Kameniar

Lwiw ~ 1965
Heroj romanu kosmonawt Hal Breg
dowhyj czas litaw na kosmicznomu korabli w mizorianomu prostori. I koy
czerez sto dwadcia sim rokiw Breg powernuwsia z daekych switiw na Zemlu,
joho czekay nezwyczajni pryhody j nespodiwanky ade cikom zminyosia
yttia, pobut i zwyczaji ludej.
Perekad z polkoji: I. Breczak, A. Kysil, S. Skyrta

Ja ne maw z soboju nijakych reczej, nawi paszcza. Meni skazay, szczo ne potribno.
Dozwoyy wziaty tilky czornyj swetr: mowlaw, nechaj ue! A soroczku ja taky widwojuwaw.
Skazaw, szczo odwykatymu postupowo. We w samomu prochodi, pid czerewom korabla, sered najbilszoji sztowchanyny, de my zupynyysia, Abs podaw meni ruku i bahatoznaczno posmichnuwsia:
Tilky obereno
Ja pamjataw pro ce i ne spluszczyw jomu palciw. Buw zowsim spokijnyj. Win chotiw
iszcze szczo skazaty, ae ja ne daw jomu wymowyty j sowa. Widwernuwsia, niby niczoho ne
pomityw, i pidniawsia schidciamy wseredynu. Stiuardesa powea mene pomi riadamy mjakych krise na samyj pered. Ja ne zamowlaw okremoho kupe, ae ne znaw, czy jiji pro ce poperedyy. Kriso bezszumno rozsunuo. Wona poprawya spynku, wsmichnuasia do mene j
pisza. Ja siw. Poduszky bezdonno mjaki, jak i skri. Spynky taki wysoki, szczo maje ne wydno z-za nych pasayriw. Barwystis inoczoho odiahu ne wykykaa we w mene protestu, ae
czoowikiw ja wse szcze, chaj bezpidstawno, pidozriwaw u maskaradi i wse szcze pekaw nadiju pobaczyty normalno odiahnutych ludej. Marna nadija! Wsidaysia szwydko, nichto ne
maw bagau. Nawi portfela czy pakunka. inky te. Jich buo nacze bilsze. Peredo mnoju
dwi muatky w pirjasto nastowburczenych, nacze w papuych, szubkach. Wydno, panuwaa
taka ptaszyna moda. Dali jake podruia z dytynoju Pisla jaskrawych seenoforiw na
peroni i w tunelach, pisla nesterpno krykywoji luminescentnoji rosynnosti na wuyciach swito whnutoji steli, zdawao, e ewrio.
Ja pokaw ruky na kolina, bo wony meni jako niby zawaay. Wsi pasayry we sydiy.
Wisim riadiw sirych krise, zapach chwoji, stychajuczi rozmowy. Ja oczikuwaw ohooszennia
startu, jakycho sygnaliw, nakazu prykripytysia remeniamy, ae niczoho podibnoho ne buo.
Po matowij steli speredu nazad pobihy newyrazni tini, nenacze syuety wyrizanych z paperu
ptachiw. Szczo ce, w bisa, za ptachy, podumaw ja rozhubeno, ce szczo oznaczaje? Ja
mao ne derewjaniw wid nadmirnoji uwanosti, wykykanoji postijnym pobojuwanniam zrobyty szczo nedoreczne.
I tak ue protiahom czotyrioch dniw. Z perszoji chwyyny. Ja marno namahawsia
zbahnuty wse te, szczo dijaosia nawkoo; wid postijnoho namahannia wowyty zmist rozmow
ja tak stomluwawsia, szczo inkoy mnoju owoodiwao nepryjemne poczuttia, podibne do rozpaczu. Ja buw perekonanyj, szczo i moji towaryszi widczuwaju te same, ae my ne howoryy
pro ce, nawi koy zayszaysia sami. Tilky kepkuway z swojeji syy, z nadmiru naszoji energiji.
I dijsno, treba buo steyty za soboju.
Spoczatku ja ne mih keruwaty swojimy ruchamy: koy namahawsia wstaty, to pidskakuwaw a do steli, a jak braw u ruku jaku ricz, to maje ne widczuwaw jiji takoju wona
zdawaasia meni ehkoju, naczeb paperowoju, poronioju. Ae ja szwydko nawczywsia koordynuwaty ruchy swoho tia. Witajuczy, nikomu we ne styskaw palciw do bolu. Ta ce, na al,
buo ne najhoownisze.
Mij susid zliwa, ohriadnyj, zahoriyj czoowik z nadto byskuczymy oczyma (moe, wid
kontaktnych linz), raptom znyk: boky joho mjakoho krisa rozszyryysia, pidniaysia dohory j
zijszysia, utworywszy kabinu, nemow jajcepodibnyj kokon abo rozbuchyj sarkofag. Szcze
kilka czoowik opynyy w takych samych kabinach. Szczo wony tam robyy? Ae z takymy

nezwyczajnymy jawyszczamy ja zustriczawsia tut czasto i we ne dywuwawsia z nych. Prynajmni todi, koy ce ne torkaosia mene bezposerednio. Cikawo, szczo do ludej, jaki, dowidawszy, chto my taki, wytriszczay na nas oczi, ja stawywsia maje bajdue. Jich podyw mene
mao obchodyw, ja spryjmaw joho, jak cikom pryrodnyj. Oburennia wykykay we szwydsze
naszi opikuny praciwnyky Adaptu. Pewne, najbilsze doktor Abs, bo stawywsia do mene,
jak likar-psychitr do nenormalnoho pacijenta, wdajuczy pry ciomu, zresztoju, dosy umio,
szczo maje sprawu z cikom normalnoju ludynoju. A koy ce we stao nemoywym, win
perejszow na dotepy. Ja buw ue po horo sytyj joho bezposerednistiu ta bahodusznistiu.
Jakby zapytaty pro nas perszoho zustricznoho tak meni, prynajmni, zdawaosia to win
wyznaw by mene czy Oafa takym e, jak sam. Podyw wykykao u nioho chiba szczo nasze
mynue: ce wono buo nezwyczajnym. Ta doktor Abs, jak i koen praciwnyk Adaptu, dobre
znaw, szczo my j sprawdi inszi. Nasza widminnis szkodya nam nawi u najprostiszomu
my ne mohy z nymy jak slid porozumitysia, obminiatysia dumkamy, ta szczo tam! My ne
mohy pryzwyczajitysia widczyniaty jichnich dwerej, ade dwerni ruczky, do jakych my zwyky
koy, wyjszy tut z uytku szcze de pjatdesiat czy szistdesiat rokiw tomu.
Start widbuwsia nespodiwano. Tiainnia ne zminyosia j na woosynku, w hermetyczne
nutro korabla ne pronykay nijaki zwuky, po steli powilno pywy tini moe, ysze bahatoricznyj doswid ta instynkt pidkazay meni w odnu my, szczo my we w prostori, j ce bua
wpewnenis, a ne prypuszczennia.
Ae mene cikawyo insze. Ja spokijno widpoczywaw napiweaczy, wyprostawszy nohy.
Nadto we ehko meni wdaosia domohtysia swoho. Nawi Oswam ne due pereczyw mojemu
namirowi. Kontrargumenty, jaki ja czuw wid nych, buy ne due perekonywymy ja sam
spromihsia b na lipszi. Wony obydwa napolahay ysze na odnomu: koen z nas powynen etity okremo. Ne stawyy meni za prowynu i toho, szczo ja zbuntuwaw Oafa (bo jakby ne ja,
win napewne b pohodywsia zayszyty nadowsze). Tut buo nad czym zadumaty. Ja czekaw
uskadne, czoho takoho, szczo raptom rozadnaje mij pan, ae niczoho ne staosia, i o ja
we eczu. Cia ostannia podoro maa zakinczytysia czerez pjatnadcia chwyyn.
Jasno stao odne: moja wyhadka, a tako moja boroba za peredczasnyj widjizd ne buy
dla nych nespodiwankoju. Reakcija takoho typu, oczewydno, we znaczyasia w jichniomu
kataozi. Ce bua zwyczajna powedinka, wastywa takym zucham, jak ja, poznaczena w jich
psychotechnicznych tabyciach widpowidnym poriadkowym nomerom. Wony dozwoyy
meni etity ae czomu? Moe, z doswidu we znay, szczo sam ja ne dam sobi rady? Ae jak
take moho statysia, jakszczo wsia moja samostijna podoro polahaa w pereloti z odnoho
wokzau na druhyj, de mene maw czekaty chto iz zemnoho Adaptu i de ja maw wsioho-nawsioho zustritysia z tijeju ludynoju w domowenomu misci?
Szczo trapyosia. Poczuysia zbudeni hoosy. Ja wyzyrnuw z krisa. Za kilka riadiw peredo mnoju jaka inka widsztowchnua stiuardesu, jaka powilno, awtomatyczno (niby wid
toho, zresztoju, ne takoho we j sylnoho posztowchu) pozadkuwaa pomi krisamy. A ta sama
inka repetuwaa: Ja ne dozwolu! Chaj wono mene ne torkajesia! Obyczczia tijeji krykywoji pasayrky ja ne baczyw. Jakyj czoowik trymaw jiji za ruku i proponuwaw szczo zaspokijywe. Szczo oznaczaa cia scena? Nichto z pasayriw ne zwernuw na neji uwahy. Mnoju
znowu owoodio poczuttia nejmowirnoji widczuenosti. Ja pidwiw oczi na stiuardesu, jaka
zupynyasia bila mene j usmichaasia, jak i ranisze. Ce ne bua posmiszka obowjazkowoji zownisznioji lubjaznosti, jakoju prykrywaju rozdratuwannia. Wona ne wdawaa z sebe spokijnoji, a sprawdi bua neju.
Moe, choczete czoho wypyty? Prum, ekstran, mor, sydr? poczuwsia meodijnyj
hoos.
Ja zapereczywo chytnuw hoowoju. Chotiw skazaty jij szczo pryjemne, ae spromihsia
na stereotypne zapytannia:
Koy prybuwajemo?

 Za szis chwyyn. A moe b, wy zjiy szczo-nebu? Ne musyte pospiszaty. Mona zayszytysia tut i pisla pryzemennia.
Diakuju, ne choczu.
Wona widijsza. W powitri, pered samym mojim obyczcziam, koo spynky perednioho
krisa, zaswitywsia, nacze wypysuwanyj kincem zapaenoji sygarety, napys: STRATO. Ja nachyywsia, szczob rozhladity, zwidky wziawsia cej napys, i zdryhnuwsia. Spynka moho krisa
podaasia wpered razom z mojimy peczyma, mjako oblahajuczy jich. Ja znaw ue, szczo mebli
reaguju na konu zminu pooennia tia, ae zawdy zabuwaw pro ce. To buo ne due pryjemno niby chto steyw za konym twojim ruchom. Ja sprobuwaw pryjniaty poperedniu
pozu, ae, mabu, zrobyw ce nadto energijno. Kriso pohano mene zrozumio j rozsunuosia
maje jak liko. Ja schopywsia. Szczo za bis! Bilsze wytrymky! Nareszti wsiwsia. Litery roewoho STRATO zatremtiy, j na jich misci stay inszi: TERMINAL. Nijakoho strusu, poperedennia, swystu. Niczoho. Poczuwsia daekyj zwuk nacze chto zasurmyw, podajuczy sygna, czetwero owalnych dwerej w kinci prochodiw pomi sydinniamy rozczynyysia, i doseredyny korabla uwirwawsia huchyj wsepohynajuczyj szum, schoyj na szum moria. Hoosy
pasayriw, szczo pidwodyysia iz swojich mis, tanuy w niomu bezslidno. Ja wse szcze sydiw,
a ludy wychodyy, jichni syuety myhotiy na tli zownisznich wohniw zeeno, buzkowo, purpurowo nacze sprawnij kostiumowanyj ba.
Koy wsi wyjszy, ja wstaw. Maszynalno obsmyknuw na sobi swetr. Jako dywno tak, z
pustymy rukamy. Kri widczyneni dweri potiaho prochoodoju. Ja ohlanuwsia. Stiuardesa
stojaa w odnomu z widsikiw, ne dotorkujuczy do stiny peczyma. Na jiji obyczczi zastyha
ta sama prywitna usmiszka; teper wona bua spriamowana do riadiw poronich krise, jaki
poczay powilno zhortatysia, skadaty, nacze jaki mjasysti kwity, odni szwydsze, inszi trochy powilnisze to buw jedynyj ruch u ciomu protianomu szumi, szczo pyw kri owalni
otwory, nahadujuczy widkryte more. Chaj wono mene ne torkajesia! Ja raptom pomityw
u posmiszci stiuardesy szczo nedobre. We wychodiaczy, promowyw:
Do pobaczennia
Do waszych posuh.
Znaczennia cych sliw, takych nezwyczajnych w ustach moodoji wrodywoji inky, ja
uswidomyw ne widrazu, bo wony nazdohnay mene szczojno todi, koy ja, odwernuwszy wid
neji, wychodyw ue z korabla. Chotiw buw postawyty nohu na schodynku, ae jiji ne wyjawyo. Mi metaewym korpusom korabla i krajem peronu ziajaa metrowa szcziyna. Ne spodiwajuczy potrapyty w taku pastku, ja nezhrabno strybnuw i wtratyw riwnowahu. We w powitri widczuw, jak znyzu mene nacze pidchopyw strumi newydymoji syy, pronis nad poroneczeju i mjako opustyw na biu eastycznu powerchniu, jaka mjako uwihnuasia. Pewne, etiuczn, ja maw ne due rozumnyj wyraz obyczczia, bo pomityw kilka huzywych pohladiw,
a moe, to meni tilky zdaosia? Ja szwydko powernuwsia j ruszyw uzdow peronu. Raketa,
jakoju ja prybuw, eaa w hybokomu oi, widdiena wid krajiw peronu niczym ne zahorodenoju szcziynoju. Ja niby nenarokom nabyzywsia do szcziyny j znowu widczuw newydymyj
prunyj powitrianyj strumi, jakyj ne dawaw meni perestupyty za biyj kraj. Chotiw buw szukaty dereo tijeji tajemnyczoji syy, ae raptom schamenuwsia: ja ue na Zemli!
Mene pidchopya chwyla piszochodiw: pidsztowchuwanyj nymy, ja ruszyw upered. Mynua dobra chwyyna, persz ni ja dobre rozhladiw weyczynu zau. Zresztoju, czy te prymiszczennia mona buo nazwaty zaom? Nijakych stin: biyj, byskuczyj, wysoko zawysyj u powitri rozmach gigantkych kry, a mi nymy koony ne z jakoho tam materiu, a z zapamoroczywo ruchywoho pynu. Moe, ce byy whoru weetenki fontany hustiszoji wid wody
ridyny, pidswiteni zseredyny kolorowymy proektoramy? Ni, moe, ce sklani wertykalni tuneli, jakymy tudy j siudy mczay nyzky rozmalowanych maszyn? Ja we niczoho ne rozumiw.
Pidsztowchuwanyj z usich bokiw u muraszynij metuszni jurby, ja namahawsia znajty wilne
misce, ae tut ne buo wilnych mis. Wyszczyj na hoowu wid inszych, ja baczyw, jak widdalajesia poronia raketa ni, ce my pywy wpered razom z usim peronom. Whori paachkotiy

wohni, wid jakych natowp wybyskuwaw i minywsia. Naraz poszczyna, na jakij my stowpyysia, ruszya wwerch, i ja, hlanuwszy wnyz, pobaczyw tam zapowneni lumy podwijni bili
smuhy z czornymy otworamy szcziyn uzdow cioho riadu zastyhych korpusiw raket: takych
korabliw, jak nasz, buy desiatky ruchomyj peron zawertaw to w odyn, to w druhyj bik,
ruchawsia wse szwydsze i zachodyw pid wyszczi powerchy. Zdijniatyj wychor kujowdyw woossia tych, szczo stojay na poszczyni. Tremtywi strimki tini wid smuhastych sygnalnych
wohniw prolitay po nych, jak po nerealnych. Poszczyna, jakoju my jichay, raptom poczaa
diytysia, rozhauuwatysia po newydymych szwach; moja dorika ruchaasia we czerez prymiszczennia, powni ludej, szczo stojay j sydiy, osiajani bezliczcziu dribnych byskiw, nacze
tut puskay kolorowi bengalki wohni.
Ja ne znaw, kudy dywytysia. Peredo mnoju stojaw czoowik u puchnastomu, niby chutrianomu, z metaewym widbyskom, odiazi. Win trymaw pid ruku inku w purpurnomu
patti u weyki, niby pawyni, oczi, szczo raz u raz klipay. Tak, meni ne zdaosia oczi na
patti sprawdi rozpluszczuwaysia j zapluszczuwaysia. Dorika, na jakij ja stojaw za cijeju
paroju razom z desiatkom inszych ludej, pomczaa szcze szwydsze. Mi poszczynamy biomatowoho ska wydniysia oswiteni kolorowymy wohniamy pasai z prozorymy skepinniamy, po jakych, powerchom wyszcze, bez upynu toptaysia sotni nih; wseochoplujuczyj
szum to posyluwawsia, to zatychaw, koy tysiaczi ludkych hoosiw i jakycho zwukiw, dla
mene nezrozumiych, a dla inszych znaczuszczych, pohynaw czerhowyj tunel ne widomo
kudy spriamowanoho marszrutu. W hybyni, na zadniomu pani, u wsich napriamkach powitria proszyway ruchywi tini jakycho maszyn moywo, litajuczych bo czasom wony
mczaysia nawskis uhoru abo wnyz, nacze wgwynczuway u prostir. I ja mymowoli oczikuwaw jakoji strasznoji katastrofy: moywo, ce buy powitriani zaliznyci, ae ja ne baczyw
nide ani trosiw, ani rejok. Koy ci burchywi urahany lotu stychay chocz na my, za nymy
wyrynay powni ludej weyczawi poszczyny, niby litajuczi prystani, szczo powilno ruchaysia
w riznych napriamkach rozmynaysia, pidnosyysia dohory: zdawaosia, wony peretynay
odna odnu. Wako buo zupynyty pohlad na czomu neruchomomu, bo wsia nawkoysznia
architektonika skadaasia, zdawao, iz samoho ruchu, zminy; i nawi te, szczo ja buw spoczatku spryjniaw za kryatu stelu, wyjawyosia tilky nawisnymy jarusamy, na misce jakych
zaraz stay inszi, szcze wyszczi.
Wakyj purpurowyj widbysk, proltrowanyj kri sklanu stelu j oti zahadkowi koony,
raptom upaw na ludki obyczczia, nacze de daeko, w serci bahatokiometrowoji sporudy
spaachnuw atomnyj woho. Zee neonowych wohniw, szczo bezpererwno strybay, staa siroju, mooczna biyzna parabolicznych prystinkiw poroewia. Cia raptowa zmina koloru powitria wiszczuwaa katastrofu, prynajmni meni tak zdaosia, ae nichto ne zwernuw na neji
najmenszoji uwahy, i ja nawi ne mih by skazaty, koy wse znowu stao takym, jakym buo
ranisze.
Bila naszoji doriky pojawlaysia wyrujuczi zeeni koa, schoi na pidwiszeni w powitria
neonowi obruczi, j todi czastyna ludej perechodya na pidniku inszoji doriky czy trapu, szczo
prysuwaysia. Ja pomityw, szczo czerez zeeni liniji toho swita mona wilno perechodyty, tak
naczebto wony buy nematerilni.
Protiahom jakoho czasu ja zdawsia na wolu bioji doriky, i wona weza mene dali, a
poky ne pryjszo meni w hoowu, szczo ja we opynywsia poza wokzaom, i cia nejmowirna
panorama powyhynanoho ska, szczo niby wse zrywajesia etity, wasne, i je mojim ridnym
mistom, a te, jake ja koy pokynuw, isnuje we tilky w mojij pamjati.
Probaczte, ja torkaju pecza czoowika w chutri, ico stojaw poriad z inkoju, de
my zaraz?
Oboje hlanuy na mene. Na jich obyczcziach, koy wony pidwey hoowy, ja pobaczyw
zdywuwannia. Ja spodiwawsia, szczo jich dywuje tilky mij rist.
Na polidukti, widpowiw czoowik. Wam jakyj styk? Ja niczoho ne rozumiw.
Czy my szcze j dosi na wokzali?

 Zwyczajno widpowiw win, trochy wahajuczy.

A de Wnutrisznie Koo?
Wy we projichay. Musyte powernutysia.
Najkraszcze bude rastom z Meridu, wtrutyasia inka. Wsi oczi jiji sukni, zdawaosia, wdywlay u mene z jakoju pidozroju i podywom.
Rastom? powtoryw ja bezporadno.
Tak, ce tam, pokazaa wona na zeene oko, szczo nadpywao, a za nym pidnosyosia
poronie pidwyszczennia z czorno-sriblastymy smuhamy na bokach, podibne do chymerno
rozmalowanoho korpusu perekynutoho na bik sudna. Ja podiakuwaw i zijszow z doriky, ta,
mabu, ne tam, de treba, bo strumi nadzwyczajnoji syy pidkosyw meni nohy. Ja ne wtratyw
riwnowahy, ae mnoju tak krutonuo, szczo ja we ne znaw, kudy treba jty. Poky ja rozdumuwaw, szczo robyty, misce mojeji peresadky znaczno widdayosia wid czorno-sriblastoho pidwyszczennia, jake pokazaa meni inka, i ja ne mih ue joho znajty. Oskilky bilszis ludej, szczo
stojaa bila mene, poczaa perechodyty na pochyu doriku, jaka ruchaasia whoru, ja te stupyw na neji. We zwidty pobaczyw weyczeznyj napys, szczo paaw u powitri DUKT
CENTR, resztu liter z oboch bokiw nemoywo buo ochopyty pohladom czerez jich weyczynu. Mene bezszumno wyneso na peron zawdowky, pewne, z kiometr, wid jakoho same
widchodyw weretenopodibnyj litak, pokazujuczy pry zloti pociatkowane wohniamy dno.
Zresztoju, moe, same ta kytopodibna sporuda bua peronom, a ja opynywsia na rasti
nikoho buo nawi spytaty, bo nawkoo ni duszi. Pewne, ja ne tudy potrapyw. Czastka moho
peronu bua zabudowana jakymy prysadkuwatymy sporudamy bez perednich stin. Nabyzywszy, ja pomityw szczo podibne do sabo oswitenych nykych kabin, u jakych riadamy
stojay czorni maszyny. Ja podumaw, szczo to awtomobili. Ae koy dwi najbyczi ruszyy i,
persz ni ja wstyh widskoczyty, obmynuy mene, widrazu rozwywajuczy weyczeznu szwydkis, ja pomityw, poky wony znyky w perspektywi parabolicznych schyliw, szczo w nych nemaje ni wikon, ani dwerej i szczo wony obticzni, jak weetenki czorni krapyny. Awtomaszyny ce czy ni? podumaw ja. U wsiakomu razi, tut jaka stojanka. Moe, same tych
rastiw? Ja wyriszyw, szczo najkraszcze bude zapytaty koho, chto nadijde, i pojichaty razom z nym czy chocz, prynajmni, dowidatysia szczo do czoho. Odnak mij peron, zehka
wyhnutyj, nacze kryo gigantkoho litaka, buw poronij, tilky czorni maszyny wyjiday poodynci abo widrazu po kilka zi swojich metaewych nir i mczay zawdy w odnomu j tomu
napriami. Ja pidijszow do samoho kraju peronu j znowu widczuw tu newydymu prunu syu,
szczo garantuwaa bezpeku. Sprawdi, peron wysiw u powitri, niczym ne pidtrymuwanyj. Pidwiwszy hoowu, ja pobaczyw bahato takych samych peroniw, jaki neruchomo zawysy w powitri, ae we bez weykych wohniw. Swityosia ysze tam, de prybuway korabli. Odnak ce ne
buy rakety, jak ta, szczo pryweza mene z Misiacia.
Dowho ja stojaw, a poky ne pomityw na tli jakycho inszych sporud (zresztoju, ne znaju,
czy buy wony ysze widdzerkaenniam cijeji samoji sporudy, czy isnuway nasprawdi) wohnysti litery, szczo riwnomirno propyway w powitri: SOAMO, SOAMO, SOAMO. Neweyczka pererwa, bakytnyj spaach NEONAX, NEONAX, NEONAX.
Moe, ce buy nazwy stancij, a moe, rekama towariw wony meni niczoho ne howoryy.
Chocz by we znajty toho typa, podumaw ja, kruto powernuwsia i znajszowszy doriku, szczo pywa nazad, zjichaw neju wnyz. Wyjawyosia, szczo ce ne ta horyzontal i nawi
ne toj za, z jakoho ja distawsia nahoru; wpiznaw ce czerez widsutnis weyczeznych koon.
Zresztoju, moe, to wony kudy peremistyysia; teper mene we niszczo ne dywuwao.
Ja opynywsia sered cioho lisu fontaniw; dali potrapyw do bio-roewoho zau, w jakomu
buo powno inok. Mymochi ja zniczewja wstromyw ruku w strumi pidswiczenoho fontana
moe, tomu, szczo buo pryjemno zustrity szczo chocz trochy znajome. Odnak ja ne widczuw niczoho: fontan buw bez wody. Za chwyynu meni zdaosia, szczo pachnu kwity. Poniuchaw ruku. Pacha, jak tysiacza kuskiw tuaetnoho mya razom.

Mymowoli poczaw wytyraty jiji ob sztany. Teper ja stojaw ue pered cym zaom, w jakomu buo powno inok, samych tilky inok. Win ne zdawawsia meni schoym na westybiul
tuaetnoji, zresztoju, ja ne buw pewen, szczo ce ne tak. Ja woliw nikoho pro ce ne pytaty i
powernuw nazad. Moodyj czoowik, odiahnenyj tak, niby na niomu zastyho rozyte ywe
sribo, jake szczilno oblahao joho stehna, z bufamy (czy, szwydsze, z pinoju) bila peczej, rozmowlaw z bilawoju diwczynoju, jaka sperasia spynoju na czaszu fontana. Na diwczyni buo
proste swite pattia, i ce dodao meni widwahy. W rukach wona trymaa buket blido-roewych kwitiw i, chowajuczy w nych obyczczia, oczyma usmichaasia do chopcia. Zupynywszy
bila nych i we widkrywszy rota, szczob zahoworyty, ja pobaczyw, szczo wona jis ti kwity, i na
jaku my hoos zradyw meni. Diwczyna spokijno uwaa nini pelustky. Pidwea na mene
oczi. Zastyha. Ae ja we zwyk do cioho. Spytaw jiji, de Wnutrisznie Koo.
Meni zdaosia, chope nepryjemno zdywuwawsia czy nawi rozserdywsia, szczo chto
nasmilujesia pererwaty te jichnie sam na sam. Pewne, ja postupyw netaktowno. Wraenyj
mojim rostom, win hlanuw uhoru, potim opustyw oczi wnyz, niby spodiwawsia pobaczyty tam
jaki choduli. Prote nawi ne ozwawsia.
O, ce tam, wyhuknua diwczyna, rast, wasz rast, wy szcze wstyhnete, chutko!
Ja kynuwsia bihty u wkazanyj bik, ne znajuczy kudy ade nawi ne ujawlaw sobi, jak
wyhladaje toj klatyj rast. Krokiw za desia ja pobaczyw sriblastu woronku, szczo spuskaasia
zhory, osnowu odnijeji z tych weyczeznych koon, jaki ranisze tak mene zdywuway. Newe
ce buy litajuczi koony? Tudy z riznych bokiw pospiszay ludy, i ja raptom z kymo zitknuwsia. Ta ja nawi ne pochytnuwsia, a tilky zupynywsia mow ukopanyj, a toj prysadkuwatyj
czoowjaha, w odiazi pomaranczewoho koloru, wpaw! I tut staosia szczo nejmowirne: joho
chutro ziwjao na oczach, zapao, jak prokootyj mjacz! Ja stojaw nad nym ostowpiyj, nespromonyj nawi promymryty sliw probaczennia. Win pidwiwsia, hlanuw na mene spidoba, ae
niczoho ne skazaw, odwernuwsia j piszow rozhonystym krokom, manipulujuczy rukamy na
hrudiach, a joho odiah napownywsia i zajasniw znowu
Na wkazanomu diwczynoju misci ne buo we nikoho. Pisla cijeji pryhody ja zowsim
widmowywsia wid dumky rozszukaty rast, Wnutrisznie Koo, dukt, styk i wyriszyw wybratysia
z wokzau. Rozpytuwaty konoho zustricznoho meni we ne chotiosia. Ja staw nawmannia
na doriku, szczo ruchaasia nawskis uhoru w napriamku, wkazanomu houboju strikoju,
odyn za odnym ehko peresik wasnym tiom dwa switlani napysy w powitri: MISCEWI
OKRUNOSTI.
Ja potrapyw na dosy ludnyj eskaator. Nastupnyj jarus buw wytrymanyj u toni mianoji
bronzy, poykowanoji zootymy znakamy okyku. Pawni liniji skepi i wwihnutych stin, korydory bez stel, nacze zanureni whori w siajuczyj puch. Zdawao, ja nabyawsia do ytowych
prymiszcze; te, szczo mene otoczuwao, nahaduwao weyczezni zay hotelu: wikoncia, nikelowani truby wzdow stin, inszi z jakymy subowciamy, moe, to buy kontory obminu czy
poszta. Ja jszow dali. We buw maje pewnyj, szczo cijeju dorohoju ne potraplu do wychodu
(bo nadto we dowho jichaw uhoru), hadajuczy, szczo znachodusia u werchnij czastyni
wokzau, i wse-taky prodowuwaw ity w tomu napriamku. Nespodiwana pustka, pyty maynowoho obyciuwannia z iskrystymy ziroczkamy, riady dwerej. Najbyczi buy nepryczynenymy. Zahlanuw wseredynu. Jakyj weykyj, szyrokopeczyj czoowik zrobyw te same z protyenoho boku. Ta ce ja u dzerkali na wsiu stinu! Widchyyw dweri szyrsze. Farfor, sribni
truby, nikel tuaet.
Meni buo trochy smiszno, ae wzahali ja mao ne oczmaniw. Szwydko powernuw nazad.
Inszyj korydor, mooczno-bili doriky, szczo pywy wnyz. Poruczni eskaatora buy mjaki j
tepli. Ja ne rachuwaw, skilky powerchiw promynuw. Szczoraz bilsze ludej zatrymuwao bila
emalowanych skryniok, jaki na konomu kroci wyrostay zi stiny. Wid odnoho dotyku palcia
szczo padao jim u ruku, wony choway ce w kyszeniu i jszy dali. Sam ne znaju, czomu ja
zrobyw toczno tak, jak czoowik u prostoromu etowomu odiazi peredo mnoju; kawisz z
maekym zahybenniam dla kinczyka palcia, dotyk i meni prosto w pidstawenu meniu

wpaa barwysta, napiwprozora tepa trubka. Strusnuw jiji, pidnis do oczej: jaki tabetky? Ni.
A korok? Korka ne buo, wona zowsim ne zakrywaasia. Szczo wono take? I szczo z nym robyy
ti wsi? Choway w kyszeniu. Napys na awtomati: ARGAN. Ja zupynywsia. Mene sztowchnuy. I raptom ja sam sobi wydawsia mawpoju, jakij day awtoruczku czy zapalnyczku, na
jaku my mene ochopya slipa lu; ja zcipyw zuby, prymruyw oczi j, trochy zhorbywszy,
wywsia w potik piszochodiw. Korydor szyrszaw, stawaw ue zaom. Wohnysti litery: REAL
AMMO, REAL AMMO.
Powerch ludkoho natowpu ja szcze zdaeku pobaczyw wikno. Persze wikno. Panoramne, weyczezne.
Wsi nebesni suzirja, zdawaosia, buo kynuto na poszczynu. Hen do horyzontu, rozhaniajuczy temriawu, swityysia barwysti gaaktyky majdaniw, skupczennia spiralnych wohniw,
zahrawy, szczo merechtiy nad chmaroczosamy, a na wuyciach powzajuczi ciatky, zwywystyj ruch switlanoho namysta, a nad usim tym po wertykalach wyr neonowych wohniw,
hirlandy j byskawyci, wohniani koa, litaky j plaszky, czerwoni spaachy sygnalnych wohniw
na szpylach, myhtinnia son i krowotecza rekam. Ja stojaw i dywywsia, czujuczy za soboju
riwnomirnyj szerech sote nih. Wraz misto znyko, i w wikni zjawyosia weetenke trymetrowe obyczczia.
My peredaway chroniku simdesiatych rokiw z cyku Panoramy starych stoy. Teper Transtel perekluczajesia na studiju kosmolotiw
Ja kynuwsia he. Ce buo ne wikno. Jakyj teewizor. Ja piszow szwydsze. A spitniw.
Unyz. Szwydsze. Zooti kwadraty swita, wseredyni jich natowpy ludej, pina na sklankach, maje czorna, schoa na pywo, ridyna z otrujnym zeenawym widtinkom. Moodi
chopci j diwczata jszy, obniawszy po szestero, po womero, j zahoroduway we prochid.
Wony jszy prosto na mene j musyy roznimaty ruky, szczob mene propustyty. Szczo smyknuo mene. Ja j ne pomityw, szczo stupyw na ruchomu doriku. Zowsim byko promajnuy
zdywowani oczi harna czorniawa diwczyna, w czomu niby metalicznomu, fosforyczne byskuczomu. Tkanyna tak szczilno oblahaa jiji tio, szczo wona zdawaasia hooju. Obyczczia
bili, owti, nad nymy kilka czornych, ae ja j dali zayszawsia najwyszczym. Peredo mnoju
rozstupaysia. Whori, za opukymy szybkamy, mczay etiuczi tini, hray newydymi orkestry,
a tut trywaa swojeridna prohulanka; w temnych prochodach bezhoowi postati inok;
puch, szczo okutuwaw jich peczi, switywsia, i tilky ohoeni szyji biliy w niomu, jak dywni
stebyny, ta szcze widswiczuwao usypane byskitkamy woossia luminescentna pudra czy
szczo? Wukyj prochid prywiw mene w anadu dywowynych ruchomych, ba, nawi ruchywych statej; z oboch bokiw, szczo nahaduway dwi wysoki stiny wzdow szyrokoji wuyci, unaw smich. Chto rozwaawsia. Szczo jich tak rozwaao ti statuji?
Weyczezni gury w promeniach proektoriw; z nych yosia rubinowe, medowe, huste,
jak syrop, swito z nezwyczajnoju koncentracijeju barw. Ja jszow bezwilno, mruaczy oczi,
zahubywszy sered natowpu. Strimkyj zeenyj pasa, hroteskowi pawiljony, pahody, do jakych
treba buo jty czerez mistky, bezlicz maych kimnat, zapach smaenoho, hostryj, nastyrywyj,
nyzky gazowych wohnykiw za szybamy, dzekit ska, nezrozumili metaewi zwuky, szczo powtoriuway. Natowp, jakyj wynis mene siudy, zitknuwsia z inszym, potim stao wilnisze, wsi
siday u widkrytyj wahon, ni, win buw tilky prozoryj, niby wyytyj zi ska, nawi sydinnia zdawaysia sklanymy, chocz i buy mjakymy.
Ja j ne pomityw, jak opynywsia wseredyni my we jichay. Wahon etiw, ludy perekrykuway hucznomowe, szczo powtoriuwaw: Horyzontal Merydinal, horyzontal Merydinal, styky na Spiro, Atae, Bekk, Frosom. Wahon niby tanuw u promeniach swita, szczo
pronyzuway joho naskri, stiny merechtiy smuhamy wohniw i barw, paraboliczni arky, bili
perony. Forteran, Forteran, styky Haliji, styky zownisznich rastiw, Makra, buboniw
hucznomowe. Wahon zupyniawsia i etiw dali. Ja widkryw dywowynu ricz: ne widczuwaosia halmuwannia i pryskorennia, niby ne isnuwao nijakoji inerciji. Newe ce moywo? Ja

perewiryw ce na trioch nastupnych zupynkach, zehka zhynajuczy nohy w kolinach. Na poworotach tako niczoho. Ludy wychodyy, wchodyy, na perednij poszczadci stojaa inka z
sobakoju ja nikoy takoho ne baczyw weyczeznyj, z kulastoju mordoju, straszenno brydkyj; w joho horichowych spokijnych oczach widbywaysia zmenszeni hirlandy wohniw, szczo
etiy nazad. RAMBRENT, RAMBRENT zamyhtiy bili j syniuwati siajuczi truby, schody z
krysztaewoho bysku, czorni frontony. Bysk powoli zastyhaw. Wahon zupynywsia. Ja wyjszow i zawmer: nad wwihnutym u formi amteatru szczytom zupynky wysoczia bahatopowerchowa znajoma budiwla. Ja wse szcze buw na wokzali, w inszomu misci toho samoho gigantkoho zau, rozszyrenoho rozmachom biych poszczyn. Ja pidijszow a do kraju geometryczno prawylnoho zahybennia wahon ue widijszow i szcze raz zdywuwawsia: ja buw
ne wnyzu, jak meni zdawaosia, a dosy wysoko, de na sorokowomu powersi, nad striczkamy
trotuariw, szczo wydniy daeko wnyzu, nad sribnym peronom, jakyj riwnomirno peresuwawsia i do jakoho czas wid czasu nabyaysia wydoweni mowczazni tuszi nenacze jaki
potwory, jaki chromowani ryby czerez riwni promiky czasu widkaday czornu j kolorowu
ikru. To ludy wysypay z nych czerez riady kapaniw. Nad usim cym, w daeczyni, kri serpanok widdali, ja baczyw zooti sowa, szczo ruchaysia, nacze po newydymij liniji: HENIANA
RUN, SZCZO POWERTAJESIA SIOHODNI W ZAPYSI MIMORFICZNOHO REALU,
WIDDAJE W ORATORIJI SZANU PAMJATI RAPPERA KERXA POLITRY. WISNYK
TERMINAL POWIDOMLAJE: SIOHODNI W AM-MONLI PETIFAG ZAKINCZYW SYSTOLIZACIJU PERSZOHO ENZOMU. WYSTUP ZNAMENYTOHO GRAFISTA PEREDAMO O DWADCIA SIOMIJ HODYNI. PEREMOHA ARRAKERA. ARRAKER POWTORYW SWIJ REKORD JAK PERSZYJ OBLITEROWE SEZONU NA TRANSWAALKOMU STADINI.
Ja widijszow. To nawi rachunok czasu zminywsia! Metaewi tkanyny inoczych suko
spaachuway nespodiwanymy wohnykamy, koy na nych padaw widbysk weetenkych liter,
szczo, mow riady kanatochidciw, pywy nad morem holiw. Ja jszow, ne dumajuczy pro ce, a
szczo u meni powtoriuwao znowu j znowu: To nawi rachunok czasu zminywsia! Ce nacze dokonao mene. Ja niczoho ne baczyw, chocz dywywsia pered sebe. Baaw ysze odnoho:
wyjty zwidsy, wydobutysia z cioho pekelnoho wokzau, opynytysia prosto neba, na swiomu
powitri, pobaczyty zori, widczuty podych witru.
Moju uwahu prywernua aeja wydowenych wohniw: na prozorych pytach steli jaskrawyj wohnyk wywodyw litery TEETRANS TEEPORT TEETON. Kri striczasti dweri
(ae ce bua jaka dywowyna wysiacza arka, szczo nahaduwaa werchniu czastynu rakety) ja
distawsia do zau, wkrytoho zastyhym zootym poumjam. U niszach stin sotni kabin, ludy
wskakuway do nych, wybihay pospichom, kyday na pidohu jaki poderti smuky. Ce buy
ne teegrafni striczky, a szczo insze, z wytysnenymy horboczkamy. Perechoi toptaysia po
cych obrywkach. Ja chotiw wyjty, ae pomykowo potrapyw do temnoji kabiny j ne wstyh wybratysia zwidty, jak szczo dzeknuo, spaachnuo, niby fotoampa, i z oblamowanoji metaom szcziyny, nacze z posztowoji skryky, wysunuwsia skadenyj udwoje arkuszyk byskuczoho paperu. Ja wziaw joho, rozhornuw, i zwidty pokazaasia ludka hoowa z tonkymy, napiwroztuenymy, trochy skrywenymy hubamy; prymruenymy oczyma wona dywyasia na
mene ce buw ja sam! Ja skaw papir udwoje, i pastycznyj prywyd znyk. Ja powoli roztuyw
joho szcze raz niczoho, szcze szyrsze hoowa znowu zjawyasia, niby wyskoczya z poroneczi, widtiata wid tuuba, pidwiszena nad arkuszem paperu, i maa cia hoowa ne due rozumnyj wyhlad. Dejakyj czas ja rozhladaw wasne obyczczia. Szczo ce buo? Trywymirna fotograja? Ja pokaw arkusz do kyszeni j wyjszow. Zoote peko, zdawaosia, padao na hoowy
natowpu, stela z wohnianoji magmy zdawaasia nerealnoju, ae paaa w toj e czas sprawnioju poeeju, na jaku, prote, nichto ne zwertaw uwahy: ludy zakopotano bihay wid odnijeji kabiny do druhoji, a dali, w hybyni, strybay zeeni litery, koonky cyfr powzy po
wukych ekranach; u dejakych kabinach zamis dwerej buy sztory, szczo byskawyczno zlitay
whoru, koy chto nabyawsia do nych. Nareszti ja znajszow wychid.

Duhopodibnyj korydor z pochyoju pidohoju, jak ce czasom buwaje w teatri, stiny ozdobeni stylizowanymy czerepaszkamy; whori bezkoneczno mczay sowa: INFOR INFOR INFOR.
Wpersze ja pobaczyw infor na Misiaci, j todi win wydawsia meni sztucznoju kwitkoju.
Ja nabyzyw obyczczia do blido-zeenoji czaszi, jaka widrazu , edwe ja wstyh roztuyty
usta, zastyha w czekanni.
Jak meni wyjty zwidsy? zapytaw ja maje beztiamno.
Kudy wam treba? ozwawsia tepyj alt.
Do mista.
Do jakoji dilnyci?
Bajdue.
Na jakyj riwe?
Wse odno, aby wyjty z wokzau!
Merydinal, rasty: sto szis, sto simnadcia, nul wisim, nul dwa. Trydukt, horyzontal
AF, AH, AC, horyzontal okrunych mitiw dwanadcia i szistnadcia; horyzontallu Nadir
mona wyjty w bu-jakomu piwdennomu napriamku. Centralna horyzontal hlideriw miscewoho pryznaczennia czerwona, daekoho sliduwannia bia A, B i W. Horyzontal
ulderiw wid tretioho i wyszcze spiwuczo wywodyw inoczyj hoos.
Meni chotiosia wyrwaty iz stiny mikrofon, jakyj z takoju uwahoju schylawsia do moho
obyczczia. Ja widijszow. Idit! Idit! zwuczao w meni z konym krokom. Ex Ex Ex Ex
powz uhori napys, opowytyj ehkym ymonnym serpankom. Moe, to Exit? Wychid?
Weetenki litery: EXOTAL. Ja potrapyw u sylnyj strumi tepoho powitria, a na meni
chooszi zaopotiy. I opynywsia prosto neba. Ae niczna pima widijsza kudy daeko, rozsunuta morem wohniw. Weyczeznyj restoran stoyky, tachli jakych minyysia riznymy koloramy, nad nymy oswiteni znyzu, j tomu trochy nenaturalni, obyczczia z rizkymy tiniamy.
Nyki krisa, czorna ridyna z zeenoju pinoju w sklankach, ampiny, z jakych sypaysia dribni
iskry czy, moe, szwydsze switlaky etiy chmaroju paajuczych netliw. Chaos wohniw skradaw
zori. Pidwiwszy hoowu, ja pobaczyw ysze czornu pustku. I wse-taky dywna ricz: u ciu my
newydyme nebo nacze wdychnuo w mene badioris. Ja stojaw i dywywsia. Chto zehka zaczepyw mene na chodu, ja widczuw zapach parfumiw, sylnyj i razom z tym pryjemnyj: to
projsza para. Diwczyna obernuasia do chopcia, jiji hrudy j peczi okutuwaw puchnastyj serpanok; win jiji obijmaw, tanciuway. Szcze tanciuju, podumaw ja. Dobre chocz ce.
Para zrobya kilka krokiw, blide rtutne koo pidneso jiji dohory razom z inszymy paramy; jich
temno-czerwoni tini ruchaysia pid weyczeznym kruhym dyskom. Koo ne spyraosia ni na
szczo, ne buo nawi osi, wono prosto obertaosia w powitri pid zwuky muzyky. Ja piszow
pomi stoykamy. Mjakyj pastyk pid nohamy skinczywsia, i ja piszow po szerechatomu kaminniu. Projszow kri switlanu smuhu j opynywsia w skelastomu hroti. Pobaczyw desiatok
czy kilka desiatkiw hotycznych new, wyhotowenych iz staaktytiw, otwory peczer buy ozdobeni napywamy perystych mineraliw z proykamy. Tam sydiy ludy, zwisywszy nohy w poroneczu, mi jichnimy kolinamy bymay chystki wohnyky, a wnyzu zastyha czorna powerchnia pidzemnoho ozera, widbywajuczy w sobi nahromadennia skel. Tam, unyzu, na siaktak zwjazanych potykach, te sydiy ludy, wsi zwerneni w odyn bik. Ja zijszow nad samu wodu
j pobaczyw na druhomu boci, na pisku, tanciurystku. Wona wydaasia meni hooju, ae biyzna jiji tia bua nepryrodnoju. Dribnymy graciznymy krokamy zbiha do wody i, koy jiji
syuet widbywsia w nij, raptom rozwea ruky j schyya hoowu ce oznaczao kine nomera,
ae nichto ne zapeskaw u dooni, tanciurystka stojaa szcze kilka sekund neruchomo, potim
powilno pisza berehom, ohynajuczy duhoju joho neriwnu liniju. Wona bua we, moe, za
jakycho trydcia krokiw wid mene, koy z neju szczo staosia. Szcze my tomu ja baczyw jiji
usmichnene, zmorene obyczczia, i raptom jiji niby szczo zastupyo, syuet zatremtiw i znyk.
Wam pidihrity? poczuwsia za mojeju spynoju prywitnyj hoos. Ja obernuwsia. Ne
buo nikoho, tilky owalnyj stoyk krokuwaw na smiszno zihnutych nikach: nabyawsia do

mene. Dzekay czarky z pinystym napojem, wyszykuwani na taciach, roztaszowanych koom.

Odna ruka pidsuwaa meni lubjazno toj napij, druha we siahaa po tariku z otworom dla
palcia, podibnym do maoji wwihnutoji palitry, ce buw awtomat, ja baczyw za centralnoju
szybkoju tlijuczyj ar joho tranzystornoho sercia. Ja widchyywsia wid tak posuywo
prostiahnutych do mene ruk, pownych asoszcziw, jakymy ja znechtuwaw, i, zcipywszy zuby,
nacze obraenyj kymo, szwydko wyjszow iz sztucznoho hrotu.
Perejszow szyroku terasu, pomynuw skupczennia stoykiw, aeji ampiniw, prytruszenych ehkym pyom czornych i zootych switlakiw, szczo rozsypaysia dohoriajuczy. Bila samoho bereha, wykadenoho starym kaminniam z poowkym mochom, owijaw mene nareszti
sprawnij witer, czystyj, choodnyj. Porucz stojaw wilnyj stoyk. Ja siw nezruczno, spynoju do
ludej, wdywlajuczy u nicz. Wnyzu prostiahasia bezformna temriawa, tilky daeko, due daeko, na jiji zakrajinach, merechtiy tonki, chystki wohnyky dywni, nacze j ne eektryczni;
a szcze dali zdijmaysia u nebo szpahy swita, choodni, tonki, schoi czy to na budynky, czy
to na dywowyni stowpy. Ja pryjniaw by jich za promeni proektoriw, koy b ne te, szczo jich
mitya toneka sitoczka wony skorisze jawlay soboju wbyti w zemlu sklani cylindry, szczo
buy zrobeni wperemi iz wwihnutych i wypukych linz i siahay a do chmar. Wony, mabu,
buy nadzwyczajno wysokymy, a nawkoo nych merechtiy pulsujuczi wohni, jaki wyprominiuway to apelsynowe, to maje bie siajwo. Takyj wyhlad mao misto: ja namahawsia znajty
oczyma wuyci, ujawyty Tch, ae cej temnyj i niby mertwyj prostir unyzu, szczo prostiahawsia
na wsi boky, ne oswitluwawsia odnoju iskroju.
Kol? poczuw ja, mabu, ue ne wpersze skazane sowo, ae ne widrazu zrozumiw,
szczo zwertajusia do mene. Tilky-no ja zibrawsia obernutysia, jak ce zrobyo za mene kriso.
Peredi mnoju stojaa diwczyna rokiw dwadciaty w bakytnomu wbranni, jake nacze pryroso
do neji, jiji peczi j hrudy tonuy w temno-syniomu puchu, szczo donyzu stawaw use prozoriszym, jiji pidtiahnutyj ywit nacze wyribenyj z dychajuczoho metau. Byskuczi prykrasy
u wuchach buy taki weyki, a zakryway wuszni rakowyny. Maeki huby, na jakych bukaa
nepewna usmiszka, husto nafarbowani, nizdri buy te czerwonymy. (Ja pomityw, szczo
same tak chody bilszis inok). Diwczyna sperasia oboma rukamy na spynku krisa nawproty
mene, howoriaczy:
Szczo z toboju, kol!
Sia.
Meni zdaosia, szczo wona trochy pjana.
Nudno tut, promowya za my. Prawda? Moe, pidemo kudy, kol?
Ja ne Kol poczaw ja. Diwczyna sperasia liktiamy na stoyk i wodya rukoju nad
naytoju do poowyny czarkoju tak, szczo kine zootoho anciuka, obkruczenoho nawkoo
palciw, kupawsia w ridyni. Pry ciomu wona nachylaasia szczoraz ducze. Ja czuw jiji podych.
Jakszczo j bua pjana, to ne wid akoholu.
Czomu? skazaa. Ty kol. Musysz nym buty. Koen je koem. To pidemo?
Chocz by ja, prynajmni, znaw, szczo ce oznaczaje.
Dobre, skazaw ja.
Wona wstaa. Pidwiwsia i ja z cioho straszenno nykoho krisa.
Wona zapytaa:
Jak ty ce robysz?
Szczo?
Wona hlanua na moji nohy.
Ja dumaa, szczo ty stojisz nawszpykach Ja mowczky posmichnuwsia. Wona
pidijsza do mene, wziaa pid ruku j znowu zdywuwaasia.
Szczo w tebe tut?
De tut? Niczoho.
Spiwajesz, skazaa j zehka potiaha mene za soboju. My piszy pomi stoykamy, a
ja wse mirkuwaw nad tym, szczo moho oznaczaty ote spiwajesz moe, durysz?

Wona pidwea mene do temno-zeenoji stiny, tudy, de na nij switywsia znak, trochy
podibnyj do skrypycznoho klucza. Koy my nabyzyysia, stina rozsunuasia. Ja widczuw podych hariaczoho powitria.
Wukyj sribnyj eskaator pyw unyz. My stojay porucz. Wona edwe dosiahaa do moho
pecza. Wona maa kruhu hoowu, czorne z bakytnym poyskom woossia, prol, moe, trochy zahostryj, ae zahaom bua harna. Tilky oci purpurowi nizdri Wona micno trymaasia
za mene tonkoju rukoju, zeeni nihti cziplaysia za krupnu wjazku swetra. Ja posmichnuwsia
mymowoli, samymy kutoczkamy ust, zhadawszy, de wstyh pobuwaty cej swetr i jak mao spilnoho maw win dosi z inoczymy palciamy. Popid okruhym skepinniam, szczo wybyskuwao
wohniamy wid roewoho do karminowoho i wid karminowoho do roewoho my wyjszy
na wuyciu. Tobto, ja dumaw, szczo ce wuycia. Temriawa nawkoo nas szczomyti tanua, i ce
buo schoe na pryskorenyj u bahato raziw switanok. Wdayni propyway dowhi nyki syuety, niby awtomaszyn, ae teper ja znaw, szczo awtomobiliw ue nema. Ce musyo buty szczo
insze. Jakby ja buw sam, piszow by tijeju szyrokoju arterijeju, na jakij zdaeku swityysia litery: DO CENTRU. Ae, napewne, ce zowsim ne oznaczao centru mista. Zresztoju, mene
wey. Jako e powynna bua skinczytysia cia pryhoda; ja znajszow sobi prowidnyciu i podumaw teper ue bez hniwu pro neszczasnoho predstawnyka Adaptu, jakyj zaraz, po trioch
hodynach pisla moho. pryjizdu, szukaw mene we, pewne, czerez usi infory cioho wokzaumista.
My promynuy kilka poronich prymiszcze i witryn, u jakych grupy manekeniw bez
upynu wykonuway odnu j tu scenu. Ja b ochocze zupynywsia, szczob podywytysia, jak wony
ce robla, ae diwczyna jsza szwydko, wystukujuczy kabuczkamy. A o, pobaczywszy pulsujucze rumjanciamy neonowe obyczczia, szczo we czas kumedno obyzuwaosia wysoopenym jazykom, wyhuknua:
O, bonsy! Choczesz bonsa?
A ty? zapytaw ja.
Zdajesia, choczu.
My wwijszy do neweykoho jaskrawo oswitenoho zau. Zamis steli w niomu buy
dowhi riady paajuczych wohnykiw, schoych na gazowi; zhory wijao tepom, moywo, ce j
sprawdi buw gaz. U stinach temniy neweyki niszi iz stoykamy; koy my pidijszy do odnijeji
z nych, po obydwa jiji boky iz stiny wysunuysia sydinnia, nacze wyrosy z neji.
Spoczatku zhornuti, jak pupjanky, wony rozkryysia w powitri i, whnuwszy, zawmery.
My posiday odne proty odnoho; diwczyna stuknua dwoma palciamy ob metaewu powerchniu stoyka, i zi stiny wyskoczya nikelowana apka, jaka kynua pered konoho z nas po maekij tarioczci i dwoma byskawycznymy ruchamy pokaa na konu po porciji biuwatoji
masy. Naraz masa zapinyasia, zarumjania j zastyha, a odnoczasno potemnia j sama tarioczka. Diwczyna widrazu zhornua jiji ce bua zowsim ne tarioczka, a szczo na zrazok
naysnyka j poczaa jisty.
Oj, skazaa wona z pownym rotom, ja nawi ne znaa, szczo taka hoodna!
Ja zrobyw tak samo, jak wona. Meni szcze nikoy ne dowodyosia jisty czoho, podibnoho na smak do bonsa. Chrumtiw na zubach, jak swiospeczena buka, ae razom z tym rozsypawsia i tanuw u roti; korycznewa naczynka bua z hostroju pryprawoju. Ja podumaw, szczo
lubytymu bonsy.
Szcze? zapytaw ja, koy diwczyna zjia swoju porciju. Wona posmichnuasia i zapereczywo pochytaa hoowoju. Wychodiaczy, wsunua na my obydwi ruky w maeku niszu, wykadenu kachlamy w nij szczo szumio. Ja zrobyw te same. oskotywyj wychor
obwijaw meni palci; koliji ja jich wyjniaw, wony buy suchi j czysti. Potim my pojichay szyrokym eskaatorom dohory. Ja ne znaw, czy ce szcze wokza, ae pytaty ne chotiw. Wona zawea mene do neweyczkoji napiwtemnoji kabiny w stini; zdawaosia, szczo de uhori probihaju pojizdy, bo pidoha dwyhtia. Na jaku my zrobyosia zowsim temno, potim szczo hy-

boko zitchnuo pid namy, niby metaewa potwora wypustya z eheniw powitria. Koy poswitliszao, diwczyna sztowchnua dweri. Teper ce, mabu, ue j sprawdi bua wuycia. Krim nas
tut ne buo nikoho. Newysoki pidstryeni kuszczi rosy obabicz trotuaru; trochy dali skupczyysia poski czorni maszyny; jakyj czoowik wyjszow iz zatinku i znyk w odnij z nych ja ne
baczyw, szczob widczyniaysia dwerciata, win prosto znyk i maszyna ruszya z miscia, jak
wychor: ja podumaw, czy ne spluszczyo joho na sydinni. Budynkiw nide ne buo wydno, ysze
riwne, jak sti, szose, wkryte pasamy matowoho metau; na perechrestiach na pewnij widstani
nad brukiwkoju buo pidwiszano szczo na zrazok maketiw wijkowych proektoriw; z jichnich wertykalnych szcziyn wyprominiuwaosia popereminne apelsynowe j czerwone swito.
Kudy pidemo? zapytaa diwczyna. Wse szcze trymajuczy mene pid ruku, wona
upowilnya kroky. Czerwona smuha majnua po jiji obyczcziu.
Kudy choczesz.
To chodimo do mene. Ne warto braty hlidera. Ce byko.
My ruszyy prosto. Budynkiw wse szcze ne buo, a witer, szczo powiwaw z temriawy, zza kuszcziw, czomu wykykaw dumku pro wilnyj prostir. Bila wokzau? W samomu centri?
Ce zdawaosia meni dywnym. Witer donosyw ehkyj zapach kwitiw, jakyj ja adibno wdychaw. Czeremcha? Ni. Ne czeremcha.
Nezabarom my potrapyy na ruchomyj trotuar; my stojay na niomu porucz, wohni propyway powz nas, inodi mczay maszyny, nacze widyti z sucilnoji bryy czornoho metau. U
nych ne buo ni wikon, ni kolis, ni nawi jakycho tam wohniw, wony mczay naoslip z szaenoju szwydkistiu. Minywi wohni, na jaki ja zwernuw pered cym uwahu, wyrywaysia z
wukych wertykalnych szcziyn nyko nad zemeju. Ja ne mih zrozumity, czy maju wony
szczo spilne z ruchom i joho reguluwanniam.
Czas wid czasu wysoko nad namy, u newydymomu nebi, rozlahawsia alibnyj poswyst.
Raptom diwczyna zijsza z ruchomoji doriky, ae ysze dla toho, szczob perejty na inszu, jaka
kruto zdijmaasia dohory. Nezabarom my opynyysia dosy-taky wysoko. Cia jizda w powitri
trywaa, mabu, z piwchwyyny j zakinczyasia na jakomu wystupi, de buo powno kwitiw,
jaki sabko pachy. Meni zdawaosia, szczo my prystawenym do stiny transporterom wyjichay na terasu czy bakon zatemnenoho budynku. Diwczyna ruszya w hyb cijeji odiji, a ja,
we zwyknuwszy do temriawy, dywywsia na syuety nawkoysznich budynkiw bez wikon,
czornych, nenacze wymerych: u nych ne buo wydno odnoho wohnyka, ne czuty odnoho
zwuku, opricz rizkoho syczannia, szczo spowiszczao pro projizd wuyceju otych czornych maszyn.
Mene dywuwao ce, oczewydno, nawmysne zatemnennia tak samo, jak i widsutnis tut
rekamnych wywisok pisla neonowoji orgiji wokzau. Ae ja ne maw czasu na rozdumy. Poczuwsia szepit:
De ty? Idy siudy.
Ja baczyw tilky blidu plamu obyczczia diwczyny. Wona torknuasia rukoju dwerej.
Wony widczynyysia, prote ne wey w kwartyru; pidoha pawno ruszya razom z namy. Tut
i kroku nema de stupyty, podumaw ja, dywno, szczo wony maju szcze nohy, ae ce
bua wymuszena ironija, porodena postijnymy nespodiwankamy, widczuttiam nerealnosti
wsioho, szczo dijaosia zi mnoju we protiahom bahatioch hodyn.
My opynyysia nacze u weykych siniach czy korydori, szyrokomu, maje temnomu. Tut
swityysia ysze kutky, wkryti luminescentnoju farboju. W najtemniszomu misci diwczyna
znowu prykaa dooniu do metaewoji pytky w dweriach i zajsza perszoju. Ja prymruyw
oczi wid jaskrawoho oswitennia w choli, w jakomu maje ne buo mebliw. Wona priamuwaa
do nastupnych dwerej; ja nabyzywsia do stiny, i wona nespodiwano widczynyasia, pokazujuczy swoje nutro, powne metaewych plaszeczok. Ce staosia tak raptowo, szczo ja mymowoli
zupynywsia.
Ne lakaj meni szafu, ozwaasia diwczyna we z inszoji kimnaty.
Ja zajszow slidom za neju.

Mebli may takyj wyhlad, nacze buy widyti zi ska prysadkuwati kriselcia, nyka kanapka, neweyczki stoyky. U ciomu napiwprozoromu materili rojiysia wohnyky switlakiw,
inkoy wony rozsypaysia, a potim znowu zywaysia u strumoczky, i zdawaosia, szczo w meblach pulsuje blido-zeena, z roewymy widbyskamy, siajucza krow.
Czomu ty ne sidajesz?
Wona stojaa w hybyni kimnaty. Kriso rozkryosia, szczob pryjniaty mene. Ja ne terpiw
cioho. Ce sko ne buo skom ja siw nemowby na powitriani poduszky; hlanuwszy wnyz,
mona buo kri czastynu wwihnutoho sydinnia pobaczyty, prawda, ne zowsim czitko, pidohu. Koy ja zajszow, meni zdaosia, szczo stina nawproty dwerej iz ska, i szczo ja baczu
kri neji druhu kimnatu, pownu jakycho ludej niby tam widbuwawsia pryjom ae ci
ludy wyhladay nadzwyczajno, nepryrodno wysokymy i raptom ja zrozumiw, szczo peredi
mnoju teeekran na wsiu stinu. Zwuk buw wykluczenyj, i zaraz, sydiaczy, ja baczyw weyczezne inocze obyczczia, nu, tocznisiko, niby temnoszkiryj weete zazyraje w kimnatu czerez
wikno; huby jiji woruszyysia wona howorya, a prykrasy, szczo zakryway wuszni rakowyny, zawbilszky w szczyt, wybyskuway jak dimanty.
Ja powernuwsia w krisli. Diwczyna, powoli opuskajuczy ruku wzdow stehna (jiji ywit
sprawdi zdawawsia wyribenym z houboho metau), pylno dywyasia na mene. Ni, wona ne
bua pjana. Mabu, todi ja prosto pomyywsia.
Jak tebe zwu? zapytaa.
Breg. Hal Breg. A tebe?
Najis. Skilky tobi rokiw?
Cikawi zwyczaji, podumaw ja. Ae szczo , pewne, tak treba.
Sorok, a szczo?
Niczoho. Ja dumaa, tobi sto.
Ja posmichnuwsia.
Chaj bude sto, jakszczo tobi tak choczesia.
Najkumednisze, szczo ce prawda, podumaw ja.
Wypjesz czoho? zapytaa wona.
Ja? Ni. Diakuju.
Jak choczesz.
Wona pidijsza do stiny. Tam widkryosia szczo niby maekyj bar. Wona zakrya soboju otwir. Koy obernuasia, w rukach trymaa taciu z kuchlamy i dwoma plaszkamy. Zehka
natysnuwszy na plaszku, naya meni pownyj kuchol: ridyna bua tocznisiko jak mooko.
Diakuju, skazaw ja, ne
Ta ja tobi niczoho ne daju, zdywuwaa wona. Zrozumiwszy, szczo dopustyw pomyku, chocz i ne znaw, jaku same, ja wziaw toj kuchol. Sobi naya z druhoji plaszky. Cia
ridyna bua hustoju, bezbarwnoju, jiji powerchnia trochy pinya, widrazu temnijuczy, niby
wid zitknennia z powitriam. Wona sia i, we torkajuczy hubamy kraju kuchla, zapytaa nacze zniczewja:
Chto ty takyj?
Kol, widpowiw ja. Pidnis swij kuchol na riwe oczej, chotiw prydywytysia do cioho
napoju. Win ne maw nijakoho zapachu. Ja ne dotorknuwsia do nioho ustamy.
Ni, sprawdi, skazaa wona. Ty dumaw, szczo to pimurky, ha? Zwidky? To buw
ysze kals. Ja bua z szistkoju, ae trapyosia straszenne dno. Orka ni do czoho, i wzahali Ja
same chotia we jty, koy ty pidsiw.
Ja potrochu poczynaw rozumity: wychody, pid czas jiji widsutnosti ja siw za stoyk, zajniatyj neju. Moe, wona tanciuwaa? Ja dypomatyczne mowczaw.
Zdaeka ty wyhladaw tak wona ne moha znajty sowa.
Solidno? pidkazaw ja. Jiji powiky zdryhnuysia. Czy j na nych bua metaewa oboonka? Ni, to, mabu, hrym. Wona pidwea hoowu.
Szczo ce oznaczaje?

 Nu e-e-e wartyj dowirja

Ty jako dywno howorysz. Ty zwidky?
Zdaeku.
Mars?
Dali.
Litajesz?
Litaw.
A teper?
Teper niczoho. Powernuwsia.
Ae litatymesz znowu?
Ne znaju. Mabu, ni.
Rozmowa ne kejia. Meni zdawaosia: diwczyna we trochy szkoduwaa, szczo tak
ehkowano zaprosya mene, i ja wyriszyw wyruczyty jiji.
Moe, ja pidu? zapytaw ja, wse trymajuczy w rukach kuchol z otym napojem.
Czomu? zdywuwaasia wona.
Meni zdaosia, szczo tebe b ce wasztuwao.
Ni, skazaa wona, ty pomylajeszsia. Ni Czomu ty ne pjesz?
Pju.
I wse-taky ce buo mooko. W taku poru, za takych obstawyn! Ja buw takyj zdywowanyj,
szczo wona mymowoli musya ce pomityty:
Szczo, pohane?
Ce mooko promymryw ja. Mabu, ja wyhladaw iditom.
Zwidky? Jake mooko? Ce bryt
Ja zitchnuw.
Suchaj, Najis Ja, mabu, sprawdi-taky pidu. Tak bude kraszcze.
To nawiszczo ty pyw? zapytaa wona. Ja mowczky dywywsia na neji. Ne tak we
j zminyasia mowa, ae ja niczoho ne rozumiw. Niczoho. Ce wony wse zminyy.
Jak choczesz, nareszti skazaa wona. Ja tebe ne trymaju. Ae zaraz ce
Wona znijakowia. Wypya swij ymonad, tak ja ochrestyw u dumci toj pinystyj napij,
a ja wse szcze ne znaw, szczo howoryty. Durne stanowyszcze!
Rozkay meni pro sebe, zaproponuwaw ja jij. Harazd?
Harazd. A ty meni potim rozpowisy?
Tak.
Ja na Kawuti we druhyj rik. Trochy zanedbaa wse ostannim czasom. Ne wprawlaa
regularno i tak jako. Szistka w mene ne cikawa. Tak, nasprawdi to u mene nikoho nemaje. Ce dywno?
Szczo?
Szczo nemaje
I znowu zahadky. Pro koho wona howorya? Koho ne maa? Bakiw? Kochanciw? Znajomych? Wse-taky Abo maw raciju, koy howoryw, szczo bez womy misiaciw w Adapti ja ne
dam sobi rady. Ae same teper szcze bilsze, ni dosi, ja ne chotiw by powertaty z powynnoju
do tijeji szkoy.
I szczo dali? zapytaw ja, a oskilky ja wse szcze trymaw u ruci kuchol, to kowtnuw
znowu toho mooka. Oczi u neji zdywowano rozszyryy. Huzywa posmiszka torknuasia jiji
hub. Wona wychyya swij kuchol do dna, potiahasia rukoju do peczej, schopya werchnie
puchnaste wbrannia i zdera joho ne rozstibnua, ne skynua, a prosto zdera z peczej i
kynua kapti, jak smittia.
Kine kincem my mao znajemo odne odnoho, skazaa wona.
Schoe buo, szczo tak wona poczuwaje sebe wilnisze. Posmichnuasia. Czasom wyhladaa due harnoju, osobywo koy mruya oczi, a nynia huba, widkrywajuczy, oholuwaa
bili zuby. W obyczczi u neji buo szczo jehypetke. Jehypetka krasunia. Czorne woossia.

Bilsz ni czorne. A koy stiaha z peczej puchnaste wbrannia, ja pobaczyw, szczo wona wzahali
ne taka we j chuda, jak ce meni spoczatku zdaosia. Ae czomu wona ce zrobya? Czy ce szczo
oznaczao? Wona promowya:
Ty chotiw szczo rozpowisty.
Tak, widpowiw ja i widczuw chwyluwannia, niby wid mojich sliw zaeao boznaszczo. Ja buw piotom. Ostannij raz buw tut ne zlakajeszsia?
Ni. Kay.
Jiji oczi zabyszczay.
Sto dwadcia sim rokiw tomu. Todi meni buo trydcia rokiw. Ekspedycija Ja buw
piotom, u poloti do Fomalhautu. Ce znaczy dwadcia try switowych roky. My etiy tudy j
nazad sto dwadcia sim rokiw za zemnym czasom i desia za korabelnym. Czotyry dni
tomu powernuy Prometej mij korabel zayszywsia na Misiaci. Zwidty ja prybuw
siohodni. Oce j use.
Wona dywya na mene. Mowczaa, jiji huby sipnuy, roztuyysia, stuyysia znowu.
Szczo buo w jiji oczach? Zdywuwannia? Rozpacz? Strach?
Czomu ty niczoho ne howorysz? ne wytrymaw ja. Kaszlanuw.
To skilky tobi nasprawdi rokiw?
Ja prymusyw sebe posmichnutysia. Ce bua wymuszena posmiszka.
Szczo znaczy nasprawdi? Biogicznych sorok, a za zemnym czasom sto
pjatdesiat sim
Dowha mowczanka i raptom:
A inky tam buy?
Zaczekaj-no, skazaw ja. U tebe je szczo-nebu wypyty?
Szczo ty majesz na uwazi?
Szczo-nebu micne. Akohol czy joho we ne pju?
Due ridko widpowia wona zowsim tycho, niby dumaa pro szczo insze. Ruky
jiji bezwolno zwysay i torkaysia metaewoji bakyti sukni.
Ja tobi dam angechenu. Choczesz? Ach, prawda, ty ne znajesz, szczo ce take.
Ni, ne znaju, widpowiw ja z nespodiwanoju zlistiu. Wona pidijsza do baru j powernuasia z neweykoju puzatoju plaszkoju. Naya meni. Tam buw akohol nebahato,
buo szczo iszcze, z swojeridnym terpkym prysmakom.
Ne hniwajsia, skazaw ja, wychyywszy kuchol i naywszy sobi wdruhe.
Ja ne hniwaju. Ty ne widpowiw meni. Moe, ne choczesz?
Czomu ni? Skau. Nas buo wsioho dwadcia try czoowika na dwoch powitrianych
korablach. Druhyj to Uliss. Po pja piotiw, reszta wczeni. Zowsim ne buo tam inok.
Czomu?
Czerez ditej, pojasnyw ja. Ne mona wozyty ditej na takych korablach, a koy b
nawi i mona buo, nichto b ne schotiw jich braty. Ranisze ni w trydcia rokiw ne poetysz.
Treba zakinczyty dwa fakultety plus czotyry roky trenuwa usioho dwanadcia rokiw. Odnym sowom, trydciatyriczni inky, jak prawyo, maju ditej. Buy szcze j inszi mirkuwannia.
A ty? zapytaa wona.
Ja buw neodruenym. Wybyray neodruenych, zwyczajno, dobrowolciw.
Ty chotiw
Tak. Zwyczajno.
I ne
Zamowka. Ja znaw, szczo wona chotia skazaty, j mowczaw.
Ce, mabu, due straszno otak powernutysia skazaa wona maje poszepky j
zdryhnuasia. Raptom hlanua na mene, szczoky jiji wkryysia hustym rumjancem.
Suchaj-no, te, szczo ja howorya ranisze, buo prosto artom. Nasprawdi
Pro tych sto rokiw?
Tak. Ja skazaa ce, aby szczo skazaty. Ce ne mao

 Ta hodi tobi, burknuw ja. Szcze trochy rozmow pro ce i ja sprawdi widczuju
cej wik.
Wona mowczaa. Ja prymusyw sebe ne dywyty na neji. W tij inszij, neisnujuczij kimnati
za skom weyczezna czoowicza hoowa bezzwuczno spiwaa; ja baczyw, jak tremtia wid napruennia temno-czerwona szyja, baczyw spitnili szczoky, wse obyczczia, jake pochytuwaosia w neczutnomu rytmi.
Szczo ty robytymesz dali? tycho zapytaa wona.
Ne znaju. Szcze ne znaju.
U tebe nemaje odnych paniw?
Ni. U mene je trochy nu, premija taka. Za we cej czas. Koy my widlitay, w banku
buo pokadeno na moje imja ne znaju nawi skilky. Niczoho ne znaju. Suchaj, szczo ce take
kawut?
Kawuta? poprawya wona Ce taki zaniattia, pastuwannia niczoho osobywoho, ae z czasom mona distatysia do realu
Strywaj to szczo ty, wasne, robysz?
Past, nu chiba ty ne znajesz, szczo ce take?
Ni.
Jak by tobi prosto, tam robla sukni, wzahali odiah, use
Krawectwo?
Szczo ce znaczy?
Szyjesz szczo?
Ne rozumiju.
O nebo, czorne j bakytne! Projektujesz modeli odiahu?
Nu tak, u pewnomu rozuminni. Ne projektuju, a roblu.
Ja obyszyw ciu temu.
A szczo take real?
Ce sprawdi jij dopeko. Wpersze wona podywya na mene, jak na istotu z inszoho switu.
Real ce real powtorya wona bezporadno. Ce taki istoriji, jich dywlasia
Ce? ja wkazaw na sklanu stinu.
Ta ni, ce teebaczennia.
Tak szczo? Kino? Teatr?
Ni. Ja znaju, szczo take teatr. Ce buo koy, ranisze. Znaju: tam buy sprawni ludy.
A real sztucznyj. Tilky nemoywo widriznyty. Chiba szczo koy zajty tudy do nych
Kudy zajty?
Weetenka hoowa powodya oczyma; widkydaa nazad, dywyasia na mene tak, niby
jiji nadzwyczajno rozwaaa cia scenka.
Suchaj-no, Najis, nespodiwano dla samoho sebe promowyw ja, abo ja we pidu,
bo due pizno, abo
Ja b wolia
Ae ty znajesz, szczo ja choczu skazaty.
To skay.
Harazd. Ja chotiw rozpytaty tebe iszcze pro dejaki reczi. Pro weyki, najwaywiszi.
Ja we trochy znaju czotyry dni prosydiw w Adapti na Misiaci. Ae to, jak kau, ja czuw
dzwin Szczo wy robyte, koy ne praciujete?
Mona robyty bahato czoho, skazaa wona. Mona podorouwaty sprawdi abo
mutom. Mona rozwaatysia, chodyty do realu, tanciuwaty, hraty w tereo, zajmatysia sportom, pawaty, litaty szczo tilky dusza zabaaje.
A szczo take mut?
Ce maje jak real, tilky szczo do wsioho mona dotorknutysia. Tam mona chodyty
po horach, po wsiomu sam pobaczysz, pro ce nemoywo rozpowisty. Ae meni zdajesia,
szczo ty chotiw zapytaty pro szczo insze?

 Ty majesz raciju. Jak zaraz mi inkamy j czoowikamy?

Wiji u neji zatremtiy.
Ja hadaju tak, jak buo zawdy. Szczo tut moho zminytysia?
Use. Koy ja widlitaw ne dumaj, szczo ja choczu skazaty szczo pohane, diwczyna, jak ot ty, ne prywea b mene do sebe tak pizno.
Sprawdi? Czomu?
Bo ce mao b pewnyj sens.
Chwyynu wona mowczaa.
A zwidky ty znajesz, szczo joho ne buo?
Mabu, u mene j sprawdi buw kumednyj wyhlad. Ja ne zwodyw z neji oczej. Wona perestaa posmichatysia.
Najis Jak ce proburmotiw ja, ty beresz absolutno neznajomoho typa i
Wona mowczaa.
Czomu ty ne widpowidajesz?
Bo ty niczoho ne rozumijesz. Ne znaju, jak tobi ce pojasnyty. Ce, baczysz, niczoho ne
oznaczaje
Aha. Ce niczoho ne oznaczaje, powtoryw ja. Meni ne sydiosia. Ja pidwiwsia. Maje
skoczyw, zabuwszy, szczo ne mona. Diwczyna zdryhnuasia.
Wybacz, skazaw ja j poczaw miriaty krokamy kimnatu. Za skom rozkynuwsia park
u promeniach rankowoho soncia; sered derew z blido-roewym ystiam iszo troje chopciw u
soroczkach, szczo wybyskuway, jak zbroja.
Czy teper odruujusia?
Zwyczajno.
Niczoho ne rozumiju! Pojasny meni ce. Rozkay. Ty baczysz czoowika, jakyj tobi podobajesia i, ne znajuczy joho, odrazu
Ae szczo tut rozpowidaty? neochocze promowya wona. Newe j sprawdi todi,
w twoji czasy, diwczyna ne moha wpustyty do swojeji kimnaty odnoho czoowika?
Moha, zwyczajno, i nawi z takoju dumkoju, ae ne czerez pja chwyyn pisla toho,
jak joho pobaczya
A czerez skilky chwyyn?
Ja podywywsia na neji. Wona zapytuwaa cikom serjozno. Nu, tak zwidky jij znaty? Ja
znyzaw peczyma.
Jszosia ne ysze pro czas, ae ae diwczyna musya spoczatku szczo pobaczyty w
niomu, piznaty joho, pokochaty. Spoczatku wony druyy
Zaczekaj-no, skazaa wona. Zdajesia, ty niczoho ne rozumijesz. Ade ja tobi
daa bryt.
Jakyj bryt? A, oce mooko? Nu to j szczo z toho?
Jak to szczo? Czy, moe ne buo brytu?
Wona zarehotaa. A padaa zo smichu. Raptom zamowka, hlanua na mene j straszenno poczerwonia.
Tak ty podumaw podumaw, szczo ja Ni-i!!
Ja siw. Ne znaw, kudy podity swoji ruky. Distaw z kyszeni sygaretu i zapayw. Diwczyna
szyroko rozkrya oczi.
Szczo ce take?
Sygareta. A wy chiba ne payte?
Wpersze baczu tak oce sygareta?! Jak ty moesz tak wtiahuwaty dym? Ni, zaczekaj,
te, pro szczo my howoryy waywisze. Bryt ce nijake ne mooko. Ne znaju, szczo w niomu
je, ae czuomu zawdy daju bryt.
Czoowikowi?
Tak.
I szczo dali?

 Te, szczo win staje, win musy buty czemnym. Znajesz szczo kraszcze chaj tobi ce
roztumaczy jakyj-nebu biog.
Do bisa bioga. Tak, znaczy, czoowik, jakomu ty daa bryt, ne moe sobi dozwoyty
niczoho zajwoho?
Zwyczajno.
A jakszczo win ne schocze pyty?
Tobto jak ne schocze?
Na ciomu wzajemoporozuminnia kinczyosia.
Ade ne moesz ty joho prymusyty, terplacze poczaw ja znowu.
Boewilnyj mih by j ne wypyty promowya wona powoli, ae ja ne czua pro
szczo podibne. Nikoy, nikoy
Czy ce takyj zwyczaj?
Ne znaju, szczo tobi j skazaty. Ty ne czerez zwyczaj ne chodysz hoyj?
Aha. Nu, w pewnomu rozuminni tak. Ae na plai mona rozdiahtysia.
Zowsim? zapytaa wona z nespodiwanoju cikawistiu.
Ni. Kupalnyj kostium Ae za mojich czasiw buy ludy, jaki nazywaysia nudystamy
Znaju. Ce ne te. Ja dumaa, szczo wy wsi
Ni. Tak, znaczy, ce pyttia je te same, szczo j nosinnia odiahu? Take neobchidne?
Tak. Koy wdwoch.
Nu a dali?
Szczo dali?
A za druhym razom?
Ce bua iditka rozmowa, i ja poczuwaw sebe achywo. Ae musyw ja nareszti dowidaty!
Potim? Wsiako buwaje. Dekotrym zawdy daju bryt
Czariwnyj napij! wychopyo u mene.
Szczo ce znaczy?
Ni, niczoho. A jak diwczyna jde do koho? Todi jak? Szczo todi?
Todi win pje w sebe.
Wona dywya na mene maje iz spiwczuttiam. Ae ja buw upertyj.
A jakszczo joho ne bude?
Brytu? Jak to ne bude?
Nu, we wyjszow. Abo win e moe j obmanuty.
Wona poczaa smijaty.
Ae ce Ty, mabu, dumajesz, szczo wsi ci plaszky ja trymaju tut, u kwartyri?
Ni? A de?
Ja nawi ne znaju, zwidky wony berusia. Czy za twojich czasiw buw wodoprowid?
Buw, pochmuro widpowiw ja.
Czy moho j ne buty? Ajake! Wliz u raketu prosto z lisu! Ja rozlutywsia, ae odrazu
uhamuwawsia: zresztoju, wona ne bua w ciomu wynna.
Nu tak ot, czy ty znaw, jakym szlachom ide ta woda? Poky
Rozumiju. Moesz ne zakinczuwaty. Harazd. Znaczy, ce takyj sobi zasterenyj zasib?
Due dywno!
Ne baczu niczoho dywnoho, widkazaa wona. Szczo tam u tebe take bie, pid
swetrom?
Soroczka.
Szczo ce take?
Ty szczo, soroczky ne baczya?! Jak by tobi ce Nu, biyzna Z nejonu
Ja pidkotyw rukaw i pokazaw jij.
Cikawo, zauwaya wona.
Takyj zwyczaj widpowiw ja bezporadno. Zwyczajno meni kazay w Adapti, szczob

ja ne odiahawsia, jak sto rokiw tomu, ta ja ne posuchaw. A zaraz ne mih ne pohodytysia, szczo
wona maje raciju: bryt buw dla mene tym samym, czym dla neji soroczka. Zresztoju, nichto
ne prymuszuwaw ludej nosyty soroczky, prote wsi nosyy. Mabu, i z brytom buo te same.
Jak dowho dije bryt? zapytaw ja. Wona zaszaria.
Jak tobi ne terpysia use znaty! Szcze niczoho ne widomo.
Ja ne skazaw niczoho pohanoho, boronywsia ja, chotiw ysze znaty Czomu
ty tak dywyszsia? Szczo z toboju, Najis?
Wona powilno pidweasia. Staa za krisom.
Ty howoryw Skilky rokiw tomu? Sto dwadcia?
Sto dwadcia sim. Nu to j szczo z toho?
A ty buw betryzowanyj?
A szczo ce take?
Ne buw?!
Ja nawi ne znaju, szczo ce take, Najis diwczyno, szczo z toboju?
Ne buw proszepotia wona. Koy b buw, to napewno znaw by
Ja chotiw pidijty do neji. Wona zakrya rukamy, niby zachyszczajuczy.
Ne pidcho. Ni! Ni! Bahaju tebe! Wona widstupaa do stiny.
Ade ty sama kazaa, szczo cej bryt Ja we sidaju. Ta ja sydu, baczysz, zaspokojsia. Szczo ce za istorija z cijeju betry Jak jiji tam?
Ja ne znaju dokadno. Ae konoho betryzuju. Odrazu pisla narodennia.
Szczo ce take?
Zdajesia, szczo wwodia u krow.
Usim?
Tak. Bo, wasne bryt ne dije bez cioho. Ne wstawaj!
Dytyno, ne bu smisznoju. Ja zahasyw sygaretu.
Ja ne dykyj zwir Ne hniwajsia, ae meni zdajesia, szczo wsi wy trochy z huzdu
zjichay. Cej bryt Ce wse odno, szczo nakasty wsim narucznyky a raptom chto wyjawysia bandytom. Mona, nareszti maty j trochy dowirja.
Ty te dobryj, wona niby trochy zaspokojia, prote wse szcze stojaa. To czomu
ty szczojno tak oburiuwawsia, szczo ja zaproszuju do sebe czuych!
To insza ricz.
Ne dumaju. Ty sprawdi ne buw betryzowanyj?
Ne buw.
A moe, teper? Koy powernuwsia?
Ne znaju. Meni robyy rizni tam szczepennia. Jake ce maje znaczennia?
Maje. Tak robyy-taky? Ce dobre! Wona sia.
Maju do tebe prochannia, ja howoryw spokijno, jak tilky mih. Ty musysz meni
ce pojasnyty
Szczo?
Twij strach. Bojaasia, szczo ja na tebe kynusia czy szczo? Ade ce bezhuzdia!
Ni. Ja wse rozumia, ae ce buo, nu takyj szok. Ja nikoy ne baczya ludyny, jaka ne
bua b
Ae cioho ne mona piznaty?
Mona. Szcze j jak mona!
Jak?
Wona mowczaa.
Najis
Jak
Szczo?
Ja bojusia
Skazaty?

 Tak.
Ta czomu ?
Ty zrozumiw by, koy b ja tobi skazaa. Bo, baczysz, betryzacija robysia ne z dopomohoju brytu. Z brytom ce ysze tak, pobiczne Jdesia pro deszczo insze
Wona bua blida. Huby u neji tremtiy. Szczo za swit, dumaw ja, szczo ce za swit?
Ne mou. Ja due-due bojusia.
Mene?!
Tak.
Prysiahaju tobi, szczo
Ni, ni Ja tobi wiriu, tilky ni. Ty ne moesz cioho zrozumity.
Ne skaesz meni?
Mabu, u mojemu hoosi buo szczo take, szczo jiji perekonao. Jiji obyczczia stao suworym. Ja baczyw po oczach, jakoho weyczeznoho zusylla ce jij kosztuwao.
Ce dla toho szczob ne mona buo wbywaty.
Ne moe buty! Ludynu?!
Nikoho
Twaryn te?
Te. Nikoho
Wona splitaa j rozplitaa palci, ne zwodiaczy z mene pohladu, niby tymy ostannimy
swojimy sowamy spustya mene z newydymoho anciuha, niby wkaa meni w ruky ni, jakym
ja mou jiji wrazyty.
Najis, skazaw ja zowsim tycho. Najis, ne bijsia. Sprawdi nema koho bojatysia.
Wona syuwano posmichnuasia.
Posuchaj-no
Nu?
Koy ja ce skazaa
Nu?
Ty niczoho ne widczuw?
A szczo ja maw by widczuty?
Ujawy sobi, szczo ty robysz te, pro szczo ja tobi skazaa
Szczo ja wbywaju? Ce ja sobi maju ujawyty?
Wona zdryhnuasia.
Tak
Nu i szczo?
I ty niczoho ne widczuwajesz?
Niczoho. Ce ysze dumka. I wzahali ja ne zbyrajusia
Ae moesz? Ha? Sprawdi moesz? Ni, proszepotia wona samymy ustamy, niby
rozmirkowujuczy whoos, ty ne betryzowanyj
ysze teper ja zbahnuw znaczennia usioho skazanoho j zrozumiw, szczo ce moho buty
dla neji potriasinniam.
Ce weyka sprawa, proburmotiw ja j za my dodaw: Ae, moe, buo b kraszcze,
koy b ludy widwyky wid cioho bez sztucznych zasobiw
Ne znaju. Moe, widpowia wona, hyboko zitchnuwszy: Teper ty rozumijesz,
czomu ja zlakaasia?
Szczyro kauczy, ne zowsim. Do pewnoji miry. Ne dumaa ty, szczo ja tebe
Jakyj ty dywnyj! Mona podumaty, szczo ty ne
Ludyna?
Wona zaklipaa oczyma.
Ja ne chotia tebe obrazyty, tilky, baczysz, koy widomo, szczo nichto ne moe, nu,
nawi dumaty pro ce nikoy, i raptom zjawlajesia chto takyj, jak ty, to sama moywis
toho, szczo je takyj

 Ae ce nemoywo, szczob usi buy Jak ce? A, betryzowani.

Czomu? Kau tobi wsi!
Ni, ce nemoywo, napolahaw ja. A ludy nebezpecznych profesij? Ade wony
musia
Nemaje nebezpecznych profesij.
Szczo ty howorysz, Najis? A pioty? A rizni tam riatuwalni komandy? A ti, chto boresia z wohnem, z wodoju
Takych nemaje, widpowia wona. Meni zdaosia, szczo ja nedoczuw.
Szczo-o-o?
Nemaje, powtorya wona. Ce robla teper roboty.
Zapaa mowczanka. Ja sydiw i mirkuwaw, szczo neehko bude meni peretrawyty cej nowyj swit. I raptom meni spao na dumku take, do czoho ja nawriad czy domysywsia b, jakby
chto zmaluwaw meni szczo podibne ysze jak teoretycznu moywis: meni zdaosia, szczo
cej zachid, jakyj znyszczuje u ludyni wbywstwo, je kaliczenniam.
Najis, skazaw ja, we due pizno. Ja, mabu, pidu.
Kudy?
Ne znaju. Sprawdi ne znaju. Na wokzali na mene maw czekaty predstawnyk Adaptu.
Ja zowsim zabuw! Ne mih joho znajty, rozumijesz? Ot. Nu tak pidu poszukaju jakoho hotelu. Hoteli , mabu, isnuju?
Isnuju. Ty zwidky?
Zwidsy. Ja tut narodywsia.
Z cymy sowamy ja znowu widczuw nerealnis usioho nawkoysznioho: ja we ne mih
ruczatysia, czy isnuwao nasprawdi te misto, jake ja koy pokynuw i jake yo teper u mojij
ujawi, i czy realnym je ce prymarne, z kwartyramy, do jakych zazyway hoowy weetniw.
U mene majnua dumka, szczo, moe, ja szcze j dosi na bortu korabla i meni ysze werzesia
szcze odno, najchymernisze, dywo powernennia.
Breg, doynuw do mene nenacze zwidky zdaeku hoos Najis. Ja zdryhnuwsia, bo
zowsim zabuw pro neji.
Suchaju
Zayszajsia.
Szczo?
Wona mowczaa.
Ty choczesz, szczob ja zayszywsia?
Wona mowczaa. Ja pidijszow do neji, nachyywszy nad krisom, wziaw jiji za choodni
ruky, pidwiw. Wona bezwolno wstaa. Hoowa jiji widkynuasia nazad, zuby zabyszczay. Ja
niczoho wid neji ne chotiw. Chotiw ysze skazaty: Ade ty ne bojiszsia? I chotiw, szczob
wona pidtwerdya, szczo ni. Niczoho bilsze. Oczi u neji buy zapluszczeni, potim pid wijamy
bysnuy biky, ja nachyywsia nad jiji obyczcziam, zazyrnuw zbyka u ci osklili oczi, nacze
chotiw widczuty jiji strach, rozdiyty joho z neju. Wako dychajuczy, wona poczaa wyrywatysia, ae ja ne widczuw cioho, i ysze koy wona prostohnaa: Ni! Ni! wypustyw jiji. Wona
mao ne wpaa. Zupynyasia pid stinoju, zakrywszy soboju czastynu weykoho, towstoszczokoho obyczczia, jake siahao do steli i jake tam, za skom, bez upynu szczo howoryo,
woruszaczy weyczeznymy hubamy, mjasystym jazykom.
Najis tycho promowyw ja, opuskajuczy ruky.
Ne pidcho!
Ta ty sama skazaa
Jiji oczi wyhladay stomenymy.
Ja projszowsia po kimnati. Wona steya za mnoju pohladom tak, niby ja buw niby
wona bua u klitci
Pidu we, ozwawsia ja. Wona niczoho ne widpowia. Ja chotiw szczo dodaty, kilka
sliw wybaczennia, podiaky na proszczannia, ae ne mih. Koy b wona bojaa ysze, jak inka

bojisia neznajomoho czoowika, chaj nawi strasznoho, newidomoho ce buo b iszcze siaktak. Ae tut buo insze. Ja pohlanuw na neji i widczuw, szczo mene ochopluje lu. Wziaty b za
ci bili ohoeni peczi, trusonuty
Ja powernuwsia i wyjszow; wchidni dweri widczynyy wid moho posztowchu, weykyj
korydor buw maje temnyj, Ja ne znaw, jak wyjty na tu terasu, a poky ne natrapyw na spowneni sabkym syniuwatym switom cylindry sklani szachty liftiw. U tij, do jakoji ja nabyzywsia, lift ue pidnimawsia whoru; moywo, dla cioho dosy buo staty nohoju na porih. Lift
spuskawsia dowho. Ja baczyw popereminno pokady temriawy i rozrizy perekry bili z czerwonuwatymy prokadkamy, mow szary saa na mjasi, szczo widlitay whoru; ja wtratyw jim
lik. Lift spuskawsia, wse szcze spuskawsia, ce buo jak podoro na dno: niby mene kynuy w
neznanu hyboczi sterylnoho prowodu i cej gigantkyj budynok, szczo porynuw u spokijnyj
son, wyprowaduwaw mene. A o czastyna prozoroho cylindra rozczynyasia, ja wyjszow.
Twerdyj szyrokyj krok, ruky w kyszeniach. Temriawa. Ja adibno wdychaw choodne
powitria, widczuwajuczy, jak rozszyriujusia nizdri, jak spokijno praciuje serce, nahnitajuczy
krow. U rozkoynach dorih paachkotiy wohni, czas wid czasu jich zakryway bezszumni
strimki maszyny. odnoho perechooho. Mi czornymy syuetamy ja pobaczyw zahrawu i podumaw, szczo to, moywo, hotel. Wyjawyosia, szczo ce ysze oswitenyj trotuar. Ja pojichaw
nym. Nadi mnoju propyway kontury jakycho konstrukcij, de daeko, nad czornymy syuetamy budynkiw, riwnomirno peresuwaysia siajuczi litery ostannich nowyn: a raptom trotuar razom zi mnoju wpyw do oswitenoho prymiszczennia. Tut win i zakinczuwawsia.
Szyroki schody, szczo sribyysia, jak zastyhyj wodospad, spyway wnyz. Mene dywuwao ce bezluddia: widkoy pokynuw Najis, ja ne zustriw odnoho piszochoda. Eskaator buw
due dowhyj. Unyzu switya wohniamy szyroka wuycia, z oboch jiji bokiw buo wydno pasai
w budynkach. Pid derewom z houbym ystiam (zresztoju, ce, moe, ne buo sprawnie derewo) ja pobaczyw dwi postati, nabyzywsia do nych i projszow mymo. Wony ciuwaysia. Ja
jszow nazustricz pryhuszenym zwukam muzyky; jakyj nicznyj restoran czy bar, niczym ne
widdienyj wid wuyci, postaw peredi mnoju. Tam buo trochy ludej. Ja wyriszyw zajty i spytaty, de tut hotel, koy raptom usim tiom nasztowchnuwsia na newydymu pereszkodu. To
bua absolutno prozora szyba. Wchid buw porucz. Wseredyni chto zasmijawsia, pokazujuczy
na mene inszym. Ja uwijszow. Czoowik u czornomu wjazanomu odiazi, trochy nawi schoomu na mij swetr, ae z jakym dywnym, niby nadutym, komirom, sydiw iz sklankoju w rukach, bokom do stoyka, j dywywsia na mene. Ja zupynywsia pered nym. Smich zawmer na
joho napiwroztuenych ustach. Stao tycho. Czuty buo ysze muzyku, szczo doynaa niby de
z-za stiny. Jaka inka tycho zojknua. Ja hlanuw na skamjanili obyczczia prysutnich, wyjszow i we na wuyci pryhadaw, szczo zbyrawsia spytaty pro hotel.
Ja zajszow do pasau. Sucilni witryny. Wsilaki biuro podoroej, magazyny sporttowariw,
manekeny u riznych pozach. Wasne, witrynamy ce mona buo nazwaty ysze umowno, bo
wse stojao i eao prosto na wuyci, z oboch bokiw deszczo pidnesenoho trotuaru, szczo prolahaw poseredyni. Kilka raziw meni zdaosia, szczo tam, u hybyni, ludy. To buy rekamni
lalky, jaki po czerzi wykonuway odni j ti sami ruchy. Odnu z nych maje taku, jak ja,
zawbilszky, szczo, karykaturno nadymajuczy szczoky, hraa na fejti ja rozhladaw dosy
dowho. Wona robya ce tak wprawno, szczo meni a chotiosia zahoworyty do neji. Dali jszy
zay jakycho atrakciniw, tam obertaysia weyki rajduni koa, podzwoniuway pidwiszeni
na pewnij widstani odna wid odnoji sribni trubky, myhtiy pryzmatyczni dzerkaa, ae skri
buo poronio. A u kinci pasau w temriawi bysnuw napys TUT HAHAHA. I znyk. Ja ruszyw tudy. Znowu zabyszczao TUT HAHAHA i znowu znyko, niby chto joho zduw. Koy
zaswityosia znowu, ja pobaczyw wchid i poczuw jaki hoosy. Ja projszow kri zawisu tepoho
poduwu.
Widdalik ja pobaczyw dwa awtomobili, z tych bez kolis, swityosia kilka lichtariw, koo
nych, niby spereczajuczy, wawo estykuluwao troje czoowikiw. Ja pidijszow do nych.
Ao, hromadiany!

Wony nawi ne ozyrnuysia; rozmowlay sobi dali, a ja stojaw, mao szczo rozumijuczy.
Nu j sopy, nu j sopy, pyskywe powtoriuwaw nyzekyj, z neweyczkym ywotykom.
Na hoowi w nioho styrczaa wysoka szapka.
Posuchajte, ja szukaju hotel. De tut
Wony ne zwertay odnoji uwahy, niby wzahali ja tut ne isnuwaw. Ce we mene rozlutyo. Ni sowa ne kauczy, ja stupyw upered i staw pomi nymyju Toj, szczo buw najbycze
(ja baczyw prydurkuwatyj wyraz joho oczej i tremtiaczi huby), zaszepelawyw:
Szczo? Ja maju sopity? Sopy sam!
Mona buo podumaty, szczo win zwertawsia do mene.
Nawiszczo wy wdajete z sebe huchych? zapytaw ja, i w tu my z miscia, de ja
stojaw, niby z mene, z mojich hrudej poczuwsia pyskywyj kryk:
Ja tobi! Ja tobi zaraz!
Ja widskoczyw i ysze todi pobaczyw wasnyka hoosu, toho towstuna w szapci. Chotiw
schopyty joho za ruku, ae moji palci projszy kri neji i zimknuy u powitri. Ja ostowpiw, a
wony rozmowlay dali; raptom meni zdaosia, szczo zhory, z temriawy ponad awtomobilamy
chto na mene dywysia. Ja pryhlanuwsia i pobaczyw bili plamy, schoi na ludki obyczczia;
tam, uhori, buo szczo na zrazok bakona. Jakym baznem ja maw buty w jichnich oczach! Ja
pobih, niby za mnoju chto hnawsia. Nastupna wuycia jsza whoru i zakinczuwaa eskaatorom. Ja podumaw, szczo, moywo, meni poszczasty znajty jakyj Infor, i pojichaw blidozootymy schodamy. Potrapyw na kruhyj, ne due weykyj majdan. U centri joho stojaa wysoka prozora koona, nemow iz ska, szczo snowyhao w nij purpurowi, korycznewi j etowi bezformni gury niby oyw jakyj abstraktnyj malunok, tilky due smisznyj. Ci kolorowi gury to odna, to druha tuawiy, koncentruwaysia, kumedno rozrostaysia, nabyraysia
ludkoho wyhladu, chocz i buy pozbaweni obycz, holiw, ruk, nih. Borsajuczy, wony wyhladay karykaturno. Skoro ja zbahnuw, szczo etowyj czoowiczok buw niby bufon zarozumiyj, pychatyj i wodnoczas bojahuzywyj. Koy win rozsypawsia zywoju strybajuczych kulok,
joho zminyw bakytnyj. Cej buw angelkyj, skromnyj, zoseredenyj, ae jakyj swiatennykyj,
niby sam na sebe moywsia. Ne znaju, jak dowho ja dywywsia. Nikoy w ytti meni ne dowodyo baczyty niczoho podibnoho. Krim mene, tut ne buo nikoho, ysze czornych awtomobiliw stao bilsze. Ja ne znaw nawi, czy ci maszyny z pasayramy, czy poroni, bo wony ne may
wikon. Z cioho okruhoho majdanu weo szis wuy: odni whoru, inszi wnyz; jichni
perspektywy tiahysia tonkoju mozajikoju kolorowych wohnykiw, mabu, na cili myli. I
odnoho Inforu! Ja dobre-taky stomywsia, i ne ysze zyczno meni zdawaosia, szczo ja we
nijak ne reaguwatymu na nowi wraennia. Inodi nohy w mene pidhynaysia, i ja we ne pamjataju, jak i koy wyjszow na szyroku aeju; na perechresti ja upowilnyw krok, pidwiw hoowu j pobaczyw u chmarach widbysk zahrawy nad mistom. Ja zdywuwawsia, bo wwaaw,
szczo j dosi perebuwaju pid zemeju. Poprostuwaw dali, teper ue sered moria ruchywych
wohniw, witryn bez ska, sered manekeniw, szczo estykuluway, krutyy, mow dzygy, zapowziato wykonuway himnastyczni wprawy, podaway odyn odnomu byskuczi predmety,
szczo nadymay, ae ja nawi ne dywywsia w jichnij bik. Widdalik ja pomityw kilka ruchywych postatej, prote ja ne buw pewen, ludy to czy ysze lalky, a tomu ne brawsia jich nazdohaniaty. Budynky rozstupyysia, i ja pobaczyw weykyj napys PARK TERMINAL i siajuczu
zeenu striczku.
Eskaator poczynawsia w prochodi mi budynkamy: maje odrazu ja potrapyw u sriblastyj tunel, stiny jakoho pulsuway zootom, niby pid rtutnoju powerchneju i sprawdi pynuw
bahorodnyj meta. Ja widczuw tepyj joho podych, potim swito znyko, i ja opynywsia w zaskenomu pawiljoni, szczo formoju nahaduwaw czerepaszku, joho wijaopodibnyj werch e
pomitno merechtiw zeenniu ce swito wyprominiuway tenditni yoczky, joho mona buo
poriwniaty z luminescencijeju odnoho u bahato raziw zbilszenoho tremtiaczoho ystka; na
wsi boky wychodyy dweri, za nymy temriawa i dribni litery, szczo steyysia po zemli: Park
Terminal, Park Terminal.

Ja wyjszow. Ce j sprawdi buw park. Szumiy newydymi u temriawi derewa, chocz ja ne

widczuwaw witru; win wijaw de wyszcze. Temriawa i monotonnyj szum derew nadi mnoju.
Wpersze ja widczuw sebe samotnim, ae ce buo insze widczuttia, ne te, szczo w natowpi. Tut
ja poczuwaw sebe dobre. U parku, mabu, buo czymao ludej. Ja czuw szepit, inkoy switoju
plamoju melkao czyje obyczczia, raz ja nawi zitknuwsia z kymo. Krony derew schodyysia
whori, u proswitach bymay zirky. Ja pryhadaw, szczo do parku jichaw unyz, i we tam, na
tomu majdani z tanciujuczymy koloramy, baczyw nad soboju nebo, szczoprawda, zatiahnute
chmaramy. Ae jak wse-taky staosia, szczo teper, riwnem nycze, ja baczu nebo, zoriane
nebo? Cioho ja ne mih sobi pojasnyty.
Derewa rozstupyysia, i ja widczuw zapach wody, muu, truchlawyny, prioho ystia. Ja
zawmer.
Chaszczi czornym koom otoczuway ozero. Ja czuw szeest oczeretu, a wdayni,
nawproty mene, sucilnoju masoju pidnosyysia siajuczi sklani skeli napiwprozora hora nad
riwnynamy noczi: prymarne nine houbuwate siajwo jszo wid jiji priamowysnych urwyszcz,
krysztaewi bastiny nad bastinamy j ambrazury prowal, i we cej siajuczyj weet fantastycznyj i nejmowirnyj widbywawsia, tilky dowszyj i blidiszyj, u czornych wodach ozera. Ja
zupynywsia, pryhoomszenyj i zachopenyj. Witer donosyw e czutni zwuky muzyky. Napruujuczy zir, ja pobaczyw jarusy horyzontalnych teras cioho weetnia, i raptom u mene siajnua
dumka, szczo ce we wdruhe ja baczu wokza, gigantkyj Terminal, de bukaw mynuoho dnia
i de zustriwsia z Najis.
Czy ce bua szcze architektura, czy we tworennia hir? Wony zrozumiy, szczo, perestupajuczy pewni mei, treba widmowytysia wid symetriji, wid proporcijnosti form i wczytysia u
najweyczniszoho wczytela kmitywi uczni panety!
Ja obijszow ozero. Weet niby suprowodyw mene swojim zastyhym, siajuczym zlotom.
Tak, treba buo maty widwahu, szczob zadumaty taku formu, nadaty jij suworosti hir, widtworyty szerechatis urwyszcz, ne wpadajuczy w toj e czas u mechaniczne kopijuwannia, niczoho ne zahubyty, ne sfalszuwaty. Ja powernuwsia pid stinu derew. Blida baky Terminalu,
pronyzujuczy czorne nebo, swityasia kri wity, a poky ja ne zajszow u huszczawynu. Doweo
widwodyty rukamy hnuczke hilla, koluczky cziplaysia za mij swetr, za chooszi sztaniw, rosa
z wysokoji hiky doszczem posypaasia meni na obyczczia. Ja wchopyw rotom kilka ystkiw,
pouwaw jich, wony buy moodi, hirki. Wpersze pisla powernennia ja poczuwaw sebe dobre;
niczoho we bilsze ne chotiw, ne szukaw, ne baaw; meni buo dosy ity w cij temriawi, u
szeestinni chaszcziw, naoslip, bez mety. Czy ne ce maluwaw ja sobi w ujawi protiahom desiaty rokiw?
Kuszczi rozstupyysia. Zwywysta aejka. Ri szarudia u mene pid nohamy, ja jszow upered, tudy, de pid kamjanoju rotondoju bowwaniw ludkyj syuet. Ne znaju, zwidky tam braosia swito; nawkoo buo bezludno, jaki awky, kriseka, perekynutyj stoyk, pisok, sypkyj i
hybokyj, ja widczuwaw, jak hruznu u niomu nohy i jakyj win tepyj, nezwaajuczy na nicznu
prochoodu.
Pid skepinniam, szczo spyrao na potriskani, ponadbywani koony, stojaa inka, niby
czekaa na mene. Ja we baczyw jiji obyczczia, baczyw, jak iskryysia dimantowi pastynky,
szczo zakryway jij wucha, biu sukniu, szczo newyrazno swityasia w tini. Newe ce buo
moywym? Son? Ja buw kilkanadcia krokiw wid neji, koy wona zaspiwaa. Sered newydymych derew jiji hoos zdawawsia sabkym, maje dytiaczym, ja ne mih rozibraty sliw,
moywo, jich i ne buo, usta u neji zayszay napiwroztuenymy, tak, niby wona szczo pya;
jiji obyczczia zastyho w spokoji, i tilky uwanyj, zoseredenyj pohlad swidczyw, niby wona
baczya szczo, czoho inszi ne mou pobaczyty, i same pro ce spiwaa. Ja bojawsia, szczo wona
mene pomity, i upowilnyw kroky. Ja buw ue w smuzi swita, szczo ohortaa kamjane koo.
Hoos inky zmicniw, prorizujuczy temriawu, win bahaw pro szczo; neruchoma, zi zwysymy rukamy, wona nacze wzahali zabua pro nych. Zdawaosia, szczo cia spiwaczka we ne

maa niczoho, krim hoosu, w jakomu rozczyniaa sama, szczo wona wtratya wse najdorocze i teper proszczaasia z nym, znajuczy, szczo z ostannim zawmyrajuczym zwukom skinczysia ne tilky spiw.
Ja ne jniaw wiry wsiomu. inka zamowka, a jiji hoos use szcze bryniw u mojich wuchach. Raptom pozad sebe ja poczuw dribotinnia ehkych krokiw. Ja ohlanuwsia i pobaczyw
diwczynu, za jakoju chto hnawsia. Smijuczy korotkym horowym smichom, wona promczaa schodamy, prorizaa soboju inku naskri! i we mczaa dali; temnyj syuet peresliduwacza majnuw bila mene; potim wony znyky z pola zoru. Znowu ja poczuw zwabywyj
smich diwczyny i staw jak ukopanyj, ne znajuczy smijatysia meni czy pakaty. Neisnujucza
spiwaczka szczo tycho zamuhykaa. Ja ne chotiw jiji suchaty. Widijszow u temriawu, zaurenyj, nemow dytyna, jakij dowey brechywis kazky. Ce buo jak profanacija. Ja jszow, a jiji
hoos peresliduwaw mene. Aeja tiahasia dali, ja powernuw i pobaczyw zee ywopotu; mokri festony ystia zwysay nad metaewoju chwirtkoju. Widczynyw. Zdawaosia, tam buo switlisze. ywoplit utworiuwaw szyroke koo, na trawi eay nacze kamjani bryy. Odna z nych
woruchnuasia, wyrosa, ja pobaczyw dwa blidych wohnyky oczej i zawmer. Krokiw za pja
wid mene buw ew. Win wako pidwiwsia, sperszy na peredni apy; teper ja baczyw joho
usioho, baczyw joho skujowdenu hustu hrywu. Win potiahnuwsia raz, druhyj i powilno, bezszumno ruszyw prosto na mene. Perszyj perelak mynuw. Nu, nu, ne lakaj, promowyw ja.
Zwir ne mih buty sprawnim. Prywyd, jak ta spiwaczka, jak oti otam, unyzu, bila czornych
awtomobiliw. ew zupynywsia za krok wid mene, pozichnuw, u czornij paszczi bysnuy ika,
kacnuw zubamy, nacze zamknuw paszczu na zasuw, ja widczuw joho smerdiuczyj podych,
szczo
ew pyrchnuw. Krapelky syny wpay meni na ruku, i persz ni ja wstyh zdywuwatysia,
win szturchnuw mene swojeju zdorowennoju hoowoju w stehno, murkoczuczy, poczaw terty ob mene, pidstawlajuczy pidhorla. Oczmaniyj, ja poczuchaw joho, win murkotiw dedali
ducze, za nym ue byszczaa druha para oczej, druhyj ew, ni, ewycia; wona sztowchnua
joho. Szczo zabulkotio u nioho w horli, ce buo murkotinnia, a ne ryczannia. ewycia nastupaa. Win udaryw jiji apoju. Wona serdyto pyrchnua.
Ce pohano skinczysia podumaw ja. U mene ne buo zbroji, a ewy taki ywi, taki
sprawni, jakych tilky mona sobi ujawyty. Ja stojaw, wdychajuczy wakyj zapach jichnich ti.
ewycia znowu pyrchnua. Raptom ew wyrwaw swoji szerstki kudy z mojich ruk, powernuw
do neji weyczeznu hoowu j zarewiw. ewycia prypaa do zemli.
Zaraz wony wimusia za mene, majnua dumka, i ja powilno pozadkuwaw u bik
chwirtky. Cia chwyyna bua ne z pryjemnych. Ta ew, zdawaosia, we wzahali mene ne pomiczaw. Win wako opustywsia pa zemlu i znowu staw schoyj na wydowenu kamjanu bryu.
ewycia stojaa nad nym i terasia ob nioho mordoju.
Zaczynywszy za soboju chwirtku, ja musyw zrobyty nad soboju zusylla, szczob ne pobihty. Kolina u mene pidhynaysia, u horli peresocho, i raptom ja zarehotaw, mow nawienyj.
Ja pryhadaw sobi, jak howoryw do ewa: Nu, nu, ne lakaj perekonanyj, szczo ce ysze
iluzija
Krony derew wymalowuwaysia na tli neba wse czitkisze. Switao. I ja nawi zradiw, bo
ne znaw, jak wybratysia z cioho parku. Win buw ue zowsim bezludnyj. Ja promynuw kamjanu rotondu, de pered tym spiwaa inka. U nastupnij aeji natrapyw na robota, szczo pidstryhaw trawu. Win niczoho ne mih skazaty pro hotel, zate pojasnyw meni, jak distaty do
najbyczoho eskaatora. Ja zjichaw unyz na jakycho kilka powerchiw i, wyjszowszy na wuyciu riwnem nycze, zdywuwawsia, koy znowu pobaczyw nebo nad hoowoju. Ae nawi
zdatnis dywuwatysia w mene we maje wyczerpaa. Z mene buo dosy. Jakyj czas ja jszow,
potim, pamjataju, sydiw bila fontana (a moe, ce j ne fontan?), nareszti pidwiwsia j popriamuwaw dali u siajwi nowoho dnia, a poky mene ne wywey z cioho zabuttia weyki jaskrawi
litery: HOTEL ALKARON.
U bilij szwejcarkij kimnati, szczo skorisze nahaduwaa perewernutu wannu weetnia,

sydiw czudowo wykonanyj robot, napiwprozoryj, z dowhymy tenditnymy rukamy. Ni pro

szczo ne zapytujuczy, win podaw meni knyku. Ja zapysaw swoje imja i prizwyszcze, wziaw
maekyj trykutnyj znaczok i pojichaw uhoru. Chto, ne znaju do puttia chto, dopomih meni
widczynyty dweri, a tocznisze, widczynyw jich sam. Stiny z lodu, a w nych cyrkulacija wohnykiw; z-pid wikna, koy ja do nioho pidijszow, wychyyosia kriseko i pidsunuo do mene,
a zhory we opuskawsia peskatyj priamokutnyk, pa chodu peretworiujuczy na szczo
podibne do pymowoho stou. Ae ja woliw liko. Ja ne mih joho znajty, nawi ne probuwaw
szukaty. Lih na nyzekij kanapci j odrazu zasnuw u sztucznomu switli cijeji biezwikonnoji
kimnaty; bo te, szczo spoczatku wydaosia meni wiknom, wyjawyo, nu, zwyczajno , teewizorom; i ja zasynaw z dumkoju, szczo zwidty, z-za sklanoji szczybky, wykrywlajesia do mene
weyczezne obyczczia, rozhladaje mene, smijesia, howory, burmocze. Wyzwoyw mene wid
cioho wydinnia son, micnyj, jak smer; nawi czas zupynywsia w niomu.

Szcze z zapluszczenymy oczyma ja torknuwsia palcem hrudej: ja buw u swetri. Jakszczo

ja spaw odiahnenyj, znaczy, bua moja wachta. Oaf! chotiw pokykaty i siw. Ce buw
hotel, a ne Prometej. Ja pryhadaw use: abirynty wokzau, diwczynu, wtajemnyczennia, jiji
strach, bakytnu horu Terminalu nad czornym stawom, spiwaczku, ewiw
Szukajuczy duszowu, ja nenarokom znajszow liko w stini. I wysuwao wono zwidty
puchkym peramutrowym kwadratom todi, koy szczo tam natyskaosia. U duszowij ja ne
wyjawyw nawi kraniw, tam ne buo niczoho, krim byskuczych pytok u steli i neweyczkoho
zahybennia na pidozi dla stupniw, wysteenoho hubczastym pastykom. Na dusz ce te ne
skydaosia. Ja widczuwaw sebe neandertalcem. Szwydko rozdiahnuwszy, ja zupynywsia z
odeeju w rukach, bo tut ne buo j wiszaok. Nareszti pobaczyw neweyczku szafku w stini i
zapchaw u neji reczi. Porucz try knopky: bakytna, czerwona j bia. Natysnuw biu pohaso swito, natysnuw czerwonu szczo zaszumio, ae ne woda, a jakyj potunyj wychor,
szczo pachnuw ozonom i szcze czymo. Win ohornuw mene wsioho, na szkiri osiday husti
byskuczi krapynky, jaki widrazu znykay. Ja ne widczuwaw nawi woohy; wraennia buo
take, nacze szkiru pokoluwaa sya-syenna eektrycznych hook, masaujuczy tio. Ja natysnuw bakytnu knopku, i wychor zminywsia, teper win ue niby proszywaw mene naskri;
due dywne widczuttia. Ja podumaw, szczo do nioho mona zwyknuty i nawi polubyty. W
Adapti na Misiaci cioho ne buo; tam zwyczajni duszi i wanny. Ne znaju czomu.
Krow cyrkuluwaa szwydsze, ni zwyczajno, ja poczuwaw sebe czudowo, ne znaw tilky,
czym i jak poczystyty zuby. Kine kincem ja widmowywsia wid cijeji dumky. U stini pomityw
szcze odni dwerciata z napysom: Kupalni paszczi. Zazyrnuw useredynu. Nijakych
paszcziw. Tam stojay ysze try metaewi plaszky, szczo nahaduway syfony. Ae ja j tak buw
absolutno suchyj, i meni ne obowjazkowo buo wytyratysia.
Ja widczynyw szafku, do jakoji ranisze schowaw odiah, i ostowpiw: wona wyjawya poronioju. Dobre, szczo chocz trusy pokaw na neji zwerchu. Nadiwszy jich, ja powernuwsia do
kimnaty j poczaw szukaty teefon, szczob dowidaty, szczo staosia z mojim odiahom. Teefon
znajszowsia nareszti koo wikna (jak ja ochrestyw teewizijnyj ekran); win wyskoczyw iz stiny
szczojno todi, koy ja poczaw hoosno sypaty proklonamy; schoe, szczo win reaguwaw na
hoos. Oto szcze meni iditka manija chowaty wse w stinach. Odizwawsia chto z widdiu
obsuhowuwannia. Wy joho pokay do czystky, widpowiw mjakyj baryton. Bude czerez
pja chwyyn.
Koy tak, to dobre! podumaw ja. Siw koo stou, jakyj pidsunuwsia pid moji likti
edwe ja wstyh nachyyty. Jak ce robyosia? Ne treba cikawyty takymy reczamy. Bilszis ludej korystajesia z technicznych nadba swojeji cywilizaciji, ne cikawlaczy podrobyciamy.
Ja sydiw tilky w trusykach i mirkuwaw. Mona buo widprawyty do Adaptu. Koy b

iszosia ysze pro oznajomennia z technikoju ta zwyczajamy, ja b ne rozdumuwaw, ae we

na Misiaci ja zwernuw uwahu, szczo wony namahajusia nawczyty nas spryjmaty pewni jawyszcza, ba, nawi dawaty ocinku cych jawyszcz. Proponuway hotowu szkau wartostej, i koy
ja z czymo ne pohoduwawsia, wony wytumaczuway ce jak konserwatyzm, swojeridnyj pidswidomyj opir, rutynu starych zwyczok i tomu podibne. Ae doswid noczi, szczo promynua,
niczym ne zminyw mojich poperednich pohladiw. Ne chotiw ja ani jichnich szczepe, ani
szczob wony mene wyznay, u wsiakomu razi, ne z takoju we hotownistiu, ne widrazu ja zbyrawsia widmowlatysia wid swojich dawnich zwyczok, oporiw, a poky ne perekonajusia,
szczo te wse, szczo wony proponuju, kraszcze. Cikawo, czomu wony ne pidday mene otij
swojij betryzaciji. Treba bude dowidaty. Ja mih by sprobuwaty znajty koho iz swojich, Oafa
naprykad. Ce b ue jawno supereczyo pobaanniam Adaptu. O, wony niczoho ne nakazuway, a bez kincia powtoriuway, szczo diju same w mojich interesach, szczo ja mou robyty
wse, szczo choczu, nawi skoczyty z Misiacia prosto na Zemlu (ce wse toj dotepnyj doktor
Abs), jakszczo meni we a tak ne terpysia. Szczodo Adaptu, to meni buo bajdue, ae,
moywo, ce ne wasztowuwao Oafa. Na wsiakyj wypadok ja jomu napyszu. Ja maju joho
adresu.
Robota. Kopotannia pro robotu? Piotom? I szczo ? Kursuwaty po trasi Mars Zemla
Mars? Na ciomu ja znawsia, ae
Nespodiwano ja pryhadaw, szczo w mene musia buty jaki hroszi. Szczoprawda, teper
wony nazywajusia inaksze, ta meni bajdue, oskilky za nych, jak i koy, mona wse prydbaty.
Ja poprosyw zjednaty mene z mistom. U trubci poczuwsia daekyj spiw. Teefon bez nomeriw,
bez dysku. Moe, slid buo prosto nazwaty bank? U mene win zapysanyj, ae wse te yszyosia
w odiazi. Ja zahlanuw do duszowoji. Use eao we w szafci, niby szczojno wyprane. W kyszeniach rizni moji dribni reczi, sered nych boknot z potribnym zapysom.
Bank ne buw bankom: win nazywawsia Omniox. Ja skazaw ciu nazwu i odrazu , niby
na moji sowa we czekay, ozwawsia hustyj bas:
Omniox suchaje.
Mene zwu Breg, skazaw ja. Hal Breg. Zdajesia, na moje imja u was widkryto
rachunok Ja chotiw by znaty, skilky tam je?
Szczo kacnuo, j inszyj, tonszyj hoos promowyw:
Hal Breg?
Tak.
Chto widkryw rachunok?
Kosmofot. Kosmicznyj fot na kopotannia Panetoogicznoho instytutu i Kosmicznoji komisiji OON, ae ce buo sto dwadcia sim rokiw tomu
U was je jakyj dokument?
Ni, tilky poswidka z Adaptu na Misiaci wid dyrektora Oswama
Use harazd. Na waszomu rachunku dwadcia szis tysiacz czotyrysta sim itiw.
Itiw?
Tak. Czy je u was szcze jaki pobaannia?
Ja chotiw by oderaty trochy hro tobto itiw.
U jakomu wyhladi? Moe, wy baajete kalster?
Szczo ce take? Czekowa knyka?
Ni. Wy zmoete odrazu patyty hotiwkoju.
Tak? Harazd.
Na jaku sumu widkryty wam kalster?
A chiba ja znaju Pja tysiacz
Pja tysiacz. Harazd. Prysaty wam do hotelu?
Tak. Chwyynoczku, ja zabuw, jak nazywajesia cej hotel.
Ce ne toj, z jakoho wy dzwonyte?
Toj.

 Alkaron. Zaraz pryszemo. Dozwolte odne zapytannia: wasza prawa ruka ne zaznaa jakych-nebu zmin?
Ni A szczo?
Niczoho. Bo koy b ce staosia, my powynni buy b zminyty kalster. Zaraz wy joho
oderyte.
Diakuju, skazaw ja, kaduczy trubku. Dwadcia szis tysiacz Skilky ce? Ja poniattia ne maw. Szczo zamuhykao. Radi? Ni, ce buw teefon. Ja zniaw trubku.
Breg?
Tak, widpowiw ja. Serce moje tiochnuo, ae tilky raz. Ja wpiznaw jiji hoos.
Zwidky ty dowidaasia, de ja? zapytaw ja, bo wona raptom zamowka.
Z Inforu. Breg Hal suchaj, ja chotia tobi pojasnyty
Ne treba niczoho pojasniuwaty, Najis.
Ty hniwajeszsia? Ae zrozumij.
Ja ne hniwaju.
Hal, sprawdi? Pryjdy do mene obowjazkowo siohodni. Pryjdesz?
Ni, Najis. Skay, bu aska, skilky ce dwadcia z czymo tysiacz itiw?
Jak to skilky? Hal ty powynen pryjty.
Nu skilky na nych mona yty?
Skilky schoczesz, ade yttia niczoho ne kosztuje. Ae obyszymo ce. Hal, koy b ty
schotiw
Zaczekaj. Skilky itiw ty wytraczajesz na misia?
Rizno buwaje. Inodi dwadcia, inodi pja abo j niczoho.
Aha. Diakuju.
Hal! Posuchaj-no!
Suchaju.
Ne treba zabuwaty toho
Nema czoho zabuwaty, widpowiw ja, bo niczoho ne buo. Diakuju tobi za wse,
Najis.
Ja pokaw trubku. yttia niczoho ne kosztuje? Ce mene zaraz najbilsze cikawyo. Czy ce
oznaczaje, szczo je szcze jaki reczi, jaki posuhy zadarma?
Znowu teefon.
Breg suchaje.
Howoria z widdiu obsuhowuwannia. Na wasze imja Omniox prysaw kalster. Posyaju joho nahoru.
Diakuju. Ao!
Suchaju.
Czy za nomer treba patyty?
Ni.
Niczoho?
Niczoho.
A czy w hoteli je restoran?
Tak, je czotyry. A moe, wy baajete posnidaty w nomeri?
Dobre, a czy za jiu treba patyty?
Ni. Kalster ue u was. Snidanok zaraz bude.
Robot widkluczywsia, i ja ne wstyh joho zapytaty, de maju szukaty toj kalster. Ja nawi
ne ujawlaw, jak win wyhladaje. Pidwiwszy z-za pymowoho stou, jakyj odrazu skawsia i
znyk, ja pobaczyw szczo na zrazok piupitra, szczo wyrostaw poriad z dweryma prosto zi stiny:
na niomu eaw zahornutyj u prozoryj pastyk poskyj predmet, schoyj na neweyczkyj portsygar. Z odnoho boku na niomu buy wikoneczka czerez jaki wydniysia cyfry 1100, 1000.
Wnyzu ja pomityw dwi maeseki knopky: odynycia i nul. Ja zdywowano rozhladaw ciu ricz,
a poky ne zrozumiw, szczo suma 5000 zaszyfrowana dwijkowoju systemoju. Ja natysnuw na

odynyciu, i na dooniu meni wypaw maekyj pastykowyj trykutnyk z widbytoju na niomu

cyfroju 1. Iak, znaczy, ce bua swojeridna maszynka dla karbuwannia hroszej do sumy,
poznaczenoji u wikonciach. Czyso whori zmenszyosia na odynyciu.
Ja odiahsia i zibrawsia we wyjty, koy zhadaw pro Adapt. Podzwonyw tudy j rozpowiw,
szczo ne mih znajty jichnioji ludyny w Terminali.
My we nepokojiysia, widpowiw inoczyj hoos, ae wranci dowidaysia, szczo
wy zupynyysia w Alkaroni
Wony znay, de ja. Czomu ne rozszukay mene na wokzali? Chiba szczo nawmysne: ja
musyw bukaty, szczob zrozumity, jakym nedorecznym buw mij bunt na Misiaci.
U was czudowo organizowana informacija, lubjazno widpowiw ja, Poky szczo ja
ohladatymu misto. Zawitaju do was piznisze.
Ja wyjszow z nomera; sribni ruchomi korydory pywy razom iz stinamy ce buo dla
mene nowynoju. Ja pojichaw eskaatorom unyz, mynajuczy odyn za odnym powerchy, na konomu z jakych buy bary odyn z nych zeenyj, niby zanurenyj u wodu; koen jarus maw swij
dominujuczyj kolir sribo, zooto, szczo mene stomluwao dedali bilsze. Ce pisla odnoho
ysze dnia! Cikawo, szczo jim ce podobajesia. Dywni smaky. Ae ja zhadaw i nicznyj wyhlad
Terminay.
Treba b trochy ekipiruwatysia, podumaw ja i wyjszow na wuyciu. De buw pochmuryj, ae chmary bili; wony pywy wysoko, kri nych czasom prohladao sonce. ysze
teper z bulwaru, seredynoju jakoho tiahnuwsia podwijnyj riad weetenkych palm z roewym,
mow jazyky, ystiam, ja pobaczyw panoramu mista. Budynky stojay okremymy ostrowamy,
zridka zdijmawsia w nebo chmaroczos, jak zastyhyj nejmowirno wysokyj strumi. Napewno,
wysota cych sporud wymiriuwaasia kiometramy. Ja znaw (chto kazaw meni pro ce szcze na
Misiaci), szczo teper jich ue ne buduju: wysotna hariaczka prypynyasia widrazu pisla sporudennia perszych takych budynkiw. Ci konstrukciji zayszyysia jak pamjatky pewnoji architekturnoji epochy. Wony skydaysia na temno-buro-zooti, czorno-bili z poperecznymy
smuhamy, abo j prosto sribni truby, szczo suyy dla pidpyrannia czy wowluwannia chmar;
a posadoczni majdanczyky z trubczastymy pidporamy, jaki wystupay z nych na tli neba, nahaduway etaerky.
Nezriwnianno krasywiszymy buy nowi bezwikonni budynky z chudonio ozdobenymy
stinamy. Use misto postawao pered oczyma jak gigantka wystawka mystectwa, demonstracija robit majstriw koloru j formy. Ne mou skazaty, szczob meni podobao use, szczo prykraszao ci dwadciaty- i trydciatypowerchowi fasady, ae, mabu, za mynuli maje sto pjatdesiat rokiw ja trochy widstaw wid mody. Najkraszczymy wydaysia meni budynky, rozdieni
nawpi sadamy (moywo, to palmariji). Tomu szczo stiny cych wysotnych sadiw buy zi ska,
zdawaosia, niby werchnia poowyna sporudy wysy u powitri. Ce stworiuwao efekt ehkosti,
a pryjemno nesymetryczni striczky kuczeriawoji zeeni suyy swojeridnoju ozdoboju budynku.
Bulwaramy, wzdow tych mjasystych palm, jaki meni zowsim ne podobaysia, pywy
dwi riczky czornych awtomobiliw. Ja we znaw, szczo wony nazywajusia hlideramy. Nad budynkamy zjawyysia inszi maszyny, litajuczi, ae ce ne buy ni helikoptery, ani litaky. Formoju
wony nahaduway zastruhani z oboch kinciw oliwci.
Ludej na trotuarach buo znaczno mensze, ni u ciomu misti ponad sto rokiw tomu.
Znaczno rozwantaeno ruch, osobywo piszochidnyj, moywo, zawdiaky ciomu zbilszenniu
kilkosti riwniw, bo j pid mistom, na jake ja zaraz dywywsia, roztaszuwaysia joho nyczi, pidzemni jarusy z wuyciamy, poszczamy, kramnyciamy. Narinyj Infor, naprykad, powidomyw mene, szczo pokupky najkraszcze zrobyty na riwni Serean. To buw jakyj genijalnyj Infor, a moe, i ja we zrobyw uspichy; w usiakomu razi, ja oderaw pastykowu knyeczku, jaka
maa czotyry rozkadni storinky z kartamy mikoho spouczennia. Dosy torknutysia palcem
wydrukuwanoji sribom nazwy wuyci, riwnia, poszczi i odrazu na pani spaachuway
liniji usich potribnych marszrutiw. Mona tako jichaty hliderom. Abo rastom. I nareszti

jty piszky: same tomu j buo tut czotyry karty. Prote ja we perekonawsia, szczo piszochidni
mandriwky (nawi ruchomymy trotuaramy i eskaatoramy) zabyray inodi ne odnu hodynu.
Serean ce buw de tretij riwe. I znowu mene wrazyw wyhlad mista: wyjszowszy z
tunelu, ja opynywsia prosto neba na wuyci, osiajanij soncem, chocz czekaw zustrity pidzemella. Posered majdanu rosy weyki piniji, wdayni houbiy smuhasti chmaroczosy, a na protyenomu boci, za neweykym basejnom, de chlupaysia u wodi dity, katajuczy na kolorowych weosypedach, stojaa oblamowana riadamy palm bia bahatopowerchowa budiwla z
dywowynym kupoom, szczo wybyskuwaw, jak sko. Ja poszkoduwaw, szczo nema koho zapytaty pro ciu sporudu, ae raptom zhadaw, a wirnisze meni daw znaty pro ce szunok, szczo
j dosi ne snidaw, zowsim zabuw pro snidanok, jakyj maw oderaty w nomeri, i, ne doczekawszy joho, wyjszow. Moywo, u robota z widdiu obsuhowuwannia szczo zajio.
Ote, do Inforu. Ja teper zawdy pro wse dowiduwawsia napered. Zresztoju, Infor mih
by nawi zamowyty hlider, ae pro ce ja szcze ne nawauwawsia prosyty, bo ne znaw, jak u tu
maszynu sisty ta j szczo potim robyty. Ae dla cioho u mene buw iszcze czas.
U restorani, edwe kynuwszy okom na meniu, ja perekonawsia, szczo ce dla mene sprawnia kytajka gramota, prote ja twerdo wyriszyw posnidaty. Normalno posnidaty.
Ozot, kress czy herma?
Koy b ocint buw ludynoju, ja skazaw by, szczob win prynis te, szczo jomu samomu
podobajesia, ae peredi mnoju stojaw robot. Win buw bajduyj do jii.
A kawy nema? ne due wpewneno zapytaw ja.
Je. Kres, ozot czy herma?
Kawu, i te nu, szczo najsmacznisze do kawy, toj, e-e
Ozot, skazaw robot, widchodiaczy.
Nomer projszow.
Use ce w nioho buo, mabu, pryhotowane napered, bo win odrazu powernuwsia z tak
husto zastawenoju taceju, szczo ja aden buw dumaty, szczo ce jakyj pidstup czy art. Ae,
rozhladajuczy pownu taciu, ja hostro widczuw, szczo, krim bonsa, jakyj zjiw uczora, i kuchla
horezwisnoho brytu, wid samoho pryjizdu niczoho ne maw u roti.
Z usioho, szczo buo na taci, tilky kawa, schoa na dobre perehnanyj dioho, nahaduwaa
meni szczo znajome; za werszky prawyy dribneseki houbi krapli, jaki, napewno, ne may
niczoho spilnoho z korowoju. Ja szkoduwaw, szczo ne mou pidhladity za kymo, chto moe
use ce jisty, bo pora snidanku we mynua, i ja buw odyn. Peredi mnoju stojay tarioczky
serpopodibnoji formy z parujuczoju masoju, z jakoji strymio szczo schoe na kinci sirnykiw,
a seredyna jiji nahaduwaa peczene jabuko. Zwyczajno, ce buy ne sirnyky i ne jabuka. Insza
strawa, jaku ja pryjniaw buw za wiwsiani mynci, poczaa raptom, koy ja torknuwsia jiji oeczkoju, rosty prosto na oczach. Ja zjiw use. Jak wyjawyosia, ja buw straszenno hoodnyj, i
koy zjawywsia robot i, oczikujuczy, zupynywsia na pewnij widstani, ja mao ne poprosyw joho
prynesty peczywa.
Skilky zapatyty? zapytaw ja.
Diakuju, niskilky, widpowiw win. Robot buw schoyj szwydsze na jakyj pryad,
ni na lalku. U nioho buo odne kruhe krysztaewe oko. Szczo woruszyosia wseredyni tuuba, ae ja ne nawaywsia zahladaty jomu w ywit. Nawi czajowych ne buo komu daty. Ja
ne znaw, czy win zrozumije mene, jakszczo ja poproszu w nioho gazetu. A moe, jich ue wzahali ne buo. Meni ne yszaosia niczoho inszoho, jak pity za pokupkamy. Ae persze, na szczo
ja natrapyw, koy wyjszow z restoranu ce Biuro podoroej. Wono buo due do reczi. Ja
zajszow tudy.
Weykyj sribnyj za iz smarahdowymy konsolamy (meni we poczynay nabrydaty usi ci
kolory) wyjawywsia maje poronim.
Matowi szybky, weyczezni kolorowi foto Weykoho kooradkoho kajonu, kratera Archimeda, urwyszcz Dejmosa, Pam-Bicza, Foridy zrobeni tak, szczo wydno buo perspek-

tywu. Nawi more chwyluwaosia, niby ce zowsim ne foto, a wikna, za jakymy nasprawdi widkrywaysia usi ci krajewydy. Ja pidijszow do wikoncia z napysom ZEMLa.
Nu, zwyczajno , tam sydiw robot. Cioho razu zootyj. Abo szwydsze pozooczenyj.
Czym moemo wam suyty? zapytaw win. Hoos u nioho buw basowytyj. Zapluszczywszy oczi, ja b zaprysiahnuwsia, szczo zi mnoju rozmowlaje debeyj czorniawyj czoowjaha.
Mene cikawy szczo-nebu prymitywne, widpowiw ja. Same powernuwsia ja z
daekoji podoroi. Due daekoji. Ne choczu nadmirnoho komfortu. Choczu, szczob bua tysza, woda, derewa, moe, j hory. Szczob buo prosto i tak, jak ranisze. Jak sto rokiw tomu. U
was je szczo podibne?
Koy wy cioho baajete, to musymo maty. Skelasti hory, Fort Pamm, Majorka, Antilki ostrowy.
Bycze, skazaw ja. Tak u radisi tysiaczi kiometriw. Ha?
Kawestra.
De ce?
Ja we zwernuw uwahu na te, szczo rozmowlaty z robotamy meni buo jako osobywo
ehko, bo wony nikoy j ni z czoho ne dywuwaysia. Ne mohy. Ce due rozumno prydumano.
Stare hirnycze seyszcze pobyzu Tychoho okeanu. Szachty, pokynuti maje czotyrysta
rokiw tomu. Cikawi ekskursiji eskaatorom pid zemeju. Zruczne spouczennia uldery i hlidery. Budynky widpoczynku z likarkym nahladom, wiy wnajmy z sadamy, kupalnymy basejnamy, klimat pomirnyj. Miscewe widdiennia naszoho biuro organizowuje rizni rozwahy,
ekskursiji, ihry, weczory. Na misci real, mum i stereon.
Tak, ce moho b meni pidijty, skazaw ja. Wia z sadom. I szczob bua woda.
Basejn, dobre?
Zwyczajno, bu aska. Basejn z tramplinom, krim toho, tam je sztuczni ozera z pidwodnymy hrotamy, czudowa buchta dla akwaangistiw, pidwodni fejeriji
Kraszcze bez fejerij. Skilky ce kosztuje?
Sto dwadcia itiw na misia. Ae jakszczo razom z kymo, to wsioho sorok.
Razom?
Wiy due prostori. Wid dwanadciaty do wisimnadciaty kimnat, awtomatyczne obsuhowuwannia, kuchnia na misci, nasza czy tubilna, na wybir.
Tak, moe, sprawdi Harazd. Moje prizwyszcze Breg. Ja zhoden. Jak nazywajesia
cia miscewis? Kawestra? Patyty odrazu?
Jak wy baajete.
Ja podaw jomu kalster.
Wyjawyosia (pro szczo ja ne znaw), szczo ysze ja mou nym korystuwatysia, ae robota,
zwyczajno, i ce moje newidannia anitriszeczky ne zdywuwao. Roboty podobay meni wse
bilsze. Win pokazaw, jak treba zrobyty, szczob zseredyny wypaw tilky odyn eton z wybytoju
na niomu potribnoju cyfroju. Na taku cyfru zmenszyosia czyso u wikonciach whori, wkazujuczy sumu, szczo zayszyasia.
Koy mona tudy pojichaty?
Koy schoczete. U bu-jakyj czas.
Ae z kym ja diytymu ciu wiu?
Podruia Marger. Win i wona.
Mona pocikawytysia, chto wony?
Mou wam ysze skazaty, szczo ce moode podruia.
Hm. A ja jim ne zawaatymu?
Ni, oskilky wy znimatymete piwwiy. Ciyj powerch naeatyme wykluczno wam.
Dobre. A jak tudy distatysia?
Najkraszcze ulderom.
Jak ce zrobyty?
Ja podam wam ulder na de i hodynu, pryznaczeni wamy.

 Ja podzwoniu iz swoho hotelu. Mona?

Bu aska. Pata narachowuwatymesia z momentu, koy wy prybudete do wiy.
Koy ja wyjszow, u mene we wymalowuwawsia prybyznyj pan. Nakuplu knyok i trochy sportpryaddia. Najwaywisze ce wse-taky knyky. Treba wypysaty i dejaki specilni
urnay. Sociogija, zyka. Wstyhy, mabu, oj-oj skilky za ci bilsz jak sto rokiw. Aha, treba
szcze kupyty j szczo z odiahu.
Ae tut trapyosia take, szczo ja odrazu zabuw pro wsi swoji pany. Za rohom, ne wiriaczy wasnym oczam, ja pobaczyw awtomobil. Sprawnij awtomobil. Moywo, ne zowsim takyj, jaki buy za mojeji pamjati (kuzow skonstrujowanyj z samych hostrych kutiw). I wse-taky
ce buw sprawnij awtomobil: z pnewmatycznymy szczytamy, dwerciatamy, kermom, za nym
stojay inszi. Wse ce za szyrokym wiknom, na jakomu weykymy literamy wywedeno napys:
ANTYKWARIJ.
Ja zajszow. Wasnyk, czy to prodawe, wyjawywsia ludynoju. Szkoda, podumaw ja.
Czy mona kupyty awtomobil?
Zwyczajno. Jakyj wy baajete?
A skilky wony kosztuju?
Wid czotyrioch do womysot itiw.
Niwroku, podumaw ja. Ae niczoho ne porobysz, za pamjatky starowyny treba
patyty.
A czy mona na niomu jizdyty?
Awe. Szczoprawda, ne skri dla cioho widwedeni specilni miscia; ae wzahali ce
moywo.
A jak z palnym?
Z cym ne bude kopotu. Odnoho zariadu wystaczy wam na we wik awtomobila. Rachujuczy, zwyczajno, j parastaty.
Harazd, pohodywsia ja. Meni chotiosia b jaku sylnu, wytrywau maszynu. Musy buty neweyczka, ae szwydka.
U takomu razi ja mih by poradyty wam cioho Hiabila abo on tu model
Win powiw mene w hyb weykoho zau, wzdow maszyn, szczo byszczay tak, niby j
sprawdi buy nowisiki.
Zwyczajno, wiw dali prodawe, z hlideramy jim ne riwniatysia, ae awtomobili
nyni j ne je zasobom peresuwannia
A czym e wony je? chotiw zapytaty ja, ae promowczaw.
Dobre skazaw ja. Skilky kosztuje cia maszyna? Ja wkazaw na blido-houbyj
limuzyn iz sribnymy hyboko schowanymy faramy.
Czotyrysta wisimdesiat itiw.
Ae meni chotiosia b maty joho u Kawestri, skazaw ja. Ja tam zniaw wiu.
Tocznu adresu moe daty Biuro podoroej. Ce tut, na cij wuyci
Czudowo. Joho mona peresaty ulderom. Ce niczoho ne kosztuwatyme.
On jak. Ja powynen jichaty tudy ulderom
Dosy bude powidomyty ysze datu, my prystawymo awtomobil do waszoho uldera.
Ce bude najprostisze. Chiba szczo wy pobaajete
Ni, ni. Chaj bude tak, jak wy kaete.
Harazd.
Ja zapatyw za awtomobil (u mene we ne buo nijakoho kopotu z kalsterom) i zayszyw
antykwarij, spownenyj zapachamy akiw i humy. To buy czudesni pachoszczi!
Zate z odiahom sprawy obernuysia jaknajhirsze. Maje niczoho z toho, szczo ja znaw,
ne isnuwao. Zjasuwaasia kine kincem tajemnycia zahadkowoji szafky w hoteli. Tijeji z plaszkamy i napysom Kupalni paszczi. Ne tilky taki paszczi, ae j kostiumy, panczochy, swetry, biyzna wse zjawlaosia na biyj swit z dopomohoju pulweryzatoriw.

Ja zrozumiw, szczo ce musy podobatysia inkam, bo, operujuczy kilkoma czy nawi kilkanadciama plaszkamy z ridynoju, szczo momentalno zastyhaa, peretworiujuczy na tkanyny hadkoji czy szorstkoji faktury (typu oksamytu, chutra czy prunoho metau), mona
buo konoho razu stworiuwaty nowyj fason odiahu specilno dla toho czy inszoho wypadku.
Ne kona inka, zwyczajno, robya ce sama; buy specilni saony pastuwannia (w odnomu z
nych i praciuwaa Najis), ae moda na wbrannia, jake szczilno oblahao, ne due meni podobaasia. Sam proces odiahannia szlachom operuwannia plaszkamy-syfonamy zdawawsia
meni nadto moroczywym. Wyjawyosia tut deszczo i z odiahu, ae ce meni znow-taky ne pidchodyo: wse buo zamae. Kine kincem ja nawaywsia kupyty biyznu w plaszkach, bo baczyw, szczo moja soroczka we dowho ne protiahne. Zwyczajno, ja mih by wypysaty resztu
reczej z Prometeja, ae i na niomu ne buo ni harnituriw, ni biych soroczok: wony nawriad czy prydaysia b u zoni suzirja Fomalhaut. Doweosia wziaty szcze kilka par schoych na
parusynowi sztaniw dla roboty w sadu. Wony may widnosno szyroki chooszi, i mona buo
jich podowyty, dotoczywszy wnyzu. Za wse hamuzom ja zapatyw odyn it. Stilky kosztuway
ti sztany. Reszta darom. Ja skazaw, szczob reczi, jaki ja wybraw, prysay do hotelu, i daw sebe
umowyty, prosto z cikawosti, widwidaty saon mody. Mene pryjniaw subjekt z zinomijeju
chudonyka, spoczatku ohlanuw mene, pohodywsia, szczo meni pidchody prostore wbrannia. Jak ja pomityw, win ne buw wid mene w zachopenni. Ja wid nioho te. Sprawa skinczyasia kilkoma swetramy, jaki win zrobyw na misci. Ja stojaw, pidniawszy whoru ruky, a
win krutywsia nawkoo mene, operujuczy odrazu czotyrma plaszkamy. Bia, jak pina, ridyna
w powitri zastyhaa maje momentalno. Wyjszy z cioho swetry riznych koloriw. Odyn zi
smuhoju na hrudiach czerwonoju na czornomu poli. Jak ja pomityw, najwacze wykinczuwaty komir i rukawy. Cioho sprawdi treba buo wczytysia.
Zbahatywszy znanniamy, jaki, do reczi, meni niczoho ne kosztuway, ja znowu opynywsia na wuyci pid jaskrawym poudnewym soncem. Hlideriw buo trochy mensze, zate nad
dachamy sya-syenna tych sygaropodibnych maszyn. Ludy spuskaysia eskaatoramy na
nyczi riwni, wsi pospiszay, i ysze ja ne pospiszaw, jakyj czas ja hriwsia na sonci, pid rododendronom iz zaderewjanioju uskoju na misci widmerych ystkiw, a potim powernuwsia do
hotelu. U choli, wnyzu, ja distaw aparatyk dla holinnia; koy piznisze u wannij zajniawsia
cijeju proceduroju, to pomityw, szczo meni dowodysia trochy nachylatysia do dzerkaa, chocz
ja i pamjataw, szczo wranci dywywsia w nioho ne pryhynajuczy. Todi zhadaw: jako, skydajuczy soroczku, ja pomityw, szczo wona staa korotszoju. Nemowby zbihasia. Prydywywsia
do neji uwanisze. Rukawy j komir ne zminyysia. Ja rozsteyw jiji na stoli. Wona ne zminyasia; i wse-taky, koy ja jiji nadiw, siahaa meni trochy nycze pojasa. Ce ja zminywsia, a ne
wona. Ja wyris.
Chocz dumka cia j zdaasia meni absurdnoju, prote ce mene sturbuwao. Ja zjednawsia
z hotelnym Inforom i poprosyw adresu likaria, specilista w hauzi kosmicznoji medycyny.
Do Adaptu ja woliw ne jty doty, doky ce bude moywo. Pisla korotkoji mowczanky (nemowby
awtomat, szczo widpowidaw meni, zawahawsia) ja poczuw adresu. Likar meszkaw na tij samij
wuyci, szczo i ja, czerez jakycho kilka budynkiw. Ja piszow do nioho. Robot zawiw mene do
weykoji kimnaty, de panuwaa piwtemriawa. Krim mene, u nij nikoho ne buo.
Za chwyynu zjawywsia likar. Dywlaczy na nioho, ja podumaw, szczo win zijszow z simejnoji fotograji, jaka wysia koy u kabineti moho baka. Win buw neweykyj na zrist, ae
micnyj, sywyj, z maekoju boridkoju i zootymy okularamy (ce perszi okulary, jaki ja pobaczyw na ludkomu obyczczi z momentu pryzemennia). Joho zway likar iuffon.
Hal Breg? zapytaw win. Ce wy?
Ja.
Jakyj czas win mowczky rozhladaw mene.
Na szczo wy skarytesia?
Wasne, ni na szczo, ae i ja rozpowiw jomu pro swoji dywni spostereennia.

Ne kauczy j sowa, win widczynyw peredi mnoju dweri. Ja zajszow do neweykoho kabinetu.
Proszu rozdiahtysia.
Zowsim? zapytaw ja joho, koy zayszywsia tilky w sztaniach.
Tak.
Win ohlanuw mene googo.
Nemaje we takych czoowikiw, burknuw win sobi pid nis. Wysuchaw serce, prykadajuczy do hrudej choodnyj stetoskop. I czerez tysiaczi rokiw bude tak samo, podumaw ja z zadowoenniam. Win zmiriaw rist, a potim nakazaw lahty. Uwano ohlanuw szram
pid prawoju kluczyceju, prote niczoho ne skazaw. Ohladaw mene maje hodynu.
Refeksy, mistkis eheniw, eektrokardigrama wse. Koy ja odiahsia, win siw za neweykyj czornyj pymowyj sti. Szuchlada zarypia, koy win wysuwaw jiji, czoho szukajuczy.
Pisla usich tych mebliw, szczo ruchaysia w prysutnosti ludyny, cej staryj pymowyj sti nadzwyczajno meni spodobawsia.
Skilky wam rokiw?
Ja pojasnyw.
U was organizm czoowika trydciaty z yszkom rokiw, skazaw win, Wy hibernuway?
Tak.
Dowho?
Rik.
Czomu?
My powertaysia z pryskorenoju szwydkistiu. Treba buo lahaty u wodu. Amortyzacija, rozumijete, likariu, nu j oskilky wako eaty rik u wodi i westy spostereennia
Zwyczajno. Ja podumaw, szczo wy dowsze hibernuway. Cej rik wy moete spokijno
widkynuty. Ne sorok rokiw, a ysze trydcia dewja.
A te?
Ce niczoho, Breg. Skilky wy may?
Pryskorennia? Dwa g.
Nu ot. Wy podumay, szczo wy znowu poczay rosty, tak? Ni. Ce prosto michrebcewi
dysky. Wy znajete, szczo ce take?
Znaju, taki chriaszczyky w chrebti
Same ce. Teper, koy wy we wyjszy z-pid toho tysku, wony rozpruniujusia. Jakyj u
was rist?
Koy widlitaw, buo sto dewjanosto sim.
A potim?
Ne znaju. Ne miriaw, jako ne do toho buo.
Zaraz wy majete dwa metry i dwa santymetry.
Wesea istorija, skazaw ja, i dowho szcze tak?
Ni. Mabu, ce we wse Jak wy sebe poczuwajete?
Dobre.
Use zdajesia wam nadto ehkym, ha?
Dedali mensze. W Adapti, na Misiaci, meni daway wywaty specilni tabetky dla
zmenszennia napruhy mjaziw.
Degrawituway was?
Tak. Protiahom perszych trioch dniw. Kazay, szczo cioho mao pisla stilkoch rokiw,
ae, z druhoho boku, ne chotiy nas tam zamykaty pisla toho wsioho iszcze nadowsze
Nu a jak samopoczuttia?
Ta zawahawsia ja Buwaju taki chwyyny, koy ja zdajusia sobi neandertalcem, jakoho prywezy do mista
Szczo wy majete namir robyty?

Ja skazaw jomu pro wiu.

Moywo, szczo ce j ne najhirsze, promowyw win, ae
W Adapti buo b kraszcze?
Ja cioho ne kau. Wy znajete Ja was pamjataju.
Jak tak? Ade wy ne mohy
Ni. Ja czuw pro was wid baka. Meni buo todi dwanadcia rokiw.
O, to we todi mynuo, mabu, czymao rokiw pisla naszoho startu, skazaw ja, i
nas szcze pamjatay? Ce dywno.
Ja tak ne wwaaju. Po-mojemu, dywniszym je te, szczo was zabuy. Ade wy znay,
jak wyhladatyme wasze powernennia, chocz i ne mohy, zwyczajno, ujawyty cioho w detalach.
Znaw.
Chto was posaw do mene?
Nichto Tobto Infor u hoteli. A szczo?
Dywno, skazaw win. Ja , wasne, ne likar, znajete?
Jak ce
Ja ne praktykuju we sorok rokiw. Moja specilnis istorija kosmicznoji medycyny,
bo ce we ysze istorija, Breg, i, krim Adaptu, kosmicznij medycyni nema kudy podatysia.
Probaczte, ja ne znaw.
Durnyci. Ja, nawpaky, wam wdiacznyj. Wy ywe sprostuwannia tez szkoy Milmana pro szkidywis pidwyszczenoho tysnennia na organizm. U was nawi nemaje ni hipertroji liwoho szunoczka, ani emzemy i czudowe serce. Ae wy, mabu, pro ce znajete?
Znaju.
Jak likar, Breg, ja, wasne, skazaw wam use, ae krim cioho
Win zawahawsia.
Ja suchaju.
Jak wy orijentujete u naszomu nyniszniomu ytti?
Sabo.
Wy sywyj, Breg.
A chiba ce maje jake znaczennia?
Tak. Sywyna oznaczaje staris. Nichto teper ne sywije, Breg, ranisze jak u wisimdesiat
rokiw, ta j ce buwaje ridko.
Ne mona buo ne pohodyty z nym: ja maje ne baczyw starych ludej.
Czomu? zapytaw ja.
Je widpowidni preparaty, liky, szczo zatrymuju sywinnia. Mona tako powernuty
sobi koysznij kolir woossia, chocz ce j moroczywa ricz.
Dobre pohodywsia ja. Ae nawiszczo wy meni ce kaete?
Ja baczyw, szczo win wahajesia.
inky, Breg, widpowiw win korotko. Ja zdryhnuwsia.
Czy ce maje oznaczaty, szczo u mene wyhlad dida?
Dida ni, skorisze ateta ae wy ne chodyte bez odiahu. Osobywo koy sydyte,
u was wyhlad Ja choczu skazaty peresiczna ludyna wwaatyme was omoodenym starykom. Pisla operacij rejuwenilnoji, hormonnoji i tak dali
Kepko, skazaw ja. Ne znaju, czomu ja tak nezruczno sebe poczuwaw pid joho
spokijnym pohladom. Win zniaw okulary j pokaw jich na pymowyj sti. U nioho buy houbi,
trochy slozawi oczi.
Wy ne rozumijete bahatioch reczej, Breg. Koy b was prywabluwao cikowyte samozreczennia, to todi wasze kepko, moe, buo b i dorecznym, ae suspilstwo, do jakoho wy
powernuysia, ne zachoplujesia tym, czomu wy widday bilsz ni yttia.
Ne kai tak, likariu.
Kau, bo tak dumaju. Widdaty odne yttia? Szczo , ludy robyy ce spokonwiku Ae
widdaty wsich druziw, bakiw, rodycziw, znajomych, inok Ade wy poertwuway nymy,

Breg!
Likariu
Meni buo wako howoryty. Ja spersia liktem na staryj pymowyj sti.
Krim meky specilistiw, ce nikoho ne cikawy, Breg. Wy ce znajete?
Tak. Meni skazay na Misiaci, w tamteszniomu Adapti tilky wysowyy ce ne tak
rizko.
My mowczay.
Suspilstwo, do jakoho wy powernuy, stabilizuwaosia. ywe spokijno. Rozumijete?
Romantyzm rannioho peridu astronawtyky mynuw. Tut mona prowesty anaogiju z istorijeju Koumba. Joho ekspedycija bua czymo nadzwyczajnym, ae chto czerez dwisti rokiw
pisla neji cikawywsia kapitanamy parusnykiw? Pro wasze powernennia buo dwa riadky w
reali.
Likariu, ae ce ne maje nijakoho znaczennia, skazaw ja. Joho spiwczuttia poczynao mene dratuwaty bilsze, ni bajduis inszych. Ae ja ne mih jomu pro ce skazaty.
Maje, Breg, chocz wy j ne choczete z cym pohodyty. Koy b wy buy kymo inszym,
ja b promowczaw, ae wam slid znaty prawdu. Wy samitni. Ludyna ne moe yty samitnio.
Waszi znannia, te, z czym wy powernuysia, je ostriwcem u mori neuctwa. Sumniwajusia, czy
bahato ludej wyjawy baannia suchaty te, szczo wy mohy b rozpowisty. Ja naeu do takych
ludej, ae meni wisimdesiat dewja rokiw
Ja ne maju pro szczo rozpowidaty, widpowiw ja serdyto U wsiakomu razi
niczoho sensacijnoho. My ne widkryy odnoji gaaktycznoji cywilizaciji. Do toho , ja buw
ysze piotom. Wiw korabel. Musyw e chto ce robyty.
Tak? tycho promowyw win, pidwodiaczy bili browy. Zowni ja zayszawsia spokijnym, ae mene ochopluwaa lu.
Tak! Tysiaczu raziw tak! I cia bajduis, jakszczo we choczete znaty, tym bilsze mene
oburiuwaa, czym sylnisze ja projmawsia boem za tych, szczo ne powernuysia
Chto ne powernuwsia? zapytaw win spokijno. Joho spokij peredawsia meni.
Bahato. Arder, Wenturi, Enesson. Likariu, nawiszczo
Ja rozpytuju ne prosto z cikawosti. To bua (powirte meni, ja te ne lublu krasywych
sliw) niby moja wasna moodis. Wy spryczynyysia do toho, szczo ja obraw sobi same taku
profesiju. Teper wona ni do czoho, tak samo, jak i wasza. Zwyczajno, wy moete cioho ne
wyznawaty. Ja ne napolahatymu. Ae ja chotiw by znaty. Szczo staosia z Arderom?
Toczno newidomo, widpowiw ja. Meni we buo wse odno. Czomu j sprawdi ne
rozpowisty? Ja dywywsia na czornu potriskanu powerchniu pymowoho stoa. Nikoy ne dumaw, szczo ce bude same tak.
My wey dwa zondy nad Arkturom. Ja wtratyw z nym zwjazok. Ne mih joho znajty.
Ce joho radi mowczao, ne moje. Ja powernuwsia, koy w mene zakinczuwawsia kyse.
Wy czekay?
Tak. Ce oznaczaje krulaw nawkoo Arktura. Szis dniw. Tocznisze, sto pjatdesiat
szis hodyn.
Sami?
Tak. Meni ne potaanyo, bo na Arkturi wynyky nowi plamy, i ja zowsim wtratyw
zwjazok z Prometejem. Z mojim korabem. Zawychrennia. Ne mih powernutysia bez radi.
Ce ja pro Ardera. Bo w zondach napriamnyj teeran buw zjednanyj z radi. Win ne mih powernutysia bez mene i ne powernuwsia. Dimma kykaw mene. Win maw raciju, bo ce buo
prosto marnuwanniam czasu. Ja pidrachuwaw potim, jaki w mene buy szansy znajty joho w
poli diji moho radara. We ne pamjataju toczno, ae spiwwidnoszennia buo szczo odyn do
tryljona. Ja hadaju, win zrobyw te same, szczo j Arne Enesson.
A szczo zrobyw Arne Enesson?
U nioho widfokalizuwawsia mut. Poczaa padaty szwydkis. Win mih szcze trymatysia na orbiti, nu, z dobu krulaw by po spirali, a poky ne wpaw by na Arktur. Ae zamis cioho

win wetiw u protuberane. Zhoriw maje w mene na oczach.

Skilky buo piotiw krim was?
Na Prometeji pja.
Skilky powernuosia?
Oaf Stiw i ja. Ja znaju: wy dumajete, likariu, szczo ce, mowlaw, herojizm. Ja te tak
dumaw koy, czytajuczy knyky pro takych ludej. Ce neprawda. Czujete? Koy b ja mih, ja b
zayszyw Arera i powernuwsia b odrazu, ae ja ne mih. Win by te ne powernuwsia. Dimma
te
Czomu wy tak nahooszujete na ciomu? zapytaw win tycho.
Bo herojizm i neobchidnis rizni reczi. Ja zrobyw te, szczo zrobyw by koen. Likariu, szczob ce zrozumity, treba tam pobuwaty. Ludyna ce taka nedowhowiczna bulbaszka.
Dosy rozfokalizowanoji widdaczi czy rozmagniczenoho pola, jak wynykaje wibracija, i za
kilka sekund wytruszuje z tebe krow. Zwertaju waszu uwahu na te, szczo ja we ne kau pro
zowniszni pryczyny, taki, jak meteory, a tilky pro naslidky defektiw. Dosy najmenszoho swynstwa, chocza b perehorioho drotyka w aparatach zwjazku i wse. Jakby ludy poczay szcze
j obmaniuwaty odyn odnoho w takych umowach, to podibni ekspedyciji, rozumijete, buy b
samohubstwom.
Na sekundu ja zapluszczyw oczi.
Likariu, a chiba teper ne litaju? Jak ce moe buty?
Wy poetiy b?
Ni.
Czomu?
Ja wam skau. oden z nas ne poetiw by, koy b znaw, jak tam je. Cioho nichto ne
znaje. Nichto, chto tam ne pobuwaw. My buy mekoju smertelno perelakanych, rozhubenych zwiriat.
Jak e wy pohodujete ce z tym, pro szczo zapytuway chwyynu tomu?
Ne pohoduju. Tak buo. My bojaysia. Ade, likariu, ja, czekajuczy Ardera, krulajuczy nawkoo toho soncia, powyhaduwaw sobi riznych osib i rozmowlaw z nymy, howoryw za
sebe j za nych i pid kine sam powiryw, szczo wony razom zi mnoju. Koen riatuwawsia jak
mih. Wy tilky podumajte, likariu. Ja sydu tut, pered wamy, zniaw sobi wiu, kupyw staromodnyj awtomobil, choczu wczytysia, czytaty, pawaty, ae te, szczo buo, zayszyo u meni.
Ce isnuje w meni, toj prostir, ta tysza i jak Wenturi kykaw na dopomohu, a ja, zamis toho,
szczob joho riatuwaty, powernuw nazad.
Czomu?
Ja wiw Prometeja, koy u Wenturi poczaasia poea. Mih statysia wybuch, my b
zahynuy usi. Doweosia widetity. Moe, my i wstyhy b joho wytiahty, ae ja ne maw prawa
ryskuwaty. Todi z Arderom buo nawpaky. Ja chotiw joho riatuwaty, a Dimma kykaw mene,
bo bojawsia, szczo my obydwa zahynemo.
Breg skai meni, czoho wy spodiwaysia wid nas? Wid Zemli?
Ne znaju. Nikoy pro ce ne dumaw. Ce buo, jak buwaje, koy rozpowidaju pro potojbiczne yttia czy pro raj, szczo, mowlaw, isnuje, ae nichto joho jak slid ne moe sobi ujawyty.
Likariu, hodi. Hodi we howoryty pro ce. Ja chotiw zapytaty was pro odnu ricz. Jak sprawy z
tijeju betryzacijeju?
A szczo wam pro neji widomo?
Ja rozpowiw jomu.
Ne skazaw ysze, pry jakych obstawynach i wid koho pro ce dowidawsia.
Tak, skazaw win. Bilsz-mensz ce tak.
A jak zi mnoju?
Statut peredbaczaje dla was wyniatok, oskilky betryzuwannia dorosych ne mynaje
bezslidno dla jichnioho zdorowja. Prawylnisze nawi skazaty, wono nebezpeczne. Krim toho,

wwaaju, i, ja hadaju, ne bez pidstaw, szczo wy wytrymay wyprobuwannia moralnoho kodeksu. Do toho was nebahato.
Likariu, szcze odne. Wy zhaduway pro inok Nawiszczo wy meni ce howoryy? Probaczte, moe, ja zabyraju u was czas?
Ni, niczoho. Czomu ja tak skazaw? Jakych bykych moe maty ludyna, Breg? Bakiw.
Ditej. Druziw. inok. Ni bakiw, ni ditej wy ne majete Druziw ne moete maty.
Czomu?
Ja ne maju na dumci waszych towarysziw, chocz i ne znaju, czy. chotiy b wy postijno
buty w jichniomu koli, zhaduwaty
Boro boe! Nizaszczo!
Nu ot. Wy znajete dwi epochy. U tij mynaa wasza moodis, a z cijeju nezabarom
poznajomytesia. Koy dodaty szcze j tych desia rokiw, wasz doswid nezriwnianno bilszyj wid
doswidu waszych teperisznich rowesnykiw. Znaczy, wony ne mou buty dla was riwnocinnymy partneramy. To szczo , wam sered didiw yty czy jak? Zayszajusia inky, Breg. Same
inky.
Moe, inka, burknuw ja.
Z odnijeju nyni wako.
Tobto?
My ywemo w epochu dobrobutu. W perekadi na erotyczni poniattia ce oznaczaje
odnych umownostej. Oskilky ne mona zdobuty lubowi, ani inok za hroszi. Materilni
kryteriji wtratyy tut swoje znaczennia
I ce wy nazywajete znyknenniam umownostej? Likariu!
Tak. Wy, napewne, dumajete, szczo oskilky ja zhaduwaw pro kupiwlu lubowi, to
jdesia pro prostytuciju, prychowanu czy widkrytu. Ni. Ce we due dawnia istorija. Ranisze
inku wabyw uspich. Czoowik imponuwaw jij wysokym zarobitkom, profesijeju, suspilnym
stanowyszczem. W ehalitarnomu suspilstwi ce nemoywo. Za nebahama wyniatkamy. Koy
b wy, naprykad, buy realistom
Ja realist.
Win posmichnuwsia.
Ce sowo zaraz maje insze znaczennia. Tak nazywajesia aktor, szczo wystupaje w reali. Wy we pobuway w reali?
Ni.
Wy wse-taky podywisia kilka pjes, todi zrozumijete, jaki teper diju kryteriji erotycznoho doboru. Najwaywiszym z nych je moodis. Tomu wsi tak za neju pobywajusia.
Zmorszky, sywyna, osobywo peredczasna, wykykaju maje taki sami poczuttia, jak koy
prokaza
Czomu?
Wam wako ce zrozumity. Ae argumenty rozumu bezsyli proty panujuczych zwyczajiw. Wy wse szcze ne uswidomlujete, jak bahato wyriszalnych koy stymuliw znyko, teper,
w erotycznij sferi. Wimemo chocz by te, z czym wy tak zyysia, szczo perestay wwaaty wyniatkowym: rysk. Nema joho we, Breg. Czoowik ne moe wrazyty inku chorobristiu, widwanym wczynkom, a tymczasom wy znajete, szczo literatura, mystectwo, usia kultura wikamy ywyysia z cioho derea: lubow pered ycem nebezpeky. Orfej spustywsia za Ewridikoju w pidzemne carstwo, Oteo wbywaje z rewnoszcziw. Tragedija Romeo i Duljetty Siohodni we nema tragedij i nemaje nawi umow dla jich wynyknennia. My znyszczyy peko
prystrastej, a todi wyjawyosia, szczo odnoczasno perestaw isnuwaty i raj. Use teper uriwnowaene, Breg.
Uriwnowaene?
Tak. Wy znajete, szczo robla teper nawi najneszczasywiszi kochanci? Ne wtraczaju
zdorowoho huzdu. Nijakych prystrastej, supernyctwa
Wy choczete skazaty, szczo wse ce znyko?! zapytaw ja. Wpersze ja widczuw

jakyj zabobonnyj strach pered cym switom. Staryj likar mowczaw.

Likariu, ce nemoywo. Newe ce prawda?
Tak. Prawda. I wy musyte ce pryjniaty, Breg, jak powitria, jak wodu. Moywo, wako
z odnijeju inkoju. Na wse yttia ce maje nemoywo. Peresiczna trywalis szlubnoho
zwjazku de byko semy rokiw. Ce j tak ue progres. Piwstoriczczia tomu wony stanowyy
edwe czotyry
Likariu, ja ne choczu bilsze zabyraty waszoho czasu. Szczo wy meni poradyte?
Te, pro szczo ja we zhaduwaw: widnowennia koysznioho koloru woossia Ce, mabu, zwuczy trywilno, ae ce waywo. Meni ne zowsim zruczno radyty wam take. Ae szczo
ja
Ja wam wdiacznyj. Sprawdi. I ostannie: skai meni, bu aska Jak wyhladaju ja na
wuyci? W oczach piszochodiw. Szczo je w meni takoho
Breg, wy wyrizniajete. Po-persze, wasz rist. Szczo iz Illidy. Starodawni proporciji ba, moywo, ce nawi pewnyj szans, chocz wy j znajete, jaka dola tych, chto zanadto
wyrizniajesia?
Znaju.
Wy nadto weykyj takych ja ne pamjataju nawi zamoodu. Zaraz u was wyhlad ludyny due wysokoji i achywo odiahnenoji, chocz sprawa tut i ne u wbranni, a prosto wy
nadto muskuystyj. Czy pered podoroiu wy te may takyj wyhlad?
Ni, likariu. Ce ti dwa g.
Ce moywo
Sim rokiw. Sim rokiw podwijnoho tysnennia. Mjazy u mene musyy zbilszyty
hrudni, na ywoti; ja znaju, jaka w mene szyja. Ae inaksze ja zadychnuwsia b tam, jak szczur.
Mjazy praciuway nawi todi, koy ja spaw. Nawi pid czas hibernaciji. Wse wayo wdwoje
bilsze. O wid cioho.
A inszi te? Wybaczte, szczo zapytuju, ae ce mene cikawy jak likaria Takoji trywaoji ekspedyciji, jak wasza, szcze ne buwao. Wy znajete.
Znaju. Inszi? Oaf maje takyj, jak ja. Ce zaey, mabu, wid kistiaka. Ja zawdy buw
szyrokyj. Arder buw wyszczyj za mene. Ponad dwa metry. Tak, Arder Pro szczo ja howoryw?
Aha, szczo ja buw najmoodszyj i tomu maw najkraszczi adapcijni zdibnosti. Tak, prynajmni,
twerdyw Wenturi Czy wam widoma pracia Janssena?
Czy widoma? Ce dla nas kasyka, Breg
Tak? Smiszno, to buw takyj wawyj czoowiczok Znajete, ja wytrymaw u cioho likaria simdesiat dewja g za piwtory sekundy.
Szczo wy kaete?
Ja posmichnuwsia.
U mene je dowidka. Ae ce buo sto trydcia rokiw tomu Zaraz i sorok dla mene
bahato.
Breg, nyni j dwadciaty nichto ne wytrymaje!
Ae czomu? Moe, ce czerez betryzaciju?
Win mowczaw. Meni zdaosia, szczo win znaje szczo take, czoho ne. chocze meni skazaty. Ja pidwiwsia.
Breg, skazaw win, jakszczo my we pro ce howorymo, to wy wse-taky zwaajte.
Na szczo?
Na sebe i na inszych. Progres nikoy ne dajesia zadarma. My pozbuysia tysiacz nebezpek, koniktiw, ae za ce doweosia patyty. Suspilstwo rozmjako, a wy wy moete buty
twerdym. Wy mene rozumijete?
Rozumiju, skazaw ja, pryhadawszy toho czoowika, szczo smijawsia w restorani j
zamowk, koy ja do nioho pidijszow.
Likariu, wychopyosia raptom u mene, znajete Ja naporowsia wnoczi na ewa.
Nawi na dwoch ewiw. Czomu wony niczoho meni ne zrobyy?

 Teper ue nemaje chyakiw, Breg betryzacija Wy jich zustriy wnoczi? I szczo wy

zrobyy?
Ja poczuchaw jim pidhorla, widpowiw ja j pokazaw jak. Ae z tijeju Ilidoju,
likariu, perebilszennia. Ja zdorowo zlakawsia. Skilky ja wam wynen?
Proszu nawi ne dumaty pro ce. I jakby wy koy-nebu zabaay
Diakuju.
Ae ne widkadajte nadowho, dodaw win nenacze sam do sebe, koy ja wychodyw.
We na schodach ja zrozumiw, szczo ce oznaczao: jomu buo maje dewjanosto rokiw
Ja powernuwsia do hotelu. U choli buw perukar. Nu zwyczajno , robot. Ja skazaw jomu,
szczob win mene pidstryh. Ja due-taky zaris, woossia styrczao nad wuchamy. Najbilsze sywyny buo na skroniach. Koy win zakinczyw, meni zdaosia, szczo teper u mene we ne takyj
dykyj wyhlad. Robot zapytaw meodijnym hoosom, czy poczornyty woossia.
Ni, widpowiw ja.
Apreks?
Szczo ce take?
Proty zmorszczok.
Ja zawahawsia. Poczuwaw sebe po-durnomu, jak nikoy, ae, moywo, likar maw raciju.
Chaj bude, pohodywsia ja. Robot wkryw meni obyczczia szarom eatynu z hostrym zapachom. Potim ja eaw pid kompresamy, radyj, szczo w mene zakryte obyczczia.
Pojichaw nahoru; u nomeri we eay paczky biyzny, ja skynuw odiah i wwijszow do
duszowoji. Tam buo dzerkao.
Sprawdi, mona buo zlakatysia. Ja j ne znaw, szczo wyhladaju, nacze jarmarkowyj syacz. Wzahali ja we buw jakyj buhrystyj. Koy ja pidnis ruku i hrudnyj mjaz napruywsia, na
niomu wydiywsia szram zawszyrszky z dooniu. Ja sprobuwaw pobaczyty toj, druhyj, bila opatky, za jakyj mene prozway szczasywcem, bo koy b uamok projszow na try santymetry
liwisze, to roztroszczyw by meni chrebet. Ja wdaryw sebe kuakom po poskomu ywoti.
Ty buhaj, promowyw ja do dzerkaa. Meni schotiosia wykupaty po-sprawniomu,
a ne w ozonowomu wychri, i ja zradiw, zhadawszy, szczo na tij willi je basejn. Ja chotiw odiahtysia w szczo nowe, ae meni szkoda buo rozuczytysia iz sztanamy. Z nowoho odiahu ja
nadiw biyj swetr, chocz mij czornyj, szczo protersia na liktiach, podobawsia meni znaczno
bilsze, i piszow do restoranu.
Poowyna stoykiw bua zajniata. Projszowszy czerez try zay, ja opynywsia na terasi;
zwidty wydniysia weyki bulwary z neskinczennymy potokamy hlideriw; wdayni, jak hirkyj
masyw, houbiw, siahajuczy a do chmar, wokza Terminal.
Ja zamowyw obid.
Jakyj? zapytaw robot. Win chotiw podaty meni meniu.
Wse odno, widpowiw ja. Zwyczajnyj obid.
I ysze poczawszy jisty, ja zwernuw uwahu na te, szczo stoyky nawkoo mene wilni. Pidswidome ja szukaw samotnosti. Ja nawi ne znaw pro ce, jak ne znaw i toho, szczo same ja
jim. Ja we ne buw pewnyj, czy dobre te, szczo nadumaw. Kanikuy niby chotiw sam sebe
wynahorodyty, koy we nichto inszyj pro ce ne podumaw. Neczutne nabyzywsia robot-ocint.
Wy Breg?
Tak.
U nomeri was czekaje hostia.
Hostia?
Odrazu ja podumaw pro Nais. Dopyw temnu pinystu ridynu i pidwiwsia, spynoju widczuwajuczy czui pohlady. Nepohano buo b pidkorotyty sebe chocz santymetriw na desia. U
mojemu nomeri sydia mooda inka, jakoji ja nikoy ranisze ne baczyw. Sira puchnasta suknia, czerwonyj szarf nawkoo peczej.
Ja z Adaptu, skazaa wona. Ce ja siohodni z wamy rozmowlaa.

 A, to buy wy?
Ja nastoroywsia. Czoho wony znowu wid mene choczu?
Wona sia. Ja te.
Jak wy sebe poczuwajete?
Czudowo. Ja buw siohodni w likaria, win mene ohlanuw. Use harazd. Ja zniaw sobi
wiu, choczu trochy poczytaty.
Due rozumno. Dla cioho Kawestra czudowe misce. Tam hory, spokij
Wona we znaa, szczo jdesia same pro Kawestru! Slidkuway wony za mnoju czy
szczo? Ja sydiw, wyczikujuczy, szczo bude dali.
Ja wam prynesa deszczo wid nas.
Wona wkazaa na neweyczkyj paket, szczo eaw na stoli.
Ce, znajete, nasza nowynka, wea wona dali udawano wawo. Lahajuczy spaty,
wy wmykajete aparat i protiahom kilkanadciaty noczej bez odnoho zusylla diznajetesia pro
bahato korysnych reczej.
Tak? Ce dobre, skazaw ja. Wona posmichnua meni. Ja te posmichnuwsia. Czemnyj ucze.
Wy psychoog? zapytaw ja.
Tak. Wy whaday
Wona wahaa. Ja baczyw, szczo wona chocze szczo skazaty.
Ja suchaju
Wy na mene ne rozserdytesia?
A czomu b ja maw na was serdytysia?
Baczyte, sprawa w tomu szczo wy odiahajete trochy
Znaju. Ae ja lublu ci sztany. Moywo, zhodom
Ta ni. Ja ne pro ce. Wasz swetr
Swetr? zdywuwawsia ja. Meni joho siohodni zrobyy. Zdajesia, ce ostannij kryk
mody. Chiba ni?
Tak. Ae joho zowsim ne treba buo naduwaty Wy dozwoyte?
Proszu, zowsim tycho widpowiw ja. Wona trochy pidweasia w krisli: wypriamenymy palciamy sztryknua mene w hrudy i a zojknua.
Szczo ce u was take?!
Krim mene, niczoho, widpowiw ja, posmichnuwszy. Wona ochopya liwoju rukoju
palci prawoji i pidweasia. Raptom toj mij spokij, za jakym kryosia yche baannia wkooty
jiji, staw jak lid.
Widpoczyte, bu aska.
Ae probaczte, ja
Durnyci. Wy dawno praciujete w Adapti?
Druhyj rik.
Aha, i za we czas perszyj pacijent? ja tknuw palcem sebe w hrudy. Wona zaszariasia.
Mona was pro szczo zapytaty?
U neji zatremtiy powiky. Moe, wona dumaa, szczo ja choczu umowytysia z neju pro
pobaczennia?
Zwyczajno
Jak ce zrobeno, szczo na konomu riwni mista wydno nebo?
Wona wawo widhuknuasia:
Due prosto. Koy ce nazywaosia teebaczenniam. Na perekryttiach wstanoweno
ekrany, wony transformuju te, szczo je nad zemeju: i nebo, i chmary
Ae ci riwni ne taki we, zdajesia, j wysoki, skazaw ja, a stoja tam i sorokapowerchowi budynky
Ce iluzija, posmichnua wona, ysze czastyna budynkiw je sprawnioju, reszta

 zobraennia. Rozumijete?
Rozumiju, jak ce zrobeno, ae ne rozumiju nawiszczo.
Szczob meszkanci bu-jakoho riwnia ne widczuway sebe obijdenymy. U bu-jakomu
widnoszenni.
Aha, skazaw ja, tak, ce dotepno I szcze odne. Ja zbyrajusia jty za knykamy.
Czy moete wy meni porekomenduwaty kilka pra iz swojeji hauzi? Takych kompilatywnych.
Wy choczete wywczaty psychoogiju? zdywuwaa wona.
Ni, ae ja choczu znaty, szczo wy wstyhy za cej czas
Ja radya b wam Mejssena.
Szczo ce take?
Szkilnyj pidrucznyk.
Ja woliw by szczo bilsze. Naukowi praci, monograji zawdy kraszcze czerpaty z
perszoderea.
Moe, ce bude nadto wako
Ja wwiczywo posmichnuwsia.
A moe, ni. U czomu polahaju trudnoszczi?
Psychoogija due zmatematyzuwaasia
Ja te. Nastilky, skilky ce buo moywym sto rokiw tomu. Czy cioho nedosy?
Ae wy ne matematyk.
Za fachom ni, prote ja jiji wywczaw. Na Prometeji. Tam Jak by wam skazaty
czasu buo dosy.
Zdywowana, zbyta z panteyku, wona ne skazaa bilsze niczoho j zayszya meni spysok
knyh. Koy wona wyjsza, ja pidijszow do pymowoho stou j wako opustywsia w kriso. Nawi wona, praciwnyk Adaptu! Matematyka? Zwidky? Dywnyj subjekt. Nenawydu jich,
majnua dumka. Nenawydu. Nenawydu. Ja ne znaw nawi do puttia, koho maju na
uwazi. Usich. Tak, usich. Oszukay mene. Zasay mene, sami ne znajuczy, szczo robla. Mabu, buo b kraszcze, koy b ja ne powernuwsia, jak Wenturi, Arder, Tomas, ae ja powernuwsia, szczob mene bojaysia, szczob ja chodyw, jak ywyj dokir sumlinnia, jake nikomu ne
potribne. Ja zajwyj. Koy b ja wmiw pakaty. Arder umiw. Win kazaw, szczo ne treba
soromytysia sliz. Moywo, ja buw neszczyryj z likarem. Ne kazaw cioho nikoy j nikomu, ae
ne buw pewen, czy zrobyw by ce dla bu-koho inszoho. Moywo, szczo j tak. Dla Oafa piznisze. Ae ja ne buw pewnyj cioho. Arder! Jak wony nas oszukay i jak my wiryy jim, i we czas
widczuway na widstani Zemlu, szczo nezrymo bua razom z namy, szczo wirya w nas, szczo
dumaa pro nas. Nichto ne howoryw pro ce nawiszczo? Ne howoria pro te, szczo j tak
oczewydne.
Ja ne mih sydity, pidwiwsia, poczaw chodyty z kutka w kutok.
Dosy. Widczynyw dweri duszowoji, ae zhadaw, szczo tam ne buo wody, szczob chlupnuty w obyczczia. Zresztoju, szczo ce mene wkusyo? Sprawnisika isteryka. Do bisa!
Ja powernuwsia w kimnatu i wziawsia skadaty reczi.

Uwe pislaobidnij czas ja prowiw u knyharni. Tam ne buo knyok, jich ne drukuway
we maje piwstolittia. A ja tak mrijaw pro nych pisla mikrolmiw, z jakych skadaasia bibliteka Prometeja! Niczoho podibnoho. Ne mona buo we rytysia na poyciach, zwauwaty pa ruci tomy, whadujuczy jich obsiah. Knyharnia nahaduwaa szwydsze eektronnu aboratoriju. Za knyhy prawyy krystay z nawiczno wkadenym u nych zmistom. Czytaty jich
mona buo z dopomohoju optonu. Swojim zownisznim wyhladom win nawi skydawsia na

knyku; widminnis polahaa w tomu, szczo opton maw mi obkadynkamy ysze odnu-jedynu storinku. Dotyk rukoju i na nij wynykaw dalszyj tekst. Ae, jak skazaw meni robotprodawe, optony wywaysia teper ne due czasto. Publika widdawaa perewahu ektonam.
Wony czytay whoos, jich mona buo nawi nastawyty na baanyj tembr, temp i modulaciju.
ysze naukowi praci due maoho obsiahu drukuway iszcze na pastyku, szczo imituwaw
papir. Usi moji knyky wmistyy w odnij kyszeni, nezwaajuczy na te, szczo tam buo maje
trysta nazw. menia krysztaewoho zbiia takyj wyhlad may knyky. Ja wybraw czymao
istorycznych i sociogicznych pra, deszczo z statystyky, demograji, a tako z psychoogiji,
szczo porekomenduwaa meni diwczyna z Adaptu; uziaw kilka objemnych pidrucznykiw z
matematyky, jasna ricz, objemnych za zmistom, a ne za rozmirom. Robot, jakyj mene obsuhowuwaw, prawyw za encykopediju: win, jak sam meni pojasnyw, buw bezposerednio zjednanyj czerez eektronni kataogy iz zrazkamy wsich moywych knyh na wsij Zemli. U knyharni, jak prawyo, buo ysze po odnomu prymirnyku knyhy, a koy komu potriben buw
toj czy inszyj twir, zmist joho uwiczniuwawsia w krystayku.
Oryginaliw-krystaomatry ne buo wydno, wony mistyysia za staewymy pytamy,
szczo wyyskuway blidoju emalozoju bakyttiu. Knyhu nemowby drukuway zanowo szczorazu, koy wona bua komu potribna. Pytannia tyrau, joho zbutu perestay isnuwaty. Ce
sprawdi weyke dosiahnennia, i wse-taky meni szkoda buo knyh. Dowidawszy, szczo isnuju
antykwariji z paperowymy knyhamy, ja rozszukaw odyn iz nych. I ja due zdywuwawsia, wyjawywszy, szczo naukowych pra maje ne buo. Beetrystyka, trochy dytiaczoji literatury,
kilka ricznych kompektiw starych urnaliw.
Ja kupyw (ysze za stari knyky treba buo patyty) kilka zbirok kazok sorokaricznoji
dawnosti, szczob zorijentuwatysia, szczo teper wwaaju kazkamy, i podawsia na wystawku
sportpryaddia. Tut mene spitkao rozczaruwannia. ehka atetyka zayszyasia, ae w jakij
karykowij formi! Bih, metannia, strybky, pawannia ce buo, ae maje nijakoji boroby.
Boks ue ne isnuwaw, a te, szczo nazywaosia zmahanniam, wyhladao prosto smisznym. Jaka sztowchanyna zamis dostojnoji boroby. U proekcijnomu zali wystawky ja dywywsia
odnu iz zustriczej na perszis switu, j mene a czorty bray wid luti. Czasom ja rehotaw jak
nawienyj. Rozpytuwaw pro amerykanku wilnu borobu di-ditsu, ae nichto nawi ne
znaw, szczo wono take. Szczo , ce mona zrozumity, jakszczo j futbo bezslidno zahynuw jak
wyd sportu, de inkoy dochody do brutalnych sutyczok i obraz. Chokej buw, ae jakyj! Hray
w kombinezonach, nadutych tak, szczo hrawci may wyhlad weyczeznych mjacziw. Kumedno
wyhladao, jak dwi komandy eastyczne stykaysia odna z odnoju; ce buo schoe na fars, ae
ne na matcz. Strybky u wodu? Tak, ae ne bilsze, jak z czotyrymetrowoji wysoty. Ja odrazu
podumaw pro mij (mij!) basejn i prydbaw skadanyj tramplin, szczob nadbuduwaty nym toj,
jakyj bude w Kawestri. Usia cia degradacija bua naslidkom betryzaciji. Szczo znyky boji
bykiw ta inszi krywawi wydowyszcza, ja ne szkoduwaw, ne buw ja tako nikoy j entuzistom
profesijnoho boksu. A cia roewa wodyczka, szczo zayszyasia, mene a nijak ne prywabluwaa. Techniku w sporti ja terpiw ysze u turyzmi. Osobywo rozwynuwsia pidwodnyj turyzm.
Ja ohlanuw riznomanitni wydy akwaangiw, maeki eektryczni torpedy, w jakych mona
podorouwaty po dnu ozer, glisery, hidroty, szczo peresuwaysia po poduszci stysnenoho powitria, wodni mikrohlidery; use ce buo osnaszczeno specilnymy pryadamy, szczo zapobihay neszczasnym wypadkam.
Honok, szczo may due weyku popularnis, ja ne mih wyznaty za sportywni nijakych
konej, nijakych awtomobiliw, zmahay ysze awtomatyczno kerowani maszyny, na jaki
mona buo stawaty. Tradycijnyj rekordnyj sport maje wtratyw swoje znaczennia. Meni pojasnyy, szczo mei zycznych moywostej ludyny ue dosiahnuti i polipszyty rekordy moha
b chiba ludyna nenormalna, jakyj wyrodok z nezwyczajnoju syoju czy szwydkistiu. Rozumom ja musyw z cym pohodytysia. A wtim, zayszky riznych wydiw atetyky, szczo zostaysia
pisla hekatomby, nabuy weykoho poszyrennia. Ce buo warte pochway I wse-taky ja wyjszow pisla cioho tryhodynnoho ohladu w pryhniczenomu nastroji.

Wybrani mnoju himnastyczni pryaddia ja poprosyw peresaty do Kawestry. Podumawszy, ja wid hlidera widmowywsia; chotiw prydbaty jachtu, ae parusnych jacht, tobto sprawnich, ne buo, ysze jaki neszczasni koryta, jaki nastilky zabezpeczuway riwnowahu, szczo ja
ne rozumiw, jak pawannia na nych moe dawaty jake zadowoennia.
Buw weczir, koy ja powertawsia do hotelu. Iz zachodu pywy puchnasti ruduwati
chmarynky, sonce we schowaosia, zijszow moodyk, a w zeniti wybyskuwaw druhyj, jakyj
weykyj sztucznyj suputnyk. Wysoko nad budynkamy rojiysia litajuczi maszyny. Kilkis piszochodiw zmenszyasia, zate zris ruch hlideriw i spaachnuy, wkrywajuczy dorohu smuhamy
swita, oti szcziynopodibni wohni, znaczennia jakych ja dosi szcze ne znaw. Ja powertawsia
inszym szlachom i nabriw na weykyj sad. Spoczatku meni zdaosia, szczo ce park Terminal,
ae win, zi sklanoju horoju wokzau, bowwaniw wdayni, w piwnicznij, wyszczij czastyni mista.
Krajewyd buw, zresztoju, nezwycznyj koy wse nawkruhy wkryw posiczenyj wuycznymy wohniamy morok, werchni jarusy Terminalu szcze siajay, nahadujuczy zasnieni alpijki werszyny.
U parku buo ludno. Bahato nowych wydiw derew, osobywo palm, kwituczi bezkoluczkowi kaktusy; w odnomu zakutku meni poszczastyo znajty kasztan wikom, mabu, iz dwisti
rokiw. Troje takych, jak ja, ne ochopyy b joho stowbura.
Ja siw na awoczci i jakyj czas dywywsia na nebo. Jakymy newynnymy i prywitnymy
zdawaysia zwidsy zori, szczo merechtiy w newydymych teczijach atmosfery, jaka zachyszczaa wid nych Zemlu. Wpersze pisla stilkoch rokiw ja podumaw pro nych: Ziroky. Tam
nichto ne nawaywsia b tak skazaty: joho nazway b boewilnym. Ziroky, sprawdi nenaerywi ziroky. Nad zowsim ue temnymy derewamy zetiw daekyj fejerwerk, i ja raptom pobaczyw z dywowynoju wyraznistiu Arktur, hory wohniu, nad jakymy ja etiw, dzwoniaczy
wid choodu zubamy, a inej na ochooduwalnij aparaturi roztawaw, spywajuczy czerwonoju
ireju po mojemu kombinezoni. Ja braw proby, uwano wsuchajuczy u poswyst kompresoriw, bo warto jim zachynutysia na sekundu, jak korpus, aparaty i ja use peretworyosia b
na e pomitnu chmarynku pary. Krapyna, szczo padaje na rozpeczenu pytu, ne wyparowujesia tak szwydko, jak znykaje w takych wypadkach ludyna.
Kasztan ue maje widcwiw. Ja ne lubyw zapachu kasztanowych kwitiw, ae teper win
nahaduwaw meni te daeke mynue. Ponad ywopotom j zaraz wyruway sztuczni wohni,
czuty buo haas, miszani zwuky riznych orkestriw, inodi witer donosyw druni wyhuky uczasnykiw jakoho atrakcinu, moe, to kryczay pasayry pidwisnoji hirkoji zaliznyci. Prote mij
zakutok yszawsia maje bezludnym.
A o iz bicznoji aejky wystupya wysoka czorna posta. Zee zdawaasia we maje
siroju, j obyczczia czoowika, jakyj iszow nadzwyczajno powilno, edwe widrywajuczy nohy
wid zemli, ja rozhladiw ysze todi, koy win zupynywsia za kilka krokiw wid mene. Ruky joho
buy zasunuti u woronkopodibni rurky payci, szczo zakinczuwaysia czornymy hruszkamy.
Win spyrawsia na nych ne jak paralityk, a jak straszenno znesyena ludyna. Win ne dywywsia
na mene, wzahali ne dywywsia nikudy. Smich, wyhuky, muzyka, wybuchy raket use ce niby
j ne isnuwao dla nioho. Win postojaw, moe, z chwyynu, wako dychajuczy. Joho obyczczia
raz u raz oswitluwao widbyskamy fejerwerkiw. Zdawaosia: roky stery z nioho bu-jakyj
wyraz, zayszyy tilky szkiru i kosti. Koy win ue zbyrawsia ruszaty dali, odna z tych dywnych
rurok czy proteziw kowznua po zemli; ja schopywsia z awky, szczob joho pidtrymaty, ae win
ue powernuw sobi riwnowahu. Win buw na hoowu nyczyj wid mene, ae dosy wysokyj jak
pa suczasnu ludynu; win hlanuw na mene byskuczymy oczyma.
Probaczte, proburmotiw ja. Chotiw pity, ae zupynywsia: w joho oczach buo szczo
nakazowe.
Ja de was ue baczyw. Ae de? skazaw win na dywo sylnym hoosom.
Sumniwajusia, widpowiw ja, motnuwszy hoowoju. Ja powernuwsia ysze
wczora z due daekoji podoroi.

 Zwidky?
Z Fomalhautu.
W joho oczach spaachnuy wohnyky.
Arder! Tom Arder!
Ni, widpowiw ja. Ae ja buw z nym.
A win?
Zahynuw.
Ja poczuw, jak wako win dychaje.
Dopomoi meni bu aska sisty.
Ja pidtrymaw joho pid pachwy. Pid czornym sykym wbranniam buy sami kosti. Ja
obereno posadyw joho na awku. Sam staw porucz.
Sidajte bu aska.
Ja siw. Win use szcze wako dychaw, zapluszczyw oczi.
Ce niczoho prosto ja rozchwyluwawsia, proszepotiw win. Za chwyynu staryj rozpluszczyw oczi. Moje imja Remer, skazaw win prosto.
U mene perechopyo podych.
Jak, ce wy wy? Skilky
Sto trydcia czotyry, sucho widpowiw win. Todi meni buo sim
Ja pamjataw joho. Win pryjizdyw do nas z bakom, fenomenalnym matematykom, jakyj
buw asystentom Geonidesa tworcia teoriji naszoho polotu. Arder pokazaw todi chopcewi
centryfuhy. wawyj, jak iskra, semyricznyj chopczyko z czornymy, jak u baka, oczyma
takym win zayszywsia w mojij pamjati. Arder pidnis joho nad hoowoju, szczob chopja
moho kraszcze pobaczyty nutro grawikamery, de ja todi sydiw.
My mowczay. U cij zustriczi buo szczo nepryrodne. Z jakoju poadywistiu, z bolisnoju cikawistiu ja w napiwtemriawi wdywlawsia w joho take straszenno stare obyczczia, i
horo meni styskaosia. Ja chotiw distaty z kyszeni sygaretu, ae ne mih tremtiy u mene
ruky.
Szczo staosia z Arderom? zapytaw win.
Ja rozpowiw jomu.
Wy ne znajszy niczoho?
Ni. Tam ne znachodia.
Wy zdaysia meni
Rozumiju. Rist i tak dali, widpowiw ja.
Tak. Skilky wam zaraz rokiw? Biogicznych
Sorok.
Ja mih by proszepotiw win.
Ja zrozumiw joho.
Moete ne szkoduwaty, skazaw ja twerdo. Moete za cym ne szkoduwaty. Ni za
czym ne szkodujte. Rozumijete?
Win wpersze hlanuw meni w obyczczia.
Czomu?
Bo meni niczoho tut robyty, skazaw ja. Nikomu ja ne potriben. I meni nichto.
Win, zdawaosia, nedoczuwaje.
Jak was zwu?
Breg. Hal Breg.
Breg, powtoryw win. Breg ni. Ne pamjataju. Wy buy tam?
Tak. W Apprenousi, koy wasz bako prywiz poprawky, zrobeni Geonidesom w
ostannij misia pered startom wyjawyosia, szczo koecijenty refrakciji w temnych pyach
buy zanadto nyki Ne znaju, czy wam ce szczo howory? neriszucze zapytaw ja.
Howory. Ajake, widpowiw win z osobywym nahoosom. Mij bako. Ajake. W
Apprenousi? Ae szczo wy tam robyy? De wy buy?

 U grawitacijnij kameri, u Janssena. Wy buy todi tam, Arder was prywiw, wy stojay
whori, na mistku, j dywyy, jak meni daju sorok g. Koy ja wyliz, u mene nosom isza
krow wy meni day swoju chustoczku.
A! To buy wy?
Tak.
Meni zdawaosia, szczo u tijeji ludyny w kameri buo czorne woossia.
Tak. U mene j teper wono ne swite, a sywe. Tilky zaraz dobre ne wydno.
Zapaa mowczanka.
Wy, zwyczajno, profesor? zapytaw ja, aby tilky szczo spytaty.
Buw. Teper ue nichto. We dwadcia try roky. Nichto. I szcze raz due tycho
powtoryw: Nichto.
Ja kupuwaw siohodni knyky Sered nych bua topoogija Remera. Ce wasza czy
bakowa?
Moja. Wy matematyk?
Win hlanuw tak, niby znowu zacikawywsia mnoju.
Ni, widpowiw ja. Ae Ja maw czymao czasu tam. Koen robyw, szczo chotiw.
Meni dopomahaa matematyka.
Jak ce zrozumity?
U nas buo bezlicz mikrolmiw: beetrystyka, powisti, szczo zawhodno. Czy znajete
wy, szczo my wziay z soboju trysta tysiacz nazw? Wasz bako dopomahaw Arderowi kompektuwaty matematycznu czastynu Czy wy znajete pro ce?
Znaju.
Spoczatku my dywyy na ce jak na rozwahu. Kau, czasu buo bahato. Ae we za
kilka misiaciw, koy zwjazok iz Zemeju pownistiu prypynywsia i my wysiy tam zdawaosia,
neruchomo po widnoszenniu do zirok, to, znajete, czytaty, szczo jakyj tam Petro nerwowo
payw sygaretu i joho terzaa dumka, czy pryjde Lucija czy ni i szczo wona zajsza w rukawyczkach, buo jako dyko. Odnym sowom, tam nichto cioho i w ruky ne braw.
A matematyka?
Ne odrazu. Spoczatku ja wziawsia za mowy i ne pokydaw do kincia, chocz i znaw,
szczo ce ni do czoho, bo koy ja powernusia, wony budu ue archajicznymy diektamy. Ae
Dimma i, osobywo, Turber zaochoczuway mene do zyky. Mowlaw, ce moe prydatysia. Ja
poczaw studijuwaty jiji razom z Arderom ta Oafom Stiwom, ysze my troje ne buy naukowciamy
Ae wy may naukowyj stupi.
Tak, zwannia magistra z teoriji informaciji, kosmonawtyky, a tako dypom inenerajadernyka, ae wse ce bua praktyka, ne teorija. Wy znajete, jak inenery rozumijusia na
matematyci. Tak, znaczy, zyka. Ae ja szcze chotiw zajniatysia czymo sam. I ot czysta
matematyka. Ja nikoy ne maw zdibnostej do matematyky. Zowsim. Niczoho, krim upertosti.
Tak, promowyw win tycho. Treba buo jiji maty, szczob poetity
Skorisze, szczob staty uczasnykom ekspedyciji, poprawyw ja joho. I znajete,
czomu tak buo z matematykoju? Ja ce ysze tam zrozumiw. Bo wona poza czasom. Praci
Abela i Kronekkera taki bezdohanni teper, jak i czotyrysta rokiw tomu. Wynykaju nowi
szlachy, ae j stari prodowuju westy dali, ne zarostaju. Tam tam wicznis. ysze matematyci wona ne straszna. Tam ja zrozumiw, jaka wona potribna. I mohutnia. Niszczo ne moe z
neju zriwniatysia. I te, szczo wona meni tak wako dawaasia, te buo dobre. Ja muczywsia z
cym, a koy ne mih spaty, powtoriuwaw materi, prostudijowanyj ude
Cikawo, promowyw win. Ae w joho hoosi ne buo zacikawennia. Ja ne znaw nawi, czy win mene suchaje. W hybyni parku zdijmay uhoru wohniani stowpy, czerwoni y
zeeni poei, suprowoduwani wyhukamy zachopennia. Tut, de my sydiy, pid derewamy,
buo temno. Ja zamowk. Ae to bua nesterpna mowczanka.
Ce dopomoho meni wytrymaty, skazaw ja. Teorija mnoennia te, szczo Mirea

i Awerin zrobyy iz spadszczynoju Kantora, wy znajete. Ce operuwannia weyczynamy, bezkonecznymy, pozakonecznymy buo czudowe. Czas, koy ja sydiw nad tym, ja pamjataju tak,
niby wse buo wczora.
Ce ne tak ue j schoastyczne, jak wam zdajesia, burknuw win. Wy, mabu, ne
czuy pro praci Ihalli?
Ni, a szczo wono take?
Teorija zminnoho antypola.
Ja niczoho ne znaju pro antypode. Szczo ce take?
Retronihilacija. Z cioho wziaa poczatok parastatyka.
Ja nawi ne czuw cych terminiw.
Ato, bo ce buo widkryto szistdesiat rokiw tomu. ysze ce buo sprawnim wstupom
do grawitoogiji.
Ja baczu, szczo meni treba zdorowo zasisty, skazaw ja. Grawitoogija ce, mabu, teorija grawitaciji, tak?
Bilsze. Cioho ne mona pojasnyty inaksze, jak matematyczno. Wy projszy Appjano i
Fruma?
Tak.
Nu to wam ne bude wako. Ce je rozwytok metaheniw u n-riwnomirnu konguracijnu znykajuczu koncentraciju.
Szczo wy kaete? Ae Skriabin dowiw, szczo nemaje inszych metaheniw, krim waricijnych.
Tak. Due harnyj dokaz. Ae ce pereminne, rozumijete?
Ne moe buty! Tak ce widkrywao ciyj swit!
Tak, sucho widpowiw win.
Ja pamjataju odnu praciu Mjanikiwkoho poczaw ja.
O, to due daeke. Szczonajbilsze prybyznyj napriamok.
Czy bahato treba, szczob projty use, szczo buo dosiahnuto za we cej czas? zapytaw
ja. Win z chwyynu pomowczaw.
Nawiszczo ce wam?
Ja ne znaw, szczo widpowisty.
Wy bilsze ne litatymete?
Ni, widpowiw ja. Ja dla cioho we staryj. Ne wytrymaw by takych pryskore,
jaki ta zresztoju ne poeczu bilsze.
Pisla cych sliw my zamowky nadowho. Te nespodiwane pidnesennia, z jakym ja howoryw pro matematyku, wywitryosia bez slidu, i ja sydiw porucz z nym, widczuwajuczy tiahar
wasnoho tia, joho nepotribnu weyczynu. Krim matematyky, nam ne buo pro szczo howoryty, i my oboje znay ce. Raptom meni zdaosia, szczo te pidnesennia, z jakym ja howoryw
pro bahotwornu rol matematyky pid czas podoroi, buo udawane. Ja oszukuwaw sam sebe
swojeju skromnistiu, herojizmom piota-trudoluba, szczo w bezodniach zajmajesia teoretycznymy doslidenniamy bezkonecznosti. Zabrechawsia. Ae szczo buo nasprawdi? Czy
toj, chto pereyw katastrofu na mori, chto misiaciamy hojdawsia na chwylach i, szczob ne
zboewolity, tysiaczi raziw pererachowuwaw kilkis skadowych czastyn, z jakych buw zrobenyj joho plit, maw by czym pochwalatysia, wyjszowszy na suchodi? Tym, szczo win zmih uriatuwatysia? To szczo z toho? Koho ce cikawyo? Koho moho cikawyty te, czym same zapowniuwaw swoje dozwilla mij mozok protiahom tych desiaty rokiw, i czomu ce musy buty waywiszym wid toho, szczo zapowniuwao mij szunok? Kinczaj ciu hru w skromnoho heroja,
podumaw ja. Ce ty sobi zmoesz dozwoyty todi, koy wyhladatymesz tak, jak i win. Treba
zayszyty szczo i na majbutnie.
Bu aska, dopomoi meni wstaty, poszepky promowyw Remer.
Ja prowiw joho do hlidera, szczo stojaw na wuyci. My jszy due powilno. Na oswite-

nych misciach ludy dywyysia nam uslid. Persz ni sisty w hlider, win obernuwsia, szczob poproszczatysia zi mnoju. Ni win, ni ja ne znajszy w ciu my odnoho sowa. Win zrobyw proszczalnyj ruch rukoju, w jakij, mow szpaha, styrczaa odna z joho pay, kywnuw, siw, i temna
maszyna bezszumno ruszya. Ja stojaw, opustywszy ruky, a poky czornyj hlider ne znyk udayni. Ja zasunuw ruky w kyszeni j piszow nawmannia, amajuczy sobi hoowu nad pytanniam,
chto z nas obraw sobi kraszczu dolu.
Te, szczo wid mista, jake ja pokynuw, ne zayszyosia j slidu, buo dobre. Ce stworiuwao
iluziju, niby todi ja yw na jakij inszij Zemli, sered inszych ludej; use te poczao i zakinczyosia raz i nazawdy, a ce buo nowe. odnych zayszkiw, odnych uamkiw, szczo mohy b
postawyty pid sumniw mij biogicznyj wik; ja mih by nawi zabuty pro joho zemnyj, takyj
protypryrodnyj rachunok a raptom dykyj wypadok zwiw mene z tym, chto buw maoju
dytynoju, koy ja widlitaw; we czas, poky my sydiy porucz, ja, dywlaczy na joho wysochli,
jak u mumiji, ruky, na joho obyczczia, widczuwaw sebe wynnym i znaw, szczo win pro ce
znaje. Ot ue sprawdi dykyj wypadok, napiwswidomo powtoryw ja kilka raziw, a raptom u mene majnua dumka, szczo siudy joho pryweo te same, szczo j mene: ade w tomu
misci ris kasztan, starszyj za nas oboch. Ja ne wstyh iszcze do puttia rozibratysia, jak daeko
zmohy wony widsunuty meu yttia, ae baczyw, szczo wik Remera buw ue czymo wyniatkowym: win musyw buty ostannim czy odnym z ostannich ludej swoho pokolinnia. Jakby ja
ne poetiw, to ue b ne yw, podumaw ja i wpersze hlanuw na naszu ekspedyciju z zowsim
inszoji toczky zoru: wona postaa peredi mnoju jak prymcha doli, jak moje orstoke szachrajstwo szczodo inszych. Otak ja jszow, maje ne dywlaczy kudy; nawkoo homoniy ludy, potik
piszochodiw tiahnuw mene i pidsztowchuwaw; raptom ja zupynywsia, nacze prokynuwsia zi
snu.
Stojaw nejmowirnyj haas, hraa muzyka, zapamy byy w nebo sztuczni wohni, rozkwitajuczy tam barwystymy buketamy; jaskrawymy kulamy paday wony potim na derewa parku;
use ce perekryway czerez riwni promiky czasu bahatohoosi, peresypani rehotom wyhuky;
zdawaosia, szczo de pobyzu prochody pidwisna powitriana zaliznycia, prote ja marno namahawsia widnajty jiji oczyma. U hybyni parku pidnosya weyka sporuda z basztoczkamy
i oboronnymy muramy, nacze perenesenyj z seredniowiczczia ukripenyj zamok; choodni
neonowi wohni, szczo saysia po joho pokriwli, szczochwyyny ukadaysia w sowa, PAAC
MERLINA. Natowp, jakyj pryprowadyw mene siudy, zawertaw teper ubik, do purpurowoji
stiny pawiljonu, nezwyczajnoji tym, szczo wona nahaduwaa soboju ludke obyczczia: jiji
dwa wikna buy paajuczymy oczyma, a weyczeznyj, pownyj zubiw, wyszczyrenyj rot rozkrywawsia, szczob pid akompanement newhawajuczych weseoszcziw prokowtnuty nastupnu
porciju prysutnich: szczorazu znykaa odna j ta sama kilkis szis osib. Spoczatku w mene
buw namir wybratysia z jurby j pity sobi he, prote ce wyjawyosia ne takoju we ehkoju sprawoju, a krim toho, meni, wasne, ne buo kudy jty, i ja podumaw, szczo z usich moywych
warintiw zawerszennia weczora cej newidomyj moe buty ne najhirszym. Odynokych,
takych, jak ja, tut ne buo, perewaay pary: chopci j diwczata, czoowiky j inky wony
staway po dwoje, i koy we nadijsza moja czerha, pro szczo spowiszczaw biyj bysk weyczeznych zubiw i tajemnycza purpurowa temriawa widkrytoji paszczi, ja rozhubywsia, bo ne
znaw, czy mona meni prystaty do szistky, szczo we wyznaczyasia. W ostanniu my wyruczya mene z cioho nezrucznoho stanowyszcza inka, szczo stojaa porucz z moodym briunetom, odiahnenym, mabu, szcze ekstrawahantnisze, ni inszi. Wona schopya micno mene za
ruku i bez zajwych ceremonij potiaha za soboju.
My opynyysia sered maje pownoji temriawy; ja widczuwaw tepo ruky neznajomoji
inky, szczo micno styskaa moju ruku, pidoha sunuasia, dedali switliszao, i ot my opynyysia w prostoromu hroti. Kilkanadcia ostannich krokiw treba buo projty trochy whoru po
weykych bryach potriskanoho kaminnia. Neznajomka widpustya moju ruku i po czerzi
my schyyy u wukomu otwori peczery.
Chocz ja j pryhotuwawsia do nespodiwanky, ae tut oteteriw ne na arty. My stojay na

rozohomu piszczanomu berezi szyroczennoji riky pid hariaczym prominniam tropicznoho

soncia. Protyenyj daekyj bereh wkryway dungli. U tychij zawodi pohojduwaysia czowny,
tocznisze pirohy, wydowbani z stowburiw derew; na ruduwato-zeenomu tli riky, szczo linywo
kotya swoji wody, wydilaysia neruchomi postati weyczeznych na zrist nehriw, hoych, wkrytych wapniano-bioju tatujirowkoju; jichnia szkira wybyskuwaa, nacze zmaszczena olijeju.
Koen spyrawsia opatopodibnym wesom na bort czowna.
Odyn czowen same widpywaw: joho czornyj ekipa udaramy wese i pronyzywym wereskom rozhaniaw schoych na koody zanurenych napoowynu u wodu i mu uskatych krokodyliw, jaki zaworuszyysia i, laskajuczy w bezsylij luti zubatymy paszczamy, zsuwaysia na
hybszi miscia. Nas buo semero, szczo spuskaysia z strimkoho bereha; persza czetwirka zajniaa miscia w nastupnomu czowni, nehry, napruujuczy, wperysia wesamy w bereh i widsztowchnuysia, czowen zahojdawsia na wodi; ja trochy widstaw, popered mene bua tilky ota
para, jakij ja zawdiaczuwaw swojeju pojawoju tut i podoroiu, szczo nezabarom maa widbutysia, bo we nabyawsia nowyj, metriw desia zawdowky, czowen. Czorni weslari pokykay
nas i, pereboriujuczy tecziju, wprawno prystay do bereha. My wskoczyy w sporochniawiyj
czowen, a zdijniaasia kuriawa, szczo widhonya nedopaenym derewom. Moodyj czoowik
u fantastycznomu wbranni, szczo imituwao nakydku z tyhrowoji szkury (a nawi i bilsze toho:
werchnia czastyna hoowy chyaka, szczo zwysaa na spyni, moha prawyty jomu za kapiuszon), dopomih swojij suputnyci sisty. Ja siw nawproty nych; czowen ue ruszyw i widpyw
wid bereha, i chocz szcze kilka chwyyn tomu ja buw u nicznomu parku, zaraz ue ne nawaywsia b stwerduwaty ce. Zdoroweznyj nehr, szczo stojaw na hostromu nosi czowna, szczo
wyhukuwaw czerez koni desia-dwadcia sekund, krokodylaczi spyny woruszyysia po obydwa boky pirohy, wybyskujuczy na sonci, szwydki, korotki udary wese spiniuway wodu, czowen szarudiw po pisku, sunuwsia i wyjszow nareszti na hybynu.
Ja widczuwaw tepyj hustyj widpar, szczo jszow wid wody, muu, hnyych wodorostej,
jaki propyway powz nas za bortamy, szczo pidnosyysia nad riwnem wody ne wyszcze ni na
dooniu. Bereh widdalawsia; czasom z piszczanych horbiw, szczo dychay soniacznym arom,
z pluskotom zsuwaysia u wodu schoi na oywajuczi stowbury derew krokodyy, odyn z nych
dosy-taky dowho pyw slidom za namy; spoczatku na powerchni wydniasia straszna wydowena hoowa, postupowo woda poczaa zakrywaty bakati oczi wodianoho zwira, i ysze
joho nis, temnyj, jak riczkowyj kami, prodowuwaw szcze jakyj czas rozsikaty ruduwatu
hadi. Mi syuetamy czornych weslariw, jaki riwnomirno zhynaysia j wyprostowuwaysia,
mona buo baczyty spineni wyry wody, szczo wkazuwao na pidwodni pereszkody; nehr,
szczo stojaw speredu, wydawaw todi chrypkyj kryk, wesa z odnoho boku poczynay byty ob
wodu szwydsze, i czowen zminiuwaw kurs. Wako skazaty, koy same huchi wydychy, szczo
wylitay z hrudej nehriw, jaki nalahay na wesa, poczay zywatysia w newymowne tunu,
odnomanitnu pisniu, szczo na zrazok hniwnoho wyhuku, jakyj pererostaw u skargu, jiji zawerszenniam buw spesk wody wid grupowoho udaru po nij wesamy. Tak my j pywy weetenkoju rikoju, niby sprawdi pereneseni w same serce Afryky, sered prostoriw siro-zeenych
stepiw. Stina dungliw zayszyasia daeko pozadu i znyka nareszti w tremtiaczych chwylach
rozpeczenoho powitria; czornyj sternowyj pryskoriuwaw temp, w dayni stepu pasy antyopy, tiakym upowilnenym haopom, roztiahnuwszy u chmarach kuriawy, promczao stado
yraf; raptom ja widczuw na sobi pohlad inky, szczo sydia nawproty, j podywywsia na neji.
Mene wrazya jiji krasa. Te, szczo wona bua harnoju, ja widznaczyw iszcze ranisze, ae
ce buo myttiewe spostereennia. Teper wona sydia nadto byko, szczob mona obmeytysia
ysze cym perszym wysnowkom: wona bua wrodywoju, ni, prekrasnoju. U neji buo temne z
midnym poyskom, bie, newymowne spokijne obyczczia i temni neruchomi huby. Wona zaczaruwaa mene. Ne jak inka, a, szwydsze, jak ti osiajani soncem krajewydy, jiji krasa bua
poznaczena tijeju doskonalistiu, jakoji ja zawdy czomu pobojuwawsia. Moywo, ce jszo
wid toho, szczo ja nadto mao proyw na Zemli i nadto bahato mrijaw; u konomu razi, w
mojij ujawi zawdy postawaa odna z otakych inok, szczo zdajusia wylipenymy z zowsim

inszoji hyny, ni zwyczajni smertni, chocz cia prekrasna wyhadka spyrajesia ysze na pewnu
sukupnis rys, za jakoju newidomo szczo kryjesia. Ae chto pro ce dumaje, dywlaczy? Wona
posmichnuasia samymy ysze oczyma, todi jak huby jiji zberihay wyraz prezyrywoji bajduosti. Wona posmichaasia ne meni, a we szwydsze swojim dumkam, jiji suputnyk sydiw na
zakripenij u zahybyni stowbura awoczci, joho liwa ruka bua bezsyo opuszczena za bort
tak, szczo palci zanuriuwaysia u wodu, ae win ne zwertaw uwahy ni na ce, ni na panoramu
dykoji Afryky, szczo widkrywaasia dowkoa; prosto sydiw, nacze w pryjmalni zubnoho likaria, nuhujuczyj i zbajduiyj.
Pered namy, mow z-pid wody, wyrynuo rozsypane po rici siruwate kaminnia. Sternowyj
poczaw wyhukuwaty szczo, schoe na zakynannia, naproczud pronyzywym i sylnym hoosom.
Nehry zapowziato zapraciuway wesamy, i, persz ni ja zbahnuw, szczo ce ne kaminnia,
a behemoty, szczo pirnay i wyrynay, czowen ue, zdawaosia, ne pyw, a etiw nad wodoju;
stado towstoszkirych twaryn zayszyosia pozadu, i kri rytmicznyj spesk wese, kri chrypku,
smutnu pisniu weslariw czuty buo huchyj szum, szczo ynuw newidomo zwidky. Daeko poperedu, tam, de prodowennia riky hubyosia sered czymraz strimkiszych berehiw, zjawyysia
dwi gigantki tremtywi weseky, szczo perechreszczuway na tli neba.
Are! Annaj! Annaj, ahe-e!! nesamowyto ryczaw sternowyj. Wesa zapraciuway
szcze szwydsze, czowen etiw, niby u nioho wyrosy krya, inka prostiaha ruku, szukajuczy
nawpomacky ruky swoho suputnyka.
Sternowyj ne perestawaw horaty. Piroha nesasia z dywowynoju szwydkistiu. Ae o
nis jiji zadersia whoru, dali wona kowznua z hrebenia wysokoji, zdawaosia, neruchomoji
chwyli, i mi riadamy czornych spyn, szczo ruchay w szaenomu tempi, ja pobaczyw nedaekyj poworot riky: jiji potemnili wody nesysia tut u skelasti worota. Rika rozdilaasia na dwa
rukawy, my zwernuy praworucz, de woda zdijmaasia dedali biliszymy burunamy, todi jak
liwyj rukaw zakinczuwawsia, nemow utiatyj, i ysze nesamowytyj rew razom iz stowpamy wodianoho pyu swidczyw pro te, szczo skeli prychowuju tam wodospad. Chocz my j zawernuy
w inszyj rukaw riky, ae j tut ne buo spokijno. Piroha pyhaa teper, niby ki, mi czornymy
kamjanymy bryamy, nad konoju z jakych zdijmaasia stina wyrujuczoji wody; berehy zwuuwaysia. Nehry z prawoho bortu perestay wesuwaty, prykay do hrudej tupi ruczky wese,
i piroha, widsztowchnuta wid skeli z syoju, pro weycz jakoji mona buo sudyty po tomu, jak
zastuhoniy jichni hrudy, opynya a na seredyni potoku. Nis zadersia dohory, sternowyj,
szczo stojaw tam, ysze czudom ne wtratyw riwnowahy, mene, niby doszczem, obdao hustymy bryzkamy, szczo byy z-za kamjanych zason. Piroha, tremtiaczy, mow pruyna, poetia
wnyz. Nesamowytym buw ocej spusk, z oboch bokiw myhotiy czorni porohy, opowyti wodianymy hrywamy, raz i szcze raz czowen, widsztowchnutyj wesamy, widskoczyw od skel i, mow
wypuszczena po bilij pini stria, uwijszow u najszwydszu tecziju potoku. Zaderszy hoowu, ja
pobaczyw wysoko whori rozczepireni krony sykomor; sered hiok strybay mawpoczky. Nowyj
nadzwyczajnoji syy posztowch zmusyw mene wchopytysia oboma rukamy za bort, kydok
uhoru i sered rewu wodianych mas, czerpajuczy wodu oboma bortamy tak, szczo w odnu
my my promoky do nytky, piroha szcze strimkisze pisza wnyz ce buw ue poczatok kincia.
Prybereni skeli, schoi na potwornych ptachiw, z kypinniam wody na kinciach hostrych kamjanych bry strimko widlitay nazad, i rew, rew, rew. Syuety weslariw wyprostaysia na tli
neba; my nesysia prosto na skeli, jaki diyy tisnynu nawpi; pered namy kypiw czornyj wyr
wody, my mczay prosto na kamjanu bryu, ja poczuw inoczyj zojk.
Nehry boroysia z widczajdusznoju zapeklistiu, sternowyj prostiah ruky whoru, ja baczyw joho rozdertyj krykom rot, ae ne czuw hoosu; win wytanciowuwaw na nosi czowna;
piroha jsza nawskis, chwyla, szczo widbya wid skel, zatrymaa nas, jaku my my nacze stojay na misci, a potim, niby j ne buo szaenoji praci wese, czownom krutonuo, i win piszow
dedali szwydsze, kormoju wpered.
Dwa riady nehriw raptom pokyday wesa i, ne rozdumujuczy, myttiu strybnuy u wodu,

po obydwa boky pirohy. Ostannim zrobyw smertelne salto sternowyj.

inka skryknua wdruhe; jiji suputnyk upersia nohamy w protyenyj bort, wona prypaa do nioho; z nepidrobnym zachopenniam dywywsia ja na ce wydowyszcze wyrujuczych
mas wody, rewuczych raduh; czowen stuknuwsia ob szczo znowu, i zaunaw pronyzywyj
kryk
Popered wodianoho tarana, szczo mczaw unyz i nis nas na sobi, eao nad samoju powerchneju derewo, weetenkyj stowbur, szczo wpaw zwysoka i utworyw szczo na zrazok mostu. Ti dwoje popaday na dno czowna. Kilka sekund ja wahawsia, czy meni zrobyty tak samo,
czy zayszaty sydity. Ja znaw, szczo wse i nehry, i cia podoro, i afrykankyj wodospad
ce ysze hidnyj podywu obman, ae sydity skawszy ruky, koy nis czowna skowznuw popid
obytyj wodoju smoystyj stowbur weyczeznoho derewa, buo ponad moji syy. Ja myttiu prypaw do dnyszcza, ae odnoczasno pidnis uhoru ruku, i wona projsza kri stowbur, ne zaczepywszy za nioho. Ja ne widczuw niczoho, jak i spodiwawsia, i wse-taky wraennia, szczo my
czudom unyky katastrofy, zayszaosia.
Ae na ciomu ne skinczyosia: na nastupnij chwyli piroha staa storcz, weyczeznyj wa
nakryw nas, krutonuw, protiahom kilkanadciaty udariw sercia piroha opysaa krutu duhu i
popriamuwaa u samu seredynu wyru. Jakszczo inka j kryczaa, to ja cioho ne czuw i ne poczuw by niczoho; trisk derewa, koy amaysia borty, ja widczuw usim tiom, kri rew wodospadu ne doynaw oden zwuk; piroha, pidkynuta z straszennoju syoju dohory, zakynyasia
mi kaminniam. Ti dwoje wyskoczyy na bryu, jaku zaywaa pina, popowzy po nij, a ja za
nymy.
My opynyysia na uamku skeli, szczo styrczaw mi dwoma rukawamy spinenoho potoku. Prawyj bereh buw dosy-taky daeko, do liwoho wea zakripena w skelnij rozszcziyni
kadka, jaka prolahaa nad samymy chwylamy, szczo mczay w hyb pekelnoho kota. Powitria
buo choodne wid imy, wodianych bryzok, po ciomu sykomu wid woohy wukomu pomosti, po joho struchniawiych doszkach, siak-tak zwjazanych linamy, treba buo projty kilka
krokiw do bereha. Ti dwoje, szczo buy poperedu, zupynyysia bila kadky, ne zwodiaczy na
nohy, i, zdajesia, spereczaysia mi soboju, chto pide perszym. Ja niczoho ne mih czuty. Nareszti moodyj czoowik pidwiwsia j promowyw szczo do mene, pokazujuczy rukoju wnyz. Ja
pobaczyw resztky pirohy; na powerchni chwyli majnua jiji widomena korma i, krutiaczy
use bilsze, znyka, zasmoktana wyrom. Moodyj czoowik u tyhriaczij nakydci zdawawsia we
ne takym bajduym czy sonnym, jak na poczatku podoroi; teper win buw zyj, jak buwaje
zoju ludyna, szczo wsuperecz wasnij woli daa wtiahty sebe w awantiuru. Win schopyw inku
za peczi, i ja podumaw, szczo cej czoowik zboewoliw, bo zowsim nedwoznaczno namahawsia zisztowchnuty jiji prosto u spinenyj wyr. inka szczo kryknua jomu, ja baczyw oburennia
w jiji oczach. Todi ja pokaw jim na peczi ruky, dajuczy znak, szczob wony mene propustyy,
i stupyw na kadku. Wona hojdaa i pidpyhuwaa; ja stupaw ne due szwydko, baansujuczy
rukamy, raz i druhyj chytnuwsia poseredyni, bo doszky raptom zahojdaysia pido mnoju, i ja
mao ne wpaw. Cia inka, ne doczekawszy, poky ja projdu, wybiha na kadku. Pobojujuczy
wpasty, ja zrobyw sylnyj strybok upered i, opynywszy na berezi koo samoji wody, odrazu
ozyrnuwsia.
inka ne projsza, widstupya nazad. Todi, trymajuczy jiji za ruku, piszow poperedu moodyj czoowik. Fantastyczni woronky wyriw suyy tom cioho nebezpecznoho perechodu.
Moodyj czoowik buw ue byko, ja podaw jomu ruku, i w tu my inka spitknuasia, kadka
zahojdaasia. Ja potiahnuw joho tak, szczo skorisze wyrwaw by jomu ruku, ni daw by wpasty:
wid cioho rywka win wypustyw ruku swojeji suputnyci, proetiw dwa metry i wpaw pozad
mene nawkaraczky.
inka bua szcze w powitri, koy ja pyhnuw nohamy wpered z namirom popasty u wodu
pid kutom do powerchni mi berehom i bokom najbyczoji kamjanoji bryy. Nad cym usim
ja rozdumuwaw ue potim, koy w mene buw czas. U pryncypi ja znaw, szczo j wodospad, i
pereprawa iluzija, najkraszczym dokazom tomu buw toj stowbur, czerez jakyj naskri

projsza moja ruka.

I wse-taky ja pyhnuw, niby inka j sprawdi moha zahynuty, ja nawi pamjataw, szczo
cikom pidswidome pryhotuwawsia do zitknennia z choodnoju wodoju, bryzky jakoji ne perestaway etity na naszi obyczczia j odiah.
Prote, etiuczy, ja ne widczuw niczoho, krim sylnoho pynu powitria, i na zihnutych
zehka nohach opustywsia w prostoromu zali tak, niby skoczyw z wysoty ne bilsze metra. Rozligsia drunyj rehit.
Ja stojaw na mjakij, nenacze z pastyku, pidozi, nawkoo powno ludej, u dekotrych z
nych odiah buw iszcze mokryj; pozadyrawszy hoowy, wony mao ne paday zo smichu.
Ja prosteyw za jichnimy pohladamy. Ce buo nejmowirno.
odnoho slidu wodospadu, skel, afrykankoho neba, ja baczyw byskucze skepinnia, a
pid nym pirohu, szczo jakraz nadpywaa. Wasne, ce bua ne piroha, a dekoracija, szczo nahaduwaa czowen ysze swojeju werchnioju czastynoju ta bortamy; w jiji dni mistyasia metaewa konstrukcija. U czowni rozpastaosia czetwero ludej, koo nych ne wydno ni czoho:
ani nehriw-weslariw, ani skel, ni riky, ysze inkoy prychowani sopa wystriluway strumoczky
wody. Trochy dali zastyh neruchomo, jak prywjazanyj aerostat (bo joho niszczo ne pidtrymuwao), toj uamok skeli, na kotromu zawerszyasia nasza podoro. Wid nioho wea kadka,
szczo zakinczuwaasia na kamjanomu wystupi w metaewij stini. Szcze wyszcze wydniysia
schody z poruczniamy i dweri. Ce buo wse. Piroha z lumy metaasia, pidlitaa whoru i padaa
strimgoow bez odnoho nawi szerechu, zlitay tilky wybuchy weseoszcziw, jakymy suprowoduwawsia koen czerhowyj etap spusku po neisnujuczomu wodospadu. Czerez jaku my
piroha wdarya ob skelu, ludy powyskakuway z neji, teper jim treba buo jty czerez kadku
Widkoy ja strybnuw, mynuo sekund dwadcia. Ja poszukaw oczyma inku, razom z
jakoju jichaw. Wona tako podywya na mene. Ja poczuwaw sebe jako po-durnomu i ne
znaw, czy treba do neji pidchodyty. Ae ludy same poczay wybyratysia z zau, i we za chwyynu my z neju opynyysia porucz.
Zawdy odne j te same, promowya wona todi, zawdy ja padaju.
Nicz u parku, sztuczni wohni i zwuky muzyky buy, zdajesia, sprawnimy. My jszy u
natowpi ludej, szczo perebuway szcze pid swiym wraenniam nedawnich strachiw; ja pobaczyw suputnyka inky, win same protyskuwawsia do neji. Wyhladaw sonnym, jak i ranisze.
Zdawaosia, mene win wzahali ne pomiczaje.
Piszy do Merlina, skazaa jomu inka tak hoosno, szczo ja te poczuw ci sowa. Ja
ne zbyrawsia prysuchatysia do jichnioji rozmowy, ae nowa chwyla tych, szczo wychodyy,
zbya nas dokupy, i ja zustriwsia z nymy wicz-na-wicz.
Ce schoe na wteczu skazaa wona, posmichajuczy. Newe ty bojiszsia czariw?
Wona howorya do nioho, ae dywya na mene. Zwyczajno, ja mih by probytysia kri
jurbu, prote, jak i zawdy w podibnych wypadkach, ponad use bojawsia wydatysia smisznym.
Ruszyy, stao wilnisze, inszi, ti, szczo stojay porucz zi mnoju, tako raptom wyriszyy widwidaty paac Merlina, i koy razom z usima ja we powertaw u bik cijeji sporudy, a kilka czoowik
rozdiyy nas, ja we ne sumniwawsia, szczo tilky-no poczuti mnoju sowa buy skazani wypadkowo,
Krok za krokom my prosuwaysia wpered. Na gazonach stojay, opoczuczy wohniamy,
boczky iz smooju; jich widbysk zswitluwaw strimki cehlani bastiny. My projszy po mostu
nad fortecznym rowom, popid wistriamy pidniatych grat, de w napiwmoroci wijnuo na nas
choodom kamjanych sinej; dali dohory wey gwyntowi schody, szczo huy wid ludkych krokiw. Ae striczastyj korydor druhoho powerchu, kudy my wyjszy, buw ue ne takyj ludnyj.
Win wywodyw na wnutriszniu gaereju, z jakoji wydno buo podwirja, de wereszczaa, harciujuczy na wkrytych czeprakamy koniach, jaka hoota; ja jszow neriszucze, ne znajuczy
kudy, sered desiatka ludej, jakych poczynaw ue rozrizniaty; poperedu, sered koon, promaj-

nuy postati inky ta jiji suputnyka, u niszach stin stojaa rycarka ekipirowka. U hybyni gaereji widczynyysia okuti midnoju blachoju dweri, zrobeni niby dla weetniw, my uwijszy do
obbytoho czerwonym adamaszkom zau, oswitenoho smooskypamy, dym wid jakych oskotaw nizdri. Za stoamy benketuwao haasywe towarystwo czy to piratiw, czy to mandriwnych
rycariw, na ronach, nad jazykamy poumja, smayysia weyczezni szmatky mjasa, kistky
chrumtiy na zubach zakutych u pancyri benketujuczych, inkoy, wstajuczy z-za stou, wony
prochodyy pomi namy. U nastupnomu zali bilsze desiaty weetniw hray w kehli, zamis
szariw wony korystuwaysia czerepamy. Cia kartyna zdaasia meni najiwnoju i chaturnoju.
Ja zupynywsia porucz z hrawciamy, rist jakych doriwniuwaw mojemu, koy raptom chto
sztowchnuw mene w spynu i skryknuw znenaka, niby czymo wraenyj. Ozyrnuwszy, ja zustriwsia pohladom z oczyma jakoho chopcia. Win probelkotiw sowa wybaczennia i szwydko
widdaywsia z durnuwatym wyrazom na obyczczi, a pohlad czorniawoji inky, jaka spryczynya do toho, szczo ja opynywsia u ciomu paaci deszewych dyw, daw meni zrozumity, szczo
staosia: cej typ chotiw probihty kri mene, pryjniawszy mene za odnoho z prymarnych hulak
Merlina.
Sam Merlin zustriw nas u widdaenomu kryli paacu, otoczenyj swytoju w maskach,
szczo neporuszne sposterihaa za joho czaramy. Use ce we poczynao meni nabrydaty, i ja
bajdue spryjmaw odkrowennia czornoknynoho mystectwa. Wydowyszcze skinczyosia
szwydko, i prysutni same poczay wychodyty, koy sywyj, weycznyj Merlin zastupyw nam dorohu i mowczky wkazaw na czorni, obbyti krepom dweri.
ysze nas trioch win zaprosyw tudy. Ae sam ne zajszow. My opynyy u neweykomu,
zate due wysokomu zali, odna stina jakoho bua dzerkalnoju wid steli i do samoji kamjanoji
pidohy, wykadenoji biymy i czornymy kwadratamy. Wraennia buo take, nacze w zali,
wdwoje bilszomu, ni nasprawdi, stojao na kamjanij szachiwnyci szestero ludej.
Tut ne buo odnych mebliw, ysze wysoka aebastrowa urna z buketom kwitiw, schoych na orchideji, ae z nadzwyczajno weykymy pelustkamy. Kona kwitka bua inszoho koloru. My stojay obyczcziam do dzerkaa.
Raptom moje widdzerkaennia pidweo hoowu i hlanuo na mene. Cej ruch ne kopijuwaw moho. Ja zastyh na misci, a toj, weykyj, szyrokopeczyj, ne pospiszajuczy, podywywsia
spoczatku na czorniawu inku, potim na jiji suputnyka; oden z nas ne woruszywsia, ysze
naszi widdzerkaennia, zdobuwszy jakymo czynom samostijnis, oyy j rozihray mi soboju
mowczaznu scenu.
Moodyj czoowik u dzerkali pidijszow do inky, zahlanuw jij w oczi, wona zapereczywo
pochytaa hoowoju. Potim ue wona nabyzyasia do wazy, dotorknuasia do kwitiw i, perebyrajuczy jich palciamy, wybraa try: biu, owtu i czornu. Biu wona wruczya jomu, a z tymy
dwoma nabyzya do mene. Do mene w dzerkali. Prostiaha obydwi kwitky. Ja wybraw
czornu. Potim wona powernua na swoje poperednie misce, i wsi troje tam, u dzerkalnomu
zali, pryjniay ti sami pozy, jaki my may nasprawdi. Koy ce staosia, kwity znyky z ruk
naszych kopij, szczo znowu buy niczym inszym, jak zwyczajnymy widdzerkaenniamy z takymy, jak u nas, ruchamy.
Na protyenij stini widczynyysia dweri, po gwyntowych schodach my spustyysia wnyz.
Koony, arkady nepomitno rozczynyysia w biyzni j sribli pastykowych korydoriw. My prodowuway jty mowczky okremo i razom wodnoczas. Cia sytuacija hnitya mene dedali bilsze. Ae szczo ja maw robyty? Wdatysia do banalnoho pryjomu i zawjazaty znajomstwo, widrekomenduwawszy jim?
Pryhuszeni zwuky orkestru. My buy nemow za kulisamy newydymoji sceny. Widdalik
stojao kilka wilnych stoykiw z widsunutymy stilciamy. Bila nych inka zupynyasia i zapytaa
swoho pryjatela:
Moe, potanciujemo?
Ne maju baannia, widpowiw win. Ja wpersze poczuw joho hoos.

Cej moodyj czoowik buw krasywyj, ae jakyj nadzwyczajno inertnyj, prosto-taky nasyczenyj bajduistiu, niby niczoho w switi ne zmoho b prymusyty joho zachwyluwatysia. Maw
harni, maje diwoczi, huby. Win podywywsia na mene. Potim perewiw pohlad na neji. Stojaw
i mowczaw.
Nu to jdy, koy choczesz skazaa wona. Win rozsunuw zawisu, szczo suya za
odnu iz stin, i wyjszow. Ja popriamuwaw slidom za nym.
Ao, wy czujete? prounaw za mojeju spynoju jiji hoos.
Ja zupynywsia. Za zawisoju zapeskay w dooni.
Mona was zaprosyty sisty? Ne howoriaczy ni sowa, ja siw. U neji buw czudowyj
prol. Perynowi szczytky zakryway wuszni rakowyny.
Ja Aen Aenis.
Hal Breg.
Wona, zdawaosia, bua zdywowana. Ne mojim prizwyszczem. Wono niczoho jij ne promowlao. Szwydsze we tym, szczo ja spryjniaw jiji imja tak bajdue. Teper ja mih prydywyty
do neji zbyka, jiji krasa bua doskonaoju i neszczadnoju. Spokijna wpewnenis ruchiw
te. Na nij bua roewo-sira, szwydsze sira, ni roewa, suknia, szczo wyhidno pidkresluwaa
biyznu obyczczia i ruk.
Wy mene ne lubyte? zapytaa wona spokijno. Teper ue nastaa moja czerha dywuwatysia.
Ja was ne znaju.
Ja Ammaj, iz Sprawnich.
Szczo ce za Sprawni?
Jiji pohlad zupynywsia na meni z nepidrobnoju cikawistiu.
Wy ne dywyysia Sprawnich?
Ja nawi ne znaju, szczo ce take.
Zwidky wy siudy potrapyy?
Pryjszow z hotelu.
Aha, on wono szczo. Z hotelu w jiji hoosi prozwuczao neprychowane kepkuwannia. A czy mona pocikawyty, de wy buy do toho, jak opynyysia w hoteli?
Mona. U Fomalhauti.
Szczo ce take?
Suzirja.
Jak ce?
Zoriana systema, dwadcia try switowych roky zwidsy.
Wona klipnua oczyma. Huby jiji roztuyysia. Bua newymowno harna.
Astronawt?
Tak.
Rozumiju. Ja realistka, dosy widoma.
Ja ne widpowiw niczoho. My oboje mowczay. Muzyka hraa.
Wy tanciujete?
Te, szczo tanciuju zaraz, ni.
al. Ae ce mona nadouyty. Nawiszczo wy tak zrobyy?
Jak?
Tam, na kadci.
Ja widpowiw ne odrazu.
To buw refeks.
Wy ne znay?
Szczo bude taka podoro? Ni.
Ni?
Ni.
Chwyynna mowczanka, jiji oczi, szcze kilka sekund tomu zeeni, teper potemniy.

 ysze na due starych pliwkach mona pobaczyty szczo podibne skazaa wona
niby znechotia. Cioho nichto ne zihraje. Koy ja pobaczya, to podumaa szczo wy
Ja czekaw.
mohy b bo wy spryjniay ce wserjoz. Prawda?
Ne znaju. Moywo.
Ce niczoho. Ja znaju. Wy chotiy b? Ja w choroszych stosunkach z Frenetom. Wy,
moe, ne znajete, chto ce takyj? Ja muszu jomu skazaty Hoownyj reyser realu. Koy b wy
day zhodu
Ja rozrehotawsia. Wona zdryhnuasia.
Wybaczte. Ae o nebo! wy chotiy zaprosyty mene do
Tak.
Ne schoe buo, szczob wona obrazya. Skorisze nawpaky.
Diakuju, szwydsze wsioho, ni. Rozumijete?
Ae wy moete prynajmni skazaty, jak ce staosia? Czy ce tajemnycia?
Jak ce jak? Ade wy baczyy Ja perebyw sam sebe:
Czy was cikawy te, jak ja mih?
Wy due zdohadywi.
Wona wmia posmichatysia samymy ysze oczyma, jak, mabu, ne wmiw nichto inszyj.
Zaczekaj-no, zaraz ja widibju w tebe ochotu mene spokuszaty podumaw ja.
Ce ne wako pojasnyty. I nijaka ce ne tajemnycia. Ja ne betryzowanyj.
Oj
Z chwyynu ja dumaw, szczo wona skoczy i wtecze, ae wona opanuwaa soboju i tilky
ne zwodya z mene oczej weykych, bezdonnych. Dywyasia na mene, jak na zwiriuku, szczo
ey za krok, niby znachodya swojeridnu nasoodu w tomu achu, szczo joho ja wykykaw u
neji. Ce meni zdaosia szcze bilszoju obrazoju, ni koy b wona prosto zlakaasia.
Wy moete?
Wbyty? widpowiw ja, lubjazno posmichajuczy. Tak, mou.
My mowczay. Muzyka hraa. Kilka raziw wona pidwodya na mene oczi, ae ne ozywaa. Ja te. Opesky. Muzyka. Opesky. My sydiy tak, mabu, z czwer hodyny. Raptom wona
pidweasia.
Pojidete zi mnoju?
Kudy?
Do mene.
Na bryt?
Ni.
Wona powernuasia j pisza. Ja sydiw neruchomo. Nenawydiw jiji. Wona jsza, ne ohladajuczy, jako ne tak, jak usi inky, jakych ja dosi baczyw. Ne jsza pywa. Jak koroewa.
Ja nazdohnaw jiji sered ywopotiw, de buo maje temno. Blide swito, szczo padao
siudy z pawiljoniw, zywaosia z houbuwatoju zahrawoju mista. Wona ne moha ne czuty
mojich krokiw, ae jsza dali ne ohladajuczy, niby bua sama, nawi todi, koy ja wziaw jiji pid
ruku. Jsza dali. Ce buo jak lapas. Ja schopyw jiji za peczi, powernuw do sebe, jiji obyczczia,
szczo bilio u temriawi, widkynuo nazad: wona dywyasia meni u wiczi j nawi ne namahaa
wyrywatysia. Ta j ne zmoha b. Ja adibno ciuwaw jiji, spownenyj nenawysti. Widczuwaw,
jak wona tremty.
Ty promowya nykym hoosom, koy ja perestaw.
Mowczy.
Wona sprobuwaa zwilnyty.
Szcze ni, proszepotiw ja i znowu poczaw jiji ciuwaty. Nespodiwano zlis na neji
pererosa w poczuttia ohydy do samoho sebe, i ja widpustyw jiji. Ja dumaw, szczo wona wtecze. Ni, zayszyasia. Namahaasia zazyrnuty meni w obyczczia. Ja widwernuwsia.
Szczo z toboju? zapytaa wona tycho.

 Niczoho.
Wona wziaa mene pid ruku.
Chodimo!
Jaka para projsza powz nas i znyka w temriawi. Tam, u pimi, wse zdawaosia moywym, ae koy my wyjszy na oswitene misce, moja wychwatka, szczo maa buty widpatoju
za obrazu, zdawaasia teper tilky smisznoju.
Ja nemowby wkluczywsia w jaku falszywu hru, taku falszywu, jak ota nedawnia
podoro i czary, i jszow dali. Ni hniwu, ni nenawysti, niczoho meni buo bajdue. Wysoko
nad namy siajay wohni, i w jichniomu switli ja wsim swojim jestwom widczuwaw, jak hroteskno wyhladaju ja porucz z neju. Ae wona, zdawaosia, ne dumaa pro ce. My jszy wzdow
newysokoho wau, za jakym riadamy stojay hlidery. Ja chotiw widstaty, ae wona wziaa moju
ruku. Szczob zwilnytysia, treba buo b jiji wysmyknuty, i todi ja staw by iszcze smiszniszym
statuja astronawtkych czesnot, spokuszuwana Putifaroju. Ja siw slidom za neju, maszyna
rwonua z miscia j pomczaa. Wpersze ja jichaw hliderom i teper ue rozumiw, czomu w
niomu nemaje wikon. Zseredyny win uwe buw prozoryj, niby iz ska.
My jichay dowho, wsiu dorohu mowczay. Sporudy centralnoji czastyny mista zminyy
chymerni ansambli peredmistia: pid neweykymy sztucznymy sonciamy stojay otoczeni zeenniu budynky, wykonani w pawnych linijach, naduti, mow fantastyczni poduszky z rozkynutymy krylmy; mea mi jich wnutrisznioju i zownisznioju czastynamy hubyasia; pody fantasmahoriji, newhawajuczych tworczych poszukiw w imja stworennia czoho takoho, szczo
ne buo b powtorenniam starych architekturnych form.
Hlider zwernuw z szyrokoji doriky, peretiaw temnyj park i zupynywsia bila chwylastych, nacze sklanyj kaskad, schodiw. Pidnimajuczy po nych, ja pobaczyw oranereju, szczo
prostiahasia bila mojich nih.
Masywni worota bezszumno widczynyysia. Weyczeznyj cho z gaerejeju, blido-roewi
szczyty amp bez pidstawok abo sznuriw; u pochyych stinach wikna-niszi, niby widczyneni
w inszyj swit, a w nych ne fotograji, ne lalky, a sama Aen, weyczezna Aen w obijmach
czorniawoho czoowika, szczo ciuwaw jiji na tli kaskadu schodiw, Aen u biomu myhotinni
sukni, a porucz wona schyena nad buzkowymy kwitamy zawbilszky z jiji obyczczia. Jduczy
za neju, ja pobaczyw jiji iszcze raz w inszomu wikni wona bua sama, z bezturbotnoju diwoczoju posmiszkoju na obyczczi, midne woossia minyosia wohnem.
Zeeni schody. Bia anada kimnat. Sribni schody. Naskrizni korydory, a w nych newpynnyj i nekwapnyj ruch, niby cej prostir dychaw, stiny tycho rozsuwaysia, utworiujuczy
prochid tam, kudy priamuwaa moja prowidnycia; zdawaosia, szczo neczutnyj witer zakruhlaje schyy gaereji, wyribluje jiji, a wse, szczo ja dosi baczyw, buo ysze peredpokojem,
poczatkom, simy. Czerez kimnatu, spownenu ninym snino-choodym siajwom, taku biu,
szczo nawi tini w nij zdaway moocznymy, my zajszy do inszoji, menszoji kimnaty. Pisla
neporocznoji czystoty poperednioji jiji bronza wraaa, jak kryk. Tut ne buo niczoho, krim
prytemnenoho swita, szczo jszo zwidky znyzu; Aen machnua rukoju stemnio szcze bilsze; pidijsza do stiny j kilkoma ruchamy, nemow czaramy, wykykaa w nij opuku okruhlis,
jaka odrazu poczaa zrostaty i utworya szczo na zrazok podwijnoho krisa. Ja rozumiwsia
na topoohiji dosy, szczob ocinyty, w jakych szukanniach narodyasia ysze odna linija
spynky.
U nas his, promowya Aen.
Stina rozsunuasia, zjawywsia nykyj nakrytyj stoyk i pidbih do Aen, mow sobaka. Swito w kimnati zhaso: za pomachom jiji ruky u niszi nad krisamy (nemoywo sowamy zmaluwaty ci krisa!) zjawyasia maeka ampoczka. Aen nachyyasia nad stoykom i zapytaa,
ne dywlaczy u mij bik:
Bar?
Mona, widpowiw ja. Ni pro szczo ne rozpytuwaw: ne mih ne buty dykunom, ae
mih, prynajmni, buty mowczaznym dykunom.

Wona podaa meni konusopodibnu czarku na wysokij nici, szczo swityasia czerwono,
jak rubin. Sama wziaa druhu. My siy. Zanadto mjako sydysz, mow na chmarci. Ridyna
maa smak newidomych meni swiych fruktiw, u nij buy jaki maeseki hrudoczky, szczo
nespodiwano j pryjemno opay na jazyci.
Smaczno? spytaa wona.
Tak.
Moywo, ce buw jakyj rytualnyj napij. Dla obranciw, naprykad, abo , nawpaky, dla
whamuwannia osobywo nebezpecznych. Ae ja we poobiciaw sobi ni pro szczo ne rozpytuwaty.
Kraszcze, koy ty sydysz.
Czomu?
Ty straszenno weykyj.
Ja znaju.
Ty nawmysne namahajeszsia buty newwiczywym?
Ni, u mene ce j tak wychody. Wona tycho zasmijaasia.
Do toho szcze j dotepnyj, dodaw ja. Bezlicz pozytywnych jakostej, prawda?
Ty ne takyj, jak usi, promowya wona. Skay meni, jak ce tak? Szczo ty widczuwajesz?
Ne rozumiju.
Neprawda. A moe, ty wdawaw? Ni. Ce nemoywo. Ne zmih by tak
Strybnuty?
Ja maa na uwazi ne te.
A szczo?
Oczi w neji zwuzyysia.
Ne znajesz?
Nu, znajesz! widrizaw ja. A zaraz chiba ue cioho ne robla?
Robla, ae ne tak.
To szczo, wybaczaj, u mene ce tak dobre wychody?
Ni, ne due ae tak, nacze ty choczesz Wona ne zakinczya frazy.
Szczo?
Sam znajesz. Ja ce widczuwaa^
Ja buw zyj pryznawsia ja.
Zyj! newdowoeno powtorya wona. Ja dumaa sama ne znaju, szczo ja dumaa. Nichto na ce ne zwaywsia b. Znajesz?
Ja prychowaw posmiszku.
I ce tobi tak spodobaosia?
Jak ty cioho ne rozumijesz? Swit ywe bez strachu, a tebe mona bojatysia.
Iszcze choczesz? zapytaw ja. Jiji huby roztuyysia, wona znowu dywyasia na mene,
mow na jake strachowyko
Choczu!
Wona prysunuasia bycze. Ja wziaw jiji ruku j pokaw na swoju, jiji palci e wychodyy
za mei mojeji dooni.
Czomu w tebe taka twerda ruka? zapytaa wona.
Ce wid zirok Wony hranczasti. Nu a teper spytaj: Czomu w tebe taki straszni
zuby? Wona posmichnuasia.
Zuby w tebe zwyczajni.
Howoriaczy ce, wona pidniaa moju ruku. Jiji obyczczia buo take zoseredene, szczo ja
pryhadaw swoju zustricz z ewom i, zamis obrazyty, posmichnuwsia, bo, kine kincem, ce
wyhladao straszenno najiwno.
Aen pidweasia, naya sobi czoho z neweykoji temnoji plaszeczky j wypya.
Znajesz, szczo ce take? zapytaa wona, prymruujuczy oczi, nacze cia ridyna peka

jiji. U neji buy weyczezni wiji, napewno, sztuczni. U aktorok zawdy sztuczni wiji.
Ni.
Nikomu ne skaesz?
Ni.
Perto
Ta newe? skazaw ja pro wsiak wypadok. Wona rozpluszczya oczi.
Ja tebe baczya szcze ranisze. Ty jszow z takym stareznym diduhanom, a potim powertawsia sam.
To buw syn moho moodszoho koegy, widpowiw ja. Najdywnisze te, szczo ce
maje prawda, promajnua w mene dumka.
Ty prywertajesz uwahu. Znajesz?
Szczo porobysz.
Ne ysze tomu, szczo ty takyj weykyj. Ty j chodysz inaksze i dywyszsia tak, niby
Szczo?
Niby we czas czoho czekajesz.
Czoho?
Wona ne widpowia. Zminyasia na obyczczi. Wako dychajuczy, podywya na wasnu
ruku. Kinczyky palciw tremtiy.
We promowya Aen stycha i posmichnuasia. Ne do mene. Jiji usmiszka staa
natchnennoju, zinyci rozszyryy. Wona widkynuasia nazad, jiji hoowa laha na sire uzholiwja, midne woossia rozsypaosia po niomu. Wona dywya na mene w jakomu transi.
Pociuj mene.
Ja obniaw jiji, i ce buo achywo bo chotiw i ne chotiw; meni zdawaosia, szczo wona
perestaje buty soboju, szczo bu-jakoji myti wona moe peretworytysia w szczo insze. Wona
kujowdya palciamy moje woossia, jiji dychannia, koy wona widrywaasia od mene, buo jak
stohin. Odyn z nas nesprawnij, pidyj, dumaw ja, ae chto: wona czy ja? Wona bua
straszenno daeko. Ja ciuwaw jiji prekrasne obyczczia, i nawi newymowne baenstwo,
szczo nastao potim, ne zhasyo mojeji mowczaznoji spostereywosti. Suchniana, nawi dohidywa spynka staa poduszkoju dla naszych holiw. Ce buo jak prysutnis koho tretioho, i
my, nacze znajuczy pro ce, ne promowyy bilsze ni sowa. Ja we zasynaw, obijmajuczy Aen, a
meni szcze zdawaosia, szczo chto stoji i dywysia, dywysia
Koy ja prokynuwsia, wona szcze spaa. My buy w inszij kimnati. Ni, u tij samij. Ae
wona jako zminyasia: czastyna stiny rozsunuasia, propuskajuczy blide swito nowoho dnia.
Nad namy szcze horia ampoczka. Ja obereno widsunuwsia na kraj lika. Aen proburmotia
kri son szczo podibne do Aan i prodowuwaa spaty.
Ja piszow czerez weyki poroni zay, zwerneni wiknamy na schid. Promeni rankowoho
soncia widbywaysia w prozorych meblach tremtywym czerwonym poumjam. Kri widczyneni dweri ja pobaczyw czyj syuet: ce buw siro-biyj, pozbawenyj obyczczia, robot, joho
tors wyprominiuwaw e pomitne swito tam, useredyni, horiw rubinowyj wohnyk, niby
ampadka pered obrazom.
Ja choczu wyjty, skazaw ja.
Bu aska, proszu was.
Sribni, zeeni, bakytni schody. U wysokomu, jak cerkwa, choli ja rozproszczawsia odrazu z usima obyczcziamy Aen. Robot rozczynyw peredo mnoju dweri. Ja nakazaw jomu wykykaty hlider.
Bu aska. Moe, wy baajete pojichaty domasznim?
Chaj bude domasznij. Ja choczu jichaty w hotel Alkaron.
Tak i bude. Do posuh.
Chto ue howoryw ci sowa. Ae chto? Ja ne mih pryhadaty.
Wysokymy schodamy (szczob nichto ne zabuwaw, szczo ce paac, a ne prosto budynok)

my razom spustyysia wnyz. Same schodyo sonce. Ja siw u maszynu. Koy wona ruszya, ozyrnuwsia. Robot use szcze stojaw u smyrennij pozi, schrestywszy na hrudiach ruky.
Wuyci buy maje bezludni. U sadach, jak dywowyni pokynuti korabli, zamrijay
wiy; tak, same zamrijay, nacze tilky na chwyynku prysiy sered ywopotiw i derew, niby
skay swoji hostrokutni kolorowi krya. U centri buo bilsz ludno. Chmaroczosy, szczo wybyskuway na sonci, budynky-palmariji, budynky-weetni na szyroko rozstawenych nohachoporach; wuycia prochodya popid nymy, znykaa w bakytnomu prostori. Ja ne zwertaw ue
na ce nijakoji uwahy. U hoteli ja wykupawsia i podzwonyw u Biuro podoroej, szczob zamowyty ulder na dwanadciatu hodynu. Mene trochy rozwaao te, jak ehko ja operuju cymy
nazwamy, nawi ne ujawlajuczy, szczo to za sztuka ulder.
Ja maw szcze czotyry hodyny. Zjednawsia z hotelnym Inforom i zapytaw pro Bregiw. U
mene ne buo ni bratiw, ni sester, ae bakiw brat maw dwoje ditej: syna j doczku. Koy
prypustyty, szczo j wony pomery, to jichni dity
Infor nazwaw meni odynadcia Bregiw. Ja w swoju czerhu pocikawywsia heneaohijeju.
Wyjawyosia, szczo ysze odyn z nych Atal Breg pochody z mojeji rodyny. Win buw
onukom moho diaka. Teper win we litnia ludyna, rokiw pid szistdesiat. Ja we zniaw
trubku, szczob podzwonyty, ae pokaw jiji znowu. Szczo ja mih jomu skazaty? Abo win meni?
Jak pomer mij bako? Moja maty? Ja wmer dla nych szcze za jichnioho yttia i, narodywszy
znowu pisla jichnioji smerti, ne maw prawa rozpytuwaty. Ce buo b (tak meni zdaosia w tu
my) pidlistiu, nacze ja perewerte oszukaw jich, poochywo tikajuczy wid wasnoji doli,
schowawszy u czasi, jakyj ne staw szcze dla mene smertelnym, jak dla nych. Ce wony pochoway mene w zirkach, a ne ja jich na Zemli.
I wse-taky ja zniaw trubku. Sygna buw dowhyj. Nareszti ozwawsia chatnij robot i skazaw meni, szczo Atal Breg perebuwaje zaraz za meamy Zemli.
De? szwydko zapytaw ja.
Na Misiaci. Wyjichaw pa czotyry dni. Szczo jomu peredaty?
Czym win zajmajesia? Jaka w nioho profesija, zapytaw ja, bo ja ne pewen, czy
ce toj, koho ja szukaju, czy, moywo, ja pomyywsia.
Robota jako ehsze buo oszukuwaty.
Win psychoped.
Diakuju. Ja podzwoniu sam czerez kilka dniw. Ja pokaw trubku. U wsiakomu razi,
win ne astronawt; dobre j ce.
Ja znowu zjednawsia z hotelnym Inforom i zapytaw, czym mona rozwaytysia hodyny
dwi-try.
Zaproszujemo was do naszoho reaonu, widpowiy zwidty. Nareczena. Ce najnowisza real Aen Aenis.
Ja spustywsia wnyz; ce buo pid zemeju. Spektakl ue poczawsia, ae robot u prochodi
skazaw meni, szczo ja maje niczoho ne propustyw: wid poczatku mynuo ysze kilka chwyyn.
Win prowiw mene w temriawi, wydobuw z neji jakymo dywnym sposobom jajcepodibne kriso i, posadywszy mene, znyk.
Spoczatku w mene stworyo take wraennia, niby ja sydu porucz z teatralnymy pidmostkamy, ni, na samij sceni tak byko hray aktory. Zdawaosia, jich ehko mona distaty,
prostiahnuwszy ruku. Ja ne mih by wybraty kraszczoho spektaklu, bo ce bua istorija z mojich
czasiw, tobto istoryczna drama; roky, do jakych widnosyasia dija, ne buy toczno wyznaczeni,
ae, sudiaczy z okremych detaej, ce mao widbuwatysia de czerez kilkanadcia rokiw pisla
moho widlotu.
Ja wtiszawsia wyhladom znajomych kostiumiw; scenograja bua naturalistycznoju, zawdiaky czomu ja mih rozwaatysia, pomiczajuczy bezlicz pomyok i anachronizmiw. Heroj
due wrodywyj smuhlawyj briunet wyjszow z omu u fraku wranci i pojichaw awtomobiem na pobaczennia z syojeju kochankoju; na niomu buw nawi cylindr siroho koloru. Tak,

naczeb win Arekin i jide na Derbi. Dali na sceni pojawyasia romantyczna korczma z metrdoteem, podibnoho do jakoho ja nikoy w ytti ne baczyw win skydawsia na pirata; heroj,
siwszy na fady fraka, tiahnuw czerez soomynku pywo i t. p. i t. in.
Raptom ja perestaw posmichatysia: na scenu wyjsza Asy. Wona bua odiahnena dosy
dywno, ae ce raptom wtratyo bu-jake znaczennia. Hladacz znaw, szczo wona kochaje inszoho, a cioho junaka obmaniuje: typowa meodramatyczna rol zradywoji inky nudota,
banalnis i sztamp. Ae Aen pidniaasia wyszcze cioho. Bua diwczynoju, szczo ywe ysze siohodnisznim dnem: bezdumnoju, chtywoju i czerez bezmenu najiwnis, czerez orstokis
newynnoju istotoju, jaka roby neszczasnymy wsich, tomu szczo ne chocze zrobyty neszczasnym nikoho. Padajuczy w obijmy odnoho, zabuwaa pro druhoho j robya ce tak, szczo wiryosia w szczyris jiji skoromypuszczoho porywu.
Zresztoju wsia cia nisenitnycia bukwalno rozsypaasia, j zayszyasia sama tilky Aen
weyka aktrysa.
Real buw czymo bilszym, ni prosto objemnym teatrom. Dosy zoseredyty uwahu na
jakij czastyni sceny, jak wona, cia czastyna, poczynaa rosty, i hladacz sam wyriszuwaw, chocze win baczyty usiu scenu czy ysze jakyj pobilszenyj jiji fragment. Pry ciomu proporciji toho,
szczo stojao na mei pola zoru, ne deformuwaysia. Ce bua jaka na dywo dotepna optyczna
kombinacija, szczo dawaa iluziju nadpryrodno wyraznoji, widtinenoji dijsnosti.
Potim ja pojichaw do sebe nahoru hotuwatysia do widjizdu, bo za czwer hodyny maw
ue wyruszaty. Wyjawyosia, szczo reczej u mene bilsze, ni ja dumaw. Ja szcze ne zibrawsia,
jak zamuhykaw teefon: podano mij ulder.
Zaraz spuskajusia, widpowiw ja w trubku. Robot-nosylnyk uziaw czemodany, i
tilky-no ja popriamuwaw do dwerej, jak znowu poczuw teefonnyj sygna. Ja zawahawsia. Sygna powtoriuwawsia znowu j znowu. Chaj ne dumaje, szczo ja tikaju, wyriszyw ja i
zniaw trubku, ne buduczy, prote, pewnyj, szczo same cia dumka staa jedynoju pryczynoju
cioho moho wczynku.
Ce ty?
Tak. Ty we prokynuasia?
Dawno. Szczo ty poroblajesz?
Dywywsia na tebe U reali.
Sprawdi? tilky j wymowya wona, ae ja poczuw u jiji hoosi notku zadowoennia.
Ce mona buo zrozumity tak: teper ty we mij.
Ni, promowyw ja.
Szczo ni?
Diwczyno, ty weyka aktrysa, ae ja zowsim ne toj, za koho ty mene wwaajesz.
Czy cijeji noczi ja te pomylaasia? W jiji hoosi bryniw smich, i ja znowu wydawsia
sobi smisznym. Ne mih pozbutysia cioho wraennia: kwaker iz zirok, jakyj ue raz upaw,
suworyj, pokutujuczyj i skromnyj.
Ni, widpowiw ja, ne pomylaa. Ae ja muszu jichaty.
Nazawdy?
Jiji rozwaaa cia rozmowa.
Diwczyno poczaw buw ja j ne znaw, szczo skazaty. Jakyj czas czuw ysze jiji dychannia. Wona zapytaa:
I szczo dali?
Ne znaju, wypayw ja, ae odrazu poprawywsia. Niczoho. Ja jidu zwidsy. Ce ni
do czoho.
Moywo, pohodya wona. Szczo ty dywywsia? Sprawnich?
Ni, Nareczenu. Posuchaj-no
Ce tworcza newdacza. Ja ne mou na neji spokijno dywytysia. Moja najhirsza ricz. Ja
tobi sama pokau. Ni, ni, siohodni ja ne zmou. Zawtra.
Aen, ja ne pryjdu. Ja sprawdi za chwyynu jidu

 Ne howory meni Aen, howory diwczyno poprosya wona.

Diwczyno, chaj tobi bis! wyhuknuw ja, kynuw trubku. Meni stao soromno, ja
pidniaw trubku znowu, znowu pokaw i wyskoczyw z kimnaty tak, niby wid koho tikaw. Spustywsia wnyz, ae tam wyjawyosia, szczo uldsr czekaje mene na dachu. Doweo pidnimatysia
nahoru.
Na dachu mistyysia sad-restoran i aerodrom. Skorisze we restoran-aerodrom litajuczi perony, newydymi szybky ja ne znajszow by swoho uldera j za rik. Mene prowey do
nioho mao ne za ruku. Win wyjawywsia menszym, ni ja wwaaw. Ja spytaw, jak dowho trywatyme polit, bo chotiw poczytaty. Wyjawyosia, byko dwanadciaty chwyyn.
Ote, ne warto j bratysia do czytannia. Zseredyny ulder trochy nahaduwaw eksperymentalni rakety Termo-Faks, jaki ja koy wodyw, tilky buw bilsz komfortabelnyj. Robot,
wwiczywo pobaawszy meni szczasywoji dorohy, zaczynyw dwerciata, i toji myti stiny stay
prozorymy, a oskilky ja sydiw u perszomu z czotyrioch krise (inszi try yszaysia wilnymy),
wraennia buo take, szczo ja eczu na stilci, jakyj stoji u weyczeznij sklanci.
Due potiszno, ae ce ne mao niczoho spilnoho z podoroiu raketoju abo litakom, skorisze wono nahaduwao polit na kazkowomu litajuczomu kyymi. Cia dywna maszyna z pronyzywym swystom i bez najmenszoji wibraciji zetia whoru po wertykali, a potim ue, mow
wystriena z harmaty, pomczaa po horyzontalnij liniji. Znowu powtoryosia te same, na szczo
ja we zwernuw uwahu ranisze, pryskorennia ruchu ne suprowoduwaosia zrostanniam inerciji. Todi, na wokzali, ja mih szcze wwaaty, szczo staw ertwoju jakoji pomyky, ae teper
buw ue absolutno pewnyj u prawylnosti swoho perszoho wraennia. Wako peredaty, szczo
dijaosia zi mnoju, bo koy wony j sprawdi zmohy widokremyty pryskorennia wid inerciji, to
wsi hibernaciji, proby, widbir, muky j kopoty naszoji podoroi, wychody, buy absolutno zajwymy. Tak mih by poczuwaty sebe chiba szczo peremoe himaajkoji werszyny, jakyj pisla
newymowne tiakoho pidjomu raptom perekonujesia, szczo na cij hori stoji perepownenyj
turystamy hotel, bo poky win sam pidijmawsia na werszynu, z protyenoho boku hory prowey zaliznyciu i sporudyy w kincewomu jiji punkti cie misteczko z wsilakymy atrakcinamy.
Dumka pro te, szczo, yszajuczy na Zemli, ja wzahali ne doyw by do cioho widkryttia, mene
ne zaspokojia, tut dopomoho b chiba ysze powidomennia, szczo ce widkryttia ne moe buty
zastosowane w kosmicznij nawigaciji.
Zwyczajno, to buw czystisikyj egojizm ja ce rozumiw, ta wse odno poky szczo ja ne
mih widczuwaty entuzizmu, jak hodyosia b u takomu wypadku.
Tym czasom ulder, teper ue bezszumno, etiw dali. Ja hlanuw unyz. My same promynay Terminal, jakyj powoli widpywaw nazad sprawnisika kryana fortecia; na newydymych z zemli joho werchnich powerchach czorniy woronkopodibni otwory dla wylotu raket.
Potim my proetiy nepodalik od chmaroczosa z czornymy i sribnymy smuhamy; win wysocziw i nad ulderom. Stojaczy na zemli, nemoywo buo nawi prybyzno skasty ujawennia
pro joho wysotu. Win zdawawsia truboju mostom, szczo zjednuje misto z nebom, a na tych
etaerkowych poyciach, szczo wystupay z nioho, rojiysia uldery ta inszi maszyny.
Ludy na tych aerodromach nahaduway makiwky, rozsypani po sribnij taci. Ja etiw nad
biymy j bakytnymy koonijamy budynkiw, nad sadamy. Wuyci dedali szyrszay; brukiwka
bua kolorowa perewaay roewi j owto-zeeni barwy. More budynkiw, peretiate podekudy smuhamy zeeni, rozkynuosia a do obriju. Ja nawi zlakawsia, szczo tak bude do samoji
Kawestry. Ae maszyna zbilszya szwydkis, budynky rozbihysia po sadach, na zminu jim
zjawyysia szyroki zwywysti j priami liniji dorih; wony tiahysia bahama jarusamy, opuskaysia, perechreszczuwaysia, znykay pid zemeju, zbihay dokupy, rozchodyysia j mczay
w siro-zeenu daeczi, pociatkowani ruchomymy krapkamy hlideriw. Potim sered czotyrykutnych derew pokazuwaysia weyczezni budiwli z dachamy, schoymy na wwihnuti dzerkaa; u centri cych dzerka ewrio szczo czerwonuwate.
Szcze dali zapanuwaa zee, na jakij de-ne-de wyrizniaysia kwadraty rosynnosti inszoho koloru czerwonoho, bakytnoho. Ce ne mohy buty kwity: barwy nadto intensywni.

Doktor iuffon buw by zadowoenyj mnoju, podumaw ja. Tretij de i na tobi!

A jakyj poczatok. Ne chto-nebu. Znamenyta aktorka, sawa. Nu to j szczo , szczo wona bojaasia, a moe, toj strach te jij pryjemnyj. Ae nawiszczo win howoryw pro bykis? Czy ce i
je jichnia bykis? A jak po-herojkomu ja kynuwsia u toj wodospad. Bahorodnyj orangutang. A potim krasunia, pered jakoju jurba padaje ny, szczedro joho wynahorodya; ach, jak
ce szlachetno z jiji boku!
Obyczczia w mene paao. Ty, kretyne, ahidno promowlaw ja sam do sebe, a
czoho, wasne, ty choczesz? inok? Ty maw inku. Maw ue wse, czoho mona tut adaty, a
do propozyciji wystupaty w reali wkluczno. Teper u tebe bude dim, pochodatymesz po sadku,
czytatymesz knyky, dywytymeszsia pa zirky i tycho, w skromnosti swojij, promowlatymesz
sobi pid nis: ja tam buw. Buw i powernuwsia. I nawi zakony zyky praciuway na tebe, ty,
szczasywczyku, u tebe poperedu szcze piwyttia, a pamjatajesz, jak wyhladaje Remer, szczo
staw stariszym wid tebe na sto rokiw? Ulder poczaw znyuwatysia, znowu zaunaw swyst,
bili i bakytni dorohy, szczo rozkynuysia wnyzu, zdawaysia obytymy emallu, wony nabyaysia, szyrszay. Weyki stawy i maeki kwadratni basejny wybyskuway pid soncem. Bilszay
budynoczky, rozsypani po schyach horciw. Na obriji bowwanio synie pasmo hir. Ja pobaczyw iszcze steky, posyani grawijem, gazony, kumby, choodnu zee wody u betonnomu
obruczi, doriky, kuszczi, biyj dach use ce powilno obernuosia, nasunuo na mene i zneruchomio.

Dwerciata widczynyysia. Bio-pomaranczewyj robot czekaw na gazoni. Ja wyjszow.

Witajemo was u Kawestri, promowyw robot, i joho biyj ywotyk raptom zahraw,
nacze tam bua schowana muzyczna szkatuka.
Smijuczy, ja dopomih jomu wynesty moji reczi. Ulder eaw na trawi, jak neweyczkyj
sribnyj dyryabl. Zadnij luk joho widkrywsia, i dwa pomaranczewi roboty wykotyy mij awtomobil, joho wakyj bakytnyj kuzow zabyszczaw na sopci. Ja zowsim zabuw pro swij awtomobil. A potim usi roboty, nawjuczywszy na sebe moji czemodany j pakunky, ruszyy odyn za
odnym u bik wiy.
Ce buw weykyj kub iz stinamy-wiknamy. Spoczatku sklanyj solarij, dali za, jidalnia i schody nahoru. Schody derewjani. Robot toj, szczo mih hraty, ne zabarywsia zwernuty moju uwahu na taku nezwycznu ricz.
Na druhomu powersi buo pja kimnat. Czotyry z nych wykonani w zootych i sriblastych tonach, osobywo intensywnych u tij, szczo wychodya wiknamy na schid, de wdayni
wydniosia synie pasmo hir. Ja wybraw pjatu kimnatu, z zeenymy punktyrnymy linijamy
niby zhornuti w trubky ystoczky na kremowomu tli.
Poky ja stojaw bila wikna, roboty, praciujuczy wprawno i bezhuczno, poskaday use
moje majno w stinni szafy. Port, podumaw ja. Hawa. Hory mona buo pobaczyty j
zwidsy, wychyywszy z wikna. Wnyzu rozkynuwsia kwituczyj sad z desiatkom-dwoma starych rozohych fruktowych derew u hybyni, jich wysnaene, pokruczene hilla, mabu, ue
zowsim ne rodyo.
Trochy dali, w napriamku szose (ja baczyw joho zhory, z uldera, a teper joho zakryway
ywopoty), sered derew wydniasia wyszka dla strybkiw u wodu. Basejn. Koy ja odijszow wid
wikna, robotiw ue ne buo. Ja pidsunuw do wikna ehkyj pymowyj sti, rozkaw na niomu
paczky naukowych urnaliw, torbynky z krysztaewymy knyhamy ta aparat dla czytannia;
okremo pokaw kilka czystych zoszytiw i awtoruczku. Ce bua moja stara ruczka pid czas
sylnoji grawitaciji wona teka i brudnya wse, ae Oaf czudowo jiji widremontuwaw. Zoszyty
ja naszwydkurucz ponadpysuwaw: Istorija, Matematyka, Fizyka. Meni kortio pobihty do wody, ta ja ne buw pewen, czy mona wyjty w samych pawkach. A raptom zhadaw

pro kupalni paszczi, piszow korydorom do duszowoji i tam, manipulujuczy plaszkoju z piniawoju ridynoju, wyhotowyw sobi jake achywe achmittia. Zder joho z sebe i znowu schopyw
plaszku.
Nowyj paszcz wyjszow trochy kraszczyj, ae j win nahaduwaw wbrannia Robinzona; z
dopomohoju noa ja pidriwniaw rukawy i poy swoho nowoho odiahu j wyriszyw, szczo cioho
ue wystaczy.
Spustywsia wnyz. Ja wse szcze ne znaw, czy w budynku je chto krim mene. U zali buo
poronio; u sadu te, ysze pomaranczewyj robot stryh trawu pid kuszczamy trojand, szczo
we widcwitay.
Maje bihom ja kynuwsia do basejnu. Woda wybyskuwaa i minyasia na sonci. Newydymoju stinoju stojaa nad neju prochooda. Skynuwszy paszcz na zootyj pisok, szczo pik
meni pjaty, ja wybih metaewymy schodamy na tramplin. Win buw nykyj, ae dla poczatku
same te, szczo treba. Ja widsztowchnuwsia, krutonuw salto (ne nawaywsia na bilsze pisla
takoji pererwy) i wrizawsia u wodu, jak ni.
Wyrynuw szczasywyj. Popyw, sylno wymachujuczy rukamy, perewernuwsia u wodi j
podawsia do protyenoho bereha. Basejn maw u dimetri metriw z pjatdesiat. Ne znyujuczy
tempu, ja perepyw joho wisim raziw, wyliz na bereh, jak tiue, i lih na pisok. Serce szaeno
kaatao. Ja poczuwaw sebe czudowo. Zemla wse-taky czariwna! Za kilka chwyyn ja znowu
buw suchyj. Pidwiwsia, rozdywywsia na wsi boky: nikoho. Czudowo. Znowu wybih na tramplin. Spoczatku zrobyw salto spynoju wpered. Nepohano, chocz ja j widsztowchnuwsia nadto
sylno; zamis kincewoji doszky bua pastykowa pyta chodya jak pruyna. Potim podwijne
salto; ce meni ne due wdaosia, wdarywsia stehnamy ob wodu. Szkira wraz poczerwonia,
mow oszparena. Powtoryw. Trochy kraszcze, ae wse szcze ne tak, jak slid. Pisla druhoho oborotu ja ne wstyh pownistiu wyprostatysia: po wertykali. Ae ja ne chotiw zdawatysia, ja szcze
maw czas stilky czasu! Tretij, czetwertyj, pjatyj strybok. U mene trochy szumio u wuchach,
koy, na wsiak wypadok szcze raz ohlanuwszy nawkoo, ja sprobuwaw zrobyty salto gwyntom. Powne sko. Wid zitknennia z wodoju u mene perechopyo duch, ja nakowtawsia wody
i, pyrchajuczy j kaszlajuczy, wyliz na pisok. Sydiw pid aurnymy schidciamy tramplina, takyj
osoromenyj i serdytyj na sebe, szczo a zajszowsia hucznym rehotom. Potim popawaw iszcze: czotyrysta metriw, pererwa i znowu czotyrysta.
Powertajuczy dodomu, ja dywywsia na swit inszymy oczyma. Mabu, cioho meni najbilsze ne wystaczao, dumaw ja.
Biyj robot czekaw pid dweryma.
Wy jistymete u sebe czy w jidalni?
A ja budu tam sam?
Tak. Podruia pryjizdy zawtra.
Chaj bude w jidalni.
Piszow nahoru i pereodiahnuwsia. Ja szcze ne wyriszyw, z czoho same poczynaty oci
moji zaniattia. Mabu, szczo z istoriji, tak bude najprawylnisze, chocz meni j due chotiosia
diznatysia pro wse odrazu , najbilsze pro tajemnyciu peremoenoji grawitaciji. Prounaw
meodijnyj zwuk. Ce ne teefon. Ja ne znaw, szczo win oznaczaje, i tomu zjednawsia z domasznim Inforom.
Was zaproszuju na obid, pojasnyw meni meodijnyj hoos.
Jidalnia bua zayta proltrowanym czerez zeenyj kolir switom, pochyli szybky pid steeju pereywaysia jak krysztal. Sti buw nakrytyj na odnu personu. Robot podaw meniu.
Ne treba, skazaw ja, bajdue, szczo podaste.
Persza strawa nahaduwaa choodnyk. Druha wzahali niczoho ne nahaduwaa. Z mjasom, kartopeju, wsiakoju tam horodynoju, mabu, dowedesia rozproszczatysia nazawdy.
Dobre, szczo ja obidaw sam, bo desert wybuchnuw, koy ja torknuwsia joho oeczkoju.
Moe, ce j nadto sylne wyznaczennia toho, szczo staosia, ta w usiakomu razi krem buw u
mene i na kolinach, i na swetri. Cej skadnyj wytwir wyhladaw twerdym ysze zwerchu, a ja

tak neobereno sztryknuw joho.

Koy zjawywsia robot, ja zapytaw joho, czy ne mona podaty kawu do kimnaty.
Zwyczajno, widpowiw win. Zaraz?
Tak. Tilky pobilsze!
Ja spodiwawsia, szczo kawa dopomoe meni pereboroty sonywis mabu, rezultat
kupannia: meni szkoda stao czasu dla snu. O, tut i sprawdi buo inaksze, ni na bortu korabla! Nadwori prypikao sonce, derewa kyday korotki tini, powitria tremtio wdayni, u kimnati buo maje choodno. Ja wmostywsia za stoom z knykamy. Robot prynis kawu. U prozoromu termosi jiji buo, mabu, litriw zo try. Ja promowczaw. Oczewydno, wynen buw mij
rist.
Ja zbyrawsia poczaty z istoriji, ae wziawsia za sociogiju, bo chotiosia jaknajszwydsze
diznatysia jaknajbilsze. Prote nezabarom ja perekonawsia, szczo niczoho z cioho ne wyjde.
Sociogija bua nasyczena wakoju, specycznoju matematykoju, a szcze hirszym buo te,
szczo awtory posyaysia na newidomi meni fakty. Krim toho, ja ne rozumiw bahatioch sliw i
zmuszenyj buw szukaty jich w encykopediji. Nadto we powilno posuwawsia ja upered.
Wstanowyw sobi druhyj opton (wsich buo try) i, machnuwszy rukoju na neproazni chaszczi
nauky, wziawsia za zwyczajnyj szkilnyj pidrucznyk istoriji.
Kudy podiosia moje terpinnia, te same, za jake Oaf nazywaw mene ostannim wtienniam Buddy. Zamis toho szczob czytaty use za poriadkom, ja odrazu nakynuwsia na rozdi,
pryswiaczenyj betryzaciji.
Teoriju rozrobyy try wczenych: Benne, Trymaldi i Zacharow. Zwidsy pochodya j nazwa. Ja z podywom diznawsia, szczo wony buy mojimy rowesnykamy: ciu ideju prohoosyy
czerez rik pisla naszoho widlotu. Opir, zwyczajno, buw weyczeznyj. Spoczatku nichto ne chotiw nawi serjozno stawyty do cioho projektu. Potim joho wynesy na rozhlad OON. Dowho
koczuwaw z pidkomisiji w pidkomisiju, schoe buo na te, szczo win potone u neskinczennych
debatach. Razom z tym doslidni roboty szwydko posuwaysia wpered, wdoskonaluwaysia,
zdijsniuwaysia masowi eksperymenty na twarynach, potim na ludiach. (Perszymy stay sami
inicitory; Trymaldi pewnyj czas perebuwaw u wakomu stani, todi szcze ne znay pro nebezpecznis betryzaciji dla dorosych, i cej prykryj wypadok zahalmuwaw use a na wisim rokiw).
Ae na simnadciatyj rik pisla Nula (ce mij osobystyj lik czasu: Nul oznaczaw start Prometeja) buo uchwaeno riszennia pro powsiudne zaprowadennia betryzaciji. Prote ce ysze
poczatok, a ne kine boroby, jak howoryosia u pidrucznyku, za humanizaciju ludstwa. U
bahatioch krajinach baky ne chotiy piddawaty swojich ditej szczepenniam, a perszi betrystanciji czasto zaznaway napadiw z boku rozluczenoji jurby, byko dwadciaty jich buo pownistiu zrujnowano. Perid zaworusze, represij, prymusu i oporu trywaw rokiw dwadcia. Z
cikom oczewydnych pryczyn u szkilnomu pidrucznyku zhaduwao pro ce ysze zahalnymy
frazamy. Czytajuczy, ja w dumci poobiciaw sobi oznajomytysia z cym detalnisze z dopomohoju specilnych pra. Zminy micno uwijszy w pobut ysze todi, koy persze betryzowane pokolinnia we mao ditej. Pro biogicznyj bik sprawy w cij knyci ja ne znajszow odnoho
sowa. Zate tam ne brakuwao pochwa na czes Benne, Trymaldi i Zacharowa. Buo nawi
wysunuto projekt liczyty roky Nowoji Ery z czasu zaprowadennia betryzaciji. Prote win zayszywsia nezdijsnenym. Lik rokiw ne zminywsia. Zminyysia ludy. Rozdi u pidrucznyku zakinczuwawsia patetycznym opysom Nowoji Epochy Humanizmu.
Ja znajszow monograju pro betryzaciju, szczo naeaa peru Ulricha. Znowu cia matematyka, ae ja wyriszyw u nij rozibratysia. Ce szczepennia ne zaczipao spadkowoji pazmy,
czoho ja w duszi pobojuwawsia. Zresztoju, koy b ce tak, to ne buo b potreby betryzuwaty
kone nastupne pokolinnia. Ja podumaw pro ce z poehkistiu. U wsiakomu razi, prynajmni
teoretyczno zayszyasia moywis powernennia nazad. Wyjawlajesia, szczo za dopomohoju
grupy proteolitycznych syzymiw wpyway na rozwytok perednioho mozku u rannij perid
yttia. Efekt buw takyj: atrofuwannia agresywnych instynktiw na 8088 procentiw poriw-

niano z nebetryzowanymy; wykluczennia asocitywnych zwjazkiw mi aktamy agresiji i sferoju pozytywnych widczuttiw; atrofuwannia zdatnosti ryskuwaty wasnym yttiam peresiczno na 87 procentiw. Jak najbilsze dosiahnennia podawaosia te, szczo zhadani zminy ne
wpyway negatywno ni na rozwytok inteektu, ni na proces formuwannia charakteru. I szczo
osobywo waywo, obmeennia, jaki zjawlaysia, ne wykykaysia strachom. Inszymy sowamy, ludyna ne wbywaa ne tomu, szczo bojaasia cioho wczynku. Take stanowyszcze pryweo b do zaraennia strachom usioho ludstwa. Ludyna ne wbywaa tomu, szczo ce ne
moho nawi spasty jij na dumku
Odna fraza Ulricha prypaa meni do duszi: betryzacija stymuluje atroju agresywnosti
czerez brak nakazu, a ne czerez zaboronu. Pisla dejakych rozdumiw ja, prote, zmuszenyj buw
konstatuwaty, szczo ce ne pojasniuje najhoowniszoho: chodu dumky ludyny, piddanoji betryzaciji. Ade wony wyhladay cikom normalnymy lumy, mohy ujawyty sobi absolutno
wse, znaczy i wbywstwo. Szczo robyo nemoywym joho zdijsnennia?
Ja szukaw widpowidi na ce zapytannia do smerku. Jak zawdy buwaje z naukowymy
probemamy, te, szczo zdawaosia widnosno jasnym i prostym w korotkomu zahalnomu wyswitenni, uskadniuwaosia tym bilsze, czym detalnisze ja znajomywsia z probemoju. Spiwuczyj sygna pokykaw mene weczeriaty. Ja poprosyw, szczob meni poday weczeriu w kimnatu. Ae nawi ne dotorknuwsia do neji. U pojasnenniach, jaki ja nareszti znajszow, ne
zowsim schodyysia kinci z kinciamy. Repulsija, schoa na ohydu; nadzwyczajna nechi, syy
jakoji ne mih zrozumity nebetryzowanyj; najcikawiszymy buy swidczennia osib, jakych u swij
czas wisimdesiat rokiw tomu w instytuti Trymaldi pid Rymom zobowjazay podoaty
newydymyj barjer, stworenyj u jichnij swidomosti. To wyjawyo czy ne najcikawiszym z
usioho, szczo ja proczytaw. oden z nych ne podoaw cioho barjera, ae zwity piddoslidnych
pro pereywannia, zwjazani z wyprobuwanniamy, deszczo riznyysia mi soboju. W odnych
perewaay psychiczni symptomy: baannia wtekty, wyrwatysia z sytuaciji, w jaku wony potrapyy. Powtorni wyprobuwannia wykykay u cych ludej sylnyj hoownyj bil i newroz, jakyj,
szczoprawda, ehko wylikowuwawsia. W inszych perewaay zyczni symptomy: nerwoznis
dychannia, widczuttia zaduchy, szczo nahaduwao oznaky achu, chocz ludy zowsim ne skaryysia na strach, a ysze na tiesni neduhy.
Jak doslidyw Pilhren, zdijsnennia mnymoho wbywstwa, naprykad lalky, buo moywe
u wisimnadciaty procentiw betryzowanych, ae dumka, szczo tut sprawa ysze z lalkoju, musya nabraty charakteru cikowytoji pewnosti.
Zaborona poszyriuwaasia na wsich wyszczych twaryn, ae we pazuny i zmiji pid neji
ne pidpay, ne stosuwaasia wona j komach. Oczewydno, betryzowanym brakuwao widczuttia zooogicznoji systematyzaciji. Zaborona prosto asocijuwaasia z powsiudno poszyrenym ujawenniam pro stupi zbyennia z ludynoju. Kona ludyna oswiczena czy ni
wwaaje, szczo sobaka istota nabahato bycza ludyni, ni zmija. Cym use pojasniuwaosia.
Ja prohlanuw szcze czymao inszych pra i pohodywsia z tymy awtoramy, jaki twerdyy,
szczo zrozumity betryzowanoho introspektywne moe ysze inszyj betrnzowanyj. Ja odirwawsia wid cioho czytannia z dywnym poczuttiam. Najbilsze nepokojiw mene brak krytycznych
pra, chaj nawi paskwilantkych za swojim duchom, jakoho analizu, de pidsumowuwaysia
b usi negatywni naslidky cioho zachodu, bo w tomu, szczo wony powynni buty, ja ni na my
ne sumniwawsia; ne tomu, szczo ne szanuwaw doslidnykiw, a prosto tomu, szczo takoju we
je pryroda wsich ludkych poczyna: nikoy w nych ne buwao dobroho bez pohanoho.
U neweyczkomu sociogicznomu narysi Murwika nawodyosia czymao cikawych danych pro ruch oporu proty betryzaciji, jakyj suprowoduwaw jiji perszi kroky. Pewne, najsylniszym buw win u krajinach z dowholitnimy tradycijamy krywawych wydowyszcz w Ispaniji i dejakych derawach atynkoji Ameryky. Neegalni towarystwa boroby z betryzacijeju
organizowuway mao ne w usiomu switi, osobywo w Piwdennij Afryci, u Meksici j na dejakych tropicznych ostrowach. Wony ne zupyniaysia ni pered czym, poczynajuczy wid pidrobky

medycznych poswidok pro szczepennia i a do wbywstwa likariw, jaki ci szczepennia prowodyy. Pisla peridu masowoho oporu i hostrych sutyczok zapanuwaw widnosnyj spokij.
Widnosnyj, bo same todi poczaw wysuwatysia na perszyj pan konikt pokoli. Moode betryzowane pokolinnia, pidrostajuczy, widkydao znacznu czastynu ludkych nadba; zwyczaji
i zwyczky, mystectwo, wsia kulturna spadszczyna buy piddani totalnij pereocinci. Zminy zaczepyy weyczeznu kilkis najriznomanitniszych sfer, poczynajuczy wid seksualnoho yttia i
kinczajuczy stawenniam do wijny.
Szczoprawda, cioho i spodiwaysia. Statut ostatoczno nabraw czynnosti a czerez pja
rokiw pisla joho schwaennia, a tym czasom hotuwaysia czysenni kadry wychowateliw, psychoogiw ta inszych specilistiw, szczo may zabezpeczyty potribnyj napriamok rozwytku nowoho pokolinnia. Absolutno neobchidnoju wyjawyasia wsebiczna reforma szkilnoji oswity,
perebudowa repertuaru wydowyszcz, tematyky knyok i lmiw. Szczob u kilkoch sowach
ocharakteryzuwaty massztaby korinnoho pereomu w ytti ludstwa, dosy skazaty, szczo betryzacija i wsi zwjazani z neju zachody zabyray protiahom perszych desiaty rokiw byko soroka procentiw narodnoho dochodu u wsezemnomu massztabi.
To buw czas weykych tragedij. Betryzowana moo stawaa czuoju dla wasnych
bakiw. Ne podilaa jichnich interesiw. Hyduwaa jichnimy krywawymy smakamy. Protiahom
czwerti stolittia dowodyosia wydawaty dwi kategoriji gazet, knyok, zaprowaduwaty podwijnyj repertuar u teatrach odyn dla starszoho, druhyj dla moodszoho pokolinnia. Wse ce
dijaosia wisimdesiat rokiw tomu. Teper ue naroduwaysia dity tretioho betryzowanoho pokolinnia, a nebetryzowanych zayszyasia bukwalno meka, jichnij wik siahaw zaraz za sto
trydcia rokiw. Te, czym yy wony, buduczy moodszymy, dla nowoho pokolinnia buo takym
e daekym, jak zwyczaji ludej kamjanoho wiku.
U pidrucznyku istoriji ja znajszow nareszti rozdi, pryswiaczenyj druhij najbilszij podiji
mynuoho stolittia. Ce bua peremoha nad grawitacijeju. Cie stolittia nawi tak i nazyway:
Wik parastatyky. Moje pokolinnia mrijao pro opanuwannia tiainniam w nadiji, szczo ce
spryczynysia do cikowytoho pereworotu w astronawtyci. Nasprawdi wse staosia trochy inaksze. Pereworot widbuwsia, ae win ochopyw persz za wse Zemlu.
Probema myrnoji smerti, porodena wsilakymy awarijamy na transporti, staa proklattiam mojich czasiw. Ja pamjataw, skilky najwydatniszych ludkych umiw byosia nad tym,
szczob, rozwantaywszy wiczno perepowneni szose j inszi szlachy, chocz trochy znyzyty newpynno zrostajuczu kilkis neszczasnych wypadkiw; rik u rik sotni tysiacz ludej hynuy w katastrofach, probema zdawaasia takoju nerozwjaznoju, jak i kwadratura koa Twerdyy,
szczo dosiahnuty pownoji bezpeky piszchoda nemoywo; najdoskonaliszyj litak, awtomobil
czy pojizd moe wyjty z-pid ludkoho kontrolu chocz awtomaty j nadijniszi za ludynu, ae
j wony psujusia. Ote, nawi najdoskonalisza technika ne daje cikowytoji garantiji bezpeky.
Parastatyka, grawitacijna inenerija nespodiwano wyriszyy ciu nahalnu probemu, bo
swit betryzowanych ne mih buty niczym inszym, jak switom absolutnoji bezpeky; u protywnomu razi biogiczna doskonalis cioho zachodu powysa b u powitri.
Remer maw raciju. Su widkryttia nemoywo buo wyrazyty niczym inszym, krim matematyky, ja b skazaw, karkoomnoji matematyky. Joho teoretyczne uzahalnennia, dijsne
dla wsich moywych switiw, podaw Emi Mitke, syn posztowoho subowcia, genij-dywak, jakyj zrobyw z teorijeju widnosnosti te same, szczo Ejnsztejn zrobyw z teorijeju jutona.
Ce bua dowha, nezwyczajna i neprawdopodibna istorija, perepetennia dribnoho i weykoho,
ludkoji kumednosti i ludkoji weyczi, jaka nareszti pisla soroka rokiw zakumuluwaasia u
wynachodi maych czornych skryniok.
Ci mali czorni skryky powynna bua maty kona bez wyniatku maszyna, koen korabel
nadwodnyj, pidwodnyj czy litajuczyj; wony buy garantijeju, jak artoma skazaw Mitke na
schyli swoho yttia, tymczasowoho poriatunku; w moment nebezpeky padinnia litaka, zitknennia awtomobiliw czy pojizdiw (odnym sowom, pid czas katastrofy) wony wywilniuway zariad grawitacijnoho antypola, jake, utworiujuczy i zjednujuczy z wykykanoju

udarom (beruczy szyrsze, raptowym halmuwanniam, wtratoju szwydkosti) syoju inerciji, dawao w rezultati nul. Cej matematycznyj nul dawaw sebe widczuty cikom realno: win absorbuwaw uwe udar, wsiu energiju katastrofy i riatuwaw takym czynom ne tilky pasayriw maszyny, ae tako i tych, na koho w inszomu wypadku obruszya by wsia jiji slipa masa.
Czorni skryky buy skri: nawi u pidjomnych kranach, u liftach, u pojasach paraszutystiw, na okeankych korablach i w motoroerach. Prostota jichnioji konstrukciji wraaa, jak
i skadnis teoriji, szczo jich porodya.
Perszi promeni rankowoho soncia zazyrnuy w moju kimnatu, koy, straszenno wtomenyj, ja wpaw na liko, hordyj tym, szczo zbahnuw druhu pisla betryzaciji najbilszu podiju, jaka
staasia na Zemli za czas mojeji widsutnosti.
Mene zbudyw robot, szczo prynis do kimnaty snidanok. Buo byko perszoji hodyny
dnia. Sidajuczy na liko, ja persz za wse hlanuw, czy pid rukoju pracia Starka Probematyka
zorianych polotiw, jaku ja widkaw mynuoji noczi.
Wy powynni weczeriaty, skazaw meni z dokorom robot, bo tak mona pidirwaty
swoji syy. I czytannia do switanku te protypokazane. Likari ne rekomenduju cioho robyty.
Wy pro ce znajete?
Znaju. A zwidky ty znajesz?
Ce mij obowjazok.
Win podaw meni taciu.
Postaraju wyprawytysia, skazaw ja.
Ja spodiwaju, wy ne spryjniay dobrozyczywis jak nastyrywis, widpowiw robot.
Anitrochy, promowyw ja. Pomiszujuczy kawu, widczuwajuczy pid oeczkoju
hrudky cukru, ja dywuwawsia, chocz zowni buw spokijnyj, szczo ja we sprawdi na Zemli,
szczo powernuwsia, dywuwawsia ne tilky tomu, szczo zhadaw, jak czytaw ciu picz, i wraennia wid proczytanoho szcze widstojuwao u mojij hoowi, ae j prosto tomu, szczo sydu na
liku, szczo bjesia moje serce szczo ja ywu. I meni zachotiosia czymo widznaczyty ce
widkryttia, ae, jak i mona buo spodiwatysia, niczoho putnioho ja ne prydumaw.
Posuchaj-no, zwernuwsia ja do robota, ja maju do tebe prochannia.
Do posuh.
Majesz chwyynku czasu? Zahraj meni tu meodiju, szczo wczora. Dobre?
Ochocze, widpowiw win, i pid weseli zwuky muzycznoji szkatuky ja szwydko wypyw kawu. Koy robot wyjszow, ja pereodiahsia j pobih do basejnu. Ne znaju, czomu ja tak
pospiszaw. Szczo mene niby pidhaniao, ja nacze widczuwaw, to konoji myti chto moe
widibraty u mene cej spokij jak nezasuenyj. Proskoczywszy sad, ja kilkoma strybkamy zetiw
na tramplin, widsztowchnuwsia wid doszky i w ciu my pobaczyw dwoch ludej, szczo wyjszy
z-za budynku. Zwyczajno, ja ne wstyh jich rozhlanuty. Zrobyw salto, ne najkraszcze, i pirnuw.
Rozpluszczyw oczi. Zeena woda; tini chwyl wytanciowuway na soniacznomu dni. Popyw
pid wodoju w napriamku schodiw, a koy wyrynuw, u sadu we nikoho ne buo. Ae moji natrenowani oczi zaksuway pid czas strybka dohory nohamy, w jaku dolu sekundy czoowika i inku. Pewno, to buy moji susidy. Meni chotiosia szcze raz perepysty basejn, ae
Stark peremih.
Wstup do knyhy, w jakomu poloty do zirok traktuwaysia jak pomyka astronawtkoji
moodosti, tak rozlutyw mene, szczo ja we wyriszyw buw zakynuty knyku i ne powertaty
do neji. Ae peresyyw sebe. Piszow nahoru, pereodiahsia. Koy schodyw unyz, pobaczyw na
stoli w choli wazu z blido-roewymy fruktamy, jaki trochy nahaduway hruszi. Nabraw jich
powni kyszeni, rozszukaw zatysznu, otoczenu z trioch bokiw ywopotom miscynku, wyliz na
staru jabuniu, wybraw zrucznu rozwyku j zahybywsia u wywczennia cijeji pochoronnoji
nad sprawoju wsioho moho yttia.
Poczytawszy z hodynu, widczuw, szczo we ne takyj pewnyj swojeji prawoty. Stark operuwaw argumentamy, jakym wako szczo protystawyty. Win rozhladaw ti skupi dani, szczo
jich prynesy perszi dwi ekspedyciji pered naszoju; my nazyway jich punkcijamy, bo po

suti to buo ysze zonduwannia na widsta kilkoch switowych rokiw. Stark skaw tabyciu
statystyczne wirohidnoho rozsijannia, tobto hustoty zaseennia usijeji gaaktyky. Jmowirnis zustriczi rozumnych istot win dopuskaw u spiwwidnoszenni odyn do dwadciaty. Inaksze
kauczy, z konych dwadciaty ekspedycij u radisi 1000 switowych rokiw odna maa szans
widkryty zaseenu panetu. Prote takyj rezultat chocz ce, moywo, j zwuczao pewnym dysonansom do peredmowy Stark wwaaw wartym uwahy, i pan kosmicznych kontaktiw
wyhladaw nespromonym a u dalszomu wykadi.
Z poczuttiam oburennia czytaw ja te, szczo ne widomyj meni awtor pysaw pro ekspedyciji, podibni do naszoji, tobto ti, szczo zdijsniuwaysia do widkryttia efektu Mitke i jawyszcz
parastatyky. Win wwaaw jich bezhuzdymy. Ae w cij samij knyci czornym po biomu buo
napysano, szczo stworennia korabla, jakyj dosiahaw by szwydkosti poriadku 1000, a to j nawi
dwoch tysiacz g, w pryncypi je moywym. Ekipa takoho korabla wzahali ne widczuwaw
by pryskorennia czy halmuwannia, na bortu takoho korabla buo b postijne tiainnia, szczo
doriwniuwao b pewnij czastci zemnoho. Takym czynom, Stark wyznawaw, szczo poloty do
me gaaktyky i nawi do inszych gaaktyk transgaaktodromija, pro jaku tak mrijaw Oaf,
moywi, i to w meach odnoho ludkoho yttia. Pry szwydkosti, menszij za szwydkis swita na jaku dolu procenta, ekipa, dosiahnuwszy hybyn metagaaktyky i powernuwszy na
Zemlu, postariw by ysze na kilka czy kilkanadcia misiaciw. Ae na Zemli za cej czas promynuy b ue ne sotni, a miljony rokiw. Cywilizacija, jaku zastanu ti, szczo powernusia, ne
moha b pryjniaty jich u swoje ono. Ce szcze ne wse. Ade jszosia ne pro dolu grupy ludej.
Wony buy posanciamy wsioho ludstwa, szczo stawyo czerez nych pytannia, na jaki
wony may prynesty widpowi.
Jakszczo cia widpowi stosuwaa probem, zwjazanych iz stupenem rozwytku cywilizaciji, to ludstwo napewne zdobuo b jiji ranisze, ni wony b powernuysia. W usiakomu razi,
wid postanowky pytannia do oderannia widpowidi may mynuty miljony rokiw.
Mao toho. Widpowi bua b neaktualnoju, bua b czymo mertwym, bo wony prynesy
b widomosti pro stan tijeji, pozagaaktycznoji cywilizaciji, stosowno do toho czasu, w jakomu
distay do inszoho zorianoho bereha. Pid czas jichnioji zworotnoji podoroi toj swit te ne
stojaw by na misci, a prosuwawsia b upered na miljon, dwa-try miljony rokiw. Pytannia i
widpowidi, ote, may b weyczeznyj rozryw u czasi, widpowidi nadchodyy b z takym zapiznenniam, jake absolutno zneociniuwao b jich, pryzwodyo b do toho, szczo bu-jakyj obmin
doswidom, duchownymy cinnostiamy, dumkamy stawaw by kcijeju. Marnotratstwom. Znaczy, posanci Zemli buy b poserednykamy, szczo prynosyy b mertwi dani, a jichnia sprawa
aktom bezumownoho samowykluczennia z ludkoji istoriji, kosmiczni ekspedyciji jawlay
b soboju newidomyj dosi, najdoroczyj z usich moywych wyd wteczi z pola istorycznych peretwore. I zarady takoji chymery, zarady takoho, nikoy ne kompensowanoho, zawdy marnoho bezumstwa Zemla maa b praciuwaty z najbilszym napruenniam i widdawaty swojich
najkraszczych ludej?
Knyha zawerszuwaasia rozdiom pro moywis kosmicznych doslide za dopomohoju
robotiw. Wony te, oczewydno, prynosyy b mertwi dani, ae w takyj sposib mona buo b
unyknuty ludkych ertw.
Buw tam szcze dodatok na try storinky, sproba daty widpowi na pytannia, czy moywi
poloty z nadswitowymy szwydkostiamy i nawi tak zwanyj momentalnyj kosmicznyj kontakt, tobto podoannia prostoru Wseswitu bez wtraty abo maje bez wtraty czasu, zawdiaky
szcze ne widomym wastywostiam materiji i prostoru, czerez poserednyctwo jakoho dystancijnoho kontaktu; cia teorija abo, skorisze, hipoteza, ne pidkripena maje nijakymy faktamy, maa swoju nazwu teetaksija. Stark wwaaw, szczo maje argument, jakyj perekresluje i cej, ostannij ue, szans. Jakby taka moywis isnuwaa, twerdyw win, to jiji, bezpereczno, widkrya b jaka iz bilsz rozwynutych cywilizacij naszoji abo inszych gaaktyk. U takomu razi jiji predstawnyky mohy b za nadzwyczajno korotkyj czas u swoju czerhu widwidaty na widstani wsi panetni systemy, ne mynajuczy j naszoji. Zemla, odnak, ne zaznaa

dosi takoho teewizytu, i ce je dokazom, szczo takyj byskawycznyj sposib pronyknennia w

Kosmos mona sobi ujawyty, ae zdijsnyty nikoy.
Ja powertawsia dodomu pryhoomszenyj, poczuwajuczy sebe, mow skrywdena dytyna.
Stark, ludyna, jakoji ja nikoy ne baczyw, zawdaw meni strasznoho udaru. Mij bezdarnyj perekaz ne widtworiuje neszczadnoji ogiky joho wysnowku. Ne znaju, jak ja distawsia do kimnaty, jak pereodiahnuwsia; meni schotiosia zakuryty, ta raptom ja zrozumiw, szczo dawno
palu sygaretu, sydiaczy na liku i zhorbywszy, nacze czoho czekaju. Aha, obidu. Bude spilnyj
obid.
Tak wono j staosia ja pobojuwawsia ludej. Ja ne pryznawawsia sobi w ciomu, tomuto tak szwydko pohodywsia rozdiyty wiu z czuymy: moe, nawi i te, szczo ja na nych czekaw, wykykao cej nesamowytyj pospich, nemow ja namahawsia wstyhnuty wse zrobyty, pryhotuwaty do jichnioji prysutnosti, we pryuczenyj zawdiaky knyham do tajemny nowoho
yttia. Ja ne skazaw by sobi cioho tak twerdo szcze siohodni wranci, ae pisla knyhy Starka ja
z chwyluwanniam czekaw zustriczi. Ja distaw z aparata dla czytannia houbuwatyj, schoyj
na zerniatko krystayk i, widczuwajuczy jakyj zabobonnyj strach, pokaw joho na sti. Ce win
nokautuwaw mene. Wpersze pisla powernennia ja podumaw pro Turbera j Dimmu. Meni
treba z nymy pobaczyty. Moe, Stark i maje raciju, ae jaka insza prawda na naszomu
boci. Nichto ne piznaw absolutnoji istyny. Cioho ne moe buty. Iz zacipeninnia mene wywiw
spiwuczyj sygna. Ja obsmyknuw swetr i zijszow unyz, zoseredenyj, ue spokijniszyj. Sonce
proswiczuwao kri wynohradni ozy werandy, za, jak zawdy w druhij poowyni dnia, buw
zaytyj rozsijanym zeenkuwatym switom. Koy ja zajszow, widczynyysia protyeni dweri
to buy moji susidy, oboje dosy wysoki, jak na nyniszni czasy. My zustriysia napiwdorozi,
niby dypomaty. Ja nazwaw swoje prizwyszcze, my potysnuy odne odnomu ruky j siy za sti.
Mene ohornuw jakyj dywnyj spokij; mabu, tak poczuwaje sebe bokser, pidwiwszy z
ryngu pisla technicznoho bezdohanno zawdanoho nokautujuczoho udaru. Ja prydywlawsia
do moodoji pary.
Diwczyni ne buo, mabu, i dwadciaty rokiw. Znaczno piznisze ja zrozumiw, szczo jiji
nemoywo zmaluwaty sowamy, bilsz toho: wona napewne ne bua b schoa na wasnu fotograju, i nawi nastupnoho dnia ja ne mih skazaty, jakyj u neji, naprykad, nis priamyj czy
triszeczky kyrpatyj. Te, jak wona prostiahaa ruku, szczob uziaty tariku, raduwao mene, jak
szczo dorohe, jak pryjemna nespodiwanka; wona posmichaa ridko j spokijno, nacze z
krychtoju nedowirja do samoji sebe, nacze wwaaa sebe nedosy wytrymanoju, zanadto weseoji abo, moe, pokirnoji wdaczi, i rozsudywo prahnua prychowaty ce, ae we czas wona
triszeczky zapizniuwaasia wyjawyty wsiu wymohywis szczodo sebe, znaa pro ce, i ce nawi
rozwaao jiji.
Ja widczuwaw, szczo ne mou ne dywyty na neji, chocz jak namahawsia: szczochwyyny
wtupluwaw u neji oczi, dywywsia na jiji woossia, jakym woruszyw witere, nachylaw hoowu
nad tarikoju, zyrkaw krakoma, tak szczo dwiczi mao ne perekynuw wazu z kwitamy odnym sowom, pokazaw sebe, niwroku! Ae wony niby wzahali ne pomiczay mojeji prysutnosti. U nych buy jaki swoji, zrozumili ysze jim, widtinky w pohladach, jich jednay newydymi nytky wzajemorozuminnia. Za we czas ne znaju, czy obminiaysia my chocza b desiama sowamy pro te, szczo pohoda harna, szczo miscewis tut pryjemna i mona dobre
widpoczyty.
Cej Marger buw tilky na hoowu nyczyj za mene, ae chudorlawyj, jak chope, chocz
jomu j perewayo, mabu, za trydcia. Odiah joho wytrymanyj w temnych tonach; sam bilawyj, hoowa wydowena, wysoke czoo. Spoczatku, doky joho obyczczia zayszao neruchomym, win wydawsia meni wyniatkowo wrodywym. Tilky-no poczynaw howoryty, posmichajuczy i zwertajuczy do swojeji druyny (wsia rozmowa skadaasia z natiakiw i nedomowok,
nezrozumiych dla storonnioho), jak odrazu stawaw maje brydkyj. Brydkyj, to, mabu, zanadto: prosto poruszuway proporciji joho obyczczia, huby krywyy trochy naliwo, i nawi
smich joho zwuczaw jako wdawano, chocz zuby maw harni, bili. A koy powawiszaw, to j

oczi w nioho stay nadto we bakytnymy, szczeepa doskonao okresenoju, i we win skydawsia na pozbawenu indywidualnosti kartynku z urnau mod.
Odnym sowom, z perszoji chwyyny ja widczuw do nioho antypatiju.
Diwczyna (bo ja musyw tak dumaty pro joho inku, chocza b i ne chotiw) ne maa ani
krasywych oczej, ani nezwyczajnych hub czy woossia; w nij ja ne prymityw niczoho nezwyczajnoho. Wona wsia bua nezwyczajnoju. Z takoju,, nesuczy na spyni wjuk, mona projty
skelasti hory wzdow i wpoperek, podumaw ja. Czomu, wasne, hory? Ne znaju. Wona
wykykaa w mene asociciju z nocziwlamy w jaliwcewych zarostiach, z wysnaenymy schodenniamy na hory, z morkym berehom, na jakomu nemaje niczoho, krim pisku ta chwyl. Czy
ce ysze tomu, szczo na hubach jiji ne buo pomady? Ja widczuwaw jiji posmiszku, sydiaczy z
protyenoho boku stou, nawi koy wona wzahali ne posmichaasia. U raptowomu napadi
zuchwaosti ja wyriszyw podywyty na jiji szyju niby chotiw szczo ukrasty. Ce buo we pid
kine obidu.
Marger nespodiwano powernuwsia do mene i ja ne ruczusia, szczo ne poczerwoniw.
Win howoryw dosy dowho, persz ni do mene dijszow zmist joho sliw. Szczo pry budynku je ysze odyn hlider, a win musy joho, na al, uziaty treba pojichaty do mista. Ote,
jakszczo ja te zbyrajusia tudy, to mou jichaty razom z nym. Win mih by tako, zwyczajno,
prysaty meni z mista inszyj hlider, abo
Ja perebyw joho. Poczaw z toho, szczo nikudy ne zbyraju, ae zawahawsia, nacze szczo
pryhadaw, i raptom poczuw wadnyj hoos, jakyj niby naeaw zowsim ne meni, szczo sprawdi
ja maju namir pojichaty do mista, i jakszczo mona
Ot i czudowo, skazaw win. My we wstaway z-za stou. O kotrij hodyni wam
najzrucznisze?
My obminiaysia szcze kilkoma wwiczywymy frazamy; ysze todi meni stao zrozumio,
szczo win, oczewydno, pospiszaje, i ja skazaw jomu, szczo mou jichaty koy zawhodno. Domowyysia za piwhodyny.
Ja pidniawsia do sebe, dosy-taky zdywowanyj tym, jak use obernuosia. Ja ne maw z
nym niczoho spilnoho. I meni zowsim ne chotiosia do mista. Ote, nawiszczo wsia cia prohulanka? Do toho meni zdawaosia, nibyto win trochy peresoyw u swojij lubjaznosti. Kine
kincem, jakby ja j sprawdi pospiszaw do mista, roboty napewno ne day b meni propasty abo
dobyraty piszky. Czy, moe, Marger chotiw czoho od mene? Ae czoho? Ade win mene
zowsim ne znaw. Otak ja amaw sobi nad cym hoowu, poky ne nastaw umowenyj czas, i todi
zijszow unyz.
Joho druyny ne buo nide wydno; ne wyzyrnua wona j u wikno, szczob iszcze raz paproszczatysia z nym. Spoczatku my mowczky sydiy w prostorij maszyni, dywlaczy na poworoty j zakruty szose, szczo zmijiosia pomi pahorbamy. Potrochu zawjazaasia rozmowa. Z
neji ja diznawsia, szczo Marger inener.
Siohodni meni same treba perewiryty miku seek-stanciju, skazaw win. Wy,
meni zdajesia, te kibernetyk?
Z epochy kamjanych sokyr, widpowiw ja. Wybaczte a zwidky wy znajete?
U Biuro podoroej meni skazay, chto bude naszym suputnykom, bo, cikom pryrodno, ce mene cikawyo.
Aha.
My trochy pomowczay: sporudy z kolorowoji pastmasy myhotiy wse czastisze: nabyaysia okoyci mista.
Jakszczo mona Ja chotiw pocikawytysia, czy may wy koy-nebu sprawu z awtomatamy? raptom zapytaw win; i ne stilky iz zmistu cioho pytannia, skilky z tonu ja
zbahnuw, szczo mojij widpowidi Marger nadaje pewnoho znaczennia. Szczo win maw na
uwazi? Szczo same?
Was cikawla nepoadky? Jich u nas wystaczao. A wtim, ce pryrodno; to buy modeli straszenno zastariy poriwniano z waszymy

 Ni, ne taki nepoadky, szwydko ozwawsia win, ja maju na uwazi skorisze pereboji w roboti, wykykani podibnoju zminoju umow My we, na al, ne majemo moywosti
wyprobowuwaty awtomaty w takych nadzwyczajnych obstawynach.
Teper use zweosia do czysto technicznych probem. Joho prosto cikawyo, jak wyhladay pewni parametry funkcinuwannia eektromozku w sferi potunych magnitnych poliw,
u tumannostiach, u wyrach perturbaciji tiainnia, ae ja ne buw pewnyj, czy ci widomosti ne
je czasom danymy z archiwu ekspedyciji, jakyj poky szczo ne dozwoyy opublikuwaty. Ja rozpowiw te, szczo znaw, a detalniszi dani poradyw jomu wziaty u Turbera zastupnyka naukowoho keriwnyka ekspedyciji.
A mih by ja posaty na was?
Zwyczajno.
Win hariacze podiakuwaw. Ja buw trochy rozczarowanyj. Tilky j usioho? Prote zawdiaky cij rozmowi mi namy wstanowywsia jakyj profesijnyj kontakt, i ja w swoju czerhu
zapytaw pro charakter joho roboty; ja ne znaw, szczo to za seekstancija, jaku win maw perewiriaty.
Ta niczoho cikawoho. Zwyczajnyj skad bruchtu Wasne kauczy, ja woliw by pryswiatyty sebe teoretycznij roboti, a ce ysze praktyka, zresztoju, ne due cikawa.
Praktyka? Robota na skadi bruchtu? Tobto jak? Ade wy kibernetyk, ote
Jdesia pro kibernetycznyj brucht, pojasnyw win z krywoju posmiszkoju. I dodaw
niby trochy pohordywo: Bo my, znajete, due oszczadywi. Dbajemo pro te, szczob niszczo
ne propadao U swojemu instytuti ja mih by pokazaty wam czymao cikawych reczej, ae tut
szczo
Win znyzaw peczyma; hlider zjichaw z szose, prosyznuw pid wysoku metaewu bramu
j zupynywsia na szyrokomu zawodkomu podwirji; ja pobaczyw riady transporteriw, wantani krany, szczo podibne do modernizowanoho martena.
Zaraz ja widdam maszynu u wasze rozporiadennia, skazaw Marger. Z wikoncia w
stini, bila jakoji my stojay, wysunuwsia robot i szczo jomu skazaw. Marger wyjszow z hlidera, ja pobaczyw, jak win estykuluje, a potim zakopotano obernuwsia do mene:
Nu j dia, promowyw win. Hoor zachworiw Ce mij koega, samomu meni ne
mona; szczo teper robyty?!
A szczo tam take? zapytaw ja i te wyjszow.
Perewirku musia prowodyty dwoje ludej; prynajmni dwoje, pojasnyw win. Raptom obyczczia joho projasnio. Lubyj Breg! Ade wy kibernetyk! Jakby wy pohodyy!
Oho, usmichnuwsia ja, kibernetyk? Antycznyj, treba dodaty. Ade ja niczoho ne
znaju.
Ta ce czysta formalnis! perebyw win. Techniczni sprawy ja wimu, zrozumio,
na sebe, jdesia ysze pro formalnyj pidpys i niczoho bilsze!
On jak? ozwawsia ja tycho. Ja dobre rozumiw, szczo win pospiszaje do inky, ae
meni nikoy ne podobao udawaty z sebe toho, kym ja nasprawdi ne buw; ne wmiju ycemiryty i tomu odwerto skazaw jomu pro ce jak mih mjako. Win pidniaw ruky, nacze zachyszczajuczy.
Ta pi, zrozumijte mene prawylno, proszu! Chiba szczo wy pospiszajete kudy, ade u
was buy jaki sprawy w misti. To ja we jako wybaczajte, szczo
Sprawy mou zaczekaty, widpowiw ja. Bu aska, skai, szczo treba; jakszczo
ja zmou, dopomou.
My uwijszy do bioho budynku, szczo stojaw trochy oddalik wid inszych; Marger powiw
mene korydorom, zowsim bezludnym, u niszach jakoho stojao kilka neruchomych robotiw.
U maekomu, prosto obstawenomu kabineti win wyjniaw iz stinnoji szafy kupku paperiw i,
rozkadajuczy jich na stoli, poczaw pojasniuwaty, w czomu polahaje joho, abo skorisze nasze,
zawdannia. Z nioho ne wyjszow by wykadacz; skoro ja poczaw sumniwatysia i w tomu, szczo
Marger zroby naukowu karjeru we czas win perebilszuwaw moji znannia i posyawsia na

reczi, pro jaki ja nikoy ne czuw.

Ja zmuszenyj buw czasteko perebywaty joho i stawyty eementarni zapytannia, ae win,
iz zrozumiych pryczyn zacikawenyj u tomu, szczob ne obrazyty mene, spryjniaw usi projawy
moho neuctwa mao ne jak czesnoty. Nareszti ja dowidawsia, szczo we desiatky rokiw, jak
wyrobnyctwo j yttia twerdo rozmeowani.
Wyrobnyctwo buo awtomatyczne i perebuwao pid nahladom robotiw, za jakymy steyy inszi roboty, i w joho procesi we ne buo miscia dla ludej. Suspilstwo isnuwao samo po
sobi, a roboty j awtomaty sami po sobi; i tilky szczob ne dopustyty neperedbaczenych widchye wid raz i nazawdy zawedenoho poriadku w mechanicznij armiji praci, jiji robotu
peridyczno perewiriay specilisty. Marger buw odnym iz nych.
Napewne, skazaw win, use bude w normi, i my, ohlanuwszy okremi wyrobnyczi
wuzy, postawymo pidpysy.
Oce i wse.
Ae ja ne znaju nawi, szczo tut wyroblaju pokazaw ja na budynky za wiknom.
Ta niczoho! wyhuknuw win. Ce prosto zwayszcze bruchtu ade ja wam kazaw.
Meni ne due podobaa usia cia istorija, ta widstupaty buo pizno.
Harazd ote, szczo ja muszu robyty?
Te same, szczo j ja: obijty agrehaty My zayszyy papery w kabineti i wziaysia do
roboty. Ierszoju ohlanuy weyku sortuwalniu, de awtomatyczni czerpaky zahribay cili kupy
blachy, rozbytych korpusiw, mjay jich i kyday pid presy. Boky detaej, szczo wypaday z-pid
presiw, powertaysia konwejjeramy na hoownyj transporter. Bila wchodu Marger nadiw na
yce maeku masku z ltrom i podaw meni druhu; rozmowlaty whoos buo nemoywo: stojaw straszennyj hurkit. Irawa kuriawa czerwonymy chmaramy wylitaa z-pid presiw. My
projszy szcze odyn cech, de te hurkotio, i eskaatorom pidniaysia na druhyj powerch. Tam
szerengy rolhancziw pohynay brucht, szczo sypawsia sucilnym potokom, podribnenyj, ue
zowsim bezformnyj. Powitriana gaereja wea szczo budynku nawproty. Zajszowszy tudy,
Marger zwiryw napysy kontrolnych pryadiw, i my poprostuway na zawodke podwirja, de
do nas pidijszow robot i skazaw, szczo (inener Hoor prosy Margera do teefonu.
Wybaczte, ja na chwyynku, zaraz powernusia! wyhuknuw Marger i pobih krutymy
schodamy do sklanoho pawiljonu. Ja zayszywsia sam na rozpeczenych soncem kamja-janch
pytach. Ozyrnuwsia nawkoo; budynky z toho boku podwirja my we widwiday. To buy sortuwalni ta presuwalni cechy; zawdiaky znacznij widstani, a tako zwukoizolaciji zwidty ne
doynao odnoho zwuku. Za pawiljonom, de znyk Marger, okremo stojawnykyj, due
dowhyj budynok, szczo na zrazok baraka z blachy; ja popriamuwaw do nioho, spodiwajuczy
znajty zatinok, ae metaewi stiny pasziy arom. Ja we chotiw buo widijty, koy poczuw jakyj nezrozumiyj zwuk, szczo jszow z baraka, wwuk, pochodennia jakoho ne mih wyznaczyty; krokiw za trydcia dali pobaczyw staewi dweri. Pered nymy stojaw robot. Koy ja nabyawsia, win widczynyw jich i widstupyw ubik. Nezrozumili zwuky zaunay hoosnisze. Ja
zazyrnuw u prymiszczennia; tam buo ne tak ue j temno, jak meni zdaosia w perszu my.
Stojaa taka speka, szczo n edwe dychaw; ja zrazu piszow by zwidty, jakby mene ne wrazyy
dywni, schoi na ludki hoosy neczenorozdilni, zyti w chrypkyj chor, newyrazni, urywczasti, niby de belkotia kupa zipsowanych teefoniw. Ja zrobyw dwa nepewnych kroky,
szczo chriasnuo u mene pid nohoju ozwaosia z pidohy:
Proszu wuas proszszu wuas proszszu asskawo
Ja ostowpiw. Zaduszywe powitria mao prysmak zaliza. Z pidohy szepit:
Proszu asskawo ohlanuty proszszu wuas
Do nioho douczywsia druhyj monotonnyj hoos, szczo rozmirene prokazuwaw:
Anomalija pozaseredowna asymptota kulasta polus u neskinczennosti dolinijne
spiwwidnoszennia hoonomiczne spiwwidnoszennia napiwmetrycznyj prostir sferycznyj prostir najienyj prostir zahybenyj prostir
Proszszu wuas do posuh proszszszu asskawo proszszu wuas

Suti szeestia, szepotia, ya; chrypkyj szepit spowniuwaw use nawkoo.

Panetarnyj ywotwir, joho hnyjucze booto, je swit isnuwannia, poczatkowa faza, i
postaje z krywawych tisto-mozkowych mi, szczo luby
brek-break-brabzel-be bre weryskop
kas mnymych kas mohutnich kas poronij kas kase
proszszu wuas proszszu wuas asskawo ohlanuty proszszu
tssstycho
ty
sso
czujesz meene
czuuu
moesz mene torknuty?
brek-break-brabzel
ne maju czym
szszkoda po pobaczyw by, jakyj ja byskuczyj i choodnyj
chaj widdadu meni zz zbroju, zootyj mecz z dawnich-dawen roz zutomu,
wnoczi
to ostanni zusylla inkarceraciji majstra czetwertuwannia ta byttia, bo schody, schody bezludne koroliwstwo
ja nowyj Ja zowsim nowyj nikoy ne buw spajanyj z tuubom mou dali proszu
proszszu wuas
Ja ne znaw, kudy hlanuty, bo mao ne zduriw wid speky ta cych dykych hoosiw. Wony
ynuy zwidusil. Wid zemli do wikonnych szcziyn pid skepinniam temniy kupy rozbytych i
spotworenych tuubiw; kwoli promeni, szczo de-ne-de pronykay kri szparyny, sabo widbywaysia na jichnij poniweczenij powerchni.
ja ma aw tymczasowyj de fekt, ae ja we spraw nyj, we baczu
szczo baczysz temno
ja i tak baczu
proszu ysze wysuchaty ja due cinnyj wyznaczaju najmenszu wtratu energiji,
wyjawlaju bukajuczyj strum, kone perewantaennia, proszu ysze wyprobuwaty mene
cia cia wibracija tymczasowa wona ne maje niczoho spilnoho proszu
proszszu wuas proszszu asskawo
Tistohoowi swoju fermentaciju wwaay za duch, rizniu ludej za istoriju, zasoby,
szczo widstroczuju jichnij rozkad za cywilizaciju
proszu mene ysze mene ce pomyka
proszszu wuas proszszu asskawo
ja was ochoroniatymu
chto ce
szczo
chto ochoroniatyme?
Powtoriujte za mnoju: woho spajaje mene ne z usim, a woda ne wsioho peretwory
w iru, mojimy worotamy bude i te, i druhe, i ja uwijdu
tssstycho!!
kontemplacija katoda
katodoplacija
ja tut czerez pomyku Ja myslu ade ja myslu
ja ce dzerkao zrady
proszszu wuas do posuh proszszu asskawo ohlannuty
wytik nadkincewych wytik tumannostej wytik zirok
Win zaraz tut!! skryknuo szczo; i znenaka zapaa tysza, maje taka raziucza w

swojemu napruenni, jak bahatohoosyj chor, kotryj pereduwaw jij.

Posuchajte!! promowyo szczo; ne znaju, zwidky wynyka cia pewnis, ae ja widczuwaw, szczo sowa zwerneni do mene.
Ja ne ozwawsia.
Posuchajte proszu chwyynu uwahy. Posuchajte, ja ne takyj. Ja tut czerez pomyku Nawkoo zahomonio.
Tycho! Ja ywyj! odyn hoos perekryw inszi. Tak, mene siudy kynuy, zakyday
blachoju nawmysne, szczob ne buo wydno, ae proszu ysze prytuytysia wuchom, i wy poczujete pulsi
Ja te! perekryczaw joho inszyj hoos. Ja te! Proszu was! Ja buw chworyj, i pid
czas chworoby meni zdaosia, szczo ja maszyna, ce buo boewilla, ae zaraz ja we zdorowyj!
Challister, sam Challister moe zaswidczyty, proszu zapytaty joho! Proszu zabraty mene
zwidsy!
Proszszu wuas proszszu asskawo.
brek, break
do posuh
Barak zahomoniw, zatriszczaw, zaementuwaw irawymy hoosamy, i ja poczaw widstupaty; zadkujuczy, wyskoczyw na podwirja i prymruyw zaslipeni oczi. Jaku my ja stojaw,
prykrywajuczy jich rukoju; za mnoju poczuwsia dowhyj hurkit robot zaczyniaw dweri j zamykaw jich na zasuw.
Posuchajtse doynuo szcze raz kri stiny. Proszszu do possuh pomyka
Ja promynuw sklanyj pawiljon, ne znajuczy, kudy jdu meni ysze chotiosia buty jaknajdali wid cych hoosiw, ne czuty jich; ja zdryhnuwsia, koy widczuw na peczi nespodiwanyj
dotyk. Ce buw Marger, switowoosyj, harnyj, usmichnenyj.
Och, wybaczte, szanownyj Breg, sto raziw wybaczte, szczo tak dowho
Pip bude z nymy? perebyw ja joho maje newwiczywo, pokazujuczy rukoju na
dowhyj barak.
Probaczte, zaklipaw win oczyma, z kym? Win odrazu zrozumiw i zdywuwawsia:
To wy tam buy? Ne treba buo
Jak to ne treba?
Ae to brucht.
Brucht?
Brucht na perepawku, we rozsortowanyj. Chodimo? Nam treba pidpysaty protoko.
Zaraz. A chto ce roby sortuwannia?
Chto? Roboty.
Szczo?! Sami roboty?
Zwyczajno.
Win zamowk pid mojim pohladom.
Czomu jich ne remontuju?
Bo ce ne wyhidno powilno widpowiw win z podywom.
I szczo z nymy robla?
Z bruchtom? Zwozia otudy, pokazaw win na strunkyj syuet marteniwkoji peczi,
szczo stojaa okremo.
U kabineti na stoli we eay pryhotowani papery protoko perewirky, ice jaki papirci; Marger zapownyw po czerzi rubryky, rozpysawsia j podaw meni ruczku. Ja pokrutyw
jiji w palciach.
A szczo, koy pomyka
Jak ce?
Tam, u tomu bruchti, jak wy joho nazywajete, czy ne mou wyjawyty Jaki

sprawni, cikom prydatni, jak wy hadajete?

Win dywywsia na mene tak, nacze ne rozumiw toho, szczo ja kau.
U mene skaosia take wraennia, powilno zakinczyw ja.
Ae to ne nasza sprawa, zapereczyw win.
Ni? A czyja?
Robotiw.
Tobto ade my may jich perewiriaty.
Ta ni, wsmichnuwsia win z poehszenniam, zrozumiwszy nareszti, szczo mene turbuje. Ce ne maje z tym niczoho spilnoho. My perewiriajemo synchronizaciju procesiw, jichnij temp i efektywnis, ae ne wdajemosia do takych detaej, jak sortuwannia. Ce nas ne obchody. Ce ne tilky nepotribno, a j nemoywo, bo na konu ludynu prypadaje nyni wisimnadcia awtomatiw; z nych byko pjaty szczodnia zakinczuje swij cyk i jde w brucht. Ce daje
szczodnia byko dwoch miljardiw tonn metau. Wy sami baczyte, szczo my ne mohy b za
cym steyty, ne kauczy we pro te, szczo nasza systema pobudowana wasne na tomu, szczo
ne my dbajemo pro awtomaty, a wony pro nas.
Niczoho ne skaesz, ogiczno. Ja pidpysaw papery. My we may rozijtysia, koy nespodiwano dla samoho sebe ja zapytaw joho, czy wyroblajusia ludynopodibni roboty.
Wasne kauczy, ni, skazaw win i neriszucze dodaw: Narobyy wony u swij czas
nam kopotu
Jak ce?
Ta wy znajete ineneriw! Wony stworyy taki modeli robotiw, szczo jich ne mona
buo widriznyty wid ywoji ludyny. Dekomu ce ne spodobaosia
Ja odrazu pryhadaw scenu na korabli, jakym pryetiw z Misiacia.
Ne spodobaosia? powtoryw ja. Moe, ce buo szczo podibne do fobiji?
Ja ne psychoog, ae ce, mabu, mona tak nazwaty. Zresztoju, to stara istorija.
I we nema takych robotiw?
Awe. Wony zustriczajusia ysze na raketach korotkoho radisa. Wam ne dowodyosia baczyty takoho?
Ja szczo proburmotiw.
Wy szcze wstyhnete wadnaty swoji sprawy? raptom zanepokojiwsia win.
Jaki sprawy?
Ja pryhadaw, szczo howoryw jomu, niby maju jaki sprawy w misti. My poproszczaysia
bila wychodu iz stanciji, kudy win prowiw mene, ne perestajuczy diakuwaty za dopomohu.
Ja pochodyw wuyciamy, zajszow do realu, wyjszow zadowho do kincia bezhuzdoji wystawy i pojichaw do Kawestry w zowsim pohanomu nastroji. Hlider ja widpustyw za jakyj
kiometr wid wiy i resztu szlachu projszow piszky. Wse harazd. Ce mechanizmy z metau,
drotu, ska, jich mona skadaty j rozbyraty, mirkuwaw ja, we czas powertajuczy u dumci w
toj cech, u temriawu, spownenu urywczastymy hoosamy, chymernym belkotinniam, w jakomu zwuczay rozpacz i strach. Szczodo cioho ja mih wwaaty sebe specilistom, ja dobre
znaw, szczo taks strach; ach pered raptowym znyszczenniam ne buw dla mene kcijeju, jak
dla nych, dla cych mudrych konstruktoriw, jaki tam produmano wse organizuway: roboty
zajmaysia sobi podibnymy a do kincia, a ludy ni w szczo ne wtruczaysia. Ce buo zamknene
koo doskonaych agrehatiw, jaki sami sebe tworyy, widtworiuway y nyszczyy, a ja mih tilky
pasywno prysuchatysia do symptomiw mechanicznoji ahoniji.
Ja zupynywsia na pahorku. Krajewyd pid pryzachidnym soncem buw newymowno krasywyj. Zridka hlider, wybyskujuczy, jak czornyj snariad, prolitaw striczkoju szose, cilaczy w
obrij, nad jakym daekym houbuwatym konturom wymalowuwaysia hory. I raptom ja widczuw, szczo ne mou na ce dywyty, nenacze ja pozbawenyj takoho prawa. Ja posydiw pid
derewamy, zakrywszy obyczczia rukamy i szkodujuczy, szczo powernuwsia. Koy ja zachodyw
do wiy, biyj robot pidijszow do mene:

 Was prosia do teefonu, kondencilno powidomyw win. Daeka linija: Jewrazija.

Ja pospiszyw slidom za nym. Teefon buw u choli, i pid czas rozmowy ja baczyw sad kri
sklani dweri.
Hal? prounaw daekyj, ae czitkyj hoos. Ce Oaf.
Oaf Oaf!!! radisno wyhuknuw ja. Chopcze, de ty?!
U Narwiku.
Jak sprawy? Szczo robysz? Ty oderaw moho ysta?
Toczno. Tomu j znajszow tebe tak szwydko. Pauza.
Szczo robysz? powtoryw ja, zdajesia, we ne tak upewneno.
A szczo ja maju robyty? Niczoho ne roblu. A ty?
Ty buw u Adapti?
Buw. Ae tilky odyn de. Wyrwawsia. Ne mih, znajesz
Znaju. Suchaj, Oafe Ja najniaw tut wiu. Pryjidaj siudy!
Win widpowiw ne widrazu. A koy ozwawsia, w hoosi joho zwuczao wahannia.
Ta ja b ne proty Ja pryjichaw by, Hal, ae znajesz, szczo nam howoryy
Znaju. Ae wony nam niczoho ne zrobla. Zresztoju, nu jich k bisu. Pryjidaj.
Ae, Hal, czy ty pewen Czy ne bude
Szczo?
Hirsze.
Zwidky ty wziaw, szczo meni pohano? Ja poczuw joho korotkyj smich, skorisze
zitchannia: tak tycho win smijawsia.
Todi naszczo ja tobi tam potriben? zapytaw win.
Oafe, suchaj. Tut szczo schoe na daczu, znajesz. Wia, basejn, sad. Tilky ty
znajesz, jak teper use, znajesz, jak wony ywu, ha?
Trochy we znaju.
Ton, jakym ce buo skazano, buw krasnomowniszyj wid samych sliw.
Ote, suchaj uwano. Pryjidaj siudy. Ae sperszu dista de bokserki rukawyci.
Dwi pary! Popraciujemo w sparingu. Pobaczysz, jak bude czudowo!
Czoowicze! Hal! Zwidky ja wimu tobi ci rukawyci? Ade cioho nema we bahato
rokiw.
Mona zamowyty. Szczob ne distaty czotyry parszywi rukawyci! Zrobymo sobi neweyczkyj ryng, potowczemosia trochy. Udwoch, Oafe! Spodiwajusia, ty czuw ue pro betryzuwannia, ha?
Awe. Skazaw by tobi, szczo ja pro ce dumaju, ae ne choczu po teefonu.
Suchaj. Pryjidaj. Zrobysz, jak ja skazaw?
Win mowczaw dobru chwyynu.
Ne znaju, czy ne maje jakyj sens, Hal.
Harazd. Koy tak, skay meni, jaki w tebe pany. Jakszczo ty majesz jaki pany, to,
zwyczajno, ja ne moroczytymu tobi hoowy swojimy wyhadkamy.
Anijakisikych, widpowiw win. A ty?
Ja pryjichaw, nu, widpoczyty, powczyty, poczytaty, ae ce ne jaki tam pany, a take
sobi prosto ja niczoho inszoho ne mih prydumaty.
Oaf?
Schoe, szczo my startuway odnakowo, proburmotiw win. Hal, kine kincem,
ce puste. Ade ja zmou powernutysia w bu-jakyj moment, koy wyjawysia
Ta hodi tobi, kynuw ja neterplacze. Wzahali nema pro szczo howoryty. Pakuj
manatky i wyjidaj. Koy budesz?
Mou nawi zawtra wranci. Ty sprawdi choczesz poboksuwaty?
A ty ni? Win zasmijawsia.
Choczu. I napewno z cijeji samoji pryczyny, szczo j ty.

 Skazano zrobeno, kwapywo pidsumuwaw ja. Czekaju tebe.

My poproszczaysia.
Ja piszow nahoru.Sered reczej, szczo eay w okremomu czemodani, ja znajszow motuzok. Tam buw weykyj motok. Motuzok dla ryngu. ysze czotyry stowpczyky, huma abo pruyna, i matymemo ryng. Bez suddi. Win nam ne bude potribnyj.
Potim ja siw za knyky. Ae hoowa w mene bua nemow betonna. Koy zi mnoju take
traplaosia, ja whryzawsia w tekst, jak korojid u skamjanie derewo. Ae siohodni czytannia
dawaosia meni wako, jak nikoy. Za dwi hodyny ja perehlanuw dwadcia knyok i na odnij
ne mih zoseredytysia bilsz jak na pja chwyyn. Nawi kazky widkynuw. Prote ja wyriszyw ne
zdawatysia. Uziaw te, szczo wwaaw najwaczym monograju z analizu metaheniw, i nakynuwsia na perszi riwniannia.
Matematyka, odnak, dijaa na mene bahotworno, bo za hodynu ja raptom zrozumiw,
pro szczo jdesia, i mao ne rozkryw rota wid podywu pered cym Ferre jak mih win take
zrobyty, ade nawi teper, jduczy we protorowanym szlachom, ja czasom ne uswidomluwaw,
jak ce widbuwajesia; a win e musyw use ce wziaty z chodu.
Ja widdaw by usi zirky, szczob chocz protiahom misiacia maty prybyzno taku hoowu,
jak u nioho.
Sygna prospiwaw zaproszennia na weczeriu, i ja z prykrym poczuttiam zhadaw, szczo
ja tut ue ne sam. Z sekundu mirkuwaw, czy ne poweczeriaty w swojij kimnati. Meni stao
soromno samoho sebe. burnuw pid liko toj achywyj kostium, szczo robyw mene schoym
na mawpu, nakaczanu powitriam, odiahnuw swij bezcinnyj staryj prostoryj swetr i spustywsia
w jidalniu. Wony we buy za stoom. Obmin prywitanniamy i mowczanka. Ta j wony, wasne, ne rozmowlay. Sowa ne buy jim potribni. Posmiszka, ruch hoowy, promowystyj
pohlad. I powoli w mojij duszi poczaa narostaty choodna chwyla, ja widczuwaw, jak swerbla
meni ruky: schopyty, stysnuty, rozczawyty! Czomu ja takyj dykyj? dumaw ja z rozpaczem.
Czomu zamis toho, szczob mirkuwaty pro knyku Ferre, pro probemy, rozrobeni Starkom, zamis dbaty pro swoji sprawy ja muszu styskaty szczeepy, szczob ne wtupytysia w diwczynu, jak wowk?
Ae ce buo szcze niczoho. Po-sprawniomu ja zlakawsia ysze todi, koy nahori zaczynyw
za soboju dweri kimnaty. W Adapti skazay, szczo ja cikom normalnyj. Doktor iuffon powtoryw te same. Ae czy moha normalna ludyna widczuwaty te, szczo widczuwaw ja w ciu
my? Zwidky ce w meni wziaosia? Ja buw ne dijowoju osoboju, a ysze swidkom. Widbuwaosia szczo newidworotne, jak ruch panety, maje nepidehe kontrolu. Ja pidijszow do
wikna, hlanuw u temnyj sad i zrozumiw, szczo ce widczuttia zjawyosia w mene pid czas
obidu, z perszoji chwyyny. Same tomu ja i pojichaw do mista, same tomu zabuw pro hoosy
w temriawi.
Ja buw hotowyj na wse. Zarady cijeji diwczyny. Ja ne rozumiw, jak ce staosia, czomu
tak staosia. Ne znaw, czy ce kochannia, czy boewilla. Meni buo bajdue. Ja znaw ysze te,
szczo dla mene we niszczo ne mao znaczennia. I ja borowsia z cym, stojaczy bila widczynenoho wikna, prytysnuwszy czoom do choodnoji framuhy j widczuwajuczy strach pered samym soboju.
Ja muszu szczo zrobyty, howoryw ja sobi. Muszu szczo zrobyty. Ce mynesia.
Wona ne moe mene chwyluwaty. Ja jiji ne znaju. Wona nawi ne taka we j harna. Ade ja
niczoho ne zroblu. Ne zroblu, bahaw ja sebe, ne zroblu odnoji O nebo!
Ja uwimknuw swito. Oaf. Oaf mene wriatuje. Rozpowim jomu wse. Win mene zabere.
Pojidemo kudy. Ja zroblu, szczo win skae, wse. Win zrozumije. Win bude tut ue zawtra.
Jak dobre. Ja chodyw po kimnati. Widczuwaw koen mjaz: ne tio, a kubok zwiriat; wony
napruuwaysia, boroysia odne z odnym. Ja kynuwsia na liko, zatysnuw zubamy kraj kowdry
i skryknuw; kryk buw ne schoyj na schypuwannia suchyj, ohydnyj. Ne chotiw ja, ne chotiw nikoho skrywdyty i wodnoczas znaw, szczo meni nema za szczo sobi dorikaty, szczo ne
dopomoe meni ni Oaf, ni chto inszyj.

Ja pidwiwsia. Za desia rokiw ja nawczywsia wyriszuwaty wse momentalno. Meni dowodyosia wyriszuwaty pytannia yttia i smerti swoho j inszych. U taki chwyyny mene
projmaw chood, mozok mij stawaw nemowby aparatom, stworenym dla toho, szczob pidrachuwaty za i proty, wse zwayty i rozwjazaty odrazu j ostatoczno. Nawi Dimma, jakyj
ne lubyw mene, wyznawaw moju bezstoronnis. Zaraz, koy b i chotiw, ja ne mih dijaty inaksze, ni todi, za krajnich obstawyn; teper te nastaw takyj moment. Ja pobaczyw u dzerkali
wasne obyczczia, switli, maje bili oczi, zbilszeni zinyci; dywywsia z nenawystiu, a potim
widwernuwsia, ja ne mih nawi dumaty pro te, szczob lahty w liko. Zwidty, de stojaw, ja
perekynuw nohy czerez pidwikonnia. Do zemli buo czotyry metry. Ja strybnuw, bezszumno
torknuwsia nohamy zemli i tycho pobih u bik basejnu. Obmynuw joho. Wybih na dorohu.
Szose weo w uzhirja, zwywajuczy sered nych fosforujuczoju zmijkoju, wuem, a poky ne
obrywaosia w temriawi switoju ryskoju. Ja bih czymraz szwydsze, szczob znesyyty swoje
serce, wono byosia rozmirene j potuno; mczaw, moe, z hodynu, poky ne pobaczyw poperedu wohniw jakycho budynkiw. Ja powernuw nazad. Buw ue wtomenyj, ae same tomu
ne zmenszuwaw tempu. Tak tobi! tak! tak! howoryw ja sobi j bih dali, bih, a poky ne
naskoczyw na podwijnyj riad ywopotu to buw sad wiy.
Zachekanyj, ja zupynywsia pered basejnom, prysiw na betonnyj kraj, schyyw hoowu i
pobaczyw zirky. Ja ne chotiw jich baczyty. Wony buy meni nepotribni. Ja buw boewilnyj,
skaenyj, koy borowsia za prawo braty uczas w ekspedyciji, koy dawaw robyty z sebe w grawirotorach miszok z krowju. Naszczo meni ce buo potribno? Czomu ja ne znaw, szczo treba
buty zwyczajnoju, zwyczajnisikoju ludynoju, szczo inaksze ne mona, ne warto yty?
Ja poczuw kroky. Wony projszy powz mene. Win obijmaw jiji peczi, wony micno prytysnuy odne do odnoho. Win nachyywsia. Tini jichnich holiw zyysia.
Ja pidwiwsia. Win ciuwaw jiji. Wona hadya joho woossia. Ja baczyw bili smuhy jiji
ruk. Sorom, szcze ne znajomyj meni, mow hostre ezo, proszyw mene naskri. Ja, zorianyj
mandriwnyk, towarysz Ardsra, powernuwszy na Zemlu, stojaw u sadu y dumaw ysze pro te,
szczob widniaty diwczynu w jakoho czoowika, ne znajuczy ni joho, ni jiji, twariuka, sprawnia twariuka z zirok, nawi hirsze, hirsze
Ja ne mih dywytysia. I dywywsia. Nareszti wony, ne pospiszajuczy, widijszy, obniawszy, a ja, obbihszy basejn, pomczaw upered. Raptom pered mojimy oczyma wyris weykyj
czornyj syuet, i maje wodnoczas ja wdarywsia ob szczo rukamy. Ce buw awtomobil.
Nawpomacky ja znajszow dwerciata. Koy widczynyw jich, spaachnua ampoczka.
Teper ja robyw use pospichom, ae ciespriamowano, zoseredeno, nenacze maw kudy
jichaty, nacze musyw
Motor ozwawsia. Ja powernuw rul, wkluczyw fary i wyjichaw na szose. Ruky moji zehka
tremtiy, i ja micnisze stysnuw rul. Raptom ja zhadaw pro czornu skryku, rizko zahalmuwaw, a maszynu wyneso na kraj szose, wyskoczyw, pidniaw kapot i poczaw hariaczkowe
szukaty jiji. Motor wyhladaw ne tak, jak ti, z jakymy ja koy maw sprawu, i ja ne znaw, de jiji
szukaty. Moe, a tam, speredu. Prowody. Czawunnyj bok. Futlar. Szczo neznajome, priamokutne tak, wona. Instrument. Ja praciuwaw szwydko, ae uwano i tomu maje ne podriapawsia. Nareszti ja oboma rukamy wyder cej wakyj, nacze ytyj, czornyj kub i burnuw
joho w prydoroni zarosti. Ja buw wilnyj. Hriuknuw dwerciatamy, ruszyw. Zaswystiw witer.
Szwydkis zrostaa. Riwno huw motor, hucho szurchotiy szyny. Poworot. Ja, ne halmujuczy,
obrizaw joho zliwa. Druhyj, krutiszyj. Nadsadno zaskrypiy koesa; ja widczuwaw, jak
straszna sya prytyskaje mene razom z maszynoju do zownisznioho boku duhy. Ae meni buo
zamao. Szcze poworot. W Apprenousi buy specilni awtomaszyny dla piotiw. My robyy na
nych karkoomni triuky, szczob wyrobyty szwydku reakciju. Ce due korysni wprawy. Dla
czuttia riwnowahiji tako. Naprykad, na poworoti nachyyty maszynu na prawi koesa i
jichaty tak jakyj czas. Koy ja ce wmiw. I zrobyw zaraz, na bezludnomu szose, wrizajuczy p
probytu faramy temriawu. Ne tomu, szczo chotiw zahynuty. Prosto meni wse buo bajdue.
Jakszczo ja neszczadnyj do inszych, to muszu buty takym i do sebe. Ja zrobyw poworot,

pidniaw maszynu tak, szczo wona chwyynu jsza na dwoch koesach, jaki nesamowyto wyszczay, i znowu kynuw u protyenyj bik; sylno wdarywsia kuzowom ob szczo temne moe,
derewo? Niczoho we ne buo, ysze wyttia motora, szczo narostao razom iz szwydkistiu, i
blidi widbytky szkay pryadiw u skli, i syczannia witru, na my ja pobaczyw nawproty hlider,
jakyj namahawsia obmynuty mene, zjichawszy na samisikyj kraj szose, i zehka powernuw
kermo. Waka maszyna zakrutya jak dmil, poczuwsia huchyj briazkit, skrehotinnia poniweczenoji blachy i temriawa j tysza.
Ja hyboko wdychnuw powitria. Ja buw neuszkodenyj, nawi ne udarywsia. Sprobuwaw zapayty fary. Marno. Pidfarnyky. Odyn zaswitywsia. Ja zapustyw motor. Maszyna,
wako chrypuczy, wyliza na szose. Odnacze ce b.ua dobra maszyna, jakszczo suchaa mene
pisla wsioho toho, szczo ja z neju wyroblaw. Nazad ja jichaw powilnisze. Ae koy ja pobaczyw
poworot, noha sama natysnua na pedal, i znowu ja wydawluwaw z motora wse, szczo win
mih daty, a szyny wyszczay. Zahalmuwaw ja pered samym ywopotom. Potim powiw maszynu w zarosti. Proderszy kri kuszczi, wona najichaa na jakyj pe i staa. Ja ne chotiw,
szczob baczyy, szczo ja z neju zrobyw, a tomu nakydaw na neji hiok; pered buw dobre-taky
pobytyj, a zzadu ysze neweyka wmjatyna wid perszoho udaru ob stowp czy szczo insze tam,
u temriawi.
Potim ja prysuchawsia. Budynok stojaw temnyj i mowczaznyj. Weyka tysza noczi ynua do zirok. Dodomu ity ne chotiosia. Ja widijszow wid rozbytoji maszyny, a koy trawa,
wysoka wooha trawa dosiaha meni kolin, ja wpaw u neji i eaw tak, a poky ne zasnuw.
Zbudyw mene czyj smich. Ja wpiznaw joho. Ja znaw, chto ce smijesia, szcze do toho,
jak rozpluszczyw oczi, j son mij odrazu znyk. Ja zmok do nytky, wse buo woohe wid rosy
sonce stojao szcze nyko. Na nebi mereywo biych chmarynok. A nawproty mene na maekomu czemodani sydiw Oaf i smijawsia. My pidchopyysia wodnoczas. Ruka w nioho bua
taka sama, jak i w mene weyka j twerda.
Koy ty pryjichaw?
Tilky szczo.
Ulderom?
Tak. Ja te tak spaw dwi perszi noczi, rozumijesz?
On jak?
Win ue ne posmichawsia. Ja te. Nacze szczo stao mi namy. My mowczky dywyy
odyn na odnoho wywczay.
Win buw wysokyj, moe, nawi na kilka santymetriw wyszczyj za mene, suchorlawyj.
Boroda bua zowsim jasna. Orynyj nis i korotka werchnia huba, jaka ochocze pokazuwaa
zuby; joho oczi tak samo ochocze smijaysia (blido-bakytni, wony w taki chwyyny temniszay); tonki huby e pomitno krywyysia, nacze win use spryjmaw skeptyczno moe, same
ce buo pryczynoju toho, szczo my zbyzyysia ne widrazu. Oaf buw starszyj za mene na dwa
roky; joho najkraszczym druhom buw Arder. ysze koy toj zahynuw, my podruyy po-sprawniomu. I we do kincia.
Oafe skazaw ja. Ty hoodnyj, ha? Chodim, zjimo czoho.
Strywaj, skazaw win. Szczo tam take? Ja prosteyw za joho pohladom.
A ce niczoho. Maszyna. Kupyw, znajesz, szczob pryhadaty
Bua awarija?
Tak. Jichaw unoczi, nu j
U tebe bua awarija? powtoryw win.
Ato. Ae to durnyci. Zresztoju, niczoho ne trapyo. Chodimo Jakszczo ty ne zapereczujesz, ja wimu twij czemodan
Win uziaw joho sam. Mowczky. Ne dywywsia na mene. Mjazy joho szczeep woruchnuysia.
Widczuw szczo, podumaw ja. Ne znaje, jaka pryczyna awariji, ae zdohadujesia.

Nahori ja skazaw jomu, szczob win wybraw sobi z czotyrioch wilnych kimnat jaku schocze. Win wybraw tu, z jakoji widkrywawsia hirkyj krajewyd.
Czomu ty sam jiji ne wziaw? A, znaju, posmichnuwsia win, oce zooto, prawda?
Tak.
Win torknuwsia rukoju stiny.
Spodiwaju, wona zwyczajna? Nijakych kartyn, teewizoriw?
Bu spokijnyj, ja posmichnuwsia j sobi. Ce sprawnia stina.
Ja podzwonyw, szczob poday snidanok. Chotiw posnidaty z nym sam na sam. Biyj robot prynis kawu. I szcze taciu, pownu wsioho: ce buw czudowyj snidanok. My jiy mowczky.
Ja z zadowoenniam dywywsia, jak win uje, a woruszyosia pasmo woossia nad wuchom.
Potim Oaf spytaw:
Ty szcze paysz?
Palu. Ja prywiz dwisti sygaret. Ne znaju, szczo bude dali. A poky szczo palu. Choczesz?
Daj.
My zakuryy.
Jak nam buty? Widkryjemo karty? spytaw win po dowhij pauzi.
Tak. Ja skau tobi wse. Ty meni te?
Bezumowno. Ae, Hal, ne znaju, czy warto.
Skay odne: szczo najhirsze?
inky. Znowu pomowczay.
Tak ce tomu? spytaw win.
Tak. Pobaczysz za obidom. Wia zdana w orendu nawpi meni i jim.
Jim?
Ce moode podruia.
Znowu woruchnuysia mjazy szczeep.
Ce hirsze, skazaw win.
Tak. Ja tut wid pozawczora. Ne znaju, jak ce, ae we koy rozmowlay Bez
odnoho prywodu, bez nijakych ni, ni. Zowsim ni.
Cikawo, skazaw win.
UI,o cikawo?
Ja tak samo.
To czomu ty pryjichaw?
Hal, ty zrobyw dobre dio. Rozumijesz?
Tobi?
Ni. Komu inszomu. Bo ce b dobrom ne kinczyosia.
Czomu.
Ty abo znajesz, abo ne rozumijesz.
Znaju. Oafe, szczo ce? Czy my j sprawdi dyki?
Ne znaju. Desia rokiw bez inok. Pamjataj pro ce.
Ce ne wse pojasniuje. Je w meni, znajesz, jaka neszczadnis, ja ni na koho ne zwaaju,
rozumijesz?
Szcze zwaajesz, synku, skazaw win, zwaajesz
Chaj tak, ae ty znajesz, pro szczo jdesia.
Znaju.
Znowu pomowczay.
Choczesz iszcze pobaakaty czy poboksujemo? zapytaw win.
Ja zasmijawsia.
De ty distaw rukawyci?
Ne whadajesz.
Zamowyw?
De tam. Ukraw.

 Oho!
Jij-bo. Z muzeju Meni doweosia specilno etity do Stokgolma, czujesz?
Todi chodimo.
Win rozpakuwaw swij skromnyj baga i pereodiahnuwsia. My nakynuy kupalni chaaty
i zijszy wnyz. Buo szcze rano. Snidanok podaway zwyczajno na piwhodyny piznisze.
Nam kraszcze wyjty na zadnij dwir, skazaw ja. Tam nichto ne pobaczy.
My zupynyysia bila wysokych kuszcziw. Prymjay trawu, chocz wona j tak bua dosy
nyka.
Bude syko, skazaw Oaf, czowhajuczy pidoszwoju po improwizowanomu ryngu.
To niczoho. Bude wacze.
Trochy pomoroczyy, poky nadiy rukawyci, bo ne buo komu jich zawjazaty, a wykykaty robota ja ne chotiw. Win staw nawproty mene. Tio joho buo zowsim bie. Ja skazaw:
Ty szcze ne zahoriw.
Meni buo ne do plau. Potim rozpowim. Hong.
Hong.
My poczay. Obmannyj udar. Iszcze. Win uchylawsia. Ja rozmynawsia. Jszow na bynij
bij. Zresztoju, ja ne chotiw joho pobyty. Ja buw waczyj na dobrych pjatnadcia kiogramiw, i
joho trochy dowszi ruky ne kompensuway mojeji perewahy, tym bilsze, szczo ja do toho
buw kraszczym bokserom. Tomu ja dozwoyw jomu kilka raziw stuknuty mene. Todi win opustyw ruky. Oczi joho zwuzyy. Win zywsia.
Tak ne pide, skazaw win.
Szczo ne pide?
Ky, Hal. Abo sprawnij boks abo nijakoho.
Harazd, skazaw ja, wyszkirywszy zuby, boks!
My poczay potrochu schodyty. Huczno laskay rukawyci. Oaf widczuw, szczo poczawsia sprawnij bij, i zrazu staw uwanyj. Temp narostaw. Ja robyw falszywi wypady, to liwoju,
to prawoju, serijamy, i ostannij udar maje zawdy wuczaw jomu po korpusu win ne wstyhaw. Raptom win perejszow u nastup, zrobyw czudowyj priamyj, i ja widetiw na dwa kroky.
Odrazu powernuwsia. My krulay; joho udar, mij udar z-pid rukawyci; ja widskoczyw i z
poowynnoji dystanciji udaryw prawoju. Priamyj. Ja wkaw u cej udar wsioho sebe. Oaf obmjak, na my rozkrywsia, ae widrazu piszow upered, obereno, nyko nachyywszy. Joho
rukawyci byy u peredpliczczia, achywo laskay i tilky. Prote odyn raz ja edwe wstyh uchyytysia, win zaczepyw mene rukawyceju po wuchu. Ce bua bomba, jaka zbya b mene z nih.
Znowu pokrulay. Win distaw tupyj udar u hrudy, rozkrywsia, ja mih byty, ae stojaw mow
paralizowanyj wona bua u wikni perszoho powerchu; obyczczia Zilio, jak i wbrannia na
jiji peczach. Ce trywao jaku my. Zid sylnoho udaru ja wpaw na kolina.
Probacz! poczuw ja wyhuk Oafa.
Nema za szczo to buw dobryj proburmotiw ja, pidwodiaczy.
Wikno buo we zaczynene. My boksuway szcze, moe, piwchwyyny, koy raptom Oaf
widskoczyw nazad.
Szczo z toboju?
Niczoho.
Neprawda.
Harazd. Meni rozchotiosia. Ty ne serdytymeszsia?
Czoho tam. My j tak perebray miru, jak na perszyj raz. Chodimo.
My piszy do basejnu. Oaf strybaw kraszcze za mene. Prosto czudowo. Ja sprobuwaw
zrobyty salto nazad gwyntom, jak win, ae tilky bolacze wdarywsia poperekom ob wodu. Sydiaczy na kraju basejnu, ja poywaw wodoju szkiru, szczo paaa wohnem. Oaf smijawsia.
Ty ne w formi.
Ta ni. Ja nikoy ne wmiw dobre robyty gwynty. Taki, jak ty!
Cioho ne mona rozuczytysia. Siohodni ja wpersze. A widtodi.

 Sprawdi?!
Tak. Ce czudowo.
Sonce buo we wysoko. My prostiahysia na pisku, zapluszczywszy oczi.
De wony? spytaw win pisla dowhoji pauzy.
Ne znaju. Napewne, w sebe. Jichni wikna wychodia na protyenyj bik. Ja cioho ne
znaw.
Ja poczuw, szczo win poworuchnuwsia. Pisok buw due hariaczyj.
Tak, ce czerez te, skazaw ja.
Wony nas baczyy?
Wona.
Zlakaasia proburmotiw win. Ha?
Ja ne widpowidaw. Znowu jakyj czas pomowczay.
Hal!
Szczo?
Wony we maje ne litaju, znajesz?
Znaju.
Znajesz czomu?
Zapewniaju, szczo ce ni do czoho
Ja poczaw rozpowidaty jomu te, szczo wyczytaw u Starka. Oaf eaw neporusznyj i
mowczaznyj, ae ja znaw, szczo win uwano suchaje.
Koy ja zakinczyw, win ozwaw ne widrazu.
Ty czytaw Szepli?
Ni. Jakoho Szepli?
Ni? Ja dumaw, szczo ty proczytaw use To astronom, yw u dwadciatomu stolitti.
Wypadkowo meni potrapya do ruk odna joho knyha, same pro ce. Szczo na zrazok twoho
Starka.
I ne podumaju. Znajesz, szczo ce take? Szyrma.
Tobto jak?
Tak. Zdajesia, ja znaju, szczo staosia.
Szczo?
Betryzacija. Ce mene wrazyo.
Hadajesz?!
Win rozpluszczyw oczi.
Jasno. Ne litaju i nikoy we ne budu. Bude wse hirsze. Siu-siu. ysze weyke siusiu. Wony ne mou baczyty krowi. Ne mou dumaty pro te, szczo moe statysia, koy
Strywaj, skazaw ja, ce nemoywo. Ade je likari. Musia buty chirurgy
Znaczy, ty ne znajesz?
Szczo?
Likari ysze panuju operaciju. Wykonuju jiji roboty.
Ne moe buty!
Kau tobi. Sam baczyw. U Stokgolmi.
A jakszczo potribne nehajne wtruczannia likaria?
Ne znaju Zdajesia, je jakyj zasib, za dopomohoju jakoho czastkowo usuwajusia
naslidky betryzaciji na due korotkyj czas. Toj, szczo meni rozpowidaw, ne chotiw skazaty
niczoho konkretnoho. Bojawsia.
Czoho?
Ne znaju, Hal. Dumaju, szczo wony zrobyy achywu ricz. Wony wbyy w ludyni ludynu.
Nu, ce we ty zanadto, tycho ozwawsia ja. Kine kincem
Strywaj. Ade ce zowsim prosto. Toj, chto wbywaje, hotowyj do toho, szczo joho j
samoho wbju, czy ne tak? Ja mowczaw.

 Treba, szczob ludyna moha ryskuwaty. Usim. My moemo. Wony ni. Tomu wony
tak bojasia nas.
inky?
Ne ysze inky. Wsi. Suchaj Win raptom siw.
Szczo?
Tobi day hipnahoh?
Hipna toj aparat dla nawczannia pid czas snu? Tak.
Ty korystuwawsia nym?! maje skryknuw win.
Ni a w czomu ricz?
Twoje szczastia. Ky joho w basejn.
A szczo? Szczo ce take? Ty korystuwawsia nym?
Ni. Szczo mene spokusyo, i ja wysuchaw joho ne wwi sni, chocz instrukcija zaboroniaje. Ote, ty niczoho ne znajesz!
Ja te siw.
A szczo tam take?
Win pochmuro dywywsia na mene.
Patoka! Cia kondyterka, skau tobi. Szczob ty buw ahidnyj, szczob ty buw czemnyj.
Szczob ty myrywsia z bu-jakymy prykroszczamy. A jakszczo chto tebe ne rozumije abo pohano do tebe stawysia inka, naprykad, to ce twoja wyna, a ne jiji. Szczonajwyszczym
bahom je suspilna riwnowaha, stabilizacija i tak dali i tomu podibne wse ce powtoriujesia
po sto raziw. A wysnowok: yty tycho, pysaty memuary, ne dla wydannia, a tak, dla sebe, zajmatysia sportom i samowdoskonaluwatysia. Suchaty starszych.
Ce maje zaminyty nam betryzaciju, proburmotiw ja.
Awe. Tam szcze bua kupa wsiakoji wsiaczyny: szczo ne mona nikoy wdawatysia
do syy abo agresywnoho tonu bu z kym, a wdaryty koho to we sprawnia haba, nawi
zoczyn, bo ce czasto pryzwody do strasznoho szoku. Bytysia ne mona ni w jakomu razi, bo
bjusia ysze zwiri, szczo
Strywaj-no, skazaw ja, a jakszczo z zapowidnyka wtecze dykyj zwir Prawda,
we nemaje dykych zwiriw
Dykych zwiriw nemaje, skazaw win, ae je roboty.
Szczo ty majesz na uwazi? Ty choczesz skazaty, szczo jim mona daty nakaz ubywaty?
Awe.
Zwidky ty znajesz?
Toczno ne znaju. Ae, kine kincem, nawi betryzowanyj sobaka moe skazytysia,
prawda?
Ae ae ce strywaj! Ote, wony, wychody, mou ubyty?! Daty nakaz A chiba
ce ne wse odno czy samomu wbyty, czy nakazaty komu?
Dla nych ni. Chiba szczo w krajniomu wypadku, rozumijesz? Jakszczo wynykne
jaka serjozna zahroza, nu, jak otoj skaz. Take buwaje, zwisno, ne czasto. Ae jakby my
My?
Tak, my, ty i ja, jakby my szczo nu, rozumijesz todi, oczewydno, namy zajmusia
roboty, a ne wony. Wony ne mou. Bo wony dobri.
Win trochy pomowczaw. Joho szyroki, poroewili wid soncia j hariaczoho pisku hrudy
czasto zdijmaysia.
Jakby ja ce znaw. Jakby ja ce znaw. Jakby Ja ce znaw
Peresta.
Z toboju we szczo.buo?
Tak.
Ty mene rozumijesz?
Rozumiju. Buy dwi odna zaprosya mene odrazu, jak ja wyjszow z wokzau Czy,
skorisze, wona zabraa mene z soboju. Ja zabudyw na tomu klatomu wokzali.

 Znaa wona, chto ty?

Ja skazaw jij. Spoczatku wona bojaasia, a potim nacze oswojia i znowu zlakaa. Ja
piszow do hotelu. Druhoho dnia znajesz, koho ja zustriw? Remera!
Ta szczo ty kaesz! Skilky jomu rokiw sto simdesiat?!
Ni, to buw syn toho. A wtim, i ciomu maje piwtora stolittia. Mumija. Szczo achywe. Ja z nym rozmowlaw. I.znajesz, win nam zazdry
Je czoho.
Win cioho ne rozumije. Otak, znaczy. A potim odna artystka. Realistka, po-jichniomu. Wona mnoju zachopyasia szcze b pak, ywoho pitekantropa zdybaa! Ja pojichaw
do neji, a nastupnoho dnia utik zwidty. To buw paac. Weyczeznyj. Mebli, szczo rozcwitaju,
stiny, szczo rozsuwajusia, lika, szczo whaduju dumky j baannia otak.
Uhu. Ne bojaasia?
Bojaasia, prote wypya szczo ne znaju, szczo to buo, moe, jakyj narkotyk. Perto,
zdajesia.
Perto?!
Ato. Ty znajesz, szczo ce take? Pyw?
Ni, powilno promowyw win. Ne pyw. Ae same tak nazywajesia te, szczo nejtralizuje Betryzaciju? Ne moe buty!
Tak meni skazaw znajomyj.
Chto?
Ne mou tobi skazaty, daw sowo.
Harazd. O czomu czomu wona Ja pidchopywsia.
Sidaj.
Ja siw.
A ty? zapytaw ja. Bo ja wse tilky pro sebe
Ja? Niczoho. Ce znaczy niczoho w mene ne wyjszo. Niczoho powtoryw win
iszcze raz. Ja mowczaw.
Jak nazywajesia cia miscewis? spytaw win.
Kawestra. Ae same misteczko de myli za dwi zwidsy. Znajesz szczo, pojidemo tudy.
Ja chotiw widdaty maszynu w remont. A powernemosia rozwaymosia trochy, pobihajemo.
Ha?
Hal, promowyw win powilno, staryj koniu
Ha?
Joho oczi wsmichaysia.
Bisa choczesz wyhnaty ehkoju atetykoju? Ty ose!
Tak ki czy ose? skazaw ja. Szczo tut pohanoho?
Te, szczo z cioho niczoho ne wyjde. Czy ty zaczepyw ue kotroho iz nych!
Czy czy obrazyw koho? Ni. Nawiszczo?
Ni. Czy dotorknuwsia Ja zrozumiw.
Ne buo prywodu. A szczo?
Ne radu tobi.
Czomu?
Bo ce tak, nacze ty zamachujeszsia na swoju hoduwalnyciu. Rozumijesz?
Bilsz-mensz. A szczo, jaka pryhoda? Ja starawsia ne pokazaty zdywuwannia. Na korabli Oaf buw odnym z najwytrymaniszych.
Tak. Ja wyhladaw jak ostannij dure. Ce buo perszoho dnia. Wasne kauczy, perszoji noczi. Ja ne mih wyjty z poszty tam nemaje dwerej, tilky take szczo krulaje ty
baczyw ce?
Dweri, szczo obertajusia?
Ta ni. Ce maje, zdajesia, szczo spilne z jichnioju pobutowoju grawitacijeju, znajesz.
Odnym sowom, ja zakrutywsia tam, jak u heczyku, a odyn typ z diwczynoju pokazuwaw na

mene i smijawsia
Ja widczuw, jak szkira u mene na wyyciach niby najiya.
To niczoho, szczo hoduwalnycia, skazaw ja. Spodiwaju, win ue ne smijatymesia?
Ni. U nioho zamana kluczycia.
I tobi niczoho ne zrobyy?
Ni. Bo ja ne wdaryw joho odrazu, koy wyjszow z otijeji maszyny. Ja zapytaw ysze,
szczo w ciomu smisznoho, ade mene ne buo tut tak dowho, a win znowu zasmijawsia i skazaw, pokazawszy palcem uhoru: A, ce z toho mawpjaczoho cyrku
Z mawpjaczoho cyrku?
Tak. A todi
Strywaj. Czomu z mawpjaczoho cyrku?
Ne znaju. Moe, win czuw, szczo astronawtiw krutia u centryfuhach. Ne znaju, bo
bilsze z nym ne rozmowlaw Nu tak ot. Mene widpustyy, tilky widteper Adapt na Misiaci
maje retelnisze obroblaty nowoprybuych.
Czy szcze chto maje powernutysia?
Tak. Grupa Simonidi, czerez wisimnadcia rokiw.
Todi majemo czas.
Majemo.
Prote wony poweysia z toboju po-boomu, skazaw ja. Ty zamaw jomu kluczyciu, a tebe widpustyy
Meni zdajesia, ce czerez toj cyrk, skazaw win. jim z namy znajesz jak. Ade
wony ne durni. Tym bilsze, szczo buw by skanda. Hal, czoowicze, ty niczoho ne znajesz!
Szczo?
Znajesz, czomu wony niczoho ne powidomyy pro nasze prybuttia?
Zdajesia, szczo take buo w reali. Ja ne baczyw, ae meni chto kazaw.
Tak, buo. Ty usnuw by zo smichu, jakby pobaczyw. Uczora wranci powernuasia
na Zemlu grupa doslidnykiw pozapanetnoho prostoru. Czeny grupy poczuwaju sebe dobre.
Rozpoczynajesia obrobka naukowych materiliw ekspedyciji. Kine, krapka, wse.
Ne moe buty!
Sowo czesti. A znajesz, czomu wony tak zrobyy? Bojasia nas! Tomu j rozkyday nas
po wsij Zemli. Zrozumiw?
Ni. Ja cioho ne rozumiju. Ade wony ne idity. Ty sam ce kazaw chwyynu tomu. Ne
dumaju e wony, szczo my j sprawdi chyaky, szczo my budemo kydaty na ludej i chapaty
jich za horlanku?!
Jakby wony tak dumay, to nas ne pustyy b siudy. Ni, Hal. Jdesia ne pro nas. Jdesia
pro szczo bilsze.
Ne tiahny. Kay!
Masy ne uswidomluju cioho
Czoho?
Toho, szczo hyne duch widkryttia. Szczo nemaje ekspedycij pro ce wony znaju.
Ae pro ce ne dumaju!
Hadaju, szczo ekspedycij nemaje tomu, szczo wony nepotribni. Ae je j taki, chto czudowo baczy i znaje, szczo robysia i jaki wse ce matyme naslidky. Jaki we je naslidky!
Szczo?
Siu-siu! Sho-siu powik-wiky. Ue nichto ne poety do zirok. Ue nichto ne nawaysia na nebezpecznyj eksperyment. Ue nichto ne wyprobuje na sobi nowych likiw. Tak
szczo , wony cioho ne znaju? Znaju! I jakby stao widomo, chto my taki, szczo my zrobyy,
czoho etiy, szczo ce buo, to nikoy, rozumijesz? nikoy ne wdaosia b prychowaty taku
tragediju!!
Siu-siu? spytaw ja, wywajuczy joho wyrazu; moywo, suchaczewi cijeji rozmowy

win wydawsia b smisznym, ae meni buo ne do smichu.

Awe. Tak szczo, ce ne tragedija, po-twojemu? Jak ty ce pojasnysz?
Ne znaju. Ol, suchaj. Ote, ty wwaajesz, szczo dla nas ce musy buty i zayszysia
nazawdy czymo weykym? Ade my widday nazawdy ti roky i wse, ot my i wwaajemo,
szczo ce najwaywisze. Ae, moe, ce ne tak? Treba buty objektywnym. Bo skay sam: szczo
my zrobyy?
Jak ce szczo?!
Wytruszuj miszky. Wysyp te wse, szczo prywiz z Fomalhautu.
Ty zboewoliw?
Zowsim ne zboewoliw. Jaku korys prynesa cia ekspedycija?
My buy piotamy, Hal. Spytaj Dimmu. Turbera.
Ol, ne morocz hoowy. My buy tam razom, i ty czudowo znajesz, szczo wony robyy,
szczo robyw Wenturi, poky ne zahynuw, szczo robyw Turber nu, to czoho ty tak dywyszsia?
Szczo my prywezy? Czotyry wozy riznych analiziw, spektralnych, siakych-takych, proby mineraliw, potim je ota ywyna czy metapazma, czy jak tam nazywaty otu poha z bety Arktura;
Normers perewiryw i utocznyw swoju teoriju grawimagnetycznych zbure; i szcze wyjawyosia, szczo na panetach typu S Meoli mou isnuwaty ne try, a tetra-pojidy z grupy motornych,
a na tomu klatomu misci, de mao ne skonaw Arder, nemaje niczoho, krim parszywoji awy
ta bulbaszok zawwyszky z chmaroczos! I dla toho, szczob perekonatysia, szczo ta awa zastyha takymy weykymy tryklatymy bulbaszkamy, my may wybluwaty desia rokiw i staty posmichowykom z panoptykumu! Ote, zarady jakoji choery my tudy lizy? Moesz meni skazaty? Nawiszczo nam buo wse ce?
Spokijno, skazaw win.
Ja buw zyj. I win buw zyj. Oczi joho zwuzyy. Ja podumaw, szczo my, czoho dobroho,
pobjemosia, i huby w mene zatremtiy. I todi win te nespodiwano posmichnuwsia.
Ty staryj ki, skazaw win. Ty wmijesz dowodyty ludej do skazu, znajesz?
Ty widijszow wid temy, Oafe.
Szczo widijszow? Sam widijszow! A jakby my zustriy sona, szczo maje wisim nih i
rozmowlaje samoju ysze agebroju, todi szczo, ty buw by zadowoenyj? Czoho ty czekaw wid
cioho Arktura? Raju? Trimfalnoji arky? Czoho tobi treba? Za desia rokiw ja ne czuw wid
tebe stilky durny, jak za ciu chwyynu.
Ja hyboko zitchnuw.
Oafe, ty robyszz mene durnyka. Ty znajesz, pro szczo jdesia. Ja howoryw pro te,
szczo bez cioho ludy mou yty
Szcze b pak!
Strywaj. Mou yty. I nawi, jakszczo wse tak, jak ty kaesz, jakszczo wony perestay
litaty czerez betryzaciju, to czy warto buo patyty takoju cinoju, o de probema, jaku treba
rozwjazaty, dorohyj mij!
Chiba? A prypustimo, szczo ty odruyszsia. Czoho tak dywyszsia? Ne moesz odruytysia? Moesz. Ja tobi kau, szczo moesz. I matymesz ditej. Tak ty ponesesz jich na betryzaciju z pisneju? Ha?
Ne z pisneju. Ae szczo ja zmou zrobyty? Wojuwaty z ciym switom?
Koy tak, chaj tobi dopomahaju nebesa, bakytni i czorni, skazaw win. A zaraz,
jakszczo choczesz, moemo jichaty do mista
Harazd, skazaw ja. Obid bude za dwi z poowynoju hodyny, i my wstyhnemo.
A jakby ne wstyhy, to we niczoho ne dadu?
Dadu, tilky
Ja poczerwoniw pid joho pohladom. Nacze ne pomiczajuczy cioho, win poczaw struszuwaty pisok z bosych nih. My piszy nahoru i, pereodiahnuwszy, pojichay awtomaszynoju do
Kawestry. Ruch na szose buw dosy wawyj. Wpersze ja pobaczyw kolorowi hlidery, roewi j
bio-owti. My znajszy mechanicznu majsterniu. Meni zdaosia, szczo ja pomityw podyw u

sklanych oczach robota, jakyj ohladaw rozbytu maszynu. My zayszyy jiji j powernuysia
piszky.
Wyjawyosia, szczo je dwi Kawestry stara j nowa; u starij, miscewomu promysowomu centri, ja buw nedawno z Margerom. A nowyj, modnyj, kurort kysziw lumy, zdebilszoho moodymy. U jaskrawij byskuczij odei chopci wyhladay zowsim jak rymki wojiny,
bo ci kostiumy siajay na sonci, jak koroteki aty. Bahato buo diwczat, perewano harnych,
inkoy w kupalnykach, ja b skazaw, nadto we smiywych. Jduczy porucz z Oafom, ja widczuwaw na sobi pohlady wsijeji wuyci. Barwysti grupky, pobaczywszy nas, zupyniaysia pid palmamy. My buy wyszczi za wsich, ludy ozyraysia, i ja poczuwaw sebe jako po-durnomu.
Koy my we wyjszy na szose i popriamuway polamy na piwde, u napriamku do wiy,
Oaf wyter czoo chustoczkoju. Ja te trochy spitniw.
Chaj joho czorty zaberu, skazaw win.
Pryberey do kraszczoji nahody Win kyso wsmichnuwsia.
Hal!
Szczo?
Znajesz, jak ce wyhladao? Jak scena na kinostudiji. Rymlany, kurtyzanky j
haditory.
Haditory ce my?
Awe.
Pomczay? skazaw ja.
Pomczay.
My pobihy polamy. Tak buo myl pja. Ae my wziay nadto wprawo, i doweosia powertatysia. Prote my wstyhy szcze skupatysia pered obidom

Ja postukaw do kimnaty Oafa.

Koy swij, zacho, poczuwsia hoos.
Win stojaw hoyj posered kimnaty, trymajuczy w rukach fakon, i obpryskuwaw tors jasno-owto ridynoju, szczo odrazu zastyhaa.
Ce ota ridka biyzna? skazaw ja. Jak ty moesz ce robyty?
Ja ne wziaw druhoji soroczky, burknuw win. Tobi ne podobajesia?
Ni. A tobi?
Moja soroczka poderasia.
Na mij zdywowanyj pohlad win dodaw z kysoju minoju:
Toj usmichnenyj typ, rozumijesz?
Ja niczoho ne widpowiw. Win natiahuwaw swoji stari sztany, jaki ja zapamjataw szcze
z Prometeja, i my spustyy unyz. Na stoli stojao ysze try prybory, ae w jidalni ne buo
nikoho.
Nas bude czetwero, zwernuwsia ja do bioho robota.
Ni, probaczte. Marger wyjichaw. Joho druyna, wy i Oaf Stiw. We podawaty czy
zaczekaty na inku?
To moemo zaczekaty, pospiszyw Oaf.
Dobroserdyj chope. Diwczyna jakraz uwijsza. Na nij bua ta sama spidnyczka, szczo
wczora, woossia trochy woohe, nacze wona szczojno wyjsza z wody. Ja widrekomenduwaw
jij Oafa, win powodywsia spokijno, z hidnistiu. Ja tak nikoy ne wmiw.
Rozmowlay my mao. Wona skazaa, szczo jiji czoowik musy szczotynia wyjizdyty na
try dni taka w nioho robota, i szczo woda u basejni, nezwaajuczy na sonce, ne taka we j
tepa. Ae cia rozmowa szwydko urwaasia, i chocz ja due starawsia, ne mih niczoho prydumaty; ja mowczaw i ysze jiw. Ja pomityw, szczo Oaf prydywlajesia do neji, ae tilky todi,

koy ja rozmowlaw z neju i wona dywyasia w mij bik. Z joho obyczczia ne schodyw wyraz
bajduosti. Nacze win we czas dumaw pro szczo insze.
Pid kine obidu pryjszow biyj robot i skazaw, szczo woda w basejni bude pidihrita na
weczir, jak cioho pobaaa Marger. Wona podiakuwaa j pisza do sebe. My zayszyysia
wdwoch. Oaf dywywsia na mene, i ja widczuw, szczo znowu czerwoniju.
Oce tak, promowyw Oaf, zapalujuczy sygaretu. Czoowjaha, jakyj spromihsia
zalizty w otu smerdiuczu dirku na Kereneji, staryj ki ni, ne ki, skorisze staryj stopjatdesiatyricznyj nosoroh, poczynaje
Ky, proszu tebe, burknuw ja. Koy choczesz znaty, to ja szcze raz poliz by tudy
Ja ne zakinczyw.
Bilsze ne budu. Daju sowo. Ae znajesz, Hal, ja rozumiju tebe. Prysiahajusia, szczo ty
nawi ne znajesz, czomu
Ja pokazaw hoowoju w toj bik, kudy wona pisza.
Czomu?
Skazaty?
Bu aska. Ae bez durny.
Ty j sprawdi zboewoliw! oburywsia Oaf. Ce tak prosto. Ty zawdy ne baczyw
toho, szczo w tebe pid nosom, a ysze te, szczo daeko wsiaki Kantory, Korbazyewsy
Ne zadawajsia.
Ja znaju, szczo wona owtorota, ae mn zatrymaysia w rozwytku, poky tiahnuy za
soboju oti szistsot wisimdesiat wytkiw spirali, rozumijesz?
Rozumiju, a szczo dali?
Wona zowsim, jak diwczata naszych czasiw! U neji nema cijeji czerwonoji hydoty w
nosi, otych tariok na wuchach abo fosforyzujuczych patliw na hoowi; taku diwczynu ty mih
zustrity w Keberto czy Apprenousi. Ja pryhaduju zowsim schoych na neji. Oce j use!
Chaj mene czorty wimu, tycho skazaw ja. Maje tak. Tak, tilky je dejaka riznycia.
Nu?
Te, szczo ja we tobi kazaw. Z samoho poczatku. Prawdu kauczy, ja ne ujawlaw
sobi Ja wwaaw sebe spokijnym, jak tycha woda.
Sprawdi? Szkoda, szczo ja ne sfotografuwaw tebe, koy ty wylizaw iz tijeji dirky na
Kereneji. Pobaczyw by ty ciu tychu wodu! Czoowicze, ja dumaw, szczo ech!
Chaj zhory cia Kereneja z usima swojimy peczeramy j usim inszym, promowyw ja.
Znajesz, Oafe, pered tym, jak siudy pryjichaty, ja buw u odnoho likaria na imja iuffon.
Ce due sympatycznyj subjekt. Jomu we za wisimdesiat, ae
Taka we nasza dola, spokijno zauwayw Oaf. Wydychnuw dym i dywywsia, jak
win rozpywajesia nad kupoju blido-liowych kwitiw, schoych na due weyki hicynty.
Najkraszcze nam sered takych starekych, zahoworyw win znowu. Z otakennoju borodoju. Jak podumaju pro ce, to mene a trusy. Znajesz szczo? Dawaj kupymo sobi sotniu kurej
i budemo jim szyji skruczuwaty!
Ta hodi we tobi. Ote, toj likar, znajesz, skazaw meni bahato cikawoho. Szczo my ne
moemo maty druziw, tobto druziw-rowesnykiw, ade ridnych u nas nemaje, i zayszajusia nam tilky inky, ae teper maty odnu inku wacze, ni bahatioch. I win maw raciju.
Ja we perekonawsia.
Hal, ja znaju, szczo ty rozumniszyj za mene. Ty zawdy lubyw mudruwaty. Szczob ce
buo do bisa wako, i szczob ty ne mih odrazu, i szczob tryczi iz szkury wypnutysia, i tilky
todi Inaksze tobi buo b nesmaczno. Ne dywy tak na mene. Ja tebe ne bojusia! Ty znajesz,
szczo ja tebe ne bojusia?
Sawa bohu. ysze cioho brakuwao.
Ote szczo ce ja chotiw tobi skazaty? Aha. Znajesz, ja spoczatku dumaw, szczo ty

choczesz buty sam sobi panom i tomu take wyroblajesz, szczo ty choczesz buty czymo bilszym, ni piot, ni takyj typ, jakomu aby de do weczora. Ja czekaw tilky, koy ty pocznesz
zadyraty nosa. I koy ty zatykaw za pojas Normersa ta Wenturi swojimy riwnianniamy j nyszkom wstriawaw u jich wczeni dyskusiji, znajesz, ja dumaw, szczo ty we poczynajesz. Lle potim buw toj wybuch, pamjatajesz?
Unoczi?
Tak. I Kereneja, i Arktur, i toj misia. Dorohyj mij, otoj misia meni j dosi czasom
snysia, a jako nasnywsia tak, szczo ja upaw z lika. Oho, toj misia. Tak, ae sam baczysz
szczo. Wydno, u mene we skeroz. We czas zabuwaju Ae potim buo te wse, i ja perekonawsia, szczo ty dumaw ne pro te. Prosto ty ne wmijesz inaksze. Pamjatajesz, jak ty prosyw
Wenturi daty joho osobystyj prymirnyk tijeji knyky, takoji czerwonoji, szczo to buo?
Topoogija hiperprostoru.
Same ce. I win skazaw: Ce dla was wako, Breg. Wam brakuje pidhotowky
Ja zasmijawsia: win wdao nasliduwaw hoos Wenturi.
Wenturi maw raciju, Oafe. Ce buo due wako.
Tak, todi, ae potim ty wporawsia z cym, chiba ni?
Tak. Ae bez zadowoennia. Znajesz czomu? Bidoacha cej Wenturi
Ne kay niczoho. Newidomo, chto koho maje ality
Win ue ne moe nikoho ality. Ty buw todi na werchnij paubi?
Ja!? Na werchnij? Czoowicze, ja stojaw porucz z toboju!
Prawda. Jakby win ne wypustyw zrazu wse ochoodennia, moe, widbuwsia b opikamy. Jak Arne. Ta win, mabu, rozhubywsia.
Mabu. A ty czudyo! Ade Arne zahynuw!
Na pja rokiw piznisze. Pja rokiw ce zawdy pja rokiw.
Takych rokiw?
Ot baczysz, teper i ty tak zahoworyw, a trochy ranisze, bila wody, nakynuwsia na
mene.
Bo cioho ne mona buo wytrymaty. Nu pohosia. Skay sam. Zresztoju, szczo ty skaesz. Jak wyliz z otijeji diry na Ke
Ta daj jij, zresztoju, spokij, otij diri!
Ne dam! Ne dam, bo ysze todi ja zrozumiw, szczo w tobi sydy. My szcze ne znay
odyn odnoho tak, jak potim. Koy Dimma skazaw, szczo Arder etityme z toboju, to ja podumaw: nu, ne znaju! Ja piszow do nioho, ae niczoho ne skazaw. Win, zrozumio, schopyw use,
jak kau, na lotu. Oafe, skazaw meni win, ne hniwajsia. Ty mij najkraszczyj druh, ae
zaraz ja poeczu z nym, a ne z toboju, bo Znajesz, jak win skazaw?
Ni, ozwawsia ja. Do hora meni pidkotyw kubok.
Bo win odyn spustywsia wnyz. Win odyn. Nichto ne wiryw, szczo tudy mona spustytysia. Win sam ne wiryw. Ty wiryw, szczo powerneszsia?
Ja mowczaw.
Baczysz, nehidnyku! Abo my powernemosia razom z nym, skazaw Dimma,
abo oden z nas
I ja powernuwsia sam skazaw ja.
I ty powernuwsia sam. Ja tebe ne wpiznaw. Jak ja todi perelakawsia! Ja buw unyzu,
bila pomp.
Ty?
Ja. Dywlusia chto czuyj. Zowsim czua ludyna. Ja podumaw, szczo to halucynacija u tebe skafandr buw zowsim czerwonyj.
To bua ira. U mene trisnuw szang.
Znaju. Ty meni pro ce kaesz! Ade ce ja ataw potim twij szang. A wyhlad u tebe
buw Tak ot, ysze potim
Te, szczo z Dimmoju?

 Tak. Cioho nema w protokoach. I striczky wyrizay czerez tyde, sam Dimma, zdajesia. Ja todi dumaw, szczo ty joho wbjesz. Czorne nebo!
Ne nahaduj meni pro ce, skazaw ja. Ja widczuwaw:
szcze chwyyna i ja pocznu tremtity. Ne nahaduj meni, Oafe. Proszu tebe.
Ne nerwuj. Arder buw meni byczyj, ni tobi.
Szczo znaczy byczyj, dalszyj, jake ce maje znaczennia! Jakby Dimma daw meni
zapasnyj zariad, win sydiw by tut iz namy! Dimma ekonomyw use, bojawsia, szczo w nioho
ne bude napiwprowidnykiw, a toho, szczo ludej ne bude, ne bojawsia! Ja zamowk. Ce
sprawnie boewilla, Oafe, dodaw ja pisla pauzy. Ne treba pro ce.
Hal, my, wydno, ne moemo ne howoryty pro ce. Prynajmni, poky my razom. Dimma
we nikoy pisla cioho ne
Daj meni spokij z Dimmoju, Oafe! Kine. Krapka. Ne choczu czuty bilsze ani sowa!
A pro sebe meni te tie mona howoryty? Ja znyzaw peczyma. Biyj robot chotiw
prybraty zi stou, ae tilky zazyrnuw z chou j widijszow. Moe, joho zbenteyy naszi schwylowani hoosy?
Hal, skay. Czoho ty, wasne, tak beresz ce do sercia?
Jak ce czoho? Ade z Arderom staosia wse czerez mene
Szczo-o?
Bezpereczno. Jakby ja napolahaw iszcze do toho, jak my startuway, Dimma daw
by
Nu, ce we ty zanadto! Zwidky ty mih znaty, szczo w nioho zabarachy same radi?
A jakby szczo insze?
Jakby, jakby! Ae ne buo odnoho jakby. Ce buo radi.
Strywaj. Tak ty chodyw z cym ciych szis rokiw i nawi ne pysnuw?!
Szczo ja mih skazaty? Ja hadaw, szczo wse jasno, chiba ne tak?
Jasno! Czorne nebo! Szczo ty werzesz, czoowicze! Schamenysia. Jakby ty ce skazaw,
to koen te poczaw by byty sebe w hrudy. A koy w Enessona widfokalizuwawsia mut, te ty
buw wynen, ha?
Ni. Win ade dekoncentracija traplajesia
Ja znaju. Znaju wse. Tak samo, jak i ty. Ne bijsia, Hal. Ja ne dam tobi spokoju, poky
ty meni ne skaesz, szczo ce nisenitnycia! Arder sam skazaw by ce tobi, jakby mih.
Diakuju.
Hal, ot ja tobi jak dam
Obereno. Ja waczyj.
Ae ja zliszyj, rozumijesz? Ot dywak!
Oafe, ne kryczy tak. My tut ne sami.
Harazd. Nu, tak to bua durnycia czy ni?
Ni.
Oaf hyboko zitchnuw, a nizdri pobiliy.
Czomu ni?
Bo ja we todi, ranisze, pomityw otu otu stysnutu w kuak ruku Dimmy. Mojim
obowjazkom buo peredbaczyty ce j daty Dimmi w pyku odrazu , a ne todi, koy ja powernuwsia z kepsydroju Ardera. Ja buw zanadto mjakyj. O czomu.
Nu, harazd, harazd. Ty buw zamjakyj Tak? Ni!
Ja Hal! Ja ne mou. Pojidu zwidsy! Suchaty twoji wyhadky? I ne podumaju. Arder
ne widpowidaw. Tak?
Daj spokij.
Ne widpowidaw, ha?
Ne widpowidaw.
Mih u nioho buty wytik? Ja mowczaw.
Moho buty szcze tysiaczu inszych warintiw awarij? A moe, win potrapyw u mertwu

zonu? Moe, jomu pohasyy sygna, koy win wtratyw kosmicznu szwydkis u turbuencijach?
Moe, u nioho rozmagnityysia peredawaczi nad tijeju plamoju, i
Dosy.
Ne choczesz wyznaty, szczo ja maju raciju? Posoromywsia b.
Ae ja niczoho ne kazaw. Ade moho statysia szczo insze. To czoho ty upyrajeszsia,
szczo ce buo radi, radi i bilsze niszczo, tilky radi?
Moe, ty j majesz raciju skazaw ja, poczuwajuczy straszennu wtomu. I meni stao
zowsim bajdue. Moe, i twoja prawda powtoryw ja. Radi ce najmowirnisze,
znajesz Ni. Niczoho bilsze ne kay. I tak my howoryy pro ce w desia raziw bilsze, ni treba.
Kraszcze ne howoryty niczoho.
Oaf pidijszow do mene.
Ech! Ki skazaw win, ki ty neszczasnyj dosy we z tebe cijeji chaepy,
prawda?
Jakoji szcze chaepy?
Poczuttia widpowidalnosti. W usiomu treba znaty miru. Szczo ty zbyrajeszsia robyty?
Ne znaju.
Pohano tobi, ha?
Hirsze ne moe buty.
Czy ne pojichaw by ty zi mnoju? Abo kudy sam. Jakby ty schotiw, ja dopomih by
tobi ce wasztuwaty. Reczi mou zabraty abo zayszyty jich tut.
Ne choczu ja zwidsy jichaty. Znajesz, szczo ja tobi skau? Ja j ne rypnusia zwidsy.
Chiba szczo
Szczo?
Niczoho. Otoj, u majsterni, szczo win skazaw? Koy bude hotowa maszyna? Zawtra
czy we siohodni? Bo ja zabuw.
Zawtra wranci.
Dobre. Dywysia we smerkaje. Do weczora probaakay
Chaj jim hre, tym rozmowam!
Ja poartuwaw. U basejn ne choczesz?
Ni. Ja b kraszcze poczytaw. Dasy meni szczo-nebu?
Bery wse, szczo choczesz. Ty wmijesz oruduwaty cym sklanym nasinniam?
Tak. Spodiwajusia, szczo w tebe nemaje toho aparatyka iz soodekym hooskom?
Ni, u mene tilky opton.
Dobre. Ce ja wimu. Pomoknesz u basejni?
Tak. Ae zaraz chodimo razom nahoru, meni treba pereodiahtysia.
Ja daw jomu kilka knyok hoownym czynom istorycznych i odnu pro stabilizaciju
dynamiky narodonaseennia, bo ce joho cikawyo. I biogiju z weykym rozdiom pro betryzaciju. A sam rozdiahnuwsia i poczaw szukaty pawky. Ja jich tak i ne znajszow. Doweosia
wziaty czorni Oafowi. Ja nakynuw kupalnyj chaat i wyjszow z budynku.
Sonce zajszo. Wid obriju, zastupajuczy czyste nebo, pywy chmary. Ja kynuw paszcz
na pisok ue ne hariaczyj, i siw, torkajuczy wody kinczykamy palciw. Rozmowa taky
schwyluwaa mene, ja musyw ce wyznaty. Smer Ardera sydia w meni, jak skaka. Mabu,
Oaf maw raciju. Mo:e, ce ysze prawo pamjati, szczo nikoy ne prymyriajesia
Ja pidwiwsia i strybnuw z miscia, bez rozhonu, hoowoju wnyz. Woda bua tepa, ce
mene trochy spanteyczyo, bo ja pryhotuwawsia do choodnoji. Ja wyrynuw. Woda bua
nadto tepa, jak czaj. Ja wyazyw z protyenoho boku, yszajuczy na startowij tumbi woohi
slidy ruk, koy szczo kolnuo mene w serce.
Istorija Ardera perenesa mene w zowsim inszyj swit, a zaraz, moe, czerez te, szczo
woda bua tepa, ja pryhadaw diwczynu, i meni zdaosia, niby nasuwajesia szczo achywe,
jake neszczastia, jakoho ja ne mou podoaty, a powynen.

Moe, ce te meni tilky wbyosia w hoowu? Ja, skociurbywszy, rozhubeno obmirkowuwaw ce. Szwydko sutenio. Ja we edwe baczyw wasne tio, zahar zywawsia z temriawoju,
chmary zakryway wse nebo, i jako nespodiwano, nadto nespodiwano zapaa nicz. Wid budynku nabyaosia szczo bie. Ce bua jiji szapoczka. Mene ochopya panika Ja powilno
pidwiwsia, chotiw utekty, ae wona pomitya mene.
Breg, ce wy? tycho okyknua wona.
Ja. Wy choczete kupatysia? Ja ne zawaatymu. Ja pidu
Czomu? Wy meni ne zawaajete Woda tepa?
Tak. Jak na mene, nawi zanadto, skazaw ja. Wona pidijsza do kraju i ehko strybnua. Ja baczyw ysze jiji syuet. Kostium buw temnyj. Wona wyrynua maje porucz, bila
mojich nih.
achywo! wyhuknua wona, pyrchajuczy. Szczo win narobyw treba choodnoji. Wy ne znajete, jak ce robysia?
Ni. Ae zaraz dowidajusia.
Ja strybnuw nad jiji hoowoju. Pirnuw unyz, iszcze nycze, a poky ne torknuwsia dna
wytiahnutymy rukamy, i popyw ponad nym, torkajuczy betonu. Pid wodoju, jak zawdy,
buo trochy switlisze, ni na powerchni, i ja skoro znajszow otwory trub. Wony buy w stini
nawproty budynku. Ja wypyw, ue maje bez powitria w eheniach, bo dowho buw pid wodoju.
Breg!!! poczuw ja jiji hoos.
Ja tut. Szczo staosia?
Ja tak zlakaasia we tychsze skazaa wona.
Czoho?
Was ne buo tak dowho
Ja we znaju de, zaraz my ce zrobymo! wyhuknuw ja u widpowi i pobih do budynku. Ja mih by obijtysia bez cioho herojicznoho pirnannia, bo krany buy na wydu, w koonci nedaeko wid werandy. Ja pustyw choodnu wodu j powernuwsia do basejnu.
We. Ae myne jakyj czas
Tak.
Wona stojaa pid wyszkoju, a ja na pewnij widstani, nacze bojawsia nabyzytysia do
neji. Potim pidijszow do neji powoli, nemow znechotia. Ja we zwykaw do temriawy i mih
rozriznyty rysy jiji obyczczia. Wona dywya u wodu. Jij bua due do ycia bia kupalna szapoczka. I wyhladaa wona wyszczoju, ni u zwyczajnomu wbranni.
Ja stowbyczyw porucz z neju, a meni stao nezruczno. Moe, tomu j pospiszyw sisty.
Bowdur, wyajaw ja sebe. Ae niczoho ne nadumaw. Chmary hustiszay, stawao dedali
temnisze, prote meni zdawaosia, szczo doszczu ne bude.
Wam ne choodno?
Ni. Znajete, Breg
Szczo?
Szczo ne prybuwaje
Bo ja widkryw zyw zaraz zakryju.
Koy ja jszow do budynku, meni spao na dumku, szczo ja mih by pokykaty Oafa. Mao
ne zarehotaw: oce doywsia! Ja bojawsia jiji
Ja strybnuw u wodu j odrazu wyrynuw.
Zdajesia, dobre. Moe, ja perestarawsia, todi skai, ja dodam tepoji
Teper wydno buo, jak spadaje woda, bo zyw yszawsia widkrytym. Diwczyna ja baczyw jiji strunku ti na tli chmar nacze wahaasia. Moe, jij ue ne do mene, moe, wona
pide dodomu, majnua dumka, i ja widczuw poehkis. U ciu my wona strybnua nohamy
wnyz i nehoosno skryknua, bo tam buo we zowsim miko ja ne wstyh jiji poperedyty.
Wona wdaryasia nohamy ob dno, zatoczyasia, ae ne wpaa. Ja kynuwsia do neji.
Wam bolacze?

 Ni.
Ce czerez mene. Ja dure.
My stojay po pojas u wodi. Wona popywa. Ja wyliz na bereh, pobih do budynku, zakryw zyw i powernuwsia, jiji ja nide ne baczyw. Ja tycho zajszow u wodu, perepyw basejn,
perewernuwsia horiy i, ehko ruchajuczy rukamy, pirnuw na dno. Tam ja rozpluszczyw oczi
j pobaczyw powerchniu wody, wkrytu maekymy chwylkamy; wona wybyskuwaa, mow
temne sko. Mene powilno wyneso na powerchniu, i ja pobaczyw diwczynu. Wona stojaa pid
stinoju basejnu. Ja popyw. Wyszka zayszyasia na protyenomu boci, tut buo tak miko,
szczo ja widrazu staw na dno i piszow do neji. Szumno chlupotia woda. Ja baczyw jiji obyczczia, wona dywyasia na mene; czy to po inerciji ostannich krokiw bo u wodi wako jty, ae
neehko j odrazu zupynytysia, sam ue ne znaju jak, ae ja opynywsia zowsim byko wid
neji. Moe, niczoho b ne staosia, koy b wona widstupya, ae wona zayszyasia na misci,
trymajuczy rukoju za perszyj z nadwodnych szczabliw drabynky, a ja buw ue nadto byko,
szczob szczo-nebu skazaty prykrytysia rozmowoju
Ja micno obniaw jiji, wona bua choodna, syka, jak ryba, jak dywne, newidome stworinnia, i raptom u ciomu dotyku, takomu choodnomu, nacze mertwomu bo wona nawi
ne woruchnuasia, ja znajszow hariaczu plamu jiji usta, i ciuwaw jiji, ciuwaw, ciuwaw
ce buo sprawnie bezumstwo. Wona ne boronyasia. Zowsim ne opyraasia, bua jak mertwa. Ja trymaw jiji za peczi, pidniaw jiji obyczczia whoru, chotiw jiji baczyty, zazyrnuty w
oczi, ae buo we tak temno, szczo ja skorisze ujawyw sobi jich. Wona ne tremtia. Tilky szczo
pulsuwao ne znaju, moje serce czy jiji. Tak my stojay, a poky wona ne poczaa potrochu
wyzwolatysia z mojich ruk. Ja odrazu pustyw jiji. Wona pidniaasia po drabyni na bereh. Ja
za neju, i znowu obniaw jiji, jako bokom; wona tremtia. Teper tremtia. Ja chotiw skazaty
szczo, ae hoosu w mene ne buo. Ja ysze trymaw jiji, prytyskaw do sebe, i my stojay, a
poky wona wdruhe ne wyzwoyasia, ne widsztowchujuczy mene, a tilky tak, niby mene
wzahali ne buo. Ruky w mene opustyysia. Wona widijsza. Z moho wikna padao swito, ja
baczyw, jak wona wziaa chaat i, ne nakydajuczy joho, stupya na schody. U dweriach, u choli,
te buo swito. Krapli wody byszczay na jiji spyni ta nohach. Dweri zaczynyysia. Wona znyka.
Jaku my meni chotiosia kynuty u wodu i we ne wypywaty. Ni, sprawdi. Nikoy szcze
ne buo w mene takoho bezhuzdoho j nemoywoho wypadku. A najhirsze ja ne znaw,
szczo wse ce znaczyo i szczo meni teper robyty. I czomu wona bua taka taka Moe, bojaasia mene? Ote, ysze strach? Ni, ce buo szczo insze. Szczo? Zwidky ja mih znaty? Abo
Oaf. Zresztoju, chiba ja pjatnadciatyriczne chopja, szczob, pociuwawszy diwczynu, bihty do
nioho szukaty porady?!
Tak, podumaw ja. Pobiu. Ja piszow u bik budynku, pidniaw swij chaat i strusyw z nioho pisok. Cho buw oswitenyj. Ja pidijszow do jiji dwerej. Moe, wona mene wpusty, podumaw ja. Jakby wpustya, to staa b meni bajduoju. Moe. Abo ja distanu lapasa.
Ni. Wony dobri, wony betryzowani, wony ne mou. Wona das meni trochy mooczka, zroby
meni due pryjemno! Ja stojaw chwyyn pja i zhaduwaw peczery Kereneji, tu horezwisnu
diru, pro jaku howoryw Oaf. Bahosowenna dira! To buw, zdajesia, staryj wukan. Arder
zakynywsia tam mi bryamy i ne mih wybraty, a awa pidijmaasia. Wasne, nijaka ne awa,
Wenturi kazaw piznisze, szczo to buo szczo podibne do hejzera. Arder my czuy joho hoos Po radi. Ja spustywsia j wytiahnuw joho Boe! Ja powtoryw ce sowo raziw desia i
pered cymy dweryma. Tysza. Nacze tam absolutno nikoho nema.
Jakby chocz dweri may klamku. Ni, tam bua hadeka pytka. U mene nahori te ne
buo klamky. Ja ne znaw, czy wony jako zamykajusia, czy dosy prosto sztowchnuty, bo buw
szcze dykunom z Kereneji.
Ja pidniaw ruku j zawahawsia. A szczo, jak dweri ne widczyniasia? Otodi we matymu
materi dla rozdumiw. 1 ja widczuwaw, szczo czym dowsze stoju, tym mensze w mene syy.
Ja dotorknuwsia do pytky. Wona ne piddaasia. Ja natysnuw sylnisze.

 Ce wy? poczuw ja jiji hoos. Wona, mabu, stojaa zrazu za dweryma.

Tak.
Tysza. Piwchwyyny. Chwyyna.
Dweri widczynyysia. Wona stojaa na porozi. Na nij buw puchnastyj rankowyj chaat.
Woossia rozsypaosia po komiru. Wako powiryty, ae ysze zaraz ja pobaczyw, szczo wono
kapitanowe.
Dweri buy tilky proczyneni. Wona jich prytrymuwaa. Koy ja zrobyw krok, wona widstupya. Dweri sami, bez odnoho zwuku, zaczynyysia za mnoju.
I raptom ja zrozumiw, jak ce wse wyhladaje. Nacze jaka pouda spaa meni z oczej.
Wona dywyasia na mene neporuszna, blida, styskajuczy.rukamy poy chaata, a ja stojaw
nawproty, hoyj, u samych ysze czornych Oafowych tawkach, z chaatom u ruci, wtupywszy
u neji
I raptom ja wsmichnuwsia. Ja stripnuw chaat, odiahnuw joho, zawjazaw pojas i siw.
Pomityw dwi mokri plamy tam, de szczojno stojaw. Ae niczohisiko ne mih skazaty. Szczo ja
mih skazaty? Raptom nadumaw. Ce buo jak natchnennia.
Wy znajete, chto ja?
Znaju.
Czy bacz! Ce dobre. Z Biuro podoroej?
Ni.
Wse odno. Ja dykyj, znajete?
Chiba?
Tak. Straszenno dykyj. Jak was zwu?
Eri.
Ja tebe zaberu zwidsy.
Szczo?
Tak. Zaberu tebe zwidsy. Ne choczesz?
Ni.
Ce ne maje znaczennia. Zaberu tebe. Znajesz czomu?
Mabu, znaju.
Ni, ne znajesz. Ja j sam ne znaju. Wona mowczaa.
Jaz cym niczoho ne mou wdijaty, wiw ja dali. Ce staosia odrazu, jak ja tebe
pobaczyw. Pozawczora. Za obidom. Ty znajesz.
Znaju.
Strywaj. Ty, moe, dumajesz, szczo ja artuju?
Ni.
Zwidky ty moesz Ae wse odno A ty ne sprobujesz utekty? Wona mowczaa.
Ne roby cioho, poprochaw ja. Ce niczoho ne dopomoe, rozumijesz? Ja wse odno
ne dam tobi spokoju. Ja b chotiw ty meni wirysz?
Wona mowczaa.
Ce ne ysze tomu, szczo ja ne betryzowanyj. Mene niszczo ne zupyny, rozumijesz,
meni wse bajdue. Krim tebe. Ja muszu tebe baczyty. Dywytysia na tebe. Czuty twij hoos.
Muszu, i kraj. Ja szcze ne znaju, szczo bude z namy. Moywo, ce pohano zakinczysia. Ae
meni odnakowo. O ja zwertaju do tebe, a ty suchajesz Rozumijesz? Ni. Ty ne moesz
cioho zrozumity. Wy pozbuysia dram, szczob spokijno yty. Ja tak ne wmiju. Meni ce ne potribno.
Wona mowczaa. Ja nabraw powitria w hrudy.
Eri, skazaw ja, suchaj spoczatku sia. Wona ne woruchnuasia.
Proszu tebe. Sia.
Wona ne woruchnuasia.
Raptom ja zrozumiw. Szczeepy w mene stysnuysia.
Jakszczo ne choczesz, to nawiszczo mene wpustya?

Mowczannia.
Ja pidwiwsia. Wziaw jiji za peczi. Wona ne opyraasia. Posadyw jiji w kriso. Pidsunuw
swoje, tak szczo naszi kolina maje torkaysia.
Moesz robyty, szczo schoczesz. Ae suchaj. Ja w ciomu ne wynen. A tym bilsze ty.
Nichto. Ja cioho ne chotiw. Ae tak staosia. Ce, rozumijesz, ne bezwychidna sytuacija. Ja
znaju, szczo powodusia, jak boewilnyj. Znaju pro ce. Ae zaraz ja skau tobi, czomu same.
Czy ty wzahali we do mene ne ozweszsia?
Ne znaju, skazaa wona.
Spasybi za ce. Tak. Ja znaju. Ja ne maju ani najmenszych praw i tak dali. Ote, ja
chotiw tobi skazaty: miljony rokiw tomu buy taki jaszczury, brontozawry, atantozawry
Moe, czua pro nych?
Tak.
To buy weetni zawbilszky z budynok. U nych buy nadzwyczajno dowhi chwosty,
wtroje dowszi za tuub. I tomu wony ne mohy ruchatysia tak, jak chotiy b: ehko j sprytno.
U mene te takyj chwist. Desia rokiw, newidomo nawiszczo, ja wesztawsia po zirkach. Moe,
ne treba buo. Ae ce niczoho. Cioho we ne zminysz. Ce mij chwist. Rozumijesz? Ja ne mou
powodytysia tak, niby cioho ne buo, niby cioho nikoy ne buo. Ja ne dumaju, szczob ty bua
w zachopenni wid cioho. Wid toho, szczo ja tobi skazaw, szczo kau i szczo skau potim. Ae
ja ne baczu wychodu. Ja muszu tebe maty, jakomoha dowsze, i ce, wasne, wse. Skaesz szczonebu?
Wona dywyasia na mene. Meni zdaosia, szczo wona szcze bilsze zblida, ae ce moho
buty wid oswitennia. Wona sydia, zahornuwszy u puchnastyj chaatyk, nacze Jij buo choodno. Ja chotiw spytaty, czy jij choodno, ae znowu ne mih wymowyty ani sowa. Meni o,
meni ne buo choodno!
Szczo wy zrobyy b na mojemu misci?
Due dobre! pochwaywsia. Prypuskaju, szczo ja borowsia b.
Ja ne mou.
Znaju. Hadajesz, meni wid cioho ehsze? Prysiahajusia tobi, ni. Choczesz, szczob ja
piszow, czy, moe, szcze szczo skaesz? Czomu ty tak dywyszsia? Ade ty we znajesz, szczo
ja zroblu dla tebe wse. Ni? Ne dywy tak, proszu tebe. Wse, szczo ty wid mene czujesz, oznaczaje szczo zowsim ne te, szczo w inszych ludej. I ty znajesz szczo?
Meni buo due wako dychaty, nemow pisla trywaoho bihu. Ja trymaw obydwi jiji ruky
ne znaju widkoy moe, z samoho poczatku? Ne znaju. Wony buy taki maeki.
Eri. Znajesz, ja nikoy szcze ne widczuwaw toho, szczo zaraz. U ciu my. Podumaj. Ta
straszna poronecza tam. Newymowna. Ja ne wiryw, szczo powernusia. Nichto ne wiryw. My
pro ce howoryy, ae tilky tak. Wony tam zayszyysia Tom, Arne, Wenturi, i teper wony,
jak kaminnia, znajesz, take zamoroene kaminnia, u temriawi. I ja te maw tam zayszytysia,
ae jakszczo we ja tut i trymaju twoju ruku, i mou howoryty z toboju, i ty mene suchajesz,
to ce, mabu, ne tak ue j pohano. Ne tak ue j pido. Eri! Tilky ne dywy otak. Bahaju tebe!
Daj meni nadiju. Ne dumaj, szczo ce ysze kochannia. Ne dumaj tak. Ce szczo bilsze. Bilsze. Ty meni ne wirysz czomu ne wirysz? Ade ja kazaw prawdu. Sprawdi ne wirysz?
Wona mowczaa, jiji ruky buy choodni jak lid.
Ne moesz? Tak, ja znaju, szczo ce nemoywo. Znaw z perszoji chwyyny. Ja naeu
inszomu switowi. Ce ne moja wyna, szczo ja powernuwsia. Tak. Ne znaju, nawiszczo ja tobi
wse ce kau? Cioho ne isnuje. Ne isnuje, ha? Ty dumaa, szczo ja zmou z toboju zrobyty wse,
szczo schoczu? Ne ce dla mene hoowne, rozumijesz? Ty ne zirka
Zapaa tysza. We budynok mowczaw. Ja schyyw hoowu do jiji ruk, szczo bezadno
eay w mojich, i poczaw howoryty:
Eri. Eri. Teper ty we znajesz, szczo ne powynna bojatysia, prawda? Znajesz, szczo
tobi niszczo ne zahrouje. Ae ce due weyke, Eri. Ja ne znaw, szczo moe buty szczo

podibne. Ne znaw. Prysiahajusia tobi. Czomu wony etia do zirok? Ja ne mou cioho zrozumity. Ade wse tut. A moe, treba spoczatku pobuwaty tam, szczob ysze todi ce zrozumity?
Moywo. Zaraz pidu. We jdu. Zabu pro ce wse. Zabudesz?
Wona kywnua.
Nikomu ne skaesz?
Wona chytaa hoowoju.
Sprawdi?
Sprawdi, ce buw szepit.
Diakuju tobi.
Ja wyjszow. Schody. Stiny odna kremowa, druha zeena. Dweri mojeji kimnaty. Ja
szyroko widczynyw wikno i dychaw na powni hrudy. Jake swie buo powitria. Z tijeji chwyyny, koy ja wyjszow wid neji, ja buw zowsim spokijnyj. Ja nawi posmichnuwsia, ae ne
ustamy i ne obyczcziam. Posmich buw u meni pobaywyj, ja smijawsia z wasnoji hupoty, ade ja ne znaw, szczo wse moho buty tak prosto. Nachyywszy, ja perebyraw reczi u
sportywnomu czemodanczyku. Sered motuzzia? Ni. A ce szczo? Ni. Zaraz
O win. Ja wyprostawsia. Raptom meni stao soromno. Swito. Ja tak ne mih. Piszow,
szczob wymknuty joho, a raptom na porozi wyris Oaf. Win buw odiahnenyj. Ne lahaw?
Szczo ty robysz?
Niczoho.
Niczoho? Szczo tam u tebe? Ne chowaj!
Ta niczoho
Pokay!
Ne choczu. Wyjdy.
Pokay!
Ni.
Tak ja j znaw. Merzotnyk!
Ja ne spodiwawsia takoho udaru. Palci moji rozimknuysia, win wysyznuw, udarywsia
ob pidohu, i za my my we zczepyysia, ja pidimjaw joho pid sebe, perekynuwsia, stoyk
upaw, potiahnuwszy za soboju ampu, jaka hriuknua ob stinu, a zahrymiw uwe budynok.
Win buw ue peremoenyj. Ne mih wyrwatysia j ysze zwywawsia; ja poczuw zojk, jiji zojk,
pustyw Oafa i widskoczyw nazad.
Wona stojaa w dweriach.
Oaf pidwiwsia na kolina.
Win chotiw sebe wbyty. Czerez tebe! prochrypiw win. Win trymawsia za horo. Ja
widwernuwsia. Prytuywsia do stiny, nohy pidi mnoju tremtiy. Meni buo tak soromno, tak
straszenno soromno. Wona dywyasia na nas, to na odnoho, to na druhoho. Oaf we czas
trymawsia za horo.
Idi zwidsy, skazaw ja tycho.
Spoczatku ty musysz mene prykinczyty.
Zmyosersia!
Ni.
Proszu was, wyjdi, ozwaa wona. Ja zamowk z rozkrytym rotom. Oaf dywywsia
na neji, pryhoomszenyj.
Diwczyno, win
Wona pochytaa hoowoju.
Ne spuskajuczy z nas oczej, win bokom wyjszow z kimnaty.
Wona dywyasia na mene.
Ce treba? spytaa wona.
Eri prostohnaw ja.
Ce prawda? spytaa wona.
Ja kywnuw hoowoju: tak. Wona zapereczya. Ja pidijszow do neji i pobaczyw, szczo Eri

ziszczuya, a ruky, jakymy wona prytrymuwaa pou puchnastoho chaata, tremtia.

Czomu? Czomu ty tak mene bojiszsia? Wona zapereczywo pochytaa hoowoju.
Ni.
Ae ty tremtysz?
Ce prosto tak.
I pidesz zi mnoju?
Wona kywnua hoowoju dwiczi, jak dytyna. Ja obijniaw jiji, obereno, jak tilky mih.
Wona nacze wsia bua iz ska.
Ne bijsia skazaw ja. Pohla
U mene samoho tremtiy ruky. Czomu wony ne tremtiy, koy ja postupowo sywiw, czekajuczy na Ardera? Jakych hybyn, jakych zakutkiw poczuttia siahnuw ja nareszti, szczob dowidatysia, czoho ja wartyj?
Sidaj, skazaw ja, ade ty szcze tremtysz? Ta ni, strywaj.
Ja pokaw jiji na swojemu liku. Ukryw jiji.
Tak kraszcze?
Wona kywnua. Ja ne znaw, czy tilky zi mnoju wona taka mowczazna, czy wzahali taka.
Ja staw nawkoliszky bila lika.
Howory meni szczo-nebu, proszepotiw ja.
Szczo?
Pro sebe. Chto ty. Czym zajmajeszsia. Czoho choczesz. Ae ne te, czoho chotia ranisze, poky ja ne zwaywsia tobi na hoowu.
Wona zehka znyzaa peczyma, nacze dajuczy zrozumity, szczo jij nema czoho skazaty.
Ne choczesz howoryty? Czomu, czy
Ce ne maje znaczennia skazaa, niby wdarya mene cymy sowamy. Ja widsachnuwsia.
Szczo ce oznaczaje, Eri szczo ce, belkotiw ja. Ae we rozumiw. Dobre rozumiw.
Ja skoczyw na nohy j poczaw chodyty po kimnati.
Ja tak ne choczu. Ne mou tak. Ne mou. Tak ne mona, ja
Ja ostowpiw. Znowu. Bo wona usmichnuasia. Newyrazno, e pomitno.
Eri, szczo ty
Win maje raciju, skazaa wona.
Chto?
Toj wasz pryjatel.
W czomu?
Jij wako buo ce wymowyty. Wona widwea oczi.
W tomu, szczo wy nerozumnyj.
Zwidky ty znajesz, szczo win ce skazaw?
Ja czua.
Naszu rozmowu? Po obidi?
Wona kywnua hoowoju. Poczerwonia. Nawi huby jiji poroewiy.
Ja ne moha ne czuty. Wy rozmowlay straszenno hoosno. Ja b wyjsza, ae
Ja zrozumiw. Dweri jiji kimnaty wychodyy do chou. Jakyj kretyn, podumaw ja
pro sebe. Ja buw pryhoomszenyj.
Ty czua wse? Wona znowu kywnua.
I znaa, szczo ce ja pro tebe?
Uhu.
Zwidky? Ade ja ne nazwaw
Ja znaa szcze pered tym.
Jak!?
Wona powernua hoowu.
Ne znaju. Znaa. Tobto spoczatku ja podumaa, szczo ce meni zdajesia.

 Ty due bojaasia? spytaw ja pochmuro.

Ni.
Ni? Czomu ni?
Wona e pomitno posmichnuasia.
Wy zowsim, zowsim, jak
Jak szczo?!!
Jak u kazci. Ja ne znaa, szczo mona takym buty i jakby ne te, szczo wy znajete Ja b podumaa, szczo ce meni snysia
Zapewniaju tebe, szczo ni.
Och, ja znaju. Ja tilky tak skazaa. Wy znajete, pro szczo ja?
Ne due. Mabu, ja tupyj, Eri. Oaf maw raciju. Ja dure. Dure. A tomu ty meni
roztumacz dobre?
Dobre. Wy dumajete, szczo wy strasznyj, a wy zowsim ne takyj Wy ysze
Wona zamowka, niby ne moha pidszukaty sliw. Ja suchaw jiji z napiwwidkrytym rotom.
Eri, dytynko, ja Ja wzahali ne dumaw, szczo ja strasznyj. Bezhuzdia. Prysiahaju
tobi. Tilky koy ja pryetiw i nasuchawsia, nadywywsia j diznawsia pro wsiaku wsiaczynu
Ae hodi. Ja we dosy howoryw. Znaczno bilsze, ni treba. Nikoy w ytti ja ne buw takym
baakuczym. Howory, Eri, howory. Ja prysiw na liko.
Nemaje czoho, sprawdi. Tilky Ja ne znaju
Czoho ty ne znajesz?
Szczo bude?
Ja schyywsia nad neju. Wona dywyasia meni w oczi, ne klipajuczy. Nasze dychannia
zyosia.
Czomu ty dozwoya sebe ciuwaty?
Ne znaju.
Ja dotorknuwsia hubamy do jiji skroni. Do szyji. Ja eaw tak, z usich sy styskajuczy
zuby. Takoho zi mnoju ne buo nikoy. Ja ne znaw, szczo take moe buty. Meni due chotiosia
pakaty.
Eri, proszepotiw ja samymy ustamy. Eri. Riatuj mene.
Wona eaa neporuszne. Ja czuw, nacze de daeko-daeko, poochywi udary jiji sercia.
Ja siw.
Ty poczaw ja, ae ne nawaywsia zakinczyty. Ja pidwiwsia, pidniaw ampu, postawyw na sti, szczo zaczepyw ce buw turystkyj ni. Win eaw na pidozi. Ja kynuw joho
w czemodan. I obernuwsia do neji.
Ja pohaszu swito, skazaw ja, dobre? Wona ne widpowia. Ja natysnuw knopku.
Morok. U szyroko rozczynenomu wikni ne buo wydno odnych, nawi daekych, wohniw.
Niczoho. Czorno. Tak czorno, jak tam. Ja zapluszczyw oczi. Tysza brynia.
Eri, szepnuw ja. Wona ne widizwaasia. Ja widczuwaw jiji strach. Nawpomacky
pidijszow do lika. Namahawsia poczuty jiji podych. Ae tilky tysza dzwenia, ohortajuczy wse
nawkoo, i nacze materilizuwaasia w cij temriawi Ja muszu wyjty, podumaw ja. Tak.
Zaraz wyjdu. Ae nachyywsia i nacze w jakomu jasnowydinni widszukaw jiji obyczczia.
Wona zatamuwaa podych.
Hi, wydychnuw ja. Niczoho. Sprawdi niczoho
Ja dotorknuwsia do jiji woossia. Ja hadyw joho kinczykamy palciw i piznawaw szcze
czue, szcze nezwidane. Ja tak chotiw ce wse zrozumity. A moe, ne buo czoho rozumity?
Jaka tysza. Czy Oaf spy? Napewno ni. Sydy, prysuchajesia. Czekaje. Ote, pidu do nioho.
Ae ja ne mih. Wse buo nadto we neprawdopodibne, napewne. Ja ne mih. Ne mih! Ja pokaw hoowu na jiji pecze. Odyn ruch, i ja we porucz iz neju. Ja widczuw, szczo wse jiji tio
zaklako. Wona widsunuasia. Ja proszepotiw:
Ne bijsia.

 Ni.
Ty tremtysz.
Ce prosto tak.
Ja obniaw jiji. Jiji hoowa, szczo bua na mojemu peczi, peresunuasia w zhyn liktia. My
eay tak porucz, a nawkoo mowczazna pima.
Pizno we, szepnuw ja. Due pizno. Moesz spaty. Proszu tebe. Spy
Ja zakoysuwaw jiji powilnym napruenniam mjaziw pecza. Wona eaa tycho, ae ja
widczuwaw tepo jiji tia j podychu. Dychaa czasto. I serce w neji kaatao szwydko-szwydko.
Powilno, due powilno zaspokojuwaosia wono. Mabu, bua due wtomena. Ja prysuchawsia spoczatku z widkrytymy, potim iz zapluszczenymy oczyma, bo meni zdawaosia, szczo tak
ja kraszcze czuju. Czy wona we spy? Chto wona? Czomu wona stilky dla mene znaczy? Ja
eaw u temriawi, z-za wikna tiaho ehkym witercem, win woruszyw ranku, jaka sabo szeestia, mow pisok. Ja nijak ne mih otiamytysia. Enesson, Tomas, Wenturi, Arder. Ote, wse
ce buo dla cioho? Dla cioho? Kupka porochu. Tam, de nikoy ne wije witer. De nemaje ni
chmar, ni soncia, ni doszczu, de nemaje niczoho. I ja buw tam? Sprawdi buw? Zarady czoho?
Ja we niczoho ne znaw, use zywaosia w bezformnu temriawu ja zawmer. Eri zdryhnuasia. Powilno powernuasia na bik. Ae hoowa jiji yszyasia na mojemu peczi. Wona ico tycheko proburmotia. I spaa dali. Ja namahawsia ujawyty sobi chromosferu Arktura. Bezmenis, bezmirnis, nad jakoju ja etiw i etiw, obertajuczy, jak na chymernij newydymij
karuseli wohniu, iz slozamy na opuchych oczach, i powtoriuwaw samymy hubamy: Sonda,
Nul, Sim. Sonda, Nul, Sim. Sonda, Nul, Sim tysiaczi, tysiaczi raziw, tak szczo potim wid
samoji ysze dumky pro ci sowa szczo u meni zdryhaosia, nacze wony buy wypaeni w meni,
nacze wony buy ranoju; a u widpowi czuwsia ysze trisk u nawusznykach i huzywyj piwniaczyj kryk, na jakyj moja aparatura peretworiuwaa poumja protuberanciw, i tam buw Arder, joho obyczczia, joho tio j raketa, peretworeni na promenystyj gaz. A Tomas? Tomas
zahynuw, i nichto ne znaw, szczo z nym staosia A Enesson? My z nym buy w pohanych
stosunkach ja ne terpiw joho. Ae w kameri tysnennia ja spereczawsia z Oafom, jakyj ne
chotiw mene wypuskaty, bo buo we nadto pizno: jakyj ja buw bahorodnyj, weyki nebesa,
czorni j bakytni Ae ce ne buo bahorodstwom, ce bua sprawa ludkoji ciny. Tak. Bo koen
z nas buw czymo dorohocinnym, ludke yttia mao nadzwyczajnu wahu tam, de ne moho
wayty niszczo, de ysze taka toneseka, maje neisnujucza pliwka widdilaa joho wid kincia.
Toj drotyk czy kontakt u radi Ardera. Abo toj szow u reaktori Wenturi, jakoho Foss ne dohladiw (a moe, win odrazu rozijszowsia, ade ce buwaje, wtoma metau), i Wenturi protiahom,
nu, ja znaju, pjaty sekund perestaw isnuwaty. A powernennia Turbera? A czudesnyj poriatunok Oafa, jakyj rozhubywsia, koy bua perebyta spriamowujucza antena? Jakym czynom?
Nichto cioho ne znaw. Oaf powernuwsia czudom. Tak, odyn na miljon. A jake szczastia maw
ja! Jake nezwyczajne, nemoywe szczastia Pecze w mene terpo, i meni buo wid cioho
nswymowno chorosze. Eri, skazaw ja w dumci, Eri. Jak ptaszynyj hoos. Take imja.
Ptaszynyj hoos Jak my prosyy Enessona, szczob win pokryczaw po-ptaszynomu Win ce
wmiw. Umiw, a koy zahynuw, to razom z nym usi ptachy
Ae wse ce we miszaosia u mene w hoowi, ja porynaw i pyw kri temriawu. W ostanniu my, pered tym, jak zasnuty, meni zdaosia, szczo ja tam, na swojemu misci, na pidwisnij
kojci, hyboko, bila samoho zaliznoho dna, a porucz zi mnoju ey mayj Arne i ja na my
probudywsia. Ni. Arne mertwyj, ja na Zemli. Diwczyna tycho dychaje.
Bu bahosowenna, Eri, skazaw ja w dumci, wdychajuczy zapach jiji woossia, i
zasnuw.
Ja rozpluszczyw oczi, ne znajuczy, de ja i chto ja. Temne woossia, rozsypane na mojemu
peczi, ja ne widczuwaw joho, bo pecze zanimio, zdywuwao mene. Ce trywao jaku
my. A potim ja znaw ue wse. Sonce szcze ne zijszo, switanok buw mooczno-biyj, czystyj;
win buw u wiknach, i wid nioho wijao choodom. Ja dywywsia w jiji obyczczia, nacze baczyw
joho wpersze. Wona spaa micno, dychajuczy iz stuenymy hubamy, jij, mabu, buo ne due

zruczno na mojemu peczi, bo pidkaa sobi pid hoowu dooniu i czasom eheko woruszya
browamy, niby dywuwaasia znowu j znowu. Cej ruch buw e pomitnyj, ae ja dywywsia
uwano, nemow na jiji obyczczi bua napysana moja dola.
Ja podumaw pro Oafa. Nadzwyczajno obereno poczaw wyzwolaty pecze. Ta wona
spaa hybokym snom, jij szczo snyosia ja zastyh, namahajuczy widhadaty Ne jiji son,
tilky te, czy win ne pohanyj. Obyczczia w neji buo maje dytiacze. Son ne buw pohanyj. Ja
widsunuwsia wid neji, wstaw. Ja buw u kupalnomu chaati, tak, jak lig. Bosoni wyjszow u
korydor, tycho, due powilno pryczynyw dweri i tak samo obereno zazyrnuw do Oafowoji
kimnaty. Liko stojao nezajmanym. Win sydiw za stoom i spaw, pokawszy hoowu na ruky.
Win ne rozdiahawsia, jak ja i hadaw. Ne znaju, szczo joho zbudyo mij pohlad? Win odrazu
prokynuwsia, hlanuw na mene jasnymy oczyma, wyprostawsia j poczaw potiahatysia, rozmynajuczy kistky.
Oafe, skazaw ja, jakby czerez sto rokiw
Zatkny rota, zaproponuwaw win. Hal, ty zawdy maw pohani nachyy
We poczynajesz? Ja ysze chotiw tobi skazaty
Znaju, szczo ty chotiw skazaty. Ja zawdy znaju, szczo ty choczesz skazaty, za tyde
do toho, jak pocznesz howoryty. Jakby pa Prometeji potriben buw bortowyj kapean, ty b
prydawsia. Czomu ja, do dika, ranisze pro ce ne podumaw. Ty b u mene maw robotu. Hal,
nijakych propowidej! Nijakych klatw, prysiah i tomu podibnoho. Jak sprawy? Dobre?
Ne znaju. Naczebto. Ne znaju. Jakszczo ty dumajesz pro to mi namy niczoho.
Ni, ty spoczatku sta na kolina, skazaw win. ysze na kolinach moesz howoryty.
Durniu, chiba ja tebe pro ce pytaju? Newe ne rozumijesz? Ja maju na uwazi perspektywy
i take insze.
Ne znaju. I o szczo ja tobi skau: dumaju, wona sama ne znaje. Ja zwaywsia jij na
hoowu, jak hrim z jasnoho neba.
Tak. Ce prykro, zauwayw Oaf. Win rozdiahawsia. Szukaw pawky. Skilky ty
waysz? Sto desia?
Szczo byko cioho. Ne szukaj, twoji pawky na meni.
Swiatyj-swiatyj, a zawdy szczo pocupy, proburczaw win, odnak koy ja poczaw
jich stiahaty z sebe, dodaw: Ta ty z huzdu zjichaw, obysz. U mene w czemodani druh
Jak oformlajesia rozuczennia? Ne znajesz czasom? spytaw ja.
Oaf spidoba zyrknuw na mene win nachyywsia nad czemodanom i zaklipaw
oczyma.
Ni. Ne znaju. Ta j zwidky meni ce znaty? Ja czuw, szczo ce jak czchnuty. I nawi ne
treba kazaty na zdorowja. Czy nema tut ludkoji wanny, z wodoju?
Ne znaju. Mabu, ni. Je ysze taka, znajesz.
Awe. Oswiajuczyj wychor, szczo pachne zubnoju pastoju. ach. Chodimo do basejnu. Bez wody ja ne poczuwaju sebe wmytym. Bona spy?
Spy.
Nu to pobihy.
Woda bua choodna j czudowa. Ja zrobyw salto spynoju gwyntom; wyjszo. Nikoy szcze
wono w mene ne wychodyo. Ja wyrynuw, pyrchajuczy j kaszlajuczy, bo nabraw u nis wody.
Maj na uwazi, kynuw meni z bereha Oaf, teper ty musysz buty oberenym. Pamjatajesz Markla?
Tak. Nu i szczo?
Win buwaw na amicznych misciach Jupitera, a koy powernuwsia, siw na trenuwalnomu raketodromi i wyliz iz rakety, obwiszanyj trofejamy, nemow jaynka, to spitknuwsia i
zamaw sobi nohu. Maj na uwazi. Ja tobi kau.
Postarajusia. Straszenno choodna woda. Ja wyau.
Suszno. Ty mih by schopyty ney. U mene ne buo joho desia rokiw. A tilky-no
pryetiw na Misia, poczaw kaszlaty.

 Bo tam buo sucho, o czomu, skazaw ja z serjoznoju minoju. Oaf zasmijawsia j

obbryzkaw mene wsioho, strybnuwszy u wodu za metr wid mene.
Tam buo sprawdi sucho, skazaw win, wypywajuczy. Ce wdae wyznaczennia
prawda? Sucho, ae ne due zatyszno.
Ol, ja we pobih.
Harazd. Pobaczymosia na snidanku, koy ty ne proty.
Zwyczajno.
Ja pobih nahoru, obtyrajuczy po dorozi. Pered dweryma ja zatamuwaw podych. Obereno zazyrnuw. Wona szcze spaa. Ja skorystawsia z cioho j szwydko pereodiahsia. Wstyh
szcze j pohoytysia u duszowij.
Ja zazyrnuw do kimnaty meni zdaosia, szczo wona ozwaa. Koy ja nawszpyky nabyzywsia do lika, wona rozpluszczya oczi.
Ja spaa tut?
Tak. Tak, Eri
Meni zdawaosia, szczo chto
Tak, Eri, ce buw Ja.
Wona dywyasia na mene, nemowby sykujuczy szczo zhadaty. Spoczatku oczi jiji trochy rozszyryysia wid zdywuwannia? Potim wona zapluszczya jich, widkrya znowu;
krakoma, due szwydko, prote ne nastilky, szczob ja ne pomityw, zazyrnua pid kowdru; obyczczia jiji zaszariosia.
Ja widkaszlawsia.
Ty choczesz, mabu, pity do sebe, ha? Moe, meni kraszcze wyjty, abo
Ni, skazaa wona, ade w mene je chaat. Wona zahornua joho poy, siwszy w
liku.
Ce we sprawdi tak? skazaa wona tycho, takym tonom,nacze z czymo rozuczaasia.
Ja mowczaw.
Wona pidweasia, projsza po kimnati, powernua.
Potim pidniaa na mene oczi w nych buo zapytannia, nepewnis i szczo iszcze, czoho
ja ne mih widhadaty.
Czy wy, Breg
Moje imja Hal. Tak mene zwu.
Czy wy Hal
Szczo?
Ae win
Ne chotia czy ne moha skazaty mij czoowik?
Pislazawtra win powernesia.
Tak?
Szczo bude?
Ja prokowtnuw kubok u horli.
Czy meni treba z nym pohoworyty? spytaw ja.
Jak ce pohoworyty? Wy choczete sami?
A chto?
Ce we bude kine?
Meni stao duszno; ja znowu prokowtnuw kubok.
Ade nema inszoho wychodu.
Ja dumaa, szczo ce mesk.
Szczo ce?
Wy ne znajete?
Niczoho ne rozumiju. Ni. Ne znaju. Szczo ce take? promowyw ja, widczuwajuczy,
jak u mene po tiu pobihy muraszky. Znowu ja potrapyw u odnu z cych nespodiwanych jam,

u hruke neporozuminnia.
Ce takyj Jakszczo chto koho zustriczaje Jakszczo chocze, na jakyj czas Wy
sprawdi niczoho pro ce ne znajete?
Strywaj, Eri, ne znaju, ae meni zdajesia, szczo poczynaju ce, mabu, szczo tymczasowe, taka widpustka, taka skoromynucza pryhoda?
Ni, skazaa wona, i oczi jiji okruhyysia. Wy ne znajete Ne znaju sama dokadno, jak ce robysia, pryznaasia wona. Ja ysze czua pro ce. I dumaa, szczo wy chotiy tak
Eri. Niczoho ja ne znaju. I chaj mene czorty zaberu, koy ja szczo rozumiju. Skay
meni, czy ce maje szczo spilnoho z szlubom?
Awe. Idu do ustanowy j tam, dokadno ne znaju szczo, w usiakomu razi, potim ce
we ce we
Ae szczo?
Nezaenis. Tak, szczo we niczoho ne mona skazaty. Nichto ne skae. A znaczy, i
win
Ote, ce znaczy ce, tak by mowyty, uzakonennia ta do bisa! uzakonennia
podrunioji zrady? Tak?
Ni. Tak. Ce znaczy, szczo ce we ne zrada, zresztoju tak pro ce ne kau. Ja znaju,
szczo ce znaczy; nas cioho wczyy. Nemaje zrady, bo, bo ja z Seonom tilky na rik.
Szczo-o? skazaw ja, bo meni zdaosia, niby ja nedoczuwaju. A szczo ce znaczy?
Jak ce na rik? Szlub na rik? Na odyn rik? Nawiszczo?
Ce wyprobuwannia
Weyki nebesa, bakytni i czorni! Wyprobuwannia. A szczo to za mesk? Moe, awans
na nastupnyj rik?
Ne znaju, szczo take awans. Ce ce znaczy, szczo jakszczo czerez rik podruia ne
rozchodysia, to todi ce staje serjoznym. Jak szlub.
Cej mesk?
Tak.
A jak ni, todi szczo?
Todi niczoho. Todi wse ce ne maje odnoho znaczennia.
Aha. Nu ot, teper ja we znaju. Ni. Nijakych meskiw! Powik-wiky. Znajesz, szczo ce
znaczy?
Znaju. Suchajte, Breg
Tak.
Ja cioho roku zakinczuju kurs archeoogiji
Rozumiju. Ty choczesz skazaty, szczo, wwaajuczy tebe iditkoju, ja po suti staju
iditom sam? Wona wsmichnuasia.
Wy due kruto wysowyysia.
Tak. Probacz. Ote, Eri, ja mou z nym pohoworyty?
Pro szczo?
Och, jak ce wako ja prykusyw jazyka. Pro nas.
Ade tak ne robysia.
Ni? Aha. Bu aska. A jak robysia?
Prowadysia rozdi. Ae znajete, Breg, prawdu kauczy ade ja Ja tak ne mou
A jak ty moesz?
Wona bezporadno znyzaa peczyma.
Czy ce maje znaczyty, szczo mi namy niczoho ne staosia? zapytaw ja. Ne
sersia, Eri, szczo ja tak kau, ade ja w podwijno newyhidnomu stanowyszczi, rozumijesz?
Ja ne znaju wsich formalnostej, zwyczajiw, toho, szczo slid i czoho ne slid robyty nawi szczodnia, a tym bilsze w takych
Ja rozumiju. Znaju. Ae ja z nym Seon

 Rozumiju, skazaw ja. Znajesz szczo? Moe, siademo?

Meni ehsze, koy ja stoju.
Bu aska. Suchaj, Eri. Ja znaju, szczo meni treba robyty. Ja powynen zabraty tebe
tak, jak ja kazaw, i wyjichaty kudy ja ne znaju, zwidky w mene take perekonannia. Moe,
ja prosto strasznyj dure. Ae meni zdajesia, szczo tobi buo b zi mnoju dobre. Prote ja ne
choczu tebe prymuszuwaty. I tomu wyriszalne sowo nazwemo ce tak naey tobi Prynajmni, ja we ne takyj beznadijnyj swyntus. Tak. Ja dobre ce rozumiju. Ty tilky odne skay
szczo ty wolijesz?
Otoho beznadijnoho swyntusa Ja zasmijawsia. Moe, trochy isteryczno.
O boe. Tak. Dobre. To mona meni z nym pohoworyty? Zhodom, zwyczajno. Tobto,
ja pryjichaw by siudy sam
Ni.
Czy tak ne pryjniato? Moywo. Ae widczuwaju, szczo ja powynen, Eri
Ni. Ja due was proszu. Sprawdi. Ni! Ni! Raptom po jiji szczokach pokotyysia slozy.
Ja schopyw jiji w obijmy.
Eri! Ni. Ta ni! Ja zroblu, jak ty choczesz, tilky ne h.acz. Bahaju tebe. Bo ne pacz.
Peresta, czujesz? A zresztoju pacz Ja sam ne znaju
Ja ne znaa, szczo ce moe tak urywczasto wymowya wona, schypujuczy.
Ja nosyw jiji po kimnati.
Ne pacz, Eri abo znajesz szczo? Pojidemo na Misia. Choczesz? Jakszczo schoczesz, potim powerneszsia
Bu aska skazaa wona, proszu Ja postawyw jiji na zemlu.
Ne mona tak? Ta ja niczoho ne znaju. Ja dumaw
Ach, jakyj wy! Mona, ne mona. Ja ne choczu tak! Ne choczu!
Nu harazd, Eri, skazaw ja z nespodiwanoju dla sebe suchistiu. Ja we ne budu z
toboju spereczatysia. Odiahnysia. Posnidajemo i pojidemo.
Wona dywyasia na mene, na oczach u neji wse szcze stojay slozy. Wona bua jako
dywno zoseredena. Nasupya browy. Meni zdawaosia, szczo wona chocze szczo skazaty i
szczo ce ne bude dla mene pryjemnym. Ae wona tilky zitchnua i wyjsza. Ja siw za sti. Moje
raptowe riszennia zowsim jak u jakomu romani pro piratiw. Nasprawdi ja buw zaraz ne
bilsz riszuczyj, ni uher. Ja poczuwaw sebe teepnem. Jak ja mou? Jak ja mou? zapytuwaw ja sebe. Och, jaka putanyna!
U proczynenych dweriach stojaw Oaf.
Synku, skazaw win, meni prykro. Ja rozumiju, szczo ce we zowsim neskromno,
ae ja czuw. Ne mih ne czuty. Treba zaczyniaty dweri, do toho u tebe takyj hromowyj hoos.
Hal, ty perewerszujesz samoho sebe. Czoho ty choczesz wid diwczyny szczob wona tobi na
szyju kynuasia ysze tomu, szczo ty koy zaliz u dir
Oafe!! harknuw ja.
ysze spokij moe nas uriatuwaty. Archeoog znajszow pid czas rozkopok czudowyj
ekzemplar. Sto szistdesiat rokiw ce we starowyna, czy ne tak?
Twij humor
Tobi ne do smaku. Znaju. Meni te. Ae ja piznaju u tobi sebe samoho. Znajoma
kartyna, ot i wse. al, Hal
Ja znaju, jak mene zwu!
W czomu sprawa, kapeane, zbyrajsia. Popojimo i pojichay.
Nawi ne znaju kudy.
A ja znaju. Nad morem je szcze maeki kotedi, szczo zdajusia w orendu. Wy wimete maszynu
Jak ce tak wimete?
A jak? Swiatoju trijceju? Kapeane
Koy ty ne perestanesz, Oafe

 Harazd. Ja znaju. Ty b chotiw usich oszczasywyty: mene, jiji, cioho Seoa czy Seona,
ae cioho ne wyjde. Hal, pojidemo razom. U krajniomu razi, pidwezesz mene do Choua.
Tam ja wimu ulder.
Nu j nu, skazaw ja, nepohanu ja tobi wasztuwaw widpustku!
Ja ne skarusia, to mowczy i ty. Moe, szczo iz cioho j wyjde. A poky dosy. Chodimo.
Snidanok projszow ne tak, jak ranisze. Oaf howoryw bilsze, ni zwyczajno. Eri i ja maje
ne ozywaysia. Potim biyj robot podaw hlider, i Oaf pojichaw nym do Kawestry po maszynu.
Tak ja nadumaw u ostanniu chwyynu. Za hodynu maszyna bua we w sadku, ja skaw do
neji wse swoje majno, Eri te zabraa swoji reczi meni zdaosia, szczo ne wsi, odnak ja ni
pro szczo ne rozpytuwaw: my, wasne, maje zowsim ne rozmowlay. Buw arkyj soniacznyj
de, i my pojichay spoczatku do Choua ce buo trochy wbik i Oaf wysiw tam; pro te,
szczo win ustyh najniaty dla nas koted, win skazaw meni we w maszyni.
Proszczannia, wasne, ne buo.
Suchaj, skazaw ja, jakszczo ja dam tobi znaty pryjidesz?
Napewne. Ja napyszu, jaka w mene bude adresa.
Napyszy do zapytannia w Chou, skazaw ja. Win podaw meni twerdu ruku. Skilky
szcze buo takych ruk na wsij Zemli?
Ja potysnuw jiji, a chrusnuy kistky, i, we ne ohladajuczy, siw za kermo. Pohnaw odrazu na sto. My jichay nepownu hodynu. Oaf rozpowiw, de szukaty toj koted. Win buw
maekyj: czotyry kimnaty, bez basejnu, ae bila plau, nad samoju wodoju.
Mynajuczy riady barwystych budynoczkiw, rozsypanych po uzhirjach, na jakomu schyli
my pobaczyy z szose okean. Daekyj pryhuszenyj szum joho my czuy ranisze.
Czas wid czasu ja pohladaw na Eri. Wona mowczaa, sydia priamo, ysze zridka powertajuczy hoowu wbik, na propywajuczyj krajewyd. Koted nasz koted maw buty bakytnyj, z pomaranczewym dachom. Ja obyzaw huby j widczuw smak soli. Szose robyo duhu
wzdow piszczanoho bereha. Hudinnia motora zywaosia z hoosom okeanu, szczo z takoji
widstani zdawawsia tychym i. spokijnym.
Koted buw odnym z ostannich. U maekomu sadoczku z kuszczamy, posiriymy wid
nalotu soli, nedawnij sztorm na wsiomu yszyw slidy. Chwyli, mabu, siahay nykoji ohoroi
skri buy rozkydani poroni muszli. Krutyj dach buw wysunutyj upered, utworiujuczy
szczo schoe na chwako zaomeni krysy poskoho kapelucha, jaki kyday hustu ti. Susidnij
koted wyzyraw z-za wysokoho ywopotu. Do nioho buo krokiw szistsot.
Nycze, na plai, w formi piwmisiacia wydniy maeki postati ludej.
Ja widczynyw dwerciata.
Eri
Wona wyjsza, ne skazawszy j sowa. Jakby ja znaw, szczo tam, pid cym zehka nasupenym czoom. Wona jsza do dwerej porucz zi mnoju.
Ni, skazaw ja. Ja ne dam tobi perestupaty czerez porih.
Czomu?
Ja pidniaw jiji na ruky.
Widczyny poprosyw ja. Wona dotorknuasia palciamy do pytky, dweri widczynyysia.
Ja perenis jiji czerez porih i postawyw na pidohu.
Ce takyj zwyczaj. Na szczastia
Wona persza pisza ohlanuty kimnaty. Kuchnia bua pozadu, awtomatyczna, i odyn robot, wasne, ne robot, a takyj sobi eektrycznyj durnyk dla prybyrannia kimnat. Win mih i na
sti podawaty, wykonuwaw nakazy, ae howoryw ysze kilka sliw.
Eri, skazaw ja, choczesz pity na pla? Wona zapereczywo pochytaa hoowoju.
My stojay poseredyni najbilszoji, bioji z zootom, kimnaty.
A szczo ty choczesz, moe
Ja ne wstyh zakinczyty, jak wona znowu pochytaa hoowoju.

Ja we baczyw, szczo j dali bude szczo podibne. Prote ja kynuw kosti, hra musya trywaty.
Zanesu reczi, skazaw ja i poczekaw, czy ne widpowis wona szczo, ae Eri sia w
zeene, jak trawa, kriso, i ja zrozumiw, szczo wona niczoho ne skae. Cej perszyj de buw
achywyj. Eri ne robya niczoho demonstratywnoho, nawmysne ne unykaa mene, a po obidi
sprobuwaa nawi trochy popraciuwaty nad swojimy knykamy. Todi ja poprosyw dozwou
pobuty w jiji kimnati j dywytysia na neji. Ja obiciaw, szczo mowczatymu jak nimyj i ne zawaatymu. Ae we za czwer hodyny (jakyj ja buw szwydkyj!) zdohadawsia, szczo moja prysutnis hnity jiji, mow newydymyj tiahar; ce ja zrozumiw, dywlaczy na jiji zihnutu spynu, zrozumiw z neriszuczych, oberenych ruchiw, i todi, obywajuczy potom, utik zwidty j poczaw
chodyty po swojij kimnati. Ja szcze ne znaw jiji. Ae we baczyw, szczo wona diwczyna kmitywa, a moe, j bilsze. U sytuaciji, szczo stworyasia, ce buo wodnoczas i dobre, j pohano.
Dobre, bo jakszczo wona ne rozumia, to prynajmni zdohaduwaasia, chto ja takyj, i ne baczya
w meni ni potwornoho warwara, ni dykuna. Pohano, bo jakszczo ce buo tak, to porada, jaku
daw meni Oaf w ostanniu my, ne maa wahy. Win procytuwaw aforyzm z knyhy Chon, jakyj
ja znaw i ranisze: Jakszczo inka powynna buty poumjam, to czoowik kryhoju. Ote,
jedynym mojim szansom win wwaaw nicz. Ce meni buo due nepryjemno, ae ja rozumiw,
szczo za takyj korotkyj czas ja ne zmou znajty klucza do jiji duszi za dopomohoju sliw; ja
znaw: szczo b ja ne howoryw, use yszatymesia tilky sowamy, bo ni w czomu ne pochytne jiji
wpewnenosti u wasnij prawoti, ne pomjakszy jiji hniwu, te sprawedywoho, jakyj wyjawywsia ysze odyn raz, koy wona poczaa kryczaty ne choczu, ne choczu! I te, szczo wona todi
tak szwydko opanuwaa sebe, ja te wwaaw pohanym znakom.
Wona bojaasia mene uweczeri ce stao osobywo pomitno. Ja namahawsia buty tychym i ahidnym, jak Buw, maekyj piot, jakyj umiw (win buw najbilszym mowczalnykom,
jakoho ja bu-koy znaw), ne kauczy niczoho, skazaty i zrobyty wse, szczo chotiw.
Pisla weczeri (wona niczoho ne jia, szczo te zdaosia meni pohanoju oznakoju) ja widczuw, jak u meni zrostaje hniw; inkoy ja nenawydiw jiji za wasni muky, a bezmena nesprawedywis cioho poczuttia ysze pohybluwaa jich.
Nasza persza, sprawnia nicz Koy Eri zasnua w mene na rukach, usia szcze hariacza,
a urywczastyj podych jiji potrochu perechodyw poodynokymy, dedali tychszymy widdychamy
w zabuttia, mene ochopya pewnis, szczo ja peremih. Dowho, due dowho wona czynya opir
ne meni, a wasnomu tiu, szczo joho ja piznawaw od tonkych nihtiw, od tenditnych palciw,
doonej, stupniw, konu czastynu j zhyn jakych ja nibyto widmykaw i budyw do yttia pociunkamy, dychanniam, ukradajuczy u neji wsuperecz jij samij, powilno, z neskinczennym
terpinniam, tak szczo perechody buy maje nepomitni, a tilky-no wowluwaw posyennia
oporu, pidstupno widstupaw, szepoczuczy jij boewilni, bezhuzdi, dytiaczi sowa, widtak
znowu mowczaw i ysze pestyw jiji ehkymy dotykamy, hodynu za hodynoju, j widczuwaw,
szczo wona postupowo rozkrywajesia, a skutis jiji perechody u trepetannia ostannioho
oporu, a poky wona ne zatremtia inaksze we skorena; ae ja ne kwapywsia, oczikuwaw i
tilky ne mowyw i sowa, bo ce buo poza sowamy, whadujucziji w pimi jiji ziszczueni na
posteli strunki peczi, jiji nini persa liwu hru, bo tam byosia serce, byosia wse poochywisze, a dychaa wona dedali szwydsze j rozpaczywisze, i o ce staosia; to buo nawi ne
baenstwo, a nasooda samoznyszczennia j zyttia, dwobij ti, szczo naho j brutalno zywajusia na my w odne cie. Todi naszi zbudeni podychy, nasze poumja perejszy w nestiamu; Eri zojknua odyn raz, sabo, wysokym dytiaczym hoosom, i obijniaa mene. A potim
jiji ruky widpustyy mene krakoma, niby u weykomu soromi j smutku, niby wona raptom
zbahnua, jak pidstupno, jak straszno obputaw i oszukaw ja jiji. A ja znowu rozpoczaw use
pociunky w dooniu, nimi bahannia cej ninyj i takyj orstokyj nastup. I wse powtoryosia
z samoho poczatku, nenacze w czornomu, arkomu sni, i w jaku my ja widczuw, jak ruka.
szczo porynua meni u woossia, prytysnua moje obyczczia do jiji googo pecza z syoju, jakoji ja nawi ne spodiwawsia wid neji. A potim, smertelno znesyena, dychajuczy urywczasto,

niby z baanniam pozbuty pekuczoho aru j raptowoho achu, wona zasnua. A ja eaw bez
ruchu, jak mertwyj, napruenyj wkraj, nemow syuwawsia zbahnuty, czy te, szczo staosia,
znaczy use, czy niczoho. We pered tym, jak porynuty w son, meni zdaosia, szczo my wriatowani; a todi pryjszow spokij, weykyj i bezmenyj, jak na Ksreneji, koy ja eaw na rozpeczenych bryach potriskanoji awy z neprytomnym Arderom, baczyw za skom skafandra joho
usta, szczo zdryhay u hariaczkowomu podychu, i znaw, szczo taky wriatuwaw joho, ae ne
maw bilsze sy widwernuty kran joho awarijnoho baona; ja eaw jak sparalizowanyj, z poczuttiam, szczo najbilsza sprawa moho yttia we pozadu, i jakszczo ja teper zahynu, to we
niczoho ne zminysia, i zacipeninnia moje buo todi jak newymowne mowczannia trimfu.
A wranci wse poczaosia spoczatku. U perszi hodyny wona szcze soromya, a moe, ce
bua znewaha do mene, abo wona sama sebe znewaaa za te, szczo staosia; nezadowho do
obidu meni wdaosia wmowyty jiji trochy prohulatysia. My jichay po szose wzdow weetenkych plaiw. Tychyj okean eaw pid soncem, hominywyj weet u bilij ta zootij pini, a na
niomu, a do obriju barwysti kaptyky witry. Ja zupynyw maszynu tam, de plai zakinczuwaysia, nespodiwano perechodiaczy u newysoku skelastu kruczu. Szose tut kruto powertao
i, zrobywszy krok wid joho kraju, mona buo baczyty z hory burchywyj prybij. Potim my
powernuysia na obid. Use buo znowu, jak naperedodni, a w meni wse zawmyrao wid dumky
pro nicz, bo ja ne chotiw, ne chotiw tak. Koy ja ne dywywsia na neji, to widczuwaw na sobi
jiji pohlad. Ja namahawsia widhadaty, szczo chowajesia za zmorszkamy, jaki znowu zjawlaysia na jiji czoli, za nespodiwanymy pohladamy, i ne znaju, jak i czomu za kilka chwyyn
do weczeri, koy my we siday za sti, znenaka nacze chto odnym udarom rozczerepyw meni
hoowu, ja zrozumiw use. Meni chotiosia byty sebe kuakamy za te, szczo ja buw takym
egojistycznym durnem, takym nehidnykom, szczo sam sebe oszukuje, i ja sydiw zakamjaniyj, tilky cia buria wyruwaa w meni, pit wystupyw na czoli, ja widczuw raptowu sabis.
Wona spytaa:
Szczo z toboju?
Eri, prochrypiw ja, ja ysze zaraz Prysiahaju tobi! ysze zaraz ja zrozumiw,
ysze zaraz, szczo ty pisza zi mnoju, bo bojaasia, szczo ja Tak?
Oczi jiji rozszyryysia wid podywu, wona dywyasia na mene uwano, nacze pidozriwajuczy jake szachrajstwo, komediju.
Wona kywnua hoowoju.
Ja skoczyw z miscia.
Pojichay!
Kudy?
Do Kawestry. Spakuj reczi. Budemo tam ja hlanuw na hodynnyk, za try hodyny. Wona stojaa neruchomo.
Sprawdi? spytaa wona.
Sprawdi, Eri! Ja ne znaw. Tak rozumno. Ciomu wako powiryty. Odnak je jaki mei.
Tak, je mei. Eri, ja szcze cioho dobre ne rozumiju jak ja mih tak, ade ja obmaniuwaw
sebe samoho! Ta ne znaju, wse odno, teper ce we bajdue.
Wona ukaa reczi tak szwydko Wse w meni amaosia j rujnuwaosia, ae zowni ja
buw zowsim, maje zowsim spokijnyj. Siwszy bila mene w maszyni, wona skazaa:
Hal, probacz meni.
Szczo aha! zrozumiw ja. Ty dumaa, szczo ja znaju?
Tak.
Dobre. Ne budemo pro ce howoryty.
I znowu ja pomczaw iz stokiometrowoju szwydkistiu; probihay kotedi owti, bili,
saprowi, doroha zwywaasia, ja zbilszuwaw szwydkis, ruch na szose spoczatku buw sylnyj,
a potim ne due, kotedi merky, nebo stao temno-bakytnym, zjawyysia zori, a my mczay
wpered pid pronyzywyj swyst witru.
Wse nawkoo potemnio, uzhirja staway syuetamy, szerengamy sirych horbiw, doroha

zwywaasia w sutini szyrokoju fosforyzujuczoju striczkoju. Ja wpiznaw perszi budynky

Kawestry, znajomyj poworot, ywopoty. Bila wchodu ja zupynyw maciyiiu, wynis jiji
reczi w sadok pid werandu.
Ne choczu zachodyty tudy Rozumijesz?
Rozumiju.
Ja widwernuwsia, ne mih z neju proszczatysia. Wona dotorknua do mojeji ruky, ja
zdryhnuwsia mow opeczenyj.
Hal, diakuju
Ne kay niczoho. Bu aska, niczoho ne kay. Ja wtik. Strybnuw u maszynu, ruszyw,
riwne hudinnia motora na jaku my zaspokojio mene. Zwyczajno, wona bojaasia, szczo ja
joho wbju! Wona baczya, szczo ja namahawsia wbyty ni w czomu ne wynnoho Oafa ysze
czerez te, szczo win ne dozwoyw meni a zresztoju! zresztoju niczoho. Ja kryczaw u
maszyni, ja mih dozwoyty sobi wse, ja buw odyn, motor zahuszuwaw moje bezumstwo i
nawi ne pamjataju, koy zorijentuwawsia, szczo meni robyty. I znowu, jak i pered tym,
pryjszo zaspokojennia. We ne take. Bo te, szczo ja skorystawsia takoju achywoju sytuacijeju i takym sposobom zmusyw jiji pity zi mnoju i wse robyw zarady cioho to buo najhirsze,
szczo ja mih sobi ujawyty, oskilky w mene widniay nawi spohady, zhadku pro tu nicz use!
Ja sam wasnymy rukamy znyszczyw use ce i czerez swij bezmenyj egojizm, zaslipenyj, ja ne
zmih pobaczyty toho, szczo buo najwaywiszym, najoczewydniszym: ade wona ne obmaniuwaa, koy howorya, szczo ne bojisia mene. Napewne, bojaasia ne za sebe, a za nioho.
Za szybkamy etiy wohnyky, peredmistia buo newymowno harne, a ja, rozjatrenyj, spustoszenyj, perechodyw z odnoho wirau u druhyj, a szyny syczay; tudy, do Tychoho okeanu,
do tych skel; w jaku my, koy maszynu kynuo sylnisze, ni ja cioho spodiwawsia, i wona
wyjsza prawymy koesamy za kraj szose, ja zlakawsia; ce trywao jaku dolu sekundy, a potim
ja wybuchnuw szaenym rehotom, szczo pobojawsia zahynuty tut, ade wyriszyw znajty smer
deinde; rehit, a potim schypuwannia. Ja powynen zrobyty ce szwydko, bo zaraz ja we ne toj.
Te, szczo zi mnoju dijesia, ne prosto straszne, hirsze ohydne. I szcze szczo ja howoryw
sam sobi szczo ja muszu soromyty. Sowa, sowa. Buo we zowsim temno, na szose nikoho, wnoczi mao chto jizdyw. I raptom ja pomityw nedaeko za soboju czornyj hlider. Win
ehko jszow tam, de meni dowodyosia we czas operuwaty halmamy i gazom. Bo hlidery trymajusia dorohy magnetycznym czy grawitacijnym prytiahanniam, bis joho zkaje. Win mih
ehko wyperedyty mene, ae trymawsia pozadu, metriw za wisimdesiat, czasom trochy bycze, czasom trochy dali. Na krutych wiraach, koy maszynu zanosyo poperek dorohy i ja zrizaw kut zliwa, win yszawsia pozadu. Moe, wodij bojawsia? Prawda, u tych maszynach ne
buo wodijiw. Ae szczo meni do toho hlidera!
Ta ni, ja widczuwaw, szczo win wysy u mene na chwosti ne wypadkowo. I raptom meni
spao na dumku, szczo ce Oaf. Oaf, jakyj, ne majuczy do mene (i suszno!) ni na kopijku
dowiry, yszawsia de pobyzu j czekaw rozwytku podij. I na dumku, szczo tam mij riatiwnyk,
mij dorohyj staryj Oaf, jakyj znowu ne das meni zrobyty toho, szczo ja choczu, i bude meni
starszym bratom, rozradnykom, szczo u meni perewernuo, i jaku my ja ne baczyw dorohy
czerez skaenu lu, szczo ochopya mene.
Czomu meni ne dadu spokoju? podumaw ja i poczaw wytyskaty z maszyny wse,
na szczo wona zdatna, nacze ne znaw, szczo hlider moe jty wdwoje szwydsze, i my mczay
otak kri nicz, a w pronyzywomu swysti powitria we wczuwawsia narodenyj u nezbahnennych hybynach mohutnij rew newydymoho zaraz Tychoho okeanu, szczo rozkynuwsia peredo mnoju.
To i ji sobi, dumaw ja. ji sobi. Ty ne znajesz toho, szczo ja znaju. Steysz za
mnoju, chodysz slidom, ne dajesz spokoju, harazd; ae ja wid tebe wteczu, ja wid tebe wteczu,
szczo b ty ne robyw; i chocz stawaj na hoowu niszczo tobi ne dopomoe, bo hlider ne zijde
z szose. Tak szczo nawi w ostanniu my ja matymu czystu sowis. Due dobre.

Ja same promynuw koted, u jakomu my yy. Joho try oswitenych wikna boem ozwaysia w mojij duszi, nacze dla toho, szczob dowesty meni, szczo nemaje takoho stradannia,
jake ne mona szcze zbilszyty, i ja wyjszow na ostanniu dilanku szose, szczo tiahnuosia
wzdow okeanu. Todi hlider nespodiwano zbilszyw szwydkis i poczaw wychodyty wpered. Ce
zdywuwao mene. Ja riszucze zastupyw jomu szlach, zjichawszy na liwyj bik. Win upowilnyw
chid, i my tak manewruway czas wid czasu win robyw sprobu wyrwatysia wpered, i ja
szczorazu zajmaw maszynoju liwu smuhu raziw pja. Raptom, chocz ja j zastupyw jomu
szlach, win poczaw mene wyperedaty, kuzow maszyny edwe ne zaczepyw bezwikonnu byskuczu czornu stinku; w ciu my ja ostatoczno perekonawsia, szczo ce moe buty ysze Oaf,
bo odna ludyna ne nawayasia b na szczo podibne. Ae ubyty Oafa ja ne mih. Ne mih.
Tomu ja propustyw joho. Win wyjszow upered, i ja podumaw, szczo zaraz win u swoju czerhu
namahatymesia zahorodyty meni szlach, ae win jszow ysze metriw za pjatnadcia pered
mojim kapotom. Nu, podumaw ja. ce ne zawaaje. I ja pojichaw powilnisze, spodiwajuczy, szczo win, moe, wyrwesia wpered, ae win te zahalmuwaw. yszaosia szczo byko
myli do ostannioho poworotu bila skel, koy hlider znowu upowilnyw chid: win iszow poseredyni tak, szczo ja ne mih proskoczyty wpered. Ja podumaw, szczo, moe, meni wdassia we
zaraz, ae ne buo nijakych skel, tilky piszczanyj pla, i maszyna whruza b koesamy w pisok,
ne dotiahnuwszy nawi do okeanu, takyj iditkyj warint ne warto buo j obmirkowuwaty.
Ja ne maw inszoho wychodu, treba buo jichaty dali. Hlider iszow zowsim powilno, ja baczyw,
szczo zaraz win zupynysia; joho czornyj korpus byszczaw, nacze zaytyj paajuczoju krowju
stop-sygnaliw. Todi ja sprobuwaw raptom wyrwatysia upered, ae win perehorodyw meni
szlach. Z nym wako buo zmahatysia: zresztoju, nym keruwaw awtomat, a w awtomata zawdy szwydsza reakcija. Ja natysnuw nohoju halmo, ae pizno; poczuwsia ohydnyj briazkit,
czorna masa wyrosa zrazu pered obowym skom, mene kynuo wpered, i ja wtratyw swidomis.
Ja nemowby prokynuwsia, ae son trywaw meni snyosia, szczo ja pawaju. Szczo
choodne j mokre teko w mene po obyczcziu, ja widczuw czyji ruky, wony termosyy mene,
i ja poczuw hoos.
Oafe, probelkotiw ja, nawiszczo? Nawiszczo?
Hal!!
Mene nacze wdaryo szczo; ja spersia na liko i pobaczyw jiji obyczczia zowsim byko,
a koy siw, pryhoomszenyj, nezdatnyj nawi dumaty, wona powoli opustyasia na moji kolina,
peczi jiji konwulsijne zdryhay a ja szcze ne wiryw. Hoowa w mene hua j bua niby z
waty.
Eri, promowyw ja zaderewjaniymy hubamy; wony buy jaki weyki, waki i nacze
czui.
Eri, ce ty czy meni tilky
I raptom syy powernuysia do mene, ja schopyw jiji za peczi, pidniaw, skoczyw na nohy,
zatoczywsia razom z neju, i oboje my wpay na szcze tepyj, mjakyj pisok. Ja ciuwaw jiji soone, mokre obyczczia i pakaw, upersze w ytti, i wona pakaa. My dowho ne howoryy niczoho; my niby bojaysia odne odnoho ne znaju czomu; wona dywya na mene, mow snowyda.
Eri, powtoriuwaw ja, Eri Eri Ja ne tiamyw ue niczoho. Ja lih na pisok, a
wona, perelakana, marno namahaasia pidwesty mene.
Ni, Eri, proszepotiw ja, ni, ce niczoho, ce mynesia
Hal! Howory! Howory!
Szczo meni howoryty Eri
. Mij hoos trochy zaspokojiw jiji. Wona kudy pobiha j powernuasia z peskatoju plaszkoju, znowu poywaa moje obyczczia wodoju woda bua soona: z okeanu. Treba buo
b czoho wypyty, majnua dumka; ja zaklipaw powikamy, prychodiaczy do pamjati, potim
siw i obmacaw hoowu. odnoji rany, bua ysze gula zawbilszky z apelsyn, trochy podriapana

szkira, szcze dobre-taky huo w wuchach, ae teper ja poczuwaw sebe maje dobre. Prynajmni
poky sydiw. Ja sprobuwaw pidwestysia, ae nohy mene ne due suchaysia.
Wona stojaa na kolinach peredo mnoju, opustywszy ruky j ne zwodiaczy z mene oczej.
Ce ty? Sprawdi? spytaw ja. ysze teper ja zrozumiw; ja widwernuwsia i, chocz u
mene nudotno zakrutyosia w hoowi wid cioho ruchu, pobaczyw u switli moodoho misiacia
za kilkanadcia metriw dali, na kraju szose, czorni obrysy hlidera j awtomobila, zytych dokupy. Hoos zradyw meni, koy ja perewiw pohlad na neji.
Hal
Tak.
Sprobuj pidwestysia, ja tobi dopomou
Pidwesty?
Wydno, u mene wse szcze namoroczya hoowa. Ja rozumiw, szczo staosia, i ne rozumiw. Ce Eri bua w hlideri? Nemoywo.
De Oaf spytaw ja.
Oaf? Ne znaju.
Jak ce? Joho tut ne buo?
Ni.
Ty sama?
Wona kywnua.
I raptom ja straszenno zlakawsia.
Jak ty moha?! Jak ty moha?!
Obyczczia jiji tremtio, huby sipaysia:
Ja mu sya
Eri znowu zapakaa. Potrochu wona zatycha, zaspokojiasia. Torknuasia moho obyczczia. Czoa. ehkymy dotykamy obmacuwaa moju hoowu, a ja powtoriuwaw maje neczutno:
Eri ce ty?
Ja maryw. Potim ja powoli pidwiwsia, wona dopomahaa meni jak moha; my dijszy do
szose. I ysze todi ja pobaczyw, jakyj wyhlad maa maszyna: kapot, raditor use spluszczyosia w harmoszku. Zate hlider buw maje neposzkodenyj ysze zaraz ja pomityw, naskilky
wyszczyj win za awtomaszynu, krim neznacznoji wmjatyny na korpusi, tam de ob nioho
wdaryasia maszyna, niczoho. Eri dopomoha meni zalizty w nioho, trochy podaa nazad
uamky awtomobila z protianym briazkotom pokotyysia wnyz, i ruszya. My powertaysia.
Ja mowczaw, wohni propyway powz nas. Hoowa moja chytaa na peczach, szcze j dosi
weyka j waka. My wyjszy z hlidera pered kotedem. Wikna j zaraz buy oswiteni, nacze my
sydiy tam. Wona dopomoha meni zajty w kimnatu. Ja opustywsia na liko. Wona pisza do
stou, obmynua joho i popriamuwaa do dwerej. Ja a pidskoczyw:
Ty jdesz?!
Wona pidbiha do mene, staa nawkoliszky bila lika i zapereczywo pochytaa hoowoju.
Ni?
Ni.
I nikoy ne pidesz wid mene?
Nikoy.
Ja obniaw jiji. Wona prytuyasia szczokoju do moho obyczczia, i z mene poczay wychodyty i szcze dotliwajuczyj popi zapekosti, hniwu j bezumstwa ostannich hodyn, i strach,
i rozpacz; ja eaw spustoszenyj, mow mertwyj, i ysze pryhortaw jiji do sebe, dedali sylnisze,
nemow do mene powertaysia syy, i bua tysza, swito wybyskuwao na zootych szpaerach
kimnaty, a de daeko, nacze w inszomu switi, za widkrytymy wiknamy szumiw Tychyj okean.
Wako powiryty, ae my zowsim ne rozmowlay ni toho weczora, ni tijeji noczi. Zowsim
niczoho, ani sowa. I ysze nastupnoho dnia, we nadweczir, ja diznawsia, jak ce buo: tilkyno ja widjichaw, wona zdohadaasia czoho; jiji ochopyw rozpacz, wona ne znaa, szczo robyty

 spoczatku chotia pokykaty bioho robota, ae zrozumia, szczo ce ne dopomoe; tak samo
j win wona ne nazywaa joho inaksze win by te ne dopomih. Chiba szczo Oaf. Oaf
napewno, ae wona ne znaa, de joho szukaty, ta j, zresztoju, ne buo koy. Ote, wona wziaa
domasznij hlider i pojichaa za mnoju. Wona szwydko nazdohnaa mene i trymaasia pozadu,
poky szcze bua nadija, szczo ja prosto powertajusia do kotedu. Ja spytaw:
A ty b pisza zi mnoju? Wona zawahaasia.
Sama ne znaju. Mabu, szczo tak. Zaraz ja tak dumaju, ae todi ne znaa.
Zhodom, koy Eri pobaczya, szczo ja jidu dali, wona zlakaasia szcze ducze. Szczo buo
dali, ja znaw.
Ni. Niczoho ne rozumiju, skazaw ja. Nawi teper ne rozumiju. Jak ty moha ce
zrobyty?
Ja skazaa sobi, szczo szczo niczoho ne stanesia.
Ty znaa, szczo ja nadumaw?
Tak.
Zwidky?
Wona dowho mowczaa.
Moe, tomu, szczo ja tebe we trochy znaju Teper mowczaw ja. Bahato pro szczo
meni chotio diznatysia, ae ja ne nasmiluwawsia rozpytuwaty. My stojay bila wikna. Z zapluszczenymy oczyma, widczuwajuczy prostir okeanu, ja skazaw:
Nu harazd. Eri ae szczo teper? Szczo bude?
Ja we tobi skazaa.
Ae ja tak ne choczu proszepotiw ja.
Inaksze ne moe buty, widpowia wona po trywalij pauzi, chocz zresztoju
Zresztoju?
Ja te ne choczu tak.
Toho dnia, koy zweczorio, znowu stao nemowby hirsze. Bo ce powertaosia, posyluwaosia, a potim widchodyo. Czomu? Ne znaju. Wona te, mabu, ne znaa. Buo tak, nacze
my ysze pered ycem nebezpeky staway bykymy i ysze todi wpiznaway odne odnoho i
mohy po-sprawniomu porozumitysia. I nicz. I szcze odyn de.
A na czetwertyj ja poczuw, szczo wona rozmowlaje po teefonu, i meni stao straszno.
Newymowne straszno. Potim wona pakaa. Ae za obidom ue posmichaasia.
Ce buw i kine, i poczatok. Bo nastupnoho tynia my pojichay do Maje, okrunoho centru, i tam, w jakij ustanowi, pered ludynoju w biomu skazay sowa, jaki zrobyy nas czoowikom i inkoju. Toho samoho dnia ja daw teegramu Oafowi. Nastupnoho ranku piszow
na posztu, ae wid nioho ne buo niczoho. Ja podumaw, szczo, moe, win kudy perejichaw i
tomu ne buo widpowidi. Ae, prawdu kauczy, we todi, na poszti, ja widczuw nespokij, bo
ce ne buo schoe na Oafa take mowczannia; todi ja dumaw pro ce ysze chwyynu i niczoho ne skazaw jij. Nacze zabuw

Chocz my stay podruiam wnaslidok moho bezumstwa, prote, chaj ce i wydassia dywnym, my widpowiday odne odnomu. Nasze yttia buo jako czudno podiene. Jakszczo naszi
pohlady w czomu rozchodyysia. Eri wmio zachyszczaa swoji pozyciji, ae ce koy jszosia
pro zahalni pytannia; naprykad, wona bua perekonanoju prychylnyceju betryzaciji i obstojuwaa jiji za dopomohoju argumentiw, ne zapozyczenych z knyok. Te, szczo wona protystawlaa swoji mirkuwannia mojim tak widwerto, ja wwaaw dobroju oznakoju. Ae ci dyskusiji widbuwaysia wde. Howoryty pry dennomu switli objektywno i spokijno pro mene wona
ne nawauwaa czy, skorisze, ne chotia, bojaczy urazyty w meni ludynu mojeji epochy. Ae
wnoczi nemowby czerez te, szczo morok jako pohynaw czy posabluwaw uswidomennia

toho, szczo ja porucz, wona howorya pro mene, tobto pro nas, i ja radiw cym tychym rozmowam u pimi, bo temriawa myoserdno chowaa moje najiwne zdywuwannia.
Wona rozpowidaa meni i pro sebe, pro swoje dytynstwo, i w takyj sposib udruhe, a tocznisze wpersze, bo ci rozpowidi buy spowneni realnym, ludkym zmistom, ja dowidawsia, jak
majsterno buo pobudowane ce suspilstwo wsebicznoji, czujno wriwnowaenoji harmoniji.
Wwaaosia riczcziu cikom pryrodnoju, szczo dla toho, szczob maty ditej i wychowuwaty jich
u perszi roky yttia, treba buty do cioho gruntowno pidhotowenym, a tomu isnuway specilni kursy; nawi szczob oderaty zwyczajnyj dozwi maty dytynu, podruia musyo skasty
szczo podibne do ekzameniw; spoczatku ce zdaosia meni czymo neczuwanym, ae, obmirkuwawszy wse, ja musyw wyznaty, szczo paradoksalnymy zwyczajamy buy skorisze naszi, a
ne jichni ade w staromu suspilstwi ne mona buo zbuduwaty budynku czy mostu, wylikuwaty chworoby, wykonaty zwyczajnoji administratywnoji formalnosti bez pewnoji pidhotowky, a sprawa weyczeznoji wahy, nadzwyczajno widpowidalna narodennia ditej, wychowannia jichnioji psychiky zaeaa wid slipoho wypadku j chwyynnoho potiahu, i hromadkis poczynaa wtruczatysia ysze todi, koy prypuskaysia tiaki, a czasto newyprawni
pomyky.
Tak ot, oderannia praw na dytynu buo teper osobywoju widznakoju, jakoju ne nadilay bu-koho; dali, baky ne mohy izoluwaty ditej wid jichnich rowesnykiw utworiuwaysia specilno pidibrani grupy chopczykiw i diwczatok, w jakych buy predstaweni najriznomanitniszi temperamenty; tak zwani wakowychowuwani dity pidlahay dodatkowym hipnahohicznym zachodam; nawczannia ditej poczynay z due rannioho wiku. Ce ne buo czytannia j pysannia, do cioho czerha dochodya znaczno piznisze; osobywis wychowannia najmoodszych polahaa w oznajomenni jich za dopomohoju specilnych ihor z osnownymy zakonamy, za jakymy isnuje swit. Zemla, z bahatstwom i riznomanitnistiu yttia suspilstwa; we
czotyry-pjatyricznym ditiam same takym pryrodnym sposobom wbyway u swidomis zasady
terpymosti, spiwyttia ta powahy do perekona i pohladiw inszych ludej, dumku pro neistotnis nawi due pomitnych zycznych widminnostej ditej (ote, j ludej) riznych ras. Use ce
zdawaosia meni prekrasnym, z odnym ysze, ae pryncypowym, zastereenniam szczodo betryzaciji, jaka bua neporusznym fundamentom cioho switu, joho wseosianym zakonom.
Wychowannia buo spriamowane same na te, szczob jiji spryjmay jak nemynuczis, taku
nezminnu, jak narodennia abo smer. Koy z ust Eri ja czuw, jak u szkoach wykadaju dawniu istoriju, mene ochopluwaw hniw, jakyj ja edwe strymuwaw. U nowomu tumaczenni, to
buy czasy zwirstwa i warwarkoho, nestrymnoho rozmnoennia, burchywych ekonomicznych ta wojennych katastrof, a bezpereczni dosiahnennia cywilizaciji podawaysia ysze jak
wyjaw tych sy i prahne, kotri dozwolay ludiam doaty temnotu j orstokis epochy: takym
czynom, ci dosiahnennia nibyto may misce wsuperecz paniwnij todi tendenciji yty za rachunok inszych. Te, howoryy wony, czoho ranisze mona buo dosiahty tilky cinoju weyczeznych
zusyl, szczo moho buty nadbanniam ysze wukoho koa ludej, do czoho wiw szlach, usijanyj
nebezpekamy, neobchidnistiu samoobmeennia, kompromisamy, moralnymy porazkamy
usim, czym okupaysia materilni uspichy, teper stao zahalnodostupnym, ehkym i pewnym.
Ta buo szcze piwbidy, poky wony operuway zahalnymy poniattiamy; do osudu czysennych jawyszcz mynuoho, takych, jak wijny, ja b ochocze pryjednawsia; tako widsutnis
cikowytu! polityky, superecznostej, minarodnych koniktiw ja zmuszenyj buw wyznaty
nadbanniam, a ne wtratoju, chocz spoczatku ce mene dywuwao, wykykao pidozru, szczo
wony isnuju, a jich prosto zamowczuju. Hirsze buo, koy cia pereocinka cinnostej torkaasia
mojich hyboko osobystych spraw. Bo ne ysze Stark u swojij knyzi (napysanij, treba dodaty,
za piwstoriczczia do moho powernennia) widmowlawsia wid kosmicznych podoroej. Tut Eri,
wypusknycia fakultetu archeoogiji, moha bahato czoho nawczyty mene. We persze betryzowane pokolinnia dokorinno zminyo swoje stawennia do astronawtyky, ae sprawa ne obmeyasia ysze zminoju znakiw z pozytywnych na negatywni. Teper wwaaosia, szczo buy

prypuszczeni tragiczni pomyky, i same w roky panuwannia naszoji ekspedyciji wony dosiahy kulminaciji, ade todi podibni ekspedyciji sporiadaysia odna za odnoju; pomyka polahaa ne ysze w tomu, szczo ci ekspedyciji prynesy due mao korysti, szczo pronyknennia
w nawkoosoniacznyj prostir na widsta bahatioch switowych rokiw ne pryweo do kontaktu
z odnoju wysokorozwynenoju cywilizacijeju (ysze na kilkoch panetach buo widkryto prymitywni i czui nam formy wehetaciji). Najhirszym wwaay ne te, szczo straszenno dowhyj
czas polotu (a win zbilszuwatymesia w miru toho, jak namiczeni kosmiczni cili stawatymu
szcze dalszymy) zminiuwatyme samyj ekipa korabliw u perewanij bilszosti neszczasnych,
smertelno zmuczenych ludej, jaki pisla wysadky tut czy tam potrebuwatymu dbajywoji opiky
j likuwannia; szczo posyannia w kosmos cych entuzistiw je bezhuzdiam i orstokistiu. Najbezhuzdiszym wwaaosia te, szczo Zemla, jaka szcze ne zrobya wsioho dla sebe samoji,
prahnua pidkoryty Kosmos, chocz i baczya jasno, szczo ludki stradannia, nesprawedywis,
strach i hood na zemnij kuli ne znyknu zawdiaky cym herojicznym polotam.
Ae tak dumao, jak ja skazaw, persze betryzowane pokolinnia, bo zhodom, za ogikoju
rozwytku podij u ciomu napriamku, pryjszy zabuttia ta bajduis, i, dowidujuczy pro romantycznyj perid astronawtyky, dity tilky dywuwaysia, moe, nawi widczuway pewnyj strach
pered swojimy nezrozumiymy predkamy, tak samo czuymy dla nych i nezbahnennymy, jak
i ti prapradidy, szczo wey hrabinyki wijny i zdijsniuway pochody po zooto. Cia bajduis,
wasne, najbilsze mene benteya, bo wona bua hirszoju za suworyj osud; sprawu naszoho
yttia widtodi otoczyy mowczanniam, jiji pochoway i widrazu pro neji zabuy.
Eri ne namahaasia wykykaty w meni zachopennia nowym switom, ne namahaasia
jaknajszwydsze zrobyty mene prychylnykom cioho switu prosto wona rozpowidaa pro
nioho, howoriaczy pro sebe, a ja same tomu, szczo wona howorya pro sebe i sama bua
joho porodenniam, ne mih zakrywaty oczej i na joho prynady.
Ce bua cywilizacija, pozbawena strachu. Wse, szczo isnuwao, suyo ludiam. Wse
buo pidporiadkowane jichnij wyhodi, spriamowane na zadowoennia jichnich potreb jak
eementarnych, tak i najbilsz wyszukanych. Usiudy, w usich hauziach, de dla ludyny wnaslidok nedoskonaosti jiji poczuttiw abo powilnosti jiji reakciji moha wynyknuty moywis
chocz najmenszoho rysku, ludynu zaminyy awtomaty.
Ce buw swit, zakrytyj dla nebezpek. W niomu ne buo miscia dla strachu, boroby, nasylstwa; swit ahidnosti, mjakych zwyczajiw ta form, nehostrych perechodiw i nedramatycznych sytuacij. Win wykykaw podyw, prynajmni, ja, wirnisze, my (ja podumaw pro Oafa) tak
na nioho reaguway.
Za desia rokiw polotu my baczyy stilky strasznoho, usioho toho, szczo rany i amaje
ludynu; my powertaysia, majuczy wsioho cioho dosy, bilsze ni dosy; koen z nas, poczuwszy, szczo powernennia widsuwajesia, szczo treba czekaty szcze misiaci j misiaci, mabu,
schopyw by za horo toho, chto ce skazaw. I o my, szczo we ne mohy perenosyty trywaoho
rysku, nebezpeky zitknennia z meteorytamy, cioho wicznoho napruenoho czekannia, cych
muk, szczo jich my pereyway, koy chto ne powertawsia z rozwiduwalnoho polotu, my
wwaay toj strasznyj czas jedyno sprawnim, takym, szczo nadawaw nam hidnosti, a naszomu isnuwanniu smysu. A tymczasom ja szcze j teper zdryhajusia, koy zhaduju, jak
sydiacziji, eaczy abo zawysnuwszy w najdywowyniszych pozach nad kulastoju kabinoju radirubky, my w tyszi, jaku pererywao ysze rozmirene dzekannia awtomatycznoho radimajaka na korabli, czekay, baczaczy, jak u mertwomu bakytnomu switli krapyny potu
stikaju z czoa raditeegrasta, szczo te zawmer u czekanni, a w cej czas awarijnyj hodynnyk bezszumno widliczuwaw chwyyny, a poky ne nastawaw moment, koy joho strika dochodya do czerwonoji rysky, i cej moment prynosyw nam poehszennia. Poehszennia Bo
mona buo wyruszyty na rozszuky j zahynuty samomu, a ce j sprawdi zdawaosia ehszym za
te czekannia. My, pioty, ne naukowci, i w zriomu wici yszay junakamy, ade nasz czas
zupynywsia za try roky do startu. Protiahom cych trioch rokiw my prochodyy poslidowni wy-

probuwannia dedali zrostajuczoho psychicznoho napruennia. Buo u ciomu peridi try hoownych etapy, kotri nazyway due korotko: Hojdaka, Paac prywydiw i Koronacija.
Paac prywydiw. Nas zamykay w neweykij kameri, izolowanij wid zownisznioho switu
z takoju doskonalistiu, jaku tilky mona sobi ujawyty. U ciu kameru ne pronykaw oden zwuk;
oden promi swita, strumi powitria niczoho z toho, szczo buo za jiji stinamy. Schoa
na maeku raketu, kamera bua obadnana widpowidnoju butaforkoju aparaturoju, maa
zapasy wody, charcziw ta kysniu. I tam treba buo yty, ne roblaczy absolutno niczoho, ciyj
misia win zdawawsia wicznistiu. Nichto ne wyjszow zwidty takym, jakym zajszow. Ja,
odyn z najtwerdiszych kremeniw doktora Jansena, ysze na tretiomu tyni poczaw baczyty ti
dywni reczi, szczo jich inszi sposterihay we na czetwertyj abo pjatyj de: bezyki potwory,
bezformni natowpy, jaki sunuy z mertwo fosforyzujuczych cyferbatiw na doszci pryadiw,
szczob poczaty zi mnoju majaczni rozmowy, szczob zawysnuty nad mojim spitniym tiom,
jake wtraczao swoju formu, zminiuwaosia, rozpuchao do weetenkych rozmiriw, i nareszti
ce buo, mabu, najachywisze poczynao niby samostijne isnuwannia. Spoczatku sipaysia poodynoki wooknyny mjaziw, potim po szkiri bihay muraszky, i wona derewjania, potim mjazy korczyo, a zhodom tio robyo ruchy, a ja, wraenyj, widczuwaw jich, ne rozumijuczy niczoho; i jakby ne poperednie trenuwannia, jakby ne teoretyczni wkaziwky, ja buw by
hotowyj wwaaty, szczo mojimy rukamy, hoowoju, potyyceju zawoodiy demony.
Obbyti mjakoju obszywkoju, wnutriszni stiny kamery baczyy w pimi sceny, szczo jich
ne mona buo zmaluwaty, nawi znajty jim nazwy: Jansen i joho sztab zawdiaky widpowidnym aparatam buy swidkamy toho, szczo dijaosia wseredyni, ae nichto z nas ne znaw todi
pro ce. Poczuttia izolaciji musyo buty sprawnim i pownym. Tomu znyknennia dejakych asystentiw doktora buo dla nas nezrozumiym. Ue pid czas podoroi Dimma skazaw meni,
szczo wony prosto ne wytrymuway. Odyn, na imja Hobbek, namahawsia, zdajesia, syomi
widimknuty kameru, bo ne mih baczyty muk zamknenoji w nij ludyny.
Ae ce buw tilky Paac prywydiw. A za nym isza Hojdaka iz swojimy katapultamy j
centryfuhamy, z pekelnoju maszynoju pryskorennia, zdatnoju daty 400 g pryskorennia,
szczo joho nikoy, zwyczajno, ne rozwyway, bo wono zrobyo b z ludyny kaluu; ae j sta g
buo b dosy, szczob za dolu sekundy wsia spyna dosliduwanoho staa woohoju wid krowi,
szczo prosoczyasia b kri szkiru, mow pit.
Ostannie wyprobuwannia, Koronaciju, ja projszow zowsim dobre. Ce buo we ostannie
syto, ostannij etap widsiwannia. E Martin, chope, jakyj szcze todi na Zemli wyhladaw tak,
jak ja siohodni, weet, sucilna brya zaliznych mjaziw, zowni same wtiennia wytrymky,
powernuwsia z Koronaciji na Zemlu w takomu stani, szczo joho odrazu wywezy z trenuwalnoho taboru.
Cia Koronacija bua zowsim prostoju sprawoju. Ludynu odiahay w skafandr, wywozyy
na orbitu Zemli i na wysoti jakycho sta tysiacz kiometriw, zwidky Zemla skydaasia na zbilszenyj u pja raziw Misia, prosto wysztowchuway z rakety w poroneczu, a potim widlitay.
I treba buo, zawysnuwszy otak, woruszaczy rukamy j nohamy, czekaty na jichnie powernennia, na poriatunok; skafandr buw nadijnyj, zrucznyj, maw kysnewu.aparaturu i klimatyzaciju,
win hriw, nawi hoduwaw ludynu poywnoju pastoju, jaka koni dwi hodyny wydawluwaasia
w specilnyj mundsztuk. Niczoho ne moho trapytysia, chiba szczo zipsuwawsia b prykripenyj zzowni do skafandra portatywnyj radiaparat, jakyj awtomatycznymy sygnaamy wkazuwaw, de szukaty joho wasnyka. Ne buo w ciomu skafandri ysze radistanciji zwjazku, i, zrozumio, ce robyy nawmysne; ote, ne mona buo poczuty nijakoho hoosu, krim swoho wasnoho. Otoczena z usich bokiw zirkamy j nematerilnoju temriawoju, ludyna musya czekaty,
zawysnuwszy w pooenni, szczo buo ne takym ue j nezrucznym. Dowho, ae, prawdu kauczy, ne tak ue j due.
I bilsze niczoho.
Niczoho, ae ludy wid cioho boewoliy; na raketu Bazy inkoy wtiahuway takych, szczo
korczyysia w epieptycznych konwulsijach. Ce buo najpownisze znyszczennia osobystosti,

zahybel, smer pry cikowytomu zbereenni swidomosti; ce buo piznawannia wicznosti, jaka
spowniuwaa ludynu j dawaa jij widczuty swij strachitywyj smak. Nam prypao zazyrnuty w
nezbahnenne w bezodniu pozazemnoho isnuwannia, jaka rozkynuasia w usich napriamkach; neskinczenne padinnia, zirky mi takymy nepotribnymy, nezhrabno rozkynutymy nohamy, zajwis ruk, hub, estiw, bu-jakoho ruchu czy neruchomosti; skafandry rozpuchay
wid kryku, neszczasni woay: dosy!
Hodi zhaduwaty pro te, szczo buo ysze wyprobuwanniam, wstupom, czymo nawmysne wyhadanym i dobre obmirkowanym, nawi garantowanym. Ni z kym iz tych, koho koronuway, niczoho ne staosia, wsich rozszukaa raketa Bazy.
Szczoprawda, i pro ce nam ne howoryy, szczob prawdywis sytuaciji bua jakomoha powniszoju.
Koronacija projsza w mene dobre, bo ja maw swoju wasnu systemu. Ce buo due prosto i ne zowsim czesno: cioho ne mona buo robyty. Koy mene wysztowchnuy z luka, ja
zapluszczyw oczi. Potim ja dumaw pro rizni reczi. Jedyne, czoho treba buo maty dosy ce
wytrymky. Treba buo sobi skazaty, szczo ne rozpluszczysz cych neszczasnych oczej ni w jakomu razi. Jansen, po-mojemu, znaw pro mij triuk. Ta ce ne mao dla mene nijakych naslidkiw. Moe, win wwaaw, szczo ce na moju korys?
Ae wse ce widbuwaosia na Zemli abo pobyzu neji. Potim pryjsza we ne wyhadana j
ne stworena aboratornymy metodamy poronecza ta, jaka wbywaa po-sprawniomu, a ne
umowno, i jaka inkoy myuwaa Oaafa, Dimmu, Turbera, mene, otych simoch z Ulissa,
nawi daa nam moywis powernutysia. Pisla czoho my, jaki niczoho tak ne prahnuy, jak
spokoju, pobaczywszy swoji mriji zdijsnenymy z takoju pownotoju, odrazu pohorduway
spokojem. Zdajesia, szcze Paton skazaw: Neszczasnyj, ty matymesz te, czoho chotiw.

Odnijeji noczi, due pizno, my eay wtomeni kochanniam, i schyene nabik obyczczia
Eri prytuyosia do mojeji ruky; pidwiwszy oczi, ja kri widczynene wikno mih baczyty proty
sebe zirky u proswiti mi chmaramy. Witru ne buo, sztora, szczo zwisyasia za pidwikonnia,
zastyha, mow bia prymara, z okeankoho prostoru kotyysia chwyli, i ja czuw protianyj huk,
a potim neriwnyj szum to wony rozbywaysia na plai. Pisla cioho na kilkanadcia udariw
sercia zapadaa tysza, znowu newydymi wody szturmuway w pimi poskyj bereh. Prote ja
maje ne czuw cioho rytmicznoho nahaduwannia pro zemnu realnis i szyroko rozpluszczenymy oczyma dywywsia na Piwdennyj Chrest, Beta jakoho bua w poloti naszoju prowidnyceju, i ja stilky raziw rozpoczynaw koen swij de wid wymiriuwa jiji; zhodom ja we robyw
ce zowsim awtomatyczno, zahybenyj w inszi dumky; wona wea nas neschybno, jak nikoy
ne zhasajuczyj majak poroneczi. Zaraz ja znowu prosto-taky widczuwaw u rukach twerdi
metaewi waeli, jaki treba buo powertaty, szczob cia swita ciatoczka sered hybokoji
pimyopynyasia w centri pola zoru. Cia zirka, odna z najdalniszych, ne zminyasia, koy my
maje dosiahy mety, j switya we czas z odnakowoju bajduistiu, todi jak Piwdennyj Chrest
dawno rozpawsia j perestaw dla nas isnuwaty, bo my zanuryysia w joho hybyny, i todi cia
bia ciatka, cej zorianyj weete perestaw buty tym, czym zdawawsia nam spoczatku wykykom; joho nezminnis dowea nam swoje sprawnie znaczennia, wona bua swidczenniam
mizernosti naszych poczyna, bajduosti poroneczi Wseswitu, z jakoju nichto j nikoy ne zumije prymyrytysia.
Ae zaraz, namahajuczy poczuty podych Eri, ja maje ne wiryw, szczo tak buo. Ja mih
powtoriuwaty w dumkach:
Sprawdi, sprawdi ja tam buw ae wse odno teper meni wako w ce powiryty. Eri
zdryhnuasia. Ja chotiw widsunutysia, zwilnyty bilsze miscia dla neji, koy raptom widczuw
jiji pohlad.

 Ty ne spysz? proszepotiw ja i nachyywsia, szczob torknutysia hubamy jiji wust, ae

wona prykaa meni do hub kinczyky palciw, jaku my trymaa jich tak, potim prowea nymy
wzdow kluczyci do hrudej, obwea twer zapadynu mi reber, prytysnua do neji dooniu.
Szczo ce w tebe? proszepotia wona.
Szram.
Wid czoho?
Bua odna pryhoda.
Eri zamowka. Ja widczuwaw, szczo wona dywysia na mene. Wona pidwea hoowu, jiji
oczi zywaysia z pimoju, ne byszczay, i ja edwe baczyw kontur jiji bioho pecza, szczo pidijmaosia j opuskaosia wid dychannia.
Czomu ty meni niczoho ne rozpowidajesz? szepnua wona.
Pro zirky? zbahnuw ja. Wona mowczaa. Ja ne znaw, szczo skazaty.
Hadajesz, ja ne rozumiju?
Ja dywywsia na neji zbyka, kri morok, kri szum okeanu, jakyj to spowniuwaw, to
zayszaw kimnatu, i ne znaw, jak ce rozpowisty.
Eri
Ja chotiw obniaty jiji. Wona wywilnyasia j sia w liku.
Moesz ne rozpowidaty, koy ne choczesz. Ae czomu, skay?
Ty ne znajesz? Sprawdi ne znajesz?
Teper ue znaju. Ty poaliw mene?
Ni. Prosto bojusia.
Czoho?
Sam dobre ne znaju. Ne choczu cioho woruszyty. Ja niczoho ne zakresluju. Ce, zresztoju, nemoywo. Ae rozpowidaty, po-mojemu, znaczyo b zamknutysia w ciomu. Wid usich,
wid usioho, wid toho, szczo je zaraz
Ja rozumiju, tycho promowya wona. Blida plama jiji obyczczia znyka, ona schyya hoowu. Ty wwaajesz, szczo dla mene ce niszczo
Ni, ni, namahawsia ja perebyty jiji.
Strywaj, zaraz ja skau. Ts, szczo ja dumaju pro astronawtyku i szczo ja sama nikoy
ne zayszya b Zemlu, odne. Ae ce ne maje niczoho spilnoho z toboju ta zi mnoju. A wtim,
maje: ade my razom. Inaksze ne buy b nikoy. Astronawtyka dla mene ce ty. O czomu ja
tak chotia b ae ne treba. Jakszczo wse tak, jak ty kaesz. Jakszczo ty ce widczuwajesz.
Ja rozpowim.
Ae ne siohodni.
Siohodni.
Ja opustywsia na poduszky. Wona pisza nawszpykach, milijuczy w pimi. Potiaha
sztoru. Zirky znyky, yszyosia tilky rozkotyste kekotinnia Tychoho okeanu. Ja we maje
niczoho ne baczyw. Wona pidijsza do lika, laha.
Ty baczya koy-nebu korabel typu Prometeja?
Ni.
Win due weykyj. Na Zemli win wayw by ponad trysta tysiacz tonn.
I was buo tak mao?
Dwanadciatero. Tom Arder, Oaf, Arne, Tomas pioty. Nu i ja. I sim uczenych. Ae
jakszczo ty hadajesz, szczo tam buo prostoro, to pomylajeszsia. Dewja desiatych masy ce
maszynna czastyna. Fotonni agrehaty. Skady, prypasy, zapasna aparatura pid yto prypadaje zowsim neweyka poszcza. Koen z nas maw po kajuti, ne wrachowujuczy zahalnych
prymiszcze. U serednij czastyni korpusu szturmanka rubka ta mali rakety dla polotiw na
nebesni tia, rakety-zondy, szcze menszi, dla zbyrannia koronarnych prob
Ty buw nad Arkturom same w takij?
Tak. Z Arderom.
Czomu wy ne etiy razom?

 W odnij raketi? Bo ce b zmenszyo szansy.

Jak ce?
Zond ce ochoodennia, rozumijesz? Win nacze litajuczyj choodylnyk. Miscia ysze
stilky, szczob sisty. Tam sydysz u lodowij szkaraupi. Lid tane z boku oboonky i znowu zamerzaje na trubach. Kompresory mou zipsuwatysia. Szczob zhority, dosy chwyyny, bo nazowni wisim, desia abo dwanadcia tysiacz gradusiw. Jakszczo ce stanesia u dwomisnij raketi, to musia zahynuty dwoje. A tak ysze odyn. Rozumijesz?
Rozumiju.
Wona trymaa ruku na tomu neczutywomu misci mojich hrudej.
Ce staosia tam?
Ni. Eri, moe, rozpowisty tobi szczo insze?
Dobre.
Tilky ne dumaj cioho nichto ne znaje. Pid jiji tepymy palciamy szram nemowby
widtawaw, powertaasia wtraczena czutywis szkiry.
Jak ce tak? A Oaf?
Oaf te ni. Nichto. Ja jich obduryw, Eri. Ja muszu tobi rozpowisty, nadto daeko
we zajszow. Ce buo szostoho roku. My we powertaysia, ae w zoni tumannosti ne mona
jty szwydko. Ce dywowyna kartyna czym szwydsze jde korabel, tym intensywniszoju staje
luminescencija tumannosti; za namy tiahnuwsia chwist, ne takyj, jak chwist komety, a szwydsze jak polarne siajwo, szczo rozkynuosia w hybynu neba, w bik Alfy Eridana, na tysiaczi j
tysiaczi myl,. Ardera ta Enessona we ne buo. Wenturi te zahynuw. Ja prokydawsia zawdy o szostij ranku, bakytne swito w cej czas stawao biym. Jako ja poczuw hoos Oafa,
win howoryw z rubky. Win pomityw szczo cikawe. Ja spustywsia wnyz. Radar pokazuwaw
maeku plamu trochy wbik wid kursu. Pryjszow Tomas, i my mirkuway, szczo b ce moho
buty. Dla meteora zaweyke, ta, zresztoju, meteory nikoy ne zustriczajusia poodynci. Pro
wsiak wypadok my iszcze zmenszyy szwydkis. Ce rozbudyo wsich. Koy wony pryjszy, ja
pamjataju, Tomas artuwaw, szczo ce napewno korabel. Ue ne wpersze tak howoryy. U prostori musia buty korabli inszych cywilizacij, ae ehsze buo b zustritysia dwom komaram,
jakych wypustyy z protyenych kinciw zemzdoji kuli. My nazdohnay choodnu chmaru kosmicznoho pyu, takoho ridkoho, szczo kri nioho neozbrojenym okom mona buo baczyty
zirky szostoji weyczyny. Cia plamka wyjawya panetojidoju. Szczo na zrazok Westy. Z
czwer biljona tonn, moe, bilsze. Wyniatkowo prawylnoji formy, maje jak kula. Ce buwaje
ridko. Wona bua u nas po kursu, za dwa miliparseky. Jsza z kosmicznoju szwydkistiu, a my
za neju. Turber spytaw mene, czy moemo my pidijty bycze. Ja skazaw, szczo moemo na
czwer miliparseka.
My nabyzyysia. U teeskopi wona wyhladaa jak dykobraz ce bua kula, szczo najijikyasia kilciamy. Due swojeridna. Maje dla muzeju. Turber poczaw spereczatysia z Bjeem,
czy wona tektonicznoho pochodennia. Tomas wtrutywsia j skazaw, szczo ce mona zjasuwaty. Energiji my ne (wtratymo, ade szcze ne poczay nabyraty szwydkosti. Win poety,
wime kilka uamkiw i powernesia. Dimma wahawsia. Czas my szcze may. Nareszti win
pohodywsia. Napewno tomu, szczo tam buw ja. Chocz ja niczoho j ne howoryw. Moe, same
tomu. Bo mi namy skaysia taki stosunky Ae pro ce koy-nebu inszym razom. My zahalmuway; ce (manewr trywayj; panetka tym czasom widdayasia, i my sposterihay za neju z
dopomohoju radariw. Ja buw nespokinnyj, widkoy my poczay powertatysia, we czas traplay awariji. Neznaczni, ae taki, szczo jich wako usunuty. I jako nemowby sami po sobi, bez
osobywych pryczyn. Ja ne wwaaju sebe zabobonnym, chocz i wiriu w prawyo seriji. Zresztoju, meni brakuwao argumentiw. Ce wyhladao trochy po-dytiaczomu. Nezwaajuczy na ce,
ja sam perewiryw dwyhun Tomasa i skazaw jomu, szczob win ne zabuwaw pro py.
Pro szczo?
Pro py. U zoni choodnoji chmary panetojidy diju jak pyososy, rozumijesz? Wony
prytiahaju py z prostoru, w jakomu krulaju, majuczy na ce dosy czasu. Pyu osidaje na

powerchni stilky, szczo panetka moe zbilszyty udwoje. Ae dosy dmuchnuty iz sopa rakety
abo prosto zrobyty rizkyj ruch, jak zdijmajesia kuriawa. Zdawaosia b, durnycia, ae niczoho
ne wydno. Ote, ja jomu ce skazaw. Win i sam, zresztoju, znaw ne hirsze za mene. Oaf wystriyw joho z bortowoho startowoho otworu, ja piszow nahoru, do rubky radipeengatora, j
poczaw joho westy. Ja baczyw, jak wi;i pidchodyw, jak manewruwaw, rozwernuw raketu j
opustywsia na powerchniu, nacze po nytoczci. Potim ja, zwyczajno, wypustyw joho z pola
zoru. Widsta mi namy bua myli try
Ty baczyw joho w radari?
Ni, optyczno, tobto kri sztuku, schou na pidzornu trubu. Infraczerwone prominnia.
Ae ja rozmowlaw z nym uwe czas. Po radi. W tu my, koy ja podumaw, szczo Tomas dawno
we ne sidaw tak akuratno (my wsi stay nacze obereniszymy, koy wyruszyy w zworotnu
pu), ja pobaczyw neweykyj spaach, i na dysku panetojidy zjawyasia temna plama.
Dimma, jakyj stojaw porucz zi mnoju, skryknuw. Win podumaw, szczo Tomas w ostanniu
my, namahajuczy zahalmuwaty padinnia, wdaryw poumjam. U nas tak kau, znajesz, koy
dasy momentalnyj wybuch, zwyczajno, ne za takych obstawyn. I ja znaw, szczo Tomas nikoy
b cioho ne zrobyw. To, napewno, bua byskawka.
Byskawka? Tam?
Tak. Baczysz, kone tio, szczo ruchajesia z weykoju szwydkistiu w chmari, zariadajesia statycznoju eektrykoju, wid tertia. Mi Prometejem i tijeju panetkoju isnuwaa riznycia zariadiw. Moywo, miljardy wolt. Nawi bilsze. Koy Tomas sidaw, proskoczya iskra.
Ce j buw toj spaach, a wid raptowoho pidwyszczennia temperatury zniaasia kuriawa, j za
chwyynu we dysk znyk u chmari. Tomasa my ne czuy noho radi ysze triskotio. Ja lutuwaw, najbilsze na sebe, szczo zehkowayw cym. Raketa maa specilni kilcewi hromowidwody, i zariad musyw tycho zijty wohnykamy Elma. Ae ne zijszow. Cej buw wyniatkowoji
syy. Dimma spytaw mene, koy, na moju dumku, spade chmara. Zresztoju, rozriady traplajusia dosy czasto, ae ne taki. Turber ni pro szczo ne pytaw, buo jasno, szczo treba czekaty
dni.
Dni?
Tak. Bo tam nadzwyczajno mae tiainnia. Kynutyj rukoju kami padaje inkoy paru
hodyn. A tut kuriawa, jaku pidniao na sotni metriw uhoru. Ja skazaw Dimmi, szczob win
zajniawsia swojimy sprawamy, bo nam treba czekaty.
I niczoho ne mona buo zrobyty?
Ni. Koy b ja buw pewnyj, szczo Tomas sydy u raketi, ja mih by rysknuty. Ja rozwernuw by Prometeja, pidijszow i dmuchnuw zbyka pownoju tiahoju, szczob ce smittia rozetio na wsiu Gaaktyku, ae ja ne maw takoji pewnosti. A szukaty joho? Powerchnia panetky bua poszczeju, nu, prybyzno, jak nasza Korsika. Do toho u chmari pyu ja mih by
projty bila nioho na widstani wytiahnutoji ruky j ne pomityty. Wychid buw odyn. Tomas mih
startuwaty j powernutysia.
I ne zrobyw cioho?
Ni.
Ty ne znajesz czomu?
Zdohadujusia. Win musyw by startuwaty naoslip. Ja baczyw, szczo cia chmara rozpywasia, nu, na piwmyli na powerchni, ae win cioho ne znaw. I bojawsia zitknennia z jakoju bryoju, skeeju. Ade win mih sisty na dno hybokoji uszczeyny. Ot my j wysiy tak odyn
de, druhyj kysniu ta prypasiw win maw na szis. Niczoho ne wdijesz. Zwyczajno, nichto
ne mih niczoho zrobyty. Usi chodyy j obmirkowuway, jak wytiahty Tomasa z cijeji chaepy.
Radipeengy. Rizni za dowynoju chwyli. My nawi kyday tudy switowi majaky. Marno.
Chmara bua czorna, jak mohya. Tretij de tretia nicz. Wymiriuwannia pokazuway, szczo
chmara spadaje, ae ja ne buw pewnyj, szczo wona wsia osiade za ti simdesiat hodyn, szczo
yszaysia Tomasowi. Bez charcziw win mih, kine kincem, sydity j dowsze, ae ne bez powi-

tria. Raptom u mene wynyka ideja. Ja mirkuwaw tak. Tomasowa raketa zrobena w osnownomu iz stali. Jakszczo na cij klatij panetojidi nemaje zaliznych rud, to, moe, poszczasty
znajty jiji za dopomohoju magnitoszukacza. Ce takyj aparat dla rozszukuwannia zaliznych
predmetiw, znajesz. U nas buw due czutywyj. Win reaguwaw na gwizdok mao ne za kiometr. Raketu win wyjawyw by za bahato myl. Nam z Oafom treba buo deszczo perewiryty w
aparati. Potim ja skazaw Dimmi szczo j do czoho i poetiw.
Sam?
Tak.
Czomu sam?
Bo bez Tomasa nas yszaosia tilky dwoje, a Prometej musyw maty piota.
I wony pohodyysia? Ja posmichnuwsia w temriawi.
Ja buw perszym piotom. Dimma ne mih meni nakazuwaty, win mih ysze proponuwaty, a ja pidrachowuwaw szansy j howoryw: tak abo ni. Ce znaczy ja howoryw, jak prawyo, tak. Ae w awarijnych sytuacijach riszennia zaeao pid mene.
A Oaf?
Ty ue trochy znajesz Oafa? Moesz sobi ujawyty, szczo ja ne poetiw prosto tak,
odrazu. Ae zresztoju ce ja, wasne, posaw Tomasa. Oaf ne mih cioho zapereczuwaty. Ot ja
j poetiw. Zwyczajno, bez rakety.
Wona zdywuwaa:
Bez rakety?
Awe, u skafandri, i z gazowym pistoetom. Ce buo dowho, ae ne due. Ja maw
kopit z magnitoszukaczem, bo to bua maje skrynia, straszenno nezruczna. Aparat ne wayw
tam, zrozumio, niczoho, ae w chmari ja musyw pylnuwaty, szczob ne wdaryty ob szczo.
Chmaru, koy ja do neji zowsim nabyzywsia, ja perestaw baczyty, tilky zirky poczay znykaty
spoczatku kilka nawkoo, potim stao czornym ue piwneba. Ja ozyrnuwsia, Prometsj
switywsia w dayni, we korpus win maw take specilne ustatkuwannia. Win skydawsia na
dowhyj biyj oliwe z hrybkom na kinci ce buw fotonowyj refektor. Naraz use znyko. Perechid buw raziuczyj. Jaka sekunda czornoji imy, a potim zowsim niczoho. Radi w mene
buo wykluczene, zamis nioho w nawusznykach spiwaw magnitoszukacz. Do kraju chmary
ja etiw kilka chwyyn, ae padaw na powerchniu szczo hodyn zo dwi treba buo buty oberenym. Eektrycznyj lichtaryk wyjawywsia zajwym, jak ja, zresztoju, j hadaw. Ja poczaw szukaty. Ty znajesz, jak wyhladaju weyki staaktyty w peczerach
Znaju
Szczo take buo j tam, tilky szcze chymernisze. Ja kau pro te, szczo pobaczyw zhodom, koy chmara we opaa, bo pid czas cych poszukiw ne wydno buo niczoho nacze sko
skafandra chto zayw smooju. Skryka bua w mene za spynoju, na remeniach. Meni treba
buo woruszyty antenkoju, prysuchatysia, jty z wytiahnutymy wpered rukamy za wse yttia
ja ne padaw stilky, jak todi. Ni, zowsim ne bolacze tam buo mizerne tiainnia. Tak ot, cia
panetka skadaasia z nahromadennia szpyliw i rozchytanych bry, ja stupaw nohoju j poczynaw kudy etity, zwyczajno, z jakoju pjanoju powilnistiu, a widsztowchnutysia ne mih,
bo w takomu razi z czwer hodyny szyriaw by whori. Dowodyosia prosto czekaty, a koy ja
robyw sprobu jty dali, odrazu poczynaysia zsuwy szczebi, kaminci, uamky skel, i wse
ce buo rozporoszene, zwjazane mizernoju syoju tiainnia. Prawda, ce ne znaczy, szczo, padajuczy na ludynu, weyka brya ne moha b jiji tam zabyty todi we dije ne waha, a masa;
zawdy je czas widskoczyty, zwyczajno, jakszczo ce padinnia, czy obwa baczysz abo prynajmni czujesz. Ae tam ne buo powitria, ote, ysze z tremtinnia skeli pid pidoszwamy ja
mih zrobyty wysnowok, szczo, mabu, znowu wywiw iz riwnowahy jaku skelu z budynok
zawbilszky, i ysze czekaw, czy ne zwaysia na mene z otijeji czornoty jaka brya. Odnym
sowom, otak ja j mandruwaw tam hodynamy, ue ne wwaajuczy swoju ideju pro zastosuwannia magnitoszukacza genijalnoju Koen krok ja musyw robyty obereno szcze j tomu,
szczo we kilka raziw neobaczno pidstrybuwaw uhoru j zawysaw tam Nacze w koszmari.

Kine kincem ja wowyw sygna. Potim ja hubyw joho raziw wisim, ne pamjataju toczno, dosy skazaty, szczo, koy ja znajszow raketu, na Prometeji bua we nicz.
Raketa stojaa bokom, zanurywszy do poowyny w cej pekelnyj py. Ce szczo take
najmjaksze, najtonsze w switi, rozumijesz? Maje newidczutna substancija najehszyj puch
czyny na zemli znaczno bilszyj opir. Taki nejmowirno dribneseki poroszynky Ja zazyrnuw
useredynu. Tomasa ne buo w raketi. Ja kazaw, szczo wona stojaa bokom, ae ja ne buw pewen cioho; ludyna ne moha b wyznaczyty tam nachyu bez specilnych aparatiw, a ce zabrao
b dobru hodynu, bo zwyczajnyj wysok, maje niczoho ne waacziji, litaw by na kinci motuzka,
nacze mucha, zamis natiahnuty joho Ote, ja ne dywuwawsia, szczo Tomas nawi ne sprobuwaw startuwaty. Ja zaliz useredynu. I odrazu pobaczyw, szczo win namahawsia zmajstruwaty tocznyj wysok z toho, szczo maw pid rukoju, ae w nioho ne wyjszo. Charcziw yszaosia
nawi bahato, ae kysniu Mabu, win perekaczaw use, szczo maw, do baona w skafandri, a
potiw wyjszow.
Czomu?
Ja te zapytuwaw sebe: Czomu? Win buw tam try dni. U takij raketi je ysze kriso,
ekran, waeli j nawusznyky za spynoju. Ja sydiw tam chwyynu. I we rozumiw, szczo ne
znajdu joho. Na jaku my ja prypustyw, szczo win wyjszow same todi, koy ja pryetiw, szczo
win skorystawsia z gazowoho pistoeta, szczob powernuty na Prometej, i sydy ue tam,
todi jak ja wesztaju po cych ruchywych bryach Ja proohom wyskoczyw z rakety tak,
szczo mene a pidkynuo whoru, i ja poetiw. Ani najmenszoho widczuttia napriamu, niczohisiko. Znajesz, jak buwaje, koy w cikowytij temriawi pobaczysz iskorku? Jak oczi poczynaju fantazuwaty z cioho prywodu? Tam, de wzahali nemaje tiainnia, szcze piwbidy, ade
ludyna zwykaje. Ae koy tiainnia nadzwyczajno sabeke, jak na otij szkaraupci wusznyj
abirynt, podraznenyj nym, reaguje dosy-taky dowilno, szczob ne skazaty boewilne. To
tobi zdajesia, szczo ty swiczkoju mczysz uhoru, abo etysz u bezodniu, i tak we czas. Do toho
zjawlajesia szcze poczuttia, niby ruky, nohy, tio wse krutysia, miniajesia misciamy, a
hoowa nemow roste ne tam, de treba Ote, ja litaw ta j litaw, a poky ne wdarywsia ob jaku
stinu, widskoczyw, zaczepywsia za szczo i pokotywsia, ae wstyh uchopytysia za nawysu
bryu Chto tam eaw. Tomas.
Eri mowczaa. U temriawi szumiw Tychyj okean.
Ni. Ne te, szczo ty podumaa. Win buw ywyj. I odrazu siw. Ja wwimknuw radi.
Na takij mylij widstani my czudowo mohy porozumitysia.
Ce ty? ozwawsia win. Tak, ce ja, skazaw ja. Scena bua, jak z nykoprobnoji
komediji taka nejmowirna. Ae tak buo. My obydwa pidweysia. Jak ty sebe poczuwajesz? spytaw ja. Czudowo. A ty? widpowiw win. Ce mene trochy zdywuwao, ae ja
skazaw: Diakuju, due dobre. Doma te usi zdorowi. Ce zwuczao po-durnomu, ae ja dumaw, szczo win nawmysne tak: mowlaw, niczoho strasznoho ne trapyosia. Rozumijesz?
Rozumiju.
Koy win pidijszow zowsim byko, ja mih rozdywytysia Tomasa w switli lichtaria, ico
wysiw u mene na peczi: win zdawawsia temniszym wid nawkoysznioji temriawy. Ja obmacaw joho skafandr win buw ciyj. Je w tebe kyse? spytaw ja. To buo najwaywisze.
Ta ce durnyci, widpowiw win. Ja obmirkowuwaw stanowyszcze. Poetity joho raketoju?
Ni, ce zanadto nebezpeczno. Prawdu skazaty, ja nawi ne due zradiw. Ja czoho bojawsia, a
moe, prosto nepewno sebe poczuwaw wako ce pojasnyty. Sytuacija bua dywna, ja widczuwaw u nij szczo nezwyczajne, chocz i ne znaw, u czomu ricz. Wasne kauczy, ja ne buw
radyj cij czudesnij zustriczi. Ja namahawsia szczo prydumaty, szczob uriatuwaty raketu.
Zresztoju, wyriszyw ja, ne ce hoowne. Treba buo spoczatku zjasuwaty, szczo z nym. A poky
szczo my stojay otak, u cij czornij noczi bez zirok. Szczo ty robyw uwe cej czas? spytaw
ja. Ja chotiw znaty, ce buo waywo. Jakszczo win namahawsia robyty szczo-nebu, chocza b
zbyraty proby gruntu, ce bua b dobra oznaka. Rizni reczi, skazaw win. A ty szczo robyw,
Tome? Jakyj Tom? spytaw ja, i meni a moroz probih po szkiri: ade Arder zahynuw

rik tomu, i win ce dobre znaw. Chiba ty ne Tom? Ja wpiznaju twij hoos. Ja niczoho ne
skazaw, a win briaznuw rukawyceju ob mij skafandr i skazaw: Klatyj swit, ha? Niczoho ne
wydno i niczoho nemaje. Ja ujawlaw sobi ce zowsim inaksze. A ty? Ja podumaw, szczo z
Arderom jomu szczo prywerzosia, zresztoju ce buwao we ne z odnym. Tak, skazaw
ja. Necikawo tut. Ruszajmo, ha? Ruszaty? zdywuwawsia win. Jak ce Tome?
Ja perestaw zwaaty na joho zapereczennia. A szczo, ty choczesz yszatysia tut? skazaw
ja. A ty ni? Win huzuje z mene, podumaw ja, ae ja we sytyj doneschoczu cymy
durnymy artamy. Ni, skazaw ja. Nam treba powertaty. De twij pistoet? Ja
zahubyw joho, koy wmer. Szczo?! Ae ne szkoduwaw, skazaw win. Pomeromu ne potribni pistoety. Nu, nu, skazaw ja. Daj ja tebe prywjau i pojidemo.
Ty zduriw, Tome? Kudy? Na Prometej. Tak joho tut nema zapereczyw
win. Tam dali je. Nu, dawaj, ja tebe prywjau. Win widsztowchnuw mene. Ty jako dywno
howorysz. Ty ne Tomi wyhuknuw win. Zwyczajno, ni. Ja Hal. Tak ty wmer? Koy?
Ja we bilsz-mensz rozumiw szczo j do czoho i poczaw jomu pidtakuwaty. Ta skazaw ja,
de kilka dniw tomu. Daj-no ja tebe prywjau
Ae win ne dozwolaw. I my poczay borotysia, spoczatku niby artoma, potim wserjoz;
ja namahawsia joho obchopyty, ae ne mih, zawaaw skafandr. Szczo robyty? Ja ne mih zayszaty joho samoho ni na chwyynu, bo wdruhe we ne znajszow by. Czuda ne buwaje dwiczi.
A win chotiw zayszytysia tam Jak pomeryj. I ot, koy meni zdawaosia we, szczo ja joho
perekonaw, koy win nemowby pohodywsia i ja daw jomu potrymaty swij gazowyj pistoet,
win nabyzyw swoje obyczczia do moho, tak szczo ja maje pobaczyw joho kri podwijne sko,
kryknuw: Merzotnyku! Ty obduryw mene! Ty ywyj! i wystriyw u mene.
Ue kilka chwyyn ja widczuwaw obyczczia Eri na swojemu peczi; wona pryhornuasia
do mene. Poczuwszy ostanni sowa, wona zdryhnuasia, mow wid eektrycznoho strumu, j
pokaa ruku na szram. My trochy pomowczay.
Ce buw due dobryj skafandr, skazaw ja. Wytrymaw, rozumijesz? Wdawywsia
we u mene, zamaw rebro, rozrizaw mjazy, ae wytrymaw. Ja nawi ne wtratyw swidomosti,
tilky jakyj czas ne mih woruchnuty prawoju rukoju i widczuwaw, szczo tecze krow, bo w skafandri stao hariacze. Odnak na jaku my hoowa u mene, mabu, wse taky zapamoroczyasia,
bo koy ja pidwiwsia, Tomasa ne buo. Ja ne znaju, kudy i jak win znyk. Ja szukaw joho nawpomacky, nawkoliszkach, ta zamis nioho znajszow pistoet. Mabu, win kynuw joho odrazu
pisla postriu. Ot ja j wybrawsia zwidty z joho dopomohoju. Mene pomityy, tilky-no ja wyrynuw z chmary. Oaf pidwiw korabel szcze bycze, i mene wtiahnuy wseredynu. Ja skazaw,
szczo ne znajszow joho. Szczo rozszukaw ysze poroniu raketu, a pistoet wypaw u mene z
ruky j wystriyw, koy ja spitknuwsia. Skafandr buw podwijnyj. Szmatoczok wnutrisznioji metaewoji oboonky widskoczyw. Win u mene tut, pid rebrom.
Znowu mowczannia, i tilky hurkit chwyli narostaje powilno, newbahanno, nemowby
wona zbyrajesia pereskoczyty czerez usi plai, nezwaajuczy na porazku neskinczennoji
nyzky swojich poperedny. Na mikomu misci, bila bereha, wona zapiniujesia, rozsypajesia,
czuty jiji mjakyj szerech, dedali byczyj i tychszyj, a poky ne zapadaje tysza.
Wy poetiy?
Ni. My czekay. Mynuo szcze dwa dni, chmara osia, i ja poetiw udruhe. Sam. Ty
rozumijesz czomu?
Rozumiju.
Ja szwydko znajszow joho, bo skafandr switywsia w temriawi. Win eaw pid skelastym szpyem. Obyczczia ne buo wydno, sko wkryosia zseredyny pamorozziu. Pidijmajuczy
joho, ja podumaw u perszu my, szczo trymaju w rukach ysze poroniu szkaraupu, bo win
maje niczoho ne wayw. Ae to buw win. Ja zayszyw Tomasa j powernuwsia joho raketoju.
Potim ja dokadno ohlanuw iji i zrozumiw, czomu tak staosia. U nioho zupynywsia hodynnyk
zwyczajnisikyj sobi hodynnyk i win wtratyw lik czasu. Cej hodynnyk widmiriaw hodyny
j doby. Ja naahodyw joho j perekrutyw striky, szczob nichto ne mih zdohadatysia.

Ja obniaw Eri i widczuw, jak wid moho dychannia woruszysia jiji woossia.
Wona znowu torknuasia szrama.
Win maje taku formu
Dywnu, prawda? Bo tut zaszyway dwiczi, perszoho razu szwy rozijszysia Zaszywaw
Turber. Bo Wenturi, naszoho likaria, we ne buo sered ywych.
Ce toj, szczo daw tobi czerwonu knyku?
Tak. Zwidky ty znajesz, Eri? Ja tobi rozpowidaw? Ni, ce nemoywo.
Ty howoryw Oafowi, todi pryhadujesz?
Prawda. Ae szczob ty zapamjataa? Taka dribnycia. Wasne ja swynia. Wona zayszyasia na Prometeji razom z usim.
Tam u tebe reczi? Na Misiaci?
Tak. Ae ich ne warto zabyraty.
Warto, Hal.
Luba moja, zrozumij, szczo todi zibrawsia b ciyj muzej pamjatok. Ja cioho ne terplu.
Koy j zaberu, to tilky szczob spayty, a sobi zayszu kilka dribnyczok, jaki distaysia wid towarysziw. Toj kamine
Jakyj?
U mene czymao takych kaminciw. Odyn z Kereneji, je szcze z panetojida Tomasa
Ty tilky ne dumaj, szczo ja ich koekcinuju. Prosto wony pozalizay w pidoszwy czobit, i Oaf
powytiahaw jich, schowaw i zrobyw widpowidni napysy. Ja ne mih wybyty ce jomu z hoowy.
Durnycia, ae muszu tobi skazaty, szczob ty ne dumaa, szczo wse tam buo straszne i szczo,
krim smerti, niczoho tam ne traplao. Ujawy. sobi wzajemopronyknennia swita. Spoczatku roewe eheseka roewa bezkonecznis, a w nij druha, temnisza, a dali czerwone,
maje synie, ae ce due daeko, nawkoo samoswitinnia, ne wake, ne jak chmara, ne jak ima
insze. Meni brakuje sliw, szczob peredaty ce. My wyjszy wdwoch z rakety i dywyysia. Znajesz, meni szcze j zaraz a horo styskaje, take ce buo krasywe. Podumaj: tam nemaje yttia.
Tam nemaje ni rosyn, ni twaryn, ani ptachiw niczoho, nijakych oczej, jaki mohy b ce baczyty. Ja perekonanyj, szczo, moe, wid wynyknennia switu nichto na ce ne dywywsia, my buy
perszi, udwoch z Arderom, i jakby ne te, szczo w nas zipsuwawsia grawipeeng i doweosia
sisty, szczob zrobyty nowu szkau, bo kwarc rozbywsia i rtu wyteka, to do kincia switu
nichto b tam ne stojaw i ne pobaczyw by cioho. Czy ne bezhuzdia? Nam buo szczo robyty,
ae my ne mohy zruszyty z miscia. My zabuy, czoho tut siy, a prosto otak stojay, stojay j
dywyysia.
Szczo to buo, Hal?
Ne znaju. Koy my powernuysia i rozpowiy pro ce, Bjel schotiw neodminno poetity,
ae jomu ne wdaosia. U nas ne buo zajwoho zapasnoho palnoho. Tam my zrobyy bezlicz
znimkiw, ae z cioho niczoho ne wyjszo. Na znimkach use wyhladao jak roewe mooko z
biuwatymy rozwodamy, i Bjel fantazuwaw pro fosforescenciju kremnijewo-wodnewych wypariw; win, moe, i sam u ne ne wiryw, ae namahawsia chocz jako pojasnyty sobi ce jawyszcze. Wono buo take, jak Jak niszczo insze. My ne znajemo niczoho podibnoho. Wono ne
schoe ni na szczo. Tam bua weetenka hybyna, ae ce buw ne obrij. Ja we kazaw tobi pro
ci widtinky, dedali hybszi j temniszi. Ruch i w toj e czas neruchomis. Wono pywo j stojao. Zminiuwao, nacze dychao, ae we czas, prote, buo odnakowe, i chtozna, moe, najwaywiszymy buy weetenki massztaby cioho jawyszcza. Niby krim tijeji orstokoji czornoji
wicznosti isnuwaa szcze j insza wicznis, insza bezkonecznis, taka zoseredena j mohutnia,
taka jasna, szczo, zapluszczywszy oczi, ludyna ne moha we w neji wiryty. Koy my podywyy
odyn na odnoho Treba buo znaty Ardera. Ja pokau tobi joho fotograju. To buw chope
bilszyj za mene, win wyhladaw tak, nacze mih projty kri bu-jakyj mur i nawi ne pomityty
joho. Ty czua we pro tu dirku na Kereneji?
Tak.
Win zastriaw tam u skeli, pid nym kypio rozpeczene booto, szczochwyyny moho

pesnuty w szcziynu, de win sydiw, a win howoryw: Hal, poczekaj. Ja szcze rozdywlusia.
Moe, jakszczo ja znimu baon Ni, reminnia zaputao. Ae poczekaj iszcze. I tak dali.
Mona buo podumaty, szczo win rozmowlaje po teefonu z kimnaty hotelu. I to ne poza, takyj
wihi buw nasprawdi. Najtwereziszyj z usich nas: zawdy wse zwauwaw. Tomu win i poetiw
potim zi mnoju, a ne z Oafom, kotryj buw joho druhom, ty we czua pro ce
Tak.
Ote Arder. Koy ja na nioho hlanuw, w oczach u nioho buy slozy. Tom Arder.
Zresztoju, win zowsim cioho ne soromywsia ni todi, ni potim. Koy zhodom my z nym pro
ce howoryy a ce buo ne odyn raz, my powertaysia do cioho czasto, inszi straszenno
dratuwaysia. Wony dumay, szczo my robymo ce nawmysne, szczo prosto kepkujemo z nych.
Bo my pid czas tych rozmow buy sami ne swoji. Smiszno, ha? Bycze do sprawy. My podywyysia odyn na odnoho i podumay pro odne. Chocz my j ne znay, czy naahodymo cej grawipseng jak slid. Bez nioho my b ne znajszy Prometeja. My podumay, szczo warto rysknuty. ysze dla toho, szczob postojaty otak i podywytysia na ciu radisnu weycz.
Wy stojay na hori?
Ne znaju. Eri, tam bua nacze jaka insza perspektywa. My dywyysia nemowby z wysoty, ae nycze ne buo nijakoho schyu. Strywaj. Ty baczya Weykyj kajon Koorado?
Baczya.
Ujawy sobi, szczo cej kajon zbilszywsia w tysiaczu raziw. Abo w miljon. Szczo wij
zrobenyj z czerwonoho j roewoho zoota, maje zowsim prozoroho, szczo wydno naskri usi
szary zwywyny, geoogiczni sidowyny joho formaciji, szczo ce wse ehke, wono tecze j niby
wsmichajesia do tebe, chocz ne maje obyczczia. Ni, ce ne te. Luba moja, my z usijeji syy
namahaysia jako rozpowisty pro ce towaryszam, ae w nas niczoho ne wyjszo. Toj kamine
same zwidty. Arder uziaw joho na szczastia. I zawdy nosyw z soboju. Na Kereneji win te
maw joho pry sobi. Kamine win trymaw u koroboczci z-pid witaminnych tabetok. Koy win
poczaw kryszyty, Arder obhornuw joho watoju. Potim, u toj de, koy ja sam powernuwsia
na korabel, to znajszow kamine pid kojkoju w Arderowij kajuti. Napewno, wypaw u nioho.
Oaf, zdajesia, hadaw, szczo czerez ce wse j staosia, ae ne nawauwawsia skazaty meni, bo
ce nadto we najiwno Szczo spilnoho mih maty jakyj kamine z tym drotykom, czerez jakyj
zipsuwaosia Arderowe radi?

Widkoy my poproszczaysia z Oafom, win niczym ne nahaduwaw pro sebe. Ja we pobojuwawsia, czy ne zrobyw win czoho neobacznoho. Ade win i dosi yszawsia samotnim,
samotniszym za mene. Meni ne chotiosia wputuwaty Eri w usi ci dia, ae doweosia b, jakby
ja sam uziawsia joho rozszukuwaty; o czomu ja wyriszyw pojichaty spoczatku do Turbera. Ja
ne buw pewnyj, szczo prosytymu w nioho porady chotiw ysze pobaczytysia z nym. Adresu
daw meni szcze Oaf; Turber perebuwaw w uniwersytetkomu centri Maeoan. Ja powidomyw joho teegramoju pro swij pryjizd i wpersze rozuczywsia z Eri. Ostanni dni wona bua
mowczazna j nespokijna: moe, te turbuwaasia pro Oafa? Ja poobiciaw jij, szczo powernusia jakomoha szwydsze, za kilka dniw, i niczoho ne wyriszuwatymu bez neji.
Eri prowea mene do Choua, de ja siw na ulder priamoho spouczennia. Plai Tychoho
okeanu sporoniy, bo nasuwaysia osinni sztormy; z nawkoysznich kurortiw znyky jurby
jaskrawo odiahnutoji moodi, i mene ne zdywuwao, szczo ja wyjawywsia maje jedynym pasayrom sribnoji rakety. Polit u chmarach trywaw nepownu hodynu j zakinczywsia w sutinkach. Misto. Wysoki czaszopodibni budynky swityysia u pimi, mow prozore neruchome poumja, jichni syuety nahaduway weetenkych meteykiw; werchnia czastyna budynkiw
zjednuwaasia mi soboju powitrianymy arkamy, a inszi, nyczi, powerchy wuy skyday na

zwywysti kolorowi riky, szczo jszy odna pid odnoju. Z wysoty centr mista wyhladaw zhustkom dorohocinnoji emali z koncentrycznymy szaramy, sklanym ostrowom, obsypanym kosztownym kaminniam; cej ostriw wysocziw sered okeanu, dzerkalna powerchnia jakoho dedali
sabsze widbywaa napiwprozori jarusy a do ostannich, ue edwe pomitnych. Nemowby
z-pid zemli proswiczuwaw rozpeczenyj do rubinowoho koloru skeet mista. Wako buo powiryty, szczo cia fejerija merechtywych wohniw ta barw je zwyczajnym ytom kilkoch miljoniw ludej.
Uniwersytetke misteczko buo za meamy mista. I a tam, na betonnomu majdani, w
centri weykoho parku, pryzemywsia mij ulder. Pro bykis mista swidczya tilky blidosribna zahrawa, szczo osiawaa nebo nad czornoju stinoju staroho lisu. Dowha aeja prywea
mene do hoownoho budynku temnoho, nacze wymeroho.
edwe wstyh ja sztowchnuty weyki sklani dweri, jak wseredyni spaachnuo swito. Ja
opynywsia w skepystomu choli, obyciowanomu blido-bakytnymy kachlamy. Systema perechodiw iz zwukoizolujuczym pokryttiam prywea mene do dowhoho korydora, prostoho j
strohoho; ja widczyniaw odni dweri za odnymy, ae wsi prymiszczennia buy poroni i, zdawao, dawno pokynuti. Pidniawsia nahoru zwyczajnymy schodamy. Napewno, de tut buw
lift, ae meni ne chotiosia joho szukaty, zresztoju, ci schody buy trochy oryginalni wony
buy neruchomi. Nahori tiahnuwsia w obydwa boky takyj samyj korydor i taki sami bezludni
kimnaty; na dweriach odnijeji z nych ja pobaczyw neweyku zapysku z czitko napysanymy
sowamy: Siudy, Breg. Postukaw i odrazu poczuw hoos Turbera.
Ja zajszow i pobaczyw joho, zhorbenoho, na tli temnoho weyczeznoho wikna. Pymowyj sti, za jakym win praciuwaw, oswitluwaa nyko opuszczena ampa. Na stoli eay papery
i knyhy sprawni knyhy! porucz, na druhomu, menszomu, cili kupy krystalicznoho
nasinnia j rizni aparaty. Turber perom umokajuczy joho w czornyo! robyw notatky
na polach jakoho rukopysu.
Sidaj, skazaw win ne pidwodiaczy hoowy. Zaraz ja kinczaju.
Ja siw u nyke kriso bila stou, ae odrazu widsunuw joho wbik, bo wid swita obyczczia Turbera zywaosia w sucilnu plamu, a ja chotiw joho dobre baczyty.
Win praciuwaw po-swojemu, powoli, nachylajuczy hoowu j nasuplujuczy browy. Ce
bua odna z najskromniszych kimnat, jaki ja dosi baczyw, z matowymy stinamy, z sirymy
dweryma, bez odnoji ozdoby, bez slidu obrydoho zoota; z oboch bokiw dwerej wydniysia
czotyrykutni, slipi zaraz ekrany, stinu bila wikna zajmay metaewi szafky, na odnu z nych
buw spertyj wysokyj ruon kart czy technicznych krese, i ce buo, wasne, wse. Ja perewiw
pohlad na Turbera. ysyj, masywnyj, obwaniyj, win pysaw, czas wid czasu zmachujuczy tylnoju storonoju ruky slozu z oka. Oczi w nioho zawdy slozyy, a Dimma (win lubyw wykazuwaty sekrety, jaki chto staranno namahawsia prychowaty) skazaw meni koy, szczo Turber pobojujesia za swij zir. Todi ja zrozumiw, czomu win zawdy lahaw perszyj, koy my zminiuway pryskorennia, j czomu w pizniszi roky dozwolaw inszym zastupaty joho w sprawach, jaki ranisze zawdy robyw sam.
Turber obirucz zibraw papery, postukaw nymy po stou, szczob wyriwniaty po liniji
zrizu, schowaw u papku, zakryw jiji i ysze todi, opustywszy weyki ruky z towstymy nehnuczkymy palciamy,skazaw:
Zdorow, Hal. Jak sprawy?
Ne skarusia. Czy ty sam?
Ce znaczy: czy tut Dimma? Ni. Nema joho, uczora pojichaw. Do Ewropy.
Praciujesz?
Tak.
My trochy pomowczay. Ja ne znaw, jak spryjme win moji sowa, i meni treba buo spoczatku zjasuwaty, szczo win dumaje pro pobaczene tut. Szczoprawda, znajuczy joho, ja ne
spodiwawsia wid nioho odwertosti. Win wzahali ne due ochocze diywsia swojimy mirkuwanniamy.

 Ty dawno we tut?
Breg, skazaw win, neruchomo sydiaczy u krisli, ja ne dumaju, szczob tebe cikawyo same ce.
Moywo, skazaw ja. Znaczy, wykadaty wse odrazu?
Ja widczuwaw znajome wnutrisznie zamiszannia, szczo serednie mi rozdratuwanniam i nepewnistiu; ce poczuttia zawdy ochopluwao mene w prysutnosti Turbera, ta j ne
tilky mene, mabu. Nikoy ja ne znaw, koy win artuje czy huzuje, a koy howory serjozno.
Ni, skazaw win. Chaj potim. Zwidky ty pryjichaw?
Z Choua.
Prosto zwidty?
Tak A czomu ty pytajesz?
Ce dobre, skazaw win, nacze j ne czuw mojich ostannich sliw. Sekund, moe, pja
win pylno dywywsia na mene, nacze chotiw perekonatysia, szczo ce same ja. Joho pohlad ne
wyraaw niczoho, ae ja we znaw, szczo staosia. Ne znaw tilky napewne, szczo win meni
skae. Ja mirkuwaw nad tym, jak meni poczaty, a win tym czasom prydywlawsia do mene
dedali uwanisze, tak, nacze w meni szczo zminyosia.
Szczo roby Fabach? spytaw ja, koy ce mowczazne ohladannia nadto zatiahnuosia.
Pojichaw z Dimmoju.
Ja ne pro te zapytuwaw, i win ce znaw, ae zresztoju ja ne pryjichaw u sprawi Fabacha.
Znowu my zamowky. Ja poczynaw ue szkoduwaty za swoje riszennia.
Ja czuw, ty odruywsia, skazaw win raptom, nacze znechotia.
Awe, widpowiw ja, moe, zanadto sucho.
Szczo , ce nepohano.
Ja namahawsia bu-szczo perewesty rozmowu na insze, ta, krim Oafa, niczoho ne mih
nadumaty, a rozpytuwaty pro nioho ja ne chotiw. Ja bojawsia usmiszky Turbera (pamjataju,
jak win umiw dowodyty neju do rozpaczu Dimmu, ta j ne ysze joho), ae win tilky e
pidniaw browy j zapytaw:
Jaki w tebe pany?
Nijakych, widpowiw ja, bo tak wono j buo.
A ty chotiw by szczo robyty?
Tak. Ae ja wimu ne za wsiaku robotu.
Ty niczoho dosi ne robyw? Teper ja we napewno poczerwoniw. Ja buw zyj.
Aniczohisiko. Turber Ja pryjszow ne w swojich osobystych sprawach.
Znaju, spokijno promowyw win. Oaf Stiw?
Tak.
Tut buw pewnyj rysk, skazaw win i ehko widsztowchnuwsia wid stou. Kriso
suchniano popsrnuosia w mij bik.
Oswam czekaw najhirszoho, osobywo pisla toho, jak Stiw wykynuw swij hipnahoh
Ty te joho wykynuw, ha?
Oswam? spytaw ja. Jakyj Oswam strywaj, toj, szczo z Adaptu?
Tak. Najbilsze win nepokojiwsia za Stiwa. Ja dopomih jomu zrozumity wse prawylno.
Jak ce dopomih?
Ta j Dimma poruczywsia za was oboch zakinczyw Turber, nacze j ne czuw moho
zapytannia.
Szczo?! promowyw ja, skoczywszy z miscia. Dimma?!
Prawda, win niczoho ne znaw pro te, szczo wy tam robyte, wiw dali Turber. I
spytaw u mene.
Todi jakoho bisa win ruczawsia!? wybuchnuw ja, pryhoomszenyj joho sowamy.
Win wwaaw ce swojim obowjazkom, akoniczno pojasnyw Turber. Ade
keriwnyk ekspedyciji musy znaty swojich ludej

 Durnycia!
Ja powtoriuju ysze ts, szczo win skazaw Oswamowi.
On jak? skazaw ja. A czoho cej Oswam, zresztoju, bojawsia? Szczo my zbuntujemosia czy szczo?
A w tebe ne buo ochoty? spokijno zapytaw Turber. Ja podumaw.
Ni, skazaw ja nareszti. Po-sprawniomu nikoy.
I ty dasy betryzaciji swojich ditej?
A ty? spytaw ja powoli. Win posmichnuwsia wpersze, skrywywszy bezkrowni
huby. I niczoho ne skazaw.
Suchaj, Turber pamjatajesz toj weczir pisla ostannioho rozwiduwalnoho polotu
nad Betoju koy ja tobi skazaw?
Win bajdue kywnuw hoowoju. Terpe meni urwawsia.
Ja ne skazaw tobi wsioho, rozumijesz? My buy na korabli razom, ae ne na riwnych
prawach. Ja suchaw was tebe j Dimmu, bo sam cioho chotiw. Usi chotiy: Wejaturi, Tomas, Enesson i Arder, jakomu Dimma ne daw zapasu, bo pryberihaw joho do lipszoji nahody. Wse harazd. Ae czomu ty zaraz rozmowlajesz zi mnoju tak, nacze ty we czas sydiw u
ciomu krisli? Ade ce ty, Turber, posaw Ardera wnyz, na Kereneji, w imja nauky, a ja wytiahnuw Toma w imja joho neszczasnych telbuchiw! Ae potim my powernuysia, i wyjawyo,
szczo teper maju raciju tilky telbuchy, a ne nauka. Ote, moe, same ja powynen rozpytuwaty
tebe zaraz pro twoje samopoczuttia j ruczatysia za tebe, a ne nawpaky?! Jak ty hadajesz? Ja
znaju, szczo ty dumajesz. Ty prywiz kupu materiliw i majesz u czomu scho watysia do kincia
yttia; ty znajesz, szczo nichto z cych czemnych ludej ne skae tobi: a skilky kosztuwaw cej
spektralnyj analiz? Odne ludke yttia? Dwa? Czy ne wwaajete wy, profesore Turber, szczo
ce trochy dorohuwato? Nichto tobi cioho ne skae, bo wony ne maju z namy nijakych porachunkiw. Ae Wenturi maje. I Arder z Enessonom. I Tomas! Czym ty patytymesz teper, Turber? Tym, szczo dasy pojasnennia Oswamowi szczodo mene? A Dmima tym, szczo poruczysia za nas z Oafom? Koy ja tebe wpersze pobaczyw, ty robyw te same, szczo j zaraz. Ce
buo w Aprenousi. Ty sydiw nad paperamy j dywywsia tak samo, jak zaraz: ci roky buy dla
tebe tilky pererwoju mi waywiszymy sprawamy, sprawamy w imja nauky! Ja pidwiwsia. Podiakuj Dimmi za te, szczo win tak opikujesia namy
Turber te pidwiwsia. Sekundu-dwi my miriay odyn odnoho oczyma. Win buj nyczyj,
ae cioho ne widczuwaosia.
joho rist ne maw znaczennia. Turber dywywsia na mene absolutno spokijno.
Ty dasy meni sowo, czy mene we zasudeno? spytaw win.
Ja burknuw szczo nezrozumie.
To sidaj, skazaw win i, ne czekajuczy mene, sam wako opustywsia w kriso. Ja siw.
Ty, odnacze, deszczo robyw, skazaw win takym tonom, nemow dosi my rozmowlay
pro pohodu. Ty proczytaw Starka, powiryw jomu, wwaajesz sebe obdurenym i teper szukajesz wynnych. Jakby ce tobi dopomoho, ja b uziaw ciu prowynu na sebe. Ae jdesia ne pro
te. Stark perekonaw tebe pisla tych desiaty rokiw? Breg, ja znaw, szczo ty nawienyj, ae ne
dumaw, szczo ty dure.
Win zamowk na my, a ja, dywna ricz, odrazu widczuw poehszennia, ce buo nemowby
peredczuttia wyzwoennia. Ja ne maw czasu rozibraty u swojich dumkach, bo win znowu
zahoworyw.
Kontakt gaaktycznych cywilizacij? Chto tobi pro nioho howoryw? oden z nas i
nichto z kasykiw ani Merkje, ani Simonidi, ani Par Ngamjeli nichto, odna ekspedycija
ne rozrachowuwaa na kontakt, i tomu wsia cia baakanyna pro kopayny, szczo mandruju u
poroneczi, pro ciu gaaktycznu posztu, szczo wiczno zapizniujesia, je sprostuwanniam tez,
jakych nichto ne wysunuw. Szczo mona znajty na zirkach? A chiba prynesy jaku praktycznu korys ekspedyciji Amundsena? Czy Andre? Jedyna bezposerednia korys: dowedeno,
szczo ce mona zrobyty. A tocznisze kauczy szczo dosiahnuto najwaczoji mety danoji

epochy. Ne znaju, czy my zrobyy chocz ce, Breg. Sprawdi ne znaju. Ae my tam buy!
Ja mowczaw. Turber ue ne dywywsia na mene. Win spersia kuakamy ob kraj stou.
Szczo tobi dowiw Stark marnis kosmonawtyky? A polusy Zemli? Szczo buo na
polusach? Chiba ti, szczo jich pidkoriay, ne znay, szczo tam niczoho nemaje? A Misia?
Czoho szukaa grupa Rossa w krateri Eratosfena? Dimantiw? A z jakoju metoju Bant i Jehorin projszy centr dysku Merkurija szczob zasmagnuty? A Keeii i Offszah? Jedyne, szczo
wony znay napewno, koy etiy do choodnoji chmary Cerbera, ce te, szczo tam mona
zahynuty. Czy ty rozumijesz sprawnij zmist pooe Starka? Ludyna powynna jisty, pyty j
odiahatysia; wse insze bezumstwo. O szczo win kae: u konoho je swij Stark, Breg. Kona
epocha joho maa. Nawiszczo Dimma posaw tebe j Ardera? Szczob wy uziay proby korony.
Chto posaw Dimmu? Nauka. Ce buo straszenno potribno z praktycznoho boku, chiba ni?
Dosliduwaty zirky. Czy, moe, ty hadajesz, szczo my ne poetiy b, jakby jich ne buo wzahali?
Ja dumaju, poetiy b. My prahnu.y b piznaty poroneczu, a szczob ce jako obgruntuwaty,
Geonides abo chto inszyj skazaw by nam, jaki cinni wymiriuwannia i eksperymenty mona
bude zdijsnyty po dorozi. Zrozumij mene dobre. Ja ne kau, szczo zirky to ysze prywid.
Ade j polusy ne buy tilky prywodom, ae Nansen i Andre ne mohy bez nych yty Ewerest
buw potriben Meori j Irwingowi bilsze, ni powitria. Ty kaesz, szczo ja nakazuwaw wam
w im.ja nauky? Ta ty i sam znajesz, szczo ce neprawda. Ty wyprobuwaw moju pamja. Moe,
ja wyprobuju twoju? Ty pamjatajesz panetojidu Tomasa? Ja zdryhnuwsia.
Ty nas obmanuw todi. Ty poetiw udruhe, znajuczy, szczo joho we nemaje ywoho.
Prawda?
Ja dohaduwawsia we todi. Z Dimmoju ja pro ce ne howoryw, ae prypuskaju, szczo
win zdohaduwawsia. Czoho ty tudy poetiw, Breg? Ade ce we ne buw Arktur czy Kereneja,
i ne buo koho riatuwaty. To czoho ty poliz tudy, czoowicze?
Ja mowczaw. Turber e pomitno wsmichnuwsia.
Ty znajesz, u czomu nasza najbilsza newdacza, Breg. W tomu, szczo nam poszczastyo
i my sydymo tut. Ludy zawdy powertajusia z poronimy rukamy.
Win zamowk. Joho posmiszka peretworyasia na hrymasu. Z chwyynu win dychaw sylnisze, styskajuczy kraj stou oboma rukamy. Ja dywywsia na nioho, niby baczyw joho wpersze,
bo podumaw, szczo win ue staryj, i ce widkryttia mene wrazyo.
Nikoy meni ce ne prychodyo w hoowu, bo meni zawdy zdawaosia, szczo win ne starije
Turber, tycho promowyw ja, suchaj ae ce ce tilky proszczalne sowo nad
mohyoju tych nenasytnych. Takych ue nemaje. I ne bude. Wychody, Stark jich use taky
peremih
Turber pokazaw kinczyky poskych owtych zubiw, ae ce bua ne posmiszka.
Breg, daj sowo, szczo nikomu ne rozpowisy toho. szczo ja tobi skau. Ja wahawsia.
Nikomu, powtoryw win z prytyskom.
Harazd.
Win pidwiwsia, uziaw ruon zhornutych paperiw i powernuwsia z nym do stou.
Papir szeestiw u joho rukach. Ja pobaczyw czerwonu, niby nakresenu krowju, nawpi
rozsiczenu rybu.
Turber!
Suchaju, spokijno ozwawsia win, zhortajuczy ruon.
Nowa ekspedycija?!
Tak. Win postawyw ruon, prychyywszy joho do stiny, mow zbroju.
Koy? Kudy?
Neskoro. Do Centru.
Chmara Strilcia proszepotiw ja.
Tak. Pryhotuwannia zaberu czymao czasu. Ae zawdiaky anabizowi

Win wiw dali, ta do mene dochodyy ysze poodynoki sowa: polit petlamy, bezgrawitacijne pryskorennia, a pidnesennia, jake ochopyo mene, koy ja pobaczyw nakresenyj
konstruktoramy syuet weykoji rakety, zminyosia nespodiwanoju mlawistiu, i ja nacze kri
tuman baczyw swoji ruky, szczo eay na kolinach Turber perestaw howoryty, kynuw na
mene uwanyj pohlad spidoba, pidijszow do stou i poczaw skadaty papky z paperamy, nacze
chotiw daty meni czas zibratysia z dumkamy. Ja maw by zakydaty joho zapytanniamy: chto z
nas, starych, etityme? Skilky rokiw zabere ekspedycija? Jaka jiji meta? ae ne spytaw ni
pro szczo. Nawi pro te, czomu z cioho robla tajemnyciu. Ja podywywsia na joho weyki ohrubili ruky, na jakych wik zayszyw pomitniszi slidy, ni na obyczczi, i do moho otupinnia domiszaasia krychitka zadowoennia, tak samo nespodiwanoho, jak i nykoho: chto-chto, a win
ue napewno ne poety. Win ne doywe do jichnioho powernennia, nawi jakszczo pobje
rekord Mafusajia, podumaw ja. Odnakowo ce ne mao we nijakoho znaczennia. Ja pidwiwsia. Turber szeestiw paperamy.
Breg, skazaw win, ne pidwodiaczy oczej, u mene je szcze trochy roboty, jakszczo
choczesz, moemo razom poweczeriaty. Perenoczuwaty zmoesz u hurtoytku, tam zaraz nikoho nemaje.
Ja proburmotiw dobre i popriamuwaw do dwerej. Win praciuwaw, nacze mene we
ne buo. Ja postojaw chwyynu na porozi i wyjszow. Jakyj czas ja do puttia ne znaw, de ja, a
poky ne poczuw czitkoho, rozmirenoho stuku uny wasnych krokiw. Ja zupynywsia w
dowhomu korydori, mi dwoma riadamy odnakowych dwerej. Kroky prodowuway zwuczaty. Suchowyj obman? Czy chto ide za mnoju? obernuwsia i pobaczyw, jak u daekych
dweriach znyka czyja wysoka posta. Use widbuosia tak szwydko, szczo ja ne wstyh rozhladity jak slid cijeji ludyny, a pomityw ysze samyj ruch, kraj spyny ta poowynky dwerej, szczo
zaczyniaysia.
Dali jty buo nikudy korydor zakinczuwawsia slipym kutom. Ja powernuw nazad,
projszow powz weyke wikno kri nioho nad czornym masywom parku buo wydno zahrawu wid mikych wohniw i znowu zatrymawsia bila dwerej z zapyskoju Siudy, Breg, za
jakymy praciuwaw Turber.
Ja ne chotiw bilsze baczyty joho. Nam ne buo czoho skazaty odyn odnomu. Czoho ja
wzahali pryjichaw?
Raptom ja iz zdywuwanniam pryhadaw czoho. Treba buo zajty j zapytaty pro Oafa.
Ae ne zaraz. Ne w ciu chwyynu. Syy meni ne brakuwao, ja poczuwaw sebe dobre, odnak zi
mnoju szczo dijaosia, a szczo ja j sam ne rozumiw. Ja ruszyw do schodiw. Nawproty nych
buy ostanni w riadi dweri ti, w jakych szczojno znyka neznajoma ludyna. Ja pryhadaw,
szczo zazyrnuw do cijeji kimnaty szcze z samoho poczatku, koy zajszow do budynku j szukaw
Turbera; ja wpiznaw na dweriach rysku obdriapanoho aku. U cij kimnati ne buo niczoho.
Czoho szukaw u nij toj, szczo zajszow tudy?
Win ne szukaw niczoho ysze chotiw schowatysia wid mene. Ja buw pewen cioho.
Wahajuczy, ja stojaw nawproty schodiw, bezludnych, oswitenych mertwym biym switom.
Powoli ja powernuw hoowu. Mene ochopyw jakyj nezwycznyj nespokij, wasne, ce ne buw
nespokij, bo ja niczoho ne bojawsia, a prosto poczuwaw sebe, jak pisla anestezujuczoho
ukou; napruenyj, chocz i spokijnyj, ja zrobyw dwa kroky, prysuchawsia, zapluszczyw oczi, i
todi meni zdaosia, szczo ja czuju, jak chto dychaje po toj bik dwerej. Ce buo nemoywo.
Zaraz ja pidu he, wyriszyw ja, ae ce te buo we nemoywo, nadto bahato uwahy prydiyw ja cym iditkym dweriam, szczob prosto pity zwidsy. Ja widczynyw jich i zazyrnuw
useredynu. Pid maekoju ampoczkoju, szczo horia na steli, poseredyni poronioji kimnaty
stojaw Oaf. Win buw u swojemu staromu odiazi, iz zakaczanymy rukawamy, nacze za chwyynu pered tym widkaw instrumenty.
My dywyysia odyn na odnoho. Zrozumiwszy, szczo ja nawriad czy skau szczo, win
nareszti zrobyw ce perszyj.
Jak sprawy, Hal

Hoos joho zwuczaw jako newpewneno.

Ja ne chotiw niczoho udawaty; ja buw prosto pryhoomszenyj obstawynamy nespodiwanoji zustriczi abo, moe, szcze ne otiamywsia pisla toho, szczo poczuw wid Turbera, i tomu
niczoho ne widpowidaw. Ja pidijszow do wikna, z jakoho widkrywawsia takyj samyj wyhlad
na czornyj park i zahrawu mista, widwernuwsia i prysiw na pidwikonnia. Oaf ne woruchnuwsia. Win use szcze stojaw posered kimnaty; z knyhy, jaku win trymaw, wysyznuw
arkusz paperu i wpaw na pidohu.
My nachyyysia odnoczasno; ja pidniaw papir i pobaczyw czornowyj naczerk rakety
tijeji samoji, jaku szczojno pokazuwaw meni Turber. Unyzu buy poznaczky, zrobeni Oafowoju rukoju. Mabu, pro ce i jszosia, podumaw ja. Win unykaw mene, bo sam ety, i
chotiw uberehty mene wid cijeji nowyny. Treba jomu skazaty, szczo win pomylajesia, szczo
ja ne wboliwaju za ciu ekspedyciju. Z mene dosy zirok. Do toho ja wse znaju wid Turbera,
Oaf moe howoryty zi mnoju z czystym sumlinniam.
Trymajuczy kresennia w ruci, ja uwano wdywlawsia w joho liniji, nacze schwalujuczy
strunkis rakety, ae niczoho ne skazaw i tilky widdaw jomu arkusz, jakyj win uziaw jako
neriszucze i, skawszy wdwoje, schowaw u knyhu. Use ce robyosia mowczky, i moe, same
tomu, szczo cia scena rozihruwaasia w tyszi, wona nabuwaa symwolicznoho znaczennia, nemowby ja braw do widoma namiczenu uczas Oafa w ekspedyciji i, powertajuczy jomu kresennia, schwaluwaw cej krok, bez zachopennia, ae j bez alu. Koy ja sprobuwaw znajty
pohladom joho oczi, win widwiw jich, szczob odrazu zyrknuty na mene spidoba, wykazawszy tym samym swoju nepewnis abo zamiszannia. Nawi teper, koy ja znaw ue wse? Tysza
cijeji maekoji kimnatky stawaa nesterpnoju. Ja czuw, jak czasto dychaje Oaf. Wyhladaw
win stomenym, oczi buy ne taki wawi, jak todi, koy ja baczyw joho wostannie, nacze win
bahato praciuwaw i mao spaw, ae buo w joho obyczczi iszcze szczo take, czoho ja ranisze
ne pomiczaw.
Ja poczuwaju sebe dobre skazaw ja powoli, a ty? Koy prounay ci sowa, ja
zrozumiw, szczo wony we zapiznyysia, pryrodno prozwuczay b wony odrazu , jak ja zajszow, a ne teper. Win spytaw:
Ty buw u Turbera?
Buw.
Studenty pojichay nikoho tut zaraz nema, i nam day we budynok poczaw
win nacze czerez syu.
Szczob wy mohy rozrobyty pan ekspedyciji? pidkazaw ja, a win pospiszyw widpowisty:
Tak, Hal. Ta ty i sam znajesz, szczo ce za robota. Zaraz poky szczo nas meka, ae
my majemo doskonali maszyny, oti awtomaty, znajesz
Ce dobre.
Pisla cych sliw znowu zapao mowczannia. I dywna ricz czym dowsze wono trywao,
tym oczewydniszym stawaw nespokij Oafa. Pro te, szczo win poczuwaje sebe neharazd, swidczya ota joho perebilszena neruchomis: win i dosi stojaw mow derewjanyj posered kimnaty,
prosto pid ampoju, niby pryhotuwawszy do najhirszoho. Ja wyriszyw pokasty ciomu kraj.
Suchaj-no skazaw ja zowsim tycho, jak e ty sobi ce ujawlaw, wasne kauczy? Strausiacza polityka, znajesz, ne okupajesia Newe ty ne podumaw, szczo ja koy i
bez tebe diznajusia?
Ja urwaw sam sebe, a win mowczaw, schyywszy hoowu. Ja uswidomluwaw, szczo perebraw miru, bo win ni w czomu ne buw wynen, i ja sam, mabu, na joho misci powodywsia
b tak samo. Ja anitrochy ne buw obraenyj na nioho za te, szczo win mowczaw ciyj misia;
jszosia ysze pro ciu sprobu wtekty, pro te, jak win schowawsia wid mene w ocij pokynutij
kimnati, koy pobaczyw, szczo ja wychodu wid Turbera, ae cioho ja ne nawauwawsia
jomu skazaty prosto tak, bo ce buo b nadto najiwno i smiszno. Ja pidwyszczyw hoos, nazywajuczy joho durnem, ae win i todi ne sprobuwaw zachyszczatysia.

 Ote, ty wwaajesz, szczo nema pro szczo howoryty?! kynuw ja rozdratowano.

Ce zaey wid tebe
Jak ce wid mene?
Wid tebe, wperto powtoryw w,in. Najwaywisze buo wid koho ty dowidajeszsia
Ty sprawdi tak hadajesz?
Tak meni zdawaosia
Ce wse odno proburmotiw ja.
Szczo ty zbyrajeszsia robyty? spytaw win tycho.
Niczoho.
Oaf dywywsia na mene nedowirywo.
Hal, ade ja
Win ne zakinczyw. Ja widczuwaw, szczo win stradaje, ae ne mih nawi zaraz probaczyty jomu nespodiwanoji wteczi; pity tak, bez odnoho sowa, buo b dla mene szcze hirsze,
ni nepewnis, jaka prywea mene siudy. Ja ne znaw, szczo slid skazaty; wse, szczo zjednuwao
nas, stao zaboronenoju temoju. Ja podywywsia na nioho same w tu my, koy win hlanuw na
mene koen z nas nawi zaraz rozrachowuwaw na dopomohu inszoho Ja wstaw z pidwikonnia.
Oafe pizno we. Pidu Ne dumaj, szczo szczo ja na tebe hniwajusia, niczoho
podibnoho. Zresztoju, my pobaczymosia, moe, ty pryjidesz do nas, ja howoryw czerez syu,
kone sowo buo wymuczenym, i win widczuwaw ce.
Tak ty moe, perenoczujesz?
Ne mou, znajesz, ja obiciaw Ja ne nazwaw jiji imeni. Oaf proburmotiw:
Jak choczesz. Ja prowedu tebe.
My wyjszy razom z kimnaty, potim schodamy spustyysia wnyz: nadwori buo zowsim
temno. Oaf iszow porucz zi mnoju j mowczaw.
Raptom win zupynywsia.
Staw i ja.
Zayszajsia, proszepotiw win, nacze soromlaczy czoho. Ja baczyw ysze newyraznu plamu joho obyczczia, i bilsze niczoho.
Dobre, nespodiwano pohodywsia ja i powernuw nazad. Win cioho ne czekaw. Postojaw szcze my, potim uziaw mene za pecze j powiw do inszoho, nyczoho, budynku; w
poroniomu zali, oswitenomu kilkoma ampamy, my zjiy bila stojky weczeriu, nawi ne prysiwszy.
Za cej czas my obminiaysia, moe, desiatkom sliw. Potim piszy na druhyj powerch.
Kimnata, do jakoji win mene prywiw, bua maje kwadratna, wytrymana w matowobiych tonach, szyrokym wiknom wona wychodya w park, ae z protyenoho boku, bo ja ne
baczyw z neji i slidu zahrawy wid mikych wohniw; tam stojao swiozasteene liko, dwa neweykych krisa, tretie bilsze, prysunute spynkoju do pidwikonnia. Za wukymy proczynenymy dweryma byszczay kachli wannoji kimnaty. Oaf, opustywszy ruky, stojaw na porozi,
nacze czekajuczy, szczob ja ozwawsia do nioho, i oskilky ja mowczaw, pochodajuczy po kimnati j maszynalno torkajuczy mebliw, nacze na my robyw jich swojeju wasnistiu, win tycho
zapytaw:
Czy mou ja zrobyty szczo-nebu dla tebe?
Tak, skazaw ja, zaysz mene odnoho.
Win ne zruszyw z miscia, joho obyczczia spoczatku zaszariosia, a potim zblido, raptom
na niomu zjawyasia posmiszka win namahawsia prychowaty neju obrazu, bo moji sowa
prozwuczay obrazywo. Wid cijeji bezporadnoji, aluhidnoji posmiszky szczo u meni nacze
obirwaosia; hariaczkowo pospiszajuczy skynuty bajduu masku, jaku ja nadiw czerez te,
szczo ne zumiw odrazu znajty potribnoho tonu, ja nazdohnaw joho, koy win ue odwernuwsia, szczob wyjty, schopyw za ruku i szczosyy potysnuw, nacze wybaczawsia, a win, ne

dywlaczy na mene, widpowiw takym samym potyskom i wyjszow. Na swojij ruci ja widczuwaw iszcze joho micnyj potysk.
Dweri za soboju win pryczynyw tak staranno j tycho, nemow wychodyw z kimnaty chworoho. Ja zayszywsia sam, jak toho i chotiw.
Tysza. Maje powna tysza. Nawi krokiw Oafa, koy win iszow wid mene, ja ne poczuw;
u wikonnij szybi sabo widbywawsia mij weyczeznyj syuet, zwidkila nahnitaosia tepe powitria, kri swoje widobraennia ja baczyw temnu smuhu derew, szczo potopay w szcze hustiszij temriawi.
Ja szcze raz okynuw pohladom usiu kimnatu j siw u weyke kriso bila wikna.
Osinnia nicz ysze poczynaasia. Pro son niczoho buo j dumaty.
Ja postojaw bila wikna. Morok za nym, mabu, buw powen choodu j szeestu bezystych
hiok, szczo terysia odna ob odnu, i raptom meni schotio opynytysia tam, pobukaty w
temriawi, w jiji bezaddi. Ja wyjszow z kimnaty. U korydori ne buo nikoho. Do schodiw ja
jszow nawszpykach oberenis, mabu, zajwa, ade Oaf, oczewydno, dawno we zasnuw,
a Turber, jakszczo j praciuwaw, to na inszomu powersi, u widdaenomu kryli budynku. Ja
zbih unyz, ue ne namahajuczy zahuszyty swojich krokiw, wysyznuw nadwir i szwydko popriamuwaw prosto sebe. Napriamu ja ne wybyraw, tilky namahawsia jty tak, szczob ne baczyty zahrawy mista. Newdowzi aeji parku wywey mene za joho mei, poznaczeni ywopotom, ja opynywsia na dorozi i jakyj czas iszow neju, a poky ne zupynywsia.
Ja raptom podumaw, szczo doroha wede do jakoji oseli, do ludej, a ja chotiw pobuty na
samoti. Ja pryhadaw, jak Oaf howoryw meni szcze w Kawestri pro Maeoan nowe misto,
jake wynyko sered hir pisla naszoho widlotu; kilka kiometriw szose, jakym ja jszow, sprawdi
skadaysia maje z samych zwywyn ta poworotiw, szczo, napewno, omynay urwyszcza, ae w
takij temriawi ja ne mih rozrachowuwaty na zir.
Doroha cia, jak i inszi, ne oswitluwaasia lichtariamy: swityasia sama jiji powerchnia;
odnak cioho buo zamao, szczob rozhedity chocza b chaszczi, jakymy zarosy jiji uzbiczczia.
Ja zijszow z dorohy i, jduczy nawpomacky, opynywsia w huszczawyni newysokoho moodniaka. Kruto pidniawszy uhoru, ja wyjszow na weyke hoe uzhirja, ce ja zrozumiw z toho,
szczo witer hulaw tut wilno; kilka raziw daeko wnyzu myhnua blidoju zmijkoju jaka dilanka
szose, z jakoho ja zijszow, potim znyko j ce ostannie swito; ja wdruhe zupynywsia, i ne stilky
bezsyymy zaraz oczyma, skilky wsim tiom i obyczcziam, zwernenym u bik witru, sprobuwaw
zorijentuwatysia w cij neznajomij miscewosti nacze czuoji panety; ja chotiw najkorotszym
szlachom wyjty na werszynu odnoho z chrebtiw, szczo otoczuway doynu, w jakij spoczywao
misto, ae jak mona buo wyznaczyty potribnyj napriam?
Raptom, koy cej namir zdawsia meni we beznadijnym, ja poczuw zwidkila, sprawa,
zwerchu, newpynnyj, daekyj szum, trochy podibnyj do homonu chwyli, ae wodnoczas widminnyj od nioho. Witer hulaw nad lisom, szczo ris de tam, nadi mnoju. Ne dumajuczy, ja
ruszyw u toj bik. Porosyj staroju suchoju trawoju schy prywiw mene do perszych derew. Ja
mynaw jichni stowbury z wytiahnutymy rukamy, szczob zachystyty obyczczia wid koluczych
hiok. Nezabarom schy staw poohiszyj, derewa rozstupyysia, znowu doweosia szukaty szlachu, wsuchajuczy u temriawu, ja terplacze czekaw sylniszoho porynu witru. Nastaa my,
koy prostir ozwawsia, z daekych werszyn poczuwsia protianyj spiw tak, witer tijeji noczi
buw mojim spilnykom; ja ruszyw nawmannia, nezwaajuczy na te, szczo zamis ity whoru
spuskawsia w hyb czornoji jaruhy. Whoru ja poczaw pidnimatysia we po dnu jaru, orijentujuczy za teczijeju strumka, szczo dziurczaw de nepodalik. Ja ne pobaczyw noho odnoho
razu, zresztoju, win mih tekty j pid hromaddiam bry; cej hoos ywoji wody stawaw dedali
tychiszym w miru toho, jak ja pidnimawsia, a poky ne zamowk zowsim, a mene znowu otoczyw wysokyj lis, napewno, sosnowyj, maje bez pidliska.
Zemlu wkrywaa mjaka kowdra staroji chwoji, de-ne-de syka wid mochu. Cia mandriwka naoslip trywaa hodyn zo try; korinnia, ob jake ja spotykawsia, wse czastisze obplitao
wauny, szczo wystupay z-pid tonkoho szaru gruntu; ja trochy pobojuwawsia, szczo werszyna

wyjawysia zarosoju lisom, w chaszczach jakoho tak i zakinczysia cia prohulanka po horach,
ae meni szczastyo: hooju halawynoju ja wyjszow na wkrytyj orstwoju schy, szczo dedali
krutisze wiw uhoru. Teper ja we ne mih zupynytysia j na chwyynu, bo kaminnia odrazu
poczynao z hurkotom sypatysia pid nohamy; perestrybujuczy z nohy na nohu, raz u raz padajuczy, ja wydersia na odyn iz krutych schyliw uszczeyny.
Ja ne baczyw ni mista, ni joho wohniw, bezslidno znyko i fosforyzujucze szose, z jakoho
ja zijszow, uszczeyna wywea mene na halawynu, zarosu suchoju trawoju; pro te, szczo ja
zajszow dosy wysoko, swidczyo zoriane nebo, szczo stawao wse szyrsze, oczewydno, inszi
hirki chrebty, szczo zakryway joho, poczynay zriwniuwatysia z tym, na jakyj ja pidijmawsia.
Projszowszy szcze kilka sote metriw, ja zdybaw perszi atoczky, porosli jaliwcem.
Jakby chto znenaka spynyw mene w cij temriawi j spytaw, kudy i czoho ja jdu, ja ne
zmih by widpowisty; na szczastia, nikoho ne buo, i samitnis cijeji nicznoji mandriwky ja
napiwswidomo spryjmaw jak prynajmni tymczasowu poehkis.
Schy stawaw czymraz krutiszyj, ity buo wse wacze j wacze, ae ja jszow prosto wpered, dbajuczy ysze pro te, szczob ne zboczyty, nacze maw toczno wyznaczenu metu. Serce
praciuwao sylno i rytmiczno, ja driapawsia whoru w jakomu zabutti, dychajuczy na powni
hrudy j instynktywno widczuwajuczy, szczo same taki wysnaywi zusylla meni zaraz koncze
potribni. Ja rozsuwaw pered soboju pokruczene jaliwcewe hilla, inkoy zastriahaw u huszczawyni, wydyrawsia i jszow dali. Koluczi muty jaliwcewych hook driapay meni obyczczia,
hrudy, cziplaysia za odiah, palci ypy wid ywyci; na czystomu misci znenaka naetiw witer,
nawalno wdaryw u hrudy i nestrymno pomczaw upered. Tym czasom ja porynuw u jaliwcewe
more; w cych chaszczach zastojaosia tepe, neruchome powitria, nasyczene micnym zapachom hyci.
Pa mojemu szlachu wyrostay jaki nejasni pereszkody wauny, smuhy orstwy, szczo
zsuwaasia pid nohamy. Ja jszow ue, mabu, kilka hodyn, ae wse szcze widczuwaw dosy
syy. Uszczeyna, szczo wea do newidomoho perewau, a moe, j do werszyny uzhirja, staa
takoju wukoju, szczo na tli neba meni teper buo wydno zrazu obydwa jiji wysoki schyy.
Dawno we ja zayszyw unyzu smuhu tumaniw, ae cia choodna nicz bua bezmisiaczna,
a zirky maje ne daway swita.
Z tym bilszym podywom sposterih ja pojawu nawkoo mene i nadi mnoju biuwatych,
dowhastych plam. Szczo ce snih, ja zbahnuw tilky todi, koy poczuw pid nohamy sypkyj chruskit.
Snih ukrywaw ne due towstym szarom maje we schy, szczo kruto zdijmawsia whoru.
Ja by promerz, bo buw ehko odiahnenyj, ae witer nespodiwano wszczuch. Teper chruskit
szcze wyraznisze unaw u powitri ja probywaw szkaraupu staroho snihu, hruznuczy mao
ne po kolina.
Na perewali snihu maje ne buo. Wymeteni witrom, wymalowuwaysia nad orstwoju
czorni syuety weykych wauniw.
Moje serce byosia czastisze, ja zupynywsia i podywywsia w bik mista, joho zakrywaa
werszyna, i ysze ruduwata ima wykazuwaa misce, de wono eao w doyni. Nadi mnoju
merechtiy jaskrawi zirky. Ja projszow iszcze kilkanadcia krokiw i siw na sidopodibnyj waun. Pid nym zibraosia trochy snihu, nametenoho witrom. Teper nawkoo panuwaa nemowby cikowyta temriawa. Poperedu zdijmaysia hory.
Ta koy ja podywywsia na schid, to pomityw siru smuhu, szczo rozczyniaa w sobi zirky,
to buw poczatok nowoho switanku. Na ciomu tli wymalowuwaasia kruta, nacze rozrizana
nawpi, werszyna hory. I raptom moje zacipeninnia mynuo: bezformna temriawa nawkoo
czy w samomu meni? poczaa ruchatysia, osuwatysia, zminiuwatysia, i ja buw tak zachopenyj cym, szczo, zdawaosia, na my wtratyw zir, a koy win powernuwsia, ja we baczyw use
absolutno inaksze.
Nebo na schodi e sirio nad temnoju doynoju, szcze wyraznisze pidkreslujuczy czornotu hirkoho pasma, ae ja we zmih by nawpomacky pokazaty konu joho uszczeynu,

konu rozkoynu, bo.nacze znaw napamja, szczo meni widkryje de: ci miscia buy nawiczno
wykarbuwani w meni. Ce j buo te, szczo yszyosia bez zmin, czoho ja prahnuw, szczo buo
takym samym, jak i ranisze, todi jak we mij swit rozsypawsia j zhynuw u piwtorawikowij
paszczi czasu. Same w cij doyni mynuy moji dytiaczi roky u staromu derewjanomu budynoczku na protyenomu, zarosomu trawoju schyli owcia Chmar. Wid fundamentu we ne
zayszyosia, napewno, kamenia na kameni, ostanni koody iz stin dawno peretworyysia na
poroch, a skelastyj chrebet stojaw nezminnyj, nacze czekaw na ciu zustricz moe, same
nejasna, pidswidoma zhadka j prywea mene wnoczi same na ce misce?
Potriasinnia zustriczi wraz rozkryo wsiu moju sabis, jaku ja tak rozpaczywo chowaw
spoczatku pid udawanym spokojem, a potim, koy dersia na horu, pid takoju udawanoju zawziatistiu.
Ja naoslip prostiahnuw ruku wnyz i tremtiaczymy palciamy pidnis do rota hrudku
snihu.
Snih tanuw, ne whamowujuczy sprahy, odnak chood joho nemowby wytwerezyw mene.
Ja sydiw otak i jiw snih, szcze j dosi ne zowsim upewnenyj w susznosti swoho zdohadu i czekajuczy pidtwerdennia. Szcze zadowho do toho, jak zijszo sonce, z wysokosti wid powoli
zhasajuczych zirok pawno spustywsia jakyj ptach, skaw krya i, posydiwszy na uamku skeli,
poczaw nabyatysia do mene. Ja zawmer, szczob ne napoochaty joho. Win obijszow mene,
powilno widdalajuczy, a koy ja podumaw, szczo win mene ne pomityw, powernuwsia z inszoho boku, omynajuczy waun, na jakomu ja sydiw, i my otak jakyj czas dywyy odyn na
odnoho, a poky ja nehoosno ozwawsia do nioho:
Zwidky ty tut uziawsia?
Win ne poworuchnuwsia.
Pobaczywszy, szczo win mene ne bojisia, ja znowu poczaw jisty snih.
Win schylaw holiwku to w odyn, to w druhyj bik, prydywlawsia do mene czornymy namystynkamy oczej, a potim, nemow doschoczu nadywywszy, nespodiwano rozprostaw krya
j poetiw he. A ja, sperszy na szorstku powerchniu wauna, ziszczuywszy, iz zadubiymy
wid snihu rukamy, oczikuwaw switanku; wsia nicz znowu propywaa peredi mnoju w bezadnych, urywczastych epizodach: Turber, joho sowa, mowczannia moje j Oafowe, ima
czorna j ruda, hariaczi potoky powitria, puls miljonnoho mista, wysiaczi majdany ta aeji,
czaszopodibni budynky z poumjanymy kryamy, riznobarwni powerchy wuy, rozmowa z
ptachom, ja adibno jiw snih na perewali, usi ci kartyny buy wodnoczas i realnymy, i nerealnymy. Tak inkoy traplajesia uwi sni: wony buy zhadkoju i razom z tym zabuttiam
usioho, czoho ja ne nawauwawsia woruszyty, bo we cej czas namahawsia znajty w sobi
zhodu na te, z czym ne mih pohodytysia.
Ae to buo ranisze i skydaosia na son.
A zaraz, twerezyj i nastoroenyj, u powitri, a sribnomu wid sirosti, ja, oczikujuczy dnia,
sposterihaw, jak powilno wyrynaju z imy suwori urwyszcza, uszczeyny, osypy; wony wypyway z noczi, jak mowczazne pidtwerdennia realnosti moho powernennia, i wpersze za we
cej czas we ne czuyj na Zemli, we pidwadnyj jij ta jiji zakonam, bez buntu, bez alu
mih ja dumaty pro tych, chto etityme po zoote runo zirok
Snihy na werszyni chrebta spaachnuy zootom ta biyznoju, win wysocziw nad doynoju, powytoju liowoju sutinniu, mohutnij i wicznyj, a ja, ne zakrywajuczy oczej, pownych
sliz, u jakych widbywaosia joho siajwo, powilno pidwiwsia j piszow unyz, na piwde, de buw
mij dim.