Moodyj kryminalist Hryhir Bowa nespodiwano staje uczasnykom fantastycznych podij.

Pry zahadkowych i nejmowirnych obstawynach znyka joho kochana. W

rezultati nastijnych poszukiw Bowa potraplaje do yteliw bahatomirnosti. Pered
nym postaje zachoplujucza i minywa panorama inakobutnioho yttia, spownenoho
hostrych kosmicznych konfliktiw, napruenoji boroby za krasu widnosyn, lubowi i
podwyhu w imja baha myslaczych istot Bezmiru. Takyj osnownyj fiosofkyj i chudonij pafos fantastycznoho romanu Zorianyj Korsar.
Czytacz tako poznajomysia z cikawymy ludkymy charakteramy, stane uczasnykom kazkowych podij, szczo zmalowani w fantastycznij powisti Wohnianyj
wersznyk.

Chudonie oformennia S. N. Naberenych

U Hnizdo Materynke wertajesia Ptach

Z czuynekoho wyriju, z dalnich dorih
Win yszyw tilky wtomu w piwdennych krajach,
A nadiju prynis na znajomyj porih
Pereloty, spoczynky, i chmary, j moria To wse ysze steyna za obrij, u dal,
A u serci paaje, hory ne zhoria
Ponadzemna samotnis, ptaszyna peczal
De u temnim prostori mowczazni kluczi
Popidzorianych ptachiw doaju hybi,
Czuty pokyk eeczyj iz neba wnoczi,
Propywa wid krya nebuwaoho ti.
Pobratymy, nasz pu do swiatoho Hnizda
Z czuynekoho wyriju, z dykych pustel,
Chaj pywe nasza wtoma, jak w more woda,
Skoro wczujemo pokyk wid Ridnych Osel.
Zakekoczu eeky z Prazorianych Chat
I zberusia kilcem na bakytnyj morih,
Bo wernuw dowhodanyj i zmorenyj brat
Iz takych bezkonecznych, smertelnych dorih
Ja pobuduju forteciu w serci Ludyny
A. Sent-Ekziuperi

Wse mynaje. Wse zabuwajesia. Najtiacze hore prytuplujesia. yttia pokrywaje

swojim optymizmom sum smerti.
Nowi pokolinnia. Nowi dumy. Nowi prahnennia.
Czy nowi wony?
Toj samyj potik, ysze inszi berehy. I zawdannia te same donesty swoji wody do
Moria Istyny.
Same tomu ja pyszu ci riadky. Bo dawnie, zdawaosia b, zabute, pryporoszene pyom rokiw, ne zabuosia, powernuosia nazad. Ba ni, ne nazad, a wpered. I ce szcze
strasznisze.
Straszno czy radisno? Chto skae? Ja szcze ne wyriszyw. Mozok achajesia czomu, a serce styskujesia soodko j radisno. Wako rozibratysia. Wicznyj antagonizm
mi inteektom i sercem. Jak joho unyknuty?
Rozum howory, szczo ce nemoywo, irracinalno, absurdno. A serce spiwaje pisniu radosti i ahidno kepkuje nad tuhodumnym inteektom. Koy nad obrijem schody
sonce kwitka ne rozdumuje, wona w ekstazi pje promenystyj materynkyj darunok,
szczob zrostyty plid. Nawiszczo rozdumuwannia, sumniwy? Inercija wikiw? Wjaznycia
dogmatiw?
Bu chocz raz u ytti kwitkoju, kotra bezzastereno prahne soniacznoho nektaru,
szepocze dusza. Bu
Napyszu wse, jak buo. Chto skeptyczno mowy: kazka, egenda, misterija. To j
szczo? Chaj bude misterija. Zresztoju, wse yttia weyczna misterija duchu. Komu
wyhadka, a meni powsiakdenna realnis. I ne ysze meni, a j wirnij suputnyci, lubij
druysz Nadi. Wona te powirya w nebuwae i widwayasia na munij wczynok. Chto
nas osudy? Chto maje prawo?
Inodi z pidswidomosti pywe jechydnyj szepit: boewilla, marennia, hipertrofacija
wtomenoho mozku. Ae czomu, zwidky? My dowhi roky maje ne zhaduway mynuoho. Wono zamaryosia, wkryosia imoju czasu. I znenaka wybuchnuo, jak mina spowilnenoji diji. Psychoogy czy psychitry ochocze pojasnia i ce. Skau: nakopyczennia
nepomitnych, pidswidomych dumok, szczo tamuwaysia mohutniszymy wraenniamy,
widtyskuwaysia w hyb duszi. A potim nowa jakis, probudena sylnym faktorom

Nu szczo ! Chaj pojasniuju. Wse mona pojasnyty jakoju hipotezoju, prypuszczenniam, teorijeju. Koen twory swit na swij smak i upodobannia. A ja napyszu tak,
jak wono staosia. Ne teper, to koy moji notatky schwyluju sercia doslidnykiw, kotri

zumiju ne ysze analizuwaty, a j zachopluwatysia.

Drue, ty, szczo czytatymesz oci notatky! Jakszczo ty litnia ludyna, to szcze, mabu,
pamjatajesz kosmicznu tragediju Wiy. Wiy j Wiktora, jakyj rynuwsia riatuwaty jiji.
Swoho czasu pro nych bahato howoryy, pysay i nawi spiway pisni. Potim zjawyysia
nowi heroji, nowi trywohy. ysze w Panteoni Bezsmertia zayszywsia weycznyj pamjatnyk dwi prekrasni postati, szczo prahnu do neba. Wia, niby czajka morka, porywajesia w bezmirnis dywokoa, a Wiktor prahne dohnaty jiji i nijak ne moe torknutysia pasma serpanku, szczo wjesia w prostori. Do skulptury tworci doday czudowyj
switowyj efekt: rubinowyj woho oprominiuje postati, i zdajesia, szczo wony wiczno
horia u poumji podwyhu. Horia i ne zhoriaju
Z toho czasu mynuo ponad dwadcia lit. Nowi kosmiczni poloty, zapamoroczywi
widkryttia, smiywi doslidennia, uspichy j newdaczi.
Nadijka, podruha Wiy, staa mojeju druynoju. I zawdy mi namy, porucz z
namy stojaa wona. Neisnujucza, prote realnisza za ywych ludej. My maje nikoy ne
howoryy pro neji. Ta koy pry nicznomu czerhuwanni w obserwatoriji rozsuwaosia
skepinnia nad teeskopom, i w naszi oczi chlupay iskrysti chwyli daekych switiw, my
mowczazno perezyraysia i widczuway: Wia porucz
Zhodom narodyasia doka. My nareky jiji Wioju. Jak e inaksze my mohy b jiji
nazwaty! A potim poczaosia czakunstwo, inszoho sowa ja ne pidberu. Doka pidrostaa, owoodiwaa naszoju uwahoju, serciamy, my we nawi ne mohy pomysyty, szczo
koy-nebu jiji ne buo bila nas. I o todi, koy jij wypownyosia szis czy sim rokiw, ja
we ne zhadaju toczno, nam znenaka zdaosia, szczo oczyma naszoji dytyny na nas dywysia Wia. Pohlad, intonaciji hoosu, nawi podych I szcze szczo newowyme
My dywuwaysia. Trywono perezyraysia, czytay dumky odne odnoho, prote
mowczay. I ja, i druyna czoho bojaysia.
Mynuw szcze odyn rik. Pracia, turboty A pomi nymy radoszczi wychowannia
nowoji istoty, kotra zawitaa do nas u hosti z tajemnyczoho dywokoa. Same tak ja widczuwaw ciu czakunku pojawu: ne trywilnyj fakt narodennia szcze odnoho wuzyka
yttia z materynkoho ona, a kazkowyj prylit jakoho ar-ptacha pid naszu zemnu strichu, i my powynni daty jomu prytuok, zihrity, dopomohty owoodity majsternistiu podoannia yttiewych wodokrutiw.
Wia dywyasia nam u duszi hybokym pohladom, mowby adaa zrujnuwaty nasze trywone mowczannia. Czy meni ysze tak zdawaosia?
Zresztoju ja widwaywsia. Widbuasia trywaa, widwerta rozmowa, w jakij wyjasnyosia, szczo my z Nadijkoju uprodow kilkoch rokiw mysymo i widczuwajemo totono. My wyriszyy perewiryty swoji intujitywni peredczuttia: odnoho dnia powezy womyricznu Wiu w Panteon Bezsmertia. Wona weseo szczebetaa, rozhladajuczy postati genilnych ludej ta sawetnych herojiw, wymahaa pojasne. Ja korotko rozpowidaw pro tiaki j dywowyni szlachy szukacziw ta podwynykiw, jaki w hustiuczych
dunglach istoriji prokaday dla ludstwa nadijni steky do osmysenoho pryjdesznioho,
do owoodinnia zorianoju bezmirnistiu. Oczi doky to spaachuway iskramy zachopennia j szczastia, to wkrywaysia imoju smutku.
Nareszti my opynyysia pered skulpturoju Wiy j Wiktora. I ja widczuwaw, szczo
trywoha nedarma hryza naszi sercia. yczko doky jako dywno zahostryosia, oczi
spownyysia bakytnym siajwom. Wona nezmyhno dywyasia na posta kosmonawta,
szczo tycheko szepoczuczy. Potim pryhornuasia do mene, wziaa za ruku. Jiji palczyky tremtiy.
Wiktor, skazaa wona. Ce Wiktor
Zwidky ty znajesz? poszepky zapytaw ja. Zwidky?
Nadijka zblida. Wia, namorszczywszy oba, perewodya pohlad iz skulptury na
mene.
Ne znaju, tatku Ne znaju Win mij druh. Takyj bykyj-bykyj. I ridnyj.

A zwaty joho Wiktorom. A o whori, nad nym ja. Tatku, ce ja

Ja wziaw jiji za ruku, mowczky powiw do wychodu. Nadijka, pryhortajuczy do
moho pecza, ne promowlaa j sowa. Ja nesmiywo hlanuw na neji zboku, w oczach druyny byszczay slozy. A Wia newdowoeno zapytuwaa:
Tatku, czomu ty wywiw mene zwidty? Meni tak harno buo dywytysia na Wiktora i na sebe Ty ne znajesz, czomu ja tam?
Ty maeka, a tam weyka, dorosa diwczyna, newmio namahawsia ja w
czomu perekonaty doku. Wona ya bilsze dwadciaty rokiw tomu. Wona zahynua.
Jak ce moesz buty ty?
Ne znaju, wperto mowya Wia. To ja Ty rozkay meni pro neji. I pro
Wiktora. Dobre?
Dobre, dobre, zaspokojiw ja jiji. My tobi rozpowimo pro wse.
My zawitay do mahazynu ihraszok, szczob widwernuty uwahu doky wid Panteonu Bezsmertia. Piznisze dywyysia cikawyj teewizijnyj film pro podoro na Mars. A
wweczeri, koy Wia zasnua, my z druynoju zaczynyysia w kabineti.
Iwane, poszepky mowya wona. Jak ce moe buty? Jaka fantasmahorija
Ty adajesz wid mene naukowych pojasne? zitchnuw ja. Szczo wony nam
dadu? Ne pomoe ni metafizyka, ni diektyka, ni mistyka. Jasno odne: Wia powernuasia
A moe, my
Szczo boewilni? A czomu? Bo wirymo w nejmowirne? A Wiktor chiba ne zdijsniuwaw nejmowirne? A Wia chiba dijaa racinalno? Nadijko, houboko! Chiba same
yttia jmowirne? Skay widwerto: szczo take nasze yttia? Chto maje wyczerpnu abo
nawi dostatnio argumentowanu widpowi na ce pytannia! Szczo take yttia ludstwa,
Wseswitu? Dla mene osobysto wse ce tajemnycia, weyczna i wraajucza.
Wse-taky je bahato teorij pochodennia yttia
Pochodennia! Teoriji! Jake pochodennia? Wid czoho moe pochodyty Wseswit? Wid inszoho Wseswitu? Teper due bahato karkoomnych hipotez, prypuszcze.
Pro peridyczne zhasannia megaswitu, pro joho skoapsuwannia, a potim nowe rozhortannia, nowyj wybuch kosmicznoho jajcia. Teoretyky twerdia, szczo informacija poperednioho Wseswitu zayszajesia u superkwantach radiciji i wpywaje na formuwannia nowonarodenoho kosmosu; szczo takym czynom mou zberihatysia ponad czasamy
j prostoramy, ponad prawicznymy cykamy rozhortannia j zhasannia nadbannia mynuych rozumiw ta ewolucij. Ae szczo nam daju wsi ci mudrahelki prypuszczennia? Najgenilniszi spekulaciji fiosofiw ne wtyszuju sprahu sercia, bo nam znowu treba jako
pojasnyty pojawu toho, inszoho kosmosu, yttia naszych poperednykiw. I tak bez kincia. Moe, same poniattia pochodennia neprawomirne. Materija wiczna, i wiczne
yttia, jak jiji newiddilna jakis. Nadijko, dawaj ne analizuwaty. Meni choczesia szcze
perewiryty
Nastupnoho dnia my wyjichay w neweyczke seo nad Dniprom. U ridne seo tijeji
Wiy. Tam szcze ya jiji stareka maty, jij perewayo za womyj desiatok. Wona samitno dobuwaa swij wik u chatynci pid lisom.
My zayszyy maszynu bila starowynnoji poronioji cerkwy z eeczym hnizdom na
bani j piszy wukoju piszczanoju wuyczkoju do lisu. Wia zatycha, z podywom ozyraasia.
Mamciu, ja nibyto koy tut bua
Ne bua, doneczko, tycho zapereczya Nadijka, trywono pohladajuczy na
mene. My tut wpersze z toboju
Czomu ja pamjataju? Ne whawaa Wia.
Tobi zdajesia
Ne zdajesia, napolahaa doka. Ja tut bihaa hraasia na wuyci I lis
ocej pamjataju I duba ocioho, i o ciu chatku

My jakraz spynyysia pered chatoju Wiynoji materi. Wona wrosa w zemlu, wkryasia zeenym mochom, ae prywitno dywyasia czymaekymy wiknamy, obwedenymy
synioju farboju, na swit. Dowkoa pryby roewiy j biliy rui, bila dymaria stojaw na
odnij nozi eeka.
I eeku cioho ja pamjataju, szczebetaa doka. I kwitnyk bila chatky
Na porih wyjsza pochya babusia, zatuywszy rukoju wid soncia, dywyasia na
nas. Oczi w neji buy prozori, jasni, chocz obyczczia wysocho j poowko.
Czy ne do mene? dzwinko promowya wona. To proszu was, hostoky.
Dawno we nichto mene ne odwiduwaw, sydu sobi sama, mow sycz, suchaju, jak eeka
kekocze. Zachote, zachote
My widczynyy chwirtku na szyroke, porose morohom podwirja. Wia pylno dywyasia na babusiu, klipajuczy oczyciamy. Potim, dribno stupajuczy, pidijsza do neji,
nesmiywo proszepotia:
Mamo
Babusia schopyasia za hrudy. Nadijka pryhuszeno ochnua. U mene po spyni probihy murachy.
Stareka torknuasia wysochymy rukamy yczka naszoji doky, byko-byko zazyrnua w jiji oczi, niby chotia wwijty w dytiaczu duszu. Ziwjali babusyni wusta zatremtiy.
Wio dytyno moja nenahladna, prostohnaa wona i eheko, jak pirjina,
wpaa dodou.
Wako pysaty pro ce. Moe, takyj wczynok orstokyj i neprypustymyj? Moe,
skydajesia na eksperyment? A chiba mona eksperymentuwaty z sercem ludyny? Z mynuym? Ta szczo ja mih zrobyty? Potreba prawdy w naszij duszi perewaaa bu-jaki
zastereennia rozumu j trywilnoji etycznosti. Tut dijaa jaka wola neobchidnosti, potunisza wid indywidualnoji woli ludyny.
Dokaziw buo dosy: u naszij doci ya Wia. Ta, jaku my znay dwadcia lit tomu.
Szczo staosia? Jak wona opynyasia w tili naszoji dytyny? Jak powernuasia z tajemnyczych kosmicznych hybyn?
Z uczenymy ja ne mih pro ce howoryty. Jasna ricz, meni zaproponuway b zwernutysia do psychitra. I todi ja podumaw pro hipnoz. Czomu ranisze ne dodumawsia do
cioho? Ade wse due prosto Jakszczo porucz ywe Wia, to w pidswidomosti doky
maje zberehtysia informacija pro mynue. Czastynu my moemo perewiryty, bo sami
buy uczasnykamy tych podij, a wse insze newidome nam das rozhadku tajemnyci
Ja zustriwsia z dawnim uniwersytetkym towaryszem, kotryj buw psychoogom i
prekrasno woodiw praktykoju hipnoogy. Ja rozpowiw Jomu pro wse widwerto i poperedyw:
Jakszczo wwaajesz mene szyzofrenikom, to kraszcze widmowsia Towarysz
spokijno widpowiw:
Ne wwaaju. Dawno slid buo skazaty. Ty, Jwane, preszsia u widczyneni dweri.
Astrofizykoju zachopywsia, a promorhaw eementarni reczi. My dawno wywczajemo pamja pokoli. Tak zwana rodowa pamja. Szcze Jefremow pro ce pysaw u ezi brytwy.
Zhadujesz? Wypadok z twojeju dokoju skadniszyj. My szcze ne majemo tocznoho, tak
by mowyty, zalizobetonnoho pojasnennia jiji fenomena. Ae podibni fakty je. Dosy bahato. My zbyrajemo jich, uzahalniujemo. Moywo, jedyna teorija pola dopomoe pojasnyty. Abo koncepcija wsepanetnoji noosfery, sfery jedynoji rozumnoji oboonky, w jakij
matryciujusia inteektualni j czuttiewi nadbannia wikiw. Hipotezy Wernadkoho j Tejjara de Szardena pro formuwannia integralnoho inteektu Zemli stay zahalnopryjniatoju teorijeju. My teper okreslujemo kontury fenomena rozumu, szczob zbahnuty joho
pryznaczennia u Wseswiti. Wzajemozwjazok suszczoho staje dla nauky faktom piznannia. Sowom, ja do twojich posuh

My ne howoryy Wili niczoho. Prosto pojichay do znajomoho diadi w hosti. U

diadi buo bahato czudowych ciaciok, kartyn, aparatiw. Zatyszna kimnata, zeenkuwati stiny, nina, zadumywa meodija, szczo ynua z stereokoonok magnitofona, edwe
wowymyj zapach kwitiw.
Towarysz poczaw seans hipnozu odrazu . Wia zasnua maje nepomitno. Psychoog zrobyw znak, szczob my zamowky. Poczuysia perszi zapytannia.
Wse, pro szczo my dohaduwaysia, pidtwerdyosia. Wse. Pered namy rozkrywsia
bezmir psychokosmosu, okean wtajemnyczenoji realnosti.
Drue, ty, szczo czytatymesz moji spohady, ne szukaj naukowo-podibnoji konkretyzaciji mynuoho Wiy ta Wiktora. Daju tobi ysze fragmenty jichnioho yttia. Wony
do kincia pronesy nezhasnyj woho podwyhu, szczob wkazaty szlachy inszym doslidnykam
Do kincia Napysaw ci sowa i wsmichnuwsia. Jake nemiczne sowo! Sowo-parazyt, jakych szcze tak bahato w naszij mowi. Jak, naprykad, sowa poronecza, pustota. Nema poroneczi u Wseswiti, widsutnij kine bu-czomu. Tomu ne howorytymu
pro kine Wiy j Wiktora. Czuju poriad z soboju jiji hoos, jiji sribnyj smich, baczu
zahadkowyj pohlad zeenych oczej, jakyj zazyraw u szcze nedosiani bahatiom hybyny
Nadmirnosti

oczi.

Maty dywysia na Wiu, pestywo hady jiji hoowu, zazyraje w iskrysti zeeni

A kosy obrizaa, doniu! Taki kosy buy. Jak pranyk! Teper ue ne wyrostu. Czy
to diwka, czy to parubok ne rozberesz! Obstryena, sztany napjaa
Komu treba rozberesia, smijesia Wia. Ne hniwajsia, matuseko,
wako z kosamy u hurtoytku. Korotku zaczisku raz-dwa pomya, rozczesaa. A
kosy sprobuj!
Zate harno! szkoduwaa maty. Buwao, rozpuszczu kosy twoji, we stan
pokryju, niby rusaka dniprowka wyjsza z wody
Propay nyni rusaky, neko, artuje doka. Pereweysia. Mabu, tomu j
atrybuty jichni znykaju
Sowo smiszne jake, zitchaje maty. Zminyasia ty, Wioko. A oczi
taki sami. Netuteszni. Jak u twoho pokijnoho bateka. Buwao, homony zi mnoju pro
poe czy pro domaszni sprawy, a oczi dywlasia bozna-kudy A straszno staje Joho
nawi wimakom zmoodu dranyy. I diwczata bojaysia hulaty z nym, chocz i harnyj
buw
Czomu bojaysia, koy harnyj? dywujesia Wia, smakujuczy jabuko z materynoho sadu.
Bo nezwyczno. Inszi chopci obnimajusia ta zayciajusia, a win mowczy ta
dywysia na zori. Mowczy i dywysia
A ty ne pobojaasia?
Ehe , ja te bua nebaakucza. Posydiy my, pomowczay misiaciw zo try na
koodkach ta j odruyysia. Potim ty znajszasia. Nacze j ne schoa na nioho, a oczi
jak wykapani. Ta win tilky dywywsia na zori, a ty szcze j zachotia wywczaty jich. Nawiszczo?
Jak to nawiszczo, matusiu? Nyni bez nauky pro zori niszczo ne obijdesia. Ni
korabli, ni tanky, ni rakety ni teebaczennia ta radi. Kudy ne ky wsiudy potribna
nauka zoriana. Bo pywemo, matusiu, my u mori bezmenomu. I treba znaty, kudy nas
nese w spokijni kraji czy, moe, na porohy, u wodokruty
Chiba szczo tak, zhodujesia maty. A tilky ne zbahnu ja toho nawiszczo

tak daeko zahladaty? etity swit za oczi, u tu bezodniu? Ja oto w lis pidu, siadu pid
sosnoju, zadumajusia. Sosna szepoty, kuje zozula, murachy powzaju pomi hyceju,
trudiasia. Whori synie nebo. I ne znaju, szczo zi mnoju dijesia, a tilky nebo te w
meni i sosna, nemow sestra moja ridna
I zi mnoju take buwaje, matusiu, radisno pidchopluje Wia, peszczuczy w
dooni. Sporidnenis z pryrodoju
Ehe , zhodyasia maty. Tilky ty ne dosuchaa. Ja prosta, maopymenna
inka, ciyj wik u zemli dubaju Czoho, moe, j ne zbahnu a tilky szczo pidkazuje
meni, szczo niczoho takoho newidomoho ne znajdu ludy
De, neko?
Ta w nebi . Bo wse tut, bila nas, abo w nas samych Pohla pid nohy, tam
woruszysia ywe. Wpade rosa, i w rosynci byszczy, siaje soneczko
Ty mudre, matusiu. Fiosof. Ja zrozumia tebe. Je drewnie wczennia, jake twerdy, szczo mae j weyke zmykajusia w koli czasu, szczo ludyna nese w sobi widobraennia Wseswitu. I chto chocze piznaty bezkonecznis, toj powynen piznaty sebe
Tumanno dla mene mowlajesz, a wse ostanni twoji sowa ja zbahnua. Jak e
piznaty swit, jak ne piznajesz sebe? Ce wsedno, szczo zazyraty w dzerkao i ne wyterty
z nioho pyluku. Niczoho ne pobaczysz.
Ty mij Sokrat, nino skazaa Wia, ciujuczy matir w zmorszkuwatu szczoku.
Te, szczo ty widczuwajesz, suszno. Ta konomu swoje. Chto stupyw na steku,
powynen projty jiji do kincia.
Jaku steku?
Ta chocza b zorianu. Ne wertatysia nam nazad?
Prawdu kaesz, Wioko. Tilky straszna ta steka. Nezmiriana
Projdemo, skazaa Wia. Nema neprochidnych dorih, matusiu. O baczysz
we dypom astrofizyka w rukach. A pja lit tomu ty bidkaasia, koy ja zakinczu
uniwersytet. Tak i steku zorianu projdu ludy. Ne my naszi prawnuky
Bua diwczyna, a staa astrofizyk, pochytaa hoowoju maty. Zasochnesz
koo trub wsiakych, pawutynoju obrostesz. Staroju diwkoju propadesz.
Oj matusiu! zasmijaasia Wia. Jaka ty nesuczasna! Astronomy teper ne
taki, jak ty dumajesz. Zwyczajni sobi ludy. Jak o ja, naprykad. Mij sudenyj mene
znajde j bila truby
Daj boe, daj boe! Choczesia meni onukiw poniaczyty, moe, chocz wony narodiasia zemniszi za tebe.
Ne ruczajusia, mamo, wsmichnuasia Wia. daty tobi onukiw z netutesznimy oczyma. A szczo ! Epocha w nas zoriana

I pojichaa Wia wid materi znowu do Kyjewa. W kyszeni dypom astrofizyka.

W duszi trywoha newidomoho szlachu. Chto zustrine jiji na perechresti doli, czy druzi
jtymu poriad? Tak bahato zaey wid druziw, ae czomu wony tak neczasto zustriczajusia? Na storinkach knyh, czasopysiw, gazet pyszusia, powtoriujusia prekrasni
sowa, chwylujuczi poniattia, romantyczni ideji, praktyczno koen jich czytaje, znaje, ta
czy prorostaju wony w sercia, u duszi, czy staju parostiamy sadu krasy j lubowi? Jak
ehko junaky j diwczata zabuwaju wikowiczni tradyciji ridnoho narodu, jak ehkowano
odwertajusia wid prozorych dere kazky j pisni, zayszenych, dohlanutych praszczuramy, szczob kynutysia na pokyk bootnych wohnykiw czuynekych pidrobok. Czomu?
De pryczyna? W hurtoytku uniwersytetu Wia pako spereczaasia z prychylnykamy
modnych rytmiw i tanciw, dokazuwaa rowesnykam, szczo mowa jde ne pro smaky,

jaki bucimto mou buty u konoho swoji. Diwczyna stwerduwaa, intujitywno widczuwajuczy swoju prawotu, szczo nawi kosmos ne widkryje dla doslidnyka swoju prawdywu hybynu, swoju wtajemnyczenis, jakszczo joho wywczaje psychika uszczerbna,
widrizana wid tysiaczolitnich nadba pradidiw. Bo dzerkao duszi takoho pererodencia, bezbatczenka trisnute, spotworene, i Weykyj Dim chiba moe widkryty swoji darunky tomu, chto zanechajaw swij ridnyj Zemnyj Dim?
Chto kepkuwaw nad Wioju, chto mowczky suchaw jiji utopiczni mirkuwannia,
a potim odwertawsia i jszow he, szcze chto pidtakuwaw, chocz u ytti dijaw cikom
inaksze. Taka czerstwis chwyluwaa diwczynu do sliz, prote wona nikoy ne obyszaa
nadiji, szczo w pryjdeszniomu wse zminysia, szczo o de za poworotom doli
I o win poworot. Samostijnyj szlach praci j poszuku. Jak choczesia, szczob
yttia buo mow kazkowyj newpynnyj polit! Czy stanesia? Czy zbudesia?
I wse-taky radisno. Wse dowkoa w imli nebuwalszczyny, egendy. I derewa na
kyjiwkych bulwarach kazkowi, i miliciner na perechresti jakyj romantycznyj,
usmichnenyj, i dity, szczo hrajusia w skweryku, nacze Iwasyky-Teesyky z narodnych
perekaziw. Dywno, jak uroczystyj nastrij wse oprominiuje dowkoa. Ot jakby zberehty
o take widczuttia na wse yttia!
Nowi hromaddia budiwel. Oj, jak bahato ludej na Zemli! Tysiaczi, miljony obycz,
oczej. Wsi kudy pospiszaju, mcza, koho czekaju, dohaniaju, idu nazustricz radoszczam, czy horiu, czy beznadiji, lubla czy nenawydia. Jak pojednaty we toj rozmajityj, dywowynyj potik? Jak znajty spilnyj smys dla tych miljoniw, miljardiw istot? W
czomu win? De?
Dla Wiy win u nowych, nebuwaych widkryttiach, u samorozkrytti ludkoho duchu. Take rozhortannia pelustok duszi daje nowi moywosti, zapaluje pered okom rozumu tajemnyczi obriji buttia, a za nymy inszi wartosti j zawdannia, jaki ranisze j ne
mrijaysia, ne hadaysia. Za odnym probudenym rozumom porywajusia inszi, w dywokoli piznannia asztujusia radisni kluczi ptachiw zorianoho poszuku. Wid jichnioho pokyku probudiasia nowi pokolinnia, i we jichni sercia ne zasnu, a budu trywono
stukaty, nahadujuczy wasnym hospodariam pro wicznyj polit
Ludy, wy prekrasni! Ludy, czomu wy zabuwajete pro ce? Koen z was trymaje w
hybyni duszi soniacznyj promi, kwitku tworczosti. Nawiszczo wy prykydajete, nibyto zabuy pro swoju prawicznu krasu? Warto ysze strepenutysia, strusyty py dorih
z sercia ta duszi, i wse zminysia, i ne budete wy metuszytysia koen sam po sobi, a wsi
razom ruszyte do spilnoji diji Preobraennia switu
Sowa, sowa, szepocze ironicznyj hoos. Muzyka litnioho dnia, marewo bakytnoho neba, biych chmarynok. Tak mrijay, tak mysyy daeki j byki mudreci, podwynyky, heroji wid Pifagora j Sokrata do Tarasa j Handi, wid Dordano do Cikowkoho. Skilky jich herojiw duchu, jake dereo znannia j lubowi okropluwao Zemlu
wprodow wikiw! Czomu dosi take rewyszcze zoby j rujiny hrymy nad panetoju?
Newe sprawdi wsi prekrasni mriji ysze sowa?
Ni, ne sowa, a weyka realnis! Bo czomu wony pynu wid hybyn duszi, czomu
radistiu obmywaju serce, zmuszuju joho soodko zawmyraty w peredczutti weykoho
tworczoho zaczattia?! Wse realne w ytti huzd i bezhuzdia, zo j dobro, tworczis i
rujnuwannia. I koen wybyraje te, szczo totone jomu, szczo je joho suttiu. Dity tworennia czuju pokyk materi-pryrody, dity rujiny pospiszaju pid stiahy nenawysti. Konomu swoje, ae Wili bycze taki wojiny krasy, jak Skoworoda, kotryj twerdyw,
szczo dobro dijaty ehsze j radisnisze, pryjemnisze j natchnennisze, ni zo.
Za wiknom troejbusa merechtia budiwli, derewa, piszochody, maszyny. Weyki
masywy znykaju, wse bilsze czepurnych prywitnych kotediw, otoczenych sadamy. Troejbus zupynywsia, dynamik prochrypiw:
Kincewa zupynka.
Wia ehko wyskoczya na trotuar. Zapytaa w starekoji babusi:

 Jak projty do OIKPu?

Ne czua, dytyno, takoho prizwyszcza. Ne czua, dywujesia babusia.
Ce ne prizwyszcze, babusiu, smijesia Wia. Ce skoroczeno tak nazywajesia Objednanyj Instytut Kosmicznych Probem.
Tak by j pytaa, zakywaa hoowoju stareka. Teper pryhaduju. Tam, sered
lisu, nahromadyy jake misteczko. Sidaj, onuczko, na sto desiatyj
Wia podiakuwaa, wystrybom pobiha do zupynky awtobusa, jakyj we myhotiw
stop-wohniamy, hotujuczy ruszaty, skoczya na pidniku, pomachawszy rukoju.
Harna diwka, proszamkaa babusia. Prywitna, jasnooka. Teper nehusto
takych. ChmTo i prydumaju take OIKP? I ne wymowysz

Awtobus zupynywsia w lisi, sered towsteeznych wikowych sosen. Pomi stowburamy wydno dachy budiwel, bili stiny, zeenu ohorou. Na marmurowij doszci bila prochidnoji wybyskuwaw zootyj napys: OBJEDNANYJ INSTYTUT KOSMICZNYCH
PROBEM. Czerhowyj wachter prohlanuw dokumenty diwczyny, pokazaw, jak projty
do widdiu kadriw. Piszczanoju dorikoju mi kuszczamy hodu Wia nabyzyasia do
trypowerchowoho budynku, pidniaasia na druhyj powerch.
Jiji pryjniaw debeyj czoowjaha. Wako dychajuczy j wytyrajuczy riasnyj pit z ycia, win rozkaw pered soboju papery. Linywo zyrknuw na june obyczczia Wiy. Odne
oko na neji, druhe w knyhu zapysiw.
I ochota oto takij harnij, moodekij zahladaty w truby wsiaki? Chaj by zasuszena stara baba, a to
Koy i ja stanu zasuszenoju, poartuwaa diwczyna. De e maje poczatysia cej proces. To kraszcze we tam, de meni cikawo
Hm. Cikawo Szczo wy tam zahubyy, w nebi? Pusto, myhotia zirky, szczeepy
wid pozichiw rozrywaje. A wtim dio wasze. Taka harna, al, szczo moodis myne
marno. Rozpyszisia o tut
Diwczyna mowczky rozpysaasia w swojij perszij trudowij knyci, wyjsza z kimnaty widdiu kadriw u szyrokyj swityj korydor. Do neji nabyawsia, weseo peremowlajuczy, hurt chopciw ta diwczat. Wiu pobaczyy, otoczyy kilcem.
Noweka, skazaw wysokyj jasnookyj chope. Win hrizno nachmurywsia,
skawszy ruky na hrudiach. Ty powynna wykonaty kilka umow dla wstupu do aw
erciw OIKPu.
Jakych? spooszeno, po-dytiaczomu zapytaa Wia. Ce szczo due
skadne?
Due! poszepky promowyw chope, niby powidomlaw jij jaku tajemnyciu.
Wsi zasmijaysia. A czorniawa diwczyna z towstoju kosoju, skadenoju wincem na
hoowi, daa sztowchana w spynu junakowi, obniaa noweku.
Ne durij, Wiktore! Niczoho skadnoho. Prosto widkryj nam swoje zoriane kredo.
Tilky tut, odrazu. Improwizacija. Proczytaj jakoho wirsza, cytatu z tworu pymennyka,
mudrecia
Improwizacija? rozhubyasia Wia. Tak odrazu chiba szczo putnie zhadajesz? A mona swoho wirsza?
Swoho szcze kraszcze! zradia czorniawa.
Todi suchajte
Widlitaju w yrij urawli,
owte ystia oblitaje z wit,
Budu nowi wesny na Zemli,
Zapaaje w uzi nowyj cwit

ysz nawiky szczezy u imli

Dawni mriji tych, dytiaczych lit
Ne urysia, drue, unoczi
Wyjdy, hla na zorianu riku,
I roztanu w serci ti paczi,
Niby znak slozyny na pisku,
I w haju pradawniomu syczi
Prospiwaju doeku dzwinku.
U bezurnim radisnim smichu
Czariwnu steynu widnajdy,
Protopczy w Czumakomu Szlachu
Nebuwali wohniani slidy,
Chaj wony pryreczenis ychu
Spopela nawiky, nazawdy!..

Oho! skryknuw jasnookyj chope. Ty ba, jaki zamiry! Protoptaty slid w

samij Gaaktyci! Oce tak kredo! Ty pereplunua wsich naszych chopciw.
Znaj naszych! pidchopya czorniawa. Noweka! Twoje zoriane kredo nam
do duszi!
Szcze jaku umowu treba wykonaty? we smiywisze pocikawyasia Wia.
Tilky odnu, skazaw Wiktor. Widbuty druniu weczirku na czes nowoji
zirky. Zhoda?
Zhoda!
Czudowo! obniaa czorniawa Wiu za peczi. Mene zwaty Nadijnoju. A
tebe?
Ja Wia.
Pryjmajemo Wiu w nasze suzirja? uroczysto zapytaa Nadijka.
Odnohoosno! chorom zakryczay chopci. Poza dyskusijeju! I zapamjataj
nasz dewiz: My z toboju odnijeji zorianoji krowi!
Toho weczora Wia z nowymy druziamy pojichay na Riwjeru. Diwczyni wse
podobaosia newymuszenis nowych znajomych, pryhuszena meodija orkestru, merechtinnia zirok mi wittiam keniw.
Wiktor sydiw nawproty Wiy. Inkoy joho pohlad zupyniawsia na nij dowsze, ni
naeao, i wiji diwczyny tremtiy zlakano, opuskaysia, prykrywajuczy zbenteenyj
pohlad.
Iwan dowhoteesyj, chudyj chope pryhoszczaw Wiu, nakadaw jij jaki saaty, a Nadijka swaryasia tonekym roewym palczykom, udawano hniwaasia:
Zradujesz? Wsi zakochaysia w noweku i Wiktor, i Jwan, i wsia zoriana
kumpanija, a mene, bidnu, pokynuy. Hlate, Wiktor zamowk, ni pary z wust. Ce z nym
upersze take.
Wiktor syuwano wsmichnuwsia, widkorkuwaw plaszku szampankoho, poczaw
rozywaty. Potim pidniaw keych, promowywszy sztuczno badiorym hoosom:
Za nowu zirku! Za Wiu!
Dzeknuy keychy. Wsi wypyy. ysze Wia z pidniatym keychom rozhubeno
dywyasia na druziw. Potim, opustywszy keycha na sti, sia.
Szczo z toboju, Wio? zdywuwawsia Wiktor.
Ja. ne pju, alibno skazaa wona, po-dytiaczomu morhajuczy wijamy.
Zowsim ne pju. A wy nawiszczo wy pjete?
Chopci j diwczata perezyraysia. Iwan zachychykaw. Wia ohlanua wsich, hyboko zitchnua.
Probaczte, moji nowi druzi. Jiji hoos spownywsia dywnoju syoju perekonywosti. Probaczte, ae ja wse skau widwerto. Wy meni powidomyy swij dewiz: My z
toboju odnijeji zorianoji krowi! Ce prekrasno. Tilky szczo oznaczaje ota zoriana krow?

Czym wona bude widrizniatysia wid krowi tych, kotri ne prosychaju wid akoholnoji
otruty? Wsi my na takomu dywowynomu szlachu. Zoriana steyna poszuku szczo
moe buty prekrasnisze? I raptom oce Tak, jak i sotni rokiw tomu. Ludy wytyraju
nawi wikna swojeji kimnaty, a my zaywajemo hydotoju wikna wasnoji duszi. Czomu
my tut? Czomu ne dywymo teper na zori? Chto sprawdi zorianoji krowi, toj zrozumije
moji poczuttia
Obyczczia Wiktora nayosia bahriancem, w oczach bysnuy ironiczni wohnyky.
Najiwna diwczynko, familjarno skazaw win, ty powynna znaty, szczo na
zori dywlasia pryady, imja kotrym egin! Tobi szcze naey ne raz, ne dwa rozczarowano skydaty z sebe achmittia romantycznych utopij, zaswojenych u dytiaczomu
wici. Doky my tut wtiszajemosia, pyn zorianoji riky rejestruje fotopliwka. Newe ne
widajesz cioho? A nam, Wio, czomu b ne pohlanuty inkoy na o ci ziroczky? Niszczo
ludke meni ne czue
Win pidniaw plaszku kojaku, pokazawszy etyketku z pjama ziroczkamy, i staw
rozywaty w keeszky. Chopci zasmijaysia. ysze Nadijka mowczaa, nerwowo wertia
mi palciamy swij keeszok.
Wia obureno zyrknua na Wiktora. Smarahdowi oczi potemniy, spownyysia hniwom.
Szczo wy howoryte? Pryady, awtomaty, fotografija Ta chiba mona poriwniaty awtomat z ludynoju? Szczo take Sonce na fotografiji? Tilky kruao, poskyj dysk
z jakymy plamamy. A koy dywyszsia na Sonce w teeskop, wono zdajesia ywym i
bykym wono, jak serce, jak pulsujuczyj fokus buttia Ta szczo howoryty! Koy w
duszi widsutnie take rozuminnia, chiba awtomaty dopomou?
Wia wyjsza z-za stou, ruszya do wychodu. Druzi rozhubeno mowczay. Susidy
kryknuy:
Hej, ycari, taku diwczynu ne wtrymay!
Wiktor metnuwsia za Wioju, perekynuwszy keych. Diwczyna rizko zwernua z
asfaltowoji doriky, pisza w prymarnomu piwswitli pomi derewamy wnyz, do Dnipra.
Chope, wako dychajuczy, dohnaw jiji, piszow poriad. Restoran zayszywsia daeko pozadu sered keniw i yp, u siajwi neonowych lichtariw.
Wio!
Wona ne zupyniaasia, biha dali, ne dywlaczy na nioho.
Wio! Zady
Win schopyw jiji za ruku. Diwczyna sprobuwaa wyrwatysia, potim zupynyasia.
Podywyasia na Wiktora znyzu whoru. Joho oczi w sutinkach zdawaysia weetenkymy,
prekrasnymy. Jij perechopyo podych.
Wio Jaka ty harna!
Win obniaw jiji, prypaw do wust.
Wia wyrwaasia, obureno lasnua joho po szczoci.
Jak wy smijete?
Wio! wraeno proszepotiw Wiktor, schopywszy za szczoku.
Wona metnuasia he wid nioho wnyz. Zaszeestiy kuszczi. I znowu zapaa tysza.
Wiktor dowho stojaw neporuszno, wdywlajuczy u temriawu. Nad nym koychaysia derewa, pywy u nebi usmichneni zori, a win wse dumaw pro szczo, prytuywszy
peczem do szorstkoho stowbura kena.

Wia perejsza piszochidnym mostom do Hidroparku, chodya pustelnym plaem

nad wodoju, obraeno, po-dytiaczomu, schypujuczy. Dywyasia na zori, na sribne kruao Misiacia, wyywaa jim swij al:

 Chiba ce druba? Chiba taka lubow?

Pidijszowszy do pakuczoji werby, torknuasia hadekoji kory palciamy.
Witaju tebe, sestro!
Werba zatripotia wittiam, szczo askawo proszepotia.
Nawczy joho kochanniu, sestryce Nawczy
Hlanuwszy w pomenyste dywokoo, Wia prostiaha ruky do zirok. I znowu w jiji
serci, jak ce buwao ne raz, pokotyasia hariacza chwyla osiajannia, szczo widkrywaa
bramu do oduchotworenoho baczennia switu
O wona wyrostaje w prostori. Poriad z neju zootawi chmarynky, rozmalowani
penzem pradawnioho czakuna Misiacia. Wona torkajesia palciamy nicznoho switya, roste szcze dali, a do daekych switiw. O ue j zori otoczuju jiji fejerycznoju
zhrajkoju. I zowsim ne weyki wony, ne paajuczi, a iskrysti, radisni switlaczky, niby
kazkowi nebesni samocwity. Diwczyna bere jich w dooni, i wony pereywajusia rozmajitymy iskramy, kydajuczy widbysky na jiji obyczczia.
Prywit wam, brattia! Witaju was, promenysti sestryci! Nawczi joho kochanniu,
nawczi Pryjdite w naszi sercia, osiajte jich!..
Wia zapluszczya oczi. Bila sercia stao hariacze. Woohyj witer z piwdnia wijnuw, ostudyw rozpaszie obyczczia. Z prawobereia doynua urahanna meodija wakoho roku, weseli kryky.
Diwczyni zdaosia, szczo nad neju majnuo choodne kryo. Wona hlanua dowkoa.
Zori znowu daeko w nebi, misia pywe pomi chmarynkamy. I znowu peczalno Wili,
samotnio sered szyrokoho, temnoho plau.
Nastupnoho dnia w korydori instytutu Wiu zustria Nadijka. Szczyro obniawszy podruhu, zaszepotia:
A ty znajesz wsi my solidarni z toboju. Jak wy oto wczora z Wiktorom wteky
Z Wiktorom? Ja sama bua, zapereczya Wia.
Nu, wse odno. My z chopciamy trochy posydiy mowczky, podumay. A potim
obhoworyy, jak kau na zborach, probemu. I powtorywszy dewiz: Wsi my zorianoji
krowi! odnohoosno wyriszyy: kynuty iditkyj archajicznyj zwyczaj. Widnyni ne
pyty! I na pamja pro klatwu znajesz, szczo wczynyy?
Szczo? zlakaasia Wia. Debosz u restorani?
Ni, zasmijaasia Nadijka. Roztroszczyy keychy. A potim zapatyy za
nych. Zdorowo?
Zdorowo! zhodyasia Wia.
Podruhy ruszyy do obserwatoriji. Nazustricz jim po schodach spuskawsia Wiktor.
Win buw pochmuryj, strohyj i nedosianyj. edwe kywnuw, projszow mymo, niby
dychnuw choodkom na Wiu.
Nadijka proszepotia:
Szczo z nym trapyosia. Wsiu nicz de propadaw, ne noczuwaw u hurtoytku.
Pryjszow zyj jak czort. Iwan meni kazaw. I odrazu napysaw zajawu pro zwilnennia.
Oce, mabu, ponis szefu
Jake zwilnennia? zlakaasia Wia. Kudy win?
Perejde w Kosmocentr. Dawno mrije pro poloty. I poety. Ja znaju joho. Wpertyj
chope
Nadijka szcze szczo howorya, ta Wia ne suchaa jiji reczej. W serci zabrynia
edwe czutna strupa sumu j trywohy. edwe czutna, prote wona czomu zabywaa wsi
inszi huczni hoosy

Wiktor sprawdi pokynuw OIKP. I na proszczannia nawi ne pobaczywsia z Wioju.

Diwczyna ne podaa wydu pered druziamy, szczo jiji zaczipaje cia podija, ae wnoczi,
ukrywszy kowdroju, szczob ne baczya hospodynia, w jakoji wona najmaa kutok, wytyraa slozy. Potim pobihy szumywi dni. Wse potrochu zabuwaosia. Zabuwsia wypadok na dniprowkych schyach. I obraz Wiktora postawaw u diwoczij ujawi w romantycznomu oreoli. Baczyosia jij, jak win sidaje w kabinu kosmicznoho korabla, startuje
w nebo. Jurby zachopenych ludej, more kwitiw, urahan prywita. A win wede raketu
do daekoho switu, i na pulti keruwannia pered nym ey bia gwozdyka z prydnipriankych piszczanych horbiw i szcze fotografija diwczyny. Jiji fotografija
Wia widhaniaa ti wydinnia, pirnaa w szczodennu krutanynu.
Wona dniuwaa j noczuwaa bila teeskopiw ta astrofizycznych pryadiw. Rozsuwaasia sfera obserwatoriji, rozpanachuwaosia, byczao nebo, w serce wywawsia tajemnyczyj zorianyj potik.
Aparaty suchniano wykonuway wolu ludej. Myhotiy ekrany, merechtiy zygzagy
oscyografiw, pywy striczky zapysiw. Inkoy prychodyo rozczaruwannia. Zdawaosia,
szczo rutynna robota odnomanitna j bezcilna. Ta w potoci budennosti traplaysia iskry
nejmowirnoho, i todi ahuczisze byosia serce, peredczuwajuczy dywo, kotre neodminno
maje oczikuwaty konoho widdanoho szukacza.
Doslidennia ostannich desiatyli pokazay, szczo weykyj kosmos wyjawlawsia ne
takym prostym, jak joho maluway ortodoksy riznych rangiw ta napriamkiw. Aksimy
ta teoriji mynuych rokiw rozlitaysia wszczent. Stworiuwaosia wraennia, szczo krysztaewa bania neporusznoho neba, roztroszczena koy podwyhom Kopernika ta Bruno,
poczaa rozsypatysia wriznobicz, z konym dnem nabyrajuczy szwydkosti toho apokaliptycznoho rozpadu. Nebesni objekty zirky j gaaktyky na konomu kroci poruszuway zaborony, wstanoweni dla nych teoretykamy. Naprykad, wwaaosia, szczo
masa zori ne moe perewerszuwaty kilkoch sote soniacznych mas. Widkryttia kwazariw kwazizorianych objektiw perekresyo cej zakon: buo zarejestrowano kosmiczni objekty w miljony, w desiatky miljoniw soniacznych mas. Widkryttia masy spokoju w nejtryno zmusyo astrofizykiw perehlanuty wsi dogmy switowoji schematyky:
wyjawyosia, szczo wydymyj swit, widoma sposterihaczam reczowynna struktura kosmosu skadaje ysze bodaj odyn widsotok megaswitu, a dewjanosto dewja widsotkiw
materilnoji tkanyny uniwersumu poky szczo newydymi, jich mona z weykymy
trudnoszczamy rejestruwaty z dopomohoju skadnych i welmy dorohych detektoriw, pobudowanych u nadrach hir abo na dni okeaniw. A fenomen czornych dir? Ci, jak jich
nazway wczeni, spruty kosmosu buy widkryti u centrach maje wsich gaaktyk. Czy
ne wony wyznaczay dynamiku gaaktycznych spiraej, a to j spiralnis wsioho mega
ta mikroswitu? Czorna dira promacuwaasia i w okoyciach Soncia. Widomyj doslidnyk
astrobiog Jurij Huk nawi daw jij nazwu Lucyfer, wwaajuczy, szczo w peredistoryczni czasy ce swityo buo rajdunym gigantom, a potim skoapsuwao, szczezo z neba
Zemli.
Korotsze kauczy, wczenym nuhuwaty ne dowodyosia, nezbahnenne moho konoji myti wtorhnutysia z bezmirnosti i zrujnuwaty dytiaczi budynoczky dogmatycznych
koncepcij. A Wili buo nezbahnennym maje wse. Wona widczuwaa, szczo wsim switohladnym koncepcijam czoho ne wystaczaje. Czoho ? Napewne, organicznosti, prostoty, pryrodnosti. Weykomudri prypuszczennia ta teoriji astronomicznych metriw inkoy zdawaysia diwczyni swojeridnym szamanstwom. I mowa naukowych pra, i chytrospetinnia karkoomnych formu wse buo schoe na jaku neserjoznu hru, na
sprobu spijmaty poumjane Sonce u sitoczku z pawutyny. Chocz i krasywa wona sitka
wmioho pawuka, chocz na rosynkach, szczo wybyskuju na nij, wyhraju promeni naszoho switya abo zirok, prote spijmaty tajnu kosmicznych weetiw u ti najiwni petywa
marni starannia!
Ne spryjmaa Wia i bahatoznacznych mirkuwa pro pochodennia panetnych

system. Dumka pro unikalnis pojawy Zemli ta inszych panet zdawaasia jij szkolarkoju, neserjoznoju. Ade my ne dywujemosia wynyknenniu nowoho derewa, nowoji dytyny. Proces narodennia zdajesia nam pryrodnym, zwycznym, chocz za nym te stoji
hyboka, nerozhadana tajemnycia. Prote stosowno wynyknennia nebesnych ti my szukajemo czoho chytromudroho, wwaajuczy, szczo pojawa panetnoji systemy bila zori
je wypadkom, jakoju patoogijeju, spetinniam wyniatkowych podij ta umow. A realnis
moe wyjawytysia due prostoju. Jak, prymirom, rozdiennia materynkoji ameby na
dwi doczirni. Jak rozlitannia kryatych zerniat kulbaby. Pewno, kone sonce, dosiahnuwszy zriosti, jakoho krytycznoho ewolucijnoho momentu, poroduje swoji soneniata czy zoreniata. I ce je normalne yttia zirky, jak podonosinnia u derewa
O, skilky, napewne, tajemny u kosmosi! Skilky dywnych, nepojasnenych wypadkiw, jawyszcz, pro jaki j sami astronomy ne baaju zamysluwaty. A czomu? Czy ne
prychowano w serci ludyny strach pered tajemnyceju swoho pochodennia ta pokykannia? ..
Weczoramy Wia prychodya do druziw u hurtoytok instytutu. Tam wony obminiuwaysia dumkamy, inkoy hariacze dyskutuway. Osobywo bahato supereczok wynykao pro isnuwannia inszopanetnych myslaczych istot. Wia dowodya, szczo pojawa
yttia, a ote, j pojawa samouswidomenych stwori, ne moe buty wypadkowoju, ridkisnoju. Wona je zakonomirnyj stupi switowoho rozwoju. Czoho nema w zerni, toho ne
bude w rosyni, szczo ne posijane u Wseswiti te ne wyroste.
Ty propowidujesz teeoogiju, ciespriamowanis ewoluciji, hariaczkuwaw
Iwan, swariaczy chudym, dowhym palcem. Po-twojemu wychody, szczo j ludy, j twaryny, wsiaki tam behemoty czy boszczyci wse ce we zaprogramowane w nadrach
materiji? Koy, kym i czym?
Nikym i niczym, usmichaa Wia. Jak nikym i niczym ne zakadeno informaciju duba u ou. Switobudowa wiczna. My chocz inkoy zadumujemosia hyboko
j serjozno nad poniattiam wicznosti? Tajemnycza wseochopnis wsich mysymych czasiw i prostoriw, spresowanych w jaku czakunku odnis, spilnotu, kotru my bezsyli
wysowyty, ujawyty abo opysaty matematyczno. U wicznosti je nezliczenni moywosti
wtiennia, zdijsnennia, wyjawennia, eksperymentu. Jiji aboratorija kwadryljony,
optyljony switiw, ewolucij, cywilizacij, rozumiw czy antyrozumiw. U neji je realna
moywis u bezkonecznych warintach struktur i pojedna wyjawyty bu-jaku potencijnis
Czomu same taku, jak u nas na Zemli, a ne inszu? jechydno zapytaw Iwan.
Ne due rozumne zapytannia, wtrutyasia Nadijka. Ty stajesz ortodoksom,
Iwane. Jij-bohu, rozlublu, jak budesz i dali otakym dogmatykom
Ja pojasniu swoju dumku, skazaa Wia, jasnoju usmiszkoju zmjakszujuczy
swarywyj ton podruhy. Napewne, kona ewolucija powynna projty miridy spiraej
buttia, niby rozhadujuczy bezlicz abiryntiw ta zahadok dla rozumu, intujiciji czy instynktu. Kona spiral nepowtorna, oryginalna. Wdaa czy newdaa. Ce we zaey wid
napruhy rozumu, wid starannosti poszuku, wid hostroty widpowidalnosti, wid smiywosti duchu, wid samouswidomennia misiji ta wyczerpnosti jiji zdijsnennia. Skulptor
ne koen kami peretworiuje na szedewr tworczosti. A maty-pryroda szczedrisza za
bu-jakoho tworcia. Na Schodi howoria, szczo wona luby weyku hru, w obih jakoji
wwody bezodniu switiw ta moywostej. Tomu my ne moemo zapytuwaty, czomu my
taki, a ne inakszi? Nyni taki, a zawtra budemo inszymy. Siohodni husi, zawtra
neporuszna laeczka, pislazawtra preharnyj barwystyj meteyk, szczo ety u nebo,
radije w promeniach Soncia
Romantyczno, ae neperekonywo, buboniw Iwan. A wzahali, ty moode,
Wio!
Nareszti ty dohadawsia! patetyczno zdijniaa ruky whoru Nadijka.
Harazd, harazd, zamachaw rukamy, niby witriak kryamy, Iwan. Nechaj

ja zhodusia z toboju, szczo bu-jaka faza yttia, w tomu czysli j myslaczoho, zakonomirna, nemynucza. Nechaj! Czomu wona tak ridko wyjawlajesia? Czomu do nas ne
zawitay weneriny, marsiny, jupiteriny, wczeni z alfa Centawra, z Syrisa, z tumannosti Andromedy? U nych, jak ty wysowyasia, bua w zapasi wicznis, szczob perehnaty
nas u postupi. A szczo my baczymo? Wenera seredniowiczne peko, Mars pustela,
Jupiter amiczno-metanowyj monstr, de odne yttia ne wytrymaje. A daekyj kosmos wzahali mowczy, wsi proekty mizorianoho kontaktu poterpiy fisko
Wia bezpomiczno rozwea rukamy.
Druzi, nu jak mona spereczatysia pro tajemnyciu, pro nebuwae? Szczo my widajemo pro nezliczenni wyjawy switowoho yttia j rozumu? My znajemo ysze zemne
yttia, ta j to nedoskonao, powerchowo. A szczo skazaty pro te, czoho my ne baczyy, ne
widczuway? Szukaty, szukaty, dumaty i niczoho ne zapereczuwaty bezpidstawno, ysze
na osnowi tych czy inszych aksim ta uperede o tak ja myslu prawdywu nauku
Nu a szczodo zustriczi z inszymy rozumamy, z pryszelciamy moe, my j striczajemosia z nymy? Chto skae? Moe, ciyj riad jawyszcz, kotri my wwaajemo pryrodnymy, je
swidczennia rozumu. Moe, wony dywlasia na nas, a my ne widajemo pro te. Nam treba
szcze wyrosty z peluszok perwisnoho rozumu, rozirwaty pawutynu antropocentryzmu,
ehocentryzmu. Ja pewna, szczo najbycze pryjdesznie widkryje nam kazkowi dywa, pered jakymy zamru skeptyky
Tak mynay dni u cikawych doslidach, spostereenniach, zachoplujuczych besidach. Odnoho razu Wili powezo. Tak howoryy stari wczeni, z nedowirjam pohladajuczy na tenditnu posta diwczyny. A nasprawdi uspich pryjszow ne wid wezinnia, a
wid terpinnia ta newpynnoho oczikuwannia nezwyczajnoho. U suzirji Pejad zjawyasia
tumanna plama. Spoczatku wona bua mikroskopiczna, potim zbilszyasia. Wia
zbahnua: widkryto nowu kometu.
Na druhyj de zranku na stini w korydori druzi prybyy byskawku. Tam bua zobraena Wia, toneka, hnuczka, z gigantkoju truboju w rukach, jaku wona naciluwaa na chwostatu zirku. A wnyzu akonicznyj napys:
WIA WIDKRYA NOWU KOMETU. URA!!!

Toho dnia moodi astronomy, astrofizyky, astrobotaniky ta inszi astro zibraysia na stychijnyj mityng w aktowomu zali instytutu. Czorniawa Nadijka skoczya na
sti, zachopeno prohoosya:
Nowij kometi prywasniujemo imja Wiy! Kometa Wiy wy widczuwajete,
jak ce harno j romantyczno?!
A hoowne sprawedywo! kryknuy z zau. Zasuya!
Chaj ywe Wia! radisno skanduway druzi. Diwczyna zaszariasia, prykawszy ruky do hrudej, bahalno hlanua na podruhu:
Ja proszu was, ne treba! Nu, szczo ja take zrobya? Pomitya plamu na nebi
Ne plamu, zarehotaw astrobiog Andrij, a nebesne tio dimetrom w nadcia miljoniw kiometriw. Chocz i rozridene tio, a wraaje! Moe, znacznisza sztuka
wid komety Haeja! Ne prybidniujsia, Wioko, prydane nepohane do twoho hriaduszczoho wesilla! Kometa Wiy i basta! Sprawedywo!
Ni! poczuwsia hucznyj hoos wid dwerej.
Wsi zamowky, ohlanuysia. Na porozi stojaw dyrektor instytutu profesor Hraber.
Joho sywi browy hrizno chmuryysia.
Ni, nasmiszkuwato powtoryw win. Nesprawedywo!
Czomu? zahoraw Iwan. Zakon, pryjniatyj wsim switom. Bu-jakyj dyetant widkrywaje kometa otrymuje joho imja. A Wia specilist

 Tycho, skazaw Hraber. Szczo za mityngy? Tut oficijna ustanowa. U waszoji

Wiy szcze mooko na hubach ne obsocho, rano zadyraty nosa. Pryswojuwaty kometi
imja diwczynky? Zaczekajemo. Nazwemo kometu poriadkowym nomerom cioho roku.
Abo imjam jakoho artysta, baeryny, sawetnoho staewara. Wse ce wyriszy wczena
rada
Hraber weyczno wyjszow iz zau. Wia znyzaa peczyma, weseo zasmijaasia.
A czoho , dyrektor prawylno wyriszyw. Nawiszczo kometi imja? etia wona
miljardy rokiw bezimennoju, etityme j dali

Osinnim ystiam oblitay noczi ta dni. Wia maje ne widchodya od weykoho refraktora obserwatoriji. Pywo weycznoju rikoju zoriane dywokoo, merechtiy ekrany,
paday na sti nowi j nowi fotografiji. Siajwo komety na nych zbilszuwaosia, wyrostao,
zminiuwaosia. Potim u komety zjawywsia chwist, pysznoju mitoju prostiahnuwsia u
prostori. Rozwytok chwostatoji zori jszow jak zwyczajno. Ta potim stao nespodiwane:
u komety speredu wyris hostryj switowyj promi.
Wia zachwyluwaasia. Due ridkisna kometa. Takoju prybyzno bua tilky kometa Arenda-Roana. Powne poruszennia wsich teoretycznych peredbacze. Newe
znowu nauka niczoho nowoho ne widkryje, a ysze pidtwerdy trywilni prypuszczennia,
jak i pry doslidenni komety Haeja? Takyj dywowynyj szans torknutysia tajemnyci,
kotra moe widkryty ne ysze pryczyny pojawy komet, a j szczo take, pro szczo nawi
ne mrije switowa nauka. Je techniczni moywosti, nawi dla neznacznych potreb wytraczajusia koosalni koszty, a tut
Diwczyna wyriszya poradytysia z Nadijkoju. Pisla czerhuwannia, na switanku,
wona pomczaa do hurtoytku, rozbudya podruhu. Nadijka skoczya z lika rozpatana,
zlakana.
Szczo trapyosia? Neszczastia?
Ta ni! Jake tam neszczastia! Nasza kometa typu Arenda-Roana! Tilky nabahato potunisza. Ty rozumijesz?
Newe?
Prawdu kau. O fotografiji
Oce tak! radia Nadijka, szwydeko wdiahajuczy. Kasna kometoczka!
Fantastyka! Zakowyka uczenym!
Do czoho tut uczeni? Ja choczu skazaty insze: kometa projde na widstani wsioho
sto tysiacz kiometriw wid Zemli. Ty rozumijesz?
Niczoho ne rozumiju. Ty szczo zlakaasia? Zemli wona niczoho ne zapodije.
Masa nikczemna. Nu, moe, bude fejerycznyj zorepad
Ja ne pro te, smiszna! Treba wykorystaty byke prochodennia.
Jak?
Zapustyty suputnyk. Tak, jak pry doslidenni komety Ha-eja. Tilky szczob
dosliduway ne awtomaty, a ludyna, uczenyj. Treba, szczob suputnyk i kometa zbyzyysia maksymalno. Zbahnua? Wywczyty chwostatu brodiahu, ta szcze taku oryginalnu,
wprytu
Wioko! zradia Nadijka. Ce zdorowo! Ty genij!
Jakyj tam genij. Biimo do szefa

Dyrektor metaw hromy j byskawyci. Tykaw palcem u Wiu, a oczi z-pid okulariw

proswerdluway diwczynu naskri.

Ce wse wy, wy! Wnosyte w instytut atmosferu sujety ta bezhuzdia. Tak, tak!
Romantycznoho bezhuzdia! A teper szcze j polit ludyny do komety. Szczo ce wam
prohulanka za hrybamy do Browariw? Ne dozwolu!
A czomu, wasne, wy powynni dawaty dozwi? spokijno zapytaa Nadijka.
Chiba widkryttia abo eksperymenty zdijsniujusia za dozwoom biurokratiw?
Dyrektor zakaszlawsia, pobahrowiw.
Jak ce zrozumity?
Wia lubjazno wsmichnuasia, schwalno pohlanua na podruhu.
Nadijka prawdu skazaa. My, profesore, sprawdi ne budemo pytaty ni w koho
dozwou. My zwernemosia do prezydenta Akademiji.
Dyrektor szcze szczo chotiw skazaty, ta diwczata zasmijaysia, purchnuy w
dweri, jak dwi ptaszyny, zayszywszy rozhniwanoho Hrabera naodynci z joho welmonoju luttiu
Za tyde u gazetach zjawywsia Widkrytyj yst prezydentowi Akademiji nauk.
Poczaasia dyskusija pro neobchidnis kontaktnoho doslidennia nowoji komety. Jiji
pidchopyy zakordonni czasopysy, gazety, futuroogiczni wydannia, teebaczennia. Propozycijeju zacikawyysia fachiwci. A czerez misia, rannioji oseni, pryjszow yst: Wiu
wykykay do Kosmocentru. Dla polotu do chwostatoji zori wysuwaasia jiji kandydatura. Treba buo projty widpowidni komisiji, trenuwannia.
Druzi radiy j sumuway. Zibraysia wostannie w hurtoytku. Posydiy, pomowczay. Nadijka prypaa do Wiynoho pecza, proszepotia:
A moe doky ne pizno widmowytysia? Ha? Chiba mao tajemny tut, na
Zemli? Nam tak harno razom yty, spereczatysia, dosliduwaty. A raptom, Wioko,
szczo trapysia
Nadijko! oburyasia Wia. Newe ce ty howorysz? Ne wiriu. Szczob wy
bilsze pro take nawi ne dumay, o wam na proszczannia mij poetycznyj zapowit.
I wona prodekamuwaa:
Perestupy meu. I wyjdy w tajemnyczis.
Dmuchny za witrom popi ta iru.
Chiba ne czujesz klucz za chmaramy kurycze?
Perestupy meu. Perestupy meu.
Suworo hla dowki i zapytaj sumlinnia:
Koho czekaju tut? I szczo ja bereu? Chto w nebo ne roste pryreczenyj na tlinnia.
Perestupy meu. Perestupy meu!
Bahato hoosiw. Ta ysz odyn proroczyj:
Szczo zwjaesz u duszi te w wicznosti zwjau!
Pid nohy ne dywy. Zdijmy do Tajny oczi.
Perestupy meu. Perestupy meu!..

Nadijka obniaa podruhu, zapakaa.

Nu czoho ty, czoho? dywuwaasia Wia.
Ne znaju, proszepotia Nadijka. Serce stysosia. Zdaosia, szczo ja we tebe
ne pobaczu
Durnyci, proburczaw Iwan, nerwowo potyrajuczy kistlawi dooni. Garantija u naszych kosmicznych korabliw sto widsotkiw. Abo maje sto. Toczno kau. Za
ostanni roky odnoji katastrofy. odnoji ertwy. Tak szczo, diwczata
Win ne zakinczyw frazy i zamowk. I Wia te mowczaa, sumno dywlaczy na Nadijku. Czomu wona mowczaa? Czomu niczoho ne widpowia na dywne wiszczuwannia
podruhy?

Poczaysia dni napruenoho trenuwannia. Wia dobre wytrymuwaa wsi neobchidni wprawy w barokameri ta centryfuzi. A u wilnyj wid zania czas hulaa w lisi. Tut
wona widczuwaa sebe sered druziw. Obnimaa biokori stowbury berizok, pestya czutywymy palciamy szorstku koru sosen. Prysuchajuczy do uroczystoho dzwonu lisowych weetniw, szepotia jim nini sowa:
Do pobaczennia, sestryci Do zustriczi, brattia Ja eczu wid was. Czy wernusia ne znaju
Wona prostiahaa ruky do merechtywoho dywokoa, niby widdawaa zirkam swoju
duszu.
Zori, pryjmi mene. Ja prahnu do was Zori, widkryjte swoju tajnu!
Wona ehko walsuwaa sered halawyny, i tanciuway razom z neju zirky, misia,
zootawi chmarynky, derewa. I zdawaosia diwczyni, szczo w rytmi jiji tanciu w prostori
poczynaje zwuczaty meodija radisnoji symfoniji.
Odnoho dnia Wia zustria w choli Kosmocentru Wiktora. Oboje buy straszenno
wraeni. Kosmonawt naprueno dywywsia w oczi diwczyni, trywono mowczaw. Wona
jasno, po-dytiaczomu wsmichnuasia, podaa ruku. Win poehszeno zitchnuw.
Zdrastuj, Wio.
Zdrastuj, Wiktore.
Wio, tak bahato dniw mynuo widtodi, jak my Cia wicznis. Todi ja, znajesz
Ne treba, mowczy
Ni, treba. Treba, Wio Ja bahato peredumaw, bahato zbahnuw. Wio, ja
tebe
Mowczy, Wiktore. Ne treba
Diwczyna bahajuczym pohladom hlanua na nioho, pidniaa zastereywo whoru
dooniu.
Wio! Czomu boronysz meni skazaty zapowitne?
Mowczy, mowczy. Ja czuju, znaju wse. I meni radisno
Ce prawda?
Prawda.
Ja czytaw, szczo ty majesz etity do komety.
Tak.
Ja te eczu. Na Mars. Nezabarom start.
Ja czua, Wiktore. Ja znaa, szczo ty takyj nezwyczajnyj
Wiktor torknuwsia palciamy Wiynoji dooni. Pohlanuw na jiji blide, oduchotworene obyczczia, na siajuczi smarahdowi oczi. Zitchnuw ehko i szczasywo.
Chaj bude tak, jak je, Wio. Pisla powernennia z neba my strinemosia znowu
I chaj todi moje serce skae wse, szczo ja pryhotuwaw dla tebe
Win ruszyw do wychodu, pered tym, jak zaczynyty dweri chou, szcze raz ohlanuwsia. A Wia dowho dywyasia wslid jomu, szepotia:
Czy bude wono powernennia? Czy bude?
Wona zajsza do likaria, suchniano wyterpia wsi procedury. Litnia harna inka z
pronyzywymy sirymy oczyma wymiriuwaa jij tysk, artuwaa:
Wam pozazdry bu-jakyj kosmonawt. Moete etity chocz do inszoji zirky
Tudy, moe, j poeczu, zadumywo skazaa Wia, dywlaczy u prostir.
Szczo wy skazay? zdywowano perepytaa likarka.
Ta ni niczoho! spaachnua Wia. To ja tak zamysya
Toho weczora wona znowu zustriasia w choli z Wiktorom. Win kynuwsia do neji,
schopyw za ruku.

 Wio! Ja szukaw tebe. Ja diznawsia, szczo ty we cymy dniamy

Tak, ce prawda. Pislazawtra.
Czomu ne skazaa odrazu? Czomu promowczaa?
A szczo ce miniaje? Prote, dobre, szczo ty pryjszow siohodni. Ja tobi widkryju
swoju tajemnyciu. ysze tobi, Wiktore
Jaka w tebe moe buty tajemnycia, Wio?
Weyka tajemnycia. Suchaj
Wona pidwea Wiktora do wikna. Zwidsy wydno buo zori, merechtinnia lichtariw,
zadumywi derewa w osinniomu wbranni, szczo roniay barwyste ystia na temni smuhy
asfaltowych doriok.
Wiktore ricz u tim, szczo ja ne powernusia
Wiktor zakamjaniw. Win jaku my pomowczaw, potim alibno wsmichnuwsia.
Diwczyni buo wako dywytysia na nioho, wona opustya wiji.
Wio, ty, zwyczajno, artujesz. Jak mona etity z takym peredczuttiam?
Ce ne peredczuttia, zapereczya wona. Ce znannia
Szczo ty wyhadaa?
Posuchaj. Ja tobi wse pojasniu. Ja pryjsza do wysnowku, szczo kometa, kotra
teper nabyajesia do Zemli, sztuczna
Szczo za chymerna ideja?
Ja pewna, szczo ce posane inszoho switu.
A inszi komety?
Moe, j dejaki inszi. Ne znaju Ta j ne w ciomu sprawa, Wiktore. Nam treba
miniaty swij zaskoruzyj switohlad. Treba zwilniatysia wid zwycznych, sirych, odszlifowanych dumok, aksim, perekona i tradycij. Treba buty poumjanymy. Pomylatysia,
padaty, wstawaty i szukaty, szukaty, szukaty nowych steok i prochodiw do tajemnyci
buttia. Ade my stworyy bezlicz bezkryych, bezpomicznych, szkolarkych hipotez
nikczemnych i poronich, jak horichowa szkaraupa, i prytiahujemo do tych hipotez usi
fakty nauky ta piznannia. Tak ne mona! Ty czujesz? Treba, szczob koen na swojemu
misci dowbaw skelu tajemnyci, hotujuczy do nebuwaoho. I ja w ciomu eksperymenti,
szczo maje zdijsnytysia, choczu dowesty sobi j inszym, szczo kosmos ne takyj prymitywnyj, jak dechto hadaje
Wiktor, pidniawszy ruku, poter czoo, rozhubeno hlanuw na Wiu.
Zady, zady Ja niczoho ne zbahnu. Do czoho tut probemy piznannia i ty?
Ty skazaa, szczo ne powerneszsia
Ce prawda. Ja wyriszya ne powertatysia. Na mojemu suputnyku je regulujuczi
rakety. Po instrukciji ja powynna trymatysia na zapanowanij widstani wid komety. A
bude nawpaky. Ja nabyu do komety i siadu na neji
Szczo ty kaesz? achnuwsia Wiktor. Ty ne powerneszsia! Wia sumno
wsmichnuasia.
Nu ot. Nareszti ty zbahnuw. Same ce ja tobi j kau
Wiktor mowczaw. Jichni pohlady zustriysia i we ne mohy rozijtysia. A sliw ne
buo. Chope hadyw dooneju nini palci Wiy, i wusta joho e pomitno tremtiy. Nareszti diwczyna poruszya mowczanku, oczi jiji dowirywo zaprominyysia.
Ja pewna, proszepotia wona, szczo poriad z namy ywu i mysla rozumni
braty. Jich bahato. Wony skri. I ne obowjazkowo na inszych twerdych tiach panetach. Wiktore, my w pooni jakoho karuselnoho switohladu, prymitywnoji mechanistycznoji schematyky. My cikom ignorujemo toj wraajuczyj fakt, szczo wsi nebesni tia,
nasze jestwo, konu czastku materiji omywaje wakuumnyj okean, my w niomu pywemo, nym nasyczujemosia, nym, zresztoju, dychajemo. Te, szczo wwaajesia niczym, poroneczeju, je fundamentom wsioho suszczoho i naszoho yttia zokrema. Ty
rozumijesz, do czoho ja wedu? Nam treba trochy abstraguwatysia wid panetnoji karuseli, stupyty krok za mei dytiaczoho rysztuwannia. Todi my pobaczymo, szczo prostir

napownenyj weykym, wseosianym yttiam, szczo nasze yttia to ysze laeczka, embrin wseochopnoho yttia kosmosu, jak pro te kazaw Wernadkyj. Treba ysze rozirwaty pliwku, szczo otoczuje nas, szcze raz roztroszczyty krysztaewe skepinnia, jake
koy zrujnuwaw Dordano. O, jakyj strasznyj konserwatyzm. I wse, wse my budujemo
za pradawnim wzircem antropozakochanosti, ignorujuczy rozmajitis materynkoji switobudowy
Wio! Ae ce
Szczo woluntaryzm u nauci? nasmiszkuwato zapytaa wona.
Nu, ne tak ae
Prybyzno tak! pidchopya Wia. Nawi ty, Wiktore, ne moesz zwilnytysia
wid stereotypiw mysennia. A inszi Ta chaj! Chaj dumaju, jak zawhodno. Ja zdijsniu
swij pan. Nauka ne wtraty niczoho, wona otrymaje fotografiji, doslidennia, zapysy.
Wse, szczo zapanowano. Ja zayszusia tam. Ludy diznajusia, chto posaw kometu do
nas, jaka jiji misija, szczo oznaczaje dywna wisnycia z bezmenosti. Ty rozumijesz, jakyj
strybok dla znannia? Rozumijesz, Wiktore? Inkoy dla obwau w horach potriben odyn
kami
Wiyni oczi zatumanyysia, pohlad poynuw u daynu.
A moe moe, ja j ne zahynu Wony wriatuju mene
Chto? edwe czutno zapytaw Wiktor.
Druzi, braty, prosto widpowia Wia. Ti, jaki posay kometu. Wtim, ne
budemo pro ce hadaty. Nawi pidtwerdennia hipotezy pro sztucznis komety das gigantkyj posztowch nauci
Nu j nu! poczuwsia rizkyj hoos. Wia zdryhnuasia.
Do nych pidchodyw dyrektor OIKPu profesor Hraber. Win nasmiszkuwato mruyw
oczi, chytaw hoowoju.
De ne nosij, tam i wy, Wio. Tilky zawitaw u Kosmocentr, jak czuju wasz pryjemnyj hoosok. I archipikantnu hipotezu z waszych wust. Ue j komety sztuczni?
Witatysia ne zawadyo b, profesore, powea ironiczno peczem Wia. Dobroho weczora!
Drastujte, drastujte, burknuw profesor. Wy mene tak wrazyy swojeju absurdnoju frazoju, szczo ja zabuw etyket.
Czomu absurdnoju? zdywuwaasia Wia. Czym moje prypuszczennia hirsze wid inszych, trywilnych?
Dyrektor po-dytiaczomu spesnuw rukamy.
Wsi wy zboewoliy. Pozytywni nauky peretworyy w skad manikalnych idej.
To kanay na Marsi sztuczni, to Fobos i Dejmos utwory pryszelciw, to cyrky na Misiaci
diuzy megaraket, a sam nasz pryrodnyj suputnyk korabel, na jakomu naszi predky
prybuy do Zemli. A teper, z waszoji ehkoji ruky, komety sztuczni. Moe, Sonce, panety,
a to j gaaktyky te sztuczni utwory?
A czomu b i ni? nasmiszkuwato zapytaa diwczyna.
Todi z wamy nema pro szczo rozmowlaty! pyrchnuw, jak kit, profesor.
Chiba mona dyskutuwaty z neserjoznymy lumy?
Dywno, hariacze skazaa Wia, pohladajuczy to na profesora, to na Wiktora.
Due dywno! Wychodiaczy z waszoji ogiky, jaka nycza ewolucija, sposterihajuczy
naszi suputnyky, korabli, kosmiczni kompeksy, powynna wwaaty jich pryrodnymy
utworamy, czymo na wzire panetnych parazytiw blich, czy szczo!
Neogiczno! oburywsia Hraber. Do czoho tut naszi suputnyky, rakety i
pryrodni komety?
A do toho, szczo wy bojitesia proslidkuwaty postup nauky j techniky na najbyczi sotni czy tysiaczi rokiw. We w najbyczi desiatky lit my zmoemo montuwaty
eterni mista, szczo zriwniajusia po massztabnosti z Fobosom, Dejmosom abo perewersza jich. A dali? W nastupni miljonolittia? Myslaczi istoty Zemli zmou tworyty

panety, zori, a moe, j gaaktyky Jakszczo w ciomu bude neobchidnis. Chiba ne jasno, szczo ce tak? De mea potunosti rozumu? Swit bezmirnyj. Braty w inszych switach, moe, obihnay nas na miljony cykliw
De wony? ironiczno rozwiw rukamy profesor.
Wia hirko wsmichnuasia.
Zawdy ce zapytannia. Podajte jich siudy! Czomu nam choczesia, szczob istoty
z inszych switiw obowjazkowo pozuway pered naszymy objektywamy abo daruway
nam awtografy? Zwidky taka zarozumilis ta samozakochanis? Nasza cywilizacija
moe wyjawytysia embrinalnoju, dytiaczoju poriwniano z yttiam bezmenosti
Et! znewaywo machnuw rukoju Hraber. Rozwey ciu fiosofiju na fikciji.
Najiwniactwo, ekektyka bilsze niczoho!
Jaka tam fiosofija, sumno skazaa Wia. Eementarna ludka ogika. A
kometa sztuczna, po-dytiaczomu zakinczya wona.
Hraber ruszyw do wychodu. Na porozi ohlanuwsia, sucho skazaw:
al, szczo ja ranisze ne znaw pro waszi boewilni ideji. Nizaszczo ne pryjniaw
by do instytutu.
Due perekonywyj metod westy dyskusiju, nasmiszkuwato kynua jomu
wslid diwczyna. Wiktore, ty czujesz? A wtim, dosy supereczok. Chodimo, pohulajemo
pid zoriamy

Wony powilno jszy aejeju parku. Stupay tycho, obereno, niby nasooduwaysia
chodoju po zemli. Z derew padao owte, bahriane ystia. Zdawaosia, szczo dobri
nezrymi ruky stela barwystyj proszczalnyj kyym dla Wiy.
Wyjszowszy na kraj parku, zupynyysia. W imli wybyskuwaa wuzeka striczka
riky, nad obrijem siajaw fejerycznyj mecz komety. Wiktor rizko powernuwsia do diwczyny. Hoos u nioho tremtiw:
Wio, ne treba Ne treba, kochana W oczach diwczyny zabyszczay slozy.
Ce sylnisze za mene. Chto maje buty perszym, Wiktore. Treba stupyty w okean
bosoju nohoju. Ne dywytysia na nioho kri szkelcia Choczesz, ja rozpowim tobi starowynnu indijku egendu? Pro kometu Choczesz?
Win mowczaw, dywlaczy w nebo sumnym pohladom. Wia zitchnua, tycho promowya:
Wse-taky ja rozpowim. Suchaj yo straszne czudyko. Wono poyrao ludej.
Jako czudyko pohnaosia za junakom, i win, riatujuczy, pirnuw u more. Drakon
za nym. Junak schopywsia za hrebi czudyka, wono rozlutuy, nazawdo po chwylach,
szczob skynuty chorobroho wersznyka. Ta junak ne wypuskaw hrebenia, mrijuczy, szczo
tym samym win ne das drakonu haniatysia za lumy. A czudyko tym czasom tak pomczao po moriu, szczo iskry etiy za nym. I razom z wersznykom drakon poczaw pidnimatysia nad Zemeju. Tak paka dumka ludyny pidniaa w nebo nawi woroha. I teper
wsi my baczymo kometu i posyajemo dumky wdiacznosti tomu, chto dawno staw poumjanym. Dumky czornych, biych, owtych, czerwonych ludej etia u prostori i daju
nowi syy wersznykowi drakona
Wia zamowka. Potim tycho spytaa:
Nu jak tobi egenda?
Wiktor nino hlanuw na diwczynu. I jomu zdaosia, szczo zori splitay nimb
dowkoa jiji hoowy. Zwidky wona pryjsza siudy, na Zemlu? Chto wona chwylujucza
j nezbahnenna?
Czudowa egenda, proszepotiw win. Ja zrozumiw tebe, Wio. Treba
wsiudy buty wohnianym wersznykom, yty ne dla sebe. Ae, kochana moja, jak e ja

budu? Jak meni bez tebe? I jak ja poeczu na Mars, koy ty

Posuchaj moju proszczalnu pisniu, ozwaasia wona. W nij wse
Ty ne pacz syrotoju i serce ne kraj,
Te, szczo statysia maje, te stanesia
Ptachy ridni zberusia u Zorianyj Kraj,
A prymarne w bezodni zostanesia
Ne rydaj, koy ptach widlitaje udal,
Te, szczo z jednosti wyjszo, zjednajesia.
Nemynuczoji radosti znak ta peczal,
Szczo u serci twojim odmiczajesia
Pamjataj, szczo rozuky isnuju na te,
Szczob oswiaczuwa zustriczi baani,
ysze te isnuwannia u wicznis zroste,
Szczo tiakoju skorbotoju wraene

Win stysnuw zuby, schowaw obyczczia w neji na peczi. Wia zachopeno dywyasia w nebo, szczasywo wsmichaasia zirkam, nino pestiaczy hoowu kochanoho

lisy.

Awtobus ruszyw do kosmodromu. Probihaju mymo sady, derewa, budiwli, pola j

Wia w skafandri. Nad neju schylajusia ludy, pidnosia do wust mikrofony. Wona
szczo jim widpowidaje, usmichajesia. Korespondenty zapysuju, peredaju w eter. Wse
ce niby wwi sni. Zdajesia, o-o nastane probudennia i znyknu ludy, step, estakady.
A za wiknom szeestitymu kasztany, hucho homonityme kyjiwka wuycia.
Ta o we zjawywsia szpyl rakety, nabyzywsia. Awtobus zupynywsia. Diwczyna
wyjsza z nioho na betonni pyty, porucz z neju mooda suputnycia duber. Wako
stupajuczy w nezhrabnomu kostiumi kosmonawta, Wia pidijsza do grupy ludej, jaki
day jiji. O prezydent Akademiji win askawo mruy oczi, pidbadiorywo kywaje
jij. Poriad pownyj wysokyj wczenyj z sywoju szeweluroju, nachmurenyj, suworyj. To konstruktor rakety, keriwnyk eksperymentu. I Hraber tut. Profesor nerwowo potyraje ruky,
robeno wsmichajesia. Z-za joho spyny wychody Wiktor, zustriczajesia pohladom z
Wioju. Wona ne odwea swoho pohladu, chocz i wako wytrymaty toj nimyj pojedynok.
Maje fizyczno widczua, jak win bahaje jiji: Ne treba, ne treba, ne treba robyty toho,
szczo ty zadumaa!..
Treba, Wiktore, mowczazno widkazuje Wia. Ja ne mou inaksze. Ja sama
sebe znewaatymu, jakszczo widstuplu!..
Wona, pidniawszy ruku, proszczajesia z usima drunim estom, jde do lifta, pidnimajesia po schidciach. Szcze raz prykadaje dooni do hrudej, schylajesia w pokoni.
Lift nese jiji whoru. Czui askawi ruky dopomahaju zruczno wmostytysia w kabini suputnyka. W nawusznykach turbotywi hoosy, szczo zapytuju pro widczuttia, nastrij. Diakuju, druzi czudowi, diakuju, Zeme, meni dobre, meni bilsze niczoho ne potribno. Ja hotowa!
Chronometr widliczuje ostanni sekundy. Ostanni myti jiji perebuwannia w zemnomu oni pered nowym narodenniam. I o raketa ochoplujesia stinoju poumja. Hrizno rewe wohniana stychija, zdijmaje na swojich kryach gigantku raketu w prostir,
kydaje jiji, niby kazkowu striu, u tajemnyczu bezmownis neba

Wiktor stojaw bila hoownoho pulta uprawlinnia, dywywsia na ekrany zwjazku,

suchaw korotki frazy operatoriw. Wse te ynuo mymo joho swidomosti. W mozku wohnianym szwornem peka odna-jedyna dumka: Szczo dijaty? Jak wriatuwaty Wiu? Jak
jiji zupynyty?
A insza dumka de w newymirnij hybyni jestwa zasterihaa: Jake majesz
prawo zupyniaty? Chto moe staty na szlachu wohnianoho wersznyka?
Kri tiaku zadumu prorwaysia daeki hoosy:
Uwaha. Seans zwjazku. Wio, my suchajemo was
Kri trisk rozriadiw doynaje kochanyj hoos:
Za dwi chwyyny optymalne zbyennia Prochodu oboonku komety Jadro wymalowujesia na monitori korabla. Wono mizerno mae Absolutno sferyczne
Baczymo, baczymo, Wio! radisno widhukujesia prezydent. Ce fenomenalno! Jak moha pry takij mizernij weyczyni sformuwatysia taka idealna forma? Sposterihajte, sposterihajte jaknajwanisze! Jak aparatura? Jak samopoczuttia?
Samopoczuttia w normi. Aparatura praciuje czudowo. Prawda, je neznaczni pereszkody. Pererywaju seans. Zosereduju na doslidenni. Wychote na zwjazok za desia chwyyn
Wiktorowoho pecza chto torknuwsia. Kosmonawt ozyrnuwsia, bila nioho stojaw
dyrektor OIKPu profesor Hraber. Win radisno usmichawsia.
Wse-taky wona moode! Ha? Jaki fotografiji, jaka nespodiwanka! Fenomenalno!
Wiktor mowczaw. Szczo jomu widpowisty? Fenomenalni spostereennia! A jakoju
cinoju wony distanusia, nichto szcze ne dohadujesia.
Profesor z podywom pohlanuw na Wiktora, pomityw u joho oczach trywohu, napruennia, oczikuwannia.
Szczo z wamy? Wy chworyj? U was blide obyczczia mow u mercia
Ni, ni! To wam zdaosia
Wiktor prysuchajesia do sliw operatoriw, ae czomu seans zwjazku ne widnowlujesia. Nesterpna tysza zaya Wseswit. Czomu tak nimo? Czomu wsi zatychy? Wczeni
estykuluju, u wsich woruszasia huby, a do joho suchu ne doynaje j sowa.
I znenaka niby hrim z jasnoho neba:
Korabel padaje na kometu!
Sywyj wczenyj keriwnyk eksperymentu kynuwsia do ekraniw zwjazku. Rizko
nakazaw:
Wykykajte Wiu!
Na pulti zahoriysia wohnyky indykatoriw, spaachnuw ekran, pomereanyj smuhamy pereszkod. Do nioho podaysia, niby adajuczy prorwaty pawutynu sfer, prezydent, wczeni, konstruktory.
Wio! Wio! trywono kykaw prezydent. Szczo staosia? Wkluczajte regulujuczi dwyhuny! Wkluczajte dwyhuny!
Wiktor stysnuw kuaky, a pobiliy palci, szczob strymaty zradywe tremtinnia
ruk. Tysza. Ni sowa wid Wiy. ysze trisk rozriadiw u hriznij bezmownosti kosmicznoho prostoru.
Wio! Wio! kykaw prezydent.
Nebo mowczao. A na monitori buo wydno, jak sriblastyj suputnyk powilno zahyblujesia kri prozoru koronu komety do jadra, szczo pereywaosia ninym fejerycznym
siajwom.
Wio! trywoyasia Zemla. Szczo trapyosia? Czomu mowczyte?
Znenaka na hoownomu ekrani zjawyosia zobraennia diwczyny. Wono buo spotworene do newpiznannosti. Poczuysia urywky sliw:
Wse prawda! Prawda Czujesz, Wiktore?.. I nawi bilsze, bilsze Akademija

Prezydentu egenda poumjanyj wersznyk poumjanyj

Tane, tane zobraennia, niby prozora chmarynka w nebi. Znykaje. Zawmery bila
ekraniw spanteyczeni ludy.: Szczo wona skazaa? proszepotiw prezydent. Szczo
wona skazaa?
Wiktor mowczaw. Szczo win mih widpowisty? Szczo?

Nicz. U wikni misia, choodni, krysztaewi zori. Nebo nezatyszne, woroe,

czue.
Wiktor dywysia w dywokoo, eaczy na liku bila wikna. Poriad z nym duber.
Win spokijno spy, poswystujuczy nosom. Win szczasywyj. Niszczo ne pryhniczuje joho,
chocz nezabarom start. A Wiktorowi nema spokoju.
Mynuo we bahato dniw wid toji tragicznoji pory, koy nebesna wisnycia poonya
Wiu. A win szcze j dosi nikomu niczoho ne skazaw. Kometa widdalajesia w zorianu
bezodniu. Jij we day imja Wiy. Nareszti wona taky zasuya cijeji czesti, hirko
wsmichnuwsia Wiktor. Ta szczo z toho? Tajemnyczyj his iz bezodni ponis jiji u bezwis
ywu czy mertwu. A win mowczy i hotujesia do polotu na Mars. Jaki motoroszni
sny! Nawiszczo , nawiszczo taki rozporoszeni diji zemnych ditej? Komu potribni informacijni hory pro daeki swity, jakszczo rozwijujesia w zorianij prirwi najwartnisze,
szczo maje prawdywyj smys, ridna, kochana dusza ludyny, bez jakoji j tebe nema?!
De poriad zwuczy jiji napruenyj hoos: Prawda i nawi bilsze! Czujesz, Wiktore?..
Wio! Jak meni dijaty? Skay, skay, Wio! Win wstaje, sidaje na liku, ochopluje dooniamy hariaczu hoowu. Ity do prezydenta? Prochaty joho, bahaty, perekonuwaty, szczo treba etity wslid za kometoju? Ne powiria. Jaki dokazy? Sowa Wiy?
Urywky fraz? Na porozi kimnaty wyrostaje posta czerhowoho.
Czomu ne spysz, Wiktore? Nezabarom start, treba buty u formi.
Dobre, dobre. Ja spatymu
Win znowu lih horiy. Zapluszczyw oczi. Drimota zakoysuje joho, ae swidomis
stoji na czatach.
U bahrowij pimi wynykaju rozmajiti zori liowi, fietowi, zooti. Pywu, pywu chymerni, kazkowi wizerunky. Zwuczy dywna muzyka. I de z newidomosti, prosto
nad nym, czuty schwylowani sowa Wiy: yo straszne czudyko. Wono poyrao ludej.
Miljony ludej. Jako czudyko pohnaosia za junakom
Wiktor widczuw, szczo ce win toj egendarnyj junak. Na nioho nasuwaasia weetenka ti. Win pobih skelastym berehom moria. Drakon nazdohaniaw joho. Todi Wiktor kynuwsia zi skeli u wodu, pirnuw u hybi. Czudyko maje porucz. Win schopywsia
za joho hrebi. Drakon wyetiw na powerchniu, z skaenoju szwydkistiu pomczaw po
chwylach okeanu.
Dymuje woda. etia iskry. Drakon zdijmajesia ponad Zemeju, ety u prostori.
Wiktor trymajesia na spyni czudyka. I jomu zowsim ne straszno. Win dywysia
wpered, na zori, szczo rozmajitoju meteyceju krulaju u dywokoli. Win szczasywo szepocze:
Ja wriatuju tebe, Wio!
Poperedu wynykaje kometa. Wiktor nabyajesia do jiji jadra. Znykaje drakon.
Wiktor mczy prosto tak, prostiahnuwszy ruky, ysze syoju swoho baannia. Siaje rozmajita sfera, nabyajesia.
Chope pronykaje w neji. Niby w kaejdoskopi, pereywajusia najtonszi promeni
riznych widtinkiw. Wiktor, rozhubeno ohlanuwszy, tycheko kycze:
Wio

Znenaka poczuwsia suworyj hoos:

Chto ty?
I una zahrymia w prostori, powtoriujuczy:
Chto ty? Chto ty? Chto ty?
Wiktor prysuchawsia. Owoodiwszy soboju, twerdo widpowiw:
Ja ludyna!
Ludyna? perepytaw hoos. Ludyna to duch szukannia! Nawiszczo zjawywsia siudy?
Ja prahnuw za lubowju, schwylowano widkazaw Wiktor. Ja szukaju Wiu.
De wona?
Wona jem!
De wona?
Za hranniu mysymoho, prohrymiw hoos. Wona ne pobojaasia perestupyty porih tajny. Wona prawdywyj wohnianyj wersznyk!
De wona? u widczaji skryknuw Wiktor.
una pokotya u bezkraj joho widczajdusznyj zakyk:
De wo-o-ona-a-a!?
Szukaj! widpowiw hoos.
De?
Szukaj, dumaj! Mosty najmicniszi budujusia dumkoju ta munistiu prahnennia. ysze pidniawszy nad soboju, znajdesz ty lubow, ysze widdawszy sebe bezmirnij
tajemnyci, zjednajeszsia z Wioju!
Wio! Wio! Wio-o-o-o! upao u prostori.
Wiktor schopywsia z lika. Jaku my sydiw zawmerszy. Son ysze son
Zdoawszy poon drimoty, poczaw chutko odiahatysia. Na porozi znowu zjawywsia
czerhowyj.
Wiktore, reym
Znaju, perebyw joho Wiktor. Ja jdu do prezydenta.
Wnoczi? Ty zduriw.
Ce due waywo.
Jak znajesz, rozhubeno rozwiw rukamy czerhowyj. Ae z& ne zabuwaj instrukcija
Ne do instrukciji meni teper. Probacz, Wasylku
Wiktor wychorom wychopywsia z kimnaty, zbih po schodach. Zajmawsia switanok,
sonce zootyo werchiwja derew, nad obrijem czerwoniy pasma chmarynok.
Ja wriatuju tebe, Wio! Wriatuju, kochana, radisno powtoriuwaw Wiktor,
priamujuczy do keriwnoho centru. Ja jdu do prezydenta. Wse rozpowim jomu widwerto. Ne moe buty, szczob win ne zbahnuw

Troje ludej sydiy za kruhym stoom.

Ce bezumstwo, skazaw sywyj wczenyj.
Chto znaje, zahadkowo widpowiw prezydent.
My ne moemo jty na awantiuru. Wiktora mona zrozumity. Emociji, poczuttia Nu-nu, ty ne obraajsia. Ce faktor wahomyj, ta czy dorecznyj win u takij
sprawi? De realni dokazy toho, szczo kometa sztucznyj utwir? Hipoteza Wiy? Jiji
ostanni sowa? Ce moha buty jiji peredsmertna halucynacija. U barokamerach kosmonawtam czasto werzesia kazna-szczo, ty j sam dobre znajesz. Zahostrenis poczuttia na
czomu ekzotycznomu nu, ty mene rozumijesz
Czomu wy choronyte jiji? pochmuro zapytaw Wiktor. Wona ywa. Ja

twerdo perekonanyj w ciomu

A kyse? Na korabli dawno wyczerpaysia zapasy kysniu.
Szczo my znajemo pro kosmos? zadumywo-stroho zapytaw prezydent, pylno
dywlaczy na konstruktora. Szczo my znajemo?
Ae rozrachunky
Chiba wyriszalni widkryttia zdijsniuwaysia ysze za naukowymy rozrachunkamy? Chiba ne horinniam sercia, bezumstwom genija?
Czoho wy baajete?
Szczo take nasze baannia, drue? Poczawsia kosmicznyj switanok, koy szczo
way ysze wodinnia duchu. Woliju wony wohniani wersznyky! Ja pidtrymuju jichnie prahnennia. Ce hoos pryjdesznioho
Tysza. Hyboka j mudra tysza bezmownosti. Wiktor szcze ne wiry tomu, szczo poczuw. Win wdiaczno dywysia na suwori j zamyseni obyczczia wczenych.
Budemo miniaty rozrachunky polotu, powilno karbuje prezydent. Korabel
poety wslid kometi Wiy

Nad raketoju wysoko w nebi krulaw eeka. Wiktor pokazaw pohladom na nioho,
wsmichnuwsia.
Na szczastia
Prezydent pohlanuw, zitchnuw.
Tak. Na szczastia
Win podywywsia w oczi Wiktoru. Dywywsia dowho, ahidno, serjozno.
Pamjataj pro Zemlu, synku. Ne zabu
Wiktor mowczky kywnuw.
Zemla daa tobi wse, szczo moha. Korabel, rozrachunky, nakaz. Wse insze w
tobi. Bude nehadane. Bude nadzwyczajne. I zberehty pamja pro zwyczajne dytynstwo
zemne w potoci nadzwyczajnoho moe, najwacze. Tut kordon tajny. Proszczaj,
Wiktore
Wony pociuwaysia tryczi nawchrest, jak ce dijay odwiku didy j praszczury pered
rozukoju. Rozijszysia.
Wiktor pidniawsia do lifta, szcze raz pohlanuw na bioho ptacha.
A koy kosmicznyj korabel u wychori wohniu pidniawsia w nebo, prezydent tycheko promowyw, usmichajuczy sam do sebe:
Wse harazd. Ptaszeniata widlitaju u wyrij. Wse harazd

Wiktor wiw korabel uslid za kometoju. Wona rozisaa pysznoho chwosta w zorianomu poli, wtikajuczy wid Soncia. Perednij hostryj promi znyk, zmenszuwaasia j
koma hoowa switya.
Bajdue kacay awtomaty, zeenymy zmijkamy pulsuway pryady. Nadchodyw
czas zwjazku. askawo zahoubiw ekran. Na niomu zjawyosia obyczczia prezydenta.
Staryj wczenyj dywywsia na kosmonawta uwano, nastoroeno.
Czy wse harazd, Wiktore? poczuwsia daekyj hoos.

 Tak. Polit trywaje za programoju. Pryskorennia zhidno z rozrachunkamy. Poczuwaju sebe normalno. Informacija peredajesia na Zemlu bez pereszkod.
Znaju
Zapaa trywona pauza. Potim znowu woruchnuysia wusta prezydenta, pomi potriskuwanniamy rozriadiw karbuwaysia joho sowa:
Ne peredumaw, Wiktore?
Ni, wako skazaw Wiktor.
Trymajsia zdorowoho huzdu szczo b ne staosia. Widczujesz nebezpeku
powertaj nazad.
Bez neji?
Prezydent odwiw pohlad. Ne widpowiw. Ekran pohas. A szcze czerez dobu Wiktor
wykykaw dla pozaczerhowoho seansu zwjazku wczenych Kosmocentru. Win schwylowano skazaw:
Kometa kosmicznyj korabel. U wsiakomu razi ce sztucznyj utwir. Win pryskoriuje polit. Wychody za mei Soniacznoji systemy
Wiktore, powertajsia! skazaw konstruktor. Peresliduwannia bezhuzde.
Kometa dosiahne subpromenewoji szwydkosti, ty jiji ne nazdoenesz!
Win moe nazdohnaty jiji, skazaw prezydent. Bahatokratnym pryskorenniam
Na ce pidu wsi zapasy palnoho, zapereczyw konstruktor. Win ne powernesia nazad. Nakai jomu wernutysia
My ne moemo nakazuwaty, tycho widpowiw prezydent. Win pohlanuw u
wikno, na jasne bakytne dywokoo neba, zitchnuwszy, sumowyto dodaw: Win teper
wilnyj dla suwerennych risze. Chaj wyriszuje sam
Tym czasom radichwyli donesy z kosmicznoji prirwy widpowi Wiktora. Win dywywsia w oczi swojim uczytelam, druziam i szczyro promowlaw:
Ja wyriszyw, druzi moji zemni. Ja ne powernusia. Proszczaj, Zeme! Diakuju
tobi za narodennia, za tepo serdeczne, za materynku pisniu j sowo, za lubow i
mriju
Potim kosmonawt rizko wymknuw zwjazok

Ruky Wiktora wpewneno lahy na pult. Teper ne mona wtraczaty odnoji sekundy. Kometa wychody za mei Soniacznoji systemy, wona nabyraje szaenoji szwydkosti, i treba wytysnuty z atomnych dwyhuniw korabla wsiu potunis, szczob nazdohnaty jiji.
Spaachnuy trywoni bahrowi sygnay. W iluminatorach zamerechtiy syni wid-

bysky bezszumnoho wohnianoho potoku. Tio kosmonawta whruzo w kriso wid perewantaennia, nayosia swyncewym tiaharem.
Poperedu zhuszczuwaosia zootyste siajwo, strumeni rozridenoji reczowyny komy
ynuy mymo iluminatoriw. Na ekrani zapulsuwao otoczene rajdunym oreoom jadro.
Wono ne mao czitkych obrysiw, ne buo podibnym ni na korabel, ni na pryrodnyj asterojid. Szczo fejeryczne, nebaczene, nejmowirne, nezemne.
Pryady widznaczyy kontakt z grawitacijnym poem komety. Dwyhuny wykluczyy. Wiktor widreguluwaw czitkis pryjomu na ekrani bortowoho teeskopa. Naprueno
wdywlawsia w jadro. De suputnyk Wiy? Czomu ne wydno odnoji oznaky czuoridnoho tia na sferi komety?
Wybuch rajdunych promeniw oslipyw kosmonawta. Byskucza spiral ochopya raketu, potuno, wsewadno ponesa w nadra imystoji sfery. Wiktor baaw ysze odnoho
ne wtratyty swidomosti, utrymatysia na powerchni zdorowoho huzdu, pro szczo zasterihaw prezydent, zberehty ludke, zemne spryjniattia.
Szczo widbuwajesia? Czy ce rozumna akcija inszopanetnych kosmonawtiw? Czy
awtomatycznyj manewr korabla-komety? Jak powodytysia, jak reaguwaty? Sama soboju wynyka widpowi u swidomosti: niczoho ne dijaty, daty, dywytysia, suchaty.
Moywosti w nioho nastilky mizerni, szczo zemna aparatura nespromona protydijaty
woli kosmicznych hostej. Do toho pult keruwannia raptom znyk z Wiktorowych oczej.
Roztanuy stiny korabla. Temriawa. Tysza. Czy, moe, wij oslip wid spaachu switowoji
spirali?
Sutinky prorwaw bahrowyj promi, ochopyw joho zwidusil, dowkoa tia zapulsuwao rubinowe siajwo. Z tyszi j nebuttia Wiktor wypyw do zamknenoho spiralnoho prostoru, zakrulaw, szyroko rozkynuwszy ruky, niby w stani newahomosti.

Imysti strumeni rozijszysia. Kosmonawt pobaczyw posta Wiy. Wona eaa, ne

torkajuczy czoho zrymoho. Oczi diwczyny buy zapluszczeni, obyczczia spokijne.
Wio, proszepotiw Wiktor, szcze ne wiriaczy wasnym oczam. Tilky czomu
wona taka dywna? Zamis skafandra na nij jakyj bakytnyj serpanok.
Wio! z boem i radistiu zakryczaw Wiktor. Wio, ja pryjszow, ja tut!
Tut! askawo widhuknuasia upa.
Diwczyna ne woruszyasia. Wiktor chotiw pidijty do neji, ae ruchy tia buy wjali,
niby wwi sni, koy choczesz bihty, dijaty, a szczo newydyme zawaaje, zwjazuje. Zdawaosia, szczo win peresuwajesia u jakij wjazkij ridyni. Potim czyji wadni ruky ochopyy joho, ponesy w prostori, pokay porucz z Wioju. Wiktor zapluszczyw oczi. Jak
harno, jak dobre! Win taky dohnaw jiji. Jiji ne wydno, nesya torknutysia ridnoji ruky,
ne mona wdychnuty zapachu zootych kis, ta serce znaje wona tut, z nym Nawiky
Wse dowkoa spowywaje husta ima. unaje neczutna, jaka wseenka wsepronykajucza muzyka, i Wiktorowa swidomis pyne do tajemnyczych, szcze nezwidanych
obrijiw

Probudennia nastao odrazu. Swidomis powernuasia byskawyczno, niby chto

uwimknuw ampoczku. Do suchu doynuy zwuky. Zaszeestiy derewa pid podychom
witru, unko prokotyasia trel soowejka.
Wiktor rozpluszczyw oczi. Pobaczyw nad soboju bakytne skepinnia neba, puchnasti chmarynky, werchiwja duba. Wsmichnuwsia.
Son, proszepotiw win.
Trochy posuchaw zawziati perehuky ptachiw. De obizwaasia zozula. Wiktor podumky zapytaw, skilky jomu yty. Ptacha newtomno kuwaa lita, i zdawaosia, szczo
jim ne bude kincia u wicznosti. Znowu zatiochkaw soowejko. Wiktor hlanuw dowkoa.
Jake stijke snowydinnia! Lis, kuszczi paporoti, ruda bioczka na stareznij sosni.
Win wszczypnuw sebe za ruku. Bolacze! Newe ne son?
Wiktor powilno pidwiwsia z zemli, pohlanuw udaynu. Kri stowbury derew wydko
kwituczi uky, trawy, obrij w litniomu marewi. Zwidky wse ce?
Bila nih joho eaa Wia w ehekomu litniomu pattiaczku. Jaka wona juna, czysta, tenditna. Wusta zdryhajusia, szczo szepoczu uwi sni, na szczokach rozkwitaje
ninyj rumjane. Wiktor staw na kolina, schyywsia nad neju.
Wio, wstawaj! Czujesz, Wio, kochana
Wona zweasia na ruku. Kynua dowkoa wraenyj pohlad. Pobaczya chwyli kwitiw, poczua szum derew nad hoowoju. Potim z nedowirjam torknuasia ruky chopcia.
Pohlanuwszy w joho oczi, wstaa z pokrowu hyci.
Lubyj, de my?
Ne znaju, Wio. Pamjataju padinnia sferu komety
Ty taky poetiw za mnoju? nino zapytaa Wia.
Chiba ja mih inaksze? zdywuwawsia Wiktor. Ae szczo buo potim ne
zbahnu. Tuman Znyko wse skafandr, korabel
Zi mnoju buo te same i ja ne rozumiju
Moe, nas odprawyy nazad, na Zemlu?
Wia ohlanua obrij, lis, kwitkowi uky.
Schoe na Zemlu, ae de korabel? De mij suputnyk? I potim szczo u tobi
zminyosia Ty niby inszyj, jakyj ehkyj, proswitenyj. Meni nawi straszno stao.
Zwidky w nas oce wbrannia?
A czy ne zdajesia tobi, szczo wse ce
Szczo?
Iluzija W mene take wraennia, szczo o zachoczu obniaty tebe, a zustrinu
poroneczu
Tak obijmy mene skorisze, Wiktore, schwylowano skazaa Wia, prytysnuwszy ruky do hrudej. Chaj szczezne strach!
Chope stupyw do neji.
Majnua byskawycia, hrymnuw hrim. Tiako zastohnaa zemla, trisnua wid kraju
do kraju, a una hucho prokotyasia do obriju.
Wiktor achnuwsia, podawszy nazad. Z prirwy wychopywsia stowp dymu j pary.
Kri dym wydno buo posta Wiy w biomu pattiaczku. Wona prostiahnua ruky do
chopcia. Widczajduszno zakryczaa:
Wiktore! Luby-y-yj!
Wio! Wi-o-oo!
Z hurkotom widdalawsia protyenyj kraj prirwy, niby tytaniczna kryyna pry
skresanni wesnianoji riky. Wiktor pobih wzdow triszczyny, szaeno spodiwajuczy,
szczo de mona jiji bude perestrybnuty. Byskawyci szmatuway nebokraj. U prostori

powza husta temriawa. Znyko bakytne siajwo neba. Woroyj prysmerk kowtaw dywokoo.
Wiktor zupynywsia, zahlanuw u prirwu. Wnyzu wyruwaa burchywa, czorna rika.
U poumji hrozy inkoy wyrizniaasia na tim boci maeseka posta.
Wio-o-o! Zady! Wio, ja jdu!
Win kynuwsia wnyz po krutij steyni. Hriznyj potik skakaw czerez gigantki wauny, pluwawsia brudnoju pinoju. Wiktor chorobro strybnuw u wodu, nasyu trymajuczy na nohach, probyrawsia na toj bik. O jomu we po pojas, o we po hrudy.
Chwyla zirwaa chopcia, ponesa.
Wikto-o-ore! Trymajsia! kryczaa Wia na hori.
Byskawyci slipyy, ohuszuwaw hrim. Temni wody soonymy bryzkamy wyjiday
jomu oczi. Wia z achom dywyasia na biu soroczku, szczo wydniasia sered skaenoho
potoku. Swita plama majoria wse dali j dali, nabyajuczy do wodospadu.
Wiktora zakrutyo u wyri, poneso na hostri skeli. Ta o win widczajdusznym zusyllam rwonuwsia do bereha, wchopywsia za kami. Nasyu wypowz na suche. Wid joho
odiahu yszyysia tilky kapti. Ta win ne zwernuw na te uwahy. Zwiwszy pohlad uhoru,
szukaw u prysmerkowij dayni adanu posta.
Wio! Ty zady Ja zaraz Ja skoro
Win kynuwsia whoru po strimkych skelach, namacujuczy konu zazubrynu, koen
wystup.
Raptom poskowznuysia nohy, Wiktor zawys na rukach. Hostri ika skel wyszkiryysia wnyzu, a mi nymy kekotiw czornyj potik. Ne treba dywytysia wnyz, tilky whoru,
tudy, de czekaje wona, zwidky doynaje jiji hoos:
Trymajsia, trymajsia, kochanyj!
Zaraz! prochrypiw win. Ja zaraz
Jak tiako, jak strachitywo bolacze powzty jomu po krutij hori! Ta o we nedaeczko. Zowsim nedaeko Szcze trochy
Ta werszyna newpynno widdalajesia, i widdalajesia razom z neju Wia. Czomu?
Szczo staosia? Newe jakyj kataklizm?
Wiktor znesyeno siw na kameni, wytyrajuczy pit z czoa. Potim znowu luto kynuwsia doaty priamowysni kruczi. Hromy zatychy, widkotyysia wdaecz. Ta wse nycze chmary. Sirym zaduszywym tumanom pokryy wony wse dowkoa. Wia roztanua
w tij imli.
Wio-o-o! zakryczaw Wiktor.
O-o-o! widhuknuasia dayna.
Chope kynuwsia dali naoslip. Szlach jomu perehorodyy husti chaszczi. Win poczaw prodyratysia kri nych. Micno perepeysia hnuczki stowbury czipki, nepodatywi.
Wiktor probyrawsia po wittiu, popid wittiam. Nasyu widrywaw ypki liny, mow
szczupalcia kazkowych istot. Dychaty buo wako. Win inkoy znemoeno zupyniawsia,
potim ruszaw dali.
Dowho trywaw cej pojedynok. Ta o rozwijawsia tuman, poridszaw lis. Wiktor pobih. Zarosti yszyysia pozadu, pered nym rozlahaasia czorna pustela. Wsia jiji riwnyna
bua wsijana kaminniam hostrym, jak zuby kazkowoho drakona. A whori merechtio
palucze sonce, wypywajuczy woohu zmuczenoji zemli.
Swidomis pamoroczyasia. Wiktor zupynywsia, wperto szepoczuczy:
Ja ne mou zahubyty tebe, Wio Ne dla toho ja doaw prostir, szczob tut
tebe wtratyty
Znowu pobih, rozszukujuczy e pomitni slidy diwczyny na czornomu pisku.
Tysza. Bezmownis. ysze una wid joho krokiw motoroszno kotysia pomi skelamy.

Znowu poperedu prirwa. I za neju wydno Wiu. Uzdriwszy joho, wona radisno zamachaa rukamy:
Tut mistok, Wiktore! Biy!
Mistok ehkyj, tremtiaczyj, spetenyj z tonkych lin. Chope chotiw stupyty na
nioho, ae mistok spaachnuw jaskrawym poumjam, zahoriwsia. Poczaw powilno rozpadatysia. O-o win wpade w prirwu.
Wia metnuasia w huszczu poumja, schopya rukamy poowynky mistka, napruujuczy wsi syy, trymaa joho, szczob win ne rozpawsia.
Wiktore! Biy nadi mnoju!
Chope perechopyw paajuczi czastky mistka, zakryczaw:
Wtikaj, Wio!
A ty, Wiktore?
Wtikaj! U strachitywij napruzi wyhuknuw win.
Diwczyna wyskoczya na bereh. Wiktor wypustyw odnu poowynku mistka, wona
wpaa w bezodniu. Insza laha na chaotyczne nahromadennia skel. Chope wchopywsia za korinnia prawicznoho derewa, kotre newidomo jak pryczepyosia nad bezodneju,
i powilno wybrawsia na swij bereh. Ohlanuwsia, zastohnaw u widczaji. Wia znowu
yszaasia tam na inszomu boci.
Chto torknuwsia joho pecza. Chope wid nespodiwanky sachnuwsia. Na nioho,
usmichajuczy, dywyasia Wia. Wona stojaa poriad z nym, odiahnena w dowhe bie
pattia, weyczna j nezemna.
Zwidky ty, Wio? rozhubywsia win.
Wiktore-e-e! doynuo z toho boku.
Chope spanteyczeno hlanuw tudy, zwidty zakyczno machaa rukamy Wia w
ehkomu litniomu pattiaczku.
Szczo ce? proszepotiw Wiktor. Chto ty? I chto ta, szczo na tim boci?
Ja Wia, spokijno widpowia diwczyna w biomu.
A ta?
Prywyd. Ty hnawsia za maroju.
Ne rozumiju. Ne zbahnu
Wse due prosto. My potrapyy w inszyj swit. Tut wse ne tak, jak na Zemli. Inszi
zakony, inszi konstanty. Twoji dumky stworyy mira. Ty hnawsia za nym. A ja bua
tut. Chodimo zi mnoju. Nas czekaju druzi, pohla
Pomi derewamy hustoji dibrowy zabilia sporuda dywowynoji krasy. ehki koony, prozori bani strimko zdijmaysia w prostir, dopowniujuczy soboju pisennyj ad
ekzotycznoho bakytnoho lisu.
Wiktor stupyw krok za Wioju. Potim rizko zupynywsia, pylno hlanuw na neji.
Wona bua spokijna, trochy ironiczna, horda.
Szczo ne te, naprueno promowyw win. Ni, ne tak
Szczo ? zdywuwaasia wona.
Ty zminyasia. Ty ne ta Wia, kotru ja znaju. Moja Wia ne zayszaje inszych
w bidi, ne prahne do paaciw ta spokoju. Wona poumjanyj wersznyk. Ce ty mara
mojeji pidswidomosti! Szczezny!
Boewilnyj! mowya diwczyna. Kudy ty pidesz? Jak podoajesz prirwu?
Szczo zjednaje tebe i tu maru?
Wiktore! zakryczaa Wia z toho boku. Czy wirysz mojij lubowi?
Wiriu! Wiriu! Tilky jak meni perejty do tebe?
Kydaju tobi nytku moho sercia! Idy po nij!
Wona rozirwaa pattiaczko na hrudiach. Jaskrawo zahoriasia kwitka sercia, zapulsuwaa, niby rankowa zoria.
De nytka, Wio? Ja ne baczu!
Wona nezryma, kochanyj! Idy! Pospiszaj!

Wiktor stupyw do prirwy, pohlanuw unyz. Zwidty kubywsia dym, de na skelach

czadiy zayszky mistka. Wiktor ozyrnuwsia. Wia w dowhij oszatnij sukni znewaywo
wsmichaasia, mowczaa.
Tilky ne dywysia wnyz, doynuo z toho bereha. Dywysia na wohnyk moho
sercia!
Chope, we ne zadumujuczy, kynuwsia w poroneczu. Z radistiu widczuw pid
nohamy riatiwnu nezrymu nytku. Wona tripotia, wibruwaa. Rozkynuwszy ruky wriznobicz, niby krya, Wiktor pobih, dywlaczy w siajuczi Wiyni oczi, na pulsujuczu
kwitku sercia. Bereh byskawyczno nabyawsia, nacze etiw na zustricz. I o we Wia
w joho obijmach.
U nebi hrymnuo. Wse dowkoa znyko, niby wymknuwsia prostorowyj proektor.
Roztanuw tuman, propaa prirwa, skeli, szczeza j ta, insza Wia, czua j woroa

Wiktor trymaw diwczynu za ruku, wse szcze bojawsia wtratyty jiji znowu. Zwidusiudy popywo nino-liowe siajwo, poczao tkaty obrysy nowoho switu. Diwczyna miniaasia: w oczach zjawywsia nezemnyj bysk, tio wkrya buzkowa tunika. Chope hlanuw na swij stan, na niomu buy bili zruczni szaty.
Rozcwitay dowkoa sady, spaachuway fietowymy kwitamy. Rozhortaysia, rozpukuwaysia wohniani, promenysti trojandy. Kazkowi prozori pelustky zjawlaysia, tanuy w prostori, znowu wynykay. Nad sadom litay fejeryczni gigantki meteyky, ptachy. W azurnomu dywokoli propywy roewi urawli, niby hosti z dytiaczoji kazky,
wony radisno kurykay i tanuy w kosmicznij bezodni. Nad stinoju derew schodyo weyczezne smarahdowe kruao switya.
Jak dywno wse ce, proszepotia Wia. Jak nezbahnenno. Ae czudesno.
Chto pojasny nam ci czary?
Pered nymy wynyka wysoka posta. Diwczyna wid nespodiwanky skryknua.
Ce Ludyna!
Na nij dowha tunika sriblastoho koloru. Wjusia zootysti kilcia woossia. Chudorlawe obyczczia oduchotworene, oczi weyki, hyboki. I wako wyznaczyty, jakoho wony
zabarwennia: wsi widtinky rajduhy pereywajusia w dobrozyczywomu pohladi mohutniomu j askawomu.
Witannia wam, braty! promowya Ludyna. Trywone j radisne mowczannia.
Wia ne moha spromohtysia na sowo. Wiktor stupyw do Ludyny, prostiahnuw ruku.
My witajemo tebe, brate! Ta czy ne prywyd ty?
O ni, ja ne prywyd, wsmichnuasia Ludyna. I wse dowkoa te realnis.
Wona prowea rukoju, pokazujuczy na sad, na kwity, na nebo.
De my?
W inszij sferi. W inszomu switi. W inszij systemi.
Czy daeko wid naszoji Zemli?
Daeko j byko, zahadkowo skazaa Ludyna.
My ne zbahnemo takoji zahadky
Ja pojasniu, torknuwsia Wiktorowoho pecza spiwbesidnyk. Potim kywnuw
Wili. Wy nazywajete nasze suzirja Orinom.
Ce desiatky switowych rokiw, zdywuwawsia Wiktor. Na Zemli, napewne,
mynua cia epocha. Nas zabuy
Na Zemli, zapereczya Ludyna, mynuo kilka dniw. My korystujemosia
inszymy wymiramy czasu, inszym sposobom peresuwannia w kontynuumi, ni wy. Widsta mi systemoju Soncia i Orinom, tak zwana kometa, tut Ludyna wsmichnuasia,
projsza za my. Transformacija prostoru

 Kometa ce korabel?
U waszij mowi widsutni sowa j poniattia, szczob pojasnyty jiji pryznaczennia.
Kometa ce nosij informaciji, akumulator psychozeren panet, ejkocyt Wseswitu,
zwjazok mi switamy i szcze bahato takoho, pro szczo wam rano znaty
A de podiysia naszi korabli? zapytaw wraenyj Wiktor. De skafandry?
Jak pojasnyty wse te, szczo my baczyy j baczymo?
Korabli, skafandry j usi reczi waszoho switu, widpowia Ludyna, pry perechodi czerez promenewyj barjer transformuwaysia w swojeridnyj kwant energiji. Wony
ne mohy wwijty w nasz swit, majuczy nykyj potenci napruhy
U Wiynych oczach majnuw strach, u serci prokotyosia peredczuttia hriznoji tajemnyci. Wona poszepky zapytaa:
A my?
Waszi tia te znyky, askawo widpowia Ludyna. Wy smiywi j muni
braty, tomu spryjmajte znannia inszoho switu spokijno j prosto. Waszi poczuttia, rozum,
pamja, wse, szczo skadaje na Zemli myslaczu, czuttiewu istotu, je wysokyj, tonkyj
projaw materiji-energiji. Wse ce transformuwaosia u switi ultrapromenewych energij i
wwijszo w nowi tia. Znaju dla was ce potriasinnia, nezwycznis. Ta dla rozumu,
szczo zbahnuw sutnis Nadmirnosti, wse prosto. Chocz wseosianoji tajemnyci buttia ne
rozkrywaje oden, nawi najwyszczyj, swit.
Ae ce nejmowirno, zadumywo skazaw Wiktor. My etiy na korablach
zemnoho typu. My oczikuway, szczo zustrinemo szczo podibne chocz i doskonalisze.
A tut

Tak, zhodyasia Ludyna. Koen swit unikalnyj, nepowtornyj. Chocz i wsi

wony skadaju odnis. Ludy Zemli szcze ne zaswojiy ciu weyku istynu. Jednis switobudowy ne w odnomanitnosti ewolucij, a w spilnij substancijnij osnowi. ysze gradaciji
wyjawu materynkoji osnowy nezliczenni. Rozmajiti sfery riznych uszczilne materiji,
riznych jiji staniw. Wdoskonaenim wsioho suszczoho, wicznyj poszuk rozumu, schodennia joho po szczablach ewoluciji, samorozkryttia wse hybsze, wyszcze, wsebicznisze
zakon megabuttia. Wam poszczastyo podwyhom duchu siahnuty due wysokoho
switu. Ce ridkisne dosiahnennia.
A szczo buo pered cym? zapytaw Wiktor. Hrozy j buri, prirwy ta skeli?
Newe na waszij paneti, u waszij sferi je taki neprywitni miscia?
Ludyna zrobya zapereczywyj est. Serjozno hlanua na Wiktora, na Wiu.
Ce buo wyprobuwannia waszoho duchu.
Jak? Wy wasztowujete taki ispyty?
Ci wyprobuwannia, zapereczya Ludyna, wypywaju z waszoji suti. Ja
pojasniu. Materija naszoho switu tonka j pastyczna. Wona myttiu nabuwaje formy naszoji dumky j widczuttia. Waszi dumky j widczuttia transformujusia w realnis. Te,
szczo wy baczyy, czuy, ti pereszkody, jaki wy doay, sami i stworyy. Was rozdilaa
prirwa strachu, wy pywy czerez riku widczaju ta nadiji. Powzy po skelach sumniwu.
Pereboriuway spokusu spokoju, maru rozdwojenosti, zabuttia. I nareszti nytka kochannia, lubowi, nytka wirnosti j sercia prokaa mistok ponad prirwoju iluziji. I todi wse
znyko, szczeza mara widnosnosti, nakopyczena wamy w yttiewij marnoti. I zjawywsia
cej swit. Realnyj swit naszoji sfery. Teper wy joho pownoprawni yteli. etimo, ja wam

joho pokau
Jak? Na czomu?
Prosto tak, skazaa Ludyna. Ade wy moete wolity?
Moemo, widpowia Wia.
Todi wolijte. W naszomu switi tworcza wola ta jiji zdijsnennia newiddilni. etimo!
Wony pidniaysia w prostir.
Ce buo tak nezwyczno, czudopodibno, szczo Wia szczasywo, po-dytiaczomu zasmijaasia, trymajuczy za ruku Wiktora.
Propywy wnyzu wohniani sady. Pomi rozkisznoho wittia prominyysia kwity.
Razom z tym zdawaosia, szczo wony rozkwitaju u hrudiach, u hybyni wasnoji swidomosti.
Mjako zasiajay wdayni weetenki hory, nacze kosmiczni koony, szczo pidtrymuway azurne dywokoo. Smarahdowe swityo widdzerkaluwaosia w nino-bakytnych
wodach okeanu. A nad berehamy zjawyysia czakunki sporudy, niby stworeni zi swita
j powitria. Dowkoa pywy potoky sadiw, kwituczych uhiw ta lisiw. Promajnuy hirki
chrebty, uwinczani samocwitnymy werchiwjamy. Z grandiznych skel paday, piniaczy,
sribni wodospady. Nad potokamy wstawaa rajduha, w jiji promeniach hraysia dity.
Wony weseo smijaysia, perehukuwaysia.
Wse jak i w nas, promowya Wia. I krajewyd, i dity, i sady, tilky wse ce
jake oduchotworene, wytonczene, oprominene lubowju
U was zowsim ne wydno maszyn, technicznych pryadiw, ozwawsia Wiktor,
ohladajuczy panoramu panety. Szczo ce oznaczaje?
My dawno mynuy eru mechanicznoho rozwoju. To buy perszi dytiaczi kroky.
Mohutnis tworiaszczoji dumky chiba mona poriwniaty z maszynoju? ysze dla migaaktycznych mandriwok wykorystowujesia deszczo, widdaeno podibne do technicznoho
kompeksu. Prote pryncypowo widminne wid reczowynnych maszyn.
Ja wtomyasia. Spustymosia wnyz, poprochaa Wia. Nezwyczno
Wony powilno pryzemyysia na wysoku horu. Zwidsy wydniasia byskotywa rika,
riady sriblastych derew ponad berehamy.
Wiktor zadumywo dywywsia na obrij, pohlad joho zatumanywsia. Z hybyny swidomosti wynykay inszi obrazy ne cioho switu. Czy buy wony koy-nebu realnistiu?
Czy ne prymaryosia?
Po polu jdu, koychajuczy, mow korabli w mori, kombajny. Suchniano steysia
styhe yto, sypesia w bunkery pachucze zerno. Bezmeni kwituczi uky. Nacze urawyni kluczi, pywu nad trawamy kosari. Byskawyci kis w promeniach soncia, diwocza pisnia nad pokosamy.
Natrudeni ruky materi, porepani dooni, zmarnie obyczczia, spowneni tuhoju
oczi. Czornyj dym nad zemeju, suwora posta bronzowoho sodata na pjedestali.
Wyjuczy, krulaje centryfuha, a w nij spotworene tiainniam obyczczia kosmonawta. Z hurkotom zdijmajusia w nebo kosmiczni korabli.
Maeka chatka pid zamszioju strichoju. Dity zapuskaju bila neji paperowoho
zmija u dywokoo
Wiktor otiamywsia, widihnaw daeki wydinnia.
Brate, skazaw win, my wraeni krasoju j harmonijeju waszoho switu
Teper win ue j wasz
Tak, ae my pamjatajemo koosalnu napruhu naszoji ewoluciji. Tut e tysza,
spokij. Niby wse zupynyosia. Czomu? My ne zwyky do bezdijalnosti
Ludyna ahidno podywyasia na Wiktora, na Wiu, schwalno wsmichnuasia.

 Wy muni bijci Piznannia. Ta cioho switu i joho zakoniw szcze ne wstyhy

zbahnuty. Napruhy waszoho switu mizerni poriwniano z napruhoju tutesznioju. U was
wona zownisznia, u nas wnutrisznia. Wasza tworczis i pracia transformujusia czerez bahato poserednykiw ruky, waeli maszyn. Nasza dumka twory bezposerednio,
totono. Dywisia!
Ludyna spriamuwaa pohlad u prostir. Prostiaha ruku energijnym estom. Pered
neju zjawywsia bakytnyj wychor, naywsia liowymy tonamy, potim maje czornym
fietom.
Ludynu otoczyw weetenkyj siajuczyj oreo. Wid nioho strumeni energiji popynuy do wychoru. Zjawyysia jaki punktyrni obrysy, stowbur derewa, wity, ystia, bakytni kwity. Wia z Wiktorom dywyysia mow zaworoeni na czakunkyj metamorfoz.
A derewo zrostao strunke, kazkowe, miniao barwy, pohojduwaosia w newowymomu rytmi.
Po prekrasnomu j napruenomu obyczczi Ludyny probihay poumjani chwyli. ystia derewa zatripotio. U prostori prounay krysztaewi akordy meodiji. Na witti iskryysia kwity-zirky, rozkrywaysia tuhymy spiralamy, znykay, znowu naroduwaysia.
Nareszti Ludyna znowu hlanua na hostej.
Ce prykad naszoji tworczosti. Moete ujawyty, jaka potribna napruha, szczob
sotworyty take jawyszcze? Ae cej prykad dytiaczyj.
Ludyna zahybyasia pohladom w nebo, w azurnu bezkrajnis, zdawaosia, szczo
w jiji oczach merechtia gaaktyczni spirali.
Moe, zhodom wy zbahnete massztaby naszoho yttia. Iz hybyny zemnoji szkaraupy tiako zrozumity cilnu buttiewis. Wse pozadu poszuky sensu buttia, orstoke
zmahannia, szczo pohynao syy naszoji ewoluciji w nyczych sferach, boroba za dobrobut. Nyni my spiwtworci bezmirnosti. Formujemo soncia, panety, dajemo impulsy
dla nowych ewolucij, dopomahajemo moodszym bratam doaty chaszczi reczowynnych
abiryntiw, psewdonaukowu pawutynu, mistyczni pastky, iluzorni prynady wyhadanych erciamy edemiw. Zawdannia Ludyny grandizne, prekrasne: zjednaty lubowju
wsiu bezmenis U radisnu symfoniju buttia! Czy choczete staty spiwtworciamy takoji
kosmicznoji pisni?
Brate! schwylowano skazaa Wia, i jasni oczi jiji potemniy. Te, szczo my
pobaczyy, egenda, kazka, kosmiczna misterija. Ce czudopodibno. Prote na Zemli,
zwidky my prybuy, szcze panuje rozbrat i lu, szcze llesia krow u wijnach, szcze kydaje
na kwituczi nywy ti jadernyj mecz. Poriad z osiajanniamy i tworczoju radistiu panuje
sum i znewira, widczaj i samota. Ne wsi ludy szcze maju moywis tworyty i nawi
whamuwaty hood szmatkom chliba. Rady Zemli, rady jiji zwilnennia my prahnuy w
prostir, szczob osidaty drakona rozbratu j za, szczob prynesty ridnij paneti nowi syy
j moywosti. Czy mona nam zwidsy wernutysia znowu na Zemlu, szczob dopomahaty
ludiam dijty do mohutnich werszyn piznannia? Tam due potribni jasnyj rozum, widdane serce

 Wy ne rozumijete, czoho choczete, sumowyto skazaa Ludyna. Jak wy zmoete tam yty w onowenych tiach? Chto wy budete dla Zemli? Dywni pryszelci, wohniani istoty, szczo woodiju nezbahnennymy syamy. Wy tiaitymete nad ludstwom,
budete sijaty strach i zabobony. Zemli potribni ne nowi bohy, a bijci. Riwni pomi riwnymy. Czy rozumijete ce?
Newe ne mona niczoho zrobyty? peczalno proszepotia Wia.
Ludyna promowczaa. Ta na jiji obyczczi hraa weseka, radistiu prominyysia
oczi. Z nadijeju dywyysia na neji Wia z Wiktorom. Dzweniy tychymy akordamy czakunki kwity na derewach. Krulay w bezdonnomu dywokoli ptachy. Nareszti Ludyna
poruszya mowczanku.
Mona.
Mona, szczasywo widhuknuasia Wia.
Wiktor radisno zasmijawsia, obniawszy diwczynu za peczi.
Mona, powtorya Ludyna. Ae ne w cych tiach. Wy powynni znowu narodytysia na Zemli. Jak zwyczajni ludy.
Ce moywo? wraeno zapytaa Wia.
Tak!
Ae my ne budemo pamjataty toho, szczo baczyy tut, tycho promowyw Wiktor.
Prawda, wy wse zabudete, abirynt waszoji pidswidomosti pohyne znannia pro
nasz swit. Wy stanete zwyczajnymy dimy. Ta poumja sercia, woho lubowi, prahnennia do piznannia znowu j znowu powedu was na werszyny buttia. Wyriszujte ! Czy
powertajete na Zemlu?
Ja powertaju! radisno skazaa Wia.
My powertajemosia! promowyw Wiktor, micno styskujuczy jiji ruku.
Jichni obyczczia osiajay rubinowym promenem najwyszczoji napruhy. yce Ludyny buo uroczyste i czomu suwore. Wona tycho promowya, i una tych sliw pokotyasia w bezkrajnis:
Do zustriczi, brattia!
Byskawycia rozkrajaa prostir, z hurkotom rozlitawsia na bezlicz uamkiw, na wychori zorianych spiraej czudesnyj swit mriji j lubowi. Popywy w gaaktycznij bezodni
barwysti suzirja, roztanuy. A potim zjawyasia w kilci imystoho oreou neweyka smarahdowa paneta.
Chmary, chmary. A pid nymy okeany, lisy, hory. Wse znajome do sliz.
Spokijna szyroka rika, hraje chwyla na bakytnomu pesi. A dali uky, kwity na
nych.
Wia poczaa wtraczaty swidomis. Szcze zapamjataa kwituczi sady, eeku w syniomu nebi. Usmichnuasia ade ce eeky prynosia ditej dla mam. eeka siw na
strichu budiwli, zakekotiw zakyczno
A u weykij switlij paati mooda inka pytaa w likarky:
Chto? Chto narodywsia?
Diwczynka. Jak nazwete?
Wioju, usmichnuasia maty. Na pamja pro tu, sawnu szczo pisza wid
nas

Drue, ty, szczo czytatymesz oci notatky, prychyy such do hoosu mudroho mowczannia. Pora nam poczuty hoosy daekych switiw ponad hromochkymy, orstokymy
hoosamy mynuych wikiw. Pora dla lubowi, kotra maje osiajaty pryjdesznie mudristiu
szcze nenarodenych ditej, cych czariwnych hostej z kraju Tajny.

Wili nezabarom wypownysia dwadcia lit. Wona mrije staty uczytelkoju. Szczo ,
formuwannia kosmosu duszi w naszu epochu, moe, waywisze polotu w daeki swity.
Ta j de wony ti daeki swity? Na widstani prostiahnenoji ruky, jakszczo zumity widczuty j widkryty napriamok prawdywoho poszuku.
Ja teper dumaju, jak znajty Wiktora? Win de te narodywsia, wyris, stukaje w
stiny switowoho abiryntu. A wtim, ce we ne nasza turbota kochani sercia pospiszaju
nazustricz odne odnomu, jak dwa potunych magnity Szczo zupyny hirkyj potik, koy
win prahne do moria? Niszczo Bu-jaki skeli, bu-jaki prirwy budu podoani!..

Tij, kotra wiczno jde nazustricz, z lubowju

pryswiaczuju.
Awtor

UCZYTEL. Zoseresia, o mij czea, zahybsia w nadra duchu i daj widpowi: chto
u switi najbilszyj samitnyk?
UCZE. Sonce, o Gurudewa!
UCZYTEL. Jak te moe buty, mij czea, szczob Sonce poweytel usioho ywoho,
nasz bako j switocz buo usamitnene?
UCZE. O Gurudewa! Sonce napojuje promenem konu byynku j atom, pronykaje
w konu klitynu j serce, w rozum i nawi nerozumnis. Ta mynaju nezmiriani cyky
czasu, i usamitnene Sonce de ne didesia, koy zjawysia heroj, jakyj widnajde w sobi
munis i lubow, szczob pronyknuty w soniaczne ono j narodytysia znowu. Wohnianu
Bramu widkryto, i toj szlach sudeno konomu, chto zi smichom widkyne maru smerti.
Czy prawylno ja myslu, o Gurudewa?
UCZYTEL. Promi Istyny torknuwsia twoho sercia, kochanyj czea. Daj obniaty
tebe! Wwijdy w poumja moho sercia. Widnyni j nawiky ty SYN SONCIA. Radujsia,
radujsia, radujsia, Peremoe Mary Smerti!

Ty pryjdy, Nepowtorna, na steku moho porywanaja.

Ty stupy u koysku mojeji duszi.
Ja hotuju dla tebe poczatok nowoho switannia,
Toji kazky, kochana, jaka ne laha u wirszi.
Dowhi noczi i dni, a tebe wse nemaje, nemaje,
W skelu sercia wdaria gaaktycznyj prybij
Moju duszu ochopluje tuha bezkraja,
Rozhortaje u wicznis trywohy suwij.
De ty, de? Czy pryjsza ty na Zemlu iz kazky?
Jakszczo ni to nawiszczo ja w chaszczach yttia?
Bez oczej twojich nicz, samota bez adanoji asky,
A bez sowa twoho nebuttia.
Pryety, Nepowtorna! Mynaju sekundy-stolittia,
Byskawyci nebesni obpaluju serce moje.
Ja czekaju tebe nad bezodneju switu,
De bezalisnyj ptach Prometeja kluje.
De ty, de? Bronzowiju naprueni mjazy,
Luta wtoma bajduistiu duszu wbywa.
Ty pryjdy i wohnem u ohoene serce wrywajsia odrazu,
Szczob buy nepotribni sowa!
Ja todi rozirwu najdrewniszi u switi kajdany,
Skoychnesia wid achu Krywawa Hora!
Prylitaj, Nareczena moja, na wesilne switannia
Nam pora Nam pora

Z szczodennyka Sergija Horenyci

Szczo zi mnoju dijesia?
Serce wibruje u nezrymomu potoci jakoji energiji, widhukujesia pa koywannia
chwyl i wodokrutiw newidomoji riky, boy i pacze, czoho adaje, kudy porywajesia,
a swidomis niczoho ne moe zbahnuty, pojasnyty. Nu czoho meni treba? Maju cikawi
naukowi eksperymenty, neosiani perspektywy doslide. A moje hybynne jestwo newdowoene.
Dywowyne stworinnia ludyna. Paradoksalne i nezjasowane. Drewni kazay:
wine pryrody abo tworennia. Kwitka substanciji. A moe, nawpaky? Ne kwitka, a rana
materiji? Jiji muka. Koy wona wylikujesia? Koy zaywe?
Aogiczni dumky rozpyraju mozok, zmuszuju rozputuwaty zaputanyj z prawiku
kubok tajiny. Chto zawdaw strasznoho udaru switowij substanciji, zmusywszy jiji tworyty nezliczennu awynu form i jawyszcz, prahnuty w zapamoroczywu, boewilnu daynu, szukaty te, czoho, moe, wzahali ne mona znajty? Fakty astronomiji, fizyky, antropoogiji j psychoogiji splitajusia w taku fantasmahoriju, szczo hodi wkasty jich u
hotowi schemy i tradycijni ujawennia. Nawi relatywizm ne dopomahaje czasom osmysyty, zbahnuty te, szczo otoczuje nas zwidusiudy abo wyrostaje z tajemnyczoho jadra
wasnoji swidomosti.
O nebesnyj okeane, czomu odwiku mowczysz? Jaka newidoma kosmiczna buria

probudya tebe? Czomu ty poczaw hniwno kotyty buruny buttia w metagaaktycznych

prostorach, kydaty pinu yttia u prymchywyj, kaejdoskopicznyj polit? Czy ne kraszcze
buo b tobi spaty u wseenkomu spokoji, koychajuczy w neosianomu oni miridy zeren nenarodenoho yttia? A tak poonyw sam sebe pastkoju czasu, drewnioju pawutynoju Chronosa, i borsajeszsia w nij, pacze barwystyj meteyk-efemera. A wse-taky ni,
ne meteyk! Widczuwaju w sobi strachitywu syu, jaka doriwniuje potuhoju syam zirok
i gaaktyk. Znaju: muszu rozhadaty dywowynu tajemnyciu. Prychowane znannia trywoy, bentey, rozrywaje. Ja niby loch, naczynenyj dynamitom. adaju iskry pidpau
i strachaju jiji. De , koy zjawysia bahosowennyj obrij rozkryttia?
Prokynuwsia w trywozi j neczuwanij radosti. Takoho szcze zi mnoju ne buo.
Dywnyj son. Czy ne son? Jaskrawe wydinnia, szczo perechopyo duch. Uwimknuw swito. Czetwerta hodyna noczi. Ne mou zasnuty. Treba zapysaty.
Snyo, nemowby ja wtikaju po hostrych skelach wid jurby worohiw. Ne mou zupynytysia, bo odrazu wpadu, i sotni spysiw ta mecziw poszmatuju tio, kynu do bezodni, de kuboczasia tumany i hrymoty burchywyj potik. Wyszcze, wyszcze. Poczaasia kamjanysta pustela. Ni trawynky, a whori palucze sonce. I tysza motoroszna
w swojij nebuwaosti. Worohy pospiszaju za mnoju neczutno, niby towpyszcze tinej.
Peresliduwaczi znaju: zdobycz ne wtecze. Ostanni kroky. Poperedu prirwa, za
spynoju wbywci, u serci jakych nema alu. O porucz wystup skeli, do jakoji ja tulusia
znemoeno. Whori prynyszka bezodnia czornoho neba, szczo bajdue dywysia na
moju dramu. Byskaju zowisno eza mecziw, wistria spysiw. Ostannij podych!
Ae czomu ja maju zahynuty? Czomu w oczach peresliduwacziw paaje taka ahucza nenawys? Szczo jim das moja zahybel?
Ja ne choczu, ne mou zahynuty. Ja newmyruszczyj. Sonce, szczo paachkoty u
mistycznij czornoti neba, to moje serce. Daeki trudari na owtijuczych nywach zi
mnoju. Chto moe znyszczyty mene?
U mojich hrudiach spaachuje bahriane sonce. U burianij dynamici myttiewoho
wybuchu rozhortajesia fejerycznym wijaom, hraje wsima koloramy spektra owtym,
synim, zeenym, fietowym, siaje slipuczym biym koom, roztopluje moje tio i kotysia
urahannoju awynoju uwsebicz, spopelajuczy worohiw.
I dywo dywne. Ja ywyj. Ja ne znyk. Ja naroduju nowoju istotoju, niby kazkowyj
ptach z jajcia. Ja baczu sebe ultrafietowym ptaszeniam, widczuwaju, szczo newymirna
pryroda moja kochana maty daje meni nowe buttia. Widnyni ja dytia swobody.
Z szeestom rozhortajusia krya. Z konym pomachom wony rostu. Ja pronykaju
w newymirnis. I take szczastia zaywaje moji hrudy, taka wdiacznis wseenkij materi,
szczo ja wid radosti paczu i kryczu u bezkonecznis:
Spasybi, mamo!
Nichto we ne znyszczy mene. Ja u wsiomu. Wse w meni. Ultrafietowe
ptaszenia swobody wyruszaje w neskinczennyj polit
Zwidky take wydinnia? Chymera, ae jaka radisna. Fantazija, ae czomu wona zayszya widczuttia realnosti?
Symwoy, symwoy Skilky kodiw prychowano w pidswidomosti, nadswidomosti
ludyny. Wsia pryroda kod. Bezupynne rozhortannia jakoji programy, newmoymyj
potik pryczynnosti. Jake zerno prychowano w ludyni? Szczo maje wyrosty z nioho?
Teper ue ne zasnu do switanku. Kryo neskazannoho torknuosia mene, budu suchaty widunnia neczutnoho hoosu. Moe, potim stane hirko, sumno, szcze wacze, ni
ranisze, ae znaju odne: nebuwae w nas.
Ja pokochaw. Sum? Jaka durnycia. Pesymizm? Homin rozadnanoji duszi. O
wono kochannia. Ja pereczytuju poperedni storinky i smijusia. Naszi rozczaruwannia, wseenka skorbota, peczal ysze poszuky pownoty. A pownota to kochannia.
My szukajemo w neskinczennosti. Miriajemo czas miridamy rokiw. A zawerszennia poza massztabamy. Meteyk i kwitka. Maty i dytia. Chope i diwczyna. Poet i

pisnia.
Jak ce staosia? Skilky czasu mynuo? Ne znaju.
Buw noworicznyj weczir. Wesee bezaddia. Oczikuwannia dwanadciatoji. Chto
tanciuwaw, chto smijawsia, chto hotuwaw na stoach tradycijnu weczeriu. A ja w hurti
chopciw ta diwczat wiw rozmowu pro su czasu. Nestrymno ruchaysia striky, nabyaysia do umownoji mei. My howoryy. Pro szczo? Teper ce ne maje znaczennia. Fiosofki abstraguwannia. Ja zbahnuw: mona zbuduwaty neskinczennu awynu modeej.
I kona pretenduwatyme na prawo perszosti, pa wyklucznis istynnosti. Bezmenis
moe wmistyty skilky zawhodno warintiw hipotez czy teorij, jak skulptor moe wylipyty z hyny bu-jaku formu.
Nabyaa piwnicz. Hosti siday za stoy. I todi wona wbiha do kimnaty. Wnesa
podych morozu, iskorky snihu, widhomin wuyci. Rozdiahaasia, wybaczaasia, szczo
howorya hospodyni, znajomyasia z hostiamy. A ja mowczaw i dywywsia na neji. I wona
te ne zwodya pohladu z mene. Prymowka, prykusya nyniu hubu, niby zhaduwaa
szczo.
Jiji posadyy nawproty mene. Hodynnyk byw dwanadciatu. Szumuwao szampanke. Ja baczyw ysze szyroko widkryti oczi jasno-siri, serjozni. My, mowczky torknuwszy keychamy, wypyy. Hosti ementuway. Czuysia spiwy, rozmowy. A mi
namy pywa tysza.
Potim buy tanci. Wona w pari z jakymo junakom ehko j gracizno tanciuwaa
szczo suczasne, ekstramodne. Ja dywywsia na neji i pyw swij spokij, jakoho ne widczuwaw tak dawno, wid dytynstwa. Newe ja znajszow pownotu? Newe ce tak prosto?
Ae czomu prosto? Ne choczu hadaty. Ne choczu mudruwaty.
Chaj bude prosto.
Wona pidijsza. Wymowya swoje imja. Wita. yttia. Dywysia, dywysia w moje
serce swojim prozorym pohladom, dywne, czariwne stworinnia.
Ja du was dawno
Ja szukaa was, prosto widpowia wona.
Prosto. Jak krapla doszczu na sprahu kwitku. Jak rankowyj promi soncia
na rosynu. Tak prosto.
Mynua noworiczna nicz. My jszy zasnienymy wuyciamy Kyjewa, mowczay. Inkoy zupyniaysia. Zustriczaysia pohladamy, usmichaysia bezmowno. I znowu jszy.
Wona meszkaa bila botanicznoho sadu. Zupynyysia bila jiji budynku.
Szczo teper bude? zitchnuw ja.
Bude? dzwinko zasmijaasia wona. Staosia!
Szczo?
O wy, chodiaczi kibermaszyny, artiwywo skazaa Wita. Maeseka skorbotna rysoczka laha bila wust. Wse wam, czoowikam, treba pojasniuwaty
Ni, ni, ne treba. Ja zbahnuw.
Ja pociuwaw jiji. Wona zapluszczya oczi, niby prysuchaasia do swoho widczuttia. I ne stao snihu, zirok, probem czasu j prostoru. Zamknuwsia swit radosti.
Kadu pero. Ne choczu bilsze pysaty. ytymu w switi bezkonecznoho szczastia.
Moe, ce i je ote narodennia, jake ja pereyw nedawno wwi sni? Mene peresliduway
potwory, a ja teper wybuchnuw kochanniam i eczu u tajemnyczi sfery Pownoty! Jakbyto!..
Szczo zi mnoju? Ja znowu niby padaju. Bil u serci. Sum u duszi. Koy ce staosia?
De podiasia pownota?
My buy razom. Najntymniszi dotorky, najniniszi obijmy, jiji sabijuczyj hoos mi
chwylamy nestiamy. I potim maje neczutnyj ehit soromu. Ne zbahnu
Newe wsia grandizna fantasmahorija kochannia ysze prelud do zaczattia,
jake potribno pryrodi? A ninis, a misterija jednannia to ysze refeksy? O nebo! Chaj
ce bude ysze chymeroju moho wtomenoho rozumu.

Bezlicz podij. Zachyst kandydatkoji. Pojizdka w Haahu na sympozim. I moji

tiaki rozdumy, moje horinnia na wasnomu wohni. O art pryrody, newidomoho eksperymentatora, jakyj stoji za naszoju spynoju! Jak pozbutysia protyenostej, szczo stanowla su naszoho jestwa? Ta j czy potribno ce? Buduju kosmogoniczni teoriji, j ne mou
rozwjazaty probemy wasnoho poczuttia. Relatywizm u switi mikroczastok. Tobi za
ce day stupi kandydata nauk. A jakyj naukowyj stupi ty majesz za doswid u switi
kochannia?
Kryanije pohlad kochanoji. Czomu?
Use czastisze wona widwody pohlad. Czomu? Chiba szczo zminyosia w meni?
Czy inoczyj mikroswit ue chocze inszoho demirha? Bezumstwo.
Wtim, breszu. Ne ysze wona zminya. Ja te. Nema we tijeji nowyzny, jaku ja
widczuwaw pid czas perszych zustriczej.
Ja tilky teper diznawsia, szczo w neji s czoowik. Najdawnisze te, szczo mene ce ne
wrazyo. Boe, jaka nedoskonalis stosunkiw. Nawi u switi fory i fauny wse nabahato
prostisze, prekrasnisze i weycznisze. Kwitka i promi soncia. Kochannia ebediw. Wony
wmyraju, koy hyne odyn z nych. Tam nema probem, tam najpownisze zawerszennia.
Spilnyj polit, spilne hnizdo. Su i dija nerozdilni.
Choczesia zabuty pro wse, szczo buo. Jakszczo prekrasne pryweo do padinnia, to
nawiszczo wono?
Ranisze na konyj mij pokyk wona etia na kryach. Teper: Ne mou, Zawtra
ne dzwony meni, czoowik bude wdoma, Ne rozmowlaj zi mnoju nino po teefonu
Posuchaj, Sergiju! Ne wdawaj z sebe heroja meodramy. Wse ce rezultat twoho
bezsylla. Ty ideju kochannia zrobyw dominujuczoju. A moe, ce ne tak? Moe, cia ideja
wzahali ne maje nijakoho znaczennia u wyriszenni smysu buttia?!
Mudruju. A serce pacze. My bilsze ne zustrinemo. Czorni ruky widczaju styskaju
mene. Miljardy ludej na paneti, a nichto ne rozraje, ne wtiszy. Jaka straszna kara buty
ludynoju. Ciyj swit lahaje na twoji peczi, i ty powynen nesty joho, karatysia.
Maju wyriszyty probemu czasu. Newbahannyj potik zabyraje wid nas use najdorocze, najswiatisze, a my sydymo na joho berezi abo pywemo w joho burchywych
chwylach i skadajemo liryczni ody. Wid Prometeja do naszych dniw. Widnyni do
wicznosti. Chto powynen poczaty.
Chiba ne kryczy we swit, usia neskinczennis u wjaznyci Chronosa, w joho newsytymomu czerewi?
A najhucznisze woaje Ja czutywe, nine, bolisne Ja ludyny. Radis i tragedija buttia. Su swidomosti, jiji poczatok i kine. Alfa i omega. Nezamne, chystke, neruszyme j pynne. Zwidky wono zjawyosia? De buo do toho, jak STAO BUTY?
Inkoy meni zdajesia, szczo ja zhaduju. Jakyj nebuwayj polit mi zoriamy j tumannostiamy. Ja pamjataju szlach newymirnyj. Nemow stria wohniana, pronyzuje
moja su metagaaktyky ta megaswity, szczo marewom, miraamy myhotia dowkoa
neskinczennoji puti. Chto ja buw? Moe, promenystyj akord wseenkoji symfoniji,
moe, promowene bezmirom sowo, jake szukao sobi wyjawu u oni prostoru? I o wono
wtomyosia wid polotu, wid swojeji neskinczennoji wahitnosti, zachotio spoczynku. Ja
pobaczyw pryjemne sonce, zeenu pryjaznu panetu, zatysznyj swit ludej, kwitiw i ptachiw.
Czomu tak odczajduszno kryczaa dytyna, wchodiaczy w swit, de nasmiszkuwato
zawyway chersonki stepowi witry i nad merzoju zemeju zrywaasia chuha? Moe,
moja su zbahnua, szczo ne treba zupyniaty polit sered zirok i tumannostej?!
Pizno! Newbahanno muruwaasia wjaznycia z kistok, mjaziw, krowi j najtonszych
nejroniw. Budiwnyk yttia pospiszaw poonyty mandriwnyka bezmiru, dytynu nezrymosti. Spownena tepoho mooka hru zatknua woajuczyj rot. Use, anciuh konecznosti zamknuwsia! Ty we ne woodar kosmicznych prostoriw, a bezpomiczne dytia Zemli

Spywaju dni. U powsiakdennomu wyri yttia ja inkoy zabuwaju pro newbahannu meu, jakoji achajusia ludy, nazywajuczy smertiu. Szczo tam za neju?
Kine? Kine czoho?
yttia wyruje. Ne daje zbahnuty samoho sebe, zahybyty u najpotajemszsze. Stij!
Ja widnyni ne damsia twojij nawalnij chwyli, drewnij bezalisnyj Chronose! Ty bilsze
ne obdurysz mene barwystymy asztunkamy lubownoji wystawy.
Choczu znaty prawdu pro sebe, pro tebe, pro swit, jakoju hirkoju wona b ne bua.
Znaju: ty nasmichajeszsia nadi mnoju.
Wse pidkoryosia twojij tyraniji. Zori, panety, gaaktyky, megaswity, atomy,
ameby, kosmiczni kataklizmy, teoriji, nezliczenni formy yttia. Ken na kraju asfaltowoho majdanu, a z nioho zlitaju sotni, tysiaczi preharnych litaczkiw-helikopteriw.
ehki, czariwni stworinnia, szczo nesu u sobi zarodky bezliczi keniw. Maty-pryrodo!
Nawiszczo taki bezhuzdi wtraty? U mertwe pokryttia wijaty ninu yttiewu po?
O de twoje torestwo, Chronose! I ysze duch ludyny ne zdajesia tobi. Ty nenawydysz
joho, lutyj Chronose, bo, koy ludyna widkryje wsi tajemnyci buttia, ty szczeznesz, jak
mara.
Znaju, szczo mrija duchu nedosiana, doky nema jednosti, doky bezmir kekocze
chaosom i woroneczeju. I tomu ty nasmichajeszsia, tomu ja czuju twij wadnyj hoos
znewaywyj, zwerchnij:
Mizerija, iluzija pryrody. Pina moho okeanu. Ty smijesz zwesty hoowu dla zapereczennia? Znaj e, szczo j twij protest moja hra. I twoje Ja ysze wypadkowis
u chymernomu spetinni mojich weetenkych peretwore.
Chto das widpowi? Bez ironiji?..
Kwitka prorostaje z zerna, stebo iz zerna, plid iz zerna. Zowni ysze promeni soncia, woda, powitria. A pryczyna i naslidok u zerni. I zahadka. Ja w meni
samomu. Piznaj sebe. Dawnij, mudryj, bezsmertnyj zapowit. Ae skazaty ehko. A de
toj kinczyk nytky, szczob schopytysia za nioho?
Doky ne rozwjau cijeji motorosznoji zahadky ne zaspokojusia. Tysiaczolittia
byysia ludy ob stinu Chronosa, potraplay u nenaerywe czerewo, hynuy u moroci nebuttia, woajuczy do tych, jaki yszyysia u switi:
Dumajte, borisia!
Dzwonya Wita. Kykaa. Ja ue chotiw zabuty wse, etity do neji. Znowu widczuty tepo inoczych ruk, zahlanuty w jiji prozori oczi, suchaty trywonyj szepit. Ne
choczu! Jakszczo nemaje w obijmach radosti, he z tych obijmiw! Wony staju kajdanamy.
Na tim boci teefonu pywo kryane mowczannia. Prostir ue ne maw znaczennia.
Nas rozdilao bilsze ni prostir.
Moe, koy strinesia MOJA? Moe, todi. Ach, durnyku! Pradawnia egenda Patona moroczy usim wam hoowu. Rozdieni poowynky. Szukajte, szukajte! Zywajte u
ahuczomu porywanni, a potim neszczadnyj Chronos skorystajesia rezultatom waszoji
intymnosti: zmusy krutyty koeso switu waszych naszczadkiw. I tak bez kincia. Doky
ne pryjde nowyj Paton, szczob prohoosyty nowu ideju.
Probacz, genilnyj wczytelu! Ja ne powstaju suproty tebe, a ysze choczu dopownyty tebe. Ne na poowynky rozdiyy wseenku jednis orstoki bohy, a na bezlicz stradajuczych czastok. Okean form. Powernuty jim jednis o jake zawdannia pered ludynoju. Polubyty inku prostisze. Treba polubyty nezmirnis i wmistyty jiji w swojemu serci
Proszczaj, Wito! Pacze moje zwyczne, ludke, zemne Ja. I spokijno zawmero kosmiczne. Spokijno? A moe, breszu? Jak prosto ty rozdiyw sam sebe na zemnoho j
kosmicznoho. Kosmos widdzerkalujesia w konij rosyni, w zinyci konoho oka,
skazay drewni mudreci. A ty
Dosy. Dosy ogicznoji pawutyny Suche kacannia wailcia aparata. Technika

dwadciatoho wiku. Jak ehko wona zjednuje i rozjednuje duszi. Podarunok Chronosa. I
woho zwody z neba na zemlu. Many. Poony. Regamentuje zustriczi i rozuky.
A serce boy. Rozum ne moe joho zaspokojity. Wono nezaene. Boy, moje serce,
boy!
Z czoho poczaty analizuwaty, syntezuwaty?
Swidomis? Tak. Ae ce ne wseosiane znariaddia. To ysze prominczyk u bezmenomu spektri piznannia. Okrim analitycznoho, je bahato inszych ue widomych i
szcze newidomych. Piznannia switu chudonie, naukowe. Isnuje baczennia religijne, dorose, dytiacze, spryjniattia utylitarne, bajdue, radisne, pesymistyczne. Mynue nahromadyo bahato zeren piznannia j ujawy pro swit. Treba rozhlanuty wse, szczo dosiane.
Czy je sered nych yttiedajni?
Knyha buttia. egenda pro Adama i Jewu. Demirh twory ludej, szczob naselay
panetu, szczob panuway nad switom i lubyy joho. Szczo , i taku hipotezu slid maty
na uwazi. Modeluwannia ewoluciji. Mohutni kosmocywilizaciji spromoni zdijsnyty panetarnyj eksperyment. Wse w znanni materiji. Ae nawiszczo? Miljony rokiw stradnykoho yttia boroba zi stychijamy pryrody, wijny. Potoky krowi, wjaznyci, wohnyszcza inkwizyciji, smer miridiw newynnych jak wyprawdaty takyj eksperyment?
Jake serce powynne buty w demirhiw, szczob wono ne rozirwaosia wid achu i alu?
A wtim, al to, moe, ysze refeks naszoho samozbereennia? Ade my ne alijemo derewo, kami, eksperymentujuczy? Ba, nawi twaryn ne alijemo, chocz wony j
due schoi na nas. Ote, w tych miticznych demirhiw moe buty wzahali widsutnie
poczuttia alu j spiwstradannia? My dla nych eksperyment. Naszi boli, muky, krywawi wijny i poszuky istyny ysze eementy pewnoji reakciji, jaki wony staranno wywczaju, de wykorystowuju. Ohydno! I znowu ohydno dla nas. A jakszczo jdesia
pro hoyj inteekt?
Todi probema Chronosa ne w naszych rukach. Czas ne moe buty podoanyj.
My wjazni. Nemaje prostoru dla wteczi, bo za stinamy wjaznyci nema buttia. Nasza
moywis powzannia u spiralach hiperprostoru. Prach ty je i w prach powerneszsia. Drewnie proklattia. Newe w niomu istyna? Newe wsia probema ne torkatysia jabuka piznannia dobra i za? Buty smyrnekymy rabamy demirha, yty instynktamy, buty w zahodi z faunoju j foroju?
Ni, zayszu poky szczo ciu hipotezu. Tut bezwychi. Jedyne, na szczo maju nadiju jiji prychylnyky, zamyrennia czerez smyrennia, pokoru, pownu widdaczu sebe
na mylis demirha. Todi yttia w switi radosti j pownoty. Ae jakoji pownoty, jakoji
radosti? Znowu bez swidomosti, znowu w imli instynktu, de ne mona bude rozpiznaty,
chto ty je wilnyj duch czy eement kosmicznoji kibermaszyny?
Ni, ni! Treba jty dali. Schid zayszyw nam bahato symwoliw i doktryn. Czy nemaje
sered nych nowych zeren piznannia? Drewni due bahato mirkuway nad probemoju
czasu i te namahaysia zwilnytysia wid joho anciuhiw. Brahmanizm, dajnizm, buddyzm. Wsi wony zayszyy grandiznu kosmogoniju i wraajuczyj antropohenez. Wedanta pidwea pidsumok, zdijsnya syntez.
W okeani wicznosti pywe tysiaczohoowyj Zmij Szesza Czas. Na niomu drimaje
Wisznu sukupnis i su yttia. Inkoy suworo peridyczno z joho ona wyrostaje,
rozkwitaje czariwnyj otos Buttia, a na niomu sydy twore switu Brama. Mynaju
neskinczenni kalpy biljony rokiw kosmicznoho rozwoju. Zarodujusia i wmyraju zoriani skupczennia, spaachuju i zhasaju panety, zjawlajusia i bezslidno szczezaju
ywi istoty, ludy, bohy, asury, cywilizaciji, carstwa, mesiji, awatary, kszatriji, pariji,
raby i woodari, kochani i bezdomni, mudri i bezumni. Wse, wse, wse hyne w neskinczennych spiralach eoniw, i nawi werchownyj Brama wmyraje, koy kinczajesia joho
sto rokiw, newymirnyj dla zemnych obczyse wik, i todi wjane nebesnyj otos, porynaje w ono Wisznu. Znowu newymirnyj okean wicznosti, a sered nioho bezsmertnyj Szesza z drimajuczym bohom na spyni.

I tak bez kincia. Bez wymiru. Bez smysu. Tak jem. Tak bude.
Jedyne proswitennia metempsychoz, ideja perewtiennia. O ty had, ptach, korowa, kaan. Tobi tiako, ty powzajesz po zemli, ty stajesz ertwoju adibnoho chyaka,
ae spodiwajsia, moysia tworcewi suszczoho Brami. Ty zmoesz w majbutti narodytysia ludynoju. A projszowszy wdao szlach ludyny, moesz pidniatysia do carstwa dewiw-bohiw. Ae j tam tebe pidsteree wicznis. Nasooda wymahaje widdaczi. Nemynuczyj rytm wzajemozaenosti kyne tebe do carstwa rakszasiw-demoniw, de ty spokutujesz cyk nebesnoji nasoody. I znowu czerez carstwo mineraliw, rosyn i twaryn do
ludkoji ewoluciji
Motoroszna doktryna. Ae, sprawdi, treba jij widdaty naene. We tysiaczolittia
tomu mudreci Indiji widczuy newyczerpnu i bezalnu su Chronosa czasu. Doky ty
w joho potoci niczoho buduwaty chymery. Ty ysze czastka na joho chwylach, klityna wseenkoho organizmu.
Wpersze powstaw proty despotiji Chronosa munij Hautama. Win prohoosyw
ideju swobody. Ne borotysia zi switom Bramy, a wyjty z nioho. Kudy? U newidomis!
Jak widczajdusznyj mandriwnyk na bahekomu czownykowi w more. Szczo tam, za
obrijem? Moe, czariwnyj ostriw? Moe, nebaczeni lisy i kazkowi ar-ptachy? Moe, urahan i zahybel u bezdonnij prirwi okeanu? Chaj! Aby ne tut, de wse tak ostohydio, de
wse wywireno, jak rytmika piszczanoho hodynnyka, szczo joho raz u raz perewertaje
doswidczena ruka kosmicznoho weetnia Szeszi.
Jak poboroty despotyzm Chronosa? Jak wyjty z joho pastky?
Widkynuty wsi adannia, skazaw Hautama. Rozrubaty kompeksy prahne.
I todi ruka Mary ne zachopy tebe. Ty znowu zilleszsia z okeanom swobody, wyjdesz iz
switu form.
Prekrasno! Ae ce wtrata indywidualnosti. I potim, chto dowede, szczo twoja energija ue w stani pasywnosti ne bude wykorystana swidomym czy neswidomym
demirhom dla nowoho impulsu yttia, szczo wona ne bude krutyty insze koeso switu?
Nema takoji garantiji, doky tym garantom ne bude twoja swidomis. Ote, zbereennia
indywidualnosti najpersza neobchidnis. Neswidomyj boje ne boje. Pasywnyj boje ne boje. Win ertwa, win zdobycz Chronosa.
Piznisze bezlicz okultnych, mistycznych mysyteliw wdoskonayy, osuczasnyy
schidni doktryny. Gigantki manwantary ewolucijni cyky projawennia i praajji,
widpoczynky kosmicznych stychij stay potribnymy ysze dla peridycznoho prochodennia nezliczennoji awyny monad, szczo nabuway w switach form neobchidnyj doswid. Semeryczni cyky panet, switiw buy neobchidni dla wdoskonaennia, prydbannia
doswidu, szczob z tymy zdobutkamy nareszti powernutysia do Absolutnoho ona, jak
powertajesia z kwitkowoho pola bdoa z soodkym nektarom.
Pomi tymy krajnimy punktamy isnuwao bezlicz sfer astralna, mentalna, budchiczna i bahato inszych, we nezbahnennych. Tam pisla smerti duchownyj kompeks
ludyny prochodyw peridy widpoczynku, kary, nahorody, pidbywaw pidsumky, panuwaw majbutnie fizyczne yttia.
Szczo ! Prekrasno. Wse dosy rozrobeno, ogiczno, moe, nawi sprawedywo. Teorija Karmy sprawedywoji diji ta zakonu pryczyn i naslidkiw dopowniuwaa cej
switohlad. I ne treba nijakych bohiw, cia doktryna tisno zmykajesia z materilizmom,
z idejeju rytmicznosti buttia.
Ae czomu duch zapereczuje proty takoji wykinczenosti? Czomu dychaje motorosznistiu wid weyczawych kalp i manwantar? Szczo moe duch, jakyj narodujesia z Absolutnoho ona, wziaty wid aluhidnoho switu form, de win e-e powzaje u pimi
instynktiw ta nikczemnych probyskiw inteektu? I szczo moe daty doswid materilnoji
sfery dla nadprostorowych, nadczasowych koordynat?
I znowu bezwychi. Nemoywis staty nad czasom, nad drewnim Chronosom.

Chaj nawi ja koy-nebu stanu bohopodibnym tytanom, ae budu zapriaenyj u wseenku rytmiku. Newe drewni mudreci ne zbahnuy cioho?
Samadchi? Transcendentne zyttia z jedynym poem buttia? Neporuszne tio, oskaeni zuby, baenna posmiszka. Harazd! Chaj ty siahnuw potoku baenstwa, a inszi? A
miljardy twojich bratiw? Czy widkryw ty jim baanu steeczku swobody? Czy daw dokaz
prawdywosti tijeji steeczky, okrim subjektywnoho twerdennia? Dejaki religiji zapewniaju, szczo wsiaka smer je perechid u carstwo swobody! Chiba ne perekonuje u ciomu
ludej chrystyjanka cerkwa, ta j ne ysze wona?
Stij! Dosy!
Ce niczoho ne das. Stwerdennia zakonomirnosti, neobchidnosti toho, szczo je,
szczo isnuje, ce choujstwo u newidomoho tworcia, chto b win ne buw: swidomyj eksperymentator czy neswidoma pryroda. Nawi yttia moe wyjawytysia chworoboju materiji, nawi genilnyj skulptor moe zipsuwaty desiatky szmatkiw najkraszczoho marmuru, doky wtiy swij zadum u doskonau formu. Same tak! Widczuttia nepownoty,
newdowoennia dokaz nedoskonaosti tworennia. I ludyna, widczuwszy ce, powynna
znajty szlach do pownoty, do krasy, zawerszennia.
De toj szlach?
Widczuwaju w nas samych. My naslidok bezkonecznoho anciuka pryczyn.
Jakszczo tak, to w nadrach klityn, heniw, u szcze hybynniszomu jestwi naszomu je
skondensowane znannia pro mynuli prochodennia. Szczob siahnuty swobody, treba dowidatysia, jak my potrapyy w rabstwo. Proslidkuwaty, de buy naszi poperednyky,
szczo wony dijay, czomu prywey nas same siudy.
Ce probema bahatomirnosti. Syntez biogiji, psychoogiji, energetyky, kosmogoniji, biniky, istoriji. Tak, istoriji u wsij jiji neosianosti, zapysanoji w naszomu duchowi.
Zwidky poczaty? Szcze ne znaju. Budu radytysia z druziamy. Era kosmonawtyky
poczaasia. Eksperymenty, ote, mona bude prowodyty w kosmicznych massztabach.
Deszczo w swidomosti wyzriwaje, ae szcze bojusia pro ce pysaty. Treba obmirkuwaty.
Stij! Dzwony teefon
Znowu wona. Wita. Kryha roztanua. askawyj, tremtiaczyj hoos. Moe, pity?..
Szczo zi mnoju? Pisla takych zetiw dumky znowu opynytysia w obijmach? A jak e z
probemoju czasu? Heniw? Chronosa? Win smijesia. Ja czuju joho choodnyj rehit. Niby
triszczy kryha nawesni, koy skresaje Dnipro!
A, bajdue! Pidu!..
Odnijeji noczi meni niby prywydio
Porohy. Pownowodyj Dnipro. Pid soncem hraju buruny na porohach, u nebi szyriaju astiwky. Baczu na pesi bahato hostronosych czajok, bila nych metuszasia kozaky. De daeko czuty huk ytawr. Rada, czy szczo?
Ja sydu na kameni nad wodoju, dywlusia na nino-zeene pahinnia oczeretu, dumaju dumu. Pro szczo? Teper wako zhadaty. Jaka tuha, sum za wtraczenym, pokyk
newidomoho
Wohnewycze! Wohnewycze! Czujusia zdaeka hoosy.
Wohnewyk ce ja. Mene powaaju i trochy pobojujusia.
Wwaaju czakunom, charakternykom. Bo ja znaju tajemnyci traw i zwiriw, mowy
inszych narodiw i czariwni sowa, jaki zupyniaju krow, odwertaju oczi worohiw i szcze
bahato-bahato inszoho.
Kozaky otoczyy mene tisnym kilcem. Ja baczu bahato suworych obycz. Tilky oczi
jichni dytiaczi, dowirywi. Wony du? Czoho wony du? Widpowidi. Czomu ja maju
daty jiji?
Wohnewycze! Czy schwalujesz ty pochid?
Zadi, brattia! Treba zapytaty w Czornoji Gramoty..

Ja wytiahuju z-za pazuchy oksamytno-czornyj suwij na sribnomu anciuku, rozhortaju joho. Win minysia na sonci motorosznoju hybynoju, wibruje.
Czorna Gramoto, kozaky zapytay, czy na dobro cej pochid?

Serce paaje na dobro. Serce choodne zupynisia! Poczuwsia tychyj hoos Czornoji Gramoty.
Sawno! Sawno! zarewy kozaky. Oj harno skazaa, Czorna Gramoto! Horia, horia naszi sercia! Pywemo, brattia, pywemo! Chaj naczuwajusia busurmany!
A czy dowho nam trymaty szablu w ruci? sumno zapytaw chto u mene za
spynoju, koy zmowky kryky.
Doky je woroh, skazaa Gramota.
Newe dowiku?
Wsiomu je kine.
Koy ? Koy?
Widpowi u waszych serciach. Doky w mohyy chowajete sawu swoju, kozaky,
doty nerozrywne woroe kilce
Homin, homin munich hoosiw. I tanu obrysy porohiw. I ja znowu w swojij kyjiwkij kwartyri.
Szczo pojednao daeki epochy? Zwidky prymchywe wydinnia take fantastyczne, nejmowirne?
Czorna Gramota? Suwij dywnoji reczowyny, szczo daje widpowidi na zapytannia?
Czomu win meni znajomyj? Zwidky? De ja czytaw pro taku ricz, tilky wona inaksze
nazywaasia.
Zdajesia, szcze j dosi widczuwaju ninyj dotork suwoju, tremtinnia tepoji czutywoji reczowyny. Szczo dawno zabute, hybynne
Stij, zhadaw. Deszczo zhadaw
Oeksandr Weykyj chodyw czerez paluczi pisky do chramu Amona. Tam win rozmowlaw z erciamy, pryjniaw poswiatu. Jomu day Czornyj Papirus. Car nosyw joho na
szyji. egenda rozpowidaje, szczo toj Papirus trymaw u sobi sokrowenne znannia tajemnyci switu. Weykyj pokowode radywsia z Czornym Papirusom, nerozuczno maw joho
pry sobi. Tajemnyczyj suwij buo pochowano razom z ostankamy caria
Newe ce win? Newe Czorna Gramota? Czy moja pidswidoma wyhadka, fantazuwannia?
Jakszczo prawda, to jak suwij potrapyw do kozakiw? Oj ee! Ja we pryjmaju son
za realnis.
A czomu b i ni? Ade ja ne dumaw pro take? I moje wydinnia ne prosto son, a
rozkryttia genetycznoji informaciji. Jaki moji poperednyky may sprawu z Czornoju
Gramotoju, a ja
Hm Ne welmy micnyj anciuok, ae wse-taky Szczo moe oznaczaty toj suwij?
Zwidky win? Schoe na uniwersalnu kiber-maszynu, jaka wchody u kontakt iz psychikoju ludyny i daje uzahalneni widpowidi, tocznisze symwoy widpowidi, jaki treba

rozwjazuwaty widpowidno do temperamentu j erudyciji.

Prote chto b mih stworyty takyj czudowyj prystrij? Naszi predky? Nizaszczo. Todi
pryszelci? Na czuopanetnych kosmonawtiw teper moda, jim prypysuju use nezrozumie, nezbahnenne
Je odna ideja Sprobuju perewiryty
Znowu Nowyj rik. Uczora zaproszuway do towarystwa ja ne piszow. Wona zustriczaa u swojemu hurti. Podzwonya, skazaa, szczo ne moe. Ne moe? Chaj! Ja sydiw
jak sycz udoma, dywywsia na wuyciu, suchaw homin weseych ludej, dumaw.
Za szybkamy ehko krulaw apatyj snih. Meni buo sumno j prosto. Ni hirkoty, ni
bolu. Trans, maje bajduis. Maryysia jaki neznani obrazy, pywy porucz, splitaysia
w obrazy nezemnoho switu. Zaspokojuway.
Ja zbahnuw, szczo koncze treba rozirwaty koo zwyczajnosti. My baczymo swit ysze kri wuku szcziynu kilkoch poczuttiw, a potim dogmatyzujemo te baczennia i zapereczujemo wse, szczo widrizniajesia wid dogmy. Tak ne dosiahty syntezu. Nikoy.
Syntez ce nasampered dopuszczennia bahatomirnosti i nawi newymirnosti.
Moe wyjawytysia, szczo probema czasu due prosto wyriszysia, koy siahnuty
nowoho stupenia switobudowy. Ne absolutnyj e win Chronos? Absolutne ne miniajesia, wono wseosiane, a czas wicznopynna sutnis, kaejdoskop jawyszcz. Ote,
porodenyj jakymo pachtanniam, rozdribnenniam bilsz znacznych osnow, ni win sam.
Podoro u czasi o szczo neobchidno nasampered. Naukowyj eksperyment. Ne
teoretyzuwannia, ne subjektywni widczuttia, a mandriwka w mynue czy w majbutnie.
Nu, w majbutnie ce probematyczno. A w mynue jmowirno. Perszyj krok. A potim
tysiaczi doslidnykiw kynusia na dopomohu. A poky szczo ne dy entuzizmu. Nadto
abstraktna probema. Z domiszkoju mistycyzmu.
Za szczo uziatysia, za jakyj kinczyk neskinczennoho kubka?
Je w mene boewilnyj pan. Wse bojusia pro nioho howoryty iz swojim towaryszem
hipnoogom. ysze win dopomoe, A jakszczo ni? Newe ne zwaysia?
Nareszti my zustriysia z Wookoju Mootom. Prosydiy za plaszkoju brendi do
piznioji noczi, rozmowlay do otupinnia. Win ironizuwaw, potim zachopluwawsia, smijawsia i zamysluwawsia, rozpytuwaw i mowczaw. Nareszti tak uchopywsia za moju
ideju, szczo wyriszyw prowesty eksperyment ne widkadajuczy.
Kilka dniw na pidhotowku, ja proczytaju dejaku literaturu i pocznemo. Ne
bojiszsia?
O ni! zasmijawsia ja. Po-mojemu, ne ty pryjszow do mene?
Wsiake buwaje, zahadkowo skazaw Wooka. Zownisznia swidomis nasza
chapajesia, hotowa zrobyty te j insze, a potim wstupaje do diji inercijna sya pidswidomosti I wse ety szkereber! My ne znajemo sebe j na odyn widsotok. Ludyna jak
ajsberg, probacz za take widome poriwniannia! Osnowna masa newydyma
Zrozumiw tebe. I wse-taky hotowyj.
Todi ja czekaju
Zawtra my sprobujemo. Trywoha i nadija. Wse tak nezwyczno, nespodiwano. Doky
czoho ne dosiahnemo nikomu ni sowa.
Staosia! Nejmowirno, ae fakt!
Wtim, wse po poriadku, jak buo. Ja pryjichaw do Wooky. My domowyysia prowesty eksperyment daeko za mistom, na daczi. Koted naeaw staromu Mootu doktoru medycznych nauk, ae wzymku tut nichto ne yw i prymiszczennia buo wilne dla
bu-jakych doslidiw.
Zapayy hrubku, day, doky w kimnati poteplije, howoryy pro szczo nesuttiewe.
Tym czasom smerkosia, za wiknom, na oksamytnomu nebi, popyw misia-moodyk,
rozsypaw sribni iskry pa snihowij kowdri. Wooka wymknuw horisznie swito, zayszyw tilky nicznu ampu z mjakym zeenkuwatym zabarwenniam.

 Czakunka nicz, usmichnuwsia win, hlanuwszy na misiacznoho serpa.

Ja mowczaw. Czomu woossia na hoowi w mene woruszyosia, niby wid eektrycznych rozriadiw. Tio tremtio w napruzi.
Pocznemo?
Harazd, widpowiw Wooka. La i zahybsia w sebe. Sprobuj widstoronytysia wid suczasnosti. Ty ne Horenycia. Ty ne wczenyj, ne fizyk. Ty bezimennyj. Niby
chmarynka w nebi. Niby podych witru. Niby promi swita
Szczo win kae? Ja we widczuwaw sebe koy tak. Mczaw u bezmenosti j ne znaw,
koy skinczysia neskinczennyj szlach. Ne znaw, bo ne buo czasu, ne buo wymiru, mei,
massztabu, do jakoho b prykasty swoji widczuttia.
O i teper Mene zachopya potuna chwyla, metnua w prostir.
Wohnewyk! Czy howory tobi szczo ce imja?
Znaju. Ce ja. Ce mij daekyj wyjaw.
Rik. Zhadaj rik.
Narodywsia tysiacza pjatsot desiatoho. Wbytyj tysiacza pjatsot szistdesiat
siomoho.
Wbytyj.
Tak. U boju z tataramy. Niby w tumani wse. Myhoty, woruszysia, hrymoty.
Byskotia szabli, krycza kozaky. Na mene napao odrazu troje tatarkych wojakiw.
Swysty stria
Stij, stij! Zupynyw moju mowu Wooka. Zupyny. Hla trochy ranisze.
Moe, jaki detali, moe, miscewis. Moe, imja, nazwa
Sprobuju. Wako, ae ja sprobuju
Wohnewyk zupynyw swoho woronoho, skoczyw na zemlu, kywnuw suputnykam
moodomu duri Iwanowi ta staromu kozakowi Semenowi.
Tut spoczynemo. Bila Diwycz-skeli. Pu szcze daeka, treba poudnuwaty. Ta j
wodycia sawna wytikaje z-pid skeli.
Kozaky rozsiday konej, pustyy pastysia na mjaku wesnianu trawu, szczo husto
oblipya kamjanystu hriadu. Sami siy w koo, distay komu szczo Boh posaw: wjaenoho
laszcza, piwpalanyci, kilce kowbasy, peskatu czerepjanu plaszku z okowytoju. Dura
zbihaw do derea, zaczerpnuw prochoodnoji wody kazankom, prynis do hurtu. Wohnewyk rozhadyw ruduwati wusa, prypaw do prozoroji woohy. Peredychnuwszy, skazaw:
Sawna woda. Czysta, jak diwocza sloza.
A wse-taky okowyta kraszcze, powano zapereczyw kozak Semen. Win payw
horiky w okowanyj sribom rih, pustyw po kou. Bez okowytoji, brate Wohnewycze,
ne yty
Wohnewyk szcze raz kowtnuw wody, wyter usta rukawom kuntusza.
E, ni, brate Semene. Buwaje take, szczo za odyn kow wody baryo okowytoji
widdasy, ta szcze j duszu na dodaczu. Ne kay durnoho. Horika to, jak ne ky, czortiwke zilla. A woda Bez wody niczoho ne bude w naszomu hrisznomu switi
Kozaky pomowczay, ociniujuczy mudris kozaka-charakternyka.
Oczi moodoho dury wid wypytoji czary zabyszczay, win zaworuszywsia na swojemu kameni, bahalno hlanuw na Wohnewyka.
Posuchaj, otamane, ade nedarma ty skazaw pro wodu jak diwocza sloza?
Nedarma, skupo odwityw kozak.
I skela zwesia tak nedarma?
Nedarma.
Rozkay meni, pane otamane, pro teje. Bo, jij-bo, ne matymu spokoju, doky ne
wznaju. Welmy cia skela meni do wpodoby. I trywono czomu na serci. I niby hoos ja
czuju jakyj. Tunu pisniu spiwaje
To wona, skazaw Wohnewyk.
Chto wona? poszepky perepytaw dura.

 Diwczyna Hala, zitchnuw kozak, pokazujuczy na skelu. Ta, szczo teper o

tut meszkaje. Nawiky, doky woroh bude toptaty zemlu ukrajinku.
Rozkay! A pidskoczyw dura, i joho czorni oczi zapomeniy.

Harazd, mowyw Wohnewyk, pokawszy nedojidenoho laszcza na kami. Nabywszy maeku prokurenu lulku tiutiunom, win wykresaw wohniu, pustyw dym.
Raz ty takyj neterplaczyj, to suchaj O tut nedaeko, za cijeju hriadoju, buo seo. We
j ne znaju, jak wono nazywaosia czy to eeky, czy to urawli. Take yttia buo jichnie jak u ptachiw: wicznyj wyrij, wicznyj polit. Bo sami znajete tatarwa ne daje
spokoju hreczkosijam ukrajinkym. Ehe . I odnoho razu orda naetia na te seo, zapaya, poczaa braty jasyr. Jaki buy kozaky czy moodi chopci wsi pohynuy, zachyszczajuczy materiw swojich ta diwczat. Starych didiw ta materiw te worohy porubay, bo
naszczo jim tiahty Czornym szlachom nemicznych wsedno pomru. Wspokijsia,
duro, ne chapajsia za szablu. Szcze stane na twoju dolu suprotywnykiw. Suchaj dali.
Potrapya w poon czuynekyj i popiwna Hala krasunia nebaczena. yw u tomu seli
panote, szcze ne staryj, i bua w nioho doczka, pro jaku ja oce skazaw. Dywna diwka.
Znaa pise bahato czudowych, na kobzi hraa, spiwaa dumy. Ne mynay kozaky panotcewoho dworyszcza, bo wsim kortio hlanuty w oczi bakytni, na rusiawu kosu pomyuwatysia, hoos houbynyj poczuty. Wsim do wpodoby bua diwczyna-koroliwna, a
nichto ne smiw zajniaty jiji. Czysta bua, jak omyta rosoju kwitka.
Tak oto Wpaw panote pid jatahanamy woroymy, zachyszczajuczy doneczku,
a Hala potrapya w poon. Powey branciw Czornym szlachom, i jszy wony o tut, mymo
cijeji hriady. Zupynyy konej, day szczo tam branciam pojisty. A nadjichaw tym czasom
sawetnyj murza nohajkyj Hiurza-bej, pobaczyw popiwnu sered inok naszych, zahoriwsia adoboju czornoju. Nakazaw rozwjazaty diwczynu, nakynuwsia na neji, chotiw
tut e, pry wsich, gwatuwaty. Sydy, kau, duro, bo ne budu rozpowidaty dali
Mowczu, mowczu, tremtiaczy wid zbudennia, proszepotiw dura Iwan. Po
joho szczokach teky slozy, sucha doonia eaa na efesi szabli. Ja mowczu, pane otamane!
Ta ne doweosia jomu spohanyty diwoczoji krasy. Wyrwaasia Hala z ruk nohajkych, wychopya szablu w jakoho tataryna, kynuasia do ocijeji skeli. Chotiy krymczaky jiji striamy prochromyty, ta murza zaboronyw. Sam wyjszow na dwobij z diwczynoju pewno, chotiw wybyty szablu z jiji ruk, szczob zdijsnyty zadumane. Luto, jaro
byasia Hala. Niby desia kozakiw u neji wseyosia. Rozpanachaa wona nawpi murzu,
a sama wwijsza w ciu skelu. Szczeza I jak tilky te staosia wdaryo dereo z-pid
kamenia. Zlakaysia krymczaky, zniaysia z cioho miscia, ruszyy dali. Ta za porohamy,
nad Dniprom, striy jich kozaky, odbyy jasyr, powernuy na Wkrajinu. Tak Hala nawi
pisla smerti swojeji dopomoha duszam chrystyjankym. A kami cej z toho czasu nazywajesia Diwycz-skeeju. Czy do wpodoby, duro, moje kazannia?
Dura, ligszy na zemlu ny, mowczaw. Tilky spyna joho sudorono tremtia.
Ehe, chopcze, mjako skazaw Wohnewyk, ne dla naszoho czasu twoja dusza

sotworena. Nadto nina wona. Nu, ta niczoho! To harno. To dobre, mij chopcze. Z takoju
duszeju zawdy pryjdesz na pomicz druziam-towaryszam
Posuchaj, Wohnewycze, ozwawsia staryj kozak Semen. Dywlu ja na tebe,
dywujusia. Jakyj ty ne takyj, jak wsi. Szczo w oczach twojich dywne, netutesznie. Kozak z tebe dobriaczyj, mudryj ty, a wse taky schoyj na jakoho ptacha perelitnoho,
szczo newidomo zwidky zjawywsia. I Czorna Gramota twoja, szczo promowlaje sowamy.
I czakunstwo twoje
E, puste, machnuw rukoju Wohnewyk, lahajuczy horiy na trawu. Win dywywsia na chmarynku, szczo pywa w bakytnij bezodni, i w joho oczach strumenia
jaka tuha. Nijakoho czakunstwa nema, pane brate. Durni plitky ludki. Ta strach
nikczemnyj. Peredam tobi swoje znannia, ty te robytymesz te samisike. A dusza moja
sprawdi jaka perelitna. Kudy porywaje mene, nese, sum newymownyj spowniuje
serce. Nacze ja szczo utratyw, niby maju koho zustrity. A Czorna Gramota pro teje
mou tobi rozpowisty. Dola jiji nezwyczajna Poczuw ja pro neji wid odnoho poonenoho
turka, jakyj potrapyw na Sicz. Turok toj ne prostyj pymennyj czoowjaha. Buwaw
win i w jehypetkij zemli, i w Jerusaymi, i w misti Iskander-paszi, abo Oeksandra ponaszomu. Buw koy takyj wojownyk. I rozpowiw meni toj turok drewniu buwalszczynu
Ehe, brate Wohnewycze! Zady! ozwawsia kozak Semen, prypadajuczy wuchom do zemli. Czy ne orda?!
Wona! stwerdyw Wohnewyk, zawmerszy na jaku my. Sidajte konej. Do
dniprowkoji jaruhy. Tam nohaji ne zuzdria. A my wpaw czerez Dnipro.
Ta ne doweosia kozakam nepomitno szczeznuty. Doky siday konej, doky kynuysia do riatiwnoho jaru, kilce nohajiw zamknuosia, i doweosia zaporociam pryjmaty
neriwnyj bij.
Szczo , spokijno skazaw Wohnewyk, strymujuczy hariaczoho konia.
Pewno, pora nam, brate Semene, swojeju kriwceju zemlu ridnu pokropyty.
A nora! Meni we dawno pora, suworo mowyw Semen, hotujuczy pistoli.
O Iwana-duru al! Moode szcze, ne nayosia!
Mo, Iwana szcze j mona wriatuwaty, skazaw Wohnewyk, pylno pryhladajuczy do awy krymczakiw, jaki newbahanno zbyaysia. Okrim toho, Czornu Gramotu treba buo b siczowykam peredaty. Ne choczesia meni, szczob wona znowu w tureki zemli potrapya. Jiji misce tut, na wkrajinkij zemli. Hej, duro, proszu tebe jak
bako: bery Czornu Gramotu, zachowaj harneko, skaczy mi namy. My wriemosia mi
krymczakiw. Semen praworucz, ja liworucz. A ty ne zupyniajsia, mczy do Dnipra.
Nu, a tam Boh dopomoe. Znajdesz na Siczi kozaka Hryka-charakternyka, jomu
Czornu Gramotu peredasy.
Szczob ja was pokynuw? skryknuw dura. Nizdri joho rozduwaysia, jak u
bojowoho konia. Ta nikoy!
Ej, durniu! hrizno kryknuw Wohnewyk. Te, szczo ja tobi welu, znacznisze
wid twoho herojstwa! To sprawa weyka, nebuwaa! Czorna Gramota maje potrapyty w
ruky naszych onukiw, szczob weyku sprawu zrobyty. Wir meni, i ja na nebi bahosowlu
tebe!
Wiriu, pane otaman! Kri slozy mowyw dura, chowajuczy czornyj suwij na
hrudiach.
Wpered! hrizno-weseo zakryczaw Wohnewyk, i troje wersznykiw wrizay
taranom mi awy nohajiw.
Sawnyj buw bij. Mow ory hirki, szyriay mi worohamy kozaky, wstelajuczy
wesnianu trawu napasnykamy. A tym czasom dura szczosyy skakaw do jaruhy, zachyszczenyj nadijnym zasonom.
Ta krymczaky rozhaday kozakyj zadum. Z desiatero worohiw kynuysia nawpe-

rejmy duri. Inszi nakynuysia na starszych kozakiw. Wtomyysia ruky ycarki, poszczerbyysia szabli. Upaw prostrienyj z uka dura. Hrymnuwsia na zemlu ridnu, schopywszy rukamy za hrudy, de bua zachowana Czorna Gramota. Nawiky zamowk staryj
kozak Semen, pocienyj w horo tatarkoju strioju. Szcze jakyj czas metawsia po polu
Wohnewyk, widbywajuczy wid nohajiw. Ta j win ne wytrymaw pojedynku: rozrubay
worohy jomu prawe pecze. Perekynuw kozak szablu w liwu ruku, szcze powayw pjatioch krymczakiw, ta j sam lih mi potooczeni kwity, zajuszywszy jich jaroju krowju.
Rozbreysia nohaji po polu, poczay owyty konej kozakych, zdyraty z trupiw prykrasy, zabyraty szabli ta zbroju wohnepalnu. Znajszy na hrudiach dury i czornyj suwij,
pokykay murzu swoho, pokazay. Toj podywywsia na dywnu ricz, znyzaw peczyma,
poczepyw sobi na szyju. Daw nakaz ruszaty dali.
Nedaeko dojichay krymczaky. Toho dnia perestriy jich kozaki zahony i wyrubay do nohy. Na hrudiach murzy perekopkoho znajszow otaman Czornu Gramotu, bila
sida szablu Wohnewyka, rozciakowanu sribnymy wizerunkamy.
Ech, ne wstyhy! zitchnuw otaman. Nema we, brattia, naszoho charakternyka. O joho szabluka wirna u proklatoho busurmana i Czorna Gramota. Treba
najty sawnoho kozaka ta pochowaty jak naey
Uweczeri znajszy kozaky mertwych pobratymiw. Nedaeko wid Diwycz-skeli riadoczkom pokay jich, pokryy jichni ycia bahrianoju szowkowoju chustynoju. Do ruk
day szabli bojowi, porucz pokay pistoli, porochiwnyci.
Chaj i na nebi budu wojamy, tycho ta sumno skazaw otaman. I Czornu
Gramotu pokadi, brattia, na hrudy Wohnewykowi. Win znaje, zwidky wona ta naszczo.
Jaka jiji dola taka wona j bude. A nam do toho szcze nema rozuminnia! Proszczajmosia, towarystwo, z bratamy naszymy!
Pochyywszy czubati hoowy, piszy kozaky powz mertwych zaporociw, sypay zemlu szapkamy, hromadyy wysoku mohyu. Na sawu wikam, na dywo majbutniomu
Za wiknom pyw misia, merechtiw snih. Wooka dywywsia na mene zaczudowano.
Kazka. Nichto ne powiry.
Treba znajty, wtomeno zapereczyw ja. Znajty misce pochowannia. Ujawlajesz sobi? Pidtwerdennia genetycznoji informaciji. Ce cia epocha.
A koordynaty?
Widomo ne tak ue j mao. Diwycz-skela. Nedaeko Dnipro
Diwycz-hir powno na Wkrajini, usmichnuwsia Wooka. A Dnipro
prostiahnuwsia na sotni kiometriw
Wsedno znajdemo, wperto skazaw ja. Daj otiamytysia, podumaty. Treba
znajty rozumnych chopciw archeoogiw, istorykiw. Dopomou. Tut potribnyj ne pospich, a mudris
Harazd. Ja zhoden z toboju. Szczo zmou dopomou. Ate skay meni, zwidky
informacija w tobi, w twojich henach pro dolu Wohnewyka? Ne buw e win twojim predkom pisla swojeji smerti? Praktyczno ne mih buty
Czomu ty tak mechanistyczno pidchodysz do probemy genetyky? skazaw ja.
Krim osobystoho genetycznoho kodu, moe isnuwaty koektywnyj, pryrodnyj
De?
U jedynomu poli. Chiba my znajemo wsi kanay, po jakych ide informacija
switu?
Cikawa dumka. O moja ruka. Budemo byty w ciu skelu. I wse-taky czy ne
nafantazuwaa twoja pidswidomis? Ha? Mow u sni? Widoma informacija splitajesia u
nebuwali pojednannia
Nawiszczo daremna supereczka? Chaj skae sowo realnyj poszuk.
Znajszysia chopci ta diwczata sered archeoogiw, istorykiw. Oho, jak zahoriysia.

Buo wsioho supereczok, bezaddia, hipotez, fantasmahorij. Poczay szukaty slidiw u

drewnich manuskryptach, pojichay po Ukrajini, rozpytuway ludej, zapysuway starowynni perekazy. Razom my wybray kilka warintiw, najbycze do hipotetycznych
podij. Tocznisze try warinty. Wsi try Diwycz-hory w pojasi mi Rossiu i Tiasmynom.
Ce pidchody. U trawni pojidemo na poszuk, ekspedycija na hromadkych zasadach.
Chwylujusia, trywousia. Szczo wono bude? Poszczasty? Jakszczo wyjde, ce bude persza peremoha nad Chronosom
Kilka dumok z prywodu probemy czasu.
Najbilsz bentey mysyteliw paradoks, jakyj moe wynyknuty pry mandriwci w
mynue. Mowlaw, pryszelci z majbutnioho poruszuwatymu pryczynnis siohodennia, i
ce wnosytyme chaos u chid istoriji.
A zwidky my znajemo, chto zwidky? Jak potrapyw u cej swit? Ne mona mechanistyczno rozumity taki mandriwky. Nawi w odnij ludyni moe pojednuwatysia kilka osib
z mynuoho, suczasnoho i majbutnioho. Kri organy czuttia fizycznoho organizmu
moe dywytysia u cej swit rozum bu-jakych sfer, bu-jakoho czasu. W okular teeskopa
moe zazyrnuty i hrajywa dytyna, i genilnyj uczenyj, i bajduyj astronom fiksator
nebesnych zirok. A fizyczni mandriwky w mynue, pewno, budu, zdijsniuwatysia welmy
obereno, pid kontroem uczenych, istorykiw. Treba uwano wywczyty probemu czasu,
a ne zapereczuwaty moywis chronomandriwok z ohladu na jaki paradoksy, pobudowani na zastariych koncepcijach
Znowu zustriwsia z Witoju. Wona obnimaa mene, meni buo harno, askawo, ae
ue czoho ne stao. Ja rozpowiw jij pro swoji pany, pro perspektywy majbutnich poszukiw, a wona myo usmichaasia, strymujuczy pozichy. Czomu? My niby dwa pojizdy,
jaki jdu nawstricz odyn odnomu. O, o Bycze, bycze
Wikna myhotia, kri szyby wydno obyczczia, zaraz, zaraz widkryjesia adane,
potajemne! A potim raz! poronia czornota, ostannij wahon, i za nym nimo! Wse.
Buo czy ni?
Tak i w nas. Nabyajesia ostannij wahon. Ja widczuwaju. Nu j chaj! Meni we
marysia insze buttia. Suworyj Wohnewyk, zapalnyj dura Jwan, staryj kozak Semen!
Dopusti do swoho praczystoho mynuoho, widkryjte joho dla naszych serde, dla naszych dusz. Aczej, moe, j my prodowymo wasz neriwnyj bij sered szyrokoho stepu!..
Wesna. Mosno spiwaju ajworonky. My rozpoczay robotu. My ce ja i szcze
pjatero druziw. Troje chopciw, dwi diwczyny. Istoryky, archeoogy. Porucz Diwyczskela. Wona czy ni?
Ja namahajusia pryhadaty swoji wydinnia. Niby szczo schoe. A moe, j ni?
Dowkoa pola, sady, sea. Za stinoju sosnowoho lisu wysoka truba cukrowoho zawodu.
Sered zeenoho wruna pszenyci try mohyy. Pid jakoju iz nych maju buty ostanky
Wohnewyka i joho pobratymiw, jakszczo ce ta sama Diwycz-skela.
My chodyy w susidnie seo, rozpytuway starych ludej, czomu tak nazwano skelu.
Nichto ne znaw. Tak, mowlaw, nazyway jiji didy, baky, tak i my nazywajemo.
Z-pid kamenia tecze derelce. Wono mensze, ni meni zdaosia w hipnotycznomu
wydinni. Ta j ne dywno. Skilky wikiw!
Woda prozora, szumuje, pinysia. Chopjata-pastuchy lubla jiji pyty, wona whamowuje sprahu. Miscewyj likar analizuwaw wodu, wyjawyw sylnu mineralnis. Mabu,
zhodom tut bude wodolikarnia.
My poczay kopaty. Hoowa z susidnioho kohospu inodi daje nam awtoekskawator.
Ce pryskoriuje rozkopky. Weczoramy my eymo w spalnych miszkach prosto neba, mrijemo pro ti dni, koy stinu czasu bude powaeno.
Skilky probem wyriszysia, tycho promowlaje Ryta, dwadciatyricznyj archeoog. Kosmiczni poloty dla bahatioch ludej nedosiani. Chiba szczo desiatky, sotni
kosmonawtiw zmou zadowolnyty sprahu pryhod, poszukiw! A miljardy? Wony powy-

nni obmeytysia rozpowiddiu tych, pineriw, subjektywnymy perekazamy szczasywczykiw! A mandriwka w czasi! Ce podoro u nowyj swit! Ce miljony rokiw!
Kudy b e ty pomandruwaa, jakby bua moywis? nasmiszkuwato zapytaa
jiji podruha, wysowujuczy nosa zi spalnoho miszka.
Tudy, de wako, serjozno widpowia Ryta. De yy taki, jak Wohnewyk,
Bajda. Znaju, tam smer czyhaa na ludej Szczodnyny, szczohodyny, ae bajdue! Inkoy
hodyna napruenoho yttia sered nebezpek cinnisza, ni dowhi roky rutyny A pobaczyty Spartaka? Dordano? ywoho Tarasa? Abo pobuwaty w Atantydi? Druzi! Wy ysze podumajte! Ni, sowa bezsyli
My mowczay. Sprawdi, szczo oznaczaw by perelik tych moywostej, jaki das
mandriwka w czasi? Skadno ce, neprosto, ae grandizno! I, mabu, zowsim ne tak, jak
my ujawlajemo! Moe, probema Chronosa ey ne w tij poszczyni, jakoju ruchajesia
suczasna technizowana nauka? Moe
Czornyj Papirus, Czorna Gramota Jakszczo my znajdemo jiji ce bude perszym
krokom, ja widczuwaju. De wziaasia cia pewnis? Ne znaju. Wiriu, znaju ysze odne
dola Czornoho Papirusu nerozdilna z mojim yttiam.
Newdacza! W mohyli buo pochowano semero. My perehlanuy ostanky. Niczoho
podibnoho do Wohnewyka i joho suputnykiw ne znajszy. Szabli, zotlili szapky, kistky,
dejaki prykrasy. Chopciam-archeoogam i te znachidka, a meni rozczaruwannia. U
wsiakomu razi, entuzizm upaw. Usi zbyrajusia do Kyjewa. Zapytaw, czy nastupnoji
wesny pryjidemo szcze? Ne dywlasia w oczi, szczo mymria pid nis. ysze Ryta szczyro
skazaa, szczo bude kopatysia w zemli, doky ne zdochne! Tak i skazaa: Doky ne
zdochnu! Bo ar-ptyciu, dodaa wona, ne tak prosto spijmaty!
A owy jiji u kazci Iwan-durnyk, pidchopyw dowhowjazyj archeoog Hordij
apa. A durnykiw teper nema!
Ja persza! bezstraszno widpowia Ryta, tripnuwszy hrywoju zootawoho woossia. I ne bojusia buty durnykom!
Meni chotiosia pociuwaty jiji. Wse-taky je bezumni szukaczi, tilky z nymy j mona
czoho dosiahty! Ni-ni, diwczyno Halu, twij duch ne nazawdy zakamjaniw u skeli ocij,
win perechody do ywych i hariaczych diwczat ukrajinkych! My znajdemo, my rozszukajemo drewniu Czornu Gramotu
Ryta moja druyna. Sprawnia druyna, ne jurydyczna. My z neju szaeni, boewilni. Mrijemo, porynajemo w bezmir nadij, skadajemo pany pa ciu wesnu jichaty
szukaty Czornu Gramotu.
Lubow. Ja widczuw, naskilky neproste ce poczuttia. Zahostrene wukym promenem prystrasti, wono moe spopeyty duszu i serce, zwuhyty ludynu. A zapaene riwnym sylnym poumjam das tepo i swito bahatiom. Radisno, radisno na duszi! Skilky
my zrobymo z toboju, Ryto!
Ty pomstywsia, Chronose! orstoko pomstywsia nadi mnoju. Ty dowiw swoju wsesylnis! I tak ehko, tak nepomitno!
Ryta zahynua. Nawi tia jiji ne znajszy. Wona mandruwaa z ekspedycijeju na
Ataj, tam upaa w kryanu prirwu. Obwa zasypaw jiji, towaryszi niczoho ne mohy
wdijaty. Lodowa truna. Prozora, prochoodna. Daeko wid Ukrajiny. Daeko wid Diwyczskeli, de ty chotia, kochana moja, znajty swoju ar-ptyciu. Szczo meni teper dijaty?
Ta j nawiszczo? Zarady nowoji chymery, jaku pohyne newsytyma utroba Chronosa?!
Ta ni! Ne skadu zbroji. Ty choodnyj, bezalnyj, czase, ja te stanu takym. Lubow
tebe ne doaje moe, zdoaje hostre ezo rozumu? Widnyni wsi moji czuttia i mysl
proty tebe! Doky ywu ne wspokojusia. Ne zasnu. Breszesz! Je steeczka z twoho
poonu!..
Znowu zachotiosia pysaty. Czomu? Ne znaju. Za wiknom kryk urawliw. Wesna.
Meni wczuwajesia w podychu witru szepit kochanoji, jakyj nastyrywyj pokyk. Kudy?
Tak bahato lit promajnuo. Ja we doktor nauk. Knyha Probemy bahatomirnosti

narobya szumu w naukowomu switi. Prote peremoha za namy. Nadto bezumna epocha
poczaasia, we ortodoksy ne smiju zdijmaty swoho wbywczoho mecza nad smiywciamy, jak ranisze
Prote dusza moja newdowoena. Szczo meni teoriji, szczo meni rozumuwannia! Ja
baaju praktyky. Czas smijesia nad teorijamy. Znowu tuy serce za bezumnym porywanniam junosti. Zhadujesia Czorna Gramota. Moji spodwynyky podorosliszay, stay
solidnymy lumy. Teper ue jich ne spijmajesz na romantyku, ne sztowchnesz na szaenyj krok. I wse sprobuju. Ryta czasto snysia, dokoriaje, many, many de u bakytnu daeczi. Idu, jdu, moja luba, moja zootokosa mawko. Choczu buty durnykom, choczu buty boewilnym. Choczu
Ryto! Ty czujesz mene? Ja znajszow Czornyj Papirus, Czornu Gramotu! Ja znajszow.
Nikomu ne kazaw niczoho. Sam organizuwaw rozkopky tych dwoch mohy, susidnij
kohosp daw traktorni opaty, my zniay Deren, dobraysia do pochowa. Ja odisaw dorosych, dali kopaw zastupamy, wziawszy na pomicz ditej z womyriczky. Weczoramy
rozpowidaw jim egendy pro Wohnewyka, hipotezy pro prybulciw z daekych switiw, wywiriaw na jichnich junych widczuttiach swoji rozdumy pro majbutniu epochu nadczassia, nadprostorowosti, koy ludy stanu dimy bezmeia. O, jak merechtiy oczi ditej
sered sutinkiw! Jak dowirywo dywyysia wony na mene, a potim zachopeno perewodyy pohlad na bezmirne szatro zorianoho neba!
Jako wranci my oczystyy ostanky wid zemli. Jich buo troje. Ja odrazu pobaczyw
czornyj suwij. Win eaw bila poowkoho czerepa, na jakomu szcze trymaysia kapti
woochatoji szapky. Wse u mohyli mao na sobi slidy newbahannoho czasu, i ysze czornyj suwij merechtiw zahadkowo, i zdawaosia, szczo win tut zowsim nedorecznyj, szczo
win potrapyw do mohyy wypadkowo.
Ja schopyw Czornyj Papirus do ruk. Serce hucho stuhonio w hrudiach.
Szczo ce? Szczo? Dopytuwaysia dity.
Ja mowczaw. Ne mih howoryty. Szczo jim skazaty? Moe, ce o wpersze w ruky
suczasnoji nauky potrapya ricz z daekych switiw. Ta j ne prosto ricz, a szczo newymirno znacznisze.
Ja hlanuw na owti kistky Wohnewyka. I ne sum, a torestwo wyruwao w mojich
hrudiach. Chronose! Ja zawdaw tobi perszoho udaru! Ty widczuwajesz? O ja, ywe prodowennia Wohnewyka, stoju pid soncem. Ja ne mertwyj czujesz? Ja ywyj! De twoja
kistlawa ruka? Oti ostanky kozaki to ysze prywyd, chymera, pyluha na witri czasu.
Wona rozwijesia, Chronose, i twoja chya posta wyjawysia ysze prymaroju naszoho
wtomenoho rozumu.
Powernuwszy do Kyjewa, ja zustriw na majdani Bohdana Witu. Wona wea swoho
semyricznoho synka do szkoy. Chopczyk trymaw u rukach buket kwitiw, na niomu
buw harno wyprasuwanyj kostiumczyk. Czorni oeniaczi oczeniata zacikaweno ohladay mene. Wita zradia, poczaa szczebetaty.
De ty? Kudy propaw? Ja tak skuczya za toboju. Znaju, znaju u tebe sum,
tragedija. Spiwczuwaju, mij drue. Baczysz twoji chymerni teoriji pro czas niczoho ne
daju. Win wsesylnyj, staryj Chronos. O jedyne znariaddia boroby z nym, Wita
pohadya holiwku syna. Oce nasze prodowennia, nasza sawa, nasza radis. Moe,
nawi hore. Ae realne prodowennia. I ne treba hipotez. Wita ukawo usmichnuasia.
Potribna ysze lubow, ninis
Ja mowczky pochytaw hoowoju.
Ne zhoden? Znaju, znaju. Upertyj, jak skela. Szczo , sprawa twoja. Ae ja ne
wiriu, szczo ty probjesz bodaj szcziynku w stini czasu
Ne wirysz? A choczesz, ja tobi szczo pokau? Take, szczo powirysz
Ne treba, dzwinko zasmijaasia Wita. Ne treba, drue. Meni tak kraszcze.
Ja choczu buty wilnoju ptachoju. Wilnoju wid usiakych teorij. Doky ty schylajeszsia nad

swojimy paperamy czy prystrojamy w kabineti, szukajuczy su czasu ta yttia, same

realne yttia wede na wuyci swij lubownyj tanok. O padaju kasztany. Hla wony
prekrasni. Newe ty zachoczesz analizuwaty jichniu krasu?
Ni, ne zachoczu. Ae wony rozbywaju swoji byskuczi hrudy ob mertwyj asfalt.
I meni do bolu al jich. Ja choczu znaty, jak zrobyty, szczob wony ne rozbyway daremno
swojeji poti
Ty poczaw howoryty poetyczni absurdy. Zapraciuwawsia, mij drue! Nu, buwaj,
ja pospiszaju do szkoy. Loniu, daj diadi ruczku!..
My rozijszysia. Cha, wona chocze buty wilnoju! A sama w najhirszomu pooni, u
wjaznyci trywilnych zwyczajiw i tradycij. Spodiwajesia, szczo jiji yttia prodowysia
w synowi, u joho poczuttiach, u joho sprawi?! O ni! Nema, nema nijakoho prodowennia
w naszczadkach. U heroja moe narodytysia bojahuz. I nawpaky. My raby wypadku.
Ae je za awynoju wydymych podij zerno pryczynnosti? Je, bezumowno. I treba owoodity nym. I todi my ne budemo pysty, mow slipi koszeniata, u wyri czasu, a wpewneno
popriamujemo w obranomu napriami.
Wona ne zachotia pohlanuty na Czornyj Papirus. Zlakaasia. Jak czasto ludy odwertaju pohlad wid nezwyczajnoho. Czomu? Bo todi jich pomany egendarna doroha.
A na nij tiahar pochodu, pryhody, muky poszuku. A tut, u zwycznosti, jim zruczno,
zatyszno, wse rozpanowano. Szczo , ja sam pohlanu w oczi tajiny. A potim pokyczu
towarysziw. My widkryjemo tajemnyciu dywnoji znachidky
Moja stareka pomicznycia Kawa spy. U kabineti nikoho. ysze ja i tysza. Za
wiknom zori i bania drewnioji awry.
Ja oczikuju. Szcze chwyyna. Szcze my. Tremtia ruky. Szczo tam? Szczo tam, u
zahadkowomu suwoji?
anciuok z temnoho sriba. Zwyczajna zemna ricz. A dali nejmowirnis. ehko,
a nadto ehko rozhortajesia Czornyj Papirus. Peretworiujesia w czornyj kwadrat.
Dwadcia na dwadcia santymetriw. Szczo ce? Ja baczu ne poszczynu, a prozoro-fietowu sferu. Tocznisze ultrafietowu, bo wona e-e pomitna. Ja powernuw Czornyj
Papirus bokom, efekt znyk. Perewernuw inszym bokom znowu sfera.
U swidomosti zarojiysia obrazy. Kaejdoskop obycz, zwukiw, podij. Zapamoroczyosia w hoowi, naetia ejforyczna chwyla, spjanya. Szczo ce zi mnoju? Ja zadychnuwsia
wid chwyluwannia. Czomu Papirus takyj bykyj meni? Szczo win nahaduje?
Motoroszna hybi sfery e pomitno wibruje, u nij widbuwajesia jakyj proces
newowymyj, tonkyj. Szczo win oznaczaje? Z czoho stworeno cej dywnyj fenomen?
Wohnewyk rozmowlaw z nym. Sprobuju i ja. Nezruczno zwertatysia w poroneczu?
W niszczo? A teefon? Radi? ysze pastmasowyj, metaewyj prystrij. Kana dla peredaczi informaciji. Ach, proklata wikowa zabobonnis. My zabuy czy ne choczemo zhadaty, szczo koen atom nese w sobi nezmirnu informaciju. Mikrokosm i makrokosm
jedyni. Kapla widbywaje w sobi Wseswit. Posmiju! Zapytaju!
Czornyj Papiruse (dozwol tebe tak nazywaty), szczo ty je? Ja mymowoli zdryhnuwsia.
U widpowi prounaw hoos tychyj, spokijnyj, na dywo znajomyj:
Szczo
Czomu taka abstraktna widpowi?
Szczo zapytaw te poczuw.
Prawda, prawda, pohodywsia ja. Dla Wohnewyka i kozakiw ty buw czakunkoju Czornoju Gramotoju, dla dykuniw czymo potojbicznym, dla mene
Ty nesesz u swojij swidomosti naszaruwannia psewdoinformaciji, poczuasia
widpowi. Wohnewyk buw wilniszyj wid neji.
On jak? Mene prowczyy, jak chopczyka. Zarozumiwsia. Poczaw z mentorkoho
tonu. Zabuw, szczo, moe, maju sprawu z kompeksom informaciji hipercywilizaciji.
De tebe stworeno?

 Ne na Zemli.
Ja dawno zbahnuw ce. Ae meta?
Widszukaj u sobi. Bycze bykoho.
To my zwjazani z toboju?
Jak i wse suszcze.
Ty howorysz znowu abstrakcijamy.
Konkretniszoji istyny nema, ni cia.
Ja muczusia probemoju czasu. Ty dopomoesz rozwjazaty jiji?
Ty poczaw jiji rozwjazuwaty.
Ae informacija Wona nikczemna Dopomoy.
Wsia bezkonecznis u tobi. Szukaj. Te, szczo znajdesz, ja stwerdu.
Tilky tak? rozczarowano perepytaw ja.
A chiba cioho mao? Skazaty szukaczewi, koy win pomylajesia, a koy ni
najbilsza dopomoha. Ludy adaju nowoji informaciji z daekych switiw. Szczo wony zrobla z neju, ne potrudywszy nad jiji rozkryttiam? Wony stanu parazytamy inakobutnich dosiahne. W imja czoho inszopanetnyj rozum powynen widdawaty skarby mudrosti linywym istotam, jaki ne baaju zahlanuty u wasnu skarbnyciu?
Ja zbahnuw. Ja zhoden. Widnyni we niszczo ne zupyny mene. ysze skay:
mona peremohty despotiju czasu?
Na syu je sya. Sta wsesylnym. I sya, i sabis wid czasowoho. Neruszyma
realnis toczka stijkosti, szczo ne maje ni syy, pi sabosti. Wona wse.
Nicz. Zori. Rozmowa z merechtywoju sferoju. Splu ja czy ni? Widczuwaju, jak pronosiasia kri mene miljonolittia, jak mij duch ochopluje neczuwani sfery, jak iz moho
zemnoho organizmu wyrostaju ultrafietowi krya, nezrymi krya swobody
Tak, tak! Czornyj Papirus widkrywaje weyku istynu. Szczob pownistiu piznaty
tajemnyciu swojeji pojawy w chaszczach zirok, tumannostej ta megaswitiw, ludyni naey ochopyty bahatostupenewe buttia, pronyzaty joho swojim rozumom, duchom,
czuttiam. Inaksze pered namy wiczno bude tekty rika wtajemnyczenych reczej ta jawyszcz, widczuenych i nedosianych, jaki opyratymusia naszym zusyllam pidkoryty jich.
Ne zawojowuwaty, a polubyty. Te, szczo ja polubyw, staje mnoju
Zupyny, mowya czorno-fietowa sfera Papirusu. Zahybsia w ciu dumku.
Tilky szczo ty torknuwsia najweyczniszoji tajemnyci buttia.
Newe piznannia mensze, ni lubow?
Lubow i je piznannia, zahadkowo skazaa sfera.
Ae nauka jde szlachom suworoji ogiky, praktyky, a lubow aogiczna
Istynne piznannia najparadoksalnisze jawyszcze. Zhadaj istoriju nauky.
Dordano swojim wohnianym podwyhom probyw dla nauky tisni mury neuctwa i zaboboniw. Chiba ogika moha b prywesty joho do takoho riszennia? Ni, ysze lubow! Ty
zhadajesz bezlicz herojiw duchu, jaki jszy wukymy stekamy szuka, todi jak ludy
ogiky papluyy jich i znewaay, mow szarataniw ta nikczem.
Czornyj Papiruse, ja poczynaju rozumity hybynu twojeji dumky
Ce ne moja dumka. Ce dumka twoja, twojich druziw, usich ludej. Wy ysze czasto
zabuwajete jiji. Nesete w hrudiach nebuwau zbroju, a korystujete dytiaczymy payczkamy. Nedaeke majbutnie maje widkryty dla Zemli eru lubowi, jaka prywede do wserozuminnia, do pryncypowo nowych szlachiw piznannia.
Zady, zady, Czornyj Papiruse! Ty kaesz pro wseochopennia, pro lubow. Ae
Zemla obraa szlach analityczno-integralnoho piznannia, kult joho kibernetyka.
Apofeoz myslaczi maszyny. Nyni serjozno rozhladajesia proekt stworennia kiborha
sztucznoji biludyny, jaka maje zaminyty suczasnyj typ rozumnoji istoty. Takyj supermen mysysia nadzwyczajno sylnym, riznobiczno rozwynutym, nadienym nowymy
rozmajitymy poczuttiamy, jakych ne maje zwyczajna ludyna. Ja wyznaju, taka istota

moywa, jiji, bezumowno, stworia. Ae wona ne zmoe lubyty, chocz dejaki kibernetyky wwaaju, szczo lubow mona zaprogramuwaty.
Afekt lubowi, ae ne lubow, ozwaa sfera. Lubow ce ne dija, a stan
wserozuminnia.
Tym bilsze, skazaw ja. Czy zmou mechantropy, kiborhy, jaki b wony ne
buy doskonali, dosiahty takoho stanu?
Ni, wpewneno mowyw Czornyj Papirus. Ne zmou. Bo jichnie znannia
ysze nahromadennia parametriw ta konstant. Pryuczyty do sebe switowyj okean u
harmonijnomu syntezi wony nezdatni.
Jakyj e wychid z takoji superecznosti? My sami hotujemo dla sebe mur, jakyj
ne zmoemo podoaty?
Sfera mowczaa. Zdawaosia, u nij szczo smijao. Nareszti tycho ozwaa:
U nadrach konoho wytworu, jawyszcza, procesu zrije jichnia polarnis, protyenis, zapereczennia. Myslaczi maszyny ne wyniatok. Nastane czas wony sami stupla na tu steynu, jakoju nechtujete wy
Jak ce? Ne zbahnu
Ja mou pokazaty.
Ujawnu model?
Ni, sprawnie yttia.
Ty moesz pronykaty w majbuttia?
Ja ochopluju joho.
Jak pojasnyty cej proces?
Ne pospiszaj, dijdesz do wsioho sam. Znannia w tobi.
Koy ja pobaczu te, szczo ty obiciajesz?
Teper. Nehajno.
Szczo treba zrobyty?
Abstragujsia wid siohodennia. Nemaje Sergija Horenyci, nema Kyjewa, nema
Zemli, nema dwadciatoho wiku
Ce wako
Zhadaj Wohnewyka. Ty baczyw joho prach
Rozumiju, rozumiju Woho ne szczezaje. Win ysze perekydajesia wseochoplujuczym poumjam na nowi j nowi objekty
Szcze raz zupyny. Micno wwedy w swij rozum ciu dumku. W nij te rozhadka
tijeji tajemnyci, jaku ty szukajesz. A teper hotujsia do mandriw u majbuttia Zemli. Ty
naoczno pobaczysz, widczujesz konflikt mi dwoma potokamy piznannia
Ja zapluszczyw oczi. Mozok mij paaje. Jak wako joho zahnuzdaty. Kau, jogy
wmiju woodity tijeju prymchywoju teczijeju, zupyniaty jiji czy znowu puskaty w urahannyj polit. Ne wirysia! Mysennia niby pazma, spijmana w magnitnu pastku.
Sprobuj zupynyty jiji wohnianu dynamiku! Ae tycho Uwaha Peredi mnoju wynykaje, mow na ekrani, paajuczyj tekst. Bia litery, skadajusia u sowa, frazy. Ja hariaczkowo czytaju jich, dywujusia, bo szcze zberihaju mysennia i poczuttia Sergija Horenyci.
Chronika kosmicznych podij. Informacijnyj biuete Wsepanetnoho Towarystwa Gaaktycznych Zwjazkiw.
XXI storiczczia. Wisimdesiat druhyj rik.
Wsesojuznyj referendum schwayw proekt mizorianych peresee. Demograficzna kryza podoana. Protiahom nastupnoho storiczczia Zemla zmoe pereseyty do
daekych switiw dwa-try miljardy czoowik, dawszy poczatok sotniam syniwkych cywilizacij.
Widbrukowani ewoluciji trymatymu tisnyj zwjazok z materynkoju panetoju,
korystujuczy Kodom wicznosti. Bahatomirna informacija z dopomohoju metaczasowych kanaliw hiperprostoru zwjae wojedyno tysiaczi drunich switiw.

Czas Kosmicznoho Narodennia zawerszujesia.

U czerwni cioho roku start perszoji ekspedyciji pereseenciw do panetnoji systemy epsyon Eridana.
Meta: doslidennia umow dla rozwytku ludej, stworennia perszoji kooniji, bahatopanowi eksperymenty po wywczenniu wzajemowpywu zemnoji i tamtesznioji fory ta
fauny, wstanowennia postijnoho informacijnoho kanau i transportnoho mostu dla nastupnych peresee.
Transport: wakuumno-kwantowyj gaaktycznyj krejser eksperymentalnoho typu.
Nazwa Lubow. Forma sferojid. Dimetr pjatsot metriw. Waha sto tysiacz
tonn.
Reym polotu: prostorowyj, mechanicznyj do 270 tysiacz kiometriw pa sekundu
i hiperprostorowyj, relatywnyj do 5 miljardiw kiometriw na sekundu po szkali Wicznosti.
Energetyka: wakuumna, anihilacijna; inwersijnyj kosmodwyhun Indrapandy dla
zbudennia wirtualnych dirakowkych czastok. Zapasna ruszijna systema termojaderna. Rezerw paywa na rik forsowanoho polotu w meach panetnych system iz
szwydkistiu tysiacza kiometriw na sekundu.
Keruwannia awtomatyczne.
Ekipa czotyrnadcia czoowik. Sim podrunich par, szczo maju stworyty kooniju pineriw u systemi epsyon Eridana. Kapitan korabla Bohdan Poumjanyj, 32 roky,
astrofizyk, chudonyk, astropiot, inener-kibernetyk. Joho podruha esia, 25 rokiw,
kompozytor, spiwaczka, likar, ahronom, krawczynia, fiziog. Pomicznyk kapitana, kosmoszturman krejsera Iwan Hora, 28 rokiw, fizyk-teoretyk, fiosof, kiberkonstruktor,
chirurg. Joho podruha Sofija, 20 rokiw, biog, kucharka, sadiwnycia, baeryna. Hoownyj kibernetyk krejsera Don Sti, 30 rokiw, mechanik, slusar, muzykayt-skrypal. Joho
podruha Lubosawa Dobrana, 18 rokiw, pasicznycia, hinekoog-akuszerka, chudonykmodeljer. Hoownyj psychoog Dewayanda Kriszna, 31 rik, botanik, pedahoh, poet, folkoryst, tanciuryst. Joho podruha Reja Anti, 17 rokiw, wychowatelka ditej doszkilnoho
wiku, kinoinener, spiwaczka, sportsmenka wyszczoho kasu. Hoownyj energetyk
Aessandro Realo, 28 rokiw, radiinener, wakuumotechnik, pejzayst, kinooperator.
Joho podruha Marija, 19 rokiw, masaystka, hihijenist-pedahoh, tepotechnik. Zawidujuczyj sektorom transportu dla panetnych ekspedycij Wano Dzoaszwili, 25 rokiw,
sadiwnyk, istoryk, kosmolingwist, astronom. Joho podruha Tamar, 20 rokiw, wodij
wsiudychodiw, inener, ywopyse, bifizyk. Zawidujuczyj sektorom mizorianoho
zwjazku Kar Swenborh, 31 rik, sportsmen, konstruktor, muzykant-pinist. Joho podruha Tereza, 22 roky, inener-budiwelnyk, architektor, likar, spiwaczka.
Czeny ekipau projszy bahatokratni psychoogiczni perewirky. Pownowana komisija Wseyapetnoho Towarystwa Gaaktycznych Zwjazkiw (WTHZ) stwerdya bezsumniwnu spiwjednis perszych mizorianych pineriw. Antagonistycznych tendencij
ne wyjaweno.
Wpersze dla mizorianoho polotu wykorystowujesia heno-teka ekipau, w jakij
zberihatymesia psychohenokod uczasnykiw pereseennia. Ote, katastroficzni wypadky, powjazani zi smertiu czeniw ekipau, ne wykluczaju uspichu ekspedyciji: henocentr krejsera zmoe widnowyty psychobityp zahyboho.
Zemla stworya dla swojich syniw ta doczok maje stowidsotkowu garantiju bezpeky. Zemla pako wiry w uspich perszoji gaaktycznoji ekspedyciji. Mizorianyj mist
yttia bude prokadeno!
Start kosmokrejsera Lubow pryznaczeno na 21 czerwnia 82 roku XXI stolittia.
Bude wwimknuta Wsesoniaczna Merea Zwjazku
Posuchaj, Czornyj Papiruse! A meni ce ne snysia?
Szczo?

 Pereseennia do daekych switiw, hiperprostorowi kanay zwjazku, era newmyruszczosti Czy ce ysze mrija mojeji pidswidomosti, szczo pako prahne takoho switu?
Dumaj jak choczesz. Zerno mriji, szczo zarodyosia w serci j rozumi szukacza,
nemynucze wyroste bujnym kwitom i das pody. Wid was, ludej, zaey, szczob toj cwit
buw ciluszczyj i radisnyj. A teper sta ludynoju toho switu, sta joho duchom, rozumom, sercem. Ty bahato czoho zbahnesz
Koyszesia tuha chwyla czasu, kydaje mene na wysokyj hrebi, pidnimaje nad wikom. Zdrastujte, naszczadky! Dajte wwijty u waszi dumky, prahnennia, poczuttia! Dajte
kraplu waszoji newmyruszczosti

Wony pidijmaysia na Howeru.

Switankowe powitria soodkym choodom projmao eheni. Z piwdnia na kryach
pisla nicznoho ehotu kotywsia smerekowyj duch. Dychaosia ehko, w hoowi namoroczyosia, niby wid weseoho swiatkowoho tanciu.
Z kamenia na kami. Pomi trawamy, kwitamy. Wjunkoju stekoju-zmijuczkoju.
A dowkoa hory chwyli kamjanoho moria, a nad nymy sywo-prozori serpanky tumaniw.
Zaewria trojandowa poea na schodi. Szcze ne wydno switya, a we wdarya
wohnysta stria u snihowu szajku Howery. Zaiskryasia werszyna, zweseya serce rajduhoju koloriw. Zdawaosia, niby jakyj hrajywyj weete zapayw nad Karpatamy kazkowu watru.
Rozpoczaw oratoriju w nebi newydymyj organ. Pidchopyy weyczalnyj spiw eginy ptachiw. Zawibruwaa, widuniujuczy stohooso, bania jasno-bakytnoho neba.
Szwydsze, szwydsze, Bohdanku, pidhaniaa swoho druha esia. Choczu
zustrity soneczko na werszyni!..
Todi treba buo zachopyty ewitator, usmichnuwsia Bohdan. Wychopyasia
b za odnu my na bu-jaku horu!
Necikawo. Wtraczajesz widczuttia podoannia, skazaa druyna. Peremahajuczy tiainnia zusyllam mjaziw, podychu, ty niby pryjednujeszsia do czuttiewoho j
emocijnoho switu predkiw. Pamjatajesz, jak u pradawnij pisni: Z werchu na werch, a z
boru w bir, a z ehkoju w serci dumkoju
Jak toczno j sylno skazano! pidchopyw Bohdan. Jak poetyczno! U nas teper
wirszuju maje wsi, ae czy widczuwaju wony tak predkowiczno prosto?
esia ne widpowia. Wony we wybraysia na werszynu. Neweykyj majdanczyk
zwilnywsia wid snihu, posered nioho w roewo-soniacznomu marewi wysoczia znamenyta na ciyj swit skulpturna grupa, stworena moodym ukrajinkym mytcem Hnatom
Bajdoju.
Trymajuczy druynu za ruku, Bohdan obijszow postament dowkoa. Zupynywszy,
wony dowho wdywlaysia w obyczczia materi z dytiam, jaka sydia w centri grupy. Trywoni j natchnenni oczi, tonki czutywi palci poetesy, chudonyci, nyci, kochanoji. To
buw wikowicznyj obraz materi-Ukrajiny diwczyny-wojownyci, jaka kri py wikiw,
kri buri istorycznych, socilnych ta suspilnych kataklizmiw peredaa w kosmiczne majbuttia swoje ywe serce, pisniu, kazku, wolu do buttia, zapowit swojich najkraszczych
syniw-tworciw. Bila nih jiji, liworucz, Taras. Win schyyw hoowu na jiji kolino, zapluszczyw oczi. Ae taka majsternis, taka tworcza aha wodya rukoju Bajdy, szczo wse
obyczczia Kobzaria stao wsewydiuszczym okom duchu. Na joho wustach zawmera baenna usmiszka dytiaty, w nij czuosia bezzwuczne sowo: Koy maty dywysia, synowi
mona zasnuty. Ae ja hotowyj znowu pryjty, mamo. Ty tilky pokycz mene ja prokynusia.
Praworucz wid materi esia. Diwczyna-kwitka. Hirkyj hordyj i czutywyj prolisok, szczo ne moe yty j dychaty w parki litni bujnoysti dni, szczo luby suworu moroznu poru pered wesnoju. Bila neji Kameniar. Wuzuwati ruky skadeni na kolinach,
tio neporuszne, a za wysokym czoom napruha wohnianoho wukana dumky j czuttia.
Szcze j szcze postati koncentrycznymy kilciamy otoczuju matir-diwczynu, szczo
porodya jich w mukach tworczoho zmahannia, szczo wywea do wseenkych obrijiw.
esia j Bohdan schyyysia pered matirju w nykomu pokoni. Druyna proszepotia:

 Bahosowy nas, kochana, w daeku pu. Choczemo zberehty twoju iskru w bezodni wicznosti. Choczemo ne zabuty twojich muk i lubowi.
Ne zabudemo, skazaw Bohdan. Pupowyna rwesia, ae dytyna w krowi
nese jiji su i nakaz.
Wony odijszy wid skulpturnoji grupy natchnenni, wspokojeni, szczasywi. Siy na
kameni ycem do soncia.
A tobi ne tiako, Bohdanku, kydaty ridnu Zemlu? Skay, ty ne sumniwajeszsia
w swojemu riszenni?
Szcze j jak tiako Jasno-kari oczi Bohdana potemniy. Nas wiczno rozrywaje mi dwoma polusamy tiainnia: odyn pokyk prawicznosti, hoos predkiw, zatyszok dytynstwa; druhyj surma tajemnyci, welinnia kazky, wymoha nowych obrijiw.
I te j insze wola materiw, zakadena w nas. Ne zawdy maty tia j maty duchu uzhodeni mi soboju, ae istyna tam, de hoos tajemnyci.
Ce prawda, kywnua esia, dowirywo hlanuwszy na druha oczyma-proliskamy. U dytynstwi prekrasno, ae zori nedarma spaachuju u weczirniomu nebi.
Wony kyczu u wicznis
Bohdan obniaw druynu za chudeki peczi, wdychnuw chmilnyj zapach pszenycznych kis, szczo chwylastym potokom spaday na spynu. Wona wywilnyasia obereno z
joho obijmiw, staa na kameni, prostiahnua ruky do soncia.
Baczu, w tobi sum za Zemeju hnizdysia szcze hybsze, ni u meni, skazaw
Bohdan. Ta j ne ysze za Zemeju Za Soncem Ty soncepokonnyk
Czoho ludyni treba? sumno ozwaasia esia, okydajuczy pohladom hirkyj
krajewyd. Czomu w nij takij neweykij zakadene bolisne zerno wicznoji tworczoji muky?
Bohdan ne widpowiw. Wziawszy druynu za ruku, powiw do steky.
Pora. Czasu mao, kochana.
Spuskaysia szwydsze. Nad poonynamy kotyysia tumany, wkrywajuczy trawy j
kwity rosianymy samocwitamy. Praworucz dzweniw rajdunyj wodospad, tycho dziurczay z-pid taoho snihu strumoczky, darujuczy yttia proliskam bakytnym oczam
zemli.
Tam, unyzu, we bujao lito, a tut, nad alpijkymy ukamy, poczynaasia rannia
wesna.
esia smijaasia, wtiszajuczy tym, jak Bohdan we wsote kydajesia z steyny
ubik, prypadajuczy do jakoji bioji czy roewoji kwitoczky.
Jakby zaraz pobaczyy tebe twoji pokonnyky, due zasumniwaysia b, czy ce toj
znamenytyj kosmonawt, szczo wony joho bacza po teewiziji.
Ja ne kosmonawt, zaczarowano widpowiw Bohdan. Ja teper dytyna, esiu!
Ach, luba moja! Jakby nazawdy zberehty ciu nepowtornis, ciu krasu! I o take widczuttia, jak u meni siohodni!..
Ty zbereesz, serjozno skazaa druyna. Ja ce znaju. A czy zbereu wony?
Chto? zdywuwawsia Bohdan.
Ti chto pid mojim sercem Wony we ywu dwoje syniw. Czy wwijde w
jichniu duszu trywoha j radis cioho dnia?
Noczuway w Kryworiwni, nad Czeremoszem. Nad memoriom Franka pomeniy
wesekowi zirnyci, de mi horamy protiano widuniuway pisni, de-ne-de prywitno zoriy wohni w ytach. Bohdan soodko spaw u nameti, zmorywszy ciodennym pochodom
do Howery, a esia newtomno chodya ponad rikoju, zitchaa, dywlaczy na zoriane
dywo, czutywo prysuchaasia do trywonoji mowy Czeremosza. Pyn duszi organiczno
splitawsia z pynom wody i koychawsia, strumuwaw poetycznymy riadkamy, w jakych
buy i peredczuttia wicznoji rozuky, i sum za wtraczenym, i nadija na nebuwae.

Zadrimay Karpaty,
Sny i serce moje.
ysz Czeremoszu spaty
Pyn wody ne daje.
Sered temnoji noczi
Ne zmowka i na my,
Burunamy kekocze
I kaminniam hrymy.
Hrozy hniwno i swary,
Ta ne znaty koho!
Wse prymaramy mary
Iz dytynstwa swoho.
Bokorasziw czekaje
Izdala, z wysoty, Ta w potoci mikomu
We ne projdu poty
A Howera szepocze:
To, Czeremosze, sny.
Ne rydaj sered noczi,
A didysia wesny!
Dam tobi ja wodyci,
Ne ury, daebi!
Hostronosi jayci
Popywu po tobi
Iz lisiw Werchowyny,
Iz daekych pajiw
Bokoraszi popynu
Do kazkowych krajiw!..

Prawda, prawda, strepenuosia esyne serce. Treba podoaty odwicznyj sum

za mynuym. Nema joho, ne wernesia. I chiba ne munis dawnich bokorasziw ta
opryszkiw, chiba ne jichnia mudris i pisennis z namy ety do inszoho soncia? Chiba
ne jichnia newmyruszczis ytyme w mojich ditiach, chodytyme po stekach daekoho
switu, pidijmatymesia na werszyny nebaczenych hir?
esiu! esiu!
Chto ce? Chto?
esiu, trywono hukaje z temriawy hoos Bohdana. A jdy-no siudy chutczisze!
Wona nabyajesia do nametu, szcze nesuczy w hrudiach nerozchlupane poczuttia
pownoty i nepokojennia. Ae czomu tak schwylowano dychaje Bohdan? Win prokynuwsia, i na hrudiach u nioho tlije bahriana aryna indykatora OZ osobowoho
zwjazku. Newe wykyk? Newe staosia szczo nespodiwane?
Bohdan podaw esi MD mikrodynamik. Wona pidnesa joho do wucha. Tychyj,
ae radisno-uroczystyj hoos powidomlaw:
nareszti staosia. Ne fantazija, ne hipotezy, ne natchnenni improwizaciji. Perszyj sygna myslaczych istot inszosoniacznoji ewoluciji. Potunyj impulsnyj radiwidriadnyk generuje odyn i toj e kompeks szcze nerozszyfrowanoji informaciji u szyrokomu spektri czastot. Dereo sygnaliw ototoneno z nowowidkrytoju systemoju czerwonoho karyka, u jakij peredbaczajesia, widpowidno do teoriji Czerwinkoho-Miltona, try
panety typu Zemla Merkurij. Zirka okalizowana mi Soncem i epsyon Eridana, na
widstani womy switowych rokiw wid Zemli. O czomu Wsepanetne Towarystwo Gaaktycznych Zwjazkiw rozhladaje propozyciju pro zminu j dopownennia programy perszoji gaaktycznoji ekspedyciji
Bohdan wymknuw mikrodynamik. Trywono hlanuw na druynu.
Ty zrozumia? Wona kywnua.

 Mou buty zminy

Newe ty hadajesz, szczo zminia skad ekipau?
Wse moe buty. Ce wyriszy Rada Towarystwa. Ae ja bojusia ne za koho
Za mene?
Tak. Taka ekspedycija ne prosto pereseennia, a j nebezpeczne doslidennia.
A ty wahitna.
Ty powynen widstojaty we ekipa, jak win je.
Znaju, kochana. We ne zasnemo. Zbyrajemo namet i wylitajemo do Soniacznoho Mista
Soniaczne Misto ochopluwao kilcem ytowych budynkiw ta naukowo-doslidnykych kompeksiw Elbarus. Tut e w kilcewij doyni buo pobudowano odyn z hoownych kosmodromiw Zemli. Rada Wsepanetnoho Towarystwa Gaaktycznych Zwjazkiw
zibraa nadzwyczajne zasidannia w prymiszczenni Kosmicznoho Kongresu, zwidky
obhoworennia probem zorepawannia transluwaosia mereeju wsepanetnoho zwjazku
dla wsijeji Zemli.
Krim wydatnych uczenych teoretykiw, konstruktoriw, fiosofiw, ekonomistiw,
psychoogiw, na zasidannia Rady zjawyysia wsi czeny ekipau kosmokrejsera Lubow. Teper wony sydiy w perszych riadach amfiteatru, trywono peremowlaysia.
U fokusi zau, na katedri, zjawyasia posta hoowy Rady Wadysawa Rataja, znamenytoho spiwtworcia nowoji matematyky, tak zwanoji matematyky tworczosti, jaka
dozwolaa modeluwaty bu-jaku ricz, jawyszcze, proces ne ysze w czysowomu wyraenni, a u wsij dynamicznij hybynnosti pryczynnych zwjazkiw. Teorija Huka-BohooRataja stawya na obgruntowanu, cikom naukowu osnowu ideju bahatomirnosti i obiciaa weyki widkryttia w nedaekomu majbutti.
Wadysaw Rataj pryhadyw dooneju sywe, korotko stryene woossia,
usmichnuwsia ahidno kosmonawtam, prywitaw usich prysutnich, pidniawszy ruku nad
hoowoju.
Usi znaju radisnu nowynu. Wsi znaju, szczo Rada ekstreno wyriszya: wstanowyty kontakt z myslaczymy istotamy, sygnay jakych my spijmay. Ce zawdannia waywisze w czasi, ni probema pereseennia. Ae dla gaaktycznoho polotu u nas hotowyj
poky szczo ysze eksperymentalnyj kosmokrejser Lubow. Poety i win. Nam neobchidno wyriszyty: budu zminy w skadi ekipau czy ni? Pojednaty ci dwa zawdannia
czy rozdiyty? Chto skae?
U czetwertomu kilci amfiteatru spaachnuw indykator osobowoho zwjazku. Na stereoekrani bila Wadysawa Rataja zjawyasia posta fiosofa Zygmunda Trajna. Siri pronyzywi oczi z-pid sywych briw dywyysia hostro i serjozno.
Rozdiyty, korotko skazaw win.
Obgruntuwannia? zapytaw Rataj.
Nadto nesumisni zawdannia. I te j insze nepowtorne, oryginalne. My ne majemo prawa ryzykuwaty. Ce ne prohulanka. Dla kontaktu z inszosoniacznoju ewolucijeju potribna specilna pidhotowka. Ote, ekipa neobchidno onowyty
Ekipa maje uniwersalnu pidhotowku, zapereczyw Rataj.
Ae win hotuwawsia dla utwerdennia nowoji ewoluciji, a ne dla ryzykowanych
kontaktiw z newidomoju cywilizacijeju. Krim toho, esia Poumjana wahitna. Proponuju ukompektuwaty ekipa wykluczno z odynakiw, psychoogizuwaty jich dla wykonannia suworo wyznaczenoho zawdannia.
Sowa poprosya widomyj psychoog Lina Meje. Jiji weyki syni oczi metay z
ekrana w za byskawyci oburennia.
My ne moemo powertatysia do mirkuwa, dawno widkynutych naukoju. Nowostworenyj ekipa, szczo ne matyme dowhotrywaoji psychoadaptaciji, nemynucze dehraduje w poloti. ysze wriwnowaena grupa ludej riznoji stati, objednanych lubowju,

wykonaje tiake zawdannia. Newe wy ne rozumijete, drue Trajn, szczo odynaky w

kilkaricznomu poloti stanu zobnymy asketamy? Istorija pokazaa, szczo taki ludy
staju cikom bajduymy do suto ludkych probem, zamykajusia u wnutrisznij psychokapsuli, a potim staju fanatykamy, religijnymy, naukowymy czy socilnymy ce we
bajdue.
Ae dity, skazaw Trajc. Dity Poumjanoho! Wy jich choczete posaty w nebezpecznu mandriwku, jaka, moywo, zatiahnesia pa desiatylittia
Tym kraszcze, nezworuszno widpowia Lina. Moywo, same ditiam dowedesia zawerszyty zawdannia Zemli.
My ne majemo prawa wwodyty szcze nenarodenych w umowy, jakych wony
sami ne wybyray, wperto skazaw Trajn.
Probaczte, drue! ozwawsia z miscia Bohdan Poumjanyj. Probaczte! Skai ysze odne: czy waszi baky uzhoduway z wamy umowy waszoho nastupnoho yttia
do narodennia?
Amfiteatr skoychnuo wid smichu. Nawi Zygmund Trajn skupo usmichnuwsia,
rozwiw rukamy.
My radyysia, skazaw dali Bohdan. Choczu wysowyty czenam Rady
dumku wsioho ekipau kosmokrejsera Lubow. Persze i druhe zawdannia treba pojednaty. Wstanowywszy kontakt, my peredamo Zemli neobchidnu informaciju, a potim
startujemo do systemy epsyon Eridana! Proszu pidtrymaty naszu wolu!

Kosmokrejser Lubow startuwaw u wyznaczenyj de 21 czerwnia wisimdesiat

druhoho roku XXI stolittia z kawkakoho kosmodromu. Rada WTHZ nijakych zmin
u skad ekipau ne wnesa, chocz obydwa zawdannia buy objednani. Wsia paneta prowodaa swojich sypiw i doczok u daeku dorohu bez worottia. Widnyni ysze metaczasowi kanay Kodu wicznosti prynosytymu zridka skupi wistky wid ditej Zemli z gaaktycznych bezode.
Nad Kawkakym chrebtom szaeniy hrozy. Meteobarjer zachyszczaw hoownyj kosmodrom wid hriznych stychijnych potokiw, u zeniti slipuczo siajao sonce.
Piwkiometrowyj akwamarynowyj sferojid wako odirwawsia wid majdanu kosmodromu, nyke potune hudinnia magnitno-grawitacijnych dwyhuniw skoychnuo hory.
Kosmokrejser pidijmawsia wertykalno, soniacznyj oreo merechtiw u zachysnomu poli
korabla. Za kilka chwyyn sriblasto-zeenkuwata soczewycia probya suwoji hrozowych
chmar i wyjsza w stratosferu.
Zapraciuway termojaderni panetarni motory. Nino-bakytna kula Zemli widdalaasia, zasiajaa tremtywoju wodianystoju ihraszkoju sered merechtywoji wohnystoji
bezodni.
Za szis dniw kosmokrejser podoaw kilka miljardiw kiometriw, pidniawszy nad
poszczynoju soniacznoji ekliptyky. Tut Bohdan Poumjanyj daw awtomatyci korabla
nowu programu, wwiwszy sferojid u reym mizorianoho polotu.
Poczay dijaty wakuumno-kwantowi prystroji. Dwa misiaci wony rozhaniay kosmokrejser do szwydkosti 270 tysiacz kiometriw na sekundu. Ekipa perebuwaw u
stani hipnosnu. ysze dosiahnuwszy subpromenewoji szwydkosti, awtomatyka krejsera
wymknuasia. Wstupya w diju systema sztucznoho tiainnia, ekipa prokynuwsia, na
korabli poczaosia normalne yttia.
Na tretiomu misiaci polotu (chocza widlik czasu wiwsia w reymi widnosnosti) esia narodya dwoch syniw. Szczasywyj Bohdan pryjmaw pozdorowennia wid towarysziw. Wsi wony zibraysia w kajut-kompaniji za swiatkowym stoom. Pyy iskryste
wyno, jiy sokowyti jahody wynohradu z korabelnoji oranereji. Ekspansywnyj Wano
Dzoaszwili zaproponuwaw usim hurtom ity do esi, szczob pohlanuty na nowonarodenych.
Bohdan zaprotestuwaw, Dewananda Kriszna pidtrymaw joho: dity z matirju znachodyysia w specilnomu bimedycznomu izolatori; pered tym jak yty w zahalnych
prymiszczenniach, wony powynni buy projty profiaktycznu pidhotowku.
artujuczy, spiwajuczy, kosmonawty ne poczuy perszoho sygnau trywohy, jakyj
prokotywsia po wsiomu kosmokrejseru. A koy bahrowymy arynamy zamyhotiy indykatory radiciji w kajut-kompaniji, buo we pizno. Wsi razom widczuy odne: newbahanna, mohutnia woroa sya paralizuje mozok, amaje tio, rujnuje klityny, zupyniaje
serce. Perszyj zneprytomniw najsylniszyj Wano. Rozirwawszy soroczku na hrudiach,
win upaw na pidohu kajut-kompaniji, synijuczy, niby wid zaduchy. Biog Sofija hlanua na kontrolni awtomaty, schopya kapitana za ruku. Bohdan zblid, jak mre, oczi
joho buy zapluszczeni, ruky bezsyo wyprostani wzdow tia. Sofija z ostannich sy trusonua joho, zakryczaa:
Kapitane! Radicija!.. Miljardy renthen Miljonnokratna norma
Kine, proszepotiw Poumjanyj.
Zhasajuczym pohladom win hlanuw dowkoa. Joho druzi, soratnyky eay w krisach, na pidozi kajut-kompaniji. Wony pomyray, i ne buo u switi takoji syy, jaka
moha b jich uriatuwaty. Sofija znemoeno zapluszczya oczi.

 Proszczaj, Bohdane Ne zabu ditej esiu Jedyna nadija

Poumjanyj beztiamno rozpluszczyw oczi. Szczo wona kae? Dity? esia? Joho
syny Wony te zahynu? Ni, ni, izolator otoczenyj potunym magnitnym poem, radicija tudy ne pronyka Jake szczastia! esia z nymy. Wona te bude yty. Kochana
prywede kosmokrejser do mety, a tam, tam wona wychowaje syniw I, moe, wony powernu do yttia wsich kosmonawtiw, wykorystawszy henoteku korabla. O doe! Ne daj
szczeznuty ostannij nadiji!..
Bohdan napjaw tiatywu woli, doajuczy chwyli neprytomnosti, szczo tiahy joho w
morok smerti. Wij zwiwsia na nohy i, stupajuczy czerez tia druziw, dobrawsia do pulta
zwjazku. Sabijuczoju rukoju uwimknuw sygna trywohy. I w tu my poczuw widczajdusznyj kryk za spynoju:
Bohdanku! Szczo z wamy?
Kapitan rizko powernuwsia, trymajuczy rukamy za pult.
U dweriach kajut-kompaniji stojaa esia. Jiji obyczczia buo blide j naachane.
Wona dywyasia na tia druziw i ne moha niczoho zbahnuty. Oczi spownyysia boem i
achom.
Bohdanku! Szczo staosia! Czomu ty mowczysz? Bohdanku?!Poumjanyj spowzaw na pidohu. Tio joho wanio, po yciu powza czornota. esia kynuasia do nioho,
chotia pidtrymaty.
Tikaj! prochrypiw kapitan. Tikaj w izolator!
Ne rozumijuczy poperedennia, wona schopya joho za peczi i widczua, jak chwyla
mosti j bezsylla peredajesia jij wid czoowika. A Bohdan szepotiw, edwe woruszaczy
peresochymy hubamy:
Radicija Strasznyj potik Tikaj w izolator Kosmokrejser w reym hiperprostoru Syny Syny Howera
Szczo? Szczo ty kaesz? rydaa esia. Ne pokydaj mene! Ne pokydaj! Ja
pomru bez tebe Kochanyj! Ne jdy!..
Bohdan zamowk. Ostannie bolisne zitchannia wyrwaosia z joho hrudej. I wse. Bilsze ni sowa. esia zakamjania nad tiom druha, ne w syli dumaty, rozumity, dijaty.
Ta o do jiji swidomosti dijszy sowa Bohdana. Syny Wony ywi, jich treba riatuwaty. Wony jedyna nadija. esia powilno wstaa. Hoowa namoroczyasia, nawkoyszni predmety rozpywaysia, niby w tumani. Zirky w iluminatorach kajut-kompaniji
zywaysia w pomenysti nytky, jaki, zwywajuczy spiralamy, utworiuway chymernyj
byskuczyj kubok.
esia dopowza do dwerej. Wybraasia w korydor. Sabijuczyj mozok uperto nahaduwaw: dity, dity, dity Treba riatuwaty ditej Tilky b ustyhnuty
Wona zupynyasia bila apteczky, pryjniaa aktywizator. Swidomis trochy projasnyasia, chocz sabis ne znyka. esia zajsza w centralnu kajutu uprawlinnia, bajdue
pohlanua na pult. Kosmokrejser z subpromenewoju szwydkistiu mczy do daekoji czerwonoji ziroczky. Chto teper powede joho? Chto wykopaje zawdannia Zemli?
Jakby chocz trochy syy Szczob powernuty korabel nazad al, jakszczo propade
taka cinnis A wona we ne wstyhne prowesty rozrachunky dla powernennia
esia stupya kilka krokiw do dwerej izolatora. Jiji zupynyw dzwinkyj spokijnyj
hoos:
Wam ne mona wchodyty do izolatora.
inka obernuasia. Chto ce? Dowho ne moha zbahnuty, zwidky czujesia hoos.
Potim pobaczya: howoryw UR Uniwersalnyj Robot. O win stoji bila pulta uprawlinnia, porucz z krisom kapitana, bakytnyj jaszczyk z dwoma rukamy-manipulatoramy. UR, abo, jak joho nino zway kosmonawty, Urczyk, buw czudowym rozumnym
awtomatom. Majuczy maje newyczerpnyj rezerw dla zapamjatowuwannia i samoprogramuwannia, UR zberihaw u swojemu krystalicznomu mozkowi wsiu informaciju,
zwjazanu z polotom ta reymom roboty kosmokrejsera, a tako wykonuwaw neobchidni

rozrachunky w bu-jakij hauzi matematyky czy humanitarnych ta pryrodnyczych

nauk. I o teper win popereduwaw esiu pro nebezpeku. Joho oczi, pryjmaczi zownisznioji radiciji, bymay czerwonymy wohnykamy, z dynamika maekoho czornoho
otworu na hrudiach znowu poczuysia sowa:
Wy zaraeni radicijeju, esiu. Wasze tio szwydko zrujnujesia
I ja wmru? proszepotia inka. Ja ne zmou wriatuwatysia, Urczyku?
Ni, skazaw awtomat. Wy pomrete za kilka chwyyn, esiu. Ae szczo staosia? Chto was oprominyw?
Zahynuy wsi czeny ekipau, Urczyku. Korabel potrapyw u neczuwano potunyj
potik radiciji
Treba powidomyty na Zemlu, Towarystwu Gaaktycznych Zwjazkiw, diowyto
skazaw UR. Chaj zwaa na ciu informaciju pry nastupnych ekspedycijach.
esia bezsyo sia w kriso, beznadijno mowya, hlanuwszy pa houbyj jaszczyk
awtomata:
Chto powidomy? Chto powerne korabel na Zemlu?
Ja, akoniczno widpowiw UR.
esia wraeno hlanua na nioho. Znenaka radisna iskra nadiji pronyzaa jiji swidomis. Tak, ce sprawdi moywo! Urczyk moe dowesty korabel do Zemli. Bilsze toho,
mona sprobuwaty Chocz ce j boewilla Sprobuwaty, szczob win pryjniaw nespodiwanu dla nioho programu Szczob win dohlanuw sypiw, koy wona pomre Win
rozumnyj, Urczyk Win zumije Treba ysze hoduwaty jich UP Uniwersalnym Produktom I dohladaty Jim bude tiako na samoti, bez ludej, ae wony wyywu I
powernusia na ridnu Zemlu. A tam jich usich powernu do yttia O radis! Znowu
pobaczyty ridnu Czornohoru, marewo rankowych tumaniw, kwity na wysokych skelach!..
Urczyku, proszepotia inka, z nadijeju zahladajuczy w czerwoni oczi awtomata. Ce czudowo, szczo ty zmoesz powernuty kosmokrejser do Zemli Ae w mene
je szcze odne prochannia
Nakazujte, esiu
Ja ne nakazuju, Urczyku. Ja proszu tebe Ja narodya dwoch syniw Ty rozumijesz? Dwoch maekych syniw
Szczo take syny?
Jak by tobi pojasnyty Maeseki ludy. Taki, jak i wsi inszi, tilky szcze neswidomi
Zrozumiw, skazaw UR. Wony szcze ne zdobuy neobchidnoji informaciji
dla normalnoji dijalnosti
Tak, Urczyku, tak. Krim toho, wony szcze j nesformowani
Jasno. Wony w procesi samoprogramuwannia i wyboru optymalnoho warinta?
Jakyj ty rozumnyj, Urczyku. Ty wse prawylno kaesz. Ae teper koy ja
wmru wony zayszasia bez dohladu Ty sam baczysz
Wy choczete, esiu, szczob ja dohladaw jich?
Same ce, mij drue. Same ce ja choczu Proszu, ne widmowsia
Mene ne treba prosyty. Ja roblu wse, szczo mou. Ae mene ne nawczay dohladaty maekych ludej
esia zatuya dooniamy paajucze peredsmertnym arom obyczczia. Namahaasia zibraty rozburchani dumky dokupy. Joho ne wczyy? Ce prawda. Zwyczajno, ne
wczyy. Szczo todi robyty? Jak pojasnyty? U bibliteci je knyhy po dohladu za dimy
UR wmije czytaty
Urczyku!
Ja suchaju, esiu!
Ty zwjazanyj z biblitekoju. Ty wmijesz czytaty
Naukowa informacija. Ae meni wona ne potribna. Wsia naukowo-techniczna

informacija je w mojemu mozku.

Ja ne pro te. U bibliteci je informacija po wychowanniu ditej maekych
ludej. Jich treba hoduwaty, dohladaty
Ja zrozumiw. Wsiaka systema potrebuje energiji. Ja sprobuju zrobyty te, szczo
wy prosyte, esiu. Ae je odna perepona
Jaka, Urczyku? Howory chutczisze bo ja ne mou Ja wmyraju, Urczyku
Hlate na mene. Ade ja stoju na misci. U mene nemaje ruszijnoji systemy
Sprawdi, tak! Czomu wona ne podumaa pro ce? Dla obczyse Urczyku ruszijnych
kinciwok ne treba. Ae teper? Szczo robyty teper? Szczo robyty teper z nym?
Posuchaj, drue, proszepotia esia. Ciomu mona zaradyty. Wimy prybyralnu maszynu Wona peresuwajesia Demontuj prybyralnyj mechanizm Wse
insze wykorystaj dla sebe zjednaj z swojim montaem U tobi je informacija
Ja zbahnuw, esiu. Diakuju.
Zaraz. Ja dopomou tobi
esia wpaa z krisa, pidpowza do odnijeji z nisz. Wona oslipa, morok otoczuwaw
jiji sucilnym okeanom. Zwuky zhasay, pojednuwaysia w chaotycznu symfoniju i widkoczuwaysia w bezdonnu prirwu nebuttia.
Wona nawpomacky znajsza dweri niszi, natysnua knopku. Pered neju zamerechtiy byskuczi detali prybyralnych awtomatiw. Wona wytiaha odnoho z nych, pidsunua
do URa.
Teper wse harazd, poczuwsia hoos Urczyka. Ja wykonaju wasze prochannia, esiu. Monta zabere ne bilsze trioch hodyn. Dity wyterpla stilky?
Postarajsia skorisze Urczyku Jaknajszwydsze, maje neczutno ozwaasia
inka. Tam, bila nych, w plaszkach UP.
Ja znaju. Baczyw. Tak robyw kapitan, zaspokojiw jiji UR.
Diakuju tobi, drue. Teper ja spokijno pomru. Wse insze ty proczytajesz Pospiszaj, Urczyku
esia zweasia na nohy, doszkandybaa do keriwnoho pulta, wwimknua zwjazok.
Tycho skomanduwaa:
Izolator. Paatu nomer dewja.
W kajutu wwirwawsia ohuszywyj kryk ditej. Na ekrani zjawyosia zobraennia
szyrokoho lika. Na niomu zwywaysia dwa maesekych tilcia nowonarodenych, spowytych biymy peluszkamy. Wony haasuway, wymahajuczy jii, alibno krywyysia,
ne widczuwajuczy bila sebe tepoho tia materi. esia sudorono kynuasia nazustricz
krykowi, slozy widczaju zrosyy jiji obyczczia.
Zaraz o zaraz. Ja pryjdu, moji maeseki Ja pryjdu
Wona pobiha do dwerej izolatora, zabuwszy pro wse na switi. alibnyj pokyk syniw uwijszow do materynkoho sercia jak wsewadnyj nakaz wicznosti.
esiu! Ne mona! poperedyw UR.
Wona ne czua sliw awtomata. Prostiaha ruky do dwerej i wpaa na porozi ny. Na
neji zwidusiudy nakoczuwaa zoriana bezodnia, koysaa i tiaha u swoje bezmene
ono. Z wust zirwaysia ostanni sowa, jaki doynuy do receptoriw suchu URa:
Lubow moja lubow zberey ditok Zberey
UR kilka chwyyn dywywsia na tio inky. Potim prozwuczaw joho czitkyj hoos:
esiu! Czomu ne ruchajete?
inka ne widpowia. Wohnyky awtomata trywono zamyhotiy. Win skazaw sam
sobi:
esia perestaa funkcinuwaty. Podumawszy, dodaw: Treba pospiszaty.
Win prytiahnuw do sebe rukamy-manipulatoramy prybyralnu maszynu i uwano
ohlanuw jiji, analizujuczy konstrukciju. Potim wpewneno rozibraw werchniu czastynu,
jaka, wasne, j zajmaasia prybyranniam, zayszywszy pidstawku z nohamy-koliszcza-

tamy. UR dowho rozhladaw ruchowu czastynu mechanizmu, wywczaw systemu motorczykiw, ree ta ywennia. Podumawszy, win zrozumiw, jak mona pidkluczyty pidstawku do swojeji systemy, szczob peretworiuwaty impulsy-baannia w ruch. Dla cioho
treba buo popraciuwaty ne mensze dwoch i odyn.
UR zhadaw pro maekych ludej. Win pidniaw ruku-manipulator, uwimknuw systemu zwjazku i poprosyw kerujuczoho robota daty izolator, paatu nomer dewja.
Dity znemahay wid kryku. UR chutko wymknuw zwjazok, promowyw:
Jichnia systema wymahaje energiji. Maeki ludy adaju ywennia. UR zroby
use, szczo neobchidno, i pryjde do nych
Win pidsunuwsia do instrumentalnoji szafy, widczynyw jiji, znajszow tam wytky
drotiw, kabeliw, instrumenty, jakymy korystuwawsia kapitan, integralni standartni
schemy. UR podumaw, rozszukaw u swojij pamjati informaciju pro robotu, jaku treba
wykonaty. Zhadawszy wse, win poczaw chutko perebudowuwaty pidstawku. Koy kabeli
zjednay ruchowyj wuzo kinciwok z energetycznym centrom awtomata, win, pidniawszy na rukach-manipulatorach, siw na pidstawku. Nakawszy po bokach kilka pastynok, UR zjednaw sebe z nohamy-koliszczatamy.
Zdajesia, wse, skazaw win, posyajuczy w systemu ruchu impuls-baannia.
Koliszczata zakrutyysia. UR szwydko pomczaw do dwerej, wdarywsia ob porih.
Skazaw:
Ne treba pospiszaty. UR szcze ne zwyk. Neobchidne trenuwannia, nahromadennia doswidu. Podumawszy, UR mowyw: A teper w izolator.
Win pidkotywsia do dwerej, de eaa neporuszna esia. Spriamuwawszy pa neji
pryjmaczi radiciji, UR widznaczyw wysoku aktywnis wyprominiuwannia tia. Win
obereno obchopyw esiu rukamy, widtiahnuw jiji wbik. Podywywsia pa neji, podumaw
pro te, szczo treba buo b doslidyty jiji tio, a tako tia inszych kosmonawtiw. Ae ce
potim pisla widwidyn izolatora.
UR mynuw korydor-tambur, obmacujuczy szlach pered soboju newydymymy promeniamy okaciji. Nareszti win pidkotywsia do kruhoho luka izolatora i pidniaw ruku,
szczob natysnuty knopku. Potim zhadaw, szczo joho korpus zaraenyj radicijeju. Win
wernuwsia nazad, wkotywsia do aboratornoho widsiku, wwimknuw analizator. Joho
powerchnia sprawdi bua radiaktywna. UR uwimknuw dezaktywacijnyj prystrij, pryjniaw potunyj hazowyj dusz. Pisla cioho, we ne wahajuczy, popriamuwaw do izolatora.
O i paata nomer dewja. UR widczynyw dweri. Pronyzywi kryky maekych kosmonawtiw ohuszyy joho. UR myttiu zmenszyw potunis spryjmannia zwuku, skazaw:
Maeki ludy szcze ne wmiju kontroluwaty wytratu swojeji energiji. Ja zhodom
nawczu jich.
Win pidkotywsia do szyrokoho lika, zahlanuw tudy. Obyczczia ditej maeki,
zmorszczeni buy bahrowymy wid natuhy. UR pohlanuw dowkoa. Riadom z likom
stojaa szafoczka, a w nij dwa fakony z czerwonymy mjakymy nakonecznykamy. UR
uziaw odyn fakon, proczytaw napys: UP. esia skazaa, szczo jim treba dawaty UP,
zhadaw awtomat.

Wij wstawyw mjakyj nakonecznyk u rot odnij dytyni, potim druhij. Nemowlata

myttiu zamowky, smokczuczy pryjemnyj napij. Tilky inkoy, w pauzach mi smoktanniam, wony szcze alibno schypuway, niby aliy na te, szczo jich tak dowho zmusyy
kryczaty.
UR dywywsia pa nych, spokijno pobymujuczy czerwonymy oczyma. Win czekaw,
poky maeki ludy wypju usiu poywnu ridynu. Nezabarom fakony sporoniy. Ae nemowlata prodowuway smoktaty mjaki nakonecznyky.
Ruchy po inerciji, wyriszyw robot. Ae inka skazaa, szczo pracia podwijna:
zabezpeczuwaty jich energijeju i prybyraty.
UR ohlanuw postil. Wona bua czysta. Ae esia daremno ne howorya b. Win
szwydeko rozhornuw peluszku i widznaczyw, szczo maeka ludyna sprawdi ne cikom
czysta. Nemowla zakryczao, widczuwszy dotyk metaewych ruk-manipulatoriw. UR
znajszow poriad z likom czysti peluszky, zahornuw u nych dytynu. Te same win zrobyw i z druhym maekym kosmonawtom.
Pisla cioho dity chutko zasnuy. UR pohlanuw pa nych, skazaw:
Jichnia systema zabezpeczena energijeju. Teper nastaw czas zaswojennia. UR
powynen ohlanuty kapitana i kosmonawtiw.
Priamujuczy do keriwnoji kajuty, win zupynywsia nad tiom esi, zhadaw, szczo
znaw pro ludynu ta jiji budowu. Win znaw due mao: tilky te, szczo stosuwaosia joho
wzajemyn z kosmonawtamy. Todi UR uwimknuwsia w biblitecznu systemu kosmokrejsera, znajszow rozdi, pryswiaczenyj ludyni. Za kilka chwyyn win obbih kwantopromenem koosalnu informaciju. UR zwernuw uwahu na seriju powidome pro widnowennia funkcij yttia w tiach ludej, wraenych radicijeju. Dla cioho treba buo obezzarazyty jich, a potim pomistyty w kamery z nykoju temperaturoju, zachyszczeni magnitnym poem. UR zhadaw, szczo taki kamery na korabli je. Win wyriszyw powtornij doswid tych ludej, jaki tak robyy. Informaciji pro te, szczo robyty dali, UR ne znajszow,
ae to we ne joho sprawa; powernesia kosmokrejser na Zemlu tam uczeni zrobla
jak treba.
Robot popriamuwaw do kajut-kompaniji, ohlanuw konoho kosmonawta. Dowho
stojaw nad tiom kapitana. Jomu zdawaosia dywnym, szczo kapitan mowczy i ne ruchajesia. Win zawdy buw takyj ruchywyj i bahato howoryw z URom. UR zawdy z
hotownistiu dopomahaw kapitanowi w joho rozrachunkach, myttiu znachodiaczy w swojemu krystalicznomu mozkowi wse, szczo buo neobchidno. A teper kapitan neporusznyj. Ote, joho systema zipsowana.
Robot iz dopomohoju prybyralnych maszyn nejtralizuwaw zayszky radiciji na
predmetach i stinach korabla, a potim pidniaw tio kapitana i pokotywsia do izolacijnych
kamer
Tia wsich kosmonawtiw buy pomiszczeni w nykotemperaturni kamery. Pisla
cioho UR znowu widwidaw nemowlat. Win znajszow u szafi bila lika weykyj baon z
UP. Robot nacidyw jii u fakony, natiahnuw na nych mjaki nakonecznyky i daw ditiam.
Nasytywszy, nemowlata zasnuy.
UR powernuwsia do keriwnoji kajuty, dowho stojaw bila pulta uprawlinnia i
zhaduwaw use, szczo stosuwaosia kosmokrejsera Lubow ta joho zawdannia.
esia skazaa, szczo treba powernutysia na Zemlu, mowyw sam sobi robot.
A moja informacija howory, szczo zorelit wzahali ne powernesia do Zemli. Spoczatku win widwidaje systemu czerwonoho karyka KS-25-82, de wywczy dereo sygnaliw sztucznoho pochodennia, a potim finiszuje w systemu epsyon Eridana dla
utworennia nowoji ludkoji cywilizaciji. Ce zawdannia Wsepanetnoho Towarystwa
Gaaktycznych Zwjazkiw.
UR chwyyn trydcia dumaw, jak wyjty z abiryntu wzajemowyklucznych program.
Win zbahnuw, szczo utworyty nowu cywilizaciju bez ywych kosmonawtiw nemoywo.
Ote, polit do epsyon Eridana wtraczaje docilnis, i joho sprawdi, mona buo b odminyty. Ae jak e todi doslidennia derea sztucznych sygnaliw?

Robot perebraw informaciju swoho mozku, ae w nij ne buo zawdannia dosliduwaty systemu czerwonoho karyka: ce powynni buy zrobyty sami kosmonawty. Ae
wony ne diju, wony wyjszy z adu. Chto todi zroby ce?
UR dowho ne mih wyriszyty probemy. Nareszti anciuok spiwstawe prywiw
joho do dumky, szczo nemowlata, jakych win hoduje, u majbutniomu stanu dorosymy
kosmonawtamy.
Maeki ludy naberusia doswidu, skazaw UR. Wony oznajomlasia z informacijeju i wykonaju zawdannia. A potim UR powerne kosmokrejser do Zemli. Tak
bude wykonano zawdannia esi i zawdannia Wse panetnoho Towarystwa Gaaktycznych Zwjazkiw.
Rozwjazawszy takym czynom skadnu dyemu, UR zaspokojiwsia. Win perewiryw
usi kontrolni awtomaty keruwannia, jichni dani. Korabel etiw prawylnym kursom.
Teper mona buo zahybyty u wnutrisznij swit swoho kwantowo-krystalicznoho
mozku. UR zrobyw use, szczo mih
Robot kilka chwyyn rozwjazuwaw skadni matematyczni riwniannia, trenujuczy
swoji analityczni zdibnosti. Widczuwszy zadowoennia wid idealnych rozwjazkiw kilkoch zaputanych zawda, win zamyhotiw oczyma, promowyw:
Kapitan by zradiw, poczuwszy moje riszennia. UR ne maje komu peredaty swoji
dosiahnennia.
Do ditej szcze jty rano. Robot znowu zahybywsia w swoju pamja. U syntezatori
joho zorowych receptoriw wypywa posta esi, poczuwsia jiji hoos: Lubow moja lubow zberey ditok Zberey
UR kilka raziw powtoryw peredsmertnyj wyhuk esi, wsuchawsia w nioho, namahawsia proanalizuwaty. Lubow Jiji lubow esia prosya, szczob jaka lubow zbereha jiji ditej. Ae wona daa zawdannia URowi? Moe, wona tak nazywaa URa? Mabu, ni. Bo nichto nikoy tak ne kykaw URa. Kosmokrejser maw nazwu Lubow. Moe,
wona prochaa wsiu awtomatyku korabla, szczob wona obereha yttia maekych kosmonawtiw? Napewne, tak wono i je
Ae szczo ne dozwolao URowi zadowolnytysia takym riszenniam. Asocitywna
pamja pidkazuwaa, szczo wsiomu korabewi esia ne moha daty takoho zawdannia
ade kosmokrejser skadajesia z bezliczi wuzliw ta sekcij, ote, ne jawlaje soboju
jedynoho cioho. Krim toho, UR czasto czuw sowo lubow z wust kapitana j inszych
kosmonawtiw, i wono buo w inszomu konteksti, bez usiakoho zwjazku z kosmokrejserom. Mabu, nazwa zorelota symwoliczna, a same sowo maje insze znaczennia. Todi do
koho czy do czoho esia zwertaasia, chto mih poczuty jiji, szczob wykonaty peredsmertne prochannia?
Zaintrygowanyj krystalicznyj mozok URa we ne mih zaspokojitysia, adajuczy dowesty do kincia chymerne zawdannia swojeji wasnoji pamjati: win potrapyw u kilce
samostworenoho agorytmu, i dopomohty moho tilky nahromadennia nowoji informaciji.
UR znowu zwjazawsia z kwantowo-eektronnoju biblitekoju, w rozdili Ludyna
znajszow pidrozdi Lubow.
Tak ja i znaw, zadowoeno konstatuwaw robot. Najtajemnyczisze poczuttia. Tut tak i skazano. Nawi dla ludej wono tajemnycze. Ae ja sprobuju rozibratysia w niomu. Ce ne proste riwniannia: jakszczo ludyna inoczoji stati, wmyrajuczy, wtraczajuczy funkcinalnis, roby use, szczob zberehty nepownocinnych ludej, tak zwanych
ditej, to tut musy buty zachowana jaka hybynna docilnis. Ne moha esia dijaty
neposlidowno j nedocilno?!
UR poczaw obbihaty kwantopromenem istorycznu i chudoniu informaciju, zwjazanu z poniattiam Lubow. Bahato czoho win ne rozumiw, i ce wykykao w joho krystalicznomu mozkowi bezlicz konfliktnych impulsiw, jaki wymahay rozwjazannia, zahroujuczy zrujnuwaty zriwnowaenis struktury robota.

Win wydiyw riad funkcij, zwjazanych z lubowju, jaki poslidowno powtoriuwaysia.

Szlub, tobto pojednannia dwoch indywiduumiw riznoji stati. Oczewydno, ce buo potribno dla zriwnowaennia energetycznych polarnostej. Dali pojawa maekych ludej,
jak rezultat szlubu. Ae w informaciji UR znajszow poniattia pozaszlubni dity.
Prawda, ce poniattia siahao korenem istorycznoho peridu do dwadcia perszoho stolittia, ae wse-taky wono buo, ote, szlub ne jedyna moywis dla widtworennia nowych
osib.
Razom z tym wyjawlajusia wypadky, koy lubow ne wea bezposerednio do pojawy
ditej, a dawaa impulsy dla cikom inszoji dijalnosti: stworennia genilnoji muzyky, kartyn, architekturnych szedewriw, herojicznych podwyhiw. Wse ce robyosia dla toho,
szczob spodobatysia swojij obranyci czy obrancewi. Ae nawiszczo, koy ne maosia na
meti stworyty swojich nastupnykiw maekych ludej?
UR widznaczyw, szczo z lubowju tisno powjazani inszi poniattia, taki, jak poezija,
estetyka, moral, nenawys, etyka. U chudonich tworach i w fiosofkych koncepcijach
bezlicz raziw powtoriuwaosia sowo krasa.
Ty prekrasna! tysiaczi takych wyhukiw znachody UR u drewnich i nowitnich
awtoriw chudonich ta inszych tworiw, u sonetach, odach, lirycznych wirszuwanniach.
Jakszczo jim ce ne nabrydao, ote, poniattia krasy mao dla ludej jake magiczne,
wyniatkowe znaczennia.
Nema prekrasniszoji wid tebe!
Lublu tebe, lublu tebe!
Twoja krasa zamarya swit!
Twoji oczi jasniszi soncia!
Twoji oczi jak dwi zori!
UR dywuwawsia. Nawiszczo taki perebilszennia? Ade win sam baczyw desiatky
ludej inoczoji stati i moe objektywno sudyty pro dejaki charakterystyky jichnich organiw. Oczi ce receptory wydymoho wyprominiuwannia (wydymoho dla ludej, bo UR
maje szcze j pryjmaczi ultrafietu, rentheniwkych promeniw ta infrapromeniw). U
esi, podruhy kapitana, oczi sprawdi weyki, bakytni. Ae skazaty, szczo wony, jak dwi
zori, ce nejmowirne perebilszennia. Dimetr oczej ne bilsze kilkoch santymetriw. A
dimetr najmenszych widomych zirok siahaje miljoniw kiometriw. Krim toho, oczi choodni, wodianysti, a zirky rozareni sfery, nadra jakych maju temperaturu desiatky
miljoniw gradusiw. U czomu sprawa? Czomu ludy, jaki lubla toczni rozrachunky w
naukowych doslidenniach, u sferi lubowi dozwolaju sobi powne nechtuwannia zakonom tocznoji informaciji?
Treba rozibratysia w ciomu paradoksowi.
Dali UR wyjawyw, szczo lubow due ridko wea za soboju docilnis. Wziaty chocza
b drewniu istoriju Romeo j Duljetty. Jim ne dozwoyy objednatysia. I wony zamis
toho, szczob stworyty w inszomu misci swoju spiku i daty yttia nowym istotam, wyriszyy prypynyty swoje funkcinuwannia. Nawiszczo? Czomu lubow prywea do takoho
dywnoho naslidku?
Razom z tym lubow oznaczaje ne ysze magnetyczne tiainnia do osib protyenoji
stati. Lubla i odnotypnych osib: czoowik czoowika, inka inku. Abo ludyna twarynu, rosynu, ptacha, jawyszcze pryrody czy harnu ricz. A szcze je w ludej lubow do
prawdy, do istyny. Rady lubowi do istyny bahato weykych uczenych widday yttia.
Naprykad, Dordano Bruno zhoriw na wohnyszczi. Nejasno tilky, czomu odni ludy widstojuway istynu, a inszi zmahaysia suproty neji. Chiba ne wsi wony buy spriamowani do spilnoji mety?
Krystalicznyj mozok URa znemahaw. Joho atomni batareji buy nawantaeni do
kraju, i kontrolnyj energoregulator poperedaw pro nebezpeku. Todi UR riszucze wymknuwsia z potoku informaciji i wwiw sebe u agorytm zaspokojennia i zriwnowaennia.

 Piznisze rozberusia, skazaw win. A teper znowu pohoduju ditej

Mynay dni.
UR pownistiu owoodiw obowjazkamy niaky. Win hoduwaw ditej, kupaw jich i
nawi praw peluszky. Wsiu ciu premudris win wyczytaw u bibliteci.
Dity rosy. Nezabarom wony poczay protestuwaty, koy UR zahortaw jich u peluszky. Todi robot dozwoyw jim powzaty po likowi, a zhodom i po pidozi. Hoduwaw
jich UR u toczno wyznaczenyj czas, ae nijak ne mih prywczyty wydilaty spraciowani
szaky w pewnomu rytmi j u suworo wyznaczenomu misci.
UR dywuwawsia: majbutni kosmonawty, myslaczi istoty, a ne mou zaswojity
neznacznoho umownoho refeksu.
Dity prahnuy hratysia z URom, ae, widczuwszy dotyk choodnych metaewych
kinciwok, repetuway i sachaysia pid nioho. Poczuttia newdowoennia, newykonanoji
programy zaroduwaosia w nadrach mozku robota, i win znowu jszow do informatoriju,
zahybluwawsia u wywczennia paradoksalnoho poniattia lubowi.
Czomu dity ne lubla URa? Ade win roby use te, szczo robya dla nych esia.
Czomu wony ne jdu do nioho na ruky? Moe, tomu, szczo w nioho i w nych rizna temperatura tia?
Win wywczyw charakterystyky ludkoho tia. Joho prypuszczennia pidtwerdyosia.
Temperatura ludkoho organizmu w seredniomu riwniaasia 36,5 gradusa za Celsijem,
a joho ruky-manipulatory may temperaturu, zaenu wid dowkoysznioho seredowyszcza. Ote, dotyk robota ditiam buw nepryjemnyj. Krim toho, UR zbahnuw, szczo je weyka riznycia mi mjakoju eastycznoju szkiroju esi i joho metaewym pokryttiam.
UR wyczytaw u informatori! szczo lubow zaeaa nawi wid usilakych dribnych
charakterystyk koloru oczej, formy tia, ekspansywnosti, tembru hoosu, charakteru
powedinky, ne kauczy we pro uzhodennia smakiw, wyszczoji rozumowoji informaciji
ta pohladiw na tak zwanu istynu.
Jomu stao jasno, szczo dity ne polubla joho, bo win zawdy zayszysia dla nych
czuym i daekym. Jakyj potwornyj jaszczyk na koesach, abo kupa bruchtu, jak lubyy nazywaty robotiw u swojich knyhach drewni fantasty. Korystuwatysia posuhamy
URa wony budu, ae nikoy ne wyznaju joho riwnym sobi.
Podumawszy take, robot spanteyczeno zupynyw asocitywnyj potik mysennia.
Zwidky w nioho taki mirkuwannia? Czomu? Win twerdo pamjataje, szczo w perwisnomu
agorytmi takych tendencij ne zakadeno. Todi ce poczaosia wid proszczalnoji besidy
esi. Ce wse narobyo chymerne sowo lubow. I UR we nikoy ne zaspokojisia, doky
ne wyriszy zahadky.
U joho pamjati zrynuy kartyny perszych misiaciw polotu. Zadumywe obyczczia
kapitana, jakyj sydy u krisli, zapluszczywszy oczi. Wij suchaje esiu, i husti czorni wiji
Bohdana tripoczu. Wona czytaje wirsz (UR pamjataje, szczo esia skadaa wirszi sama
i czasto jich czytaa kosmonawtam). Toj wirsz buw pro lubow. UR zberih u pamjati kone
sowo, est, intonaciju.
Koy zhasaju zori Inszi spaachuju znowu.
Chto jich zapaluje w nebi?
Chto krim lubowi?

Koy rozuczajusia druzi,

Ne wtiszy ni aska, ni sowo.
Chto nowu zustricz hotuje?
Chto krim lubowi?
Wse peretworysia w popi,
W chwyli perszoosnowy,
ysze nawik newmyruszczi

Zerna lubowi

Te same! Tajemnycze, nezbahnenne poniattia, jake ne mona ototonyty z bujakym agorytmom. UR straszenno dywuwawsia, jak mohy wzahali ludy czoho-nebu
dosiahty, kerujuczy lubowju. Ade najmenszyj prorachunok u modeluwanni procesu
jadernoji reakciji abo w obczysenniach kursu korabla prywody do katastroficznych naslidkiw. A w istoriji ludstwa lubow sztowchaa swojich apoohetiw ta prychylnykiw na
taki bezhuzdi riszennia, jaki ne mohy b rozszyfruwaty wsi kompjutery switu. I wsetaky cywilizacija isnuwaa, rozwywaasia i siahnua kosmicznych wysot. Cikowytyj irracinalizm!
Raptowo u robota wynyk nowyj refeks: win poczaw dumaty pro eksperymentalnu
perewirku poniattia lubow. U nioho wynyka programa: zminyty swoju formu i takym
czynom perewiryty, czy zownisznij wyhlad maje znaczennia w emocijnij sferi maekych
ludej.
Win szczodnia prodowuwaw dohladaty ditej, a u wilnyj czas poczaw hotuwatysia
do zminy swojeji zownisznosti. UR pereczytaw usiu informaciju, szczo stosuwaasia robotiw pradawnich i nowitnich. Koy jim daway sprawdi ludku podobu, ae piznisze
widmowyysia wid cioho, bo buy wypadky pidminy ludyny awtomatom, a ce prywodyo
do nebaanych naslidkiw. Piznisze robotiw stworiuway widpowidno do konstruktywnych i funkcinalnych potreb. O, naprykad, UR zowni zwyczajnisika korobka, i
win ne widczuwaje wid cioho jakoji nepownocinnosti. Ae teper, koy sprawa stosujesia
ne joho samoho, a doli maekych ludej, treba zwaytysia na samostijnu diju
UR perehlanuw filmoteku, zwjazanu z informacijeju pro robotiw. Dowho ociniuwaw rizni formy awtomatiw, ruszijni prystroji, funkciji. Zupynywsia win na formi uniwersalnoho robota-antropojida, jakoho koy wykorystowuway dla praci bila werstatiw,
dla hry na muzycznych instrumentach, dla perenesennia wantaiw, dla obczyse, korotko kauczy, dla wsioho, szczo robya sama ludyna. U takoho robota buy eastyczni
mjazy, cikom ludke obyczczia, sztuczne woossia i tepa szkira.
Teper naeao zrobyty najwacze: stworyty dijezdatnu model i perenesty w neji
krystalicznyj mozok URa. Skilky na ce nide czasu? Czy wytrymaju dity bez niaky? A
jakszczo newdacza?
Szcze kilka dniw UR wahawsia. Ae perwisnyj impuls baannia eksperymentu
pidhaniaw, i robot nareszti zwaywsia. Wij wyriszyw rozdiyty zadum na kilka etapiw.
Spoczatku zmodeluwaw eksperyment z dopomohoju hoownoho kwantomozku zorelota.
Rezultat buw pozytywnyj. Todi UR posaw zanyty do riznych skadiw korabla, de zberihaysia materiy dla remontu prystrojiw, aparatiw, wsiudychodiw ta wuzliw kosmokrejsera. Wisimdesiat widsotkiw detaej buo na skadach, wony may standartne pryznaczennia. A pastykowu formu treba buo widywaty w specilnij aboratoriji. Krim
toho, szcze naeao posaty zamowennia w mikrobiogicznu aboratoriju dla wyroszczennia sztucznych mjaziw.
Koy roboty-pomicznyky prynesy wse neobchidne do keriwnoji kajuty, UR dosy
dowho mirkuwaw nad skadnym pytanniam: jaki rysy obyczczia wybraty dla swojeji
nowoji podoby? Nareszti win zwaywsia: jomu chotiosia buty schoym na kapitana. Wynykay w mozku impulsy pro inoczu podobu ade ditiam bycza forma materi, ae
peremoho persze riszennia. UR wychodyw z takych peredumow: robot UR czoowiczoho rodu, krim toho, maeki ludy te majbutni czoowiky, ote, jim potribne czoowicze wychowannia. Ta j, krim toho, do kapitana w URa bua jaka osobywa sympatija.
Ce j wyznaczyo ostatoczne riszennia.
UR uziaw z filmoteky zobraennia kapitana, promodeluwaw joho w bahatioch rakursach, sformuwaw z mjakoho pastyku obyczczia.
Pracia nad nowym tiom trywaa try misiaci. Tym czasom kosmokrejser krajaw
zorianyj prostir, a UR dohladaw ditej.

Nareszti nastupyw wyriszalnyj moment. UR wyprobuwaw maneken swoho majbutnioho tia. Win peresuwawsia, chodyw, jak ludy, maw taki peredni kinciwky. Pid
eastycznoju szkiroju w nioho obihaa termalna ridyna, jaka stworiuwaa efekt normalnoji ludkoji temperatury. Nahoduwawszy ditej, pryhotuwawszy jim pro wsiak wypadok
kilka zapasnych fakoniw z UP, robot zamknuwsia w kajuti, hotujuczy do nowoho narodennia.
Win pokykaw z biaboratoriji robota-pomicznyka, wwiw jomu agorytm ostatocznoho montau. Pokawszy maneken nowoho tia na pidohu, daw nakaz wyjniaty mozok
iz swoho staroho futlara.
Robot-pomicznyk schyywsia nad nym, wliz manipulatoramy w nadra kabeliw ta
integralnych schem. Pohaso swito, szczezy zwuky. URowi zdaosia, szczo win szczezaje, szczo joho we ne bude. Ae uswidomennia funkcinuwannia zayszaosia, wono
sfokusuwaosia w jakij newymirnij toczci, chocz ne mao ni formy, ni wyjawu. Swidomis pywa jakymy chwylamy, koychaasia, wibruwaa sered pimy. Potim byskawycia prorizaa mozok. UR pobaczyw nad soboju stelu kajuty, zeenkuwati oczyci robotapomicznyka.
Monta zawerszeno, skazaw pomicznyk.
UR posaw impuls do ruk. Wony zaworuszyysia. Nohy te zihnuysia w kolinach.
UR siw na pidozi. Buo dywno, nezwyczno. Wse tio zdawaosia ne swojim. Win sprobuwaw staty na riwni nohy, wpaw. Szcze raz. Szcze. Pochytujuczy, zriwnowaywsia. Pomicznyk stojaw, dywywsia, czekajuczy nakaziw.
Idy, zweliw UR. Ty meni nepotribnyj.
A ce? Pokazaw pomicznyk na staryj futlar URa.
Odnesy w aboratoriju.
Pomicznyk wyjszow z kajuty. UR poczaw eksperymentuwaty z nowym tiom. Mozok praciuwaw jasno, jak i ranisze. Ae do ruszijnych organiw URowi dowedesia zwykaty.
Win obereno poszkandybaw do izolatora. Byzniuky zustriy nebaczenu posta
mowczanniam. Potim odyn z nych zarewiw zlakano. Inszyj pidchopyw paksywu symfoniju. UR hyboko zamysywsia. Newe win zrobyw hirsze? Czomu dity tak neprywitno
joho zustriy? Wid nespodiwanky? Moywo. Ade wony szcze ne baczyy takoji istoty
UR powoeky pidijszow do szafy, nayw u fakony UP. Dity zamowky, oczikuway.
Win podaw jiu, wony, kosiaczy oczyma, wziay fakony, poczay smoktaty.
UR siw na liko. Odyn z byzniukiw obereno pidpowz do robota, nesmiywo torknuwsia joho ruky. Widsachnuwsia. Znowu torknuwsia. Pewno, jomu spodobaasia eastyczna szkira, jiji tepota, bo win, osmiliwszy, poczaw lizty na spynu URowi. Jake
dywne widczuttia prokotyosia w nadrach robota. Dotorky maekoji ludyny ne buy nepryjemni. Win widczuw, szczo anciuok asocicij prywiw joho do prawylnoho riszennia:
widnyni dity wwaatymu joho swojim. Urok lubowi ne propaw marno
Za kilka dniw UR pownistiu owoodiw funkcijamy swoho nowoho tia. Wono jomu
spodobaosia pjatypali ruky dozwolay wykonuwaty due tonku robotu, czoho UR ne
wmiw ranisze, win teper buw sylniszyj i wyszczyj. Krim toho, jomu buo pryjemno, szczo
zowni niczym ne widrizniajesia wid ludyny. Kilka dniw win chodyw do ditej bez bujakoho pokryttia, a potim wyriszyw, szczo zminu treba dowerszyty pownistiu. U kajuti
kapitana UR znajszow soroczku, sztany j czerewyky: wse ce pryjszosia na nioho.
Byzniata due prywjazaysia do nowoji podoby URa. Wony ne odpuskay joho z
kajuty i wse namahaysia wtiahty w swoju bezkonecznu hru. UR nijak ne mih zbahnuty,
w czomu su jichnioho wowtuzinnia, ae dozwolaw jim wyazyty sobi na hoowu, powzaty
po hrudiach. Win z podywom widznaczyw, jak bahato energiji wytraczajesia maekymy lumy dla neosmysenych ruchiw.
UR zhodom pomityw, szczo dity rizni, chocza j due schoi. Win odrizniaw jich po
zapachu, po neznacznych widminnostiach u zabarwenni szkiry, oczej, woossia. Toho,

szczo buw trochy temniszyj i maw rysy kapitana, UR nazwaw IKS. Toho, szczo nahaduwaw esiu i maw bakytni oczi, IHREK. Wony zapamjatay swoji imena i radisno
widhukuwaysia na nych.
Mynay misiaci. Maeki kosmonawty poczay chodyty, bihaty. UR zbahnuw, szczo
ditej treba wczyty, szczo neobchidno wkasty w jichniu systemu ludku informaciju. Ae
jak? Ade wony ne wmiju czytaty knyh abo prohladaty filmy! Krim toho, jim potribna
swoja, cikom LUDKA programa.
UR zhadaw, szczo dla majbutnich ditej na korabli pryhotoweno ciyj kompeks
perwisnoji szkilnoji informaciji u wyhladi filmiw, magnitnych zapysiw ta stereokartynok. Win zwjazawsia z informatorijem, prohlanuw filmoteku, widibraw deszczo z toho,
szczo zdaosia jomu pidchodiaszczym.
Zmontuwawszy w paati stereoproektor, win zapustyw dla byzniat perszyj film: ce
buw urok dla doszkilniat. U prostori wynyka posta inky, jaka szczo howorya, pryjazno wsmichajuczy. Wona bua juna i harna, oczi jiji siajay bakyttiu j ninistiu. Iks ta
Ihrek, pobaczywszy inku, radisno zahaasuway j kynuysia do neji. Ae wony pronyky
kri jiji posta, zitknuwszy z choodnym pastykowym pokryttiam stereoekraniw. Byzniuky zdywowano widstupyy, znowu pidijszy bycze. Harna inka, jak i ranisze, ne
wychodya do nych, wona perebuwaa w biomu kubi.
Dity czomu dowho pakay, ne chotiy nawi jisty, a UR stojaw nad nymy, ne rozumijuczy, czoho jim treba. Win znowu j znowu wmykaw film, ae maeki kosmonawty
ne chotiy dywytysia na nioho.
Ta mynuo kilka dniw, i ditiam zabaaosia szcze raz pohlanuty na posta inky,
jaka bua chwylujucza j ridna. Wony pokazay URu na kinoproektor. Robot ochocze
wwimknuw aparat. Na cej raz dity sydiy spokijno j dywyysia na inku. Wony uwano
prysuchaysia do jiji sliw. Wona wea jich lisamy, stepamy, berehamy rik. Wona pokazuwaa jim hrajywych oeniw i mohutnich ptachiw u wysokomu czystomu nebi. Pered
nymy zjawlaysia pinysti wodospady i weyczni werchiwja hir. Swoji mandry inka suprowoduwaa akonicznymy frazamy, jaki powtoriuwaysia, pohybluwaysia, ehko
pronykay w swidomis byzniat.
Mynaw czas. Dity poczynay powtoriuwaty bahato sliw, rozumity jich. inka prokazuwaa maekym uczniam nazwy predmetiw, istot, jichnie perepetinnia u dijalnosti
ludej, u sukupnosti jawyszcz, podij, wypadkiw. Wony pobaczyy weetenki mista j aboratoriji, kosmodromy ta stadiny, parky ta ihrowi majdanczyky z weseoju ditworoju,
zooti plai nad moriamy ta tinysti lisy z szczebetywymy ptachamy.
Byzniata poczay rozmowlaty. Wony szwydko owoodiway znanniam, mowoju, obraznoju systemoju ponia. UR konoho dnia posyluwaw informacijnyj potik, widpowidno
do instrukcij, jaki buy w pedahohicznij filmoteci.
Za kilka tyniw widnosnoho czasu UR wypustyw byzniat z paaty izolatora i powiw jich do kajut-kompaniji, a potim do hoownoji kajuty uprawlinnia. Dity z podywom i zachopenniam dywyysia na zoriane nebo za iluminatoramy, zapytuway:
Urczyku, a czomu harna tiotia pokazuje nam wody, lisy, hory, a tut ysze ziroky
siaju?
Woda i lis na Zemli, pojasniuwaw UR. Zemla ce nasza paneta,
A de wona, Urczyku?
Daeko, sered zirok. Hlate siudy. Baczyte owtu ziroczku?
Baczymo.
Ce nasze Sonce. Wono maje bila sebe dewja panet i kilka desiatkiw suputnykiw tych panet. Nasza Zemla tretia wid Soncia.
A my pobaczymo jiji koy-nebu?
Pobaczyte. Ae ne skoro.
Czomu?
Sperszu treba pobuwaty na inszij paneti.

 Na inszij zemli?
Tak.
Nawiszczo?
Je take zawdannia, joho day nam starszi ludy. Wy piznisze pro wse diznajete.
Urczyku! A ywoji tioti tut nemaje? Czomu wona ne prychody? Nam chotiosia
b pohratysia z neju
UR podumaw nad cym zapytanniam, zawahawsia. Jaki asociciji ne dozwoyy
jomu skazaty, szczo na korabli buy ywi kosmonawty, szczo wony zahynuy. I tomu
robot widpowiw:
Wy tut odni, Iks ta Ihrek. Wy i ja, wasz pomicznyk, Uniwersalnyj Robot. Wam
Zemla daa waywe zawdannia. Nezabarom ja wam rozpowim pro nioho. A tiotiu suchajtesia. Wona nawczaje was, szczob wy zmohy zbahnuty zawdannia
Koy dity wtomluwaysia i jszy spaty do swojeji paaty, UR pospiszaw do informatoriju i porynaw u zaputanyj swit istorycznoho mynuoho ludkoji cywilizaciji. Win staranno namahawsia proanalizuwaty wsi osnowni tendenciji ludkoji kultury, ekonomiky,
sociogiji, nauky, religiji, mystectwa, szczob wyznaczyty hoownu metu postupu. Kudy
prahnuo ludstwo, czoho baao dosiahty? Jakyj smys buw u ytti okremoji osobystosti,
jaka docilnis? Smys konoji osoby zokrema mona buo proanalizuwaty w tymczasowych agorytmach, ae zahalna kartyna wtraczaa, i wsi prahnennia ne syntezuwaysia, powysay w poroneczi. Ciyj anciuok ertownosti wid dawnyny do nowitnich
czasiw Kosmicznoji Ery! W imja czoho?
Mozok URa znemahaw. I win wbaczaw moywu rozhadku ysze w jawyszczi abstraktnoho sfinksa, jakyj tak zbenteyw joho, u lubowi. Ae szczo hybsze win wywczaw
te poniattia, to bezhidijnisze porynaw u joho zowisni, tajemnyczi hybyny. Jakoho
dnia win wyriszyw staty poetom. Moywo, poezija dopomoe jomu owoodity agorytmom lubowi.
UR proanalizuwaw teoriju wirszuwannia, prostudijuwaw poetycznu spadszczynu
Bajrona, Puszkina, Szewczenka, Homera, cioji pejady nowitnich kosmicznych poetiw.
Potim zamysywsia, i w nioho narodywsia takyj wirsz:
Tajemnyci nezdoannyj mur
Postaje iznow.
Znemahaje wid napruhy UR:
Szczo take lubow?
Krystalicznyj mozok mij hory
U samotyni.
Czy rozwjae dywnyj agorytm,
Czy wpade w borni?!

Robot kilka raziw powtoryw swoje tworinnia, smakujuczy kone sowo. Win pyszawsia swojim perszym wirszem.
Cikawo, proburmotiw, czy spodobawsia b mij wirsz esi? Moe, koy wona
oywe, i todi ja jij proczytaju. Wona skae, czy prawylno ja analizuju poniattia lubowi.

Mynuo desia rokiw widnosnoho czasu.

Kosmokrejser Lubow nabyawsia do systemy czerwonoho karyka perszoji
mety podoroi. UR perewiryw informacijni dani wsich wuzliw korabla i wwimknuw
awtomaty halmuwannia.
Byzniata wysoki harni pidlitky newidstupno suprowoduway swoho nastawnyka, uwano suchajuczy joho pojasnennia. Wony we prekrasno owoodiy awtomatykoju krejsera, znay pryznaczennia wsich wuzliw, rozbyraysia w nawigaciji, poczynay rozumity relatywni efekty czasu j prostoru. Ae wse ce buo w nych schematyczne, neyttiewe, abstraktne, i UR spodiwawsia, szczo perebuwannia na panetach
czerwonoho karyka das joho wychowanciam neobchidnyj doswid.
Teeskopiczni analizatory kosmokrejsera swidczyy, szczo w systemi je try neweyki panety, jak i peredbaczaosia teorijeju. Sygnay myslaczych istot generuwaysia z
tretioji panety. Pisla neznacznych rozrachunkiw UR spriamuwaw zorelit do neji.
We nedaeko wid panety win dozwoyw Iksu ta Ihreku sisty do krise piota j
szturmana. Ekrany kruhowoho ohladu zamerechtiy, widkryysia w bezodniu zorianoho
bezmiru. Praworucz zowisno paaw sferojid czerwonoho karyka, bahriani krya korony
prostiahaysia w prostir.
Urczyku, a czomu ce sonce take newesee? trywono zapytaw czorniawyj Iks.
Dla tebe wono newesee, pojasnyw UR, bo ty istota inszoho soncia. A
dla tutesznich istot wono moe buty harne, pryjazne
Chiba tut je ywi istoty?
Cikom mou buty. Ade my etymo, szczob widszukaty generator sztucznych
sygnaliw.
Ihrek schopyw brata za ruku, zachopeno wyhuknuw:
Dywy, dywy, jaka zdorowenna kula!
Wona rozduwajesia! zakryczaw Iks.
To ne kula, pojasnyw UR. To paneta, na jaku my siademo.
Insza zemla? zapytaw Iks.
Insza. Schoa na ridnu panetu.
A my na nij zmoemo dychaty?
Pobaczymo. My dla toho j prybuy, szczob doslidyty jiji.
Kosmokrejser probyw chmary. Panetarni dwyhuny wymknuysia, zapraciuwaa
magnitno-grawitacijna tiaha. Zorelit pomczaw nad panetoju, za nym tiahnuwsia sriblasto-wohnianyj slid inizowanych haziw.
Unyzu wydno buo temni prostory okeaniw, materyky, syniuwati zwywy riczok,
masywy lisiw i chrebty wysokych hir. UR uwimknuw analizatory radiciji wsich czastot,
wydiyw chwylu, na jakij Zemla spijmaa sygnay myslaczych istot. Peridyczno rytmiczni sygnay nabuway weyczeznoji potunosti. Awtoszturman widznaczyw szyroke
poskohirja, na weykomu ostrowi sered okeanu. Zrobywszy szcze odyn wytok dowkoa
panety, UR daw komandu finiszuwaty. Awtomaty suchniano wykonay nakaz.
Byzniuky zdywowano i perelakano dywyysia w peryskopy, trywono zapytujuczy
URa:
My padajemo?
Ni, sidajemo na panetu.
My ne rozibjemosia?
Ni. Sydi spokijno. Czoowikam naey zberihaty spokij nawi pered smertiu.
Tak twerdia usi ludki kazky j egendy.

 My ne budemo bojatysia, Urczyku, zapewniay byzniata, chocz zuby w oboch

cokotiy wid strachu. A szczo ce take szyroke ta synie?
To okean.
A na Zemli win inakszyj!
Bo wy baczyy joho u filmi z bereha. A tut zhory, z neba.
A ce szczo take zeene?
Lisy.
A w nych je zwiri, jak na Zemli?
Napewne, je. Jakszczo je fora, to je j fauna.
Oj, jak zdorowo! wyhuknuw Ihrek, i joho bakytni oczi zamrijaysia. Pobihaty b sered derew!
Pohratysia z oeniamy! pidchopyw Iks radisno.
Szcze pochodyte, zapewnyw UR. Ne zawaajte.
Kosmokrejser, zdryhajuczy u hustych potokach powitria, powilno opuskawsia sered poskohirja. Nad nym zmykaysia czorno-syni hrozowi chmary, stworeni sztucznoju
inizacijeju atmosfery. Wdaryy byskawyci, osiawajuczy prymarnymy poyskamy weetenkyj sferojid. Strachitywi hromy strusonuy ostriw, rynua zywa, obmywajuczy metaewyj korpus hostia z daekych switiw.
Kosmokrejser dotorknuwsia do kamjanystoji powerchni, zahruz w neji na kilka
metriw. A za piwkiometra wid nioho hrozowi spaachy na jaku my wyryway z moroku
wysoku konicznu sporudu Same zwidty generuwaysia sygnay myslaczych istot.
Pidlitky wyzyray w iluminatory, zachopeno dywyysia na husti zarosli bakytnoliowych derew, biosnini werchiwja hir, czerwonyj dysk soncia, szczo pyw mi rozkoszanymy chmaramy. Wse ce buo ne take, jak u filmach, i tomu manyo do sebe, wabyo.
Urczyku, prosyw Iks, ja choczu tudy
Kudy?
Na panetu.
My pohulajemo w lisi, wtoryw Ihrek. My baczyy: na Zemli dity bawlasia
w lisach, parkach
Zadi. My szcze ne znajemo ni skadu powitria, ni tutesznioji mikrofory, ni
toho, chto tut ywe. Treba wse perewiryty.
UR uwimknuw analizatorni prystroji, a sam spustywsia liftom unyz, pered tym
zamknuwszy byzniukiw u izolatori. Perejszowszy u wychidnyj szluz, prodezynfikuwaw
joho i wyjszow nazowni. Peresuwaty buo wako. Pid nohamy widczuwaasia ne
hadeka pidoha prymiszcze kosmokrejsera, a neriwnyj kamjanystyj grunt. UR stupnuw obereno, uwimknuwszy wsi swoji receptory radiciji, zwuku, zapachu i syntezator nespodiwanych podrazne.
Z lisu doynaw chor rozmajitych hoosiw. U pamjati URa ne zberihaosia informaciji pro oden z nych. To, bezumowno, buy hoosy cikom widminnoji, neschooji na zemnu, ewoluciji. Robot ne zatrymuwawsia na analizi tych wypadkowych podrazne. Win
chotiw persz za wse ohlanuty gigantku budiwlu, szczo bowwania sered imy, bila
pidniia hory.
UR nabyzywsia do konicznoji sporudy, ohlanuw jiji powerchniu w spektrach riznych promeniw.
Bezumowno, sztucznoho pochodennia, skazaw robot sam sobi. Ce i je te,
szczo maa znajty ekspedycija. UR wykopaw persze zawdannia Zemli. Teper szcze naey wstanowyty kontakt. Ae ce sprawa ludej. Iks ta Ihrek maju dopownyty doslidennia URa.
Robot zaprymityw uhori weetenki refektory. Jich buo try. Merechtywi czaszi
powoli obertaysia, spriamowujuczy swoji trypelustkowi otwory w nebo. Anteny spriamowanoji diji, widznaczyw UR. Mona powertatysia do korabla. Tut ywu myslaczi istoty.

Robot riszucze popriamuwaw nazad. Joho krystalicznyj mozok intensywno praciuwaw. U jedynyj wuzo zwjazaysia dwi wzajemowykluczajuczi dumky: odna odrazu
szukaty kontaktu, a druha ne pospiszaty z cym. Informacija, jaku zdobuw UR u bibliteci, swidczya, szczo myslaczi istoty ne zawdy buwaju tworczymy, myrnymy. Teoretyczno i praktyczno moywi degradaciji rozumu, a zwidty wykrywennia programy,
szczo prywody do agresywnosti, woroosti, rujinnykoji dijalnosti.
Nasampered oberenis, wyriszyw UR. Probemu kontaktu maju wyriszuwaty Iks ta Ihrek, koy pidrostu. A sprawa URa oberihaty jich.
Po dorozi robot zahlanuw u neweykyj lisok, doslidyw kilka derew, zdywuwawsia.
Jichnie korinnia zanuriuwaosia w grunt nehyboko, wono buo schoe na kinciwky pawukiw czy jakycho komach. UR sposterih, jak kilka nykorosych derew peresuwaysia
z miscia na misce.
Ruchywi lisy, konstatuwaw UR. Take w naszij systemi ne zustriczajesia.
Due cikawa znachidka dla zemnoji nauky.
Robot ruszyw dali. Znenaka z-za skeli na nioho kynuasia jaka weetenka istota.
Sitka dowhych szczupae obputaa robota, micni obijmy tysnuy joho tio. UR pid wahoju istoty wpaw, promowywszy zdywowano:
Ce ywe stworinnia. Wono chye.
Win zanepokojeno widznaczyw, szczo macaky chyaka wsmoktujusia w joho
szkiru, namahajusia porwaty jiji. Ce buo nepryjemno. Win daw nakaz swojemu zachysnomu centrowi wwimknuty strum wysokoji napruhy na zownisznij pokryw. Istota z
trywonym swystom widskoczya, zakrutyasia na misci j poczaa korczytysia, rozpadajuczy na szmatky. UR pidwiwsia, ohlanuw zayszky istoty, pochytaw hoowoju.
Dywno. Schoe na rosynu, ae chutko peresuwajesia. Due sprytne stworinnia.
I chye. Czomu? Czoho chotio wono wid URa? A teper joho systema zipsuwaasia. Samo
wynne.
Wchodiaczy do szluzu korabla, robot riszucze zajawyw sam sobi:
Maych kosmonawtiw wypuskaty z kosmokrejsera poky szczo ne mona. Ce due
nebezpeczno dla nych. Tia ditej ne zachyszczeni. Chaj trochy pidrostu, owoodiju informacijeju. A todi pocznemo z nymy wywczaty konicznu weu.
Mynuo szcze kilka rokiw. UR terplacze daw, wychowuwaw ditej. Wony stay wysokymy, sylnymy junakamy, maje takymy, jak i dorosli kosmonawty, szczo koy startuway z Zemli. UR widznaczyw, szczo Iks schoyj na kapitana, a Ihrek na esiu.
Oczewydno, pryncyp standartu, mirkuwaw UR. Ae jak e tak staosia, szczo
odnoczasno narodyosia dwi istoty, ne schoi odna na odnu? Ade lubow u kapitana j
esi bua spilna?
Tak i ne rozwjazawszy cioho pytannia, UR prodowuwaw newtomno hotuwaty
swojich wychowanciw do samostijnych dij.
Jim poczay snytysia sny. Wony prokydaysia pisla nych zadumywi, zanepokojeni,
trywoni. Maryysia chopciam hominywi hurty junakiw ta diwczat, weseli ihry ta hulbyszcza, tanci j pisni. Wabyy do sebe szyroki prostory okeaniw z biymy witryamy graciznych jacht, tinysti haji, meodijnyj spiw ptachiw i marewo misiacznych noczej, jakych wony ne baczyy najawu. I oczi Tajemnyczi, zwabywi oczi I trywonyj podych
koho ridnoho, bykoho, adanoho.
UR w takyj czas dowho ne mih dokykatysia junakiw. Win hukaw, sygnalizuwaw,
nareszti zjawlawsia sam do paaty i dywuwawsia, baczaczy, szczo wony ea na likach,
wtupywszy zamrijani pohlady w stelu.
Czomu ne widpowidajete? zapytuwaw UR. We pora do praci.
Neochota, zitchnuw Ihrek.
Nabrydo, dodaw Iks, odwernuwszy do stiny.
UR spanteyczeno mowczaw dejakyj czas, potim pidstupyw bycze.
Szczo take neochota? I szczo take nabrydo?

 Necikawo, ohryznuwsia Ihrek. Newe ne rozumijesz? Skilky mona wdowbuwaty sobi w hoowu informaciju?
Skilky je wilnoho miscia, skazaw UR.
To wwaaj, szczo w mene we takoho miscia nema, zasmijawsia Ihrek. Ja
wymykajusia. Zachysnyj refeks. Suchaj, Urczyku, ty robot i ne moesz wsioho
zbahnuty w ludyni
UR sprawdi ne mih usioho zbahnuty, ae jakyj impuls bolu prokotywsia w joho
systemi. Win pomowczaw, a potim spokijno mowyw:
Wy wywajete parazytarni sowa, jaki ne nesu u sobi tocznoji informaciji. Ja
zdywowanyj. Zwidky wy wziay jich?
Urczyku, widpowiw Iks, tobi ysze zdajesia, szczo w tych sowach nemaje
tocznoji informaciji. Jakraz w absurdnych sowach nadyszok informaciji. Ce we perechid do paradoksalnoho mysennia, jake wychody za mei racinalnoho.
UR mowczaw, namahajuczy uswidomyty poczute. Mabu, wony kau prawdu.
Ade win ue kilka rokiw prahne rozibratysia w poniatti lubowi i nijak ne zbahne jiji
suti. W ludej, bezumowno, je bahato neogicznych probem i jawyszcz, jaki jim zdajusia
normalnymy i waywymy.
Nam wako, Urczyku, prymyrywo dodaw Ihrek, zadumywo dywlaczy kudy u daeczi. Szczo rozrywaje nas, wymahaje wyjawu. Nam sniasia sny, a my ne
znajemo, szczo ce take, zwidky wono
Szczo take sny? zapytaw UR.
Wydinnia yttia, pojasnyw Iks. Koy wykluczajusia zowniszni organy i my
spoczywajemo, raptowo nas zachopluje chwyla obraziw, i my ywemo sered ludej, baczymo diwczat, chopciw, twaryn, ptachiw, hulajemo berehamy okeanu, litajemo w powitri
Genetyczna pamja, ozwawsia UR. Ja czytaw pro take w informatory. Teper ja rozumiju. Newykorystani rezerwy psychiky kyczu was do zwersze. A ja zatrymuju was u kosmokrejseri. Mabu, cej perid zatiahnuwsia.
UR wczasno zbahnuw nebezpeku dalszoji zatrymky rozwytku swojich wychowanciw. Wony we wilno orijentuwaysia w skadnych systemach korabla, opanuway wsi
abstraktni j konkretni nauky Zemli. Wony adibno pohynay wse, szczo mona buo
zaswojity. Mohutnij potik informaciji zapowniuwaw czyste poe jichnioji swidomosti, ae
ne maw zastosuwannia. Junaky z trywohoju i chwyluwanniam sposterihay za yttiam
ridnoji panety, jake wynykao pered nymy w czysennych filmach, uziatych kosmonawtamy. Jich potriasay istoryczni chroniky, wydinnia krywawych bojiw ta herojicznych
podwyhiw, sceny kochannia i straty, muky rabstwa i poetycznoho natchnennia. I wse ce
ne dla nych, ne dla nych! To buy tilky prymary, tini maje neisnujuczoho yttia.
Iks ta Ihrek zresztoju zbahnuy, szczo ne wony i ne UR oderay zawdannia etity
w inszu zorianu systemu, szczo na korabli musia buty szcze jaki ludy. I todi junaky
riszucze prystupyy do swoho nastawnyka, ae win unykaw rozmow na ciu temu.
UR, my we ne maeki, skazaw Iks. My wyrachuway. Zorelit wyetiw iz
Zemli ranisze, ni my narodyysia. Ote, my zjawyysia ue pid czas polotu. De naszi
baky?
UR dowho mowczaw. Joho krystalicznyj mozok wyruwaw u wychori kwantowych
strumeniw. Win zwauwaw usi moywi naslidky widwertoji rozmowy. I nareszti zwaywsia rozrubaty wuzo tajemnyci.
Tak, wy we dorosli ludy, skazaw robot. Ja skau. Wy narodyysia na kosmokrejseri. Korabel wiw wasz bako, kapitan Bohdan Poumjanyj. Maty wasza
biog, poetesa, likar, fiziog, spiwaczka. Imja jiji esia. U skadi ekipau szcze, krim
nych, buo dwanadcia ludej. Zorelit potrapyw u potunyj potik rujniwnoji radiciji.
Ludy zahynuy. Tilky dwoje ditej zayszyosia w bimagnitnomu izolatori. To buy wy.
Wse insze wy znajete. Ja wyriszyw prywesty korabel do systemy czerwonoho karyka,

szczob wykonaty zawdannia Zemli.

Junaky dowho mowczay, perezyraysia. Tilky teper wony poczay rozumity, chto
dla nych buw UR. Iks z poszanoju i poczuttiam ninosti dotorknuwsia do ruky robota.
Ote, wse ce ty?
Szczo take ja? zapytaw UR.
Wychowaw nas? Ty buw naszoju niakoju, naszym bakom. Ty konoho dnia,
konoji hodyny pestyw nas.
Ty zrobyw nas lumy, dodaw Ihrek, z powahoju dywlaczy na robota.
Ja ysze wykonaw programu, nezworuszno zajawyw UR.
ysze programu? Z prytyskom zapytaw Ihrek.
Ne slid chwayty mene, skazaw robot. Ce ludki poniattia. Ja robyw use
szczo mih.
Ty due skromnyj, Urczyku, zworuszeno mowyw Iks. Ty mih by buty czudowoju ludynoju
Robot promowczaw. Potim obniaw byzniukiw za peczi i badioro ozwawsia do nych:
Wernemosia na Zemlu, ja wam szcze deszczo rozpowim.
Szczo, Urczyku?
Ce moja tajemnycia.
Junakam zdawaosia, szczo wseredyni nastawnyka szczo tycheko bulkaje. Czy
to win smijawsia, czy murkotiw wid zadowoennia. A potim skazaw:
Zayszymo ciu rozmowu. Pora wykonuwaty zawdannia Zemli. Teper wasza
inicitywa. Ja budu dopomahaty.
Powitria panety buo prydatne dla dychannia, ae analizator wyjawyw u niomu
bahato szkidywych mikroorganizmiw. Szczob unyknuty zaraennia, junaky odiahnuy
skafandry. Zachopywszy KDI kwantowi dezintegratory, wony w suprowodi URa popriamuway do konicznoji budiwli.
Wse buo dla nych dywne, nezwyczne, chwylujucze: i widczuttia kamjanystoho
gruntu pid nohamy, i tumany nad horamy, i manywa okeanka dayna, szczo bakytnia
pa obriji. Wony raz u raz ohladaysia, myuwaysia weetenkym sferojidom kosmokrejsera, dywujuczy, zapytuway w URa:
Newe ce naszi baky zbuduway?
A chto iszcze?
Ludy taki maeki, a buduju cili litajuczi panety!
Sya ne w zrosti, a w rozumi, po-mentorkomu howoryw robot. Newe wy
szcze j dosi ne zbahnuy?
Abstraktno zbahnuy, a tak, w ytti, dywno! usmichawsia Iks, pozyrajuczy
dowkoa hariaczymy jasno-karymy oczyma. A ne wirysia, szczo ce my zhodom powedemo takoho weeta sered zirok!
I powernemosia na lubu Zemlu! pidchopyw Ihrek.
I, moe, pobaczymo mamu j tata!
Neodminno pobaczyte, zapewnyw UR. Jich widnowla u henocentri Zemli.
Tilky ce bude potim, a teper uwaha. Mou buty wsilaki nespodiwanky.
Koniczna wea werchiwkoju siahaa chmar. Czaszi refektoriw to porynay w imu,
to znow iskrysto merechtiy w siajwi bahrianoho soncia. Mandriwnyky obijszy weu
dowkoa. Nide ne wydno buo ni dwerej, ni jakoho inszoho otworu.
Moe, dezintegratorom probyty? zapytaw Ihrek.
Ne mona, zapereczyw UR. U instrukciji po kontaktu jasno skazano, szczo
rujnuwaty inszopanetni utwory, ne znajuczy pryncypu jichnioji diji ta konstrukciji, kategoryczno zaboroniajesia. Treba znajty otwir.
De joho znajdesz?
Zadi mene tut. Ja prywedu ewitator.
Iks ta Ihrek poczay dosliduwaty stiny wei. Otwir znajszowsia na wysoti

dwochsot metriw. Hyboka nisza wea do szluzu, dweri awtomatyczno widczyniaysia

pry nabyenni.
Na werchiwji wei buy tilky czaszi anten, orijentowanych u kosmos. Ta najcikawisze junaky znajszy w hybyni sporudy, u sferycznij zali, do jakoji wey spiralni
schody. Tam, za prozorym pokryttiam, u pastykowych szafach eay korobky z mikropliwkamy, jaki aparaty, bahatopelustkowi, schoi na sztuczni kwity, prystroji czy
utwory (Ihrek wysowyw prypuszczennia, szczo ce szczo podibne do zemnych knyh).
Pisla konsultaciji z U Rom junaky wyriszyy perenesty znachidky do kosmokrejsera, bo proczytaty, rozszyfruwaty inszopanetnu informaciju bez uczasti kwantowoho
mozku korabla buo nemoywo. Prawda, Iks wysowyw pobojuwannia, czy warto robyty
ce, ne znajuczy woli tworciw cijeji wei. Moe, wony ywu tut, na cij paneti? Ote, spoczatku warto buo b naahodyty z nymy kontakt.
Ni, skazaw UR. Mou twerdyty, szczo jich tut nema. Po-persze, my we tut
kilka rokiw, a wony ne pokazuwaysia. Ne wydno ni korabliw, ni istot. Po-druhe, anteny
orijentowani w kosmos, ote, budiwelnyky chotiy prywernuty uwahu myslaczych istot
inszych system. Same tomu sygnay poczuy ludy Zemli. Po-tretie, materiy, jaki my
baczymo, pryhotoweni dla inszopanetnych hostej. Wony ne zwjazani z generatorom.
Ty nas perekonaw, Urczyku, zasmijawsia Iks. Pocznemo perenosyty
Junaky obereno perekaday wsi eksponaty w kontejnery, a potim perenosyy do
grawiolota-ewitatora. UR widprawlaw skarby do korabla i wantayw jich u awtomatycznyj lift.
Napruena pracia trywaa kilka zemnych dniw. A tut czerwone sonce wstyho ysze
dwiczi obijty neboschy. Kilka raziw hrymia nad ostrowom hroza. Potim zapanuwaa
tycha pohoda, powitria buo napojene ozonom i newymowno pryjemnymy pachoszczamy:
pewno, rozkwitay derewa czy trawy.
Ostannioho dnia junaky wyriszyy ne odiahaty skafandriw. UR zaprotestuwaw.
Win poperedyw pro nebezpeku.
Dla zachystu wid mikrobiw dosy bimasok, skazaw Ihrek. A weykych
chyakiw tut ne wydno.
Ja baczyw straszne czudyko perszoho dnia, zapereczyw UR. Ja znyszczyw
joho.
Niczoho, zaspokojiw Iks. U nas je KDI. My choczemo chodyty wilno, wsim
tiom widczuty asku powitria
Opiwdni junaky proszczaysia z weeju zwidty buy zabrani wsi znachidky. Naeao opraciuwaty jich i mona startuwaty z panety. Prawda, jim chotiosia doslidyty usiu panetu, szczob prywezty na Zemlu pownu informaciju pro daekyj swit, ae
UR zapereczuwaw. Win twerdyw, szczo takoji programy ne buo, i ryzykuwaty yttiam
ludej win ne moe.
Robot na ewitatori popriamuwaw do kosmokrejsera, a chopci powoli ruszyy steeczkoju, jaku za kilka dniw protoptay u kamjanystomu grunti. I tut staosia te, czoho
tak bojawsia UR: iz-za lisu na nych byskawyczno naetia zhraja dywowynych istot.
Ptachy ne ptachy, zwiri ne zwiri! Ce buo spetinnia macakiw, koreniw, jakycho krywawych pelustok. Litajuczi derewa! Z ohydnym pyskom wony nakynuysia na
junakiw, porsnuy zaduszywym hazom, obputay szczupalciamy. Kosmonawty ne
wstyhy wwimknuty KDI, jak opynyysia we wysoko w powitri. Swidomis maryasia,
chytawsia daekyj obrij, widdalawsia sferojid ridnoho korabla. Bil i woroa wibracija,
swyst i marennia, jakomu ne buo widpowidnyka w pamjati ditej Zemli
UR pidniawsia do keriwnoji kajuty, obereno perekaw eksponaty z kontejneriw do
specilnoji szafy. Potim spustywsia liftom unyz, szczob doczekatysia junakiw. Win
wyhlanuw iz szluzu, okynuw pohladom szlach do wei. Iksa j Ihreka ne buo. Robot
sturbuwawsia. Win wywiw ewitator iz szluzu, pidniawsia w powitria, majnuw ponad
protoptanoju steeczkoju do konicznoji wei. Bila haju rizko zupynywsia: win pobaczyw

misce napadu rozkydane kaminnia, szmattia wbrannia, obrywky bifiltra.

Poperedennia URa buo sprawedywe, dokirywo skazaw robot. Czomu
wony ne posuchaysia wirnoho druha? Ce taki sami potwory, jaki perszoho dnia napay
na URa.
U hybynach mozku robota wynyk nakaz: zwolikaty ne mona! Win uwimknuw usi
receptory-analizatory, osobywo zahostryw czutywis pryjmacza zapachu i biradiciji.
okator wyznaczyw napriamok zachid. UR pidniaw ewitator u powitria, uwimknuw
poe na pownu potuhu. Ostriw zayszawsia pozadu, wnyzu kekotiy pinysti chwyli okeanu. Pewno, potwory ponesy branciw na kontynent. Aby ysze wony ne wstyhy znyszczyty junakiw. A UR zmoe porachuwatysia z napadnykamy!
Analizatory pokazuway, szczo zapach junakiw posylujesia, okalizujesia w tocznomu napriamku. Znaczy, UR nazdohaniaje napasnykiw. Nezabarom udayni zjawyysia obrysy bereha. Czerwoniy szyroki piszczani miyny, na nych nakoczuwawsia biohrywyj prybij. A dali majoriy, skilky siahne oko, bakytno-zeeni stepy, wsijani kwitamy najrozmajitiszych barw. Ti ciatky-barwy merechtiy, splitaysia w dywni wizerunky, perelitay z miscia na misce.
Nad piszczanymy diunamy UR nazdohnaw chyakiw. Wony krulay w powitri,
otoczeni miridamy minitiurnych kwitiw. Napasnyky ne mohy wyrwatysia z toho fejerycznoho kilcia i powoli opuskaysia na bereh. O wony wpady na grunt i, sudorono
zdryhajuczy, zawmery. Tia junakiw neporuszno eay porucz. UR metnuwsia do
nych, zupynyw ewitator, zahruzajuczy w pisku, pidbih do potwor, trymajuczy pered
soboju dezintegrator. Chmara kwitiw krulaa nad robotom, czuasia trywona meodija.
UR schyywsia nad junakamy. Wbrannia Iksa j Ihreka buo poszmatowane, na rukach ta obyczczi wydniysia synci, oczi zapluszczeni. Sercia byysia powilno, arytmiczno
pewno, potwory poszkodyy wnutriszni organy. Nehajno do korabla, tam biroboty
dopomou widnowyty normalne funkcinuwannia jichnich ti.
Robot perenis junakiw na ewitator. Perewantaenyj prystrij edwe pidniawsia w
powitria. Jakyj czas chmara kwitiw etia slidom, potim wernuasia nazad. UR zdywowano, ae z powahoju dumaw pro nych. Taki minitiurni, tenditni, a zumiy podoaty
mohutnich chyakiw. Cikawo, jakoju syoju wony nejtralizuway jich?
Cikom nowe jawyszcze dla nauky Zemli: litajucza, ruchywa fora. Pewno, mou
buty j myslaczi kwity ta rosyny. Nepohano b wstanowyty kontakt, ae te pid syu tilky
ludiam.
UR bez pereszkod doetiw do kosmokrejsera, zanis wychowanciw do paaty. Terminowo wykykaw bipomicznykiw-medykiw, jaki proanalizuway stan pacijentiw.
Dignoz buw newtisznyj: trawma serde, ehe, hyboke otrujennia centralnoji nerwowoji systemy, okalnyj paralicz kinciwok. Rekomendacija: spokij, eektromasa, likuwannia zapachom, meodijeju, biaktywizatory wnutrisznio.
UR wykonaw use, szczo wyriszyy roboty-medyky, ae pokraszczennia ne nastupyo. Pewno, otruta bua specyficzna, i dija jiji zayszaa newidomoju dla programowanoji medycyny, jaku zaswojiy bipomicznyky na Zemli.
UR nepokojiwsia: szczo dijaty? Jak zberehty yttia junakiw? Win widczuwaw,
szczo w joho swidomosti, krim impulsu programowanoji trywohy, pulsuje bolisna chwyla
nezjasowanoho zmistu. Wona bua nepotribna dla robota, nepryjemna, ae win ne chotiw
pozbawytysia tijeji chwyli. Krim bolu, wona nesa szczo soodko-szczemywe. Te widczuttia howoryo, szczo URu nema dla czoho funkcinuwaty, jakszczo pomru wony, joho
wychowanci.
Wranci nastupnoho dnia kontrolni analizatory zownisznioho ohladu sygnalizuway
pro nebezpeku. UR uwimknuw ekrany. W powitri dowkoa korabla krulay sotni kwitiw. Okrim minitiurnych istot, jakych robot baczyw na kontynenti, buo kilka weykych
stwori z rajdunymy gigantkymy pelustkamy.

UR, trochy powahawszy, spustywsia wnyz, wyjszow nazowni. Do nioho, tripoczuczy kryamy-pelustkamy, nabyzyysia try kwitky. Wid nych ynua harmonijna meodija. Mi zootawymy tyczynkamy wydniwsia dzerkalnyj ekran, na jakomu pywy
czitki zobraennia. UR pobaczyw czornych litajuczych potwor, Iksa j Ihreka, samoho
sebe na berezi okeanu. Potim blidi, neporuszni obyczczia wychowanciw. Do jich wust
nabyajesia ruka z bakytnoju czaszeczkoju, wywaje ridynu do rota. Potim zobraennia zhaso, i toneka stebyna-ruka odnijeji z kwitok podaa URu bakytnu czaszeczku,
na dni jakoji pereywaasia weyka krapla sriblasto-czornoho koloru.
Wony proponuju liky, zbahnuw robot. Bezsumniwno, jim mona dowiryty.
Wony znaju otrutu czornych napasnykiw i maju antyotrutu. UR z wdiacznistiu pryjme
podarunok.
UR uziaw czaszeczku, powernuwsia do szluzu. Kwitky pokrulay nad korabem i
majnuy do okeanu. Robot pidnimawsia liftom whoru i namahawsia osmysyty oderanu
informaciju. Win zustriw istot, jaki spikuwaysia dwoma sposobamy suchowym i
zorowym. I weyki kwity, jaki prynesy liky, bezsumniwno, myslaczi istoty. Oto bude
radis dla junakiw, koy wony oprytomniju!
UR rozdiyw ridynu na dwi krapli, wyw obom wychowanciam do rota. Ne mynuo
j chwyyny, jak obyczczia Iksa ta Ihreka poroewiy, zatripotiy wiji, dychannia stao
hybszym. A nadweczir junaky otiamyysia usmichneni, weseli, zdorowi, niby z nymy
niczoho j ne staosia
Czomu my w paati? zdywowano wyhuknuw Iks, ohladajuczy izolator.
Szczo z namy staosia? zanepokojeno mowyw Ihrek. Szczo nacze zhadujesia, marysia. Jaki potwory, bil u hrudiach, a potim temna jama. Czy nam prywerzosia, Urczyku? Czomu ty mowczysz?
Staosia b nepoprawne, skazaw UR. Jakby ne kwity, was by ne buo.
Jaki kwity? zapytaw Ihrek.
Tuteszni istoty.
UR rozpowiw junakam use, szczo z nymy staosia. Wony klaysia i zapewniay nastawnyka, szczo bilsze nikoy ne znechtuju joho poradamy.
Nam treba znowu poetity do kwitiw. Ce kontakt z cikom inszym napriamkom
ewoluciji, skazaw Iks. My powynni znaty pro nych jaknajbilsze.
Zadi, zaspokojiw jich UR. My szcze ne rozszyfruway materiy, znajdeni
u wei. Newe wy ne rozumijete, szczo myslaczi istoty zniczewja ne stanu buduwaty
specilnu stanciju na czuij paneti. Ja pewen, szczo w zapysach znajdemo szczo waywe.
Junaky zhodyysia z URom. Potiahysia dni, pryswiaczeni analizu inopanetnych
eksponatiw. Kwantowyj mozok kosmokrejsera praciuwaw newpynno, perebyrajuczy miljony warintiw rozszyfruwannia. Na czetwertyj de wranci za widnosnym czasom korabla riszennia buo znajdene. Transformowane czerez inwertor, na zemnomu stereoekrani zjawyosia dynamiczne zobraennia czuoho filmu. Junaky j UR pobaczyy posta
tenditnoji strunkoji diwczyny cikom zemnoho typu. Za neju merechtiy na temnomu tli
zoriani wizerunky, na obriji wstawaa nino-bakytna zahrawa. Diwczyna promowlaa
do Wseswitu, jiji oczi dywyysia u bezmir.
Uwimkny agregaty pamjati, skazaw Ihrek.
UR wykonaw joho nakaz.
Ludy bezkonecznosti, tycho promowlaa diwczyna, i jiji weyki oczi bez ziny
pronykay hyboko w duszu junakiw. Myslaczi braty, rozsijani w zorianomu sadu Weykoji Materi! Wam, szukaczam istyny, wam, mandriwnykam newymirnosti, wam, munim tworciam i wojownykam iz syamy chaosu, nasze witannia szczyre witannia wid
myslaczych istot zirky Bakytna Pelustka (gaaktyczni koordynaty w dynamicznomu
wymiri metaczasowoji matematyky podajusia w kinci peredaczi).

My kosmonawty Wsepanetnoho Centru, czeny Towarystwa Ostannich Wojiniw, wykonujemo wolu towarystwa. Moywo, bilsze nichto ne ozwesia iz-za tuhoho
psychokilcia, jake ohortaje naszu neszczasnu panetu. Suchajte rozpowi pro tragediju
naszoho switu i namahajte zbahnuty jiji su.
Tysiaczolittia tomu na paneti, jaka zwesia Aoda, tobto Weyka Hoduwalnycia,
myslaczi istoty, naszi predky, owoodiy potunoju energetykoju atomnoho jadra, a tako
procesamy anihilaciji. Wczeni widkryy tajemnyciu zeenoho ystka i syntezu reczowyn,
stao nepotribne zemerobstwo, sadiwnyctwo. Czysenni awtomaty zaminyy praciu ludej. Fiosofy, sociogy, wczeni-humanisty popereday myslaczych istot pro nebezpeku
sucilnoji technizaciji panety, ae inercija suspilnoho rozwytku bua nezdoanna.
Tak wynyka parazytarna ewolucija. My ne wstyhy pidniaty inteektualno-duchownyj riwe yteliw panety, szczob wony mohy zbahnuty istynni cinnosti buttia.
Peremoha pragmatyczna programa nasyczennia i prymitywnoji nasoody. Tak trywaje
donyni. My szcze mandrujemo mi panetamy, doslidujemo zirky, konstrujujemo korabli ta rozmajiti prystroji. Ae nasz rozum utratyw impuls poszuku smysu buttia. My
joho ne majemo. Ewolucija w antyewolucijnomu tupyku, w dehradujuczij kruhowerti.
Pokolinnia myslaczych istot wyrodujusia, na paneti panuju wychory zoczynnosti,
beznadiji, apatiji.
Ludy bezkonecznosti! Prysuchajtesia do naszoho sowa. I jakszczo wy znajszy w
swojemu switi jasnu dorohu do neskinczennoho samorozkryttia, jakszczo wy podoay
barjer ehocentryzmu i samopojidannia, pryjdi na dopomohu! Nasza chworoba ce
chworoba konoji ewoluciji, jaka ne zumije projty wuzekoju steeczkoju mi nasyczenniam i widdaczeju, mi neobchidnistiu i swobodoju! Mene skoro ne bude, daeki braty,
ae hoos mij etityme u neskinczennis. My czekajemo! My czekajemo!
Potim piszy symwoy gaaktycznych koordynat. Kartyny panetarnoho yttia.
Ihrek wymknuw proektor i spanteyczeno zapytaw:
Szczo ce oznaczaje?
Te, szczo ty czuw, pochmuro skazaw Iks.
Dywne prochannia, znyzaw peczyma Ihrek. Wse w nych je: atomna energetyka, syntezatory, kosmiczni poloty, a wony zakykaju: dopomoi!
Czym e my zmoemo jim dopomohty?
Ce paradoksalne zawdannia, wtrutywsia UR. Same take, szczo pid syu
ysze ludyni. Ja widczuwaju, szczo ti myslaczi istoty due mechanizuway sebe, tobto
wtratyy swij osnownyj prywiej prywiej wicznoho poszuku. Wony zadowolnyysia
zwuenym kryterijem isnuwannia.
Jakszczo wony ce rozumiju, czomu ne wyjdu z porocznoho koa? zdywowano
wyhuknuw Iks.
Mabu, ce rozumiy tilky ti, Ostanni Wojiny, skazaw Ihrek. Ae czomu
wony ne mohy perekonaty inszych. Potribni dodatkowi materiy.
Odnakowo my bezsyli, zitchnuw Iks. Treba, szczob tijeju sprawoju zacikawyysia wczeni Zemli.
Nawi odna ludyna moe zrobyty bahato, ozwawsia UR. Due bahato.
Junaky hlanuy na nioho.
Newe twij analitycznyj centr wwaaje, szczo czuij ewoluciji moe buty korysne
wtruczannia dwoch-trioch istot?
Mij analitycznyj centr zapereczuje ce, spokijno widpowiw UR. Ae szczo
w meni zapewniaje, szczo take wtruczannia moe buty wyriszalne. Ja maw nahodu perekonatysia w ciomu. Lubow wy we znajete pro ce poniattia
Lubow? Szczo ty choczesz skazaty? Szczo take lubow dla tebe?
UR prodekamuwaw:
Suchaj, szukaczu, jasni switanky

Zminiasia wychorom sumu i horia.

Chto dopomoe zdoaty bezodni?
Chto wsich potwor perebore?
Pokyk lubowi! Zbroja lubowi!
Z neju wy pidete w zoriani wesny.
ysz dla nikczemy ce sowo poronie,
A dla heroja to hromy nebesni!

Cikawo, chto ce stworyw? zapytaw Iks.

Twoja maty, widpowiw UR. Ce ja czuw wid neji. Chopci pomowczay, dywlaczy odyn na odnoho. Potim ozwawsia Ihrek:
Ja ne maju jakoho pewnoho riszennia. Moja dumka taka: sprobuwaty naahodyty kontakt z istotamy-kwitamy, a potim start.
Ja pidtrymuju, skazaw Iks.
Zhoden, powilno prokazaw UR, ae zwycznoji badiorosti ne buo w joho sowach.
Junaky razom z URom pryhotuway potunyj ewitator, zachyszczenyj pulsujuczym magnitno-kwantowym poem, i wyetiy w napriamku weykoho kontynentu na
zachid. Na nebi ne wydno buo j chmarynky, okean e pomitno koychawsia, temnofietowi wody may zowisnyj wyhlad.
Nedaeko wid bereha kosmonawtiw zustriw hurt minitiurnych kwitiw, otoczyw
jich tanciujuczym koom, poczuysia zwuky ninych pise.
Dywno! skazaw Iks. Newe ce wony spiwaju?
Wony, pidtwerdyw UR. Ja we czuw.
Kwity wyszykuwaysia spirallu i pomczay pered ewitatorom. Kosmonawty popriamuway za nymy. Wnyzu zjawyysia neweyki haji, roztaszowani u wyhladi harmonijnych figur. Ti figury dynamiczno miniaysia, perechodyy odna w odnu.
Ruchywa fora, skazaw Iks. Ce dla Zemli bude nespodiwankoju.
Na ridnij paneti mikrofora wilna wid neporusznosti, ozwawsia UR. A tut
rosyny zumiy zberehty awtonomiju. Pewno, u nych potuna energetyka.
Kwity-prowidnyky pidniaysia wyszcze, ewitator popriamuwaw za nymy na szyroczennu uku sered poskohirja, otoczenu kilcem newysokych hir. Moywo, ce buy zayszky drewnioho meteorytnoho kratera.
Mandriwnyky zupynyy ewitator, uzdriwszy, szczo kwity majnuy do seredyny
barwystoji halawyny. Stupyy na grunt. Pid nohamy pruynywsia puchkyj kyym z hustych mochiw. Junakiw i URa zustriczao kilce kwitiw-gigantiw.

Osobywo wydilaysia sered nych odna rosyna rajdunymy barwamy pelustok,

towszczym stebom, temniszym zabarwenniam. Poczuasia meodija. Wasne, to bua
ne odna meodija, a spetinnia tysiacz muzykalnych toniw. Zwuczao wse: najmensza
kwitoczka, trawyna, koen ystoczok. Okremi zwuky buy tychi, ae w pojednanni stworiuway hucznu symfoniju. Junakam ta meodija bua pryjemna: wony widczuway,
szczo meodijnyj fon je samoju suttiu tutesznioho yttia, joho konsonansom. Sprawdi,

piznisze wony diznaysia, szczo najmenszyj dysonans u symfoniji yttia odrazu swidczy pro zachworiuwannia toho czy inszoho stworinnia, i jomu nehajno podaju neobchidnu dopomohu.
Starsza kwitka powernua do ludej swoju pelustkowu czaszu, mi tyczynkamy rozpluszczyosia weyke bakytne oko-ekran. Na niomu wynyky zobraennia kosmonawtiw. Wony sydiy na kameni w centri kilcia, jake stworiuway kwity-hospodari.
Proponuje sisty i buty hostiamy, skazaw Iks.
Dywno, ae ja widczuwaju ne ysze obraznu systemu jichnioho spikuwannia,
ozwawsia Ihrek. Meni zrozumili nawi jichni dumky. Chiba ce moywo?
Sposib jichnioho yttia absolutno organicznyj, zajawyw UR. Win ne maje
symwoliw, tajemnycznostej, nedomowe, pro jaki ja tak bahato czytaw u informatori!
korabla. Zemla wsia zitkana z protyricz, same tomu tak potribna bua symwolika jak
zasib wtajemnyczennia informaciji. A hospodari-kwity widkryti u bezmir, jim niczoho
chowaty, tomu jichnie bimagnitne poe zwuczy w unison z naszym spryjniattiam.
Oho, mowyw Ihrek, askawo usmichajuczy nastawnykowi, UR w odnij
frazi daw wyczerpnu charakterystyku inszopanetnoji ewoluciji. al, szczo ty ne ludyna.
Z tebe wyjszow by prekrasnyj wczenyj.
UR ne widpowiw. Tym czasom junaky siy na kameniach, wkazanych starszoju
kwitkoju. Do nych pryjednawsia i robot. Moodszi kwitoczky w dooniach-stebynach poday jim barwysti czaszeczky z jakoju ridynoju.
Czomu dwi? zdywuwawsia Iks. Czomu wony ne podaju URowi? Ade win
zowsim niczym ne widrizniajesia wid nas?
U mene nema bimagnitnoho pola, skazaw UR spokijno. Wony odrazu ce
widczuy. Beri i pyjte. Takym nektarom ja wylikuwaw was.
Junaky wziay czastuwannia, wypyy. Chwyla radosti i snahy prokotyasia w jichnich tiach. Jim zdaosia, szczo mozok, serce, wse jestwo rozkrywajesia u tajemnyczu
su pryrody, spiwzwuczy u druniomu konsonansi z konoju byynkoju, z nebom, czerwonym soncem, z nino-zeenym pokryttiam cijeji panety, z prywitnymy hospodariamy
nowoho switu kwitamy.
I jim poczaa widkrywatysia tajemnycia czuoji ewoluciji
Miljony rokiw tomu na cij paneti isnuwaa rozmajita bahata ewolucija. Okrim rosyn, yy na nij twaryny, ptachy, ryby, komachy. Centralna zirka todi bua owtym
gigantom i Szczedro daruwaa ywotworne prominnia.
Wyszczi twaryny day poczatok myslaczij rasi. Jiji rozumni istoty buduway mechaniczni prystroji, gigantki budiwli, litalni aparaty. Ae skoro rozumni poczay wojuwaty mi soboju, wijny rujnuway mista, spopelay lisy, peretworiuway kwituczi pola i
sady na holi pusteli.
Myslaczi istoty pidniaysia w zorianyj prostir, szczob oswojity susidni panety. Ae
jich zupynya kosmiczna katastrofa. owtyj gigant spaachnuw, joho oboonka poczaa
byskawyczno rozszyriatysia, zmitajuczy pazmowym wijaom wse ywe na panetach.
Kypiy okeany, w pekelnyj wychor peretworyysia atmosfery panet. Wid myslaczoji ewoluciji ne yszyosia j slidu. ysze w grunti panety zberehysia yttiezdatni
spory mochiw ta zerniata dejakych kwitkowych rosyn.
Zirka staa czerwonym karykom. Jiji promeniw ne wystaczao dla rozwytku rosyn, jaki ranisze wey statyczne yttia. awyna mutacij wyrobya w uciliych rosyn
nowu zdatnis ruchywis. Ce staosia zawdiaky pojawi, okrim fotosyntezu, jawyszcza
jadernoho syntezu w stebach rosyn.
Pereytyj kataklizm zayszyw u genetycznij pamjati rosynnych pokoli nezabutnij
slid tak my znajemo kosmoistoriju panety.
Sered wyszczych kwitiw zjawyysia myslaczi ekzemplary. Wony day poczatok rozumnij ewoluciji, jaka objednaa w jedyne yttiewe kilce wsiu foru naszoho switu. Wsiu,

krim kilkoch parazytarnych rodiw, jaki widdaway perewahu chyakomu zdobuwanniu

kwitkowoho nektaru, widbyrajuczy joho w inszych rodiw. Same tomu starszi kwity wey
neszczadnyj her z napasnykamy. Wy, istoty daekych switiw, ue may nahodu zustritysia z nymy. Jich teper nebahato, wony zaselaju kilka okeankych ostrowiw. Wsi inszi
ostrowy j kontynenty opanowani zdruenymy rodamy kwitiw.
My stworyy jedyne bimagnitne poe, energija jakoho naey wsim. Same tomu
kona rosyna, kona kwitka zhodom stane myslaczoju, bo wona napojujesia spilnym
dereom rozumu. My ne budujemo mist, prytukiw, bo moemo reguluwaty temperaturu swojich tkanyn. Jednannia widbuwajesia z dopomohoju bahatomirnych kanaliw
zwjazku: wy we znajete dwi taki moywosti zorowyj, obraznyj kana i zwukowyj,
muzykalnyj.
Su naszoho yttia newyczerpni pojednannia lubowi. Naszi predky pereday
nam proste j weyczne znannia: pamja mynuoho swidczy, szczo myslaczi istoty poperednioji ewoluciji, jaki wey neskinczenni wijny i nenawydiy odna odnu, zawdy dochodyy do pownoho wzajemoznyszczennia. Ce howory pro te, szczo antyenergija nenawysti je ysze wypadkom, fuktuacijeju buttia, jaka nemynucze zhasaje. A energija lubowi,
harmoniji, spiwjednosti ne maje zakinczennia jiji moywosti widkrywaju szlach u
newyczerpnis buttia.
Ae my ne zadowolnyysia samowdoskonaenniam i baenstwom uzhodenoho
isnuwannia. Zorianyj prostir widkrywaw pered namy bezmirnis, a ote miridy inszych switiw. Naszi objednani bipryjmaczi energiji wowluway promenysti chwyli daekych system, sered jakych buy pokyky widczaju, stradannia, horia. My znay, szczo
Wseswit to neskinczenna nywa yttia, de dobri zerna zmahajusia z antyewolucijnymy. I, siahnuwszy zdruenoho buttia, czy mohy my yszatysia bajduymy do inszopanetnych ewolucij?
I todi Objednanyj Konsonans panety wyriszyw: posyaty swojich predstawnykiw
do inszych zirok, zaselaty czui panety. Wy zapytajete: nawiszczo?
Szczob swidczyty pro krasu yttia. Szczob oczyszczaty powitria tych panet. Szczob
zbuduwaty harmoniju kwitiw czystotoju funkcij, mowczaznistiu ertwy prahnennia doskonaosti j lubowi.
Teper naszi ulubeni braty ywu u miljonach switiw Gaaktyky. My trymajemo z
nymy zwjazok z dopomohoju gaaktycznoho bimagnitnoho pola, baczymo podiji na tych
panetach. My znajemo, szczo na waszij paneti je naszi braty, szczo tam myslaczi istoty
ludy dosiahy zdruenosti i harmoniji pisla dowhych wikiw rozbratu j nenawysti.
My szczasywi, szczo ne ostannie misce u waszomu zamyrenni zajniay kwity. Kwitamy
wy zustriczay kochanych, kwity daruway w najkraszczi czasy yttia, kwitamy prykraszay yta j ulubeni kutoczky. A koy nad waszoju panetoju pidniaysia strachitywi
zadymeni mista, kwity w skwerach i parkach kykay was do spiwjednosti z pryrodoju,
bahay was powernutysia do krasy i lubowi.
My szczasywi, szczo wy znowu stay dimy Jedynoji Materi. Same tomu my drunio zustriy was.
Szczastia dla nas to szczastia wsijeji bezkonecznosti. My znajemo: toj czas poperedu, do nioho dowho jty, ae ce bude, ce stanesia. Zdruenyj Wseswit szczo moe
buty prekrasnisze?
Wraeni junaky mowczay, poczuwszy taku koncepciju yttia i dijannia. Pered
nymy cikom w inszomu wyjawi rozkrywaosia znaczennia rozmajitych utworiw materipryrody.
Ae jak wy mandrujete mi zoriamy? Jak dosiahajete inszych switiw Gaaktyky?
Wychopyosia w Ihreka.
My rozkryy tajemnyci bahatomirnosti, widpowia starsza kwitka. Naszi
mandriwnyky, pryhotuwawszy zerna ta spory rosyn, kwitiw, stworiuju energetyczni

koapsy-embriny, jaki po kanaach jednosti dosiahaju bu-jakoji czastyny Gaaktyky.

Dla cioho ne potribno czasu. Wse dijesia za newymirnu my.
Na Zemli te widkryy hiperprostir i Kod wicznosti, skazaw UR. Ae wykorystowuju joho ysze u wyniatkowych wypadkach. Dla cioho potribna koosalna energija.
My robymo ce maje bez zatraty energiji, widpowia kwitka. Wy, pewno,
zastosowujete dla mandruwannia u hiperprostori syu, i ce wykykaje opir switowoho
pola. My wykorystowujemo pryncyp rezonansu, spiwjednosti tomu Wseswit drunij
nam.
Ja b chotiw buty kwitkoju, raptom skazaw UR.
Ty? zdywuwawsia Ihrek.
Ja joho rozumiju, sumno mowyw Iks. I meni soromno.
Czomu?
My ne zbahnuy pokyku diwczyny wid daekoho soncia. Hospodari cijeji panety
kwity day nam harnyj urok
Ty pro szczo?
Ty dobre rozumijesz
Newe choczesz, szczob my poetiy tudy?
Same tak.
Ihrek mowczaw, zadumywo dywywsia na rajduni pelustky starszoji kwitky. Potim kywnuw hoowoju.
Ja zhoden. My due racinalno mysyy, brate. My buy widirwani wid ywoho
Wseswitu. etimo na pokyk. Kwity prahnu u bezmir, aby daty komu poehszennia i
lubow. Chaj i nasze prahnennia prynese chwylu onowennia
UR obniaw bratiw za peczi. I wony zrozumiy toj askawyj est wirnoho nastawnyka. Robot schwaluwaw jichnij poryw.
A miridy kwitoczok pidniaysia nad ukamy i splitay nad hoowamy swojich hostej ywi winky, i weyczalna symfonija unaa nad switom, stwerdujuczy syu lubowi.

Kosmonawty poproszczaysia z Panetoju Kwitiw. Kwantomozok kosmokrejsera

rozszyfruwaw gaaktyczni koordynaty zirky Bakytna Pelustka i, pirnuwszy w nadra
hiperprostoru, sferojid za kilka misiaciw wyjszow do panety Aody.
Perejszowszy na orbitalnyj polit, kosmonawty oczikuway. UR uwimknuw analizatory zownisznioho ohladu. Na ekranach-peryskopach wydno buo pomenystyj dysk bakytnoho soncia, mereywo neznajomych suzirjiw, nad panetoju powilno obertaosia pja
suputnykiw.
Jak budemo dijaty? zapytaw Ihrek. Treba daty pro sebe wis.
Komu? skazaw Iks. My ne znajemo, szczo teper na paneti, jaki prahnennia
myslaczych istot, chto oczoluje suspilstwo. Czy rozdieni wony, czy objednani?
Ce prawda. wtrutywsia UR. Treba wydaty, zibraty informaciju. Radifon
panety sabkyj, ja ne rozumiju, w czomu sprawa. Moe, wony wykorystowuju inszi
pola?
Grawitacijnyj analizator mowczaw.
Newe u nych nema radimowennia, teewiziji? zanepokojiwsia Iks. Ade
eksponaty, znajdeni namy, swidcza pro wysoku ewoluciju
Ce buo dawno, skazaw UR. Diwczyna poperedaa pro degradaciju.
Moywo, na paneti wzahali nema myslaczych istot.
Newe samoznyszczyy? sumno zapytaw Ihrek.
Treba spoczatku widwidaty suputnyky. Wony may kosmicznu techniku. Ote,
tam powynni buty jaki stanciji.
Sferojid nabyzywsia do perszoho suputnyka. Proetiwszy kilka wytkiw nad nym,
kosmonawty pomityy sztuczni budiwli. Bila nych i posadyy korabel.
Ludej nichto ne zustriczaw. Odiahnuwszy skafandry, Iks ta Ihrek wyjszy. Nawkoo motoroszne bezluddia, mowczannia, chymerni tini wid skel ta budiwel.
Junaky pidijszy do sporud. Bani sferycznych konstrukcij buy probyti w bahatioch
misciach pewno, meteorytamy. Dweri szyroko rozczyneni. Pidoha, wykadena barwystymy tryhrannykamy, wkryta towstym szarom pyu; w dejakych misciach wydno
wispyny udariw, tam paday nebesni kameni. Na stinach temniy ekrany, byszczay
spetinnia pryadiw, kabeliw, prozorych paneej.
Tut dawno nikoho nema, skazaw Iks.
Ludy pokynuy suputnyk, dodaw Ihrek.
Junaky ohlanuy szcze kilka budiwel. Wsiudy te same. Powernuwszy do kosmokrejsera, kosmonawty widpoczyy, a potim zijszysia na radu.
Boju, szczo tut staosia szczo nepoprawne, skazaw Ihrek. Treba etity na
panetu.
Schoe na kataklizm, pidtwerdyw UR. Ae moe buty j due banalne riszennia.
Jake, Urczyku? Zacikawyysia junaky.
W informatory kosmokrejsera ja wyczytaw cikawu koncepciju drewnioho fiosofa. Win twerdy, szczo myslaczi istoty, prahnuczy do kosmosu, do opanuwannia syamy stychij ta prostoru, ne zawdy mou zberehty aktywnyj impuls.
Czomu?
Pryczyny rizni. Odna z hoownych znecinennia smysu yttia. Wtrata perspektywy. Wyrodennia rozumu. Zamykannia w koaps funkcinalnoho isnuwannia.
Te, pro szczo poperedaa diwczyna z Aody, skazaw Iks.
etimo na panetu, zaproponuwaw Ihrek.

Z nym pohodyy. Sferojid pokynuw powerchniu suputnyka i popriamuwaw do panety. Perejszowszy na nyku orbitu na wysoti sta kiometriw, kosmonawty
wwimknuy teeskopiczni prystroji, ohladay powerchniu czuoji i newidomoji panety.
Pered nymy wynykay gigantki poseennia, szyroki dorohy, aerodromy, plai bila
okeaniw i moriw, i na nych miljony ludej.
Ludy, ozwawsia Iks.
Treba pobuwaty tam, skazaw UR.
Opustyty kosmokrejser na panetu?
Ni. ysze potunyj ewitator. Wsim ne warto pokydaty korabel. Poety chto
odyn.
Ja, skazaw Ihrek.
I ja z toboju, dodaw UR. Pro wsiak wypadok. Ty, Iks, budesz na czatach.
Trymaj z namy zwjazok. Slidkuj za sygnaamy indykatora.
Kilka hodyn kosmonawty hotuway ewitator. Poproszczawszy z bratom, Ihrek u
suprowodi robota startuwaw z kosmokrejsera. Powerchnia byskawyczno nabyaasia,
obrij panety niby rozkydaw swoji imysti krya, zakrywajuczy bezdonnu hybi kosmosu. Nebo naywaosia bakyttiu, znykay jaskrawi zirky.
Pronyzawszy husti chmary, mandriwnyky powysy nad powerchneju moria. Pered
nymy owtiw piszczanyj bereh, ukrytyj tysiaczamy hoych ti. Ludy kupaysia, kataysia
na czownach, litay nad chwylamy na portatywnych helikopterach. Ihrek obereno poczaw nabyaty ewitator do suszi. We wydno buo obyczczia ludej, formu ti, jichni
ruchy. Ce buy istoty cikom zemnoho typu, ae may owtohariacze zabarwennia
szkiry. inky buy powni j yskuczi, z dowhym synio-czornym woossiam. Czoowiky
mlawi, maoruchywi, zarosli woossiam na hrudiach, ywoti j kinciwkach. Wony buy
bilsze schoi na mawpoludej, ni pa myslaczych istot. Nichto ne zwernuw uwahu na
pojawu ewitatora. ysze dity pokazuway na nioho palciamy i smijaysia.
Szczo take? dywuwawsia Ihrek. Newe jim ne wdywowyu pojawa inszopanetnych hostej?
Ce ne te, skazaw UR. U nych atrofowane mysennia i centry cikawosti.
Ae jak wony ywu? Za rachunok czoho?

Ja te ne rozumiju. Budemo sposterihaty.

ewitator zrobyw gigantke kilce nad plaamy. Wsiudy miljony neporusznych,
maoruchomych istot, jaki to chlupaysia u wodi, to hriysia na sonci, to zapowzay w
prybereni sporudy.
Treba podywytysia, szczo wony tam robla, zaproponuwaw Ihrek.
Mabu, zariadajusia energijeju. Jidia, wysowyw zdohad UR.
Junak nabyzyw ewitator do odnijeji sporudy, wyjszow z aparata.
Obereno, skazaw UR.
Potik ludej pyw do prymiszczennia. Ihrek zazyrnuw u wikno, na nioho nichto na-

wi ne hlanuw. Ludy prochodyy mi byskuczymy zahorodkamy, powz nych pywa zeenkuwata striczka konwejjera, zapownena riznymy kulkamy, paketamy. Istoty bray
po dwa pakety, odrazu rozryway jich i sporoniuway, smaczno czawkajuczy. A potim
powertaysia nazad, pid askawe prominnia soncia.
Za budiweju Ihrek pobaczyw szyrokyj majdanczyk, na niomu buo bezlicz hojdaok, potisznych kolis, atrakciniw. Tam sprokwoa i due neochocze wowtuzyosia kilka
desiatkiw ditej.
Junak powernuwsia do ewitatora.
Z cymy behemotamy kontaktu ne bude, skazaw win nastawnykowi. Dla
nych ja ti, chmarynka. Newe wsi istoty tut dehraduway? Newe ne zayszyosia nikoho bilsz-mensz mudriszoho?
Pidniawszy u powitria, wony znowu poetiy nad panetoju.
Wnyzu majoriy neskinczenni poseennia, budiwli, parky, skwery dla widpoczynku, sferyczni sporudy dla tysiacznych audytorij. Ae w odnij z nych kosmonawty
ne baczyy ludej. Wse pokynute, zabute. Ludy woruszyysia pid derewamy, spay w zatinkach, u zakrytych prymiszczenniach. Ihrek namahawsia rozbudyty dekoho. Ae wony
dywyysia na neznajome obyczczia sonnymy oczyciamy i niczoho ne rozumiy. Uniwersalnyj lingwist, zachopenyj z korabla, peredawaw jake nerozbirywe burmotinnia.
Wony wtratyy mowu! achawsia Ihrek.
A nawiszczo jim wona? konstatuwaw UR. Ja ne rozumiju ysze odnoho:
chto jich hoduje? Pola zapuszczeni, sady ne podonosia, ne wydno fabryk, a w jidalniach
bezupynno pywe potik charcziw.
Doky bakytne sonce poczao spuskatysia za obrij, kosmonawty wstyhy kilka raziw
obetity dowkoa panety, trymajuczy razom z tym zwjazok z korabem.
Powertajtesia, poradyw Iks. Szczo my wdijemo z cym sonnym carstwom?
Ae de musy buty centr cijeji dywnoji cywilizaciji? widpowiw Ihrek.
Nareszti wony pomityy sered hir gigantku poszczynu, otoczenu z usich bokiw
kilcem prozorych budiwel. Kri pokryttia wydniysia byskuczi agregaty, widczuwaasia
pulsacija potunych prystrojiw. Poseredyni majdanu wysoczia piwkiometrowa wea z
antenamy spriamowanoji diji, schoymy na ti, szczo jich kosmonawty baczyy w systemi
czerwonoho karyka. Ae weetenki metaewi czaszi buy neruchomi.
Junak spriamuwaw ewitator do wei. Wony z U Rom wyjszy na drewnie kamjanyste pokryttia. U szcziynach mi bazaltowymy pytamy prorostaa trawa, ce nahaduwao Ihrekowi majdany bila pradawnich zemnych chramiw, jaki win baczyw u filmach.
Niszczo ne poruszuwao hnitiuczoji tyszi. ysze de u nadrach panety widuniuwaa trywona wibracija ta czerewyky kosmonawtiw kacay po bazaltu. unu kowtay
wysoki stiny.
Raptom poczuysia dribni kroky i pryhuszenyj kryk. Z tonkym swystom rozczynyysia pered prybulciamy dweri, u temnomu owali zjawyasia wysoka chudorlawa posta.
Ihrek ostowpiw. Wona bua maje kopijeju tijeji diwczyny, jaka powidomya jich pro
bidu ridnoji panety Aody. Temni, jak wseenkyj prostir, oczi. Ne wydno ziny. Wiji ne
klipaju. Blido-owta szkira obyczczia niby proswiczujesia naskri, merechty na sonci.
Diwczyna perebihaje pohladom z odnoho prybulcia na druhoho. Oczikuje. Wydno, jak
hrudy jiji wysoko zdijmajusia wid chwyluwannia. O nona poprawya tonkymy palciamy czorno-syniu chwylu woossia, szczo promowya.
Ihrek uwimknuw uniwersalnoho lingwista, strymano skazaw:
My dity daekoho owtoho soncia. Naszi baky poczuy peredaczu Ostannich
Wojiniw
Ostanni Wojiny, schypnua diwczyna, i w oczach jiji promajnua tuha. We
jich nema. ysze ja. Iswari. Bilsz nikoho ne yszyosia. Wy pizno pryjszy, zoriani mandriwnyky. Jak pizno wy pryjszy
Wona zarydaa, schowawszy chudeke yczko w dooniach. Ihrek ne znaw, szczo

dijaty. UR mowczaw, ne zwodiaczy pohladu z diwczyny.

Wona wyprostaasia, i kosmonawty zdywuwaysia. Temni oczi osiajaysia wohnem
szczastia. Wona pidijsza do URa, pako obniaa joho. Wid nespodiwanky win sachnuwsia, ae diwczyna ne odpustya joho.
Dowhi dni, roky, burmotia wona, siajuczy ahidnym pohladom priamo w obyczczia U Rowi, neskinczenni potoky czasu ja czekaa prekrasnych wojiniw z bezmiru. I wy pryjszy. Wy pryjszy, prekrasni syny zirok! Zaberi mene z soboju, zaberi!
UR chotiw szczo skazaty, ae Ihrek podaw jomu znak mowczaty.
Iswari, skazaw win, my niczoho ne znajemo. Pojasny nam, szczo oznaczaje
twoja reakcija? Szczo dijesia na paneti? My baczyy miljony ludej, ae wony jaki
dywni. Nichto ne praciuje, prote neskinczenni konwejery zabezpeczuju jich usim neobchidnym.
Iswari widstupya nazad, zatuywszy oczi palciamy. Potim zaspokojia i sumowyto
skazaa:
Jakszczo wy czuy peredaczu Ostannich Wojiniw, to znajete: kilka desiatyli
tomu bua moywis wyboru. Teper joho nema. Nowi pokolinnia pownistiu pryjniay
szlach nasyczennia, wtratyy inicitywu, zneochotyysia do tworczosti. Kosmodromy zanedbani, naukowi centry pokynuti, suputnyky zayszeni
My baczyy, skazaw Ihrek.
Centralnyj syntezator, de wy zaraz znachodyte, ue maje storiczczia zabezpeczuje panetu wsim neobchidnym Nema potreby sijaty, buduwaty, dumaty, tworyty.
Awtomatyczni liniji nesu miljonam spoywacziw use, szczo potribne dla funkcinalnoho yttia. Tworci syntezatora haday, szczo zwilnia ludej dla kosmicznoji tworczosti,
ae wony orstoko pomyyysia. Rozum ludyny hartuwawsia w borobi proty stychij, u
harmonizaciji swoho jestwa z syamy kosmosu, w stymuli do diji. Tworci naszoji cywilizaciji zabray wid ludej ti stymuy. Poczaasia inwolucija. Bilszis ludej ue ne moe
rozmowlaty. Wony ne baaju nawczatysia. Wony choczu ysze odnoho: nasoody, bezdumnoho spohladannia, stychijnoho rozmnoennia, rosynnoho yttia.
Rosynnoho? perepytaw UR. My buy nedawno na paneti, de myslacza
ewolucija wynyka na osnowi rosynnoho yttia. My baczyy mudri kwity, jaki dopomahaju switam
Tym bilsza moja peczal, skazaa Iswari, torkajuczy palciamy pecza URa.
Ja zayszya odna-odnisika sered mertwoji ewoluciji. Meni nema z kym rozmowlaty,
nema koju lubyty. Ja tak choczu lubowi. Czujesz, prekrasnyj pryszelciu, zwernuasia
wona do robota, poluby mene i zabery z umyrajuczoji panety.
UR stojaw jak stowp, ysze posta joho raptowo poczaa tremtity, a oczi zapluszczyy. Ihrek uziaw Iswari za ruku, odwiw ubik, mjako skazaw:
Czariwna diwczyno, ja rozumiju tebe. U takomu switi, jak twij, mona zboewolity. Ae ty ne wse znajesz pro nas Tomu Jak by tobi kraszcze pojasnyty Treba
zaczekaty My pryjmajemo tebe do swoho sercia, my lubymo tebe
Rozumiju, posmutnia Iswari. U twoho towarysza w daekomu switi je
kochana. Szczo Ja ne budu prosyty Ja widdaa swoju lubow tomu, chto pryetiw
na mij pokyk, na pokyk mojeji neszczasnoji panety.
Ty choczesz pokynuty Aodu? A chto bude keruwaty syntezatorom? Szczo stanesia z lumy?
Ne znaju, zatiato skazaa Iswari. Moe, kraszcze, szczob wony widczuy
potrebu do diji? Szczob zupynyysia konwejery? Szczob u nych zjawywsia stymu do
praci, tworczosti? Doky wony ne stay nikczemnymy meduzamy
Ce skadna probema, promowyw Ihrek. My powernemosia na swij korabel i poradymosia. Dowedesia wykykaty Zemlu naszu bakiwszczynu. Mowa jde
pro ciu ewoluciju. Chto my taki, szczob braty na sebe wyznaczennia jiji podalszoji doli?
Ty prawdu skazaw, hucho ozwawsia UR, opanuwawszy swoji refeksy. My

wykorystajemo nareszti Kod wicznosti. Pora. Chaj Wsepanetne Towarystwo Gaaktycznych Zwjazkiw das swoji rekomendaciji
A ja? alibno zapytaa Iswari, i na jiji yczku widbywsia ach. Wy mene
zayszyte? Ja choczu z wamy. Ja choczu w daeki swity, tudy, de siaju pryjazni zori
My powernemosia za toboju, suworo skazaw UR. Wir meni.
Potunyj metaczasowyj promi zwjazku pronyzaw prostir, siahnuwszy kontrolnych stancij Zemli. Awtomaty-dyspetczery pryjniay kodowane posannia kosmokrejsera Lubow, pereday joho czenam Wsepanetnoho Towarystwa Gaaktycznych
Zwjazkiw po indywidualnych kanaach.
U rozszyfrowanomu teksti howoryosia:
Eksperymentalnyj kosmokrejser Lubow, szczo startuwaw 21 czerwnia wisimdesiat druhoho roku XXI stolittia z panety Zemla w systemi Soncia, projszow kri pojas
pidwyszczenoji radiciji na perszomu roci polotu. Wsi dorosli czeny ekipau zahynuy.
Dwoje ditej Bohdana Poumjanoho wychowani Uniwersalnym Robotom. Wony ywi,
owoodiy informacijeju korabla, zrozumiy zawdannia. Eksponaty kosmicznoji stanciji,
pobudowanoji myslaczymy istotamy w systemi czerwonoho karyka, pereneseni w schowyszcze kosmokrejsera. Teper korabel Lubow perebuwaje na orbiti dowkoa panety,
istoty jakoji sto rokiw tomu posay zakyk u Wseswit. Ewolucija cioho switu wyrodena,
kontakt nemoywyj, ostannia myslacza istota baaje pokynuty panetu.
Dawszy dodatkowi pojasnennia sytuaciji, Iks ta Ihrek zapytuway: Jaki rekomendaciji Zemli?
Czy zbereeni tia ekipau? zapytaa ridna paneta. Czy zayszywsia w nedotorkanosti psychohenokod?
Tak, widpowiw kosmokrejser Lubow.
Powertajtesia na Zemlu. Dozwolajesia etity w relatywnomu reymi. Ridna paneta czekaje na was. Czuoji ewoluciji ne zaczipajte. Wsia pownota riszennia na tomu,
chto chocze etity z wamy. Swoboda woli zakon kosmosu.
Radosti Iswari ne buo me, koy wona poczua riszennia Zemli. Wona pakaa, ne
soromlaczy swojich sliz. Zatumanenym pohladom dywyasia diwczyna w oczi junakam
i alibno usmichaasia:
Newe ce prawda? Ja pobaczu ywyj swit? Ja pobaczu weseych ditej, mudrych
didiw, spiwuczych inok ta diwczat? Ja zmou projty hirkymy steynamy i noczuwaty
bila wohnyszcza?
Ce prawda, diwczyno, kyway junaky, i czomu sercia jichni sumowyto szczemiy.
A de wasz towarysz? Czomu win ne pryetiw? Czy, moe, ja joho obrazya?
Iks ta Ihrek perezyrnuysia, niczoho ne skazay diwczyni. A wona zapytuwaa
znowu j znowu.
Win na korabli, nareszti skazaw Ihrek. Ty joho pobaczysz. Ae skay meni
widwerto: ty ne alijesz myslaczych istot Aody? Ade bahato z nych pomre, koy zupyniasia agregaty syntezatora?
Wony we mertwi, suworo mowya Iswari. Take yttia hirsze smerti. Potribnyj strus. Chaj prokynesia prahnennia tworczosti w serci tych, u koho wono tilky
spy. A de wono spopelio w twarynnomu jestwi, czoho we czekaty wid takych istot?
Lubow ne powynna hoduwaty potwor, szczo adaju nasyczennia. Lubow prahne tworyty swity kazky i wicznoho podwyhu!
Tebe polubla na Zemli, radisno skazaw Iks.
My we polubyy jiji, dodaw Ihrek, askawo wsmichajuczy jij.
A czy poluby mene win? zadumywo zapytaa Iswari, dywlaczy u nebo.

I znowu stradannia zjawyosia w oczach zemnych junakiw. Szczo wony mohy skazaty diwczyni z czuoho switu? Szczo?
Iswari widwey okremu kajutu w kosmokrejseri, uwimknuy osobystyj ekran w
mereu informatoriju, i diwczyna moha dywytysia stereofilmy pro yttia na Zemli.
Wona zaczarowano pohynaa burchywyj potik informaciji nowoho switu, pro jakyj ce
nedawno moha tilky mrijaty, i w jakomu widnyni zbyraasia yty.
A tym czasom junaky pid nahladom URa hotuway programu powernennia. Wony
perewiryy perwisni agorytmy wuza hiperprostorowoho reaktora, uzhodyy koordynaty bakytnoho giganta i Soniacznoji systemy z kwantomozkom krejsera i nareszti
wwimknuy programu startu.
Panetarni dwyhuny wywey kosmokrejser za mei panetnoji systemy, a potim
awtomaty wwimknuy relatywnyj reym. Kosmos osiajawsia fietowym wohnem, bezkonecznis zamerechtia, jak samocwitnyj krysztal. Korabel poczaw swij hiperprostorowyj polit do ridnoho switu.
Junaky znajszy URa w odnij z kimnatok informatoriju. Win samotnio sydiw za
stoom. Hoowa joho bua opuszczena na ruky, wse tio zdryhaosia w konwulsijach.
Szczo staosia, Urczyku? zanepokojiwsia Ihrek, obnimajuczy joho za peczi.
Iks zupynywsia porucz, naprueno pro szczo mirkujuczy.
Ja wse rozumiju, proszepotiw win.
Szczo ty rozumijesz? hucho zapytaw UR, pidwodiaczy obyczczia. Joho
szczoky naywaysia zowisnoju czornotoju, oczi miano byszczay. Szczo wy wzahali,
ludy, rozumijete w myslaczych robotach? Wy sztampujete nas dla swojich potreb i ne
zamyslujete, szczo, moe, serce awtomata te boy! Szczo w nioho wohnem hory mozok! Szczo joho peczu nerozwjazani switowi probemy, jaki wy nawjazay jomu! Znaju,
znaju, wy smijetesia! Wy znajete, szczo sercia w robota nema, szczo joho nerwy z kabeliw
ta integralnych schem, szczo joho mozok krystalicznyj! Ae de wam znaty, jak stradaje
koen atom tak zwanoji neywoji materiji? De wam znaty, szczo lubowi adaje koen
krysta, nawi neoduchotworena skela! ysze wona mene zrozumia Wona odna
Wona dowirya meni
Chto? tycho zapytaw Ihrek.
esia. Wasza maty. Jak wona zwertaasia do mene! Wona wkaa w mene wsi
swoji najkraszczi poczuttia
I ty zrobyw bilsze, ni wona chotia, pako skazaw Iks.
A szczo maju teper? hirko ozwawsia UR. Mij mozok rozwalujesia, win
roztoplujesia nezbahnennym wohnem. Ta diwczyna
Iswari?
Wona Todi, na paneti, ja widczuw, szczo mih by lubyty. Ja b chotiw pozbawyty usijeji swojeji informaciji. Ja b chotiw staty dytiam, bezumnym, zakochanym. Nawiszczo meni racinalnyj rozum, koy ja ne mih widpowisty tij czariwnij istoti: ja te
tebe lublu!?
Czoho ty prahnesz?
Niczoho, tycho widpowiw UR, ponurywszy. Ja choczu wmerty. Ja choczu
pity w nebuttia. Nawiszczo meni nesty muku ludkych poczuttiw, koy ja ne mou znajty
jim rozwjazannia?
Ja znaju, szczo treba robyty, raptowo skazaw Iks, jakyj we czas pro szczo
naprueno dumaw. W informatori! korabla je zhadky pro cikawi eksperymenty
Jaki? Ne zrozumiw Ihrek.
Stworennia sztucznoho bitia ludyny. Berusia klityny baka, materi, plid dozriwaje w aktywizatori protiahom misiacia, szwydko staje dorosym indywidom, a potim
bikibernetycznyj kompeks perenosy informaciju namjati, poczuttiw, psychogenetyczni nadbannia z staroho tia u nowe. Tak buy powerneni do yttia dejaki wydatni
mysyteli, wczeni

 Ae to wid ludyny do ludyny!

Moywo j inaksze, obereno skazaw Iks.
UR namahawsia zbahnuty, pro szczo wony rozmowlaju.
Newe wy hadajete, szczo ja mih by staty ludynoju?
Ty we ludyna, nino widpowiw Ihrek. Chiba ty ne baczyw miljony ludynopodibnych potwor na Aodi? Szczo z toho, szczo wony maju ludku podobu? Ludyna,
myslacza istota wyznaczajesia ne formoju i nawi ne funkcijeju. Ce tworczyj duch i
rozum ewoluciji. Ty ludyna, Urczyku, i matymesz ywe, hariacze tio. Ty budesz lubyty Iswari
UR mowczaw, niby osmysluwaw poczute. Ae syni plamy schodyy z joho szczik,
oczi znowu hray prozorym wohnem.
Prote muszu poperedyty, obereno skazaw Iks. Oderawszy ludke tio, ty
wtratysz bezlicz swojich potunych receptoriw infraczerwone baczennia, analizatory
ultrafietu, pryjmaczi ultrazwukowych czastot i szcze wsilaki perewahy, naprykad,
syu
Ty wwaajesz ce perewahamy? prytyszeno ozwawsia robot. A moe, to proklattia? Ja choczu zwidaty ysze odne poczuttia paradoksalne, nerozwjazane maszynnym mozkom. Ja choczu widczuty lubow Ja zrikajusia syy i wsebaczennia Tilky ne
obmani mene, dity. Czujete? Wasz wirnyj druh prosy was: ne obmani I szcze odne.
Iswari Wona ne wpiznaje mene w ludkij podobi
Piznaje, skazaw weseo Iks. Chirurgy-genetyky dadu tobi kopiju nynisznioho obyczczia. A do toho naberysia terpinnia. Nu j sensacija bude pa Zemli! Ty ujawlajesz, brate?
Wseswitnij Zwjazok peredawaw po wsij paneti:
Ludy Zemli! Powidomlajemo pro weyku radis. Kosmokrejser Lubow, jakyj
startuwaw dwadcia rokiw tomu do zirky epsyon Eridana, siohodni powertajesia. Informujemo was, szczo psychohenocentr Zemli hotujesia powernuty do yttia czeniw
ekipau, wraenych potunoju kosmicznoju radicijeju. Korabel prywey do ridnoji systemy dwa syny kapitana Bohdana Poumjanoho. Z nymy ety inka myslacza istota
daekoho switu. Wona bude baanym hostem Zemli. Hotujtesia zustrity swojich doczok
i syniw, ludy panety Zemla!
Hoowa Rady Wsepanetnoho Towarystwa Gaaktycznych Zwjazkiw Wadysaw
Rataj i desiatky joho soratnykiw wyetiy szwydkisnymy ewitatoramy do Kawkazu.
Koy wony prybuy na kosmodrom Soniaczne Misto, zorelit Lubow, potemniyj, podziobanyj meteorytnym pyom, obpaenyj kosmicznymy buriamy, we pryzemywsia na gigantkomu majdani.
Schwylowani wczeni day. W osnowi sferojida widczynywsia luk. Zwidty wyjszo
dwoje ludej. Potim szcze dwi postati.
Chto b ce mih buty? zdywuwawsia Wadysaw Rataj. Ade, krim syniw
Poumjanoho, powynna pryetity ysze inka panety Aody. Newe wony zachopyy szcze
koho z toho switu?
Czetwero nabyay u pownomu mowczanni. Z trywohoju, z radistiu jszy junaky,
wpersze dychajuczy powitriam ridnoji panety. Niby w kazku wstupaa nina Iswari,
odrizawszy sebe wid strasznoho mynuoho. Opustywszy pohlad, powoli ruchawsia pozadu UR we ne robot, ae szcze j ne ludyna.
Bua pima. Wseenka pima.
Jiji chwyli kotyysia bezmirom, obijmay neskinczennis. Tysza, a w nij wse i
niszczo.
Spokij. Jakyj neosianyj spokij. Bez impulsiw, bez snowydi, bez prahnennia, bez
adannia, bez programy.

A potim byskawycia. Bezzwuczna, bolisna, wraajucza byskawycia swidomosti.

Chto? De? Zwidky? Nawiszczo?
Ja.
Ce ja.
Ja je! Bolisne, tremtywe, szukajucze.
Tuhi chwyli buttia kotyysia zwidusiudy, pronyzujuczy po. Krywawyj prybij byw
u hrudy, w mozok. Czomu? Czomu win ranisze ne widczuwaw takoho?
UR rozpluszczyw oczi. Pobaczyw nad soboju nebo, bili sucwittia jabu i wysze. A
obabicz napiwprozori stiny. Win eaw na liku, wkrytyj roewym prostyradom.
Czomu win tut ey? I czomu take dywne nebo? Wono nino-bakytne, prochoodne. De
infraczerwoni tony, czomu dowkoa derew ne wydno zootawoho oreou?
U sadu tiochkaje soowej. Czomu win tak soodko spiwaje? Pro koho?
Iswari. Iswari. Szczo za dywne imja? Koho wono nahaduje? Kudy kycze?
UR pidniaw ruku, wyprostaw jiji z-pid prostyrada. Skoczyw, nacze pidkynutyj
pruynoju. U nioho bua LUDKA RUKA. Staosia! Newe ce prawda? I adane staosia?
Win wstaw z lika, widczuw sebe badiorym, sylnym. Szczo buo wtraczeno, ae
zdobuto nezmirno bilsze. Win szcze ne znaw, szczo same, ae te NOWE, NEJMOWIRNE
buo zerniatkom NEWYMIRNOSTI. Wono bude rozwywatysia u nemiriani sfery buttia,
wono widkrywaje jomu dweri u tajemnyczyj swit kazky j lubowi.
UR poszukaw pohladom, pobaczyw u kutku kimnaty swiczado. Zupynywsia pered
nym. Na nioho zwidty dywywsia peczystyj, strunkyj junak z jasno-karymy oczyma, z
roewym tiom. Win buw schoyj na toho, poperednioho, ae jaka raziucza widminnis!
UR znaw: win uziaw na sebe ne ysze radis, a j nowi muky. Ae teper ti muky matymu
plid, ywyj plid. Poperednie buttia robota takoho podu ne moho daty
Do kimnaty wwijszy ludy. UR soromywo schopyw prostyrado, nakynuw na sebe.
Chto zasmijawsia. Do nioho pidijszow Iks, z-za joho spyny wyhladaw Ihrek.
Piznajesz, nowonarodenyj? poartuwaw Iks. Czy, moe, perestanesz rodyczatysia?
Zdrastuj, brate, rozkryw obijmy Ihrek. Odiahajsia chutczisze. Nas czekaju
baky.
Wony strimgoow bihy po korydoru Instytutu psychogenetyky. Zabuy pro wse.
Krasa Zemli, weycz moriw ta okeaniw, czudesa ludkoho genija, uroczysti zustriczi z
lumy, besidy pro daeki swity, pro ewoluciju myslaczych kwitiw wse ce blido pered
nastupnym pobaczenniam. Pisla bahatomisiacznoji boroby z naslidkamy radiciji
wczenym-psychogenetykam poszczastyo powernuty do yttia wsich czeniw ekipau kosmokrejsera Lubow.
A szczo skau jim ja? Szczo skau ja? szepotiw, zadychajuczy wid chwyluwannia, UR.
Szczo serce pidkae, skazaw jomu Iks.
Serce, powtoryw UR. Serce Teper ja te mou suchaty hoos sercia
Widczynyysia dweri w paatu. Szyroki wikna buy widkryti, u prymiszczennia ynuy pachoszczi kwitiw, duchmianyj ehit stepu. Jaskrawe swito oslipyo junakiw, wony
zupynyysia posered paaty. Chto pidijszow do nych, ce buw moodyj likar. Win chytro
usmichnuwsia i skazaw:
Nu, rozbyrajtesia sami. Sprawa rodynna. A wy pryjmajte hostej
Dwi postati pidweysia z liok. Karookyj chudorlawyj czoowik z pronyzywym
pohladom i askawa syniooka inka. Wona z mukoju i chwyluwanniam dywyasia na
neznajomi i do bolu ridni obyczczia, prostiahaa ruky do nych, ne w syli zbahnuty
wsioho, szczo staosia.
Chto ce? Chto? proszepotiw Bohdan Poumjanyj.

 My waszi syny, nesmiywo promowyw Iks, stupajuczy jim nazustricz.

Matusiu, maje neczutno dodaw Ihrek.
Czetwero kynuysia odne do odnoho, zawmery w obijmach. Smer ne rozjednaa
jich, ne moha rozjednaty. Czerez prirwy kosmosu, kri zoriani chaszczi, kri potoky
czasu, ponad temriawoju nebuttia weyka lubow znowu objednaa jich dla weykoho
szczastia. esia dywyasia w siajuczi oczi syniw, ciuwaa jich, paczuczy, i bez upynu
zapytuwaa:
Jak e ce? Jak tak? Wy ywi? Chto was uriatuwaw?
UR, mamo. Nasz wirnyj druh i nastawnyk
UR? Newe toj samyj robot, jakoho ja tak bahaa pered smertiu? De win?
Szczo z nym?
O win, matusiu, pered toboju, skazaw Ihrek.
esia hlanua na znijakowioho junaka, jakyj perestupaw z nohy na nohu, ne znajuczy, kudy poditysia.
Nawiszczo wy artujete? Chto cej czariwnyj chope?
Toj samyj UR, matusiu, napolahaw Ihrek. Ce weyka epopeja. Win tobi
sam pro wse rozkae.
Ja te twij syn, esiu, skazaw UR nesmiywo. Ty narodya mene. Jakby
ne ty, ne staw by ja ludynoju
Ja? wraeno perepytaa inka. Szczo zrobya dla tebe ja?
I todi UR opowiw esi j Bohdanowi wsiu kosmicznu odisseju
Teper ty rozumijesz, szczo zrobya, szczo wczynya twoja lubow? Wona stworya
z mechanicznoho jaszczyka ludynu. Ty daa meni duszu, prekrasna maty! Choczu buty
twojim synom
esia zworuszeno obniaa joho, szcze ne znajuczy, jak spryjniaty kazkowu podiju.
Ae serce jiji stukao schwylowano i radisno, i slozy zaczuduwannia j ninosti kotyysia
po jiji szczokach.
Odrazu troje ditej, Bohdane! Usmichaasia wona zwooenymy oczyma.
Ciyj ekipa dla zorelota. Jak e was zwaty, sypy?
Ja Iks.
Ja Ihrek.
Szczo wy? achnuasia maty. Chto wam daw ci matematyczni najmennia?
Win, serdyto pokazaw na URa Iks. Joho karaty!
Prawda. Ce ja, zitchnuw UR. Ae ne zabute ja buw todi ysze mechanicznoju niakoju.
Niczoho, niczoho, artuwaw bako. My jim powernemo ludki imena. Ty,
karookyj, pry narodenni buw Georhijem, a ty Myrosawom. Tak widnyni j zapamjatajte!
A jak e, synku, tebe nazwaty teper? zapytaa maty URa.
Ja ne miniatymu imeni, serjozno widpowiw syn. Ja zayszusia Urom. Ce
ne ysze Uniwersalnyj Robot. Ur w drewnich mowach nazwa wohniu. Ja choczu nawiky
yszytysia takym, jak woho. Win nikoy ne zawmyraje w spokoji, win newpynno prahne
wyjawu, win sprawnij suputnyk lubowi.
De u haju spiwaw soowej. Koeso neboschyu kotyosia powilno, uroczysto, podzwoniujuczy zirkamy-dzwinoczkamy. Wohnysti widbytky koychaysia w riczci, samocwitamy hray rosy pid promenem misiacia.
Ur trymaw Iswari za ruku, wony powoli jszy ukamy, adibno wdychajuczy hustyj
zapach kwitiw i traw. Win dywywsia na jiji tonkyj profil i dumaw pro smisznoho robota,
szczo ne maw sy wyjty z tajemnyczoho koa kochannia. Win perestupyw meu mertwoho i strybnuw u bezodniu bezsmertia. Jakszczo ce mih zrobyty robot, jakszczo win

narodyw mene, newe ti daeki ludy rodyczi Iswari ne zmou wyjty z koapsu
wmyrannia?
Kochana!
Wona zupynyasia, wraena dywnym sowom.
Iswari
Wona mowczaa, ysze jiji oczi widkrywaysia szyrsze, szyrsze, nacze chotiy pohynuty Ura w swoji hybyny.
My z toboju pid okom jedynoho Wseswitu, Iswari. Hla de nasza witczyzna?
Tam czy tam? Czy bila tijeji zirky? Wse nasze. Wsiudy my. Nas kycze wohnysta
rika buttia. Ja czuju pokyk mudrych kwitiw. Wony promowlaju do moho sercia. Wony
wymahaju neskinczennoho podwyhu. Iswari, czy pidesz zi mnoju u nowyj polit, do daekych switiw?
Pidu.
My widwidajemo prekrasnu Panetu Kwitiw. My znowu pobuwajemo na twojij
Aodi, sprobujemo rozbudyty jiji. Newe na nij ne znajdusia ywi sercia?
Ja budu z toboju, kochanyj
Junak widczuw, jak pid nym zachytaasia zemla. Szczo wona skazaa? Newe ce
jomu?
Wsia matematyczna mudris, wse spetinnia riwnia i ogicznych kategorij ne dopomohy tomu, dawniomu URowi, dobuty adane riszennia. Wono pryjszo, jak byskawycia, z wust ninoji diwczyny. Proste, jak podych. Weyczne, jak pohlad zorianoji bezmirnosti
Tane, tane wydywo yttia, jake maje pryjty Jake neodminno bude! O, jak ne choczesia pokydaty joho, jak choczesia pynuty w czariwnych hybynach wicznosti. Prote,
szczo ja mowlu! Toho yttia ne bude, wono ne nastane, jakszczo my
Oho! Ty znowu mysysz, znowu bjesz potokom rozumu w skelu tajemnyci! Ote,
powernuwsia do koesa Chronosa! Nu, witaju z powernenniam! Ty szczo-nebu
zbahnuw?
Jakyj ja wdiacznyj tobi, Czornyj Papiruse! Ja zbahnuw bilsze, ni mou wysowyty!
I ne treba wysowluwaty! Kraszcze dijaty.
Twoja prawda. Jakszczo kiber hriaduszczoho adaje staty ludynoju, szczob
osiahnuty nebuwae, to jak e nam treba berehty te, szczo w nas ue je. To skarb bezmirnosti!
Ty skazaw! Tebe torknuosia kryo istyny. Ne zabuwaj e nikoy swoho riszennia!
O ni, ne zabudu! Ae, Czornyj Papiruse, choczu szcze raz zapytaty tebe: szczo ty
je? Czy ne mona buo b zbahnuty, widczuty, pobaczyty widdaene bodaj poniattia twojeji modeli?
Mona! Dywysia!
Byskawycia zmitaje wydymi reczi dowkoa. Nema Zemli, kimnaty, ludej, derew
Ja sered neskinczennoho kosmosu, u newymirnosti. Pywu, obertajusia u weycznomu
rytmi zori, gaaktyky, megaswity. I ja widczuwaju edwe wowymu meodiju ninu,
wseperemonu, spownenu lubowi j czekannia. Szczo ce? Szczo? Newe ja czuju pisniu
materi-bezmirnosti? Jiji pokyk do wsich myslaczych ditej! Jiji odwiczne prahnennia
daty synam wsepronykni ultrafietowi krya swobody!
Ja nasyu powertajusia do zemnoji swidomosti, zatumanenym pohladom dywlusia
na sferu Czornoho Papirusu.
O, jake wydinnia, szepoczu ja. Ty model samoji bezmirnosti? O zwidky
twoje znannia?
Tak, promowlaje temno-fietowa sfera. Ja model bezmirnosti. I zerno

twoho rozumu
Jak?
Objednaj ci dwi tajemnyci. Jdy dali, w huszczu yttia. Poe adaje nowych zeren
i ciluszczych doszcziw. Tam, u ytti, znajdesz wicznych druziw i rozhadku wasnoji tajemnyci. Idy

Zakon wohniu, zakon kochannia,

Pay mene, karaj mene!
Wedy kri hromy i powstannia
U preobraennia jasne!
Ne daj w iluziji zasnuty,
Ne daj mokrity u bahni,
Szczob dumka hrizna i rozkuta
Paachkotia u meni.
Szczob krya sylni i wohnysti
Prorway tia mur tuhyj,
Szczob zori prawedni, preczysti
Mene wziay u swit nowyj!
Iszcze wostannie ja zapaczu,
Projdu nezrymo po zemli,
I wsi padinnia ta newdaczi
yszu wpokorenij zoli.
I byskawyceju-prywitom
Siajnu u hriznij syniawi.
Zakon Wohniu hrymy nad switom:
Umri, merci!
ywi, ywi!
Szczob woskresnuty treba wmerty
Iz schidnych aforyzmiw

Do nakurenoji kimnaty, de hurt moodych kryminalistiw zawziato obhoworiuwaw

na wsi ady sprawu pro wbywstwo diwczyny w Browarkomu lisi, prosunuasia holiwka
Raji, sekretarky:
Hryhore, tebe do szefa.
Hryhir Bowa, szcze zowsim zeenyj kryminalist, wstaw z-za stou, de na kaptyku
paperu wymalowuwaw schemu hipotetycznoho zoczynu, z nasoodoju chrusnuw zaterpymy rukamy, potiahnuwsia.
Szczo tam take?
Ne znaju. Terminowo. Ruda kopycia, zhromadena na hoowi Raji, znyka, u
korydori procokotiy stalni szpylky jiji czerewykiw.
Hryhore, huknuw odyn z towarysziw. Ne inaksze jak doruczy tobi szef
due r-r-romantycznu sprawu! Tajemnycia Czornoji doyny! Szczo pidchody?
Idi k bisu! dobroduszno widpowiw Hryhir, zaczisujuczy bila dzerkaa swoji
nesuchniani bilawi kuczeri nad czystym, opukym czoom.
Win wyjszow u korydor, znyzaw peczyma: chaj smijusia. Znaju pro joho zachopennia egendarnym detektywom, jakoho wyhadaw mudryj Konan-Dojl. A moe, j ne
wyhadaw. Te, szczo stworene w ujawi, we perechody u realnyj swit, ywe, dije, wpywaje na inszych. Win, Hryhir Bowa, te chocze staty takym, jak Szerok, mudrym,

spokijnym u bu-jakij sytuaciji, nezworusznym pry newdaczach, bezpomykowym u rozrachunkach. Tilky pohano, szczo dosi szcze ne trapyosia jomu niczoho romantycznoho
abo egendarnoho. Nudni, nawi czasom hydki sprawy. To znajty nikczemnoho alimentszczyka, jakyj chowajesia wid wasnoji dytyny abo starekoji materi, to widtworyty tocznu kartynu pobojiszcza, Szczo staosia de na benketi. Prote Hryhir ne wtraczaw nadiji koy-nebu wziatysia za weyku i sawetnu sprawu. Szczob wona bua waywa i potribna dla bahatioch ludej. Ta szczo tam ludej dla wsioho switu Zarady
cioho Bowa ne spaw noczamy, studijuwaw bezlicz nauk wid kibernetyky do genetyky,
wid istoriji religij do ezoterycznych doktryn, wid mowy esperanto do tajemnyczoho sanskrytu, wid zachoplujuczych probem kryptografiji do tonkoszcziw fiziogiji ta okultnoho znannia. Hryhir hariacze wiryw, szczo w dywowynij praci kryminalista wse zhodysia.
Moe, o teper? Choodok chwyluwannia woruszy woossia, u hrudiach triszeczky
mosno. Hryhir chwylku postojaw pered dweryma kabinetu, nabraw nezaenoho
wyhladu, wwijszow. Hlanuwszy na zakopotanu posta szefa, jakyj schyywsia nad jakymy manuskryptamy, szczo eay na stoli, win kachyknuw.
Sidaj, skazaw szef, ne pidwodiaczy obyczczia. Maju do tebe archiwaywu
sprawu.
Indywidualnu? Z nadijeju zapytaw Bowa.
Indywidualnu, usmichnuwsia szef i hlanuw na nioho. Sia i suchaj
uwano. Ja prydywlawsia do tebe dwa roky. Ty meni do wpodoby
Diakuju za kompliment.
Ne kompliment, zapereczyw szef. Ty tiamuszczyj kryminalist. Znaju
marysz Szerokom. Ot i daju tobi sprawu, jaku moe rozwjazaty ysze genilnyj slidczyj
Prawda? A zadychnuwsia wid chwyluwannia Hryhir.
Cikowyta prawda. Tilky dla cioho potribne terpinnia, wyhadka, poczuttia humoru i taktu. Nu, szcze j bezlicz inszoho. Zhoda?
Ta ja bomboju wybuchnu! Na szmatoczky rozeczusia!
A o i ni! Ni bomby, ni wybuchiw ne treba, serjozno zauwayw szef. Spokij,
wytrymka, tonkyj analiz i, moe, artystycznis M-da. De wono? Zaraz, chwyynoczku, ja znajdu
Joho dowhi tonki palci wytiahy z-pid ska weykyj arkusz, husto spysanyj dribnym
poczerkom.
Suchaj uwano. Tut, brate mij, widky swoju kibernetyku, mechaniku ta astroogiju, u jakych ty z hoowoju zahruz. Ne zasuduju, ae j ne schwaluju. Najorszywsia!
Ae bycze do dia. Kurinnyj Andrij Pyypowycz. Rik narodennia dwadciatyj. Praciuwaw dyrektorom horiczanoho zawodu nomer dwa w Opiszni. Znyk try roky tomu
Jak znyk? zdywuwawsia Hryhir.
A tak. Pojichaw z druziamy na poluwannia. Usi powernuysia, a win ni. Szukay-szukay, nacze kri zemlu prowaywsia.
Moe, wowky zjiy?
Nema wowkiw u tamtesznich lisach.
Wepry?
Wepry ne jidia ludej, powczalno zauwayw szef. Rozderty mou, a jisty
ni-ni!
Jak zhoodniju, to mou. Uzymku
Po-persze, sprawa bua woseny. Po-druhe, tam dubowi lisy. oudiw do bisa. A
ne stane oudiw wepry priamisiko pidu na pola. Swieseka kartopla, kukurudza
i wsiaki inszi delikatesy. Wepry te ne durni. Twoja wersija, Hryhore, widpadaje. Tym
bilsze szczo niczoho ne znajdeno: ni kistky, ni szmatka tia, ni rusznyci, ni odiahu.
Todi wbywstwo?

 Ne spiszy popered baka w peko. Ty ne dosuchaw. Sprawa w tomu, szczo na

zawodi wyjawyasia roztrata. Trysta tysiacz. Kumekajesz? Wsi nytky wedu do Kurinnoho.
A do czoho tut my, kryminalisty? Newe milicija chocze, szczob my
Same tak. Szczob my znajszy
Bez agentury, bez kosztiw?
Dosuchaj, serdyto skazaw szef, ukoowszy pidehoho hostrym pohladom sirych oczej. U Kurinnoho bua simja. Druyna i doka. Druyna wmera. Infarkt. Se,
te, konfiskacija majna, wyseennia, wsilaki trywohy. Nu jasno, zwyka inka do rozkoszi, do poszany, a tut rantom
Harazd, a szczo z doczkoju?
Wona ywe j praciuje w Kyjewi. O tut zapysano, de i szczo
To wy choczete
Ehe, ja choczu. Bezumowno, doczka znaje szczo pro baka. Win buw sumlinnym
simjanynom. Ne mih zabuty pro doczku. Zawdannia w tomu, szczob
Meni ce ne podobajesia, perebyw Bowa, czuchajuczy potyyciu. Chaj milicija zapytaje JIJi.
Najiwnyj ty, hoube, skeptyczno mowyw szef. Wony we jiji sto raziw zapytuway. Ne znaje, i wse
A nam wona skae, wy hadajete?
Treba dijaty tak, szczob skazaa. Sprawa due waywa. Derawna. Zoczyne
de ywe, napewne, maje insze imja. I znowu moe wczynyty zoczyn. Zbahnuw?
Zbahnuty ja zbahnuw. Ta czy ne zdajesia wam, szczo ce
Szczo?
Pidlis.
Czomu? Kuszczyky-browy szefa popowzy na czoo.
Ne znaju. Pidlis ne zawdy mona wyznaczyty za bukwoju paragrafu.
Treba dijaty. Jasno? Wykonuj zawdannia. Ty sodat. A ne moesz proszu podaty zajawu pro zwilnennia. Ty, jduczy wczytysia na kryminalista, dumaw praciuwaty
w biych rukawyczkach?
Harazd, harazd, prymyrywo skazaw Hryhir i wako zitchnuw. Zhoda. Raz
treba, to treba.
O wimy. Tut use zapysano szczo, jak, de. Dodatkowi instrukciji moesz
otrymaty w karnomu rozszuku, jakszczo wony je. Hadaju, szczo dobuty jich powynen ty
sam
Sprobuju. Uziawszy z ruk szefa arkuszyk, Bowa skaw joho wczetwero, pokaw u horiszniu kyszeniu siroji sportywnoji soroczky. Jak tilky do neji pidstupytysia?
A ce we twoja sprawa, powczalno skazaw szef. Uczywsia, derawa na tebe
tratya hroszeniata, teper pokay, na szczo ty zdatnyj. Szewcia ne treba wczyty czoboty
szyty, kota myszej owyty. Szczo neprawda chiba? owy myszej, brate, koy ty kryminalist. Znajomsia z jiji znajomymy, z neju, z jiji naczalstwom, korotsze kauczy, z kym
zawhodno, a informaciju pro jiji baka meni dobu.
Termin?
Do pjatnadciatoho ypnia. Wwaaju, szczo dosy. Szczo my siohodni majemo?
Szef hlanuw na kaendar. Czotyrnadciate trawnia. Ote, daju tobi dwa misiaci. I odyn
de, che-che! Na rozdumy. Moesz ne prychodyty siudy. Pereodiahnysia diwczynoju, didom, saotrusom, koy tobi ce do wpodoby. Szczo? Obraajeszsia? Ty polublajesz mistyfikaciji? Nu, artuju. Jakszczo rozkusysz cej horiszok poszlu tebe w odne misteczko. Trochy wyszcze, ni my tut, hriszni, sydymo. Che-che! Zacikawywsia?
Kudy? Z nadijeju zapytaw Hryhir.

 Ne skau, chytro pidmorhnuw szef. Cikawyysia toboju. Dejaki ludy. Wysoki. Tym bilsze szczo ty kumekajesz u mowach riznych, ta szcze w jeresiach okultnych.
Naszczo wono jim potribne ne widaju, a zacikawyysia, zacikawyysia. Ne hipnotyzuj
mene, wsedno ne skau. Wykonajesz zawdannia, todi insza ricz. Buwaj, bratyku!
Szef potysnuw Hryhoru ruku i znowu zahybywsia w swoji papery.
Bowa wyjszow u korydor.
Chopci nakynuysia na nioho, zaszumiy, zaintrygowani nespodiwanym wykykom szefa.
Rozpowidaj!
Czomu mowczysz?
Hryhir odmachuwawsia, wse szcze zbenteenyj, zakopotanyj. Ne chotiosia howoryty pro nepryjemne zawdannia. Towaryszi odchodyy wbik, rozczarowani mowczanniam Bowy.
Na inaksze jak u Baskerwilkyj zamok pojide nasz Hryhir, nasmiszkuwato
probuboniw nykorosyj Wania Chronenko. U N-komu kohospi weykyj czornyj pes
iz fosforycznymy czerwonymy oczyma szczonoczi tiahaje telat iz fermy. Znyky tako
zootechnik ta dwi dojarky, jaki wasztuway zasidku. Znamenytyj detektyw Hryhir
Bowa pospiszaje do miscia tajemnyczoho zoczynu, joho zustriczaju wdiaczni kohospnyky
Baze, ohryznuwsia Hryhir, zamykajuczy szuchladu w swojemu stoli.
Zowsim ne smiszno
Hryhorczyku, ne whawaw Wania, prykadajuczy dooni do hrudej, jak u tradycijnomu indijkomu witanni, wimy mene z soboju! Chto opysze twoji podwyhy?
Chopci smijaysia. Hryhorij promowczaw, piszow do sekretaritu. Raja wypysaa
subowe widriadennia na dwa misiaci. Teper win mih ne potykaty nosa do kontory,
stawszy pownym hospodarem swoho czasu.
Bowa wyjszow na wuyciu, obihnuw Uriadowyj majdan, spustywsia funikuerom
na Podi. Iszow ponad Dniprom, rozmirkowuwaw. Na duszi buo ne due pryjemno.
Chocz szef i romantyzuwaw nastupne joho zawdannia, ae Hryhir dobre znaw, szczo tut
win zitknesia z kubkom ludkych tragedij. A sam bude u wsij cij istoriji ne egendarnym detektywom, a zamaskowanym szpykom. Jakby jszosia pro samoho zoczyncia, a
to, napewne, cikom newynna diwczyna! Moe, doky ne pizno, powernutysia do szefa,
widmowyty? A szczo bude potim? Dohana, kine subowoji karjery, kine usich mrij
Hryhir hirko usmichnuwsia. Mriji! Jaki wony daeki wid realnoho yttia. Doky win
nawczawsia u specilnij szkoli, majbutnie zdawaosia storinkamy zachoplujuczoho romanu. I w tomu romani Bowa neodminno wyzwolaw neszczasnych ludej wid bandytiw,
zoczynciw, jaki wstupay u skadnyj i dowhyj dwobij z chorobrym herojem
Dowhi, burchywi dyskusiji z towaryszamy. Jakych tilky pyta wony ne pidnimay!
Czy je swoboda woli? A jakszczo jiji nema czy mona stwerduwaty poniattia zoczynu? Ade todi nijakoho zoczynu nema, a ysze dija indywida cikom zakonomirna
j obumowena suworoju pryczynnistiu, jaka ne podobajesia bilszosti. A inkoy j menszosti. A prawo perelik subjektywnych postanow, jaki ne mou wwaatysia zakonom
u tocznomu znaczenni cioho sowa. Bo zakon ce te, czoho nichto j niszczo ne moe
poruszyty. Jak u pryrodi: chaj sprobuje eementarna czastka czy jakyj kwant wyjty zpid wady zakonu! Nikoy! A ludyna poruszuje wstanoweni suspilstwom zakony. Ote,
tut jawni neady z teorijeju
Hryhir ne pohoduwawsia z takymy twerdenniamy. Win widstojuwaw swobodu
woli i zakon, jakyj wypywaw z kosmicznoho prawa. Cej termin win czasto wywaw u
dyskusiji, za szczo joho prozway na jurydycznomu fakulteti weczirnioho kursu Kosmoprawom. Hej, Kosmoprawe, hukay chopci, a w jaki riamcia nebesnoho zakonu
ty wtysnesz pryszelciw, skaimo, z Marsa? Wony naszych postanow ne znaju, nawi
pryjniatych Generalnoju Asambejeju, z naszymy poniattiamy prawa ne znajomi Jak

todi rozciniuwaty jichnij hipohetycznyj napad na Zemlu? Jichnie prawo wymahaje ekspansiji, szczob wyyty, bo w nych, naprykad, ne wystaczaje resursiw. A nasze prawo
sponukaje do zachystu, szczob zberehty kulturu Zemli. Jak pojednaty ci dwa prawa u
spilnomu kosmicznomu prawi?
Dla Bowy w takych kazusach ne buo niczoho nejasnoho. Obmeene panetarne
prawo moho buty czastkowym wypadkom Kosmicznoho Zakonu. Prawo Wseswitu
moho gruntuwatysia ysze na obopilnych interesach predstawnykiw riznych ewolucij,
na interesach wsich myslaczych istot bezmiru, wychodiaczy zi spilnoty suszczoho. Jak
klityny organizmu ne mou szkodyty odna odnij, bo wsi wony skadaju jedyne tio, tak
i rizni ewoluciji kosmosu powynni nesty w sobi rozuminnia jedynoho prawa. Chto poruszuwaw joho we ne wchodyw do spilnoty i stawaw zoczyncem. Ne subjektywnym,
ne umownym, a sprawnim prawoporusznykom, jakyj wykorystaw darunok swobody
woli wsuperecz bahu inszych klityn buttia. Peresliduwaty takoho zoczyncia, znajty,
izoluwaty abo powernuty w potik prawa j zakonu prekrasne zawdannia. I kryminalistyka w takomu oswitenni postawaa jak nauka kosmicznoji chirurgiji, szczo likuwaa
jedynyj organizm suspilstwa, operujuczy joho chworych czeniw. Tak dumaosia
Ta o Hryhir zachystyw dypom na jurydycznomu fakulteti, zakinczyw specszkou.
Poczaw praciuwaty u cywilnomu agentstwi kryminalistiw. Popywy odnomanitni dni.
Bowa zrozumiw, szczo yttia zowsim ne prystosowane dla romantyky. Dijsnis rujnuwaa joho junaki ujawennia. Zoczynci ne wkadaysia w schemy. Czasto nawi nejasno
buo, czomu wony poruszuway prawo. Bo nawi sami wony ne rozumiy cioho. Inkoy
zdawaosia, szczo pryczyna de poza nymy. Ae todi znowu terpia porazku koncepcija
swobody woli?
Hryhir znemahaw pid tiaharem sumniwiw, zahybluwawsia w dawni j suczasni
knyhy, dumaw i wykonuwaw rutynni zawdannia swoho szefa. Chotiosia inkoy plunuty na wse i szukaty inszoji roboty tworczoji, natchnennoji. Ae strymuwaa chopcia
nadija szczo maje statysia! Szczo nadzwyczajne, cikawe, chwylujucze! Ta nadija
powysaa w powitri. O i teper Jaka kounka sytuacija. Pidibraty kluczi do diwczyny, szczob diznatysia pro dolu jiji baka. Derawna sprawa, kae szef. Szczo , sprobujemo. egendarnyj Szerok nawi u prostekych i, zdawaosia, necikawych sprawach
rozkrywaw kryminalni hybyny. Moe, j tut zjawysia szczo nespodiwane?
Hryhir znajszow suchyj horbyk u zaroslach nad Dniprom, siw, wyjniaw z kyszeni
zapysy, poczaw znajomytysia z nymy.
Hala Kurinna. Hala. Hayna. Harne imja Dewjatnadcia rokiw. Szcze zowsim
moodeka. Cikawo, czy wrodywa? Oto dure! Jake tobi dio harna czy ni? Czym
pohansza tym kraszcze. A czomu? Ne tak alitymesz potim? Krasywu al zobyaty!
Merzotnyk! Moe, jakraz nawpaky! Neharnu we dola obijsza, jakraz jiji treba ality.
Cha! Zaputawsia, zaputawsia, bratyku. Jakyj z tebe detektyw odrazu perechodysz
na osobysti widczuttia, niuni rozpuskajesz. Kryminalist powynen buty kremenem
orstkym, bezalnym, ae sprawedywym. Mjaka ludyna ne moe buty sprawedywoju.
Wona alije prawych i wynnych. I nawi czastisze wynnych. Bo newynnoho j ality niczoho, u nioho wse harazd, use jasno, dola jde szyrokym szlachom I czoho ce joho potiaho na taku fiosofiju? Cikawo, dosy wnesty odyn jakyj eement u rozdumy i potiahsia ciyj anciuok. I tak do bezmenosti. Dosy pro ce. Pidemo dali
Dewjatnadcia rokiw. Medsestra. Praciuje w obasnij likarni, u widdienni profesora Senczenka. Aha, ce tak zwanyj bitron. Hermetyczni paaty z sztucznym klimatom.
Eksperymentalne likuwannia hipertoniji ta inszych chworob Moe, stymuluwaty hipertoniju ta lahty w toj samyj bitron? Paru tyniw poeaty. Mona poznajomytysia,
rozhoworytysia. Chm, pan nepohanyj. Tilky jak pidniaty sobi tysk? Poradytysia z szefom? Win zaborony takyj eksperyment. A zwerneszsia do znajomych studentiw-medykiw widmowlasia. Skau krymina. Ni, ce ne pidijde, treba szczo insze. Szczo ?

ywe na Kureniwci. Najmaje kimnatku w staroji samotnioji inky. Wuycia Pokruczena, 10. Hm, cikawa nazwa. Pokruczena. Jak i ocia sprawa, szczo win zajniawsia neju.
Dali bigrafija. Ne welmy skadna. Bako znyk. Maty pomera. Diwczynu zabray w
internat. Tam zakinczya desiatyriczku, potim kursy medsester. Perejichaa do Kyjewa,
ywe tut druhyj rik. Zamknuta, druziw ne maje. Oce i wse. Skupo. Maje niczoho. Horiszok twerdyj, mabu, neprosto rozhryzty. Szczo prydumaty? Chiba poznajomytysia z
hospodyneju? A jak? Prosto tak zajty: zdrastujte, ja wasza diadyna?! Wyene, ne zachocze rozmowlaty. Treba jako oficijno. Skaimo, pid wyhladom montera. U was awarijna
linija i tak dali. Treba perewiryty. Mona poratysia skilky zawhodno. I pohoworyty z
hospodyneju. A potim potim czas pokae Ote, wyriszeno.
Hryhir zhornuw zapysy, zachowaw. Wyjszow do tramwajnoji liniji, dojichaw do
Czerwonoji poszczi. Wyriszyw zajty dodomu. Win yw na Andrijiwkomu uzwozi u
swojich odnoselciw, jaki wyjichay do Kyjewa szcze w peredwojenni roky. Dity jichni
zahynuy na fronti, a dwijko starych jim buo we za simdesiat doyway wiku,
otrymujuczy za ditej neweyku pensiju. Hryhora wony may za syna.
Did Mykyta buw doma. Sydiw u temnij kuchni na trynohomu stilczyku, ahodyw
wetchi kapci. Hlanuwszy na Hryhora, usmichnuwsia w owti prokureni wusa i, jak zawdy, chytruwato zapytaw:
Nu jak? Pijmaw jaku wanu ptyciu?
Litaje, didu, szcze litaje, u ton jomu widpowiw Hryhir.
To, mo, reaktywnyj wimesz, szczob dohnaty? Ne whawaw did Mykyta, poplowujuczy w dooni.
Obijdesia bez reaktywnoho. Piszky doenemo! skazaw Hryhir, szczo szukajuczy w komodi.
Dywy, dywy, tobi wydnisze. Ech, parubcze! 1 ochota tobi buo syszczykompyszczykom stawaty? Ue b, ja ponimaju, prokurorom czy adwokatom: u wsich na wydu,
awtorytet! A to treszsia de pa zadwirkach, i nichto pro tebe ne znaje.
A meni niczoho j ne treba, weseo mowyw Hryhir, prymiriajuczy poterti
sztany.
Chiba szczo tak! skruszno pochytaw hoowoju did. Komu szczo! Komu pip,
komu popadia
A meni popiwna! pidchopyw Hryhir. Ne treba, didu Mykyto, mene uwaty.
Ja we owanyj-pereowanyj. Potknusia do swojich maty j bako odrazu: ta szczo ty
sobi dumajesz, kraszcze b ahronomom staw, on pola jaki, a ludej wse mensze, wsi w
mista bia, pacze tam na asfalti pszenycia rody!..
Toczno kau! schwalno kynuw did Mykyta. Tiamuszczyj bako w tebe. I
kowal, i kosar, i mechanik. Kudy ne ky wse mastak. A ty prosto tak.
Oho, wy we w rymu howoryte! artiwywo skazaw Hryhir. Moe, poetom
stanete na starosti?
Poetom czy pensinerom, a nezhirsze tebe baczu, szczo j jak, rozserdywsia
did. Kudy te drantia tiahnesz na sebe? Zduriw? U durdom zachotiosia?
A czoho wono eatyme? posmichnuwsia Hryhir. Odiahnuw sztany, staru
sportywnu kurtku. Nyni, didu, moda taka
Ehe, skoro diwczata opuchom prykrywatymu sorom, neschwalno zitchnuw
did. Kine switu nastaje. Nu, jak choczesz. Ochota tobi dranyty sobak. Neputiaszczyj
ty, Hryhore, chocz i lublu ja tebe.
Niczoho, niczoho, didu, zaspokijywo skazaw Hryhir. Koy ja rozpowim,
szczo j do czoho. A teper wypju czajku ta j do praci!
Te meni pracia ne byj eaczoho. Pyj, pyj czaj, tam Mokryna w termosi zayszya. I syrnyczky iz smetanoju u sudnyczku.
Hryhir poproszczawsia z didom, wyjszow na wuyciu. Wyriszyw odrazu jichaty na
Kureniwku.

Do zupynky na wuyci Frunze Bowa jichaw tramwajem. Potim poczymczykuwaw

wuzekymy stekamy. O i Pokruczena. Stareki, szcze dorewolucijni chaty. Sadky,
sadky. A szczo nepohano! Chocz i ne suczasni kotedi, ae yty w nych, mabu, pryjemno. Tysza. Mooczno-pelustkowo zapownyy wuyciu wyszni. Nad nymy hudu
bdoy, chruszczi. Na awoczkach sydia stari inky, pro szczo homonia, smijusia. Peremeluju, peremywaju kistky swojich bynich. Sered budiakiw ta poynu weseo
hrajusia ditachy, tatakaju z samorobnych ta fabrycznych awtomatiw, wykykaju z
nebuttia ne daj boe! wijnu, proklatu rodom ludkym.
Chwirtka widczynena. Hryhir tycheko wwijszow na podwirja. Bila wetchoho korydora bujno cwiw buzok. Z pryby szasnuw kit. Pid stareznoju hruszeju na samorobnomu oslinczyku sydia babusia chuda, a prozora. Tonkymy syniuwatymy palciamy
z nabriakymy yamy wona perebyraa na stoyku szczawel, skadaa w mysku. Pobaczywszy Bowu, zwea askawi sypi oczi. Chope prywitawsia, zapytaw:
Ce nomer desiatyj?
Ehe. Tam e na chwirtci napysano.
Ja dla tocznosti, awtorytetno zajawyw Bowa i kaszlanuw. Jak wasze
prizwyszcze?
Hryhoruk ja. Marusia Hryhoruk. A chiba szczo? zatrywoyasia wona.
Ta niczoho, zaspokojiw chope, znimajuczy kartuza i pryhadujuczy czuprynu. Ja z Kyjiwenergo. Perewiriaju liniju. Od was postupya skarga, szczo neady
z oswitenniam.
Skarga? zanepokojia hospodynia. Ja niczoho ne pysaa. Mo, Hala?
A chto ce taka Hala? Niby zniczewja zapytaw Hryhir.
Kwartyrantka moja. Diwcza, sestra myoserdna. Mo, wona j pysaa. A ja ni.
Idy, chopcze, hla, jak tam i szczo. Idy.
Chodimo razom, skazaw Hryhir. Szcze ne wystaczao samomu styrczaty w
budynku. Tak niczoho j ne dowidajeszsia.
Czomu? znyzaa peczyma hospodynia. Ne zodij e ty? Ta j krasty w mene
niczoho. Idy, ne bijsia.
Ni, zatiawsia chope. Tilky z wamy.
Oto wpertyj, posmichnuasia babusia. To we pidu, jak choczesz. Chotiosia
skorisze perebraty szczawyk. Moja Hala polublaje zeenyj borszczyk. Uweczeri pryjde.
Dobre, ja j tam poczyszczu, na kuchoci.
Wona perekoczuwaa do nyzekoji werandy-korydora, de stojay zakopczenyj kerohaz i batareja kastrul ta heczykiw. Hryhir poczaw wowtuzyty bila liczylnyka.
Uwimknuw swito. Wse buo harazd. Babusia hlanua na chopcia.
Nu jak?
M-m-m Treba perewiryty.
Pewno, moja houboka szczo zaprymitya ta j pysnua wam. A tobi, chopcze,
kopit.
Niczoho. Taka nasza suba. A szczo, cia wasza Hala pewno, nawczajesia,
czytaje weczoramy?
Ehe, ozwaasia hospodynia. Wona tiamuszcza diwka. Na weczirniomu
wczysia. Wako jij. Czerhuje w likarni, a potim biy i za knyhy. Chocze sprawnim
likarem staty. I stane. Ne odstupysia.
A baky jij pomahaju? bajdue zapytaw Hryhir, prydywlajuczy do szczytka
ta obmacujuczy probky.
Syrota wona, zitchnua babusia. Nema w neji nikoho. Jaki diaky czy
titky je, ta ne obzywajusia. Czomu ne znaju. Ne rodyczajusia. A maty j bako w neji
pomery. Hodiw zo try tomu. Tak szczo wona syritka i ja jij za matir
Hryhir skosa pohlanuw na hospodyniu. Niby szczyro kae. Ote, Hala jij skazaa
neprawdu? Czomu? A wtim, szczo za durne zapytannia? Ne stane wona howoryty cij

starij inci pro swoje ycho. Nawiszczo? Tym bilsze wona j sama niczoho ne znaje. Szczo
, iz hospodyni, wychody, ne wytiahnesz niczoho. Treba zustritysia z Haeju. Ae jak?
Znowu prykynutysia monterom? Pidozrio. Ta j hospodynia szczo podumaje?
A koy wona doma buwaje? zapytaw Hryhir. Mabu, pizno?
Jak koy. U neji grafik. Siohodni, prymirom, wona wde czerhuje, a zawtra na
nicz ide, a potim znowu wde. Pislazawtra wychidna. My z neju i ne baczymo
wona siudy, a ja tudy.
A wy chiba praciujete? zdywuwawsia chope.
Ato, pochwayasia hospodynia. Szcze chodu, prybyraju tut w odnij kontori. Sawa bohu, szcze swij chlib jim. Daj boe, Szczob i ne perejty na czuyj.
Dywno buo suchaty Hryhoru tu mowu: zwyczajna budenna zustricz widkrywaa
jomu cili swity u ytti, zdawaosia b, zowsim nepomitnych ludej. Win chuteko poproszczawsia z hospodyneju, poobiciaw, szczo teper z eektrykoju bude wse harazd, i wyjszow
na wuyciu. Na duszi buo nedobre. Niby win wczynyw jake zo. Szczo , teper treba
pryjty pislazawtra, koy staroji ne bude. Hraty wa-bank. Bu-szczo-bu!
Na druhyj de Hryhir prokynuwsia raneko, pohoywsia eektrobrytwoju, nedbao
zrobyw zariadku, pidniawszy kilka raziw dwopudowu hyriu. Myjuczy pid duszem, naprueno rozmirkowuwaw, jak dijaty. U swidomosti znenaka prounaw nasmiszkuwatyj
hoos szefa: Chocz saotrusom pereodiahajsia, a informaciju dobu. Saotrusom? A
czomu b i ni? Smiszno? Zate mona zamaskuwatysia tak, szczo j ridna maty ne piznaje.
Jak jiji? Marusia Hryhoruk. Tak i tak, mowlaw, je sygnay, szczo u was dawno ne czystyy dymochid. Dozwolte pohlanuty i potrusyty. Ja z protypoenoji inspekciji, starszyj
saotrus. Cho-cho! Mona szcze j hoownym nazwatysia dla solidnosti. Abo szefom-saotrusom! Ciu ijerarchiju saotrusiw mona wyhadaty! Dotepno! Tilky treba trochy rozpytaty u poenykiw, jak wono robysia i szczo potribno dla saotrusa, szczob chocz
wyhlad maty profesijnyj
Hryhir znowu odiahnuw stare wbrannia. Zaskoczyw do kuchni. Stara Mokryna
tusta, karooka, wawa babusia poraasia bila kerohazu. Did Mykyta czytaw uczoraszni gazety, szczo chmykajuczy sobi pid nis. Uhediwszy Hryhora, skaw gazetu
wdwoje, pidniaw okulary na oba.
Znowu opudaom ubrawsia? Ty tilky hla na nioho, Mokryno, syszczyky-pyszczyky jomu nadokuczyy, tak win ue w batni popersia.
Batni teper u modernych kostiumach chodia! zasmijawsia Hryhir. Babusiu, kawy meni czornekoji naszwydku, bo we jdu!
Posmichowyko jake, burczaw did, znowu beruczy do gazety. Kruczenewerczene jake pokolinnia piszo!
A mo, jomu tak treba, dokirywo ozwaasia baba. Szczo ty pryskipawsia
do dytyny? Zaraz, Hryhorczyku, zakypy, otam dista iz sudnyczka kofejnyczok.
Choczu saotrusom staty, poartuwaw Hryhir. Pidu siohodni na kursy.
O, cioho tobi szcze ne wystaczao! Z nywyrsytetu w dymar polizesz. A zwidty
we w Kyryliwku. U boewilniu! Ja zawdy kazaw, szczo dobrom ne kinczysz. Taki wy
wsi, uczeni-kruczeni!
Ne karkaj, Mykyto! dobroduszno skazaa baba, stawlaczy na sti parujuczu
kawu. Pyj, sypku. Ne suchaj joho, win i do kota bude bubonity, bo charakter takyj.
Maje koho pylaty.
Napylaw ja tebe. Tilky tyrsa skri walajesia, zowsim zweasia na niszczo.
Hryhir pidsmijuwawsia, pyw zapasznyj napij. Jomu pryjemno buo suchaty starecze burkotinnia swojich hospodariw, bo win znaw: za tymy skrypuczymy sowesamy prychowana weyka soromjazywa ninis, dytiacza i szczyra, jaka ne chocze czomu widkrywatysia, a maskujesia.
Ciyj de Bowa prowiw u protypoenij inspekciji. Predjawywszy dokumenty, win

poprochaw proinstruktuwaty joho. Moodszyj ejtenant, chudorlawyj, newysokyj chope, trochy ironiczno rozpowiw Hryhoru pro nemudri pryczandalla saotrusa, sposoby
czystky dymariw i techniku bezpeky. Pro wsiak wypadok Bowa poprosyw dowidku pro
te, szczo win dijsno praciuje saotrusom u protypoenij inspekciji. Dowidku day, ae z
umowoju, szczo win jiji powerne, koy wykonaje zawdannia.
Nastupnoho dnia Hryhir dowho spaw. Rizkyj stuk u dweri rozbudyw joho. Win
schopywsia z lika, protyrajuczy oczi. Na porozi stojaa zanepokojena baba Mokryna.
Ty czasom ne zachworiw, Hryhorczyku?
Ni, a szczo?
Ta wse spysz ta spysz, nacze pisla makiwky. Nikoy takoho ne buo. Ja j dumaju, mo, zachworia dytyna!
Ne zachworia, a zduria, huknuw did Mykyta z kuchni. Ty baczya
kumediju jaku strojiw. Zaysz joho. Zdorowyj win. Joho j payceju ne dobjesz!
Take skaesz! dokirywo ozwaasia Mokryna. Payceju! Tebe b dobriaczym
kyjem za taki sowa! Sercia w tebe nema, Mykyto!
A nema, nasmiszkuwato skazaw did Mykyta. Naszczo teper serce? Meni
w likarni tranzystory, czy jak jich tam, postawyy
Zawiw ue swoje radi, zitchnua baba.
Baba Mokryna pryczynya dweri. Bowa pochytaw hoowoju. Tak mona prospaty i
pobaczennia. We byko dwanadciatoji. Treba pospiszaty.
Napjawszy na sebe drantia, Hryhir pidijszow do dzerkaa, hlanuw na sebe. Z ohydoju pokrutyw hoowoju. I w takomu wyhladi chocze znajomytysia z diwczynoju? Idit!
Wona joho wyene z chaty, ne zachocze nawi rozmowlaty, a jakszczo j ne wyene, to
szczo jomu robyty? Sprawdi trusyty sau? Wona, krim toho, moe szcze j zaprymityty,
szczo tut ne wse harazd, nastoroysia, i todi
Ni, ni! K bisu dymari! Treba powernutysia do poperednioho panu, chocz win i ryzykowanyj. Pidniaty tysk i lahty w bitron. Szefu ne skau. Poproszu tilky, szczob podzwonyw Senczenku. Sprawdi, ce genilno. Ne win chodytyme za neju, a wona sama
pryjde. Siade porucz, zawede rozmowu, miriatyme temperaturu. Win szcze, dure,
sumniwawsia.
Za jaku hodynu Bowa we buw na kwartyri znajomoho studenta-medyka. Toj zbyrawsia jichaty na Dnipro i same zawodyw u korydori pidwisnoho dwyhuna. Wid trisku
j rewyszcza dryay stiny budynku, de unyzu ajaysia susidy. Hryhir, zatulajuczy wucha dooniamy, uwijszow do korydora. Towarysz wymknuw dwyhun, weseo zakryczaw:
Czujesz, jak rewe? Zwir!
Ne znaju, jak dwyhun, a susidy twoji kosti peremeluju, skazaw Bowa.
Chaj! Apetyt bude kraszczyj! zasmijawsia student. Do reczi ty pryjszow.
Pojidemo katatysia. Ja, dwoje diwczatok. Ty budesz do nary!
Suba, pochytaw hoowoju Hryhir.
Ne po subi ty do mene zawitaw?
Same tak. Wyruczaj. Delikatna sprawa. Zoczyne symuluwaw hipertoniju.
Treba znaty, jak sztuczno pidnimaju tysk.
Dribnyci, znyzaw peczyma hospodar. Symuluwaty mona szczo zawhodno.
Tysk, temperaturu, zapaennia apendyksa. Nawi due doswidczenyj likar ne zawdy
rozberesia.
Apendyksa meni ne treba, skazaw Bowa. Dawaj pro tysk.
Za piwhodyny Hryhir ue buw w apteci, kupuwaw neobchidni preparaty, szpryc. Z
teefonnoji budky podzwonyw szefu, korotko informuwaw pro swij pan lahty do
bitrona, poprosyw zwjazatysia z likarneju, zamowyty sliwce.
Oho, schwalno ozwawsia szef. Odrazu w ataku! Moodcia. Tilky hlady
ne naszko sobi. A to ty takyj.
Jakyj?

 Newriwnowaenyj. A do Senczenka podzwoniu. Ji. Tebe pryjmu.

Bowa zaskoczyw dodomu, zrobyw uko u stehno. Poperedyw babu, szczo
widjidaje na kilka dniw. Wyjszowszy na wuyciu, spijmaw taksi.
U rejestraturi we czekay. Moodeseka bilawa diwczyna odwea joho w kabinet
likaria, posadya na tapczan, ukrytyj kejonkoju.
Zadi tut. Zaraz pryjde czerhowa sestra, wona was pryjme.
A chto zaraz czerhuje? bajduym tonom zapytaw Bowa.
Kurinna Hala. Chiba wam ne wsedno?
Wsedno, zhodywsia Hryhir, chocz u samoho serce zastukao.
Bilawa diwczyna wyjsza. Chope widczuw, jak hariacza chwyla chlupnua jomu
w hoowu, rozpeczenyj obrucz nezrymoho bolu opustywsia na potyyciu. O wono, poczynajesia. Ce sprawdi ne arty! Cikawo, czy warto buo poczynaty ciu hru? Moe, sprawdi,
dawno we nema Kurinnoho, a jomu dowodysia takymy czudnymy j nebezpecznymy
sposobamy haniatysia za chymeroju.
Dweri widczynyysia, do kabinetu zajsza sestra. Peresylujuczy bil, chope pidwiw
hoowu i ostowpiw wid nespodiwanky. Schopywsia z miscia. Sestra, ne zwertajuczy na
nioho uwahy, popriamuwaa do stou. Pokaa towstyj urna, rozhornua.
Siate, czomu wy wstay? tycho mowya wona.
Hryhir dywywsia na neji i mowczaw. Jak win zmoe pytaty w neji pro baka? U
takoji koroliwny? Jaka wona dywna! Niby nezrymyj znak nad jiji czoom znak skorboty j krasy. Obyczczia chudorlawe, bronzowe; czorne, a synie woossia, a pid browamy, schoymy na krya ora, hotowoho do polotu, prozoro-azurni oczi, niby dwa
nebesnych samocwity. Pid biym chaatom whadujesia hnuczke tio, mow u lisowoji
sarny. Win ne znaw, szczo howoryty, zabuw pro wse Sestra szczo zapytaa. Hryhir
ne widpowiw, krow bya mootom u wucha.
Wy szczo onimiy? zapytaa wona j odwernuasia. Teper Bowa baczyw jiji
profil zahostrenyj, jakyj zoseredeno-zyj. Zdawaosia, szczo w oczach jiji koywaysia, merechtiy iskorky hniwu. Newe wona zawdy taka? Czomu?
Prizwyszcze?
Bowa, skazaw chope. Bowa Hryhir.
Wona hlanua na widkryte krutoczoe obyczczia, wpersze usmichnuasia. Hryhoru
zdaosia, szczo kryynky w jiji oczach roztanuy, rizka zmorszka bila wust znyka.
Bowa, powtorya wona, zapysujuczy. Chymerne prizwyszcze. Niby w
kazci
A moe, my j ywemo w kazci? proszepotiw Hryhir, tamujuczy bil i myujuczy neju.
Nadto suwora kazka, znowu spochmurnia diwczyna. Bezalisna
Kazky buwaju orstoki, zapereczyw Bowa. Herojiw ubywaju, zraduju.
Ae w kazci neodminno je ywa woda, nasmiszkuwato widpowia wona.
Herojiw woskreszaju. U ytti tak ne buwaje.
Hryhir promowczaw. Ne chotiw torkatysia jakoji tajemnyczoji struny, jaka, win
widczuwaw ce, napjata w jiji duszi do ostannioji mei. Natysnuty nadmiru i trisne!
Fach?
Juryst, neochocze widpowiw Hryhir.
Takyj moodyj prokuror i we hipertonija? zdywuwaasia Hala. Todi
wam ne mona praciuwaty, nadto tonka organizacija dla takych spraw.
Czomu neodminno prokuror? znyzaw peczyma Bowa. Jurysprudencija
neosiane poe. Ce kosmiczna nauka.
On jak? mowya wona. Szczo ja ne pomiczaa cioho za neju. Duszpajesia
w brudi ludkomu.
Dity te duszpajusia w brudi. A potim buduju paacy i sadaju kwity.
I tiurmy muruju, i harmaty majstruju, pidchopya Hala. I poczynaju

wijny, pala sady, paacy.

Prawda wasza, zitchnuw Hryhir, ae ne mona j perehynaty omaku. Na
switi bilsze prekrasnoho.
Jak komu, hirko mowya diwczyna, zapysujuczy szczo do urnau. Ce zaey wid toho miscia, na jakomu ludyna stoji. A czomu ce my, wasne, z wamy poczay
fiosofstwuwaty? Rozdiahajtesia, treba zmiriaty tysk. A potim do paaty!
A meni b chotiosia z wamy porozmowlaty po-druniomu, skazaw Hryhir,
znimajuczy soroczku. O jak wyjdu z likarni ta zustrinemo, todi
Wy hadajete, szczo my zustrinemo? zdywuwaasia Hala.
A wy dumajete, szczo ni? trywono zapytaw chope.
Hala pomowczaa, hotujuczy prystrij dla wymiru tysku.
Czomu wy ne widpowidajete?
A nawiszczo zustriczatysia? Zresztoju ozwaasia wona.
Wako odrazu skazaty, tycho widpowiw Hryhir. Ne choczu banalnych sliw.
Due korty szcze raz pobaczyty was.
Obyczczia diwczyny spaachnuo, zahoriysia samocwity oczej. Wona metnua
pohlad na chopcia, propeka joho naskri, znowu odwea oczi wbik.
Koy wy tak choczete
Due.
Todi ja podumaju.
De? I jak?
Jakyj szwydkyj! zasmijaasia wona. Wy teper chworyj.
Ne chworyj! zapereczyw win energijno. Ne znaju, czy bitron profesora
meni dopomoe, a wy
Ne treba, poprosya wona. Ne treba tak.
Jak?
Banalno. Jak u wsich. Chaj bude w tyszi. Szcze je czas. Podumajte. Jakszczo ne
peredumajete zustrinemo
Hryhir staranno pohoywsia, odiahnuw siryj sportywnyj kostium. Wyhlanuw u
wikno na nebi kuboczyysia bili chmary, powitria buo parke, woohe. Podumawszy,
Hryhir wyriszyw uziaty paszcza.
Baba Mokryna zaprosya chopcia do snidannia. Win uwijszow do kuchni siajuczyj,
weseyj. Did Mykyta schwalno hlanuw z-pid briw.
Teper inszyj tabak! Na ludynu schoyj. A to jak chaamydnyk. Ne inaksze jak
na pobaczennia zibrawsia. Czy prawdu kau?
Et, take skaete, machnuw rukoju Hryhir.
Ne twoje dio, mowya baba Mokryna. Chope samostijnyj, szczo chocze,
te j roby!
Samostijnyj! skeptyczno skazaw did. Doky sam. A nakyne sitku jaka-nebu diwka pidtykana, nafarbowana, to de j samostijnis podinesia! Bude tanciuwaty
pid jiji dudku.
Ty bahato tanciuwaw? poartuwaa baba.
Buo, buo, zitchnuw did, zatulajuczy gazetoju. U was, enszczyn, widiomka sya.
Doky moodi, zasmijawsia Hryhir, siorbajuczy czaj.
Pewno, szczo tak, zhodywsia did. O ja we odnoju nohoju w truni, a jak
pobaczu jasni oczeniata ta wse insze de ta j sya beresia? Nacze ywczyk jakyj prokydajesia w tobi!
Mowczaw by we! serdyto skazaa baba. Szcze tobi, sywomu durnewi, pro
ywczyky warniakaty? Posoromywsia b
A czoho soromytysia? zdywuwawsia did. Dio ytejke. Ja jiji chwalu, a

wona serdysia. Nu, we j poartuwaty ne mona!

Miry ne znajesz, staryj hrisznyku!
A de wona, ta mira? Dywysia, Hryhore, jak polubysia fifa namalowana, to
kraszcze j ne prywo jiji do nas, ne puszczu na porih.
Ne suchaj, Hryhorczyku, osmichnuasia zaspokijywo baba, aby do sercia
prypaa, a rozmalowana czy ni, to dio desiate. Umytysia zawdy mona, a nutro neczyste ne odmyjesz!
Tak iz smichom ta artamy wybrawsia chope z domu. Kynuwsia odrazu do najbyczoho kwitkowoho mahazynu. Na pryawkach buy ysze puzateki kaktusy ta jaka
trawyczka. Hryhir rozczarowano piszow do ytnioho bazaru. Tam te kwitiw ne buo.
Chope sumno zitchnuw. Dowedesia jty na pobaczennia bez kwitiw. al!
Bila worit bazaru stojaw chopczyna z trioma puczeczkamy bakytnych nezabudok.
Hryhir zradiw oce te, szczo treba. Chopczyna poprosyw po desia kopijok za puczeczok. Bowa daw jomu karbowancia. Tramwaj dowiz do wuyci Artema. Zwidty popriamuwaw do obasnoji likarni. Zustriczni diwczata ohladaysia, zazdrisno pozyrajuczy na
minitiurnyj buketyk houbych kwitiw. Hryhir pohlanuw na hodynnyk. Do umowenoho
czasu yszaosia szcze chwyyn sorok. Spowilnyw krok. Iszow uroczysto, niby prysuchawsia do nejasnoho chwyluwannia w serci.
Szczo staosia? Jake dywo. Banalna sprawa, nadokuczywyj oficiz i raptom
nejmowirne. A moe, to ysze joho bujna ujawa? I niczoho nema, ne bude. Win pryjde, a
jiji ne pobaczy. A jakszczo j pobaczy, to ysze dla toho, szczob hlanuty w bajduo-choodni oczi. A szczo wam, wasne, potribno? Jak e tak? My umowyy Harazd, umowyy. Ae szczo wam wid mene potribno? I wse. Pisla takych sliw mona
rozwernutysia na sto wisimdesiat gradusiw i topaty dodomu.
Hryhir a zupynywsia, ujawywszy take. A czoho , maje prawo tak skazaty. Maje.
Bo win hraje nedostojnu, temnu hru. Win brechun. Pryjszow z pidstupnymy namiramy,
a potim zakochawsia Ae jij ne skazaw prawdy? A jakby skazaw? Todi wona prohnaa b joho, ta szcze j plunua b uslid. Zaczarowane koo! Chotiosia skazaty, ae ne
mona! Todi zawjane dywo, szczo narodujesia w serci! Zawjane tak, jak oci nezabudky,
koy jich ne postawyty u wodu.
Pidijszow do worit likarni, zupynywsia pid kasztanom, pohladajuczy to na worota,
to na hodynnyk. U nebi zastuhonio. Czorni chmary naywaysia zowisnoju syniawoju.
Sonce to wyhladao, bryzkajuczy wesnianoju radistiu pa rozimliu zemlu, to znowu chowaosia za hrizni tuczi.
Mymo projszy dwi inky mooda i stara. Mooda dywyasia pid nohy, obyczczia
w neji buo suche i ze; stara bezzwuczno pakaa, amajuczy ruky bila hrudej.
Kraszcze b ty doma pomer, synoczku, poczuosia sudorone zitchannia.
Boe mij, boe, ja i ne poczua pered smertiu joho hoosu.
Ne prykazujte, skazaa rizko mooda inka. Ludy nawkoo.
Za nymy wykotywsia z worit prysadkuwatyj pownyj czoowjaha. Joho suprowodyw
wysokyj chudyj typ u fetrowomu kapelusi. Win zhynawsia popoam pered swojim
towstym suputnykom.
Czudowo! Prekrasno! Chocz do diwczat, Josype Semenowyczu!
Ja te tak widczuwaju! Jak rukoju zniao. Ni, szczo ne kay, a bitron czudo!..
Hryhir ue ne suchaw, szczo wony bazikay dali, z worit wyjsza Hala. Wona
ohlanua, pobaczya chopcia. Usmichnua. I wsi strachy roztanuy. Na serci stao jasno, prosto. Wony jszy, zbyaysia, niby dwa zwuky w meodiji, szczob utworyty jedynyj
akord. Wona bua jaka newowymo meodijna. Dywno! Wse jak u bahatioch diwczat
koroteka temna spidnyczka, wowniana koftyna, paszcz booja, tufli na wysokomu
kabuczku, ae czomu wse te zwyczne tak harmonijno w nij pojednujesia? I czorne, rozpuszczene po peczach woossia schoe na kryo kazkowoho ptacha, i oczi nacze
usmiszka pislahrozowoho neba

Wona prywitaasia. Hryhir podaw jij kwity. Hala wziaa buketyk, zadumywo hlanua na nioho.
Meni szcze nichto ne daruwaw kwity, tycho promowya.
Ne moe buty?! zdywuwawsia Hryhir.
Czomu ne moe buty?
Ne znaju, rozhubywsia chope. Usim daruju A tym bilsze takym, jak
wy.
Hala zaszariasia, zitchnua.
Moe, j daruway b, tilky ja b ne pryjniaa.
Czomu?
Bo ce due waywo. Pryjniaty kwity.
A wid mene wy pryjniay
Pryjniaa.
Nezabudky, tycho skazaw Hryhir.
Nezabudky, powtorya wona.
Nad nymy wdaryw hrim. Syponuy ridki weyki krapli doszczu, zaopotiy na ninozeenych ystkach kasztaniw. Hala hlanua whoru, pijmaa rozkrytymy wustamy doszczynu, zasmijaasia,
Wy ne bojite hrozy?
Ni, skazaw Hryhir. O ja zachopyw paszcza.
Todi chodimo hulaty. Ja wilna.
Chodimo, zradiw chope.
Po asfaltu pobihy strumoczky. Hala stupaa wpewneno j wilno, niby pid nohamy
ne buo kalu. Wona dywyasia wpered zoseredeno, naprueno, mow nesa na peczi
nezrymu noszu. Nesa i bojaasia wpustyty jiji. Hryhir dywywsia na neji, mowczaw, hyboko wdychaw ozonowe powitria, tamuwaw trywonu dri ust.
Ludy oczikuway popid bakonamy, u pidjizdach. Wony bojaysia wyjty pid hrozu.
Hala osudywo chytnua hoowoju.
Jakby mona buo ludy b stworyy dla sebe hermetycznu sferu. Tam buy b
eskaatory, kabinety, spalni, hidroponika, kafe, tancmajdanczyky, subowi prymiszczennia. I sztuczne kwarcowe sonce.
Nu, ce we wy
Szczo?
Zanadto.
Pidi u metro, u pidzemni perechody. Na Chreszczatyk uweczeri. Ludy pawom
pywu. Myujusia neonowymy wohniamy, towczusia w pidzemellach, sydia u restoranach. A na schyach dniprowkych, a na ukach maje nikoho. Pid zoriamy necikawo ludiam. I pise ne czuty. Pisnia teper unaje ysze na sceni.
Halu, chiba tak mona? Ce nesprawedywo, zbenteeno skazaw Hryhir.
Ta pisnia ne ysze na sceni unaje, a j po radi, teewiziji
Zapchana w metaewe horo, owczno posmichnuasia diwczyna, i profil jiji
staw jakym hostrym, ptaszynym. Ce straszno.
Szczo straszno?
Spiwe chwylujesia, wkadaje w pisniu serce, duszu. Joho zapysuju na pliwku
czy patiwku. I o te chwyluwannia rozmnoene miljonnymy tyraamy. Czy czujete?
We ne treba szczyrosti aktorkoji j chwyluwannia. Spiwe moe pyty horiku czy rozpowidaty druziam anekdot. Joho szczyris zapysana i rozmnoena. Chaj ywe cywilizacija!
U was dywne mysennia, obereno skazaw Bowa.
Dywne?
Nezwyczne. Wy niby jdete po ezu noa. Napruha i trywoha. Wse was dratuje,
strachaje.

 Ni, ni, ne dratuje, zapereczya diwczyna. Prosto ja znaju yttia i dywlusia

twerezo na joho pyn.
Mona baczyty yttia odnoboko, natiaknuw Hryhir. Moe, jaka trawma.
I todi
Prosto treba maty czyste oko, rizko widpowia Hala, hlanuwszy na chopcia,
i w pohladi jiji koychnuwsia hniw. Ludy zwyky nosyty okulary z kolorowymy skelciamy. Odyn nadiw czerwoni: ach, ach, jake roewe yttia, jak wse prekrasno! Inszyj
polublaje zeenyj kolir: brawo, czudowo, yttia wicznozeene, nema ni zymy, ni oseni!
Radis i baho! Szcze chto osidaw swoho nosa bakytnymy skelciamy: wsiudy houbyzna, azurnis, nema ni ebrakiw, ni neszczasnych, ni samowdowoenych, u wsich nebesni szaty, wsi houbi heroji! Chiba ne tak?
A wy? Naprueno zapytaw Hryhir, widczuwajuczy, jak mi nymy napynajesia tuha struna nezbahnennoho poczuttia: newidomo, czym wono stane zom czy
druboju?
Szczo ja? Z wykykom ozwaasia Hala.
Wy Jake skelce majete?
Ne czorne. Ade wy tak podumay? Prawda?
Ni.
Ne kai neprawdy. Ja baczu. U was na obyczczi wse napysano. Ae tut wy
pomylajete. Ja nenawydu bu-jaki skelcia. I czorni te. Ja choczu dywyty na swit
prosto. Baczyty joho takym, jak win je.
Doszcz raptowo perestaw. Z dachiw zetia zhraja biych ta syzych houbiw, radisno
chlupaasia w prozorij, szcze neskaamuczenij kalui. Nad kasztanamy spaachnua
weseka. Ludy syponuy na wuyciu. Hala zupynyasia, pidniaa obyczczia whoru. Hryhir zyrknuw na neji. Wona myuwaasia rajduhoju.
Ote, ne wse w switi pohano? tycho ozwawsia wij.
Cia krasa szcze bilsze pidkresluje hy ludku, zapereczya diwczyna.
Nawiszczo todi wy praciujete w likarni?
A czomu b tam i ne praciuwaty? zdywuwaasia wona.
Likuwaty hy ludku? W ton jij zapytaw Hryhir.
My likujemo tio, sucho skazaa diwczyna. Wse insze sprawa samoji
ludyny. A preharni sowa poowa. Newe j wy.
Szczo?
polublajete jich?
O ni. Ae meni zdaosia, szczo wy zanadto traurno dywytesia na swit.
Ne traurno, a sprawedywo. Koy baczu boszczyciu, to ne nazywaju jiji meteykom. Ne lublu fantastiw za ce. Wyhaduju prekrasne majbutnie, roewi panety, osiajnych ludej. De wony wimusia, z koho? Nema nijakoho rozuminnia pryczynnosti. Z porosiaty ne wyroste ew, z kurky ore.
Wy ne lubyte fantastyky?
Optymistycznu nenawydu. A serjoznu lublu.
A jaki waszi ulubeni knyhy?
Wy budete smijatysia.
A wse-taky?
Konan-Dojl. Pryhody Szeroka Chomsa.
Prawda? zradiw Hryhir. Todi my z wamy odnodumci. Ja zmaku lublu ci
knyhy. A szczo wam u nych podobajesia?
Sam Szerok, zamrijano skazaa Hala, dywlaczy na szczebetywych ditej u
skweri. Sprawnij ycar.
Czomu ycar?
Ajake. Odrazu pospiszaje na pomicz skrywdenym. Pro sebe ne dumaje. Znewaaje nebezpeku. I razom z tym znaje cinu switowi.

 Jak? Ne zrozumiw Hryhir.

Chiba wy zabuy? Win skeptyk. Win znaje, szczo ludy pidli, nikczemni, zazdrisni, brudni. A wse-taky dopomahaje jim. Bo alije. Prekrasnyj heroj.
Kryminalist? Niby zapytujuczy, ozwawsia Bowa.
To j szczo? Z wykykom zapereczya diwczyna. Nema brudnoji roboty. Aby
na baho. Likarewi dowodysia szczodnia maty sprawu z brudom. I pedahohowi. A tym
bilsze kryminalistam.
Ce prawda.
Aha, zhodni. Ta szczo ja kau, wy juryst. I dobre znajete pro wse ce. Suchajte,
Hryhore, znenaka pidskoczya Hala, a czomu b wam ne staty Szerokom? Ha? Ce
tobi ne prokuror czy adwokat. Cikawo, intrygujucze. Pohonia, peresliduwannia, rozkryttia tajemnyci
Chope widczuw, jak szczoky poczynaju paachkotity. Czy wona szczo znaje, czy
tak, wypadkowo? Szczo robyty? Jak wyjty z iditkoho stanowyszcza? Zmowczaty? Piznisze moe statysia katastrofa. Skazaty ne znaty, jak wona zreaguje!
Ja pro ce we dumaw.
Serjozno?
Tak.
Ce czudowo! Todi wy zmoete napysaty rozpowidi pro nowitnioho Szeroka. Bo
suczasni detektywy necikawi. Powerchowo, bez psychoogiji.
Treba maty taant.
A wy probuway?
Wirszi. A prozu ni.
Ja te wirszi pyszu, pryznaasia Hala. Tilky nikomu ne czytaju.
Czomu?
Nema podruh. Chiba swojij babusi, tak jij necikawo. Nedawno napysaa weykoho wirsza.
Pro szczo?
Pro lubow, zitchnua Hala.
Proczytajte meni? poprosyw Hryhir,
Spoczatku wy meni.
Harazd. Tilky jakyj z mene poet? Tak, grafomanstwo.
Wsedno. Waywa ne forma, a zmist. Koy czytaju druziam, wse zwuczy inaksze, ni zi sceny.
Ce prawda. Tilky de czytaty? Priamo na wuyci?
Mona j na wuyci, skazaa wona. Zwernemo wbik, praworucz. Cia wuycia
wede do zooparku. Tam tycho.
Zhoda. Tilky spoczatku zajdemo w kafe. Posydymo, poobidajemo. Ja swoji prymitywy proczytaju wam za stoykom, a wy pro lubow na wuyci. Domowyysia?
Domowyysia, askawo wsmichnuasia diwczyna.
Wony zajszy do kafe. Siy za krajnim stoykom na widkrytij werandi. Pidkotyasia
powneka oficintka, wytiaha z kyszeni boknot, zapytywo hlanua na hostej.
Obidaty ne budu, poperedya Hala. Tak szczo-nebu.
Kawu, skazaw Hryhir, tisteczka, jabuka.
Diwczyna schwalno kywnua hoowoju. Oficintka widijsza. Hryhir podywywsia
w oczi swojij suputnyci, radisno usmichnuwsia.
Czomu wy smijete? zdywuwaasia wona.
Meni dywno
Szczo?
Mynuo mensze hodyny, a zdassia propywy roky.
I meni tak zdajesia, proszepotia wona. Harno. Nikoy tak ne buo. Chiba
szczo w dytynstwi. Jak maty mene pestya.

Hryhir zawmer. Prykryw oczi powikamy. Znowu mi nymy szczo nebezpeczne,

amke, jak krysztal. Diwczyna dywysia pa nioho prosto, bezposerednio, niby na chmarynku w nebi. Czomu win takyj trywonyj? Czomu tiahnesia za nym proklatyj chwist?
Oficintka prynesa kawu i tisteczka.
Czytajte waszi wirszi, skazaa wona. Win hlanuw u bakytni oczi.
Szczo wam czytaty?
Szczo choczete.
Harazd. Tilky ne smijte. Forma nedoskonaa. Tak sobi rytmiczna proza. Minitiury.
My domowyysia, Hryhore
Pro kosmicznu witczyznu, skazaw chope.
Szczo ce oznaczaje? zdywuwaasia Hala.
Newe ne rozumijete? My ne ysze Zemeju sformowani. Wid Zemli u nas due
nebahato prach, materi biogicznoji maszyny. A rozum, czuttia, duch sformowani
kosmosom. Zoriamy, nebom, witrom, byskawyceju, chmaramy, pisniamy, kazkoju,
szczo peredajesia z wikiw
Zbahnua, ahidno usmichnuasia diwczyna. Ce due prawylno. Ta ja hadaa, szczo wy w ce wkadajete szcze bilsz wtajemnyczene znaczennia.
Moe, j wkadaju, zahadkowo mowyw chope. Prote zadi, posuchajte
My ne dity Zemli,
my posanci nebes.
We eony mynuy, jak pryjszy my z bezmeia,
spowneni tworczoji syy.
Swij woho widday
perwozdannij i dykij paneti.
Skilky muk i strada,
skilky dywnych misterij?!
Merkne spohad pro ridnu krajinu,
czastoki abiryntu wse wyszcze,
wtoma pawutynu pete
z iluzornych tumannych wydi.
Gulliwer rozipjatyj liliputkymy nytkamy
na trywymirnij sferi panety.
Inkoy sniasia jomu czarujuczi sny,
zakykaju etity u newymirnu hybi!
I todi Gulliwer posyaje wwi sni
mipanetni rakety,
niby ptaszok paperowych.
O smiszni i najiwni wydinnia!
Prometeju! Trusony skelu materiji,
do jakoji tebe prykuwaw neszczadnyj zakon,
hromom obizwysia do bratiw zakutych tytaniw!
My pryjszy zhadajte z jasnoho bezmeia.
My joho dity!
Czomu , koy my zabuy pro weycz witczyzny?
Pro jiji neosianu krasu?
Zupynisia, chto junyj duchom,
chto staryj duchom, zupynisia i zhadajte sawne mynue
zhadajte kazkowu baky
swoho prekrasnoho carstwa,
de narodyysia my,
de my zrostay pid ahidnym pohladom
Weykoji Materi!

I wstawajte!
Na switanku wstawajte, moodi j sylni,
widwani j nepochytni!
Umyjtesia soniacznymy promeniamy
i poczynajte nowe yttia!
I poczynajte nowe yttia u newymirnosti woli,
bo zemne isnuwannia twoje, Gulliwer, to ysze my snowydinnia

Due cikawo, skazaa diwczyna.

Sprawdi? zradiw Bowa.
Sprawdi. Ae zwidky u was taki ideji? Rozdwojenis ludkoji sutnosti, prahnennia u newymirnis
O, meni czasto sniasia chymerni sny. skazaw chope. Nikoy ne zbahnesz,
zwidky wony, czomu?
Ja lublu suchaty sny, zamrijano mowya Hala. Je taki sny, u jakych by
chotiosia yty.
O ni, zapereczyw chope. Ja ne baaju yty nawi u najkraszczych snowydinniach. Ja choczu wybyraty szlach swidomo, a ne buty marinetkoju snu.
A moe, wasza swidomis te son. I wasze wolowe riszennia te marennia
pidswidomosti, pochmuro skazaa Hala.
Nu, ce we szczo zowisne, zasmijawsia chope.
Ne stanu spereczaty, a to wy wteczete od mene. Kraszcze proczytajte szcze
szczo-nebu. Meni due do wpodoby, jak wy czytajete.
Hryhir poehszeno zitchnuw.
Todi szcze posuchajte artiwywu minitiuru. Pro rebro.
Pro jake rebro?
Adamowe rebro. O posuchajte
Hospody, koy z rebra Adama Jewu ty stworyw.
Jaka nikczemna wtrata dla Adama. Zate jakyj
zdobutok! Jabuko piznannia Dobra i Za, lubow
odwiczna, hybyny muk i wtich!
Hospody, molu do tebe szczyro wimy u
mene dwanadcia reber, stwory dwanadcia Jew.
Nechaj wony meni dadu dwanadcia jabuk
iz sadu poumjanoho Piznannia.
Pryjdy, pryjdy, o hospody, bery u mene
rebra! Bez nych ja obijdusia, ae bez Jew nizaszczo!

Hala smijaasia.
Ne stane u was reber nijaka Jewa ne dopomoe. Budete powzaty, jak meduza.
Ta ce symwoliczno, zachyszczawsia Hryhir.
Tym bilsze. Symwoy powynni buty toczni. Jakszczo we w koho j beresia rebro,
tobto po, to ce w inky.
Oho! Wy suworyj krytyk.
Ta ni. Prosto ja ne polublaju sumniwnych artiw.
A meni zdajesia, szczo bez artiw wzahali yty nemoywo. Mona zboewolity.
Ne znaju jak komu, a meni ridko jakyj art podobajesia.
Czomu?
artom najczastisze ludy prykrywaju swoje bezsylla i tragediju. yttia tragiczne. Tragiczne w swojij osnowi, a wony smijusia.

 Ja ne zowsim rozumiju was, Halu, tycho skazaw Hryhir, torkajuczy palciamy jiji ruky. Wy taka prekrasna
Ne treba, Hryhore, rizko skazaa wona. Probaczte ae ne treba tak.
Kraszcze proczytajte meni szcze szczo-nebu. Ae ne artiwywe.
Dobre, sumno mowyw Hryhir. Proczytaju. Pro rybaku.
Usi rybaky owla rybu wde.
A mij towarysz ni.
Dywak: jak tilky zori spaachnu u nebi,
win wudyszcze bere i pospiszaje do ozera.
Zirky whori. Zirky wnyzu.
Jomu zdajesia, szczo win pywe u wohnianomu bezmiri.
Witrya werb szumla trywono, nesu,
nesu nezrymyj czownyk udaeczi.
Win zakydaje wudku. Na nij nemaje haczka i czerwjaka,
ysz sowo czariwne rybaka promowlaje, nanyzuje na
woosi prozoru.
Mynaje nicz. Rybaka terplacze sydy nad okeanom zorianym.
Czoho czekaje win? Koho?
Pywe switanok, zori blidnu, chowajusia w bakyti
jasnij. Rybaka zhortaje woosi na wudku,
zadumywo wertajesia dodomu.
Nadweczir znowu beznadijnyj ow.
A moe, wse-taky poczepysia chto-nebu na czariwne sowo?
A moe
Sydy rybaka, pywe nad zorianymy prirwamy.
Witrya werb szumla trywono

Harno, skazaa Hala. I prawda.

Szczo prawda? Ne zrozumiw Hryhir.
Beznadijnyj ow. Niczoho ne poczepysia na woosi rybaky. Daremno ludy
du. Chiba szczo ryba sama zachocze.
Jaka ryba? zdywuwawsia chope.
Boh, prosto mowya diwczyna.
Wy serjozno? oteterio zapytaw Hryhir.
A czomu b i ni?
Nikoy ne dumaw szczo moja minitiura zbudy taki dumky.
Taki dumky moe zbudyty bu-jakyj obraz, skazaa Hala. Nawi czerwjak.
Pamjatajete: ja czerw, ja boh?
Derawin! Tilky wy
Szczo ja?
Newe wiryte?
Ne te sowo wira. U banalnomu rozuminni u mene wiry nema, w hybynnomu je. Moe, ce ne wira, a intujitywne znannia.
Ja wraenyj.
Todi szczo ? nasmiszkuwato zapytaa Hala. Naszi dorohy rozchodiasia?
Czy, moe, wy pocznete mene perewychowuwaty? Prynosyty popularni atejistyczni knyeczky? Wodyty w kino?
Halu!..
Ne budete? Todi dobre. Ne bijtesia ja ne sektantka. Ne lublu ycemirnych,
zabobonnych zboryszcz, de w imja boha promowlajesia stilky chway i kurysia fimim.
Win ue dawno b pomer wid nuhy j achu. Mij boh schoyj na waszu czariwnu rybu,
joho ne spijmajesz na haczok moytwy abo czerwjak estoszcziw.
Jakyj e win? obereno zapytaw Hryhir, szcze ne znajuczy, jakyj ton obraty

w rozmowi z Haeju.
Ne znaju. Win prekrasnyj ce ja twerdo znaju, wiriu. Win heroj i ycar. Win
mowczaznyj i hromowyj. Win alisywyj i hriznyj. Win wsesylnyj i nezrymyj. Win skri
i nide
Ce prosto opoetyzowana ludyna, skazaw chope. Wy stworyy w swojemu
serci idea. I pokoniajete jomu
Moe, j tak. A moe, j ni.
Dywno Jak e todi wasz skepsys?
Jakyj?
A do ludej. U ludiach bezlicz pohanoho ce prawda. Ae pryczyna switu, ote,
i wsioho, szczo w niomu, boh? Z skulptora pytaju za nikczemnu statuju, z szewcia
za zipsowani czoboty.
A z boha za potwornyj swit? nasmiszkuwato zapytaa Hala.
Ato.
Boh ne maje nijakoho widnoszennia do switu.
Jak tak?
A tak. Wy oswiczena ludyna. Newe wsesylnyj staw by zajmatysia tworenniam
obmeenych switiw? Jakycho kulok, panet ta son, a tym bilsze mikroskopicznych muraszok, jaki nazywajusia lumy?
Ja wywczaw desiatky riznych religijnych ta fiosofkych teczij Schodu j Zachodu.
Bilszis apoohetiw stwerduju, szczo swit porodeno woeju tworcia, ogosa
Moe, j tak, bajdue zhodyasia Hala, dopywajuczy kawu. Wsiakyj brakorob twore. Na swojemu riwni. Ae do czoho tut boh? Ja w ce poniattia wkadaju swoje,
zapowitne. Joho ne mona peredaty. Szczo meni do toho, jak pro ce kazay ti czy inszi
mudreci? Ja spryjmaju Sonce takym, jak wono je, a ne takym, jak joho opysuju astronomy.
Zwidky ce u was, Halu?
Szczo?
Take mysennia?
Pohane czy chorosze?
Ne znaju. Ne mou tak skazaty. Trywone, chwylujucze. Meni zdajesia, niby
wy artujete. Wtim, ni. W oczach waszych hniw. I jasnis. Ne doberu, ne zbahnu. Taki
dumky, jak u was, zjawlajusia todi, koy ludyna pereywe hyboku dramu. Hore wykreszuje iskry nowoho rozuminnia. Ae mistyka
Ja ne mistyk! machnuwszy kryamy wij, zapereczya diwczyna. Medyku
maje nemoywo buty mistykom. Konoho dnia fiziogija, nutroszczi. Treba lubyty
prychowanu su, szczob ne znenawydity fizycznu ludynu. Znajete szczo, Hryhore? Dawajte obyszymo ciu temu Moe, koy. Dobre?
Dobre, nepewno skazaw Hryhir. Ae wy obiciay proczytaty.
Pro lubow, usmichnuasia Hala. Chodimo zwidsy. Pidemo po wuyci Zooogicznij. Tam zatyszno, i ja sprobuju zhadaty
Hryhir rozrachuwawsia z oficintkoju. Wony wyjszy pid krony wesnianych derew.
Chope iszow zadumywyj, zbenteenyj. Hala inkoy skosa pohladaa na nioho. Poczao
prypikaty, paryo. Wony zniay paszczi. Mymo mczay maszyny, z-pid kolis bryzkaa
rideka hria.
Nu szczo , pocznu, skazaa diwczyna. Tilky ne perebywajte. Dobre?
Dobre, Halu.
Lubow, powilno prokazaa Hala, niby smakujuczy ce sowo, niby prysuchajuczy do joho zwuczannia. Lubow
Chto ty, Lubowe? Szczo ty, Lubowe?
Spaach czuttia? Czy darunok taantu?

Tia aha czy boestwenne sowo?

Popi czy poumja? Feniks czy fantom?
Szczo ty, Lubowe? Padinnia w bezodniu?
Czy ejforycznyj chwylujuczyj trunok?
Chyoji prystrasti paszcza hoodna
Czy rozciakowani kwitamy truny?
Kotysia wyr, i nema jomu wpynu,
W niomu zywajusia atomy, ludy Dramy, hrotesky, komediji, kpyny:
Je, i buo, i trywaje, i bude!
Hrizna lubow, najninisze kochannia,
Szepit nesmiywyj, sowo szaene Wse pospisza na otar spodiwannia W paszczu nesytu, w paszczu wohnennu.
De rozuminnia? De ty, kryterij?
ogika mowczky nawkoliszky staa.
Istyny maty. Werszyna misterij.
Jasna i temna. Minywa i staa.
Hynu swity. I spaachuju zori
W nowych gaaktyk wseenkomu hromi,
Kronosy juni w inszych prostorach
Inszi buduju Lubowi choromy.
Chaj u bezmeia pywu odynoko
Skeli, mow swidky kosmicznoji dramy.
Jewy w edemach idu jasnooki
I obnimaju kochanych Adamiw.
Budu i jabuka, budu i zmiji,
Budu jehowy, budu padinnia,
Kajina zazdris, Awela mriji
Czorni i switli pustia pahinnia.
Kri rewoluciji, carstwa, poemy
Pidu potomky Adama do neba,
Szczob napysaty nowi proemy
I w epiozi rozhaduwa rebus Rebus kochannia Szczo ty, Lubowe?
Iskra pradawnioho zmija Akanty?
Temna mara czy boestwenne sowo?
Popi czy poumja? Feniks czy fantom?

Dywno, skazaw Hryhir.

Szczo?
Wy neschoi pa suczasnych diwczat.
Czomu?
Wony ne zadumujusia nad takymy probemamy. Lubla i wse. Paczu, koy
sumno. Radiju, koy weseo. Wony nawi ehkowani j nedbali w kochanni. A u was
U mene Niby una, powtorya Hala.
U was dusza skrypka. edwe torknuwsia we zwuk.
Wy pomylajete, suworo widpowia Hala, dywlaczy kudy ubik. Ce neprawda.
Szczo neprawda?
Pro suczasnych diwczat. Szczo wony ehkowani. Zwisno, i taki je. Ae jich mensze. A bilszis hyboki i nini. To wony zdajusia ehkowanymy. Nadiwaju zachysnu
maszkaru, szczob wy, czoowiky, ne poranyy jich. Wy dobyrajete do sercia, szczob odrazu osidaty joho
Wy ne due czemno howoryte pro czoowikiw.

 Tak je. A diwczata powynni zberehty swoju ninis u tajemnyci. Bo szczo zayszysia potim, jak czoowik zirwe kwitku, roztopcze i pide he? ysze pustka. Diwczata
bereu zapowitnu kwitku dla prynca
Dla prynca? rozhubywsia Hryhir.
Dla jedynoho. Dla nebesnoho kochancia, jakyj marysia wwi sni. Kona diwczyna mrije pro prynca. I ne zustriczaje joho
A Romeo i Duljetta?
Szczo z nymy staosia? zapytaa Hala. Swit zjiw jich. I ysze pisla smerti
ospiwaw. Ta j to dla sceny. Dla hroszej. Dla bajduych ludej, jaki pokazuju u fojje teatru
swoji tuaety.
Ce prawda Ja ne dumaw tak
Ot baczte. A pro diwczat dumajte oberenisze. Ne sudi za zownisznimy oznakamy. U konij ludyni bezodnia. Te, szczo zowni, moe buty ysze popeom. A pid
popeom ar
Howori, howori, tycho skazaw Hryhir. Ce prekrasno
Puste, znijakowia raptom Hala j odwernuasia. Ne treba mene chwayty.
To jak e wirsz? Czy do wpodoby?
Harno, prosto skazaw Bowa. Kudy meni. U mene tak grafomanki
opusy. A u was dumka. I ninis
Perechwayte, zasmijaa Hala. Nema niczoho osobywoho. Meni samij ne
podobajesia. Te, szczo w serci, ne peredasy sowom. Ja widczuwaju. Potribnyj jakyj
nowyj sposib jednannia. Moe, todi Tilky koy ce bude?
Po-mojemu, ce zawdy buo i je.
Szczo?
Intujicija. Sympatija, antypatija. Nawi idisynkrazija Wrodena ohyda do
pewnych reczej czy jawyszcz. Zdajesia, tak u was w medycyni ce nazywajesia?
Maje, zasmijaasia Hala. Ae wy prawdu kaete. Ja widczuwaju tajemnyczyj zwjazok mi usim-usim na switi. Nawi mi ludynoju i kamenem, zirkoju, derewom.
Inkoy meni lubisze rozmowlaty z berezoju abo z brodiaczym kotom, ani z ludynoju. A
osobywo lublu zorianu nicz, koy nikoho nema, tysza i nad hoowoju kazkowyj Czumakyj Szlach. Neczuwana krasa!
Ce j sprawdi poetyczno. Wy mohy b napysaty
We napysaa, widpowia diwczyna. Ja pyszu. Koy je wilna chwyyna
I de i nicz suchaw by wasz hoos. Proszu was
U diwczyny paay szczoky. Wona wdiaczno hlanua na chopcia i poczaa dekamuwaty:
Zori, zori daekiji zori,
Szczo wy znajete, zori, pro zemlu moju?
Szczo wy znajete, jasni,
Pro Jewu kazkowu,
Szczo Adama lubya
U prawicznim raju?
Czy na waszych panetach
Te edemy rozkwity?
Czy rostu u nych jabuni Za i Dobra?
Czy dla was, moji zori,
Promenysti i switli,
Te nastaa orstokoji kary pora?
I pidstupnyj Jehowa
Prokynaje Adama,
I na Awela payciu
Kajin zdijma
Zupynite jich, zori,
Doky nicz ne nastaa,

Doky w waszomu switi

Smerti nema!
Moe, ludy to bilsze,
Ni soncia promenysti,
Moe, serce to szyrsze,
Ni gaaktyk roji.
Bo jak serce wmyraje Umyraje bezmirnis.
Jak zhasaju zinyci To nemaje jiji
Ludy, czujete, ludy!
Zupynisia na chwylu,
Spaachnite serciamy,
Waszych promeniw du.
Ne prochote, mow tini,
Meteoramy w bezwis,
Chaj na temnomu nebi
Nowi zori zijdu!
Bo jak sonce zhasaje,
To insze zasiaje,
Bo jak hyne paneta insza
w pu wyrusza!
Bo wsi atomy schoi odyn na odnoho,
I ysze u ludyny
Nepowtorna dusza

Jak ce prekrasno! wyhuknuw Hryhir.

Szczo?
Te, szczo wy napysay. Nepowtornis ludkoji duszi. Jiji unikalnis. A dejaki
jurysty namahajusia wse pidwesty pid paragraf zakonu, niby ludy pakoy w parkani.
A czomu tak traplajesia, szczo pobaczysz ludynu i we nikoy jiji ne zabudesz? O
jak my z wamy Jak tilky was pobaczyw use!
Szczo wse? trywono zapytaa diwczyna, zupynywszy pid kasztanom.
Nu ne treba sliw, rozhubeno skazaw chope. Odrazu widczuw, szczo
wy prekrasna ludyna. Szczo wy due byka, ridna
Hala opustya pohlad. Mowczaa. Tilky obyczczia jiji zaywaa roewa chwyla. U
witti kasztaniw szepotiw askawyj witere. Za stinoju zooogicznoho sadu ryczay zwiri,
smijaysia dity. Projichaa ehkowa maszyna, zaczepya brodiaczoho psa. Win odetiw u
kanawu, alibno zaskawczaw. Diwczyna otiamyasia. U jiji oczach zabyszczay bakytni
kryynky.
Hryhore, ne treba. Ja ne baaju chymer.
Ja ne budu, Halu. Ae znajte
Kraszcze chodimo w zwiryne. Ja szcze nikoy tut ne bua. A wy?
Ja te ne buw.
Pohlanemo?
Harazd, zitchnuw chope.
Wony wyjszy na Brest-ytowkyj prospekt, zawernuy liworucz. Bila kas zooparku
jurmywsia lud. Hryhir kupyw Hali morozywo, staw u czerhu. Diwczyna odijsza wbik,
staa pid derewom, a chope naprueno mirkuwaw pro dywne znajomstwo. Zawdannia
szefa, komicznyj wizyt, pobaczennia, rozmowa pro boha, wirszi pro lubow. Szczo za chymernyj kaejdoskop? Rozmajiti skelcia mozajiky, a kartyny nema. Jak jiji stworyty? A
treba. Bo we ce widijdesz, ne pokynesz, ne zabudesz. Manytyme, chwyluwatyme, ne
das spokoju nikoy, nizaszczo. I rizke sowo jiji, i newdowoennia, i skorbota czy ironija
we newiddilni wid neji, wid manywoho, trywonoho obrazu

Kupywszy kwytky, Hryhorij pokykaw diwczynu. Wony wwijszy u worota, popriamuway liworucz. Bila weykoji klitky zibraosia bahato ludej. Dity repetuway, smijaysia. U klitci sydiy dwi weyki mawpy same i samycia. Win zoseredeno duszpawsia w hustij szersti, wyszukujuczy parazytiw, a wona hraasia z awtomobilnoju humowoju pokryszkoju. To chowaa w nij swoju mordu, to pidskakuwaa i dywyasia zobno i
pylno na ludku jurbu. O wona wchopyasia perednimy kinciwkamy za hraty, prosunua potwornyj pysok mi prutamy klitky, wytiahnua huby w truboczku, niby dla pociunku.
Harna moodycia, prochrypiw jakyj pjanyj porucz z Haeju. Taka obnime
potim we wik snytymesia. Yk! Bacz, sterwo, ciuwatysia chocze!
Ludy rehotaysia. Hala zustriasia pohladom z mawpoju, zawmera, jij zdaosia,
szczo z-pid zwiriaczoho nykoho oba na neji zyrknuy rozumni, woroi oczi. Uwani j
pylni. Wony yy okremo wid sudoronoho ohydnoho tia, wony dywyysia w cej swit z
tajemnyczych nadr newidomosti. Zahrouway, znewaay, habyy i. bahay.
Chodimo, proszepotia diwczyna.
Szczo?
Ja kau, chodimo. Meni pohano.
Chodimo Halu. Meni te stao wako na duszi.
Jszy mowczky. Mymo weseych ludej, mymo szczebetywych Ditej, mymo klitok z
smuhastymy zebramy, hordymy, sumowytymy oeniamy, znewaywymy werbludamy.
Bila behemotiw Hala zupynyasia. Dowho dywyasia na hromaddia czornoho, byskuczoho tia, jake neporuszno eao na zemli, pobyskujuczy maesekymy bajduymy
oczeniatamy, znyzaa peczyma.
Ewolucija, skazaa wona.
Szczo? Ne zbahnuw chope.
Kau, ewolucija. Ne welmy wona ekonomna.
Proba
Chorosza proba! Hora mjasa. Komu potribna taka proba?
Biogicznyj tupyk. Nawi ludy zachodia u nioho. Desia rokiw pysze knyhu, a
wona bezdarna. Sotni rokiw formujesia nowa systema, a wona nemiczna i reakcijna. A pryroda dije naoslip.
Wy hadajete?
A szczo boh? skeptyczno zapytaw Hryhir.
Ja ne skazaa cioho, sucho paryruwaa diwczyna. Boh i tworinnia nesumisni. Tym bilsze o take, jak ci behemoty. Czy mawpy.
Todi chto ?
Ne znaju. Jaki myslaczi istoty. Ae bezserdeczni.
De wony?
Moe, tut, na Zemli. Moe, na inszych panetach. Moe, ce my sami
Ne rozumiju.
Tocznisze ne mou. Ce w mene jak marennia. Psychika straszna sya. Meni inkoy zdajesia, szczo my konoju dumkoju szczo narodujemo. Prekrasne czy potworne.
Kwitku czy chyaka. Meteyka czy mawpu. Ja dywyasia na samyciu orangutanga U
neji z oczej dywysia ludyna. Meni stao straszno.
Czomu?
Ne znaju. Tak, niby ja spiwuczasnyk zoczynu.
Moe. Ja poczynaju rozumity
Prawda? zradia Hala. Chodimo dali. Szczo meni ne podobajesia tut.
Wony zupynyysia bila chyakiw. Kri hraty pobyskuway sumni oczi tyhriw, ewiw, panter ta barsiw. Pruni, sylni tia sudorono metaysia w tisnych i brudnych zakapekach, miriajuczy hriznymy apamy neskinczennu dorohu, jaka nikudy ne wede.
Straszno, proszepotia Hala, hlanuwszy na Hryhora. W jiji oczach byszczay

slozy i pywa muka.

Straszno? rozhubeno perepytaw chope.
Zwiryne ce zoczyn, wperto skazaa diwczyna, niby chto jij maw zapereczuwaty. Po jakomu prawu ludy poonyy twaryn? Chto jim daw prawo?
Prawo, skazaw Hryhir, sumno usmichnuwszy. Jak bahato wony spereczaysia pro ce najhumannisze poniattia! Szczo skazaty Hali? De wona, toczna formua?
Nichto ne znaje. Tut ysze prawo sylnoho
Prawo sylnoho ne prawo, hniwno skazaa Hala. Prawo ce prawdywa
dija. Chiba ne czuty cioho w samomu koreni sowa? A chiba ce prawdywo poonyty
twaryn, wyrywaty jich z pryrody? Nawiszczo? Dla czoho?
Wy zachotiy zajty siudy podywytysia.
ysze tomu, szczo ce isnuje Ja czua, ae ne baczya. Teper szkoy ne pidu. Ce
hydko, amoralno. Kraszcze zrobyty klitku dla ludej, chaj jizdia u nij, dywlasia na zwiriw na woli.
Tak robla w Afryci.
Czomu u nas tak ne robla?
Wy zabuy, de my ywemo. Tut nema dungliw, nema ekzotycznych twaryn.
U krajniomu razi zrobyty prostori woljery, chaj zwiri hulaju u zaroslach, na
ukach. Wtim, szczo ja kau? Wsedno newola. Szyrszyj zwiryne czy wuczyj bajdue.
My te u zwirynci. Ja ce zbahnua siohodni.
Jak u zwirynci? zbenteywsia Hryhir.
U kosmicznomu zwirynci. Abo szczo podibne do cioho.
Wy artujete?
Anitrochy. Chiba tak wako ce pomityty? Bezkoneczne poluwannia ludyny za
ludynoju. Krow i znuszczannia. Obman i spodiwannia. Mrija i bezodnia realnosti.
Wy zahostriujete temni argumenty, Halu. Wy ne choczete baczyty switych.
Switli mara. Fantom. O wona, dijsnis. Kai ciomu ewowi pro wyszczi ideay, pro braterstwo. A win e istota. ywa, tepa, rozumijucza. Win ne doris do inteektu chaj tak! Ae chiba inteekt daje prawo na perewahu w spoywanni pryrodnych
darunkiw? ew, tyhr, mawpa ce embrin myslaczoji istoty. Ce nerozwynuta ludyna. Bezsya, stradajucza. I tym bilsze wona potrebuje zachystu. A joho nema. Ludyna boh Dla twaryn. Wona wyjawyasia orstokym bohom, jak i biblijnyj Jehowa.
Moe, my te smittia jakoji inszopanetnoji ewoluciji, nas bezalisno wykynuy z kosmicznoho edemu w panetarnyj zwiryne?
Halu! Waszi dumky archifantastyczni, chocz wy nedawno nasmichaysia nad
fantastamy.
Nad optymistamy.
Chaj tak. Ae mysennia wasze due paradoksalne. Wy polublajete anaogiji.
Perenosyte jich na kosmicznyj massztab. Tak ne mona. U kosmosi mou buty cikom
inszi zakonomirnosti.
Jaki?
Ne znaju
Todi ne zapereczujte. Ja ne ogik. Ja intujitywist. I widczuwaju, szczo w drewnij
kazoczci pro wyhnannia z raju je susznis. Wsiakyj nepotrib z inszych switiw wyhaniay
na Zemlu. Oskoky ewolucij. Tomu tut take ekektyczne zibrannia. Niby panoptykum,
kosmicznyj zoopark. My dumajemo progres, a nasprawdi scena. A za zorianymy
asztunkamy choodni, bajdui hladaczi. Wony dywlasia na naszi wijny, stradannia,
lubow, porywannia. I smijusia. Rehoczusia. A triasesia bezmir. Jak e, jim treba
rozwahy. U nebi sumno chaj jich rozwaa mizerni panetni kouny
Halu, torknuwsia Hryhir pecza diwczyny. Chodimo zwidsy. Chodimo, bo
wy
Szczo ja?

 Zbudena dywna.
Ja we czua ce.
Wse-taky. Ne mona robyty takych wysnowkiw. Dla pojasnennia ludkoji istoriji
dosy zemnych pryczyn.
Ni, ne dosy! uperto skazaa diwczyna.
I potim ne tilky wijny ta brud na Zemli. Zhadajte annu dArk. Zhadajte
Spartaka. Kampaneu. Cikowkoho. esiu Ukrajinku. Haribaldi. Betchowena. Szewczenka. ermontowa. Handi Boe mij, mona zhadaty bezlicz wohnianych dusz! Szczo
wony te pokyky inszopanetnych ewolucij? Ja we ne kau pro newidomych. Pro
tych, jaki mowczky robla swoje nepomitne, ae jedyno potribne dio. Siju chlib, maluju
kartyny, naroduju ditej.
Wyniatky ysze stwerduju prawyo, stripnua hustoju hrywoju woossia
Hala. Moe, krim zoczynnych dusz, na Zemlu prychodia szcze j herojiczni. Szczob
dopomohty ludstwu. Daty chocz jakyj promi sered pimy.
Halu! Rewoluciji, naukowyj progres, wsenarodna oswita Newe ce wse was ne
perekonuje?
O ni! Ludyna zayszajesia nezminnoju. Szczo jij oswita? ysze modne wbrannia
na twaryni. Mawpu te mona nawczyty jisty wydekoju. O ni, Hryhore! Ja ne wiriu w
naukowi rewoluciji! Wy wraeni? Zlakani? Ja nesuczasna? yttia rozwijao moji najiwni
mriji. Ja ne baczya toho, pro szczo mrijaa.
Rozbinis mi idealnym i praktykoju Ce zakonomirno.
Jak wy ehko ce promowlajete, ironiczno kynua Hala, wkoowszy chopcia
kryanym pohladom. Zakonomirno. Za tym sowom tysiaczi tragedij. Dla koho
ce abstrakcija. A dla inszoho yttia. U nestatkach, bez lubowi, bez nadiji. Samota
i smer. O Hryhore, newe wy ne rozumijete? Doky je chocz odna neszczasna ludyna
nema szczastia na Zemli. Ta szczo ja kau? Nawi inaksze Doky boy chocz odnij twaryni, doky stradaje chocz odna istota, zitkana z poti j nerwiw, ne znaty nam sprawedywosti. Wy juryst. Czy wasza jurysprudencija suchyj zakon? Perelik paragrafiw?
Hryhir mowczaw. Szczo win mih skazaty Hali pakij i napruenij, niby tuhyj
kuboczok pazmy u magnitnij pastci? Wona niby ohoenyj nerw, widkrytyj na bil
switu. Win znaw, szczo to kryk duszi, win znaw, szczo za tymy bolisnymy sowamy stoji
trawma yttia, dytiaczi obrazy, rozczaruwannia i bezkompromisnyj rozdum nad tajnoju
buttia. Ae niczoho ne zmih protystawyty jij! Niczoho perekonywoho, niczoho pewnoho!
Ce ne tema dla ehkowanoji besidy. Ce sfinks tysiaczoli. Usi egendy, wsi perekazy,
fiosofiji ta religiji kekotia tym newhasymym wohnem poszuku i trywohy, sumniwu i
bolisnoho zapytu, na jakyj nema widpowidi.
Ja nalakaa was, skazaa Hala.
Ni
Ne kai. Ja baczu. Dumay diwczyna. A wono fiosof u spidnyci.
Daremno wy tak, Halu
Bilsze ne budu. Ja ni z kym pro ce ne rozmowlaju. Tilky sama z soboju. A wy
ce wpersze.
Halu
Chodimo zwidsy. Ja wtomyasia. Prowedi mene dodomu
A jak e?..
Szczo?
Nowa zustricz?
Wy choczete jiji?
Due
Todi zawtra. Zranku. Ja maju wilnyj de. Kudy pojidemo.
Na Dnipro, zradiw Hryhir. Na uky.

 Kudy zawhodno, skazaa Hala. Aby ne w misti. di mene bila pryczaliw

O desiatij.
datymu.
Powertaysia dodomu mowczky, ne skazay odne odnomu odnoho sowa. I mowczannia jichnie ne buo obtiaywym. Poproszczaysia, rozijszysia. Hryhir jszow steynoju, jichaw na tramwaji, prysuchawsia sam do sebe. W duszi ne buo protyricz, ne buo
analizu. Buo mowczazne prymiriuwannia duszi do duszi, sercia do sercia. Niby kruhowyj polit dwoch ptachiw sered neosianoho neba. Polit woseny pered daekym chwylujuczym wyrijem.
Chope dowho hulaw po naberenij, bezdumno prysuchawsia do homonu ludkoho, namahawsia wtyszyty nezbahnennyj ar tia. Ta tajemne chwyluwannia ne prochodyo. Win powernuwsia na kwartyru de pisla odynadciaty. Stari say. Hrizno chropiw uwi sni did Mykyta. Hryhir nawszpykach probrawsia do sebe, lig, ne rozdiahajuczy, u liko. Dowho wowtuzywsia, ne mih zasnuty.
I w bezsonni win poczaw yty w dywnomu nebuwaomu switi.
Hryhir yw na inszij paneti. Zway toj swit Ara, szczo oznaczao w starowynnij
etymoogiji Jednis. I zway Hryhora Merkurijem. Ta najdywnisze te, szczo win zwyczno
spryjmaw ti nowi wraennia. Nawi dumky w nioho ne wynykao pro Zemlu, pro swij
zemnyj fach, pro znajomych ludej. Psychika ya nowoju informacijeju, nowymy wraenniamy.
Ara ne bua u zwyczajnomu rozuminni sowa panetoju. Merkurij znaw, szczo we
dawno ludstwo mynuo peridy panetarnoji ewoluciji. Teper schema centralnoji systemy maa takyj wyhlad: dowkoa zirky obertaysia gigantki sfery, spirali, suputnyky,
jaki pownistiu zabyray jiji energiju dla potreb naseennia ta bujnoji rosynnosti. Na
Hoownij Spirali buw roztaszowanyj Koordynacijnyj centr, jakyj keruwaw yttiam systemy Ary. Tam perebuway wczeni, kosmonawty i Kosmokratory demirhy nowych
switiw. Jich oczoluwaw Ariman Hoownyj Koordynator. Merkurij buw nabyenyj do
Arimana i maw zwannia kosmoslidczoho, funkciji jakoho polahay u wyjawenni porusze zahodenoho, harmonijnoho yttia systemy. Jak tilky de w odnij z anok Ary wynykaa superecznis, protyriczczia abo nezadowoennia, Merkurij braw pownowaennia
wid Arimana, sidaw na magneton korabel z pozaczasowoju funkcijeju diji, i priamuwaw do potribnoho punktu. Sprawy buy rozmajiti: to jakyj ytel systemy wtraczaw
smak do yttia i namahawsia szczeznuty z koordynat samoswidomosti w stan nebuttia;
to juni ariany wywodyy z adu jaki energetyczni sporudy. Z dimy buo ehsze myslaczi biinstruktory otrymuway programu likwiduwaty poszkodennia, a wynuwatciw
pewnyj czas trymay w mikro-Tartari, de nymy zajmaysia specilni wczyteli. A w mikro-Tartari buy rosyny, twaryny, budiwli, litajuczi aparaty, szkoy, ae wyjty za obmeene grawitacijne koo juni prawoporusznyky ne mohy. Mynaw nedowhyj czas, zoczynci zatiamluway nauku harmonijnoho yttia i znowu wychodyy z Tartara, szczob
prodowuwaty swoje bezsmertne yttia pid promeniamy switya.
Tak, bezsmertne. Nauka Ary we dawno-dawno rozhadaa tajemnyci starinnia, podoaa meu smerti i wywea myslaczi istoty u swit neskinczennoho buttia. Czysenni
birewizory pylno steyy za pynom yttia ludej, kontroluway jichni dumky ta namiry
i pereszkoday bu-jakij sprobi wyjty z ustaenoho reymu charczuwannia, powedinky
ta praci. Ae kazusy traplaysia. Prawoporusznyky nawczyysia unykaty opiky dbajywych birewizoriw, i todi po kanaach zwjazku systemy Ary unaa trywoha: nebezpeka!
Najtiaczymy buy wypadky samohubstwa. Wtrata smaku do yttia wwaaasia
zoczynom, zamachom na samu ideju buttia. Szczob cia patoogija rozumu ne rozpowsiuduwaa, Koordynacijnyj centr uchwayw najsuworisze karaty samohubciw: powertaty
jich do yttia, ae zamykaty na due dowhyj czas u indywidualnu grawitacijnu szkaraupu, zwidky wony wse mohy baczyty j czuty, ae de ne mona buo ni ruchaty, ni
dijaty. Taka neporusznis, taka smer za yttia maa probuduwaty za zadumom

kosmolikariw interes do swidomoho isnuwannia.

Dopustyty prawo ludyny na smer Koordynacijnyj centr ne mih ce porodyo b
anciuhowu reakciju samohubstw. Statystyky-psychoogy we dawno nadsyay do centru trywoni sygnay pro zbajduinnia psychiky yteliw Ary do praci i nawi Do rozwah,
pro degradaciju mysennia. Psychosynoptyky widznaczay ponyennia riwnia psychoenergiji ludstwa, a ce swidczyo pro inwoluciju systemy. Koordynatory dywuwaysia, zbyraysia na sympozimy, kongresy, narady. Spoczatku ce jawyszcze wwaaosia zakonomirnoju fuktuacijeju w meach pewnoho statystycznoho zakonu, ae poriwnialni cyfry
kilkoch desiatkiw cykliw pokazay: Ara wstupya w smuhu zanepadu.
Pro ce znay ysze wczeni, Kosmokratory ta Koordynatory. Szukay nowi szlachy
ewoluciji. Merkurij znaw pro wse, buw u wyri podij. Sam dumaw pro kosmicznu zahrozu, dywuwawsia, ne mih zbahnuty pryczyn degradaciji rozumu pry takych neosianych moywostiach.
Sprawdi, energetyczni resursy Ary buy maje neobmeeni. Kosmokratory tworyy
nowi soncia, systemy, mandruway do inszych gaaktyk. Uczeni Ary wmiy tworyty nowi
ewoluciji, syntezuwaty yttia, modeluwaty procesy mysennia i tworczosti, peredbaczaty
podiji i zupyniaty jich. Ae daty ludyni smak do yttia ariany ne mohy. Znajty smys
isnuwannia, jakoho wymahaw probudenyj rozum, nespromoni buy ni koordynatory,
ni fiosofy, ni Kosmokratory.
Tak nastupya dla Ary kryza buttia. Todi wyriszeno buo skykaty Wseenkyj Kongres Mysyteliw. Win zbyrawsia na Hoownomu Sektori, w osobystomu Tartari Arimana. Systema niczoho ne znaa pro kongres, Hoownyj Koordynator rozporiadywsia
wymknuty nawkoo Tartara wsi kanay zwjazku, otoczyw misce kongresu storukymy
argusamy bisuhamy, nastrojenymy na psychiku Arimana.
Majbutni uczasnyky zjizdu buy powidomeni po indywidualnych psychokanaach.
Tak distaw powidomennia i Merkurij. Win same rozhladaw fakt prawoporuszennia.
Perehladaw na stereoekrani zapys, tak by mowyty swidczennia objektywnoho
sposterihacza. Z chwyluwanniam steyw, jak u szkoli perszoho cyku rozwywaasia
drama mi uczniamy i birewizorom. Zczynya supereczka.
Pered tym jak daty rekomendaciji Hoownomu Koordynatoru, Merkurij probuwaw
rozmowlaty z dimy. Wony buy mowczazni, woroi, nasupeni. Pobyskuway oczeniatamy z-pid briw, widpowiday skupo, neochocze.
Kosmoslidczyj terplacze wykykaw odnoho za druhym, namahawsia zbahnuty prychowane zerno dytiaczoho baannia poruszyty ustaenyj poriadok spiwyttia. O pered
nym zupynyasia bakytnooka zootokosa diwczynka. Kyrpata, wesniankuwata. Na nij
sribni szorty, bordowa kurtoczka z korotkymy rukawamy. Chudi ruczeniata skadeni na
hrudiach, dywysia hostro j nezaeno. I nawi trochy znewaywo. Zwidky ce w neji?
Jak tebe zwaty?
Chaj skae birewizor, nasmiszkuwato widpowia diwczynka. Win use
znaje
Ja pytaju tebe, hostro zapereczyw Merkurij.
Tyhrycia, widpowia diwczynka.
Neprawda, ozwawsia birewizor kasu, zasiajawszy bahrowymy oczyciamy.
Twoja widpowi aogiczna. Jiji imja Rona.
Ni, Tyhrycia, hordo skazaa diwczynka, widkynuwszy za spynu mut soniacznych kis.
Ni, Rona, twerdo zajawyw birewizor, pidnimajuczy whoru tonkyj wkaziwnyj
pae. U mojij pamjati zberihajesia neosiana informacija.
Diwczynka najiaczya.
Mene zwaty Tyhryceju! Prawda, druzi?
Prawda! Druno huknuy inszi prawoporusznyky. jiji zwaty Tyhryceju.
Wona lider zahonu czerwonoszkirych. U neji chorobre serce i munia dusza!

 Czujete? hniwno zapytaw birewizor. Nawi moja sztuczna psychostruktura wibruje na mei dopustymoho. Mona ujawyty sobi, jak reagujete wy, kosmoslidczyj, na take poruszennia ustaenoho zakonu?
Zadi, machnuw rukoju Merkurij. Ja szcze ne skinczyw. Ja muszu znaty
pryczyny jichnioji powedinky
Patoogiczna rozbeszczenis, proburmotiw birewizor. U Tartar jich. Tam
otiamlasia.
A twoje imja? pocikawywsia Merkurij, wykykajuczy susida Rony-Tyhryci.
Oryne Kryo, spokijno widpowiw chope, zakawszy ruky w kyszeni szortiw.
A szcze Zmijine Oko!
Bresze, Pojasnyw birewizor. Joho imja Ben!
Sam ty Ben, czmychnuw chope. Ja Oryne Kryo!
A ja Horycia! poczuosia z hurtu ditej.
Ja Dubowyj ystok!
Ja Usmiszka!
Ja Stria!
Ja ewynyj Rew!
A ja Bahrianyj Schid!
Oho, podumaw Merkurij. Ce we ne spontanne genetyczne widchyennia, a
swidome powstannia proty ustaenoho prawoporiadku. Prosto izolacijeju w Tartari ne
obijdeszsia. Szczo dijaty? Jak dopowisty Koordynacijnomu centrowi? I jak znajty wzajemorozuminnia z dimy?
Ja ne choczu, szczob meni daway imja, hordowyto zajawya Rona-Tyhrycia.
Ja sama sobi choczu wybraty imja.
Czomu? Czym pohane imja Rona? pocikawywsia Merkurij.
Chto skazaw pohane? Znyzaa peczyma diwczynka. Ae ja ne choczu
joho. Meni pryjemnisze imja Tyhrycia.
Brawo! kryknuw Oryne Kryo. Chaj ne dumaju posanci Hoownoho Sektora, szczo wony wsemohutni.
My moemo was izoluwaty w Tartari, myrolubno skazaw Merkurij.
To j szczo? zapytaa Tyhrycia.
Wy perewychowajete. Wam nadokuczy sydity w Tartari.
My ne zminymo swojich imen. My naczchajemo na wasz Tartar, skazaa
Rona-Tyhrycia. My budemo hraty u wijnu i ne pidemo do szkoy.
Todi my oprominymo was hipnoradicijeju, suworo skazaw kosmoslidczyj.
Wy poruszujete zakon!
Aha, zoradno ozwaasia diwczynka. Wy czujete, moji wojiny, czym win nas
lakaje? Hipnoradicijeju! Hoownyj Sektor bezsyyj proty nas. Win chocze odniaty naszu
wolu. Ae todi we budemo ne my. Wy wbjete nas. I stworyte z naszych ti suchnianych
lalok. To we bude Rona, a Tyhrycia wtecze. Wtecze na swobodu. I nijaki rewizory ne
nazdoenu mene i mojich wojiniw!
Rona-Tyhrycia wsia pomenia. Merkuriju zdawaosia, szczo pered nym ne diwczynka moodszoho cyku nawczannia, a odna z pradawnich fanatycznych inok, jaki
pidnimay ludej na powstannia, skykay swojich prychylnykiw do otariw mistycznych
bohiw, zmuszuway zakochanych czynyty najbezhuzdiszi reczi. O ni, ce we ne genetyczna patoogija, a ciyj wychor mynuoho! Jak win wdersia u zharmonizowanyj swit
Ary, zwidky?
Tyhryce, mjako skazaw Merkurij, torkajuczy palcem ruky diwczynky. Wona
riszucze widstoronyasia. Ne bijsia mene. Ja choczu dobra tobi, twojim wojinam
My ywemo w switi Ara, szczo oznaczaje Jednis. A wy rujnujete ciu Jednis. O czomu
wsi my, starszi, zbenteeni. My choczemo wam szczastia.
Szczastia? nasmiszkuwato perepytaa diwczynka. A szczo ce take?

 Umyrotworennia sercia, harmonizacija wsich baa i zdijsnennia baa, skazaw Merkurij. Wy, pewno, wczyy ce
Wczyy, skazaa Tyhrycia, klipnuwszy temnymy wijamy. Tiako zitchnua.
Ae to poroni sowa. My wmyray wid sumu w szkoli. Dywyysia u szyroki wikna i
nenawydiy birewizoriw, jaki wdowbuway nam nudni znannia, nenawysni zapowidi
morali ta etyky. My buy neszczasywi, suchajuczy pro szczastia. A koy wyrywaysia
na wolu, chocza b na jaku hodynku, todi sprawdi staway szczasywymy Czy tak,
syny Ora?
Tak, Tyhryce! druno widpowiy uczni. My buy szczasywi!
Czujete? radisno mowya diwczynka. Szczastia swoboda! A wasza harmonizacija newola! He take szczastia!
He! Pidchopyy wsi.
Merkurij namahawsia wtychomyryty prawoporusznykiw.
Chiba swoboda anarchija? Wy wywczay istoriju mynuych epoch i znajete,
do czoho prywodyy stychijni wybuchy nekontrolowanoji energiji!
Do onowennia switu, radisno wyhuknua Rona-Tyhrycia. W taki peridy
zjawlaysia herojiczni natury!
I hynuy miljony, zapereczyw Merkurij. Nastawaw chaos
Kraszcze chaos, ni wasz poriadok! ozwawsia Oryne Kryo.
Ae chaos ne swoboda! ironiczno zauwayw Merkurij. A wy prahnete
do swobody?
A szczo todi swoboda? W ton jomu zapytaa Tyhrycia.
Pidporiadkuwannia woli indywiduuma woli jednosti, twerdo skazaw kosmoslidczyj.
Czuy! Z wykykom zajawya Tyhrycia. Czytay i wczyy ciu premudris,
zapysanu w Chartiji kosmosu. Tak wyriszyy tworci epochy Jednosti, koy rozpoczawsia
perid Ary. I prywey Do rabstwa. Rabstwo pid ozungom swobody! Bo jednis to abstrakcija. A konkretnyj indywiduum znykaje. My proty waszoji Chartiji Jednosti.
Ote, wy prawoporusznyky, suworo prokazaw Merkurij. Bo Chartija Jednosti uzhodena z usima meszkanciamy systemy Ary.
Wy zapytuway jich?
Spilnu dumku podaje Synoptycznyj centr u konomu cykli Czasu. Nichto ne wymahaje zmin, skazaw Merkurij.
Bo merea birewizoriw ne propusty nowoji dumky, ne uzhodenoji z programoju, zasmijaasia Tyhrycia. Ote, my powstay. I wy zapereczujete naszu dumku
zamis toho, szczob rozhlanuty jiji.
Wasz wybryk patoogiczne jawyszcze, a ne nowa dumka, wtomeno skazaw
Merkurij. Treba organizowano zwernutysia do Koordynacijnoho centru, ogiczno wykasty swoji mirkuwannia.
Wy znajete, szczo ce beznadijno, sumno zitchnua Tyhrycia. Robi z namy,
szczo choczete. My ne wyznajemo isnujuczoho poriadku. Wymahajemo swobody.
Tak Merkurij ni do czoho j ne domowywsia z dimy. Win z aem rozproszczawsia
z nymy, daw nakaz izoluwaty jich u Tartari miscewoji spirali do riszennia Hoownoho
Koordynatora. Sympatyzujuczy Tyhryci, kosmoslidczyj weliw birewizoram poseyty porusznykiw u desiatykiometrowomu Tartari. Tam buy hory, ozera j riky, bujni dungli
ta optycznyj efekt neba. Chaj hrajusia. Moe, peredumaju, powernusia do normalnoho sposobu mysennia.
Zwidty Merkurij wyruszyw do tretioho widdiu. Tam joho informuway pro sprobu
samohubstwa. We zria diwczyna probraasia na terytoriju energetycznoho kompeksu,
kynua u gigantkyj soniacznyj akumulator. Wona odrazu peretworya na chmarynku
rozpeczenych haziw. Pidniay na nohy we sektor. Jedynyj Genetycznyj centr powernuw
diwczynu do yttia, widnowywszy jiji tio. Wona teper perebuwaa w grawioszkaraupi,

czekajuczy na wyriszennia swojeji doli.

Koy Merkurij rozimknuw grawiopoe i wwijszow, wona ne poworuchnuasia, ne
pocikawyasia, chto pryjszow. Dywyasia whoru, ne wyjawlajuczy nijakoho poczuttia.
Rusiawi kosy buy nedbao zibrani u weykyj mut, tonki blido-prozori ruky bezsyo wyprostani wzdow tia. Merkurij hlanuw u hyboki, stradnyki oczi. Z czornych ziny wyzyraa zmuczena, rozterzana dusza.
Jak was zwaty? zapytaw kosmoslidczyj.
Diwczyna mowczaa.
Ja prybuw z Hoownoho Sektora, skazaw Merkurij. Meni doruczeno
Diwczyna poworuchnuasia, jiji powiky zatremtiy.
Nawiszczo mene rozbudyy? proszepotia wona. Tak harno buo spaty. Wseenka pima, nebuttia Spokij Nawiszczo mene rozbudyy?
Wy poruszyy zakon, skazaw Merkurij. W Chartiji kosmosu skazano:
odna myslacza istota ne maje prawa prypyniaty yttia. Bo yttia indywiduuma naey suspilnomu organizmu. Wy ne zabuy cijeji zapowidi?
Ni, alibno mowya diwczyna. Ja pamjataju Ae szczo meni wasza zapowi? Odna my i
Wy stay chmarynkoju.
Ja staa wsim, zitchnua diwczyna, niby j ne czua joho sliw. O, jake ce
baenstwo nebuttia!..
Ja wasz druh, tycho mowyw Merkurij, prysidajuczy na krajeczok lika. Ja
b chotiw zbahnuty wasze poczuttia, szczob sudyty prawylno
Sudyty? prostohnaa diwczyna. Za szczo mene sudyty?
Ne was, a wasz wczynok. My dity potoku yttia. Nas ywla tradyciji, zakony,
programa poperednykiw. Newe wy ne rozumijete, szczo widchyennia wid potoku wykykaju opir bilszosti? Ce reakcija na neuzhodenis z osnownym zakonom.
Szczo meni do ogiky? sumno mowya diwczyna. Szczo meni do jednosti?
Zakon, tradycija, programa. Szczo za nymy stoji? Szcze jaki zakony, tradyciji, programy. Ae czomu wony obowjazkowi dla wsich?
Bo my czastyna cioho. Cie wymahaje docilnych dij.
A ja ne choczu cijeji docilnosti. To ne moja cil. Ja choczu swobody
Znowu swoboda, podumaw Merkurij. Jake dywne rozuminnia swiaszczennoho poniattia. Tilky-no pro ce howoryy dity, teper dorosa diwczyna. Nowe wijannia
w psychoytti systemy. Czy ne je ce symptom jakoji rozumowoji chworoby?
Pro jaku swobodu wy howoryte? zdywuwawsia kosmoslidczyj. Ade wy
prypynyy buttia. Szczezy z potoku isnuwannia. U was ue ne buo wyboru. Ni pidkorennia, ni swobody.
O, ja ne tak rozumiju swobodu, proszepotia diwczyna. Chiba smer osoby
prypyniaje buttia? Wono zayszajesia. Znykaje Ja efemerne i nikczemne. Doky isnuje
osoba ne moe buty swobody. Swoboda ce widsutnis osoby.
Chymery uma, znyzaw peczyma Merkurij. Fantazija i marennia
Ni. Osoba zawdy u pojednanni z czymo. Ote, pidporiadkowana czomu, komu. Nebuttia jedyna swoboda.
Teper meni szcze bilsze jasna prawomirnis Chartiji kosmosu, sucho skazaw
Merkurij. Wasz prykad smer dla Jednosti, dla systemy Ary.
Ce buo b czudowo, zamrijano skazaa diwczyna. Wiczna tysza w neosianosti.
Wy boewilni.
Chaj A szczo meni daje wasze yttia? A szczo wono daje wam?
Radis samoswidomosti.
I proklattia samoswidomosti. Newe wam nikoy ne chotiosia wtekty wid samoho sebe? Newe wy nikoy ne achaysia swoho Ja, jake wiczno kontroluje dijannia

duchu? Wpered, wpered, hukaje osoba, chocz nikudy jty, chocz u osoby, u Ja nemaje
nijakoji mety, a ysze iluzorni wyhadky, nahromadennia smisznych chymer, jaki nazwano docilnistiu i progresom.
A u waszij tyszi nebuttia, ironiczno skazaw Merkurij, wzahali nema niczoho. Cwyntar. Ni turbot, ni borinnia, ni nasoody, ni rozuminnia suszczoho.
Wse u wsiomu, skazaa diwczyna zamyseno. Waszi borinnia, waszi nasoody Neskinczenna radis nastane todi, koy tuman osoby rozwijesia. Wy hrubo
wyrway mene zi snu I ja ne mou znajty widpowidi
Na szczo?
Na proklatu zahadku. Czomu nebuttia dozwolaje efemernomu switowi wtorhatysia w carstwo tyszi? Za wiszczo mene tak tiako obraeno, prynyeno? Ja obijmaa
Bezmir, a mene znowu wtysnuy w nikczemnu po. O neszczadni ludy!
Stijka forma psychicznoho zachworiuwannia, podumaw kosmoslidczyj.
Treba poradytysia z hoownym psychitrom systemy i potim wyriszuwaty, jak i szczo.
Moe, dowedesia wpynuty na emocijnyj sektor mozku, aktywizuwaty ogiczni konceptory. Poproszczawsia z prawoporusznyceju. Wona ne widpowia.
Merkurij daw nakaz bistoroam: ne turbuwaty diwczynu, ae j ne wypuskaty jiji.
Wkluczaty minornu muzyku, stworiuwaty zaspokijywyj zeeno-bakytnyj fon, hoduwaty neobtiaywymy fruktowymy strawamy. daty rozporiadennia z centru.
Same w cej czas osobystyj teepatycznyj kana prynis kosmoslidczomu nakaz: prybuty na kongres do Tartara Arimana
Merkurij siw u magneton i wyetiw z desiatoho sektora do Hoownoho centru.
Za prozoroju sferoju litalnoho aparata merechtia w kosmicznij dayni fejeryczna
kula Bakytnoho Switya, iskryysia to tam, to tam u bezodni Wseswitu ytowi sektory
systemy Ary, opowyti zeenkuwatoju towszczeju atmosfery. Inszym razom Merkurij myuwawsia b tijeju nepowtornoju panoramoju, ae teper w duszi bua trywoha. Prawoporuszennia, jaki poczastiszay, terminowe skykannia kongresu Kosmoslidczyj buw
prychylnykom radykalnych dij. Nadto we pomirkowanym i spokijnym buo yttia systemy, nadto bezpecznym i necikawym. Win spereczawsia z prawoporusznykamy, ae
sam perejmawsia skeptycznym nastrojem, rozdumujuczy nad sensom yttia, nad perspektywamy postupu. Moe, kongres szczo wyriszy? Ade zberusia najmuniszi, najtaanowytiszi ludy systemy.
Fietowa sfera Hoownoho centru byskawyczno nabyaasia. Pered magnetonom
Merkurija rozkrywsia szluz pryjmalnoji stanciji. Win wetiw do gigantkoho perechidnoho tambura, zweliw kiberstorou widczynyty horiszniu sferu prystroju. Swie powitria, napownene pachoszczamy kwitiw, dychnuo w obyczczia kosmoslidczoho
Hryhir Bowa otiamywsia. Siw na liku. Szczo za czortiwnia? Szczo ce jomu prywerzosia? Insza systema, inszi ludy? Inszi imena
Win zasmijawsia. Ot tak dywyna! Rozkazaty komu, tak i ne powiria. Skau
wyhadaw! A jak e take mona wyhadaty? Cia systema mysennia, pohladiw, yttia
A wtim, szczo je spilne I tam win kryminalist. Tilky nazywajesia inaksze. Kosmoslidczyj! Cha! Rozpowisty towaryszam zakluju, prochodu ne dadu! Skau
kosmicznymy massztabamy mysysz, zamachujeszsia na nebesnu karjeru. Ta nu jich!
Ae zapysaty treba. Due cikawo. al, szczo ne rozkryosia, jak tam dali Jak tam na
kongresi Cha-cha! Ce bua b cia powis. A wzahali w ciomu wydinni je szczo ogiczne.
Wysoki dosiahnennia, spokij. A tut na tobi! Powstannia, newdowoennia samohubstwa A win Hry-hir kosmoslidczyj. Wykonuje doruczennia Hoownoho Koordynatora, tak by mowyty, nawody poriadok. I dosy reakcijnyj cej joho dwijnyk. Zwidky
ce w nioho? Moe, de u hybyni pidswidomosti prychowana taka su? Ha?
Bowa prysunuwsia do stoyka, wytiahnuw z szuchlady boknot, namacaw oliwe,
uwimknuw nastilnu ampu. Zapysaw dla pamjati kilka fraz. Wymknuw swito, pozichnuw.

U wikno zahladaw misia. Kilka zirok merechtio nad dachamy susidnich budynkiw. De spiwaw samotnij soowejko, niawczaw newdowoenyj kit.
Hala Pry zhadci pro neji Hryhir usmichnuwsia. Siohodni wranci zustricz. Bakytni oczi. Pryhuszenyj meodijnyj hoos. I wicznyj opir, widstojuwannia swoho. Boh,
jakyj idealnyj, herojicznyj i cikom ludkyj obraz. Niby szczyt wid brudu yttia. Bezumowno, w ciomu diwczaczomu perekonanni nema niczoho mistycznoho, ae jiji rozczaruwannia, jiji suworis i notky widczajdusznosti, szczo inkoy prorywajusia w hoosi,
mou prywesty do tragicznych naslidkiw. Treba dopomohty Jak? O, jak e win zabuw Nezabarom widbudesia artiwywyj sud. Proces nad bohamy. Nad bohamy
wsich religij, jaki tilky stworeni ludkoju ujawoju. We dawno Hryhir domowlawsia z
druziamy organizuwaty dyskusiju pro Kosmiczne Prawo. I zaprosyty na neji szefa.
Szczob zbyty z nioho skepsys. A szczob buo naocznisze obraty formu sudu. Budu
prokurory i zachysnyky. Suddi i zasidateli. Swidky i reczowi dokazy. A szczo? Ce moe
spodobatysia Hali. I rozwije jiji widczuennia. Treba roztopyty bakytni kryynky w jiji
oczach. Bako znyk, maty wmera, druzi odwernuysia. Nu j szczo z toho? Chaj wona
zbahne, szczo merzotnyky, dworusznyky j zradnyky ne je osnowoju switu.
Wyriszeno. Win zaprosy jiji na dyskusiju.
Prysuchawsia. Za dweryma did Mykyta wyswystuwaw nosom. Szczo burmotia
wwi sni baba Mokryna. Win znowu lig. Dywywsia jaku my na switu smuku pid wuycznoho lichtaria. Perewertawsia z boku na bik. Son ne prychodyw.
U hoowu liza wsiaka wsiaczyna. To suche obyczczia szefa, to nasmiszkuwati ycia towarysziw, to diwczata, jakych win ciuwaw na uniwersytetkych weczirkach. chu,
de wono j beresia! Nacze z bezdonnoji torby sypesia. Szczo putnie tak i ne wtrymajesia, zabuwajesz, a poha abo durnyci bu aska!
ysze na switanku Hryhir zadrimaw.
I dywo joho wydinnia prodowuwaosia. Te same nebuwae, czudernake.
Treba statysia takomu dywu?
Merkurij sydiw u perszomu riadu amfiteatru w Tartari Arimana Hoownoho
Koordynatora
U centri weeludnoho zibrannia w zeenkuwatomu siajewi sztucznych swity stojaw Ariman. Skawszy ruky na hrudiach, win dywywsia na sztuczne nebo Tartara, de
pywy fietowi blido-bakytni chmarynky. Merkurij zamyuwawsia Hoownym Koordynatorom: jakyj dywowynyj typ ludyny! Chocz maje wsi yteli systemy Ary may harmonijni tia zawdiaky wysokym dosiahnenniam genetyky i psychotechniky, ae Ariman
wydilawsia jakoju wraajuczoju nepowtornistiu. Prawda, joho krasa zdawaasia choodnuwatoju, inodi wykykajuczy nawi ostrach. Merkurij ne mih zbahnuty, zwidky te
predkowiczne poczuttia, ade dawno wsima tradycijamy j etycznymy normamy wono
zasudene jak hanebnyj anachronizm.
Pro szczo dumaje Ariman? Czomu win u takomu napruenni? Nezworuszne blide
obyczczia, suworo zimknuti wusta, temno-wohnysti oczi, waka hrywa czorno-bahrianoho woossia. Magnetyczna posta! Amfiteatr mowczy, oczikuje. Pered wyriszenniam
doli systemy Ary nehoe peremowlatysia neznacznymy sowamy.
Zaraz win poczne promowlaty. Jedyne psychiczne poe systemy zawibruwao, napruyosia. W niomu widczuasia pojawa sylnoho potenciu mysli. Ta szczo staosia.
Ariman promowczaw. Po psychokanau poczuysia sowa dyspetczera zwjazku:
Do Tartara kongresu prybuy Kosmokratory Bahatomirnosti. Wony powernuysia z ekspedyciji. Kosmiczne Prawo wymahaje jichnioji uczasti w kongresi.
Obyczczia Arimana poteplio, mjaka usmiszka torknuasia wust. Win pidniaw
ruku, poe Tartara rozimknuosia. Do amfiteatru wwijsza grupa Kosmokratoriw. Prysutni wstay i radisno witay mandriwnykiw bezmeia.
Merkurij widczuw, jak u hrudiach bolisno zaszczemio. O swite, wona powernuasia. Wona powernuasia, a z neju i mynue! Win hadaw, szczo wse znyko u bezodni

czasu. A wono ysze zatumanyosia rutynoju powsiakdennosti. Kochana, kochana, prekrasna i jedyna!
Semero Kosmokratoriw, a sered nych joho persze kochannia Hromowycia! Buriana diwczyna, jaka ne raz benteya Koordynacijnyj centr chymernymy panamy perebudowy suspilstwa, systemy, ludkoho jestwa. Jiji zawdy widsyay na peryferijni
sektory, daway najwaczi zawdannia maje na mei dopustymoho. Ta Hromowycia
neodminno wykonuwaa programu Koordynacijnoho centru, powertaasia w systemu i
znowu chwyluwaa yttia bureju paradoksalnych idej.
Wona wczyasia razom z Merkurijem na tretiomu sektori. Dowhi roky perszych
spiraej nawczannia zbyzyy jich. Hromowycia schwaluwaa junakyj wybir Merkurija
staty kosmoslidczym: pronyknuty w su Kosmicznoho Prawa, analizuwaty pyn suspilnych ta pryrodnych podij, rozszukuwaty poruszennia Ewolucijnych Zakoniw i dopomahaty ridnij systemi widnowluwaty jich szczo moho buty prekrasnisze? Hromowycia obiciaa zawdy buty z nym, nikoy ne zabuwaty dytiaczoji klatwy wirnosti. Jak ce
w nych buo? U wsich switach, u mysymych i nemysymych stanach, u Bahatomirnosti
i poza neju, u rozdribnenni i w jednosti serce moje z toboju, z toboju, z toboju. I ni
zrada, ni pomsta, ni insza lubow, ni widdaennia czasu ta prostoru, ni buttia czy nebuttia ne rozirwu swiaszczennoji nyti. Prekrasna klatwa! Wony promowlay jiji na samoti, pid zorianym skepinniam Wseswitu. Jak buo chorosze, neskazanno prekrasno.
Szczo staosia potim? Potim
Merkurij dosiah baanoho, staw kosmoslidczym. Win wyjawyw neabyjaki zdibnosti, i joho wziay do Koordynacijnoho centru. Spoczatku neznaczni sprawy, potim waywiszi. Potim osobysti zawdannia Arimana. Szana i czes. Win, Merkurij, ne zamysluwawsia nad dejakymy superecznostiamy mi prawom i welinniamy Hoownoho Koordynatora. Wiryw awtorytetu Arimana. Dumaw, szczo ne mona neskinczennu minywis buttia wtysnuty w prawo wyjawene w sowi, dumci. Same tomu realnis wyjawlaa
rozbinosti mi zadumom, mrijeju i zdijsnenniam. A hoowna peredumowa zakonnosti
dobre baannia, obgruntowane bahom Jednosti. Win dowiriaje Arimanowi ote,
wse harazd.
Tak buo spoczatku. Piznisze win staw sumniwatysia. A szcze piznisze zustriwsia z Hromowyceju. Wona wwijsza do grupy Kosmokratoriw Bahatomirnosti, oczoenoji
Horykorenem moodym, poumjanym uczenym, prychylnykom najnebezpeczniszych
eksperymentiw u bezmiri. Grupa Horykorenia inodi znykaa z systemy Ary na desiatky
cykliw, a koy powertaasia, Ariman dawaw jij nowe zawdannia. I tak bahato raziw.
Tak ot Zustricz z Hromowyceju. Wona bua newbahanna. Zhadaa dytiaczi klatwy, mriji junosti.
Ty staw marinetkoju, Merkuriju, z aem proszepotia todi diwczyna. Ty
wtraczajesz osobystis.
Ty ne lubysz mene, hirko skazaw Merkurij.
Lubow pidnimaje. Newe ty ne rozumijesz? Ja baczu twoje ycho, ja choczu dopomohty tobi. Ty zasnuw.
Ja zachopenyj robotoju, ne maju spoczynku. Pro jakyj son ty kaesz?
Pro son duchu. Ty ne sumniwajeszsia w sobi, w Arimani. Tam, de nema
sumniwu, tam zanepad.
A pewnis? wraeno zapytaw Merkurij. Newe pewnyj sebe i swojich sy
szukacz priamuje do zanepadu?
Pewnis ne wykluczaje sumniwu, zapereczya Hromowycia. Pewnis ce
ne uniwersalne riszennia tijeji czy inszoji probemy. Pewnis to wira w smys buttia,
u docilnis isnuwannia j poszuku. Ae sumniw to wybir prawylnoho szlachu. A ty ne
szukajesz, ty pokawsia na awtorytet starszoho.
Wony rozijszysia z hirkotoju w serciach. A potim wona znyka. Merkurij diznaw-

sia, szczo grupa Bahatomirnosti pokynua systemu Ary dla due waywoho eksperymentu, zaproponowanoho samym Arimanom. I o teper wony powernuysia
Poperedu Horykori i Hromowycia. Za nymy Wadyswit, Sokrat, Czajka, Julina, Inesa. Czotyry junky i troje junakiw. Bakytna tkanyna szczilno oblahaje prekrasni tia, na hrudiach zootiju spirali symwoy Bezmiru, woossia junakiw chwylamy
spadaju na peczi, u diwczat zawjazane tuhymy wuzamy. Merkurij mymowoli poriwniaw Arimana z prybulciamy. I krasa Hoownoho Koordynatora pomerka pered harmonijeju i prostotoju Kosmokratoriw. Czomu? De pryczyna? Ade formy u bilszosti z nych
mensz dowerszeni, ni u Arimana! Ta je szczo newowyme, szczo u syntezi nepomitnych detaej wnutrisznioho ta zownisznioho switu, szczo daje taku raziuczu widminnis.
Hromowycia metnua pohlad ponad riadamy mysyteliw. Jiji bakytni oczi torknuysia Merkurija, potemniy. Radije czy ni? Win namahawsia wwijty z neju w kontakt
osobystym psychokodom, ae Hromowycia mowczaa. Nimo w prostori, tilky czuty hrozowe tremtinnia jiji duszi. Z czym wony pryjszy siudy, na kongres, jaki nowyny prynesy dla systemy?
Suworo zamknuti wusta Hromowyci, dowhi wiji opuszczeni. Kosmokratory siy, ysze Horykori oczikuje. Win stripnuw biosninym woossiam, hlanuw na Arimana. Za
zawmer.
Eksperyment prowedeno? huczno zapytaw Hoownyj Koordynator.
Tak, widpowiw Horykori.
Uspichy?
Je.
Dopowisy piznisze. Ja radyj, usmichneno skazaw Ariman. Win okynuw pohladom audytoriju.
Brattia! Nasz kongres obmeeno mizernoju kilkistiu uczasnykiw. Wy znajete
czomu. Probemy hostri, nebezpeczni. Szyroke obhoworennia wykycze nebaani naslidky. Powernennia grupy Bahatomirnosti do reczi. Siohodni ja zaproponuju wam
radykalnyj eksperyment. Kilka sliw po suti. Piznisze sowo specilistam.
Persze: wsim widoma kryza systema Ary. My moemo bahato, my moemo maje
wse. I my bezsyli. Ni tworennia son czy gaaktyk, ni mandry u neskinczennis, ni perebudowa systemy, ni nasoody niszczo ne wriatuje nas wid spadu psychopotenciji. Koo
zamknuosia, my rozkryy wsi moywosti, zakadeni w naszomu jestwi. Neobchidni
nowi szlachy poszuku cikom widminni wid usich poperednich. Jasno, szczo riszennia
powynne buty paradoksalnym. Zwyczni proekty ne dopomou. Chto chocze skazaty?
Ja, skazaw Din, koordynator tretioho sektora. Spad psychopotenciji pojasniujesia prosto. My wyriwniay moywosti wsich indywidiw. Wse dosiane. Wse je.
Mohutnia awyna technicznych poserednykiw wykonuje bu-jake trywilne baannia.
Duch zasnuw, dla nioho nema sfery borinnia.
Szczo proponujesz? zapytaw Ariman.
Powernennia predkowicznych cykliw. Amfiteatr zitchnuw.
Szczo ce prynese dla riszennia probemy? zapytaw Ariman.
Widrodennia psychopotenciji. Chaj nawi na prymitywnij osnowi. Radis perwisnoho switowidczuttia. A potim mona bude powernuty yteliw, zbahaczenych perwisnym doswidom, do poperednioho riwnia.
I znowu zamknute koo, ironiczno skazaw Ariman, bysnuwszy wohnianymy oczyma. Znaju: bahato ditej prahne powernutysia do predkowicznosti i nawi
dykunstwa. Zapytajte kosmoslidczoho Merkurija u nioho dosy prykadiw. Ae ce ne
riszennia. Nehoe nam bawytysia wyczerpanymy cykamy. Chto szcze?
Ja, mowya Seena, wczytelka Wyszczoho Cyku Hoownoho Sektora. Treba
szukaty wychid u hybszych wymirach. Sformuwaty szcze skadniszyj organizm, dynamiczniszyj i minywiszyj, szczo prynis by nowi perspektywy dijannia. Widomo, szczo
kona ewolucijna stupi, jaku my doay, rozszyriuwaa spryjniattia do nejmowirnosti.

Czomu Koordynacijnyj centr ne wrachowuje cijeji moywosti?

Wrachowuje, zapereczyw Ariman. My dumay i eksperymentuway. Materija maje barjer minywosti. My wyczerpay semerycznu oktawu. My zamknuy wseenkyj cyk. Kwantowyj charakter czasu j prostoru ne dozwolaje nam zbuduwaty womu stupi buttia. Jiji praktyczno nema. Swit form ne moe perejty kordon semerycznoho akordu Weykoji Materi. Hraty bez muzycznoho instrumenta o szczo ty proponujesz, luba Seeno! Chiba ce moywo?
Moywo, twerdo skazaw Horykori, poruszywszy napruenu tyszu.
Ty, drue? zdywuwawsia Ariman.
Ja.
Ty widstojujesz takyj absurd?
Istynu, a ne absurd.
Harazd. Ty wysowysz swoju dumku! Seeno, ty zakinczya?
Tak, sumno ozwaasia Seena, sidajuczy. Pewno, ty skazaw prawdu, Arimane. Horykori ysze szczyryj towarysz. Win daw meni duchownu pidtrymku, ae ne
realne riszennia
Ja skau piznisze, suworo skazaw Horykori. Prodowuj, Arimane.
Harazd. Chto szcze skae?
Ja, ozwawsia Borytor, najstariszyj wczenyj systemy, asketycznyj, wysokyj,
nezworusznyj. Win postojaw trochy mowczky, pouwawszy hubamy, niby probuwaw na
smak ti sowa, jaki chotiw promowyty. Ja choczu z usijeju widpowidalnistiu zajawyty,
szczo wy, dorohi brattia, wedete bezplidnu dyskusiju. Niczoho kongres ne wyriszy. Niczoho ne prynese. Bu-jaki proekty, riszennia bezsyli zupynyty starinnia systemy. Te,
szczo poczaosia, powynno wmerty. My zupynyy fizycznu smer ludyny, ae pryroda pomstya nam. Ne mona poruszuwaty riwnowahy. Zanepad psychiky zakonomirne
jawyszcze, plid naszoho zarozumioho, bezhuzdoho wtruczannia u zahodenyj chid pryrody. Wona Weyka Maty porodya nas u wseenkomu rytmi jak organiczni akordy
meodiji kosmosu. Tak buo doty, poky my ne owoodiy wasnoju ewolucijeju. Piznisze
my wyjszy z jiji zakoniw i poczay prohooszuwaty swoji, ne zwiriajuczy jich z welinniam
pryrody. Nezaenoho switu my ne zmohy stworyty, a poruszena meodyka Materi prywea do zanepadu.
Szczo ty proponujesz, Borytore? nasmiszkuwato spytaw Ariman. Te powernennia do predkowicznosti?
Szcze dali, odrizaw Borytor. Do perwisnoji tyszi. Do nebuttia.
Merkurij nastoroywsia. Szczo win kae? Ti sami sowa, szczo jich nedawno promowya diwczyna-samowbywcia. Mikroby psychicznoho rozadu etia u prostori, wony
zaraaju ue mudrych i drewnich uczenych.
Pojasny swoje sowo, Borytore, skazaw Ariman.
Pojasniu. Ja proponuju znyszczyty systemu. Perewesty jiji w stan wakuumu.
My ce moemo, wy znajete, szczo ja ne wysuwaju nezdijsnennoho proektu.
Chwyla hniwu j smichu chlupnua w nezrymi stiny Tartara.
A dali? pocikawywsia Ariman, zberihajuczy spokij i powahu do wczenoho.
Dali nechaj pryroda dije za wasnymy zakonamy. Wona znowu stwory nowi
systemy, gaaktyky, zori. A moe, szczo insze. Ta jake ce maje znaczennia? My pozbudemosia pekuczych probem, a nowi swity, de wynykne moode yttia, we ne stanu
zamysluwatysia nad smysom buttia. Wony budu yty. Prosto yty, jak yy naszi
predky
Ae koy znowu nastane kryza? zapytaw Ariman.
Moe, ae to we bude ne nasza kryza
Absurd, hrizno skazaw Hoownyj Koordynator. Probaczte, ae ne mona
serjozno obhoworiuwaty proekty samoznyszczennia. Dosy! Teper skau ja. Hoownyj
Koordynacijnyj centr pidhotuwaw paradoksalne riszennia, jake wypywaje iz sytuaciji.

My wychodyy z takych peredumow: zberehty suczasni dosiahnennia i znajty nowyj potenci dla zhasajuczoji psychiky. Proponuju: stworyty nowyj swit u perszomu stupeni
buttia, w trymirnomu bezmei. Osnowa programy: nasz wasnyj kosmicznyj kod. Riznycia: nasz swit rozwywawsia spontanno, stworenyj namy swit bude pid naszym nahladom. Czuju zapytannia: jaka meta? Widpowidaju: ciespriamowana ewolucija, szczo
prywede do pojawy myslaczych istot. Nam neobchidna bujna psychiczna stychija. Z protyriczcziamy, z poszukamy, rewolucijamy, pidnesenniamy i zanepadamy, iz seksom, pro
jakyj my znajemo ysze z widhomonu istorycznych chronik, ta zradoju, z porywanniam
u nezmirnis. Ce bude nasza model. My zmoemo nepomitno wtruczatysia u pyn podij,
stawyty nyzku eksperymentiw. Bilsze toho my wykorystajemo jichniu psychicznu
energiju dla zbudennia wasnoji. Szczob zminyty sonne yttia systemy, szczob
wdychnuty nowi syy, treba mohutnij riwe potenciu.
Z miscia schopyasia Hromowycia. Merkurij widczuw, jak choodok powze w nioho
poza spynoju. Zaraz maje szczo statysia. Wona schoa teper na rozluczenoho drewnioho
ptacha. Oczi paachkotia, ruka prostiahnuta do Arimana.
Zoczyn! wyhuknua wona. Zoczyn i haba! Te, szczo my poczuy, ne
dostojno myslaczoji istoty. I ce howory Hoownyj Koordynator systemy, jaka osiahnua
semerycznyj cyk buttia? Suchajte, Kosmokratory, suchajte, Demirhy! Newe u was
pidnimesia ruka tworyty swit dla parazytarnoji mety? Newe nasza psychika nastilky
dehraduwaa, szczob spokijno pryjniaty kanibalkyj proekt, dostojnyj peredistorycznych
istot?
Amfiteatr mowczaw. Ariman usmichawsia sarkastyczno, tonko.
Afekt! spokijno skazaw win. Ja rozumiju tebe, Hromowyce! Ce twoja dawnia wada kryczaty ne podumawszy. A koy dobre pomysysz, zbahnesz prynady naszoho proektu! De ty baczysz zoczyn? U czomu? Nijakoho nasylla, nijakoho poruszennia
kosmicznoji etyky. My damo yttia miridam nowych istot, my damo jim darunok samoswidomosti, radis switowidczuttia
Hromowycia bolisno skazaa:
Ty choczesz, Arimane, rozwjazaty probemu zanepadu rabkoju syoju inszoji
ewoluciji
Stworenoji namy, zauwayw Ariman.
Jaka riznycia? zapytaa wona. My widpowidajemo za konyj swij krok.
Stworywszy myslaczu istotu, my ne zmoemo wpywaty na jiji swobodu.
My j ne budemo wpywaty na neji zrymo. Wona niczoho ne znatyme!
Szcze hirsze! Tajemnyj zoczyn?
Dosy, skazaw Ariman, i zowisni wohnyky spaachnuy w joho oczach. Ty
wnesa dysharmoniju w robotu kongresu. Dosy z nas wasnych probem. Modeluwannia
nowoho switu wyriszy bezlicz zahadok. Proekt schwaeno Koordynacijnym centrom.
Joho praktyczno pidhotoweno do zdijsnennia, jdesia pro dejaki utocznennia
I was ne cikawla inszi moywosti? wraeno zapytaa Hromowycia.
Ja jich ne baczu, nedbao skazaw Ariman. Pusti rozmowy. Dytiaczi proekty.
Ty despotycznyj, Arimane. Ty zabuwajesz pro Chartiju kosmosu. Jednis ne
pidkorennia wsich woli odnoho.
Ja ce wczyw u szkoli perszoho cyku, nasmiszkuwato zajawyw Ariman. Ce
buo tysiacza szistsot cykliw tomu
Tym hirsze. Ty zabuw pro Chartiju. Abo znewayw jiji.
Ty chotia nahadaty meni pro neji? rozdratowano zapytaw Hoownyj Koordynator. Dla cioho ty tut, Hromowyce? Horykori! U twojij grupi swawola. Ae dosy
pro ce! Ja czekaju dopowidi pro eksperyment. Zwituj pered kongresom. My choczemo
znaty pro rezultaty eksperymentu.
Horykori zrobyw znak Hromowyci. Wona neochocze sia. Todi keriwnyk grupy

Bahatomirnosti wako piszow do centru amfiteatru. Staw porucz z Arimanom. Pylno

hlanuw u wiczi Hoownoho Koordynatora. Todi zwernuwsia do kongresu.
Centr poznajomyw naszu grupu z proektom dwi spirali tomu. Buo weeno prowesty eksperyment po stworenniu switu w obmeenych massztabach. My wyetiy z
bakiwszczyny. Ae eksperymentu ne prowey.
Jak? zdryhnuwsia Ariman. Pered cym ty skazaw neprawdu?
Ja skazaw prawdu.
Eksperyment prowedeno. Eksperymentu ne prowedeno. Szczo za dykyj aohizm?
Ty wyriszyw zajniatysia na kongresi sofistykoju?
Ni! twerdo mowyw Horykori, ne zwertajuczy uwahy na hniw Arimana.
Eksperymentu w objektywnosti my ne prowey, ae my zmodeluway joho w psychicznomu poli
Nawiszczo? skryknuw Hoownyj Koordynator.
Szczob znaty naslidky.
I szczo?
Proekt zoczynnyj, choodno widpowiw Horykori. Hromowycia wysowya
naszu spilnu dumku.
Tak, druno pidchopyy szestero Kosmokratoriw. Ariman spochmurniw.
Ja baczu, wy pryjszy siudy z prowokacijnoju metoju.
My pryjszy dla wyjasnennia istyny, dostojno zapereczyw Horykori. Psychomodel pokazaa, szczo sztuczno stworenyj swit bude supereczywyj i chaotycznyj. Do
stychijnych protyricz budu dodani protyriczczia naszoho wasnoho rozumu. Ade tworinnia i tworci nerozdilni. My stworymo kosmicznu wjaznyciu. A oskilky istoty toho
switu budu widczueni wid nas, to bezwychi naszoji psychiky, nasze bezsylla, naszi
sumniwy, naszi probemy stanu jichnim horem, jichnioju mukoju. Wony nestymu karu
za czuu prowynu. Ja we ne howoriu pro te, szczo my majemo namir obkradaty jich
psychiczno. Ce wzahali wychody za mei tysiaczolitnioji tradyciji. Ja widznaczaju degradaciju czeniw Koordynacijnoho centru systemy. Ce nepokoji nas. My piznisze zaproponujemo kongresowi perehlanuty skad Uprawlinnia systemoju.
Prysutni wako mowczay. Namahaysia ne dywytysia odyn odnomu w oczi. Nabyaasia hroza. Ariman strymawsia wid wybuchu. Sucho zapytaw:
Alternatywa?
Bude j alternatywa, sumno posmichnuwsia Horykori. My dowho dumay
nad kryzoju naszoho ludstwa. Ce zakonomirna stupi. Pisla neji abo nowe pidnesennia, abo zahybel.
I wasza grupa baczy wychid poza proektom? nastoroeno zapytaw Ariman.
Tak.
U czomu win?
Skau. Ce jedyna moywis, ae wona wseosiana. Wona ne despotyczna, a ewolucijna. Wona waka, ae perspektywna. W czomu kori naszoji kryzy? W obmeenosti
indywida. Win iskra bezmeia, ae ne bezmeia. Win chwyla w okeani, ae ne okean.
Ote, praktyczno win niszczo pered bezodneju neskazannoho. Czomu my dywujemo
znecinenniu smysu buttia? Indywiduum zatysnutyj i pozbawenyj moywosti dali piznawaty swit. Forma bilsze ne pryjmaje powoji suti. Ote, treba zrujnuwaty tyraniju
formy.
Jak? hostro zapytaw Ariman.
Wychid za mei tia. Objednannia indywidualnoji swidomosti z poem bezmeia
I takym czynom wtrata osobystosti?!
Ni, zawojuwannia neskinczennosti!
Rozczynennia sebe w okeani bezykosti, luto promowyw Ariman.
O czoho ty bojiszsia? nasmiszkuwato skazaw Horykori.

 Chto maje osobystis toj ne wtraty jiji! wyhuknua Hromowycia, pidnimajuczy ruku.
Osobystis zdobude nebuwali moywosti, skazaw Horykori. Zamis odnoho mozku we bezmir, zamis odnoho sercia jedyne serce kosmosu, zamis odnoho-dwoch druziw wsia bahatoyka minywis psychicznoho yttia bezmiru. Nebezpeky? Wony je! Ae meta prekrasna! Brattia! Poriwniajte: tworennia inszoho switu i
pidporiadkuwannia joho swojij woli czy objednannia wasnoji psychiky z kosmicznym
okeanom? Wybyrajte!
Wyboru nema! owczno skazaw Ariman. Zakon suworyj. My zmuszeni
jomu pidkorytysia. Grupa Kosmokratoriw Bahatomirnosti ne wykonaa nakazu centru,
swawilno zminya umowy panu. Wony pidlahaju sudu.
Cioho ne bude! zakryczay Kosmokratory. Amfiteatr newdowoeno zaszumiw.
Ariman stojaw, nasupywszy browy.
Pownowaennia ostannioho riszennia w mene, skazaw win wadno. Beru
widpowidalnis na sebe. Eksperyment po stworenniu nowoho switu pocznemo nehajno.
Kosmokratory i Demirhy obrani. Grupa Bahatomirnosti wid uczasti w tworenni usuwajesia. Wona bude zamknena w Tartari do osobywoho riszennia!
Merkurij achnuwsia. Szczo win skazaw? Jak win smije? Zaczynyty w Tartar najkraszczych Kosmokratoriw systemy? Haba i ycho! Ce moe wykykaty strachitywi
naslidky.
Ty zastosujesz syu proty nas? hniwno zapytaw Hory-kori. Czy hadajesz,
szczo my pidemo w Tartar dobrowilno?
Kraszcze buo b dobrowilno!
O ni, ne doczekajeszsia! dzwinko skazaa Hromowycia. My ne marinetky
i, spodiwajusia, takymy ne stanemo! Idy, bery, wedy nas do Tartara!
Wraeni czeny kongresu ne wstyhy wymowyty j sowa, jak rozsunuysia stiny
Tartara i do amfiteatru wderysia koony storukych. Wony otoczyy prymiszczennia. Semero z nych pomczay nad hoowamy mysyteliw do centru.
Zrada! huknua Hromowycia. Czeny kongresu! Wy baczyte?
Zrada! zarewy Kosmokratory. Powidomte systemu!
Teepatyczne poe izolowane. Wziaty jich! nakazaw Ariman.
Storuki obputay Kosmokratoriw szczupalciamy, ponesy u powitri. Merkurij pobaczyw wostannie oczi Hromowyci, oczi kochanoji. Wony paay oburenniam.
Merkurij zastohnaw i prokynuwsia. Wasne, prokynuwsia ne Merkurij. Prokynuwsia Hryhir Bowa w kwartyri po wuyci Andrijiwkyj uzwiz
U dweri postukay. Baba dopytuwaa: Mo, tobi pora jistoky? We dewjata hodyna.
Hryhir skoczyw z lika, ne w syli rozibratysia, szczo j do czoho. De win? Szczo z
nym? Ara, Zemla Wse zmiszaosia. Szczo za omana? Hala Hala Kurinna! O koho
nahaduje Hromowycia! Ae Hala tut, na Zemli. I wona czekatyme joho na naberenij,
bila prystani. O desiatij! Son? Jakyj e son, koy win prodowuwawsia pisla toho, jak
prokynuwsia. Ta szcze j tak ogiczno. Ech, jakby szcze trochy. Szczob diznatysia pro dolu
Kosmokratoriw. Newe wony ne peremou Arimana? Newe zahynu?
Hryhir chuteko obywsia choodnoju wodoju, wytersia rusznykom. He prymary!
Siohodni zustricz z neju
Hala stojaa, schyywszy na betonnyj parapet, i dywyasia na owtawi wody riky.
Na nij buw korotkyj synij paszcz, czorni panczochy, prosteki bosoniky. Wyszyta
striczka perechopluwaa towstekyj mut woossia na spyni.
Hryhir zupynywsia krokiw za desia wid neji. Zaraz win pidijde, zazyrne u jiji
oczi. I wona powede joho. Kudy? Kudy zachocze. Na kraj switu, czy u swit chymer, czy
w carstwo sniw. Wse odno, aby z neju.
Wona widczua joho pohlad, obernuasia. askawo osmichnuasia. Prostiahnua

ruku. Win torknuwsia hariaczoji dooni. Tycho zapytaw:

Jak spoczyway?
Ja ne spaa
Czomu?
Ne moha. A wy?
Ja zasnuw, wynuwato skazaw Hryhir. Szcze j dobriacze. I prysnywsia meni
dywnyj son
Oj, prawda? zapytaa Hala. Wy rozkaete meni? Ja due lublu suchaty
sny. Tilky szczob nezwyczajni.
Ta bilsz nezwyczajne wako j prydumaty, zitchnuw Bowa. Cia epopeja
Czudesno, zradia wona. Poczynajte.
Ta ni, ne tut, poprosyw win. De na pryrodi.
A kudy my pidemo?
Kudy zachoczete. Moe, pojidemo de na uky? Tepochodom?
Zhoda.
Todi na piwde. A de do Wyszeniok
Hryhir uziaw kwytky na tepochid. Wony zajniay misce na nosi sudna. Z Dnipra
dychaw prochoodnyj witer, ludy tuyysia bycze do bufetu, pid nakryttia, abo jszy w
kajuty. Bila nych prymostywsia ysze staryj sywowusyj rybaka, z wudkamy, w brezentowij robi, ta juna diwczynka w bahekomu paszczyku. Wona trusyasia wid choodu,
ae chorobro stojaa proty witru, zamrijano dywyasia wpered.
Chlupaa wesniana chwyla, propyway mosty, merechtio na kyjiwkych horach
zeene marewo. Hryhir zaczarowano dywywsia na Halu. I ce niby son? Niby son. Moe,
wse na switi son? Hrebeni chwyl na okeani yttia Hrebeni sniw. Prokydajeszsia, tuysz za mynuym snom, pirnajesz u inszyj I tak bez kincia, i tak bez kincia. Postrywaj
e, ne szczezaj.
Hala perechyyasia czerez bort, zadywyasia na pinu pered nosom tepochoda, tycho, maje poszepky prodekamuwaa:
Znowu tomlinnia. Sumniwy znowu.
Iskry na chwyli riky.
Pohladu czary.
Magija sowa.
Dotork ruky.
Pestoszczi soncia? Czy podych bezodni?
My
czy polit nazawdy?
Tysza uczora, buria siohodni!
Zwidky? Kudy?
Marewo dawnie.
Mow snowydinnia.
Szczo isnuwao, buo.
Popeom czasu sercia kwylinnia
We zaneso.
Moe, woskresne? Moe, roztane
Kryha bajduosti znow?
Weczora promi?
Siajwo switannia?
Zo czy lubow?

Zwidky ce? tycho zapytaw Hryhir.

Wnoczi napysaa
Czomu takyj sum?
Ne znaju. Dywno, prawda? Niby szczastia majnuo

 Wy skazay szczastia, Halu? spaachnuw Hryhir.

Tak, Hryhore, jasno hlanua jomu w oczi diwczyna. Ae zwidky sum? I
trywoha I bil. Jake peredczuttia.
Moe, mynue?
Szczo?
Kau, moe, w mynuomu u was buo szczo tragiczne?
Buo, wako zitchnua diwczyna.
O wono i nahaduje. Wy bojitesia, szczob ne znyko szczastia, szczob ne powtoryo mynue.
Ne znaju. Moje serce niby kryynka teper
Halu! Ne mona tak
Jak?
Wicznyj tragizm. Podilisia zi mnoju waszym horem. My teper druzi. A z druziamy wse popoam.
Sowa, skazaa Hala. Najiwni sowa. Nawi najbyczyj druh ne wime na
sebe czue hore
Czue A jakszczo wono stane ne czuym?
Ne znaju. Ne pewna.
Rozkai.
Pro szczo? Sprawa ne w podijach. Podiji banalni, Hryhore. Bua simja. Bako,
maty. Weseoszczi dytynstwa, mriji, zachopennia. Wiryosia w najswiatisze, maluwaosia w ujawi najromantycznisze. Potim bako znyk
Znyk? nespokijno perepytaw Hryhir. Jak znyk? Kudy?
Newidomo kudy. Pojichaw na poluwannia. I ne powernuwsia. A piznisze joho
zwynuwatyy w roztrati. Nas wyseyy z kwartyry. Ti sami ludy, jaki usmichaysia, klaysia w drubi o hydota! ti sami piznisze ne podaway ruky, ne witaysia. Mama
ne wytrymaa takoji zminy, wona zanadto wirya u neporusznis awtorytetu baka, u
swoju zabezpeczenis. Chymera. Ja piznisze zbahnua, szczo wse buo iluzijeju. Mama
wmera. A ja Nawi w internati doka zodija, zoczyncia! A piznisze mene dopytuway. De bako? Kudy win znyk? Ja klaasia, szczo niczoho ne znaju, ja pakaa, prosyasia Ja chotia, szczob wony rozszukay joho, ade ja syrota A wony ne wiryy.
Nichto ne wiryw. Zaczyniaysia dweri dowiry, druby, nadiji. Morok u duszi A tut
wy
Ja, maszynalno powtoryw Hryhir, styskujuczy ruku diwczyny.
Wy. I nowa nadija. Ja straszenno bojaasia, szczob znowu ne powernuosia mynue. Ja znaju: w meni poseyasia znewira. Ja nezlubya swit. Za szczo meni joho lubyty? Znaju: je choroszi ludy. Ae wony w abstrakciji. A tak choczesia tepa, asky, nadiji. Hryhore, pamjatajete, my artuway pro Szeroka? State kryminalistom, rozhadajte moju zahadku.
Hryhir poczerwoniw wid nespodiwanky, zakaszlawsia. Boe, jake bezhuzde stanowyszcze. O i nastupyw czas. Treba brechaty abo kazaty prawdu. Brechnia muka.
A prawda znowu udar dla neji. I, moe, udar nazawdy!
Win peresiw napered, zatuyw diwczynu od witru, turbotywo skazaw:
Wam choodno. Dawajte zahornu was paszczem.
Diakuju, prosto skazaa diwczyna. Meni dobre.
Juna susidka zazdrisno hlanua na Halu, z aem zitchnua, pisza wnyz. Tilky
staryj rybaka bajdue kuryw samokrutku, splowujuczy za bort.
Ja neodminno zroblu te, pro szczo wy kaete, proszepotiw Hryhir. I ne
koy a teper.
Teper? zdywuwaasia Hala.
Teper. Ja poznajomlusia z sprawoju waszoho baka, poproszu, szczob meni day
dozwi na rozszuky.

 Chiba tak mona? Studentowi?

Mona. Jak dypom, zbrechaw Hryhir. Mene te zacikawya cia sprawa.
Tajemnycia. Ludyna znyka, mow kri zemlu prowayasia. Nijakych znakiw. Abo joho
wkray, abo
Wkray? znyzaa peczyma Hala. Nawiszczo?
Moe, rozwidka.
Ta szczo wy? Komu win potriben?
Wsiake buwaje. My niczoho ne znajemo. U wsiakomu razi wimusia za ciu
sprawu. Rano czy pizno.
Diwczyna potysnua jomu ruku, wdiaczno hlanua w oczi. Hryhir poehszeno
zitchnuw. Proneso. I nawi nawedeno mistoczky,
Teper ue treba mensze brechni. Jakszczo wona j znatyme pro moju uczas u
sprawi, to ce za jiji prochanniam. I wse-taky mistyfikacija! Nema pownoji jasnosti.
Tepochid pryczayw do piszczanoho ostriwcia. Sered wysokych pakuczych werb
stojaa chatynka kuhowszczyka, czerwoniy swiopofarbowani bakeny. Na bort zijsza
stareka babusia pewno, druyna kuhowszczyka, jakyj stojaw na berezi i kryczaw:
Dywysia , ne zabu plaszku! Ta dinaturu na nohy! Czujesz?
Kapitan zasmijawsia, wyhlanuw u wikoneczko.
Szczo, staryj, rewmatyzm zamuczyw?
Ehe, prywitno widpowiw kuhowszczyk, pidmorhujuczy sywym wusom.
Zajidaje. A chylnesz stakan odijde trochy!
To wy ne dla roztyrannia? zdywuwawsia kapitan.
A jakyj e dure roztyraje? W swoju czerhu zdywuwawsia kuhowszczyk.
Nutro prodezynfikuwa ce dio! A wyywa na sebe? Nie, ce ne-ren-ta-belno! O!
Pasayry rehotay. Hryhir zapytywo hlanuw na diwczynu.
Moe, zijdemo tut? Pohulajemo. A tepochid powernesia pojidemo do Kyjewa.
Zhoda, kywnua Hala.
Kapitane, chwyynoczku zadi, my zijdemo Na zworotnomu szlachu pryczayte?
Pryczaymo, zmownyky morhnuw kapitan. Dywysia , chopcze!
Hala poczerwonia, metnuasia do trapa, perebraasia na piszczanu kosu. Hryhir
tym czasom kupyw u bufeti palanyciu ta kowbasy. Zahornuw use ce w cupkyj papir.
Pidijszow do Hali. Tepochid popyw dali.
Kuhowszczyk zacikaweno rozhladaw neprochanych hostej. Chytri oczyci pid sywymy woochatymy browamy buy hostri j nasmiszkuwati.
Nu, drastujte! Czoho ce was pryneso siudy?
Pohulaty, myrolubno skazaw Hryhir. Due harnyj ostriwe.
Ehe , zhodywsia did, czuchajuczy pjatirneju kudatu hoowu. Ostriw czystyj. Ne zapaskudenyj. Ne te szczo w horodi. Hulajte, ja ne pereczu. A chto taki budete?
Studenty, skazaw Hryhir. O wona likarka.
Ta szcze ne likarka, usmichnuasia Hala. Majbutnia likarka.
Aha. Ce dobre, schwalno mowyw did. Wolnych bahato, je koho likuwaty.
Dobru profesiju, doczko, wybraa. O mene, prymirom, czyriaky zajiy. Szczo wywedu
odnoho druhyj nasidaje. Inkoy take wysiadesia na szyji, szczo j hoowy ne powernesz. Czym, jak ty dumajesz, mona wywesty?
Wako tak skazaty, widpowia Hala nesmiywo. jia u was, mabu, odnomanitna. Prostuda wiczna. Witaminiw ne wystaczaje. Ta szcze, moe, wypywajete.
Buwaje, usmichnuwsia did. Bez cioho ne mona. U nas taka robota. Ne
wypjesz propaw. Mo, choczete po pjatdesiat? U mene czekuszeczka zostaasia.
Ta szczo wy, didu? znijakowiw Hryhir. Ne treba.
Czoho? Ja wid szczyrosti. Meni baba szcze pryweze. Czaroczku smyknesz
nacze w raj popadesz!

Hryhir i Hala perehlanuysia, zasmijaysia.

Rybky wjaenoji sprobujte, jak pyty ne choczete. Sam owyw, baba wjaya. Syta
rybka, smaczna. A zwaty mene Charytonom. Charyton Sergijowycz Bubon. Szczo,
smiszne prizwyko? To dida moho tak dranyy. Lubyw bahato bazikaty, carstwo jomu
nebesne. Ot na wuyci i dranyy Bubonom. Did bazikaw, a ja mowczu, i wsedno
prizwyko zayszyo. Nu, niczoho, chaj chocz i horszkom prozywaju, aby w peczi ne
sydi. To jak e, houboko-koroliwno, do kumpaniji prystanesz? Wy panki, mo, j ne
zwyky, pohrebujete prostym didom?
Ta szczo wy? rozhubyasia Hala. Jaz radistiu
A koy z radistiu, to proszu, hostynno pokazaw rukoju did u bik chatynky.
Tam zatyszok. A soneczko wyhrije zemelku, todi pohulajete, dio moode Che-che
Ruszyy wid bereha. Netorkanyj pisok spiwaw pid nohamy. Did pospiszyw do swojeji oseli, widczynyw dweri, zihnuwszy, zajszow u chatynu.
Meni szcze nikoy ne buo tak harno, proszepotia Hala.
I meni, ozwawsia Hryhir. Prosto i lubo.
Wony zajszy do kuhowszczyka. Zalizna kojka, zasana siroju kowdroju, sti, kilka
stilciw. U hrubi paachkotiw woho. Na stini z pakata usmichaysia kosmonawty. Na
druhomu pakati pownowyda dojarka u biomu chaati obnimaa tela. Wnyzu tekst:
Ja nadojia po czotyry tysiaczi litriw mooka wid korowy. A ty?
Hryhir usmichnuwsia. Did perechopyw joho pohlad, zadowoeno kachyknuw.
Wesea kartynka. Harna moodycia. Jak nema baby meni sumno. To ja dywlusia na pakat, zhaduju moodis. Moja baba jak bua diwkoju toczna kopija! Jak
ide, buwao, zemla dwyhty. A teper diwky piszy dribni, suchorebri, nikudyszni. I
wziatysia nema za szczo.
Hala zasmijaasia, Hryhir znijakowiw. Did porawsia bila sudnyczka.
A szczo, neprawdu kau? Ni kosy, ni wydu, ni odei putnioji. Ponacziplaju kaptykiw na sebe, nacze kupyty nema za szczo szmatka materiji. Koy buo! Korsetka oksamytna, hrudy jak hora, wyszyta soroczka, spidnycia jak paraszut. Ta szcze winok! I pohana diwka, a w takomu wbranni chorosza. Mow wesnianoczka. A pociuwaty
choczesia! A teperiszni hospody boe ty mij! skipkamy hydko wziaty, nacze pisla
tyfu, obstryeni, zamuczeni, kuria Ty, diwko, czasom ne kurysz?
Ni, ni, szczo wy! zamachaa rukamy Hala.
Sawa bohu! inka, jaka kury, we ne inka, a dymar, ukto dla wywarky. Nu
ot, proszu do stou. Chu, prokotyosia, a do nih dostao! Jite, jite rybu! Tak pro szczo
ja? Aha, pro diwok. Kaneszno, ja ne pro wsich. O, prymirom, ty, diwko, harna. Czoho
tam soromytysia harna! Ne hirsza wid koysznich. I pa twar krasywa, i je na szczo
podywytysia. Chudorlawa, nu to niczoho, mjaso naroste, jak czoowik alityme. Ty
chopcze, czoowik jij?
Szcze ni, zakaszlawsia wid nespodiwanky Hryhir, unykajuczy dywytysia na
Halu.
To budesz, zaspokojiw did. Para dobriacza. Tak ty alij jiji, bo nema niczoho
kraszczoho wid pryjaznoji ta szczyroji inky. Doky w neji serce ne zatrujene, wona tobi
i opora, i szczastia, i korotsze kauczy, inka wse O moja baba. Jakby ne wona,
ja b propaw. Propaw by, jak ruda mysza. A wona mene trymaje na switi.
Hala z Hryhorom suchay kuhowszczyka, jakyj rozwodyw swoju fiosofiju pered
wdiacznymy suchaczamy, zakuszuway wjaenoju ryboju, dywyysia odne odnomu w
oczi Ne mao znaczennia, pro szczo ide besida, z kym. Wony razom, dowkoa wesna,
askawyj usmich neba. Serce kycze, adaje czoho nezwyczajnoho.
Mynua hodyna czy dwi.
Did schamenuwsia, hlanuw na weykyj stinnyj hodynnyk.
Oj, zahoworywsia ja z wamy, a meni szcze treba farbuwaty kuhy ta piznisze
swityty. Hulajte na zdorowjaczko, wybaczajte, koy szczo ne tak.

 Oj, spasybi, didusiu! Szczo wy? szczasywo ozwaasia Hala. Nam u was
czudowo!
A koy tak, to spasybi j wam, szczo potiszyy staroho, bo ja te radyj choroszym
ludiam! To buwajte ! Choczete spoczyte na liku, a choczete hulajte!
My pohulajemo.
To j dobreko.
Wony wyjszy, pomandruway w zarosli. Chytaasia zemla, fejeryczno byszczaa
ha riky. Hala prytuyasia do stowbura werby, szkarubkoho, woochatoho. Obniaa
joho. Zapluszczya oczi, niby prysuchaasia do neczutnoho hoosu.
Dywno.
Szczo, Halu? nino zapytaw Hryhorij.
Szczastia. Rady nioho ludy wojuju, stradaju. Joho szukaju u mandrach, u
podwyhach. Zarady nioho zapuskaju rakety, buduju maszyny, kopoczusia za kwartyru. A moe, to wse chymera? O ja teper szczasywa. Due szczasywa.
Halu
Zadi. Ja wse skau Szczastia jedyne miryo i kryterij. Rady nioho my
prahnemo kudy u neohladnu daynu, w majbuttia. A moe, ce fikcija, chymera? Wono
ne de, a tut. Porucz z namy. Ocia dywowyna, nepowtorna my Zaraz, teper Jak
jiji zberehty? I, moe, druynnyk Kyjiwkoji Rusi czy Spartak buy szczasywiszi za nas.
I, moe, diwczyna-potawczanka, jaka czekaa kozaka z pochodu, bua na sto holiw wyszcza wid nas u swojemu czekanni, stradanni i szczasti. Wona ya powniszym, hybszym yttiam, ni my. My zanadto bahato choczemo. I ne dosiahajemo baanoho, i widczuwajemo sebe neszczasnymy. A szczastia sydy u kutoczku, proste, nepomitne, i chocze, szczob na nioho zwernuy uwahu. Pryjdi, nahnisia, wimi
Halu, jak chorosze wy skazay
Prawda? zajasnia wona, torknuwszy palcem joho ruky. Prawda. Ja te
widczuwaju szczo schoe. I snyosia meni take same.
Snyosia? Wy obiciay rozpowisty, zhadaa wona. Ja czekaju.
Win uziaw jiji ruky, prytysnuw do hrudej i poczaw rozpowidaty. Wona zaczarowano suchaa. A koy skinczyw, neterplacze skryknua:
Dali! Dali
Szczo dali?
Szczo z nymy staosia? Z wamy?
Ne znaju. Ja prokynuwsia.
Treba znaty, schwylowano skazaa wona. Ce due waywo.
Czomu? zdywuwawsia Hryhir.
Ne znaju Ae widczuwaju. Jakyj dywnyj zwjazok z naszoju doeju. Zwidky ce
u was? Czomu?
Fantasmahorija, newpewneno skazaw Hryhir.
Taka czitka?
Ne znaju. A moe, obrazy jakoho inszoho switu. Byki meni psychiczno. Akademik Naan, estone, wwaaje, szczo porucz z namy isnuje bezlicz switiw. Wony dla nas
newidczutni, nezrymi, ae wony je. Tam wyruje swoje yttia, swoji konflikty j tragediji.
Moe, cej son widhomin tych podij? I wzahali bahato ludkych sniw, jaki ne schoi
na zemnu realnis.
Czariwna hipoteza, proszepotia Hala. Ja b chotia, szczob wona bua realnistiu. Ae wasz son Wy tam widczuway sebe kryminalistom. Cikawo, wse-taky je
jaka sporidnenis. A ja Mene wy tam pamjatay?
Wy ce Hromowycia, tycho skazaw Hryhir. Ja widczuw.
Czomu my ne razom u tomu switi? sumno zapytaa diwczyna.
Ne znaju. Zate tut my razom.
O, jakby tak buo zawdy, z mukoju mowya Hala. Ja tak czekaa lubowi.

Win obniaw jiji, prypaw do wust, tremtywych, hariaczych. I stohin, i smich, i

kurykannia urawliw wse zyosia w jedynu symfoniju szczastia. Ne mynue, ne majbutnie! Wiczna my. Newidczutna i jedyno suszcza. Zberehty jiji, zatrymaty, uwicznyty.
Spywaw bezalisnyj czas. Hryhir wypywaw slozy na oczach kochanoji, ciuwaw
choodijuczi palci. Sonce sidao za obrij, mianio, naywaosia bahriancem.
Wony poproszczaysia z didom, obiciay nawiduwatysia. Zworotnym rejsom tepochoda distaysia Kyjewa. Hryhir prowiw Halu do wuyci Pokruczenoji. Wony szcze
dowho stojay pid kasztanom, myuwaysia misiacznym marewom noczi.
Pora, nareszti zitchnua Hala. Ja we pidu
Szcze trochy
Smisznyj, pohadywszy pecze Hryhora, proszepotia diwczyna. Choczu zayszytysia na samoti, choczu wse pereyty znowu. Ce nezabutnie.
Koy znowu pobaczymo?
Koy baajesz. Chocz zawtra.
Todi zawtra. Pidemo do towarysziw mojich. Bude cikawa zustricz. Dyskusija.
My jiji nazway Sud nad bohamy. Bude bij. Pryjdu wirujuczi, atejisty, fiosofy, kibernetyky.
Ce szczo dla mene? Widstoronyasia Hala, pylno dywlaczy w oczi chopcewi. Szczob perewychowaty?
O ni! Ce zapanowano dawno. Cikawyj eksperyment. Pytannia Kosmicznoho
Prawa. Ne poalijesz, jakszczo pidesz.
Harazd, usmichnuasia Hala. Pidu. Aby z toboju. Zady, nesamowytyj. Ty
zaciujesz mene Proszczaj.
Do zustriczi. Zawtra o pjatij weczora. Bila Woodymyra.
Wona roztanua sered kuszcziw. Rypnua chwirtka. Zahawkaw susidkyj pes. Ot i
wse. Nema. ysze pamja zberihajesia w serci, jak swiato, dotork jiji wust szcze hory
na wustach.
Hryhir powernuwsia dodomu de pisla piwnoczi. Did Mykyta sydiw na liku, newdowoeno krutyw hoowoju, smayw lulku.
Parubkujesz, Hryhore? Dywysia, szczob tebe ne obkrutya jaka uczka!
Ne obkruty, poobiciaw Hryhir, pospiszajuczy do swojeji kimnaty. Moja
diwczyna z kazky.
Wsi wony z kazky. Doky hulaju. A potim drakonamy staju. Kachy-kachy.
Hryhir rozdiahnuwsia, szasnuw pid kowdru, soodko zapluszczyw oczi, szczob zhadaty wse, szczo siohodni z nym staosia. Szczob znowu j znowu pereyty czary perszych
obijmiw. Ta o pidkrawsia potik inakobutnich obraziw, nepomitno zachopyw u newbahanni szczupalcia, kynuw Hryhora u prostir, u wydywo netutesznioho yttia. I znowu
Bowa yw u daekomu switi, znowu staw Merkurijem, kosmoslidczym systemy Ary.
Mynuo bahato cykliw. Due bahato.
Ariman wykonaw swij kosmotworczyj pan. Demirhy ta Kosmokratory w trymirnij bezmenosti, na obranij dla eksperymentu paneti, zaprogramuway ewoluciju. Nabyawsia kulminacijnyj czas. U nowomu switi zjawyasia ludyna.
Systema naprueno oczikuwaa: szczo stanesia? Chto peremoe Ariman czy Horykori? Chocz grupa Bahatomirnosti j bua izolowana w Tartari, swit Ara znaw pro
tragicznyj wypadok na kongresi. Szyryysia trywoni czutky, ludy day nezwyczajnych
podij.
Synoptyky powidomyy: psychiczna potencija Ary rizko pidwyszczya. U jestwo
arian wywaysia wkradeni syy nowonarodenoho switu. Ariman radiw, joho prychylnyky swiatkuway peremohu, ae wsi wczeni systemy Ary znay: bumerang nemynuczyj!
Strach zawaaw jim skazaty prawdu Hoownomu Koordynatorowi.
Merkurij tiako zaneduaw. Psychiczna dwojistis rozrywaa joho. Dawnia wirnis
Arimanowi j lubow do Hromowyci rujnuway duszu kosmoslidczoho. Win posawsia na

wtomu j usamitnywsia na daekomu sektori. Spoczywaw, dumaw, szukaw riszennia w

skadnij sytuaciji. Win szcze ne mih sam zbahnuty, chto dijaw prawylno: Ariman czy
Horykori. De istyna? Baho ridnoji systemy bu-jakoju cinoju czy samozreczennia w
imja wyszczych idealiw?
Ta o raptom Merkurija wykykaw Ariman. Nakaz buw suworyj, nedwoznacznyj:
prybuty terminowo, newidkadno. Kosmoslidczyj wyetiw do Hoownoho centru. Ariman
zustriw joho w szluzi, czoho nikoy szcze ne buo, powiw do osobystoho mikro-Tartara.
Zamknuwszy poe, zayszywszy z Merkurijem, win trywono skazaw:
Staosia nespodiwane
Szczo?
Grupa Bahatomirnosti znyka.
Zwidky i kudy? spanteyczeno zapytaw Merkurij.
Zwidky ty znajesz, rozdratowano skazaw Ariman, naywajuczy hniwom.
Z Tartara, kudy ja weliw jich zamknuty. A kudy pro ce powynen skazaty Merkurij,
kosmoslidczyj Koordynacijnoho centru. Tobto ty! Sprawa nadto serjozna.
Wony rozimknuy Tartar? zdywuwawsia Merkurij. Chto jich dopustyw do
energosystemy? Szczo howoria bistoroi?
W tomu j su, szczo wony niczoho ne howoria. Poe Tartara ne poruszuwaosia
nide. U Kosmokratoriw ne buo odnoho robota-pomicznyka, odnoho prystroju. Za
nymy sposterihay psychosynoptyky. Jichnij psychopotenci perebuwaw u meach Tartara do toho czasu, doky birewizory ne zczynyy trywohu. Koy storuki wwijszy do Tartara, Kosmokratoriw tam ue ne buo.
Moe, samoznyszczennia? proszepotiw Merkurij, choonuczy wid peredczuttia
czoho tragicznoho, newidworotnoho. O wona nowa stupi konfliktu. Szczo teper
zupyny samorozkad systemy? Najkraszczi syy switu wstupyy w protyborstwo. Hromowyce, diwczynko moja, de teper szukaty tebe? Na jakych stekach neskinczennosti?
Samoznyszczennia? perepytaw Ariman. Ni, ne dumaju. Nawi fizyczne
samoznyszczennia ne moe zrujnuwaty psychopotenciu. Win zayszywsia b u meach
Tartara. Ty znajesz, szczo oden erg energiji ne moe wyjty za mei cyklicznoho grawiopola. Kontrol pokazuje: wony pronyky za mei Tartara. Wony perebuwaju newidomo de. Jich nemaje na odnomu sektori systemy Ary, okacija prostoru ne widznaczya
nijakoho zajwoho polotu
A teepatyczne poe? Z nadijeju zapytaw Merkurij.
Te niczoho. Niby wony ne mysyy. Ce mene najbilsze wraaje.
Arimane, schwylowano ozwawsia Merkurij. Moe, ty pomyywsia todi?
Koy todi? naprueno perepytaw Ariman.
Na kongresi.
Szczo ty choczesz skazaty?
Moe, Horykori maw raciju? I treba buo wrachuwaty joho dumku?
I postawyty pid sumniw awtorytet centru? zowisno zapytaw Hoownyj Koordynator. I widmowytysia wid grandiznoho eksperymentu zarady newidomo jakych
perspektyw?
Ae ty baczysz, wony znay szczo take, czoho ne znajemo my Czoho ne znajesz ty
Tym hirsze dla nych, sucho skazaw Ariman. Wony protystawyy sebe wsim
ytelam systemy. Ja muszu znaty, de wony i szczo diju. Doky taka sylna grupa Kosmokratoriw bezkontrolna, nam zahrouje nebezpeka, jaku my ne moemo wrachuwaty. Zabu pro wse insze rozwjazuj ce zawdannia. U twojemu rozporiadenni wsi moywosti
systemy: zwjazok, energetyka, kontrol. Ja du!..
Ae
Szczo?
Chocz by natiak. Szczo dumajesz ty? Newe w tebe nema odnoji ideji?

 Je odyn zdohad, wako skazaw Ariman. Ae win nadto fantastycznyj.

Ty we widkynuw ideju Horykorenia, wwaajuczy jiji fantastycznoju j absurdnoju, rizko widpowiw Merkurij. Majesz teper strachitywyj wuzo, jakyj treba rozputaty meni. Proszu tebe, jakyj zdohad?
Tobi szczo kae nazwa: Zorianyj Korsar?
Nikoy ne czuw, zamysywsia Merkurij. Szczo ce take?
Pradawnia egenda. Pro istoriju perszych kosmicznych cykliw.
Nawiszczo meni egenda?
Meni zdajesia, szczo wona maje zwjazok z danoju sytuacijeju.
De mona poznajomytysia z egendoju?
U Kosmicznomu fondi systemy. Sekretnyj widdi.
On jak? Sekretnyj? Czomu wona tam?
Imja Zorianoho Korsara tabu. Z dawnich-dawen. Ce otrujne zerno, jake
teper u dijalnosti Kosmokratoriw dao swoji parosti. Poznajomsia z egendoju, podumaj.
I ne zwolikaj! Kosmos ne czekaje!
Ja zroblu wse, szczo mou.
I nawi bilsze, suworo skazaw Ariman. Nawi bilsze, ni moesz.
Joho wohnysti oczi hipnotyzuway Merkurija, pronyzuway naskri, wymahay.
Wony nasyczuwaysia demonicznoju syoju, odbyray wolu. Jak zawdy, kosmoslidczyj
nasyu wytrymaw pohlad Hoownoho Koordynatora, pidniaw ruku w proszczalnomu witanni.
Pereetiwszy na sektor Kosmicznoho fondu, Merkurij popriamuwaw do Istorycznoho widdiu w sekretnomu Tartari. Osobystyj psychokod rozimknuw grawiopoe, i kosmoslidczyj opynywsia w najpotajemniszomu misci systemy. Siudy ne mih distatysia
oden z Kosmokratoriw Ary, oden z koordynatoriw, ne kauczy we pro zwyczajnych
yteliw panetarnych sektoriw. ysze Ariman mih znajomytysia z materiamy sekretnoho Tartara i joho dowireni upownowaeni.
Merkurij ne wytraczaw daremno czasu. Win chutko widnajszow u magneteci potribnyj kod, i psychostoro Tartara powidomyw jomu, de znachodysia krystaozapys
egendy pro Korsara.
I o szczo widkryosia kosmoslidczomu w prostorowomu objemnomu ekrani

Bakytne Swityo schylaosia do obriju, sypao w more szczedrymy rukamy iskrysti

zerna promeniw. Tepa chwyla askawo spiwaa materynki koyskowi pisni, manya
wicznym spokojem, zabuttiam, neskinczennoju nasoodoju.
Gedis rajuwaa. More obnimao jiji, niyo, napojuwao zapachamy daekych tropicznych kwitiw, jaki prozora teczija nesa wid bujno-zeenych ekwatorilnych ostrowiw. Szczo szcze potribno? Tak by wiczno widczuwaty sebe nerozdilnoju czastkoju weykoho moria, neskinczennoho neba, promenem Bakytnoho Switya, jakyj hraje merechtywym switlanym meteykom u hybyni okeanu buttia.
Gedis poworuchnuasia, rozbywajuczy soodku mlis znemohy. eaczy na chwyli
horiy, wona poczaa hrebty rukamy, zapywajuczy dali j dali w more. Nad neju w azurnomu nebi prolitay tonkokryli siro-bakytni keray, meodijno skrykujuczy. Diwczyni zdawaosia, szczo j wona pywe razom z nymy u newidomu daeczi, i tomu kazkowomu polotu ne bude kincia.
Zona bezpeky zakinczyasia. Wertajtesia nazad, poczuwsia rizkyj hoos nad
neju.
Gedis zdryhnuasia. Czary rozwijaysia. O, ci nesterpni punktualni mechaniczni
stworinnia wartowi bezpeky. Wony wsiudy, de j ne spodiwajeszsia jich zustrity, na
wodi j powitri, pid wodoju, w lisach. Nemoywo nawi pokinczyty samohubstwom
bistoroi perechopla, wwedu medyczni stymulatory, perewjau rany, pry potrebi
szcze j wykyczu nehajnu dopomohu, szczob widprawyty poterpioho do likarni. Ce prekrasno taka turbota pro yttia ludyny, ae inkoy tak choczesia zabuty, szczo ty ne
sam. Dumaty, szczo pid toboju ysze bezdonna hybi moria, a whori neosiane nebo
i w niomu prekrasni siro-bakytni ptachy

Wona serdyto hlanua whoru. Nad neju krulaw roewyj dysk, na niomu pulsuway
zootysti wiczka kiberreceptoriw. Gedis machnua rukoju, kryknua:
Ty meni nabryd. ety sobi he!
Ne mou, spokijno widpowiw wartowyj. Wy poruszyy zonu bezpeky. Powertajtesia.
Ne wernu. Ja choczu dali. Meni choczesia pobuty samij. ety, bo poskarusia
Kareosu!
Zakon dla wsich, zajawyw wartowyj. Prawytel Orany te pidkoriajesia
jomu. Nazad!
Diwczyna, smijuczy, pirnua pid wodu, zahybyasia w prozoru chwylu. Wartowyj
spaachnuw trywonymy maynowymy wohniamy, do nioho newdowzi pidetiy dwa pomicznyky i, rozbryzkujuczy zeenawi chwyli, kynuysia wslid za Gedis. Dowhymy mjakymy szczupalciamy wony obniay jiji i wynesy na powerchniu, ne zwaajuczy na te,

szczo wona szaeno opyraasia.

Do bereha, nakazaw biwartowyj.
Nezabarom Gedis ue stojaa na biomu pisku pustelnoho plau, newdowoena
tym, szczo mechaniczni potwory tak bezalno zipsuway jij kupannia. Prote wony j tut
ne zayszyy jiji w spokoji nakynuysia z pinystymy hubkamy i poczay obmywaty jiji
tio zapasznymy rozczynamy, a potim wysuszuwaty tepymy potokamy sztucznoho witru.
Was nesty do wiy? diowyto zapytaw biwartowyj.
Szcze cioho ne wystaczao, hniwno skazaa diwczyna. Ja ne maeka dytyna i ne chwora.
Jak choczete, bajdue zajawyw wartowyj. Peresuwatysia drewnim sposobom dozwolajesia. Cym ne poruszujesia wasza bezpeka.
Zamowkny! Ty meni nabryd.
Wona szcze raz hlanua na more, na wohnystyj obrij, szczo naywawsia hustym
fietom, i ruszya dodomu. Pisok szcze zberihaw tepo dnia, nino ciuwaw bosi nohy
diwczyny. A dali jiji zustriy horbati diuny, porosli sywym wysokotrawjam, pokruczenymy smoystymy chwojamy, stowbury jakych iskryysia w promeniach switya buzkowymy kraplamy pachuczoji ywyci. Gedis, ne zupyniajuczy, zirwaa odyn takyj naroste, wkynua w rot, poczaa uwaty. ywycia pryjemno choodya pidnebinnia, badiorya swidomis. Cia zwyczka zayszya u diwczyny szcze z dytynstwa.
Gedis opynyasia na majdanczyku, wykadenomu zeenkuwatymy pytkamy.
Biwartowyj pokynuw jiji, wwiczywo pobaawszy dobroho nastroju. Zwidsy poczynaysia samoruszijni dorohy, obadnani wsima chytroszczamy bezpeky. Diwczyna stupya
na siru striczku szlachotransportera. Pidstryeni kuszczi kwituczych asa-lij popywy
nazad. Husti sady dychay aromatamy styhych podiw, z otworiw kondycineriw w obyczczia wijaw swiyj witer, nasyczenyj aktywizujuczymy hazamy.
Mi wysokymy derewamy zamajaczya neweyka budiwla w starowynnomu styli:
piwkilce z roewoho hranitu, otoczene graciznymy koonamy. W obijmach piwkilcia linywo strumyasia prozora woda w hybokomu basejni, tam paway ekzotyczni ryby z
ekwatorilnych ozer, rozcwitay liliji z nino-bakytnymy pelustkamy. A dali, za budiweju, sucilna stina drewnioho reliktowoho lisu, wysokyj mur i smuha owtych sypuczych piskiw szyrynoju na pja mi. odna noha ne moe stupyty na zapowidnu terytoriju
ade tut ywe sam Kareos, prawytel panety Orana. Niszczo ne powynno turbuwaty
spokij perszoho hromadianyna Wseenkoji Spiky, ade kona chwyyna joho yttia naey ludstwu.
Szlachoprowid peredaw Gedis eskaatoru, i wona opynyasia pered wchodom do
wiy. Striczasti dweri, okuti starowynnoju middiu, bezszumno widczynyysia, diwczyna projsza do szyrokoji sferycznoji zay. Z prozoroho kupoa padao riznobarwne prominnia, wono merechtio na suworych mordach drewnich chymer, jaki mohutnimy spynamy pidtrymuway skepinnia. A wnyzu wsi stiny zajmay temno-matowi ekrany
uprawlinnia. Kilka z nych siajay switowymy rysamy digram, na odnomu wydno buo
obyczczia litnioji ludyny, jaka szczo howorya. U krisli pered pultom uprawlinnia sydiw Kareos. Widczuwszy, szczo pryjsza Gedis, win powernuw do neji obyczczia, pidbadiorywo usmichnuwsia. W czornych moodych oczach promajnuo schwaennia.
Ty hulaa? zapytaw prawytel, ohlanuwszy jiji strunku posta w napiwprozorij
korotkij tunici.
Ja kupaasia.
Widpoczya?
Due. Tilky nabrydywyj storo zupynyw mene. O Kareose! Jak inkoy choczesia pobuty na samoti, zapywty daeko w more, zabutysia. A metaewi potwory
Dosy, Gedis, dosy, dytia moje, mjako, ae wadno perebyw jiji prawytel.

Ty znajesz: yttia ludyny swiaszczenne, wono doruczene naszym sztucznym pomicznykam. Tak wey Chartija Kosmicznoho Zakonu. Czoho ty choczesz?
Ja niczoho, nijakowo mowya diwczyna, zupyniajuczy nad basejnom sered
zay. Ce tak, nastrij.
Wona schyyasia nad wodoju, pobaczya u wodi swoje widobraennia: preharna
holiwka z weykym mutom zeenawoho woossia, dowhasti temno-syni oczi z opachaamy hustych wij. Prawytel pomityw, jak wona myujesia soboju, wdowoeno kywnuw.
Ty szczasywa, Gedis? Ja radyj, szczo daw tobi pownotu yttia. Szcze chwyynku
zady. Pokinczymo z sprawamy, a potim ja twij.
Gedis sia w chytke kriso, rozhojdaasia, w hoowi e namoroczyosia, riznobarwni szybky kupoa splitaysia w chymerni obrysy, zdawaosia, szczo wona kudy ety. Szczo Kareos pytaje? Czy wona szczasywa? Smisznyj! Chiba j tak ne jasno! O, wona
bezmeno, bezmirno szczasywa. Chiba ne jij odnij-jedynij na cilij paneti wypaa czes i
taan staty podruhoju wsesylnoho prawytela Orany? Chto wona bua do toho?
Wona ya z bakom ta matirju sered Piwdennych hir, sered kryanych werszyn,
szczo siahay hostrymy pikamy na pjatnadcia mi w nebo. U hybokij doyni protikaa
burchywa hirka riczka, na neweykych ukach obabicz jiji berehiw rosa sokowyta
trawa, husti chaszczi jistiwnych chao. A na uzhirjach wysocziy strunki stowbury chwojnych derew, jichni smoysti horichy buy smaczni j poywni. Gedis ne znaa, koy baky
poseyysia w tij doyni. Skilky pamjataa sebe, wony ne wychodyy zwidty w szyrokyj
swit. Wona nawi ne znaa pro nioho. Hadaa, szczo swit kinczajesia w doyni, mi horamy. Rik za rokom, de za dnem. Szum wodospadu, hromy i byskawyci, szaeni hrozy,
bia zapona zymowych snihiw, jaka kazkowymy szatamy odiahaje hory ta lis, zooti, poumjani byskitky tajemnyczych zir. Gedis pryjmaa wse te jak prodowennia swoho
jestwa. Jij ne treba buo zapytuwaty u materi czy baka pro su toho czy inszoho jawyszcza, jak ne pytaje kwitka u derewa, szczo jij dijaty, koy na obriji schody sonce.
Tak mynay roky. Diwczyna rozkwita. I odnoho razu staosia czudo. W doyni zjawywsia etiuczyj korabel. Baky i jichni susidy welmy zlakaysia, ae ne wstyhy zachowatysia. Z korabla zijszy ludy. Wony buy serjozni, powani. Nikoho ne zaczepyy, niczoho ne wziay. Myuwaysia krajewydamy, pyy wodu z hirkoho potoku. Sztuczni
istoty za jichnim welinniam ryy bila pidniia hir, wykyday nazowni kupy byskuczych
kaminciw. Ae Gedis te ne cikawyo. Jiji zaworoyy ludy, nebaczenyj korabel. Wona
bua wraena, zbenteena. Ote, de za horamy cikom inszyj swit. Tam dywowyne,
nebuwae yttia. Czomu baky mowczay pro te? Czomu niczoho ne skazay jij? Sered
uczenych i doslidnykiw hir buw prawytel Orany. Win pomityw junu diwczynku, szczo
dykoju kizkoju wyhladaa z-za stiny bidnoho prytuku, proczytaw u jiji pohladi cikawis
i sprahu do neznanoho. Win zbahnuw jiji duszu. I ne treba buo due napolahaty, szczob
wona zhodyasia etity u szyrokyj swit.
Baky pakay, bahay. Gedis twerdo zajawya: wona chocze znaty, szczo tam, za
horamy. Czoho wona doczekajesia w cij uszczeyni?
Druhoho dnia, koy Bakytne Swityo zasribyo biosnini werchiwja hirkych weetniw, korabel buw hotowyj do wylotu. Gedis proszczaasia z bakamy. Wony nizaszczo
ne chotiy pokydaty ulubenyj zatysznyj kutoczok. Bako ciuwaw jedynu doku w oczi,
ne soromlaczy sliz, pakaw hirko, prymowlaw:
O, moja neszczasywa doniu! Ty, nemow durnekyj meteyk, etysz na jaskrawyj
woho szumywoho switu! O, ty szcze poalijesz!
Maty ysze pryhornua Gedis do hrudej, bahosowya, edwe czutno proszepotia:
Ne zabuwaj nas, doniu. Jak stane tiako, pamjataj, szczo w cij samotnij doyni
tebe du. Ne zabuwaj
Niby chto zirwaw powjazku z oczej Gedis. Pisla wukoji, huchoji doyny wsia
paneta Orana. Wohnianym potokom wyosia do jiji swidomosti nowe znannia. Pryskorenym psychometodom wona owoodia neobchidnoju sumoju szkilnoji informaciji. I za

piwroku we znaa ne mensze, ni usi jiji rowesnyky.

Kareosu buo pryjemno dywuwaty nedoswidczenu diwczynku. Win nemowby hordywsia swojeju mohutnistiu, szyroczinniu swojich woodi, moywistiu postawaty pered neju neosianym woodarem yttia ta joho tajemny, panety i jiji yteliw. Win ne
rozuczawsia z neju. Poseyw u swojij izolowanij willi, zwidky keruwaw Oranoju ta jiji
suputnykamy, a koy wylitaw u mandry, to neodminno braw Gedis z soboju.
Diwczyna pobaczya bezkraji pola, na jakych wse buo mechanizowano. odnoji ludyny! Rozumni kibersijaczi wychodyy samostijno na zorani nywy nawesni, a w kinci
lita jichni mechaniczni braty kiberkombajny zbyray bahatiuszczi wroaji rozmajitych kultur, szczob peredaty jich u megapolisy grandizni panetarni mista, de yy
miljardy oranciw myslaczych istot panety. Krim podiw lisu, sadiw ta poliw, yteli
mist otrymuway bezlicz wyrobiw zawodiw ta fabryk, de riznomanitni syntezatory bez
upynu transformuway w bireaktorach neorganiczni reczowyny w jiu, maszyny, mebli, ihraszky, parfumy, wbrannia ta akoholni czy bezakoholni napoji.
Megapolisy hrymiy wid muzyky, pise ta szaenych weseoszcziw. Gigantki kinozay demonstruway zachoplujuczi filmy pro podwyhy kosmonawtiw, pro morki pochody pradawnich herojiw, pro achywi muky mynuych pokoli, pro rewolucijni zruszennia predkiw, jaki posijay zerna suczasnych dosiahne. Na stotysiacznych stadinach wyruway stychiji poczuttiw, prychylnyky sportywnych wydowyszcz witay
swojich ulubenych herojiw pisla peremoh nad suprotywnykamy. Okeanki ta morki
plai buy zapowneni miljonnymy jurbamy. Na tysiaczach korabliw, magnetolotach, kosmicznych ajnerach oranci robyy mandriwky morki, powitriani, kosmiczni.
Gedis usim cym bua wraena. Znajuczy strachitywu istoriju daekych wikiw,
koy koen podwyh herojiw, bu-jake prahnennia do swobody orstoko peresliduwaosia
todisznimy prawytelamy, wona spowniuwaasia poczuttiamy newymownoji wdiacznosti
do wczenych, wodiw ludstwa, jaki rozkuway myslaczych istot.
Kilka mandriwok na suputnyky Orany widkryy pered diwczynoju krasu i tajemnyczis kosmosu. Wona zbahnua massztaby panety, widczua jiji widnosnis pered bezmirom prostoru, spownyasia powahoju do tych, chto prahnuw pidkoryty, zawojuwaty
daeki swity dla baha ludej. I wona widdaa swoje serce Kareosu, ludyni kazkowoji mohutnosti, jaka, ne znaty nawiszczo, tak wysoko pidnesa jiji, zwyczajnu diwczynku.
Pisla turbot dnia prawytel powertawsia do wiy i jszow do neji. Jiji dowhasti oczi,
schoi na temno-syni pody chao, iskryysia radistiu j spowniuwaysia takym nepidrobnym zachwatom, szczo suwore serce Kareosa poczynao chwyluwatysia wid dawno zabutoho poczuttia, a na suchorlawomu muniomu obyczczi prominyasia szczyra
usmiszka. Win ciuwaw jiji czysti usta, wdychaw hirku prochoodu zeenawych kis, zapluszczuwaw oczi. I todi prawytelu zdawaosia, szczo znykao wse: Orana, newpynnyj
tiahar keruwannia, ne widomi nikomu trywohy za majbutnie. Na chwyynku win zabuwaw pro wse. Ta chwyla ne zupyniaa. I wyr yttia znowu zachopluwaw Kareosa.
Gedis zdawaosia, szczo tak bude zawdy. Wicznyj son prekrasnyj, ninyj, niby
imyste marewo na obriji. Chto ty nichto ne skae! Chmarka czy chwyla, ptach czy
sonce, pisnia czy kwitka sered zeenych ukiw? Nawiszczo dumaty nad tym?
U pyn jiji dum raptowo wwirwawsia trywonyj hoos. Skaamutyw, posijaw jaku
bentenis. Widihnaa wydinnia, hlanua na prawytela. Win sydiw u krisli, niby porywawsia wpered, palci ruk pobiliy wid napruhy, na wysokomu czoli zalahy hrizni
zmorszky. Z ekrana na nioho dywywsia litnij orane. Suche wtomene obyczczia joho
buo te zbenteene, w oczach prohladaw strach i nepewnis.
Kareose, skazaw win, pohana wis.
Ne dywujusia, owczno widpowiw prawytel. Meni ostannim czasom ne
prynosia harnych wistok.
Gedis ne piznaa joho hoosu.
Dewjata zoriana ekspedycija znyka.

 Proklattia! kryknuw Kareos, udarywszy dooneju po pidokitnyku krisa.

Szczo staosia? Czomu ty lider ekspedyciji ywyj?
Ty ne dosuchaw, wynuwato skazaw kosmonawt. Ludy ywi. Wsi do odnoho.
A korabel?
Ciyj.
Todi win?.. Prytyszeno zapytaw Kareos.
Korabel i ludy w pooni, hirko mowyw kosmonawt. Nas poonyw Zorianyj
Korsar
Gedis zatremtia wid trywohy i chwyluwannia.
Zorianyj Korsar! Znowu ce zowisne imja. We kilka raziw wona czua joho. U spokijnyj pyn yttia panety zhadka pro Korsara zawdy wrywajesia, niby gigantkyj kami u hadi ozera, zburiujuczy joho Pro Zorianoho Korsara chodyy egendy, ae wwaaosia nedozwoenym, neprystojnym howoryty pro nioho w choroszij simji czy kulturnomu towarystwi.
De win zustriw was? zapytaw prawytel.
Pered pojasom asterojidiw.
Wy zachyszczaysia?
Tak. Ja uwimknuw grawitacijnyj i radicijnyj zachyst.
I szczo?
Wse darma, zitchnuw kosmonawt. Ludy Korsara projszy zachyst, niby
joho ne buo. Awtomatyka korabla bua paralizowana. Nas prywey w szluz na asterojidi.
Ty baczyw joho?
Tak. Win howoryw z namy. Ja pamjataju wse, szczo win skazaw.
Zady, neterplacze skazaw prawytel. De ty teper?
Na suputnyku Dorini.
ety nehajno do mene. Nide ne zatrymujsia. Szcze kilka zapyta: win widpustyw tebe?
Tak. Win nikoho ne zatrymuwaw.
Ote wony dobrowilno? achnuwsia Kareos.
Tak, pochyyw hoowu kosmonawt.
A ty?
Ja ludyna czesti i obowjazku, hordo skazaw lider ekspedyciji.
Diakuju, tycho skazaw prawytel. Ja ne zabudu cioho. Do zustriczi. Czekaju.
Ekran potemniw. U zau zapywa napruena tysza. Gedis zitchnua. Kareos rizko
obernuwsia, hostro hlanuw na diwczynu. Na jaku my obyczczia joho peresmyknuosia
hrymasoju newdowoennia.
Ty tut? zapytaw win.
Tak, mij lubyj, alibno widpowia wona. A chiba ty ne znaw?
Ni, ni. Niczoho. Ty wse czua?
Czua, mij poweytelu! Znowu ce imja Zorianyj Korsar! Wono trywoy mene.
Ty we czua pro nioho? zdywuwawsia prawytel.
Czua. Ae niczoho pewnoho. Ja baczu, szczo u tebe nepryjemnis. Rozkay meni.
Moe, ja dopomou tobi?
Prawytel hoosno rozsmijawsia.
O najiwna mya diwczynka! Wona chocze dopomohty! Ce czudowo! Ni, sprawdi,
ja ne huzuju. Ja zachopenyj. Cha-cha-cha!
U twojich oczach trywoha. Ty neszczyro smijeszsia. Jakszczo lubysz mene, rozkay pro Korsara. Czomu win sije trywohu i zo? Chiba paneta ne moe pryborkaty
joho? Czomu win worohuje z lumy? Nawiszczo poonyw ekspedyciju? Zachopy joho,

ade ty wsesylnyj?
Prawytel spochmurniw. Pylno dywywsia na Gedis, niby wywczaw jiji. Potim tycho
mowyw:
Wse ne tak prosto, moja krychitko. Ce sylnyj i nebezpecznyj woroh. Zwyczajno,
paneta ne bojisia joho, ae w kosmosi Tam win maje bahato kryjiwok, piratkych
korabliw, hawanej dla zorelotiw
Nawiszczo ce jomu? zdywuwaysia diwczyna. Chiba ne kraszcze yty na
paneti? Weseo, szczasywo, razom z ludstwom!
Czestolubstwo, skazaw prawytel, pochytujuczy hoowoju. U joho sowach
czuwsia al i spiwczuttia. Strasznyj bycz. Dla odnych wono tiahar. Dla inszych
newhamowana spraha. Wastolubstwo ruchaje nym. Takym win buw szcze zamoodu.
Ty znajesz joho? wraeno skryknua Gedis.
Znaw, zitchnuw Kareos. Ae nawiszczo ce tobi?
Ni, ni! Ja choczu znaty wse. Chaj czastka twoho tiaharia lae j na moji peczi.
Ja ne choczu buty lalkoju porucz tebe, a dostojnym pomicznykom tobi.
Dostojnym pomicznykom, powtoryw prawytel sumowyto j protiano, z-pid
prymruenych oczej dywlaczy na podruhu. Wyzriwaa jaka waka duma. Ne znaju,
czym ty zmoesz dopomohty, ptaszko morka, ae chaj bude tak. Ja rozkau tobi pro
Korsara, pro naszu drubu, pro te, szczo nazawdy rozjednao nas Sidaj siudy, porucz
mene. Suchaj Wpersze my zustriysia z nym w Ekwatorilnij Szkoli Astropiotiw.
Obom buo po dwi zoriani spirali. Junis i mrija, prahnennia do tajemnyci i bezstrasznis
jednay nas. Ispytowyj Kwantomozok odibraw nas do ekipau czerhowoji mizorianoji
ekspedyciji. Charakterystyky buy rizni, mona skazaty, polarni, ae take buo riszennia
Panetarnoho Kibercentru. Ja prychylnyk wriwnowaenych, docilnych risze. Win
paradoksalnyj mysytel, a do awantiurnosti. Moywo, Kwantomozok maw na uwazi
syntez polarnostej w umowach nadzwyczajno skadnoho polotu do inszych swity. Prote
syntezu ne wyjszo. Ce stao jasno daeko piznisze, w kosmosi. A na paneti my pobrataysia. Day swiaszczennu klatwu yty i dijaty zarady piznannia, dla szczastia ludstwa.
Jak ce prekrasno, proszepotia Gedis.
Szczo? nachmurywsia prawytel.
Klatwa, jaku wy day.
Moywo, kywnuw Kareos, koso hlanuwszy na diwczynu. Ae to buw romantycznyj tuman, neuswidomena aha duszi do tajemnyczoho, neswidomoho, prekrasnoho. Rozum szcze ne mih twerezo analizuwaty realnyj pyn podij i strohi, newmoymi
zakonomirnosti switobudowy, jaki nemoywo ni obijty, ni poruszyty. Ne zapereczuju,
meni j dosi al tych daekych dytiaczych mrij i prahne. Ta dosy pro te My kilka
raziw litay na kraj naszoji systemy Ary, pobuway na daekych choodnych panetach,
buduway oporni bazy naukowych astrocentriw, wywczay inszi formy yttia w susidnich switach. Ja zawdy buw komandyrom ekspedyciji. Win mojim zastupnykom,
pomicznykom i soratnykom.
Zady, wraeno skryknua Gedis, pokawszy dooniu na ruku prawytela.
Ty pro koho rozpowidajesz? Ade twojim pomicznykom u wsich rannich ekspedycijach
buw
Horir, suworo ozwawsia prawytel.
Horir, powtorya diwczyna, i smutok propyw u jiji temno-synich oczach.
Na majdani w centralnomu megapolisi wy stojite z nym udwoch. Obniawszy. Dywytesia w nebo. U bezmir. Tudy, de krulaju ptachy. Zwidky ynu promeni daekych zirok.
Kudy mczy dumka mrijnyka! Miljony ludej myujusia wamy toboju i nym. Ja bezlicz
raziw schylaasia pered waszoju munistiu. Ty i Horir nerozuczni, jedyni. Jak e
U ciomu tragedija, skazaw Kareos. Diwczyna pylno dywyasia jomu w oczi.
Obyczczia prawytela buo kamjane, skorbotne. Horir i Korsar odna osoba.
Ae Horir zahynuw? Tak rozpowidaje panetarna istorija.

 Tak treba. Ludstwu ne warto znaty hirkoji istyny. Chaj wono pokoniajesia herojewi. Ty te schylaasia pered ideaom. U ytti idea wyjawywsia zamarenym. Ty chotia wziaty na swoji peczi czastku moho tiaharia to ne pochytnysia teper.
Ne zbahnu Ne rozumiju szcze, ozwaasia diwczyna. Taki pobratymy, taki
heroji i o
Diektyka buttia, serjozno mowyw Kareos. Ja we pereyw hore wtraty.
Dawno. yszyysia tilky turboty pro szczastia ludej, pro dolu panety.
Ja znaju. Wiriu. Ae skay: z czoho poczawsia rozryw? I czomu Horir?..
Ne nazywaj cioho imeni, poperedyw prawytel. Nichto ne powynen znaty
prawdu. Ce zhubno dla panety. Moje sowo nakaz.
Rozumiju. Prodowuj, mij lubyj
My powertaysia z daekoji mizorianoji ekspedyciji. Bila susidnioji zirky buo
znajdeno zaseeni panety, cywilizowane ludstwo, ae nyczoho riwnia. My nesy Orani
wis pro czudowe widkryttia. U prostori zorelit ustanowyw zwjazok z panetoju. Grawiopromi donis nam riszennia Orany: czeny ekspedyciji wwijszy w Panetarnu Radu, w
Keriwnyj Wseswitnij centr. Ce buo wyszczym wyjawom dowirja i wdiacznosti za naszi
podwyhy. My zbahnuy, szczo mou zdijsnytysia naszi junaki mriji paneta wkadaa nam do ruk tworczi waeli nejmowirnoji syy. Ty znajesz, Gedis, szczo w toj czas
Orana szcze ne bua jedyna. Protyriczczia idejni, ekonomiczni, etyko-moralni zawaay
spilnym gobalnym zusyllam. A teper mona buo rujnuwaty nenawysni barjery i zrobyty wsich ludej szczasywymy.
Ty dosiah cioho, hordo skazaa Gedis.
Tak, stwerdno kywnuw Kareos. Ae win ja ne choczu nazywaty ce imja
powstaw proty mene, poczaw habyty mij proekt zahalnoho dobrobutu jak utopicznyj
i antyewolucijnyj. Czoho tilky ja ne poczuw wid nioho, koy my pidlitay do systemy Ary,
priamujuczy na ridnu Oranu! Win kazaw, szczo ja choczu staty wodem temnoji jurby,
szczo ludstwo, zabezpeczene wsim neobchidnym, zwyrodnije i skotysia w prirwu inwoluciji, szczo ludyni potriben ne dobrobut, a wiczna nebezpeka i prirwa, pered jakoju duch
mih by wyroszczuwaty krya dla polotu! Sowa, sowa! Durni abstrakciji. Ja wtomywsia
zapereczuwaty jomu. Ja namahawsia dowesty jomu, szczo ludstwo w osnowi swojij szcze
ne sformowanyj materi i potrebuje zatyszku, spokoju, dobrobutu. Treba rozszyryty
joho swidomis, daty syu, pohybyty prahnennia do nasoody, zadowolnyty sprahu
czuttiw. A potim, koy nastane spryjatywyj czas, mona postupowo pidnimaty joho do
nowych obrijiw Wij lutuwaw. Win kazaw, szczo daty ne mona. Szczo treba sztowchaty ludstwo do prirwy, jak sztowchaju ptaszeniat na kraj hnizda dorosli ptachy. Abo
polit, abo padinnia.
Ce orstoko! wychopyosia w Gedis.
Ja skazaw jomu ci sowa, wiw dali Kareos. Ta win buw newbahannyj. Win
zahrouwaw zwernutysia do wsijeji panety, rozpoczaty dyskusiju. I todi
Szczo todi? trywono perepytaa Gedis.
Todi, powilno skazaw prawytel, win wczynyw zoczyn. Utik, koy korabel
nabyzywsia do pojasu asterojidiw.
Jak utik?
Znyk. Zachopywszy desantnu raketu. Ja powernuwsia na panetu i zmuszenyj
buw skazaty neprawdu. Tak zoczyne staw herojem.
Ty wczynyw bahorodno, mowya diwczyna.
Ae neobaczno, dodaw Kareos. Win peresliduje naszi korabli, nyszczy jich.
Win zabyraje kraszczych mojich uczenych. Win ne Dozwoyw odnij zorianij ekspedyciji
pokynuty mei systemy Ary. Ce kosmicznyj pirat. Doky win isnuje, paneta pid zahrozoju znyszczennia. My budujemo win rujnuje. My posyajemo zoreloty dla pidkorennia daekych switiw win roby z nych piratki krejsery, formujuczy ekipai z poonenych piotiw.

 Nawiszczo jomu ce?

Win msty meni. Bezsya zazdris i czorna pomsta. Win prahne zawojuwaty
Oranu i staty prawyteem. Ae ty teper zbahnesz, kudy win powede panetu z takymy
idejamy? Treba szcze wrachuwaty, szczo z toho czasu win ozobywsia
O, jakyj pidstup! proszepotia Gedis.
Ne trywosia, ptaszko, rozczueno skazaw Kareos, wstajuczy z krisa. Pidkoryty panetu Korsarowi ne poszczasty. A ycha win moe narobyty nemao! Jakszczo Jakszczo ne znajdesia heroj, jakyj pide na podwyh, szczob znyszczyty zoczyncia!
Znyszczyty? spaachnua wona. Jak?
O ni! Nawiszczo tobi pro ce znaty?
Czomu ty wwaajesz mene dytynoju? Ja dorosa j munia! Czomu ja ne mou
staty herojem, pro jakoho ty skazaw?
Ty, Gedis? zaczudowano zapytaw prawytel. Ty?
Ja! Chiba ja ne kochaju tebe? Chiba ne ty daw meni pownotu szczastia? Czomu
ja ne mou widdiaczyty tobi i wsim, chto pidniaw mene z newidomosti do swita? Czomu
ja muszu widczuwaty sebe nyczoju za inszych herojiw?
Kareos bezszumno nabyzywsia do diwczyny, obniaw jiji, hyboko zahlanuw u motoroszno-fosforyczni oczi. Wusta joho skorbotno zdryhnuysia.
O Gedis! Jak ja mou pustyty tebe, koy ce szlach do smerti?
Do smerti?
Tak. Heroj wriatuje panetu, ae zahyne sam. Diwczyna posmutnia, zamowka.
Potim nino prowea palciamy po szczoci Kareosa.
Paneta i odna ludyna. Ja tysiaczu raziw hotowa zahynuty, aby ludy buy
szczasywi. Ja maa szczastia. Chaj joho matymu miljardy. Kochanyj mij! Jakszczo lubysz mene dozwol! Ja tebe suchaju. Kay, szczo treba zrobyty?
ajner etiw na piwde do ekwatora. De tam, bila Centralnoho Kosmodromu, win
zupynysia. Gedis peresiade na desantnu raketu i pidijmesia na orbitu, de krulaje
zorianyj krejser Ara. A potim Szczo stanesia potim? Kraszcze ne dumaty. Prawytel
promowyw korotke i straszne sowo: smer. Chaj kraszcze bude tajemnyceju newidomyj
i trywonyj perechid u nezwidanyj stan buttia. Tak wiryy drewni, tak jij chotiosia b
wiryty nyni. Jiji ninis, lubow, baannia podwyhu newe wse ce zahyne? A moe,
perejde w inszi duszi, zapay jich impulsom nowoho yttia, jak zhasajucza iskra poroduje weyke wohnyszcze, koy do neji pidnosia suche paywo? Chaj bude tak! Wona
baaje buty takoju iskroju
Tycho dzweniy pazmowi motory ajnera. Za iluminatoramy pywy hromaddia
chmar, budujuczy w myttiewych pojednanniach grandizni chramy, koonady, wei, paacy j odrazu rujnujuczy jich. U temnomu nebi uroczysto pomenio Bakytne Swityo
Ara, w proswitach mi chmaramy bakytnym marewom niyasia paneta. Ne wydno na
nij megapolisiw, ne pomitno striczok szyrokych szlachiw, nema znaku bu-jakych budow. Wsia Orana zdajesia weetenkoju preharnoju sferoju kosmicznoju ihraszkoju
newidomych istot. I ne wirysia, szczo tam, pid chmaramy, wyruju prystrasti, kekoczu
u dwoboji rizni doli, adannia, choczesia zabuty pro wse i staty chmarynkoju, promenem, iskroju daekoji zirky. ynuty, ynuty w prostori i nikoy ne widczuty zupynky, ne
prokynutysia z wicznoho snu. Moe, tak wono j stanesia?..
Slipuczoju houboju iskroju widdzerkayosia swityo w okeani. Znowu nakotyysia
chmary. Szczezy. Popywy wnyzu neweyki kwituczi ostrowy piwdennych moriw, obrameni zootawymy j biymy plaamy. Tut zarodyosia jichnie kochannia. Jak bezcinnyj
skarb nese Gedis u duszi zhadku pro nioho. Rozhortajusia pered okom sercia zworuszywi wydywa mynuoho. Mynuoho czy, moe, ni? Wono zawdy ywe, wono ne zhasne, doky bjesia serce. Pro jake mynue mona mysyty? To obrazy wicznosti, bo te,
szczo staosia, we ne znyszczy nichto.

Potrapywszy w szyrokyj swit z hirkoji uszczeyny, Gedis dowho ne baczya prawytela, ne zustriczaasia z nym. Nawczaasia, hulaa, rozwaaasia. Inkoy z ostrachom
i nadijeju dumaa pro nioho. Chotia hlanuty w czorni paajuczi oczi, pobaczyty suwore
j munie obyczczia. I odnoho razu staosia. Win pryjszow do jiji pomeszkannia. Prostyj
i bezmownyj. Siro-bakytne tryko okresluwao strunku posta, czorna hrywa woossia,
szczo spadaa na peczi, robya joho schoym na starowynnoho caria zwiriw rua. Win
dywywsia na diwczynu, skawszy ruky na hrudiach. W oczach joho ewrio poumja. Oboje mowczay. Wona ne zwodya z nioho zaczarowanoho pohladu. Nareszti ozwawsia
prawytel.
Persza wilna chwyyna, skazaw win, i ja widdaju jiji tobi.
Czym zasuya jiji Gedis prosta, neoswiczena diwczyna? chwylujuczy,
zapytaa wona.
Mowczy, tycho j pako ozwawsia Kareos, prostiahajuczy do neji wuku dooniu. Ne promowlaj poronich sliw. Prostyj, neprostyj Jaki durnyci! Mona myuwatysia krapeju rosy na switanku, chmarynkoju w nebi, owtym osinnim ystkom. A ty
A ja unoju widhuknuasia Gedis.
ty czudo! Tilky nezliczenni spirali ewoluciji kosmosu mohy porodyty taku
nebaczenu kwitku krasy j ninosti. Wsia mohutnis Orany, wsia mudris naszych uczenych zhasaje pered pohladom inky. Ja ne zbahnu: w czomu twoja sya? De jiji korinnia?
Moe, ty artujesz? zbenteeno mowya diwczyna.
O ni! Ce drewnia j straszna tajemnycia. Wsi starowynni manuskrypty promowlaju te same. Najsylniszi askety, szczo dosiahy bohohiudibnoho stanu, wtraczay swoji
czesnoty, zustriwszy harnu inku. Ty dywujeszsia, szczo ja z toboju rozmowlaju pro ce?
Ne znaju. Meni benteno
Zady. Ja ne choczu, szczob moje poczuttia ty wwaaa banalnym prahnenniam
czoowika do inky. Instynkt prodowennia rodu zakadenyj miljonnolitnioju ewolucijeju. Ja widkydaju joho. Dla cioho dosy inszych inok, bilsz prystosowanych dla cioho.
Ty nina j duchowna. Ty nawi ne schoa na zwyczajnu ludynu.
O mij poweytelu, tremtiaczym hoosom skazaa Gedis, czy ne zabahato
soodkoho nektaru dla moho sercia. Jakszczo ty artujesz, to zaysz mene w spokoji. A
jakszczo ni
Todi szczo? edwe czutno spytaw prawytel, blidnuczy wid strymuwanoho poczuttia.
Todi obnimy mene
Nasunuysia pomenijuczi oczi, ar suchych doo obpik chudeki peczi diwczyny.
Wychor i polit. Bil i baenstwo. Czy dawno ce buo? Buo czy je? Je czy bude? Wseochoplujucza my. Wicznis nerozdilna, ne pidwadna czasowi. Szczo todi nastupna
smer? De wona? Nema, ne bude. To mara, ti pered siajwom Bakytnoho Switya
Chto pidijszow, torknuwsia pecza.
Pora.
Gedis otiamyasia wid zabuttia. Chto ce? A, piot ajnera. Czoho jomu treba?
Kosmodrom, korotko pojasnyw piot.
Meni wychodyty? zitchnua diwczyna.
Tak.
Gedis zahornuasia w czornyj wownianyj paszcz, wyjsza z ajnera, spustyasia po
szyrokych schidciach na poe kosmodromu, jiji czekaa neweyka grupa ludej u maynowij uniformi kosmopiotiw. Do Gedis pidijsza litnia ludyna z suchym suworym obyczcziam.
My czekajemo kosmolingwista dla nowoji ekspedyciji, neprywitno skazaw kosmolotczyk. Ja komandyr Torris.
Ja kosmolingwist, zitchnua diwczyna. Imja Gedis.
Ja czekaw doswidczenoho kosmonawta, burknuw Torris. Nawiszczo nam

diwczynka?
Wy ne choczete braty mene? spaachnua diwczyna.
O ni, machnuw rukoju komandyr. Nakaz prawytela zakon. Pryjmajemo
was do swojeji simji. Ae
Szczo?
Meni al was.
Czomu?
Ce ne prohulanka, diwczynko. Waka, nebezpeczna ekspe-, dycija. Baano buo
b maty w ekipai doswidczenych bijciw.
Chiba my etymo na worou panetu? nedbao zapytaa Gedis.
Newidomo, czy doetymo kudy-nebu, pochmuro usmichnuwsia komandyr.
Krim ligwa Korsara. Ce mona garantuwaty.
Diwczyna promowczaa. Dosy hratysia. Zamknuty poczuttia, pryborkaty emociji.
Ty rozwidnyk. Ty ne naeysz ni sobi, ni swojim poczuttiam. Pozadu ridna paneta,
kochanyj, prekrasna my, jaka widnyni stane jiji bezsmertiam, jiji yttiam. A poperedu
chytryj, pidstupnyj woroh, porodenyj morokom i nenawystiu.
Kosmicznyj krejser Ara wyruszyw u polit tajemno. Nichto z ludej Orany ne znaw
pro majbutniu mizorianu ekspedyciju. Mowczay dyspetczerki punkty na suputnyku
Dorini, radisitka i teebaczennia panety peredaway muzyku, sportywni nowyny, kinofilmy pro pryhody pradawnich herojiw. I ni sowa pro wakyj nebezpecznyj polit. Pro
ce znay kosmonawty Ary, prote ne dywuwaysia: konspiracija staa neobchidnistiu,
szczob Korsar ne mih perechopyty sygnaliw pro start korabla i diznatysia pro koordynaty polotu. Gedis te znaa pro ce, i ysze wona nesa w swojemu serci skadne protyriczczia. Ricz u tim, szczo Korsar neodminno diznajesia pro start kosmokrejsera Kareos specilno organizuwaw kilka peredacz spriamowanoji diji, wukyj promi jakoji
zachopluwaw grupu asterojidiw, okupowanych Korsarom; u tych peredaczach buo skazano wse, szczob zoriani piraty mohy perechopyty korabel.
Szczo zowisne wwyaosia Gedis u tij nebezpecznij hri. Szczo nezakonne i neczesne. Ae diwczyna widstoroniuwaa dokirywi dumky, namahaasia dumaty ysze pro
majbutnij podwyh. Chto wona, szczob ociniuwaty u wsij sukupnosti, u wsij panetarnij
weyczi zadum prawytela? Pro jakyj zakon i etyku mona howoryty, koy jdesia pro
znyszczennia kosmicznoho zoczyncia bezalisnoho i orstokoho?
Czorni paneli-ekrany na stinach spaachuway switowymy sygnaamy. edwe
czutno zwuczay meodijni akordy awtopiotiw. Torris i joho pomicznyky bezszumno chodyy bila pultiw, perewiriay programu, utoczniuway kurs kosmokrejsera. Gedis spryjmaa wse te niby wwi sni. Znow u pamjati postawao nedawnie mynue, a swidomis
namahaasia pojednaty wojedyno ogicznyj anciuok jiji yttia. De korinnia wsioho,
szczo staosia? De zerno pryczyny, szczo pryweo do takoho strasznoho naslidku? Czomu
wona, szcze nedawno neoswiczena, dyka diwczynka z hirkoji uszczeyny, opynyasia u
fokusi kosmicznoho yttia?
Moe, zakon riwnowahy podij? Wona otrymaa neczuwanyj spaach szczastia. Za
wse treba patyty. Drewnij zakon dwosicznoho mecza, jak nazywaje ce Kareos. Newmoyma wzajemodija polarnostej. Chwyla na mori yttia. Hrebi i wpadyna. Pidjom i padinnia. Szczastia neszczastia. Radis hore. Kochannia zrada? Szczo todi w
sumi, w syntezi? Poronecza, nul, nebuttia?
Znemahaje rozum, bjesia bolisno serce, nema snahy rozwjazaty pidstupne zapytannia. A treba. Treba jty na podwyh riszucze j spokijno. Szczob dija bua jak udar
mecza. Mecz ne dumaje, czy prawylno win czyny. Win dla udaru wykutyj, zahartowanyj. Prote ne tak! Moe, j zbroja stradaje, koy ruka wojina wywaje jiji na neprawu
diju. Chto skae?
Szczastia. Czy bua wona szczasywa? Bua. Spaach czuttia, nasooda? Buy. Moe,

ce i je szczastia? Mrija, czekannia, bezturbotnis. I weczoramy zustricz z nym. Magiczni oczi, paki obijmy, hipnotyczni sowa, jaki pidnosyy jiji do neczuwanych wysot.
Pamoroczyasia swidomis, zachopluwao duch wid tych hybyn, kudy wona zazyrnua.
Tak buo dowho. Czy ni? Chto wymiriaje? Wona ne znaa ranisze niczoho podibnoho. Ne
buo z czym poriwniaty. Wona pryjniaa wse jak odkrowennia, jak jedyne swito, bez
jakoho nema yttia. I o teper wtrata. Nazawdy. Ae nedarma. Inszi matymu take
szczastia wiczno. Zminiuwatymusia pokolinnia, budu naroduwaty inszi diwczata,
jaki ne zabudu podwyh Gedis, i w jichnij slozi sumowytoji radosti bude jiji kochannia.
Pywu spohady. Ostannij de proszczannia. Kareos maje ne howoryw. Tilky dywywsia w oczi Gedis, trymaw jiji za ruku. Obyczczia joho zmarnio, popid oczyma zalahy synci. Win hadyw zeenkuwate woossia kochanoji, torkawsia hariaczymy palciamy ninoji szczoky. Wona spryjmaa joho ninis niby wwi sni. Ae i szczo newymirne
buo mi nymy, szczo jich rozjednuwao. Wona we naeaa nebuttiu. Win zayszawsia
woodarem panety. Kareos niby czytaw ce u jiji duszi. ysze nadweczir Kareos powiw
diwczynu do sferycznoji zay. Zaprosyw jiji sisty w kriso. Sam staw porucz neji,
uwimknuw prostorowyj proektor.
Dywy, widpowiw prawytel na zapytywyj pohlad Gedis.
Pered nymy oyy kadry pradawnioji chroniky. Diwczyna achnua. Film widkrywaw strachitywu bezodniu socilnych kataklizmiw, jaki terzay ludstwo w mynuomu.
Wjaznyci, w jakych rokamy muczyysia najkraszczi ludy panety. Szybenyci, na jakych
wony w korczach zakinczuway swoje herojiczne yttia. Zastinky, zabryzkani krowju
rozstrilanych, hory trupiw straczenych powstanciw. Barykady i syri, napowneni bahniukoju blindai, wtomeni, bajdui sodaty i weseli watahy buntariw, hoodni jurby ditej wysnaenych, neszczasnych, zapakanych i materi z pomarenymy wid sliz
oczyma, nywy z mizernymy wroajamy, wypaeni neszczadnymy promeniamy Bakytnoho Switya, prymitywni chatky w seach, schoi bilsze na kupy hnoju, ni na yta
ludej. Prychodyy nowi heroji, szczob wyzwoyty ludej z newoli, ae i wony pomyray na
wohnyszczach, u zastinkach, na szybenyciach.
Gedis znemahaa. Slozy duszyy jiji, spazmy perechopluway podych. I todi Kareos
wymknuw proektor, i zamis tragicznych kadriw na ekrani wynyky kartyny suczasnoho
yttia Orany.
Nino-zeeni wody okeanu w mareni switankowoho tumanu. Dity bia po tuawomu pisku do prozoroji chwyli. Wony pirnaju w akwamarynowyj pyn, wereszcza u
chwylach, a nad nymy krulaju roewi biwartowi, uwano sposterihajuczy, szczob
nichto ne perejszow zaboronenoji zony.
Weyczni sporudy megapolisiw na berehach rik, ozer, moriw. Szyroki szlachy, obabicz sady, lisy. Dytiaczi misteczka rozwah, uniwersalni szkoy, pola. Wsiudy harmonija, weseoszczi, jurby szczasywych ludej.
Juni zakochani pary. Nichto jich ne zjednuje szlubom, jakyj koy zamariuwaw
swiaszczenne poczuttia lubowi. Objednane ludstwo tak wysoko pidniaosia w ekonomicznomu dobrobuti, u duchownomu ytti, szczo zwilnyo indywida wid osobystych obowjazkiw wychowannia ditej.
Szcze pywy kartyny onowenoji panety, ae Gedis ue ne dywyasia na nych.
Wona zapluszczya oczi. Wse prawylno! Wse sprawedywo! Znyszczyty prekrasne wydinnia, kynuty ridnu Oranu w bezodniu mynuoho? Szczob znowu mery hoodni dity na
zapyenych szlachach, szczob znowu hynuy na barykadach? Cioho chocze Korsar? O ni!
Tysiaczu raziw ni!
Gedis bilsze ne wahaa. Tilky czomu trywoha? Zwidky wona? Neuswidomena,
nezbahnenna. Szczo jij ne daje spokoju? Jaki nezrymi sygnay zbuduju swidomis?
Chto namahajesia pochytnuty jiji szczyre riszennia?
De u swidomosti prorwaysia rizki awarijni sygnay. Gedis rozpluszczya oczi.
Nad neju stojaw Torris. Na joho siromu obyczczi ach.

 Szczo staosia? proszepotia diwczyna poszerchymy wustamy, chocz ue zdohaduwaasia, w czomu pryczyna trywohy.
Dywy sama, skazaw komandyr, pokazujuczy rukoju.
Gedis hlanua dowkoa. Stiny korabla stay prozorymy Torris zweliw
uwimknuty optycznyj inwertor. Krejser Ara buw otoczenyj poumjanym rozmajittiam
zorianoho kosmosu. Ta ce ne dywuwao kosmonawtiw i nawi Gedis. Wony we ne raz
buway w prostori, i weycz gaaktycznoji bezodni staa zwycznoju. Uwaha wsioho
ekipau bua prykuta do neweykoho objekta, jakyj szwydko peresuwawsia mi dimantowymy iskramy potoku asterojidiw. Kosmokrejser Ara nabyawsia do cioho nebezpecznoho pojasu.
Na ekrani grawioteeskopa wynyko zobraennia objekta. Ce buw krejser wysokoho kasu kosmolit dla mizorianych ekspedycij. Win priamuwaw nawperejmy
Ari.
Kosmonawty mowczay. Torris tycho zapytaw, ni do koho ne zwertajuczy zokrema:
U ciomu pojasi je naszi doslidnyki aboratoriji?
Nema, poczuasia widpowi.
Czy startuwaw inszyj krejser z Orany razom z namy?
Ni.
Todi ce Korsar.
Serce Gedis na my zawmero. Buo take widczuttia, niby ety wona u bezodniu,
wtratywszy wahu. Staosia! Staosia! Staosia!
Zawmyraju zwuky, ima zatumaniuje oczi. Szczo ce z neju? Szczo kae Torris,
czomu metuszasia czeny ekipau, bahrianymy wohniamy paaju ekrany na stinach.
Znykaje stina tumanu. Zahostriujesia rozum. Spokij, zoseredenis. Wytrymka i
uswidomennia realnosti.
Torris ue zaspokojiwsia. Tilky wusta niby zakamjaniy. Oczi spaachnuy hriznymy wohniamy. Win promowlaje ysze dwa sowa, i wony tak zdajesia diwczyni
widuniuju u ciomu kosmosi:
Do boju!
Bij? Wony hotujusia do boju? Ara maje zbroju zachystu. Todi, moe, krejser zdobude peremohu? I ne treba bude jty na ostannij achywyj krok? Mona powernutysia
na ridnu Oranu, w zatysznu atmosferu, pid ahidni promeni luboho switya. Ae czomu
prawytel ne howoryw jij niczoho pro bij, pro moywis peremohy? Czy Korsar wsesylnyj? A jakszczo bij todi zahyne krejser Ara. I wona szczezne ranisze, ni pobaczy
Korsara.
Bahrianyj pancyr energozachystu otoczuje krejser. Luto paaju paneli ekraniw,
pokazujuczy nemysymu napruhu kwantostanciji korabla. Ta o jaskrawym prominniam spaachuje komandyrkyj stereoekran nad pultom. Z jawlajesia posta ludyny.
Suchorlawe tio obtiahnute czornym tryko. Temno-bronzowe asketyczne obyczczia. Gedis schwylowano pidweasia. Newe ce Korsar? Takyj staryj? Ade wony rowesnyky z
prawyteem Orany. A cia ludyna na kilka pokoli starisza.
Uwaha! dzwinko, junakym hoosom skazaw newidomyj. Ekipau kosmokrejsera Ara braterke witannia!
Kosmonawty perezyrnuysia. Torris hniwno nachmurywsia.
Chto wtruczajesia w nasz polit?
Ludy asterojida Swobody.
Ty choczesz skazaty: ludy Zorianoho Korsara?
Sowa ne maju znaczennia, zapereczyw newidomyj. Nasz brat ne bojisia
cioho imeni. Win ochocze pryjmaje joho.
Zate Orana ne pryjmaje. Korsar i joho ludy poza zakonom.
Ty prawdu skazaw, dywno usmichnuwsia newidomyj. My sprawdi poza

dijeju waszoho zakonu. Tomu obyszmo daremni supereczky. Proszu widpowisty na

kilka zapyta.
Czomu my powynni widpowidaty? Ne zdawawsia Torris.
Wy moete ne widpowidaty. Ae my budemo dijaty widpowidno do waszoji reakciji. Ote, my choczemo znaty: kudy priamuje Ara?
Ce mizoriana ekspedycija. Marszrut suzirja Rua, czerwonyj gigant, druha
paneta. Tam peredbaczajesia rozwynene yttia. Orana baaje kontaktu.
Wona ne otrymaje joho na cij stadiji rozwytku, suworo skazaw newidomyj.
Asterojid Swobody nakazuje: powertajte nazad.
Czomu?
Kosmos ne dla dyskusiji. Prawytel Kareos znaje pryczynu. Powtoriuju nakaz:
powertajte nazad!
Wy wwaajete sebe lumy Swobody, hirko skazaw Torris, a dijete jak piraty. Chto dozwoyw wam ponewoluwaty prahnennia inszych ludej? My te baajemo
wilno dijaty!
Wy marinetky Kareosa, sucho widpowiw newidomyj. Zwilnisia od
wady despota i todi eti dla mizorianoho kontaktu. Asterojid Swobody ne dozwoy
roznosyty bacyy despotiji w daeki swity. Powertajte nazad!
My probjemosia z bojem! hrizno skazaw Torris. Ja poperedyw!
Harazd, myrolubno mowyw newidomyj. My wrachujemo poperedennia!
Ja skazaw!
Switlanyj kub stereoekrana pohas. Kosmonawty Ary poczay burchywu supereczku.
Moe, sprawdi powernutysia?
oden krejser ne projszow cijeji smuhy!
Nawiszczo strachitywyj ryzyk?
Kareos nakazaw probytysia bu-jakoju cinoju, poczuwsia hoos Torrisa.
Dosy rozmow. Hotujtesia do boju!
Usi zamowky. Magiczne imja prawytela zrobyo swoje. Gedis perewea podych.
Krejser Ara pryreczenyj. Kareos spriamuwaw weyku grupu kosmonawtiw na zahybel, niby bezdusznych mechanicznych biwartowych. ysze Gedis nese w sobi straszne
znannia pryczyny. Nese i ne moe skynuty z peczej.
Czuyj krejser nabyzywsia, zatuyw soboju z desiatok weykych suzirjiw. U promeniach Bakytnoho Switya obszywka joho miano pereywaasia temno-synimy
iskramy. Torris zawmer bila pulta. edwe woruszaczy hubamy, skazaw:
Liwyj kwantogenerator udar!
W iluminatorach promajnua byskawycia. Slipuczo-fietowa, prymarna, wraajucza. Kompaktnyj kulastyj zariad metnuwsia do hromady czuoho krejsera. Gedis
zawmera w czekanni, ne dychajuczy, zcipywszy kuaczky bila hrudej. Zaraz! Szczo stanesia?
Promenysta kula zustriasia z korabem. Wybuchu ne buo. Zariad rozpeskawsia
na miridy bryzok, bakytnoju chwyeju ochopyw powerchniu krejsera i szczez u bezmirji prostoru.
Prawyj kwantogenerator udar! We luto kryknuw Torris.
Znowu byskawycia. Znowu newdacza. Gedis bua wraena. Kosmonawty rozhubeno perezyraysia. Niczoho podibnoho wony ne czekay. Miljardy ergiw u spriamowanomu zariadi widkydaysia czuym krejserom ehko, niby szkaraupa jajcia keray. Jakym e poem otoczyy sebe piraty? De zdobuy taku strachitywu energiju?
Grawitacijnyj promi! promowyw Torris sered zahalnoji tyszi. Proty nioho
win ne zachystysia.
Nakaz powys u bezmownosti. Nichto ne poworuchnuwsia. Gedis te widczua,
szczo jaka nezryma sya mjako, prote wadno ochopya jiji tio, zmusya zakamjanity.

Ni wstaty, ni woruchnuty rukoju, pi stupyty kroku.

Temno-synia powerchnia krejsera we zowsim byko. Temniju gigantkymy horbamy jaki nadbudowy, optyczni otwory, merechtia roewi widbysky w energorefektorach. Ekrany Ary zhasy, zamowky sygnay dwyhuniw, znyka wibracija.
U temnij stini piratkoho korabla zahoriwsia jaskrawo-bakytnyj priamokutnyk
szluzu. W niomu zjawyysia ludki postati, jich buo troje. Wony kynuysia prosto w
bezodniu kosmicznoho prostoru i poynuy do Ary. Bycze, bycze. Piraty etia sered
wakuumu bez odnych skafandriw. Wony odiahnuti w ehki sriblasto-bakytni tryko. Ne
pokryti niczym obyczczia, dowhe woossia do peczej. Diwczyna ujawya temperaturu
switowoho prostoru i achnuasia. Jak wony wytrymuju?
Szczo ce za ludy? Czy, moe, jij snysia? Koektywnyj hipnoz? Czy baczy te same
Torris? Abo inszi suputnyky?
Mabu, bacza. Bo te zbenteeni, rozhubeni. Wsi wony ne zwodia pohladiw z dywowynoji grupy. Wona wse bycze i bycze. Poperedu moodyj prekrasnyj junak. U
nioho fosforyczno-blide obyczczia, jasno-synie woossia, oczi niby dwi zori. Ruky
prostiahnuti wpered u porywi. Jak wony ruchajusia, jakoju energijeju?
Win schoyj na Horira, proszepotiw Torris edwe czutno. Ce wraajucze!
Chto? Te poszepky zapytaa Gedis.
Toj perszyj
Ty znaw Horira?
Znaw. Cej pirat toczna kopija heroja. Jakyj art!
Gedis neporuszna. Tilky dumka praciuje. Nemysymo skadne zawdannia. Czy dumaa wona, szczo jiji mozok pryjme take nawantaennia? I ne ysze mozok, a serce,
czuttia. O pered neju Horir heroj miljardiw ludej. Bezlicz junakiw ta diwczat mriju
staty takymy, jak win. I wony prokynaju joho, nazywajuczy inszym imjam, hanebnym prizwykom Korsara. Jak moe zoczyn perewtiytysia w taku czudowu formu? Nawiszczo ce jomu? Czoho win dosiahne, zupynywszy postup panety do szczastia j dobra?
Try postati nabyzyysia do krejsera Ara, powilno poynuy wzdow stin.
Widkryty szluzy? Poczuosia zapytannia.
Ni, widpowiw Torris.
Piraty zupynyysia proty kajuty uprawlinnia, pobaczyy kri prozori stiny kosmonawtiw, prywitno pidniay ruky whoru. Zrobywszy neznaczne zusylla, opynyysia w
krejseri.
Korsar usmichnuwsia, skazaw:
Bij skinczywsia. Siate, bratowe!
Hipnotyczne zacipeninnia spao z kosmonawtiw. Torris wtomeno siw u kriso piota. Gedis zaczudowano dywyasia na woaka piratiw.
Ja ne hniwaju, mowyw Korsar. Dijay ne wy. Dijaa wola Kareosa, zakadena w was. Marinetkowyj impuls zakinczywsia. Teper wy wilni. Pohoworymo jak
braty Win ne zakinczyw reczennia. Pohlad joho wpaw na tenditnu posta diwczyny.
Chto ty?
Kosmolingwist Gedis, widpowiw zamis neji Torris.
Gedis, powtoryw Korsar, niby prysuchajuczy do meodyky imja. Gedis
Wij dowho mowczky dywywsia na neji. Diwczyni zdaosia, szczo joho oczi pronykaju do jiji potajemnoji suti, czytaju use. I ne straszno Gedis, i nema nenawysti w neji
do zoczynnoho Korsara.
Tilky dytiacza cikawis, ejforyczne spjaninnia nebuwaym wraenniam, adoba nowoho znajomstwa. He poperedni dumky! Te bude potim, potim! A teper chaj widkryjesia dla neji nowyj swit neczuwanyj i nebaczenyj.
Korsar czomu zasmutywsia, na joho czoli zjawyasia bolisna zmorszka. Win hlanuw na towarysziw, potim perewiw pohlad na kosmonawtiw.
Poznajomymosia, znowu ozwawsia win. Ja Korsar. Orana daa meni ce

imja, ja z radistiu pryjmaju joho. Ce moji towaryszi Kerra i Sano. My predstawnyky

asterojida Swobody. Prote ce we skazaw wam mij uczytel.
Czomu wy zupynyy krejser Ara? zapytaw Torris.
My ne dozwoymo waszij paneti kontaktuwaty z inszymy switamy.
Jake prawo laho w osnowu takoji swawoli?
Kosmiczne Prawo, prosto widpowiw Korsar. I ne swawola, a zachyst daekych switiw wid despotiji.
Ce egojistyczne wyznaczennia. Paneta mysy inaksze.
Paneta ne mysy, hirko posmichnuwsia Korsar. Za neji mysy prawytel,
a w kraszczomu razi grupka ludej. Ne budemo spereczatysia. Wy poznajomytesia z
asterojidom Swobody. Nichto ne zatrymaje was tam. Zachoczete wwijdete w Spiku
Kosmicznoho Braterstwa. Zachoczete powernetesia na swoju panetu. Zhoda?
My pooneni, pochmuro skazaw Torris.
Wy braty, zapereczyw Korsar. Na ciomu zakinczymo znajomstwo. Ja
wymknu uprawlinnia krejsera Ara. My spriamujemo joho do asterojida. Do zustriczi,
bratowe! Do zustriczi, Gedis!
Win prywitno machnuw rukoju, nabyzywsia do stiny i szczez u nij. Za nym znyky
joho towaryszi. A potim nejmowirnyj polit u poroneczi pid promeniamy Bakytnoho
Switya.
Diwczyna znemoeno zapluszczuje oczi. Psychika hranyczno napruena. Szcze trochy i wona ne wytrymaje. Spoczyty, spoczyty b, ne dumaty ni pro szczo, zabuty pro
te, szczo buo, szczo maje statysia.
Ekrany Ary oywaju. Krejser suchniano pywe za piratkym korabem. Tilky
nym teper keruje czua wola. Kosmicznyj gigant priamuje do pojasu asterojidiw. Powoli
wyrostaje sered zorianoho bezmiru neweyka panetka, nad neju spaachuju
peridyczni switowi impulsy nawigacijnych sygnaliw. Try jaskrawi fietowi zirky.
Szcze trochy i mizorianyj krejser ehko lahaje na powerchniu asterojida Swobody
Stiny krejsera wtratyy prozoris. Stao temno. Spaachnuo denne swito. Napruena tysza. Torris machnuw rukoju, hirko usmichnuwsia.
Chodimo. Poznajomymosia z piratkym ligwom.
Szczo win ne schoyj na zoczyncia, nesmiywo ozwawsia chto z kosmonawtiw.
Otrujni hady te buwaju pryjemni na wyhlad, odrizaw komandyr. He
sentymenty! Jakszczo my sprawdi majemo wilnyj wybir odrazu powernemosia nazad, na Oranu. Takyj mij nakaz!
Wilnyj wybir i nakaz, podumaa Gedis. Dywne pojednannia protyenych
ponia. Korsar nezriwnianno poslidowniszyj u swojich dijach. Podumawszy tak, diwczyna rozhniwaasia sama na sebe. Jak ehko wona piddajesia zwabnomu wyywu.
Tam, na paneti, jiji poonyy czary Kareosa. Tut wona widkrya serce dla kosmicznoho
zoczyncia! Tak ne mona. Treba widkynuty poczuttia sympatiji czy antypatiji. Wyriszuwaty twerezo, ogiczno.
Slidom za Torrisom diwczyna wyjsza z korabla. Krejser Ara eaw u weetenkomu angari. Sferyczna powerchnia budiwli merechtia fosforycznym siajwom, dowkoa
buo dobre wydno, niby w peredswitanni. Do grupy kosmonawtiw pidijszow odyn z suputnykiw Korsara zowsim junyj i tenditnyj. Win, prykawszy dooniu do hrudej,
szczyro skazaw:
Wy wtomyysia, perechwyluwaysia. Wam neobchidno spoczyty. Priamujte za
mnoju. Pro was poturbujusia. A piznisze zustricz iz Starszymy Bratamy.
Ekipa Ary ne spereczawsia. Kosmonawty ruszyy za prowidnykom. Mjaka ruchywa dorika doweza hostej do imystoji merechtywoji zawisy, pirnua pid neji. Gedis tycho skryknua wid nespodiwanky. Ce, pewno, buo energetyczne poe, neprozore

dla oka.
Steka zakinczyasia, i kosmonawty opynyysia sered hustoho lisu. Liowi, zeeni,
bakytni rosyny wjunyysia po chymernych nahromadenniach skel, szczo stojay piwkoom, utworiujuczy wysoke skepinnia. De tam, u sztucznomu nebi, merechtio zeenkuwate swityo, promeni jakoho buy nini j pryjemni. Praworucz i liworucz gigantka poronyna. Na nij whaduwaysia zwywy szlachiw, masywy sadiw, sferyczni pokriwli wysokych budiwel.
I wse ce zrobeno wamy? Z nedowirjam zapytaa Gedis u prowidnyka.
Tak, prosto skazaw junak. Szcze nedawno ce buw zwyczajnyj asterojid.
Skela dimetrom na sto mi. Teper ce czariwnyj swit, kosmiczna oranereja. Te, szczo
wy baczyte, ysze zownisznij pyn naszoho yttia. Hoowne w nezrymosti.
Szczo same?
Pro ce skau starszi, uchyywsia junak wid priamoji widpowidi. Meni weeno wasztuwaty wam spoczynok. Czoowiky, priamujte cijeju stekoju. Na was tam
czekaju. Diwczyno, jdy za mnoju.
Gedis poproszczaasia z Torrisom i towaryszamy, pisza za prowidnykom. Widczynyysia w skeli owalni dweri, i diwczyna opynyasia w neweykij kubicznij kimnati,
rozdienij neprozoroju roewoju zaponoju. Junak mowczky pokazaw na niszu, tam stojao wuke liko, zasane puchkym jasno-bakytnym kyymom. Popid stinamy rosy
bahrianoysti derewcia, na hikach owtiy sokowyti pody.
Zachoczesz jisty, pojasnyw junak, zirwesz. Due smaczno. Pokupatysia
moesz tut.
Win widchyyw zawisu, za neju buw basejn. Gedis wdiaczno prykaa ruky do hrudej.
Meni niczoho ne treba. Tilky spaty. Ja due wtomyasia. 1 Todi lahaj. Ja pidu.
ehkych sniw!
Junak znyk. Gedis zayszyasia na samoti. Tysza j nebaczeni derewa. Sutinky.
Pamoroczysia w hoowi, potik wrae zakoysuje, kydaje w zabuttia. Wona edwe wstyhaje lahty na mjakyj kyym i prowalujesia u swit snowydi.
Pered neju popywy hory. Ridni lisy sered uszczeyny, hrajywyj wodospad, de
wona tak lubya sydity, suchajuczy czariwnu meodiju potoku. Teper, u sni, Gedis ne
sydia na kameni, a, pidniawszy u powitria, pawaa nad hirkoju riczeczkoju. Namyuwawszy wesekoju wodohraju, diwczyna poetia do bidnoji chatynky bakiw. Tam
buo tycho, nikoho ne wydno. Pidslipuwati wikoncia dywyysia na swit miano, newyrazno. Z dymaria ne jszow dym. Gedis prypaa do szybky, zazyrnua w chatu. Maty j bako
spay. Diwczyna zdywuwaasia: czomu wony spla, koy nadwori jasnyj de? Czy ne zachworiy? Wona chotia kryknuty, ae hoosu ne buo. W horli niby peresocho. Diwczyna
wdarya kuaczkom po wikonnyci, a zwuku ne czuty. Wona u widczaji poczaa bytysia
ob stinu, nacze ptaszka, szczo potrapya w silce. Ta wse buo daremno. A tym czasom
dowkoa smerkao, zhasay barwy dnia. Ue znyky obrysy hir, po uszczeyni popyw
hustyj tuman. I ysze whori, mi chmaramy, wydno buo suzirja. Moe, tam ja znajdu
syu, czomu podumaosia diwczyni. I wona kynuasia w nebo. Majnuy skeli, tuman
zayszywsia wnyzu, zamerechtiy zirky, manyy swojeju kazkowistiu, tajemnyczistiu,
spokojem. Poperedu zjawyosia kulaste zoriane skupczennia. Wono obertaosia, sribno
podzwoniujuczy, z konym obertom pokazujuczy wse nowi j nowi czariwni pojednannia
swojich swity. Tudy, tudy, pidkazaw chto newydymyj diwczyni.
U radisnomu natchnenni Gedis pryskorya polit do dywnoho switu. Ae szczo zatrymuwao jiji, halmuwao. Wona ozyrnuasia. Za neju tiahnuysia maje newydymi
nytky, szczo prywjazuway jiji do panety. Jich buo bahato, niby pawutynnia sered pochmuroho osinnioho lisu. A mi chmaramy blide obyczczia Kareosa. Ce win trymaw
pasma pawutyny, tiahnuw diwczynu do sebe, szepotiw: Ty moja. Kudy ty prahnesz,

kochana? Tut, na Orani, ty znajsza szczastia! Szczo ty baajesz znajty w choodnij kosmicznij pusteli?
Sowa Kareosa to choodyy duszu, to wohnianymy kraplamy paday na serce. Czariwne suzirja widdalaosia.
Diwczyna prokynuasia z tiakym nastrojem. Szczo turbuwao jiji. Nastyrywo powtoriuwaosia w swidomosti wadne sowo-zakyk:
De ty? De ty? De ty?..
Wona otiamyasia, kynuasia do swoho paszcza, rozhornua joho. Wwimknua prystrij u wnutrisznij kyszeni. Wynyk ekran. U hybyni zjawyosia tumanne zobraennia
Kareosa, poczuwsia joho tychyj hoos:
Czy baczysz ty mene, kochana?
Baczu, tremtiaczym hoosom widpowia Gedis.
De ty?
Na asterojidi Swobody. Korsar tak nazywaje joho.
Ty baczya Korsara? nastoroeno zapytaw Kareos.
Baczya.
Szczo win skazaw?
Win nikoho ne trymaje. Skazaw, szczo koen moe powernutysia na Orau, jakszczo zachocze. Ja spoczywaa. Szcze ne striczaasia ni z kym.
Ce dobre, mowyw Kareos. Korsar chytryj i pidstupnyj. Win moe perekonaty tebe w czomu zawhodno. Win woodije weykoju hipnotycznoju syoju.
Win meni zdawsia szczyrym i dobrym, prostoduszno mowya Gedis.
Ot baczysz, nachmurywsia Kareos. Ja znaw ce. Prote, sumno dodaw
win, ty wilna. Wybyraj swij szlach. Abo podwyh, jakyj das tobi bezsmertia, abo powernennia na Oranu. Ja ne skau tobi j sowa osudu. Prymusom na podwyh ne posyaju. Ty sama zachotia!
Szczo meni robyty? spaachnua diwczyna. Dosy rozmow! Ja budu dijaty!
Ty prekrasna, nino skazaw Kareos. Ja ne mou yty bez tebe! Moe, ne
treba, ptaszko? Moe, powerneszsia, i ja zroblu wse jako inaksze?
Dosy! rizko widpowia Gedis. Doky w meni ne zhaso riszennia ja hotowa!
Todi suchaj uwano. Wwimknesz prystrij, pro jakyj ja tobi kazaw na Orani,
koy pobaczysz Korsara. Baano, szczob porucz buy wsi inszi. Jaknajbilsze. Ja slidkuwatymu za twojim sygnaom z hoownoji stanciji. Ty pryjmesz na sebe anihilacijnyj promi. Use bude bezbolisno.
Zrozumia, zitchnuwszy, skazaa diwczyna. Proszczaj, mij Kareose!
Moje serce z toboju, hucho mowyw prawytel. Proszczaj, Gedis. Pro bakiw
ja poturbujusia.
Diwczyna wymknua prystrij, portatywnyj ekran-paszcz zhas. Hirka posmiszka
zjawyasia na wustach Gedis. Win poturbujesia pro bakiw. Szczo jim turboty bez ulubenoji doky? Doky wona bua z nymy, wony may szczastia i radis. A teper bezcilne
isnuwannia. Sprawdi, nacze son, tiakyj, neprobudnyj.
Szczo teper? Nezabarom zustricz z Korsarom. Odyn nepomitnyj ruch i sygna
z Orany wwimkne wybuchowyj prystrij. Gedis peretworysia w slipuczu pazmowu
chmaru. W niszczo. Razom z Korsarom wony spaachnu zoreju w kosmicznij pusteli. U
popi peretworysia kwituczyj asterojid tworinnia rozumu j sercia munich ludej, jaki
ne pobojaysia stwerdyty wolu i wadu yttia sered moroku j smerti.
Znenaka nowi poczuttia opanuway diwczynu. Czomu wona pospiszaje? Ne znajuczy namiriw Korsara, ne zwidawszy jichnioho szlachu? Czym wona keruwaasia? ysze swojeju lubowju do Kareosa? Joho nenawystiu do koysznioho druha? A moe, wse
ne tak, jak prawytelu zdawaosia? Moe, u Horira swij szlach, jakyj ne prynese szkody

ludiam Orany? I mona buo b pojednaty genij Kareosa i fantastyczni prahnennia Horira! Gedis zhadaa fejeryczne wydinnia: sered kosmicznoji poroneczi etia, niby ptachy, try postati. ehko, natchnenno, newymuszeno. Tak, niby wony narodyysia w tij
woroij dla zwyczajnych ludej stychiji. Jak e ce staosia? Jak wony dosiahy takoho
nezwyczajnoho zwerszennia? Wona bahato rozmowlaa z Kareosom, czytaa knyhy, perehladaa naukowi filmy, ae nide ne zhadujesia pro taku moywis. yttia sered poroneczi nawi odne take dosiahnennia widkrywaje neczuwani obriji dla doslidnykiw.
A pronyknennia kri stiny! A bahato inszoho, pro szczo ludy Orany i ne zdohadujusia!
Korsar chytryj i pidstupnyj, wyrynuy w swidomosti sowa Kareosa. Gedis
zawmera, prysuchajuczy do hoosu sumlinnia. Jak tiako wyriszuwaty! Wona nikczemne diwczyko sered cych tytaniw. Kareos i Horir dwa weetni rozumu j duchu,
mi nymy trywaje newmoymyj dwobij. A chto wona, szczob staty na bik toho czy inszoho?
A moe, j sprawdi dywowyne wminnia Korsara ysze steka dla zawojuwannia
panety? Nezwyczajni dosiahnennia szcze ne oznaczaju, szczo jichnij twore ludianyj.
Mynua istorija, z jakoju Gedis poznajomyasia, perehladajuczy starowynni filmy,
stwerduwaa, szczo wysokyj rozum czasto pojednuwawsia z nejmowirnoju orstokistiu.
Hodi! Treba zaspokojitysia i sposterihaty. Czas je, mona wyriszyty piznisze, koy
w neji budu fakty. I todi, koy serce prohoosy swij wyrok, ne pidkazanyj zzowni, wona
bezalno wwimkne prystrij. Chaj bude tak!
Diwczyna riszucze skynua paszcz, rozdiahasia, strybnua w basejn. Prochoodna
woda pryjniaa jiji tio w pestywi obijmy. Gedis popawaa trochy horiy, widczuwajuczy, jak znykaje wtoma, jasniszaje swidomis, u mjazy wywajesia badioris i sya.
Wyjszowszy z basejnu, diwczyna znowu odiahasia. Zupynya bila dzerkaa. Zazyrnua w swoji oczi. U hybyni ziny pryczajiwsia ostrach, nepewnis, mi briw prolaha
bolisna zmorszka. Chto dopomoe jij znowu widnajty spokij i pewnis? Chto wkae prawednu steynu sered moroku?
Ja, poczuwsia pozadu tychyj hoos.
Wona skryknua, obernuasia. Bila wchodu do jiji kimnaty stojaw Korsar. Joho posta merechtia bakytno-zeenymy iskramy, i zdawaosia, szczo win zitkanyj z choodnoho wohniu. Prozori oczi Korsara dywyysia na diwczynu sumno j oczikuwalno. Wona
zadychnuasia wid chwyluwannia j trywohy.
Ty poczuw moju dumku?
Tak.
Ty znajesz wse? Z ostrachom zapytaa Gedis.
Znaju.
Ty wbjesz mene?
Ni.
Czomu?
Ja czekaju twoho riszennia.
Riszennia?! skryknua diwczyna, strymujuczy rydannia, jake rwaosia z hrudej. Jakoho riszennia?
Smerti czy yttia.
Ty huzujesz! hirko mowya Gedis, ne wytrymujuczy pohladu joho jasnych
oczej. Ty woodijesz hipnotycznoju syoju i moesz
Mou, prodowyw jiji frazu Korsar. Mou zupynyty zoczynnu akciju. Prote
ne choczu.
Czomu? Z nadijeju zapytaa wona.
Ja choczu zwayty swoju dolu na terezach twoho sercia.
Ce krasywa fraza!
Ni! Neobchidnis! Ja samotnij. Mij swit, moji prahnennia abstrakcija, jakszczo wony ne oswiaczeni lubowju.

 Porucz tebe prekrasni soratnyky czoowiky j inky. Chiba wony ne schwaluju

twojich prahne sercem?
W mojij duszi je sokrowenni, wtajemnyczeni mriji. Wsioho ne skaesz nawi
bykym druziam. Je ysze odne serce, jake powynne oswiatyty zerno nowoho switu.
Nesya dywytysia w joho oczi. Szczo ce z neju? Kareos i Horir. Chto postawyw jiji
na perechresti dwoch dorih, jaki rozchodiasia nawiky?
Ty szczyryj zi mnoju? tycho mowya wona.
Tak.
Pojasny meni wse. Ja choczu znaty istynu. Kareos widkryw meni twij zoczynnyj
zadum zawojuwannia wady na Orani. ysze tomu ja zhodyasia
Mowczy, perebyw jiji mowu Korsar. Ne promowlaj daremnych sliw. Ja
znaju bilsze, ni ty moesz skazaty. Idy siudy. Sidaj. U nas je czas, ja tobi widkryju
sprawnij pyn podij

 Ty znajesz, szczo my poznajomyysia w Ekwatorilnij Szkoli Astropiotiw. Tam

i pobrataysia. Poklaysia dijaty ysze dla spilnoho baha. Wse tak, jak win tobi rozpowidaw. Ae ty ne znajesz hoownoho. Szcze do ostannioji zorianoji ekspedyciji w mene
zarodyysia sumniwy. Szczo take spilne baho? Czy odnakowe wono dla wsich? Czy moe
najmudriszyj wo czy nawi grupa ludej daty szczastia miljardam istot, kerujuczy pownym ideaom, jakyj jim zdajesia najkraszczym? I szczo take, wasne, szczastia?
Ty znajesz, szczo w usi wiky pro ce toczyysia supereczky. Mudreci, teoretyky, literatory, polityky chto tilky ne oszczasywluwaw ludej swojimy odkrowenniamy. Prote
mynay wiky, a ludy buy neszczasywi, i prymarne poniattia wtikao wid nych.
Najprostisza widpowi: szczastia ce zabezpeczennia potreb, zadowoennia prahne, baa. Ce idea najprymitywniszych. Trochy wyszcza ideja: szczastia ce boroba. Ae boroba zarady czoho? Moe, znowu zarady zadowoennia baa? Todi my
prychodymo do porocznoho koa.
Potribne wyznaczennia mety. Ae istyna nedosiana. Ote, nikoy ludyna ne matyme dostojnoji mety, rady jakoji mona zmahatysia. De todi wychid?
Odnoho razu ja pyw na okeankomu ajneri. Hurt pasayriw stojaw na kormi. My
hoduway krychtamy chliba morkych keraliw. Weyczezni bakytni ptachy siday na
chwyli, wyowluway zdobycz, zczyniay bijku, wychoplujuczy charcz odne w odnoho z
dziobiw. Meni stao motoroszno. Korabel pyw dowho, i we czas za nym etiy keray,
spowniujuczy prostir ohydnymy adibnymy krykamy. Ja zrozumiw, szczo ludstwo moe
peretworytysia w otaku zhraju bezmozkych lutych istot, jaki budu pospiszaty za korabem piznannia, pojidajuczy te, szczo padatyme z joho bortu. Ce obohotworennia, absolutyzacija funkcij naszoji biogicznoji maszyny. Wse insze kultura, nauky, rozwahy
staje ysze kamuflaem, ysze soromjazywym prykryttiam osnownoho nasyczennia!
Ja poczaw diytysia swojimy dumkamy z Kareosom. Win smijawsia padi mnoju.
Win zwertaw moju uwahu na istoriju wsioho ywoho, na pyn usijeji praewoluciji. Wid
poczatku do siohodennia wsiudy bij klityny z klitynoju, istoty z istotoju, formaciji z
formacijeju. Utwerdyty sebe, swoju osobystis o welinnia pryrody. Widbir kraszczoho, sylniszoho, wmiliszoho o aboratornyj metod megaswitu, w jakomu my ywemo. Zakon suszczoho sya. Joho ne obijdesz. Joho mona tilky wykorystaty. I koy
ludstwo dosiaho takoho riwnia, szczob zwilnytysia wid wojen zarady szmatka jii, to
treba bahosowlaty rozum, jakyj daw taki moywosti. Teper boroba perenosysia na
wyszczi szczabli u kosmicznu bezmenis. Bytwa cywilizaciji z cywilizacijeju, gaaktyky z gaaktykoju. Moe, ne krywawa, moe, ne taka orstoka, jak u mynuli istoryczni
epochy, ae bezalisna. Chaj znykaje z ona kosmosu nikczemna kultura. Tilky rozum,
jakyj zdatnyj utwerdyty sebe w bezmirnosti, dostojnyj nazwatysia synom kosmosu.
A al? Zapytuwaw ja joho.
Czomu ty ne alijesz podu, jakyj jisy? Nasmichawsia Kareos.
Moe, j aliju. Poky szczo ce neobchidnis.
Zawdy bude taka neobchidnis, zapereczuwaw win. Szczob yty, treba
koho asymiluwaty, znyszczyty. Su buttia u protystawenni koho komu.
Todi wono proklate! Hniwawsia ja.
Ni, takyj zakon buttia. Zakon neporusznyj.
Chto skazaw ce?
Wsia switobudowa stwerduje ce!

 Neprawda. My ne znajemo j miljardnoji czastky switobudowy. My ysze embriny ewoluciji. Do toho zaprogramowani pryrodoju.
Ty skazaw suszno. Zaprogramowani. Ote, powynni wykonuwaty programu.
Ni. Treba wyjty z tecziji programy. Doky my ne uswidomlujemo takoji moywosti my marinetky. Uswidomymo wyjdemo w swit swobody.
Jakoji swobody? Wid czoho?
Wid zakonu pryrody.
Poruszennia zakonu pryrody smer, niszczo, poronecza.
Nawpaky. Ce nowa stupi buttia. Ja widczuwaju ce intujitywno. Hla
perwisna klityna protiahom miljonnospiralnoho cyku dosiaha riwnia myslaczoji istoty.
W nadrach materiji prychowana grandizna ewolucijna sya. Dla neji wse moywe.
Bu-jake zdijsnennia. Ae doky wona dije samotuky, metodom prob, na poszuky wytraczajesia neskinczenna awyna ywych istot, nezmiriani ewolucijni cyky. I bilszis
tych zusyl prywody do tupykiw, do wyrodennia. O szczo take pidkorennia zakonam
pryrody. Wona slipa j bezalisna. I jakszczo we myslacza istota uswidomya swoje pokykannia chaj wona wime na sebe ewolucijnyj impuls, szczob swidomo tworyty neobchidni formy i jawyszcza.
Ce sowa! A praktyczno?
Ja te ne znaju. Ja kyczu tebe, inszych chaj usi zadumajusia nad cijeju probemoju!
Ty boewilnyj, hniwawsia Kareos. Zamis boroby za spilne baho ty wybyrajesz imystu steeczku awantiur. Moja programa: zabezpeczyty ludstwo wsim neobchidnym, daty jomu oswitu, rozwahy, dozwilla. Rozszyryty swidomis, widkryty
moywis jednannia z pryrodoju, jaka joho porodya. Wsi ne mou buty tworciamy,
doslidnykamy. Ce prywiej odynakiw. Inszi budu materiom dla ewoluciji, aboratornym reaktywom pryrody. Wony perszi powstanu proty twojich utopij!.. Ty rozumijesz, Gedis? Mij pobratym, korystujuczy ludianoju, peredowoju ideoogijeju, namahawsia schyyty mene do pradawnioho reakcijnoho switohladu: osnowna masa ludstwa
bydo, jurma, tabun napiwinteektualnych istot, jaki adaju ysze nasoody, a nad nymy
elita duchu, obranci, technokraty, dyktatory. Ja rozumiw dobre we todi, czym zakinczysia taka rewolucija Kareosa. Zbereennia staroji dyferenciciji suspilstwa, konserwuwannia i, moe, nawiky systemy neriwnosti, kastowosti. A oskilky do diji budu
uwedesz mohutni systemy kibernetycznoho kontrolu, to ludstwo we nikoy ne zmoe
zrujnuwaty porocznoho koa antyewolucijnoho suspilstwa, u jake wono same sebe zaene.
Kareos hraw na najprymitywniszych strunach. Perwisne baannia nasyczennia.
Ae nawi ludy newysokoho duchownoho riwnia, zadowolnywszy perwisni instynkty,
poczynaju dumaty pro poszuky smysu buttia. I takyj poszuk nemynucze wede istotu
do widkryttia nebuwaoho. Ae oskilky nebuwae ne bude zaprogramowane technokratamy, to wono pidlahatyme peresliduwanniu. Takym czynom, Kareosowe suspilstwo
sprawedywosti neodminno mao staty gigantkoju wjaznyceju duchu. Ja baczyw ce i
widwerto howoryw pobratymowi, szczo win samozakochanyj slipe.
Supereczky toczyysia maje szczodnia. Mizoriana ekspedycija widsunua naszi
nezhody na pewnyj czas. Ta koy my powernuysia nazad, do systemy Ary, wybuchnua
hroza. Nas powidomyy, szczo Kareosa i mene wybray u Panetarnu Radu. Ce widkrywao moywosti dla zdijsnennia naszych mrij. I znowu ja rozpoczaw dyskusiju. Pobratym buw kategoryczno proty mojich idej. Bilsze toho win pohrouwaw, szczob ja nawi
ne smiw inszym howoryty pro ce. Ja riszucze zajawyw, szczo rozpocznu panetarnu dyskusiju. Chaj ludstwo wyriszy swoju dolu w towarykomu obmini idejamy. I todi
Todi ty wtik. Ja znaju Ozwaasia Gedis.
Ni, suworo zapereczyw Horir. Ja ne wtik. Todi Kare-os wczynyw zoczyn.
Na pidchodi do suputnyka Orany, koy my we hotuwaysia finiszuwaty, win pryjszow

do mojeji kajuty i zaproponuwaw myr. Na znak toho my wypyy druniu czaszu. W nij
buw narkotyk
Kareos?.. achnuasia Gedis.
Tak. Mij pobratym rozirwaw swiaszczennu ny braterstwa. Ja porynuw u hipnotycznyj son. Szczo buo dali, ty znajesz z istoriji
Znaju. Kareos powidomyw, szczo ty zahynuw u poloti j pochowanyj na asterojidi.
Tebe ohoosyy herojem i postawyy wam obom pamjatnyk u centralnomu megapolisi.
Win ue todi dijaw, jak zakinczenyj merzotnyk
Ne kay tak, bahalno poprochaa diwczyna. Ty ne znajesz wsich joho
mirkuwa. Moe, win chotiw kraszczoho. I wyriszyw poertwuwaty odnijeju ludynoju
rady bahatioch!..
Harazd, pochmuro kywnuw Korsar, wako zitchnuwszy. Pro ce pohoworymo piznisze. A teper Todi ja zneprytomniw. I otiamywsia we na paneti.
Ja chotiw zwestysia na nohy, ae tio ne suchaosia mene. Swidomis rozpywaasia, niby chmaryna w nebi. Nesya buo zoseredytysia, zhadaty szczo. Take widczuttia
buwaje uwi sni. Szczo marysia, chto zahrouje, ty choczesz wtekty, prokynutysia i
ne moesz.
Ja wtratyw widczuttia czasu. Ne znaw, skilky eaw, czomu opynywsia w neznajomij miscewosti. Chto schyywsia nadi mnoju, rozpytuwaw. I znowu samotnis. De swityy fary maszyn, inkoy w imystomu nebi prolitay eektroloty. Ja we dumaw, szczo
pomru, ne pobaczywszy ludkoho obyczczia. Ta o bila mene zupynywsia eektroekipa.
Na bortu ja pomityw trykutnyk znak medycznoji suby. Mene ponesy do maszyn.
Rozdiahy i nakynuy tepyj chaat. Porucz mene sio dwoje sanitariw. Chto zapytaw
askawym hoosom:
Chto ty? I jak siudy potrapyw?
Ja Horir, szturman zorianoji ekspedyciji, tycho widpowiw ja. Odwezi
mene do Wsepanetnoji Rady.
Drue, wy maryte, poczuasia widpowi. Horir zahynuw i pochowanyj u
pojasi asterojidiw. Wsia paneta opakuje joho.
Ce ja. Powidomte Wsepanetnu Radu. Kareos zoczyne!
Kareos hoowa Rady. Wy fantazujete. Ja rozumiju: wasze hore z prywodu
smerti Horira, jakoho wy, pewne, lubyy, poruszyo psychiku Ae sprobujte zhadaty,
z jakoho wy megapolisa, jak wasze imja.
Ja znemahaw wid oburennia, ja namahawsia perekonaty jich, szczo ja kosmonawt. Ae wse buo marno. Poczuwsia nakaz:
Win boewilnyj. U psychitrycznu nomer sim. Eektroekipa ruszyw. Ja zneprytomniw.
Psychitryczna? zapytaa Gedis. Szczo ce take?
Likarnia dla psychiczno nepownocinnych ludej, sumno skazaw Korsar.
Newe ty ne czytaa pro taki likarni?
W istorycznych filmach baczya, rozhubeno widpowia diwczyna. Ae ne
dumaa, szczo wony isnuju nyni. Kareos skazaw meni, szczo boewilnych na paneti
nema.
Jich bilsze, ni u najsuworiszi istoryczni epochy, zapereczyw Korsar. Ae
statystyka mowczy: wona w rukach Kareosa. Jomu newyhidno, szczob pro ce znaa paneta. Ewolucijna mohutnis zakuta w riczyszcze zaprogramowanoho yttia i rujnuje
tonki nerwowi systemy. Ta pro ce piznisze. Suchaj dali Mene prywezy do likarni. Ce
bua starowynna fortecia, prystosowana dla potreb medycyny. Wysoki pochmuri stiny,
hory dowkoa, hyboki prirwy zi skaenymy potokamy. Zwidty nemoywo wtekty. Mene
zustriw hoownyj psychitr suchorlawyj newysokyj didok z hostrym pohladom. Taanowytyj psychoog i hipnoog, ae due orstokyj. Moe, win sam buw trochy boewilnyj.

Likar zweliw rozdiahnutysia. Wykotyw z desiatok bikiberiw Dla obserwaciji, ponalipluwaw na mene bahato datczykiw. Metuszywsia, szczo zapysuwaw. Potim zwernuwsia do mene:
Chto ty?
Horir.
Ce we czuy moji pomicznyky, huzywo skazaw didok. Win hlanuw u moji
oczi, zoseredywsia. Ja widczuw, jak bezalna wola amaje mene, zmuszuje pidkorytysia.
Chto ty? znowu poczuosia zapytannia.

Horir
Stijkyj psychoz! rozdratowano konstatuwaw didok.
Ne psychoz u mene, schopywsia ja z krisa. Jak wy ne zbahnete, szczo ja
ertwa zoczynu! Powidomte Wsepanetnu Radu!..
Harazd, harazd, powidomlu! proburmotiw hoowlikar.
A tym czasom joho pomicznyky prykay do spyny eektrod, i sylnyj rozriad pronyzaw mene. Sanitary ponesy mene dowhym temnym korydorom i wkynuy do jakoho
prymiszczennia, z hurkotom zaczynywszy dweri. Tilky teper ja zdohadawsia pro pekelnyj pan Kareosa: nazawdy pochowaty mene, zayszywszy yttia. Boewilnyj, jakyj
wwaaje sebe znamenytym kosmonawtom, szczo za dywyna?! Sered psychiczno chworych je bezlicz bohiw, zych duchiw, istorycznych osib, pokowodciw. Skilky b ja ne skarywsia widpowi bude odna: stijkyj psychoz!
Ja buw u widczaji. Potim nastupya bajduis. Wmerty! Nawiszczo yty, koy najkraszczi druzi staju zradnykamy i zoczynciamy?!
Ja wpaw u dywnyj stan prostraciji. Ne spaw, ne jiw, ne pyw. Sydiw u kutoczku
neweykoji kamery-paaty, dywywsia u prostir. Ne buo dumok, ne buo syy ruchaty.
Prychodyy likari, szczo zapytuway. Ja ne widpowidaw. Mene zayszyy w spokoji.
Odnoho razu staosia dywne. Z protyenoji stiny wynyka posta ludyny. Ce buw
wysokyj litnij czoowik u chaati. Jasni trywoni oczi, synie woossia. Win usmichnuwsia
meni, zrobyw znak mowczaty. Pidijszow do dwerej, prysuchawsia. Potim powernuwsia
do mene, prywitno kywnuw:
Poznajomymosia, skazaw, sidajuczy porucz. Ja Aeras, uczytel, fizyk. A ty?
Szczo zi mnoju? Halucynacija? Prywydy w mojij paati? Wony wychodia iz stinky,
rozmowlaju. Ote, ja sprawdi psychiczno chworyj?
Obysz pusti dumky, ahidno skazaw dywnyj his. Ja ne prywyd. Pomacaj.
U mene taka szkira, jak i w tebe. Nawi chaat takyj, tilky dawniszyj.
Ja nesmiywo torknuwsia joho ruky. Wona bua kistlawa j hariacza. Ja czuw podych, baczyw, jak na skroni ludyny pulsuwaa yka. Mistycznyj ach rozwijawsia. Ja

poehszeno zitchnuw. Kywnuw na stinu, zapytywo hlanuw na neznajomoho:

Jak e ty?
Szczo?
Tam je otwir?
Nema.
Chto dopomih tobi projty?
Ja wmiju pronykaty kri twerde.
Ce nemoywo
Pro ce pospereczajemo piznisze, skazaw Aeras. Pryjmy fakt, teorija
potim!
Todi ty moesz wtekty?
Mou.
Czomu ?..
Ne choczu. De iszcze zustrineszsia z poriadnymy lumy na naszij paneti? Wsi,
chto poruszuje normu, potraplaju siudy. Choczu znaty twoje imja. Chto ty? Kym buw?
Ja we j sam ne znaju. Mene perekonay, szczo ja chworyj. Ae meni zdajesia,
szczo ja Horir szturman zorianoji ekspedyciji.
On jak, zasmutywsia Aeras. Ty pobratym Kareosa?
Ty znajesz mene?
Czuw. Deszczo znaju. Ae jak ty potrapyw siudy? Pryhadaj
Kareos zradyw. Win wykynuw mene na paneti w pustelnomu misci. Neprytomnoho. ysz nedawno ja diznawsia, szczo win staw hoowoju Wsepanetnoji Rady. Mene
ohooszeno herojem. A ja nibyto zahynuw u pojasi asterojidiw.
Znaju. Ae szczo staosia mi wamy?
Ce dowha istorija.
Tym bilsze ja choczu znaty, napolahaw Aeras. Dola zwea nas u proklatomu misci. Ja suchaju, mij drue.
I todi ja rozpowiw jomu pro wse
Koy ja zakinczyw opowi, Aeras micno obniaw mene. Ja ne spodiwawsia takoho
projawu poczuttiw. Zaspokojiwszy, win skazaw:
Ja dawno czekaju tebe! Nareszti staosia!
Mene? Newe meni sudyosia potrapyty siudy, de sydysz ty?
Smisznyj chopcze! Ja czekaw ne tebe osobysto, a takoho, jak ty.
Ne rozumiju
Ja wse pojasniu, radisno skazaw Aeras, popeskujuczy mene po peczu. Win
pidwiwsia, pidijszow do dwerej, pronyk kri nych u korydor. Powernuwsia nazad.
Nide nikoho. Skri tycho. Naszi koegy boewilni spla. Likari te rozwaajusia w
swojich apartamentach, dywlasia teereporta z centralnoho megapolisa. Krim toho,
poczaasia hroza. Nam nichto ne zawaatyme.
Sprawdi, nad zamkom prohurkotiw hrim. Za wukymy wikonciamy spaachuway
byskawyci. Aeras prymostywsia biy mene na mjakomu kyymi, pidibhaw nohy pid
sebe, ruky pokaw na kolina, jak mudre iz starowynnych grawiur.
Suchaj e, mij moodyj drue! Ja rozpowim tobi, czomu ja opynywsia tut. Todi
ty zrozumijesz i moju radis, i moji nadiji. Ja ne znaju, koy u mene poczawsia bunt
proty zahalnoisnujuczoho. Mabu, okremi iskry spaachuway szcze w dytynstwi, ae
wpersze widczuw todi, koy we praciuwaw uczyteem w odnomu z mikrorajoniw tretioho megapolisa. Ja bolisno pereywaw te, szczo dity nenawydiy nawczannia. Szkoa
dla nych bua jakym rabstwom. Ja zapytuwaw sebe: w czomu sprawa? Szczo staosia,
szczo dity widmowlajusia dobrowilno spryjmaty zdobutky bakiw, i potribna cia systema prymusu czy zaochoczennia, szczob hotuwaty specilistiw, jaki perebuway b na
riwni suczasnoji cywilizaciji? U mene skadaosia wraennia, szczo de rozwytok ludstwa zboczyw i piszow po rujinnykomu szlachu. I nichto ne baczy cioho, ne rozumije.

Chto wywczaw napriamok ewoluciji? Chto wzahali zbahnuw, szczo take ewolucija?
Jaka sya zakadena w jiji potoci? Rozumna? Czy inercijna? Czy wona eksperyment
kosmicznych istot? Czy proba stychij pryrody, jaki w nezliczennych pojednanniach skadaju rizni warinty istot ta jawyszcz, ne widajuczy, do czoho ce pryzwede i nawiszczo
ce potribno!
U wsiakomu razi, nawi pryjniawszy su ewoluciji za pryrodnyj dobir, treba wyznaczyty osnowni joho zakonomirnosti. Treba zbahnuty moywosti istoty i metu. Treba
uzhodyty ciu metu z welinniam kosmosu. Tak, tak, my czastka kosmosu, ote, powynni
rachuwatysia z ciym. Abo staty nad zakonom cioho cioho.
Bezlicz zapyta hnityy mij mozok. Ja kydawsia wid fiosofa do fiosofa. Wid odnoji
teoriji do inszoji. A widpowidi ne buo.
Ja porynuw u hybyny okultnych nauk, u mistycyzm. Ta skoro zbahnuw, szczo i w
ciomu napriami tupyk. To sutinky rozumu, jakyj znemahaje wid bezhuzdia realnoho.
Na stekach mistyky nema rozhadky. I ja pokynuw manuskrypty drewnich mudreciw.
Ja zbahnuw, szczo widpowi treba szukaty u sobi. Ja fokus piznannia. ysze nasz
rozum moe buty kryterijem istynnosti czy obmanu. Wse, szczo spryjniate na wiru, nawi wid najbilszoho awtoryteta, szcze ne istyna. My ne moemo zaswojity istynu z
knyhy, mona ysze dosiahty jiji, dorosty do neji, staty jiji suttiu. Pupjanok ne moe
pobaczyty, jakym win bude, koy rozkwitne kwitka, bo sam stane neju.
I todi ja bezalno zrujnuwaw ustaeni doktryny, jakym wiryw, jakymy naczyniaw
swojich uczniw. I postay zapytannia: chto skazaw, szczo yttia zakonomirnyj plid
kosmosu? Kym stwerdeno, szczo ewolucija w pryrodi jsza prawylnym szlachom?
Czomu wwaajesia, szczo nasz pan kosmicznoho zawojuwannia prostoru technicznymy zasobamy je prawylnyj i docilnyj?
Wid tocznoji widpowidi na ci zapytannia zaeao bahato. Matematyky znaju,
szczo najmensza netocznis u rozrachunkach orbity kosmicznoho korabla moe widchyyty joho wid mety na biljony mi. Najmensza netocznis! Ty-czujesz? A w ewolucijnomu
wczenni, w socilnych prognozach, u panuwanni hromadkych formacij my dijemo prybyzno, korystujuczy hipotezamy.
Ote, czy yttia zakonomirnyj plid pryrody, kosmosu? Wono u wicznij borobi, newpynno zachyszczajesia, wojuje z soboju, z prostorom. Abo wono parazytarne po widnoszenniu do cioho kosmosu, abo wono posane inszoho megaswitu, czuoridne zerno
inszoji ewoluciji, jake prystosuwaosia do stychij worooho switu. Nauka pryjniaa za
dogmu, szczo ewolucija w pryrodi jsza prawylno. Ae szczo oznaczaje prawylno? Dla
koho? Chto wpewnenyj, szczo biogiczna maszyna ludyny je idealnoju dla dosiahnennia
tijeji mety, rady jakoji kosmos wede gigantku tajemnyczu hru z miridamy switiw?
Skadnyj trawnyj aparat, szczo zabyraje maje wsiu energiju yttia, sabke netrywke
tio, nepostijnyj rozum, chytki czuttia, netoczni organy analizu, pidwadnis instynktu,
szczo kydaje ludku istotu na zadowoennia najprymitywniszych baa, wsuperecz welinniu rozumu, jak moe taka osnowa buty fundamentom weycznych kosmicznych
dosiahne? My tilky zriwnowaena maszyna dla obmeenoji mety. Maszyna, jaka
bojisia smerti, udariw, pidwadna hoodu, choodu, ihraszka bezliczi instynktiw i tradycij!
Prote je szczo u nas, szczo buntuje, kekocze, wymahaje diji, nawi wsuperecz
interesam tia, tymczasowoho naszoho jestwa? Szczo wono take?
Ja zbahnuw: to welinnia wicznoho ruchu, wicznoji dynamiky kosmosu, jaka i je
suttiu buttia. Newaywo prawylno jsza ewolucija czy ni, zakonni my czy ni. Waywo, szczo nastaje czas, koy myslaczi istoty uswidomluju pokykannia oczoyty
potik ewoluciji, swidomo powesty za soboju ywyj swit do rozkryttia wsijeji prychowanoji w nas potencilnosti.
Todi prounaw kycz: Swoboda! Treba rozirwaty despotiju formy, nawjazanu nam
pryrodoju. I ne prysuchatysia do welinnia instynktu, a wyjawyty wolu rozumu, duchu,

zapytaty samoho sebe: czoho tobi treba, czoho baajesz? Wsemoywis, wsedosianis!
o jakyj kycz ja poczuw. amaj sam sebe! Lipy swoju su!
Tak, tak, mij junyj drue! Tiu ne treba zmin. Wono je te, szczo je. Pewni funkciji,
pewni moywosti. Rezultat instynktywnych zusyl pryrody. A duch chocze zminy, wicznoji zminy!..
Aeras tremtiw wid zbudennia, oczi joho horiy, nacze w proroka. Dysharmonija
mi nemicznym tiom i natchnennym obyczcziam bua nadiaskrawoju. De u mojij swidomosti promajnua dumka: A szczo koy win sprawdi ne w swojemu rozumi? A whoos
skazaw:
Ja ne robyw takych uzahalne! Ade duch porodenyj materijeju, i rozrywaty
jich
Todi ne rozrywaj pupowyny, jakoju dytia prywjazane do materi! harknuw
Aeras, bysnuwszy oczyma na mene. Chaj wono wiczno telipajesia na prywjazi! Horefiosof! Pupowyna materiji powynna buty rozirwana, jiji zakonomirnosti poruszeni! Inaksze ptach rozumu ne poety u bezmir! Pro wsedosianis nema czoho i mrijaty!
Wsedosianis Ja ne dochodyw takoho wyznaczennia. Chotiosia widkryty
nowi szlachy, ae wsedosianis? Czy ne fikcija wona?
Fikcija! We kosmos stwerduje ciu ideju! Ja wyznaju ysze eksperyment! Hla
nazad, na istoriju ewoluciji. Nawi nyczi twari ne bojaysia poruszuwaty zakon statyky.
Ryby zachotiy wyjty na suszu i narodyysia zemnowodni. Jichni nesmiywi rodyczi
dosi pawaju w okeanach. Jaszczirky zachotiy litaty, i nad panetoju zaszyriao bezlicz
czariwnych stwori ptachiw. Perwisni dyki prymaty pidwey hoowu do zir i stay
lumy! Zaspokojsia, wse nabahato skadnisze, ja ne zhaduju pro bezlicz umow, jaki suprowoduway ci biogiczni kataklizmy, ae te, szczo dosiane dla neswidomych, tym
bilsze pidwadne mudrij ludkij istoti, jaka wyznaczya swoje czilne misce w kosmosi.
Jakyj e wail zruszy z miscia gigantku stinu tradycij i riwnowahy, u jakij
zawmer we wydymyj swit wid ameby do ludyny? Ja zhadaw pro riwnowahu. Ce
straszne poniattia. Ty dumaw pro nioho? Ty te dijszow do rozuminnia porocznosti wicznoho zakonu, ae chto poczaw rozrywaty kajdany, powynen wzahali zabuty pro nych,
widkynuty jich he! Nedostojno dla myslaczoji istoty zamis zaliznych kajdaniw nadiwaty dimantowi! Ludy prahnu spokoju i riwnowahy. Same wony worohy duchu j rozumu! Pryncyp riwnowahy dyktuje neobchidnis zatyszku, standartu, ustaenych form,
neporusznych teorij. I wsiaka dumka pro zminu, pro rewoluciju zdajesia dla prychylnyka riwnowahy idejeju buntu, poruszennia, anarchiji.
Ja stwerduju: myslacza istota powynna widkynuty pryncyp riwnowahy.
RIZNOWAHA nasz dewiz. Treba widkynuty samu dumku pro zawerszenis. Bezupynne poruszennia zakonu, zwilnennia wid obmee! Ne anarchija, a podoannia gradacij zakonu!..
Ja rozumiju! Jakby ryby dotrymuwaysia zakonu swoho wydu, to wony ne
wyjszy b na suszu!..
Prawylno! Chocz wony j zoczynci pered zakonom ryb! Tak, jak koen rewoluciner zoczyne pered tym zakonom, na jakyj win zamachujesia. I win e staje despotom, jakszczo stworiuje neporusznu dogmu nowoho zakonu! Ae my zahybyysia w
teoriju. Ja choczu rozpowisty, szczo staosia potim
Ja poczaw propowiduwaty swoji ideji w szkoli. Proty mene powstay pedahohy.
Uczni zachopluwaysia, dejaki hurtuwaysia bila mene, ae udar buw nemynuczyj.
Pewna informacija potrapya w Hoownyj Kibercentr. Analitycznyj Kwantomozok perewiryw mene na ojalnis i psychicznyj stan. Reziume pryjszo do szkoy wyrazne j akoniczne: degradacija psychiky, rozad nerwowych centriw, tiaka rozumowa trawma. Wysnowok: wid pedahohicznoji praci usunuty, posaty na likuwannia w psychitrycznu likarniu. Tak ja potrapyw u ciu forteciu.
I dawno ce buo?

 We dwi spirali
Dwi spirali. Maje wse moje yttia?
Tak, sumno skazaw Aeras. Dowheko. Ae szczo take czas, koy ja dywywsia u wicznis?
Ae samotnis?
Jiji ne buo. Ja praciuwaw.
Jak? Nad czym?
Ja eksperymentuwaw. Czoho buy b warti moji ideji, jakby ja zayszywsia teoretykom? Ja skazaw sobi: Posuchaj, drue! Jakszczo twoja ideja maje sens, jakszczo w
ludyni prychowane zerno bezmenosti, todi ne sumuj. Teper tilky j pocznesia perid
eksperymentu. Dosi ty bazikaw. Teper pocznesz dijaty.
U tebe newyczerpnyj optymizm! W takych umowach
Czym wacze, tym bycze rozhadka! Pywuczy w potoci zaprogramowanoho
yttia, ja ne mih niczoho zrobyty! Szczob perestupyty barjer staroho zakonu, treba wyjty
z potoku tradycijnoho yttia
I szczo ty poczaw robyty?
Zady. Ja pidchou do suti. Mene poczay likuwaty muczyty, kooty, analizuwaty. Ja pokirno wykonuwaw te, szczo wony chotiy. Nezabarom mene zayszyy w
spokoji. Ja poczaw z najprostiszoho. Persz za wse: czym my zwjazani najsylnisze z suspilstwom, z pryrodoju, z bezliczcziu maych i weykych zakoniw?
Widpowi: jia, rozmnoennia. Wyszcza gradacija: informacija suspilnoho yttia.
Szcze wyszcza: mystectwo, nauka, religija. Pokyk seksu mona utrymaty, chocz ce j
wako. Bez jii ludyna pomre. Bez suspilnoho obminu myslacza istota dehraduje. Bez
mystectwa i nauky wona zayszysia hrubym monstrom. Zaczarowane koo. Duch adaje
swobody, a tio ne moe obijtysia bez nikczemnoji jii.
A wtim, cia prosta widpowi ne absolutna. Wona ne pidtwerdena nawi eksperymentalno. My prosto zaswojiy jiji wid bakiw, wid starszych. Skazano: bez jii ne proywesz. Skazano: bez jednannia z inkoju poruszujesia psychiczna struktura. Pryjmajesia za aksimu: ludyna narodujesia i wmyraje. Ja wyriszyw eksperymentalno perewiryty nyzku najprostiszych aksim. Poczaw z jii
Czomu z jii?
Tomu, szczo ce najhrubiszyj zakon. Najoczewydniszyj. Ce probema energetyky. Na cij osnowi bazujesia yttia. Obmin, poyrannia. Szcze koy ja buw u szkoli,
moji koegy zauwauway, szczo ja zamachujusia na najswiatisze, najhoownisze. Bez
obminu, mowlaw, ne bude samoho yttia. U ciomu joho su. Ae czomu? Czomu, szczob
yty, treba koho neodminno zjisty? Chiba ne moe buty takoho obminu, koy nichto ne
bude znyszczenyj, niczyja wola ne bude poruszena, odne yttia ne likwidowane? Rosyny due byko pidijszy do cioho ideau: jichnia energetyka promenewa. Woda,
mineray, promi. Ce prekrasno. Ae nawi wony w rabstwi. Zaenis wid switya, wid
doszcziw, wid dobryw, wid klimatu. Ludyna powynna rozirwaty taku pryczynnis, zaenis. I ce bude koosalnoju peremohoju. Ty dumaw nad tym, szczo my raby daekych predkiw, dla jakych kult jii buw swiaszczennym? Wony bukay lisamy, stepamy, szukajuczy podiw, twaryn. Piznisze ludy dosiahy dobrobutu, ae predky pereday jim gigantkyj trawnyj aparat, koeficijent korysnoji diji jakoho nikczemnyj.
Zmaku dytynu napychaju bezliczcziu nepotribnych charcziw. Wona pruczajesia, wyblowuje, ae zhodom zwykaje i staje normalnoju ludynoju z hipertrofowanym szunkom. U literaturi ja znachodyw zhadky pro fenomenalnych ludej, jaki jiy mizerno mao
abo j zowsim ne jiy.
Cikom? wraeno perepytaw ja.
Cikom. U drewni epochy ce prypysuway czudesam, boij woli. Ae ja zbahnuw,
szczo tut my majemo spontanni eksperymenty pryrody. W naszomu jestwi zakadena
moywis nowoji, ekonomniszoji energetyky wona inkoy wstupaje w diju. Jasno,

szczo taki ludy maju obmin z energijamy. Ae z jakymy? Jak? Moe, z promeniamy
switya, moe, z jedynym poem, moe, jichnij organizm perechody na jadernu energetyku i syntezuje neobchidni eementy z wody, powitria, fotoniw?! Potrapywszy siudy, ja
poczaw zmenszuwaty kilkis jii. Spoczatku napoowynu. Potim na czwer. Zwyczajno,
ja robyw ce postupowo. Peridyczno cikom widmowlawsia wid jii, wytrymujuczy bahato dniw pidriad
I szczo?
Spoczatku sylno chudnuw. Ae utrymannia buo neobtiaywym. Krim utrymannia, ja rozpoczaw swidome zaswojennia powitria, promeniw, wody.
I ce dopomahao?
Due, skazaw Aeras. Use zaey wid wpewnenosti. Jakszczo ty, baajuczy
pysty, ne powirysz u swoju zdatnis podoaty tecziju, to neodminno wtonesz. I nawpaky.
Tak i w ciomu wypadku. Ne treba teoretyzuwaty. Treba powiryty w dosianis bujakoji mety. Absolutyzacija zakonu muruje stinu pered rozumom. Treba skazaty tak:
zakon ysze szczabel. Na nioho mona staty, i win zayszysia wnyzu, dajuczy opertia,
szczob ty podoaw szcze odyn szczabel.
Ae utrymannia wid jii, swidome zaswojennia nowych energij ne samocil. Ce
ysze szlach, metod. Ja piszow dali. Ja zrozumiw, szczo zwilnennia wid odnoho zakonu
daje syu dla podoannia inszoho. Tak stworiujesia narostajucza reakcija nowoho ewolucijnoho impulsu. Ja poczaw analizuwaty probemu wzajemozwjazku indywida i suspilstwa, pytannia narodennia j smerti, moywosti owoodinnia syamy, pryncypowo
widminnymy wid tych, jakymy korystujesia ludstwo.
Ja zhadaw drewniu nauku psychicznoho trenuwannia. Koy, adajuczy istyny, ja
pereczytaw bezlicz takych knyh. Widkynuwszy mistycznu szkaraupu bahatioch szarataniw, ja zbahnuw, szczo w osnowi praktyky sote i tysiacz doslidnykiw ey intujitywne rozuminnia neosianosti ludkych moywostej.
Nasz duch zamurowano w bezlicz tiurem. Kosmiczna wjaznycia, panetarna, suspilna, rasowa, religijna, simejna, czuttiewa, rozumowa, wjaznycia instynktiw, peredana nam genetyczno, temnycia tia, zmurowana miljardnolitnimy staranniamy pryrody. Sprobuj projty bezlicz tych dwerej. I de wziaty kluczi? Pewno, czymao nahladacziw steree ti bramy, hotujuczy szczomy znyszczyty zuchwaoho wjaznia! Ta wse ja
zwaywsia! Riszucze j bezpoworotno. Ja podumaw: Moywo, mene dola pryreka wikuwaty w boewilni, w samotyni. Nawi u kraszczomu wypadku, koy mene wylikuju
i wypustia na tak zwanu wolu, szczo ja robytymu? Bukatymu tinniu sered inszych
tinej, sered jurb, jaki adobu nasyczennia zrobyy swojim kultom, swojim bohom. Korotsze, wtraczaty meni buo niczoho, a zdobuty ja mih bezkonecznis! Tak howoryy
drewni mudreci, pro swiaszczenni zapowity jakych zabua nasza nauka.
Moji nahladaczi, likari wwaaju, szczo ja sydu w izolowanij paati j nezdatnyj z
neji wyjty. Jakyj absurd! Chiba mona posadyty w klitku promi? Ja swito. Prokydajusia i wychodu z poonu. Ja znowu siaju i mczu u bezmir, do swojeji witczyzny. Ja
choczu buty poza meamy tia, likarni, choczu baczyty nebo, hory, ludej, derewa, okean!
Mynay dni, noczi. Ja jszow pomacky, bez uczytela, bez pidtrymky, bez panu.
Rwaw na czastky swoje jestwo, maryw swobodoju i pakaw wid bezsylla. Inkoy pered
mojim napruenym zorom spaachuway switlani zirnyci, wohniani striy, i todi ja radiw
tym promenystym wisnykam jak znakam majbutnioho zwilnennia.
U snach ja litaw, niby ptach, nad panetoju. Taki sny czasto bacza dity. Czomu?
Tomu szczo dity szcze ne uwjazneni pownistiu u forteciu tradycij. Jichnia su kekocze j
wymahaje polotu. Cia potreba widtisnena w sferu pidswidomosti i zdijsniujesia w
snach. Ja radiw, szczo do mene powernuasia dytiacza zdatnis, dytiacze mysennia. Ae
meni ne dosy buo mare. Ja baaw realnych dosiahne. I odnoho razu
Ja widczuw sebe poza meamy forteci. Ce staosia znenaka. Widczuw, szczo tio
moje perebuwao w paati, a swidomis na swobodi. Ja baczyw dworyszcze likarni

tam hulay chwori, chodyy likari; dowkoa forteci hromadyysia pasma hir, nad nymy
pywy karawany chmar. Ja radiw i nepokojiwsia: a czy ne son ce? Metnuwsia w najbyczyj megapolis, pobaczyw jurby ludej, potik maszyn, myhotinnia rekam. Poczuw na
majdani ostanni nowyny, szczo peredawaysia dyktoramy Wsepanetnoji Rady.
Szczo dao meni moywis dosiahnuty takoho fenomenalnoho rezultatu? Jaki organy dijay? Jaka energija? Potim zasmijawsia i skazaw sam sobi: Chiba ptach mirkuje
pro teoretyczni osnowy swoho polotu? Chiba ystok abo kwitka rozroblaju osnowy fotosyntezu, koy zaswojuju promenewyj darunok? He nikczemnu rozumowu putanynu!
Treba wyroszczuwaty zerno, podarowane nam bezmirnistiu. I szcze ja zbahnuw, mij
drue, najsokrowennisze: bahato mojich poperednich ujawe poroczni, neprawylni!
Pro szczo ty? Ne zrozumiw ja.
Moji ujawennia pro tiuremnykiw pryrody, pro zamkneni Dweri, pro bezwychi
mara. Nichto ne trymaje nas u wjaznyci. Dweri nikym ne ochoroniajusia. My naseyy prostir obrazamy swojich snowydi, swoho neznannia i zaboboniw. My tiuremnyky
wasnoho duchu. I klucz u naszomu serci. My skay swoji krya, swoji neosiani
moywosti w skryku drewnich dogm i korystuwaysia technicznymy protezamy, zamis toho szczob bezstraszno rynutysia w ridnu kosmicznu stychiju!
Eksperyment za eksperymentom. Newdaczi, uspichy, poszuky, rozdumy. Ja dosiah nezwyczajnych rezultatiw swidomoho keruwannia konym organom tia. Mih
pryskoryty funkciji zrostannia, regeneraciji, krowotworennia. Mih zatrymaty dychannia na neobmeenyj perid abo cikom wykluczyty joho, zaminiajuczy proces pohynannia atmosfernoho kysniu widtworenniam cioho eementa w organizmi. I, nareszti,
najhoownisze: ja dosiah energetycznoji harmonizaciji. Ty szcze ne rozumijesz, pro szczo
ja mowlu? Pojasniu. Naszi klityny, naszi organy maju magnitni pola. Riznoji napruhy,
riznoji orijentaciji, riznoho znaka, polaryzaciji. Ludkyj organizm schoyj na jurbu w
megapolisi: miljon ludej weyka sya, ae dosy sygnau paniky i wsia weetenka
masa istot peretworysia w bezsye, zalakane towpyszcze. Kilka nasylnykiw mou panuwaty nad miljonnymy formacijamy. Czomu? Bo czastky jurby ne objednani organiczno. Wony ne skadaju syntetycznoji jednosti. Tak i nasz organizm Koos, prywjazanyj do zemli tysiaczamy nytok.
Ja rozirwaw jich. Nawczywsia koncentruwaty energetyku wsich organiw i klityn u
jedynyj kompeks. Tak ja zdobuw wohnianoho mecza. Ludkyj rozum otrymaw tu syu,
jaka jaszczirci dozwoya poetity, rybi wyjty na suszu, rosyni zaswojuwaty prominnia
switya, dykomu prymatu staty ludynoju. To buy dosiahnennia instynktywni, wypadkowi, teper ja mih panuwaty wasnu ewoluciju!
Ja peremih tiainnia panety. Baczu w twojemu pohladi podyw! Ja te dywuwawsia i trimfuwaw. Ty czuw pro egendarni dosiahnennia ekwatorilnych mudreciw?
Isnuway w dawnynu cili szkoy psychoanalizu, asketyzmu, mistycznoho samozahybennia, zwjazku z kosmicznymy energijamy. Peredawaysia czutky pro stan antygrawitaciji, jakoju dosiahay mudreci, jasnowydinnia, transmigraciji czerez prostir. Tak ot:
ja powtoryw jichni eksperymenty. Odnoho razu ja pidniawsia w powitria. Nejmowirna
radis panuwaa w serci. Tut ue ja ne mih sumniwatysia nawi wychid za mei tia,
fokusa swidomosti mona pojasnyty halucynacijeju, a peremoha nad tiainniam hrubyj fakt. Ja powilno pyw nad pidohoju, torkawsia rukamy steli, szyriaw z kutka w
kutok. Potim zakrawsia sumniw. I ja wpaw.
Czomu?
Tomu szczo sumniw dysharmonija. Ptach, jakyj ety nad okeanom, ne powynen sumniwatysia. Win znaje, szczo polit joho stychija, joho yttia. Ja todi szcze ne
staw takym ptachom. To buy perszi sproby. Prychodyw doswid. Ja zmicniuwaw wiru,
pewnis, znannia. Poczaysia eksperymenty po pronyknenniu kri stiny. Ce te, szczo
nalakao tebe.
Wse ce nejmowirno.

 A czomu?.. Nauka prosto znechtuwaa kosmicznu rol ludyny. Wona wykorystaa

ysze rozum technicznyj. A sama ludyna jak mikroaboratorija Wseswitu ne wywczaasia. Ludyna ce oczi j ruky kosmosu.
Todi koen zmoe dosiahty takoho stanu, jak ty? Istota dobra i zobna? I znowu
pocznesia bij mi nymy, tilky nezriwnianno straszniszyj!
Teoretyczno koen moe siahnuty stanu kosmicznoji swidomosti. Ae praktyczno
ce maje nemoywo dla psychiky pidoji. Mona poriwniaty iz yttiam organizmu: jakszczo klityna dije na korys jedynoho tia, wona otrymuje syu j energiju cioho tia;
jakszczo wojuje proty nioho wsi zachysni refeksy organizmu powstaju proty woroha.
Te same z ludynoju. Mona maty koosalni duchowni syy, ae wykorystaty jich dla indywidualnych potreb. Todi dla dosiahne takoho subjekta sam kosmos stawy barjer.
Weetenke buttia maje bezlicz potajemnych aspektiw, pro jaki my j ne zdohadujemosia.
Poky szczo mona wyznaczyty ysze dwa osnowni potoky, jaki zmahajusia mi soboju:
perszyj anciuhowa reakcija rozmnoennia nyczoji pryrody neekonomna, bezhuzda, jaka zasiwaje swity miridamy parazytarnych istot, wampiryzuje energetycznu
substanciju jedynoho pola; i druhyj pojawa myslaczych istot i jichni bolisni sproby u
kosmicznij kruhowerti stworyty harmonijne osmysene yttia.
Nawi woodijuczy nemysymoju mohutnistiu kosmicznoji techniky, mona buty w
perszomu potoci, suchniano wykonuwaty wolu nyczoji pryrody, dobrowilno perebuwaty w samostworenij wjaznyci!
I szcze: ja dijszow wysnowku, szczo tio, porodene wypadkom, nezdatne wmistyty
bezmir, ne moe buty idealnym traysmutatorom kosmicznych energij. Neobchidne nowe
tio pastyczne, harmonijne, dynamiczne, u jakomu ne buo b ewolucijnych apendyksiw, zajwych organiw, hipertrofowanych funkcij, szczob wono stao idealnym instrumentom woli j rozumu. Kibernetyka we zbahnua moywis perenesennia informaciji
z odnoho substratu na inszyj, wzajemozminy ti, nawi stworennia mechanicznoho mozku. A ja kyczu dali do samotworennia! Do rozszyrennia jestwa ludyny za mei
perwisnoho tia, jakym nas nadiya pryroda. Embrin powynen abo rosty, abo wmerty!
Ty znajesz, szczo w ostanni cyky naszi wczeni pidijszy do rozuminnia noosfery
wysokoczutywoho pola, jake matryciuje dumky j obrazy, czuttia j prahnennia, fiksujuczy jich w energetycznych kwantach riznoji napruhy. Sabszi z nych postupowo zhasaju, perechodiaczy na nyczi energetyczni stupeni, a sylniszi, ewolucijniszi, pidtrymuwani wibracijamy nowych mysyteliw, nabuwaju weykoho rezonansu i staju stijkymy
myseobrazamy. Do czoho ja wedu? Do toho, szczo mona stworyty w noopoli stabilne
tio dla nowoji ludyny. Ce bude niby perechid na wyszczyj szczabel isnuwannia. Same
tak wychodyy ryby na suszu dla nych ce buw achywyj krok, ae cikom neobchidnyj.
U naszomu wypadku massztaby nezriwnianni ludyna, opanuwawszy stychijeju noosfery, stane dytiam wicznosti, bezmiru. Szczezne poniattia smerti j narodennia osoby,
wono zaminysia procesom wicznoho onowennia indywidualnosti. Pastyczna substancija noosfery das moywis dla bu-jakoho eksperymentu, dla bu-jakoho wyjawu rozumu, duchu j czuttia.
Ty zbahnuw, szczo my ne porywajemo z istorijeju ludstwa? Nawpaky, my zaswojujemo najkraszczi zdobutky wseludkoji ewoluciji, skoncentrowani w sferi rozumu. Pisni
i kochannia, herojiczni podwyhy i utopiczni prahnennia, nezdijsnenni prekrasni mriji i
genilni tworinnia mysyteliw ta chudonykiw wse idealno widtworysia na kosmicznomu pootni nowoho stupenia buttia!
My porodeni rozdienniam, dyferencicijeju. My zawerszymo sebe zjednanniam,
wseochopenniam. Ae persza stupi, moe, bude najwacza.
Tilky lubow widkryje bramu wicznosti. Samozreczennia w imja nowoji prekrasnoji
istoty o szlach. Widmowywszy wid sebe siohodnisznioho, my woskresnemo w nowomu switi. Prote daekyj szlach do cioho ideau. Treba poczynaty z perszoho kroku.
Chto skae, skilky szcze forte treba podoaty?

Win zapayw mene, o Gedis! Widnyni stawaw mojim uczyteem, prowidnykom do

neznanoho, bratom. Ja skazaw jomu pro ce.
Kay, szczo robyty, jak dijaty?
Mudro! radisno skazaw win. Ni chwyli ne wtraczaty. Ni myti ne widdawaty
inwoluciji. Ta sydity w cij forteci nema dla czoho. Dosy toho, szczo ja tut prosydiw piwyttia. Moje terpinnia maje wynahorodu, ja znajszow dostojnych poslidownykiw. Ne
odyn ty takyj. Szcze je moodi j paki duszi. Wy poznajomyte. My wyrobymo spilnyj pan
dij. Treba wyrwatysia w kosmicznyj prostir. Sam ja ne mou ochopyty wsich moywostej. Wyriszymo razom
Persz za wse ja poczaw prykydatysia pasywnym i bajduym. Chowaw pohlad wid
likariw, nahladacziw, widpowidaw na zapytannia tremtywym hoosom. Do mene zwyky, wtratyy cikawis. Prybuway nowi pacijenty, i ja zahubywsia w zahalnij masi.
Wychodiaczy na prohulanku, ja namahawsia zachowatysia jaknajdali wid forteci,
mi barwystymy hranitnymy skelamy. Tam my zustriczaysia z Aerasom. Tam ja poznajomywsia z dwoma junymy druziamy. Jich zway Kerra i Sano. Ty, Gedis, baczya
jich.
Chopci potrapyy u forteciu za bunt proty szkilnoji administraciji. Wony zajawyy,
szczo szkilna programa otupluje jich, szczo wony choczu swiych i cikawych wrae,
szczo w dawnynu, koy kypiy wijny j powstannia, buo cikawisze, szczo nawi piraty,
hrabujuczy kupeki korabli, may jakyj sens isnuwannia, a suczasna moo ysze sonno
pywe w tecziji sformowanoho, ustaenoho yttia. Aeras zwernuw na junakiw uwahu i
we dowhyj czas praciuwaw z nymy. Chopci wyjawyysia czudowymy uczniamy, ehko
zbahnuy namiry wczytela, zachopyysia joho idejamy. Wony poczay psychiczni eksperymenty, may dejaki uspichy.
Nam treba wyrwatysia zwidsy, riszucze napolahaw Aeras. I ne ysze
zwidsy, a j z panety. Ne dywujtesia. Szczob dosiahty postawenoji mety, treba mysyty
widpowidnymy massztabamy. Na Orani nas rano czy pizno znajdu. Systema kontrolu
praciuje idealno. Prekrasno, szczo ja zustriw tebe, Horire. Ty doswidczenyj kosmonawt
i dopomoesz zdijsnyty mij pan.
Ja dowho dumaw nad joho propozycijeju. Postupowo naroduwawsia pan wteczi.
I odnijeji noczi staosia
Aeras widkryw dweri mojeji paaty. Kerra i Sano czekay nas bila skel. Czerez mur
zwysaa mjaka drabyna, po nij ja z chopciamy pereliz na toj bik. Uczytel skorystawsia
swojim uminniam litaty.
Nad horamy szaenia hroza. Naszoji wteczi nichto ne pomityw, tym bilsze, szczo
Aeras pryspaw sanitariw-korydornych za dopomohoju hipnozu. W switli byskawy ja
pomityw eektroekipa nas czekay druzi Aerasa. My pereodiahysia.
Nezabarom buy w nadijnij schowanci. Nam day prytuok stari kosmonawty, jakym Panetarna Rada we ne dozwolaa litaty. Na nych ja pokadaw weyki nadiji, same
wony mohy dopomohty zdijsnyty nasz boewilnyj pan.
Astropioty buy w zachopenni wid idej Aerasa. Jim imponuwaa nejmowirnis,
nezwyczajnis. Sknity na paneti, doywajuczy ostohydli spirali czasu do starosti, czy
sprobuwaty osiahnuty nemoywe? Tut wyboru ne moho buty.
My dijay obereno. Suspilstwo buo ochopene sucilnoju kibernetyzacijeju, i neperedbaczeni migraciji indywidiw po paneti odrazu fiksuwaysia kontrolnymy stancijamy. Treba buo pokadatysia ysze na perewirenych ludej.
Ta wsi trudnoszczi my podoay. Ne mynuo j desiatoji czastyny spirali, jak nasz
pan zdijsnywsia. Odnijeji osinnioji noczi my probraysia na centralnyj kosmodrom tretioho megapolisa. Tam hotuwawsia do startu pazmokrejser dla perelotu na suputnyk
Orany. Aeras zahybyw u hipnoson storou kosmodromu i operatoriw Kwantocentru.
Sygnay trywohy ohuszywo rewy, ae jich nichto ne czuw. My pronyky w korabel, ja
chutko oznajomywsia z stanom mechanizmiw ta keriwnych prystrojiw. Pazmokrejser

tretioho stupenia buw u idealnomu stani, ja szcze w szkoli litaw na takych maszynach.
My startuway bez pereszkod. We pry wychodi z stratosfery otrymay hriznu grawiodepeszu: czomu poruszyy termin wylotu? Zapytuwaw Centralnyj Kwantomozok panety, zjednanyj z usima kontrolnymy stancijamy Orany. My ne widpowiy.
Za mojim panom korabel finiszuwaw u pojasi asterojidiw. My zupynyysia na maekij panetci Soo. Widnyni wona maa nazwu asterojida Swobody. Tak, tak, Gedis, cej
dywowynyj krysta krasy j yttia, na jakomu perebuwajesz ty, buw todi szmatkom bazaltu. Nas buo semero. Ja, Aeras, dwa junaky Kerra i Sano ta szcze troje piotiwweteraniw. Nehusto. Prote my may nadiju i wiru. Do praci wziaysia odrazu. Wykorystay kiberpomicznykiw pazmokrejsera, wydowbay w nadrach asterojida schowanku
dla korabla i dla sebe, szczob okatory Orany ne mohy peredczasno znajty nasz prytuok.
Za perszym etapom poczawsia druhyj, najhoowniszyj. Aeras rozpoczaw seriju eksperymentiw. Umowy buy idealni. Kosmiczna poronecza, sabke tiainnia, widsutnis
ludkych wibracij, czysta noosfera, ne zasmiczena tradycijnymy inercijnymy nahromadenniamy suspilnoji psychiky. Uspichy pryjszy raziuczi: my powtoryy dosiahnennia
wczytela. I nawi perewerszyy jich. Starym piotam buo wacze, wony ruchaysia powilnisze, a my z junakamy miniaysia newpynno. Ce bua awyna mutacij. Dywowyne
widczuttia swojeji wsemohutnosti. Ne tak use prosto buo, jak ty moesz podumaty, Gedis. Z boem i stradanniam widkyday my szkarupu mynuoho. Ludiam wako pozbutysia nawi jakoji iditkoji zwyczky narkotykiw, akoholu czy hurmanstwa. A tut
jszosia pro widmowu wid cioho czastokou zakoniw, szczo wwaaysia neporusznymy.
W rezultati trenuwa my pownistiu perejszy na kosmicznu energetyku obminu Bakytne Swityo dawao nam neobchidne ywennia j syu. Wnutriszni organy pastyczno
miniaysia, widmyray zajwi trakty, modyfikuwaysia osnowni organy, wynykay nowi.
Wse ce fiksuway analityczni pryady medycznoho centru korabla. Ta j bez pryadiw my
widczuway, szczo stajemo cikom inszymy istotamy, ni ludy Orany. Prote my ne zarady sebe piszy na wake wyprobuwannia. Nam chotiosia wywesty ridnu panetu na
nowyj ewolucijnyj szlach. I my poklaysia dosiahty cioho.
Tym czasom prodowuwaasia zownisznia praktyczna robota. Kibery dopomohy
nam skonstrujuwaty nowych mechantropiw dla wakoji praci. Materiu na asterojidi
buo dosy. U grunti panetky poczaw wynykaty ytowyj centr, my rozrachowuway
na nowych poseenciw.
Owoodinnia nowymy energijamy dao nam dejaki prystroji, jaki robyy nas newrazywymy do napadu zowni. Todi my wyriszyy dijaty widkryto. Kilka kosmicznych
ekspedycij nasz krejser perejniaw i zawernuw do asterojida Swobody.
Nawiszczo? Upersze ozwaasia Gedis, otiamywszy wid dywowynoji rozpowidi.
Treba buo wstupyty w dwobij z woeju tych lideriw Orany, jaki powey panetu
po inwolucijnomu szlachu, widpowiw Korsar. Potribni buy ludy, nowi doslidnyky,
pomicznyky. My powynni buy stworyty alternatywnu ewoluciju, jaka b daa nowyj wzire dla nasliduwannia. My znay, szczo paneta ohoosya nas poza zakonom. Ce puste!
My sami stay poza zakonom koysznioho isnuwannia.
My steyy za yttiam panety. Baczyy, szczo Kareos wpewneno zdijsniuje swoji
ideji. Win szwydko likwiduwaw rozjednannia narodiw i ras, pobuduwaw sotni fabryk
bisyntezu, daw ludiam neobmeene dozwilla i moywosti stychijnoji nasoody. Joho
pidnosyy, lubyy, witay. Win buw realnym wtienniam wodia drewnich religijnych
prorokuwa: daw myr, spokij, nasyczennia.
Ja te tak dumaa, tycho ozwaasia Gedis.
Ne dywno. Wpyw joho hipnozu neosianyj. Win rozumnyj i sylnyj. Krim toho,
win wykonaw obicianky, jaki koy tak szczedro sijaw pered narodamy switu. Prote my

dywyysia dali, w hriaduszczi cyky istoriji. Baczyy nemynuczi kataklizmy, koy bezmirna potencija duchu wwijde w protyriczczia z ustaenymy formamy yttia, z obmeenoju formoju wyjawu. Kareos buw prychylnykom spokoju. Orani treba buo powstancia!
My dosiahy prekrasnych rezultatiw. Kareos we ne moe ignoruwaty isnuwannia
asterojida Swobody. Win zaboronyw nawi zhaduwaty Zorianoho Korsara, win ja
znaju chocze znyszczyty nasz swit, ae wola Kosmicznoho Prawa neporuszna: nowyj
swit stworeno, i win ue bezsmertnyj.
I ja Gedis opustya hoowu, w jiji hoosi czuosia rydannia. Ja moha
buty rujnatorom mriji. Jak ce achywo!
Protyriczczia buttia, prosto skazaw Korsar, z lubowju dywlaczy w oczi diwczyni. Duch czasto nespromonyj rozriznyty suti toji czy inszoji energiji. Teper ty
zbahnesz, szczo Kareos kazaw neprawdu pro mene? Szczo ja ne prahnu zawojuwaty
panetu, szczob staty Prawyteem?
Tak, pako mowya diwczyna. I o moja ruka. Widnyni ja z toboju, z Aerasom, z bratamy Swobody!
Horir dowho mowczaw, zworuszenyj jiji porywom. Potim, dywno usmichajuczy,
zapytaw:
Twoje riszennia wilne?
Tak!
Ty szcze podumajesz, o Gedis! Wid cioho zaey due bahato!
Pro szczo ty, Horire?
Skau piznisze. Ne mona syomi rozkrywaty pupjanok kwitky. Ja choczu,
szczob na tebe hlanuw uczytel.
Aeras?
Win.
Meni straszno.
Czomu?
Win mudryj i bezalnyj. Win pobaczy wsiu moju duszu, rozkryje najpotajemnisze.
A chiba w tebe je szczo chowaty wid druziw?
Ni. Ae tam je bahato nikczemnoho.
Tym kraszcze. Ty pozbawyszsia joho. Chowaty smittia nawi u zwyczajnomu
ytli ce oznaka eementarnoji nekulturnosti. Wczytelu, my czekajemo.
Posered prymiszczennia spaachnuw maynowyj oreo. Za nym zjawyysia formy
ludyny. Gedis upiznaa Aerasa sywoho kosmonawta, jakyj wpersze zjawywsia na
ekranach kosmokrejsera Ara. Win askawo usmichnuwsia, torknuwsia rukoju czoa
wraenoji diwczyny.
Ty jij use rozpowiw? zapytaw win Korsara.
Wse.
Ty choczesz pokazaty jij nowyj obrij?
Choczu, wczytelu, z nadijeju skazaw Horir.
Rozumiju twoje baannia. Ta treba pamjataty pro spetinnia serdecznych zwjazkiw. Wony najmicniszi. De garantija, szczo wona zumije rozirwaty pawutynu mynuoho?
Ja wiriu.
Cioho mao, koy sprawa stosujesia swobody woli inszoji istoty. My moemo
pokadatysia ysze na wasne riszennia. Prote zady
Gedis suchaa dywnu rozmowu Aerasa z Korsarom, niczoho ne rozumijuczy. Staryj wczytel schyywsia nad neju, zazyrnuw u jiji oczi. Wona widczua ehke zapamoroczennia, bil u serci. Potim tepa chwyla prokotyasia w hrudiach, ochopya wse tio.
Wona pochytnuasia. Horir pidtrymaw jiji. Diwczyna poczua tychyj hoos uczytela:
Wona szczyra j czysta. Pokay jij nowyj obrij. Ae ne pospiszaj perestupaty

ostannij porih. Ce weyka widpowidalnis. Ne ysze dla sebe ty jdesz na podwyh. Dla
wsioho kosmosu.
Ja znaju, uczytelu!
Todi jdy. Ae szcze raz zasterihaju: swoboda woli! Hoos Aerasa zatych. Gedis
otiamyasia. Wona sydia w krisli, proty neji stojaw Korsar zoseredenyj, serjoznyj.
De uczytel? proszepotia diwczyna.
Wij pokynuw nas.
Pro jakyj nowyj obrij ty rozmowlaw z nym?
Ja pokau tobi joho, diwczyno. Wstawaj! Spoczatku ty pohlanesz na asterojid
Swobody, a potim
A potim szczo?
Ce mona ysze widczuty. Wyjdemo zwidsy.
Win uziaw jiji za ruku. Gedis widczua ar w usiomu tili. Wony wyjszy z prymiszczennia. Pered nymy widkryosia rajdune spetinnia kwitiw i derew. Dychnuo prochoodne, nasyczene ninymy zapachamy powitria. Horir askawo hlanuw na neji.
Choczesz poetity?
Choczu. Tilky na czomu?
Prosto tak. Trymajsia za mene.
Wona schopyasia za joho pecze, skryknua wid nespodiwanky. Kwity, derewa popywy wnyz.
Ja bojusia! kryknua Gedis.
Chto chocze bezsmertia, toj powynen widkynuty strach, zasmijawsia Horir.
Czoho bojatysia wicznomu?
Ja szcze ne wiczna!
Ty stanesz takoju! Wadno skazaw Horir, micno pryhortajuczy diwczynu do
sebe. Dywy! Dywysia na nasz czudesnyj prytuok. Tut ywu tysiaczi bezstrasznych,
jaki baaju rozirwaty kajdany obmeenoho buttia!
U bakytnij mli bowwaniy ehki budiwli, merechtiy basejny-ozera, de-ne-de w prostori prolitay postati ludej, a w centri gigantkoji sfery siajao sztuczne swityo.
Tut harno, ozwawsia Korsar. Ae ja choczu tobi pokazaty te, czoho szcze
ne baczyw odnyj z mojich spodwynykiw.
Czomu meni? zdywuwaasia Gedis, z ostrachom pohladajuczy wnyz.
Zbahnesz sama, zitchnuw Horir. Jakszczo zbahnesz. Trymajsia dobre. Ne
wypuskaj mojeji ruky, bo inaksze smer!
Ne wstyha diwczyna zapytaty, zlakatysia, jak wony opynyysia na powerchni asterojida. Nawkoo tysza i neprohladna czornota kosmosu, zasijana zoriamy. Na byzekomu obriji slipucze siajao Bakytne Swityo Ara, pochmuro hromadyysia zubci bazaltowych skel.
Tut nema powitria, achnuasia diwczyna. Jak ja dychaju?
Ty dychajesz mnoju, weseo widpowiw Horir. Ne bijsia, moja energija
zachysty tebe wid wakuumu. Meni poronecza ne straszna, a ty w energopancyri.
Diwczyna, trochy zaspokojiwszy, pomitya, szczo jiji otoczuje imystyj oreo, na
powerchni jakoho widbuwajesia kypinnia. Korsar schwalno kywnuw, joho jasno-synie
woossia zamerechtio w soniacznych promeniach.
Ty szwydko zwykajesz do nezwyczajnoho. Ty sprawnia podruha Korsara.
Podruha, proszepotia Gedis, i hoos jiji zatremtiw.
Buty wsiudysuszczym o meta ludyny. Ne nosyty skafandra, ne stworiuwaty
sztucznoho mikroklimatu, a buty hospodarem neosianosti. Ty te stanesz takoju, jak
my. A teper pohla na kosmiczne bezmeia!
Gedis okynua pohladom kosmicznyj prostir. Kulasti tumannosti, czerwoni giganty, bakytni daeki switya widbyysia w jiji natchnennych oczach. Wona zapytywo
hlanua na Korsara.

 Weycznyj obrij, newymirni widstani trymirnoho kosmosu, skazaw win.

Ae czy widczuwajesz ty, jaka statyka, jaka neporusznis panuje w naszomu switi?
Zirky, panety mcza z weetenkymy szwydkostiamy sotni, tysiaczi mi za my, a nam
zdajesia, szczo wony neporuszni, mertwi, prykuti do nebesnoji sfery. I tak wse, wse w
trymirnosti, u kajdanach czasu j prostoru. Czy pomiczaa ty koy-nebu muky pryrody,
jaka namahajesia zwilnytysia wid miry, czysa i wahy?
Ja intujitywno widczuwaa ce, zitchnua Gedis. Meni derewa zdawaysia
stowpamy wohniu, zakutoho w koru, ystia, kwity, jim choczesia wybuchnuty, a wony
pryreczeni powilno rozrywaty po materiji, szczob wyjawyty swoju su.
Prekrasno! skryknuw Korsar. Same ce ja j chotiw skazaty. Koy my z
uczyteem zrobyy pryskoreni filmy rozwytku rosyn. My pobaczyy wohnianyj wybuch!
Wse ywe Ce fake wohniu! ysze prostir i czas robla jich statycznymy i oformlaju
u hrubi wyjawy! Treba rozirwaty koordynaty spryjniattia. Chodimo! Ty pobaczysz!
Jaskrawyj promi zaslipyw Gedis. Maje newydyma czorno-fietowa byskawycia
rozitnua kosmos, zmea zirky i tumannosti. Znyko widczuttia tia. Radisnyj ach i trywoha zapownyy jestwo diwczyny. Wnyz, u bezwis, pokotyysia chwyli chaosu
temnoho, bezykoho; rozpadaysia, tanuy w newymirnosti. A nad nymy pomeniy
stowpy uroczysto-ninoho prominnia w newymowno harmonijnych pojednanniach, malujuczy obrysy nebaczenoho switu.
Gedis hlanua na Horira. Obyczczia joho minyosia, oczi merechtiy bezliczcziu
koloriw. Znyko wbrannia, obrysy tia wse buo kaejdoskopom wohniu, bahatoykym
poumjam.
Newe i ja taka? wraeno zapytaa diwczyna.
Ty prekrasna! poczuasia widpowi. Ae my stojimo ysze na porozi noosfery. My szcze czui nowomu switowi. Szcze trymirni, a treba staty bezmirnymy!
Newe tut je yttia?
Tilky tut wono i je! Tam, na Orani, wmyrannia. Tut smerti nema. Tilky newpynne onowennia i transformacija! Dywysia, Gedis!..
Diwczyni zdaosia, szczo wona perebuwaje w centri wseosianoji sfery. A dowkoa
neji widbuwajesia jaka kazkowa misterija. Wona baczya, czua, widczuwaa wsim jestwom, jak usia bezkonecznis rozhortaasia pered neju. Prostir znyk, use byke j daeke stao porucz, bila neji, w nij. I wona staa joho czastkoju. ynua neczutna muzyka
tworennia, i tijeju meodijeju bua sama Gedis. Wona baczya kazkowe spetinnia kwitiw, muzycznych akordiw, barw i herojicznych mrij wse najkraszcze, pro szczo wona
dumaa, baczya, czytaa, widczuwaa.
Wse buo wojedyno i okremo. W nerozdilnosti i nezaeno. U spilnosti i w najpowniszij osobystosti.
Gedis baczya znajomi kwity. Ae tut wony rozkwitay poumjanymy fejerwerkamy
i ne powtoriuway swojich poperednich wyjawiw, minyysia nowymy j nowymy formamy,
barwamy, zapachamy. Pered wraenoju diwczynoju wynykay obriji daekych switiw,
kazkowych korabliw, neczuwano mohutnich istot, derznoweszszch podwyhiw.
Jiji psychika ne spryjmaa, ne wytrymuwaa. I todi Horir ohornuw jiji jakoju zaponoju, niby poumjanym kryom. Swit noosfery raptom znyk, roztanuw. Bakytna ima
otoczya diwczynu, i wony znowu opynyysia w znajomij kimnati.
Korsar schyywsia nad neju. W joho prozoro-zeenych oczach bua trywoha.
Tobi pohano?
O ni, proszepotia wona. Wdiaczno usmichnua. Ty pidniaw mene tak
wysoko, szczo powernennia nazad teper nemaje. Kraszcze wmerty, szczeznuty, ni znaty
pro taki swity i ne jty do nych! Tilky
Szczo?
Szczo widbuwajesia w meni. Bolisne i trywone
Ty moesz skazaty meni?

 Skau Tilky trochy piznisze. Choczu spoczyty. Chaj moja dusza pryjme nowyj
swit
Ty mudro wyriszya. Ja zayszaju tebe. Ty wilna!
Pryjdesz, Horire? bahalno zapytaa Gedis.
Koy pokyczesz mene pryjdu.
Ae zasnuty Gedis ne zmoha. Chwyli nesy jiji tio u bezwis. Tysza ohuszywo
hrymia akordamy dysharmonij. Szczo ce z neju? Czy ne boewolije wona?
De jiji szlach? etity w bezodniu, jaku widkryw Horir? Dla polotu potribni krya.
Ne sztuczni, ne prywjazani dobrym czariwnykom do peczej, a wyroszczeni neruszymoju
woeju duchu. Czy zrostya wona jich? Jij szcze straszno. Pozadu dytynstwo. Bezturbotne, nepowtorne. A potim swit, jakyj widkryw jij Kareos. Paka lubow. O wony jdu
berehom moria. Pid nohamy nino spiwaje pisok. Nad obrijem schody Dorin zeenkuwatyj suputnyk Orany i kydaje prymarni poysky na fejerycznu morku prostori.
Kareos zupyniaje Gedis, kade czutywi dooni na jiji peczi. Wona widczuwaje, jak narodujesia nejasna trywoha, tomlinnia, adoba obijmiw.
Win bere jiji na ruky i zakoysuje, spiwajuczy jaku drewniu pisniu. Ni, ni, to ysze
meodija, jaku skay szcze tysiaczolittia tomu ekwatorilni pemena, a sowa nowi. Prawytel zwertajesia do neji, do swojeji podruhy.
Zdajesia, tak buo zawdy. I nikoy ne zupynysia cia szczasywa my. Nad switom
bude tysza i budu sowa pisni kochannia:
Wsi zakochani
nareczenym swojim
najcinniszi skarby Orany
kadu do nih.
O Gedis moja,
to ysze symwo barwystyj!
A koy
ce skau tobi ja wir meni!
Ty woodarka switu.
Samocwity Orany twoji.
Kwity najkraszczi twoji.
Wola panety wola twoja.
Wir meni!
Wsi zakochani
nareczenym swojim
obiciaju zori nebesni
zamis prykras!
O Gedis moja,
to dytiaczi sowa!
A koy ce skau tobi ja wir meni!
Ty woodarka neba.
Bo moji korabli
mi switamy merea neruszymi szlachy.
szczob pokirnis daekych panet
spowistyty tobi.
Wir meni!

A potim ahuczi obijmy. Newpynna adoba piznaty pownotu yttia. Jaka

pekelna kulminacija szczastia Obyczczia Kareosa roztanuo. A natomis wypyway
prozoro-zeeni oczi Korsara. U nych sum i trywoha.
Ne poety ptaszka szczastia j lubowi sered tumaniw Orany. Chto chocze wicznoho, toj nechaj pokyne czasowe, chto adaje bezsmertia, chaj widdas smerti te, szczo

jij naey. Ty baajesz kochannia? Wse, szczo pidkorene tobi, we ne luby tebe. Wse,
szczo adaje tebe, ne luby tebe. ysze szczyryj darunok lubowi bez baannia widpaty, bez czekannia podiaky widkryje sudenu kwitku nemoywoho. Prahnuty nemoywoho jedyne, zarady czoho warto zmahatysia. Te, szczo dosiane, mara.
Szcze ne narodywszy, wono we wmero. Poky swit moywoho, moja Gedis, i etimo
w swit wicznoho prahnennia
Maje neczutni sowa terzaju jiji. Kudy podatysia? Do koho? Czomu serce rozrywajesia? A nawiszczo wybir? Chiba ne mona objednaty jich Kareosa i Horira? Takych mohutnich, takych prekrasnych? Staosia achywe neporozuminnia. Dwi kosmiczni syy zijszysia w dwoboji, zamis toho szczob spilnym zusyllam tworyty harmoniju switu!
Kareos niczoho ne znaje pro czudesni zwerszennia Korsara. Jakby win znaw, to
zabuw by wsi czwary. Win zachopywsia b genilnoju idejeju Aerasa i Horira.
Wyriszeno! Wona powernesia nazad, na Oranu. Ne mona kydatysia wid bereha
do bereha. Ce neczesno j ehkowano.
etity w kosmos, szczob znyszczyty zoczyncia, a widczuwszy joho krasu zhabyty swoju poperedniu lubow? Ni, ni! Treba buty poslidownoju.
Tak i ne zasnuwszy, Gedis pokykaa Korsara. Win zjawywsia razom z Aerasom.
Uczytel dywywsia na diwczynu sumno, ae spokijno. Wona widczua, szczo Aeras use
znaje. Gedis hlanua w oczi Horiru.
Mij drue! Ja wyriszya. Twij szlach jedynyj dla mene. Ae mynue kycze.
Choczu zapownyty prirwu, szczo rozdiya was z Kareosom. Ce swiate zawdannia.
Moe, sudyosia meni wykonaty joho. Bilszoho szczastia ne treba.
Horir szczo chotiw skazaty, w joho oczach zaewriy bakytni wohnyky, ae uczytel zastereywo pidniaw ruku.
Mowczy. Chaj wona skae do kincia. Howory, dytyno moja!
Mi Oranoju i asterojidom Swobody kekocze bij. Ja ne znaju, czy wyriszy win
probemu. Lubow ne wraaje nikoho, wona adaje objednannia. Moe, same tut rozwjazannia protyriczczia? Horire, skay!
Korsar, zwiwszy oczi w prostir, mowczaw.
My niczoho ne skaemo tobi, Gedis, tycho ozwawsia Aeras, pokawszy ruku
na hoowu diwczyny. Twoje serce wyriszyo. Chto maje prawo zupyniaty joho? Nichto
w ciomu bezmiri! ety
Swoboda de tebe! dodaw Horir i rwuczko wyjszow, ne poproszczawszy.
Sam Kareos zustriczaw krejser, szczo powernuwsia z asterojida Swobody. Ekipa
zayszywsia w Korsara, krim Torrisa i szturmana, jaki j prywey zorelit do Orany. Gedis
wyjsza na poe kosmodromu schwylowana j trywona. Szcze zdaeka pobaczya wysoku
posta Kareosa i kynuasia do nioho. Win stojaw neruchomo. Na prywitannia ne widpowiw, ysze korotko nakazaw:
etymo na wiu.
Wona wwijsza za nym do powitrianoho ajnera. Gedis porywaasia szczo skazaty,
Kareos znakom weliw jij mowczaty. Diwczyni buo tiako i straszno. Czomu win ne baaje suchaty jiji? Czomu takyj woroyj? De kochannia, de ninis?
ajner opustywsia posered szyrokoji poskoji pokriwli wiy. Zijszy wnyz. Zaa bua
poronia, zowisno czorniy ekrany panetarnoho zwjazku. Kareos zniaw paszcz,
rwuczko kynuw joho pa pidohu. Zirwaw wbrannia diwczyny. Wona skryknua wid nespodiwanky, potoczyasia.
Szczo z toboju? Ty zboewoliw?
Szczo zi mnoju? rewnuw Kareos. Ty szcze zapytujesz? Herojinia! Riatiwnycia panety? De twij podwyh? De twoje samozreczennia? Ty aluhidno zlakaasia?
Diwczyna dywyasia w potworne obyczczia prawytela i dywuwaa. Ce zowsim
insza ludyna! U nioho nema niczoho wid toho, koho wona kochaa. De wziawsia lutyj

bysk w oczach? Zwidky taka nenawys? Znewaha?

Zady, Kareose, zady! Namahaasia howoryty spokijno, tycho. Ty ne
wysuchaw mene. A ja chotia skazaty tobi sowa lubowi!
Lubowi? zobno zasmijawsia Kareos, odstupajuczy do ekraniw. Jakoji lubowi? Do czoho? Czyjeji?
Swojeji, Kareose. Ja bahato znaju nowoho. Ja zminyasia. Ae moja lubow do
tebe welia dijaty. Ja moha zayszytysia na asterojidi Swobody, prote wolia powernutysia na Oranu.
Nawiszczo?
Szczob widkryty tobi oczi. Ja ne moha znyszczyty Horira. Win ne zoczyne!
On jak? Ty wyriszya ce zamis mene?
Tak wyriszyo moje serce. Wony korsary tworci, a ne zoczynci. Jakby ty
baczyw jichni dosiahnennia! Was z Horirom rozdilaje neporozuminnia. Ty genilnyj
twore. I twij koysznij pobratym szukaje nowoho, nejmowirnoho. Nawiszczo wam worohuwaty? Chiba ne kraszcze objednaty syy, szczob powesty ludstwo do prekrasnoji
mety?
Barwysti sowa! Jak wony meni nabrydy szcze todi, koy ja towaryszuwaw z
Korsarom! Jak ehko tebe zaputaty u fejeryczni siti! I ty powirya w kazky, w nikczemni
proekty?
Win widkryw meni nowu stupi buttia swit noosfery! pako mowya Gedis.
Ce take bezmirne szczastia, szczo rady nioho mona widkynuty wse! Krim lubowi,
dodaa wona. I tomu ja powernuasia. Zazyrny w moje serce!
Ty znechtuwaa realnyj swit, hniwno skazaw prawytel, skawszy ruky na
hrudiach i miriajuczy jiji nenawysnym pohladom. Ty, jak meteyk, metnuasia na
fosforycznyj wohnyk wyhadky. O nikczemne stworinnia! Za szczo ja tilky pokochaw
tebe? Wsiu weycz Orany ja kynuw tobi do nih, i o podiaka!
Kareos kryczaw, pohrouwaw, ae diwczyna we ne czua joho. Do jiji suchu doynay ahidni sowa: ysze szczyryj darunok lubowi bez baannia widpaty, bez czekannia podiaky widkryje sudenu kwitku nemoywoho
Noosfera! Humywsia Kareos. Obriji duchu! Jake iditke marennia! Win
pokazaw jij nowyj swit! Ta tysiaczi narkomaniw bacza taki swity szczodnia. Ja powedu
tebe w iluziny megapolisa, tam ty pobaczysz cariw i poweyteliw kosmosu, jaki szyriaju u neskinczennosti. Korsar zahipnotyzuwaw tebe, szczob wykorystaty. Ja ne zdywujusia, jakszczo diznajusia, szczo win zweliw tobi wbyty mene! Ni, ne zdywujusia!
Jak?! skryknua Gedis. Ty moesz
A chiba ty ne etia w kosmos dla wbywstwa?
Ne dla wbywstwa, a dla podwyhu! hirko mowya diwczyna. Bo ja wirya
tobi!
Moe, j Korsar perekonaw tebe, szczo wbywstwo prawytela Orany podwyh!
Ade ty pokochaa joho?
Tak, tycho j szczyro widpowia diwczyna. Takoho, jak win, ne mona ne
pokochaty! Win syn swita.
A ja pimy? Czy ne tak?
Ranisze ja tak ne dumaa!
A teper?
Ne znaju. Meni hirko i wako. Ja choczu zayszyty tebe.
On jak? Z udawanym spokojem skazaw prawytel, nabyajuczy do neji.
Zayszyty? I kudy ty pidesz? Ade wsia Orana moja! De b ty ne bua wse nahaduwatyme pro mene.
Ja powernusia na asterojid Swobody! twerdo widpowia Gedis. Ja
zbahnua, szczo dijaa neprawylno, powernuwszy siudy. Was nichto ne objednaje. Hoos
lubowi ne doynaje do twoho suchu, Kareose.

 I ty hadajesz, szczo ja widpuszczu tebe?

Czomu b ni? Ade Horir ne zatrymaw mene?
Cha-cha-cha! Najiwne diwczyko! Obrazywszy prawytela Ora-ny, ty choczesz
zayszytysia ywoju?
Newe ty mene wbjesz?
Ty wmresz. Ja ne proszczaju zrady.
Ja klaasia buty wirnoju kochanniu. Ty zrujnuwaw joho.
Cy, zradnyce! Wziaty jiji!
Dwa bistoroi myttiu schopyy diwczynu. Wona zakryczaa. Darma! Wony potiahy jiji do wychodu.
Kareose! Z mukoju prostohnaa Gedis. Zupynysia! Ja choczu yty! Ja choczu kochaty! Kareose! Zhadaj mynuli dni naszoji lubowi!
He! Luto hrymnuw prawytel. U mojemu serci nema alu. Tebe kynu do
wei Mowczannia. A wnoczi ty pomresz! Moysia drewnim boham, jakszczo ty wirysz
jim! Ja szcze pryjdu, szczob hlanuty w twoji zradywi oczi pered tym, jak wony nazawdy
zakryjusia
Bistoroi zayszyy jiji na poskij pokriwli starowynnoji wei. Sto spiraej tomu na
nij buw majak, jakyj posyaw sygnay korablam. Wea bua posered moria. Wid bereha
jiji widdilaa smuha wody. Pro wteczu zwidsy nichto ne mih i mrijaty.
Nad neju temno-zeene skepinnia neba. De tam, u hybyni kosmosu, newydymyj
dla oka swit maeka iskra yttia, asterojid Swobody. I czekaje jiji tam czystyj i munij szukacz nemoywoho. Ne prysuchaasia do joho pokyku. Zachotia objednaty
temriawu j swito. Iluziji inoczoho sercia!
Ja ne wernusia, mij drue Horire! Ne tomu, szczo ne choczu. Za wola pohasya
mij wohnyk, i chto inszyj, ne ja, suprowoduwatyme tebe w poloti do nowoho switu.
Jakszczo moesz poczuty, pryjmy moju szczyris, moju lubow i ostannie witannia!
Nad morem poczuwsia pronyzywyj swyst. Promajnuy bahriani wohni. De bila
pidniia wei zhasy. Ce pryetiw prawytel. Ostanni chwyyny. Serce Gedis czuje
win ne prynis z soboju spiwczuttia i poszczady.
Hucho hude wea. Powilno pidnimajesia Kareos hranitnymy schodamy. A dla
diwczyny mynaju wiky, newymowno dowhi spirali czasu. Tysiaczi raziw wona woskresaje i hyne, narodujesia i wmyraje.
Briaznuo metaewe wiko w pidozi. Temna posta Kareosa postaa pered neju. Win
spokijnyj i choodnyj, jak smer.
Szcze je moywis, niby znechotia kae win.
Jaka moywis? szepocze diwczyna, widczuwajuczy, jak peresychaje u neji
jazyk, szerchnu usta.
Zberehty yttia.
Jakoju cinoju?
Widmowsia wid baannia powernutysia do Korsara.
Ja lublu joho!
Todi wmry. Ty obraa swij szlach.
Ty lubyw mene? De wona lubow?
Ty prekrasna. Ae ne moja. Te, szczo naey inszomu, maje wmerty.
Ty genij za! Jak ja ranisze ne rozpiznaa tebe! Kareos ne widpowiw. Rizkym
ruchom proczynyw metaewu bramu w sitczastomu skepinni. Wadnym estom pokazaw na more.
Jdy!
Diwczyna prytuya spynoju do choodnoho kamenia, ziszczuyasia. Namahaasia
ne dywytysia na prawytela. Ta win nasuwawsia na neji newmoymoju doeju, i czuwsia
joho metaewyj hoos:
Idy. Idy. Idy.

Wona bezwilno pidwea hoowu, hlanua w paajuczi czorni prowalla oczej. Tam ne
buo poszczady, ne buo riatunku. Zastohnaa. Ruszya do otworu. Nohy ne suchaysia.
Tio instynktywno opyraosia hipnotycznomu nakazu. O ue kine stinky, wnyzu more,
synia ima, bezdonna hybi. Mamo, de ty? Pryjdy, poriatuj! Nawiszczo widpustya todi?
Proklatyj de, koy meni zabaaosia newidomoho!
Strybaj!
Gedis upaa w niczne prowalla. Nad morem prounaw bolisnyj kryk, niby pacz
lisowoji terry. I zawmer.
Prawytel stojaw nad prirwoju, skawszy ruky na hrudiach. Bezdumno dywywsia
na choodne kruao Dorina, na merechtinnia chwyl. Newymowna ura hryza joho
serce. W hrudiach poronio.
Powoli poczaw spuskatysia hranitnymy schodamy wnyz. Na majdanczyku, tam, de
win zayszyw swij eektrolit, bowwania szcze jaka maszyna. Kareos nastoroywsia,
wyjniaw z kyszeni mikrogenerator hamma-chwyl.
Wid moria poczuwsia peskit. Tam chto pyw. Schodamy pidnimaasia na majdanczyk ludyna u bakytnomu sportywnomu wbranni. Wona nesa na rukach Gedis neporusznu, zaklaku, z rozpuszczenym woossiam. Ludyna wyjsza pid prominnia Dorina, i prawytel skryknuw wid nespodiwanky.
Ty?
Ja, peczalno widpowiw Horir, pryhornuwszy Gedis.
Jak tut opynywsia?
Ty b ne chotiw cioho?
Nawiszczo ty wytiahnuw jiji z wody? kryknuw Kareos, zobno byskajuczy
oczyma. Wona mertwa!
Dla neji smerti nema, suworo i hordo skazaw Horir. Daj meni projty!
Ty zrujnuwaw nasze kochannia, i o wona zahynua!
Chto pidniawsia do switu swobody, toj staje nad prachom, Kareose! Ty ne pryjniaw ruky brata. Zayszajsia w switi moroku i zhuby. A jiji szlach do swobody! Proszczaj!
Ty ne wimesz jiji, hrizno mowyw prawytel, pidijmajuczy zbroju. Wona
moja!
Ty widmowywsia wid neji. Wona dobrowilno powernuasia, szczob wriatuwaty
tebe swojim kochanniam. Ae twoja neszczadnis ubya jiji! Czoho ty baajesz?
Twojeji smerti! hrymnuw Kareos, i maynowa byskawycia pronyzaa nicz.
Horir myttiu opowyw sebe gigantkym rubinowym kilcem takoji jaskrawosti,
szczo prawytel zakryczaw od bolu w oczach. Zbroja wypaa z joho ruk. Korsar stojaw na
misci i dywno posmichawsia.
Moe, j teper ty skaesz, szczo ja rozpowidaw kazky? Perekonajsia chocz na
proszczannia, szczo ty znechtuwaw prekrasnu dorohu w bezsmertia! Meni al tebe, Kareose, koysznij pobratyme!
Proklatyj, proklatyj! Luto kryczaw prawytel, powzajuczy pid stinoju. Ty
wbjesz mene? Tak wbywaj e! Nastaw twij czas!
Ja ne wbju tebe, zitchnuw Horir, priamujuczy do swoho aparata. Tebe
nemoywo wbyty. Szczo ja znyszczu? Obudnu podobu ludyny. Su zayszysia. Zamis
tebe narodiasia inszi prawyteli, tyrany j nasylnyky. ywy i zachynajsia w zobi. Proszczaj!

I o spaachuju diuzy kwantolota, i Kareos zayszajesia samotnij u wei Mowczannia, a maynowa ziroczka tane w nicznomu nebi sered bajduych, nasmiszkuwatych
swity.
Ja ne zayszu tebe w spokoji, zachynawsia wid zoby prawytel, pohroujuczy
kuakom u nebo. Ja znajdu tebe w proklatomu ligwi.
Hucho szumio more, tonko wyswystuwaw witere u pustelnych perechodach wei,
a nebo ne widpowidao na pohrozy Kareosa.
ysze na switanku ochorona Panetarnoji Rady, zbenteena dowhoju widsutnistiu
prawytela, znajsza joho u wei Mowczannia. Posanci ne wpiznay prawytela Orany.
Win wyruszyw u mandriwku energijnym i moodym, a teper pered nymy sydia na schodach, dywlaczy u morku daeczi, litnia ludyna z mianym pohladom.
Rika muzyky nesa Gedis. Kudy, nawiszczo? ne treba buo pytaty. Bo wona
sama wyruwaa suttiu tecziji, tworya dywni zwuky. Ne buo konkretnoji pamjati pro
osobu, pro mynue, pro fakty czy podiji. Dowho trywao ce czy ni chto mih skazaty?
Sam czas zywsia z jestwom muzyky, z sercem Gedis. Ta zresztoju zhasa meodija,
widijsza w bezmir. Nastaa hyboka czarujucza tysza. I w nij szeest kry. Czy szepit?
Podych witru? Czy szum wittia na wesnianomu derewi?
Wona rozpluszczya oczi. I odrazu zustria pohlad ninyj, zasmuczenyj i radisnyj, niby osinnie nebo na Orani. Chto ce? Chto ce takyj ridnyj i kochanyj? A chto wona?
De opynyasia?
Gedis, poczuosia zitchannia.
Gedis. Ce jiji tak zwu. Gedis! Newe wona ywa?!
U pamjati spywa awyna mynuoho. Kareos. Wea Mowczannia. Temne prowalla
i padinnia w nebuttia. Tuha w newymownij samotyni. Neszczadnyj pohlad prawytela.
Szczo staosia?
Gedis!
Wona prostiaha ruky nazustricz pokyku, pokaa jich u hariaczi dooni.
Mij Horire! Ty wriatuwaw mene wid smerti.
Mowczy. Smerti nema.
Szczo ty mowysz? Ja widczua jiji temnyj podych. Ja bua mertwa.
Son. Marennia rozumu. Ty prokynuasia.
O mij prekrasnyj! Ty rozbudyw mene?
Tycho. Promi szczastia te buwaje pekuczyj. Tycho, moja Gedis. My razom.
Nazawdy. Bilsze niczoho ne treba. Tycho, moja Gedis.
U weycznomu rytmi priamuwaa w nezwidani dali kosmosu Bakytna zirka z
swojimy panetamy. Wse buo jak ranisze, jak zawdy. Ta na uamku nebesnoho tia,
maje newydymoho sered gigantkych swity, na asterojidi Swobody, hotuwawsia neczuwanyj eksperyment. Horir i Gedis wysowyy baannia perszymy narodytysia u

nowomu switi, zdijsnyty derznowennyj pan Aerasa.

Korsary zibraysia na weykomu majdani w nadrach asterojida pid prominniam
sztucznoho switya. Wony utworyy weyczezne kilce, w centri jakoho stojay Horir i
Gedis natchnenni i zoseredeni. U prostori ynua symfonija drewnioho kompozytora. Muzyka sumuwaa i radia, zasterihaa i kykaa, widkrywaa straszni bezodni j
welia ne bojatysia jich.
Uroczysto zawmery braty swobody. Do Horira j Gedis pidijszow Aeras. Hlanuw
na tych, szczo zibraysia.
Bratowe! Chaj zamowkne meodija. Chaj zapanuje mudra tysza. I prozwuczay
schwylowani sowa uczytela:
Siohodni narodujesia ptach Swobody. Sum czy radis? Bil czy szczastia? Sumuje serce ludyny, bo rozrywaje pupowynu, jaka zwjazuwaa joho z tepym i zatysznym
onom materi. Radije ptach swobody, bo wyrywajesia w obszyr nowoho neba. Bratowe!
Szczob zustritysia treba rozuczytysia. Poperedu weyke swiato objednannia w
bezmirnosti rozumu, duchu j czuttia. Chaj naszi ulubeni dity prokadu wohnianu dorohu do nowoho wyriju. Ludyni sudeno daty rozum i serce bezmenosti. Suchaj e
mene, dytyno wicznosti! Rozirwy anciuh miry, powsta na sebe! Nastaw twij czas
narody!
I todi rubinowo-fietowe poumja ochopyo Horira i Gedis. Wony pidniay ruky
w proszczalnomu witanni.
Obhoriao tio, sypaosia bahrianymy iskramy donyzu, a natomis tuhi strumeni
bakytnoho wohniu maluway nowi obrysy kosmicznoji istoty. Ninym spaachom onowyysia czoa zakochanych, zoriamy zajasniy sercia i objednaysia w jedyne bakytne
bahattia. Gigantka promenysta kula poczaa tanuty, a z neji poczuwsia takyj znajomyj
usim, takyj bolisno-ridnyj hoos Horira:
Hej, korsary! Czomu zasmutyysia? Chiba nowi, newymirni moria ne czekaju
naszych witry? Buria kosmosu chocze pozmahatysia z waszymy korablamy! Chto chocze wicznoji weseoji pryhody za namy!

Stuhonia ytawry neba w prostorach prawicznych.

Zahoriwsia bij!
Zori-iskry skaczu z-pid szabel kosmicznych
W temriawi nicznij.
Ludy spla, ne czuju i ne bacza,
Jak pid tu hrozu
Newmyruszcza Maty ponad nymy pacze
I ronia slozu.
Wersznyky zijszysia u achnim dwoboji.
Chto zdoa koho?
Czornyj bioho rozitne szabeju strasznoju?
Biyj czornoho?
Koni hrymaju kopytamy ob twer prazorianu.
Horobyna nicz!
Sto wikiw czekaje herciu swit rozorenyj.
Newmoyma sicz!

Merkurija hyboko schwyluwaa egenda pro Zorianoho Powstancia. Teper win jasnisze zbahnuw istoriju systemy Ary, pryczyny zanepadu, su buntu Kosmokratoriw
Bahatomirnosti. Inwolucijni zerna, posijani w daekomu mynuomu, day swij achywyj
uroaj.
Dodatkowi zapysy swidczyy, szczo prawytel Orany Kareos domihsia swoho win
zumiw znyszczyty asterojid Swobody. Prawda, ce staosia pisla toho, jak sotni powstanciw perejszy w noosferu. Orana teper maa spokij. Pro Korsara zabuy, nowi pokolinnia
pokirno wykonuway ewolucijnu, tocznisze inwolucijnu, programu Kareosa.
Prawytel pomer, ae joho ideji panuway. Pryncyp syy rozpowsiudywsia za mei
systemy Ary. Orana pidkorya daeki zoriani systemy. Gigantka energetyka dozwoya
dokorinno perebuduwaty panetarne yttia, myslaczi istoty stay ytelamy prostoru. Ta
niczoho ne zminyosia, krim massztabiw. Ne buo jakisno nowoho strybka, nowych obrijiw.
Musya pryjty kryza. I wona pryjsza. Peremoe Kareos terpiw orstoku porazku.
Peremoenyj Horir torestwuwaw.
Teper Merkurij rozumiw, czomu Kosmokratory projniaysia powstankym duchom. Pewno, wony poznajomyysia z idejamy Korsara. A moe, ce teepatycznyj kontakt
z prostorowymy wibracijamy? Niszczo ne znykaje, i woho Horira ta Gedis wiczno paachkoty u nezrymosti.
Jak e dijaty? Moywo, same Korsar i dopomih powstanciam utekty? Merkurij
usamitnywsia w Tartari, de buy uwjazneni Kosmokratory. Win perewiryw zapysy kontrolnych prystrojiw zwjazku, ae niczoho nowoho ne wyjawyw. Na ekranach baczyw
Kosmokratory zibraysia w centri Tartara, na berezi prozoroho ozera, utworywszy
weyke kilce. To pohladay odyn na odnoho, to zwertay do koho newydymoho. Chto
win? I jak spikujusia? Z dopomohoju teepatycznoho pola? Ae kontrolni pryady
mowcza. odnoho sygnau, niby Kosmokratory obray jakyj szcze newidomyj sposib

mysennia. Napewne, jichnia psychiczna chwyla indywidualna. Kodu jiji nemaje w psychoteci systemy Ary. Szukaty nawmannia daremna sprawa. Treba perebyraty optyljony warintiw. Ae nijaka szwydkodijucza systema ne wporajesia z takym zawdanniam.
I raptom Merkurij zbahnuw. Hromowycia! Win znaje jiji osobystyj kod. Ne raz,
hrajuczy, wony spikuwaysia szcze w dytynstwi ta junosti. Czerez refeksy jiji psychiky, zapysani w poli Tartara, win widnowy rozmowu Kosmokratoriw i pobaczy newydymoho spiwrozmownyka.
Kosmoslidczyj ne zaprosyw pomicznykiw. Intujicija pidkazuwaa: ne treba cioho
robyty. Sam montuwaw najtonszi pryady, eksperymentuwaw, zapysuwaw. Nareszti
uwimknuw widtworennia. I zatremtiw wid chwyluwannia. Win pobaczyw sered Kosmokratoriw szcze dwi postati czoowiczu j inoczu. Lumy jich mona buo nazwaty ysze
umowno. Merkurij zbahnuw, szczo win baczy yteliw noosfery.
Horir i Gedis, majnuo w dumci. Zorianyj Powstane! O jakyj win, egendarnyj heroj kosmosu!
Gigantki smarahdowi oczi minyysia ninymy barwamy, z-za peczej wychopluwaysia, niby dwa meczi, jaskrawo-bakytni promeni. Szcze odyn uwinczuwaw czoo.
Wsia posta edwe pomitno chytaa, niby poumja bahattia w spokijnu dnynu. Takoju
bua Gedis. Tilky kolory jiji tia buy liowo-fietowoji hamy. Swito j woho, czystota
j wicznyj ruch bilsze niczoho zwycznoho ne buo w onowenych ludkych istotach.
Merkurij prysuchawsia. U prostori zazwuczaa dumka Horira.
Ja znaw ce. Szcze tysiaczi spiraej tomu, koy rozijszowsia w pohladach z Kareosom. Swit Ary pryjszow do samozapereczennia. Eksperyment Arimana pryskoryw proces. Hoownyj Koordynator zamknuw projawenu megasystemu, porodywszy embrin
nowoji switobudowy w trymirnosti. Ce ysze poroczne powernennia do swoho mynuoho.
Stareczyj marazm psychiky, jaka chocze widmoodytysia, pohynajuczy duchowni syy
swojich ditej.
Drewni stworyy koy czudowyj symwo: zmij, szczo kusaje swij chwist. Materija,
jaka ne maje onowennia, powynna poyraty sama sebe, powertajuczy do wse nowych
i nowych cykliw samowidtworennia. achywe koo! Z nioho nema wychodu. Treba koo
Zmija peretworyty w spiral Bezkonecznosti.
Jak? dzwinko spytaa Julina.
Onowyty materiju. Sublimuwaty jiji do stanu noosfery. Wy we znajete istoriju
naszoho powstannia. Je doswid, stworeno Braterstwo Bezmeia. Wono czekaje, wono
hotowe dopomohty konomu, chto ne pobojisia wohnianoho polotu! Tilky tak mona
rozimknuty switowyj koaps, tilky tak mona wriatuwaty wseenku ewoluciju!
Ae teper sprawa stosujesia ne tilky systemy Ary, hirko skazaw Horykori.
Tak. Wy ne skynete z sebe widpowidalnosti za dolu nowostworenoji trymirnosti.
Merkurij widczuw, jak u nioho zapeko bila sercia, ozwaasia Hromowycia. U joli
sylno wyruwaa jiji dynamiczna, napruena dumka:
Druzi! Eksperyment perestaw buty indywidualnoju sprawoju Arimana i nawi
systemy. Win stosujesia doli wsioho kosmosu. Uzakonyty parazytarne tworennia
chto skae, jaka anciuhowa reakcija pocznesia w Bezmenosti?
Tak! skazaa Gedis, jaka dosi mowczaa. Nasz swit swit syntezu
maje bezlicz modeluwa katastrof, jaki otrymuway objektywaciju w Bahatomirnosti. I
najstrasznisza katastrofa zamknena switobudowa. Wona wampiryzuje jedyne poe,
pohynajuczy energiju dla widtworennia dehradujuczych form yttia. Szczob zupynyty
anciuhowu reakciju takoho yttia, treba nejmowirne zusylla myslaczych istot. Take zusylla, jake pereway inerciju trymirnoho switu!
Chto zdatnyj na ce? proszepotiw Sokrat. Ce nejmowirno! Jedyne pokynuty porocznu ewoluciju i pidniatysia w noosferu, do wohnianych bratiw. Czy ne tak,
Horire?

Zorianyj Powstane mowczaw. Mowczaa i Gedis.

Prawda, zitchnuwszy, mowyw Horykori. My moemo wyjty z projawenoho buttia w Objednanyj Swit. Ae czy bude ce riszenniam sercia?
Ni! mowyw Sokrat. Nasz duch ne znatyme spokoju.
My bijci! dodaa Julina. Nas znowu ponese chwyla w swity Bahatomirnosti. Doky tut kypy chaos i trywaje poszuk, my ne pidemo w swit syntezu!
Ae w systemi Ary my bezsyli, zadumywo skazaw Horykori. Bahato wczenych powiryo Arimanowi. Wony czekaju rezultatiw eksperymentu. Wsi inszi bojasia. Strach panuje nad nymy.
Proponuju alternatywu, riszucze ozwaasia Hromowycia.
Kay.
My prorwemosia w nowostworenyj Trymirnyj Swit. My znajemo zakony transformaciji i
Szczo ty howorysz? achnuasia Julina. Ade po zakonu tijeji sfery
Tak, zhodyasia Hromowycia. My stanemo ytelamy toho switu.
I nawi zabudemo pro swoju systemu, dodaw Horyko-ri. Zabudemo, chto
my j zwidky.
Ne nazawdy, zapereczya Hromowycia. Nasza informacija, nasza wola
ytyme w hrubych praludkych formach. A same ce ja maa na uwazi. Ariman stworyw
rabkyj swit dla wyzysku. My wwijdemo tudy i prynesemo ideju powstannia. Czujete?
Chaj my stanemo katalizatorom nespokoju, rewoluciji, poszuku, sumniwu i prahnennia.
Arimanowe tworennia powstane suproty tworcia. Systema Ary ne zachotia jty z namy
w swit syntezu. My powedemo tudy nowyj swit!
Koy ce bude? sumno ozwaasia Inesa, jaka do cioho we czas mowczaa.
Ne skoro, zhodyasia Hromowycia. Ne skoro. Mynu strachitywi cyky
szuka, padi, bojiw ta muk, doky my znowu zbahnemo istynu Ae skay widwerto
ty znajesz inszyj szlach?
Ne znaju
Wyriszeno, skazaw Horykori. Ja zhoden.
Zhodna, riszucze mowya Hromowycia.
Zhoda, odyn za odnym powilno, niby rozmirkowujuczy, 1 ozywaysia Kosmokratory.
Merkurij suchaw tu trywonu mowu, i dywne poczuttia zaroduwaosia w hrudiach. Zazdris? Czy szczyre schwaennia? Odni suproty cioji systemy! Jaku syu, wolu
treba maty, szczob tak wyriszyty?!
Ae odne mene nepokoji, wea dali Hromowycia. My ne znajemo tocznych
koordynat nowoho switu. A dobratysia do Informatywnoho centru
Ce ne pidchody, zhodywsia Horykori. Wsia systema kontrolu w rukach
Arimana. Ja proponuju inszyj pan. My transformujemosia na kraj systemy Ary, w dwisti simnadciatyj sektor.
Muzej Drewnich kultur? zdywuwawsia Sokrat. Nawiszczo ce tobi?
Tam je starowynni kosmiczni aparaty. Muzej ne obadnanyj kontroem. My budemo w bezpeci. Pidhotujemo jakyj prystrij i pronyknemo w Trymirnyj Swit. Dowedesia popraciuwaty nad programoju, ae ja spodiwajusia znajty w muzeji szwydkodijuczi maszyny.
Prekrasne riszennia! skazaw Sokrat.
Piznaju drewnich powstanciw! hordo skazaw Horir.
Duch asterojida Swobody ywe! dodaa Gedis, nino usmichajuczy Kosmokratoram. Wy peremoete!
I pamjatajte, skazaw Horir, szczo w tomu daekomu switi wy ne budete
samotnimy. Braterstwo Bezmeia znaje pro swojich syniw. Nad prirwoju widczaju, na
hrani smerti zhadujte pro witczyznu. I szcze odne: wimi mij podarunok.

 Szczo ce?
Uniwersalnyj informator. Stworenyj z subatomnoji reczowyny. U Trymirnomu
Switi win praktyczno newrazywyj ni udary, ni najwyszcza temperatura ne znyszcza
joho.
Ae my stanemo prymitywnymy istotamy, zapereczyw Horykori. Jak
my zmoemo korystuwatysia nym, doky nasza swidomis ne pidnimesia do kosmicznoho riwnia?
Ja we skazaw, za wamy bude sya Bezmiru. Informator maje zdatnis magnetyzmu, win nemynucze bude prytiahuwatysia do koho z Kosmokratoriw, jakszczo nawi
potrapy spoczatku w czui ruky. Win dawatyme wam informaciju tijeju miroju, jaka
bude potribna. A doky wy ne zbahnete, chto wy j zwidky! Do zustriczi, brattia!
Zustrinemo u bytwi! Pako mowya Gedis, pidijmajuczy poumjani ruky.
Postati Korsara i joho podruhy znyky. Kosmokratory Dowho dywyysia na te misce, de wony stojay. Perezyrnuysia mowczky. Napered wyjszow Horykori.
Koo! suworo nakazaw win.
Merkurij baczyw, jak Kosmokratory wziaysia za ruky, utworywszy psychokilce. I
znyky
Wse. Tartar Arimana wyjawywsia bezsyym. Teper Merkurij zbahnuw, pro jaki
moywosti kazaw na kongresi Horykori. Szlach spiwtworczosti indywida z neosianistiu. Praktyczno nowyj bezmir buttia! Ariman ne zachotiw. Zazdris, czestolubstwo,
rewnis. Nawi na takomu wysokomu szczabli isnuwannia wony dajusia wznaky.
Ae szczo dijaty jomu? Zayszatysia tut, w ostohydomu switi, de dity tikaju u lisy,
szczob widczuty chocza b iluziju swobody? De diwczata kydajusia w paszczu smerti,
szczob znajty bahosowennyj spokij? De strach wytaje nad serciamy bezsmertnych
istot? Cha! Bezsmertnyj strach, bezkoneczne prynyennia! Ni, win pide za Kosmokratoramy! Bez Hromowyci jomu ne yty! Nazdoene jich, pryjednajesia.
Win wykykaw Hoownoho Koordynatora i, koy hrizne obyczczia zjawyosia pered
nym, skazaw:
Wony w Trymirnomu Switi, Arimane. Priamuju do eksperymentalnoji panety.
Szczo? Ne powiryw Ariman. Ty ne marysz?
Ni, ne mariu, spokijno widpowiw Merkurij. Wony tam. I ty znajesz, dla
czoho!
O proklattia! Wyrwaosia z wust koordynatora. Jak e ja ne peredbaczyw?
Teper zrozumio, czomu Tartar ne wtrymaw jich. Horykori meni kazaw, ae ja posmijawsia z joho sliw. O dure! Merkuriju!
Szczo?
Nazdohnaty j znyszczyty!
Koho?! achnuwsia kosmoslidczyj.
Wsich. Wsiu grupu! Newe ne rozumijesz? Wony zipsuju programu tworennia.
Ce katastrofa dla nas dla mene Bery uniwersalnyj kosmolit, pronykaj u trymirnis, perejdy na orbitalnyj polit dowkoa eksperymentalnoji panety. Pidsterey jich w
prostori abo na paneti i spopey neszczadno! Daju tobi nadijnych pomicznykiw. I szcze
odne: ne wymykaj zachysnoho pola. Inaksze ty dehradujesz u trymirnis i stanesz takym, jak i tamteszni yteli. Ja ne choczu wtraczaty najkraszczoho kosmoslidczoho. Czujesz? Ja du!
Merkurij pomityw korabel Kosmokratoriw na szyrokij halawyni wysokoho lisu.
Win powiw kosmolit na znyennia. Bolisno zaszczemio serce: jaka wona teper, Hromowycia?
Win uwimknuw uniwersalnyj ekran, skorehuwaw na trymirnu inwersiju. Kosmolit
krulaw nad halawynoju. Merkurij daw nakaz awtomatam posadyty kosmolit na powerchniu nowoho switu.
Ce nebezpeczno, ozwawsia odyn z suputnykiw kosmoslidczoho.

Merkurij promowczaw. U hrudiach narostaw hniw. Doky win wykonuwatyme wolu

Arimana? Tudy, do neji, do lubych druziw, de bude bij i swoboda!
Szczo ty robysz? poczuwsia kryk. Poe! My zayszymosia tut nazawdy!
Zrada!
Merkurij rozimknuw zachysne poe, razhermetyzuwaw kosmolit. U rozczyneni
luky dychnuo wake, zaduszywe powitria czuoji panety, jaka widnyni stawaa ridnoju. Spaachnua byskawycia. Zamarya swidomis.
Merkurij pochytnuwsia. De win? Szczo za dywo? Jak siudy potrapyw?
Tumanni spohady wyruway hyboko-hyboko. Merkurij hlanuw na swoji ruky
wony buy woochati, mjazysti.
Win kynuwsia do wychodu. Szczo odwiczne, nezabutnie weo joho powz nezbahnenni prystroji, zacipeniych suputnykiw, dali, dali Tam, bila tajemnyczoho sriblastoho stowpa, semero. Semero druziw. Win pospiszaje do nych Tam rozhadka, tam
zachyst
Pozadu lutyj nenawysnyj kryk. Waki kroky. I udar! Udar po hoowi!
Win upaw. Szcze baczyw, jak ti semero bihy do nioho. Czuw, jak zczynyasia bijka.
Nasuwaasia pima nebuttia.
Chto nino wziaw joho hoowu w dooni, na czoo wpay choodni krapli. Win hlanuw z-pid znesyenych powik. Na nioho dywyysia bakytni oczi. Chto ce? Chto ce? Takyj
ridnyj, takyj bykyj! Wona. Wona. Wona. Wiczna kochana!.. My zustriysia I znowu
rozuczajemo. Smer Znowu my znajemo smer Bezsmertni w krajini smertnych
Proszczaj, Hromowyce. Ja nazdohnaw tebe. Arimane, ty prohraw. Ty prohraw bij
Juna prekrasna diwczyna Zemli prypaa do wmyrajuczoho. Nad nymy stojay pochmuri towaryszi, spyrajuczy na towsti payci. Wony prohnay worohiw u chaszczu
lisu. Poperedu tiaki boji za duszi tutesznich myslaczych istot, ae teper
Merkurij posmichnuwsia znekrowenymy wustamy diwczyni. Chotiw rukoju dotorknutysia do jiji szczoky. Ae ne mih nawi poworuchnuty palciamy.
Tak o jaka ty, prirwa nebuttia. Temriawa, carstwo tinej. Ty nadowho rozuczya
mene z krajinoju szczastia. Proszczaj, Hromowyce. Ja znowu pryjdu. Ja pryjdu bahato
raziw. Ja znajszow tebe i znowu znajdu.
Nad Hryhorom Bowoju siria w switankowomu prysmerku stela kyjiwkoji kimnaty. Chope newydiuszczymy oczyma dywywsia whoru, a w swidomosti szcze widuniuway hrizni kryky napasnykiw, szum predkowicznoho lisu.
Na serci buo toskno, wako. Nawiszczo jomu ce podwijne yttia. Zwidky wono?
Istorija Zorianoho Powstancia, bezkoneczni pryhody w systemi Ary. De pryczyna takoji
miticznoji informaciji? Moe, zwjazok z prostorowymy zapysamy, z obrazamy noosfery?
Win wyjawywsia czutywym do psychiky switu, jakyj de isnuwaw czy isnuje, i teper
perejmaje na sebe poczuttia myslaczych istot, jakych win nikoy ne baczyw i ne pobaczy?
Dywna sfera naszoji pidswidomosti. Wona ywe nezaeno wid osmysenoho w powsiakdennomu ytti. Moe, w nij narodujesia embrin nowoji ewoluciji? A nasze teperisznie isnuwannia ysze peredistorija majbutnioji kosmoludyny?
Kazka Ae czomu wona taka byka i chwylujucza? I postati Kosmokratoriw
jak ridni braty. I Hromowycia wykapana Hala. Moe, w tych snach je jake racinalne
zerno? I win yw ue w inszij podobi w daekomu switi. A potim potim proryw u kosmos trymirnosti. yttia na czuij, nebezpecznij paneti. Wiczni poszuky istyny i wicznyj
bij. Namahannia wyrwatysia w sferu swobody i bolisna nemoywis zrobyty ce. De
wony, braty z daekoji systemy Ary? U jakych serciach rozsijani jichni wohni? De jim
zustritysia, jak objednatysia?
Skay komu-nebu iz koeg smichu bude na desia rokiw. Osobywo, ne daj boh,
szefu na zubok potrapyty. ysze Hali mona widkrytysia. Wona zbahne. I, moe, pidkae szczo.

W dweri postukay. Hryhir zwiwsia na liku.

Chto?
Ja, synku, skazaa baba Mokryna. Potrywoya?
Chiba we snidannia? zdywuwawsia chope. Szcze rano.
Teegrama. ey, ey. Ja j dumaju mo, sroczna? Wimy.
Chto b ce mih prysaty teegramu? Moe, bako? Ni, ysze odne sowo: Podzwony.
I pidpys szefa. Szczo za omana? Win e daw dwa misiaci. Newe jaki zminy?
Chuteko wmywsia, odiahnuwsia, wyjszow na wuyciu. Tramwaji szcze ne chodyy. Czerez koliju obaczywo perechodyw chudiuszczyj rudyj kit. Hryhir, pozichajuczy,
ruszyw za nym. Hlanuw na roewe switankowe nebo. Siohodni bude czudowa pohoda.
Mona bude pohulaty z Haeju.
Zajszow do teefonnoji budky. Znajszow u kyszeni dwi kopijky. Ozwawsia sam szef.
Hoos buw newdowoenyj.
Czomu tak rano?
A wy prysay teegramu.
To j szczo? Ne skazano tam: podzwony na switanku?
Ja hadaw, szczo waywa sprawa.
Oj Hryhore, Hryhore, dokirywo skazaw szef. Szerok ty zadrypanyj! Nu,
harazd, dobre, szczo ozwawsia. Zawtra wertajsia na robotu, poszlu tebe w rajon. Je odna
sprawa.
Jak to? zdywuwawsia Hryhir. Wy day meni dwa misiaci! Ja szcze niczoho ne znaju.
We ne treba, zaspokojiw szef. Spijmay joho.
Koho? A zdryhnuwsia Hryhir.
Ta toho samoho, newdowoeno proburkotiw szef. Ty nacze maekyj. Toho
samoho subjekta, rady jakoho ty piszow u widriadennia. Tocznisze ne spijmay, a
sam zjawywsia. Nu, nam kraszcze. Baba z woza, kobyli ehsze. Tak szczo radij!
A jak e
Szczo?
Ja poznajomywsia.
Z kym? zdywuwawsia szef. Z kym poznajomywsia? A-a, rozumiju. Chm
Dywak. To rozznajomsia. U nas takyj fach. Wse. Robota. Aha, szcze odne, dobre, szczo
zhadaw. Ty tam zaproszuwaw mene, zdajesia, na siohodni?..
Dyskusija, sumno widpowiw Hryhir. Pro Kosmiczne Prawo.
Tak ja ne zmou. Wy we tam ne obraajtesia na staroho.
Harazd, wako skazaw Hryhorij. My sami.
Ot i sawno. Ja du tebe. Siohodni szcze pohulaj, a zawtra Szczob na odnij
nozi pryskakaw. O tak. Buwaj.
Hryhir wyjszow z budky mow oczmaniyj. Oce tak nowyna! Znajszowsia jiji bako!
Czy wona znaje? Nawriad. Skazaty czy ni? Czy spoczatku diznatysia, de win buw, szczo
robyw? Jakszczo ne wynen czudowo! A jakszczo Jakszczo zoczyne? Szczo todi?
Mowczaty? A dla neji win wsedno bako. I jak todi? Jaka ti wpade mi nymy?
Wony zustriy, jak i domowyysia, bila pamjatnyka Woodymyrowi. Hala pryjsza
w temno-fietowij sukni, jaka szczilno oblahaa jiji strunku posta. Kosa bua zapetena, skadena u wine, ce szcze bilsze pidkresluwao krasu jiji szyji j peczej.
Wona dywyasia na chopcia nino j trywono. Bila wust pryczajiasia ehka posmiszka. Hryhoru zdaosia, szczo ta posmiszka moha szwydko zminytysia na hrymasu
hniwu czy ironiji.
Diwczyna zapytywo hlanua w oczi Bowy.
Szczo staosia?
Zwidky ty wziaa? nesmiywo zapereczyw chope.
Baczu.

siju?

. Niczoho ne staosia.
Ne obmaniuj. Ja baczu. Ne choczesz kazaty ne treba.
Prawdu kaesz, zitchnuw Hryhir. Poky szczo ne treba.
Dobre, askawo skazaa Hala.
Ja zawtra pojidu u widriadennia. Tyniw na dwa.
Tak nadowho?
Ja dumatymu pro tebe, proszepotiw chope, styskajuczy jiji ruku.
Ja datymu. Due, prosto skazaa Hala. A siohodni? My pidemo na dysku-

Pidemo, Halu. Trochy piznisze. A teper pohulajemo.

Wony jszy aejeju, dowkoa snuwaa rozmajita jurba, bujay zeenniu derewa, nabyraysia syy j snahy. Hryhir pohladaw na Halu, nepokojiwsia. Znaje czy ni? Mabu,
ni. Bo jakby znaa pomityw by. Jak ce tiako: jty poriad z kochanoju i ne skazaty jij
pro baka! Ae win i sam szcze ne znaje niczoho. Skazaty wona odrazu wybuchne,
pobiy kudy, szczob rozpytaty, diznatysia. A Hryhoru choczesia, szczob u cej weczir
niszczo ne stojao mi nymy. Te egojizm. Egojizm i czerstwis.
U kwartyri po wuyci Herojiw Rewoluciji jich zustriy moodi hospodari brat i
sestra, druzi Hryhora. Baky jichni pojichay do sanatoriju, j tomu buo wyriszeno dyskusiju prowesty u nych.
Wiktor.
Sima.
A ce Hala, widrekomenduwaw Hryhir. Medycyna
Siohodni sud, jak ty znajesz, skazaa Sima. Ty, Halu, kym budesz? Swidkom, slidczym, zachysnykom?
Szcze ne znaju, rozhubyasia diwczyna. Ja podywlusia
Ty, Hryhore, szcze ne wwiw jiji w kurs sprawy?
Wona bude sposterihaczem.
Sposterihaczem? Nejtralnych ne moe buty! Niczoho, wona wyznaczy swoje
stawennia pid czas procesu. Proszu do witalni. Do reczi, maje buty due cikawo. Je
swiaszczenyk, baptyst, zawitaw nawi Sergij Horenycia
Horenycia? zdywuwawsia Bowa. Toj samyj? Fizyk?
Ehe ! Widomyj teoretyk
Ty hadajesz, win szczo skae?
Obiciaw, jakszczo bude cikawa dyskusija.
Hryhir i Hala uwijszy do weykoji kimnaty. Tam ue sydio z dwadcia diwczat i
chopciw, a tako kilka litnich ludej. Trywaa newymuszena besida, czuwsia smich. Prybuych prywitay, chopci zacikaweno pozyray na Halu. Wona sia na krajeczok dywana
bila Hryhora.
Sima ta Wiktor wnesy sti, postawyy posered witalni. Nakryy zeenoju oksamytowoju skatertynoju, postawyy try stilci. Z susidnioji kimnaty wwijszo troje w napudrenych perukach, u dowhych paszczach z bakytnoho szowku. Chope i dwi diwczyny. Wony buy zoseredeni, komiczno hrizni
Sud ide! prohoosyw Wiktor uroczysto. Proszu wstaty.
Chopci ta diwczata wstay, perehladajuczy, smijuczy. Starszi skeptyczno usmichaysia. Suddi zajniay swoji miscia za stoom.
Proszu sisty, skazaw Wiktor.
Hoownyj suddia udaryw derewjanym mootoczkom po stou.
Wwedi pidsudnych.
Dwoje chopciw, na hrudiach jakych buo napysano weykymy czornymy literamy
ZAKON, wwey czotyrioch czoowik. Hala pyrsnua. Troje z nych buy rozmalowani
riznymy farbamy. Wony zobraay bohiw riznych narodiw. Czetwertyj pidsudnyj buw u
zwyczajnomu odiazi.

 Chto ce? Za szczo joho sudia?

Krim bohiw, sudymo siohodni j ludynu, skazaw Bowa. Szczob zberehty
sprawedywis.
Zrozumio, skazaa Hala, chocz poky szczo niczoho ne rozumia.
Pidsudni, uroczysto zwernuwsia suddia. Jehowa!
Ja, badioro widpowiw odyn z pidsudnych z czornoju maszkaroju na obyczczi.
Zews-Jupiter!
Ja, weyczno ozwawsia borodatyj atet i skaw ruky na hrudiach.
Jak stojite? serdyto zapytaw suddia. Ce wam ne Olimp. Opusti ruky.
Suchaju, wasza czes, rozhubeno skazaw Zews.
Brama?
Ja, skazaw tretij, poprawlajuczy na hoowi bahatostupenewu piramidu,
Ludyna!
Ja, linywo ozwawsia chope u suczasnomu kostiumi. Ne znaju tilky, za
szczo mene do cijeji kompaniji?.. Ja ne mit, a realnis.
Mowczy, zauwayw suddia. Jakszczo wynen, to widpowidaj. Pered zakonom wsi wynni. O tak!
Prysutni prywitay taku zajawu suddi opeskamy. Win estom ruky poprosyw
tyszi. Zweliw pidsudnym sisty. Sam pidwiwsia.
Imjam Kosmicznoho Prawa sud rozpoczato. Wystupaty j widpowidaty akoniczno. Pidsudni! Howoryty tilky prawdu, odnu prawdu! Jasno?
Jasno, chorom widpowiy pidsudni.
Czudowo. Prysiahatysia ne treba. Wy zawdy poruszuway klatwy. Tak abo ni.
Prokurore!
Pidwiwsia wysokyj chudyj chope w okularach.
Nijakych osobystych emocij. Fakty, tilky fakty.
Bude zrobeno.
Zachysnyk!
Ja, ozwaasia harneka bilawa diwczyna, szczo sydia porucz Hali.
Sentymenty widkynuty. Zachyst powynen buty humannyj, ae bez syniawosti.
Wasza czes, zauwaya zachysnycia. Szczo za terminoogija?
Ja tut hospodar! hrymnuw suddia. Suchaty i pidkoriatysia. Inaksze
wywedu.
Zachysnycia rozwea rukamy i sia.
Kilka sliw po suti zwynuwaczennia, skazaw suddia. Suchajte uwano.
Pidsudnyj Jehowa zwynuwaczujesia w tomu, szczo: a) stworyw antagonistycznyj swit;
b) kilka raziw nyszczyw joho; w) bezlicz raziw wykorystowuwaw swoju mohutnis wsuperecz interesam pidehych jomu istot. Pidsudnyj Zews Jupiter zwynuwaczujesia w
tomu, szczo: a) pokaliczyw baka j uzurpuwaw wadu nad switom; b) skorystawsia prychylnistiu Prometeja, a potim szlachom obmanu prykuwaw joho do skeli; w) korystuwawsia nebesnymy byskawyciamy ne na baho switu, a dla swojeji potichy. Pidsudnyj
Brama zwynuwaczujesia w tomu, szczo: a) stworyw izolowanyj wid jedynoho bezmiru
swit, czym pozbawyw joho moywosti piznaty istynu; b) buduczy wsemohutnim, zayszaw u bidi weykych herojiw, a to j prychodyw na pomicz uzurpatoram i demonam; w)
obmaniuwaw dwoch inszych czeniw boestwennoho Trymurti Szywu ta Wisznu, ne
kauczy we pro menszych istot. I, nareszti, Ludyna zwynuwaczujesia w tomu, szczo:
a) majuczy swobodu woli, protiahom tysiaczoli prysuhowuwaa despotam i nasylnykam; b) sijaa rozbrat u ludkomu suspilstwi, czym zatrymaa na tysiaczolittia ewoluciju; w) wykorystaa mohutni syy rozumu, podarowani pryrodoju, ne na baho, a dla
samoznyszczennia. Pocznemo z Jehowy. Pidsudnyj Jehowa!
Suchaju.
Chto wy takyj?

 Boh. Jedynyj i nepowtornyj. Twore neba i zemli.

Chto wasz bako, maty?
Nema takych. Ja sam sobi bako j maty. Ja od wiku suszczyj. Szcze niczoho ne
buo, jak ja we buw.
De? zapytaw suddia.
Poza czasom i prostorom. U suczasnych kategorijach mysennia cioho pojasnyty
ne mona, pychato widpowiw Jehowa.
A potim? Szczo staosia potim?
Ja stworyw swit. Nebesnyj i zemnyj. Na nebi ja stworyw angeliw, na zemli
ludej.
Dali?
Angey powstay. Ja jich skynuw z neba. Ludy sohriszyy. Ja jich wtopyw.
Wy dijay zoczynno, Jehowa! Wy poruszyy zakon.
Ja sam sobi zakon, zwerchnio zajawyw Jehowa. Ne moe moje tworinnia
wkazuwaty meni, szczo prawylno, a szczo neprawylno?
Dywna ogika, chmyknuw suddia, apelujuczy do prysutnich. Ote, maty
czy bako maju prawo wbyty, wtopyty czy muczyty, zakatuwaty swojich ditej?
Pewne, szczo tak, pohodywsia Jehowa.
Moral jurkoho peridu, ozwawsia chto iz suchacziw. Etyka reptylij!
Ty-y-cho! skazaw suddia. Wywedu! Jehowo! Wy wyznajete sebe wynnym
u poruszenni Kosmicznoho Prawa?
Ni, widpowiw Jehowa. Takoho prawa nema. Ote, nema czoho na nioho
posyatysia. Ja woodar suszczoho i ne dozwolu
Nu, ce my pobaczymo, perebyw joho suddia. Sidajte! Pidsudnyj Zews-Jupiter!
Pidwiwsia borodatyj weete.
Zews-Jupiter, syn Kronosa!
Aha. Teper syn Kronosa! A szczo ty wczynyw zi swojim bakom?
Ta skynuw joho!..
Aj-ja-jaj, dokirywo pochytaw hoowoju suddia, ironiczno pohladajuczy na
usmichneni obyczczia prysutnich. Jak e tak mona, wsesylnyj Zewse? Pidnimaty
ruku na baka?
A win sam wynen, pochmuro skazaw Zews. jiw ditej swojich. I mene b zjiw,
jakby
Zady! Wyprawdowuwatysia budesz potim. Szczo ty zrobyw z Prometejem?
Prykuwaw joho do skeli. U due harnomu misci. Na Kawkazi. Wse-taky subtropiky. Ja ne prykuwaw joho, skaimo, na chrebti Czerkoho, de wiczna merzota, a w
smuzi kurortiw Hahra Soczi. Szczo jomu szcze treba?
Ta ty, ja baczu, szcze j dotepnyk? zdywuwawsia suddia. Hm, dowedesia j
ce wrachuwaty! Za szczo ty joho prykuwaw? Ade win twij brat i pomicznyk. Dopomih
tobi wtychomyryty stychiji, peremohty tytaniw.
A nawiszczo win daw woho tym kukam, neczysti zemnij?
Sebto komu? wraeno zapytaw suddia.
A smertnym. Ludiam. Wkraw na nebi, ponis na zemlu. I tym poruszyw zakon
Olimpu. Ja jedynyj car, a win mene ne zapytaw.
Bo znaw, szczo ty ne dozwoysz.
Tym bilsze. Ote, ne ja zoczyne, a win. Ja dijaw prawylno i tomu ne pidlahaju
sudu.
Prometej dijaw za welinniam sercia. Win lubyw ludej. A lubow najwyszczyj
zakon.
Durnyci. Abstrakcija. Za szczo jich lubyty ludej? Nikczemni, swarywi, wojownyczi, neposlidowni. Daty takij mizeriji woho? O Kronose, takoho bezumstwa ja ne

czekaw wid Prometeja, mudroho tytana!

Nawiszczo ty sotworyw ludej?
Ja? Znyzaw peczyma Zews. Szczo ja idit? Wasza czes, ja jich ne tworyw. Wony sami wynyky.
Z czoho?
Z hyny. Z brudu. Z ameby. Z materiji szlachom ewoluciji
Ty meni baky ne zabywaj, hrizno perebyw suddia. Niczoho tut czytaty azy
dimatu. Ty ne wykruczujsia, olimpijkyj wadyko! Kay widwerto, pryznajeszsia, szczo
wynen?
Ni za jaki hroszi, pochytaw hoowoju Zews. Ludej ne tworyw, Prometeja
ne prykowuwaw do skeli. Win sam sebe prykuwaw!
Suchaczi zasmijaysia. Suddia postukaw mootkom.
Do reczi, wasza czes, alibno ozwawsia Zews, czy mona zapayty? A to
antytia wymahaju swoho!
Pay, Gorgona z toboju, burknuw suddia. Ja te zapalu, bo doky z wamy,
bohamy, wporajeszsia Sidaj, oburiako olimpijkyj, dy swoho czasu.
Nad hoowamy popyw sygaretnyj dymok.
Brama, prohoosyw suddia, pychkajuczy cyharkoju. Pidsudnyj Brama!
Ja, pidwiwsia Brama, prytrymujuczy piramidu na hoowi. Mona, ja znimu
hoownyj ubir? A to nezruczno.
Walaj, machnuw rukoju suddia. Nam ne forma twoja, a su potribna. Tak.
Chto ty i szczo ty?
Brama, czen Trymurti, boestwennoji tridy. Szcze je w mene braty Wisznu
i Szywa. A bako Machadewa, Weykyj Duch.
Ty sotworyw swit dla sebe? Widpowidaj!
Tak toczno, sotworyw. Tilky ne ja, a moji suhy.
Ae ty weliw jim?
Weliw.
Todi ne maje znaczennia. Ideja twoja. Znaczy, i zoczyn twij. Ty powidomyw
bratiw twojich, Szywu j Wisznu, pro swij namir?
Ni. A nawiszczo?
Jak to nawiszczo? Koegilnis! A to samostijno stworyw switosferu, zamknuw
jiji, szczob nichto ne baczyw, szczo i jak. Mao czoho ty tam natworysz! Szczo j sam Machadewa ne rozberesia, ne wporajesia! Dali. Koy Szywa zapytaw tebe pro nowostworeyyj swit, szczo ty jomu skazaw? Ty pryznawsia?
Ni. Ja skazaw, szczo nijakoho switu ne tworyw. Ae win sam pidhediw. I wymahaw, szczob ja likwiduwaw. Joho j treba sudyty. Bo ja twore, a win rujnator!
Inkoy rujnator prekrasniszyj za tworcia. Wyznajesz sebe wynnym, Bramo?
Szukajte, wasza czes, durniszych! oburywsia Brama. Ja protestuju i wymahaju sprawedywosti!
Harazd, sidaj! Nichto ne wyznaje sebe wynnym. Ludyno! Wsta! Chto ty?
Myslacza istota.
Czym dowedesz?
Ja myslu ote, isnuju. Ja isnuju ote, myslu.
Zalizna w tebe ogika, posmichnuwsia suddia. Harazd, pryjmajemo na
wiru. Poky szczo. Chto bako, maty?
Maty Pryroda, bako Wypadok.
Wypadok? zdywuwawsia suddia. Jakyj e moe buty wypadok u switi,
szczo pidkoriajesia Zakonu Miry, Czasu, Wahy?
Ne znaju, rozhubywsia pidsudnyj. Tak kazaa meni maty.
A ty z neju howoryw?
Namahawsia.

 Korotsze kauczy, ty szcze ne znajesz, chto twij bako? Jakyj zalotnyj dygun!
Harazd. Wik?
Toczno newidomo.
Jasno. Brodiaha ty, jak podywlusia ja na tebe. Czym zajmawsia?
Skilky pamjataju szukaju istynu.
Istynu? zdywuwawsia suddia. A szczo ce take?
Ce widpowi na wsi zapytannia.
I ty jiji znajszow?
Ni.
A koy znajdesz?
Budu rozpytuwaty jiji pro wse. I tak dowiczno.
Chymerni poniattia w tebe. edaciuha ty, a ne szukacz. Istorija pokazuje, szczo
ty newpynno wiw wijny sam z soboju, muruwaw tiurmy, wjaznyci dla swojich bratiw,
wynachodyw strachitywu zbroju, szczob nyszczyty, znuszczawsia nad menszymy bratamy twarynamy ta rosynamy, a tako bezalisno wbywaw jich, zasmityw panetu
pokykamy.
Ne tilky ce, wasza czes, zapereczyw pidsudnyj. Ja i sijaw kwity, wyroszczuwaw sady, lisy, buduwaw prekrasni paacy, tworyw pisni. Ja powstawaw za swobodu, rujnuwaw kajdany rabstwa. Ja prahnuw do kosmosu i szukaw moywostej wyrwatysia z tenet tiainnia. Ja propowiduwaw lubow i chotiw objednaty rid ludkyj u jedynu simju
Chotiw, ae ne objednaw, zapereczyw suddia. Wyznajesz sebe wynnym u
poruszenni Kosmicznoho Prawa?
Ni.
Sidaj. Sowo nadajesia prokurorowi.
Chudyj junak pidwiwsia za swojim stoykom, solidno kaszlanuw. Borodatyj swiaszczenyk chytruwato usmichawsia, uwano rozdywlawsia uczasnykiw inscenizaciji. Tilky
blidyj, z ychomankowym pohladom czornych oczej baptyst, nasupywszy husti browy,
dywywsia pid nohy. I Sergij Horenycia buw zoseredenyj i serjoznyj.
Szanowni suddi, skazaw prokuror. Szanowni zasidateli, prysutni! Dla koho bohy fikcija, mara ludkoji swidomosti. I sud nad cijeju maroju jim zdajesia profanacijeju, dytiaczoju zabahankoju. Dla koho bohy transcendentna realnis, i todi
nasz sud wykyk werchownij mohutnosti, karykatura na powstannia angeliw!
Same tak, chrypko j schwylowano ozwawsia baptyst. Same tak, szanownyj
junacze! Bluznirstwo i newihastwo! Wy korystujetesia nezmirnym myoserdiam boha,
szczob pluwaty na nioho. Ae pamjatajte, szczo pluwky w nebo powernusia do was!
Proszu hostej zaspokojitysia, wwiczywo skazaw suddia. Jim bude nadana
moywis wysowyty swoju toczku zoru. Prokurore, prodowujte.
Szanownyj his, pokonywsia u bik baptysta prokuror, pomylajesia, koy
howory pro bluznirstwo. My korystujemosia prawom myslaczych istot dumaty, poriwniuwaty, analizuwaty i pryjmaty riszennia. Jakszczo nam swobodu daw twore, to ne
dla toho, szczob my buy marinetkamy, bo dla awtomata dosy prymitywnoji programy.
Jakszczo swoboda woli je darunok kosmicznoho bezmiru i ewoluciji, todi tym bilsze wona
potribna dla wyboru puti.
Ne budemo nawodyty dokaziw czy antydokaziw isnuwannia tych abo inszych bohiw. Dosy toho, szczo wony isnuway j isnuju u ludkij swidomosti. Dosy toho, szczo
wony wey i wedu miljonni jurby ludej do chymerycznoji mety, spriamowujuczy psychicznu energiju, okean woli, urahan najkraszczych poczuttiw, doskonali tworczi syy,
naukowu dumku na prysuhowuwannia gigantkij kasti erciw. Ci ludy, stwerdujuczy
realnis nadpryrodnych sy, szcze nikoy naukowo ne prodemonstruway najawnis woodariw, jakym wony bucimto sua! Tym bilsze my powynni rozhlanuty z toczky zoru
kosmicznoho prawa, tobto prawa, jakomu pidporiadkowane wse u bezmiri, prawa

jednosti, tu metu, szczo jiji stawla pered lumy bohy wsich religij.
Neprypustymo! rizko mowyw baptyst.
Szczo? Ne zbahnuw prokuror.
Otak zmiszuwaty politejistyczni religiji, abo nawi pantejizm, z wiroju w jedynoho boha tworcia suszczoho!
A jaka riznycia? pocikawywsia prokuror.
Nejmowirna, zwerchnio skazaw baptyst. Treba dobre wywczyty istoriju
religij. Pohanki religiji Schodu i Zachodu, idoopokonstwo, szamanstwo ta insze
hrubszyj czy tonszyj fetyszyzm, obohotworennia stychijnych sy. To falszywi bohy! I ysze Wetchyj Zawit widkrywaje ludiam wpersze w istoriji duch ywoho boha tworcia i
wodia ludej.
Czytay, znajemo! mjako mowyw prokuror. Dozwolte westy proces dali.
Chaj bude po-waszomu, pocznemo z Jehowy wetchozawitnoho boha. Biblija poczynaje
rozpowi z tworennia Zemli naszoji panety, a potim ludyny. Ae cerkowna tradycija
peredaje nam egendu pro stworennia pered tym nebesnoho carstwa i angeliw. Szczo
staosia potim?
Padinnia Satany, skazaw baptyst.
Prawylno, pidchopyw prokuror. O wam persze neporozuminnia. Chto
otoj suprotywnyk wetchoho boha? Najprekrasniszyj archange, Lucyfer-Switonose.
Czomu win powstaje proty Jehowy? Cerkwa kae: hordynia! Zwidky? Dla czoho mohutniomu kosmicznomu duchowi objednuwaty miridy angeliw dla bytwy z tworcem? Jak
poszczastyo jich objednaty? Z jakoju metoju? Ade ta meta powynna buty prekrasnoju,
inaksze neporoczni angey nikoy ne posmiy b wystupyty proty hospodaria neba!
Ae zayszmo ci pytannia. Do nas dijszy tilky egendy, a egendy to symwoy
pewnych idej, za jakymy moe buty istoryczna realnis. Dali. Demirh Jehowa twory
Zemlu i wse, szczo na nij. Win lipy ludynu i daje jij moywis yty szczasywo j bezturbotno. Razom z tym pered bezwolnoju ludynoju postaje spokusa sawnozwisne drewo
Za j Dobra. Wy wsi znajete, czym ce zakinczyosia: proklattiam i pojawoju smerti. Korotsze kauczy, poczaasia krywawa, buntiwywa, chaotyczna ewolucija ludstwa, jaka
trywaje j dosi.
Dozwolte meni, znenaka ozwawsia swiaszczenyk, askawo usmichajuczy.
Ja suchaw, suchaw Cikawo, welmy cikawo Szczo , mona j tak rozmowlaty pro
wyszczi symwoy. Boh myostywyj bako, win proszczaje wse. Prote muszu podruniomu zasterehty swiate pymo ne je beetrystyka, tym bilsze ne naukowyj traktat. Ce symwolicznyj wykad duchownoji istoriji switu. Koen obraz czy fraza sokrowenni, wtajemnyczeni
Kryptograma? zapytaw serjozno prokuror.
Schoe, zhodywsia swiaszczenyk. Szczob zbahnuty prychowanu su tych
symwoliw, treba powiryty w tworcia suszczoho, treba zwuczaty na joho neczutnyj hoos.
Inaksze zamis booho yka pobaczyte hruboho idoa abo poroneczu
Diakuju, kywnuw prokuror. Ja zbahnuw. Dowodyosia czytaty taki ideji.
Szczo , zhodymosia, szczo tam symwoy. Ae symwoy te swidcza pro su tworcia. Myoserdnyj twore, spownenyj lubowi, nikoy ne skorystajesia hrubymy symwoamy. Wy
znajete pro syu sowa, ogosa. Duchowna, inteligentna istota zawdy korystujesia
wyszukanoju, kulturnoju mowoju, tonkoju obraznoju systemoju, czariwnymy metaforamy, czudowymy prytczamy. A wetchozawitnyj demirh kubok rewnoszcziw i zoby.
Ni, ne zhoden. Nawi za tymy symwoamy widczuwajesia zoczynna psychika i boewilla, dowedene do gobalnych abo nawi kosmicznych massztabiw. Wetchozawitnyj
twore ne maje prawa westy ludej. Win powynen staty pered sudom istoriji, pered sudom Kosmicznoho Prawa. Ja skazaw!
Prokuror siw. Suddia postukaw mootoczkom po stou.
Chto chocze skazaty?

Usmiszka szczeza na wustach swiaszczenyka, prozori oczi zakryaniy. Win rozhadyw borodu, hirko skazaw:
Meni szkoda was, druzi. Wy due rozumni, wy inteektuay, jak teper modno
howoryty. Wy perepowneni informacijeju. Znajete wse wid istoriji religij do kwantowoji mechaniky, wid genetyky do okultyzmu, wid kibernetyky do najnowitniszych hipotez pro pochodennia Wseswitu. Z wamy tiako spereczatysia. Inkoy moywo. Tomu
ja ne choczu spereczatysia. Ta j istyna ne piznajesia w supereczci. To wyhadka sofistiw. Istyna poza sowamy. Prote choczu deszczo zapytaty. O wy tut rujnujete religijnyj switohlad. Prohaniajete z swojeji psychiky tworcia, boha. Choczete gruntuwaty
moral, etyku na ludkych zakonach, na hromadkij domowenosti. Stwerdujete metu i
smys buttia jak wiczne prahnennia do rozkryttia tajemny pryrody. Zapereczujete bezsmertia duchu, wywodiaczy joho z refektornoji zdatnosti materiji do samopiznannia.
Harazd! Ae szczo dali? Ludyna komaszyna sered neosianosti. Pered newymirnymy
okeanamy czasu j prostoru wsi naszi zusylla efemerni, obudni. Ne ysze jehypetki
piramidy, a j suczasni synchrofazotrony czy termojaderni prystroji poriwniano z wicznistiu niszczo. Newe wam ne straszno dywytysia w nebo w zorianu prirwu, jaka
pohyne wasz prach, nawi ne pomitywszy cioho? Newe wy ne rozumijete, szczo wy
zayszajete pered bezodneju na samoti, bez odnoji nadiji podoaty jiji?
Ta szczo ce wy strachajete nas? skryknua jaka zachopena diwczyna, stripnuwszy bilawoju hrywoju. Ludstwo poczao takyj dywowynyj szturm kosmosu, a
wy O ue ludy na Misiaci pobuway, a tam inszi swity, daeki zoriani systemy!
Zustrinemo inszych istot pobratajemosia! Potim Weyke Kilce cywilizacij, pro jake
pysaw Jefremow
Son, sumno pochytaw hoowoju swiaszczenyk. Marni spodiwannia. Nawi
uczeni pyszu, szczo rozszyrennia informaciji pro nawkoysznij swit rozszyriuje razom z
tym i koo nepiznanoho. Strasznyj paradoks! Wychid u kosmos szcze bilsze pidkresluje
samotnis ludyny. Koen krok u bezodniu pokazuje nowi newymirni obriji. I wy ne owoodiwajete nymy, a baczyte, jak okean szyrysia i zaywaje was. O ni! Ludyna nespromona dosiahty bereha istyny bez dopomohy wyszczych sy!
Durnyci! Poczuysia hoosy.
Ni, ne durnyci! Nespodiwano wtrutywsia w besidu Sergij Horenycia.
Jak tak? zdywuwaasia bilawa diwczyna. I wy?..
Zadi, machnuw rukoju wczenyj. U tomu, szczo his skazaw, je hirke zerno
prawdy. Umnoennia informaciji, posyennia energetycznych prystrojiw ne nabyaju
nas do owoodinnia wsim kosmosom.
Ae z konym dosiahnenniam my wse bycze do istyny?
Ni, o ni! Szczo oznaczaje wse bycze u bezmiri? Ce pustyj zwuk.
To wy te za wiru w tworcia?
Ta ni, usmichnuwsia Horenycia. Do czoho tut wira, koy ludyna maje rozum i wolu? Je inszyj, nemechanicznyj szlach owoodinnia kosmosom. Ne zawojuwannia
neskinczennych prostoriw litalnymy aparatamy (chocz ce te potribno), a rozszyrennia
naszych poczuttiw i rozumu u bahatomirnis switobudowy, owoodinnia prostorom i czasom, wyrostannia ludyny z obmeenoji trymirnoji istoty smertnoji i sabkoji u wsemohutnioho tytana, jakyj opanuje bezmirnis, syntezuje w sobi wsiu hybynnis makrokosmu. Todi zdijsnysia mrija drewnich mudreciw ta fiosofiw, atom doriwniajesia kosmosu, ludyna ototonysia z bezmirnistiu. Druzi! Bohy ludej ysze nebesnyj negatyw
naszoho chaotycznoho zemnoho isnuwannia. Kosmiczna ludyna stane synom bezkonecznosti, das yttia i mysl usiomu suszczomu, wywede wsich istot z abiryntu neobchidnosti u carstwo swobody.
Nezbahnenno, zitchnuw swiaszczenyk, zadumywo dywlaczy na Horenyciu.
Fiosofka fantazija, znyzaw peczyma baptyst.
Pojasni, poprosyw chto iz chopciw. A to w abstrakciji wono harno, a jak

konkretno
Pojasniu, pohodywsia wczenyj. Korotko. Insze dodumujte sami. Ostanni
dosiahnennia nauky pidwey nas do rozuminnia kosmosu jak jedynoho cioho. Ae jedyne cie moe isnuwaty jak impuls, a ne jak integracija system, czastok. Tut protyriczczia z teorijeju widnosnosti, jaka obmeuje szwydkis pryczynnosti szwydkistiu promenia. Dejakyj czas haday, szczo kwantowyj barjer 300 000 kiometriw na sekundu
ne bude perejdenyj. Takym czynom kosmos zayszajesia nepiznannym, bo obmeena
szwydkis u bezmenosti stworiuje pered czytaczem nezdoannyj mur. Piznisze wynyka
ideja myttiewoji wzajemodiji poza czasom i prostorom. Eksperymenty w kosmosi z fazowymy kwantorezonatoramy pokazay, szczo Wseswit maje, okrim widomych nam wzajemozwjazkiw czasowo-prostorowych, bilsz hybynnu wzajemnis.
Jak ce moywo? Ne strymawsia prokuror. Wse taky je miridy czastok,
zirok, panet, istot. Jakym czynom moe mi nymy buty myttiewa, nadczasowa wzajemodija? Ade sygna wsedno powynen peredawatysia w jakomu seredowyszczi, chocza
b u wakuumi, doajuczy miljardy switowych rokiw?!
To mechanistyczni ujawennia seredniowicznych uczenych, jaki pereday nam u
spadszczynu prymitywnyj ogicznyj aparat mysennia. Ne budu zahybluwaty u chaszczi sofistyky. Nawedu takyj prykad: zobraennia na ekrani teewizora tczesia odnym
promenem za jaku czastku sekundy. Wczeni prypuskaju, szczo j Wseswit zitkano odnym-odnisikym atomom (jasna ricz, ja mowlu ne pro nasz atom, a pro newidomu nam
eementarnu energetycznu czastku). yttia toho jedynoho atoma i tcze mozajiku wseenkoji ewoluciji. Takym czynom, wse suszcze totone, bo nese w sobi impuls spilnoho
atoma. A czas i prostir ysze rytmika, projawennia, chwyli ewoluciji. Myslacza istota
moe i powynna owoodity sekretom cioho praatoma. Jduczy za nytkoju, z jakoji my zitkani, my moemo swidomo ochopyty we kosmos, rozszyryty swoji poczuttia i piznannia
do neskinczennosti.
Jaka naukowa religija, skeptyczno zitchnuw baptyst. Ae bez lubowi, bez
wiry, bez nadiji. U nas je bako, je twore. Ote spodiwannia, szczo de mona spoczyty wid chaosu buttia.
Ce prawda, kywnuw Horenycia. Nam nide spoczyty. My wiczni ptachy!
Nam nide prychyyty hoowy, bo buttia to neskinczennyj polit. Prote wy pomylajete.
Zawdannia, pro jake ja skazaw, ne mona zdijsnyty bez lubowi. Treba due lubyty ludej,
swit, konu kwitoczku, szczob pity na takyj boewilnyj krok. Boewilnyj z toczky zoru
normalnoho huzdu. Ae treba jty! I my pidemo! Nowa ludyna powynna narodytysia
wid nas, jak my narodyysia iz twarynnoho switu! Wy znajete, szczo buwaje, koy w oni
materi zatrymujesia plid?
Mertworodene dytia, skazaw Hryhir.
Tak, hostro hlanuw na nioho Horenycia. Peredczasne narodennia te
katastrofa. Ote, potribne trepetne oczikuwannia, szczob ludstwo wczasno narodyosia
w nowe buttia
Hryhir ta Hala wyjszy na wuyciu j ruszyy do dniprowkych schyliw. Nad liwobereiam kotyysia tumany, fietowoju moju naywaosia nebo.
Tobi spodobao? Zahoworyw Hryhir.
Horenycia harno skazaw. Win meni czymo bykyj, niby znajomyj
Meni te.
A suddi ne spodobaysia. Rozumni chopci, ae ce najiwno! Sami ludy ponawyhaduway bohiw, a potim poczynaju jich sudyty.
Ce tilky artiwywyj pryjom.
A meni sumno. W usich cych kaweenach, riznych dyskusijach je jaka sztucznis. Nema organicznosti, pryrodnosti. Jak, naprykad, u kwitiw, ptachiw, u soncia czy
w zirok. Tam, de je pryrodnis, ne moe buty dyskusij. Pro szczo mou dyskutuwaty
kwity? Abo ory? etimo, brate, o jedyne sowo. A to zmahajusia, chto mudrisze

skae, chto bilsze znaje, pamjataje. Chiba mudris u pamjati? Czy w dotepnosti?
A w czomu , Halu?
U prostoti, w szczyrosti. Ja ce widczuwaju, ae dowesty ne mou. Ta j czy
treba? Te, szczo mona dowesty, neprawda.
Paradoksalno, ae cikawo. I, mabu, wirno Dawaj, Halu, zajdemo do restoranu. Zawtra ja jidu.
Jidesz? Zachwyluwaasia Hala. A na dwa tyni? Tak nadowho?
Widriadennia, zitchnuw Hryhir.
Znowu powynen obduriuwaty. A wona howory pro szczyris. Jak prypynyty ciu
nedostojnu komediju?
Hryhir zamowyw suchoho wyna, cukerok, jabuk. Napownyw keychy. Hala wziaa
keych u dooni. Podywya na swito, wsmichnuasia.
Tradycija. Ae pryjemna. Za twoje powernennia. Za uspich.
Za lubow, skazaw Hryhir. Wona zapereczywo pochytaa hoowoju.
Za lubow ne mona.
Czomu?
Tomu szczo wona poza wsim utylitarnym. Mona baaty bahatstwa, uspichu,
zdorowja, ae lubowi ni! Wona prychody sama. I jde he te sama. I niszczo ne powerne jiji.
Todi, mowyw Hryhir, todi wypjemo za te, szczob wona ne pisza. Wona tut.
Zi mnoju Prawda, Halu?
Prawda, prosto skazaa. Wona tut, newydyma. Jak meni choczesia zberehty jiji.
Za dwa tyni Hryhir powernuwsia do Kyjewa. Szef zustriw joho rado, ae strymano.
Odrazu skazaw:
Dowedesia tobi znowu bratysia za tu sprawu, hoube.
Za jaku? Ne zrozumiw Hryhir.
Poperedniu.
Ae win zjawywsia
I zahubywsia. Sprawa nadzwyczajno uskadnyasia. Joho wbyto.
Jak? A skryknuw Hryhir.
Ne kryczy, serdyto perebyw szef. Ne barysznia dorewolucijna, a kryminalist.
Ae win buw u wjaznyci?
Joho wypustyy. Wyjawyo, i due szwydko, szczo win ne wynen u roztrati. Hoowbuch tam popraciuwaw pisla joho znyknennia. Todi joho zapytay, de win buw? Kurinnyj zajawyw, szczo buw na tomu switi.
Jak?
Szczo czuw te peredaju. Nu, joho siudy, tudy, nawiszczo, mowlaw, breszesz?
A win odne: buw na tomu switi. Szcze j zachopyw z soboju suwenirczyk. Keych. Prozoryj, due tonkoji roboty. Maje newydymyj. Keych uziay, poczay analizuwaty. Znowu
do nioho: de wziaw? Chto tobi joho daw? Czy ne za kordonom buw? Win swoje: na tomu
switi. Korotsze, jaka bucza zniaasia z prywodu keycha. Toczno ne znaju. Joho w psychitrycznu. W Pawowku. Tam obserwuway. Kau, zdorowyj. I o raptom zwistka. Z
Instytutu fizyky dzwonia: propaw keych. Ja tudy. Kau: weyka cinnis. Treba znajty,
powernuty. State czakunamy, mahamy, a znajdi. Due mudri wony! De joho teper
szukaty? Powertajusia szcze odyn siurpryz. Z likarni powidomyy, szczo heroj cijeji
istoriji znyk.
Kudy? Wy skazay, szczo win ubytyj.
Zady. Za dwi hodyny organy miliciji spowistyy, szczo na Brest-ytowkomu
szose, za Swiatoszynym, znajdeno dwa trupy.
U Hryhora zaszczemio serce. Zatamuwaw podych.

 Czomu dwa? Chto druhyj?

Oce i je najdywnisze, suworo skazaw szef. I, moe, najstrasznisze. Wbyto
baka j doczku.
Halu?! nesamowyto zakryczaw Hryhir.
Jiji, skupo pidtwerdyw szef. Bez isteryky. Wpersze czujesz pro smer?
Halu wbyto Tupo powtoryw Hryhir. Jak e tak? Jak e tak?
Win zapakaw.
E, chopcze! Ty, ja baczu, ne tilky wykonuwaw zawdannia, a j
Tak, pokochaw jiji! Z widczajem skazaw Hryhir. Po-sprawniomu! Newe
ce zoczyn? Newe ne maju prawa?
Hoube, zamachaw rukamy szef. Majesz prawo! Majesz! Hm. Tilky dywno
wse ce Nu, harazd. Wimy sebe w ruky, jimo!
Kudy?
Do morhu. Podywyszsia. Treba, szczob i ty pidpysaw akt. A to babusiu wykykay, jak jiji? Hryhoruk? Tak wona zaywajesia slozamy i ne moe sowa wymowyty.
Hlanua i zahoosya: Oj, ty moja syritoczko, ta szczo wony z toboju zrobyy? A potim
zneprytomnia. Podywyszsia szcze ty. Dla tocznosti.
Szef uziaw oczmanioho Bowu pid ruku, powiw do maszyny. Chope sydiw bila
naczalnyka, bajdue dywywsia na weeludni wuyci. Szczo jomu teper pracia, dyskusiji
pro bohiw? Zhaso swito. Dowkoa ysze pima. Wona bua ciyj Wseswit.
U morzi jich zustriw czerhowyj u biomu chaati. Hryhir z achom pohladaw na
neporuszni tia, pokryti prostyradamy. Syni nohy, rozkrajani czerepy. Ce te, szczo buo
yttiam. Jake bezhuzdia! Newe j wona?.. Newe j wona?..
Dywy, serdyto proszepotiw szef.
Na marmurowij pyti eao diwocze tio. Nawi smer ne wbya krasy. Sudorono
wytiahnuti wzdow tia ruky, na obyczczi slidy muk. Hryhorij schyywsia nad neju, ne
wiriaczy wasnym oczam. Ne wona! Ne Hala! Due schoa, ae ne wona!
Manikiur. Liowyj. A Hala ne robya. I nihti dowhi. Medykam takych ne mona.
Pidfarbowani oczi, a Hala ne farbuwaa. Ni, ni. Ce ne wona!
Ne wona! chrypko skazaw Bowa, schwylowano dywlaczy na szefa.
Jak to ne wona? rozhubywsia szef. Ty toczno znajesz?
Toczno.
Todi ce uskadniuje sprawu. Dokumenty pry nij buy na imja Kurinnoji. Dokumenty sprawni, ne pidrobeni. Chto wona? I de Kurinna? Jiji wkradeno. Z jakoju metoju? Tut dijaw ne prostyj zoczyne. Baka wbyto, doczku wkradeno. Zamis neji wbyto
schou na neji. I wse ce zarady keycha? Szczo win oznaczaje?
Tysiacza wuzliw, proszepotiw Hryhir.
Dowedesia tobi jich rozwjazuwaty.
Budu, widpowiw Hryhir, widczuwajuczy, jak u serci narodujesia iskra nadiji. Ja jiji znajdu j pid zemeju.
Mabu, ce skadnisze, mij drue, ni pid zemeju, zadumywo promowyw szef.
Wony poproszczaysia z czerhowym i wyjszy z morhu. Zupynyysia bila maszyny.
O szczo, skazaw szef. Sidaj i kataj do Pawowkoji likarni. Jdy do hoownoho psychitra. Rozpytaj pro Kurinnoho. Pro toj swit, pro czorta, demona, pro szczo
zawhodno. Ty rozumijesz? Nas cikawy use, szczo zwjazane z nym. Uczeni znechtuway
joho rozpowiddiu, a my ne majemo prawa. Ty rozumijesz?
Rozumiju.
Buwaj. Ja du. O ta sprawa, pro jaku ty mrijaw. Ruszaj. Ja doberusia tramwajem.

Hoowlikar psychitrycznoji, opekuwatyj, weseyj czoowjaha, zacikaweno ohladaw z nih do hoowy Bowu. Pochytaw pidozrio hoowoju.
Nu, dawsia win wam! Nosytesia z nym, jak dure z pysanoju torboju. Eementarna szyzofrenija, depresywnyj psychoz, jaskrawi halucynaciji. Ne zabuwajte, szczo
win praciuwaw dyrektorom horiczanoho zawodu. A bila czoho chodysz, toho neodminno
poniuchajesz. A ce taka sztuczka, szczo Naslidky ne potrebuju pojasne. Cha-cha!
Bowa ne pidtrymaw artiw likaria, pochmuro dywywsia na joho bahrowyj nis, dumaw: Ne znaju, jak pokijnyj, a ty kusztujesz jiji, houbczyku, ta szcze j czasteko. A
whoos skazaw:
Moe, z toczky zoru medycyny wse tak, jak wy kaete. Ae sprawa ne prosta.
Krymina. Joho wbyto.
Ne dywno. Ludyna wteka z likarni w takomu stani. Jakby wy pobaczyy, szczo
win tut wyroblaw. Natiahnuw na sebe szmattia riznoho, zrobyw szapku z gazety, zmajstruwaw buawu z kawuna, a potim ohoosyw sebe otamanom zaporikym. Poczaw wojuwaty. Z burjanom u sadu. Tooczyw budiaky, bywsia hoowoju ob mur. I kryczaw, szczo
treba pidniaty wsich kozakiw proty tatarwy, turkiw i wsiakych inszych napasnykiw
Czomu taka nesuczasna szyzofrenija? pocikawywsia Bowa.
Jakyj genetycznyj strumi, znyzawszy peczyma, pojasnyw likar. Prizwyszcze Kurinnyj. Pewno, joho predky buy kozakamy. Bezumowno, oznaky i jakosti w
henach zayszyysia, widtisnyysia w hybynu pidswidomosti. W rezultati jakoho psychicznoho zruszennia hipertrofowani nakopyczennia mynuoho wyrwaysia w sferu swidomosti i zrujnuway psychiku.
Moywo, j tak, jak wy kaete, pohodywsia Bowa, szczob skorisze prypynyty
ciu rozmowu. Ta dywno, szczo ludynu w takomu stani wbyto
Moe, win na koho napaw. Ujawlajete: wyskakuje ludyna z kuszcziw, wymachuje buawoju czy jakoju tam payceju, kryczy: Byj tatarwu! Nakydajesia na koho.
Toj, bezumowno, zachyszczajesia. Nema czasu rozibratysia chworyj czy bandyt. Wypadkowo wbywaje!..
Ne wypadkowo, rizko skazaw Hryhir. U moju kompetenciju ne wchody
rozhooszennia wsich podroby. Ja b chotiw poznajomytysia z tym, szczo win rozpowidaw. Wy zapysuway joho rozpowidi?
Ta wy szczo? Czy ja zboewoliw? zdywowano mowyw likar i zarehotaw.
Jakby my zapysuway wsi marennia chworych, to ne wystaczyo b paperu! Cha-cha! A
wtim, dejaki halucynaciji paranojikiw mou buty cikawymy. Ruczajusia.
al, skazaw Bowa. Ja hadaw, szczo wy szczo-nebu zapysay
A win sam zapysaw, skazaw likar.
Szczo? Ne zrozumiw Bowa.
Ta swoji halucynaciji. Pryhody. Ja poczaw jich czytaty, a potim plunuw i
kynuw. Nakrutyw takoho, szczo czort nohu zamaje.
Wy daste meni? schwylowano zapytaw Bowa.
Bu aska, widpowiw likar. U nas takoji tworczosti miszkamy. Moe, szcze
szczo prychopyte? Cha-cha! Szczob waszym slidczym buo szczo czytaty! Ha?
Ne treba, strymujuczy rozdratuwannia, skazaw Bowa. Dajte meni te, szczo
pysaw Kurinnyj.
Harazd, harazd. Wimi. Niczoho ne zbahnu, chocz ubyjte. Nawiszczo wam cia
istorija? Win prynis Bowi towstyj zoszyt u koenkorowij paliturci, a sam, pohlanuwszy na hodynnyk, poczaw znimaty chaat.
Nu, meni pora, hoube. Mij czas skinczywsia. Chwori chworymy, a treba j dodomoku zahlanuty.

Hryhir poproszczawsia z likarem, dojichaw do Czerwonoho majdanu. Potim piszky

piszow do Dnipra. Siw u zatyszku. Chopjata wudkamy owyy rybu, weseo perehukuwaysia paropawy. Ae Hryhir ue ne czuw niczoho. Win rozhornuw zoszyt. Na perszij
storinci rozhonystym, chapywym poczerkom buo napysano:
Do prezydiji Akademiji nauk.
A trochy nycze:
Wid hromadianyna Kurinnoho Andrija Pyypowycza.
A potim weykymy literamy:
ZAJAWA.
Dali tekst zajawy: Chocz mene i wwaaju boewilnym, ta takym sebe ne wwaaju. Wse, szczo zi mnoju staosia, buo nasprawdi, a ne w ujawi. Dokazom toho je moja
bahatoriczna widsutnis na Zemli i keych, jakyj ja prynis z toho switu, kudy raptowo
potrapyw. Keych widpowidnymy organamy peredano w naukowi instytuty, a tam je
ludy wsiaki, wony mou obbrechaty mene. Szczob unyknuty zajwych rozmow, ja pyszu
wam ci zapysky. Szczyro baaju, szczob nauka skorystaasia nymy. Klanusia, szczo wse
wid poczatku do kincia prawda, te, szczo nycze mnoju napysano, pro szczo j rozpysujusia.
Andrij Kurinnyj.
Jak siohodni pamjataju, bua osi, babyne lito. W jasnomu nebi etiy pasma
pawutynnia. Ni chmarynoczky. U taki dni chorosze zibratysia z towaryszamy, wypyty,
zakusyty, pohomonity.
My j zibraysia. My ce ja i moji druzi. Hoowa promkombinatu Hutia, dyrektor
restoranu Wyrwykori, narsuddia Kapszuk i Krawczyna naczalnyk miliciji, mij najbyczyj druh, czudowyj mysywe i weseyj baakun.
Wypyy po odnij, po druhij Rozihriysia. A potim Krawczyni zamanuosia poluwaty na dykoho wepra. Podzwonyy w miliciju, zwidty pryhnay maszynu, my powsidaysia, hajnuy do Psa. Tam husti lisy i kabaniaczczia bahato. Jich zaboroniaju byty, ae
tut sprawa jsza ne pro zakon, a pro presty Krawczyny. Po dorozi, szcze pid akoholnoju
paroju, my konsultuwaysia w suddi Kapszuka czy ne weykyj zoczyn wczyniajemo,
szczo hotujemosia znyszczyty wepra?
Win, ne dowho dumajuczy, widpowiw, szczo po bukwi zakonu ce poruszennia,
ae jakszczo pidijty do cioho po-ludkomu, to
To szczo? Chorom prospiway my.
To wyjawysia, szczo ce welmy korysna sprawa.
Ta ce pewna ricz! zahoraw Krawczyna. Ce my matymemo nahodu perekonatysia siohodni wweczeri! Cha-cha!
Ne kay hop, doky ne pereskoczysz! jidko mowyw Wyrwykori.
A szcze korysno ce dla torestwa istyny! zawerszyw swoji rozdumy Kapszuk,
pidniawszy wkaziwnyj pae.
Fiosof! Ciceron! kryczaw Krawczyna, obnimajuczy Kapszuka. Tobi najsmaczniszu czastku wepra!
A jaka wona najsmacznisza? pocikawywsia Wyrwykori.
Dyrektor restoranu i ne znajesz? oburywsia Krawczyna. Ryo, bratci wy
moji! Ryo!
Ryo? Ta szczo tam jisty? Na odyn kow!
Podawyszsia za odyn kow! zasmijawsia Krawczyna. U dorosoho wepra
ryo jak baniak! Tuszene ryo ambrozija, boestwenna jia! U konoji twari je swoje
najsmacznisze misce. U sona chobot, u wedmedia apa.
apa? zdywuwawsia Kapszuk.
apa. Ty szczo ne jiw wedmeatyny?
Ne dowodyosia
Todi ty daremno yw na switi! awtorytetno zajawyw Krawczyna. Hej,

serant, eny chutczij! Szczob jak suputnyk po orbiti twoja maszyna mczaa!
Tak perewernemosia!
Ne majemo prawa perewertatysia! horaw Krawczyna. My ne zawerszyy
dyskusiju! Na czomu my zupynyysia? Na najsmaczniszych misciach! U werbluda najsmaczniszyj horb!
Ty j werbluda jiw? zdywuwawsia Wyrwykori.
Ty zapytaj, czoho ja ne jiw! hordo skazaw Krawczyna. Mora, tiuenia,
akuu, karakatyciu, hadiuku.
Hadiuku?! achnuwsia Kapszuk.
Ato. Smaczniuszcza sztuka, bratci wy moji! Odru bajesz hoowu, rozpanachajesz jiji nawpi, soysz, zahortajesz u awrowyj yst, potim u kapustiani ystky, potim
u jamku, de tilky szczo horio bahattia. Prykydajesz arom, a piznisze Stij! Pryjichay!
My zupynyysia na neweykij halawyni nad Psom. Dowkoa szumiw lis. Pomi zeenoju kronoju sosny swiatkowymy nariadamy wydilaysia berezy, osyky, duby; na zemlu padao zoote, czerwone, oranewe ystia, utworiujuczy na zemli barwystyj kyym.
Pacho mochom i hrybamy.
Chopci rozibray zbroju, z haasom wywayysia z maszyny.
Krawczyna komanduwaw.
Wy, haasujuczy, jdi o tak! dawaw win nastanowy. anciukom, anciukom! Ta perehukujte. Szczob rozrywu ne buo. A ja objidu dowkoa, perechoplu was.
Budu czekaty bila Czortowoji Werby. Znajete Czortowu Werbu? Tam zawdy kabany
chodia!
Znajemo, weseo kryczay mysywci, wymachujuczy rusznyciamy. Dawaj
szuruj!
Krawczyna rwonuw na maszyni dali, a my ruszyy pomi derewamy, jak win i nakazaw, ementujuczy, chto jak umiw. Praworucz wid mene jszow Kapszuk, inkoy ja
baczyw joho posta mi temnymy stowburamy dubiw; liworucz Hutia. Potim ja spustywsia w hyboku doynku, a koy wybrawsia, we nikoho ne baczyw. Mabu, chopci
obihnay mene.
Ja pohukaw, pohukaw, ta nichto ne obizwawsia. De daeko czuwsia szum maszyny. Ja zamowk. Stao sumno. I nawiszczo buo jichaty proty noczi w lis? Mao tomu
Krawczyni piwkabana, zakortio szcze w Petriwku merzoho. Ot szczo roby z lumy
akohol! I smaczna sztuka, a wse-taky wredniuszcza! Jakby wczeni popraciuway nad
neju, wdoskonayy. Szczob i weseo buo, jak wypjesz, i na zdorowji ne widbywaosia.
Oto dosiahnennia! Ja b na take dio ciu akademiju odkryw by, tysiaczi wczenych posadyw by!
Tak rozmirkowujuczy, ja szcze trochy projszow, potim wyriszyw spoczyty. Chaj
jomu bis, tomu kabanowi. Czy znajdemo joho, czy ni, a nohy nabjesz! Komu treba, chaj
haniaje. A ja posydu.
Ja osidaw szyrokyj dubowyj pe. Sperszy na rusznyciu, zamysywsia. Potiaho na
son. Kajusia, zawdy lubyw u wilnu hodynku pity do lisu, poeaty horiy proty neba,
podrimaty. Zakoysuje pryroda.
Chocz ja buw i pjanekyj, ta wse taky na zemlu ne lig. Bo kajuk, jakszczo laesz
na syru zemlu woseny. Pokorczy ruky j nohy. Tomu ja wyriszyw chwyynku zasnuty
sydiaczy, a potim poczymczykuwaty do Czortowoji Werby.
Moju drimotu rozihnay jaki tychi zwuky. Zaszeestio ystia, chto zupynywsia
bila mene, pokaw ruku na pecze.
Ha? Szczo? Kynuwsia ja zi snu. Ce ty, Krawczyna?
Ce ja, synku, poczuasia tycha widpowi.
Ja proter oczi, hlanuw pered soboju. Zwiwsia na nohy. Koo mene stojaw bako,
jakoho ja baczyw ysze na fotografiji. U hromadianku win buw partyzanom i zahynuw
u boju z nimciamy. Ja odrazu piznaw joho. Ta sama papacha, szczo j na kartoczci,

upan, szabluka. Dowhi kozaki wusa, czorni oksamytowi browy, hostryj orynyj pohlad.
U roti u mene peresocho. Poczaw protyraty oczi.
Darma protyrajesz oczi, usmichnuwsia win. Ja ne prywyd,
Jak e ty?.. Probelkotiw ja.
Szczo?
Zwidky? Czomu tut?
Za toboju
Jak za mnoju?
Wsi we zibraysia. Czekajemo na tebe.
Chto zibrawsia? achnuwsia ja.
Ridnia. Chto iszcze? Chodimo.
Win ruszyw u hyb lisu. Ja nesmiywo stupaw porucz. Szaeno szczypaw sebe za
ruky, za wucho. Ta posta baka ne szczezaa. Ja czuw joho podych, baczyw szyroku
spynu, wysoku smuszewu szapku.
Tatu!
Szczo? Ne obertajuczy, ozwawsia win.
A jak e
Szczo?
Ty umer?
Nu?
A teper ywyj.
To ty ne radyj?
Czoho ? Ja radyj. Tilky ce neprawda
Szczo neprawda?
Szczo ja tebe baczu?
A chiba ne baczysz? zdywuwawsia bako.
Baczu Tilky ce mara?!
Ty we j swojim oczam ne wirysz, dokirywo pochytaw hoowoju bako. Do
czoho doywsia, synku!..
Ta wiriu. Tilky nauka
Szczo?
Twerdy, szczo toho switu nema.
Toho nema, zhodywsia bako. A cej je.
Jakyj cej?
De my z toboju.
A czoho tebe ja ranisze ne baczyw? Ty zahynuw.
Zahynuw. Dla tebe, dla materi. Dla tych, chto porucz was. A dla tych, jaki jszy
zi mnoju na bij, ni. My ywi. I nikoy ne wmremo.
Czomu was ne wydno?
My ne choczemo zawaaty wam. U nas swoje yttia. U was swoje. Jak syn
enysia, bako widdilaje joho, roby nowu chatu, sam ywe w starij. Zbahnuw, synku?
N-ne zowsim Tebe zakopay
Sobaku mona zakopaty, hniwno ozwawsia bako. Pado A ludynu ne
zakopajesz. Wona newmyruszcza.
Mara jaka, proburmotiw ja.
A kazka? dywno promowyw bako.
Szczo kazka?
Kazka wiczno ywe. I dity jij wiria. I dorosli te, jaki mudriszi. Ty hadajesz,
darma kazka ywe wikamy? U nij, synku, weyka prawda. Te, szczo ja pryjszow do tebe,
te kazka. Ne mara, a prawda. Mowczy. My we nedaeko.
Doky ja rozmowlaw z nym, nawkoo wse zminyosia. Znyky osinni derewa, na wittiach zjawyosia nino-zeene, jaskrawo-bakytne ystia, pomi nym czerwoniy j owtiy

weyki kwity. Do nih lahaa wysoka szowkowysta trawa, u promeniach switanku hraa
samocwitna rosa.
Ja dywuwawsia. Naczebto powynne buty nadweczirja, a tut bacz switannia!
Newe ja prospaw ciu nicz? Tak ni. I lis jakyj nebaczenyj, i pokijnyj bako.
Prote persze chwyluwannia mynuo. Ja zaspokojiwsia. Mao czoho tam nauka zapereczuje? On w urnaach naukowo-popularnych spereczajusia, a ne znaju, szczo w
zemli robysia, pid nohamy. Hm Jak win skazaw? Sobaku mona zakopaty, a ludynu
ni Due harno skazaw. Prote ce fraza. A tut fakt. We jdemo z piwhodyny, a
wydinnia ne znykaje.
Lis poridszaw. Poczaysia kwituczi pola. Bila lisu wysocziw weetenkyj paac. Win
siahaw sferycznoju pokriweju chmar i zdawawsia zitkanym z barwystych prozorych
nytok czy z promeniw. Czariwne wydowyszcze.
Bako ne daw meni namyuwatysia cijeju kazkowoju sporudoju. Pokazaw rukoju
na weyki, rozciakowani wizerunkamy dweri.
Zacho. Wsi we za stoom.
Za stoom? Szczo win skazaw? Newe j tut, u miticznomu switi, pju ta jidia? Oce
tak sztuka!
My opynyysia w zali. Wid dwerej do bezkraju stojay stoy, wkryti wyszytymy skatertiamy. A obabicz na osonach sydiy inky j czoowiky. Wsi w barwystomu harnomu
wbranni. Merechtiy diwoczi winky, wbyray oczi husti, nini wyszywky, bilio czyste,
niby snih, pootno soroczok, syniy, czerwoniy kozaki sztany ta kuntuszi. A szcze dali
rozmajewo takych dywowynych ubra, szczo ja ne baczyw i w sni. Ludy w chaatach,
u tiurbanach, u biych pokrywaach, z barwystymy zaponamy na yciach. Hospody boe
ty mij, kudy ce ja potrapyw?
Wsi dywyysia na mene. Motoroszna tysza. Ja hlanuw na sebe j znitywsia. Na meni
bua zeena fufajka, humowi czoboty dla poluwannia, jakyj czornyj swetr. Niby brudna
plama na tli toho swiatkowoho rozmajittia, jake tut buo.
Ce twij syn, Pyype? suworo zapytaw harnyj szyrokopeczyj czoowjaha.
Tak, widpowiw bako.
Jak imja?
Andrij, proszepotiw ja pomertwiymy wustamy. Meni wako buo dywytysia
w oczi tomu czoowikowi.
Harne imja, kywnuw kozarluha. A ty znajesz, chto ja takyj?
Ne znaju.
Ne dywno. Ja twij did Hordij.
Mij tato, pojasnyw bako, pohladajuczy na mene.
A ce, pokawszy na pecze swojij susidci ruku, mowyw dali did, twoja baba
Soomija.
Ja hlanuw na babu. Wona wsmichnuasia szczyro, prywitno kywnua. Oce tak babusia! Niby wisimnadciatylitnia krala. Wusta jak makiw cwit, zoriani oczi, ebedyna
szyja. Na koho wona schoa? Ba, ta na moju Halu. Nemow wykapana. A ja wse hadaw:
u koho wdaasia Hala? I ja nacze ne takyj, i druyna bilawa. A teper jasno, zwidky
czorno-synia kosa, oksamytowi browy!
A ja twij pradid, ozwawsia parubok u sywomu upani, z barwystoju striczkoju
na hrudiach. Semen Hrim.
A ja prapradid, huknuw inszyj. Kozak Iwan Woho. I piszo, i piszo. Zahuo, pokotyosia wid kraju do kraju.
Jaka u mene czysenna ridnia! Wona rozrostaasia, siahaa koreniamy u inszi
pemena i narody, wychlupnuasia do starowynnych kocziwnykiw, perekynuasia do Indiji, a tam zahubyasia de u neskinczennosti egendarnych atantycznych ras. Ja buw
ohuszenyj, zbenteenyj. Ne znaju, skilky trywao ce znajomstwo, skilky kekotiw paac
wid homonu ridni. Potim ozwawsia did Hordij.

 Pyszajsia, synku. Dobryj kori majesz. A z dobroho korenia i dobre derewo roste.
Nema w twojemu rodu pohanciw-zradnykiw, nema nasylnykiw, nema edariw i nikczem. Bojowa i czesna ridnia. O ja, prymirom. Zakatuway mene carki andarmy. A
za szczo? Za te, szczo ne schyyw hoowy, zhadaw Karmeluka, piszow u lisy.
A ja, ozwawsia pradid Semen Hrim, pid Umanniu wpaw od szabli ladkoji.
Harno my todi pohulay z Hontoju ta Maksymom. Moesz hordo nazywaty imja pradida
Semena.
A ja kobzar, huknuw prapradid Iwan. Spoczatku kozakuwaw, potim potrapyw u poon do lachiw. Wypeky wony meni oczi, zdery pasiw z desia szkiry na
spyni, pustyy na posmich, na ach, na hum. Ta ja ne zahynuw. Dobrawsia na Wkrajinu, nawczywsia hraty na kobzi. Chodyw szlachamy, lisamy, tiszyw ludej neszczasnych
pisneju wolnoju, dawnioju. Lubyy mene kripaky, szczo w rabstwi ja jim dawaw nadiju
na majbuttia. Tak ja zostariwsia ta j zahynuw de u jaru od hoodu j choodu. Prote
darma! Moesz dobrym sowom zhadaty prapradida Iwana. Hla ja teper znowu wydiuszczyj, moodyj! Jak nasza newmyruszcza pisnia!
Rodyczi rozpowiday pro swoji podwyhy, pro herojiczni boji, weyki sprawy, a ja
stojaw pered nymy zniczenyj, pryhoomszenyj. Szczo ja skau jim?
I o zamowko weeludne zboryszcze. Did Hordij zapytaw:
A ty? Szczo skaesz pro sebe? Ridnia chocze znaty.
Pro sebe? A szczo ja skau?
Tobi wydnisze. Jaki podwyhy wczynyw? Kym staw?
Podwyhy? Ne znaju. Nikoy ne dumaw.
A pro szczo dumaw? nachmurywsia did. Nu chto ty? Kozak? Czy hreczkosij? Czy, moe, kobzar? A czy kowal dobriaczyj?
Ja dyrektor horiczanoho zawodu, pochwaywsia ja. Ridnia perezyrnuasia.
Bako znewaywo pokywaw hoowoju.
Dyrektor? Spitknuwsia did na tomu sowi. A szczo ce take?
Nu, starszyj.
A horiczanyj zawod? Ce de okowytu robla? Wynokurnia?
Ehe !
Dywno, dokirywo mowyw did. Mij onuk staw wynokurom?..
Ciyj zawod, zitchnua baba Soomija. Ce mona spojity we kraj.
Ne kozakyj duch! huknuw Iwan Woho. Korczmarka ya u tebe!
Newe dla toho my hynuy w boju, hrymnuw did Hordij, szczob ty otak
nyko wpaw? Ha?
Ja Mene pryznaczyy.
Chto?
Starszi. Doruczyy.
Jak to pryznaczyy? Jakby ty ne chotiw, to ne staw by. Insze dio, jakby tebe
pryznaczyy hemanom czy, skaimo, otamanom A to wynokurom kozakoho syna!
Nehoe, nehoe!
A czom ty wbranyj u take achmittia? pocikawywsia Woho. Czy w tebe
nema swiatkowoho wbrannia? Wyszytoji soroczky?
Ta jich bilsze teper u samodijalnosti nadiwaju, ozwawsia ja.
A szczo ce take?
Wystupaju pered lumy. Spiwaju, tanciuju.
Spiwaty treba skri. Szczodnia. I tanciuwaty. Ote, szczodnia treba nosyty
swiatkowe wbrannia, suworo odpowiw prapradid. Zatiamyw? A to wbrawsia, nacze
pokydiok jakyj nesuswitnyj. Sorom na tebe hlanuty!..
Dosta jomu, prymyrywo ozwawsia bako. Win ue zbahnuw. Ne dla toho
my pokykay joho. Pocznemo swiato, lubi baky j materi. Swiato jednosti. Napowniujte
keych wynom newmyruszczosti!

De daeko-daeko zamerechtiw krysztaewyj keych. U niomu hraa krywawobahriana ridyna. Joho pidnimay sotni ruk, torkaysia wustamy, odpyway kilka krapel.
Z kraju w kraj poyasia nina pisnia. Nikoy ja ne czuw takoji meodiji, takych sliw. Ne
opysaty jich. Nezdibnyj ja na te. Tilky widczuttia uroczystosti zapamjataosia meni,
nezdoannoji pewnosti.
Keych iszow z ruk do ruk, niby etiw u powitri. O z nioho pje bako, wytyraje
dooneju wusa, peredaje meni. Ja wziaw keych, hlanuw useredynu. Tam buo poronio.
Ni krapelky. Jak ce tak? Hum? Posmich? Sami pyy, a meni obyznia?
Ja pozyrnuw na baka. Win dokirywo chytaw hoowoju.
Ot bacz. Ne distaosia tobi wyna newmyruszczosti. Ne dywujsia. Keych napownysia wynom, jak tilky joho wime do ruk toj, chto dostojnyj bezsmertia
A ja?
Sudy sam.
Czomu ? hirko proszepotiw ja. Chiba ja ne chotiw by?.. Ot jakby ja yw
todi, jak yy oci moji didy j pradidy
To szczo? nasmiszkuwato zapytaw bako.
Ja b pokazaw
Ae mene we nichto ne suchaw. Ridnia druno spiwaa, a una kotyasia pid
skepinniam paacu. Na mene ne zwertay uwahy. Ja krutyw u rukach prozoryj keych,
mymowoli myuwawsia joho tonkymy hraniamy, czudowoju robotoju. U swidomosti majnua dumka: Jakby pokazaw komu z druziw ne powiryy b.
A czomu b i ne pokazaty? Wziaty joho, zachowaty w kyszeniu. Do reczi, ce bude j
dokazom toho, szczo ne snyosia. Jakszczo son, to keycha ne bude. A jakszczo ne son,
to
Ja chuteko zapchnuw keych u kyszeniu fufajky. Hypnuwszy na baka, pomityw,
szczo win use znaje.
Bery, szepnuw bako. Peredaj keych spadkojemciam. U niomu weyka
tajemnycia.
Jaka? zbenteeno zapytaw ja.
Ne czas pro te howoryty. Roby, szczo skazaw. Zdaeka jde toj keych, peredajesia naszym rodom wse dali j dali, w pryjdesznie. A nawiszczo? Nawi najmudriszi
didy ne wse znaju. A chto znaje, tomu weeno mowczaty. Mowczatymu i ja. Chodimo,
synku.
Win riszucze prowiw mene do wychodu. Nad paacom horio oranewe nebo. Lis
zustriczaw nas wysznewo-fietowoju moju. Ja zadychawsia wid takoji chody.
Ne mou. Zady chocz chwyynku.
Bako ne widpowidaw. Szcze trochy i win znyk mi derewamy. Ja znemoeno
siw na peniok. Zapluszczyw oczi.
U hoowi pamoroczyosia. Chyyo do zemli. Szczo ce zi mnoju? Ruky j nohy nemow
nayti swyncem!
Ja znowu pidwiwsia. Zakryczaw:
Tatu! Zady!
Atu! Widhuknuysia chaszczi. dy!
De ce ja? Znowu dowkoa lis, ae ne osinnij, a wesnianyj, swiatkowyj, spownenyj
haasom ptachiw i ninym szumom. W rukach rusznycia. Ta sama, z jakoju ja wyruszyw
na poluwannia. Szczo ce take? Prysnywsia meni bako, czy szczo? Tak czomu dowkoa
wesna? Ne inaksze jak halucynaciji. Perepywsia ja, ot i majesz teper hariaczku
Na hrudiach u mene szczo telipaosia, zawaao. Ja macnuw rukoju woossia.
Boroda. Zakudana, dowha boroda, a do pupa. Szczo za dywo? Koy ce ja wstyh obrosty?
Nacze Robinzon. Ja hlanuw na rukawa fufajky wona potrucha, a z dirok wybywaasia wata, kri drani sztany swityysia kolina.
Ja zlakawsia. ee! Szczo ce zi mnoju? Szcze odyn son? U koho rozpytaty? De ludy?

Ja ohlanuwsia, wpiznaw znajomi miscia. Otut ysiaczi Nory, widome wsim mysywciam uroczyszcze. Nedaeko zwidsy doroha, po nij mona poczymczykuwaty do misteczka.
Ja pospiszyw do szlachu. Szczo zi mnoju buo? Ce we jaka patoogija. Treba zwernutysia do likaria. Bo szczo ce wychody? Jichay na poluwannia woseny. Potim ja
mandruwaw de u netuteszniomu switi, baczyw pokijnych didiw ta pradidiw. A teper
wesna. Tuji sam czort nohu zamaje. Na inaksze jak ja baczu kilka riznych sniw pidriad.
Ne zdywujusia, koy j cej wesnianyj lis wyjawysia maroju. A de todi realnyj swit?
Moe, j te, szczo buw dyrektorom horiczanoho zawodu te mara, snowydinnia? Zadychajuczy, wybrawsia na szlach. Wriady-hody z lisu ta w lis iszy maszyny. Szofery
pidozrio pozyray na mene. Ne spyniaysia. Nareszti jakyj benzowoz rizko zahalmuwaw, i mordatyj zdorowyo basom kryknuw:
Ej, brodiaho, sidaj pidwezu! Czoho ce ty w takomu zatrapeznomu wyhladi?
pocikawywsia szofer.
U jakomu?
A nacze tebe wowky szmatuway. I z rusznyceju! Ade ne sezon. Ty, brate, czy
ne brakojerstwujesz?
Ta de tam, neochocze ozwawsia ja. Buw u hostiach. U lisnyka odnoho, w
druka swoho. Ta zachworiw. Prowalawsia dowheko. A rusznyciu tak zabraw. Szcze z
oseni tam bua.
A, pidozrio burknuw szofer. Jasno
Ne znaju, szczo jomu buo jasno, ta tilky win bilsze ne skazaw ni sowa. Koy wjichay do rajcentru, zapytaw, de ja budu schodyty. Ja poprosyw zupynyty bila perukarni.
W kyszeni znajszow sribniaky. Szofer riszucze zamachaw rukamy i ruszyw dali.
Zajszow do perukarni. Ne jty dodomu w takomu wyhladi. inka perelakajesia.
Kriso buo wilne. Siw. Diwczyna skeptyczno ohlanua mene.
Szczo wam? Pidstryhty borodu?
Jiji koega pionystyj chopczyna pyrsnuw zo smichu. I zwidky wony taki otut
wziaysia? Szczo ja ranisze jich ne zustriczaw. Szcze nedawno tut praciuway powani
ludy, litni, doswidczeni, kulturni. Ja rozhadyw borodu, hlanuw u dzerkao. achnuwsia. Na mene dywywsia stareznyj diduhan, sywyj, zmorszkuwatyj, brudnyj. Sam
sebe zlakawsia. Mij pohlad zupynywsia pa kaendari. Tam czornia cyfra 21. Trochy
wyszcze napys: trawe. Boe mij! De ja prowalawsia ciu zymu? Dywlu na rik. Jakyj
ach! Ne niwroku, wyjawlajesia, a try roky mynuo!
Diwczyna serdyto zapytaa:
To szczo budemo robyty?
Pohoyty. I pidstryhty.
Jak? Po-ludkomu?
Ehe , ne staw ja spereczatysia. Chaj bude po-ludkomu
I o z lustra na mene dywya normalna ludyna.
Nu ot, askawisze ozwaasia perukarka. Harnyj e diako, mona szcze j
za diwczatamy
Ja kynuw jij karbowancia j skorisze hajnuw na wuyciu. Koy pidchodyw do swoho
budynku, edwe trymawsia na nohach. Szczo skae druyna? Jak zustrine?
Dweri widczynya neznajoma inka. Wona pidozrio hlanua pa mene, newdowoeno zapytaa:
Koho wam?
Jak? zdywuwawsia ja. Ja pryjszow do sebe dodomu.
Dodomu? proszepotia inka, blidnuczy. Tut wona pobaczya rusznyciu, zawereszczaa i chriapnua dweryma pered mojim nosom. Czoho wam treba? kryknua wona z-za dwerej. Ja podzwoniu do miliciji!

 Schamenisia, jakomoha spokijnisze ozwawsia ja. Ne rozbijnyk ja. Pokyczte Kyynu Makariwnu.
Jaku Kyynu Makariwnu? prytycha inka. Nastoroya.
Ta jaku ? Kurinnu, hospodyniu kwartyry.
Take skaete! mowya inka. Ta jiji we dwa roky, jak nema.
Jak to nema? skryknuw ja, i serce moje zawmero wid strasznoho peredczuttia.
A tak. Pomera wona.
Pomera?..
Czoowik jiji de powijawsia. Zodijaka buw i pjanycia. U neji zabray kwartyru,
konfiskuway majno. Wona z horia j pomera.
A doka? Tremtiaczym hoosom zapytaw ja.
Hala?
Hala.
Zabray de w internat. A piznisze szcze kudy. Czy w Kyjewi wona, czy deinde,
ne widaju! A chto wy? Naszczo wam pro teje znaty?
Ja ne widpowiw. Ubytyj horem, piszow na wuyciu. Kyyma pomera. Hala de po
switach wesztajesia bez baka-materi. Szczo ce zi mnoju? Kudy teper?
Do Krawczyny. Do naczalnyka miliciji. Win e organizuwaw te proklate poluwannia. Pewno, win i rozputaje strasznyj kubok
Wam koho? zapytaw czerhowyj miliciner, wstajuczy z-za stou.
Naczalnyka. Towarysza Krawczynu.
Mona. Tilky nawiszczo z rusznyceju?
A wona meni nepotribna, rozhubywsia ja. Ce tak wypadkowo. Kupyw.
Zayszte, stroho skazaw czerhowyj. Idi. U naczalnyka nikoho nema.
Ja nesmiywo perestupyw porih. Krawczyna pidwiw hoowu, odsachnuwsia.
Ty?
Ja, drue, wbytym hoosom odkazaw ja. Riatuj mene!
Riatuj? perepytaw Krawczyna zowisno. Try roky de propadaw, a teper
riatuj?
Ja boewoliju! Ja niczoho ne mou zbahnuty.
Zate prokuror dawno zbahnuw. Na tebe ohooszeno wsesojuznyj rozszuk. Roztrata na sotni tysiacz.
Jaka roztrata?
Hroszowa. Ja j ne znaw, szczo ty takyj chwat. Chaj tam jaku plaszku, dwi
dla dehustaciji, a to miljoner znajszowsia! Tak derawa w trubu wyety z takymy
robitnyczkamy! Sidaj, rozpowidaj, de buw, kudy podiw hroszi?
Ja siw pryhoomszenyj.
Powir, ja ne braw ni kopijky.
Rewizija bua. Wse wyznaczeno.
Hoowbuch postarawsia! spaachnuw ja. I todi ja znaw, szczo win na ruku
neczystyj. A piznisze, koy ja znyk, win skorystawsia.
Nu-nu! Na ludynu ne way. Potim rozberemosia. Mene cikawy odne: de ty
szlawsia? Czomu w takomu wyhladi? Drantia. Propywsia? Wse do kopijky?
Hla na mene. Ja u tij samij fufajci, szczo todi odiahaw!
Koy todi?
A jak my jichay na poluwannia. Koy ty zatijaw z kabanom, chaj by win buw
proklatyj!
Kaban ni do czoho! Do reczi, ja taky wbyw porosia, pochwaywsia Krawczyna.
Tebe ne znajszy. Dumay, de lih spaty. Ne znajszy. Druhoho dnia mysywci obnyszporyy we lis. Jak u wodu bulknuw. Dumay, wepr zjiw. A tut hoowbuch zhoosywsia.
Kae, operaciju prowiw Kurinnyj. Roztrata. Rewizija. Ehe, skazay my, teper jasno,

kudy win podawsia. De hajnuw na Daekyj Schid abo w Sybir, pidhuluje z diwczatamy!
Nema w tomu, szczo ty skazaw, ni sowa prawdy.
Ot ja j choczu poczuty prawdu wid tebe. Dawaj poczynaj.
Ja rozpowiw jomu wse. Jak na duchu.
Krawczyna ne perebywaw. Tilky muhykaw i kywaw hoowoju. Inkoy pozyraw na
mene, malujuczy oliwcem na arkuszyku jaki wizerunky, konyky, haoczky. W oczach
joho byskay ironiczni iskorky. Koy ja skinczyw, win zapytaw:
A do czoho tut ja?
Jak do czoho?
A tak. Ciu istoriju moesz rozpowisty psychitrowi. Jakszczo win powiry. A
meni potribna prawda.
Ae wse ce prawda! hariaczkuwaw ja.
Ce taka prawda, jak kotowe sao, serdyto ozwawsia Krawczyna. Ja baczu,
szczo ty za try roky niczoho putnioho ne prydumaw. Try roky na te, szczob wyhadaty
deszewyj mistycznyj detektyw. Ni, bratci wy moji, zi mnoju ne projde! Ne prolize taka
ypa! Dowedesia tebe odprawlaty na kazionni charczi
Jak e tak!
A tak. Sterwo ty, Andrij Pyypowycz. Kyynu Makariw-nu al. Harna, dobra
inka bua. A czerez takoho pohancia propaa.
A czy ne wy wse zabray? hniwno kryknuw ja.
Zakon. Sud. Wse zakonno. Jakby od mene zaeao, a to Kapszuk.
Wsi choroszi! Jak jisty, pyty, to dobryj buw Kurinnyj. A jak neszczastia w
kuszczi!
Druba druboju, a zakon, bratci wy moji, zakon neruszymyj! Ta szczo ja z
toboju patiakaju? Ne znaju, czoho ty pryjszow do mene? Rozaobyty?
Wyjasnyty prawdu.
Ja we tobi skazaw. A teper choczu baczyty twoje rozkajannia. Podumaj. Ne
hariaczkuj. Zhadaj, de buw? Z kym? De hroszi?
Ja we tobi wse rozpowiw.
Uhu, zachynuwsia wid smichu Krawczyna. Znaczy, na tomu switi buw?
Buw. Na tomu czy na jakomu inszomu ne widaju. szczo baczyw baka i
wsiu ridniu ce prawda.
Uhu. I keych zachopyw z soboju?
Zachopyw. Stij, stij. De win?
Ja apnuw u kyszeni. Tam, sprawdi, szczo buo. Tremtiaczoju rukoju wytiahnuw
keych. Pokaw na dooniu, rozhladaw joho, niby czudo. Ote, prawda? Prawda!!!
Szczo ce? zapytaw Krawczyna.
Jak to szczo? Ta keych e!
Toj samyj?
Toj samyj.
Daj siudy!
Naczalnyk miliciji uziaw do ruk czariwnyj utwir, zamyuwawsia joho ehkistiu,
prozoristiu pereywamy maje newydymych hranej. Zwayw na dooni.
Jak puszynka, zdywuwawsia wij. Ot umiju robyty! Moodcia wczeni. Syntetyka jde whoru. De wkraw?
Jak?
De swysnuw? U restorani? Toroczysz pro toj swit. Artystom staw. Ja skazaw:
psychitru ce czudowa bajka, a meni Ja strilanyj horobe.
Win kynuw keych u kutok. Keych bezzwuczno wdarywsia ob stinu, odskoczyw,
niby opuka, i mjako wpaw na kyym. Krawczyna zdywuwawsia, pidniaw joho. Szcze raz
sylno wdaryw ob pidohu. Keych ne rozbywsia.

 Dobra robota, pochwayw Krawczyna. Pewno, importnyj. Wse-taky de distaw?

Ja we skazaw.
Upertyj iszak! zitchnuw Krawczyna. Ja chotiw jak kraszcze, a ty hnesz
swoje. Sam lizesz u petlu.
Brechaty ne budu.
Tak i zapyszemo. Poszlu dopowidnu wyszcze. Chaj wony wyriszuju. Keyszok
pry sprawi. Jak reczowyj dokaz. Cha-cha! A tebe w kapeze. Posydysz, podumajesz,
pohryzesz kazionnu szkurynku. Niczoho, ne zayszu dawnioho druha, peredam szczo.
Tilky szcze raz szczyro proszu: czesne wyznannia poehszy wyrok.
Mynay dni. U kameri zi mnoju sydiy simdesiatylitnij did i chope. Za chuliganstwo. Chope pobywsia z towaryszem. Pisla pouczky piszy w bufet, sowo za sowo,
piszo, pojichao. Odyn w pyku, druhyj plaszkoju po hoowi. Chopcewi obiciay rik. Did
od-upciuwaw swoju druynu na chramowomu swiati. Didy-rowesnyky zhaday, jak
wona skakaa w hreczku zamoodu. I zakypia w staroho krow, win zbyw z baby oczipok,
wyrwaw kosu, poczaw mootyty.
Wsim nam buo sumno. Chope i did prystaway do mene, szczob ja rozpowiw jim
szczo cikawe. Ja odmowczuwawsia. Ta odnoho razu rozpowiw swoju istoriju. Chope
zachopluwawsia.
Zdorowo! Fantastyka. Ce jakby pymennykowi win by napysaw knyhu. Ja
znajete jak lublu fantastyku? I de i nicz czytaw by! Tam wy buy kilka hodyn, a tut
mynuo try roky z hakom. Paradoks czasu! Ne czuy? Teorija Ejnsztejna. Rizna rytmika
czasu. Pro ce we wsi fantasty pyszu. Paraelnyj swit. Jake zawychrennia czasu j prostoru.
U mene buo zawychrennia w hoowi wid joho sliw. Prote ce buo persze teoretyczne
obgruntuwannia mojich pryhod, i ja widczuw pryjaz do chopcia, szczo win szczyro powiryw meni.
Did zamyseno kywaw boridkoju, muhykaw zdywowano.
Hm. A kau, szczo nema boha?!
Jakoho boha? zbenteywsia ja.
A toho, szczo na nebi
Tak ja joho ne baczyw!
Wsedno, zitchaw did. Toj swit baczyw.
To j szczo? Takyj, jak i cej. Tilky derewa inszi. Paac harniszyj. Ludy weseli.
Pokijnyky, ne zdawawsia did. Ote, toj swit. Ty meni baky ne zabywaj.
Boh je! Tak i znaj!
A koy je, czomu ty babi swojij kosy wyrywajesz? jechydno zapytaw ja.
Ce k diu ne tuysia, serdyto ohryznuwsia did. Boh odne, a baba insze
Tak my dyskutuway kilka dniw. Potim mene wykykaw Krawczyna. Win buw
zbenteenyj.
Znajesz, keych teje, jak joho chymernyj.
A szczo ja tobi kazaw?
Ty ne hariaczkuj, ne hariaczkuj. Hm. I dio twoje z roztratoju projasniujesia.
Ne wynen ty, zdajesia. Ja radyj. Radyj. Pojidesz do Kyjewa, brate mij! O tak. Tam
uczeni zacikawyysia twojim keychom. Doky szcze dio ne zawerszeno, pojidesz pid konwojem. Ne obraajsia, zakon dio swiate. Buwaj. Koy szczo ne bu na mene w
obydi! Ja szczo? Tilky wykonawe zakonu.
U trawni mene prywezy do Kyjewa. W ukjaniwku tiurmu do mene pryjidaw
jakyj sywyj uczenyj. Win prywiz u skryci keych. Poprosyw nahladacza, szczob zayszyw nas na samoti. Drunio usmichajuczy, skazaw:
Hoube, waszomu keychu ciny nema. Win unikalne jawyszcze.
Ja due radyj.

 Treba, szczob wy rozpowiy nam pro nioho wse-wse. De, szczo, jak? Bo, rozumijete, dywni reczi. My joho swerdyy, nahriway, analizuway. Niszczo ne bere. Swerda
amajusia. odnoho znaku. Ne bojisia pazmy w kilkanadcia tysiacz gradusiw. Spektroskop ne daje rezultatu, niby w keychu nezemni eementy. I waha Win niczoho ne
way.
Jak tak?
A tak. I ne wytisniaje wodu. Ce czudo. Chto joho zrobyw? De? Pojasni nam.
ysze wy moete ce zrobyty.
Ja we rozpowidaw organam.
Znaju, znaju, z dosadoju odmachnuwsia wczenyj. Jaka kazoczka. Mene
ne cikawy wasze alibi. Ja ne praciwnyk organiw, i klanusia wam, odnoho sowa
Tak ja prawdu kau, serdyto widpowiw jomu ja. Nawiszczo meni brechaty?
Bako meni daw joho. Pokijnyj bako. I zweliw, szczob ja joho zberih, peredaw spadkojemciam. Powerni keych meni. Tym bilsze szczo ja ne wynen, mene nezabarom wypustia.
Te, szczo wy ne wynni czudowo, sucho skazaw uczenyj. Prote keycha ja
wam ne widdam. Win nezwyczajna cinnis dla nauky. al, szczo wy ne rozumijete
cioho. Proszczajte. Wy prosto chwora ludyna. Moe, zhadajete, de wy distay cej keych,
todi pohoworymo. A teper wam treba likuwatysia.
Szcze buo kilka rozmow. Ja hnuw swoje, wony swoje. Meni nadokuczyo wse ce.
Jaki wperti ludy! Ja prosyw slidczoho, szczob win diznawsia, de moja Hala. Win prynis
adresu. Ja szczasywyj, szczo donia moja ywa. Ridna dytyna! Szczo wona pereya? A
wse-taky ne zdaasia! Peremoha. Kozakoho korenia. Jij by keych! Szczob wona wypya
wyna newmyruszczosti. Ja znaju, dla neji keych ne buw by poronij.
Mene ohladay likari. Rozpytuway. Potim powezy do likarni
Nad Kyjewom spadaa nicz. Hryhir sydiw z zoszytom na berezi.
Szczo ce take? Bezumstwo? Kazka? A szczo take realnis? Chiba ne je dla suczasnych uczenych kryterijem istynnosti boewilnis teorij? Jakoho szcze bilszoho boewilla treba? Petywo czakunstwa i realnosti! Jak widnajty zwjazok mi takymy rozriznenymy czastkamy? De toj Szerok, jakyj rozhadaje strasznu zahadku?
Keych? Zwidky win? Jasna ricz, szczo potojbicznyj swit to refeks chworoho mozku Kurinnoho, hoos pidswidomosti ludyny, jaka sama sebe zasudya za nikczemne,
marno proyte yttia. Ae win nasprawdi opynywsia, jak kazaw toj chope, u jakomu
wychori inszoho wymiru. A swidomis oformya dywnyj wypadok o u taku kazoczku pro
zustricz z ridneju. Todi chto wruczyw jomu keych?
Choodok probih po tiu Hryhora. Dywna istorija. I straszna smer. Wykradennia
Hali. Ote, chto znaje pro keych. Znaje pro joho waywe znaczennia. Szczo ce? Terafym daekych switiw? Prowidnyk kosmicznych energij? Katalizator nezwyczajnoho?
Treba dijaty! Niszczo ne zupyny Hryhora. Poczaasia kosmiczna era. W yttia
wchodytymu nowi jawyszcza. Win sprobuje jty za odnijeju z kazkowych nytoczok. I
neodminno rozwjae wuzy. A jich bahato. Tysiaczi. Spokij, wytrymka i lubow dopomou.
Hryhir iszow pokruczenymy wuyciamy Podou, nikoho ne pomiczajuczy. Zoseredywsia, niby trymaw de u serci czaszu z wohnianoju ridynoju. Skoychneszsia chlupnu bryzky na ywe tio, zawdadu nejmowirnoho bolu.
Szczo czekaje poperedu?
Bezodnia. Tuman. Ni szlachu, ni obriju. Tilky nejasni obrysy. Jty naoslip. ysze
wira, spodiwannia, intujicija, lubow. Moe, wona wriatuje, wywede? Detektyw i lubow!
Chto win Merkurij z daekoji systemy Ary czy Hryhir syn Zemli? Czomu win
bukaje i tut i tam po newymirnych steynach Wseswitu, niby egendarnyj Ahasfer, ne
znachodiaczy spokoju i wtichy, adanoji istyny? I kochana, jak fantom, jak marewo, znykaje za obrijem, i druzi etia na bytwu z maroju. I motoroszno jomu w samotyni, sered

bajduoho neosianoho switu

Halu, Hromowyce moja! Horykori, Sokrat, Julina, Inesa, Wadyswit, Czajka! De
wy, miticzni druzi, braty z kazky? De szukaty was? Czujesz, kochannia moje? Czy
znajdu ja tebe w burianomu okeani yttia? Iskra sered bezmenosti o twij orijentyr.
I nema inszoho.
Iskra sered bezmenosti

Ariman rozimknuw poe Tartara. Switonosne bezmeia ochopyo joho sriblastoju

spirallu. Win prostiah ruky do daekych swity, niby adajuczy poczuty jaku widpowi.
Toskno zitchnuw, opustyw oczi. Bila nih strumenia bakytna woda, na chwylkach e
pomitno hojdaysia prozoro-syni kwity. Ariman dywywsia na dynamiczni pruni pelustky, a swidomis bukaa de daeko, w newymirnych hybynach Wseswitu. Tak prostojaw pid promeniamy zirok due dowho. Prylit neweykoho magnelota wywiw joho iz
stanu zacipeninnia. Z otworu wyjszow junak z wohnianoju hrywoju woossia i choodnymy stalnymy oczyma. Ce buw nowyj kosmoslidczyj Jahu. Win powoli nabyzywsia
do Arimana.
Szczo z toboju, Arimane? W poloti my tryczi sygnalizuway pro swij start, a ty
mowczysz.
Probacz. Ne czuw, widpowiw Koordynator.
Czomu?
Ne znaju. Ostannim czasom zi mnoju ce buwaje. Trans, zaduma, bajduis. Ce
najstrasznisze.
Szczo same?
Bajduis. Niby nezryma pawutyna. Mozok choope, ne choczesia ruchatysia,
mysyty, widczuwaty.
Ja te ne rozumiju, ozwawsia Jahu. Ade szcze nedawno Ara bua pidnesena potokom psychicznoji energiji.
Tak buo, powilno widpowiw Ariman, wtomeno prowiwszy dooneju po czou.
Teper potik zupyniajesia.
Czomu?
Wony staju hospodariamy wasnoho rozumu. Newe ne zbahnesz? Tam Kosmokratory, tam ludy Korsara.
Ae wony rozjednani.
Analitycznyj Chronocentr pokazaw, szczo wony newbahanno jdu nazustricz
odne odnomu. Magnit jednosti newmoymo dije. Ce perewerszuje wsiaku kiberprogramu. Informaciju nakazu mona powoli zhasyty, welinnia lubowi nikoy.
Ce prekrasno, skazaw Jahu, i w joho pohladi majnuw promine schwaennia.
Szczo? spaachnuw Ariman.
Neruszymis lubowi.
Jakoji? Dla czoho? rozdratowano zapytaw Koordynator. Ty znajesz, jakoho
ycha zawdaa jichnia lubow naszij systemi. Wony powstanci i ne zasuhowuju na dobru
dumku.
Jahu pylno dywywsia na Arimana, niby wpersze baczyw joho. Potim eheko dotorknuwsia rukoju liktia.
Posuchaj
Szczo?
A tobi ne nabrydo?
Ne rozumiju, ponuro mowyw Ariman.
Westy ciu kosmicznu hru?
Due!
Czomu ty?..
Szczo?
Prodowujesz?
Jaka alternatywa?

 Ne znaju.
O tak. Ne znaju i ja. Treba borotysia. Neszczadno! Zruszeni z miscia kosmiczni
syy. My we ne nosiji swobody woli, a raby tijeji diji, pryczyna jakoji posijana dawno. I
potim
Szczo?
Ja nenawydu
Tych?
Tak.
Arimane! Nenawys nikoy ne buduwaa. Wona poza istynoju. Ty znajesz
Chartiju
He wsilaki chartiji! kryknuw Ariman. Pro szczo ty mowysz? Dawno perekreseni zakony zhody. My moemo teper pokadatysia tilky na syu. I nenawys najstrasznisza sya. Znaju, szczo wona poza istynoju. Prote ja teper sumniwajusia i w
istyni.
Jak? achnuwsia Jahu.
Tak, jidko wsmichnuwsia Ariman. Mynua ewolucija Ary podaruwaa nam
bezlicz prekrasnych wyznacze. Lubow, istyna, krasa, doskonalis. My pryjniay jich,
jak dity pryjmaju soodoszczi, smoktay, doky zanudyo. Prote al wykynuty. I my dosmoktujemo do kincia. A potim, zresztoju, dowedesia wyplunuty, bo ne mona wiczno
buty dimy.
Meni straszno!
Kosmoslidczomu straszno! nasmiszkuwato skazaw Ariman. Ty mene dywujesz.
Ja ne czuw wid tebe niczoho podibnoho.
Ote, suchaj. Ne czas hratysia w etyku. Ja wykykaw tebe ne dla abstrakcij.
Howory.
Nastaa pora riszuczoji diji. Ja zhadaw: Analitycznyj Chronocentr poperedyw,
szczo wony zjednajusia, i todi ideji Korsara zapanuju i w tomu switi.
Ce straszno?
Ty dytyna! Pora tobi hybsze zamysyty nad kosmohenezom.
Ja praktyk, newdowoeno mowyw Jahu.
Tym bilsze. Jakszczo tilky myslaczi istoty trymirnosti rozirwu kilce prostorowoczasowoho koapsu, Ara zahyne.
Czomu? zbenteeno zapytaw Jahu.
Tomu, szczo my dawno zwjazay dolu wasnoji systemy z energijeju toho switu.
U nas we nemaje wasnoji potenciji. Treba bu-szczo ne dopustyty rozrywu koapsu.
Doky nosiji cych idej buy rozjednani, doky riwe panetarnoji nauky toho switu buw
nykyj, zahrozy takoji ne isnuwao, a teper
Ja zrozumiw. Teper treba jich likwiduwaty.
O ni! zapereczyw Ariman. Fizyczna smer puste. Paneta toho switu
maje potunu noosferu, jichnia informacija zayszajesia. Wony znowu widrodiasia w
inszych tiach.
Szczo robyty?
Ja maju pan. Dla toho j wykykaw tebe. Mona pokastysia na tebe?
Ja dawno zwjazaw swoju dolu z twojeju, suworo skazaw Jahu.
Harazd. Wiriu. Suchaj e
Awtobus jszow do Werchowyny. Na szostomu kiometri wid Worochty z nioho wyjszow junak. Bez reczej, u prostych sztaniach, brezentowij tuurci. Sutenio. Nad horamy
kupczyysia sywi chmary, de hrymio. Wodij wyhlanuw z wikoncia, kryknuw:
Hej! Kudy proty noczi? Moe, ty ne tam zijszow?
Tam, choodno widpowiw junak.
Nu, jakszczo tam, nepewno mowyw wodij. A to buwaje wsiake. Nedawno

troje hore-turystiw piszy na Howeru. Bez nametu, bez tepych miszkiw, bez prowidnyka. Nema j nema. We jich zi Lwowa kynuysia szukaty. Znajszy
De ? pocikawywsia chto iz pasayriw.
Na Howerli! Zakociuby. Same powayw snih, moroz. Ty czujesz, parubcze?
Diakuju za informaciju, wwiczywo skazaw junak i riszucze popriamuwaw
szlachom.
Awtobus ruszyw i skoro znyk za poworotom. Mandriwnyk yszywsia sam. Win ne
styszuwaw chody, nezmyhno dywlaczy na potrijne werchiwja Czornohory. Po uzbiczcziu Howery szcze biliy snihy. U weczirnij imli wony naywaysia mianoju bakyttiu.
Obabicz szlachu czorno-zeenoju stinoju stojay smereky, jayci, de liworucz newtomno
szumuwaw potik. Za Howeroju siajnua byskawycia, zhodom dokotywsia hrim. Junak
wdowoeno posmichnuwsia, zwernuw do riczeczky, schowawsia pid weyku skelu, z jakoji padaa woda, utworiujuczy pinystyj wyr.
Siw na kami, wyjniaw z kyszeni czornyj owalnyj predmet, schoyj na adunku.
Widkryw joho. Temno-zeena powerchnia fosforyczno zaswityasia, zazmijiasia zootymy nytkamy. Spaachnua fietowa iskra, szaeno zawertia, namotujuczy tuhu promenewu spiral. Nad Czornohorok mi chmaramy zjawyosia merechtywe siajwo, znyzyo wohnystoju kueju nad smerekamy, pokotyosia w doynu. I o ue nabyzyo do
potoku u wyhladi sriblastoho dyska, szczo zawys nad zemeju.
Junak schowaw adunku do kyszeni, nekwapno pidijszow do aparata. Fosforycznyj
oreo dowkoa dyska znyk, mandriwnyk, zihnuwszy, probrawsia wseredynu. Jak tilky
za nym zaczynywsia luk, pulsujucze koo znowu zamerechtio, i aparat pidniawsia w
powitria, priamujuczy do Czornohory.
Junak skynuw brezentowu kurtku, sztany, biyznu. Kynuw jich do neweykoho
jaszczyka w szluzi. Znewaywo hlanuw na swoji chudorlawi ruky, na porosli ruduwatym woossiam nohy.
Torknuwsia palcem stiny. Nabraw na cyferbati kod. Stina roztanua, natomis wynyka myhotywa, dynamiczna zawisa, niby spetena z wesekowych barw.
Junak riszucze stupyw kri tu zaponu. Opynywsia w hoownij kajuti dyska. Teper
ce we bua insza istota. Szyroki peczi, wysoke czoo, wohnenno-czerwona hrywa woossia, sylne harmonijne tio. Win nakynuw na sebe ehke pokrywao, siw do pulta. Hlanuw na uniwersalnyj chronometr, na szkali jakoho pulsuway bakytni ziroczky, fiksujuczy pyn czasu riznych koordynat Wseswitu.
Pora, zadumywo skazaw junak.
Tym czasom dysk pawno opustywsia na werszynu Howery. Z piwdnia na Czornohoru nasuwaa awyna chmar, u nij kypia j wyruwaa hroza. Na piwnoczi houbio
czyste nebo, naywaosia sumowytoju weczirnioju moju. Wnyzu czorniy chwyli hir, jaki
znykay za obrijem. My mandriwnyk sposterihaw za cym krajewydom, w oczach joho
wyraz alu. Potim pohlad prykypiw do pulta, i we ne baczyw niczoho, krim chronometra.
anciuok bakytnych iskor, dywno splitajuczy, peretworywsia w kilce. Te kilce
spaachnuo rubinowym wohnem, i nad pultom wynyka posta ludyny. Czorni oczi znajszy junaka. Zjawyasia na wustach drunia usmiszka.
Ara witaje tebe, Jahu.
Ja ne mou widpowisty tobi tym e, Arimane, napiwartoma skazaw Jahu.
Zemla szcze ne witaje tebe. Zate witaju ja.
Harazd, kywnuw Ariman, i obyczczia joho znowu pochoodniszao. Szczo
poszczastyo zrobyty?
Hromowycia w mojich rukach.
De? spaachnuw Ariman.
U nadijnomu misci, chytro widpowiw Jahu. Nawi ty ne zdohadajeszsia.
Dosy zahadok. Szczo ty z neju zrobyw?

 Wykraw. Doweosia wykorystaty baka. Psychoogicznyj etiud. Joho likwiduwaw. Jiji w mynue.
Szczo? achnuwsia Ariman. Ty zboewoliw?
Nawpaky, zapereczyw Jahu. Ne sterehty meni jiji! Wona nadto aktywna
j neprymyrenna. Nawi u ludkij podobi. U ciomu cykli czasu wona wyjde z-pid kontrolu.
Ja jiji perewiw u dewjatnadciate storiczczia.
De?
Tut e. W Kyjewi. Monastyr. Do reczi, tam i Julina. Wona czernycia.
Znowu absurd, z dosadoju skazaw Ariman. Zwesty Kosmokratoriw, ta
szcze takych. Narobla nam ycha.
Ty zabuw, szczo ce ne Ara, nasmiszkuwato widpowiw Jahu. Wony pro sebe
niczoho ne znaju. Dowkoa czenci, zabobony, mistyczni jurby, moytwy. Hromowycia
stane fanatyczno wirujuczoju. Nawi u cij fazi czasu wona potrapya do ruk sektantiw.
Dwi ptaszky w klitci. Podumajemo, jak dijaty dali.
Inszi inky?
Ne znajszow.
al Horykori?
Je!
Prekrasno! zradiw Ariman. Ce najhoownisze. De win?
Oczoluje nowyj instytut. Instytut probem Buttia.
Czym zajmajusia?
Hoowna probema bahatomirnis.
On jak! Waka duma zalaha na czoli Arimana, win nasupywsia. We do
cioho dijszo. Zerno daje parosti. Proklate simja Korsara.
Horykori zbyrajesia na Misia.
Nawiszczo?
Waywyj eksperyment. Hotujesia budiwnyctwo filiu. Na Misiaci.
I ty niczoho ne dowidawsia? rozdratowano zapytaw Ariman. Zahalni frazy!
Sprobuj sam.
Ty kosmoslidczyj.
Ne takoho chaotycznoho switu. Win meni obryd. Rujnujusia zakony pryrody.
Ne znajesz, jak w toj czy inszyj moment stanu dijaty ci neposlidowni istoty.
Harazd. A inszi Kosmokratory?
Szcze ne znajszow jich.
Merkurij?
Win i tut detektyw. Chymerna kryminalna istorija. Win rozszukuje Hromowyciu. Chaj szukaje! Cha-cha-cha! Wsi kryminalisty switu ne dopomou jomu!
I wse-taky ty ne wtiszyw mene, zadumywo skazaw Ari-man. Dowedesia
za sprawu wziatysia meni samomu.
Tobi, Arimane? zdywuwawsia Jahu. Ty pokynesz Aru?
Ty ne rozumijesz, choodno zapereczyw Ariman. Wyriszalnyj czas, Jahu!
Wyriszalnyj. Kona my moe buty fatalnoju. Meczi pryczynnosti pidniato. Jich ne wydno, ae wony we w poloti. I nasz mecz powynen wdaryty perszyj! Hotuj kwantowyj
inwertor, Jahu! Ja perechodu na Zemlu
Powernuwszy z pobaczennia, Hala dowho brodya wuyceju. Buo sumno. Szczo
ne dawao spokoju. I Hryhir ne takyj, jak zawdy. Neszczyryj, neweseyj. Ti na czoli,
jaka trywoha w hybyni oczej. Wona tak polubya joho. Konoho dnia wwyaosia jij
krute bie czoo, jasnyj pohlad, dobri, sylni ruky. A siohodni kochanyj Hryhir niby widsutnij. Zdajesia, szczo zamis nioho chto inszyj napruenyj, zanepokojenyj. Szczo
prychowuje wid neji. Ne czue, a take, szczo zwjazano z neju.
Tremtywo wymalowujusia punktyry jichnioji spilnoji steeczky. Chytajusia,
zbyajusia, rozchodiasia. Szczo zwey dola? Wid czoho wona zaey? Buty czy ne

buty jim razom? Newe mao wsich muk? Za wiszczo? Chocz by we za hrichy. Czy za
prowynu predkiw?
Hala zhadaa mynue, koy bua w internati. Wczyasia dobre, powodya sebe strymano. Jak pryruczene wowczenia, szczo zlakano pozyraje na neprochanych pikuwalnykiw, terpy asku, bo ne baczy lisu, kudy mona buo b utekty.
Nichto jiji ne krywdyw. Prote ne buo i druby. Czua szeptannia obrazywe,
hirke. Szczo pro baka. Pro jaki miljony. Jaki miljony? Win jich ne mih uziaty. Win
buw szczyryj i dobryj Hala usamitniuwaa, szukaa wtichy w ujawi. Maluwaysia jij
prekrasni daeki swity, weykoduszni, smiywi heroji. Zamky, sporudeni z krysztalu i
promeniw, byskawyczni poloty mi zoriamy, radisni zustriczi z nebesnymy istotamy. U
mrijach buo harno, jasno. Widczuwaa sebe w ridnij stychiji.
Znajszysia poza internatom ludy, jaki pomityy jiji. askawo zahoworyy do neji
Tak wona opynyasia w sekti pjatydesiatnykiw, jij imponuwaa atmosfera braterstwa.
Natchnenni sowa wczytela: Treba nam narodytysia zwysz! Jak prekrasno! Treba
wiczno onowluwaty sebe, widkydaty nehidne, nikczemne, jak skydaje hadiuka staru,
nepotribnu szkirku. Chto luby duszu swoju, toj zahuby jiji! I ce prekrasno! Egojizm
wyroduje ludynu, choody serce, rozjednuje z inszymy. A samotyna rano czy pizno
umertwy duszu! Mudro skazano!
Hala kynuasia w obijmy lubowi nezemnoji, natchnennoji, czariwnoji. Jdu,
szczob pryhotuwaty wam misce. Zaberu was do sebe! Zabery, zabery, kochanyj!
rydaa wona, padajuczy na kolina i zaywajuczy baennymy slimy. Rozkryj bramu
istyny, choczu kochannia, choczu druby i swiatoszcziw! Poszy druziw munich i mudrych!
Ta pomi bakytnymy tumanamy baenstwa inodi prozyray pesa twerezosti, rozdumu. Hala pryhladaasia do tych, jaki prahnuy porucz z neju do prawdy, namahaasia
wwijty w jichnij duchownyj swit. Postupowo prochodyw chmil nowyzny, i wona pobaczya zwyczajnych ludej. ysze napojenych ekzotycznym duchownym napojem. Wony
yy, jak i miljony newirujuczych. Chodyy na robotu, odruuwaysia, kupuway mebli,
mrijay pro nowi kwartyry, wypyway, polublay skazaty jechydne sliwce pro bynioho.
I tilky weczoramy na molinni nadiway na sebe maszkaru. Niby fay sami pered soboju
jakyj spektakl.
Poczaysia sumniwy, wahannia. Uwano czytaa Nowyj Zawit. Znajsza tysiaczi
newidpowidnostej. achnuasia toho, szczo staosia pered Hohofoju, pisla neji. Jaki newihasy i nikczemy! Nawi poczatuwaty kilka hodyn u Hefsymaniji w nych ne wystaczyo snahy. Ne pospaty, zoseredywszy u poumjanomu prahnenni zachystyty wczytela
wid strachitywoji doli!
Hucho szumiy derewa w sadu Hefsymaniji. Naachano dywyysia z neba zirky na
ostanni hodyny neczuwanoji dramy. Dywyysia na pociunok Judy. Dywyysia, jak rozsypaysia wrozticz wirni uczni i poslidownyky. Rawwi, chto z nas siade praworucz
tebe, a chto liworucz w carstwi nowomu? O wona, chwyyna winczannia na nowe carstwo! Krywawe, bolisne winczannia! De wy, uczni, apostoy? Czomu ne stay pecze do
pecza z uczyteem, waszym Carem? Odyn praworucz, druhyj liworucz.
De tam! Rozbihysia, jak rudi myszi. Jszy nazyrci, zahubywszy u jurbi haasujuczych, zaintrygowanych idejiw. Iszy, tremtiaczy za swoje spustoszene yttia, spodiwajuczy na czudo. A raptom rozderesia zapona neba, i eginy angeliw zijdu na zemlu, i
meczamy switonosnymy zachystia mesiju?! O, todi mona bude kynutysia jomu do nih,
staty porucz, szczob wsi pobaczyy joho wirnych uczniw! Czuda ne buo!
Bua choodna nicz. Znuszczannia, kpyny, udary. Dokirywyj pohlad synich oczej,
spownenych slimy neczuwanoji muky i spiwstradannia. A uczni w pimi. Rozhubeni, zniczeni.
Ne zbahnuy niczoho, niczomu ne nawczyysia. Doky swito z wamy korystujtesia. Doky szcze ne zhaso jdi za nym. Merkne smooskyp, propadaje steeczka w

nicznij mli, husti tumany spowywaju wydnoki.

Wczytela bju, a Petro hrijesia bila wohniu. Czomu ne wstane, ne kynesia do muczyteliw, ne spaachne swiatoju lubowju? Czomu ne pokycze uczniw, swojich towarysziw, szczob kilcem wohniu prawednoho otoczyy haszataja lubowi? Chto b posmiw
katuwaty joho? A jakby j posmiy, to poumjana ertwa wsich uczniw neczuwanym fakeom zahoriasia b na wiky, na tysiaczolittia! Ne pawutyna dogmatiw i cerkownych
chytrospeti, a prykad herojicznoho samozreczennia!
Hali stawao motoroszno na molinniach. Wona z achom dywyasia na konwulsiji
proroczy, jaki, wpawszy w trans, belkotay nesuswitni durnyci, niby rozmowlay boestwennoju mowoju. Wona teper baczya pered soboju ysze chworych ludej, jakym
treba buo likuwatysia.
Szczo spilnoho mi cymy motorosznymy zbihowykamy i tym czariwnym switom,
jakyj Hala baczya w ujawi, de litaju mi zoriamy budiwnyky panet, de na pomicz druziam mcza, widdajuczy na otar smerti wasne yttia, de ne molasia wydumanym poczwaram, bo znaju: u serci ludyny i boh i dyjawo?..
Wona pokynua sektu. Postupya na kursy medsester. Prychodyw preswiter.
Umowlaw, prosyw, zahrouwaw. Szcze b pak! Taku wiwciu wtratyty. Ta Hala nazawdy
wyrwaasia z tych tenet. Nesa w serci ulubenyj obraz kosmicznoji ludyny, mrijaa pro
nioho, lubya joho, ae ne moha we widdaty swoju mriju na potau adibnym, adajuczym, konwulsijnym bluzniram
A potim zustricz z Hryhorom. Dywowyna Nacze son. Szczo dawnie, zabute,
nezbahnenne woskresao, wypywao z hybyny duszi. Joho oczi. De wona jich baczya,
czomu polubya odrazu? Czy, moe, zawdy lubya?
Joho wydinnia inszych panet, powsta, nebuwaych zwersze. Czomu wona tak
byko pryjmaje jich do sercia i wony dla neji ne prosto harni kazky, a jaka byka i
bolisna realnis, jaka nyni zakryta zaponoju cioho yttia? Tak zakrywaje lis realnyj
obrij, szczo zdaeku wydiwsia oczam szukacza. Sered lisu wydnokoa ne pobaczyty, ta
wse mandriwnyk znaje, szczo win je
Bahatopynne yttia. Spetinnia bahatioch ewolucij. Ne inaksze. My zwyky sebe
widczuwaty samotnio na paneti, ujawyy jedynosuszczymy w cilij Soniacznij systemi. A
moe, ne tak? Nawi Zemla moe buty perechrestiam bahatioch riznych ewolucij. Jak
harno pro ce wmije mrijaty Hryhir! Rozkryty spetinnia supereczywoho zemnoho yttia,
zbahnuty joho weycz i porocznis grandizne zawdannia. W pryrodi newpynno
widbuwajesia poruszennia zakonu, i chto e powynen znajty zoczyncia, prytiahty joho
do widpowidalnosti?..
Hala usmichnuasia. Wona wwijsza u yttia Hryhora, staa mysyty joho idejamy,
terminamy. I wse trywoha ne mynaje. Niby de czatuje tuho zawedena pruyna.
Bila chwirtky temnia jaka posta. Trochy oddalik stojaa maszyna. Hala zupynyasia. Chto? Moe, z likarni? Terminowyj wykyk?
Ludyna mowczaa. Diwczyna zlakaasia. Hrabinyk? Szczo robyty? Zakryczaty?
Pokykaty susidiw?
Halu!
Boe!
Halu, ce ja.
Diwczyna kynua nazustricz tomu ridnomu hoosu, obniaa, sudorono prypaa do
hrudej baka. Ridnyj, bykyj! Tatoczku, zwidky? Wona zazyraa w joho obyczczia, ae
baczya tilky hyboki prowalla oczej, czua wakyj podych. Wid nioho pacho likamy, na
peczach smuhastyj chaat.
Zwidky ty? paczuczy, zapytuwaa wona. De buw tak dowho? Chodimo do
chaty.
Ts-s-s, trywono proszepotiw bako. Meni ne mona!
Czomu? zlakaasia Hala.

 Ja wtik.
Zwidky? Szczo ty kaesz?
Z karawan-saraja. Wid tatarwy. Spasybi kozakam, dopomohy. On mij towarysz
czatuje. Maszyna napohotowi. Tilky szczo odrazu w Dyke Poe. Ne nazdoenu
Diwczyna pochooa. Psychiczno chwora ludyna Pewno, wtik z likarni. Szczo robyty? Bateczku mij, szczo z toboju robyty?
Ja chotiw tebe pobaczyty. Slidczyj daw twoju adresu.
Jakyj slidczyj? Ty kaesz, szczo tatary
Tatary ce teper, pojasnyw bako, spoochano ozyrajuczy. A slidczyj
trochy ranisze. Mene tiahay za keych.
Keych?
Ja buw na tim switi. Tam meni bako daw keych. Dla tebe.
Dla mene?
A dla koho iszcze? Ty kozaka dytyna. Toj keych jakyj czariwnyj. Joho byy
ne rozbyy, payy ne spayy, dowbay ne rozdowbay. Takoho materiu na
Zemli nema. Wsi zacikawyysia. De wziaw? Chto tobi daw? Ja jim prawdu. Tak i tak
na tim switi day meni predky. A wony chto smijesia, chto lutuje. Jasno, nichto
ne wiry. A ty, ja znaju, powirysz.
Ja wiriu, tatoczku! Tilky de win?
Ehe, de? szczasywo zasmijawsia bako. Teper win tut. U maszyni. Mij
towarysz prywiz joho.
Hala rozhubyasia. Wezty baka do Pawowkoji likarni? Zamykaty joho do karawan-saraja? Staty zradnyceju w joho oczach?
Wid maszyny oddiyasia posta, nabyzyasia. Diwczyna rozhedia moodoho
chopcia, obyczczia hubyosia w pimi.
Dobryj weczir, poczuwsia spokijnyj, ahidnyj hoos. Ja czuw waszu rozmowu i wyriszyw wtrutytysia. Wy moete ne zrozumity
Ja sprawdi niczoho ne zbahnu, z mukoju widpowia Hala, kynuwszy do
nioho. Pojasni.
Chwyynku, styszenym hoosom skazaw newidomyj. Ne kryczi. Wy moete zrozumity, de win buw?
Bezumowno. Ce ja odrazu zrozumia.
Tym kraszcze. Ja dopomih jomu zwidty wybratysia.
Nawiszczo?
Wsioho odrazu ne pojasnysz. Win zhadaw pro keych.
Wy te pro ce? Szczo za mara?
Ne mara, zapereczyw junak. Keych je. Nezwyczajnym szlachom win distawsia waszomu bakowi. Ae ce ne maje znaczennia. Ce sprawa druhoriadna. Prote
keych nezwyczajnyj. I joho dijsno adresowano wam
Meni?
Tak.
Ne rozumiju.
Ja te ne wse rozumiju.
Chto wy?
Wczenyj, uchylno widpowiw junak. Ja robyw analizy cioho fenomena.
Znaju trochy istoriju waszoho baka. Ni wczeni, ni likari, ni slidczi ne mou pryjniaty
wserjoz joho rozpowidi. Dla wczenych keych prosto nezwyczajnyj fenomen. Dla slidczych zahadka, kryminalnyj kazus, jakyj treba projasnyty. Dla likariw odna z form
szyzofreniji, psychoz. Jich cikawy ysze bako, a keych to fikcija, wyhadka. Zaczarowane koo! My z towaryszamy wyriszyy
Chto ce my?
Ja i kilka mojich druziw z Instytutu fizyky. My wyriszyy rozwjazaty cej wuzo.

Zabraty baka z likarni (jasna ricz, bez zhody likariw, inaksze joho b ne wypustyy!),
wywczyty keych, zustritysia z wamy, szczob wyjasnyty, jakyj zwjazok toj keych maje z
wamy.
Mistyka jaka, proszepotia Hala. Zboewolity mona!
Prote fakt! Jimo!
Kudy?
Do nas. Usi czekaju. Tam bako wse rozpowis, my zapyszemo. Ne turbujte za
baka. My joho pidlikujemo. Wasza prysutnis
De ce?
Koted, izolowane prymiszczennia.
Dobre, riszucze skazaa Hala.
Wona sia na zadnie sydinnia porucz baka. Win obniaw jiji, Szczo burmotiw. Maszyna mjako ruszya. W odswitach lichtariw Diwczyna teper baczya obyczczia baka,
joho dykyj pohlad.
Tatoczku, szepotia Hala, szczo wony z toboju zrobyy?
Niczoho, niczoho, doneczko, szczasywo burmotiw bako, trymajuczy jiji ruku.
Teper wse bude dobre. Ja we ne wynokur! Ja teper kozak!
Szczo ty mowysz?
Prawdu kau! Meni bako kazaw hirki sowa I did I pradid! A szczo? Ja
posuchawsia jich! Teper Dyke Poe moja osela! Oho-ho! Pohulajemo!
Spokijno, ozwawsia junak z perednioho sydinnia, ne ohladajuczy. Zhodujte. Wse bude harazd.
De keych? spochwatyasia diwczyna.
O win. Junak podaw czornu skryku. Widkryjte i hlate. Ne bijtesia. Win
ne pidwadnyj zemnym stychijam.
Hala tremtiaczymy palciamy widkrya skryku. Na czornomu oksamyti spaachnuy fietowi iskry. Wziaa keych.
Poczuwsia meodijnyj peredzwin. U keychu niby spaachnua bakytna krapla, zakoychaasia czerwona ridyna, poczuwsia ninyj zapach kwitiw. Hala zlakano dywyasia
na transformaciju, ne znajuczy, szczo dijaty.
Aha! radisno zakryczaw bako. Ja ne brechaw! Hla tam wyno. Wyno
newmyruszczosti! Pyj, doneczko! Pyj! To dla tebe wono zjawyosia! Ja ne mih joho wypyty bo nedostojnyj! A ty Pyj!
Zadi! rizko wtrutywsia junak. Widdajte keych!
Diwczynu wrazyw joho ton. Kryanyj hoos, choodne obyczczia, wadno
prostiahnuta ruka. Jiji dusza zbuntuwaa. Chto win cej junak? Czomu doeju baka
rozporiadajusia newidomi ludy?
Ja ne widdam keycha! hniwno skazaa diwczyna. I zupyni maszynu. Ne
baaju detektywu! Ja iditka, szczo zhodyasia jichaty z wamy. Bako potrebuje likuwannia! U normalnij likarni. A keych chaj wywczaju uczeni w instytuti, a ne w pidpilnij grupi! Zupyni maszynu. Ja powernusia dodomu!
Dajte keych, zowisno powtoryw junak.
Za wikonciamy czorniy swiatoszynki lisy, de mi derewamy horiy poodynoki
wohnyky kotediw. Kryczaty? Bytysia z nym? Na baka nadija maa. A sama wona szczo
wdije? Teper Hala zbahnua, szczo potrapya w jaku pastku. Tut jakyj zoczyn!
Hala hariaczkowo dumaa, ae dumka metaasia w poroneczi. A maszyna mczaa
w pimu, riuczy faramy stinu noczi. Ta o junak rizko powernuw kermo liworucz. Zamyhotiy stowbury sosen, husti kuszczi.
Kudy wy? widczajduszno zakryczaa Hala.
Maszyna zupynya. Hala wdarya czoom ob stinku perednioho sydinnia. Pomaryosia w hoowi. Potim wadna ruka prytuya jij do wust chustynku. Zaduszywyj zapach pronyk u swidomis, odniaw wolu. Ruky j nohy poterpy. Skryka z keychom upaa

na kolina. Wona wse czua, prote ne moha woruchnuty.

De porucz kryczaw bako, z kymo ajawsia.
Proklati! Kryczaw win. I tut wy? Projdyswity, prybudy chanki! Aha! Majesz? Ja tobi dam, jak wykradaty swiaszczennyj keych! O tobi, o tobi!
Potim stohin, postriy. Szczo ce?
Marennia? Son?
Prokynutysia. Rozpluszczyty oczi. Ne mona. Nesya
Chto wytiahaje jiji z maszyny, nese.
Czuty tonkyj trywonyj swyst. Kri zapluszczeni powiky probywajesia prymarne
swito. Jiji pidnimaju, kadu na szczo mjake. Tysza. Potim mjaki kroky, szamotinnia.
Potunyj swyst. I znowu spokij. Prymiszczennia take tisne, szczo nema czym dychaty. Wohniani noi kraju jiji tio na miljardy czastok. Poronecza.
Mynaju chwyyny. Czy wiky? Nichto ne skae.
Czorna chwyla buttia chlupaje, formuje czuttia, daje tio. Wona widczuwaje znowu
tio. Choodnyj kami, zapach cwili. Nepryjemni rizki hoosy.
Chto wona?
Bisnuwata. Szczo howorytyme ne zwertajte uwahy. Opanowana dyjawoom.
Nawiszczo wona meni? zapytaw newdowoenyj inoczyj hoos.
Ne tobi, a meni! rizko zapereczyw czoowiczyj tenor. O majesz.
Ce insza sprawa, zradia inka. Bu spokijnyj, wona zwidsy ne wyjde.
Proszczaj, swiata matinko, prounaw ironicznyj hoos. Berey jiji. Ne mucz,
ae j oka ne spuskaj.
Zahrymiy metaewi dweri.
Znowu tysza. Nezbahnennis. I choodnyj woroyj morok
Sergij Horenycia widsunuw arkuszyky z rozrachunkamy, pozichnuw. Wdowoeno
posmichnuwsia. Czudowo! Wse zbihajesia. Szczo pokae praktyka? Win pewen. Trywoha je. Sumniwiw nema. Czomu trywoha? Bo ce strybok w nezwidane, tajemnycze.
Nichto ne znaje, szczo oczikuje tam szukacza. Woroh czy druh?
Sergij pidwiwsia z krisa, pidijszow do wikna, widsunuw firanku. Na tli neba
bowwania Peczerka awra, wybyskuwaa zootom u siajwi proektoriw. Pochytaw hoowoju. Jake chymerne pojednannia starowynna dzwinycia i eektryka. Postati bohiw
u rozciakowanych szatach i jurby turystiw. Jak wse zmiszaosia!
Spadszczyna riznych wikiw, pohladiw, idej, upodoba, tradycij. Ludstwo nese jiji
na peczach, ne moe skynuty. Wuka steeczka, dowkoa stiny. Narodennia smer.
Bezmir nad hoowoju, a szlach tudy nejmowirno wakyj! Kilka raket, desiatok polotiw!
I wse! Schoe na maluwannia kartyny hokoju w powitri. Ne zayszajesia slidu. I znowu
ambicija ludka szczezaje, i wczeni rozumiju, szczo ne pidkoreno pryrodu, szczo kosmos
zayszajesia nepiznanyj, newidomyj, woroyj, szczo neobchidno szukaty inszych szlachiw.
awra! Tam te pochowani cili pokolinnia szukacziw dorohy w bezmir. adoba
osiahnuty idea, pidniatysia do swiatosti, mudrosti. A w ytti cynizm, jurby molilnykiw i bezsylla omrijanoho boha. Bezmir mowczaw. Dzwinyci, byskuczi bani prahnuy
do neba, wtiluway w sobi mriju ludkoho duchu do krasy, do jednosti i zawmyray na
wiky, niby nadhrobni pamjatnyky zabobonam i pomerym spodiwanniam.
I o nastaw czas! Sergij znaje, szczo nazad nemaje szlachu. Bude buria. Budu orstoki supereczky. Eksperymenty, jaki nawi naukowych behemotiw wrazia. Todi widkryjesia nowyj obrij.
Chocz buwaje i tak, szczo wjaze, widsydiwszy naenyj strok, ne chocze pokydaty
tiurmu. Do wsioho zwyk. A tam, za muramy, na nioho czyhaju nespodiwanky, tam
treba dumaty, napruuwaty mozok, widpowidaty za szczo. Paradoksalno, ae fakt! Je
taki. I w nauci. Wjaznycia dogmatiw, tradycij tiaka, ae rutynnyj rozum ne baaje,
bojisia pokynuty zatyszni zwyczni mury.

Szczo , znajdusia inszi. I znajszysia! Je entuzisty-kosmonawty, je fizyky, je parapsychoogy, fiziogy, medyky. Bezlicz nauk zacikaweni w rujnaciji stiny czasu i prostoru. Bo idesia ne prosto pro naukowyj eksperyment, a pro narodennia nowoho
switu! Ne narodennia, a widkryttia. Dywno i radisno.
Ot chocz by kosmonawt Woron. Nestrymnyj, pakyj, szaenyj w zadumach i zdijsnenni jich. Soratnyk, pomicznyk, boje. Jak win schopywsia za Sergijewu ideju! Jak
odhryzawsia wid naway ortodoksiw! I zaraz czuty joho pryhuszenyj, szczyryj hoos:
Rozumiju tebe, Sergiju! Oj jak rozumiju! Widczuw ce w kosmosi, w poloti. Naoczno,
zrymo. Ne zbahnesz? Ja pojasniu. Doky raketa porywajesia whoru, do neba, do zirok,
doky wona na chwyli urahannoji energiji je polit! Todi ty widczuwajesz sebe wpewneno, radisno. Zdorowo, odnym sowom! A finiszujesz, idesz do Zemli szczo wtraczajesia wid tworczoho wohniu. Znajesz, szczo treba powertatysia dodomu, do Kosmocentru, do druziw. Ade tam czekaju, chwylujusia! I wse-taky finisz we ne polit. Raketa padaje, rozumijesz? Padaje, a ne pidnimajesia! Tak i nauka: doky je pidjom ce
nauka, ewolucija! A zastyha forma ce we sum i rutyna. Zalizobetonni formuluwannia w nauci kine nauky. Wczenyj musy buty nad prirwoju nezwidanoho, wiczno
prahnuty pereetity jiji i ne mohty pereetity! A szczo? Jakby materija maa zawerszennia sama w sobi, ne isnuwao b kosmosu, yttia, postupu! Materija ce niby zerno z
bezmenoju potencijeju, mow bezodnia, jaka wiczno rozszyriujesia. Tomu, Sergiju,
twoji boewilni mriji pro wikno w bahatomirnis wola materiji, zakadena w nas!
Czujesz?
Czuju, czuju, drue! Zawdy pamjataju. Znaju, ne pidwedesz, ne zradysz! Znajdusia j inszi entuzisty. Chocz poperedu stilky perepon.
Rozdumy Sergija obirwaw stuk u dweri. Do kabinetu zazyrnua stareka askawa
inka, zapnuta czornoju chustynoju.
Szczo?
Tam hosti jaki, Sergiju. Do tebe.
Hosti? Tak pizno?
Hosti. Wydno, zdaeka, z-za hranyci. Bo na hoowi nawertiuchano ciu kopyciu.
Nacze z arapiw, czy szczo
Z arabiw? Usmichnuwsia Sergij. Moe, jakyj uczenyj? Ne popereday.
Nu, prosi.
inka znyka. Nezabarom u priamokutnyku dwerej wyrosa wysoka bia posta z
tiurbanom na hoowi. Indus, podumaw Sergij.
Ne zowsim, skazaw neznajomyj, prykadajuczy ruku do hrudej.
Wy proczytay moji dumky? zbenteeno zapytaw Sergij, widpowidajuczy na
witannia ehkym pokonom.
Tak! Ce due ehko, widpowiw his. Wse wydno na obyczczi. Prote ja ne
nazwaw sebe. Kema Sing. Biog, fizyk, medyk.
Oho!
Was ce dywuje?
Ni. Teper epocha syntezu. Meni cikawo.
Ja ne indus. Ja z inszych krajiw. Mene zacikawya wasza krajina, jiji fiosofija,
tradyciji, tajemnyci. Zminyw imja. Was cikawy moje poperednie imja?
Ni, skupo widpowiw Sergij.
Prekrasno, skazaw his, pylno dywlaczy na hospodaria. Bo bilszis ludej
cym cikawysia imenamy, stanowyszczem, zwanniam, a ne suttiu.
Ja ne cikawlu.
Znaju. Mene te zacikawyw ne wasz stupi doktora nauk.
Win meni ni do czoho, znyzaw peczyma Sergij. Zdibnosti wczenoho ne
zaea wid naukowoho stupenia. Do reczi, de wy wywczyy naszu mowu?
O, ja znaju bilszis zemnych mow, widpowiw Sing.

 Koy wy jich wstyhy wywczyty?

Ja jich ne wywczaw.
Wy choczete zaintryguwaty mene? zasmijawsia Sergij. Probaczte, ja pohanyj hospodar, ne zaproszuju sidaty! Szcze raz probaczte! O tut zruczne kriso, proszu.
Moe, kawy, wyna?
Ne pju, widkazaw Sing, stojaczy bila dwerej i nezmyhno dywlaczy na wczenoho. Ne turbujte. Widkynemo switki umownosti.
Szczo znajome wydaosia Sergijewi w obyczczi hostia, w joho manerach, u hybokomu choodnuwatomu pohladi. Szczo dawno widome. Ae de, koy, zwidky?
Choczete pryhadaty, de my baczyysia? posmichnuwsia Sing.
Znowu czytajete dumky?
Czuju, zapereczyw his.
Czytajte. Ja ne wmiju zamykaty dumky.
Koy wam ce wdawaosia.
Koy? zdywuwawsia Sergij. My we de zustriczay?
Ne teper.
A, zasmijawsia wczenyj. Wy majete na uwazi metempsychoz, perewtiennia? Nu, ce due probematyczno!
Ni, ja maju na uwazi insze, mowyw Sing. Ae my uchyyysia wid toho,
zarady czoho ja prybuw do was. Teper, z waszoho dozwou, ja siadu. Diakuju. Meni tut
zruczno. Jakszczo mona, ja powernu ampu o tak. Ne lublu jaskrawoho swita.
Suchaju.
Poczuw pro was w Indiji. Czytaw waszu knyhu Probema bahatomirnosti. Czudowo! Teoretyczna bomba.
Nu, ne zowsim. Podibni ideji wysowluwaysia bahama mysytelamy w dawnynu i teper. Osobywo na Schodi.
Tak, tak. Metafizyka Schodu pidijsza wprytu do analizu bahatomirnosti. Bahato doslidnykiw, bezumowno, probyway stinu czasu j prostoru, wychodyy w susidni
sfery, ae
Szczo?
Wony ne mohy widkryty nowoji ewolucijnoji spirali dla ludstwa. Znajete, u Ramakriszny je czudowa prytcza pro solanu lalku, jaka chocze doslidyty okean. Dochody
do wody, brede, zahyblujesia i nazawdy znykaje, roztaje.
Dotepno, skazaw Sergij. Ja pamjataju ciu prytczu. Due suszno. Poodynoki eksperymenty, tym bilsze, koy wony zakinczujusia boewillam, abo smertiu w
samadchi, abo religijnym ekstazom, jakyj prypyniaje swidomu samoewoluciju, ne prynesu uspichu.
Zhoden, skazaw Sing. Tomu j zwernuw uwahu na waszi ideji. Pokynuw
swoju aboratoriju bila Dardylinga, wyjichaw do Moskwy. Tam mene poznajomyy z
wczenymy z akademiji. Ja jim wysowyw swoje baannia baczyty was, pojasnyw, szczo
moji praci jszy paraelno. Wony day rekomendaciji. De wony tut, u portfeli.
Ne turbujte, zupynyw joho Sergij. My we domowyysia: he formalnosti.
Korotsze, ja proszu wziaty mene na Misia.
Jaki pidstawy dla takoho riszennia?
Ja prynesu korys. Neabyjaku, skazaw Sing. Wse yttia robyw doslidy w
sferi bahatomirnosti.
Probaczte, ozwawsia Sergij. Jakszczo wy mene budete znajomyty z astralnymy ta inszymy sferamy
Boro boe, jak kau u was, zasmijawsia Sing, i w czornych magicznych
oczach zjawyysia syniuwati iskry. Nikoy ne polublaw rol mentora. Ta szcze mistycznoho. To sfera teoriji. A teorij, jak widomo, stilky, skilky teoretykiw. Moe, w tych hipotezach i je racinalni zerna, prote moje kredo czysta praktyka!

 Todi insza sprawa, schwalno skazaw Sergij. Szczo wy moete zaproponuwaty, jakszczo my was wimemo na Misia?
Ja znaju, wasze budiwnyctwo nezwyczajne, skazaw Sing. Tam budu wseosiani eksperymenty. Ae hoowne czutywi psychiczni meditory.
Prawylno.
Ja proponuju swoji posuhy. Wy we mohy perekonatysia, szczo ja ehko czytaju
dumky.
Taki ludy je i w nas. Szczo wy szcze moete?
Sing pokazaw rukoju na maeku fajansowu ihraszku, szczo stojaa na protyenomu kinci stou.
Szczo tam take?
Japonkyj suwenir. Koy buw na sympozimi w Toki, kupyw. Win wam do wpodoby?
Ni. Prosto pidchodiaszcza ricz dla eksperymentu. Uwano dywisia na suwenir.
Teper na moju dooniu
Siyh rozkryw dowhu czutywu dooniu, na nij niczoho ne buo. Win skaw palci w
kuak. Sergij zapytywo dywywsia to na hostia, to na lalku.
His zoseredywsia, czoo joho potemnio. Horenycia baczyw, jak obrysy suwenira
tanuy, szczezay. Wse. Nema na tim kraju stou niczoho.
Sing rozkryw dooniu. Na nij ihraszka.
Sergij zasmijawsia.
Fokus. Wy, indusy, mastaky na iluziji. U nas Ki j ne taki reczi wmije.
Probaczte, choodno skazaw Sing. Ja hadaw, szczo wy spryjmete fenomen
serjozno. Ja prybuw zdaeka ne dla fokusiw.
I wse-taky ja eksperymentator-skeptyk. Doky je moywis obmanu, ja ne
pryjmu na wiru nawi te, szczo bacza moji oczi.
Sprobujte uskadnyty eksperyment, sucho skazaw his,
Harazd. Dajte suwenir. Ja stawlu joho na misce. Teper czym by joho nakryty?
Aha, o prozoryj kowpak. Sko. Teper bute askawi! Robi waszu transmigraciju!
Koy suwenir znyk i z-pid kowpaka, jakyj prytrymuwawsia rukoju Sergija, w kimnati nastaa tysza. Wczenyj uwano dywywsia na hostia, potim schwalno wyhuknuw:
Czudowo! Ae jak wam ce wdajesia? Spodiwajusia, szczo ce ne tajemnycia, jak
u fokusnykiw ta fakiriw?
Ni. Ja pryjichaw dla toho, szczob zaproponuwaty ne fenomeny, a naukowu dopomohu.
Ce meni podobajesia, rado skazaw Horenycia. Todi pojasni, bu aska
Ne wse odrazu, zitchnuw his. Ce rezultat dowholitnich trenuwa. Koncentracija psychicznoji energiji. Jakszczo ludyna wmije koncentruwaty jiji, ce dozwolaje
woodity nyczymy gradacijamy materiji. Do toho ne zabuwajte, szczo psychiczna energija porodena samoswidomistiu i tomu moe dijaty ciespriamowano. Korotsze, koy ja
nakau, szczob mij psychicznyj impuls-kwant dezintegruwaw cej suwenir tam i syntezuwaw joho w mojij ruci, zawdannia wykonujesia bezdohanno. Uspich zaey wid
napruhy energiji!
Czudowo, zradiw Sergij, pidchoplujuczy z miscia. Ce te, pro szczo ja mrijaw. Pojednaty potunu energetycznu stanciju i biogiczni meditory pewnoji psychicznoji nastrojky. Ce dozwoy hyboko pronykaty w nadra materiji, czasu j prostoru, analizuwaty budowu kontynuumu, perewiriaty naszi teoretyczni prypuszczennia i stawyty
nowi zawdannia. Wy wczasno zjawyysia! O moja ruka!
Ce ja powynen wam diakuwaty. Sing potysnuw ruku Sergija. Prawdu kauczy, ne spodiwawsia, szczo wy serjozno spryjmete neznajomi ideji.
Buo, buo, weseo skazaw Horenycia. Teper mao wczenych, jaki zapereczuju neznajomi ideji ysze tomu, szczo wony netradycijni. Ote, wyriszeno. Ja beru

was do swojeji grupy. Szczo do polotu na Misia ne obiciaju. Treba poradyty w

akademiji. Zawtra domowymosia. A teper spoczywajte.

Hryhora niby pidminyy. Chodyw jak u wodu opuszczenyj. Ne posmichawsia. Pisla

roboty odrazu pospiszaw dodomu, zamykawsia w swojij kimnati, czytaw, kresyw
schemy, szczo pysaw.
Did Mykyta pidsmijuwawsia. Probuwaw uziaty joho na kpyny.
Rozlubya, czy szczo? Inszu znajdesz! Wony wsi teper taki witrohonky! Ne alij,
Hryhorczyku, chaj jim hre! O i moja baba, ce teper wona niby niczoho, a jak bua moodoju, to oczyma swojimy tilky strel, strel! Na wsi boky!
Breszy, breszy, staryj dygune! Nezobywo odwiczaa baba. Ja na tebe ne
hniwajusia! Takyj ty buw zamoodu. Bazikao. Takyj i zostawsia. Nedarma kau,
szczo horbatoho mohya wyprawy!
Ehe, teper ue likari horbatych likuju, smijawsia did. Sam czytaw!
Mo, j likuju! Horba likuju, a twoho jazyka wredniuszczoho, mabu, nijakyj
dochtur ne wylikuje. Chiba szczo wyrizaty?
Chto todi tebe pylatyme? Rehotawsia did. Ty umresz wid nuhy!
Tak stari hospodari staraysia rozwayty chopcia, prote win zayszawsia pochmurym, nebaakuczym. Inkoy nawi nelubjaznym. Chapywo jiw szczo na kuchni, chuteko jszow do kimnaty i znowu zamykawsia. Nastawaa tysza. Stari perezyraysia,
hirko pochytuway hoowamy.
Zuroczya, proklata, szepotiw did.
A mo, sprawa jaka waywa? Derawna
Jaka tam sprawa, machnuw rukoju did. Sprawy tak ne zasusza. To ysze
inocza sta moe take z czoowikom robyty.
Hala j sprawdi zawjazaa swit Hryhoru. Tilky j dumaw pro neji. A zasynaw
zjawlay jaki potwory, bandyty, peresliduwannia. Win wykradaw Halu z wysokych,
pochmurych zamkiw, spuskawsia po chystkych drabynkach nad prirwamy, skakaw na
koni porucz neji, bywsia z worohamy na szablach. Inkoy, wtikajuczy, zrywawsia zi
skeli, padaw u bezodniu i wyrywawsia zi snu we u choodnomu potu.
Szef wymahaw: skorisze, skorisze! Dumaj, zbyraj materiy, rozputuj kuboczok.
De keych? Kudy znyka Kurinna? Czomu wbyy jiji baka?
Szczo mih widpowisty? Rozkazaty egendu? Napiwboewilne marennia Kurinnoho? Dla fantastycznoji powisti pidchody, a dla serjoznoho detektywa absurd.
Rozpytuwaw susidiw po wuyci Pokruczenij. Buwaw u ludej, jaki yy nedaeko wid
miscia zoczynu. Jizdyw na Potawszczynu, zustriczawsia z Krawczynoju, koysznimy
towaryszamy Kurinnoho. Wynykaa due cikawa hipoteza. Fantastyczna, ae ogiczna.
Kurinnyj sprawdi nide ne perechowuwawsia wid prawosuddia. Ne buo potreby.
Slidstwo pokazao, szczo wynen u roztrati hoowbuch horiczanoho zawodu, za szczo joho
zaaresztowano.
Dali. Kurinnyj powernuwsia dodomu w tomu wbranni, w jakomu pojichaw na
poluwannia try roky tomu. Krawczyna pidtwerduje ce. Rozpowi Krawczyny ta inszych druziw Kurinnoho totona z joho zapyskamy.
Keych ne wyhadka. Joho baczyy, trymay w rukach desiatky ludej. Wid praciwnykiw miliciji na Potawszczyni do naukowych doslidnykiw u Instytuti fizyky. Ricz,
sprawdi, nezwyczajna. U wsiakomu razi keych maje wastywosti, jaki szcze newidomi
zemnij nauci. Ote, mona prypustyty, szczo de isnuje aboratorija, jaka stworiuje taki
reczi. Todi nawiszczo wona ce roby? Zoczynci? Nema potreby. Prodawaty taki keychy
wyhoda neweyka. Ta j nawiszczo oti pidpilni majstry nahoroduway b Kurinnoho
takym suwenirom? Szczob wyprawdaty joho potojbicznu rozpowi? Neserjozno!

Moywe prypuszczennia: zmiszczennia fazy czasu. Na try z ysz-nim roky! Dla

Kurinnoho wony stanowyy piwhodyny czy hodynu. Prykad widnosnosti czasu? A zustricz z bakom, z predkamy? Jak pojasnyty ti wydinnia? Moywo, to subjektywni naszaruwannia, dynamiczni wydinnia pidswidomosti, swojeridnyj son? Mozok Kurinnoho
ne mih spryjniaty cych transformacij w inszomu wymiri. Takym czynom, sformuwaasia
fantastyczna halucynacija
A nasprawdi win pobuwaw u paraelnomu switi, de myslaczi istoty day jomu keych, szczob ta ricz potrapya w trymirnis. I ne prosto kudy popao, a w ruky Hali. Ote,
akcija ciespriamowana.
Chto tako znaw, szczo Kurinnyj pobuwaw u paraelnomu switi. Za nym slidkuway. Za keychom te. Ote, znay pro joho znaczennia. Ce mohy buty ysze myslaczi
istoty z inszych switiw. Zemni ludy niczoho ne znay pro keych i ne may praktycznoji
moywosti znaty.
Keych ukradeno, Halu te. Kurinnoho wbyto. Bako jim ne potriben. Potribna
wona. Pewno, Hala woodije jakymy wastywostiamy, jaki w spiwjednosti z keychom
daju neobchidni rezultaty!
Czy je w ciomu chocz jake zerniatko? A raptom use wyjawysia miraem, mylnoju
bulkoju?
Ni, ni! He sumniwy. Poky szczo wse ogiczno i poslidowno. Treba jty dali.
yteli Swiatoszynoho, kotedi jakych roztaszowani nedaeko wid miscia podij,
zaswidczyy, szczo wony baczyy dywni fenomeny, wohnystyj dysk, schoyj na gigantku
dzygu. Jawni oznaky NO neopiznanych litajuczych objektiw. Spoczatku Hryhir znewaywo postawywsia do cioho. Ae potim ue staranno rozpytuwaw ludej pro najmenszi
podrobyci.
Bowa wwiw do swojeji kartoteky termin NO. Poczaw pereczytuwaty wse, szczo
stosuwaosia cijeji probemy. Isnuway najriznomanitniszi hipotezy. Odni wczeni wwaay, szczo ce fikcija, atmosferni jawyszcza, optyczni efekty; inszi perekonuway, szczo
NO ce gigantki kulasti byskawyci; treti twerdyy, szczo to energetyczni utwory w
eektromagnitnomu poli Zemli, swojeridni ywi abo nawi myslaczi istoty, jaki ywlasia
hrozamy, eektrostrumom wysokowoltnych linij, potokamy protoniw czy beta-rozpadom,
szczo wynykaje w procesi jadernych reakcij (same tomu jich, mowlaw, czasto baczyy
nad atomnymy centramy). Pojasniuway NO i jak utwory zemnych ludej, swojeridnych
kapitaniw Nemo, jaki chowajusia wid ludstwa w nedostupnych misciach. I, nareszti,
buy wczeni, jaki wysuway najfantastyczniszi prypuszczennia. Persza hipoteza: NO
korabli z inszych panet. Druha: aparaty inszych wymiriw prostoru, de moe isnuwaty paraelna ewolucija. Tretie: posanci majbutnioho, prystroji dla mandriwok u
czasi.
Hryhir dumaw: ytelam Wenery, jakszczo wony je, czy Marsa, alfa Centawra nawiszczo Hala? Keych? Wzahali bu-jaki zemni podiji? Tut zamiszani syy, jaki znaju
Halu. Znaju, chto wona.
Ote, wona nese w sobi informaciju inszych switiw? I, moywo, win, Hryhir, te
zwidty? Todi joho snowydinnia maju jakyj sens. U nych jomu rozkryasia kosmiczna
drama ludstwa systemy Ary, szczo isnuje de u paraelnomu wymiri. Ariman ne zayszyw u spokoji wtikacziw, win czatuje i sposterihaje za nymy. Tym bilsze szczo win u
kraszczomu stanowyszczi. Znaje wse, maje technicznu mohutnis.
Hryhir wykaw swoju hipotezu szefowi. Obmeywsia ogicznymy umowywodamy,
nawiw dla perekonywosti kilka hipotez radiankych ta zakordonnych uczenych z prywodu paraelnych ewo-lucij, NO, mandriwok u czasi.
Szef suchaw spokijno, skawszy ruky z rudymy woosynkamy na dowhych palciach. Niczoho ne mona buo proczytaty w joho sirych bajduych oczach. Koy Hryhir
zakinczyw, szef pokrutyw palcem bila skroni.
Jasno, zitchnuw win. Dokotywsia!

 Wy szczo? spaachnuw Hryhir. Wwaajete, szczo ja tiu-tiu?

Moe, j ne pownistiu! Ae kandydat! Kandydat, houbczyku! Je kandydaty nauk!
A ty kandydat na boewilnoho. Tycho, ne perebywaj! Nu szczo ja dopowim naczalstwu?
Szczo skau wczenym, jaki czekaju keycha? Szczo Halu wkray, a jiji baka wbyy pryszelci z paraelnych wymiriw? I zachopyy czudodijnyj keych?.. I niczoho wczenym
spodiwatysia powernuty nezwyczajnyj suwenir, bo teper nym zachoplujusia de u czotyrymirnomu czy pjatymirnomu prostori. Jakyj bahatomirnyj despot podaruwaw joho
na de narodennia swojij norowystij doci!
Wy demahoh, szef! pochmuro bowknuw Hryhir.
Szczo? spaachnuw szef.
Ja kau wy demahoh! Czoho wy na mene kryczyte? Wsi fakty wedu do takoji
hipotezy. Czomu nam treba chowaty hoowu w pisok, jak strausam? Czoho bojimosia?
Znajesz, houbczyku, koy ja pocznu westy sprawu z uczastiu potojbicznych recydywistiw, to siudy prymczy kilka sanitarnych maszyn z desiatkom zdorowennych
chopciw
Ja rozumiju, hirko skazaw Hryhir, ae realnis ne mona wtysnuty w dogmy, jaki b perekonywi wony ne buy. Ja we wam howoryw, szczo kryminalistyka
ce ne tilky jawyszcze w zemnij sociogiji. Ce czastynnyj wypadok Kosmicznoho
Prawa. Nas powynni cikawyty ne ysze dribjazkowi poruszennia zakoniw pataogicznymy ludciamy, a j wseenki zoczyny ciych ewolucij.
Te-te-te! Szef odmachuwawsia rukamy wid pakych sliw Hryhora. Pojichao-pokotyosia! Widdaju tobi naene. U tebe prekrasna ujawa. Bahatiuszcza! U wilnyj czas napyszy fantastycznyj roman na ciu temu. Sylnyj romanyszcze bude! I ja proczytaju. Czujesz? A na roboti za! Ja zaboroniaju tobi pro ce howoryty!
Jak to?
A tak. ysze moja lubow do tebe
Do czoho tut lubow? zapalno perebyw Hryhir. Fakty
Same tak. Fakty. A jich nema. Dam tobi nowe zawdannia. Zaspokojiszsia, wwijdesz w inszi materiy, informaciju. A zjawysia szczo nowe, dokazowe potim pometykujemo, pohomonymo. O tak
Rozdwojiasia dusza Hryhora. Szefu wdaosia posijaty sumniwy. Z odnoho boku
perekonywyj anciuok wasnych umowywodiw, jakyj prywodyw do kosmicznoho riszennia; z inszoho twerezyj analiz szefa.
Ta j szczo mih by wdijaty Bowa, jakby fantastyczna hipoteza i pidtwerdya? Poswarytysia kuakom u bahatomirnis? ajaty miticznoho Arimana? Sisty i zosereduwatysia, szczob potrapyty w potojbiczni swity dla wyzwoennia Hali? Smiszno, hirko,
nezdijsnenno! Treba pryjniaty propozyciju szefa. Praciuwaty, praciuwaty i tym czasom
dumaty
Chtozna, czy ne powysa b usia istorija w powitri, jakby ne wypadok. A moe, j ne
wypadok!
Chto znaje, czomu z namy traplajusia ti czy inszi zustriczi, czomu spaachuju u
swidomosti ti czy inszi dumky, wypywaju w ujawi nespodiwani obrazy, jaki potim zminiuju use yttia. I ne ysze swoje, a yttia bahatioch inszych ludej.
Hryhir polublaw prohulanky w botanicznomu sadu. Tam buo spokijno, tycho, dobre dumaosia. Bowa wyjawyw u prymiszczenni zanechajanoho monastyria stosy knyh.
Oderawszy dozwi, win poczaw jich wywczaty. Sered riznych ytij, powcza, moytownykiw, trebnykiw, starowynnych biblij traplaysia cikawi litopysni storinky, z jakych oyway realni ludy z turbotamy, hariaczymy poczuttiamy, bolamy i mukamy,
tragedijamy i radoszczamy.
Wse te buo welmy cikawe, ae odna rukopysna knyeczka Hryhora wrazya. Pereczytuwaw sowjanizowane pymo znowu j znowu, ne wiryw wasnym oczam. Prote realnis zapysu, joho oryginalnis, dostowirnis buy bezsumniwnymy.

Win perekaw zapys czencia monastyria, jakyj yw u kinci mynuoho storiczczia. I

o szczo tam buo napysano.
Hore nam, hrisznykam neczuwanym. Ostanni dni nastupaju. Jawni oznaky
pryszestia Antychrysta, kotryj poczaw, jak skazano w pysaniji, i woho z neba zwodyty,
szczob spokusyty i obranych. Hore, hore tym, chto ywe na zemli, bo w strasznij luti
zijszow do nych dyjawo, znajuczy, szczo nebahato jomu zayszyosia buty!
Nema lubowi sered czenciw, nema smyrennia, bratija szukaje switkych nasood i
upodoba. Nema sprahy duchownoji, adoby soodkoji moytwy Isusowoji, podwyhu w
imja wyszcze. O i prokaw ukawyj szlachy do obyteli naszoji swiatoji czerez sercia newirni, neoswiaczeni.
Dywni dywa tworiasia w obyteli. Baczya bratija wychor wohnianyj w sadu nad
ozerom. A z toho wychoru dwi postati paajuczi wychodyy i w keliji pronykay, w pidzemella monastyrki spuskaysia. Pisla proklatych widwidyn sirkoju pekelnoju i smooju
smerdio tyde czy j bilsze.
I zjawyasia pisla widwidyn satanynkych czernycia w obyteli inoczij. Dywna
wona, luta, bisnuwata. Do suby ne staje razom z usima czernyciamy, chody u sadu,
to pacze, to smijesia, to amaje ruky. O jak jiji zakuwaw ukawyj u swoji siti micni. A
moe, wona j ne bisnuwata, a sama czortycia? I kynuw jiji satana w koo bratiji swiatoji
dla spokusy, dla rujiny duchownoji. A szcze druy ta bisnuwata czernycia z Marijejuczernyceju. Tiahnesia ukawe simja do swoho korenia. Ja dawno pidmiczaju, szczo Marija-czernycia nakadaje z ukawym. Jiji wydinnia, rozpowidi pro Chrysta-wadyku (hospody, prosty meni, szczo zhaduju twoje swiate imja porucz iz nehidnymy imenamy!)
widkrywaju nam pidstupni szlachy woroha rodu ludkoho.
I bentey nowa czortycia duszi czerny newynnych, rozpowidaje jim nebyyci pro
swoje koysznie yttia. Nibyto wona ya w switi, kotromu szcze naey buty czerez sto
rokiw. Twerdy, proklata, nibyto pry cim ue ne bude czenciw, ludy odwernusia wid
cerkwy, spodiwatymusia na wasni syy, a ne na bou wolu, szczo poetia wony do zir
nebesnych i Hospo ne wdary po neczestywych wohnianych zmijach byskawkoju prawednoju. O hore nam!
Mona buo b i wboliwaty za neszczasnu bisnuwatu, ae wona ne chocze, szczob
jiji zciyy swiatoju moytwoju. Twerdy, szczo zdorowa, pry swojemu umi, ne chocze moytow. Czoho szcze treba? Ruka ukawoho, ne inaksze. A szcze meni dywno, szczo ihumenia inoczoji obyteli matinka Ahafija ne dozwolaje jiji obraaty, zachyszczaje, oberihaje wid kary sprawedywoji, bo nasza bratija we chotia postawyty czortyciu pered
chresta ywotworiaszczoho, szczob pobaczyty, jak korczytymesia duch czornyj w jiji tili
smerdiaszczomu. Oto mene j dojmaje dumka newidstupna czy ne zamiszana w
ciomu satanynkomu dili j matinka Ahafija, hospody pomyuj i prosty!
Imja tij czortyci nareky Wasyyna, prote wona nazywaje sebe imjam Hali Kurinnoji. Rozpytuway, de jiji bako-maty, prote wona ne moha nazwaty swojeji ridni. A
wyhadaa pekelnu istoriju pro te, bucimto wona ya w majbutniomu switi. O do jakoji
wytiwky dochody chytris ukawoho!
A Marija-czernycia te simja czortiwkoho. Prawda, baky jiji widomi, wona z rodu
dworiankoho, ae wse te niczoho ne oznaczaje. Imja switke Mariji-czernyci Kateryna,
a nazywaje wona sebe Julina. Czy ne doka duchowna Julina-widstupnyka, apostoa
drewnioho, sochrany, boe, j zastupy!
A chodiaczy za tymy czortyciamy nazyrci, pidsuchaw ja dywni rozmowy, jaki j peredaty sowamy wako. Rozpowiday pekelni doczky odna odnij pro te, nibyto yy wony
w dywnych switach i tam may inszi najmennia. I radiy wony, i pakay, i ciuwaysia.
Dywo dywne, ta j hodi. I todi ja zbahnuw, szczo ti czernyci hriszni angey, jaki yy
koy na nebi, a teper za hrichy proty Boha skynuti w peko. A z peka satana posaw
jich u obytel swiatu, szczob bratiju newynnu zatiahty w swoji siti, nebyyci wsilaki rozpuskaty

I wyriszyw ja ne skwernytysia, ne yty w zhabenij obyteli. Pochowaju sebe ywcem u peczeri, datymu tam archangea. We sokyra pry derewi, wsi oznaky najawni.
Jawyszcze antychrysta, zapustinnia dowkoa, bezwirja, ochoodennia serde u bratiji
Chrystowoji. Chto czystyj chaj oczyszczajesia, chto oskwernenyj chaj szcze skwernysia. Se hriadu skoro! Ej, hriady, hospody! Ami!
Znaju zatysznu peczeru bila Wytaczewa, tretia doyna wid Stajok. Dawno we nazyryw jiji, jak owyw rybu dla monastyria. Tam bude mij ostannij spoczynok. Zwidty
chaj i zabere mene ange hospodnij pry ostannij trubi!
Boe myostywyj, prosty mene hrisznoho, koy ja ne tak rozsudyw swojim ubohym
rozumom. U czekanni strasznoho sudu spodiwajusia na twij myostywyj wyrok. Hospody, pomyuj, hospody, pomyuj! Ami
Wysuchawszy Hryhora, szef zabihaw po kabinetu, schopywszy rukamy za hoowu.
Ubyw! Napowa! Szczo meni teper z toboju dijaty? Szczo?
Zaspokojiwszy, win schopyw perekad zapysiw pradawnioho czencia, pereczytaw.
Postukaw kuakom sebe po obi.
Ni, ni, ja ne splu. Moe, j sprawdi twoje boewilla maje pid soboju jakyj grunt?
Ha?
Ja kazaw, rado ozwawsia Hryhir.
Znaju, znaju, szczo ty kazaw. A szczo meni? Perekowuwaty? Ce ne winehret,
a systema pohladiw! Ty hadajesz, tak prosto wse perehlanuty? Nawi knyhy perekasty
oj jaka moroka, a pohlady
Win schopyw Hryhora za peczi, potrusyw joho. Chytro pidmorhnuw.
Chaj szczo bude! Chaj z mene potim szkuru znimu! Wyterplu! Daju tobi kartbansz! Dij, jak choczesz! Tilky uwaha, terpinnia, rozsudywis.
Ta ja Jak wychor! kryknuw Hryhir.
Ot-ot! Wychoru ne treba! Ty sam kazaw: Kosmiczne Prawo! Che-che! Tut mao
naszoji kontory. Paniaj ty, drue, do wczenych. Ne czekaw? Dumaw, dub szef? Ha? Nunu, ne wyprawdowujsia! Zate ja pro tebe podumaw. Maju cikawu kandydaturu dla znajomstwa. ysze win tobi dopomoe.
Chto?
Sergij Horenycia. Czuw?
Czuw, schwylowano odwityw Hryhir. Zustriczawsia w odnij kompaniji.
Widomyj fizyk. Ae praci joho wtajemnyczeni. Probemy bahatomirnosti
Ot-ot. Probemy czasu, prostoru, paraelnych wymiriw. Fantastyka. Prote finansujesia joho eksperyment. I dobriacze. Ote, szczo realne. Che-che. Ja uzhoduwaw z
kym treba. Horenycia tebe pryjme. Pohowory z nym. Wse naczystotu. To serjozna ludyna. Zwyczajno, cikowyta tajemnycia. Ce win, pewno, zbahne. Nu, jdy, Hryhorczyku!
Czuje moja dusza, drow naamajesz! Ta szczo , idy. Chaj szczasty tobi.
Horenycia mowczky suchaw Hryhora. Oczi zapluszczyw, niby spaw. Za wiknamy
pronosyy troejbusy, awtomaszyny, haasuway dity. Nad awroju z krykom prolitao
hajworonnia, osinnie ystia padao na zemlu. Jak zawdy. Tilky dumky spiwbesidnykiw
mandruway u newymirnych hybynach Wseswitu.
Koy Bowa zamowk, Horenycia pidwiwsia i poczaw miriaty kimnatu z kutka w kutok. Inkoy zupyniawsia, pohladaw na schwylowanoho Hryhora i znowu ruszaw, niby
chotiw rozmotaty nezrymyj kubok. Wczenyj zupynywsia bila Bowy. Hlanuw jomu w
oczi. W zinyciach popywy boewilni wohnyky.
Pryjmaju wse wasze boewilla! Ade zbihajesia. Wse zbihajesia. Ja znajszow
Czornyj Papirus. A wy prynesy informaciju pro joho pochodennia, ne znajuczy, szczo
win u mojich rukach! Zdorowo! Chiba ce ne dokaz? Chiba ne pidtwerdennia najboewilniszych hipotez? My nadto zakonkretyzuway swoji widczuttia, swoju istoriju, kosmohenez! Dla mene wasza rozpowi ne kazka!

 Prawda?
Istynna prawda! Hariacze pidchopyw Horenycia. Sprawa nawi ne w tomu,
czy toczno taki imena u ludej daekoho switu, jaki wy nazway, czy taki obrysy tych
panet, czy taka kosmoistorija! Wy mohy bahato domysyty, perekrutyty, dopownyty
swojim, subjektywnym, zemnym. Ae su ne fantasmahorija! Naukowa rutyna niby
pawutyna na rukach i nohach. Ae my rozirwemo jiji. Hriaduszcza nauka bude bezstraszna i munia. Poczawsia nowyj szlach, nebuwaa robota. Ne mriji, ne proekty, a
praktyka, eksperyment. Neczuwanyj eksperyment. Nezabarom grandizne budiwnyctwo na Misiaci. Deszczo we widprawyy tudy. Skoro j meni pora wylitaty. Dla ludstwa hriade nowe narodennia. Rujnacija zwycznych ujawe. Ce bolisno, tiako, ae
inszoho szlachu nema. Kosmiczna era ne pochody kocziwnykiw sered stepiw czy lisiw.
Treba smiywciw, entuzistiw, perszoprochodciw! Ja radyj, szczo wy pryjszy! Taka
grandizna hipoteza! Wse speosia w dywnyj wuzo. Wse ogiczno, kazkowo i realno,
chocz i boewilno! A tomu zapytuju: szczo wy proponujete?
Sebe, serjozno skazaw Hryhir.
Dla eksperymentu?
Tak.
Wy choczete pronyknuty w mynue?
Inszoho szlachu nema. Jakszczo moja hipoteza maje sens, to ja zustrinusia z
Haeju. I z Julinoju. Wony obydwi zmou perejty w suczasne. Wy rozumijete, szczo ce
daje?
Szcze ne rozumiju, pochytaw hoowoju Horenycia. Powernuty Halu ce
jasno. Wona ytel cijeji epochy. A Marija-czernycia, jakszczo wona isnuje, abo Julina
Zbahni, hariacze mowyw Hryhir, szczo wona ne prosto ludyna, a nosij
inszopanetnoji informaciji. U nij kilka ludej, kilka ewolucij. Wona widczuwaje sebe czuoju sered tych czenciw, sered bajduoho switu. Tut wona strinesia z bykymy, moe,
take objednannia das nowyj posztowch, dopomoe widkryttiu neznanych moywostej
Zamanywo, zamanywo! Pobyskujuczy oczyma, skazaw Horenycia. Perszi
steky w horach czasu. A na szlachu zasady, boji, cej, jak joho
Ariman
Tak, tak. Kosmos ne zatyszna domiwka. Treba ne ysze probywatysia w inszi
fazy czasu, a j buty oberenym. Due!
Rozumiju.
Szczo . Perszyj eksperyment. Nakresymo pan. Misce widome, czas te. Czy
ne tak?
Tak. U zapysach je misia, de, rik. Poprawka na staryj styl
Zrozumio. Ce poehszuje sprawu. My zmoemo zrobyty korotkoczasnyj proko
kontynuumu. Skaimo, na hodynu. Na dowszyj impuls ne wystaczy poky szczo energiji.
Oskilky widomo, de ti czernyci perebuway, to mona odrazu jich znajty, zibraty w odne
misce i transmihruwaty w siohodennia
Wy tak prosto pro ce howoryte, z slozamy na oczach skazaw Hryhir, a w
mene serce rwesia z hrudej.
Rozumiju, rozumiju, drunio widpowiw Horenycia. U was ne ysze naukowyj interes, a kochannia. Ce sylniszyj stymu, ni u mene. Prote chto zna. Mene wede
te nepoborna sya. Zdawna. Inkoy wtomlujesia tio, psychika, a serce stukaje: dij,
zmahajsia, probywaj.
Tak szczo? Z nadijeju zapytaw Hryhir. Wy mene berete?
Beru! twerdo skazaw Horenycia. Prote z odnijeju umowoju.
Jakoju?
Prowesty dejaki dodatkowi rozszuky. Tam, u zapysach czencia, skazano, szczo

win hotuwawsia ywcem pochowaty sebe. Pewno, zadum win zdijsnyw. Orijentowno widomo, de ce mao buty. Wy rozumijete?
Ne zowsim
Nam treba rozszukaty misce zachoronennia, czy samopocho-wannia czencia. Ce
das pidtwerdennia. Bo zapysy szcze ne dokaz. Buwaju wypadky cikowytoho zbihu.
Fenomen jasnowydinnia, proskopija, baczennia w czasi. Korotsze, parapsychoogiczna
fantazija czencia. Swojeridna psychoogiczna nowea. Ote, kraszcze perewiryty. Jakszczo my widnajdemo trup, todi mona eksperymentuwaty dali.
Zhoda, skazaw Hryhir. Ja jidu.
U Stajkach na Hryhora czekaw nowyj siurpryz. Wraajuczyj, nejmowirnyj. Ucze
szkoy-internatu widkopaw pradawniu schowanku i znajszow u nij zasuszenoho, jak tarania, czencia. Haday, szczo win mertwyj, prote his z daekoho mynuoho oyw. Meszkaw u chatynci pry szkilnomu sadku, rewno wykonuwaw swoji obowjazky sadiwnyka,
maje ni z kym ne rozmowlaw. Ucze dewjatoho kasu Kola Sawczenko, jakyj odkopaw
joho, deszczo rozpowiw Hryhoru, i pered nym postaa tragedija mynuoho
Hoos matinky Ahafiji hrymiw pid skepinniam cerkwy, rozkoczuwawsia po zakutkach, padaw byskawyciamy na schyeni hoowy czerny.
Suhy dyjawoa! Budnyci! Wam pryhotoweno wid Boha ne rajke baenstwo,
a newhasymyj woho, neczuwana kara! Ne riatuwatysia wy pryjszy do monastyria, a
tiszyty swoji tiesa! Sorom i haba! Do moytow, do praci linywi. Bihajete do mista, zustriczajete z proklatym Adamowym simjam! Hriade strasznyj sud, i ne bude wam myosti! Hospo odwernesia od was i zwey wkynuty wsich u hejenu wohnennu, de was
budu ayty skorpiny i hady!..
Ni! Ni! straszno zakryczaa czernycia Marija, schopywszy z kamjanoho pou
i zaomywszy ruky nad hoowoju. Neprawda! Neprawda!
Wpady ny! hrizno huknua matinka Ahafija, tynuwszy kistlawym palcem
u czernyciu, niby chotia prosztryknuty jiji. Wpady i zamry!
Baczu! Ne whawaa czernycia. Baczu strasznyj sud! Baczu tron Boyj!
Kay! Kay! nakazaa nastojatelka wadno. Moe, spodobyasia wzdrity
strasznyj sud! My skaemo od Boha wydinnia czy od satany! Kyczte czenciw-czoowikiw, chaj i wony posuchaju!
Cerkwu zapownya czorna, straszna jurba. Wona otoczya Mariju-czernyciu, dywyasia w jiji blide obyczczia, natchnenni oczi.
Szczo baczysz? pocikawyasia Ahafija.
Baczu! Poczynajesia, proszepotia Marija.
Suchajte wsi, brattia i sestry! Suchajte!
Potemnio sonce, uroczysto promowya Marija. Zmorszczyosia nebo. Zhasy zori
Zhasy zori, popyw zowisnyj szepit mi czenciamy.
Morok. Mi chmaramy tron u siajwi!
Czy baczysz Sudiju? zapytaa matinka Ahafija.
Szcze ne baczu, sudorono widpowia Marija. Tremtia narody. Rozkrywajesia zawisa siajucza. Na troni dytia.
Dytia? zdywuway czenci.
Dytia, radisno skazaa Marija. Syniooke. Bilawe. Usmichnuosia narodam.
Poczuwsia hoos: Idi do mene, wsi strudeni j ubohi. Ja dam wam spokij i radis. Nechaj spoczynu waszi ruky wid mecza i raa. Nechaj zemla spoczyne. Nechaj spoczyne
krow. Chodimo w bakiwkyj sad, ja nawczu was hratysia
Szczo wona werze? skryknuw czerne Wasylij, wysokyj, hriznyj. Do czoho
tut strasznyj sud i jake dytia?
Tycho! nakazaa Ahafija. Chaj kae dali. Szczo baczysz?
Dity kynuysia do nioho, szczasywo mowya Marija, zapluszczywszy oczi.

Materi kynuysia do nih dytiaty. I kynuysia nini junaky j diwczata. Zoczynci, despoty,
sodaty zapakay strasznymy slimy i kynuysia do nih jomu. I zasmijaysia ewy j oeni.
I ptaszky prospiway: Osanna. I geniji schyyysia do nih swoho woodaria. O win ide.
Piszow, pokynuw tron. Za nym ide usia zemla. Narodujesia z boem i radistiu u nowyj
swit. Wy czujete? Ja baczu zawisu siajuczu, niby z promeniw. Dytia wede wsich kri
doszcz poumjanyj. I win zmywaje z usich koru ozobennia i luti, pyluhu wtomy i rozczaruwannia! A tam za zawisoju, po toj bik, usi oprominiujusia siajwom nezemnym,
narodujusia dimy-jangolatamy I sad czekaje jich dywnyj, bakamy j materiamy posadenyj od wiku Dytia smijesia radisno j natchnenno, wede wse dali j dali Ja czuju
hrim! Win trusy wsiu zemlu do osnow. Ja czuju hoos dytiaty, wono kae meni, smijuczy: Oce mij sud strasznyj!
Marija znemoeno schyyasia do stiny, jiji pidtrymuwaa czernycia Wasyyna.
Ahafija bysnua strasznym pohladom.
Czuy? Wyhadky satany! Chiba ce sud? I chto sudyw? De karajuczyj Hospo?
De woho?
Nawiszczo wam woho? skryknua Marija. Newe ne dosy wohniu i muky
na zemli?
To ty proty swiatoho pyma powstajesz? zowisno zapytaa Ahafija. Chiba
ne czytaa, chiba ne znajesz, jakym maje buty strasznyj sud?
Ne wiriu! Ne pryjmaju! Myoserdia ne sudy! To ludki bohy! Mij boh dytia i
maty! Dytia nikoho ne moe osudyty!
Chapajte jiji! huknuw czerne Wasylij. Chapajte i nesi do keliji. Hore nam,
hore! Poseywsia u naszij obyteli wrah rodu ludkoho! Hore nam, hore! Woistynu strasznyj sud nezabarom!
Wasylij prochodyw mymo kelij, stukaw u dweri. Poczuwszy hoos, widczyniaw.
Nyko kaniawsia czenciam, prymowlajuczy:
Prosty, brate, koy w czomu zawynyw.
Boh prosty, brate!
Obijszowszy wsich, Wasylij riszucze zakrokuwaw do worit monastyria. Tam na
nioho czekaw ihumen czoowiczoji obyteli ote Stefan. Obyczczia staroho nastawnyka
buo schoe na peczenu kartopynu. Win schypuwaw, obnimajuczy Wasylija. Pochytaw
sumowyto hoowoju, proszamkotiw:
A moe, kynesz swoju zatiju, brate? Ha? Peremeesia Pomoymosia Bohu razom, wsi strachy rozwijusia! Ha?
Ni! rizko rubonuw Wasylij. Ne trymaj mene, otcze? Sami w sitiach satanynkych zaputaysia, mene widpusti rady hospoda! Sam antychryst pryjszow na zemlu, wsi oznaky joho. We j nasza obytel zhabena, nema miscia na zemli dla prawednyka. Jakych szcze znakiw treba? Skazano: Koy pobaczyte ce, bii w hory, hotujtesia
do czasu ostannioho.
Skazano: Ne znajete ni dnia, ni czasu, sprobuwaw zapereczyty ihumen.
Wasylij trusonuw czornoju hrywoju woossia, temni oczi joho hrizno bysnuy, mi
wusamy zabiliy zuby. Win pidniaw ruku, niby zakykajuczy w swidky Boha, potrias
neju.
Skazano tako: Koy poowknu nywy, to skoro nywa. Bereisia, bo w strasznij luti zijszow do nas Antychryst, znajuczy, szczo nedowho jomu panuwaty. I zwede
win, otcze, nawi obranych! Ja ne baaju dywytysia na habyszcze! Prepodobnyj otcze,
ne trymajte mene! Ja wyriszyw, nichto ne zupyny! Pidu w peczeru, umru i datymu
strasznoho sudu. Skoro, skoro zahrymy truba archangea! Skoro, skoro hriade enych!
Wasylij schyywsia dla bahosowennia. Ihumen pochapcem bahosowyw joho, rozwiw rukamy. Z aem pohlanuw na chmarky w syniomu nebi, na kwituczi kasztany w
monastyrkomu sadu. Cmoknuw suchymy hubamy:
Ijech! Krasa jaka boa! I ne hrich tobi kydaty jiji? Bratija terpy, moysia, a ty

kydajesz nas u czas tiakyj.

Otcze, ne wwo mene w spokusu. Prosty, koy zawynyw. Na strasznomu sudi
zustrinemo.
Boh prosty, zitchnuw ote Stefan. Idy, koy tak. De ty chocz budesz?
Pro te znatyme Boh, neprywitno skazaw Wasylij, ruszajuczy do bramy. Win
zakynuw neweyku torbynku za peczi, wyjszow z worit i, ne ohladajuczy, piszow wuyceju. Bila Dnipra szcze pohlanuw na zootu dzwinyciu awry, pokonywsia jij, perechrestywsia. Bila Korczuwatoho pid ozamy win odczepyw maekoho rybalkoho
czowna, jakoho dawno we pryhotuwaw dla swojeji podoroi. Peretrusywszy oberemok
sincia, Wasylij pokaw joho poseredyni, siw u czowen. Spidoba hlanuw na byskuczi
bani kyjiwkych chramiw, na merechtinnia dniprowkoji chwyli. Hniwno kreknuw, proszepotiw:
Hospody, bahosowy!
Jakyj wusatyj diako z bereha kryknuw:
Szczo, otcze, rybky zakortio?
Wasylij ne widpowiw, odsztowchnuwsia wesom, hrebonuw. Raz, wdruhe. ehka
duszohubka strioju ponesa na bystrynu. Jiji pidchopyo, pomczao za teczijeju.
Propyway mymo czownyka piszczani kruczi, nino-zeeni kuszczi wesnianych oz,
kremezni duby na ukach, sumowyti werby. De-ne-de koychaysia na chwylach czownyky rybaok.
Bila Plutiw Wasylij prystaw do bereha, szczob spoczyty. Siwszy na piszczanu kruczu, czerne rozwjazaw torbynu, wytiah meniu suchariw, czerepjanyj kuchyk. Zaczerpnuwszy owtuwatoji wody z Dnipra, poczaw chrumaty suchari, zapywajuczy. Skinczywszy trapezu, czerne wytiahnuw z torbyny Jewangelije, proczytaw hawu. Za spynoju poczuysia kroky. Na pisok upaa ti. Wasylij zakryw knyhu, ohlanuwsia. Z
kuszcziw wyjszow sywyj didok. Win tiahnuw do bereha rybalkyj czownyk. Pobaczywszy
czencia, pidniaw zasmalciowanu zajaczu szapku, wysmyknuw z rota napiwzhoriu
lulku, weseo skazaw:
Drastuj, otcze!
Daj boe, burknuw czerne, wstajuczy.
Szczo to nema syy, aliwsia did. Staryj ue, roztrusyw syu za wisimdesiat
lit. Koy, buo, parubkiw kydaw za sebe, jak koszeniat. Ne wiryte? Prawdu kau. A
teper od witru walusia. Ocho-cho! Czowna nesya pidtiahty do wody. A treba. Stara
rybky zachotia. Treba. Take dio. Sowo staroji zakon. Mo, pomoete?
Czerne mowczky pidstupyw do dida, schopywsia za czowna, pidtiahnuw do bereha. Sztowchnuw u wodu. Korotko mowyw:
Sidajte!
Daj boe wam szczastia, otcze, ahidno wsmichnuwsia did. Ne pereweysia
szcze dobri ludy.
Krekczuczy, win poczaw wmoszczuwatysia posered czowna na kolinach, pidkadajuczy pid sebe pidstawne sydinnia. Pohlanuwszy na ponuroho czencia, zapytaw:
Kudy ce wy? Mo, po smertnomu suczaju jakomu?
Swit za oczi, zitchnuw Wasylij, nasupywszy.
Czoho b to, sochrany boe?
Chiba ne baczyte? Antychryst ide po zemli. Wsiaki bezbonyky. Satana wseywsia ludiam u duszu. Wira propadaje.
Ehe Ce prawda Ludy we kumekaju, szczo j do czoho. Ja te nedawno nawczywsia czytaty. Sam proczytaw Nowyj Zawit. A to ranisze, buo, suchaju batiuszku w
cerkwi, niczoho ne wtoropaju. A teper sam. Gramota weyke dio.
Gramota, kaete? stroho obirwaw Wasylij. Wylize bokom ta gramota. Porozpoduwaosia stilky bezbonykiw! Czoho choczu usi, jakoho braterstwa, riwnosti,
raju na zemli! Satanynke simja! Boha korty jim powayty!

 Chm, prymruyw sywi browy did. Dywne mowyte. Boha powayty? Ta koy
joho mona powayty, to jakyj e win Boh? A koy win wsesylnyj, to nichto joho ne poway. Bute spokijni! A szczo miniajusia ludy ta choczu czoho nowoho to szczo
tut pohanoho? Roste derewo, roste wysoke, sylne, a potim truchne, dupysia. Ne choczesia jomu padaty, a treba. Pora nastaje. A pakaty za nym ne slid. Bo z simjaczka abo
j od korenia nowe, moode zijde derewce. O tak!
Wilnodumstwo, burknuw Wasylij, chocz sowa dida, na dywo, czomu ne obraay joho. Nema strachu w ludej. Na powodi w satany jdu. Ta nastupaje czas ostannij. Hriade strasznyj sud. Todi wse wyjawysia. I zdryhnusia ti, chto odwernuwsia od
Boha!..
E, otcze, jakyj tam sud! sumno pochytaw boridkoju did. O u mene andari
dwoch syniw ubyy. W Sybiriaci. Na zaliznyci wony praciuway. Tam strajk jakyj, roboczi wymahay prawdy. Proty nych sodatiw pustyy. Syny moji zawodijakamy buy, za
narod pidstawyy sebe. Jich u bucyharniu. Sud prysudyw na katorhu. Tam wony tikay,
jich spijmay w lisi, zastreyy
Did opustyw hoowu, wyter slozu dooneju, machnuw rukoju.
A doczka wmera od choery. Sami zayszyysia my z staroju, jak peky truchlawi. A wy kaete sud. Jakoho nam szcze sudu daty? Tut, na zemli, peko, i sud, i
hejena. Ni proswitku ne baczyw ja wse yttia, ni rozrady. Jak u pekli, woistynu. To
newe tam, de na tim switi, szcze hirsze bude? Ehe-che, ne welmy todi hostynnyj nasz
pan-wite Boh! Oj, ne hostynnyj!..
Treba zasuyty wiczne yttia i baenstwo, hniwno odpowiw Wasylij, sidajuczy u swij czowen. My tut, na zemli, szczob projty doynu judoli j paczu, szczob pokazaty Hospodu, na szczo zdatni. Wira i terpinnia prynesu patu rajke yttia.
A na cim, otcze? zapytaw sumno did. Na cim switi nawiszczo krasa? Hlate
na Dnipro pownowodyj. Na uky Ja oce jszow, tak pachty, a duch zabywaje! Bdiky
hudu, med zbyraju. Naszczo Hospo stworyw taku krasu tut? Newe dla toho, szczob
wona marno propadaa? Ta jakby ludy po-braterkomu yy na zemli, to jakoho szcze
raju treba ludyni? Boe ty mij! Ta jak wyjdesz unoczi pid zori, jak obnimesz okom toj
bezmir szyrokyj, nebesnyj, duch a pidnosy tebe! Abo na switanku, jak wyjidesz na
peso dniprowke owyty rybu. Tysza, ni szubowsne nide, ni homonu, ni pohoosu. Kotiasia tumany nad wodamy. I zdajesia tobi, szczo w duszi twojij carstwo boe panuje.
Ot jak. Chotiosia b meni szcze w majbutnie zahlanuty. Jak tam ludy ytymu. Nedarma
moodi hynu za nowyj swit, znaccia, bude win, bo krow zadarma ne llesia.
Bude nowyj swit, z prytyskom skazaw czerne. Tilky ne tut, ne na zemli,
ne satanynkyj. I wwijdu do nioho obrani, jaki ne oskwernyy, ywuczy z bohoborciamy, koszczunnykamy! Proszczawajte, didu, meni pora. al was, wasze serce te otrujene wolnodumstwom!
Hm, zdywuwawsia did. Sowo jake dywne: wolnodumstwo. A czym e
pohano wolno dumaty? He, niczoho b tak ne treba ludyni, jak wolno dumaty, mysyty.
Omana, siti dyjawoa, proszepotiw Wasylij. I, we ne ohladajuczy, popyw
dali.
Sowa dida roztrywoyy joho ne znaty czomu. I dokir czuwsia w tychomu hoosi, i
jaka nezbahnenna prawda.
Hospody, sochrany i odwedy, szepotiw czerne, zahribajuczy wesom. Wrah
rodu ludkoho chocze zupynyty mij podwyh. Ta niszczo ne zibje mene. Sya satany weyka znaju. Prote desnycia twoja, hospody, zachysty wirnoho raba.
Promowlajuczy moytwy, Wasylij propyw Trypilla, Chaepja. Bystra teczija nesa
joho mymo liwoho bereha, de Dnipro robyw weyku duhu. Z kuszcziw prounaw alibnyj
kryk:
Diaku! Diadeczku!

Czerne hlanuw tudy. Na berezi stojao diwcza rokiw desiaty z kunoczkom u rukach, u riabekomu pattiaczku. Wono machao rukamy-ciwoczkamy, kykao.
Czoho tobi? kryknuw newdowoeno Wasylij.
Perewezi na toj bik, nesmiywo ozwaasia diwczynka. Bo zamerznu. We
piwdnia kryczu. Nichto ne czuje.
Czerne zawernuw do bereha. Newdowoeno burczaw. To se, to te na zawadi. Dobre, szczo we nedaeko do miscia.
Win posadyw diwczynku pered sebe, widsztowchnuwsia, popyw do prawobereia.
Pohlanuw spidoba na synij nosyk nehadanoji suputnyci, na weyki siri nedytiaczi oczi.
Jak ce tebe baky odpustyy samu takoji wody?
Nema bakiw, proszepotia diwczynka, cokajuczy zubamy.
Pomowczawszy trochy, diwczynka z cikawistiu zyrknua na czornu riasu czencia,
na kamyawku, na dowhi kosy.
A szczo to w was za mundier takyj czornyj?
Wasylij mymowoli usmichnuwsia. Mundier. Chm. Znyzaw peczyma. Szczo jij
skazaty?
To wbrannia take u czenciw, neochocze ozwawsia win.
Czenci? perepytao diwcza. A szczo wono take?
Nu ludy, jaki spasajusia
Spasajusia? Z wody? Ehe? trywono mowya diwczynka. Dwa lita tomu
we-e-yka powi bua. Wse nasze seo pawao. Tut-o, na liwim boci, baczyte? Tak mij
tato bahatioch spasaw. Dusz desia spas. A todi perewernuwsia z czownom. I potonuw.
Sam sebe ne spas, urywo zakinczya wona.
Pomowczaa jaku my, spaknua.
A mama zastudyasia. I wmera. I teper ja sama. De u Wytaczewi diako. Pidu
do nioho. Moe, w szkou oddas. A ni to w Kyjiw doberusia. W bohadilniu abo w
patronat. Wywczusia pa dochtura, spasatymu ludej. Szczob ne wmyray
Wasylij suchaw toj dytiaczyj belkit, ponuro dywlaczy ponad hoowoju diwczynky
na kruczu, szczo szwydko nabyaasia. Spasaw ludej, sam sebe ne spas. U tych nemudrych sowach Wasyliju znowu wwaywsia dokir, chytra pastka satany, sproba powernuty joho do horia ludkoho, do jichnioji konodennoji muky. Ni, ni! Ne bude cioho!
Chaj sami wyriszuju swoji zaputani doli, chaj smijusia i horiuju. Jomu nema dia do
pryreczenoho switu!
Czowen tknuwsia w hynystu kruczu. Diwcza skoczyo na bereh, podiakuwao. I
poczarapkaosia whoru koziaczoju steynoju.
Wasylij szcze propyw werstwu. Zupynywsia. Ohlanuw misce. Same tut. Sonce na
zachodi, win jakraz wstyhne. Nikoho ne wydko, nichto ne stane na zawadi.
Czerne wytiahnuw z-pid sina miszok z naczynniam, widro. Wziaw sokyru, rubonuw dnyszcze czowna. Zabulkaa woda, cwirknua wodohrajem. Czowen powoli poczaw
zanuriuwaty, bystryna potiaha joho u wyr.
Zakynuw kunok na peczi, wziaw widro. Piszow berehom. Pozyraw nawkoo, wyszukujuczy ysze jomu widomi prykmety. Zupynywsia w hybokij jaruzi, pid kuszczem
akaciji. Nepodalik eboniw strumok. Sered poczorniych kuszcziw tohoricznoho burjanu
Wasylij rozszukaw kupku cehy. Poriad czorniw neweykyj otwir. Czerne poliz u toj
otwir, wdychnuw suche choodne powitria peczery, poehszeno zitchnuw. Sawa bohu,
wse harazd. Wse na misci. W hybyni peczery nakadena kupa swioho sina. Oce joho
ostannia postil.
Wyliz. Postojaw trochy. Na liwoberei synia smuha lisu temnia, naywaasia tajemnyczym marewom. Dnipro kotyw mohutni wesniani wody. Czerne zitchnuw, proszepotiw:
Sujeta sujet! Hospody, bahosowy!
Win uziaw widro, zaczerpnuw iz strumoczka wody, nayw u maeku jamku bila

peczery. Nakydaw tudy hyny. Rozmiszaw. Koy rozczyn buw hotowyj, zabraw joho u
widro. Proliz w otwir, pidsunuw do sebe cehu. I poczaw muruwaty stinku. Nakadaw
rozczyn na cehu, micno prytyskuwaw, pidbywaw, szczob buo riwneko. Wasylij niczoho ne robyw abyjak.
Nezabarom stinka zatuya maje we otwir. Zayszaosia pokasty dwi-try
cehyny. Kri toj ostannij prochid do hrisznoho switu raptom poczuosia cwirikannia.
Wasylij wyzyrnuw. Na akaciji sydiw horobe. Win czornym okom dywywsia na czencia,
dywuwawsia. I w joho cwirinczanni wczuwsia badioryj zakyk:
Wya! Wya! Wya!
Ne obdurysz, brate! proszepotiw czerne. Nema durnych! Zhy, dyjawolke
simja!
Pokaw ostanni cehyny.
Stao temno. Namacaw kunoczok, wyjniaw z nioho swiczku. Czyrknuw sirnyka.
owtyj wohnyk nepewnym switom osiajaw neweyku, wykopanu w suchij hyni kelijku.
Postawyw swiczku na hynianij prystupci. Siw na sino, rozhornuw Nowyj Zawit.
Poczaw czytaty Apokalipsys. Tysza zmoriuwaa joho, chotiosia spaty. Win ue ne wnykaw u smys wydi i proroctw, pro jaki czytaw u knyzi. Pozichnuw, perechrestywsia.
Potim zlakawsia. A szczo jak znajdu cehlanu kadku? Rozkryju, wytiahnu joho
na boyj swit!
Ne moe buty. Zaspokojiwsia. Nad otworom nawysaje hyna. Pidu doszczi, zawala. Nichto ne znajde. Boh zberee joho do strasznoho sudu.
Pohasyw swiczku, pokaw Jewangelije na hrudy. Uziaw do ruk czotky. Powtoriuwaw drewnie zakynannia, odkadajuczy konoho razu odnu kulku na czotkach:
Hospody, pomyuj mia hrisznoho! Hospody, pomyuj mia hrisznoho!
Zhodom jomu nadokuczyo ce robyty. Win ue ysze szepotiw sowa, skepywszy
powiky. Swidomis pywa na chwylach, owti j zeeni koa krulay pered nym.
Jomu znenaka zachotiosia chapnuty swioho powitria, wdychnuty na powni
hrudy witru, hrozy, poczuty spiw ajworonka. Zabaaosia znowu hlanuty w siri oczi
chudekoji diwczynky, poczuty jiji hoosok. Ae baannia buy niby wwi sni. Ruky eay
neruchomo na hrudiach. Nohy naywaysia swyncem. Nasuwaasia pima
Bam, bam! Udaryw dzwin! Newe strasznyj sud? Tak szwydko?
Dzwin tychszaje. Widuniuje w bezmiri. Serce zupyniajesia. Ne czuty joho udariw.
Nastupaje nicz. Wiczna nicz
Kola wyter z ycia pit, zanepokojeno ohlanuwsia. De-ne-de w nebi poczay zjawlatysia prozori chmarynky. Paryo. Napewne, bude hroza. Treba pospiszaty. Bo jak ne
odkopaty dywnoho muruwannia do hrozy, woda ponese horiszniu hynu wnyz, i todi
proszczaj, tajemnycze pidzemella! Na niomu znowu bude sotni tonn gruntu.
ysze wczora chope nadybaw ce misce. Nedawnij doszcz wyryw burczak na schyli
Dnipra, de jichnia szkoa posadya werboozy Wczytel posaw Kolu, szczob podywywsia, skilky nowych sadanciw treba. I o taka nespodiwanka. Woda zmya hynu razom
z ozamy. A pid nymy wyjawyasia cehlana kadka.
Kola due cikawywsia archeoogijeju. Zdawna mrijaw pro pidzemella, de mona
znajty poowkli manuskrypty, zbroju abo znariaddia praci kamjanoho wiku. A tut takyj
wypadok. Chope czekaw uczytela pryrodoznawstwa. Ae win kudy pojichaw. I nadowho. Wyriszyw poczynaty rozkopky samostijno. Poprosyw Waka Hryba, szczob toj
dopomih. Ae towarysz widmowywsia. Skazaw, szczo czytaje nowyj detektyw, de straszenno owki szpyhuny, i szczo ce nezriwnianno cikawisze, ni rytysia u jakycho pradawnich lochach. Moe, tam stojay diky z kwaszenoju kapustoju. Kola hniwawsia.
Egojist, a ne towarysz. Niczoho ne tiamy. Moe, j sprawdi diky z kapustoju, a moe,
jaka irawa pidkowa! Moe, zotliyj rukopys! Jake ce maje znaczennia? Ti znachidky
rozkryju pered uczenymy nowu storinku mynuoho.
I ochota tobi duszpatysia w hyni? ironizuwaw Wako. Doczekajemosia

poczatku nawczalnoho roku, pryjide nasz mechanizator, poprosymo ekskawator, rozkryjemo twoju peczeru za piwhodyny.
Newihas, zitchnuw Kola.
Na switanku win wyruszyw do Dnipra. Zachopyw z soboju opatu j kajo. Nebo buo
krysztaewo czyste. ehko, radisno.
Piwdnia chope rozkopuwaw kruczu. Nareszti oczystyw mur. Teper mona rozbyraty stinku.
Postukaw derakom opaty. Hucho zahuo. Chope wdowoeno posmichnuwsia.
Budu znachidky! Starodawni meczi, hemanka buawa abo skifkyj wine! A moe,
drewni gramoty? Pergamenty, szcze ne widomi nauci.
Wsiu cehu skaw ostoro. Opustywsia na kolina, trochy propowz u peczeru. Zwidty
powijao czymo nepryjemnym. Nu szczo , wsedno treba lizty.
Kola oswityw lichtarykom kryjiwku. De-ne-de zwysay pahinnia hrybkiw, po stinach bila wchodu cwil. U kutku szczo temnio. Kola obereno nabyzywsia tudy.
Szczo? Newe ludyna?
Tak. Wona ey na kupi zotlioho sina. Odiahnena w jake achmittia. Mertwa. Ta
raptom w promeni lichtaryka u mercia e pomitno zatripotiy wiji. Poczuosia zitchannia.
Kolu projniaw ostrach. Win chutko popowz nazad. Wyskoczyw z lochu. Jak pryjemno na prostori! Nad rikoju z syzoji tuczi spaachnua slipucza byskawycia. Zahurkotiw hrim.
Chope zamysywsia. Szczo dijaty? Koho by pokykaty na pomicz. Ludyna ywa!
Moe, etargija? Nadzwyczajno cikawo dla nauky. ywyj swidok mynuoho
Kola zahlanuw w otwir. Ne chotiosia znowu lizty.
Ta w ciu my u hybyni peczery zaszarudio. Oyw Ide!
Pered chopcem zjawyasia wysoka czorna posta. Temne achmittia spowzao z
neji, kaptiamy spadao na zemlu. Wydno kistlawi owti ruky, korycznewe suche obyczczia, zapali oczi pid hustymy browamy. Czorna boroda zwysaa a do pojasa. Prymrueni, mow szcziynky, oczi dywyysia na Dnipro. Poczuwsia skrypuczyj hoos:
Nebesni wrata!
Kola te hlanuw tudy, kudy dywywsia his iz pidzemella. Znowu na nebi bysnuo.
Prokotywsia bahatounkyj hrim.
Czuju twij hoos, hospody! radisno skazaw neznajome. Udostojiwsia ja
nabyzytysia do wrat twojich!
Chope zdywowano dywywsia na nioho. Pro szczo toj howory? Ta o his z mynuoho pobaczyw Kolu. W oczach joho zabyszczay iskorky. Na wukych hubach usmiszka.
Prykaw ruky do wysochych hrudej, pochytnuwsia.
Ange hospodnij Proszepotiw neznajome i wpaw. Kola kynuwsia do nioho.
Newe pomer?
Prypaw do sercia. ywyj! Serce bjesia. Pewno, wid rizkoji zminy umow ludyna
zneprytomnia. Treba joho nehajno zabraty do ambuatoriji. Czy je tam chto?
Chope czymdu kynuwsia do internatu.
Stuhoniy hromy. una kotyasia, potriasajuczy osnowy Wseswitu. W zahrawach
panetnych poe etiy nad Zemeju angey, surmyy i metay wnyz byskawyci, wraajuczy hrisznykiw. Kekotia rozpeczena awa, kotyasia stepamy, lisamy, doynamy,
znyszczuwaa sea, mista.
Wasylij, szcze ne rozpluszczywszy oczej, ue baczyw kartyny strasznoho sudu. I
bojawsia pidwesty, staty swidkom weykoji booji kary. Widczuw, jak joho niby kudy
nesu, obmywaju. Woda yasia na zmuczene tio, czuysia neznajomi pryjemni zapachy. Jak czudowo, jak ehko! Pewno, angey obmywaju joho hrichy, kuria fimim,
szczob pryhotuwaty Wasylija dla sudu. Poczuysia hoosy. Howoryy szczo nezrozumie.
Nu, Kola, teper wse harazd. ytyme! Funkciji wsich organiw widnoweni. Jisty

 ysze kompoty, soky. Poky szczo. Wyniatkowyj wypadok. Hla achmittia cikom
zotlio. Ne zdywujusia, jakszczo win proeaw sotniu rokiw. Po-mojemu, tut jawyszcze
spontannoho anabizu, sztuczna etargija.
A szczo z nym robyty, koy prokynesia?
Ne znaju. Pohowory z nym. Zaspokoj. Nechaj yszajesia poky szczo tut, u panetariji. Prostir zaspokojuje. Wwimkny magnitofon. Najkraszcze Bacha. Na psychiku
dije ciluszcze. A ja pobiu, znajdu likaria. Tut potriben psychitr, psychoog.
Hoosy zawmery, nastaa tysza. Potim popywa meodija. Wona spowniuwaa swidomis Wasylija radistiu, chwyluwaa serce weycznoju tajemnyczistiu.
Angelki chory, podumaw Wasylij. Sawla Hospoda. O Boe, sawa tobi,
sawa tobi!
Win rozpluszczyw oczi, zitchnuw. Priamo pered nym zoriane nebo. Na niomu etiy
na biosninych kryach postati angeliw, prostiahajuczy ruky whoru. Krya buy neporuszni, angey te. Namalowani wony, czy szczo? Ce, napewno, Boyj chram de u raju.
Wasylij opustyw oczi. Na kuli stojaa wysoka inka, pidijmajuczy w nebo smooskyp, jakyj horiw bakytnym wohnem. Nawkoo inky bahato ludej, jaki tak samo trymaju rozmajiti wohni syni, owti, czerwoni, roewi, zeeni.
Ti ludy jszy spirallu, pidnimajuczy wse wyszcze j wyszcze do neba. Obyczczia
jichni natchnenni, radisni. Zjawyasia posta junaka w biomu ehkomu wbranni. Ce toj
samyj otrok, szczo zustriw joho pry woskresinni.
Ange, sabym hoosom ozwawsia Wasylij.
Moje imja Kola, skazaw chope.
Kola, powtoryw woskresyj. Mykoaj. Je take angelke imja. De ce ja?
Nasz panetarij. Szcze my zwemo joho Chram Krasy.
Chram? radisno skryknuw Wasylij, zwodiaczy na likti. Boyj chram?
Chram Krasy, mjako poprawyw Kola, wsmichajuczy. Tut my dywymosia
zoriane nebo, zbyrajemo dla spiwu, eksponujemo kartyny, suchajemo muzykantiw,
uczenych. Potim wy pro wse dowidajete.
Ne wtoropaju, otrocze, pro szczo mowysz, nespokijno skazaw Wasylij, ohladajuczy. Chram Krasy? A de Ahne? De enych?
Ahne? zadumywo perepytaw Kola. Ne zbahnu. U was dywni poniattia.
Ce chram tworczosti, rozumu. Hlate skulpturna grupa. Poseredyni inka, szczo pidnosy smooskyp. To symwo jedynoji materi-pryrody. A dowkoa neji jdu po ewolucijnij
spirali whoru, u bezmir, rozumni istoty, ludy. Wony peredaju woho swoho rozumu po
estafeti
Dywne hahoysz, angee boyj, skazaw Wasylij. Pomoy meni wstaty.
Kola kynuwsia do nioho, dopomih zwestysia z mjakoho krisa. Woskresyj z ostrachom hlanuw szcze raz na baniu panetariju, na gigantke panno z postatiamy kosmonawtiw, na bili koony, rozmajiti wikna, kri jaki yosia nine prominnia soncia. Prysuchawsia do zatychajuczoji meodiji.
A de chor angelkyj? Ti, szczo spiwaju? poszepky zapytaw Wasylij.
To zapys. Jich nema.
Nema. Nezrymyj chor. A de Boh? Wedy mene do Hospoda, otrocze!
Boh? zdywuwawsia Kola. Wy wiryte w Boha?
A to jak? achnuwsia Wasylij. Chiba ty ne znajesz Boha?
Ne baczyw, szczyro pryznawsia chope.
Swiat, swiat, swiat! proszepotiw woskresyj, szwydko motajuczy rukoju wid
czoa do ywota, a potim pid pecza do pecza. Satanynke nawodienije! Newe ce ja
potrapyw do peka? Ta ni . Krasa taka nawkoo. Ty smijeszsia nadi mnoju, otrocze? Ty,
moe, bis? Ni, rohiw ne wydno. I kopyt nema. Bilawyj, oczi syni, jasni. U biomu we.
Ja ne smiju, spanteyczeno skazaw Kola. Tilky meni wako was zrozumity. Ricz tim, szczo wy nu, z inszoji epochy. Terminoogija u nas rizna.

 Ne wtiamlu, szczo mowysz, wtomeno skazaw Wasylij.

Ot baczyte, ja te ne tiamlu, szczo wy mowyte. Rozkai, chto wy j zwidky?
Tak by odrazu, newdowoeno ozwawsia Wasylij. Imja moje Wasylij. Hadaju, szczo w knyzi yttia ja je. Bo odmowywsia wid satanynkoho yttia, zamuruwaw
sam sebe w czekanni strasznoho sudu.
Wy zamuruway sebe? zdywuwawsia junak. Nawiszczo?
Dla spasinnia, te dywujuczy, odwityw woskresyj. Win ohlanuw sebe, pobaczyw biu soroczku z korotkymy rukawamy, prostori sztany. Hla, odea staa bioju. Hrichy, ote, zmyti.
Ja pereodiahnuw was. Wasze wbrannia potrucho. To koho wy spasay?
Swoju duszu! Duszu, otrocze, zowsim spanteyczeno widpowiw Wasylij.
Koho iszcze mona spasaty?
A wid koho? Ne whawaw Kola.
Wid satany
A chto ce takyj satana? Wasz woroh? Tyran? Feoda?
Satana woroh rodu ludkoho.
Ne znaju takoho. Ce prosto mit.
Ne dywno, otrocze, zradiw Wasylij, prostiahajuczy ruky do nioho. Ne
dywno, szczo ne czuw pro satanu. Bo w raju ywesz!
Ehe, zasmijawsia Kola. Nasz uczytel pryrodoznawstwa nazywaje wsiu ociu
doynu rajem. Te archajiczne sowo.
Putane szczo kaesz, zitchnuw Wasylij. Wywedy mene na powitria.
Duszno meni.
Wony wyjszy pid hrozowe nebo. Nyko nad zemeju prohrymiw, priamujuczy do
Boryspilkoho aerodromu, czotyrymotornyj pasayrkyj litak. Wasylij zlakano prysiw,
potim zachopeno zapeskaw u dooni.
Kolisnycia hospodnia! Boe, jaka sya twoja!
To litak, pojasnyw Kola. Wy nikoy ne baczyy joho? Ach, ja j zabuw. Wy
z mynuoho.
Litak? perepytaw Wasylij. A na niomu angey litaju?
Ludy. Taki, jak my.
I ja mou poetity?
I wy. Wziaty kwytok, sisty i
Wasylij upaw na kolina, prostiahnuw ruky whoru i trywono skryknuw:
Doky spokuszatymesz mene? Ja wirnyj Bohowi do wicznosti. Ja zamuruwaw
sebe. Chiba mao cioho? A teper, koy potrapyw na nebo, nawiszczo znowu muczysz
mene?
Wstate! Zlakano zabihaw nawkoo Wasylija Kola, namahajuczy pidwesty
joho. Nawiszczo? Ne treba! Tut ne nebo, a zemla Wy pomyyysia, wy ne tak use
rozumijete.
Swiat, swiat, swiat, znowu zaszepotiw Wasylij, chrestiaczy. Hospody
Boe, pomyuj mia, hrisznoho. Znaczy, ne spodobywsia ja twojeji myosti, koy karajesz
mene nowoju spokusoju.
Win szcze raz bolisno hlanuw na weseku, na chmary, na daekyj obrij liwobereia.
To wse oce, szczo ja baczu, ne boe nebo? Ne raj?
Zemla. Paneta Zemla. Ukrajina. Tam seo Stajky.
A oce wse, szczo tut? Chram, kolisnyci nebesni, chto joho daw?
Ludy stworyy, zdywowano pojasnyw Kola.
Bez Boha? hostro zapytaw Wasylij, dywlaczy na chopcia z-pid koszatych
briw.
Sami, najiwno widpowiw chope. Wy szcze j ne take pobaczyte. We na

inszi panety litaju, do daekych zirok hotujusia.

Do zirok? I Boha tam ne baczyy?
Hadaju, szczo zustrinu tam myslaczych istot, inszopanetnych ludej. Moe, dejaki je sylniszi wid nas, mudriszi. Todi bude kosmiczna spika. Zoriane braterstwo!
Swiat, swiat, swiat! Oczi woskresoho byszczay chworobywo. Satanynkyj kraj, dyjawolki chymery! Tikaw ja wid satany, a znowu potrapyw jomu w apy.
Nema Boha, sami litaju u nebo. Sami buduju rajki paacy! Hospody, odwedy j zastupy! Win tiako zitchnuw, z nadijeju hlanuw na Kolu. Skay, otrocze, a strasznyj
sud na zemli buw? Czy szcze ne buo?
Sud? perepytaw chope. Czomu strasznyj? Chto zawyny toho sudia.
Tilky ne strasznym sudom, a normalnym. Bilsze towarykym sudom teper sudia. A
nasz wychowatel Maksym Iwanowycz, tak toj kae, szczo najwyszczyj sud sud sowisti. Koen nese w sobi, w swojemu serci i nahorodu, i karu.
Jak ty skazaw? achnuwsia Wasylij. Koen nese w sobi? Boe, nawiszczo
tak karajesz? Ce straszno!.. Otrocze, a kotryj nyni rik? Wid Rizdwa Chrystowoho?
Kola widpowiw.
Boe! Ciyj wik! bolisno zitchnuw Wasylij.
Zapluszczywszy oczi, win pro szczo naprueno dumaw. Kola ne znaw, szczo dijaty.
Nareszti woskresyj rozpluszczyw oczi, hlanuw na chopcia. Pohlad joho buw choodnyj,
widsutnij.
Skay, otrocze, a wy komu moyte?
Jak? Ne zbahnuw Kola.
Nu prosyte dopomohy? W praci, w dili?
Inkoy. Jakszczo ne mou sam, proszu towarysza.
Wasylij siw na kruczu, ochopyw dooniamy hoowu, zawmer. Kola stojaw nad nym.
Z piwdnia poduw sylnyj witer. Zaszumiy werboozy. Nasuwaasia nowa hroza.
Chodimo, kryknuw chope. Nezabarom z Kyjewa powernesia nasz wychowatel, szczo prydumajemo. Rozpowiste pro mynue, nam bude due cikawo!
Wasylij ne woruszywsia, mowczaw.
Kola znyzaw peczyma, ohlanuwsia. Bila internatu zjawyasia maszyna z
uczniamy i wczytelamy, jaki zranku wyjichay na ekskursiju do Kyjewa. Ot dobre! Wony
dopomou wporatysia z cym woskresym anachronizmom.
Chodimo zi mnoju, we pryjichay naszi.
Ja choczu pobuty na samoti, hucho skazaw Wasylij. Boy moje serce. Daj
trochy spoczynu
Nu, harazd, nijakowo skazaw Kola. Posyte. A ja pokyczu wczytela.
Chope pobih do szkoy. Z czornoji chmary ynuw doszcz. Kola wskoczyw do korydora hoownoho korpusu. Tudy we zachodyy weseli uczni. Za nymy zjawywsia na porozi wysokyj szyrokopeczyj Maksym Iwanowycz. Win pobaczyw Kolu, tripnuw kuczeriawym czubom. U sirych oczach majnuy ukawi wohnyky.
Nu szczo? zahrymiw win. Wyhraw czy prohraw? Szczo widkopaw u pidzemelli?
Maksyme Iwanowyczu, ja odkopaw ludynu, schwylowano mowyw Kola.
Staryj czoowik. My z feldszerom joho pomyy, pereodiahy. Feldszer pobih po likaria, a
ja pojasniuwaw jomu deszczo, rozpytuwaw. A teper win tam, pid hrozoju. Na kruczi.
Wy rozumijete, ciyj wik w anabizi? Jakyj dywnyj.
Ty ne chworyj? nepewno zapytaw uczytel. Ha? Szczo szczoky w tebe czerwoni.
Ta ne artujte! Pobihy! skryknuw chope. A to chtozna, szczo win zroby!
Todi za mnoju! skomanduwaw uczytel. Ne wsi. Ty, Kolu, Woodia, Nina!
Wony wyskoczyy nadwir. Prykrywajuczy paszczamy, pobihy do kruczi.
De znyk! Aha, slidy wedu unyz. Piszow do Dnipra.

 Wpered! kryknuw Maksym Iwanowycz.

Wony poczay spuskaty. Po paszczach torochkotiy weyki krapli doszczu. Pid nohamy dziurczay strumky, porucz hrizno rewiw burczak.
Slidy Wasylija wey a na bereh riky. O ue wydno joho mokru, skuenu posta.
Woskresyj prostiahaw ruky do neba, stohnaw:
Diwczynko z sirymy oczyma De ty? Czomu ja ne posuchawsia tebe? Bidna
moja. Radisna moja. Wywczu spasatymu ludej A ja duszu spasaw. I zahubyw
jiji. Hospody, naszczo tak tiako karajesz? Czomu tak pizno ja zbahnuw?
Kola torknuwsia joho pecza.
Ne sumujte! Wse bude harazd. Z wamy ludy!
Win pidwiw obyczczia. Po szczokach teky slozy.
O win strasznyj sud, hirko skazaw Wasylij. Ja nis joho z soboju w
duszi swojij
Hryhir zustriwsia z Wasylijem u sadowij storoci. Pryszee z mynuoho hostro, zpid sywych briw, pohlanuw na hostia. Pewno, jomu spodobaosia widkryte, szczyre obyczczia Bowy, bo w oczach joho promajnua dobra posmiszka, bila wust zjawyasia stradnyka zmorszka.
Cikawo? Zapytaw trochy ironiczno. Nacze na wedmedia prychodyte dywytysia.
Ta ni, znijakowiw Bowa. U mene welmy serjozna sprawa. Moe, wona j
wam do duszi prypade.
Do duszi? zitchnuw Wasylij, kywajuczy hoowoju. Teper meni do duszi
niczoho we ne lahaje. Nacze zatrujena wona.
Czomu ? pocikawywsia Hryhir. Dobra, czysta robota, was tut lubla.
Szczo meni do toho? sumno odwityw sadiwnyk. Na hotowe pryjszow! Ruk
ne prykadaw. Tysza, spokij. A tam zwidky ja wtik Tam buo tiako, temno, neprywitno. Tam treba buo yty i dobywatysia o cioho, szczo teper.
Ja was rozumiju, szczyro skazaw Bowa. Ce niby sum za rodynoju. Idu
ludy w daeki kraji, harno tam, pryjemno, a tiahne do ridnoho kraju, a serce krajesia.
Oj tak, tak, proszepotiw Wasylij, i w joho oczach zabyszczaa sloza. Tuy
serce, inkoy a pomerty choczesia, Szczob ne muczytysia. Potim wyjdu do derew, hlanu
na nebo, trochy wspokojusia. A wnoczi snysia diwczynka.
Jaka diwczynka?
A taka maeka, chudiusika. Z sirymy oczyma.
Meni rozpowidaw Kola. Wy zustriy jiji todi koy pywy siudy.
Snysia wona. I tak dowirywo kae meni: Wywczusia na dochtura, ludej spasatymu
U was due dobra dusza, mjako skazaw Bowa. Wse te, szczo staosia, mara,
pina yttia. Ne wynni wy, szczo potrapyy todi w monastyr, szczo was tak nawczyy.
Wynen! hostro kryknuw Wasylij. Ne wtiszajte mene! Ludyna ne derewyna,
jaku mona postawyty i tak j inak! Maju ywu duszu, serce. Treba mysyty, naszczo
hoowu dano? Zachotiw spasatysia, a zahynuw. Czomu? Bo sebe chotiw spasty! A dawno
skazano: Chto luby duszu swoju toj pohuby jiji. O tak! Oddiyw sebe wid
swojich, wid czasu swoho, nacze ruku czy nohu wid ywoho tia. Szczo ruka bez tia?
Tak, prach. Czerwam na zjiu. Ta szczo ce ja wam boli swoji wyywaju? O pryhoszczajte. Jabuczka wrodyy cioho roku sawni. Cyhanka. Pokusztujte. Twerde jabuko, dyke
nacze, a maje weyku syu. Trymajesia rik i dwa, chto wmije zberihaty.
Bowa jiw zapaszni pody, chwayw, a sadiwnyk sydiw proty hostia i sumno dywywsia za wikno, de w osinnij blido-bakytnij imli bowwaniy kruczi nad Dniprom.
A ja o wam deszczo prywiz, skazaw Hryhir. Hlate, czy wpiznajete?
Win pokaw na sti staryj poowkyj zszytok. Wasylij schyywsia nad nym, achnuwsia. Z ostrachom pozyrnuw na hostia.

 Swiat, swiat! De wy wziay?

U monastyri, wdowoeno skazaw Bowa. Due cikawi zapysy. Jakby ne
wony, my j ne zustriysia b.
Cikawi? Nema niczoho cikawoho. Boewilla moje. Wono j pryweo mene do zahybeli.
Jak tak boewilla? zbenteywsia Hryhir. Chiba toho ne buo, pro szczo
wy tut opysujete?
Szczo?
Wohnianyj wychor. Dywni istoty jaki. Pojawa cijeji diwczyny Hali Kurinnoji?
Buo. Tilky to ne dyjawo, proburmotiw Wasylij. Ja tut z mojimy szkolaramy metykuwaw, tak wony meni pojasniuway.
Szczo wony wam pojasnyy?
Odyn kae: kulasta byskawycia. Inszi kosmonawty z panet czuych. Szcze
chto kae, szczo prywydy uma, chworoba moja Haj-haj! Dawnie te dio. Meni zdajesia, szczo to son. A naszczo wono wam, koy ne tajemnycia?
Dla nauky wasz rukopys weyka cinnis, serjozno skazaw Bowa.
Dla nauky? Smijetesia?
Ni. Wy czuy pro poloty w kosmos?
Ta czuw. Dywni dia tworiasia. Ludyna jak Boh.
A teper szcze hybsze choczu zahlanuty. Mandruwaty w mynue, w majbutnie,
w newydymi swity
Boe ty mij! U mynue? oteteriw Wasylij. Ta chiba ce moywo? ywe czoowik, wmyraje, truchne kudy joho wernuty do yttia? Ta ni, ne huzujte, zayszte
mene w spokoji.
Ote, prawdu kau, napolahaw Hryhir. Prote ce ne prosta sprawa. Waka
i nebezpeczna. Potribne kopitke wywczennia toho czasu, kudy je potreba mandruwaty.
Wsioho wam ne skaesz, ne zrozumijete.
A ni, ne zbahnu, zhodywsia Wasylij. I tak moja hoowa we zamakitryasia.
Tilky nizaszczo ne powiriu. Chiba narod wikamy ne tuyw za mynuym? Darma. Tilky
pisniu spiwaw. Ne wernemo, ne wernemo, nemaje do koho Lita, tak by mowyty,
odwiczaju ludyni, bo wona prosy, szczo wernitesia, moji lita, chocz na chwyynu
Wasylu Jwanowyczu, ahidno skazaw Bowa, i ne treba wam suszyty hoowu, szczo j do czoho. Pryjmi fakt, szczo podoroi w mynue budu. Wony we hotujusia. I wy moete due dopomohty nam. Czy chotiy b wy wernutysia tudy?
Kudy? poszepky zapytaw Wasylij, blidnuczy.
Zwidky pryjszy. U swij czas
Bateczku! skryknuw sadiwnyk, padajuczy na kolina i chapajuczy Hryhora za
ruky. Bateczku, synoczku! Szczo wy zi mnoju! robyte? Newe ce prawda?
Pidwedisia! Wstate, drue! Szczo ce z wamy?
Boe mij! Ja wmru wid radoszcziw! Znowu hlanuty na Dnipro pownowodyj, na
ludej znajomych! Diwczynku zustrity moju lubu. Sirooku! Ja wimu jiji do sebe, ja
znajdu jiji, wywczu na likaria! Synoczku! Nu skay meni, ty ne huzujesz nad starym
durnem Wasylijem?
Prawda, swiata prawda! rozczueno mowyw Hryhir, pidwodiaczy sadiwnyka
z zemli i sadajuczy na oslin. Ja ne znaw, szczo ce was tak schwyluje. Ja j ne hadaw,
szczo wse tak obernesia. Ne budemo zatrymuwaty, odrazu j pojidemo
Idu! Nebo posao tebe, jasnookyj chopcze!

unko widhukuwaysia kroky pid skepinniam, de uhori zakryczao hajworonnia,

poczuwsia szeest kry. Horenycia zupynywsia, pohlanuw na zamysenoho Hryhora, potim perewiw pohlad na Wasylija, jakyj zasmuczeno i trywono ozyrawsia dowkoa.
Ne wirysia? zapytaw uczenyj.
Prawdu kau, poczuttia protestuju, widpowiw Hryhir, prowodiaczy palciamy
po sirij obupenij stini. My tak sformowani, tak wychowani, zaprogramowani, szczo
wako odrazu zbahnuty. O ceha Chto udaryw po stini, rozbyw jiji, yw doszcz, rozmyw, obwayw, i raptom u jaku my, szczob use znyko, moekuy, atomy cehyny,
sztukaturky powernuysia nazad. Ne wkadajesia! A jakszczo wziaty ludynu? Rozum
znemahaje. Pewno, win ne prystosowanyj dla nowoho stupenia, dowedesia formuwaty
nowu ludynu!..
Ce prawda, zhodywsia Horenycia. Nowa ludyna hriade. Wona we narodujesia. Ae i z waszymy tezamy ja ne zhoden. Zbahnuty mona i treba. Inaksze
my budemo hratysia z jawyszczamy, pro jaki niczoho ne znajemo
Suti grawitaciji my te ne znajemo, mowyw Hryhir, a szczodnia korystujemosia jiji projawamy. Ludyna dawno we buduje hidrosporudy. A eektryka? A jaderna energija? ysze teoriji.
Prawda. I wse taky namacujemo smys, su, dobyrajemo do wtajemnyczenoho.
Widminnis ta, szczo tut uzwyczajene, a czas zowsim newidome. Ce wsedno, szczo
strybaty naoslip z kruczi: czy wpadesz na mjaku zemlu, czy rozibjeszsia ob skeli de u
bezodni!
Czy wzahali nikudy ne wpadesz. ysze szczeznesz, wyparujeszsia.
Ni, twerdo zapereczyw Horenycia. Eksperymenty dowey realnis prypuszcze. My prowodyy doslidy. U neweykych massztabach.
Suchaju was i tremczu, hucho skazaw Wasylij, nesmiywo nabyzywszy do
spiwbesidnykiw. Za szczo meni posano take szczastia? Wernusia dodomu. I pobuwaw
u nowomu switi. Rozpowidatymu tam, de budu, nichto ne powiry.
Chaj suchaju, jak kazku, zasmijawsia Horenycia. Chto powiry z ditej.
A ne powiry, to w serci zayszysia, jak mrija. A mrija to zerno
A wsiake zerno ranisze czy piznisze moe daty paros, pidchopyw Hryhir.
Moe, to mij bako bude czy did, poartuwaw uczenyj. Wony peredadu
waszu kazku meni, a ja pocznu nad tym dumaty i zroblu widkryttia.
Boe mij! Spesnuw rukamy Wasylij, i joho sywi kuszczuwati browy polizy
na oba. Jake czariwne koeso. Zhaduju knyhu Ekezista. Jak dywno tam napysano:
i powertajesia wse na kruhy swoji
Mudryj buw awtor, zhodywsia Horenycia. Deszczo tiamyw u diektyci.
Wse-taky je sumniwy, pochyyw hoowu Bowa, zamyslujuczy. Paradoksiw
bezlicz. Ja mou zustrity swoho baka, dida, wbyty jich.
Nawiszczo taki strachy? poartuwaw Horenycia. Iditki prypuszczennia. Newe wy takyj krowoer?
Ta ni. Z toczky zoru teoriji.
Pewno, je gradaciji jmowirnosti. Dwi czajky mou stritysia posered okeanu,
wyetiwszy z protyenych berehiw, ae jaka jmowirnis cioho? Krim toho, zakon pryczynnosti. Hoa teorija fikcija. My jako mechanistyczno mysymo, dumajuczy pro
czas i joho su. My rozdiyy czas na gradaciji: mynue, suczasne, majbutnie. Treba braty
joho w jednosti, jak dynamiku wseenkoho isnuwannia. Fazy czasu isnuju ne dla czastok, a dla jednosti, dla spilnosti. Wicznis nepodilna. I te, szczo widbuwajesia w nij,

tak czy inaksze, widbudesia. Poprawky ysze dla czastok, dla klityn jednosti, tobto dla
ludej, twaryn, narodiw, jawyszcz. Riku mona powernuty praworucz, liworucz, zahatyty
jiji, poywaty neju pola, i wse-taky wona dokoty swoji wody do moria, do okeanu.
Znowu taky ne rozumiju. Mona wtrutytysia w pyn podij mynuoho. I ce nakade widbytok na istorycznyj proces. Zminysia suczasne.
Durnyci, weseo widpowiw Horenycia. Ne obraajte, ae ce tak. Szczo z
toho, szczo wy wtrutyte u podiji mynuoho? Jakyj massztab takoho wtruczannia? Neweyka fuktuacija, jaka newdowzi zhasne. Chiba wy poriwniajete energiju takoho wtruczannia z energijeju wseenkoho potoku czasu?
Hm. Sprawdi. Ae jakszczo, skaimo, perenesty tudy atomnu bombu
Nu, ce we reczi, zwjazani z ciymy suspilnymy organizacijamy: kontrol za nymy
kosmicznyj, gobalnyj. Ne meli durny
Prawda, prawda. Ja ne podumaw. Ja kau: mysennia fizycznoho jestwa zapereczuje moywis mandriwky w czasi. De treba inwertuwaty, peremistyty swidomis,
wywesty jiji na nowyj obrij.
Naszi eksperymenty zrobla ce, skazaw Horenycia. Probju szcziynu w
dogmach mynuoho. Wy kaete: wtruczannia w chid czasu. Moe buty j take. Moe, wy
zminyte de w czomu suczasne, potrapywszy w dewjatnadciate storiczczia. Prote my ne
znajemo, de, na czomu widibjesia te wtruczannia. Moe, zjawysia genilnyj wczenyj,
moe, narodysia czudowyj poet, moe, szcze szczo stanesia. Krim toho, ja prychylnyk
bahatoparaelnoho roz-woju suszczoho.
Ne rozumiju.
Wicznis, eksperymentujuczy z materijeju, maje neosiani moywosti. Nawi
uczeni w aboratorijach, hotujuczy jakyj doslid, maju dla kontrolu kilka warintiw. Ne
wdassia odyn w inszomu poszczasty. Rozumijete? A ewolucija Wseswitu moe jty
tysiaczamy, miljonamy paraelnych potokiw, poprawlajuczy, dopowniujuczy odyn odnoho. Szczo ne wyjszo w odnomu sektori, wyjszo w inszomu. Koektywnyj poszuk.
A de u kinci kosmicznoho cyku, zachopeno pidchopyw Hryhir, zywajusia, zmykajusia potoky megaewoluciji, i wse najkraszcze syntezujesia w harmonijnomu butti.
Moywo, usmichnuwsia Horenycia. Bezmir dostatnij dla bu-jakoho warintu. Wimi chocz by waszi wydinnia. Ce moe buty odyn z warintiw, pro jaki my
zhaday.
Wy wiryte?
Sprawa ne w ciomu, zitchnuw Horenycia. Slipoho ne perekonajesz w isnuwanni weseky. My we z wamy piszy nazustricz czudesnomu, ote, dla nas ce ne wira,
a realnis. Ja dumaw pro waszi fantasmahoriji.
I szczo? poszepky zapytaw Hryhir.
Ja zhadaw, dywno pohlanuwszy na Bowu, skazaw Horenycia.
Szczo wy zhaday?
Bahato. Prote dosy, machnuw rukoju wczenyj. A to my stomyy hostia.
Uspiszno powernete z eksperymentu, todi wse widkryjesia. A teper bycze do dia.
Wasylu Iwanowyczu!
Suchaju was, posztywo nabyzywsia Wasylij, zaczarowano dywlaczy na
wczenoho.
Zhadajte wse, szczo znajete, skazaw Horenycia. De yy inky-czernyci?
De keliji tych dwoch, pro jakych wy pysay? De wony hulay? Ce due waywo. Z najbilszoju tocznistiu starajtesia zhadaty.
Wony wtrioch jszy pomi kwitamy botanicznoho sadu, spuskaysia w pidzemella
koysznioho monastyria, zachodyy w neprywitni pustelni keliji, rozdywlaysia kupy zotliych knyh, a Hryhir dumaw pro swoje, nedostupne, nabolie. Zustrity jiji, pobaczyty,
torknutysia ywoji ruky i ne treba niczoho. Teoriji, poloty, kosmiczni zwerszennia

wse ce niszczo, koy znykaje, ne bjesia porucz serce, bez jakoho cia bezmenis staje
neskinczennoju pusteeju
U czornomu nebi bakytnyj serp Zemli. Uroczysta tysza zalaha nad choodnymy
skelamy Misiacia. Uwano dywlasia zwidusiudy hostri zinyci zirok. Tut niczym dychaty, ne mona yty.
Chto skazaw?
O u neweykomu krateri pid prozorym skepinniam pulsuje yttia. Rozkwitaju
pyszni trojandy, dozriwaju u promeniach kwarcowoho soncia kawuny, wynohrad. Metuszasia ludy.
U weykomu sferycznomu prymiszczenni desiatymetrowyj gobus model Zemli.
Na niomu wsi nawi najmenszi poseennia, riczky, najhoowniszi sporudy. Kula
spaachuje rozmajitymy wohnykamy, po nij probihaju potoky fosforycznych iskor, zywajusia w anciuky.
Bila gobusa Horenycia, Sing i kilka moodych pomicznykiw. Wony zoseredeni,
serjozni.
Poperedni eksperymenty trywatymu kilka sekund, skazaw Horenycia.
Czomu? zapytaw Sing, dywujuczy. Taka widpowidalnis
Energija, akoniczno pojasnyw Horenycia. Miljardy ergiw Na al, my
szcze ne wmijemo ekonomno probywaty stinu czasu. Szczo schoe na perszi rakety.
Tysiaczi tonn palnoho, szczob pidniatysia na kilka tysiacz kiometriw. Moe, te bude j z
transformatorom czasu. Spoczatku awyna energiji, a piznisze ehka prohulanka.
Skai, czomu wy pobuduway chronotransformator na Misiaci?
Dla bezpeky, widpowiw Horenycia. My ne znajemo indukcijnoho wpywu
takoho prystroju. Treba berehty ludej. Zemla pid namy jak na dooni. My fokusujemo
potribne misce, koncentrujemo na niomu transformujuczyj puczok chronoenergiji. al,
szczo ne mona wykorystaty kiberindykatora dla reguluwannia. Ludyna nezaminna.
Czy wporajete?
Ne sumniwaju, hordowyto skazaw Sing, trochy zwerchnio hlanuwszy na Horenyciu. Chiba wy szcze ne perekonaysia?
Cikom. I wse taky trywoha. Tam ludy. Bezodnia mi epochamy. Prote he
sumniwy. Szcze dwiczi powtorymo mikro-eksperymenty, potim pidhotujemosia do wyriszalnoho. Moete widpoczyty, koego. Za dwi hodyny ja na was czekaju.
Harazd, pokonywsia Sing. Czy mou ja prohulatysia poza sferoju misteczka? Zoseredytysia, pomyuwatysia nepowtornym krajewydom?
Bu aska! Tilky obereno. W razi czoho wykykajte dopomohu.
Szczo moe statysia sered cijeji pusteli? Znyzaw peczyma Sing.
Nezabarom win ue wychodyw zi szluzu, odiahnutyj u sriblastyj misiacznyj skafandr. Powoli, a nadto powoli popriamuwaw win do hirkoji hriady, zachowawsia za
skelamy. Nichto ne zwertaw na nioho uwahy. Czeny chronogrupy doktora Horenyci
czasto wychodyy pisla naukowoji roboty hulaty pid skepinniam zorianoho neba.
Sing iszow teper szwydko, kerujuczy tilky jomu widomymy znakamy. Nezabarom
win zahybywsia w szyroku uszczeynu, widszukaw otwir peczery. Stupywszy kilka krokiw, uwimknuw lichtar. U promeniach zabyszczaa powerchnia litalnoho dyska, znyzu
zjawywsia wchid. Sing chutko pirnuw tudy. Mynuwszy szluz, opynywsia w centralnij
kajuti we bez skafandra. Znyka zemna podoba, zahoriysia poumjani czorni oczi, zamerechtio temno-bahriane woossia. Jahu, powernuwszy wid pulta, rado prostiahnuw
jomu ruky.
Arimane! Witaju tebe!
Ja szczasywyj baczyty tebe, kywnuw Ariman Sing. Zustricz nasza nenadowho. Ja nezabarom jdu, prote, dla ostannioho eksperymentu.
Jak? Ty hadajesz
Tak, pidchopyw Ariman i askawo pokaw ruku na pecze Jahu. Szczyro

skau: meni nabryda cia paneta, jichni borinnia. Teper wse nabyajesia do kincia.
Jak kazay jichni atyniany, finita la komedi! Zawisa opuskajesia. Zamknemo hoownych Kosmokratoriw u pastku czasu. Wony zwidty ne wyberusia. Horykori poky szczo
zayszajesia w cij fazi. Joho dowedesia znyszczyty. Mynu wiky, doky znowu wstupy
u diju magnit jichnioji jednosti. My staranno pereputajemo nyti pryczynnosti. Cha-cha!
Systema Ary zmoe zaspokojitysia, i my podumajemo, jak wywesty jiji na nowyj szlach
Czoho ty choczesz wid mene? zapytaw Jahu, z ostrachom pohladajuczy na
neszczadne obyczczia Koordynatora.
Pryhotujesz magneton. Jak tilky pobaczysz wybuch, ety do mene. Odrazu tudy,
w dewjatnadciate storiczczia. Nam treba rozhadaty tajemnyciu keycha. Cia tajemnycia
perszoriadna dla nas. Czy jasno tobi ce, mij lubyj Jahu?
Jasno, Arimane, ja pryhotujusia.
Nastaw czas eksperymentu. W zali zayszyysia Horenycia i Sing. Zhaso swito,
ysze gobus Zemli merechtiw mjakym zeenkuwatym siajwom. Na ekrani wynyko obyczczia weseoho wychrastoho chopcia inenera Sokoenka z Instytutu probem
Buttia. Win pobaczyw Horenyciu, prywitno kywnuw.
U nas wse hotowe. Czy hotowi wy?
Wony na misci? trywono zapytaw Horenycia.
Tak. U okalizowanomu misci. Publika poza meamy botanicznoho sadu.
Sanitarna suba?
Wse w auri. Ne turbujtesia.
Jak Wasyl Iwanowycz?
Tremty. Maje neprytomnyj, zasmijawsia Sokoenko.
Wy proponuway jomu widmowytysia?
Ajake. Kudy tam. Kraszcze wmru, kae, ni widmowlusia. Choczu chocz by
krajem oka zazyrnuty szcze w ridnyj czas.
Tak i skazaw? zdywuwawsia Horenycia.
Ehe. Ridnyj czas. A czoho? Meni podobajesia. Liryczno.
Kajdany
Szczo wy skazay? Ne zrozumiw inener.
Kau, kajdany czasu. Pryjemno i straszno. Nu, dosy. Daju synchronizaciju.
Dajte sygna hotownosti.
Daju.
Gigantkyj gobus koychnuwsia, popyw. Razom z nym popywo kriso, u jakomu
sydiw Sing, zoseredywszy na geograficznij toczci Kyjewa i fiksujuczy jiji pohladom. U
skadnij systemi chronotransformatora win buw meditorom-induktorom, jakyj zamykaw czerez swoju psychiku dwi fazy czasu suczasnoho j mynuoho.
Hotowi? rizko kryknuw Horenycia.
Hotowi, widpowia Zemla.
Wmykaju.
Refektory generatoriw za kupoom misteczka opowyysia e pomitnym bakytnym siajwom. Do zemnoho serpa prostiahasia dorika, schoa na prozoryj sriblastyj
mecz.
Wony znyky, hucznym szepotom obizwawsia Sokoenko na ekrani. Uspich,
Sergiju! Uspich!
Zady, widpowiw Horenycia. Ne kay hop, doky
Win ne wstyh zakinczyty frazu. W sutinkach zay promajnua fietowa striczka
byskawyci. Gobus opowywsia poumjam, wybuchnuw i rozetiwsia na czastky. Horenycia straszno zakryczaw, schopywsia rukamy za obyczczia i wpaw, niby wraenyj kueju.
Sergiju! Sergiju! Kryczaw na ekrani Sokoenko. Sergiju! Szczo staosia?
Szczo z toboju?

Misiaczna chronostancija mowczaa.

Chwyla zabuttia zijsza, odkotyasia. Hala widczua bil u rukach i nohach. Poworuszyasia. ywa.

Rozpluszczya oczi. Prysmerk. owtawe swito. Nejasni tini.

De wona? Do swidomosti wwirwaysia obrazy, jaki szcze nedawno buy jiji realnym
yttiam. Prymarna zustricz z bakom, podoro na maszyni, achywyj kine.
Wona pidweasia na nohy. Schopyasia za jakyj wystup. To buo wuzeke liko,
wkryte siroju kowdroju. Chutczisze! Treba dijaty! Buw zoczyn, i napasnyky wbyy
baka. Boe mij, szwydsze wybratysia b zwidsy! Moe, win szcze ywyj!..
Czerez wuzeke wikonce yosia nadweczirnie swito. Pochytuwaasia zeena witka
kasztana. Z protyenoho boku temniy wuki dweri. Hala kynuasia do nych, chotia
odczynyty. Wony ne piddawaysia. Wona poczaa hamseyty kuaczkamy po dubowych
doszkach, okowanych metaom. Zwuk buw newyraznyj, huchyj.
Znesyeno prypaa do dwerej. Szczo ce take? Newe w naszij krajini take
moywe? Jaka bandytka kryjiwka, wjaznycia? Chocz by ludej pobaczyty.
Poczuysia nejasni zwuky. Hala zakryczaa. Znowu tysza.
Chto tut je?! widczajduszno hukaa diwczyna. Ludy!
Dweri zi skrypom widczynyysia. Na porozi wysoka inocza posta u czornomu.
inka w rukach trymaa hek z wodoju, okraje chliba, szcze szczo, zahornute w biyj
rusznyk. Wona bua spokijna, zoseredena, z-pid czornoji chustyny na Halu dywyysia
weyki bakytni oczi, obrameni puchnastymy czornymy wijamy.
Ty kryczaa, sestro?
Ja kykaa ludej, strymujuczy rydannia, mowya diwczyna. Mene pido
wkray, prywezy siudy
Jak? zdywuwaasia inka. To ty ne sama pisza siudy?
Ni! Baka wbyy, a ja opynyasia w pooni! Chto b wy ne buy, u was dobre obyczczia! Pokyczte miliciju! Wypusti mene!
Sestro! wraeno widpowia inka. Tebe nichto ne trymatyme. Meni zweeno pohoduwaty tebe, dopomohty. A milicija? Szczo ce take?
Jak? achnuasia Hala. Wy ne czuy takoho sowa? De ja? Newe za kordonom? Todi u was je policija. Musy buty zakon Meni treba do radiankoho posa czy
konsua.
Ne zbahnu, pochytaa hoowoju inka. U tebe, pewno, hariaczka. O wimy
jiu, wodyczku. Popyj, zaspokojsia.
Sudorono styskujuczy kuaczky, diwczyna zapakaa. Wona hlanua na sebe, tilky
teper pomitya, szczo te odiahnuta w czornu riasu.
O hlate! Wony mene nawi pereodiahy w szczo popiwke. Moe, ce sekta?
Ni, ce prawosawnyj monastyr, zdywowano mowya inka. Ja czernycia.
Monastyr? U jakomu misti?
W Kyjewi.
U Kyjewi? zradia Hala. De? Jak win zwesia?
Wydubekyj monastyr. Ja hadaa, szczo ty znajesz.

 Wydubekyj? Z ostrachom perepytaa diwczyna. Ja tam buwaa. Czenciw

tam dawno nema. Poszczu zajniaw botanicznyj sad. Odyn ysze staryj swiaszczenyk
inkoy sydy pid derewom. Suchajte, luba inko, wy mene obmaniujete!
Horeko moje, pochytaa skruszno hoowoju inka, macajuczy dooniamy Hayne czoo. Szczo ce z toboju wczynyy? Ta ni, nacze aru nema. Opojiy zillam jakym?
Czy szczo?
Ne opojiy. Ja wweczeri powernuasia dodomu. Bila dworu mene czekaw bako.
Ja joho ne baczya kilka rokiw, win znyk de. A tut zjawywsia dywnyj, chworyj. Poriad
maszyna.
Jaka maszyna? ne zrozumia inka.
ehkowa.
Dywni sowa. Ne czua
Szczo wy nikoy ne wychodyy z monastyria? zbenteyasia Hala. Tut
narodyysia?
Ta ni. Ja wychowuwaasia w dworiankij simji. Kateryna Sa-mijenko. Teperisznie imja Marija. Maju oswitu. A twoji sowa dywni.
Czomu dywni? Chiba ja kau szczo nejasne? Bako rozpowidaw szczo pro keych.
Zady! trywono perebya jiji inka. Keych? Ty skazaa keych?..
Tak.
Win rozpowidaw meni.
Chto win?
Jahu.
Ne rozumiju.
Wuzo strachitywyj, szepotia czernycia. Jak win tebe wiz siudy? Na
czomu?
Ja zneprytomnia. Potim widczua, jak mene perenesy z maszyny. Niby litak
Wohnianyj wychor, skazaa czernycia.
Siajwo jake, polit, zabuttia, wtomeno mowya Hala.
A potim tut
Ce win, kywnua inka. Pastka zakrywajesia.
Szczo wy skazay?
Zady. Twoji neznajomi sowa. Nazwy. De ty ya?
W Kyjewi. Ade ce Kyjiw?
Tak to tak. Ae ne toj Kyjiw.
A jakyj e? nastoroyasia Hala.
Inszyj. Czuyj tobi. Ty w jakomu roci ya w Kyjewi?
Chymerne zapytannia. W tysiacza dewjatsot
Szczo ty skazaa? sachnuasia wid neji czernycia. Inszyj wik?.. Proklatyj
Szczo win z toboju zapodijaw?..
A chiba szczo? Chiba teper ne toj wik?
Nyni tysiacza wisimsot wisimdesiatyj rik.
Szczo ce? widczajduszno spesnua rukamy Hala. Jak ce moywo? Chto
todi mij gwatiwnyk?
Chto win, ja we znaju, suworo mowya czernycia. A chto ty?
Ja Hala Kurinna. Praciuwaa sestroju. Kinczaa medycznyj instytut.
Ce zemne. Ja pytaju pro insze.
Pro insze? zdywuwaasia Hala. Pro szczo?
Moe, ty zhadajesz? Moe, tobi wwi sni szczo wwyaosia? Systema Ara. Bakytne Swityo. Ariman
Zady! Zady! Hryhir meni rozpowidaw, proszepotia diwczyna. Tilky
Jak e ty znajesz taki najmennia?

 Hryhir? Chto win?

Mij nu, najbyczyj
I win rozpowidaw tobi pro inszi swity?
Rozpowidaw. Ja te baczya sebe inkoy na daekych panetach. Poloty, inszi
obyczczia, nezbahnenni prystroji.
Zady, tremtiaczym hoosom ozwaasia czernycia. Daj hlanuty na tebe. W
oczi. Hromowycia? proszepotia wona trywono. Ce ty?
Hromowycia? edwe woodijuczy soboju, perepytaa Hala. Czomu ty tak
mene nazwaa? Hryhir kykaw mene cym imjam. Nibyto tam, u joho wydinniach, ja bua
Hromowyceju
A win? Win jak baczyw sebe?
Merkurijem. Kosmoslidczym.
Merkurij! radisno skryknua czernycia. Wse tak. Ne moe buty wypadkowosti. Win e lubyw tebe tam. Zhadaj!
Niby w tumani wse, wtomeno ozwaasia diwczyna, prypawszy do hrudej czernyci. ysze widczuwaju: ridna ty.
Ja Julina, kri slozy ozwaasia Marija. We dawno zhadaa. Szcze w dytynstwi marya Bakytnym Swityom. ya podwijnym yttiam. Baky bojaysia, kykay
likariw. Ja widczuwaa sebe u wicznij wjaznyci. Ja kykaa druziw, bahaa, szczob wony
pryjszy, widhuknuysia. Ja mrijaa pro zoriani poloty, czytaa rizni fantaziji. Ta wse
buo daremno. Tupe otoczennia, nasmiszkuwati pohlady. Ja pisza w swit, praciuwaa
wczytelkoju w bahatych simjach. Mene spekaysia, bo ja ditiam rozpowidaa pro daeki
prekrasni swity. Potim baky znajszy mene, prywezy dodomu. A piznisze monastyr.
Tak zweliy likari. Mene wwaay boewilnoju, bisnuwatoju. Pro tebe te tak skazano
Kym?
Matinkoju Ahafijeju. Wona wsich poperedya. Szczo ty kazatymesz, ne zwertaty
uwahy. O podruho! Nas zamknuy w strasznu pastku.
Newe ne mona wyrwatysia? prostohnaa Hala.
Z wjaznyci wyrweszsia, z monastyria mona wtekty, a z pastky czasu? Kudy?
My bezsyli. Druzi naszi rozkydani w inszych rokach. A Jahu j Ariman maju strasznu
syu.
Nawiszczo my jim?
Newe ne zhadaa? Czomu my piszy siudy? Chiba twij kochanyj ne kazaw?
Kazaw. Ja sumniwaasia. Niby kazka
Ne budemo urytysia, sestro. Trymajsia mene. Ne treba wtraczaty wiry.
Inszyj czas, pochyya hoowu Hala. Son, marennia Ja wmru wid tuhy.
Kochanyj tam, ja w bezodni wiku. Czym, jakoju syoju podoaty achywu bezodniu?
Hryhir i Wasylij, odiahneni w czerneczi riasy, wyjszy z maszyny, szwydeko szasnuy do wchodu w botanicznyj sad. Ludy, jakych cioho weczora ne puskay do sadu,
homoniy, smijaysia.
Newe szcze j dosi czenci je?
Dajte spokij ludiam. To artysty!
A, mabu, kino znimaju. Hla dowkoa wstanowyy jaki chymerni aparaty!
I milicija ochoroniaje. Otoczyy we sad.
Wanekyj, pewno, film!
Istorycznyj!
Hryhir krajem wucha czuw ti sowa, prote wony we ne torkaysia swidomosti.
Keriwnyk eksperymentu prowiw jich u huszczawynu sadu, zupynywsia na pjataczku
hooji zemli sered kwitiw.
O tut stijte. Siudy j powernete. Zwirymo chronometry. Tak. Use harazd. Za
pja chwyyn poczatok. Nu, chaj szczasty! Do pobaczennia!
Nad zemeju pyw weczir. U nebi jasniw serp misiacia. Hryhir hlanuw na nioho,

zitchnuw. Newe prawda? Newe stanesia? Wasylij torknuwsia joho ruky, ozwawsia
tremtiaczym szepotom:
A szczo jak ne wyjde?..
Wyjde, pomertwiymy hubamy woruchnuw Hryhir. Tycho, Wasyliju Iwanowyczu
Mi derewamy wydno buo dzwinyciu awry w oreoli eektrycznoho siajwa, na jiji
werchiwci horiy czerwoni wohni. W nebi zjawywsia litak, nis na sobi rozmajiti
switlaczky sygnaliw. De unyzu, na Dnipri, kryczay tepochody.
Raptom szczo staosia. Newowyme. Maje newidczutne. Bakytna iskrysta
chwyla prokotyasia nad nymy. Wasylij skryknuw:
Hryhore, awra!..
Szczo?
Znyka!
Hryhir hlanuw na fosforycznyj cyferbat hodynnyka.
Ne znyka, Wasylu Jwanowyczu! zaszepotiw win. Eektryky ne stao. My
we tam
Tam, powtoryw Wasylij niby wwi sni. Wdoma. Boe swiatyj! Ne daj prokynutysia. Prawda wasza. Kwitoczky znyky. Derewa ne ti. Na Dnipri wohniw nema.
Hlate, hlate
Sprawdi, pima zhustyasia. Eektryczni wohni na monastyri Szczezy. Misia, jak
i ranisze, pyw sriblastym okrajcem mi chmar. De czuwsia uroczystyj spiw, protianyj,
sumowytyj.
Weczirnia, dychnuw na wucho Hryhorowi Wasylij. U nas, u mukij obyteli.
Pora, riszucze skazaw Hryhir. Wedi mene do inoczych kelij.
Wony pobihy krutoju steynoju wnyz. Asfaltowi aeji znyky, nawkoo buy husti
kuszczi, burczaky, burjany pid nohamy. Zupynyysia bila nyzekoho siroho budynoczka.
Wasylij mowczky pokazaw rukoju na wuki wikoncia, w dejakych z nych merechtio sabeke swito.
Zajdesz u ci dweri. Potim liworucz. Tretia praworucz kelija Hali. A pro tu,
druhu, we w neji zapytajesz.
A koy tam nema? Todi de szukaty?
U kapyci. Moe, molasia. Prawda, wony ne due moyysia, bo bisnuwati. Ae
matinka zmuszuwaa.
Nu, Wasylu Jwanowyczu! Proszczaj! Nikoy ne zabudu tebe.
Proszczaj, Hryhore! Jasnookyj synku! proslozywsia Wasylij.
Chope widczuw, jak dowha boroda Wasylija zaoskotaa jomu obyczczia. Win obniaw joho. Czuty buo, jak u staroho hupao serce.
Moe, zayszyszsia? Zustrineszsia z swojimy. Perenoczujesz.
Chaj jim wowky budu swojimy, hirko skazaw Wasylij. Kraszcze w kuszczach nad Dniprom perenoczuju. Pid zoriamy. Zasnu i prysnysia meni Chram Krasy.
Lubi weseli dity i ty.
Jak e ty wyjdesz?
Znaju steeczku. Chwirtka w stini. Proszczaj, lubyj synku. Wertajsia szczasywo
tudy. Do swojich. A ja poszlu do was kazku. Czujesz? Kazku.
Zaszeestiy kuszczi. Nikoho nema. ysze Hryhir stoji samotnio pered suworoju
czuoju budiweju, suchaje moytowne huche zawywannia, szczo doynaje niby z-pid
zemli. Nohy nacze z waty. Szum u wuchach. Treba podoaty dywnyj trans. Wpered, wpered!
Win stupyw do temnoho korydora. Sztowchnuw dweri treti praworucz. U kelijci
buo temno.
Halu, pokykaw Hryhir. Nichto ne widpowiw.

Chope uwimknuw lichtaryk, ponyszporyw po kutkach. Liko, sti. Nedoharok

swiczky. Popid stinoju metnuasia mysza.
Win kynuwsia nazad. Do kapyci. Chutczisze, chutczisze. Czas ety.
Pid nohamy syzy hyna. Pewno, nedawno projszow doszcz. W obyczczia chopcewi
wijnuw aromat adanu, wosku. Win stupyw na porih neweykoji cerkowky. U switli swiczok pomityw zihnuti postati czerny, zooti szaty Bohomateri, suworyj yk Spasytela.
De Hala? Jak znajty?
Halu! hoosno pokykaw Hryhir.
Z-pid stiny metnuasia ti, rozkynua ruky, niby krya. Poetia. Ochopya tonkymy
chudymy rukamy. Boewilni oczi siajay fosforycznym siajwom.
Kochanyj! Ty? Jak? Zwidky?
Chto ce? zawereszczaa wysoka czernycia. ukawyj! Swiat, swiat, swiat!
Da woskresne Boh i roztoczasia wrazi joho! Tikajte, sestryci!
Kapycia spownyasia wereskom. Czernyci syponuy wrozticz. Newdowzi Hryhir
zayszywsia z Haeju na samoti. Tilky odna posta stojaa bila wiwtaria. Potim powoli
poczaa nabyatysia do zakochanych.
Jak e ce, Hryhore? pakaa diwczyna. Tebe te wykray, kynuy siudy?
Ni, Halu! szczasywo skazaw chope. Ja sam. Potim pojasniu. Eksperyment. My rozszukay tebe w mynuomu. Ustanowka czasu. Treba pospiszaty!
Ja ne sama! tremtiaczy, mowya Hala. Zi mnoju Julina!
Znaju. Wona te pide z namy! Podruhy! Chutczisze!
Julina pokaa ruky na peczi Hryhora. aha daekych switiw dywyasia z jiji szyroko rozpluszczenych oczej u duszu chopcia.
Tak o de my striysia, Merkuriju! proszepotia wona. U jakij strasznij
pastci! Newe tobi poszczastyo rozimknuty jiji?
Nas czekaju, obniawszy podruh, skazaw Hryhir. Treba wstyhnuty. Szwydsze na kruczu. Tam perejdemo u swij czas
Ne tak szwydko, poczuwsia spokijnyj hoos wid dwerej. Moja pastka ne
prosto rozmykajesia
Zalaha zowisna tysza. Hryhir ohlanuwsia. Do nych pidchodya wysoka mohutnia
posta u czornomu. Eastyczne tryko obtiahuwao harmonijne tio, w prominni swiczok
dowhe woossia hrao rubinowymy iskramy.
Ariman, z ostrachom skazaw Hryhir. A ja dumaw, szczo ty ysze mara
mojeji pidswidomosti.
Aha! Ty piznaw mene, wdowoeno zasmijawsia Ariman. Ce czudowo. Ote,
rozmowa bude realna!
Czoho tobi tut treba, woroe? Wysokym rizkym hoosom skryknua Julina.
Czomu ty wiczno pereslidujesz nas?
Ne ja. Ne ja, romantyczne diwczyko! Ce wy rynuy u chaos trymirnosti, szczob
zrujnuwaty ewolucijnu programu. Prote zabuy, z kym majete sprawu! De wam tiahatysia zi mnoju, jakyj trymaje w rukach usi nyti pryczynnosti? Hlate, jak ehko ja rozirwaw waszi zwjazky! Horykori tam, u majbutniomu, wy w abetach mynuoho. Hoe
znannia duchu i ni atoma moywostej! Rozpacz! Rozumiju i spiwczuwaju! Ja ne cerkownyj dyjawo! Ja dytia wysokoji ludkoji ewoluciji, tijeji, szczo ridna j wam! Merkuriju! Ne metuszysia, ne szukaj wychodu! Joho nema! Chrono-stancija na Misiaci zrujnowana. Horykori mertwyj!
Mertwyj! proszepotiw Hryhir. Ty sijesz ysze rujnaciju i hore, Arimane!
Ne ja wynen u ciomu, pochmuro zapereczyw Ariman i, prostiahnuwszy ruku
do chopcia, wadno skazaw: Ty zradyw mene! Ja wiryw tobi. Znaju, tebe powea lubow. Prote ce ne wyprawdowuje twoho zoczynu!
Pomsta! hirko ozwawsia Hryhir. Jak nyko ty wpaw, Arimane!
Ni! Ja ne mszczu! Ja ysze mecz sprawedywosti. Wam dowedesia wyznaty moju

wsesylnis.

Czoho ty choczesz? zapytaa Hala, wse szcze ne wiriaczy swojim oczam.

achywyj fantome moroku! Czoho tobi treba?
Jaki romantyczno-mistyczni sowa! nasmiszkuwato pidchopyw Ariman.
Piznaju Hromowyciu! Prote tobi szcze daeko do tijeji, jaka pokynua Aru.
Ja stanu takoju! hordo widpowia Hala.
Bez mojeji woli? Nizaszczo! Wy ne wyjdete z pastky Chrono-sa! Wy wiczno bukatymete w joho spiralach! ysze ja mou daty wam riatunok!
Czoho ty choczesz? zapytaa Julina-Marija.
Ja proponuju myr. Ja wse zabudu. Wy powernete u ridnu systemu. Nawiszczo
wam chaotyczni swity trymirnosti? Zhoden ja te ne wrachuwaw usioho, koy zwaywsia na swij proekt. Prote ne czas teper dyskutuwaty. Ja realist. Chaj Zemla jde
swojim szlachom. Dla was znajdesia prekrasna dola w inszych switach
Ty takyj dobryj, ironiczno skazaw Hryhir. Takyj sprawedywyj. A jaka cina
takoho wseproszczennia?
Ty dohadywyj, kywnuw Ariman, hostro hlanuwszy na Hryhora. Ne wtratyw swojich jakostej. Za wse treba zapatyty. W ciomu wypadku cina neweyka.
Jaka?
Neznacznyj eksperyment. O keych. Trymaj joho, Hromowyce!
Win kynuw merechtywyj keych, diwczyna pidchopya joho.
Ce tajemnycia. Nam neobchidno rozhadaty su joho substanciji. Win zwjazanyj z toboju, Hromowyce! Ja czekaju: abo ty stanesz mojeju pomicznyceju i pohodyszsia
rozhadaty tajemnyciu keycha, abo
Abo szczo? trywono perepytaa Hala, dywlaczy na keych.
Abo wy nikoy ne pobaczyte ne ysze majbutnioho czy ridnoji systemy, a j suczasnoho!..
U hoosi Arimana wczuwaysia zahrozywi notky. Win pidniaw ruku. Na porozi
wyrosy szcze jaki postati, zawmery.
Ja du.
Keych znenaka oprominywsia bakytnym siajwom, u niomu zakoychaasia rubinowa krapla ridyny. Wesekowe poumja schopyosia nad keychom. Na obyczczi Hali
widbywsia ostrach i podyw.
Znowu te same, mowya wona.
Powerny keych, napruenym hoosom skazaw Ariman. Ce te, szczo meni
potribne! Tajemnycza substancija!
Ja ne powernu keych, twerdo skazaa diwczyna. Win mij.
O nikczemnis, znewaywo kynuw Ariman. Ja hadaw, szczo u was bilsze
rozsudywosti! Jahu!
Hryhir wystupyw napered, zakryw soboju Halu i Julinu. Ariman zasmijawsia.
Jahu! Wziaty jich! Keych i substanciju w analizator. Meni nadokuczya cia komedija.

Czorni postati metnuysia do Hali, namiriajuczy wychopyty keych z jiji ruky. Jaka nezryma sya widkynua jich. Poczuysia kryky, proklattia. Ariman zakamjaniw wid
nespodiwanky. Hryhir perezyrawsia z diwczatamy.
Bila stiny znenaka zjawyosia jaskrawo-zeenuwate siajwo. Wono pulsuwao, rozhortaosia tuhoju spirallu. Z tijeji dynamicznoji pulsaciji poczaa wymalowuwaty posta
ludyny. Bakytne tio, jasno-synie woossia, akwamarynowi, niby morka woda pid soncem, oczi.
Horir! radisno zakryczaw Hryhir, ne wiriaczy swojim oczam. Horir! Woodar kazky!
Korsar! z achom ozwawsia Ariman. Czomu zjawywsia siudy? Nawiszczo
stajesz na dorozi?
Je mea Kosmicznoho Prawa, suworo skazaw Horir. Ty perestupyw jiji.
Wony jszy bez szczyta syy. Tilky nine ludke serce bezzachysne i spiwczutywe
weo jich, zachyszczao, pidkazuwao szlach u pimi. A ty kynuw proty nych syu Systemy Ary. Ce krajnia mea padinnia!
Ty te wtrutywsia! zobno skazaw Ariman. Ty daw jim keych!
Win ne mij! To nadbannia zemnych pokoli! U niomu wyno newmyruszczosti.
Pyjte joho, druzi! Pyj, Hromowyce!
Diwczyna pidnesa keych do wust, kowtnua ridyny. Peredaa joho druziam.

Staosia! skazaw Horir, pidnimajuczy ruku whoru. Zmykajusia potoky

czasu. Buo, je j bude stao jedynym TEPER. Ludy Zemli j myslaczi istoty noosfery
objednujusia bezsmertnym wohnem Podwyhu. Czujesz, Arimane? Ty bezsyyj widnyni!
O ni! U mene szcze dosy muriw i zahadok dla was, zowisno ozwawsia Ariman. Ne dumaj, szczo tak prosto wybratysia dla istot trymirnosti z obijmiw drewnioho zmija!
Znaju, suworo widpowiw Horir. Uprodow tysiaczoli twoji suhy obputuway ludej nezliczennoju pawutynoju zaboboniw, dogm, mistyky j utylitarnych ada.
Zakony, zakony, zakony! Bezlicz stin dowkoa poumjanoho sercia Prometeja! Ta hla
hory twoja pawutyna na wohni piznannia, szlach u kosmiczne bezmeia widkryto,
i joho ne zakryje nichto ni religija, ni nasylla, ni estoszczi, ni nawi ti, chto widkryw
cej szlach, nawi uczeni!
Twoji erci robyy z ludej marinetok hriznoho, newidomoho suddi. Pid znakom
newydymoho despota kekotiw, zachynawsia krowju i kryczaw wid nejmowirnoho bolu
swit! Dosy! Pora ludiam wywilnyty swoji tytaniczni syy, szczob powernuty dawno sudene nemiriani obriji yttia u switi mysli j duchu!
Czujete, druzi! Jdi u yttia i twori nowi zapowidi ne zapowidi suddi, a zapowidi

lubowi! My powynni zrobyty ce dla Switu Swobody, jakyj tworysia podwyhom waszoho
wiku.
Ludiam skazay: ne wbyj!
A ja kau: wychote z uczorasznioho switu rabstwa j pokory, de newpynno hulaje
smer, state bezsmertnymy. Nemoywo wbyty nikoho j niczoho! Wse suszcze wiczne j
newrazywe! Chodimo w carstwo Swobody, de smerti we ne bude!
Wam howoryy: ne wkrady!
Ja kau: chiba mona szczo wkrasty u jedynomu switi, de wse naeatyme nam i
de my stanemo ysze czastkamy neosianoho cioho? Maty Bezmiru widdaje nam wse
swoje zorenosne bahatstwo!
Ludiam twerdyy: ne protywsia zu!
A ja zakykaju: spopeli proklatyj swit, de zo zwyo sobi tysiaczolitnie hnizdo i rozpodyo miridy zmij. Na nowij nywi wyroszczujte zapasznu kwitku switonosnoho yttia,
kudy zu wchid zakazano! Widnyni szlach wasz tudy, de nema woroneczi j prokla!
Zayszte temriawi temriawu, a wy syny swita idi u krajinu znannia j lubowi!
Zakony obmeennia, despotiji ta pustoji wiry ne wyprawday sebe. Wony prokaday hyboku, newyaznu koliju tam, de potribna bua stychijna hra intujiciji, zwjazuway tam, de krya szukacziw prahnuy w nebo, zupyniay, de nahromaduwaasia byskawycia rewoluciji j powstannia! Czujete, bratowe? Widnyni czas lubowi j swobody!!
A ty, Arimane, rozirwaw swij zwjazok z ywym potokom ludkoho Rozumu. Ty i
twoji mnohoyki suhy. Mih by widmowytysia wid szlachu rujnaciji, ta ne zachotiw. Ty
ue ne ludyna. TY ANTYLUDYNA! HOMO SATANIS! Szczezny he iz Zemli, wona
tobi we ne pidwadna! Brama trymirnosti wpade i wseosianis noosfery czekaje
Ptachiw Swobody!..
Roztanuy postati Arimana ta joho suputnykiw. Tysza zalaha w kapyci. Iskramy
hraa poumjana ridyna w czaszi. Hryhir ta diwczata ne mohy promowyty j sowa wid
zworuszennia. Nareszti Julina prostiahnua ruky do Horira i bahalno zapytaa:
Jak nam dijaty? Newe zayszatysia tut? Ariman znyk, ta kapkan czasu zayszajesia?!
O ni! weseo zasmijawsia Horir. Sya daekych switiw zmykajesia iz syoju Zemli. Dola Wseswitu wyriszujesia w frontowomu butti. Do wyriszalnoho pojedynku pospiszaju wojiny z mynuoho, suczasnoho i pryjdesznioho. Wy Ludy! I pamjatajete, szczo rozterzana Sya Hriaduszczoji Zorianoji Ludyny kekocze ponad wikamy, prahnuczy objednatysia w Jedynij Ridnij Czaszi. Powertajtesia do druziw, nesuczy j dali tiahar obmeenoho yttia, ade wy sami wziay na sebe cej chrest. Tam tiako,
tam smer, stradannia, hood i ach jadernoji zahrozy. Ta chto powstane suproty boewilla spotworenoho rozumu? Beri widpowidalnis za doli switiw na sebe. Horykori
wasz lider w kilci worohiw i duchownych slipciw, win tiako poranenyj, ta Czornyj
Papirus i Czasza Bezsmertia dopomou zciyty joho. De probywajusia w chaszczach
switu Kosmokratory Czajka, Wadyswit, Sokrat, Inesa, tysiaczi wtajemnyczenych herojiw, jakym wy wdychnuy w serce Iskru Bahatomirnosti. Szukajte jich, nesite jim Czaszu Bezsmertia, oswiaczenu podwyhom pokoli. Wywote poonenyj rozum u swity Swobody! Hotujtesia, ja dopomou wam wernutysia w aktualnu realnis. Tudy, tudy, druzi,
de myslaczi istoty rozrywaju kajdany trymirnosti, de roboty prahnu staty lumy, de
porizneni swity prostiahaju ruky odyn odnomu ponad prirwamy wikiw ta prostoriw, de
schody Zirnycia Lubowi nad zmuczenoju Zemeju. Ja pryjdu, jak tilky wy mene pokyczete
Posta Horira tanua. I tanuy siri stiny kapyci. Pomeniw switanok nad Dniprom, i merechtiy wohni na dzwinyci awry. Bakytni iskry zhasy tam, de stojaw tilky
szczo Zorianyj Korsar. A do suchu zworuszenych druziw tychym widunniam pronykay
joho ostanni sowa:
Byjte w skelu Czasu! Wona wpade. Hej, zoriani korsary, czomu zasmutyysia?

Chto adaje wicznoji weseoji pryhody ruszajte za mnoju! Kosmiczni urahany baaju
pohraty z waszymy poumjanymy witryamy!.. Czujete, Pobratymy j Posestry?! Zorianyj
Sztorm nabyajesia, hotujte Witrya!..

WOHNIANYJ WERSZNYK (powis )

ZORIANYJ KORSAR (roman )
Knyha persza. Czornyj papirus
Knyha druha. Zorianyj Korsar
Knyha tretia. Czudodijnyj keych