Professional Documents
Culture Documents
:
-. ,
,
,
-.
-.
-
:
-
:
,
:
520
.
22-4266/1 28.07.2010
CIP -
. ,
543(075.3)
,
: : :
: /
, . - :
, 2010. - 158 . : . ; 30
ISBN 978-608-226-147-8
, [ ]
COBISS.MK-ID 84287754
, ,
.
,
.
-
.
:
1.
2.
3.
, .
. ,
.
,
,
.
, .
.....
(1779-1848)
.
-
-
.
, -
.
-
, , -
,
-
-
.
4
1.
1.1.
.
-
.
-
, -
.
(Robert Boyle).
,
. -
-
,
.
.1 (1627-1691)
(Antoin Lavoisier) -
.
-
.
.2 (1743 - 1794)
.3 . . (1711 1763)
, ,
, -
.
, -
, .
(-
, ).
(. 4)
. 4
.
-
,
.(. 5)
. 5
, , -
-
. (. 6)
. 6
, ,
. ,
, ,
.
6
1.2.
.
, ,
.
,
, -
, . -
, ,
. -
.
. (.7)
-
. -
. -
, -
-
-
.
.7
-
, . -
. ,
, :
- , techn;
- , purum;
- , purissimum;
- , pro analysi.
, , -
,
. (. 8)
. 8
7
-
(. 9).
: ) , )
, ) , ) ,
) , ) ,
) .
.
) ) ) ) ) ) )
. 9
-
:
, .
.
-
.
.
, ,
.
-
.
,
-
.
,
.
.
.
.
.
.
8
1.3.
.
-
-
,
.
. 10
: ,
, , , .
,
(.10). , ,
.
: Iena, Duran, Pyrex .
:
- , ,
.
- , , .
, . .
.
- , , .
- , .
- .
.
-
. -
.
-
.
-
.
- , -
.
- -
, .
-
.
9
:
.
.
. 11
.
:
.
.
-
.
: , , -
, . (. 12)
. 12
, ,
. , , ,
.
.
,
, , , ,
.
.
,
.
.
.
, .
.
10
1.4.
-
.
-
.
: , - .
-
.
, ,
, .
-
.
, ,
-
.
- -
,
.
(, , .) -
.
-
.
-
: ,
.
-
. 1-10 g,
10-100 cm3. ,
.
20-100 mg
1-10 cm3 . .
: -
,
, , -
.
11
.
, .
-
. 1 mg,
0,1 1 cm3. , -
.
.
1.5.
.
.
.
-
.
-
, -
.
,
. (. 13)
. 13
-
,
(.14).
-
.
. 14
,
.
, ,
( ) .
:
12
, .
, , .
,
HCl. -
.
, .
,
HCl. -
.
HCl
HNO3 , .
HNO3.
Na2CO3
KHSO4.
,
, , .
, -
. , , -
( ).
. -
, .
3 4 g .
.
,
,
:
13
:
1. .
2. , k-
?
3. .
4. :
) ) ) ) )
5. ?
6.
.
:
.
.
.
.
. ,
.
.
: , , ,
.
.
:
, , , .
14
,
.
. (1970 - )
-
-
.
.
-
-
.
15
2.
-
.
.
2.1.
, ,
: .
.
, .
,
(.15).
.15
-
. , .
,
,
.
-
.
, , , -
, .
-
.
. .
-
.
. 16
-
.
-
.
16
HCl,
-
. , , -
.
Fe Ni Cr, .
.
,
. -
(Na2B4O7) -
. -
(III)
, , .
2.2.
-
, .
, .
.
: ,
.
- , , -
.
, -
. HCl,
NaOH, NH4OH,
HNO3 .
-
. -
. HCl
, H2S .
- -
.
.
. -
.
, , Fe3+
FeCl3 KCNS
.
17
2.3.
. 1893 -
Alfred Verner (. 17).
. 17
(1866 1919)
.
.
.
. -
.
d : Cu,
Ag, Zn, Fe, Co, .
.
.
.
: H2O - , NH3 , CO -
, NO .
-
. : Cl-
-, Br- -. OH--, CN--.
SO4 -, NO3 - .
2- -
-
. -
: 2,4,6,8 : 2(), 4(), 6(),
8().
.
[Ag(NH3)2]Cl Ag -
NH3
( ) 2
-
. -
:
18
-
.
+3 0 -2 -1
[Co(NH3)5SO4]Br
-
, .
, -
, ( ).
,
, . , ,
.
,
. - .
[Co(NH3)5SO4]Br
: (III) .
.
, -
, .
-
, , -
( ) -
, .
K2[Ni(CN)4] (II)
-
( ). :
[Ni(CO)4]
[Cr(CO)6]
.
.
19
:
1. ?
2.
...
3. , ? .
4. ?
5.
6. ...
7.
) ) )
8. :
K3[Fe(CN)6]; K2[Co(H2O)(CN)5]; K2[Ni(CN)4]; (NH4)2[Co(CNS)4]
9. :
- (III)
- (III)
- (II) (II)
:
,
, , .
.
.
3
12 cm , 23 .
: , ,
.
:
.
, .
.
,
.
.
pH ,
.
, .
.
.
, .
20
2.4.
.
:
.1:
.
+ 2+ 2+
I HCl Ag , Pb , Hg2
2+ 2+ 2+ 3+
H2S Cu , Hg , Pb , Bi , HCl
2+ 3+ 3+ 2+
II Cd , As , Sb , Sn
2+ 3+ 3+ 3+
III NH4OH Fe , Fe , Al , Cr
2+ 2+ 2+ 2+
IV (NH4)2S Ni , Co , Zn , Mn HCl
2+ 2+ 2+
V (NH4)2CO3 Ca , Ba , Sr
+ + + 2+
VI Na , K , NH4 , Mg
:
* , ?
,
.
: ,
.
-
2+ 3+
, Fe (II) , Fe (III) -
.
.
+ 2+
: K , Mg .
.
2+
Fe (2+) , ,
.
* ,
. -
.
.
( ), -
( ).
,
(aq).
. (s)
,
(aq), (g), (l).
21
2.5.
c(HCl) = 1 mol/dm3. Cl-
-
.
:
Ag+
Hg22+ (I)
Pb 2+
(II)
+
Ag
, AgNO3, .
Ag+
, -
.
AgCl
HNO3 -
.
[Ag(NH)3]2Cl + 2HNO3 AgCl + 2NH4NO3
-
.
* K2CrO4 ?
22
NH4OH ( AgCl).
2+
(I) Hg2
(I) , Hg2(NO3)2.
Hg22+ (I) .
(I) (I)
() NH4OH -
.
Hg2(NO3)2 + 2HCl Hg2Cl2 + 2HNO3
Hg22+(aq) + Cl (aq) Hg2Cl2(s)
NH2
Hg2Cl2 + 2NH4OH NH4Cl + Hg + Hg +2H2O
Cl
, -
(II)
.
(I) .
KI, -
(I) , .
KI
(II).
(I) .
Hg22+
+Hg-
Hg+. -
, Hg22+.
23
2+
(II) Pb
Pb(NO3)2
. Pb2+ (II) .
(II) -
PbCl2 .
(II) (II)
.
(II) K2CrO4
PbCrO4.
,
.
1. ?
) ) ) ) )
2. ?
3. .
4. e...
5. Hg22+
.
6.
? .
7. Pb2+
Pb2+(aq) + ________ PbCrO4(S).
8. ?
9. Ag+ Pb2+ ?
10. :
Ag+ + I- ________
I- + Hg22+ ________
Pb2+ + I- ________
24
2.6.
-
(H2S ).
-
c(HCl) = 0,3 mol/dm3.
:
Pb2+ (II)
Hg2+ (II)
Cu2+ (II)
Bi3+ (III)
Cd2+
*
(aq)
.
2+
(II) Pb
Pb(NO3)2. Pb2+
.
H2S (II) (II)
.
(II) .
25
, -
.
Hg2+ (II)
Hg(NO3)2. Hg2+
(II) .
*
HgS.
Hg(NO3)2 + H2S HgS + 2HNO3
Hg2+(aq) + S2-(aq) HgS(s)
, -
.
3HgS + 2HNO3 + 6HCl 3HgCl2 + 2NO + 4H2O + 3S
HCl
HNO3 3:1 ( HCl
HNO3)
(II)
(II) HgJ2.
-
(II).
26
2+
(II) Cu
CuSO4.
2+
Cu (II) .
(II)
(II) .
(II) .
. (II)
. Cu2+ .
CuSO4 -
(II) (II)
(II).
3+
(III) Bi
BiCl3.
Bi3+ .
. , , (III)
BiOCl(). ,
.
(III) -
(III) .
27
2Bi3+(aq) + 3S2-(aq) Bi2S3(s)
(III) .
.
Bi3+ .
BiI3 + KI K[BiI4]
2+
Cd
, CdSO4
Cd(NO3)2 . Cd2+
.
, -
CdS .
HNO3.
.
CdSO4 + 2KCN Cd(CN)2 + K2SO4
Cd2+(aq) + CN-(aq) Cd(CN)2(s)
KCN
(II).
H2S ( ) -
.
K2[Cd(CN)4] + H2S CdS + 2KCN + 2HCN
.
28
: :
Hg22+ Hg2+ .
Hg2Cl2, , ,
-
. .
-
pH .
HgCl2, ,
, -
.
:
1. ?
2.
:
) ) ) )
3. , ?
4. ?
5. ?
6. .
7. Cu2+ .
8. CuS, Bi2S3 CdS? -
.
9. ?
10.
.
H2S KI K4[Fe(CN)6]
Cu2+
Hg2+
Bi3+
Cd2+
29
2.7.
NH4OH, . -
NH4Cl
, .
:
Fe2+ (II)
Fe3+ (III)
Al3+
Cr3+ (III)
2+
(II) Fe
-
(II) FeSO4. Fe2+ (II) .
(II) -
.
FeSO4 + 2NH4OH Fe(OH)2 + (NH4)2SO4
Fe2+(aq) + 2OH-(aq) Fe(OH)2(s)
-
(III) .
(III) -
.
(II) .
30
3+
(III) Fe
FeCl3
HCl ,
Fe(OH)3. Fe3+ .
(III)
(III) ,
, (
Al3+ Cr3+).
(II) -
(III) (II), -
. ,
.
Fe3+ KCNS -
(III) -
.
3+
Al
AlCl3. Al3+ .
.
, NH4Cl,
.
31
.
:
Al(OH)3 + 3HCl AlCl3 + 3H2O
Al(OH)3 + NaOH NaAlO2 + 2H2O
Al(OH)3
S,
.
.
. -
:
AlCl3, CoSO4(
). .
.
, -
.
, Al2O3 CoO
.
.
O
Al
Al2O3 + CoO Co
O
Al
O
32
3+
(III) Cr
(III) CrCl3.
Cr .
3+
. -
-
.
,
CrO2- () , CrO42- () Cr2O72- ()
.
(III) -
.
, ,
(III) .
-
.
H2O2, PbO2
, , CrO2- ,
CrO42- .
Cr3+ .
:
1. -
NH4Cl?
2. ?
3. Fe2+
.
4. Fe2+
Al3+ .
5. Fe3+
) KCNS ) NH4OH ) HCl
33
6. Al3+ ?
7. -
?
) )
8. Al3+ . .
9. Cr3+ .
10. : NaAlO2 ; K2CrO4 ; (NH4)2CrO4 ;
K2Cr2O7
2.8.
(NH4)2S.
. -
. 70C
.
:
Ni2+ (II)
Co2+ (II)
Zn2+
Mn2+ (II)
2+
(II) Ni
(II) ,
NiCl2 (II) , NiSO4 .
Ni2+ .
(II) .
NiCl2 + (NH4)2S NiS + 2NH4Cl
Ni2+(aq) + S2-(aq) NiS(s)
34
.
-
(II) .
(II)
, .
-
.
2+
(II) Co
(II) .
(II) -
.
-
, (II) .
(II)
, KCNS, -
.
.
35
.
.
1 : 1 .
.
2+
Zn
, ZnCl2
, ZnSO4. Zn2+ .
.
ZnCl2 + (NH4)2S ZnS + 2NH4Cl
Zn2+(aq) + S2-(aq) ZnS(s)
-
.
, -
, -
.
(III)
(III).
Zn2+ .
36
2+
(II) Mn
(II) MnSO4.
Mn2+ .
(II) (II)
.
(II)
(H2MnO3)
.
Mn(OH)2 + O MnO(OH)2
Mn+2 PbO2
, , -
MnO4- .
Mn2+ .
37
:
1.
? .
2. ?
3. Ni2+ Mn2+
.
4. Co2+ Zn2+
? .
5. Co2+ ?
?
6. Ni2+ ...
7. -
.
8. Mn(OH)2 ?
9. -
Mn2+ .
10. .
3ZnCl2 + _________ Zn3[Fe(CN)6]2(s) + 6KCl
11. :
2.9.
(NH4)2CO3 .
, .
-
.
:
Ba2+
Ca2+
Sr2+
38
2+
Ba
, BaCl2 ,
Ba(NO3)2, . Ba2+ -
.
-
, -
.
.
(. 18).
. 18
39
2+
Ca
,
CaCl2. Ca2+ .
-
.
CaCO3 + 2HCl CaCl2 + H2O + CO2
,
.
(. 19).
. 19
2+
Sr
, SrCl2.
Sr2+ .
.
40
SrCl2 + (NH4)2CO3 SrCO3 + 2NH4Cl
Sr2+(aq) + CO32- (aq) SrCO3(s)
( -
) .
(. 20).
. 20
,
.
,
,
. 21 (. 21).
.
Mg2+
. ,
.
Ca2+ , ,
. 0,8 1,2g.
, -
(. 22) .
2+
Ba BaSO4
. . 22
41
:
1. -
?
2. -
.
3. ? -
.
4. ) Ca2+ ) Sr2+ ) Ba2+ .
5. ?
6. -
:
Ca2+
Sr2+
Ba2+
2.10.
K+
Na+
NH4+
Mg2+
KCl.
+ .
42
COOH COOK
| |
CHOH CHOH
KCl + | | + HCl
CHOH CHOH
| |
COOH COOH
(III)
-
(III).
-. ,
- (. 23).
. 23
+
Na
,
NaCl. Na+ .
Na+
.
43
. -
(. 24).
. 24
+
NH4
, NH4Cl. NH4+
.
.
,
, , -
.
,
(II)
.
, -
. . -
(II) -
.
Hg
2K2[HgI4] + 3KOH + NH3 2H2O + 7KI + O NH2 I
Hg
NH4+ .
2+
Mg
,
MgCl2 . Mg2+
.
44
MgCl2 + 2NaOH Mg(OH)2 + 2NaCl
Mg2+(aq) + 2OH-(aq) Mg(OH)2(s)
NH4Cl
MgCl2 + Na2HPO4 + NH4OH MgNH4PO4 + 2NaCl + H2O
.
Mn2+ .
:
-
-
. -
(. 25 . 26). -
-
,
.25 . - . 26
,-
, .
:
1. -
?
2. : K+ + .. K2Na[Co(NO2)6] + 2Na+.
3. Mg2+ ? -
.
4. ) ?
) ?
5. NH4+ .
45
2.11.
, -
, . -
,
, BaCl2 , AgNO3.
. 2:
AgNO3 BaCl2
I AgNO3 Cl , Br, I, S2
BaCl2
II AgNO3 CO32,SO42, C2O42, PO43
BaCl2 , C4H4O62
III AgNO3, NO3, NO2, CH3COO
BaCl2.
:
-
. S CN -
2- -
.
. -
, -
. SO4 , SO3 .
2- 2-
- ,
,
.
-
.
46
2.12.
: Cl , Br ,
I , S2 , CN- .
-
, .
-
Cl
, NaCl KCl. Cl-
.
-
.
-
Br
,
KBr , NaBr. Br- .
-
.
KBr + AgNO3 AgBr + KNO3
Br-(aq) + Ag+(aq) AgBr(s)
-
(Cl2 )
.
47
H2SO4 ,
.
KMnO4.
(. 27). -
. . 27
.
.
-
I
, KI
, NaI. I- .
-
.
-
.
-
H2SO4 -
, -
(. 28)
. 28
.
2-
S
, Na2S. S2- .
48
-
.
-
.
:
?
F-
. 29
I- -
-
-
.
. 30
Br-
.
Cl-
. -
.
2.13.
: SO42 , CO32 -
, PO43 , C2O42 , C4H4O62
. BaCl2 AgNO3
.
49
BaCl2 ,
AgNO3 .
2-
SO4
, Na2SO4. SO42-
.
-
,
.
CO32-
,
Na2CO3. CO32- .
-
CO2
.
CO32- .
50
CO2(g) H2O(l). , , -
, .
3-
PO4
,
Na2HPO4. PO43- .
,
.
PO43- .
2-
C2O4
,
.
,
.
(NH4)2C2O4 + BaCl2 BaC2O4 + 2NH4Cl
C2O42-(aq) + Ba2+(aq) BaC2O4(s)
51
CO2 Mn+7 Mn+2. -
KMnO4
C2O42- .
2.14.
: NO3 , NO2
CH3COO .
BaCl2, AgNO3.
-
NO3
, KNO3
, NaNO3. NO3-
.
.
(II)
. (II)
(II) ,
.
:
FeSO4.
1 2 cm3 -
(NaNO3, HNO3).
5-6 H2SO4. -
FeSO4.
(II) ,
.
. 31
52
.
( : , ).
-
NO2
, NaNO2.
NO2- .
,
(I).
, CH3COONa
, CH3COOK. CH3COO-
.
(III) (III) .
, .
,
,
, .
H 2SO4
CH3COOH + HOC2H5 H2O + CH3COOC2H5
: 2-
3 cm3 .
H2SO4, -
, ,
.
( ).
53
:
(. 32 . 33).
: -
,
-
.
. 32 .33
, -
.
.
:
1. .
Cl- CO32-
- 2-
Br SO4 NO2- S2-
C2O42- NO3- PO43-
I- CH3COO-
2. ?
3. Br- Cl-
?
4. S2- ?
5. :
Ag+(aq) + __________ __________ .
6.
?
7. -
.
8. AgNO3 ?
) SO42- ) C2O42- ) PO43- ) CO32- ( ).
9. ? -
.
10. FeSO4, ,
. ?
11.
.
12. , .
54
,
,
.
(427 347 . .)
:
-
-
. -
-
-
.
-
-
.
-
.
-
-
.
55
3.
3.1.
() -
.
. -
,
-
.
.
: ,
, , .
, , , .
: ?
,
. ?
,
, .
.
. : ,
, .
-
, -
, , .
-
, :
. 3
.
56
(Au)
(Cu, Pt, Ag) (. 34).
. 34
()
( )
(. 35).
. 35
-
() ( ) (.
36).
. 36
-
. -
,
,
.
100
nm
, : , -
,,.
. 37 , . 38
.
1
100 nm .
.
. , , -
, , , ,
. -
.
-
,
: , .
.
, , ,
.
57
1 nm,
,
- -
.
-
,
.
.
:
.
- .
(. 40)
- .
.
-
.
,
, ,
(. 41).
-
.
.
(. 39).
. 39 . 40 .41
:
1. .
2. , ?
3. -
, , -
?
4. :
, , , , , , ,
.
5. ?
58
3.2.
. 42 (1859-1927)
-
, .
: , -
, , ,
, , .
:
- , -
?
- ?
- ?
- ?
.
-
. , NaCl
, -
. , -
,
.
, , .
.
, . ,
. -
-
. ,
, . -
,
.
-
.
59
.
-
.
. 20C 100 g -
:
. 4 20C.
-
. .
(CH3COO)2Ca (CH3COO)2Sr -
.
- .
( ), ( ).
,
.
-
, .
, -
. -
,
.
-
,
.
. ,
H2SO4 NaOH ,
, .
. ,
KNO3 NH4Cl
.
, .
-
.
.
: 50 cm3 46 cm3
92 cm3, 96 cm3.
:
- -
.
- -
.
60
. -
. .
, .
: CuSO4 5H2O, Na2CO3 10H2O, FeSO4 7H2O .
:
1. .
2. ?
3. 50 cm3 20 cm3 ,
? 40 cm3 , 120 cm3
, ?
.
4. 320 g 100 g , ,
?
5. : H2SO4
H2SO4 ?
6. : MgSO4 7H2O;
Na2CO3 10H2O; MnCl2 6H2O; AlK(SO4)2 12 H2O; Co(CH3COO)2 H2O
7. :
- (II) ,
- (II) ,
- .
8.
?
61
3.3.
,
.
:
m A
w(A)
mi
:
w-
m
w. = m-
m
m-
1, -
100.
1: 600 g
NaNO3, w(NaNO3) = 23%.
m- = 600 g
w(NaNO3) = 23% : 100 = 0,23
m(NaNO3) = ?
m(NaNO3 ) m(NaNO3 )
w(NaNO3 ) 0,23
mpp 600 g
2: -
w(NaCl)=0,85% ( )?
m(NaCl) = ? m(H2O) = ?
w(NaCl) = 0,85% : 100 = 0,0085
m- = 2 kg 1000 = 2000 g
62
m
w. = : m- = w- m-
m
-
.
.
: - , ,
.
. -
c () :
n( A)
c( A) mol/dm3 mol dm-3
V
n(A)
V
1: 250 cm3 NaCl -
c(NaCl) = 0,1 mol/dm3.
:
V= 250 cm3 = 0,25 dm3
c(NaCl) = 0,1 mol/dm3
n(NaCl)
c(NaCl) ; n(NaCl) = c(NaCl) V = 0,25 dm3 0,1 mol/dm3
V
n(NaCl) = 0,025 mol
63
-
.
:
V = 500 cm3 = 0,5 dm3
m(KNO3) = 5 g
M(KNO3) = 101 g/mol
m(KNO3 ) 5g
n(KNO3 )
M (KNO3 ) 101g mol
n(KNO3 ) 0,05mol
n(KNO3 ) 0,05mol
c(KNO3 )
V 0,5dm 3
mol
c(KNO3 ) 0,1
dm 3
0,1 mol/dm3.
-
. ()
:
m( A)
( A) , g/dm3 g dm-3
V
1: 300 cm3
8 g Na2CO3?
64
:
V = 300 cm3 = 0,3 dm3
m (Na2CO3) = 8 g
m(Na 2 CO 3 ) 8g
(Na 2 CO 3 )
V 0,3dm 3
g
(Na 2 CO 3 ) 26,7
dm 3
m(KCl) = ?
m(KCl) = 4,1 g
. 5
W(.) = m(.) / m(- *
)
c(A) = n(A) / V mol/dm3
(A) = m(A) / V g/dm3
* (%)
100. ()
1000.
65
1: 200 cm3 -
c(KNO3) 0,15 mol/dm3
?
m(KNO3) = 3,03 g
-
:
2:
c(H2SO4) = 1,8 mol/dm3 = 1,8 g/cm3.
:
c(H 2SO 4 ) M (H 2SO 4 )
c(H2SO4) = 1.8 mol/dm3 w(H2SO4) =
1.8mol/dm 98g/mol
3
= 1,84 g/cm3 w(H2SO4) =
1.84g/cm3
M(H2SO4) = 98 g/mol w(H2SO4) = 95.86 100 = 9.58%
66
. , -
.
.
-
.
-
. -
.
1: 500 cm3 -
(KCl) = 120 g/dm3 , -
(KCl) = 80 g/dm3. -
?
:
1 = 120 g/dm3 1 V1 2 V2
1 V1 120 g dm 3 0,5dm 3
V1 = 500 cm3 = 0.5 dm3 V2
2 80 g dm 3
2:
NaOH w(NaOH) = 12% 90 g
w(NaOH) = 4%?
:
m1 = ? m2 = 90 g m(H2O) = ?
w1 = 12% = 0.12 w2 = 4% = 0.04
67
m1 w1 = m2 w2
m2 w2 90 4
m1 = 30 g
w1 12
m(H2O) = m2 m1 = 90 30 = 60 g
1: ( mol/dm3) -
200 cm3 -
c(CH3COOH) = 2,5 mol/dm3 V = 0,4 dm3
0,5 g CH3COOH?
:
n1 (CH 3COOH)
c1(CH3COOH) = 2.5 mol/dm3 c1(CH3COOH) =
V1
0.5g
c3(CH3COOH) = ? n2(CH3COOH) = 0.0083mol
60g/mol
n1 (CH 3COOH) n2 (CH 3COOH) 0,5mol 0,0083mol
c3 (CH 3COOH)
V1 V2 0,2dm 3 0,4dm 3
c3 (CH 3COOH) 0,847 mol dm 3
2:
3,5 dm3
c(HCl) = 0,12 mol/dm3 0,75 dm3
c(HCl) = 0,5mol/dm3?
4,25 dm3.
:
I - V1 = 3,5 dm3 c1(HCl) = 0,12 mol/dm3
II - V2 = 0,75 dm3 c2(HCl) = 0,5 mol/dm3
V3 = 4,25 dm3 c3(HCl) = ?
68
c1(HCl) V1 + c2(HCl) V2 = c3(HCl) V3
c1 (HCl) V1 c2 (HCl) V2
c3(HCl) =
V3
3:
w(H2SO4) = 96% 2 kg
w(H2SO4) = 80% w(H2SO4) = 90%?
:
m1(H2SO4) = ? w1(H2SO4) = 96% = 0,96
m2(H2SO4) = 2 kg w2(H2SO4) = 80% = 0,8
w3(H2SO4) = 90% = 0,9
m1(H2SO4) w1(H2SO4) + m2(H2SO4) w2(H2SO4) = (m1 + m2)(H2SO4) w3(H2SO4)
m1(H2SO4) 0,96 + 2 0,8 = (m1 + 2) 0,9
m1(H2SO4) = 3,33 kg
:
1. 500 cm3 NaCl
c(NaCl) = 0,1 mol/dm3.
(2,92 g NaCl)
2. Na2SO4 250 cm3
c(Na2SO4) = 2 mol/dm3?
(71 g)
3
3. 500 cm
KOH 5 g ?
(0,16 mol/dm3)
4. NaCl 2 kg
300 g NaCl?
(13 %)
5. ZnCl2 1,2 kg
w(ZnCl2) = 20 %?
(240 g)
6. NaOH 600
g w(NaOH) = 15 %?
(90 g NaOH, 510 g H2O)
7.
.
5 g 148 g .
(3,26%)
69
8.
8 g NaOH 500 cm3 ?
(16 g/dm3)
9. 500cm3 16,1g Na2SO4 10H2O.
?
(0,1 mol/dm3)
10. Na2CO3
0,3 mol Na2CO3 1200 cm3 .
(26,5 g/dm3)
11. HOH 200 cm3
0,2 mol HOH?
(56 g/dm3)
3
12. 250 cm KCl
c(KCl) = 0,1 mol/dm3?
(74 g/dm3)
13.
KOH, 1120 cm3 KOH?
=1,098 g/cm3.
(1,13 % 0,223 mol/dm3)
14. mol/dm3
0,005kg KNO3 500g ? = 1,105g/cm3.
(0,11 mol/dm3)
15.
w = 2 % = 1 g/cm3?
(0,5 mol/dm3)
3
16. MgSO4 1 dm
w(MgSO4) = 5 % = 1,06 g/cm3?
(53 g)
17. -
c(H2SO4) = 18 mol/dm3 = 1,84 g/cm3?
(95,87 %)
18. cm3 w(HNO3) = 68 %
5 dm3 c(HNO3) = 1 mol/dm3 = 1,4
g/cm3?
(330,89 cm3)
19.
c(HCl) = 5 mol/dm3 = 1,09 g/cm3?
(16,74 %)
3
20. Na2CO3 280 cm -
c(Na2CO3) = 3 mol.
(89,04 g)
21. NaNO3 500 cm3
= 50 g/dm3?
(0,294 mol)
22.
500 g w(HCl) = 2 %
500 g .
(1 %)
70
23. NaNO3
200 cm3 (NaNO3) = 0,052
g/dm3 250 cm3 ?
(0,023 g/dm3)
24.
200 g w = 10%
w = 18 %?
(111,1 g 18 % 88,9 g H2O)
25. cm3 350 cm3
w(KCl) = 2 % w(KCl) = 10%?
= 1 g/cm3.
(280 cm3)
26. w(HNO3) = 63%
1 kg w(HNO3) = 15 %?
(238 g)
27.
40 g w(NaCl) = 14 % 200 g
w(NaCl) = 5 %.
-
.
3.4.
:
1: Pb(NO3)2.
KI. ?
.
.
2: NaCl.
ZnSO4. ?
.
, ,
.
() ( 1)
. ( 2)
( ).
,
.
. -
.
71
:
mA + nB cC
, , -
:
v = k c(A)m c(B)n , :
v ;
k ,
;
c(A), c(B) B;
m, n B.
:
mA + nB pC + qD
A
B
C D. C D -
A B.
-
v1,
v2. :
72
-
, , -
.
.
-
.
:
1. ?
2. :
2H2 + O2 2H2O
H2 + J2 2HJ
N2 + 3H2 2NH3
2SO2 + O2 2SO3
3. ?
4. ? .
3.5.
.
:
: , HCl,
CH3COOH, NaOH, NH4OH, NaCl, CH3COONH4.
. .
.43. -
.
:
- ,
-
* :
.
, -
.
. 43
73
, , -
.
.
.
.
(Svante
Arhenius)(.44) -
1883
.
. 44 (1859-1927)
.
, .
-
. -
: -
,
. -
-
(. 45).
. 45
NaCl
: -
-
, -
. , -
-
,
.
.
. 46 HCl
74
, , -
,
:
(aq) aqua .
-
H+
.
HCl(aq) H+(aq) + Cl-(aq)
-
.
-
.
-
.
: H+, Mg2+, Ca2+, Fe3+ .
: Cl, Br, I .
: NH4+ .
: NO3, SO42, CO32, PO43 .
: [Cu(NH3)4]2+, [Ag(NH3)2]+ .
: [Fe(CN)6 ]4 , [HgJ4]2 .
. : (Na+)
, ;
(Na) ,
. (Cl-) ,
; () Cl2
, .
.
,
.
.
,
.
-
-
75
.
1923
(I.N. Bronsted) (T.M. Lowry).
-
:
-
, ,
H3O+
.
, -.
*
(H+), .
H2SO4 -
,
, .
, .
. 47
H2SO4
, -
.
(. 48).
. 48
3.6.
-
HCl, NaOH NaCl.
76
NH4OH CH3COOH. -
.
-
.
.
HCl, NaOH NaCl (
),
.
NH4OH CH3COOH
,
. -
.
.
() :
-
n
100 n -
N
N -
100 -
. , ,
-
60% 100 , 60 -
.
-
0,1 mol/dm3.
-
,
.
30 100 %.
3 30 %
.
3 % .
:
.
: HClO4, H2SO4, HNO3 HCl, HBr, HJ .
: NaOH, KOH, RbOH, CsOH, Ca(OH)2, Mg(OH)2, Ba(OH)2 .
:
H3PO4 , HF , H2SO3 .
:
: HNO2, H2CO3, H2S, CH3COOH, HCN .
: NH4OH, Pb(OH)2, Zn(OH)2, Cu(OH)2 .
77
.
, -
.
.
-
,
.
: 1 dm3 0,05 mol H2SO3.
0,01 mol.
. :
n
100
N
N = 0,05 mol
0,01mol
n = 0,01 mol
= 100
= 20 %
0,05mol
, -
.
:
1. :
H3PO4, HNO3, ZnCl2, Na2SO4, Al(OH)3.
2. :
) H2C2O4 ) (NH4)2SO4 ) Al2(CO3)3 ) K4[Fe(CN)6]
3. -
?
4. .
5. CaCl2
1 mol?
6. -
NaCl?
7. -
25C
= 1,8 10-9 , 1.
8.
-
100000,
= 0,01.
9.
c(HCN) = 0,1 mol/dm3
10000 .
10.
-
.
78
3.7.
-
,
.
( ) :
:
c(H (aq) ) c(CH 3COO (aq) )
Kc =
c(CH 3COOH (aq) )
Kc -
.
-
. Kc, -
Kk, Kb.
-
-
.
,
.
.
, -
.
25C.
.6
H2C2O4 5,35 10-2
H2CO3 4,45 10-7
HCOOH 1,76 10-4
CH3COOH 1,8 10-5
NH4OH 1,79 10-5
79
-
. -
-
.
.
.
Kc
=
-
c
Kc -
Kc =
2 c
c -
: -
c(CH3COOH) = 0,1 mol/dm3 -
= 0,0132.
:
Kk =
2 c
Kk= (0,0132)2 0,1 mol/dm3 = 0,0000176 = 1,76 10-5 mol/dm3
:
1. : (K(HCOOH) = 1,76 10-4 mol/dm3)
(K(CH3COOH) = 1,8 10-5 mol/dm3)?
2.
c(CH3COOH) = 0,1 mol/dm3
Kc = 1,8 10-5 ?
3. -
c(NH4OH) = 0,2 mol/dm3
= 0,0095?
3.8.
,
, , .
.
:
NaCl
MgSO4. .
: ?
, -
.
80
-
.
.
.
.
, -
,
, -
. -
(). .
a)
.
AgCl
. -
NO3- K+ .
b)
:
. -
.
H2S ,
. :
81
:
CH3COONa
,
.
, ,
.
:
:
1. ?
2. ,
? .
3. ?
4. :
+
+
+
5.
Pb(NO3)2 + H2SO4 PbSO4(s) + 2HNO3
6. :
Hg2+ + 2I- HgI2S
2Bi3+ + 3S2- Bi2S3(s)
82
3.9.
. 43 . -
.
,
. ?
-
,
. -
.
H+ H3O+,
:
H2O(l) + H2O(l) H3O+(aq) + OH-(aq)
,
.
:
c(H 3O ) c(OH )
Kc =
c(H 2 O) 2
:
Kc c(H2O)2 = c(H3O+) c(OH-)
25C 55,6 mol/dm3. Kc
c(H2O)2 Kw.
Kw = c(H3O+) c(OH-)
Kw -
-
.
1 10-14 mol2 /dm6 25C.
, -
. -
.
-
H+ , H3O+ OH- .
:
83
c(H3O+)2 = c(OH-)2 = Kw = 10-14 mol2/dm6
110-7 mol/dm3.
-
-
, :
Kw Kw
c(H 3O ) c(OH )
c(OH ) c(H 3O )
1: OH- , -
H3O+ 105 mol/dm3?
:
10 14
c(OH-) 5
10 9 mol/dm3
10
2: H3O+ , -
OH- 1011 mol/dm3 ?
:
10 14
c(H3O+) 10 3 mol/dm3
10 11
84
3.10.
, (Sorensen)
(.49) 1909 -
pH.
. 49 (1868-1939)
-
.
:
pH < 7
pH = 7
pH > 7
,
:
Kw = c(H3O+) c(OH)
log Kw = log [c(H3O+) c(OH)]
log Kw = log c(H3O+) + log c(OH)
1:
log Kw = log c(H3O+) log c(OH)
log p (), :
pKw = pH + pOH
pH + pOH = 14
pH pOH.
85
:
pOH = 9 ?
pH = 14-pOH
pH = 14-9 = 5
pH 0 14
.
. 7 pH
c(H 3O ) 1 10-1 102 103 104 105 106 107 108 109 1010 1011 1012 1013 1014
pH 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
-
. pH
. -
pH.
. 8 pH
pH
7,36
6,90
1 1,5
8,30
7,00
86
:
.
pH
.
. 50 pH .51 pH
,
. : pH
1-1,5.
.
pH
.
HCl
. pH
(. 50 51).
pH - 6,5 7.
. pH
(. 51).
.
:
1. OH -
10-3 mol/dm3 ?
2. H+ ,
10- 9 mol/dm3 ?
3. 10-4
mol/dm3 ?
4. pH 10 -3
mol/dm3 ?
5. 10- 9 mol/dm3,
pH ?
6. pH 2.8.
?
7. 25C 1 10-14
mol2/dm6. ) )
87
8. ?
.
9. pH : ) 0 14 ) 0 7 ) 7 14
10. pH = 6, pH =10
?
11. OH- pH = 12?
12. OH- 10-5,5 mol/dm3,
pH ?
13. -
OH- 10-8 mol/dm3.
3.11.
:
, -
. .
.
:
- ,
- ,
- ?
,
.
pH (. 52).
.
-
:
H Ind H+ + Ind-
Ind OH Ind+ + OH-
-
.
-
,
.
pH
.
. 52
88
.
: -
, .
(),
(. 53).
,
.
,
.
. 53
:
, ;
,
; ,
.
pH . 14
.
-
.
pH
(. 54).
. 54
pH
pH
(. 55).
.
.
. 55 pH
*
.
89
3.12.
.
.
.
:
NH4NO3 .
:
NH4OH HNO3
.
, pH 7. -
.
.
CH3COONa :
, -
.
pH 7. .
.
,
, -
, .
-
. ,
, CH3COONH4
, CH3COOH NH4OH,
.
90
(NH4)2 CO3
NH4OH -
, H2CO3.
NH4NO2 , HNO2
.
NaCl
.
. -
, pH=7.
:
, -
: Na2CO3, CH3COONa, NH4NO3, NH4Cl, CH3COONH4, NaCl .
, -
.
3.13.
pH.
-
. -
, -
pH .
,
pH,
pH.
, pH.
-
.
:
, CH3COOH CH3COONa; -
H3PO4 NaH2PO4; NH4OH
NH4Cl .
91
-
:
10 cm3 . 2
cm3 .
.
.
pH . 1 cm3
HCl. .
! pH .
?
CH3COONa. -
. -
1 cm3 HCl .
. HCl
?
-
: :
CH3COOH H+ + CH3COO -
CH3COONa Na+ + CH3COO
CH3COONa.
, HCl,
.
NaOH, NH4+ OH- NaOH.
.
,
92
,
pH.
,
. -
, (.56),
,
, . -
pH.
.
. 56
3.14.
:
AgNO3
KCl. .
: , -
NH4OH .
BaCl2
H2SO4.
HNO3?
. , -
, .
-
:
AgCl(S)
.
1 10-5 mol/dm3.
.
AgCl(S) :
93
c(Ag+(aq)) c(Cl (aq)) = K(AgCl) c(AgCl(s)) = const
c(Ag+(aq)) c(Cl - (aq)) = Ks(AgCl)
Ks
.
. -
, -
.
1 dm3, s.
: AgCl(S)
Ks = 1,2 10-10 mol2 /dm6 20C.
:
AgCl Ag+ + Cl- Ks(AgCl) = c(Ag+) c(Cl-)
Ag+ Cl- ,
. :
Ks = s2
s(AgCl) = 1,2 10 10 mol 2 /dm 6 = 1,1 10-5 mol/dm3
94
3.15.
.
.
, . -
, .
. :
,
,
.
, -
. , ,
-
.
,
.
.
,
. .
.
. ,
,
.
.
, CO2 .
,
.
95
, ,
.
, .
:
- , ( ),
-
,
- .
) )
. 58
-
(. 58 ).
.
-
.
.
.
. -
, .
.
. -
.
96
-
.
.
-
.
-
-
.
. -
.
.
,
.
,
.
:
(
).
( )
,
.
.
.
,
.
. 2-3 ,
.
( )
, .
.
.
, ,
.
.
3
2-3 ( 0,05 cm
.
:
3
16,20 cm Na2CO3
3
16,10 cm Na2CO3
3
16,10 cm Na2CO3
___________
3
48,40 : 3 = 16,133 cm Na2CO3
97
:
1. ?
2. ,
?
3. ...
4. ?
5. , ?
6. ...
7.
.
8. ?
9. , .
3.16.
-
. -
-
.
. -
: , -
,
, ,
.
:
Na2CO3, H2C2O4,
Na2C2O4, Na2B4O710H2O,
AgNO3, III .
. , HCl
; -
CO2
.
-
, -
.
. KMnO4,
Na2S2O3, I2 .
98
)
( )
-
:
,
.
. , -
.
. 59
, ,
- (. 59), -
,
.
.
: 500 cm3
c(Na2CO3) = 0,1 mol/dm3.
:
m(Na2CO3) = ?
V = 500 cm3 = 0,5 dm3
c(Na2CO3) = 0,1 mol/dm3
M(Na2CO3) = 106 g/mol
m(Na2CO3) = c V M
m(Na2CO3) = 0,1 mol/dm3 0,5 dm3 106 g/mol
m(Na2CO3) = 5,3 g
, , 5,3 g
Na2CO3, 500 cm3,
, -
.
99
)
( )
-
.
-
.
-
.
-
.
, .
-
.
:
V(HCl) = ?
c(HCl) = 0,1 mol/dm3
V(HCl) = 250 cm3 = 0,25 dm3
(HCl) = 1,19 g/cm3
w(HCl) = 37 % = 0,37
m(HCl) = c V M = 0,1 mol/dm3 0,25 dm3 36,5 g/mol
m(HCl) = 0,91 g
m
w(HCl) =
m
m0,91g
m- = 2,46g
w 0,37
m m
= V=
V
2,46g
v(HCl) = 2,07cm3
1,19g/cm3
100
2 cm3 -
, 250 cm3
.
:
1. NaOH 500 cm3
c(NaOH) = 0,1 mol/dm3? (2 g)
3
2. 100 cm -
c(Na2CO3) = 0,05 mol/dm3. (5,3 g)
3. KMnO4 1 dm3
c(KMnO4) = 0,02 mol/dm3? (3,16 g)
4.
500 cm3 c(AgNO3) = 0,05 mol/dm3. (4,25 g)
5. cm3 w = 37 % = 1,19 g/cm3
200 cm3
c(HCl)=0,1 mol/dm3? (1,66 cm3)
6.
500 cm3 c(H2SO4) = 0,15
mol/dm3. w(H2SO4) = 96%, = 1,84 g/cm3.(9,12 cm3)
7. cm3
1 dm3 c(HNO3) = 0,2 mol/dm3
w(HNO3) = 63 %, = 1,3 g/cm3. (13,84 cm3)
3 3
8. cm NH4OH 100 cm
c(NH4OH) = 0,1 mol/dm3 w = 25% = 0,91 g/cm3? (1,54 cm3)
9. Na2C2O4
250 cm3 c(Na2C2O4) = 0,05 mol/dm3? (1,67 g)
10. 500 cm3
c(H2C2O42H2O)=0,02 mol/dm3? (1,26 g)
3.17.
, . -
, ,
. -
.
, ,
NaOH, HCl
:
NaOH(aq) + HCl(aq) NaCl(aq) + H2O(l)
NaOH
HCl. NaOH HCl :
101
n(NaOH) : n(HCl) = 1:1 , n(NaOH) = n(HCl)
, n(NaOH)
m(NaOH)
n .
M (NaOH)
, n(HCl)
n(HCl) = c(HCl) V(HCl), :
m(NaOH)
c(HCl) V(HCl)
M (NaOH)
m(NaOH) = c(HCl) V(HCl) M(NaOH)
, . 25cm3
:
-
, -
,
NaOH HCl.
:
n(NaOH) = n(HCl)
NaOH
HCl n = c V
102
-
. -
.
3.18.
-
-
.
, ,
.
.
,
:
-
-
, ,
.
NaOH + HCl NaCl + H2O
-
. , .
2H2O
M 2+ 2-
+ H2 Y MY2- + 2H3O+
103
.
,
.
: ;
; (
)
,
.
.
3.19.
-
. -
, -
-
, .
H+ + OH- H2O
:
,
,
.
, , .
OH- H+ -
. H+ OH- -
, , -
pH 7.
. -
-
, -
,
.
.
.1. . 1
, -
(. 60)
(. 61).
. ( acidum
). .
104
. 60 .61
-
(alkalija) . -
.
- . -
.
-
; -
.
-
:
, H+
-
OH , pH = 7.
-
.
.
:
HCl(aq) + NH4OH(aq) NH4Cl(aq) + H2O(l)
:
NH4Cl(aq) + HOH(l) NH4OH(aq) + H+(aq) + Cl-(aq)
, H+
OH- -
105
, pH < 7. -
.
-
:
CH3COOH(aq) + NaOH(aq) CH3COONa(aq) + H2O(l)
:
CH3COONa(aq) + HOH(l) CH3COOH(aq) + Na+(aq) + OH-(aq)
, H+
OH- , -
, pH > 7.
.
, .
*
.
3.19.1.
-
.
c(HCl) = 0,1 mol/dm3
,
, .
,
.
, ,
-
.
106
:
HCl
V(HCl),
c(HCl). 1 dm3 -
. :
HCl
.
, -
.
1dm3. , -
, , -
, . -
Na2CO3.
HCl:
250 cm3 V(HCl)
2-3
.
c(Na2CO3) = 0,05 mol/dm3.
( ).
-
- .
.
.
n(HCl) = 2n(Na2CO3)
-
.
107
c(Na2CO3) = 0,05 mol/dm3
. -
:
-
Na2CO3 -
100C -
1 2 .
Na2CO3
, 1 dm3.
, ,
, .
.
-
.
NaOH
NaOH. -
c(HCl) = 0,1034 mol/dm3. -
.
.
-
.
.
H+ .
, NaOH,
:
NaOH HCl e:
n(NaOH) : n(HCl) = 1 : 1 :
n(NaOH) = n(HCl)
m(NaOH)
c(HCl) V(HCl)
M (NaOH)
m(NaOH) = c(HCl) V(HCl) M(NaOH)
108
:
20 cm3 NaOH 18,90 cm3
c(HCl) = 0,11 mol/dm3?
:
m(NaOH) = ?
V(NaOH) = 20 cm3 = 0,2 dm3
c(HCl) = 0,11 mol/dm3
V(HCl) = 18,90 cm3 = 0,0189 dm3
NaOH + HCl NaCl + H2O
n(NaOH) : n(HCl) = 1 : 1 :
n(NaOH) = n(HCl)
m(NaOH)
c(HCl) V(HCl)
M (NaOH)
3.19.2.
c(NaOH) = 0,1 mol/dm3
. ,
-
, .
.
:
. -
109
. CO2
. -
CO2. ,
.
.
.
. 1dm3
-
. ,
CO2 .
-
. -
.
NaOH .
250 cm3. 23
. HCl
.
23 CO2.
.
.
HCl .
.
.
:
NaOH + HCl NaCl + H2O
110
CH3COOH
. -
.
-
,
.
:
n(CH3COOH) : n(NaOH) = 1 : 1
n(CH3COOH) = n(NaOH)
m(CH 3COOH)
c(NaOH) V(NaOH)
M (CH 3COOH)
:
10 cm3 6 cm3 -
c(NaOH) = 0,1 mol/dm3?
:
m(CH3COOH) = ?
V(CH3COOH) = 10 cm3 = 0,010 dm3
V(NaOH) = 6 cm3 = 0,006 dm3
c(NaOH) = 0,1 mol/dm3
CH3COOH + NaOH CH3COONa + H2O
n(CH3COOH) : n(NaOH) = 1 : 1
n(CH3COOH) = n(NaOH)
m(CH 3COOH)
c(NaOH) V(NaOH)
M (CH 3COOH)
111
:
1. .
2.
? .
3. -
, 10 cm3 ,
9,50 cm3
c(NaOH) = 0,05 mol/dm3? (0,9500 mol/dm3)
4.
20cm3 12 cm3
c(Na2CO3) = 0,05 mol/dm3. (0,072 g)
5.
() 100 cm3. 25
cm3
c(Na2CO3) = 0,1 mol/dm3
24 cm3 . -
100 cm3 . (0,7008 g)
6. ) K2CO3 1 g -
100 cm3, 25 cm3
8,00 cm3
c(H2SO4) = 0,101 mol/dm3.
) K2CO3
. (a) 0,446 g b) 44,6 %)
3.20. -
-
-
. -
: -
. -
.
.
,
, .
.
0 +1 +2 0
: Zn + HCl ZnCl2 + H2
0 +2
Zn 2e Zn
+1 0
2H+ + 2e- H2
112
.
( H+ HCl).
, .
( Zn).
KMnO4, K2Cr2O7,
KBrO3, Na2S2O3, J2 .
H2C2O4, Na2C2O4, Fe2+ .
- :
. 9 -
KMnO4
K2CrO4
KBrO3
Na2S2O3
. -
. , -
.
.
-
-
c(KMnO4) = 0,02 mol/dm3.
-
. ,
.
.
. 62
KMnO4 -
Mn+7 Mn+2.
KMnO4
Mn+7 Mn+4.
113
-
(. 62). -
, -
KMnO4 . -
.
-
, KMnO4
. -
. ,
,
, -
.
Fe2+
.
c(KMnO4) = 0,02 mol/dm3
, -
, . -
KMnO4 -
. :
114
-
:
n(KMnO4) : n(Na2C2O4) = 2 : 5 ;
5n(KMnO4) = 2n(Na2C2O4)
-
:
-
.
Fe2+
FeSO4 -
.
KMnO4,
, H2SO4 1:4.
FeSO4 KMnO4 Fe2+ (II)
Fe3+ (III) . KMnO4
.
(II) (III) .
:
+2 +7 +3 +2
10FeSO4 + 2KMnO4 + 8H2SO4 5Fe2(SO4)3 + 2MnSO4 +K2SO4 + 8H2O
+2 +3
Fe e- Fe 5
5
+7 +2 1
Mn + 5e- Mn
FeSO4
KMnO4 10:2
n(FeSO4) : n(KMnO4) = 10 : 2
n(FeSO4) : n(KMnO4) = 5 : 1
n(FeSO4) = 5n(KMnO4)
115
m(FeSO 4 )
= 5c(KMnO4) V(KMnO4)
M (FeSO 4 )
: 20 cm3 FeSO4
12,20 cm3
c(KMnO4) = 0,0202 mol/dm3. Fe2+
.
:
m(Fe2+) = ?
V(FeSO4) = 20 cm3 = 0,20 dm3
V(KMnO4) = 12,20 cm3 = 0,0122 dm3
c(KMnO4) = 0,02 mol/dm3
-
:
n(FeSO4) : n(KMnO4) = 10 : 2
n(FeSO4) : n(KMnO4) = 5 : 1
n(FeSO4) = 5n(KMnO4)
m(FeSO 4 )
=5c(KMnO4)V(KMnO4)
M (FeSO 4 )
-
. :
-
-1 0 I
I 2I - 2e
I2
- -
I2,
-
0 -1 I2 I .
II I2 + 2e-
2I-
116
. : -
.
. 63
-
(KMnO4, KBrO3, K2Cr2O7, Cu+2) -
. ,
.
n(I2) = n( )
1% .
.
-
, , -
.
.
c(Na2S2O3) = 0,1 mol/dm3
Na2S2O3 5H2O.
,
, -
. : 1 dm3
0,1 mol/dm3,
:
. -
CO2
.
117
1 dm3, -
0,2 g , -
. -
-
, 10 , -
.
K2Cr2O7, -
.
:
5c(KMnO 4 ) V (KMnO 4 )
c(Na2S2O3) =
V (Na 2S2O 3 )
Cu2+
CuSO4.
c(Na2S2O3) = 0,1 mol/dm3.
: KI
, H2SO4 1:4,
.
2+
. 64. Cu Na2S2O3
118
.
Na2S2O3
. .
.
Cu2I2
(. 64).
n(I2) = n(Cu2+) Cu2+ (II)
:
-2 -2
2S2O3 2e S4O6
-
CuSO4 -
Na2S2O3 , -
.
n(CuSO4) = n(Na2S2O3)
m(CuSO 4 )
= c(Na2S2O3) V(Na2S2O3)
M (CuSO 4 )
: Cu2+ 10 cm3
CuSO4 6,5 cm3
c(Na2S2O3) = 0,1035 mol/dm3?
:
m(Cu2+) = ?
V(CuSO4) = 10 cm3 = 0,01 dm3
V(Na2S2O3) = 6,5 cm3 = 0,0065 dm3
c(Na2S2O3) = 0,1035 mol/dm3
n(CuSO4) : n(Na2S2O3) = 2 : 2
n(CuSO4) : n(Na2S2O3) = 1 : 1
n(CuSO4) = n(Na2S2O3)
119
m(CuSO 4 )
= c(Na2S2O3) V(Na2S2O3)
M (CuSO 4 )
:
1. - .
2. - ,
, ?
3.
?
4. ?
5. :
KMnO4 + H2C2O4 + HCl MnCl2 + Cl2 + KCl + H2O
FeCl2 + K2Cr2O7 + HCl FeCl3 + CrCl3 + KCl + H2O
KI + KBrO3 + HCl I2 + KBr + KCl + H2O
I2 + As2O3 + H2O HI + As2O5
MnO4- + I- + H+ Mn2+ + I2 + H2O
6. 25 cm3 H2C2O4 10,80 cm3
c(KMnO4) = 0,0190 mol/dm3.
. (0,046 g)
7. , FeSO4, 100 cm3.
20 cm3 8,00 cm3
c(KMnO4) = 0,0201
mol/dm3. Fe2+ . (0,224 g)
8. Cu2+ 10 cm3
CuSO4, 12,40 cm3
c(Na2S2O3) = 0,1028 mol/dm3.
(0,08099 g 80,99 mg)
3.21.
-
-
, .
-
, ,
-
-
.
120
:
. 10
AgNO3
Hg2(NO3)2
NH4CNS
KCNS
Argentum.
Hg22+
.
CNS- - ,
HCNS.
-
. -
. -
, Cl, Br ,
- I,
.
. 2
AgNO3 .
. 2
AgNO3
c(AgNO3) = 0,05 mol/dm3
c(AgNO3) = 0,05 mol/dm3. -
. -
-
. :
,
.
,
121
.
, . -
1 cm3
AgNO3.
.
.
(Mohr)
.
NaCl KCl,
c(AgNO3) = 0,05 mol/dm3
(.65).
5% K2CrO4.
. 65
AgCl :
K2CrO4
.
.
,
:
Ag2CrO4 -
. -
.
-
AgCl Ag2CrO4.
, -
AgCl.
-
.
,
.
.
:
122
NaCl + AgNO3 AgCl + NaNO3
NaCl AgNO3 :
n(NaCl) : n(AgNO3) = 1 : 1
n(NaCl) = n(AgNO3)
m(NaCl)
= c(AgNO3) V(AgNO3)
M (NaCl)
m(NaCl) = c(AgNO3) V(AgNO3) M(NaCl)
m(Cl-) = c(AgNO3) V(AgNO3) M(Cl-)
: , ,
10 cm3 4,3
cm3 c(AgNO3) = 0,05 mol/dm3.
(Volhard)
-
. ( ).
.
.
I AgNO3
II KCNS
-
AgNO3, ,
AgCl.
123
FeNH4(SO4)2 , ,
KCNS. Ag+ :
AgCNS. CNS-
Fe [Fe(CNS)]2+
3+
.
.
:
1. ?
2. ?
3.
: ) ) ) )
4.
5.
?
6. 20 cm3 NaCl 8,5 cm3
c(AgNO3) = 0,05 mol/dm3.
: ) )
(m = 0,015 g c = 0,0497 mol/dm3)
3.22.
-
.
,
(. 66)
, .
. 66
III
124
III, (KIII) -
:
NaOOCH2C CH2COOH
N CH2 CH2 N 2H2O
HOOCH2C CH2COONa
III
, EDTA.
III -
c(KIII) = 0,01 mol/dm3 -
.
,
: , pH ,
.
pH
.
III ,
. : ,, -
. -
.
-
, -
.
,
NaCl
1 : 100.
.
III
, . -
-
.
.
:
M + HInd M Ind + H+
125
, , -
,
, M Ind -
, H-Ind -
.
. 67
: Ca2+,
Mg Fe3+, Al3+, Cu2+, Ni2+ .
2+,
() ,
-
.
3.23.
, . -
.
-
() Ca(HCO3)2 -
Mg(HCO3)2, (II) Fe(HCO3)2.
.
126
. -
.
, , .
,
.
.
.
(1D) 10
mg CaO 1 dm3 .
1 D = 10mg CaO/1 dm3 = 1 mg CaO/100 cm3
.
(1 F)
10mg CaCO3 1 dm3 .
1 F = 10mg CaCO3/1 dm3 = 1 mg CaCO3/100 cm3
. 11 CaCO 3.
mg/dm3 / CaCO3
200
200 400
400 600
600
()
-
. ,
.
, -
, .
, -
, (
) 2 3
CO2. -
.
127
CaCO3 CaO + CO2
:
Ca(HCO3)2 + 2HCl CaCl2 + 2CO2 + 2H2O
.
CaO :
:
m(CaO) = ?
V(HCl) = 3,2 cm3 = 0,0032 dm3
c(HCl) = 0,1025 mol/dm3
1
m(CaO) / 100 cm3 = c(HCl) V(HCl) M(CaO)
2
1
m(CaO) / 100 cm3 = 0,1025 mol/dm3 0,0032 dm3 56 g/mol
2
m(CaO) / 100 cm3 = 0,00915 g = 9,15 mg
:
1
D= c(HCl) V(HCl) M(CaO) 1000 /g
2
1
D= 0,1025 mol/dm3 0,0032 dm3 56 g/mol 1000 /g
2
D = 9,15
1
F= c(HCl) V(HCl) M(CaCO3) 1000 /g
2
128
1
F= 0,1025 mol/dm3 0,0032 dm3 100 g/mol 1000 /g
2
F = 16,4
III
III
80C 2 3 .
- :
c(KIII) = 0,01 mol/dm3. III
372,2 g/mol. 1 dm3 ,
, 3,72 g III.
1 dm3, 200-
300 cm3 , ,
,
. .
-
:
m(K III )
c(KIII) =
M (K III ) V
-
.
.
Ca2+ Mg2+ -
. -
III pH = 10, .
.
129
-
:
mg (CaO) / 100 cm3 = V(KIII) c(KIII) M(CaO)
:
1 D = V(KIII) c(KIII) M(CaO) 1000 /g
:
1 F = V(KIII) c(KIII) M(CaCO3) 1000 /g
:
100 cm3 2,5 cm3
KIII c(KIII) = 0,01 mol/dm3.
:
m(CaO) = ?
V(KIII) = 2,5 cm3 = 0,0025 dm3
c(KIII) = 0,01 mol/dm3
mg (CaO) / 100 cm3 = V(KIII) c(KIII) M(CaO)
mg (CaO) / 100 cm3 = 0,01 mol/dm3 0,0025 dm3 56 g/mol
mg (CaO) / 100 cm3 = 0,0014 g = 1,4 mg
:
1. ?
2. -
?
3. ?
4.
?
5.
.
6. 50 cm3 7,10 cm3
KIII c(KIII) = 0,01 mol/dm3.
) CaO .
) .
) .
(m = 0,00397 g D = 3,97 F = 7,1)
7.
100 cm3 11 cm3
c(HCl) = 0,102 mol/dm3?
(m(CaO) = 0,0628 g)
8. ?
130
3.24. - ( )
-
-
.
, .
-
.
-
, :
- -
,
- ,
- ,
- ,
-
1%.
:
.
,
,
.
.
-
.
pH -
131
.
C . C
. C*
( ).
,
.
D L .
.
: , -
, , -
.
: , -
, . (
), (SiO2), (KClO3)
.
.
()
(1) (2) ,
.
. -
(. 68).
. 68.
132
.
.
(. 69),
(),
().
.
. 69.
(. 70).
. 70.
L- ; P- ; C- ;
A- ; S-
(L) (P)
. (C)
.
133
. -
(A) . -,
. ,
-
-,
. -
,
, -
(S).
(+),
(-).
20oC ,
D (589,3 nm).
[
]20D .
:
[
]20D
100
c = L
L [ ]D
20
(.71).
. 71.
134
.
(KMnO4),
(CuSO4 5H2O),
.
.
.
,
.
, -
.
-
(. 72).
. 72.
.
Duboscq -
(. 73).
135
1 -
2 -
3 -
4 - ()
5 -
6 -
A -
S -
. 73. (Dubosq)
:
. (6)
() (S). (A)
. (S)
, .
,
(3), (2) (1).
,
. ,
,
.
.
(S),
(1) . ,
(ds)
c1 (
). , (A),
,
(dx)
c2. (c1, c2, ds,
dx) .
136
:
c d
c1 ds = c2 dx ; c2 = 1 s
dx
,
.
(. 74).
. n
(
)
().
A - ()
X - X
-
- X
. 74.
n :
sin
n=
sin
,
, , -
.
, .
137
-
.
:
- ,
10-3 g (1mg)
-
- .
-
(. 75).
. 75.
,
(. 76).
.
, .
, .
.
. 76. -
1-; 2-; 3-; 4- ( )
138
.
(3), (2)
(4).
.
().
.
()
, .
.
.
(. 77).
. 77.
139
78 .
. 78. :
1- ; 2- ; 3- ; 4-
; 5- ; 6-; 7- (
); I- ; I-
.
,
(Vis) (UV), ,
.
(. 79):
-
;
400-800 nm
- 2 UV
200-400 nm;
( ) .
/ /
79. / ,
(Vis)
/ (UV)
140
-
.
(). -
,
, .
. 80.
78.
(1)
(2) (3) .
(4), (5)
.
(6)
.
(7) .
-
.
, ,
. :
, , .
.
(. 81).
141
. 81.
,
().
-
,
.
. 82.
. 82. :
1- ; 2-; 3-;
4-; 5-; 6-
142
( ) ,
( )
. ,
()
.
,
() , -
.
( )
( ) -
.
( ),
-
-
. -
, -
.
pH
pH
, .
1909
pH
c(H+) :
pH = - log c(H+)
c(H+)
pH ,
a(H+) :
pH = - log a(H+)
(a) (c)
: a = f c
f .
(<1).
.
, a = c.
pH
pH- (. 83).
143
. 83. pH-
pH- ,
.
pH (. 84).
. 84 pH-
-
( ) . -
.
.
-
, pH ,
, -
, , - .
-
.
144
?
pH . ,
pH
. pH
.
pH ,
. pH a
pH (
).
:
1. ?
2. ?
3.
?
4. -
?
5.
?
6. ,
.
7. ?
8. pH ?
. 12 .
pH
145
-
-
.
146
3
: 100cm 0,02g
. , .
3
( 10 15cm -
).
3
: 100cm 96% 1g (
3
5cm .
: . -
, .
1% -
: 1g
3
100cm . 2 3
. -
3
. 20 25cm -
3
1 2cm .
5%
3
K2CrO4: 95cm 5g .
.
:
.
NaCl. 1g
3
99g NaCl. . 100cm
.
pH = 10
3
57cm 7g NH4Cl.
,
3
100cm -
. .
3
g: 1,2g 100cm 95% .
3
a: 0,5g 100cm
H2SO4.
3
k :1g 6cm .
.
3
S: 0,2g 100cm .
3
H2SO4 1:4: 40cm .
3
10cm H2SO4
. -
.
147
m
M (g/mol) -
n
m n M (g) -
m
n (mol) -
M
w- -
m
w. = m- -
m
m- -
n (A)
c (A) (mol/dm 3
) - ()
V
m(A)
(A) (g/dm 3 ) -
V
m
(g/cm 3 ) -
V
w cM c
M
m w
c c
V M M
1 V1 2 V2 c1 V1 c2 V2 w1 m1 w2 m2
c1 V1 c2 V2
c3 c3 -
V1 V2
c1 - 1
c1 V1 + c2 V2 = (V1+V2) c3 V1 - 1
c2 - 2
V2 - 2
148
. 13 25C
(%) (g/cm3) (g/mol)
HCl 37 1,19 36,5
H2SO4 96 1,84 98
HNO3 65 1,4 63
NH4OH 25 0,91 35
. 14
5,0 8,0
3,1 4,4
4,2 6,2
-
8,0 9,8
149
(.aqua)
(.aqua destilata) ( )
I
AgNO3
( )
KBrO3
, ,
,
,
/
150
I
,
,
pH
(I) ,
, ,
,
,
,
()
151
pH
KMnO4
KCNS NH4CNS
HgCl2
,
()
(
)
152
153
1. ....................................................................................................4
1.1. ......................................4
............................................................4
................................................................................5
1.2. .......................................................6
.......................................6
.........................7
1.3. ..........................................................................8
1.4. .........................................................10
..................................................................................................10
..................................................................10
................................................................10
1.5. ......................11
...........................................................................................11
...........................................................................13
2. ..................................................................15
2.1. ....................................15
2.2. .......................16
2.3. ....................................................................17
........................................................................19
2.4. ......................................................20
................................................................20
2.5. .....................................................21
..............................................................23
2.6. ....................................................24
..........................................................................28
2.7. ....................................................29
..........................................................................32
154
2.8. ................................................33
..........................................................................37
2.9. ....................................................37
........................................................................41
2.10. ..................................................41
........................................................................44
2.11. ......................................................45
................................................................................................45
2.12. ..........................................................................46
2.13. ........................................................................48
2.14. ........................................................................51
........................................................................53
3. ...............................................................55
3.1. ...........................................................................55
.........................................................................57
3.2. ............................................................................................58
.........................................................................60
3.3. ...........................................................................61
...............................................................................61
...................................62
.......................................................................................62
............................................................................................. 63
.................................................................... 66
....................................................................................... 66
............................................................................................... 67
3.4. ..............70
........................................................................72
3.5. ...............................................................72
............................................................73
...........................................74
3.6. ............................................75
..........................................................................77
155
3.7. .........................78
3.8. ..................................................................................79
..........................................................................81
3.9. ...............................................................82
3.10. ......................................................................84
.........................................................................86
3.15. ..................................94
......................................................................94
...............................................................................................94
.................................................................................................95
..........................................................................97
3.16. .....................................................................97
....................................................................98
........................................................................100
3.17. ....................................................100
...................................................101
.........................................101
3.18. ................................................................102
3.19. ...........................................................103
3.19.1..............................................................................105
...............105
..............................107
NaOH.....................................................107
3.19.2............................................................................108
............................108
CH3COOH110
.......................................................................111
156
..........................113
2+
Fe .................................................114
...............................................................................................................115
............................116
2+
Cu .............................................................117
.....................................................................119
3.21. ................................................119
...................................120
.......................121
...............................................122
......................................................................123
3.22. ....................................................123
3.23. - ....
..........................................................................................125
...........................................................126
III.......................................................128
..................................................128
.....................................................................129
3.24. ( )........130
........................................................................................................131
........................................................................................................134
.................................................................................................... 136
...............................................................................................138
...............................................................................................140
pH ...........................................................................................................142
....................................................................144
.............................................................................................145
............................................146
...............................................................................147
.....................................................................................................................148
......................................................................149
...........................................................................................152
157