1). Si ndahen vendimet sipas SIMONIT ?

VENDOSJE N BIZNES

1.

2).

3).
3.

4).
4.

PYETJET DHE PRGJIGJJET N

Simoni dallon dy lloje t vendimeve:

Vendimet e programuara dhe

Vendimet e paprogramuara.

Vendosja e programuar prdoret pr problemet t cilat marrsit t vendimit jan t njohura

dhe t qarta dhe at zhvillohet n kushtet e sigurta.

Vendosja e programuar prdoret pr zgjidhjen e problemeve t pastrukturuara, t reja dhe t

definuara dobt t cilat nuk prsriten.
Diskutoni rolin ndrpersonal ?
Roli ndrpersonal Figura qndrore n kt rol menaxheri bashkvepron me t tjert dhe
kryen detyrat ceremoniale: (nnshkrimi i kontratave, inagurimi etj).
Lideri menaxheri i angazhon n pun, i kualifikon dhe i motivon punonjsit, dhe sipas
rolit i prjashton nga puna.
Ndrlidhsi menaxheri vepron si ndrlidhs midis njsis s tij dhe njsive t tjera
brenda kompanis me jasht (furnitor, klient).
Kufizimet n vendosje ?
Ndr kufizimet m t rndsishme n vendosje numrojm: Mjetet, Informacionet dhe Koha.
Mjetet Marrsi I vendimeve do t zgjedh at variant alternative t cilin ia mundsojn
mjetet disponibile.
Informacionet - Ekzistojn tri mundsi t raporteve ndrmjet vlers, q marrsi i
vendimeve i ka nga informacionet plotsuese dhe mimit t tyre, ato mund t jen: Lineare,
Progresive dhe Degresive.
Koha Nse marrsi i vendimit nuk i prmbahet kohs a momentit se kur duhet t merret
vendimi, vendisja n shumicn e rasteve bhet e panevijshme, prkatsisht e pavler.
Mendimi grupor ?
Mendimi grupor ndodh ather kur antart e grupit i kushtojn rndsi m t madhe mbajtjes s
atmosfers s kndshme n grup dhe mbajtjes s moralit, sesa marrjes s vendimeve efektive. N
paraqitjen e mendimit grupor ndikim t madh ka udhheqsi i grupit, posarisht nse sht fjala
pr person me autoritet, lidhmria e madhe e antarve t grupit, etj.Mendimi grupor paraqet nj
lloj t verbris industriale, nga e cila grupi duhet t lirohet nse dshiron t marr vendime t
mira.

5). N baz t aftsive t vendosjes t marrsit t vendimeve dallojm kto grupe t njerzve ?
5. N baz t aftsive t vendosjes t marrsit t vendimeve, dallojm kto grupe t njerzve:
a) Njeriu i cili nuk e di q nuk di
b) Njeriu i cili e di q nuk di
c) Njeriu i cili nuk e di q di
d) Njeriu i cili e di q di.
6). Jepni nj shembull sipas mendimit t opinionit ?
6. Kjo metod bazohet n at se s pari pyeten t gjith antart e grupit pr opinionet e tyre lidhur
me zgjidhjen e problemit dhe m pastaj arrihet nj mesatare e rezultateve t tyre. Psh.menaxheri
merr opinionet e antarve t grupit (t shumics s tyre) por kur t vie te zgjidhja ai vendimin
mund ta marr dhe nse nuk prputhet me opinionet e shumics.
7). Faktort q ndikojn n zgjatjen e procesit t vendosjes ?
7.
Faktort q ndikojn n zgjatjen e procesit t vendosjes jan: llojet e vendimeve, marrsi
i vendimeve, si dhe niveli n t ciln merret vendimi.
8). Cili stil prdoret kur individi i kufizuar merr vendimet vet ?
8.
N rastet kur individi i kufizuar merr vendimet vet prdoret stili autokratik.

Stili autokratik menaxheri vendos q t realizoj tr procesin e vendosjes duke u bazuar n

informatat q ka n dispozicion.
9). Cilat jan pyetjet e teoris descriptive ?
9.
Pyetjet e teoris descriptive jan:
Si mendojn realisht dhe si veprojn a sillen njerzit ?
Si e prceptojn pasigurin ?
Si i zgjidhin konfliktet e veta interne ?
far sht ndikimi i mjedisit kulturor, tradits, prvojs etjn vendosje ?
Teoria descriptive prpiqet t prshkruaj at ka ndodh n situate reale t vendosjes.
10). Si ndahen njerzit n baz t aftsive t vendimmarrjes, R.grupore ?
10. Llojet e dijeve t antarve n grup jan: antart e grupit me dituri komplementare ku edhe
rezultatet m t mira do t arrihen te ky grup. Grupet q posedojn dituri konkurrente
homogjene do t jen m t dobt, vendosja do t zgjas m shum dhe problem do t jet se
far vendimi do t arrihet. Te grupet q posedojn dituri t nj lloji vendimi do t arrihet
relativisht shpejt mirpo do t jet pikpyetje se a do t zgjidhet alternative m e mir gjat
marrjes s vendimit.
1). Diskuto rreth mnyrs prescriptive t vendosjes ?

VENDOSJE N BIZNES

PYETJET DHE PRGJIGJJET

1.

Disiplina prescriptive tentojn t prgjigjen n kto shtje :

ka duhet t bj individi pr prmirsimin e zgjidhjeve t veta?
N ciln mnyr do t kshillohen njerzit e ndryshm me karakteristikat t ndryshme me
aftsi dhe synime t ndryshme ?
Shkaku themelor i ekzistimit t disiplins prescriptive qndron n ndarjen mes t teoris
dhe sjelljes s vrtet prandaj ato duhet t gjejn mnyra pr tejkalimin e ktij hendeku, n
mnyr q t realizojn qllimin e vet ndihmn pr vendosjen m t mir dhe efikase.

2). Si klasifikohen marrsit e vendimeve, varsisht nga rreziku ?

N ata q u ikin problemeve
N ata q i zgjidhin problemet dhe
N ata q i hulumtojn problemet.
3). Niveli i mesm menaxherial dhe horizonti kohor i tij ?
Niveli i mesm menaxherial sjell vendime taktike, t cilat sigurojn operacionalizimin e
vendimeve strategjike. Kto kan t bjn me qendrat kryesore administrative n ndrmarrje
dhe horizonti kohor i tyre prfshin gjasht muaj deri n dy vjet.
4). Teknika delfi ?
Logjika e ksaj metode sht q duke i shfrytzuar n mnyr sistematike ekspertt, t
stimulohet e ardhmja, respektivisht q n baz t mendimeve t ekspertve nga lmi t ndryshme
t fitohet fotografia e ardhmris dhe n baz t saj t merret vendimi.
Vendosja prmes metods delfi zhvillohet n kt mnyr:
1. Ai q realizon hulumtimin prcakton grupin e ekspertve nga fusha t ndryshme
shkencore
2. Formulohet pyetsori n t cilin parashtrohen pyetje t rndsishme pr marrsin e
vendimeve
3. Ekspertt e plotsojn pyetsorin dhe e kthejn n adres t organizatorit t hulumtimit
4. Bhet prpunimi i pyetsorve t arritur dhe rezultatet me pyetsor t rinj u drgohet prsri
ekspertve
5. Ekspertt prsri prgjigjn n pyetsor.

5). Eksperimenti ASCH ?

Eksperimenti i ASCH sht br pr t ilustruar ndikimin e grupit n marrjen e vendimeve.
ASCH ka marr 7 persona si pjes e ktij studimi ku detyr e tyre ka qen ti prgjigjen pyetjes se
cila nga tri drejtzat nga ana e djatht korrespondon me drejtzn n ann e majt. Mirpo vetm
njri nga t shtat antart ka qen object i observimit, ndrsa nga gjasht t tjert sht krkuar
t japin mendim jot drejt. Rezultatet kan treguar se 37% t atyre q kan qen objekt i
studimit jan pajtuar me gjykimin e grupit.
6). Vendosja e programuar: - Prdoret pr zgjidhjen e problemeve rutinore, t prditshme
probleme t cilat prsriten t cilat pr marrsin e vendimit i jan t njohura.
Karakteristikat kryesore t vendosjes s programuar jan
Strukturimi i mir i problemeve q duhet t zgjidhen
Kriteret e qarta pr zbatimin e vendosjes
Prcaktimi i leht i alternativave pr zgjidhjen e problemit
Ekzistimi i siguris relative gjat zgjidhjes s alternativs.
7). Vendosja e paprogramuar: - Prdoret pr zgjidhjen e problemeve t pastrukturuara, t reja dhe
t definuara dobt, t cilat nuk prsriten.
Karakteristikat e vendosjes s programuar, sipas R.L.Daftit jan:
Strukturimi i dobt i problemeve pr t cilat vendoset
Prdorimi vetm n situate t jashtzakonshme
Prdorimi n situate q nuk prsriten
Gjenerimi i numrit t vogl t alternativave.

8).

Fazat e procesit t vendosjes:

1. Identifikimi i problemit
2. Definimi i qllimeve pr zgjidhjen e problemit
3. Mbledhja e t dhnave
4. Formulimi i modelit t problemit,
5. Definimi i alternativave q do t vlersohen
6. Zgjidhja
7. Implementimi dhe
8. Kontrolli i implementimit.

9). Fazat e vendosjes n kuptim t ngusht:

1. Supozimet nisse
2. Identifikimi i alternativave
3. Evoluimin e alternativave
4. Zgjidhja e alternativave.
10). Fazat e vendosjes n kuptim t gjer:
1.
Prgaditja e vendimit
2.
Marrja e vendimit
3.
Realizimi i vendimit

4.

Kontrolli.

11). Faktort e vendosjse:

1.
Kufizimet n vendosje
2.
Rrethina e vendosjes
3.
Mnyra e vendosjes dhe kushtet n t cilat vendoset
4.
Raportet e ndrsjella t vendimeve t ndryshme
5.
Aftsia personale e menaxherit pr vendosje
6.
Faktort subjektiv t vendosjes.
12). Rolet menaxheriale:
Roli ndrpersonal: (Figura qndrore, Lideri, Ndrlidhs),
Roli informues: (Vrojtues, Shprndars i informacioneve, Zdhns),
Roli vendimmarrs: (Ndrmarrs, Alokator i burimeve, Trajnues i konflikteve,
Negociator).
13). Modeli situativ i vendosjes (VROOM YETTON) ?
Modeli situativ i propozuar nga Vroom Yetton sugjeron se ekzistojn disa stile dhe rrethana n
t cilat marrja e vendimeve mund t jet e suksesshme dhe po ashtu rrethana n t cilat
vendimmarrja mund t jet kontraproduktive.
Kto pes stile vendimmarrjes jan:
1. Stili autokratik,
2. Stili hulumtues,
3. Stili konsultativ,
4. Stili participativ,
5. Stili konsensual.
Disa nga karakteristikat e situatave n baz t t cilave merret vendimi lidhur me stilin prkats:
Kualiteti,
Informimi,
Strukturimi i problemit,
Pranimi,
Harmonizimi i qllimeve,
Diferenca n opinion.
14). Modeli i udhheqjes sipas situats (modeli i BLAN CHARD-it) ?
Versioni i shkurtr i tezs s Blanchardit sht: Pasi q stilet e lidershipit ndryshojn n baz t
prgjegjsive dhe aftsive t personave, lidert do t shfaqin nj shkall t sjelljes dirigjuese dhe
nj shkall t sjelljes prkrahse, kur kan t bjn me situate t posame.
Lideri mund t jet:
I fort n drejtim, i dobt n prkrahje (Drejtues),
I fort n dirigjim, i fort n prkrahje (Trajnues),
I fort n prkrahje, i dobt n drejtim (Prkrahs),
I dobt n prkrahje, i dobt n drejtim (Delegues).
Nivelet e udhheqjes sipas Blanchardi-it
Niveli i ult i zhvillimit kompetenca t vogla, angazhim i lart
Niveli i ult i moderuar i zhvillimit disa kompetenca, angazhim i ult

 Niveli i moderuar i lart i zhvillimit kompetenca t mdha, angazhimi ndryshues

Niveli i lart i zhvillimit kompetenca t mdha, angazhim i madh.
15). Modeli i TUCKMANIT: - Ky model sht i ndar n disa faza (etapa) t cilat prfshijn :
1.
Formimi,
2.
Vshtrsit,
3.
Normatizimi,
4.
Performimi.
16). Diskuto pr vendosjen efektive dhe joefektive ?
Vendosja efektive N vendosjen efektive ka atmosfer relaksuese joformale, m shum
diskutime t rndsishme me nj shkall t lart t pjesmarrjes, antart dgjojn njri tjetrin
etj.
Vendosja joefektive N vendosje joefektive ka atmosfer t tensionuar dhe t
mrzitshme, diskutime t dominuara nga dy apo tre veta dhe n shumicn e rasteve
jorelevante, antart kan tendenca t mosdgjimit t njri tjetrit etj.

17). Argumento se n cilat situate duhet t merren vendimet n mnyr individuale ?

Prparsit m t mdha t vendosjes individuale jan:
a) Vendosja individuale sht proces m i shpejt n krahasim me vendosjen grupore.
b) Te disa vendime t rndsishme individuale preferohet mendimi i nj personi, i nj
profesionisti, i cili sht m meritori pr vendosjen mbi disa probleme,
c) Te individuale i ikin problemeve t vendosjes grupore si sht mendimi grupor, i cili e
ngadalson vendosjen.
18). Diskuto fazat e formimit t grupeve ?
Sipas modelit t TUCKMANIT, ky model sht i ndar n disa faza (etapa0 t cilat prfshijn:
1) Formimi faza 1
2) Vshtrsit faza 2
3) Normatizimi faza 3
4) Performimi faza 4.
1). Karakteristikat e prgjithshme t vendimit ?

PYETJET DHE PRGJIGJJET N

VENDOSJE N BIZNES

Karakteristikat e prgjithshme t vendosjes jan:

Rndsia e vendimit
Koha dhe shpenzimet
Shkalla e ndrlikueshmris.

2). Modeli racional i vendosjes ?

Modeli racional i vendosjes ka kto supozime themelore:
Ekziston vetm nj marrs i vendimit
Marrsi i vendimit ka vetm nj qllim fiks, q mund t kuantifikohet
Marrsi i vendimit posedon njohuri t prsosura, informacion relevant, alternative
Gjendja natyrore potenciale prmban coptimin e pasiguris, pamundsin e joanticipimi t
befasive.
3). Fazat e vendosjes n kuptim t gjer dhe dallimi mesa tyre n kuptim t ngusht ?

Fazat e vendosjes n kuptim t gjer jan:

Prgaditja e vendimit
Marrja e vendimit
Realizimi i vendimit
Kontrolli
Me procesin e vendosjes n kuptim t gjer pr dallim nga ai n kuptim t ngusht nnkuptojm
interesimin e marrsit t vendimit edhe n fazn e implementimit dhe t kontrollit.
4). Polarizimi grupor ?
Polarizimi grupor:
Nse me mendimin e ndonj antari t grupit pajtohen edhe antart e tjer t grupit
ather ai insiston edhe m tepr n mendim t vetin, pa marr parasysh se a sht ai i drejt
apo jo.
Nse n grup ka antar t cilt nuk kan mendim t qart t vetin, kurse dikush tjetr
mendimin e vet e arsyeton n mnyr shum bindse, ather shpesh t tjert i bashkangjiten.
Nse ndonj person i aft pasivizohet pr shkak t motivimit t dobt duke ditur se grupi
mban prgjegjsin, pa marr parasysh se ai ndryshe do ta zgjidhte problemin.
5). Brainstroming ?
Brainstroming sht i bazuar n lirin maksimale t shprehjes me nj qasje komplet informate.
Qllimi i fazs iniciale sht kuantiteti i ideve t gjeneruara jo kualiteti i tyre. Brainstromingu
bazohet n inkurajimin e antarve t grupit pr t dhn lirshm ide sipas parimit se kuantiteti
qon n kualitet.
Asnj ide nuk kritikohet ose refuzohet n kt faz, pa marr parasysh se sa t pakuptimta mund
t jen.Megjithat pas diskutimit rreth ideve t cilat do t prezantohen pr diskutim t
mtutjeshm, grupi duhet t marr vendime pr zgjedhjen e disa ideve t cilat do ta zgjidhnin
problemin.Secili voton pr tri idet m t mira, tri idet q fitojn m s shumti poena do t
shfrytzohen pr diskutim t mtutjeshm.

6). Modelet e komunikimit ?

Modelet e komunikimit jan :
Rrjeti komunikues me orientim kah qendra
Rrjeti komunikues qarkor
Rrjeti komunikues i ndrlidhur
Rrjeti komunikues Y dhe
Rrjeti komunikues vargor.
7). Mikrofaktort e mjedisit t jashtm ?
Mikrofaktort e mjedisit t jashtm jan:
Klientt
Konkurrentt
Furnitort
Punonjsit
Partnert
Sindikatat dhe
Rregullatort.
8). Teoria normative e vendosjes ?

Teoria normative e vendosjes, fillimisht bazohet n:

Ekonomi
Matematik dhe
Statistik.
Ajo duhet t merret me konstatimin se si duhet t mendojn dhe t veprojn personat ideal dhe
supernacional. Kjo teori l anash t gjitha kufizimet psikologjike t marrsit t vendimeve,
dyshimet, kundrthnjet dhe anime. Teoria normative nuk mund t prgjigjet n pyetjen pse
marrsi i vendimit sillet n mnyren se si sillet, por mund t ofroj prgjigjje n pyetjen se ka
t veprohet m tutje.

9). Modeli situativ i vendosjes (VROOM YETTON) ?

Modeli situativ i vendosjes (VROOM YETTON )dhe karakteristikat e tij?
Ky model ka kto stile:
Stili autokratik
Hulumtues
Konsultativ
Participativ dhe
Konsensual,
Ndrsa karakteristikat e tij jan:
Kualiteti
Informimi
Strukturimi i problemit
Pranimi
Harmonizimi i qllimeve dhe
n opinion.
10). Shpjegoni raportin n mes paraqitjes s problemit dh t vrejturit ?
Nevoja pr vendime lind me paraqitjen e problemit. Prderisa nuk ka problem nuk ka nevoj
pr vendosje. Ktu duhet t dallohen dy gjra:
Paraqitja e problemit dhe t
Vrejturit e problemit.
Do t ishte ideale sikur t prputheshin koha e paraqitjes dhe ajo e t vrejturit e problemit.
Situata AA sht m e volitshme pr vendosje duke marr parasysh se po prputhen
moment i paraqitjes me at t t vrejturit t problemit.
Situata AB paraqet nj diferenc kohore ndrmjet paraqitjes dhe t vrejturit e problemit,
prandaj pr menaxherin q gjendet n kt situate vendosja sht pak m e vshtir.
Situata m e prshtatshme sht AC e cila paraqet diferencn m t madhe kohore
ndrmjet paraqitjes dhe t vrejturit t problemit, prandaj edhe vendosja pr menaxher q
gjenden n kt situat do t jet m e vshtir.
1). Fazat e vendosjes n kuptim t ngusht jan:

PYETJET DHE PRGJIGJJET N VENDOSJE

N BIZNES %

Supozimet nisse
Identifikimi i alternativave
Evoluimin e alternativave
Zgjidhja e alternativave.
2). Kufizimet n baz t informats, rritja progressive e mimit ?

Kufizimet n baz t informats mund t ndahn n baz t:


Raportit

Proporcional

Progresiv dhe

Degresiv.
Rritja progresive e mimit shpreh raportin e mimit t informats ndaj vlers e cila fitohet n
baz t informatave plotsuese. N momentin kur mimi i informacioneve plotsuese bhet m i
madh se vlera, marrsi i vendimit duhet t filloj vendosjen.
3) Rrethina jostabile ?
N rrethinn jostabile vendimet sipas rregullit mirren me nj shkall t lart rrezikut dhe
paqartsis s rezultateve t pritura.
4) Roli informues ?
-Vrojtuesi menaxheri vrojton se far ndodh prreth organizats s tij duke mbledhur
informata nga revistat, TV, internet etj.
Shprndars i informative menaxheri shprndan informacionet e mbledhura nga
burimet e ndryshme te individt pr t cilt ky informacion sht i vlefshm. Zdhnsi
menaxheri n kt rol prfaqson organizatn para grupeve t ndryshme.
5). Se a do t prdoret vendimi individual apo vendimi grupor varet nga kta faktor:
Nga lloji i vendimit i cili merret
Nga dija dhe aftsia e marrsit t vendimit
Nga koha q ka n dispozicion marrsi i vendimit
Nga lloji i procesit t vendosjes.
6). Dijet e antarve n grup ?
5
Llojet e dijeve t antarve n grup jan:
a)
Antart e grupit me dituri komplementare
b)
Antart e grupit me dituri konkurrente dhe
c)
Antart e grupit me dituri t njjta.
7). Si t lirohemi nga dobsit e vendosjes grupore ?
Tiu jepet liri t gjith antarve t grupit, q lirisht t kritikojn vendimet q ofrohen dhe
sipas nevojs, mendimit grupor t vrtetohet nga ekspertt jasht ndrmarrjes.
T formohen grupet paralele q vendosin mbi problemin e njejt.
T prkrahen disa antar t grupit q n procesin e vendosjes t jen kritik.
8). Teknika nominale grupore?
Vendosja prmes tekniks nominale grupore zhvillohet npr disa faza:
1 Udhheqsi i grupit e prshkruan problemin t cilin grupi duhet ta zgjidh
2 Secili antar i grupit i mbledh idet e veta pr zgjidhjen e problemit
3 Secili antar i grupit ia parashtron idet e veta grupit
4 T gjitha idet regjistrohen, kurse secili antar i grupit dshiron q atij regjistrimi ti
shtoj nj ide plotsuese t vetm.
5 Fillon votimi preliminary mbi idet
6 Zhvillohet shqyrtimi mbi listn e ideve t seleksionuar
9). Vendosja n baz t gjykimeve ?Kjo mnyr e vendosjes shfrytzohet n situate q prsriten
dmth n vendosjen e programuar. Kjo vendosje bazohet n prvojn dhe n dijen pr situate t njjta
ose t ngjashme. Kjo vendosje sht shum e ngjashme me at intuitive, sht metoda q prdoret
m s shumti nga menaxhert sepse bazohet n prvojen e tyre.Kjo vendosje ka prparsi t mdha
sepse realizohet shpejt dhe lir.
10). T metat e vendosjes individuale ?

E meta m e madhe e vendosjes individuale qndron n at se individi i shqyrton nj numr m

t vogl t alternativave pr zgjidhjen e problemit n krahasim me vendosjen grupore. Rastet kur
vendimet individuale nuk sht e favorshme jan:
Kur kemi munges informacioni, kur kemi t bjm me vendime t rndsishme dhe marrsi i
vendimit nuk posedon dije t mjaftueshm