance) of Buddhism. According
riêng của tác giả, bắt nguồn từ Vô Minh của Đạo to Buddhism, the Avidyõ gives birth to the world
Phật. Theo Đạo Phật, Vô Minh sinh ra thế giới, and is the origin of the Twelve links or Nidanas in
khởi thuỷ mười hai mối nhân duyên của kiếp the chain of Karmic Causation of Man’s existence.
Người. A certain number of poetic inspirations are called
Một số ý thơ trong tác phẩm cũng được gợi mở từ forth by the Buddhist Prayer-Book and the Holy
Kinh Phật và Kinh Thánh. Bible.
T. N. M . T.N.M.
1
1
I find my own soul
Ta tìm thấy hồn Ta In the sound of the monochord
Trong tiếng đàn bầu The monochord vibrated
Một dây ngân lên The happiness and sadness of the country
Những vui buồn xứ sở So many waste and vague thoughts
Bao ý nghĩ hao gầy của vầng trăng khuya of the late in the night moon
Mọi cung bậc Thiên đường và Địa ngục... All pitches of Paradise and Hell...
In the sound of the monochord
A three-compartment thatched house
The sound of the hammock swinging
Ta tìm thấy Quê hương Ta and creaking
Trong tiếng đàn bầu Ponds and lakes turned dim with smoke and dew
Nhà lá ba gian The village banyan tree was charmed by the moon
Kẽo kẹt tiếng võng Stood lonely for a hundred years
Ao hồ mờ mịt khói sương and was still stunned...
Cây đa làng bị vầng trăng bỏ bùa mê
Bơ vơ đứng một trăm năm I found You
chưa hết ngớ ngẩn... In the sound of the monochord
You were in a strange Land but you seem
Ta tìm thấy Em to be somewhere around here
Trong tiếng đàn bầu Very very far hedges of bamboo trees full
Em ở Xứ Người mà như đâu đây of falling bamboo leaves
Thăm thẳm bờ tre, lá tre rụng đầy Your dishevelled hair overflowing your two hands
Tóc Em rối bời, tràn hai bàn tay Your skirt was so short, the blowing
Váy Em ngắn rồi, gió thổi tung bay... wind tossed it high...
I find my own Homeland

2
2
Each day I always re-carved myself
Mỗi ngày Ta đều tự tạc lại mình Imitating the shape of The Gloomy Genius(1)
Theo vóc hình của Đấng Âm U Reigning over nine strata of white clouds...
Ngự trên chín tầng mây trắng... Alas! I’ve met with King Hùng
Chao ôi ! Ta đã gặp Vua Hùng Wearing a palm-leaf conical hat and a raincoat
Đội nón lá, khoác áo tơi Ploughing fields
Đi cày ruộng It was pouring in Phong Châu...
Phong Châu tầm tã mưa... But I didn’t know
Nhưng Ta nào có hay
That each night I always looked for myself again
Mỗi đêm Ta đều tìm lại chính mình In the chaos of reminiscences...
Trong cõi hồng hoang của những hoài niệm... I
TA Wandering like sponges
Lang thang như bọt biển Vague like smoke and dew
Mong manh như khói sương Wild like trees and grass...
Hoang dại như cây cỏ...
1)
Originating from the Buddhistic
Avidyâ (Ignorance) THE GLOOMY
GENIUS represents the occult
strength that administers nature
and man at its convenience. -
Translator's note.
Throughout my life I resignedly walked

in the Realistic Domain
My face touching the Nihility
Lầm lụi cả đời đi trong Cõi Thực On my head, my white hair stood on end...
Mặt chạm vào Hư Vô But I didn’t see at all
Dựng trắng tóc trên đầu...
Nhưng Ta đâu có thấy That I was Limitless and I was Limited
In the far and wide resounding, a heavenly silk thread
Ta Vô hạn và Ta Hữu hạn Flew all over the air
Trong vang vang một sợi tơ trời In the fluttering afternoon cook-crow
Bay khắp không trung Mountain hamlets and villages were so
Trong tiếng gà trưa xao xác gáy far away and deserted...
Bản làng xa hiu hắt...
I had wept
Ta đã khóc In the deserted forest in which glow-worms
Trong rừng hoang lập loè đom đóm bay flickeringly flew
Oan hồn người chết trận The ghosts of people that died in battles
Nghìn xưa vẫn còn đây Since time immemorial are still here
Chao ôi ! Nước mắt Ta đẫm ngực... Alas! My chest was soaked with tears...
Nhưng Ta nào có biết... But I didn’t know...
3
3
Bởi Ta chẳng hiểu Ta Because I don’t understand Myself

Ta phải tạo ra Người I have to create You
Hỡi Đấng Âm U O Gloomy Genius
Ngự trên chín tầng mây trắng Reigning over nine strata of white clouds
Đấng không hiện hữu You didn’t exist

Mà luôn luôn hiện hữu While at the same time You constantly exist
Ta như quả chuông đồng I am like a brass bell
Chày đâm cả hai bên Which the bell-sticks strike on both sides
Tiếng bên này The sound on this side
Nghe vang ở bên kia... Echoed on the other side...
No one asked Me
Không ai hỏi Ta About the day I came to life
Về Ngày Ta ra đời No one agreed with Me
Chẳng ai thoả thuận với Ta About the Homeland
Về Quê Hương On which I was born
Ta sinh ra
I have no Right
Ta không có Quyền And no Liberty
Và chẳng có Tự do The sound I screamed
Tiếng Ta gào And my feet that waggled
Và chân Ta quẫy đạp trong bụng Mẹ... and threaded in my Mother’s belly...

Ngự trên chín tầng mây trắng !... Reigning over nine strata of white clouds!...
4 4
When at a high speed

Khi ở tốc độ cao
I forgot my own self
Ta quên bản thân mình
And when escaping from myself
Và khi thoát khỏi chính mình
I had nothing to fear...
Ta chẳng có gì để sợ...
In the dark night

Trong đêm tối
On each one of my hair I hung a moon
Mỗi sợi tóc Ta treo một vầng trăng
My head was full of moons...
Đầu Ta đầy trăng...
There was in Myself

Có ở trong Ta
The thing that has existed
Cái đã có
The thing that will exist
Cái sẽ có
And the thing that will never exist
Và cái không bao giờ có
I overflowed myself
Ta tự tràn đầy
And
Và
Like the moon
Như vầng trăng
I’ll turn myself into a crescent...
Ta tự khuyết...
5
5
My Mind I cannot speak out
Trí Ta không nói ra được My Heart I cannot show off
Tâm Ta không phô ra được My Name I cannot call out...
Danh Ta không gọi ra được...
Like the handful of bones of millions
Như nắm xương của triệu triệu Chiến binh and millions of combatants
Phiêu dạt ngày đêm trong lòng đất Drifting days and nights in the entrails of the earth
Không gọi tên ra được... No one can call their names...
TA VÔ DANH I AM AN UNNAMEABLE AUTHOR

TRONG BA NGàN THế GIớI VÔ DANH... IN THREE THOUSAND
ANONYMOUS WORLDS(1)
(1
Through the terms "Unnameable
Author" the poet hints at a person
that represents the people's
thoughts, whose name remains
Unnameable. - Translator's note.
6
6
Who found the Individual

Ai tìm ra Cá Nhân
The Revolution has begun
Cuộc Cách Mạng đã bắt đầu Or is about to begin
Hay còn sắp sửa The great storm that rose up from the ink-slab
Cơn bão lớn nổi lên từ nghiên mực Words are more frightening than
Chữ kinh hoàng hơn chớp lửa những gươm đao... the flashing light of swords and cutlasses...
Lời đáp bao giờ cũng có trong câu hỏi The answer always prevails in the question
Lặng im như sấm sét As silent as thunder and lightning
Hoan hô Cá Nhân Hip hip hooray the Individual

Lần thứ hai For the second time
Ta thoát khỏi bầy đàn I escaped from the gang and flock
Ta đứng lên bằng đôi chân I stood up with my pair of feet
Ta tự tồn tại...
I existed all by myself...
Từ trong sâu thẳm Cái Tôi From far and deep in the Ego
Bay lên tất cả Flew up everything
Cái Tôi sáng tạo ra Thế giới
The Ego created the World
Và chuyển rung trong mọi tế bào Ta... And vibrated in all Our cells...
The village has cut off all the bamboo trees

All ponds and lakes were filled up and levelled
Multi-storey houses stood side by side
7 The row of antennae looked like wings
of flying butterflies
Làng đã chặt hết tre The bowl of rice turned fuller when
Ao hồ san lấp hết the distributed rice-fields became
Nhà tầng bên nhau smaller
Dẫy ăng ten như những cánh chuồn bay The smile on the face of the ploughman
Bát cơm đầy hơn khi ruộng chia bé lại became brighter...
Nụ cười tươi trên gương mặt thợ cày...
At the consumer goods shop, people talked
Nhộn nhạo nói cười ở quầy hàng tạp hoá and laughed in a
Ngõ mở rộng lượn vòng stir
Để quay đỗ xe hơi Alleys were widened with turn round places
Trai làng phóng a còng như điên For cars to turn off and park
Đầu cạo trọc The village young men drove very fast
Cháy hết mình on “a còng” (@) motorbikes like madmen
Trong đen đỏ cuộc chơi... With clean-shaven heads
They burned and gave themselves up
To the life struggling games of chance...
8 8
Bạn vui chăng Can you be happy

Sẽ có ngày There will be a day
Hoa nở chỉ vì hoa Flowers bloom only because of themselves
Không phải nở vì mùa Not because of the season
Và đi đường thấy sợi dây And, when on the way one sees a string
Không nghĩ là con rắn độc One doesn’t think it’s a venomous snake
Bạn nghe chăng Do you hear

Sẽ có ngày There will be a day
Ta đo được chiều cao của ước mơ One can measure the height of dreams
Ta đếm được trọng lượng của cảm xúc One can count the weight of emotion
Ta cân được qui mô của tư tưởng One can weigh the scale of thought
Can you believe
There will be a day
Bạn tin chăng One can automate the unconscious processes
Sẽ có ngày In this World
Tự động hoá những qui trình vô thức Betrayers will immediately be exiled
Trong cõi Nhân gian Right at the place he has been living
Kẻ phản trắc lập tức bị lưu đày The calumniator
ở chỗ chính y đang hằng sống Suddenly got his face smeared with stinking blood
Tên ngậm máu phun người Of himself
Mặt hắn tự nhiên đầy máu tanh hôi Those that furtively scattered clouds
Của chính hắn and dug holes amidst the street
Lũ lén rải đinh và đào hố giữa đường Will get their arms cut off
Sẽ phải cụt tay When they shouted cheers
Khi chúng hò dô And lifted their wine cups on the level
Nâng chén rượu ngang đầu... of their heads...
Và người trồng Cây Phúc And those who planted the Blessing Tree
Thì Quả Phúc đầy vườn Their gardens will be full of Blessing Fruits
Nếu vô tình xéo vào lưng con rắn độc Were one to unintentionally thread on the back
Thì con rắn độc biến thành sợi dây... of a venomous snake
The venomous snake will turn into a string...
9
9
I was born in the soul of the Tree
Ta giáng sinh vào tâm hồn của Cây For the Fall colour to be gently sad in its leaves
Cho màu thu hiu hiu buồn trong lá I was born into the brains of the Earth
Ta giáng sinh vào trí tuệ của Đất So that the spring night could be filled
Để đêm xuân râm ran tiếng côn trùng with the sounds of insects
Ta giáng sinh vào tình yêu của Em I was born into Your love
Vì thế That’s why
Suốt đời Em khao khát Throughout your life You constantly longed for
Những gió trăng muôn thuở chẳng bến bờ The eternal and shoreless amorous tales
Và vĩnh viễn And perpetually
Nợ nần khói sương... Indebted to smoke and dew...
Biết bao đêm So many nights

Đi bên Em Walking beside You
tĩnh lặng silently
Hoa trời rơi như mưa... Heavenly flowers fell like rain...
Xin tặng Em I’m offering You

Nỗi cay đắng của Nụ Cười The bitterness of the Smile
Tết thành cánh hoa hồng Plaited into a rose
cài lên mái tóc and pinned on the hair
Và giải khăn mềm vắt vai And the soft veil thrown on the shoulders
Là một mảnh ánh trăng vàng Is a piece of the golden moon
Bay trong cánh rừng thưa... Flying in a sparse forest...
10 10
Những câu hát lang thang The wandering sentences in a song

Đã ngủ dưới sao trời Had slept under a starry sky
TA I
Bốn ngàn năm vẫn thức For four thousand years have been awake
Biển thức trong sóng The sea was awake in the waves
Gió thức trong cây The wind was awake in the tree
Ta thức trong chữ... I’m awake in letters...
Bạn thấy chăng Have you seen

Hàng triệu triệu Người Millions and millions of Men
Lần lượt lao vào lửa đạn In turn threw themselves into the war
Cho Tổ Quốc So that their Country’s name
Sáng bừng tên tuổi Could flare up
Rồi để lại những nấm mồ vô danh Then they left behind anonymous graves
Trắng đến tận chân trời... So white until the horizon...
11 11
Lội qua những kiếp nào Through how many existences had my Body forded
Thân Ta mới sinh ra ? To be born?
Hồn Ta bay về đâu To where My Soul will fly
Sau khi Ta đã chết ? After I died?
Thiện và ác Good and Evil
Cái nào là bất diệt ? Which one is imperishable?
Một đời Sông Is it true that a river’s life
Chỉ có chảy thôi ư ?... Is for flowing only?...
12
12
(1)
At the commencement it was THE SEEING(1)
Khởi thuỷ là Sự thấy
The thing I first saw was Light
Cái Ta thấy đầu tiên là ánh Sáng Light
ánh Sáng Brought Me up
Nuôi dưỡng Ta And also deceived Me
Và cũng dối lừa Ta Throughout a lifetime
Suốt cả một đời người
When loving and believing
Khi yêu tin I often lacked vigilance
Ta thường không cảnh giác It was at the time I was brightest
Chính lúc Ta sáng nhất That I was betrayed by the night shadow
Là lúc Ta bị bóng đêm phản bội
There still exists here
Vẫn còn đây The Cổ Loa citadel
Cổ Loa thành From time immemorial
Vạn thuở Goose feathers flew whitening the sky...(2)
Trắng trời lông ngỗng bay...(2)
(1) (1)
Kinh Thánh: Khởi thuỷ là Lời. Bible: The commencement was the Word.
(2) (2)
Từ truyền thuyết Mị Châu - Trọng Thuỷ. From the legend of Mị Chõu - Trọng Thủy
13
13
The geniuses of the past
Những thiên tài của quá khứ Floating and sinking in mistakes
Chìm nổi trong sai lầm O Gloomy Genius
Hỡi Đấng Âm U Reigning over nine strata of white clouds
Ngự trên chín tầng mây trắng
You’ve decided but I always changed
Người đã quyết rồi Ta vẫn đổi thay I changed my own Self
Ta thay đổi bản thân Ta And I changed Yourself
Và thay đổi chính Người Then You will also change Yourself
Rồi Người cũng tự mình thay đổi
Thinking and speed
Tư duy và tốc độ Can see and reach through this World
Nhìn thấu cõi Nhân gian Re-determining Paradise and Hell
Định đoạt lại Thiên đường và Địa ngục Re-organizing the autumnal rains
Tổ chức lại những cơn mưa mùa thu Re-arranging the sky shades
Sắp xếp lại sắc trời With the wings of the flying bird
Với cánh chim bay là nốt nhạc as a musical note
Tạo dựng mới những tầm cao khát vọng Creating anew the high ranges of deep aspirations
Sinh nở mới những mùa trăng yêu đương Giving birth anew to new moon seasons of love
Chưa từng có bao giờ... That have never existed before...
14
14 Speaking but not listened to by anybody

while provoking only enmity and hatred
The dumb and silent walls
Nói chẳng ai nghe mà chỉ gây thù oán
Những bức tường câm lặng
The sound of the wooden bell from
the pagoda walked fast in the air...
Tiếng mõ chùa bước nhanh trong không trung...
Pointing out but not looked at by anybody,
Trỏ chẳng ai nhìn mà chỉ bực mình thêm while feeling more tetchy
Mắt lá rụng đầy đường Eye-like leaves fell all over the road
Ai bấm đèn pin đi giữa trưa... Who flashed a torch while wa1king right
in the afternoon...
Làm chẳng ai hay
Không làm cũng chẳng ai hay Working and nobody knows about
Tập thể là lá chắn Not working and there was also nobody
that knows about
Quay phía nào cũng thấy gương mặt cũ... The community is a shield
Turning towards whatever direction one sees

Chỉ cần đoàn kết. Chẳng cần tài năng
the old faces...
Cây cỏ thu mình trong hàng rào danh dự
One needs only unity. One doesn’t need talent

Bông Hoa không thể nở ở ngoài tường...
Trees and grass cover within the honour hedge
The flower cannot bloom outside the wall...
15
15
Man grows up
Con người lớn lên From contentions
Từ các cuộc tranh giành And little by little evil soaked in one’s blood...
Và cái ác thấm dần vào trong máu...
The enmity and hatred about marriage, lands and fields
Những hận thù hôn nhân, điền thổ Were always latent behind so many green bamboo belts
Vẫn ngấm ngầm sau bao luỹ tre xanh There was a rainfall
Có cơn mưa That burned both paddy and field
Chết cháy cả lúa đồng Honeyed words causing people to be broken-hearted...
Lời ngon ngọt mà thân người đổ gẫy...
There was someone that pushed his Ego
Có người đẩy cái Tôi đến tận cùng to the very end and became a real Talented Man
thì thành bậc Chân tài Some other also pushed his Ego to the very end
Có kẻ đẩy cái Tôi đến tận cùng but he became an utterly ruthless man
thì thành tên đại ác The free masses of clouds of Days Past
Những đám mây thong thả của Ngày Xưa Flew by and silently smiled...
Đều bay qua và lặng lẽ mỉm cười...
16
16 Brave men
Do not die because of swords and long-handled spears
Những hảo hán But they died because they fell into the abyss
Không chết vì gươm giáo The dimples
Mà chết vì rơi xuống vũng xoáy On the rosy cheeks of beautiful ladies
Núm đồng tiền
Trên má kiếp hồng nhan Was there any young man
Who had found the woman he dreamed of
Đã có gã trai nào
Tìm thấy người đàn bà mình mơ Happiness means concession
ước
Women eternally constitute a tragedy for men...
Hạnh phúc là nhân nhượng
In each smile of a beautiful woman
Phụ nữ muôn đời là bi kịch của đàn ông... Appeared and disappeared
Forests of white goose feathers... (1)
Trong mỗi nụ cười của người đàn bà đẹp
Đều ẩn hiện
Những rừng lông ngỗng trắng...
(1
This verse hints at a betrayal
(According to the story of Trọng
Thủy and Mị Châu in Vietnamese
history).
17
17 The desire of the King

Cannot give birth to talented and righteous men
ý muốn của Nhà Vua The first thing a Virtuous King must do
Không sinh ra được các hiền tài Is to bring his People out of the war circle...
Việc đầu tiên của Nhà Vua có Đức
Là đưa Dân ra ngoài vòng gươm đao... I had heard that
The famous name of a General
Ta từng nghe Was built with the corpses of thousands of men(1)
Tên tuổi một vị Tướng The attempts to contest the power
Làm bằng xác chết hàng ngàn người(1) Were still echoing somewhere around here
Những mưu toan tranh đoạt cường quyền An epic song of blood
Còn vang vọng đâu đây White bones were put out to dry by People on the bank
Bản hùng ca của máu In the Court red silk was granted by the King...
Xương trắng Dân phơi ở ngoài bãi
Lụa đỏ Vua ban ở trong Triều...
(1) Under the Han dynasty poem (China):
For a general’s
success thousands and
thousands of carcasses lie
drying on
the battlefield.
Nguyễn Du: Spreading the corpses of
(1)
Thơ Hán (Trung Hoa): Nhất tướng công thành vạn hundreds
cốt khô. of people to bring about one man’s
Nguyễn Du: Rãi thây trăm họ làm công một người. success.
The throne was cast with People’s corpses
For one man to sit on...
The Prince’s residence was teeming
with gilded mansions and ornate places
Bạn thấy chăng Transversal buildings and vertical rows
Ngai Vàng đúc bằng thây trăm họ of houses were all inlaid with silver
Cho một người ngồi...
Vương phủ lầu hồng chan chan Night after night
Bạc dát toà ngang dẫy dọc The King gave banquets
Battle drums resounded deafeningly
Đêm đêm Headless ghosts lined up before the courtyard
Quân Vương mở tiệc Bristling with hands that held out
Om thòm trống trận... Laying their bowls with tops upward waiting
Ma cụt đầu xếp hàng dài trước sân for their turns...
Tua tủa những cánh tay chìa ra
Ngửa bát chờ đến lượt... I burned a bunch of Life incence-sticks
Bowing my thanks
Ta thắp nén hương Đời Asking the Sacred Land to give birth
Lạy tạ and a settled position
Xin Sông Núi sinh thành To virtuous Kings
Những Nhà Vua có Đức So that all families will be reunited generation
Để mọi gia đình đời đời Sum họp after generation
Và Sa trường While on the battlefields
Mọc đầy Bông lúa vàng... Plenty of Golden Heads of rice will shoot...
Don’t you see

18 18
Sống ở ngoài tuổi tác Living out of age

Chết ở ngoài thời gian Dying out of space
Ta đã nhìn thấy I had seen
Cái không bao giờ sinh ra The thing that was never born
Tâm hồn Ta hoà với hư không My soul mingles with voidness
Mà thành vô tận To turn into the infinity
Bạn thấy chăng Don’t you see

Dòng sông chỉ trung thành với ngọn nguồn The river is only faithful to its source
Khi đưa nước được ra tận biển When being able to carry water out to the sea
Ta ở ngoài Ta I am outside of Myself

Ta tồn tại I exist
Tình yêu ở ngoài hôn nhân Exogamy
Tình yêu mới vững bền... Is the most lasting love...
19
19 Falling on Your shoulders

The night was really velvety
Buông trên vai Em Filtering through Your dress
Mà đêm mượt như nhung the heavenly scent was so fragrant
Lọc qua áo Em mà hương trời thơm vậy Stars that love one another
Những ngôi sao yêu nhau Were chattering on branches
Ríu rít ở trên cành I stood waiting for you causing the bluish Fall
Ta đứng chờ Em bạc cả sắc thu xanh... shade to fade...
20 20

Ngự trên chín tầng mây trắng Reigning over nine strata of white clouds
Người đã đúng ngay cả khi không đúng You were right even when you weren’t right
Ta không sao đối thoại được cùng Người I simply cannot held a dialogue with You
Người chẳng bao giờ ngần ngại You have never hesitated
Cấp rượu thịt To grant wine and meat
Cho những cái bụng quá no To overfed bellies
Ban rét mướt And grant biting cold
Cho những tấm lưng trần To barebacks
You remain silent, while the four seasons

Người im lặng mà bốn mùa tự đến come all by themselves
Hoa nở rối rít Flowers bloomed flurriedly
Bão quét vội vàng Storms swept hastily
Chim thi nhau đẻ trứng trên cành Birds competed to lay eggs on branches
Rồi rơi xuống gốc cây như đá sỏi That fell at the trees’ feet like pebbles
Chao ôi ! Đêm qua Ta đã gặp Người Alas! Last night I had met You
Mà chẳng nhận ra But I didn’t recognize You
Một nửa gương mặt Người One half of Your face
Bừng lên ánh sáng của Thần linh Flared up with the light of God
Một nửa gương mặt Người The other half of Your face
Phủ đầy bóng tối của Ma quỉ... Was covered by the Devil’s darkness...
21
Khuất Nguyên(1)
Blamed life for being too turbid
21 And had chosen a spot with transparent
water to drown himself
Khuất Nguyên(1) What a pity!
Chê cuộc đời quá đục A Big fish swallowed Him
Chọn chỗ nước trong để trẫm mình In the belly of the fish
Tiếc thay! The food was decomposing...
Con cá Lớn nuốt Ông
Trong bụng cá
Thức ăn đang thối rữa...
(1)
K’iu Yuan, a Chinese poet, well-
(1)
Người Trung Hoa, nổi tiếng về sự trong sạch. known for his unsulliedness.
22 22
Tay trái bao giờ cũng yếu hơn tay phải The left hand is always weaker than the right hand
Vì tay trái gần tim Because the left hand is close to the heart
Bạn thấy chăng Don’t you see
Khó nhất là The most difficult thing is
Bước một bước đầu tiên To step the first step
Dù tới đích Although to reach the aim
Đường xa hàng vạn dặm... The road is thousands of miles far away...
23
23
The mountain stands immobile
but it incessantly moves
Núi đứng im mà chuyển động không ngừng
Grass follows the sun to be green
Cỏ theo nắng mà xanh
The wind follows the season to blow
Gió theo mùa mà tới
So familiar like a mass of clouds
Quen thuộc như đám mây mà lúc nào cũng mới
which is constantly new
Cõi Tự Nhiên cao rộng đến vô cùng
Nature is boundlessly wide and high
Chấp nhận mọi Tự do
Accepting all Freedoms
Đồng hành mọi Biến ảo
Going together with all transience
Sống và chết đều tưng bừng, sáng tạo...
Life and death are vivid and creative...
Cát sỏi và khí trời
Sand, pebble and air
Trong tuyệt đối im lìm
In their absolute silence
Vẫn rào rào lên tiếng
Always rustlingly raised their voices
Nghe được hay không
Whether one can hear or not
Chỉ có thế mà thôi
That was only that
Ta đến nhà Em
I came to Your house
Lặng ngắm kèo, ngắm cột
Silently looking at the rafters and poles
Em biết là Ta đã mê đắm Em rồi...
You knew that I’ve lost my head over You,
over You...
24 24
Cả đời không bình yên Throughout an unpeaceful life

- Phút gặp người tình cũ... - The minute I met my old lover...
Chao ôi ! Alas!
Tình yêu như ngọn gió Love is like a gust of wind
Bay qua Flying across
Đầu mũi kim... The needle-point...
25
25
The morning I went away
Buổi sáng đi The old hamlet was still the Village
Xóm cũ vẫn là Làng In the evening when I came back
Lúc chiều về The Village has turned into Street
Làng đã xoay thành Phố The House no longer has the eternal lullaby
Nhà đã tắt tiếng ru con muôn thuở Proverbs and folk-songs
Tục ngữ ca dao Died in textbooks...
Chết trong sách giáo khoa...
Children slumbered
Lũ trẻ ngủ chập chờn In the sounds of Rock and Roll emitted
Trong nhạc Rốc phát qua Loa... through the Loudspeaker...
26
26 Levelling the ground

Dividing the house
San đất Even blood one doesn’t have
Xẻ nhà the heart to regret
Máu còn không nỡ tiếc Counting all the hairs on the head
Đếm hết tóc trên đầu One cannot go through the sense
Không hết nghĩa Tử Sinh of Life and Death
Mắt này ngủ This eye slept
Thì mắt kia phải thức The other one must be awake
Lúc gian nguy In danger
Mình canh chính thân mình... One guards one’s own self...
27 27
O Gloomy Genius
Hỡi Đấng Âm U
Reigning over nine strata of white clouds
Ngự trên chín tầng mây trắng
You silently and rustlingly granted
Người lặng lẽ và rộn ràng ban phát
Lucky and unlucky fates to this whole world...
Những số phận rủi may cho cả thế gian...
You gladly took to the Paradise

Người hể hả đưa lên Thiên đường
The swindlers
Những tên xảo trá
And hastily sent down to Hell
Và vội vàng đày xuống Địa ngục
The heroes
Những vị anh hùng
I cannot understand my own Self

Ta không hiểu bản thân Ta
That’s why I have to create You
Ta phải tạo ra Người
Then You yourself
Rồi chính Người
I all the more cannot understand...
Ta càng không hiểu nổi...
Better be unjust than getting disturbances

Thà bất công còn hơn là hỗn loạn
You said so and smiled
Người nói thế và mỉm cười
A carefree smile
Nụ cười vô tư lự
Of angels
Của Thiên thần
And of the Newborns...
Và của Trẻ Sơ sinh...
28
28
The right hand doesn’t know the left hand
Tay phải không quen tay trái When performing together a task
Khi cùng làm một việc The lotus blooming on the lake
Bông sen nở trên hồ Doesn’t need a mirror
Chẳng cần tấm gương soi The best meal in the world
Bữa ăn ngon nhất thế gian Is often served to Ghosts and Devils
Thường dọn cho Ma quỉ Money and Faith
Tiền bạc và Đức tin Hitherto are children of a same Mother...
Đến bây giờ lại là con một Mẹ...
Being constantly provident
Luôn lo xa Misfortunes are approaching all the same
Hoạ vẫn cứ đến gần A vicious guy often has a good-looking face
Kẻ hiểm ác thường có khuôn mặt đẹp A knife like sharp tongue is more frightful
Ngọn lưỡi ngọt như dao thì sợ hơn dao than the knife itself
Trí khôn bây giờ Today’s intelligence
Nằm trong các hầu bao... Lies inside purses...
29 29
Không tài năng nào yên ổn ở Quê hương No talented man can find peace in the Homeland
Trẻ con bây giờ Children nowadays
Cũng chẳng còn nói thật Also no longer tell the truth
Cái trông thấy cũng có khi không thật At times the thing that can be seen is also unreal
Bao Công(1) về thăm lại làng mình Bao Công(1) came back to visit his native village
Chó vẫn cắn râm ran... Dogs barked rumblingly...
Những con lợn The pigs

Nuôi bằng thai nhi nạo Fed with curetted embryos
Khi bị chọc tiết When being stuck
Khóc như người... Cried like men...
(1) (1)
Người Trung Hoa, nổi tiếng về sự chính trực. A Chinese judge, well-known for his integrity.
30
30 There remains a cicada chirp

In the bush of ornamental trees
Còn sót lại một tiếng ve On the balcony of the multi-storey house
Trong khóm cây cảnh So that the summer afternoon could know that it
Trên ban công nhà tầng exists
Để trưa hè biết mình đang tồn tại Inside the multi-storey house which is as
Trong nhà tầng mát như chiều thu... cool as an autumnal evening...
Còn sót lại một ngọn cây cao There remains a high tree top
Bên lề đường On the pavement
Để nhớ nơi đây To remember that this place
Xưa là cánh rừng hoang Was a deserted forest in the past
Em mặc quần bò You wear a Jean
Đi xe Pho Ride a Ford car
Nghe nhạc Rốc Listen to Rock music
Nói tiếng Anh và mi mắt đẫm son Hàn Speaking English, and your eyelashes are
Tim em đập ở Thị trường Chứng khoán... soaked with Korean lipstick
Bạt ngàn mái tôn Your heart beats at the Stock Market...
Nắng loá chang chang Thick and interminable are the sheet-iron roofs
The blazing sun dazzled
Tổ tiên đã chết ở đây Our forefathers had died here

Những gò đống cỏ xanh Hills and mounds of green grass
Nay đã ủi đi rồi That are now bulldozed
San sát vũ trường Numerous and close-set are
Sân gôn the dancing-floors Golf yard
Quán nhậu Boozing inns
Còn sót lại một cánh cò trắng mong manh There remains a vague white stork wing
Thấp thoáng bay that Glimmeringly flew
Trong ráng đỏ hoàng hôn In the red coloured cloud of twilight
Không tìm ra chỗ đậu... and found no place to perch...
31
31
If I pour overflowingly
Light into Light
Nếu Ta rót đầy tràn
Then Darkness will appear
ánh Sáng vào ánh Sáng
The firmament turned purplish-blue
Thì Bóng Tối xuất hiện
Like wearing a black scarf
Bầu trời tím sẫm
The moon duskily flew
Như choàng chiếc khăn thâm
Very red like an animal’s blood curd
Vầng trăng nhập nhoạng bay
The stars that cut off their night light
Đỏ lừ như miếng tiết
Fell roaringly in the air
Những ngôi sao tắt đèn đêm
like falling figs
Rơi ào ào trong không trung như sung rụng
On the inky black open sea
Trên biển khơi đen đặc
The stone islands flashingly walked...
Những đảo đá bước nhoáng nhoàng...
Alas! O Light you’re really fearful

Chao ôi ! ánh Sáng thực đáng sợ
When I abuse You
Khi Ta lạm dụng Người
The Natural Light
Ánh Sáng Tự Nhiên
Becomes neither full nor emptied
Không đầy không vơi
Just enough for Me to recognize
Đủ để Ta nhận ra
The face of My Beloved One and the Truth...
Gương mặt Em yêu và Sự thật...
32
32
The bird
Con chim Its eyes are small like two grains of broken rice
Mắt bé bằng hạt tấm Collected a thousand miles of rivers
Thu ngàn dặm núi sông trong một cuộc bay and mountains in a flight
Còn Ta As for Me
Đôi mắt to hơn người My eyes are greater than other people’s eyes
Đến bản thân Ta Even my own Self
Ta cũng không nhìn thấy... I also don’t see it...
Ta học chim để sản xuất máy bay I learn from the bird to produce aircraft
Học cá để chế tạo tầu ngầm From the fish to build submarine
Nhưng Ta không biết học ai But I don’t know from whom I can learn
Để làm lại bản thân mình... To reconstruct my own self...
King Trần Nhân Tông at thirty-five

Had considered the throne as a shabby sandal(1)
Getting rid of his royal robe
He went into a deserted forest
Vua Trần Nhân Tông ba mươi lăm tuổi To thing about things of life
Đã coi Ngai Vàng như cái dép rách(1) And to eat boiled figs...
Trút áo Hoàng bào My God! I’m not silly enough to imitate the King
Vào rừng hoang When beside Me
Ngẫm nghĩ sự đời There are, at any time, so many
Ăn sung luộc... Queens of Beauty, Wine and Meat...
ối Giời ơi ! Ta chả dại học Vua
Khi bên Ta I heard the cold wind blow
Lúc nào cũng có Hoa Hậu và Rượu Thịt... Through each one of the empty joints
of my backbone
Ta nghe gió rét thổi And heard the darkness of the Gloomy genius
Qua từng đốt xương rỗng sống lưng Cover the closing years of my life stage
Và nghe bóng tối Đấng Âm U by stage...
Phủ cuối đời Ta từng nấc một...
(1) (1)
Từ ý của Ngô Thì Nhậm. From Ngô Thì Nhậm’s idea.
33 33
Con người là những giọt nước mắt Men are drops of tears
Của Đấng Âm U rơi xuống trần gian Of The Gloomy Genius that fell down
Giọt nước mắt bên phải là đàn ông on this world
Giọt nước mắt bên trái là đàn bà The drop of tear on the right side is a man
Chúng lẫn trong nhau The drop of tear on the left side is a woman
Mà hoá ra bát ngát... They mingled together
And they became immense...
Cõi đời là bể khổ(1)
Thơ ca là nỗi đau lên tiếng...(2) Life is a sea of sufferings(1)
Poems are sorrows that raised their voice...(2)
(1) (1)
Lời Phật. Buddha’s words.
(2) (2)
Mượn ý của một nhà thơ Pháp. Inspired from a French poet.
Are the Himalaya mountains

the highest mountains?
Ask the Mass of Clouds
Núi Hi Mã Lạp cao nhất ư ? Is the cobweb the thing that
Hãy hỏi Đám Mây can be broken most easily?
Sợi mạng nhện dễ đứt nhất ư ? Ask the Fly...
Hãy hỏi Con Ruồi... The world is always higgledy-piggledy
Thế gian vẫn ngổn ngang Like at the time heaven
Như khi trời đất mới tạo thành and earth were just created
Núi nghĩ mà xanh cây The mountain thinks and the trees turn green
Sông buồn mà bạc sóng... The river is sad and the waves turn silvery...
Và người cày ruộng And the ploughman
Vẫn chẳng cần Still doesn’t need
Những Vạc Đỉnh uy phong The majestic Cauldrons and Urns
Của các triều Vua... Of various Dynasties...
34 34
Ta đã từng trông thấy I once had seen

Những kinh thành huy hoàng, lộng lẫy Magnificent and resplendent metropolises
Xinh đẹp Beautiful
Tươi vui Merry
Như cô dâu trong ngày cưới Like a bride on her wedding day
Bỗng nhiên bị sụp đổ Suddenly crumbled
Các Thiên thần The Angels

Nướng chả những vị vua Broiled the Kings
Uống máu những anh hùng Drank the blood of heroes
Ăn thịt ngựa và những người cưỡi ngựa(1) Ate horsemeat and the horsemen(1)
Quẳng xương xuống biển khơi Throwing their bones to the open sea
Mà đảo núi hình thành And then islands and mountains took shape
Chao ôi ! Alas!
Cõi Thiên thần The Angels’ world
Cũng tưng bừng sự ác Is also bustling with cruelties
Huống chi cõi Nhân gian... Let alone this World...
(1) (1)
Mượn ý từ Kinh Thánh. Inspired from the Bible.
Ta đã từng mơ ước I once yearned for

Miếng ăn của kẻ nghèo The food of the poor
Không còn ai cướp giật Will no longer be robbed by anybody
Lúa hạnh phúc chín vàng The happy and ripe yellow paddy
Gọi tay người cùng gặt Called for man’s hands to reap together
Con đường đến với Tự do The road leading to Freedom
Là chính Tự do... Is Freedom itself...
Chao ôi! Alas!
Biết đến bao giờ Until when
Những kẻ tài năng và đau khổ The talented and wretched people
Biến thành những ngôi sao Will turn into stars
Đi mở các tầng trời To go and open the heavenly strata
ấy là ngày Cái Thiện lên ngôi That was the day Good was crowned
Bạo lực và cường quyền Violence and might
Tất cả All
Thành vô nghĩa... Become meaningless...
35
35 On this place someone was sent to the stake

On that place someone was pushed into an abyss
Nơi này có người bị đẩy lên dàn lửa Everywhere there are people
Chỗ kia có người bị xô xuống vực sâu that were humiliated...
ở đâu cũng có người bị lăng nhục... O dear Hero!
Vị Anh hùng ơi ! The world isn’t peaceful
Thế gian chẳng bình yên Even though each morning the heavenly birds
Dù mỗi sớm tiếng chim trời vẫn hót... still chirped...
Sức mạnh của kẻ hèn The strength of cowards

ý chí của bóng đêm The will of the night shadow
Vẫn mai phục dưới những chùm quả chín... Always ambush under bunches of ripe fruits...
Kẻ ác đôi khi làm việc thiện A cruel guy sometimes does charitable works
Đánh thuốc độc cả tiếng cười Poisoning even laughters
Đóng dấu thật vào những hồ sơ giả Appending a real seal to fake files
Và bước lên trong ánh hào quang... And walked into a radiant beam of light...
Even with a blue eye

Có con mắt xanh It wasn’t easy to recognize the cruel guy
Cũng chẳng dễ nhận ra kẻ ác Washing clean the blood from a killing
Lau sạch máu giết người The towel was still white...
Mà khăn vẫn trắng... Calling for mercifulness
Kêu gọi từ tâm They turned their faces away
Chúng quay mặt, làm ngơ pretending not to see
Vị Anh hùng ơi ! O Hero!
Đi đêm When walking at night
Nhớ mang theo Thanh Kiếm Remember to bring along your Sword
Còn Ta As for Me
Ta mang theo Câu Thơ... I bring along my Verse...
36
36
Throughout summer the tree
Cái cây suốt mùa hè Stood under a scorching sun
Đứng trong nắng lửa Without needing to wear a hat...
Mà chẳng cần đội mũ...
I’m not equal to the tree
Ta không bằng cái cây
Throughout winter the fish
Con cá suốt mùa đông Swam in biting cold water
Bơi trong nước buốt Without needing to wear a dress...
Mà chẳng cần mặc áo...
I’m not equal to the fish
Ta không bằng con cá
But I know
Nhưng Ta biết How to catch the fish, grill it lushly and use it
Bắt con cá rán ròn nhắm rượu as a titbit over sips of alcohol
Chặt cái cây xẻ gỗ đóng thành giường Cut the tree, saw wood and make a bed
Nằm vắt tay ngang bụng em yêu... And lay, putting my hand over my beloved’s belly...
Ta là ai ? Who am I?
Giật mình khi chợt thức... Starting when suddenly awaken...
37
37 Just go to the foot of the mountain,

there will be a pathway
Cứ đến chân núi sẽ có đường đi
But how could one reach the foot of the mountain
Nhưng làm sao mà đến được chân núi And once there, one still feels
Và lúc đó vẫn thấy cần đi tiếp... that one needs to go further...
Chân núi ở đâu Where is the foot of the mountain

Suốt đời Ta không biết I didn’t know throughout my life
38 38
Lần nào ném hạt táo qua cửa sổ Each time I throw a jujube stone through
Hạt táo cũng vướng chấn song the window
Hắt trả chỗ Ta ngồi... The jujube stone always caught the window bar
And was thrown back to the place I sat...
Ta bực quá chặt đứt luôn cây táo
Too fretted I cut off the jujube-tree
Lần nào trồng lúa cũng gặt về bông lau
Xay giã thế nào cũng không có hạt gạo... Each time I planted rice I always reaped
and brought back reeds
Ta giận quá bẻ gẫy luôn cái liềm Trying my best to pound and unhusk
I still couldn’t have any grain of rice...
Đấng Âm U mỉm cười :
- Người thật thông minh Too angry I broke also the sickle
Kiếp sau sẽ lên Trời
Ngự trên chín tầng mây trắng !... The Gloomy Genius smiled:
- You’re quite intelligent
In your next existence you’ll come up to Heaven
To reign over nine strata of white clouds!...
39
The Earth breathes by the wind

Speaks by thunder
39 Heaven keeps silent
I don’t know by what I can breathe,
Đất thở bằng gió by what I can speak
Nói bằng sấm When the Earth loves Me
Còn Trời thì im lặng And has passionately hugged Me...
Ta không biết thở bằng gì, nói bằng gì
Khi Đất yêu Ta The Spring flowing from a deep cleft
Đã ôm Ta nồng nàn... might still be turbid
Only the sound of the monochord
Suối chảy từ khe sâu có khi còn đục is always chrystal clear
Chỉ tiếng đàn bầu là bao giờ cũng trong O Someone!
Ai Đó ơi ! Please play for Me for the last time
Hãy gảy Ta nghe lần cuối cùng The millenary piece of music of the bamboo
Khúc đàn ngàn xưa của bờ tre, mái rạ hedge and the thatched roofs
Đao đình làng The curved corner of the roof of our village
Cong nghiêng vành trăng khuyết... communal house was inclinedly
bent like a crescent moon...
I recognized You
Standing quiveringly awaiting for Me
Ta nhận ra Em The thin flap of your dress flying in the late
Run run đứng chờ Ta of the night dew
Tà áo mỏng bay trong sương khuya Vaguely visible were the sacred
Thấp thoáng núi đồi thiêng liêng huyền ảo and illusive mountains and hills
Da thịt thơm lừng trái chín... Skin and flesh fragrant like ripe fruits...
Em yêu ơi ! O my Beloved one!

Cái hiện hữu hãy tin là Cái Đẹp The existing thing we must believe in is Beauty
Chớ bận tâm quá khứ với tương lai Don’t worry about the past and the future
Ta sẽ lặn xuống đất sâu I shall dive deep into the earth
Khi tiếng đàn bầu dứt When the monochord sound dies away
Tìm Ta ư? Looking for me?
Hãy hỏi sắc hoa Mai... Ask the colour of the apricot flower...
40
40
Throughout a lifetime
I was looking for
Suốt đời
The thing that was beside me but I didn’t see
Ta đi tìm kiếm
The thing that was inside Me but I didn’t know...
Cái ở bên Ta mà Ta chẳng thấy
Cái ở trong Ta mà Ta không hay...
The most beautiful woman in the world
Turned out to be my wife...
Người đàn bà đẹp nhất trần gian
And My greatest enemy
Hoá ra là người vợ mình...
Is my own Self...
Và kẻ thù lớn nhất của Ta
Chính là bản thân Ta...
The Earth considered itself as wise
And has silently offered yellow oranges...
Đất tự coi mình là kẻ khôn ngoan
Đã lặng lẽ dâng những trái cam vàng...
Its name can be called in various ways
But the way leading to the heart
Có thể gọi tên khác nhau
Is always a unique way
Nhưng đường đến với trái tim
Bao giờ cũng chỉ có một
I understand why
The whispers in someone’s ear in a close room
Ta hiểu vì sao
Are echoing loudly over the high roofs
Những tiếng rỉ tai trong buồng kín
of houses...
Lại vang to trên mọi mái nhà cao...
41
41
Well what is life?
Cuộc đời là gì ư ? I don’t understand
Ta đâu có hiểu But I know
Nhưng Ta biết Good or evil depends on our own behaviour
Tốt hay xấu đều do mình hành xử Pushing a mean person into an impasse
Đẩy kẻ tiểu nhân đến chỗ cùng đường Is as dangerous as kidding a rabid dog....
Cũng nguy hiểm như đùa cùng chó ngộ... In the question of making one’s way in life
Trong áng Công danh The most difficult things are the manners
Khó nhất là đường ăn, lẽ ở... of speaking and dealing with people...
Nghệ thuật là gì ư ? Well, what is art?

Ta đâu có hiểu I don’t understand
Nhưng Ta biết But I know
Lưỡi Kiếm ra trận của Người Anh hùng The Sword to go to war of the Hero
Đã tôi trong Lời ru con của Mẹ Had been hardened in his Mother’s lullabies
Và And
Trái đất quay trong từ trường The Earth revolves in the magnetic field
Của những Câu Thơ Of the Verses
Mà còn đến bây giờ... That’s why it still exists up to now...
42 42
ánh mắt gian manh The perfidious eye glare

Chữ nghĩa thì giả dối Words and their meanings are deceitful
Sự hấp dẫn của tội lỗi The attractiveness of sins
Say người như men rượu... Inebriated people like alcohol ferment...
Cần một tiếng chuông One needs a sound of bell

đánh vào lúc nửa đêm ! Striken at midnight!
Những thân cây rễ mọc ngược thành rừng The tree trunks with roots grown upside down
Quả vàng thơm mà chứa đầy nọc độc turning into a forest
Lối rắn bò trong hang bí hiểm biết nhường nào... Fragrant ripe yellow fruits that are full of poison
To what an extent the way snakes crawled
Cần một tiếng chuông in their holes was unfathomable...
đánh vào lúc nửa đêm !
One needs a sound of bell
Khi đi đã vấp ngã Striken at midnight!
Lúc về lại lạc đường
Và kiêu ngạo. Nghĩa là đang tự sát... When going away one has stumbled
When going back one goes astray
Cần một tiếng chuông And being too proud means
đánh vào lúc nửa đêm ! one is committing suicide...
One needs a sound of bell

Striken at midnight!
43
The wise man often conceals what he knows

43 The thought is in the east
His mouth talks in the west
Kẻ khôn ngoan thường giấu điều mình biết His feet are in a countryside alley
ý nghĩ ở đằng đông His hands have gone downtown
Miệng nói ở đằng tây Hiding attempts under full cups of wine...
Chân trong ngõ quê
Tay đã ra ngoài phố I am already old
Giấu mưu toan dưới những cốc rượu đầy... I don’t know where to conceal
My foolishness
Ta già rồi Learned at the time everything were
Chẳng biết giấu vào đâu Fully Satisfactory
Nỗi ngu dại The bunch of incence sticks dies out
Học từ thời Tốt Đẹp when I haven’t completely
Nén hương tắt khi mình chưa trọn kiếp gone through my existence
Cầm chân hương Holding the joss-stick base
Đi đến cuối cuộc đời... To go to the end of this
life...
44
44
Tonight
Đêm nay I prepare the piece of music
Ta soạn khúc đàn bầu for the monochord
Không biết để cho ai Not knowing for whom I prepared it
Cũng chẳng biết có ai một lần gảy lên And also don’t know whether someday
Những giai điệu tâm hồn Ta vang vọng someone will play it once
Bạn ơi My soul’s melodies are echoing
Một tấc lòng son và hai bàn tay trắng O friend
Ta sống ở cõi đời này A constant heart and two empty hands
Rồi ra khỏi Thế gian... I live in this life
Then I’ll leave this World...
Ta mang theo
Tiếng thì thào nức nở I bring along with me
Của sự sống sinh thành và nổ vỡ The sobbing whispers
Trong một phần triệu giây đồng hồ Of life, birth and bursting
Tiếng vang rền của núi sông trường cửu In a millionth of a second
Trong tiếng chuông chùa Thiên Mụ The far and wide resounding sound of our lasting land
Trong giọt sương mai Within the sound of bells at Thiên Mụ pagoda
Trên cánh hoa sen Within the morning dew
mỗi sớm ở Tây Hồ On the petal of the lotus flower
each early morning at Tây Hồ (Western lake)
Tiếng đập vụng dại The maladroit beating

Của trái tim Em Of Your heart
Trong lồng ngực Ta đây Inside My Own chest
Run rẩy cả vầng trăng khuya Causes the late in the night moon to
Bay qua luỹ tre làng shiver
Tiếng của máu Ta And flying across the village bamboo belt
Thôi thúc The sound of My blood
Như nhịp cồng chiêng Urges
Trong Lễ hội đâm trâu... Like the gong beat time
In the Buffalo Stabbing Festival...
Bạn ơi !
Ta yêu Nhân Dân O friends!
Yêu Cuộc Đời này I love the People
Và chính Bạn I love this Life
Ngay cả sau khi Ta đã chết and I love Yourself
Ngay cả sau khi Even after I die
Nắm xương Ta đã hoá đất bùn Even after
Ngay cả sau khi My bones have turned into mud
Bùn đất chỗ Ta nằm Even after
Đã không còn nữa... The earth and mud at the place I lie
No longer exist...
And
At that very moment
Và Do you hear around here
Chính lúc đó My voice whisperingly calling you.
Bạn có nghe đâu đây Not only once
Tiếng Ta thầm gọi Bạn But You don’t recognize
Không chỉ một lần And thought it was a vague gust of wind
Nhưng Bạn chẳng nhận ra Whiffing in the vault of trees and leaves
Ngỡ tiếng gió mơ hồ You had gone by...
Thoảng trong vòm cây lá
Bạn đi qua...
45 45
Nửa đêm Midnight

Trên trời và các tầng cao hơn trời On the sky and on strata higher than the sky
Dưới đất và các lớp sâu hơn đất Under the earth and on strata deeper than the earth
Im lặng lắng nghe Silently listening to
Tiếng chuyển dịch của Thế gian The moving sound of the World
Răng rắc trong xương người Cracking in man’s bones
Tí tách trong lõi cây And a dripping sound in trees’ core
Bập bõm trong đáy nước... Defectively at the bed of water...
Ai biết Thế gian đi về đâu Who knows where the World is heading to
Gió lạnh thổi suốt cả ngày Hạ chí... A cold wind blew throughout
the Summer solstice day...
Nửa đêm Profligate like the moonlight
Tiếng đàn bầu vọng vang The sound of water in the cloud
Không biết ở cõi nào The sound of stones in the trees
Bơ vơ như mặt cha ông The sound of deities in the ghosts
Lãng đãng như ánh trăng The sound of ghosts in men...
Tiếng nước ở trong mây A new melody which the sound
has turned strange
Tiếng đá ở trong cây
The river flows not like before
Tiếng Thần linh ở trong ma
The mountain stands differently from
Tiếng ma ở trong người...
in the past
Giai điệu mới mà âm thanh đã lạ
Even the way of loving You is no longer
Sông chảy khác xưa as before...
Núi đứng cũng khác xưa
Cả cách yêu Em cũng không còn như cũ... I am also different from in the past
Even the days past are also different from
Ta cũng khác xưa the days past
Ngay ngày xưa cũng đã khác ngày xưa Don’t you see
Bạn thấy chăng In the rain
Trong mưa The Rainbow grows
Cầu Vồng mọc Magnificent
Huy hoàng Darting through the whole length
Lao qua cả khoảng thời gian đã mất... of time that has been lost...
Midnight
The sound of the monochord was resounding
and echoing
No one knows from where
Lonely like forefathers’ countenances
Phụ lục
Gửi lại dọc đường Addendum
(1960 - 1985) LEAVING BEHIND ALONG
tHƠ THE WAY
( 1960 - 1985 )
Chọn từ tập thơ ÂM ĐIỆU MỘT VÙNG ĐẤT
Giải thưởng Văn học Tổng Công đoàn POEMS
và Hội Nhà văn Việt Nam năm 1981 (có bổ sung) Extracted from the collection of poems entitled
MELODY FROM AN AREA OF LAND, that was awarded
Tái bản lần thứ ba the Literature Prize of the Vietnamese Confederation
of Labour, and of the Writers’ Association of Vietnam
in 1981 (with a supplement)
author's words
The collection of poems LEAVING BEHIND ALONG THE
Lời tác giả WAY (2005) took shape and was taken from my 4 collections of
poems, written at the time the system of budget subsidies was still
prevalent (1960-1985), and they were namely That was love
Tập thơ Gửi lại dọc đường (2005) được hình thành từ 4 tập (1971), Melody of an area of land (1980), The town on this side of
thơ của tôi ở thời bao cấp (1960-1985): Đấy là tình yêu (1971) Âm
the river (1982), and The vaults of treé on the roadside... that
điệu một vùng đất (1980) Thành phố bên này sông (1982) và
consist of 166 poems and 2 long poems which I myself had
Những vòm cây bên đường... gồm 166 bài thơ và 2 trường ca, mà
positively and completely rejected when Vietnam first stepped into
tôi đã dứt khoát tự loại bỏ hoàn toàn, khi đất nước Việt Nam bước
its Innovation undertaking in 1986. The 4th of the above-mentioned.
vào Công cuộc Đổi mới năm 1986. Tập thơ thứ tư đã được duyệt
in, nhưng sách không ra được. Một số bài thơ viết trước năm 1986, A number of poems written before 1986 had been reprinted in the
được in lại trong tập Nhà thơ và hoa cỏ (1993) và bổ sung dần poet and the flowers of grass (1993) and were gradually added until
thêm, đến lần tái bản thứ 11 năm 2004, cũng là những bài thơ, the time that collection of poems had been reprinted for the 11th time
đương thời không in được. in 2004; all such poems were also the ones that could not be printed
at that time.
Nay tôi chọn lại, chỉ có 28 bài, chủ yếu ở trong 3 tập thơ đã in
(trong đó nhiều bài từ tập Âm điệu một vùng đất) mà bạn đọc cùng I now chose again and retained only 28 poems in the 3 collections
thời ít nhiều còn nhớ, lưu lại trong phần Phụ lục thơ ở cuối tập, để that had been printed (many of which are selected in the Melody of an
bạn đọc tham khảo và có cơ sở hình dung một chặng đường thơ dài area of land), which the readers at that time might still remember, to
đến 25 năm, 1/4 thế kỷ của tôi. put them at the end of this book as poems that could be referred to by
Tôi rất biết ơn Công cuộc Đổi mới (từ 1986), bởi dưới ánh the readers, and that could give them bases to figure out a poetical
sáng của nó, tôi đã được sinh ra lần thứ hai. stage of mine that had lasted 25 years i.e. 1/4 of a century.
I am very grateful to the Innovation undertaking (from 1986),
T.N.M.
as it was under its light that I was born for a second time.
T.N.M.
THE BENT FLAIL
My grandmother had a bent flail

Chiếc đòn gánh cong Half of her life she worked as a hireling carrying
water and standing her bad lot
The muddy road, the heavy weight,
Bà tôi có chiếc đòn gánh cong
the burning shoulders
Nửa đời gánh mướn kiếp long đong
Each step she walked, tears trickled down her cheeks...
Đường lầy, gánh nặng, vai cháy bỏng
Mỗi bước chân đi, nước mắt ròng...
Her feet were worn thin like two old egg-plants
One time she carried a heavy weight on a far off road
Chân rạc như hai cái cẳng cà
She slipped, fell down and never got up
Một lần bà gánh nặng đường xa
The flail pressed down on her old breast...
Trượt chân ngã xuống không dậy nữa
Chiếc gánh đè lên chiếc ngực già...
My mother again carried that bent flail
She was also a hireling carrying water
Mẹ tôi lại gánh chiếc đòn cong
and living an unlucky life
Lại đi gánh mướn lại long đong
Life strongly bent down the two extremities of the flail
Cuộc đời vít trĩu đôi đầu gánh
Her old back turned more and more bent
Lưng mẹ già nua còng lại còng
Each time the twilight died off on the bamboo top

I went to the end of the street waiting for her
Darkness heavily covered mother’s shoulders
She was still carrying sand on the dike
Mỗi buổi hoàng hôn tắt ngọn tre
Tôi ra đầu ngõ ngóng mẹ về More than ten years have gone by but I still remember
Bóng tối nặng trùm lên vai mẹ One time while carrying she got her back bone broken
Mẹ còn gánh cát chạy trên đê She slipped into my hand a few peanuts
Looking at me with tears welling in her eyes...
Mười mấy năm rồi, tôi vẫn nhớ
Có lần mẹ gánh gãy xương lưng Today I chopped the bent flail
Mẹ dúi cho tôi vài củ lạc Using it as a part to make a vehicle
Nhìn tôi mà nước mắt rưng rưng... which I ride amid the field
Mother laughed while tears suddenly rolled
Hôm nay tôi chặt chiếc đòn cong on her cheek
Để đóng chiếc xe chạy giữa đồng Life was happy in the co-operative under
Mẹ cười, lệ bỗng lăn trên má the red tiled roof...
Hợp tác đời vui mái ngói hồng...
Điền Trì 1960
Điền Trì 1960
DEDICATED TO RẠCH GIÁ
I haven't yet gone back to enjoy the Chợ Mới 's mango
With its sweet and skin cooling taste
I haven't set foot on the green grass shore
Gửi Rạch Giá of the Kinh Xáng
Listening to the roots of paddy that excitedly breathed
the ivory moon
Ta chưa về ăn xoài riêng Chợ Mới
Vị xoài riêng ngọt lưỡi, mát thịt da
I believed I was very familliar
Chưa đặt chân lên bờ cỏ xanh Kinh Xáng
with the rosy Bassac canal
Nghe xôn xao rễ lúa thở trăng ngà
Spreading dreamy white smoke over
the green and high row of mangroves
Ngỡ quen lắm con kênh hồng Bát Xắc
I thought I had walked on the ground
Toả khói trắng mơ màng, hàng đước xanh cao
of the Cái Đước station
Ta tưởng đã đi trên đất đồn Cái Đước
The ground was loose under my feet, following
Đất tơi dưới chân, sau trận đánh năm nào...
a certain battle in days past...
The beloved villages and hamlets turning black
and blue with traces of bullets
Shredding the land, one by one chamfers
of green cassava emerged
I longed to come back to listen to the early
morning cock-crow
Taking a rest at a halt in the operation,
and eating half of a grilled cassava
Những làng xóm thân yêu tím bầm vết đạn I thought I could see each one of the convoys
Xé đất trồi lên từng vạt sắn non tươi of armoured cars
Ta ao ước trở về nghe tiếng gà gáy sáng Destroyed and crushed to pieces on the edges
Nghỉ chặng hành quân ăn nửa củ sắn lùi of ricefields at Kinh Xuụi
Pieces of shot aircraft that fell down whitening
Ta tưởng được nhìn từng đoàn xe bọc thép the Cũ Tuất road
Gẫy gục tan tành bên bờ lúa Kinh Xuôi At Tõn Hiệp, Giồng Riềng enemies’ cadavers
Mảnh máy bay rơi trắng đường Cò Tuất were seen lying about in disorder
Tân Hiệp, Giồng Riềng, xác giặc ngổn ngang phơi... and in the way...
the valiant soldiers
Destroying the An Biên institute or attacking
the Châu Thành post
This country would not tolerate the american invaders
Series of posts were crushed to pieces under your feet
Đêm nay anh đánh đâu - những người dũng sĩ
Diệt viện An Biên hay phá bốt Châu Thành Out from this place, I still hear the explosions
Đất nước này quyết không dung giặc Mỹ Under the Gũ Quao sky, the fire glared every night
Hàng loạt đồn nát vụn dưới chân anh On the Kiờn Tõn fields, bullets
and bombs densely caulked
Từ ngoài này, tôi vẫn nghe tiếng nổ The paddy still overcomed, its leaves curled
Trời Gò Quao, ánh lửa sáng đêm đêm like sickles
Đồng Kiên Tân, đạn bom ken dày đặc
Lúa vẫn vượt lên, lá uốn lưỡi liềm No happiness can equal the one of coming back
along with one’s companions-in-arm
Có hạnh phúc nào bằng về cùng đồng đội Awaiting for the enemies in the night,
Đêm chờ thù, nghe gió nổi bờ tre... while listening to the wind
that rose in the bamboo edge...
21-2-1965
21-2-1965
Where are you fighting tonight - you’re

THE VILLAGE GATE
That’s the place on which for the first time

I recognize my country
Lying about in disorder and in the way were clouds
drying themselves under the sun
at a far away horizon
Cổng làng
Immense were the songs while the ways spread
like a paper fan bamboo slats
Đấy là nơi lần đầu ta nhận ra Đất Nước The sole of the foot was cold under the shade
Ngổn ngang mây hong nắng chân trời xa of the ivory bamboo
Bát ngát câu hò, nẻo đường xoè nan quạt
Gan bàn chân mát lạnh bóng tre ngà With years and months the joy multiplied itself
A whiff of sticky rice flew. The time
Nơi niềm vui theo năm tháng sinh sôi of the pestle accelerated
Mùi nếp thoảng bay. Nhịp chày khua gấp The booming of guns reverberated in sleepless nights
Tiếng súng dội về bao đêm trở giấc Buffaloes rub their horns against the bamboo gate,
Trâu cọ cổng tre lấp lánh lưỡi cày the ploughshares glittered
Place that brought up so many lives of love and hate

Dense were the footprints of village youths
Nơi nuôi lớn bao đời yêu thương và căm giận that went to the
Chi chít dấu chân những trai làng ra trận battlefield
Dấu chân con in lên dấu chân cha The son’s footprint stepped over the one of the father
Mắt mẹ đã mờ vẫn sáng những trời xa... Though already blurred, mothers’ eyes were still
bright with far away skies...
Ta đã đi qua những cổng làng thơm hương lúa mới
Những cổng làng bâng khuâng mùa cưới I have gone through village gates so fragrant
Những cổng làng sâu như lòng mẹ thương con with the perfume of green paddy
Nòng pháo nghiêng nghiêng, viên đạn cũng bồn chồn Village gates spleenful in wedding seasons
Village gates as deep as mother’s love
Dù xuyên rừng sâu, hay vượt sông xa In the tilted field-gun barrels, bullets are also restless
Vẫn thấy cổng làng đau đáu nhìn ta...
Crossing deep forests or passing beyond far away rivers
Giếng Mía, 10-1965 I still saw the village gate looking anxiously at me...
Giếng Mớa 10-1965

THE PLACE WE LIVE ON
The place we live on has invisible roads

Leading to the mother’s feelings
Leading to the father’s heart...
As passers-by, you might not recognize

Nơi ở chúng tôi
The place we live on that is deep in the earth’s entrails
The small bed, turned in whatever direction,
Nơi ở chúng tôi có những con đường vô hình
meets with narrowness
Dẫn đến tấm lòng người mẹ
Water on the hill oozes down throughout
Dẫn đến trái tim người cha...
the rainy season
Bạn qua đường có thể chẳng nhận ra

Our meal ordinarily consists of simple dishes
Nơi ở chúng tôi chìm trong lòng đất
Experimentation cups were often used
Chiếc giường nhỏ, xoay chiều nào cũng chật
for drinking water
Nước trên đồi rỉ xuống suốt mùa mưa
American invaders’ bombs exploded
on almost everyday
Bữa cơm thường chỉ có rau dưa
Fragments of bombs cut off tables’ legs
Cốc thí nghiệm nhiều khi dùng uống nước...
Bom giặc Mỹ không ngày nào không nổ
Mảnh bom chém đứt chân bàn
Around the house, communication trenches

densely criss-crossed
Quanh nhà, hào chi chít dọc ngang Sunday is a fairly favorable day
Ngày chủ nhật lại là ngày được việc Once the radio is cut off, one strikes the table
Chiếc đài tắt, đấm xuống bàn, mới nói with one’s fist before speaking
Hôm sớm xúm quanh, nghe chiến thắng gần xa... In the morning and in the evening, people assembled
listening to near and far victories...
Cha anh các em gửi lại chúng tôi
Bao nhiêu lo toan, thương yêu và hy vọng Your parents and brothers have left behind for us
Không ở đâu như ở đây So many careful arrangements, so many love and hope
Một chút buồn vui cũng thành lớn lao Nowhere is like here
Cũng thành vang động A little bit of sadness or happiness turns big
Trong lòng người làm mẹ, làm cha... Turns far-resounding
In the hearts of fathers and mothers....
Bạn qua đường có thể chẳng nhận ra...
As a passer-by, you might not recognize it...
1965
1965
A QUITE PEACEFUL PLACE
The alert siren didn’t urge anybody to flee

It only urged to load and cock the gun
Nơi rất bình yên The crystalline sound of the Diesel motor
still resounded on the field
Còi báo động không giục ai lẩn trốn Vietnamese cranes still delivered the coal
Chỉ giục đạn lên nòng to friends’ ships that wharfed
Tiếng động cơ điêzen vẫn ròn rã trên đồng Small screws are still fastened to the bridge span,
Cần trục Việt Nam vẫn trao than cho bạn bè cập bến somewhat burned...
Đinh ốc nhỏ vẫn xoáy vào nhịp cầu, lửa xém...
The vapour of ton-bombs struck us like a storm
Hơi bom tấn quật ta như bão giật Our hearts didn’t beat faster
Tim ta không đập nhanh Our faces didn’t change colours
Mặt ta không biến sắc Our bullet’s trajectory reached the objective
Đường đạn ta bắn trúng mục tiêu Once black smoke was dissolved, on the sky
Trời tan khói đen lại lơ lửng cánh diều a kite again hovered
Bên sắc xanh lôi không Beside the blue colour of the airmine
Sáo vọng lời tình tự A flute echoed the courting sound
The uprooted bamboo trees again stuck fast

to the old ground
Shot forth green branches calling
the tambourine pigeons to come to coo
The birds’s chirping mingled with the sound
of students conning over lessons
A mother soothed her child on someone’s window
Tre bật gốc lại bám vào đất cũ Chickens chatteringly came down to their nests
Trổ cành xanh gọi cu cườm đến gụ Around the high barrel, were the two seasons’
Tiếng chim chen tiếng học bài reddish ripen paddy
Mẹ nựng con bên cửa sổ nhà ai Craters had a strong burning smell,
Ríu rít bầy gà xuống ổ and a wedding-party had gone through it...
Quanh nòng đạn cao, lúa hai mùa chín đỏ
Xuân Sơn Feb. 22, 1966
Hố bom khét nồng, đám cưới đã đi qua...
Xuân Sơn 22- 2- 1966

My old grandpa stayed home to beat

the makeshift gong
The makeshift gong made of the five thousand
pounds bomb-shell
Tiếng kẻng vỏ bom của ông tôi The village young men hung
on the green bamboo
Ông tôi già ở nhà đánh kẻng grove
Chiếc kẻng vỏ bom năm ngàn bảng Anh Whether people live near, whether they go far away
Bọn trai làng treo trong lùm tre xanh No one forgets the American bombings
Dù ai ở gần, ai đi xa And still feels warm upon hearing the sound
Không ai quên trận bom Mỹ dội of the makeshift gong of the homeland...
Vẫn ấm lòng nghe tiếng kẻng quê hương...
The sound of the makeshift gong flew
Tiếng kẻng lượn từng vòng chấp chới bay with a rolling motion and hovered
Pha loãng các vì sao và nhuộm đỏ chân mây Diluted the stars and reddened the horizon
Trâu giậm chân trong chuồng đòi được kéo cày Buffalo stamped their feet in the stable,
Lòng đỏ trứng đang thành hình cựa mình trong vỏ asking to pull the plough
Phôi nhũ sinh sôi uốn cong gié lúa Yolks of eggs that were taking shape stirred
Viên đạn nhảy lên ngồi trên kim hoả... in the shells
Embrios multiplied themselves bending the rice ears
The bullet jumped up to sit on the firing pin...
THE SOUND OF THE BOMB-SHELL

MAKESHIFT GONG OF MY
GRANPA
And the kite swinged admist the sky

The sound of the makeshift gong seemed
to make the hill golden
And flew like a swarm of bees looking for nectar
Eagerly bustling like crowded and hurried ordinary life
Circling the moonlit fifth-month rice,
Và cánh diều chao lưng trời the carp snapped the falling moon
Tiếng kẻng vàng đồi Zealous in the crater, the azolla turned green
Bay như đàn ong đi lấy mật with a smile
Náo nức như tiếng đời sầm uất The cooking fire turned rosy in the kitchen
Lượn lúa chiêm trăng, con chép đớp trăng rơi Stars bloomed whitening the house roof
Tở mở trong hố bom, bèo dâu xanh nụ cười like glutinous maize
Lửa chín hồng trong bếp The meeting at the centre of the warehouse
Sao nở trắng trên mái nhà như ngô nếp courtyard had new additional
norms
Buổi họp giữa sân kho, thêm mới các chỉ tiêu
On the far away battlefield, more letters
Chiến trường xa thêm thư người yêu...
from lovers were sent...
Không ai quên trận bom Mỹ dội

No one forgot the American bombings
Vẫn ấm lòng nghe tiếng kẻng quê hương...
While one still feels warm upon hearing the sound
Xuân Sơn 8- 1967 of the makeshift gong in the homeland...
Xuân Sơn 8-1967

VILLAGE ON THE EDGE OF THE

Làng ven mỏ
MINE
Cái làng nhỏ của tôi

My small village
Cách mỏ hai cây số Is at a distance of two kilometres from the mine
Con tàu chạy ngang đồng The train runs across the field
Lúa lấn vào chân mỏ The paddy encroaches on the foot of the mine
Một phần ba trai làng One third of the village young men
Đội mũ lò, vác cuốc Wore the kiln-hat and carried the hoe
Sáng sáng đạp xe đi Every morning they pedalled to the mine
Chiều chiều đạp xe về Every evening they pedalled back from the mine
Than đọng đuôi con mắt... Coal stagnated on their eyes’ tails...
Một phần ba gái làng One third of the village young girls
Có chồng chuyên làm thợ Had husbands that were workers
Sáng sáng ngước lên mỏ Every morning they turned up their eyes to the mine
Đôi mắt thăm thẳm đen Very very deep black eyes
Cày ruộng bật than lên
Ploughing the field for the coal to rebound
Lòng bồi hồi xúc động With a fretfully moved heart
Chiều chiều lau nòng súng Every evening they washed the gun barrel
Bụi than loang bàn tay... Coal dust spread on their hands...
The evenings in here

Houses were brightly lighted with
the blue miner’s light
The husband took care of his wife
Choosing the rice seed, and pre-earing dressing
Những buổi tối ở đây The wife took care of her husband
Nhà sáng xanh đèn mỏ Providing a good meal on the day
Người chồng lo cho vợ the coal seam was opened
Chọn giống, bón đón đòng Happiness and misfortunes
Người vợ lo cho chồng Were equally divided for both sides...
Bữa ngon ngày mở vỉa
Niềm vui và gian khổ Here when looking up to the sky
Chia đều cho hai nơi... Layers of coal were brightly lighted
Here when looking down to the port
ở đây nhìn lên trời Anchor ropes tautened the village bamboo trees
Tầng than đầy điện sáng Looking at the fluttering colour of smoke
ở đây nhìn xuống cảng One knows which boat is filled with coal.
Dây neo căng tre làng
Trông phất phơ sắc khói
Biết tàu nào no than.
Trong veo trong không gian

Tiếng em cười lưu luyến Chrystal clear in the space
Tiếng than trôi ra bến The sound of your reluctant to part laughing
Náo động cả làng khuya The sound of coal flowing to the wharf
Đường đến lớp em đi Causing a great stir in the late in the night village
Gót chân vương than bụi... On the road leading to the class on which you walked
Coal dust scattered on your heels...
Dọc ngang mương máng nổi
Dẫn nước mỏ về đồng Far and wide on the field the floating gutters
Rửa mặn và khoanh vùng Led the mine water to the ricefields
Lúa đã vào năm tấn Washing away the salt and delineating areas
Ruộng gần rồi bãi xa... Five tons of paddy had been brought in
Gái làng làm theo ca On the close ricefields and on the far away ground
Khơi mương và gặt lúa The village girls worked by shifts
Nếp sống của người thợ Dredging the ditches and reaping rice
Lan dần trong chúng tôi... The worker’s way of life
Spread little by little among us...
AT THAT PLACE...
At that place there was a newly built road

ở nơi ấy... Buffalos passed by causing ladder step weals
In february everything turned violet with
ở nơi ấy có con đường mới đắp the blooming margose flowers
Trâu đi hằn những bậc thang In march bamboo leaves fell making everything red
Tháng hai nở tím hoa xoan In april summer paddy turned milky
Tháng ba lá tre rụng đỏ Land and heaven are filled with the countryside scent
Tháng tư lúa chiêm vào sữa Tree-ducks flew back in pairs
Đất trời ngan ngát hương quê Laying eggs at the foot of the paddy...
Chim le le từng đôi bay về
Đẻ trứng vào gốc lúa... At that place there was a small house
A river with waves lapping throughout the year
ở nơi ấy có ngôi nhà nhỏ A brown sail that hid a plot of sky
Con sông quanh năm sóng vỗ The Thanh Hà orange tree that hung down its fruits
Cánh buồm nâu che một khoảng trời on the lime courtyard
Cam Thanh Hà rủ quả xuống sân vôi The bumping sound of the bucket resounded
Tiếng gầu va âm vang đáy giếng at the bottom of the well
Bậc thềm cao lắng sâu kỷ niệm The high threshold with deeply engraved memories
Bồi hồi hương tóc em... Fretty with the scent of your hair...
On the house’s roof, stars serriedly rose

While my mind is overladen with love
I heard dissolved into blood and flesh
The loud and metallic sound of the cock
Trên mái nhà chi chít sao lên in the misty night
Trong lòng anh, nỗi yêu chi chít The sound of the makeshift gong trilling at the school
Anh nghe tan thành máu thịt The sound urging the buffalo to plough
Tiếng gà lảnh lói đêm sương in the sunny afternoon...
Tiếng kẻng ngân nga mái trường
Tiếng giục trâu cày trưa nắng... At that place there was a five tons ricefield
Flavoured paddy ripened at the middle of october
ở nơi ấy có cánh đồng năm tấn From very very far, I’ve already seen you
Lúa tám xoan chín giữa tháng mười The night-colour hair, the quick steps
Từ rất xa, anh đã thấy em rồi You appeared, fleetingly smiled under
Mái tóc màu đêm, bước chân vội vã the vault of leaves
Em hiện ra, thoáng cười trong vòm lá Your teeth as white as green maize grains...
Hàm răng em trắng như hạt ngô non...
Giếng (Water well) hamlet 22-4-1969
HEN’S EGG FLOWER
Hoa trứng gà
The transparent heavenly silk thread
Spilled on your two cheeks
Sợi tơ trời trong suốt
Looking up, the sky was full of stars
Vương vào hai má em
I didn’t know that that silk thread
Ngẩng lên, trời đầy sao
Had been spilled from what direction...
Không biết sợi tơ ấy
Đã vương từ phía nào...
A scent of hen’s egg flower
Made the night scent pervasive
Một mùi hoa trứng gà
I held your hand
Lừng thơm trong hương đêm
A hand so callous and gritty
Anh nắm bàn tay em
So pity for you I felt
Bàn tay chai sạn cả
The strenuous months and years
Cứ nghĩ mà thương em
The arduous months and years
Những tháng năm vất vả
Working and loving each other
Những tháng năm gian khổ
The construction site was subject
Làm lụng và yêu nhau
to so much rain and storm
Công trường đầy mưa bão
While foreign agressors poured bombs
Giặc trút bom ngang đầu...
on our heads...
Máng sàng em làm việc
You worked with troughs and sieves
Giặc Mỹ bắn rốc két
The american aggressors fired rockets
Đoạn đường em thường đi
The portion of road you often go by
Giặc Mỹ rải bom bi
The american agressors spread steel-pellet bombs
The school you usually attended

Mái trường em vẫn tới Parts of the wall were taken by bombs
Bom sạt tường, xô ngói and tiles were pushed aside
Chỗ đôi ta tự tình The place we used to say sweet nothings to each other
Cũng thay dạng đổi hình Has also been transformed
Sau mỗi lần bom nổ Following each bomb explosion
Hố bom cày nham nhở Craters causes the land to be rough
Làm lạ cả lối quen and variegatedly ploughed
Nhưng anh vẫn gặp em Making the familiar road unfamiliar
Chưa lần nào lỡ dở But I still met you
Trời vẫn xanh cái thuở Having never failed to do so
Ban đầu ta biết yêu... The sky was always blue at the time
We first knew how to be in love...
Anh chẳng nói chi nhiều
Nắm tay em thêm chặt I don’t want to say much
Hoa trứng gà trắng muốt Holding your hand tighter and tighter
Thơm lừng trên đất than Snow-white was the hen’s egg flower
Sợi tơ trời bay ngang So fragrant on the land of coal
Mơ hồ bên gò má The heaven’s silk thread flew by
Ngẩng lên, trời trong quá Vaguely on your cheek
Sao gần và sao xa... Looking up, the sky was so transparent
With so many near and far away stars...
Hà Nội 20-8-1969
Hà Nội 20-8-1969
UNCLE HỒ’S TESTAMENTAL WORDS

To Yến
Lời di chúc của bác hồ So hot was the ship’s hold, so cold was Paris
Tặng Yến Filtering through Uncle Hồ’s soul
Have turned into the today’s Ba Đình azure sky
Bức sốt hầm tàu, giá buốt Balê In your sorrowful eyes
Lọc qua tâm hồn Bác
Thành sắc trời Ba Đình hôm nay xanh biếc In the middle of Hà Nội, on an autumnal evening,
Trong mắt đau thương của em you looked up
The shade of the coconut-tree cooled down
Giữa Hà Nội chiều thu, em ngước nhìn lên the leader’s house
Bóng dừa mát mái nhà lãnh tụ roof
Bức mành xanh buông trên sàn gỗ The green bamboo screen let down on the wooden floor
Bông hoa hồng lung linh mặt ao The rose sparkled the surface of the pond
Anh hiểu sao em đứng lặng nghẹn ngào I understood why you stood silent and choked
Trước giường nhỏ kê trong nhà nhỏ Before the small bed in the small house
79 tuổi xuân, Bác giành cho ta đó 79 years old, Uncle Hồ has reserved for us
Cho bao lứa đôi, cho dài rộng phố phường For so many couples, for long and wide streets
His biography doesn’t mention any medal

The whole nation. HE gave to us the responsibillty
of being the lords of
the land
Tiểu sử Người, không ghi có Huân chương Then HE left
Cả đất nước, Người trao ta làm chủ Wearing his old khaki shirt
Rồi ra đi His rubber pair of sandals
Với chiếc áo ka ki đã cũ And His beloved hair that had turned more silvery
Đôi dép cao su since the days he had spent in prison...
Và mái tóc thương yêu thêm bạc tự trong tù...
O Dearest, don’t forget
Em ơi, đừng quên These are also the testimental words of Uncle Hồ
Đấy cũng là Lời Di chúc của Bác Hồ Which HE had not written in His testament.
Mà Người không viết trong Di chúc.
Ba Đình 9:00AM on 9-9-1969
Ba Đình 9h ngày 9-9-1969
THE MINE AREA
Vùng mỏ People said this land cannot be loved easily

Widespread is the smell of gazoline, while earth
and stones lie about in disorder and in the way
Đã bảo đất này không dễ mà yêu
Temporary built houses with sheet-iron roofs
Sực nức mùi xăng, ngổn ngang đất đá
dazzled by the sun
Nhà dựng tạm, mái tôn nắng loá
The folk-song is the sound of road vibrating machines
Điệu dân ca là tiếng máy rung đường
People said this land cannot be loved easily

Đã bảo đất này không dễ mà thương
The worker’s nature, the nature of a truthful
Chất người thợ, chất người trung thực
and straightforward man
Anh chẳng nói nhiều, dù anh yêu em
I didn’t say much, although I loved you
Ghét mọi thứ màu mè
Disliking all showy matters
People said this land cannot be loved easily

Đã bảo đất này không dễ mà mê The speeds and echoes of industrial machinery
Những tốc độ và âm vang công nghiệp The sound of mine explosions, of trucks running fast
Tiếng mìn nổ, xe lao trên đường thép on steel-paved roads
Những bức tường cần cẩu nâng cao... The walls highlifted by cranes...
Vậy mà anh chẳng hiểu vì sao But I really don’t understand why
Anh chẳng thể xa đất này cho được I just cannot live far away from this land
Như con tàu chẳng thể xa sóng nước Like a boat that cannot stay far away from waters
Như cánh chim chẳng thể thiếu mây trời... and waves
Like a bird that cannot be short of sky and clouds...
1969
1969
PRESENTATION
Trình bày
O friend, I have two lungs
One is the Điền Trì village, with rising water
Bạn ơi, tôi có hai lá phổi
in autumn
Một là làng Điền Trì, mùa thu nước nổi
Another one is The Hồng Gai Mine street,
Một nữa là phố mỏ Hồng Gai
that’s sunny throughout the year
quanh năm
Amid those two benign lungs
rừng rực nắng trời
Here’s my heart
Giữa hai lá phổi lành
Đây, trái tim tôi
My heart beats following each breathing time
At times as fading as flowers
Tim tôi đập theo từng nhịp thở
At times as fresh as grass
Khi thì héo như hoa
Blood runs back and forth through the tunes of songs
Lúc lại tươi như cỏ
In happiness and in sadness, I haven’t known
Máu đi về trong âm điệu các bài ca
yet to speak out
Trong vui buồn, tôi chưa biết nói ra
Soft while at the same time burning

Vừa êm dịu lại vừa cháy bỏng
What’s to be done?
Biết làm sao?
My two lungs
Hai lá phổi tôi
One is raining
Bên thì mưa
While the other one is sunny
Còn bên thì lại nắng
Although my country always has a gorgeous sky colour
Dẫu quê hương vẫn thắm một sắc trời
So many flavours rushed into my chest

What’s to be done?
Bao hương vị ùa vào lồng ngực I dare not lie
Biết làm sao? The grass flavour wetted the Kinh river.
Tôi đâu dám đơn sai The rain steam aerated the soil loose
Hương cỏ ướt sông Kinh. Hơi mưa đồng đất ải The south-easterly wind’s taste burned the stones
Vị gió nồm cháy khét đá Đèo Nai on the Nai mountain pass
Tim tôi nối hai miền quê đó My heart connects these two countryside areas
Tiếng giục trâu cày The sound urging buffalos to plough
Tiếng xe lên mỏ The sound of trucks going to the mine
Tiếng vu vơ cây nước, chim trời The idle sound of trees, waters and skybirds
Touch the deepest spot in my soul...
Đều chạm vào nơi sâu thẳm hồn tôi...
I convey the innermost feelings of ordinary life

Tôi áp tải những nỗi niềm cuộc sống
Not far away at all, but right in my chest
Ngay trong ngực mình, nào phải đâu xa
I’m offering you
Xin dâng bạn
Two vermilion sails
Hai lá buồm đỏ thắm
That have flown up from our homeland’s wind
Đã bay lên từ nắng gió quê nhà....
and sun...
1970
1970
THE WEDDING NIGHT OF THE
STREET-END WAVER WHO MARRIED
THE GAYAL TRUCK DRIVER
Đêm cưới cô vẫy đầu đường There were plenty of flowers

lấy anh chàng lái xe bò tót in the transportation meeting hall
200-watt-bulbs were very bright
Gayal drivers, Bear drivers
Rất nhiều hoa trong hội trường vận tải
Standing and sitting about in disorder
Đèn hai trăm oát sáng choang
and in the way
Những anh lái bò, những anh lái gấu
Đứng ngồi ngổn ngang
Some were surprised when seeing
the street-end waver
Có anh ngạc nhiên thấy cô vẫy đầu đường
Who tonight, was so pretty and beautiful
Đêm nay bỗng sao xinh đẹp thế
Her stature seemed to be smaller
Vóc dáng cô hình như nhỏ bé
Only a little smaller comparing to ordinary days
Một chút thôi, so với lúc thường
With the time she stood on the street-end waving

Với lúc cô đứng vẫy đầu đường
For drivers to empty their Benne trucks
Cho các anh chàng dốc ben đổ đá
Her silhouette was printed on the grass-green sky
Bóng cô nàng in lên nền trời lá mạ
As pure as a popular song...
Tinh khiết như một câu ca dao...
The Gayal truck driver raised his high male voice

Anh lái bò cất giọng nam cao A strong singing voice, swishing directly
Giọng hát khoẻ, vút thẳng từ lồng ngực from his chest
Tay quen lái những cung đường gấp khúc A driver who used to drive on broken road
Lời ca quen những âm điệu ngang tàng The familiar words he sang have extraordinary
proud tunes
Có bỏ chúng anh chăng, ơi hỡi cô nàng(1)
Có bỏ đầu đường chăng, cái đầu đường ấy Will you leave us, o our beautiful belle (1)
Cái đầu đường cao, hoàng hôn như lửa cháy Will you leave the street-end, that street-end
Vắng em, màu mây sẽ thành cô đơn... That high street-end with twilights like burning fire
Without you, the colours of clouds will be lonely...
(1)
Street-end waving at open air
(1)
mines is a job quite simple,
Vẫy đầu đường ở mỏ lộ thiên là however, the female worker has to
nghề tuy đơn giản, nhưng sương endure dew and sun real hard, some
nắng rất vất vả, nhiều cô lấy when married had to change their
chồng là phải chuyển, cô khác lại jobs and others came up to replace
lên thay. them.
Thấp thoáng sau sắc trắng lay ơn Appearing and disappearing alternatively behind
Mặt chàng rể đỏ như uống rượu the white colour of the gladiolus
Anh chàng có tiếng còi rất điệu The bridegroom’s face was as red as if he were drunk
Nhất là khi phía trước có em... The guy had a very mannered whistle sound
Particularly when she was standing before...
Anh đón cô về trong ánh đèn đêm
Nhạc nhẹ, rèm buông, ô cửa mát He brought her home in the street lamps’ light
Người dự cưới lại lái xe lên tầng Light music, curtains let down, and a cool window
Ô, anh lái gấu nào đã hát The wedding guests again drove the truck to the layers.
Bài ca về mùa thu và những ngôi sao... O, what bear truck driver had sung
The song about the Fall and the stars...
Cọc Sáu thu 1970
Cọc Sỏu Autumn 1970
DOING HYDRAULIC WORKS

AT GIÁP KHẨU
To D.
I
Hydraulic work is an arduous work

làm thuỷ lợi ở Giáp khẩu
At times it was as sunny as fire being poured down
Tặng D. One’s face skin turned bright and cheerful red
I then became brownish black
At times it rained and the north-easter wind blew
Làm thủy lợi là việc làm gian khổ without interruption
Khi thì nắng cứ như lửa đổ Feet and hands got gooseflesh
Da mặt đỏ au rồi lại sạm đen and turned rigid and numb
Khi mưa dầm, gió bấc liên miên The pasty mud was at one’s belly level
Chân tay cứ nổi gai tê cứng The smell of soaked mangrove
Nhão nhoè bùn hoa ngang bụng cannot be called fragrant
Mùi sú vẹt ngâm, không thể nói là thơm Dipping one’s hand to pick up the piece of earth,
Vục hòn đất lên bùn lấm đuôi mày mud stained one’s eyebrow
Có khi ngang chừng, hòn đất vỡ... At times at mid-way the piece of earth broke...

But we do know that tomorrow
This place will no longer have mangrove
And the ditch will carry away all saltiness
and sourness
Làm thủy lợi là việc làm gian khổ Carrying also all sufferings deposited since
Nhưng chúng tôi biết ngày mai the days past...
Nơi này chẳng còn sú vẹt The patches of vegetables will forge ahead green
Và dòng mương cuốn hết mặn chua and cool
Cuốn cả khổ đau lắng đọng tự ngày xưa... Taut and plump kohlrabi and cabbage
Những vạt rau vượt lên xanh mát that spread its fan-like leaves
Xu hào tròn căng, cải xoè lá quạt Fish eating the dew caused the transparent surface
Cá ăn sương ngầu đục mặt mương trong of the ditch to be very muddy
Những con cá mình hoa, những con cá đuôi hồng... Fish with flower-like bodies, with rosy tails...
II
II Hydraulic work is an arduous work

The clod of earth was as heavy as a stone
Làm thủy lợi là việc làm vất vả No kidding, one carries the heavy clod of earth
Hòn đất nặng chẳng khác gì hòn đá on one’s shoulder
Không đùa đâu, hòn đất nặng vác vai Running down, running up, in a short,
Chạy xuống, chạy lên, quãng ngắn, quãng dài in a long distance
Đất chẳng thiếu vỏ hà và gốc sú The clod of earth didn’t lack the husks of shipworms
Sâu bốn thép mai chưa gặp lần đất củ and mangrove roots
Ngổn ngang sỏi, cát, rễ cây As deep as four steel large-blade spades, one still
Nước váng cua, vọt những tia dài... doesn’t meet with the layer of bulb-like earth
Lying about in disorder and in the way were pebbles,
sand and tree roots
Crab-scum water spurting out in long jets...

Làm thuỷ lợi là việc làm vất vả But we do know about tomorrow
Nhưng chúng tôi biết ngày mai This place will no longer be salty and sour
Nơi này chẳng còn chua mặn Little by little the land will have more sweet flavour
Đất sẽ lên dần vị ngọt And a portion of Hạ Long will be transformed
Và một phần Hạ Long sẽ hoá thành đồng into bronze
Màu đẹp nhất vẫn là màu lúa chín The beautifullest colour remains the one of ripen paddy
Có đảo xa sắc chiều buông tím There is a far away island with purple evening colour
Có cánh buồm hồng mặt trời lên There is a sail that’s rosy when the sun rises
Có trăng vàng anh đứng bên em There is the golden moon when I stand beside you
Trên bờ vịnh nồng nàn vị muối... On the shore of the gulf, filled with a passionate
flavour of salt...
Giáp Khẩu 7.11.1970
Giáp Khẩu 7-11-1970
Khúc hát riêng THE PARTICULAR SONG OF EARTH-
của những người đào đất DIGGERS
Chúng tôi quần nhau với đất We tried to get the better of the earth by wearing it out
And found out our own particular song
Và tìm ra một khúc hát riêng
T.N.M.
T.N.M
The later in the afternoon the colder the weather was

Càng về trưa càng rét dữ
Cơn gió buốt thấm qua làn áo mỏng The biting cold gut of wind sank through the thin dress
Giọt mưa chảy dọc sống lưng The rain drops flowed lengthwise on our spines
Đầu gối ngập bùn Our knees were profusely covered with mud
Ngực bê bết đất The earth smeared all over our chests
Chúng tôi vẫn làm quần quật We always worked with continuous exertions
Chưa ai nghĩ là đã mấy giờ rồi... No one thought about what time it was...
Tai không chờ nghe tiếng kẻng công trường Our ears didn’t await to hear the makeshift
Mắt không dõi áng mây, đoán mặt trời gong of the construction site
đã lên đến đỉnh Our eyes didn’t follow closely the cluster of clouds,
Những hòn đất kềnh càng sáu cạnh guessing that the sun had reached its peak
Những hòn đất vuông hòm sớ The bulky hexagonal clods of earth
Cả những hòn đất vỡ Square clods of earth looking like bonzes’
Tới tấp lao qua tay chúng tôi ordination certificates trunk
Including the broken clods of earth
Were fastly and thickly thrown through our hands

Mười đầu ngón tay xây xát vết hà Our ten fingerheads scraped off by shipworms
Ngực nhói đau gốc sú Our chests felt a stinging pain caused
Càng về trưa, càng rét dữ by mangrove roots
Chúng tôi đứng nghiêng, nhìn về phía trước The later in the afternoon, the colder the weather was
Hòn đất lướt nhanh về phía sau We stood inclined, looking towards the front side
Không biết ai đã nói lần đầu We didn’t know who had spoken first
Rồi tất cả chúng tôi cùng nói Then all of us shouted together
Tiếng chuyền từ đầu dây đến cuối The sound was carried from the top
Từ một dây đến rất nhiều dây: of the line to the
- Đất này, đất này... rear
From one line to quite a lot of lines:
Thế là thành một khúc hát riêng - Here’s the earth, here’s the earth...
Chúng tôi sáng tạo ra cùng với con mương
Mạnh hơn mưa giông Then a particular song was composed
Mạnh hơn gió bấc We created it along with the ditch
Mạnh hơn cả tay tê, bụng đói Stronger than stormy rain
- Đất này, đất này... Stronger than numb hands and hungry bellies
- Here’s the earth, here’s the earth...
Our song continues to be sung harmoniously

Through many pitches
High sound, dull sound
Khúc hát của chúng tôi vẫn cất nhịp nhàng Cracked sound, clear sound
Bằng rất nhiều cung bậc The wind constituted an immense accompanying
Tiếng cao, tiếng đục bass part
Tiếng rè, tiếng trong The rain beat time monotonously
Gió đệm một bè trầm mênh mông on the hats made of leaves
Mưa gõ nhịp đều đều trên mũ lá We felt illuminated by a quite strange matter
Chúng tôi thấy sáng ra điều này rất lạ Which we had never seen before
Như chưa hề thấy bao giờ The sound of the bronze drums of thousands
Tiếng trống đồng ngàn xưa of years past
Tiếng mẹ đắng cay giấc ngủ The mother’s sound and her bitter sleep
Tiếng máu và mồ hôi bao năm The sounds of blood and sweat that for years
Dạy chúng tôi yêu thương, dựng xây và gìn giữ Have taught us to love, to build and to safeguard
- Đất này, đất này!... - THIS LAND, THIS LAND!...
Giáp Khẩu 9.11.1970 Giỏp Khẩu 9-11-1970

DEAR MOTHER
This is my girlfriend - dear mother

Her native place is close - it’s the Quảng Yên
district’s capital
Thưa mẹ
A district’s capital inhabitant
but she’s not used to trading
Đây là cô bạn con - thưa mẹ
Both her father and brother are shipbuilders
Quê cũng gần thôi, thị xã Quảng Yên
Người thị xã nhưng không quen buôn bán
We met each other at the mine region
Bố và anh, đều là thợ đóng thuyền
She’s a welder and I’m a hammerer
From a same construction site, i.e. very close
Chúng con gặp nhau ở vùng mỏ
to each other
Bạn con thợ hàn, con thợ gõ
At a distance of about five times from here
Cùng một công trường, nghĩa là rất gần nhau
to the foot of the areca-nut tree
Cách khoảng năm lần, từ đây ra đến gốc cau
We love each other, do you agree
Chúng con yêu nhau, mẹ có ưng không
She’s my friend, she’s very gentle, dear mother
Bạn con đấy, rất là hiền, mẹ ạ
She knows how to make quids of betel and to saw
Biết têm trầu và biết khâu vá
And to prepare ricefield crab soup with malabar
Biết nấu canh cua đồng với rau mồng tơi
nightshade
We’ll go to work together and will take care of you

Well, my girlfriend is saluting you, dear mother
She wore a snow-white shirt
Chúng con cùng đi làm, cùng chăm sóc mẹ And put on a sky-blue coloured scarf
Đấy - bạn con chào mẹ - mẹ ơi
Bạn con mặc áo sơ mi trắng muốt In spite of your dim sight, I believe
Cổ quàng khăn màu xanh da trời you still can see her
(Sit nearer to me dear!) - Dear mother,
Mắt mẹ tuy mờ, nhưng con tin là mẹ nhìn thấy she is your daughter-in-law
(Ngồi gần nữa em!) - Thưa, nàng dâu mẹ đấy The thrifty and good contriving welder will make
Cô thợ hàn đảm đang sẽ làm mẹ vui lòng you feel greatly pleased
Mẹ ơi, mẹ ơi, mẹ có ưng không? Dear mother, dear mother, will you agree?
Cọc Sáu 1970 Cọc Sỏu 1970

THE FEMALE WELDER
ON THE FRAME OF THE
MULTI-STOREYED HOUSE
Cô thợ hàn
trên khung nhà cao tầng You stood on the frame
of the multi-storeyed house
Em đứng trên khung nhà cao tầng Like a green leaf, sprouting from
Như chiếc lá xanh, nảy trên cây sắt thép an iron and steel tree
Từ tay em, những tia lửa bay ra From your hand, fire rays flew out
Em thành trung tâm muôn ngàn sao sa You became the centre of thousands
Nối liền trời và đất of shooting stars
Nối liền ước mơ và sự thật Connecting heaven and earth
Nối liền hôm nay và ngày mai Connecting dream and reality
Connecting today and tomorrow
Chắc em không ngờ đêm đêm dưới bóng cây
Có một chàng trai, chính là tôi đây You probably don’t suspect that every night under
Đứng lặng im tôi ngắm the shade of the tree
Em hiện ra trong muôn ngàn sao bay... There was a young man, who is myself
Standing in silence, I admired
1970 You who appeared amidst thousands of flying stars...
l970
THE LIGHT IN THE DESTRUCTION

AREA
Ánh sáng vùng huỷ diệt I
Following series of bomb explosions

I
that broke everything to pieces
The Bài Thơ mountain also no longer has its old form
Sau những loạt bom tung vỡ
The sea wind blew from this street’s end
Núi Bài Thơ cũng chẳng còn hình dáng cũ
to the other street’s end
Gió biển đầu phố này thổi suốt cuối phố kia
The earth surface was pitch-black
Mặt đất tối đen
Like at the time fire had not been discovered
Như thuở loài người chưa tìm ra lửa
by mankind yet
Hố bom khoét tim đường nham nhở
Craters made the roads’ centres rough and variegated
Sóng biển xô vào ì oạp
Seawaves rushed in and lapped
Đất đá dồn cao ngang thắt lưng...
Earth and stones heaped up till the belt level...
II
II
One should use ordinary striking machines
Phải làm sao cho máy gạt thông thường To urgently lead the convoy to this place
Dẫn đoàn xe qua đây khẩn cấp The district’s capital suddenly turned bright
Thị xã bỗng bật lên Flaring brightly with thousands of torches
Bừng bừng hàng ngàn ngọn đuốc Taking out of darkness
Lôi ra khỏi bóng tối The throughly broken and singed walls
Những bức tường vỡ toác, cháy thui Twisted iron frames were imprinted
Những khung sắt cong queo in lên nền trời on the firmament
Những thân cây xà cừ, bom chẻ tướp như đuôi ngựa The mother-of-pearl tree trunks splitted
Cả cung đường đốt lên thành lửa by bombs and tattered as horses’ tails
Căng trên bờ vịnh giải Ngân Hà A whole portion of road burned into a great fire
Những ngôi sao gần, những ngôi sao xa Stretched over the gulf’s shore was the Milky Way
Bập bùng cháy dưới màu mây đỏ ối With close stars and far away stars
Vịnh Hạ Long - vạc đồng nung chảy Flickeringly burned under the reddish colour of clouds
Nhấp nhô ngàn đảo đá trong sương The Hạ Long Bay – a broiling bronze cauldron
Đám cháy vòng cung tám cây số đường With thousands of rolling stone islands in the mist
Như lưỡi liềm khổng lồ, tôi giữa trời và đất... The circular fire covering eight kilometres of roads
Was like a huge sickle, tempered between heaven
and earth...
III
The roads rebecame contiguous with traces

of the striking machine’s teeth
The convoy travelled, the sound
of the chains resounded
III In the magnanimous glittering fire like
in the chaotic days...
Đường liền lại những vết răng máy gạt The driving fighters looked through
Đoàn xe đi, tiếng xích dội vang the squared window
Trong ánh lửa hào hùng như thuở hồng hoang... And saw that they were travelling under
Những chiến sĩ lái xe nhìn qua ô cửa the protection of the fire
Thấy mình đi trong đùm bọc chở che của lửa That rose high on two rows of female bamboo
Bốc cao trên hai hàng nứa tẩm dầu trees soaked with oil
Lửa bạt ngàn đồi tranh, bãi lau The fire was thick and interminable
Lửa rừng rực mái nhà cao thấp on the alang grass hill and the reeds plain
ánh mắt anh đỏ ngầu, hàm răng nghiến chặt Flaring up brightly over high and low houseroofs
Và xe lao như viên đạn thoát nòng! The driving fighter had bloodshot eyes,
and was grinding his teeth
And the truck darted ahead like a bullet escaping
from the gun barrel!
Enemies’ fighter planes continued to circle high

Máy bay thù vẫn lượn cao trên không on the sky
Những đường lượn kinh hoàng ngơ ngác The dazed and panicked circlings
Trước ánh lửa Before the glaring fire
Cháy vòng cung tám cây số đường Burning circularly over eight kilometres of roads
Như lưỡi liềm khổng lồ, tôi giữa trời và đất... Like a huge sickle, tempered between heaven
and earth...
Hồng Gai 7-1972
Hồng Gai 7-1972
A STORY THAT HAPPENED
IN THE EMERGENCY CAVE
Chuyện trong hang cấp cứu
That women rushed down into the cave along
Người đàn bà ấy ập vào hang cùng với hơi bom with the bomb gas
Lát sau chị đau bụng đẻ A moment later she got her labour pains
Chiếc bàn mổ bỗng thành bàn sinh nở The operating-table suddenly became the delivery table
Chúng tôi nén đau, không ai nỡ rên We repressed our pains and no one had
Phải để chị sinh con trong những phút bình yên the heart to groan
We must let her deliver in peaceful minutes
Phải để chị sinh con trong những phút bình yên
Chấn động bom, chị có sao không? We must let her deliver in peaceful minutes
Ai lường được những gian nan, trắc trở Will she be alright in the stir produced by bombs?
Tôi nghe rõ người nằm bên, đang thở Who can guess the mishaps and hitches
Dù vết thương nhức buốt cũng không rên I heard clearly my neighbour breathing
Phải để chị sinh con trong những phút bình yên Though his wound got a lasting sting, he didn’t groan
We must let her deliver in peaceful minutes
Phải để chị sinh con trong những phút bình yên
Nghĩ suy của chúng tôi, đều dồn vào đấy We must let her deliver in peaceful minutes
Đứa trẻ ra đời trong trận bom - All our thinking was concentrated in that matter
Đứa trẻ kỳ diệu ấy The child was born in the bombing
Sẽ ra sao? Hồi hộp đến lạ thường... That marvellous child
What will become of him? It was strangely
suspenseful...
That waiting was like a tense string

Suddenly the “oe oe” (Onomat) wailing
of the baby vibrated
Sự chờ đợi như sợi dây căng thẳng The cry of the new-born child
Chợt rung lên. Tiếng trẻ khóc oe oe Went through our hearts
Tiếng trẻ khóc Strong and happy as a summer lightning
xuyên qua lòng chúng tôi Over-stunned, we sat up like a spring
Mạnh và vui như tia chớp mùa hè That mother tiredly smiled
Bàng hoàng quá chúng tôi bật dậy Her hand probing to see whether her child
Người mẹ ấy mỉm cười mệt mỏi is a girl or a boy...
Tay tìm xem con gái hay trai...
Although we didn’t know who that mother was
Dù chẳng ai biết người mẹ là ai We bustlingly took care of her like she were a relative
Cũng chăm nom như người nhà rối rít I shook the man beside me, he was already dead
Tôi lay người nằm bên. Anh ta đã chết His teeth biting to pieces his lips, without
Răng cắn nát vành môi, không một tiếng rên the least groaning
Phải để cháu ra đời, We must let the child come to life

Trong những phút bình yên... In the most peaceful minutes...
Hồng Gai 7-1972 Hồng Gai 7-1972

YOU COME BACK TO THE MINE

AREA
Sooner or later you’ll get used to the wind over here

Em về vùng mỏ The wind endlessly blew down from heaven
Then gust after gust spreaded everywhere
Rồi em sẽ quen với gió ở đây in all directions
Gió hun hút từ lưng trời xuống In whatever direction the doors are turned,
Rồi lớp lớp toả đi các hướng the houses are all similarly cool
Cửa quay phía nào, nhà cũng mát như nhau
Sooner or later you’ll get used to the land over here
Rồi em sẽ quen với đất ở đây When broken and set on fire the clod of earth will blaze
Hòn đất bẻ ra, đốt lên là cháy When your drop of sweet sank in that land
Khi giọt mồ hôi em thấm vào đất ấy The land will become your homeland
Đất sẽ thành quê hương
Sooner or later you’ll get used to the sun over here
Rồi em sẽ quen với nắng ở đây The sun is like a blurry fire before your eyes
Nắng như lửa loà loà ngang mặt You begin your shift in the lasting rain
Em vào ca khi mưa dầm gió bấc and the North-easterly wind
Nắng sẽ là khao khát ở trong em The sun will be your innermost craving
Sooner or later you’ll get used to the deafening

sound of the hammer
The sound of trucks running on the layers like
a storm
You’ll sleep well amidst the four thundering corners
In the absence of such sounds, you’ll feel lonely...
Rồi em sẽ quen với tiếng búa chói chang
Tiếng xe chạy trên tầng như bão And then sooner or later you’ll get used to me
Em ngủ ngon giữa bốn bề vang động To my hands that push aside the mountain
Vắng những âm thanh này, em sẽ thấy bơ vơ... and open a dreamy horizon
I love you with a silent and burning love
Và rồi em sẽ quen với anh Till the very end of the last year
Tay gạt núi, mở chân trời mơ mộng and month of my life...
Anh yêu em lặng thầm và cháy bỏng
1973
Đến tận cùng năm tháng cuộc đời anh...
1973
Biết nói với anh thế nào I DON’T KNOW WHAT I SHOULD
về vùng than TELL YOU ABOUT THE COAL
REGION
Tặng nhạc sĩ Lương Vĩnh
To musician Lương Vĩnh
Hình như làn sóng Hạ Long xanh
Vỗ mênh mông trong cơ thể tôi It seems the blue waves of the Hạ Long Bay
Làm thịt tôi thơm và máu tôi mặn Lapped boundlessly in my body
Hình như hòn than nặng Causing my flesh to turn fragrant and my blood salty
Đập giữa lồng ngực tôi như một trái tim It seems the heavy lump of coal
Hình như lửa âm thầm chứa trong vàng đen Beat amidst my chest like a heart
Đốt cháy ruột gan tôi đến nỗi It seems the fire silently contained in the black gold
Tôi ngồi đứng không yên... Burned my entrails to such a point that
Và cơn gió dưới hầm lò thổi lên I could not sit or stand in peace...
Qua xương sườn tôi như qua cành giâu gia trụi lá And the gust of wind blowing up from the pit
Mở cửa tâm hồn tôi, thấy bao điều mới lạ Went through my ribs like through
Chính là người thợ với chiếc búa khao than a leafless branch of baccaurea
Bổ vào lòng đất âm vang... Opening my soul and allowing me to see
so many new things
1973 Was the miner with the hammer that dealt
the first blow to the coal seam
Striking into the echoing and resounding earth bed...
1973
MOTHER
I dared not think that you’ve deceived me

Mẹ When you told me about so many stories
I continued to grow up and to believe
Con đâu dám nghĩ rằng mẹ đã dối lừa con Life in the past didn’t have any suffering
Khi mẹ kể con nghe bao nhiêu chuyện
Con cứ thế lớn lên và cứ tưởng If there were a betel cord, there were also
Cuộc đời xưa làm gì có khổ đau an areca-nut tree trunk
The carambola tree gives its yellow fruits,
Đã có dây trầu thì hẳn có thân cau saving poor and hungry people
Cây khế sinh quả vàng, cứu người nghèo đói The mouse blows a trumpet inviting
Chuột thổi kèn rước mèo đi dự hội the cat to attend the festival
Con cóc xù xì thành cô gái xinh tươi The rough and warty toad became
an attractive pretty girl
Con đã tin những điều ấy bao năm trời
Sống cứ ngơ ngơ, ngác ngác I’ve believed in such thing throughout so many years
Nếu cuộc đời không dạy con bằng sự thực I’ve lived naively and dazedly
nghiêm khắc Were life not to teach me with serious realities
Thì chắc con không thành con hôm nay... I wouldn’t have become myself today...
Dear mother, I’ve had several days

In which I’ve gone alongside your old
sufferings in days past
Mẹ ơi, con đã có nhiều ngày I little by little have understood why you’ve
Đi dọc nỗi buồn đau xưa của mẹ had such a hard and miserable life
Con dần hiểu vì sao mẹ cực khổ thế While the stories you’ve told me and your lullabies
Mà chuyện kể, lời ru, chỉ có ngọt ngào were all so sweet, so
suave
Con đã đi nhiều miền quê xa
Càng đi, càng thương mẹ nhiều lắm I have travelled across a lot of far away countryside
Con dần hiểu The more I travelled the more I pitied you
Nếu mẹ chỉ dạy con những sự thực cay đắng I little by little realized
Thì chắc con cũng không thành con hôm nay... Were you to teach me only bitter realities
Then I wouldn’t have become myself today...
Mỗi lần con nhớ lại tuổi thơ ngây
Lại muốn nói một điều gì với mẹ Each time I remember my tender age
Nhưng rồi tự trách mình nông cạn thế I again wish to tell you something
Chỉ nhìn mẹ cười thôi Then I blamed myself for being so superficial
Đã biết mẹ hiểu hơn Upon looking at you and your smile
I realized that you’ve truly understood
You’re always like in days past, beautiful

Mẹ vẫn như xưa, đẹp một vẻ buồn with a somewhat sad look
Thăm thẳm một nỗi gì xa vắng A very deep and far remoteness
Mỗi lần về, tóc mẹ thêm bạc trắng Each time I came back, your hair turned more silvery
Ngay tóc con, giờ cũng chớm hoa râm My own hair now begins to turn pepper-and-salt
Con ghé về thăm nhà I dropped by for a visit

Bỗng đứng sững ở góc sân I suddenly stood dumbfounded at
Nghe mẹ lại đang ngọt ngào ru cháu nhỏ a corner of the yard
Chỉ có vậy thôi Listening to you sweetly lulling the grandchild
Mà sao con nghẹn thở That was all that happened
Cứ tự nhiên ứa nước mắt ra... But I choked and couldn’t breathe
While from my eyes tears naturally oozed out...
Quảng Bá 4 - 1973
Quảng Bá 4-1974
ON THE HIGH SEAM 380
Driving the Gayal, the Benla trucks with wheels

higher than man’s head
Trên tầng cao 380 On the high seam three hundred eighty
In the old dream, I dared not think
Lái bò tót, benla, bánh xe cao hơn đầu người I might one day walk on the trail of clouds
Trên tầng cao ba trăm tám mươi
Ước mơ xưa, tôi cũng không dám nghĩ The clouds now crawl through the wheels of my truck
Có ngày mình đi trên làn mây trôi When I empty the Benne truck pouring stones down
to the street’s end
Mây bây giờ luồn qua bánh xe tôi O, were one to look up from the workers’ street
Khi tôi dốc ben, đổ đá xuống dầu đường One will see on the sky that we were erecting
ồ, nếu ai từ phố thợ nhìn lên a lot of matchboxes
Sẽ thấy ngang trời, chúng tôi đựng đứng
những bao diêm One will see on the sky, earth
and stones galloping like horses
Sẽ thấy ngang trời, đất đá phi như ngựa Dust made everything very gloomy - like
Bụi mù mịt - chiến trường trong chuyện cổ a battlefield in a legend
Từng nhóm trẻ con đứng dưới phố vỗ tay Groups of children stood down on the road
Cho đến khi, xe chúng tôi lẫn vào trong mây... and clapped their hands
Until our trucks disappeared in the clouds...
Để lại không gian tiếng đất văng, đá xối Leaving in space the sounds of cast earth
Như bão mưa and poured down stones
Hơn cả bão mưa Like rains and storms
Giữa trời heo may hay nắng gắt Even more than rains and storms
Amist the coldish north-easterly wind or under
Chúng tôi gọi đấy là cơn mưa khô
a scorching sun
We called it a shower of dry rain
Cơn mưa này mở rộng niềm vui
Than hiện trên tầng những vỉa dày nục nạc This shower was expanding our happiness
Nhìn vỉa than mừng rơi nước mắt Coal appeared on the layer with thick and puffy seams
Tổ quốc mình giàu đến thế này ư? Looking at the coal seams we were so happy
that we shed tears
Tổ quốc mình bát ngát cánh đồng xưa Is our country so rich to such an extent?
Đang nuôi lớn những vùng công nghiệp
Làm thật nhiều than, đấy là điều tâm huyết Our country with its immense old fields
Was developing industrial zones
Đang gọi trong tim tôi hôm nay
Producing the greatest amount of coa1,
that’s the heartfelt problem
Bạn mình ơi, nếu bạn về đây That, in my heart, is calling me today
Sẽ cùng nghe tiếng mưa vang động ấy
Ngẩng lên tầng, tan mây, bạn sẽ thấy O my friend, were you to come back here
Ngang trời, chúng tôi dựng đứng những bao diêm... Together we’ll listen to that resounding sound of rain
Looking up at the layers, when clouds dissolve, you’ll see
1973
On the sky, we were erecting so many matchboxes...
1973
4.000.000(1)
4.000.000(1)
Em ơi
Dearest
có thể là
maybe
ngày mai
tomorrow
con số này
this number
sẽ thành
will become
nhỏ bé
small
sẽ thành
will become
vô nghĩa...
insignificant...
nhưng
But
hôm nay
today
con số này
this number
dội vào ngực anh
rebounded in my chest
như sóng biển dội vào bờk biển
like sea-waves spirting back upon the seashore
như gió rừng dội vào vách đá
like the forest wind blowing forth on the cliff
như cơn mưa rào dội vào cây lá
like the shower pouring forth on the trees
như mọi vui buồn của em
and leaves
dội vào
like all your happiness
đời anh...
and sadness bouncing into
my life...
(1) (1)
4.000.000 tấn than sạch là sản lượng 4.000.000 tons of coals was the state
pháp lệnh của công nhân mỏ Hồng Gai năm law production of miners at the Hồng Gai
1975. mine in 1975.
Em ơi Dearest
Con số này this number
giản dị as simple
như thuở em thơ ngây as the time you were young and innocent
xoè bàn tay đếm ngón tay opening your hand and counting your fingers
như thuở em đến trường as the time you went to school
cộng que hai với hai adding two sticks to two sticks
như thuở ban đầu as at the beginning
chúng mình bàng hoàng nhìn nhau when we stunningly looked at each other
dưới ánh trăng liềm mờ ảo... under the dim and illusive moonlight...
Em ơi Dearest
con số này this number
táo bạo is reckless
như mũi khoan xoay cầu as the twist-drill drilling the bridge
xuyên qua tầng tầng đá ong crossing layers and layers of laterite
như xe ben 50 tấn lượn vòng as the circling 50-tons Benne truck
từ đáy moong lầy from the bottom of the muddy coal exploiting lake
lên mặt tầng cao to the surface of the high stratum
vận tốc bánh xe 200 vòng phút the wheel’s speed of 200 revolutions per minute
Em ơi Dearest
con số này this number
rất thực is quite real
như sắc hồng trong máu like the pinkish colour in blood
vị mặn mồ hôi the salty flavour of sweat
like your soul’s light

như ánh sáng tâm hồn em your transparent eyes laughed...
mắt trong em cười...
Today I went
Hôm nay anh đi throughout the coal area
suốt vùng than in the noisy sound of numbers
trong tiếng ồn ào con số in all happiness and sadness of workers’ life
trong mọi buồn vui đời thợ Deep attachment and love couldn’t be voiced.
yêu thương khôn nói lên lời. I live among everybody
Anh sống giữa mọi người hoping that
mong sao each verse I write
mỗi câu thơ anh viết is like a coal slab
như tảng kíp lê not variegated and sophisticated
không hoa lá, cầu kỳ not false, feeble and cowardly
không yếu hèn, dối trá and is offered to the homeland
dâng đất nước The homeland
Đất nước that has had so many sacrifices
bao hy sinh to liberate the South
cho ngày giải phóng miền Nam and so many careful plans
bao lo toan for our industry
cho nền công nghiệp Intelligence and sweat
Trí tuệ, mồ hôi which no writing can describe...
không bút nào tả xiết... The lump of coal brought up from the deep lake
Hòn than đưa lên từ dưới moong sâu three parts of skywater and one part of earthwater
ba phần nước trời, một phần nước đất
bơm phà không nhanh, máy ngập Were the ferry-pump not quick enough,
Trên tầng cao the machine would be submerged
đèn pha chiếu qua sa mù đặc On the high stratum
khoan chày đập, giã 80 lần phút the searchlight radiated through the thick fog
Các chị sửa đường the drill-pestle banged, pounded 80 times per minute
hai bàn tay vá từng hòn đá nhỏ The road repairwomen
dưới trời tầm tã mưa... with two hands adjusting the least tiny stone
Các anh thợ lò under a pouring rain...
lưỡi búa xả vách than toé lửa Brazier workers
hơi nóng như nung trong mũ nhựa... their hammers striking the coa1 wall producing sparks
the heat was as hot as baking in their plastic hats...
Em ơi
có vượt qua những ngày gian khổ Dearest
mới hiểu vì sao by dint of overcoming arduous days
vì sao con số one could understand why
khô khan why the number
trần trụi so dry
con số so bare
lại vỗ vào đời anh như sóng vỗ had clapped into my life like waves lapping
lại dội vào ngực anh had shot up into my chest
như trận gió rừng... like a blast of forest wind...
1974 1974
LISTENING TO FISHERMEN’S SONGS

ON THE SEA ISLAND QUAN LẠN
Knowing that the tea is delicious

when its scent flew across my face
Knowing that you’re pretty when you trilled
your singing voice
Nghe hát dân chài trên Who designed for you the white dress
biển đảo Quan lạn with the lotus-like neck
That made you, who’re already pretty, even prettier
Biết trà ngon khi hương bay ngang mặt

From days of yore, who were the lovers
Biết em xinh khi em ngân giọng hát
that had loved each other so much
Ai bày cho em cái áo trắng cổ sen
In the song, who were people that missed
Để em xinh rồi, em lại cứ xinh thêm
each other like snatching and tearing
Who were people that rowed a boat,
Từ ngày xưa, ai đã yêu ai thế
looking for each other, while
Trong câu hát, nhớ như giằng như xé
drinking salty water to keep body
Ai chèo thuyền tìm ai uống nước mặn cầm hơi
and soul together
Anh nghe rồi, thương không thể nào nguôi...
I’ve listened about that, and boundless was my pity...
Sing again dearest, amidst the four corners filled

with the sound of waves
Hát nữa em, giữa bốn bề tiếng sóng The sail headed for the high seas,
Cánh buồm ra khơi, mái chèo vào lộng the oar got into the inshore area
Đêm nay em có buông lưới chi đâu Tonight you didn’t cast your net at all
Anh ngồi nghe như con cá mắc câu I sat listening to you like a hooked fish
Em ơi em, ai đã yêu ai thế Dearest o dearest, who were the lovers

Thăm thẳm như trời, cồn cào như bể that loved each other like that
Được gió rồi, ta cùng đến đâu xa Very very high like heaven, gnawing like the sea
Xuôi về Nam Triệu, ngược lên Vạn Hoa... Getting the wind, let’s go together to a far away place
Going down to Nam Triệu, going up to Vạn Hoa...
1974
1974
Một trăm bước cuối cùng

THE LAST ONE HUNDRED STEPS
Lời tác giả
AUTHOR’S WORDS
Tôi đi thực tế sáng tác ngay trong và sau cuộc chiến tranh bảo vệ
I’ve carried out real life practice to create,
biên giới mà bây giờ cả hai bên đều coi đó là một tổn thất đáng tiếc cho
mối quan hệ vô cùng ruột thịt của hai quốc gia. Và cả hai bên đều đã có right during and after the war for the preservation of
những nỗ lực rất tốt đẹp cho tương lai. the frontier, which at the present time, both sides are
Một chiều, rất tình cờ, tôi được đọc trên báo Nhân Dân về một nữ considering as a regrettable loss for the very
công nhân lâm trường đã đưa giặc vào bãi mìn. Tôi rất xúc động viết luôn consanguineous relation between the two nations.
bài thơ dài này. Tác phẩm đã đăng báo và sau đó được in ở tập thơ Thành And both sides now have had fully satisfactory
phố bên này sông (1982). Tôi rất tiếc là ngày ấy, tôi đã không ghi tên cô efforts for the future.
công nhân lâm trường dũng cảm hiếm có kia vào bài thơ. Bây giờ, tôi One evening, I by chance read on the People’s
không có điều kiện lục tìm lại trong đống báo chí tư liệu cũ mà tôi còn xếp newspaper the article on a logging-camp female
cao ở trong phòng làm việc của mình. Tôi rất biết ơn báo Nhân Dân đã cho worker who had led the enemies into a minefield.
tôi tư liệu và nguồn xúc cảm để tôi hoàn thành tác phẩm này. Being very moved, I immediately wrote this long
Sau hơn một phần tư thế kỷ, bây giờ đọc lại, tôi vẫn bàng hoàng xúc poem. I do regret that on that day I hadn’t written the
động về một cử chỉ anh hùng của thế hệ tôi, nên tôi lưu lại đây như một name of that so brave and rare logging-camp female
kỷ niệm về một quãng đời làm thơ của mình, ở một thời điểm có một worker on this poem.
không hai của lịch sử đất nước trong thế kỉ XX.
T.N.M. T.N.M.
What do I want?
I want to live
I want to be a mother
This extremely simple matter, why do I long
Tôi muốn gì ư? for it so much now
Tôi muốn sống But I don’t have any means
Tôi muốn làm mẹ 99 STEPS
Cái giản dị tột cùng sao giờ khao khát thế
Nhưng tôi không có cách nào Actually I do have a means
99 bước If I want to save my child
The child who is in the process
Thực ra thì tôi có cách đấy of becoming a human being
Nếu tôi muốn cứu con tôi Who is lying in my belly like a shrimp
Đứa con đang bắt đầu thành người And flicked the side of my chest like a shrimp
Nằm co trong bụng tôi như một con tôm 97 STEPS
Búng vào sườn tôi như một con tôm
97 bước I was born at a rustic village
With its green bamboo belt like at any other
Tôi sinh ra ở một làng quê rustic village
Có lũy tre xanh như bao làng quê khác I grew up and attended school
Tôi lớn lên đi học Unfinished was my schooling
Dở dang chưa qua được lớp 10 as I haven’t gone beyond the
th
10 grade
A whole generation had come to life like that
Một thế hệ đã vào đời như vậy đấy One can say that everything was inconclusive
Có thể nói cái gì cũng dở dang Only the prime of life was complete
Chỉ tuổi thanh xuân là nguyên vẹn Completely offered to the Fatherland
Hiến dâng cho Tổ Quốc I had contributed a small hand
Tôi đã góp một bàn tay nhỏ To open the great Hồ Chí Minh Trail
Mở con đường lớn Hồ Chí Minh In my own sweet way at the Trường Sơn range
Ngang dọc Trường Sơn những năm In the arduous but grandiose years
Gian khổ và hùng tráng I joined a logging-camp
Tôi về lâm trường Right at the time there were flowing streams
Giữa lúc người Hoa chảy đi như một dòng lũ xối of chinese people that left
Không sức nào cản được Which nothing could stop
91 bước 91 STEPS
Tôi đếm từng bước chân I counted each one of the steps
Không, tôi chỉ đoán chừng như vậy No, I simply guessed only
Cái khoảng cách cuối cùng này This last distance
Xuyên qua đời tôi như một cây xương rồng gai Went across my life like a prickle cactus
Cơ thể tôi cảm biết sâu sắc My body deeply felt
Tất cả sự chà xát của nó All its time and again rubbing
Cái khoảng cách cuối cùng này This last distance
Xuyên qua đời tôi Went across my life
như một tia chớp giật like a quick lightning
Tôi nhận ra mình hoàn toàn trong sạch Brand new as I was just born...
Tinh khôi như vừa sinh ra... I’ve chosen for myself a way of living
Tôi đã chọn cho mình một cách sống Then I also have chosen for myself a way of dying
Thì tôi cũng chọn cho mình một cách chết Choosing the way of dying means choosing
Chọn cách chết nghĩa là chọn cách sống the way of living
Và tôi ngẩng cao đầu And I raised high my head
Thanh thản Serenely
đi... I walked away...
86 bước 86 STEPS
Tôi đã tập, đã tập, đã tập I’ve exercised, exercised, exercised myself

Không phải tập đi, mà tập nhìn Not in walking but in looking
Để hiểu được những biến đổi rất nhanh To be able to understand the real quick changes
Của thời đại Of the time
Để tôi không chóng mặt So that I didn’t feel dizzy
Khi nhìn vào ngôi sao đỏ lấp lánh Upon looking at the glittering red star
Hiện lên trên mũ kẻ thù That appeared on the enemy’s hat
Đã nhiều năm đứng sát sau lưng chúng ta That had been standing right behind us during many years
Ngôi sao đỏ tôi hằng tin yêu The red star I had been loving and trusting
Suốt những tháng năm tôi thơ ấu Throughout the months and years of my childhood
Tuổi thơ ấu của tôi đã bị phản bội My childhood had been betrayed
Niềm tin yêu của tôi đã bị phản bội My love and confidence had been betrayed
Không nỗi đau nào giống nỗi đau nào There was no sorrow that resembles another sorrow
78 bước 78 STEPS
I realized I was completely clean

But this sorrow of mine

My whole nation is also suffering from it
No, my nation wasn’t only standing hardships
Nhưng nỗi đau này của tôi Although we’ve controlled ourselves
Cả dân tộc tôi đang phải chịu đựng And have accepted a part of the sacrifices
Không, dân tộc tôi không phải chỉ có chịu đựng We have closed down a war
Dù chúng tôi đã tự kìm chế Not wishing to start again
Và nhận về mình một phần hy sinh Another war
Chúng tôi đã khép lại một cuộc chiến tranh We wanted the paddy to rise from the earth
Không muốn lại mở ra The sail to rise from the river’s surface
Cuộc chiến tranh khác nữa As for me? I want to give birth to a child
Chúng tôi muốn đất mọc lên cây lúa To be able to hold him in my arms like
Mặt sông mọc lên cây buồm other mothers
Còn tôi ư? Tôi muốn sinh con To be normal as all other mothers
Được bế bồng như bao người mẹ To be able to be gentle and generous like
Được bình thường như bao người mẹ so many mothers
Được dịu ngọt và độ lượng như bao người mẹ That’s the reason why, we had controlled
Chính vì thế, chúng tôi đã tự kìm chế ourselves
Dù... Although...
69 bước 69 STEPS
I counted each one of the steps
No, I simply guessed only
Tôi đếm từng bước chân And so, the distance between myself and death
Không, tôi chỉ đoán chừng như vậy Becomes closer and closer to a frightful point
Và như thế, khoảng cách giữa tôi với cái chết This is a life-and-death war
Cứ gần lại đến khủng khiếp I alone, I must also be a nation
Đây là cuộc chiến tranh một mất, một còn I alone, I must also be responsible before history
Một mình tôi, tôi cũng phải là một dân tộc I alone, I must also be victorious
Một mình tôi, tôi cũng phải chịu trách nhiệm I wanted to shout aloud a word
trước lịch sử Fatherland!
Một mình tôi, tôi cũng phải chiến thắng But what the use of shouting so
Tôi muốn kêu to lên một tiếng Amidst a forest in which trees fell about
Tổ Quốc! in disorder and in the way
Nhưng kêu lên để mà làm gì Shot down by enemies’ cannon shells
Giữa cánh rừng đổ ngổn ngang Amidst dead bodies
Vì đạn đại bác địch Bodies of my comrades and a great deal
Giữa những xác chết of enemies’ bodies
Xác đồng đội tôi và rất nhiều xác giặc One can say the bodies lay the ones over the others
Có thể nói là chùm lợp lên nhau Traces of a hand-to-hand combat
Dấu vết của một trận đánh giáp lá cà A combat in which apart from the dagger
Một trận đánh mà ngoài con dao găm The belt or the stone
Cái dây lưng hay hòn đá Apart from the fists and the teeth
Ngoài nắm tay hay những cái răng All other weapons are useless
Tất cả vũ khí khác đều vô ích
Tôi đã đánh một trận như thế

Với thứ vũ khí cuối cùng trong tay I had fought a combat like that
Báng một khẩu súng trường đã gẫy With a kind of last weapon in my hand
Tôi cầm đập bừa vào mặt giặc The butt of a broken rifle
Chúng đông vô kể I held it and striked rashly at the enemies’ faces
Nhưng sức lực thì có hạn thôi They were quite numerous
Chúng hoảng sợ chạy xa tôi But their strength was limited
Tôi bị bắt không phải vì chúng mạnh Being panic-stricken, they fled away from me
Mà vì con tôi đã lên tiếng I was arrested not because they were strong
Nó đạp vào sườn tôi một cái But it was because my baby had shown his presence
Mạnh đến nỗi làm tôi chao đi He trod on the side of my chest
So strongly that I staggered
Tôi rủn cả ruột gan
I was faint with fear
Tối sẩm cả mặt mày...
I felt so dizzy...
Hỡi những ai, những ai, những ai

O those who, those who, those who
Sẽ đọc niềm tâm sự này của tôi
Will read my present confidence
Hãy hiểu cho tôi cái lúc đó nhé
Please understand my situation at that time
Cái lúc tôi rủn cả ruột gan
At the time I was faint with fear
Tối sẩm cả mặt mày
At the time I felt so dizzy
Cái lúc tôi gần như buông tay
At that time when I almost let things run their course
Cái lúc ấy - một khoảng khắc thôi
That time – only a fleeting moment
Nhưng bây giờ đã là tất cả
Has become everything right now
Tôi tự trách mình tại sao lại như vậy
I blamed myself for letting matters be like that
Nhưng tôi không thể giải thích được
But I couldn’t get any explanation
Có lẽ chỉ còn 52 - 51 bước chân MAYBE THERE REMAIN ONLY 52-51 STEPS
- Nhưng tôi không thể giải thích được - But I still could not explain
Thực tình là lúc ấy, một khoảng khắc thôi Actually at that moment - only a fleeting moment
Tôi không nghĩ được cái gì khác I couldn’t think of anything else
Ngoài một niềm mong manh Besides a frail matter
Như cánh bướm này Like this butterfly
- Con tôi - My child
Con tôi đấy! He’s my child!
Cái giọt máu nhỏ nhoi The tiny drop of blood
Cái bóng dáng cuối cùng của tôi My last shape and silhouette
Sự ký thác của tôi trên mặt đất My commitment on this earth
Nó đang đòi sự sống He is crying for life
Tôi là người duy nhất ở trên đời này I am the only person on this world
Được biết nó và được chịu trách nhiệm về nó That knows about him and is responsible for him
Thoáng nghĩ ấy làm tôi bàng hoàng That fleeting thought made me feel stunned
Và thế là, rất nhanh And so, real quick
Tôi bị bắt I was arrested
Và bây giờ, chúng bắt tôi dẫn chúng And now, they compelled me to lead the way
Chúng ngu đến nỗi, tưởng rằng They were so stupid to think that
Because of a child, although that matter might
Vì một đứa con, dù đó có thể là tất cả
be everything
Đối với tôi
For me
Tôi có thể làm theo ý chúng
So I might act as they liked
Chúng thúc tôi đi
They urged me to go
37 bước
37 STEPS
Còn bây giờ, tôi thúc chúng đi As for now, I urged them to go
Bởi tôi biết, tôi phải đi đường nào As I know on what way I should go
Để tìm về với Tổ Quốc To come back to my Fatherland
Nhưng thoạt đầu, tôi chưa nghĩ được như vậy But at first, I couldn’t think so immediately
Và tôi dẫn chúng đi loanh quanh And I made them go around
31 bước 31 STEPS
Ngày đã mở đầu như thế nào How that day had started
Không phải với mặt trời lên và tiếng chim hót Not with the sun rising and the birds’ chirpings
Ngày đã mở đầu That day had started
Bằng hàng loạt đại bác With salvoes of cannon shells being shot
Vào lức hơn 12 giờ đêm At a little more than 12:00PM
Vào lúc bạn tôi đang ngủ say At the time my comrades were sleeping soundly
Còn tôi thì thức gác As for me, I stayed awake to guard
Tôi chưa bao giờ I had never
Nghe thấy tiếng đại bác Heard the cannon sounds
Dính liền nhau thành một mảng That formed salvoes
Rền ở trên trời In successive peals on the sky
Rền ở dưới đất In successive peals on the ground
I had also never seen
Tôi cũng chưa bao giờ trông thấy
The enemies wearing hats and dresses like us
Kẻ thù đội mũ, mặc áo như ta
Running behind our flag
Chạy sau lá cờ ta
And shooting at us with the same guns as
Bắn vào ta bằng khẩu súng ta cầm...
the ones we have in our hands...
24 bước
24 STEPS
I heard the resounding sound of steps

The last ones
Of mine
Tôi nghe vang tiếng những bước chân In the trees’ forest
Cuối cùng I suddenly saw appearing
Của tôi My mother’s thin silhouette
Trong rừng cây Bending her back to carry water
Tôi thấy chợt hiện lên The small wooden pier over the pond
Dáng mẹ hao gầy The familiar green-striped
Còng lưng xách nước yellow bamboo internode
Cái cầu ao O Mother!
Gióng tre ngà thân thuộc There will be many other people
Mẹ ơi! that take care of you in my place
Sẽ có nhiều người nuôi dưỡng mẹ thay con But your daughter, no one can replace her
Nhưng con của mẹ thì không ai thay được Even so, I still don’t want for myself
Cho dù thế, con cũng không muốn mình A fate different from the ones of my comrades
Có số phận khác với các bạn con People who throughout their youth
Những người suốt tuổi thanh xuân Had stood beside me
Đã đứng cùng con Beside the wall of the combat trench
bên vách chiến hào The earth became brilliant because
Đất bóng nhẫy lên vì những vết xẻng of the traces of shovels
My hand collected a pure drop of water
Tay hứng giọt nước trong
Running out from a root of a tree
Chảy từ một rễ cây
14 STEPS
14 bước
By this road
Bằng con đường này I met again my loved one
Tôi lại gặp người yêu He waited for me
Anh đứng chờ tôi Alone in the darkness...
Một mình trong bóng tối... My love, I said
Anh yêu ơi, tôi nói Please forgive me
Hãy tha thứ cho em All my maladroitness...
Những gì em vụng dại... 12 STEPS
12 bước
MAYBE THERE REMAIN ONLY 10 STEPS -
Có lẽ chỉ còn 10 bước - OR 9 STEPS
9 bước nữa thôi
I have set foot on the small trail
Tôi đã đặt chân lên con đường mòn nhỏ
Running through the plain of wild grass
Chạy qua bãi cỏ hoang
Behind the plain of wild grass
Sau bãi cỏ hoang là dãy đồi nhấp nhô răng cưa
was the row of rolling and serrated hills
Các cỡ súng của ta
Our guns and cannons of all sizes
Đã phục sẵn ở đó
Had ambushed there
On two roadsides, hidden behind the grass

Hai bên đường, nấp trong cỏ Were mines and iron spikes
Là những quả mìn và những mũi chông sắt I myself and my companions
Chính tôi đã cùng đồng đội Had laid the mines and planted the spikes...
Gài mìn và cắm chông...
O beloved plain of grass, gentle plain of grass
Ơi bãi cỏ thân yêu, bãi cỏ hiền lành That had hidden the song
Đã cất giấu bài ca The frightful and inconclusive song of mine
Hãi hùng và dang dở của tôi And that will sing the song
Sẽ cất lên bài ca Woeful, majestic, and victorious of mine...
Bi tráng và chiến thắng của tôi... The enemies have fallen into the battlefield
Quân giặc đã lọt vào trận địa rồi This is the last work
Đây là việc cuối chót I could do
Tôi có thể làm được For the subsistence of my Fatherland
Vì sự sống còn của Tổ Quốc
O my child!
Con ơi! My child who is on the way to become
Đứa con đang thành người a human being and who is so little
và quá bé bỏng của mẹ and tender
Sự ký thác của mẹ My entrustment
Cái bóng dáng cuối cùng của mẹ My last silhouette
Well be quiet, be quiet my child

Don’t awake at this moment
Don’t tread on my belly at this time
(Were it to be so, I would lack courage)
Hãy yên, hãy yên nào Don’t... don’t...
Đừng có thức tỉnh vào lúc này It requires only one minute in which I hold
Đừng có đạp bụng mẹ vào lúc này my breath
(Nếu vậy, mẹ sẽ không có đủ can đảm) I’ll rush into the grassfield
Đừng có... đừng có... Then the ones that will kill you
Chỉ cần một phút nín thở Will be smashed into smithereens
Mẹ sẽ chạy ào vào bãi cỏ in the chain explosions
Và thế là những kẻ giết con Of mines and all sorts of bullets
Sẽ tan xác trong những tiếng nổ dây chuyền shot down
Của mìn và những loạt đạn from the hill
trên đồi Well, be quiet, be quiet
xả xuống I’m lulling you with my last word
Nào, hãy yên, hãy yên
Mẹ ru con một lời cuối cùng
Một lời ru không có âm tiếng

à ơi...ả à ơi... A soundless lulling word
À ơi... ả à ơi... (Onomat.)
Hãy ngủ ngoan, con
Cái ngủ mày ngủ cho ngoan... Sleep well, my child
Cho... O sleep, try thy best to sleep well...
Cho lòng mẹ thêm thanh thản For...
Cho người mẹ thêm nhẹ nhõm For my mind to be more serene
Để mẹ chỉ cần giang hai cánh tay ra For my mind to feel lighter
Thế là mẹ con ta So that all I need is to spread out my two arms
Sẽ bay lên như cánh chim And both you and I
Sẽ bay lên... Will fly up like a bird’s wings
bay lên... Will fly up...
bay lên... fly up...
như cánh chim... fly up...
Như-cánh-chim... like a bird’s wings
Like a bird’s wings...
Viết ở Biên giới 4.1979
Written at the frontier 4-1979
WITH A FRIEND
Với bạn
Spring is like a cup full of wine
Dear friend, please drink up these innermost
Mùa xuân như chén rượu đầy feelings with me
Bạn ơi, cạn nỗi riêng này, với ta Brothers by birth in a family
Anh em ruột thịt trong nhà When not sharing a cup of wine,
Không chung chén rượu cũng là người dưng would become strangers
Lòng vui thì uống rượu mừng When happy we drink the merry wine
Lòng buồn thì uống để cùng thương nhau When sad, we drink to feel pity for each other
Buồn vui trắng nửa mái đầu Sadness and happiness have turned half
Đời người đắng ngọt, nông sâu đã từng... of our hair silvery
Man’s life has to undergo bitterness, sweetness,
Bạn ơi, nâng chén rượu mừng as well as deep and shallow matters...
Bao năm bom đạn, biển rừng có nhau
Sóng cao chẳng nản tay chèo Dear friend, let’s drink this cup of merry wine
Gian nan cũng chẳng đặt điều kêu ca We had been together throughout so many years
Gần xa, bạn đến thăm nhà of bullets and bombs, on the sea
Mặn chua đĩa mắm, quả cà, cũng ngon as well as in the forest
High waves don’t damp our courage when rowing
In dangers we all didn’t try to complain
Close or far away, you come to visit me
Salty or sour, the dish of brined fish,
the egg-fruit were all delicious
Compsing a poem at the Bồ Hòn slope

Wise verse, naive verse, inconclusive verse...
Làm thơ ở dốc Bồ Hòn I regret for being set upon a poetical feeling
Câu khôn, câu dại, câu còn dở dang... How could I hope to save money
Niềm thơ đã chót đa mang and have a leisured mind?
Còn mong của rỗi, tâm nhàn, được sao?
O friend, let drink up this cup of peach wine
Bạn ơi, nâng chén rượu đào Passionate, the bald cypress flower leaned
Đắm say, bông bụt nghiêng vào mái hiên on the verandah
Một trời A heaven
Một bạn A friend
Một em A dearest
Một thơ A poem
Với một nỗi niềm khôn nguôi... With an endless innermost feeling...
Câu thơ như mảnh hồn người The verse is like a fragment of man’s soul
Chắt chiu sương nắng một thời cho nhau... Saving every amount of dew and sun for one another...

YOU COME
You came, we shook hands

and were happy beyond limit
Bạn đến Laughing and speaking pell-mell while
glowing with pleasure
Bạn đến nắm tay mừng hết cỡ Mingling price-salary-cash stories
with stories of poems
Cười nói tùm lum, hớn hở
And knowing that we both were naively silly
Chuyện giá - lương - tiền lẫn chuyện thơ
Mới biết bọn mình toàn ngu ngơ
Assuming that thanks to our breeding pigs,
we can go shopping
Mua sắm đã đành nhờ nuôi lợn But literature, there are not many people knowing
Văn chương nào có mấy ai hay about it
Trưa hè, thị xã thường mất điện In summer afternoons, the district’s capital
Ngực phanh trần, đứng dưới cây often had no electricity
Bare-chested, I stood under the tree
Buôn bán chịu thôi, nghèo vậy
Ngày cơm rau mắm vẫn ngon đều With regard to trading, I declare myself beaten
Lương vừa lĩnh nóng đưa vợ hết and I agree to remain poor
Viết được đồng nào đồng ấy tiêu My everyday’s meals, with vegetable
and brined fish, are all the same delicious
The hot salary I just received I gave all of it to my wife
Each piastre I got from my writing
was immediately spent
Books and poems on my right, my wife on my left

Some night I sat up like a spring when
a fleeting good idea appeared
At times, I was peevish without cause
At times I was dazed with longing for a few
Sách thơ bên phải, vợ bên trái consecutive days...
Đêm nằm bật dậy, thoáng câu hay
Đôi khi cáu gắt vô duyên cớ You came
Lắm lúc bâng khuâng đến mấy ngày... I had poems for you to read
Innermost feelings caused me to spend
Bạn đến a restless night with late at night stars
Có thơ mời bạn đọc The verse seems like belonging to the very chaste time
Nỗi niềm thao thức với sao khuya Where we have never been
Câu thơ như ở thời trong trẻo a professional mourner and had never been
Chưa từng khóc mướn vỗ tay thuê... hired by anybody to clap our hands...
Bồ Hòn cuối 1985

Bồ Hũn, Towards the end of 1985
(Reprinted for the 7th time in 2008)
Trần Nhuận Minh, poetry and the tender age, 2003
POET
TRần Nhuận minh Leaving behind along the road, 2005
(Reprinted for the 3rd time in 2008)
Trần Nhuận Minh, Selected works - Poems (1960-2003), 2005
Name, surname and pen name: Trần Nhuận Minh
(Reprinted for the 3nd time in 2008)
Born on August 20, Giỏp Thõn ( Year of the Monkey ) 1944
45 pieces of music for monochord
at Điền Trì, Quốc Tuấn, Nam Sách, Hải Dương ( North Vietnam ) by an unnameable author, 2007
Bachelor of Literature ( Hanoi University ) (Reprinted in 2008 )
Commissioner of the Poetry Committee, Writers’ Association of Four seasons, Selected poems by Trần Nhuận Minh, 1960-2007
Vietnam (Term of office 2005—2010 ) (Vietnamese-English bilingual publication ), 2008
PRINCIPAL WORKS: PROSE

Before the stormy season, 1980
POETRY
(Reprinted for the 4th time in 2002)
That was love , 1971
The island at the horizon, 2000
Melody of an area of land, 1980 (Reprinted for the 3rd time in 2002)
The town on this side of the river, 1982 Selected stories for children, 2002
The convoy-poet, 1989
Flowers of grass, 1992 LITERARY PRIZ
The Poet and the Flowers of Grass, 1993 * Literature and Arts Prize of the State of Vietnam (2nd phase) in 2007
(Reprinted for the 16th time in 2008) * 17 other Literature and Arts prizes among which are the ones of
The ten thousand miles drop of alluvium, 2000 the General Confederation of Labour, the Writers’ Association of
Vietnam, the National Committee Uniting All Literature and Arts
The desolate and waste sonata, 2003
Associations of Vietnam, and the Central Committee in charge of (Tạp chí Giáo dục và Đại học chuyên nghiệp, 2000)
Youth and Children of Vietnam... - Soul of the homeland through artist Nguyễn Thị Tâm's
Silk paintings - January 2005, National University Publishing House
TRANSLATOR - Exposé sommaire sur la zone des vestiges historiques à Côn Đảo -
Vũ anh tuấn Hồ Chớ Minh City’s Literature and Arts Publishing House - 2005
- Time and the sea - English version of the collection of Poems
Born on March 24, 1937 in Hải Phũng in Vietnamese entitled “Thời gian và Biển cả” by Việt Nguyễn
(North Vietnam ) - Yên Tử, The cradle of clouds - English version of the collection
of Poems in Vietnamese by Hoàng Quang Thuận - Writers,
Former student of the Friars of the Christian
Association Publishing House Hanoi 2005
Schools
- Poetic clouds of Yên Tử - English version of the collection of
Former Professor of English
Poems in Vietnamese by Hoàng Quang Thuận - Education
Former Commercial Representative for Publishing House Hanoi 2006
the Japanese Co. Ishi-Kawajima-Harima - Four seasons - English version of the collection of poems
Heavy Industries entitled "Bốn mùa" by Trần Nhuận Minh - Literature Publishing
From 1975 up to the present time: Translator, House Hanoi 2008
translating from Vietnamese and French into English.
UNPUBLISHED WORKS: French into English
WORKS PUBLISHED: - Activities of annamese (Vietnamese) children's community in
tonkin (Activitộs de la sociộtộ enfantine annamite du Tonkin par
VIETNAM CIVILIZATION AND CULTURE
Ngụ Quý Sơn), (by Ngô Quý Sơn - Indochinese Institute for the
- English version of the work entitled “Connaissance du Study of Man - 1943)
Vietnam” by Pierre Huard and Maurice Durand. - 1992 - Fine arts in Huế ( L’Art à Huế ), ( by the Rev. Father Leopold
- Vietnamese lunar new year festival & a history of springtime Cadiốre from the Association of Friends of the Old Huế )
magazine in cochin China - Special Issue of the University and - Annamese cults ( Les Cultes annamites ) by G. Dumoutier
vocational education magazine
- Painter Nguyễn Gia Trí words on creation 10. Tiễn bạn ở rạp chiếu bóng 46-47
(Vietnamese into English) compiled by artist painter Nguyễn Xuõn Việt - Seeing a friend off at the movies
11. Thơ xuân viết bên núi Bài Thơ 50-51
- A springtime poem written
beside the Bài Thơ mountain
12. Bạn chơi từ thuở quàng khăn đỏ
MụC LụC - CONTENTS 54-55 - Friends from the day we wore
red foulard
13. Đồi hoang - Deserted hill 60-61
PART I: Nhà thơ và hoa cỏ ( 1986 - 2001)
14. Bên đường - On the roadside 62-63
THE POET AND THE FLOWERS OF GRASS (1986-2001)
15. Với chị Hồng Tâm - With sister Hồng Tõm 66-67
1. Chiều Yên Tử - Evening at Yên Tử 14-15
16. Buổi chiếu bóng đã tan - The end of the movies show 70-71
2. Chơi thuyền trên Vịnh Hạ Long 18-19
17. Hoa trắng - White flower 74-75
- To go boating in the Hạ Long bay
18. Nhà thơ áp tải - The convoy-poet 76-77
3. Thơ tình ngày không em 22-
19. Thoáng - Liberality 82-83
23
20. Nhớ một đảng viên trong Cải cách ruộng đất 86-87
- Love poem on a day without you
- Recalling a party member in the land reform
4. Màu xưa - Colour of yore 24-25
21. Dì Nga - Aunt Nga 88-89
5. Mợ Hữu - Aunt Hữu 26-27
22. Thu bay - Flying Fall 92-93
6. Chiêm bao - Dreaming 30-31
23. Cháu đi đào than thổ phỉ 96-97
7. Thím Hai Vui - Aunt Hai Vui 34-35 - You went digging the robbed charcoal
8. Ông Hủi - Mr. Hủi 38-39 24. Tiệc đêm - Night feast 100-101
9. Thăm bạn - Visiting a friend 42-43 25. Móng Cái - Múng Cỏi district’s capital 102-103
26. Đà Lạt - Đà Lạt 106-107 - The poem I didn’t intend to write
27. Cô Bổng - Ms Bổng 110-111 46. Trăm năm trong cõi... - One hundred years in… 728-729
28. Bá Kim - Bỏ Kim 114-115 47. Tím biếc - Bright purple 202-203
29. Hoành Mô mây trắng - White cloud at Hoành Mụ 118- 48. Gửi bác Vương Liên - To Mr. Vương Liờn 206-207
119 49. Tú lão - Old Mr. Tỳ 210-211
30. Ngẫu hứng - Brain-wave 122-123 50. Bạn hưu - Retired friend 214-215
31. Tiễn một người vợ lính - Seeing a soldier’s wife off 128- 51. ở nhà người đánh cá biển 218-219
129 - At the sea-fisherman’s home
32. Bạn cũ - Old friend 134-135 52. Họp chi bộ - Streets’ dwellers meeting 222-223
33. Anvơret - Alverez 138-139 53. Tây Bắc - The North-West 226-227
34. Chiều xanh - Blue evening 142-143 54. Nghe trộm hai bà trò chuyện 230-231
35. Cháu Thuỷ - Little Thủy 146-147 - Stealthily listening to two ladies’ conversation
36. Hà Giang - Hà Giang town 150-151 55. Đông Kisôt - Don Quixote 234-235
37. Canh khuya - Far into the night 154-155 56. Đến làng Kônxtantinôvô, quê hương thi hào Nga 240-241
38. Ông Vọng - Old Mr. Vọng 158-159 Xergây Exênhin - Visiting the Konstantinovo village,
homeland of Russian poet Serguei Essenine
39. Giao thừa - New Year’s eve 160-161
57. Đêm trắng - White night 244-245
40.Tinh chất - Essence 164-165
58. Tình cờ gặp người quen trên tàu tốc hành 246-247
41. Con chó của bạn tôi - My friend’s dog 170-171
Xêvaxtôpôn - Matxcơva
42. Phúc - Phỳc 174-175
- Meeting by chance a friend
43. Phút lâm chung của cụ Hãn 176-177 on the Sevastopol-Moscow express
- Venerable old man Hãn breathing his last
59. Bên sông Uran, nhớ Sapaép 250-251
44. Bốn mùa - The four seasons 180-181 - Beside the Ural thinking of Sapaep
45. Bài thơ không định viết 184-185
60. Trước mộ Đại văn hào Lep Tônxtôi 252-253 - The poem not sent to anybody
- In front of the tomb of great writer 71. Đất Mũi - The Point 282-283
Leo Nicolayevich Tolstoi 72. Cảm ơn Cỏ - Thanking the Grass 286-287
61. Trên sân bay quốc tế Seremechevô 254-255 73. Lời một người bạn có vợ được chọn 290-291
- On the Seremechevo International airport đi làm ôsin ở Đài Loan
62. Chú sang Liên Xô có gặp cháu 258-259 - Words of a friend having a wife being chosen to be
- I went to the Soviet Union and met you
an Oshin in Taiwan
63. Trong đồng cỏ hoa vàng 260-261
74. Bạn thơ mời rượu bên sông Tiền 294-295
- In the golden flowers grassfield
- A poet-friend invited me to drink
64. Dặn con - Recommendation to one’s child 262-263 on the shore of Tiền river
65. Gửi cháu - To my nephew 75. Hà Tiên - Hà Tiờn 298-299
264-265
76. Em đến - You came 300-301
66. Giải thích - Explanation 268-269
77. Trong nhà - In the house 302-303
67. Vẩn vơ ra đứng... - Aimlessly standing... 270-271 78. Cao Bằng - Cao Bằng 304-305
68. Những bức tranh sông nước 272- 79. Trong sương mù Cao Bằng - In the mist of Cao Bằng 306-
273 - The waters and rivers 307
paintings 80. Chào cụ Fansipăng - Saluting old Mr. Fansipang 308-309
69. Đứng trên thành nhà Hồ ở Thanh Hoá, nhớ câu thơ 276- 81. Với em, dù nắng đã bạc đầu 312-313
277 Phúc chu thuỷ tín dân do thuỷ của ức Trai Nguyễn Trãi - With you although the sunlight has turned silvery
- Standing on the Hồ citadel at Thanh Húa 82. Thị trường - The market 314-315
and remembering ức Trai NguyễnTrói’s verse 83. Kê khai tài sản 316-317
“Only when the boat capsized, can one know - Making a detailed list of the private property
that people are like water” 84. Con mèo - The cat 320-321
70. Bài thơ không gửi cho ai 280-281 85. Nhà thơ và kẻ trộm - The poet and the thief 322-323
86. Vào phút ấy thì em nên đến nhé 324-325 100. Cụ Chiến tiễn cháu gái đi giúp việc gia đình 402-403
- You should come at that minute ở nước ngoài
87. Bên hồ cá dưới chân tháp Long Tượng 326-327 - Old Mr. Chiến saw his niece off to work
- Beside the fish lake at the base as a maid-servant abroad
of the Long Tượng tower 101. Soi gương - Looking at one’s image in a mirror 404-405
88. Mây trắng - White cloud 328-329
102. Con chim - The bird 406-407
89. Lão Xá - Lóo Xỏ 332-333
103. Tay nải gió đưa 408-409
90. Nguyễn Du - Nguyễn Du 338-339
- The cloth-bag blown away by the wind
91. Xem tranh Tống vẽ chiến trận Trần Đào 344-345
104. Vô thức - Unconsciousness 412-413
- Viewing the Tống dynasty painting showing
the Trần Đào battle 105. Lời từ biệt - Bidding farewell 416-417
92. Vạn Lí Trường Thành ca 346-347
- The song of Vạn Lí Trường Thành
93. Năm khúc hát bên bờ Trường Giang 352-353
- Five parts of a song on the bank PART II: Bản xônat hoang dã ( 2003 )
of the Trường Giang river THE DESOLATE AND WASTE SONATA (2003)
94. Tặng người xa - To a far away person 362-363 Bừng thức (Thay Lời Tựa )
95. Đá cháy ( trích Trường ca ) - Burning stone 364-365 424-425
96. Tạ ơn Dân - Thanking the People - Suddenly waking up
390-391 (Replacing the Foreword )
97. Nghìn xưa - From time immemorial 394-395 • 36 liên khúc -36 connecting pieces 428-429
98. Đêm ấy rừng thu... 396-397 Đi ngang thế gian (Thay Lời Bạt)
- That night in the autumnal forest - Going across this world
(In place of the afterword)
99. Tự thuật - Narrative 398-399
PART III: 45 khúc Đàn bầu của kẻ vô danh (2007) 11. Vùng mỏ - The mine area 720-721
45 PIECES OF MUSIC FOR MONOCHORD 12. Trình bày - Presentation 724-725
BY an unnameable author ( 2007 ) 13. Đêm cưới cô vẫy đầu đường 728-729
45 khúc - 45 pieces 450-451 lấy anh chàng lái xe bò tót
- The wedding night of the street-end waver
who married the gayal truck driver
PART IV: Phụ lục thơ: GửI lại dọc đường
( 1960 - 1985 ) 14. Làm thuỷ lợi ở Giáp Khẩu 734-735
- Doing hydraulic work at Giỏp Khẩu
Addendum: LEAVING BEHIND ALONG THE ROAD
(1960 -1985) 15. Khúc hát riêng của những người đào đất 742-743
1. Chiếc đòn gánh cong - The bent flail 676-677 - The particular song of earth-diggers
16. Thưa Mẹ - Dear mother 748-749
2. Gửi Rạch Giá - Dedicated to Rạch Giỏ 680-681
3. Cổng làng - The village gate 686-687 17. Cô thợ hàn trên khung nhà cao tầng 752-753
- The female welder on the frame
of the multi-storeyed house
4. Nơi ở chúng tôi - The place we live on 690-691
5. Nơi rất bình yên - A quite peaceful place 694-695
18. ánh sáng vùng huỷ diệt 754-755
6. Tiếng kẻng vỏ bom của ông tôi 698-699
- The sound of the Bomb-shell makeshift - The light in the destruction area
going of my grandpa 19. Chuyện trong hang cấp cứu 762-763
7. Làng ven mỏ - Village on the edge of the mine 702-703 - A story that happened in the emergency cave
8. ở nơi ấy - At that place… 708-709 20. Em về vùng mỏ - You come back to the mine area 766-
9. Hoa trứng gà - Hen’s egg flower 712-713 767
10. Lời Di chúc của Bác Hồ 716-717 21. Biết nói với anh thế nào về vùng than 770-771
- I don’t know what I should tell you
- Uncle Hồ’s testamental words
E-mail: nxbvanhoc@hn.vnn.vn
about the coal region Chừu traỏch nhiùồm xuờởt baón: Nguyùợn Vựn Cỷõ
22. Mẹ - Mother 772-773 baõy: Bủch Thuyó
23. Trên tầng cao 380 - On the high seam 380 778-779 Veọ bũa: Haói Nam
24. 4.000.000 - 4.000.000 782-783 ón in: Àửng Tờy

In 1.000 bản, khổ 14,5 x 20,5 tại........................
25. Nghe hát dân chài trên biển đảo Quan Lạn 790-791
GSách phát hành tại Nhà sách Đông Tây
- Listening to fishermen’s songs on the sea Quan Lạn
62 - Nguyễn Chí Thanh - Hà Nội
26. 100 bước cuối cùng - The last 100 steps 794-795 Tel & Fax: ( 04 ) 7 733 041
27. Với bạn - With a friend 822-823 Email: sach32bt@hn.vnn.vn
28. Bạn đến - You come 826-827 Website: WWW.nhasachdongtay.com.vn
* Tiểu sử văn học của nhà thơ Trần Nhuận 830-832

Minh và dịch giả Vũ Anh Tuấn -
Literary biographies of poet Trần Nhuận Minh and
translator Vũ Anh Tuấn
BốN MùA
FOUR SEASONS
Trần nhuận minh
NHAÕ XUờởT BAÓN VựN HOồC

18 Nguyùợn Trỷỳõng Tửồ - Ba Àũnh - Haõ Nửồi
Àiùồn thoaồi: 8 294684 - 8 294685
Fax: (04) 8 294781

Four Seasons - Poems 1960-2007 - TR N Nhu N

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Four Seasons - Poems 1960-2007 - TR N Nhu N

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Four seasons - Poems 1960-2007 - Trần Nhuận Minh 1 2

Bốn Mùa Thơ 1960-2007 - Trần Nhuận Minh

Nhà xuất bản văn học LITERATURE PUBLISHING HOUSE

* THE POET AND THE FLOWERS OF GRASS

TRẦN NHUẬN MINH

Nhà thơ và hoa cỏ THE POET AND THE FLOWERS OF GRASS

Tái bản lần thứ 16

Câu thơ như gan ruột

Tôi nằm trên vệ cỏ I lie on the curb of grass

Tiếng chuông đến tìm tôi

Chơi thuyền TO GO BOATING

Naturally overcoming all times

LOVE POEM ON A DAY WITHOUT YOU

Were we to know that we would not meet each

You splashed on me the fall’s blue colour

Mợ Hữu Uncle finished building the three-story-house

She has suffered eversince her childhood

Mợ đáng thương hay đáng trách Is she pitiable or reproachable

Appearing and looking sulky... then left

I’ve my wife and you’ve your husband

Thím Hai Vui AUNT HAI VUI

Những năm chú ra trận In the years uncle went to war

Don’t be stupid to dissuade him from doing so

Mr. Hủi (Leper)

It’s rumoured that

Were I to be able to hear a few words

Câu thơ viết buổi thăm nhà

Chủ nhà thường đi vắng The house owner is often absent

Em không biết nhà em I don’t know what kind of good

Vợ bạn bảo ta thế His wife told me so

He had been a district’s secretary

Điền Trì 8-1988

SEEING A FRIEND OFF AT THE MOVIES

Kỉ niệm 30 năm Commemorating 30 years

A SPRINGTIME POEM WRITTEN BESIDE

Đọc câu thơ thật say

Bạn thường thăm đột ngột

FRIENDS FROM THE DAY

Knocking at the door at midnight looking for each other

Some are branch directors

Your life has come to such a point that

Người ta lùa bò đi People drove the cows away

Thu 1987 Fall 1987

He looked at them and a shivering fit

Vĩnh Khê 1988 Vĩnh Khê 1988

with sister hồng tâm (ROSY HEART)

Bồ Hòn 1991 Bồ Hũn 1991

THE END OF THE MOVIES SHOW

The cinema screen has been rolled up.

A place to stand or sit in a period of time

Điền Trỡ 2-1993

Bước đi chậm nhẹ chứ anh

Nhà thơ áp tải

Bạn từ Hải Phòng sang

Bạn làm nghề áp tải

Đất nước có một thời Our homeland has had a time

He had knocked a “blow”

Bạn “choảng” liền một mạch He consecutively “caned”

Khi buồn đừng uống rượu

It’s clear that it’s no longer like in days past

The Temple gate turns showy because of formerly

Thoáng mà anh Well, it’s quite liberal isn’t it

Nhớ một đảng viên trong