You are on page 1of 95

-

. -

( - )

, 2013

. -

( - )

, 2013

:
. -

( - )
:
. -
. -
:
. -
:
. -
:

CIP -
". ",
547(076.5)(075.8)
,
[ ] :
( - ) / . , .. - : " ", 2013
(URL): http://www.ugd.edu.mk. - :
. 94
ISBN 978-608-4708-25-4
) - ,
COBISS.MK-ID 93969930

( - )

. -

-

2013,

1.
1.1.
1.2.
1.2.1.
1.2.2.
1.2.3.
1.2.4.
1.2.5.
1.2.5.1.
1.2.5.2.
1.3.
2.
2.1.
2.2.
2.3.
3.
3.1.
3.1.1.
3.1.2.
3.1.3.
3.1.4.
3.1.5.
3.1.6.
3.1.7.
3.2.
3.2.1.
3.3.
3.3.1.
3.3.2.
3.3.3.
3.3.4.
3.3.5.
3.4.
3.4.1.
3.4.2.
3.4.3.
3.4.4.
3.4.5.
3.4.6.
3.4.7.
3.4.8.
3.4.9.





1
2

3

-
5 (S)

-
-
6


7
()

(-)
8
(-)

9

7
7
8
9
10
10
12
12
14
14
15
17
17
24
24
26
26
27
28
29
33
35
35
36
37
38
39
39
40
42
44
44
45
46
47
47
49
51
51
52
54
55

3.5.
3.5.1.
3.5.2.
3.5.3.
3.5.4.
3.6.
4.
4.1.

4.2.
4.2.1.
4.2.2.
4.2.3.
4.3.
4.4.
4.4.1.
4.4.2.
4.4.3.
4.4.4.
4.4.5.
4.4.6.
4.4.7.
4.4.8.
4.4.9.
4.5.
5.
5.1.
5.2.
5.3.
5.3.1.
5.3.1.1.
5.3.1.2.
5.3.1.3.
5.3.1.4.
5.3.2.
5.3.2.1.
5.3.2.2.
5.3.2.3.
5.3.2.4.
5.3.2.5.
5.3.2.6.
5.4.


10

11












( )




12


(UV/VIS)
(IR)
(MS)





TOF

- (NMR)

56
58
61
62
65
65
66

67
68
68
68
71
72
75
76
77
77
78
78
78
79
80
80
82
83
85
85
86
87
87
87
87
89
89
89
89
89
89
90
90
90
93



, , -


.
, ,

.
:
-

;
- , ,
;
- ,
.
:
- ;
- ;
- ;
- ;
- ;
- .
:
- ( );
- ;
- (N, S, X, P);
- (C, H, N, S O);
- ;
- ;
- .
:
- (UV/VIS);
- (IR);
- M (MS);
- - (NMR).
,
.
.
,
. - . - ,
.

1.
1.1.


.

.

.
:
1. , ,
;
2. ( . );
3.
;
4.

:
. [g mol-1], [g], [mol],
[g cm-3], [C], [C],
.

;
5.
.

.
6. ;
7. .
(
);
% = / 100

:
1. , ,
;
2. ( , , )
(
);
3.
(C, H, O, N, S, X, P .);
4.
, ;
5.
;
7

6. , ,
;
7.
.

.

. ()

.

:
1.
,

;
2.
;
3.
;
4.
.
;
5. ,

.

1.2.


,
(, , ),
. ,

.
.
(-,
, ,
(Na, K) .)
.
. ,
.

.
,
.
, , .
8



.


, .


,
.
1.2.1.


, , , , .
1.
2.
3.
4.

E
EXPLOSIVE
O
OXIDISING

5.
Xi

6.

IRRITANT

7.
T+
VERY TOXIC
7.
8.

.
/ ,
.
2005
, ,
R (risk) - S (safety) -
.
9

R S :

:

T+
R: 21-23/25-40
S: 36/37-38-40
R21 -

R23/25 -
R40 -

S36/37 -

S38 -
,

S40 -
,

1.2.2.


. ,
, ,
-.

, .
, , .,

, .
,

.
, , ,
, ,
. , ,

.

, ,
.

.

, .
,
, ,
.
1.2.3.
,
. .
10


.

.

.

:
1. ;
2. ;
3. ;
4.

;
5.
;
6.
;
7. .
,

.
, , ,
.
, .

, ,
.
, , .
,
,
3-4
. , ,
.


.
()
.
90 C ,

.
(
).
90 C

.

, .
11


, , .
, ,
.

.

, ,
, , ,
. ,

.

, .
(, )
.
(, ).
.
, ,
.
1.2.4.

( )
,
( .
).
()

.

.


.

( .
) ( .
).

.

1.2.5.


.
,
, , ,
:
12


;
-
. ,
.
,
.

;
-
, ,

;
- ,
,
.
- ,
;
-
;
-

.

, ,
. , ,
,
:
-
,
,
;
- (
).
,
;
-
.
.
,

;
- (,
.) . ,
;
- ;
-
().
;
-

13

,
;

( );
,


;

;

,
.

1.2.5.1.

,
,

.

, ,
. ,
.
.


.
.
,
.
.
1.2.5.2.

- ,
. , ,
,

:
-
.
( )
;
- ;
-
;
14


, ;
,
(
,
);
,
,
;

.

1.3.
,

,

, ,
.
.
,
( )
.
, .:

, 50 %
. .
, .:

. ,

. .
.
:

, 10 % - (
),
.
.
:
( ) ,
.

, - 3-5 % -
. 10
. ,
, .
15

, ,
3-5 % - ,
.
:
,
, , ,
.
5 % -
. .
, ,
1 % - .
:
,
50 % -
.
.
:
, ,
, 1 % -
.
:

, .
:
,
.

. 1
.
1 -

-
-

pm
200,0
400,0
20,0
1,0
0,1
5,0
250,0
1,0
10,0
0,1
50,0
200,0
300,0
50,0
10,0
50,0
50,0
400,0

mg/m3
366,0
965,0
100,0
3,3
0,25
19,0
32,0
894,0
5,0
0,7
154,0
965,0
11,2
1.050,0
200,0
180,0
270,0
1.464,0

16

1.000,0
200,0
400,0
2,0
0,1
50,0
400,0
100,0
200,0
1,0
0,5
10,0
10,0
5,0
100,0
10,0
10,0

1.914,0
890,0
1.200,0
3,0
0,4
249,0
980,0
610,0
256,0
5,1
4,7
25,0
70,0
25,0
383,0
32,0
65,0


,
.

(, .).
, .
()
, ,
.
.

2. -

,

. , ,
.

2.1.

, ,
.
, ,
.
1 .
,
.
, ,
() (
NB).
17



(
, ,
). ,
( 2).

1
4

10

6
5

11

1
1
13

1
12

16
15

14

17

18

1
1 1-
1
1
1
1

19

20

1- ; 2 - ; 3 - ; 4 - ; 5 ; 6 - ; 7 -; 8 - ; 9 - ; 10 ; 11 - ; 12
; 13 - ; 14 - ; 15 ; 16
; 17 ; 18 - ; 19 - ; 20 .

10

7
8

11

1
1

13
12

14
15

1
18

19

1
20

17
16

2 -
1
1 (NB) 1

18

1 ; 2 - ; 3 - ; 4 -
; 5 - ; 6 - ; 6 - ;
7 - ; 8 ; 9 - -; 10 -; 11 - ; 12 -
; 13 - (); 14 - (); 15 - ; 16 ; 17
; 18 ; 19
; 20 - .

: , ,
.
10 2.000 ml. ,
, , .

.
:
.
50 100 ml, ,
.
, ,
.
,
, :
;
();
;

.

.
:
, ,
,
, ,
.

.
() :
: ( ),
.
(20 ) ,
.
( ): ,
, .


19

.
.

5 ml 5 l. ,
.
:
, ;
;
;
, ;
;
.
: .

() () .
()
0,5 100 ml. Toa e
.
() .
,
.
()
, 0,1 25
ml. Toa e .
.
:
. ( )
.
,
.
.
25 50 ml, 0,01 ml.
,
2,5 10 ml, 0,001 ml.
: :
.
;
.
;
.
:
.
. () 2
10 ml
.
20

:
. 5
1.000 ml.
: ,
.
50 600 ml.
, .
:
. ,
.
(1.000 C).
:
. ,
, .
.
:
-
.
100
;
-
;
- .
:

.
120 .
():
, ,
.

,
.
:
, , .

.
: , .
3 ,
4
.
21

:
, , ,
-, , .

.
4

2
1

6
5

3 -
1 - ; 2 - ; 3 - ; 4 ; 5 ; 6 - .

4
1 - ; 2 - ;
4 - .

3 - ;

: ,
,
pH.
:
, , .
:
.
22

.
,
.
:
. .
: .
() ,
.
: ,

.
-
.
:
.
.
,
,
.
( , ,
) ,
.
,
, .
:
. :
.
, .
:
160-200 g 0,1 mg; 10-30 g 0,01 mg;
1-3 g 0,001 mg.
:
.
.
:
250 .
:
1.200 .
:
.
.
23

:
.
,
.
.

2.2.
,
.
,
.
, .

,
.

,
.
.
, ,

.

(30 g K2Cr2O7 1l H2SO4), KMnO4 NaOH
.
, , .


. , ,
,
,
100-110 1-2 .
40
.

2.3.

,
, .
,
.
.
. (
, .)
. ,

. j .
24

,
,
.

.

.
. ,
. ,
.
( )
. ,
,

.

.
, ,
()
. , ,
.
,

.

,
, .. .
.

(, , , , ,
.).
.

,
. ,
.
,
,
, .. .
,
. :
- , , 0 5 ;
- (3:1) -20 ;
- (3:1) -50 ;
- CO2 -80 .
,
.

.
.
25

-
,

.
( ,
),

.

, , .

.
.

3.

-
,
()
(),
() , ,
, ,
.
,
.

.


.
:
1. ;
2. ;
3. .
:

;
, ,
, ,
.

3.1.


.
, .

26

-.
().
,
.

.

.

.
,

.
3.1.1.

.

,
.

.

:
1. -

.

.
2. -


(),
(
.).
,
.
3. () -


,
,

(, ) .
4.

()
.
, ,
27

0
.
5.

.
.
6.

.
7. (
)

,

.
3.1.2.

,
.


.

.

.

:
1.


.
2.
,
.
.
.
3.
( )

, ,
.
.
4. .
5. .
6. .

28

3.1.3.
1.
,
,
.

.


,
.

- (
). ,
.
:
- (v = 100 C), . v-
.
, , , .;
- (v = 78 C), ,
, ;
- (v = 64 C), ;
- (v = 56 C), , ,
;
- (v = 35 C), ,
,
;
- (v = 80,4 C), .
, ,
, , , .
- (v = 61 C), ,
, .
- (v = 77 C),
, .
- (v = 118 C), ,
.

- (v = 101 C), (v = 181 C),


(v = 211 C), (v = 182 C) .

, .
.
:
1.
,
;
2. ;
3. ;
29

4. ;
5. .
2.
,
.
.
( ).
(
) ( 5).

80
.
80

( )
.
. 10-15
,
.

.
,
,

,
,
.
, .

5
3.

(),
,
.

: , ( ),
. ,
,
.
0,1 g 100 ml .
5-10 .
,
.
4.
30


.
.

( 6).
,


(
)
.
.
,
,

.


.
6 -
5. ()

, ,
.
.
.
, ,

.
,
:
-
;
- ,

;
- .


;
- ()
.
6.
31


.
,
.

- ( 7).

,
.

.
, (
).

,

.
7 -
7.
-
-.
, .

.
-,
.

.
-
.

.

. - 24
.
( 2).
2

CaCl2, KOH, NaOH, ,


P2O5
,
H2SO4, ,
32

,
.
,
,
,
-
, .

2, H
,


H2SO4

3.1.4.

.
( )
.
.

.
( 0,5 ).
, ..
, ,
.

.

, .

, ( ),

(
).
.

. ,
.

( 8).

33


.

( 8-10
mm)

3-4
mm.

.




.
,

:
,
, .

8 -


. (10 ),

1-2 .


.
.
200 ,

.

. 37
m, 4 m,

. .
,
1-2 .
50-250 .

34



,
.

9 -

3.1.5. 1 -


(, , ).

, (Mm),
(Tv), () .

.
( )
(, , )
. 10-20 mg
1 ml .
( )
(++),
(-).
, 0,5 ml
,
(+).
.


.

.

3.1.6. 2 -


2 g ,
35


.
: ()
6 g

()?
100
7,5 g 100 ml .
20 0,25 g
(7,5 g 0,25 g = 7,25 g), 7,25 g
.

,
.

, 100
7,5 g 100 ml .
7,5 g 100 ml
6,0 g X
6,0 g 100 ml = 7,5 g X

X = 80 ml

: 6 g 80 ml
.
3.1.7. 3 -


, 2 g
.

:
-

;
o

;

,
;
-

,
;


(1-2 min).
.
36

3.2.

.

,
,
() .

.

(
), .

, . ,

,

.
.
,
( . , ,
, .).
.


. ()
, ()
.
,
.
,
, .
,
,
.
( . ,
.) .
.

10.

37

()

()

10 -
()
() 10
(). (, )
.
(),
.

,
.
10 ()
.
3.2.1. 4 -


( )
.

0,1-0,2 g
( )
-.
()

,
.
,
.
.

().
38

3.3.



.
, -
.
, - .


,
.
,
,
. .

:
;
;
;
( );
( )
;
, , ;

:
-,
,
,
, .
:

- , ,
(, ) .;

-
. ,

.

3.3.1. -
,
.

, ,
.
. (
)
39

.
: K = Ca/Cb
:
K ;
Ca, Cb (S) ,
(a b).
(K)
() (S) (Ca)
(S) (Cb),
.

(S)
K=
(S) 2
3.3.2. 5 - (S)

100 ml 2 mol
(S) 100 ml .
() 7. (S)
?

E (S)
, . ,
(S) (
(S) ).
(S) , ..
, (S)

.

:
(S)
K
(S) 2

: (S)
. 2 mol (S)
100 ml 7.

(S) :
c = 2 mol/0,1 L = 20 mol L-1
100 ml .
(1 ) mol (S),

40

mol (S).
:
x mol
0,1 L
x
K = Ca/Cb =
=7

= 7 x = 1,75 mol
(2 x) mol
2x
0,1 L
: x = 1,75 mol (S) ;
(2 x) mol = 0,25 mol (S) ;
: (1,75 mol / 2 mol) x 100 = 87,5 %
(S).
:
, 100 ml
1,75 mol S 100 ml
2 mol S. 0,25 mol
. 87,5 % .. 87,5 % S
.

, .. ?

,
( 100 ml
50 ml )
( )?
:
1.
x mol
0,05 L
K = Ca/Cb =

=7

(2 x) mol
0,1 L

0,1 x
=7

x = 1,556 mol

0,05 (2 x)

: x = 1,556 mol (S) ;


(2 x) mol = 0,444 mol (S) ;
: (1,75 mol / 2 mol) x 100 = 87,5 %
(S)
(S) 100 ml :
c = 0,444 mol/0,1 L = 4,44 mol L-1.

2.
x mol
0,05 L
K = Ca/Cb =

=7
(0,444 x) mol
0,1 L

0,1 x

=7

x = 0,345 mol

0,05 (0,444 x)

: x = 0,345 mol (S) ;


(0,444 x) mol = 0,099 mol (S) ;

, :
1,556 mol + 0,345 mol = 1,901 mol (S),
(1,901 mol / 2 mol) x 100 = 95,05 % (S), 95

41

% ( 50 ml) 87,5 % ( 100


ml).

:

,
,

.
,
. ,
, .
, ..
1?
() 1
(S) ,
. ,

, .. (
. NaCl, Na2SO4, CaCl2, .) .
()

NaCl .
.
.
, ,
,
(
)

.
(,
, .)
(, .).
.
( ).
3.3.3. -
- .


.
-
, ( ),
( 11).
,
.
42



,

.


.

, 2/3
.

11 -
,

.
.


, .
NaCl ( )
. ,
,
.


, .
, ,
.

.
.

,
,
. ,

.
.
, ( )
.
43

.
,
.
3.3.4. -

(, )
.
()
, ,
.

( 12). ()
() ( )
.
.
() .


()
,

()

(
)
.


,

().

.


.

12
3.3.5. 6

44


.
.

3.4.

( )
. e
,

.
,


.
,
:
;
(-);
;
;

,
, ..
.

.

.
.

, ,
,
, .

.

,
v. ,
, v.

v.

:
.
:
(P)
45


PA PB.
P = P A + PB
: ,
(P)
(PA`)
(X) .
PA = PA` XA


.
, ,

.
() ,
. ,
,
.
,

,
,
.
.
,
, , ..
.

. ,
, , ( ),
, . ,
,

.
3.4.1.

(),
,
5 ml.

, ,
, .
.

(),
(0,5 1 ml),
.
,
46

.
,
.

.
, ,
.

.
3.4.2. 7
()

()
.
( 13).


.
.
.
,
5

.
,

.

.

,
. , ,
.
.
, 2030
.
,
.
,
,
.
3.4.3.

200 ,

47

80100
v 30 150 . ,
, , , ,
, .

13.

3
4
2
5
1

1 -

2 - Y
3 -
4 -
5

6 -

13 -

( 2/3 ),
, Y
.
.
( ).

.
. :
,
.. ;

.
;
,
,
..
.

.



() ( 14).

v . ..

48

( Tv 150 )
.

( )
14 -
3.4.4. (-)
(-)

150

.

,

(v),
.


.
-.

-, -,
(10-20 mmHg),
, - (0,1 mmHg).

(

). 15
.

16.

49

Tv
P, mmHg


(v)
760 mmHg 200
C,


(v)
20 mmHg 90 C.

P,
mmHg

Tv 760
mmHg

200 mmHg

20 mmHg
90 mmHg

15 -

3

1 -
2 -
3 -
4 -
5 -
6 -

1
2

16 - -

1/2 ,
(
)
,
.
,
(
).
. -

. -
.
(Tv)
(P) .
50

,
,
.
3.4.5. 8
(-)

()
.
(-) ( 16).



( .).
3.4.6.



( 200 )
.
,
.

.
() ,
.

.

,


(100 ).
. ,
( 200 )

.

.
,
, ,
.


,

.
,
51


100 .

.

,
-.


( ) 17.
3

1 -
2 -


3 -
4 -

17 -


.
( / )
.
. ,
, .
,
.
.
.

.
, ,
,
.
3.4.7. 9 -

( )
.
( 17).

52



( .).
.
,
98,4 (
184 ).
. ()
(98,4) ( ) 718 mmHg,
()
( 42 mmHg).
(760 mmHg).

= +
760 mmHg = 718 mmHg +
= 760 718 = 42 mmHg
,
.
(mol)
, :
()

n (mol- )
=

()

n (mol- )

42 mmHg

1
=

718 mmHg

0,058
=

17

17 mol 1 mol ,
0,058 mol 1 mol .

(), :
() = 93 g/mol; () = 18 g/mol):

1xM ()
=
=
17xM ()

1x 93

93
=

17x18

1
=

306

3,3

3,3 1
, 1g 3,3 g
, 23,2 % () .


85,6
v (184 ).

53

3.4.8.

( )
(v)
80 ,

. ,
.
,
. ,

.


.


(y-) ( 18).
(..
) ,
,
( )
.



.


(
)

18 -


.
54

,
, ,
. ,

(
(1), (2),
(3) . 19).
.

1 -
2 -
3 -

19 -


,
. ,
n- n-
.
,
. ,
2 15 . ,

0,5 .

,
(.. ) .
3.4.9.
,
.
.
.

( )
( ).

.
- (
20). -
55

,
.
,
-.






.


,

20 - -

3.5.
,
, .
,

(, , , ).

- ,
, .
,
.
1906

o (chroma = , graphien = ).
, , , ,
,
.
.
,
56


, , .


. (Keulemans)
:

:
.

.

, , .


:
.

.

,
. : ,
, , () .
,

.
(
, ) :
, ,
,
( )
.
,
, -

3.
3 -

( )

(
)
/


( , )
-

57

-
( )
(
)

,
( )
( ).


.
:
.
3.5.1. T
(Thin Layer Chromatography - TLC)

,
.
() (SiO2) (0,2-0,04
mm) ( ).
.
,
(Al2O3).
( ).

.

.
:


( ). TLC
() 1 - 2 cm
( )
(). TLC
(l) , ( 21).
, , ,
.

58

21 TLC


, ( ),
(
)
( ) .
( ),

.

,
( 22).


.
, ( )
( ).

.
,
() TLC .
,

TLC .

59


(0,5-1 cm

TLC
)



( )
.

22 -


,
.
, ,
, () ,
, -
,
.
TLC
Rf
(mm) o TLC
(mm), 0 1. Rf
.
Rf
, ,
.
1

Rf

LC
1: Rf = 44 / 80 = 0,55
2: Rf = 32 / 80 = 0,40
3: Rf = 72 / 80 = 0,90

72mm

80mm

44mm
32mm

23 - LC (1) (2)
Rf
60

:
,
.


.
, TLC
: (St), ()

(St-).

( 24).

Rf = 0,40

St -
X -
St- -

24 - ( LC )

TLC .
TLC .
St -
X -
St- -

25 - ( LC )

TLC.

TLC.
.

3.5.2. 10 -

a a
( )
,
.
61

10
mg (Fluka) 20 mg (Fluka)
1 ml : - = 7 : 3 (v/v).
0,2 mm
(Merck), a
: - = 7 : 3 (v/v).
3.5.3.
(Column Chromatography CC)
,
(TLC)
.
,
().

Al2O3,

.
.
(),
( )

() ( ).

.
.
.

() (1)
( 26).
,
( ).
( ) (2).
,
, ,
, , .

62


(
)

26
:


.
, ,
, , , ,
. ,
, , .

, . , , , .
.

.

.
,
.
.
,
, .
.

()
. ,
,
, .
25-30
. ,

63

.
,

. ,
.

,
.

() .

(1-2 ml)
( ) , -,

,
.
.
,
( . , )

.


,
,
( )
.

1-2 ml . ()

5-10 ml
( ). ,
,
.


.
.


,

,
( ).

(TLC).
TLC.
( Rf
) .
64

3.5.4. 11 -


0,7 cm 40 cm ( ).
15-20 cm, ,

.
0,1 ml .

(0,5-1 ml/min)
().

.

10 mg
(Fluka) 20 mg (Fluka)
1 ml , : - = 7 : 3 (v/v).
.
0,2-0,5 mm,
15 min 110 C , a
: - = 7 : 3 (v/v).

3.6.

.


,

.

.
(%)

100.

% =

100

mol gmol
( ).

.

65

: (C6H6)
: 50 g ;
(C6H6) = 78 g/mol; (C6H5NO2) = 123 g/mol
C6H6 + HNO3 C6H5NO2 + H2O
1 mol
1 mol
78
123
:

1 mol (78 g) 1 mol
(123 g), (50 g)
:
78 g ----- 123 g
50 g ----- g
x = 50 x 123/78 = 78,8 g.

78,8 g.
:
, , 60 g
, 60 g.
%:

% =

100

60 g

% =

100 = 76,1 %
78,8 g

, 76,1 %
.
( ),
. ,
,
.
(%)
,
. 50 80 %.
80 % .

4.


, , .
66



.

,
.

.

:
1.


;
2. ;
3. ;
4. ;
5. ;
6. ;

4.1.


()


.
:
/ ;
;
.
()

(t)
50250 .
(t) ,

. t
. t (
),
(> 3 ) t (
). , ()
t, ()
(v)(12 ).
(t) :
( );
- ;
67

.
(v)

.
.

4.2.
(C, H,
O) (N, S, P X-),
(Mg, P, Fe, Cu .) .


.
,
(
) .
.

.
4.2.1.

.
,
( ),
( )
.

:
0,1 g ,
.
, ,
, .
4.2.2.


CuO.
CO2, a
H2O.
(CO2 H2O) Ba(OH)2 Ca(OH)2.
BaCO3 CaCO3
,
.
2CuO + C CO2 + 2 Cu
CO2 + Ba(OH)2 BaCO3 () + H2O
68

:
0,1 g () 1 - 2 g
CuO.

Ba(OH)2 Ca(OH)2.
.
, CO2 Ba(OH)2 Ca(OH)2
BaCO3 CaCO3.
, ,

.

,


, .
,
(Lassaigne)

(NaCN, Na2S NaX) NaOH,

.
- (Lassaigne's Sodium Fusion Test):
: (C, H, O, N, S, X)

(C, H, O, N, S, X) + Na

NaCN + Na2S + NaX + NaOH

,
,
(Na CNS),
(Fe(CNS)3, a
,
. Na CNS :
NaCNS + 2Na
NaCN + Na2S

, FeSO4

, ,
.
:
5 - 10 mg .
, , ,
(0,04 g).
,
.
.

,
20 ml .
69

,
-.
.
.
:
FeSO4 (2 - 3 ml) .
, ,
Fe(OH)2 Fe(OH)3. ,
FeS.
Na2S + FeSO4 Na2SO4 + FeS (, )
,
HCl 15 min.
-
Fe4Fe(CN)63 () .. .

FeSO4 + 2 NaOH Fe(OH)2 + Na2SO4


Fe(OH)2 + 2 NaCN Fe(CN)2 + 2 NaOH
Fe(CN)2 + 4 NaCN Na4[Fe(CN)6]
3[Fe(CN)6]4- + 4Fe3+ Fe4[Fe(CN)6]3
-
-. ,
.
6 NaSCN + FeCl3 3 NaCl + Fe(SCN)63- + 3 Na+
:
() - (1 - 2 ml)
( ). CN-
HCN, a
, Pb(CH3COO)2.
,
PbS.

Na2S + 2 CH3COOH 2 CH3COONa + H2S


H2S + (CH3COO) 2Pb 2 CH3COOH + PbS (, )
() - (0,5 ml)
, Na2[Fe(CN)5NO].

Na4[Fe(CN)5NOS],

(II).
Na2S + Na2[Fe(CN)5NO] Na4[Fe(CN) 5NO S] ()

:
(1 ml) HNO3,
AgNO3 .
,

70

AgCN AgS, .
AgNO3 HCN H2S
( ). ,

AgNO3.
- ,
, .
NaX + AgNO3 AgX + NaNO3
:
, ;
,
;
, .
,
- (3 ml) H2SO4
. 1 ml CCl4
(NaOCl).
.
2 NaOCl + H2SO4 Na2SO4 + Cl2 + O2 + H2O
Cl2 + 2 I- I2 + 2 ClCl2 + 2 Br- Br2 + 2 Cl
- ( )
. .
Zr()4 + 6 F- [ZrF6] + 4 ()



, - (
) 45 .
.
PO43- + 3 (NH4)+ +12 (NH4)2MoO4 + 24 HNO3(NH4)3PO412MoO3 (, )
+ 24 NH4NO3 + 12 H2O

4.2.3.

C, H, N, S

71

( ).
.
CO2, H2O, N2
SO2.
, . ,

.
: CHN (
C, H N), CHNS
( ).
He/H2 (95%/5%) 1.000 .
CO
.

4.3.



.
: 0,1 g 0,2 ml
3,0 ml .
ij (
).
, N / S,
( 4).



.
,
, .

5 % HCl, NaOH NaHCO3,
. ,
.
: 1 ml
0,1 g 0,2 ml
, .
pH .

, .

()

,
5 % NaOH .

72

:

, 3 ml .
5 % NaOH

5 % - NaOH. pH ~ 14.
: 5 %
NaOH
.
.
, ,
5 % HCl
.
, III
( 5 % NaOH). 5 %
NaOH 5 % NaHCO3.
5 % NaOH,
5 % HCl.
5 % NaHCO3
5% - NaHCO3 pH ~9 ( NaOH).
,
.
NaHCO3 CO2.
: 5 %
NaOH, 5 % NaHCO3.
CO2
( ) .
5 % HCl

, HCl.
HCl .
: 0,1 g 0,2 ml
3,0 ml 5 % HCl.
() ,
IV . ,
5 % NaOH
.
IV . 5 % HCl,
N / S,
. 5 % HCl,
.
96 % H2SO4

,
.
.
73


/ . , ,

.
: 3 ml 96 % H2SO4
0,1 g 0,2 ml .
, .
,
.
V ( 4). N
/ S, H2SO4 V,
VI.
VII N / S I-IV.
85 % H3PO4

96 % H2SO4.
: 3 ml 85 % H3PO4
0,1 g 0,2 ml .
, ,
.


4.
.
4 -
I

II

.
,
.

III

IV

.
5 %
NaOH

.
5 %
HCl

VI

VII


NS
.
96
% H2SO4


NS
.
96 %
H2SO4

N
S .


I-IV

74

.
:
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-.

-,

,
.

(
)
-
,

.,

-
-
-
-
. .
,

-
,

-

-

-.

-
-
-
-
-
-
-

.
NaHCO3

.
85 % H3PO4

-.

-,
,
,

4.4.

-
.
-
.
-.
-

- .
()
-

-
-
.

-, ,
.
.
.
-,
,
.,
,
.



(C,H,O)
(N,S,P X)
( 4).


.
5. ,
.
, ,
,
.

75

5 -

C=C
CC
OH
O
NH2
O
||
CH
O
||
C
O
||
COH
O
||
CO
O
||
CNH2

CH3CH=CH2
CH3CCH
CH3CH2OH
CH3OCH3
CH3NH2

CH3CHO

CH3COCH3

CH3CO2H

CH3CO2CH3

CH3CONH2

(
)

C6H6

4.4.1.

:
5 %

, (
) .
R CH CH2 + Br2 R CHBr CH2Br
: 0,2 ml ( 0,2 g)
2 ml
5 % .
, .
2 %


(). .
3 CH2CH2 + 2 KMnO4 + 4 H2O 2 KOH + 2 MnO2 + 3 CH2OHCH2OH

: 0,2 ml ( 0,2 g)
2 ml
2 % KMnO4.
76

() (MnO2),
.
4.4.2.
(K2Cr2O7)

,
.

,
.


. .
R1
K2Cr2O7 R1
CHOH
C = O + Cr3+
R2
R2

: 0,5 ml
H2SO4 K2Cr2O7.
.
4.4.3.
- Ag (NH3)2OH
.
[Ag(NH3)2]+
.


.

, , .
O
O
||
+ 2 Ag(NH3)2OH
2 Ag(s)
+
||
+ H2O + 3 NH3
R
H
R
ONH4+
:
(~1 ml) 0,5 ml
NaOH.
(
). ,
(35 ).
:
(1 ml)
, (1:1)
.
: 3 g AgNO3 30 ml .
: 3 g NaOH 30 ml .
77

4.4.4. ( )

.

.
O
||
R

CH3

I2, NaOH
H2O

RCO2Na

CHI3

: 0,5 ml
NaOH.
.
( ).
4.4.5.
FeCl3
H
(, ,
) FeCl3,
.
6 ArOH + FeCl3
[Fe(ArO)6]3 + 3H+ + 3 HCl
-
: 0,5 ml
FeCl3
.
,
. -
.
4.4.6.
NaHCO3
5 % NaHCO3
CO2.
.

NaHCO3

RCOOH

R COONa +

CO2 + H2O

: o
1-2 ml 5 % NaHCO3, a 1
() (
) CO2
.



(
).
78

.
.
: 0,2 g , 0,4 ml
0,2 ml H2SO4
2 . 2 ml
NaHCO3.
, .
.
4.4.7.
5
.
HNO2 ( )
,

.
HNO2
()
, .
NaNO2 + HCl
H2O

+
RNH2
[RNN:]Cl
N2(g) + ROH + + RCl
H2O

:
R
R
NH + HNO2
N
N
O + H2O
R
R

N-

HNO2.

: 0,5 ml
0,5 g 1,5 ml HCl 2,5 ml
, 0 .
0,5 g NaNO2 2,5 ml
, , .

HNO2. I- (
HNO2). ,
2 ml ,
.
.

HNO2
HNO2
- .

79

OH

aq NaNO2

ArNH2

HCl

Ar

+
N

OH

di azoni um jon

Ar

: 0,5 ml
(), 2 ml HCl 0,3 g NaNO2.
- - 1 ml
NaOH. .
-
.
4.4.8.

(RONO2)
(AgX),
.
AgNO3, C2H5OH

RX
X = Cl, Br, I

RONO2 + AgX
, -

: 0,5 ml
()
AgNO3. (AgX)
, - Cl, Br
I .
4.4.9. 12 -

().
: , ,
, , .

;


;
,
()
() ,
,
,
;

, HCl, NaOH NaHCO3;
80

()
()
, HCl,
NaOH NaHCO3. H2SO4
.


().
.

. :


() ,
.
()
()

(+/-)
.

H2O

5 % NaOH

5 % NaHCO3

5 % HCl

(
) (//
) .

.

(// )

81

(+)

AgNO3

Na2CO3 /
NaHCO3

FeCl3

K2Cr2O7

KMnO4

NaNO2;
-

Ag(NH3 )2NO3

(+/-)

()
.

Mm

Tt/Tv

4.5.


,
82


. : , 3,5 .

( , ).
,

. ,

.


,
.
6.
6 -

v (C)

Tt (C)

(g/ml)

117,9

16,6

1,049

56,2

- 95,3

0,79

80,1

5,5

0,874

76,5

- 22,9

1,594

61,7

- 63,5

1,483

80,7
6,6
0,779

78,5
-117,3
0,789


77,1
-83,6
0,900

n-
69
-95
0,66

65
-93,3
0,791

115,5
-41,6
0,982

110,6
-95
0,867

*


.

5.

,
83

.
, ,
, , . 27
.

().
.
.


, : , ,
,
,

, - .
-


UV

IR

[m]

[cm]

[nm]

27 -



.
:
(UV/VIS)
UV
.
(IR)
IR
.
(MS)
MS

,

.
- (NMR)
84


, 13C-NMR
.
1H-NMR

5.1. (UV/VIS)


. (,
)
.
( ).
,

.
(M)
(M*). (10-6 10-9 s)

.
(0,005 nm)
.
,
,
.
.
(UV/VIS)

(100-380 nm) (380-800 nm)

.
UV/VIS
, .
>C=O; >C=C<; N=N; N=O; CC .
, ,
.


.
,
. UV

IR, MS NMR .

5.2. (IR)
(IR)

(2.500-15.000 nm) (2,5-15 m)
.
85



.

.
IR

(). ,

.
.
.

,

. IR ,
,
.

,
.

(cm-1). (cm-1)
.
(, , )
.
, ..
, (), , , .
IR
.

5.3. (MS)

.


. (+)

.
. ,

, , .
:

( )
5 ppm 0,01 %
;
;
86


;
;

( );

;
.

5.3.1.
.
,
.
.
,
.

. ,

.
( ) .


: , ,
, .
, ,
.
5.3.1.1.

( ~70 eV) .

.

.
,
. ~70 eV.
5.3.1.2.

(4 KeV)
() .. .
/ (, ).
: , , 3- , ,
, .
,
.
5.3.1.3.

.
(CH4, NH3 .) .
87

, .
,
.
: , .

(+).

m/z (m-, z-)
. ,
:
m/z
( . m/z= 43
CH3CO- ).

( . 15
CH3);
:
; ;

. 7

.
7 -



m-15

CH3

m-17

CH

m-18

H2O

m-26

CN

m-28

H2C=CH2

m-29

CH2CH3

m-31

OCH3

m-35

Cl

m-43

CH3=O

m-45

OCH2CH3

CHO


m/z=30

+
H2C=NH2

m/z=31

+
H2C=OH

m/z=43

+
CH3C=O

m/z=91
m-91

88

5.3.1.4.

.
,
.
5.3.2.

.
.
5.3.2.1.
,
.
() ,
.

o :

,

.

. ,
.
5.3.2.2.
,
,
.
, ,
.
5.3.2.3.

. .
.
,
.
5.3.2.4.

.
. .

.

.
, ,
.
,
.
89


, ,
.

.
( ).
. , .
5.3.2.5. TOF

.
.
. ,
.
5.3.2.6.

.

. .

5.4. - (NMR)
-




. NMR ,
- ( x),
.
NMR
1946
NMR
. NMR
NMR
,
. NMR
.

.

. , -


. NMR .


NMR (1H)
(13C).

90

( )

, ()
( ).

( 28) (
).
(B) ,
( 28):

28 -


,
. ,
.

, 4He, 12C, 16O . ,
( )
( )
NMR , 3He, 13C, 17O .

,

.

.. ,

, ,
.
NMR

. NMR
,
, ..
. ,

. ,
, ,
( ). ,
91


( ).

,
. ,
,

().
( )
.
NMR
.
.
NMR .

.
,
e ,
.
NMR :
1. ;
2. ;
3. ;
4. , , , .
NMR


. NMR

,
.
. ,
( , ),
( ,
) ( ).

92


1. , M., , . (1971). .
: .
2. , .., , .., -, .. (2006).
. :
.
3. , .., , .., , .. (1992). I.
: .
4. , .., , .., , .. (1993). II.
: .
5. Bori, S., Kronja, O. (2004). Praktikum Preparativne Organske kemije.
Zagreb: kolska knjiga.
6. McMURRY, J. (2009). O . : .
7. Palleros, D.K. (2000). Experimental Organic Chemistry. New York: John
Wiley & Sons.
8. Pine, S.H. (1994). Organska kemija. Zagreb: kolska knjiga.
9. Streitwieser, A., Heathcock, C.H., Kosower, E. (1998). Introduction to
Organic Chemistry. New Jersey: Prentice Hall, Uppev Saddle River.
10. Trali-Kulenovi, V., Karaman, B., Fier-Taki, L. (2004). Uvod u
Organsku kemiju. Zagreb: TTF.

93

:
. -

( - )
:
. -
:
. -

94

You might also like