1

O VERBO
En galego hai tres conxugacins: -AR/ -ER (pr)/-IR. A conxugacin ten tres modos:
-Indicativo: modo da realidade. Ten os seguintes tempos: presente, pretrito, futuro,
copretrito, antepretrito e pospretrito.
-Subxuntivo: modo da posibilidade. Ten os seguintes tempos: presente, pretrito e futuro.
-Imperativo: expresa unha orde. S ten presente.
A primeira e segunda persoa do plural do pretrito de subxuntivo son esdrxulas. Ningunha outra
forma verbal en galego esdrxula.
Nunca se pode empregar unha forma verbal composta co verbo HABER anda que poida haber
perfrases verbais con este verbo.
Nos verbos regulares o SUBXUNTIVO FUTURO e o INFINITIVO PERSOAL son idnticos.
O IMPERATIVO s ten das persoas: a segunda e a quinta ags o verbo HABER que non ten imperativo
e o IR que ten unha cuarta persoa (vamos).
Os verbos rematados no infinitivo en CER (ags facer e derivados) e CIR (ags dicir e derivados) son
regulares.
A caracterstica modo-temporal do antepretrito -ra- e a do pretrito de subxuntivo -se- polo que
nunca deben empregarse unha pola outra.
Os verbos acabados en -aer, -oer, -or, ar e -ur levan direse na cuarta e quinta persoa do copretrito
para evitar a concorrencia coas mesmas persoas do presente de subxuntivo.
Hai algns verbos que teen alternancia voclica no radical e son considerados por isto como verbos
semiregulares anda que condicionan ao presente de subxuntivo e ao imperativo:
-e- por -i- nas formas rizotnicas do presente de indicativo: mido, mides, mide, medimos,
medides, miden. ADHERIR, ADVERTIR, AGREDIR, CONCERNIR, CONFERIR, COMPETIR, DIFERIR,
DISCERNIR, DIVERTIR, DIXERIR, ESPELIR, ESPIR, INFERIR, INSERIR, INVESTIR, INXERIR, MEDIR,
PEDIR, PREFERIR, PROFERIR, REFERIR, REFLECTIR, REPETIR, REVESTIR, TRANSGREDIR,
TRASFERIR, VESTIR
-e- por -i- na primeira persoa do presente de indicativo e por -- na segunda terceira e sexta
persoa: sirvo, srves, srve, servimos, servides, srven. FERIR, SEGUIR, MENTIR, SENTIR e
SERVIR.
-u- por -- na segunda, terceira e sexta persoas do presente de indicativo:
durmo,drmes,drme, durmimos, durmides,drmen:ACUDIR, BULIR, CONSUMIR, CUBRIR,
CUSPIR, CUMPRIR*, DESCIBRIR, DESLUCIR, ENCUBRIR, ENTRELUCIR, ENSUMIR, FUNDIR*, FUXIR,
LUCIR, MULIR, MUXIR*, PULIR, REBULIR, RECUBRIR, RELUCIR, RUXIR, SACUDIR, SUBIR, SUFRIR,
SUMIR, TRANSLUCIR, TREMELUCIR, ULIR, XURDIR E XUNGUIR.
VERBO
Cumprir*
Fundir*
Muxir*

ALTERNANCIA
ser mester
render
quitar o leite

SEN ALTERNANCIA
rematar un prazo
derreter
son das vacas

Hai un infinitivo persoal ou conxugado que atemporal e amodal polo que nunca pode ir nas oracins
simples nin nas principais das subordinadas. O seu uso sempre est condicionado ao verbo da
proposicin principal.
sase:
-Cando o suxeito da proposicin de infinitivo distinto do suxeito da
Twan 2012

O VERBO

proposicin principal e estn ambos expresos.

- Cando o suxeito da proposicin de infinitvo pero temos que sublialo para
evitar ambigidades
Pode Usarse
-Cando anda tendo o memo suxeito que a principal a subordinada antecede
principal e vai introducido por preposicins.
-Na terceira persoa do plural para marcar a impersonalidade.
Nunca se usa:
Como verbo principal da perfrase verbal.
Cando ten o mesmo suxeito que a proposicion da cal depende e van
inmediatamente seguidos.
Cando o infinitivo ten valor imperativo.
Cando o infinitivo vai en proverbios e frases feitas.
Cando a subordinada depende dun verbo modal (querer, poder...),causativo
(mandar, facer, deixar...) e de sentido (sentir, ver, or..), ten o mesmo suxeito
que a principal e vai inmediatamente despois dela.

DISTRIBUCIN DAS IRREGULARIDADES VERBAIS

Un verbo irregular na primeira persoa do presente de indicativo serao no presente de subxuntivo e
por veces no presente de imperativo: caber: caibo> caiba / servir: sirvo >sirva >sirve.
Se a segunda persoa regular polo xeral tamn o sern o copretrito, o futuro de indicativo e o
posptrito xunto co imperativo: parir: pares> para> parirei> parira> pare
Un verbo irregular no pretrito de indicativo serao no antepretrito de indicativo, pretrito e
futuro de subxuntivo: poder > puido > puidera > puidese > puider.
Un verbo irregular no futuro de indicativo tamn o ser no pospretrito coa mesma irregularidade:
dicir: direi > dira; facer: farei > fara.

Twan 2012

O VERBO

Paradigmas: Verbos regulares:

ANDAR

COLLER

PARTIR

INDICATIVO
PRESENTE
And- -o
and-a- -s
and-a- and-a- -mos
and-a- -des
and-a- -n

coll- -o
coll-e- -s
coll-e- coll-e- -mos
coll-e- -des
coll-e- -n

part- -o
part-e- -s
part-e- part-i- -mos
part-i- -des
part-e- -n

COPRETRITO
and-a-ba
and-a-ba-s
and-a-ba
and-a-ba-mos
and-a-ba-des
and-a-ba-n

coll--a
coll--a-s
coll--a
coll-i-a-mos
coll-i-a-des
coll--a-n

part--a
part--a-s
part--a
part-i-a-mos
part-i-a-des
part--a-n

PRETRITO
and-e- -i
and-a- -ches
and-o- -u
and-a- -mos
and-a- -stes
and-a- -ron

coll-- -n
coll-i- -ches
coll-e- -u
coll-e- -mos
coll-e- -stes
coll-e- -ron

part-- -n
part-i- -ches
part-i- -u
part-i- -mos
part-i- -stes
part-i- -ron

ANTEPRETRITO
and-a-ra
and-a-ra-s
and-a-ra
and-a-ra-mos
and-a-ra-des
and-a-ra-n

coll-e-ra
coll-e-ra-s
coll-e-ra
coll-e-ra-mos
coll-e-ra-des
coll-e-ra-n

part-i-ra
part-i-ra-s
part-i-ra
part-i-ra-mos
part-i-ra-des
part-i-ra-n

FUTURO
and-a-re-i
and-a-r-s
and-a-r
and-a-re-mos
and-a-re-des
and-a-r-n

coll-e-re-i
coll-e-r-s
coll-e-r
coll-e-re-mos
coll-e-re-des
coll-e-r-n

part-i-re-i
part-i-r-s
part-i-r
part-i-re-mos
part-i-re-des
part-i-r-n

POSPRETRITO
and-a-ra
and-a-ra-s
and-a-ra
and-a-ria-mos
and-a-ria-des
and-a-ra-n

coll-e-ria
coll-e-ra-s
coll-e-ra
coll-e-ria-mos
coll-e-ria-des
coll-e-ra-n

part-i-ra
part-i-ra-s
part-i-ra
part-i-ria-mos
part-i-ria-des
part-i-ra-n

Twan 2012

O VERBO
SUBXUNTIVO
PRESENTE
and- -e
and- -e-s
and- -e
and- -e-mos
and- -e-des
and- -e-n

coll- -a
coll- -a-s
coll- -a
coll- -a-mos
coll- -a-des
coll- -a-n

part- -a
part- -a-s
part- -a
part- -a-mos
part- -a-des
part- -a-n

PRETRITO
and-a-se
and-a-se-s
and-a-se
and-a-se-mos
and-a-se-des
and-a-se-n

coll-e-se
coll-e-se-s
coll-e-se
coll-e-se-mos
coll-e-se-des
coll-e-se-n

part-i-se
part-i-se-s
part-i-se
part-i-se-mos
part-i-se-des
part-i-se-n

FUTURO
and-a-r
and-a-re-s
and-a-r
and-a-r-mos
and-a-r-des
and-a-re-n

coll-e-r
coll-e-re-s
coll-e-r
coll-e-r-mos
coll-e-r-des
coll-e-re-n

part-i-r
part-i-re-s
part-i-r
part-i-r-mos
part-i-r-des
part-i-re-n

IMPERATIVO
PRESENTE
and-a
and-a- -de

coll-e
coll-e- -de

part-e
part-i- -de

FORMAS NOMINAIS
INFINITIVO CONXUGADO
and-a-r
and-a-re-s
and-a-r
and-a-r-mos
and-a-r-des
and-a-re-n

coll-e-r
coll-e-re-s
coll-e-r
coll-e-r-mos
coll-e-r-des
coll-e-re-n

part-i-r
part-i-re-s
part-i-r
part-i-r-mos
part-i-r-des
part-i-re-n

XERUNDIO
and-a-ndo

coll-e-ndo

part-i-ndo

PARTICIPIO
and-a-do

coll-i-do

part-i-do

Twan 2012

O VERBO
PERFRASE E COMPLEXO VERBAL
Existen na lingua construccins compostas por un verbo en forma finita (ou persoal) e outro en forma
non finita (ou non persoal: infinitivo, xerundio e participio) que dan orixe a:
1. Complexos verbais: o profesor quere escribir un libro. Neste caso podemos segmentar claramente o
significado de cada un dos dous verbos cos seus semas correspondentes, cada un dos verbos conserva
a sa significacin diferenciada e ademais teen un comportamento sintctico claro cada un deles.
2.

Perfrases verbais: o profesor vai escribir un libro. Neste segundo caso mbolos dous verbos teen
significacin conxunta, xa non se trata da suma de ir + escribir. Esta significacin conxunta consguese
mediante a gramaticalizacin do primeiro elemento que se afasta da significacin que ten como verbo
independente para se integrar nas caractersticas semnticas do conxunto coa perda do propio
significado deica se converter nun ndice gramatical. Aln desta perda presenta un comportamento
sintctico unitario, que se manifesta na adopcin da estructura de verbo en forma persoal + infinitivo,
xerundio ou participio e un funcionamento en bloque perante unha transformacin pasiva e
interrogativa.1
2.1 CLASIFICACIN DAS PERFRASES:

2.1.1
TEMPORAIS: Futuridade e Inminencia: ir + infinitivo; haber + (de) + infinitivo; estar a/para +
infinitivo; querer + infinitivo; fenmenos meteorolxicos
2.1.2

MODAIS:
2.1.2.1 Hiptese/ Posibilidade: haber/deber + (de) + infinitivo; poder + infinitivo
2.1.2.2 Obriga: haber/ter + que infinitivo; deber + (de) + infinitivo

2.1.3

ASPECTUAIS:
2.1.3.1 Imperfectivas: estar/andar + xerundio /estar/andar + a + infinitivo; ir/vir + xerundio;
levar, seguir + xerundio; ser + a + infinitivo.
2.1.3.2 Perfectivas: acabar + de + infinitivo;deixar(se) + de + infinitivo; vir + de +participio;
dar/ter/levar/ir + participio.
2.1.3.3 Incoativas: empezar/comezar + a + infinitivo; poer/pr(se) + infinitivo; botar(se) +
infinitivo romper + a + infinitivo;dar + en + participio.
2.1.3.4 Reiterativas: volver/levar/ter + participio.
2.1.3.5 Terminativas: chegar/vir + a + infinitivo;acabar + por + infinitivo.
2.1.4
PASIVAS: (ser + participio)
En resumo:
Unha perfrase verbal consta dun verbo auxiliar, que contribe con determinacins de nmero-persoa e
modo-temporais, e dun verbo auxiliado que d o significado lexical, ten un comportamento unitario ante
transformacins pasivas ou interrogativas e un significado conxunto.
Un complexo verbal pode non levar como verbo auxiliado unha forma non finita (que se pode substitur
por unha proposicin substantiva introducida por que) ou unha forma finita, as transformacins pasivas ou
interrogativas inciden sobre un dos dous elementos e non teen unha significacin conxunta.

1 E un caso como o de auga + quente e auga + ardente: No primeiro caso cada unha das palabras manteen o seu significado e a sa independencia,
mentres que no segundo caso augardente frmase unha nova realidade con significacin conxunta e comportamento morfolxico e sintctico unitario.

Twan 2012

O VERBO
MORFEMAS VERBAIS GALEGOS
MODO

pretrito

Antepretrito

futuro

SINGULAR

-
-s
-

-
-s
-

-i /-n
-ches
-u

-
-s
-

-i
-s
-

-mos
-des
-n

-mos
-des
-n

-mos
-stes
-ron

-mos
-des
-n

-mos
-des
-n

PLURAL

SINGULAR

TEMPO
persoa

Modo e tempo

SUBXUNTIVO

copretrito

PLURAL

Nmero e persoa

INDICATIVO
presente

TEMPO
persoa

MODO

PLURAL

SINGULAR

TEMPO
persoa

Twan 2012

pospretrito

copretrito

pretrito

Antepretrito

IMPE

presente

pretrito

Futuro/
infinitivo
conxugado

-
-s
-

-
-s
-

-
-s
-

-
-s
-

-mos
-des
-n

-mos
-des
-n

-mos
-des
-n

-mos
-des
-n

-de

INDICATIVO
presente

presente

SUBJUNTIVO
futuro

pospretrito

2/3

presente

IMPE

pretrito

Futuro/
infinitivo
conxugado

2/3

Presente

-o
-
-

-ba -a- --ba- -a- --ba -a - -

-ra
-ra-ra

-r
-r-r

-ra
-ra-ra

-e -a
-e- -a-e -a

-se
-se-se

-r
-re-r

-
-
-

-ba- -a- -ba- -a- --ba- -a- --

-ra-ra-ra-

-r-r-r-

-ra-ra-ra-

-e- -a-e- -a-e- -a-

-se-se-se-

-r-r-re-

MODO

Vogal temtica

INDICATIVO
presente

copretrito pretrito
1

2/3

Antepretrito,
futuro e
pospretrito

SUBJUNTIVO

IMPE

presente Pretrito, futuro e

infinitivo conxugado

Presente

- - - -- --a- -e- -e- -- --a -e -e -- -

-- -- --- -- --- -e- --

-a- -e- -i-a- -e- -i-a- -e- -i-

-- -a- -e- -i-- -a- -e- -i- -a- -e- -i-

-a

-- -- -- -- --- -- -- -- --a- -e- -e- -- --

-- -- --- -- --- -- --

-a- -e- -i-a- -e- -i-a- -e- -i-

----

-a- -e- -i-

-a- -e- -i-a- -e- -i-a- -e- -i-

-e