^li^

"<^*fe: -^^^g^- LJi^

i-Js
*; -^

ri ;^'^.
"«^v

mn
< e-<
>à>-^'
>
 ^
E
- w% — .*3

AMSTELAEDAM.

«^><- a-^ -
 '^>^'^>
^f^i LIBRARY

et
1^
 ELENCHUS
AUCTORUM ET OPERUM
QUI IN HOCCE VOLIMLXE CONTINENT UR.

DE SAINTE-BEUVE.
Tractatus de Sacramento Unctionis infirmorum oxtreraa».

HALLIER.
De sacris Electionibus et Ordinationibus , ex antiquo et novo Ecclesiee usu.

INDEX RERUM.

Çj-ctibebat SKtgne,
in via dicta d'Amboise , hors la barrière d'Enfer.
 Digitized by the Internet Archive
in 2010 with funding from
University of Ottawa

http://www.archive.org/details/theologiaecursus24niign
 ,

THEOLOGIE
CURSUS COMPLETUS,
EX TRACTATIBUS OMMUM PERFECTISSIMIS UBIQUE HABITIS, ET A MAGNA
PARTE EPISCOPORUM NECNON THEOLOGOKLM

EUROP.E CATHOLICiE,

UNIVERSIM AD HOC INTERROGATORUM , DESIGNATIS

UMCÈ CONFLATLS;

Pliirimis annotantibiis iJveshyteris

ad docendos levitas pascendosve populos altè iwsUis,

ANNOTAVIT VERO SIMUL ET EDIDIT

TOMUS VIGESIMUS-QUARTUS.

^iî facile €U<X\mH$ et ^xHn(XXxonM$.

PARLSIIS,
APUD EDITOREM,
IN VIA GALLICÈ DICTAI

RUE d'amboise, barrière d'enfer.

*3i^fl810.
SEP 271961
 ,,,

DE SAINTE-BEUVE VITA.
De Sunte-Beive (Jacobus), Luloli;c Parisiorum natus aiino IGiS , Jhcologici docloris inful;»m conscciitiiS
ejl an. 1058. C!ii'»'|Ut; abliinc aiinis, ad cailiecirain Soiboiiici professoris occiipaiidam eleclus est, quoquideia
inunere iiaud nuillô posl fnil deslitutus, lum quia ceasimc adversùs Arnaldcun hix subscribere nolueral, liim
qnia ipsius doclrina Janseniaiios errorcs admodiim redolebat. Anno 1G56, à pr;i;dicandi officio probibiltis est.
Poslea verô, cùm Ecdesico dceisionibns libenliori aninio acquiovisset, ac Forinulario Alcxandri Vil iionicn
siium apposuisset, cleri Uieologvis iiistiliilus est , et mille iibranim aiiiiiià jciisionc donatiis. Debinc leclioni
loliis sededidit, ac lempusoinnc et operam iinijcnilil in solvendis qua'slioiiibus circa conscienlia; aul mora-
lis disciplinye casus qui ipsi undique proponebanlur. Siiprenium dicm obiit anno 1G77, setalis G4. Ejus fratcr
Hieionymus, prior de Sainle-Bciae viilgô nuncupaïus , ipsius Decisiones coUegit, 3 vol. in-4' ei in-S". Duos
insuper tractalus Latine exaravil Jacobus, prier de Cotifirmalioue, aller de cxtremâ Unclione , qucm infra re-
cudinius juxia edilionem in-4° ab ipsius fratre claboraiam, an. 1686. In liis omnibus innotescit ingeiisaucioris
erudilio, rectumque animi judiciuni, ac spectala inlegrilas.

TRJLGTAT1TS
DE SACRAMEr> ÏO
LNCTIONIS INFIRMORUM EXTREMJÎ.
DÏSPUTATIO PRIMA. Guillelmus de Nangiaco, in Vilâ S. Ludovici Franco-
rum régis. Sacramentum exeuntium à scholasiicis post
DE TaRIIS ERRORIBDS CIRCA ILLLD SACRA- ,

concilium Trident., sessione 14, cap. 3.

MENTLM. 5" Ab effeclu vocatur animœ corpori^que medicina ,

ARTICLLUS PRIMLS. concilium Cabilonense II, canone 48. Liijuor quo sa-
De nominibus isdus sacramenti. nitas redditur, peccata dimilttuitur , Pelrus Damiaiii ,

Sermone cilato de Dedicat. Medicina sancta Gofridus

PUires sunl :
1° enim à nialcrià ex quà constat ,

Yiudoeinensis , opusculo 9. Ultimum et quodammodb

appelialur à Grœcis oleum sanclum ; in Euciiologio
consummalivum lotius spiritualis curationis, S. Thomas
officium olei sancli ; et à Lalinis, oleum bcnedictionis ,

lib. 4, conlra gentes, c. 73.

Paschasius, in Vilâ Adhelardi , abbatis Corbeion-
sis. — Sacra Unctio , concilium Mnguntinum , sub Ua-
6" A raiione quâdam sibi intrinsecâ dicilur piiblica
bano Mauro, c. 26. — Sacrati Unctio, olei \\h. 6. Ca-
quœdam pœnilenlia, Yvo Carnoi., epist. 235. Pœni-
75. — Unctio Sacramenti
lenliœ et totius cliristianœ vitœ quœ perpétua pœniten-
pitol. Caroli Magni^ c. olei ,

tia esse débet, consummativum , coiicil. Trident, ses-

concilium Aqui-granense II, de Yità elDoctrinà infer.
Ordin., c. 5. — Sacramentum sacrœ Unctionis,Osher- sioue 14 ; atquc ob id forlè seculo 15 Grxci nnnnulli
IdCO saiisractioiiis inungcbantur oleo par sacerdotcs
IHS, in Vilâ sancti Dunslani , arcliiepiscopi Canlua- ;

riensis. — Benedictio safra^io/e/, IleraldusTuronensis,

quod Innoceniius IV reprobai Epislolà snâ ad opisco-

c. 21. — Sanctipcatio Unctionis, Paschasius, lib. de

pimi Tusculanum, scriplà anno 123i, bis verbis.
Nullis autem per sacerdotcs vel confrssores pro salis-
Corp. et Sanguine Doraini , c. 8.
factione pœnitentiœ unclio cliqua solummodb injunga-
2° A malerià et forma simul , appellatur à Graîcis
ivyi'jMioj, boc est, oratio cum o/co, juxta
tur. Infirmis verb juxla verbum Jacobi apostoli , Unclio
ilUid Epist.
i
cxitibeatur extrema. Vocalur eliam reconciliuùo ad
S. Jacobi 3 : Orent super etun , luujentes cum olco. '

5° A subjt'Clo in quo recipilur, appelialur à Lalinis

morlem in codicc Arrcmarensi.
i

Unctio infirmorum, Pelrus Dainiani, Sermone de De- |

ARTICULL'S IL
dicatione Ecclesice YvoCarnotensis et Gofridus Vin-
;
'

docinfusis, cpist.
De erroribus circa rationem Sacramenti voviv legis
19 et 20; lib. 2 Epislolarum ejus- '

convenienlem Unctioni exttemœ.

dem Golridi. 1

4° Ab ordine quam habct ad caUeras unciiones, vel Concilium Trident., sess. 14, de extremà Unclione,
;

eliam à tempore quo dalur aliquaiido infirmis , appel- c. 1, id docet Instituta est sacra liœc Unclio infirmo'
:
j

latur Unctio exirema , Prudenlius Tiicassinus de ! mm tanquàm verè ac propriè Sacramentum novi Testa-
S. Magra, Odo Parisiensis, in Slaiulis svnodalibus ; menti à Christo Domino uosiro apud Marcum quident
,

TH. XXIV. (Ullc.J

\\ DM EXTUKMA UNlTlONK. la
insinuatum, per Jucobum aulcm ajwsloliiin ne Domhti '
S uiidus, quôd pliiros ad iHinRaduiinistrationcm, nc-

l'ialifiu fidililiiis lommcndatnm ac iiroiniilgaliun. hun- qiK! verù sine jjrclio, saccrdoles lanquàn» necessarii

M\Trr\, iwiuit, «-le. Cap. 3 :

t*'"'"' "«"''
'""'""<• «"- a(l\o(:iiiili discilianUir. 'IVrliiis dtuif|iic, (|ii()(i lot lii-

ilii-mti siinl (/»(' cniitrii lani niu-rldin rt tUlmidam ii])i>- iiiiiia ail illml (|iii)ipii: iirct'svariù |io.->lMlareiilur.

stoli Jacohi sciilcnliam, docetit liaiic Huclioui-m vil ffij- Oppoiiilnr qucHpic Pliilclidornii'i, lii). contra Wal-
mentum esic hiimamint, vel ritiiin à Patribus acri-ptum, drnsi's, c. 2.'). — IlespDiideo niliil ibi r.ontin(;ri, nisi

ui'f iniiiidalum Ihi, ucc promissionrm (frntiœ liiibcnlcm ; (|uù(l iia-relici isti iinprobarnnt benedictioniïin scu

cl (jnt illam jiim cessasse asscruiil, tiuasi ad ifral'wm en- corisecralioncni olei, quod est maleria Undionis inlir-

rtiiioniim duiituxdl in primilivà Kcdcsià rcfcieiidiim moruni. luinroliaiit Oalvinisla; beiiodielioiicin seil

essi'l. Kl »:ui. i : Si (juis durrit cxtrewum IJinlionein I

consecralioiii'Mi aiju r. baplisiiialis ; neque laiiicii i<leà

tion esse vcrè et proprii) Sucranirulum à Clirisio Do- nei^'aiil Iia|itisnium arjujc esse Sacraincntuin noVcC \e-

mino uoslro inslitutum, cl à bcalo Jucobo aposlolo pro- ^'is |)ropri('; dicluin.

inuUjulum ; sed rilum Umtiim accepluni à Palribus aut Oppouiliir dciii(|ue JEnca^ Sylvius, qui hislori;c

lifinwnluni hummnim, anitihenia sit. Can. 2 : Si quis Bocniic;»' c. 3.-) scribil Waldcîiises cciisuisse cxiremaiiî

disait sacrain inlirmoruni inclioneni jiwi cessasse, l'nctioncin inter Ecclesia: Sacraiiu^nla niiuiiuè conti-

quasi olim tonlitni fuerit gratin curalionum ,

analhema neri. — Respondco, ut supra, .Eneani Sylvium non
sit. :
loqui de UncliOAC in se, se4 raljo.i\c\).cncdiclioiiisolci,
WALDENSES. iionnullorumijuc abusuum qui aliciibi irrepseranl. Et
A nonmillis rcccnsciitiir iiitcr haeielicos qui sus- id voluit vcrbis islis : Confirmalionem qiam ciirismatk
tiiuîrcnl Unclioiiem infirinoriim non esse Sacramcn- ro.NTiFiCES iNDUCUNT, Cl cxlrcmam Unclionem inter Ec-
liim nov.ielegis propiièditlum. lia Dalhcus, lib. de clesice Sacramenta minime conlineri. Observa voccs
exir. Uiici. , c. uliiiuo, post Bcllarmiimm et Guido- islas quam ponlifices inducunl, boc est, juxta qucni
:

ncmCarniclitam. niodum poiitifices jubcbant ex oleo à se cousccrato

Sed lie aucloribus islis asseiUiar, obstal oonim fi- admisccri, alque juxta designalos (juorumdain abusiis.

dci professio adUludislauiu regciii, ciijus h;ic sunt Et conlirmalur responsio «x eu professione quarn
verba Sacramenta scptcnario inclusa numéro Ecclesice
:
Iiinocenlius III, cpist. 78, 1. i Uegislri 13, al) illis

Christi tiliUa esse pandinius. Et infra Ji grolanlium : ! cxigi voluit in liœc verba concepla : Unclionem infÏT'

unclio duo in se tenet : primum, causam facilioris in- jHoriJ/n cuM CLEO consecrato uen^rrtmwr. Quibiis videli-

gressùsad languentes. llùc re Sacramcnttun non est. cet vcrbis salis superque significalur Waldenses non
Alterum est res ipsa signala tali Unctione, quœ tribuitur ipsius Sacramenli nalurain , sed olei consecrationera
Pro qiiA re in rectâ fide nt languenti improbavisse.
à Deo in CItristo. ,

B. Jacobi ALBIGENSES.
fideli id condonelur prœcipuè orandum est,

prœcepto : Infirmatur, etc. Hi, teste Alano, 1. 1 adv. Hœres., dicunt exlremam

Reyncrius, lib. de Waldensibus, sigiiificavit Wal- olei Unclionem quœ datur infirmis, non esse Sacramen-
denscs non ncgavisse quôd unclio hxni baberel ralio- lum, nec aiujuem habere effeclum ,
quia hoc Sacramen-

nem Sacramenli, sed eos redargnisse lantiun qucni- lum Unctionis infirmorum ab apostolis inslitutum non
damabusum qui irrepseral circa illius adininistralio- legilur.

inquit, Unctionis reprobanl quia JOANNES WICLEFUS.

nem. Sacramenlum,
TANTCM DIVITIBUSDATUR, Cl propter VLVRES S^.CERDOTES Erroris istius propugnator fuisse dicitur à Jodoco

iBi NECEssARiOs. El iiiferiùs : Sncramentmn Unctionis Clilbovneo, Bellarmino, Dallaeo supra. Sed contra est,

exlremœ dicunl esse ultimam supcrbimn. Contra, Jacobi r quôd arliculus iste non reperitur inler Wicleli er-

quia hoc 2°
nltimo : Infirmaïur QL'is in vobis. Occasio rores condemnatos à concilio Constant., scss. 8;

Sacramenlum nulli datur sine pretio. El hoc facil non refellitur à Philchdorlio cum cœteris crroribus,

honestim plures singulari libro expugnavit 5° Wiclefus ipse

PLUUALiTAS SACERDOTUM. El licèt sit quos illc ;

sxerdoles induci, lamen sicut Baplisnius et Confmnalio in Trialogo, qui liber est in quo suos omnes expres-
perunum danlur, sic et Unclio. Item prœdicant quidam sil, haud mominil islius erroris; 4° Thomas Walden-
NULLI Sacramenlum hoc dcbere dari, nisi qui possit sis absolvit Wiclefum ab eà accusalione.

hubere saltem du as -vaccas. Undepauperes graviter scan- HUSSIT^.

dalizanlur. Item dicunl qubd ucodecih lumina sunt ne- Ut in eo errore versati fuisse dicantur, exposcere

CESSARix in Unctione, ciim lamen sujficial unicum lu- viJelur auclorilas ^neaiSylvii, Epist. ad card. Car-

men ubi corpus Christi minislratur, quia est dignissimum [ vaial, ubi de illis ila loquilur Ex Sacramenlis Eccle- :

Hacramenlnm ; ila et hic. sice Baptismum, Eucharisliam, Malrimonium, Ordinem-

Opponi polest Ebrardus, lib. contra Waldenses, c. que recipiunl. De Pœnitenlià pariim sentiunl; de Confir-
11, ubi ail Waldenses, inunclionem olei subsannanlcs. malione et extrema Unctione nihil. Sed obslat quôd
nec chrisma nec oteum sibi poscece.— Respoiideo quôd i; crror iste non conlinealur inler arliculos condemna-
tos .Joannis Hus magislri alque hsresiarchîe in conc.
subsannabantabusummultiplicem in adminislratione |l

Sacramenli, non subsannabant ipsum Sacramenlum j, Constant., sess. lo. Quare sensus yEneae Sylvii est
aut isle, quôd quamvis Hussit;î non uegarenl
Confirmatio-
in se. Primus abusus erat quod solis diviiibiis, jj

vaccas posscnt îiabere conferebaiur. f nem ot cxiren'iam Unclionem esse duo Sacrament^
qui sallem duas
 ,

43 DISP. I. ERRORES CIIU: \ H.LUD SACRAMENTUM. 1 i

noviic legis, ea tamen stisnpore contemncbanl jiixia de industrià Jacobus prœvidil, diim promissionem sani-
J
rilmu Ecclosi;^ Uomaiiic, alqnc eliaiii propler qiios- taiis cl rciuissioncm peccutorum non tribuit unclioni, sed
{

dam abiisiis inlioduclos alicuhi in eonim adininislra- ORATiOM. Siicramentum enim non exigil orutionem aut
[

Ad qiiaiu
lioiie. iiiteiprclalioiu'ni coiilirmandam duo fidem ministri... ; sed nililur in solà promissionc et in-

maxime facinnt : allerum, quôd ipse Joannes llu slilulione Dei, exigens fidem suscipienti. El infra : Igi-
ngiioscerct Wiclefiim tancinàm m;igislniinsmim, cujus lur hoc Vnclionis exlremœ noslrum Sacrumenlum non
doclrinam probabal iii oiiUiibiis, ox aiiiculo 2o ;
alle- dmnno, sed hoc esse quod ab apostolo Jacobo prœscri-
rum quôd siis|>ecli do lix'resi Wiclefislarnm vcl Hus- bilur, conslanter nego... Numerabimus tamen ipsvm in-
silanim iiilerrogari jubebanlur de diiobus iliisSacra- ter en Sncramenta quœ nos constiluimus, ut sunt salis et

meiiiis in biinc modum , ex conc. CoiistaiiL, sess. aquœ consecratio et aspersio. Eadera est n)ens omnium
ullimà : Ilcm nlriim creilut qnbd Christiamis cov.lem- discipulorum ipsiiis.

neiis susccptioncin Sacramciitoruin ConprnialJonis vel CALVINISTjE.

exireiuœ Unctiottis, aut solcmnizaliuuis Matrimonii pec- Cahinus, lib. 4 Instit., c. 19, § 18 : Fictitium
cet mortaliler? Quie iiilerrogalio suppoiiil non iiegari Sacrame.ntum est extrema Unctio; hislrionica hypocri-
ab Hussitis exlremam Unclionem esse Sacramenlum , sis, quâ dira rationem et sine fructu apostolos referre
sed t'jus duiilaxal siisceptionem nihili ficri propler volunt...Cœterum evanuitgratiailla curationum, quem-
rilus quibuscum in Ecclesià Uonianà cclobrabaUir. admodiim et reliqua miracula. Ut igiiur maxime de-
Ll'THER.VM. nms Unclionem sacrumenlum fuisse carum virtulum,
Liilheri ba}c siinl verba, lib. de Captivit. Babylon. : quœ tum per manus eipostoloruni administrabanlur,
Unie tiugendonim inftnnorum rilui duas addiliones scse NiHiL NUNC ad NOS PERTiNET, quibus virlutum c.dmini-
dignns addiderunt theologi nostri. Uiiam qubd s\cr.v- slralio commissa non est. § 20: Ut non nbs re Apostoli
MENTLM appetlant; alleram qubd extremvm facinnt, gratiam curationum sibi demandatum, olei symbolo pas-
sUque nunc Sacrainenlum cxtremie Unclionis, qnœ iiisi sim teslali sunt, non suam, sed Spiritùs sancli virtutem ;

in exiremo viiœ agentibus periculo dari non debeal. Forte ila rursiim Spiritu sancto sunl injurii, qui pitidum et
( ul sunl arguti diatectici) relativam feccrunt ad unclio- NULLius ENERGIE OLELM faciunt ejus v'rrlulem. § 21 :

nem primam Baptismi et sequentes duas, Confirmalionh Quanquàm eliamsi oblinuerint huic œtali comenire
et Ordinis. Ycriim liubent Inc qubd in os mihi rclun- quod de Unclione à Jacobo prœcipilur {à quà longissimè
dant, nimiriun qubd auclorilate Jaccbi apostoli, Inc pro- absunt )
nec sic quidem adhuc mullinn promoverinl in

missio ei siqmun sit ,

qnibus ego Sacramenluin constilui approbandà suâ Unctione, quà hactenùs nos illiverunt.

liaclcnùs dixi. Ego auleni dico : Si uspiam deliratum est, Jacobus omnes infirmas vult inungi ; isli non infirmos,
hoc loco prœcipuè deliratum est. Omilto enim, qubd Itanc SED SEMi-MORTCA CADAVERA suâ pîngucdine inficiunt.
Episiolam non esse aposloli Jacobi , nec aposlolico spi- Discipuli non recedunt in islis à magisiro suo. Duo
rilu dignnm , mnli vatdè probabilitcr asserant , licèt tamen observanda sunl apud ilios : Prius csl Cha-
consuetudine auctorïlatem , cuj use unique sit , oblinuerit. Dtticnnn, tom. i, lib. 4, de Saciam., c. 21, conside-
Tamen si etiam esset apostoli Jacobi, dicerem non licere rantem sanclos Patres docere expresse verba Jacobi
apostolo suâ aucloritate Sacrametilum inslituere. Hoc apDSioli ad nos quoque periinere, atqne respicerc

enim ad Chris:um solum pcrlincbal. yustjuàni antcm le- omnia Ecclcsiai lempora , scripsisse, locis isiis san-
gilur inEvamjdio Vnclionis islius cxtrcmœ Sacramen- ctorum Patrnm Probari tantùm Unclionem fuisse in
tum. Et poslea : Neque enim Apostolus extremam esse usu non probari eam unctionem esse Sacramentum.
,

voluit , et soliim tnarituris dandam ; sed absolnlè dicil :

Quorum illud, inquit, non imus inficias ; neque enim
Si QL'is ixFiRMATUR. Non dicit : Si quis moritur. iW-f/ue tam ignota nobis historia Ecclesiœ. Sed quœstiones dis-
enim euro quid Diontjsii ecclesiastica liierarchia Inc sa- tinrjuimus qnamvis credauius perperàm continua-
; et

pial. Lt adliuc : Apostolus in hoc ungi et oruri prœcipit, tum usum post sublalum doniun sanaliomim, sicut per-
ut infmnus sanelur et allevictur, hoc est, non moriutur, peràm conlinnala lumina medio die, ex primo usu
nec sit extremn Unctio; quod et usque hodiè probant i
nocturne, et linguœ Latinœ ex Latinorum consuetudine
,
preces inter ungendum dictœ, quœ infirmum restilui pe- tamen non tam sumus faciles, ut persuaderi possimus
tunt. un contra dicunt non esse dandam unclionem msi omnes ritus itsurpatos in Christianorum usu fuisse Sa-
piscEssouis, hoc est, ut non sancntur et allevientur. Et cramenla, vel eorum Inminum exeinplo, quorum ncces-
1
infra : Sanilatem et reslitulionem infirmi promitùi siUile manifestb sublalà, necesse fuit allcgorias com-
Quis nntem non videt hanc promissionem in paucis imb minisci. Poslerius est Dallaeum à Cliamiero dissen-
in nullis impleri? El poslea Vix VJivs sacerdolulu» nunc tientem,
: lib.2, de cxtremâ Unclione conlendere,
mitiitur, ciini Apostolus velit multos adesse, non propler nullo in usu fuisse apud velercs Unclionem extre-
unclionem, sed propler or.vtio.nem ; unde dicit : Oratio mam, r quia nulla menlio ejiis occurril in omnibus ,
FiDti SALVABiT iNFiRMLM clc. Quanquàm incerlum plurimi supersnnl priini et
, est ^

qui tertii seculi libris;

mihi an SACERDOTES cùni dical puesbyte-
velit inteliigi, 2" qnôd ne quarii quidem seculi Patres eam memo-
ROS, id est, scniores. Et ilerùm -.Quarehanc unclionem ravcrint , dùm accuralè sacra clirisiianae Ecclesiaî
eamdem esse arbilror, quœ Marci 6, rilum scilicct quem- iiislilula, riUis, Sacramenla explicnnt; 3° qnôd ve-
dam primitivœ Ecclcsiœ quo miracula faciebanl super leres sex priorum seculoruni scriplores
,
, dîuii piorum
inlirmis, qui jun.dudum defecit... El hoc ipsum carJè ac
f mortes describiini , nnllam exlreuKu Unclionis meu-
 ;

I i)i; i:\nu:MA iinutionk. ia

lioMcinr.ii'iiiiil ; i' ipiùil i|iiiiili scciili tt scqiii-iiliiiiii ad '
rcpon.it iiiter uiliaphora. K.rtremam , inquil, è quoti-

iioniiiii s('i'i|il()rcs(li! iiKiiiihiis pioniiii, Kiirli.u i^ti;i' :il> DiA.NA nul 1. 11)1. HA unciionc fni'nnus.
ils siiiiipl.i' iiioiiiiiion: s.i'|)iii>, Uiicdunis iiiliriiioi uni r.M.vi.Msi i;.

tiiiiii|ii:iiu ;
[)" qiiùil pœiiiloiilihns in rxitn luilli v(;- C.alviniis, lib. i Insl., c. lî), ^ 21 : Jacobui diiiii

liTuni :i<i notiuiii sociilnni exlronoin llnclioni in \v.\ nimpitciler innuifi infirmoa jubel, non uliaiii unctionem
n^•^,'A^S(> vel c'oii(.'t'ssis!>o rcpcriiinliir, (|iiil)iis taiiicn m'tlù sitjuificia, ijuitin vtJU;AUis oi,i;i, nec iiHud Imbclur
l'iiK-hai'isliiiin alii (|iii(l(>iii, ni vcliislis.siiiii, ncj^aiil ;
in Mura narralionc. hli oleum non dupuinlnr uini ab
alii, lit (lui aiiiio Ti'l't, cl ili.'iii(:cp.s vixcriml, corice- KPISCOPOCONSLCHATIM, IwC CHl, IHulto liulitu ((tli'fdClHin,

tiiiiit. C.i'UTinn apiul vetcres diù mansissc ruiracnlo- mttllo muniiurc incanlulnm , el novies flexu sdlula-
.sain iiilirnionini Uiiclioncni, hoc est, pcr scptciii tiim, etc.

prioia sociila ; alipie al) cà orl:iiii cxlrcinain Uiiciio- AUTICULIS IV.

iiciii. VII (|uiilcni scciilo oti'iirerc! Unclioiieiii iiidi-

inorinn ex oleo, scd nlj oxlrciuà iioslià L'nctioiic

De erroribus circa funnuin Unctionis infirniorum.

hm^è divcrsam, quoinnivis non despcralè tanlùin ia- Conc. Trid., c. 1 ciialo , docel formam esse illa

borantiuiu, ol ad sanilateni rcparandani, non ad iiio- vcrba : Pcr islam unctionem, etc.

rlcndiim coniparaLmi, iiiiù ol à laicis sibi cl aliis rilc IX'TIIEIIAM.

adiuini>(ralaiii. Sciisiin doni(|iio scculo \ll iinninla- Lnlhero, ut unctio rcs est indiffcrcns, atqiic ut soli

lani ilhini vctcrinn Liicliimcin in cxlicniani (andeni oratioiii (idci coinpctit alleviare iidirmum , cl oittincrc

desiisse;el Cassandrum alque Groliiini iierversc scri- rcmissioncm peccaloriim , ita forma signilicans ejus-
psissc cliamnîini illam ossc reliiiendain iti Ecclesia. modi inunclionem est ejiisdem indilTercntiap, , et in

THEOLOGOnUM NO.NNULLA PLACITA. orationc niillatcnùs sita est forma sacramenlalis. Sa-
Magisler, I. A Sciilenl., disl. !23, asseril Unctionein cramcntum enim, inquil, non exigit oralioncm aul fident
infirmorum esse ab aposlolis inslilulani , cl non à ministri,cian impius eliam baplizrt absque orutione
Chrislo. S. Konavenl., ad eamdeni dist., q. 11, ait : sed nilitur in solà promissione et institulione Dei , exi-
Spirilum sanclum per aposlolos Sacrameiitum lioc in- gens fideni suscipientis. Brcviler Martiniis Kcmnitius :

itiluisse, cl Marci 6, fuisse lantùm insinuaUiin, non Deadhibità forma itlà verborum, quam pontiftci prcpscri-

inslilulum. Hugo à S. \iclore, Sent., tract. G, c. 15, bunt, nulla vel littera, vel sijllnba in Evanaelicâ liisloriâ

id (juoqiic docuerat. legilur,

Sunt qui temerilalis , snnt etiam qui sententiain CALVIMST^E.

islam eiToris accusant. Scd inco quideni judicio, ne- Calvinus , loco supra cit., § 18, rejicit banc for-
que dainnata illa est à coiic. Trid. , nequc necessariô mam ; et cùm neget insuper peccata Unciionc deleri,
conscquens est ex dogmato h:cretico ;
quare non est eiiin(|iie cffcctnm remissionis pcccaiorum soli oralioni
crronea. Teincritatis ciir illi nota inurerolur, qii:c (idei Iriliuat liis vcibis : Jst: per sacram suam, idest,
tam graves babetpropugiialores? Nolunl illi a|)osloIo.s idwminabilem Unctionem ,
peccata remit ti impie men-
Unctionem banc auctorilate sua instiluisse. Volunl id liuntur. Non potesl qnin improbet formam signilican-

faclum ab ipsis ex instinctu Spirilùs sancti, el pole- tem peccata condonari à Deo per Unctionem.
state sibi concassa per Chrisluin quod est agnoscerc
;
ARTICULUS Y.
Unclioneni esse à Chrislo si non immédiate, médiate
sallem inslilulani. Conciliuin Trid, définit equidern \
De enoribus circa elfectum Unctionis infmnornm.
omnia Sacramenta novae legis esse à Chrislo insiiiuta. Concilium Trid. , sess. cit. , c. 2, ita docet : lies
Sed quia non delinit omnia esse immédiate iiistituta porrb et effectus tinjus sacramenti illis verbis explican-
à Christo, canon ille neminem ferit iheologorura. tur : Et oratio fidei salvabit infirmum, et allevia-
BIT EC.M D0.MI.NUS, ET SI IN PECCATIS FUERIT DIMITTEN-
ARTICULUS iil.
,

tur El. Res etenim liœc ,

gratia est Spiritûs sancti,
De erroribiis circa materiam Unctionis iiifirmoritm. cujns Unctio delicta , si quœ sint adliuc expianda , ce
Concilium Trid., sess. 14 , de Sacram. cxtremae peccati reliqnias abstergil , et (egroli animam alleviat et

Unct., c. 1, docel : Verbis Jacobi aposloli, ut ex opo- confirmât, magnam in eo divinœ gratiœ fiduciam exci-
stolicâ Iraditione per mmius accepta Ecclesia didicit tando ; quà infirmas sublevalus, et morbi incommoda ae
MATERIAM CSSC OLEUM AB EPISCOPO BENF.DICTUM. Nani labores leviiis ferl , et tentationibns dœmonis calcaneo
unctio aptissiniè Spirilùs sancti gratiam quà invisibidler insidiantis faciiiiis résistif , et sanitatem corporis inter-
anima œgrotanlis inungitury reprœsenlat. diim, ubi saluli animœ expedierit, conscquitur. lia vcrô

AVALDENSES. définit can. 2 : Si quis dixcrit sacram infirmorum Uu'

Ex diclis supra art. 2 Waldeiises improbaveruiit | ctionem non conferre graliam, ncc remittere peccata, née
consecrationem oici infirmorum. lia enim ex Philcli- alleviare infirmos , sed jam cessasse quasi olim fucril ,

dorfio colligimus, cl ex Innoc. II!. gratia curationum, anathema sit. I

LUTHERANI. LUTHERAM.
Lutherus, lib. de Capiivit. Bal)ylon., putat unctio- Luiherus , loco cil. , de elfectu Unctionis infirme-»
nom ila separari posse ab orationc fidei, de quà Ja- | rum in sanilalc corporeâ posilo sic loqi'lur. Aposto*

tobiis aposlolus scri!>it qiwd salvabit in firmum, v.l o:im I lus in hoc ung\ ci orari prœcipil , ut infnirns s\neïU8
 , -,

47 DISP. I. ERKOHKS CmCA ILI.LT. SACnAMKNÏl.M 18

'
moHatur, nec sit exlrema CALYIMST.i:.
ET AI LF.METCR, fioc Cil, iioti

Cal-inus, 21 Jacobus vull infirmum ungi

usque hodiè probant preces viier ungen-
c. cit., § ;
Inctio, quod et
contra à SEMORiFiLS Ecclesiœ; isli unctionem non admiltunt
dum dicur . qulv infirmum rcstitui pelunt. Itti
dandam Vnctioncm, MSi discessiris nisi SACRiFicoRiM. Quod apud Jacobum presbyteros in-
4i^cunt, non esse ,

alletientur. Et poslea Si
'

ter prctantur sacerdoles, et pllralf.m mmerlm ad déco

hoc est, ut non sanenlur et :

est, débet sine dubio esse [ul rem posilum nugantur, nimis frivolum est. Quasi ver'o
rnctio ista Sacramenlum I

signum ejus quod signât et promittit ac . Ecclesiœ eo tempore sacrificorum examinibus abundà-
dicmt) efficax ;

Quis au- rint ut in longà pompa procedere potuerint, ad feren-

et restitnlionem iiifirmi prowiltit....
,
tanitalem
tem non xidet hanc promissionem in paucis, imb in uut- dum sacri olei ferculum.

lis impleri? Inter mille enim vis unus restituitur, idque ARTICLLUS VII.
nemo Sacramenio sed natures vel medicinœ beneficio
,
De erroribus circa subjeclum Unclionis infirmorum,
fieri pulat. ^'am Sacramento contrariant vim tribuunt.
Coriciliuni Trid., sess. cil 3 : Declaratur eliam ( in
Et ad hue Ide'o ex'.remam esse rolunl Vncdonem , ne
:
Episl. Jacobi) esse hanc unctionem infirmis adliiben-
slel ista promissio, hoc est, ne Sacramenlum sit Sacra-
dam, mis ver'o prœserlim, qui tam periculosè decum-
menlum. Si enini exlrema est, non sanat , sed cedit in-
bunt, ut in exitu vitœ conslituli videanlur ; unde et Sa-
finnilali. Si autem sanat, extrema esse non débet. Et de
cramentcm rxECXTRM nuncupalur.
altero effectu Unclionis infirmorum ,
qui consistil in
LITHERAM.
remissione peccaioniin et graliâ confirmanie, Luihe- quôd
Lutherus, lib. cit., iniponit 1° Calholicis ,

rus iw se espHcal .Yon negamus per exlremam Ln- dandam ap-

assererent non esse
:
nisi discessuris. L't
clionem dari remissionem et pacem , non quia Sacra- eos non aucloritate ullâ, sed suo arbi-
pareat, inquit ,

mentum sit ditiniliis instilutum, sed quia suscipiens ita

triez ex verbis Apostoli malè inielleclis, Sacramenlum et
crédit sibi fieri. cum cœlerorum in-
l'nclionem exlremam fecisse, injuria
CALVIMiT-E. proprià abstulerunl ungeudi bene-
'.

firmorum, quibus lè

Calvinus, loco cil., § 18, scriîjit de effectu corporeo ficium ab Aposiole statulum. Deinde vero irridel di-
L'octionis iulirmorum : Eianuit gratia illa curationum, centes administrandam cs;e discessuris. Yerba retu-
quemadmodiim et reliqua miracula quœ ad tempus edi limus superiùs, quibus et adjungit : Ide'o et exlremam
toluii. De effeciu verô spiritali haec ille, § 21 : Jaco- volunt Unctionem , ul non sit rerum sanari per eam
bus dicit , ubi unclus oleo fueril infirmus , et precatio infirmum, quod ille slatuit. Si hoc non est insanire

concepla fuerit super eum , si in peccalis fueril , remis- rogo quid est imanire !

sum tri; ul scUicet abolilo realu, pœnœ levationem im- CALVIMSTi.

petrent ; non inlelligens pinguedine deleri peccala ; sed Calvinus ibidem , § 21 : Jacobus omnes infirmes
(idelium orationes, quibus affliclus fraler Deo commen- vult inungi ; isti xox intirmos, sed semimortia cada-
daius fuerit, non fore irritas. Isti per sacram suam , id VERA SLA pinguedine inficiunt ; ciim jamjam anima in

est , abominabilem Unctionem ,

peccala remilli impie primoribus labris laboral , vel [ut ipsi loquunlur) in ex-

menliunlur. tremis. Si prœsenlem habenl medicinam in suo Sacra-

ARTICLLUS VI. mento ,

quâ vel morborum acerbitaiem leniant, vel

sallem aliquod animœ solalium afferant, crudeles eunt,

De erroribus circa luinistrum Unctionis infirmorum.
qui nunquàm in tempore medenlur.
Conciliiim Trid. , sess. cit., c. 5 : Ostendilur ilhc
(hoc est, in Epist. Jacobi) proprios hujus Sacramenti
ARTICULUS VIll.

minislros esse Ecclesiœ presbytères. Quo nomine

De erroribus circa usum unclionis infirmorum.
eo
loco non œlate seniores aut primates in populo inteUi~ Conciîium Trid., cap. 3, laudalo docel nullà ralione

gendi ve7iiunt , sed aut episcopi aut sacerdoles ab ipsis audiendos esse qui rilum et usum quem sancla Romana
rite ordinali per impositionem mams presbyleri. Et Ecclesia in hujus Sacramenti administralione observât

eau. 4 définit : Si quis dixerit presbyteros Ecclesiœ, Jacobi seulenliœ repugnare, alque ide'o in alium commu-
quos B. Jacobus adducendos esse ad infirmum inun- landum esse; et denique qui hanc exlremam unctionem à
gejidum horlatur , non esse sacerdoles ab episcopo ordi- fidelibus sine peccato contemni posse affirmant. Id

nalos. sed œtale seniores in quâiis communitale , ob id- ipsumque iisdem terminis sub anatheraaie defmit
que proprium exlremœ-L'nctionis ministrum non esse can. 5.
tolum sacerdolem , anatliema sit.
LUTHERAM.
Lutherus, supra : Non ergo Sacramenlum est extrema
LLTHEP.AM.
ista, id est, ficla Unctio, sed consilium Jacobi ,
quo possit
Lutherus supra Sed nec hoc servant quod
:
isli qui velit, uti. Neque enim credo datum infirmis qcibcs-
Aposiûlus jubet presbyteros Ecclesiœ induci super
, et vis ; ciim Ecclesiœ gloria sit infirmitas, et mor» lucrum ;
infirmum orari. Yix ous sacerdotulus nunc miltitur sed mS TANTLM QLI IMPATIENTILS ET RLDI EIDE INFIR-
citm AdosioIhs Vtiit mlltos adesse non propler
u.nctio- MiTATEM FERRENT. Quos ide'o reUquil Dominus ul in eis
KEM, sed propier oratio.vem. Quanquàm incerlum est miracula et virtus fidei eminerent. Et postea : In nostrœ
miiii an sacerdotes vclil intdliyi, ciim dicat presbvte- au,lem extremœ Unclionis hodierno usu , ubi est eralio
I

BOSj id est, seniores.

fidei? Quis eà fide oral super infirmum ut non hœsitct
 ,,

l'J in: r.XTiUMA iNcrioNfv 20

<ntiii irsiilm:' là : ium'k ;)|i|)rll;il i h.Mi.MlM : toiiimit ^^)ln.si() lorminis isli, coiic.tpta csl: Tumcn cliam de
tnndiittKfuc, ail , iti mm rilum i/uu Kcniorcs in fuie uilùl olii liiclionc fit incntio in Erangrliu Murci U , tibi dici^
(utsiliinlcs postulitrcut suiiilulrni infirmi aiilaiiin iin vcr- liir i/uod uposloli oleo ungtbdnt lu/irmos. Quibiis ccrtô
genl in inlerilum. Qiiilius;ul(l(M|U;i' sti|ioriiis oljsfiva- verbis non est (]uod dic.ilnr nieulio li( ri ob-i unclionis
viinuK t'x codoin Ut; iiisliliilionc :)l(|tie cITcclti. in (igurâ ; aliàs S. doiior non iuisset loculns ad pro-
CAI.VIMST.!:. |)u.sitinn : (pian(loi|niilcni non (picndialur iiii iilrùiri

(ïahiiii nicntctn caiiKlrin csm; iti lioc niiii Liitlicn» liK lio inlirmormn pratligiirala fiKM'il in Kvan^'ciio ,

facile intclligiliir c\ |ir:i>iiiissis de iiisliliilionn al(|(ic scd i|n:er<-balm' nlriini expntssa nieril in seip\:i.

ollcclii. Quibiis atljiiiiiîi'ro est illa vciini il} 20 : Cœre- 5" i'robalnr eadcm prop;>silio ex boc modo lofinondi
vionia usurpari non dchuil ni.si nb iis (jui cumlioninn concilii Trid., sess. H,c. 1, de Unctione inlirmorum.
grntiù pnvdili fucranl ; non ab fatfs cmnificibns, (ini plus A Mauco (juidcm insinuatcm ,
per ixcouiAianlem Apo-
vuictiindo (ic trucidmido valent (jumn xunaitdo. slvluni fidilibua commkmjatum et I'Romui.gatlm non ,

^
(jnoJ (diilondcri' sil animns moani banc proposilio- ,

DISPUTATIO SECUNDA. ni-m biissc delinilam à Palribus Tridenlinis , (jni|)po

cînn pcrstiasnm mibi sil id cos scmpcr studiosè scr-

DE RATION E SACRAMENTALI UISCTIONIS INFIR- I

vàssc nnllam nt calliolicornm tbcologornm opinioncm

MORUM. {

damnarenl , discrf'paiilibus(|ne tlicologorum s<'nlen-

ARTICIILI S PHIMUS. tiis , eo scmper nlcrcntnr tompcramcnlo cpio salis-
,

Vtriim Marci 6 exprimalur Vnctio infirmorum. fierel omnibus ; sed quùd ex iis vcrbis inCerendum

Scribil Marcus cvangelisla.c. C,d(! aposlolis missis esse puiem babiiam fuisse synodo noslram senlen-
h Clirislo Domino : Et ungebtinl olco multos œgros et tiam piobabilcm. Ut cnim cô loci scriplum non est

ulrùm vcibis Sacramcnliiin Uiiclioneni inlirmorum fuisse inslittitam à Cbrislo

smwbfint. yii;i'rilur islis
Marci G ne sonleniia adversa condcmiiaretur , ila
Uiiclionis iiilirinonim exprimalur.
,

scriplum Icgilur Unclionem islam fuisse a])ud Marcum

Dua; siinl seiilonlia! : prima vult tmclioncm exprimi
insinuatam quie vox insinualam ejusmodi csl ut quis-
dislinclam à Sacranienlo Uncliotiis, ciijus Sacrainenli ,

est mcMlio Jacol)i 5, (iiia!(iuc Unclio perpcliia non fuil,

que piilarc possit cum suc sens» consislere. Nam m-
sinuare est in notitiam alicujus addncere est etiam
sed ad coiifereiidam duntaxat corporeani saiiilalcni ;

icmptis ab aposlolis. Sccuiida as- latenler inlroducerc. Latcnter verô introduccre est
usiirpaia csl ad
introducerc sub velamine seu figura. Alii iiisinualanj
serit unam eanidemque comnienioraii lioc ulroquc
: exponent Unclionem apud Marciun , quia ibi adducta
loco.
, Placct biT'c secunda seiilenlia, qiiam probo 1° aii- est in noliliam noslram , ubi pnecepta est ; alii vcrô

Palrum. Victor Anlinclienus, ad bioc verba, insinualam exponent quia inlroducla fuit sub (ignrâ
olorilale ,

El ungcbanl oleo niulios; scribil snî, ejusmodi videlicel Unctiono existentc figura Un-
c. C Marci : ila :

Quod ait de nujsticâ Unctione, et olei usu lue subjuiigi- clionis inlirmorum ,
quap. est Sacramcnlum nova;
legis.
iur , hoc inter evangelistas solus Maucus commémorât.
-Intérim qnœ nposlolus Jacobus in suâ canonicâ narrât Narrai Pctriis Suavis, in Ilistorià suâ concilii Trid.,
AB uis NON DissENTiLNT.Boda ad cumdem \ocum : Dicit qnôd principio scriplum fueral eau. illo tilalo eonci-

' aposlolus Jacobus: iNFmMATBR, etc. Unde palet abipsis lii Unclionem infirmorum esse Sacramcnlum à Cliri-

apostotis hune sanctœ Ecclcsiœ morem esse tradilum ut , \ slo apud Marcum instilulitm, verborum anlecedenliiim
energumeni vel alii quilibet œgroli unganlur oleo, etc. subse(|uenlium([ue contexium illud requirere ; sed
Et in c. 5 Jacobi ad hx.c verba : Infirmatur, eic, moneiilc quodam ibcologo , niutationem factam , et

inquil : Hoc et apostolos fecisse in Evangelio Icginniii. pro inslilutum , scriplum esse insinuatum. Tlieologum

Jonas Aurolian., lib. 3 de Insliliil. laicali, c. 14: porrô illuni nmnuissc apostolos quos S. Marcus ait

Qubd Unctio sanctificati olei sil espelenda Marcus unxisse infirmes , câ lempestale nondùm oniinalos

evangelista indicat. Et exeuntes, etc. Tiieopbil. in sacerdotes, Ecclesià Roiiianâ eam opinionem tenente,
idem Marci : Qubd unxerunt oleo apostoli solus , sacerdolium nonnisi cœnà ipsis fuisse col-
in ultimâ

Marcus narrât ,
quod et (rater Domini Jacobus in lalum ; ideôque pugnare hxo inter se Unclionem ,

calholicâ Epislolà dicil. Œcumenius in idem Jocobi : scilicet ,

quam illi minislrabant esse Sacramentum, ,

Hoc etiam Domino inter homines adhuc conversante fa- et solos sacerdoles ejns esse minislros. El quamvis

ciebant apostoli, ungentes œgrotos oleo et sanantes. allerius senlenlia; propugnatores ad hoc responderent

T Ex S. Thomas Supplemenli , q. 29 , art. 3, in Chrislum ,

quo lempore imperaveral aposlolis Un-
respons. ad primum argunienlum ,
quo concloditur ctionis admiiiistrationem eosdem quoad hoc solùm ,

ejusmodi Unclionem non esse de Insiiuilione Clirisli, sacerdotes insliluisse , lamen quôd ista assertio an-

quia nuUa fil ipsius meniio in Evangelio. S. Doctor dax nimis el periculosa viderelur, placaisse in vicem
duo rospondot :
\° ranlta Dominum fecisse ':T!ne non verbi instilut2'.m subrogarc iusinuat'im.
conlinentur in Evangelio , illa enim pnrcipnè cura- Quam narrationem Palavicinus , in suâ (jaGiuc

visse evangelistas tradere qu;B ad necessitalem saluiis Historiâ ejusdem concilii , lib. 12, can. 12 ,
falsi ac-

et EcclesUe disposilionem sive distinclioncm pertinent, cusât , et incredibilem esse coiilendit. Falsi accusai

qualis non est Unclio inlirmorum ;

2° ejusdem re I quia, inquil , ex actis liquidum est quod in Congre-
 ,

21 niSP. II. DE RATlONfe SACRÂMENtALl iJNlCTlONIS INFIfiMORUM. 22

galione theologonim habilà de co argiihicnlo diebus 1 tncUoDcm dotjeri jacoixi; cl iWiiavciiliira ctiin lln-

22 ol 25 oclol)iis , hoc est , fcrè per hieiiScih aille lensi Icnueruiii tonrirniaiiorietn cu'pisSeà tehipoiiliiis

Citii^TC^'alioiioin allcrain in (pià conrecUim csl alque :

aposlaloriiin ; (!ii6d(nie idein Boiiavciitiira ciini aliis

digoslUMi capiit illiid. (In concilio (|uippe duo craiit ili(>oIogi.s aposlolos Sacramchli Pœiiilciilia; lalidciit

ge;iiTa congregaliommi parlicularium ,

alleruin Iheo- aiiclores. Jlalriinoniiim qiiorpie cssë qui aâsbraiil à
logonun ,
qui de rébus fidci proposilis disserebaiU , ! Deo in paradiso instituium. El Cîirislum Ipsum de co
qu'irimi opiuiones ab uiio è pnblicis nolariis syiiodi , sermoncJft liabenlcni, non sibi, scd suo Palii cjiisdein
scripto cxcipii'baiilur ; ubi veiô do roforinalionc âge- | adscripsisse insliliilioiiciii. Mis illi adducti ralionibus
batur , iheologis canoiiist;c adjungcbanlur ; e;cque smdebnnt , iiuiuil bisloiicus , caput illud articnlo non
cougregatinnes babcbanlur praiseiilibus legalis, et ailjuugendum, uc Calholicorum sic opinio damnaretur.
oiuiiibus Palribus intéresse lice'-^at. Allerum congre- Contra Dominicanî, verbis eltam paulb asperior'tbn's as-
galionuni gonns constabat ex pra làlis ,
qui capila '

scverabunt, doctorcs eos cowmodis vïter'prelalionibus et

sive doclrinit> , sivc refornialionis redigebaiil in for- * variis dtstinclioiùhus passe evndere ; cfu'od illi perpétua
niani ;
qnne quideu) exauiiaata elsecundùni opinioncm paraît cssent Ecclesiœ judicio se submillere ; audaciam
maxime communem digesla in ordinem , crant pro- verb Lutlieranorinn sine condemnationis »3nlentiâ non

ponenda in congregalione gcncrali , ul singulôrum esse prœtereundam, etc. Ei quidéin réS detlnila fiiit ex
suffragiis audilis.de assensu pluriuni décréta proxinià voie Dominicanoi-um. PiDluisseteigo feimitllèi'defihiri,

sessione pronuilganda firniarenlur.) In congregalione, iisdém ipsis reclamanlibus lheolî»giS pfO ilngishi
inqiiam , iilà tlicologoruni , lion niiicus , scd plures è Alensis atque Donaveiitur.T scnlentià, quôd Unclio

Iheologis monuerunt iiisinuàiam fuisse Unciionem inlirmorum insiitula est à ChriâtOîttludMarcum. Ergo
bostram alqiie rigilrâlanl dpiid iiàrciim , non inSliiu- niultô magie credibile est iidrttlullos è theôldgis Tri-

lam quos inlcr Jdcridiis Ravcslcin Lovanieniis et

,
denlinis eni.tos fuisse, ut hoc lia dfcftiiiretur, à cujus
Sigismundus provincialis (IliservaiUinoruni. Incredi- lahicii dcfinilione pars longè maxima censuit esse
bilem pr«)terca Palavicinus narralionem prccfalam in abstinenduni.
eo esse conlondit ,
qiiod non sil credlbile cor.ciliurii Objicies 1° : Unctio iriflrriiorùrri lèèl boniplemenlum
vobiisse delinire aliqtiem arli( uliini , non consenlien- Sacramenli Pœhiteniiœ; iadcôqUe niilhis iiisi Sacerdos
tibus anliquis Palribus , sed adstipulanlibus duntnxat poicst ejus esse iilinistéi'. tlride Jàfcdbi S : Ihducat
pancis , iisque non primas rbtatis , neqiie pi\Tcipii;c presbytères Eccle&ié. Sed Hlarci 6, ajittstoli non ernnt
anctoritatis , ac repugiianlibus è scholâ primipilis I sacerdoles, Ecclesià Romanà eam opiriibiiem teiienle,
Ilugone à S. Viclore , Pelro Lombardo, Alexandre | SàCcrdoliuhi no'inisi in ullimà cœnà ipsis fuisse col-
Haiensi , S. Bonaveliiurâ ,
qnibus placet hoc insti- f lalUm.
lulum fuisse ab aposlolis post descensum Spiritûs j
Respondet Maldonatus, tract, de extfériiâ L'nciibiiC,
sancii. q. 1 : Nihil video prolûbere qiiominiis Cliristns, qui non
Forlè narrationcs ille duoc conciliari possunt inter liabebatpotestatcmnlligalamSacramenlis, \STiap\j\osE
se, dicendo Pelrum Suavis locutum esse de congre- quàdam fecerit ministros Itujus Sacramenti eos qui non-
galione n.inorl Iheologonlm, et illum theologiitti, quo diun erant ordinati saceMotes , queUtadmodiim jussit
nionenle, ninlalio fada est, fuisse jodociim Raveslein, aposlotos subs baplizare nnteqitàm esseiil sacerdoles.
cui postmodùm aliqUi alli sesc adjunxêre; Palavici- Ndm qubd plerique tlieologorum dicunt illos fuisse or-
nuni verô babuissc ante oculos coiigregationcm raino- ditiatos in cœnà, tantion est opinio, et nescio quam pro-
rem prx'Ialoj-um. Ad id auiem qUnd Palavicinus siib- babilis; saltem non est necessaria.

jicit, credibile non esse quôd cohcilium Tohierit ali- Respondeo quôd prœdicaiio Evangelii non minus
quid definirc non fiiltum iraditione, atque repugnan- est proprium saccrdotum munus qnàra adnnliiiislratio

tibus scholaslicis nonnullis niagni nomiiiis, diconuiirh Unclionis inlirmorum ; et administratio Baptisnii pro-

eam quidem fuisse logem quani sibi synodiis impo- priè etiam perlinet ad sacerdoles. Cùm crgo apostoli
SiiJl, neqiie transgressa est, nihil ut contra traditionem ante cœnam ultimam pr;odicarent et baptizarent, ha-
definiret , nihil ve eorum de quibus inter Se Iheologi bebant à Cbristô sacerdotiuni secundûm illd riiunia
,

scholaslici dispulabant ; quo tamen non obslante, qui eliamsi forsan non haberent sacerdotium quoad munus
ex illis in concilio longe rënioliorcs à dogmatibiis oITerendi. Sicul in opinione qu;ie asserit aposlolos
lia-relicis amplectebanlur opiniônes, conatos noii fuisse ordinales sacerdoles in ullimà cœnà , vcrum
seniel fuisse utjuxta suam poliùs quàm alienani etsi , est quôd lum fuêre conslituti sacerdoles in ordine ad
non absque aliéna; dispendio ac nolâ quàdam in'Hstâ i sacrrficium tantnm, èl non în ordinè ad polestatem
delinirelnr. Alque, ut nnicum in iiujuscc rei confir- absolvendi à pèccatis in forô pœnitentiaé; quam pole-
maiioneni proponam excniphiin , rcfcrt idem Pelrus statem cadem opinio vult illos consectilos fuisse dun-
Suavis, ([uôd ubi de insjîuilioiie Sacramcnlorum novae taxat posi resurrectiohem, quando Chrislus Domînus
legis scrmo fuit, cùm alii vellent pronunliari Cbri- ait illis : Accipite Spiritum sanctum. Quorumcumqiie
slum esse corum auclorem quidam instilêre non eô ,
remiserilîs, éic. Chrislus contulit polestatem apostôlis
usqne progredicndiim sed consistendum inlra icr- , ex qdô jussit illis eâ uti, qaamvis non contulissët
niinos dccrcti Eugctilide Unionc Armen., hoc maxime anlea. Responsio hacc differl à reSponsione Maldonali
nomine quôd Magisicr Sententlarum sensajlèxlrcmam I in paucis, in co vrdelicet quôd censél SfiiostoKys fuisse
 ,

j3 IH: lAillKMA l .NCilONK. 14

Kit crtlolcs )|U(>:k1 iniilius ;uliiiiiiislr.iiiti;r
llnclioiiu iii- sccimdarium, in reslilulion(! saniiaiiscorpnrerc eoti-

firniorimi , Mirci (> , »'t «iikkkI iiiiiiiiis pr.nlicimli, sliliiluni, <'oiisoqiicn'nliM- nmiionis cffccliiin. Forte
qiiaiiilo |»r.i't l'pil illis ni pnnlirarriil iliidiMU ;
cl (jiKiatl aposloli ^olosbapli/.alos ungtliant, «pm lolain JikIimui
ciiiii niagis «<; inagis cxcilaronl corporoo illius inuiiclioiiis
iimiius liaplizamli, (iiiamlo jiissil illis l);i|.li/.:ut; ;

MaldoiiuHis cxislinicl aposlolos faclos fuisso miiii- ofl'odu ad Evangciii doctrinani alqiie ad naptisnii

iilio> iiiulioiiis.Marci G, (iiii lamcii niillo modo craiil siisooplinncm. l'Iacel Maldonalo socunda ros|K>nsio,
(juarn <;xplical vr-rbi» soquenliljiis : Inilio Kmucjelii
^;K'ordotes.
Olijit ii's 2' : lUa uiiclio de qui Marci n'for(d)a- poluil Clirisltis prœcipere ul illis œtjrolis qui tiotidum
corpora- hoc sdcraniculnm, ut niira-
lur solùm anl privcipuc ad ciiralioiiein murbi essciit baplizdli adliibcretiir

lis, ni ex vrrl)is ipsis palel. Uiiilc oliani sdiiubmilnr cuto curdlionis rcpenlinœ crederenl Evaiujetio. IKam
o)uncs (jui tum iiiuiKji'bdulnr. Alverù Sacraiiionluin quod iiutlum Sacramenlum detur nisi baplizalis, non eut

Uiiclioiiis inlirnioMini imn rorcrlin- soliuu vd pr.cti- jus divinum aperlum , sed ccclcsiaslica disciplina.

j)nè ad curaiionciii morbi corporalis infalliljiliiiT i'a- Objicies ',>"

cinii Dallao, lib. 1, c. 4 : Quod Marcus,
ciendam. c. G, liabct, Mallbaïusmoro suo fusiùs cnarrat c. iO,

Uespondeo ncgando majorcm. Saccr conicxuis lia- scribens: Dcdit illis polcslatcm spiriluum immundorum
l)cl a|)oslolos unxissc mullos :egros cl sanâ^sc. Non ut ejicercnt eos, cl curarent omnem languorem et omnem
hahcl unclioncn» hanc tmttùm vol prœdpnè ordinalain infmnitalcm. Mox Cliristum indiicil dùm cos diiniltil

fuisse ad sanilaloni corpoream. Non habclcliani

idem ila pnccipientom : Infirmas curale, morluos suscilalCy

contcxtus nnclionem reslitnisse sanilaloni sîikjhHs leprosos mundale, dœmones cjicile. Neque aliter Lucas,

quibus adhibcbalur. Quanquàni si singniis rcsliluis- c. 9, ila tamen ut ardus Marcus olei memineril quo

BCl, non foret consequeiis hanc noslrani

innnclioncm sanarentur. Ex quibus rcctè coUigilur ba;c onuiia ad

ï^JC-V Sacranienluni.
IIUII esse
jion ijuv-i *i»»«vyii *«••-• Si,
-"1 inqiiam,
1 :
singulis
- »^
resli- illam aposlolorum
—I - niissionem perlinere.
M-
Duo Clirislus

tuissct ex speciali ordinalione divinà in

(iiicni Evan- pricceporat aposlolis : ut vidclicol pra;dicarcnt rc

gclii proniulgandi. Ut cnim idcn> est Sacramenlum giiuni Doi, quod est poteslatis ordinariœ; et ul mira

Confirmalionis quod nunc cl quod in Ecclesi;c na- illa operarentur, quod erat exlraordiitariœ, adeôijue

sccnlis exordio celebrabalur, quamvis lune

icmporis proprium illorum, et non commune cum '^piscopis

habcret cITeeium aliqucni quem modo non hal)et, alque prcsbytcris. Inter mira auiem sanaro indr-
iia ista,

est idem Sacramenlum Unclionis

quod primis Ecclc- mos per olei ininictionem referliir, non secùs ac mor-

siœ temporibus confercbatur, et quod

modo confcr- luos suscitarc, dœmones ejicere, leprosos mundarc.

lur, quamvis nunc non babeal eumdom cffeolum Rcspondeo 1° ex Yiclore Anliocb. , Bedà , Jonâ
sanalionis corporcic respeclu singulorum, quem Aurol., Tbeopbylacto , et CEcunienio , nnclionem de
supponitur tune babuisse in singulis. quà Marci c. 6, camdem esse cum eâ de quâ Jacobi 5

Objicies 3" Aposloli tune promiscuè

:
ungebanl agitur. Eamdom quoqnc esse liaud inficianlur Lutlie-

quosUbet segrolos. Al Sacramenlum Unclionis infir- rus alque Calvinus. Quare non est unclio ila propria

morum non daiur nisi bis qui decumbunt cum peri- aposlolorum, ulnon essel eoinmunis eis cum episco-

culo vitœ, ut omnes concedunt. pis alque presbyleris. T Quia Dallaeus bâc in parte

Rcspondeo non liquere ex textu Aposlolos inun-

1* non modo à Patribus islis , sed et à suis auctoribus,
quae non Lutbero atquo Calvino recedit. Dico prcedicalioneni
xisse quoslibet ivgrolos. llabelnr vox nmltos
idem sonat ac quoslibel. T Ex eo conlextu non ma- Evaiigelii et unctioiicni inûrmorum aposlolis ibi com-
gis plannm est aposlolos unxisse quoslibel xgrolos, niitlilanquàm duo eorum munia ordinaria; ul verô
quàm planum ex Jacobi 5 quoslibet œgrotos esse
sit resuscilcnt morluos, alque daemonia ojiciant, imô

jnungendos, quo in capile S. Jacobi serrao esl de Sa- quàm per oleura restituant sanitati
ut aegrolos aliter

cramenlo Unclionis infirinorura, et Bellarminus (cu- essenumus exlraordinarium. An verô per ba;c verba,
jus est argumentum cui rospondemus)admillil, uiiico omnem languorem et omnem infirmilatem, inlelligatur
5' JEgrolo- nnclionem olei diflicullasr.si. Si nege-
forte Cajetano è Calbolicis illud negaiile. rcslitutio per

rum nomine intelliguutur graviori non leviori dun- lur, probari non poteril. Si concedatur, sensus erit

laxat morbo laboranles. In moralibus parùm pro ni- omnis generis languores et omnisgeneris infirmitales
liiio habelur. depulsas fuisse ab aposlolis per nnclionem olei ; non
Objicies 4° : Aposloli tune eùm inungeruni, non ila tamen ul quoslibel ciegrotos etiam infidèles Uni-

qtiLi'rebant essentne baptizuti qui ungendi eraiil ; ( t

rent , nisi lorsan ex ordinalione speciali Chrisii Do-

omninô probal)ile est mullos ab eis inunctos infidèles. mini.

Al SacramenUi nisi baptizatis dari non possunl. ARTICULUS 11.

Rcspondeo 1': Scripturam non docere qnôd inû-
Vtriiin probari possit ex capile 5 Epislolœ canonicœ
deles segri ab aposlolis ungerentur. Qiiôd enim id
sancli Jacobi nnclionem injirmorum esse Sacramen-
probabile omninô in objeclionc dicilur, qno funda-
Ordinariè loquendo so- T lum novœ Icgis.
inento dicalurbaud video.
lis quidera baplizalis Ecclesire Sacramenta conferri SupponoEpistolam S. Jacobi esse canonicam. Licèt
aliquando à qlibusdam leste Euseb. lib. 2
debent, Chrislus tamen poiuit prœcipere aposlolis ut cniin , ,

uoo ut prinjarium, sallem ut 22 tanquàm adulterini et minime germa-

ungerenl infidèles; y ! Histor. , e. ,
 ,

15 DISP. li. DE RATlQNi: SACRA MENTALI IINCIIOMS INFIUMORUM. 9^

m projuerca judicala (ncrii ,
quôd non adko jili.ii i:x I
<|.iri(ii, |. G; Vicloris Aiiliocli., ad 0. G Marci ; Gro-
VETERiBLS illins tiicmiiiissejit sicut Jieque (illcrius (jiKT (II- gorii Magiii, lib. Sa<ram.; Eligii Novioiu., lih. 2 Vi-
cilur Jld.e iqitœ eliam in septeni culhoUcarum Epistota- lye sua;, c. IG, à U. Audoeno conscriplaî; Bedae Ye-
rum miuuro ponitur) , tavien, im^iiit idem Eiiscbius nerabilis, ad c. G .Marci et ad 5 Jacobi ; veieruin
nos isias cum reliquis, in qlampllrimis Ecclesiis pnblicc ponliMcalium plurimarmn Ecclesi:irum ; Crolog;iiigi
RECEPTAS APPROBATASQLE coqiiovimus. Va ad cuiiidciu Melens., in Regul. canon., c. 71; Capilul. Caroli Ma-
sen^din scripsil llioionyinus lib. de Scriplor. Lcclo- gni,lib. 1, c. 1G2, et lib. G, c. 176; conc. Cabi.
siasl. in Jacobo. Unam tantitm scripsil Epistotam, quœ l(m. Il, c. 48; Regiaiiccnse, c. 8, et Worniat., c.
72;
de seplem catholicis est. Quœ et ipsa ab alio quodam sub llaiitgarii Camerac, lib. 3, c. IC; Isaaci Lingon.,
nomine cjus édita asseritur, licèl paulatim tempore can 25; Ago!)nrdi Lugdun., Episl. de quorunidaiu
PROCEDENTE oblinucril auciorilalem. Et ccrlè AUi:iria- illusion. Signorum; aucloris libri de divini» Ofllc,
siiis, il» Synopsi. coiicil. Laodic. , caii. ulliino ; Kpi- c. 47; Amalarii, lib. 1, c. 12; Jonœ Aiirel., lib. 5 de
pijanius, hairesi 7G; Iniioc, ad Decoul.; concilium Instit, laicâ, c. 14; Paschasii Radberti , lib. de Cor-
Carlhag. 111,0.47; Rulinus in Synibolum; Augusl., porc et Sanguine Domini, c. 8, cl i:i Vilà Adbclirdi
lib. 2 de Doclrinâ chrislianâ, c 8; Gelasius, in con- i abbalis Corbeiensis ; Consliluiionum Allredi ad Wul-
cil. iiom.; Isidorus, lib. 4. Etyniol. , cap. ! , cl alii (imini episcopnm. conslil. 52; lîuiierti in Vilà Here-
passini infciiorum seculoium scriptores agnoscnnl I
berti Colon. ; Pctri Damiani, serin, in Dodic. Eccle
illani Epislolam Scriplurarum CaRone contineri. Hoc siie; G«fridi Vindoc, in opusc 9; Potri Cluniac.,
pra^misso, Episl. 1, lib. 6; Hugo à S. Viclore, Sciileiit., tract. 6,
Noslra sit proposilio : Probari potestcfficaciler un- c. 15; Magislri, lib. 4, dist. 25; Innoc. I!I, c. Cim
clionem iiifirmornm esse S.icr:imenlum novic legisex Ienisseï, de sacra Unctione.; Giiillelmi Antissiod. , lib.

verbis islis c. 5 Episl. canon. S. Jacobi : Infirmatur 4, iracl. 7, cl omnium scbolasticonmi , unico ferô
quisinvobis? Inducat presbyteros Ecclesiœ, et orent exceplo Cajetano, asserentium Unctionis rilum , cujus
super eum, ungentes euni oleo in nomine Domini. Et B. Jacobus meniinit usurpari etiamnùm in Ecclcsiâ ;

oratio fidei salvabil in/irmum ; et atleviabit cum Domi- quod et cilali auclores pro suo quisque Icrapore sunt
nus ; et si in peccatis sit , remillenlur ci. Est conlra Ca- locis islis leslificali.

jclanum scribentera in Inmc lociim : iSec ex verbis ncc Terlia pars, quœ procedit de unctione collalivà gra-
ex EFFECTU verba hœc loquuntur de sacramentali un- tiœ sanctilicanlis, probalur. Unctio qu3R juncla oratio-

ctione exlremœ Lnctionis ; sed inagis de iinclione quam ni rcmillit peccala est Unctio infirmorum collalivà
instiluit Dominus Jésus in Evan^elio à discipulis exer- graliai sanclificanlis. Alqui de eâ unctione scri-
cendam œgrotis. Textus enim non dicil : Infirmatlr bilur quôd juncla oralioni remillit peccala : (Ingénies
QLis AD MORTEM? sed absolutè : Infirmatlr qlis? et eum oleo in nomine Domini, et oratio fidei sultabit in-
e/fectum dicit infirmi alleviatio.nem; et de remissione firmum; et si in peccatis sit, remillenlur ei.

peccatorum nounisi conditiosaliter loquilur : Ciini Respondet 1° Dallœus, lib. 1, c. 8, unclionem Ja-
exlrema Vnctio nonnisi propè arliculum mortis detur ,
cobœam hune aut solum , aut certè primariun» alque
et directe ( ut ejus forma sonat ) lendit ad remissionem pnccipuimi habere finem, ut a^grolnm cui adhihelur
peccatorum. Prœler Iwc qubd Jucobits ad unnm œgrum morbo liberel Unclionem verô noslram hune (ineni
MULTOS presbyteros tum orantes tum ungentes mandat neque solum , neque prfecipuum , imù nec onininô ple-
vocari; quod ab exlremœ Unctionis ritu alienuni est. rùmque habere. Quia omnes iheologi negant eam ob
Cajetano subscribunt ulliù bâc in parle Lulherus et saniialem corporis aegrolo conferendam pra-cipuè
,

Calviuus. ac primariô adhibcri. Eorum nonnulli ciiam cegant

Probalur noslra propositio. Sigiium sensibile per- sim[iliciler propicr curalionem corporis adliibiiam
peluuiu , collalivuni grali;e sanclKioanlis, est Sacra- fuisse, ui Maidonatiis. Ca'ieri concedunl sanitaleai
iiienlum nova; legis propriè dicluni. Alqui ex liis corporis (inem esse, sed per accidens et conditiona-
verbis Jacobi , Unclio infinnorum est signuni sensi- liter, si wgroto ad anima; salulem expedit, non per
bile, perpetuura.collativuni grati;e sanctilicanlis. Ergo se ac propriè, neque absolutè et primariô ac neces-
niinoris prima pars est evidens, quia unctio ex oleo Atque
sariô ut Estius. id colligi necesse est lum ex
est signum sensibile.
qu:c iheologi docenl de Sacramentis in génère,
iis de
Secunda pars probalur, quôd scilicet signum perpc- quibussenliunl cum Augusl., Enchiridii c. 66 . Mu-
tuum, hoc pacto Quod à temporibus aposlolorum
:
gis ad spem futurorum bonorum quàm ad retentionem
ad nos usque sine interrnptione permansit, signum vel adeptioncm prœseniium pertinere lura eliam ex iis
;

est perpeluuni. Alverô à temporibus aposlolorum ad 1" in

qu.t sii>lineiit de Unclione inlirmorum , quan-
noslra usque lenipor* permansit riitis lnctionis in- tum in ejus forma nullo menlio sanitalis habelur. 2"
iirmorum , de quo Jac. 5 agitur. Et quidem de diiobus quôd sanilatem conferri a;grolo conditio-
In eo dicuiit
primis seculis non répugnant hsrelici nosiri. De se>
natè tanlùm : nam Sacramenla,
ut Sacrameula, ab-
quontibus babemus testimonia inferiùs rcferenda : solutum babent effecluni. 5' Quia non omnes qui in-
Origenis, hom. 2, in Lcvit.; Clirys., lib. 5 de Sacerd.; UMgunlur infirmi \ilè dispositi reciiperaiit saniliilem;
Innoc. I, ad Décent., 8; Ang., Scrm.
c. in Spociilo,el sed omnes qui, ul par est, recipiunt Sacramiula,
215 deTempore; Cyrilli Alexand., de Adorai, in iilorum consequuntur effecium. 4" Quia unctio cjus-
57 m EXTUEMA '
IJNCTIONI'. S8

est ex Cnno. Trid. nd n\iinion(liini l:iii - aliud est, nisi saiiilas ordinala ftdfia!uleni suscipientis,
iHo.li instlliila

«liiiun nnuissinio |ir:rRiilin (ItnMii vil;r, liot; iM, ad alipie ul sic, vcruiu boinini est. Idem dico ad tcitiam
aUpio filiciier »)l>cunilani. iiislaiitiam, nimirùiii, oiiines vUf'. dispositi per hanc
liiorlfin lnl(^

Cdiilra : Hiiclio J:\(ol);ra Iiahcl liniic utrwuquc fmcin, IJnclidiii'ui recipiniit sanilalem ordlnalani ad salutem

rcililulioncm vidclicel saiiilulis, :\U\»('.rcnihshnpmper- illoruni; cl (piando eam non rncipinnl, idcô non t'Cci-

catoiiiiii. l'tnmviur ctiiuii Iiniic, liiioin roduiuquc modo piiKil, (piia non cxpcdil anima; iliorum. Ad qnariam

li;ib('l uosirn iintuclio. IW'^n .l;iC()l).i'a non est divrrsa h d('ni(|Mo di( sic insiilutam esse l'nclioncm infirino-

nosli-a. Pri(»r parsostcndilur; (\\m, (|u6d sanilas prr rum ad moiieiu lulù atquc fc liciler obeundam, ut etinm

raiii roslitiialur, si},Miiricaiil h;rc vtM-ha : Orntio fidci iiisliluta sit ad re^liluclldanl sanilalem, qua; cxpedit
s(ilv(d>it iiilinniim. Qtiôd vcrô pcccala rcmitlaiiliir pcr 1 saliili aUpjc incoliimilali suscipicnlis.
eaimlfin, scqucnlia isla signilicanl : Et si in pcccalix sit, Instabis : Jacobus videlur docere primarium effe-

rciiiiUfiihir ci. Poslcrior vcrô pais.qirvassoritiiiiclio- etum suic unclionis esse rcslauralioiicm sanilatiscor-

iicm nostrnm himc ulruinqiioliabcrcfiiicm codmpror- porca;. Primo ciiim loco dicit : Oralio fulei salvnbil in-

sits modo {\m unclio Jncobœa probaliir, (|uia slaJ)iIitiius \ firmum. Dcinde cpiasi remissio pcccalornm sit cfTe-

tloctrinam nosiram de ciïeclu cl fine uriclioiiis iiosira; cius pcr accidens adjungil : Si in peccatis sit, ditnitlen-

super vcrlia Jacobi. An anlom priinaritis finis nnclio- I

tur et.

iiis nostr.e sit rosliliilio sanitalis vcl reniissio peccali, Respondeo non scqui reslaurationem sanitalis cor-

dispiilanl inler se Ibcologi, quâ de rcsiioloco nicntcin porca; esse ciïcctum pnomrjîim rnciionis infirrnorum,

jioslram apcricmns. Interin» dicimus qiiôd si (iiiis pri- ex co quod primo loco rcccnseatur. IS'am vel co loco

mai ius unclionis Jacobœœ est remissio peccali, est et recenselur, quia magis noiusesl, vcl quia correspon-

iioslrœ; si rcslitulio sanitalis, est et nostr.c. Qiiod dct magis vcrbis islis aniecodenliblts Infnmnlur rpiis :

subjungitiir unctionem nostrani ne omninô plorùmque in vobis? vel obaliquam aliam causani. Sic Maltb. 19
liabore pro une ut a'grotuni morl)o lil)eret, rcspoiidco de co qui reliiiuerit Paircin ant malrcm dicilur : Cen-
liaberc eodcm modo quo Jacoba^a. Quôd addilur om- tuplum accipiel, cl vitain œtcrnam possidebit. Qiiaî vcrba :

iics tbcologos negare eam primariôacpra?cipuè. adhi- Cenluplum accipiel, exprimunt mercedcm in liâc vilâ

beri ad sanilalcui a>grnlo coiifcrendam, rcspoiidco reddendam, quœqiie est minus pra^cipua, quamvis
eosdoni tbcologos càdem ralione loqiii, ideuique scu- primo loco nolninetur, et anlc vilam œternmn, quae

lire de unclione Jacokvâ. Quai cliam responsio adîii mcrccs prœcipiia est. Sic cnim de merccdc lemporali
beri débet ad id quod subjungilur, aliquos plané ne- intelligeiiduin esse bunc locum Cliristi apud S. Mar-

gare nostram inunclioiicm propior curationem corporis cum conlextus iste nos docet. Nemo est qui reliquerit

adbibiiani fuisse, ut Maidonatus. Nam ille, laienie domum, aul fratres, aut sorores, aut patrem, aut ma-
DalkTO ipso, loquiiur de unclione Jacoba^â, et non de Irem, aut filios, aut agros propter me et prbpler Evtin-

nostrâ, nisi in quantum vult Jacobx'am canidem esse gelîum,qui non accipiat centies tantimi, nLnc in tF-Mpoue

cum nostrâ. Praiterea MaUlonolus, q. 2, duplicem hoc domos, et fratres, et sorores, et maires, et filios, et

hune agnoscil efTeclum noslra; unctionis, quia Jaco- agros,cum persecutionibus, et in secllo futuro vilain
Lus duplicem docet esse suœ, àquâ nostrâ eidem Mal- œternam. ElLucx, c.\S: Etnonrecipiet multb plnra in
donalo, ut niox dixi, non dislinguitur. Ad id quod ad- HOC TEMPORE, et IN SECULO VENTURO vitam œlemam.
jicitur, ca;tcros tlieologos concedere sanitalcm cor- Respondel 2° Dallaius, ejusdem lib. c. 9, unctionem
poris finem quidom esse noslra; inunctioiiis, sed per Jacoba-am suscipionlibus polliceri non absolutè, sed

accidens et condilionaliter, non per seac propriè, nequc condilionatè remissioncm peccatorum , ul significant

absolutè ac piimarib et necessarib. Respoudeo 1° pro- isla verba : El si in peccatis sit, remiltentny eï ; no-
bandum fore Dallxo tlieologos istos aliter sensisse de stram vcrô inunctionem secundùm nos remittere pec-
uiictione Jacoba;â ;
2° dispulationom theoîogoruni bâc ! cata , non condittonalè dunlaxat, sed absolutè. Nam et

in parle potiùs esse de modo loquendi, quàin de re I

id doccnt verba formœ , et id exigit ratio Sacramenli
jpsâ, ut patebit ex dicendis. Quœ docenl post Augu- quam ipsi affingimus, cujusque effeclùs absolutus est,
stinum de naturâ Sacramenli in génère conceduntuf et id falemur nos ipsi.

ab omnibus, quia Sacramcnta novœ legis maxiriiè per- Contra :€tvalerelista responsio Dàll.Tîijpàrticufa si

tinent ad aiiimam. Qua; domùm de unclione, ea iiobis \ in Scripluris deberel significare conditionem rci dubiœ,
uiliil adversanUir. Necesse non est cxprimi in forma et nunquàm significare concessionem rci certœ ; aut si

Sacrameulorum singulos eornm cITectus, ut pafet de significet in ScriplUfis aliqu.ando concessionem rei

forma Baplismi, in quâ nuUa meulio characleris. Quare cerlœ, protjandum ante omnia foret ita sumi co loco
eliamsi nulla fiât mentio sanitalis corporeae in forma j
quem expendimiïs. AtqUi parliculâ si non semper
Unclionis iufii morum, non est consequcns sanitatem significat in Scripluris conditioneni rei dùbiœ , sed
illani non esse ailerum ex effoctibus ejusdem. Sicuti aliquando significat concessionem rei cèrtœ. Sic Ma-
neque quùd dicilur ab aliquibus condilionatus effeclùs lach. 1 : Si pater ego snm, ubi est lioiior meus? Èi si

Unclionis infirmorum, cùm Sacramcnta ut sic habeanl Dominns ego sum, nbi est timor meus? Id est : Ciiiix

effcctum absolutum. Nam sanilas corporea in rei ve- ego sim pater, car tne non honoralis? Et cnhi ego
rilate est effeclùs absolutus, quamvis exprîniatur ab sira Dominus, cur me non limetis? Sic 2 Tliessa-
aliquibus per particulani conditioualem : niliil quippc lun. 1 : Si tamen justum est apud Devjn retribuerc
 ,

99 DISP. II. DE RATIONE SACRAMENTALI UNCTIOMS INFIRMORUM. 50

Iribulationem Us qui vos nibulanl. Id est : Si quidom cerdotes inducijubet. Sedin unclione noStrâwriJcussuf-
jusliim esl, etc. Sic ipsc Jacobus, ojusdcm Lpist. c. 1 : ficit. Quare unciionostra non est eadcm cum Jacoboeâ.
Si qiiis veslriim indiget sapienlià. Id esl , cùin miiis- Contra : Ut Jacobus possel dici jussisse plures
quis;uc vosirùni indigeat sapienlià. El niiiii est qiio sacerdoles induci ad suam unciionem, deberel exprimi

eviiuatiir loco cit. Jacobi parliculam si usurpari pro numerus duorum, v. g., aul trium; neque sufficit quôd

coudiiione rei dubiœ. Iinù Patres siipra cilali , à quihus presbytcros dixeril in plurati numéro ,
quaudoquidem
sensus gcnuinus Scripturaî poli débet nbi verba suiit usiiatum esl gcnus loculionis in Stripluris, «( pluralis

obscura, docenl nos banc parliculam significare con- numerus ponatur pro singulari : qu;p est observatio
cessioiicm rei cerlœ ,
qvm proiiuiiliaiit absolutc di- S. Augustiiii, lib. 3 de Consensu Evangelisiarum ,

mitii peccata per iinctionem Jacoljœam et pcr no- c. 16, ubi exponil iilud Mallh. 27 : Idipsum et tatro-
siram, quam dicuiit eanidem esse cum Jacob*â. ncs qui crucifixi crant cum co, improperabant ei ; Lucâ
Nequo verô Jacobus usus csl hàc particulà, quasi id ab uno lanlùm facium esse scribenie , c. 23. Nisi ,

sensus ejus fueril unciionem Jacob?eam esse ad cu- inquit S. doctor, inlclliganius Malthœum et Marcum
randos cos niorbos qui ex peccato prodeunt , ciim j breviter perstringentes hune locum, pll'ralem numerlm
morbi sinlin duplici difTercntià, a!ii à peccato et alii PRO SLNGCLARi posuisSE. Stcut et in Epist. ad Hebr. le-
twn à peccato. Unde in Evangelio : Qitis pcccavit, gimus pluraliter dictum : Clauserunl ora leonum , citm
hic aut pareilles ejus, ni cœcus uasccretnr? qiianrenli- soins Daniel significari intelligatur, elplitraliler dictum :

bus il) hune niodura Judx'isrespoiiditCliristiis : Neque Secti sunt, ciim de solo Isaià Iradaiur. In Psalmis ctiam

hic peccai'it neque parentes ejus, sed ut manifestentur quod diclum esl : Astiternnt rcges terrœ, et principes

opéra Dci in illo. Et è contra , Christo Domino resli- conveneruut in unum; pllralem numercm pro singu-
tuenie sanitatem, peccala quoqiie ipse remillebat. lari POSITUM IN ACTIBLîS APOSTOLORIM EXPONITLR. Nam
L'nde ilie paralitico : DimiKunlur tibi peccata tua. reges propler Herodcm ,
principes propler Pilatum in-

Quare condilionatè tanliiiu per illam unciionem re- tellexerunt ,

qui testimonium ejusdem psahni adhibue-
missa fuisse peccata ,
quando scilicet raorhi isti pro- runt. Sed quia et pagani soient calumniari Evangelio ;

veniebant ex peccaio. Eo, inquara, sensu non polesl videant quemadmodiim locuti sunt auctores eorum, Phœ-
asseri apostolum usurpasse banc voculani, nisi afTe- dras, Medeas, et Chjtemnestras, ciim siugulœ fuerint.
ratur fuudamenlum aliquod istius interprelationis. Quid aulem usilalius, v. g., qnam ul dical aliquis : Et
Nullum verô alïerri posse cerlissiniura est.
i
rustici mihi insullant, etiamsi unus insullet? Tune enim
Respondet 5° Dalla;us unciionem noslram solis '
essct contrarium quod Lucas de uno manifeslavil, si illi

exhiberi moribundis : Jacoboeam non solis moribundis, dixissent, ambos latrones conviciatos Domino. lia enini

sed quibusvis iiifirmis. Jacobus scripsil : Jnfirmatur non possel sub 7iumero plurali unus inlelligi. Cùm verb
quis in vobis? Alii autem à moribundis infirmantur. ! diclum est : Latrones, vel : Qui cum eo crucifixi erant
Conlra : Non soli moribundi à nobis ungendi sunt, nec addilum esl : Ambo, non solitm si ambo fecissenl ,

sed alii quoque qui infirraanlur, de quibus Jacobus posset hoc dici , sed etiam quia unus hoc fecit , poluit

loquitur. Nam concilium Trident., quod suam de Sa- USITATO LOCUTIOMS MODO PER PLURALEM NUMERL'M SIN-
cranieiilo unclionis profilelur haurire doctrinam ex GULARIS SIGMFICARI.
verbis aposloli , sic loquilnr sess. 1-i de exlrenià-l'n- Respondet 5° Dalhvus, ibidem, Jacobum nuilam
Clione, c. 3 : Declaraliir eliam (in Epislolà Jacobi) morlis, iiullam serpenlis calcaneo insidianlis, nuliam

esse hanc unciionem {notlram videlicel) infnmis ad- periculorum quœ homines cùm vcrsantur in supremis
hibendam, illis verb prwseitini qui tam periculosè de urgent, nuliam denique pneparaiionis ad aiterius vit»
cuinbunl ul in exilu vilœ constiluti vidcantur. Andis ex ingressum necessariae menlioiicm facerc; qu.TC sine
conc. Trid. adhiberi moribundis , et pr.tlcrea aliis flagitio omitli lali loco non poieranl, si unclio Jaco-
in/jrwfs. S. Tbomns, opusc.GS de Sacramenlo Unclio- b;ta eadem cum nostrâ fiiisset.

nis, idem sonliens, pronunlial sufiicere si negroli ineâ Conlra : Apostolus ail : El alteviabit eum Dominus;
sint infirmitale constiluli , ul de morte limeatur. Et quod si in peccaiis fuerit, remittentur ei. In quibus
infra : Prodest aulem islud Sacrameulum ad duo : duobus, nimirùm alleviatione infirmi aique peccalo-
Primbquia citiiis sananlur infirmi si sunt convalituri, elc runi remissione contiiienlur Iiîpc omnia qure DaJl.cus
S. Tiiomœ concinil Eugenius IV, in decrelo de Unione ob'^ervat. Nam in hàc voce allcviabit iiKludilur efTe-
Armenorum. Et Catech. concilii Trid. : Cm»» igitur clus ille positus in gralià, quà anirnus erigitur et con-
illi tantitm qui morbo laborant curalione indigcant ,
firmalur ad incommoda morbi ferenda , atque ad re-
idcircb Us eliam qui adeb periculosè œgrolare videntur, sisiendiim adversario calcaneo insidianti. Gnccum
ut, ne supremus illis vilœdies inslet, meluendum sit. hoc babel èytctx, eriget. Innocenlius I, suscitabil, quo vi-
Sacramentuni prœberi débet. In qno lumen gravi.'isintè delicel significalur anin)am siiscilari atque crigi ad
peccant qui illud tempus œgroti ungendi observare so- pcrfcrenduin quidquid incommodi est, atque ad resi-
ient, ciim jam omni salutis spe amisstï , vità et sensibus I
slendum noceniibus et impugnantibus. Et per alteram
carere incipiat. Sed de hoc inferiùs, Infirmiias illa vocem diniittentur, expriniilur prsnparatio neccssaria
gravis esse debel. Et quidom quôd panmi est pro ad ingressnm alierius vitae, quia vox isia sig:ii!icat

niliilo repulatur in moralilnis. consumnialiout'm loliiis spirilualis curationis ; in iio-

Respondet 4° Dallaus ibidem. Jacobus plures sa- mine v<?,rô ullimaté atque [«frleclè sanalo rcDianct
 DE EVTUEMA UNCTIONE. 32
jiiliil (|ii() ojiis aiiinio in v\iu\ rclaidaii possil :i <(ni- Noqne vcrù dicimiis tidcm minibtri rcqiiiri neccssariè

.S('( iiliDiic :fl('rn;i' ^lori:i'. ll:i(|U(! nposloliis cxprcssil ad unclionem noslr.'im ;

se<l (piando aposlobis ait,

lic'^ cllcrliis S:i< r:micnli llii(iit»iiis, vidcliccl sniiil;ilis oralio fidci, loipiilur (b- (ide Ec< lesia; < iijus miniiler
t'(ir|i(>r(';(' n'sl:iiii;ili(iii('m ,
|i('r liiis voccs : /,'/ onilio porsdiiam sustinel, (pia'tpie lides huii(|uaiii deiicil ab
(idii snli'iihil inliniiiuii. (ii;ili:mi (•rif,'i'iil('Mi cl ((Hiloi- Eccicsiâ ; aiil si vox ista [idci cxpunalur de (i(b; mi-
t;iiitnii aiiiiiiaiii, pcr scipiciitcs islas : /./ (dlrviuhit nisiri, scnsus est : El riralio (pia; csl à miiiislin, et est

i'unt l>oiiiitius. \c (lnn(|ii(; roiiiissioiiom pccraloniin cliain ut plminnim ex (ide iiliiis.saivat inlirmum :

p(M' pii^lii-mas illas : ij si in pcrciilis sit , roiiiitciituy non (piia vint babct à lide minisiri, sed quia csl forma
Cl. (Jiioit eiiiin Dalhi'iis ibi coiitoiulil agi de allcvia- Sacramcnti.
lidiic scii de ciTClioiie corporis, non aniini, gratis con- AKTICULUS III.

It'iidit. Ccrliim est vocoiii Graîcam sa>piùs iisurpari in Vlriim probari possit ex Irnditionc unclionem infirmo-
Scripluris pro crt'ctioue nnimi , ni Luc;!; 3, Uoni. 13 ;
riim esse Sacrameninm novœ le(jis'/

Jsplii'S. f), 2; IVlii 3, cl pro crrclione corporis, Ml Si DiIIa.o credinms, nuilu in caNU apud vetf-resluit
Psalni. iU, cl Mallli. 8. Sod ([uùd liic usnri)(;lnr pro unclio noslra iiilirmorum. fSnlla cjus mentio occurril

eiTClione corporis , nnde, qna;so , Dalla^is probabil? in omnibus, qui supersuiil plurimi , II aul III seculi

An qnia vcrbis immodinlè anlcccdcnlibns scrmo csl Ne IV qiiidem Patribus nota

libris. eral, quia non
de sanilale cor|)oroà? Nnilalenùs : luni quia vcrbis memoravcrunl illam dùm accuratè , .sacra; Ecclesi*
irnniodialè sequenlil)ns agiliir de reinissione peccalo- inslituta, riliis, Sacramenla onarrarcnt, ulEpiplianius,
rmii, ncquc csi qnôd eroolio ilia niagis rcfeialur ad et qui dicuiilur Dionysius atijuc Clemcns Uoiuaniis,
anleccdcntia qnàm ad subsequciilia. Tuni etian» quia imo cl Augustiims. Iguota quoqiie fuil vcleribus sex
meliùs dicilur duo dislincla cxprimi, sanalioiicm cor- priorum secuiorum scriploribus; quia dijm illi piorum
porcain per priera verba , el erectioncm animi por «mortes describunl accuratè, ul Conslanlini, Helcnac,
seipienlia ,
quàni nnuni ideniquc pcr istud ulrun^iue Antonii, Alhanasii, liasiiii, Gorgoiiiie , etc., nullam
SJgnilicari : Et orntio fidci snlvabit infirmum , et alle- cjus commemoralionom l'acinnl. Et V quidem seculi
Miahit ciim Domimis. An (juia agiuir de infirmo : In- atqnc scquenlium ad IX usque ccrli el indubilali scri-
firmalur quis in vobis? Ncquc id magisu Nani agilur plorcs, ubi de morte piorum, benè quidem observa-
de infirmo, uirâque lum corporis, Unn eliam anima; verunt Eucbaristiam ab eis fuisse susceptam , Un-
infirniilale laboranle, et de remedio adhibcndo ulri- clionem ab eorum ncmine. Sed et pœnitenlibus in

qiic a'gritiidiiii. extremis cùm negari ad IV us(|ue seculum legalur

Hespondenl G" nonnulli aposlolum loqul de naturuli Euiliarislia, elconccdi à IV ad IX, magnum tamen d«
cimdione, el ideô mcminissc olei, quia esl nalundiler Unctione islà silcnliiim. Nibil apud veleres cons|)ici-

médicinale, el in ilUs recjionibiis ahundal. lur eorum quœ de iliâ nunc el nuper docentur in Ec-
Conlra :
1° In nalurali curatione faclâ per oleum clesià Romanâ. Ecclesia Jîlbiopum banc nescit. Or-

non diniiltuntiir peccata, '2* Prcsl)ylt'ri non suni ne- tum liabuit à miraculosâ illà unctione qu;e apud
cessarii ad curalioneiii nalnralom per olciim , ncccs- vetercs diîi, boc csl, per seplem priora setula reman-
saria quoqiic non Oleum non esl
esl oralio fidii. 5° sil.Qu;e in usii eral unclio ex oleo Vllseculo, à nostrâ

médicinale reipeclu morborum quorumlibet. 4" Prx- longé diversa eral, utpole quoruinvis, non desperalè
ceplum islnd Jacobi aposloli est pro ils ad quos scri- lanlùm laboraiitium, et ad sanitalem temperandam,
l)ci)at. Scribei)al verù ad diiodocini tribus dispersas ,
non ad mi)riendum comparala. Eadem est ratio un-
nc(|iie olcum abiindabat in omnibus locis, in quibns ctionis illius de quà scrmo esl apud auctores XI se-

iliu; tribus dispersai eraiit , sicut vult adversario- culi, qu.Tque duubus sequenlibus seculis in usu fuil,

rum responsio. ea scilicet et ante Eucbaristiam et quibusvis a^grotis

Rcspondet 7° Lutherus Jacobœam unclionem non adnnnislrabatur, minime verô dabalur in exitu posi-

salvarc inlirmum, nec alleviare, neque ejusdem pec- tis. Sensim tandem immutata ilia unclio velerum in

cata delerc , sed cos effeclus pra'Slari per orationem noslram, seculum non ante XII desiit. Hsec Dalhcus

fxdci. Noslram verô inunclionem, quia Sacramentum per totum lib. 2 de exlrcmà Unctione.
est, non exigere orationem aui lidem minisiri. Oppono verô ego Dallacoil^quôd Unclio nosira fuit

Contra : Jacobus ibi docet effeclus rslos pracslari in usu primo el allero Ecclesiae œvo, quia Jacobaa ,

per unclionem faclam in nomine Domini : Ungentes quam eamdem esse cum nostrâ probavimus arliculo

eiini in nomine Domini; el banc unclionem factam in superiori, vigebat duobus islis seculis.

noMiiiie Domini appellal immédiate postea orationem 2° Agnitam fuisse 111 seculo, quod perspicuum erit

lidei : Et oralio ftdei salvubil infirmum. Ergo non at- ex Origene referciido infcriùs.
Iribuil effecium bunc orationi ,
prout ilia sejuncta est 3" Eamdem pro Sacramenlo babilam IV seculo ,

alque abslracla ab unctione. Quanquàm si illi soli Eusebii papae et Joannis Chrysoslomi testimoniis.

^ftectus isie iribuerotur, usitalà iocuiione Iribuerelur, 4." Scriplores V seculi Irmocenlium papam, Augu-

quâ videlicel elfeclus, qui à loto csl, formse Iribuilur. stinum, Cyrilium Alexaiidriiium el Viclorem Anlio-
Qiôd enim forma Sacramcnlorum nov;e legis, sallcm chenum illam commémorasse.
a^i |UOrum, sita sit in oraiione, palet ex SS. Patribus, 5° De eâdem anclorcs VI seculi tcstiomniuin per-

et id forma Baptisoii orientalis Ecclesiai confirmai. hibere, Gregorium Magnum, et qui libellos de Vilis
 ,

53 DISP. H. DE RATIONE SVCRAMENTALI UNCTIONIS INFIRMORUM. 34

Eiigendi abhatis, et Tresani presbyleriposlcrilali con- î|î
clioneni c6 (|iio(l in libris luijiis .clalis, rpii de riiibus
signaveruiil. ecclcsiasticis agniil, niiniiné comniciiioraliir.
|

6" Tlioodoruni Cantuarienseni, Eligiuni Novio, el Pnemillo 5' juslos, gcneralilcr loquendo, non le-
quod de llunegundc virgine auclor opiisculi ViU-c illius nori prx-ccplo divino ad siiscipicndam Uiictioiiein in

coiiscripsii, dooere iianc noslram Unclionem fuisse in exitu. Quare non csl consccpicus illani aul non Tnii^se

usu ipso seculo Vil. in iisu, aul ctiani non esse Sacramenliiin , c6 qnùd à
7° Bedani , Crodogangnm .Melenscm , Egbcrlum jnsiispriorum sex Ecclesirc secnlornm, quorum Vilas

Eboracensem , codiccs Pontificales Angiicanum, Tu- lialiemus prx' nianibus, iniminenlc niorlc inininiè suS'

ronensem CYidontcr oslendere, et quôd eral boc revo cepta fuerit.

reccpla, et quôd babebaiurin numéro Sacramentorum Prscmillo 4° fini posse utjnsti illi nncli fiierinl in-
novne legis. gravescenle inorbo, noque lanieii isiud sciiplum fue-
8' Capitularia Caroli Magni, conc. Cabil. H, Aquis- rit. Sicut cerluni est quainplurimos coruni viaiico En
granense II, .Moguntiiium Regialicense, Worniatiense, chmisliœ fui;,;e nionitos, qnod lamen scriptuni non est
Eparciiium, Heraidum Turonenscm, Halitgarium Ca- in ipsis operibus quae objiciuntur.
nierac, Hincmaruni Remensem, Isaac Lingon., Ago- 5° Quia Unctio hœc nostra est perfeclio alque coii-
bardiim Lugdun., Jonam Aiirel., Prudentiuin Tricas- summalio Pœnilenliœ, stîu reconciliniio ad niorlem, nie-
biiium , Pascbasium Radbcitum, aucloreni libri de rilù comnieniorala putaliir locis in qiiibus dicitiir qnod
divinis Officiis , auclorem libri de viià S. Reniberli, aliqui in Pœnitonlià, scu reconciliati ad mortem ex
C )dicem Arreniarensem esse manifestissinia pro no- bâc vità decesserunt.
^trà scnlenliâ. 6° Praemitto Dallaeum non concinere Lulbero, Cal-
9° Ad secnlum X perlinerc Cannnes iEifrici, Ra- vino eorunique seqnacibus, quando agnoscit nllrô
Iberiuin V(;runensem, auclorem opuscuH de Yilà unctionein niiraculosam persévérasse per septeni
S. OsYYaldi Eboracensis, alque Ratoldi Codicem, ut et priera Ecclesiai sccula, imô nec forte sibi ipsi.
Siculum. T Unclionem noslram non esse divcrsoe speciei ab
10° Indubitala esse seculo XI lestimonia Everhelmi, unctlone Vil seculi, quia utraque iisdem personis at-
Osberni, Arnoldi, Wiberli, Conradi, Hiiporli. Hugonis que ob cumdem fineni adniini>tral)alur.

nionacbi, Laiifmnci, Pseiido-Ansilnii, Peiri Damiani, 8° Denique banc potestatoni, ex conc. Trid., sess.
et aucloris vilaî Wilehni abbalis Hirsaugiensis. Qui- 21, c. 2, perpétua in Ecclcsiâ fuisse, ut in Sacramenlo-
busaddo codiccs Gemeliceusem, Sagiensein, Remigio- rum dispensatione, salià itlorum substanliù, ea statuere*

Remensem, Angiicanum bujus scvi, ul el slaluta con- tel mutaret, quœ suscipientium utilitati, scu ipsonim Sa-
gregalionis Cluniacensis sub Hugone. cramentorum venerationi, pro renini, temporiim et loco-
ir FiJei nostnv! pro seculo XII defensores esse rum varietate magis expedire judicnret. Quare unctio

Vvonem Carnol., Gofridum Vindocineiisem, Pelriim quà deiiniinurante vialicum Kucbaristia", non est di-
Cluniacensem, Ilugonem à S. Viclore, Pelruni de versa specie ab nnctione quâ ungimur post susce-
Honeslis, S. Bernardun) , Pelrum Lombarduni, Guil- ptam Eucharisiiam. His praeniissis propono velerura
Icliiium Malmesbur., lleliiiolduin, auclorcs(|iii descri- lestimonia.
pserunt res gcslas abbaluni Beccensiuni, G.>fridi Cap- ORIGENES.

penberg., Tbeotonii presbyleri, Joaiuiis Morinorum Homiliâ 2 in Levilicum docetqnôd, queniadinodùm

episcopi , Roberti de Arbruceilis , Gilberti Seni -
in lege pbira eraiil sacrificia pro peccalo, sic plnres
primgbam. I sunl in Evangelio renilssiones peccaiorum. Et sex
Sed antequàni in niodiuni adducam nnbem banc quideni enumeralis, niniirùm bapiismo, marlyrio
teslium, pnvmillo 1° plurinios insignes viros scri- elecmosijnâ, condonationc ofj^ensnrum proximo, conver-
psii^sc H m seculo,
quorum ad nos usque monu-
et
i
stone curdis el abiindantià cliaritalis ; ca verba subjicit:
menlanuUa pervcnerunt. Aliorumquivdam non omnia Est adliuc el septima, licèl dura et laboriosa per Pœni-
possidemus Y-olumina, sicut legenti cuilibet librum lentiam remissio peccatorum, citm lavât peccator in la-
Hieronymi, de Scriptoribus ecclcsiasticis comportum crymis stralum smau , et fiunt ei lacnjmœ suœ panes die
evadil. Et in iliis quidem qiiibus fruiniur, quaai|ilura ac nocle, et cùm non erubescit sacerdoli Domini indicara
desideranlur corum quae speclare noscunlur ad fideni. pecca'ium suum, el quœrere medicinam secundiini eiiin
Qtiapropier non licet inferre aliquam rem fidei duobus qui ait : Dixi : Pronu.ntiabo adyersum me injlstitiam
istis Ecclesiae seculis ignoiam fuisse, eô quôd nihil MEAM Domino, et tu remisisti impietatem cordis mei.
legilur de eâ in lucubraiionibus quic nunc extanl au- In quo implelur et illud quod Aposlolus dicit : Si QUis
clorum qui per id lemporis Ecclesiaui scriplis suis il- : AUTEM I.NFIRMATDR, YOCET PRESBYTEROS EcCLESI.E, ET
luslraveruul. IMPONANT El MASL'S, IXGENTES ELM OLEO IN NOMINE
Prajmillo 2° non ex solis illis Yclorum IV seculi DoMiM, etc. Ex bis verbis sic argumenter : Signum
Palrura libris, in quibus agilur de ritibus ecclesiaslicis, scnsibile in unctione positum, quod juiictuni orationi
indngandam esse tradilionem circa Sacramenla, sed peccat;» dimillit, est Sacranientum propriè dictum ;

eliam ex aliis certis el indrbilalis eorumdcm Palrum alqui Origeni datur signnm sensibile in unctione posi-
operibus. Unde fuiidilùs CYanescil objectio DalLi'i tum quod infirmis peccata dimillit.
quà coiileiidjt igiiotam fuisse IV seculo noslram un- Rcspondei '" *> "lous, libro 2, ca[«ile 7 Orige
1|
S5
l)K IXTIIEMA UNCTIONE. W
allirm:>l imiilni ubbcrvaltinms inferiùs. Nequc vcrù, apud Origeneni,
iu:m làc de l'nniuntiù Uh^ù, in «l'ià 1

l;>lvoio nusliam iiiulio- ()ui inungilur saccnloti sua condliMiir pi(<"ila, lacry-
()mul csl :«|m.l .lavoliiiiu ; j

pailcm iioii Cbsc, iiiio niib straluai Huinn lavai, aUpic scse in duris hU\\m la-
iiciii iiilinuoruin l\.;iiileiili;i:

sccuiulùm ii"s à l'u'uiloiilia: Satra- boriosis oiieribus cxcrcct. Yerba namque Origcnis
SacraiiRMilim»
llcllarmiiuiiu iilriustiuc lalioiuîs signillcanltanlùuiea esseacliis pœnilonlia; cliriblianiu
lunilo (lihliu. luii».

connu lauUiui esse ili- a<l.iM|U.ilc suiupla-, non si}^'iiilicuiit ta csso pra:cisà
ila ili^pcscOiv, ul uiulinihiii

faccro upcra pœiiilciilii!, aclus consniiinuttiuiiiii pœnUnitia; clirislianu: in iin-

C;il, iiui non iiossuiil jaiu

prii-ia-ilili. l'ntlc Ul ul iu
S.ttraiiiciilo ctione posila:. Quod dcni(|uc idem Dalheus subjicit
niurlx) sciliocl
priiiinlnr coiil'essio cl salisfa- apud Oritjcncm nuHam corporeœ nicnlioneni fini ayrilU'
PuMiiloiili;»', in (inà i.

opoia laboviosa, ibi rcix-rialiir jiislilia dini^, ucdiini ni dapi'ruli uiorbi, ad humunnii val<:rel ut
clio, ailcùiiuc
sola niiscri- proljaicltir (inùd in Ilcclosiâ oricnlali ti-nipore Orige-
Cl mi;«i'ricorclia; in Uiicliauc vcn' uoslrà
Deioccunal; iiidcque Uicaliir : Indnlcjcut libi nis l'nctio adnnnislral)attu' cuilibcl pcccatori , scu
cortlia
poliîsl l'accic, ilio iiilinnus essot, scu sunus alquo benevalens, siciili
Deus. Apud Origciu-m, (iiii iiiigiliir

opcia pœniloulix; in uoslià iniinctio- in càdcni oricnlali Ecclesià de.nëvale.ntiblîs adraini-

imù cliaui facil

110 nngiliir, ([ui ca nim uioilo non facil, sctl ne faccro slralur, ul Euchologia, cl Gnccorinn qui antc nuillos

(piitloni polosl. Apuil Oi iij.-ncni, «pii nngilur pcccala annos scripsèrc, de(iuibus inferiùs, opi;ra m^s docenl.
lavai slraUnn suuni la- Sed non valet ad probanduni Or igcnianan» aliam esse
conliiclur Doniini saccrdoli,
in duris ac laboiiosis se cxorccl. In
nosliâ specie à nostrà ; sicuti non esl alia spccie Eucliarislia
cryniis,
ne- velorum à noslrà, apud quos infantibus admini-
inniHlionc noque confossio Cbl, neque salisfaclio, ipsis

que opoia laljoriosa. Apud Origoucui, uuUa corporis slrabanlur, cùm apud nos nonnisi ralionis conipoli-

iuliruiilalis nienlio fil, ncdinn ul dcspcrali niorbi ;

bus. Addc quôd lorlè Origenes mcininit snflicicnKîr

lanlùni de peccatore lo(iuiiur, cl co quidcni

pœni- a'groioruni, suaniquc iiiunclioneni ad cos peitincre
salis indicavit, ciam adduxerit vcrba Jacobi : Infirnia-
Icnlc.
Origenes loquitur de universâ Clirisliani lurqnis in vobis.
Conlra : ibi ;

pœnUcnlià, (luœquc compleclituv Sacranientnni Pœui- Respondet 2° Dallîcus pœnitenles olim apud sacor-

lenliœ, cl Sacranicnlun» inuncl'wnis, quud quidem po- [

dotes pcccala conlessos, unctos oleo fuisse, snorurn

Slorius Sacranienuun appellalur à Palribus consum- ulpeccatorum reniissicncm conscquerenlnr. Ad liaiic

malio aUjUC pcrjcclio pœmlenliœ cliristianœ. Nequc vcrù rem facere quôd (]ui apud bicrelicos baptizali fuerant,
lo(prnur de solo Sacranicnlo quod vulgô Pœiiilenliœ cùm ad Ecclesiam transirent, inungebanlur, ul ila sol-
nunc dicilur, quia in iUo Sacramenlo nequc modo i
verelur hœretici Baplismatis vilium. Origonem ad lioc

oleum adliibelur, ne(pic unquàm adhibiluna est. De exeniplum ipsos pœnitenles oleo inungi inteiiigerc.

poenilcnlià oqnidem lo(piitur, sed loquitur do pœni- Neque verô magis ab lucresi transeuntibus, quàm c;e-

lenlià clirislianà couiplctè sumplà, cujus Sacramen- leris pœnilenlibus convonire unctionem ; nequc eam
lum quod vulgô nuncupalur Pœniteuiiœ, esl dunla- ;
Jacobuuj iilis potiùs quàm his commejidare; neutris
xal pars, et Sacranientum unctionis est altéra pars, enim adhiberi pnecipere, sed soiis infirinis scu œgro-

et consummalio pœuitcnlia; ; ad eum modum quo tantibus.

Sacranienlun» Confirmationis est consummalio atque Conlra : Nunquàm occideiitaUs Ecdesia peccaloros
perfeclio Baplismi. Ad Bellannitium dico quôd si SANGS inunxil, suorum ut peccatorum veniani obiine-

sensus ejus sil non requiri contritionem cordis in uu- rent. L'nxit olim forlè orientalis, quemadmodùm etiam-

ctione cum voluntate atque proposito satisfacicndi nùm inungit, atque inunxil à nmllis seculis, sed abso-

Deo, vel paliendi ali(piid in compensationcm injuria- lûtes à peccatis, atque ad abstersionem peccalorun
rum illalarum Deo per peccatuni, saltem anteceden- reliquiarum duntaxal, quam eaindem uuctionem bene-
ler, non video quomodô lucri se possil adversùs do- valenlium adbiitentinfirniioipsisGncci, prolitenlurqiie
clrinara SS. Palrum et concilii Trid., pronuntianlium esse eam de quà Jacobus aposlolus Infirmalur quis :

unclionom infirmorura esse speciem quamdam pœni- in vobi$, etc. Quod Dallaîus opponit de ritu quo re-
tentiœ, esse aliquam pœnitenlium publicam, esse con- deuntcsab liœresirecipicbanturin Ecclesià, non facit ad
suminativum pœnilcntiœ ; siquidem pœnitentia esse inslilulum. Nam rilns ille eral pure reconciliatorius,

non polosl sine odio peccali et volunlate puniendi non sacramenUdis ; quod palet quia nonnulli per manûs
peccalorem. Quare vel ille id malè scripsit, vel potiùs imposilionem, alii per nitdam fidei professionem, eueleri
bénigne cxponendus est, dicendo Unctionem infir- per unclionem solam, aut per unclioneni manûs imposi-
morum non esse pœnilentiara comparalè ad Sacra- tioni coujunctam recipiebanlur. De ritu Orienlis lege

menlum Pceuitentiic, noque speclare ad jusliliam Basil., Epist. ad Amphilociiium cap. 2; concil. Con-
Dei, sed ad mlsericordiam. Quod etiani DalLTus addit, slantinop. i, c. 7 Quiniscxlum c. 93; Theodor. Stu-
;

apud OiHjenem quiinnngilur, facere elposse facere opéra ditam, Epist. ad Naucraiion. De ritu Occidenlis per
pœnilentiœ, qui verb apud nos iiiungilur, ea non modb maiiûs imposilionem solam, babes Arelat. 1, capiie

non facere, sed nequidem facere posse, parùm affîcit, 8; per unclionem solam, habes synodum Araus. I,
siquidem apud nos qui inungilur facil, si potest, si c. 1, cl Epaon. e. 17; de eo deniquc qui unctionem

non potest pra; inlirmilale, esl in prœparalione animi atque manûs imposilionem simul includebat, habes
iaciendi el paliendi quidquid poiuerit pro peccatis, ul Arelat. M, c. 17. Quare bénigne inlerpretandus esÇ
 57 DISP. II. DE RATIONE SACRAMEiNTALI UNCTIONIS INFIRMORLM, 58
Gregorii Magni locus lib. 9, ipisl. Cl. Ncque verùsa- ! cjusdem scalenl. At, inquics, si Ru(i|ms mulla de suo
lis capio quomodô Dall.cus scriberc polueril unclio- inJoxuit llomiliis islis, forte et ea qua; pro unciioiie
neiii istam piTlinere ad SfloamcH/HHj Pœiiilcnliœ, qui, infinnoruin profcrimus? Dico inpiimis (juôd, boc gra-
iMctalu de Sacr. Confiniuuiuiiis assercrc non (Uil)ila- tis dato, sallcni locMSisle soculi IV doclrinam
expri-
vit unclionem quâ rccipicbanlin- leverttnites ab ba;rc- mert't; dcinde nimiiim ista connexa sunl cumantece-
si, esse Baptisnii punim puluniquc riluiu alq'ie cxtc- dcntibus, qu;c baud dubic sunt Origenis, mulliplici
vi-
nioniani. delicei raiione quâ peccala delentur, quàm ul assula
Respoiidct 5" Dallanis, Origcneni, illud qiiod ailJa- jure ac nioritô ccnseanlur.
cobus : Iiifirmalur quis in vobis? ut crat allogoriariun F.LSEBILS PAPA.
amans, de inlirmllate non corporis, sed aninii iiilul- Exlat decrelum ponlidcis isiiusapud Burchardum,
le.xisse, id est, de peccalo; similiterquc oleum de spi- et apiid Yvojicm, p. 15 Dccrcli, c. 35, bis verbls
con-
rituali Pociiiienli;c nicdiciuâ, sanaiionem de peccato- ceptum : Si quis pœnitctUiam petens, diim sacerdos ve-
rum remissione inlerprelatum esse; quem ctiam scn- neril , fuerit officio Unguœ privatus , conslilutum est ut
suin aniplexus est Bcda in Jacobilocum isiuin. Atque si idonea teslimonia hubucrit ,
quod ipse pœnilentiam
hinc palere quid b;cc verba sibi velint : In quo pctU^-set, cl ipse per moins aliquos suœ volimlalis ali-
implelur et illud apostùli, etc., ninnrùm Origeni, un- quod signum facere potcst, sacerdos impleut
omnia, si-
clionem infirmi à Jacobo prœceptam, esse lypum ac cut supra circa œgrotanlem pœnitentem scriptum est, id
figuram quanidam solalii quod peccalor à Dci mini- est, oraliones dicat ungat elm oleo sancto
et
, et Eu-
itro per pœailenliam consequilur. charistiam ci donet, et poslquàm obicrit, ut cum cœlcris
Contra : ElianisiOrigenesfuorit amans allogoriarum, Ex quibus verbJs palet quôd
fulclibus ei subminislret.

non lainenoninia teslimonia Scripluric qutc laudavit, Unclio adbibebatur co tempore ad reconciliationem
juxla seiisum allegoricuni laudavit; et ceriuiin estpiu- infirmi pœnitentis, et ante pucharisiiae admimstratio-
rima ab ipso fuisse usurpata in sensu liiterali. Nihii nem. Qui faisi atque iniposlura; decrelum istud volet
poirù est quo Dallaius nilatur ut dicat Origcnem hccc argucre, exponat nccesse est niomenla quibus addu-
vcrija Jacob! Liudavisse secundijni sensum allegoricum, cilur ul ila sonliat. Verùm caveat ne idem dical dç
et non secundùu! sensum lilleralem. co quod de Epistolis quir. pontificis ejusdem nomine
Respondebit forte aliquis homilias islas nomine circumferuntur, quasquidemerudili supposilitiasesse
Origcnis circuniferri, sed esse allcrius auctoris. fatentur; id(|uc ex simplici eorum leclione facile cou-
Contra : Qui i>egant esse Origenis, conlendunt esse cliidilur. Non sic de decreto isto, cujus stylus seculum IV
Cyrilli Alexand., sub cujus nomine excusa) sunl ab sapit, ciijus sousus concinil Epislohe Innoccnlii I, suo
Ilervagio. Sed ne Cyrillo, atque ui Origeni adjudicen- Icco referenda>, in quà Epislolà sermoestdeUnctione
tur, facit id quod à Sixlo Senensi, lib. 4 Bibliolhec.ie nostrâ, lanquàm de re longé anlc usurpata in Eccle-
observalum est de falsâ librorum inscriplione, in ha-c siû Romanâ.
verba : Quis enim ausit afprmare sexdecini Orifjenis s. JOANXES CURYSOSTOMUS.
traclatus in Levilicum, Cyrilli nomine ab Hanasio excu- Libro 3 de Sacerdotio loquitur de poiesiate sacer-
sas, esse Cyrilli, ciim in eis passim occttrrant aniniœ anlc dolum ad reniiitenda peccala in hune modum Ne- :

mundum creatœ, et ob sua flagilia delrusœ in corpora que enim soliim ciim nos repeneranl, sed postea eliam
tanquàm in vinçuja; iuferorum supplicia fincm aliqucmdo condonandorum nabis peccai^/um facultalem oblinent :
habUura; dœmones post certa tenipora ad amissani feli- iNFir.MATL'R, inquU , inter vos auquis? accersat
citatem resiiluendi; atque alia pcrmuUa Origenica as- Pr.E-B\TEPOS.
sena, quœ Cijnllus ubique tolo pectore, lolisque viribus \
Dallaeus, lib. 2, c. 8, scribit mirum esse quà ra-
oppucjnal etexpugnnl? Facit eliam, ut Oiigeni haud Uone nostrum oleum exlundamus ex verbis istis. Ne-
dubié iribuanlur, qiiôd Rufinus illas tauquàui Orige- que enim Chrysostomum vel ungendos morientes
nianas, quamvis paulô libcriùs è Gra)Co in Latinum Chrislianos dicere, neque eam unclionem Sacramew
Iranslulcrit, ut ipse Icslalurinperorationequam adje- tiim esse docerc , neque denique vel de œgroto loqui.
cil Conmientariis in Episl. ad Rom. Unde Erasmus Tanlùm parentes cum sacerdoiibiis comparantem di-
de fide Rufini in verlendo Origene scribit : liufmus in cere bos suorum animas laborantes
, ac in exitium ,

peroralione quam adjecii Comntentariis in Epist. ad ruentcs sœpè servâsse, vel etiam effecisse ne in exi-
Rom., profiletur se vertisse Origenis in Genesim, Exo- tium incidcrent , cùm parentes ,
quam (iliis dederunt
dum, Levilicum ; item in Jesu Nuve, et in librum Judi- corporis vilam , vel à morte vel à morbo eripere ne-
cum, Homilias in Levilicum, fatclur se vertisse lïoeriiis, queanl. i*rius anlcm illud sacerdotes eflicere non
hoc est, multa de sua altexuisse; et qui legil hoc opus et modo Baptisini Sacramenlo quo homines régénérant,
Enarraliones in Epist. ad Rom., incerlum est utriim lé-
; sed ctiam postea cîun regeneratos, tum doctrinâ et
gat Origenem an Rujinum. Bàc arte vir gtoriœ cupidus i
admoiilionibus, tum ctiam precibus suis in via snlu-
putavit se reperisse viam quâ vel invilis omnibus, terre-
lis t'.iciilur ac confirmant ;
quod allalo illo Jacobi loco
rcturmunibus hominum. L'nde BcUarminus, de Scrip.
vel pro!)at vel illustrai, in quo scilicet liabetur fusam
eccles. Homiliœ in Levilicum habentur eliam inter
:
li- à sacerdpie orationem cuiîj. fidjC eam vim habere, ut
bras sancti Cyrilli; sed verè Origenis sunt,
non sancli .
si peccaverit is in cujus gratiam ftmditur, ei peccala
Cyrilli. Nam phrasinx Origenis servant, et erroribus \
remiilanlur. Hanc una^ftloci Jacobin partem ad Cbry-
80 I)i: EXTBKMA INCTIONK. ^0

soMomi conMliiim laccn'. Qii;i' in oo do iiiorl") lioiiii- //iii« loiiuilnr de qitâvis animA laboranlc, non de iiifinni»

iiis clirisliani , (Icquc olco ci iiliio linltciiliir ,

ad cjds €t)lis, cl de prœsidio quod Sacerdos cuilibel aniiuœ la-

proposiliiin iiiinimr |i»>rliiicn\ sed idcin ù laiilimi rc- borunti conferl , sive pcr inhlructionem , sive per pri ers

IViii ipiod siiii> ii>. :i|»osl(di locds (iiinn miliit Cliry- simpliciter in génère, frivolum est. Kl (|nidem , si ca
M)sl(tmnsii(MH'oiislari;l. Nain iie(|iif du morlx» coriio- fuit xcicris i'.cclcsin' oricnlali^ praxis (pic pra:seiitis,

de oU'o Ww. diN|uilat, sod de cà laiiliiin vi

rali, iioqiii' apiid ipiaiii lion moribnndis solùm , sed œgrolis (pii-

(|uam liabciilsaccrdolis preccs. Absiudissimniii ponù busiibet, iniù cl sn/ii.s alcpie benevalenlibus liiciio con-
esso , alqiic à Clirysoslomi iiiciilc iicnilùs alioiiiim , (ertnr, non intcrest , nirùm de indrmis sulis lociiiiis

conlicoie ex illo Jarohi ioco liauc viin sacordttlis prc- fneril , an gcncralim de (piâlibel animA périclitante.

ces non alilcr liai)ilntas , iiisi ( nni iiii(lioii(> conjiui- Qiiôd si anliquitùs apud Cnccos Sacrameiilnm isliid

ganUir. Nain primo Cln-ysoslonnis l(t(piilur in i^niorc adiiiiiiistrabalur solis agrotis, non idco validior eSl
de (lufkvis anini;^ laboranlc ac de sainte pcrielilanlc, li;cc ejus raliocinalio. Quia Clirysoslomi aiiimiis non
cl non de inlirniis laiiUim in arliciilo mollis posilis; fuit proponcrc ralioiicsomiies atque omnia média qui-

lum de i)r;esidio, (piod anim:e laboranli conferl saccr- bus sacerdos anim.x* periclitaiili polest anxiliari ; sed

dos, sive porinsliticliDnemctcommoiicfadioiicm.bivc animus illi fuit ostenderc sacerdoleni cl à periculo

pcr preccs simplioiler in gencre lo(iuilur. Alipii oon- mortis a-tcrn;!?, cl ab ijiso intcritu scmpilerno posse
stiil !>accrdoles pcccaloribus non solùm in snpremis auirnam eripere : quod probal, quia non doclriii;c so-

vcrsanlibiis, sed eliam valenlibns in quovis vilne arli- lùm alqiie commoniiionis pra;sidio , sed eliam po-

culo anxiliari ; nequc iis lanlnm auxiliarl quos oleo leslale snccurrit animic periclilanti et morliix, quam
inungiml , sed eliam mullo sa'piùs iis quos minime ex Jacobi 5 cum habere constat, ad remittenda pec-

inunj;;iint.
cala ejus super (lucm precando fuiulit olenm ;
quasi

Conlra : Qu;ieslio est qiiid Chrysoslomus ibi nominc sic argnmcnlotur : Ille polest à inorbo spiriluali at(pie

prccum inlcliexcril, an oralionem simpiiccm sacerdolis, ab intcritu auirnam cripere, qui polestalem habelcon-

an poliùs orationem sacramcnudem , scu verba sacra- donandi pcccata. Sed , ex Jacobo apostolo , sacerdos

nionlalia? Ego coniendo non inlelligore orationem liabcl polestalem remillcndi pcccata inlirniis . fun-

simpliCL-m qnod probo 1" (]uia de eà oralione ioqui- dendo super eos oleiim et orationem. Itaquo sacerdos
;

tur quam cùm sacerdos prol'orl, nliliir polestaie sibi polest eripere animam à morbo atque ab intcritu.

concessâ per Clirislum ad remillcnda peccala, et qua; Pcrgil Dallicus : Si unclionem, de qnà ist'tc Jacobus,

illa din)illit simili modo quo peccala

dimitlunUir in sic urgeas , ut cui sacerdotis oratio prodesl , cum oleo

B<iptismalc. Nam, ni probcl sacerdolcs pusse labo- qnoque à sacerdote unctnm esse velis ; sequitur nulli

ranli animie priesidio prccum opilulaii, ait :

JSeque sacerdotis preces profuturas, nisi quem ille unxeril ; quod

enim soliim ciim nos régénérant sed postea eliam con- , falsum est.

donandorum nobis peccaiorum fuciillutem obtinent. Est Uespondeo Calholicos censere oralionem sacerdotis
et non oralio simplex ca oleo minime conjunctam utilem esse regeneralis.
verô oralio irarramenlalis
ulilur sacerdos, rcmillil peccala ox potcslale
Censemus qnoque sacerdolcs habere polestalem re-
quâ cùm
remiltendi aiquc dimil- millcndi pcccata in Sacrameulo Pœnitenlia; in quo ,
sibi faclà per Christum illa ,

quo BapUsmus peccala di- Sacrauiciilo pœnileiiles minime unguiitur. (^onlendi-

lil cadem simili modo ,

mus taulùm quod sacerdolcs habenl eliam polestalem

luillit.
remiltendi peccala adliibendo oleum et orando super
Comparai ibi, fateor Chrysostomus parentes cum ,

et ail parenles posse quidem darc iiilirmos quod Chrysostomus voluil eo Ioco de quo
SQcerdolibus ,
;

al non posse à morbo corporeo agimus , ubi probare voluil sacerdotes eà facultale
vilam corporcam ;

minus corporalem intcrilum à liberis gaudere; noluit verù modos omnes proponere quibus
cripere, mullô
animae laboianti polest auxiliari.
amoliri ; sed sacerdolcs et regenerare in Baptismale,
non do LNNOCENTltS I.
et regeneratos ab inlerilu spiriluali eripere,
atque commoniiionis, verùm eliam pre* Ille, Epislolâ ad Deccnlium, à quo de multis con-
cirin;c solùm

cura prœsidio ;
quod praislant quando orando ex sulius fuerat, cap. 8, respondit in hune modum Sanè :

potcslale peccala dimillunt regcneratis ,

quamquc quoniam de hoc sicuti de cœteris consulere voluil di~

habere verba Jacobi déclarant In- leclio tua, adjecit eliam filius rneus Cœleslinus diaconus
polesiatem illos ,
:

qicis, etc.
in Ëpistolà suà, esse à tuâ dilectione positum illud, quod
firmalur
Ex quo perspicuum (il ad Clirysoslomi propositum in B. apostoii Jacobi Ëpistolà conscriptum est : Si iN-

quic in hoc Jacobi Ioco de morbo hominis FIBMUS ALIQUIS IN V0BI3 EST, VOCET PRESBYTEROS, ET
pcriinere ,

clirisliani, deque oleo ei illilo babenlur. Nam sacer- ORENT SUPER EL'M , L.NGENTES EUM OLEO IN NOMINE Do •
ET PECCATA FECIT REMITTENT El qUod notl
;«les non habcnl polestalem reniillendi pcccata rege- MINi; SI , ;

iicrails , et quidem simili modo quo remitiunt in est dubium de fidelibcs .«grotantibcs accipi vel intel-

Baptismale, non per orationem ut sic, sed per solam ligi debere, qui sancto oleo chrismatis perumji possunt,

orationem sacramentalem, seu per Sacramentum. quo ab episcopo confecto, non soliim sacerdotibus,

Quod ail Dall;cus, absurdissimum esse atqtte à Chrij- sed omnibus uti christianis licet, in suà aut suorum
tiecessiU{le inungendo. Cœterùm illud superfluum videmus
sosioun mente peniliis alienum dicere orationem sacerdo-
(is liane vim non habere, nisi cumuncti/yne conjunctam adjectum, ut de episcopo ambigatur qwod presbyteris
 , -,

DISP. 11. DE RATIONE SACRAMENTALl UNCTIOMS INFIRMORLM. 42

licere non dubium est. Nom idcircb de presbuteris di riiub. 1, iibi legilur in Vulgatà : Qui lnxit nos D.us;
clum est, quia ep'ncopi occitputioiiibtts aliis inip<;dili, i Joaii. 2 : Sed vos lnctionem hubetis à Deo ; et in-

ad omnes Imiguidos ire non possmt. Cœtenim, si episco- fra : Unctionem quam accepislis ab co : Graîcuni lia-

ptts ant polest, attt dignuin ditcit (diqitem à se visilanditm bct /.piiua., à x/jiw. Cyprianiis, Epist. 70, qurc est ad

cl bencdicere et tmigcre clirisuiiHc, sine cunclatione Januarium : Uugi quoque neccsse est cum qui bapliza-

poli'st, cuJHS est ipsuvi clirisma conficere. JS'ain poem- tus sit, ut acceplo ciirismate, id est, lnctione, esse
TENTiBL's islud infididi non potest, quia gem'S est Sa- unclus Dei et liabere in se gratiam Clirisli possit. Et
CRAMEiNTi. Nam qiiibus reliqua sacbamenta negantur, cerlè unctio fieri polest ex cleo simplici, fieri qiiO'
quonwd'o l'nlm gems pulalur passe concer/i ? Graliaiius que potest ex mixturâ olei et balsarni. Mixtura qiio-
et Yvo leguiit : JSam non pœnileidibiis, etc. (pie isia est unguonlum. Ergo nomen cbrisniatis
Ex qiià Uoniani poiUilitis rosponsionc coUigendum convenit iilri(|uc, non laulùm si ad niodum b)qucndi
esse videtur quod iUe consuluis fucrat à Decenlio Scriptursc Palrunive allenderis, sed et si viui ipsani
1°
episcopo Eugubiiio super difficuliales sequentes : vocis spectes. Unde Eugenius IV, in décrète uuionis
Utrùm ha'c verba Jacobi : Si inftrmus aliquis in vo- Armen., ubi de m;Uerià Confirmationis loquitur : Lst
bis, clc, iritelliganliir do iiilirinis ungcndis olco per chrisma, inquit, confcclum ex olco cl balsamo : qiio
sacerdoles ? 2° Supposito qiiôd inlcUiganlur de L'n- videlicet signiiicarct nialeriam islius Sacramciiti, non
clione inûrniorum , ulrùin episcopus possit ingère esse chrisma simplicitcr, sed speciem quamd;ini
infirmos , Jacobo apostolo coroniernoranle solos pre- chrismalis seu iinctionis, eam nempequa) sit mixtura
sbylcros? 3°Ulrùm laici possint uli oleo islo iniirrno- ex oleo et balsamo. Si ponlifex sensissct mixiuram
rum ,
quod ab episcopo coiileclum esse débet, in suis j
liane proprio nomine appellalam fuisse cbrismn
aut in sHorum necessilaiibus? 4' Denique, iilrùm poeiii- dixisset : Est chrisma; neque addidisset quidquam,
lentes inung'ipossinleàJacobaiâiuunctione?Respondet [
aut si addidisset sequenlia, sic loculus fuisset : Est
Innoc. primam quaestionem esse extra omnera con- ! chrisma, hoc est, unguentum confectum ex olco. Sed
Iroversiam. Quod, inquit, non est dubium de fidelibus \
dicendo : Est chrisma confcclum, etc., significavit no-
œgrotantibus accipi vel inlelligi dcbere ,
qui sanclo oleo j
nomen genericura et non speci-
nien chrisniatis esse
chrismalis perungi debent. De secuiidà(iuoque non esse i
ficuni.Neque verô Dalkvus oslendcl unquàm nomea
ambigendum, cùm episcopus possit quidquid potest i
chrisma, usurpari apud veteres ad signilicandum
ejus
sacerdos. Cœteriini illud supcrfluum videmus adjeclum, mixturam duniaxat. Benè est auieni quôd Dallœus
ut de episcopo ambigalur quod presbijtcris licere non \
'îoudiffitetur per id temporis chrisma pro
mixtura
dubium est. Ad lerliam respondet aflinnalivè. Quo, nsurpatum, bcnedici ab episcopo atque asservari so-
inquit, ab Episcopo confeclo, non soliun sacerdolibus \
Hluni ad imiugendos baptizalos alqiie ad consccran-
sed omnibus Chrislianis uli licel, etc. Ad quartam de ij
dos sacerdotcs. Benè quoque est quôd agnoscit, olco
nique dicit pœnitentes inungi non posse unctione |
i
adliibilo,morbos à muitis niiraculosè fuisse curatos;
Jacoba;â. Nam pœnitentibus islud infundi non potest, I
sed oleuni quoque benedictum asservabalur pro in-
quia genus est Sacramenii. lîoc pra-misso, fiimis ungendis. Oleum hoc sa'pè sx'piùs
| reslituebat
Infero ,
per id temporis Lnclionera iufirmorum saiiitati fidèles co pcruuctos : quare credibilius est
j

iisurpatam fuisse communiler, Sacramenii nomine de- iaicos fidèles in suis suorumque necessilaiibus illo
coraiam, et eo nomine inlelligi Sacramentum propriè poiiiis fuisse usos quàm chrismate Confirmationis,
dictum, quia signum sensibile junctum verbo, cujus qua^ eral lertia difficulia Innocentio proposiia,
minister esl episcopus vel sacerdos, ad remissionem Opponit 2* Innocentius
: in génère ei j/ide/iuiiè ait
peccatorum insiituium in lege nova, est Sacramentum fidèles œgrolantcs ungi posse,
non solos moribundos.
propriè dictum. Imô significat Unctionem adhibendam esse œgrotan-
Opponit r Dallseus hanc Innoceniianam unctionem tibusde quorum vitâ et sanilaie speratur. Negat
enim
ab hodiernà Romanâ differre materià, quia oleum est pœnitentibus dandam, ideô quôd iis reliqua
Sacra-
simplex, Inuoceniio asserente chrisma esse materiam menta negarenlur. Stuliè et absurde, si solis,
ul nunc
suœ Sanclo
; oleo chrismatis perungi possunt; et : Tan- fit, moriis discrimine positis niinistraretur,
in
qiiibus
gere chrismate sine cunclatione polest. Nimirùm cùm ne Eucharistia quidem per ea tempora
negabaïur,
chrisma ab episcopo benedictum servare-
in ecclesiis neque cselera Sacramenta propriè dicta.
lur ad inungendos pro more illius œvi baptizalos, Respondeo, ex ipsâ concilii Trid. doclrinâ, Ur.clio-
consecrandosque sacerdoles, omninô verisimile est nem non esse minislrandam solis moribundis, sed et
aliquos qui vidèrent, et oleo adliibilo morbos à mullis aliis pr;x;tcrea œgrotis periculosè decumbentibus, de
niiraculosè curatos fuisse, et apud Jacobum legisscnt quorum adbuc sanilale speratur. Quare fundilijs mit
verba illa recitala à Decenlio œgrotantes peliisse ut
, fallaci nixa fundamento Dallxi objeclio. Quando Pon-
chrismate quoque inungerentur , si forte eà ratione
lifex définit Unciionem non esse dandam infirmis
sanari possenl, et ex eà occasione quœsiisse Decentium
pœniienlibus, scnsus esl non esse ungendos
anlc re-
quid fado opus esset.
coiiciliationem, quamvis ungendi sint in exitu,
post-
Respondeo Dallsnum immerilù viiu facere in hâc quàmrcconciliaii ftierint. Ratio est quia Innocentius
voce chrisma, quod in Scripiiiris et apud Patres eliam vult Unctionem illis denegari, cùm criera Sacra
Lailnos usurpalur pro unctione ul sic Unde 2 Co- •f monta deiiegeniur eisdeni. Ut ergo certum est ca'lera
TH. xxiy.
(Deux.J
4: |»F FAinFMA UNCTIONK. «
SacraniPiUa eis non ncgan poslqnàin rcconfiliiiii illiKÎ sanclum in suis <;nonimqnc nccossilaiibns adlii-

ncquc l'iit lionom. Qutrri-liainr an liucruiil , ni constat de Macliario apiid Palladium,

sn:il in cxilii, ila

lliiclio (•(iii.Tdi'iula rss(«l i)(iMiil('utilms.

Kl lorli! ralio llislorix' I.ausiacîe c. 20; de iailycliio (loiisiantinopo-

iliiliilaïuii h;ic oral pn» alliiinaiili' ;

(\\\M <;a l'ncli.» lilano apiid Kuslalhium prcsbyliTinn, in cjiis Vili\ ;

iiuillùiu valcrcl ad lObliUilionen» saiiilalis ;

pro uo.- «le Marlino aiibate apud (Jrcgor. Turon. , in Vilis l'a-

ganlo, quôil pœnilciilcs non csscnl cajiaccs Sacra- trnm,c. 14; de ScinK-ii abbaU;, ibidem, iVy; de Ilospi-

ni'iilnnnii. Dclinil l'onlifi-x pœniloiilihus tiandam lio rcclusoapud cuindem , lib. 6 IJist. , c G cl 7 ; de
Marlino Turon. a|)ud Snlpilimn Scveruni de Ccr-
iio;i os^c, sicnl iMniileiililMis rcliinia Saciainonta iion ;

daii'.iir. Si ad cIVccUun soliimmoilô ((irpoieinn iiisli- mano Paris.; de (jorniano Allissiodor.; de Palcrno

liila i'nissi'l, causa', iiiiiil cnr al) cîk pirnilciilcs cxclu- Abrinccnsi ; de Cudberlo Kindislarn.; de Udaliico

ilcicnlnr. Conciliuni Ilegialiocnsc liahilnni an. 850, Augustano ; de Donndo; de Théodore Arcliimandrita ;

iiilia filaïuinn» rcni lolani iii Innic sonsum ex|)lical. de Thcodorico abbale; de Auslregcsilo cl c.xleris , in

Andial, qn;i\so, Dalla-us Spalciison), lib. 5 de Ucpniil. Vilis cornm. El li;cc innnclionon condonabal pcccala,

Kci'l., c. 10, § tO : Meo juilicio, hn\\\\l, Innocciilius, qnôd Jacobica sou noslra lacil, juxla illud : .Si in pcc-

mule juin usn Kcclcsiœ [lomamr, cl aliarum eidem catis sil , remiltenlur ci. Aul si mavis, Innocentiiis iii-

mclropolitanœ in provincià liomanû subjccturinn, ut iu' Iclligit quod absente presbylcro laicus inungorc
l'nnii clirismatis uudione nicrcnlur, et sic
Jacobi docu- possil infirmum , unclione qnaî noslra son Jacobca sit

inenlum scrvarcnl, duo dubin cpiscopo Eugubino solvit : quodammodb , in quantum videlicct includil volum sou
alternm est, non modo prisbijtn-us, ut est in Epinlolâ dcsiderium percipicndœ unclionis per sacerdoteni , sed
Jocubi, sed eliani tmtltb mnijis ,'piscopum, im'o vcrb cliam non propriè et vcrè. El bac unclio babf^rct se eodcm
qncmcumqiœ Cluislianum posse clirismale œgros inun- modo ad Jacoba-am scu noslram inunclioncm ,
quo
gere, quisque suos domeslicos, ubi tant commode liubere conlcssio laico facla defcctii sacerdolis habcret se ad

prcsbylcros non possint. Alterum est pœnilentibus pu- confessionem sacramcntalem.

hlicis Vuclionem liane non esse permillendam, quia Opponit 4° : Si iianc quain inlelligit unclionem In-
Sacrmncnla omnia ncganlur. JnlcUige nisi priùs
eis noccnlius verc proprièqnc dicluni Sacramonlum esse
reconciliali fuerinl. Alverb ante prwfixum suœ pœnilen pulàsscl , non dixissel, (juod sinipliciier dixit , fidèles

liai lempus non reconciliabanlur, nisi esscnt jani in clirismale perungi posse ; dixissel perungi debcrc ,

periculo morlis consliluti ; lune enim reconciliali per con- quia posse dicitur de iis quibus uli vel abstinere libc-
donalionem reH(jui lemporis, jani cranl omnium Sacra- rum est ;
quod nemo de veris Sacramentis dixerii.

menlorum capuces; alque liinc orlum liabet noslra con- Rcspondco negando sequelam; ad ejus probalio-
Bueliido, ni fallor, ut non 7iisi moribundos ungamus. nem, dico (idoles non tencri prœcepto divine siniplici-
Quia lamen ccgroli, anle morlis pcriculum clirismalis ier ad suscipiendam Unclionem , siculi pr.Tceplo di-

Unclionem cupiebant, illa pœmlenlibus dunlaxat nega- vine lencraur ad suscipiendam Eucharisliam. Quare

balur. Mille quôd Gralianus clYvo le;^unt : Namnon eli^.m.si posse dicaïur de iis quibus uli vel absiincre
pœnilentibus islud infundi non potesl. Quu; leclio si bbcrum est, usurpatum merilo fuit; dcinde non est

vcra csscl (veram lanicn eani esse non pulo), sensus verum verbum posse dici scmpcr de iis quibus uli vel

essct pcciiilenlcs solos esse ungendos, ul rccoiiciiia- absiincre liberum est; nam includil cl ca quic dcbe-
renlur ullimatè alque complété pcr cani unclionem. mu3 cl ea quai nobis libéra sunt.

Opponit 5° iMinislcr noslraî Unclionis solus est pre-

:
Opponit 5° : Innoccntius ait chrisma esse non sim-
sbtjler, vel episcopus ; miiiislcr Innocenlianai est quilibet plicilcr Sacramenlum , sed Sacramenli genus ; quam
fidelis in suà aul suornin iieccssilate : nain Iniioccn- loquendi formam notum est imminuenda; significalio-

lius liabel : Quo ab episcopo confecto, non soliun sacer- nis vim babere , idemque ssepè valcre ac si diclum
DOTiBL'S, serf OMNIBUS uU CuniSTiANis Ivcet in suà aut , essi)l quodammodb, \e\aHquomodo; Baptismum vel Eu-
suoruni necessilale inuugendo. Qna; vox inungendo de charisliam neniinem dicturum Sacramenli genus esse.

unclione passivà cura inlelligi non possil, quia nenio Respondeo banc loquendi formulam aliqiiandoequi-
unquàniexisliniavit fasessc sacerdolibus alios prcsby- dem imniinuendaî significalionis vim babere, sed scppè

lcros iiiungcre, non laicos , ergo superest ul iiileliiga- quoque.nec Dalla'us répugnai usurpari tanlùmadexpri-
lur aclivc. mendam rei, ulin seesl, qualiialem. Sic genus bonii-

Respoiideo limoccntinm verbis islis doccrc quôd num, genus marmoris, genus coloris, genus pnencCjSigni-
laicis uli licel oleo ab episcopo confeclo in suà neces- ficant bominem verum, colorera vcruni, marmor ve-

silale aut suorum inungendo boc e-^t ad recupe-

, , , rum, veram pœnam. Hic nsurpalur secundo isto modo;
randam sanilalera, sed non proimntiare unclionem quod probalur ex verbis subsequcnlibiis : Nam quibus
ejusniodi eam esse de quâ Jacobi 5 agilur. Idem scili- reliqua Sacramenta negantur, quomodb unum genus pu^
cet fuieies facere consueverani adhibendo oleuin in- talur posse concedi ? In quibus Unclio dicitur Mj»<m ge-

lirmorum , quod aquà Bapiismalis. Ut ennn ilii cœ- nus Sacramenli , comparalè ad Sacramenta propriè
perunt uli aipiâ consecralà ad reslilulionem sanitalis dicta, qu3C Innocenlius inlelligit per reliqua Sacra-

corporeœ , cîun vidissenl plurimos in Baplisnio deper- menta. Nam voccs reliqua Sacramenta significant id

dilam recuperare sanilatem , ila ,

quia videbant in quod appellavit genus Sacraraenli esse Sacramcnluuï

gacrameuto Unclionis liomines convalescere , oleum [I

eodem modo quo c;x)lera quoc vocibus istis reliaui^
 .

45 DISP. II. DE RATIONF. SUUAMENTALÎ UNCTIOMS INFIRMORUM. 46

Hacramenta comprchcndiinlur. Alqiie id adeô vcnim liquidum foret proprium esse Unclionis isiius, ex
e>t, m Gofridus Vindociii., cpisl. 19, lib. 2, scripse- procfalo Jacobi loco, ut corpore;e saniiati reslituendse,

ritUnclionem vocalam esse ab Innocenlio I magnum aique ut peccalis remittendis uiilis foret. Non esiquce-
Sacramenlwn. El Yvo Carnot., cpisl. 20 apiid ciim- silum an licerct fideliltus laicis cbrismaiis oleo in

dem Gofridiiin ,
posiquàni scripsil eani esse secuiidùni morbo inungi ? Ratio dubilandi pclila ex verbis Jacobi

instiluliini Aposlolicac Sedis gains Sacrameuli ,

voca- aliqua fuit de episcojjis alque pœnilentibus. Ut dubi-

veril cain postea Sacramentum simpUciter. taretur quoque de consuetudine isià laicorum rcceptâ,
Oppoiiit G" non ipsam ungendi actioneni, sed id quod faccrc vidcbatur idem contcxUis , in quantum agitur
a-grolo iliinobatiir, niniirùm chiisma, Sacramentum in co de ungendis indrmis per saccrdota, et non per
appcllari ab innocenlio. alios. Rationes ist.e dubitandi non erant indigna; prsc-
Respondoo Innoceniiuni non appellàssc cbrisma Sa- sule, supposiloquod Jacobus inlcUigeretur de illà;et
cranieniuni sed cbrlsraalis infusionem
, seu ipsam , ea quidem ,
quae episcopos spécial, tantô videbatur

ungendi aclionem, ul ex conlexlu liquidum fil. Nam major, quôd reccptum erat, ut soli ungerenl presby-
pœnilentibus istud infnudi non potesl ,
quia genus est teri , episcopis ad alla occupaiis. Sed neque si de iis

Sacramenti. Sed clsi appellavissel codem modo ap-

, Decenlius Eugubinus dubiiavit , consequens est tum
pella\ isset que Tertullianiis Bapiismum appellavit Sa- temporis pro vero proprièquc diclo Sacramenlo mi-
cramentum Aquœ , lib. de Bapiismo , hoc est , Sacra- nime habitam eam fuisse. Erat quidem obviurn et
nienium quo honio abbiitur aquâ : Sacramentum apertum cuique, quod unclio esset Sacramentum, sed
Cbrismaiis, Sacramentum quo cbrismalescu unclione non erata^què planuni clconspicuum, quôd episcopus
debnilur infirmus. esset ejus minislcr, aut quôd pœnilentibus inlirmis ad
Opponii 7° nondùm Innoceniii seculo usitatam recuperandam sanilalem corpoream dari non posset.
recepiamquc fuisse noslrani Unclionem. Nam ex Sed quairerem à Dallœo , cui placel Unclionem in-

rosponsione ipsius cerlo cerlius est Decenlium aliquid firmorum Innocenlianam esse Sacramenlum inipro-
bujusmodi quaesivisse : An fidelibus loicis licerct cliri- priè, seu ali luod sacramcntale, rei sacrse scilicet, hoc
smalis oleo in morbo inungi. An episcopis fas essel id est, hetili;T! spiritualis signum ac symbolum eplsco-
olei ministrare. Denitjue : An pœnitentes infirmas eodem pali bencdiclione consignatum ; (juœrerem, inquam,
itlo oleo conlingi concessum essel. Alqui si unclio eo ulrùm Decenlius niajori cum fundamento dubius esse
seculo usilala Sacramenlum propriè dictuni habita potuerit utrùm adniinislranda esset ;vgrolis fidelibus ;

fuissot ,
profeclô nunquàm ullus eorum temporum ulrùm ab episcopis ; utrùm ipsis pœnilentibus. Quia
episcopus dubiiaiurus erai an ea unclio fidelibus con- fcquè perspicuum est sacramenlalia ac Sacramenta
cedenda , an pœniienlibus ncganda cssci, an vel ab conferri posse fidelibus ab episcopis, neque verô con-

episcopo administrari posset. Neque ferendus esset ferri posse pœnilentibus. Yerùm , esto Decenlius
cpiscnpns vcl fidelis laicus de bis velut dubiis c^ax- irodiderit eâ dubilaiione aliquam ignoraniiam, certè
rens, utpolè claris et perspicuis. Imô noqne pœnitentes non ita Innocentius, qui crudilà sua rosponsione
foré illius usura luissent poslulaluri, qui scirent sibi sic satisfecit , ut modeste significaverit dubiiationem
quamdiù poenilenies erant, omni Sacraraentorum exorlam fuisse, ubi nullus erat dubitandi locus. Du-
communione inierdiclum esse. Contra rerô omnia bitabatur utrùm verba Jacobi 5 intelligenda essent
plana erunt , si astruatur quosdam illo ;evo fidèles, de Unclione infirmorum. Respondit Ponlifex i!on esse

cùm vidèrent oleo sacro non paucos ab iis qui niira- quôd de eo dubitelur, Quod, inquil, non est dubiiun de
culorum donum babebant , morbis libérales fuisse ;
fidelibus œgrotantibus accipi vel intelligi debere. Dubi-
cœpisse et ipsos oleum cbrismaiis, quod apud Eccle- tabatur utrùm cpiscopi possent infirmos ungere.
siam asservabalur, expeiere , Decenliumquc Jacobi Respondit Ponlifex de eo nuUatenùs esse ambigen-
verbis adductum id iis minime in\ idendum pulavisse, dum. Cœleriim, inquit, illnd superflmim videmus ad-

et idem cum poenilenlibus qiioque in morbis commu- jectum , ut de episcopo ambigatur ,

quod presbylcris
cari posse ;
quôd scilicet ea unclio ad corpus poliùs Ucere non dubium. Dubilabalur, ulrùm oleum islud
quàm ad animum perlinere viderelur; tamen quôd possil infundi pœniienlibus. Respondit Ponlifex, non
nondùm esset vel usu vel lege consti-
res, ulpole nova, posse ; et id quidem perspicuum cuilibet videri de-
tuta , de eâ ad Innoceniiuni référendum exisiimàsse, bere significavit , dû m scripsit : Nam pœnitenlibus
anlequàm quidquara ipse in alterulrara parlcm slatuerct. islud infundi non polcst ,
quia genus est Sacramenti
Respondeo , ex observaiis supra , Innocentium de Nam quibus reliqua Sucramenta negantur, quoniodà
his fuisse consultum à Decenlio uirîim locus Jacobi tinum genus putalur posse concedi? Dubitabatur deni-
de Unclione infirmorum quK hoc sevo
iiiielligendus sit que utrùm laici fidèles uti possent oleo ab episcopo
in usu eral; ulrùm cpiscopi niinistri ipsius essent, confeclo in suis aut suorum necessitaiibus. Sed quia
quandoquidem Jacobus ibi presbylerorum lantùmme- res bocc buraani plané est arbitrii , neque bactenùs
ciinerit, neque ponlificcs ungere solerent ; ulrùm laici ullà fucral ecclesiasticâ lege firmala, Ponlifex respon-
hoc oleo in suis et suorum necessitaiibus qusc erat dct id posse. Sed non ait ,
quod saiisfaciendo primae
(

plurimorum praxis ) uli possent ; ac denique utrùm difficullati propositœ dixerat, rem esse extra dubium ;

pœnitentes inungi valerent, sinon ut spiritualem aut, quod secunda; qupestionis responsioni adjunxe-
,

«altem ut torporeum conse^uerenlur eiïoctum cùm ; rat , snpcrfluum e^so ul de eo andùgalur; nequQ
 ,

47 UK liXTIŒMA UNCTIONE. 48
cliaiu , (iiiotl nbi de IciliA, iniraliir (iiioiiiodt') de t'A t cipit eliam inunctionem ipsam. Cur cnini disiiuguit
inovoaUir (Hi;rslio; sod respondcl simiilicilcr : Qno ab Dallinis , id)i non dislingnil Au{,'iislinns? et rx eo
ep'ucopo confecio, non solhin saccrdolibns, scd omnibus qnùd S. l'aler ne (|nideni verbuni nlliuu de sud sactis
uti Cliriilidiiis licet, in suù nul suuruni nrccssitatc imm- Ap(>sloli vocihus adjicil.eonseiiueiis est letulissc buiic

(jt'udii. A 1(1110 «uù il);\ lospoiisionc approlial ([iiod ex locum, (pio docerel pneiepliim iniixmi ul ea omnia
))icl:ito à iioiinullis iidcliijiis :d)S(|uc loge raclilaliini liant qui: verbis Ajjosloii conlinenliu-. Salis porro su-
liaclenùs fiieral. pcnpic signilicavil Augustinus se non inlellexisse lo-
Qucd alii oppoiumt , s|)iiriam cssc Iniic Epislolain cum linnc de cxtraordinario sigrio doni sanalionum,

cl falsô InnoCL'iilii I nomiiie (irciiinrcni ,

Mlihi njc- (|uia signum biijusmodi priora lanldm Ecclosia: sc-

ctum à nobis est. eida respiei(;i)at, cùni illecum ad Ecelesiam pro omni
s. AIGCSTINCS. lemporc; i)erlinerc eontendal.

In Spcculo, referciis vciba Jacobi cilala, stifTiagatur Idem Augustinus, sorni. 215 de Temporc scribit :

fidci nostrcc de Sacrameiilo Uiiclionis iiilirrnonim Qnoties aliqua i.nfiumitas supervenerit , corpus cl san-
qiiod osleiulo : In prafalionc Spcculi ,
postqiiàm san- guinem Clirisli ille qui wgrotal accipiat; cl inde coui-u-
clus doctor adnioiHiil in Scriptnris sunclis (juivdam sic scuLUH stLM LNCAT, Ut Ulud quod scriptuui est iniplea-

esse posita, til tunlion scirentur et credercntur ; ijuœddm I

tur in co ; iNFiiiMATun aliquis? iNDUCATriiEsiivrEiios,
verh sic esse jussn, ul observarcntur cl fièrent, vel pro- ET ORENT SUPEU EUM, U.NCUENTES EUM OLEO, Kl OllATIO
liibïta ne fièrent , eaqne esse duplicis generis : alin Sa- FIDEI SALVABIT l.NFIRMUM, ET ALLEVIABIT EUM DoMI.NUS ,

cramentorum relata mysleriis, qucc viulta veteris Tesla- ET SI IN l'ECCATlS SIT DIMITTENTUR El. VidelC ,
frUtrcS,

7nenti popido illi fnciendn mandata sunt, neque à populo quia qui in infirmitate ad Ecclesiam cucurrerit, i;t con-
clirisliano nunc fiunt, sed tanlummodb intelliqenda requi- ror.is Samtatem rccipcre , et peccatorum indulcf.n-
runtur atque tractanlur ; alia verb eliam nunc facienda, TiAM merebitur oblinere.
si facienda prœcepla sunt , nec facienda, si prohibita , Respondent vulgô Calvinistoe sermonem Iinnc non
subjunxit : De his igitur, quœ ita sunt posita in Litteris esse Augustini. Dalla;us, lib. 2, c. 10, addil vidcri
sacris vel jubendo, vel velando, vel sinendo , ut etiam sibi ejusdcni auctoris , cujus est liber de Reclitudine
NUNC, ID EST, TEMPOUE Novi Testamenti advilum piani calholicai conversationis, hoc est, EligiiNovioinensis,

cxercendam, moresque pertineant, hoc opus quod in ma- de quo infcriùs. Quia, ([ux hic breviùs et contracliùs,
nus sumpsi , componere uggressus sum, ul, quantum me ibi fusiùs exprimuntur. Favere Erasmum , Martiiunn
Deus adjuvat , omnia talia de canonicis libris colligam ; Lypsium, Lovanienses et Parisienses editores, qui
atque ut facile inspici possinl, in unum tanquàni spécu- docti quidem, sed incerti pareniis esse asseverant.
lum congeram. Inde dico : Augustinus hoc libro, suo Contra : Calvinistic malè neganl sermonem hune
loto refert vcrba Jacobi : Infirmalur quis in vobis, etc. esse Augustini. Sapit Auguslinum. Stylus est Augu-
Existimavil iiarjue suo seculo, generalimqiie lemporc stinianus. Non est rejectus in appendicem à Martino
noviTeslanienti, prœccplum esscinÛnnis ut advocenl Lypsio, Lovaniensibus, Parisiensibus editoiibus. Non
presbyleros à quibus inungendi sinl ,
per quani inun- est Eligii Noviom., quanquàm ejus sit liber de Recti-
clioneni eoiuni peccata dclcaiilur. Hoc verô est Au- ludine catho!ic?e conversationis; quo in libro mulualus
guslinum agnoscere unclioneni ilhim esse signum est sensum Augustini, quem stylo lusiori expressit.

perpeluum practicum gratiœ saucliflcantis, adeèquc

,
Diversitas jjhrasis diversum prodit auclorem. Non
esse Sacramenlum novai legis. Itaque probatur ex favenl Dalloco Eiasmus , Lypsius , Lovanienses, Pari-

eo loco invictissimê veriias catholica de SacrameiUo sienses ;

quasi verô voluerinl sermonem hune habere
Unclionis infiimorum. parenlem incertum. Unus Martinus Lypsius censuil
Respoudot Dalkicus Auguslinum illîc tuntùm ea de Serm(!!iibus, qui nonien Augustini praelerre vide-
Jacobi verba nudè et simpliciler recitare; quis verus bantur, cujus Lovanienses amplexi sunt judiciuni :

sit sensus, et an iinclio in iis niemorata ordinarium liomen Augustini soiis illis apposuit, qui sibi certô vi-

sit Ecclesioe Sacramenlum, an verô extraordinarium debantur esse Augustini ; rcjecit in appendicem eos
doni sanalionum in primitivâ Ecclesiâ signum, non quos Augustini non esse ceito certiîis agnovit. Cœte-
dicere. Ad lioc referre eum locum , ut de oralioiiis rorum du* sunt classes : alii quippe quôd non salis
officacià, divinâbenignitate,reraissione pecoalorum, et discussi, Augustini nomiiie non fucrunt insigniti ; re-

clavium polcstale doccrel ; tuni etiam ul ex illo niira- liqui, quôd ex judicio quorumdam viioruui erudilonim
culosae sanalionis dono niulla coUigercnlur ad aidi- dubiœ cssenl auctorilatis. Probandum incumbit Dal-
ficalionem noslram nunc utilia. joco sermonem de quo agitur , erudilorum judicio vi-

Contra : Augustinus refcrl illura locum, ut doceal deri esse dii])i« auclorilalis.

juberi loli Ecclesi;c id quod Aposlolus praicepit liis Rcspondet Dalkcus, lib. 2, c. 12, cujuscumque

verbis. Priucepit verô ibi inungi infimios , et oiari senno islc sit, minime suffragari nostnx; doclriuac.

super cos, ut per hanc unctioncm alque orationem Nam unctio de quâ ibi, est quidem infirmorum, sed
corporis et animsc su;ïî recipiant sanitatem non ; non est excuntiuni tantùm, qualis est nosira. Est ad
prccoipit orationem tanlùra , non prœcipit tantum fl- reparandam sanitatem corpoream, non ad munimen
delibus ul scse clavibus Ecclesiae subjicianl ad obti- anim.Te in extremis, sicut est nosira. Est denique hu-

iicndam pcccalorum suorum condo'nationem ;

proc- jusmodi , ul câ infirnuis scipsuni ungerc possit, cùm
 ,

49 nisp. II. ni-: ratione sacramentali lnctionis infirmorum. no

noslra non possil licri nisi pcr sacorJoics. ,

bolum esse. Victor Anliocli. allribnil efïcclinii Imnc

Unclio noslra est quidcm iia cxetinlium oralioni, non olco, nisi ralionc oralionis, sccundimi
CoiHra :

a'(jritu(linc luborantiuvi. niodimi loqiipndi P.ilnmi, quo allribuunl eiïocliis Sa-

Ul sil eliam iiifinnorum gravi
homo vcrjalur in ex- oranicnlorum non signo,
Ksi ad niimimcn aniniw, qiiando foriuis et nisi ralione forma?.

tremis sod est cliani ad reparaudam corpoream sani-

;
Sic Auguslinus, loqncns de Bnpiismo, ail : Quœ est

tntcm instilula, qiiando CIn i^lianus pcriculosc dccuni- lanta virtus nquœ, ut corpus tangal et cor ablual , nhi
bil. l-t licèt Aiigiislinus non nicmineril co loci faciente verbo, clc.
ciïc-

clùs istius spirilualis, argiimcnlo cjus id minime po- CUEGOnitS MAGNUS.

siulanle ; salis esl lamcn quôJ non exclnscril , sicuti In Sacramenîario, qund Mcnardus publici jurisfecit

rêvera non exclnsil. Deni([uc lianim vocuni, indecor- ex votiislissimo codice scriplo lemporibus Cnroli Magni
pusculimi siaim ungal, scnsus esl isle : Inde corpuscu- aniio 768, pcr LansbcrUim, ferià 5 in Cœnâ Doniini,
liun Simm inungi facial, pcr saccrdolcs videlicet; lialjclur : Tune o/ferlur poniifici olcum, el benedicit

quod evincilur ex iis quae subjnngit : Lt illud quod illud lam ipscqmm omnes presbyteri, ad ungendum in-
saiplimi est impleattir in co : I.nfirmatur aliquis? i.n- firnium his verbis : Emitte , elc, ut tuâ benediclione
DLCAT PRCSBYTEROS , ET OREXT SCPER EUM , CXGENTES sit omni hoc unguentum tangenti tulamentum mentis
El M CLEO, ^'ara lextus islc probal inunclionom fieri de- el corporis . ad evacuendos omues dolores , omnesque
Lore per saccrdolcs, non per infirnium ; aliàs ridicule infirmitales , omnem œgritudinem corporis, etc. Et in
aflerrclur ab Aiignslino, cujus sensus is essel: Ungat Ordine ad visilandum inlirmum : Inungo le de oleo
seipsum infirmus ul illud implealur quo scriplum esl !
sanclo , sicul unxil Samuel David in regem et pro-
U'igi debcre infirmas pei- presbytères Ecclesiœ seu per 1
plietam. Operare, creatura olei, in nomine Patrls omni-
sascrdotcs. Inni.gere quidcm se posse infirmos oleo potcnlis, ul non laleal ilhc spiritus immundus , elc. Et
consecralo, imô el fréquenter id ab illis facluin in vc- ;
infra, in qiiâdam oralione : El animam refove quam
teri Ecclesià fuisse non difliteor ; ci-lerùm cùm id t.\- creâsli; ut castigalionibus emundata, continub se sentiat
ciunl, non faciunt vi illiuspnrcepli aposiolici, faciunl ; ma wedicinà salvatam. El in aliâ : Ul medelam tuam
ex dcTOlione cl pielale quâdara, cujus raeminimus ad j
non solum in corpore , sed eliam in anima sentiat. Et
Innocenlium I el qui seipsos ongros inungere neglige- ; in aliâ : Sana vulnera, ejusque peccala dim'tlle. Et in
banl, violati vei neglecti prœccpii aposiolici rci mi- I
aliâ : Et quem languor ctirvat ad exilum, et virrian de-
nime censcbanlur. j
feclus trahit ad occasum, medela luœ graliœ restituai in
s. CÏRILLUS ALEXANDRINUS. i
salutem. Sana quoque, quœsumus, omnium medicator,
Lib. C de Adoraiione in spiritu et verit., agens [
ejus febrium et cunctorum langorum cruciatus, œgritu-
conlra incanlaliones ila loquilur : Tu verb, si qua tibi i dinemqne et dolorum omnium dissolve lormenta, visce-
PAKS CORPORIS DOLET , Cl vcrè crcdîs liœc verba , Domt- ]
rumque ac cordium interna medica, medullarum quoque
MS Sabaoth , el alias Imjusnwdi appellamnes , quas ;
et cogilalionum ; sana discrimina utcerum, viscerumque
Dco, qui secundiinï naturam est. diiina Scriplura tribuil, î
pulrcdines évacua , conscientiammque aique plagarum
rim habere pulas pellendi malum illud, pro le ipso prc- j
obducito cicatrices veleres, imniensasqueremovepassiones,
ces fundenslicec verba pronunlia; sic enitn recliùs quàm carnisac sanguinis maleriam reforma, deliclorumque cun-
illi faciès , nequc impuris spiridbns , sed Deo gloriam ctorum veniam Iribue, sicque illum tua pietas jugiler cu-
tribues. Commenwrabo eliam divinilùs inspiralam Scri- stodiat, ulnec ad corruptionem aliquando sanilas, nec ad
pluramquœ ail :Ixfirmati;rûl>s is vobis? inducat, etc. perditionem nunc, le auxilianie, perducal infirmilas ; sed
Ex boc ioco sic argumenlor : Cyrillus conlra morbos ',
fiai ei hœc olei sacra perunclio morbi et languoris prœ-
corporis ioco incanlalionum propoiiil duo gênera re- sentis expnlsio, alque peccatorum omnium optala remis-
niedioruni, orationem in quâ Domiiius Sabaolb invo- sio. El in aliâ : Propilielurque Dominus cunclis ini-
celur, el unclionem , de quà Jacobus aposlolns. Ergo quitatibus luis, el sanet omnes languores tuos, redimat-
ejusmodi unclio usilata erai V seculo, adeôque non que de interilu vitam luam, et satiet in omnibus deside-
erat signum exlraordinariuni pro primis duntaxat riuni tuum. El posl omnes istas oraiiones liabetur :

seculis Ecdcsiaî. Alverô eadem unclio , ex Aposlolo Deinde communicet cum corpore et sanguine Domini. Et
per Cyrillum relalo, confeiebal eliam remissioncm sic facianl illi per scptem dies, si nécessitas fueril, lam de
peccalorum. Ergo Sacrameiilum propriè diclum ba- communione quàm de alio officio ; el suscilabil eum Do-
bcbnlur Cyrillo Alexandrino. minus, el si in peccalis fueril , dimitlenlur ei. Debent
VICTOR AXTIOCHEXUS. eliam sacerdoles el minislri sanctœ Ecclesiœ cum summà
Ad bicc verba Marci 6 : El ungebunl oleo mullos, reverenlià infirmis decanlare per singulos dies vesperas
scribil : Quœ aposlolus Jacobus in sud Canonicà nar- et malulinns, cum hymno : Curiste, ccelestis medicina
rai, ab hoc non dissentiunl ; scribit enim Lnfirjiatur, etc. Patris, elc. Et poslea : Multi enim sacerdoles infir-
Olcum inler alia et laborum molestias miligat, et lumen mas perungunl in quinque sensus corporis , id esl, in
fovet, et hilaritalem conciliai... Oleum igilur quod in supcrciliis oculorum, el in auribus deintiis, et in narimn
sacra L'nctionc adhibctur el Dei misericordiam el summilate, siveexteriùs,
, el in Uibiis exleriiis, el in mani-
vwrbi sanalionem cordis illuminalionem dénotai.
, el i 6ms exleriits, id est, de foris. In omnibus ergo his mcm-
Dici lumen pote&l orationem hœc omnia cfficere; oleum crucem fuciant de oleo sacrale dicenles
bris : In nomine
uulem eorum omnium quœ fiunl, externum lantinn sym- Hoc enim
P.r'^lris, el Fijlii, et Spiritus y sancti. fa-
 ,

Si l)K KXTHLMA IJNCTIONE. I»

cùiiit, ul SI iii iiuiiiijur st'iiniliiis mentis et corpotis aliiina (7mm l'iau.'Nf.ENDi infiiimoro/jim injunxerat, scrrelisnimè

macula inluvsil, hàc medidnà Uei siiitcliir. lit pusl Ii.rc quuquù sjbi i'i;(:ri;s(.iji.ij.M ii iiit (ut mouis est ) n:u-
I iilit'tur oi'iiliu in co/isummulionc liiijiis «illicii, ( tijiis isla t'NCi. Ilajc oral duijio procul Lnctio iiiUraiorum ad
vl'i lia vaklè ijondcraiula suiit : Ut millere diijueris mn- exituni vcrgenliuin facta pcr saccrdoles, quod indi-
ctuin (UKjiiiiui tituni , (jui famuluni tuum in (luijusliis et canl isla verba , ut maris est. Exj)rimiliir aulem dun-
uccessitutibiis luboruntcm , consolulinnilms luis (Ulollal, laxal pectiisculum, aul ideô forlè rjuia in iilis regioiii-
(juibiis cl de prasenli eonse(iualiir au.rilid, et œternti re- i)us liini tcmporis suUjmi peclus iiiiuigebantur , aut
média comprcliindat. politis quia , cx'leris parlibus inunclis , unctum est
Exhisoiiuiibus iierspiciiuiii osl c-jiisiiioili iiac'.ioncm peclus lanquàm membrum ,
quo pra,'cipuè Eugendus
luiic lomporis fuisse collalam eli;iin infirmis pcriculosè abbas infirmabatur.
a'grolaiilil)iis, ul conscqiicrcnliir ctini remissionc pcc- AUCTOR VIT;C s. TRESAM PRESUYTERI.
catoriiin sanilaloiii corporis ; et voigeiili!)US ad occa- Bealus quoquc illc vixil codcm seculo M. Presby-
siiii) , hoc est, morli proximis, ni siioniin pcccalorum tcr fuit in diœcesi Uemensi apud Aveniacum, de quo
leiiiissani plenain atquc coiisiiiunialaiu obliiicrciit. Elodoardus lib. 4, c. 9 , vilam ejus poslerilati consi-
Opponil DalliL'us, lib. "2, c. ii, islam vcleriim un- gnavil coa;tancus. Reperilur apud Bollandum, tomo 2
ciioiicni ab liodicrn^c noslra; rilu valdc alicnain esse. fcbruarii , in quâ legimtur isla : Olelm sanct^ re-
Niiiil ciiim in illà haberi de cxciiutibiis ; nullum posci co.NCiLiATio.MS acccpil, et cum cordis intima contritione

coutra tentatioiies nlliinas prœsidium ; nuUain pr/ep\- et humililate suscepil. Confortans ilaquc fralrcs , alç,.

RATIONEM AD CCELESTE IIECNL'M INCnEDlENDUM ; nullaS Quœ postquàm explevit, viaticum petiil. Moribundus
deniqiic peccatorum reliquîas lioc suo oleo deleri ro- erat Tresanus, ex hoc loco, quando inunctus est.

gare. Rcni lolani ad luiracidosam Del virlutem rcfcrri, TnEODORLS CANTUARIENSIS.

ad unam vcl morboritm vcl dœmonum expubionem per- Qui à Yitaliano Romano ponliflce ordinatus est

lincre ; adeôqne non esse Sacramentum propriè di- arcliicpiscopus Cantuariensis , anno Christi CG8.
ctum. Consliluit pœnitenliales liegulas, scu composuil Li-
Respondeo 1° orationes istius veterum inunctionis ea;- brum pœnitentialem , cujus meminit Rhcgino sub
dcm siinl qua; nostroc, ea;dem inuncliones,cadem forma. annum Chr. 776. Exlat in Biblioihecâ S. Bcncdicli

'i" De cxciniîibusscnno est ils verbis ; El quem lamjuor Canlabrig. Ex eo Gralianus 10, q. 7, c. Ab infirmis,

cvrvat ad cxiium, et vinum dcfectus trahit ad occasum. el Yvo, Decreii p. 15 c. 2G, rcfcrunt verba quœ se-
Poscitur praesidium adversùs tcnlalioncs, islis : Ut mit- quunlur, el qusc maxime slabiliunt verilalem Sacra-
teredigneris sanclum angelum tuum, qui famulum tuum menti Unclionis, atque usum Ecclesiae temporis istius

in angusiiis etncccssitatibus laborantem, consolatïonibus superiorumquc scculorum demonstranl. Ab i.nfirmis

tuis atlollat ,
quibus et de prœsenti consequutur auxilia, IN PERiCLLO M0RTI5 posilis pura est inquirenda coufessio

et œterna remédia conipreliendat. Rogalur pra'paralio

'

peccatorum, non tamen itlîs imponenda est quantitas

ad cœlesle rcgnum ingrodiendum , cùm dicilur : Re- • Pœnitentiœ, sed innotescendo ; et ciim amicorum ora-
dimalqite de intérim vitam tuam , et satiet in omnibus tionibus et eleemosgnarum sludiis pondus Pœnitentiœ
desiderium tuum, Rogalur quoquc ul delcanlur pecca- sublevandum , si forte migraverint , ne obligati, à com-
torum rcliquiae bis verbis : Ul castigationibus emun- munione et consorlio veniœ fiant alieni ; à quo periculo
data , eontinnb se senliat luà medicinâ salvalam. Et :
si divinitiis ereptus convaiuerit, pœnitentiœ modum sibi

Ut medelam tuam non soliim in corpore, sed et in anima à saccrdole imposilum diligenter observet , et idcb SE-
senliat. Et : Viscerumque ac cordium interna medica, CUNDLM AUCT0R1TATEM CANOMCAM , ne HHs janua piela-

medullarum quoque et cogitationum. El : Atque pecca-' tis clausa videalur orationibus et consolationibus ecclesiu'

torum omnium oplata remissio. El Propitietur Dominus : sticis, SACRA CNCTiONE OLEi iNUNCTi sccundiim statuta
cunclis iniquitatibus luis. Qiiarc faisuin est rem lolam sanclorum Palrum, communione viatici reficianlur. En
in YClcrl illà iiiunclione refcrri ad miraculosam Dei usum Unclionis infirmorum respectu œgrotorum ad
virlutem , alquc ad unam morborum vel dœmonum exilum properanlium.
expulsionem. s. ELIGIUS NOVIOMENSIS.
AUCTOR VITjE SANCTI EUGEXDl ADBATIS. In sermone quera B. iile prœsul habere solebat ad
Sancius isle vivebai M seculo. Ejus \'ita> librum populum, rcferturque Yilœ ipsius à B. Audoeno con-
scripsil quidam illius discipulus. Extal in Surio scriplœ lib. 2, c. 16, hacc légère est : Quolics aliqua
tomo i, stylo immulato in aliquibus. Extat cliam in iNFiRMiTAS occurrerit alicui, non quœranlur prœcanta-
BoUando, 1 tomo januarii ex manuscriplis codiclbus tores, non divini, non sortilegi, non caragi, neque per
S. Marice de Bonifontis , et S. Mariae de Ripaloria fontes, aut arbores, aut bivia phylacteria exerceantur ;

secundùm phrasim suam primigeniam , in quâ verba sed qui œgrotat, in solà misericordiâ Dei confidut, el
sequenlia reperiunlur. Cùm enim ultra sexagenariam Eucliaristiam cum fide et devotione accipiat, oleumque
œtatem ferè spx mensibus vrœdictus Pater în .«quali- BENEDICTUM AB EcCI.ESTA FIDELITER PETAT, UM)F, COR-
TATE C0RP0REA laboraret, sic tamen qubd nuiUj.Mm ca- 1 PUS SUUM ungatur, et secundùm Aposlolum, oratio fi-

nonico usque ad horam defuissetcursui, nec bis in die, DEI SALVABIT INFIRMOM, ET ALLEVIABIT EUM DOMlNUS.
|

fcsso corpusculo coactus fuit aliquid impertiri, vocale j Non soliim aulem corporis, sed et amm^c recipiet sani-

une ad se de fratribus , oui cnm libérale peculiari olim j TATEM. Faleor ista non reperiri apud Surium, repe-
 ,

53 mSP. 11. DE R\TIONE SACKAMENTALI UNCTIOMS INFIRMOKUM.

nuntur lamon in luanuscriplo codice S. Germani nequidem hujusce scriploris x-vo obtinueral nosira

Pratensis, atquc in a|ipciidicc toiui 9. S. Aug. exîrema Unctio. Ille enim virgineni inungi pr'tmiim

tracl. -20, qui e*.! de Heclitudine calholicc conveisa- facit, lum EucJiaristiam sumcre, contra noslrum usum,
lionis, ei est ille ipse sernio Eligianus, ul opiimè qui nosiros priiis coramunicatos , postremb demùm
Sirmondus observavil in Nolis suis ad canonem 1 inungimus.
concilii Anlissiodor. : Yelerum, inquil, exempbrium Contra :
1° Surius pUirimorum ejusmodi operum
censensu el Audoetii tesliviûnio. Tacere vero non pos- imniutavlî slylum, in quorum nullo meminit aperlè
suin quôd in illo manuscriplo Sangermanensi (qui pnc Unetionis infirmorum. Sic mulavil slylum Yilae S. Se-
se fert annos 400), et in Appendice iilà Auguslinia:,â veri Ravennalensis, in quâ lamen ea dunlaxat le-
cxlat proposilio isia : Sam qui ante iiuptias legiiimas gunlur : Transitnm suum saluberrimâ Sacramentorum
habcrc concubinas prœsumit, pejus peccat quàm qui cœleslium perceplione communivit. Mulavil slylum
adullerium committil. Ob quam proposilioiicai Lova- Viix- S. Adelheidis, in quâ lamen ea legunlur dun-
nienses censuére iractainm luinc non esse Augusiini, taxal : Missam stbi celebrandam curavil, corporisque et

Caiholicum Lamen sensuui habet, et est Augustiiii alio s.viguinis Dominici Sacramente se commuîiivit. Idem
loco niox rcferendo. Auctor hic comparai Labenleua Win Waloci, de quo : Sacrificii vivam immolatil liO'

eoncubinani cum co qui conimiitit adullerium, el vult sliam , Agni Dei vivi/ico refectus convivio. Gerlrudis ,

quôd eiiauisi adullerium peccaium sit gravius forai- de quâ : Sacralissimi Chrisli corporis et sanguinis via-
catione, tamen qui vivit in concubinaiu, graviùs pec- ticum accepit. Hermenaldi abbalis , de quo : Corporis
cat quàm qui conimiiiil adullerium, quia concubinaïus et sanguinis Domini Sacramento sese prœmuniens. Ru-
dicii stalum et perraanenliam in fornicaiione publiée, perli Yangionum , de quo : Sumpto sanctissimo cor-
adeoque non sine gravi scandaio, quod scandalum ag- poris el sanguinis tialico, emisil spiritum. Euslaciiii
gravai maxime fornicaiioncra, eflicilque ul furnicalio Lu.\oviei;s-, de quo : Sumplo vialico, animam cœlo
sic «peciala gravior videri possit adulterio extra otnne reddidit. Mai^arita; regince Scoloruui, de qui : Exi-
scandalum. Exposilionem banc docel nos Âuguslinus tum suum Domiidci corporis et sanguinis viatico prœ-
ipse serm. 245 de Tempore. L'bi namque eamdem muuivit. Joan. Gualberli : de quo Perccplis cum mullà
proposilionem fecil in hsc verba : Qui anle légitimas devolione Sacramentis. Rrigillai, de quâ : Perceplisque
nupùas concubinum sibi adliibere prœsumit, pejus pec- Sacramenlis. Valenlini, de quo : Propriis manibus ac-
caium facit, quàm qui adullerium commillit ; eam sic cepit corporis el sanguinis Domini Sacramenlum. Re-
immédiate post expouil in hune modum : Quia qui macli episcopi , de quo : Citm se sanclissimi corporis
adultérât, adhuc tam grave malum secrète vuU agere, et sanguinis Dûmtni viatico confirmâsset. Slephani
in publico auiem aut metuit aut erubescit commiltere : Diensis, de quo : Petit ecclesiaslica sibi porrigi Sacra-

ille ter'o qui publiée concubinam liabcre lotuait, froiite menla. Audomari episcopi, de quo : Sanclissima cor-
impudenlissimà rem exicrabilem, loto populo videnle, poris et sanguinis Chrisli accipiens Sacramenla. Ge-
licenter se putal admillere. Codes manuscriplus mona- rardi abbaiis, de quo : Corporis et sanguinis Domini
Slerii Coucbensis non habet banc proposilionem, sed perceplione munivit. Araabilis presbyteri , de quo :

ueque Surius. Ceriè insuia videtur. Sed ad rem. Dominici epuli Sacramentis se communivit. Gofridi Am-
Dallaeus, c 15, idem ad hune locum opponit, qr.od bian., de quo : Ëucharistiani de manu Lysiardi Sues-
supra ad locum peiitum èserm. 215 Augusiiiii. ti sionensis episcopi accepit. Laurenlii Dublin, de quo :

nos iiaque idem Dalla&o reponiuius : Confessione prœmissà, viatico suum iransitum prœmu-
Lbi legilur : Unde corpus suum ungatur, idem Dal- nivit. Odonis Cluniacensis, de quo : Ciim sacro-sanctâ
Ixus coniendit esse legendum ungat, secuius Valden- Eucharislia prius sese communiissel. Adde quôd loto
sem. Levior ceriè controversia quàm ut nos more- cœlo dislinguanlur, immutare slylum , el reponere ati-
lur. Reclé legilur passive ungatur, non uugat, activé, quid quûd non est in textu.

quia poniifes jubet ejusmodi inunctionem secundùm 2" Auctor non aûingitres sui temporis sanciae Huu-
pra'ceptum Apostoli ; quod pneceplum Aposloli est negundi. Quai bactenùs reiulimus oslendunt rilum
ut infirmus ungatur per sacerdoles, non ul seipsum inunclionis aegrolauliura esse longé anleriorem se-
ungal. Quanquàm dici possil legendo Cum Valdensi culo VU. Yel nihil probat Dalkeus , vel nuUa fides
ungat, sensum esse ungi Racial, sicut antè observavi- bisloricis habenda est, quando loquunlur de rébus
mus ad locum illum Augusiini. anteriorum temporum. Quod si ita sit , nuUa fides
ALCTOR OPCSCILI DE VITA SANCTi HL.NSEGUNDIS. Eusebio referenli quae tribus prioribus Ecclesiae se-
Sancla hxc virgo visit seculo VII, cujus Vilœ culis acia sunt : Gregorio Turoniconulla, nisi quando
i

opusculmn habemusapud Suriuni, abauctore seculi X descripsit res sue aplatis. Idem censendum de cae-
conscriptum. Sic legimus, c. 14 : .4/ illa conversa ad ipris.
eos quiilfic assidebant presbytères, sacrje U.nctiûms 5 Deiiiqne, quôd infirmi anle vel post Eucharisliae
OLEiM et EHcharisliam sibi peiiil nànistrari. perceplionem ungantur, non mutât naiuram inunclio-
Dallieus , lib. 2, c. 4, tria opponit, 1° quôd Surius
nis. IX seculo et ante et post unciionem vicibus dis-
slylum bujus opusculi à se passim mutatum conflletur. 1
'

linclis Eucharislia concedebalur. Etiamnùm in or-

2° Quôd auctor imprudens affinxil ressui lemporis huic dine Cistercienîi, retenlo veleri usn, ungiuir infirmus
|
rirgiui, sicut plcrisque scriptoribus accidit. 5"
Qnôd '
anle communionem corporis «-'t s; nguinis Chrisli
K:. dp: kxtkkma I.NLIIONK. {jc

DiMiiiiii. I'];ulnii laineii obl s|>ccic iiiunotiu , (\\ix iii JafdbiMu relt-ni ; sed ila lamoii ut Jacobi .'> agalur de
lioc ordiiic, cl (|ii;i' in cclcris Fcclcsiis cclcbnliir. nosli-A inunclionc. Unde dolr-giiur viiiuni arguincnla-
lllDA. lionis Dalla-i. (^ui n'|toniiiius boc argiiincnlnMi :

Atl li;rc V('rl);i .M;tr(i (> : F.t r.vrunlcs, clc, dicil Ajin- Inuncli') iiosira qiia- secuniiiiiu Bi;ilariu. csl alla ab
stuliis Jticobus. Imiiimati'u, oIc. IIikIi- jxtlcl mi irsis ci dc! (iiià Marci (i.cadcni csl cum illà d(; (|uâ Jacolti î»,

Ai'osToi.is hune snuclœ lùclcsiœ iiiorcm esse iradilum , Sed niulio dc quà Jacobi îj c;^l SacraiiiciiliiMi prrqiric
ut encrgumctii, vcl uln quilibcl Acwnji im.wtvk oi.r.o diclum. Ergo cl iioslra.
rONTlFICAl.I IIIM iuctiom; consixhato. Opponit 2" vclcris Kccicsia: unclioncin , ex Bitl:\

Va iii li;»'c \L'rl>;i Jacobi : Iii/irtualur, clc. Il or, In- In c. SLuca;, fuisse acbninistralani cnergumeuix. Quarc,
(jiiil, cl (ipostulos ftcissc , <?/ NiNC Kcci.KSi.i; r.oNsiK- cùm unclio cncrgiimenormn non c^scl Sncraincii-
TtDO TENET, l T INFIIIMI OI.EO CONSECIUTO UNOANTIHI A luni , ncquo Sacrameiilum crat nnclio veteris Ec-
rRESDYTEUis, ct omliouc comiliinle sancutiir. IS'ic solitin clesia;.

prcsbiileris, si'd, ut hnioci'itlius Papa scribil, clunn om- Bospondco Bedam docere ([uidcm quod migeban-
nibus Cliristiaiiis uti ticct eodcni olco , in siiû mtt suo- lur cl cnergumeni sed non docere quod cadcm csset
;

rum ncct'ssitatc unyendo. Quod lumen olcnm nonnisi ab specie unclio cnergunu-noruni qua; iiilirnioruui.
episcopis ticel confia. î^'ani qui ail : Oleo in nomine Opponil 3" : Discria sunl Bcde verl)a, elaposlolos,

DoiiiNi , significat oleuni consccratum in nomine Do cl Yclercm secundùni cos Ecclesiam, quoslibet œgro-
mini; vcl ccrtè quia etiam citmungunl in/irmiim, nomen los uuxisse. Nos verô non abos ungiuius qiiàm quibus
JJonuni super cum invocarcdcbrnt. Ltsi in peccatissit, mors in labris. Item unclio de quâ Beda eral ad resli-

DiMiTTENTUR El. Mulli proptcr peccata in anima facta ,

lucndam corporis smiitatcm insliluta ; noslram vprô
infirmitatc aut ctiam morte plcctunlur corporis. Unde senlinius inslilulam esse ad nnimœ bonum. Denique
Apostolus Corinlliiis, qui corpus Domini percipere in- Beda loquilur de unctione quam laici poleranl iaicis,
digné solitieranl, ail: Ideô inteh vos hulti et infirmi imô et sibimetipsis adhibere qualis nnclio non est ;

et IMDECILLES SINT, ET DORMIUNT lITITr. Si Crgo jn- nos Ira.

firmi in pcccatis sinl, et liœc presbytcris Ecclcsiœ con- Rcspondeo 1", neque nientem , neque praxim Ec-
fessi fnerint, oc pcrfecto corde ea rclinquere alque emen- clcsia; eam esse ut sobs moribundis unclio noslra
dare salegerint , dimillentur eis. minislrnrelur ;
2° unclio nostra est ad corporis et
Adjiiiigo GuillelimiMi Malinosburieiisem , lib. 1 Ili- animcc sanilatem alquc ad robur insliluta ; unclio dc
Slor., c. 3, roferre, Bedam ipsiim siib fiuem vit;x; sua;, quâ Beda est ejusdcni condilionis. El quamvis locis
secundo videlicet ante moilcm die, Sacranienluni relalis non vidcatur exprcssus aller efTectus à corpo-
Unctionis extremaî susccpisse. Feriâ 5, iiiquil, anlc reo, allerum (amen esse, cumquc spirilualera , salis

Ascensionem Domini, invalesccnte ad extremlm incom- superque significavil Beda ipse, cum instante morte
modo. modicus tumor in pcdïbus apparuit , liaud dubius ungi voluit, et Eucbarisliam lanquàm ullimum viati-

viciuœ mortis prœsagns ct index. Tune accilâ congrega- cum percipere , cùmquc vcr])a Jacobi de nostrà bâc
lione, i.MNCTi'S est et communicatiis. Die verb Ascen- inuDClione est iiilerprelatns ;
5' quod subjungilur iu

sionis spiritum efflavit. Idem habcl Trilheniius ; ncc objeclione de laico allcri ct sibiipsi minislroinunclio-

jiival quod Dallacus , lib. 2, c 4, olijicit, Tritbemium nis, solulum est ad Innocenlium I.

hoiniiieni seculi XV ,
quod suo leinpore fieri apiid CnODOGANGUS METENSIS.
Ciirislianos videbat, id à Bedà quoque faclilatum sibi Qui referendarius fuit Caroli Marlelli, et postea

persiiasisse. Nam i" bistorici est quai gesla siuU po- Pipini régis temporibus Melcnsem adminislravit Ec-
slerilali comniendarc , non suas pcrsuasiones, iiequc clesiam. Is in régula canonicorum (quam liabcmus
seculis anterioribus acconimodare rilus sui lemporis; cura et studio Lucx Dacberii Benedictini, tom. 3 sui
2° quod Tritbeiiiius, id arile Tritlicmium Guillelmus Spicilegii ) c;iput 71 sub boc titulo scripsit : Pro in-

Mabiiesburieiisis observavcrat ;
5° ex ïhcodoro Can- FiRMis orare ct lngere cas prœcipilur. Cujus capitis

luariensi et Bcdâ ipso constat eam fuisse boc seculo verba non sunt alia à verbis Jacobi o, ïnnocenlii ad

consueludineni Ecclesix qu;* non ab Innoc. dun- ,

Dccenlium , et Bedae in illud Jacobi cilata.

laxal, sed ab ipsis quoque apostolis haberet ori- EGBERTL'S EBORACENSIS.

giricni. in cxcerplionibus è dictis et canonibus SS. Patrum

Dalheus inprimis opponit nostram inunctioneni concinnalis circa annum 740, exccrpt. 21 : Ut seclx-
aliam esse ab eâ de qnâ Mnrci 6 ,
juxia sentcntiam DLM DEFI.MTIONEM SS. PaTRLM, SÎ qUÏS 1XF1R51ATLR A ,

Bcllarmini elca;lerorum, imù et Palrum Trid. Atverô SACERDOTE OLEO SANCTiFiCATO cum orationibus diligen-
iuunciionem illam , de quâ Beda, esse eanidem cum ter ungalur.

illà '.\nx Marci 6 , referlur. Quare Bedam commcmo- VETUS PONTIFICAEE AXGI.TCANUM.
raie alia:ii unclionem à noslià. Asservalur in biblioUiecà cœnobii Gemelicensis,

Rcspondeo viliosum esse syllogismum : Bcda e\i cl nolalur in ordine bibliotliecaîMSS. K, xx. Anglica-
stimal Marci 6 et Jacobi 5 eamdeni conimemorari mun appello, quia in lilaniis invocantur sancli Angli-

unclionem. Bellarminus et nonnulli alii (de Triden- can.x Ecclesiai Birinus, Edcowaldus, Cudbertus, etc.,
linis enim Patribus sileo, qui quid senserint, supra cl prjeterea ,
quia mngnam habet cum Missali Angli-

Uiximus) cxisliinant aliani apud Marcuni, aliam apud '

cano, de quo suo loco dicturi gumus, conformilatem,
 ,

57 DISP. II. I>E KATIONE SACUAMKNTALI U.NCTIONIS INFIIIMORUM. 5g

nonnullas qnoiiic diclionos Anglicas. Rcccmior ex llespondet DailuMis, lib. 9, c. i5 , unciionem banc
saiictisqiii ndvocinliircslS. Ciidbcrlns, Lindisrariieii- dari (juidcm infirmis, sed
non solis moribundis, sicut
sis cpisoopiis, (iijiisdics siiprcniiis consignaïur ad un- noslram; dari anlc vialicum, non noslram.
num GS8. Ciiaraoler scciilum Mil denioiislral. Ibi in Vcrùm nciiue nostra dari dcbcl soiis moribundis,

ordine visilalionis infirnioruin conlinelur unclio sub neque quôd ut plurimùm modô conferatur post viali-

câdcin ralione qiiâ dcscribilur in Sacramcntario Gre- cum, soquilur aliam esse ab ci, de quà patres Aquis-
gorii (jnod ad ros essenliales. grancnses, ut anle oslcndimus.
VF.TLS PONTIFICALr ECCLESI.f: TIBONENSIS. CONCILICM MOCINTIMM.
Concinil Aiiglicano inox cilalo. Morinus , lib. de Anni 847. Ejus verba sunt cap. 2G : .\d infirmis in

Pœnileiitiâ, rcfort verba quro ad rem pra^sentem fa- MORTis PERiCLLO posilis ,
per presbyteros pura inqui-
ciiin'. ,
putatijne non esse minorem octingcntis an- rcnda est confcssio. Et ideb sixlndlm canonicam au-
nis. CTORiTATEM, ne HHs janutt pietatis clausu lideatur ; ora-
C.VPITI'LARIA CAROLl MAGM. tionibus et consolationibus ecclesiaslicis sacra cum vs-
Lib. 1, c. 1G2 : Il presbyter in Cœuà Domini très CTiONE i)t'i animali , secindlm statlta SS. Patulm
gmpullas secum déferai , tmam ad clirisma , atleram ad communione viatici reficianlur.

oIl'uui ad catecliumows, lerliam ad infirmos, juxta sen- Non babet Dalkcus quod opponat huie concilio,
tenliam aposlolicam ; ul quando quis infirinntur, lndu- nisi quôd ea unclio adbibelur infirmis , antequàin
CAT PRESRYTEROS ECCLESI.E, ctc, lib. 6, c. 75 : Si in- sacra communione reflciantur. Quae opposillo plané
riRMiTATE depressus quis fueril, vitam sine commimone nibil est.

NON FiNUT , nec uNCTiONE SACRATi OLEi careat ; et si CONCILIUM REGIATICENSE.

finem perspiciat, sacrosaucto corpore Deo anima cjus à Anni 850. Cap. 8 ; lllud quoque Sacramentum,
sacerdole precibus coiinnendetur. Cap. 76 : Ul omnes quod commendat Jacobus apostolus , dicens : Infirma-
prestijteri olelm infirmorum ab episcopo expelant , se- tlr QUIS ? etc., solerti prœdicatione populis innotesccn-
cumque Itabeanl , et moneanl fidèles infirmos illud dum est : magnum sa)iè ac valdè appetcndum myste-
exquirere, ul eodem oleo peruncti, gratiâ Dei sanenlur rium ,
per quod si fideliler poscitur, et remittunlur, et

quia oratio fidei salvabit infirmos. E.\ quibus locis consequenlcr corporatis sanilas restituilur. Sid quia
habeiur ritum unciionis aposlolicae sub finem VIII se- fréquenter contingil ut œgrotus aliquis aut Sacramenti
culi adhuc perscvorâsse , earaque non modô repa- viM nesciat , aut miniis periculosam reputans infirmita-
randx sanilalis corporeae causa usurpalam, sed eliam lem ,
salutem suam operari dissimulet , aut certè morbi
spiritualis effectûs consequendi ,
quando homo versa- violenliâ obliviscalur, débet eum loci presbyter con-
lur in extremis, lllud eniin ea verba significant : Yi- gruenter admonere ,
quatenùs ad hanc spiritualeu
lam sine covvnunione non finial , nec unctione sacrait CFJRAM secundiim propriœ possibilitalis vires, vici-

olei careat. nos quoque presbyteros invilet. Hoc lamen sciendum,

CONCILIFM CABILONENSE II,
\
quia si is qui infirmatur publicœ pœnitentiœ mancipatus
Celebralum est anno Dom. 815, cujus est iste ca- est, non polest liujus myslerii consequi medicinam , nisi
non 48 : Sectindinn beati Jacobi apostoli documentum, priiis reconciliatione perceplà, communionem corporis
cui eliam documenta Patrum consentiunt , infirmi oleo et sanguinis Clirisli meruerit. Cui enim reliqua Sacra-
quod ab episcopis benedicitur, à presbvteris lngi de- MENTA inlcrdicla sunt, hoc uno nullâ ralione uti conce'
benl. Sic enim ait : Infirmatlr , etc. ^on est itaque ditur. Si autem infirmi qualilas talis est ut per seipsum
parvipendenda liujusmodi medicina, quœ anim.-e , corpo- visilandum et ungenduni dignum exislimel episcopus, ab
risque medetur languoribus. ipso quaniplurimiim compelenler fieri valet à quo ipsum
Respondel Daikcus, lib. 2, c. lo, unciionem islam clirisma conficitur, cl cui peccata remittendi officio
corpori per se , aniniae verô per accidens medcri ac privilegii polentas concessa est.
condilionaliler, ut babet Jacobus; noslram per se CONCILIUM WORMATIENSE.
anima?, per accidens niederi corpori.
Anni 868. Canon ipsius 72 est locus ipse Innocen-
Conlra : Eadem est raiio nosirae et islius, quan- '
tii, de quo siipra dixiinus.
tum ad modum medeudi anim;e atque corpori ,
quia EPARCHIUS ENGOLISMENSIS.
nibil aliud aguoscimus in unctione noslrâ quàm qiiùd In opiisculo de Vilà Caroli M;igni ila referl finem
apud Jaculjuin ; elCabiloneiises Paires loquuulur quo- illius Oleo autem sanclo inunctus ab episcopis,
: et via-
quo de unctione Jacobaeâ. sumpto omnibus suis
lico et disposilis, commendans Dea
CONCILIUM AQLISGRANENSE 11.
spirilum suum , obiit in pace anno 814. Auclor est Ca-
Coactum est anno salutis 836 ; can. o , de Viià et rolo, cujus Vilam descripsil, cox'lancus.
Doclriiiâ infuriorum ordinum, ila définit : Si autem Oppoiiit ad lioc Dallaius, lib. 2, c. 3, Eginardum,
INFU'.MITATE dcprcssus fueiil, ne confessione atque ora-
: qui cjusdeni impcraloris Vitam scripsil, nibil laie
lione sacerdolali necnon unctione
, sacrificali olei pet - Iradere, sed lioc unum Iradore quôd communione
ejus presbyleri negtigenliam careat. Denique
( ) si perceplà decesserii.
finem urgentem perspexerit, commendet animam christia- Conlra : Eiiamsi Eginardus meminerit solius com-
nam Domino Deo suo , more sacerdolali , cum acce- munionis non ideô negavit unctum
, , fuisse imperalo-
plione sacr<c communionis, corpusque scpuliurœ, etc.
I rem; imô quia pricvia erat iimnclio ad Eucbaristiao
 , ,

f,.(
F>!: l'XTRKMA DNCTIONE. 60

Vi;\lr(iim, mcMiinit conmiunionis. Driijdi' capilulari- i;;ie habilationcH sunt dd'Duinum , sed ab EcdusiiH, ejus-

liiis citMlis priTipifiililms ni (idcics uiif,'uiiliir , aiilca que SACKUIlOTlIlliS et l NCTIONE HANCTIFICATI Ol.l I , Slbl

(|u:mi ex lific vilA tliscn'tlaiil, Ionise proltabilins est remcdium non soliim in corporc, sed eliamin amma à

raidliim iiiiperalorcm «inclnm fuisse in exlreiuis, Domino Jcsn CJirislo poslnlel ad fnturum. Audis \\n-

qiiod Kparcliius toslaliir, qiiàin non iimncluni, (piod ctioneni in usu non lan(|uàni rem novani, scd ex apo-
l>alla'iis vnll sif^nificari pcr rcliconliaiii Kginardi. Blulicà traditione iti anima: rcmedium.

t}iiaiid(> phir(>s liislorici syiicliroiii in eaniduni niate- PASCiiAsn;s raurkutus.

non débet, (piod eoruin libro de (loriiore el Sanguine Domini, e. 8 : Unde,

riani incniuhunl , aigni falsi

aller non iiabel, sed praïlcrmissum ccnsclur. seotudum Apostolum, ciim uiuiuis imirmatlr, priim ad-
hibenda est coufcssio pcccali, deinde oralio plurimorum
UrnAI.DUS TUnONENSIS.
quorum 21 coiiccplum post SANCTiFiCATio TNCTiONis qutu impossibUe est per
Anno 856 capitula edidil, ;

abaque diln- medicinam smnri ulcus artis, queni divina ullio prcmit.
est verhis islis ; fil in iNFiiiMiTArr. posili

lione rcconcilioilur, cl viulicmn accipianl, cl uKNiiDi- Idem, inVilà Adelardi abbalis Corbcicnsis:/H/<?iif»
verb audiens bcalus vir Ilildcmannus episcopus (Bello-
CTIONE SACliATI OLKO NON CAIŒANT.
vacensis) nmctum aujrolarc l'alrcm, udvcnit illicb. In-
HM.ITGARIUS CAMKHACENSIS.
terea ciim cœpisset idem sanctus episcopus à nobis
Libri 5 capul IG conilalum est ex loco Jacobi et
percontari ulriim benedictioxis olko, sicut à bealo Apo-
vcrbis Episl()l;e Innocciiliana;.
ST OLO sancitum est, deberel perunci, inlerrogavimus eum
niNCMAIUS lîEMKNSlS.
In Capitulis : De quibus rébus magistri cl decani pcr quem procul dubio scieramus peccalorum
utriimne vellel?
oneribus non detineri. Qubd ille audiens, ercclis oculis
siiKjuliis ecclcsias inquirerc et cpiscopo renunliure dcbent.
in cœlum, cominiis obsecrabat ul fieret. Et postea : Di-
Capilulo 10 : Si ipse presbtjter visilct infirmos el isu.n-

G,vT CLEO SANCTo, Cl comuiuniccl per se. Exslant apud cebat NuNC di!«ittis servum tllm Domi.ne, secu.ndlm
: ,

Sirmondum, tonio 5 Concil. Galii;c. VERBUM tuum IN PACE quîu pcrcepi omnia lui myslerii,

Sacrumenla. Moribundus erat quando inuncli'.s est

AGOBARDUS I.UGDL'NE.NSIS.
Adelardus.
Epislolâ de quorunidam illusionibus signorum, ila
Ilildemannuin dixi per pareiUbesim, Bellovacensem,
scribil : Qubd verb illi de quibus nobis innotuislis ad
quia ita liabelur in \ ila ejusdem S. Adelardi scriptâ
easdein ecclcsias in quibus pcrcutiunlur concurrunt , et
per S. Gerardum ex monacbo Corbeiensi 1" abbate
(juidquid possunt douant, nos crcdimus omuinb qubd
Sylva; majoris, edilâ à Bollando, lomo 1, ex veluslo
terroribus deccpti hoc faciant ,
pcrdilo consitio meliore.
Codice Berliniaiio. Apud Paschasium Radberlum, lurn
Meliiis enini facercnt, si sua pauperibus et hospitibus
in edilione Surii, lum eliam in edilionc operum I*as-
erogarenl , et ad presbvteros Ecclesiœ currerenl un-
schasïi per Sirmondum, lum dcnique apud Bollandum
CENDI OLEO SECfNDUM PR/ECEPTUM EVAXGELICUM ET APO-
nihil de loco episcopalûs Hildenianni habelur; hoc
BTOLICUM.
tanlùm légère est : Intérim verb audiens B. vir Hilde-
ISAAC LINGONENSIS.
munnus episcopus quem ipse monachum nulrierat et
In Canonibns apud Sirmondum, lom. 5 Concil. Gal- , ,

per concessum régis lanlo Bellovaci sublimùral honore

lisc , canon 23 , est capilulum 75 lib. 6 Capitularium ,

sanclum œgrolare, elc. Consentit lîoUandus his vcrbis

Caroli Magni, de quo supra.
apposilis in margine : Visitât eum Ilildcmannus epi-
JONAS AURELIANEiSSIS.
scopus Bellovac. Sirmondus , tomo o Concil. Gallia;
Lib. 3 de Inslituf. laicali, c 14 : Sunt item pleriqne
pulat Hildeniannum, de quo in conc. Suess. II, acl. 5,
qui, dinii infiumantl-r, aut ipsi, aiit eoruni parentes et
esse episcopum Bellovac. In tabulis episcoporuni
propiitqni, non sibi presbyteros Ecclesiœ induci, seque
Bellov. apud Demochareni collocalur post lîembertum
sanctifuato oleo, secundum traditiosem apostoltcam
et anle Erminfridum. Mitto alios.
ET SASCT.c Ecclesi.e morem perungi , scd magis divi-
iwb diabolum consulere expe- PRUDENTIUS TRICASSINUS.
nes el divinatrices, in iliis

tunt, elc. Et postea : Qubd verb Imjuscemodi divinationes Sermoiie de Vitâ et Morte sanclae Maurœ, apud Ni-
ab omnibus prorsiis vitandœ sint, et unctio sasctificati colaum Oarnusaeum, in Prompluario anliquitalum Tri-
OLEi expetenda, Marcus evangelista indicat : Et exeun- cassina; diœcesis , refert B. virginem pcliisse inungi.

TES, inquit, pr.4:dicabant ut pcexitentiam agerent, Statimque, inquit, ad me conversa subjunxit:Hoc eliam

et d.«:monia jiulta ejiciebant , et ungebant oleo munus à te pelo , Prudenti paler episcope ut , in eorum
MLLTOS .«GROTOS, ET SANABANT OMNES- Unde patct , Ut prœsenlià de manu tuà Eucharistiœ et U.nctioms ex-
Bcda scribit, hune sanclœ Ecclesiœ morem esse tradi- trême Quod et faclum est. Et
recipiam Sacramenla.
tum , ut energumeni vel alii quilibet œgroti ungantur hanc quidem beatain morti lum proximam fuisse Dai-
oleo poniificali benediclione consecrato ; docet quoque lœus haud inficiabitur.
Jacobus aposlolus dicens : i.NFiRMATtR, ele. Deinde re- Opponit lamen duo lib. 2, c. 5 : Prius est codicem
lalis Bedà el Innoc. I, subjungit : Miilds namque pro- ex quo descriplus fuit hic sermo , plerisque in locls ,

pter iGNORANTiAM , mullis propter injuriam hœc olei ob characteres penè exesos, œgrè legi poluisse, teste

uxcTio ab usu RECESsiT. Quibus uutem in usu non est, ipso Camusaeo ; ut exigua debeat esse fides eorum
necesse est ut in usum veniat. Unde oportet ut quando quae ex carioso et corrupto libre fmguntur pro animi
quis infirmatur, non à diciiiis el diviuatricibus, quœ uti- libidine. Posleriiis est guôd abhorrens eral à IX se-
 , ,

61 DISP. II. DE U.VTIONE SACRAMEXTALI UNCTIONIS INFIRMORUM, 02

culo EuchansliLU adminUtralio anlc iminclioiiom ; cl clamât eam esse Sacramcnlum propriè diclum.
lamen cô loci Eucharisiia aiilo uiiclionein adniini- ALCTOK VlTiC S. IlESinERTI BKEMENSIS.

slral;> iijilicalur. Obiit S. ille Ponliîcx anno 888. Coaîtaneus Vilam

Respoiiileo ad prininni, taiilùni abesse ut quod ob- ejus conscripsil. Exlal aj)ud Surium, lomo 1, in quo
jicilur elevct viin argumcnli, augcl poliùs; quia icbti- ieguntur quac sequunlur : Octavà ante obitum die , mi-
Dioniiiin porliibel de vclustnte codicis iiianiiscn'pli. nisteriinn sanclœ U.nctio.ms cuni oleo saucto sibi exhiberi

Aliiid est codiceni œgrè legi in nonuuHis cjus locis ,

prœcepit, jmà cnm communione corporis et sanguims
proptcr cliaracltres peitè cxesos; et aliud est iliiiin ex Domiiii. El ipse quoque non longé eral à morte quando
carie atque corruplione legi non posse , scd fingi quôd 1 oleo sancio delibulus est.
Jcgitur id quod rêvera m eo non legilur. Cainusacum Respondct Dallscus, lib. 2, ca-p. 3, tcsiinionium
quiciimqne novil, boniincni novit sincerum, à (igmen- illud vel nullam vel certè perexiguam vim babere : luiu
tis vcl iiiiposluris penilùs alienuni, aiuiquilalis aman- quia Surius ityliim mutasse, boc est, opus interpolasse
Ussimum, de re lillerariâ opliniè nieriuim. Eiiimvciô ipse profitclur, ut ncsciamus sincerumne sit, an adul-
quid ibi legilur quod non essel iii usu lum leniporis in lerinum et incruslatum ; lum quôd Rembertus mor-
provindà Senoneusi ,
quod liquct ex Jonâ Aurelia- luus fueril jam inclinalo ac penè prnc.cipili IX seculo;
nensi? in Gallià universâ, quod evincunt teslimonia quo lenipore fieri polest ut ex singulari aliquà devo-
quo; congessi? pef lotum Caroli Magni inipcriuin , lione ab islo, prêter consuetum hncienùs Ecclesiai
quod ipsa cjusdem capitula principis edocciU? iinô usum, expetilum fueril in suprcmis oleum.
quod non observarefeiir in ipsà diœcesi Tricassinà, quod Scd contra est 1° quôd Bollandus, qui opus isli'.d ex
codex Arreniarcnsis, de que mox dicturi sumus variis nianuscriptis codicibus priniigenia; piirasi re-
aperlè dcnionstrat? Ad secuudum, iioniinari poliiisse sliluit, ila legil : Oclavâ ante obitum die, vujsterium
Eucbarisliam aiue unclionem à saiiclâ T^Iaurâ ,
quia sanclœ Unctionis cum oleo sancto ei fieri prœcepit , et

raiionem babebat dignilatis , non ordinis quo duo ista unà ciuii communione corporis et sanguinis Domini
Sacrainenta conferebantur. Res non est nova vel sin- nsque in dicm unîmœ exeuntis de corpore , hoc scdulare
gularis Maurœ eo seculo. Usurpavii niodura loqucndi remeditim omni die pevcepit. IJnde palet ([uôd Surius
sibi commuiicm cnm Heraido Turoiiensi quando , locum qiiidem istuiii quond styluni sic immutaverai,
priùs nominavit Eucharistiam ipsâ uncîione. Siccnim ut ne([ue intcrpolaveril , neque de suo addiderit illud
ilie capilulo 21 : Lt i.n infirmitate positi absqne di- quod facit ad nostrum institulum quin poliùs primi-
;

lalione rcconcideniur et viaticum accipiant^ et bexedi- genia phrasis clariùs edocet unctum adhuc fuisse
CTioxE SACRATi OLEi NON CAREANT. Ylatici nonilne Rembertum cùm mors esset in labris. 2° Fatelur
,

quid ibi pra'ter Eucbaristiam intelligitur? Est et ad- Dallicus Rembertum fuisse inunclum jam inclinalo ac
hucaliaralio,quia in càdem infirniitaleperidlemporis penè praîcipiti IX seculo. Salis istud est ad nostrum
in Eccie-ià Tricassinà Eucharisiia bis porrigebalur, Iftstilutura. An secundùm usum Ecclesiai vel ex devo-
semel post confessionem peccatorum sacerdoli lactam lione aliquâ jingulari parùm interest ad id de quo
,

et absoluiionem ab eo concessani , et seiwel post un- agimus, hoc est, ad asserendum, quôd inunctio h»c
clionem, ut constat ex codice Arrcniarensi. Sacramcnlum sit propriè dictum. Scd tamen quôd
CODEX AKREMARENSIS. oleum illud expetivci il in supremis juxta et non pr;e-
Arremarensem appello, quia dono datus est Arrc- ler consuetum haclenùs Ecclesiœ usum ,
probant qnja
niarensi cœnobio à Prudenlio Tricassino (ejusdem praimisimus. Auclores laudati uluntur verbis, oportct
consecratore ex niandato Leonis IV, qui S. Ponlifex et débet; docciit hune esse usum Ecclesiœ; docent
ad ipsuni Prudenliuni in liunc fineni inisit ex Urbe, illum ab aposlolicâ traditione proficisci ; docent apo-
de reliquiis apostolorum Pelri et Pmtti , in quorum slolum Jacobum fuisse inslituli livjus promulgutorem ;

nomii.e sanctissima; Trinituli dedicavit ), sicut col- adduntque ungendos indrmos ne ruina ftdelibus fiât.
ligilur ex versibus in eo descriptis, qui sic iiici- Sed et Pontificales libri habenl rilum hune inunciionis
piunt: tanquàni rituni Sacramcnli suscipieiidi à fidelibus ex
Auguslam tiici untu statitêre inonanlii, etc. publicà devotione salleni , si non ex prœcepto. El con-
Non appeilo Trecensem ,
quamvis ad eani Eccle- cilia sanxerunt ne quis nisi delibulus oleo migrarcl è
siain perlinueril, ut Carausïus significavit in suo viià. Jonas Aurel., supra : Quibus autem in usu non est,

Prompiuario, versus prœdictos referens, et ex co di- necesse est ut in usum ventât. Et ante : Hune sanctoe -
gnoscitiir, quôd ubi legilur monachorum supra scri- Ecclesiœ morem esse tradilum. Et adhuc : Secundiun
pinm fiierit caractère recculiori canonicorum. In eo traditionem apostolicam el sanclœ Ecclesiœ morem. Aga-
codice duplex rilus conspicilur. Prier sub hoc (ilulo : bardus Liigdun. : Secundian prœceplum cvangelicum et
0)do ad visituudum iiifirnium. El is compleclilur rilus apostolicum. ileraldus Turon. : Ui benedlctione sacraii
duoruni Sacramentorum qu£c porrigebanliir a^grotis, olei non careant. Concil. Mongunllnum : Secundiun eu-
Pœiiilemiae videlicet atjue Eucharisiia). Poslerior sub nonicam aitctoritalem , ne illis janua pietalis clausa vi -

islo liluio Recomitiaiio pœnUcntis ad morlem. El secundùm

:
ille deatur, el iUtlula SS. Patrum.CoDcW. A.qnh-
duoi-um quoque Sacraaicntoruni rilus invulvit, Un- granense : Ne nnctione sacrificati olei careat.Conc'ûhim
clioni:, iiiniirùni et Eucharisii.o. Es quo Unclio-
liiinel Mogunlinum : Secundiim B. Jacobi apostoli documen-
nem eo seculo moribundis facLtai. Rilus porrô isie ij tum , ctii ctiam documenta Patrum consentiunt. Isaac
 DE EXTUK.MA INCHONE. U
/(</.7.'.s illitd .Mv/Kirnr. cxaralns, (\\ù qnidcni obiisse legiUir anno !lS(i, adeù-
I,iiit,'Oii»Misis ; )loiu'<tiit infinivs

Coiiciliiim WorniîHiiMisc niliiur .Inrohi d hiuocctilii qnc ad bcrniinn X jure nierilè(iii(! rcvocaliir. In co

Ckiikmmi viisi^ l;tii(l;il IniKurutium, rilns babclnr llnclionis iiilirnionini qui l(;giliir apud
verliis. Il:ilil^?;iniis

rascli:\siiis iiponloluni.
Mcnanbnn in nolis suis ad librnni Sacrain. S. Gre-

AKTDIl I.IUIII l>i; DIVIMS OMM.IIS. gorii, nlii inlcri::r'l(M'a oliservanda csl b.ccanlipiiona:

('.:ipil(> (If Iiifiniiis, posliiiiitm liiiiocfiilii l V(!il».i rc- l't non soltiin p<r Jtaplisini et cotisummntionis gralinm,

iiilit, Milijimj^il : U(k nnctoriune. ^yromulgatù, quoliis- xrd eti(imp<r Pn-nitentiœ alquc Unclionis uirdui)iam xpcs

cumijitv fidelis isi\]\\wïvnju(in'<Umilur fnilns ud (rgro- vild' rrparelur liumanw.

liim cuin iuiiià bciiciliclù , cl (um ccrcis sivc.inccnso unie AUCTOK VIT/IC SANCTl OSWAI.DI WICOHMI'.NSIS PIllMn , AC

olcuni smiclum , cl pciatiuiil oiiiiiui , sicul in Sucramcn- POSTI'A r.llORACENSIS.

tontni libro coiithictur. lia cnjo lidiimt iicccssilali (turi- Iti'pcrilnr apiid liollanchnn, lomo 7> f('i)rnaiii, sor-

Uaiidum est, ut ucc ralio iilis Pœnilenlia; , uec commn- valà pbrasi auctoris anliqni. In qni^ de sanelo islo

hioiiis ijralia deiicfjcliir. Sofiucns Citiuil cslDe conçu-

;
pra'snle, qui vivcrc dcsiil anno 992, hx'c légère est :

dcndo Viiilico Us qui versunUtr in extremis. Ex quo Regressus in Oralorium, convocalis fratribus, horlalur

(•(liiiilciii li(iiii(liim (il lliK'lioïKMi) Irndilain cssc ante eosimpendercsihi ministeriuinsacrœVscTiom?,, cum via-

vi;ili(iim Kiicliarisli;»!, sed non liiiiiel nnilioncni liane lico Dominici corporis. (^orlè qna^ llnelio siinul cum
esse aliaiu spccic ab câ (|iui; nunc ilatiir posl coiiimu- vialico Iradilnr, ca in cxlrcinis tradilur,

iiioncni corpoiis cl sangiiinis Clirisli Domini. EVERIIEI-MUS, IN VITA S. POPPO.MS ABBATIS.

CANONF.S yELFniCl AD WLFrNUM EPISCOPUM. Obiit Poppo abbas Slapulcnsis anno 1048 , cujiis

Kpiscopiis illefnilScirburnensisinAnj^lià, quiquam Vilani eonscripsil Everiielinns abiias Allinionensis.

nacUis fueral catlicdrani an. OiOdimisil an. 9a.S. Ejiis Exlal apud Surium lomo I, slylo aiiipiol in locis nio-

jiissii yElIVicus inonaclius oïlidii Canones cpios reperics dicè correclo. Exlal qnoquc ajiud I5(»llaruiinn r.'Sliuila

in voliimJiic Conciliorum Anglix', pag. 572 et scqucn- ad (ineni nianuscriplorum codiciim, ubi h:eclegunlur :

lil)us 52. Verba sunt isla : Ilabebit etiam presbyler cou- Resolutioms suœ diem imminere prœdixit. Deinde ad

sccraluni oleuin duplex, hoc infantibus, id a:grotis j;ra?- visilalioncm Un'CTIonemque suî prœfalum ubbalemadmo-
paratuni ; et iîCGROTOS seniper ungel jacentes. Quidam nuil. Ecce Unclionem snsceplani àPoppone, poslquiim
vcro a'grotilioc niliili penduni, cl inœgriludinesuù se non pr.TScniil rcsolnliouis sure dicm imminere.
concedunl uugi. Dicam quid de eis docuit Jacobus Do- 0SBERNLS, IN VITA SANCTI DLNSTAM CANTt'ARIENSlS.
MiM Apostolus, qui credenlibus ait : Tristatur, elc Referlur apud Surium , lomo l , ubi legunlur lirec

El poslea : Ilœc locutus est Jacobus rfeuNGENDis jegî^o- vcrba cujusdam Malronx ad S. Dunstanum lune icm-
Tis. /Egrolusnulempriusquhm inungalur, confilebilurab poris adhuc monaciiuni : Tanlîim precor ut cras mnnè
inlimo corde, si quid pcccaii commserit,prc quodignom ad me venias , et nùlii , cum Sacramento sacre I.nun-

non conlulerit satisfactionem , sicu! aposlolus Inc jam CTiONis, viaticum Dominici corporis tradas. Ergo sub fi-

supra eum monuit ; et nemo cum prœsumal ungere, lùsi nem vilac.

exorulus, et posl peractam confessionem. Si anlea pec- ARNOLDUS, IN VITA SANCTl CODEHARDI.
cator fuit cl negtigens, facial jam demiim confessionem, Yixcrunt boc seculo XI , et sanclns Godcbardus cl

pœnilentiam cl eleemosynam unie obitum stmm, ulinferno I

Arnoldus operis de Vilà Godehardi conscriplor. liea-

non adjudicetur, scd divinà gaudeat miscricordiâ. tus paler, inquit, jV/m déficiente funditls corpore, ab
RATIIERIUS VERONENSIS EPISCOPUS. akbate cœterisque fratribus , sacri olei liquore , eccle-
In Sermone synodali (
qucm Grclscrus cdidit unà siASTico U0BE pcrungilur. Ergo morte instante.
cujii Vilâ Gregorii \1I, sub iiomine S. Uldarici, solis \VIBERTt;S, IN VITA S. LEONIS IX.

nixiis conjccluris; esse lameii Piatlierii docel Codex Migravit in cœlura Leo IX anno 1053. Vilam ejus
vcmslus Laudnnensis, ut observalinn est ab Iloniico poslerilali cxaravil Wiberlus Arcbidiaconus , aucior
\alcsio, m erudilis suis annotationibusad c. 44 lib. G ccclaneus, in cujus lib. 2, c. 16, describuntur ex-
Ilislorise ccclesiasticsc Eusebii, è quo manuscriplo Irema illius , bis verbis ; Seque inlelligens vocari divinï

Landnn. Dachcrius, lomo 2 Spicilcgii, sub vcro no respeclûs miseralionc , etc. Quorum pia consideralio

mine auclorispraîlo subjecil), c. 20, apudGrelserum, ''

perpendens , twn diutiiis eum relinendum carnis erga-

cl pag. 2GI apud Dacbcrium ila legilur : Infirmos « slulo, decrevit , ut qiioniam plures episcoporum , abba-
visilate et eos reconciliale, et juxta Apostolum oi.eo tum, cœterorumque fidetium confluxerunt turbœ, eis

sanelo ungile, et propriû manu communicale. Et nullus \

prœsentibus inungeretur sacri olei liquore. Super quo
prœstimat fradere communionem laico aut feminœ ad fado exliilaratus usquequàque , munitusque corporis et

dcfreudum infirmo. sanguinis Domini communione , elc. Et liic Ponlifes

codex ANTIQLUS SICrLlJS. unclus est sub linem vil* suai sibi probe cognilum.
Morinus, lib. de Pœnilenlia, nieminii illius. Crodilur CONRADUS, IN VITA S. WOEPHELMI ABBATIS BRLWILLE-
cliaraclere Longobardico cxaralus anle 000 annos et RENSIS.
anipliùs. Rituni Unclionis infirmorum lege ibidem, et Legilur apud Surium secundùm primigeniam pliia-
qnàni doctrinic noslryc faveal facile inlueberis. sim , lomo 2, ubi bir.c habenlur : Imminente jam ejcs
CODEX RATOLDI. : mîgratjone , ubi se sensit repente viribus destilui , infir^

Est bibliolbecae Corbeiensis, jussu Raloldi abbalis î m'ilalc gravari , evocatnm reverendissimum abbatem C'œ-
 ,

65 DISP. II. DE IIATIONE bVCRAMENTALI U.NCTIONIS LNFIHMORUM. GG

nobii B. Paiitaleouis murlijris , uomiiic llcrimaunum , f el perccplioiie corporis et saïujiiinis Domim cxituin sHuin
lolins lioncstatis cl rcliijionis vintm, olu svci'.ati se •
munienle , ab omnibus indulgenùain pcleiis, el ipse
fecit liquore perungi. Observa voces istus ,
iminincnle ^
omnibus indulgenliam faciens, ac singulos deosculans
icm ejiis miguilione. \
et amplexans, palerno affeclu, prœsenlibns ultiimun

nii-ERTis, IX MT.v Htnr.uERri coi.OMF.NSis. '

vale fecit. L'nciio h;x;c ailliibila est in cxlremis vcrs.uili

De co, c. 29, sciibil : Ciim igilur urgenie ulque m i

VVilelino.

gravesccnle molesliâ vexareliir, propcrè Coloniam mil- :

bernardis glido, i.n vita s. fllcra.n.m Enscon lodk-
tens, abbatem Eliam accersivit. Quo venienle, ipse, l\ ve.nsis.
SECiNDiM PR.ECEPTUM Apostoli ,
sacro csl unctus CLEO Obiit Ftilcrannus anno lOOG. Ejus vilani qiix ro-
J ,

in nomine Domini, parilcrquc corporis el saiiguinis peritur apiul Bollaiidum , loiiio 2 febniarii , seripsit
I
Dotninici Sacramentis munitus, luuc dcmiim carinœ I Boniariliis Guide XIV scculo, Fulcrariiii in cailci!!

Hiatus est , ut Coloniam deducerelur. I sede Lodevensi successor, cujus vcrba isla sudt : Ilis

HLGO MO.NACHLS, I.N VITA S. HLGOMS CLCNIACENSIS. liaque gcstis , ciim fatiscentibus toto corpore mcm
Relerl ilie aucior syntliroiius , vibioiiem quam ba- BRIS, nORA JAM TRANS1TLS EJLS INSTAUET, B. pOnlifeX
Luil Godel'ndus Anibianensis, de morte S. llugonis Fulciannus, receplo ordine extrême U.nctio.ms , el
Cluniaceiisis in bunc niodiini : Eà nocle quà sanclus factà luimili confessione , coram sacerdotibus prœscnti-
deccssil , erat in llatià Godefridls Ambiunensis episco- bus , cl reverendissimo Magfredo lluteunensi Cpiscopo
,

pus, sanclitale prœclarus. Is, ciim mcmbra sopori de- exitum suum perceplione corporis Domini nostri Jesu
disset , visus sibi est esse Cluuiaci , rogarique se à (ra- CItrisli munivit.

tribus, ut Hugonem abbatem oleo sancto inungeret, et STATLTA CO.NGREGATIOMS CLLMACENSIS SLB IILGO.NE.
episcopali redimilus infulà , missas cetebrans , Doiiiiiiici In nolis Dacberii ad Guibcrtum, pag. G14, reperies
corporis et sanguinis ei viaticum minislraret. Expendens legi sequenlia, c. 2G : Frater qui se i.nfirmitate gra-
verb secum visionem episcopus eum obiisse prœsensit. VESCEXTE SEXSERIT in PROXIMO ab hoc SECULO 5IIGRA-
Extat apud Surium, tonio 2, nonnibil diolionc cor turum, de omni conscientià suà domino abbati tel
reclà. Visio isla lestimoiiiuni perbibet de praxi Ec- priori confilealur. El ai in capilutum vull ire, ostendil
clesioc ungendi moi li proximos. priori vel per se tel per infirmarium; el poslca addu-
B. LANFRVNCLS CAXTUARIENSIS. j
cunl eum duo (ratres inler manus , si est adco inftrmus,
i

In Decrelis, pro Ordiue S. Benedicli, c. 25. SI in- \

et petit veniam, etc. Poslea reducilur, rcductus ut oleo
riRMLS magis ad mortem quàm ad salulan tenderc vi- INFIRMOREM iNGATLR ; cl tunc collocutur iu leclo lali

deatur, et se pelot inu.ngi, etc.. Intérim dicantur alioe j

id est, ad lerrum demisso , ubi fralres possint undiqne
collectai usque ud exctionem. Facta unctio.ne, lavel 1; circumslure. Tunc prior qui tenel ordinem, innclescit
sacerdos manus Quo facto, vadat sacerdos Qui- 'l\ Armario , etc. Intérim sacerdos hoc modo facil unclio-
bus reverientibus ,
flexis genibus adorent omnes corpus j
nem : polliceni oleo illinil, et eum pollice signum crucis
Domini, quod à sacerdote affertur. Quo allalo, abluto ; imprimit stiper utrumque oculum, etc. Deinde scquilur
priits ore ejus, communicetur infirmus , nisi forte ipsà ;
rilus communicandi infirmum inunctum. Observa voces
die communicalus sil. Quabs, quiieso, infirmus, qui istas : Qui se infirmilale gruvescente senserit in proximo
magis ad moriem quàm ad sakitem tendit? ab hoc seculo migralurum. Non ergo debbuti erant
,

aector ELLciDARii APLD B. A.NSELME.M CANTUAuiExsEM. I olco Ut convaiesceieni, scd putius Ut cffeclum spiri-
In Elucidario : D. Quid valet unctio olei infirmis? I lualem consequerentur.
M. Peccala confessa el non iterata vel quolidiann per CODEX UOXASTICUS SIMUI, ET ECCLESI.VSTICLS GEMETl-
hanc unctionem relaxanlur, ul dicilur : Qli i.n peccatis CENSiS.
EST , DIMITTEXTCR El. NolatHr liiterà K, xxiii. Scriptus est seculo XI, ante
petrls damiam. annum i054, quod constat tuni ex charactere, inra ex
I

Sermone in Dedicalione Ecclesicc : Tertium (Sacra- forma professionis monasticae, quai ibidem babetur,
menlum ) est , inquit , l.nctio infirmorem. Infirmanti- expres.sa sub abbale Tlieoderico, prscipiio Genieti-
bus nobis, et usque ad mortem morlali peccatorum censis inonaslerii reslauralore, cujus obilus incidit in
febre languentibus spiriius pietalis assislit, el recordalus prx'Auum annum 1054. co
In legitiir : Ordo visitatio-
est quoniam pultis sumus. Ail enim D. Jacobus : I.\- nis infirmorum, el Unctionis extremœ forma, sub Iiœc
FiRMATiR ; et solemnis unclio , liquor excellens quo verba : PeristamVscTiosEyietsuampiissimam miseri-
,

sanilas reddilur, peccatem dimittitlr, immitlilur timor cordiam indulgeal Dominus quidquid
tibi peccàsti per
Domini. Yidesne ,
qualiter saceruotalis manus infir- visum ; rcspondeanl omnes
Amen. Sic per auditum, per :

mantis corpus alleviet , el illecebrosam sensuum mo- gustum, odoralum, laclum, incessum, ardorcm Ubidvns.
j

tionem sacratissiinâ miliget unclione. Unde CODEX SAGIENSIS, VULGÔ TILLIANUS.

el sancti
Patres hanc Unctionetr Sacramentum Fragnientum ejus
esse sanxerunl. e.\tat apud Mcnardnm, in Nolis
AIXTOR VIT.-E WILELMI ABBATIS HIRSALGIENSIS. suis ad lib. Sacram. Grcgorii. Tesiatur in pivxfalione
Hic obiit anno 1091, ilie vciô syncbronus extrema Joannem ïillium ejas sibi fecisse copiam. Coiijicit, et
I

ejus descripsii verbis sequentibus Tertio

: die jussit j
meritô, fuisse Sagiensis Ecclesiac. Scriptus est sub
portari se in oralorium B. Mariœ, ibique conventu fra- Henrico I, rcge Francorum, adeôque ad seeulum XI
trum pro eo missam célébrante, octione i.vfirmorum . peniiiere dignoscitur. /;/ ordine unclionis infnni^rum,
 ,

07 I)K KXTllKMA l'NCTIONE. 6S

liabohtnr (loccnl ipiis liicrit nsiis Fcclcsiuî, el uiictio pinitificalis, chm niiclio ccclentHrum, fiiiii uuclio
(lu.c

qiiùil lidcs illius ;uvi do oft non sit alia à no:,lrA. eccli'sidstitoruin vaHurttiii siinptex sil; ciim nuUodiinccpi

niTiiAi.K ni:Mifiio-ni.MKNsr.. ti'inporc ilcrelur ; (juà rulionc sola infirmouim l.nctio

M(>naiiliisoI)s."ivat,Iorocil., illiid cNaraliiiii liiissfi tion soliiin (ipud qiiondain (jeininatur ; sed insuper qui-

riica anmini 1000, iffcMlquc ex illo in nstloni

iinlis busduin iiiliniiis frc(iHciiUr per divemu toiipora in njor-

suis onliiirm visitiiiiili iiUjuc umjcndï UtfmmKu. Lc-jan-

btun rccideuiibtts, iinllo strvuto numéro dulitr? Qui hoc

tiir; (liil)iuni poslliàc non oiil qnin riliis isle fnt;iil rotjiliU, vel qui hoc ohjicil, (Ulendnl non solitin unclio-

i.lciii ciiin noslro, et Sacranicnlum propric dicluin. nuin itlaruni siniplicilatcm; sedquod majiis cal, ipiiussini'

MISSAI-E A?(r,MC\NUM. plicilalis scruleUir et inlcUigul ralioncm. fJl quid enimjain

IMal iii liililiolliccà CenioliotMisis nionaslcrii nola- biiptizalus immijilnr, nisi tiljmn collala non confcremla

liiui lilleràK, \. DaliinKino Irgilur isli cdMiohio à baptizalo pcr Si)irilHni Dei pcccatornin rcininHio démon-
Londiiiciisi priKSnlc, strelnr? At de inftrmis alia lex, alia de itlunim frequoui
Uobcrlo ininiùni abbate , linn
Vixil cotlcni Vnciwncraliodcmonslrulur. Iterari cnim, proul
dcnnnu(iiie archipiu'sulo CaiiUiaiicnsi. inihi vi-

scculo XI. Rnbric;i; anglicano idiomalc cxprimunlur. delur, necesse est infirmorum Unctionem, quia iieruri

El boc eanideni (idem lacil, (|naiu caitcri codiccs ma- necessarium eut pcccatornm, propler quam illa fil Un-
niiscripli haclem'is indiiali. clio, reniissioucm. Islnd indicantct ipsa verba hoc prœ-

\V0 CARNOTF.NSIS. j
cipicntis Aposloli : Im'iumatur, etc. Ciini i(jilur cerluni

Ab illo ponlifioe initium facio, icslcs XII sccnli ad- î sil causam L'nclionis hanc esse ni oralio fidei saivcl in-

duclurus in mcdinni. Epislolù 20 ad Goliidum Vin- firmum, el allevet eum Dominus, ut si in pecculis sit,

doc, cl apiid cniiidcni, lib. 2 Epislolaruni Unctionem : dimillantur ei, cur non ilerabitur unctio, prœcedente «n-

JNFIRMOKUM, impiit, non œslimo repeteiidam, quia, sic- ctionis causa? Et postca : iVoH enim ait : I.nfirmatlr

nl ipse asscruisti, seclndlm institutum

Apostolic-e QLis IN vOBis SE.MEL?...S(;t/ uullù mcnlione unius, binœ,

Sedis, genus est SAcnAMENTi ;

qui aiitem Sacramenla vel lernœ unclionis f'aclù, jubet nullo prœfixo numéro.

Christi et Ecclesiœ repetil, injuriant ipsis

Sacramenlis induci ad œgrumpresbijleros Ecclcsiœ... Qui ergo prio-

inqerit. Vnclio enim infirmorum publiC/E poenitenti.e ribus morbis ac peccalis medicinalem unctionem providit,
nec
EST Sacramicntum, quam non esse repetendam sicut \ numqiûd eam sequenlibus morbis ac peccalis negavil ?

Baplismum, tcstalur Auguslinus, testatnr Ambrosius. Et 1 ]\^ani el hœc sola in tolo novi Tcslamenli canone inveni-

ilerùni do non rcpclcndà unctione, Raduifo Abbali | tur, non more aliarum unclionum à veieri Tesramento
Sancli Fusciani Vnclionem verb quam semel accepisli,
: muluata, sed jam in tempore graliœ, apostolica suasione

non œslimo repetendam, clc. Scd quia rogatus à Go- et imperio inslitula.

friilo id scripsit cunidcm Gofridnm lubet adducere. Et Epist. 16, lib. 4 ad Germanos sucs, qmxi est
GOFUIDt'S VINDOCINENSIS. Epitapliium.Malrissu2c Kaingardx. Colloquilur, inquit,

Censuit Yvoneni Carnotensem per epistolam 19, sororibus, confitetur peccata, petit absolvi ab omnibus.

lib. 2 de consuetudincquani
Bencdiclini babcbanlite- Et poslea : Jnde suâ poslulalione oleo sacro inuncta,
rand« unclionis infirmorum. In hoc, inquil, ut nobis Christi corpore ad œlernitatem refecta, humililate mu-
videlur, non mediocriter errant, qubd unctionem infir- nita, confessione secura. Et infra : Tandem infirmitate

MOKCM, Ciim à SANCTA ET ApOSTOLICA SeDE SaCRAMEX- simul et oralione faligata, corporis viribus sensim defi^

tum vocetur, et ciim nullum Sacramenlum iterari de- cienlibus, terliâ jam die ex quo morbo correpta fuerat,

beat, iterandum putant Unclionis ulique Sacramen- ad exlrema pervenit.

lum B. Innocenlius papa ideb magnum dicit ,

qubd HUGO A SANCTO VICTORE.
Senienliaruni iraciatu ô, 15 Est et aliud Sacra-
pœnilentibus, quibus cœlera Sacramenta negantur, nullâ c. :

rntione pulalur posse concedi. mentum, scilicet Unctio infirmorum, quœ fit oleo con-

Idem, opuscule suo 9, sic loquiiur : Inlnctio infir- secrato per episcopum. Hoc Sacramentum i«sJi/!UM»i

morum MAGNUM Sacramentum EST ; Cl ideb nullà est ra- \uit ab APOSTOLis. Unde in Epislolà Jacobi : Si QUis in-

tione ilei-andum. Sicut enim cœlera Sacramenta per FIRMATUR, etc. Sicut tn aliis Sacramenlis, ita el in isto,

aposlolos chrisliana religio siiscepisse crediltir, ita et is aliud est Sacramentum, aliud res Sacramenli. Sacra-

lud suscepisse ab apostolica traditione minime dubi- mentum ipsa inunctio ;

res Sacramenli, remissio qu^
talur. Omnc aulem Sacramentum à Spirilu sanclo, per ex interiori UNCTIONE CONFERTUR. Est enim in eâdem

doctores sanctos, in quibus ipse loquiiur, iterari prohi- \

Epislolà canonicâ : Et si in peccatis fuerit remit-

betur idcircb videiicet, ne medicina sancla vilesceret, et TENTUR El. El si cx coutemptu hoc Sacramentum prœ-
;

minus ulilis esset; quœ tantb magis salubris est, quanlb termitlitur,verè periculosnm est el damnabile. Hoc Sa-
cramentum in quibusdam Ecclesiis solct reiterari ; citm
miniis contcniplibilis invenitnr.
petrus clumacexsis. dicat Auguslinus Sacramenlum non esse iterandum, et

Epislolà 1, lib. C, scribil : Sccundb quœsivisli cur nulli Sacramenta piciendam esse injuriam. Sed contra
Unctio infirmorum sola, et hoc apud Cluuiacum solimi- illud potest opponi de Sacramenlo altaris. Sœpè enim
modb reilcrelur? Et postea : Arbiiror quodqui Unctio- ileralur in eodem. Dicunt quidam illud dicium esse de
nem infirmorum ilerandam non esse aut cogitât aul di- Sacramenlo Baplismi et de Sacramenlo Grdinationis

cit, causam hanc sibi objicit. Ciim unctio Baptismalis, quœ nunquàm debent iterari ; sed de aliis { ut dicunt )

(itm unctio Confirmalionis, ciim unclic sacerdolalis, cwn non estinlelligendum. Sed melius est, ni de omnibus j/e-
69 mSP. II. DE RATIONK SACRAMEN TALl UNCTIONIS INFIRMORUM. 70
ncraliler dicatur. Cùm cnim dicilnr : Sacramenttim non REMiTTi PECCATA, et quod oratio fidei salvet infirmum.
|
esse iterandum, non est intdiujcmlum de Sacramculo se- ;, ClILLELMUS MALMESnURIE.NSIS.
cundiim partem sni, scd secundhm se lotum; v. g., ciun Qnalo iCîîtimoiiium pcrliibuerit pro noslrà scnten-
|
baptizaiiir aliquis benedicitnr aqm per invocationcm tià, vidimus iii Dcdâ.
|
Trinilalis : si in câdemaquùilcrùm btiptizalur alius,ea- IIELMOI.DL'S.
|
dem bciiedictio aqnœ , scilicct iiivocalio Ttinilcilis, quâ Chronici Sclavorum lib. l,c. 44, de Ludolfo prc-

sauctificatur aqua, iteratur ; nec tamcn. dicilur iterari sbytero rcfert in liunc modum : Qui venerabilis sacer-
Baptismus : quia pro parte iteratû non iteratur ipsiim dos, ubi œgritudine mortali decubuit, misil ad accer-
Sacramentum. Sed si illa sanctificatio aquœ ileraretur et sendos sacerdoles et rcligiosos quQsque ; impetralo sacr.«
in eàdem pcrsonà hoc furet, lune injuria fterct Sacra- Unctioxis officio. Et c. 93 de Geroldo Lubie, epi-
viento. lia et de Sacraniento altaris vel Unctionis , licèt scopo : Citm fralres conslmmatioms finem immincre
ilernlio fiât, quautiun ad pcrsonam quœ ileriini suscipil vidèrent, impendcrunt d sacr.e U.nct:oms officilm,
Sacramentum, tamen quia non iteriim bencdicitur cadem sicque Sacramentis salutaribuscommunilus, illucescente

hostia vel idem oleum, non iteratur Sacramentum. Si die, cum tenebris noctis corruplibilem curnis sarcinam
enim pro parte iteratà dicantur liœc Sacramenla iterari, dcposuit.

eàdem ratione et Baptismus iteratur : ciim ibi {ut dixi- AICTOR VITARIM ABBATLM BECCENS1LM.
mus) partis fiai iteratio, scilicct illius sanctificationis In Vilà Bosonis IV,abbalis, qui vivebal boc XII se-
quam suscipil aqua pcr invocalionem Trinitatis. El lib. culo : Camque jam mortem immi.nere cernerel, rogavit
2 de Sacram., p. 15, c. 2 et 5, corrigit hanc suam se visitari à fralribus, et débita morienlibus circa se corn-

seiitenliam liis verbis : Ei qui U.nctio.ms Sacramex- pleri. Adsunt fratrcs, et absolutus atque ixlnctls est,
TiiM accepit, si ncccssc fueril, et causa seti devotio ex- et cœtera circa illum, juxta chrislianum morem diligen-
poslulet ut illud ileriim percipiat, raliomiliter non con- ter peracla sunt. Reperiunlur ad calcem opei um Lan-
tradicilur. Et aiitea : Si morbus non polest coliiberi, franci, edilorum cura et studio Lucsc d'Acheri.
quare débet medicina proliiberi? Si unctio iterari non AUCTOR VIT^ GODEFRIDI CAPPESBERG.
polest, nec oratio iterari polest. Et adlnic : Quis dical Co3elaneus est. Opus exlatapud Doliandum, lom. 1,
liominem aquà aspersionis semel luslratum ampliiis as- januarii : Ciim sacri, inquit, olei liquore fuisset inun-
pergi non posse, et, quod majus est, Sacramcnto corpo- CTCS, pacis osculum dédit fralribus.
ris et sanguinis Clirisli semel perccpto, ampliîis illud sus- AUCTOR VIT^ TIIEOTOXU PRESDYTERl.
cipere non debere ? Sed, si forte ad hoc respondendum Et ipse sj^nchronus, apud Bollandum eumdem, to-
exislimes quia corpus semel consecratum deuub in eodem mo 5 februarii Cognoscens obitlm, iiiquil, siBi cer-
:

Sacramento non bencdicitur, neque aspersionis bencdi- TissiMÈ VEXIRE, Sacramcntum Unctioxis accepit; et
ctio in eàdem aquà reiteratur, vide quod similiter idem quod penè per dies singulos faciebat, Sacramentis domi--
oleum post unam consecrationem, alià rursùm benedi- nici corporis et sanguinis fiducialiter se munivit.

ctione aut consecrationenon sanctificatur, etc. AUCTOR VIT^ JOANMS EPîSCOPI MORIXORUM.
PETRUS DE nOXESTIS, IX REGULA CLERICORL'M. Ejusdem aelatis cujus ille vitam scribebat; apud
Obiit ille anno 1119. Regulam clericis scripsit, cu- Bollandum , lomo 2 jatiuarii : Presbyteros Ecclesiœ
jus lib. 2, c. 22, hscc verba legunlur : Quod si lan- ulsecundiim auctoritatem >postolicam, sancto unge-
guor magis magisque increverit, per presbijteros aquà rctur oleo , fideique super euu funderelur oratio induci
,

benediclâ aspersi, oleo sancto perunganlur, et Christi prœcepit.

corporis et sanguinis peroeplionemuniantur. AUCTOR VIT.E ROBERTI DE ARBRUCELLIS.
s. BERNARDLS, IN \ITA S. MALACIII.î; EPISCOPI Qui putatur esse frater Andréas ejiis discipulus,
HYBER.M.£. apud Bollandum , tomo 5 februarii ejus cxtrema ,

Capite 51 scribit de eo sanclissimo antisiite : Jubct sic refcrt Prœlcreunte autem secundà feriâ, quia non
:

se SACRO OLEO luigi. Exeiknte convenlu fratrum, ut so- dubitabat vir bonus exitum suuji propixquum esse
vo- ,

lemniter fieret, non suslintùl ut ad se ascenderenl; ipse luil omnia sanclœ Eccltsiœ Sacramexta , nlpote cliri-
descendit ad eos. Jacebat siquidem in solario in domo stianissimns in se suscipere. Peliit ergo devolè terlià
ferid
supcriori. l'ngitiir, et sumpto vialico, fratrum se ora- ut bexedicto oleo uxgeretur , credens profectb apo-
lionibus et fralres commendans Dco, ad leclum reverli- Stoli Jacobi verbis, quod scilicet ,
per hujus operolio-
tur. Et cap. 24 reluleral de feminâ, quœ, cùm mor- nem mysterii peccata homlnibusdimitterentur. Unctus
lua fuisset absque Sacramento extremœ Unciioiiis, autem satulifero uxguf.xto , iteriwi munivit sese , non
resuscitata est precibus ejusdem beaii poiuificis, cl sine inlcrno gemitu, corpore dominico. Observa Baldri-
inuucta. Yerba narraiionis quae ad rem faciiint, ista cum alterum
, vitce ejusdem viri scriplorem , silentio
.«.uni Ciim infiumaretlr ad mortem, rogatus Mala-
prœteriisse hanc unclionem.
:

cliias ut
descenderet priusquàm morerctur, infirmant un- AUCTOR VIT^ GILBERTI SEMPRIXGHAMENSIS.
cturus oleo, descendit et intravil ad eam. Et
postca : Apud Bollandum tomo 1 l'ebruarii ejusdem se-
,

Sibi imputons quia scilicct eam inungcre

( distulerat) culi 12 Corporis, inquit, dominici,
: et extrem.€ Un^
quod fraudata graliû Saciîamenti obierit. Etinfia, post-
CTiONis munitusest sacramenlis.
quàm reiulit resurrectionem isliusfemina?, subjungit: PETRIS LOMBARDUS.
pi u.NXiT eam nihilominiis, sciens ix hoc Sacramexto Libre 4 SentciUiarum , fidcm noslram docet,
 ,

71 hi: KXTIIKMA UNCTIONF,. n

«•lianisi {\wrA Saciamctiliirn Ikm- fioslniin in^liliitiiin
'
per Clirislntn nicdialô Vid innnedialt;? Quihusdain
t!>,S(' al» aposlidis ; iiijiis l(M|iicinli ralioiu-iii salis placel (.brisliuii non insliluissu illani per se, scd
hU|i('n|ik' apeniiiniis. {inxv'il utiitm iUruri possit. Ci.ii- : a|i()sl()lis insliluendani diniisisse. Aliis quùd instiluil

chulilanirmalivt', allalis ex uli;>(|iit; itarlc lalioiiihiis, perse, non per se proinnigavit, sed aposlolis pro-
aili|iio : //( omni ;)(•;»> ICcclc&iù sœpè repetitur. rnnlKaiidani rescrvavit. Ues isla est in o|>inion(! posila,

Inimriisus ac fiTÔ siiperlliiiis labor osscl ad aiiclo- lleclè igilnr cl a|»p()sili; ad pra'sens insliluluni illiid

res iisiimve se(|Uoiiliiiiii sf( iilonim (lescciiilerc ;

(|na'. Aug. II!). 1 contra Julianuni c. (» : Alin suul in qnibun

rcs adeù apcrla csl, iil ne (piidtîiii hxrclici iioslri rc- inler se aliquando cliam doclissimi ntijuc opiinii rignlœ

vocare cain iii d(d)iiiiii ausi uiiciiiàin lucriiil. CJiiaro calliolitœ defeusores , salvà fidei compagc non ciinso-

vcniendiiin ad solulioiicin eorum ([ux iiobis oppo nant , et alius alio de unâ re meliits aliqnid diril cl vc-
iiiiiit. riiis. Hoc nuteni de (juo nunc atjinuis ad ipsa fidei pcr-
AUTICULIS IV. tiitet fundamcnta.
Rcxpoudclur ohjcctionibns advcrsariomm. Objicit 2" I)all;cus, Nullo
lii). 2 , c. 1 : in nsii fiiil

Ohjicil 1" Dalhcus, lib. I, c. 2 : Nostrorum lUco- apnd veleres infirmorinn Unulio. Nam nulla «jus
logoiiim de Uiiclioiie inrirniorumD«;ia; opiniones utque menlio occurrit apud auclorcs H et m secidi ; ci no
(liss'idiu porsiiadoro vidoiiUir oam i)on esse Sacranieii- IV quideui Patres eam incnioravernnl , dùni aecuratè
luiii n()\;e logis propriè dicUini :
1" naiii(|iic dispula- inslilula ritus et Sacranienla Lcolesia; cxplicanl
, , iit

Im- de aiiclore , iioniiullis à Clirislo iiuiiiedialè , aliis, F'^jjiplianius , Dionysius, Clemens Homanns, Angii-
ul llugone , Lombaido alqiie IJonaveiiluià , ab apo- slinus. Epiplianius , in fidei calholicic Exposilione ,

sloiis insliluliun fuisse propugnaiilibus ;

2° de mate- in qnâ et dogmata et ritns , disciplinasque Ecclesiae
rià : (piidain ciiini voliinlaacssemiaiii illius pcilinerc, sui tcmporis percenset , ne jcjunia quidem qu:o tum
ul bit ab episcopo coiisecraluin olcuin , alii sullicere, certis temporibns cclebrabanlur oniiitens, de lioc

m à prcsbylcro; nomiuîli dciiKiue non rcquiri con- Sacramento verbum nuilmn facil. Dionysius, in cè-
secrationem , nisi ex praccplo et disciplina Ecclesiae ; des. Ilierarcliià , qucni libruni totum consmnpsit in
5" de forma : nam quibusdam nccessaria est depreca- describendis et explicandis iis myslcriis quac sui tcm-

tiva , aliis sulficil absolula seu eniuitiativa; 4° neque poris sive episcopi sivepresbytcri chrislianis conferrc

conveniuiit de parlibiis imuigendis aliis alfinnanlihus solebant, de Sacramento exeuiilium ne unicuni (pii-

quinqiie scnsus esse inungendos dcncccssilate Sacra- dem verbum liabct. démentis Ilomani ,
qui diciuir

nienti , cieleris neganlibiis; 5° et de iis qui sunt inun- liber Conslitulionum aposlolicarum , tolam cliristia-

fjcndi rixantur ; an soli quorum vila desperala est , an nisnii formam, qualis suc teni pore e rat , complccii-
alii cliam (juilibet a-grotaiilos periculosè ; G° de mi- tur , et lamen silet omninô de câ Unclione. Aiiguslimis
itislro : nain Yaldensis , contra coniniuneni scrilcn- denique, lib. dclkeresibus, c. 16, quo lleracleonilarum
liani Cïcleroruju, existiinat, cùiu decslsacerdos, laïco ba resim refert , observai istos, suos morienles iiovo

perniitli ut hoc Sacramenluni infirnio in arliculo modo quasi redimere, id est, per oleum, baisamum,
morlis adminislrct ;
7° de fine et e/jfeclis illius, an et aquam, et invocaliones, qiias llebraicis vcrbis di-

peccata niorlalia , an vcnialia , an realus pœn.x tem- cunt super capita eorum. Quam supcrstitiosam un-
poralis, an pravi habiUis ex peccalis relicti; item et clionem S. Doctordebuissetabecclesiaslicà nostrà, si

modus que reslitulio sanilalis inler ejusdeni Sacra- il ei cognita fuisset, discriminare et observarc istos ,

incnli elfectus annunierari débet, vocalur in coiilro- oleo non simpliciler , ut Ecclcsiam ; sed balsamo
versiam. quoque et aquà perfundcre ,
precesque non Latinà ,

Uespondeo conslare per Scripluras atque per Ira- ; scd llebraicà linguâ conceptas dicere. Omninô poslu-
dilioncni (juàd Uiiclio infirniorum est Sacramentinn labat hic locus ut aliquam hujusmodi extrcmoc Un-
novLC legis ;
quia ex Scripturis liabenius , et ex iradi- ciionis, si ea ecclesiastica fuisset, menlionem faceret

lionc compcrluni est, eani esse signum scnsibilc Augustimis.

pcrpeluum graiiic snnclificanlis coUalivnm. Constat Respondeo Origenem vixisse III seculo, et meti-

de Matcrià, quôd sit oleuin : Uiigentes eum oleo. tionem fecisse Unctionis nostrse infirniorum , ut

Constat de Forma ,
quôd in eâ nomen Domini invo- oslendimus. Eusebius Papa et Chrysoslomus vi-

cari débet : In nomine Domini. Et oratio fidei salvabit xêre IV secnlo , et ejusdem quoque memineriint.
infirmum. Constat de subjeclo : Injinnalur quis in vo- î Epiplianius in Expositione fidei, agit quidem de fide

bis ?,.. l'ugentcs enm oleo. Constat de Ministre Inducat :

I
et de sanctionibus ecclesiasticis ; sed quia ibi nibil

picsbijlcros Ecclesiœ. Elfectus denique ac finis expri- i eorum coniiiieinorat quae ad infirmes pertinent, nil
niunlur per lias voces : Oratio fdei salvabit infirmuw,
'

ndrum, si nec ipsam coramemoret Unctionem infir-

et alleviabil eum Dominus , et si in peccatis sit , rcmit- , morum. Idem dico de aucloribus libri de eccles.
tcnlur ei. Cetera relicla sunl boniiimm dispulalioni Ilierarcliià , necnon librorum 8 Conslitulionum aposlo-
sicut et plcraqiie liaud absiniilia quoe spectant ad licarum , in quibus nuUam quoque menlionem (ieri

Baplisnium atque ad Eucliarisliani , de quibus et nos ! liquetrituum infirmorum, nullam viatici Eucliaristia^,

in nosiris scholis, et hœretici disputant in suis. De •

precum nullam , benediclionum quoque nullam. Ut

auctore quid sit scnliendum intelligilur ex dicli's. Dis- i ergo non est consequens tribus illis locis velcrem
putant theologi ulriun ejtrcma Unclio instilnla fucrit \ Ecclesiaii) nescivissc viaticum Eucbari^ix conccden-
 ,,, ,

73 niSl». 11. DE RATIONE SACRAM ENTALI UNCTIONIS INFIRMOUUM. Il

diim esse morilmis , ila non osl conscqnens ox iisdcni IBarlaami,.Io>apliati,Euplnasi.e,Eu])!irosyn;e,.Ionnnis,

libris qnôcl l nclio inliiiuoriiin ignola fuoril volori Papbiintii et aliorimi, de quibus in Vitis Palrum. Sed
Eccleslo. S. Thomas, in Siipplcni., ([. 29, art. \ , 1

;
cl lib. 10 ejusdem operis , anacliorcla quidam, cùni
ad 5 : D'wuij&\ns non fncit aUqnam nienlioneni de ex- mortem snam divinilùs admonitus pra'.sctsscl, dicilur
tremà Unctione, skut uec de Pœnilcutià, nec de Matri- in cœnobium die Dominicâ vcnisse, corpus el sangui-

monio ,
quia ipse non intendil dclerminare de Sacra- neni Domini acccpisbc, coque faclo seipsuni in mcdio
ntentis, nisi qnalenhs per ca innotescere polest eccles. ecclesiae posuisse, sialimque coiisummatunn esse. Si
h'ierarch'icc ordinata dispositio ,
qnanlùni ad niinislros unclus est, enr Unctio commemorala non fuit, sicut

et actioues miiiistrorum et rcclpienles. Tamen ciim per commemorata est Eucbnristia?

cxlrcmam Vnctioneni aliquis consequulur graliani et re- Ikspondoo r (luôd si aliunde consliterit ex aucto-
viissioneni pcccatoriim , non est ditbium ,
qu'od extrema ribus istorum seculorum U^nclioncm infirmorinn usiir-
U nclio liabeat vhn iltuDibuilivam et pmgativam sicut patam vel babilani esse pro Sacramcnto nove logis

Bnplismns, qnatmis non ila plénum. Aiignslinus, fa- luin lemporis, inanis est objcclio pelila è silonlio au.-»

loor , iibi de ridiculà siipcrslilione Heraclconilariim clorum qui Vitas piorum per ea tcuipora conscripse-
crga moricnlos, conliciiit de noslrâ imniclione , de runt. Nam quod in ejr,sn)odi opusculis minime fuit

qiià locis aliis lociiliis est ; sed probe nôrunt onines esi;ressum ,
prœtcrmissum intelligilur ab aucloribus
S. Paireni toluin esse libro illo de Ilrcresibus in refc- lanquàm nolissimum alque quolidianum. Falelur isiud
î'endis pravis boprclicorum dogmalibus , non in ref; !- ullrô Dallœns , cap. cilato , in quo refellere sluduit

ler.dis nequc in discriniinandis rilibus eoruni à ritibiis responsioncm Bellarmiiii ad lioc idem argumenlum ,

Ecclesiai. (\iix talis eral, quèd videlicct non scribuiitur res no-
Objicii 5° Dallxus, lib. 2, c.2 : Veteressexpriorum tissimac et quotidianaî. jSam, inquil, S. Bernardus

seculorum scriplores, dùm piorum mortes describnnl nunquàm omisissel ejusmodi Sacramenltini, qnod eum
accnralè.nullani extremaîUnclionisiTienlioncni faciuut, viaximi fecisse constat ex Vità Malacliiœ ab ipso scri-
qiuïî traiicn oniissa non esset, si ca tuin alitiiio in usu ptà , et simul constat eum habuisse tnaximain couinio-

fiiissel. Eusebius Vilani Conslantini Magni quatuor dilalein Sacranienti percipiendi , cian et mortem snam
libris coniplexns esl, neijnc Unclioiiisnostrainieniinit. prœciderit el prœdixeril ; et (amen scriptum non est eum
In codein opère nialris Constanlini Helence extrema accepisse Sacramentum. ila verô Dalkeus inter calera
describil , et de eàdem Unctione conticescit. Grcgo- j
loquilur : Fateor, si res de vetustissimis quarti et quinti

rius Nazianz,, orat. il, quœ fimebris est, et iiabitain \

seculorum scriptoribiis ila haberet , si extarent multa
honorem sororis sn;ie Gorgoni;c , in quà Oralione su- eorum temponun monunwnta , in quibus aut ista ex-
prenia ejus operosissimè exequiiur, de extrcmà Un- trema Unclio exeuntium esse Sacramentum docerelur,
ctione non niagisloquitur quàm si Lulheranae niulieris el qno ritu ,
quàve forma danda sit disputarctur, aut
nioitcm describeret. Idem quoqiie observandum venit narrarelnr, non paucis illius memoriœ fidclibus in su-

in ejusdem Oralionibus de Grcgorio paire suo ac , prcmo vitœ termina versantibus, ex more ecclesiaslico

liasibo, «luorum, dùm mortes narrât , nnllum de ex- datam cam fuisse; faleor, inquam, fulilem et absurdmn
trema Unctione ab istis vel expelità vel susceplâ futuram nostram argumenlationem, si ex unius islornni
Ycrbum lacit. Nyssenus qiioque Gregorii Neocsesarien- silentio rem aliorum testimoniis abundè firmatam con-
sis, Ephremi, Macrinae sororis obitus refert, i;cc vellere nileremur. Al constat ex Origene , Eusebio
quidquam babet de lioc Sacraniento. Ambrosins , in papa, Joamie rihrysost.,Innocerilio I, Angnstino, Cy-
oralionibns de Obilii fratris siii Salyri et Theodosii rillo Alcxaiid., Viclore Anîioch. , Grcgorio Magno,
Aiignsli, neutriim relort sacro in snpremis oico unciiim quùd Unclio noslra usurpala fuit alque liaiiita pro
fuisse. Sulpilins in Martini, Simeon Melapbrasles in Sacramento per quinque priora Ecclesi;R secnla.
Ciirysostomi, Panbniis in Ambrosii Vitis iiiliil plané , 2° In Yilis SS. Eugendi cl Tresani nientioncm
de extrema Unclione dixernnl. Hicronyniiis mnliorinn fieri Unclionis infirmoium. Yixcrunt autcn) VI ipso
piornm mortes lilteris celebravit, Ncpotiani, Lncinii, seculo.
Marcelke, Aselbe, Paul* el alii)rnm ; nihil lamen de 3° Apud Eusebium, Gregoritun Naz. Nyssenuni ,

Unclione dixit. Angustinus, dùniMonicte malrismor- Ambrosium, Sulpiliuni, Metaplirasten, Hieronymum,

teni Iradit in Conlessionibus suis , olci aul unclionis Ferrandum el alios, non commemoraii, quôd ii quo-
non mai^is quàm isii superiores nicminil. Sed neque rum Vitam referebant, viaticum perceperint ,
quod
Aiiguslinum ipsnm Possidiiis in co niorbo ex qno de- pcrcipicbatur ex velcri Ecclesi;e rcgnlà pcrcipien-
,

cessil inuncUnn fuisse referl, ca;lera qu;c ad viri piela- dumque esse in exilu canon 15 Nicœnus prwccperat
lem perliiicnt narrans ; ilhid verè noniinatini observans his vcrbis : De liis quiadexitum veniunt, ctiam nunclex
eum Psalmos de Pœnilenliâ diebiis sn;e infirmilalis antiqua rcgularisque servabitur, ita ut si quis egreditur
legisse , et jugiter ubertimque flevissc. Nihil qnoqiie è corpore, uUimo et nccessario viatico minime privelur.
de eâ unclione legilur in Vilà ulriusqne Arclalen^is El tamen ex hoc illorum câ de rc silenlio non sequi
aiitislilis, llilarii vidcliccl alqne Ca;sarii. Niiiil in Vilà Domini minime
quôd viatico corporis in cxitu inuiicii
Fu}genlii , scriplà per Fcrranduin ejus discipuluni. fuerinl. Qnare non esse consequens Unciionem ab il-
Niiiil in Vilis Pauli, Iliiarionis, Onupbrii, Pachomii eorum snsceptam non quia
lis aut à plurimis esse,
Eplirem , Simeonis StyliUT , Joannis Elcomosynarii scriplores isti de eà nihil observaverunt.
TH. X\IV. (Trois.J
 , ,

m: KXTUEMA IJNCTIONE. 7a
4" Qui:» lli» lio iiifirmonim inslilula est h Clirislo $olù ex lilurgiâ, perpcluis pressus doloribus, robnr con-
||

pœuilctitiœ cliri- ripicbal. Omillil c l'U'ras poslroinoruni ipsiiis

lamniliin coiwimmntio nUinc perfirlh < iicuin-

itiuiiiv, loilr yrr r,\ W\nyoi:\ Im)c S:.rramtMlum non slaiilias, inlcr (|uas (piidiii ri ip^ani lJri( lioncni inlir-
j

oral in nsii niuid tiuo^lilicl, mmI apiiil oos ilnnlaxulipii nioiuni? Msi (brli! cvpodial diccre ponlKici iisce

poccaloniMi sil)i CDiisrii vidi'ltaiilnr. Qnotl IX ipso sc- loni|»oril)us sacra l'acienli, iiidliiis sibi |)cccali conscio,

«•ulo adiinc pcrsovcrûs-^c colligl vidcliir

ex Paschasio visinn non esso snsr:ipicndani Unclionem, qua; gciiiis

|{:itll»(Mto, iit Vilfi S. Adi'lhardi, drsrril)(Mil(M|ii()d,(iini qiioddani osl pœnilcntiœ, iniù cl consummalio alquc

IlildiMiianiius llollovacciisis à IValrilms |)eliissel M<r«;H piifcclio,

(Adclliardiis) bciicdiclioiiis oico dibcrel }^crmuji, illi iu- IJa.'.ilii qua: moriis circinnslanlif; fiicriiil, ne rcpc-
li'n(>t,'avi'niiil cmn uhiinuif vellel. Qiicm (sulijicil aii- las à Nazian/.cmj ,
pratlcr banc ulraniquc . scilicct

iloï prornl dnbio scieyamus pcccalurinn oucribus non quhd eosqui adcranl sacra tiimdoclrinùinslruxil ; elquad
)

detincii. Noiandaî voccs isl;v, ulriimne dcberel pcrump; postrenia itlius ea verba fuerunt : In manls tuas, Domine,
cl :
Inlcrio(j(ivimHS('um,iUrùmnevc!lel. Qncm procul du- COMMENDO siMiiiTLM MEUM. Qui viatici ICiicliarisli;/; à
bio sdcrumua peccalorum oncribtis non delincri. lll quid Basilio suscc|)li non nicminil, cur suscepla; mcminis-
cnini Ilildoniamius qn;T'rei)al uUiiivi Adeliiardiis dcbe-
sct Uuclioiiis : eliam dalo f[iiôd consuoludo invaliiis-
ulrùni sct inuiigcndi quemlibel adulluiu fidcleni
rel poi'ungi? cl OUI- fralrcs pelcrcnl al) codcrn in extremis?
vellel ininigi , cùin scircnl ciim pcccalorum oneribus Qtiùd si respeelu eorum lantunnnodô iiivalucrit, qui

non delinori , nisi quia pulahalur adimc eo scculo ,

sibi conscii pcccati videbanlur, quorum è numéro
iinciiononi liane as! illos pcilincrc duiilaxat, qui con- ponlidces arcebanlur?

eranl peccalorum? Gregorii Tbaumalurgi poslrcma non omnia Grego-

seil sibi
5° Propier eamdem ratioiiem, ubicumquc legilur rius Nysserms explicuil, id unum observavit ,
quôd
apud velcres islos auclorcs quôd pii illi quorum vitas videlicet de numéro bxreticorum qui supercranl in

niorUii suiil in pœnilenliâ sub eo suà parocbiâ (supererant lantùm 17, cùm non esscnt
consciibcbaul , ,

Unclionem infirmo- plures calliolici quando assumplus est ad cpiscnpa-

uoiiiine genei ico eoniprebii.dcrunt
tuni cerlior faclus, fidelibus prccalus incremer-Uim
rum, uipoie consunmalioneni clirislimiœ pœnitcntiœ. ) ad
6° Qui paulô posl Raplisma suseeplum ex bâc vilâ perfeclioneni et incrcdulis conversionem ; ita tandem ex
miTavcrc , Sacramenluiu illud hiuiiciionis minime vità liumanâ ad Deum migrât , obteslatus necessarios
suos, ne peculiarem sibi locum sepuUurœ compararent.
susceperuni, cuslodiià per illud brève tempus bapli-
sniali suà innocenlià.
De ca;leris allum silcntium. Cur ilaque arguilur ex
7° Plurimi eorum niorlc subilaneâ et absque x.gri- illo loco adversùs inuiiclioncm ?

tudiiie excesserunt è vivis, quibus apud Latines

Unctio Eplucm Syri mortem idem auctor referens, liaec

adhiberi neque debuit, nequc poluit quia Unctio ,

duo lanlûm quae scriberenlur censuit : alterum, quôd
qui tune aderant, mandavit S. Pater, ne cuni pretioso
propria pulaïur esse infirmorum lanlummodè in Oc- iis

cidculc.
vestimento corpus snum sepelirent ; alterum, quôd
8" Ut de singulis speeiatim dicamus aliquid, Con- cosdem mullis piis commonitionibus ad virlutis studium

slanlinus Magi.Iis cogitavit de Baplismo suscipiendo atque amorem est coliortatus. De rilibus ecclesiasticis

quando morbo invadcntc , cxlremum vitsc diem sibi inlirmorum ne verbum quideni.

sensit imminere quo suscepto paulô post sancto

Macrinoc sororis suie in Epistolâ ad Olympium
jam :

fine quievit, ut refert Eusebius , lib. 4 de ejus Vilâ. monacbum mortem récitât. Nihil docet de saerâ

lielenai malris Conslanlini obitus ab Eusebio, Vitae Unciione; nibil quoque docet de vialico Eucliarisliai

ciialae lib. 5, refertur , solà teslamenii à se facli ob- pcr cam suscepto. Cujus quidem silentii ratio ea luilii

servatâ circumstanlià, sileniio eaîieris omnibus prse-

esse vidctur, quôd ntroque Sacramento miinita [itérât

lerniissis. Quid mirnm itaque, si et ipsâ Unciione (si tamen Unciione niuniri debebal) quando auctor

iufii'Micrum ? Jam verb, incjuil, chm salis loncjo vitœ spa- ad cam laborantem accessit. Neque enim Gregorius
tio dccarso ad [eUciorcm soriem vocarelur anmnn 80 narrât quôd contigerit ultimis vita; sororis suai die-

ieldlis agens in ipso moriis confinio posila, testamento bus, nisi fado initio ab eà die quâ pcrvenit ad ipsam.

fnclo..., diem ultimum cUnisil. Pra:terea nihil. Satyri l'ralris sui Ambrosius moriis non signal cir-

Gorgoniœ sororis susc Gregorius Naz. sic exlrema cumstantias, libro quem conscripsil de ejus Obilu;

persequitur, ut comnicnioretsolummodô sermonem quarc neque Unclionem signare debuit ,

quanquàm
quem ad suos habuil de œlernâvilà. Càm, inquit, j«m ilie fuisset inunclus.

prœslilulns dies imminerel, itajam ad mortem et cxilum Tlieodosii quoque imperalnris, in concione de ejus

se comparât, atque, ut legem quœ in cjusmodi rébus vi- Obilu , nullas observât moriis circumstantias.

gel expleret, in lectum se conjicit ; ciwique ad virum et Marlini Turonensis, qui Yitam scripsit Sulpiiius,

fiUos et amicos sermones lios liabuisset ,

quos mulierem ubi ad mortem ejus pervenil, de niœrore discipulo-

viri cl fiUorum et fratrum amore prœditam habere par rum à quo acceperani se brevi ad Dominum es-e
eral, ac de altéra vità prœclarè disseruissct, denique ex- migraluruni , de sumniâ volnntalis suœ cum divinâ
iremitm festum diem fecisset, ita demiim obdormiscit. conformitale, de cinerc et cilicio in quo et morieba-

Gregoriipatris suiN'azianzenusidcm narrando obi- .

lur, et cbrislianum oportere mori pronuiitiabat. de

lum referl lantùm quôd centenarius fermé ille senex, || conflictu cum dccmonc , ac denique de ardenli ciiij
 ,, ,

77 DISP. H. DE RATIONE SACRAMENTALl UNCTIOMS INFIHMORUM. 7«

ad Christiim profiriscciuli sludio sormonom Iiabot : episiolâ non nieminil liiiclionis ab câ suscepirc in
mhil de v'nilico Ihicliarisliœ , cx\cr'\s\e: in firmoriim ri- exilu, sed ncc ulla ficri dcbiiit aut
poluit, quia, tit

tibtts ecctcsiasiicis liabcl. Cur ilaque de l'nclionc scr- scribil S. Pater ibi, sano, inlegro, vegctoquc
corpusculo
moncni linbiiisset , ctsi dcbuissot imingi , de quo migravil ad Dominum.
niagn:i didiilandi ratio? Asellan» idem tpist. 15 laudat. Obilum ei (piai
Joaimis CInysosl. \ilam per Melapliraslcm con- proccessêre non cxpriniit.
scriplani inaniler oniniiiù Dalla-us opponit, quando- I
Paidx ad Eiislochium filiani Epiiaphium cxarat
quidcni sancUis ille poiuifc\ subilaiieâ morte è vivis ,
episiolà 27. In quo, licèl singularia (pix-dam rcfcrro
ercptus est. Audieiidus ipse Met;iphrasies : Nondùm curaverit, ut, v. g., quôd verskulos è Psalterio
pro-
Comfinnm appropinquârat saticlus, ecce attlem noctti ei nundabal et quôd diijitum ados teneus, crucis
, si-
apparent Bnsiliscus et Luciamis VHnlijres dicenles : (jnum p'w.gebttt in labiis, nullius (amen rilûs ccclcsia-
Bono eslo animo , et gaudio exulta ineffabili ,
fraler ft siici indrmorum, imô ncque viatici Eucharisiiœ ab
Joannes; cras enini sitnul erimits. Hoc ipsum quoque ipsà suscepti nieminit.
dixeiunt sui teiupli presbylcro ,
ut se pararet ad pista \\ Monicce malris Augiislirttis tno: bum exlrcniu:n re-
facienda, et débitai exequîas dhino ponlifxci. Veiiit p fcrl lib. 9 Confoss., c. 11; nullum verô cuimneinorat
ergo ad
''
'
loctim divvs yonlifex,
'" —'•'•— quœrit
-•' •"'-"
vestem — '—
splendi-
/:
i
ecclesiasticum rilum infirmorum, non visitalioiiem
dani, quœ tempon et dignitati conveniat, mutât autem \
per sacerdotes, non exhortaiioaes, non orationes,
ea quœ gestabat, et illa distribuit Us qui aderani. non viaticutn Eucharistiœ.

Deinde sacrum célébrât ruystenum, commnnicat Sacra- Augustini exilum Possidius posieritaii rclinquens,
mento gi-atiœ ,
fundii ultimas preces. Deinde, cum de in ejus Vilà observai quôd sanclissimiis doclor
di-
more dixisset Itic inter patriarclius divinus et vcrè ma- cere inter familiaria colloqnia consueverat, post perce-
gnus Chrysoslo>iius : Deo iropler omnia, et
Gloria plum Baplismnm, etiam laudaîos Cliristianos et sacer-
fado signo a-ucis subjunxisset, Amen, et recubuisset dotes absqtie dignâ et competenli pœnitentià exire
, ,
de
requierit 14 septembris. corpore non debere. Qttod etiam ipse [ecit ullhnà
quà
Ambrosii Vite scriptor Paulinns niulla sileniio defunclus est œgrituditic. Unclio infirmorum est
con-
obvolvit ,
qu;x> ad dies infirmilalis aiUistiiis illins re- suimnatio Pœnitentiœ. Quare probabile fit ex eo loco

fercbanlur sic enim legimns Incidit in infmnitatem, Augîislinum oleo fuisie dcliniiiim in extremis.
; :
Sed
quà ciirn plurimis diebus delineretiir in lectulo , cornes qualera, quœso, ritimi Cbrisiianorum
ecclesiasticum
Stilico dixisse fertur, qubd tanto viro recedente de cor- servalum ibi désignai Possidius? Nullum plané,
pore , inteiitus immineret Italiœ. Unde convocatis, etc. nuilimi.
\\i% yQvô diebus elapsis (si tamen se ungeiidimi esse Hilarium Arelatensem aucior opusculi de ejus
pulavit) prob;ibile admodùm csl quôd oleo sacro de- Yiià, scribil variis iisque gravioribus confectuin
œgri-
libutus fuerit. Neque verô Paulinus meminit viatici ludinibus consummâsse cursuni snuni. Cœlcrùm
qui
Eucharistiœ ab Ambrosio susccpli , nisi propler singu- non loquilur de vialico, loqui non debuit de UnclioDC.
larem facli circumstanliam, quam ille verbis istis ex- Ca;sariura quoque Arelatensem minime observa-
pressil : Bonoratus autem, sacerdos Ecclesiœ Vercel- vil inunclum fuisse qui nobis vila; ipsius acla exscri-
tensis, ciim in superiori domo se ad quielem composidssct, psit. Non poluit aliter scribere, qui caetera chrisiiance
tcrtib vocem vocantis se audivit, diceniisque sibi : Surge, religionis officia reiicuit.
festina, quia modo estrecessurus. Qui desccndens, ob- Fulgenlii vitam discipulus qui litieris maiidavit
lulit sanclo Domini corpus. Quo accepta , ubi glutivit absiinuii quoque nb exprimendis rilibus ecclcsiasiicis
emisit spiritum nioribundorura. Dixit tanlùra sanctum hune aique
Nepoliani de morle Hicronymus epist. 3 scribit ad religiosissimum antislilem postrema sua pœnitentiœ
|
lleliodorum, in quà paucis recenset raorbi ejus non- consecravisse. Cur non eo nomine censebitur inclusa
niillas circuraslantias , non omnes , non maxime via- Unclio ?

tici perceplionem. Sic ille : Quid te subtrahis ? quid Pauiura Eremilam Hieronymus voluit innotescera
tergivcrsaris oratio ? Quasi enim mortem illius differre loii Écclesioc. Yiiara in obscuro ductara in aperlo col-
posiimns, et vilam facere longiorem, sic timemus ad locavit. Non scripsil quôd unctus ille fuerit dura
ullimnm pcrvenire. El poslea : Ciunque febribus œslua- hiors in labris esset. Qui scribere potuisset? Solus
ret, et venarum fontes haurircl culor , lasso anhelilu in descrlo vixii, nec erat à quo Sacramenia susci-
tristem avunculum consolabatur ; et infra : Apprehensâ pcrel. NuUà pressus infirmilale corporis obdorniivit.
avuncnli manu : Hnnc, inquit, tunicam quà vtcbar in liilarionis in Yilà, ubi Hieronymus ad cxilura perve-
minisierio Chiisti, milto diîectissimo mihi œlate putri, meminit
, nil, teslamciili, meminit quoque concnrsûs
fratri collegio clc. et poslea Alque
, ; : in talia vcrba virorum religiosorum ad ipsum. Caetera stylo non est
defecit el adiiuc Tola hune
; : civitas, tota planxit I ta- perseculus.
lia. Corpus ferra suscepit, clc. Ounpbrius, referenle Pa[)hnulio in ejus Vilâ, se-
Lucinii super morlem idem S. doclor Theodoram i nio confeclus, non infirmilale dejecius obiil in pro-
uxorem consolalur episiolâ ii9, adcô iii laudes illius fundo dcserli cujns oral incola
, , cl nbi non erat sa-
effiisus nuîlas ni morbi circumslantias explicucrit. cerdos à quo inungerelur, etianisi corporea ipsius
Marccllam episl. 14 Hieronymus célébrai. !n quà infirmilas eum postulavisset inungi.
 ,,

•?«>
m liXTUEMA UNCTIONE. 80
l'ai'homii Vili: brniUor dc^cribil iillima cjiis ad i illo non fnil ;cf;ii(n(lin(î Ictliali (b'pressus.

fralrrs vcrlia, oltst-rvaliiiic qm'ul chuinil sibi r.uiresso- i l»;iplnHilii corpona inliiniilas ne noniiiialin (pii-

ii'in l*rlioiiiitiii, i\v. (Iciiiiim (iiiùil sifjuaculo C.lirisli se \

d(Mn, inio salis snpcifpie aiiclor vila; signidcal mor
vmuiiiis siiiictom retldiilnit (luiiiKim. Do reliiiuis oui- buni nutrli miiiinié pra-ivissc. Si tamen illc pra;ive-
J

iiin(^ coiiliccscil. QdicI imlo ? ril, non vi(b'o quà ralione negelur inunclus, si non
Fsplirom Syri WUv. Crniis aiuior paiifis istis ver- nogolur nilimo fuisse mntiiliis viatico Kuchuristico.

bis oa conipliH'liliir (|ii:i: ad oliiliiiii iiorliiirnl : /*m'- Anacborctla landem illo, do quo lib. iO de Vilis
fi('i((.s, ii)(|uil, nui o6(/t(.s, cotupo&uil leslmunidini ad Patnnii , (;. 8(î, lluoiiarisliam |)orcepil mortis siiae

discipidos et tiuosciDiuiitc moiinclios , di- fnlitiis cos pra.-soius, cl slalitn viv(!re ccssavil. Oleo dolibulus
conoiioucfdàcns ; et sic , iiiodiiiim n'tjrotdiis, ijuievil in non fuil, quom mors sine morbo ô lerrâ suslulit.
Domino, à monucliis crenii sepulturœ Iradilus. Qiiruris Cian acccpissel , inquit Icxliis, corpus el sanguincm
L'nclioiiciu ? Oiunc vialictim, (|iiaMc oralioncs, cxlior- Domini noslri Jesu Cliristi, posuit seipsum in Ecclcsm
tatioiios, visilalioiies clori, a(lc6(|iic oiiiiiia iiiolatis medio slaùmqnc consuinmalus
, est, ciim proniis antea
oKicia qua; inalcr Lcclcsia (iliis suis cxhiberc cou- ,
non (vgrotàssL'l.

siievit. !
Ex quibusonmibiis facile intelligilur omnia piorum
Siinconis Sl\lil:i! discipulus cl Vil;K; conscriplor j
cxcm|)la, qua; Dallu;us summo sludio collegil el obji-

AnloiiiuS observai, c. 10, se inortuum illum repcrisse \

cil, ad alleram c 4 classibus merilô revocari. Aut
trilms dicbus in orulione nullo socio consumptis. Ino- enini illi slalim poslBaplisma siisceplumniii,'ravonmt

pinata mors miniiiiè i

ciuiisil ul ungerclur. c vilà , ul Conslaulinus ; aul subilanoA morle alquc

Joannis Elceniosyiiarii Viloc aiiclor Leonlius ne- nullà pricvià segriludinc dcfuncli sunt , ul Joannes
quidem niorbiini uHiini désignai qiio finem vivcndi CbrysosU, Paulus Eremila, Onupbrius, Simcon Slyli-
feccril; observai lanliun quôd vocalus à Dec per ange- ics , Barlaam , Josaphal, Papbnulius , el Anachorela
lum, tcslamenttan ficeril, alqne commcndalum Crea- anonynms , de quo lib. 10 de Vilis Patrum, supra.
tori auininm reddideril. Si iiullà deprcssus infirmitalc Ant cranlponlificcs , sacris , alqiieinpriniis auguslis-

nii^ravil, uullà dei)nil pomilvc unclione deliiiiri. Si simo corporis el sanguinis CInisli sacrilicio incum-
depressus infirmiiaic viverc desiii, auclorque de eâ bentesconlinuô, ni Gregorius iNazianzeni paler, Ba-

nihil dixeril, qui dixisset de Unclione inlinnorum? silius , Gregorius ïliaumalurgus , Mariinus , Ambro
Barlaam Eremiuc, cl Josapbat Iiidi» régis res sius , Auguslinns , llilarius el Cx'sarius Arelalenses ,

gestas S. Joannes Damasc. uiio eodcmque opère ex- Fiilgenlius. Aul denique illi sunl quoium in exilu ad-

l)ressil, in quo légère est Barlaam sine œgrittidine, hibilos rilus ecclesiasticos , inprimis verô vialici Eii-

posl obitum sacrificium incruentum el oralionem cliarisliiC susceplionera, si unicum exceperis Ambro-
ubi Josaphaliim paierno complexus affectu atque osculo sium , auclores in objeciione laudali referre minime

sancto exosculalus fiiissel, crucis munilum signo, voluerunl, ut lîolena , Gorgonia, Gregorius piler,
scnem plané el spirilualium dieriim plénum Iraiis- Basilius , Gregorius Tbaumalurgus, Eplirem, Ma-
iisse ad suppros. Cur uncîus olco infirmorimi in ex- criiia, S.i(yrus , 'Ibeodosius , Mariinus , Ambrosius,
tremis, qui inlirmus non erat in exlremis? De Josa- Ncpolianus, Tlieodora, Marcelia, Asella, Eustocliium,

pliato eliam ita loquilur : Denique ciim ad Intnc mo- Monica , Augustinus , llilarius et Ca'sarius Arelalen-

dnm vixissel, el usque adeb dicjnam vocalia>ie siui ses, Fulgenlius, Paulus Eremita , Ililarion , Paclio-

opcram ci à quo vocalus (ueral reddidisset, mundum- mius, Joannes Eleemosynarius, Euplirasia , Eupliro-

que sibi ipsi uc seipsum mundo crucifixisscl, ad Deuni syna , Joannes aller. Prinii non sunt oleo delibuli ,

pacis in pace miyral. Ibi ne verbum qiiidem de morbo ;

quia plenam el pcrfoctam mox in Bapùsmatcconsccuti
adcôque nec de iis quœ morbum supponunl, serrno suorum peccalorum remissionem non egebanl reme- ;

esse debiiit. dio ,

quo reliqui;je suorum delictorum abslcrgcrentur.
Enpbiasia virgo morbo corripitur, deferlur ad ora- Secundi unclinon sunl, quia non sunl morlui ex in-
torium , convocalisqiie sororibus expirasse Icgilur. firmiiaic corporcâ. Teriii simigraverunt ad Dominum
Qiiid narralio isla virium babel conlra IJnctioncm ,
minime susceplà Unclione, ratio iôrlassis est refun-

quod non habeal advcrsîis cœteros omnes rilus infir- denda in eminenlem slalum, qui cùm perfeclos po-
nioi'um ? stulet, non pœnitentes locum dédit lune temporis
,

Euphrosyna; morbi non aliam circumstantiam au- consueludini, de non iniingendis prœsulibus in exitu,

clor ipsius Vilaî adnotal , nisi quôd i!la sese Palri cùm l;oc noslrnm SacraniCiilum sit complementum
suo revelavil, po.st(iuàm sub nomine Smaragdi mo- pœiiilenlioe. Quarli denique dici non possunt piopler
iiaslicam vilam per 58 annos inler monachos tanquàm auctorilales islas obiisse sine oleo infirmonim ,
quos,
inonacinis professa fuissel. Ridicule ,
qui conchidit : propler easdem auctorilales, nemo jure dixeril fru-

Ergo Euplirosyna non fuil oleo sacro delibula. Gtratos fuisse viatico Eucbaristia;, cacterisque ritibus

Joaitnis Vilam Rnlinusscripsil, ac mortem bis ver- ecclesiaslicis, qiiibus fidèles confirmari atque in exitu

bis expressil : Obilns auteni illim lalis quidem fuernt. honorari solebant.

Per triduum, inquiunt , nulliim ad se inlroire permisit Objicit 4° Daliaius, ejusdem lib. c. ô, seculi Vet se-
et posilis genibus in oratione reddidit spirilum. Argulus quenlium ad IX usque cerli el indubitali scriptores ,

cril dialecticns qsii confeceril quôd unctus Joannes qui in describendis piorum el sawlorum iiominuiq
 ,

81 blSl 11. 1>L KATIONE SACUAMI-NTALl UNCTIONIS INFIllMOllUM. 82

uionibiis siimpla; ab iis Eucharislia; sx'pissiinè niciiii- I

per Eparcbium , S. Maura: pcr Piudonlium Tricassi-
neninl, cxliviiKO L'iiclioiiis suscepla' iiiilli prorsùs nuni, Adoiliardi Corbeiensis pcr Pascbasium Radber-

nieminisso roperiunliir. Sic sctulo V, iii vilà \Viiiva- lum ; ac deni(juc S. Uendjcrli Brcmcnsis ;
qiia; qui-

loci, Severini Noricorum aposloli , cl Yalciiliiii Pala- dem omnia opuscula legilinia sunt atque germana ,

viciisis. Seculo VI, in Yilâ Cassii Nariiicnsis, La;li quanlùnivis Dallaius contra reclanîct.
Reinigii Remcnsis Bcncdicii abbalis Galli 5" In nonnullis quai objiciunlur nomen Sacra-
diaconi , , ,

Arvernoruin cpiscopi , Vedasli Aliebaleiisis , Mauii menlorum plurali nuuicro usurpalur, que plurali

abbalis, Agyli vicecoiuilis Auicliaiicnsis. Scciilo VII, noinine l'orlè significanlnr viaticuni Eucliarisliœ, alque

iii Vilà Baronis confessoris , RudpLTli Vaiigioimm l'nctio iiifirmorum siniul : et hune cnim cliamnùin lo-

episcopi , Redenipli , Isidori Hispalonsis , Trudonis quendiniodum ad ea duo Sacramenla sigiiificanda usur-

prcsbyteri , Gisleiii confessoris, Auslreberlbx', Renali pamus. Sic seculo VI, in Vilà S. Mauri : Cùm exilum
Trajeclcnsis, Rerlulfi; Gerlnidis, Audomari, Ucnue- suinn vJvi ficoriim munîssel perceplioiœ Sacrameulorum.

landi , Ansberli Uolhoniagensis. Quibiis cl adjuiigi Sfculo VII , in Vità Trudonis presbytcri : Allalis ihi-

polcsl quidquid de plis el sanclis, de quibus boc se- ficis Sacramentis participai. Seculo VIII, in Vilà Cud-
culo Reda scripsil ,
quanivis illi omnes non ad hoc berli Lindisfarn. : Acceplis à me Saaamenlis saluuiri-

unum seculum perlinere noscanlur, niniirùm Ceadda, bus.

piiero quodam Saxonc , Hildà abbalissâ , Culbcrlo -4" Eglnhardus, aller Vitai Caroli Magni conscri-
Lindi¥rarnen.--i eplscopo, Liisiasio. Seculo Vlll , in plor, non observai impcralorem bunc unctum fuisse
Vilà Suniberti episcopi , Leiob* abbaliss;c , "SVlfiami oleo infirmorum sub vilai suœ exilum ;
quo lamen oleo
Sononen>is , P\ rniinii episcopi , Corbiani , Âdel- delibulum fuisse constat ex Eparchio, altero ejubdem
hardi , Ludgeri monaslerieiisis , Virgilii Salisbur- Vilae auciore. Quare non sequiiur cos minime fuisse
gensis. Seculo IX, in Vilà Caroli Mugni par Egi- perfusos unciione illà, de quibus auctores Viia; eorum
nardum, et in Vilà Ludovici Pii. Ex quibus palet islud minime observaverunl.
1° falsum esse quod in superiore objeclione Bel- 5" Quia vialicura Eucharislirc suscipiebalur post
larminus proiiuiiliaveral , non scribi res nolissi- unclioneni infirmorum, iiilelligilur banc susccpisse
mas et quolidianas : qiiandoquidem scribilur quod qui suscepit illud , eiiamsi non exprimatur quôd
cam
viaticura illi receperinl ;
2° nullani adliuc lune fuisse susceperil qnemadmodùni inlelligiiur emuiidàsse
;

in Ecclesià Unclioneni ; alioqui scriplores isli Hicuii- conscienliara suam per Sacramenlinn Pœnilenlia;, qui
rissenl illius. Et conlirniauir, luni ex eo quôd non suscipii modo viaticuni Eucharisli.e , eliamsi auclor
pauci eoruni de proxinio exilu adnionili, seseadhanc Vila; non exprimai.
borani diligenlissiniè accinxerunt ,
quos ideô non est 6° Non capio quare Dallaeus laudet vilam Adelhar-
credibile L'nciionem neglexisse ; si quam babemus di Corbeiensis pro confirmationc suoc sentenliîc ;
quia
de illà fideni, eamdeni nobiscum habuissenl ; unii in illà cujus auclor est Pascliasius Radbertus, expres-
eliam quia non illi lanlùm, sed et onincs eorunidem sis verbis babetur, quôd unctus ille fuit abbas per Ilil-

leniporuni scriplores Unclioneni nosiram ignorant.' demaiMium Bellovacensem episcopum. Fueritne alius
Respondeo 1° futileni esse arguraeniationeni , ex à Paschasio qui Adelbardi Vilam scripserit , el de
Dallx'O ipso verbis supra laudalis, quâ quis è silenlio quo Dallaeus loqualur, igiioro. Alium fuisse non puto.
quorunidam rem aliorum leslimoniis abundô firnia-
, Sed elsi alius fucrit, qui nihil dixerit de unciione su-
tam convellere nitcrelur. Esl auleiu res illa quam ,
scepla in exilu per Ilildemaimuni ,
quia Pascliasius il-

Dalkeus revocat in dubium abundè firmala leslimo- , lud observavii faclum, sileniium illius aucloris causas
niis auclorum quinque de quibus agilur seculorum. noslrie minime prœjudicaret.
Et quinto quidem seculo babemus Innocenlium, Au- 7° Ecrum aliqui nullà infîrniitale corporis alTecti
guslinum, Cyrillum Alex, et Viclorem Anliocbenum. praescii brevi futura; suœ morlis, viaticnm Eucliarisliai
Sexlo , Gregorium Magnum , el per ipsum universae suseeperunt, quia suscipere illis oportuit, cùm sil Sa-
Roman;\i Ecclesiœ consucUidinem. Seplimo, Tlieodo- cramcniimi exeuiUium absolulè; Unclioneni minime
rum Canluariensem et Eiigium Noviomensem. Ocla-, suseeperunt, quia est Sacramentum non quorunivis
vo, Bedam, Crodogangum Merensem, Egbertum Ebo- exeunlinni, sed infirmilale corporeâ laboranlium, non
racensem, anliquissinia Ponliûcalia. Nono, Capilularia sano vegetoquc corpore migranîiuni ad Dominum,
Caroli Magni, concilia Cabilon. II; Aquisgranense II, sallem juxla comniuneni sententiam ci praxim Eccle-
Mogunlinum, Regialicense Wormaiiense, Heraldum , sià; occidenlalis.
Turoii, Halilgarium Camerac. Ilincmarum Reraen- , 8" Forte nonjuslis, sed illis solummodo qui in sla-
sem, Isaac Lingon., Agobardum Lugdun., Jonam Au- lu quodam pœnilenliic conslituti eraiil, aut esse pro-
rel., Pascbasium Radberlum, auctorem libri de divi- pler peccala debebanl , Sacramenlum Unclionis lùm
nis Offieiis, Codicem Arremarensem. temporis administrabaliir; quod locns à me cilalus ex
2° Ilabemus seculo VI opuscula Paschasio, in Vilà Adelbardi Corbeiensis, docere vi-
Vitarum SS. Eu-
gendi Abbalis, el Tresani presbytcri. Seculo VII, delur.
llunnegnndis virginis. Seculo Vui, Bedai extrema 9° Quando Bollarminus dixit inler respondendum ,

sallem juxla observalionem Guillelmi Malmesburien- res nolissimas et quolidianas non scribi ab aucloribus,
Sisalquc Triiliemii. Seculo IX, Caroli Magiii Vilam I
sensus ejus non esl quôd illa; nunqiiàm scriplo man-
 ,

83 DE KXTHEMA LNCTIONE. 81
denliir, sod st'iisiis l'sl (inôd, olsi scriplri: non fiicriiit, lis laphis quibus non subvcnieicaur per Eu( harisli.o
non lanicn habciiilu: idcù binl iii uaruiu iiuiucro qiuu coiicossiuiiouj , non subvcuiobalnr quoquc por Du:iii-

iiuii fiicntiit. lonliain, cl niisoricordiuî Dquiiai pcnniiicbanlur;

0) jicil
.')'
Dallons, lib. 2, c. -4 : Cùin pœnilonlix (|uarc quibus iiogabaiilur vialicuni Eucliarisilic cl ab
qnoddain goiiiis Unclio iiosirn inniiiioruin cssc per- soliilio satraincnlalis , iiogari doltiiil IJiidio, qua; est

lidx'aliir, (iinniiiô dect bal cani |ii;rci|)iiù iis lapais a<l- pwnitcntuv cunsuinmutiva. Aliis \ciù lonip(fnbu3, qui-
liibcri (|iios vol iioiidiiin pcraLlA, vol no siiscciilà (|iiidoni bus ob-,orvali() lenior l'iiil, ol lapi,is {i^ concessa co(n-
pœniloiilià, niorbtis lolhulis upprimobal. Alqiii nus- iiiiinio, non video quouiodù mi^uU\ Cuisse Vlftplip i'Ia

qnhni apiid volorcs (|iiid(pi:un cA do ro occuriil, (|uibus, jure ac niciiiù dici qucal, nisi supponaUir signilicaii
si (|nid linn liiijiisiiiudi obliiiiiissol , conuucniorandiuii voce islâ communio sola Eucliarisli;e iiarlicipalio, abs'

voniobat. V.g., narrai ajiud Eusobiiun Dionysiiis Alo- (piu iis <iu;o vcl aulocednnl cjus puic(;plioiioiii , vol

xandr., Sorapionom (|ui lapsiii fucral, s.tpô dcprcca- qu.o subscquunliir. Nain si anlccedenlja ad pciccpliq-

ijin ui snscipcroliir , iiihil impelrassc. Mox ci niorbo iicm Eucliarisli^: coiiccssa sunt, cl unpiio innniioruni

opprosso ol in cxtromis vcrsanlc , cl solalia Ectlesiic concessa est ; iicquc DaUjcus id i\(i'^niv polci il ,
quia
il) illt) arliciilo posccnli, prcsbylcrurn Alcxandrinum aille coufoccril IJnclioncm liini Icniporis niininiè

Eucli;u'isli;c parliciilani niisissc, càquo sumplft Scia- fuisse in usii ; alià-j illiid siipponur'-i quod vcrsalur in

pioiieni jani lniliorcnj spiriluni reddidisse. Cur crgo qna:>lionc. Quid si opliniù illusUissiinus Albaspinaïus

huic Scrapioni Alexandrinus presbylor in talibus i)0- aniinadvcrtcrit , lib. \ siKiruin Observalionum , ob-
sito solam Eiicli;irisli;un, cur non ei unà olcum sa- scrv. 1 : Nomen commuuionis tatiits paiera Eucharistià,

crum niisil? Dcindo, can. 57 concilii Eliberit. : Fuie- eaque prorsùs omniu complccli quœ quisquc ftdctium
libits (jui à spintibus hwmtndis vexanlur, si vitœ finis commune liabet cum cœleiis fiddibus'.' Quid si cliaiu,

immiuedl , dccernitur dcindmn esse communionem : oloi quod idem subjungil observai. M : Mulicmn non di-

verô nuUa menlio. Et can. 69 : Fideli marito qui fue- stinguitur à communione , nisi in eo quod sit brevi mo-
ril semel lapsus, si iiifirmilalis nécessitas coegerit, datiir riluri communio? lia ciiim est viaticuni inultiplox,

communio anle peractam quinquennii pœnilcnliam ; de |

Baplismi, Conlirmalionis, Absoliilionis, Unclionis, Eu-

Unclione verbum niillu-in. Eôdem londil canon 13 î

charibtix', cl oniiiinô quidquid in morte sumilur , at-

concil. Nicœni, qui de lapsis est omnibus , illisrine 1

que in alleram vilam proliciscenli prodosse polest.

concedil viaticuni, id est, Eucbarisliam, non Ui.iclio- i

Inde nanique dico : Si nomina communionis et viatici

iiem. Eôdem spécial canon 6 conc. Ancyrani. Siri- \

locis illis usurpentur ad sensum Albaspinaîi, corruit
cius , Episl. 1, ad Ilimerium Tarracon. , c. 5, conce- I oiuninù Dalla;i objectio. Quod si voces eœdein com-
dit iis qui post pcractiim pœnitcntiani ad peccatorum '

munionis alque viatici usurpendir in sensu slridiori,

volutabra redierinl, in exila comiminiouis rjraliam. In- i alque ad solam Eucbarisliam coarclenlur, sallem qui-
nocentius Exupcrio, c. 2 do iis qui post B:iptisniuni, |
bus boc sensu communio alque vialicum concedilur,
omni tcmpore , incontineniiœ et voluplalibus dediii , |
concessa quoquc intclligunlur quaî prœvia erant ad

in extremo \\lx su:c pœnilentiam simul et reconcilia- I

parlicipalionem Eucliarisii». Sed in veieri Ecclesià

tionem communionis cxposcunt, ila decernit : Tribite- ! oleum pncmiltcbalur Eucbaristia) , qucc iiifirmis ad-

tur ergo ciim pœnitcntiâ exlrema communio. Concil. minisirabatur, Quare quod Dalla^us opponit non con-

Araus. I , can. 3 : Qui recedunt de corpore, pœnitentiâ ,

ferl ad banc nostram conlroversiam.
accepta, placuil sine reconciliatoriâ manùs imposilione eis 5° Ut de singulis quae objiciunlur aliquid specladira
;

communicari. Léo Magnus , epist. 91 , ad Tiieodorum observem :

Forojulicnsem , lalibus quoquc in cxitu conslitiitis Presbyler Alexandrinus non misit ad Serapionem
connnunionis graliam negari voUit, nisi eain vcl uulu unà cum Eiicbaristià oleum quo inungeielur ,
quia

vel iudiciis poslulàriul. Si Unclio per ea secula con- ministor Sacramenti Unclionis, de quo apud nos con-

ierobalur , cur ejus nulla fada est commemoralio, si- troveriilur, estprebyter, non laicus; non dcbuit mil-
cul fada est seculo IX , in coiicilio Moguntino ,
quo Icre oleum quo aoger inungeretur, quia non erat sa-
temporc jam usuipabatur? lis deiiique lemporibus cerdos à quo inungeretur.
quibus, ul loqiiitiir lunnccntius I, observutio durior fuit, Concilium Eliberitanum decernit communioiiem
hoc est, disciplina soverior, in quantum lapsisplerisque dandam esse energumenis. Si nomen iSlud communio
ne in snpreniis quidem subveniebatur per conimunio- laliùs lue usurpelur, compreliendil iiumciionem, si

nem de , oleo nibil plané fil ,

quod ex variis Eliberi- slridiùs pro solà Eucharistie parlicipalione ,
pra;in-

lani concilii canonibus liquet. tclligilur alque pra;supponilur Unclio.

Respoiidco i" quôd quia Unclio noslra est quaedam Ejusdem concilii canon 69 decernit ; Marilum fuie-

pœnilcntiœ spccies alcjue consummatio, locis illis quibus lem ,

qui lapsus est , agere per (juinquennium cà de re
pœnitenlia concedilur inUrmis in exiUi, concessa quo- pœnitentiam, et sic reconciliari, nisi nécessitas infirmita-

quc Cnctio inlolligitur. Eam porrô speciem o:.s'> qtiam- tis coegerit anle tempy.s illnd absotulum tradere commu-
dam pœHf<enf((P docenl Origenes, supra , Chiysoslo- nionem. Ex quo loco inl'ero quôd vel reconcibaJo iu-
mus, Gregorius Magnus, Paschasius Radbcrlus, volvilur in islo noinine communio , vcl supponilur :

Gofridus Vindocin., Yvo Carnot., conc. Tridenlinnm. l! aliàs Eucbarislia, non reconcilialio niinistrarcUir.
2" Temporibus illis quibus obsei-vatio durior crstl 5,1 Quidquid dicetur, pro me facit. Nam si iuvolvil rccon-
 85 DISP. III. DK MATERIA HUJUS SACRAMENTI. 80

cilialionem, crgo et Unciioncm, quoe in codicc Arre- sequanlur : quia quœ in articula morlis , nondiim pera -
niar. minoiipalur rcconciliatio ad vwrleiu, aiit saltcin '

ctà pœnitentià , hœc ]rrœler ordinem est cl Ulcgiùma.

eadoni est ratio illiiis qiMail lioc ,
qii:e absolulionis. Qualiscumqne tandcni sil scnsus canonis , niiiil ;.d

Si non iiivolvit, prxsuppoiiil. Nam reconcilialio in proposilum. Nam si absolulio negabatur pœnileniibus
vclori Ecdesià pra-missa fuit ad Eiicharistiac partici- istis, sequitur qnôd Unctio negari illis debuerit. Quod
paiionem. si solâ frnstrabanlur Eucharistiic participalione , se-
Canon 13 concilii Nicrcni staluit : Vialicum ullhnnm quitur non fuisse fruslralos utrâque reconcilialionc ,

et Jiccessarium non esse dcucgmiditm cnilibct è vità qn.e per absolulionem, et qu;i; per Unciioncm.
cxccdcuti et poscenli. Quxriuir qnid iiitelligatwr no- Léo Magnus , Epistolâ illâ ad Theodorum Foroju-
niiiie vialici ? Si quiiitinid sumilur in morte, alque in liensem, prohibendo ne taiibus in exitu conslilutis
alieram vitani proficisccnli prodesse potest, crgo et communio dcnegctur, co nomine vel inclusit vel sup-
Tnctio infirmorum, quœ est islius coiiditionis. Si Eu- posuit oleum infirmorum.
cliarislia danda nioriluro, crgo et Unclio infirmorum Qnôd dcnique Patres Eliberilani mentionem nuUam
illi prxnniltenda seciindiim vetcris Ecclesiœ consue- fecerint olei , verè est extra proposilum. Nam si no-
tndir.em. men communionis usurpaverunt in signiflcalu laliori,
Canon 6 concilii Ancyrani meminit communionis comprehendilur oleum sub hoc nomine ; si in stri-
et viatici eodem sensu quo Nicocnus canon mox lau- ction, non eral quôd mentio expressior olei fieret.
datus. Objicit 6° Dallicus, ejusdem lih. c. o, quôd apud
Siricius ad Ilimerium Tarracon. concedit iis qui veteres nihil eorum occurrit, qu;ie de extremâ Unclio-
aciA pœnilenlià tanquàm canes et sucs ad vomilum ne nunc et nuper in seholis nostris disputantur de ma-
redeuut, in exitu commumonis gratiam. Quo nomine teriâ, de forma, de fine.

inlelligitur communio in omnibus sacris, non conimu- Respondeo neque apud veteres reperiri plurimas
nio soliiis Eucliaristiœ ; alioquin admit'lerenlur ad par- quceslioiies, quicct nunc orthodoxos alque heîerodoxos
ticipationem corporis et sanguinis Domini absque re- exercent circa singula ferè fidei nostrae mysteria.
concilialione : aut si non intelligiturcommunio in Quare inanis est objectio.
omnibus, sallem intelligitur communio in Euchari- Objicit 7° Dallacus , ibidem , Ecclesiara ^Ethiopum
slià , atque omninô in cœteris ad eamdem in cxitu non agnoscere Unctionem extremam. Sed neque Ar-
praîainbulis ,
qnalis tune eral inunclio respeclu inflr- meniorum Ecclcsia eamdem agnovit.
uiorum. Respondeo ^Eihiopes seu Abyssinos versari in sclii-

Iimocentius ad Exnperium noster est, quia tribuit smate, et in hoc esse culpabiles quôd non agnoscunt
illis hominibiis post Baplisma incontineniibus , atque infirmorum Unciionem pro novae legis Sacramcnto.
voluptatibus dedilis , cl pœnilenliam et commumonem ; Idem dico de Armenis cacterisque ejusdem farinae lio-
hoc est, vult illis imponi pœnitentiam, ac postea com- niinibus.
municare cum fidelibus , inprimis verô, susceplâ sa-
cramcnlali absolutione, quod sequentibus isiis verbis DISPUTATIO TERTIÀ.
satis superque indicatur : Tribueiur ergo cum pœniten- PE UJATEPIA SACRAMENTI UNCTIONIS INFIR-
tiâ extrema communio , ut Iwmines hujusmodi, vel in
MPRU3Î.
supremis suis, pernHltcnte Salvalore uostro, à perpétua
exiiio vindicenlur. Quoniodô nanique à perpetuo exitio
ARTICULLS PRIMl'S.

vindicarentur per banc indulgenliara , si ea tola sita Utrhm oleum benedictum ab cpiscopo sil materia remota

fuisset in concessione Eucbarisiiœ , et non in absolu- noslri Sacramenti.

tione atque reconciliationc? Oleum esse materiam Sacramenti noslri docet Ja-
Canon 3 conc. Araus. I obscuritale suâ mullùm cobusapostolus verbis istis : Ungentesenmoleo; docent
lorquel eruditos. Sunt qui scnsum illius hune esse Patres ; docet concilium Tiid. , locis cilatis : quia
dicunt : Moribundis cxcommunicalis salis ad salutem verô oleum propriè dicium illud solum est quod ex
est, si pœnitenlia sine simplici communione concedatur; oliyarum baccis expressum est, et noraen olei impo-
quia ea est sufficiens viaticum : si verb supenixerint nitur per similitudinem cacteris liquoribus, non quod
peraclà pœnilenlià, ulramque communionem et reconci- habcaal eamdem ralioncm genericam, ideô oleum hoc
liationem , minorent scilicet atque majorem consequan- débet esse olivarum. Aptissimè aulem, docet Calechi-
tur. Alus placet hune esse genuinum sensum : Mori- smus concilii Trid. , hœc materia significal illud quod
bundi, nondiim peraclà pœnitenlia, ad communionem fi- vi Sacramenti inleriiis in anima efficitur. Nam ul oleum
dclium quœ necessaria est ad salutem, admiltanlur, non ad mîtigandos corporis dolores magnoperè proficit , ila

lamen ad plenam et majorem quœ usque ad participa-

,
Sacramenii virius animœ iristitiam ac dolorem minuit, i

tioneni corporis CItrisli protenditur ; quœ communio ne- Oleum prœlerea sanitatem reslituit, liilaritalem affert, et %

cessaria et non plena alque perfecta viaticum appella- lumini tanquàm pabulum prœbel; lum verb ad recrean-
tur. Qubd si supervixerint, stcnt in ordine pœnitenlium, das defaligati corporis vires maxime accommodalum est.

ut peraclà pœnilenlià recipiant plenam communionem S. Thom. in Supplom., q. 29, art. i : Spirilalis sana-
per majorem reconcilialoriam impositionem inanuum. lio quœ in fine adhibelur, débet esse perfecta, quia post
Alii : Ul ordine congruo plenam reconcilitilioucm cou- 3' eam a'Ja non relinquilur; cl lents , ni sprs quœ exeunli-
87 DK liXTIŒMA lNCTIO?<i:. Si

hiis ist nuiximr ueccsiaria, non fraïKjnlur, sed fomilnr. 1 (.oiiliriiiiivit in Inslrmtioiio directe ail cpiscopos Lali-

ni fu'iictuilivum usiiitt; itd in- nos, lil. l'.ircu olruin sunctuin infinnoritm scriliCHS
Olium (iiilim Iriiilivitm cl ,

tima, cl cliinii (////Hsii'HH»; el idc'o, (iikiuIhiii ad utrnm ISon suiit coyciidi I'Iiksiiyteiii Ckasa, ulcu sancta prwter

ijuc pradiiloiuni, est couvciiinis malcrin Inijns Sucia- clirisina, ab cpiECopis Lalinis duvccannis accipcre; ciiin

cjusDiodi olcu Ali i;is in ijisâ olcoruni cl Sacranicnluruni

yuciiti. (".hri^nia cojj'iioiiiiiialiir al) Iiiikk iiiliu I, siipia,

8ui>i|)lo noiiiine in adauinalo sno s'^nilicalii ,

pKmt cxItibiiioHC, ex vetcri ritu (;o\hi;iamlii i;r i;i,m;dii;,vn-

jdcni esl ac uuquenliuu , scii , ici (jiio uiigiuir; non in iim. Kl cunidcm rilnm longiogalii) do |>r()|)agandu

slricliori à llicoln^^is ail spccicni cjns iniicain acconi-

Fido approliavil, ciijns jussu cl impensis cdila esl

moiialo, pro lui.itniâ ex oleo cl balsamo ; (|naM(piàni, si Uonia; Synopsis vernacuia Ncopliyti Khodini conti-

iui)ilii;inn (piitl liiilsanii diinlaxal oUm) niixtniii issiH nens vorba scqnciilia : Maleria Sucramcnti cxlremœ

non reddeiclnr jkt id nialciia l'nclionis inlirnioiinn !

Vnclionis est olcuni olivà expresswn, à vosniicii vcl à

luilla alque invalida, qiiia sciliccl olei naliira non ini- SACKiiuoTt benediclum.

inntarclur (ali niixlionc Ex quo palet summum Ponlificcm posse dispcn-

Oleuni isliid dt;l)cl CsSC benediclum scii consecratinn ;
sare cum Lalinis prcsbyleris ni oleum bcncdicant.
iindo appclialur à S. Kligio cl ab autloïc Vila; Uobcrli Sed an cpiscopi Latini possinl caindcni illis conce-
de Arbniiollis , benediclum; à 15odà el ab /ElIVico ,
dcic facullatem , conlroverlilnr. Posse pulo , si rci

o/i'H»J consecratinn; à Jonà Aurolian. , vtcuni pontift- natnia speclelur ,

pr;esciii(londo à régula ecclesia-

cali benediclione consecralum, cl abcodcni, oleum san- sticà, quà vigenle non possunt.
clificatum; à concilio Aquisgran., oleuni sacrificalum; Ex bis eliam conSequens esl Unclioncm valere ex
ab llcraldo Tiiroii. cl à Conrado Monacbo in Vilâ oleo simplici , cl ex oleo mixlo balsamo , non nuit là
S. Wolfelmi, sacyuluni oleuni; ab Arnoldo , in Vilà per illani adniixlioneni olei naUuâ ; non lanicn id li-

S. Godelumli, NVibcrlo, in Vilà S. Leonis IX, Ru- cel.

perlo, in Vilâ Herebcrli Coloniensis , S. Bcniardo in Qua^res i° quid sit faciendum in Ecclesiâ Latinâ,
Vilâ S. Malachiaî, auclore \'il3c Godcfridi Coppcn- quando oleum bynedicluni ab oj)iscopo Ccrià V in Cœ-
Lcrg, oleum sacrum; ab Eparcbio, in Vilâ Caroli Ma- nà Domini, ex frcqucnli usu alque adminislralione Sa-

gni, Ilincniaro, in CapiUdis , auclore ViUc Rcmberli cramenli Unctionis, déficit? — Respondeo sacerdo-
Breniensis, Wugonc, in Vilà lliigonis Cluniaccnsis, lem posse adbibcrc olcuni non consecrai.um oleo con-
Petro de Honeslis , in Régula, auclore opusculi de secralo ; et tolum efficietur consecraluni, inquit S. Tho-
Vilâ Joannis Morin. cpiscopi, oleum sanclum. mas opusculo 65 ex cap. Quod in dubiis, de Consecrat.
QiiLcriluf \° an benediclio seu consecralio olei sit de Ecclesiœ, liis verbis : Nec negamus quin oleum non
necessitale Sacramcnti, vcl prœcepli lanlùm. — Re- consecraluni consecralo possit oleo comniisceri. Observa

spondeo négative; ralio est quia inillum in Scriplu- canoneni non dicere oleuni non consecraluni debere

ris, conciiiis aul Talribus reperilur iundanicnlum di- admisceri in minori quanlitate oleo consecralo ; el ta-

ccndi quôd Uncliocxtrenia fada ex oleo non benedicto men ibeologi id vulgo suslinenl; ila nimirùm , ut si

sil invalida. Scriplura nieminit o/ej dunlaxal; neque supersint guitje quinque olei consecrail ,
possinl ap-

verô per bas \oces , in nomine Domini , significalur poni quatuor de oleo non consecralo ,
quœ qualuor
benediclio, sed siguilicalur lanlùm quùd ea unclio (icri admixlse quinque aliis , ef(icie!il novcm ,
quibiis no-

debel vice atquc auctorilale Clirisli. Concilia et Paires veni si oclo adniisceanlur , enicienlur seplemdecim ,

nieininerunlbenediclionis; sed nondicmU eani esse de et sic in inliniluin. Ratio vero cur oleum non conse-
necessilaie Sacramenli. Yerba illorum slanl explicala craluni fiai consecraluni ex ipsâ ejus admixiione oleo

de necessitale prœcepli ecclesiaslici. consecralo , baec esl, quôd Ecclesiâ, cujus esl rilus

Quœres 2° à quo oleuni benedici alque consecrari praiscribere quibus oleum debel consecrari, voluil ut

possil. — Respondeo benedici alque consecrari posse et precibus cpiscopi oleuni consecraretur, el insuper

ab episcopo. lia enim Innoccnlius I, ad Decenliun), commixlione olei non consecrali cum consecralo.

c. 8; Gregor., lib. Sacram. ; Beda, in Episl. canon. Quod nonnulli existimant viriulem consecrali olei
S. Jacobi; Capitularia Caroli Magni, lib. Ô, c. 76; communicari oleo non consecralo per conlaclum ma-
CabiUon. II, can. 48; ^Yormal. can. 72; Halilgarius, themalicum ulriusque ; adeôque debere apponi non
lib. 3, c. 10 ; Decrelum Eugenii, el concilium Triden- consecraluni in minori quanlitate , mihi non placel.
linuai. Neque enim consecralio olei consecrali comniunicatur
Quœres 5° an etiam benedici alque consecrari pos- oleo non consecralo per contactuni mathemaiicum
sil à presbtjteris? — Respondeo , in Ecclesiâ occiden- olei ad oleum cùm ea sil aliquid spiriluale sed Ec-
, ;

tali episcopos solos debere ac posse benedicerc alque clesiâ, penès quam est delcrminare rilum consecralio-
consecrare oleuni , nun(iuàin presbijlcros solos, sed nis olei , delerminavil admixlionem lanquàni aller uiu
lanlùm cum episcopis. Sed alla est ralio Ecclesiai é rilibus consecrationls , eodeni modo quo aqua non
orienlalis , in quâ presbyteri gaudenl eà poteslale. benedicla superaddita aquai benedicla) censelur ac-
Lege Eucliologia in officio sancli Olei : u])i etiam ob- quirere benediclioneni.
servabis illos solere oleuni benedicerc in ipsâ Sacra- ARTICULUS II.

menli Unctionis infirmorum exhibitione. Quam consoe- De materià proximà Sacramenli Unctionis in firmontin.

ludinem prcsbylerorum Grœcorum Clcmens Vlll Certum esl ouôd unclio sil maleria proxiina. NiiM»
S9 DlSi' III. DE MATERIA HUJUS SACKA.MENÏI. 30

ox Jaeobo, ungailes cton oteo. Favciil oiic. el Paires. ,

el vis exsequendi. Facullaliiiii (piibus cognoscimua pri-

Il.iiio sulTiairnliir. M.iloria nanxine proxima Sacra- mai» origiiicm esse in quinque sensibus; vim concu-

imMiioniiii (iM.vî siiiit in u.sii pOïila , csl iisiis ipso seu piscendi esse maxime in renibus,\\n\ exsequendi \\y.\\\-

applicniio reinol;c nialeria; ad siibjcclmn iduncum. mc in pcdihus, qiiii)us, videlicel, ad bona vel ad nuila

Scd ox ditiis arlic. pr.icceocnti , nialcria roniola no- progredimur. Monenl omiies communilcr, unclionem

siri Sacranieiili, quod iii iisii coiisistit, esl olcum re/ium esse omitiendam in feminis, propler «ereanjrfjani.

olivarum , cl oleiim non applicaliir nisi pcr unctio- E\ liis quoque locis perspicuum cvadil unciiones
nem. fieri solere in modum crucis \n nlràque Ecclosiâ.

Quairilur in (pià parle corporis unctio dftbeal ficri. Cave tamen ne cxisiiines boc esse de necessitaïc Sa-
— ilfspandco Orieutaruim Eiiciiologiuai niisquiun ape- cramenli. Quaridoquidem ca nécessitas inferri ncqiiit,

rire. Sed apparci ex Gr;vcis aucloribus posleriorum vel ex aposlclo Jaeobo, vel ex conciliis, vel ex Pa-
seculorum, solere eos po;(/(?m, geiuis, mentum et ma- Iribus, vel deniquc ex ipso Ecclesiac usu.
nus inungere. Sinieon Tbessalonic., lib. de Sacra- Restai ilaqnc inquiremluin an plures unciiones, et
menîis : i'iujil (sacerdos) oleo ad modum crucis, ipaius qux' siiil de necessilalc Sacramenli. — Quibusdarci
froutein ob contentas in eo cogitaliones, faciem qmque unciiones quinque sensuum sunl de essentiâ, non un-
imuuj'U propler sensnuni oryuna, postremb manus à pra- ciiones pedum aut rcnum. Aliis unclio sufficil in unicà

xis cogUalionibus et operibus enm expians, sancloque parle, modo forma sil universalis, et non specilica al-

oleo et signo crucis muniens, et pcrfeclè sanclificans. que determiiiala ad quxdam peccala dunlaxal; v. g.,

Arcudius addit qnôd Gr.vci nuiic inungunl praclerea modo non dicalur soliim : Pcr guslum aul per visum ;

pcctus et pcdes. sed dicalui' siaiplicilcr : Quidquid peccâsti ; vel : Quid-

fn Occidenle unclio lieri solet in quinque sensibus ; quid pcccùsti per sensus; vel : quidquid peccâsti per
earumque dunlaxal corporis parlinni B. Grcgoriiis visum, auditum, elc.
nieminit, lib. de Sacrani. Perumjunt, inquit, in quin- Placel mibi poslerior isla senlenlia, 1° qnin unicà
que sensus corporis, id est, in supcrciliis oculorum, in unclione satisfit prieceplo J:)cob.co : Vngenlcs eunt
auribus de iiUiis, el in uarium summilate, sive exleriiis, oleo : sicul unicà ablulione satisfit pi\eceplo Chrisli :

el in labiis exleriiis, et in manibus exieriits, id est, de Baplizantes eos. 2° Quia unclio exlrema Grœcorum va-
forts. let, qui tamen non inungiinl organa quinque sensuum,
\eUis Ponlifîcale Anglicanumhis adjungil unciiones seu parles vicinas illorum. 5° Denique, quia multa
cotli, scapularuw, pectoris, pedum, umbilici, seu loci Rilualia id approbant, in quibus perniiltitur iiiungi
ubi plus dolor imminet. unicà unclione el peste laboranlcs, ut ministri psri-
Codex Arremarensis adjungil pedes, guttur, collum, culum evilent, cl eos eliam quibus mors proxima non
scopulas, umbiticum, seu locum in quo plus dolct. Gul- sinit fieri siiigulas. In codice Remigio Remensi legi-
tin\ tiimiriim, non pectus. tur rilus Sacramenli abbreviutui, in quo menlio fit un-
Codex Raloldi idem liabet cum velcri Poiitilicali ! ctionis unicrc. Ita se babcl : Cimi vero ingravari cœpe-
AngUcano. rit, ad succurrendum, faclà aqnà bcnedictâ dicalur ora-
Codex Tilianus seu Sagiensis habei : In collo et tio liœc : Domine sancte, Pater omnipolens, œlernc
gutture el peclore, et inter scapulas, seu in loco ubi Deus, qui es via, veritas el vila, exaudi nos, el conserva
dolor plus imminet el in quinque sensibus corporis, et !
famulum tuum ill. hune, queni viviftcàsli et redcmisti
in superciliis oculorum, el in naribus intiis el [or'is, et prelio el magno muncre sanguinis Filii lui. Qui tecum
in aurium summilate exleriiis sive inleriiis, et in labiis vivil et régnai. {Tune ungatur oleo.) Lngo te de oleo
exteiiiis, et manibus exteriics, id est, de forh. sanctificalo, ut salvcris œternaliler. In nomine Palris et
Codex Remigio Remensis : l'ngatur à sacerdote Filii el Spirilùs suncti. Amen. Collecta : Concède, Do-
vel plurimis sacerdolibus de oteo sanclificato,.f(icientibus mine, nobis famulis ut orantes cum
luis, fiducià diccrc
cruces singulis in dexlro tempore el sinislro, non in mereamur : Pater noster, libéra nos à malo, custodi nos
\

fronle, nec in verlice, dicendo : Ungocaplt tllm, elc. semper in bono. Qui régnas in secula seculorum. Com-
Jtem in superciliis el subliciis juxla angulos oculorum. municet dicens : Corpus et Sanguis Domini nosiri Jesu
Item aures inliis et forh in summilate crucis signa custodiat animam tuam
Christi in vitam œternam.
recipianl, elc. Itetn nares in summilate subtiis un- Amen.
et Posl hœc dlcendum est : Agamus Deo noslro
gantur crucis modo. Item tubia dicendo, elc, et exlerius omnipolenti gralias, qubd terrcnœ nos originis alque na-
\

crucem super mentum et gultur faciendum. Item super turœ, Sacramenli sui dono in cœleslem vivificuveri! de-
humcros duos, hoc est, scapulas, non in peclore, neque monstrationem. Qui cum Filio el Spiritn sancto vivit et
intcr scapulas, elc. Item super matms si presb-jter
; el, régnai.
est, noninfra; sin aliter, et infru. El super pedes et sub Dices : Perpétua consuetudo Ecclesiac inungenus
plantis cruces jiunt.
quinque sensuum organa videlur arguere eas esse de
Quicdaiu Riiualia recenliora addunl unclionem re-
necessilale Sacramenli. — Respondeo consuetudinciu
num, posl Eugeniuni V, in decrelo do Unione Arnien.,
1
banc non esse Ecclesijc orienlalis; inoccidenlali, con-
CUJU5 cc\,'remoniic bealus Tlionias roddil banc raiio-
sueludiiiem esse inungendi pedes el renés : qu;r ta-
neni, quôd triplex sil in nobis polentia quic esi pec- men iiiiclioiic'S renum et pedum non ceusentur ab .ul
candi principium : poleniia cognoscendi, vis appeiendi,
\ versarils ij»sis esse de necessitaïc Sacramenli. Cur
d1 IH-: KXTHKMA IJNCTIONK. 92

ilaquc nii(li(nn'S (luimiui- .s</».m("»)i m:igis cssctil de habit formam drterminalam , sicut et alui Sacra-

lieccssilalt! Sttcnmiciili? Uitimlia iiliirima qiiaî pr.i.'- mcnta.

Scriluml cjusnioili uiiciionos, iiiiiuiiiil siiigiilas non esse Scciiiida proposilio : Neccsse est formas omnium
do subblaiilià Sacraniciiii, (|iian(l<i(iiiii|cin si^înilicanl Sacramenlorum verbis conslarc : adcùquc si forma
vnam aiil iillmiin snrfu'cn' in (|iiil>ns(lam casihns. In Sacramenli Linctionis non conslarct vcriiis, non cssct
Kiclpsiis (|uarnni lihri nlualcs illml non inninnil.cnn- Sacramcnlum novic Ecgis. Proposilio probalur ra-
sulalur, (luaiitiini licii poloril, citiscopus, anloqnhni lione S. Tiiom.c inox allalà. Prolialiir cliam ex iis

inlirniornni unicà unclionc iiiiingeii(lorniii rilus nsur- (imuibus (jua; lhcob)gi docent (hî forma Sacramenlo-
pclur, niaxipic grassaiito peste. rum nova:icgisin génère. Ncc obslal inslantia Mal-
Quando uuka fiel unclio, nioliùs cril si fiai in cn- donali de Sacramcnlo Malrimonii : quia senlcnlia vc-

piii- (piàni in iinâliliel alià corporis parle, cô (piùd il)i rior est formam cjuscc Sacramenli posilam esse m
lociini li.ibonl crgana scnsunm oiunUmi. Yellcm au- verbis parochi, qui csl minislcr iliius.

leni tiini codice Ucniijjio Kcnionsi, aiiani parteiu ca- DicL's 1" non invcniri iradilam formam Unctionis
pilis « vertkc vel à /"ro/ik' inungi, (più unclio isla reci- inlirmorum à Christo, nequc ab apostolis. Ergo non
pcrcliir alibi quàni unclio Ba|)lisnii quic in vcrlicc, cl habcl aliquarn formam. — Rcspondco invcniri apud
unclio Conlirnialionis quie in fronlc rccipitur; fada aposlolum Jacobum ha;c verba : Et orenl super eum.
lanien in vcrlicc vcl cliani in fronlc valerct. El oralio fidei, etc., (|uibus indicaliir quod forma sila

Qux'res quid de wulilulis, (pii cuni ninlilali sinl, sit in oraliune quam prcsiiylcr fundil in bunc tinem
non possunl inuugi in organis scnsuuni? — Rcspon- super infirmes. lia conciliinn Trid.

deo cuin S. Tlioniâ nngcndos esse in parlihis propin- Diccs 2°

Forma Sacramenli nova; legis débet esso
:

quioribus onjniùs qua> inungi dcl)uei-ant. ISani, liccl cadem apud omnes. At verba quai proferuntur à
non potuerint pcccare cxlcrius per illa mciid)ra qni- presbytero in celebralione L'nclionis inliruKirum alia

bus oibali sunt, potiicrunt lanien pcccare mleriùs pcr sunlalquc aiia, juxla rilus varios diversarum Eccic-

volunlalem. siarum ; ergo verba illa non liabent ralionem for-

In cxHpris quisque scrvcl riins Ecclesise suce. niœ. — Rcspondco verba quaîdam esse cadem quoad
sensum in omnibus Ecclesiis, ca scilicet quse expri-
niunl oraliouem sacerdotis, ut infirmi unganlur quap,-
DISPUTATIO QUART A. ;

damvcrô esse alia aique alia, quoe non sunt de es-

DE FORMA SACRAMENTI CNCTIONIS INFIR- scnliâ fornioe, sed ei accidunt. Pracdarè S. Thomas
MORUM. ad 2 Illa verba quœ sunt de essentiel formœ,
: scilicet oralio

deprecativa, ab omnibus dicutitur; sed alia quœ sunt de

ARTiCULUS PRIMUS.
benè esse, non observantur ab omnibus.
ï'trhm hoc SaaamcnUim habeat aUquam formaml
ARTICULUS II.
Sanclus Thomas, inSupplcm., q. 29, a. 7, observai
Utriim hœc forma debeat esse indicaliva vel depre-
qiiosdam dixisse quôd nitlta est forma de ncccssilate
cativa ?
luijus Sacmmenli. Maldonatus ad banc quoque sen-
lenliani aliqualenùs acccdil, quâ parle scribit, non Triplex invcniri dicilur forma noslri Sacramenli
esse neccsse ut forma omnium Sacramenlorum ver- apud Lalinos. Prima absolula tanlùm. Secunda depre-
bis conslcl : Quia, inquit, forma est id omne per quod cativa lantùm. Tcrtia denique absoluta et depreatciva
exprimiliir significaus nialcria. Alioqui in Sacratnenlo simul.
Hutrimonii nulla esset forma, quia non simtccrla verba. Absoluta dicilur illis vel similibus verbis cpncepta :

Ab câdeni lanien opinione pkirimùm ille recedit, quâ Ungo hos oculos oleo sanctificato. In nomine Patris et

parle agnoscitforniam noslri Sacroinenti posilara esse Filii et Spirilûs sancti. Nuncupatur vulgô Ambrosiana,
in verbis, iisquc deprccatoriis. et pulalur esse Ecclcsiic Mediolanensis.
Prima silproposilio : Opinio dicenlium nullam for- Deprecativa tanlùm ea est quâ Ecclesia Romana
mam esse de ncccssilate Sacramenli Çnctionis infir- etiamnùm uliiur, bis terminis expressa : Per istam
nsorum, non lanlîun falsa, sed prœsumptiiosa videtur sanclam unctionem et suam piissimam misericordiam
cl erronea. lia S. Thomas ibi. El pi'obaliir ejusdcm ra- indulgeat tibi Dominas quidquid peccàsti pcr visum,
tione ac verbis. Hoc videlur, inquit, dcrogare effectui etc.

liiijus. Sacramenli ,
(iitia om\ie Sacrqmentnm eflicit si- Absolula et deprecativa simul ea est quœ legitur

(jmficando : significatio autem materiœ non determinalur in Hb. Sacram. S. Gregorii in bunc modum : Inungo
ad cffeclum delerminalum , ciim ad niulta se possi( lia- te de oleo sancto, sicut unxit Samuel David in regem
bere, formam verborum ; el ideb in omnibus
)iisi per cl prophelam. Operare, creatura olei. In nomine Patris
Sacramcntis novœ Legis, qnœ cffîciunl qucd figurant, omnipot^'itis, ul non lateat ill'ic spiritus immundus, ne-
oporlel esse el res et verba. El prœiereq Jacobus tolàm que in membris iliius, neque in viedullis, neque in ullâ
vim liujns Sacramenli videtur consliluere in oratione compagine membrorum, sed in te habitet virtus Dei
quœ est forma liujus Sacramenli, ut dicelur. El ideb (dlissimi et Spirilûs sancti. Per eumdem, etc. Qualis
prœdicta opinio prœsumptuosa videtur et erronea. Et eliam legitur in veteri Pontificali Anglicane; in qup,
propter hoc dicendum, sicul communiler dicilur, quod i prœler supra relata exlib. Sacram. S. Greg., scqui-
 93 DISP. IV, DE FORMA IIUJUS SACKAMENTI. 94
lur : Qualcn'us pcr liujns opcralionem mysterii, et per
j
ie de oleo sanclo, in nomine Palris, et Filii el Spirilùs
hanc sacrosaiicli otci tnictiomin alqite nostrum dcpre- sancli, obsecrans misericcrdiam tuam, etc., ut supra
I

caliomw, virtiile sanctce Tiinilatis mcdicalus sive sana- in Tilliano. Doiiide scçundam comnienioral. In alio,
j

tus, prislinam cl meliuralam recipcre mcrearis sani- iiiquit, pervctuslo codice lego singuUs unctionibus liœc

latein. verba prœmilli solcre : N., in nomine Palris, el Filii et

I

Ljusdeni generis est er, qiun c.Mal in codice Arre- Spirilùs sancli, accipe sanilalem. In pedum verb unctione
marensi, iibi, accepta anipullà cuni oleo, sacerdps hoc modo : ?i , in nomine Domini noslri Jesu Chrisii^

dicit : Per islam ttuciioncm cl Dei benediclionein viun- sv.rge el a\nbula in pace. De tertiâ anlem subjicit :

denlur ab omni surde et conlacjione pcccali, ac sancli- Alibi inter çœteras hanc (ormulam reperi : In nomine
ficentur mauus cl os, cor quoque et taclus, odoralus, Palris, et Filii et Spirilùs sancli, accipe sanilalem. Hœc
sensus, visus, aiiditus cl (justus, totumque corpus et unclio per signum sanclœ crucis, cl per oleum sanclifi-
anima ma, ut idoneiis c(lîciaris ad invocaiidum nomen culum, et per donum Spirilùs sancli fiai libi ad sani-
ejuadcm Domini uaslri Jesu Clirisli, clc. tlposlsa siib- tatem.

diliir ; Sic denique ungal œgrolum dicens illas oratioiies In vet^ri Suessionensis Ecclesise (\it|iali typis nian- i

ticissim : In nomine Palris, et Fiiù et Spirilùs sancli, daio ante iOO annos, quando auris dextra inmigebaïur,
sil libi hffc perunclio olci sancliftcatiouis ad pnrificalio- sacerdos dicebal : /h jjo/n/;i^' Prt<)(s, et Filii et Spirilùs

nem tnenlis cl corporis. lient : In nomine Palris, et sancli, accipe sanilalem in nomine Domini. Amen. El ad
Filii et Spirilùs sancli, ungo le de oleo sançlo in remis- pedes Accipç sanilntem in nomine Domini noslri Jesu
:

sioneni omnium peccalorum in vilam celernam. Et posh Chrisli, surge el ambula.

ea, ad iinuniquemque seiisuum : Ungo oculos luos, Apud Gnccos pure deprecaloria esi, verbis islis

pic. Idem liabel codex S. Markc Ucmeiisis 500 annis quai leguiilur in Eucbologio cpnlenla : Paler samte,
aiHuiuior. Eadem foiimila repciilur in codice Ualoldi. aninUiTum el corporum medice, qui Filium luum ^ni-
In Tiliano seu Sagicnsi, ad uncliones oculorijni, genilum Dominum nosirum Jesum Chrislum omnem
aqrium, nariiuu, labiorum, pectoris, scapularum, uia- morbum curantem, et ex morte nos liberaniem misisli ,

nuuui el pedum, verba absolula proferunlnr. Ad un- sana ijuoque servum tuum N. à dclinente illum corporis
clionem c:ipilis : Lnqo caput tuum oleo sanclificalo, in *
infirmilate , et vivifica illum pcr Chrisli lui graliam:
nomine Pains, et Filii et Spirilùs sancli; ut more mi- inlercessionibus super omncs S. Dominœ nostrœDeiparœ
lilis iincli prœparalus ad luclani superarc possis aei;ias el semper Virginis Marice, proleclionibus venerandaru\n
catervas. El in guUure : Inungo te in gutture de oleo super cœleslium virtulwn incorporearum, virlute preliosœ
sanclo, in nomine Palris, et Filii et Spirilùs sancli; ac vivificœ crucis, honorandi gbriosi prophelœ
prœcur^
vt non laleal spirilùs immundus, etc. El ubi dolor plus soris et Baplistœ Jou\inis , sanctorum gloriosoruni et
| ,

iiLininel : iiujo le de oleo sanclo, in noniint Palris, et lolo orbe celcbrium aposlolorum, sanclçrum gloriosoruni
Filii et Spirilùs sancli, obsecrans nùsericorciiani ipsius et vicloriis clarorwn marlijrum, el Deifçrarum Patruui

unius Domini noslri Jesu Ciirisli, ut fugalis omnibus nqstrorum, sanctortim medicorum merçede noii conduclo-
dcloribus vel incommoditalibus corporis lui, récupère- rum Çosmœ et Damiani ,
Çyri et Joannis, Panlaleonis
tur vilœ virius et sanilas, quateniis per hujus operalio- et Hermulài, Sampsonis et Dioinedis, Pholii cl Aniceli,
vem mijsterii, el pcr hanc sacrali olei unctioneni, alque sanctorum eljuslorum Dei parentùm Joachim el Amiçç:,

nostram deprecalionem, virlute sanclœ Trinitatis mcdi- el omnium sanctorum. Amen. Quia tu es fons sanitalum,
calus, prislinam et mugis robuslam recipcre inerearis Christe, et Deus noster, et libi gloria\n xii(çrimns Palri
sanilalem, elc. Et ad omnes compages niembrorum : et Filio et sanclo Spirilui; mine cl semper, el in secula
Lngo le de oleo sanclo invocalà mugni Crealoris majes- scculorum. Qiiùdeuim forma exl|euuu L'ncliuni^ apijd
tate, qui jussit pcr Samnelem proplietam ungi David Grœcos posila sil in bàc oraiiofip, fiqpct Npppjiy^us
regcm. Operare, crealura olei, etc., sicul in lib. Sa- Rhpdinus in suà Syiiopsi yernaculà, jiis§i) p|, jj^pensis
cram. S. Gregorii. Ilem alia nnclio Inungo te in no- : congregalionis de propagandà Fidc flomoi edilâ pt
mine Palris, cl Filii et Spirilùs sancli oleo sanclo alque approbalâ. Forma, inquil, est oratio illa quam dicit
sacrato, ut virlute Spirilùs sancli Iribnat libiliœc sacra sacerdos, cùm infirmum nngit, videliccl: Paler sançle,
unclio sanilalem animœ el corporis in rcmissionem om- medice animarHm- idem balipt Arcudius, lib. ^, c- S.
nium peccalorum et vilam atcrnam. Affinis est codex Quibus proiinissis quaeriluf quid juris de forma
,

Siculus. deprecaloria, mixlâ, et absolula?

In codice Remigio Reiuensi eadem formula ad un- Prima silpropositio : Forma deprecaloria est oplinia
cliones capilis, oculorum, etc. El calenùs absuliita el aniiqiia. Probalur prior pars, |° quia çpnfprniis
dici potesl; sed poslca exlalconcliisio imctionum sub El orent super euni. El
est verbis S. Jacpbi : orfilio fidçi
haic verba deprecaloria : In nomine Palris, el Filii el salvabil infirmum; %" quia est in usu apqd .Qrieiîtfilcs
Spirilùs sancli, sil libi hœç unclio olei sanctificati, ad et Occidenlajes 5° quia includji pmi|ia requisiia
; ajj
purificalionem mentis cl corporis, et ad ntunimen et fprmau} bujusce Sacramcnli.
defcnsionem çonlra jaculo. immundorum spiriinum. Posierior proijalur ex P»ituali nionaslicq sin^ijl ç^
Similes sunlea: quas Gcorgius Cassai. dcr, ad bym- eccjesiastico Gemeticensi scxceiilorum annonii)! ef.
lium, in unctioneiuQnnorum.qiii iiicipit, Clirisle, cçc- supra , in quo hxc forrpa exlat : Per islam ]mçlioi\cm
iestis, observai se legisse, quarum prima est Ungo suam piissimam misericordiam
:
? et indulgeal libi Dominas
 ,

0.'. I»i

ifuulil't'ul jh'n-àsli, l'If. l'.\ (|iio |iiilcl Mriiiinlniii in lus fvpriniil forniam 1 in<lii)nis extrema» per oraUo-
l'r.i r;il. lili. Saciaiii. S. rin'uoiii coilicciii (|mui(lam ncm snpir infiimum; (pia- vox, sccnndnn) sensiim na

iiiaiiiist'i'iplniii iiiiiiii'rilù novilalis actiisarti , (|iiia luralem, .signilital lualioncni (li^prccalivani, cl non
coiilra vcliislioics «odiocs iiiaiiiis('ri|il()s lial«;l loi- iiidicalivani.

inaii) ilcpiocaloiiam (-'\lrein;i! Wiu'Iionis, lio(lit;riia'.<|Uc 2° Nullihi nsurpala c.^l iincpiinn forma pnrf! abso-
Silllilt'lll. lulâ seu in(li<:aliva in adminisUalione noslri iiiijus

Diccs 1
"
: Oniiiia Sa( raiiiciiia nova; Ic^is lialtciil Sacramenli. Qiiod cniin dicitnr li.ec esse forma Am«
ocrliim cIVocliiiii, (|tii non pulcsl cxpriini in l(Hin:\ brosiana : IJnijo hos otutos oleo sanclijicato, etc. In
(li'luTcalorià. — Kcspoiulcl S. 'I lioinas arl. 8, ail 1 : nomine Patris, et Filii et Spiritùs saucti; qua; est piirè

(hiiiiid Sati(mirn(n novw tcgis liabcre ,

quaiiliim csl de itulicativa seu absolulâ, parùni movct : qiiandoqui-
si\ ccrliliuliiii'iu ; scd cxtrcnur l'urtiouh proprium id dem, ni liabel S. Tliomas, non eut forma, sed disposi-

esse , ut iiulliiin possil cotisc(iiii (i]\clnin ,

citm cœli'ya tio ad formam, m (juanlum intcntio minislri drtcrmlnr-

sempcr (d'uiuein consequanlur. I\'(nn Ihiplisnins, Coiifn- tur ad aclnm ilhim per illa vcrba. Ouod (scilir et esse

viutio et Ordo sciuper imprimuiit climactcreni. In Ku- dis|)osilionem ad formam) int(;IIigiliir de ritu earuni
cliarislià tratissnbslmttialio poiiilur. Rcmissio peccatortim Ecclesiarum in quibus ista verba prœmillunlur ora-
datttr in Pwnilcnliii , de cujus essenl'u'i csl conlritio. In lioni. Nam in caleris Ecclesiis in quibus eadem verba
Mutiimonio nascilur vinciiliiin. Scd fien polcst ut om- pronunlianlur ;)t)5/ oralionem, verba sunlad majorem
nibus cssenliidibus posiiis, extrema litctio nulluni con- expressionem actûs minislri instiliila , cl ncui dispo-

scquatur efj'ecluni ; non sanilalem corporemn, quia liœc siliones. Hoc illuslralur ex variis libris Sacramenlo-
non reslituitur semper infirma ; non effcctus spinlucdes, rum. in lib. Saciam. S. Gregorii duo liccc distin-

si punalur obex ex parte suscipienlis ; et propter hoc non guunlur, oralio ad inungendum infirmum ,
qua; inci-
est simile de hoc et de atiis Sacramentis quoad formant pit : Inungo le de oleo sanclo, clc, et verba quœ
quihus posiiis quoad omnia sua essenlialia ,
ponitur mulli sacerdoles inungenlcs proferebunt, et tola con-
sentper aliquis eorum e/fcclus. Unde forma deprecatoria sislcbanl in iuvocalioiie SS. Trinilatis : In nomine
svfficil, et in aliis rcquiritur indicativa. Rcspondco 2° Patris, et Filii et Spiritùs sancti. Quœ pura pulaque
elTecUnn Baplismi salis supenpie c.xpiimi per lorinam SS. Trinilatis invocaiio cerlo ceriiùs non csl forma
Gr;vC()runi dopi'ocaloriani ; (piare posso siinililer ef- Sacramenli Unclionis infirmorum. Inde dico : Ut in
fcctuiu Uncliouis inliriiioriim cxpriini per l'ormani de- lib. Sacram. S. Gregorii ad uncliones 5 sensuum
precaloriani. dislinclas, et ad uncliones cœlerorum membrorura
Diccs 2° : Intcntio minislri débet exprimi in formis ba;c vcrba proferebantur : In 7iomine Patris, clc,
Sacramcnloruni ; ad (piod oralio deprecatoria non ita post oralionem islam : Ungo le de oleo sanclo, clc,
sunicil. — Respondco cuni S. Tlioinâ ad 2, tjuôd per in veleri Ponlificali Anglicano ad inunciiones singu-
ipsiun actuni, (pii ponilur in forma, scllicet: Per islam loriun sensuum et membrorum lue voces usurpaban-
sanctam unclionem, intentio minislri salis cxpriniitur. tur : Vngo oculos tuos, etc. Vngo aures tuas, elc. Ut
SeciMida proposilio : Forma mixla ex absolulâ et de- ergo illic alia forma est ab invocalione Trinilatis , ila

precalivà est légitima. Probatnr 1° quia adjunclio ora- et bîc alia forma est ab istis verbis : Ungo oculos

lionis absolulœ, seii indicalivœ oralioni deprecatoriœ, tuos, etc., caque utrobique deprecatoria. Idem dicas
non facil ul oralio dcprecaloria non sit deprecatoria. de codice Arremarensi, seu reponere sit animus for-

Ergo nequc l'acit ul inepla sit alque minus idonea mam in oratione islâ quam sacerdos accepta ampullà
forma Sacramenli e-vlremce Unctionis. 2° Quia vclu- cum oîeo dijil : Per islam unclionem et Dei benedictio-

stiora Pontilicalia et Ritualia, de quibus anlca, doccnl neni mundenlur ab omni sorde et conlagione peccali, ac

nos formani islius generis usurpatam fuisse in velcri sancti ficentur manus cl os , cor quoque et laclus, odo-

Ecclesià ; nerao aulem prudcns dixeril qiiod timc non ralus, sensus, visus, audilus et guslus, tolumque cor-
erat legiiimum Sacramentura ex defcciu formœ legi- pus et anima tua, ul idoneus efficiaris ad invocandum
limae. 5° Quia eadem forma est adhuc in usa in non- nomen Domini nostri. Reddal libi Dominus lœliliam
nullis Ecclesiis, Venetâ, v. g., et (quod quidam refe- salularis sui, et spirilu principali confirmet te, Spiritum
runi) Altrisbatcnsi. sanctum innovel in visceribus luis, et ne auferat illuni
Terlia proposilio : Forma pure absolulâ seu indica- à le, sed juxla magnam piclalcm suam, nunc et in

livanon videlur esse légitima. lia S. Thomas, a. 8, œlernum consolelur le. Denediclio Dei Patris, et Filii,

conlra Albertum Magnum, in i, dist. 23, a. 4, Pahi- cl Spiritùs sancti descendat super te, quœ copiosè su-

danum, Durandum, Aureolum, et alios quibus pla- pra defluat, cl in inleriora totius corporis lui descendal

cet, quôd quemadmodùm forma Baplismi est abso- inleriiis, exteriitsque te repleut alque circumdet, ac sil

lulâ in Occidetite, et deprecatoria in Oriente ; ila qui- semper lecum permauens in secula seculorum. Amen.
busdam in Ecclesiis forma extremai Unctionis est Sive magis placeal agnoscere formam esse oralionem
indicaliva seu absolulâ , et in aliis deprecatoria ; con- aliam quœ subsequihir unclionem ; inscribitur : Ora-
suetudinemque in lalibiis esse servandam, adeô ul lio prounctione olei, cl est ejusmodi : Jesu, Salvator

peccaret ille graviter qui uieretur forma deprecatoria in nosler et Domine, qui es vera salus et medicina, à quo

Ecclesiis in quibus forma indicaliva seu absolulâ viget. et cujus csl vera salus et medicina, qui Aposloli voce nos

Probatur nostra proposilio 1° quia Jacobus aposlo- tt inslruis, ul morbidos olei liquore inungenlcs luœ posta -
 , ,

97 niSP. V. DE EFFFXTIBUS FIUJUS SACRAMENTI. 38

U'inus vihcricordiam fictalis ; vespice propilius super f deri lionc esse essenlialia : Per islam nnctinuem indul-
Ininc fdiiiuliini tuitm ab illà inirubili sitimuildW cœlorum ;
j
(jeat libi Dcus. Ca'lcra posita siiiil ad majorcni cx-
ttt qtieiii laiiguor curvat ad exihnn, et viriinn defrctio :'
pressioneni. Probalur quia pcr liKC expriinuntur ac-

jam ptolraliit ad occasum, tnedeln tiiœ graliw salitti lus, causa pyiucipalis, subjeclum et effeclus. Actus
restituai casligalum. ExluKjue in eo, Domine, libidiimm . quidein : Per islam unctioncm. Causa priiuipalis
et febrinm œstus, dolorum slimulos, ac viliorum contere Deus; siibjccltuii, tibi ; eiïeclus, indulgeat. Misericor-

cruciatus, œgritudinum cl cupidilatum tormenla dissolve. dia Dei iiicliidilur lu \c\bo iudulgeal, ut cl quod signi-
superbiœ inflationcm tumorcmque coiupesce, ulcéra pu- ficaïur verbis istis, quidquid peccâsii. Nam Dcus indid-
tredinmmiue putredines évacua, viscera interna, cor- gct pcccatori.
diumqueac medullarum et cofjitationum sana discrimina, Dices videri cxprimendos esse sensus pcr qiios pec-
conscientiarum atque playanim obducito cicatrices camus. — Rcspondco ad majorem cl ubcriorem ex-
,

plnjsicis typhicisque adesto pcriculis, veteres inimensas- pressioncm id quidem desiderari, sed non simplicitcr.
qne remove passiones, opéra caruis ac sanguinis mate- Nam vox indulgeat iiicludit peccala quoelibel. Neqiic
riamque compone, ac deliclorum illi veniam propiliatus vcrô unclio quinque sensuum neocssaria est, ul dixi-
attribue. Sicque illum tua jugiter cuslodial pictas, ut nnis , ncccssilale Sacramenti. FA si necessaria ea cs-
nec ad incorrcctionem aliquando sanilas, nec ad perdi- ;
set, non idrircô necesse forel verbis exprimere sensus
tionem, te nuxilianle, nunc perdncal infirmitas; [iutque ;
qui inuiiguntur.
illi liœc olei sacra perunc'io cuncta morbi prœsenlis \

cxpulsio, et peccatorum omnium oplata remissio, Per 1;

DISPUTATIO QUINTA.
/(', Christe Jesu, Salvator et Rcdemplor noster, qui cum f
Deo Paire, etc. Idem esto juditiuni de cudice Ra- DE EFFECTiBUS SACRAMENTI UNCTIONIS IXFIR-
loldi. Idem de Tilliauo. Idem deiiique de Hemigio Re- aiORLM.
mensi. Adde quôd, post liœc verba : l'ngo oculos
ARTICULUS PRIMUS.
tuos, etc., in quihus Ambrosiana forti.a diciliir con-
[Jlriim remissio peccatorum sit efj'ectns Unciionis
sistere, sequuntur verba isla dcprccaloria : Ut more
mililis uncti prœparalus ad cerlamen, passas aereas po- infirmornm.

leslales superare. Sluillilcr in forma qua; Yeneta dici- Conciliuin Trid. docet effeclum noslri Sacramenli

Inr, adjimgitur : Ut quidquid illicilo visu deliquisli, l

t'Sse graliam, quœ delicla, si quœ sint adimc expianda,
liujus olei unctione expietur. Per CItrislum Dominum oc peccati rcliquias abstergit ; quœ œgroti animam aile-
nostrum. Quare cliamsi formoe istie incipiant indica- viat ac confirmai, magnam in eo divinœ graliœ fïdu-
tive seu absoluto modo, quia iamen terminanlur modo ciam excilando, quà infirmus sublevatus , et morbi in-
deprccalorio, censenlur eœdem esse cum noslris. commoda ac labores leviiis fert, et tentalionibus dœmo-
nis calcaneo insidiantis faciliiis resislit, et sanilalem cor-
ARTICLLLS RI.
:

poris interditm, ubi saluli animœ expcdierit, consequiiur.

Utriim forma hœc qnam Ecclesia Romana usurpât : Per '
Eam porrù doclrinam slabiliri significat auclorilale
islam sacrant unclionem, etc., sit compelens.
sancli Jacobi. De quihus efTcctibus dicendum nobis
Nostra proposilio est affirmans , ut S. Thomas, q. est, initioducloà remisslone peccatorum.
oit , a. 9, quam probamus cum ipso, quia sciiicct ex- Quœrnnt theologi duo : altcrnm , ulrùm remissio
primilur in illà Sacramenlum, in eo quôd dicitur : peccatorum sit proprius efifeclus Unciionis infirmorum.
Per islam unclionem et id quod operaliu" in Sacra- Neganl eorum
; aliqui maxime è scholâ S. Thonia;,
,

mento, sciiicet divina misericordia et effectiis, scili-

; suslinenteseam esse eflecium duniaxat pcr accidcns
cet remissio peccatorum. putanlque se fundamentum haberc in modo loqucndi
Necdicas 1° : Li compelens csset forma, deberel in condilionalo aposloli : El si in peccatis sit, etc. Alle-
eâ (ieri menlio materiœ, sicut fit mcntio materiœ in rum de que conlroverliiur est (dato quôd remissio
forniis aliorum Sacramcnlorum, quod liic non occur- peccatorum sit efTectus proprius hujus Sacramenîi) an
ril. Nam \°, expresse fit nu-nlio unctionis quœ est mortalium, an verô solùm veniatium? S. Bonav. in A,
matcria proxlma 2° implicite fit menlio matcri;c re- dist. 23, q. ;Scolus, q. nnicâ
; I
; Richardus, q. o; Du-
motaî, in quantum fit menlio cxprcssa proximrc. randus, q. 1; Glossa et multi canonistaî, super c. 1 de
Nec dicas 2' frustra in càdem commemorari divi- sacra Unclione, contendunt cfTectum proprium noslri
nam misericordiam, quandoqiiidem ea non commcmo- Sacramenti esse remissionem peccatorum venialiniu,
ratur in formis cœlerorum Sacranicntorum quonun
, iîon originaiis ,
quod per Daplismum remillilur; non
tamen ciïcctus sunl a^què à misericordia divinà , ac mortalium à Baptismale suscepto commissorum , qi!;c
est effeclus inunclionis infirmorum. Nam, ut habet deleridebcnl per Pœnitentiam. El hoc, inquil Bona-
S. Thomas liic ad 2 Misericordia respicit miseriam;
:
Ventura ibidem, communis opiniotenel.
et quia hoc Sacramenlum datur in statu miseriœ $ci- , Prima si! proposilio: Remissio peccatorum est ef-
licet inprmitatis ideb poliits ti'ic quàm in aliis formis
,
feclus proprius Unciionis infirmorum. Prohahir 1° ex
menlio niisevicordiœ.
fil
modo loiiuendi Scripturœ Jacobi 5 : Et si in peccatis
Qux'res qusenam verba formsc isliiis sini essenlialia, sit, rcmiilenlur ei. Quihus verbis constat pcccata re~
mrùm omnia, vel aliqua duniaxat, — Rcspondco vi- milti por Sn( rainenlum Unciionis. Qnôd vcrô reniit-
 ,

I>r: KXTRI MA lINflTIONE. 10C

90

l;iiitiir })cr se, et non sdliiin ]>ir tuciilrns Mi\\n' cnii nncliutic conferliir. i',l :dibi cam appelai medicinam
Itindauiciiluin siilli- ad morl'um coliibcniliim.
Hitioiialù, |)rol)o. I"(|uia n.»n fsl

cicns diccndi ul ronvcniro illi ;'<t (iccidriis ilniilaxiil in Ad lia'c rcbpondent advcrsarii nomine |)i'(cali in-

Mç ]i:irlmilA »i iwsiunn, (luamloqnidmi, ni ostcndi- tcillgl pœnam culpa; dcbilain, seii reli/jUias peccaly-

nuis (lisp. 2, a. 'i, pailicnla lia-c non scnipiT sit;nilic.'it rtim, cl non culpam ipsnm.
scd sif-nilical aw.- Conlra i
' •
Pd'iia peccali in propriclale loculionis
in S(ri|tlniis coiidilionrni ici dithiiv,

piiis concvssioiicm rei cerla' ;

qnùd anlcni co loci i|isa non polcsi appellari peccatum; scd, (pianliini ficri po-

parlirula non si{înifiool coiiccssioiiciu rei ccrla' ; sod lesl, Scriptura; vcrba accipicnda smil in si;nsn pro-

rei dnbiir advorsnrii ni jiroIxMil ali- prio; cl verba l'ormarum sacranicnlaliuin nsurpanliir
coiidil'ioiicm .

sod do- senq)er in sensu proprio. 2" Concilium Trid. dislin-

qiiid doooiT dfhonl, aul Iriistra |)r(»f('rniil ;

possnnl. 2" Scriptura sit;nilicat linr; gnil inlcr pcccala qiia; dimittuntur per exlrornain Un-
coro non {)\n:\

pcccaloiunn cssc cf- clionem cl pcccalorum relninius, (pi;e ai)slcrgiintur

modo loqncndi romissioncin
cxlromx Unclionis speciali (jiu'ulmn ralione, pcr camdem Unctionem. Ergo pecfaloriiin reli(|uiai
fcclunl
cœieris Sacramcnlls vi-
non inlclligimlur nominc pi-ccali. 3° Si valcrct cjiis-
qiialis ralio non convonil
Kucliarisli;c qu;c ta- niodi re^pollsio, dici possct parilcr qnod cidpa non
vornm, pula f.onfiiiualioni aiil ,

rcinissioneni pcccalorum.
dimillilur in Sacramcnto Pœnilentia; pcr absolutio-
nicn conforunl pcr (iccidcns
non so- ncni sarnimcnlalem, quod absurdum.
Ergo cxlrcma Unclio cam confort pcr se , cl
Secimda proposilio : Eiïectus Sacramcnli cxlremai
Inn) pcr accideiis.
2" ex verbis forniac rcceptc in Eccicsià Unclionis per se non est sola remissio venialium, sed
Prol)alur
Romand : Per istmn tnctioncm indnlgeal tibi Deus cliam tnorlalium. EA contra plurimos T'homislas.

de Nani Probatur 1° ex cilalis verbis Aposloli /•;/ si in pec-

per visnm
:

(luidqnid pecciisli ; cl sic cacleris.

cflicianl qiiod signidcaiit, cl calis sil, elc. Et ex verbis conc. Trid. Delicta si qiiœ
cùni Sacramenla
:
illnd

signincolur verbis islis rcniissio peccali, conscquitiir

sunl adliuc expianda, etc. Qucc verba aiquc, iinù ma-
rcmissionem pcccalorum effici per illud Sacrameii- gis significant morlalia quàm venialia pcccala. yEquè

luni , idquc per se; (piia qni cffcclus signilicalur dico, quia proposilio ulrobiquc iiidefinila. Addo im'o

yter veiba i'orm;e Sacramcnli, esl cn'ccttis pcr se illius. magis, quia nomen peccali seu delicli simpliciter po-

Prol)alur 3" ex modo loqucndi SS. Patrum appel- silum supponit pro morlcdi poliùsquàm pro vcniali.
Probatur 2° ex ipsâ forma, cujus verba sunl uni-
lanlinm rnclionem infirmorum complemciitnm Pœni-
tentiœ.Qnx nuncupalio indicat culpam remitliper illud. vcrsalia : Quidquid pcccàsli. Nam voces istac univer-
sales involvunl morlalia ipsa pcccala.
Probalm' 4" ex Palribus expresse doccnlibus pec-
dimilli per Uiictionem infirmorum. Origcnes, Probatur 3° : Patres laudati loquuntur absolutè.
cata
lloniil. cit. in Levilicum, scribit pcccala remitti per Ergo de peccatis etiam morlalibus.
laboriosam pœnilcnlïam ad quam revocal Objicics 1° Extrema Unciio est Sacramentum l'i-
durmn et ,
:

Unctionem nostram , tauqiiàm ejusdcm Pœnilentiœ vorum et non morluorum, ex omnihus tlicologis agno-

comptemeutum. Chrysoslomus, lib. 3 de Sacerdolio, scenlibus solùm Baplismiim cl Pœnilenliam pro Sa-

probal presbytères liabere fucuUatem condonandorum cramentis morluorum. Ergo remissio pcccalorum mo»-

fidelibus peccalornm ex illo Jacobi 5 : Isfirmatur, elc. talium non est eflecius pcr se Unclionis exlreraae. —
Quœ probalio faillis est, si pcccala non rcmilluntur Respondeo Sacramenta morluorum ea dici quac ex
primarià intenlione propriai institutionis reuiiltunt
per Unclionem infirmorum. Âuguslinns, sermone 215
de Tempore, allribuit duos eireclus Unclioni noslrai peccala morlalia. Sed exirema Unciio non est hujus

samtatem corporis, et indulgenliam peccalornm. Ea- generis, caque remitlit tanlùm ex secundariâ inten-

dem est mens Gregorii Magni, lib. Sacram. Eligius lione, cùm primarià intenlio ejus sit conferre gratiam

ISoviom., serm. cil-, pronuMliat quùd confert aiiimœ confortantem atque alleviantem.

samtatem. Idem vettis Pontificale Anglicanum , Àrre- Quod ut inlelligatur, disiinguenda est triplex ra-

mar.,Gemelicense, Tillianum,UemigioIleniense,elc., tio, quâ peccatum mortale remittilur in Sacramenlis

cum codice Raloldi , à quo vocalur animœ medicina. no.itris. Prima est per se ex primarià intenlione pro-

Conc. Cabil. H définit esse viediciiuim quce animœ price inslilulionis ; et hcec est propria Baplismi atque
corporisque medelur lunguoribus. Conc. Regiaticense ait Pœnilentiœ. Secunda esl per se ex secundariâ inten-
èsse Sacramentiini pcr quod remiltuntur pcccala , con- lione propriaî insîitulionis ; et hacc est peculiaris Un-
jferlur spirilualis cura, cxhibetur medicina. Auctor clionis iufirmorum. Tcrlia denique est per accidens,
Ebicidarii apud Anselmum : Pcccala, ir.qtiil, confessa quae convenit cseleris quatuor Sacramenlis. Quod
cl non itcrala , vel quolidiana, per hr.nc Unctionem re- cnim per se ex secundariâ intenlione, propriéc inslilulio-

laxcmtiir. Peirus Hamiani , serm. in Dedic. Ecclcsire, nis peccala possint deleri per nostram Unctionem, ex
perspicuè liabet ([iiôd pcccala morlalia dimillil. Gofri- eo probatur quôd Scripluiïe loquantur de remissione
dus Vindocin., cpusculo 9, appellat cam medicinam peccatoram per exlremam Unctionem alio modo qmm
sanclam. \vo Carnot. , Epist. cit., publicœ Pœnilen- per caetera Sacramenta vivorum. Concilium Trid. ex-
tiœ Sacramentum. Pclrus CUiniac, suprà , scribit in- presse quoque camdem connumeral inter ejus cffe-

stilutam esse propler peccalontm rcmissionem. Hugo à dus, conformiler sanclis Palribus. Atverô si specla-
^. Yiclore : l\es Sacramcnli remissio, qnœ ex inleriori rct tanlùm remissio peccatorum ad exlremam Un?
 101 OISP. V. DE EFFECTICUS IIUJUS SACRAMENTI. 102
ctionem (anquàin ad caiisnm pcr accidens, non sic (
lenli;r. Sic infirmus reu)issionem suorum dcbctoruni
expresse cmi niera ictur à conciliis cl P;itril)iis inler conscculus ungebalur. Sed constat ex alits codicibus
ejiis effecliis. qncmailmodiim non enunieraliir inlor antiquis , Arrcmarensi, Ratoldi , atqiie etiam ex
éffectus ca'terorum Sacramentorum, qiirc dicunlur eo qucm Menardus publici juris fecit lib. Sacram.
vhorum. Ilaqiio, cùm conslel non esse clToctuni per S. Gregorii, quôd confessio et absobilio sacramcnla-
se ex prhmrià hileuliouc propruc insliliilionis, cùm liscliam tempore pr;ecesserat administralioncm Sa
constet t'iiam non esse cffecluni per accidens, siipcrcst cramenti Unclionis quia crco per illud lenipus intcr-
:

eam dici cffecluni per se ex sccundarià inienlione medium conlingerc potcral ut infirmus in pcccalum
propri:i; inStiliilionis. aliquod seu viortale seu veniale prolabertlur, illa,

Ohjicics 2" : Duo Sacrnmenla non ordinanlur ad peccala fdrlè remilli censebantur per Unctionem ex-
eunidem cffecluni. Sed i'(r»;7t';i/iHordinalur ad dclon- iremam cl boc sensu verba Jacobi possunt exponi
:

duni pcccalum morlale. Ergo TJnclio exlrenia non or- condilionalè ; El si in peccatis sil, remittentur ei. Sunt
dinalur ad illud. — Respondeo 1°, argunientuiu istud qui cxistiment peccala mortaiia posl Pœnitenliam
et
sequè solvenduni esse asscreniibus remilti peccala '

Eucbarisliam ab infirme suscepiam commissa remilti

venialia vi Unclionis exlrem:^ perse; .ic nobis, qui sobunmodô per S-.icramcnlum exlremaî Unctioms,
contondimus deleri eliam viorlalia pecc;!ta \i illius
[
quando qui comniisil ea se commisisse ignorai, aut
per se, qnia quamvis Sacramentuni Pœnilcnlire sil quando propter qualilatem morbi neque confiteri ,
I

principaliler inslilutum ad reaiissionem culpoe nior- polesl iiilirmus aui ulla signa dare contrilionis cl do •

lalis , neque veniale peccatum sit nialeria ejus essen- !

loris neque Eucbarisliam percipere polesl auicm
,
,

tiilis, est lanien ejus nialeria, el ordinaïur per se ad inungi. El in hâc senlenlià fuit B. Tbomas, lib.
4
remissioneni ulriusque : quod forma ista significal : contra génies, c. 73, scribens : Coiuingii quod Itomo
Ego te absolvo. 2° Forlè major vera csl de duobus ommum peccalorum quœ commisit nolitiam vel memo-
Sacrameiilis ordiualis ex prïmarià intenliov.e propriie riam non hiibel , ut possil per pœniienliam singula
ex-
insiiiutionis ad euradeni effectum; sed non csl vera purgare ; sunt etiam quotidiana peccala sine quitus
prœ-
de illrs a(i eunidem effectum seciuidùm dupiicetîi inlen- sens viln non agiiur, à qnibus oporlet hominem in suo
tioncin ordiiiatis, quali modo Pœnitentia et exlrema e:\itu per hoc Sacramenlum emundari, etc.
j Ad quem
Vncl'io ordiuanliu' ad rcmissiunem culpse morlalis, hœc locum Ferrariensis baec observai : Ex doctrinà S. Tho-
ex secundarià intentione, illa ex primariù. Vel3°re- I

mœ sic inlelligitur dimilli culpa per extremam Cnctio-

j

spoiideri poiesi niajorem esseveram pvo eodemstaiu, nem quod tamen adsit
j
, pœnilentia in proposito ipsam
alque pro iisdein circumstansliis ; falsam pro dïverso extremam Unctionem
j
suscipientis , quando ipsam exlc-
statu et diversis circumstHiiliis. Pœiiilentlam esse pro riorem Pœnilcntiam suscipere non potest. Tune
!

enim ex
remissione culpœ niortalis, qualcnùs bomo est in statu hoc Sacramenlo , simul cum proposito et
j desiderio con-
tiœ, seu in itinere ; et exircmam Unclioneni esse pro fessionis, confertur gratin per quam culpa
!
remitlilur ; et
remissione culpœ morlalis, quatenùs horao esi in statu sic non sequitur quod Pœnilenliœ Sacramenlum
j
sit su-
egrtdiendi. Seu Poenilenliam esse pro rcmiltendis per/Juum. Altendendum aulem , ciim vull S. Thomas
cuipis quas liomo iterare potest, cùm sit in stalu via; ; per hoc Sacramenlum emundari hominem à
:

peccatis quœ
Uiiclionem esse pro remitlendis cuipis quas bomo non \in memoriâ twn habet; quo< hoc
inlelligendum est,
prœsumitur iteraturus cùm sil in slalu egrediendi. quando lulia peccala priùs per Pœnitenliam non
sunt
Objicies 5" ex Eiucidario apud Anselmum Extrema dimissa, puta quia
:
homo non est usus dcbilù diligenlià
L'nclio non prodcst ei qui de peccato pœnitenliam ad recolemium ea homo in exlremo posilus,
; tune enim
non egit. Si, iuquit, de peccato pœnitentiam non etjii, si adsit dolor generalis eorum quorum per incuriam
fuit
isla Unctio non soliun ei nihil prodest, sed etiam imiltian oblitus per hoc Sacramenlum ab omnibus emunaatur.
,

obest. Al ejus qui de peccato egit pœnitenliam re- Objicies^" :

Effecluspro/^nMscujusqucSacramenticx
missa csl culpa ; ergo extrema Unctio non est insii- ipsà ejus significatione débet accipi. Adbibetur
aulem
lula ad rcmissionem cnlps. — Respondeo locum buuc hocSacraiiienlumsecundùnimoduui cujusdani medica-
posse exponi de bominc qui poenilenliam agcre con- lionis,sicul Baptismusper modumablutionis;
et medi-
lempsit vel neglcxit. lili si depressus infirmiiale un-
, cina est ad pellendam infirmiiaiem. Sicul autem
|

cor-
gatur sine dolorc de suis peccatis oberit plurimùm
,
, poralis medicatio pracsupponii corporalem viiam in
nullo modo proderil noslrura Sacramentuni. Liquct niedicalo, ila spirilualis spirilualeni ; et ideô boc Sa-
exPoiilificali Anglicano, infirmos inungendos pra;mit- cramenlum non dalur contra defectus quibus fpiri!!:a-
lerc solilos confessionem peccutotum. Et ex codice Til-
lis vila lollitur, scilicet contra peccatum originale vel
bano, anleaquàm aegrotus inungerelur, confilebalur
raortale, sed contra illos defectus quibus iiomo spiri-
omnïmodis Dec et sacerdoti suo pariter omnia pcccata tualiter infirmatur, ut non babeal perfectum vigorem
sua, et reconciliationem ab eo percipiebat plenam. Ita ex
ad acius vilic gratiai vel gloria-; el bic defecius nibil
duobus islis' locis planum postulari ab inungendis
fit
est aliud quàm quœdani débilitas et inepliludo, qu;ii
anle oninia confessionem suorum pcccalorum,
neque in nobis relinquitur ex peccato acluali vel originali.
iilosnisi per absohilionera

lialos
sacramenlalem reconci-
admisses fuisse ad Unctionem qucc inunciio
! ! lia S.Tbomas, in c. a. 1, q. 50 Supplementi. Re- —
,
,
'
spondeo distinctionem banc inlercedere inter mor-.
conlmenier adminisirabalur cum Sacramenlo
Pœiii-
J bum corporeum cl spiriiualem, quod moibus quilibejj
U)7. \)K l'ATllKMA iJNCnONj;. 101

coiporcns morlnis sil, et non nu»is; niorhiis vcrù ali- (

ARTICIJLUS II.

quisspiriliialis oliam sil mors aninuT. Sic <'niin vidc- f'iriim nbslcnio relujninrum peccali sil e([cclus Sacra-
nuis p.MT;iliim nioiUilc in Snipinris cl npud l'alrrs menli exlrenuv llnclionis.

nli(|ii:>n(la v(u:iri iiwileiii, ol :ili(|ii:nulo appi-llari iiifir- Itcliqniariim peccali nomine Iria poKSunl inlclligi :

wiltili-ni. Sic oliam Sacrainonlinii l'(iMiitciili:i! (iiciliu' lleatuspo'nœ lenijioralis ; pravœ diipoiitiones ad peccim-

vlvitifican; aiiiinain cl xnju/cc cani, in (inaiitum dolol, duin, (pia; conlralninlur per frc(piciilcs adns |)CCcalo-

cl snl) cii ralionc ijiià ildi l al) anini:'» pcrcaUini inor- nini ; acd(înique quidam animi torpor , débilitas algue

lalc, (luod appcli.ilnr »i<»r,s uiihiuv , i\\\'v.\ loliciulogra- iueptilndo ex originali vcl acliiali peccalo provenions,

liani occidil ani!nan\ : cl appciialnr /H/iniii/rts, sccim- per quas (il ni iiomo non hal)cal vigorcm ad aclns

dinn (|iind inipcdit rcclam opcialioiicni cjns. Scddalo vila; S|)iriliialos. Nain pralcr habitua vitioxon , inosl in

(jnod non sil di^lingnciidinn iiilcr coiporeum ni()rl)uin lioniine ex peccalo (jua-dam incptiludo, débilitas et lan-

cl sphiuialcin, co modo qno dislinxinius; d siippo- guor ad operandum bonuni, ila ul non liaboal pcrlecUnn
nondo niorliiiin spiriuiaiom argncrc vilam osse in in- \igorem ad aclus exercendos vilaiis graliai, qu;e in-

(iinio, rcspondcM'i polc-«l , niajorem ossc vcram de cf- cpliludo seu débilitas cl languor non lollilur stalim

fccln ad (incin Sacraincnliim ordinalnr ex primariû

in- al{pie i)cccali cnljta delelur. El lioc elucidalur opliniè

tenliune propria; nibliUilionis; scd Uiulioiioni

noslram per simililndinem ad inlirmilatcm natinalem. LU cnini

ox secumlmià dunlaxal lationc osse ordinalam od rc- sublalà infirmilalc corporeâ, remancl in homino qu.x-
missioiicm culpa; nioilalis. dam débilitas, quà permanente, non habel pcrrecluni
01)jicies 5" : Sacramciilum quod pracsupponil abso- vigorem ad exerccnda opéra vilx , sic infirmilate spi-

luliviiem sacraïueulatem non icniillil cnlpani, scd re- riluali, seu culpâ morlali sublalâ, remancl adliuc in
missain snpponil. Alqni Sacraincnlimi oxlrcma; fn- homine qucedam débilitas ad excrcendas opcrationcs

clionissiipponil absoliilioncni sacranionlalem. — Rc- vila; spiritualis.

.«pondeo 1" Sacramenlum qnod prasiipponil absolutio- Noslra sil proposilio : Tria isla gênera reliquiarum

vein sncramcnUilem non remitleic culpam climissam peccali tollunlur per Unctionem extremam. Probaiur.
;),) hmtc (tbsolutionem ; j^nsse lainen illnd rcmillere 1 Sacramenlum nitimum et quodammodù consumniati-
luljmm peccali commissi posl rcceplmn liane absolulio- vnm tolius spiritualis curalionis débet abslcrgere omncs
nem sacmmeiitulcm. L'nclio iioslra cxlrema, ul supra islas peccali reliquias ; nam illis vcl eariim aliquibus

diximns, snpponil absolulionem peccaloruni comniis- remancnlibus non inleliigilur curalio plcnè perleclè-

sorum in statu viœ seu ilineris; remiUil verô ea pecca- que consummala. Aiqui ex S. Tliomâ , lib. 4 contra
la, si quœ sinl commissn à tempore susceptœ ubsolutionis Génies, c. 73 : Hoc Sacramenlum est ultinium et guo-

in infirutiKile, sivc ea conunisisse infirmus icjnvrel, ul dammodb consummalivum tolius spiritualis curalionis.

placcl quibusdai!), sive non sil ncscius, quod forlè vi- El lioc idem S. doclor verbis anleccdenlibusislis con-
[

derc'iur aliis. 2° Rcspondeo Sacramenlum exlrennc ;

lirmal : Quia, inquil, liujusmodi infirmitales spirituales

Lnclioiiis supponcrc absolulionem sacvumentalem de per pœnitenliavi sunt curandce, prout pœnilens per opéra

lege comnutni, cl tameii propler varia pericula vil* i virlutis quibus satisfaciendo ulilur , « malis relraltilur,

conlingere possc ul infirmus non suscipiat absolulio- cl ad bonum inclinatur. Sed quia homo vel per negli-

nem sacramentalem, quia forlè pcccala delenda non genliam aut per occupaliones varias vilœ , aut etiam

nccmrmU memoriœ ex incurià; aul si occurrant, inlir- propler temporis brevilalcm, aul propter alia hujusmodi

nius milla signa doloris cl conlritionis edii, cl la mon prœdictos defeclus in se perfectè non curât , salubriter

providelur, ut per hoc Sacramentum prœdicta curalio

inungalnr; que casu Unclio non snpponil absolulio- el

nem sacramonlalem, et reniillil cuipas peccaloruni. compleatur, et à rcatu pœnœ temporalis liberelur : îU

Si cxlrema Unclio essel insliuua ad sic nihil in eo remaneat quod-in exilu animœ à cor pore
Objicies 6" :

eam possil à peixcptione gloriœ impedire.

rcmissionem culp;e, posset conferri sanis œquè ac
œgrolis. —
Respondeo neg. £e(iuelam, juxla mciitem Dices 1° : Ex hàc noslrà proposilione sequitur quod

KcclesiicLalinie, (juic senlil inslil'jiam esse dunlaxal qui susceplâ Unciione ex hàc vitâ dïscedil, statini

rcmissionem peccali iufmnorunu Et juxla seusum bealiludine donatur , neque ignibus Purgalorii débet
in

Crienlalium, concedo sequelam, quia in EcclesiâGrae- purgari;et sic quôd non est sacrificium offcrenduiu

cà sanis setiuè adniinisiratur ac œgris. pro illo, neque oliam orationes laciend^c, aul eleemo-
Objicies T : Forma extremye l'nclionis non est jn- synœ erogandœ ;
quod est contrarium inleiilioni Ec-
clesix', quLO iisce subsidiis opilulalur illis quos inunxit.
dicialis,sed deprecativa. Ergo culpa morlalis non re-
milliuir in hoc Sacramenlo.— licspondco negando
— Rcspondeo negando sequelam, quia, ul Ferrarien-

observai ad c. cil. S. Tliomae ex eodem S. docl.

consequenliam, quia Chrislus insliluil uiduobus modis
si^ ,

in 4, disl. 23, q. 1, a. 2, quaesliunc. 2 ad 2 non re-

pcccala morlalia remillerenlur per Sacrauienla lan-
, ,

quàm per causas per se : commissa scilicet, ex prinia- miuiiur semper tolaliter realiis pœnœ temporalis, ita quod

Sacramenlo pœ- posl mortem homo ad nullam salisfactioiiem tenealur;

rià intentione çvoçr'ix insliUilioiiis, in
l'nclionis cxlrema; ex àe- sed lune tantiim, quando adest interior dispositio adre-
liilenliii;, cl in Sacramenlo
motionem lalis reatils simnl cum hoc Sacramenlo suffi-
cundariù inteniione propriae inslilulionis.
ciens. Est enim hoc Sacramentum ad remolioncm omnis
realùs rcmancnlis posl culpam ordinalum ,
quando in
I
105 DI5P. V. DE EFFECTinUS IlUJtS SACRAMENTI. !0G

tuscipiettle est convaiicnsdisposUio. Pcrgil Korrarioiisis » Prohaliir 5" : Id significatur in SacraraeiUis pcr les

in h.TBC verba : Dicitiir T qubd semper aliqtio modore- sensiliiles quod cfficilur inleriùs. Alverô, ut Viclor
mittilur renftia , in quantum remolà debilitale quœ crat Anliocheiius , ad c. 6 Marci , observât : Oleum inter

ex pecealo, pœna eamdem enim pœnam

fit Icvior : levUts, alla et iaborum moleslias miligal, et lumen fovet, et hi-

inquil S. Thomas, portât fortis quàm dcbilis. !

laritatem conciliât : boc esl, signifiât alleviationem et

Dicesâ": Habiliis viliosi non lollunlur iiisi per aclus '

robur.

contrarias; cl expericnlia docet quôd non omnes, qui ARTICULLS IV.

pciceplà Tnctione rcsliluiintur prislin:c sanitali ,

Utriim sanitas corporea sil effectus Unctionis extremœ?
cxiîMiitur illis. — Uespondco lioniinem qni posl Unclio- Proposilio est aflirmans, probaturquc 1° ex illo

nc:n rite suscOptani ex liùc vilà dlscedit, exui viliosis I

Jacobi » : Et oralio fidei salvabil infirmum. 2" Ex
suishabilibus ri Sacranienti in ipso morlis instanti ope- !
coiicilio Trid, supra bis verbis: El sanitoiem corporis
ranlis talem effeclum; eum vcrô ciijiis sanitas ropara- interditm, ubi saluli animœ expedierit , consequitur. 5'
lur per Unctionetn, anl iis non exui, quia Sacramcntuni Ex Patribus. Aug., serm. 213 de Tempore -,
Cyrillo
non est pvoduclivum islius effcclûs, nisi pro Icmpore Alex., 1. 6 de Adorai, in spiriUi et verit. ; Viclore
esitùs ; aut si vim habeal illuni operandi , eliani pro Anliocb., ad c. 6 Marci ; Greg. Magno, lib. Sacram. ;

alio lempore ,
quia non opcratur illum nisi ratione Eligio Noviom., serm. ad populum ; Bedà , in c. 5
dispositionis subjecli; consequens esse inuncios ejus- Epist. S. Jac; veleri Ponlificali Anglic. caeterisque
niodi non babuisse lanlùm dispositionis quanlùm ne- laudalis Pontificalibus et Rilualibns ; Capilularibus
cosse est ad poncndum illum effcctum. Caroli Magni, lib. 6, c. 75; concil. Cabilon. il, can.
Dices ù" : Si débilitas isla romoveri posscl per ali- 48; Regiaiiccnsi , c. 8; Agobardo Lugdun., epistoli
quod Sacranienlum removerelur poliùs [^er Sacra-
, cit., etc.

nienlum quod sa;us conferlur, quàra per Sacranicntum Objicit i"Lutherus Quod non datur nisi : discessu-
infirmorum, quia infirmilas semper esl in vilà prœscnti, ris non confert sauilalem corpoream alqui Ec- ; usiis

et sani lenenlur uiagis operari quàni inCrmi. — Re- clesiae vult Unctionem infirmorum non dari nisi diS'
spondeo negando seqneiam. Prima ralio cur débilitas cessuris. — Respondeo, in orientali Ecclesiâ conferri
isla reniovetur poliùs per Sacramenlum infirmorum, sanis et infirmis ; in Occidenle , quibuslibct qraviter
quàm per Sacramenlum sanorum, est sola Chrisli vo- j
\ œgrotantibus. Quando causa esl ordinala ad plures ef-
luntas. Adde quôd major est nécessitas ut aegroti eo i
fectus disparates, polesl assumi ad poncndum unum
adjuYcnUir auxilio quàm ul sani : lum quia tristiliâ ex illis, non ad abos. Esl autem Unclio intirmorurn
quàdam et anxielate laboraiites ex inoibo, minus ido- i
causa pluriuni effecluum ,
quornnî aliqui respicinnt
nei liabentur ad aclus spirilualcs, juxla illud Scriptu- discessuros , alii nondùm proximos. Po-
infirmas worti
rac : Corpus quod corrumpilur aggravai aniniam; tum !

|
test ilaque assumi ad ponendos efTcctus qni discessu-
etiani quia cùni adversariorum conatus circa ea tem- |
[
ros respiciunt, quando infirmi non longé sant à morte;
pora majores sint, alque lapsus eô periculosiores quô j
et quando morbus gravis est, sed nondiiiu vit* linis

non supcrest pœnitentiae lempus, decuit divinam Pra- i

imminet , assumi potest ad procurandani sanitalem
vidcnliam nobis eo maxime lempore opilulari, remo- i corpoream. Negligenliam quorunidam, sive in hoc Sa-
lione lorporis islius, debiiitatis alque infirmilalis. cramenio suscipiendo, sive etiam in conferendo, abu~
ARTICULLS III. sum dicas velim nonnullorum privalorum, nolira dicas
Ulriini allevatio animœ, ejusqiie confirmalio, sit effectus usum Ecclesiœ.
Unctionis extremœ. Objicit 2" : Sacramenlum liabct semper sunm eiTe-
Proposilio est aflirmans , quam docet concilium flnm in eo qui non lictus accedil atqui nuilti ; reci-
Trid., et explicat pronunliando Sacramenlum boc al- ;
piunt, ut par est, Unctionem infirmorum, neque tanien
Icviare œgroli animam alque confirmare, magnam in eo esiitnuntur sanitali; inter mille vix unus, idque nemo
ditinœ gratiœ fiduciam excitando , quà inftrmus subleva- i
vi Sacranienti , sed natnnc vel medicinae beneficio
ti.s, el morbi incommoda ac labores teviiis (erl, et tenla- fieri putat.
lionibus dœmonis calcaneo insidiantis faciims resislil. l'.espondet S. Thom., q. cit., a. 2, in hœc verba :

Probalur 1" ex verbis Jacobi : El alleviabit eum Do- Extrema Unclio non facit corporalem sanaliotiem ex
minus. Grœcum babel èyipsi, erigel. Codices nonnulli, proprictale nalurali materiœ, sed ex virlute divinâ, quce
atlevabil. Innocentius I , suscilabit. Quce oninia verba rcilionabiliier operatur. Et quia ralio operans nunquàm
unam eanidemque rem significant, nimirùm gratiam inducit secundurium effeclum, nisi sccundùm quod expe-
quà animus erigitur, ercctus morbi fort incommoda ,
dil ad principalcm, ide'o ex hoc Sacramcnlo non sequi"
ei resistit adversariis salutis suce. tur corporalis sanatio semper sed quando expedit ad
,

Probalur 2° : Exlrema Lnclio vulgô dicilur Sacra- spiritualem sanationcm ; et tune super eam inducit, diini'
metHum spei, quemadmodùm Baplismus et Confirmalio modo non sil impedimenlum ex parte rccipienlis. Ea-
dicunlur Sacrainenta fide'i , Eucharisîia Sacrameiitum dem est docirina Ricliardi, Bonaventurai, Magislri,
nmoris. Quœ nuncupalio non babet aliud fundamen- Ilngonis à S. Yict., quam Etigenius IV, in decr. de
tum ab hoc ejus elfectu : propriuni quippe est spei Unione Armen., el conc. Trid. approbaverunt.
nos erigorc ; speranles palimur ut ooortet, sperantes Quam responsionem Dominicus à S;ilo in 4, d. 23,
vJiicimu:;. q. 1, a. 2, concl. 5, ad 5, rejicit , lia lamcn ut non
TH. X-XIV. (Quatre.J
 -

107 UV. EXTHKMA INCTIONE. 108

'

inlicioliir t\iiu fs>û coiil'ornuMn I)('croio Kuguiiii, ilo iheologorimi , camdem approbavcril lanqnàin verio-

(|uA Ik'CKMi ..ciiliiiliik sic illo : Sun didil hoc /am/iwm rcm, niagis(|ue reccplam.

AUTU.llLl'M l'idli, SCd AD DÛCTKINaM ni:COXIS AM.lDr.NDO. Ilis pfîcmissis, Dom. Solo responsurus objeclioni,

lialitmca (|uil>iis .ulduclus lam rejicit piopoiio cl ait graliani Sacramenli cxlrcma: Unctionis liaberc
bolvo. vitn snpcrnalurulcm xanniidi à uwrbo covporco, quey"!-
Prima csl : MiiUi rnclionc susccplii rcciiperaiil sa- admodùni gralia Confirmationis liahct virlutem ad
nilalom, qui poslinoilùni siml pcjoros, aUpic adcù cx- JHvandum Clirislianum, ut profiteatiir fidcm coram tij'

podieiuiiiseis luissol liinc nioii. Kl è convcrso, niiilli rmmOy cl gralia Eucliarisli;e liabet virluleni speciaicm
liiiic inui'iimlnr niam in i^ialià, (jui furie si in prisli- contra Incurma dœmonuni. Sicul ergo virlus (^onfirma-

iiaiii siuiilalLin i eiliroiil, pîtiribiis iiicrilis vilain siiani lionis non est scuipcr sulficiiuis, ii(;(pie infallibililcr

cxornùsscnl. — Rc'spondeo duo lia-c dislini^ui : rccu- consequilur bunc ciïeclun), proplcrca ipiod confirma
pcrare sanilalem posl Unclioncin, cl cani rcciiporarc lus est aliquaiido ?ir(;/()U' meticulosœ, alqueobid faci-
jnr Unctioucm, quia saiiilas rerupciari polc&l posl liùs abncgat flxlcm qiiàm alius vir forlis non confir-

Unolioucm per uaiumni, vl per rcnicdia inediciii;»'. inalus ; et sicul virlus Kueliarislia; non csl aliquando
{\i\\ rci'uperaiil sanilaloni per ilmlioucm suiil iii du- sufliciens proplcr inibecillitalcm niimani suscipicntis , ila

plici dilîcrcnliù : vel ciiiiu peilinc;il ad nuuu'.nun e/<'- utquidam sineillàvalidiùs rcsislantquàmaliicumipsû,
clontin, et illis lecuperali» saiiilalis proliciliu oruinc quauivis, ca;leris paribus, confirmalus forlior sil ad
ad sdlulein wleniam, sen Ailuraui gJoriani ; vol pcrli- prolitendam fidem non confirinalo, cl corpore Clirisii
iieiUad uunicruui rcproboruin, cl liis rcslilulio sani- saginalus magis sil idoneus ad suslinendos iinpclus
lalis pi'olicil iii ordiiie ad sahileui temporulem, seu ad d.cn..jiiis, quàm non refecUis, lia, Cictcris paribus,
prccsenlem jusliliam ,
quia leiiiporalcs sunî, non unclus récupérai sanilatem faciiiùsquàm non uncliis;
œlerni ; neque vcrô pejorcs cvaduut pro oinni iempore quaj quidem virlus Unctionis adjuvat eliam causas na-
subscqucnli, sed lanlùni pi'o aiiijuo, coque maxime luralcs, quam vis morbus adeô gravis esse possit, ut
fiiutU ville leiiipoie. Sed qui a leparatà sanilale pc- ci propulsando gralia Sacramenli sil insufficiens. Imô
jores scmpcr cxislunl, illi equidem posi Unctionem possel nonnunquàm ars cl solerlia perilissinii medici
sanati suiil, sed non sunt sanati pcr Uitciiouem. Ad id plusùd id conferre amm virtus Sacramenti, sicul vir-

quod subjungilur mullos lune mori, elianiin gralià, lus fortitudinis plus valet ad propugnandam fideni

qui forlè si in pristinam sanilatem redirent, pluribus quàm virlus Confirmationis. Que supposilo, suhjungit
vilam suam merilis exornâsscnt , respondeo illos primarium efrcctum Sacramenli esse cerlum cl infalli-

pradeslinalos csscjuxta liane ralionem et mensuram bilem, non lamen secundarium, cujus lola ccrliludo
gralia; ac glori*, non ahundaiiliorcm, juxta quam in lioc est posila quôd ex naturà suà sempcr ab illum
mensuram saniias non deijuii illis reslilui. cflcclum juvct ; et quùd, si morbo invalescentc adeô
Secunda est : Si quotiescuniquc salus corporis ad ut Sacramenlum non sufficiat, contingat tamen liomi-
salulem aiiimx' cxpedirel inlirmo, infirmus csset li- nem sanari, non erit virlus Sacramenli, sed miruculi,
Lei'iinJus pcr Sacraineiiiuui, celcberrinio opus csset quod Dcus in bonuni Ecclesiœ et fidci operabitur.

niiraculo, quia SLcpissiusè lanla est iniquilas morbi, Non placet isla respousio, quia bona lemporalia,
lit cilra miraculum non possil sanari : niiraculum au- qualis est saniias, non sunl verè bona, nisi in quantum
tem expeciare non atiinet ad naiuram Sacramenli. conferunt ad salutem animœ, ex Auguslinopassim. At
— Respondeo negando scquclara. Opus quidem est niliil polest babere ralionem clfeclûs propriè dicii Sa-
virlute diviiià, quia nalura est impar ad iniquitatem cramenli nov» legis, nisi sil verè bonum.
niorbi, ad restiUitionem sanilalis. Cœlerùm qucecum- Quœres quis sil ordo inler efîeclus rccensilos Un-
que fiunl virtule diviiià et non per naiuram, non suut ctionis noslraî. — Respondeo quôd si corporea saniias

miraculosa, quia miraculum est res insolUa, seu quœ comparetur cum cxteris tribus aliis, habet ralionem
rar'o accidit. effeclùs secundarii; illi 1res aulem habent ralionem
Terlia est : Saniias corporis, licèt quandoquc ad clfeclûs primarii ; quôd si très illi conferanlur inlcr se,
salutem aninueconducat, nunqnîlm lanien est incdium rcmissio peccalornm primum locum tenet, sccundum
necessarimi, cl ideo non est ad illum finem iiecesse abstersio icliquiarum peccali, tertium dcniquo gralia

quôd per virtutem Sacramenli, quac principaliler or- confortans alque allevians.

dinatur ad salutem animx, recuperetur salus corpo-

ARTICULUS Y.
ris. — Respondeo sanilatem corporis, quse ad salulem Ulrimi Sacramenlum Unctionis infirmorum imprimcU
animœ conducil, non esse médium necessarium sim-
characlerem.
fticiler, sed esse médium necesbarium lajpoilieticè, at-
Dei, et ealenùs esse nc- Nostra proposilio est ncgans , et de fide ex conc.
que suppositâ ordinatione
Trid. defiiiienle cliaraclcrcm imprimi per tria dun-
cesse recnperari salutem corporeaui per virlutem no-
stri Sacrameiiii.
taxal Sacramenta, Baplismum videlicet, Confumalio

Quod subjungit Dominicus Soto, Etigcnium non id nem et Ordinem. Raiio suffragatur, quia charucter, ut
dixisseinsuoDecrelo hnKjuàm artictdumfidei, sed altu- liabet S. Thomas, a. 3, non imprimitur nisi in iliis So'-

Ua cranienlis quibus liomo ad aliquod Sacramenlum depu-

dendo ad doclriimm Ihujonis, verum est, tainen

Hugonis cœterorumque tulnr. Sed hoc Sacramentum e^t soliim in remedium et

yt alludendo huic doctrinal \
,
 , ,

DISP. V. DE EFFECTIBUS IIUJUS SACRAMENTI. MO

non depulalur per ipsum homo ad aliquod sacrum agcn- adversaî scntenlia} quod cnim dicunt Unctionem ilc-
;

dum tel suscipicndnm ; et ideb tion imprimitiir in eo rari non debere, quia Sacramenlim est, frivolum
pc-
character. Scd quia ea lex esl Sacraineiilorum novce niiùs esse constat, ut palet de Eucharistie, Pœnilen-
legis, ut ca quae non imprimunt characlerem vaie:<nt tià et Matrimonio. Quod diciintUnclioMem infinnoruni
ilcrari, ncc iicrari qucaiit illa quic iinprinuuil, quit- esse speciem pœmteniiœ publicœ, qux scmel concedi-
ritur ulrùm iiifirmonun l'nctio possit ilcrari? tur, non est validius ; iiam poenitentiam publicam
Agilala luit luvc qux'Stio seculo XII, cl quamvis quantum est ex Chrisli instiiutione, nibil probibet
nemo lune cxistimaret Liictioncai imprimere cliaia- ilcrari; quantum verô est e\ ordiiiaiione Ecclesiyc,
cterem, picrique lamen corum ccnsuerunt non esse quamvis olini non itcrarclur, Ecclesià laincn mcliùs
ilerandam. lia GoPridiis Viiulociii. et Yvo Cariiot. con- fore censuit si repelerelur pro ralione ilcralonimcri-
tra Pclruni Clnniaccnsem cl Pelruni Loiiibardum niinum. Quod dcnique subjungunt aiii cœlcras unclio-
Ilugone Viclorino priniùin aslipulanlc Gofrido idem nés semel fieri, non me movel, tinn quia cetera;
j illai
adversam in scnientiam déclinante. Ut ea res eral in sunt ex instiluiione Ecclesije, quae noluit cas rcpcti
;
ancipili apud iheologos, sic et praxis Ecclesiarum sed Unctio infirinorum est ex instiluiione Cbrisli, qui
varia ; in quibusdaui minime ilcrabalur, repelebalur voluit eam iierari. Num fiœc sola, inquit
1
el idem Pe-
in aliis, maxime verô in Ecclesià Parisiensi , ex Sla- trus Yenerabilis, in tolo novi Teslamenli canone
inveni-
lutis synodalibus Odonis. iur,non more aliarum unctionum ex veleri Teslamenlo
Qui negabant esse repetendam , iis maxime iiiie- i muluata, sed jam in tcmpore graliœ aposlolicœ
suasione
banlur fundamentis :
1° Quod Sacramentum sit , et ei imperio inslitula. Tum denique quia, ul idem
j S. Tho-
ideô nullà ralione ilerandum. lia Gofridus, dpusc. 9, mas habet, lib. i conlra génies, c. 75 : lîujus Sacra-
ctepisl. cil. ad Yvoneni Carnol. 2° Quèd sit species menti unctio non esl ad consecrandum, sicul unclio Con-
quîcdam pœnitentiœ publicœ : qax. pociiiientia publica firmationis,
"> -"""••"
ablulio Mjufjnoiiii,
• •
•
' Baptismî, VI et quœdam uiiœ
ijuœuum aliœ unciîones
unctiones
semel mdulgcri débet. lia \vo Carnol., epist. 20,
|
cjuœ idebnunquàm iteranlur, quia consecralio scmner
1. 2. Epist. Gofridi, Yind. 5, quôd eadem sit ratio Ln- manel dum res consccrala durai, propler
cfficuciam dii'inoi
ctionis infinnoruni quœ unclionum cœterarum , bapti- virtutis consecrantis. Ordinatur autem hujus Sacramenli
smalis videlicet, confirnialoria3, sacerdolalis, ponlill- inunctio ad sanandum. Medicina autem sanaliva loties
calis, ecclesiarum, vasorum ccclesiasiicorum ;
quai iterari débet quoties infirmilas
ileralur.
onines unctiones minime iteranlur. lia nonnuUi apud
Peirum Cluniac, epist. 1, lib. 2.
DISPUTATIO SEXTA.
Prœvaluil lanxen oppojiia senlenlia, qu» fuit Pétri
DE MINISTRO UNCTIONIS INFIRMORUM.
Ciuniac. et iMagisUi , asserilque hoc Sacramenlum
posse iterari non modo in diversis infirmilatibus, sed ARTICULUS PRIMUS.
eiiam in eàdem infirniilale, non quideni secundùm Ulriim laici sinl ministri hujus Sacramenli.
eumdem stalum iulirmilalis, sed secundùm diversum; Ex B. Jacobo, ministri Unclionis infirmorum sunt
pula, si cùm periculosè œgrolarel homo, iuunclus presbyteri. Sed controvertitur quid eo nomme inlel-
Cunvaluit, ac poslea reversus est ad eumdem stalum ligaiur. Ulrùm œtate presbyteri seu seniores è
, laicis
infirmilaiis. 1° Quod, ut habet Pelrus Cluniac, Apo- fidelibus ? quod voluni Lulherus et Calvinus ; an po-
slolus non ait : Infirmatçu qlis in vobis semel ? sed tiùs presbyteri digniiate, seu sacerdotes rilè ordinali
nullâ menlione «>iius, binœ vel lernœ unclionis factâ,
ab episcopo per impositionem manuum? quod défi-
jubet, nullo prœfixo numéro, induci ad œgrum
teros Ecclesiœ. 2° Ubi ileralur causa unclionis
presbtj-
nit concil. Trid., sess. U de extreraâ Unctione,
, ibi cap. 3, et can. 4.
polesl ilcrari «oic/fo premier quam illa inslitula esl.
Presbyleros digniiate intelligi probatur, i" quia,
Atqui peccala prûplei' quorum rcmissioneni, elmorbi
ut oplimè observai Estius ad hune Jacobi locum , vix
propler quos curandos Unclio infirmorum inslitula
unquàm in Scripturâ 7wvi Teslamenli vox ista pkesbï-
esl, iteranlur; potcst ilaquc iierari Unclio. Pe- TER , nomen est ^tatis ;
passini verb aut poplli ma-
lrus Cluiiiac, ibidem : Iierari enini, prout milii vi-
gistrâtus eo vocabulo designantur, ut in Evangelio, et
dckir, nccesse est infirmorum Unctionem quia iierari interdinn
,
i
in Aclis aposlolorum ; aut ii significanlur
necessariiun esl peccatorum, propler quam illa fit Un- presbyleroruui nomine, qui ad episcopalem aut sacer-
clio, remissionem. Et S. Thomas, iu Supplem., quœsl. i D0TALEM (unctionem ordixatione sacra promoti sunt^
j

53, a. i : I^ullum sacramentale, nec Sacramentum, quod

Hoc autem modo accipitur, ubicumque de Ecclesiœ mi-
habet effectum perpctuum, débet iierari, quia oslendere-
nisterio agilur, ut in Aclis aposlolorum et Epistolis Paiu
tur Sacramenlum non fuisse cfficax ad faciendum illum Unis, ac nominatini etiamin his Epistolis, quœ cxteo-
cjfeclum, et sic fieret injuria illi Sacramento. Sacramen-
L\c£ vocantur, ut in 1 Pétri Epist. c. 3, et in Epist.
lum autem quod habet effcclum non perpeluum, polest
Joan. 2, c. 3.
ilcrari sim injuria, ul effcclus deperditus 2" Quia séries eontextùs docet istud.
iteratb reciipe- Nam, ul ba-
relur. El quia sanilas corporis el mentis, quœ est effeelus ba ideai Eslius, non simplicité presbïteui dicuntur,
hujus Sacrnmenli, potesl amitli poslqiiàm
fuerit per Sa- I sed PRESBïTERi Ecclesij: : lum quia jubentur orare
cramenliim cffecla ideb hoc Sacramenlum
, sine injuria super infirmum ; deinde quia per eos unctio facienda
\
'

polest iierari. 3" Propler inanitaiem

fundameniorum prœscribitur in .nomi.ne Domini ; denique quia per eorum
 ft, DE EXTREMA IJNCTIONE. 112

viinistmtim ui;MiSSIO rECCATOniîM ohtiunulu prumil- landain suuilalnn rorpom. Ejiismodi imclionis pcr-
j

tiliir.
nndla (;x(.-ni|)l:i reliilinnis disputiilione 2, ad linnc bf-

:, li:i lociiiii Imnc rxposii(?irc SS. Paires, Clirysosl., cun) innocenlii. El S. Tiioni., sibi objicicns, a. 1, de

lil». 5 tl(! Saci'itlolio, iil)i proprintii cssesctibil sucerdo- (|nibnsdan) prcsbylcris in Av^y\\U) IcgI quôd oleuin

iHin iiiliiiHux ninii'ir, iiucimdmodiuu propriiim lisdem ad inlirnios Iransinitlebanl ol i^nw.ihAuUir ; siniililer de
j

est Imphmre. Iimoccmiiis I, lipisl. ad Dccciiliiiin , |{. (icnovtfà, (|ii()(i oleo infirrnos uugebiil, lia n-spon-

npi)cllat minisliiiiii Uiictionis iiiodù prcabtilcrum ,

et dil : iJiieiidiun qnud illw nntliuncs non crant surrimien-
nioilù saccrdotcm. AiigusU, scrm. 215 dcTom|)., vull lales, scd ex quàdam dcvotionc recipientium talcin un-

ut iiilinuus cunal ad Kcci.f.siam ,

recepliirus per Un- rtiontm, el mcrilis ungenliunt, vel oleum millenlium,
rliuiicin lorporis siiullutcm, sitorumqne pixcnlomm rc- consequcbalur e/J'eclus sanitatis corporalis per gratiani

vihsioHoii lioc (inippo iiuiiuis <!Sl proprimn saccrdo- sanilatum, non piv gratiam sacramrnlalem. Addosocra-
;

liini, iioqiic illis est toninuiiu: cimi sciiioribiis laico- menlulcm esse quoduniniodb, qnando scilicol siiscipiluf

riiin. GiTgor. Magniis, !il). Sacr., cvidcnliùs isUid lia- per manns laici delicicnlc sacerdole; el Unie lamcn
]joi, (piàm m lociim relcrre iiecesscsil. Coiiciriil Au- Sacramentiim non esse. Millo alinrum respoiisionem,

gubliiio Kligiiis Noviom., serm. ad popiiliiin ;

IJcda iii cpiôd videlicel Innocenlius loquiliir de ipso recipienle

c. 5 Jacolii ;
Crodcg.ingiis .Molcii'^is, in Ucgiilà c.uini). Sacramcnlum , non de conferenle, sensusque illius esl

c. 71 ; contil. Worm U., c. 72; IblKgariiis Cameiac, boiinm esse omnibus fidelibus uli oleo sanclo in suis

lib. 5, c. 10, rcfcniiit vcrba Iimocciilii; Capil. Caroli aul suorum necessilalibus, advocando lamcn presl)y-
Magni, lib. G, c. 75; Eparchiiis, in \ilà ojusdcin im- leros, cl recipiendo ab eis sacram Unclioncm. lia

pcraloris, loslatur ipsum iiumcluin fuisse ab ephcopis ; Jansen. Gandav., ado. 6 Marci. liane, inquam, pra;-

al non omnes episcopi snnt œtale scniorcs. (^onc. Icreo rcs|»oiisioiiem ,

1° quia non erat dubium ulrùni
Aqnisgran. H, c. 5, niinislros noslri Sacranicnli sfl- licerel siiigulis Cbrislianis reciperc unclioncm , sed

cerdoles appcllat. lliiicnianis lleniensis loquiUir, in sermo eral de activa iinclione, quœrebalurquc ulrùm
Capimiis suis, capilc 10, de prcsbyteris dignUale. Ago- sacerdolcs id posscni cum cxclusione eplscoporum.

Lardus Lugdiin., opistolâ sœpiùs laudatâ, presbyleros Verba isia, in suâ aut suorum necessitate, id evlncunt.

Ecclesiœ mi/iis.'cos esse pronunlians, nosler plané est. Nemo qiiippe utilur passive unctione pro suorum ne-
Jouas Aurcl. appoUal eos cl presbyleros Ecclesiœ el cessiiaie, sed benè illà ulilur aclivc.

tnrerdolcs. Conslilulioncs JElfrcdi idem ii:ibonl. Pa- Al, inquics, quare Innocenlius permillit cuilibet fi-

scliasius Radbcrlus, in Vilâ S. Adelliardi , cl S. Pru- deli banc aclivè in suâ suorumque necessitate? — Re-
denlius in\ilà Sanclse Maui\ï; significîml œtatis ralio- spondeo permiltere, quemadmodùm permiltitur, de-
ncm non baberi , scd dignilalis. Idem coUigitur ex ficienle aquâ nalurali, baplizare in vino, aut in aliquo

Evcrbelmo, in Vilâ S. Popponis abbalis, ex Osberno, alio liquore, el quemadmodùm permiltitur, absente

in Vilâ S. Diinsiani; ex Conrado, in Yità S. Wol- sacerdole , cxomologesim facerc apud diaconnm vel
phclmi; ex Ruperlo, in Viià S. Hereberli. Slalula apud laicum. Id verô permiltitur non quasi B iplismus
Cluniaccnsia sub Ilugone illud expresse doccnl. Idem in vino valeal, aut quasi potestas sit penès diaconum
Lanfrancus, in Dccrelis pro ordine S. Benedkii, c. 23; vel ctiam penès laicum absolvendi à peccaiis; sed
Petrus Damianl, serm. in Dedicai. Ecclesiyc, eic. ut minister Baplismi , vel eliam bnptizandus facial
4° Nnllius Sacramenti adniinislralio perlinel ad quod ex parle suâ est; et ut pœnitens facial eliam
laicos ex ol'ficio, quibus soins Baptismiis, Cluislo ila quod in se est. Unde S. Ihom., Suppleni. q. 8. a. 2,

insliluenle, in casu necessUaiis compelit ex ofiicio. ad 1 : Quando nécessitas imminet, débet (acere pœni-
El Iria quidem prima nrgunienlaab eo minière dia- lens quod ex parte suâ est, scilicel cotiteri et confileri cui

conos quoque ipsos exchidunl. Quibus subjungi polesl polesl : qnamvis Sacramenlum perficere non possit, ut

h.TC raiio S. Thomœ, a. 2, q. 51 Supidem., quôd vi- facial id quod ex parte saccrdc'.is est, absolulionem sci-

delicel Diaconus habcl tanlùm vim piircjativam, sive licel, defectum tamen sacerdotis siimmus Sacerdos sup-

repellendo iramundos, sive disponendo eosdem ad plet. Niliilominiis confessio laico ex desiderio sacerdotis

Sacramenli susceplionem , el non babet virtulcm illu- fada sacramenlalis esl quodammodb, quamvis non sit
m'uialivam, qua; lamcn convenil luiic Sacramento ra- Sacramenlum perfectum, quia deest ei id quod est ex
lione gralisc quain confcrt. parle sacerdotis. El in corpore articuli : In necessitate

/ Objicilur Innocenlius I, episl. ipsà ad Décent., eliam laicus vicem sacerdotis supplet, ut ei confessio

'.

ubi significare videtur singulos (ideles posse ungere fteri possit.

infirmos. Quod non est dubmm, inquil, de fidelibus Objicilur ctiam Beda, ad c. 5 Jacobi scribens :.în-

œgrotanlibus accipi vel inlelligi debere, qui saucto oleo ftrmos moneri, ut semorum adjutorio curari se memi-
chrismatis pcrungi possunt, quo ab episcopo confeclo, nerint, neque ad jumores miniisque dodos causant suce

non soliim nicerdotibus, sed omnibus uli christiams imbccillilatis référant. — Respondeo Bodara eô locL

ticel in suâ aut suorum necessitate inungendo. — Re- dupliccm afîerre sensum verboriim istorum Apostoli :

spoiideo, ul supra, inunclionem quâ fidèles se suosque

1° moralem, ad quem spcclant verba quœ objiciuntur;
possuni in necessiiaie inungcre , non esse Sacramen- 2° lilteralem , ubi sermonem facit de presbytero

tum Unclionis, scd esse applicationem olei ab episco- quoad dignilatem cl non solùni quoad œtatem. Id ba^

po consecrali factam ex pielate, in ordine ad procu- betroferendn viM'ba Innocenlii.

113 bISP. M. DE Ml.MSTKO ULJUS SACKVMENTI. lU
ARTICLLLS 11. I scrijpbit Calvinus. IJierquc iuiidameniuni repeiivit ex

t'/rM»j quilibet saccrdos sil tninisler L'uclionis modo loquendi plurali Jacobi : Inducat presbijleros

iitfiniwrum. Ecclesiœ. Concinii Sirueon Thessalonic., existimans

Prima sil proposilio : SacraïueiilumUoc valet adaii- necessc esse ut à tribus salicm sacerdoiibus adniini-
nisiraliiin à quocumque sacerdoie. Probalur, quia ut slretur.

\alidè conferalur, iioa requirilur polesias jurisdiclio- Pra;niilto septem sacerdotes requiri in Ecdesià
nié, sed sufûcit polesias Ordiiùs. Orient., ex consitetudine. Quod probatur ex Eucholo-
Secunda proposilio : Sacraïueulum hoc uou polest gio. De qi;o sacerdotum numéro Simeon Tiiessalonic.:
adiiiinisirari licite, nisi niinister hiheU jurtsdictionent Septem, inquit, esse tocundos consueludine truditimi
in suscipientes, ordinariam vcJ deUgatam, quaiem La est.Quod fieri arbiiror propter dona septem Spiritùs,
bel parochus el is quem ille commiserit, adeo ut reli Quœ apuu isatam enumerantur. Vel propter illos septem
giosi iilud administrantes t,ecularibus sine hcentiâ pa anliquœ tegis sacerdotes, qui divino jussu circumeuntes
rochi suscipienlis aut episcopi pecceni mortaliler. Pro- urbem Jéricho septies tubis cecinerunt, atque mœnia di-

balur quia nemini sacerdotum licet adminislrare ruerunt. Ut etiam làc septem sacerdotes urbem, durague
ullum Sacramenium nisi suis subditis, escepio Bapii- mœnia aliitudinum peccati demolianlur. Vel etiam tan-
smo et Pœuilentiâ in casu necessitatis, ut patet ex quàm mortuâ eiistente anima, ut supra puerum illius
Clem. i, de Prititegiis, ac noniinetim extremam Un- Sunamitidis ad imitalionem prophelœ, septies orent sa-
ctionem, sine licentià proprii sacerdotis, sub pœnâ ex- cerdotes, el eam suscitent, prout sanè excilavit puerum
communicalionis, >i i'mi religiosi . EtClenieul. Dudiim, Elizœussepliesreiersus, septies item precaius. Vel quem-
de Sêpuiiuris, veiitum est religiosis ne se iutroniiltant admodiim Elias septies orans, cœlum nuod peccanlibu»
in olTicia pastorum parochorum. clauserat.rursiis aperuit, alque deduxil pluviam; sicisli
Quœres uiriini religiosi in defectum proprii sacer- septies deprecati solvant quidem squalorem peccati, ac-
dotis vel ab 60 depuiali, sive id casu sive malitià con- cepta verb gratiœ clave, non seciis atque Petrus aperiant
ligeril, possint couferre licite moribundo Sacranien- cœlum, atque misericordiam à Deo remissionis velut iz/i-

tum istud; an verô cunferendo peccarent, alque sub- brem deducant.

jacereni excomnmnicaiioui lats per Qementinam In Occidente plures quoque sacerdotes requisitos
citaiani. — Respondeo quôd neque subjacerent ex- fuisse olim doceut lib. Sacram. S. Greg. , apud Me-
communicaiioni, neque peccarent, sed licite confer- nardmn , bis verbis : Mllti enim sacerdotes infirmas
rent. lia Donj. Solo, Sylvius, Nugno, aliique quam- perungunt in quinque seiisus corporis. Favent codices
plures coutra Navarrum, in Maiiuali c. 27, num. 101. Rolradi, Tillianus, Remigio Remensis. Scriplor vitae
Probatur quia Ecde-ia Ciementinis relalis inteudit Caroli M. : Oleo sancto inunctus ab episcopis. Scriplor
solùm coerccre audaciam religiosorum, atque prolii- viue S. Osvraldi : Convocatis fratribus , liortatur eos
bere ne invadant ofjicium parochorum ; et quando sta- inipendere sibiminislerium sacrée Unciionis. S.Thom.,
luil ut Sacramenta non adminisireniur à sacerdole 1. i contra Génies, c. 75 : Qu/a, inquit, hoc Sacramen-
nisi suis subdiiis, noluit eâ lege desiiiaere moribundos tum perfectœ curationis effeclum habet , et in eo requi-
beiieflciù eiiremœ L'nciiortis defectu parochi vel ab eo î iiiir copia gratiœ , competit huic Sacramento quod
delegaii, ue forte privarentur œternâ sainte, quod MLLTI sacerdotes intersint, et quod oratio lotius Ecclesiœ
contingere posset si vel haberent aliqua peccata mor- cffectum hujus Sacramenti coadjuvet. Waldenses, teste
lalia remitienda, vei non couûrmarentur oleo sacro Reynerio laudato 1 diïp. , reprobabant Sacramenium
adversùs tenlationes extremas. El si quilibet sacerdos nostrum Unciionis propter plures ratioues , atque inpri-
Label poiestatem absolveiidi à quibusvis peccatis et mis propter plures sacerdotes, inquit, ibi necessurios-
censuris in articule morlis constiiutos, par est etiam
Porrô multis raodis mulii sacerdotes uuicum iufir-
queriilibei habere poiestatem in hoc articulo admini- mum simul inimgebanl. Allquaudo unus oleum appli-
feiraudi Sacramentoiu iilud, quod est complenientum cabat, altero formœ verba pronuntiante, ut in libro Sa-
pœniieniiae, et daliir ad robur, ut homo eo adjulus cram. S. Greg. , ex codice Menardi , el ex codice
perseveret usque in flnera.
Uoiradi. Aliquando singuli ungebant easdem dmnes
Dices : Sacranieiituiu Unciionis inlirmorum non est corporis parles et ungendo formam proferebant ut in
Sacranientuui nece>>silatis. — Respondeo non esse
,

codice Tilliano et Remigio Remensi. Ahquando unus

,

Sacramenium necessitatis singuHs, esse pluribus, el unam partent, alter aliam, ut in Euchologio Griccorum
tingulis esse masima» utititatis. Quare lex ecclesiasti- quisque ex sopiem sacerdolibus legitur ungere mem-
ca, q\i£ vetat Unctionem adminisirari per sacerdotes
brum distinctum.
aliis quàm subdiiis, lata fuisset in delrimentum Ûde-
Coûsueiudo ista plures advocaudi sacerdotes , cui
lium si déficiente parocho, et quo\is alio potesiaiem
accessit avaritia rainistrorum aliquas peconlas exi-
ab ipso parocho habente, Sacramenium
hoc non pos- gentium pro minislerio, occasio fuii pauperibus ne-
set coDferri per quemlibet alium sacerdolem.
gUgendi hujus Sacramenti, qua^i solorum divilum esse
ARTICULLS
î

111.
deberet. Abusus quoque iste fuit occasio Waldeiisibus
Quot iacerdotes necessarii si}it ad conferendam
illius rcprobandi, de quibus Reynerius Sacramenium
:
l nciionem in/îrmorum.
'.

Unciionis reprobant, quia tastcm divitibus datur , e{

Lulherus vuluit plures de necessiuie requiri.
Sub- propter U.CRES iacçrdotes Oc-
\
ibi necessarios. Et jjûfrai
 , 1,

ilK I)i: KXillLMA IJ.NCIIOMK. lie

nnlli d'itnr 61NK M»KTIO; clerico et eliam soLUS polest infirmum unqert.
caxio. Qiùu hoc Siurmncitium |

l'rœdi- 2' l'A Vilfi S. Kiigcndi cnnslat lliw lioiniii niinislra-

et fwe facit ri.iinAr.iTAH sacmtoium. Kl postcn :

caut quuliim fiiilli Sdiutmi'nliim hoc debere dmi ,

nisi tani csseab utiico. Kx Kverhcinio, in\i(âS. Popponis;
qui jwssil liahcn' snllem M'AS VACCAS. Undc piiupcrcs ex verbis ciijnsdain inatronœ ad S. Dnnslannni, in cjiis

qrnvilrr icmuMimnlur. Item dicuut quhd duodccini Ih- VilA per Osbcrnnm; ex innnrlioiie S. Wolpbchni, iii

viimi xinit uccit^amiu in Unclione.

ejns Vili\ per Goiir.idnin nKina( biiin s<riiilâ; ex inun-

1(1 «amen viliiim pnUcr monlcin Kcclcsi;!! Inil, rc- ctiniio Hereberii Colorilensis, in ejiis Vilà, Rupcrlo
tlainantibns pr;vsiilil)us ;
qiiod declarnliir ex syiuxl. anriore.

CdnsliUilionibiis Odonis Paris., scciilo XII cdilis ,

iii 7)° Kx conc. Aqiilsgran. Il, ran. ci; llincinaro Uem.,
his vorbis : Cinu rcvcmitià dcfertilur olcnm micluw ad in Capltulis, capltc 10; Conslitulionibus il^lfredi.
mnqno honore 4° Ex eo fpiôd oliin episcapus niinisler ejus esse dc-
infinuos, el cos utigant sttccrdolcs cnni cl

oralionum celebritalr, qnœ ad hoc sitnt ordinolw ,

et claralniab Innoeenlio I, al)sque eo (jund neccssc ba-

pdiiycrc sive à di- l)fat assimiore alinni vol collcgam, vcl sacerdotem ad
NlJiiL INDE PENITUS KXiGATUn sive à
gratis accipimit. illnd niinistraiidum. Cœteriim. inquil, illud super flunni
vilc, scd si quid gratis datum fucrit,

Unctiouis monctint popultini vidcmus edjcclum, ut de f.piscopo ambigalur, quod pre-

Ad Sdcramentnm cxtremœ
sed PALPrnrs sbtiteris licere non dubium est, quia episcopi occupalio-
saccrdolcs, non tantitni divites et senes ,

maxime à tiibus atiis impcditi, ad omnes languidos ire non possunt,

et juvcnes omnes à t empare discretionis ,
1

ad omnia communitcr, tU se paratos Cœtcrhm si episcopus aut potesl aut dignum ducit uli-
annis et supra, el

Item ex Syfiodalibus quem à se visUandum el benedicere el langere chrismale,

exhibeant, citm nccesse fueril.
Scdis Aposlolicre in sine cunclatione polest. Favcl quoque facturn Prudenlii
Gab^nis et Simonis Icgalonmi
GalliainmissorumperlnnoccnruimlIIclIIonoriuinllI, Tricassini, in Vità S. Maurx>. Si unicus eplscopus po^

pcnè vcrbis. Item ex test esse minister Upclionis iiifirniorum, caubio niliiU
circa eadcni icinpora , iisdein
Nos quoque accepi- est cur plures sacerdoles ad id rcquiranlur, quia epi'
synodo Aiidegavcnsi anni 1295 :

Sacramentum, scopus iaungit per poleslatem Ordinis, non jurisdN

mus, refcrentibusfidedignis, qubd illud
ctionis.
sine que , ut dicunt sancti, pcriculosum est in hâc vitù

vtigrare, ex qnâdam negligentia omittatur ; imb, ut ve 5° Quia nuUum estfundamentum conlcndcndi plu-

loquamur, ex SACcnDOTUM rapacitate et avaritia,

res saccrdolcs de necessilale requiri. Non in Scriptiirâ,
riiis

Sacramenti notas et insolitas quia ulilur plurali numéro pro singulari, ut observa-
qui in collatione hujus
aliquando petendo linteamina vinius disput. 2. Non in tradilione, è quà constat unj-
EXACTIONES viducunt ,

cum saccrdolcni sufficere, ex mox dictis.

quibus jacens inungiiur œgrolans, in aliquibiis lacis no-
strœ diœccsis rcpcrimus frcri pcr abusum , aut per alias ARTICULUS IV.
exacliones illicitas, qiiod est turpe dicere faciendo. Quare
ca- Vlrùm episcapus sit minister hujus Sacramenti.
prœcipiendo iujungîmus Ecclesianmi rectoribus et

pellanis, ut populum sibi commissiim diligenter horten- Res olim vocala fuit in conlroversiam à nonnullis,
iur Ht inftrmi extranci morbi necessîlate gravati pro sa- quibus videbatur boc Sacramentum esse ita proprium
ccrdotc mittant, et hac Sacramentum tanlùm est in
sacérdotis, ut ab ojus ministerio episcopus excludcre-
exlremo vitœ articula confcrendum ,
quando infirmus in
tur; contra quos Innoceniius I, Episl. ad Décent.,'
brevi ex hùc vitâ crcdatur migraturus. Caveant quocjue pronuntiavit. Pronuntiavit quoque conc. Regiaticense,
dkli rcctores et capcllani, ne in dicti collatione Sacra- c. 8. Carolus Magnus, ut auclor est monachus Engo-
vicnti ILLICITAS EXACTIONES factanl, si divinam et ca- lismensis, inunctus est ab episcopis. S. Maura à Pru-
7wnicam vohœrint effugerc ultionem. Ilcm ex Synoda- denlio Tricassino, ut ipse de se tesialus est in ejus
bbns Remcnsis et Treccnsis Ecclesiai circa inilium Yilâ. Uîic facit visio Gofredi Anibian., liorâ ipsâobi-
Bcculi XY : Ne propterhoc aliquid exigat, nisi ex post lûs Ilugonis Cluniacensis, in ejus Vilâ scriptâ per Ilugo-

fado pro labore aliquid de cansuetudinc debeatur. Item nem monacbum, de quâ nos suo loco diximus. Deni-
ex synodo Senon. anni 1524 Moneantsacerdotes suas :
quc favel ratio, quia episcopus potest quidquid potest
pnrochianos omnes tam pauperes quàm divites, ut ex- simplex sacerdos.
tremœ Unctionis Sacramentum digne, reverenter et dé-

vote pétant et accipiant, quando ex aliquâ gravi infir-

constîïutos. His
DISPUT ATIO SEPTIMA.
viitate se in pertculo mortis existiment

prsemissis DE SUBJECTO UNCTIONIS INFIRMORUM ET EJUS

Noslra sit proposilio : Absolulè loquendo unicus NECESSITATE.
sufficit sacerdos ad inungeiidura œgrotuni. lia com-
ARTICULUS PRIMUS.
muniter theologi posi S, Thomani, lib. 4 contra Gén-
Si tamen unus solus presbijter Utrtim hoc Sacramentum debeat conferri sanis.
ies, c. 75, his verbis :

adsit, intclUgilur hoc Sacramentum perficere in virtule In Ecclesiâ Latinà Sacramentum l'ncilonis confcr-
\

totius Ecclesiœ , cujus ininisîer existit , et cujus perso- tur salis infirmis; et omnes theologi post S. Thomam,
in Supplem. q. 52, a. 1, conlendunt instilutum esse
nara gerit.

Probatur 1° ex Alexandre III, c. Quœsivit, de verb. pro soiis infirmis. Fundamcnlum repetunt 1° ex verbis

jpigpificatione, ubi définit, quèd sacerdos mo ftra;sente S. Jacobi : Lnfirmatlr guis in vobis? Et : Orcftio fidei
 ,

117 DISP. M. DK SUBJIXTO IIL'JUS SACRA^IENTI. 118

salvabil infIivmim. Nain , inquiuiit, ciiin aposlolus, ubl JF //(("/ shit rA omm I'arïe sa.m ,
quia tamen œgrolorum

|ironuil;;ftvii S;iciamoiiiHm islHd , weniloerii solàm dclicta sanclam Unctionèm curare Hovernni, illnm dein-
.Tj^roLiiUiiim, signiini esl qiiôd insliluHun pro m solis ceps pio canone, id est, pœnitcjttiâ ncceptam, et à sacei-

à Cliriblo r^ioril. ConlinnaiU ex ooiicilio Trid. con- dolibus tolù precum fimum série se cxpiandos et infir-

cludenlc ox iisdem Scripluraî vcrbis ,

in^rmos esse viorum Vnclione vclut adversà animœ valctudine aff'eclos

siibjecdim illius. AddiîcuiU eliim modimi loqncndi et mcdcndos offerunl. Addo ummquehqle
Kl infra :

SS. Palrnm , scholasiicoruni, PoiUificaliam, et Iii- oleo sancld ab cpiscopo benedicto sese in Ecclesu

noccfltii \U , c. imico de sacra Vncùone appellan- OriENTALI UNGENDLM OFFEKRE FERU V, IN COENA Do-
liiim iiiatiM'iani isliiis Sacramenli clcum iiifirmormi. MiNi, Unclionemque cjusmodi, ut pecculorvm anlidotum
Sod viin facinnt maxime in verbis Oecreti Eiiçc- '
et sancîitatis largilricem sacrœ communioni pr.cviam,
nii : Hoc Sacrameninm nonnisi nFiRMO , de citjus episcoporum manu suscipere. Ac dcniquc Léo Allalius,
jMOite litftetnr, dari non débet, lîndc PaUid., in A, lib. 5 de Ecclesire occident, et orienlalis perpeluâ
dt 55. q. 3 : Sancs non est btvngendus, nui iiisîinclu Spi- Consensioiie, c. 16, num. 3, de iisdem Graecis ita

ritùs saiicù si peleret , sicut de mvllis hubetur quod senti j

loquilnr : Non lantinn infirmas, sed sanos quosque tio-

$e fecef-mit inungi, sed slatîm , ut prœdixcrant , fucnml mincs extremà Vnclione, cl sœpiiis inungunt.
tmnui. El Michael de Bononià, eàdem d., q. 2, ptitai Praxis isiius meminit Hieremias Coiisiantinopol.,
qiiidem senibvs sine aliquâ iiifiniiilatc corporcâ exi- in suâ Censui-â adversùs Auguslanam Confessionom
sientibns administrari posso ; scd subjungit qiiôd 1. 1, c. 7, scribens : lUis vcrb qui post Baptisma pec-

laies multotios nioriunUir sine acluaii iniirmiiale ex caverunt, Pœnilentia, consecralique olei U.nctio con-

subiio defectu iialiirop, qiia; defeclio naliinc rcpiitatr.r dncunl ; quœ Sacramenfa aut remissionem prœlerito-
eis pro actuali infirmilale ex snlilo defectu naturcc. rum peccalorum larginnlur, aut sbrdes animœ inhœ~
Sniodus Carnot. anrii 1326 : Nolimms cxtremam renies expurgnnl. Job monaclius in Conlemplalione 7
'Cuctionem dari adultjs sàms ,
quia eis nihil prodes- Ecclesiâ? mysleriorum sic liabet : Tempns anlem quo
îet, citm sit Sacrametitum pro infirsiis solum iusli- oporleat suspiccrc Exichelœon, tota est mortalich
tuium. Idem anie duos annos synodiis Senonensis YITA POST PECCATUM AD EXTREMt'M LSQIE SPATIUM :
docuerat. Citmque opus sit statim post crrala illud sumere, pte-
In Ecclesiâ Grœcâ conferlur non regrotaniibus riimque tamen ob humannm oblivionem et ignorantiam,
modo, sed etîlini pcccaioribns sanis et benevaleiili- rerecundiam item et negligentiam, atque omninb pro-
bus, ad abstersionem reliquiarnm peccatoriim. Ctijus pta- quascumque alias Inimanas passiones, eliam post
praxis leslis est Arcudius , lib. 5 de cxtreinâ Un- ;
ultiiitas lieras exliibelur. Simeon Tbessal. , lib. de 7
ctione, c. ult., in b.TC vcrba : Adeb ni modo non pudeat Sacranienîis, ante 400 annos composito : Sanctum
passim Crœcorum presbytères hoc oleiTin instar Sacra- \
oienm traditum est, irluli sacrum vnjslerium, dicincë-
vïenti ex hvperitiâ denevalentibis adminislrare. Et que misericordiœ typus, quod in redemplionem et san-
Mitca, c. 4, relalis aiicloribus Grœcis, qui conlendunt ,
clificalioncm prœbelur uis qui se a peccaïis coxver-
Sacramenlum isind benevalenliuni esse peccatoruni et TENT. Facit et ad probandam anliquilatem rilûs istius
I

infirmorum, subjmigil : Favel item mulliim nominatts !

Ecclesiœ orientalis, Epislola Innocenlii IV, ad cpisco-
auctoribus auclorilas Euchologh , in quo non tanlinn j
pum Tusculanum, in quâ probibet ne sacerdotes Grœ-
^GROTis , séd eliam saSus qui sit ungendus in- corum aut confcssores pro satisfaaione Pœnitentiœ un-
troducilur. Favel prj;sens Gr.ecori:m co.nsletcdo ctioncm aliquam solummodb injungant. Nam, ciim so-
,

quœ quidem viget non in atiquo angulo Grœciœ , scd lani sacerdotes isii unclionem injungereiit, sermoquc
iBiQfE PASSiM ,
quant eaindem relinel liâc noslrâ œlate esset de sanis atque benevaleiitibus, et Poniifex pro-

tola Russia universaque Moscovia. Et Goarus, in Ndlis bibeat ne injungant solam unclionem, conficitur es
suis àd S. olei officium : Gravi affiiclos œgriludiue, bâc loquendi raliône non probibuisse Ponlidcem in-
deque sainte recuperandâ desperanles , officia prœsenli jiingi unctionera post absolulionem sacramenlalem.
super eos recilalo , unanimi cum Laliuis consensn in Faciunt denique ad id forlassc loci Chrysoslomi et
domibus Grœci ungunt; imo et œgroti plerique è plèbe, Origenis supra citaii. Nam si vera est observalio Dal-
aliorum manibus et ope ad ecclesiam se deferri sludent, hici, loculi sunl de eà unciione qua; sahis cequè ac in-
titm ni sacrorum prœsenlià, et anhno Icvamen, et cor- firniis apud Orientales adhibebalur.
pori tniracùli aiicujus cxpcrimenlmi in recuperandâ sa- Quaires 1" ulrùm liujusmodi unciio reputari debeat
inte obveniat , ibique plurium nonnunqnàm dierum spa- noslrum Sacramenlum? — Rcspondeo affirmalivè,
lio in calhecumenœis jacenl ,
pernoclanl , moranlur, et
'
quia pncter materiam babet formam consuelàm : Pa-
sacra tandem Vnclione sîbi remedium exposcunt. Et j
ter sancte, elc. ; babet quoque minislrum. Goarus op-
poslea : Contingii lamcn, fateor, aliquando ut officia pcr- poiiit Pontificem ungenfem benevalentcs haud inten-
acto ex astanlibus plerique
, , vel bencdictionis spirilua- dere Sacramcntuni illis adminislrare, cujus sunt in-
lis obtinenda', vel Icvis aiicujus doloris eos afflictanlis '

capaces, quianullà deiinenlurinlirmitaie. Sed frustra.

leniendi gmiiâ , Unclionis medelà se curari Nam saKcm Poniifex habcl inienlionem faciendi quod
exoptent; ,

quod pfœstant sacerdotes , eàdem oralione ac super facit Ecclesia, et id sufficit. Intendit nngere bomines,
œgros recitalâ. Et infra loquitur de eodcm ritii in vcrba formœ Unclionis Sacramenli profcrendo
I
in or-
buiicmodum : Ritus, quo grmoribu^ subdili pcccaiis, '
dinc ad abstergcndas peccali reliqai;",s, qui est aller
 ilO DK EXTHEMA UNCTIO.NE. <2o
tjx cnt'cliliiis Satraiiit'nli l'iulioiiis. An wri) 1hmicv:i- i:v fnk vità crvdatur miqrulnrus. Aiii existimant sufli-
luiilus biii[ iiu':i|i:H'i's SiXiMiiiciili iioslri, (lis|inla((ir cere si morbiis pniculoms.
sit lia S. Tiioin., Sup-
liilcr Latiims il (îniuos, iiis iicgaiiliMii soiilrniiain plem. «|. 32, a. 2 Hoc Sacramentum,
:
in(|uil, est ul-
pri)|)Up;iiaii(il)iis, illis afliniiaiiloin. limum rcmedium quod Kccksia potest conferre, quasi
'2° Gra'ci vcrsciitiir
(JiiaTos iiln'iiii iii crron;, siisii- immcdiali' disponcns ad qloriam. l'A ideo illis tanliim
iioikIu Sacraiiu'iiltiin Unclioiiis csso iiisliliiliiiii a-(|iii; infnmantilnm debrt c.rltibcri qui suut in statu exeun-
pro saiiis ac tviiris? — Ilrspoiidco m'^alivc. Nain iie- tium, propter Itoc, quod wyritudo nula est inducere
quo Scripliiraî, noqiic conc. Triil., iioqiu; Dccrclnni inorlem, et de pericuh timelur.
Diigoiiii, DOC (lciii(|iio munupalio malcriœ illiiis id po- Nostra sil proposilio : El iis qui in exitti constituli
stulant. Scriplura jiihcl nn|^i inlirnios, non cxcludil esse vidcntur, cl iis qui pericujosé infirmanlur,
saiws. Coiiciliinn Trid. promnilial sulijccluni Tnclio- cliamsi noiidùm sinl in illo statu exeuulium, Sacra-
iiis esse in/iniiox, ad ciini inodtiin (|iio S. Jacobiis eu- nicnliun Unclioiiis indrmorum potest acbninistrari.
jus vorhis iiilitur. Kugcnius in Decrcto doclaral quod Prior jiars est adversùs Lutlicranos cl Calvinistas ir-
iionnisi indrnio dari débet ; scd non ail (piôd pro ridcntes Homanam Ecdesiain, qu;e moribundos inun-
injirmis sotitmmoilb ftierit inslUulum. Nunc Kuclia- gil, ul obscrvavimus dispnt. 1. l'robalurqiie 1° ex
l'islia uomiisi siuv ralioiiis coiupotibiis confoni dcbcl; Decrelo Kiiscbii Itoniani. 2"
Ex Pœnilcnliali Tbeo-
iicque lanien iiisliliila lïiit pro solis qui tiaum rutionis ;
dori Caiitiiariensis. 3° Excmplis sanclorum qui per-
habeul. Eugenius doclai avit qualis (\ss(;t prtixis Kcdc- ungi voluciuiit in cxitu constiluti , Tresani sciliccl,
siœ liomauw, quan» voluil Annenos amplccli ; non de- Bedu!, Ilunncguiidis, Caroli Magni, Adelhardi, Maurœ,
claravii précisé qualis essel institulio Sacramenli. Dc- Hemberti, Oswaldi, Pojtponis, Dunslani, Godebardi,
nique mater'm Sacram .iili appcilalur vlcum infirmo- LconisIX, Wolpiielmi, Eulcranni, llerebcrli, Mala-
ruin à Latinis polissiniùni, qui allcnderunt ad iisuin cliia:. Quibus adjungimus LudoUum, Geroldum, Bo-

Doslnt Ecclesia', nequc respexcrunl ad inslitudoucm sonem, Tlieotoniiim, Ilobertiim de Arbruccllis. i" Ex
Sacramenli ; aut eliain sic nuncupaïur, ut dislingua- eo quôd appcilalur à concilie Trid. post saactos Pa-
tur abalio oleo, quia ordinalur prœcipuè ad infirmos, tres Sacramentum exeunlium. 5° Ex codice Arrema-
licùt non solos perungendos. rensi, in quo nuncupatur reconciliatio ad morletn.

Et sanè pra-terquàin quod praxis Ecclesiae optima 6° Ex ejus eireclibus, maxime verù abslersione reli-
est interpres Sciipliira;; undc roclè coiligilur Jaco- quiarum peccaii, quô nihil irapediai inlirmum à con-«
Luni aposloium non coninieniorâssc infirmes cum seculione gloriie œternx'.
CKclusionc sauoriim, quaiidoquidom Eccicsiu oricnia- Posterior pars oslenditur 1° ex conc. Trid., bis
lis confert illud Sacramentum sauis et œ^rotis ; dico verbis : Declaralur eliam esse hanc Vnctionem infir-
prœierea praxim islam non posse aigui ,
quia Lalini Mis adliibendam, illis verb pr.esertim qui tam pericu-

ijunquàm redargiierudt Gra^cos de eâ. lu conciiio Fio- losè decumbunt, ul in exilu vitœ constituli videantur;

renlino, in quo Occidentales de niullis quœsivêre ab quibus concilium signilicat evidenler, Unclionem esse
Orienlalibus post synodicam definitionem, nihil de adhibendam eliam inûrmis, qui non tam periculosè
Unciione. Innocentius IV, Epist. cit. ad Tusculanum deciuiibunl, ut in exilu constiluti esse videantur.
epi^copum, culpavil sacerdotes Grœcos, non quia 2° Ex Décrète Eugenii, ubi pronuntiai subjectum non

peccatores sanos ungebant, sed quia pro satisfaciione esse nisi infmnum de cujus morte timelur. Quai sanè

Pœnitenlis injuiigcbanl Vnciiottem solam. Deniquc si loquendi raiio iiivolvil eliam ccgrotantes qui nondùm
praxis ista fuit orienialis Ecclesise antique praxis, si in exilu constiluti esse videnlur. 5° Ex S. Thomâ,
Chrysostonius et Origenes de eâ praxi icstimonium opusc. 6o, et in Supplem., verbis mox relalis, ex-

perliibuêre, non video quâ ralione Graeci culpari in eo plicantc quid sit esse in statu exeunlium per b;cc

valeant, quia \elus orientalis Ecclesia culpari nisi verba : Propter hoc quod œgritudo nuta est inducere

temcrè non polcst. morlem, et de periculo timelur. Ex quibus consequcns

AUTICULUS !I. est ut inQrmus iuungi possit, bealo Tlionue salis esse

Quibus iufirmis hoc Sacramentum débet administrari? si periculosè decurabal, cliamsi non videatur consii-
Distinguendum est genus inflrmitalis à modo et tutus in exilu. 4° Aller ex effcctibus Unctionis infir-

statu inlirmilalis, Cerlum est quôd, si genus infirmi- morum est reslauralio corporeœ sanitatis. Ergo polcst
lalis spectetur, Lnctio infirmorum potest in quâlibct conferri quando nondùm desperata est sanitatis re-

aegriludine conferri, quia nullum est infirmitalis ge- slauralio. Nam frustra conferrelur ad hune effectum
nus quod non possit augcri, periculosum fieri, alque consequendum bomini in exilu conslituto, quia Sa-
ad niortem pcrducere. Sed quserilur qiiaiis niodus et cramentum non operatur buiic effectum per moduui
status iiifiriiiilalis esse debeatut Unctio infirmantibus miracidi, sed operatur illuin virlule ordinarià superna-,

administretur? turo.li, quûe nalurales causas adjuval. 5° Aposlolus in-

Duaî suni senlenliaî. Quidam pulant quôd necesse firmilatem dcsignando non postulat ut homo sit in

sit œgrotum esse vol putari in cxitu viliv, seu debere exilu coiistilutus. G" SS. Patres non censuerunl opor-
j

esse vel haberi morti proximum. Synodus Andegav., tere infirmum esse morti proximum ad inunclionem
an. 1293 : Hoc Sacramentum tantcm est i.\ extremo nostram, quod patet ex Auguslino, serm. 21o de
ViTiE ARTiccLO conferetidum, quando infirmus in hrevi Tcmp. ; Cyrillo Ale.x., lib. 6 de Adorai, ; E%io No-
 .

121 DISP. VU. l)E SUBJECTO HUJUS SACRAMENJI. 12Î

vioni., setm. ad pop. ; iiedà in c 5 Episl. cuion piat. Diccndum etiam est eis qubd non debenl dubitare
S. Jac. apobt., Agobardo Liigdun., Ep. cil. Nain illi qubd per receptionem liujus Sacramenli veniat mors, ve-
onines indicaiit ungi solitos fiiiâse iiifirnios ul sa- rùm poliùs véniel utraque sanitas vienlis et corporis,

tiilati corporcœ resliiucrenlnr. 1" Ex lib. C^ Caiiilnl. si drvotè el digne recipianl. Legc concil. Burdigal. an.

Caroli Magni, c. 75, liquiduin evadit adliii/ilam l'ii- 1532, Ueniensean. 1553, Biliaic. an. 1534,

clioiu-m tune lemporis fidelibus noadiini coiisiitulis

ARTICULUS 11!

in exiiu, iniô suffccisse si foret ille deprcssus infirmi- itrùm justis, an solis peccatoribus Unctio extrema con-
laie, nundiun vilœ fine perspecto. Idem liquet ex can. 5
ferri debeat? ubi et de prœcepto illius percipiendi agi-
concilii Aquisgr. II, ubi prœcipilur sacerdoli ungcre
tur.
eum (iiiem depressuvi in/îrmilate agiioveril, otiamsi non-

diim urgentem vitœ illiits fiiiem perspexeril. 8° Ex conc. Qua^slio potcst insdtui de justis qui nunquam pecca-
Mogunl., c 26, requirenle dunlaxat ul infiruii sint iu verunt, actualtter, qualis piè credilur fuisse B. \irgo
inorlis periculo posili. Hùc facil rilus ille quo infirmus Df.ipara unica; et de iis qui rei sunt peccati alicujus
j

per scptem conduuos dies perungebalur, de quo nos venialis, de quibus poslremis quiieritiir an sint capaces
SUD loco dicturi sumus. isllus Sacramenli; et an legc aliquà leneanlur ad illud

Qi!?eres utrùni melius sit ungi infirnium, c\ quo suscipiendum.

versalur in vitœ discrimine, quàni cxpectare lenipus De peccaioribus etiam ambigilur utrùm possint ungi

quo videatur ijifinnus esse oonsiiiutus in exitu. — anlequàm reconciliati fuerint per absoluiionem sacra-

Respondeo ntritm^ue bonumesse, ulrumque fulciri san- mentalem.

clorum exemplis, ulrumque (irmari raliouibus iiaud Prima sit proposilio ; Juslus qui nmiqnàni pecca*

spernendis. Qui principio infinnilalis periculosœ pelunt vil aclualiler, non esl capax suscipiendi Sacramenli
inungi, qua;runt in Sacranieuto cum suorum remissio- Unciionis. Esl conlra Alberlum ilagnum, S. Boiiaven-

ne peccalorum, abstersione reliquiarum peccaii, et luram, Richardum de Mediavillâ, et nonnullos recen-

anima* allevialione, sanilalem corporeani, cui restituen- liores, quibus placet B. Yirginem, de quà solâ cou-
dse infirmjores sunt vires nalurae et arlis. Qui tempus irovertilur (unde Nugno, ad quaest. 32 Supplem., a.

ex|ieclant quo consiiluti videanlur esse in exitu, quac- 2, difficult. 2, scribere non ûnb'dimt islam quœstionem
runl iu Sacrameuio (ncglecià corporex> sanilalis recu- esse prorsiis imperlinentem ad mores, quia prœter B. Vir-

peraiione) peccalonun indulgenliam, abstersionem ginem yiullus est purus liomo qui non habeat aliquod
reliquiarum peccaii, el ullimani dispositionem ad glo- peccalum actualc), in exlremo vil* exitu posilam, ac-
riam, quani, remotis omnibus obicibus, consequanlur cepisse boc Sacramenlum, ut bimiililalis el bonoram
slaiini per Sacramenlum, melueutcs ne, si citiùs per- j
operum exemplum singulare pru;beret fidelibus, maxi-
ungerenlur, contraherenialiquid quo retardarcnlurab me cùm, nonobsiaute speciali ejus immuniiaie à pec-
ejus consecutione. Inlenlio posleriorum videlur maxi- cato originali, ejusdebilo, el ab aclualibus, non mi-
me pura alque dcfxcata. Prioruni niagis est confor- nus cssel obnoxia lenlaiioni per diabolum injeciie ab
niis prœsenli inlenlioni Ecclesiie, quaî mullis oral in- extrinseco, quàm Cbrislus Dominus; eàdemque morle
ter adniinistiandum , reslilui sanilalem corporeain [
instante baberet debililalem corporis ab inlrinseco
suscipienti. In codice lamen Arremar. patel orationes provcnientem, quà ad eum stalum pervenerat, in quo
islas quibus restauratio corporeaf sanilaiis poslulaïur anima non polerai ampliùs conservari naluraliter in
à Dec, dici solilas in prima visitatione infirmi, quando suo corpore qu;e duo ibeologi isii exisiimanl sulficere
;

Sacramenta PoenilenliA- alque Eucharisliae ipsi confe- ut possit suscipi no^lrum Sacramenlum.
rebanlur, non in secundà visilalione, qu;i; uuncupalur Probalur lamen proposilio noslra 1" verbis formae :

ibidem reconciliatio ad mortem, et in quà infirmus un- Inoulgeat ùbi Dominus quidquid deliqlisti. Ex qui-
gebatur, alque vialicum lecipiebat. Qua; cùm ila sinl, bus rectè sanclus Thomas, q. mox cit., a. 4, ad 1 :

cxisUmo melius esse non differre usque ad vilœ cxitum, Non dalur contra reliquias oriyinulis peccati, nisi se-
maxime vero non esse prolclandum usque ad banc lio- cundion qubd kunt per acluuUa pcccata quodammodb
ram, quà inûrnnis >ensu carcal, sicul non est conve- confortatœ ; unde principaliler contra actualia peccata
nieos recurrere ad boc ca-Ieste medicanieutum in levi datur, ut ex ipsà forma palet quœ non sunt in pueris.
(egriludine, cui facile succurri potesl pernaluralia re- 2° Aliàs (quam eiiam raiionem S. doclor leligit ver-
média. Ilccié synodus Lingon., anuo 1404 : Quiu hoc bis citaii>) pueri ci perpétua amenles possent sUscipere
Sacramenlum tune datur ciim i.nfirmitas moktalis vi- hoc Sacramenlum, quia sicul adversarii conlendunt
delur, proplerea fréquenter infirmi aUqui luorlcm dubi- sufficerc B. Yirginem lenlari poluisse ab exlrinseco
tantes illud récusant recipere, veldi/ferunt quantiim pos- ad hoc ut capax esset illius , ila contendi posset in-
sunt, el in tantum qubd morte prœvcnli recedunt absque firmilatcm corpoream sufficeie ad boc ul pueri et
Sacramenli receplione ; idcircb debenl per omnes lione- perpeiuô amenles capaces sinl illius ; et lamen iiemo
stas vias induci ad recipiendum, et débet eis dici -quod hacienùs pronuniiare ausus est conferendam L'uctio-
si récusent vel différant recipere, ex eo qubd contcmnunt !iem pueris alque perpeiub umcntibus.
Sacramenlum, peccant mortaliler el graviter. Et licèt di- 5° Sacramenlum iiislit Jlum per moduni medicinœ
canl qubd non facianl ex contcmplu, débet lamen dubi- animi, lanquàni pœnitentiœ pubticœ genus quoddam, et
1,pr\ îw malignui spiritus eo$ exjfaheni in cxlremo deci- \
lauguàui CQ9S[mmalio alque complemii^m pœnitentiff.
 , •

ii7> Di: KXiuiiMA i nctiom:. \u

Hii|t|t(>iiil pociala ilflciul;» iii siiscipiciitc. Almii ex SS. pcccalooriijinali in lioniiiK; miUopcccnlo ucluali iidecto,

r;iirilMis rcbtis cl inrcritis rd'crcmlis, Sacraincnliiiu sed ci soli tïicdeii, <|ii;e csi (juodainniodô conforlala
riiclioiiiscst iiislilnliini |icr iiiimIiiiii (iiiiini iiifdiiiiin'. per nrlualia prcritta.

lam|U;mi po-uilrnliiv imbliiir tiunddum (jciius, cl l:iii(iiifiin Objicics T' : Si (piis bapli/flm- in fine vita- cl via-

coiisumiualio atijuc roiiiiilcmt'itliim pamitruliiu. ticum sus( ipial, polcsl cl dcbcl s(isri|)cie rnctioneni.
Oitjicics 1° : .lacobiis non sii])|»onil iicccila artiuilia Krgo cl (pii nullo pcccalo acluidi infccius est, quia

cssc dcberc in suhjcclo Unclionis, (inaiidimiiidcin uti- cliam isle nnilinn liabcl pcccaiiiin, siquidem omnià
l(ir lanlfnn I)al^i(•lll:^ oondilionali : Qitbd si iit pcaatis remillimlnr per Maplismnm cliam quoad pœnam. —
fuiiitfdiDiittnHiird. (".oncilia ( l ralrcs (>x|tlicanl so- Resiiondco lioniincni (pii baplizalnr in fine viuc , ni-

li'im Ycrlta Jai olii ; adcôiiuo ([iiaudo iiroiiiiiiliaiil do que Kucliarislie, non esse slaliin à
siiscipil viaiiciini

Unclionc cxlreinà (iiiùd sil iitediriiiu (iniiiur, (|ii()d sit sn.sc('|)lo naplismale pcrungendum, quia non sunl in
pœnitenliapublica, (|u6d s\l complcviculitm pœuilciilUr, co peccati rcliqui;e confortalap per aciualia peccala.

inlolligondi siinl condilionalè duiilaxal, lioc c^l, ex Objicics 4° : Si quis post peccala aciualia sanctis-

liypolliesi (juàd siisciiiialiir al) liabcnU; peccala actiia- simè vivat, et per mullos annos ex privllegio, onmi
lia, in illis lix'C pra-sliU , cl de se nala c^t cjiismodi pcccalo carcal, polcsl rccipcrc lioc Sacramcnlun». —
cllccliis habere. Yerl)a forma: codeni modo possiinl '•

Respondeo non posse , si revelalum ci fueril quôd sit

exponi, côquc connaluraliùs qnôd iisiis vult, quando absquc omnl pcccalo; quia verô id non csl, ncque,
Sacramenlum islud cœco à nativUate admiiiistralur j
si essel, revelarelw, imù fides docct neminem esse abs-
saceidolcm imgendo dicerc : Qitidquid del'uiuisti pcr quc peccala, hinc (il quôd quilibet (idclis adullus po-

visum. — Respondco ex diclis 2 disi)ut., parliciilani tesl inungi.

si saepè usnrpari in Scriptnnsproco?icfs.s»oHc rciccrlœ, j

Objicics .!)" : Sicul exlrema L'nclio ordinatur conira

et non lanlùm pro condilione reidubiœ. An verô Jaco- peccati reliquias , ila Eaplisnuis ordinatur conira pec-

bi 5 usurpcliir pro condilione rei dubiœ, qiiœrcndum caliim originale. Scd quibus remissum fuit originale

aul in lexlu ipso, aul in Iradilione. Textiis non apc- peccatum, Daptismus poluit administrari , ul aposlo-

rit, aperil ipsa lr;idilio, qimc proniinliat nbsolulc Uii- i lis. Ergo, etc. — Respondeo Baplismum collalum
clioncm esse inslitutim lanqiiàm remedium, mcdici- ;
fuisse aposlolis, Clirislo Domino dispensante cum il-

nam, pœnitenliam. Undc non scquilur Concilia et : lis alque voleiile ul adilus illis in Ecclesiam nonnisi
Paires explicanl lanlùm vcrba Jacobi adeôque qiian- ;
1
per Baplisma palerel. L'nde sequilur lanlùm quod

do pronnnliant de exiremâ Unclione, qiiôd sit medi- possCl ex privilégia speciali dispensari cum aliquo im-

cina, remedium, pœnilentia, inlelligenda sunl condilio- muni ab omni pcccalo actuali , ut sacro infirmorum
nalè dunlaxal. Nam concilia et Paires explicanl verba oleo delinirelur. Deinde Baplisnins non est solum-
Jacobi, lia ul doceant parlicnlam si non esse parlicn- modô conira originale peccalnm, sed est prx'lerea
iam conditionalem eô loci, sod esse parlicnlam signi- conira omnia peccala commissa ab iis qui non sunl in
ficanlem peccala cerlô remilli per Unciionem infirmo- Ecclesiâ ;
quare poluit aposlolis administrari in or
I

ruai.Ad îd (juod stibjungilur de verbis formœ, respon- ; dine ad hune effectum. Sed exlrema Unctio est insli-
dco cœcum à nativilnte non posse peccarc per visum ! tuta per se conira peccati reliquias quascumqiic; unde
exteriks; peccare lamen posSe per visum interiiis, lioc j
quibus nulke sunl peccati rcliqui;c, Unciio exlrema
esi, per volunlalem in ordine ad visum; el sic verili- \
confcrri non polcsl.
cantur in illo haec verba formsc : Quidquid peccàsti per i Secunda proposiiio : Jusiipeccalorumi'emfl/i«mrei
visum. S. Tiiom., cit. q., a, 7 : Dicendum, inqnit, qubd I
sunl capaces Unclionis infirmorum. Probalnr 1° ex
viulilali cliam immgi debenl quanlb propinqmus esse :
usu Ecclesi;c orientalis et occidentalis. 2" Ouia verba
potcsl ad parles illas, in qiiibiis unctio fieri dcbncral; j
formœ verifieanlur illorum rcspeclu.

quia quamvis non liabeant membra, habent lamen polen- Terlia proposiiio : Juslisolorumsibi conseil pecca-
tias auimœ, qucé in illis membris debentur, saltem in ra- ! lorum venialiuni, lion tenenlur diviiio proécc'pto susci-

diée ; cl inleriiis peccare possunt per ea quœ ad parles : père in exila sacrani Unciionem infirmorum , seclusis

iiias perlinenl, quamvis non exteriiis. : specialibus circumstanliis, quamvis teneantur ilhui non
0!)jicie5 2° : îlomo qui nunquàm peccavil actualiler, spernere. Prima pars probalui', quia Jacobi 5 conline-
polcsl per noslriim Sacramenlum suscipere anymen- j
tur equidem exiiorlalio ad illud Sacramenlum susci-

tuni qrùliœ sancHficantis prœparantis ad gloriam ; est jpiendum, non prœceplum; et ex Traditione minime

eliarrt de se debilis et înfn-mus ad superandas iiisidias j

constat de prœceplo divine. Secunda pars probalur,

d.rmonis ratione peccati originalis, reliquiarum cjus i

quia juslus aliquis polest graviter tenlarî sub finem

et a>griludinis ergo indiget propriis auxiliis Sacra- vilic suœ, contra quas tentaliones Unctio exlrema est
—
;

menli islius et fortiludine quae in illo tribuitur. inslilula ,

quam si tune non susciperet , cxponcret se
Respondeo negando primam partem antecedeniis, '

pericuio jacturte sure salutis. Terlia pars oslenditur,

quia nosirum Sacramenlum non confert augmentum , ul S. Thomas habet 3

rpiia p. q. 65 a. i ,
, , ad 3,
gratiic sanclificaniis prœparantis ad gloriam, nisi per omnium Sacraméntorwn contcmplus est sahui contra-

modtim medicinœ et remedii. Ad alleraiu parlem dico rius.

post S. Thomam, supra, Unciionem exlreman! non Quarla proposiiio : Qui sibi suntconsciipeccaloruni

posse Biederi debiliiaii et inlirmilali quce nasciiur ex morlalium de quibus confiteri nequcunt, neque ab-
 ,

i25 DISP. Vm. DE C^HEMOMIS INCTIONIS INFIHMORUM. 125

solvi sacranienialiier (([Uûcunujuc laudem modo id slaium incidissent, illanipostulaverint. Probalurquia
ficn possil), ilii Icnciiiur pncceplo divino in Infirmi- Sacranientuni quod non est sirnpliciicr necessarium

lale coiibiiuiii recipcre Saciamcnliini cxlrcmcc Un- ad salulern , nulli conferri debel cinn periculo irrc-
Ctlonis. Probatiir, quia est inslilulum laïKiuàm mé- verenliic. Aiqui non sine periculo irrcverenli.t! furi/3-

dium ordinarium ad reniissioncni pcccalorum iiiorla- sis et amenlibus bujusniodi exlrema Unciio admini-
lidin in iiâc circumslanlià, ut palet ex diclls, u')i de slrarelur ,
qucc non est sinipHciier necessaria ad
ejus efleciu. salutem.
Quinta propositio : Nulloproeceploccclcsiaslico sin- Addidi bas voces, non simpliciler necessarium ad
giiii fidèles aduiti lenentur suscipcrc in exila Unctio- salutem, ut occurrerem objeciioni de Bapiismo qui
neni infirnioruni ;
qua;dani lamen teges jM-ivalarnm ec- confertur furiosis ; et quem S. Thoni. , in Supplem.
|

clesiarum ad id obslrinxerunt quosdam de Lcclesià. q. 52, a. 5, ad 2, docet in eo dislingui ab exlrema

Prior pars ostendilur, quia nulla lex ecclesîastica hu- Unclione, quôd ad suî susceplionem non requirat
jusniodi profcrri polcst. Neque eliam id cviiicilur ex molum liberi arbilrii , cùm Unciio illiun requirat.

yraxi Ecclesiœ, luni quia oslendi non polesl ca seni- Terlia proposiiio Exlrema Unciio non debel admi-
:

per fuisse praxis Ecclesiœ ; Unn quia cliamsi praxis ca nislrari pueris, qui non peccaveruiil. Probatur T quia
fucrii, posset dici praxis fuisse orla ex consideralione nuUi débet conferri Sacramenlum, cui forma Sacra-
ulilitatis alque exhorlaiionis Aposloli, non ex obliga- menti non congruit. Sed forma Sacramcnti Unclio-
tione ;
quod requirilur ut praxis inducat pricccplum. nis Indulgeal tibi Dominus, eîc, non congruit puciis
:

Posierior ostendilur de Ecclesià AngHcanâ ex Pœ- qui non peceaveruni. 2° Quia boc Sacramenlum exi-
nitentiali Tlieodori Cantuar., ubi babeiur, nngendos gil aclualem devotionem in suscipienio.
esse infirmos, ne iltis janua jxielttlis clausavideatur. Et
ex can. 50 ^Elfrici : Quidam œgroli hoc nilnli penduut, PISPUTATIO OC TA VA.
et in œgritudine snà se non concedunt inungi. Dicam DE C^REMOMIS UNCTIOMS I.NFMIJIORUM,
qiiid de iis docuil Jacobus Domini upostolus. De Eccle-
siis Gallicanis et Germanicis, ex Capilularibus Caroli
ARTICULUS PRIMUS.
Magni c 75; Cabilon.
De iis quœ adhibenlur unie Unctionem.
lib. 6, II, c. 48; Aquisgran. II,

c. 5 ; Mogunt. c. 26 ; Ileraldo Turon., IsaacLingon., BENEDICTIO OLCI.

Jonà Aurelian., locis multolics rclalis. Quibus ad- pe bâc salis, ubi de malerià, dispul. 3.
jungo syn. Andegav. , an. 1293 : yos quoque accepi- LOCUS IN QUO r.NCTIO ADMI.MSTRATLR.
mus, referentibus fide dignis, quod illud Sacramenlum, Duplex est Ecclesià vel cubiculum infirmi
:
decum-
sine quo, ul dicunt sancti, periculosum est in liàc vilâ bentis in leclo.
migrare , ex quàdam negligentià omiltatur. Synodes De Ecclesià constat ex observaiis, ubi de riiu Grœ-
Remensis et Trecensis Ecclesiai i.Sœpè moneant su- corum. Quibus subjungimus auctorem Viia; S.
Oswaldi
cerdotes poputum quod priusquàm quarlum decimum de eo scribentera Regressus in ORATonicsi, convocaiis
:

annum compleverint , maxime Sacramenlum exlremœ fratribus, hortatur eos impeudere sibi ministerium sacrœ
Unclionis pelant , et recipiant revcrenter, si limealur Unclionis. El in Yilâ ^Vilelmi abbalis*nirsaugiensis
:
verisimililer de morte infirmorum, quia necessarium est Tertio die jussit portari se in or.ATonicM
S. Mariœ. Et
ad salutem islud Sacramenlum, si possit liaberi. Sv- apud S. Bernardum, in Vità S. Malaclii:ç, c. 51 : /n-
nod. Galonis et Simeonis legaloruni : Ad Sacramen- lerea jubet se sacra olco ur.gi, exeunte conventu
,
fratrum,
tum exlremœ Unclionis moneant sœpè sacerdotes popu- '
ut solemniter [met , non suslinuit ul ad se
ascendercnt ;
lum, non tanliim diviles , sed etinm pauperes et omnes
,
IPSE DESCENDIT AD EOS. El apud -Maiib.Tum Paris., ia
maxime à 1-4 annis et supra, et omnibus communiler Vilâ Joan. XXllI, abbaiis S. Albani, de
qiio bœe scri-
cùm fueril necesse, exldbeanl se puralos. Addo et Pelrum bil: El non procul à sede suà, sed circiier médium
deHoncsiis, in Régula, lib. 2, c. 22. Observa locis istis ciiORi unclionibus infirmorum semper adesse
consue-
eas voces :Secundùm B. Jacobi aposloli documenlum verat.
cui etiam documenta Patrum conscntiunt ; secandiim Cubiculum
aller locus esl in quo cl frequcntiîis
ad-
canonicam auctorilatem ; secitudiim Iradilionem aposto- minislralur propler gravilalem oegriludinis
cjns qui
licam, et sanclœ Ecclesiœ morem. Prœccdentibus secu- eam susceplurus est. In lectuto ipso in quo dccumbit
lis nihil legi quo constcl Unctionem in aliquibus Ec- conferri solet. In ordiiie Cluniacensi bb'm feciulus
ad
clcsiis fuisse praeceptam. hanc C3eremoniam pecit/irtr/s eral, ul constat ex Stalu-
ARTICULES IV. lis sub Ilugone, bis vcrbis : Rofjfil ut o!eo infirmorum
lUrîim dari debeat furiosis, amenlibus ungalur; et lune collocatur in i.ecto tali, id est, in
et pueris.
TERRAM DEMisso , ubi fratrcs possint unâîque circum-
Prima sit proposiiio Exlrema Unciio conferri dé-
:
stare. Aliqaando lamen, si pér vires liceretej-^rrt lectum,
bet furiosis et nmentibns qui habent
lucida inlervalla, m cubiculo conferebatur, ut colligiiur ex codice
Siculo
'

quique eam suscipere possunt cuni revcrenlià.

Proba- anliquo, qui servalur in bibliolliccâ Barbcrianâ ; ibi
lur, quia capaces sunt illius, ut par est,
suscipiend*. enim observaiur, quod sacerdolc pronuniiante baiic
Sccunda proposiiio Noii débet iis conferri
qui non :
oralionem Domine Deus, qui per Aposlolum, elc,
:
in-
kabent lucida inlervalla, etiamsi
antequàm in hune firmus genua flectit, et gubdsjxj ad dexteram Sacer-
 ,

DE KXTRKMA (J.NCHOM:. in
Dons, l'tistfa : l\l sic flkctat okma yi i kst i,,\n(.i,i-
j
vuulnido veqnitiarum putridinem interiiis lalilanlem.
BDs. Kt stkt ad diatiium sac.iikdotis, et sic caiiletur Vi-liis I'onli(i(;il(; An^iicamiia : Post, vjus (ucipiut
hivc iiu(i\>liou(t : Sana , IVimim; , iMniMiiii istum , clc. CONKissKt.MM. Ufniigio Kcin. : Deliinc sacerdos audiat
Idem IkiIii-i codex Tilliaiius. COM i;ssiom;.m ejus , sicut mclius inquirerc potcrit aut
niocKssio AI) i.ocuM nu decimiut im irmis. scriptis nul verbis. S. Mariai Heineiisis (aciat
: l'U coM-
Saccidos oui niuiius niigendi coiiirediluiii esl, ])ro- l'ESSIONEM.
cederc debel al) ecclesià ad locum iii qno decumhil CIMS ET CII.ICII'M.
.T},'rolns, 00 online <|iii piirscrihiliir in Hilnalibns. Codex Ratoldi : Tune sacerdos (aciet crucem ex ci-
Velus An}!;lieaiunn , (jiiod oi)servavirniis sapt;re secu- NKRE cum aquâ super pcctus ejus, cl imponit cilicium
Iiiin VIII, li;ec lial)t>l : Ditm nivitali sucerdoles ad infir- desuper dicens . Si quts uifirmatur, agal pœnitentiam
vittin l'ucrint visilandi uiigenduiuc causa qui eortuii nd elianx ex neccssitate
, ,
qtiin miscricors est Deus. ikiui-
illnd ofjkium dUjmis jure cemelur indunl se superitu
, gio Rem. . Tune facit crucem ex cinere super peclus
VH'idli albà cl stolà cum pluinone aUjue plaiwlà si affue- mfirmi, et imponit cilicii m super caput ejus. Post liœc
ril ; sin aliiix, ciisulù uoii induutur. Diucoiius vcrù qui sequunlur pcenilentiales Psalmi seplem. S. iMaria; Rem.
,
:

Evatiiidii te.xlnm ferai cl oUum in/irmorum, cl cerof?ra- Deinde incipiat sacerdos seplem Psalmos pœnilenliales
rii sccutniion ordinein suum se, imluanl. L'mis cerofera- et oraliones, et preces dicat super pœnilentem , faciens
rioruni dexlrà ccrcum sinistrù aquam bencdiclam le-
,
crucem ex ci.nere super peclus ejus , el imponens cili-
iieat; aller verb dexlrà ccreum, Uevù Ihuributum cum ciuM, diim Psalmi cantentur. Poslea reconcilietur.
incenso sic induli. titm domum in quà infinmis jacel in-
AIITICLLUS II.
Irarc vohierint, sacerdos lœvù codicem, in quo liujus of-

oraliones liubenlur, teneat

De iis cjuœ adliibenlitr in ipsâ Unclione.
ficii ; dexlrà se signo domi-
mcœ crucis munial ,
qualeniis cum summà humililate cl INFIRMUS UNGI PETIT.
timoré Domini quod incœperit perficere valent. Reqniritur ab infirmo uirùm vclit perungi. Pasclia-
i>.ti:iuuh;a no i.nkiumi, qu.e fit a sacerdote. sius in Vilâ S. Adelbardi Corbeiensis abbatis : Ciim
Sacerdos iiigressus ciibiculuni intirnii , posl aspcr- cœpissel idem sanctus episcopus à nobis percontari utrùm
sionein dpmùs el circuinslanliuni ex aquâ bcncdiclâ, benediclionis oleo, sicut à bealo Apostolo sancitum est,
tliclo Pax huic domui ; post nonnullas quoque oralio-
: deberet perungi. Inlerrogavimus eum utrumne vellet,
nes pronunlialas, sic cum juxta velus Ponlificaie Angli- quem procul dubio scieramus peccatorum oneribus non
caiium conipellat : Ul quid nosvocâsli, fralcr? Infirmus delineri. Quod ille audiens, erectis oculis incœlum, co-

tlical : Ul Unctioncni mihi traderc dignemini.Codax Ra- niini(s obsecrabal utfieret. Canones JElfrici : JSemo eum
toldi : Hic dicat sacerdos ad iiiftrmum : Quid me advo- prœsumat ungere nisi exoratus. B. Lanfrancus Can-
câsli ,
(rater? IHe ait : Ut milii Unclionem tradas. Dicit luar., in dccretis pro ordineS. Benedicii, c. 23 : Si
sacerdos ad eum : Donet tibi Dominus noster Jésus Cliri- infirmus magis ad -mortem quàm ad salutem tendere oi-
stusveram faciicmque Unclionem; tamen, site respexe- deatur, et se petat i.nungi. Codex S. Maria; Rem. :

rit el sanaveril te Deus , custodics illam ? Respondet : Tune sacerdos accipicns oleum, ungat infirmum, ita ta-
Cuslodium. Codex Reniigio Keniensis : Tune sacerdos men si infirmus inquisilus hoc yoluerit.
ad inftrmum dicat : Vocâsti? Infirmus dicat : Desideravi UXCTIO.NES FIUNT CRUCEM FACIENDO.
tecum loqui ut mlii pœnilenliam el remissionem pecca- Codex aniiquissimus Ecclesia; Turoa. , cujus Mori-
torum tradas. Sacerdos dicat : Del libi Dominus Jésus nus nieminit ad calcem opcris sui de Pœnilenliâ ,

Clirislusveniam. Tamen si Deus in te respexerit cuslo- queinque observât non esse ininorem ociingeniis an-
dies ilium? Infirmus respondet : Cuslodio. nis : Sic perungat infirmum de oleo sanctificalo ,crices
KECITATIO ORATIO.MS UOMlMCyE ATQUE SYMBOLl. faciendo. Codex Siculus : Sic perungant singuli sacer-
quibusdam Ecclesiis iniirmus recitare lune so-
In doles infirmum de oleo sanctificalo, cruces (aciendo.
lebat oralionem Dominicam el Symbolum cum signaculo Velus Ponlidcale Anglicanum : Et sic ungat infirmum
sanctœ Trinilalis. Codex S. Mariye llemensis anle 500 de oleo sanctificalo, ckucem (aciendo. Codex Tillianus
aniios scriplus, queni laudalMorinus, lib. iOdePœnil. idem babet cum Siculo. Remigio Rem. : Ungatur à
c. 15 : Infirmus dicat orationem Dominicam et sïmbo- sacerdote, vel à plurimis sacerdolibus , de oleo sanctifi-
LUM cum siGNACULO SANcr.€ Tri.nitatis. In llemigio calo (acienlibus cruces singuli,s.

Rem., postPsalmos, Lilanias, caiterasque oraliones ORATIO.NFS ET PSALMI.

Symbolum recitatur. Deinde babet codex isie A sa- :
Ex llbris seu codicibus laudatis apparat quôd in
cerdote dicalur ad infirmum : Credis ,
(rater quod dixi- principio el in consunimalione Unctionis sacerdos so-
vius Symbolum? Ciini responderil, uui nuiu significavc' lebat olim fuiulere quasdam oraliones, dùmque inun-
rit : Credo, ungalur. geret, alquc inungendo forniam Sacramenli pronuii-
CONFESSIO PECCATORUM FACTA SACERDOTI. liaret , circumstantes récitasse Psalmos , aniiplionas
Codex Slculus Barberinus Antequàm ungatur infir- : versiculos vel oraliones.

mus CONFITE.VTUR OMNIMODJS DeO ET SACERDOTI SUO

, HïMM, CHRISTE, CŒLESTIS, recitatio.
P.\RITER OMNiA PECCATA SUA, Cl rcconcHialionem ab eo Hynmus isle qui incii-il Christe, cœleslis etc.
,
: ,

percipiat plénum, ut ulceribus vitiorum priiis per con- (quem reperies in Morino, ex veleri codice Siculo,
(mionem adapertis, digniiis proficial ci Unclio spiritalis
SI
lil). cit. dePgpijileulià, etapudGeorgiumCassandruni)
 ,

129 DISP. VIII. DE CEREMONIIS UN(!tl(lS'IS INFIRMORUM. 130

decantari solcbat h Clcro iiilor ungenduin, scu posl | j
linguilur ; aller ad visitandiim infirmum siinplicitcr ,

Unciioiicm, anieqnàm infirimis corpon et sanguin ct in eo Sacramenla Pœnitenliœ et Eucharistiœ illi

Domini conimunicarel. administrala Icgunlur, et quidem postcrius sub lioc

ARTICULUS III. ritu : Corpus et sanguis Domini nostri Jcsu Christi
De lis quœ adhibentur post Viictionem. tint tibi ad perpétuant salutcm hic cl in œternum; aller
F.UCIIARISTI.E PARTICIPATIO. qui dicilur reconciliatio pœnitentis ad mortem, in quo

Uncto infirmo Eiicharislia olim porrigcbatiir. Patet post Unctionem habetur : Htc communicet eum ; liaud
isliidex Decreto Eiiscbii Pap.npnpud YvoncmCarnot. et dubiè non alià ralione quàm
prima visitalione. Co-
in

Rurcli. cilalo, dispul. 2 : Sncerdos implcal onmia sictit dex Raloldi : Corpus et sanguis Domini nostri Jesu
supra circa a'grolauWm pcciiilenlem scriptum est, id est, Christi in vitam œternam te pcrducal, el in die judicii
orationes dicat , et ungat eum oelo sancto, et Elchari- ad sanctam requiem te rcsuscitet. Sagioiisis scu Tillia-
STIAM ei dotiel. Ponlif. Creg. M. : Deiiidr communicel uus Post hœc communicet eum sacerdos Corpore et
:

eum corpore et sauguhie Domini. Pœnitentiali Tlicod. Sanguine Domini. Remigio Rem. Com/)iM>»Vei infirmum :

Canliiar. : El ideb sccundimi auctorilatemcanoiiicnm, ne lune diccns : Corpus Domini noslri Jcsu Christi custo-

mis jiinua pietatis clausa videatur, oratiombiis et cotiso- diat te in vitam œternam. Sanguis Domini nostri Jesu
latioiiibus ecclesiasticis sacra unctione olei imincti, se- Christi redimat te in vitam œternam. Et in rilu allero
cundiim statula sanctorum Patrum, communione viatici abbreviaio, eum infirmus ingravare cœperit : Corpus
reficiantur. Idem liabetconc. Mogunt., c. 26 ; llincinar. et sanguis, elc. Observa differentiam islorum rituuin.

Rem. , capit. 10 : Si ipsc presbyler visitet infirmas, et Nam juxla codicom Remigio Rem., quando non ila
inunçint oleo sancto, et commlmcet per se. Aucl. lib. de gravabalur infirmus, species panis separalim à specie
divinis Oflicils , Railierio Veron. , in Serm. synod. , j
vini coiiferebaïur juxla eumdem codicem ; necnon ,

codicibus aiUiquis, Turon. Siculo , Arreiiiar. Raloldi aliquotalios , quando aegroius ad eas redacius angu-
Sagiei'.si , Remigio Remensi , S. .Mariai Rem. Praxis I
slias, ut specieni panis pra^ imbecillitale vix sumere
verô legilur in Bedà, referenieGuilleImo .Malmesbur., ! possel, ulel sacrum calicorn nonnisi eum aliquo peri-
his verbis : Tune , accità congregalione inunclus est et I culo ellusionis, species panis intincta in specie
vini
COMMCMCATLS. In Hunnegundc , de quà conscriptor ponigebatunegrolo in cocbleari. Concinitet maxime
Yitic : At illa conversa ad eos qui ilftc assidebant pre- illustrât istud codex S. Marise-Rera., in hœc verba :

sbytères, sacrœ Unctioriis oleum et EucnAKiSTiAM sibi !

Posl Unctionem. et istas orationes communicet Presbu-
petiit ministrari. In Carolo .Magno , de qiio Eparchius :
ter infirmum, mittens sacrificium in vinum, et dicat :

Oleo autem sancto inunctus ab epi.<copis, et vîatico Fiat unilio el consccratio corporis el sanguinis Domini
j

sumplo et omnibus suis dispositis, commendans Deo spi- I

noslri Jesu Christi omnibus sumentibus in remissionem
tum suum, obiit in pace. In Adelliardo , relerente Pa- peccatorum in vitam œternam.
schasio, inRemberlo Breniensi, inOswaldoEboraccnsi, Apposui in responsione particulam banc ordinariè,
in malronâ quâdam, rcferenleauctore VitœS. Duiis- utinnueremquod infirmi communicabanl aliquando
laniCantuar. ; in Leone IX, iii Fiilcranno Lodevenji, in sub unicà specie. El quideui , de specie solà panis, hi-
Ilereberto Coloniensi, Slaliilis Congregalioiiis Ciunia- sloria Serapionis, apud Eusebium lib. G ilislor. eccl.,
censissub Ilugone; in Decretis Lanfraiici, pro ordine eviucit. De solà vint specie, concilium Tolet. XI , can.
S. Benedicli ; in Wilelmoabbatellirsaiigiensi. In ilegul. 11. Nolim oraitlere quôd Eucharisiia sub specie pa-
Clericorum , auctore Petro de Honeslis ; in Malachiâ nis intincta aquâ vel vino, quô posset degluliri, luit

cpiscopo Hybernia;, in TbcolQnio prcsbylcro , in Ro- aliquando ponccta inûrmis, ul idem Eu^ebii locus
berlo de Arbrucellis. Et b;ec eadem praxis ctianiniim eyincit.
vigel in ordine Cisierciensi. lia quemadmodimi olim ItEUATIO UNCTIONIS, PARTICIPATIONIS EUCHARISTIE ET
Bapiismus, Confirmatio et Eucharisiia conferebanlur PRECUM.
continenter hoinini recens nato , bomiiii proximè mo- Codex Turonensis, cujus meminimns, habet Ei : sic
riluro tria qiioque conlinenler coiifercbanUi.'', Pœni- faciant illi per septem dies,
i
si nécessitas fuerit, tam de
lenlia , Unclio el Eucharisiia. Pœniteulia est aller I c9mmunione,quàm dexuo officio (Unclionis videlicet),
Bapiismus, cujuscomplemcnlum esiUBclio, quemad- et suscUabit eum Dominus. Et si in peccatis sit, d'unittun-

modùm complemenlum Baplisnii est Confirmatio, I tur ei. Debentetiam sacer dotes et miiiislri sanctœ Eccle-
Eucliarislia vero est raox naii et mox discessuri. siœ eum summà r^verenlià infirmis decanlare per sin-
Quaeritur an infirmi peruncti communicarent sub gulos dies vespcras et matutinas, eum hymno : Curi-
unicà specie , vel sub utràque. — Respondeo quo ste, cœuESTis, el eum antiphonis el responsoriis , sive
lempoi-e laici communicare solebant sub utràque spe- lectionibus et orationibus ad hoc pcrtinentibus. Idem
cie, in Ecclesiis iilis in quibus riius iste observari habet codex quo Mcnardus usus est. Idem codex Sa-
consueverat, ordinariè utramque specjem fuisse ira- giensls seu Tilli.inus. Est
lamen aiiquid corruplum in
dilam infirmis post Unctioneni. Hùc faciunt codex eà Rubrica. El Remigio Remensis habet Et septem :

anTupius Turon. Dcindc communicet eiim corpore : dies, vel muli'o pliires, si nécessitas fiteril, l<im
de com-
ET SANGUINE Domini. Sicuhis corpus et sanguis : munione, quàm de alio officio erga infirmum fiai, ut,
Domini nostri Jesu Christi custodiat animam luam in sicut Apostolus dicit, imo per eum Spirilus sanclus ait :
vilam (Ëternam. Ârremarensis, in quo duplex ordo dis- Si in peccads fuerit, dimiltentur ci. Debe-nt etimn e.u
 ,

VA m EXTIIKMA llNCTIONi:. IZ'i

viinistiii snncUv Eff /t'siOJ procurarc in ( Icgo, ut ) ca- cntcm infirmua ila in Iccio detentm est , ut ad ce-
iioiiiii iitrsui liua ciiin ilaunUiilur, id est, maluliiiaïf, clesiinn Vil ad mibsuin ire iian pus>>it , siicirdon arcipint

prima, tcrda, scxia, noua, vespcruw, cumpUlorinm. librum Sarramentoi um, utolumad collum liabcns, suniniâ

UiKcriluraii uiiclii) t\\ix nuiuiiic ollicii illic oxpri- cum deroliune vcniat ad infirmum , mlulans eum verbis
iiiiuir, csscl itciiiiio Sacramciili Uiiclioiiis. — llcspoii- divinis. Inprimis dic(U collcclam ad diem perlincnlem et

Uco ;iniriii:illvè, contra M:)ttli:i'iii)i Gali-iinm in l'roiii- l'piilolnm. l'oslca L'ijal KvaiKjiHiim. Dcnulcdicat : Do-
pluaiio lliool. calccli. c.8'2, bdibentcni : Ad lurc, non iiiiuiiH vvbisium. Snruitni corda. Cralias (njamua Domi-
ficbat illud pcrfuuctoriè cl properanlcr, sed ubi wyer na. Sc'iuilHr prœfatio , usque Sanclus. Jnde dicat :

non convalcscebal, ndibanl c'udiin saccrdolcs pcr SE- Orcmus : Prœceptis salularibns, cum oratione iJomini-

rTiDUUM un(jcnlcs,)io)i tiHÏdcin Sacuami.ntim loties re- cà, usquc Pcr omnia sccula seculorum. Postea com-
pctentes, acd statis prccibtis Vuctione cniunles laboran- muuiccl cum. Scquitur oralio posl communioncm.
lia vicmbra ,
ptœbciilesrinc sanclam l'.ncluni.-ilidnt. Snmmopcrè caveiidum csl ut antecxilum sivc jcjunus sit

Probalur rosponsio (juia veiba isla ( rjumn de (dio offi- infirmus, sive refcclns cibo, vi/iticum sucrœ communio-
cie ) refcnuUiir ad illutl qiiod facliun fuit. Quotl vciù tiis accipial.

l'actum luit, est uiiclio sacraïucnlalis , et non Unclio Qiiani|)hires riluiini islotnin non siinl ampliùs in

solarum parlium laboraiiliuiu. usn , inpiiniis voio adininislralio Lucharislia; conse-

fpicns ad L'ncliimcni (^i ordinoin Cislorcicnscm exci-
MISSA PRO INFinslO.
pias) (pi;c modo iliani anloccdil dunlaxat. Non ilcia-
In codicibus Arremarcnsi cl Rcniigio Rcnicnsi Icgi lur quoque unctio. Qui verù sunt in usu inodo, varii
duas missas , altcrain pro infînnis , et allerain pro in- sunt juxla varias consucludincs Ecclesiarum. Quara-
firma qui proximus csl morti. VA posl h;uic sccuiidam obrcni ab illis proponcndib cxponcndisqiie lubensabs-
missain babclur in pnefalo Arrcin. ha;c rubrica : Si lineo.

JOANNIS MABILLON II
ORDINIS S. BENEDIGTL

DE EXTREMA UNCTIONE.
In ViU\ S. Aiigendi, vulgô Eiigcndi, abbalis Juren- |t oleo sanclo i.\ morem reconciliantis QiiNQrE coRPonia
sis,ab cjus discipulo elaboratâ, occurritinsignis lociis SENSLS illinîsse dicilur. Iliius Vike scriirtorem seculo
do sacrcc Unclionis, quani cxtreniani nunc vocaraus IX vixissc ex num. 13 apparet. Peclus cordis sedem,
Sacranienio, ad hxc vcrba Cùm ultra sexagenariam : ex quo omnes culpse procédant, ungi soliium fuisse
œtatem sex {erè mensibus prœdiclus pater inœqucditate aliquando, iniô plcrisquo in locis, uti apud Gnccos
corporeà laborarel , sic tamen qnbd nunquàm canonico ctiamnur.c id ficri, Menardus noster, in lib. Sacram.,
nsque ad lioram defnjsscl cnrsit, nec bis in die festo cor- observavit. De tempore conferendy infirmis Uncliojiis

pusculo coaclus fuit aliqnid impertiri, vocalo uno ad se eliam varia\it usus. Unctionem vialico prxmiUebant
de fratribns, oui cum itberlale peculiari olim eliam per- veleres, qui ritus apud solos Cisiercienses nionacbos
tmgendi infirmas opus injunxerat , secretissimè quoque et quasdam forlè Ecclesias illibalus haclcnùs perdu-
sibi pectusculum peint {ut maris est ) inungi. ÎS'eqiie id rat.Mos iste antiquus ineunte seculo Xill in desuetu
facit Eugendus sanitalis gralià, qiicm in finem dnn- dincm abiit. Sanclus Gilbertusde Seniprinhani, anno
taxat à priscis Cbristianis adbiberi solilam unclioneni Domini li89denatus, nocle quà natus est Dominus,
contcndit nonnemo magni apud novalorcs nominis ;
inquil Yilai auclor, apud monasterium quod est in in-

sed causa pncmuniendi exilûs. Eugendus siquidcni sulà de Kadeneja, exiremœ Unclianis dominicique cor-

tune apud discipulos querelam deponit, quôd se jam paris inunitus est Sacrammlis. Guillehiius arcliicp.

niorli proxinium in vilà prccibns suis retiacrent. Ad Biluricensis, mortuus anno 1209, cian jam , omnibus
nietani ergo properabal, aut poliiis accedebat. rite peraclis, eliam lestamentum muUis assislentibus re-
Nec q<iemquam movere débet quôd sola pectoris Ugiosis et prudenlibus viris edidisset ,
fralribus convo^

unclio isibîc mcmoretur. Yarii fuêre cùm in abis Sa- catis, extremœ Unclionis Sacramentum liumiliter ac

cramcnlis , tùm in islo , viUis ac cxremonia;. Bapli- devotè percepil. Eo perceplo , etiam sacrosanctam Eii-

zantlos lerliùni mergi lolo corpore, olim mos fuit. Ba- charistiamsibi porrigi inslanlissimè postntavil. UxcMlx
plismi icnipora Paschalc et Penlecosledeliuiebanlur. scriplor coicvus, pr;cferendi)S ulique alleii suppari

Sic in Unciionc infirmorum non eœdem partes seniper apud Bollandum, qui vialicum exlroma' Unclionis ha-
inunctae sunt, nec servaia eadem temporis ratio. Piae- bita sui lemporis ratione pracponit. Ergo Unclio infir-

cipua peccaii organa, nimirùm quinque corporissen- morum ante exlrema dicla est, quàm vialico posteiior

sus, unctionem anti]uissimo rilu exceperunl. Parvi- esset. Porrô exlrema sub finem scculi XII vocari cœ-
|

pendendanon sunlverba Vitiv S. Theodorici abbalis pit. Locus in Yilâ sanctae Maurae à B. Prudentio

Repiensis, qui Theodorici régis filiam suscitaturus, 1

sciiplà apud Camuzatum , ubi Utictionis extremœ fit
 ,

iôZ J. MABILLONll ORSERYATIO. 134

mcniio, intcrpohtus videliir. Nam ncc in Sacmmcii- roris capiia scnsini prolapsa cffocit ut Unctioni viati-

lorum libris à Mciiardo editis, ncc apud Udalricum cnm pncmilicretur. Ricardus cpiscopus Saresberien-

in libris Consiielud. Cluniac, nec apud Lanfrancum, sis in Consiitiiiionibus circa annum 1218 fadis, ubi do

Ansolnuiin Pclnim Daniiani Petrum de

,
, Iloncslis, Sacramcnlo oxlremin Undionis agit : Dicunt ctiam,
in Régula Cieric, ncc apud S. Bernarduni , aul Pe- inquit, ac dcnunlicnl confidenlcr sacerdotcs quod post

Irum Lonibarduni, Undionis t'a7rt'»ia' nonieii occnrrit. susceplum hoc Sacramenlum licilum est rcierli ad opus
El lanicn non in ipso morbi principio, sed periculo conjugale, lllud idem in Conslilutionibus anonymi
imminenle , infirmi ungcbanlur, et coniinuô vialicura episcopi, sub annum 1257, repetitur. Eam verô per-
subniinislrari mos erat, quod nonnunquàni in codem suasioneni non modo non dcsiisse, sed accrevisse di-
«lorbo ilcrabalnr, ut ex Sacramcnlorum libris qui- scinius ex synodo Wigorniensi tribus post annis ba-
biisdani, et ex Vilà S. Adclliaidi abbalis Corbeiensis, bilà. Sic enim loquunlur Paires ad capilulum de ex-
manifesté vero ex Vilà Ludovici \1, Francorum régis, trenià Unctione : t Suntautcm quidam, ulaudivimus,
à Sugerio scriplà palet. S. Clolhildis rcgina , in islis « qui post perceptionem hujusmodi Sacramcnli saiii-
Aclis, irkesiiHO die vocalionis suœ, secundùm Aposlohun < lali pristinac resliluli , nofas repntanl vcl uxores
immcîa à sacerdotibus oleo smicto , et sacri corporis et < suas cognoscere, vcl carnes comedere, vel eliamali-
snnguinis Clirisli perceplo viatico, in confessione sanctœ < quâ ralione iiudis pedibus ambularc. lîorum autem
Trinitalis corpus exuit. Lege Vilam S. Ilunegundis à f errorem ulpole doctrine sancc contrarium exsecra-
duobus auctoiibus, aliero anonynio cojevo , alicro « mur, et eos comminationibus et monitlonibus duxi-
Berneroabbale Uunimolariensi, lilleris tradilam. lis- < mus corrigendos. > Et poit pauca : i Quidam elia;ii

deni veibis ulerciue auctor Huneguudis exlremam i abhorrent boc percipere Sacramenlum ,
quod hoc
perioduni ila describil : c Aslanlibus circumquàque < sibi Yix IN IPSO MOUTis AUTiCLLO susiincnt exbibe-
t ulriusquc scxùs Cln-islo faniulanlibus, qui ad deccs- < ri; propter quod forsan accidit quod ejus experles
f sum lanlœ mairis alqueVirginis convenêre ex vici- t plurimi ab bàc lucc subtrahuntur. Contra hune
f nis ei loiiginquis regionibus, dolor ingens, cl niœ- < igitur errorem cum aliis eos per sacerdotes suos et
i rorel singultus eral omnibus, quoniani '-idebant se i prx'dicalores alios crebris exhorlatioiiibus prjcci-
< fruslrari nimiosolalio, licèl essenl fidentes quùd ejws ( pimus prœmuniri. i Gliscentera errorem non suslu-
c semper in cœlis devolissiuio fruereiUur patrocinio. lit islud concilium, ut apparet ex synodo Exoniensi
t lalcr hsec conversa ad eos qui assidebant sibi presby le- anno 1287 convoeatâ, quye eoajecturam meam omni-
< ros, L'nclionis olcum et coniiuunionem expcliit. Quod i
nô confirmât bis verbis : c Et quoniam quidam laici

circa annum 660 conligit. Pascbasius Radberlus in Vilà 4 iraperili de hoc Sacramenlo nequiler sentientes, il-

S. Adelbardi abbulis Corbeiensis : « Iiiterrogavimus < lud abhorrent, in tantum quôd vix veliul iilud susci'
€ eujn, inquit, ulrumne vellel oleo perungi, quem pro- < père etiam ix extremis , fatuè sestimantes quôd
f cul dubio scieramus peccaiorum oneribusnon deli- f post ipsius susceptionem carnis esum , nudis pedi-
c neri. Quod ille audiens , ereclis oculis in cœlum, € bus incessum copulam carnalem ctiam cum uxore
,

( obsccrabat ut fierel. Quid putas tuni sanctus agcbat c légitima sibi fore peniiùs inierdicla, prœcipimus
« aninuis ,
quantis lune replebalur lacrymis! Erant « parochialibus prcsbylcris , ut ubi noverint tanlam
< igilnr ocuii ad Deuni delixi , nianus verô extensœ. > t ha^resim pullulare , contrarium proedicent , > etc.
An forte ut sanitatem flagitarel? Audi quod sequitur :
Idemque denuô in synodo '^*'intoniensi , anno 1508,
< Invitansque sancluni Spiritum dicebat : Nunc di- iteralur decrelum; ul verisiuiile sit, ob ea vulgi de-
< mUtis senum tuum, Domine, sccundiim verbum tuum liramenla Unctionem infirmorum in raoriis arliculun»
f in pcce, quia percepi oninia lui niyslerii Sacranien- reservari cœpisse , ac sensim iisum in omnes Eccle-
< ta. El nunc quid superest nisi ut ad te veniani? ^ En sias fuisse propagalum.
cujus rei gratiâ Undionis Sacraraentum poslulaverat. Ad islam de Undionis Sacrameato observalionem
Denique B. Pelrus Daniiani ita de seipso teslatur :
peitinet quœslio an oleum ad Undionis Sacramentimi
I Dùm hxc et bis siniilia frequenliùs ilero , funcreœ consccralum illud ipsum luerit quod sancli in curau-
I miliiparanlurexeiiuia;, sacrali olel deliuuliûue per- '
dis inlirmilalibus sicpiùs cùm in bis Aclis lùm in
ungor, in cineris ac cilicii str.ito tanquàm illic h aliis adhibuisse leguntur. Non eodem ubidue oleo
t emorilurus exponor. » Hinc manifesluni est, mori- curaliones divinitùs perpétrât» sunt. Oleum ex lumu-
I

luris Unclioneni collalam , antequàm Uiictio vocare- lis sanclorum seu ex lampadibus ad eorum corpr»;a
lur cxlrema ; eju-qne fincm prœcipuum non corporis ; lucenlibus acceplum , non rarù usui fuil. fn Vità S.
sanitatem, sed animai graliani ab anliquis ccsliraatum Aredii abbalis infra : Aliani potiùs de chrismario siio
j

fuisse. '
protulit ampullani, oleum quod de S. Martini ecclesiâ
Cceterùm quam ob rem seculi XIII homines velu- '
tiderat cordinenlem. El apud Gregorium Turon. , de
slum Undionis infirmorum ordinem mulavorinl ex , Glor. Conf., cap. 9 : Aredius presbijler ampullani olei
Brilannix conciliis iilcunique conjecissc mihi videor. de sepulcro S. Martini abstulil. VcnanliusFortunalus,
Quippe falsa baec vulgi aninios eo Icmpore invasit Pidavnrum cpiscopus , oculis inunctis ex oleo ad S.
I
persuasio, non ainpliùs post susceplam semcl infirmo- Martini effigicm Ravcnnae luccnle, lumen desperatum,
rum Unciioncm Ircere uxoraiis, si convaluissent, re- ut ipse in lib. 4 de Vilà S. Martini falelur, recupera-
Ycrti ad opus conjugale. Quoc superslilio ad ai'a cr- vit. Eiiam oUum in infirmorum curationem de im-
I.
ISS IIATIJFn VITA. m
jirovisf) siinoli liominfs bonoiiiooliaiit. S. Morlinus, i ihl'anlos sedorcl, parvnli illic pufri vol piif!l;e ù

rcIVrriih' Scvcio Sulpicio, luiu.iillUm oln cum exor- « |)ai-cnlil)iis inissi corlatini currci)anlcxbii)orilcs va-

cismi priifiilidiic hnnili.iil , «/(/'"' ''« '" "•'' \nicU(V mit- ( s( ula nmi aqnà, alii cnin olco nt ois bcnodio(;rel. >

ctifuiihnu liiiiioiciii infndit. Ncc loiiiinis sniidis cliaiii Yeinni (laiobiMagno iniporanti'.fdociliinn Arolaten'^o,
iil iii'U:Uiiin. (Iirporius TiironiMisis cpiscopus sdiliil anno H\7, , doorovit, oaii. 18, < nt pnisbytcri snb
Monoguiidaiii, à soil:ilibiis lo^atain, olotiin saloiii(|ii(; i si^'illo ouslodianl tlirisina , cl iinlli sub pr.il(!xiu

pro iiiliiniis hcni'dixissc. Kpis(;()|)i in viA posili olouiii » mcdicinx vel cnjuslibct roi donan; pr:osnmaiil.

b(Mic(li('liiin socuin ilcriMcl)aiil. S. (Icnnamis Pari- i Geinis oniin Sacranionli o.sl, et non ab aliis nisi à
sionim cpiscoinis, iil Viliv sciiplor Forlimaliis lialxH, « saeordolibiis contingi débet. » Idem in cono. Magn-

l'iotcdons Naiiiiielas , di^iconum cum cliiisinariis sui.s lianonsi, can. 27, delinilnui est, nlrobiqiic clnisnia-

curnudo liomiiii (igiolo tuiltil. In Cai)iliilar. lib. 0, Lis noniine itilelligonihiin olenni infirnioinni. Ilùe laeit

cap. 175, pni'scribilur < ul prcsbyleri sine sacro Tbeodori Cant. cpiscopi Capilularo niannscriptum :

f cluisnialc oleoque boncdiclo cl sainbri Clirisli « Koniani, inqnit, non vêlant vkiuam. Secundùm
f Lucbaiisliàaliciibi non proficiscanlur; scd nl)iciiin- « Grx'cos presbylero liret virgineni sacro volaniine
{ que vol lorliiilii rcqnisili Inorinl, ad olïiciiini siunn « consecrarc , et reconciliaro p(i;iiitcntem , cl faoorc
« vonianl p:\rali nuidcndo del)ilo (iiolanda veil)a Se- i olcuni exorciz.ttiim , et infiumis ciihisma , si ncocssc
« vcri Snipicii).» Non pra-lennillenduni vidclur « Avi- < est. Romanis aulein non licet nisi opjscopo soli. »

I tiani coinilis uxoroni inisissc iMartino olouni, ((iiod Hinc apparct, Innocenlii Pontificis Hoinani sonlotiliani
I ad diversas moiboiinn causas, sicut est consuctudo, in Lpist. ad Dcccntium Eugubinnni episc, ubi ogro-
« l)oncdiccrclur. t Ccrlè bcnediccbaliir olciun pro tantes sacro oleo clirisitmlis pcrungi posiein suù iieces-

infinnis, sive pro populo, ut constat ex Mcnardi nostii siiale doccl non rectè
, à novatore detorqueri ia

libris Sacraniont. Qiiid est antcm pro populo, nisi pro cbrisma ,
quo bapUzali clirisniibantur. Nani olenni
usibus populi ? inquit Goar. Id omninù ex Yitœ S. exorcizatum ,
quod à chrismale infirmoruin dislingni-

Cxsarii Arelatcnsis episc, lib. 2, nuin. 13, niani- tiir, in Sacramcntornm libris Remensi et Ralolbi abba-
feslum est : « Nani oleum bcncdiccndum conipclen- tisCorbeiensis oleum baplizandorum dicilur. De olco

I libus diobns in baplibtcrio annis singulis vcniebat. salis.

I Et ingrediens cucumellam , cùm ad consignandos . -.

RALLIER VITA.
Hallierujs (Franciscus), ex Joanne llallicr cl Maria Delunays Carnuli oriiindus circa anniim 1595, sexde-

cim lanlùminodô annos alligeral, cùm pbilosophiaî profcssor evasil. Aliquot annis in bocmunere elapsis, iboo-
logia; sacra; studait. Liccnlisc stadio ferè cnienso, jamque docloris laureà exornandus Ferdinando de Neufville

lune abbali D'Alincourt , deinde episcopo Carnolcnsi prajceplor datus est. Suo se comitem prsebuit almnno in ;

visuro Romam , Ncapolimqiie peliil. Deinde Grœciani Angliamque lustravit , raagnam ubique existimationem ,

propler exiniias ingenii dotes , sibi concilians. Eum cardinales de Ricbelieu et Rarberini , iniô et Urbanus VIII,

pbirinii feccrunt. Uomanà purpura ab isto sumnio ponlifice donatus esset , nisi causse politicc factionisque ma-
chinaliones obstiiisscnt. Lulcliam rcdux, qusdam eliiciibralus opéra, professoris Sorbonici priminn ordinarii,

dein rogii litulum oblinuit. Anno 1649 sacrne theologitc facultatis Parisiensis syndicus electus fuit. Tuiic denuô
Romam profecUis est, famosarum quinque Jansenii proposilionum condeninalionem poslulaturiis alque impe-
Iraturus. Inde odium quo ipsum insectali sunt Janscnislœ. Regiilarium quoque suis adversns eos et in graliam

secularium scriplis suscepit inimicilias.

Episcopus Cabellicensis noniinatus, utabipsomel Alexandro YII diploma acciperet , urbem tertià vice con-

tendit anno 1656 , regio sumptu , atquc à clero Gallicano summoperè commendatus. Attamen in EcclesiLC su;jc

professionem non venil nisi anno ioo8 variis quippc niorbis correptus qui anno sequenli ipsum è vivis eripue-
, ,

runt, memorià ila priiis adcmplà, ut qu.TCumque discere poluis.set bœc, nequidem excepià omninù oralione ,

Dominicâ, oblilus hicrit. Plurinia Ilallicrii opéra édita fuerunl, scilicet : Pliilosopliiamoralis Lyricii cantionibus

absolulissima ; Amihjsis log'icœ ; Vinduiœ censnrœ sacrœ facultatis ; de Uierarchià ; Ordinaliones Cleri Gallicani

circa regulares, cum commenlariis De ; sacris Electionibus et Ordinalionibus. Qua: aulem nondùni in lucwu pro-

dière sunt : De Primalu Pétri ; de Jure parochorum ; scripta contra quinque propositiones, Rom;ï elaborala ;

varii philosopbia; lheologi;cque iraclalus ; sacrseconciones, Epistobc. Opus de sacris Electionibus et Ordinalio-

nibus , quod ilerùm lypis mandanius prodiil anno 1636; maximam ex eo laudem sibi peperil anctor, sive
,

RomiB, sive apud Clerum Gallicanum, qui ipsum annuà oclingcnlarum librarum largitione remuneravit. Enim-
verô perspicuiiale et ordine prsc coilcris ejusdem operibus, sese conmiendat ait Feller.
,
,
 AD LECTOREM.
Ardmimcl imnicnsiini opiis aggrcdior, quodqiic non scriis ncgiigcnlem esse vilio ducitur , lia in minimis

luidà niediialione aniiuum pascal, vcrùni cliani in- nimis curiosè disquirendis operam laboriosam navare,

sinuât. Manibus itaque libi , bencvolc lector, non ecclcsiasiicum scripiorem haud decet. Non ergo di-

ociilis solinn opns csl ; ncc tam mirai i le deccl acciv- versas Icxluum lecliones, nisiad inlelligcnliam rcruin

ralani SS. Palruin discipliiuinj (iiiàni iinilari. Tolo necessari;c sint, anxiè pcrquiro ; vulgaïas nonnun-

siqtiidein hoc vohnninc niliil aliud ago qiiàin ut quàiii, quam«is mihi minus probalas lecliones sequor.
niajiiruni noslrorum in confcrciidis ordinibiis sludium Slyli pcrspicuilalcm, non affectalam eleganliam euro;
libi conspiciendtini exhibeam, à nostri quidem scculi nam in gravissimis iisce disputalionibus graviter nobis
nioribus , scd non Icgibus valdè alicnuni. Rccen- loquendum, non puerililer lasciviendum est : JSosque^

lioiuin proir.de conciliorum s^latula, ubi opiis fnil, ulail Salvianns in Pra^falione lib. deGubern. Dei, qui
sludiosè collegi, ciiin aiiiiqiiis contuli, r.l ab illis hxc rerum magis qnàm verborum anuUores, utitia poliits

vigorem, ab iiis illa (irniiiateni, auclorilatem digiiiUi- qiiàm plausibilia seclamur ; neque id quœrimus ut in
temque accipianl. Reliqua, quai ad sacrormn iionii- nubis seculorum ornamenta , scd ul salubrU. rerum
«um disciplinam speclaiil, sequcnlibus loniis com- emolumenlri laudentur; in scripliunculis nostris non
plexurus suni ,
quorum siiigiilorum malcria non adeô Icnocinia esse votunius, sed remédia, quœ scilicet non tam
slriclè sibi cobLirebil, quiu solilariè ipsi legi cl haberi oliosorum auribus placeaut, quàm œgrolonnn menlibus
cum fruclu possint ; nec adco dissolula in iis ac dis- prosint. DaiiincnUir ilaquc, per me licel, verba quibus
persa jacebil, unum ecclesinslica; disciplina;
quin ulor dummodô animi mei
, scnsa pateliant, et le-

corpus effici.il. Porrô quœdam incerke aucloritatis genlium aninios cum fruclu pcrvadant. In rébus si

tcslimonia nonnnnquàm in médium profero, qu.t; si peccavero, non lubens peccavi ; sed lubens, ubi nio-
eorum esse negenlur quibus vulgô irlbui soient, at nilus fuero, emendabo. Felices aulem errores nosiros
cerlè ab octingenlis ferè annis invaiuisse negari non pulabo, si verilalis inquirenda; sludium iiicenderint,
possunt, eaque proinde fides illis babcnda est, qua; et meliùs senliendi occasionem pniebuerint : Hoc
eorum seculorum auctoribus babclur, quibus ipsa ipsum , ut cum eodem Saiviano ( ibid. ) dicam, iufru-
agnosci et omnium manibus leri cœperunt. Con- ctuosum saliem nott erit, quod prodesse tenlavi; mens
tenliosum in bis funem non diico ; sicut nec in pluri- enim boni studii ac pii voti , etiamsi effectuin non inve-

bu6 nuUius usûs fruclùsquequxsliuncuiis; nam, ut in nerii boni operis , tiabet tamen prœmium voluntalis.

DE SACRIS ELECTIOMBUS
ET ORDIliiiTIONIB0S^
EX AINTIQUO ET NOVO ECCLESItE USU.
00

pnxlâ^tto.
Ecclesiasticaî disciplinDe sedulam inquisilionem, et, slrorum qualilates, munia, iniînuivitales, leges, priri-
quam privali cujusque meditalio consequi potesl , in- legia, onera varia, honores, onianienla dignilalum, el
slawalioneni aniuio complectentcs, circa clericos loti insiitula majorum fusiori sernione prosequi liceat.
fcrè versamur; ab eoruui siquidein inslruclione, pro- Placct igitur ,
quoniani oninis vel ferè omnis de cle-
feclu, disciplina tolius Ecclesia; status pendet, quorum ricis, quoad vita supererii, nobis futura erit, Dec
niminmi aucloriiale, monilis cl exemplis reliqui gu- danle, dispulalio, ante dclinire, qui clericorum no-
bcrnanlur, moventur, dirigunlur. Ab illorum insii- mine intelliganlur, quem ordineu) constituant; an à
lulione disserendi initium ducimus, eorum electionem reliqnà plèbe discrelum , an confusum ;
quis ad eum
describimus , ordinalioncm traclamus , ut poslquàm ordincm adilus patcal ; et adilûs illius, quem ordi-
|
ralionem edocli fuerimus quà inoffenso pede sacra nalionem vocamus, nonienclatqram exphcare, no
J
minisleria adiré possiat, ecclcsiasticos, quibus addi- siaiim in limine , obscurarum vocum ignoratione fal-
[î

cuiilur prseficiun turque, lilulos enarrare, plura circa '| lamur. Ilaîc pra;ludia pr.ïmillimus, qu;e et sccuturo-
missionem ipsorum in possessiouein Ecclosiarum, non e rum, Deo favcnle, volumiiium traclalioni, et praî-,
pauciora circa eorumdcm cum Ecclesiis suis vincu- ||
semis operis cxplicalioni quam maxime nccessaria
liim cl oliligalioncm plurima circa sacrnrum mini- | videbunlur.
TH. XXIV. fChq.J
 ,

iaasaaBîgflgaâii^ii i iiitirn

PROLEGOMEr^A.
CAPUT rUIML'M. pars ejus non dignalur; si ergo pars Domini sum , et

De iwvùiiibtis clcricomm. funicuins haredilalis ejus, nec accipio partent inler cœ-

]. Duosunt, iminiLiru'ioiiyiinis(l), (jciicra Chrixtia- teras tribus , sed quasi levita cl sacerdos vivo de decimis,

uomm : vsl uiiU'iu unnm (jcnits tjiiud luminimtuin diniio et alturi scrviens altaris oblatione suslentor ; Itabens
I

coiitempluiiom it oralioui, ovvii slrc- viclnm cl vcstitum, Itis conlentus ero, et nndam cruccm
officio, et di'dituin

pitu lemporalium casnre convenil . ul sunl cicrici et Deo nudus sequar.

devoli, lidclicet convnsi ; /Mpoi en'im Crœcè , Latine IV. Abcàd('inqti()(pio nominis clymologia non dispar
soia; iiule ciiismodi liomines vocimlur rlerici, id est, argiimcnliini iiifcil Ambiosilis, do Fugà scciili : Cui
sorte elecli ; omncs Deiis in suos clcgil : lii iiumquc sunt inijnit, portio Dcus est, niltil débet curare nisi Deuni, nec

I rcges, id est , se et idios in virtulivus retjentes ,

et ita in altcrius impediturnecessitalis munerc; quod enim ad alla

Dco regntim liabcnt, clc. Atiud verb est genus Clirislia- officia conferlur, hoc religionis cultui atque liuic nostro

mrum, ul snnt laici ; ;.«3; enim Grœci', est populus officio decerpilur; Itœc enim vera est sacerdolis fuga, ab'

Latine ; liis lied tcmpor(di(i possiderc, clc. ;

liis conces- 1
dicatio domeslicorum, et quœdani alienalio cliarissi-

sum est uxonm ducere, terram colère, clc niorum, ul suis se ubnege.l, qui servire Dev elegeril.

II. Clei ici igiiur ilicli ,

quùd ad sacrorum ndniini- V. liinc cùm aliqnis à calliolico aulislile , in ordi-

slraiionem eliganlur à Domiiio ;

quod siiil praclara
I
nom album clericorum pcr tonsure susccplioncm
et

Domini sors, sclccla porlio, et luvreditas pnccipua, refertur, islam rcrum omnium, ul soli Deo adha;real,

liaredilas , iiiquaiii , scu pars ,

q»am dcdit Dcus lilio abdicalionis ac rcnnnlialionis loinmlam recilarc jn-

suo Joseph exlra fratres suos ,

qiiam lulit de manu belur ex i>avidis Pi,almis dosumplani : Dominus pars
Aniorrhœi in gladio cl arcu ;
pars Ecclesiaî suhlimior, liœredilatis mcœ , clc, qnibus vcrbis Doum sibi unicè
qu;Ti lanlô roliqtiis virlule ac scieiiliâ dcbel esse pra;- |;
diiigendum et inqiiirondum proponit ; huncque tbe-
stanlior, quanlô dignilate et auclorllale illuslrior; saurum suum, bunc dclicias suas, liunc lucrediialem
II

lia^reditas Tilil Dci ch:\rissima, in (piam scilicet polis- S suam, hune scopuni suum esse profitelur, in quo spcs
siraa bénéficia conliilil, cl exiniia oniiiis gcneris orna- |, omncs suas colloccl, cl onnics cogilalio/ies defigat.

nienla transtuisit. Specialis ha-c Cliristi l>a;redilas; I

Placet vert) Isiduro liispalensi pncdicla cicrici elymo-

licèt enim à Propliclà diclum sit Psalm. 71 Omnes :

|j
logia, qui laraen aliam addil, clericos nempe diclos,

gentes servient et ; licèl, diccnle divine Paire, Psalm. 2 :

||
quôd Maiiiiias, qui primus ab aposlolis in ccclesiasli-

Posttda à me, et dabo tibi gentes liœreditatem tuam. Ij cum ordinem adscriplus est, sorie eleclus fuerit;

Filins omnium nalionnm principatnm acccperil, |: /Mpo; enim Gr.x'cè sors.

ccqmnn lamen est ut lia-c pcculiari jure Chrisli di- 1^ M. Cicrici ciiam mihi sunt, qui y.lrtçbiofxoi, quo
catur haircdilas, quœ chrislianis olTiciis cl ccclesia- 1; scilicel nomine ,
qui vulgù dicuntur aZt)fOi , scu fra-

slicis roinisleriis , non ex sanguinibus neque ex volnn- très , ab Hesiodo et aliis poctis Graecis nonnunqnàm
II

tate carnis, Joan. 1, sed secnndùm divinam ordinaiio- I' vociiri consuevorunl, quôd palcrna inler cos dividalur

iicm mancipalur ; iiqiie qnibus diclum illud aposlolis Il hxrcditas ;

quo ctiam nomijic à sanclo Augnslino et
à Chrislo aplari polost, Joan. 15 : Non vos me elegislis, ^1 Isidorio liispalensi hocredes vocilanlur ;
qu;c ulraque

ied ego elegi vos; qui Icvilis anliqna: legis snccedunl, I

norahiis acceptio non dubium est quin clericis conve-
quos esse de sorte Domini , et quorum Dominum sor- li niai. Nam el aposlolos clericorum ordinis primes,

tem atque liœreditatcm esse, Scriplura sacra oslendil, ij fraires vocales fuisse Scriplura sacra passim osicndit,

Num. 18, cl Denier. 18. il el Chrislianos olim omnes, sed eos prœcipuè qui di-

III. ClericHS ergo, ail Ilieron. ad Kepolian., qui \ vinis efficiis addicli ,
perfectiorem vi^endi raliouem

Cliristi servit Ecclesiœ, inlerprelelur vocabutiim smun, et

^ inibanl , frairum nomen usurpasse, eoque iiisignilos

nominis defmitione prolutà, uilatur esse quod dicilnr : si

I fuisse in confesso est. Clericos quoque prsc cseleris

enim )t)y,:5; Grœcè , Latine sors appellalur, proplerea Chrisli haMcdcs dici posse ncmo nescil, lum quôd
clerici dicuntur, quod de sorte Domini sint ; vel quiii spirilualia Ecclesiie bena, quœ laicis lantùm in nsuni
Dominns sors, id est, pars clericorum est; qui antem, vel conccdunlur, ipsi suo jure, ul minislri Clirisii, cl dispert-

ipse pars Dominum partem liabct, talem I' satores myslcriorum Dci, 1 ad Cor. 4, in suam et alio-
Domini est, vel

se exhibere débet ut ipse possideat Dominum ,

et ipse 1 rum ulilitatcm adminislrenl lum quôd ex pingni pane , ;

possideatur à Domino ; qui Dominum possidet et cum I' Chrisli qui prœbilurus delicias regibus Gènes. 49, , , ,

Prophetà dicit Psalm. 15 Pars mea Dominus, niliil 1 pncdicilur bonis nempe ecclesiasticis quaî Chrislo
: i > , ,

extra Dominum habere potest : quod si quippiam aliud || daia ac oblala in ejus miuislrorum susienlalionem

habuerit prœter Dominum, pars ejus non erit Dominus; ;i

rclinquuiihir, v(?sccndi jus habeant.

verbi gratià si aurum si argetitum si possessiones,

si , ,
YU. Plnlarchus singulas partes, quce singulis Lacc-

variam supellectilem ; cum islis parlibns Dominus (ieri i dœmoniis, post divislonem ierr;e Laconicic à Lycurgo
faclani obligeraul, /)/7/:ou; , nominavil, meminitque
(1) Ad quemdam suum levilam , de duobns Gene-
ribus bominum; relerlur 12, q. 1, can. Duo sunt. ^ Ari<foU'Ks in Poliiic. legis Alheuiensium, quâ jubé-
 141 PRCLIX. CAP. 1. DE NOMINIBUS CLEniCORUîI. U2
batiir iimisquisquc civinm agriim Iiabcrc ,
qiicm pcr | pacis colorcm réfèrent, qui (amen sanguine crncn-
seipsuni colorel, (pii quiilem v-'j-izo^ diccbalur, oui ce- f tnndi videhanlnr; qiianisis, inquam, Iiiinc gernianum
dere, vcl à qiio jure vol injuria cxluihaii nenio pote- | sensnin liiijns versus esse crcdiilcrim, alias tanici»
rat. Liceal ex iis clcrici elynion dedîicerc nnmqiiid qiias Patres cjnsdcm inlerprclalioncs proferunt im-
:
|

enim Ii;rre4ilasDoniini,populu5clniblianns, in varias probandas minime censeo, cas maxime, qiKT ad c!c- f

diœcesesctparœciasdisiribuitur, siiignlisqueclcricis, j
: rici nomcn , dignitatcm alqiic oflieia aliqni raiione
si n)ajornm inslitiiL» speelemus, p:us alirpia agri Do- |
pertinere vidcbiuitur. Ccrtè D. Augiistinus fu>X', Enar-
j

niinici procnranda cl excolenda eommiltiliu? Num ex ^

rai. in P.sal. C7, bunc vcrsiim ad clericalis ordinis
veiere Ecelcsix' disciplina clcricornm ullus eral qui viros referre videtur, quos inter duo teslamcnta vcîc-
non alicui ccciesiiC particulari adslrictiis , spartani i ris et nov;c logis pcr fidem , inter duas bairedilates
quam naclus csset, adornare satagerel? Nonne ex icrrena; felicitatis, claetenia; immorialltatis perspcm
coniraunibus Ecclesia; bonis singulis clericis olim di- conquicscenles, ul pennas columkc (id est, Ecclesix)
videbatur, jiroul ciiiquc opus eral? Annon etiam , j
deargcnlatas, cxaltandos prxnunliat. Piurima qiuc ad
qnod jam clericis in titulinn scu paliimonium , seu proposituni faciunt in clcricos, in hujns versus intcr-
beneficium assignaliir, disliaîii, alienari, vel cessione prelatione , congerit Innocenlius III scrmonc exhor-
quâvis , allerins fleri, œquè ac y./>ifo; Alheniciisiiim tatorio ad clericos babito in concilio Lalcranensi
loge praefixus, prohibelur? Abboc seu fundo, seu be- œcumcnico; ex pluribus ista accipe : Dormianius,
nolicio, seu ecclesiaslico litulo qnidiii clcrici nomen inquit, sed inter medios cleros, id est, in medïo cle-
dcductum dixeris, quom sinealiqiioeorumordiiiare, nec roriun secundian idioma (Jrœcorum ; ad litteram, nos
aniiqiuc , ne c nova; Ecclesiœ constitu liones permiltunl ? inter medios cleros lolius orbis cxistimus, proplerea
YIll. Addimus clcricos pro agricolis sumi posse, si nequeunt opéra noslra lalere , sive bona sint , sive
nimirùm sacrit Scriplura; pbrasim diligentiùs allen- mala; « Inceat ergo lux veslra corani Iwminibus, ut vi-
dannis, jnxla quain nimirùm vir agricola rcquicsccre i deànt opéra vestra bona, et glorificent Puirem vestrum,
in:er cleros el liahitaredicitnr, ilaenimde Issacbar se- « qui in cœlis est , > Maltli. 5, ut curtina cortinam Ira-
cimdùm sopuiaginta legitur Interprètes, Genes.49 /ssa- :
liat, et qui audit, dicat : Vent. Aliter tamen hoc possu-
cliarbonum desideravU, requiescens inter cleros, clpaulô mus intelligere ; yj.^ço^ enim Grœcè , sors vel hœrcdilus
posl Suppoiuitliumerum suum,et factus
: est liomo cujrico- interpretatur ; Jinde clerici dicuntur qnod in partem Do-
/«; eodom quoqueloquendi modo usa videlur Dcbora, mini sint sortili , sccundiini illud : Dominus pars hœre-
diini Rubeniîas incns;! qiièd pugnx tempore agricul- dilatis meœ. Est autem triplex hœreditas , infinia mé-
,

tunc vt!cà.;S'int : Quitre, inqnit, Judic. 5, habitas inter dia el suprema ; infima est terrena , de quâ legitnr,
duos cleros -le audias sibilos gregian ? Advenant ergo Psalm. 133 . < Dédit terram eorum hœreditalem, hœre-
clerici se i.on molles , non dolicaios «rbium incolas t ditalem Israël servo suo ; t média est sacra Scriptura,
esse oportere, sed fortes, duros et laboj iosos agrico- de quâ dicilur, Psaîm. H8 : « ilœredilnte acquisivi
las, qui agrum Domini ;!S-iduè colant, qui portent onus i teslimonia tua in œtermim quia exullalio cordis mci
,

dici et (cslùs, Mullli. 20, qui tanqnàm mossores non i stint; i suprema est bcatitudo cœlestis, de quâ legitur,
ignavi, aeris inclemealiam et injurias prœ salute ani- Psal. 15 : < Funes cecideriint niihi in prœclaris, eleniva
marum nihil iaciant. f hœreditas mea prœclara est mihi; i quœlibet hœredi-
IX. Ex quibiis diiTicilis Psalmorum Davidicorum tatum istarum suas medietates , terrena possessio rcs
,

verwis explicari aliqualenùs polest, Psal. G7, li Si immobiles sacra Scriptura spiritum
:
mobiles et , et litte-
dorniiatis iiuer medios cleros, pennœ columbœ dear- ram, beatitudo cœlestis stolam mentis el stotam carnis ;
gentalœ, et posleriora dorsi ejus in pallore auri quam-
; inter hos medios cleros , inter has médias hœreditales
vis enim lilieraiem hujns et sequenlis versus sensum
dormire debemus , aliter autem el aliter, etc. Subjungit
hune esse existimem Si sccuri con.Mstaiis inter ter-
:
divcrsos modos quibus inter bas mcdias hrcrcdilates
minos ^g}'pt;orum cl Assyriorum quorum lii pro , dormitur, tum subdit : Si sic dormierinnis , profecib
insignibus columbam argeiiteam à tempore imperii
sumus pennœ columbœ deargenlalœ ; sicut per columbam
Seniiramidis geslare consueverunt, illi aurcum vitu- designatur Ecclesia, sic p-er pennas columbœ designan-
lum (ui ex plurilius sacra; (i) Scripturœ locis, aucto- tur sacerdotes Ecclp,si(p, qui verbis et exemplis eavi sub-
r!!unjiie sacrurum ac profanorum tcstimuniis (2) de- levant ad cœlcslia, unde sponsus de sponsâ dicit in Can-
diicilur), allamen diun discernil cœleslisreges super eam, ticis : € Una est columba mea, pcrfecla mea ; » cujiis
dùm srper I'ala:slinam respiciens Deus inimicos roges
pennas perfeclè propitela describcns dicit, fsai. 62 :

scparat, Judici vive dealbubunlur in Selmon, nivcuni ut intbcs votant, el quasi columbœ ad
< Qui sunt a, qui
(1) Fexta eoriim in desolalionem à facie irœ
est terra t fenestras suas ? > Pennœ deargcnlalœ sunt illi qui divinis
columbœ, id est, As>yr)()rum,
Jorcm. 25; ilem à facie eloquiissunl eruditi secundtimillud, Ps. 11 : EloquiaDo-
gludii columbœ Jeroni. 40 el cO. liàc supcrstilione
,

imltuti Jnd.fi, c-j;rc,ssi ex ^î^gypto vitulum exauro con-

€ mini eloquia casla, argenlum igné examinatum, proba-
flaliioni sibi {ereruiit, Exod. 52. I tumlcrrœ, purgqtum sfptuplitm , > etc. Plura de diver-
(2) liiic rofe; qu;e de Osiri el Isidc dicnnlur à pro- I
sis pennarumgeneribus iocuius, ista subjungit : Pennœ
fanis audoiibiis, cl (\i\x de yEgypliorum superslitione
simus despicientes mundana per vim irascibilern, dor~
nairanl Pr.ilo, lib. dt; Viià coniom|)lalivà, cl Euseb.,
de Prapar. cvaiig., lib. 5, cap. 5 el ab Athonagorâ, mientes inter medios cleros possessionis terrenœ : pennœ.
4,
Piside cl aliis columbœ simus intelligentes divina per vim rotionnbil: m,
 ,, ,

iï6 i)i: sAciiis KLixrioNiiuJS i:t ouoinationibus. 144

(ionitii-uU'it iitlrr uicdins clans siino! Scriiilimv ; «rc |J cloricdniiii ordo .sii('(X'ssil; sic cniiii Aposloliim idtcr

tnittiiin in pnvAi'tili niniiis i)iniiiv coliiinbiV dainjciilalw, prelati sunl Ainl)ro^ins, Priniasiiis, llaynio et alii.

sed jiostcriura duisi cjns in spaii' auri ; sicttl dorsnm llieronyuuis , Oiniincntariis in caput 10 Osca: pro-
Inhorcni pnrscnlis ii!iv sifinifical, srcundiim illnd, Psal. p!ieta>, 1er nd minus ecclcsiaslici nominis saccrdulcs,
1^8 : « Supra dorsuin nwinn fabricavcnuit pcccalorcs, » aliosquc inferiori gradu in mini^leriis cccicsiasticis
ita poilcriuin dorsi rajuicni fitlurw vilw dcsifinaitt , sc- ('(MislilulDs inlciligit; in quA etiani signiflcalione, eù-

funditni jV/ik/ , Apoc.al. 21 : « Juin non cril auipHits dcm voce, limi Commenlariis in Ab(li;im , (uni in Je-

< ucque tuctns , jilv/kc clamor, scd ncc tillus dulor, quo- rrmiam, lum eliam alibi uli(ur;(|uo etiam nomino
t nitini priuru tiamiciunt ; » crcjo posteiiura duisi , id nsus est Andjrosius, 1 ad Tim., dùm ait ni//// lani aspe-
est, leqtiicR post laborcm , cril in spccic auri , livc est, runi tnnujue perniciosum esse quàni si ccclesiaslicus ,

in (jluiiù conlcniplationis qiuv pcr (ulcjorcm aiiri congrue maxime qui subliinis loci est, diiitiis linjiis sccuU stu-
<lciitjn(ttur propicr illud, Siipieiit. 3 : « l'uUjcbinil jiisti dcal, etc., ilcnupic dùm cxponens isia vcrba Mpislobe
« aicitl sol in reijna l'ilris corinn. » II;i;c Imiocciiliiis, 2 Pauli ad Tiinotlia.'um, c. 2 : ISemo mililans Dcoini-

qiKV nos l'usiùs rclulinius, tiim qtiùd dimcilis oiniuiiù plicat se ncgotiis sccularibns, li;cc liabel : Kcclesiasticiis

tcxlûs explicalioncni conlineanl, liiiu (luôtl ad pr;«- autem idcircb iJco se probat , ul liuic dévolus officium

seiiloin clcrici nomcnclaliuaiii non pai uni condncanl, impleut qnod spopondit, in Dei rcbus soUicitus , à secu-
gravissiina{]ne el sahiljcrrima pio clcricis nionita coni- luri ncqotio atienus. Fruslra perscquar cxleros Patres,
proliendant. sallem mcdiic et ullima; a;lalis, Dernardum, v. g., et

alios, apud quos cjusdem vocis in praidiclà acccplionc

X. Rcclè igilnr et prndenler instilula hxc clcrici
non inirequcns usus occurrit. Neque omilienduni
vox, el ab olini pro sacrre rcligionis divinis ministris
quod Iiabel Sylvesler Giraldus in suà Hibcrnia; Topo-
usnrpala; nbi oniin apud Jcrciniani paslorum Jnd;c;p 1

graphià, part. 3, c. C, apposilè omninô ad prxsens

^negiigeiilia cl maiilia inciisatnr, loco eoruni verboruni !

llœredita-
argumenlum : Hiberni , inquil , viros qui ccclesiaslicâ
quai in Latinà Vulgatâ ediliono Iiabenlur :
[1

(jaudent immunitule, etiam laicos cl uxoratos, ccclesia-

lem accepernnl, et non eis proderit, sepluaginta Inter-
sticos vocanl.
prelos legunl : Cleri eorum non proderunt eis, quœ do
XIII. Ex quibus procul dubio verbis non conlem-
Lcviiis et saccrdoliiuis intcrprclantur Origcnes, Epi-
Ea qnoqiie vciba D. Pé- ncnda ratio erui polcsl , ob quam non clericis solùm,
phanius, llieronymus el alii.

ul gregeni suuni sedulô

verùm eliam monacbis ecclcsiaslici nomcn nonnun-
tri ,
quibus paslores nionel ,

pascant, 1 Pet. 5 : Non dominantes cleris, viilgo Patres quàm iribulum sil ,
quôd nempe privilegiis el exem-
ambilioso im- plionibus quac in favorcm Ecclcsiai et religionis con-
de prohibito episcoporum in clericos

cam- ccssa sunl , ipsi quoque gaudeant quôd à scculari

perio interprclanlur. Passim quoqiie légère est ;

dcin clcrici voccni , lam in Canonil)us aposloloruni poicslaie principum beneficeniiâ immunes reddili
concilie, et cscteris ferè omnibus con- ecclesiaslic;c poleslali mancipentur, eorumque causce .
INicseno l

à polilico iribunali ad cccksiaslicum Iransferanlur

ciliis, quàni apud Teriuilianum antiquum inlcrCbri- ;

slianos auctorem et alios communiter Patres , pro sicut enim rcgius liomo dici consuevit, qui régi spe-
,

ecclcsiaslici ordinis viris ad nauscam usque repetitam. ciali juramento obslrictus est, qui apud ipsum auclo-
10 cap. 7, eos qui in ramcnlum iniit lege clienlelarum qui ad clienlarise
Nolatque Eusebius , lib. llist. ,
,

fidci ac sponsionis professionem à rege admissus est,

Ecclesià caiholicà minislrabanl, clericos suo tcnipure
noniinari solitos luisse. Quo lit ut jure relellas Luthe- quidni eodem jure ecclesiasticum liominem dixeris ,

Calvinum el alios ejusdera farinai homincs qui Ecclesi;c privilegiis munilus est , el in ejus clien-
runi , , ,

nomcn ut improprium displicel adeô lelam praisidium ac cognitionem spécial! jure adsci-
quibus clcrici ; ,

el conlen- scitur? Alias ejusdem nominis raliones adjungo

si(iuidem spirilu \erliginis ducunlur
, :
isli ,

dùm rébus infigere prima sit quôd peculiaris ecclesiasticarum rerum cura
tionis efferalâ rabie agitantur, ul
sil penès clericos, qui soli ecclesiasticis olficiis ex suo
aculeuni non possunl, vocibus minime parcanl, et in
statu minislrant, soli occlcsiis deserviunl soli reli-
thcologià grarnmatici, in grammalicà Iheologi vidcri ,

veliul, in utràque auteni vel impii, vel temcrarii de- gionis cultum ( ad quem fidelium convenlus ,
quem
prcbeiidantur.
Ecclesiant /nerilô dixeris, insliluilur ) ex proprio mu- \

Eodem lemcrilalis spirilu afflalus Wiclefus nere procurant; quernadmodùm ergo mililares viri
XI.
consueverunt qui mililaribus addicuntur,
a usas est reprcbendere comniuncm loquendi usum ,
dici ,
officiis

ccclesiaslicos appella- ila ecclcsiaslici dici poterunt, qui ecclesiasticis, vel

quo clericos pcr anlonomasiam |
'

quem loquendi morem fusé défendit Yaldensis apud quos solùm ecclesiaslica omnis poteslas residcl.
nuis; | *

quem nos quoquc XIV. Altéra non dissirailis milii quoque salisfacil;
conira Wiclefislas et Hussilas ;
j

novum, neque inaudilum esse, vel insolentem, falcndum nempe est inier reipublicai necessaria mcm-
ne(!uc
bra clericos esse, seu sacerdotes, eorumque ministres,
adduclis aliquot Palrum teslimoniis docere, neque
ut docet Arisioieles, lib. 7 Polit., c. 12, qui et in sa-
lemcrè inslitulum fuisse allatis quibusdam ralionibus
iinposilionis biijus nominis demonslrare non frustra cerdotes et magistralus lanquàm in suos duclores et
gubernalorcs multiiudinem civium divisam esse te-
forlassè conabimur. ,

XII. Sanclus Paulus , Epislolà ad IIebra;os, c. 12 slalur, el ibid., c. 8, rcipublicaî membra orania per-

cum agricolis, arlificibus, viris militari-

Lcclcsiam primitivorum vocal aposloloruni cœluni cui censens ,
!i
 , ,

145 PROLEG. CAP. 1. DE NO.MIMDUS CLEmCOHU.M. 146

bus, looiipleiibus et jiulicibns, saccrdoies quoque lui- XVI. Invablit eliam usus, saltem apud anti<|uos, ut
nierat ; sacerdoliumquc rcipiiblic;i; necessaiiiiin; esse religionisnostr;e minislri , quos clericos dicinms ,

conleiidit, ibid. , c. 9, quôd videlicet non utililalis beatissimorum et sanclissimorum nomine salularen-
tnntùm caiisA , scd virlulis quoqiic el honeslalis , so- tur; quo pacto eliam apud Gnrcos , teste Plutarcbo ,

ciclas civilis institula sit , boaliliido verô cum vir- de Defect. oracul. , sacerdoles etlmici ôîtît, boc
tule coiijuncta pcr saccrdotium procurelur; qui in est, sancli nominari consueveranl. Sed bàc de re l'u-

republicà saccrdotcs parilor et rediluos collocat. Eo siùs dicemus , si quando vacabit bonorilicos clerico-
itaquc sensu non reipublicoe soKun, sed Ecclesiic mem- rum lilulos alibi cxplanare.

bra clerici dici possunl, eodemque verum est quod XVII. Neque verô omittendum est quôd clericos
aitOpiaïus Mileviianns, lib. 3 conlra Parmenianum ,
nonnunquàm attonsos diclos legamus, cujus vocis, ul
non esse rempublicam in Ecclesià, sed Ecclesiam in re- caileros sileam, Bodam vadcm darc possumus, in Vità
publicà, quia nenipe finis insiiUiendic civitatis, qua- S. Aidani, lib. 5 Hisl. Angl. c. 5, el alibi ; imposilio-
tenùs ad bonesiatcm vel eliam ad bealiludinem obli- nis autcm bujus nominis causam, ulpote onminô no-
nendam referlur, Ecclesi:c finem, scilicet bcatiludinis lam, frustra inquireremus.
œlernce conseculionem , suo ambitu coniprehendil. XVIII. Ccrtum est quoque sacerdolis nomen, qiiod
L'nde siint quidem in republicà sacerdotes, sunt nia- noimunquàm solis episcopis tribuilur, frequenliùs au-
gisiraUis, sunt opifices , etc., dislinclaque ha-c efii- t<;m, sallcm à quibusdam seculis
,
pro omnibus prc-
ciunl niembrorum reipublic;t gênera. È conlra verô sbyteris et episcopis, quorum summi,
ii illi infcriores
opidcum, judicum civilium, agricolarum ordines, di- sacerdoles vocitantur, usurpatur, nonnunquàm lamcn
versos in Ecclesià minime constituuut neque cnim,"
;
ad omnes clericos signilicandos cxlendi ; cujus accc-
ut ait Jacob., Epist, c. 2, in peisonarum acceplione plionis varia
exempla ex legibus civilibus (omissis in-
habemus fidem Domini nostri Jesu Christi , sed pau| e- I

numeris Palrum teslimoniis) peli possunt, 1. 14, 16

rem a'què ac divilem Ecclesià in suuni corpus admit-
i9, c. de Episc. el Cler., et alibi
,

; quo sensu Oplatus

tit, ad quem nempe cujuscumquc terrena; condilionis
Milcvilanus, conlra Parm., diaconos in terf.o, presbij-
honiines œqualiter conveniunt Palrem invocaluri etim,
teros in secundo sacerdotio constitulos dixit. apiccs verb
qui sine acceplione personarnm judicat ; l Pet. 1. Ho- et principes omnium episcopos.
rum ergo reipublice niembrorum soli sacerdoles ac
XIX. Neque lue eliam silentio prsctereundum îai-
ministri in Ecclesià suum ordineni relincnt, in quâ
cos ad differentiam clericorum à Jusliniano in no-
sacrorum hominum ac plebis distinclio , sine ingenli
,

vellis suisConslitulionibus, zoTyt/.îv.rdici, id est, mun-

sacrilegio perverti non poiesl. Itaque ecclesiastici
danos. Quidni? numquid enim legimus dictum Cbri-
jure dici possunt ,
quia ex omnibus hominum condi-
sli Domini ad Aiostolos, Joan. 13 Si de mundo :
tionibus soli ipsi Ecclesiac mcnibris per se accen-
fuissetis, mundus quod suum erat diligeret; quia verb de
sentur.
mundo non estis, sed ego elegi vos de mundo, propterea
XV. Terlia, quia ciim clerici Ecclesiam convocent;
mundus ; quibus verbis apostolos cl clericos,
odit vos
reganl , gubernent , cùm sine iis Ecclesià electa, seu
\

//(rr«/i/rtnosscilicetrfisn;)i(/os,juxtaTertull.,inScorp,,
légitimé convocata non sit, nulla sine iis sancta congre-
gatio, nulla sanclorinn collectio
c. 9, et apostolici seminis frulices, de mundo , id est
, ait Ignatius ad Tral-
laicorum lurbà, in altiorem ordineni Iranslalos.mundi
lianos; cîim ex Cypriano, epist. 69, Ecclesià definiri
ampliùs non esse , nec mundo gratos Cbristns insi-
possit : Plebs sacerdoli adunala, et pastori suo grex ad-
nuât, scd totos cœlestcs, lotos in cœlestibus habitan-
liœrens ; et ab eodem prouuntiatum, ibid., islud inva-
tes, ad eaque aliorum ductores esse debere demon-
luerit, episcopum in Ecclesià esse, et Ecclesiam in epi-
strat, quâ etiam ratione Nazianzcnus orat. I, disci-
scopo; el qui cum episcopo non sit, in Ecclesià non esse; ,

pulos Domini oi^aviou; id est, cœlcsles vocat quia

cum unilas Ecclesie e\ confœderatione sacerdolum
,
, ;

nempe, ut ait Athalaricus, Golhorum rex, apud Cas-

inter se pelatur, nec aliunde corpori Ecclcsiu) populi
siodorum, lib. 8 Variar., episl. 24, professio clerico-
inseranlur, quàm quôd sacerdolibus et clericis com-
munione socienlur rum vita cœlestis est.
: Lbi enim , ul babet Arabrosius
lib. de Isaac et Anima, c. 8, est Ecclesià, nisi ubi virga XX. Quocumque verô nomine clerici nuncupentur,
et graiia floret sacerdolalis? cùm iidem clerici soli bie- ]
rectè in rescriplis Constanlini Magni clerici descri-
rarcliia; ecclesiaslicè propric dictai inserantur , soli bunlur, apud Euseb., Icgitimœ et sanclissimœ religionis
myslarum seu mystagogorum ordincm constituant ex catholicœminislri, Epislolà scilicel Constanlini ad Ox.-
Dionysio, lib. eccles. Hier., maxime c. 5, reliqui ia ciliaimm Cartbaginenseni episcopum ;
qui sua mini-
iniiiandorum classem referanlur; cùm ob insignem sleria divinœ religioni excolendœ imperliunt, qui in Ec-
iUam clericorum in Ecclesià prcerogativam clericis à clesià catliolicâ sanctœ religioni sedulb inserviunt, Epi-
Basilio, c. 55, opponantur Svtî; sfw tv,; h./.y.r.c^iaç , id slolà cjusdem Anilino Africa; proconsuli ,
qui divino
est, a qui sunt extra Ecclesiam ,
quasi nimirùm laici,
cultui ministeria religionis impendinit, ejusdem quoque
;

ubi clericis comparali fuerinl , exlra Ecclesiam esse Epislolà Octaviano Lucaniaî, el Bruliorum correclori.
videantur, nemo est profeclô qui clericorum ordini Apte pariler à D. Augustino et Isidoro llispalensi de-
significando ecclesiastici nomen dissentaneum aut finiunlur : Qui sunt in ecclesiastici ministerii gradibus

diiconveniens existimare possit. ordinati. Consentaneè quoque ab eodem Isodoro ,

 , ,

147 DE SACRIS EiaXilOMULS El OIIDINATIOMUUS. 148

cterhi mmcupuii dicuiilnr otnius (jui iti Lcclesiù Cltrinli <'p/n «H'j/ Jaciilaiit eliam hx-c Teiiulliani verba,
Iniidein à ihcolosis clcrici passiin qua; ipsi cpiilra Psysicbos.lioc est, Calholicos, post-
rtiscninut. IUtIc'
sucro iiiiiiistnilmi ali- quàni in Montani scliisma incidisset cxcidinml
ciMiSL'iilur (luiciimquc iillari ,

siisccplioiicin dcsliiiali buiil; Exl.ori ad caslilal., c. 7: biljcnnliam inler ordincni

quaiido por loiismai
obscivaiuluin sil clericoniiii scu cccli:- cl ylibcm l'.cclcsia: conslitnil auclorilar, ; ilcm, vano»
(luaiiivis illud

siasliconiiH nomcii , ciim quippiain (jUDd sil oiicri fore nos, si pntavcrimus nnod saccrdolibus non liceat

pi;rcipiUir vcl proliibclur, cos Eolos coinp^-clicndcro,

liiicis non liccre , sacerdolct nos Dca /"«r/os ; ;iliaque

vcl sacris iiiiliati sunl ordiiiibiis vid de Clirisli ex codcm TcrluIliaiiO cl fcelidis Call.aroruni lia;rcsi-
<jui ,

patiiinoiiio viviiut, cl beiiclicioriim ccclo^inslicoruin

biis ( ut ab Epipliauio discorc est ) dcsinnpla in erro-
ris sui piilrocinium |)r.cl(;iidunl; ncc pnclcrmiltunl
vcdiliis poiripiuiil ; c conlra voro in re ordiiii clcii-
c'oiuiii favorabili, clcricorum iiomcn ad oiniics qui Origcnis alioriiuMiue Palruni di«i:i jjrorcrre , quibus
divinis.ininislcriis inscrviiinl, vcl ad minislcria isla univcrso poi)ulo cbrisliaiio cl saccrdoliuni cl cjus

ordiiiali sunl (nisi aliud expresse innualui) anipliari funclioncs videntur Iribui.
,

juxta vidoliccl banc Irilam juris rcgulam : Odia rc- m. Sed b>ee argumcnla minimi sunl pondoris.

slihuji, cl favorcs conveuit ampliari.

IMiniiim enim id lanlùm inlendit I). Paulus locis su-
perii'is cilalis, nec in fidci ijrol'cssione ampleclcndà ,
CAPUT H.
noc in exbibcndis qux singulis nccessaria sunl ad
De d'istinctione et discrctionc clcricorum à laicis. salulcm rcligionis ofïiciis, nec in obliuendà à Deo
!. Wiclcfus apiid Valdcnsem , Lulherus, cl alii bonormn opcrum merccdc, ncc in divinarum gr;ilia-

noslri Icmporis bxrclici nullam dislinclioncni clcri- rum consecutione, ullam aul patria;, aiit scxùs, aul

coruii) cl laicorum adniiltuiil ; scd onincs leqnalilcr liberlalis pra^rogalivam esse : quandotiuidem unum
saccrdoles, aiqualiler Evangeliiminislros arbiiranlur; omnos corpus simus, et unus spirilus, vocali in v.nd
vcl ccrlc si dislinctio aliqua inler eos stalucnda sil spe vocationis quorum omnium unus est Domiiius, una
;

cam dunlavat ex boniinum inslilulione et arbilrio fidcs, unum buptisma ; unus Deus, et Pater omnium,

pciidere : adcô ut plebeii el quivis c irivio bomincs qui est super omnes, et per omnia, et in omnibus nobisi
siaiim atquc populus jiisscrit, sacerdotes évadant, et unicuique mitem nostrûm data est gralict sccundiim men-
pcr solani ejusdcm electionem verbi divini prœdlcandi, suram donationis Chrisli ; Eplies. 'l ; nulia ilaquc gens

et Sacramcntorum dispcnsandorum habcant polcsla- à Deonegligiiur, quia ipse Deus est omnium gcnlium,
tcn);è conlra verô, faclà ejusdcm decreli rescis- nulla natio conlemnilur ab eo ciijus magnum tiomen
sionc, coiiiinuô in laicorum ordinera rcdiganlur. lis in nalionibus fore pnedicilui'; nulla aîlas rejicitur ,

auicin frivolis et fulilibus argumentis innitunlur : null'js sexus repudialur ; non enim esl acceplio per^
primùm quidem , unum et allerum Scripturac sacroc sonurum apud Deum , Rom. 2; qui sicul ncmini
testimonium in suae sentenlix confirmationem addu- gratiam débet, ila nulli denegat, n'illius alterins rei

cunt, quœ si reclè et ex onbodoxâ Patrum inlerpre- quàm misericordi;e siiaî ralioncm habens; <ùm è
lationc pensilcnlur, ne bilum quidem ipsorum sen- conlra non <>muibus gloriam, sed iis tanliim eani con-

tcntice afférent aul proficicnt; tum aliqua Patrum férai qui fidelilcr ipsi scrvientcs reniunerationera

dicta in suac pariler sententiie defensioiiem in eum promeruerint, ad quam reliqua omnia nibil faciunt

scnsum detorquent, de que ne per soranium quidem prœler bonam vitam ; haic adeô vera sunl ut niliil

cogilâruiil. vcrius, adeô certa , ut nibil eertius; quid verô cxindê

II. Yidcamus quacnam Scripturac sacrac teslinionia coUigilur? an omnes reges esse aul sacerdotes? om-
pro se adducant : proferunt inprimis D. Pauli verba ,
nes aposlolos aul Evangelii ministios? absnrda brcc

quibus videtur innuere Christianos omnes pari con- et ridicula foret argumenlandi raiio, ii! quâ ne ullius

ditione prscditos esse : Quîcumque enim, inquit ad quidem conscculionis vestigium apparet.
Gai. 5, in Clirislo baptizali e&tis, Cliristum induislis ; 1\. Sanclus quoque Petnis cbrisiianiini populum

non est Judœus ueque Grœcus , non est servus necfue regcde sacerdotium et gentem sanclam nominavil ; et

liber, non est tncisculus neque femina; omnes enim vos sanclus Joannes nos omnes regnum et sacerdotes Deo
unum eslis in Christo Jesu, ad Rom. 10 quibus simi- factos dixil, divcrsâ iitique omninô ralione ab câ ijuam
;

lia babet in Epislolâ ad !\omanos, c. 10. Neque verô bccrclici noslri icmporis ex ipsorum verbis coiligunl ;

D. Pauli solùin auctoritate abuluntur, sed etiam D. qui enim inferre possis Christianos propriè saccido-

Pétri, in Epislolâ suâ prima canonicâ et D. Joannis , tes esse? adeône temerarius cris, ut id effulirc ;m-

in Apocalypsi; quidni , inquiunl, singulis è populo deas, cùm eâdem argumcntand". ralione Cbristianos

christiano liceat saccrdolii sibi dignitalcm vendicare, omnes propriè reges esse consequatur? quomodô
cùDi bealus Pelrus fidèles omnes, getius dec/um, j
autem id fatearis, nisi et rcgnorum fundamenta con-
r.F.GALE SACERDOTIUM, gentcm sanctam, populum acqui- vellas, et regnandi legeS violes, el in sacrosanctam
silionis noaiiiiàî iî ;
pastoresque admonueril ut non regum inajestatem lui liosics innniHas quel cives;
dominantes in cleris, sed forma gregis (acti ex cmimo imô eliam, quin cjusmodi scnlenlià omnem omninô
appareant; Joannes aulem in suâ Apocalypsi Chrisio poliliamevertas, clconfnsnm '}..v.p-/j.y.j inducas? Nonne
tribueril qui dilexit nos et lavil nos à pecculis noslris in verô, si cbrislianus es, faleberis non omnes in vcleri

sanguine suo, et fecU nos regnum, el sacerdotes Deo , j;

legesacerdoies fuisse, aul sacet"dolil hiinistcHisaptôs,
 ,, ,

U9 PROLEG. CAP. il. DE DISTLNCTiU.NE CLERICOKLM A LAICIS. 150

fted solam iribuin Lcvi à céleris in diviuuiu culluni ab illo oji_;,'ineni suani irabere, et quodammodô ipsuno
fuisse >('|iaraian) ? Numquid laincn in càdcm vctcri iiuiiari docel ; quod apertiùs oslendit luni pluribus
Ifge scriptum IckIiuus , tanquàm ad onines filios lum maxime bis verbis : Ciun sacerdotium per Deigra-
Israël dicnim : Eritis niHii m peculitun de conclu tiam omnibus commune sil factum, religiosum lamen nobis
gentibus; mea al enim ûmnh terra, cl vos erilii milà alque laudabile est, de die provcclionis nostrœ (ad pon -

iti rrjiwm taccrdotale , et gens sancla. Quidiii crgo l\iicalmn)qmsideproprio honore gaudcre; ul unamce-
simili raiione cunclus pojiulus clirisiinnus gens san- tebretur in lolo Ecdesiœ corpore pontificii Sacrumcnlum,
ffe, regale sacerdotiinn dic'i pQSS\l , quanixis ex ipso quod effuso benediclionis wiguenlo, copiosiiis quidem in
alii specialim selecli sinl à ca-lcro populo discreii superiora prufluxit , sed non parce eliam in inftriorn
qui funcUones sacras oLeant, cl sacerdolii bonorein descendit. Hanc eamdem causam, propier quam Hie-
au<?iuriiaiemque conscquanlur ? Universo lamen po- ronymus, dialog. contra Lucifcrlanos , saccidol.um
pulo clirisliano non uuâ raiione sacerdolii dignilas laicibaplismum vocal, mulli alii Patres conlirmant
tribuiiur : priiiiù enim, quia nonnisi è populo clui- mulli caiholici doclores novatjrum quid curem lur- ;

siiano sacerdotes legilinii eligi possunt, jure merilo, bam? Tertio, quia sacerdolii quoque funciiones et
ni fallor, populus clirisiiamis gens sancta, et regale , munia, sicut et regni mysticè et spirilaliler intellecias
sacerdotiuai uuncupalur non quôd oinnes é populo ; obeunt Cbrisliani; favct buic explicalioni Léo loco
regali sacerdolio po'.iantur, sed quôd exlra populi mox citalo, ubi ralionem assignai cur cbrisliani reges
chrisliani socii triera nulli regali islo saccrdolio légi- et sacerdotes dicanlur : Quid enim, ait, tam regiiim
timé e.\ornari pussinl ; secundo , CLrisliani quoque quant subditum Deo animum , corporis sut esse reclo^
OJnnes, qui in Baplisciale ac conlirmalione niyslico rem ? et quid tam sacerdotale quàm vovere Domino coii'
chrisniale ,
que Ciirisli saccrdolium ac regiuim desi- scientiam puram, et immaculatas pietatis hoslias , de
gnaïUur, delibuli sunl, reges et sacerdotes aliquâ ra- aliari cordis o^trre.' Confirmai hanc interprelationem
iione dici poiueriinl; ungunlur enim in Baplismo ab Origenes, bomil. 9 in cap. IG Leviiici, ubi plura ad-
episcopo ex Clemenlis Romani Conslilulionibus apo-
, dit, quibus similia habet bom. i in ciip. C Levit., et
sloiicib, lib.3,c. io : cSicutpriùs ungebanlur reges et alibi. Sic porrô babcl io cap. 16 Levit. : c Unusquis-
sacerdotes, non quidem quod qui nunc bapiizaniur que nostrûm, inquit, babet lu se bolocauslum suum,
etiaoi sacerdotes ordinentur ; sed quôd fiant à Chri- el bolûcausii sui ipse succendil allare, ut semper ar-
sio Cbrisliani, regale sacerdolium, gens sancia deat; ego si reuuniiem omnib:;s quae possideo , et
Ecclesia Dei , columna et Crmaraentuai prxsemis loUam crucem meam , et sequar Cluiuum , bolocau-
iuminis, qui aliquando non populus, nunc aulem di- slum obluli ad allare Dei; aut si iradidero corpus
lecli et electi , super quos invocatum est novum iio- meum habens cbjrilatem , et gloriam martyrii con-
men ejus, ut lestauir Isaias propheia, dicens : Et ,
sequar, bolocauslum meipsum obluli ad allaro Dei;
vocabunl populum novo cjus nomine ,
qvo Do.iiiuus .
si diligain fraires meos , ila ut animam meam pon.im
itjminabit euv:, t In eumdem quoque sensuni Origenes, ]
pro fralribus meis, si pro juslilià, pro veriiale usque
boni. 9 m cap. 16 Levii. : Omnes enim quicumque un-
J
ad moriem cerlavero , bolocauslum obluli ad allare
guento sacri chrismatis delibuli swit, sacerdotes effecli Dei; si membra mea ab omni concupisceniiâ caniis
I

$unt, sicttt et Peirus ad omnem dicit Ecclesiam, etc. De mortiiicavero , si mundus miln crucifixus sil , el ego
I

Clu-islianissiraiIilerAmbro5.,1.4deSacr.,c. 1 : Unus- ;
mundo , bolocauslum obluli ad altare Dei , et ipse
quiique uugitur in sacerdoiium , in regnum; sed spiri- . mea:' bosiiaa sacerdos efflcior. > Plura in eamdem sen-
luale regnum est et sacerdolium ; regnum scilicet non ! tentiam tum Origenis lum aliorum Pairum tesiimo-
temporale, sed meiapboricuni , sacerdotium quoque nia, quarlsm causam assignaturusomillo, quia nempe
I

non hierarcbicura , quomodô propriè sumi solet , sed Cbrisliani omnes sunt membra Chrisli Régis el Sacer-
mysticura. Clariùs Aiiguslinus, 20 de Civil., cap. 10 :
I
dolis; hanc supra iradiditAugustinus, confirmai verô
Eruut , inquit , sacerdotes Dci el Christi cl rcgnabunl Agobard.,episcopus Lugdunensis,
,
I
in tract, de Privilé-
cum eo mille annis non ulique de solis episcopis cl gie el Jure sacerdolii ubi babet,
, ,
\
, t. 3 Bibliolb. Fatrum :

f-resbyleris dictum est, qui propriè jam vocantur in Ec- < Omnes fidèles verè membra summi
j
sacerdolis , Dei
clesià sncerdules; sed sicut omnes Ckrislianos dicimus videlic^t ac Domini nostri Jesu Christi Mediatoris
proplcr mysticum chrisma sic onaies sacerdotes quo- Dei el hominum, faclos esse ab eo
,
, \
, Palris regnum et
niam tncmbra sunl liujus sacerdolis, de quibtts cposto- sacerdotes, dicique genus eleclum
j , regale sacerdo-
lusPetrus, epist., r 2 Plebs, inquit, sancia, re-
'

1 . : « tium, el esse sub capiie summo unum sacordoiem. i

gale sacerdolium. > lugusiino astipulalin- Léo Magnus Cujus
;
I
rei confirmaiionom proferl ex veleri lege in ,

bis verbis, serni. 5 in die anniversario assumpi. suœ

j
quâ nempe non omnium sacrificiorum offerendoruni
ad jK)nlUicat- : Omnes in Chrisio regeiicratos crucis si- poiesias erat penès sacerdotes et leviias, sed singulis
gnum efficil reges ;sancii icrb Spirilùs unclio consecral è populo per familias suas pascbalis agni offerenJi jus
\

êaccrdoies , ut propier islam spccialcm nostri minislerii fuii, imô el pncceplum, quod quidem si ad
populum
servilulan universi spiritiialcs el ralionales Christiani
,
cbristianum transl'eras, reclé addere poieris, non eu-»
agnoscant se régit generis el sacerdotalis officû esse con- juscumque
<
sacrificii sublaiam ipsi poteslatem , sed ci
sortes; quo loco propriè dictum sacerdolium et spe- permissum esse ac prœceplum oiTerre sacri/icium justi-
ciale à communi et improprié dicio distinguit, et hoc ||! tiœ, Psalm. 4 et 50; immolare Deo sacrificium Lmdis,
181 i)i; sAcms i;i.Kr/noN!BDs i-:t ohihnationiiujs. 152
Tsiil. lî); olTcrrt; xacrilirinin Ih-o R\mUum conlribuUi- jn-obibcrf priniatniii in Mcclesià, sed tyrannicnm , su-
lum , ror ntutriluiu , cl Inmiitiiilitm, PmiI. îiO ;
redderr pi'rbinn , inqiolcMileni doniiiialinn evclndi ; verbuni
vitiihs tabionnn sitornin, Osea: M, ol incmljiM sii:> pa- Cra'cum /«TaxupctûovTt,-, dominâmes, in malam parlem
rirc tcinpliim S|iirili'is sniicli , 2 :i(l Cor. (i ;
(piic qni- arripi nemo nescil, ul vident est in iis verbis Cbristi
dciii oiiiiii;» mysticam , ni supra (lixiimis. non aiilcin Domini , Luc:c 2 : I{e(jei geuliiim dominanlur eorum;
liicrarcliii'am , (|ii:(' in pratlicarunn! vcrhi divini , Sa- vos aulem von sic ; sed qui major est inlcr vos fiai sicut
(lanionlis dislrihnondis, vl saiiilicio <i)ri)oris Clirisli »i/»)or ; (piibus vcrl)is , sicul aliqiiem inter aposlolos

ac saiigninis odVrondo, consistai, saccn'.olii ralioncni niajorem , et priiicipcm fore signifiral , cui à relique

laicis convcniro posso dcinonslranl. Cbrislianoriun socictate ol)edialur, ila eidem pra;cipit,

V. Cùm aulcm D. Pclrus paslores liorlatin- ne do- ul se non ficlà animi demissionc pro niinimo gcral ;

minontur i:i cloris, finitlni co scnsn inlidlit^i possil ni idconc verô seqnilur nulluin clericoruni ordinern à
Tiioiical saccrdolcs ne infciioris ordiiiis clericos coii- laicis secrelum esse ; aiit clericos cnin laicis confiin-

leniiiaiil, ne pra^ aliis in ejnsdcm uiinislcrii parlciii dendos al(|ue permiscendos? dorinientium vel poliùs
:ulscilis snpcrbianl , aul sui'.ra illos (asliioso iiabilu , deliraiitium lue con.seqiieiili;e sunt.

graviori inccssii, irisli supcrcilio, impotcnli iniperio, VU. Uliimô rcspondenl Calbolici ad ea qurc ex

gesln linnido, anslcrùvoce, insolcscant ;

pcr cleros Terlulliano adducta sunt, ejus aiictorilatem postquàm
cniin inferioris ordinis clericos inlerprelaiilur Ilicro- iiiMonlaui liu-rcsim incidit, nullius velexigiii poiideris

nymus , cp. 2 ad Ncpolian., Œcnmcnius , in \ Pclri esse debeie : cùm enim .Monlanus et qui cum secuti
cap. 2, cl alii : qux inlcrprclalio, si vera sil, ut sanè sunl Calliari liicrarciiicum Eccicsiœ ordincm turbàrint,
mihi non polcsl non vidcri vcra ,
quid ,
qnocso , isla clericorum'camdem quàm laicorum conditionem esse
ad proposiliim? quasi verô ex co quôd sacerdotuni voltierint, quid mirum si Terlullianus, postquàm eo-
insolcnlia in clericos proliibealur, clericoruni et lai- .
mm erroribus dcmcntalus fuit, qux'dam scripserit

coruni disliiictio everlatur ! Niliil ccrtè isla ad noslrani qiia; catbolica; Relij^ioni pnï'judicium facerent? Ea
Androniachani. Sed este pcr cleros omnes Clirisli tamen quoe ex Terlulliano proferniitiir non aperlè no-
fidèles inlelliganlur, ul inlellexére Cyrillus Alexan- i
slris liœrelicis favere videntur : nam esto apud Ter-
drinus, lib. 1 in Isa., cap. 3, et pauci alii, quid ex- lullianum haec verba Icgantur, Exhorl. ad caslitalem,
indc ad everiendam laicorum et clericoruni dislinclio •
cap. 7Nonne et laici sacerdotes sumus : scriplum est :
:

nein inferri eflicaciter possil, nemo sapiens adverlet ; Regnum quoque nos, et sacerdotes Deo et Patri suo fe-
l'alendiim est Cbrislianos omnes populum esse
enim cit. Di/ferenliam inter ordinern et plebem Ecclesiœ con-
acquisilionis,quem nenipe Cliristus acquisivil preiio stiluil auctorilas. Quibus l)uman<â tanlùm lege diffe-

sanguinis sui esse «v y.).-ôpo-j, sorlem et bceredilaiem

; reiiliam niriusque ordinis clericalis, cl laici statutam

Domini si cum reliquis genlibus elhnicis infldeli-

, , , videtiir docuisse; ca lamen qux immédiate subjunxit,
bus , etc., coniparentur ; sacerdotes tamen ex omni- et honor pcr ordinis concessum sanclificatus à Dca, in-
bus Cbrislianis specialcm Dei esse barcdilalem cui sliuiti à Deo clericalis ordinis teslimonium videntur

specialiler dicatisunt, tum pcr destiiiationem ad sacra coiilinere. Scqnenlia verba difficullatem augent : Vbi
officia in ejus cultuni exhibenda ; lum per castilalis ccclesiaslici ordinis est consessus , et ofj'ert , et linguit

professionem, quam in majoribus ordinibus consiiluii sacerdos, qui est ibi solus. Sed et ubi très, Ecclesia est,

einillunl ; lum per secularium curarum abrenunlia- licèt laici : unusquisque enim de sua fide vivit : nec est

lioncm, quai à singulis clericis plus vcl minus, prout personarum acceptio apud Deum, Hom. 2, quoniam non
pro majoribus ordinum incremenlis major viruuis audiiorcs legis jusiificabuntur à Deo , sed factures , se-
I

débet esse prol'ecius, vel ab \\)sa clericaiûs susceplione i' cundiim quod et Aposlolus dicil. Igilur si liabes jus sa-

spondetur, co nimirùm modo quo Judaicus olim po- ! cerdotis in temetipso , ubi necesse est liabeas , oportet

pulus, cum reliquis nalionibus collalus specialis Dei ! etiam disciplinam sacerdotis, ubi necesse est, sic liabere

(nota corruptum lexluin ila à nobis restitui ex anli-

'

hxreditas dicebatiu-, quia lune temporis, nolns eral

in Jndœà Dcus, in Israël mc.ijnum nomen ejus, Dent. 4;
'

quo quod aliquando legimus exemplari, in quo verba

nec eral alla natio lam grandis (piœ haberet deos appro- illa, jus sacerdotis, quce inulililer repelila in Terlul-
pinquanles sibi, sicut Deiis nosler aderat ipsis, Psal. 75 ;
beato Rhenano et Pamelio editis haben-
liani libris à

quamvis Levitica tribus, quac religionis officiis specia- tur, minime reperiuntur). Digamus tinguis digamus ,

tim mantipata erat, Dei quoque baoredilas specialis et offers, etc. iis enim verbis oslendi videtur Terlul-
;

peculiaris diccretur, juxla ca quœ in Dculerononiio, liani eam menteni fuisse per oiunia ordines sacerdo-
c. 18, legimus : Dominas cuiin est liœrcditas eoriim (Lee tum et laicorum, seposilâ humanarum legum auclori-

vilarum nenipe), ut loculus est eis. Eadem cleri et tale exyequnndos esse , eâque in necessitate omnia
populi apud Cbrislianos est ratio. laicos pra?slare posse ,
quae bumanâ lege et seposilà

VI. Instant reprehendi à D. Petrodominatum, prin- ncccssitale soli sacerdotes exsequuntur.

cipatum, auclorilalem , alque imperium sacerdotum VIII. Scio la.meu viros doctos et graves aliter Ter-
in reliques ex plèbe, i Peiri 5. — Respondemus non luUianum iuterpretari , eamque docere Terlulliaui
reprehendi polestaiem , sed abusum polcslatis ; non mei-.lcai fuisse, non ut ex so!â legis humanse auctori-

damnari ecclesiaslicum principalum , sed principatùs 'l

laie, clericorum et laicorum ordines discrelos esse

vanitalem in miiiis ac tcrroribus consislcnlem ; non % voluerit, sed divinà iiisuper insliluiione separaio»,
 , ,

155 PROLEG. CAP. 11. DE DISTÎNCTIONE CLERICORUM A LAICIS. 154

Ciii tamcn humana lex, ad majoriMii iilriusque orJinis debereni , nec uiiicuiquc divino cullui sedulô vacare
dislinclionciii acccssoril ; non ut porloclain Kcclesi.i:n iiccret, suo scilicet negolio occupato, aliquos ex po-
absque sacerdoie esse pulaverit, sed impcrfeclain so- pulo deslinarent, qui uni divino cullui intenderenl,

luivmodô qiix oblineiidis à Dco pluribus bcneficiis el religionis ofliciis ex sui status obligalioneincumbe-
siifliiiat; adcô ut in niedio duorum vcl liiuni in no- rent : aucta verô per Mosaic;c logis promulgalionem

niino CIn-isti congregatorum , abscntibus licèt sacer- religionis procuiandie el excolend.i; sedulitas, dcsli-

dolibus , Christus quoquc pcr suani graliam et assi- lia-c munia, ab ipso omnium piruite
nalâ scilicet ad

stentiam pniescns liaberi possil ; non ul sacrificii veri Deo, Leviticâ tribu, qusc sacris muniis mancipata
et propriè dicli , coriioris cl sanguinis Chrisli Doniinl sacrificiis antiquac legis, el sacris riiibus peragendis
offercndi , eiiam quâcnniqiie necessilale urgente ,
po- iaserviret, doclriniieqiie de Dco Iradeiid.e curani ge-

leslalcm laicis incssc credideril , sed ailerlus et ini- rcret. Vide Exodi 15, Num. 1 , 3 et 8, Lcvii. 13, et
propriè dicli seu niystici, quod in sinccrà procum alibi passim. Saccrdolium itaquo à rolitiuorum Ju-
oblatione et cordis niortiricaiione consisiat, ut supra da;orum statu dislinctiim est : taiilùm abest verô ut
explicuimus , sive etiani synibolici , eulogiaruni nempe per evangelicie legis graliam, ipsum penilùs abroga-
el aliarum oblalionuni ,
quae incruentum in allari sa- turn sit, et cum Chri*;lianorum omnium statu coniii-

crificiuni reprsesentent, de quibus forte probabilc est sum; cùm potiùs in alios melioris nol;c, qui non car-

TcrtuUianum intelligi, ita ut hsec sit Tertulliani ralio- nali legc sacerdotes nascerentur, sed pcr propheiiam,
cinaiio, laicos omnes monngantos esse debere, sicut ulait Aposlolus, 1 ad Timoth. 4, Evaiigelii ministri cli-

et'sacerdotes, tuni quôd sacerdotii aliquâ ratione sinl gerenliir, sacerdotii jura transmissa sinl; sic enim
participes in quaninm in necessiiate bapiizant , cl loquilur Aposlolus, ad Hebr. 7 : Translata sacerdolio
sine sacerdotc in commune orant, mysticanique Dco necesse est ut et legis translalio fiai. Nam qui non véné-
oblalioneni offeriint, el symbolicam; cosquc proinde rât solvcre legcm , sed adimplere, Maltli. 5, sacerdo-

qui sacerdotii jure aliquâ ratione perfruuntur, eâdcni tium quoquc non venit abrogarc , aul ad iufimam
cum iis disciplina debere constringi, lum quôd sa- cujuslibet plcbeiihominis classcm dejicere, sed con-

cerdotio non debeant inepti evadere, cùm ex laicis !

summare, et in cœlestiura vironmi nianus translerre
sacerdotes eliganiur, ideôque laicos monogames esse Quôd si in veteri Testamenlo Siiiil roprolialus, Ozias

debere sicut et sacerdotes; nam , ul ibidem siibdit :

leprâ percussus , Dalban et Abiron vivi tcrnx! bialu

Omnes vos Dens ila voluii dispositos esse, ut ubique absorpli Icgunlur, quôd, cùm essenl ex aliéna (ribu ,

aancliones ejus obeundi sit disciplina , ttsque adeb , uisi sacrilicium lamen offerre, ihuribulum in manus assu-
laici ea observent ,
per quœ presbytert allegantur ,
quo- '
mère, incensum adolere lemcrarià prœsumplione
modb erunt presbijteri, qui de laicis alleguntur? neuti- lenlâssenl , an putas miiiori pœnà pleclenlur, qui non
quàni verô eâ ipse argumentalione utatur, quasi per légitimé ordinali sacras funclioncs obire jam pr^c-
omtiia idem jus laicis et sacerdolibus vendicet, eum- sumpserinl? Quod si minislralio morlis litteris defor~

demque ulrorumque ordinem indiscretum esse ex in- mata in lupidibus fuit in glorià; quanta magis minislralio
stilutione divinâ constituai; ex quo si sacerdotes de- spiritùs erit in glorià? Nam si minislralio damnationis
beant esse monogami, laicos quoque monogamos esse gloria est, multb magis abundal minislerium justiliœ in

debere conlendat : simili quoque ratione vcl iiiler- glorià, 2 Cor. 15. Quôd si inferioiis legis sacerdotes

pretanda , vel ulhxretica neganda isla quae ex eodem stabiiem consequebanlur dignitatem ,
quanlô magis
Tertulliano proferri possunt, lib. de .Monogam., cap. ii , qui melius sorlili sunt minislerium ,
quantb melioris
42 Cùm extollimur
: et inflamitr adversiis clerum, tune lestamenti mediatores, à Deo conslituli sunt quod in me-
vnum omnes sinnus , tune om7ies sacerdotes ,
quia sacer- lioribus repromissionibus sancilum est (ad Ilebr. 8)?
dotes nos Deo et Patri fecil : ciim ad vcrœquaiionem quanlô ii, qui Evangelii seu mcliorum promis.Monum
disciplinée saccrdotalis provocamur, deponimus infulas, nnnlii facli sunt, el auguslioris longé sacrilicii ope-
el pares sumus. Sed liœc fusiorem indagationem re- ratores creati, melioris prse islis condilionis effici

quirunt. debebunt? Quôd si umbram habens lex futurorum bo-

IX. Firmiores jam pro catholicâ scntentià quam norum , non ipsam imaginem rerum, ad Ilebr. 10, sa-
Tridenlina synodiis dcfinivil, probaiiones audiaimis. cerdotes ac sacroruin minislros à bsicis distinxil, illos-
Prima ba-c sit quod ab ipsà niundi crcalione vel ipso que eispraetulit, quanlô n.eliori jure, nova lex, cujus
naturae ductu , hujusque luminis indiciis quod super verius est , am->lius , perfecliusque saccrdolium , cle-
nos signatura est , aliqui semper à reliquâ plèbe se- ricos discernet à laicis, hosque iliis conslanli orùi-
j

lecli fuerint qui sacerdolii funclioncs obirenl; cui mu- natione subjicicl!
neri olim anle legem Mosaicam primogenitos deleclos X. Altéra ratio petitur ex statu Ecclcsiai, quem no-
fuisse, ex HebraMS referunl Ilicronymus, Abuieiisis bis divinus Aposlolus adumbravit, in quo diversa
et alii. Inter ethnicos verô quamvis
à verà (ide exlor- menibra à Deo siattita esse oslendiJ, clericosque à laicis
res, aliqui semper delecii fueruntqui sacerdotii distinclos Sicut enim, inquit ad ilomanos 12, in uno
fun- :

clionibus vacarent, à reliquà plèbe secreti , ut corpore multa membra liabemus, omnia autemmcmbra
notai j

Aristoleles , ^ui eos ul niembra reip. à reliquis dis- non eumdcm actum liahcnt, ila miilliunum corpus su-
t'rncta ,
eademque necessaria rocciisiiit ; coiigruum mus in Chrislo, siiujv.ii aulem aller ailerhis membra.
euim el CQpscutancum judicâruni ut cùm omnia Deo Idem ad Corinthios 12 Si tolum cor-
sic loquilur, 1 :
 ,-

1! DR S\CRIS KLKCTIOINIDI S Kl OllDINATIONIBUS. i56

pus onilttê, ubiiindilus/silolumiiuditus, iihi othralm? ol sign'ualos ths'', iicc uiruinquc corum ordincm cs.se

}in!iuil Ihus tiirtnhra ituuiiiqimliiitc eoriim C'onftiii(l<Mi(liini.Siuiiiilcr Aria :i|Kmtul(>riMii,(;. 13, duui
rsicnc (iiiti'vi

in corparo, sirut vnluil. Qn'od si rsuciit oiniiia umtm Sailli cl Daruaha- urdiiialioncm desrnhiiril, liane vo-

tunuhriim. ii/'i corpus? Nuuctinli'm mulla quiilrm »jcm- ccm Spiiiirts sancii audiiaiii ose nifoniiil : Siqreqult

brii, uiinm nulem corpus; cl paiilô posl : Kl (juosdmn mihi Sttulum el Bnrnubnm , in opus ad qttod asnumpti

qnulcm posttit Deus in F.rclt'sii) priinitm nposlolot, se- eos ; luncque jejuminles cl oranlcs , imponenlrsque eit

cundo prophcUis , lerlib doclorcs , drindc virtutcs , exindc manus dimiserunl iltos, ciuii vidclii-cl ordinalos diniil-

(piilias cuniliouum, opittilulioncs, tiubi-rnaiioms, ijcnera ItTotit ;

qnaM|nid)'m a D. Ijk'^ iinlala sniil, m scircitius
liniiuarum, inicrpnliilioncs smnonum. ^umf|uid omncs eos (pii (Ici ici ordinali siinl, non cssc ainpiiii> de
apostoli? numquld omnes prophctw? nnmqnid omnes ^rcgc c.eleronun Clirislianorum , sou non reniancre

doclorcs? (4c.; quil)us similia liabcl ad Kplicsios, i : inha plebcinin ordincm, itec in pupuli classe ninne-

Va ipse dedil qnosdmu quidem npostolos quosdam «u- ,

randos C8sc. Annuil D. Panlus, ad llebr. 5 : Omnis^
tcm proplii'tds, alios vcrb cviinqclislas, nlios anicm pasto- iiiqiiil, ponlifcx ex liominibus ussumplns cnntliluitur in

rcs el doclorcs ad consunwialioncin smiclorum in opus iis quœ sunt upud iJeum , ni olfcrul dona el sacri/icia

niinislcrii in œdiftcalionem corporis Clirisli, doncc oc-

pro pcccnlis : quid csl (Miini ponlificeni ex liomlnilnis

curramns omncs in nnitalem jidci cl ugnilionisFiliiDci, assunipluni cssc , nisi supra c;clerorni»i hominum na-

in virnm pcrfeclum, in mensurinn œtalis ptcniludinis turam cvcclum esse et apiceni di|.'niiaiuni con^ccii-

Christi; li;i-c Paiiliis : Si quis aulcin, ul rcclè ndveilit dcro, ac supra lioniines esse? Ex hominiixis saccr-

Tridenliiia synodus, scss. 23, cap. A, omnes Chrislia- doles assumunlur, ni non bumana , scd divina mini-

nos promiscuè novi Tcslmncnli sacerdolcs esse, anl pari sloria exequanlnr ; ob qnod eliarn CiniMlUi Doiiiinns

inler se poteslale spiriluali prœdilos affirmet , niliil aliud poslquàm apostolos rogavil, ilallh. IG, queni dicunt

fncere videtur qnàm ecclesiasticam Inerarchiam, qnœ est honùnes esse (ilium hominis , non dubitavil addere,
m caslrormn acies ordinala , Caiit. 6, confundere,per- vos antem qiiem me esse dicitis? ut non liominos apo-
inde ac si contra beati Pauli doclrmnn omncs apostoli, stolos , sed supra iioinines esse oslcnderi-t ;
qiue

omnes evangelistœ , omncs pasiorcs , omnes sint do- proinde in reliquorum boniinum chsscm dojicere,

clorcs. non aperlis islis Scripliirye sacra: stntcnliis contr.idi-

XI. Terlia ralio, quia nempe Scriplura sacra Evan- cere esi?

golii minislros quosdam quos clericos dicimus, à Deo XllI. Quintum et polissimum argumciitum est praxis

rpgetidœ Ecclc-ia> pi'a:fcclos , cosdem solemni ritu Ecclesiai calbolica;, qiiac clericos si mper dislinxit à

ordinalos nicmoral; ul enim oinitlam apostolos, ac laicis : nam el ordinationis clericorum Canoiies apo-

scpluagiiila discipiilos à Chiisto Domino eleclos, el ab slolorunijConstitulionos aposlolicse Clemenlis, Diony-

eo Sacramenlorum adminislrandorum, vcrbi divin! sius , TertuUianus, Cyprianus, ne alios innnmtros

pr;edicaudi populi rcgeiidi polcsialera accepisse, proferre vel numerare cogar, memineriuU. Quàn» verô
,

ac per insufflalionem Clirisli episcopos inaugurales emincnliorem laicis locum tenerent , dotera poierit

fuisse , ul pariler siloam mariiis imposilionem ,

quâ idem Dionysius, tum in ecclesiaslicà HiorarchiA, tum
Timolhcum ordinatunimeminil Aposlolus; num verba in Epistola ad Demopbilum quàm conslanlcm : lo-

ista Pauli, ad Tim. 1 : Sic nos existimel Itomo , ul mi- cimi possiderent, loquatur TertuUianus, de Praesc,

uistros Christi el dispensatores mysleriorum Dei ; nonne c. 41, ubi bœrelicorum ordinalionum, conlra caliioli-

ista ab codcm prolata , 2 Cor. 5 : Idoneos nos f^cit cac Ecclesiae niorem, levilalem condamnât ,
quai ad

tuinistros tiovi Tcstmnenti ; nonne illa cjusdem Pauli noslrorum h;crelicoriim mores caipendos reclè con-

Nemo assiimil sibi houorem, scd qui voca- jicipossunl : Omnes, inquil, tumcnt, omncs scienliam
ad IK'br. 5 :

pollicentur. Anlesunl perfecti calechumeni quàm edocli;

tur à Deo lanquàm Aaron; nonne denique li?cc quai

corain prosbyleris Epliesinse Ecdcsia; in concione ipsœ mulieres hœrelicœ quàm procuccs ,
quœ audeant
proloculiim eunidcm Aposlolum rclerl Lucas, in Ac- docere, contendere, exorcisnios agere, curationes repro^
fursitan et tingere! ordinatioues eorum temera-
libus aposlolorum , c 20 : Ailendite vobis et universo miltere ,

(jrecji in quo vos constituit Spirilus sanclus episcopos re- riœ, levés, inconstantes , mine neophytos conlocaul, nnnc

inquam, oninia, di- seculo obslrictos, nunc aposlatas nostros , ut gloriâ eos
gere Ecclcsiam Dei; nonne, liaec

quidam cbri- obligent quia veritate non possiaU. Nusquàm facilius

vinam ordinalionem probant, quà sacri ,

sliame religionis minislri eligi debeant qui populo ^profwitur, qnàm in caslris rebellium, ubi ipsiim esse

piicficiantur, cjusque saUili procmandic sedulam ope- illtc, promereri est; ilaque alius hodiè episcopus, crus
alius, hodiè diaconus, qui crus leclor hodiè presbyter,
rani inipendanl? Clericorum proinde ac laicorum or-
;

diucs discrètes ac dislinclos esse nonne isla oninia qui cras laicus: nam et laicis sacerdolalia munia injuti-
manifesté demonstrant? ganl. Nunquàm ovum ovo similius, quàm noslri lera-
XII. Quarta ex modo loquendi Scriplura; sacrœ de- poris novatorum mores, cum anliquorum islorum,
sumilur, sccundùm quem scilicet clericorum et laico- :
quos TertuUianus depingit, bcreiicormn moribus, ut
rum ordiiies secretos esse apcrtè, ni falior, innoie ; vel nostro seculo TertuUianus vixisse, vel noslrorum

seil : sic enim, v. g., D. Paulus , ad Rom. 1 , cùm se I liominum viiia prœsagâ mente divinâsse aliud cogiian-

aposlolum nominarcl.se^c^^jfaaim dixit, i« Evangelium libus vjderi possii. Sed longé plura ad caiholicam

Dei ; quo verbo salis ostendit clericos_à laicis secretos islam sententiam stabiliendam inferiùs profercntur.
1S7 PROLEG. CAP. III. QL'OMODO CLEUICORUM A LAICIS SECRETIO PERAGATLR, etc. !58
CAPUT m. IV. Summo verô pontifici pari modo primogeniii
Quibtis modis sccretio illa clnicorum à laicis pernçjalur ; sticcedo!);iMt ,
palriit'is niiiprùni (ilii, qui in di^nila-
ubi (le dilfcrenùù saccrdoiii aniiqmv et nova' Irgis. tem palnnn, nalaliiun prirrogalivà vcniebanl;
sic
I. Queniadmoilùin (1) gradu> iiiiliandi niililom suiil Aaron primogcnilus iiisins Eloazar. Eleazarum Plû-
pmbaiio, ciiiguluni, et rehiiio in numéros : sacraincn- noes, hune alii coniitnialâ liliorum serit; in
Ponlifi-
tum oniin mililis à diu)Liis posierioribiis niliil est calu gcrondo exccpcruni; donee in SaJocb inlerru-

diversuni; tune eniai à nùiile poslulabalur, cniille- plus ordo , in Josue lilio Josedcch reslilutus, in Jasone
lialurquc, cùni acccplà à princip^ï sacra pinbatorià fralre Oniu; pcrlurbali!^, in Mcnclao ejiis successore
liiiguluni acciperet, el in numéros referreliir : ila ii neglectiis, landemquc synagogà ad finem properanle,
stuii gradus clericorum ioiiiandorum, quibus à laico- Ilircano summo ponlilice morluo, oraninù eversus
rum turbâ seceriumlur acscgreganlur. Piimô (juidem fucril.

diligenli prahabito examine eliguntur fuluri l)ei niiiii- V. Novae aulem legis minislri , non ha;redilario jure
stri ; luni sacris rilibus inilianlur : tandcmque alicui dosignanlur, sed à Deo pcrbomines servatis prsescri-
Ecclesia;, ceii milites cohorti, in eâ, stipendia merilu- plis in Ecclcsià forniulis et diligcnii habilo
, examine
ri , inscribuntur; ubi nempe suâ professione fidem fc- assnmuntur. Velus hic in Armcniorum regione, quem
cerini, cl se Deo Sacramento obslrinxerint. scxta , c. 55, synodiis oxplosil, error fuit, ut nonii-
II. Ilujiis eliam rei esemplum peii potest à crea- nem in dcrum cooplandum duccrent , nisi qui ex gé-
tionc niiniblrorum veleris Testamenli; primum enim nère sacerdoiali orii essent, JuJaicosque in eo ritus
designari solebant person;c qnas saccrdolio l'migcren- scquerenlur, quos nov;K legi minime congruere pluri-
tur ; lum observatis variis Citremoniis consecraban- ra» raiiones suadent. Hune lamen errorem seculi
lur, uliimo tandem loco ad usum ministerii applica- aliqiiando snnl iliberni ad S. Malaclii;ie usqi'.c tempe-
banlnr; qnbus respondent in nova lege ha;c tria, ra, apud quos primates nativitnlis pr;erogativà con-
elociio ordinandi, consecralio electi seu inaugiiralio stituebintur, in qiiâ cxlirpandà superstilione pluri-
.'iacra, et inciirdinalio, quâ alicui Ecclosi;r, quae jpsius mùm sanciissimus ille vir laboravil. Vide Bernarduni
liiulus dicitur, adscribilur; cum hoc tamen dîsciimi- in Vilâ S. Malachi*.
ne, quod in vetcri Icge non tam eleclione quàm suc- VI. Hormisda summus Pontifex, cpisiolà ad uni-
ceis'one carnali, (ilii in pareiilûm locura designaren- versos Hispaiiice epicopos, banc ralionem innuere
liir, dummodô ab lis defectibns ininunies forint, qui î
viJctur, cur Judoois potiùs sacerdotes nascerentur
fusé in Leviiico 21 describuntur, et quorum mysticain | quàm eleclione oblingerent, ne videlicet cùm essent
significaiionem eleganter in libre Pastoralis, parte 2, f^-
maxime carnales, suisque comraodis valdè addicti
c. 11 Gregorius Magnus; in nova autem lege ^ saccrdotia nicrcarentur, eaque venalia exhibèrent,
, tradit

non parcniibus, sed sacerdolales el aijostolici viri | vel ad ea non vocaii, non légitimé
(ilii
elccli irrumpe-
aposlolis et sacerdolibus suflici ac sr.brogari debcant. | rent; aiia verô populi cbrisliani melioribus docu-
Ileni quùd in antiquà lege sacerdoluni parlilio non menlis i^ubuli debebat esse ralio. Nec levé, mqu'il,
pcr ecciesias aut tenipla fierel, quibus diversis diversi ncc vanum fuit quod nec apud veleres qutdem, nisi Le-
ad^criberenlur minislri, sed pro diversitate minisle- generis viri, ad sancta admitlebanlur altaria,
vilici ne
rioruni alque ofllciorum qu:e per vices, diversis è
, pessimè mcrilis coutemptis, aut prctio aut prœsumplione
Levilicà turlâ familiisin eodemllierosolymitaiio tcm-
ad sacros cultus iiupar accederel. Tune migrabant per
plo (quod in tolâ Jndicâ unicum eral) dbeunda com- illam prœrogalivam familiarum ad iustituta cullorum :

miilereniur, totius Levilicœ tribus deslilulio fieret.

mine est doclrina pro génère ; quod illis fuit nasei, hoc
Vide Num. c. 5 et 4 , nccnon 1 Paralip. passim. ma- nabis imbui itlos tabernaculo dabat nalura, nos altari-
;

xime c. 6, 23 et 26. bus purlurit diseiplina.

m. Ilapredilario igitur jure MosaicLC legis minislri VII. Alteram nobis ralionem insinuât D. Augusli-
assumcbantur, et ad oilicia divina obeunda vocaban- nus. Deus, inquit, non ex génère carnis et saiiguinis.
lur : omncs siiiuidem debebant esse Levitica; tribus, sicul erat primim secundùm ordinem Aaron sed sicut
J :

q'iœ sola divino cullui devota, et dicata erat ; ob idque oporlebat in Teslamento novo, ubi secundiim ordinem
nomcn Levi, assuiuptum, seu npplicalum, inlerprctan- Melcliisedecli summus sacerdos est Cliristus, pro cujus-
tiir, Hieroii., in cap. 2 Marci , el Beda , in Inlcrpret. que merito, quod in eo divina gratia conluleril, Levitas
noininnm llebr., tomo 5. Sacerdotes verô non à Levi et e.acerdotes elUjil, oc si diceret carnale fuisse legis
iniùmjverùm eliam ab Aaron, qui Leviiicic tribus Mosaicai sacerdolium in quo honnisi carnalia sacri-
fuit, per palernam lineam origincm traherc oporle- ficia oirerebantur : spirilale verô sacerdotium esse
b il. Unde miscrrimuin Chore terra dehiscens dt-glu- nov;c legis in quâ in spiritu et verilate oportet ado-
liil , quôd cùm esset ex tribu Leviticâ non autem ex ,
rare, Joan. -4; idcôque consenlaneuni fuis.se ut illud
A:uonisfami!ià, sacerdotii honorem temerariàpra'sum- carnali propagine deferretur; hoc verô spiriluale ils
pii l'.e advcr^ùs Dei ordinationem, Aaronis filiis invi- conforrclur qui spirituni adoplionis filiorum pleniùs
disset.
fuorint consccuti; et !;a:c eiiain causa est ob quam,
(1) Lege o et penuli.,
1. de Teslani.
ul notai D. Thomas, 5 parle, qua;?t. 22, art. 1,
ff. mililis, I.
milites il. Ex quibus causis manu ; u lege Xemiueni ad 2, Cliristus non de tribu Leviticâ, sed regià
c. de Re militari.
nasci voluerit, ne videretur pc carnalem originem
459 DK SACKIS i:ij;( TlOMItl] S r,T OIUHNATIONimjS. 100

sarortlos fiK lw> rinialr Cinliiiii saccnloliiim noliis isl.iruni ordinaria successio nec casu liirliarelur,

iiivf\i>.si'.
noc oblivionc delorclur , miniis lanicn conslaus
VIII. Tcrliam ralioiiom ex (!() ju'tcrc possiiinus, vidorolur sacerdolii illius dinliu-nilas ,
qu.i; sufcc-
qnrui (ùiii vpiiiiiuin qucnKine cUrlio iiivciiitil, tiasri donlium sibi inviceni gonerationnni dubii^ pienini'

autrui et g,iu'riiri « prhicii>iliits fortttilnm, ucc ntirii que apiid iiomincs si;ric fulcirctur; majoris vcrô
a-stimrlitr, nt ail Taoitus, lihro 1 llisl., ilorol)al in cril firniilalis si saccrdolium cbristianne rcli';;ionis

n()\â logo, ciijiis minislii ao saronlolcs pcrfodionis (piod ad onines gcncralioiics cxlendendnm prornii-

siinl magislii, non iialivilalis sorU;, noc praTo^aliv;'! lilur, indoficieiili ^^ncrationum quaruudibct suc-
natalinm saccnioles licii; scd oplimnni (pienKiiio ad cessione rosarcialur.

ininisicria ecolesiaslica cligi, qui ca-tcris non minus XI. Sexla cl polissima causa videtur esse saccr-

pioMlato. niorum anloircl, qnàni slalùs diftnilalc ; in dolum novu; Icgis cx-Iibalus ab ils enim qui ccnli- ;

Iianc scnlinliaiu Paires conspiraiil; in liinic scnsuni nere jubenlur quomodù sacerdolalis frtniilia ducere-

do Clirislo Kc'cli'si;o fundalore lofincntoni andiamns tur? neque vcrù saccrdotibus antiqu:e logis com-
D. Clonionlon), C-onslil. apostnl. lib. G, cap. 275, liis inorcii marilalis jura laxala siinl, quibus , ul babot
vorhis : Pro unà tribu sacerdolnli jitssil, ex unàqiiàfiue Siricius Papa, cp. 1 ad Ilimerium Tarrac. c. 7,
geiite optiiuos quosqnc ad sacrrdotium digère , ncqite tomo 1 Coiic, expleto dcsenilionis suœ tempore, iixo-
corporum ritia coutemplari, sed rcligionem et vilain. rius vsus solitis successionis causa fuerat relaxatus,
Siniililcr Cypiianiis, son qniciimqnc nlins auclor csl quia non ex alià nisi ex tribu Levi quisqnam ad Dci mi-

sermonis de unclionc Clirjsmalis, cl aliis sacramon- nislcriunifuerat prœceplus admilli ; unde cùm Do-

tis inlor opéra D. Cypriani : Nec suni, infpiil, liœredi- minus nosler Jésus Cbrislus, Icgem non veneril sol-
tariœ successioucspontificum, vel nui Levilicœ tribut vere scd adimplere
, .Mallb. 5, et Eccicsiam suam
,

niinisteria assignala : sed de omni tribu et gente, et majori castitalis laude florere voluerit, h-EC à Deo
lingu(), quos diynos et idoneos divina probal eleclio se- inspirala saccrdoles omnes aliosque Ecclosirc mini-
cundiim vita', non qencris, mcrilum staluit sacerdotes. stros justissimâ loge conslrinxil, ut à die ordinalionis

Huic consenlil S. Léo, snmmus piclalo, doclrinâ, et suic corda et corpora soli Deo niancipareul, nec
suprenia; calliedroe auclorilalc Ponlifex, serai. 2, in dcinceps carnalis generalionis loge ad sacerdotium

die annivcrsario assnmplionis suoo. Cùm, inquit, conscenderent.

hujus divini sacerdolii Sacramcnluin, etiam ad humanas XII. Uliima tandem ratio est quia sacerdolium
pervenit funclioiies, non per gcneralionum tramilem Melchisedech typus csl sacerdolii Clirisli ; hune au-
currit, ucc quodcaro et sanquis crcavil eligilur; sed ces- tem speciatim observai Aposlolus, ad Ileb. 7 : Sine
saule pririlcqio palruin, cl familiarum ordiue prœter- paire, sine maire, sine qenealotjiû fuisse; quod cùm
misso, eos redores Ecclesia accipit, quos Spirilus san- ad gênera lionem Chrisli œiernam et temporalem
ctus prœparavil, ut in populo adoplionis Dci, cujus uni- refcrri possit , non incommodé eliam ad id innuen-
versilas sacerdolalis atque regalis csl, non prœrogaliva dum adduci polest, quod jam iiilendimus ; sacerdo-
terrenœ oriijinis oblineat unctionem, scd dignalio cœle- tium videlicel apud Cbrislianos nullâ habita généalo-
stis qraliœ gignal antislilem. gie vel parenlelce ralione fore conferendum. Quod
IX. Qiiarla ratio pelilur ex iinivcrsilalo Ecclesicc diserte explicat sanclus Léo bis verbis, qu;o quintam
calholicre, quœ cùm per lolum orbcm diffusa sit, pariter à nobis superiùs assignalam rationem illu-
non oportet ejus sacerdotium uni iribni affixum esse, slranl : Ipse est enim (de Christo loquitur) de quo
sed iniperaturus omnibus , eligi débet ex omnibus , ut proplielicè scriptum est : Tu es sacerdos in œlernum se-
ait Plinius in Pancgyr. Traj. ; nec universalilas sa- cunditm ordinem Melchisedech; hoc est, non secun-
cerdolii chrisliani nnius vcl plurinm familiarum qiià- dùm ordinem Aaron, cujus sacerdotium per propaginem

cunique amplilndine dcbel esse restriclum. sui seminis currens, temporalis miuislerii fuit, et cum
X. Quinla ex duralione sacerdolii chrisliani de- veteris Tcslamenti lege cessavil ; scd secundùm ordinem

sumilur ; neque enim sacerdotium Chrisli secundùm Melchisedech, in quo œlerni Pontificis forma prœcessil.
ordinem Melcliisodech, quod stabile est, constans et XIII. Diversâ ergo ralione anliqua; et nova: logis

sempileruum , adeô infirmo fundamenlo innili débet minislri ad sacerdolii et clericalûs funcliones desi-

et fluxo, ul per gcneralionum sibi succedenlium tra- gnantur; hi eicclione, illi nalivilatis jure. Elcctio-

milem decurral, quarum scilicet ordo coufundi atque num tam ad ordines sacros quàm ad bénéficia et di-
interrumpi, necessariaque séries niemoriâ hominum gnitales ecclesiaslicas varios modos et diversas ralio^ '

eximi potest : Quod enim apud Judseos jam accidisse nés percensere non est insliluli noslri nec otii : alia

vidcmus, ut incerla sit et dubia, in:ù poliùs ignola forlassè eorum onniium exponendorum occasio da-
tribuum omnium, sacerdolaliumque faiiiiliarum con- bilur ; hic lanlùm sacrœ ordinalionis ralionem inve-
tinua séries, quo vel uno sacerdolii ipsornm cerli- sligamus, non ut consecralionis dunlaxal spiritalis

tudo convcllilur, quod uni c\ divinà ordinalione seu sacramentalis, verùm etiam ut designationis seu
familiiie adnexum erat; idem apud Cliristianos con- eleclionis (tiluloruni omnium ecclesiasticorum di-
tingere poluissel, si per carnaiem propagalionem versâ gênera, ascriplionis clericorum certae Eccle-
sacerdolii auctorilas derivari dcbuissel. El quamvis siaî, etquœcumqueascriplorum in titulis suis obliga-
divina Providentia efficere poiuisset ut generationum tiones, quce aliàs fortassè explicabiious , à nobis tan-
 \ ,

i6r PROLEG. CAP. IV. DE NOMINE ORDINATIONIS. m

qiiàm minus nccessaria hoc loco oniiiimUtir) signifi- | gniUrni, pio ipsâ qiioquc Ecclesiac alicui ascripiione
calionein lialiet uno vcrbo ca oiiiiiia sodiilù pci-^crula-
; snmilur; sic passim in canonibus Icgcie cstali(picm,
bimur, qu»' adordinalioncm sacraiii, qiiain /jiçiTovixj in aliquo loco, in aliquà plèbe, vel Ecclesiâ ordinari, id

Grxci noniinaiu, uiagis ailincro vidobiinlur. ,

est, Ecclc.Ma; , vel loco , vel plebi rcgendis in suà or-
dinalione adscribi eodcm quoque modo, dùm passim
:

CAPUT IV.
in canonibus ccclcsiaslicis Palrumquc senlcntiis
(I),
De iiomine ordiiiallonis , scu y-i^o-onvi.
quorumdam clericorum vel episcopornm ordinatio ut-
XIV. Ordinaiionis apiid aiuiquos anipla est signifi- pole illegilima, irrita vel nulla luisse diciiur, de ascri-
calio, ciiin non solùin ordinaliononi , vcriim cliani plionc ad aliquam Ecclesiam, vel plebcm regendani
j

eleclioneni personcc ordinand;c , iicmque ejusdem in i

ordinatio intelligilur,
non de ipsâ consecratione, qnia
ali(j(ià Eccicsià inslilulioiiem, el dcscriplioncni signi- quibus ordinis exccutio non conceditur, ii consecra-
ficct; pro eleclionc eli.mi sunii ordinaiionis iiomcn l lionis quidcm rem suscipiunt seu characlcrcm, jus
res csl clarior qnàni ul probari dcbeat, adeù illuslria verô ad Ecclesiam rogendam quod in instilulione ,

Jjwjns sigiiificalionis apud Paires et concilia exempla seu invcsliturà, ut aiunl, de aliquà Ecclesiâ, cui quis
problanl; ex pluribus Iixc duo accipe; prinium bcali l
ascribilur, confcrlur, non reçipiunt (2).
Leonis, qui ad cpiscopos per Vieniier.scm provinciam XVII. Nomen quoque yjipo-zoHKi, quo passim Grœci
scribens ordinalionem sxpiùs in hàc significaticne i ad ordinalionem significandam uluntur, ambiguuni
nsurjat; quod in bùcce sentenlià li(iuidô iniiii con- i est; etenim verbnm islud aliquando ^^fr^o-j, eleclionem,

siM'C s'iâcinv : Expcclarentur cerlè vota civium, tcsti- seit suffrayium significal; interdùm veiô y.v.diipuTi> /ai
iuonia poputorum, quœreretur lionoralorum arbitrium, z-:'/sziojcyiy.j, consecrationem et iniliationem, quse lit ab
elcctio clericorum, quœ in sacerdotum soient ordinatio- episcopo ordinante. Ad eleclionem significandam xu-
nibus ab las qui nôrunt Palrum régulas cuslodiri. Alte- poTona; vocabuluni sumpium légère poteris in concilio
runi sit ex concilio Arelatensi II, ubi hic canon pro Niccnojubeute, can. 4, y.KeijT«79ai£-tt7/.4-ov, seu ipsius,
légitima episcopornm ekclione slaluilur : Placuit in ut ibidem liabelur, x^'coTovtav 7roicîs9at, eligi episcopum,
ordinalione episcopi hune ordinem cuslodiri , ut primo et dcsignari pra-scntibus sallem tribus episcopis, reli-

loco, venalilate tel ambitione submotâ, très ab cpiscopis quis provincioc episcopis suo sufTragio amiuentibus; -

nominentur, de quibus clerici vel cives erga unum etigendi sic cnim inlerpreiantur liunc canonem Armenopulus,
habeant fucultatem. in suà Epist. can. in c. A concil. Nicen., Zonaras, Bal-

XV. Raiio hujus acceplionis perspicua est; cùm samon, et alii passim. Clariùs banc accejilionem lé-
enini, ut notât Bud:8us, in Annoî. ad 1. Honores, ff. de gère est in caiionc sexto concilii Sardicensis, prout ab
Decurion., ordinare niiiil ahud sit quàm ahqueni ad ArcuJio refcrtur de Concordià Eccles. oriental, et
honorem et magislratum promovere, seu, ut loquitur occident., lib. 6, cap. 1 ; quo verô auctore ego nescio,

Cicero, ornare honoribusque augere; ordinatio cccle- nisi forte is sit Philotheus, qucm postca cilal, sed du-
siastica nihil aliud erit quàm ad ecclesiasticum ordinem biœ, ni fallor, est auctoriiatis quicumque ille sit:
officiamquc promotio ; hacc aaiem non solà episcopi nam Gra^cus concilii Sardicensis lexlus , tum apud
benediclione, ac nianuum impositione, vcrînn eliam Severinum Binium, cùm apud Zonaram et Balsamo-
electione peragitur : ut enim de episcoporuni crealione nem, necnon Dionysii Exigui versio, quae el ipsa ab
fusé dissent Goffridus Vindocinensis, quod ad omnium ordinarià hujus canonis versionc aliquaiilùm dissen-
clericorum promotionemreclcextenderepoleris : « In- lit, nequaqiiàm bis quai ab Arcudio rcferunlur convc-
priniis firmitcr credere nosoportet, et nullatenùs du- niunt; hic autem canon ut ab eo proferlur sic se ha-
hitare, ut quemadmodùni Baptismus christiiînum fa- bel : Si alicui provinciœ unus duntaxal episcopus reli-
cit, ita electio et consecralio facit episcopum ; et sicut quus fuerit, alque is à melropolitano accersitus ad episcopi
impossibile est sine Baptismale christianum Oeri, ila chiroloniam {hoc est, eleclionem) non vencrit , neque
est inspossibile episcopum sine eleclione et consecra- rcscripserit , sufficientiam metropolilanus habcat. Quo-
tione crcari. In ordinalione episcopi eleclio et conse- rum verbnrum inîerprclalionem iradit Piiiloiiicus ab
cralio sic est ulraqne nccessaria, quôd consecralio eodem Arcudio cilaUis ( quem nompe palriarcham
sine electione , el sine consecratione electio episco- Conslaniinopoliianum esse existimo, cum, nisi ego
pum faceresola non suflicit : nam, sicut in Baptismale lallor, de quo plnra reperies apud Joanncm Caiacnze-
aqua, et invocalio Spiriiùs sancli sunt necessariu, quie num, iib. 4 liist., et Possevinum in Apparatu) sic
;

faciuut chrislianum; ita in ordinando episcopo eleclio aulem iradit : Solus metropolilanus sujficiens et idoneus
el consecralio sunt necessilale conjuncla, qu;c créant esta ad cUgendum episcopum non enim ipse soins or-
;

episcopum; et sicut aquà solà, aul solà invocalioue

j
dinabit , nisi secundiim aposlolorum canonem ; m quo
sancli Spiriiùs, nec Baptismus lieri polcst, ncc homo canone sic cxplicalo xs.ipoTo-iiv.j pro eleclione sumi
I

esse chrislianus, ila solà electione aut solà consecra- ! nemo , ul opinor, non lalebilur. lu eàdem acceplione
tione nenio ordiuari \el fieri valet episcopus. > Goffri-
I (I) Arclatens. 1, can. 2 et 21. Carih. 3, can. 46,
dus Vindocin., opnsc. 2, de Ordinal, episc. Cabil. i, can. 4.. Gelas. can. Siquismonuch., 16, qu'est
XM. Simili quoqiie de causa, quia nulla olim ordi-
i
l.Grogor., lib. 1 Rcgisiri,ep. 40. Rcfcrlur lGqu;csl.
nalio crat absque ccclesiasiico liiulo, et unusquisque I, can. Si quem, el alibi passim.
(2) Ordinare idem eliam, quod confcrre, cap. Si tibi
rectè ad eam promoveri diciiur Ecclesiam cui adscri-
absenli, de Pniebendis, lib. 6. Item eleclio pro prse-
bilur. ordinatio, qnoe promoiionem ecclesiaslirani si- srntalioui', <->u. Querdum, de Eleclione.
 , -
,

465 DE SACniS KLIXTIONinUS KT ORDINATIONIBUS. iU

I vocaUuliiin islml x«'/«tov<«{, |»ro clcclioiic usurpai
i iu
j rjiisi. l.i, lih. 7, cl alio"?. Undc ctiam apiid profaiios

liliis AiiliotliiMio,
coui' Laodiceno, cl CarllinKineiisi, i| aiiclorcs X(!n<)|»Uoiil(!ui, DomosUiencm ei alios. >;e<p«-

pr iil rt liTlurt'X totlicoGniTo Africaiiorunicaiionuin, îji zo/m jh'o luygisir.ilùs elc-clionc scu crc;aiono u-uipa-

probiiil Zoiiaras, ot Ualsaruoii, (lùui coruin coucilii) Inr ; adeoque rccK; Gujacius, ad lil. (>oÉl. 02, l('t;eni

nuu caiiouos inli rpivlaulur. Scd tw plura iuulililcr ullimam Cndicis i\r iia-redilalibus deciirionum, in (pi:\

adilfio vidcaniur, placcal caloris ouiis-is, tiua; inuu- Gra!cè scriplà in Hasilicis U:ihi'A{iv yiiporo/fiTui, cujiis

niera sunl, ex Justiuiano pr;rdiclajn x«'p«Tovia,- accc- loco in Codicis i.alini vnlgalis exemplarilius scrdjiiur

pliououi (iruiaro; sircrgo ad rem pra'.st3iil2m loiinilur

j
crcditorcs, correxil, Icgondumque censnil, creulores,

Jusliuiaiuis Ni)vcll:"i l'id, de Kccl. divcrsis capilulis, I

nontinalores, ord'mulorei : quippe ciim yti^^.-.ottXt pro
|

son, ul alibi lo;iiliir, de; sanclissiinis Kpisc. ol CIcri( nominure, digère, crcare, cl ytiporcHu pro creatione, nv-

adTim. 5, in cdil. Cra'C. Srquciitcsuji- miiKilionc cl eleclione usurpclur.

cap. 1, q. 1, :

tur ca quœ sacris definUa situl canonibus pragmutkain XX. Cur parilor y/.tpoTOJiu pro sacra ordinalione

legem facimus, per qumn sancimns ul quoties opus fiieril cl clcrici iuaiiguralioiie usurpclur plana csl ratio ,

ordinale episcopum, cocant in unum clcrici, cl piimores quam cxposuérc nobis Zonaras, in c. 1 Aposl., «l
civitalis, qiiibits cpiscopus ordimiiulus est, de. Ciun pro- XIX concil. Anlioch., cl Balsamon, in c. 1 AposL.ca
seqnal'ir ibi Juslinianus cleclioucm opisciipoiuni, et nimirùm ,
quôd Poniil'cx cxlcndal inaimm in bcnc-
foruiam ad quaiii dericis omnibus cl priiuoribus civi- dicliunc cjus qucm ordinal, jiixla ea qu.-c Icginius apud

lalis locus esse dobebat, non dubiuni csl quin istà S. Pauluni, ad Tim. -i : Nolinc(jUgere graliam quce in
conslilulioiio Jusliiiiauà, ;^sipoTov»j9-;iv«ix«t xs'fOTOvcîTtat te est,quœ dala csl libi per proplietiam, cum impositioue
pro elcciione siguilicandà usurpenlur. mmiuum presbijlerii ; item, c. 1 Adiiioneo le ut resus- :

XYIU. Suniilurquoiiue iiomeu istud -/siporonv.; pro cites graliam Dei, quœ est in le per impositiouem ma-

sacra ipsà ordinalione cl iuauguralioiie, cl id quidcin nunin vieurum etc. Unde Syncsius, volens insiniiaro
,

sa-pissiinè : sic Aposlolus iunuere volens neininciu eleclione peracl.'». solam ordinaiionem à uiclropoliiano
festinanlcr ac prcemalurè ordinanduni esse, lia loqui- peragcndam siipcresse : Uno, inquit ad Thcophilum,
tiir : XeT,;a; -zà/sui fxy.^sA èruxlOit, maiiiis cit'o nemini im- adituc opus est, quod lamcu pracipuum est, sucra 'un manu.
nimirùm idem sit è-:ii8s<rti twj x^tfwv,
posueris, quasi XXI. Addo probabilc esse iu con(ir;i;alione elccti
quod quoquc sensu yjiço-oHv.i vo-
ordinalio; in eodciu manus qnoque ab cpiscovis imposilas et non tantùm
cabulum inlcrprclandum esse, dùin in aposlolico primo in consecrationc, ideôi]ne pro confirmalione quoquc

canone occunit, doceni Zonaras ei Dalsamon; passim elccti ysipoTO-jiM-j sumi posse. lîanc observalioncm col-
verô tam inconciliis, quàui apud Patres hujus vocis in ligimus ex Epislolâ Slepliani Tornacensis, in qnâ de

câ slgnificationc acccplio frequeiis csl, ul nempe vix cpiscopis provinciic Turonensis loquitur, qui clcclinn

UÎlo alio VOCabulo, quàm y.stpo-rovta,- ,

yjipoOssMi , Y.vX qucmdam à canonicis se condruiare cl ordinare re-

tTii&éffcw; Twv )^si(:ûv,|ordinalio sacra Ecclesiui minislro- nucbanl , donoc ipsis balislaclum foret , tandernque
nmià Palribus Gruicis cxplicclur. Ubi lamen noia in lam conrnmalionem quàm ordinaiionem pcracluros
conciliorum Grœcorum canonibus yti^o^^o-dw pro cle- se promiscruîit. IJlramque, inquil, mmiûs imposilio-

clione, ysipoOtsiM pvo ordinalione frequenliùs siimi, ncm, ordinaloriam scilicet et consecratoriam, sabo jure

ciim lamen ulriusquc dislinguendi vix ulla appareat suo, promiserunt.

ralio. Lege concil. Nicxn., can. 9; Neocœs., can. 9; XXIÏ. Sed iis omissis, consilium nosîrum loto lioc

Anlioch.can. 10; Ancyran., can. 10; Nie. II, can. li; opère ,
quo clciici crealionem insliluiioncinquc Ira-
Chrys. in 1 ad Tim., c. 4, cl 2, c. 1 D. Basil., Epibt. clamus ai)eriendum est susceplai nenipè Iraclalio-
•'

; , :

can. ad Ampiiil., can. 2; Nazianz,, oral, in laudem nis liuuc noslrum esse scopum , clcclionis ad clcrica-

Dasilii; et alios passim.

'

tum cl ccclcsiaslicos gradus ralionem tradcre , luni

XIX. Porrô cur cleclio ad ccclesiasticas dignilalcs ordinalionis doclrinam ac legcs explicare : unde pric-

el sacros ordine$nomine x^'poTovia; significclur, nobis gens quam aggrcdiniur Iraclatio biparlila fulura est
explical Zonaras : € Quia nenipe cùm lurbie liccrel in Prior pars, quam ti^rifoj.oyiy..'SSiCramïorlc possis diccre,

urbibus eligere sacrorum pn^fectos, conveniebat ipsa ea omnia complectetur quœ in delectu clericorum ei
turi;a, cl alii quidcm hune, alii verô dcligebanl illum; desigiialione sacrorum ministrorum cxponcnda vider
quaienùs aulem plurium sufïVagium vinceret, eligen- tur, cujnsniodi su;it ordinandorum prubatio, exannen,
tes ferunl solitos extendere manus ;
et per numus inqinsilio in vilnm ac mores , inslruclio prscedens
ita porrcclas numerabantur, qui vel liune \ el ilkun ele- dispositio congrua, consensus regum ,
patronorum ,

gissenl. i Nequc verô ha;c in solis ccclesiasiicis viris parenluni pricvius, ordinandorum ipse asscnsr.s, de-

cligciidis manuum cxlendendarum ralio exeogilala siderium aut fuga ecclesiaslicorum graduum ac digni-
fuit, quippe cùm cliara in prolaiiis magistratibus eli- talum, inordinalus ambilHS, seu venaliias qua;vis in

gendis hic mos olim in usu fucrit, ut aïpîvrsî, seu sacris clcclionibus, qu;c omnia copiosè el ex profosso

TsivovTs; Tàs alloUenles, vd porrigenles manus hâc priore parte tractabimus ; de cpiscoporum eleclio-
x'-LfAi,

efferrent suiîrtigia, ul auctores sunl Graica; et Laiince nibns, nominalionibus regiis, de resignalionibus, in-
nominalionibus scholasticis, aliisque viis quibus
eloqueuiiœ principes, Demoslhenes, orat. contra Ti- dullis,

ad benelicia ecclesiastica pervenitur, nihil hoc loco

mocrai., et Ciccro pro Fiacco, et ep. 5, lib. 7, et
academ. Quxst. lib. 4 quibus adde Symmachum, niei obiter forsan ac *» w-piôu dicluri ; tum quôd de
;
 , , ,

165 PARS I. 8ECT. I. CAP. I. DE DELECTU ET PROBATIONE ORDLNANDORIM IN GENERE. 166

episcoporam clociionihn^ fiis^ et cnidiiè pliires anle ]
suni niaais speclare qiiàm ad insianrandam discipli»

no- scripsère, iiiler quos legi possiint Gfncbranlvis I rain proHo(^ro; nec isnv ad elecliones, ad ordines ec-

edito de ils ex professo traelalii , ilcniqiie Michael clesiasiicosque {jradiis, qoàin ad bénéficia perlineiil.

Roussel, in Hisloriû ponlificine jurisdiclioni? ,

I.b. 2, Poslerior aiilem pnrs, quani •/£'?''»'"'''' appcllare po-

quibus, licèt aliqiia ex antiqiiiLilis lectione addi pos- teris , non «olani doclrinam sacni; ordinalionis, sed

sint, vix lanicn qiiicqinm friictiiosc vel utililer addi- maxime disciplinam in eâ ol>5ervandani tradel. Ilaque
dcris, sed cam iis qucc ab ipsis notaia siint ,
qu:tcum> de numéro sacrorura ordinnm,deS:icramenliraiione,
que addita ftierint , coincident; tum quôd, qiianlùm de malerià , forma , cffeclibus, subjeclo , minislro ,

ad csplera spécial , videnlur illa ad forum conteniio- tempore, loco, ritibus copiosé dispuiabit.

DE SACRIS ELECTIOXIBUS,
ALÏISQUE ORDl>ATIO>EM PR.ÎCEDE^TIBUS.
SECTIO PRLMA. laie regerent? De baplizandis faiùs diligenier pro-
I

bandis egregium babes Terlulliani tesimionium, de

PE PROBATIONE ET DELECTC ORDI^ANDORUM,
Bapt. c. 18 : Cœteriim, inquit, Baplismuni non teir.erè
TESTIFICATIOXIBUSQUE VARIÎS QUIBUS ORDI- ,

Omni
crcdenclum esse sciiatl ,
quorum offichim est. t

>"A>DI PROBARI DEBEXT IDOXEI. 1

petcnti le dato, > Luc. Q, suum liabet tilulum; proinde

CAI'IT PRIMUM. ad eleemosynam pertinenlem ; imb illud poliiis perspi-

I

ciendum, Malth. 7 : « Xolile dure sanctum canibus , et

DE IPSO DELECTC , ET PROBATIONE ORDIXANDORUM !

porcis projicere margaritas vestras;et, 1 Tim. 5: (ilanus

GE.XERATIM. !

c ne facile iniposucris, ne participes aliéna delicîa >. Si

§ 1. Quanta cura in delectu clerkorum habmda sit.
\
Philippus tam facile Ihixit Eunuchum, recogilerr.us
I. Pracclara est Nazianzeni senlentia, oral. iO in ;
matiifestam et exerlam dignalicnem Danini interccssisse ;

Eleclione Eulalii Doarens.episcopi : -Vu//a rcs ma^na Spiritus Ptiilippo prœceperat in eam liam prœtendere ;

probalionis , et exploraùonis est expers. yalurà eniin ila sfado et ipsc oliosus non est invenlus , nec qui subito
comparatum est ut res Itumiles et abjeclœ facUi negotio, titigui coucupisceret , sed ad lemplnm orandi gralià pro-
res aulem sublimes cl excetsœ , nonnisi summo studio et feAus , Scriplurœ divinœ imprcssïis; sic oporlebat de-
faculiate pariantur. Magna dignilas, magnà débet cau- prehendi, eut ullr'o Deus apoilolum miserat , ad que.n
le'.à circiimvallari , ne ad eam vel temerilas irrumpat :
rursits Spirilus , ut se curricuto Êunuchi adjungeret
vel skï)p!icilas obrepat , vel imperilia , aut raorum ,
jussil, Scriplura ipsius fidei cccurrit, in tempore exhor-
spurcilies quoquo modo accédât ; vel honor alioquin I
talus assumilur, Domimis ostendilur, fides non moratv.r,
eximius , aut babenlium numerositaie vilescai, aul ; aqua non expec'.utur ; apostolus perfccto negotio eripi-
delectorum inscilià conlemi.alur , aut crirainibus in- :
lur. Sed et PguIus reverà citb tinctus est ; citb enim cc-
cusetur ;
proindeque non sine seduià inqui^ilionc, non ; gnoveral (I) Simon liospes vas eum esse elecdonis
sine diligenti examine uUus eligi débet, qui ad Eccle- conslilutum ; Dei dignalio suas pnzmitlit prœrcgativas ;
|

sîa; gubernacula , ad docloris oflicium , ad cœlestis [ omnis pclltio et decipere et decipi potcst. Sané , si ex
vitiç professionem, ad tremenda mysleria et angelica nccessarià in delectu sacerdoium faciendo exbibendà
minisleria, ad dignitotum apicem , ad legationis pro cura diligenlem in baptizanjis admitiendis caulelain
Christo et apud Cbristum obeund^e oflicium aduiiui- inferre possurous a;quiori argumejitatione utimur
, ,

tur; sed quaniô res isia mrijor est, qucc in eleclione dùm ex delectu baplizandorum olim mature et seduiô
clerici procurainr, lanlô major secundùm canones in I
peraclo, curam ia ordinandis Ecclesix- minisiris non
eam inquisiiio facienda est (1). 1 perfunctoriè impendendam esse conlendimus. Ter-
If. Quôd si Ecclesiai ipsius ingressus nullis nisi tulliano conseulil Origenes, lib. 5 contra Celsum ,

probaiis olim concedebatur, puiasne aiitiquos islos pauio post médium : Christiani, inquit, quantitm pos-
Ecclesiœ Paires molles fuisse aui négligentes in ira- sunt, prœexaminant animas audire se cupientium; ac pri-
dendis Ecclesise gubernaculis, in conferendo spiriiali i mo privalim incantalos, priusquàm in cœtum recipian-
Ecclesiae imperio, in deligendis iis qui populorum lur, ubi videntur eb profccisse, ul'honestœ vilœ sint cu-
cœtus non minus sermone et exemplo quàm auclori- pidi, lum demiim introducunt dislinctisordinibus, alicro
recèns admissorum, necdum assecutorvm luslraiionis

_
Colligilurex oi disiinct. can. Miramur, § Qubd
(J)
symiolum, alterojc, professorum rcligionem chrisliom
si, 59 dist. c. Ordinatos, i-2, can. Qniescamus , 47,
,

eau. QmntumUbet, et 7, quaesi. 2, can. ult. (1) Aliàs Judas.

 ,,

ni' sAcuis F.i.r.cTioNinrs f:t oiidi.nationibus. ^«8

107
r.r poslcrinr,- ordiniilos aliquuii vacro ))iM^t'nlur ; cù (|Uoquc spcdant Hraciiarcnsis
tmm, stal'miqno stilidil ,
|

onlinaii siwv.r- (oncilii Paires dùni can. p»;r viginli dics ca-
cssf (i(l fsl, ex onliiic Cliiislumoniiu
il , , 7> ,
[

vitam cl mores aci-cdiiiiium IcciinniciioriMM probalioiioni prccipiinil co fine se-

</"' iiiiliiiKiiil in
;
tldlos )
, ,

fuciciilcn cmiditttilos rtliijioiiis uncaiit à |»lcni illascnitina ai» le» Ichiàolini scrvala dii^nosiun-
ul mil côncfssa
ctvteros liorum dinsiiuilcs cxcipimil ex tnr, diMpiibus Ordo Uoinanus, Alciiinns , Auialarius,
suis conventibus ;

lluperlus Habaiius, cl alii scriptores ccclcsiaslici

aiiimo, Cl quolidimiix acrcsaibiis vicliorcs facimit ;
(\».v. ,

soliduin imhis ar^^iiinciiUmi siippctlilaiil (luo lr;iclanl; qu:c bi obscrvaia cssc non dubiuin csl , ne
vi'i'bn ,

porsona- Kcclesia; calbolicic ne fidelium c(i-tui , seu Calboli-

iicijorom in sMicnloiiluis tli'lijiciidis, (|ni v.l ,

cornin connnunioni indigni adceiiseronliir quanlo

jiiiii claclioiinin dijiuliraiiilaniin aiicloiilalo polleaiil, ;

»|iiài)i iii aliis Cliri- solliciliùs egisse vclcrcs illos Kcciesia' Patres i»roba-
alioïqnc ineliorcs lacorc dchcaiit ,

liauoruni minioro acccnsciidis , (iiiorum diinlaxal of- bile est, ne vcl iinililcs, vel nocituri ad (ideliuin pr.i:-

aliorum auclorilate gid)crnari adhibilam fecturani et Ecclesi.e regimcn assuincrcnlur ? scic-

ruiiim sil ,

oliin l'iii^sc diligcnliaiu d<M)ioiislreiiiiis.

banl enim quanlô niajori pcriculo ad Ecclesi:c

gubernationcin quiiin ad subjeclionein in Ecclesià no-

111. Vciùin, ul ad TerluUiaimin rcdcamus, graviler
quôd apiid ccnlcs vcl imperili vecarentiir mon, leste IsidoroPe-
sui tomporis iKvrclicoruin insliluta oarpil,
;

cl ordinaiuloniin non liisiolâ, lib. ."), episl. 322, subditoruni peccata non tant
cos sicul baplizandorum , ila

debila cura habercUir ; apud orlhodoxos ordinaliùs aliis quàm $uo ipsi capiti malum uccersunt ; al sacerdo-

de Pnc- tum vitia in omiics cxeniplo redundanl indignoruni

cl nialuiii'is agorcnUir
,
omnia ,
: Ubi , iiiqiiil
promotio populi dejectio est; addit Sarii^beriensis, lib.
scrip. cap. iS , veritas uulla est , mcrit'o et tiilis disci-

Dcus mclns in Deum, qui est ini- 7 Polycral. , cap. 8 : Ruina siquidem populi sacerdo-
plina est ; al ubi , ibi

Ps(d. \\Q;vbi melusin Deum, ibi

les mali ; tolerabilius ergo unum propriis consunii vi-
tiiim supientiœ ,

diligenlia adlonila, et cura solli- tiis, quàm in multos viliorum diffnndi pesiem. llaiiue
gravitas Iwnesla , cl

comniunictilio dctiberala, indignes quideni Ecclesix corpori insererc \ix possis

cita, et adlectio explorata, et

et subjeclio rd'Hjtosa elc Quid sine ejus aliquali dedccore et aliquâ sallem levi inju-
cl promotio cmerila, ,

Adlectio cxplorala, qiiàra ria ; al illos ad Ecdesia: fasligiuni evelicre non polc-
cniin \erba isla significant :

ris nisi et tolum ccclesi;c corpus gravi inlamiâ do-

calccbumenoruniadBaplismuni adleclioiiem, votcil et ,

Cives, c. de In- decores cl graviori iclu coiivclias nam , ul ail

usilatà in jure loquendi formula
, ;
, 1.

origine cives fieri sanclus Léo, episl. 85, aliàs 87, ad episc Afric, c. 1,
colis, juxta qiiam adtectione sicut cl
lolius familiœ Domini status et ordo nulabit , si quod
dicnnlur de quà nimiriun apud bœrclicos negligentiâ
?
requiritur in corpore, non invenialur in capite, et sicut
suporiùs querebalur , cap. A\, quôd apud ipsos ante
in corpore huniano nulla Icvis esse polcsl dcformilas,
sint perfccli calechumeni quàm edocti. Quid vcrô per
i

quam inoidinalam ordinatio- ila in iis qui Eccleslae sacerdotes ordiiiati sunt, niillus
promotionem emeritam ? [

quce ncmpe illegiiima est cùni eme- nisi gravis dcleclus est ; ideôque qiicn^.adniodùni pi-
neni intelligit ,
,

rili ad ecclesiasticas dignilates assumuniur, can. Nec clores in reliquis parlibus lonnandis minus sollicili,
de vullu exprimendo prccsertim cogitant sic Eccle*
emcrilis, Gl dist., de disciplina in iis confcrendis ab ,

quoque conqucslus fucrat siae prœpositos, niinorem quidem in reliquis nienibris

iKTrelicis violalâ suporiùs
Ecclesiae efformaudis, sed niajoreni cl exaclioreni dj-
dùui ibid., crdinationes eorum tanquàm lenierarias, le-

inconstantes incusavil ? Porrù, si indicium er- ligenliam ac curam in sacerdolibus ordinandis con-
vés ,

venit cxhibere. Longà, ait Honnisda, episl. 3, c. 1,

roris in fide à TerluUiano credilur conculcaia in hisce
débet vitam suam probatione monstrare oui guberna"
disciplina, si limoris Domini certissinium signuin or- ,

dinalionum légitima celebralio exislinialur; si nec cula committuntur Ecclesiœ.

Deum agnoscere, nec timere , nec rcligiosè colère ii V. Quid enim in doclore Ecclesiœ deligendo non
arguunlur ,
qui négligentes se in probandis ordinan- anxiè scrvandum , non sollicité inquirendum , non
dorum moribus et doctrinâ exhibuerint, quàm timen- prudenler deliberandum, non sagaciler exquirendum ?

dum est ne in pra^jiidicium noslrac fidei conculcata Iniquum enim est , ut docel apostolicus canon 79 ,

apud nos disciplina iralialur , ne negleclai religionis aliàs 80, eum qui nullum sui documenlum dederit, aliO'

suspicio sit , lot vilinni myslagogorum crealio , ne rum esse doctorem , si non alicubi divinà graliâ id fuit;

irrisi divini ISuminis rei aganlur ,

qui cos divino si enim ignarus quomodô magislor conslituitur?
est,

cultui addicuiil , (]uos ut humaiiis negotiis ineplos si malus, quomodô ad exemplum ejus vivetur? Priiis

faslidiunl ! adnilendum est poliùs ul doctrinœ judex quilibet débet discere quàm docere ail Sidon., lib. 2 , ,

d}scipti)ia sil, et apud nos testimoiiin disciplina; ad pro- episl. 25 ApoU. filio ; nec idonei niagislri esse pos-

bulionem vcritntis accédant. Tertiill. cap 45 et seq. sunl, quos imilari non decet. Oportet siquidem, do-
rV. Ordinem aulcm iikmi ,
quo baplizandi priùs cenle TerluUiano, lib. de Palientià , ipsos priùs in

anxiè probabantur ab apostolicâ tradilione proma- administralione ejus rei depreltendi, et constantiam
nâssse docel sanctus Léo in cpislolâ 4 decrelali ad commonendi propriœ conversationis auclorilate dirigere,

cpiscoposSicilia;, cap. 6 , in quâ baptizandos electos ne dicta factis deficienlibns evilescant; quàm verùm est

secundùm apostolicam rcgulam et exorcisniis scrutan- , illud Senectc episl. 6, lib. 1 : Ilomines ampliùs oculis
dos et jejuniis sanctificandos et frequentibus prœdicalio- quàm auribus crcdunl ; sa'pissimè scilicet accidit ut

uibus itnbtiejidos esse prondicat antequàm salutari la- populus in sceleriyp suonun patrociijium ecclesiastiti
169 PAUSI. SECT. I. CAP. 1. DE DELECTL' ET PROBATIONE ORDINANDORIM IN GENERE. 170

©rdinis virorum exeinpla piwlexat ; eoriim auciorita- minui : Magna ergo c«ra, teste Ambrosio in l Timolli.,
I

leiii cxcusationcm pulel esse sui criniinis, el disci- cap. 3, eligendus est qui dornum Dei regendam accipiat ;

puli ad doclorum suoruin spccicm vilain componaiit, si enim terreslrium rerum dispensatores idonei quœrendi
eorunique mores exprimant quorum magislerium ,
I
sunt, quanta magis cœlestium ! Et lamen, proli do- ,

seqnunliir. Ob idqne jubebal Julianus imperalor, i. 1, lor ! Mutti, inquil Hieronymus ad lleliodor., epist. 2,
c. de Profess. elMedicis, ne teiucrè, ne repente ad do- œdificanl pariete», et cotumnas Ecctesiœ substruunt,
cendi munus itllus prositiret , sed judicio ordinis pro- marmora nitent, auro splendent laquenria, gemmis alture
I

halus decretum curialiiun mcrerelur , opHmorum con- '

distinguitur, el mi7iistrorum Cliristi nulla est eleclio.

spirante consensu ; quanlù verô major in doctore VIII. Pudeai nos noslrorum morum quôd lam
j
vile
Ecclesiae, id est, sacerdote ac clerico deligendo cura sacerdoiium liabeamus, ut cùm mundana
I officia impe-
Iwbenda esl , ulpolc cùm probaii docioris ecclesia- ritis et minus exploralie vitae credi graviter et ini-
1

slici conveniens clectio tolius Ecclesix instilulio sil? I

quo animo feranms, indignos è contra à sacerdoiio
Quncrcbalur, ait Plularcb., Calo Censorius, populum !
rejici conqueramur, et exactam ministrorum Ecclesise
Romanum eos quorum nenio in privatâ re suâ operà '

probalionem odio ac faslidio habere videamur. Si

uii vellet , ad reipublicae gubernacula admitt^re ; enim admiltendos in senatum examinare cogit sollicitus
quanlù jara œquiùs non sine doloris sensu queri pos- honor senatûs , ait Theodoric. rex apud Cassiod.,
sumus eos ad sacerdotium populiqueducalum vocari, annon admiltendos similiter in clerum examinari et
qnibus rem faniiliarem nemo tutô commissam crede- probari jubet honos cleri, salus populi Christian!,
rei! verae religionis bonos, divini Numinis reverentia, et
VI. Quàm absurdum pariter est terrenos homines, christiani nominis apud infidèles commendatio ! Si ad
toiosque luteos et terrenis cogilalionibus occupalos honores mundi, inquiebat S. Léo, epist. 85, aliàs 87,
in corum ordinem quorum profe&m vitœ cœ-
ret'erre ,
ad episc. Afric, sine suffragio temporis, sine merito
lestis est ,
juxla Allialaricuni apud Cassiodorum, lib. Isboris indignum est pervenire, et notari ambilus soient,

8 variarum Epislolarum , epist. 24 ; ad eum slalum quos probitatis documenta non adjuvant, quàm dili-
eos admittere, qui, juxla Ennod., in VitàS. Antonii, gens quàm prudens habenda est dispensatio divinorum
el

cœlestis miliiiœ sit , et regalis dominatûs ; eos disci- munerum et cœlestium dignilatum!
pulos Doinini (
quos o'jpx-Ho-j; , idest, cœlestes esse IX. Quidni ergo queramur, et non sine lacryma-
debuisse docet Naziauzenus, oral. 1) successores di- rum profusione ac commotione viscerum defleamus,
gère, in quibus nibil aposlolicum, niliil sublime, ni- maximum salutis populi rerumque sacraruin negle-
hil sacerdotale, imô nibil non plebeium, et forte nihil ctum, cùm ejus cui animarum cura commiltenda est,
non infra plebis coninumem \iiamet popularevivendi qui legatus ad Dcum pro populo n.ediator atque in-
genus ; denique ad clericalis nominis participalionem lercessor miiiendus est, qui divini Verbi prœco, Sa-
eos vocare, quorum anleacla vila pielalis professioni cramenlorum dispensator, Chrisii consecralor, plebis
discordai! Quàm aiquum verô et necessarium, ut cùm sanctificator, Ecclesiaî sponsus, fidelium parens ac
assumptio relicjiosi nominis sponsio sit devotionis ut
, reclor constituendus esl, anleacla vila minime ex-
ait Salvian. ad Eccl. catbol. lib. 2, tomo 3 Bibliolh. penditur; non fidei integritas, non morum probilas
Patrum, pag. loi, ii tanlùm ad clericalis nominis re- venlilalur; non de insiitulione, educaiionc, doclrinâ,
ligiosam communicalionem admiltantur, qui eam pie- viià, œtate, natalibus, corporis animique dolibus
tatem quam vovent, caque didi-
faciis oslenderint ,
quœstio dibgens instiluitur! Adeô, utiterùm retexam,
cerint, quae docere posimodùm debeant!
despicilur ministerium cui nullus par est, ut vix ullus
Vil. Verùm quid sacerdolii et inferiorum ecclesia-
impar ei credalur; adeône leruncii qnidem liabetur
sticorum minisleriorum dignilalem comniemorem, populi salus, quae tam ineptis et ignaris ducibus
qu3c sanè maxima causa est ut nonnisi probaiie et procuranda committilur ! coniemniiur Ecclesia, quse
exploratae lum vit;» cùm doclrimc viris eorum ge-
sacerdotum et clericorum probro vel infainià conspur-
rendorum poteslas commitli debeat? peritè Chryso-
calur; vilescit Cliristus, cui lam vilia, tam ignava
slomus, lib. 5 de Sacerd., ubi fusé miram et stupen- mancipia consecrantur; ad quem lam dejecii, lam
dam sacerdolii dignilalem descripsii, concludil, ex iis ignobiles legaii mitluntur; quis puiat non oflensiun
qux dixissel, audilorum mentes pulare se tantâ reli- iri lanlum regem, ad quem non ignobiles modo, sed
(jione occupatas, ut non jam eos qui fugiunt, sed eos qui
invisi oratores destinantur ?
Cur ii ad orandum ordi-
per se accedunl lionoremque istum ultr'o sibi ambiunt, nantur, quos novimus idoneos non esse ad exoran-
conlumaciœ, lemeritatis atque audaciœ accusent. Neque
duni? < Si bomo >, inquit Gregorius Magnus, lib.
verô ulli dubium esse posse crediderim quin
diviiia ,
Pasloralis, part. 1, cap. 11, « apud bominem de quo
mysieria et angelicis ipsis ofliciis majora ministeria
minime prœsumit fieri intercessor, erubescit, quà
nonnisi probatis commiltenda sinl, pura
nonnisi pu- mente apud Deum intercessionis locum pro po-
ris iradenda, et casla nonnisi à castis
iractanda ; cae- pulo accipit, qui familiarem se ejus gratiae esse
per
tcroquin dejici scio sacerdolii majestaiem.
divinorum vitœ mérita nescit? aut ab co quomodù aliis
ve-
eloquiornm castilalem conlaminari, et Sacramenlo-
niam postulai, ((ui ulrùm sibi sit placatus ignorai?
rum, malis intégra recipianlur, puritatem ta-
lict'l à
qiiâ in re est adliuc aliud solliciliùsformidandum,
ne
uien aliqualcnùs inquinari, el revcrcnliam debilam
qui placare iram posse tredilur, hanc ipse ex
proprio
TH. XXIV.
{Six.J
 ,

171 i)i; sACKis l'XECTioNimjs et oudinationibus. in

UMlii iii,n;iliir. C.micli ctiim liijiiMo lioviiniis, qlib, inipofu'rr, uisi imle œtalemmalnriUtlis, mile tcmpua r.rn-
j

••iiiii is (iiii (li'<i>lii<'l :»<! iiiit'irc(l(^ii(liiiii iiiilliliir, ir.ili minis, nutc iitcritum lid>oris, mite expcrirniifiin disci-

MiiiiiKis atl (Iclnioi:» provocnliir. » t)ii:iin \ri:\ rrf^fi plina' fnccrdotnicm lionorcm Iribucrc non probaiis? et

U. <:y|>ri:uii ronrinsio : « l'roplor qiioil pIcriA dlll- tjniâ. l'il roiumnnicarc peccatiR alienis, nisi talem elJici

(,'Cii!i:\, «'\[il()ra(imi(! sincorà opoitcl doli;;! (|iios ^ I)c6 ordindntem, (jmUs est ille qui non mentit nrdinnri? Ju-
CdiisU'l amiiri ! > l'ipi^t. (iK pres!)yti>ris , diaron. ot re bcntiiiî F,co ordinatorcm indigni talem (.'l'fici (liclitat,

plol)i. (iniilis ipse est qui ordinaliis csl, imo et où niilii vi-

X. uliiiam oxacU- scrvcMir pr;i;(opliHii l';uili, delnr essc iniqiiior, qnô magi» ordinalionis jiulicium

inio Chrisii, 1 ad Tim. fi : t Maiiiis cilô ncmini impo- nd ipsmn spécial quâm ad ordiiiatum ;
quù Ecclcsix
siuîiis, nciiiiocoinimiiiifaVMisppocaUsalicni!^.» i Qiild snbis dcbel illi esse ebarior ;
quù circa Eccicsix nii-

csl, > iiicpiil C.liry .iis!;iiiiiis, lioiii. l(i in cap. 5, l nd nistcria, ni dign(^ Li-actentur, et nonnisi à dignis, sol-

Tiiiiolli., « illiidciio? iioii ox prima jirolialioiic ncf lieitior ipsi cura incnmbil.

Rocund;^, nec tcrlià, !?(*d itM oonsidcialio diiitiirna 5 2. Quonliini peccalum sil, tum ejus qui indignos or-

pvii'cessii, cxaclissitoftqoe diSdislîio, Unie imponilo dinal, lum qui talis ordinutur.

iiiamis. Nt>(pic ciiîin ca rés fiôl'lctilo caret ;

coniiii qurc XII. Majusne verô simpliciler sil hujus vel illins

illo pcfcavcril, lu qnoqiu! pœiinni dahis, qui iiillium crihien , cl ulrùm gravioribus suppliciis addiccndi

dcdisli oliain pr.vcc'tlciiliiiin (leliclnnim; (pii cnîm sint qui indignos ordinârinl quàm qui indigni sunt or-

iinprobè prima rcmisisli, oliaiii luluris cris obnoxius, diiiati, (juiestio eslquam disiinciione adbibità sic sol-

qnôd ipse quasi auctof exslUeris praîteritonim ;

qnia vil Clirysostomus, lib. 4 de Saccrd.,cap. 2, nt nempe
i'a (Icrc non siveris, iit possbnt pcr compnnctiortis paria sint crimina ejus qui humano aliquo niorbo vi-

graliani relaxari ; » recta sanè cl ex anliqiiâ F.ccicsirc ctiis, metu scilicel, aut graliâ quai bominem à recto

piaxi argnmentalio, in (]i\h cùmpœnitcntes ncfas fuc- dimovcrc polucrint, scicns indignum ordinavil, et

ril osse saccrdotcs aiit cicricns, et à inajoriinis cri- ejus qui indignus ordinalus sit ; majora verô ordina-
ininiluis vix ulliis nîsi aiistcriori injiiiictà, pœnilcnlia lori .supplicia dcbeantur, qui spontè indignum ordi-

solcrcl absoivi, sequil1t^ cos qtii scclcruni compedlblis navil, quàm qui spontè indignus ordinalus sil ; deni-

adslricli ordinarenliir , sublalo vcluli pœnilcmi;c sa- qiic graviora mcrealur supplicia qui falsâ virtutis

liilaiis roincdio, non babuissc qno ab islis vinculissol- specie ordinatorcm fefellerit, quàm qui dcceptus or-

vorcnUir; idcôquc quipœnilendi poleslateni pcrordi- dinârit.

ivalionem ipsls substrahcrent, non solùm futinorum XIII. Prinii nullam ralioncm assignai Cbrysosto-
peccaloruni quibus occasioncm subministrant, vcrùm mus , nec ipsi eâ in re ob prœdictas rationcs facile

cliani praiteritoruin, quorum expiandorum facuUateni a=,sentior, nisl passio liumana quaî ordinatorcm in-

adimunt, reos esse : neque verô prscccndenlia tantùm duxcrit ca sit ut voluniarium maxime minual, et
pcccata, quorum rallonem in saccrdoteordinando niliil pcccati gravitatem eâ ratione multô minorem facial.
esse duxêre, quorum dcformilatem levem esse suspi- Scio enim Chrysoslonium eo in libro quo episcopatûs
oali sunt, cùm iis sacerdotium conferendum arbitrantes, à se vitali causas assignai , et indignos omncs à vo-
vcrùm cliam futura quibus occasioncm dedêre, illis lunlate capessendi sacerdoiil ex professo revocat,
qui indignos ad sacerdotium eligunt imputari debero, ordinatoribus magis quàm ordinandis favisse ; secundi

et adscribi docel Petrus Damiani in eo iractalu quern banc ralionem tradit : Qîu «îfm , inquit, potestatent

contra inscitiam et incuriam clérîcorum edidit opusc. j'acit volenti Ecclesiam corrumpere, is cerlè auctor fuerit

26, c. 1 : t Cùm ergo , inquit ,

per sacerdotum ve- eorum omnium quœ perdita illlus audacia turbaverit;
cordiam et imperitiam plcbs indoclà depereat, par ac si diceret ordinantis indignum suâ sponle , eô ma-

luciai ut episcopalis gravitas à laliiim se promotione jorcm esse culpam quàm ordinati, quôd et sui et

suspendcret, nec alienos excessus iii se temerariâ conmiissi ab ordinato criniinis conscius scit; ordina-

praicipitaiionc trànsférreï, procserlim cùm Timotheus tantùm crimînis nam in ordinantem suâ
lus vero sùi :

Aposio'.us dicat MànuS citô nemini imposueris, ncquc

: « spohte indignum non dubiuni quin ordinati crimen
quod ipse promôvet, et cujus ipse conscius, adjutor
commuiiicaveris pcccalis alienis. j Quisquis cnim vel
turpiter lapsum, vel divmiB legis igiiarum ad sacrum et adornator est, rejici dëbeat; cùm tamcn in ordi-

provehit ordincm, ejus se peccatis involvit, cui pec- natum ordinaloris islius iViOdi scelus refuudi non possir;

non modo bis se quibus ille itaquc, cùm ad cumulum proprii criminis in ordina-
candi materiam tradit, et

i.im involulùs est, crim'inïbùs obligat; sed bis eliam torcm ordinati indigni cuipa accédât, non dubium quin
quci; commissurus, pcr anticipatiouem obnoxium pa- raajor ordinalorem quàm ordinatum pœna nianeat.^

vai. » Terlii tandem banc ralionem iraàM: Nempe quia veri-

\

Xi. Vbi est ergo', tft Cûîti fi'éàio Leàhe, loc cit., ex- simile videri poteslcosqui elegêre à [cdsà aliquà opinione

clamemus, beali PàùU àpohoÙ ver Spirilum Dèi einissa deceplos ad falsa suffragia descendisse; qui verb eleclus
dicerc ulique non queul se sibi ut et aliis fuisse
prœceptîo, quâ in personâ Timolliei omnium sacerdo- est, , ,

'mco'gnilum igitur sicul graviori puniendus est supplicia

tum nëmerus enidilur, et proînde ûmcuîque dichur : ;

quàm à quibus ascitus productusque est, ita débet

Manus cilb nemini imposueriû clc. l'Iacet cl à S. Leo- illi

ipse sui pcriculum accuratilis quàm illi facere, docereque

ne, ib'rd., dîsccrc quànam bil i!la pricmatnra et inôr-
cilb mauus diiigenier causas eus per quas tum illi ab errore deti-',
diuala ordiniMio. Quid t^-^'' "mquit ipse,
 ;
,, ,
.

173 PARS 1. SECT. I. CAP. I. DE DELECTU ET PROBATIONE OUDINANDORUM IN GENERE. 174

Blant, tum scipsum fuuctione illà indignum comperiens, corrumpanl, vcl adulalionis vitio ad cxitium dcducant.
tanlariun rerinn molem effugiat. Quibus quidem omnibus sirailliraa anlc S. Lconem
XIV. Liinani ordinaiores altenlè considèrent, qtioe dbcuit beatus llieronymus, in capul 5 Michcic : Ciun ,

liim Clirysoslomus supra , tuni eliam honi. 1 in c. \ inquil, Scriptura dical : Ne inducas impium in taberna-

E|). ad Tiluni, sedulô iiiculcal : Si quando neiupe con- culum juslorum ; el virnm sauguinum cl dotosum abo-
ùngat ut quemp'iam sïve amicus, ske altcrius occasionis minelur Dominus; In quoscumquc de asseclis suis ordi-

qraliâ, indignum promoveat ad episcopatùs apicem (idem nan'l clmcos, eX vilain eorum iâ scandalum populis
cuni proporlione dixeris de promoliono ad quoscumquc expohenh's, rchùnt infideUlûîîs eorum quihcandalizanlur

ordines), et magnum ci permiltul vcgimen, qtianlis se Plura ad delcrrendos perversos ordinatoi'cs passim
ignibus facial obnoxium ; neqtie euim animarum per- apud Patres similia dicta reperies.

eunlium solitm ,
quas perdit à religione et timoré Dei XVII. Quanta verô è contra pr^eniia ieporiaturi sint
aliemts , omnium quœ ab iUo gerunlur ipse
verUm et cpiscopi , si egregios in vînéàiii Domini vinitores , si

pœnas Qubd si is, ut post subjiiugit idem

exolvet. probalos in agrum Domini inessorés deducant ! Tôt
sanclus doctor, qui unam animam scandalizat expedit ,
sanè reportabuDt coronas, quoi ipsi ordinali referont

ei ut mola asinaria suspcndatur circa collum ejus , et victorias. Quemadmodim enim, ut i-cclè habct Clirv-
demergatur in profundum maris (Malth. 18), qui toi ani- sostonuis, liom. S in cap. 3 prima; ad Tim., reciè
mas scandalizat , et urbes intégras, et plèbes, viros, faclis ,
ila peccalis quoque ordïnalorum, quisquis es
mulieres, pueros , cives, rusticos, incolas suœ civitatis episcope, qui ordinalion'es célébras, communicas, et
ttliariimque urbium quœ illi subjectœ sunt ,
quid pâli à contrario, quemadmodiim peccatis, ila et reclè faclis.

merebilur? nempe verb si plura triplb quàm diximus Si enim iibi, episcope, clei'ici lan(iuàm Domino suo
addas, uiliil diciurus es; adeb vehemens pœna alque stant aul cadunt, ad Rom. Il; tibi imperalori tanquàm
cruciatus liujusmodi Iwminibus imminet ! milites vincunl aut pereunt; tibl tanquàm eccîesiastici

XV. Cogitent singuli ordinaiores quanlos ex bono- fundi prœcipuo prolessori colligunt aut perdunt : feiix

rura ordinatione fructus, quantum ex malà ordinalionc i

episcopus, qui Ecclesiam Dei inviclis miliiibus munit;

infamiam, damna, pœnas référant: Non est enim levé doctoribus eximlis ornât, nec filiis solùm, sed pa-
peccatum, inquit Primasius, miltere margaritas ante rentibus utilibus fœcundat. Felices sacri illi prœsules
porcos, et dare sanctum canibus , et ordinationem cleri- quorum in seligendis clericis sedulitas ac diligcnu'a

catùs nequaquàm sanctis, et in lege Dei doctissitnis, scd optatis fruetibus non aruit: Cum semine eorum, ut ait

assectis suis Iribuere, et vilium officiorum ministris Sapiens ,

permanent bona , hœreditas sancla nepoles
quodque iis dedecorosius est, muliercularum precibus eorum; et in lestamentis slelil semen eorum; et filii

in quo consideranda loquentis in se Christif Aposioli eorum propter illos usque in œlernum manenl , semen
sapienlia, qui ut ordinationis periculum demonslraret eorum, elgloria eorum non derelinquelur : cl cùm dicat
junxit tormenta peccanlium : IS'eque communicaveris Scriplura divina, Prov. 17, corona semen filii ftUorum,
peccalis alienis ; sicul ergo in ordinationibus malorum et gloria filiorum patres eorum; item, fitius sapiens
particeps est peccatorum ,
qui taies constituH , sic in lœtificat patrem; quanlœ bujus antistitis sunt cxulla-
ordinatione sanctorum particeps est eorum justiliœ qui liones, qui eleclorum à se clericoruni sapienlia et
bonos elegit, neque communicaveiit peccalis alienis; devotiooe lœlatur, qui pliires è discipulis sacerdolii
communicari dicil peccalis ejus qui non probatus ordi- egregios administratores reliquit, qui disciplina eccle-
nalur. Doclus hœc Primasius Africanus episcopus à siaslicœ sedulos observatores post se reliquit! Horum
S. Leone, qui Africanis episcoi)is similia verba di- gloria nec morte extinguitur, nec merilum accîdenialis
rexerat : Sicul boni operis sibi comparai fruclum qui scilicet pra;raii vitae spatio concludilur.

rectum lenet in eligendo sacerdotium, ila gravi semet- § 5. Pœnw ab Ecclesiâ statulœ in eos qui vel indignos
ipsum afficil damna qui ad suœ dignitalis collegium ordinanl, vel talcs ordinantur.
sublimai indignum. XVIII. Alque bine est quôdecclesiasticis canonibus,
XVI. Quàm verè ha;c à sanctis illis Patribus dicta sicut puniunlur qui sine examine et diligenti inquisi-
sint nemo est qui non fateatur, ubi perspexerit epis- lione ad sacros ordines promoventur, ita et qui indi-
copos, à Spiritu sanclo positos regere Ecclesiam Dei, gnos promovent; de promotis sine examinaiiono dé-
pervigilare debere pro populis quasi raiionem pro bita, vêtus est concilii Nicseni canon Si qui : precbijteri
animabus ipsorum reddiluros ; niliil proinde prolicere, sine examine suitt provecti, vel ciimdiscuterenlur pcccala
si cùm exemplo ipsi et verbo gregem optimè pascant, sua confessi sunt, et homines contra canones commoti ,

lures intérim in ovile dominicum per ordinationem manus confessis imponere lentaverunl, taies régula non
inducant, qui furenlur, et mactent, et perdant; si admittit, quia quod irrepreliensibile est catholica défendit
ignavis cuslodibus Ecclosice doniinicsc vel aliquam Neque ab eo canone diversus est ille qui à
Ecclcsia.
partom credant, qui diabolo tanquàm leoni rugienti Marlino Bracbarensi canonum colleclioni ab ipso
circumeunti , quaîrentique quem devoret , aditum additae inseritur, et à Graiiano refertur tanquàm ediius
patefaciant; si canibus mutis non valentibus latrare ab aliquo quod habiluni fuerit à 3Iarlino papa , con-
vigilias noctis fidahl; sihoslibus et proditoribus animas quibus canonibus
cilio, nihil indignis prodesse decer-
cusiodiendas iradant, quas postca ve! poi fidià suà per- quôd diiigens episcopi
nilur, iuquisitio, vel examen
dant i»ravis orroribub inibuentcb, vcl malis e^cmplis ordinationi defuerit; eos enim ouos iudiguos e&se
 ,

17: DK SACUIS l'LEnTIOMIUIS T l OHDINATIONIBUS. m

t|inpi|ii(imu(lo coiiipcrluin sit , (ihAciiiikiik: (Icim'iiii vel iinporluni-. Il:if,'ilali(»nibus animi imbecillitalc au/

r;ilittiit' ail o|M>t(i|M» admissi liiciiiil, iii ortiiiiciii rc- negli^^fulià (raiisv<rsi aganlin- ! ailco nimiruni l.tcilé

«ligi'iulos »;hs«', slalniliir, ne vol cpisccipi iiPKlij^inlia ,

est hunianis allcctibiis de via a(|uilatis dcduci , cl al»

\o.\ ordiiiali callidilns alque aiidacia calliolicain Kcclc- iuslilulti diverti, ut (piod universim slatucris, ubi ad
siaiii coiiiiiiaculciit, ojiisi|iic iilililalihus iioceanl. Ilus siugularem casum devcnlinn est, illud idem si cupi-
i|iioijucrnnonesrenuvaloslcgiinusinsyiioJoGallicuiià, ditali humante aliis jam afl'ectibus alligala:, vel tan
:ipiid S. iMcdardiiin, iil)i Ikcc in Une liabcnlin- : Jttdica- tiilùm displiceat, lirupium esse vidcatur. Facile csl

Itim est il siiiioilo ni'dtiidiim sucios canoncs, sicitl aciijilum jusluni esse ubi nibil est (juod contradical ; scd sicut
eil, ut qui picshiilfii sine cxamiiidlioiic per iipioraiiti(wi f.ieile, ila ingioiium ; al ca vera csl virlulis qioria ,

Vi'l ordinaiitiuin dissiinulationcni sunt provccti , ciuii qu;c (!t humanos allcctus doniat, et cxlcrni-, viriuiis

fuerhU cogniti, deponantur, iinia qnod ineprcliensibilc obstaculis resisiii.

est aillioliid di'fiiidil Ecdesia, XXI. MuniiMidus c^l ilaquc aniuni!- advcrsus oiiiii'iii

MX. NiMiiie inipniie sccnndinn canoncs ordinalorcs graliam, adversùs minas omncs cl imistas flagilaiio-
ipsi indignoiuni lioniinnni consccraliDiioni pioniolio- iies ; c;(! siquidem, qua; gralià (iunt, ordinationes (I),

leniqne , lenlabanl ;
|)riv:)b;uUnr anliqniliis cpiscopi simoniam sapiunl , nec ab onuii simoniLC labe inunu-
()i»leslaie dandi eum ordinem ad quein indignuni pro- nis dicilur, qui vel ad ordines sacros huniano favorc

uiovissenl. iSi qui,» inquil S. Léo, cpisl. loties cil. ad irrcpsit , vel aliqucm admisil ;
quis enim ncsciat si-

.Afiican., cap. 2, qnye roferUir 1, qu.vst. \, c Siqui moniam cùm

quocnmque nuincrc com-
cssc si'inlalia

'r.piscopi , i laleni consecravorinl sacerdolcni ,

qualeni paranlur aiuion vcrô tbcologi omncs (2) et cano-
;

lion liceat esse, cliamsi aliqno modo damnum proprii nist:c aliud muuus à linijuû, aliud ab obsequiu aliud ,

honoris evaserinl, ordinalionis lamen jus uUeriùs non à manu esse staluunl ila ul non sine munere vidca- ,

habebuiit ; nec illi unqnàm Sacramenlo inlererunt tur ordinari, qui obsequii indebiti pollicilalione , vel

(jiiod neglcclo diviiio jndicio ininierilo pra'Slilerinl. > cxhibitionc , vel gralià, ve! pecuniâ ordinalionem

Severior qui anliquior videlur esse Innocentius, eâ mercatur? Andiaturdeliàc(|iKcstioncD. Grcgorius (5).

cpistolà 25 ad synod. Tolel., c. 3, quà Hispanos ic-

i Sunt, in(|uil, iionnulli, qui iiunnnorum pra;mia ex

nicrè ordinantes reprehendil : « Posl hœc, inquit, si ordinalionc non accipiunl , et lamen sacros ordines
quis adversùs formas canonum vel ad ecclesiaslicum pro humanâ gralià largiunlur ; atque de largilate

ordniem vel ad ipsiim sacerdolium venire lenlaveril,

,
eamdem laudis soluinmodo relribulionem quoerunl ;

unà cum ordinaloribus suis, ipso in qno iiivenli fue- hi nimirùm quod gratis acceptum est, non iribuunl ;

rint ordine pi iventur. » Eadem beali Cœlesiini mens, quia de iuipenso oflicio sanclilatis , nummum expe-

qui conlra ordinatorem indigni, « sacro, n inquil ad tunt favoris; unde bcnè cùm justum describeret,
episc.Gall.,cpisl. 2,c. 5,« nomini, absil injuria ; f'aci- Propbela ait : Qui exculit manus suas ab omni munere ;

lius est ut hauc dignilalem tali dando ipse aniiserit neque enim dicit : Qui exculit manus suas à munere ,

ordinalor, quàm eam obtineat ordinalus ; cui convicto sed adjungit , ab omni ,
quia aliud est munus ab obse-
sociabilur, qui sibi eum credidit, largiendo pontifi- quio, aliud munus à manu , aliud à linguà munus
;

cium , sociandum ;
qualis enim ipsc sit ,
qui>,(|uis taies quippe ab obsequio est subjeclio indebilé impensa ;

ordinaverit, ostendil. » liane verù rationem videlur munus à manu pecunia est ; muims à linguà favor ;

ex Cœleslino muiualus S. Léo, episl. cit., cap. 1 , dùm qui ergo sacros ordines tribuit , tune ab omni munere

])abel : « Talem effici ordiiianlem qualis ,

est ille qui manus exculit, quando in divinis rcbus non solùm

ordinari non meruil ideôque ;equum est

;
ut cùm im- nullam pocuniam, scd etiam humanam graliam non
requirit. llœc sanclus Gregorius qui reclè alibi,
merilus et indignas ordinalus dignilate malè susceptà 9 ;

privelur immereulem quoque ordinans, qui ejusdem lib. i, Epistolâ 55, ad Joannem Corintbiorum episco-
;

cùm priori videlur conditionis et noUe , de dignilate pum , ex eo qnôd ordinationes gratis fieri debeant, in

quam in favorera indigni malè impendil, gradu- hcec verba concludit : « Oporlet ergo ut neque per
suà ,

que periclilelur. t
commodum neque , per gratiam aut quorumdam sup-

Muniendum esse animum adversùs graliam, preces, plicalionem aliquosad sacros ordines consenlialis vel
§ 4.
minas. permitlatis adduci. Nam et peccatum , sicut diximus

XX. His ralionibusPalrumque sententiis, hiscom- grave est, et sine correplione hoc non palimur rema-

minalionibus his pollicitalionibus, his pœnis ac prae-

,
nere ; > eadem lerè ejusdem sancli ponlilicis universis

miis quibus vel lerrenlur qui in ordiiiatione per- episcopis per Gclladiarn provinciam constilulis admo-
,

îtgendà illaudabililer se gerunt , vel alliciunlur, qtii

laudabiliter, impulsos salis crediderim ordinatorum De eà sinioni;E distinct, theol. cum Magist. in. i,
(1)

animos , ut saltcm de ordinationibus légitimé et se- dist.25, q. 5, et cum D. Tliom. 2-2, q. iOÔ, arl. 5.
(2)llem canonist. in can. Sunl nonnuiti, et (juibusdaru
rundimi sialuta Patrum peragendis , loges Ecclesise
scqueul.,el in can. Salvul., 1,quLCSt. ô. et alibi. Eam
miles coudant, cl ad cas observandas, ubi genera- Iradiderunt Gregorius Magnus liom. 4 in Evangeiiuni;
liiM abstracliuiquc res agilur, animum paralum lia- refcrturque 1, (j. 1, c. Sunt nonnuUi.
(3) Lib. 6, eiiisl. 54. Item synod. Kom., siib eodem.
beant ac generosum. Vcrùm quàm vereor ne ubi ad Urbaims 11 can. Sutvulor, cit. ; Goflrid. Vindocin.,
,

prsesentem qucslionem res traducitur,cl ad hypoihe- opusc. 10, cl alii passim Greg. , hom. 4 in Evang. ;

sim rcvoîntlur, vel gralià , vel uiinis , vc! aniiciiià ,

tilatà.
 , -

177 PARS 1. SECT. 1. CAP. I. DE DELECTU ET PROBATIONE ORDINAN'DORUM IN GENERE. 178

nitio est, loc. cit. : < Horiainur ni nullus vestrArn de- |f| gradui congruai , nec doclrina muneri sufficiat, nec
lù lioc iieri palialur; sed neque gralià alicujus, ne- |
i probilas saccrdotio respondeal. Quôd si redarguilur
que supplicalione aliquos ad sacros ordiiies audeal I
mater filiorum Zebedxi, quye materna pietale, et
promovcre , nisi eiiin ,
quein vitaj et aclioiiis qiialilas mulieris impdtienlià, pro iis filiis suis primatum
digiiiim esse indicaverit. i Idem inculcal episiolà 47 quœrit in regno Dei, quos jam in aposlolos Chri^lus
ad Coliimbum, lib. -2, indicl. li, ii) (|uâ diviinim hoc ipse elegerat , quosque eximius animi fervor, singula-
ex nieliori tripode, (iiiàiu oliin deiueiilali ab Apolline ris pieialis zelus , el perleclionis sludium non médio-
/aisi vales oraculum fiuuiit : « Nidla sil in ordinalione cre, ac diulurna in Chrisli scholà excrcilatio , vix
venalitas, poientia vel supplicalio personaruiu, nihil ullis inferiores reddiderani; an putas illos non sum-
adversùs hsec qusc proiiibemus oblineanl; nani procul moperè puniendos qui impares merilis , et vix chri-
dubio Deus offonditur, si ad sacros ordines quispiam stiana; pietatis stadium ingressos ad ordinum temera-
non ex nierilo, sed ex favore (
quod absit ) aiit vena- riam ascensionem, vel invitant vel adjuvant? Ex
lilale provehitur; > pluries idem argumentum recan- sacerdotii negleclu veniunt ista; temerariie postula
tal pra^dicliis sanclus Gregorius , ut palet ex epislolis liones, ab iisquc proficisci soient, à quibus querimo-
ad Antonium subdiaconura, ad clerum Mediolanen- niaî in clerum frequeniiores émanant ; ita nempe
soni , et alios ;
quidni? ros illa maximi momenti esl, ejusmodi homines iniqui sunl rerum lesiimatores , ut
nec suflicit, si seniel dicalur : ulinam in iiâc se pa- lacinorosos ac sceleratos in ordinem clericalem adniitti
heslrà Romani Ponlificis divina aiicloritas exerceat, ut postulent , rcjici gravatè feranl ; insciliam tamen et
si qui inferiores pontilîces à recio disciplina; ecclesia- improbitaiem ejusdem ordinis carpant, quasi sine
siicae procurand* siadio deflectant, nioneal, hortelur, scelere sceleraii , sine ignorantià ignorantes esse pos-
corripial, corrigal ! Nec injuriam noslro scculo facere sint, aul id aîquum sil posiulare quod iniq\ium est
videbor, in quo disciplina ccclesiaslica ,
qua; priùs concedere.
omninù emarcuisse videbatur, sapienlissiniorum epis- XXllI. lutolerabilis quoque esl eorum audacia qui
coporum cura cernilur aliquantulùm reflorere, si tamen inepii et impcriti omnem non lapidem moveni, ut ac-
dixero vix illud Gregorii Magni seculo in quo tôt , cersitis suffragatoribus laicis, et imperitiœ su:c patro-

sanciissimi ponlilices cœteris ad normam erant,et nis ad ordines conscendant : hi non inirant per
exempluni , lot syiiodoruni canones ad regulam con- ostium, ideôque fures sunt et latrones; nec di\inie
debantur, esse comparandum. Si ergo seculo illo Gre- grati^ç sumunt effectus qui non vocantur à beo îu!!-

gorius mulla circa ordinaliones reperit corrigenda , j

quàm Aaron ; ilaque caveai-tne in eamdempœnara in-
non dubium esl quin plura prsesenli seculo , si in hoc cidant quam sacerdotii antiqiii usurpatores ac temera-
negotio attentiores esse voluerint , sunimis Ecclesiœ tores Chore, Dathan, Abiron el alii qui juslo divi:ii

Romance ponlillcibus cmcndanda occurrant. numinis judicio perieruiil; meminerinl hujus exerapli
XXII. Verùm, !^ic^t in aliis corripiondis in ordina- quod habel Joanncs Vasicus in (^lironico Hispania-, ad
lione peccantibus constanleni se el infraclum pntbuil ann. G57, Lusidii nempe diaconi, qui cùm ab Euge-
ille divinus pontifex Gregorius, ita in eàdem gratiâ nio Toletano, amicitise secularis gralià, quâ ipsi astri-
quoquomodô cavcndà sedulum se ac diligentem pne- ctus erat, honorem presbyterii, et prsdia quiec'c^'
buit; adeoque ab eâ religiosè cavit, ut sicu! favorem extorsisset, in reprobum versus sensuin tali vexi
in elcclione sacerdolum sequi iniqiium duxerit, ita est morbo, ulvitie la'dio mortem oplarct, tantô mis»
sibi pro quoquam siipplicare indecorum arbilraretur quantô de!>iderata mors diuliùs differebatur.
rior
;

unde cùm defuncio Laurenlio juniore Mediolanensi XXIY. Inviclum aulem adversùs gratiam débet ef--
episcopo, illius civitalis clero tesiimonium perhibuis- scopus habere animum, nec sinere ut importuna (i..-
sel de prohilale el enidilioue Conslanlii ejusdem Ec- gilalio ralionem, gralià ;iequitaten), inverecinulia sup
clesiai diaconi , quem lamiliariler Conslanlinopoli no- plicanlium chrislianam modcsliam, audacia quoruni-
veral, pro ejus vero eleciione qnemquam rogare dam constantiam episcopalem expugnet; quinimô
noiuil, quod, ut ail lib. 2, indict. H, epist. 20, jam agere eum oportet, ne paucorum favor, nuil-
viriliter
olim proposuisset numiuàm pro alicujus personà in torum saiuti, quorumdain ambilio
,
lotius ordinio _..-
episcopuiii eligendà agere. Egregiuni hoc sancli viri cerdotalis splcudori, unius aut allerius honor sacro-
cxemplum ,
quo corum lemeritas relunJalur, qui pa- runi niinisteriorum aîstimalioni,uno verbo nepro'ana
tenter iiidignos el iniperllos vel publicorum crimi-
,
sacris, hiunana divinis prapoiiderent. Grave siijii-
num commendare minime verentur, eosque non
reos dem et iniquum est, si non pudeat aliquos iniqua po-
conmiendare solùm verùm eliam precibus clamori- , , siulare, pudeat verô episcopos injusta petentibi-s
bus, eflbgiialionibusve impnriunis , el querinioniis denegare; et plus adversùs hcclesi;e disciplinani, sa-
affecialisordinaioribus obtiudeie non erubescnnt, no- croruni reverenliam, divinas hnmanasque loges, quu-
i unique rcpulsam pati inique aul sacrileg;e postula- rnindara prœsumplio posiulare audeat,
;
quâm cpisco-
lionis; nuluil sanclus Gregorius viram probum, cujus paHs gravitas recusare. Ad hanc ego qualemcumque
j

posl obilum laudes non reticuit, sibi optimè nolum admonitionem de gratiâ ab ordinalionibusarcendà Si-
, |

consecranduin aliis commendare ; nec verelur inve- ricium nJjungo : t Videt, » inquil Siiicius, epist. 5 ad
recundus poslulutor, ignar.is saccrdolalis vil.e ac mu- oilhodox., in principio, < vcstra sinceritas in sacris
neris, cuni ad ordiuandum oiïerre, cujus nec vita
minifeteriis aut in ordinaiionibus Yestri.s, qunnlùni
 179 lU-: SACUIS KIJXTIOMHI S ET ORDINATIONIDUS. 180

ililigons sollitiludo ilcbcal obscrvari

x'iernam saiutcnï conscqui potcsf, in plebft pariai;
ïiiagna cura i ;

«loiiKinc a.l Tiiiiollioiim lo(|iiitiir (Apnsloliis) :

«ManuK illornni m-gligcnlia picbis sonniliem cnicl, iudulgcnlia

pcc- ad |ii-('(andnMi lacililali'ni Iribiial,

« ito iirinini imiiDsnciis; in'i|in> coiimiunicavi'ris if^norauliu siiper-

iiicinonliir, oxamino slilionibus vel crrorilMis siibdilos indiuat; liiuc Sacra-

valisalieiiis; > (inddprxlcron »it

moium ol rcclcsiaslico laborc sil menloriMH ncgloclns, bine ciica Sucranicnluruiu ad-
liahilo, cl prohilalo

i'()iiini(Mi<|;)lior; qui vocaliir in mediiiin , iil siiinmtim minislralionem dcfcctus nolabiles, qui non lantimi

|ir(ilialiis jiidic'n», non fa- sa-pissim*^ miiininil Sarranienlorinn ef(icaciam, sed

faivnlolitliu iXKSsil arci|)Civ,
aposlolico ortiiiio lolam eonim snbslanliam inlcrdiun dc^truunl; bine
Y(»)o; siissopplys vpii^Uc, iioii ijralià ;

noii voliinlalc. i Fii verbi (bviiii irrisio, di.sciplin;»; ecclchiastica; jaclura,

liiuçlus ( «/lAî frçliis ) ivr;c(:i|)ili

oanideni scnlciiliain rldcaxora- onbnis (.Icricaiis conlemplus; bine, ul insinuai Apo-

vcro S. Hierouymi in

cos Aposloli lego conlcm- slolus, vituperalurminislerium nostrum, 2 Cor. 6; nec

lio : i M:)i)ifps|,}jm csl (|ui

plà eoflcsiaslicuin gndnni non niorilù volncrinl ali- jam veretnr adversarins, niujmd Itnbens de nobis dicere,

rni dcfiMTC, Jjpd gralià, conlra Chrislnni faccro. > T.ra- ad Til. 2; qu;e omnia si qnis comparel cum clcrico-

vls cliani Iimoccnlii, cp. G, ad liane rcni (inciimonia

rum rarilalc, inveiii(;t lantiim posleriora prioribuscssc

Kpiscojii diiin nul aniitis aut obsequcnlibus pr.X'tcrcnda, qiianlnm subslanlia accidenlibus, iunda-
cbl : t

graiiam pr;K)Slare nilni|lnr, rçligioncm violajU, ordi- mcnta non neccssariis ornamentis, naliva pulchriludo
iicsquc corniinpiinl; ac sic cvcnit ni indigni qniquc fuco vel pigmcnlis alque ornaiibus anleccUunt.

lionorcs susclpianl occl.csiasticos, cl admiltanlur ad XXVII. Iiaque clcricorum penuria nullius animuni
cicrum qui noc iiilor laicos qiiidcm dignuni locum ba- moveat; sed « taies (ut babet sancius Glemens, Epi-

l)crc mcrcreniifr- > slolâ ad Jacobum fratrom Domini ) ad minisierium

XXV. Quùdsi inoipqgnabilis adversns graliam dc- cligantur clerici, qui digne possinl dominica Sacra-

l)et cssc opiscopus, nnillô niagis advcrsùs icrrores ac mcnta tractare : meliùs est enim Domini saccrdoti

minas; gcnerosa siqnidom ingénia gratia) aliquandù paiicos babere minisiros, qui possinl opus Dei digne

cedunt, terroribus verô ac minis ant cabimniis ne tan- cxercere, quàm miillos inutiles, qui onus grave ordi-

lilb'im quidcni conculi possunt. Egregiuin est bâc in natori adducanl. n Quid tam anxiè de clcricorum
re adnotandum cxoniplum Cyriaci Carthaginensis epi-
multiludinc cogitamus, cùm sciamus non clcricorum

f^copi, qiicm Grcgoriiis YU sumniis laudibiis cxtulit, multitudine, sed pielate, doclrinâ, labore, assidiiitate,

Arabuni prœsenlatus poliùs elegcrit diversis Ecclesiam calbolicam ab initio plantaiam esse, post-
quôd rcgi

affici, cl vcrbcrjbus publicè nndus caedi, ea verô auctam ornalamque floruisse, quanto tempore
crucialibus |

qnàm contra canoncs ordipes facere. An verù pqlas, Ecclesise mos fucril ut singulis ecclesiasticis tilulis,

Gregorius si secùs factitàsset, et lerroribns qui per urbcs et pagos dispositi essenl, praeterquàm
laciiisset

vel ininis adduclus officio suo dcfiiisset? Neutiquàm ccclesise calbedrali, unus assignarelur presbyler, prae-

sanè, scd qncni egregié functuni oiïicio laudavit, qiiem tcr Dionysii pontificis magni Epistolam ad Severum,
queni ad majora, concilium Sardicense et Rbemense, innumera anli-
mulla passuni consianlcrsolatus est,

pro disciplina luendà, cerlaniina an'îPavit, cumdem,

quitalis ecclesiaslicae exempla lestari possunt. Quid
si disciplinani prodidisset, in^quàm fidei violatorem, ergo midtitudinem adeô sollicité urgemus, si sine

et à roligione extorreni casiigâsset. Quid enim aliitd ccclcsiaslicac disciplinse dispendio baberi non possil?

est, inquit ibidem Gregorins, sacerdotepi ad mperiuin Quàm verum est quod ait Bernardus, de Conversione

minidanœ poteslp.tis legcm Dei infrimjere, nisi fulcm ejus ad cleric, cap. 29 : « Dilatala videlur Ecclesia, ipse

iiegare? banc forlô advcrsùs verbera et supplicia pa- eliam cleri sacratissimus ordo, fratrum numcrus su-

licntiafTi ac constantiani nostra icmpora non exigunt; per numerum mulliplicatus est; verùm elsi multipli-

coque proindo graviorcs pœnas luituri sunt, qui mi- câsli gcnlem , Domine, non magnificâsli laoliliain ;

Moribns difficultaiibus cedunt. dîmi nibil minus apparet decessisse meriii, qnàm nu-

i § 5. Nullà raiioiic excusari ind'ujm ordindllonem. meri accossisse, i magnum boc Ecclesire vulnus est;

XXVI. Neque verù illi excjjsandi sunt qui, cîini li- periculosus hic Ecclcsiai graviter periclitaniis morbus,

nieant ne sacerdotum, ne minislrorum Ecclesise sui'fi- cui prudenter consulcs, si non lam'de clcricorum nu-
ciens ad ornaUini desil copia, iiidignoruni clcricorum méro sollicitus sis, quàm de exemplo, quia tUiqite, iit

ordinalione Ecclesiam commaculani: dùni enim ad babet Gelasius papa, epist. 1 adepisc. pér Lucaniam,

solemnium precum incundam adminislralionem, ad Const.c.4 (referlurdist.77, c. Monachus),co;ir(?»Jt'H/;«

oralionum çelebrilaleni, ad Ecclesiai majesialem, ad Ecclesiœ ministeria i eparanda sunt, non inconvenientibus

rituum et cpefemoniarum apparatum, ad ecclesiasiici meritis incjerenda; et : Ne per occasionem snppicudœ

ordinisampliludinem, ad splendorem cbori, sacerdo- pemiriœ clericalis, vîlia potihs divinis cuUibus iiitu'isse,

tes minime sacerdotales ordinant, et clericos laicales; non légitima; familiœ Domini computemur procitiâsse

ex adverso accidil ut plebs cbrisliana clcricorum ma- compendia. Similiter quoque sanctus Léo, loco sxpè
jis exemplis corrnmpatur, imbelles pr;cscrtim, et i;i- laudato, inordinatas indignorum ordinationes rc-

firnii praeposiiorum malis nioribus oflensi ip fide ca- prebendens, Jiou est hoc, inquit, consulere populis, sed

tholicà vacillent; bocrelici eorum crimina in erroris nocere, nec prœslare regimen, sed augcrc discrimen

patrocinium trabant; eornnidem ncgligenlia insciiiam XXYIII. An verô desertum iri putas Ecclesiam ,

mysteriorum nostra^ religionis, sine quibus nomo nisi indignorum bominum multitudine turgeal? nonne
 ,, ,

iSl PARS 1. SFXT. I. CAP. 1. DE DEr.ECTU ET PROBATIONE ORDINANDORUM IN GENERE. 182

poliori jure déserta dici debebil, si inler sacerdotes jl| pus probaverit in clericalùs officia promorendos Tri-
;

iiiultns vix sarcrilol;iIem iiimin aiit allcrum rcperia- [

.îentinuni concilium statuit, scss. 23 de Refonn.,cap.
iiius? Proviiiciiii.i! Doi hoc opiis est, idonoos ,
cùm 22 ,
nt regulares quoquc ncc in minori œtate , nec sine
necessiias exegerit, siibrogarc niinisiros ; ncc diibitcs episcopi ditigenli examine orrfJneHf«r ; Ivo Carnotensis
qiiii! lerram islam sanclam dcslnictis Amalccilis cl episcopus nulles ex clericis regularibus ad sacros or-

Cliananxis, vcris Israolitis daliirus sil illo qui polens dincs admiltcndos docet, epist. 213, ni si quos vîtu et

est <lt' lapidibus islis suscilarc filtos Abrnliœ, Liic?c 3 ; doctrina commendat et cpiscopalis auclorilas ad hoc ,

piodiliiinl vel ex icrrrc greniio virliilibus oinnilnis agcndum idoneos probat; quidni? celebris est divi Au-
armati sacerdotes, virtnte Palladis, scu oelernce Sa- gustlni sententia, quam integram hic desciibani :

pienliitî, bonorum disciplina; semiiium jaclii susci- « Ordini clericoruni fil indignissima injuria, si deser-
lali; nasccttir gens altéra, qucc timeat Deiim ;
pro lorcs nionasteriorum ad niilitiani clericalùs eliganlur,
Caïno ,
pro Lanieth nascelur Enos, qui incipiat invo- cùm ex eis, qui in nionasterio permanent, non laniea
care nonieii Poinini ; ei si forte minus nunierosns erit nisi probaliores atque nieliores in clerum assumcre
clcrus, eril cerlè iiliiior; quàm enim veruniestpro- soleanius; nisi forte, sicui vuJgares dicunt, malus
baluni unim) diligcniem et periium sacerdoteni plu- choraula bonus symphoniacus est, ila iideni ipsivul-
liinn, qui jani sunt, officia clericoruni explere, absquc garos de nobis jocabuntur, dicentes : Malus nionaclius
iiilo ncgolio possc ! ideôque satagendum ne singuli bonus clericus est. Nimis dolenduni si ad lani ruino-
qui jam ordinati sunt sacertloles , oliosi renianeani ,
sam superbiani nionachos surrigamus , cl lam gravi
non ut iudignoruni clcricorum promet ioueclerilaxati conlunieliâ clerlcos dignos pulemus , in quorum nu-
ruina?, dùm resarciri videntur, augcanlur. méro sunins , cùm aliquando eiiam bonus monachus
XXIX. Neque verô excusarc qucniquani poterunt vix bonum clericum facial , si adsit ei sufficiens con-
aul prœdecessoruni aui alioruui coUegaruni exenipla, tincntia , et tanien desit ei insiructio necessaria aul
quct ubi contra Icgem divinani faciunt , nuUius mo- pcrsons rcgularis inlegriias. » Inielliganl hoc episcopi,
nicnii ccnsenda sunt. Consuetudo sineveritate veluslas nec tani facile cuiquam in suâ causa credant, perso-
errons est , inquit Cyprian. ad Ponipcium , contra nne cujusvis, etiam regularis, viiam, vel ante religio-

Epist, Stepbani; niala exenipla tanlô diligentiîis ca- nisingressum,discutiant; mores probent; doctrinani,
venda sunt ,
quanto peccantiuni muliitudine magis ;
fideni , religionem examinent; aitatemdisquirant; ju-
disseminala sunt; nonne videnius quù majus incen- dicis partes exequantur, cujus est nulli rei crcdere,

dium est , eu omnes majori ad illud exlinguendum nisi probatae , nec senlentiam ferre , nisi juxta alle-

animi contenlione incitari ? pari quoquc ratione ,

quù gaia et probata ; audiant divinum ab Aposlolo pra;-
plurium episcoporum niinor in ordinationibus rilè ce- ceplum : Manus citb nemini imposueris ; qui jubet ne-
lebrandis cautio adhibebilur , c6 ca;teri diligeniiores mini cita manus neminem nisi probatum or-
iniponi,
esse, et exaciiorein adbibcre debent cautioneni ; ne- dinari praîcipit, neminem excipit, omnes generaii
niincm peccantiuni niullitudo excusabit, quia singulis probalionis lege concludil.
sui officii cxequendi propriuni nninus incumbit. XXXI. Queniadmodùm auiem nerao sine probatio-
§ G. QnosUbct (juorumcuirujuc ordhnim candidalos esse ne ordinandus est , ila nullus ecclesiasiicus ordo sine
probaudos. probatione conferendus ; minores ipsos ordines sine
XXX. Ca.'terùni iienio ab illâ generaii quani statui- examinalione non esse conccdendos inferl Glossa in
mus régula excipiendus est ; sed in cujuscuraque or- c. Si quis 24 hahemusque expressam Triden-
, dist. ,

dinatione providè satagenduni est ne aul falsa pietaiis lini concilii legcm sess. 25, cap. 5, de Reform.
,

species fallat , aut defeclus aliquis ordinandi lateat, quôd cliam ad minores ordines promovendi probaiio-
aut œlas inimalura ab ordinibus arceai, aul scieniiLc ne indigeant. Plura hàc de re inferiùs. Imo ad ton-
atque industria^ vanus runior decipial : Non enim suram quoque recipiendi probaiione indigent inqui- ,

ul habet sanctus Léo, epist. loties cit., in cnpisque sitione et examine; elenim cùm plura sinl qua; à
persotiû pcrmilteudiim est qiiod institutis (jeneralibus con- clericali tonsurà suscipiendâ arceant , eos qui lonsu-
tinelur , ticc pn'.audus est honor ille Iccjitimus, qui fuerit ram suscepluri sunl , discuti oporlet an aliqiiibus im-
I

cotitro divinœ lecjis prœcepta collatus. Regulares elian), pcdimenlis canonicis pncpedianlur à legiiimà cleri-
qui ad ordinessacros accedunt, sedulùprobandi sunl; î
calis lonsuraî susceptione ; ex quà probalionis eorun)
nam Siricius eos lantùm ex monachis ordinandos per- qui ad lonsuram admittanlur oniissione reciè notant
nilllit, quos morum gravitas, et vitœ et fidei iiistitutio Carnolensis Ecclesia? pro ordinibus recipiendis ab
sancta commendat; Gclasius jubel in epist. 1 , c. 5, illuslrissimo et rcvercndissiino Leonorio YalencaiO
ul nionachi qui ad cléricale inunus accedit , iiiprimis Carnolensi episcopp edil;c Constiiuliones , ficri ut
vila prœtcrilis acla teiuporibus inquiratur ; loùmus, jam bénéficia imperilis conlerantur , ab inutilibns
episl. 1, in principio, nionachos, contimio {em-
iiisi clericis ecclesiastici reditus consumanlur bonis vero ,

pare probati sint , à sacerdoiio repcllil Gregorius I et proncuis auferanlur : hinc etiam faclum esse ul
;

monachuni ordinandiun vult ab episcopo cui mililalu- clericoruni ac laicorum dislinclio jam ferè nulla sil ;

rus est, dignum saccrdotio prœvidcri , lib. 1 Regist. sed quaivis cliam viliores perspncc , ac de iniâ plèbe
epist. -iO. llerdense coticilinm , eau. 3, eos taniiim homunciones in clerum temerè adlocii sinl; proinde-
ordinari permillil quos pro Ecclesiœ utiliialc episco- qnc in suninnmi EccJesiae dedecus inferiores
,
clerici
 ,

ts5 i>F. sAciiis r.i.i;r;n(>Min S 1 T OIUHNATIONHUiS. m

aiiiisniiil SI res ipsu lulu pcr se prius axarlè ar diliijtnlcr disiusm
.1.' Ki.i.lii i'[ h.tiK.iv (liTuloriiil. piiviU-^i:» ,

aul morilms à laicis scccrnanliir ,

ii.T liiiliitu
silqiic atque exuminata jueril. Porrùdc illo populari testiuio-
sicut populus, sic sa- nio, monnii inqnisitionr, tolius vila; disciissiune, do-
jiiMa l'roplictaî queriinoiiiaiii,
cirdos Isai. '24.
rlrin;i-, piolalis ac pcrMona; i|)siiis examine socpienli-
,

XWIl. Falen<liiin qiiidcin csl, cuiii S. I.coiitî l)us tilulis agrnms ; el (|iii(l speciatim olim cii in re

looo Sii-pè jam cilalo, quod si in quibuslibet lùclcsiœ bit ()l)st'rvalnm ,

qiiid hocce tempore oi)servaiidum,

f/radibus providenler scieulerque curmidum csl ut in pra;S(ril)ere conabimur ; (|u;e si observcnlur el in

niliUqur jmvpoali'- usuni rcvocentur audco diccrc et corlè spondeo

Doniini domo niliil sil inordinulum ,
, ,

rnm ; multb »i«(/i.s clulxiranduni

esse ut in clvrlionf cjus Itrevi roflorescet marccscens Ecclesi;c disciplirra, et

collapsa (Icricalis ordinis dignilas aique reverenlia

tjni supra onmes conslituilur non crnlur. Mliilomimis
laiiieii pr;x;cipuain in elcclione clcrici ad iiriiuaiii lon-
crigelur ; l'a.vit ila Deus! |>rovidele , sanctissimi epi-

Eccleskc maxiinuin scopi, et labenlem Eccicsiam veslris Icgibus ac dili-

Mirain adliibilam soUiciludinem ,

vclim onincs sibi genliù suffulcile.

pra'sidium esse ac liriiiamcnliiin
'

Ijcrsiiadeaiil ; iiani, iil rode ail Vci^cliiis, lih. 1, c. 7, CAPLT II.

•
vires prima delectorum cxaininalionc cunsistunl;
reiiiii in DE VAKIIS TESTIMOMIS QUIBUS S1>ECIATIM ORDINANDI
el celle ab Ealesià faciliùs vilia arccbunUir, si vcl ab JUVARI DEBENT.
ipso primo ejus ingrcssu dcpcllanlur el ciim c cle- ;
ARTICULUS PRIMUS.
ricoruiTi iiuinoro sacerdolcs cl alii sacri minislri cli- De teslimonio approbatione et commendatione populi.
,

ganlur , (lualos pillas lios fuluros , iiisi qualos illi liic-

' § 1. Ordinandos bonum haberc dcbere testimonium ab
riiil? neqnc idco dcspiciendiis csl siniplicis toiisunc
omnibus.
gradus, quia iiiiinius est; sed ideô sedulù obsorvan-
Ecclesià par- 1. Expressa est divi Pauli senlenlia, Tijuollieum de
dus, quia primus csl; nuUussiquidem iii

inquit Naziaiizenus, orat.

sacrarum ordinationum forma adrnoncnlis : Oportet
vus gradus est : ISon enim ,

liumanœ Im- aulem illum, ordinandum nempe, et testimonium liabere

I , M. 14, ila vel livinœ sublimilatis , tel

magnum esse existimem quin

bonum ab iis qui foris sunt, ut non in opprobrium inci-
militalis ifjnarus surn ,
.

dat, et in laqueum diaboli quinam vcro qui foris

omiii crealœ nalurœ ad Deum
illi
qui solus clarissimus , ,
\
;

sunt, nisi vel infidèles quicuuKiue, vel ipsi fidèles lai-

et splendidissimus st naturamquc omntm lum inateriâ ,

constantem lum à maleriâ secretam puritatemque supe- !

ci, quorum bi extra clerum, illi extra Eccicsiam sunt?
,

rat, vel quoquo modo appropinquare. Cùm ergo vel Sed quia simpliciter divus Paulus de iis qui foris sunt
loquilur de infidelibus poliùs quàm fidelibus loqui
jmus ordinis clericalls gradus diviiius sit, nemini vi- ,

videtur, juxla illud ejusdom ad Coloss. 4 In sa-

der! potest negligendus, ne quidem iile qui primus :

se invicem pienliâ ambulale ad eos qui foris sunt necnon 1 ad

est ;
queniadmodùm enim linearuni à
j
, ;

aberralio major est, qua; à cenlro propiùs incœperil,

Thessalonicenses 4 : Rogamus vos ul lionestè ambuletis

ita maximus in moralibus error , cùm vel ab iniiio , à ,

ad eos qui foris sunt ; quam inlerprclationem Armant

proposilo fine defleclitur. Difficile est, inquiebat san- I

Patres, qui passim de infidelium teslimonio, quod ad
quœ malo suntin- ordinalionem requiralur, dicUun illud Pauli inlerpre-
dus Léo, ut bono peragantur exitu ,

clioata principio ; diflicile quoque est ul in omnibus tanlur : si aulem vel ipsis infidelibus de quibus habet

ordiuaiionibus ecclesiastica servelur disciplina, si ab Aposlolus, 1 Cor. 5 : Quid miliideiis qui foris sunt judi-

ipsà lonsuric clericalis susceplione violalur. carel nonne de iis quijusti sunt, vos judicatis ? nom eos

XXXUI. Denique episcopum ordinatorcin, secun- qui foris sunt, Deus judicabit. Si, inquam, iis de quibus

dùni veram eanique Cbrysoslomi senlenliam , non Ecclesia judicandi poteslatem non liabet, judicinm la-

ignoranlia del'ecluum ordinali , non laudabilis vulgi men de viiâ ordinandorum ac moribus eadem Eccle-

riimor excusant, si non diligcnli procliabilo examine, sia permillit, ab iisque testimonium exigit, in quorum
aliquem licèt bona; faniae el vulgi clamoribus coni- tamen teslimonio non sisiit, quanlô magis fidelium
mendalum , indignum lamen consecret. Hujusmodi populorum necessarium est testimonium, quo ordi-
enim res , inquit prœdiclus Ciirysoslomus , lib. 2 de nandorum vila probitasque lirmetur ! nam et eorum
Sacerdolio, c. 4, magno admodiim, judicio meo, exa- magis inlerest, el de iis dijudicandi major bis quàm
viine iudigct ; eumque oportet qui exliibilurus sit, quem illis facultas atque auctoritas inest ; unde reclè Chry-
ad sacerdotii funclionem idoneum censel, non vulgarem soslomus, hom. 9 in 1 Tim. 3 : Quod si ab lioslibus

tantiim famam atque opinionem sequi, eàque esse conten- habere testimonium convenit , mullb inagis ab amicis
tentum; sed eumdem item necesse est, unà cum eâ illius ipsis, puta populis chrislianis.
vires fttcullatesque inprimis excutere , atque ante omnia II. Raiiones quibus utrorumque testimonium ad
examinare : probal ex divo Paulo ,
qui cùm dixerit sacras ordinaliones légitimé celcbrandas necessarium
oporlere elillum babcre bonum leslinionium ab exter- videalur, ese sunt quas supra ex divo Paulo adduxi-
nis, non eo laniùm conlenlus, plura alia pneposuil, ul mus, ut scilicet ordinandus non in opprobrium inci-

jion hoc solùm habendum, sed et alia diligenler excu- dat, et in laqueum diaboli ; id est , ut inlerprelaïur

tienda oslenderel ; aliam rationem assignat ,

quam divus Thomas, lecl. 2 in 1 Cor. 5, nec opprobrio sit,

supra tetigimus : Xam, inquit, sœpè usu venil ut vulgi si maho fam;c crdinelur ; vel impalienler agal, dospe-

opinio f(dsa sit, à quà tamen niliil periculi exoriri possit, ret, vel in alios diaboli laqueos incidat, si s,e ex infa-
 ,,

185 PARS I. SECT. 1. CAP. il. DE VARIIS TESTIMOMIS QUIBLS SPECIATIM ORDINAND!» etc. iH6
iiiià odiosum esse perspexcrii. Confirmari poicsi ex gularis sanctiiaiis exiniiaeque virtulis ,
qualis débet

Anselmo docente ferè evcnire, ul cui sua viiia expro- esse, ordinandus , apud infidèles ipsos uialè audiat,

brentur in coniempluin , odio vicissiin eos habeat, à nisi forte propler sinceram fidem et chrislianam reli-
quibus se conicniui viderit, ab aliis despecius, despe- gionem ; sic enim, v. g., aposlolorum vilam nemo
ciorcs suos despicial; sicque in iram , contemptum, unquàm fuit, qui viiuperare praesumeret, nec ullus
injuriarum niemoriam incidat ; cui favit Tbeodorctus unquàm eis objecit, aut fornicaiionis aul impudiciliae,
dùm ail neniincm contumelias ila suslinere, quin ira- aut avariti;c crimcn; sed lantummodù seduclores ap-
cundià langaïur, et in ejusniodi diaboli laqueos inci- pellati sunt, quod ad dognia referiur, el eo modo in-
dat; aliter Priniasius, qui aliter logil, hoc scilicet lerpretaniur illi Patres, id quod dictum est ab Apo-
modo, in plurali numéro, ut non in opprobriuni inci- stolo nionenle Chrislum lucrifieri , sive per infamiam,
dant, et in laqueum diaboli, ut liccc ad eos qui loris site per bonam famam ; (|u6d nempe propler doclri-
sunt, non ad ordinanduni referri videanlur ; sensus- nani Chrisli apostoli inlitmes essent , et facii essent

que sit, ideô boni lestimonii \iruni ordinanduni ne omnium peripsema. Neque verô id apostolis in oppro-
inlidelibus offensioni sit, ne per illuni diabolus niullos brium à Chrislianis verlebalur , sed poliùs gloriosum
illaqueet, qui poterant (ieri christiani. Aplus sanè hic ex eo nomen oblinebant ,
juxia senlentiani Pelri
sensus, sed noa propler illuni lextus vulgatus mutan- 1 Epist., c. 4 : Mémo veslnïm patialur , ut homicida,
dus est, qui singulariter legit , 1 Tim. 3, ut tion in aul fur, aut maledicus, aut alienorum appetitor ; si au-
opprobrium incidat, etc., neque litterse, quK apud nos tem ut Cliristianus, non erubescat, glorificet autem Deum
sacrosancta esse débet , vis infereuda est ;
quoniodô 1 in isto nomine ; unde tanlùni abest ul ejusniodi oppro-
ergo ordinandus in laqueum incidet diaboli? nisi, ul brium alqne infamia ordinationi suscipiends obes-
explicat Cbrysostomus : Diim in eadem scelera incur- sent, ut poliùs per ea ad ordincs ecclesiasticos con-
rit, in quœ et illi? placet, et Erasmi scbolion qui non sceiidere solerenl primorum lemporum clerici ;
quod
absurde 5tiês;ov, non tani bic malum angeluni quàni evidenler docet Teriullianus dimi ail, de Fugâ inper-
«aluniniatorem vertenduni censet; adeô ut innuatur sec, cap. 10 : « Hoc seniire el facere omnem ser-
iieniineni nisi boni lestimonii ordinanduni, ne alioqui vum Dei oportet, etiam minoris loci, ut majoris fieri

in opprobriuni seu infamiam incidat, et in laqueos possit , si quem gradum ex pcrseculionis loleranlià
calunaniantium. Quàm velab oHm verum iis qui sunt ascenderit. >

in dignitate constiluti laqueos à caluninialoribus pa- IV. Si quando tamen accidat, ul quanlunivis probus
rari ! de quibus propheta regius conquestus est ,
ps. aliquis pessimorum livore, vel aliâ causa infametur,
56 : Laifueum pnraverat pedibus meis, itemque, ps. 118:
i
passimque el apud niullos nialé audiat (namet san>
posuertuu peccatores laqueum milii, et alibi. In quos pro- clos viros à Catliolicis accusalos fuisse tanquàm malè
fectô laqueos incidunt, qui ia vitia ruentes raaledicendi vivenles palet exeniplis Hieronymi, Briccii Turonen-
occasionem praebent. Ne ergo opprobrio sit et inl'a- sis post Martinum archiepiscopi, Joannis Chrysostonii
inix ,
qui ordinandus est, et exinde in diaboli vel ca- et aliorum. Ab haîreiicis quoque de slupro accusalos
luniniatoris laqueos incidat ; ne ut ibidem babet Se- Aibanasium Alexandrinum, Eustachium Anliochenum,
dulius , vituperetur ministerium nostrum , ordinanduni Meihodium Constaniinopolitanum, el plures alios, ex
oportet babere bonum testimonium etiam ab infldeli- historiarum leciione coniperies ), si malus runior Ec-
bus; alioquin in opprobrium incidet , el in laqueum clesiae judicio onininô tolii non potest, quicuinque ille
diaboli, quippe, ut babet Chrysoslomus, ab im-
eis illi est, vitce licèt inlemeratae, sed non integnc fania?, ab
minent probra, si quid in ipso repreliensibilc notari ordinatione debel arceri, ne si ad sacram ordinatio-
possit. E contra irreprehensibilem , ut ibidem habet nem accédai periclilelur ejus auctorilas , el eccle-
,

Paulus, oportet esse episcopum, diaconos similiter v.jv/- enim

siasiici minislerii sanciilas poliuta videatur ; si
x/i^Tît,-, sine crimine, seu sine criminatione, sine excu- Caesaris uxorem non solùni ab onini crimine, sed et
sarione, ut videtur exponere Hieronymus , 1. l conira criminis suspicione immunem esse oportet , ex Joan.
Felagianos, et nempe is qui ex adverse est, verculur niliil Curopalat. , Zonarà et aliis in Michaele 111 ,
quantô
liabens malum dicere de nobis ; et certé veiebitur ad- niagis Ecclesiaî sponsum ? unde buic qux'Stioni respon-
versarius incuipaue viiae homini crinien objicere : dens Chrysoslomus, de eo qui casu aliquo probro el
i Qui enim, i teste Chrysoslonio, lit. 1, < fuerit vitœ calumnise paleai , constanler liœc habel : yon is in
fulgore conspicuus, et illis quaniùmvis infidelibus ve- médium adducendus ,
qui ejusniodi fuerit ; nocet enim
rcndus sit, uecesse est quippe veriiasipsis quoque ora
;
prœcedens plurium pessima, licèt falsa opinio. S. qufxjuc
obstruit inimicis. » Quod el egregié docet idem Chry- Thomas, eum qui sit bonus et infamatur falsà, patienter
soslomus comparatione soliii Quemadmodùm,
: «
in- ferre oportere dicil; inl'elicilati scilicel hoc adscriben-
quii, nemo obscurum diceret soleui, ne si cu.'cus qui- dum, et secrelo divina; providenli;c judicio ,
quod
dem fuerit; erubescil quippe opinionibus omnium revereri oportet, non autem indignalione noslrà oKi-
adversari iia et euni qui niniio fuerii décore .uiispi-
;
cere ut digni videaniur, qui impositi criminis iiividiani
cuus, aique morum bonesiaie illusiris , nullus profe- jure subeamus. Hoc est aelerna; Sapienti;e admirandum
cio culpare praesumit. i
secretum, liœc vanitas alia super terram , in quâ dcmi-
- 111. \\x iiaque fieri posse censent Chrysoslomus, 'aiidà iKcrebat Ecclesiasles, cap. 8 ,
quùd sini Jusii
et alii Grseci Paires ul inieraerauie innocemia', siii-
,
quibui inala proveuiunt, qwsi opéra egerint impiorum
iUl m SACllIS ELLCTIOMLLS El OUUINATiONlUUS. 188
i7 iiiil iinpii, qui ilti sccuri tint, (iiiasi juslurum (ac(a piirgniioiicni pcrniisil. Cqi^ciljum Carlhagincnsc il!

liubciiiti ; hoc ««si uiiiiiii do iis (niibus (|iuiiliir Kcclcsia.s- foini^ui h:mc purgaiionis obtincii.j;:; |)rajscripi)it :

lii:us, cap. II, (inbil cdluiiiiiiiiiur iiu'Unis iinii(^m^ inu- ilUgi), iiiqniunl ^uadicli conçilij l'alrçs , tan. 4,
cultini ;
jubliis liuc in Ijuiiuiii sibi coiivcileiiduiii spcraiis Qfalycnduni c$t, ul quand» ad cligciidnio cpjscopum
liaiii'iiltT siisliiicl cl UcUilur, iiec grave cxisliiiiabil, si coiivcncrinni'i, si qua conliadiclio dicril oboria (quia

l.iin.c coiiiiiieiul.ilioiicdcbliluliis, iibquc pioindc biibbi- s:cpè lalia i'acla siuit a|Hid nos) , non pra-siinuuil ud
diis c.irciis , al(|iic nicdiis (|iiibiis ad bcnù ii^oiidiiin purjjandnm cuin qui ordinandus est, tics tantinn, scd
])()liidi CDiniiiovoiiUir , oïdiitaliuiiis i>acraï repubaiu poslulculiir ad nuincru|n supiadiclorum duo vcl lies,

]i rai, qiiaiu ipsis (iikkjuc boum, l'aiiiai viris aiubirc, aul et in càdcm plcbc , cui o)-diiiandus est , discutianlur
cxoplaïc, pra: iiiadùs subliniilalc, vis acqumii cciiscl; primô personx conlradiccnlcs, posircmù illa ciiam
lùcicsiic Ycrù ulililali .salins csl boiio aliiiiio in ordi- qua;objiciunlur pcrtiaclcntur; ctciuii puigatus iiu-iit,

iialiuiio carcio, (piàin iiialos, vcl (lui talcs vidcaiilur, sub conspcclu pui)lico ita dcunini ordinclur; si hoc
ad ordiiiis sacoiduialia suciclalcin adiuillorc- cuni vcblru; sanclilalis aninip concordat , roborciur
Y. Qiioquo ci'go uiodu publicaiii aiiquis iiiraniiani vcslrqe (jigpilalis (aliàs dignalionis) respoqsiouc. Ab
incuiTcrit, ab ordiiiaiionc arcciidus est; ncc ulliis uiiivcrsis cpiscopis diclum esl, salis placcl. » Cui cori-
adniiltciidus, uisi qui passiiii apiid oiiiiics, vcl cerlc slitulioni conscnlit Jiisliniani Novclla G , cap. 1 , de
apiid boiios bciiè audial. Deccl , iiiquil Ainbrosius , Episcopis et rciiqnis Clericis ordinandis , ex (piâ plu-

lib. 1 de Olliciis, cap. u, acluuin operumque nosirorum rima ad hocpropusilum apiissinia ccriiuntur, quoi nus
teslein esse publicam exislimaùonein cl alleslfUionem, ne inferiùs proponcmus et cxplicabimus.

ilero(icluriuuneii, iil qui viilel niinislrmn (illaris congrnis VII. l'rudenlià lamen opus est ne vol qui rejiciun-

oniulum vhtmibns, auclorcm prœUicel , cl Dominum tur infamentur , vcl indigni adniittanlur ; utrinque
vencrclur, qui iules scrvulos habcal. Ilcm idem, lib. de enim discrimcn esl, sive innocentes dannicnlnr, sive
Dignit. saccrd. , cap. 4 : Oportel ctutcm el illum bonuui noccnles ordinenlur; quid igilur faciendum , an pr«-
j

teslimonium liabcre, ab iis qui foris suni, id csl, hœrclicis termillendus in ordiriaiioneindignus? sed onjneseum
cl scitismalicis, qui cxlra satwlam Ecctesiam calliolicam malum esse cognoscenl an verô idem ad ccclesiasti- ;

conveuticula sibi profana piœficiunl ,

quos lumen testes cnm gradum idcircôcril promovondus?scd hoc muitù
Apostolus, et teslimonium dicil debere boiium Itabere de deterius esl, accidclqiie ut et Ecclcsiui malè consida-

immaculatà vità, et sancli episcopi comersalioue, m forte lur, et ordinati fama;, (jui quanlù in Ecclesià subliniior

accipiant inimici locu»i episcopo oblreclandi et infamare fuerit, tantù magis , cura malus fuerit, opprobrio et
incipiant catliolicum dogma. Uœc Ambrosius; cui , ut infarnia; palcbit. Quid ergo tandem in hoc dubioac
opinor, nemo reliiclabiliir, nibi (pii iiiinquàin cogilavit discrimine concliidcndnm ? fama; utiipie ordinum cau-
qiianliim ad Ecclcsia^ loliiis ornamciitiim et populi didali clEcclcsi;ie bono quantum licri potest erit pro-

saliitein inlersit sacerdolis laudabilis fania; quaiUùin videndum. Occulta quœ rescierimus crimina secretù
verô dedecoris adferal, quanlœ populo offensionis sit sallem ordinandis palefieri possunt, utsi quid habent
ejusdcm infarnia; œquuni est, ni fallor, ut qui omnes quo crinien excusent, id proférant. Ineplas vel nuUas
judicatunis esl, priiis ab omnibus judicelur, quàm in excusationcs proferenli dubium est an iijlerdici ordi-

eo gradu coiislilualur, in quo demùm judicari non nalio possit, si aliàs idoneus censealur ;Alexander Ilf

débet , neque à populo reprcheudi , el caieat omni neminem propter occullum peccaium rejicicndimi

suspicione peccali ,
qui in aliorum culpas ex clTicio docere videlur iis verbis, cap. Ex tenore , de Teinpo-

suo vindex cxsurgit; et qui omnibus débet ossc in ribus ordinal. : Veriimlamen quia peccaium occultmn

exomplum, nnlli possit esse iii scandalum. esl, si promoveri voluerit, eum non debes aliquà ralione

Non omnem lumen criminis siispicionem ab ordi- prohibere. Lucius IIl 6 contra ob occultimi crimen ar-
§ 2.
nibus arceri debere, et in occnltis criminibiis cautelam ceri qnempiam ab ordinalione posse subindicat , cap.

adhibendam. Adaures, cod. tit. : i Nam qua;renii archiepiscopo ïu-

qnamcunique cri- ronensi an religiosi contradiceniibus eorum pnelatis
YF. Aleniin non exinde seqiiilur
,

cui bujus aut allerius criminatio ordinari possent , ita respondit quod honestius , et
minis suspicionem , [|
,

dcderit, ab ordinationc debere repellere; quh tutius es!, subjeciis debitam prœposilis obedienliam
locum
esse poterit uccusare snfficial? ait impendendo, in inferiore ministcrio deservire ,
quàm
enim inrioccns , si

18; uride Theophikis Alexandrinus cum pra>positornm sc;indalo, graduum appetere digni-
Ammianus , lib. ,

lectorcm quemdam Jacob no- tatem; nec esl in hâc parte subjectorum desiderium
iii Commonit., can. 5, ,

fama eral ob foniicaiionem à presbyteris confovendum quoniam esse potesl qaod pr.ielati
mine, quem ;

deinde ordiiiatum esse, eiici ipscprie- eorum commissa secrcla novennf, ex quibus constat
ojcctuuni fuisse,
Accuratà examinntione faclA, non aulem ex su- eis quôd salvà conscientià nequeunt subiimari quia ,
cipil :

non in sublimilate graduum, sed in aniplilndine cha-

surris aut malediclis ortâ suspicione; sin autem non
clero ; neque rilatis acquiritur regnum Dei. » Grogorius IX perplexe
fuerit inventus crimini obnoxius, monere in
ioquiiur quœsiionem ad ipsum delatam ejusque
enim, inquil, va)m calumniisanimimadliibereoportet; ;

responsionem subjicio cap. ult. codera lituio :

niodum itaqiie Ecclesla slaluit quo vera à falsis cri- , ,

Quœsitum de sacerdolibus vel uliis clericis qui per

miha secernanlur, etanctoritali judiciorum, criminuni est ,

realum adullerii, perjurii, liomicidii, vel futsi testimo.nii

quce electis ad ecclesinsticos dignUaies objicereniur
ij
 ,

480 PARS I. SECT. I. CAP. II. DE VARIIS TESTIMOMIS QUIBUS SPECIATIM ORDINANDI, uc. 190
bonum consàentiœ recta: pcrdidertmt el infra : Respon • videiur sensisse Ilicronjmus, diim Deinctrium
; Ale-
dcmus qubd « proposUa crim'ma ordine judiciario com- xandrinum reprehendil quùd occiillum Origcnis cri-

vrobata, vel aliùs mtoria non fucrinl , tiou dcbent li'i mcn ,
qui sibi virilin ex'^ecuerat , (oii orbi notum fe-

reos liomicidii) po$l pœnitenliam in jam susce- cisseïquod lamen ad Origenis ordinaiionem repre-
,
{ Jtr<ft€F
pUs tel suscipiendis ordinibus impcdiri, quia si non pœ- hendendam nolum soliim fecerai Hicronymi verô, ;

niluerint , monendi suni , et sub inlmninalione divini sententice favet Vasense primum concilium jubens
,

judicii obicstandi, ut inteslimonium suœ damnalionis, in j

c. 8 ,
nt si lantiim episcopus alieni sceferis se conscium

suiccptif (tiam ordinibus non minislrent.

novit, quamdi'u non polcst, nihil proférât , sed cum ipso
hxc cerlô ex praedicto responso ad compunctionem ejtis secrelis correplionibm elaboret
YIU. ^i^nini niilii
;

colJigi videnlur ,
prixnùm ob occuUiim liomicidii cri- \mb , si periinaciter se communioni publie» iiiges-

mcD posse aliquem ab ordinalione rcpelli , elsi cuni seiit , eum adraillat.

illius crimiflis pociiituerit ; alienim ob caetera occnlla X. Inhàcgravissimàdifficultale, cerlum milii r vi-
criuiioa, ixEulieiilià peraclà, neraincmab ordlnatione detnr regularem posseob occubum crimen ab ordini-
|

removeriposse;dubiuraauUHnrelinquilur, an siqueni bus irapediri; prseicrquàm quod eiiira Lucii III haec
l

occullicriniinisr.onpœnituerit, possil talis ab episcopo i expressa videiur esse sentenlia, Glossœ quoque ratio
id rescienle, ad ordioes, supplicans, refuiari ; cùni enini | P^o eâ adstruendâ opilma. 2°Secularcs quoque nullum

dicai non dêbere occulloruni criminuni reos post pœ- beneficium habcntes aui dignilaiem cui ordo adnexus
,

liiienliani ab ordinalione Impediri videtur è contra- sil clericos ab ordinalione jure repelli posse
, ; ,
ciira ;

rio docere ioipediri debere , si non eos pceniluerit enim ad cam nuilum jus babeant, nulla fit eis injuria,
;

sequcDtia veî'6 verba indicanl sufûcere duntaxat quèd si repeilanlur ; sic Aaguslinus , epist. 137, ad derum
laies iiiipœnilenies luoneanlur, et sub intcrminalione et popul. nippon. , dericura de occulio criniine pulsa-
diviiii judicii ab ordine suscipiÊû/io deterreantur, non ^
^""^ nunquàm ordinari consentit ; sic Ambrosius , 1. 1
aulem quùd repellantur. de Offic, c. 18, ob levitaiis animi conjecturam valdè
IX. Giossa, in cap. Ex lemre, et 12. quaest. 1, can. incerîara clericos duos r.b ordinalione repulil; quanlô
?ion dicaïur, canones istos conciliare niiitur,ut nempe magisergooboccultum crimen, sedccrtiini,rcpellere
r^ulares quoruoi propria non est voluntas et qui poiuisset ? 5° Probabile est episcopum aliquos ob
,
, oc-
sine scandalo ab ordinibus arceri possunt. propter oc- cuUum crimen repellere posse ; etsi in eorum infamiam
culium criuien à pri-latis suis ad ordiues asc£ndere hoc indireciè vergat , dignilatesque et bénéficia ba-
prxpediantur ; seculares verô, si jos babeant pei^ndi beant ,
quibus adnexus sil ordo : tum quod per crimen
orùines , utpote eiecii , vel noiujnaii ad aliquam dj- grave et énorme , iicèt occultum , indignos se ordina-

gniiaiem eccleaiasiicam ob occulium crimen lione pr.Tcstiierint, et jurepeîendi ordines exciderinî

, rejici :

nequeaul. Si vero jus non Uabeant i)etendi orJines tum quôd nerno habeal jus conservand^e famaî, cum
,

nulla ipsis ijijufia ûcrj censeainr si ajd ordiaaiionppi aliorum noiabili damno; unde quemadmodùm possuni

ab episcopo occultum ^rum crimen fe&çiente , nii- j ^^ f*""^ occulto admonere ut caveatur , et occuUum
nimè aduiilianlur; quemadmodùm propter occu!' "vicbinatorem homicidii revelare , ut proximus sibi
fornicaiionis crimen ,
quod vel unicus lesiis cl :isulat ( 1 ) , ila perlurbatorera ecclesiaslici ordinis,
rcvelàril( nisi juramenlum de mairimonio inierveuc- Lcclesiae popuîalorem , populi fidelis scandalo et of-

lii) potcst episcopus conirabendiim maliimonium, fensioni fulurum , impedire polesi episcopus ne ingre-
quod ex ûo illegiiimum evaderet, impedire, arg. ex diatur ia ovile, ul perdat et maclet, qui pascere de-

CA^. Prœierea 2, de Sponsali!»us. Verùm concilium ^

bel et regcre ; tùm -quôd ob delictum occullum potest
Tridenlinum cas explicationes non paiiiur impediri matrimonium quia in lertii dcirimentum ca-
: praîniisso
cnim Lucii III esordio , slatuit, sess. li, cap. 1, de
di»; qaidni el ordinaiio, ad quam si pessimus adduca-
Reform. , «/ cui ascensus ad sacros ordines à suo \nœ- tur ,
grave toli Ecclesiae , grave populo damnum in-
fligiiur ? 4° Id
tamen intelb'gendum de crimine occulto
lalo , ex quàcumque causa , eliain ob occultum crimen
quomod'olibet etiam cslrajudiciaiiter
quod per pœnitenliam deletum non fuerit cujus radix ,
, , fuerit interdi-
ctus, ei nulla, contra ipsius prœlali volunlatem
excisa non sit ; nam , si per pœnilcniiam deletum est,
, con-'
cessa ticentia de se pronioveri (aciendo suffragetur
si habitus ipse viiiosus exstirpaïus, et prava quœvis
;
affeclio eradicala creditur ejus haberi non débet ra-
quibus verbis permilii videtur cuilibet anlisiiii . ut
,

derico cuivis ob occuUum crimen nec tio , et œquè censendum nunquàm fuisset
est , ac si
judiciali or-
dine probalum, adilum ad sacros ordines inlercludat, nisi forlè crimen islud quanlùmcumque deletum, im-
idqiie insuper ex eodem concilio conûnuatur pedial ordinum legitimam susceplionem, v. g., bomi-
, quôd
proliibiiionem aniistiiLs ob occultum crimen ordinaiio- cidium. 5° Probabile lamcn quoque est posse occultum

nem impedientis à quoquam peccalorem ad ordinaiionem admitli: tum quôd Cbristus

rescindi vciai , el anii-
stites, ut
severilalcm isuim adhibeanl borlari videiur,
Judam, quemnoveralsuî fulurum traditorem, inullimâ
ideôque congregalio concilii censuit per hoc decrclum coenâ sacerdolem cuni cœteris aposlolis creàrit tum ;

correcia esse jura prx'cedeniia quôd Ecclesia non judicet de occuliis ; in ordinalione
; et exiendi ipsum de-
bere ad clericos secnlares , dignilales cl bénéficia
,

quibus annexas \ ) Tide Sotum, lib. 5, de Juslii., quansl. 3, art.

(
sil ordo, obtinenles , et pûlest;.t.in
1 Navnrnim , cap. 18 Manual. nuin. 51; Lessium,
; ,
appellandi in hoc casu adempiam esse. Secùs tan; -n dî iutli!. lib. 2 c. H dub. d cl aiios passim.
, , , ,
 ,,

191 DE SACKiS ELKClkONIBl S ET OHDINATIONIBUS. l!»2

tulem Ecclesiae niiiùsicr est opiscopus ,

qui si ut pri- disiricla Sacrumenlu ^usqnc ad septem, quw eum, quan-
val.i ptTsoiia alicujas (Icliclnm occiilluin r(!scial , mil- titm in couspeclu liominum puryari poterat , purfinrent

laiii pol(•^l l'jus liabcre nilioiiciii , (|uia iil cuin lari- de invusiouc el siinonià ; sic ctiain in diclo Decrelaliuin

(|iùiii puhlictiiii jinliciMU laid ; tuiii qiiod <|ui pccolo'- titulole;;imiisabIiin()('enli()lll Klorcntinoepiscopoman-
occiilUis »'sl , tieili possit scaiulalo iiiiiiiiiic fiiUirus cl dalum, c;ip. Acftv/tvwde l'ur(j;;ition(Man. qualenùsdia-

oiïcnsioni , ciiin ca nonnisi ex poccalo piibiico iiicur- conum, (|\ii ii:il:iliuni (bîfcctus arguebaliir, si publi'cc foret

ralur. C" PnKlonlià itaqiie et moderalioiie opus est ni nota ri'ipersus, cl de ipxà ci Icqilimé comtarc non poisnt,

opiscopus oeculliiin pecealorciii rejieial , vel ad ordi- purgatione ab ipso receptù, non differrel propler hoc ad sa-

nes admillal; priidcnlia , »il infaïuia oeculli peccalo- cerdolis ofjiciuin promovere. Nec dubito quin, ciim id in

ris , ellioiiiiiiuin ex ejiis rejetlioneon'onsio , etiin daiii- onlinalis dcsiderarelur, utolïicio i'uiigi possent , nnillù

110 Ecolcsia' |)iudciiler conrcraiiUir ; et ex diiohiis ina- ni;tgisin onlinaiidis rcquisilnm fuoril, cinn faciliussitet
lis minus cligalur ; ilcnique ul si rojicicndus judicclur, minus ignominiosum repulsam passis , ordinandos ab
quiesilisaiiundc, si (ieii polesl, lalioiiibus rejicialur; si ordinequem petunl quàm ordinalos ab ordine que/n
,

«on rcjiciendus putelur, média iiiciuiianliir (jnibiis ad habont repellere; cùm cicrici ordinati si innocentes ,

verani pœnilenliam adducaliir ; moderalioiie veiù, ne reperli liierint, sine iiijuslilià ne(|iieanl à susccplo or-

crimen occulunu niagis delegalur (juiim opus sil , ne dine ren)overi ; iidem vero à suj)eriori gradu ,
quan-
vel odio vel invidiie repuisa isla iribui possil; ne piiiis lùmvis non dicam innocentes , sed digni , el de Ec-
quis rejicialur quàm média omnia tenteiUur ,
quibns clesia bcnè mcriti, arceri sine injustitià aliquando pos-
sponle suà ordinandus poliùs ab ordinalione pelendà sint ; cùm tandem ordiiialo , ad ordinem susccplum
absislerc quàm repelii videalur. Sed ils omnibus zelus relinendum, et aliquà ex parte administraiidum , suf-

elcharilasCinislipra;ponderaredobenl, utobsccrando, ficcre debeat non esse nocenlem ; ut aulem superio-

increpando , flendo, conquerendo, commiscrando, ad rem ordinem quis oblineat , ne quidem sudiciat illum
pœnilenliam veram peccalores adducanlur, ne indigné, mereri, nisi Ecclesi;c ulililas vel nécessitas postulant,
aul pollulis manibus ad sacra accedere sibi propo- et Episcopi auctoritas accesseril.

nanl ; constanliainsuperopus, quàquijudiciaiileicon- § 3. De antiquo more quo populus aliquem commendare,

vinci possunl, aul propter crimina sua malè audiunl vel ad ccclesiasticos gradus postulare aul ipsius ordi-
inlrepido rcjicianlur, nec se prccibus vel minis exo- nationi aasentiri solebal.
rari unquàm anlisles palialur. XII. Necessarium igiiur est ad clericum ordinan-
XI. Solebant aulem qui in suspicioneni crimitiis dum, ut bonum babeatiesiimonium ab omnibus, idque
olim venissenl caiionicam boc pacio subire purgaiio- vel ab Ecclesia*, incunabulis sedulôsemper observalum
nem, ulquamvis accusalore deficienle absolverentur, luit, ne videlicet ignoti aut nimis noti , mali scilicet,

non lamen , nisi prichabilo ab ipsis de verilale, et ab vel nullius nominis ad ccclesiasticos ordines irrumpe-
aliis probatic fannc viris, qui compurgalorcs diceban- rent. Quôd si prima Ecclesiœ nascentis incunabula
tur, decredulilate juramcnto ordinarentur : licèt enim inlueamur, videbimus aposiolos de diaconorura ele-
secundum juris régulas , actore non probante reiis ab- ctione sollicilos lidelibus praecepisse. Ad. 6, ut con-
solvalur ; postulat lamen Ecclesia; dignitas , ne pro- siderarent viros boni testimonii septem plenos Spiritu

linùs ordinetur ; et quod in gravioribus causis non- sancto, quos ad opus diaconalûs ordinarent. ÎNolalu
nunquàm contingit, purgatio reo indicalur. Vide, 1. eliam dignumesl quod in (lonstitulionibus aposlolicis,
final., G. de rei Vindicai. , 1. 4, c. de Edendo ; 1. Ac- lib. 8, c. 4, legimus ab aposiolis stalutum, ul episco-
tor , c. de l'robalionib. , can. Accusator , 6 qusest. 5, pum ordinaturi eum populo sistant, el qui reliquorum
et alibi vide eliam cap. Cùni Ecclesia, m fine, de Caus. princepsest, « perconlelurpresbyteros et populum, an
posses.ct propr., et 7. qux>sl. i , c. Nuper. Ejusmodi ipsesil quem prseesse peiunt; et illis annuentibus rur-

purgalionis canonic^c in sacerdotalis ordiais viris de sùm quœrat an tribuant ei omnes lestimonium quôd
crimine aliquo inCamatis, ut oflicio suo fungi possint, dignus sil hoc magno et illuslri niunere prsesidendi ;

loto ferè litulo Decretalium ,

qui de purgatione cano- an quae ad pietalem erga Deum pertinent, recié per-

nicà inscribilur, el alibi necessitalcm tenemus. Vide, egeril; an jura adversùs homines servant an ; domum
lib. 5 Décrétai., lit. 34; cl 15, q. 5, c. de Ciimine, resque domeslicas benè administraveril; el an vita ei

et 2, q. 4, al. 5 , ferè intégra, necnon lib. 5, capilul. per omnia lioiiesiè et laudalè acta fueril; cùm veiù
cap. 34 et 7 , cap. 281. De purgatione aulem cano- onmes sinuil non secundum opinionem pnejudicatam,
nicâ ad ordinaiionem necessariâ aliqua exempla legi- sed secundum veritatem leslificali fuerint, lalem esse
nuis ; sic enim apud Ivonem Carnotensem episloià eimi, tanquàm inconspcctu Judicis DcieiChrisii, praî-

tiiu) ejusnomine, tum Willelmi Parisiensis, el Walteri sente etiam Spirilu sancto, atque omnibus sanclis cl
Meldensis adHugonem Lugdunensem directà, rcferlur adniiiiislraloriis spirilibus interrogent utrùm sil dignus
elcclio Sanclionis Decani Aurelianensis in episcopum, ministerio, el in ore duorum vel trium stel onme ver-

cui cùm calumniatores aliqui crimina quœdam impe- bum ; et cùm tertio annuerint, et dignum esse assensi

gissent, subtrahentibus se praidictis calunniialoribus luerinl, petatur ab omnibus ut praibeant signuni, et

antequàm à suo melropolilano consecraretur, babiio libenlcr prxbenles audiaalur; sicque ad ordinaiionem

inter episcopos provincia; consilio, visumesl accipere, accedatur. »

tum ab eo , ijuùm ab Ulis qui cwn Ulo eiant meliores XIII. In liuuc scusum legimus apud Anaclolimi, in
^93 PARS I.SECT.I. CAP. II. DE VARIIS TESTlMuMIS QUIBl'S SPECIATIM ORDlN.\NT)f, etc. 191

qiiàdain ejus EpisU»làdocrclarr2, adordincsciiioscum- ' lilanà succe&sorem fulurum divinilùs revelatuni post
{]ue inferiores eliam sacerdolio, tritmi salteni veraciutn Evangelii lectionem populo dedaràssel, populns unà

testimonium cuw cphcopi approbatiouc necessarium esse. cum imperalore ])cr aliquot borasdaniaverit : Dignus-
Fidem facit Toilulliamis, Apolog. c. 59, ad Ecclesiœ Mentio apud Eusebium, lib. G, liist. c. 22, qui Fabianuni
praMcclonim seu privsideiuium ordincni popiili losii- Romanum pontificem acclamante populo Dignus at, :

nioiiiiim necessarium visuni fuisse : Prœsidenl, inquit, ordinalum narrai. Mentio apud Gregorium Turonensem,
probali quique seniores honorem istuni ma pretio, sed
j
lib. 2Hist. Franc, c. 13, in eleclione Ruslici, qui in lo-
tcslimonio adepti. Cyprianus, epist. 41, episcopi ordi- cum Venerandi episcopi .\rvernorum creatus est, ad cu-
nathnem colleganimac plcbis lestimouio acjudicio com- jus nonien omnis populus, cunctà conlenlione poslpo-
probari asseverat; idemque in reli(iuis eliam inferiori- silâ, clamavil : Dignum acjustum esse. Mentio pariler ia
bus clericis ordinandis, plebis non solùm testimonium, 1
veleri Ordine Romano, quo qui episcopum consecra-
in

verùm eliam consilium, consensum et sufTragium de- lurus est, horlatur populum ut omnes clament Di- :

siderat, nt phiribus inferiùs oslendetur. Egregium ''

gnus est.

quoque hiijus rei nionumenlum ex Theopiiili Alexan- XV. Sed ne forte in episcoporum duntaxat ordina-
drini Epislolà canonieà cruilur : De iis, inquit Theo- ,
tioneidusitalum esse credideris, id in cœteris quoque
philus, qui oïdinandi suiit, hœc eiil forma, ut quidquid i
observaium disces ex .Meiaphraste referenle in ordi-
est sacerdoialis ordinis consenlial et eligat, et tune epi- nalione Danielis Stylitœ in presbyterum à patriarchà
scopus examiiiet, tel ei etiam asscntieiite sacerdotali or- Gennadio creati, populum clamasse : Dignus est; cu-
I

dhie, in medià ecclesià ordiiiet, prœsente populo et epi- I

jus testimonium pluribus aliis auclorilatibus fulcilur,
scopo alloquente, an etiam possit ci populns ferre testi- !
tum synodi Tricassince in Epislolà ad Nicolauml pon-
monium. Faveiit eliam concilia duo Carlhaginensia, tificem, in quâ nenipe synodi isiius Patres indulgen-
quorum lerlium hune canonem edidit, ut nullus ordi- ,
dum pulanl Walfadoet aliis ejus coUegis.illegilimé or-
netur clericus, nisi probatus tel episcoporum examine, tel 1
dinatis, quia non se ad sacras ordines provehendos im-
populi testimonio; quarlimivero Cartilagineuse expres- portune ingesserant, sed acclamationi et attestationi ipsius

siùs statuit ut episcopus sine consilio clericorum suorum I

Ectlesiœ, ut ordinarentur, obediverant; tum Venanlii
clericos non ordinct, ila ut civium assensum, et conni- Fortunali in Vità S. Medardi, qui S. Medardum m«//j-
j

rentiam, et testimonium quœrat. i

tudinis utriusque sexùs testimonio sacerdotale coactum
XIV. Prosiant ejusdem moris infinila exerapla. Le- \
esse ad officium refert; quod de ejus ad episcopaium
gimus apud Auguslinum, in aclis ordinalionis Eradii,
j
eleclione inlerpretandumnonest, cùm postea eanidem
epist. 110, t. 2, Auguslino populo proponenleEradiuni j
factam describat; tum Thedorici abbalis nionasterii
ut sil)i succederet, « populo acclamutum esse : Deo gra- sancli Trudonis, qui in Viià bnjus sancti Trudonis ip-
ttas, Chrislo laudes, dictum esse vicies 1er ; Exaudi, Chri- sum refert concordi acclamaiione omnium ad pro-;!'-. -

sle, Augustino vita, dictum esse sexies decies; Te patrem, leratuni non tam petitum, quàm violenter tractuui.
te episcopum, dictum esse octies; iteraque Augustino Sonabal ergo, ubi quis populo graïus ad sacerdotium
I

qua^dam subjnngente, quibus eorum acclamationes ]

vel alios ordines ab antisiite proponereiur, illa vox :

adnotari, et per notarios adbibitos observari, ac lilte- , Dignus fsf ; siculéconlra in degradatione j/!rf/^>!!(scla-
Tis mandari commonebat, à populo acctamatum esse niabalur, ut palet ex Nicelâ, qui sanctum Ignaiiuni
trigesies sexies : Deo gralias , Cliristo laudes ; exaudi, Constanlinupolitanum lyrannicè deposilum referl, cùm
Chrisle, Augustino vita, dictum esse tredecies ; lum co- j
subdiaconus perditœ viue primus acclamaret Solemne :

dera sancto Auguslino populum alloquenle, ab eoque '

istud, indignus. Solebat et populus aliquem interdùm

patente nt de proposità Eradii electione sententiam nomiiiatim clamoribus expetcre, quomodô referl Si-
suani signilicaret, à populo acclamatum esse : Fiat, fiai; donius se cum Paiienle Lugdunensi, et Eupbronio
iliclum esse vicies quinquies : Dignum et juslum est; di- Augusiodunensi Joannem Cabilonensem episcopum,
ctum vicies oclocies : Fiat, fiât; dictum quatercies : Olim negleclis populi clamoribus, quibus indigni isto gradu
dignus, olim meritus ; dictum vicies quinquies : Judicio petebanlur, ordinâsse : narrai quoque scriptor Vit;c
I

tuo gratias agimus; dictum tredecies : Exaudi, Christe, sancli Arnulplii, quod eum Melensium vox populorum
Eradium conserva ; dictum octies decies. Mentio etiam episcopum fieri acclamàril, sicque creatus sit. Alhana-
hujus acclamandi formula^ juxta quani ad ordinaiidi ^iumquoque niagnis clamoribus postulalumtolalurepi-
commendalionera popnlus acciamare solebat : Dignus '

slola episcoporum itgypti apud eumdem Albanasium.

est, dignus est, quce jam à lemporil)us aposlolorum in '
XVI. Ex quibus omnibus quœdam etiam non leviler
ordinalionibu^usurparicœpit ex Constilutionibusapo- Iranseunda, sed notanda videnlur primùm, cùm ali- :

stolicis supra citatis, mentio, inquam, in sancti Euty- quem episcopus proposuisset vocem populi exspeclatain
chii patriarcliic Constanlinoponiani, in cujus ordina- fuisse ; ideô Sidonius concionem quam habuit ut
lione refcrl Simeon Metapbrasles, omnes uno anima Sinipliciuin Bituricensem episcopum à se delectum
eâdemque mente, et conjunctis suff'ragiis, atque unâ voce populo nominaret concludit
, iia : Vos autem de vira
ante tempus proclamasse: Dignus est, dignus est. Mentio de quo loquimur si novam meam sententiam sequimini ,
quoque in oralione de geslis oonlra Arium in svnodo secunditm vestram veterem consonate. Hinc in eleclione
Nic;enà apud Metaphrasiem, in quàhabelur quod cùin sancli Eulychii Cdiislanlinopoliiani patriarchai nota-
Mclrophaiies Alexandnim i-ibi in sede Conslanlinop(y- Uir quod conr-es-um icinpns ad acclaraandum à po-
 ,, ,,

i% DE SACUIS ELECTIONIHUS ET OUDINATIONinUS. V.)C,

piilo pr.tveiitnni luoiit , >litiiiiim pJiis admiralionf; ]

ndrum est nec perscculionis Icmpora ah oiniii ani-
intitato. Altonmi (iiioi)iic ((bscivandiiin est, J» nolariis bilu rcniola fuisse; pariA vcrù Eccicsirt! pace, accla-

cas acclaiiialloncs , caniiii loiinulam iiiiinoriim(|iic mnli«)nes qiioipic islas Inrpi connncrclo cxjiosilas
iiolal;i ftiisso cl pnbllcls moiiuiiiiMilis insnii)la ; iiiidc fuisse, docct Sidonius , nbi clecliourm episcopi Ca-
Ain;iislimis, in priLdiclis onlinalioiiis F'jndii At lis i)il()nensis dcscril)il, i. \, cp. i") : « Ilic, inquil, pcr
dixissediciliii' : « A iiolariis Ecclesiaî, sitMii ccrnilis, cx- fragorcs parasilicos sulfragio comparaios Apicianis
cipiiiiiliir qiia; dicimiis, pxcl|)iiintiir qiia; dicilis , vl plausibus ingorcbalur, bic apicc volivo si potirclur ,

mous soriiu) cl vcsli;c atclanialioncs in icrrain non lacitû paclione promiscral, Ecclesiaslica piaus<)ril)ns

ladinil, aiieilifis ul dicain , ccclcsiaslica niuic gcsla suis pra;dia fore, i Scd cl poslcrioiibus lcnqi(»riiius

conlicimns ; sic cniin lioc esse, qiianlùni ad iiominos rcferl (iolfridus Vindocincnsi», in cleclionc llainaldi

ailinel, conlirmaluni volo ; i et paulù post, gesta con- in cfiiscopuni Ajidegavcnsem mali qiiamdam iiominis
l'i'clH suut ,
phicnit , acclainàsth ; recitalur placilum mulicrcm acclamasse, scculos vulgi conspirantis cla-

vcslntm et ufcUiinaiio vcstra. Tciliuni , acclanialioncs morcs, cleclioncm lumulluariam cl irritam à prudcn-
islas lanqiiàn» conseiisiis populi , ac boni icslimonii lioribns judicalnm : < In illà qiiidem, > iiiqnii, cpisi. 1 1
,

indices, ab ipsis anlislilibus ro|^alas ac posliilalns Rainaldo, 1 aclionc, imo vulgi conspiralionc, quam pro
fuisse; undc Auguslinus in prsediclis Aclis : Iltc mihi cleclionc repuialis , lex vclut inlcr arma siiuil; vox
rcs})onsio)ie ivslrà opus est , teucam rcsponsioiiem ve- divina locnm non liabuil. Tolnm ibi Icviias vin-

stram ; de Ik'ic assciisiom: aliquid accliimale. Qiiarlum, dicavil, et vanilas; ubi quicdam mulicr publica, quic
varias voccs approljalioiiis oniilti sulilas fuisse, scd vos gMrrulilcr acdauiabal, plus poluil ,
quàm pîcbis

cani maxime, d'ujnus est; quam ni fallor idcô Conslilu- maiurilas et clericalis boncstas poiucrit , » cic. Ea-
lioues aposlblicic, 4 , 5ûvô/;//c., quasi approba-
1. 8, c. dem quoque plausuum islorum cl incondilarum voci-
lionis synibolum appcUàrunt quam in ordinationc ;
fcralionum , vel eliam suiïragiorum pcr manuum clc-

Eulycbii , alquc Eradii aliorunique pluriinn aitditam vationem incommoda prospicicns Nazianzenus in ,

supcriùs docuimus; ad quam alludil Ambrosiiis, dùm epislolâ palris nomine scriplà ad Cxsaricnscs, clcclio-

ail, de Dign. sacerd., c. 5 : Nescii liomincs cl indocti jicm episcopi per confralernitates , seu sodaliliu cl co-

in ordinalmiibus eorum clamaiU : Digmis est, juslus est, gnaliones examinari expelivil , ne promiscua turba
et conscienlia misera , indignus es, injuslm es , dicit. suiïragiorum judicii sinccrilaicm convcllcrct. Ilx'C

Lllimuni, cùm aliquid populus sibi gralissimuni esse ilaquc suffragandi ralio, cùm ab electionibus episco-
significare Ycllel, non semel acclamare soliiura fuisse, poruni sublatâ fuerit , eamdem quoque abrogaiam
scd plurics acclamaiiones ilcrâsse, retcnlo scilicei an- fuisse in cœteris ordinationibus , nec diuliùs islam
liq\io qui apud Romanes viguit acclamandimore; iis persévérasse inferiorum sacerdolum ac clericorum
cnim, V. g., qu3C in Eradium accîamala àuperiùs reluli- probandorum, vel improbandorumrationem mihi facile

musgemina sunt, quai' in Claudii imperatoriseleclione persuadeo; maxime cùm, ul infra quoque nolabimus,
ad imperium dicla narrai Trebcllius : Auguste Claudi, solemnis iste populi concursus ad clcctioncs episco-

dii le nobis prœstenl ! dictum sexagies. Auguste Claudi , porum cclcbrandas diuliùs perseveràril ; cùm ad cle-

principem te, aut qualis lu es, semper optavimus, dictmi ricorum et inferiorum sacerdolum ordinalioncs in
sexagies Auguste Claudi,
: te respublica rcquirebat, dictum j
usu ampliùs non esset; porrù prœdiclum acclamandi
quadragies , elc. In synodo Chalccdonensi è conlra morem in concionibus probavit Augusiinus , 1. 4, de
non nuiltô aliter in Dioscorum dcponendum acclamaliir, Doclrinâ chrisiiauâ, cap. 26, iiuprohavit Chrysoslo-

quàm, apud Lampridium, in morluuni Cominodum. mus, cujus exlant intégra; honiilice, quibus id agit ut

XYII. Plausibus quoque ordinando favebalur ut , plausus omnes et acclamaiiones à concionibus tolfe-

ex Sidonio coUigcs , ubi cpiscopum nominalurus : Di- rentur.

gnamini, inquil, liumililatem noslram orationibus potiùs § 4. Quœnam jam à populo testimonia requiranlur,ubi
in cœlum ferre qumu plansibus.llsunnim quoque clevà- etiam de anllguo usu.

lione probitaLià ordinandi teslimonium exhibcbatur , XYIII. Duo jam ad clericorum ordinaliones Icsli-

sicul è contra earumdcm depressio improbanlium in- moniorum gênera rcquirunlur unum dici potest :

dicium erat, velcri scilicct ex more, sccundùm quem, privalum respeclu allerius ,
quod scilicet non palàm
ul nolal Cicero, nosquc supra indicavlmus, digitos arile ordinationem exigi solet. nec ab omnibus, sed
vel manus exloUere, sufiVagari erat. liidc nomen ab iis solùin in quorum poteslale ordinandus fuerit

xîipoTovie:; Cl jjstfcÛEsia;, pro sacris ordiualionibus et ;

vel quibus ordinandorum ad clericatum et ordincs

cleciionibus. Sed in eligcndis episcopis improbaiœ vola palàm dcnunlianlur , vel à quibus specialim
;

* poslea luniulluosûe acclamantium voccs ,

plaususque episcopus duxerit inquirendum : ii cnim Ecclesiae
vclili. lialionem tradit Osius, in concilio Sardicensi bono sacerdotalis et clericalis ordinis ornamento
can. 2 : i Ci'jiu , inquil, nianifestum sil poluisse pau- animarum populi chrisliani saluli, ordinandorum ipso-

cos pncnùo et mercede corrumpi , ces qui sinccrani rum felicitali consulere lenenlur , et ex animo ac ve-
fidcni non Iiabcnt, ul clamarent in Ecclesiâ, et ipsum riiale pelcnli prasuli significare, qui ordinandorum
pelere vidercnlur cpiscopum ; » plebem quoque cla- mores, anteacla vita, educatio, conversalio, nalaliuni

moribiis sœpè ad gratiam , vel pretium fartasse excitatis condilio , corporis animique dotes aut defectus exi-

movcri solere in isiis cU cUonibus doccl Origenes; adco slaul ; de hoc autem leslimoniorum génère iufcriùs
 ,

l'J7 PARS I. SECT. 1. CAP. II. DE VARHS TESTlMOiMlS QL'IBIIS SPECIATIM ORDLNANDl, et-c. 19«

(liociur fnsiùs ; liic tanlùin observatioiicdignuni duxi- I

sacrilicio conlaminali. Quod item in Numéris mani-
nuis conciliuni Coloiiicnse provinciale, iiabilum anno iavenimus, c. IG, quando Chorc, Dàliian cl
feslari

1350, ilivorsam oinninô rationcm inirc ;ib cà qiiain Abiron contra Aaron sacerdolcn\ sacrilicandi sibi li-

codera concilia , circa hoc genus icstimonii pncscri- cenliam vcndicaverunt ; illic quoquo per Moyscn prye-

pserunl. « Qui, inqnit, civitatcm aiUoppiiluni, senatùs, cipit Dominusut ab cis separelur, ne facinorosiscon-
qui verùni paguin aiil vîUam incolit, jiidicis cjus littc- junclus codem facinore et ipse perslringaiur. Scparoini-
ras sigillatas ,
qu;r gratis duhuntur, seciiin feret ;
ni, inquit, à tabeniaculis homiiium istorum durissinioiuni

qiioc i\e cuipiam pcr invidentiam vel alinm minus sii;- cl nolitc lamjcre ea qiue ad cas perlineitt, ne siiiiul pcr-
cêrftm aflccium denegcnuir ,
prohibemiis ; alioqui cutis in peccato contni; propter quod plebs obsequcns
aflerens moninienîum facta^ inquisitionis et dcnegaii proeccpiis Domini, et Dcum metuens, à pcccatore pra;-
tcstimonii, nec lariicn accnsaliis criniinis, vel defo- positoseparare se débet, nec se ad saccrdotis sacrilcgi
clûs, ne idoiicns, pcr vicarios nostros in Poniificali- sacrificia miscere ;
quando ipsa maxime h^beat potc-
bus repcrUis, niiiiiô seciùs admillclur. Qui verô non statem, vel eligendi dignes sacerdoles, vol indignos recu-
in oppidis aul pagis , in qiiibus titidnm nacli ac mi- sandi. Quod et ipsum videmus de divinà aucloritate
nislraluri sunt , sed in longiiiquà regione morani descendere , ut sacerdos plèbe prx'sealc sub omnium
iraxcrunl , hi canonicis snlisfacianl insliliitis. > Ita oculis deligalur, et dignus atque idoncus publico ju-
concil. Coloiiiense parle !, tonio i Conc.,parlc2. dicio ac testimonio comprobeiur, .sicut in Numéris

Consentii (amen Colonieiisi Mogunlinum, anno 1349, Dominus prœcipit dicens c. 10: Appréhende Aarou ,

sub Sebast., cap. 82. fralrem tuum , et Eleazarum filium ejus , et imponcs
XIX. Alierum verô le'siimonii genus est, quod in eos in montem corain omni Synagogâ ; et exue Aaroii
tolius Ecclesirc conventii esquirilur ,
qnando ordina- slolam cjus , et indue Eleazarum filium ejus , et Aaron
liones diacononini ,
prcsbyicrorum, cpiscoporum ,
appositus moriatur illic. Coram omni Synagogâ jubct
jainjam celebrand* snnt , roganic scilicct episcopo Deus constiiui sacerdotem, id est, inslruil et ostendit
denini vel popùlnih, ut vel ordinaiioni Taveiint , vel ordinaliones sacerdotales iionnisi subpopuli assisten-
eidem intercédant. De lioc testihlonii génère plura tis coiiscienlià fieri oportere , ul plebc proescnte , vel
jani dixinii'i*:, ob idque cohvocftlô i)opulo sclemniter deiegantur malorum crimina, vel bonorum merila
olim fieri solilas ordiuationcs innuil Origencs, et nos prœdiccntur, et sit ordinaiio justa et légitima, quic
stio loco docebimus. Addionis unicum, ex veteri Ec- omnium suûVagio et judicio fuerit examinala, quod
clesine disciplina , clericorum ac laicorum , inlerces- postea secundùm divina magisteria observalur in Actis
sionis ordination! alicujus ,
quem încplum esse ad apostolorum , c. 1 , quando de ordinando in locum
sâcros oi-dines judicarcnt , exemplum refert siqui- ; Judae episcopo Pelrus ad plebem loquiiur : Surrexit,
dera Èuscbius, lib. 6, cap. 33, Novaluni ab episcopo inquit, Pelrus in medio discenlium, fuit aul cm lurba
scbisniaiico cjus aniico ordinaluni fuisse presbyle- tn ««0. Nec hoc in episcoporum tanlùm et sacerdO'
rurii, favôrc ac graiia, eumque cpiscopum non modo tum, sed in diaconorura ordinationibus observasse
ab uiiîvèrèo clero, sed eiiam à nlultis îaicis veiitum apostolos aniinadvertimus , de quo et ipso in Actis
èjoismôdi ordiriàrb ,
quoniam minime licebat qiiem- eorum scriplum est , c. 6 : Et convocaverunt illi duo-
(juauj in Iccîo proptor morbuni baptizatuin (
quod decim totam plebem discipulorum , et dixerunt ci.
buic contigerat) in clerum asstmii, ipsuni niagnope- Quod uiique idcircô tam diligenler et cautè convocalà
rc postulasse sibi polcslaleni dari Iiuic maniis in plèbe totâ gerehatur, ne quis ad aliaris minisic-
sorlempresbyterii Imponendi. Quo excmplo docemur rium , vel ad sacerdolalem locum indignus obrepe-
'

moris fuisse clericis ac laicis, ut si quos contra école- ret, ) etc.

siaslicam regulani ordiiiandos vidèrent , toto conatu XXI. Fusîorsim, si reliqua ex Cypriano profcrrc
'

intercédèrent , nec nisi tegrè cjusniodi ordinaliones placeret cjusdem argumenti ; fusior verô, si ad ea quai
illegilimas paierenlur. De hoc publico testimonio jam protulimus vel leviier explicanda luberel cora-
vide concilium Coloniense iiifra citandum, ubi illud meniarium scribere. Notarans dunlaxat banc Cypriani
rcslilui cupit, fuisse mentera , ut episcoporum sui teniporis eligeu-
!^X. Egregiè verô ad ipsiiin probandum , et ratio- dorum morem dcscribens, ostenderet Basilidis xquann
ncm ejus insinnandam Cyprianus cum coUegis , epi- fuisse deposliionem,justam verô ac legiliniam epi-
sfolâ 68 ad cleruiu et plèbes in Hispaiiiâ consistentes, !
scopi Sabiuiordinationem; ideôqueàcommunicatione
^c Basilide et Martiale loquens : < Nec sibi plebs, Basilidis populos deterreret, quos criminis conscios
inqiiit, blaiidiatur, quasi immunis esse à contagio fore dixit, si sacerdoli scbismatico communicarcnt ,

(Iclicii possil, cnni sacerdotepeccalore communicans, ordinalionem Sabiui legilimam ceusendam , quœ de
01 ad injuslum alque illicilum propositi sui episco- cleri ac plebis cousensu ac testimonio fada fucril
;

patum , coiibcnsum suum commodans, quando per limicprobatum esse, et antiquura eligendorum epi-
Oseam propbelam comminetur, cap. 19, et dicat scoporum morem , quem ex divinà ordinatione de-
censura divina Sacriftcia eorum tanquàm panis In- scendere peliius ab apostolis eligendi
:
, modus , ot ab
clus omiies qui manducatit, conlamimbunlur antique exemplis ad nos usque derivatas osfen-
; ; doceus legis
scilicet, et oslendcns omncs omninô ad peccatu.m dat ; uude quamvis de episcopis non sino clcri ac
constringi qui fuerint profani et
, injusli '^loordoîi- populi testimonio ordinandis ibi ex professe disserat;
 - ,

109 m: RACRIS ELFXTIONinUS I:T ORDINATIOMBIJS. 800

0X('inj)liiin tamcn profcrl diiicoiionmi onlinalionis, teslimoniuni, quia pra-serlim intcrcst Ecdcsiie quales
quod in infcrionim cicricorum ordinalione ,
populi illi fului-i sinl, qui nempc soli ccclcsiaslico roginiini
(Hi()i|ii(' tosliiiitiniiim no coiiscnsiim ro(niisitiiin jirobal; adhibenlur, cl niagistralmn scii principaluiu in i:c<le-
iiiT iMlio (|ii:iiii pfofVrl .'ul soliiis «-pisropi ordinalio- sià giMunl; ciini inicriorcs iiiiiiislri iisdem subdanliir,
iiciii rosdiiigilur, si'd ad oimiiiim < Icricoiiiiu cxlcii- ticc in plcbeni principaliun oblineanl
, ut alibi doce-'
diliir , coruiii luaxiinù , ([iii laiiqnàin pra'posili ac bimus eaniquc eliam ob causani , cinn anliquilùs
;

paslores populo praîlicinntur ,

quorum si t'aciiiorosi , praîceplum foret ul ordinaliones palàm et publiée
,

fticrint, iis olcclio adscrihcbaUir, quorum sulTragio lièrent, cunclis pncsentibus, in minonini lanicn or-

tniic lemporis inaxiinr ordiiialtanlur ; scd nec hoc dinum collalione id minus stricte servatum est; unde
iioslro U'inporc omiiiiiù popwlus oxcusaUir , si de hocce ((Mhpore PontilicaJc Romanum edicil, parte i,
iiiorilis vcl demcrilis ordinaudorum iiilcrrogalus in rubricis ordin. coiifcr. , ut sacri quideni ordines
icticeat, indigiiorum ordinalioni aequè ac dignorum nonnisi slalis diebus ac feriis solemniter publicèquc
oonscnsum praebendo. peraganlur ;
ciim lamen in arbitrio episcopi relique-
XXil. Vigot cnim eliainnùm apud nos mos iste, rit ut minores ordines minori cum solemnitale , (juo
ulin ordiiuuioiie diaconorum ac presl)yl(Monim po- voluerit loco vcl tenipore cclebret.

pidus ab episcopo moncatiir ut si quis (1) hubel aliquid XXIV. Si nutem, ulbabel Juslinianus, novell. 123,
contra illos, pro Deo , et propter Deum cum fiducià c. a, icmpore ordinalionis clerici cujuscumque col-
exeat, et dkal , vennulamen memor sH conditionis suœ; legii aut ordinis, accusator aliquis apparueril, diceus
ne videlicel tcnicrè quiecumque audierileiïiiliat , ne cum ordinalione indignum esse, di/ferenda est ordina-
,

inccrla qua; circuniferri acccperlt, i» ordinaudorum lio; etuniversa eo modo procederc debent, quojuri-

inraniiamol)loqualur, nevc palàm ea proférai, quaî dicus ordo examinis et purgalionis clerici exposcit.

nianii'eslis probare non possil argumenlis. Elenim tlenunquicumqueadqucmlibetordincm vel infmium

ecclesiasticis legibus (2) sub pœnâ eliain excommu- lendit, boni debeiesse leslimonii ; non infamià ullà

nicationis unusquisque dclcrretur, ne derici crimcn laborare ne quaniùmvis innocens aucloriialis non
,

quod probare non possit; grave est enim si

objiciat ,
salis babeal ad peccalores corrigendos corripiendos

fama uniuscujusque convicio paleal, si quo-

clerici
que, nec salis venerationis ad sacrosanclam dignita-
rumcumque cliam infimoruni inviiliâ vcl calunmiâ Icm tuendam : Ckrisli, inquit Aposlolus, 2 Cor. 2,
sacne eleclioncs lurbari, et ccciesiaslicaî ordinaliones bonus odor sunius in omniloco; de aposlolis loquitur,

impediri possinl ; si clerico purgandi se nécessitas, quorum lideles videntes cxilum conversaiionis , imi-
ad cujusquc libitum imponalur; subliniior est electi tabantur fidem, aimulabantur paticntiam, oinnis ge-

clerici vel sacerdotis dignitas, quàm ut à plebeiis ncris virlutes in seip.sis exprinicre conabanlur; nec
liominibus passim eam impeti deceat; nec praesulum apostolico debent inseri trunco alque ordini, qui non
judicio adeo parùm tribueiidum est , ut quos ad ordi- dignuni apostolico fasligio aliquid liabeant, quo suî

nalionem sacram prudenlia eorum selegerit , uiiius vencralionem atque admirationcm pariant ; sic lucent,

aut allerius inlercessio probalione suflicienli desti- inquit Christus primùm aposlolis, lum praepositis

tuta repellere debeat; quin polius pnvcludi débet sacerdotibus ac clericis , lux veslra coram hominibus,

adilus ad eos accusandos, quos ad episcopatûs, sacer- ul videanl opéra veslra bona , et (jlorificenl Palrem ve-

dotii vel ministcriialiquem gradum, electio jani fecit slrum, quiincœlis est, Mallh. 5; lucere debent etar-

honorandos. Unde Juslinianœâ novellà 6, c. 1 , §

dere ,
quibus quasi lucernae lucenli in caliginoso loco
Si quis, cautum est « ut si is qui ordinationi conlra- cxHeri debent atiendere ;
qui non ampliùs sub modio,
ilicit , aut examinalione l'aclà probetur caiumniator, scd super candelabrum Ecclesiaî constituti, non
aut in ipso principio neque in examinalione persislere soliim virtutum nierilis , sed laudibus debent prxcel-
conlidat ; segreget euni in perpctuum à sacra coniniu- lere , ut alios laudabiles facianl. Unde et crimine
nione is qui ordinationera lacère vult , et non ipsa fal- propter se, et criminis infamià propter Ecclesia;
silas impunita sit; sicut enim (inquit) bonam glo- bonorem, carere debent, ul et sibi benè vivendo
riam in eo qui ordinandus est quierimus, ita consulant, et aliis benè audiendo ; nec lam Ecclesiaî
eiiam calumniam in eo, qui frustra accusavit, pu interest ne innocentes repellantur quàm ne nocentes
nlmus. > admitiantur : accusent innocentes infeliciialem suam,
XXIII. Ideô verô in solis ordinalionibus diacono- quorum Deus lionoralurus est infamiam , remunera-
rum ac sacerdotum , non auiem inferiorum clerico- lurus innocenliam ; excusent Ecclesiaî judiciuin ;

rum , relinetur iiic mos consulendi populum, monen- quae de inlerioribus non judicat , sed vel ex prœsum-
dique ut lideles de vitâ ac moribus ordinandi prsebeant ptionibus condemnat, vel de condemnatione meluen-
tes ecclesiasticis honoribus non ornai.
(1) Pontificale Rom. , parte 1 , lit. de Ordinal,
diaconi et presbyteri ; item velus Ordo Rom ., iisdem XXV. Providet ilaque Ecclesia ne infâmes ad eccle-
-ilulis. siasticos ordines promoveantur, bonura ideô ab omni
(2) Lege, can. Si quis, circa can. Calumiiintos, can. plèbe lestimoniura exigit, quo promovendos exornei ;

xti non probavcrit, can. Si quis episcopum, can.

verùm quia vulgi aliquando rumor incertus est ; ei
Euphemium 2, (|Uîcsl. 3, et can. Quiajuxta, et can.
Epiplianiiim it , q. G , cl can. Si quis cpiscopus, 2 plus valet oculatus testis unus, quàm aurili decem, alios
qua;st. 7, et alibi. ideô leslificatores Ecclesia requirit, quibus fidat, per
 201 PARS 1. SECT. I. CAP. 11. DE VARIIS TESTIMOMIS QVABIS SPECIATiM ORDINANDI, etc. SOi
quos uciiipc in viiam moresque orilinamlorum dili- [l si;i; loiiipoiilms, (|iiibiis EcclosiiC disciplina vigclwt,
genlcr inquiral; ii snnl .trcliidiaconus, parocims, ma- j
mullù arciiidiaconidcclericorum polcranl nio-
faciliiis

gi.^lcr slIioI.i' pia;lcclns, in cujns cura oïdinandi fue- ribus ac ingenio referre, qnibus scilicel ejus iniperio

rinl, cl ii quos specialilcr ad inqnircudnni in vilam subdiaconi, diaojnique subjacere solebant, ul patel ex
.ne mores onlinandi episcopi dcsignàrinl; de iis spc- synodo Romanà sub Sylvcstro, in quà diacono cardi-
cialini jam agenduni cril. nali omnes à subdiacono ad Icctorcs usqiic
obcdire
ARTICULUS II. jubenlur, cl ex Isidori epislolâ ad Ludifridum, nccnon
ex Gregorio Turonensi, Oplato Mileviiano, cl aliis
De Icsdmonio arcliidiacoiii, quo ord'nwndi uili dchent.
qu;c inferiores minislros sub arcbidiaconi tutcià et
§ 1. Ojficia arcindiacom in cxploraiidis vel commendan-
providcntià fuisse demonslrant quorum proinde vi- :

dis ordinum caudidalis.

lam moresque faciliùspernoverat, quibus scilicel coii-
\. Sœpè, inquilChrysosioinus, 1. 2 de Sacerd- c. 4, viverc solebat, cl quos domcstico impcriogubernabat.
usa vcnit ut op'mio vulgi {alsa sit, à qiià lamen niliH pe- IV. Hocce verù lempore quo unusquisqne ferè
,

riculi exoriii possit, si rcs ipsa tola per se priiis exacte clcricorum suo arbitrio el ingenio relinqui videlur,
ac dilitjeiiltr discussa alque exaininata fueril. Proinde- maximum erit arcbidiaconi opus, si, ut docuinms,
quc notât idem Clirysoslomus eam fidem qu;c à vulgi quid de unoquoque i)opulan rumore feralur ipse per-
opinione fada sit, non esse prcCcipuum signnm aul noscat, si rumorum condilionem, causasque explorct,
iinicnm que qui ordinanili sunt debeant approbari ; et ad episcopum referai : boc est enim ipsius munus,
consnllô ilaque cgit Ecclesia, quac et quorunulam quod el ci jura imponiuit, diim onincm curam in clero
oculala testimonia exposcit, et vulgi famam per quos- tam in urbe positorum, qtiàm eorum qui per parochias
dam cxaniinari praccipit. habitarenoscunlur, ad euni pertinere dccernunl, sive de
II. Arcbidiaconi quidem enili debent ut, quanlùm eorum conversatione, sive honore agalur, cap. Ul arclii-
fieri potest, per seipsos omnium ordinandorum mo- diaconus, de Officio archid., dùm ad ip:>um pertinere
res viiamquc cognoscant ; snnl enim ex iis diacouis debcre examinationem clcricorum, si fucriiit ad sacras
qui secuiuiiim Evaristuni, cp. 1, quasi oculi videntur ordines promovendi, sialuunt, cap. Ad liœc, eodem lit.;
episcopi, cl secundùm sanctum Clemeniem, sunt epi- dùm arcliidiaconnm illos qui ad ordines accedunt
scopi oculi aberrantes et circumlustrantes, ut référant ad examinare praicipiimt in cap. Utuostrum, eodem lit.;
episcopum, Ciem., cpisl. 1 ad Jacob, fralrem Uomini, liœc enim famae publicîc discussio, quxdam eliam
cni consenlil Anaclel, episl. 1, cl Tridenl. sess. 2i, examinatio est, cui pnie c:ctcris incumbere débet ar-
de Relorm., c. 12. Ii sunl qui, ciim reliqui diaconi cbidiaconus, cùm eriidilionis ac lillerarum ordinandi
oculorum sym'oolo designculur, ipsi poliori tilulo dijudicalio ab aliis facile fieri possit ; hccc verô di-
ô/o; 5^6a///,oî, tottts oculus ccnscndl sunt, ul argumen- scussio à nulle meliùs ac faciliùs quàm ab arclùdia-
lalur Isidorus Pelusiola, ep. 29, 1. 1. Cùm ergo oculi cono queat.
ipsi sinl episcoporum, quod episcopi per seipsos ob V. llinc ad duplicem prœsenlationem clcricorum,
negoiiorum mulliludinem prœslarc non possunt, lioc quai est arcliidiaconorum officii, légitimé faciendam
ipsi exequi debent, ul omnes qui ad clerum destinan- duplex ab arcliidiacouo scrulinium, seu examen ad-
tur, vel jam clero inscripti sunt, babeanl benc notos-. hiberi débet de ulrâque pracsentaiione el scrutiuio
;

quod facile pr:estabunt, primo si inlcr visiiandum bic agendum est. Prima praesentatio clcricorum ab
juxia Capitula Hincmari Rhemensis secundo data, arcliidiacouo ea est quae examen episcopi pra;cedit,
qiiibus vi^ilal0l uni oflicium praescribit, à quibuslibet quam canonici juris Glossa archidiacono compelere
sacerdolibus pelant an cleiicum sccum babeanl, de
agnoscii, el ex iiselicit
tum quôd reprxsenlalionem
:

cnjus ingenio, indole et moribus pleniùs insiruanlur,

j
ordinandorum archidiacono absolulè simpliciler jura
secundo, si eorum qui ad clerum aspirant vilam per Iribuanl; tum quod osiiarius anle ordinalionem
in-
seipsos explorent, indolem expendanl, ingenium len-
slruondus ab arcbidiacono pra^scribitur, quic
omnia
tcnl, et à viris fide digiiis de eorum vilà ac moribus, arguunt episcopali examini vel ab ipso arcbidiacono
levi saltcm cogniiione imbuaiilur; tertio, si ex prx>- ordinandos debcre prasenlari. Id eliam probari
po-
scriplo concilii provincialis Mediolanensis primi, om- test ex Capimlis Hincmari Rhemensis
comminisiris
7tium tam seculariuni quùin reqularium qui aliquem Or-
suis arcbidiaconis dalis anno 834, ex quibus capiiu-
dinem assumpserint noniina, locum eliam et tempus quo lum 11 ita habel : Sollicité providete de vilâ et scientiâ
ordinali fuerint, confeclo ud id speciaùm libre, descripta clcricorum, ne pro aliquo munere taies ad
ordinandum
liabeanl. lia Conciiium provinc. .Mediol., suh S. Ca-
I
inlroducatis qui introduci non debent; elsi enim
de prœ-
rolo, lii. Quœ ad Sacranicnli Ordiuis adminisl. perti- sentatione quai fit in ipsà ordinalione intelligi hcc
nent.
possit commodiùs, lamen de ipsà prima pncsentalione
111. Verùm quia ne sic quidem arcbidiaconus om- qu;Ti filepiscopo ordinandos cxaminaluro
intelligi po-
nium ordinandorum mores peniiiùs perspeclos Iiobct, lest.
ideô praecipnum ipsius munus est ul vnigi famam exa- YI. Altéra pr^scntatio Q^i ca qua; palam
ac publiée
luinct, et iis credal loslinioniis qnoc jure pracscripta
fil in ipsà ordinum
celehraiione nam in ordinalione :

sunt, si ipse alla via de ordinandorum vilà ac mori- diaconi ac pre:,byleripr.Tscribitur

archidiacono, ut tam
bus cerius esse non poicsi. Olim vezo primis Eccle-
subdiaconos ad diaconalum promovendos
quàm dia-
TH. xxiy.
 , ,

803 HK sAcms rmcTioNini S kt ouniNATioNimis 201

cnnos ad prf^sliylonlnin liiic vorlionim formii!:"» opi nus ,

vel (piiciuiicpie auelor Quresiionuni in iioviun et

8Copori'|ir.rs('iili'r, JUrfirndissiinc pntrr, ptntulut aan- vclusTcslanx-nlnin , (|u:r ipsiusnoniinf circuinlerlin',

cta mntiv lù-fli-n'ui ul li>>s prcf^i'utra subdiucniiox ad oniiH nam c.irporc consnctudincn) aiisus non fucrit, qtiaiii-

diiiconi ordinrlis, si (|iiiil(Mn fnoriiit dincoiii (inliiiamli ; vis ex o.h minime soqni dirai prcsbylcris diaeonos

sin niilcin prosliylori,»/ lios présentes diarnnox nd ouux esse iir.Tlcrendos vel :cquan(b)S, cùm et teslimonio

prrsbtjimi ordhiclis; liim inlcrmpnnli ronlifici, scis populi diaconi ipsi prinn'un creati fnorinl, ciii lamcn
illos cssc digiws, rospoiidi'al quauthin litnuaun frntiili- longé pra'cellimt. Qnod aulom ordinandi ad episco-

l(ts H(Vss<' siiiit, et sri'o ri lemifiror ipsos dupws cssr. nd pumoliin perdncti fin-rint, id diaconis lanrpiàm oHi-

oiiim liiijnsofficii.'\U\o, r(nili(ir;d(' lloiiiaimm, pnil. 1, ciaiihns ac minislris cpiscopi docol ronvenire.

lit. de Oidiii;»t. diaooni, ol de (irdin;\l. prpsi)y(fri. Ylll. Diipliccn) aulem illam prvscnlalioiiem du-
ll;rc nulcm rcpr.TScnlalio in KcclosiA Roinaiià in or- plex arcbidiaconi prœccdcrc dcbcl scrulinium scu

dinalioiic diarononim ac prcsbyloronim à primo dia- discussio; priorem quldcm exbihilionem scrntininm
connriim (iori coiisiiovit, ul coliigilnr ex Iimoconlii illud pr;t!cedil cujus jam meininimus, soicrs nimirum
HI ro>pnnso, qnod scnitinii ordiiic faciondi lationem et cxplorala luni inter visilandum, tiim aliàs, corum
pr;xîscril)it ; in aliisvcrô Kcclesiis, in qiiihiis est ar- qui ad clcrinn vel supcriores ordincs anliclant ab
cliidiaconns, à principe dinconoium, id est, ab arohi- arcbidiacono censura ac recognilio ;
postcriorcm au-
diacono;id)i cnini archidiaconus dccsl, prior diaco- tem episcopalc scrntininm , et examen pr.Tcodil , cui

norum vel qui polissimi sunt rx cicro ofdcium Isliid arcliidiaconum intéresse deccl,tnm quôd pni'dicta

pr.Tsenlandi ordinaiidos obruiit. Omninin aiilcin Ec- jura in quibus examinnlio clcricorum absolntè ac Kim-

clcsiarnni non snnt arcbidiaconi ul innnit Glossa ,

plicitcr arcbidiacono Iribuilur id o^leiidcrc vidranliir ;

jnris canonici, utquc Ecc!csi;ic Romande ctConslanli- tum quod conciiinm provinci^ Turononsis à Goffrido

nopolitan;ic excnipla o-lcndiint, nam in Ecclcsiâ Ro -

Tnronensi arcbienifcopo habilum anno 131;> , apnd
nian^ nidlnni arcliidiaconum csso bodicrnns usiis Salmurum, régnante Ludovico Ilnrino , id eliam ar-

ostendit; de Conslanlinopolilanâ idem docet Codinus cliidiaconis Iribual bis verbis : Prœterea cicm ad offi-

de Officiis, cap. i7, nnin. 59, cùm tanicn in utràqnc cium archidiaconi spectel examinatio clmcornm nd sa-

olim arcbidiaconus fucrit, ut alibi doccbinius. cros ordines et bénéficia ,

prœcipuè ad curatas Kcclesias

aulem Ecclcsioc Romamie consnoludo promovendorum ipsosque examinatos, si idonei fnerinl,

\II. Velus ,

fuit utab aliqiio diaconortim , diaconi vol prosbyteri per suas litteras episcopis remitlere ; tnm quôd conci-
ordinnndi olTcrrcntur, cl ad corum ieslimoiiium poii- lium Rolliomagcnse ab illustrissime cardinali Rorbo-

lilcx iilos ordinarct. Meminit Uieronymus ,

cpistolà nio babilum anno 158! , ordinandorum cxaraini ar-

85, ad Evagrium, quam licèt impiobet, et unius urbis < bidiacdnos inlcrcsse velit : Jn examine, inquit, archi-

esse consueludinem lestetur, non orl»is, salis utique diaconi prœsentes nul canonicus titeolegalis ab admissis

ostendit se cani amplexalurnm fuisse , si qualis nunc et probatis fidciconfessionem, etc.; tum denique quôd
orbisconsucludo fuissct, nec taulùm nnius urbis; jnris inicrprcles passim, ulHosiiensis, Glossa, Rode-
est,
Zamorcnsis episcopus ferè innumeri
sed dicis, inquit, quornodo Romœ ad tcslimonium dia-
riciis , et alii

intcr arcbidiaconorum officia clcricorum examen

coni presbijtcrordinalur? quid mihi profers unins urbis
,

consueludinem? quid paucilalem , de quâ orlum est su- tanquàm prsecipuum quoddam munus recenseanl.
in leges Ecclesiœ vindicas ? Nolcbat Ilicro- § 2. An et quomodb archidiaconus de ignotorum sibi
percilium ,

snfftcientiâ publiée lestari queat.

nynnis urbis Romce consueludinem recipcre quôd ,

nam, IX. Elsi verô archidiaconus vel episcopali examini

sëcùs quàm in Urbe mos alius loto orbe vigcrel ;

quœritur, pr;çsens ipse minime fucrit, aliis forte ncgoiiis de-

ut ipse câdem assoril epislolà si ancloriui^ ,

Urbe neque verô ab câ quidom urbe tcntus; elsi eliam plurcs olTcrri episcopo ordinandos
orbis major est ;

sumenda ducebat lune contigeril, ut ferè sempcr contingit, vel altcrius

à quâ docirin;x; oracula sibi ,

diœcesis qui cum lilteris ut aiunt , dimissoriis ad

cùm in nicdiis Oricnlis parlilius pnsitus clamilaret, ,
,

Pétri jtin- ordines admilti soient vel alterius arcbidiaconatûs,

epist. 58, ad Dainasum Quisquis cathedrœ
,
:

gilur, meus est, cl à Damaso de triuni byposlaseon quorum ncc vilam exploratam, née raorcs cognilos ,

in Trinilale relicendis vel rclinendis

nominibus re- nec doctrinam compertam babere potest elsi paritcr ;

neque ab hâc, inquam urbe, à examini ipse inlerfuerit, sed aliquos sibi ipse assum-
sponsa flagitarcl; ,

dccrcla sumenda censebal exempla pseritexaminandos, alios alius, proindeque deompiuin

qtiâ doclrinrc ,

pelenda judicabat; orbis lamen erudilione cerlns esse non possit ;

potest tamen tu là
disciplina; i^cmpcr
consuetudiuem pcrvicit Urbis auclorilas ; cl exemplo conscicnliâ de corum moribus et erudilione lestari

Romance Ecclesi;T; , crctcrcc diaconorum dignilalcm tum quôd aliorum teslimonio inuiti ac lidcrc queat ;

exlulerunt , ipsisque tandem concesserunl , ut cl ad tum quôd de uniuscujusque probilaleac pietate pr?e-
prcsbylcratum ordinandos offerrent, et parocbialibus sumere debcat ; quamdiù Tiempe conlrariurn ci non
apparuerit; enim certàscientiâalicujusinsufncien-
Ecclesiis pr^ficiendos pracsenlarent. Quis crgo jani
si

Urbe consenlientem auctoritalem non tiam vel defectum teneat , obligaïur eum episcopo
orbis cum
orbis, ab prodcre qui rem discutiat et examinct cujus episcopi
sequetur? et si propler auciorilalem ;

senlentiiC nisi acquiesçât, vix à temeritale iniinunis

Urbis consueludine dissensisse aliquando visus est
nisi foriè into;erabiIem ipsa crrorem
Hieronymus maxime cùm eodcm terapore Augusti- halicbitur ,
,
 ,,

9ftS PARS I. SFCT. I. CM'. II. DE VARIIS TESTIMONIIS QL'IRUS SPECIATIM ORDINANDI,etc. 206
continent. Do^irimm lirmo li:tiirire possumiis ex Iii- quem novit indignum , ab Innoconlio HI mondur ne
nocenlii III docieict qui oam c\pre«siiis iradidil, diim ci icstimonium suniciciili;c conlra conscieniiam prx-

pnpdiclac qua*slioni ila rospoiidct, cap. iinicode Scru- bcat, sed anlequàni ad illud publicum scrulinium ac-

tin, in Ord. faciendo : i Fratcrnilati lua; laliier re- cedalur, mctropolitano consecrandi delcclun) apcriat;

spondemus, qiiôd cùm aliqucm in diaconum, vel ita quoque archidiaconum oporlerc inferimus eos quos
presliyloriim promovenni?, prior diaconorum, qui no- indignes nôril episcopo apcrire , ne vel niendacii ac
bis assislil, dicil : PosUilat sancia nialer Ecclesia hune falsi tcstimonii reus sit, si conlra conscieniiam digiios
diaconum vel subdiaconuni ad onus jiresbyleràlùs vel pronimtiet, quos crédit indignes, vel ordinandis pu-
diaconalûs assumi , el, uobis interroganlibus, si cuni blicam inuraiinfamiam, si quos suo suiTragio indignos
cognoverii esse dignum, idem respondet quôd quan- censueril, publiée in ipsà ordinationis cciebritale notet.
tum humana fragililas nôsse sinit , et scil et leslifica- XI. Major difficultas circa Innocenlii respon>uni
tur illum ad hujusniodi onus oflicii esse dignum. est, quomodô qui de ordinandorum vilâ ac moribus
Unde in lali responsione aliquem peccare non credi- consulitur, respondere possit scire $e et (estiftcari illos

nius,duniniodô conlra conscieniiam non loquaiur, nimirùm raiione

dignos esse, qui ipsi ignoti fuerint, câ
quia non simpliciter illum asserit esse dignum, sed quôd eos dignos esse praesumcre debeat quamdiù non
in quantum humana fragililas nôsse sinit; cùm illum fucrinl indigni cognili ac probali. Videtur enim baec
quem indignum esse non novil, dignum debeat X'Sti- ratio maxime insufiiciens, primo enim uon scmper
mare. Hujnsmodi ergo respousione securè uti polcrit, quivis idoneus prœsumitur nisi probelur; sic enim,
nisi forte de indignitate tibi conslilerit consecrandi verbi graliâ, qui selatis veniam impeirare conautur,
si aulcm iilum indignum esse cognoscis , melropoli- non 1 rsesumuntur veniani istam promereri, nisi tesii-

tano ( priusquàm ad hujusniodi scrulinium venialur ) bus idoneis advocalis morum suorum instiluta, probi-
secrelo sludeas nnntiare vel intimare ;
quamvis nos tatemque aniini et testimoniiim vitœ honculioris cdocennt ;

interrogalionemhiijusmodi non in consecratione pon- sic fidejus^^ores qui pupiilis ac magislraiibus dnnlnr,
tificis , sed in ordinatione diaconi vel presbyleri h- non praîsumuntur solvendo fuisse, nisi fuisse probcn-
cianius. > tur, tune cùm darentur; sic aliquem ex personâ colle-
X. Plurima circa hoc Innocenlii decretum obser- g3C conveniri posse leges insinuant, nisi lempore de-
vanda sunt ,
primum scrulinium islud et pnesent.v positi fuisse solvendo ipsum Hiisse ostcndal ; et certè
tionem ab arcbidiacono ex cnnsuetudine Ecclesic-e Ro- ratio naturalis ostendil cimi qui probandis idoneis el
manse , quae jam ubique obtinuit , nonnisi in ordina- ineplis rejiciendis commiltitur, non debere gencrali
tione diaconi et presbyleri esse in usu , ut eorum , nili prresumptione, quâ de uniuscujusque probilale et
utpote hierarcharum , ordinaiio majoris esse momenli sufficienliâ cujusque confidat. Vide 1. Omucs, c dehis
praî ordinationibus ad reliquos inferi-ores ordines qui veniam œlalis impelrârunt ; 1. 1, § Probatio, ff.

ostendalur. Allerum , episcopos quidem ordinand os de Magislraiibus convcniendis; 1. Ex personâ, c. de

simili formula ab anliquiori seu digniori episcopo Probaiionibus. Secundo, quorsùm archidiaconus ab
qui simul cum principali consecratore (qui secundùm episcopo de ordinandorum lesiiraonio consulilur ?

jura débet esse metropolitanus) consecraiioni inie- quorsùm teslimonium ejus inquiriiur, si ejus toia le-
rest, eidem praesentari, oniilii Aerô cùm interroga- slificalio in gencrali pncsumplione fundalur? Terliô,
lionem prtdictara tum responsionem seu testifica- este posset arcbidiaconus, posset quivis aiius gênerait
lionem dignilalis et sufOclenliie ordinandi ,
quôd illâ proGSumptione suflullus, absque mendacii nota,
nenipe lalis , is qui eligilur in episcopum, esse debeat, aliquem dignum oflicio sacerdolali vol diaconali re-
de cnjus sufficienliâ dubilare nefas sit; quôd lot exa- spondere, qnem non temerè ad hoc officium nccedere
niinibus, tôt scruliniis, lot inquisitionibus consecran- proesumeret, quamvis de ejus dignilate, vel indi-
dun» probalum anlea fuisse oporteat , ut teslimonium gnitate nihil resciret at vix videtur à mendacii nota
;

unius insudiciens et inutile de cœtero videalur; quôd excusari, scire se eum dignum
si esse, et testificari
ex antiquà Ecclesiaeconsueludine episcopos ab omni- responderit, de quo nihil omninô scierit; nam bis
bus episcopis totius provinciae electos esse necessum quàm
verbis amplius aliquid asserit, si eum dignum
fuerit, et elcctionis publicum decretum nietropoli- essedunlaxatresponderet; non enim tantùm dignila-
lano esliiberi debuerit , antequàra ad ordinalionem tem ordinandi affirmât quàm praesumil; sed scienliam
perageiidam accédai ut frustra poslea publicum
,
sibi de ordinandi sufficienliâ inesse asserit, quam
unius episcopi desiderarilestimoniumcredalur; quôd non habet; et legitimum se testem ejus probiialis ac
denique mandatum aposiolicum ad consecrationcm scienliae jaclat, quam ignorai.
episcopi ex Ecr:lesice ritu jam postulelur, et loco testi- XII. Nemini lamen aliqua ex lis facessere debcnt
nionii episcopi praesenlanlis cxhibeatur enim
; slatim iiegolium, quin omni anxielalc deposilà, et scrnpulo
post praîsentaiionem iaclam ab anliquiori episcopo animo
orani procul ex fugato, eorum eliam quos igno-
quaerit melropoliianns, seu prœcipuus consecrator, rat probitalis publicus aliquando leslis assistai
;
géné-
habeanlnc mandatum aposiolicum, illudque affimian- ral! scilicet Ecclesiae consuetudine peccandi timorera
libus se habere, legi imperal, cujus quidem auclori- exculiens, et piâ illâ procsumplionc ac iirobabili epi-
135 unius présentai, lis teslificationi minime cedit. scoporumsuos ad ordinalionem dimiticiilinm, et exa-
Tertium, quôd, sicul episcopus indignum praesenlans,
minaiorum, suo, ut crediiur, munero defungenliuin^
207 |)i: SACniS F.LW.TIONini s KT OUOINATIONUILS. 2nH

U- niinislri ii» ddiiii;^! oporical luiii q\iod ordinandu-

tulniin; scninis (iiiitl ciiiiii ;
diliHCiUi;\ ar jiulirii), :

coiiiproluic; siilTraKiiiiii, (luo- rnni vota ac iiouiiaa publiée dcnunliaru (cncanlnr, i^t
iiieal siio calciilo ronim
icvocaiida il) tliiliimn rcliqiinrnni de ordinandis tcstinionia sniïragiafpie ad
I iiii) i>iililiea csl aiicloiilas, iit'c;

qtmlilicl, qiiotl bonus sil |)rrsimi<:ii cpisropinn dderrc.

liilcs? Saiic il(!

non |)i{»l)alur, caiioiuîs II. Velus I'À<lesi.e consucliido lerebal ut clcrici

diiin cssc,(|uaimliiir(iiilrariiiin
conlrariiim siiin-riiis os- onines (pii Kcclesia; eivitalis additli «Tanl siniid coni-
lo},'os(iiio ilciuoiislranl ; iicc

qui voniam ;oUilis iin|)C- niorarcnlnr députait probalo scnioriqncvi mcujistruin do-
Iciisiiin est : nain (|iiù(l iis

ac lioiicslalis iiionmi suo- ctrinœ el lésion vilw hubcrenl, ut loqnilnr coneiliniti

Iraiiï conanlur, saiiinitia:
ralio osl, (juia in Tolelaniini IV, cap. 24; cui aflinecsl t|uod de clericLs
lum probalio iiiriiiiil)al, s|»i'cialis

pra'snniplio niinoris a-lalis cni canonicé vivenlibus, seii clericis in (•|)isropio dcge-n-
conliariiun ilaUir ,

inonnn icvilas cl lil)iis, ioipmnlur concilia duo Mogunlininn elTuroni-

sa'pè aiinexa csl impnidenlia, cl
polulanlia qiiôtl pariler paiii)eilas iiraîsunialiir nisi cum m, sub Carolo iiabila ; cui etiam plura lum dé-
;

non créta, tuni cxcnipla qiue non sunl bujus loci, luceni
inohclur, probitas aniom iMa;sunumir, qiiainvis
\irlnlcs al(pie aucloril :;leni an'crnnl \igebat cliani nios isic
probcliir, lalioncn» mbiil lloslicns.s, quia
;

per paroeliias ordinabanlur, prcsbyteris scu

incssc dcbcnt, divilia- ncmiiii dchenlnr
lit (jni ii
uiiicuiiiue ;

parocbiarnin rccl()ribu.-> educandi, et in disciplina cc-

scd ncque h;vc ralio proposila: dinicullali salisl'acil;

quippo cnm non oinnes ingonii al(|uc aninii (b)libus clesiasticà insliluendi iradcrentur; niorein isluin ci'un

proidili cssc dcbcunl, qu?c ad ordinalioncMii leqiiinin- plura oslcndinil, lum maxime Vaseuse U coneilium,

Inr, quà crgo iliic rationc ordinandis incssc pra;su- can. 1, quod prcsbyteris per paruciiias prjecipil ut ju-

niunlur? An quia forsan ncnio Icinciè se ordinibus niores leclores secum in donio recii)ian(, «et eos,

suscipiondis oHorrc prasumilur? an poliùs, quiaju- quomodù boni patres spiritaiiler nutrienles, erudire

dicio cpiscopi adniissus, ulpolc publico Icslimonio, satagant, ut et sibi dignes successores providcanl, et

bonus cssc cl idoncus prasumi dcbet, cùm cl proju- à Domino proemia alterna recipiant; i ideù prcsbytc-

dicio principis scnii)cr pi\x;sunicndani sil, idoneusquc rorum parochialium in eligendis iis qui ad saccido-

illc crcdcndns vidcalnr, qui publicà jndicii auctorilale liuin parabanltir icslimonium plurimiun valebat.

l"ulciuir? inio aliquid anipliùs publicii; auclorilali cic- Uinc crgo coneilium Emeritense, can. 18, pcrmillil,
dendum arbitror, cl pul)lico judicio, ut non tanlîun imô jubct « ut omnes parocbiani presbyleri, juxla ut
dignum cssc suspicari dcbeamus, quem publico icsli- in rcbus sibi à Dec creditis sentiunt liaberc virlules,
monio ornalum iiovimus; sed ut prolilcri possinius de Ecclesiae suaefamilià clericos sibi l'acianl, quos per

nos scirc suflicienliam cjus , cl icslari cani nobis bonam volunlalem ila nulriant ut et oificium digne

abundè esse perspcclani, cujns siirficienliu; publicum pcragani, el ad scrvitium suuin aplos eos babeanl. »

nobis icstimoniuni innolucrit. Quare cùni arcliidia- llinc ïolelanum coneilium sub îleccaredo osliarium à
conis constare dcbeal ordinandos onincs priùs pu- sacerdolc eligcndum icstalur, lomo 2 Conc. Binii,

blico examine probalos luisse quàni in ordinandorûm parle 2.

caialogiim relatos, Uilô polcst cl securà conscicnliâ III. Hinc eliam coneilium Nannelcnsc, can. 11,

diccrc scirc se el icslari eos digiios esse, sallon) slaluil, « qnando epistopus orJinaùoncm facere pr;B-

q«anlùni buniana fragililas pâli polesl, scu veiba isia suniit, omnes (jui ad sacrum niinisleiium accedere

î\d suflicienliam, i\\ix. pro humanœ Iragililalis modulo voluerint, ferià quarlâ, ante ipsam ordinalionem vo-
pcnsilelur, scu ad scieuliam qu;e non exaclam cl candos esse unà cum prcsbyteris qui eos repr.'csenlare

omni ex parle absoliitam indagalioncni sequalur, scd dcbcnt.) Qui sunl, quaîso, illiprcsbyteri qui repra;-

eam ipiani liuniaua nos adhibere sinil inlirmilas, rcfe- seniare debent ordinandos, nisi vel presbyleri singii-

raiilur. larum parocbiarum ordinandorûm redores, à quibus

illi videnlur elecli non soliim in consortium vikc ac
AUTICULUS III.

i
contubcrnium, verùm etiam ad ejusdem Ecclesiae nii-
De bono lcst'imO:ùo, quod ordinmidns liubcre débet à suo
nisterium, qui ideô examini inleressc jubenlnr, tan-
parocho, magistro scliolœ, et aliis probalis leslibus ni-
;
qtiàm viUc lestes, ac vades eoruni quos promovendos
que inquisitoribus sclcctis.
olîerunl, et ordiiium celebrationi praisenles esse, ut

^ \. De instiliilione ordinandorûm, el prœsentatione suo leslimonio Ecclesiaî su:tc cleclionem conlirmenf,

corumdem pcr parochos faciciidà, vel per archipre- \
vel poliùs (quod aperlè doeet alla concilii Nannelensis

sbijlcros sea cliorepiscopos, ex aniiquo usii. leelio, quce arcbipresbylerorum nonien conlinct)

I. Qucmadmodinn arcliidiaconoruni in ordiiialione presbyterorum islorum noniine arcliiprcsbyleri, scu

clcricornm observandum csl Icslimonium, qiiôd clc- dccani, ut aiunt, rurales inleliiguntur, qui clericorum,

ricorum viue ac morum inquisilores ac censores esse I

qui per minores tilulos habitant, vitam cum circumspe-
debeanl ; ila parocliorum Icslimonium raaximi in eâ clione custodiunl, ut loquilur coneilium Regialicinum

pondcris esse dcbet ; inm quôd ad pielatem ac cleri- seii Ticinense sub Leone IV habilum ,
quos proinde
calem observaniiam ordinandos clericos ab ipsis insli- simul cum presbyieris parochialibus consuli de cleri-
tni alque inforniari, corunique cunic ac direclioni corum ordiiialione salubrilcr procurandà velle vidc-
clericos sallcin per parocliias conslilutos comniilli. tur dictum Ticinense coneilium, dum ait, cap. 6:
ipsisquc conseils aliiucinspeclovibus suorym oniiiium « Simililer aulem el singulis urbium vieillis et subur
 ,

2C9 PARS I. SFXT. I. CAP. II. DE YARIIS TESTIMOMIS QUIBIJS SPECIATIM OIIDINANDI, ttc. 210

liaiiis por iiumicipnlciu aiTlinircsbylcnim, ot roliciiios '* possil,

I
maxime cùm pluriini mclu, ne milites reforau-
ex prcsbyloris, s.lroiiiios iniiiislros procurol cpisco- 1
liir, seipsos iiiinisterio ingérant, ncccssario nie con-
pus. » luli ad revocandos Palrum canones; cl scribo ad vos
IV. Qiiod (lo arcliiprosbylcris dixiimis ac curatis, ut ad me miitalis indiccni ministrorum uniuscujusqiic

kl i?asilii Epislola ail cliorepiscopos scripla evidcnliùs pagi, et à qiio unusqiiisipic iiilroductus sit, et in qno
o-loiiiiil : ciim eiiini cliorepiscopi qiios alloqiiitiir, et sit loco. Ilabele autein el ipsi apud vos indicom, ut
(!e qiiibiH ibi verba facit, siiit iidein ([iii arcliipresbv" Ycslra; litlenc cum iis quaj apud nos rcposilic suiit
leri scu dccaiii rurales, qui vicis iiivigilabaiit, slcnt conferanlur; et neniini liceat scipsum quando volet
episcopi civilali , ideoque cborepiscopi dicebaulur, inscribere, sic itaque pcr primam indiclionem, si qui
«jnasi i-j TKîî yûpKii £711(7x0-51, in vicis episcopi, et su- à presbyleris inlroducli sint, ad laicos rcjiciaiUur.
perintendcntcs, quod cliorcpiscopis Basilius Iribnit, id De integroauloni fiatcoruni à nobis cxaniinnlio,('t, si
arcliiprcsbyteris trihuisso crcdciidus est, et quod sint (inidem nostro digni snffragio, suscipiaiilur. Pur-
presbyleris ae diaconis, id parociiis ruralibus et eoruni gale eliam Eccicsiam, indignos ab eâ expellenles, et
diaconis. Cborcpiscoporuiii aulcm oflicium aniiquissi- deinceps quidem dignos examinate et suscipite in
;

niuni fuibse docct ut examinaïuibus presbyleris ac numerum autem ne relerle, priusquàni ad nos retulc-
diaconis (jui cuni ordinandis vcrsaii fuerant, lotius riiis, vel scilolo quôd eril laicns qui sine noslrâ scn-
\\l£ oïdinaïuiorum aiiloacdc scriem alquc ralioncm, lenlià in minislerium admissus est. » ILtc Basilius,
et quai observassent ad choropiscopos referenlibiis, circa qurc nolnt Balsamon hx-c
, qu:c in pr.Tsenli
ipsi susceplis suiïragiis ordinaiidum probarent, de Epistolà de cborepiscopis conlinenlur, suo lompore
eoque episcopum nionerent, et sic in sacerdotalem cxolcvisse, omncsquc clericos fieri soiilos fuisse ab
cataloguai relcrrenl ;
quam regulani ipsos praitergres- episcopis, solà ipsoruni probalione : vixit auleni se-
sos conqucrilur, adeô ut episcopis miiiiiuè admonilis, j oulo Xll.
auderent omncm in se auclorilalem iransferre, et § 9. Concilii Tridenlini circa prœdicta dccretum et il-
|
prcsbyteris ac diaconis permiltereul quos vellent or- histraùo.
dinalioni offcrre, favore vel gralià, viiàqiic eorum V. lis affinia sunt conciliorum noslri seculi dé-
minime exaniinalâ; quod de cxlero fieri ipse vetat, créta, quibus parocbornm, magistrorum scolai, prcc-
jubeique uniuscujusque pagi clericorum indicem ad fcclorum seminarii clericalis ad ordinaliouem cleri-
se milli, nec ulluni iiisi exaniin.uum oiïerri, nuUura corum testimonia desidorantur. Concilium Tridenli-
pariler nisi ab episcopo ipso iterimi examinalum ca- num, sess. 23, de Reforni., cap. o, aliqua ex iis dc-
lalogo inscribi. Inlegra epislola digna est quœ lega- cernil, priniuin, ut ad minores ordines promovendi bo~
lur : banc Lalinam tarilùm, quod longior sil,quàm ut uum à paroclio et à magislro scliolœ, in quâ educantur,
Lalinè ac Grcccè exscribalur, cxbibeunis ; < Valdè leslimonium habeunt; alleruuï nt In vcrb, qui ad sin-
malè me habcl quôd Palrum de c;elcro defecerunt (julos majores erunl assumendi, pcr mensem ante ordi-
canones, et onmis accurala disciplina ex Ecclesiis nalionem episcopum adeanl, qui parodia aut altcri, oui
cjecia est, el tinieo ne incuriâ et despicicnlià bâc via
inagis expedire videbilur, committat, ut nominibus ac ae-
procedenle, in omne confusionis genus res eccle- sidcrio eorum qui volent pronwveri publiée in Ecclesiâ
siastic* redeant; eos qui olini Ecclesiae minislrabant,
propositis, de ipsorum ordinandorum nnlalibus, anate,
consueludo, quae ex Ecclesiis versabalur, diligenlis-
moribus et vità, à fide dignis diligenter inquiral. Qui-
siniè el accuratissimè probalos adniiliebal, et omnis bus vcrbis palet, solius episcopi esse inquisilionem
eorum viue agend:.e ralio curiosè inquirebalur, annoii
in vilam ac mores ordnnandortmi decernere, parochos
essent maledici, anrion ebriosi, annon prompti ad vcrô ordinarios Iwjus rei inquisitores nuncupaudos ;

puguas, annon juvenlulem reclè erudircnl ac casliga- quamvis si Ibrlè vel gralia, vol favor, vel inimicilia,
rent, ut posscni sanclilicalionem reclè gorere, sine vel aliquid aliud à parocho limcalur,
; quod recli judi-
qua nenio Doniinum accipict ; el lix'c quidem exanii- cii vel qua-sliuuis legilimœ ralioncm perverlere pos-
nabant presbylcri et diaconi qui cum eis versab^in- [ sil,inquirendi provincia aliis ad arbilriuni episcopi
lur; referebanl aulem ad cliorcpisoopos, qui verè demandari queal; formam vcrô inquisitionis cam esse
!

teslificanlibus susceplis suffragiis, et eorum admoni- quam modo explicabimus, ut nempe nomina ac dcsi-
lis episcopis, i(a minislrum in sacerdotalem nmne- dcria eoruu) qui ad sacros ordines promoveri volue-
;

rum cooplabanl; nunc aulem nubis primùm exlrusis, riiil, publiée in Ecclesiâ proponanlur, ut liberum sit
^

nec ad nos rel'erre in aiiinmm induceutcs, omnem in ; unicuiciue indignoruni ordinationi intercedere, et de-
se aulorilalcm iransfcruut. Dciudc re per summam fectus singulorum in médium
'
proferre. Terlium sia-
socordiam i racla là ,
presbyleris cl diaconi permi- luit ut parocbus, vel is cui ab episcopo inquirendi
;

sislis, quos voluerinl, vilâ coruui non «xaminalà, ex i aucloritas facla fucrit, lilteras testimoniales ipsam in-
alFeclione vel cognaliouis, vel alicujus alius amicitia', quisilionem factam continentes ad ipsum episcopum
indignos iu Ecclesiain inlroducero et ideô mulli qui- quampriminn Iransniiltat. Quarium tandem
;
',

prxcipit,
dem numcranlur minislri in unoquoque pago, sod ut clerici omnes alicui Ecclesiœ ex mandata episcovi
j

nemo est dignus minislerio allaris, ut vos ipsi tesli- inservianl , vel in seminurio clericorum aut in aiiquà
1

licamiui qui liominibus indigciis in elcclionibus; de licentià episcopi, quasi

,
scliolà, vel wiiversilatc in via
I

quia ergo res deinceps eô proccssit, ut curari non ad majores ordines suscipiendos
I
versenlur, ibid,
 DE SACniS EI.FXTIONIIlliS 1;T OriDINATIOMMUS. 212
»a|). G; |»linu ilc scininario viile cap. 18 fjusilom pru.dilo.s, ipii spciii aircranl se sacris inilialos mi-
sesbitinis. ll.i'c aiilein sciniiiaiioriiiu crtHlio velorcin hislros miles fore, ad ecclesiaslicaj vilx* norniani ac-

allatam Kcclesia; discipliiiain sfMiiii viilcUir, jiixla curalè ffriMJial, ("osdcmquc; pra-lcrca, ci'un aiilc, tiini

(|iiaiii adoli'sceiitos iii iiiio coiiclavi iiiaiuMc jiilnl)aii- etiam inpriiiiis post susccplam cicricalcm lonsuram,

liir siib ccclcsiaslicoruin virorum inodorainiiic, ccclc- ac (Icinccps minoribus «rdiiiibus a^criptos, pro pa-
siasticam disciplinain plciiiùs edocciidi. tcrn;c tbarilalis sliidio, o|)limis moribns clericali

Yl. Coiicilii Tiideiiliiii dccrcla isia Mcdiolancnscs religioni congruenlibus, dericaliumqno functionum
maxime sub saiiclo Carolo consliliilioiies fiisiùs cx|>Ii- (li>ciplinà benè infiniuot, lilterisqne iiisliuat; eos
cùniiit, ex qniliiis Gallia; aliqiia> irteiilos syiiodi pra'sortim ipii ab aliis probalis viris arlcm lillerariam
pliira exil rpseniiil, (\ua\ ctiam quadani ad Tridoiili- prodlciilibiis, ob inopiam aliamve cau^am, connno-
iionim dctrcloniia l'acilioreiii oliscrvaiiliam ex suo diiis diligcnliùsquo erudiri non possunl. i Tùm su-
addidoruiil. Quid crgo conslilulioiiibus conciliorum bdit, eorum aulem singulorum mores, studia, litie-
t

Mt'diolaiionsiiim de lillcris Icslimoiiialibiis, quibus rarumquc progressionem episcopo [larocliuii ali(|nand()

oïdiiiaiulum muniUim esse ncccssum est, cauluiii sil bigni(ic(!l, ut suo IcMipore vel in scminariuni coopiatr,
((liuc nempe bàc do rc locnplelissimè decrcveruril) vel alià quiu.iiiiKiue via adjuli, pro a;latis ralione,
bic maxime vidoanius; iiequc tamcn (juid in aliis profiue iiigenii caplu, sludiis gravioribus se dedere
praeseilim Gallicanis conciliis eâ de re staluUiin sil, queanl. »

silcnlio obniannis; quoû aulem ad propositiim rc- VIIl. Quàm gemîna ea sunt iis qurc suprà ex con-
ccnliora concilia decernnnt, ad plura capila revocari cilio ïoletanoIV, Vascnsi M cl Emerilensi protiilimus.
possunl; alla eniin curaiii parocbi ad cicricos for- lis adde ex conciiio Uomano ab Eiigonio II liabilo, et

niandos nccessariam oslcndunt ; alia lompoiis à quo à Leone IV innovalo, clericis junioribus prcccipi, ut in

Huerai testimoniales scriptoc sunl habendam esse ra- uno dormilorio et refeciorio habitent, et praifecti su-

tionem ; alia à quibiis littcrae istoc testimoniales con- pra eos lionestx viia; constiluantur. Ex Toleiano II et
scribendoc; alia qiiarum rerum publica lestimonia Aquisgranensi lubet etiam qu.edam adjungere, quuî
ostendi debcant; alia tandem quâ forma conscribi constilulionem concilii Mediolaiiensis, non novam le-
lilleras parocborum vel aliorum testimoniales opor- gem , scd anliqni moris rcnovaiionem esse demon-
teai, nobis manifestant. slrenl. Toletaimm siquidem II, can. I, de Us quosvo-
§ 5. De cura parochorum circa ordinum candidatos. luntas parenlùm à primis infantiœ annis in clericalùs
Yll. Ciirani parocborum in iis iiislruendis, alque officio mancipavil , slatuit observandtim ut mox cùm de-
ad pielalcm ac discipiinam iiiformandis, necnon etiam tonsi, vel minislerio electorum conlradili fuerint , in

diligenler observandis, (pios ad clerum vel idoneos donto Ecclcsiœ sub episcopali pra'sentiû , à prœposilo
judicaverit, vel à pareniibus, vel suâ indole ad cleri- debeant erudiri. Quod de clericis ( ut concilia non-
sibi

calem ordinem ferri perspexerit, iis verbis luculcntcr nunquàm loquuntur ) civilalensibus débet inlelligi ;

concilium lY Mediolanense instruit et accendit, parle nam de forensibus et vicanis Aquisgranense eos non
2, tit. Quœ pertinent ad Sacramentum Ordinis: « Ubi, sub episcopali prsesentiâ, sed in congregationibus sibi
inquit, primùm episcopus aiit parocbusaliqucm novit commissis erudiendos sic monet, ni et redores Eccle-
qui vel sponte se clericali militiai ascribi velit, vel à siarum eis corrigendis invigilent , et, ut verbis ipsius
pareniibus adbuc infans deslinetiir, hoc scdulô cu- concilii ular, can. iZS , à prœlalis constiluendus sit

rer, ut ille que diligenliùs clericali disciplinai vitse- probabilis vitœ fraler ,
qui eorum curam summâ cjerat

que religiosce instilutis primùm imbuatur, ecclesiam induslriâ. Alque, ut aliqua bujus rei exempla allinga-
frequenliiis adeat, functioiies quas clcrici obeunt, mus, plura forte alio aptiori locodatmi, legimus Pauli-

caileraque id generis ministeria cernât; ipsique paro- num Yitai Ambrosii scriptorem sub Casli diaconi cura
cho vel alii sacerdoli, quem idem episcopus maluerit, fuisse, cui idcô id quod à se, cùm sub Ambrosio ama-
in discipiinam curamve tradilus, ecclesiasticorum nuensis officio fungeretur , visum esset continuô re-
hominum consuetudine ulatur : sicque miiltiplici ra- tulit tanqiiàm spiriiali patri et pœdagogo ; legimus
cùm paulalim cl
lione, clcricalis vilœ officiis obeun- sancluin Gregorium ,
qui poslea Agrigenliiius fuit

dis et laboribus siiscipiendis assuefiat; tum discal episcopus, cùm à Polamione episcopo in clerum asci-
etiam atque animadverlat quod vit» genus, si Ordi- tus esset, Donalo archidiacoiio doiiatum fuisse ; legi-

uis Sacramenlo iniiiari vult, sequi debeat; proinde- mus sanctum Trudonem ab episcopo, à quo in clerum
que de re totà niaiuriùs anle deliberet. Parocbi verô admissus fuerat, prœscnle Ecclesiâ, in manus pru-
sit, illiusve cujus curac episcopi jussu tradilus est, denlis et religiosi virl dalum crudiendum , et de pu-
eum quœcumqne clcricalis vocationis inslilulionisve blico alcndum ; legimus sanclum Bcrnardiim, episco-
sunt aliquando raonere ac docerc diligenler. Item ut punipostca Hildesbeimensem,in discipiinam Iraditura
ad Ecclesiai rainisierium complures instituanlur, qui ab Osdago episcopo diacono Folcmaro et Tangmaro,
ab ineunte penè œtate aQ pieiatem viiceque innocen- qui tune primicerii scholas dignilalcm gcrebat, et cjus
liam cum litterarum doctrinà conjunclam accuralè vitara poslea conscripsit. Quœ omnia ostendunt cle-
inslructi, et sanctè ulilitcrque post inserviant ; illud ricos olim quibusdam ex clero religiosis viris iradilos
unusquisque parochus valdè studeat ut quàm pluri- j: fuisse, quiet ipsos ad virtuiem et ecclcsiaslicam disci-
mos potest pueros prœserlira pauperes bonâ indole 1
 ,,

813 PARS 1. 6ECT. 1. CAP. U. DE VAIUIS TESflMONIIS QL'IDUS SPECIATi.M ORDl.NANDI, etc. 214
plinain informareiU , corunnjue prorccluin cpiscopo ',
locura clericorum subrogari , qui fortunà tenues , ne-
rcferrenl. que muneribus civilibus leneantur obslricli , > 1. 3,
IX. Alquo ulinani sanclissiina ista disciplina rcslilul c. Theodos., de Episc. Clericis ; ideôquc non lenieré
posbil ul probalos cloricos habeauius ; ncc uniisquis- foNè suspicabiinur Ecclesiam ,
qu;c pauperum san-
que suo arbilrio reiinqualur, seJ cogalur ad kgeiii, I
guine planiata est, quai eorumdem sndoribus coaluit,
ac ineliunuu «xeinplum vivere, quicumque reliquorum ;
qux' laboribus adolevit ,
primum juvintulis illius vi-
uurina débet esse ac régula; iiislruaiur in ecclesiasii- j
gorem vix recuperare posse ; nisi pauperes quoque ,

cis ofliciis ,
qui ad ea per sacrorum ordiuum susce- sed urbanè et generosè insliluli, ad clericalis ordinis
piionem deslinalur ; clcricalibus moribus assucliat , ; luxaii ruinas resarcieiidas inqniranlur ; maxime verô
qui clericatùs gesUtl iiisignia, cjusque ordiiiis favores, cùm non jam ad urbium ac populosarum civilaium
privilégia ac bénéficia sibi vindical ; nullus ad iraje- culluram ; sed ad vicorum et ignobilium oppidorum
rii ecclesiaslici apices, nisi obedieniioe meriiis; nullus instruclioncm, clericorum niulliiudo vel induslria de-
ad cœlesiis niagisierii gradum , nisi discipulaiûs glo- siderari videalur nam
parvuli pctierunl paneiu, et non
;

rià ; nullus ad Sacrameniorum dispcnsalioneni , ni^i erat qui frmigeret Thren, 4; divites autem hujus
cis,

per eccleïiaslica rainisteria, conteiidal; ulinam ncuio mundi saturati sunt, nec lam pane Chrisii prcebiluro
nisi nolus caeleris pra;ponaliir ad exeniplum , ncnio alioqui delicias regibus saginanlur quàm oneranlur :

ui»i in minoribus lenlatus ad majora fesiinet , nemo quis auiem corruptis nunc Ecclesiae moribus, ex divi-
nisi diulurnà conversalione probauis ad saccrdolium tibus bujus mundi ac sapientibus in vicis illis atque
aspiret. Quid? ilane vilescet clericalùs dignilas ac sa- ignobilibus oppidis ad parvulos paupere?que in fide
cerdolii, ut cùm monacbos nec veste religiosâ induere nulriendos, nisi par vulus et ex paupere lamiliâ, aslringi
mos sil ante probaiioneni, nec ad pri\alam vilai per- ;
se palilur? quis nisi in paupere domo educalus, huic
feciionem ampleclendam sine diligenii examine et se ofûcio ecclesiastico addici sinit , ex quo nonnisi
annuâ sallem , sub probalo virtulis magisiro , proba- !
lenuia emoluraenta dccerpanlur? at his praîseriim
lione, et regularum monasierii sedulâ explicatioue, ofliciis reperiendi sunt qui defunganlur piiiguiores
,

aduiilti consueludo ecclesiasticis legibus subnixa per- enim redilus, officia beneliciaque cùm phircs ambiant,
millat; ad sacerdolii verô fasligium, Ecdesiae ciiram, facilius est ex pluribus magis idoneos, si lubeant, se-
ac magisterii gradum is admiiialurqui in ecclesiasiicâ ligere; deseri auiem eas Ecclesias quœ sunt tenuioris
disciplina à nullo insirucius , nec ab ullo probaïus, reditûs, nec tamen minoris momenii necessum est, ,

nec in officiis suis exercitatus fuerit. Annon clericalis nisi pauperes aliqui ad sacros ordines gerendos prai-
viloi susceplio melioris vilae professio, cùm bonus mo- parenlur.
nachus vix bonum clcricum faciat {AuguH. Aurel. XI. Salulare quoque consilium ut ad christianam
epist. 76 ) ? annon reipublicaj clirisiianac magis ne- pielatem, clericalem modestiam ac disciplinam , fun-
cessarius est clericorum isle deleclus? quippe cùm ciionesque eccletiasiicas ordinandi sub ineunte X'iaie
clcrici sint lux muudi,quâ exlinclâ vel iuiniinulà, formenlur,iusliluanlur, iuslruaulur, Tlirenor. 5 : Bo-
iiecessum est ul densà populus ignorantià et viliorum num est viro, cùm portaient ju(jum ab adolcscenlià suâ;
nocte obvolvatur ; sai lerrae , quod si evacualum fue- bonum est, si iis moribus clerici innutriantur, quibus
rit, in quo salietur ; ocuius Ecclesias , qui si simpLx consenescant si sacerdotales priùs appareant quàm
; ,

fuerit, totum corpus lucidum erit. Sed quid fusiùs in sacerdotes évadant ; nec profanas curas ecclesiasticis
re quai probari non débet sed suaderi? nescio verô , insérant , vel immisceant ; ne vel ex infelici hominis
ulrùm persuaderi possil licèt summis volis à bonis , secularis radice mundanae vanilatis germina aliquando
omnibus expetatur; crediderim lamen à lam bonis succrescant ,
quai adolescentes clericalis dibcipiinac
anlislilibus, lauique piis, et ecclesiaslicoî disciplinai surculos prxpedianl ; vel profanarum cogitalionum
studiosiset expeti etsperari, elbrevi exspeclari posse. immixiione tola virtulum ecclesiasiicarum sinceriias
Leganlur varia ad banc rem salubcrrima décréta in enecetur. Grave est ea quai in aetate tenerâ didiceri -

concilio provinciali II Mediolancnsi. mus postea dediscere , eaque exuere quibus primùm
X. Consultô auiem , et mature concilium Mediola- assuevcrimus, ca fugere quae nobis anlea blandieban-
nense pauperes praiseriim à parocliis ad sacra mini- l'ur; neque adcô facile flecti possunt aniniorum no-
steria praiparandos monet : nam et Chrislus pauperes strorum motus, ut quo voluerimus ilIicô diriganlur;
ad aposlolalum promovit, ignobilia et contenipiibi- maxima, eaque graiissima in animes babituum tyran-
Ha muudi eligens , ut forlia quoique confundcrel ; nis quam nobis ipsis imposuimus , sed quàm non fa-
eaque angclicae legis nota est, sive quùd pauperes cile exculimus ; nescio quibus compedibus irreliunt
evangelizeniur , sive quod pauperes evaugelizeut. nos mundanai cupidilates , ubi serael animes invase-
Unde eliam primis Ecclesiae temporibus , vel soli rjnl, ut abiis ciliùs libi caveas, quàm purgare teipsum
vel saltem plures pauperes clcri catalogo insereban- possis : siuiiliier et voluptates iia bominem delinent
tur : exslat siquidem lex
magni Constanlini impe- ut faciliùs sil eas nescire quàm expellere. Quid de
raloris qua; vetel, nulium deinceps instruclum ido-
« secularibus desideriis ac profanis occupatioiiibus vel
neis facullalibus alque obeundis pubiicè muncribus ludis vel obleciamentis loquar, quorum fuga clericis
opporlunum , ad clericorum nomen obsequiumque qui ad ecclesiaslicam disciplinam à teneris unguiculis
confugere ; sed eos de caeiero iu cœlerorum duulaxat mlaimè formaii fuerint difâciliùs persuadetor, quia à
 , ,,

SI fi Di: SACIUS llLKCilUMHUS KT OllDINATIOMBUS, 21G

f.ilcris lioiiiiiiilins tiilA CDiiscn'nlià rcliiicnliir? iNrciiic rciidarum rnra peiics ordinandos esse débet, !('iii|ius

viMÔ sairanmi rmicliomiin cl irgcndanim aiiimaiiim oslendit, di'nn lempus carum afFcrcndaruin slaluit ,

sciciilia, (Hi.r arliiim oniniuiii (li},'iiil.\l(:iii cl dilliciiUa- (fitod pra'slitnlnm fitrrit ordinandis, quo examen sahilnri

toiii Iraiisci'iidil, (>|iliiiii; addisi i |)()(csl , iiisi ad caiii Ordinis susciiiicndi causa ad episcopum convoniant , in

al) ipsà fcir luicritià a( ccdainiis, non lain (|iiùd iiulliiin (pio vidctur dis» reiiare à concilio (loIoiiifMisi babito

salis il) cù a('i|iiin'iidà dinliii iiiiiii Iciiiptis insiiiiii jhin- teiiipori! l'auli lil cl Caroli V inipeialoiis, quod qua-
si(, (|uàin qiu'id non iiisi docihMii ac vaciiaiii al) aliis tuor Tcmporibus, ul vocaiit, antc ordinalionem onli-

sa|tioului; liiiiiiana' ((|iia! sinitiliu c&l apud Dctim, 1 Co- iiandos vicariis opiscopi gent-ralibus pra;senlari d(i)erc
1 iiil. 5 ) niedilalioiiihiis aiiiiiiam subire possil ; abscoii- slaluil, parle 1, cap. 22.
i Ko(|U(; addil ipso cliam , ,

(lil l'iiiiu cain Dciis ii sapicnlilnis cl ivvciavil parviilis; tcmporc, ordinandi Icstimoniinn vile ar conversalionis
oam, iii<|iiain , sno lompoïc exercendam par\ulis islis sccmn aH'erciit, ul vicarii iiosli i in [*oiuificalilius, cùm
sciisim cuni piclati^ iiislillal, de qiiibiis dicil (llirisUis, ex rcspoiisioiic, lum vilà pra;ccdcnlo colligere pos-
Maici 10 : Siuitc parvulos vcuirc ad me. Sapicnler qno- sinl an admillendi vidcanlur, cl miin referai diligen-
que cl consullù pi-œdicUc conslilulioncs Medioiaiienscs, liùs, de vitic tcstimonio, anlc appctens ordmationis
sacris fiiiiclionibus , diimadiuinislraiilur ,
pncseiilcs lempus inquirere. > Favel aulem Mcdiolancnsi conci-
voliinl osso cos (lui ad clcricalimi cl sacros ordincs lium Tridenlinmn , sess. 23, de R(;form., cap. 5, cui
dispoiuinliir, iil qiicniadniodi'ini oliin iihisiriiini laiiii- slandum oniniiiù propter cmineiitiorem auctoiitalfMn

lianiin adolesccnlcs scnalui Koniano audilorcs inlc- judico, cùm cnim per meiiscm anle ordinalionem epi-
rcrant , ut ad reip. negotia aliquando capesscnda scopum adiri décernai, ad inquisitorcs resciendos, qui
iiiaUiriùs forniaroiilur ; ila jiiiiiores isli saccrdolalis nominibus ordinandorum, cl dcsideriis in Eccicsiâ

oïdiiiis caiulidali, dùiit sacroruiii adiniiiistralioncni, cl palam proposilis, lidclc de lis leslimonium référant,
lolaiu ordiiiis saccrdolalis -o/irei'/.v ccniiint, ad cain- aperlè indical , vix ab uno mcnse anîe ordinalionem
dcm praxiin el disciplinam iiislruaiiliir. conscriplas debcre esse lilleras islas icslimoniales

§ 4. De observando lempore tillerarum teslimonialium quas cpiscopus conficiendas procurai, sed cas rccen-
in grutiam ordinandorum. liores esse oportere ; el cùm uno laiilùm , aiitc ordi-

XU. Fusior inilii in liâc pai le disculicndà fuisse nalionem, meiisc, episcopum adeundum décernai, non
\ideor; alleram ideô, quai csl de icniporc quo litlerai videlur ordinandum aslringere , ul ciliùs lestimonia

lesliuioiiialcs pro sacris ordinibus conscriptac siiil necessarià delerat. Porro Aqucnsis synodus sub
adnotando breviier perslringimus ; de lioc capiie sic Alexandro Canigiano bâc in re, sicul el in caeteris,

loquilur pnicdiclum concilium IV provinciale Medio- Mediolanensi constilutioni vesligiis inba:sil, slatuens ut
laneiise, parie 2, lit. Qnœ pertinent ad Ordinis Sacra- lilterœ diniissoriœ de ordine snscipiendo , et testimonia-

mentiim. « S;ippè illud facilèque cvcnit ul vel bomiuis les de prœstilis funciionibus, de vilœ niorumque lionc-

mores nnilenlur, vel quôd de illius vilà minus anlea sldle, neque vctusliores sinl duobus mcnsibus à die sacrœ
notum atque exploralum eral , id poslea aliquando ordinaiionis suppntandis , nisi aliud ex causa episcopo
palefial ;
quù lit ut quem cpiscopus superiorve videatur. Porrô leslimonium pro ordlnando dalum
aliquando probaviti dignumque cxisliniavit aliquo inlcrvenienlc aliquo cjus defeclu , vel criminc, vel de
cliam sacro Ordinc iniliaii, illum ipsuni posl iiivcniat novo cognilo , cùm anlea minime iimoluisscl, ab co
indigiumi, iieque idoneuui esse , cui idem vel major revocari posse, qui fidem suam priùs obsirinxcrit, et

Ordo conferalur ; v liinc concludit : < Episcopiis alius- ralioni consentancum est, el phiiibus juris canonici

ve superior, prout pro suâ prudentiâ pieiaieque cxpe- teslimoniis legilimum procul dubio ostcndilur. Vide

dire censueril, inprimis videat ne cuiquam antequàm cap. Accepimus, de ^Elate et Qualil.; et 8, q. 2, c. Z)j-

sacrae ordinaiionis tempus proximè inslel , lilleras leclissimi; 4, q. 3, c. Si quis teslibns, el alibi pa--sim.

ejusmodi lostinioniales diniissoriasve pro ordinibus ab § 3. De lilteris leslimonialibus quibus ordinandi proban-

alio cpiscopo suscipiendis, sine necessarià causa un- tur, plura ex novo jure compleclens.
quàfli concédât , etc. » Similia in lilteris diraissoriis XIV. Pergimus ex eodem Mediolanensi concilio
seu leslimonialibus ab episcopo vel superiore regula- aslruere à quibus litterse testimoniales pro pronioven-
rium priidcnler ibidem caventnr; de quibus licèl lue dis ad sacros ordines pelcnd;x; sinl. « Ihee verô ipsa
specialini non aganmS; oula lamen simililer monel ul (qu;\; nempe ad sacros ordines requirunlur, vel quu;
sccularos qui in aliéna diœcesi aliquo lemporis spalio ab ipsis arccul) lilteris exarala, à paroclio , ab eove
I

proximè fuerint, ab eo episcopo superioreve apud '

cui cpiscopus id negotii dedcril, publiée de illis pro-

quem proximè manserint, co modo quo regulares, qui ponentur, die feslo inler solemnia , in ecclesiâ cathe-
à suis monasieriis abfueriiit leslimonium babeant ;
drali cl propriâ parocliiali , et in illà quoque in cujus

hœc referre non abs re fuit , ut teslimonialium liile- finibus poslremô domicilium babuerit, et prccterea
rarum, pr;vsertim nuoad lempus scriplionis, uberio- I
episcopus ccnsuerit. Ae quod ad censum atlinet, in eâ
rem baberemus noliliam; maxime ci^mi ratio qax ibi i
onuiino parocbiali ectlesià inlra cujus limites major
proi'ertur generalim osiendat lilteris leslimonialibus ejus ccnsùs, sive ecclesiaslici sive alterius gencris,
nisi recenler scriplis niti non dcbere qui clericum or- I
pars posila est; ut denuntiari queat si qu;c vel cou-
dinalurus est. lictio sullicientis censûs , vel alla fraus subesl, vel
XUL Clariùs aulem tesiificatioiuim ,
quarum afTe- aliud, quamobrcm ilkid bencficium, aliumvc censum
 ,

517 PARS 1. BECT. 1. CAP. H. DE VARIIS TESTIMOMIS QUIDUS SPECIATIMORDINANDI, etc. 218
non pncificè possiiloal ; vel si qivx ociisùs illiiis pars r.aliicanas quariim jam meminimus conslilulioiics,

are alieno aliove modo obsliicla lencalnr, unde is liic allcxcre lubel ;
qu;e eliam reliquiscajjitibus con-
deindc iiiilialiis sacris non liabcal salis mule vival ; lirmandis luceni aiïerenl non minimam, et suam apud
cogalunine (iniplcrca impilcr vilam qn:riilarc , Iiàc nos illis auciorilalcm imparlicnlur. Syiiodus crgo
adliibilà ralione, iiicjuiral diligenler is cui id muiicris Rolhomagcnsis , lit. de episcoporum Olficiis, n. /*,

episcopHS dedcrit, de corimi qui prima tonsurà vel de lestimonio ad primam tonsurani requisilo sic lo-
sacris majoribus ordinibus iniliaiidi sunt, nalalibus, quilur : Prima lousnrâiwn iiiilienlur, uisiqiii ullulerint

a-lalc, vilà cl moribus, ac ca:toris qnx. oportel à viris in scrijjlis fidèle lestimonium à pnrocliu, (juhd uati sinl
spccialA jirobilale. Neo vero iis Icslimonialibiis solùni de Icgitimo matrimonio , et quod Confirmulionis Sacra-
qux corumdem qui ordinibus iniliandi , nomine licnl menlum stisceperinl ; de lestimonio verù quod ad sa
vel allerenUir, conlcnlus omninô sil; sed aliunde cros ordines contendenli nccessarium sil, iiastaïuil,
eliam pro oflicii sui muncre, ea omnia de illis sludiosè ibiil., n. 2. « Episcopus anlc mensom quàm ordines
iudagel ul sibi boc de gcisere tolo verilas omni ralione conférai, pcr dccanos rurales , in lolâ diœcesi signifi-
conslcl. Quin imô, quod ad mores iilorum inquiren- cct ut qui ad subdiaconalum adnnili desiderabunt,
dos allinct, leslilicalio ab iis Jiulla conquiralur, qnos mandatuni ab eo accipianl quo ordinandorum paro-
su;c vit;c lesles ipsi allulerinl, nominarinlvc , si id clius, aut aller cui raagis expcdire videbitur , com-
lestimonii gcnus ab aliis specialâ inlogrilale viris, miltatur, qui nominibus, ac desiderio eorum qui vo-
reclè iiaberi qtieal; alia prxlerea omnis diligens cau- IciU promoveri, per iresdies Dominicos, aut fesiivos
lio ac ralio in liàc ipsà luni iiidagalione, lum leslilica- publicè in ecclesià proclamatis, sicut fit in nialrimo-
lione, ab eo qucm Imic muncri episcopus consliluerit, niis, de ij)Sorum ordinandorum natalibns, relaie, mo-
adhibealur. Plura de hoc capile, infra , ubi ea expli- ribus, et vilà, à fide dignis diligenler inquirat, et
cabimus, de quibus lestimonium perhiberi débet. > lilleras testimoniales ipsam inquisilionem continentes
XV. Ea verù oniillimus quiie ad teslinionium de i ad ipsum cpiscopum quamprimùm Iransniillal. >

censu qui in lilulutn seualimenlum clericoordinando XVII. Synodus Aquensis de publicà islà inq'iisi-
assignaïur, legilimè inquirendum périment, quibus |
tione ac denunliatlone hœc statuit, lit. (?««- «rf Ord/
nenipelraudes pra^cipuœ ,
quœ isti legi (ieri soient,
nis Sarramenti
;
administralionem : « Quicumqnc ad
qu3c de censu annuo clericorum praescripia est , cvi-
ordines majores promoveri velinl, merise integro anle
lantur : aliàs forte fusiùs de eo clericorum censu sialiim ordinationis dieni ad episcopum conveniant;
dieluri sumus sed hic circa lilleras testimoniales
tum
;
I
sua, suorumque parenluni, patrice, parocliialis-
quae de vitâ et moribus ordinandi confici dcbent no-
I
que ecclesise in cujus\iciniâ nali sunt, et in quâ item
bis sermo erit, de quibus lucc prœdiclâ conslitulionc babitanl, nomina, tum pnrlerea beneficium
j
ecclesià-
prxcipuè decernuntur ;
|.ula, locus assignaïur in quo slicum, pcnsioncmve, aui pairimonium, aut sponsio
denuntialiones publics; el iiiquisilio faciendLCsinl, lo nem, vel caulionem, cujus nomine tilulove unusquis-
eus nempe originis ordinaiidi, et locus domicilii, scu que eorum ordine sacro initiandus sit, reclè diligen-
in quo ullirnùm ipse versalus est ; denuntiatio publica terque singula notata, ad secretarium episcopalem
lum in ecclesià parochiali, tum in cathedrali lieii
afferant. Episcopus verù ipsornm
id parocbis nego-
prœcipitur; die sancto ac solemni parocluis,autaliiis tii dabit, ul publicè proposilis promovendorum nomi-
cui episcopus hanc curam demandare volucrit, denun- nibus, aliisque pr;rmissis, à fide dignis gravioribusque
liatores atque inquisitores fieri jubentur; lestium pagi illius viris, juramento obslrictis , diligenler in-
eiiam qiialitas, à quibus ipsi teslinionium pelere de-
quirat , et de iis omnibus litteris accuraiè obsignatis
beant, praescribitur, ut viri sint speclalà probilalc, ad episcopum rescribat. > lis qunedam alia subjnngit,
non ab ipso ordinando subinlroducli, sed aliundè quaî commodiùs infra refcremus,
conquisiti. Ikcc verù non solùm decernuiitur pro iis
XVIII. Synodus Turonensis, lit. de Sacramento
probandis, qui ad sacros ordines aspirare, verùm
Ordinis, in hâc praiscribendà denunliatione videlur
ctiam pro iis qui prima tonsurà iiiiliari voluerint. In
cssclaxior; banc tamen observanliam paucis iisdem-
quo Trideutini, Rolliomagensis à Carolo Borbonio
qne verbis commcndal, quibus Coloniensc concilium
habili, Aquensis ab Alexandro Canigiano, Turonen-
sub Adoipbo arcliiepiscopo celebralum eani pra^'c-
sis à Simone à Maillé, Burdigalensis , tum à Fran-
perat, lit. de Altero niedio ad consequcndam refor-
cisco cardinali de Sourdis, cùm ab arcbiepiscnpo
malionis execulionera necessario, cap. i, loni. 4,
Sansaco liabitorum concilioruni sanclionibus videlur
Cîse ba;c conslitulio severior, qua; dislrictam
Conc. Binii parle 2. < Quoniam non oporlet sacros
illani
ordines furlivè suscipere, slaluinuis cl ordinamus ut
inquvsitionem nonnisi ad sacros ordines pryerequi-
rui\l, ai lonsuram et minores ordines parochi dun- quemadmodùm jungendi malrimonio Iriuà populo pro-

la\al, cl HMgislri scliole teslimoniuin ut sulliciens clamalione denunlianlur ; ita majoribus ordinibus
recipiunl; in icliqiiis verù pcr omnia pra;dicto Me- iniliandi, trinà denunliatione insinuentur in ecclesià

diolanensis conc/ii dccrelo consenliunt. liarocbiai quam inliabilanl, ad percipienda impedi-

XVI. Tridentinan. sanctionen) menta ( si quai sinl) quai debeat parociius episcopo
jaiii pr;cmisimus ;
 ,

219 DK SACUIS i:i.E(.TIONIin:S ET ORDlNATIONinUS. 220

ac cjus (tl'liciali hiKiiilu-in;; (|ii;i (iiii(l..'iii|ii<)t Imiialioiu: conver.sali, moruni (pialilales palcfcccrii:t , ficri pru:-

Uli'iidiim cssc uilclligiiiuis, bi coiumoilo licri polcisl, cipimus ; (juibus denuntialiunibus palaui lialonuiibns

liée \frisiinilis Hil siibpitio inuliliusoB iliidoiii liuiiii- cjusdem ioci paruebialis, (|iiinam ex càdcin parocbii^
lios t'Ieri) lis iniioxios à (lii'luniin onliiiuiii biis('e|ili()iiu ad sacrum subdiaconalùs ordineni brevi sunt prumo-
vcll(! (Iftcrrcrc. > lu liàc ((iiididoiio :i|i|iuiic>ii(là iiiiiiis vendi ; ac proinde quil)Ub(inn(|ne pnccipialur bub
inolifiilDsi iiiilii vidciilm- Tiininciisis pioviiici.i: l'a- exeommuniialionib pœnà ni de jjromovendorum le-

trcs ; cslo ciiiin nialiliosù uli<|ni cleiicoii iiiiioxius ù gilimis parcnlibus, u-lalc , vilà, religionc, piclale,

sacris ordinibiis siiscipiondis avocariî vcliiil, objetlà couversalionc , conlinenlià, subrielale , abslinenlift,

Diali nmioris accnsalioiit', coiidiicil laiiieii aiilislileni perscveranlià, pi()|)ensione ad vilam ecclesiaslicam,

falsa oliaiii cl (((iilicla ciiiiiiiia c-xploraio, (jua: ordi- (•;etcrisqiie virlulibus, valore denicpic liluli sullicicnlis

naiidis objiciiiiitiir ; el u:(|(iiiis iiiiillo csl ut vol Icveiii ad vilam, sivc ceclesiaslici, sive paliiniunii ad sum-

criiuiiiis suspicioiieiu uluuiil ordiiiaiidi, niilc(|uàm nd mam ccnlum viginli libraruin argeiili ad minus asccn-
laiiliiMi digiiilalis gradiiin cvoliaiiUir, quàiii vol ullà dcnlis, aul è contra, gloriam Dec dantes verilalcm ,

niali labe, aiil ullo nialo iiiiiiorc inaculalos ordiiiari ;

proférant, cl révèlent, cdicimus; de quibus onmibu»

quaiii ego oeiisiiiain lul)oiiliùs fero, (|ii6d iiec cam parocbus fidelitcr inquiral, lcsles(pie ipsemet sibi

Trideiiliiiis l'aliibiis, iieecxleris plaeiiisso |)robabilc cligal audiendos, i)ulbis eis et reprobalis qui à pro-

sil, (|ui pnulerniissà illù condilioiic publieaiii omnium j

niùvcndo producli verilalcm minus rererrcnt. »

ordiiiaiidoniin deiuiiUialioiicm (ieii volucrunl. XX. LIlimo lucuaddinms duorumanterioruni con-

XIX. Coneilitun IJiirdigalcnse sub Saiisaco rem eiliorum circa banc maleriam décréta, Scnonensis
islam paucis concliidil, amio 1582, Lit. de Ordinc. Ad scilicet, pru;side Antonio à Pralo cardinali, cl arcliic-

ordincs, iiupiil, promovcndi, modesliœ alquc probHalh piscopo Senoncnsi , ilcmcjuc Francioi canccllario,

suœ à paroclio et à uuujistro sclwUv in quà educanlur, annol528, el Colonicusis supciiùs cilati. Scnonen-
teslinionhim habeant. Allerum ojusdem pioviiicia) sis dccrclum bis verbis concipitur, indecrelis moruni,
cnjus superiiis meiUio lacla esi, fusiùs TridciUiiiam cap. 5 : < Et ut deinde de ministris Ecclesix provi-
s\ iiodum el piessiùs conseclaliir , ac prolalum jam dcamus, ncc circa promovendos ad sacros ordines
iiiorem suo quoqiie decrclo firmavit ; ac de priiuâ fraus aliqua coniniittalur, sacro boc approbanle pro-

lonsurà initiandis ila ccnsuil, cap. G deOrdiiie, iium. viiiciali concilio, de l'ralrum nosliorum suffiagando-

2, sub card. de Sourdis habiliim. «Slaliiiiiuss

nulliim rum senlenlià et consensu, slaluimus ut promolioiiis

deinceps ad primam lonsuiam admilli debere, quia lempore , ordoquiproximè sequitur, diiigenler ob-

diiodecim su:« aîlalis aiinum alligcril de quà, ac ;

scrvetur, ut, quantum ailincl ad Klalcm et mores,
eliam de vilà, moribus, conversalioiie, rudimenlis non priùs proinoveanl diœcesani suos ad aliquem
fidei sludiosè meinori;i! coinmissis, legilimis parenli- sacrum ordincm ,
quàm vidcriiit litlcras testimoniales

biis, propcnsioiie dcniquc ad vilam ecclesiaslicam, [

presbyteri parocbialis, quaj conlineant duorum aut
debilam à parocbo et praiccptoribus scliola» atlcsta- trium probalorum non suspcctorum depositioncs ju-

lionem aiïeiie icnealur. > A promovendis autem ad ramenlo solemni lirmalas, de suflicicntià ailatis pro-

minores ordincs boc cxegit, iil ibid. iium. 5, i pnclcr ;

movcndi, et probatà et inculpalà illius vilà.» Colonien-

tcstimoiiium à parocbo el magislro schoUe de vilà, ,

sis vcro bujnsmodi coiislitutio legilur, parte 1, cap.

moribus etconvcrsalionc, baec eliam pra^slilisse (idem 19 : « De doclrinâ, vilà, ac moribus sufiraganeus

faciant : scilicet in iradendà doclrinâ cbrisliancà, in nosler leslimonium praiceplorum qui ipsos in lillcris

ecdesiis in quibus ascripli fuerunt, parochos juvissc, insliluerunldocuerunlque, eorum quoque apud quos

iiabilum clericalem geslàsse, Ecciesia; animo inser- sacris iniliandus poiiorem \iuic parlcm iranscgit , ac

visse, nilori et pnrgalioni earumdem vacàsse, obe- diversatus est, exigere non omillcl, idque ad ccrlam

dicnliam cl buniilitatcm cxliibuisse, Irequenler ad fonnulam quani delineari curabimus ; dùm enim
communîonem corporis Domini piè accessisse. » Dc- priscam Ecclesiam respicimus, summo desiderio lan-

niquc de promovendis ad sacros seu majores ordines giinur priscos iilos sanclissimos mores, non tanlùm

liis vcri)is sanxit, ibid. num. 4 i Circa eos qui ad : verbis, sed et reipsà, in Ecclesiam, quod in nobis est,

majores ordincs erunt assumendi, cùm semel arctnm roduceiidi. Illacerlè veluil ne episcopus sine tcslimo-
viam ingrcssi, ab cà minime resilire possint, omnisque nio clericorum et plebis clericos nllos instituai. Ilioc

pœniienlia sera sii eis, et inulilis est car major cau- illse inlerrogaliones solemnes prii-ambuL-c : SuiU jusii ?

lio in iis deligendis adhibealur. Qui minorum igilur sunt casli ?atque alia; similes; neque frustra seriplum
ofiiciis rilè lundi, ad subdiaconatum promoveri an- legimus, quôd, quanquàm Dominus de conslitucndo
lielanl, baec priùs altcnlè circumspiciant, elc, ;
necid Josue principe prœcepisset, cumdemque clegisset,

salis; cùm cnim non pauci quai sua sunt, poliùs nihilo seciùs tamenconvocari synagogam voî^'isse. >

quàni q\m Jesu Christi quaircnles, ficlis atlesialioni-

§ 8. Qv.îbus m locis publicœ denuntiatïoner , (mie ordi-
bus, et emcnlilo (ilulo, fœces posleà Ecclesia: et onus debeant prc^nulgmi.
I
nalionem faciendœ ,

accédant ; ne quid in iisdem promovendis laieniis

edicto publico dc- XXI. Conscntiunt, ni fallor, i« pluribus Gallicana

vilii fuco et mondacio conl^'galur ,

in miss;>rum solemniis ccclesiai pr.-cdicla concilia qua^ selcginns , cum Mcdiolanensi

iiunlialioncs ii)sis ,

parocbialis ex quà exorti i'uerinl, vci in quà diutiùs | cilalo concilio; diirorenlia'tamen leviusculas aliquas
 , ,,

2-21 PARS I. SF.CT..I. CAP. H. DE VARIIS TESTIMONIIS QUIBUS SPECIATIM ORDINANDI.etc. "211

forlè rcpcrias , si ipsas cuiii Modiolaiiensi saiiclioiic

'
biUus? an débet rejici nisi convicius? ut aulcm i)ro-

coiilulcris; iioliiu ego adcù iiioiosus esse , ut vel Kvia bclnr vel convincalur iiuiuisiliuiic opus est (1).

salius est parles aliquas Mediola- XXllI. Ordinariè lamcn lo(iuendo parocbis hoc
quoique pcrscqnar ;
,

nensis sanclionis, ulpolc sanclissimu; cl saluberrimaî,

oflicium demandari consenlaneum est; ex eo enim

conlirmare : priinumtiue jure saiiciluin fuisse ut lain quod passim in alicujus parœcia inquisitor conslilua-
ecclcsià Iinjus loci, iu tur à paioclio divorsus qui oïdinandorum noniina
ia cctlosià originis, quàiii iii ,

dcniinlicl, el inquisiloris judicisqnc officio fuiig.ilur,

quo bive diuliùs, sive nluiiiiiin ordinandi inaiisoriiil
eoruni noniina ac desideiia significentur, ralio uiaiii- videlur inuri parocbo infaniia; nota , ad quam vilan-

fesla oslendit, iiam el in loco nalivilalis pluies ordi-

dam , si parocbo rationabilis aliqua causa id muiicris

nandoiuiii defeclus moliùs rcsciri possunl ; el iu loco pcrniilli veiet , supcriori ipsius ecclesiaslico, v. g.

diuluiiuc el ullim;eniausiûnis, de eorum i)roljitale ac aixliidiacano , arcbipresb\ tcro , decano rurali , aut

nioiibus cerliùs rcsciri poiesl ; ilaque in ulroque iu- allcii , id muneris dcmandare congriientiùs judica-
quiiendum ut reguiarisordinandoruni inUgrilas iniio- rcm , ne lam parocbo cpiscopus diffiderc ,
quàm
lescat. Faciunl ad proposiluni Innocenlii III liilenc dignilatem superioiis bonorare videatur ; scd cl pa-

decrctalcs, lum e;e qua: magislro cuidam niaxinio rocbis notior solet esse nalalium ordinandorum con-

liujus ponlificis notai io dirigunlur ,

quibus illi man- dilio , ex quorum labulis probatio nalalium i)elcnda

dai, cap. Scriplumest, iO, § pcr Aposlolka, deeleclio- est; ûDtas quoque notior, cùm ex iisdcm quoque

iie, t qualciiùs super liis el aliis iiiquirat diligeiilissiniè tabulis .Ttalis pcti ioloat teslimonium ; educalio,

vcrilatcm de nicriliseleclicl poslulali apud Ycnelias, inslilulioque ordinandi eidem eliam niagis palere de-

ubi nati fuerant, et diuliùs conversaii , de sludiis ; beni cujus nempe curara ipse suscipere dcbuit ob
, ;

autem cligenliuni cl posiulanlium, et oranibus genc- quam eliam rationem nibil mirum si ordinandi mores
raliter qu« causani possunl in^lrucre apud Conslan- ipsi noliores sint ; adeô ut quid de quoque praeserlim
linopolim , ubi bujusniodi clcclio el poslulalio cele- rogandum sil ,
qr.id inquircndum meliùs resciat.

bratai fucrunt ; t tun» illaj quac abbali sancli Dionysii Quid quod alius à parocbo testium quoque (idem non
et priori sancli Martini inscribuntur, in quibus slaluit, tap.1 certô exploralam babere potest , quam ipse paro-

cap. CùiH dclcclits, de canon. Purgalione, ut taies ad chus ; cui parochiani magis noti esse prœsumuntur ,

jmrgationem admillantur personœ ,

quœ vicinœ sinl ;
quàm cuivis alleri ; ideôquc non dubium est quin
quod arguit in ordinandi viciniâ seu ccclesià ejusmodi cxleris paribus , iniù ,
quin sublalâ rationabili causa

dcnuntialionem esse faciendam. Siniililer ad probalio- ob quain ipse bujus muneris minime capax censeauir
neni liluli in parochià in quâ tilnlus lotus, vel major ( cujusmodi sunt consanguinilas, afiiniias , gratia

ejus pars sila sunt; ad probationeni verô vilae, nioriim, inimiciliœ , mala fides , negligenlia , etc.) , cneteris

el canonica; bai)iliialis ordinandi , in parocbiâ nali- j

ipse praîferri debeal. Quamvis et boc è re Ecclcsioe
vilalis ac doiuiciliiejusdem denunlialioneni faciendam esse ceiiserem , si pncter juridicialem illam inquisi-

esse , alque inquisilioiicm prudcu^er bic cavelur. tionem, aliam cpiscopus secrelam , el exlra judicio-

Favet Gregorii IH responsum, cap. Poslquam, de elcc- rum ordinem , à viro aliquo probo , de cujus fide

tione , el ibi Glossa finalis , quo eleclioneni alicujus alque industriânullatenùs dubilet, inquisitionem ha-
electi confirmai, duiuinodô nibil sit quod eum im- beri pra^cipiat, et ulramque inler se conférai; nain
pediat, cujits (inquil), vita, vel actus, quia meliits pos- et priori propier judicii religionem , el posteriori

sunl ubi est coiiversutus cognosci , inquirantur ibidem. propler inquisiloris aucloritalcra sua fides scrvari
debebit.
§ 7. Paroclios ordinarios esse inquisilores in vilam or-
§ 8. Magistrorum officium in ter.tibus audiendis et dis-
dinandoruin , alios extra ordinem commitli passe.
culiendis , vcrilate erucndcï , fide faciendâ.
XXII. Neque vcrô abs re episcopo asscriiiir sua
XXIV. Parocbus, sive alius quivis cui inquirendi
auclorilas iioininandi quem velit, qui ejusmodi in-
,

pcr episcopum poleslas facla fuerit, diligeiilcr suo

quisilionis munere defungalur; nara cùm ad cum ,

muiieri vacare débet , el, ul loquilur Basilius episl.

inquisilio referenda sit, cùm ipsi onus illud discu-
,

ticndi ordinandos eosque vel admillendi vel

181, /jtïTK îiày>j; «/.iiêetaj, accuratè, et cumomni rigore,
, rcji-
teslium lidem débet explorare , el , nisi fallor, omnes
cicndi impositum sit, cùm soli ipsi diclum sit ab
Apostolo ad Tim. 5 Munus
poicst audire, sed non omnium teslinioniis débet
, 1 : cilo ncmini imposue-
neque communicaveris peccalis alienis; ! crcdcre ; omnes, inquam, audire débet; jinmô, quia
Tts , cùm ab co
vel solùm velpraîcipuè, ordinalionum illegitimanim
i ubi civililer agiUir contra clericos pcr modum excep-
,

ratio rcquiralur îionis , vel inquisitionis , omnes ad teslimonium au-

; consenlancum est ut ipse inquisilo-
res deligal, qui vicarià ope id pRosient quod diuntur ,
qui jure, ab accusatione, vel testimonio ,
, ipse,
ubi coiiira ipsum criminaliler ageretur recipi niiiii-
si omnibus a;què vacarc possel per seipsum exsequi ,
,

tcneretur; neque enim oflicio judicis fungi reciè po- mèdeberenl; ut colligiiur lum ex epislolâ (2) Beati

iesl, nisi inquirendi

munus, aut per seipsum, aut
per alium exsequatur; quomodo enim senlentiam Vide cap. Cum, I, de Senienliâ
(1) el Re judicalà ,
Judex, 2, (j. 1 el alibi.
c. ,
feret , nisi in.juirat , vel inquirendi suo nomine pro-
j

(2) Lib. 2, epist. 5t) , indicl. 11 ; refertur cap,

vinciam commiitat ? au poicst quis admitli uisi pro- S Quoniom , de Xesiibus.
 ,

î:«2:^ DE SACniS F.I.KCTIONIfU'S F/f ORDFNATION'imiS. 22i

rii-i'Kdrii Siihino dcrciisori S:inliiii:i' , in <|ii;'i ciim mu- i. onliiirilionciii :mli(;li-iil, nisi loliiis illiiis riiiilliliiditiis

licri's, tiiiii :ili()s (jiios de niciiinrihiis M|ii|iliaiiii min Alliiiiiasiiiin, Mnliodiitin, (;l :dios irinoccnlissi
I...1 ...:.. i:...:i ..: ^.:.i ...i.l....: .. :!: '

...,.t- .,; i:.. ..:...: n • .

pn^sliylfri alii|iiid .stiic sciisoiit, addHci li-slilicadiros
.

iiKis viros, odio piclali^ conflala conspiralio docea-

jidu'l , iiiiiidiiiis , ini|iiil , ccciesitisncù (lialrictidna li- lur (cujiis n;i Icslimoniuni cril, si qiios mali arcu-

qu'ulo possiiil qnœ vent sttiit apcriri ; liini ex rcsponso sam, boni omiics vel pliiros cominendcnl).scciis enirn
liinocriiiii III, (:\\\. Tarn aiWiis , de Tir.->lil». ,
juiori bonuni non liabent leslimonium al) iis (pii forissiini,
S. Friiliain Finani, ci nia};isli'oG. canoidco Pisaiio, in !
quos pliirind consenlientibiis sullngiis, rpianivis cri-

quo , cxcipicnlc clctlo ad ("|)isco|talnni iirbis I.nc:c minosi, acciisârint. ;

iit^ l(Mnin;i; super inalriinonio cinn vidiià conliaclo XXYI. Ca-teriim ad coiiim (|ui (jrdinandi siiiil [ir<i-

J'.iidircnlin- ,
prominliat , t (pialcnùs Icslos sive laicos, balioïKMii r(.ii(|uiieio lanlùin 0|»(trlct bonorum li-ii
^«ivl• r.ininas ( dinilaxal idoncos) (|ni ad Iioc fuorint inonia. Docciit Anaclelus, qui, epist. 2, ad minoruiu

I
loli.uiiliMii imiucii, Icjçaliicr rccipiaiil et cxaniinciil cliam ordiniiiii collalioïKîin trium veraciitm tcstiino-
pnuIcMicr ; (îxcoininunicanlcs s(il(;iiihil<'r, si (|uis oos '
j/ju/h; Aiigusliuus (pii ad onines onlines majorum con-
inipcilirt> piM'sunipsoiil quoniinùs tcslinioniiini pr;c--
sensnni, rcfpiirebal, ul refeit IVts,-,idius, in ejns Vilà.
,
j

licanl v('iil;iti. ) Toi (16 quia s;('pc accidit (il cuju5 Synodiis qno(pie Tiideiilina cilala, cl Holliomagcnsis,
,

h's(iiii()iiiniii inilliiis sil auctorilalis ad conviiicciidtiin, (iu;e à fide diqni.s ; .Med:olanciisis qii.i: à viris spcclalA
miliiiisiiue |ioiuli.'ris, iiidicio lamen csso probilatc : Aquensis quic item à fide difjnis, graviori-
possil quù
f.iciliiis Veritas inqiiiraliw; busqtie viris, pnecipiunt inquireudiiin. Univcrsiin Fva-
tiiule cliain jura ab
iiiqiiisilioiio, qua? (it«f/ iiistructulum dilificnlimu jiuli- risuis, cpist 2, qua; relerliir 1-2, q. I, c. Dens, veri-
caiitis, porsoiias qiue iiilialiilcs siint ad lalem a fidclibus teslibiis, et Iiinoccnliu-. III m \)n-
(cslifiran- (

diiiii, no(pia(|nàin lemoveri volimt cilio generali, c. 8, à providis

; 1. Ad inslrven- et lionestis oslendiint
f/«H/, ir. de Adiiiiiiisl. luKirniu, in indagandam. Ideniquelnnocenlius, cap. Cm»i dileclus,
(luaiii legcni vide
adnotalioiiein cap. Tant de Purgal. can., abbali S.Dionysii, cl priori .S Mar-
liiieris de Teslii).; iiiiic cliam
tini rcspondet ecclcsiaslicorum comiiuigatorcs lio-
(il, tu cùii) laici ab aociisalioiie clericnnnn lepcllan-
liir, bue laiiicn in ordiiialioni!)us nestus personas esse debcre, quos Alexander III iilius
singiilare sit, quôd
ordinaiidos opoi teal liabere bonuin tesliinonium cliam iioneslatis cl opinionis esse viilt, qmd verisimile sil
ab lis qui forissunl, Cl laici ia eoriim iuquisilionc eos nolle umore vel odio, seu obtenlu pecnniœ dejerure,

lesies quoque rccipi debeant quia nempc non ad

;
cap. Cum P. Mancoiiella,o.od(',m lit., quibus omnibus
viiidicanda corum scelera (qnocasu ob rcvorcnliam conscntil Allianasius patriarclia Conslaniinopolil.inns

elcricalùs à Icsiinioiiio laici rcmoveiitiir), sed ad vir- epistolà 0, cpiscopis ad diœceses suas proliciscenli-

lulcs aul ordinandorum, occlesiasliços mores,

viiia bus; ibi eniiii do j)iouatioiio ordinandi loquons :

aut ois répugnâmes bonamque vei nialam famam Testimoiiiniu, iiiquil, dicant non quitus, sed graves Jio-
,

cxplorandam (ad quœ laicornm allesialione ncccssariô mincs, qui educutionem ejus, et mores nôrint, aune sit

opns est) ipsi lune Icmporis ii'.cpiirniilur. iracundus, an superbus, an cbrii(s, un avartis, an pu-
XXV. Nequc tamen gnax, an dicax, an petutnns, an iUitleralus. Favol exeni-
tcstimoniooniiiiuni fidoreopor-
tct, nequc eniiii codem quou cilavimus plum Alexandri Sevcri, qui senalorcs nonnisi ad
Innoccntii
^e^poIlSo eieclns rejicicndus censclur, summorum in pubiico virornm sufriagium fecit, di-
elsi de variis
criniinibus accusalus, quôd si qua forlè vidercniur
cens, ul refcrt Lanipridius, magnum lirnni esse opor-

probata, testes essent vel 1ère, qui [aceret senatorem.

soit, vel taies, qui non potue-
ranl illa Icgilimè comprobure. XXVil. Sed et de personis accusanlium, ac testifican-
Q\mi\ '.csliiiin insulTi-
cieiitiam Giossa ex co petit lium{\)voulh Divo Cregorioedoccniur, lib.2, epist. aO,
quôd criminosi aut iiiCa-
mes lorent adducilquc aucioriiatem Damasi Papx, qu;e rcferlur can. Inprimis,^ Quia ergo)subiilitcr quœ-
:

epistolà 3, ad Stephanum rendum est, ci, cui episcopiis bancprovinciaiîidederit,

arcliiepiscopuni dicenlis :

t Testes ajjsque ul!à cujuscondilionis, cujusve opinionis, ant ne inopes sint,

iîirainii: aul suspicione, vel ma-
nilcsià macula, et verai lidei aut ne forte aliquas contra ordinandum inimiritias Itabue-
pleniUiditic insiructos
esse debere, et taies quaics ad rint, et utrinn lestinionium ex undiln dixerint, aut certè fe
saccrdolium eligere
jiibet divina scire spccialiter testati sint nolandum praîserlim
raittorilas. s liaLioiii quoque conscnta- ; lo-
iiouiu est ul cùm in omni jiidicio infâmes et criminosi
slcsne amicitià cum ordinandis juncii sint, an inimici-
(idem non (aciant, nec in occiesiastico, sallem in cri- tiis divisi : nam amiciliaruin cl inimiciliarum rnaxi-
miiiiinisconnnunibus, iiuegram îidcm obtiiieant ma ad infringendam verilaiem, et debililandam
vis est
; tum
([uod criminosi facile
teslimoniorum sinceiilatcm; ideôiiue sicul tcslimonia
illi al) invidià et inimicilià ad
falsum leslimonium inimicoruni, invidorum et malovoloriim jura passiin
ferenaiim subornenlur; tum
(juod viri boni et scverioris ûiscipliiiic iiilirniant (1) ita el amicoriim syepè tcsiimoniis
sœpè in odiuin difli-

facinorosorinn impinganl, et cum iis inimicilias con- (l)Lege cap. Qualiter 2,de Accusatione,cap.CMmm
Irabant quibus formidoiosi sunt, et a quibus moriim /«m«/î</e, do Purgat., can. 2, qiia'Sl. 2. c. Omm/»î/s, el
3,
qiircst. 5, c.Accusatores, el seipienlibus dunbus ca-
dissimiiiludine dissenliunt consentiens tamen mala;
:
nonibus, et alibi. Yidc et cap. Ciim P. Manconellit, do
vilnc et fam;e hominum tesliinonium, esto ad pœnam !
Purgat.,can.c. Similiier; ilem I. Prœses, c. de Ti'ans-
acli(mibus et aulhenlicà, de Monachis,
'

judicialiler inlligcndam, nuiiam vim babeai, liabere § Cogitandum,

cl ibid. Clossa ei addil marginal, v. Teste.
tamen jwtest maximani ad eos repellendos qui ad El 1. Te.
1
stium, , § 1, ff. de Testibus.
 225 PARSl.SECT.I. CAP. II. DE V.\RIIS TESTIMONIIS QUIBUS SPECIATIM ORDINANDI.rTc. 226
dunt : Amor siiiuidein cmnalis, et liinor, alqiie avari- fliMucsliii jiidiccsquc, (jui ciiin rco vel aocusalorc vcr-
I

tia, plermuiue sensus Itcbctaul liummios, et perverlmt sari soient, rcjici (iporlei ; si lesti se sponic «ffcrcnti
I

opinhmcs, ut qiiœs uni pietalem pulciit , et pecuiikm minime crcdendnm os!, maxime cùm pcrsoiia eon-

mnccdi'm iii(|iiicl);il Calixliis p;\|Ki, jiiiicla lesiilicatiir ninitô magis ad

funsi priidciiticc, :
pronxjrendani
epislolà ad cpisc(ip<»s Gallia;. Ciijiis rei iiiilla siiiit dii,Miilalom iMsiiflicicns eorurn tosliinoninm videlur,
frcqiiciuiora excmpla (piàiii in pi-oiiiolioiiil)iis ad ce quos candidalns eccl<'.siastii;yR digniialis ipse pruduxe-
ciosiitsiicos ordirics, dignilalos, cl officia in (piUjus ,
lit ,
iilpotc cùm probabilis sit siispicio, eos qui ordi-
passim vJilcre est i)lii)'imos, cùm nemini se noccre '
"arido faniiliaressnnl.nd enm ornaiidimi facile indirrcn-
putent, si iiidignum ad ca obtinenda leslimonio sno dos, m suun) siilTragimn vcl calciiliim conrcranl. Vide

ndjiivent (in qiio lamcn onmibns iioccnl, et toli (ide- I

ciica iixc onmia cap. Séries, de Tcslihiis; cap. Lieet,
lium cœtui, ac ck-ricomm |)raxipuè ordini ininriam ;.
de Piobalioniijns cl alibi passim. Videaim' (^alixliis,

iiiferunt), sponlè de eornm pielate ac moril)ns icsiari, ;

cp. 2 ad cpiscop. Galli», quaj referlnr c. 1, el can,
quos facinorosos el saccrdotalibiisgradilnis onminù in- !
\cciisalores H,
-•
q. 5; Synimacb., in synodo V Ro-
dignos nôninl. Imo videre csl pluriiuos, qui pravo maiià. Vide i. 1, flf. Ad Injern Jiiliam, de Ambitu ; et,
errore imhiili obscqninm se pulciit pra^slare Dec , si cap. Ex liltevis, de inleg. Teslij.
siinplices, cl minime nialos, doricalûs oflicio pcnilùs XXIX. Providcrecliam dcbi^nt inquisilores ut le-
ineptos, sed cgenles, vcl familial sua; oneri futures, stes eos adhibeaut qui de rébus testlficcnlur
sibi notis,
ad dericalmn, cl ailioies sneerdolii progrcssiones et ccdesiasiicarum virlulnm non onmino
ignari sint
non leslimonio soh'nn, vciùm cliam inijorlunà precc ne vel dubia atque inccria elTulianl, vd nimis
le-
ac preliensalione provebi ciireiil ; coiilra qnos omnes merè de apiiiudine ac suflicienlià promoveudorum
conciliiim .\urclianense 111 graviter bis verbis pro- ad dericalmn rcspondcant quemadmodùm enim
;

nunlial, c. G : « De quorum (indignorum scilicet) dericorum compurgaiores , qui objecta ipsis crimina
proniolionibns quis ciericns aul civis teslis exstite- simul cuni ipsis jurantes refulJiil, et
si pcenani remo-
ril, quorum leslimonio dùm creditur, fréquenter Pon- vent, Alexandii II! docre'o, cap. CumP. Mnnconella;
lilicis igiioranlia pra;venilnr, cùm aguitum fuerit de Purgalione canonicft, ut idonci appareant, necesse
ordinalioncm illicilè cclcbratam, aniio iniegro, à est, ut ejus qnem puryare debeht vitam et conversalio-
communione pcllanlin- : qui lainen si periculosam nem agnoscmit, et e.\ Innocentio III, cap. Ciim dilec-
infirmilatem incurreriiil, vialica comniunio non tus, eodeu! lilulo, ut sint vicin;x; pcrsona>,qua;
illis nempe
negelur. s ordinandorum vilam meliùspersprclam habcre prae-
XXVlil. De iis cliam sapicnler Mcdiolancnse con- sumantur; ila ordinandorum lauilatores alque
ap-
cilium cl Burdigaleuse receuliùs iiai)ituni superiùs probalores, qui pranniuni ipsis promercnlur
aniplio-
cilala decenumt, ut, ad favoris et graliye suspicionem rmn in sacerdotali ordinc graduum, nolam debent
omnem removendam, rejiciantur et leprobcnUir ii
j
ipsoriim vilam habere quam suo leslimonio exornant;
lestes quos à promoveudo produclos, verisimilc sit non enim idoneus est teslis qui causam ignorai, in-
non adcô sincère verilaloni esse relaliiros. In (|uo Si- quil Eugenius papa, cap. In perlraclandis,
de Jura-
donii Apolliiiaris, lib. 7, episl. 8 Eupliroiiio, auclo- niento cahimnia;. Temcrariam quoqiie Icslilicatorum
rilalem sequunlur, cui leslimonia de poslulalo in epi- ignorantiani vilandam dixi, ut priùs qu* sint
cléri-
scopum non salis grala, quia salis graliosa, visa sunl. cales seu sacerdolales dotes doceaiitur, quàm ali-
Ciijus staluli utililas cxperimenlo supra niodum con- qucm iis aplnm esse prouunlienl; fallacia enim sunt
stat; doceule si(iuidem expcrienlià discimus nemi- judida vulgaiium iioniinum. cuni eos idoncos pulent
nem adcô sccicralum esse posse (pii non suî laudalo- clericali oïdini, (juos nnmdana; sapienliai llaliidislen-
res el approbalores, quandocumquc opus fuerit, pro- tos miranim-, quos refaus suis gcrendis idoneos, aut
ferre possit; adeô gratiie plurimùm, disciplina; et ad urbanitalem auiicam composilos, aut ad milita-
stricliori observanlitc parùm dalur; adeô abjecte de rem palienliam induratos. aul mililari generosilalc
sacrorum ordinum dignilale liomincs cogitant ; adeo féroces suspiciunt; vel quiciimquc ipsos comitale,
prioriim secuîorum exemplmn ralioni pranaluil, ut liido, fesliviiaie, scurrilitate, secularibus oblectamen-
id bcilum putent quod à jiiuribus annis videriut usi- lis, prolanis blandimcntis devinxerunt. At non ea de-
lalum; faventautem prcdiclœ conslilutioni jura ; clsi bel esse probandorum ad sacros ordines virornm ra-
enim accusato ad suî purgationem lesles producere tio ,
lios enim ex modcstiâ discipliiur, studio, gravi-

permillaiil, allrinien testes de domo prodciuiles Calix- laie, moriimque sanclitate :ieslimarc debemus, ([ui ad
lus cl Symmaclius stiinmi ponlilices approbari iio- saccrddtiumdeslinanlur. Celestinus, cpist. 3, ad epi-
lunl; Icx quoqiic Julia judices, quorum domum scopos Apuliic et Calabrîoe Doteudus ilaquc est po~ :

reus vel accusalor inlroierint, suspcclos iiabcl, item- pulus, non sequendus, ncc vuigi lanlùm, sed munda-
que eos qui aliénas domos introirenl ;
quod cliam re- iiorum quorumcumque hominum, examinanda sunt
fert Dionysius llalycarnasseus, 1. Kl, ab Auguslo sla- leslimonia, nec
semper anqileclenda judida, ne ali-
lulum quic quidem, licèl noslro inslitulo probando
; (lui nobis probenlur, (pii, quô magis de quibusdani,
non onininô consona videanlur, non lamen iia aliéna ul illis videlur, virlulibus connnendanlur, eô miiiù,
sunt, ut non ex iis quod iiilendimiis inferre liceal; ad saccrdotium apii ab ecclesiaslica; disciplinai slu-
^ enim in crimine probando, vcl exçusando, lestes ,|j diosis judicanlur.
 - ,
,

2-27 DR SACIIIS M.KCTIONIiniS ET OROINATlONinUS. 228

hoc \ovn Hp('(l;iii(liiiii ciir diœccseoii (urcl, id cpisropis inspiciciidum facien-

X\X. OiMiiiiii.' iil «liiin ,
i

SoiioïKMisis hyiKHliis nlAl.v jiir.ilos vcliiil

diiimpio ro|ii|uonml.
A.|ii«MiMS «'l
I

l.'sl.'s; irliiini;"! vcro de; losliiim jiuimn'iiK» ^ '.). De (juibus reluis in ordiniindos inijuiri deheul.
ailliilx-ri

o inô siU'aiil ; ciir HiinliKalcnsis kiiI) piniù cxcnm- XWII. {Jtiiul jatti spoelal ad ea quorum singulis

C(i;,'<'nilo>< lost(!S jjra'ci- ordinaiidis laciondi lidos osl, coram c])iseopis ordina-
iiiiiiiicalioiiis ail l(>sli(iiaii(lmii

qiià oxcomimiiiiialittiii' (>l iiillir.lioiie priMia- luris, scuqii:c lilleris t(ïslimonialibus conlirmala esse
nial, iU'

ci'lt.MM' niliil lialteant; luiidiMilcr lainni oiniics; oloiiim debenl , aiilcqnàm ordinandi nltinio coraiii episcopo

quamvis seivalo oiiliiu^ jiiris, \\W\ CDiilia alit|iii'iii aj;!-

li-iiUMitur oxaniinoiitunpie ,
pliira jam ex Trideiilino,
non jnralis mi- Tiironensi, A(piensi, ilolliomagcnsi, el liurdigalerisi-
lur, icslcs jiirali esse dcbcaiit, eisriiic
juranionli obliKalio al) ipsù pnrlo bus cilatisconciliis delibavinuis, qna; hisiùs ex cilalo
ninit- cioilaliM-, uisi

ul passim ecclcsiaslica; (1) loges consli- loties provinciali quarto Mcdiolancnsi describemiis,
rclaxelm- ,

cinii alKimMU rcquiriliir, non ad iibi |)riùs moiiiiorimiis in i:i\ synodo cauliim Fuisse ne
innnl; allaiiicn {i) iii

sed ad in- propter diligciiliam tpiam pro sui mnneris olïii io

conipiiMida, vel vindicanda nlliiis i-C(;li!ra, (

nierila, lune fori conlcnliosi Icgos episcopiis, in eoriiin qui ordiiies siiscepliui suiil, na-
daganda aliciijiis

niininiô scrvari ncccssnm csl, sed rcgnlas charilalis lalibus , ac moribus , ca:terisquc id genus perquircn-

cl pnid(Mili;i! non iniainia praccdciis, non

;
insciiplio dis, adhibueril, corum qiiisquam excuselur quominùs
nominis Unie Icniporis roquirilur, qiia; oninia, quolii.'S piiescriplas sibi de se siiistpic condilionibus, qualila-

criincn por nioduni accusalionis Oj)|)onitur

deljciil ,
libusve lesUncaliones cerlas iiifrà constiliilas affe-

prxccderc; non si vel crimcn prohaliim fiierit, prna rat. » Qua; sanelio videtur esse icquissima : nam licèt

Icgilima ncccssaiiù infligiliir : sed pœnam poteril jii- in accusaiione qu;e in jiidieiali foro vcrsaliir, adore

dirmitis discrdio modcravi, cap. Inquisiliouis cllalœ li-

non probante rcus absolvatur , ideùque probalio aclori

tulo: niliiiquc proindc conlra loges conimillilur, si inciinibat, non reo; hic lamcn sccùs agendum e.tt,

cpiscoporum arbilrii» Unie Icmporis rolinqiiaUn-, vc- ; scilicel probare débet se non indiguum, quieuinquc
expclit digiiit'item.
linlne juiaios leslcs adliibori ad fcrenduni de vilâ cl
moribus ordinandorum tcslimonium, vel minime ju- XXXIII. Pergit ergo prrediclum concilium ea cnu-
ralos; vel si ad niajofcm caulelam juramenlum tcsli- merare, quorum fidem, allalis lestimoniis, faccre dé-
licalioni pr;iMiiiUi jiibo<iUir. bet ordinaudus : « Omnes , iiiquil , quicumcpie vel
XXXI. Paii modo non dubiurn est qnin , si iisdom primam lonsuram , vel ordines minores, majoresvc

episcopis xquinn videalur, possinl ipsi (idoles, quos suscepturus est, ea singula quaî inox infra ordiiie sla-

nec publicà dcnunlialione, nec privatâ mouilionc, nec luuiilur de se légitimé lestala suo episcopo facial :

propriis conscienliœ slimulis, nec ecclesiaslica» ulili- Primo se légitime matrimonio nalum esse, aul ob
lalis studio sufficienlcr ad ordinandorum crimina de- nalaliuin impedimenlum secum dispcnsatum esse ;

Icgenda induci perspexcrint ad fcrendum vcrum lesli- prx'leroa se vel origine , vel bcnelicio ecclcsiaslico

monium ,
censura: dislriclione comi>ellere; varia pro quod in diœccsi oblinct , vel deccnnali domicilio, vol

tcslibus cogondis Alexandri III, Clemenlis III, Inno- alià quâvis légitima ralione diœcesanum esse ; tum à

cenlii 111, el Ilonorii lII exstant décréta, quibus lestes, parocho, ludique magislro , ut Tridenlina synodus

infliclâ rccusanlibus cxcommunicalionis vel aliarum œeumenica jubet , aut ab eo quem in quovis sludio-

consurarum pœiià, cogendos esse pronunlianl, pru rum gonere audit , aut si in seminario ascriplus est

serlim si se gralià, odio, vel limore à teslilicando ab illius redore, autab aliis quos cpiscopus maluorit,
sublraxcrinl; laudarc niibi sufficial exprcssiùs el in obsignalas lilleras afferat, quibus de vitœ su3C disci-

praesenli malcrià luculenliùs praedicti Innoeentii III , plina moribusque teslatum liât. Doclrinai item ehrl-

priori sancli Fridiani, el magislro P. canonico Pisano stianoc scholas se fréquentasse, id testimonii aflcral,

rescriplum, ut super inquisiliouis articulis tam de famà vel à prœrecto illarum in parochiali vieinià sua con-

elecli, (juiim lilleris conlra eum, corjmit tesîes qui nomi- stitulo , vel ab eo qui omnium id generis scholarum

iiali fuerinl teslimouimn perhibcrc veritali, cap. Snper cur.x prœesl. Ilaec praelerea lestimonia afferel qui se

liis, de teslibus cogendis. Si enim , ul fama elecci ad prima tonsurà iniliari vull, sacro clirismate confirma-

ecclcsiasticam dignilalem inquiratur, testes compoUi tum esse, in ecclcsiâ frequentiùs religiosiùsque versa-

jura pcrmillunl , idem ad ordinandi famani exploran- tum esse spe esse se in clericalis ordinis disciplina
,

dam permiilonl; prtcserliin eo lempore quo graliao ,

permansurum hoc verô leslimoiiium à paroclio, aut
;

el amioili;o plus conceditur, quàm Ecclesiae splendori ab eo sacerdole habeat, cui ab episcopo in disciplinarn

alque dignilali. Id ilaque perspiciens , Burdigalcnsis iraditus est ,

poslquàm clericalis ordiuis suscipiendi

synodus reclè sub pœnà excomnuiniealionis verila- aniuium volunlatemque palefecil; sacram item com-
tem l'.romere singulis prxcepii; reliquic verô ciialœ munionem crcbrô per annum sunipsisse ; licebit la-

à nobis niliil liàc de re slatuenles, quod de re snarum nien episcopo eliam sine teslimonio lum sumpl;c
Quoties, cap. Fra-
communionis, tum frequentatœ seliolaî doclrinLc chri-
(1) Cap. 2 de Teslibus, in 6, cap.
tcrnilatis, cap. Nuper, et cap. Tuis quœslionihus , de stianse, ob causam, admiltere. Qui verô minori, ma-
Teslibus. jorive ordini iniliandus est, îest'monium prxter ea
(2)liem cap. Tua vos, de Cohabitai. Cler., elcaii.
quae mox subscripta sunt, afferal eliam de bis quaî
Si testes, 4. q. 5, el alibi cap. buper liis, de Accusa-
Uonib., el alibi passim. sequuntur De prima tonsurà, aut de ordinc
: quem do
S2'J PARS I. SECT. I. CAP. 11. DE V.VRllS TESTIMCMIS QLIDUS SPECIATIM ORDINANDI.etc. 230
proximè suscepit , de iUiu» ordinis funclionibus à se animi conslaiiliain : prudentiam ad inquircnda ea om-
pr.osuiis; idque leslilicalionis habeal à prxfecio cc- nia qu.'c ecdcsiasticis uLilitatibus deservirent ; sapien-

clesix cui ascriptus est. Nec vero eliani ngnlaris cu- tiam ad solcrlcr judicandum ; animi constanliam, cum
juscumqiie ordini>sU, admillaliir, qui hoc leslinio ad coDieris coepiscopis persuadenda qu.-e utilia visa

nium non atmlerii à suo snpciiore de liabim clericali ;

fuerant, lum maxime ad eadem in adeô amplàdiœcesi
ad provincialiuni diœccsanoniinque conciliuiu prac- ei provinciu suâ excculioni féliciter deinandanda ; ba^c

scripliim, posl ordineni proximè susceplum, à se as- iiaque cùm i(a diligenler, ila accuralè, ita cxacié ac

sidue gesialo ;
quam lesiificalionem à parocho affcrat; minulaiim orbi chrisliano piiblica fecit, c;Teteris epi-
de confessione fre(|ueiiliori ex decretoriini pncscri- scopis et imilandi voluntalcm imniisit, et exquirendi

pio ; ciijus rei teslimonium obS'ignalum ab aliquo ralionem ipsos edocuit; cujus utinam sanclisiimi viri

coure»ario sacerdoie probaio ad aiidieiidi.s confes- vesligia scclante>, sacnc rcligionis anlisliles hoc cHi-
sioDes clericonim atferal; de sacra commiinione , uL cere toi tesiimoniis conenlur, ut et penilùs indignos
decretis provincialibiis jussum est, crebriùs suniplà. à sacris ordinibusarceanl, et juniores ad hoc excitent,
Hoc aulem tcslalura alleral, vel à parocho, vcl à prae- ut digîîj évadant, et dignes iionorificc excipiant; sic
feclo eccleiia', in quà ascripius esi, vel ab alio sacer- enim et splendori ccclesiaslici ordinis consuleuir, et

doie qui episcopi jussu r.iiiiislrârit. Qui subdiacnna- ornamenlo lotius Ecclesià*, ac popnliclirisliani saluti.

tum aUumve sacrum ordiuem su^ceplunis est, scripia A divino ni:niine bocconsilium, qiiin eliam divinà ad
praeierea afferat qulbus, pra'ter Cietera, icsleiur de se hoc ope indigent quicumqne hujus disciplinée resli-
ex pncscripià formula denuiuiationcs in ecclesià ca- tuendae ralionem inierint; debilior est humana virtus,
thedrali , et in aliis loci» ab episcopo conslilulis, pu- qnàm ut dilficullalibus pas^sim in co negolio occurrcn-
bliée die fcsio inier niissarum solemnia faclas esse ; tibus per se resistiil ; inferirsrii ordinis est, qiiàni ut
jclaiem il«ra sanctione Tridenlinà prapscriplam, an- tanli boni felicilatem altingat; mobiiior, quàm ut in
nos scilicet vigir.li duos, si subdiaconalum , viginli ibto opère iiidesiiienler incumbat, iiisi divinis subsidiis

1res, si diaconalum, viginli qiiinque atligissc si sacer- fulcialur ; hoc itaque cnixè à Deo petendura est, ut

doiium suseeplurus est. Censuni aiitem rel ecclesia- religiosissimorum episcoporum volunlales ad hoc opus
siicum, vel laicalem ,
quem et pacifiée possidiri, et accendal, eornm mentes salularium consiliornm face
tantum esse constct, quantum ad viuc ejus susicn- illuslrel, aninios adversùs gialiam, favorem, preces,
land^ usum salis esse cpiscopus censuerit , secun- flagilationes minas, adulaiiones, a!iave, vel blandi-
dùm provinciie vel loci qualitalera. De censu practerea menia, vel lerriculamenla mundi obfirmet ; seclcntur
denunlialiones praefinilis supra locis fadas esse, al(|ue aposlolicorum hominum exempla, quorum gradus ob-
ad hujus coucilii prœsciiptuni. Quiciimque verô sub- tinenl ; imiicnlur primilivre Ecclesix fervorem, à quà
diaoonus vel sacerdos crcandus e>t, id ,
prater alia , per continuas sibi succedeniium pmndecessorum suo-
tcstificationis afferat, se spiriluales exercitationes, ad rura vices doclrinaî veritaiem hauscrunt ; et se, et
decreti in hoc provinciali concilie cdili prœscriplum, clerum suum ad eorum mores componant, quos pa-
pr;ï5lili55e. » tronos habent, et suse vitaî duces. Sed quid moror?
XXXIY. Eadem ferè Aquensis synodus supra ci- rapit me impetus spirilùs, qui à reclà \ià ir.scium i\\^-

Uila (i) iisdeni quftque in omnibus ferè verbis, quoe

\
ducil, et avocat; quid lumen cureni dcflcclere à tra-
proinde hic exscrilere legeuli riOn inutile solùni, sed mitc, dunimodô non aberrem à scopo?
grave quoque, ac nioleslum foret. Formulas autem lit-
§ 10. In quo obiler demonslralur Cinfessarios peculiares
tcrarura tcslimonialiuni, sivc de functioiiibus exer- junioribus clericis assiguandos.
cilis, ab arcliiprosbyteris, vcl recloribus ecclesiaruni XXXM. Ilic autem omitlere non possum quin mo-
coilegialarum, vel parochiaiium dari solilis, sive lu- neam salubriler constitulum videri in hàc Mediola-
diin.'igisiroruni, pro iis qui >d minores ordines pro- nensi synodo (quae et obprœsidis sanciilatem ac pru-
nwvcri volunt, sive detitulopalrimoniicoram notario dentiam, cl ob ponlificiam approbationem maximse ,

edeiidis, leges in archiepiscopali Bononieusi, parle 5

auclorilalis apud quoscumque viros catholicos esse
de Sacraniento Ordinis I, auctore Gabriole Paleoto S. débet), ut pio ckricis spéciales confessarii ab epi-
R .E. cardinali, sedqu.c non adeo exaclam sapianl ec-
scopis assignenlur, à quibus frcqucnlatac confessionis
clesiaslicani discipliiiam, alque observaiiliani, quàm lestimonium afferre debeant, antequàm ordinentur.
qua; in pr.cdicio Mtdiolanensi concilio prsescribitur ; Idem anlè annos quadringentos cautuni à Wilelmo
ci lamen consentiunt in pluribus Gallicana noslra Parisiensi episcopo in suis addilionibus ad synodales
concilia locis superiùs à nobis descriptis.
cardinalis Galonisconsliluliones, can. 6, régnante S,
XXXY.Porrô uiililas bujus conslilutionisvelex solà Luduvico, iis verbis : Prœcipilur Saccrdotibus qubd
ejns lectione conslat, adeô ut mirari lubeat divinam
bis in anno ad miniis, videlicet in adveiitu Domini, et in
hanc saucU Caroli sapientiam, prudentiam , atque Quadragesimà, peccata sua confiteantur confessoribus

(1) Vide eliam synodura Nuceririafidiœces., pracside per singulos decanatus con$litutis. Neque id ratione va-
Simone Lunadoro Episcopo; consliluliones Arrclinns cat : etenim clericis perfecliorem vitani ineunlibus,
à l'olro Lsiinbardio;synoduniRavpnnalcmàcar(lin; 1.
non eadem inculcanda, qu:claicis; neque eadem uiro-
Aldobraiid. ; ï areiit. sy:iod, pra-side card. Cajelauo. ;
Cromonei:seni 1 cl 2, préside Cx'sarc , Speiiano , et
rumque ofiicia sunt ; neque qui laicorum direclioni
alias paâ&im. j
sufficlunt clcricorum videntur insiructioni gpiritali
5".l i>i: s\ruis ri.KCTioMiîi s kt ouiiinatiomijus. 2-)2

jcnrs r-so; cl Iioc niiuiiiii' ni» rpiscoius iirovi.li 'IkIiiiii iicc nisi coram |)r:ctorc apcriaii((n'. Iino l'awlusju-

(«si, II.' ii iif.t niiircssiniK" (•lrriconiiii<'\(i|ii('lMl.'> scli- ri;^c(»iisnllus (b'cn;liiin rcferl ab anqilissimu online,
\v\ sirit, ul tabula- (pia; public'i vel privai! coniracli'ls script n-
H:>iiliir, i|iii (lis<i|ilm;t' occlrsiiislicn! ij,'ii:iri

vi'l minus sliitlio»! ; iiiilla iiiiijordisriplin;!; ics;iicicii(l;i! rain continorcnl, obsignatre scrvarenlur ; undc non
Icmporo iiijiTt:i Inisso vidi'lnr, iiniim à abs rc vidclin- esse, s! leslinioniales liltcra' qiia; pro
rciiioia liitc

fimli-ssaiiis cLTicdriiin, (pii cos (|U()S ad iMclalcm cl ordinandis cpiscopo cxliibenlur, obs!}^nala! ill! Ira-

im'icmciil:» aspiraro vidciil, /clo iltsi im- dantnr.

viiliiiiim

piiidi'iiii.vfl. (pinil ma^^is cavcndiuii l•^l, Imiii advcr- XXXVIII. l'Iliniô tandem ex M<-diolanensi coiicilio

Mis scrnlari-^, ni loiimmlnr, cli-ri spoiidoroni invidi:^, V (1) discimns cancellarii muneris cssc ul leslinio-

vcl (IcspcrarKinoiioslranini i(;riini

laixnaiilcs, privalis niales Mueras (juibus ordinandns jiivabitur, m ecclc-

pirlalisoliscfpiiis dcliiinil occiipalos, cl à luddiciscc-

sia* arcbivis lideliter reponat, in iis(|uc, dilig(Milcr cu-

clcsiasiir;»- disciplina; cl fimclioiiiun omis avocani, slodial; lormulam auleni dcscribendi slalmn clciico-
(piii^ ad clcricalia n)imia oheiinda, ad lOcclcsia; disci- rum, vcl eoruni qui clericali mililia; ascribcndi sunt

plii.ani 1)10 viril! proomaiidain, ad cliarilalis

orga fusissimè oslcndil instruclio à sancto Carolo inscripla

plclicni ddiila ollicia snbeiuuia, ceclosiaslicas (diin pro canrellariA (2); in quà cliain adnolaUun liabelur,

pro clcrii is lalas legcsol»servaiulasd(4jercnl indiiccrc. qiio ordine onnies illa; meniorale lillera; dcscrd)i de-

Quod si nioiiaclii cujiiscuni(|nc sodalilii à suis dirigi, bcanl in aullienlico codice, (jucm de sacris ordinatio-

Cl apnd snos coiililcri privalis singularum lerc icli- nibus canccllarius jubclur coidicere, cujus codicis du-

gionum conslitulionibus jubenlnr; ne sccùs quàin re- plex index alpbabelico ordine (icri prœcipilur, unn»
ligionis spiiims ( ul aplissiiiio (iuo ipsi ulunlur voca- nimirùm juxta nomina ordinandorum; aller ratione

l)ido. niihi quoipio nliliccal) pnsUdarovidolur, sallcm singukirum ordinum collalonun. Quod aulenr caiiccl-

novilii dii iganlur, ([uanivis iiildl aliciMMii ait aliis à Dei lario bic demandalur, cbarlopbylaci ajuid fir;»'Cos tirr.'e

legc privsciibalur; ila(iuo(|ue clericos ab iisdirigi.el cral, lit aperlc oslcndil Joannes episcopus Citri, lik»

apnd eos condlcri ulilissininni foret, qui cjusdem cum ip- 3 codicis juris Orient., in responsis ad Conslanlimmt

sis proposilioxpericnlià pollcrcnl, cl disciplina; clerica- Cabasilaru Dyrracliii arcbiepiscopun) : « Sunl aulwm
anlisliles qui per ignorantiam scriplas deposilioneste-
lis sUidio pr;c(,;T;lciisnagrarcnl,clordinis bierarchioi
servarelur sollcm stiun), qua; de iis liuntqui sacrari vobinl, commilliint
incicniciilis invigilarcnl. Sic enini
Paribicnsis (1) snb Gregorio liieromnemoiii nec animadverlnnt se aperlè injuiiaiii
(juoad clericos, concilii ;

Lndovico Pic, gravis illa scnlcnlia Née eliam facere cbarlopbylaci liiijus cnim colia;rct oflicio cliam
IV et : « ;

jlliid nobis vidclnr congnium, ut clerici et laici, epi- lalis ministerii poleslas, ucc ulloniodo ab co amove-
scopornni cl presbylcroruni canonicorum judicia de- lur, sicut nec sacrarum precalionum. > Fallebanlur

monaslciia monachonini expclanl, cl ibi vero ii ponlificcs qui bas partes Iiicroiniicinoni de-
tlinanlcs,
niouacliis saccrdolibus confessioncm pcccalorum suo- niandabant, quodaCfinc quoddam buic oflicio minisle-

runi iacianl j)r;v;sciliin ciuii eisdeni saccrdolibus rium cidem demandatum esset; nam, ul ail Codi-
;

non exceplis his dnnlaxat nus, de Olliciis Conslanlin. ceci., cap. 1, in 5, quina-
niouacliis id faccrc las sil,

qui sub inonaslico ordine sccuni in monaslcriis degunl.

no : O hf-oij.rriiJ.uj £t; tô fij.i-si-J ràj eijyài Srti^OiJ toû àp-

pcccalorum facicnda, à qui- yiiptoiif y.fc/.t&j toj è-jdpO'Jtcf.ç/j.h-.' , xat '.o /.cvrâziov rij?.
lir.s nani(|uc esl coiifefesio
j/sifsrovt'a;. Ilitc autcm vcrba alii (3) sic inlerprolalL
bus subindecl nioduspœnilcnlia\ clconsiliiimsaiulis
capialur, cl à (juii)us posi lempora pœnilcnliu; peracla, I
sunl,ul bieromnemonis munus esse dixeriiil, vola sein

episcopus jus- suffragia in cleclionibus à lergo patriarcha; inspicerc,,

secundùm canonicam Insliiulioncni, si

scril, reconcilialio mercalur. » jus collocandi in throno obiincre, et volumçn ordirioi-

§ 11. De (ormài'Ulcrarum teslimomalium exinbcudarum lionis tenere; alii (i) vero alio modo inlcriirelatt suB-r,

et asservainlarum. ut ncmpe bicronmemon ex oflicio preces qa.'is pa-

XXXVII. Dcindc rormam lillcrarumlcslinionialium liiarclia in sacra liliirgià proferre debebat, à tergo

exinbcudarum cilali concilii lY Mcdiolancnsis consli- ipse inspiccrcl, folia ilidem verlere solilHS; enlliro-

lulio prœscribil : ul ncmpè lilterœ quibus loin liœc in- niasnium in sua polestale haberct, necnon librum ri-

(luisitio ac leslificuho continelur, ad episcopum rilè ob- lualcm ordinntionis, queni ncmpe Ponlifici cralexbi-
signaUc ab co mitluiUur, cui idilli citrœ mandavlt. Quod biturus, ubi opus esset, lenerel. Nihil circa bas versio-

jdcù vidclur esse pr;cscriplnni ne qua fraus leslimo- ncs definio; boc dunlaxat adnoto, eum qui priorem

nialibusislis iiUcris subrepal; ne aliqua ex iis iiileris secutus fucrit, probabililer suspicari posse liieromne-

ordinando infaniia inuralur ; ne aliquod advcrsùs in- nioncni, qui suffragia in electioiie ordinandorum in-

qui.^ilorem odium, vel inimicilia creelur; exdem ergo spicerct, qui elcctos in throno su3e dignitalis colloca-

causa; niililant ut lillene isla^ leslimoniaks obsignalae (1) Conslitutionum p. 5, f. de examinandi Raliono..
(2) VarJis lilulis inslrcctio canceil. aclorum Modio!..
cpiscopo iradanlur, ob quas Icgibus (^) civilibus cau-
parle 4. Vide eliam décréta syn. Ravenn. sub cariliii^
tuiii esl ul icslamonia Icgilinia o])signala scrvenlur, Aldobrand., c. de Ordine, n. 2, cl constituliones Ar-
relinas in synodo diœces., sub Peiro Usimbardio, cff.
(IjLib. 1,cap. 4G. (5) Juuius in \ersione Codini, et nolis in ipsnm ^ et
(2) L. Ad tcstinm. 11'. deTcsianienlis, L. Ciimab inilio Dulengerus de Olflciis ecdes. Constanlinop., ia lirc-
et aliis; ff. Qucinai.lmodùni leslamcula apeiiunlur; romnemone.
Paul., lib. Sèment. , lit. Ad kij. tcstam. (4) Greiserus in versione Codini, etno^istoîpsup.
 ,

K3 PARS I. SECT. T. CAP. IL DE VARIIS TESTIMONIIS QUIBUS SPECIATIM ORDINANDI, htc. 234

rel, volumcn onliiialioiiis liabnisst?, in qno et oloclio- ordine iniiiandi sunt, cùm i)r.escripia testinionia alTe-

iiis ciijiisqiiesiiiriaiiia dcscriiKa cssonl, elamlienliouni ranl, lum slata examina subiluri pneslo sinl. lleliqua

possossioiiisail.'iiko losliinoniimi roiiliiicrclur; ojubqcic pr.vlerea omnia, et singida edicat et commoneai, quai
proiiidc iminiis ab ollicio cliariopliylacis in ordinalio- vel à clericis qui iniiiandi sunt, vel à parochis sacrai

nibus assignalo, non niullùm discrepàssc. ordinationis causa praesiari debent. »

ARTICILLS IV. III. Pergit autcmconc. Mediolan., i, ibidem, ca re-

ferre qua; post illani publicam ordinalionis indiclio-
De promitlgalione scii iiidictioiic Ordinationis ; dcmuUia-
neni pcragcnda sunt : « Proximo auiem post illani
tioiie jniblicà noinimnu ord'mmidorum, eorumque desi-
promulgalioncm die don)inico ,
parochi qui in uibe
deriis, ilemque cunDitenditlionc connu ne de prœdica-
sunt, tùni verô diœcesani, ubi primùm liiieras indi-
tioitc, seu laudatioue solemni apnd populum.
ctionis dici sacrai ordinationis celcbrand;ie accepe-
§ l. De indictwne solemni ordiualioiiis,preàbusqueeam riiit, doniinico die proximè sequcnti, in suâ quique
consequcnlibus. eccicsiâ iilas publiée proponant atque alïigant, unà
I. Quoe anlea dicla suni, oa ni failor, ad icslimo- cum ediclo de sacra ordinatione; et cpisccpi cliani
niorum ordinando necessarioruni, ad denuiitialionis lilleris pasloralibïis, ex prœscriplâ formula per nos
publiciç, quâ noniina ordinandorimi et desideria pio- edendâ, aut alià ralione, argumeutove, cum re quai
ponuntur, praxlni abiindè sulficinnt. Ad exactiorem sanclè agenda est, consentaneo, prout episcopus ali-
tanicn eorum traclationeni, liiaiijc corollaiii locoad- quando expedire censuerit. Quo doniinico promnlga-
iîiiigi debent ;
piiniùm de iiidiclioiie celebralionis or- tionis die ob sacram oïdinationem proximè futiirain,

dinuni ab episcopo faciendà accuratiùs dispulaiidiim in singulis ecclesiis parocliialibus, nt aliàs decretum
erit; lùni deniinlialionis pradictae consueludo anll- est, processio de more agatur^ litaniis, supplicaiio-

quitatis leslimoiiiis roboranda ; demùm nios iile vêtus nibus publicis, quibus unusquisque, mente repuians
apeiiendus erit, quo episcopus, ordiiialiirus eos apud (|uàin pauci operarii in messe multâ sinl, hoc Deum
populuni laudare, ac depra'dicare solebat, quos ordini- loto corde exoret, ut qui doniinus est messis, ipse init-
bub iniliabal, conciliare ipsis volenssanctilatis famani, iât operarios in niessem suani, et lumen episcopo
quibus sacrarum nianuum inipositione s&nctitatem in- pr;ï;beat in iis deligendis quos ordinibus ascribal ;
quos
fundebat. verô episcopus delegerit, ope divinâ illi adjuti in san-
II. Qiiod allinci ad edictiiin, se» indiclioneni de sa- clilate et justitià ci serviant, ejusdem gloriam omnibus
cra ordinatione babeiidà, consullissinia siint ea qua; in rébus sibi proponenles, quod ut eo nomine Deum
in concilio Mediolaneiisi IV, el Ariueiisi prx'scribunlur; populussupplex sx'piiis oret : id iilum singidisdiebus
ulriusque ilaque décréta hic inserenda sunt, quse non doniinicis per mensem anle sacicc ordinalionis tem-
lam limenduni est, ne legentibus iaslidinm pariant, pus crebrà cxhortaiione parochi intra missaruni so-
quàm juslam adversùs neglectores indignalionem, lemnia prsenioneant; ac doniinico die illam proximè
Mediolanense piimùm audiamus, parle 2, lit. Qu;ï praîcedenli, pastorales eliain illas episcopi litleias de
pertinent ad Sacranientum Ordinis ; « Ut et episcopo scripto accuratè iterùni recilent, tum pra;terea admo-
sacram ordinatioiiem babiluro et iis qui Ordinis Sa- niiionc populuni ad illud excitent ut non modo suppli-
craniento iniiiandi sunt, satis teraporis detur, quô cationes ob eam causam altero concilio provincial!
praestare possint quaccumque , vel sacri Tridcnliiii décrétas, piô religiosèque tune obeat; sed illis ipsis
concilii decretis, vel noslris eliam proviucialibus con- slatisquiscquuntur sacrœ ordinalionis diebus,freqiiens
stitutionibus, anlc stata illius sacr* ordinalionis leni- in oratione pure sanclèque versetur, ut Dei sancto-
pora, in iis pricserlini qui majores ordincs suscepturi runique ope, piis fideliuin procationibus impelratâ,
sunt, prœstari jussuni est; primo episcopus staiisillis et episcopus ordines iis conférât quos utiles operarios
temporibus eam de more solemniter celebraturus, Ecclesia Dei postulat, et qui ordines suscipient in dies
duobus ante niensibus, aulampliùs, niinùsve pro diœ- '

progressus majores habeant in \\lx morumque san-

cesis amplitudine, illius liabenda- dieiu ItUcris indicai; ctitale, religione, doctrinà ac prudentià.
\
»

lum edictum cerlà verbonim formula consoripîum pu- IV. Concilium auteni provinciale il Mediolanense
bliée proponi, ecclesiaique catbedialis valvis, aliisque, cujus decreti mentionem
!

in prœdiclà sanciione lac-

ut consuetudinis est, locis affigi, idenique prœlerca à '

! lani animadverlimus, itemipie Aqueuse quod iisdeni

singulis parochis promulgari jubeat. Quo ediclo oni- I
verbis, quibus Mediolanense II nienlem suani exprcs-
nés, quicumque vel priniam tonsnrani, vol ordines mi- sildc deiiunliandis islis supplicalionibns, acprecibus,
nores, majoresve suscepturi suiil, ad sacram ordina- Itostqnàm ordinationis dies condicta fuerit, graviter
lionem evocet. Cerlum pricterea, vel menstruum sciii- in haic verba decrevit, tii. 1, décret, 21 : « Jubeat epis-
cet, vel quoad diœcesanos ailinct, longius etiara pro copus ut dominico illo die qui quatuor stala jejunii
diœcesis amplitudine spaiium pr.xsliluat, quô ad se tempora , quibus Ordinis Sacranientum minisiralur,
j

omninôilli singuli qui priiiià toiisurâ, aul aliquo sacro proximè anlecedit, parochi non solimi solenmc illud
ordine iniiiandi sunt, anle slata ordinationis lempora, jojunium bujus rei causa in>lilulum denunlicnt, ve-
conveiiiant certara item dicm sacrœ ordinationi proxi- rùm
;
etiani in suâ unusquisque eorum parochiali ec-
mam edicat, quâ primo qui in urbe sunt, lum rursùs
clesiâ supplicationes, lllaniasque piè ac religiosè vel
alteram, quà diœcesani qui prima tonsurà aut aliquo I

iiilùs habeal, vel proscquenle fidelium multitudine,

TH. XXIV.
fHuit.J
 ,

DE SACKIS rJJ'.CTIONinUS ET ORDlNATIONinUS. 230

foris Koclosiaiu, siiiil moris est, obciU; ulbci sanclo- 1 non andcl? m; posleris prx'Sumplioiiis rclinqnat

1 iiiiuiin' t)|ic iin|il()r.(l;\ , «mu c|iiscO|nis in ( orusii «Icle- t'xompliun; scd ausculta (piid dicil, piovidral, iiirpiil

clii , i|iiil)iis oiiliiit'ïi ( oiilcnl , Spirilùs baiicli liiiiiiiio Doniinns Dciis spiiitiunn oinnis raniis, liomiinin su-

illusIiTliir; Inin illi (Hiil>us coiilcninliir, in vil;i; san- per syna^'0(,Min liane, oie. Si cr;,'o lanlns ilk ac. lalis

clilalc , «loclrinà religiosisquc virlnlibus pioli- .Mo\srs non pcrniillil jiidicio suo de (difçend » principe

ciaiil. > popidi, quis cril qui andeal vcl ex picbc, olc, vcl ex

V. Niliil liic. (licimns de jcjuniis «inaluor Tcniitoruiu saccrdolihiis, «piis cril (|ui idoncuni ad hoc judiccl
«livino maxime nuniini conciliando insliliilis, qui) re- nisi cid oranli cl pclcnli à Doudiio rcvcitlin- ? » Cui
closiic su;v minisiros soiiiiidiim cor siiuin pra^lici consenlil CInysoslonnis, Iiomi. U in capnl E|iisl. I ad
vclil, non aulem oos in indigiialioiu; siià (;(»nsliUial; Tiniolli. « Doclrina, inquil, saccrdoliscpic dij^nilas ma-
enimdc rc dabilnr inlra dicoiidi
liàc lociis : lin; lan- gna est al([uc mirabilis, ctqua: rcvcràdivinû senlcnlià

tùm moncmus ex auliqn:^ Eccleslîe praxi seriô pi)- comprobanda est, ut qtiis eâ dignus adducatur in

pnlo cssc oiandnni, cùni do saccitiotiim et Eccicsiai mcdiutn. > Ncc mim'is ologanlcr Ambro-iii.s, lil). 3,
minislromni doltcUi agiuir ; si oiiim Acia a|K)slolo- C|»isl. 2"), ad Vcrccll : c Suiiplicalurns pro populo

runi coiisulinms, vidtMiuis aposlolos, Acloruin i2, posl- cligi à Dco, probari dcbcl à saccrdolibus. >

quiiin persevcmnies uiumimiier in oralione cum

mulieri- Yl. Adverle aulcfu qnod lum ex superiiis allalis,
,

bus, dcscripli siint, mox congrcgalâ fidelinm lurbà de ] luni maxime ex cdictis et ordinalionibns qna; in iis-

su! rogando in locnm Jud o aliqno dolibcràssc, res- dcni aclis Mediolar.ensibus liabeninr parle 3, cadem
qnc divinis sorlil)ns oranlcs commisissc. Lcgimus, 1 à sancto C.arolo scrvala luerinl fiu.e in aroliiepisco-
« .._.... ,

. . ...

Aclonun 6, seplem diaconis nonnisi ob oraiilibns | Bononicnsi

p;ili Ir'guntin- praîscripla, in qno scilicct

inanus impositas ;
adverlimus, Aolorum 13, viiiii slalutum est bnnc modum in indicendis (;idiiialio(d-

slranlibus Hlis Domino seii sacnficanlibus , et jejunanli- bns servandum esse; primiim, tU ediclum proponatur;

bus , auditam à (idelibus Spiritùs sancli vocem ,

qu;c deinde inslruantur parochi ,
quomodb se gerere debeanl

Sauli el HarnabiC scgregalionem in Evangelium scii in denuntialionibus, lilleris leslimoniiilibus, et aliis quœ
eleclionom ad singulare apostolicnm minisierium sut miuieris sunt erga ordinandos prœslandis , lum cilio

porfici iubcret, qiiam nomiisi jt!junanlcs el orantes |, cdiclo dies, locns examinis, el ralio ub cxnminaloribus

perfecisse repelunl. Creabanlnr lune icmporis, ni scrvanda proniulgctur; demiim processio clericorum ju-

pluriiiiùni , diviniiiis saccrdoles, quia divinilùs cx- dicatur ordinalionibns prœmitlenda, archiepisc. Bonon.,
I
spcclabanlur, el à Deo fervenlibus volis expeleban- 3 pari. 5, lit. de Sacramcnlo Ordinis, statim inilio.

lur. Civari solebant pcr propbeliam pastoros,

quo 1 Ulriusque islius edicli formulas leges tum in ] nedi-

modo Timollieus ab Aposlolo diciUir ordinatns; divi- Iclis aclis iMedioIanciisibus, lùm in cilalo archiepisto
nis signis poi'lendebantur, ut de Fabiano , Nicolao, pâli Boiioniensi ; de primo ediclo hoc lanlùm nioiico i

Ambrosio, Severo, el aliis innumeris ecclesiastica; I lusius illud esse quàm ut exscribi debcat, in coque Ic-
II
Idsloiiai rcferunl; lune se saccrdoles, cum Aposlolo
1 ges omnes de sacris ordinalionibus rilè celebrandis,
seu non fclale et qualitalibus ordinandorum in Ecclesià
fer volunlalem Dci vocatos dicere poteranl , I deque
ab hominibus, neque per liominem, sud per Jesum Chri- pro nocessai iis habilis, sivc ex jure canonico, sive ex I

tum et Deum Patrem, constitulos, quia nempo divini conciliis provincialibus crulas breviler conlineri , et
ai

poliùs Numinis inspiralione quàm Immanà sagacilale ! populo notas lien, ne quis
.

m
.

cas peccct, el ut suam

ad niini.slerium vocabanlur; quique cos eligebanl ; j

vim obtinere noscanlur ;
quod eliam faciendum esse
oralioni liJcîbant quàm ralioni quidni enim '

Novclla Juslinianaea indicat inferiùs cilanda ; ailerum

niagis : \

scquerenlur Clnisli Domiiii exempliini qui deleclu- ,

'

ediclum simplcx est, diei sacrae ordinalionis indi-

iu.> aposlolos oralioni piiùs se lolum

dedil?Ea;»7, clio, niliilque mcnioratu dignum conlinct, vel quod

inquit Lucas G, in monlem orare, et erat pernoctans in \

'\

explicalionera merealur. In instruciione pro paiocho

oralione Dei, cum dies factus essel vocavit discipulos

cl ]
ad finem faciendam de naialibus et œtale ordinandi,
aposlolos nominu- ulilis, et quac non mediocrem prudcntiam sapial, in-
stios, et elegit duodaim ex Us quos el

tit.Quôd si Dominus orare perhibelur, anlcquàm apos- i quirendi ralio continelur, quam ab omnibus parochis

caHerorum oplarem sicut etiam ea qua; in Sacramen-

lolos suo.s delegeril, jure cpiscoporum cl seriô logi ;

anlcquàm Ecclesia; Clirisli deligant lali Ambrosiano, in rubricis seu instructionibiis

de
munus est orare

saccrdoles : Clnistus enim sibi ministres eligebat, Sacramento Ordinis exacte prœscribuntur; quic qui-
'

dem omnia habentur in iisdem Actis Mcdioianensibti.-;,

nec oratione indigcbat, ut cos pcniliùs nôsset ho- ;

parte 4, de Sacramento Ordinis et exigiio sed

mines aulem, qui non sibi, sed Chrislo saccrdoles lit. ; ,

aliorum mores sriqiè obscuri, et animi illo ulili libello, queni doclrinam sancti Caroli deSa-
paranl, (juibus
Deum craincnlis dixêre, Parisiis non à pluribus annis typis
sensa impervia su:>l. quaulô magis consulere,

et prccibus apud cum agere debenl, ut qui corda om- mandalo, conlinentur. In eo siqnidem quœ circa Sa-

nium novit , ipse oslendat qucm ex plnribus digat ? cramcntum Ordinis parochus doccal et exequalur,
consenlaneè ad hoc propositum Ori- forraulam iiem denunlialionis quatuor Temporum ,
Aplè omninô, et

27 Nnmerorum Quis fo! mulnm denunlialionis ordinandorum, curani paro-

genes, homil. 2S>, in cap. : t
,

potuil eligere principem populi, ut Moyses clii de ascribendis militiic clericali , fusé et uber-
crgo ila
j

polerat, sed hoc non facit, non dlcit, non audet, Cur rimè unusquisque edocebitur.
 , ,

237 PARS 1. SECT. I. CAP. II. DE YARIIS TESTIMONIIS QUIHUS SPECIATIM ORDINANDI.etc. 238
§ ^2. De promulgationc iwminum et desidcrii singulorum ( doialibus dolibus inslruclum esse), ad sacram eunj

ordinaudorum, publicâque coruiudeni discmsione. dcducat ordinalionem ul eliam ille coram oninibus
;

Ml. Quod \orô spécial ad publicam islam iioniiiiis haîc audiens,

non solùni habeat Dci limorem, sed eliam
el (lesiderii cjiis qui oïdinaiidus est, deiiimtialioiioii coram omnibus denunlialioncm, et professioncm eru-
faciendaiii , dixiimis siipcriùs, cl ex Cuiiciliis ïiidoii- bescal. Si quisanlcm lalis quidcm esse putetur, et ad

liiio , Modiolaneiisi lY, Turoiicnsi , Rollioniagcnsi cpiscopatùs ordinalionem Iranseat, contiadicat au-
Aquensi, Burdigalousi ulroqiic, et, quod iis omnibus leni aliquis, aique dicat conscium se esse alicujus
aiili(iuius est , Coloiiiensi ,
proi)aviiiuis sacris ordiiii- quod iilicilè admiserit, non priùs mereatur cpiscopa-
bus iniiiaiidum esse neiniiiom cujus iiomeu et desi- tùs ordinalionem, qiiàm examinalio querimoniaruni
deiium non jiriùs piiblico oiimibus p:i!àm fatta fuc- fiai, cl appareat undiquc innoxius quôd si eliam ;

riiit, idipsum eliam in coiuiiiisgiiieralibiis deri Galli- ||l

post Imjiismodi coiîtradictionem , non passus is qui
cani, anno IGâo, nosiro icmporc, publicà admoni- ordinalionem facil legiiimam examinationeni imponi
Il
lione, renovalum meininimus; antiquilùs quoqiie so- causnc, curral ad ordinalionem, sciai quod ab co (it

litns fuisse sncra^ roligionis aiitistiles ordinandonini pro nibilo esse ; sed el is qui contra legem Hicit, ca-
iiomina publiée omnibus proponeie, ut unicuiquc de det sacerdoiio; et qui sine probalione imponit ordina-
eoruin vilà, el conversalione referre licerel, no!i.-si- lionem , el ipse quidem similiter cadet sede sacerdo-
mum est; primo eiiim , si credimus Lampridio, lali , reus aulem erit Deo, qui omnium prœcipuè (insc-
Aiexandcr Severus imperalor, luijus nioris ocmula- rit suorum sacerdolum puritatem; si lamen is qui
tiono incensus , « iibi aliquos voluissel , vel redores ordinalioni conlradicit, aul examinalione faclà probe-
provinciarum dare, vel proppoî^ilos ficere, vel procu- liir calumniator, aul in ipso principio, nequc in exa-
ratores, id est raiionales , ordinare, noraina eorum minalione persistere confidai, segreget illum in per-
proponebal, horlans populum ul si quis quid habcrel peluum à sacra communione, is qui ordinationem
I

crin)inis probaret nianifestis rébus ; si non probàssel, facere vult, etc. Si verô nemo accusaverit omnino ,

subirel pœnani capiiis ; dicebaïque grave esse, cùm !

aul in loto denunlians examinationeni non facial,
aut
id cbriïliani et Judai facereni in prx'dicandis sacerdo- factà examinalione dcmonstrare, sicul pr;ïdiximus,
libus qui ordinandi sunl , non lieri in provinciarum non valueril accusalionem veram , tune oporlet eum

recloribus, quibus et foriunae liominuni commitleren- qui per lot vias inculpabilis apparucrit, accédera
ad
lur el caplla. i Quanlùm putalis ponderis et rao- ftitnram ordinalionem. » Consenliunt liaic omnia
legi
menli veleres illi Cbristiani sacerdolum probalioneni Alexandri Severi supra aliatœ, quà, secundùni morcm
pulabanl, si iis lemporibns quibus ad Uammas, ad Clirislianorum in eleclionibus suorum sacerdolum
bestias, ad nicem, Christi sacerdoles pne cieleris in- observalum et deligendos à se magistralns
,
accusa-
quirebanlur, eorum lamen nomina palàni faciebanl, lionibus ac delationibus singulorum objiciebal,
et ic-
lie indigne ad sacerdolium adiluni praibereni; au- merarios accnsaiores severè casligabat; sic enim Ju-
diantur nunc molles illi, et delicaii Chrisliani, qui slinianus non solùm sacerdoles summos non priùs
episcr.po lenipore persecnlionis sibi fingunt sacerdo- ordinari slaluil ,
qucàm omnium senlenli;c super illo-
lum nomina signilicari pericuiosum ; cùm et furenie rum ordinaiione audianiur, crimina si quœ opposita
persecnlionis a-slu , laicis omnibus, ex quibus saepè fuerint, refellanlur, integritas ipsorum alque inno-
tormenldrum vi aliqui ad lidei negalionem adigeban- cenlia probelur; verùm eliam calumniaiores jiibet
lur, iiiler quos niulli eliam sa^pé falsi fralres, à quibus infliclà non mediocri pœnà mulclari.
periciilum sibi iniminere diceUil Paulus, 2 Cor. 11, IX. Milii verô ad proposiium veniunt in
nientem
nomina adeô publiée proponerenlur, ul cllam rumor qu:c Sidoiiius Apoilinaris epist, 8, lib. 7,^scripsit;
,

islius consueludinis apud elbiiieos vulgaris essel ; vi- Euphronio episcopo de Simplicio, queni, posimo-
,

gebat scilicel apud majores nostros cbariiaiis sincera dùm factà sibi ab omnibus eligendi poieslale in ar-
virlus, quam hucce lempore invidenlia\ œmulaiionis, ciiiepiscopum Biluricensem elegit; eum ncmpeconsu-
suspicionis, el liumana.' prudentiae vilia obscuràrunt, lilut quid sibi vidcretnr in eà eleclione faciendum
in-
vel ceric peiàliis exlinxeruiK. dicaret. Simplicium referlàquibusdam nominari.
« De
Vlil. Plura verô ad banc consueludincm confirman- quo, inquit, sdlole narrari plurima bona, alque
ea
dam, superiùs adducla sunt ,
plura inferiùs adducen- quidem à plurimis bonis quoe lesiimonia n)ibi prima
lur; lubel ex Novellù (1) Jusliniani Epiphanio palriar- Ironie colloquii non salis grala, quia salis graliosa
cha; Coiislaniinopolilano directà eanidem confirmare: judicabanlur ; al poshiuàm œmulos ejus vidi nihil
«Opoiieiai;lcm,iiiquilJubiinianus,in ipsoordinalionis ampliùs quàm silere, alque eos maxime qui fidem fo-
lempore, eum qui liane imponil, illi coram omni lideli vent Arianorum (neque quippiam nominalo licet
populo santlisbinia; Ecclesia), luec onuiia (piila eccle- necdùm nostrae professionis illicitnm opponi) , ani-
siaslicas legos, easque maxime quie ordinandoruni con- mum advcrli exaclissinmm virum posse censeri
; de
dilioaos necessarias
expommt ) pra?dieere, ut agno- quo, quivis malus loqui, bonus lacère non possent. »
scens eum omnia qmc priùs à nobis dicta suntbabere Ilac autcm verba osiendunt nominari soliios aliquos
(id est ut populus sciens ordinandum observatis sacer- in episcopum, antequàm eligerenlur; ideô verô no-
minalos, ut, si qui essent criminuni ipsorum conseil,

(1) Novellà G, cap.I, ea palàm facereni iisdem itaque ab eo lempore quo

;
 l)i; SACRIS KLrCTlONIBtTS ET OnniNATIONlBUS, 210

fssi'Ml, l>liir:> objii i solil:» à .(tiitrailirrrili- tinis Imnc accusai, ul onuiis servilis condilionis su-
iioiiiiiiitti

[trolta- s|ii('i(ine dc|)ulsà in ccrl uiiiiia pedeiii infcrreul.

)»iis; ('\ alla viTÙ parle IfMiiiionia (|iiil)iis i|i-,i ,

fi audila fuisse. Taceo li'u' f|iia' th'. olt- Ouaiilo cniii) aMjniori ratione , is (pii e\eni|)!o , viuc
ifiiliir, K'I.iia

«le ilciciisoris cpi intcgiilatt", cl nioruni sanclinioniii universis pricfutu-

j(>(là S. Marlint) porsoïKC vililalo
,
,

sctipi inloiTCSsiono, no ipsc cligoroUir, de coiisi'iisii nis csl, loti populo aulea proponcndus vidclur, ut si

iiiajidis parlis poptili ciiiii cxpcltMitis, de rt-riilalis di- (piis aliquid liabel quod objiriat , vel innocenli.'t siii^

v'miliis, (pii (jus ordiiialioiii icsiilcieiil ,

rt'lerimlur a rd'ellat , vel criininis suspicioiie laborans à tam sau-
ad desiderinin, e. 7 clo niaf,'istralu repellaliir'.' (Juid (;iiim aliilel.e vitac
Scvcro Sulpilio in \ilà S. Martini ;
(

SS. exenipla qnolidiana an'eni probilas? ipiid |)ielas V-(|uid virlules animi |)rodesse
pliira alia qu;c ex vilis

de ordinan- polerant? non virtulibus, scd corporis viribus; non

l)ossinit non invilns omillo. Moiieo solîini

dorun» vitA in pid)liro conscssu olini dispulalmn ex inorum conslanlià, scd ncrvorum, caîteraruniquc cor-

Cypriano, opisl. 7)1, el Andjiosio, in 5 cap. prioris poris parlium firmitatc; non prudenliA nnquàm , scd

ad Tliiniolli.; iloni(pio de conlradicciitiinn personis, ;eslu alicpiando certabatur, vinoebalur. dur crgo
in plèbe cui lanto studio caveliu' ne eiimiiiiim aliquorum rci in
el crimininn verilale, aiil falsilalc ii)s"i

cpiscopns ordinandus csscl, disculicndis haberi cano- j)a!icslram dimicaluri inducanlur? an quia atliletarum

lu'in concilii Carlliaginensis III snpcriùs allalnm (1); ordinidedccus nielucbant?an quia verebanturne qui-

inn cxpendoienlur, abcsse jnssos cale( lunne- bns vicloribus poslniodùm à populo lavcbalur, si viliosis
caque i

ipsis faverelur, vilio exiiide favori, et ex criniinosorum

nos, juxla canoneni concilii Laodiccni prohibcnlcni ,

conunendalioiic ; crimcn quoque iaudari videreliu? at

ordimtiones in prœsentiâ aiidienlium fieri ; ni inler- quantô majori caulelà prospicicndiim est ne sacerdota-

prelanlur Zonaras, in can. \ apost., cl can. G. Laodi- lisordo indignorumadmissione dcdecorctur? mysleria

Balsamon; ne forte, ni ail Zonaras, sancia conlaminenlur? verbum Dei ab indignis prola-
ccni concilii, el
in .') can. conc. Laodic. , in convenlibiis in quibns lum vilescal?ulqui ad pielatem et animarum salulem

crimina ordinandis objiciimlnr , ca audirenl quu; iis duces esse debent, excmplo perçant ad perniciem?

contra quos diccbanlur, essent piidori; et ipsis à § 5. De commendationc ac laudalionc ordinandorum

quibns audircntur, adneqniliam incitanionlo essent,

apud populum eorumdemque responsis.

cl aiiis quorum non ilacouslans in (ide csl ralio, bla-

Xll. Ultimô jam examinandum superesl eorum
qui ordinaiidi sunl ab episcopo prncdicandorum ac
sphcmaiidi numinis causam prscberent.
X. Anliquuni islum niorem noniina ordinandoruni laudandorum velus inslitulum ; ut qucmadmodùm
publiée proponendi, aliquâ ratione innovasse diccn-
Iiocce lemporc soient in noslrâ sallem Universitate
qui iicenliaiidorum in sacra theologiGC fa-
dus csl Bonifacius YllI dùm ad viliosas elccliones el,
l'arisiensi ,

cultale ordini sunt inserendi priùs à publico para-

praîcipiles meiropolitanorum confirniationes inipc- ,

diendas qua; nenipe nullis vocalis et non discusso nympho Iaudari, sic scièrent ii qui clcricorum calalogo
,

negotio, fièrent, statuit cap. final. dcElecl. in G, « con- forent ascribendi, ab episcopo priùs populo commen-
viribus omninô carerc, ipsasque dari. ilujus nioris luculentum lestimonium est, ca-
firniationes taies

Vocaiionem aulcm liujus- non iste, concilii IV Carlliaginensis : Leclor cùm ordi-
decernil irritas el inanes.
vel apparei natur, facial de illo episcopus verbum ad plebem, indicans
niodi noniinalim, ubi est coeleclus,
ejus fidem ac vilam ; atque ingeniiim, Carlbag. 5, c. 8;
opposilor; aliàs generaliler in ecclesiâ in quâ eleclio
refertur dist. 25, c. Leclor. Si in lecloris ordinalione
fada est , ut si qui siut qui se velint opponere , coni-
boc pra;cipitur, quantô magis in superiorum ordinum
pareant, assignato peremptorio termino conipelciiti ,

collatione observabalur, quorum quantô diviniora sunt

faciendam esse censet; quae eliam , si eleclio iii con-
vult observari. Ilabes auleni
eorum qui iis inilianlur débet esse apud
Officia, lantô
cordià celebrala fuerit , »

expressas de denuntialioiiibns
plebem major auctorilas et vil;Tecommendatio amplior;
supra, §4, illis f;!-

ciendis concilii Tridentini, Mediolaneiisis, Tuioneii-

ideôque cùm de lecloris in suâ ordinalione ab episcopo
faciendâ lionorificâ menlione, et meritorum ipsius
sis, Rolhomagensis, Aquensis, Burdigalensis san-
praîdicalione ordinalioui inserendà legcm Carthagi-
cliones ; ex quibus eliam ea disccs ,
quœ in iis

nec jam opus nenses patres sanxêre , aliorum quoque superiorum

légitimé faciendis servanda sunl : csl ut,

crambeni isLam recoquendo molestus sim.

graduum commendationem in ordinalionissolemnilate

XI. Huic autem mori confirmando vel illuslrando non omiltendam confirmârunt. Cur autem osliarii, et
simplicis clci'ici laudandorum minime memiuerunt?
conducit maxime quod rcfcrt D. Clirysoslomus , co
sermone 48, in iuscriptione allaris, el l. o, quem lia-
an quôd in eorum gradnuni distribulione , nulla , ex
veleri more, promovendi laudatio inseri consuevissel?
bùit ad illos qui conventum Ecclcsi.'B deseruerant, de
narrât siquidem Imnc in an verô quôd osliarii qui ab archidiacono in codera
pluribus diversis materiis ;

coiicilio, can. 3, instrui et officii sui gerendi instru-

Oiympicis certaminibus morem obtinuisse, ul posl
iriginla dies transaclos alhletœ cerlaturi in subiir- menta accipere jubcnlur, non ab episcopo, sed ab
eodem archidiacono laudarenlur? ulrùmvolueris non
bium odueti circumveherentur, et loto sedenle tlicalro
claniarct prœco zk toûtcu xài-:r//opa id est niuu
rnullùm ad pracsenlem qua^stioncm refert. Teslem
, fj.n ; ,

porrô pro hàc quoque consueludine, de quâ jam à no-

(1) Can. 40. Referlur dist. 23, c illud. bis scrmo insiituelur, adducere possuraus ex antiquis
-"l.ff»*::;.-
 ,

241 PARS I. SECT. I. CAP. II. DK VXRIIS TFSTIMOMIS (JUBUS SPECIATIM OKDINANDI, ftc. 249
aucloiibus Cypriauuiu doruni cl plcbcs Hisp., bcain, gloriam vubierum, an verecundiam
, ;ul iii
^
morum;
epist. G8, iibi iloctt urdiiiationes, mnuisi sub vopuli ^
quod lionore virliKis insignis esi, an (piod pndoris ad-
assistentis consciciilià ficri oporterc ; ut plcbe prœseule ,
miralione îandabiiis? lia cl dignitate exceisus est el

9el (teh'ganittr malorum crimina, vcl buiiorum mérita Immilitai.e :>nbniissus, ul appareil ilitnn divinilùs
re-
frœdiccntur. Exslaiil eliam Sidonii Apolliiiaris , in servalum , qui ad ecclesiaslicam disciplinani cœlerii

«leciione Simplicii in archicpiscopuui IJituricciisem ,

esset excmplo, quomodù servi Dei in virlulibus vin-
giala et vernans pancgyrica concio ; Euclierii , in or- cerenl, posl confessionem nioribus eminerenl mère-
;

dinalione sacordolis, laiulaloriiis el gravis ad popiilmn balur ialis derica; ordinalionis ukcriores gradus et
sernio, quem Eusebii Eniisseni pulal cssc 15aronii:s, increnTjnla majora, non de annis suis, sed de merilis

ad an. i-il, et habiliiin in ordinalionc sniicli Maxiini astiinaiidus ; sed inlerim placuit, ut ab omcio leclionis
Taurineiisis ; gravis quoque et séria Constanlio Aiau- incijjiat; quia cl nibil magis congruit voci, quoe I)o-
sicorum episcopo designalo parsenesis ab Anibrosio, I
minum gloriosâ prœdicaiione confessa est, quam celc-
1. 3, epist. 19, Constnnlio : elegans quoqnô et diserln, I
biaiulis diviiiis leclionibus personarc
; posl verba sn-
adiiorlaloria potiùs Lulalio Doarcnsiuni episcopo bliinia qu.e Cbrisli marlyrium prolocula sunt, evange-
eiqiie gralulaloria ([uàm laiidaloiia Gregorii Nazian- liuni Cinisli légère, uiide martyres fiunl; ad pulpiium
zeni, in ipsins eleclione babila oralio 30. ExstMiit el posl calaslam venire ; illic fuisse conspicuum gentiliusn
Chrysologi in Pétri episcopi crealionem sermo 107, n)uililudJni, bic à fratribus conspici ; illic auditum esse
et prima Ennodii sacra dictio in laudeni Lauienlii Me- cum miraculo circumslantis populi , bic cun! gaudio
diohinensis die ordinationis ejns babila. Exstant eliam fraternilalis audiri. Hune igitur. fralres, di]ecli"ssimî,
Cypriani insignes opisioke de Celerino Icctore, .\urelio à me et à collegis qui prœsenies adorant ordinaiurn
item b:-ctore , et Numidico presbylero à se factis ; ex sciatis, quod vos scio , et libentcr amplecli et optars
quibus qualem episcopi in ordinatione clericorum ba- laies in Ecclesià nostrà quamplurimos ordinari. Et
bere scièrent oralionem non difficuller intelligimiis; quoniam semper gauùium properat, ncc potost moras
quos enim ad perscculioneni absens di\iiiilùs demon- ferre Kelilia, dominico legit; intérim nobis boc die
slratos, inconsuhù, et absente, contra morem suum, auspicatiis est, diim dedicat lectionem, vos orationibus
popnio , ordinârat; bos istis epislolis qiut orationis fre(iuenter iiisistile, et preces noslras vestris precibus
quam in ipsorurn ordinatione babiturus fuisset viceni adjuvaie, ut Domini misericordia favens nobis, citù
suppléant, graviter et ornatè commcndai; quaî qno- plebi suce etsacerdotem reddal incoIumenî,et marty-

iiiam ordinalionis liabendaj rilus quosdam manifeslos rem cum sacerdole leciorem. Oplo vos, fraîres cba-
faciunt, onbnum vel etiani eorinn quos minores dici- rissimi in Deo Paire ei Christo Jesu, semper benè
inus dignilalom commendanl, et quanlam in seligen- valere.» Cypr. epist. 33, ad clerum el plebem.

dis vel ad ipsos inferiores gradus probati anlislites XIV. Habelis hâc epistolâ légitimai ordinalionis, et
diligenliam inipendcre debeant, qiio item bonore mi- condiiionum qua^. in ordinandis praicipuè requirunlur
nores illi clerici baberi ,
quo in prclio clericalus , et graphicam descriptionem : annon ea laudabilis ordi-
quorumcumque ordinuni dignilalem ipsi iiabere quo ,
nalio qua^ commun! omnium consibo celebratur, in
ij» bonoris !oco eam reponere, qnâ veneratione siisci- quà non solùm mores, verùm etiam singulorum mérita
pere debeant, egregiè demonslrant , ideô bic à iiobis ponderaniur, ut et indigni arceanlur el pra:terea lau-

maximâ ex parte exscribunlur. dabiles lantùm, et qui anteaoïis virlulis operibus

gra-
Xlil. De ordinatione Aurelii Cypriani liiierae ad dus ecclesiaslicos meruerint et proul meruerint, ob~
cieruni et plebom priori looo sese legondac ofl'ernnt ;
lineant? Annon ea oplinia qua; divinà vocatione firme-
ï In ordinatioiiibus clericis , fraires cbarissimi, sole- iur, non humanis solùm tesiimoniis? quaî non
mus vos anie consulere, et mores ac mérita singulo- prœpropera, non accelerala sit, sed per gradus, et ab
rnm connnuni consibo ponderare sed exspectanda ; inferiorum ordinum exercitio ad majora ducens di-
non sunt icsliinonia bumana cùm pracedunt divina , gnilatis incrementa? quae non oliosa neque inulilis
suiïragia. Aurclii.s fratcr noster, ilbistris adolescens, fuerit qualis ut plurimùm ad minores ordines
, solet
à Doniino jani proijaiiis, el à Dco vocalus est, in annis esse proniolio , nogligentibus nobis ea officia subiro
adhiic nc'.ellus, sed in viriniis ac fidei lande pro- quai et martyres deceant, et martyres ornent el fa-
vcciiis, jninor in xia'.is su.-iij indolc, sed major in bo- ciaiil; quai infra ordinandorum sit mérita; quai gau-

nore, gcniino iiic agone ccrlavit ; bis confessns, el bis denlibus popuiis, adjiivantibus episcopuni presbyteris
coi.fcssionis <n:e viclorià gloriosns ; el qiiando vieil in celebrelur, et si, urgente necessarià causa, pra'-sen te
cursii fitcuis CMorris, el cum dcniio iGrliorc certamine populo celebrari non potuerit, illico ad eumdem rel'e-
piignavii, inunipbalor, cl violor in prrelio passionis ralur quem
;
, ut discal venerari ,
quem audire , quem
quoiies adversariiis provocarc serves Dei voluil, minislranteni debeai revereri? At
lo- ialis est ordinalionis
ties pronvptissinms ac forlissimus miles cl pngnavif, Cypriano descriptai idea
à populum de : nam el se
et \icil. Parùm fueral sub ocnlis anle paucorum ordiiiationibus consulere solere prolilelur, cum
quo
qi.ando exlorris iiebat congressum fuisse, meruit et comnmni consilio singulorum mores ac merila exa-
in foro tougredi clariore vinule, ut posl magisiratus minet, et, nonnisi persecutione urgente, divinilùs no-
oliani proconsiilem vinceret, et posl cxiiunn lornienla minalum populo absente, cum collegis tanien et com-
bupcraret; née :nvcuio quui in co prœdicare plus de- presbyiariij Aureliuu) tanturn scilicei , et laulà con^
243 DE SACmS KLKCTIOMIUJS i;i OUDINATIOMUUS. 244
assciil onlinàsM; ; burlalu, in visioneper noctomcoinpulsiis est ne ncga-
f.'ssioiiis ac pirlalis «lorii» illuslrLiii

diviiiam qiis Mjcalioiiein fuisse aflirmal, (Miaiu

ab ri;l nol)is snadentibus qnibus plus licuil, et coegit,

onliii:ilioiiilms luMli.Tiiis , si Icj-ilim»! cclchiiMilur ne- (sic einendaiitlam Cypriaai uralioncni ccnsco, m judi-
(]ii:i(Hi;:iii altesse , siispicari (K'iicimis ;
ilocot eiiiiii cet Cclcrimnn ex visione iiocininà. ci Eccb-si;!' iior-

tlirysosloimis liom. Ti in 1 Tiin., liiin' iiuidcMn saccr- lalii, et (lypriaiii siiasiotii: (|ui ad inqicraïuiuni plus li-

Cfbal, l'uisse coactiini, ut Gallica Tigi-oudoclo-

dolos « ex propliolià, id est, Spiiili'is sancli inspiia- J:i('oi)i

ita el niint; lit, ris ibcolo^i v<;ihi(t signilical) tiuiu nec jus fuerat, ncc
tionc oli'Ctos, cl ila pridcin liebal ,

decebul sine honore ecctciiaslico esse, qurnt sic Doiiiinus

quolies ab Iiimiaiià passions alicni ojusniodi cli'dioncs
oiiiniiiù seciilare, niliil Icni-
lionoravil cœlesds fjtoriwdignitnle. »
(•olL'l;rabiimis; ci'iiii tiiliil

neqiit: ad gialiam, iit'(|ii(! ad (Mliiiiii XVII. Sislannis paiilnliim in connu vcrboruin al-
poralc iiiliitMili's,

lanla nobis spiriliis pioniuido non tcnlà mcdilalionc cl anlequiini (^cicrini laudalionem
l'acimus; nain cl si

adesl, siiflicil volunlas oplima, vel sola. » Deniquo ;» Cypriano audiainus, iiaîccxverbis Cypriani sunima-

licol Aurolius iiicrcnjeiila majora virlule siià nicruis- ria capila obscrveinus, 1° quanti bcndicii loco Cy-

sel, jiidicavit lanicn Cyprianns,iiC Ecclesi;c ordo tur- |)rianus duxcril, (|uaiito Ecclesià; ornamcnlo esse
bareliir, ncccssariuin cssc iil divina officia à Iccloris censuerit, in^igiiinm pielalc viroruni eliani in inliinis

fimclione auspicarelur : Iccloris ollicium ,

ciini inar- ccdcsiaslicis gr.idii)us, lecloralfis stiiitcl, ordiiiiitio-

lyris gloriosâ confessione comparavit, non minus du- ncm, adeô ut bénéficia divina, cjustiiodi conscriplio-

cens gloriosum c pulpilo Kvangclium nnnliarc ( tune nes et proinoliones scripseril, qu;e jam exigui, (|uan-

enim Iccloies legebant Evangeiium )

quaai in calastà lùni ad Ecclcsix ornatum et popuii salulcm moincnli
Clnisli lidcni conliteri; cl ne Iriistra ordin:itiis vidc- .Tslimaiilur. 2' Ex isliusmodi promotionc cumulaluin
jclur, solomni die, doniinico ncnipe, gaudenlibus Ecclesi.T, cpiscoj)0, clero, populo, gaudium accessisse,

omnibus, solcmni convenlu, oITicio suo functiis, audi- et de taliuuï virornm proniolione sibiinviccm congra-

lus est priniamdcdicàsse, etauspicaluscsse Icclionem. lulari lideles solilos. 5" Prcsbytcros scnipcr aliquos,

XV. Alque nlinani iis qui jam ad ordincs acceduni, aut diaconos episcopum in mediis perseculionis

ea incsscnl qua; in Aurelio lectoïc dcpinxil Cypria- turbinibus coniilatos luissc, quorum consilio ordina-

iius ! ulinani ii solùni noslris leniporibiis ordinaren- lioncs et alia Ecclesiœ negoiia peragcrot, quorum
lur qui in lide forles essenl, in poiseculioncs patien- eliam nomine, sicut et suo ad clerum et picbeni Cy-
modesli qui prianum bic scripsisse adverlinuis. 4° Oivinam cliam
tes, in adversis constantes, in prosperis ;

Bon pœnic terrore ab liones-to proposito dimovean- ad minores ordines, nec sine divinis portentis vocatio-

lur, sed cnlp;x; pndorc ab iidioneslo dcterreanlur ;

nem agnoseimus ;
qui bumanam induslriam in seli-

qui verccundi sint et hurniles, virtutibus gloriani ob- gcndis ad islos ordines insudare, indignum ducimus.
5° Celerinuni ob buniilitalem refugisse ca
îineanl, non qmeranl; gloriosi sint, non supcrbi qui ;
niinisleria

licèt de Ecclesià benè nieriti el digiiilatum ecclesiasti- quïc nos bumanic superbi;x; typiio turgidi taminàni

carum apiceni promerentes, in inferioribus tainen vilia despicimus. 6° Episcopo banc aucloritatcm incsse

ministeriis non dedigncnlur deservire et, post ordi- ;

crediiam, ut non dicam clericaiûs suadendi, sed quo-
[

nationeni, in luiictionibus suis reperiantur assidtii, dannnodô iniporandi, et ad euni cogendi poleslalem

non otiosi , non négligentes ! Ilujusniodi si scïuel habere putarclur, qui obluctari nefas cssct ; cui la-

nanciscatur Ecclesià Dei ministros ,

quanlo putas men jam in clericalùs olflciis s;;0!ilè susceplis a;grô

gaudio ? quanlo ditabilur fructu ? laies, ut

e:ailtabit
paremus ;
quam verô lue in epislolà Cypriani ponll-

cuni Cypriano dicam, vcros omrîcs chi istiani nonnnis ficum aucloritatem advertimus, eam apud alios Patres

professorcs, scio el libenter amplecli, el optare :n

non semel licet inlueri ; an non eam, v. g., agnovil

Ecclesià nostrà quàm pluriiiios ordinari ; sed vereor j

[
sanclus Gandenlius Brixianus episcopus, dùm in die

ne popuii fri^idiùs id à Deo pclaîit, principes populo- ;] j

ordinalionis su* se onus episcopale conalum fuisse

declinare viribus profitetur Sed, inquil bea-

inni Deo volenli segniùs remissiùsque cooperentur
lotis : i ,

XVi. i cquunlur aliœ de ordinatione Celerini lecto- tus Pater Ambrosius, cx-terique veiierandi aniistiles,

lis scripla; ad clerum et plebem Cypriani liltenc. I

sacramento, quo lenierè vos ipsos obligàstis, aslricli,

i Agnoscendasunl, inquil, epist. 34, el ampleclenda, lales ad me episiolas, cum vestrà legalione miseront,

fraires charissimi, bénéficia divina, quibus Eccie- ul sine danino animoc niCcC, ultra jam resistere non
Exempla verô bujus coaclionis passim oc-
siam suam Dominus illuslrare temporibus noslris el ho- valeicm. »

nest-iPe dignilatus cst.commeaium dando bonis confes- currunt ; anuon id fatebanlur monacbi illi, de qui-

sionibus suis et marlyribus gloriosis; ulquisublimiler bus ait Socrates, 1. 6, c. 7, quôd cura à Tbeopliilo

Cbrislum confessi essenl, clerum postmodiun Ciirisli, Alexandrin© plurimùm diligereiitur , eorum innmi
adornarcnl exullale itaque Dioscorum quasi vi à monasierio abslrahens, episco-
niinisleriis ecclesiasticis ;

cl gaudete nobiscum lectis lilteris noslris, quibus ego i pum llermopoieos, désignant, alios duos obsecrarit,
ul œlaleni simul cum ip^oagcrent, et cuni verbh œtjrè
et coUegu; mei, qui prœsenles aderant, releriuius vos
Celerinum frairem nostrum virtutibus pariter et mo- illis persuadere posset, auclorilale lamen vtpoie episco-

ribus glorioâum, clero nostro, non b.umanâ suffraga- pus illud fcicere compulerit. Sed hâe de re infia ru>iiis.

tione, sed divina dignalione conjuncUun ; qui cùin I 7° Non decuisse sanclilalo insigniores extra clenca-

consenlire dub'iaret Ecclesiœ, ipsius admoniiu ci j tum degere, quia in clericatu degentes, reliquls decet
 ,

545 PARS I. SFXT. 1. CAP. II. DE VARIIS TESTIMOMIS QUIBUS SPËCIATIM ORDINANDI. f.tc. '^iG

iinde, ul doccl Uieronyniiis, in c. 2 bus lucoal, et gloriosos vullns in loco alliore consti-
cssc sanoliorcs :

nonsolîim cpiscopi, prcsbylcri et dia- tui ubi ab omni populo circumstante conspecii
KpiM. adïil.. t
;

cxterùm
coniil.-l) m magnopiTt- proviilercut niiuliini popiiluin incilanienlinn gloriae vidcntibns p^irbeant ;

scniione, acsriciitià piesiiylerii honorem désignasse nos illis jam scialis,

Cui pnvM<!cnt, oonvcrsalionc ,

praîccf'ant; verùm ci inf('riorisgraili"is exorcistocleclo- ut el sportulis iisdem cum prcsbyieiis honorenlur, et

domui Dciserviunl! divisioncs niensurnas,;equalis quanlilalibus, partian-

rcs. ;vililiiiotonirics oinniiiô qui
»

inlîmis Ecclosi.X' tur, sessuri nobiscum provectis el corroboralis annis

8° Tandem ordinnlionem ctiain in

gradibiis confcssionis pr.Tminni fuisse, seu, niait Ter- suis. » Cyp., cpist. 3i.

inliiamis, de Fngâ in persccnlione, cap. 10, solilos XIX. Nihil hic repelere necessum est egregias Au-
fuisse liisce teniporibns lldeles ecclesiasUcos gradus ex reUi et Ceieriiii dotes, hàc epislolà oratorio stylo de-

persrfu'.ionis toleranlià ascendcre. scriplas ; nobis cas judicarc virlules qua; dcMicorum

XVIU. Perseqnaniur jani vcl potiùs percurramns ordinandorum propria deberent esse ornamcnia , in
Celcrini cgregiam laudalioiiem : « ïlic ad temporis quai sa^piùs oculos conjicere debenl, lùm ii qui ad

inlor Clirisli niililcs anlc- ordines alios rccipiunt lum isli qui ordinibus ini-
noslri pra'lium primus,
,
iiic

fervenlia, cum tiandi adducunlur qu;rdam duiilaxal in prcrdicla Cy-

signanns, hic inler persccuUonis iisilia ;

ip;o infesLitionis principe et auctore congressus ;

priani verba adnolaie sul'licial, qua; à iioslro insliUilo

dîim inexpijgnabili lirmitate cerianiinis sui advcr?.a- non abhorreanl : primùm dignitalem officii lecloris ,

rinm vieil, vincendi catcris \iam fecil : non brevi qure nostram erga ordiftes ecclesiasticos, prxsci-tim

compendio vulnernin victor, sed adb:crenlibus diù, verô erga minores, irreverentiam arguai ; num enim
et permanentibus pœnis IO!ig?e coUuclationis niira- nos pudet adeô negleclorcs esse divinorum minisle-
cuîo triiuiiphalor, etc., nec rudis islc aut novusesl in riorum , et erga ecclesiastica officia parura religiosos,

Celerino charissimo nostro lituUis gloriarum ;

per ut cùm martyribus ad lionoris incremenlum lecloris

vestigia cngnaiionis sua graditur, jtarcntibus ac pro- oliin gradus confcrri piilarelur, jam apud nos mino-
pinquis suis lionore consimili divii!,i> digiialionis rtim ordinum gradus tanlùm non in dcrisum confcran-
aeqiiatur. Avia ejus Cebrina jani psid; ni niarlyiio tur ? cùm episcopali solliciludine , cleri populique
coronata est, ileni patruuseius et avunculus ejus Lau- sufTragio, divinis leslimoniis digna videretur iu leclo-

rentius, et Jgnalius, elc. Hune ad nos, fialres dilectis- rem promotio, indigni jam à pluribus minores ordines
siuii, caui tanià Doniini dignalione venienteui icsli- judicentur, ad quos nonnisi pnevio diligcnli examine
nionio, et mi: aculo ejus qui se perseculus fueral, il- perveiiialur ? et qnom Ecclesiie ulilissimum ordinein

luslrem, quid aliud quàui super pulpiuim, id est su- lecloris censuit Cyprianus , eum cum reliquis infciio-

per Cribunal Ecclpsi;e oporlebal imponi, ul.loci allio- ribus, nostrà ignavià tanquàm oliosum , (
qua; conci-

ris ceisilale subnixus, et plebi universœ pro honoris lii Tridentini , sess. 25, de Reform., cap. 17 ,
qua;ri-

sui oharilaie conspicuus, légal pnçcepta et Evange- monia est) ab hxreticis tradiici patiamur? ut super
lium Doniini, qua; forliler ac fidcliler sequitur ? vox candelabrum Ecclesià^ Icctores à Cypriano posili cen-
Dttniinum confessa, in bis quotidiè, qu.i; loculus est seanlur jam sub modio latent ? hsec
,
qui si audimus,
Doniinus audialur; viderit an sit ulterior gradus ad si aiiendimus erubescere necessum esl. ,

queni proticl in Ecclesiâ possit, nihil est, in quo ma- XX. Verùm hscc jam observavimus ; alterum jam
gis confessor fralribus possif, qnàin ut dùui cvange- adveriendum est, minores ordines ad majores gradus
licaieclio de oie ejus audilur, lecloris (idem, quisquis esse , in quibus quivis priùs probandi sont ,
quàm alios

audierit, iuîilelur. Jungendus in leclione Aurelio fue- conscendanl. Terliuni ampliorem prosbyleris quàni

ral,cum quo divini honoris socielale conjunclus est, lecloribus honorem, el, ut ila dicam, portioiiem di-
cum quo omnibus virtutis el laudis insignibus copula- siribui solitam , confirmant Constiluiiones aposlolicae,
IHS est pares ambo et ulerque consimiles, iu quan-
; Aposl. lib. 2, cap. 28; t Presbylcris , inquiunt , si

tum glnrià sublimes, in tanium verecumiià hiuniles ;

assidue in studio doccndi verbum Dei laboraverint
quantum l'ivinà dignatione promoli, lamiii!i suà quiète sepoiialur dupla porlio in graliam aposlolorum Cliri-

et tranqiiliitale subniissi. el virtuluni parilcr etmo- sli ,

quorum locum lenent , lanquàm consiliarii epi-

rum singulis exempla pr;d)enles, et congressioni et scopi , et Ecclesi;e corona ; sunt enim consilium et
pari congruentes, illic luborc, hic pudore hmd.îhiles. scnalus Ecclesie ; si aulem et lector est , is partem
In lald'îîs S'^rvis la'lalur Domines, in ejusmodi con-- unam in honorem prophelarum accipiat, » etc. i" Benè
fessoriiius gloiiaiur, quorum sccla cl eonvcrsatio sic merilos tamen leciores pari cum prcsbyleris porlione
proficit ad praiconium glona% ut materiani caileris à Cypriano honoratos ; cui simile est quod habet
prjebear.l discipiinte ad hoc eos Chrislus esse hic in Gregorius ^lagnus (1) , sequum esse ut pro merito cu-
Ecclesià diù vohiil, ad hoc de medià morte suhslra- jiiscumque plusve, minusve largiendi episcopus habeat
rtos, quàdain dixerim resurroctionc circa eos factà, faculiatem ; ipsis lamen denegatum ut cum presbyteris
iiioohunes reservavii ; ut dùni nihil in honore subU- sederent,ne graduum ecclesiaslicorum legitimus ordo
nii'js, niliil in humiiiiale submissius à fratribi.'s cerni- turbarelur. 5° Gloriosis islis confessoribus gradus
tur, ho^ oadem Cralernilas sectata comitetur, hos ta- istos deslinatos fuisse, quos probabile esl nunquàm
nien leciores intérim conslilutos scialis, quia opor- Caîanensium
(i) Lib. 7, indict. 1 , episl. 8, Leoiii
•^ebat lucernam super candelabrum poni, unde omni- episcopo.
 ,, ,,

2i7 DK SACmS KLI'XriOMIlLS VA OIIDINATIOMHDS. âiS

ipsos assot'Ulos i'iiissc ; icuii , t|iui(l :ul (Icici inuin spc- pradtcbanl argumenta ! (|ti:ini foecundam dicendi sc-
Clal, oiiiii (liacoiiuiii ubiisai; lidcin laciiiiil Marlyrolo- g<;l(in supiwdilabani: (piàni la;liis lia;c popuius andie-
gin Hcdic , Adonis , et Usiiardi , ô rcbriuiiii ,
qua:
I
bal! (piàm facile eral ni, dùm taliuni virorun) cxiniplis

cjiis , lit (lincoiii iniMiiiiièrc. G" Eliaiii ubscrvaii pos- a|)plaud(;bal, diiin ordinalionibus cl onbnandis pie gra»
sunl spoiliilaî isia*, (|iia: ab cpiscoiio in cloiicos di •
lu!;d)anlur, dinn in eonnnnni E(( b!si;i' l,ilili;i gcsiiebal,
I

siiiliiii soUm'cmiI ,
qiia; ,
quia iidi: sdM' noslr' iiisliluli , I
coiripcnlut Miiinialioiic saïKMilalis, diin;rclurad iniila»
ivjic'iu le ad ('iinidcni (iypiianiini , opislol. (il) ad Uoncîui viilnli!- ! l'onitc vobis anle ocnlot. cpiscopiim \u
ckM'inii cl pic'boiii l'iii iiilanoiuni , cl l'aiiioliiiiii in i
laliuiï. viroruniordinalionc disserenlem, plcbeui plan-
eanidem episluluiu , Kcalinn iUit-nanuMi suis in Ter •

;
sibu. et acclamalionibus (quod lieri supra docuinms;
(uIli:iMuni notis (I), ot alios. jixliciiin cpiscopi coni|)roi)anlcin ordinaltim mode-
, ;

X\l, Nun(|iiàin salior, iinnqiiiiin cxploor ciusniodi sli a|i(pi:' resiJondcnlen , vel ad poixiinm disseren
Cypriani epislolis ,
qu;c noliis anliipiani exliil)i>ii,
i
Icn: ; fciici;. Eccicsia; prima ista letupora prx'iiicabi-
Ecilcsiiu lacioni , ad <piani coniposili n;i;vos )lo.slro^
j
lis , lot ornamentib illustri;? , lantà cleri ac populi
I

agnoscainus , aUpic luiinilitalis argiiniciUr. , ci disci- ]

cbaritalo conspicua. Qnidni majoruin inslituia imile-
plina; leslllncnda; ralionom doccannir ; i;nr gravabi- <
miii', cl pro virili cnilamui ul anliqua ilia paUnn^ in
lui' ilaqno benigniis Icclor, si •orlian. df.- ordinalion* 1
lilii pielas rcflorescat , ideni ubiqiie disciplina ardor
Nuinidici prosbylori epislolat;,. i)ics.!jylcri: ('.arlliaj^i cluccsci.L , componanim ad iiloruin virlules .^ormc-
,

iiensis, diaconisve, et plcbi vmjvcrsa dircclan addw- rnu) ad excmpla , Irabainus cumdeui spirituin co-
i
,

camus (2) : « Nunliandujr , -.iiqui^ , vobis fuit., fratres j

dem animo ducamut ? ba;c pia vola sunt ,
quibus ut
ctiarissiml.quod perlincal; et ?(: comniuncn lœliliani, evenla respondcani xclim , ulinaui cl faxil Deus !

Cl ad Ecclesi;c noslr.T; niaximan glorlanf; ; naii; ad- !

XXIII. Sed ne gratis fingcrc videainur alter/ias
monilos nos cl inslvaclOL- sciatis dignalioni- divina ,
islas lam ordinanlium , sive aiiornrn ordinaiidos !au-
m >"u!iiidicus prcshylci- ascribalnr prcsbyterorum I
drjiiiium , vei adiiorlanliin)! , cl ordi'ï;ilorum ipsorum
Carlbaginensium numéro , et nobiscuni sedeai in gratias ulplurimùm agcnlium vel scse cxcusantium ,

clero, hice clarissiniâ confcssionis illustris, et virlutis, dicendi vicci, quoniam episcopos jam demonslravi-
;

ac fidei bonore subliniis ; qui horlalu suo copiosum mus in lauden: ordinandorun» , cl alios in ei»rumd'jm
marlyruni numcrum lapidibus cl llanimis ne( aliim aiilc il
ordinaloruui commcndalionen. scrmoncm liabere so-
se niisit ; quiquc uxorcm adb;x:rcnlcn: lalcri suo con- I
lilos, idcù liicpraîserlin^ oslcndendum est, oosqiioquo
crcmaïaiï) simul cum CEleris { vel conservatam magis qui ad Ecclesioe gradus subliniareniiir, reponere ali-
dixerini ) Isetus adspexit. Ipso semiustulalus cl lapi- quid palàm consuevisse. Id verô milii persuadent
dibus obruUis et pro morluo dereliclus, dùni postmo- primo variae Grcgorii Nazianzeni in liàc quodannnodo
dùm (ilia sollicilo piolalis obsequio cadaver pairis maleriâ , craliones (1) ; ul cnim omillam primam il-
inquirerel , semianimis invcnlus , et exlracUis , el lam quâ se excusai (piùd prcsbyler orealus sialiin

rcfbcillalus à comilibus. quos ipse prœmisera! , re- aufugisset eam ilem quâ corum absenliam rcprehen-
;

niansit inviUis ; scd remanendi , ut videnuis , liaic dit ,

qui primum ipsum accersiverani nec lamen vé- ,

fuit causa , ui eum clerc nostro adjungerel Dominus, nérant , ci!im prcsbyler lactiis fuissel ; occurrunt
et desoh^lam pcr lapsun; quorunidam ,
presbytciii ctiani et plures , rei de quâ agiinus , affines ,
qualig
noslr.i copiam gloriosis sacerdolibus adoniaret ; et ilia post reditum ex fugâ cùm consecraretur ; allera
promovebllur quidcni , cùiïi Deus permiserit , ad ani- ad Nyssenum poslridiè illius dici quo episcopus créa
plioreni locum religionis su» ,
quando in praesenliam lus essct ; lerlia ad patrem, post(piàm ilem episcopus
prolegaïUe Domino vcncrimus ; intérim ,
quod osten- Sazimorum essct consecratus quarta ad eumdem ;
,

dilur,fiat, ut cumgraliarum aclione suscipiamus bec cùm curam Nazianzena; Ecclesiie cum paire rcgendae
Dei miinus speranles de niisericordiâ Donilni orna- suscepisset. Secundo , id cliam oslendit Grcgorii
menla comphira, el redintcgralo Ecclesiaesuae robore, Nysseni elegans oralio, in suam ordinal., lomo 1 ejua
tani mites et bumilcs facial in conccssûs noslri bonore oper. , in quâ cùm pryemisisset aliquos ante se oràsse,
florere , opto vos, » etc. eos, ut credo, qui summis ipsum laudibus exlulerant,
XXII. Excitent pigros in olficiis divinis animos dispulalionem de Deo aggredilur , et pasloralis solli-

non Miltiadis , scd niartyrum iropbLca ,

quibus divini citudinis primitias ba.reseos reprebensioni , ac dis-
honoris socictalc copulamur. Nilamur pares esse me- sensionis inter Caibolicos redargulioni consecrat.
ritis ,
qui paris sumus in Ecclesià dignilalis ; laies Tertio, Cbrysostomi sermo (2) eo die habitus ,
quo
Ecclesife petamus à Deo sacerdoles , in quibus ipse prcsbyler ordinatus fuerai , in quo et se apud popu-
honorificclur ,
pcr quos Ecclesiie fines dilalenlur ,
lum eleganlcr excusai el ad lenipcranliam cum hor- ,

sakis populi procurelur. Quàm ampla episcopis.qnàm lalur, consecralorem quoque suum Flavianum laudat,

speciosa suis ordinalionibus laudum recilandanim picbemque ullimo deprecalur ul preces pro ulroque
majores isii nostri ,
quorum gradui successimus lam ordiiialo ,
quàm ordinalore concipial. Quariù

(1) In cap. 59 Apologet., el 2 lib. contra Marclo- (1) Orat. 1,2, 5,6, 7,8.
oem , ilemque in lib. ad Marlvres. {^2} Tom. 4 Clirysost. operum ,
post epistolas
C2) Epist. 55. ipsius.
 , ,

i49 PARS I. SECÏ. I. CAP. III. DE ELEC'JIONE ORDINANDORUM A CLEUO ET l'OPLI.O. 'iSO

Gaudenlii concio ( 1) oo ilie apiiil populum reciiala ,

vmni muliilitdine; el ctegcruiil Slepliunttm virtini plénum
qiio al) Ainbio^ii) Brixiaiuis aniistos sacralus est. fidecl Spiritnsanclo, et PItilippum, elc, quos slaluerunt

Quiiilù, Epipliaiiii Ticinensis concio, apud Eniiodiuin, corum aposlolis, cl ciini orassent , iniposuerunt eis ma-
cùin episropus essel crealus. Sexlù.landcm ejusdein nus. Notanda verô Scriptura; vcrba aposlolis popu- :

Eniiodi (liciio , sive ab ipso habita fiierit ,

qiio pri- lus cos nominal quos ipsi in dignitale consliluaiit
;

inùiii die inaiigmaliis csl episco|)iis ,

sive aliis con- eligit inrba, ordinant aposloii : }i~i7/.i^xr:es, inquiimt
stripia sit, et laiiquàm formula relicla ,
quani sacrati aposloli : examinalc , pependite cc-jàfdi iç liyw ,u«ctu-
poiuificcs iniilareiUur, in (juà ncmpe osleiidit aiiquos po-j,ahcu; , viros cx vobis testimonio probalos, mullitu-

piiiis de ipsius laudibus verba fecisse, de quibus ait : dinis judicium tribuunl; permisse potesiaîe utunlur

Qui vos laudditt, seducunt vos, el subvertunt scmilas pe- fidèles; subdilur, elegerunt Stei)haimm etcaîleros, nec
dttin veslrorum, quoiuiu enconiia sibi ante vicloiiam Clcgcrunt SOll'uU sed i^Tr.zy.j é-jù-iOJ twv à-o,-i;,(»v ,

minime débita respoiidol , et ad virlnleni incilameiita stutuerunl curnm aposlolis , ipsisque obtulerunl , el prœ-
esse debere, ut spleiidorein pontifias res , non lingna senlùrunt. Ex quibus et eligendi, et praisentandi clc-

testelur, onus quoque ponlificii sibiipsi proponit, for- ricos populo tributam ab aposlolis poleslalem ani-
niidiucni suara aperil, et divina) sibigialiae beneficium madverlas; quos verô elegerunt illi, hos aposloli
/.aT£7Tr;Tav i^i rf,i yjiMi -zciù-rr,:, coustiluerunt stiper Itoc
deprecaiur.
opus, potestalem impertili sunt, curant commiserunl
CAPU T III. ,

xai è-éOr,/.'y.j «ùrît; tk; y.tifXi, et tmposuerunt mis nia-

DE ELECTIONE IPS.V ORDINANDORIM A CLERC \C POPULO
nus, quia, ut explicat Chrysostomus, hom. 14 in Act.
ANTIQLITLS FACTA.
Apostol., Scriptura ibi oslendil 8-t iynçr.-o^f.H-^v.-, lik

§ 1. Varia antiqui islius rilùs testimonia. Tzpoiîùxiji, quôd per aposlolorum manus et preces dia-
I. Quam parlem clerus ac populus in ordinandis coiii ordinali sint. Ex quo proinde testimonio oïdina-
sacerdotibus babeant, jain ex prœdiclis maxime palet, tiones pra^sente plèbe ejusque testimonio ac
judicio
neniiiiem nempe ordinalum fuisse , nec jam ordinari (ircètnon auctorilale) fieri debere concludunt Cy-
debere, cui non clerus aut populus pietalis ac disciplince prianus, epistolà G8, ad clerum et plebem in
Hispa-
niâ, consislentes superiùs citalâ
testimonium perhibeant. Jamverù aliquid ampliùs hic , el Chrysostomus
probandum est, demonstraiidiinKjue clericos ipsos saepè in Acta Aposlolorum , ubi de aposlolis hoc dicil, non
proprià scnleiilià faciunl sed
populi,S3epiùs cleri suffrages aliquà latione eligi consue- , priiis ralionem reddunt
multitudini, quod nunc
visse, ita ut eoruni ordinationes utrorumque consilio etiani fieri oportel.

iionnunquàm discuterenlur, et consensu firmarenlur; ni. Ab aposlolorum tempore idem mos ut pluri-

qui mos cùni in episcoporum electione alque ordina-

mùm saltem observatus est, testes affero plurimos

tione clarior sit quàm ut probari debeat, nec nostri !

maxime ex anliquis. Primôque S. Clemenleni qui
,

muneris sitea omnia recenserequce ad sacras elecliones lib.8 Consl. apost., cap. 4, referens oralionem quae

faciant, eum in inferiorum sacerdotum , alque etiani super presbyterum, dùm ordinaretur ab episcopo, re-

gradûs uiinislrorum ordinatione cilari soleret, cleri saltem suffragii meminit, et pre-
aliorum inferioris

fuisse observatum hoc loco demonstraluri siimus. sbyterum initiandum suffrngio , et judicio toiius cleri,

Alque ut ;ib ipsis nascenlis Ecclesice incuiiabulis

ordini presbiiterorum ascriptuni dicit.
Verùm non cleri
II.

ordiamur, oniittimus rogante Pelro , et fralrum con- solius, verùm ciiam consensum expelitum fuisse
populi

cilium convocante (cui lanien , teste Chrysostomo in hierarchicorum ordinum non pariler in cœlero- ,

Hom. 5 in Acta, in locum Jud;B aliuui eligere licebal) rum , coUatione , docel Anaclelus ,
qui, poslquàra de
stalutos à loto cœtu duos Josepluim et Mallhiani, qui episcopali ordinatione disseruil, episl 2, (\\i:v. referlur
divinis sortibus elecli in aposlolos ordinarentur; hoc, disl. G", can. Reliqni sacerdotes, subdit: « Reiiqui verô
inquani, exeniplum omillimus, quia ad summoruni in sacerdotes à proprio ordinentur episcopo, ita ut cives

Ecclesiâ sacerdotum ordinationes spécial. Urgemus et alii sacerdotes assensum pra'beant ; simililer et

prœserlim apostolorum excmplum quod de ordinandis diaconi ordinentur ; caelerorum aulem graduum dis-
diaconis posleritali reli(iUL'runl : quibus enim ad pri- iribulioni irium veracium leslimonium eum episcopi
mos diaconos ordinandos aacloribus coiiciliuin Ec- scilicel approbntione sufficcrc polest. > Ilac ex teue-
clesMXi coactum sit, quibus suffraganlibus ipsi consii- bris primi iliius Chrislianorum œvi, lucis aliqua scin-
luli sint, docet Scri plu ra sacra, Àclorum 6, et con- tilla emical. Jam clariora videamus, et quœ hujus rei
gregaium eum ab aposlolis lideliura cœlum ,
qui pri- lux, sequenlibus seculis, nobis accédât, intueamur.
nios diaconos elcgerit, apertis vorbis oslendil : Con~ IV. Supra ex Tertulliano relulimus Ecclesla; prœ-
tocantes autem duodccini mulliludinein dibcipulorum sides populi testimonio dignitateni adeplos; exCypriani
dixenint : y on est œquum nos derelinqnerc verbum Dci, quoque liUeris oruimus ipsuni solilum fuisse iu ordi-

et ministrure mensis.Considerale ergo, fralrcs, viras ex vo- nationibusclericis, populum aille coùsulere, et mores
bisboni testimoniiseptem, plcnos Spiritu sancto etsapien- ac mérita singulorum communi consilio ponderarc ;

tià, quos conslituamus super hoc opus, nos verb orutioni et cui etiam rei alio in loco astipulatur, dùm se, Salu-
ministeriovcrbi instantes erinius. Et placuit sernio corani ^um leclorem , et Optatum diaconum ,
communi coU'
silio clero proximos, seu deslinatos, ordinàssc narrai.
(I) Traciat. in Ordiu., lomo 2 Biblioth. j Vide Cypr. epist. 25, 55 , 54 , 55 el 56. Svnodus Uo-
 ,

'2:;i DF: SACiUS KLIXTIONIUUS KT OUDINATIOMBUS. 252

iiKiiia liSl rpisroi). Mil» S\lvi.'slr() , cr\j>. Il, uotmhi ,^ Uiin

rofciiiiil ,
in (pio lia:c liahciiHir : />f eu quoi non
•

pr.'ilnitnis (iiacomiin (irdiiiaii sit popnlis concedendiun eirclioncni faterc eontin qui
rogautilus Iriiiinlit ,

Itri'sItjUTiiin vcrù, niilliim iiisi iini in Hcplnn anuis, à allaiis ininii'teriu sunt uppl'uandi, projil htmc cauDurni
ciiiirlo chro Homitno prubuiclnr (ioclriiiiv , uutivitulis, VI rlil Isidonis Miucalor ; (pi<i (|uid(Mii polesia^ cli-

ticiurvsilulis , et coiisilin wm c.r peints pradmn à qno- gcndi |)icsl)ytero-) arnts(|ue Ecclesia; ininislnis aperlé

qmm, opiniotte elarù ftnnmeul ouines presbiileii ,

declu- laicis adimilur. liane aiilem clericis fuisse dmeKalaiii

rarenl et finmireul ; (\»x vcrba liciH corriipla cl in colliiîimns ex epislola IJasilii tanonii à m\ cli(ir<'|iiM*o-

aliis oïlilioniliiis r(irni|ili(»ra li'gaiilur, (tslentliuil tanîcii pos (I), iii quA (|ueiilur onuicm pieslislciDr con-
ad (liaconornin (ndinalionoin niaxiniani clori parKîin, slilu( iidorum polcslalem prcsliyioros ac diacc-ntis ad

ad picshylcruniiu aiilt;in loliini clrnun conscMilirc se Iraxisse, el ex afTeclione vei raiiiis, vel amie lia-,

ilcImisM'. Topuli) viTo snlViai^iun» in sacordolc sno iiulignuK Ml Eceiesiain iiilrodiixise; iii(liccmi)iie ad se

olij?(MHl() ooiiccssnni indicanl Niccni canonos, ex Ara- omnium clericoi'um iiiilli postulat, eo eliaiu adnoialo,

bico Iranslali, cl ah Aiplionso l'isano, nociion Fran- à qno qiiisquc luissel inlrudiictus , jubcupie ne iilli

cisco Turriano cdili : nan) in ooruni uno cavelm-, ul dcincops à prcsbyleris sine episcopi conscienlià iii-

uon audeaiit laici qui mut in paqi'î sclifjere sibi sacev- Iroducantiir ;
qna; quidem coiisiilulio oslendil pênes
(t'jleni sine consensn cliurcpiseopi, (piod iniinil iaicos dc- ])iesl)yler(iiuin el diacouoruni collcginm clerieoinm
tjns consensn saccrdolcni clig(M'e sibi poliiisse, in oo- noniiiiatioiiem hue lein|)(irc fuisse , non pem-s p ipii-

rinn verù allero slaluilur, ni , si conqrcqutio elegenl luni, quibus conseiilaneam Theo|)hiius Alexandrinus,
(iliqncm in cognitione fidci erudiluni et probum , ex iis in coinmonilorio , can. 6, liane ordinationum forinani
qui (dlari ministrant, nul ex nionusieriis, itt sit episcopus pr.esciibil, ex pncdiclis., ulqiiidipiid est sacerdolalis

(lut oirliidiaeonus , aut cliorepiscopus anl prœfeclus xe- oïdinis, conscniial ci cligal, aniequàm episcopus exa-
vodocliii, id est, lio>;pilalis, non debeat ambire illc qui miiicl; clero siquidem allribnil Tv/zjiwveîv /ai aîceîaOai,

eligilur; congregalio vcrô cni hoc cligcndi jus Iriijni- consenliie, et eligere ; episcopo vcrô, èo/.tyâÇctv, x«i
tnr congregalio fidelium aliciijus parochiœ apnd Tur- X£tpiTov£îv, examinare, et ordinarc ; vullquo episcopum
rianinii dicilur; proiiidequc indicanl i,->li canonos fi- ordinalioncm celebrare , ^vvatvoOvTîî «vtûtoû lsf«r£(ou,

dcli popnio olim pcrniissnni eligondi Ecclosinî niini- asseuticnle ei sacerdolali coronâ seu consessn; de populo

slros, eosquc ad oi'diualiunem Kpiscopo ofl'ereiidi. vei ô !ioc tanlùm docel, eo pr.Tesenle ordinationes (leri

Vide liiijus coiicilii canoncs 75 cl 75 apud Alplion- dcberc, el episcopum ipsum alloqui oporiere, an possit
suni Pisan. , Uh. 2 Conc. Nicen.; paulù aliler apud ; ei ferre 'eslimonium , ul superiîis dociiimus. Qiue in-

Tuir. ; dicanl poliores fuisse sacerdolalis ordinis in clerico-

V. Vcrùni ccrliora tcslinionia, niinùsquc dul)ia in- riim ordinalioiiibus parles, quàm fuerint pcipuli ; illuia

qniranuis ;
priniuniquc ex Epistolà concilii Nica;ni ad eiegisse, liuiic leslinionio ordinandos probavisse.
Ecclosiani Aiexandrinam, et episcopos yEgypluni, Ly- VI. Eodem quo Tiioopliilus lempore , Ilieionymus,
Liani, ac Penlapolin incolentes elicimus, non quideni cp. 85 ad Evagrium, elcclionem archidiaconi diaconis
populis, scd presbytcris calholiciic comnuinionis ,)e- Iribucre videlur, qui nempe eligunt de se qucni indu-

culiare jus fuisse clericos designandi , eosquc anlisli- striumnoverinl, et archidiaconum vocent ; idem pariler
lihus ordiuandosoffcrendi, quod caîteris minime con- cpisldlà ad lUislicum mouaclium, pepuli suHragia in

vcnirel ; icgimus enim prc^bylcros à Mclelio sciiisma- clcricorum ordinalionibus aliquando reci pia , ali-

Uco deleclos alque consecralos eâ condilione in Ec- quando exclusa, non obscure docel his verbis : Ciim

clesiai coinmunioncm admisses ul el caleris ab ad perj'ectam, inquil, œlalcm veneris ; si lamen vita

Alexandro Aicxandrino palriarchâ calholico ordinalis cornes fuerit, et te vel popidus vel pontifex civitatis in

locnm ccdanl, quin eliam , ut nnlla ipsis poleslas sit clertun elegerit, agilo quœ clcrici sunt Cui aflinis est

ecs nnuislros Ecctesiœ dcsignaiidi, qui ipsorum proben- Carlhagineusis IH paulo post iiabiii concilii canon (2)

Itir arbitrio; neque nominalionem pênes se hubeant eo- Ct nutlus ordinelur clericus nisi prvbulns, vel episco-

rwn qui sunt ad Ecclesice munera obeunda deligendi ; poruni examine, vel populi teslimonio. H;cc enim os-

apud Thcod., lib. 6, c. 9; ex quibus verbis coliigi icnduni episcopum quosdam clericos sibi benè notos
poiest pciies populum presbylerorum sakem desi- et probalos, inconsultâ catholicà plebe, ordinare
,

gnandorum ac nominandorum islo lempore non resc- poluisse ; rcliquos, populi bonorificà rcialione, ac

disse poloslalem si enim pênes populum t'uisset, non

: pelilione induclum in clerum relulisse; aperlius verô

Hliquedenegarelur iiscepresbyleris, qui, licèl à schis- pro nccessario , sallem ex decciitià quâdam ,
populi

consensu haberaus concilii Carlhaginensis IV decre-

matico homine ordinali ecclesiaslicani lamen dignila-
lum verbis episcopus sine consilio clericorum
lem, immiiiulam quidem, sed lamen laicali condilione iis : (Jt

itaquc probat istud leslimonium suorum clericos non ordinet, ita ut civium conniventiam
majorem relinebaiil ;

se- testimoniiim quœral (5). Juxla qua^ concilitrnm

penès clericos , ad minus pênes presbyleros , (pii ct

décréta dicilur à Possidio in Vità August., cap. 21

nalus eranl el concilium cpiscopi, polcslalem islam
:

Augustînus, qui prxdiolis conciliis ('artiia incîisibus

fuisse, non ])Oiies populum quod videlur conlîrmari ;

ex concilio Laoïiiccno can. 15, Referlur, disî. G5

Apud Bil-:;monem, c lom. 2 Opernm iîosilii.
,
I. ,
(!)
can.Non est pcrmiliendnni quod alii paulù anlc sy- , 2) Caii. 22; ivferlai- c. y-Mins, ilisl. 2i.
nodum Nicenara alii siaiim post ipsam concelebra- 1
, 5) C. 22; referlur eâdem dist. can. Episcop. ,
 ,

253 PARS I. SECT. I. CAP. HI. DE ELECTIONE ORDINAN A cLeRO et populo. 254
inicrfuit, eoriimaiie pnrs inngna fuit, in ordinandis c. i'i quis nwnaclius : Ab cpiscopo dtbcl clitji , et in
^ ci clcricis conscnsum niajorcm alii Icgiint loco que jttdicaverit ordinari omnia quœ ad sacerdoiis
strndolil'us ( ;

wojorum, qno noii.ino priin<iro>^ popiili intclIii^iiMliir, officia pertinent, vel populi , vcl episcopi eleclione pro-

quorum arbitriu:ii in onliiKiiidis sa- vide ac jvslè aciurus. Ex ejiisdeni qiioqiie litleris
h^iMi lionorati illi .
ad
cprdotibus, simul cum civiuin votis, lc<limoniis po- episcopuni Cœlestinum evidenter colligere est, cleri-

P'ili.rum, et eleclione clericoruin reciuircbai saiiclus cos in locuni obenntium sucerdolum ali(piem ordinan-

Ia*o)(1) C/irislianorum, consueludinem Fxclesiœ se- duiii episcopo noniinàsse. floc enim slgnificant ea
q'tcndnmcssi^ arbitrabalur ; qnnd Augustini judiciuni verba qu:e ibidem habenlur ( 1 ) : < Prcsbylori, dia-
piiideiilissiinum est, ul in ils qu;t ad discipliiiam ce- coiii, et nniversi clerici, Stomensis (aliàs Stiricnsis )

clcsiaslicam spcctaiit, qnx pro locis cl teniporibus civitatis petilorio nobis suggessêre porrcclo, inoc-
variari potcsi, Cdiisuctudinis potissima habcatur ratio; cle>ià B. niarlyris Eleuiberii episcopi, (qux in supra
osiendit autcm non omnium ccclesiarum camdcni, in i
dicta civitatis parocliià probaïur esse construcla )

rede qnà agitur, fuisse consnctudincm, aliis magis, \

presbyteruni, qui constilulus fuerat, defecisse , ;it(pic

ul opiner, aliis minus populo permillfiiitibus. Nec ;

in ejus locnm diaconum ipsius ecclchia; pro celrLri-
OMiiltendus Augustino paulùm aiiti(iuior Syriciiis (2), \
tate ipsius loci quanlociùs deberc ordinari; et idco,
qui clero ac populo in deligcndis presbyleris suffra- frater ciiarissirne , si de ejus vilà , vel nioribui nibil
gii fereiidi auctoritatem vidctur tribuisse. Diaconus. est quod contra canonumveniat statuta, suprascriplum
inquit, /e)Hpo?-Js accessu prcsbijterio , vcl episcopalu ,
presbyterii bonore dccorabis , sciturus eum te visita-

si cleri ac plebis evocaverit eleclio, non inimerilb so- loris nomine, non cardinalis créasse Ponlilicis ; i

cielur. circa quic verba obiter monemus, ideô non episcopo

Vil. Yeritus autem Cœlestinus papa (5) ne potestate ci\itatis, sed sumnio Pontilici banc letitionem dire-
islâ populus abutcrelur, vetat niniiuni ipsi indulgere ciau) fuisse ,
quùd lune leniporis vacaret sedes epi-
ac permitlere. Z)ofCHdîiS est, ait, populus, non sequcn- scopalis, ad quam proinde ex aiiliquo more regendam,
dus, nosque , si nesciunt, eos, quid liccat, quidve non donec episcopus constitueretur, summus PontifexCœ-
liceaC, contmonere, non liis consensum prœbcre debemus. lestmum episcopum visitalorem miserai (2); cui ta-
Eo non mullo tempore antcrior Chrysosiomus men iiefas fuit presbyteros in eâ ecdcsià ,
quamdiù
hom. 14 in Acla, Tbcophili Alexandrini syncbronos , episcopo viduata foret, ordinare , cùm ordinatio cle-
qucni et adversarium passus est, ex verbis superiùs ricon;m futuro episcopo reservanda esset (ô); li-

cil:it;s judicium multiludini iribuciidum probare vide- centiam itaque pelunt à summo Pontifice pra-dicloe
tir, licèt secùs in ordinaiionibus suo teinpore obser- ecclesiic clerici, ul relaxaiâ legum severiiate propter
valum innuat. Idem tamen alibi , lib. 4 de Sacerdo- celcbrilatem ecelesin;, ante elcclioiiem futuri ponti-
tio, cap. 2, episcopuni non vulgi opinione duci , non ficis presbyterum ordinari pcrmitteret.
ad aliorum graliani, vel invidiani, ordinatioiiem cele- IX. Porrô circa IicTëc prœsertim tempora ,
puta
brarepenuillit, st'drediligenter perse ipsuni discussà; circa fmem IV seculi , et toio seculo V, popiilum
qnod ccrlè indicat non ita alligatani pnpuli senlenliae clericorum electiones proseculum fuisse leginuis, ut
episcoporum fuisse potcslatem ,
quin ipse superiori invitos etiam episcopis ordinandos pncsentarenl; sic
potcstoïc prrrdiius, eos quos ille probàsset, rejicere enim, v. g., sancluni AugUbtinum (4) manu injecta,
potiierit. Adeô tamen suavilercinn populi iniiltiludine fidèles laici lenueruni, et episcopo Valerio ordinan-
egisse s;inctis>inios anli(|uitatis episcopos prolabile dum intiilerunt, omnibus id, tuio consensu et desideriOf
est, ut inviiis pnslorem dure, ac sacerdolem vere- fieri, perficique pelenlibus, magnoque studio et clamore
rentur, ne iuipcriura pastorum plèbes excuierent, vcl flagitantibus; S. Panlinus,
j
sic per vim inflammatœ
difliculler eos ferrent, quibus subdi debent ut pairi- subito plebis, apud Barcinonem Ilispani33 urbem, iicet
Lus, ne parùm libenlcr pastoris vocem audireiit, ncve uxoratus, à Lampio episcopo presbyler sacratus est,
spirilalia alimenta ab ingraià manu, morborumque ut ipse de se testatur epistolà ad Augiisiinum (îi)
;
;

suorum remédia :egrè sujcipereul.

sic Piniano sanctissimœferainaiMelaniac junioris viro,
Vlil. Post hos verô legiiuus Gelasiuni in canidem à populo liipponensi, inscio tamen S. Augustino (qui
cum Carthaginensi 111 concilio sententiam eunlem , i bocce tempore populiim Hipponensem episcopus
epi'coposcilicet vel populo eligendi officium Iribuere;
regobat ), vis illala est ut presbyler fieret ,
queniud-
adcô -Jt, quos eligeret per se episcopus, populi sufTra-
nudum testatur Augusiinus, episi. 225 et 227; sic
giis ad illam dignilaleni adipiscendaiu nequa(|uàm
indigerent, clsi ipse eligendi potcslatem plebi noa-
(1) Gelas, episcopo Cœlest. refertur dist. 24, can.
nunquàm faceret; sic enim de monacbo quem abbas
;

Pre&byteri. ,

presbyicrum fieri petierit, staluil Gelasius, quaesl. 1, (2)"Lege Gregorium, lib. 4, epist. 12 Gaudentio ;

lib. .5, epist. 11 Maximiano Syracus:uio lib. 2, ;

epist. 29 Felici episcopo, et lib. 11, epist. 10 Bar-

( 1 ) Epist. 87, aliàs 89, ad eitisc. Yienn. provjnci»:
baro episcopo et alibi. ,
reli'rtur c. \ oia dist. 0.5.
,
(5) Lege cap. 2, Ac sede vacante, et cap. 1, de In-
(2) Ep. l,c. y; refcrtui dist. 77, c. Quicumrjue, '
sli'. in G.
in liiie.
{'i) Pos.sid. in Vitâ Angust., cap. 4. Augustin, ipse,
(5) Epi>t. 3 :id episcopos Apuli:eet Calabria-, c.
5 : serni. de Dlvcrsis 49, et epist. 225 ad Albinum.
roferlur dist. 02, c. Docendus.
(."i) Paulin, epist. apud Augusl. 55.
S5S 1)1. SACIIIS ELKCTIONIBIS ET OKDINATIOMBUS. 2[iii

'

sancliiiii (iiMiiiimiim i
qui |lll^l^•:l AUissiodorcosis epi- tificuni, vi-l I crié ad surnniinn sacerdoliinn (nani ani-

scopiis cn'aliis «-si ) c ivililms iJr.rU'clinis iiiipli(':\liiiii liil^ua V(;rb(;nMM islius concilii séries scu conqiiexio

SaiK tus L'iiiNnipiis Aiiialor ali nsliaiiis lort's ccclcsia; vidflin) pervcniri. Ml vcro secnl» Kidorus llispa-
Claiitlcio jnssis, gloiiii>ral:\ liiihà cicriconiiu , alcjui; Icnsis, apud (fratiaiimn fi), arcbipresbytcri elecliu-

noliilimii, iiijicioiis ci inaïuis, iiiliil laïc cosilaiilcm ncni à doro et populo facicndain |)ra'scribil liis vor-
ap|H('lii'iiilil, ca'saricin (Mpilis delialicns, liahilu lo- bis : t Si in plebibus arcliipresbyleri oi)icrinl, aiitpro

li^ionis. rcliclis scciilaribus oniaiiiciilis, ciiiii proiiio- ali(|UO icain (;xind(! i-jrcli fuci inl, arcliidiaconiis ipian-

tioiii-; lionoii; iiuluil, «il iisili'iii loiè vcrhis narrât lociiis pn)ii<:is( aliir iiliic, et eum ( lericus, cl populus
Coiislaiiliiis prosliyler (oui Sidoiiiiis, o|)isl. I, lil». 1, ipsiiis |ilebis cleclionem facial, qualenùs dignuspaslor
ol) iii};ouii cl crntlilionis fauiaiu o|)isloh\iuiii liijios Doniini Dci conslituatur, et dùm ordinalur, cjus pru-
Suos dicavil) in lib. 1 Vil;c S. Gormaiii Allissiod., vidcnlià ipsa plcbs custodialur. > Eincrilensc cunci-
cap. 1, 5 cl 7, (piam ad Palieiilcui Lui,'dunons(Mn liinn, can. 15, cjusdcm Icrè UMuporis snb Vjialiano
cpiscopuui luisil; cl ul porsovcràssc luuic nioroui papa babiluni, parodiis jus Iribuil seligendi è (amilià
scianuis, sic cliani saucliuu Trudoiiom, (|iii sexto so- suà rpios clcricalu dignos judicaverinl, eosijue cpi-
culo vixit, concordi acclainalionc omnium iuvilum ad scopo offcrendi ;
qui iisdem vcrù lemporibus vixit
prcsbylcralum adductuni, inio Iraclum cssc rcfcrt Marlinus Braccliarcnsis, non licere populo electionem
Tlicodoricus abbas monastcrii ab ipso sancto Trudonc, facere, eorum qui ad sacerdotium promoventur, ex con-
i'uiuiali in cjus vità. Aliacjusdciu impelùs à populo cilii Laodiccni canone cdixil, in suà canonuni collc-
facli iii alirpios, ul prcsbylcii vel diaconi ex clcricis clione, cap. J.
ailerius ordiuis lièrent, exenipla è Patrum vilis et XII. Lruimus tamen ex capilularibus Caroli Magui
hisloriiB Ecclcsiaslicce monumeniis enicre possumus, populum ncquaquàm ab clectionibus sacerdotuni pe-
quorum cîini à teinporc D. Auguslini plura ,ni fallor, nitùs exclusum fuisse ; nam et eorum ibidem, lib. 1

exenqtla icganlur , nibilominùs id anlea usitalum cap. lit. 88, menlio lit, « quos Jaici de familià eccle-
fuisse , ex co colligcrc possumus, quôd buic populari siarum ad sacros ordines promovcre volueriul : » sta-

violenliiTi occurrens conciliuin Ancyranum slalini tu lumque ibidem lil. 90, Icgimus, « ul si laici probabi-
reddilà Ecclesia; pacc , celebratum ineunte fore IV lis vilcc et doctrina; episcopis consecrandos sui-que in
seculo , à loge cxlibalûs ,
quà diaconos communiler cccicsiis conslituendos obtulerinl, nullà quàlibet oc-

conslringi docet, cos cxceperil, cap. 10, al. 9, qui in casionc cos rejicianl; » quse verba sumpla videnlur
ipsâ ordinationeprolcslati fncrinl velle se uxorcs du- ex concilio Wormaliensi, cap. 57, circa tempora Ca-
cere , aut suas relincre, nec posse se coulincre ; roli Magni, cl Trosleiano, cap. G,ejusdcmque senlen-
diaconos autem istos violcnliam passos credibilc est, liyc decrelum csi concilii Ilomani, can. 8, sub Eugc-

eos fuisse, quos ardcnlibus volis, cl importunis ellla- nio II, et Leone IV, quod in ordinalionibus presbyte-
gitalionibus populus ordinandos poslularet. rorum in ecclcsiis baplismalibus populi consensum
X. Poslcrioribus lemporibus, rcgum ac niagistra- adiiibenduni requiril ; et Remensis (2) sub iisdem
luuiu volunlalem in ordinalionibus clericorum ac prc- Ponlificibus, iis verbis cxpressum, ni ciim episcopis

sbylerorum aliquando expelitani, petilionis eurum nb presbytères nécessitas occurrerit ordinandi, ut reveren-
episcopis ralionem habilam, ipsoruniposleaàconciliis tiits observentur, conveniul ibidem habilantium sibi adlii-

usurpalionem coercilam ;
jus patroiialùs, oui primo in bere consensum; plana eliam in cumdem sensuni
Ecclesia rcclamalum fuit, slabililum; cleri consensum concilii Ticinensis (5) lemporc cjusdem Lconis IV
exacUùs cxpeliluni; YOlaquoque ipsius in pluribus or- habila conslilulio in hxe verba : « Quare in ordinan-

dinalionibus iiunicrala ;
populi parilcr asscnsum non- dis plebium ralionibus civiuni instiluta servenlur, et

nunquàm espcnsum fuisse, niullis suadere possumus pcslilerie ambilionis vilium radicilùs exslirpetur, etc.

testiuioniis. Yerùm de prioribus capitibus nibil liîc El primùm quidem ipsius loci presbyleri vel ca-teri

dicemus, quia ad clericorum ordin:mdorum probalio- clerici idoneum sibi reclorem cligant; deinde populi,
nem, de quà hoc loco aginiiis, minime pertinent, sed qui ad camdem plebem aspicil, sequalur assensus;
concessani vcl pra'tensam in ecclcsiasticas personas, vel si aulem in ipsà plèbe lalis inveniri non poluerit i\m
Ecclesias poteslalem aliquam arguunt, quà de rc in- illud opus compelenler agcre possit, tune cpiscopus
fra ; hsec ergo tantîmi de elecliotiibus clericorum à de suis quem idoneum judicaverit, inibi constituât. »

clero, vel populo, factis aliqua adjungemus poslerio- Evidens quoque ejus consueludinis lestificatio habe-
rum seculorum testimonia. Uir in cpislolâ synodi Tricassina) ad Nicolaum pri-
XI. Turonicum secundumsub Jeanne III, et Cliari-
murn summum Ponlificem (4), in quà excusanlur
berlo rege, concilium velat, can. 7, in locuni arciiiprc- aliqui perperàm ab Ebbone Remensi deposilo ordi-

sbyteri accusali alium ordinari, nisi [aclo concilio tam nali, quod non seipsos ordinandos oblulissent, sed
abbalum, quàm presbyterorum. Concilium Barcinonensc,
codem \'I seculo sub Gregorio primo et Reccaredo (1) Dist. 63, c. Siinplebts; cilaturex lib. off., sed
Golborum rege, innuit ad ecclesiaslicos ordines, vel boc ibi non habelur.
Cap. 1 apud Anton. August., lib. 2", lit. 42.
(2)
per sacra regalia (id est, rcgum rescripta qua3 sacra-
(5) In scripto consullalionis, sou exiiortalionis epi-
rum nomine passim vocanlur), aut per cousensionem bcoponnn ad Dom. Ludovicuni iniperalorem.
cleri, ac plebis, vel per cleclionem assen&ionemijue Pon- ,
(i) Iiiier epist. Hincmari, et tom. 3 Couc. Gall.
257 PARS. I. SECT. I. CAP. III. DE ELECTIONE ORDINANDORUM A CLERO ET POPULO.
acclamatiom et altcslatioiii ipsius F.cclcsia', ut ord'ina- runi nsurpalio ; et regibus ac magistralibus jus oiiinc

rctilur, obi'divhscnt. Fgregimn qiiociiic pro olectione .11 ordinandis sacerdolibus ademptum, (;uod
ip^i po-

cicricoriim à cloricis Liioii papaï dccreliim, cap. 1 do pulo ademcraiil, et ad setraxcrant; sicque ab eorum

Elcdione : yultus, inquit, nisi corum cleclione caiio- qui ordinandi forent, cleclione sensini cxdusus est

uicà prcsbyter eligatur. populus, quamvis, quibusdam adhuc post illam syno-

XHI. lis .'>dile Tlieodori Balsamonis , in 3 ca- dum temporibus, volorum populi ac postulalionis ra-
non. VMsynodi, de pnvscnli qn;vstione tcslinionium; tio baberoliir. Neque iioc iniquuin, aut ecclcsiaslicae
refert enini ipse aliqiios scripsissc (iiiôd anliquilùs liberlali injurium, nisi vclimus episcopos voluntali
cleclioncs (icbanl à populo, et eligebanlur non solinn plejjis subjicerc, vel ordinandi polestalem ad laico-
episcopi, sed eliam pnclcrca presbylcri et diaconi ;
rum libitum restringere, quod nunquàm factum. Nam
oui senlenlioc aliam opponit eoruni qui dicnnlclectio- et eo ipso tempore, quo niagis solebal in liisce popu-
nem cpiscoporum propriè dici, ordinalioncm verù lus consuli, episcopis tamcn, cis qui sibi noli cssenl,

preshylerorum et diaconornni ;
ju\la quani proindc absquc populi assensu, ordinaliouis confercnd.o jus
sentenliam non videtur pre^bylcronini ci diacono- fuisse, et décréta (quorum aliqua supcriùs cilavinius)

runi dcsignalio illi propriè dicta electio fuisse. Idem ete.xempla innumcra ostendunl. Denique in Ecclcsià
verô Balsaiïion, cùm esset paUiarclia Antioclienus, viguit ut episcoporuni electio irrita censeretur quaî

quxrcnti Marco Alexandrino an vicariornni lurbis cuni inconsulto (icret populo, cùm tamen nunquàm irrita

qui ipsis videbatur esse dignus episcopali vcl sacer- baberelur presbyterorum vel diaconorum oïdinalio
dolaii dignitate, ei exbibentibus, ipse acclamationes quae inconsullà plèbe vel invita, celebrata fuisset,

populi sequi compelleretur , ila respondeJ, ad inter- pnescrtim si qui ita ordinareniur, vcl absolutè ordi-
rogat. 58, Marci, lib. 3 codicis jnris Orient. : « Olim nali essent, ut Ilieronymus, Paulinus, et pauci alii,

ordinaliones episcoporuni cl reliquorum sacris initia- prioribus Ecclesiae seculis; vcl si qui, ex coustilu-
torum ordiiiibus tieri solitas per eloclionem niullitu- tione concilii Clialcedoiiensis, aut marlyriis, id est,

dinis, et eorum qui sinnil imperabant. Decimuniter- cappellis, aul raonasteriis depulali ordinareniur ; si

tium autem canonem Laodicenœ synodi, et lertium quos enim decebat à populo eligi, ii so'.ùm, qui po-
canonem sanclae œcunienicae septimoe synodi iiujus- pulo praeficiebanlur, non autem ii qui ab omni cura
modi ordinaliones ab ecclesiastico rejecisse statu > ;
populi imraunes eraul, eligendi videbanlur, cujusmodi
^uod adductis his canonibus ostendit; unde videtur erant isti qui vel absolutè sine ecclesiastico titulo,
doccre ante synodum Laodicenam boc in usu fuisse, vel in celebri aliquo martyrio, extra ecciesias civita-

ut à populo tam episcopi, quàni presbylcri et diaconi tis aut pagi ordiuabantur, ilemq^ie qui in monaste-
ordinareniur ;
postea cùm idem mos repullulasceret, rio, nisi tamen monacbos populi nomine iulelligas, ad
radicilùs à VII synode excisum fuisse. quorum pelitionem presbyierum ipsis ordinari mos
§ 2. Quœstiouis resolulio. erat, ut leges in epistolis Epipbanii ad Joannem Ilie-

XIV. Verùm ut his omnibus nieam adjungam ipse rosolymitanum, et Grcgorii ad Victrieium Panormi-
sentenliam, nuuquàni, ut opinor, con>tiinli lege aul tanum episcopum, et in régula sancli Beiiedicli apud
generali consuetudine, qvtx vim legis oblinerel, ad- synodum Lemovicenscm, et alibi passirn; hujus au-
slricti sunt episcopi, ut suffragium cleri populique in tem differentiae exemplum in aniiquâ lege peti polest
ordinaiidis diaconis presbylerisque expeierent ; imô ab Origene, qui, homil. 22 in Num., notai Moysem
ncc in inferioribus gradibus couferendis id passim elegisse presbyleros, quos ipse nôrat, nuliius consilio,
observatum, quorum dibtribulioni Aiiaclelus Irium scd buo ingenio ;
populo verô duceni nequaquàm nisi

veracium testinionium cum episcopi approbalione suf- ex divinâ revelalioue el synagogà congregatà eligere
ficere posse asserebat (1). Atenini prioribus quidem ausum fuisse : simili enim ralione episcoporuni, qui
lemporibus, quibus erat omnium cor unum cl anima sunt populi duces, electionem videtur Ecclesia majo-
una, et quicumque nominis erant cbrisliani, uiagis ris momenti censuisse quàm ut cpiscoporum, incon-
utique charitatis glutine copulali, quàm polesiatum sullà plèbe, arbitrio pcrmitterct, quamvii rcliquos
diversilate secreli videbaulur, niliil mirura si episcopi iufcriorum graduum my.-:lagogos solius, si ila lube-
non solùm clerura, verùm etiara populum consule- rel, episcopi volunlali ordinandos concederel ; in quo
rent; quod et moderatiores episcopi postea servave- tamen legibus eos ecclcsiasticis astringi voiuit, ne
runl, eâ tameu ratione polestalem tempérantes, ut et carni, ne sanguini, ne amiciliœ, ne pretio aliquid, sed
aucloritatom ordinaliouis absolutè relinercnt, et po- merilo tolum liibuerent, ilàque (quod plu.'-es ex ca-
pulorum, si œqua fuisset, voluntali acquiescèrent; nonibus superiùs allalis ostendunl), populus poliùs

nec apud eos canonicas leges seculos, aut ambien- tcstiruonio suo idoneum judicabal, quem ordiiiibus

t!um prssumplio, aut tumultus populares qnidquam iniliari necessarium foret, quàm verè cligeret, nec
ad indigni ordinalionem exlor<iuendam valercnl. Cùm uUâ necessilale saccrdolem ad ordinalioncm con-
verô sibi principes ac mr.gistraïus polestalem quasi slringebat.

populo debitam, lanquàm ipsius populi capila, arro- XV. Alverô major ulique erat nécessitas consensus

grirenl, septimce synodi auciorilate repressa est eo- cleri, ut légitima ordinatio censeretur; cùm enim
primitùs presbyterorum ordo senatus Ecclesiœ cense-
(!) Anacl., epist, 2, habelnr c. Reliqui, dist. G7. retur, H ul, loquilur Ignatius, epist. ad Trallia ,
qua;
 ,
,

259 UL SACUIS ELFXTIONIDLS ET OUDINATIONIUIÎS.

rum diligcns ratio etiam in regularibus liabcnda est,
m
est ,') , sacir nrliix ,
coiinliuiii et iMCssorcs cpincopi :
I

Ifslc ••pi-t. î'tl K|tli<'*i<>s, ^1 .

alqui' cornin quidcni (apila qn:i>d;iin prii-cipii.i infra
(iiiii (•(•(l.'iii Ij,'ii:ili() ,

l'iT.-,li>lirt)niiii C()lloi;iiim («Kiplaliim csscl roiisciUi- boc dccielo conq.lexi similis; vidcal igiliir citiscopns

rcti|iie cpiscdin), m clioid;i; ipsi cylli:ir;i! : ciiiu l-l'i- ul quid(piid de iis ipsis capilibus vcl eodem Tridcn-
scopiiniin sLMiltMilia nisi cli'riconim pra-sciilif» <()ii- lino concilio, V(d conciliis provinciidibus etiam gene-
,

ruinaiTliir, iriita CMcdoicliir, ul slaliiil syiiodus IN laliiii eiiiistiliiliim est , in illis iniliandis (piàm diligeii-

Cailliagiiicii.sis(-:iii. iô ; lune loiupoiis liaml iliil)!»; ad lissimè ab episcopo scrvcliir; ciilpa;, iiii] edimcntavc

prcshylcroniin , ac diacononmi sallcin (udinalioinni caniiiiira ordinis conslilncndi (pi:irto cmuilio eiiiiine-

al) I'.|)iscopis pcragcndaiu clcriconiin rcquiielialiir rala;riller.i! testimoniales superioris;teslimoniiim de

toiisiliiim. l'iid(> Joaniics CliryhO'>lomiis, in syiiodu

ad nalaliluis et a-talc pr.Tscri|ilA à Trldcnlino concilio;

QnciTuni accusaliis osl ab Acacio, linu in pliiiilnis tt'slilicalio ordiiiis (iroximè siiscepli ;
progressio in

liini in i;o, qu'od itbsijuc conôcmu et sijnudo ,

cl mcon- (•ccicsiasticà disciplina; lestimoniniii bomiiii ; denim-
sultocleru, jmrlcr menlem cleri ordimitiunem fticcret. lialio noiniiiis in ccciesià ; ascripli:), cl minisleriiim

Cujus rci ali(iaod adiiiic vcsligiviin cxial, qiiôd nciiipe in Kcclesià, ciii ascriptus est : excrcilatio functioniim

jurccouiinunî ncquealopisc qnis sine capiluliconscnsu ordinis suscepli; froquenliaqiie sacra; communionis ;

bénéficia confL-no, nisi vol ex privilogio, vel ex con- revcronlia , alque obscrvanlia erga sacerdolcs et su-

suelndiiie, connu sibi soli )cservala collatio noscalur :

pcriorcs : inicrvallum aiini intcr poslremuiii ordinum

cap. Novit., cap. Qnanto , cap. lia uoscilnr, cap. Tua miiioium gr.idum cl siibdiaconaluin , ac iiiisùs inl. r

nos, de his qu?c fiunl à pivxlalis sine consensu capi- uiiiim, el allerum ex sacris ordiuibus, nisi necessilas,

lub. llincquc juris canonici Glossa in c. Kpiscopus aiit Lcclesiu; uiililas, judicio episcopi, aliiid postulcl;

disl. 25, in ordiuibus coiii'ci endis conscnsuin clerico- diligcns examen episcopi ; litlerarum scientia el can-

riiiii RMiuiri aKiiiual ; lb>blionsis vciù , 1. ô, clorico- Uis perilia ac alla; insiruclioncs ad ordinis suscipicndi

ruui quidoni coiisiliuui ncccssarium esse liadil ;

con- luncliones rite reclèciuc obeundas ; usus cl perilia

sensum verô «on ilem ; asserilque iiisuper ncc con- rccilaiidi divliiun» oniciiim; loco tiluli et ceiisùs les-

sucfudiiiis cxccplionem ab cpiscopo in conlraiiuni tilioaiio pr.r'stilaî prolessionis regularis pra;sciipta iit

proleni posse ; iiam , inquil , si episcopus allegaret concilio provinciali II. *

consueUidinciu , (piôd non (eiicrelur consilium requi- 111. Aqnensis synodus probata à Sixlo V, panels
rere , non vulorcl , cùm allegaret contra buneslaleni immulatis , ea exscribii qu« babenlur in Ediclo de
suam Cl conlra sanctorum Paliuni instituliones : con- sacra ordinalione à saiicto Carolo juxla coiiciliorum ab

lirniat auctorilate Alexandii 111 papu; ,

epislolà dc- ipso babiloruni conslilutiones, promiilgalo, cujus bocc

cretali ad palriarcham Hierosolymitanum , in quâ sunl vcrba ,

quai priera jam à nobii proposila cônlir-

episcopum caput, capitulum episcopi membra esse inanL « Regularis qui ad sacram ordinalioucin con-
docet, ex (pio suinplo arj^unicnlo sic paliiaicbam véniel, primiiin lonsurani, aut ordines susccplurus,
I

Poiitifcx alloqnilur : Non decet omissis mcmbris alioritm caveal uc obslriclus sil aliqiià culpà aul canonico iin-
consiUo in Ecclesiœ luœ ncgoliis uti : ckin id non sit pedimcnlo. Ipso qiioque mense antc slatum ordina-
dubium , et lionestali luœ , et sancloruni Patnm insli- lionis dieœ, ad episcopum conveniat, et nomen csete-
tutionibus contraire, cap. IS!ovit citalo. raque supra de aliis ordinandis procscripta ad sccre-
larium episcopalem déférât; leslata bu-c pr.'elerea
AI'PENDIX AD H.VNC SIXTIONEM, DE PROB.V.NDIS AC DELI-
CENDIS \D OKDl.NES REGL'L.VRIBCS VIUIS. babeal : e\ercil)tioriem frequenleni funtlionis illius

S l. Aliqua, et quœnam illa sinl quœ à rajularibus or- ordinis quem proximè suscepit ; ireqiieiiliorem coii-

dinandis teslimonia proferenda videnlur, (jencralini fessionem, ac sacram couimunionem ;

progressum in
oslendilur. ecclesi;islicà disciplina; obscrvanliam , et reveren-
I. Salis snpcrque ex superioribus palet, quibusnam liam erga sacerdolcs et superiores; loco tiluli, cen-
leslimoniis niti debeal, qui ad cccicsiasticos ordines sûsque afferal leslilicalionem pra^scriphe profcssionis

conlendit; quia lanicn specialia ((uxdan) de regulari- rogub'.ris; nibiloniinùs cor.iin episcipo juramenlo af-
bus ordinandis dubia occurrant, posl gcneraleni quani (irmet, sciiplo manu suâ subsignalo, se illam spoiilè
praMiiisinius îraclalioncni, aîquum videlur, cl spéciale fecisse, aut ralam h tiroir se; illud aulem scriplum in
coruni qucc in regularibus ad leslilicandam vilae intc- arcbivo asservandum episcopus curet; testiiii"niuui
gritaleni , et ad ordines capcssendos aptiludinem iie- ilvm babeal de demnitiatione sui nominis in ecclcsià
cessaria judicantur, examen iiieamiis ;
quod opliniè publiée laclà , de a;lalc ilem , ul supra de aliis con-
pruislabimus , si priùs ex concilio Mcdiolanensi Y, cl stitiilum est. De transacto intervallo, posl ordi::eivi

Aqucnsi, ea omnia (quorum ali([!:a poslea velilluslra- proximè susceplum.à Tridenthio concilio pr.escripto.
luri , vel confirmaturi sumus) brevi veluti summario Afferat litteras dimissorias à superiorc de Ordine
conclusa prœmiUamus. suscipiciido, quo eorum quispiam iniliaudus est <|ii?e ;

II. Conciliuin Mediolanense V, de iniliandis Ordi- iiitcrœ veiusliorcs ne sint duobus, tribusvc meiisi-

nis Sacramenio, totum boc negoliuni bi, verbis com- bus, à die sacr:e ordinalionis suppwiaudis, nisi ob ab-
plectilur : « la iis qu;c œcumenica synodus Tridentina scnliam supcrioris aliamve causam iongiori icnij^ore
de sacra ordinalione slaluit, uberiùs etiam proviucia- datas, renovatasve accipi, probarive debere episcopus

lium coBciliorum decreiis explicata niulia sunt, quo- 1 ccusuerit. Tcslimoiiiurn eliam scriiilum à suporiore
 , ,

2GI PARS I. SECT. 1. CAP. 111. DE ELECTIONE ORDINANDORUM A CLERO ET POPLLO. 2GÎ
'

suo, qui ostcndal oiim vilà cl moribus pr.vdilum cssc privilogia, b.ec omnia concilii Tridenlini legibns fiic-
'

qui di^uus sit, ul ilii ordini Ascriltalur, i\\\o is ini'.iari riinî abrogala ; in quo ctiain de iisdeni rt'gularibus
>iill ; sil vori) lioo lo^limonium non aiiliqnius diinlms ^pccialini caiiUnn est ne iiiie dUigeiili cpiscopi examine
aul iribus mensibus, uli in supcrioiibus est doclara- ordim-iiliir, privileijiis quibttscuniqnc, quoad hoc, pe-
tum ; si verô diuliùs à monasierio abfueril, hoc lesla- nitùs exclusis. Vide Conc. Trid., sess. 23, de Refor-
tum afferal à supciiore nionaslerii, in quo proximè matione, cap. î2el 8.
commor.ilus csl; loslinionium ilcm de ordinc qui V. Ex pliiribus lamen quaî superiùs proposila fuc-
proxinié pr-TCcdil jam suscepto. Si verô lenipus sta- runt, quibusdam lucem afferre consenlaneum est ;

luluni cl p;;vs(ripluni à concilio Tridei.liiio ,

qnod primo ilaquo docenius de conscnsu abbalis sou supe-
iiilcrjectum esse débet , iiiter susceptionem unius et rioris regularis ad ordinationem quorumcumque re-
alterius Ordinis, nondùm explelum est, lune à suo su- gularium de disquirendà eorum vilà,
reqiiisilo; luni

periore scripluni afferal quo tcstalum flal utile, et cliam anle regnlarem viiani susceplam deinde de ;

ncocssarium EcdOïi.c su.t" monasieriovc esse secum discipliii.-c ecclesiaslici« studio in iis inquirendo, et
di?pcr.sari snpor co inlerslitio. > Vide Acta Medio!., in siiigulis ordinibus per débita temporuni interslilia
parle 3, et lit. de iis qua' pertinent ad sacram. Ordinis. ac fiinctionum exercilium probando, prœlerea de
IV. Reslituuiil aulem, quantum hoc seculo fieri j
profossionis regularis, loco liluli ccclesiastici vel cen-

polest, conslilulionesist;e provincialiuni concttiorum, sûs, teslificalione faciendà,poslea de lilleris ordinuni

antiqiiam Ecclesiiï calholicai disciplinani. Juxla qnam susccplorum exbibendis, denique de dimissoriislilleris
ea oninia que ibidem enumcranlur, à quibuslibet 1
ab eiiiscopo proprio obliiiendis, si ad alium ordi-
eliam privalis semper desiderata sunt, ut legilimè nandi accédant verba faciemus.
ecclesiaslicos gradus consccndcre viderentur; fun- i
§ 2. Regulares nisi exhibilo comensûs sui prœposili

dautur verô maxime in Tridentino concilio, scss. 25, testimonio ad ordines minime admitlendos esse.

quôd ea omnia gcneralim, indefiniiè, nullo cxceplo, VI. De primo capiie ûiclurus stalim in ipso limine
ab ordinaiidis exigi voluit, à quorum observatione ,
observari velim monaclios ciim primùm clero ascri-
saltem maximà ex parte, immunes se regulares imllo pli sunt, solà episcoporum volunlale. absquc abba-
privilégie procleiidere possunl ; imô ex divinà insti- lum consensu, assumplos fuisse; neque enim, v. g.,

tniione, et ipsà ordinationis et ordinis suscepli na- abbatis uUius consensus, vel praefecli regularis, Aiba-

turà, ad aliquas ex iis legibus lenendas colendasque nasius, in epist. ad Dracontium, meminit,cùm Dra-
asiringuntur ; ad aliaruni verô cxecaiionem regula- conlio , ut ecclesiasiicimi minislerium susciperet,
res ipsi. quocumque se privilegio lucaiilur, à concilio suadebat; neque consensum uilius regularis supe-
Tridentino obliganlur ; exempli causa, quod regula- rioris exquisivisse legitur, dùm Serapionem , Apoîlo-
res proliitalis, disciplinas ecclesiaslicce, funclionum niuni, Agalhonem, Cirem, Paulum ad episcopalûs
sui ordinis leslimonia episcopo ordines celebraliiro apicem niullàm renilenles provexit; neque unquàm
afffrre debeant, ex Icge divinà geuerali, qu?e proba- iii ordinatione Amnionii celobris illius nionaclii, qui

lionem ordiiiaii.)ni pr.^millendam prœscribit, et ex sibi aures abscidil , ne episcopalura assequeretur

naiiirâ ipsà ordinalimis, ordiiiisque anlea suscepli (quem tanien Timoilieus Alexandrinus nuiiiluni irun-
asiringuntur; nec ulluni privilegium afferre possunt catumque fertur ordinâsse), neque in ordinalione
quo ab hoc onere eximanlur, imô si quod privile- iriumillorum fralrum, qui Longi dicti sunt, et invili à
gium do hâc re furliin impeirarctur, œquilalis ralio Tlioophilo sunt ordinati, neque in Dioscori, Eulogii,
suadere! uî ip>ius l:.nqiiàm conlra bonos mores ob- Macarii, Mosis yElhiopis, vel Ilieronynii qui omnes
lonli nulla ralio haberel'.u' , nara el sequum ex rci presbylerali dignilalc in Ecclesià inclaruerunt (1) ; vel
nalurà esse videiur, ut nonnisi probis, nonnisi disci- in Lazari, Barsis, Eulogii, Epiphanii : quibus adde
plinrc sludiosis, nonnisi in inferioribus ministeriis Grcgoriuni Nazianzenum, Basilium et Augustiimm
probalis adilus ad snperiores ordines concedalur ;
(si lamt-n ii omnes sub aliquo abbaie monaslicani
divinà quoque iex jubel, 1 ad Tim. o. ut episco- rcguiam aniplexali sunt unquàm) et alios ex anliquis
pus cilô iicmtni manus imponat , ne communicet monacliis qui ad episcopaie usque fastigium promoti
peccatis alienis, id est, ut exacte, accuralè, diligeu- sunt, non, inquara, in eorum, vel alicujus ex illis

ter omnia disculiat, ne aliorum, quanlùmvis pii ap- ordinaiioiiibus abbatis consensum requisitum fuisse
pareant, fraudibiis deceplus, indignum ordiiiando, proditum est. Noc Hieronymus, episî. 3, ad Heliod.,
peccatis alienis implicelur : jnbel eadem ul ordinaiidi dùm Nepoiianum clericum presbyterumque ordina-
probentnr primùnt, et sic ministreul, i ad Tim. 3. lum referl, abbatis meminit eleclioni favenlis, sed
Raii't quoque naluralis dictât ut qui dignis tantùm episcopi tantùm cogentis, alque compellentis, neque
ordines conferre débet, omni ratione inquiral an item epist. 4, ad Ruslicum , ubi electionis ad clcri-
digni sint q^iibus oniincs conférai, eaque de iis nota caltim formam ostendit, ait eum ordinanduni, si ab-
el compeila esse velil qux dignos efficiunt vel iuii- bas consenserit, sed si populus, vel pontifex civitatis
caut. Quôd verô iclalcm à jure pntfixnni regulares in deruni clegerit. Neque pariler Auguslinus, epist.
quâque ordinandi debeant alligisse ;
quôd ab alieno
(i) Vidcantur Palladius, in Laus., cap. 21; et Pe-
episeopo sine dimissoriis nequcant ordinari, posili-
trus Biesensis, epist. 23 cl 125; Niccphor. , lib. 11
vum jus est, contra quod, si qucc fuerinl regulariam cap. 23, 37, 38, 39, 40, 41 Theodoret. et alii. ;
203 DE SACRIS KLF.r.TIONimS FT ORMNATIONIRIJS. 2G4

7lj, (li'im moiiaslorionim (Icsorldrcs (ndinari non tl'- s((»pis rana(()n(nsis|)n)vinci.T, qumCioUioruin rogno
Immc coiili'iiilil, caiii ralioiicin all.'f{:\vil. (|iiotl sine Itaritcr sul)jaccl)al, inonaslcriis sinnlit<:r indnllnii)

altliali.-> (oiisoiisii non (klxTCiil oiilinaii. sid aliani •si b(i(, <an()M<' ( I ) : « Dcinctnadiis id oliscrvarc idaciil

qiuxl noiinisi nicliorcs ex iis (|ni in iiionaslcrio dcgi;- (piod synodiis A|;allicnsis noscilin- dccrcvissc , iioc

iiMil al» ( |»isi(iiib iii clfiinn assuini solcrcnl : nc(' lanhnnniodo adjici.'iido , ni cùni pro Kccicsia) nlili-

opibl. SI ad l.iidoxiiihi , cinn nionaclios lioilaliir, ne lalc, ali(pios cpisc()|ius proltavcril in dcricalûs onicio

si <|tian! «perani nialor Kcdesia ali iis posltilot, l)lan- ptoinovcndos, cum abbalis vointilale dcbcanl ordi-

(lit-nlf (Icsidià rcspuanl, scd polii'is ohli-nipcK-nl, ab- nari. Non caret lamcn dillicnllatc liic canon nain
» :

balis l'is consensuni piiùs L'X|iclt'ndnni in>inua\il, qnomodo id se atijin-rc Agaliicnsi concilio dicil licr-
sotl cpiscopis obcdiciilian» sua^il ; non doniqnti Siii- (Icnse, qnod jain ab Agaliicnsi slaliilum liicral? an
riiis, Innorciilins, Gdasius, IVlagins sunnni ponlili- lorlc concilii llcrdcnsis additaincnlum in Agalbcn-
ces, AiTadiiis cl llonorius inipcralorcs, dùni mona- sis lexluni irre|)sil? an ver6 dicil Ilcrdensc id so

ilioinn- assiniipliononi in «lerinn piolianl, vcl hilinn Agaliicnsi adjiccrc, (piod vel clariùs cxprcsscril, vcl

de* l;ct!niià al.> ahijale inipoliandà liixcrinil; nisi l'orlè slricliùs pra'ccpcrit? nam cl dici i)Otcsl Agalbcnsc id

Gelasiiin; dicanuis Imjns condilionis nicniinissc, dùni (piod fieri solerel iiidicâssc, Ilcrdensc id qnod licri

apiio Gratiannni rofcrlnr dixisso : Si qitis vwnaclius dcberct |)ra^cepisse. lien» dici polcsl Ilcrdensc ani-

fucril, (jui vciu')(ibilis rito; nicrlto, sacerdolio dignus plius alifjuid quàm Agalhcnsc; lioc siqni-
slaluissc,

videitlur, et (dibiis. nul' citjus inipcmircgi Clirislo mililal, dem ordinalioncmmonadioriini cum abbalis consensu
illitm l'wri pirsbijtcntni. pelietit, ab cpiscopo debcat eiuji, |)erniisibsc ac consuluissc, imù cl in ncccssilale

apudGial. IG, (|. I,o. Si quis ; scd ncc in epistolis pnccepisse ; moduin vero islum ,
pula ,
qnod ex ab-
Gclasii p-.aHlicla cxianl vcrba; ncc, si ponanins balis consensu (icrcl, vel non (ieret. ncquaqiiàm prx-
verba isia ossc GcIasii, apparcl cum bnjus condilio- ceplo conclusisse ; illud verô modum praiscripsisse ,

nis vclnli absolnic nccc«>saii;ii nicminissc , cùni post- ut nonnisi cum abbalis consensu licrel ; ulnl sit,

ea snlnlal ni (pue ad sacoidolinni pcrlinenl , vel Tarraconciisis concilii paulôanle llcrdciise, cl paulo

episcopi, vcl populi cUctione gorat, nuUà consensus posl AgalbensG, llormisdâ papa liabili exlal canon, qui

abbalis laclâ niciilionc. abbalibus id juris iribucrc vidcalur ; nam probibcl islud
"VII. Vciùni, Clin! nionasieiMS cxindc injuria in- concilium monacbis, Jif aliquod iiiinisterium ecclesiasli-

ferri vidcicinr, qnod qui inier nionatl;os sanclilalo cum prœsumani agere nisi forte cum abbalis iinperio (2) ;

et doclrinà insigniores oranl, al» cpiscopis cxlrabc- probabilc ilaque est ipsos nec loriiori ralione ordi-
vcnlur, cl ad Kcclosia; adnnnislralioncii! pcrordiniini nari voluisse sine cjusdem abbalis consensu.

colhuioncni cliani invili a>bnni(>tonun', <iiiori cœpe- Mil. Neque lamcn bis dccrdis monasleriorum li-

rnnl abbalcs ac nionacbi, illi (inidcni potcslaleni berias sufficicnler monacbis slabilila visa est, nisi et

suam violari, suos à se eripi, lioruni aiilein alii invi- snecialia privilégia ab episcopis , vcl à summis Ponti-
los se à sinii niairis cxlrabi, quiclcm suam inteilur- licibus de hàc re oblinerent , el ecclesiasticâ gene-
bari , scqiic in ptocellosos negolioruni lumnltus raii Icgc immunitas isla sancirclur ; ilaque indicant

injici, alii se à pareniibus suis, à ducloribus, ac nia- lormuhxi Marculpbi , Forrnularum M.irculpbi lib. 1,

gislvis descri, oinnes nionaslcrioruni riiiuam oniinari lit. 1, qui librum suum sanclo Laiiderico Parisiensi
cœperunl, ac vcrcri ne probalioribus nionacliis in cpiscopo dicavit ,
qui proinde fioruisse dicendus e>t

clerum alleclis nionaslcria dcsercrenlui'. Primùni circa annum Cliristi 050 ; nam his temporibus sanctus

ilaque in concilio Arclalcnsi 111 à Ravonnio cpiscopo '

I.andcricus ecclesiam Parisiensem administrabal; in-

Leonis papi'i lernporibus circu annuni Cbrisli 455 dicanl, inquam, piivilcgium monasleriis dari solilum,

coacto, qucrimonix- nionacboruni insukc Liiincnsis ut sine abbalis consensu, nullos ex monacbis alicujus
audiUB snnladvcrsùsipsoinni cpiscopuni Theodornm, monastcrii episcopus ordinaret. In privilegio quoque
indullumque cis à Palribus, ne episcopus ex lolà lai- liberlalis nionasterio Corbeiensi concesso à Berte-
corum mulliludine, aliquem clcricum ordiiiarc, nisi frido cpiscopo Ambiancjisi circa bxc tempora , spe-
abhale pelenlo, pncsunicret. Secnlum est concilii cialim lioc babetur tom. 1 concil. Gallise : « Similiter
Agalhcusis dccrclinn sub Syninuu iiu paj'à, cni proi- el reliquos gradus clericorum minores ac majores ,

fuit Caisarius Arelalciisis arciiiepiscopus ex nionacbo quos abbas jamdicli monaslerii clegeril, sive inlra sive
insulsc Lirinensis assumplus, in quo prx'diclum pri- extra monasterium, sine aliquâpr.cniii acceplionc,con-
vileginm uni aniea Lirinensi coenobio concessuni ad siiluimusconsecrare; t quod ctiam in privilegio à san-
univcrsos provincinc ISarboncnsis, son Galliœ, snb im- clo Gregorio , lib. H , epist. 10, anlerioribus tempo-
peiio Golhico coiisislcnlis , nionacliOS ampliatum ribus concesso Xenodocbio Augustodunensi, expresse
fuisse videtur ; nam inter varia qu3e de monacbis !
memoralum est, in quo hœc Icgimus : « Episcopum
prscscripia sunt, statulum est (1) ut si necessc fueril verô loUendi de eodem monacbum ad ecclesia- loco
clericum de monacins ordinari, cum consensu el volun- sticum ordinem promoveudum vcl pro ali(juâ quâ- ,

tale abbalis prœsumal episcopus. Qnod niox in coiicilio

llerdensi sub Joan;ic I papa habito ab oclo solùni epi-

1) Can. 5, refcrlur 16, q. 1, c. Cm»! pro utilitale.
(1) Can. 27, referturlG, q. 1, c. Monacld vagan- 2) Can. 11, refcrlur 16, q. 1, c. Monachi à mo-
fes. nast.
 ,

Hio PARS I. SECT. 1. CAP. lU. Dt ELLCTIONE ORDINANDORUM A CLERO ET POPLLO. 20G
Clinique causa, sineconsensu abbalis aiquc prcsbyleri, taie et vilae probilate tesiimonium ferens, in aliud

habere licciUiam proliibemus. > monasterium ad ejus consiiiutionem cos transferre

1 IX. GoneraliMu veiù legein ejiisdein sancii Grego- j
voluerit vel in domum secularem ad eorum qui in-
;

rii in concilio Lalcranensi , ciii ipse pr?esidebat, in habiiant salutem iraducere censuerit, aut in quovis

graliam omnium uionachoruni nigrorum ( lioc cniin alio loco prœponendos pulârit, hoc neque
iis qui su-

noniinc ila vocantur ) sancilam k-gimus : « Ut invilo scipiunt, neque ipsis monacliis fraudi erit; » nullus

abbale, ad ordinanda alia nionaslcria aut ad ordincs hic abbalis, consensus, scd absoluta episcopi in
,
mo-
sacros, vcl clericaiùs ollicium , toUi exinde nionachi nachos aucioritas niemoratur.
non debeant ; scd si abundanies fuerint ,
qui ad cele- X. Nemini tamcn dubium esse polest quin non so-
brandas Dei laudes, vel ulililates loci sufliciant com- lùm Agathensis et Ilerdensis concilii sed maxime ,

plcndas, deliisqui superfuerint offerat abbas coram concilii isliusLateranensis ( sivera sunt ipsius gesta)
Deo quos dignos potuerii invenire ; » non est autcm iiic aucioritas sancla fuerit, et in rcliquas christiani orb»
locus de boc constiluto Lateranensi à sanclo Grego- ecclesias usum istum sensim inducere potucrit, et iia
rio édite plura dicere ;
quam cnini vereor, ne vel usu firmalum sit sine abbalis consensu neminera
ex
ficluin fuerit , vel falsam in quibusdain inanum ex- raonastcriis episcopos ordinarequod etiam lanquàm ;

perlum sit ; in usu lanien non illico fuisse pro omni- ralioni consenlaneum ab omnibus episcopis aliquo

bus monasleriis procdiclce ostendunt privilegiorum post tempore receptum vel privilegiis frequentibus ,

et imraunitatum obiinendarum lonnuhe; cùm enim concessum pro communi legeinvaluit , ut nefas postea
excepiio firmel rcgulam , et privilégia commun! legi habilum sit generalem islam consuctudineni infrin-
dérogent ; ex praediciis, qu.e citavimus ,
privilegiis ,
gere, et partum quocumque modo jus islud abbaiibus
communera usum fuisse elicimus , ut etiam absque violare ; illud aulem ultimi aevi conciliorum décréta

consensu abbatis , quos velleiit monachos ordinandi confirmârunt : concilium Yieimcnse sub Clémente Y
episcopis non deesset aucioritas ;nec omnibus quan- slaluit (1), quod monaclû quilibet ad moniliouem abba-
lumcumque insignibus, et mollis aliis privilegiis exor- lis se (aciant ad oimies ordines sacros , excusatione ces-
nalis ,
praidicla iribueretur immunitas ; conlirmalur [
santé légitima, promoveri ; et paulô anle Tridentinuni
idipsuni boc exemplo : cùm enim , v. gr., non solùm similia legimus in Moguntino concilio, et Treveronsi
consenliente , verùm eliam instante Culhberto seu !
sedenie Paulo IM summo Poniifice habiiis : Mogun-
Crotberlo.Turonensi arcbiproesule, plura ab Adeodato tinum enim, cap. 78, tomo 4 concil., parle 2, pritlalos
summo Pontilice monasterio sancti Martini Turonensis regulares exhorlalur ut Ecclesi;e aliquos ex suis com-
privilégia concederentur, praedictum privilegium, quod modent, qui operam diligenlem in promovendà re-
nonnunquàra cum cseteris dari solcbai, exceptura est, ligione et pietaie impendant; sic tamen evocati suo-
nominatimque expressum lomo \ Concil. Gall., et tomo rum praelatorum consensu , ipsorum semper corre-
2 Concil. Binii, parte 2 , ut Turonensi archiepiscopo ctioni subjaceant. Treverense verô, lit. de religiosis
faciendœ lantitm ordinaiionis ac promotionis sacerdotiim Monachis, conformiler concilio Viennensi, prseci-
ntque levitarum , vel conficiendi clirismalis , sit lantitm pit ut prœlati regulares ad sacros ordines suscipiendos
concesiia licentia; jus enim ordinaiionis quod sibi ré- nonnisi œtale et scientiâ svfficientes prœsentent; iiem ,

servât arcliiepiscopus Turonensis non aliud esse su- , ut idonei ad jussum supeiioris sui, excusatione légitima
spicor, quàni ut quos vcllet ex monachis ordinarel; ut cessante, se (aciant promoveri,

enim ab aliomonaclii ordinarenlur quàmà suo episco- XI. Triplex aulem hujus seu privilegii seu legis ratio
po, nunquàm hoc lompore concedebalur ideôque non ;
esse polest : primo enim lemeré ul plurimùm vide-
opus erat ut expresse jus illud arcLiepiscopo reserva- relur eum sacerdotio dignum judicare
episcopus ,

tum diceretur; cujus licentiye reservaioc, ut ad libi- quem abbas, qui eum peniliùs novit, cujus mores
tum monachos qubs vellet episcopus ad ordincs pro- oculaliù-, inspexit, sacerdotio indignum crederet; ita-
moveret , si concessa hoc privilegio fuisset , congrua que ut indignis via ad sacerdolium prœcludatur,
boc loco eralmenlio quia nempe sœpè intercaleras
, a-quissimé slatutum est ut nullus nionachorum nisi
immuniialcs illa quoque iribuebatur; quare si verum sufTraganle suo abbale ac consenliente ordinari posset.
estprœdictum saticti Gregorii conslilulum, probabile Secundo, ambilioni quoque monachorum liàc via ob-
est non pro omnibus in tolà Ecclesià monasleriis , sed sislilur, et obedienliai regulari consulilur, dùm nulli
pro solà Ilalià ( ciijiis nempe solùm episco|)i ad islud monacho nisi ex superioris licentia ad tiignitates ec-
concilium Laleranense conveneraiit ) fuisse proniul- clesiasiicas ordinesque aditus apcritur; furiè enim
gatum.etin eâ solùm provincià pro lege habilura apud episcopurn inconsullis abbaiibus agerent mona-
fuisse. Cui responsioni favei loiius Orienlis consue- chi ardenliùs quàni deceret , ut ad islos gradus pro-
ludo, quae nempe episcopo permillebat quem vellet movercnlur; ex quo abbaluni aucioritas in ipsos ssepé
nionacbum, eliam invilo abbale, ordinandi, quemad- niinuereiur , et evagandi occasio ac rebellandi facul-
niodùm colligi videtur ex canone synodi Conslanlino- las Iribueretur. Teriiô jusium quoque visum est
, ut
polilanœ in lemplo sanclorum aposlolorum quo ca- de monachis qui in abbatum sunt poiesiate
, i
, , et boc
none 4 nionachorum iranslationes et evagaiiones •

pra-sertim tempore se lotos videnlur suis regularibus

sponlaneae prohibenuir : < Sed, irKjuit concilium, si
(I ) Clomentinà , versus finem, de Statu monacho-
episcopus quideni de nonnuUorum nionachorum pio-
nnn.
TH. XXIV. {Neuf.;
1C.7 DE SACmS EI.KCTIONIHUS KT OnniNAllONIBlS. 268

cj^sfOixis in r»ulKsi;t; h*\v. iisniii I

Icni prori'hsioiiciii adinillcudi sunl , scd in (.'o priùs
pr l'ftMlis (ledits»' ,

iù>\ t;x al»l>atis cons^-iisii qui

'

piobandi, ul prioiis vil:i: bordcs pcenilcnlià cliianl ;

iie<|ii:i()iii«iii «lispoiial , ,

à i\yj) cl |ir;vcipu:i ciirà diACiiliciidiini ne adniillanlin- ad

inoincliiiiU siiniii in iililiutlcm lOccksiii; ofl'cral,
|

hic oiiiiiilnis sacros ordincs, (|iii ca ciimina coiiiuiiscrinl , vcl cos

»pis( i>|nis pr;L'st!nlaluni n-cipiat ;
(Miiiii

griUiu8i|iie vicicliir cssc !)co niu- doiccliis coiilraxcrinl, (pii ab Kci lcsi:c gradu bccun-
hu 1 jnr:» scrvanlur,
diini canunicas Icgcs in pcr|icliuiMi arccant.
iiiis , (juod cl moiiaslcriuiu olTcrl, cl cjtiscopiis susci-
Xlll. Falcniur qnidcni nia^juani vint csse rcligiosx
jtil, (iiiiiiu si vcl siiA voliinlalc rclijjiosus scsc ollcral,
prolosionis cl cxcicilalionis nioiiaslicc ad clucndas
vcl rciincntiliiis cpiscopiis cripial.
mmes regii- prioris vila; maculas, idioijnc Kccle^ia iis (jiii inipiuis
§ 3. /m/iMr.7i(/»m itb cpisropo in vitnm et
vil st'culaiibiis ncjj'olii-» addicli l'iierinl coubiilil lit
Imium ordinandorum, et (intcacta ctiam in snulo vila
priùs in liiunaslcriis piirg(;nlur, qiiàiii illuininaiili sa-
cxjwndenda.
quin ccrdoluin ordini atiCribanlur priùs crimina sua scvc-
Xll. Circa scctindnm capul inillum dubiiim ;

riori disci|)rmâ casligi-nt, quàin alioniiii ex officio suo

monachonim (pioquc vila r>|j cpiscoiiis cx|icii(li cl
cl gradii rcpicliciidaiil; priiis pcccala sua dclleanl ia
cxaniinari dcbeal; docel id Gdasius papa, cpisloli\ (1)
liuiiiiii iii-oiiaclioruiii gradii , (piàni in excclso saccr-
ad episcopos per Lucaniani cl Bniiios coiisiilulos lus
dolii solio pio alio) uni pcccalis deprccaluri colloccn-
rerbis « LH si quis cliani de religioso proposilo el
:

mona-lciialibns disciplii)isciiidilu.s, ad cléricale muiius liir; priùs tandem vilia dediscanl, qiiàm virlutum

accédai, inprimis cjiis vila pra;lerilis acia lenipori- pricconcs ordincnlur ; audiatur in cam scnlcnliam
probelnr in- Hieronyiiiiis cpist. i, ad Uusliciun iiionaclium « lia
imllo gravi
:

biis inquiralur ; si l'acinore

si sccundam non liabuil forlassis uxorcin, nec

ergo âge cl vive in nionaslcrio, ul clcricus esse ine-
fiït'His ;

rearis, ul adolescenliam luam nullà sordo coiuniacu-

à marito relictani sorlitus oslcndilur; si pœnitentiam
noc uUâ corporis parle les, ut ad altare Christi quasi de ibalamo virgo pro-
publicam forlassis non gessil,

viliiilus apparel ; si servili ac ori-inarise non est cédas, cl babeas de foris bonum teslimoniiiin ; > et

jam probaliir ncxibus paulù posl, 4 multo icmpore discc quod doceas. » Au-
condilioni obnoxius ; si curioc

asseculus c^t lilleras sine qiiibus vix dialur Gregorius pricdiclâ ad episcopos Sicili.c epi-
absolutus , si ,
,

forlassis ostiarii possil implere niinislerium ;

ul si slolâ, nraximè exborlans < <ju6d lii qui scculi aclio-

bis omnibus quoc sunt pr«dicla fulcilur , continué \

nibus implicati sunt, in clcro Ecclesioi pra;propcrè

lecior aul noiarius , > etc. Id ipsnm docet s.incius sijscipiendi non sunt ; quia, dùm inecclesiastico habilu

Grcgorius epislolâ ad episcopos Siciliie iisverbis : non dissimililer quàin vixeranl vivunl , non lain stu-
(2)

« Quôd si eliam laies quoque ( curiales nempe vel | <-lcnl seculum fugcre ,
qulm miilare ; » uiide conclu

ratiociniis obsiricli) moiiasteriiim petunl, suscipiendi

dere videtur S. poniilcx inipuris cl facinorosis , nisi

abso- monastcrium ingressis , vix adilum ad sacros ordines

nuUo modo siinl,nisi priùs à ratiociniis publicis 1

qui verô ex niilitaribus viris in mo- concedendum esse. Audiatur idem Gregorius Passivo
liili fuerinl ; si

nasteriis converti feslinanl, non sunt temerè iiusci- I

episcopo scribeiis (l)Opporluiuim virum sibi maxime
piendi, nisi eoi-um viia fueril subiililer inquisila ; et i commcndalum, ialcrseculaies religiosam vitam agen-

suo liabitu per tem, liorlandum, ni vel monaclius,vel subdiaconus fiai,

juxla norman» rcgularein debenl in I

probari et tuïic monachicum liabilum !

et post aliquanlum temporis , si Deo plactterit , ipse ad
iriciiniuiii , ,

Posierioribus quoque lem- pasloralem curam debeat promoveri. Audiatur impera-

Deo auctore, suscipero. >
!

necessarium esse prospicerenl ad tor Juslinianus (2), qui districlè probibet ne quis ex
poribiis cùin id

Gerniatiiœ proceres Ra- officicdi uut curiali venial forlunâ, nisi lamen ex novellâ
Ecctesia; reformalioiicm, cleii
œtale in mOfiaslerio conslilulus fortunà liberetur. Itaque
thbffiKe à cardmali Cainpcgio legato à latere congre-
ad ordines nec inlicias parilcr imus quin taniô sullicitior esse
grali, dccreverunt (3) ut qui suscipicndtis

probi'lnr priùs per episcopum, vel ejus officialein

debeat corum vita; discussio ,
qui à secnlari statu ad
est ,

eliam retigioncm professus. Nota verô aiilcaclam etiam

clericaluni se conferuiit, quàm qui è regulari, qiianlô

ad clcricalein Vivendi ralionem niagis nionastica vita

in seculo moiiacbi vilani inspiciendam esse, quia
nempe cùm habilu scculari viiiosi babilus nîinimè quàm secularis acccdil. Nam id expresse nie docet

exflaniur , nec omnes qiii sanctae réligionis ve^ietn Gelasius pra;diclà ad episcopos Lucaniïi; et Bruliormn
epislolâ : c Si verô de laicis quispiam ecclesiaslicis
assunipscruiil, Gbtislum iiiducrinl; fiimiùs siquidem
quàm ul tam faciiè est aggregandus ofliciis , tantô .sollicitius ia singulis
adh:i'rC;il iiienlibns noslris vilia,

cavendiiin est maxime ne oblocta ad qucc supcriùs comprehciisa sunt bujusmodi decet
exui possinl ;

aliquamdiu ad examinari personam, qnanlô iiilcr muiidanam reli-

teiïipus forliora reviviscanl, elcoercila

tiiiuni propeiisio, rnpio tandem obice, lanquàm lor-

giosamquo vilam constat es>e discrimiiiis. >

inipeiu, dissiliai et exundei. XIV. Nihiloniiiiùs nec eani vim inesse monasticae
rens, majori qiiàni ai-.tca

Qui ergo in habilu scculai i viiiosi cxlitcrint, non sla-

professioni dixerim, ut omnem peccatorum labemi
sufficientei' abslergat et sacerdoiali ordini aplos il-
tiuî alque religiosum habitum induerinl , ad cicrica- ,

(1) Epist. 13, lib. 19; referlur, dist. 61, c. Benè

i) Cap. 3; referlur dist. 55, c. Prisas. novit.
2| Lib. 7 epist. 2, indicl.; referlur, dis!. 55, c, Lhio. (2) Novellâ 6, cap. 1. Vide eliam 1. Smcimus, c. de
h) Cousiil. haiisbon., aniio 1524, ait 10. Episcopis el Clericis.
 ,

iOi) PARS 1. sixr. 1. CAP. m. de eli-ctionk : ORDINANDORUM A CLERO ET POPULO. i>70

Hcô oniiies eflicial; iil si qiiis monaslic;x; non inepUis ' ^tiiain ; quis crgo dubitet (piin nonnuncpiàm quidam
esi, iiloô argui possil à cleiicali qnoqiic ipsuni
non di\inilùs episcopo revelari conlingal oKicio suo fim-

esse ordinaliontî excludonclimi. Syricius papu, e|>isi. genii (ad quod gpecialem graiiam excrcendum Deus
1 at! IlimeruniTarrac, cap. lô,
nionaclios clorooupil qu:e et maxinù momenli sint, et ad or-
ipsi promisil),

aggiogari, qnos tanieii murum gravilus, cl vitœ ac fulci dinandorum admissioncm vel excliisioiiem conducant,
institiilio saiicta commendel ; non qnoscumque scil'n ol, quae abbales, aiiosve superiores regulares laieanl. lis

noc ex inliinâ /itce, scci ogivgios, sed sc'.cclos. Ad rem addc qu;e nos inferiùs de qnibuslibet eliam regulari.
oinninô scripsit Aiigustiniis (I) : < Ordini clericoruni bus cxamiiiandis adjungcmus.
lit indignissima injuria , si desertores nionaslerioruni § 4. Dhciplinœ ecclesiasticœ studium in regularibus

ad niililiani tleiicalùs eligatur ; cùui ex cis qui in ordinandis probandum.

nionasleiio permanent , non lanien nisi probaliores XVI. Huic autem capiii sequens omninô aflinc est
atijuc mcliorcs in clerum assumere solenuis, nisi forte atque conjunctum, ut nempe non solùm probitas et
(sicul viilgares dicunl) malus Choraula, bonus Sym- doclrina, el Ciinonica regularium ordinandorum iiite-

plioniaciis est : ila iideni ipsi vulgarcs de nobis joca- gritas ab ordinatione probentur, verùm eliam eccle-
bunlnr, diceiues, n)alus monachus, bonus e'.ericus siastieae disciplinae studium; subest enim non minima
est ; nin)is dolendum , si ad tam luii'.osam supcibiam conquerendi ratio, quod plures bocce tempore (nulli
Hionacbos suniganms, el lam gravi couiumclià cleri- ego ordini injuriam facio, qui nuUum nomino) repe-
oos dignos puten)U« , in quorum numéro sumus, cùm rire possurnus ex regularibus, qui regularis vii:ic stu-
aliquando eliam Ijonus monacims vix bonum clei icuni diosi, constitulionum sui ordinis supra modiim zelato-
faciat, si adsit ei sufficiens conlinentia, el lanien desit res, observantissimi suae regnhe, ecclesiasticas lamen
inslruciio necessaria , aul persan;e regiilaris inte- clericis omnibus imposita-j leges flocci faciunl intcr-
;

gritas. >
slitia inler sacros ordines à Tridentino concilio sla-
XV. Neque vero adeô superlorum regularium fidei tula , et omnibus relrô scculis, lot conciliorum, lot
credenduni est, ut quos illi tanquàm dignos oblulerint sununorum Pontilicum , lot sanctorum Palrum , lot
absque alio examine atque discussione ad sacros or- imperalorum conslilutionibus , sentenliis legibus
, ,

dines episcopi recipianl ; tum quia le^tinlouium ab lis, conQrmata niliiH ducunt; funclionum sacrorum ordi-
qui foris sunt, habere debent qui ;id ordines pronio- num exercilium divinitùs instiluunn contemnunt,
,
ri-
vendi sunt regulares; tum auctoritale Pauli universim tuum c«remoniaiumque ecclesia.sticarum quaruni
, ,

id siatueuiis, 1 ad Timolli. 5. tum Hieronyiiii de mo- nibil non vocale , nihil non auguslum et divinum
nacliis expresse id exponeniis, sup. epist. 4 ad Rusti- scienliam negligunt ; subordinationis , omniumque
cum. At, si solius abbaiis, seu superioris regularis EcclesicB ordinum mirae in spirilu charitatis coUiga-
testlficalione idonei con)probarentur regulares, jam tionis legem divinam subvertendam ducunt. Conciu-
non ab iis qui foris sunt, sed domesiico solùm ab ils num illum tolius Ecclesiie in officiis divinis, in poli-
qui intùs latent leslinionio niterentur ; tum quia ne- tiâ el regimine Ecclesiae , in privalis pui)licisque
niini, ut jure caiionico (2) cautum est , in proprià conventibus ordinem aspemantur; nos tu clero di-
causa credeudum est; nec testes domeslici (5) seu ex gnos judicabis, qui clericalem disciplinam veluti se
eâdem familià idonei ad leslificandura creduntur; quae indignam odere? qnid ab iis Ecclesia utiliiaiis acci-
igitur lides supei iori regulari , aut cuicumque alteri piet , nisi disciplimt e.\cidium, ordinis quo ipsa slat
eï eidem , cum eo qui ad ordines suscipiendos acce- subversionem, legum omnimu stragem? procul à cle-
dit, familià, adbibcnda eril? maxime cùm nolum sit ricaiu regulares isli irregulares ; maneant in ordine
tolius monasterii interesse, ut quam plurimos ordini- quem diligunt, non ascendant ad ordinem cujus leges
bus sacris initialos habeat; et facile probi eliam, et amplecti renuuiit ; apage istam judicii perversilalem,
boni, insilà bominibus omnibus cupidilaleordinis sui ut privai* leges publicis , uuius ordinis regul;e tolius
gloriam prouiovendi ((inâ loguhircs pr;e c.eteris maxi- Eeclesix regimini, monasiicœ constilutiones ecclesia-
me flagiant, (juôd ordiiiis sui ampliationem et orna- sticis, bierarchicis, clericalibus, canonibus pneferau-
mcHium , ad Dci gloi iai» et Ecclesioi utilitatem spe- tm !

clare pritscriim arbitreniur), facile, inquam, bàc cu- XVII. Non hxc Ilieronymi , licèt erga monaslicara
pidiiaie ducti abripianiur ut leviùs de suis censeant vilam adeô atrecti, ut clericus esse nolet, ne moiia-
quàni par sil, el in jwndere et pondère judicent suorum chura exueret, non bœc lamen ejus senieniia fuit,
industriam ac dotes magnifiée , sacerdotii et reli- qui, epist. 61 ad Paramaciiium, clericum ex monacbo
([uorum ordinum ecclesiaslicorunj digniiatem tenuiter l'actum leges clerici monacborum legibus i)ra;ferre de-
a)sluneiil. Tûm quia episcopi , non abbaiis , non su- bere censuit. Rusiicum enim monacliura, in epist. 4
perioris ullius regularis munus est ordinandorum vi- ad eumdem, ad monasiicani vilam legibus suis insli-
lam discuierc, doctrinam tenlare, explorare indu- luens, alias cl ricorum leges esse dixil, moxque sul)-

(1) Episl. "6; i-eferlur 16, q. 1, c. Legi.

didit : < Habeant illi ordinem et gradum suum, quem
(-2) Can. Si teatei U, q. 2. Glossa, v. Clerici , in
,
si tenueris, quomodô tibi in eo vivendum sit, ediius
cap. 5 de Pro(,iiialionibus. Glossa iu cap. Super eo
ad Nepoiiajmni liber (qui est de Vilà clericonim) do-
22, lie Icstibns.
cerc te potenl > item : « Si le vel populus, vel jion-
(3, Cap. In litteris, et ibid. Glossa penuU., de Te- 1
;

stiltus. !
tifex civiiatis in clerum elcgerit, agiio qu« clerici
 ,, , ^

T,\ I)|; SACKIS KLKCTIOMFILS I;T OllDlNATIOMbUS. 'iM

Miiil, Il iiiliT ips(»s stTtair iiicliorcs. > Jubcl crgo ni f I

S •">• Sirvanda irgnlaribus ti'niporum inU-rxlitta tHtei\

iii(»ii;irliiis, ul)i a.l ricricaliim j crvoncnt, agal ea (iii.i- (irdiiicii, fiiiiciioiiitiiKiuc orditium excrciturum tcsli'
'

Miiil clrriri; non jiihcl ul agat qiui: siiiil inoiiaclii ;

VKitiiinn ip\is profcrendiun.

iiiiM (inoil à iiionacliatûs coiidilioiic libcrum pulol XVIII. Quod verù spccialim allinct ad inlerstilia

scci (iiiùd dcricalùs pr.Tpondorart! oniciiim ('xisliiiii'l. inlcM' singulos servanda , expresse nonnulios rcprc-
Noii lia-c (ircgorii .Manni sciilonlia (i), <ini ncmiiu-m liori(lil /i)/,iunis, epist. ad llcsycliium Saloiiil., cap. 1,

fciisfl jwssc fcrlinidsliiis otsci/nn.s dcicrvirc, el in uio- ex tiioiincliornin pupnlmi Ctt'/M, tpii ecclctsiaslicis disci-

idecxiuo iiinuil à ino- pliiiis imbiili ikmi fuissent, cl lemporis approbalionc

Hiisticà regutâ ordinulè pcrsisWrc ;
,

naslerii dislriclionc aliqualciiùs lilicruni csso, (ini iiii- diviiiis slipciidiis minime erudili ad snnnnum saccr- i

nisleiio occlcsiaslico addicUis fncrit, ul iiilcrprelanir dolitun adspirare pr.csumcrenl. Falendurn lamen ali-

Clossa in dicl. can. Non \\xc lotiiis aiiliciuic Etclosi;i! (|uam inier clericos seculares ac regulares secundùni

scnlcMlia fiiil (2), in <\u:\ qni ex nionacliis in clonnn aiiliquos canonos esse difri-rentiarn ; l'aciliùs siquidcni

ascisccbanlur, nionasloriuin doscrebanl, cl cleiica- ciim nioiiaclio di^pcnsabalur quàm cilissime ;i(I
, ut

lem domùni vilain (servalis dunlaxal bis b'gibus nio- saccrdotiuin ascendere, quàm cnm laico quamvis ,

naslicis quse clericorum officiis minime obslabanl) in- monacbis (|uoque interdiclus fuerit subilancus , non
Icr cbMicos ampicclebanlur, ul alibi doculmns; ncquc servalis quibusdam inlersliliis, ad ordinos ascensus.

veto ulla major ccclesiaslicie discipliii;i; jaclura inlli- Lcgalin' canon Golasii pap:e (I) de inlersliliis à mo-
gilur, quàin à monacbis dinn ecclcsiaslicas loges mo- naclid scrvandis, qu:c longe ad bievius tempus coar-
naslcrlis poslponuul; bine exlrema orilur dissipalio ;
clanlur, quàm sil illud lernpus ad quod profcruiitur

accidil enim ul regularium exeniplo seculares etiam ea quic laicis pra;finila suiit, eà tameu adliibità cau-

imbuanlur, el quas illi regularis vilaî zelo, vel ordinis tione , ut monacbo ordinando, quod annorum inlersti-

sui promovendi, vel oinandi studio, ecelesiaslicas le- lia fuerant collatura sancli propositi , sponte suscepta

ges liansgrediuiilur, bi negligeiiliœ su3e fovend:e gra-

doceatur pra'stitisse dcvoiio. Legalur et Gregorii Ma-
tià prœlermillanl; et glorioso virorum in monaslicâ
gni ad Passivum cpiscopum admonilio (2) ,
quà cum
vilâ insignium probilale etiam ac doclrinâ illustrium
quem malurè ad ordincs expcdil promovcri mona-
cxemplo, iniù eliam sa'pè consilio (nam facile hscc cbum fieri adhortatur ul ei ad superiores ordines,

allis consulit, qu* ipse observai) ac pa- celeriùs quàm canoncs ecclesiasiici palianlur, non la-
unusquisque
Irociuio se tucanlur, el ad ecclesiaslic;c disciplina; men ul pr«pro[terè et leslinanler omninô ascendere
neglectum exclteniur; itaque providerc debent cpi- possil; eadem Jusliniaiii constitulio est, Novel. 0";

scopi, ne eos in clerum immillant, qui discipiiuam quai tamen occasionem abusui dederunt, ut neinpe

conculcenl. Qu;e ergo à Tridenlino concilie, el à Cîe- plurimi ad ecelesiaslicas dignitates ociùs conlenden-

teris relrô conciliis prudenter ab omnibus clericis di- tes monachalum susciperent ;
qucm errorem exslir-

sciplinée exempla desideranlur , ba;c à regularibus pare conata csl synodus oclava Constanliiiopoliinna

quoque exigunlur, inlerstilia scilicet inter ordincs, sub Adriano II, cap. 5, vetans « neminem de senato-
rià dignilale, vel muiidanà conversatioue nuper ton-
funclionum clericalium exercilium, inferiorum ordi-
num erga superiores observanliam, aliaque id genus, sum, cum inientione vel exspectalione pontificatùs

quae clericalem aninnim produnt , et discipliiiae siu- vel palriarchatûs honoris , clericum aut monachum
faclum ad ejusmodi scandere gradum, tamen
dium ostendunt, quemadmodùm plures synodi (5),
i iis
I ,

prseter allaïas et afferendas prsescribuni. Memi- ,

non exclusis qni humililalis studio, nulli bujnsmodi
nomine donatos spe dliecli, clericalum vel monacliatum amplexati re-
nisse verô debent regulares se hoc
quùd regu'iarium Ecclesire debeant esse studiosiores, ligiosè , in ordine clericorum per légitima spatia mo-
ipsisque aplari possc quae in clericos quosdam regu- rali essent , vel qui nondùm canonica eraensi spalia
digni pontificalu œslimali forent, quibns probalionis
lares de episcopo Lemovicensi conquerentes ejusdem
voti ac proposili dixil Yvo Carnotensis episcopus (4) : el interstiliorum tempus prœdicta synodus abbrevian-

Sic facicntes, et cpiscopali revererUiœ, quod suutn est, dum censé t.

defereiis, et canonicœ instiluliunis mlla dispendia facie- XIX. Quod autem ad ordinum funciioncs spécial ,.

tis; qui ideb canonici appellati eslis, quod canonicas ré- ne plures raliones conquiram, quibus regulares quo-

gulas vos telle observare cœleris arctiiis devovistis. que ad eas religiosè obeundas adslringendos esse de-
monstrem , solius Tridentini concilii auclorilate mihi:

agondum esse censeo; si quis enim hujus sanctissimt:

{{) Lib. 4, epist. 1; referiur can. Nemo , 16, concilii, sess. 23 de Reforra. , cap. 17, et prudeiitis-
q. 1. simi verba legeril, eaque pensârit, animadverlet pro-
(2) Yide nostras Yindicias cens. Parisiensis, lib. 4, quoque eo decreto concludi, quo or-
fcctô regulares
cap. 2, § 2.
dinum omnium functiones restitui jubet; iis enim ar-
(5) Yide svnodum Nucerinam sub Simone Luna- gnnienlis carum obscrvatiouem persuadere videlur :

dolo; synodum Uavcnnal. sub cardinali Peiro Aklo-

ab anliquitaie,quôdabaposlolorumtemporibusadnos
brandino; consUtuliones Arelinas à Petro Usimbar-
dio, etc. bujusm., ubi de Sacramento Ordinis. per Lucaniam, cap. 4; re-
(1) Epist. ad episcopos
(4) Epist. 69 Galterio Stirpensis ecclesise praepo- fertur, disl. 77, c. Monachus,
19-
sito. (2) Epist. 13, lib.
 275 PARS I. SFXT. I. CAP. III. DE ELECTIO.^ ORDINANDOP.UM A CLERO ET POPULO. 274
usque pervenerinl ; ;\ coiigruenliâ, quôd laudabiliter ab j
quse conciliis etiain provincialibus in quibus accuralè

Eoclesiii reoepur fucrint; ababsiirdo.quôd negIecl;K ab definienda describunlur, maxime ubi auotorilate sum-
ha^rolicis laïuniàin inutiles Iradiicanlnr ;
quae quidein mi Pontificis ronfirmala suut, cujusmodi sunt m qusc
ralioiics a'qiiè persuadent rcgnlaribiis earuin exerci- nos prolulimus Mcdiolanensia duo el Aqueuse ,
prje-
tiuni salagendum esse , ac scculaiibus deindc qiiod ; sertim in iis quaî raiione et Ecclesiac perpctuo usa
decernil eadem synodus, ul in poslerum bujusniodi comprobata sunt.
niinisleria nonnisi per conslilnlos in diclis onlinibus j
XXI. Neque verô mihi persuadere possum hoc un-
exerccanlur , legom quoque regularibus imponil , iit quàm vcnisse in mentem patribus socielalis Jesu , ut
apnd sepranlicla miiiistoria saiagaiil renovari ; ideo- unâ dispensalione omnia disciplinœ ecclesiasiicaî cir-
qiie non solùm prondiclum concilium provinciale V ca ordinalionescapita obliterari poslularont; aut cre-
Mediolanense , vcrùm eliam IV prudenler edixit , «< derent sununum Ponlificem, nullà antiqniialis lotius,
nec regulmis, cujuscumquc ordinis sit, admitlatur, qui j
nullâ conciliorumferc omnium, nullà pnedecessorum
hoc lestimoitium (de ordinis funclionibus à se prœsti- ;
suorum, nullà sanciorum Patrum habiià ratione po- ,

tis) non allulerit à suo sttperiore (1). stulala facturum, vel sacros ipsi ordines adeô eon-

XX. Referl lanien Emmanuel Kodericus, Qu;tst. lemnendos ducerenl, ul probalionem ad ipsos nullius
regui. lom. 1 , q. 18, art. 6, paires socielalis Jesu momenli, funcliones ipsorum nullius necessitalis ri- ;

privilegium à Gregorio XIII oblinuisse, quo ab inter- tuum et Cieremoniarum quibus religio maxime coii- ,

sliliis inter ordines servandis , el funclionibus sacro- tinelur, scienliam, prjc secularibus el profanis lillc-

rum ordiiiuni exercendis , aliisque quibus clericorum ris nullius ulililatis esse crederenl; lalem ab ipsis
disciplina conslal , eximanlur; verba privilegii liœc Deus mentem averlat; certè si istiusmodi ingeiiiis

referl : < Prx'cipit el inlerdicil omnibus episcopis el calholicae Ecclesiie gubornalio commillitur, quid ex-
aliis anlistilibus, ne à roligiosis socielalis Jesu pro- pectandum, nisi ul omnia ruant, et sublatis ecclesia-
movendis, qui licenliam à prjpposilo generali sociela slicce ordinationis regulis quibus Ecclesia tanquàni
lis Jesu pro lempore exislenle , vel ab alio delegalo fuudamentis inniiiiur, susque deque omnia in pessura
babueriiil, qu;tdam requirant vel exiganl in lilteris eanl.
aposlolicis proximè citandis coiUeula ; sed eliam § 6. Dé lestimonio professionis regularis loco tiluli à
abs(iue uUà funclione in ipsis ordinibus, aut observa- regularibus ordinandis exigendo.
lione inlerslitiorum ad illos suscipicndos, aut inquisi- XXII. Quod verô jam atiinet ad tesiificationem
lione de canlu , officiis el c;ïremoniis ccclesiasticis, professionis regularis loco liluli ecclcsiaslici, vel cen-
idonoilaie, proprii ordinarii liccnlià, el aliis in aliis sùs aiinui , ad quorum allerutram clerici seculares
requisilis ; ad minores (ac eliam extra icmpnra à jure obslringuntur légitimé faciendam, lucem mihi prai-
slaluia, tribus dominicis vel aliis iestis diebus conli- fert bulla Pii Y in concilii Tridentini expositionem,
nuis) ad sacros eliam presbyteralûs ordines promo- simulque concilii provincialis Mediolaneusis II de-
veanl , ac si illi omnibus requisilis essenl prœdili. » crelum ,
quod sensum buUae complectilur , idcoque
Vcrùm lioc privilegium à Sixto V revocalum esse in hic solùm , ne eadem repelere cogamur , à nobis ex'-
bulià conlra malè proinolos docct idem Rodericiis, scribitur, ut < quôd summus Pontifex Plus V in cxpli-
ibid.; et sanè causa conslilutionis (quà cessante privi- catione decreli concilii Tridentini, quod est sessione
legium ccssare débet) vel falsô supposita fuit, vel cer- 22, cap. 2, constiluit, execulionem babeal; epi-
lè jam cessât; ideô enim Grogorius XIII eos ab iis scopus ne clericum ullum regularem neque secula- ,

eximit, quôd mdli ecclesiœ nullive cerlo loco mancipaii rem, qui regularium rnore in comnmni vitae discipli-
iinl, ut ib'i pennaneanl , sed velttli viaiores, omni tem- na sit, beneficiumque ecclesiasticum non babeal, or-
jwre paraît, expcclanlesque diein et horamqitâ vel ad dinibus sacris ascribat, nisi à superiore fideni ille al-
extremas orbis regiones cùm venil usus emitlantur lulerit se religionis cui ascriplus est
,
, , professionem
tomo 1 Bullar. apnd Roder. ;
qure causa jam in ordi- confecisse juralusque affirmel scriplo manu suâ
,

nandis ex eorum socielale locum non liabel, qui cùm subsignato, coram episcopo se id sponlè fecisse , aut
ullitnnni professionis voluni ul plurimùm non emisc- ralum habuisse, iilud autem scriplum in arcbivio as-
rinl, nec ad longinquas isias profocliones obliganlur, servandum episcopus curel. > Eadem ferè verba ex
nec ad eas milli soient , imô neque ex ullimô profes- Aquensi concilio supra prolulimus : decreiique istius
sis, nisi paucissimi et slalis solùm lemporibus. Neque ncquitas ex eo palet, quôd , cùm loco tituli ecclesia-
verô eadem fides priviicgiis (quorum aliqua conlicla eeusûs
stici vel sit regularis professio ; sicut ceusum
esse non dnbium c.Tlera apud quosdam lantùm
; colle- annuum vel ecclesiasticum tilulum ordiualori suo
clores, qui de suis
lubeldocidunl, mutila nec intégra ut comprobare debent seculares ordinandi ,
quia ipsius
ul plurimùm reperiunlur; aliqua
importunis precibus est cavere ne sine eo titulo seu beneficii seu palri-
t xioria, alia per
obreplioncm coneessa, ut scrpè eliam monii facta ordinalio viliosa sit; i(a apud euuidem
falenlur summi ponlifices, dura suo vel praedecesso- de regulari professione emissà ordinandos regulares
runi suorum nomine quœdam coneessa revocanl) teslari oporleal, ne ad litulum monaslerii falsô aliqui

Conc. provinc. IV Mediolan., til. ordinentur, et professionem regularem ideô men-

(!) Quœ pertinent
(id Sacramenlum Ordinis; item svnodi IlaliciXi supra tiantur. Quia verô vel extorta vel anle cctalem facta,
cilaire.
vol onio prnbntionem annuani, vel aliis ejusmodi con-
27K DF, RACRIS FLKrTIOMIitJn M OIUHNATIOIIIBUS. 27G
«lilionibns necessnriis destiliiUi rogiilaris prolV-Ksio (•ip<'rent Id cnm i>iiirc8 iMlentor, tnm maxim*^ docci
inill:i est, nisi r:il;i luiliealiir, rnnsiillA addiliir illo n-- llincmarns Ilonj(M>^is, in concilio apnd sancdiiti Mc-
"iilnris prolcssiduis rojain «'pis('()|>o r;il:i' IimIm'ikIic danlnin •
« Lrquin, inqiiil, errlrfiidstirarum ronnucliido

f(irniiil:i, al) lis (pii oïdiiiaiidi siml srrvMiid.», uo aliri l'I nurlorilds lalis cxt ut in cmixis grstorum srmprr scri-

lili\ pnslca profcssione absqiic lilnlo iiIId qiiis ordina- ptiiram rcqunnnt ; adeb ut qui ad sacrum fontrm acre-
liis roinanoal,cum ordinis dcdecore mendkare, nul
f/ ila dit, suum dare nomcn prœcipiatur. Qui ad summum sa-
aordidiim nUqurtu qnœstum excrrcrc roi^alur nijiis : ccrdotinm provchitur, drcrclo mauibus omnium rolwralo
rt'i vilaii(l;r c.m^h ronrilimn TridtMiliiinm ini|iosilan»
j
cligilur, ordinalus atilnn à sucris nrdintitoiibus lillcras

ordiiiandis liniic l('}?(>in (irmavif , ni "-in;* liliilo hoiio- accipcre juhtiur. t Si vcro ad anicririra tcmpora re-
liiii, vcl ccnsfts ad vicliiin siif(ioionlis, promovcri iie- ciirramiis concilii Milcvilani II, et Africini sub Cœle-

nio po<;scl. Vide conc Trid., sess. 22, cap. 2. siino et Bonifacio babili canone stalutum legcmns, ut

XXIII. Unie vprè (Icricalis ordinis iiifaiiiionvitnndn; qnicumquc dciuceps nb episcopis ordinantur, lilteras ac-
BnrdigaltMisis provincia» synodus lial)ila ab oniincn- cipiunl ab ordinatoribus suis , manu corum subscriptas,

lissini» cardinale de Soiirdis non li:V sdinm, scd alià continentes consulem , et dicm , ut nulla altercatio de

cliani ralionc providil, scqiicnti dccrcio, cap. 6, n.4, posterioribus vel anterioribus orialur, conc. Mil., c. 4 ,

de Siibdiacono : « Rogularcs aulem quiciimque sine et Afric, c. 57.

litlcris snperioriim suornm , qnibns conslet cos vota XXV. Nec est quôd immunitales suas et cxemptio-
rcligionis cinisisise, non ordinonliir ;
promoti verô, si nes rcgulares obtendant; neque eriini liHerarum isla-

qiiando al) bnjusmodi suporioribns pro ciiniinis e\i- rnm obtentio ils officit; nec privilégia ulia cilarc
gcnliâ puniri convcnial et urgeal nécessitas, ne pos- possunt ,
quibus harum babendarum obligalio cis

sint lamen habitu religionis prlvari, ita ut extra mo- remittatur; neque ut opinor de iis babendis multùm
nastcria in contemptum Ecclesi;R dejiciantur mendi- dcbent esse sollicili ; cui eiiim bono ex( eptionem islam
Catnri, scd inlra eorun)dcni monasleriorum septa dc- cxpelcrenl ? qnàm justam islarum repmliandarnm
tincri piiniri et susu>nlari; et ad id prsedicti supe- litterarum causam prœtendercnt? quomodù lillcras
,

riores per ordinarios compollanUir ; i necmullùm ab ab ordinatoribus suis peterc recusabunt, nisi ab iis

lioc décrète dissentit Deciaiatio universi Gallice cleri quoque ordinibus sacris insigniri renuant? cujus est

édita in coniitiis gencralibiis babitis nnno 1025 , in de ordine sacro autbenticum ferre testimonium , nisi

quà regnlariuin neminem ordinandum esse dccerni- ejus qui dcdit? non bœc snpcriorum regulariimi opéra

tur, nisi nionasleria, domus religiosae, seii conventus, esse débet, qui ut plurimùm abordinalionibus absnnt,

în quibiis professioncm eiriiserit quicumqiie ordinan- et apiid quos ii quos repulsani faleri pudet ordina-
dus est, spoadcant se ei qnolibet prétexta, specie, tionem susccptam mentiri possent? quid rcgulares
vel occasione ojecîus ant dimissus fuerit, ex suis re- gravât, lillerarum islarum, qnx gratis dentur, obten-

dllibiis alimenta dalura, ne in opprobrium clcri sli- tio , nisi forte eos gravât , id omne quo inlerioreni

pcm oorrogare cogatur. Satins scilicet duxêre (quod episcoporum gradum suura ordinem esse recogno-
et prudcnti cuique facile a;qnum esse persuadebitur) scant? Ideùque, qnamvis nnlla alla ratio adesset qnaî
omis aliquod monasieriis aut rcligiosis domibus im- |
littcras istas ab ordinatoribus monachos babere opor-
poni qnàm univcrsum clericalem ordinem mendi-
,
tere persuaderct, quàm subjectionis qnoad sacram
cantis clerici vililate desboneslari ; ocquum quoque ordinationem episcopo professio, iila quidem mibi
arbilrali sunt , rcligiosarum domuum irapensis infa- i
maxime viderelur esse sufficicns ad laudabilem istum

miam clericalis ordinis deviiari, eam prœserlim qu:R !

morem in Ecclesiâ relincndum. Yerinn si quae est
'

ex procuradomuumlo rcligiosarum per ordinationes nécessitas, ut sccnlares clerici istas ab ordinatoribus

splendore atque uiilitate oriretnr; scio religiosos so suis impetrcnt lilteras, eadem vcl major forte in re-

détails .lesu qu;«dam in contrarium jactarc privilégia; gularium causa esse videbitur : non enim ab hoc so-
vide Compend. privileg. socict. Jesu, 1. Qrdo , § 1; lùm lempore reperire est monacbos vagantes qui cle-

sed nec ea apparent, nec contra proedicta directe mi- ]

ricorum etiam dignilalem mentianlur et Ecciesiam
litant; sed et buUa Pii V, quae decrelum Tridenlini j
conturbenl; jam à multis temporibus Syricius papa ,

concilii, sess. 22, cap. 2, ad religiosos non professos Clialcedonense concilium , Agaibensc , Vençlense,
cxtendit ,
prœdiclœ proinde Gallicani clcri constitu- Andegavcnse , Toletanum IV, Parisiense sub Ludo-
tioni favere videtur. lis lamen si quod contrarium vico et Lolhario, Tribnriense, Melpbilanum, cjusmodi

privilcgiura à S. Sede émanasse doceatur libenter monachorum audaciam ac levilalem coercuerunt iis :

acquiescam. sallem , ne ordinem quem non babent mentianlur,

publicum et autbenticum ordinationis testimonium
§ 7. Régulâtes lUteras ordinationis susceptœ ab episcopis enim privata superiorum rc-
necessarium est ; faciliùs
habere debere.
gularium testimonia quàm publica episcoporum lin-

XXIY. Insuper verô docuimus rcgulares ordinandos gnntnr vel falsantur.

ad superiores ordines, inferiorum ordinum lilteras XXYI. Nec ratio nlla snbest ob quam ipsi conque-
testimoniales ab episcopis oblentas offerre debere : rantur, cùm lex ista omnibus communis sit, omnesque
hocque semper in Ecclesiâ usilalum fuit, ut ordinati coucludat, adeô ut, quod postea confirmabimus, illi

ab ordinatoribus suis lilteras ordinationis fndices ac- ipsi qui in curiâ fuère ordinati , episcopis suis , cùm
 ,

577 PARS. I. SFXT. 1. CAP. III. DE ELECTIONS ORDINANDORUM A CLERO ET fOPCLO. rt

rciiierint, lilleras onlinniionis oslendcre debcnni, et apud omnes venerationem, qu;c eiiam Yalenlem im-
ab iis iteriim examinari, quod in coniiliis cleri Galli- peratorem ca-teros calholicx' Ecclesiic episcopo^ pcr-
cani liabilis aiino 16'i5, jwxla iiiajoruni décréta pru- seijuentem ab eo perscquendo deterruerat) uon Uuuea
denlcr sialiiUiin fuit ; in quibus eliain hoc prudcntcr obsliterunt quominns plurimi propler istam ordina-
quoad lognhiirs staluliin«, ut n^n solùm nomiiia atqiie lioncm ,
quae non exacte canonibus congrucbat , lu-
cocnoniina quibus in reiigiosis domibus miiicnpanlur mullus extiteriiit, Joanne llierosolymilano iollie-
apud cpiscopi secrelarinin proférant, vorfnn cliam ca roiiymum.etaliosejusdemcum Ilierouymo monaslerii
quiv ipsis seu à faïuilià iiigcnila, seu in Bapti>nio vel viros occidentales, cpiscopos concilante, exconuim-
Coiifirniationis Sacrnmento iniposita sunt, deniinlient, nicalionis sentenliâ ces feriente, et pra;sides Palesii-
ne, si forte è monasteriis expellantur inviti , aut n.-c in ipsos armante, ut ex monasterio Bethleemitico
spoiilè exoant, vel in oliciiam rcligioneni migrent, ejicerent.
non facile dignoscantur ordinationis su;c litteris , vel XXVIII. Cictcriàm, ante concilium Trideniinuna
ipsis alii ,
qui nempc cadem nomina in religione sor- hoc sibi regulares, pr-TScrtim ex ordine Mendican-
titi fuerint, abuti possint. tium, lauquàfli es^ privilegio vendicabant, ul à quo-

§ 8. Rcgulares ab alieuo episcopo sine litteris dimis- cumque anlistite catholica; conimunionis ordinari
soriis lion ordiiientur. possent : nitebantur enim bullà Urbani II, et Eugenii
XXVII. Dcnique dixinuis regulares ab alio quàni ab IV, quorum illeBencdiclinis congregationis S. Jusliuae^
episcopo proprio oïdinari non posse absquc litteris hic monacbis omnibus ord'lnis sancti Benedicti con-
diniissoriis ;
quod janipridera in concilio Carlbagi- gregationis Italiae concessisse dicitur, ut àquocumque
nensi V, c. 15, et Africano, c. il, sub Bonifacio et nialuerint caiholico antistite sacros omnes ordines re-
Cœleslino cantum fuit, in quibus nempe sialiilum cipere possint; bullâ quoque démentis IV, quae baber
est, ut si qiiis de alterius inonaslerio repcrtum, vel ad tur inMonum.ord. Mendie, in 1 impress., fol. 56, et

cleiicaHiin promovere voluerit , vel in suo monasterio in 2, fol. Ii6, concess. 212, qui concessisse dicitur
niajorem monaslerii consiituere ; cpiscopus qui hoc fece- t licenliam et facullatem liberam ut fralres Minore^

rit, à cœleroruin comiiiunione sejnnclus, et suce tantiim promoveri possent ad ordines sacros per quoscum-
plcbis cominunione coniciitus sit ; et ille neque clericus ,
que calholicos episcopos communionem et gratiaiq
neque prœposiliis perseveret ; condigna utique pœna Sedis Apostolicae habentes ; > bullâ item Sixti IV.quâ
infligitur, ni et temerarius ordinator, qui aliénée dice- indultum refertur, < quôd quilibet episcopus caiholicus

ceseos limites convulslt, aique in alienam segelera possit célébra re ordines sacros temporibus ad hoc ab Ec-
fjlcem misit, aliorum opiscoporum communione pri- clesiâdeputatis in locis fratruniMinorum dcObservan-
vctur, et qui aiienam polesiatcm indebilè apieliit tià pro fralribus prœdiclis duuLixat; > et Leonis X,
quani non babet, alienam communionem amitlal quam qui ampliando banc Sixti IV concessionem , indulsi*
Ikibebal ; ondinatus verù eâ potestate careat quam « quôd quilibet calholicus episcopus possit in locis e
contra leges acquisivit. Lcgimus quoque aliquo anlc personis fralrum exercere omnes actus episcopales. >
I

concilia ista lempore excitatas à Jeanne Hieroâoly- Bulla Sixti IV habetur in lib. Monum. ordinum, \
mitaiio turbas, praetextu ordinalionis Pauliniani fra- impres.,fol. 63, et 2, fol. 67. Ilœc autem omnia privi-
tris divi Hieronynii, quem sanctus Epiphanius Sala- légia concilium Tridentinum prudenter abrogavit :

miiuc in Cypro episcopus, in Elenleropolilano terri- cui enim Ecclesiai bono iila essent? imô quàm ingens
torio , teste Hieronynio , contra ecclesiastieas leges exinde Ecclesiic malum accidere potest? dùni nepipe
ordinârat, Joannes autera Hierosolymitanus in Bethle- hâc facullate semel impetratà dummodô, vel unicum
cniitico monasterio sus parochiae ordinàsse dicebai babeani regulares episcopum sibi favenlem, vel unicuni
ut conquercndi aliquam xquam causam pnetexerct ; sui ofiicii negligenlem reperiant , via illis aperiatur.
cui tanien (luerimoniLC respondens Epiplianius, epist. quà ad ordines sacros imperilos quosque
!

et sacri mu-
Gl ad Joan. Hierosol. inter epist. Hier., excusai se , I
neris ignaros vel inbabiles immittant; eosque ordj-
tum quùd neccssiiatc urgente et occasioiie sese oQe- ! nari procurent quà facullate esto ponamus eos mi-
;

rente non
'

(
quic forte iia sese obtulisset) id sibi licere, nime abusuros; at provldere débet Ecclesia ne abuij
id episcopo loci illius gralnm fore exisiimâset : Nain, possint, et proinde prudenter agit, si non tantiJra pec-
inqnil, ticct singuli Ecclesiarum episcopi habeant sub se candi voluntali prœcurrit , verùm etiam, quantum
Ecctesias ,
quibus curam vidmtur iinpendere , et ucnio
'

potest, impunè ac libéré peccandi facultateni pne5cin-

super alienam mensurain extenditur, tainen prœpouilur dit; huic crgo providens nialo Tridenlina synodus,
omnibus charitas Cliiisli ; lùin quôd in Cypro usilatum ordinemque ab Ecclesia praescriptum, et tani acçuratè
loretutriuiliabitioiicep'.scoporum,etinterpretalivosin- servatum restiluens, sess. 7 deReforni., cap. 5,
gulorum consensii, eos qui non facile ad ordinalioiiem . statuit c ut nuUi episcopo liceat, cujusvis priyjlegii
adduci possent, si digni et idonei forent, alienarum 1 pra-textu, Pontificalia in alterius diœce&i exercere, ni-
ctiara diœceseon episcopi ordinr.rent; tum quôd Pau- si de ordinarii loci expressâ licentià, et in personas
linianus esset ex mouaslerio fiatrum Peregrinoruni eideni ordinario subjeclas
, i
; si secùs factum fuerit, epi-
qui niliil ipsius provinci;TC debercnt, quia nempe ex scopus ab exerciiio Pontilicalium, et
j
sic ordinati ab
aliéna diœcesi oriundi erai-.t qy\x taraen onmia (qui- executione ordinum sini ipso jure suspensi. Idem,
'

; >

bus eliam addere posses summam sancti Epiphanii sess. 25, cap. 6 de Reform., clariorem defmilionwu
ffl
 .

'119 DK SACKIS KLECilOMJJl S ET ORDINATIONinUS. 280

li:ibot : I llnnsqitisqiicnultMn ît proprio episcopo, nul- toiligatur ;
qumralur ab ois de anteacia vilà, ut qu.i;-
latonùs i<t ci, (-ti:iiii nijiisvis ^l'iieralis aut s])ecialis cuin(|U(; illi-,objici possenl solvanlur : rogciilur cliaiu
n'srripli vcl piivilcj^ii pi:il«îxlu, cliam slaliilis tempo- d(! oHicio suo, et snenli;e ipsis necessaria; quibiis(l;iMi
ribiis piTiiiiltaliir, iii^i cjiis prohilas ac iiioros onlitia- capiiibus, ut coruiii peritia, scicnlia alque crudilio in- '

rii siii icsiiinoiiio (tMimiciiilciiliir; » scil de iis scciiiulà notescanl.

parle Aisiiis.
(Juod babi't Aposlolus,
III. I Tim. 7,: Manus cilb
pentini imposucris,hQ(i Syricius pajia, cpist. 3 ad uni-
SECTIO SECUNDA. versos ortbodox., cap. 1 , ad examinis ncccssilatem
inducit ut examine liabilo, cl probilale
DE EXAMINE OKDINANDOBUM , «
niorum,
et ccclcsiastico laborc sil commcndalior qui vocatur
CAPUT PIUMUM. in nicdium ut summum sacerdoiium possil accipcre,
DR NECESSITATE EXAMINIS OKDINANDORUM, ET IJTRUM LEX probatusjudicio, non favore, susccplus verit;itc non
,

KXAMIMS OMNES CO>CLUI),VT, ET AD OM.NES OllDINES graliâ, aposlolito online freins, non itr,c( ipili voinn-
VALEAT.
tate. Siiperiiis à Tlicopbylo Alrxandrino,
»
Commo-
§ 1. Z)<? necessilate examinis generatim. nit. cap. G, audivimus oam cssc ordirplionum formam,
I. Ueclè mihi videtur dixisse Zozimus Papa, epi- ulconsentiente ctcligentcsacerdotali ordine, tuncepi-
slolà 1 ad Ilesycbiurn Salomitanum, cap. sacram icopiis examinet; apud Cyrillum Alexandrinum,
1, cpist.
ordiiialionem, oportcre districti scmper esse judicii. Ra- I2adquosdam cpiscopos, quicnam ab onlinaiido es-
rum enitn omne quod magnum est ; n^pie vcrù iii iis sent inquircnda per cpiscopos Icgimus; à Basilio, episl.

seligendis iiiinia adhiberi potesi diligcniia, qui Do- ad cborepisc, formam quoque examinis didicinms
;

mino minislraluri deligunlur, deprecaturi pro populo, à Cypriano, epist. 24, pariter in ordinatione Oplati

jndicaluri ioco Cbrisli, vilia corrccluri , erioies ex- et Saluri formam examinandi inferiùs docebimur ; ù
stirpaturi. Reclè moncl sunimus poiitifcx llormisda, Nannelensiconcilio, can. W, non solùm necessilalem
ad episcop. llispan., cap. 1 , i ut in sacerdotibus or- examinis, verùm eliam dicni formamque disccmus.
dinandis, qua? sunt à Patribus pracscripta et definita Si'dquid bœc omnia vcl anlicipatà oratione refero, vel

cogitenlur ;
quia , sicul est caput Ecclesia; Chrislus, jam dicta cum
ixdio iterùm inculco? quid ea omnia
Cbrisli aulem vicarii sacerdolcs; sic et inebgcndis bis quac ad ordinem speclant videor jam uno aspectu in-

curam oportet esse perspicuam ; irrepreiiensibiles tuenda velle proponere? ea tantùm proferamus, qui-
enim esse convenit quos prœesse necesse est corri- bus examinis ordinandorum nécessitas oslendatur.
gendis, nec quidquani illi déesse personœ, pênes quara IV. Concilium Nicocnum, c. , prcsbyteros ab Ec-
est religionis surama et subslanlia disciplinae ; aesli- clesia non rccipicndos définir , mi sine examinœlione

niet quis pretiura dominici gregis, ut sciât quod me- promoli sunt , si ,
poslea examinali, confessi sunt pcc-
ritum constiluendi debeat esse pastoris. d Iniquum cata sua. Canoncs Martini Bracbarensis can. 24, ,

existimat Cbrysostonius, lib. 2 de Sacerd. cap. 2, ut, presbylerum diaconum vel aliquem ex clero qui
, ,
,

cùm mancipium empturi soleant ipsum medicis osten- sine aliquà examinatione ordinali sunt, è clero abji-
dere, lum vicinos interrogare, ac ne tum quidem fi- ciendos atque expungendos decernunt. Synodus, apud
dcre, sed diuturnum lempus pelere inira quod illud sanctum Medardum,ab Hincmaro Remensi babita,
probare possint; sacerdotcs è contra eligantur favore iisdem insistens vesligiis, staluit ut qui presbyteri sine
vel gralià, lemerè, ac nullâ discussione faclâ. examinatione per ignoranliam , vel ordinum dissimvia-
II. Ilaclenùs verô docuimus quomodô aliorum te- tionem sunt promoti , cùm fuerinl cogniti , deponanlur.
sllmonio probandi sint, aliorum vocibus prœdicandi Graviter à Niceplioro, lib. 13, bisl. cap. 27, arguun-
qui ad bunc gradum evehunlur jam ostendcndum est ;
tur Epbesii quôJ viros à Chrysoslomo rite, et sicut
quà ratione, ex eorum vullu, geslu, incessu, voce, Deo gratum est, in ibronis coliocatos ejecerint, et
judicari debeant, antequàm ordinationem subeant le- impuros prorsùs Iiomihes abstulcrint, nullâ explora-
gilimam ; Bracbarense II concilium utrumque requirll: manuutn iniposilioni prœeunle. Adrianus I opi-
tiotie
,

« Oporlet, > inquit, cap. 15, « non per gratiara mune-r stolâ ad Egilam in Hispanià episcopum , aliosque
runi, sed per diligenlein priùsdiscussionem,etdeindè ejusdem regtii cpiscopos , cos acriter reprehendit
per multorum testimouiumclericum ordinari. » Si, ut quôd sine legiiimo examine nonnullos ordinâssent.
aiebat Diogencs cynicus apud Laertium, teslacea vasa Gregorius Magnus, epistolà ad Januarium Calarita-
empturi, probaraus ipsa ex sono queni emitlunt, quantô num episcopum , lib. 3, epist. 26, multa enumerat
rationi magis consentaneum est ut de hominibus judi- sedulô aspicienda atque examinanda auto ordinatio-
ciumlaturi, ex eorum prœsertim sermone deprehen- nem ; subditque : Hœc ilaque omnia diligenter frater-
damus quidnam de ipsis sit judicandum. Meniini di- nitas vestra inquiral, ut diim diligenter quilibet exquisi- '

cti sapientis cùm aliquem probare cuperet Loqnere, : tus ordit}atur, non celeriter post ordinationem depona-
ut le videam ; juxla quam senteiiliam probandi sunt tur. Wormaliense concilium expresse slaluit, cap.
qui ad sacros ordines proniovendi accédant ; loquan- 50, ul presbyteri non ordinentur , prinsquàm examinen-
tur, ut qus; inira animum latent, ex eorum sermone tur. Justinianus, Novellâconslitulione ad Epiphanium

conjiciantur; audianiur allenlè, ut quis circa res pie- archiepiscopnm Constantinopolitanum, coniiiluit re-
tatis ac vlrtutis sensus ipsis insil, ex eorum vorbis Ucihjsos clericos cum multâ fieri inquisitione secundiim ,
 ,

281 PARS I. SECT. 11. CAl I. DE NKCFSSITATE EXAMINIS ORDINANHORUM. 282

dh'inas régulas, oporlerc. Alia vcro ejusdom Jusliniani infcriorun) ordimnn dignilatibus cedunt ; nec ea qnae
conslitulio , Novcl. 157 , cl , Pciro magislro oflicio- sunt inferioris ordinis , eorum qme superioris sunt
rnm quibiisdam peccandi occasiononi fuisse affirmât, nobilitiilem ac c»>Isitudinem allingunt. Dejicit erg6
qubdabsquc examitialione , et recKr fulci alque hoiiesla- ac nimium deprimit tonsurae clericalis ac minorum
lis vUœ lesthuoiiio ordhianlur cpifcopi , presbyleri , dia- ordinuin prsestantiam , qui sine pracvio examine pas-
coni, et cœteri clerici. Coiicilium quoqiie Aqiiisgraneiise sim omnes veluti dignos clericali tonsurâ insignil,
sub Carolo Magno, c. 2, el Capilularia CaroliMagni, velminoribus ordinibus initial; cùm nuUa ars, nulla
lib. i lit. 2, ex concilie Niceno refcrunt ac prx'ci-
,
disciplina , nulla ferè conditio ad quam non pro-
sil ,

piunl ul eorum qui ad ordinandum veniiml fides el vita batione et examine opus sil. Ad communionem Chri-
priùs ab episcopo diligenter dhculialnr , et sic exavti- sliani nominis nemo olim sineprobatione admilteba-
nenttir ; qiiod etiam ex ^Voriualiensi eadcm iiifeninl lur, ul superiùs docuimus ; hinc lanta in Cliristianà
Capilularia Caroli, lib. 1 , lil. 142. plebc lune lemporis probitas, lam insignis pietas , et
V. Fusior sum in iis referendis, qutc difficiillate rerum ad religionem spcclanlium lam excellens scien-
onininô caronl : quis eiiini unquàm dubilavit quin cum tia. Floruil paritor caihnlicae Ecclesi^e derus, quam-
scicnlià ,
pi udenlià ,
probitas et canonica ordinaiido- diù severior eum disciplina conlinuit, nec sine dili-
rum iiilegrilas, quùd scilicet non sint neopbyli, non genti examine et accuratà discussione ad isium sa-
bigami , non aliqiio alio impedimenlo canonico ab cralissimum ordinem adilus sperari poluit. At ubi
ordinibus suscipieiidis arceantur, ad ordinaliones le- \
anlisiiium negligentiâ cuivis ad clerum adilus paluit,
gilimè ceiebrandas necessaria sint; eaque oninia sine nulli negatus , nemini prœclusus est; slalim ordini
diligenti examine atque inquisilioiie , tum ab iis qui clericali privilégia sua adempla sunt , elanguit disci-
ordinandi mores vitanique exploraiam babenl, tum plina, marcuit prœsianlissimi ordinis decus, benefi-
^

ab ipsis ordinandis resciri non possinl? Nemini , in- ciorum dissipai! sunt redilus , denegala laboranlibus
quam , dubium quin probabiii se periculo exponant clericis sua stipendia, patrimonio Christi divites oliosi
in canones et leges peccandi atque in commune bo- impinguali, inutilium clericorum multiludine Eccle-
nurn ,
quicurnque aliquem sine diligenti examinatione sià oppressa, non sublevala est; officii clericalis dé-

promovent. Quà verô pœnâ puniendi sint cpiscopi, el serta sunt munia, viluerunt divina oflicia, contem-
quàm gravi criniine se obstringant qui Ordinalionis pla est selecla Ecclesiae portio, clerus sine disci-
régulas non servant, vel ordinaliones illegitimas cé- plina contabuii, populus absque obedienliâ dissolulè
lébrant, docere te poterunt S. Léo, tum episto- |
vixit.

là 1 ad episcopos par Campaniam , et Picenum VII. Niliil, meoqiiidem judicio, Ecclesise Dei adeè
vel Tusciani , et per universas provincias constilulos noxium adeô pesiiferum quàm
; , fuit , tonsurse cleri-
tum epistolâ 5 ad Dorum Benevenlanum episcopum ; calis et ordinum minorum neglectus quàm eorum ,

tum eiiamepist. 87 ad episcopos Africanos Syricius ; graduum absque diligenti examine dislribulio; quis
hem epistolâ 5 ad universos orlbodoxos ; Innocentius 'I cnim pudicos bypodiacoiios, industries diaconos, pios
ad Aurelium , epist. 12, lom. 1 concil. ; el ad syno- saccrdotcs se ordinaturum sperare potest, nisi quo-
dum Toleîanam , episl. 23 , c. 12 ; Zozinius ad Hesy- |
rum in minoribus ordinibus devoiionem acueril , ex-
chium Salonilanum, epist. 1 ; Cœlestiiius ad episco- ciiàrit virtutem, obedientiam expertus fuerit, pielatis
pos per Lucaniam el Bruiios constilulos Gregorius igniculos ingenium probârit
, ; accenderit , , animum
Magnus Squillalino , seu Syllacino episcopo , lib. 2, ecclesiaslicis legibus inslruxeril? nisi quos ad disci-
epist. 25; Simplicius papa, epist. 2, et alii; necnon plinam formàrit, erudierit ad officium , casligâril ad
Taurinenseconcilium, can. 2 el 3; Regicnse, can. 1 virtutem , composuerii ad modesliam el diutnrniori
,

et 2; Turonensel, c. 10; Aurelianense III, c. 6 et lempore ad clericatum prœparâril? non est clerica-
7; et Aurelianense IV , c. 6 el 10; Epavnense, can. lis mentis ludicra quœdam exercitaiio el umbraiilis
2; Ilerdense, c. 12; Toletanum XII, can. 4; Trul- pugna ut consilium in arenà capiendum
, sil , et
Janum can. 17 et alia passim.
, ,
inexperti milites ad cam ducendi sint, qui nec vallum
§ 2. Nécessitas examinis titin ad tonsuram clericalem,
,
fodere, nec aggerem nnuiire, nec ad ducis imperium
tum ad qnoslibel ordincs ostenditur.
circumagi, nec manus movere didicerint; priùs in
M. Nullà ilaque ralione, ad quoscumque ordiiies infimis gradibus clerici explorandi, tentandi, for-
ciim majores tum minores , nec ad lonsuram ipsam mandi sunt, quàm ad conferendas cum
,
viliis, cum
clericalem admitti debent qui non priùs districlo
, Ecclesiaî hoslibus, cum inobedienle populo manus in
examine tenlali , discussi probaii fuerint. "N'idimus
, diaconatu , vel sacerdotio constituti destinentur. Se-
siipra, ex Cypriano, quanta in lecloribus
seligcndis cùs gravis error commillilur, qui, licét minimus ini-
cura impendi solerel; nulkis in Ecclesià exiguus
gra- lio videalur, in immensum postea excrescit , dùm
dus est, quo scilicei ad sacerdolium conscenditur;
major disciplinée neglectus apparet in clericis ,
quô
excedit cujnscumque niundanœ digniiatis fasligium
alliores in Ecclesià gradus conscendunl, cl majora
infimus in Ecclesià gradus nec quantuincumque ler-
,
sorliuntuf officia; qui si nonnisi severiori examine
renne poienti.'ï nobiliias extollatur, divina; virlulis
, ad Ecclesiam admitlerenlur, minoris cujusvis ordinis
qiuc in omnibus ecclesiaslicis gradibus elucel, ma- dignilalem ex dilTicultaie a^siimarent studiosiùs ad- ;

jesiaiem exaequai; quœ superioris sunt ordinis nullis nilerenlur , ut se superioribus dignos prccberenl ,
qui
 '

28T, DF ftACRIS FJ.ECTIONini S KT ()!U)IN\TI()V1BI]S. M*

(!»• itircrioniii) nnniisilionc (liiliilAssi'iil. S(;iisiin, liiiiii fulurus st. I Symulus l.iiiKftnensis anno IWt-, pauciH
Knitici (li'xilis «-si, ri :id qunsvis liaiiriiiidas spi^cifii, niulla coiHpliiclitiir apiid Uoclioll., DiKret. litcles.
ri;il)ilii<«'|iio i*'linciuli>s lacilis, ad reclivs'cr 'lis('i|>ljn:iiii (iall. bit. ?1, lit. 2, cap. i;0. « l)ill;/>'iilei'. infpiil, do-
S(>sr (-oïDpiiiiciviil, ipii j:iiii vix ih; clcricnli onliiu* lo- l)cnl cxaniinai'i illi qui voluiil ad priiMani lou>.uraui i-l

^ilniit , tli'iin n:l clt'i irnliiiii piuiiiovcnhir; lia linoi, ad minores ordines proiiioveri, vl dcbel inquiri de
ut iiii'lioics olcricos lialuTi'iniMi, i|iii jaiii cli'ricos lin- vilà, de gcuiTo, de palrià, de alalc, de lilulo aJ
l)i:\iiHi-; , (inontm ])liii'cs c^n sxpo vhII (|iii s»* «•Icritos quera ordinantur, di' I(mo in quo (onversanliir, du
ossc iii>S( iiTDl, soil < h^ricaliim in niarilnisS:t< raiiioiili scicnliA liberali, di: lide, cl aliis (|u c i ontim iilur in
(!(»nlirmali()iiis n*l(lil;ant'iiliiii) pss(> crii-.cn'iii. Mura Kcgiilà apo>t(dicà. (loncilium Tridcnliuiuu non so-
(liooiTui , si qiiiiM iinKpie milii iii liAc causa tiipciula ii'iin ad majores ordin'-s, verùni cllani ad ^linores,
smit profi'iTo vellcm; si qiio rapil inipolus spirilùs, imo et ad lonsuram ciericaU-m jiromovcndos priùs cxa-
illiic gradcror : si miilà rolardaliis ciiiscopalis a|>icis minari jiissil : synodi Rotbomagcnsis, JJiUiriccnsis,
r<norciilifi, (luaTiuMqufi cogilal aniiiius o pccloro ef- linrdcgab'nsis iilraque, Aqucnsis, el abu; concibo
luiidcivin ; fcd ad sacros rciigionis artlilisles vcrcor Trideiilino poslcriorcs, quibus addo Mcdioianenses,

ne plnra dixissc videar (|uàm conim ccl.>iliido per- prcserliin i>rovinciab'm V, ex qnix nudla iiiferiùs se-

millal ;
quos nempc velle docore aiidjiliosuin, repre- â legimns, de examine ad toiismam et minores ordines
hendcro tcmorarinin , acciisare nerarimn esl ,
jamquc b'gcm fixeront. Ilabcas pbjres, qnaruni superiùs me-
hAc d»^ rc supra niorniimus ; qnainvis de re tanli ac* minimus, addere po«sem,8ed in re perspicuà ba-c
Ecclcs!;c dccns mo'.nouli minqiiàm iiimis ; ne ilaque sulficiant.

mit inoniTC videar l'atres nieos ,

aut susccpl;e inaie- I
§ 3. Yi.r vllos ordiiio.udoi <ib examine immuncs esae.

ii;c docssc aliqtia !iic addam non mcx , scd majoris i IX. Quemidmoduni aulcm nuIUim ordinom sine
aucioritalis nioiiita. examine conferendnni ccnsemus, ila vix nibim »b
VIII. Marlinns Hrncliarensis in sua colleclionc Ca- !
; examine snbeundo imnumem oiwriero esse slatuinms,
nonnni, posiquàm presbylcros ac diaconos sine cxa- i nam et docliunmi idoexamiu' modcsiia comprt'batur;
niinatioiie proinolos censnit ossc ahjicicndos, niox |
eorum qui mediocris sunl biteraturx' ingehium ex-

subdil, can. 2i, qui rclerlur dist. 2i, c. (inali : Simi- 'y, ph)ratur; indociiorum verù lemerilas rejicitur; eo-
Hier veib et de imivciso dericorum ordine servelur ; nani \ rum qui pieialem sedulô seclanlur devoiio promovc-
hoc sibi qiiod irreprchensibile est sancKi catholica defen- \ lur, incipienlibus animi addunlup, anbebmlcs episco-
d'il Ecclesia ; in qucm canonem ponlificii juris Glossa j
paU admonilione slimnlantur, pietatis \el osores vel

adiiotnt minores ordines cuni oxaniinaiiouo coiifeirn- |

coiifemplores cxchidunlur ; dubios examinari ncccs-
dos esse; eanique ralionein subdit, quôd criiniiiosun» sum esl ut tenlenliir, incptos, ne se rejeclos sine
leclorcni, psalmislam, vei ostiarium ordiualum syno- causa concpiçrantur; idoneos, ut ca'teris in excmpbmi
dus Trnllana consent deponenduni ; ex eo eniin fa- proponantur; nec levé periculum esl, ne, si quos
cile infcrlur cxaniinanduni priùs fuisse, ne ad ejus- idoneos credunl episcopi, absque examinatione rcci-
modi ecclesiasticos gradus proniovcrcnlur qui criniine piant, vcl Icniler judicâssc, velin personaruni acccp-

aliquo implicali essent : tcmerè siquideui et inipru- tione nonnunqnàm errasse reprebendanlur, vcl aliis

denler ordinarenUir, qtios poslea orcjinatos è gradu idem examen refugicndi audaciam, el si eos exami-

suo dcjici oportorel. Graviter autem provinciale Colo- narc volueriiil, con(juerendi occasionem pra-beanl.
niense conci'ium anno 15*20 liabilum, eos rcpreiicndit Nibil auctorilali logis magis prïejndical, quàm quo-
qui ad minores ordines absque examine aliquos pro- rumdam cxceplio nihil è contra cjns vim magis cor-
;

moveiil : « Quanquani, inquit, cap. 27 partis i, qui roborai quàm si magislratiis ila agant ut legcm omni-
minores vocanlur ordines, tani exactani curani non bus commiinem esse demonslrenl, nec ullns adversùs
requirant, suo lanien modo pro gradu et cxcellcnliâ eam sibi faciendam gratiam sperare possil. Ideôq-ie
ordinis, omnium eorum qua; dixinius, ratio babenda rectè synodus proviucialis Biluricensis sub Uoginaldo
est : quid enini indecorum niagis quàm admovcri in- Bc!-ncnsi graviter edixit ul ncmo admiUutur ad eccle-

fantes qui noîi i;)lc!bgunl quid agalur, imô ne capiant siaslicum benefuium, nul ordinein, nisi priiis diligenlrr

quidem quid clerici nomen et reliqua minorum ordi- exatninatus el probalus, cujuscumque cotditiot'.is exliie-

num vocabiila significent? quid lurpius quàm quod rit, lit. 2i, de Ordine, can. 3.

penilùs analpbabeti, aeinlerdùm flagitiosi (qui ut le- X. Nibilominùs ii ab examinatione excipi possunt
guni civiliiim censuras ac pœnas éludant, sese inipu- qui maxime noti, quorum erudilio cl pielas feré om-
dcnliss.imè ingcruiit) in maximani ecclcsiaslici ordinis nibus innotescil : liir.c Carlbaginense Ul concilium
ignoininiam sacris inilianlur? quâ de re nemo poslbac jubel nuUum clericum ordinari nisi probalum, vel exa-

ordinii)us hisce insigniendus est, nisi quem el vita mine cpiscoporum, vcl poputi lestimonio (1) ; innuens
commendet, el lilleraturaj œlalisqne sit, pro ralione videlicet eos qui populari lestimonio célèbres esscni,

su^piciendi ordinis, sufficienlis, ac recta; sincer;cque

voluntatis qui enim in clerum alleguiitur, rem pro-
: (1) Cartb. conc. III, can. 22; referUir dist. 24, c.
Nullns. VideGlossam in diclo canone el in canonc de
(itenlur minime ridiculam, nenipe se parlicidariicr i,i
Pclro, dist. 'il, et in can. Qui cpiscopus, disl 33, et
sorlem Domini adscitos quibus poslbac omiiia terrona in Clenioiilinani Romani ptincipes , de jurejurando,
sordeanl, ac solus Dominus sors et pars ha-reditaiis 1 § Nos iiaque, verbo Aliqualem.
 ,

585 PARS I. SFXT. il. CAP. I. DK NECESSITATE EXAMINIS ORDINANDORUM. 286

vulgo noii, |
et pietaie ne dooirinâ cuicumqne cliam è
riculi cxoriri possit, si rcs ipsa toia per se prins
cpiscopali exainiiie «on indigcrc , ut ordiiios légi- exacio ac diligeiiier excussa aique examinala fiierit ;

timé suscipianl nec Auihrosiuji), ncc Aiigusliniiui, iicc

:
<|uocirca posi alia, illud ipse de tesiimoiiio ab exlcr-
Paulinmii,necClirysoslonium,necBasilium,necGrogo. nisposuit; neque eniin simpliciler iioc dicit, oporlcl
rinm Naziaiizenuin, nec Syuesium, nec aiios (jusdeni iilum l)onum liabcre lostinionium, illud cliam ab ex-

notiv, aniequùni ordinareiitur, icgiiuusexaiuiiialos,

nec teniis allexuil; plaiium faccrc voiens futurum cpi-

eos examinaios luisse prolaltileesl, cùni poiiùs isios scopum magnà cuni diligcnlià excn-
inlrinsecùs cl

petenlc populo, renique loiani urgenie, cl accelerari tiendum, atque examinandum, anlequàm ad oam
ipsorum ordinalioneni postulante, invites ae recla- opinionera desceiidas, quam de eo vulgusconccpit; »
mantes fuisse ordinalos, gravioruni auetorum tesli- ha'c Clirvsoslomus, quem non mirùrnesl in cain scn-
nioiiio doccamur. Quod enim aiebat liinocenliiis, epi- j lenliam descendisse, cùin priorum islorum lempo-
stolà 22, ad episcopos Macedoiii;c {tantis vestris asser- ï runi sancli P;ilres ac doclores rmllain nimiani eâ in

tionibus, vobisqne tam bonis , tam cliaris tion dare re cnrani adliiberi posse censerenl; cùm è conira

consensum omnibus rébus duris dtiriits arbitramur), hoc novijam et delicati magisielli nuUam non, licèt exi-
religiosianiilislesincorum causa, qui omnium publi- guam, in examinandis ordinum candidalis sollcitudi-
co, maxime verô proborum consensu, commendaiitur nem suflîcere doceaiit.

dicere possunt, se eorum commendaiioni diffidere, XII. Veiùni consulanuis ecclesiaslicarum synodo-
mullominùs reluctari non posse : et quod in dissimili ? rum oracula , nibil ex nostro.aut finganius ant dica-
causâ dixit ïnnocenlius IH Pisano archiep., cap. Ad mus ingenio. Concilium Coloniense annoloSG cele- ,

(tpostol. de Regul., in subsidium fragilitalis Innnanœ biaUim , ab exaniinalione neminem exoipit, et

(1) i

spatium provationis ad monasticam vilam regularilcr si magislciii litulum prœlexat, nisi quem publicum
institutiim esse, boc de examinis lege dicendum est, sil, et vilam inlegram egisse, el ea qu;c ordo ami»Ie-
examen scilicetinsiitutum esse, ui ignoraiioni antisii- clendus requirit facile callere ;
quamobrem , » addit
tura factâ diligcnti inquisiiione subveniatur ;
qu?re si idem concilium , < nedùm clerici qui seculares ap-
nota et cxplorata ordinafi industria, pietas, scientia peilanlur, scd el religiosi cujuslibct eliani profossionis

fuerint, frustra ille exaniinalur, cujus anle examen luerini, banc censuram expericnlur. > LeoX, in conci-

conditionesomiies ad sacerdoiiuni requisiia* noscun- lio Laleranensi (2) regulares qui ad ordines pro-
tur; licèt eiiira ad cautelam in noioriis probaiio ali- njovendi suni admiilendos decernil, < poslquàm per
quando àjudice recipialiir ; h probatione tamen in ils ordinarios de gramniaticâ et sufficieniiâ examinali
exigendà, et reliquo ordine jndiciario jura jtidicem f
fuerint, > el duaimodù competenler respondeaiil.
absolvunt. Notant ilaque canonici juris Gloss;e, non Synodus prima secunda , ul vocant, Conitantinopoli-
l

opns esse ut qui noli sunt examinenlur ante ordina- 11, lana in icmplo S. Apostolorum babila , vetat , can. 17,
lionem, quamvis non omittendum illud scrulinitmi bcu secuiarem, seu monacbum ad episcopatum re-
quod in ipsà ordinalione lit, quantùmcumque aliqiiis pente promoveri ; à//à toI; è/.xly]ai«.7-:i/.oïi p«.dfj.Oii èçî-

nolus sit, ulpilè quod sl;ita sit ecclesiaslica^ ordina- rv.Çiij.sjo-i îTfOTciov, i sed in ecclesiasticis gradibus
j

tionis cueremonia, peiiiis ex jure argumentis, admo- priniùm examinalum , > banc dignilalem soiummodù
ncant. conscendere permiiiil ; monachos subinde docens in
j

XI. Prudenter tamen nionel Cbrysostomus non fa- singidis ccclcsiiisticis gradibus probari et examinari
||

cilè vulgi senlenti?eab episccpo crcdendum esse, nisi ji del>ere. Concilium Tridentinum 1, sess. 23 de Reform.,
is quoque quem populo commendal ip-i apprimè no- cap. 12, ab examine neminem excipit, regulares quo-
il

tus sil : « Ilujusmodi rcs, induit sanct'.is ille doclor, 2 que * sine diligenti cpiscopi examine > prohibct ordi-
de SaKïcrd., cap. i, niagnoadmodîim, judicio quideni nari. ^on itaque scieulia; publicum leslimonium, non
meo, examine iiidiget; eumque oporlei qui exhibilu- '
sanctiiatis arctior et severior prol'essio ,
qiiemquam
rus quem ad sacordolii funclioncm idoneum ce:i«el,
sil ab exaniinalione eximunl ; iis aulera omnibus fraus
non Yulgarcm tantùm famam atque opinionem sequi, i
doiusque subesse possunt, et doclores illiitcraios et

coque esse conlenlum ; scd eumdem item neccsse est monachos irreligiosos reporire est; nec ea seu vers,
unà cum eâ, vires, facullaicsque inprimis cxcutere, seu simulatai sanctitati (ides adhiberi débet, quin eo-
aique ante omnia examinare; nam,ciira bcalus ille rum examineliu' sallem pcrilia ,
qui rcbgiosam vilain
P.iulus eâ de rc disserens ail, 1 ad Tim. 3 : Opcrlet profitenlur, aul eorum erga res divinas revcrenlia
aulem illum bnimm baberc ab externis testimonium, in oflicio sedulitas, circa ecclcsiaslicam disciplinam
nequaquàin lollit cxnclam, exploratamque iiidagalio- sludium , moresque expendanlur, qui docloris liliiio

nem neque
; sanè fidom cam qua; libi à vulgi opinione j
|
scieniiitî famam acquisiverunt ; ncc ad id probandimi
facla sit, ul pnrcipuum signum, aul ejusmodi apprc pbnibus argumenlis opns c::l ; faciendum duniaxal
balionem rei totius esse vuît ;
quippe mnlla priùs cùm : pcriculum ; cerlè ignoranli* in régulai ibus, quan-
disseruissetj id posta adjiinxit, oslendere voiens non tinnvis austerioris proposili , eliam earum rerum ipii-
i'

saiis hoc esse oportere ad ejusmodi crc-ationes atipic f bus calcchumcnos ipsos adultes anlè Baplismum in-
eîeclioncs faciendas, sed unà cum aliis, el hoc iieni II slrui , el chrisliani nominis quoscumquc sialim atque
pracsidii à nobis assumendum esse ; nam sa:pè usu f (i) Parte 1, cap. 15.
Venit. ut Yui£i opinio falsa sit, àquà tamen nihilpc- |t! (2) Scss. 11, in Bulla yua*. incipit : Dùm intia.
 ,,

2s7 hr. s\(;i;is i i.i.cTîoMiti S i;i ORIHNATIONIRDS. 2H«

lalionis .rialom nllinoniiii , iiiilmi iicccssimi est ; in '

\IV. Vcnnii li.rc diclis supcrius de probalione ao
(lo(t()iil)iis \cro siipiiKi; riMimi cccli'siiiNtitMrtiiii iii>- leslinioniis ad ordinalionem rccpiisilis minime conve-
glij;(Mili;i' iiorJciila à suciis nntislililms <l('l(cll;iii<l:i <i<> niunl ; ilaqur; andiannis (piid congruentcr praudiclisf

ciirronl; scd aiiiiiio opus esl , ac zcio , rpiilms iiivc- alia concilia slaluanl. (ioncilium provinciale Colo-
ronuidiu alicpionim prcces rcjiciaiiitir. Uliiiam roii- niensc, sub Adol|dio arcliiepisco|)o anno i.'i'lO celc-
slaiilia \cslra iicmini codai ; utinani froiis voslra bratum , dùm allernm médium rcformalionis consc-

a.'ioa sil , 6 vcm-i aiidi aiilistilos , ri srnindiiiii i»ro- «pnnda! , ordinandorum scilicel examen |)roseqnilur.

pliotani , diiiior sil fi()iilil)iis ooriini ;

laiiltimqiic ad < Sialuimns, i iinpiil, lit. de Kxamine ordinand.,
irfulaiidas iiiiipias posinlaliones liaboalis coiislaiiti;o, caj». 5 ,
i ul neniini postliac ( ubi digna el jusla causa

quaiitiim aliipii ad injiista peletida andaciaî !

non csl ) denlnr iicenlialoria , nisi priùs sit,juxlù

XIII. l'ralerca cxaininarl (piotpie dcl)cnl ,

qui à modum pro^scr p'.um , in suà diœcesi examinatus; ad

suis aiilislilibiis lilloias lial)Ciil dimissorias , cl (piihiis lioc enim conipL'rimus (|uosdam licentiatoria |)elere

liltcix' islic à jiropriis cpiscojiis conccdiuiliir ;

par ut examen sublerlngianl. > Concilium Mediolanensc III,

cniin scelus csl iiidignum ordinare , el ad ordiiics conformiler concilio Tridenlino, in lilleris dimissoriis

rccipioiidos allcii conunciularc ; ncmitii cilù manus teslimonium vilie ,

probilalis , doclrin.-!;, natalium

iinpoïKMidas prohii)cl Aposloliis, sed et alienis pecca- aîialis, etc., contineri vult : addilque (1) « ulquicum-
lis coiiiiiiiinicarc ibidem vctal ; idcoque Alcxaiidor IM, que clericus non bujusmodi lilleras allnleril , ordini,

ci)isl()là decrclali C;ciioinaiioiisi episcopo ,

non soli'im cni adscribi vnll, ne adscribalur, pcrindc ac si nullas

ad li()C (Il pcregriims clcricus reclpiaiiir, coriiin ic- epibcopi sni lilleras dimissorias impelràrit. » Medio-
sliinoniales lilleras diligenlcr vult recognosci , adeô lanensc vero V et necessitalcm cxaminis antè conces-

ul iii Iransniarinisclcricis (iiiinquc episcoporum sigilla sionem litrerarum dimissoriarum confirmât , et abs-

rcipiirai (luihiis conim ordinalio comprobcliir ;

vcrîmi entibus clericis prudenler consulil imnc in modum
eliam pnccipil j ni in siispensioiie aliquanlo lempoie parle 3, lit.de Iniliandis Ordinis Sacranienlo : c Clc-

liabeaiitiir, in qiio ploniùs de aclibtis inslrnanlnr ip- ricos vcrù à diœcesi absenlcs,qui lilleras dimisso-

sorum i judicans proindc nec ipsis episcoporum rias pelnnl, episcopus ad se cxaminis causa evocel ;
;

lo^limoniis lamen nccessarinm

ila crcdendiini esse ul liceat lamen aliquando, si hoc minus commode pr;ft-

in clericis ordiiiandis examen omiltalur. Tridenlinnm stari posse censnerit , examen illud specialim epi-

concilium, sess. 23 de Reform., cap. 5, cl ex eo Ro- scopo delegare , in cujus diœcesi illi moranlur; at

lhomageiise,de episcopor. Oniciis, n. 18, sub cardinali verô lime lilleras dimissorias ne del , anleqiiàm cxa-

Borbonio habilum , expresse docel episcopos non de- minis lacli lilleras ab eo reccpcrit , cui illud delega-

bere i snbditos suos aliler quàm jam probatos el exa- vil. * Remense concilium habilum à Ludovico cirdi-
minalos ad aliuin episcopnm ordinandos diniiltere ;
> nali à Guisià (2) : « Pr.ecipinms, » inquit , « episco-

ilemque Tridenlinum neminem ordinari oporterc de- pis , ul caveant ne in Sacramcnlo Ordinis conferendo

oernit, « nisl ejus probilas ac mores ordinarii siii le- modum à Tridenlino concilio pr;cscriptum excédant ;

stimonio conimendenlur. > Senonense concilinm, p. 2, neve quemquam sine prxvio diligenli examine adniil-
cap. 5 , habilum ab Anionio à Prato , hâc in parle lanl; quod eliam inlelle.cluni volumus de lilleris di-

laxhis est , iiuncqnc ordinem in concessione lillera- missoriis priusquàm concedanlur. > Aqueuse conci-
rnm dimlssoriarnm servandum prsescribil , ni scilicel lium ,
pr.TCside Alexandre Canigiano Aquensi melro-
< volenles impelrare lilleras dimissorias, accédant polilano, dccernil, lit. de ils qu« ad Sacramenti
ad dicecesanos, qni super prscmissis, œiale , liliera- Ordinis administralionem pertinent, ul « si episcopus

tnrâ, moribus, beneficio seu pairimonio inquirant, a'griludine vel aliquo juslo impedimenlo ab ordinibus

servenlque pra^diclas solemnilales perlnde ac si in conferendis avocalur, non aliler snbditos suos quàm
,

proprià ordinare vellenl ; ac lune sic examinalo con- modo supra diclo approbatos et examinâtes ad aliquem

cedanlur lillerae dimissoriae, remillalurque ila exami- episcopum ordinandos dimillal, habilis priùs ab eis-

nalMS cum lilleris ipsis , in quibus eliam declarelur dem omnibus altesialionibus , ul supra. > Burdiga-

prx'dicla solemnitas, sic observala ; fialque nienlio lense concilium, ab Antonio Prevoiio Sansaco habi-

expresse de beneficio et palrinionio , ul cpiscopus ad lum, tit. de Sacranienlo Ordinis, neminem jubet ex

qncni se conferet ordinandus , eum sine scrupule aliéna diœcesi ordinari , « nisi lilleras facullaiis à suo

promovcre et ordinare possit qnôd si propler infir- episcopo acceptai proférai (

quod et jussit Aqueuse
;

niiiateni, anl aliani causam ralionabilem , is qui lil- mo.v cilatum )

, cujus leslimonio ejusdem probitas ac

leras dimissorias obtinere cupil , non possit connnodè mores commendenlur. » Burdigalense vcrù II sub il-

af cedere ad suum episcopum , tune remiltaïur super luslrissimo cardinali de Sourdis , jubcl, cap. G de
Ordine n. 9, ul « episcopus qui ex juxlâ causa or-
sfttaie, litieralurâ ac moribus, ut priùs, examinan- ,

dns ad episcopum oui lilterx dimissoriai pr.'osenla- dinare per seipsum non polesl subdilos suos , aiitiM"

bnnlur, inseralurque in illis lilleris dimissoriis i b ;- quàm jam probatos, cxaminalos, el de quorum pro-
sula , iitper quà conscientiam iuam oneramus proviso bilale, moribus et convcrsalione per denuntiationcs
;

lamen quôd nunquàni concedanlur liliera; diniissoria',

(1) Conc. Trid., sess. 23, de Reform., cap. 8.
nisi illi qui habuerit beneficium , aut patrimonium Apud Bochellnm, Décret. Eccles. Gall. til.
(2) 2,
prsciaxati valoris. > . ,. lil). 5, cap. 62.
 , ,

2è9 PARS 1. SECT. 11. CAP. 1. DE NECESSITATE EXAMINIS ORDINaNDORLM. Î90

in ecclesiâ lactas sibi conslet , ad alium viciniorein ,
sunt , cùm plurimi ex ipsis vix Laiinè scircnt légère.
seu alios cerios , non ad quenicumque dimiltat , cau- Addo nonnunquàm dimissorias litteras falsas supponi
sam in lilleris exprimendo, curà se non potuerint ab ignaris et imperilis, quibus ad ordines furlivè, et
ordinari , neqiie ad plures ordines suscipiendos , sed fraudulenter perveniant, et à secretariis clausulara
ad unum duniaxat , > eic. examiuationis faclae ordinandi posse adhiberi, etiamsi
XV. Haec aiiiem omtiia apertè ostendunt examinari examen nullumsubieritqnidimissoriasillasobtinueril;
priiis quemlibet debere, quàm litleras dimissorias alieno quoque nonnuntjuàm nomine impetrari, ut im-
pro ordhiibus suscipiendis obiineat ,
quod onininô periti ordinentur; quibus omnibus malis ut occurratur,
nccessariuni est , lum ul probe nôril episcopus sub- prudenler et religiosè agent sacri antistites, si nemi-
diiorum suorum mores, quam raiionera Burdiga- nem etiam litteris dimissoriis commendalum absque
lense 11 assignavii ; luni ul cerlus esse possil eos pe- examine recipiant; quod ànullo episcopo hoctempore
ritos ac officiis clericalibus idoneos esse qui ex suà sine crimine omiiti posse exisiimem, cùm in more hoc
diœcesi oriundi ordinantur, quos nempe ipsius clero prseserlim in Galliis posilum sit, ut nulius eliam eo-
per ordinaiionem inserlos ipsi les divina el ecclesia- rum qui à proprio episcopo commendati sunt, sine
slica subjicit ; iniô nec consentaneum duxerim , ut i
examine ordineiur : ob quam consueludinem proba-
passini quibuslibet episcopis , nisi sibi cognitis pro- biliter suspicari potest alienus episcopus minus exa-
priiis episcopus subditorum suorum examinandoruin cium forte in explorandà eorum qui sacram ordina-
onus officiumque commiltat ; ea enim requirere po- iionem ambiunt industrie ac scieniiâ propriura
tesl episcopus in aliquorum ordinalione ,
quœ alius episcopum fuisse , dùm crédit eos quos ad
ordines
non requirat ; ea est propria episcopi auctoritas, ut dirjiitiit , iterùm ab ordinatore examinandos esse
;

«]U3edam impedimenta à subditis interrogando extor- quam consueludinem firmant conciliorum ferè omnium
queat, quae alios latebant; ea de suorum nioribus no- verba quae neminem sine examine praevio ordinan-
,

lilia proprio episcopo inesse débet, qu3e in nuUo alio dum decernunt.
îoperialur. Item ea potest esse in uno episcopaiu X\ II. Denique adeè exacte lex ista exarainis ser-
clericorum penuria ,
quae in altero non sit ; majores vanda est, ut illi ipsi qui in curià Romanâ promoven-
esse possunl disciplinae profectus in unà diœcesi, lur, vel, ut à quocumque promoveantur à antisiite ,

quàm in alià ; unde eliam exactiorem in clericis de- i

supremo Pontifice licentiam obtinuerunt examen ,

ligendis in unâ diœcesi et accuratiorem curam ser- subire debeant, nec nisi commendati à proprio episco-
vari congruit quàm in alià. Itaque ad eam quam sibi po, ab alio ordinari; nec nisi examinaii debeant in pro-

ipse, pensatis omnibus ,

praelixit regulam , episcopum !
pria diœcesi recipi ; nec nova ista ecclesiaslica régula
sucs examinare convenil , non alterius passim epi- est, sed an tiqua : qux^renti enim Bonifacio arohi<--
scopi arbitrio relinquere, ut sibi ignoios, et alienae piscopo Moguntino criminosos aliquos , el ob cano-
diœccsis sibi pariter ignotae clericos examinet, et pro '
nica impedimenta à sacris ordinibus arcendos Romam
libilo ad ordines recipiat. I
redeuntes, sibi ecclesiasticis muneribus fungendi li-
XVI. Licèt auieui ubi exacte orania à proprio epi- centiam obtentam jactare, iia respondet Zacharias
scopo observanlur antequàm litteras dimissorias
; papa, lomo SConcil. Binii, parle 1, sect. 1, et tomo 1
concédât, non par forte videatur esse nécessitas, ul Concil. Gall. : « Nametde sacerdoiibus illis qui falsa
ab alieno episcopo ordinandi iterùm examinentur ;
opinaniur, qui etiam adulteri et fornicatores proban-
attamen quia jam non ea orania adeo exacte obser-
, lur, et sibi ab apostolicâ Sede induitum esse leslan-
vaniur in litteris dimissoriis concedendis ; et ssepével lur, et è contrario licenliam sibi pradicaiionis con-
à vicario generali episcopi , vel à secretario litterœ |
cessam esse, hoc nuUâ raiione credat lua sancta
dimissori* obtinentur ab iis qui in publicà examina- fraternitas; sed simililer in eiscanonicam exerce vin-
tione ad ordines nunquàm fuissent adniissi; ideô operae dictam, quemadraodùm de bis de quibus superiùs à
prelium est ut episcopi eos eliam quos lanquàm exa- nobis edocius monsiraris; non enim aliud te agere vo-
minâtes et dignos litterse dimissoriaî commendant lumus, pra^ter quae sacri praecipiunicanones, vel etiam
iterùm examinent, antequàm sacra ordinalione per- ab bac apostolicâ Sede insiruclus esse dignosceris. >
liciant, ne videlicet aliorum peccaiis coramunicent Recentiora in hàc raaieriâ décréta sunt ista, puta
,

et negligentià suàefûciant, ut quod lemeré incœptum conventùs Ralisbonensis anno 1524 habiti à cardinali
«SI, in Ecclesiie dedecus, ad exitum deducaiur. Di- Canipegio legalo ad reformationem cleri Germanise
j ;

<am ego quod experieniia me docuit, lum pluries, synodi Carnotensis à Ludovico episcopo Carnolensi
I

lum semel id accidisse memini, ul cùm ab uno ex vi- anno 1526; concilii provincialis Senonensis habiti ab
cariis generalibus alicujus episcopi litteras dimissorias Antonio à Prato, cardinale archiepiscopo Senonensi
quinquaginta ferè ordimim candidati ad omnes or- et Francise cancellario, anno 1528; Parisiensis synodi
dines oblinuissent, qui quidem maximâ ex parle ab babiue anno 1557 ; Tridenlinae generalis conclusa;
aliis antea rejecli fueranl, plures ex iis ad eura epi- anno 1562; Mediolanensis V provincialis à sanclo
scopum se contulerint, qui et longé dissiius erai, et Carolo Borromaeo celebralae anno 1579 ; Burdiga-
extra fines regni morabatur, quia eum rescierant alie- lensis quoque provincialis à Francisco cardinale de
nae diœcesis clericos cum lilleris dimissoriis venientes Sourdis anno 1621, et generalium comitiorura cleri
examinare non solere; à qno eiian» onmes ordin&li Gallic<')ni anno 1625. Gonslitulio Ralisbonensis baec
i91 DL SACUIS EI-E0TIOMI;US i;T OUDINATIONIHUS. 392
lial)i;l, an. 50, loino i, |>:iil(; 'ii^oiK il. gciicral. Uiiiii: 'ijl missione
iiiii cis à Homano ronlificc concossà ; ad hoc
c QiKuI aUiiicl ad onliaalos in Irbc vol in alià (|ua- t cli: un (|uùd ruvsùs e.xaminenlur de vilà , s( icntiâ ei
Ciiiii(|iii; aliéna diiuvcsi, suiiciiiius ul illi suurtiiii ordi- alale, ac incpiiranlur de bencliciu seu palrimonio. t

iKitioiiuiii lilUra.s cl lilulus U!>lciida4il, clhiiiiili modo Kadem l'aiisicnsis synodianno 15î>7, apnd Boclicl.,
ad di\iiia |ioragL'ii(ia |)iitis ikiii ::diuillaiiliir, (|ii.iiii ait lib. '.i Decni. Ixcl. (Rallie, lil. "i , ca|>. 5, les cl (jue-

0(iisc'u|)(>, vcl vicai io bcu uCliciali iiioiiiit rilcadini^si.» rimonia : i Ll (|uia nonnuili indocli onniin<^, et su.c
l'usiùs (luidciii, sud sevci'iùs syiiodus Cariiolensis inliiinilatis con^cii cuianl se promovendos Uomae, aul
ajiitd BikIic!!., dccrcl. Lccics. Callic. , lib. 3, lil. 2, aliis in locis cxlra suam diœcesim absquc ullo lilulo,
cap. Gf), in h.L-c vorba : i Quia |)lcri(|iic nos>lr.o diœ- examen assuelum relormidanles , à uonnullis qui se

CLbis doiici, |)Osl adoplos à nobis minores ordincs ,

dieunl episcopos promovcnlur, promoli ad diacesim

sua; ignoranlia'. cl ima|iaciUUiscon.S(;ii, fngicnlos exa- nosliani rcverinnlnr, volnniiis linjuimodi proniolos à

men , scienlcâ se non csso à nobis ad supi^iorcs saciornm ordimim cxeeuiione areendos esse, donec
sacros ordincs promovendos, ad alicnos cpibcopos de dicli episcupi poleslale, eorum doclrinà , vilâ et

conl'ngcninl, cl ibi se recelant pioniovcri ad onincs iiioribus, ac lilulo nobis conslileril. »

sat'ios Oi'dincs ,
pcr asscronles se esse cpiscopos, ol lu eunidernsensuniTridenlinuiuconcilium, sess. 23
iiabere aucloritale apostolicà polcr>lalcm onlinandi I;'
de Uerorniat., caj). 8, slaliiil, « quod si quis ab alio
cliam cxlra icmpora, el tribus siiccessivis diebus , ac ^
pioniovcri pelai, nullalenùs id ci, cliam cnjnsvis
intcidùm duos sacros ordincs unù eleàdem die confe- î t;ciieralis aulspcciaiis lescripli vel priviiegii pnclexUi,

rciidi;dcindc adnoslranuliœcesim reversi, bnjusmodi | cliam slalulis temporibiis permiltalur, ni.si ejns pro-
suis saci is ordinibu^ uli, cliam inissas celebrare, nulle % bilas ac mores ordinarii sui loslimonio coinniendeiilur;
rcciuisilo iioslro asscnsu aul deciclo , coiilia canones ^ si secns liai, ordinans à collalioneordinnm pcr annum,
non vcrcnlur locum probatoruni I cl ordinalns à sustcploniin oïdinum execulione,
furlivè irrepenlcs i»

el diU'clorum fiiiorum paneni pra ripere salagenlcs, | quamdiù propiio ordinario vidcbilur expedire, sit
,

in grnveiu nonnuiKiuàm olTensionen) ministcriinostri, i^uspcnsus. » Mediolanensis V synodus Trideiilin;e con-

cùm ex triginla lalibus no duo qiiidcm ol'liciuni miss?c scnlit. t Si oui, inquil, eliam Scdis Apostolicie lilleris

légère, nedicaiiius inlclligeie possinl. ISoshiijnsmodi facnilas iiennissa esl, sibi licere Ordinis Sacianien-

iuordisialè ordinalos et piomolos, à suis sacris ordi- luni ab alio, qnàm ab ordinario suo suscipere, is

nibus sic luilivè sibi asserlis, cliam ab altaris suspen- aiilcquàm inilielur, eliani sui ipsius ordinarii lillcras

dinius oflicio ; et sic suspensos remanere volumus ,

obsigualas habeat, quibus vil* suae raores, disciplina,
doncc uoslro se pncseniavcrinl conspcelui , super probilas, et cetera id generis leslificaia commcnden-
vilà, scienlià cl lelalc, ac palrimoniali lilulo, el pro- liir. ) Burdigalensis simililcr, cap. G de Ordin., num.
molionc exaniinandos. Ouocirca universis curalis J 10, querilnr « quàm pjurimos ob incapacilalem et
Doslric diœccbis, coiumqiie vicariis pix)hibemus ne ^ pravara vilain ab ordinariis suis repulsani passos , fa-
tales ad ceîebraiidas raissasaul alia divina peragenda -f culiates de proraovendo à quocumque obiinentes, seii
olficia, inecclcsiis suis, scu capellis recipianl;quanivis • babere praetendentes, sine commendaiione et licenliâ
ordinalionis su;e lillcras cliam cuin licentià allerius \
oïdinariorum suoriim contra sacros canones sa- ,

cujuscuiiiquc babcanl, nisi lillcras noslras spéciales pissimè promoveri. > Ideô concili Tridenlini senlen-
super siue bujusmodi ordinalionis approbatione, cùm tiam promulgat, et ut observetur, lisdem quibus
id ad nos solos, et in solidum periii>eat , osieitdant : ipsum verbis edicit. Denique in comiliis cleri Galli-

voleiiies niiiilominùs per eos liujusmodi nostniinsta- cani anno pr.-cdiclo habitis , in ean>dcm ab omnibus
tulum bis in anno in pronis Lcclesiarum suarum pu- saiiciionein ilum est, el ut deinceps observarelur,
blicari. > omnium qui aderant episcoporum volunlale regttia
'

Eadem concilii Senonensis querimonia ac consii- iirmata est, caque missa ad reliques episcopos absentes
tutio legitur, in decrelis inorum, cap. 7, apud Biniuni, i
epistola raonitoria, commeudala.
tomo 4 Conc., parle 2. i Rursùs, inqniunl hujiis con-
CAPUT II.
cilii Patres ,
quia nonnuili sutc ignoianliie el incapa
DE EXAMIXATORIBUS.
cilalis, ac dcliclorum conseil , fugienlos examen suo-
rum epis<;oporum, scicnles se non esse ab illis pro- ;
§ 1 . Qualitates varice exammatorum refcrnntur.
jiiovendos, ad curiain Romanam conl'i'giunt, eliam Non solùm Eoclesite inlerest nt omnes ad quos-
i.
absque lilleris dimissoriis eoiumdem episcoporum, et cumque ordines promovendi priùs examinentur (quod
in eâdem curià se faciunl promoveri ad omncs sacros superiùs necessarium esse diximus), sed maxime re-
ordines per quosdam assereiilcs se esse cpiscopos , fert à quibus examinenUir ; si enim imperili cxanii-
et habere à Romano Ponlifice auclorilalem ordinaiaii, ;
natores adhibeanlur, quodnara de cxaminandorum
de quorum poleslale ac commissione non apparet ; scienlià aique de caplu animi ad liileras idonei jndi-
sunlque ordinali hujusmodi promoli cxlra leaipora, cium Terre poterunt?Si imprudentes, quâ ralioiie tmias-
ac interdùm iribus successivis diebus. Talibus diœce- cujusque mores, ingenium, sag;icitaleni, indiistriam
sani non peiiniiiant execnlionera suorum ordinum , reclèconjicient? Si disciplina; ccclesiastic.c, vel ignari,
nisi vi.sis diligenler eorum lilleris , conslito cliam vel négligentes, quam putas in eâ disquirendâ operana
sufficienler de riotesiate ordinantium , et eorum com- navabunt? Si molles, si timidi, sigratiosi. si favorena
 ,

293 PAHS I. SECT. II. CAP. Il ÛE EXAMINATORIBUS. 2^4

auciipantes, si munon scciaiiios, si ab ;vqiiiiaie pre exactissimaquc disoussio, Clifys. de S?cerd. c. 4, et
cilnis, lacryini> , vel alla raiidiic facile mobiles; si lidii!. 10 in \ Tini. Favol Tboopliilus Alexandrinus
in
j

sacerdolii dignilaiein parvi pendenus, nonne pcri-

j
conmionilorio, cap. G, ubi episcopiim ordhiandos exa-
culuni, ne numeribiis cornimpanlur, niinis lerreanlur, niinnre prœcipil, itsmil'teule
nimmm saccrdoluli ordine.
gralià inoveanuir, prccibiis llecianliir, lacrymis vin- Aslipuialur Jiasilius in eà epislolà canonicà in quâ

canliir pclenlium , imporliinilali cedaiil, cl in exanii- eam pravani consueludinem damnai juxta quain
I ,

nalione l'aciendà negiigonler lorpcanl? Secùs vcrô si presbytori et diaconi quosdam sacerdotaii caialogo
perili, sagaces, prudentes, disciplinai sludiosi, Ec- inscrere pncsumebanl, non admonitis episcopis.Idem
clesiJfî reslaurand^e cnpidiiatc fcrvcnies, conslnnles, docel Cartbaginense quod eos qui populi testimonio
III

gcnerosi, inipertomii, sacerdolii dignilalem ex ;cqiio taM<inàm omnibus noti minime commcndanlur, non
pensantes examinalorcs scliganlnr ; si in cxaminalori- sine episcoporum examine slaluil ordinandos. Docct

bns ha;c adfucrint, discrctio spiriliium, in inquirendo llieronymus, qui à pontilice civilalis clericos eligi
sedtditas, in judicando prudenlia, in rejiciondo con- teitatur. Docent illi omnes qui episcopos illicitarum
Stanlia , in suscipieiidis ad se venicnlibus affiibilitas ,
qu.ne ftuni ordinationum reos esse tesiantur, pœnam-
ordinis cicricalis promovcndi zeliis , et in rejicieiulii que ipsos pro hoc deliclo acerrimam subituros scri-
indi^nis conslaiilin, quis non Ecclesix* refornialionem biml; leganlur Cbrysoslomus, Syricius, Cœleslinus,
angurabilur? quis non probos, modestos doclosquc Léo papa I, Pctrns Damiani, Innoceolius III, in con-
saceitlotes futures conjiciet , qui à lalibus viris probaii cilio Lateranensi, et alii passim. Docent illi omnes
fùerinl? qui omnes Ecclesias, et clericoruni ordinationes in
II. Audiatur concilium Nannetense qualcs examina- manibus episcoporum esse lestantur, ut lios rejiciant,
tores scligendos pricscribai. «Episcopus, inquit, can. illos admillanl : leganlur concilium Aniiochenum
11, qui referlur dist. 21, c. Quando, à lalere suo cii- Anrelianensel, Cabilonense II, Toleianum II!, Toleta-
I

gere débet sacerdoiés et alios prudentes viros gnaros num IV, Léo IV, in epistolà ad episcopos Brilannia;,
divinaî legis, et excrcitatos in ccclesiasiicis sanctioni- synodus Romana snb Leone IV, synodus apud Pala-
bus, quiordinandorum vilam, etc., diligenter invesli- tium Vernis, Wormatiense concilium leganlur ; innu-
gent ; ipsi aulem quibus hoc commiliitur caverc dcbcnt mera hujus ici apud concilia , ponliflces sumnios ac
ne aut favoris gralià, aul cujusvis niuneris ciipidiiate Patres lestimonia.
iirecli à vero devient, aui indignum et minus idyneum IV. Haiionem petere possumus ab Innocentio III,
ad sacros gradtis suscipiendos episcopi manibus ap-
Epistolà dccretali ad Caringiye Ducem ; est enim, in-
plicenl. Quod si fcceiini et ille qui indigné accessit ab quit, recjulurUer et generaliter obssnalum ut ad
eum.
allari removebiiiir , et illi qui donum sancti Spiriiûs examinalio personœ perlineai ad quem impositio
manûs
venderc conali snnt,. curani Deo jam condenniali, spécial : si enim peccat episcopus qui indigno
manus
ecclesiaslicâ dignilatc carebunt. > Porrô concilium imponit, et minus idoneum ordinal, procul diibio
jure
Tridenlinuni, easdem omninô in examinatoribus seli- naturali ac divino providere lenebilur, ne indignum
gendis coiuliiioncs requirit qiias Nannelense. Quàm manùs impositione perficiat. Ideôque neniini citô
multa antcm lis verbis concilium Nannetense coni-
débet manus imponere, neminem débet ante dili-
plcctalur, inspiciendum est piiniùm enim examinis
;
gcnlem ac sedulam disquisilionem et examinationem
proccipuas parles pcnes epîscopum esse, speciare ad
ordinare, ne alienis sciiicet peccaiis communicct,
et
eum examinatorum eligcndorum curani, priora concilii sacri minislerii dignilalem in sacralissimum
cleri or-
Nannelensis vcrba aperlè dcclaraiil: tum qucc sequun-
dineni indignorum cooplalionc dedecorét. Aliara
tur oslendunl deccre ac congruere ut qui examina-
quoqiie buic quantùmvis efficacissimœ ralioni non
tores eligiinlur, sinl de lalere episcopi, id est, canonici,
minus firmani adjiuigere possumus, episcopo sciiicet
aut dignilalem vel pcrsonaium in Ecclesiâ catlicdrali
ulpoie ciii sommissus est ouinis populus, el animœ eorum
batenles, qui nempe sont niembra episcopi ejusquc
(jui in Eccieniù comjreganlur , ex concilio Aiiliocheno,
consiliarii et assessores, oculi cl aures. Deinde po- can. 2i, cujits fidei utCanoncs aposlolorum perbibent,
lissima; examinaloruni quaiiiiies desig:ia!!lur, nempe can. 58, omnis populus credilus est, et à quo pro aiti-
nlsint prudentes, ut gnari divin;c legis, ci exercilati
inabus ratio exigelur; qucm pariler fgnalius ralioncm
in ecclesiasticis sancironibus
denique offrcium exami- :
pro cunclo populo reddilurum scripsit; buic, inquam,
natorum pra?scribilur, quyque illis fugicnda, quœ
prceseriim incuuibere necessunj est ut clericos exa-
cavenda sinl, adliibilis eliam in delinquenles pociiis,
minel, vicaiios nempe sui muneris , minislros ac
monslranUir. Dd iis omnibus infci'iùs dicendum est.
cooperalores episcopalis ofticii, adjuiores episcopalis
§2. Examiitatidi munus ad episcopos prœsertim speciare. laboris, quibus nompe nominibus ajjud Anaclelum, ;

Episcoporum pnesertini munus esse ut ordi-

III.
Monianum, LeonemlV, Fullifrlinn, concilium Aqui- i

nandosexaiiiinenl docei leMusApostoli loties cilalus: sgraneiisc, el alibi passim audiuni presnyleri. Si f
3/«HHSciiù He/nJHJÙH/joswcrJs, etc., docelCbrysoslomus, quorum ilaque maxime inlercsl clericos examinare |
qui cuui qui ordinalurus sit aliquem, oporlerc scribit
episcopoium est, à quibus eliam dû clericorum deliciis
multam adhibere discusswnem ; nec prima, secuiidà, ralio exigelur : si quorum sunl ovcs, eorum est pastores
nec leriiâ proûalione vult esse conlenlum ut manus
, seligere, aique examinare, episcoporum hoc munus
impon«t, sed ubi diuturna eonsideraiio
prœcessit Worif, in €njus diiionem populi, lanquàm oves.
 ,

'1% m-: sAcuis KiJXTioMiiiîs i;t oiiuinatiombus. '^'jfi

pasc'cndi , ro^çciidiinio dali siiiil. !f liiijiisniodi cxainiiialionii^is ((|ii:iiido non ignorant eus
;
V. yiiaiiiolncBi l'jclcsia- onliiiciii iMMVfiliiiil (|iii l.ninmlorio laclas ) slaliin ac(|iii<'scen!, et iiupiisilio-

vcl arcliidiacoiiis , vol (|nil)iislilR-l uliis ordiiiniidonini iiis : pocio, (piam ex reliquiis aiiliqni moris retinent

examiiiandonim iiimnis tiilnioiiliîs.cpiscopisadiimiiil; iii allari, cùm rogani, iilrùm sint digiii, casli et sancli,

Duii ciiini ctiiquam ita itropriiiiii fssc pitUîsl oxami- piilarc se salisfecisse, at(|ue ila inutiles cl indignos

liaiidi inniiiis ni cpiïjCoiH) adiiiiatiir : <|iiaiiliiin('iiiii(|ii(: honiines, niiiiniinqiiàm (^liani scrlcralos, ab aliis furU-

ciiim ordiiiaïulos ox coiisiifliidinc itioviiici r, vcl diu!- ( (|ii()s oa cura non adniodiMn langil) digiios jiidicalos .

ccsis arcliidiacoims, aiil quivis aliiis cxamiiiel , iiilc- sactis illis ordinibus conUa propriam conscientiani

gruiu seinper inaiicl i-piscopo, m eosdi'iii itorùiii tcii- insigiiire : càquc de causa requiriinus provinciai nostru:
lel, ac loiilalos improbct; si oiiim illi; ciijiis esl episcopos in Domino, ut vel ipsimet iiuic suo muneri
clectionciii laclam conrnmaro , ilcriiiu oxaniinarc satisfaciant, vcl curam illam impoiiant viris piis, do-

polcst elccluiu, cjiisqiu! cleclioiiein inilaiii declarare, clis, et do Eccl(!sia: prol'oclu sollicilis ,
quorum dili-

qiianio inagis apiid oum poiics (|iiciu jus inlcgiimi genlia sil ois ex|)lurala, nisi cerlissiino ex|)oriiiionto

cxaniinandi , ouiqiic iiullà cujusquaiu clcclioiio ol)- cognoverinl scliola.slicum , vcl eum ad qiicni hoc
^U•ingillI^, poleslas erit alleriiis examen infirmaro, perlinet, diligenliam talem, cul merilô fidant adhi-

el ab oflkiali suo examinalum , ilerùiu ad examen buisse. »

tompcllereï I*ra;scrlim vcrô cùm ipso do iiidigiii or- Vil. Plurima ex hoc canone discimus notatu di-
dinatione reus agi possit, el coram Dco ralionem sil gnissima : primum, examen ordinandoriun propriè ad
roddilurus. Nam quid csi commumcare peccalis atienis,
|
episcopum perlinerc ,
qnod parilor Colonicnse priùs

inquil S. Léo, episl. 85, al. 87 ad episcop. Africaiios, cclebralnm sub Ilermanno anno 155G, edixcrat bis
cap. 1 , uisi taleiii cffic'i ordinantcm ,
qualis iUe est qui verbis, p. 1, c. 17 : Incumbit itaque nobis, ut probemus

non mentil oïdinari ? Onuiinù ad rem esl, (piod ad re- i primiim eos qui ordinibus maxime sacris initiari deside-

sponsa MarciAlexandiini palriarchyc respondil Théo- !

ranl ; ubi etiam paulù post, primœ sollicitudinis partes

dorus Balsamon Anliociienuspalriarcha : iiilenogaiio |

vicariis episcopi in examine tribuunlur, quanivis alii

Marci liaec Possunt diaconi prœler arcliidiacono-

eral :
:
cum ipsis examinent. Consentiunt plura alia concilia,

rum l'olunlatem, sacerdotatem consequi graliam, an non? , v. g., concilium Mediol. V, parte 3, lit. de examinandi
Respondel Balsamon : llnjus rei providentia per sacro- Uatioiie, quod volât aliquem ad examen accedere, nec
suncti Spirilùs grutiam episcopis tributa est ;
quare ,
et verô suffragii jus habcrc perinillil, nisi episcopi, vica-

cum eorum consensu diaconi sacrabantur, urcliidiacono , riive jussu ad itlud evocatus fuerit; ilem examinis ini-

Kl confratre soliim prœsente. Vide Glossas jiiris canonici lium ficri prohibet, nisi prœsentcs adsinl episcopus, vel

quae passim consentiunt examinalum ab archidia- vicarius ipsius. Burdigalcnse ab Antonio Prevotio ar-
cono, ilerùm ab cpiscopo examinaii posse. Legaiilur i

chiepiscopo convocalum, quod omnes Burdigalensis

Glossa, in caput Accepimus v. Examinari de ^lalc , , provincicC episcopos hoilalur, ac sodulô monet, lit. de
et Qualitale ordin.; Glossa, in cap. Cum secundum, v. Sacram. Ordinis , nt iis examinandis qui ad ordines

Success., de Prœbendis; Glossa, in cap. Ad hoc, v. promoveri cupiiint, accuratè ipsiperse incumbant, vel si

Examinenlur , de Oflicio arcliidiaconi ; vide quoque légitimé impedili fuerint , eorum operà utanlur quorum
Goffr., in lit. de Scrutinio in ordinalione. ipsi integritati coH/ïrf«M«. Rolhomagense , lit. de Epi-

§ 3. Alii etiani examinent ex episcopi jussu , ^07»^, si scop., offic. num. 6, quod aul episcopum, aut illos qui-

ficri potest, prœsente. bus ipse examinis committet negotium, ordinandorum

\I. Quoniam vero, ul ait concilium Colonicnse sub genus, personam, elc, invesligare ac discutere prœcipil.

Adolpho arcbiepiscopo celobrainm, lit. de aliero Me- Plura ejusmodi non moror, res enim isla superiùs

dio ad reformaiionem necessario , cap. 2 : < Difficile calis probala ac confirmaia est.

eral ubi sunl magn;B Ecclesia?, episcopos ad quos VIII. Alterum quod discimus esl ex lege divinâ

examinatio propriè perlinet, hoc negotii per se obire, pnedictum episcopis munus competere, quibus nempc
quorum olim ea cura fuit, ideô in quibiisdam diœce- praicipitur ne cilô cuiquam manus imponanl , id esl,

sibiis in scholaslicos calhedralium ecclesiariini , in sine examinatione el discussione légitima. Tertium

aliis verô in priclalos alios coUala esl qnibus jam eodem munere primis Ecclesisc lemporibus episcopos
,

esl quacsilum et niajora quàm cœlc- funclos fuisse, quod satis superque ex praîdictis ni
cxaminandi jus , ,

ris canonicis stipendia ab Ecclesiâ décréta, t Yerùm fallor, innolescil, ideôque fusiore probalione opus

quia nec scholaslici docendx* juvenlulis, nec alii peiies non est. Quartum , episcopum coram Deo lutum non
poleslas eral, suo munere fungeban- esse eos adhibuerit examinandis iis qui ad ordines
quos examinandi si

tur, sed in alios imperitos curam islam Iransmilte- accedunt, de quorum ipse sedulitale, studio, indu-
banl, unde pertunctori;c et frigidse fiebant exami- slriâ prudenliâ constanliâve diffidal. Consenlaneè
,
,

nationes; làèyj ui nuic malo prœdiclum concilium Burdigalense cilalum ,

quod eos ab episcopis seligi

mederelur, haic subjunxil : « Quem defectum supplere vull ad exaniinandum, quorum diligenliœ alque integri-

cupientes, et examen ad sua principia , hoc esl , ad \

tati con fidant ; unde el Glossa Decrclalium episcopum

suos episcopos revocare quibus ex lege divinâ in- teneri ail de fado illius qui examinât, cùm de matidalo
,

cumbit, nemini ciiô manus imponere, maturâ delib»?- iltius iilud fiai ; sicul ex loge civiii exercitor navis de

facto nntgisiri lenelur fuissel examina-

ratione prœhabità declaramus episcopos non deberc nisi forte
: iiilis
 ,,

£97 PARS I. SECT. 11. CAP. II. DE EXAMINATORlBtS. 298

tor, ut non s'il verishnile ifsum mcnliri : lune siqtiidein |j
«ninibiis a'qtic iiccessaria eccicsiasiico rcgimiiii spiri-

icniporis lula polot.1 esse ejus coiiscionlia ,

qi;aii> in tuuni discoriicndoruin gralia , ac cpiscopo proinilla-
J,
pruilenliuin ac proborutn niauus deposuil, oncic lolo tur; cùm omnium quos ordinalurus est, minislerii
in aliiun ab ipso dclegaliim iransmisso. Yideaiilur sui coadjutores, et in parlem episcopalis soliicitudinis

Glossaincap. .W/jo-f, deOffic.arcliid.; Ilosliensis, lil. vocalunis, nôsse debcat ingenium alque industriam
,

de Soruliiiio in ordine facicndo, § Per quos. Vide 1. i, quô eos variis funclionibus ac ofliciis consenlaneè
§ Magiairuin, iX. de Exeicit.; cap. Sujnïficanlc de Pign. applicarc possit ; maxima ollicii episcopalis pars
quai
Idqne probal ex jure caudMico, quod nos paritcr in est ac polissinia ; cùm cxaminandorum animos suâ
cxlcriori loro locum liabere denionslramus : elenim pracsentià exciiare, perilos laude accendere, médiocres

Innocenlius 111 episcopum qui aliquem sine lilulo paternà adhorlaiione promovere, rudioribus animum
ordinavil, ad piovideiiduni ei de bcneficio adstrii.git, adderc, lemcrarios vcl niclu terrere; malos quoque
noc dislinguit ulrùai ipsc sit qui per seipsum cuni casligarc posi-it ; cùm eadem pra'seniia singulos exa-
cxaniinàrit, el admiserit, an alii ipsius noniine , ccn- minaiorum in officio conlineat graliaeqiie ac favori
,

scns niniirùm non propriani solùm episcopi, scd eo- locum prœcludal; ingenlia debent esse negolia qui-
,

rurn eiiam qui ipsius nomine examini faciendo prsfi- bus ipse prapedialur ne examini faciendo intérêt
j
»
rinnUir, culpam , cpisc.opo ascribendam ncmpe in
,
si cùm vel ipsius prœsen lia , eisi niiiii ipse interroget,
laiibus exaniinaloribus diligendis aberraverit. E con- multa bona secum aflerat, multa mala avertat;
unde
trario vero concilium Aurclianense I, can. 10, si reclé concilium IV Mcdiolanense, Consiil. pari.
|j 2,
servus cpiscopo inscieiite ordinalus fuerit, non epi- i
]
tit. Quœ pertinent ad Sucram. Ordinis , prœscribit ut
scopuni ipsum, sed qui [estmonhim perldbent, aut eum id cpiscopus, quanliim sibi per occupationcs
ticet, maxi-
supplicaver'mt, simili adlnbitioui teneri obnoxios decer- me curet , ut ciim experimenlum examcnve de iis insti-
nil; qno canone osieiidilur episcopum qui probato- tuilur, qui ordinibus prœserlim majoribus initiandi, qui-
ru.n (
quos verisimililer la!es judicat ) vironim lesli- que ecdesiis parochialibus prœficiendi sunt,
ipse prœsens
monio decipitiir, neqnaquàm ipsum in exteriori ioro in eo examine adsil,

illegiliniip ordinalionis reum haberi, scd in teslifica- § 4. Episcopus secum aliquos ad examinandum assumât,
lorcs crimen rcjici, ([uod de examinaloribus ab epi- eosque prœserlim ex canonicorum collegio
, in iisque
scopo conslitutis quos idoneos ipse probabiliter maxime archidiaconum, scholaslicum, theologum
;
pœ-
censuerit, simili ralionc dicendum est. nilentiarium, cancellarium.
IX. Alia similiter ex proedicto canone conciliiCo- XI. Ut autem majori ut par est cum solemnitaie
loniensis cruimus. CoUiginnis siquidem eos qui in examen peragatur, non mihi sufûciet episcopi prœsen-
ecclesiaslicâ dignitale sunl constituli , consuetudine tia, cisiipse examinandi munus per seipsum expleat,
diuiurnâ jus aliquod ecclesiasticum acquirere posse, sed sàtius est ui, secundùm D. Gregorii moniium,
ad-
idcôque jus ordinandos examinandi scbolastico vel scitis probis et seleclis viris ordinandos examinet
aliis consueludine diuiurnâ acquiri poluissc, quod quàm si ipse solus hoc ofticio fungalur ; tum quôd con-
cerlè juri canonico conforme csl , ul niullis probari cilio clericomm, ut supra docuimus, res ista trausigi
posscl. Iieni colliginnis jus lia partum per negiigcn- debeal, et aniiquis Ecclesia; temporibus
nonnisi cle-
liam aniitti, et ad superiorem, seu prir.cipiura suura ricorum concilio ab episcopis ordinationes
fièrent;
revolvi ; vide varias eâ de re juris canonici senlenlias tum quôd plus videanl oeuli quàm
;
oculus, et temerè
colligiraus quoque in re propositâ diversas fuisse in seipsum loîum seligendorum in saccrdotes onus
ccclesiarum consuctudines qunrum alise scholasiico cpiscopus suscipiat, cùm nec apostoli ipsi nisi convo-
examinandi illud munus Uibuebant , aliae verô aiiis caià muliiiudine , aut in locum
Judae Maiihiam , aut
demandabant. Certènon jus tanlùm, sed et Coloniense septem primos diaconos eligere ausi
fuerint;'ium
conci'.iuni quibusdam anle iliud, dequo nunc agimus, quôd cpiscopus suo ipse honori providere
debeat;
annis habiLum, archidiaconorum esse aiunl parochias .ideôque, quemadmodùm caulum olim fuit, ut cpisco-
ordinare, et in niinisiros Ecclesite ipsis i!i\Tsenlatos pus, ne qua de eo mala suspicio
suboriri possit, con-
ac olilatos inquircre; cancellario verù quodnam sit ceilancos clericos baberei sujc vitœ
testes; iia si non
munus in islâ cxaminationc mox docebin^us. Coiligi- administras, saliem testes examinis
secum babcai
mus pariter scbolaslicura et alios quibus jura patroci- cpiscopus probos ac boni liominis viros
necessum est,
naniur, quosque ad examen jus ipsum vocat, coelcris ne in episcopi vel ordinai.dorum
iiifamiam jaclelur i
praeferendos esse, si officio suo riiè funganiur. Deni- quôd aliquos gralià, prcce, prelio, vel a!ià iJlicilâ
pa-
que coUigimus ex dicto concilio pios ac doctos esse clione ad ordines promoveril; lum quôd vel co ipso
debere quos liuic muneri censuerii cpiscopus adhi- quo sacerdolalis corona circumslet, episcopo
crigalur
bendos. animus ad officii sui partem islam quai omnium
, vi-
X. Ilaque, congruenler prœdictis, necessarium om- delur potissiraa, rite expîendam, ingenium ad dete-
ninô censeo nt cpiscopus, si fieri possit , vcl per se- gendas ordiixmdorum fraudes, et
dignoscendos singu-
ipsum ordinandos examinet vcl saliem examini in- , lorum mores cxciielur siudiura disciplinae
acuaiur
,

lersil; nam, cùm alios, ut innniî prscdictum Coloniense

conslanlia roborelur cùm è conlra
si cpiscopus
;
solul
postremuni concilium, seligendorum virorum ad ordi- fuerit, ipsius
languesccrc sludia soleant, hebescal
in-
ncm sacerdoialcm non eadem cura tanç^/i cùm non ; induslria, ingenium torpeat, sensimque
necessaria
TH. xxiy.
("Dix,;
 , , ,,

»99 DE SACUIS F.LFr.TIONiniJS F.T ORDINATIONinUS. ?iOO

ailvci-sîi& prcccs ac importunns flagiialiones lahefaclo- nis inilialos ccrlo lil>ro doscriboro, et quo qnisqno or-
tiir citiislnitli:).
dinis gradu sil, ox concilio Mediolancnsi IV; ad quos
MI. Omis iiiilcin o|tiscopus sccniii .'ul cvaniinalio- ctiaiii ordinandorum cxaniinandorum curani pra- c.x-

ailvtxiibil, oos dt! Rivmio ccriosiir rallic(li:\lis Icris coiivotiirc assoril praidiclus Iniiorcnliiis lil
nciii ;

scbolaslicum qiioquc, scu ranoiiicuui liicologalcni

ebsc coiisonlaiiciiin esl; cxmmuntorcs iiuidcm
ni ii lu-

tcre suo t!|)iscopum olij;('rc dcbon; dixil Naiiiiclciiso cxainini ordinandorum rdnvcnil inicrcssc , ad qiicni

cilalmn concilium , cap. il; al qniuam c lalorc cpi- ncinpc ex concilio Colonicnsi cilalo in phnibiis ec-

scopi, iiisi callii'dialis cccipsia; clcrici? qncmadmo- clcsiis ordinandorum examinatio jure spcclâsse dici-
diiiu ciiim itroshyleios è lulcre s!/o diciliir scliqcre
Ito- tiir, et cujus pnccipuè nmnus est ordinandos in suo
iiiamis PonlilVx in (((iicilio Sanlicensi (1), qiios cloro officio inslruerc ac doccrc : pa;nilenliarinm ]i;>ril(r,

llomaiio, seii capitulo collcgloquo Kiclosiai lloniaiia; qucm vidclicel irrcguiaritalcs cl alla canonica inipidi-

hclcgil, ol passiin ii'cciiliorihns dccrclis ("i) legali à nif'iila dignoscere maxime oporlot, el apud qucm in-

talere Pnpœ dicunlur, qui ex coUegio sancttc Romanoc l'ra dicemus, ut priùs confitcrcnlur ordinandi , ccclc-

Kiclcsix caidiiialiiim niiCluntur; ila è laterc cpiscopi siasticà Icge cautum fuisse; canccllarium dcni(iuc;

dicmilnr, qui siiiil occlcsia; catliedralis canoiiici , vel ipsc enim est, qui jure commun! magislcr scliolarum

digiiilaloin aiil pcrsoiiaUmi iii eâdcm ccclesià oy)li- censelur, ul palcl ex rescriplo Innoccnlii 111 Pari-

«ciil; lios veiù ul seciim ad ordiiialioncm assumant sionsi cancellario, el Ilonorii III cancellario, canlori,

cpiscopi , consulil Carlliagincnsc IV, dùni cpiscopum l

Cl canonico Parisicnsi; idcôque ejus maxime suffra-
ordinarc vctat sinn concilio clericornm suorum ; el I gio comprobari debcnl ordinandi qui in scholis ver-

'Jiioophilus Alexandrinvis (3), dùm nogal ordinaliones I

sali ipsis noli esse possunl, qui à magislris scliolarum
cclobrandas pra^terqnàni asscnlimle ei saccrdolali coUe- commcndati, loslimonio cancellarii indigent, quo ipso-

gio. Eos aulcin dcccl pnïcipuè ad cxanicMi ab cpiscopo rum magislrorum lidcs vol exlollalur, vel dcpriinalur.

advocari.quùd sint cpiscopi mombra, quorum consilio Ipse quoque &x usu communi ecclesiarum Lalinaruni
rcs ccclcsiic poiissimùm episcopus dcbei gcrerc, ut eodom muncre fungi solcl, quo, ul supra docuiraus,

supra Alexandri 111 tcsiimonio probavimus ;

quôd sint cliarlophylax apud Graîcos, pula, ut pracsideat arcbi-
conaUiarii cpiscopi cl ccclcsiœ corona, ex Conslitulioni- vis ecclesiœ , charlas ecclesiaslicas asservel , cl quod
Lus aposlolicis ;
quôd sint (4) consistoriiim sacrum, ei concilium Mediolancnse V in ordinandorum exa-
coiisilii et asscssorcs cpiscopi , ex Ignalio , epislolâ 5 mine Iribuil, ipsius muneris esl ul teslimonia omnia
apud Trallianos; cùm denique sint saccr cousessus et , quje in arcbivis ccclesicc asservanda sunt , cxaminct
consilium ecclesiœ; quod sanè tum demùm intelligitur, et ad cxaminatores referai ;
quïdam ex ils summalim
cùm ad Ecclcsi-ae reslauralionem omncs conspirant in codicem certum eo nomine confeclum dcscribal;
tolumque prcsbylerorum collegium consentit et coapta- lestificaliones vcrô ?clalis, nalalium, palrimonii, be-

tuin est cpiscopo, itl cliordœ ipsi citliarœ ; ci!mi omncs neficii , cl cictera diligcnler cuslodial ; idcôque velat
colligati consensu et concordi cliaritcile videntnr, adeô ut prœdiclum concilium cxaminatores quemquain exami-
omnes unus chorus fiant, ut consoni per concordiam, el nare , « nisi de eo à cancellario episcopali cxamina-
conjuncti Deo per unitatem , ut habet idem D. Ignatius tores audierinl , cognovcrinlque quœcumque cpiscopi

epislolà 14 ad Epbcsios. jussu inquisitiones de eo factre , atque ex officio prac-

XIII. Si qui aulem maxime ex capitulo catliedralis scripl3c, aliorum lilleris signiflcalai , vel denunlialaî,

ecclesiae vocari debent, ii maxime arcliidiaconi, scili- vel delaî3c sint ; p sic cliam chartophylacis munus
cet scholasticus, scu ihcologus, pœnitenliarius et crat de ordinandis ad palriarcham referre; nam ut ,

cancellarius. Archidiaconus quidam vocari decet, qui notât Anaslasius biblioiliecarius, in notis ad act. 2 syn.
nenipe ad episcopum de capacilale et sufficienliâ or- VIII à se in Lalinum conversa; , « nullus ad praesula-

dinandorum publicè in ccclesià referunl, ut supra di- lum , vel alterius ordinis clericornm , sive ad prœpo-
ximus, agendo de testimonio archidiaconi in ordinum sitnram monastcriorum provebitur, nisi isle hune ap-
susceptione requisito qui jure conmiuni cpiscopi vi-
; probet et commendel , alque de illo ipsi palriarcha;

carii dicunlur; quorum est osiiarium ordinandum sui suggérât, et ipse'praesentet. i Hœc tamen officia ,
quae

muneris admonere, ex concilio Carlhaginensi IV; ad archidiacono el céleris in dignilate constilutis tribui-
quos parochiarum perlinet solliciludo et earum ordi- ,
mus, non adeô singulis affixa sunt, ut pro ecclesia-
nalio, ex Isidoro (o) cl Innoccnliolll (O) ; ad quos ex rum varia consueludine mulari non possint, quœ
î eodem Innocenlio pra'senlandorum ad bénéficia exami- proinde unicuique episcopo inspicienda el sequenda
;
natio spécial quorum muneris est Sacramenlo Ordi-
; est.
i

XIV. Confirmât aulem pricdicia concilium Rotho-

(1) Can. 7, edit. Lalinse.
(2) Cap. Volentes, et cap. Excommunicatis , de Of- magense sub illuslrissimo principe Carolo cardinali ,

ficio legali. Borbonio , til. de episcop. Offlc. , num 8 ;

i In Exa-
(5) Cap. Novit , de his quce fiunt à prœlalis sine
mine, inquil, archidiaconi présentes, aut canonicus
consensu capiiuli.
theologalis ab admissis el probalis fidei confessio-
(4) Lib. 2, cap. 28. , ,

(5) Epist. ad Ludiired. refertur dist. 25 c. Per- hoc concilio provinciali receplâ
; ,
nem ex forma in
leclis.
exquirant; et pœnitenliarius inlerroget an aliquâ ir-
(G) Cap. Ad liœc, de Offlc. archid. ; ibidem vide
de Elect. regularilatc, vel cxcommunicalione obstricli lenean-'
eliam cap. final,
501 PARS I. SECT. ir. CAP. H. DE EXAMINATORIBUS. 302

Uir, iinde h suscipicndis ordinibus impcdianliir ;

cos- ir nicnim cooplarcnl. Sanè adliibilos qiioquc arcliidia-

dcni vcrô ipsc , vcl alius idoncus pcr ipsiim commis conos examini ordinandorum , imô et ex officio adlii-

sus, in coiifossionc audial, anlcquàm ab cpiscopo |

bendos esse supcriùs docuimus. Ipsos aulem arcbidia-
consccrcnlur. » Neqiic pliiribus cà in re opiis est ;
conos ex diaeonorum olim ordine fuisse rcs nimium

s-unt cnim illi omncs oflicialcs cpiscopi ,

quorum pro- nola csl ; saiisquc esse ul ad diaconalcniordincm ar-

vid;\ opcrà uli débet opiscopus, ne vcl sunni ipse juili- cliidiaconus sii promolus, non requiri ul presbytera-

rium rcprebendat, qui cos clcgcrii, aut ipsorum hmx Icin conscendcril doccl Alexander III in concilio gc-

officiât ,
quos lauquàm inbabilcs ad sua munia répu- pcrali Lateranensi.

diai. Miuiuii lamcn niomcnli ca suul, si rc vcrâ pvu- XYI. Passini lamen diaconos quoscumquc examini
donti;r, induslri;c, probilalis aut zeli minus eis insit, adliibendos non esse, prœdicla, ut opiner, salis de^

quàm oporlcaf ; cxaminalio cnim isla gravis est, cl ad clarant, praîserlim eoruni examini qui ad prcsbylcra-

Ecclcsi;e resiauralioncm omninô rcl'ert perilos ,

pro- lus ordinem contendunt ; est enira intcr onincs dia-

bes , ac studiosos adhiberc cxaminatores; nullaquc conos (si archidiaconuni aliosve in digniiateconslilu-

raiio esse potest quaî huic Ecclcsiœ neccssilati prae- los excipias) quKdam œqualitas, quaî violari videlur,

ponderet. Ideôque Nannelense et Trideniinum conci- si alii aliorum examini pnieficiantur ; imô inler diaco-

liuni ncmini sic cpiscopum adsiringunt , ut non eli- nos ii videntur eminere qui presbyteralùs sunl candi-

gcndi cis facultatem perniiltaut, quos nenipe pruden- daii, quos probabile est ad sacerdoiiuni mox pronio-
tes, gnaros divinsclegis, et exercitatos in ecclesiasticis vendos esse; ilaque diaconis qui presbyteralum non
sanciionibus agnoverint. Quod eliam oslendit Balsa- arabiunt, eos quoad examen subjicere, indecoruni , ni

moiiis ad Marcum Alexandrinum palriarchamrespon- fallor, censebilur ; diaconos autem qui et ipsi presby-
sio ex praedictis. teralum anibiunt, ad examen faciendum advocarc mihi

§ 5. Quales debeanl esse examinalores, et quoi. mullô minus probaretur, tum quod supplicium parles
XY. Debent aulem qui ad examen islud peragen- suslinere debeanl, et partium, non judicum, loco se-

dum adiiikenlur, presbyierali ordine, vel sallem dia- dere tum quôd cùni certus debeat esse et dcfinitus
;

conali insignili esse, sic lainen ut nunquàm desint ali- apud eos qui disciplinam ecclcsiasiicam observant»
qui sacerdotalis ordiiiis; conciliura Tridentinum secu- presbytcrorum numerus, ut alibi docebimus, neclici-
tuni ^"annelensc supcriùs cilalum, sacerdoies prœser- tum sit quàcumque ordinaiione quoscumque etiam
lim accersendos videlur innuere, dùm ad examen sa- dignos ad ordines rccipere, sed digniores tanlùm se-
cerdotes et alios prudentes viros ab episoopis evocan- ligendi sint, qui vel utiles, vel necessarii sinl ccclesiis

dos praescribil. Theophilus Alexandrinus, in Commo- quibus adscribendi erunt judicenlur; aliquorum re-
nit. c. Balsamonem inler episl. canonicas,
6, apud ,
ceplio aliis officere potest, ideôque nunquàm mibi vi-
abepiscopo examen faciendum jubet asseniienie sacer- dentur ex ejusdem ordinis compelitoribus unum alteri

dolali ordine : ex quo nempe constat sacerdotes prce- examinando praîfici oportere ; adde quôd ordinando-
cipuè ad cxaminandum cum episcopo assumendos. rum quasdam classes constitui consentancum sit , et
Cjprianus, elsi de ordinaiione cleri ordinationem se in ipsâ ordinaiione singulorum prœrogativœ debeant
fecisse dicat (quo nomine diaconi procul dubio com- adnolari, ut mox dicenius ;
quare cùm in proprià
prelienduniur), presbj teros lamcn solos examini à se causa ncaio judex examen corum qui
sit idoneus, ad
adhibilos fuisse ostendit, epist. 24 ad clerum de Sa- eumdem cum ipso ordinem petunt, alium tanquàm ju-
luro leclore, et Oplato bypodiacono faclis : « Fecisse , diccra sedere videlur minime dccere. Reliquorum au-
nie autera, inquit, sciatis lectorem Saturum, et hypo- lem inferiorum diaconis Ecclesiae niinislrorum nemo
diaconum Optaium confessorem ,
quos jam pridem ad examinationem faciendam vocari débet ex prœdi-
comniuni consilio clero proximos (alii Icgunt clero ctis , ex antiquâ Ecclesiae consucludinc, quia nempc
proximo) feceramus, quando aut Saturo die Paschoe, nemo ipsorum sacri principalûs parliceps est , nemo
semcl aique ilerùm Icctionem dedimus , aut quando eorum ecclesiasiico rcgimini adhibetur, ex veleri Ec-
cum presbytcris dociioribus Oplatum inler leclores clesiae praxi, quam alibi fusiùs confirmabimus ; ideô-
doclorem audientium consiiluimus, examinantes an que nec examinandis clericis convenienler applican-
congruerent illis omnia qua; esse debent in bis qui ad lur.

clerum parabanlur ; nihil ergo à me absentibus vobis XVII. Quales aulem deljeanl esse examinalores ,

novum faclum est, sed quod jampridem communi tum ex prœdiclis , tum ex aliis coUigere possumus :

consilio omnium nostrùm cœperat necessilaie ur- , Si quando, inquit Gregorius Adeodalo episcopo, lib.
gente promolum est. i Audis communi cleri consilio % indicl. 11, epist. 48, de his recipieiidis (nenipe ad
scleclos, qui ordinibus iniliarcnlur, quamvis examen sacres ordines) iraclari necesse est, graves expertosqua
nonnisi ab episcopo et presbytcris dociioribus faciuni viros coiisiliis vestris adliibele participes, et cum eis

ils verbis colligerc possis. Basilius lamcn, in suà epi- communi de hoc deliberalione pensate. Graves ergo , et
stolà canonicà ad cliorepiscopos, usu receplum fuisse expertos viros esse vult Gregorius ,
qui ad hoc munus
docet, ut ordinandos prcsbyteri et diaconi qui cum episcoporura adjutores seliguntur ;
graves ,
quia res
eis versabanlur, examinarent, et ad cliorepiscopos ista, quce niaximi est momenti, graviter, scriô, nialurc
referrent, qui, receptis suffragiis ac teslimoniis , et peragcnda est; graves, quia examinaloruni gravitas
eoriun admonilis episcopis , cos in sacerdolalcni nu- ordinalioni débet conciliarc exislimalioncm, et opi-
 ,

S03 DK S\CIUS KLKCTIOMDUS KT OIlDINATIOMliUS. 7,U

Bcopili jnilit io poiiiliis nddorc; };r:ivos ilcui, (luia re- cram. Ordinis, fiios tlvclosqtte, quorum cpiscopi jini-

verdi (Jcboiil (ini (Aaiiimaiiliir, eoiimiilii^iiilaliiii (iiii (Icnliœ (tliiHc intajnlati^ con/iduiit. Apagu crgo cxiuni-
cxaiiiiiiaiil, iil Dci oracula esse coiiscaiil conmi jiidi- natorcs islos secularium quidam litleraruin gloria-

cia, c:l eoriim siMiloiilix sesc ex aiiimo subjiciaiil, ne lioiie tumidos, scd divina: Icgis ignaros, âancliomjm
se iiiiiiiblerio diviiio iiifjcTcre aiideanl, sed al) exami- ecclosiaslicaruni inq)crilos, disciplinée cccicsiabtica:

iialoruin deciclo oimiiiiô jKMideaiil , adco iil lilxTo conliMnptorcs. Niin or.ilores, non poêla;, non grani-
siiil, sive ul lociitiaiiliir, bive ni rejiciaiilnr , aiiinio ; malici bic pnibandi sunl, .sud sacii ICccIcsia; myslu;,

coiiiic solinn aninius inclinol ,

qiiô cos divina boiiilas cicricalif) niililia: itrofessures, saccrdolcs Domini
cxainiiialdiuni oracnlo dcduccl. Expcrtos (\uo(\\iii ijjsos doclorcs clirisliani ;
quorum in ecclcsiaslicis funclio-

CS6C coiivciiil cxaminalorcs ,

qui ingénia lenlaïc nô- nibus ignoralio jiopulo (idcli noxia, descrlio discipliuuî
1 qui pciplcxa oxaniinaiidoruin responsa cvolverc,
inl, clericalis, vcl ab eu abcrralio scandalosa, ecclesiasli-
vonlaloni vol ab invilis cxtoniuoro, singulas coruni carum rcgularuin violalio scelcrala, rerum divina-
allocliones nolaro, ingénia cxplorarc, nioros solcrlcr rum, vcl c;iium qii;c ad Clirislianam vilam et Sacra-
diseulere; cos qui taidi ingcnio sunl, qui |)ud()io inler nicnlorum adniinislralioncm pertinent, inscilia non
re-<pondenduni lurbenlur ,
qui in cxplicandis aniini potest quin sit culpabilis, quin Ecclcsiac Dci nociva,
scnsis laborcnl , obseivarc ; cosque qui è contra in qiiin loli ordini ignominiosa. Apage cxaminalorcs
nuMieralo scienliani habcnl, et cxicriùs gerunl, pari- islos qui de clericalis ordinis honore minus laboianl,
lor advcrlcrc deniquc oninia ca scdulô quxrerc, in-
;
pcrfeclioni cicricali delrahunl, hicrarcliia; splcndori

spicerc, jiidicare, quic in ordinationc quœrcnda, inspi- I

invident; profcclui singulorum in ecclcsiaslicà disci-

cicnda , judicanda sunl : oui of(icio ncnio sanè nisi plina non ardcnlissimè sludcnl; incpli sunt illi qui
cxi)erUis et excrcilalus plcnc saiisfaccrc potcsl. quoslibct vcl minimos in pcrsonis ordinandis dc-
XVIII. Cyprianus supra citatus docliores secum feclus notent. Eligcndi vcrô ii, qui chrisliano fer-
cxainini facicndo abibuissc Icstatur cpist. 24., ad cle- vorc singulos ex ordinandis ad cjusdem discijiliiio;

niM) ; non cnini nisi docli inipcdinienlacanonica, quae sludia excitent, qui legum ccclcsiaslicarum obscrvan-
in examine isto scdulô disculicnda sunt, slatim de- liam lolo conalu proinovcanl, qui sacronim ordinuin

prcbendunl : non alias qux occurrerc possunt thco- functiones sludiosè commendent, qui saccrdolalis di-

logicas ac canonicas quoesiiones dissolvcrc nôrunt, in gnilatis ordinandos sedulô moneant, qui cximias cle-
qulbus vcl Icvis examinatorum bxsitalio, corum apud ricalis ordinis, quibus supra populum enilere débet,

exaiiiinandos opinioncm valdè minuit, et auclorilali virtulcs apud ipsos scriô prœdiccnt. Apage islos qui

ij)Sonifn dclrahU non auctornm varias sententias

;
vcl precibus, vel pretio flcclunlur, quorum inlegrilati

nôiuut, juxta quas varia) ab examinandis responsio- jure diffidunl cpiscopi, quorum tcstimonium meiidax,
iics dijudicari debent, sic ut alias admitli, alias exsi- vénale suffragium, graliosum judicium, aniraus ini-

Lilari oporlcat ; non denique de aliorum doctrinâ becillis , lata conscicnlia. Apage islos qui animo
solide ac prudenlcr judicare possunt, nisi docli. Addc levés, judicio vacui, prudcniiâ cassi lemerè judic.inl,

quôd raicloritas examinatorum doclrinà maxime com- imperitè conjiciunt, inordinaiè intcrrogant, singulos
parelur; corum judicio reverentiam doclrina conci- interturbant, nec diccndi fincm faciunt, nec audicndi

liet, pcrsonis veneraiionem ; et cxaminis dignilas pe- inilium ; ab ils inordinala omnia, confusa judicia,

riclilelur, ubi docliores sunt qui cxaminaniur lis qui lemerariae divinationcs; iicque enim aliis adjudican-

examinant, et qui periculum suae eruditionis faciunt dis apli sunt, qui judicio minus utunlur. Apage tan-
lis apud quos faciunt; ideôque optimum esset ut
dem islos qui pielalis cxcrcilia negligunl, animales

cxaminalorcs eruditionis lama, si fieri posset, cœteris homincs, qui non sapiunt ea quœ Dci sunl, carnales,
prœcellcrent, magistri discipulis, cmerili lyronibus, niundanos, vanitali dedilos, sccularibus curis obslri-

probalionis judices, non probalis. Seriô lamen hic clos, prudenliara babenies humanam, quœ siuliiiia

eos nionitos volo, qui insigni doctrinâ fulgentes ab est apud Deum ; de divinis minus sapidam habcnles
scientiam pielaiera, vcl hypocrisim, vel stuliiam esse
oxaminaloribus quanlùmvis ipsis scientiâ inierioribus ;

lerro-^antur, ui modeslè corum inlerrogaiionibus rcensenle? ; hos omnes, vel qui ejusmodi nolis inusti

salisfaciant, non enim ab ordinum candidalis scien- i fuerint, ab examinalionc omniiiô arcendi sunl ;
qua-

liac solùm probalio exigitur verùm ciiam modeslise , les quippc cxaminalorcs fuerint, taies ordinancJi vi-

clericalis, huniilitaiis et docilitatis ;

quare videant 1
deri nitcntur; laies et formari progressu lemporis

qui scientiae laudem proc Cisteris ambiunt, ne mo- poterunt, quales ipsi eliam fuerint; talcs alios ut

dcsti» et ejus quce Clirislianos decet demissionis plurimùm volent, nec cos defecius graves esse, vcl

anitiii cxislimationem araittant. 1! periculosos judicabunt, quos in seipsis expericntur;

XiX. Concilium Colonicnse II supra citatum, tit. de talesque ut plurimùm idoneos sacra; ordinalioni ar-

altero medio ad reformai, necess., cap. 2, examina- bilrabuntur, quales ipsi sallem publiée fuerint; adco

tores describit, pios, dodos, et de Ecdesiœ profectu verum ci unumquemque judicare, ui est affcclus ; cl

sollicitos. Concilium Tridentinum, sess. 23, cap. 7, de \

gravia qua;que crimina, ubi semel animum invasc-

Reformat, cl Nannet., can. il, pmdenles viros, gnaros runt , videri levia ;
quemadmodùm eliam accidere

legis diviuœ, et cxercilatos in ecdesiastids sandionibus. solet ul deformia quaeque cùm sœpiùs visa fuerint,

Burdilagense sub Antonio Prevotio Sansaco de Sa- minime deformia, horrendaque appareanî.
 , ,

305 PARS I. SFXT. !l. CAI'. 11. DE EXAMINATORIBUS. 50G

XX. Qiiod verù iii oxaminalorihiis conslitucndis ad I jnbel concilium Nannelense supra citaliun , cui con-

eiis evnmiiiaiidos qui parocliialo? Ecclesias susccpluri ;

sentit Grcgorins VII in synodo gencrali, ujji inini-

sunl, docrcvil Coiiciliuin Tiidcniiimm, scss. 24, de I

siruin episcopi voccni suam pccunià vendcnlem
Reform., c. 18, ni iiimiriim non pancidrcs Iribiis (in- eodem quo e|)iscopum ordines pretio confercnlcm,
ler qnos non nnmerclur cpiscopus, aut cjus vicarius J
simoniic crirainc tencri docel. C!arii:is Tridenlinuni,
"encralis) examini intersinl; hoc decretum lociim ha- de examinatoribus ad Ecclesias parochiales loquens
bcre eliam deinccps, cùni de aliquo niajorilxis ordi- (quorum non potier esse ralio videlur, quàm exami-
iiiLtus iniliaiido agotur, concilium Mcdiolancnse V, natorum ad sacros ordines, imô minor qnia sacris
el A(itiense sanxerinU ; cînn cnini in ore duorum vcl ordinibus nihil lemporale admixinm esl, sicut bene-
trium teilinm stet omne verbttm, ul habet Icx divina in ficiis) : Caveant, inquit, scss. 2i, cap. 18, de Picfor-
Dculcronomio 19, sancita, in rébus majoris momenti mat., tie quidquam prorsits occasione hujus examinis,

nihil mirnm est si très saltcni conciliarii, seu asscsso- nec ante nec post accipiant, alioquin simoniœ vilium,

res cpiscopo adesso jubcantnr. Qnod auleni prxdicla tam ipse quàm alii dantes incurranl, à quà absolvi nc-
concilia desideràniiil in cxaniinaturis ad bénéficia queant ,
nisi dimissis beneficiis quœ quomodocumque
eccUsiaslica, ut in synodo diœcesanâ ab cpiscopis etinm antea oblincbant, et ad alia in posterum inhabiles
nominati à lolâ synodo probenlur, lioc in exaraina- reddantur. Quare quod in iis qui idoneos ad parochia-
turis ad sacros ordines, nec Tridentinuni, nec codera les Ecclesias probaturi sunt, Tridcnliuura concilium,
rcquirunt, sed liberam cpiscopo quos vellet eligendi el ex eo Mediolanense V concilium, et Aquense vo-
exaniinalores pro sacris ordinibus reliquére polesla- luerunt observari, ut jurent omnes ad sancta Dei eian-
lem ;
qiiod enim Aquensis syiioduspostqiiàm exami- gelia, se quàcumque liumanâ affectione postposilâ fide-
nalores pro beneficiis in synodo diœcesanâ depulaios, liter munus execuiuros; id eliam latà lege episcopus ad
très saltem interesse debere examini decrevit, verbà examii'.atores pro sacris ordinibus conferendis am-
isla subjnnxerit, idem fiat in examine promovendorum pliare poierii, si id ci utile vel necessarium vel con-
ad ordines; id eo sensu lanlùni intelligendum est ut gruum videalur,
numcnis in utroque examine tuni ad parochiales Ec- XXIII. Cetera examinatorum officia , ne in aliis

lum ad sacros ordines, trium saltem exami-

clesias, conquirendis fùsior sim, exacte dcmonstrat concilium
natorum ibi slatualur; non ut deputatio examinato- loties cilatum Mediolanense V, à quo hœc desumiraus,
runi pro iitroque examine in synodo diœcesanâ fieri Constit. parte 3, lit. de exarainandi Raiione : < Om-
jubcalur. Cujus discriminis ralio est quia nirairùm nes verô examinaiores quicumque sint, noverint sibi
consucliido minime fcrt ut coiisilio horum vel illo- munus usque adeô grave commilti ul si negligenter ,

rum cpiscopus in conferendis ordinibus astringalur; ,

aut malè se ullo modo gesserint, Deo inprimis culpae
at in beneficiis conferendis episcopum aliquorum \ in eo raunere admissie exactam rationem redditurî
consilio, iniô et consensu nonnunquàm aslringi, res sint. Quare non spe, non melu , non praraio , non
nimiùm nota est. personarum raiione, non aliquo affecta ducii , mune-
XXI. Alverô licèt prœdicta concilia in examina- ris sibi commissi curam gérant ,
proposito sibi inpri-
toribus ad sacros ordines seligendis non merainerint mis limore Dei , ne queraqnam quem indignura nôrint,
ejus conditionis, quam in esaminatoiibus pro com- probent, rursùs quem experinienlo periculove facto
raitlendae Ecclesirc parochialis ciirâ constilulis retu- idoneum dignumque coraperiunt, ne rejiciant ; itaque
lerunt, ut nempe hi examinaiores sint magislri, seu graviter, mature, prudenter reclèque tum de pro-
doctorcs, aut licenliati in tlieologiâ, aut jure canonico, bando, tum de rejiciendo délibèrent. > Et paulô post :

vel alii clerici seculares, nul rcgulares, quos episcopus f Ne quempiam de quo examen periculumve liai ,

ma(jis idoneos judicùrit, quibus vcibis Cictcris paribus examinator alii coUegae ullâ raiione comraendet. »

doctorcs, magistri, vel licentiaii in iheologià, vel Item : «quempiam privatim docuerit qui exa-
Si quis
jure canonico ca?teris pr.ncferunlur, ulpole priùs ac men subiturus est, cùm id subibit, ne prcneseos quidcni
specialiùs cslcris exprcssi ac nominati; ejus lamen ille adsit, nedùm ad examen adbibcatur, sed alius in

condiiionis prudenter congruenlcrque, ni fallor, ra- ejus locuni, episcopi , vicariive jussu, tune vocetur. »

lioiiciii habebii episcopus, ut eos nempe adhibeat Plura ibidem quce omnia eô tendunt, ut favori, gra-
qui publico doctrinx' testimonio probali, majoris apud lise, inimiciiiye aliisque affeclibushnmanis quse rectum
reliqnos aucloritalis censeantur; nequc enim frustra judicium perturbant, adilus prœcludalur, ut ordinale
docUris gradus diulurnâ Ecclesiœ consuetudine ino- cxaminatio fiat, ut prudenter singula quce in quaeslio-
levcrunt , neque publica isla lestimonia rejicienda nem venire debent , disculianlur. Ex iis aliqua nos
suiit ; sed plura forte alibi eà de rc. Jam cxamiiiato- inferiùs aliingemus.
rum générale officium, et qu3e ipsis fugienda, quae XXIV. Ilerùm alque iterùm examinaiores monilos
cavenda sunl perslriugamus. velim ut in examinalione islà facicndà, loti sint ocu-
§ G. De officia examinatorum. lei , ut contra graliam , blandimenla ac preces loti
XXII. Examinatoribus praccipuè cavendum esse saxei , utadversùs imprudentes efflagilaliones, et pe-
ne aut favoris gratià, aut cujuscumqiie muneris cupidi- lenlium imporlunam audaciam, fronlem aeneam , du-
tate iilccli à vero détient, et ut si deviavcrinl, lanquàm riorem frontibus impudenlium liominum gérant. Se-
simoiiiaci Ecclesiae dignitalis privalionc pleclanlur,
iji
dulô examinent quem sacris altaribus admovent, quem
 ,

507 DE SACIUS EIJXTIONIIJIIS I:T OllDINATiONIllUS. i08

iiniiioi-talib iligiiilalis lionorc insigniciuliiiii ixopoiiiiiit, <t ac(|uircndam , ni aclas Icgilinia ; qua;dani ad lunclio-
qucin culi'sli roro Iioiictlitlionis lier iiiaiiiis (:|iisco|)i ïinn/ obcuiidaiinn ikm cssilalcm, ut scicnlia snKicicns
;

Lcni'dii'lioiii'tn irri^antliiiii, iiiilmciKltini, iiit|iiiigtiaii- (pia'dam ex ipsius ordinaïuii oxaininaliono ad otulum

diiiii cpibcopo oITeniiil. Cavcaiil ne , cnin h.ù , aiil conslaril, ni scicnlia ; (pu.dani vero insnper Icstimo-
pl-iino;^ciii(ura^ aul sla[(ii"U inagniuidiiiis ntioiioiii niis nili di-benl, cl in(|uisilione pra^liabità nmniri , ut
liabciilcs, id csl, nobililnlis ijatigiiinis, vcl scicnliui ordinandi probilas ac piclas ; liaic omnia in quscblio-
sccularis cl iiiflantis , Lliab Saimicli ungciidnm oflo- ncm vcnirc dcbcnl, cl examen liabi ab cxaminalori-
raiil; aiidiaiil(iiic à Doiiiino. Ncrcspicins vullinn cjiis, bus, ut picna suisquc ouuiibns nuinf i is absolula cxa-
iicqiic nltilitdiiicm stutnrw l'jus , <iuon'i(i»i iihjeci cnm ,
minalio liinieatiir, singuia suis Icgibus judicanda ac
1ICC juxla inluitiim liominis ctjo judico : liomo cuim vidcl pcrpcndi-'nda sunl; alia ad ccclesiaslicas, alia ad di-

eu quœ parent, Doiuhms autem intuelur cor, 1 Rog. IG; vinas Icges prœscrlim disculienda; uniuscujusquo
ne cx'lcros quoquc liabilù raiionc gcncraiionis solo erudilio ad ordinis quem petit excrccndi faciliiaicm
oinisso Davidc, qucin sibi Domimis clcgeral, Iionii- vcl diUicidlalcm tanquàm ad amussini cxpcndcnda
iicin sccundùiii cor suiim, iiiaugiirandos pru;scnlcul. csl ; ca(|ue solùm probari débet suiïiciens cnidilio
Cavoaiil lie Isaaco, id csl, Cluislo, ad bciicdiccnduin qua) muneri imponcndo par fueril, ea improbari quic
ces olferenles ,
qui piimogcniiuraiu Lcclcsiai consc- impar existai. Nec in Ecclcsi;c legcs , rïcc in divinam
quanliir, imperitos periiis piicferant, carnalcs spiriia- pcccandum csl , nec inutiles persona; , nec probrossc
libus, pios impiis vcl tcpidis pntiponaiU : adcù ulcùm admillendic sunl; nec criminosa; nec ignarai; nequc
atlraclavcrlL Isaac, clsenscril, pulet ipsossibi voluissc ii dcniùin rccipiendi quos Aposlolus ad Tilum, cl ad
,

illudcr c, cl inJucant super ces inalcdidioncin pro be- Timoliieum, quos ccclcsiaslica, quic fusé à Graliano
iicdicliono : Chrisio ncnipc iiludcrc videanlur saccrdo- Iractalur, régula excludit ; inspicere publica privata-
tcs ipsl niiuiniè sacerdotales oiïerentcs, qui indigni quc leslimonia viia;, morum, ailaiis, disciplina;, etc.,

ad laiiiam digniialem accedcntes gravi crimine se coii- necessum esl; sod et ipsum ordinandum audire de
striiigant ,
quaniô rc Deo arcliùs devovere vidcnlur. seipso respondentcm , ut cl modcslia; pcriculum fa-

Caveant ne Manassem loco Ephraim inluilu liuniaiiai cial, et pielalis cxperimenlum pricbeal , cl criininum
prœrogalivai , dexterac- palris a;lerni beiiedicendiim vcl del'ecluum, si quœ orla fucrit, suspicionem clual;
suppouaut. Consulendus itaque illis Deus esl, aniequàm sed maxime eum suoc scicniiuî alque industria; spé-
jadicium de ordinandis ferre prccsumant ; spirilum sa- cimen edenlem alienliùs audire oporlel , ul quàm sit

piciiliac elinleliigcnliacnonab alio quàm à Dec dobeut ipse ad sacros ordines rite exerccndos, populumquc
pelore, qui dal omnibus affluonter, cl spiritum suum docendum utilis ac idoncus animadverii possil.
super oninem carnemeffundil, lanlùquemagisneces- § 2. In defectibus vel criminibus inquire>idis, quomodb
sum Deo pelant, quanlô ad sa-
est ut spirilum isluia à se gerere debeanl, tam examinalor quàm ordinandus.
cerdolum elecUoncmmagis necessum est, ut vocentur II. In criminibus disculiendis non formulario jure,

à Deo tanquàm Aaron, cl il Dec grali sintqui ad Deura sed compendiarià cognilione agendum csl, nec ju-
placandum ordiiianlur Qnis eiiim liomhnunscH quœsunt
: diciorum ordincm anxiè sequi , sed cxiraordinarià
hominis uisi spirilus liomiuis, qui in ipso est ? 1 Cor. 2. inquisitione veritalem cruere oporlel ; camquc non-
lia cl quœ Dci sunl neuio cognovit , nisi spirilus Dei. nunquàm, quam judicialis inquisilio criminis manife-
CAPUT III. stationem non eruit, simplex et religiosa episcopi
DE IIS QH/E IN EXAMINE QU.ERENDA SLNT. alque examinalorum adjuraiio extorquet ; mulia enim ,

§ 1, Gêneraient divisioneni omnium quœ in examine ver- ul docel Conslanlinus Magnus, 1. 1, c. Tlieodos., de
pendenda sitnt, continens. episc. Judiciis, ad Ablavium prœfcclum prœlorio, quœ
I. Jure Cyprianus ordinandos probalurus , exami- in judicio captiosœ prœscripliouis vincula non patiun-
nabat, an congruerent illis oninia quœ esse debent in lus tur, investigat et promit sacrosanclœ reiigionis auctori-
qui ad clcrum parantur ; ha;c enim vcrissinia et facil- tas ; itaque si quis de aliquo crimine accuselur , si

lima esl omnium ,

quae in examine quairi debent, ré- quis ordinandi dcfectusprof'eralur, non solùm tesliuni,
gula , ut ea omnia examinentur , et ab ordinandis leslimoniorum, ac probationum fides inspicicndaest,
exlgantur, qua; ordinalis inesse debeni ;
qaeniadino- sed ipsa quoque verilas , sagaci examinalorum consi- .

dùm in probalione cujuslibet ariificîs inquiri soient, lio, et efilcaci admoiillione, unâ vel pluribus exami-
sine quibus perilus arlifcx dici nequit. Quaedam auiera nationibus prudenter habitis, ex ipsoejus qui ordinan-
Ecclesia prœscribit in clericorum personis , ui légi- dus est ore elicienda est ; lenelur aulem ordinandus
timé et canonicè promolœ censeantur; quxdam lex defectum suum crimenque prodere , si quod ordina-
divina requiril sine quibus nec prohabilis clericus, lioni obsislal, de quo in islo examine légitimé inier-
nec sacerdos Deo gralus uUus esse possil ; nalalium, rogalur. Expressa est concilii Carlbagincnsis (1) IV
V. g., claritalem, quse nulla vel baeresis paternae, vel sentenlia , cura asserenlis à clero deponendura esse,
pareiilûm quoad ipsam clerici piocrealionem crîminis qui ex pœmtcnlibus ordinalus fucrit, quia se ,
inqiiit,

înfamiâ obscuretur, Ecclesia praescribit , vitae sancti- tempore ordinationis non prodidit. Yidelur quoque id-
talcm divina lex sanxil. Quœdam ad sacerdotum di- ipsum ii-idicare Marlinus Bracliarcnsis in suâ canonum
gnitatem cxigunlur, ut libertas; quxdam ad concis
(1) C. 68, G9; refertur Ex pœni-
al. dist. 50, can.
liandam oïdinato auctoritatem, et maturitatcm judicii i tentibus.
 ,, -
,,

309 PARS 1. SECT. H. CAP. 111. DE REBUS IN EXAMINE INQUIRENDIS. 310

coUeelioDC, caii. ii : t.i veia est ca leclio (Hiain (|iii- quod poulificii tui vidobalur oflicium impodire, vide-

dam (Icfciuiuiil jiixla qiiam ii qui ciiin diacnlfrenUir licelquôd ex maire non Icgilimâ procrealussis, quam,
,

peccaln sua, non confessi sunt, è clcro (ibjkicndi dicttn- vivcnic proprià uxore, patcr tuus cognovisse digno-

tur, quamvis alla leclio , ut de confcssis pcccala sua scitur; nos , Aposlolicui consuetudinis gratiâ admo-
dcponoiidis canon lofiiialmv milii verior esse videa- i ncnte, àcicteris qux' sacerdotium impediunt crimini

liir, 00 |ir;usertiin argunifiilo, ([uùd coiicilium Nicc- bus, tam tuî professione, quàm fratrum tcslimonio,

iium, ad ciijiib 9 caiioiiciu liaiid duLic alludit Marliiiiis qui lecum sunt, imnmnom le cognosccnlos, et vilam

liiach;iroiisis, de coiifessii in ordiiialione sua pcccala luam religiosam audientes , ab hujus le peccali vin-

dc'poncndis loqualur , non aulciu de non conlessis. culo absolutum in susceplo sacerdotuli officio condr-

Clarè quoque idipsuni docet Innocenlius ill, cap. Ex- mamus. >
posuibli , de corpore Yilialis ,
qui d'c aliquo allcrâ lY. Quod aulem atlinet ad ea crimina vel defeclus

manu niuliialo, qui insciente episcopo aljl)as pioino- quse ordinationi minime obsistunt (si qua lamon cri-
tus fueral, inlenogalus rcspoiidit euin, (juodchmpvo mina non aliquâ ralionc ordinationi obsistunt), ea,
lam cnormi de\'eclu ad sacros non possil ordines promo- |
V. g., quai pœnitenlià credmilur expurgala, et quo-
veri , et in promolionc ma id tacueril fraudulenter, ab rum infamia omninô abolita est; nemini ea confi-
(ibbaliœ officio esse non imnerUb amuvendum. tcndi obligalio incumbit, quamvis exHostiensi rcfcrat
Eos aulem defeclus, eaquc crimina nianife-
IH. Glossajuris canonici quôd inlerrogalusspeciatim de hu-

slanda esse, dixissc niilii mens est, qme ab ordina- jusrnodi crimine respondcre debeat, et dicere se /"tcisse

lione repellunt neque enim aij iio d spensari polest inde pœnUenliam ; quod milii, praeterquàm in crimine
nisi episcopo sallem ad dispensationcm oblinendam quod vulgalum fuerit, minus videtur esse asserendum
nianileslanUir , ut vult concilium Y Mediolanense; uipole cùm de iis criminibus quse ipse pœnitenlià
imù et coram icslibus quibusdam insuper nianifes- eluerit, et qua) publiée non prodierint , non censcalur
lenlur, si llosliensi credilur ; luni quôd sicut cpisco- ;
inierrogatus ab examinaloribus, nec mens coruni
pus ex jure non polest solus audirc causam clcricalcm, sit ea interrogare, qu3e nec ad ordinaiioncm impe-
jla nec dispensare; luni quôd nisi dispcnsalio coram ; diendam valent nec ab , ipsis resciri praestat ; occulta
icslibus delur , liiisi coargui possil, quia asserenli se ; quoque crimina quœ irrcgularitatcm non inducunt
dispensaluni esse ,
piobandi onus incumbit, ex Inno- ;
nec ordinandum astfingunt ad dispensationcm pe-
cenlii ill responso arcliicpiscopo Bisunlino; sponta- î tcndam, non mibi videntur necessariô coram epi-
nea tanicn deiecluum vcl criminum cjusmodi ccnfes- scopo et tolo examinatorum cœlu promenda; dura
sio, clsi ab omni impedinieiilo non libcret, quininiô :
enim esset ea lex, quai nos aslringeret ut nobis ipsis
ejusmodi confesses, concilium Nicaînum I, Marlinus alioquiapudomnes benè audientibus infamiam inurc-
I

Bracharens's, Tolclana IV synodus, et alia plura in- j

remus, quse postea difficile clui posset ; nec hoiiorem
dubiiaia lestimonia rcpellendos esse concludant , nihi- prodore, nec infamiam nobis accersere vidcmur obli-
lominus et pœnam crimini debilam minuit spontanca gaii, quia nec ad peccatorum remissionem obtinendam
ista confessio, et dispcnsandi occasionem pra;betju- ipsa prodere Cbrislus obstrinxit. Consullum tamen
stiorem; sic enim in concilie) Neocœsariensi statuitur, esset ut apud unum ex examinaloribus vel alium
c. 9, « ut qui adraisit corporale peccatum , et hic quemcumque singiili ordinandi convenirenlur, et de
posloa ordinalus est, si confessus fuerit quôd anle sacerdolali ordine minime subeundo nisi se mundos ,

ordinationem suam peccaverit, non quidem oflerat, esse, id Cal, nullis graviorum criminum laqueis irre-
maueat aulem in aliis ofliciis propler aliud ejus slu- litos agnôrint, seriô, graviter, et ferventer, lacrymis
dium , I seu propler vilœ bonai sludium ,
quôd aliàs eliam, si fieri possit, uberlira manantibus, moneren-
ostendit , convcrsionis nempe volunlatem quam sua tur ; conscieniiaîqne ipsi suai sécréta apud eos depo-
confessionc lesiaius est ;
quo proinde canone docc- nerent consiliumque salulare expeterent, caveretur-
mur eum qui ol) criniina quœdam quœ confessus mi- que sedulô ne dissimulata ad tempus crimina et oc- ,

nime fuissct, dcponendus foret, ubi confessus fuerit, cullala, in opprobrium clericalis ordinis (si unquàm
ei indulgeri ut in ordine remaneat , dummodô à sa- bujusmodi bomines, qui pravis habitibus illaqueali
cerdotii functionibus abstincat. Eâdemque de causa deiinenlur, ordinari conlingat) tandem aliquando foris
Gregorius 1 (I) cum prcsbylero lapso mitïùs agendtun cmergant, et majori impelu irrumpant ;
publiée eliam
esse ceiisuit ,
quia commissuni faciiius facili dicebalur de gravissimo pcriculo commoneanlur quod subibunl,
professione confessus. Sed expressiùs circa ordines si cum immundâ conscientiâ ad sacros ordines accé-
rccipiendos dispensationcm , ipsam spontaneam hanc dant, et singuli postea conscientiam suam interro-
delicti vel dcfectûs confessionem promereri , docet gent, animum lentent, ex prœteriiâ vilà qualis reli-
LrbanusII, epistolà ad Pelrum episcopum Lcgionen- qua fulura sit coUigant , videantque apud se an cleri-
sem Quia simplicilor, inquit, ad Sedem Apo-
(-2) : i cali vilai congrual ; sed hâc de re infcriùs. v
slolicara venions, humilitcr peccatum confessus es, V, YI. Porrô graviora crimina confessos ad sacros
ordines minime admilti debere docet Toletanum IV
(1) Sabiniano episcopo, lib. 7, epist. 23; vide concilium, can. 18, ubi seelem aliqua per publicam pœ-
ciiam Prosperum, lib. 2 de Viiâ conlemplalivâ
cap 7. nitentiam se adinisisse confessos , ab ordinibus remo-
(2) Can. simpliciter, disl. 56. Qm vendos slaluil ; ilemque, ubi inler eos qui pccca'.a
7;ii |)K SACniS KLKCTIOMIMiS KT ()IU)IN MIOMIUJS. ;i2

Mia confilenliir, (lisliiuit,:irM>s(|iic (|iii laiiliim se pct- neccss(i est ca ('omminisci , cl sibi ipsi oiijiccre cri-

ralorcs pra-tliciriiit, iiulla manircsla sceItTa confilcii- mina, qnibus adiium sibi ad sacros illos oniiiu-s, vcl

Ics, qiios ad ccclcsiasiicos grailus docel posse pcrve- dignitales inlercliidal.

iiirt^; aliosaiilom (|ni arKiiiod iii()rl;ilo pccf aUiiii p(>r|)e- VII. Qnamvisanlcin usilaliirn non sit lU juramciilo
In'isso piiblin'; Tassi miiiI, (pios (piidcin ad cIitiiiii, v(d ad obslrinf,'alMr onliiiandus , ad d(;fi;(lus suos , vcd cri-

honores erclesiastiros porvciiiro possc iiogal , (piia se mina revclanda , nisi iibi de rrimiiie vel defetiu prai-
toiifcssionc pioi)iià nolavcniiit. Clariiis vcio o.l cxprcs- cessil suspicio , (jnod canonicû purgalione, ni supra
siùs concilium Valnntiiuim I in dalliA, his vcrbis, can. 4 : diximns, elucndnni sil; (piamvis pariter nullà analJie-
i Ncc illtid, fralrcs, scril)erc alicnnni al) Ec(Iosi;c uli- nialis pœnA pro|iosilà ad v(rritali-m cnunliandain
lilalc ccnsiiiniiis, nt scirclin- (luicunique snl) ordina- adigi soleal ordinandus, non lanicn dubinni est qnin
tioMO vcl diaconalûs, vcl prcsbylcrii, vcl opiscopaifts, ulroque modo, proiit noce'^sariuin vel cxpediens ju-
inorlali se crnninc dixcrint cssc pollutos, à siipradi- dicaverit, cpiscopus revelalionem criminis vel dcfe-
clis ordinaiionibus subniovciidos , rcos scilicct vel clùs cruerc ))0ssit : cùim enim inquirendi penès ipsuni
vcri confcssione, vcl mcndacio falsilalis ; noqne cnim intégra sit el onniibiis nunieris alisolula poleslas,
ahsolvi in bis pnlest, qnod dicluni in alios pnnireUir, clsi judieiali online (quoiicnio leslis nisi jnraliisad-
ctim OMinis q«i sibi fiicrit morlis causa , major lionii- niittilur, quo à reo de veiil.ite diecndà etiam in pro-
cida sit ; t qucm canonem ipsiiis synodi cpislola ad prià causa jinamenliun exigilur), ii;.'quaquàm procc-
clcnim et plcbcm ccclesirc Forojuliensis, conquisitis dere soleat, ipsi tamen liberum est ul judicialem
aliis ralionibus confirmai : < Licèl, inqnitirit Paires, ordincm, et lilis intcntandiie formulas in islà iii'iuisi-
lion ignoraremus multos vcrocundii^, el nonniillos sa- lione facicndà pro libito scqualiu'; ideôque analiie-
ccrdolii suscipiendi mcUi Ircpidos (qna; iiliqiic signa malis quorpio pœnâ (quà inobedienlcs ecclcsiasiicis
SîiHl sanciitatis) falsa in se rcjicieiido honoris causft magisiralibus plecli possunl , ul qui Ecclesiam non
dixisse; tamen quia omnium ferè ad ea qu;ic sunt audierint, pari cum cllinicis et publicanis loco
pejora, proclivc jadicium est, el matcries dispntatio- habeanUir ) ad veritalis revelalionem cxaminandos
Tium ex obtreclalione sacerdotum Dci quseritur, sedit polesl cogère cpiscopus; quam pœnam ab exaini;ia-
in synodo, ut quisquis de se vel vera vel falsa dixisset, toribus inlcntari in cos quorum parentes ciericnui in
fuies ei quem suomet teslimonio confirmarci, habcre- vincida coiijecerinl , vel occiderinl , vel niuiilàrinl ,

lur, qnaproptor decrelum est submovendos protinùs ut id coram faleanlur, jubel conoilium Salisburgcnsc
\

esse ab eo gradu, quem ab onmi scandalo liberum esse provinciale ab Everhardo archiepiscopo iiabilum
decet. I Insiguia tamen in contrarium leguntur cxem- tempore Marlini papse V, circa annum Domini 1420,
pla: nam eodem tempore qiio coiicilinm Valentinum cujus decrelum jam non est in usu. «Slatuimus,
habilum est , anno scilicet Cbrisii 374, legimus Am- inquiuul bujiis coucilii Paires, lit. dcScrulinio, ad
brosium urgente populo ordinalum fuisse, cùm tamen lerrorcm malcfactorum , ul omnes cpiscopi jirovin-
ut episcopaiùs onus subterfugeret , impudicas mulie- ci;ic Salisburgensis, ac eorum vicarii ,
quando volunt,
res ad se ingredi fecisset, ut speciem bominis impudici cl debenl suis temporibus ordines celebrare , com-
pr3C se ferret, et lormenla rei jussisseladbiberi, cùm miltanl expresse examinaloribus clericorum ordinan-
se pro crudeli ac sevcro judice , non miti episcopo dorum sub aiialhcmatis interminationc, ut inler
baberi vellet, ut docet Paulinus in ejus Yità ;
que codera persequenda , fideli diiigeniià perquir.int , sub
ctiam amplii^is Synesii simulalio processit, qui ut epi- obleulu honoris pcrcipiendi à singulis ordinandis , ut
scopaiûs onus humeris suis imponendum rejicerct, si paires, avi aut progenilores eorum usque ad quar-
née se uxorem dimissurum, nec se aliter docturum tum lineam ascendentem captivaverinl, capilulatum
quàm philosopbica dogmata de resurreclione oorpo- detinuerint . occiderinl, aut mulilàrint lenicré cleri-
rnni contra fidei nostrœ verilalem haberent publiée, cum aliquem in sacris ordinibus constilutum', et pro
,

sed (ictè, ni falior, contestatus est; maluitquc incou- clerico se gerenlem ; eum verô quem in aliquo pra:-
tinenliset infidelis opinioneni in se admittere quàm missorum aneclum per aliquem ipsorum progenito-
, ,

epi?copatûs sarcinam suscipere; quamvis renitenteni rum usque ad lineam memoralam invenerint , si

cum Theophiius, |et qui cum eo erant ad sacerdotium hujusmodi factum sit nolorium , non admiinnt. >

deduxerint Rectè admodnm de eo augurantes , inquil § 3. Alias divisioncs eorum qnœ in examine inlerrogari
Evagr., lib. i Ilist., cap. 15, qubd liœ res alias ejus debenl , complectens.
vir'.ules sequerentur, divinaque gratia niliil palerelur in Vin. Quoquo verô modo cpiscopus et examinalores
eo destderari, qu3e spes illos minime fruslraia est. in l)àc inquisilione procédant, cerlè eniti debenl, ut
Verùm nec horum judicia nec illorum fictiones , in defectus omnes, majora crimina et impedimenta ca-
esemplum proponenda quod imitemur; ne vel si nonica sciant ,
quibus qui irretiuntur ab ordinalione
priores imitcniur, niendacii ; si posteriores, tenieri- repellaiilur : probare quoque debenl, ulrùm cae vir-
talis arguaniur. Verùm minima hoc tempore eâ de rc tules ordinum candidalis insint, quœ clericis inesse
difficullas moveri polesl, quo nempe non vi, non po- debenl singulis, pro eo quem in Ecclesià ambiunt
sîulalionibus, aut clamoribus populi, non antistitum gradu ; bine Cyrillus Alcxandrinus in Epistolâ suà
iussu solet nlhis ad sacerdolia peli , vel ad ordines caiioiiicâ, episcopo pra-cipit ut «si est ordinandus
j

sacros aut ecciesiaslicas dignilates ; ideôque nulium il: quidem clericus, de vitâ ejus inquirat, et an uxorem
 , .,

3i3 PARS I SKCT. II. CAP. 111. DK IM: RUS IN i;X AMINE INQUIRENDIS. 314

habeat , au non ; ol (luoiiain inoJo (Ju.\it cl abstinuil del , vcl dejicial: Unde, inquil proplcr pairiam cluiriiis

et si non est aliquis ex ils qui cjecli sunt à sanclissi •

vel viliits emilur mancipium , 1. Quod si nolit, § Qui
1110 cpiscopo, vol ex inonaslerio , cl si iiiculpaliis mancipium, iï. de yEdilil. cdicto. Uccliùs aulcm , ni

invcntus fiioril, orcliiiet. > Ilinc conciliuni Carlhagi- fallor, palria qua'rilur, ne quis alterius diœccsis à
ncuse IV, eau. 1 ,
qui reforliirclist. 2">, c. Qui cpisco- non projirio ejjiscopo sine lillcris diinissoriis posluicl

pus, itenique velus Ordo Hoaianns, in Scrulinio cpi- ordinari ; et ul clcricis ordinandis convciiieuliùs ce-

scopoi'uni jubent i ul qui cpiscopus ordinandus est, clcsiaslicus lilulus in ordinatione assigneliu- ; vcl

anlca exaniineliir, si nalurà sit providus ,

prndcns ,
Ecclesiai indigenli cJcricis aul sacerdolibus commo-
si dociliilis, si nioiibus icnipcraliis, si vilà casUis, si diùs succtirratur, juxla Tridenlini pbiciUnn ,
quod
sobriiis, si scmper suis ncgoliis cavcus , si liiunilis ,
ncmincm vull ordinari nisi Ecc!esi;c nccessilas vcl

si alTabilis , si luisciicors , si liUeralus , si in legc uiililas poslulàril ; deinde qùôd cum qui in urbe nains

Domini inslrucius , si in Scripturaruni scnsibus cau- fuerit, difficile se \ico cuidam ascribi palialur, cl vi-

tus, si in dogmatibiis ecclcsiasticis excrciialus , cl caneus origine, faciliùs se vicis addici ferai. Denique
aille oninia, si fidei documenta vcrbis siuiplicibus quod unusquisque suoc palriai clcro, in quâ mores
asscrat, id est, Patrcrn cl Filiinn , cl Spiiiluni sau- cJMs noli cl explorai!, qiianlùm (ieii polesl , cl ubi

cluni veruni Dcuni esse coniiinians , t elc. Ubi nola ca:tera sunt paria , convcnieuliùs addicatur, per ia-

in concilie Carlhaginensi de iis fidoi articulis episco- stilutionem auleni concilium Nannelense titulum ec-

puni ordinanduni praesoilini examinalum fuisse, de clesiasticum , cui ascribendus est ordinandus, vAû-
quibus quidam lucrclici ,
qui tuiic lenipoiis Ecclesiam ligil, secundùm Glossam Campaniliam, cl- alioi ,

vasiabaul, Aniaiii , Manichaîi, OrigeuisUc , Donsti- ctenini de educatione mox disseril. flaque ne eamdem
sla; , Pclagiaui Ecclesiic dicam inipcgcranl ;
quam rem repeliisse frustra dicatur, salins est ulascriptio-

lanien de lide cxaminationcm, quœ Symboli aposto- neni alicui ecclcsiaî (qucc eliam inslilutio dici solcl)

lici quxdani doclaratio est, uovâ adjcctâ interroga- hoc nomine significari velimus , non aulem cducaiio-
lione , rclinendam Ecclesia ccnsuil , eamdcm ferè ncni et inslruclioueiu.
quam Carlliagiucnse conciliuni prœscripseral. Obser- X. Concilium verô Tridenliuum generis nomine
vandum item ab episcopo cxaniiuando in publico parentes inlelligil, pcrson?e ejus iulegritatem, liber-
scrulinio non quacri , easne in se virlulcs agnoscat, talem etc.
, ; instilutionis simililer lilulum ecclesia-
ilc quibus exaniiuandum ipsum dixinuis , sed an cas slicum, cui quis ascriptus est, vel certè cducalionisot
scclari, cl amplccli velil, hoc nempc modo, vis ca~ inslruciionis rationcni c;vlera verô quiX) in ordiuando
;

slitatem , sobrictalem , cum Dci uuxilio custodirc ? etc. examinari mandat, salis ipsa per se nola sunt. Spé-
Vide Poul. Rom. 1 parle, lit. de Consecrat. clecl. in cimen verô examinis ,
prout à concilio ïridenlino
cpiscopuiii , in examine. prœscribitur , hoc erit : ut primùm, quinam sint pa-
IX. Ad quaidani verô capila onincm intcrrogalio- rentes cujusque ordinandi inquiramus, procserliui an
iieni à conciliis revocalam leginuis : Nannelcnsc qui- catholici vel liœretici, et an de Icyilimo matriinonio
deni conciliuni, can. Il, ordiiiandornm vitam , (jeiius, ordinis candidaluni procreârint ; lum de personà quae-
pairiam , œtalein , inslilutionein . lociun nbi ordinaH ratur, et inspicialur an ipsa aliqtio nccessario meui-
sunt , si sint benè lillerali , si instmcd in lege Domiui bro mutilata sit , an insigniier deformis ila ul hor-
,

diligenter invesligari , anle omuîa aulein si /idem ca- roreni ingeneret, an morboaliquo impedienle pronio-
tholicam firmiler teneant , et vcrbis simplicibns asso-ere tionem infecta sit, etc. Deinde videalur an li'giliuiaui
(ineanl. Concilium Tridenliuum, sess. 25, cap. 7, de œtateni atligerit qui sacres ordincs petit, idque lum
Reformat. , ci ferè per oniiiia cousenlil, docelquc (je- ex inspectione conjicialur , lum ex teslimonioruni
nus ordinandorum ,
personam, œtalem , inslitulionem , fide comprobetur; prœlerca cducationis ratio explo-
mores, doctrinam, et fidem diligenter invesligari et relur , an apud bcerolicos polissimùm, vel in hxreli-
examinari debere quam
;
divisionein per oninia reli- corum scholis quis diuliùs versalus fueril, an liberaii-
nenl Ponlificalis Romani rubric.ie , et vari* rcccntio- ter et ingénue (juis educalus sit, elc. ; lilulus quoqne
res concilio Tridentino coustiiuiiones; nec ab eâ tani ecclesiasticus , cui quis ascribendus est quàm
,

fermé dissenlit conciliuni Rolhomagense , lit. de patrimouialis, disculialur, qui ad vitaesustentationem,

episcoporum Officiis, num. 6, j quod ordinandorum in defecium sufficientium rediluuni ecclcsiasiicoruni,
genus ,
personam, iiicmbrorum integrilateni, œla- cxigilur ; lum mores , seu ordinandi inclinnlio, pro-
teni, iustilutionem, mores, anle aclam vilani do- , pensioque naturalis, babitus, anieacla vita, cl ca tera
ctrinam, et fidem diligenler invesliganda pnïcipit ; et discutianiur; niodeslia uniuscujusqne , vcrecundia et
ulrùm in liis qu;c ad exercendum ordincm pcrliiient, prudcnlia, ex ipsorum vullu responsisque colliganlur,
sint iuslrucli; sed anle omnia, si possint expcdilè cl iisque lestimouia aliorum conferantur ; denique do-
distincte légère in Ecclesia, ac canlare alque eliam cirina ex responsis
, , fides ex uniuscujusque profos-
scribere, ne posiea sit omnibus niauifesla eoruni sione clicialur; caulèque prospiciatur ne vel impcrili,
inscitia ; deinde si provedioris sint œlalis rogandos vel de fide malc senlientes, indoctoruni ducloruuiquc
vull de bigamià, de lilulo patrimouiali, > clc. Quôd populi Clirisliani album rcferantur.
autem palriani Nannelcnsc inierrogari prax'ipiat XI. Aliani ferè rationem examinandi conciliuni
notai Clossa id fieri quùd palria ali(iucui vel commcn- utrumque Coloniense videtur innuisse; nam Colo-
 ,

51! IlK SACRIS KIJXIIONIBUS KT OllDINATIONiniJS. .110

niciisr I, li:il)iliiin iiiiiio l.'i.'U, siiiiimiilim oinnin cxa- poslea inqicnildrelapostala f;iclus est. « .Ncqiif enim,
iniiialiiiiiis t:i|.il:i't)iiii.!.rti(iir, (lùiii
iiKwicl, parle 1, Inquit , iiiiiii boni (piidijuani sigiiificare, nul (»niiii:iri

cap, 17, m t'xaiiiicialort'S mainclunl df unliumuiornm vidcbaiilui ((rvix non slal;i, innin.rl subsidiaiil •-, ad
aliiti; vil(\, Sikiitiil ctoHirlu ; *iii;i!
siiiynla pnslca empila aïquililniuin bidiitide agilali , ocidus iiisolens cl va-

siKillaliin cxpciulil cl cxpoiiil ; ciijus vcstigiisinsistciis giis, fiiriosi''(|ue inlticns, pedcs instabilcs et liluhan-
alltMdin Coldnieiisocoiicilinin.antio MiW cclchralum, les, nasus coulinncliain et conlcniptum spirans, vul-
slalnil, "i lit. Dcallcro iiu-dio ad coiisoq. iribrin., cap. lAs lineanicnla ridicula idem significanlia , l-jsus

1, « ni, nc(iiiis ad sacrnniiii oïdiimin pcrccplioncm pendantes et ciTncncs , nutus et rcinilus Icmerarii,

adniillaliir, iiisi diligontcr cxamiiialiis de lido (piain scriiio baTcns spiriluqne concisus , nilerrogaliotios

leiieal, de affcclu (pio diicalur ad pcliiidos oïdines ,

stulta; et prx-cipiles , rcsponsioncs niiiilo bis mclio-
desciciitià qux siiflicial ad ordinisquem polit ininislc- rcs, alia; in alias insullantes , nec graves cl conslan-

ria cxpleiida , de niorilnis ordincm docenlibiis ,

de tcs , nec eruditionis ordinc progredicnles. > Taies si

ri;lalc IcgiliiiiA. » Ctim eiiim piicscrlim cavciulimi sit quis ordiinun candidalos repcrial , non H«alè lorlè

lie VL'l priLMiialtira sil ordinalio aiilo aîlalcm lo;^ili- rejicict, quanivis adiiibciida sit cA in re mica salis ;

niani, vol sacrilega , ob maliiin aiil indcbiimii fincin , nam fallax aliquaiido ea est ,
qu;e ex vulln pclilur

vcl viiiosa ac noxia ob iiidigimm , scu iiioribtis ,

scu conjectura ; cavenduinquc ne ,
quod de se dicebat
scienlià pronioluiu, idcô jure ad hxc (piaUior capila, Philopœmcn , ordinum candidaii deforinitatis suac

œlalem, aflbcliim, scieiiliam et probilalem ,

omnia immerili pœnas luant ; neve forlé si ex inspcclione
iCYOcari possuntquai iii cxainiiic qu.'crfMida sunt ; vi- pcrson;e ciliùs judicemus, hoc nobis respondealur ,

delurqiic pradicta ciuimcralio concilio Lalcraiieiisi quod olim S. Cregorius Turoneiisis sibi cognomini
sub Alcxaiulro III, cap. 5, consona esse, à quo in sa- suuuno Ponlilici, in lam parvo corporc tantam cœle-
cris ordinibus, et mmisleriis ecclesiaslicis, et œlalis ma- stium donortmi uberlatem miranti , dixisse ferlur :

turilas , et morum gravitas , et scienlià lilteranmi inqui- Dominus fecit nos , et non ipsi nos (I) ; vel quod olim
renda diciinlur. divinalori cuidam de variis criminibus Socralem in-

§ 4. Yultus, (jeslus, liabilus, incessus ordimndorum ab cusatili dixisse narialur Socratcs : Talis quidem eram
cxaminatovibus observanda sunt. nisi me in mclius pliilosopliia relormâssct.

XII. Quae aulein sigillalim pro unoqiioquc ordiiiii «c XIII. Non vanum lanien est hœc omnia in ordinandis

gradu sinl nullil)i lusiùs ubcriùsquc quàm in proviu- obscrvarc, gcstum, scilicel, habilum, incessum,eic. ;

ciali Y Mcdiolaiicnsi cxplicalur , idcôque ea omnia si enim, ut refcrt Cbrysoslomus, prœf. in epislolâ ad
Icctorihus judico ob oculos poncnda esse ,
qua; in co Piiilemoiiem , ciim quis spirilualiler vivit, liujiis liabi-

concilio câ de rc slatuuiilur ; ila tamcn ut noslrae in- tus ipse, et incessus, et verba , et aclns , et omnia pror-
lerdùni admonilioncs ipsius concilii vcrbis subjician- siis audientibus prosuni, quia nempe ea omnia mode-
tur, vel confirmalionis, vcl cxplicalionis causa. Pri- stise , honeslalis , ac prudentiaî régula in spirilualiler

mùm ergo à concilio islo Mcdiolanensi, conslil., parte vivenlibus dcfiniunlur; an non eadem sacerdolum

3, tit. de cxaminandi Ralione pracscribitur, ut ciiin ,

lex esse débet, ut quod de sumnio sacerdote antiqu;c
(juis in examen venerit, ejus vuUus, et habilus corporis, logis diclum olim fuit, hoc de noslriâ sacerdoiibus ve-

et vesliliis , et incessus , et geslus , et sermo inspicialur riùs dicalur omnia esse vocalia, omnia ad
, in ipsis

diligenter. Congruit equidem bœc Mediolaneasis con- exeraplum et normam? Alla quoque raiio subesl ob

slilutio magni illiiB Ainbrosii Mediolanensis olim quam vullus , incessus , geslus , et similia in personâ

episcopi sentcniioc, ac excniplo, cujusque l'iicril mens exaniinandà notari dcbcant, ut scilicet personae inte-

indeligendis clerlcis bacc ipsius veiba demonstranl, grilas noletur ; ut examinetur, v. g., nuin qui ad or-

lib.ldcOffic, cap. 18 : « Meministis, filii, quenidam dines acccdit, insigniter claudicct, iium oculo caiio-

amicum, cùm scdulis se videretur commendarc officiis, nis privetur, num pollice, vel aliquo necessario digilo

hoc solo tamen in clerum à me non receptum , quôd careat , num arentibus brachiis , vcl morbo aliquo

geslus ejus plurimùm dedeceret allcrum quoque, ;

correptis , sacram hosliam populo ostenlarc non pos-

cùm inclero repcrissem, jussisse meneunquàm proii- sit; eaîleraque similia observentur, quœ ab unoquo-
ret milii, quia \elut quodam insolcnlis incessus vcr- que ordinando canonica lexrequirit ; unde in siatulis

bere oculos feriret mcos idquo dixi, cùm redierint

;
synodalibus Ecclesiac Trecensis colleclis à Joannc de

muneri; hoc solum excepi, nec fe- Bracque, episcopo Trecensi, régnante Carolo YI
(1) post offensam
fellit sentcnlia , ulerque enim ab Ecclesiâ recessit, Francorum rege legimus consiitutum (2) i ut , ,

ut qualis incessu prodcbatur , talis perfidià animi de- quando diacoui aut presbyleri ordinandi sunt, iuduli
monstrarelur namque aller ArianaMulcslalionis Icm- debeant slare coram episcopo ordines celcbraturo
;

aller pecunioe studio, ncjudi- et capellanus episcopi, vel cui episcopus commiserit
pore lidem deseruit ;

cium subiret, saccrdotem senoslrum negavit. > Simi- aut jusserit, corum manus intùs et exteriùs debeant

lem ex vultu conjicicndi rationem (quanquàmad bas inspicere diligcnler , ne in ipsis aliquid énorme vel

res se non à lîalurà comparalum cssescribat) sibi

(1) Yilœ S. Gregor, Turon. per clericos Turon. de-
accidisse rcferl ISazianzenus (2) circa Julianum, qui
scriptae cap. 20, apud Sur., 17 novcmb.
(1) Reddereritiir. (2) Apud Bochel., lib. 3 décret. Ecclesix Gall.
(2) Oral. 2 in Julianum. lit. 2, cap. 48.
 ,,

517 PARS I. SECT. II. CAP. III. DE UEDUS IN EXAMINE INQUIRENDIS. 318
indccens habcnat ,
quod poslmoclfim possit scandali- sacerdoliqne Ecclesià: incumbere , orare imlesinenler
zarc popiilum iiiUiciilom, et si cicformilalcm vel impe- ut vïncul populus qui sub ipso esl, Itosles invisibiles Ama-
diinciiUim iKibiicriiil, ordinari iioii debeant. » Vcrîim lecliitas ,
qui sunt dœmones impugnantcs eos qui volunt
'
featius crit, ni lallor , ut cpiscopus , vcl cxaniinatorcs piè oivere in Cliristo ; si cum Ilieronymo (1) duo gê-
ab cpiscopo dcpulati , inlcr examinandum , id inspi- nera Christianorum constiiula esse sciai, quorum
ciaiit, qiiàin ordinalionis Icmporc, ne, cùm in procin- unum, pula clericorum , mancipation divino officio, cl

ctu aliquis janijam ordinandiis slarc \idclur, majori dedilum contcmplalioni et orationi ab omni slrepitu tem-
cuni ignominià cxpcUalur , et inqulsilio isla niirsori porulittm cessare convenil; si cum Cypriano, cpist. G6,
cauljonc prœcipiianliùsqiie qiiàm deceat, liabeatur. meminerit singulos divino sacerdotio lionoratos , et in
§ 5. De orandi methodo examinetur ordinandiis. clerico ministerio conslitutos, non nisi altari et sacrificiis
XIV. Pergit verô conciliuiii V Mediolanense ciia- deservire, et precibus atque oralionibus vacare dcbcre ;

tuni, ca recenscrc quoe antcquàm de iillo examen, cx- si cum Chrysoslomo, in c. 8, ad Rom., precum donum
pciimenlumvc fieri Incipiat in cxaminaioruraconsessu proprium diaconi esse falealur ; cum Ambrosio , iu
cancellarius referre debeat de examinandorum vilâ , 1 Tini. 2, sacerdotum ccclesiasticoruni rcgulam esse
naiaiibus , titulo, etc. ,
qusc testiraonia, visa, audita, ut pro omnibus supplicent; cum Jusliniano, novellà 57,
recogiiita, et exarainala , cancellario reddi debere c. 1, clericos ad orandum pro populo in ordinatione
denionslrat, qui ea in codicera certura sunimaliui eâ dcstinmi; cum Prospcro, lib. 1, de Vilâ contemplai.,
de re scriptum referai, quem in archivo episcopali as- cap. \ô, Ecclesiarum principes vitœ contewplativœ passe,
servet : quod supra canccllarii ecclesiastici uiunus et debere fieri sectatores; si tandem cum Grcgorio Nys-
obitcr teiiginuis. Tum examinandi formam ab exarai- seno de Scopo Christian., lomo 2, recelât oraiionem
naloribus servandam prœscribit, quà de re infra; qui- dici antistitam cliori virlulum omnium, à Macario, de
bus prœniissis, quid ab unoquoque, qui ad quemcum- Honiil. 40, vocari lolius boni studii caput; à Chryso-
quc in Ecclesià gradum , ofûciuni, vel beneQcium slomo similer, oral. 1, de Grand., cupul bonorum; hicc
probandus est, inierrogandum sit, nobis explicat ; enim et alia ejusmodi quicumque animo complcclen-
eamque examinis omnium rationera inslilui jubel, tur, non inficiabunlur quin sapienter omninô, in cujus-
< ut primo de toto vitsc statu ,
génère ,
patriâ, domi- curaque examine, ad quemcumquc ecclesiasticuni gra-
ciliove ejus quoeratur qui examen subit; an impedi- dum , vel officium , basis ac lundamenlum oraiionis
raenlum aliquod liabeat quo irrelitus vel initiari, vel sludiuni acscienlia statualur; adeô ut quemadmodùm
bcneficium ecclesiasticuni , cujus noniine experimen- pia oninis aclio ab oraiionc incipere consuevit, ila et
lum ût, vel pr^edicandi munus, vel confessiones au- quodlibet examen ecclesiaslicse persona: de oraiionis
diendi suscipere ae exercere non possit ;
quo irapedi- disciplina primùm fiai.

menlo, si quis etiani occullè alligatus tenelur, id plané

§ G. Scientia et eruditio ordinandi tenlanda est, et quo-
episcopo sallem patefaciat, ne quisquam illégitime vel modo, et quœ, ubi eliam alia passïm sparqnnlur.
iniiletur, vel bcneficium consequatur, velaliud munus XVI. « His perquisilis, inquit pra'dictum Mediola-
suscipiat geratve; an iu oraiionis sanctœ studio, usu- nense concilium examinatores ad scieniiac erudilio-
,

que versatus, quibus nieditationibus inslructus Deum nisve experimentum descendunt ; ut autera ii ccrlam
lacitus oret ;
quis orationis modus ;
qui illius fructus, sibi formulam proponant, quâ illoruni qui examinan-
quœve utilitates; quot quibusvepartibus illa consiet ; lur, et lilteraruni doclrinam , et vilce clericalis disci-
quic rcgul* prœparationis ad oraiionem, et cetera plinam, ei rei ecclesiasticse periliam experianlur, in
inulta ejusdem generis ,
prout prudens piusque cxa- omni experimenti examinisve ratione, sacris Bibliis ,

rainator, pro ratione aut personae, de quâ quxritur, Catechisnio Romano inprimis, concilio Tridentino
aut causœ , ob quam fit examen , opus esse vide- sacrorum canonuni decrclis et aliis ponlifiçiis consii-
retur. ) tutionibus, synodisque tum provincialibus, luni die-
XV. Optima quidem omniuin examinum régula , cesanis ulantur, unde suas inlerrogationes hauriant
quic et impedimenta rcmovel, et pietalem ad omnia quibus prout est illorum ingenii caplus, explorent eo-
neces-sariam ecclesiasticic ordinalionis, vel funciionis rnmdera et scientiarum, et ecclesiasiicarum rerum
oCficia instillai ; an verô et quâ ratione impedimenta noliliam atque usuni. » Prudens sanè consilium ut
cannnica revelare debeat ordinandus, anlea sufficien- simul de scientia grammaticali et ecclesiaslicà tenie-
Qnôd autem in omni examine, sive ad
icr docuinius. tur ordinandus ,
qui grammaticè ila nôsse débet, ut
gradum, ordinemve quemcnmque ecclesiasticuni, sive ecclesiaslicè sciât. Quae verô mox sequunlur exami-
ad quodvjs oflicium beneficiunive, de studio oraiionis, naloribiis, Icgis loco esse possunt, ne lenipus inuiili-
debeat sedula gravisque inlerrogalio fieri, nullus est, tcr terant, quâ de rc infra. Aliud examinaloribus con-
ut exislimo, qui non id vel sponlè falealur, nempe
si silium prccscribiturproesenti traciationiconseillaneum,
allenliùs cogilaverii clericum ad orandum pro populo ut nempe i speciatim longé plura atque adeô poliora
prKsertim conslilui ; ejnsque proprium munus esse in prudentùm examinaloruni , ac praesertim episcopi
iis quœ sunt ad Deum ut docet Aposiolus,
versari , , cjusve qui examini prœesl judicio relinquantur, et pro
Heb. 5 si cum Origene, llom. 6 in Leviiicum, recogno-
;

6cat ponlificcs et sacerdoies ad imilalionem Mosis et

'
(1) Ilieron. ad quemdam Leviiam; refertur 12,
Aaron non dcbcrcdoscenderc do labcrnaculo Douiini ; quœst. 1, c Duo sunl.
 ,,

319 i)i; sAcuis i:lix:tu)NI1{Ls i:t ouihnationibus. r.^io

poruiu ia|ilii, t|Mi .1(1 (xaiiu'ii lu ( rd.mt ;

cl pio ordiiio, cùni in liilcris, liini eliain in caulu ; in (pio c,\|)rri-

qno (piis iniliaiuliis osl ; cl |tni ralitmc locorumquô nicnlo adhibeanlur canti'^s pcrili. »

inillimliir, et yvo |,'('iitM(' dnclriiia' qiinin |iro(iloiiliir. XIX. Mura liàc sauclione valdc iiliiia ac noccssaria
Qui viTÔ catiim nrnin qiia' ccrtis inlcnofçalioiiilms slaluuMlur (|iiibus p(!rvcrsa (pioriimdani consucludo

(lonioiislral.i- in li:V iiistriiclioiic coiitiiieiiliir, se mi- couv(!llilur, <|ui conlenli de lillcrarum scculariuin pc-
nus iMiiilitos oslondci iiil ; cos cpiscopiis adiiioneal ul riiià cos inlcrrogâssc, qui ad ordines sacros e.Nanii-

(Jiligoiilcr in poslorimi iis doclrinis iiKiiii»l)aiit ; aUjUc iiandi convcniunl, de sacris funclionibus cl niysleriis
hanim iiisanmi n-niin iiipiiniis pcriliaiii cl sciciiliam noslr;ercligionisquascimiqucinlerrogalioncsoinilliinl,

ponipero sludcaiil; lia ul cimi visilalionis iminiis quasi verô non clnisliana; religionis doctorcs , sum- -

aliavo l'ornm sUidii, cl jirogrrssùs in liltoris rccogiii- rum mysLe probareulur, aut parùui intercsscl imiim-

tio adliibcbiliir, roclô peiil('-<[iic oiiiui co docliiiia; gé- (pieuique siii ordinis, sn;c(iue bnictiiiiiis gnaruM! vcl

nère instrucli compoiianUii'.> ignarum ordinari, cl popuii duces in iis in quibiis cu;-

XVII. Scquilur ibidem : « Ac piimù quidcm ciim leris viam prreirc ac lucein prxfcrre dcbciil, ca-cos

do qno examen racicndtim csl , légère cxaminatorcs esse. Fat !or eqnidcm optimum esse ut secuiaris lillc-

jid)eanl, qnod oxpi'riendo vidcant an illo reclè cxpli- ralura; nonomnino inqxrili siiil qui ordiui saccrdolali

calèque U'gat; posl, si ordinis, anlbcncdcii, aut reeo- asciibnnlur, nàiiMUine sopliislicas nmndanorum bo-
gnoscend>v. clerici ciijusqnam in lillcrarum slndio pro- minnm slro|>iias arguerc, interrogaliones slultas elu-

grcssionis causa cxpcriincnlnm fit ,

gramnialicornm dcre,corumque faslum relundere. Faleor oinninô in-
niorc ver!)ornm conslruclioneni proponanl, quo in decorum esse, imù pcriculosum, si Latine iiesciani,
gencrc si qnid is errai, labilnrvo, ila ul ne pro gram- (|ui Laliiiâ iinguà precaiilur, Lalinà linguà sacrificant,

nialicie quidom ralionc illorum usiim poriliainve te- Lalinà linguà publiée IcgunI, canlani, l)aplizant, ab-

ncal, ne proplerca eum inlcrlurbenl, inlcrpellonlve, solvunl, divinaque omuia religionis noslrc mysloria
aul impediant, quominùs ad proposilum graramalicac perficiunl. Al mullùabsurdlus est, niullôEcclesiic Dci
inslruclionis modum redire possil. Tuni verborum pcrniciosius, si muneris sui ignari sint qui sacris or-

qwx Ioa;eril consiruxcrilvc sensuni ab co qnœranl ;

dinibus inilianlur; pra;lermillo quôd eum qui linguas

queni ul rcclc elicial, alqnc exprimai, quod ci logon- illas apiuldoflos usilalas ncsciunl, sibi minime videa-
dum proponunt, cjusmodi sit ,
quo Iota scienlia scn- tur docli alquc sapienles, ideôque de acquircndà ne-

susque perfeclus conchidalur, nibilquc in se iiabeat ccssarià sibi scienlia cogitant ; ii verô qui linguas do-
quod sub bisloricc iiitelligcnliam cadat, aul ex anle- ctiorum hominum callcnt, et seculari scienlia imbuti

cedcnli, consequcnlivc alio capilc explicalio existai ;

sunt, siiporbia; lypbo noimunquàm lumescunt, nibil-

dciudc ad aîia graviora ejus docîrincc disciplinacvc quc sibi déesse suspicanlur, cateraque alia qucc sui

experimeula cxaniinalores progrediunlur. i oTHcii sunt addiscere coiitemnunt; quippc cùm ca sit

XYIII. PcrgU dcindc praediclum coucilium ; et ab divinaî scientioc condilio, ut instar grani sinapis niinor

iis qui vel primani lonsuram aut minores ordines sus- omnibus disciplinis primo appareal, tum flaccidis aliis

copturi sunt ,
quporendum jubet , an aliquo impedi- cl marcesccntibus in arborem crescat ; id, inquam, prac-
nicnlo canonico irrelili teneantur; qu;c, siugula im- lerniitlo, quod lamcn niaximi momenti est; nam cxindc
pedimenta canonica rcccnset de quibus nos alio loco nccidil ul secularium lilterarum imperili, ad ea quse

diccmus; spcciatim qnoque ab ordinaudo qua-rcndum ignorant addiscenda magis dociles sint, et cùm inge-

monet, t an slipendium bel'.i f'ecpril, unde cœdes ho- nio suo non lia fidant, aliorum consilia ncquaquimi
niinum exlilcril , an judicis criminalis in Ibro laicali aspernenlur. Sed per me licei, ul liujus rei nulla lia-

oflicium gcsscrit , an senlcntiam capiiis lulerit, an bcalur ratio ; lioc verô procul dubio animadvertendum
criminis, cujus nominis quis danuialus sit, acla, scn- e-,1, qnàm gravia ex igiioralione sacerdotalis of/iciiac-

te!itiam,lcslificationesquediclaveril,aulconscripscril, cidaut niala ;

pula lemeratio ecclesiasticoc ordiuatio-

an in eo procuraioris advocatiquc fiscalis munus ad- nis, cœremoniarum violatio, Sacramenlorum profana-
ministrârit , aliaque cxcrcnerit undc irregularitalis lio sacrilega, suo effeclu cassa aliqnando eorunidcm
niaculam conlraxcril ; > bœc insuper invosiiganda collalio, priva lus suâ expectaiionepopulus, clirisiianae

nioncl , « cùm quis ordinem aliquom susccplurus ad religionis deforniaîio, animarum ruina; ha'C oninia

examen venit, quamdiù est, quo erdiuem alium sus- qui rilè pensaverit, nunquàni comiuittel ul olïicii sui

copil; ut nemini ad allioreni gradum palcal ascensus, iguaros, quanlùmvis secularium iitterarum pcrilos,

nisi in singulis aliis inferioris orc^ii.is gradibus congruo saccrdolali ordini ascribendos ducal. ;

'

tcmporis spatio persUterit, ad pracscripium Tridentinsc XX. Maximam adeô veteris Ecclcsiœ antlstites adhi-

saiictionis, sess. 23 , de Reform., cap. il; an vim cl bebant cautionem ut nonnisi sui oflicii perilos clcricds

iialurani , mysteriaque ordinis quem su>ccpliu-us est ordinalioni admovcrent ; in hoc examinis ipsorum
nôrit; an'item ritus ac ca^remonias qu;c ex libro pon cardo vcrtebalur; hoc sedulô satagcbanl; linguarum

tilicali adiiibenlur, cùm inilianlur : an eorum ilem cognitio vix primis islis scculis alicujus erat nioinenli;

significa'.iones saneiiores an sacrarum vestium, qui- ;

tune enini ferè lotus Occidens Lalinc, Oriens Grcccé,
bus iiiduuiilur mysloria item, et significala an l'unclio- ; vel loquebalur, vel certè inlelligebat; ex Oricnlalibus

nuni noliliam habeat ordinis quo quisque iniliandus Lalinam, oxOccidenlalibus Grxcam iinguam nonnisi

est; anearumusum exerciiaiionemque reclè teneat, paucisoimi callebant : tolum itaque vel ferè tolum cxa-
 521 PARS I. SECT. II. CAP. III. DE REBUS IN EXAMINE INQUIRENDIS. zil
ineii orilinnndorum in (liscnlieiidA uniiiscujusquc in iiei in postcruni Dci, el cjus Ecclesiaî vindicia.
",
> To-
ortiine mio perilià versabadir. Dionysius ccclcsia.siicx' Ict. Vlil, c. 8, juxia edilioncm Garsia;.
liierarcliix' orilines proscqiions, mystorionun cogiii- XXII. Gregoriiis quoque sumrnus ponlifex eanidem
lioiicui ac scionliani ils qui sacris ordiiiiljiis iniliali senlcnliani secuiuni se ostendit dùni ait, lib.
4, in-
siint, propriam facil, cisquc peculiaritcr ascribil di- dict. U, epist. 45, André*
Scholasiico Sed nec Joan- :

viitas scienlias; pro uiiiiiscujusquc ordinis porfodionc nem presbylerum psalinorum ncscium piœsumpsimus
,

iiiyblcrionini inspcclioncm .ic conlcmplalioncni ma- ordinarc, quia liœc eum res miuits suî
profcclb habcre
jorcm niinorenive allribuil. Idom quoque, Epislolà ad sludium demonstrabal. Ueclè quis enirn suî eum stii-
:

iieinopliiliMn, saccrdulcni niy^tcriuruni noslric rcli- diosum crcdat.quisuioflicii addiscendi negligens

fue-
gionis ignariim, qui divina rituuni sacrorurn sigiiifi- ril? Synodus VII, can.
2, Psalleriicognilioneni in epi-
cata, el angnsta sacnc legis arcana populo cxplanare scopo ordinaiidorcquiril, ni ab ipso in oninem
I
postea
nescierit, non socerdotem habenduni cssc ccnset, sed citrum dcrivctur. Jusliiiianus non solùm
in episcopo
iiiimicimi, fallucem, irrisorem suî, liipumque; qui ilaquc sacra; oblalioi.is, bnpiismatis, aliarumque precum
in oïdincni sacerdolalem talcm iiuUicunt, ii ex mciUe scientiam rcquiril, sed id videtiir in cxteris
inferioris
saucli Dionysii in ovile doniinicum non pasioreni, sed gradùs clericis rcquirere, dùm ;iii, novellà
157, in
htpuni inimillunt, non oviura dominicaruni cnslodem, pr.ner,, se Hueras ignorâmes nullum ordinem suscipere
sod depra'dalorem, non fidelem servum et pruden-
I

velle, clertcorum vidclicel, presbyterorum el diaconorum,

Icni, sed faliacem ac ridiculum frauda loreni. tant sacras orationes docentium, qnàni Ecclesiaruni et
XXI. Ciemens Alexandrinus myslarum esse docel canonum Icgeniium tibros. Cur enirn illiticratos
ab or-
niystcrioruni causas notas ac perspectas liabere, eos- dinibus arceat rationem subdii, quia
constituti in sa-
que, cl par philosopliiam quam à Deo hauserinl, aptos cris ordinibus sacras orationes décent,
Ecclesitc leges
esse debcre ad inqnirendara sacrorurn disciplinara promulgant, canonicos libros legunt, ad qua; officia
cslendil; eadem l'erè phires alii ex antiquis Palribas; nonnisi carum renwn periii debent assumi. Appositè
sed, ut, quod nostri insiiluti pars est prœcipua, bic onininô et ad proposilum Rhemense concilium II ré-
iirgeanius, vidcamus quid Cyprianus Icctorem subdia- gnante Carolo Magno slatuit, c. 3, utquicumque adgra-
conuMique probalurus exquisicrit, qiiid prœserlim dis- dus ecclesiasticos condignc ascendere voluerit, unusquis-
eussent ; Saturo se, cùm eum explorarel ad lectora- que inlelligeret, qualiler secundùm possibilitalem inlel-
tûs graduni, die Pascliœ semel alque iterkvi leclioncm <
leclùs sui, ineo gradu, nbi conslitutusesl, Deo inililare,
dédisse; Optulum vero inler lectures doclorem audien- el seipsum vulerel cuslodirc. Consentaneè cui
conslitu-
îium, à se factum leslalur, cpist. 24, ad cleruni., cùni tioni decernit liincmarus Rhemensis in capitulis
ad
priùs exaniinâsset an cotujruerenl illis omnia quœ esse presbytères parochise suie daiis anno 852: « Ui unus-
debent in liis qui ad clerum parabutUur. NuUa blc secu- quisque presbyterorum, cxposiiioncni Symboli
alque
laris litteralunie cognitionis nientio ; in suo quisque or- Orationis dominicae. juxla traditionem orlliodoxorum
dine probatur, nuni functioni su* idoneus, iium mi- Patrum, pleniùs discal; prœfalionem quoque canonis,
nisterio îiptus sit. Aurelianense Ilconcilium, cap. 18, eteumdem cauonem, etc. Psalmorum eliam verba, etc.,
siiiiilcm cxaminaiidi rationem instituendam Iradit. et sermonem Allianasii de Fide, cujus initium est,
j ()«/-
Presbijicr, inquit, vel diaconus, sine lilleris, vclsibapti- <r«m(jfMe;etscrutinium, etomnem ordinem baptizandi. >
zandi ordinem nesciat, nuUaleniis ordinetur. In concilie Per scrudnium auteni intelligit, ni fallor, examen il-
Toielano VIU, circa terapora Martini papae I, régnante lud quod de prxcipuis fidei articulis in concilio
I
Car-
in llispaniâ Recessuinlho rege, < sollicilè conslituitur tbaginensi IV, can. 1, diclalum est, cui non
nniltùni
alque decernitur uî nullus cujuscumque dignitatis ec- absimile est id quod in ordinalione cpiscoporum etiani-
clcsiaslicse deinceps percipiat gradum, qui non lolum nùm inquirendum praiscribilur.
Piallerium vel canticoruni usualium, et bymnorum, 7. Quœnam speciatim in candidato
§ Tousurœ clericalis
sive baptizandi perfeclè noverit supplemeutura ; ilii examinanda, inquirenda, invesliganda sint.
verô qui jam honoruni dignitate funguntur, bnjus ta- XXIII. Verùni r.e piura frustra adducamus
in rei
nien ignorantice cx'Citate vexantur, autspontè sumanl adeô evideniis prcbationem, nevc ea nobis prœripia-
inter.lionem necessaria perdisccndi, aut à majoribus mus, quœ ad ordinandorum scientiam exponendam
ad leciionis exercitia coganiur inviti; absurdum siqui- alio loco nobis
dicenda erunt videamus quid peculia- ,

dem est eos qui caeteros simpliciores et laicos habent examine ad tonsuram ac reliquos singulos or-
ritcr in
doccre (quibus et disciplina) et vit^e debent essequod- dincs inquirendum (quamvis aliqua inierdùm ex iis
dam spéculum) ad alicnjus ordinis vel dignilatis pro- qux in examine inferioris ordinis praîscrJbuntur ab
nioveri stalum, qui legem ignorant, ncc lillerarum initiandis superiori ordine prudenter quieriposse pra:-
saltcni niediocrilate sunl insigniii; nullus igitur ad sa- moneat) prxfigot Mediolanense V (Ij, cujus explica-
cra nïysteria tractanda veniat indoclus, lotus aliquis
(1), lioni inbœremus c De iis, inquit, qui prima lonsurâ
:

aut ignorantioc lenebris cxcutiens, sed solus accédât, iniliandi sunt, quxratur elinvestigetur, primiim
quam
quem nioium innocentia, et litlerarum splendor red- ob causam ficri velinl ; an secularis judicii vitandi
causa
duntillustrem : aliter ordinaturis et ordinandis imnii- iniliari curent; an contenliosis litibus implicati, au
(1) Haec posleriora vcrba obscura sunt, et absunt à
(juibusdam editionibus. (1) Consiit., parte 5, lit. de examinandi Ralione.
 , ,

SIS in-: SACIIIS ELF.CTIONIUl S ET OFlDlNATIONlFtUS. 524

iix;un, simullalomqno cxcrcoant, (|ii<nl il»!iii arliliciiiiii <pl(^qu(: cc< losiaslico non indigui judicari dobcant, ul

li'iicNUil; (jUitve in artc, (iiiove in vim ki-iumo liaiii;- do(L'l Innocciiliiis 111 ; itrncii» io aulcni ccciosiaslico

iiùs vcrsali siiil; an laïcs sinl, qui spcm praihoanl Kc- donati , ad lioras canonicati rccilandas Icncanlur, ul

clohia; ininislios ulilcssc Ibic ; à qiio sacerdolc saii- alibi dicctur; inicpunn vidctui' ut vol clcricalûs pr.cro-

clittris vila! inanislio institiili sinl ad clcricalis vila; gaiiv& iiibignianUir, cujus susccplionead multa bcnc-

nutiliim; ai» li'i^eio, fl iiioiiniiliaiv, clscril)erc iiùriiil; licia obtincnda rcildunlur lijbil(;s, (jiii lioraruni cano-

tinn iii ulroqiio gciiero ilo iis peiiciilinii liai, an do- nicaruin rccitandariun onlim ni iiiiiiiinc Iciient ; is

clrinajclirisliana; pia;ccpla inslilulaqno sciant, an cpa- aulcni ox opa< laniiii iiilelii^cntià inaxiinè pcndcl ;

v\x inlelligcnliain liahcant, prxlcrca an sacranicnlnm quainvis jam apud nos, qiiiijus IJrcviarii iccitandi per

Confu inalionis snsccpcrinl. »

singulos dics ordo pncnolari siiiguloruni annoruni
XXIV. Tola isla constilutio Modiolancnbis cxpli- initio ac lypis niandaii solcl, ininiis ncces:>aria in

calii) (HKcdain est cl illiislralio Tridonlin;t!; ciini cnini clcrico susci|)iondo lixc conditio vidcatur. Easdcni
conciliuni Tiidcnlininn statuât, scss. 25 de UcCoini., verôcondilioncsUolliomagcnsis synodus anni l'j8l,ct

cap. 4 : « Ut priin;\ lonsurîl non initicnlur, qui Sacra- liurdigalcnsis anni i.^82, aliccqiie pncscribuiil ; addil

nicnlum Confiiinaiionis non suscepcrinl, cl fidei ru- Itolboniagcnsisconditioncn), qujc cùm in omnibus in-

dinicnla cdocti non fiicriiit; qui(|uc legcrc cl scriberc spici dcbcat, tum maxime in lonsurà ,
qua; est janua

nesciant; cl de qiiibus proijaliiiis conjecUira non sit, ad oinncs ordiiies, cl in cujus collalionis lillcris le-

0(»s non sc{ ulaiis jndicii fiigiciidi causû , scd ni Dco stiiuonialibus ipsa cxiuimi solcl, ut iiempc prima

lidolcni cullum pnïslcnl , hoc vitac gcnus cicgisse, » tonsurâ non inilicnUir, uisi qui attulcrml in scriplis

quinque clcricalûs candidali in examine ad lonsuram fidèle teslimoninm à parocho, quod nati sinl de letjilimo

cxpoiidcndas condilioncs dcsignavit : primam, ut qui malriinonio (1) ; cujus quoquc condilionis cum cxlcris

tonsinani susccpiurus accedit, Confirniaiionis Sacra- ad inlcgrilatcm clerici canonicam ncccssariis Scno-
niento niunilus sit; allcrarn , ut fidei rudimenla edo- nensis anni lo2i (2), Parisiensis verô anni 1557 (5),

clus; iciliani , ut légère cl scribcre sciai; quarlam, tanquàm pra^cipuae mcininil.

ut non secularis judicii fugiendi causa lonsuram pe- XXVI. Prima verô conditio, quod prima tonsurâ
iniliari nemo debcat, nisi qui Sacramenlo Conlir-
tat, scd Deo fidclcni cullum prcestandi graliâ in clcruni
cûoplari desidcrcl quinlani , iit ejus cultûs ac mini- mationis primùm consignatus l'ucril, docebilur alibi
;

ab ipso prœstandi probabilis aliqua conjectura ubi de suscipicntibus ordines dissercmus ; iiujusque
slerii

ehiccat. Easdem verô condilioncs requirit Mcdiola- rei ratio pcndel ex iiisiitulionc Chrisli ,
quic nobis ex
ecclcsiaslicà iraditione innolescit. Ecclesiastica siqui-
ncnsis synodus ; nam quod de lilibus, de rixis, de si-

niultale, ac tolius vilœ anleactaï conditione, abeoqui dem tradilio docel ncminem clero cooptandum esse
lonsuram suscepiurus est, inquirendum pra^cipit, baec nisi Sacramenlo Confirmalionis munilum, et velus

Ecclesiai tradilio olim fcrebai ut slatim in Baptismale,

cù maxime collimare videnlur, ul ex iis animadvcrti
possit num ad lonsuram tanquàm ad asylimi perdiliic
:
vel quamprimùm posl Baplisma fieri possel , Conlir-

forluuai confugiatur; num ipsa judicii secularis fu-

malio Iradcrelur, ul ex Clemcnle Romano, Dionysio,

causa, aut aliorum iiisequendi suscipialur; Melchiade, Ambrosio, Cyrillo llierosolymilano, Severo
giendi
palriarchà Alexandrino, Ilieronymo, concilio Eliber-
itemque ut conjici possit qualis spes affulgeal profu- ;

tino et aliis passim teslimoniis elici potesl ideôque

turusnc sit ecclesiaslico ministerio, qui prœlerilam
, ;

lolam ïctalem in nugis , in qusesluosis , in ambitiosis

cùm neophylus ordinari, vel clero slatim ascribi pro-

Quod pariter de con- biberctur, non baplizalum aulem clericum fieri ingens
vitaî conditionibus conlriverit.
scniper sacrilegium habitum fuerit; ideô, inquani, fit
sullo sacerdote sanctioris vite magistro inlerrogan-
dum decernil, id proposito ac intentioni ejus qui lon-
ut nec cum ordinare licucril, qui confirmalus non
esset. Ilincque Novati ordinalionem, qui Sacramentum
suram petit, discutiendis iuscrvit, ut exinde judicclur
Confirmalionis non susccpissel, anliqui lanquàra ille-
num tomerè ac sine débita delil)eralione clericalum
scd de consulendo
gilimam rcprebenderunt. Neque verô convenicns est
is qui cura postulai, aniplcclalur ;

ut qui perfeclus nondùm chrislianus censelur, is

eâ in rc aliquo sanctions Vilx magistro, dicemus in-
christianorum primo ordini , clericorum scilicct cala-
feriùs.
logo, inseralur at neminem nisi confirmatum pcr-
XXV. Unum est quod Tridentince adjungere videiur ; ,

feclum chrislianum haberi alibi docuimus. Neque

Mediolanensis synodus , ut sciiicel à lonsurando epa-
eliam conveniens fuit ut qui infirmus adhuc esset, ncc
ctarum intclligenlia rcquiraUir; quod ex Capilulari-
adversùs persecuiores pro fide luendà munilus, in
bus Caroli videiur exccrplum, in quibus sialuilur,
clericorum , id est , fidei doclorum , numerum reler
lib. 6, lit. 226, de compoto ut veraciler discant onines;
relur ; neque enim nisi forlibus ac Sacramcnli Confir-
et ex Capitulis Hincmari Remensis in quibus jubclur,
malionis prœsidio munilis debclur baic honoris prœro-
cap. 8 , ui quisque presbytcr compoto etiam necessario ,
galiva quod cnim, ail Sponsus in Canlicis canlicorum
et cantu per anni circulum pleuissimè instruatur. Quod ;

eo fine credciidum est instilulum fuisse, ul lum xAîar-

(1) Rothomag., lit. de episc. Ofûoiis, n. 4; Bur-
lyrologio leger.do , tum Breviario rccilando clerici
dig. I, lil. de Sacramenl. Ordinis.
omnes apli forent ; cùm cuira omiics clerici qui ab
(2) Apud Bochell., lib. o, lit. 2, cap. 8.
episcopis non indigni censentur ordinalione, bénéficie (5) Ibid., cap. 9.
325 PARS I, SEOT. II. CAP. III. DE REBUS IN EXAMINE INQLIRENDIS. 326
de Sponsâ , canl. 8 : Si munis est , œdifuemus super if Ace Maria, Credo in Deum , et ctiam seplem Psalmot
eum propuçtnacula argcntea; si vstium est, compvigamus j
pœiiilenlialcs ; Synod. Lingon., apud Bocheli., iib.

illud labulis cedrinis ; hoc chrisliano cuivis aplari po- Décret. Ecclcs. Gall., lit. 2, cap. 42. Sanè Cbrislus
tesl,supra queni nempe nec chrisliana; Ecclesicc pro- Dominus Pelruni ad aposlolalum vocaturus, egregium -

pugnacula aplè consurgiinl, nec labulrc cedrintc con- examinis insliliiondi speoimcn prœbel , dùm eum
scniaiieè compingunlur, nisi per (-oiifirmalioiiisSaf ra- primo de fide, lum decharilale inlerrogal, Mallli. ^G :

inenluin rourusipse factus fuerit, nisi pcr Baplisniuiu Quem dicutn liomnes esse Filium liominis? vos aulem

osiiuni Ecclesice ingressus sii. Quod si, ut liis vcrsi- quenime esse diciiis? en InteirogatK) de fide, Joan. 21 :

biis indicat Alciimis Avitus (I) de laude casiilniis ad Pelre amas me? en interrogalio de charilale.
sororein : XXIX. Terlia condiiio ut scilicet tonsurae candi- ,

Cœlorum rcgnum quœ Christi Ecclcsia fada est, daius légère sciât ei scribere, raiioni onmino et tcqui-
Virginibus sacro signatis chrismale confcrt ; tati conseil lanea esl ; lum quod analphabeli , el illit-

Monachae velari ac consecrari non debenl , nisi sacro lerali clericalibus officiis inepli sint, nec horas cano-
signaL-c priùs chrismate fuerinl ,
quia perfeclionem nicas recilare, nec divinas preces cum choro canlare,
clu-ismalis debenl priùs oblinuisse ,
quàm per profes- nec psaliere nôrint, qurc tamen sunt praecipua cleri-
sionem religiosa! vitoe , inferiorum chrislianorun! ple- corum omnium ofdcia, ut alibi dicetur; lùm quôd cùm
bem supergredianlui *, niullù minus clerici aliqui pro- clericalus janun sil ad reliquos ordines nec ulli ton-
moveri debebunl, qui non priùs perfeclionem universse surâ iniiiari debeant qui non sacris aliquando ordi-
chrislianaî plebi debiiani per Sacramenlum Confirma- nibus digni, et Ecclesicc profuluri judicenlur, qu3c
lionis altigerint. ratio esse polest , ut ii ad tonsuraro admiltantur qui
XXVII, XXVill. Alieraconditio, quod nen)pe tonsurâ nuUum suî in iis addiscendis qu?e scicnliarum conse-
iiiiliandus fidei rudiaienla scire debeat ,
proindequc de cutioni nccessariô prcemilii debenl , experimenlum
iis inierrogandus sil, probalione non indigel; quis dederini? quorum nuUus adhuc profeclus fuerit?
enim non Uirpe censeat ea à clericis ignorari , qujc à quorum ingenium probatum non sil? ideôquc hoc
chrislianis onmibus nefas est ignorari? Quis non sallem in tonsurâ insigniendis conslare sequum est,
majorera in superiori ordine niysleriorum religionis | quôd scribere ac légère sciant ; imù si jam adultâ
nosmc scienliara necessariam esse falea'.ur, quàm in J fuerinl selaie, placel mibi prudentissimi cujusdara
inferiori? Âtverô repelitis olim seplies scruliniis, et antistitis observalio, ut iis quorum non pro aetate
diligenti examinatione , docent AlbinusFlaccus, Ama- majores profeclus fuerinl minime rccipianlur ne ,

larius Forlunatus, Ruperlus, Honorius, et alii eccle- videlicet frustra eis tonsurâ conferalur, quos nulla
siasiici scriplores , uniuscujusque scieuiiam proba- spes sil majoribus scientiiie incrementis promeriluros
tam , aniequàm per Bapiismum fidelis populi numéro reliquam ecclesiasticorum graduum accessionem, vel
sociarelur ; nec ullura olim in eura cœtum admissum î Kcclesiai Dei, cujus bonis, slairm atque tonsui'am
fuisse, nisi qui perilè de fidei rudimenlis quxsitus suscepcrint, ali dilariquc possunl, aliquando pro-
rcspondisset ; ilaque nec in superiorem populo ûdeli fuluros. Ilaque pro hàc condilione firmandâ, di-
clericorum ordinem aliquis per tonsuram recipiendus slriclè veluilBonifacius VIII, cap. fin., deTemporJbus
est, nisi qui fidei rudimenla appriraè edoctus sil. Ordin., in 6 : Xe quis episcopus infanti vel illitterato
Quod si sapienti el sancio viro visa vera esl baec sen- toiisuram clericalem conferrct, ila ut qui contra fecerit,
lenlia , vehementer Ecclesiam destruere meliores laicos in eo in quo peccaverit ,
puniatiir ,
per iimim annum à
esse quàm ctericos (2) ;
quàm verior isla, niliil Ecclesiae ';

collalione clericalis tonsurœ duntaxat noveril se su-

Dei magis officere ,
quàm in fidei mysieriis docliores spensum.
esse laicos quàm dericos ! bine enim accidil ut qui XXX. Quarla condiiio hoc lempore maximi estmo-
regerc debeant, regantur; el ii regere velini, quibus menli, el praîserlim esaminanda, ut nemo scilicet
ex suo statu parendi nécessitas incumbit ; sicque mu- judicii secularis fugiendi causa, vel alierius tem-
tato rerum ordine, nec imperandi, nec oblemperandi poralis rei gratiâ ad tonsuram se conférai, sed unus-
leges serveniur. Polesine verô rationabilis spes ulla quisque co ad ipsam suscipiendam feralur animo quo
affulgere, eum qui tonsuram susceperil, officii sui maxime decel ,
puia ul Deo fldelem cullum prreslet ;

perilum fore ac sludiosura ,

qui chrislianœ Religionis adcô enim jam passim aliquorum inolevii lemeritas et
divinissima mysieria negleserit, eaque addiscere con- Religionis conlemplus , ut non ad tonsuram modo,
lempscrit ,
quorum cognilionem et salutis nécessitas, vcrùm eliam ad omnes ordines solius temporalis be-
et cbrisliani
noœinis professio, ab ipso exigebanl? In neficii , vel oiii , vel honoris gratiâ se conférant ;

bujus qnoque rei confirniationem adduci polesl quod tonsuram vero prdeseriim, eo tantùm fine capessant,
lijbct Synodus Liiigonensis habita anno li04 : Qui abulenles sacra istà designalione in clerum ad sua
tonsuralur, inquit, débet priùs addidicisse primam tabu- commoda, cpiscopalem benediciionem ad profanas
lam quà pueri instniuntur , Alpliabetum , Pater noster, ambitiones converlentes, Ecclesiae expectationem fru-
strantes, everlentes myslicum cœremoniœ islius sen-
Cap. 19, lom. 8, bibliolb. Paîrum.
(1)
sum, mendacii ecclesiaslica qua; in tonsuric collalione
{^) Hieronym., in cap. 2 Lpist. ad Titum , lomo G;
quod de inferioribus eliam clericis diclum viill. ut funduniur, verba prece.sque arguenies, prolessionem
(loctrinà laicos prcecedant.
ï clericalus tenierè ipsi ementientcs, ejusque praero-i
 ,,

527 I)K SACRIS TLECTIONinUS ET ORDINATIONIBUS. i|B

pnlivam injusU\ ne fraiidiilcnlcr usiirpuiilos ;
(pios se <on(erunl, (|uàm de episcopis qui talcs ad lf)nsuram

proiml»' iiescio (|iiis à lelliali noxfi cxciisarc possil, tlericos promoveiit, lia-c lia!)i;t, de Orat. cl iloris
qiios iiij(i;^lili:e, sarril«*gii, pnblici inoiiilacii abiisùsi|iio Canon., cap. 7, nuni. 15; de prioribus quidcm :

ni sa<'r;r iioii li-vilms ( riminilnis coiisuiclds liîiicri < Sequilin- conqtluribus, ipii priniA lonsurà, aul (pia-

o>ltMulimiis. ^lllla vox lolciiiiiiiia vtliin: polcsl, iiulla tuor niinoribus iniliauttir, satins fore ipso ordiiialio-

lalii) liii'ii; qiiis eiiiiii lovcm iiialciiain cciiseal, jiro- nis dii! fnngcrc cnna cpiinn piiniA lonsur:"* , aut
i'aiialioiicin rci sacriL" , vii»Ialioiicin loliiis dcricalùs, (|ualuor niinoribiis urdiiiari ; luni proptcr ])r()ximô
Iiroiiiissioiicnï corani lolà EcclesiA fallaceiu, usur- dida , (le, luni quod non scordinanl ad iincm dcbi-
palioiicin aliciii jnris, onliiiis clcricalCis pcrliirhalio- Uiin, niniinini ul scrvianl Dco in oKiciis ecclcsiaslici'î,

iiciii ? (|iiis ailco peilVicUi; liOHlis doreiiilcrc audcal (piando(|uidom non inU-ndunl iniliari s.'icris, aul inuuia
love oriiucn esso ainbitioiiom illam ac avaritiaiu quiu sacra, ul laies, siibirc, > etc. De poslcriorii)us vero :

sau-ros riliis coiilra licclosi',! inlciilioiioni in sua coni- « Scquiliir magna lande dignos esse opiscopos qui
Dioda l>oiiores(iuc delor([ueal? quis non illud crinion primam lonsuram et quatuor minores non conferuiit,
sacrili'ga; lenierilalis arguât ,
pcr qiiod publica benc- nisi ci qui per se, si lueril adullus, aul pcr parentes,

diclio caque myslica, cassa, niyslcrio vacua, inanis, si puer, juraverit se vclle ad majores legilimo Icmpore
inlnuluosa icddatur, ila ul, quod gravius cliain csl, asceiidere ; è diverso vcrô vilupcrio dignos esse eos

in plwriltiis inondacii coargui possil? Qiiis non nica- qui iiullo pra;vio examine faciliiis omnibus petenlibus
daciuni in Spiriiiiin sancUnn, pul)iicain illam clcritalis eos quàm in macello conferuntur carnes
coiiferinit,

puriUilis professionem ,
qux lil Dco, spcclanlibus an- illas pro suis nummis petenlibus. >

geiis, audiculibus sanclis , slipulalioncni lirmanle XXXII. Quo itaquc affeclu ac proposito, ut ctmi
Ecciosià, acccplaniquc habcnle cpiscopo, esse credal, concilie Colonicusi loquar, accédant ordinandi viden-

si ab cà discordcl proHlenlis animns, cl lùm cùni duni , accuralèque invesligandum ; miiu videliccl Dei
cniiliiuir scculaiis viUc iiilitcrcnlo dcsiderio revoce- causa tanlùm, an poliùs susc commoditalis graliâ ad
lur, sou contrariis volis rejicialur? Quis clcricoruni ordincs capesscndos aspirent ,
qua'renles qua; sua
privilégia oinnia rem levem esse, aut mininii momenli sunt, non quœ Jesu Chrisli. Quid cnim est sua quaî-

exislimct? Quis ca confcrri debere ccnseat, nisi quibus rere, et non qua; Cbrisli sunt, nisi cùm laïcs non
Ecclosi;Tî bono clericalibus ol'iiciis descrvire placet? gratis Deum diliguiit, non Dcuni proptcr Deum qu:c-
Quis jus bencficiorum oblincndorum veUili Icruncii runl, temporalia commoda scqucnles, lucris inliiaiitcs

unius aut altcrius parvi facial, illudque leuvis œstimct, et lionorcs ab hominibus expulenlcs; quisquis crgo

quîun ut in ejus usuipaùonc injuslâ pcccali ietbalis lalis est, non Dei fdius, nec ovili Cluisli idoucus

noxam esse credat? nisi foriè gravis materia esse crc- pastor lulurus, sed mercenarius est ; ubiquc Deus bo-
dalur, si quis aurcum, verbi gralià, nummum injuslè minis inlenlionem et menlem spécial, quam Clirislus

sibi viiidicàril, aul jus unius assis (luolannis rccipiendi in Evangelio luccrnam corporis atque oculuni vocal;
injuste acquisicrit, lovis aulem materia censealur, si qiii si simplex fucrit, loluni corpus lucidum eril; siii

quis sibi non dobiluiii bcneîicii oblinciuli jus lonsurae aulem fueril nequam, totum corpus lencbrosum eril;

susccptiouo velil injuslè acquiiere, et adiluni ad quare si lumen (

quod in initiando est ) lenebia;

omnes ecelesiasticos honores contra Ecclesise, ad sunt , ipsœ lenebr» quanire erunt? Colon. I ,
parle 1,

quam eoruni disiributio spécial, cxpressam volunta- c. 91.

Icm , lemerè sibi palerc cupiat. XXXIII. Sed de fine atque inlenlione ordinando-
XXXI. Quare ex nauirà rci , in quaai nulla cadere rum plura inl'eriùs dicemus; jam de tonsurà speciaiim
polesl dispensalio non polesl quis ad lonsuram rc-
, urgeamus eam non lemporalis uUius boni specic, non
cipi ,
qui animum à clericali prol'essioue pro eo lem- bumanâuUà ralione suscipiendam esse; procclarc sa-

pore aversum liabeat ,

qui nuplias cogitel, qui secu- nè huic malo concilium Burdigalcnse II ab emincn-
laiis vilic stalum sibi ampleclendum proponat; si lalis lissimo cardinale de Sourdis celebralum occurrit, cu-

rccipilur, sacrilegium committilur cl injuslilia; bene- jus deerelum referimus, ut et morbum et remedium,
jicia ecclesiastica indignis cl nolenlibus mililare in quœ duo nobis grapbicè depingit, agnoscamus. « lu

Eccicsià Dei, oblincndi lacullas dalur; confidenliarum nullà re profeclô, inquit, cap. 6, de Ordine, n. 2,

iu beneficiis commitlcndarum via aperilur; lixredi- magis élaborant bujus seculi bomines ,
quàm ul filii

lariœ in iisdem successioni janua recluditur; privile- praecipuè déformes , et ad secularia negotia inepli

gioruni clericalium jaclurai occasio pricbelur; laicis- in sortem Domini assuirlanlur , ad beneJicia certc

que de istis privib-giis conquereiidi materia suppedi- non ad oflicia ecclesiastica ,

quâcumquc ralione, ciim

lalur nervi disciplina ecclesiaslicoc remitlualur ac eos non vocel Dominus, promovendi ; unde omni ca-
;

relaxanlur; ad clericalùs conlcmplum cl clericalis pite languide, et omni corde mœrenli cœlcra mcmbra
ordinis infamiam janua pandilur; susque deque omnia rigeut Ecclesiœ Dei > En morbus jam audi reme-
. ;

vcrti nccessum est, ubi fundamenla status clericalis dium : « Ut igitur vocalio volis respondeat, probalâ,

conculiunlur, et magna in progressa aberralio conlin- priùs, et ex petiiione parochorum conlirmaià neces-
gel, si vel à liminc aberrclur. Zelo sccundùm pru- sitate Ecclesiie cl ulililale ,
qwicumque ad primam
denliam ductus niihi videlur Navarrus, dùni lam de lis lonsuram elegi petunt, ejus sinl œtalis , in quâ quid

qui ad lonsuram nuUo clericalis viUe desidcrio acccnsi agant, et quam viam sibi aperianl, plenè dignoscere
 ,

5^29 PARS I. SFXT. II. CAP. III. DE REIIUS IN EXAMINE INQUIRENDIS. IZi

|)0ssii»l, oporlcl, Ole. De propcnsionc dcniiitie ad \i- 1" posscnt, vidcrc est. Aqiiosibi ul cavcrcnt impcrato

lam rcclcsiaslicaiii dcbilam à paiocho , cl do pi;e- res ac ponlilices , imllum ex iis qui miiiliie vel curia?

ceploribiis alleslalioncm affenc icncatur, el ne levi- obsiricti esscnt, recipiebant, nisi priùs probaiâ lu

lalc diicliis funcs sibi pulelcasuros in pntîclaris, ejus monastcrio sincerâ eorum Dco servicndi volimtate,
aniniiim lenlari , ideôque ccrUc cuidam Ecclesiac aliqno temporo ibi conversali fuissent, ni alibi suo

ascrilii. ni in cà diebns dominicis cl fcslis solcmni- loco fusins ostendelur; ciqnc qui privilegium qna'ro-

bns liabiinm clericalen) geslol, etc. De qnibus cùm ab rel sacerdolii, ul onus curialc devilarel, paliiâ algue

codcm allestalio relata lucrit, ordiiialioiîum tcnipore avilâ omnium faculialum possessione cedendum erat, ut
ad lonsnram demùni, si aliàs idoneus reperlusfnerit, expresse docet Ambrosius, adv. Sym.,ei imperatori;e
prnnioveii possit, > etc. leges oslendunl simili iiaqne feiè ralione ad relun-
;

XXXIV. Nolim qnidi|iiani de rcniedio definire, cui dendam eornm callidilateni ,

qui judicii secularis lu-
pinra alia décréta consentiunl ; ai ccrlissin)c scio oc- giendi causa ad cierum se conferebant, slaluil Tri-
turrcndnm esse diligeiilissimè hiiic nialo, ne latins dentina synodus, ne fori privjlcgio gaudeant inertes,
cjns conlagio serpal , et Ecclesiam diuliùs inlicial ; et oliosi clerici ,
qui nulli , ex niandato cpiscopi, Ec-
pra^slarel fnrlè , qnod consulit Navarrus ,
prx'cipit clesioe ascripli dcscrviunl, qui ab liabilu el lonsurâ
Tarenlina synodus ut pucri pcr alios adulli per clcrirali geslandis abstinent; sed liâc
, ,
de rc alibi fusiùs
soipsos, pnrilaleni inlentionis suœ jurainenlo coiiii!- suo loco.
marent. Quoquo modo verô cavendum polissiinnni, et XXXVI. Omninô itaque necessum est ut nemo ad
juxta Tridentinani expressani definilioneni obsisten- primam lonsuram admiltalur, nisi qui clericalem ani-
dum, ne videlicel ulli judicii secularis lugiendi causa jnnm pro eo tenipore Labueril; cl ul, juxla concilii
ad lonsnram ronfngianl, el criniinis impunilatem, .Mogunliasi, lemporeCaroli Magni, canonem 23, nullus
vel vindicaiidi se facullalem sanclioris status procro- tondcalur sine Icgilimà œlale el sponlaneà voluntale.
gativâ quadrant; abesse débet à lam sanclâ professione Exquiralur proinde sedulè uniuscnjusque volunias»
siispicio omnis mnndana; prudcnlicc ,
quanlô magis qui ad lonsuram peteiidam accedil, ulrùm secularibns
Iraudis el injuslitiie! Liberi dcbenl esse à crimine desideriisrenunliare , ulrùm cxdibatum aliqnando
nexibusquc curialibus, qui per tonsurcc susceptionem vovere, ulrùm clcricaliler vivcre, ecclesiaslicanuine
à secnlaris curiiC cognilioiie cxininntnr. Nec recens disciplinam seciai
i velit , el quod Abrahamo ad per-

isla querela ,
quai est Stephani Tornacensis , anle fecliorem viiam tendenli dixil Dominus, Gènes. 12 :
quingenlos annos, epislolà 12, ad magnum quemdara Egrcdere de lerrâ tuâ, el de cognallonc litâ, el de domo
pneiatum, ubi graviter ferre se osiendit ,
qiiôd ?io»- idem clericalûscandidalis seriô inculcclur,
patris lui;

luilli ul foslcstatum sccularium jurisdictionem devitenl, qnibus nempe omnem mundanai conversationis ac se-
tousurà taiitùm vel niinoribus ordinibits, dolo inler clc- cularium negotiorum curam abjicere necessum est;
ricos scse simulattt aggregari. Quôd si jus non patitur quemadmodùra enim prœdicio viro sancla, quic ei
aliqtiem niiliTue se dare litis causa , imô jubetur ex- facienda essent, vel exaggeralione quàdam Dominus
anclorari qui eo animo mililia; se dedit , ut sub ob- proposuit, et, ut ait Ambrosius, lib. 1 de Abrab.,
lonlu milili;o se pretiosiorem adversario faceret cap. 2: Quamvis salis fuissel dixisse , de terra tuâ, ibi
qiiantù magis punieridus est qui re sncrà ad rem lem- enim erat exire de cognalione , exire de palernâ domo ;

poralem abniilur, et sacralissimum Ordinempcrversâ sed ideb addidit singula, ut ejus affeclum probarel ; ne
Jntenlione commaculat, ejusque privilégia revocalio- forlè , aul imprudeiUer cœpisse vidcrclur , aut fraus
iiis violationisve periculo exponil! Imô nec beneficio- aligna mandalis cœlestibus pararetur. lia qnoqne non
rnm ant digiiilatnm ecclcsiaslicarum causa lonsnram glubatim, sed sigillalim à prima lonsurâ iniliando la-
clericalcin suscipcrc duntaxat fas est; jubet siqui- quirenda sunL singula qua; clgricis necessariô servan-
deni synodns generalis YIII, can. 5, ut ad ecclcsiasii- da sunt, ut ejus probelur animus , ulrùm ad singula
cos gradns adilus ei omninô pra.'chulaliir, et de te- paralus sil , cl ad omnem dericorum legem obser-
merc acqnisilà dignilale dt'lnrbeiur, qnicnjnsvis lio- vandam benè aiïeclus ; ne aul temerè incœpisse , aut
noris vel digniialis ccclcsiasiiciT; consequcnd;ie cnpi- ieviler proposilum dcscruisse aliquando credatur; et
diîaie dudns , clcricuni se aut monaclium allonderi (si in suscepto clericali stalu permaneat) aut in officia
curaveril , sed unumquomque bono discipliuœ circa suo ncgiigens , aui in vilà suâ niliil minus quàm cle-
Cliristtim , indnctum ad (onsurarn accedcre necessa- ricus videatur. Qnamvis enim eum qui prima lonsurâ
riimi pulal ;
jure qnidem : cùm cnini finis nicdiis de- insignilus est, iiuila lex ad permancnduni in eo qiiem
tcrior osso non debeat, et cleiicalûs spirilalis profes- elegit slalu astringal, si lamen sine causa clericatûs
sio lemporalibus bonis supcrior sil, non propier hxc status semel susceplus deseralur, procul dubio muta-
illa, sed propier illam haîc cxpetenda sunt. tio isla deserentis Icvitalem , animique inconstanliam
j

XXXV. Velnslissima antcni advorsns clericos pri- '

dcnolal, vixque à peccato excusari polest; obsecrante

missecnlis querimonia erat qnôd plnrimi melu ne in Aposlolo, ad Eplies. 4 , ut digne ambulelis vocatione
milites referrenlur, se ipsos clcricalùs ordini infer- guà vocali estis, el docenle Domino, Lucaî 9, neminem
reut, teste Basiiio; plnrimi ut ourialium onus fnge- , millentem manum ad aralrum et respicienlem retrb,
,

rcni, in cierum se cooptari pelèrent ut passim in le Providentiai aplum esse regno Dei; quôd si divin;ç
gibus advorsns curiales lalis, ne in clericos ordinari
j arcana inscrulabilia scruiari lamen licel, ex pluribus
TH. XXIV. (Onze.J
 , ,

331 m sAcriis Ki.Kr.TioNiniJS kt ohdinationidls. 3355

dcscivcriiil, pno- tclliganl an scicnli;e spes laïcs <:os oslcndal, qui digiii
qui nbsquc causA à rioricali slalu
;

dilali foorinl, paii- sinl ul ad lu.ijoroR ordinos aHijuando ascendanl.» (ie-

sorliin si anlon bonis erclosinslicis
vcl malô poriniiil, vcl non iiilcr niina sunl i<<la iis'iridcntini corn ilii V(:rbi:>(l) :< Miiio*
cos lopciTis qui iioii

nogolioruin vorliccs gravilcr pciirililali ros ordincs iis (|iii sall'.'in Lalinani linguani inlclii^nnl,
scrulariiiin

fdciiiU. riurcs ego iiumcrarc posscm ; sod vcliislioia !

etc., conl'cr.'inlur.clc; tiin)(|ii(: bine ad allioios gradus

iiiagis iilacciit exciopla ; cl, ut Juliaiuim Aposlatam cl sacralissima niysloria sil ingressus , nemo iis ini-

silo:nii, ([ui poslqnàm ad Iccloris in Ecclcsift gradum ticlur qucm non srit'uli.-c spes majoribus ordinibus

alquo onieiuni fuissol sublinialiis, slaniin sinirndcso-

dignum ostcndal. » Onod auLm ibidem ïiidcntinum
pinpiirain à niinoril)Us ordinibus iniliaiulis rcipiiril
roiis, rcligioneni exuit, ;ilii impcraloriain , ut ;isc(;n-

indukscl, in qiiâ cl pcssimc vixit, cl inl'clicilcr poriil. dcntcs de gradii in gradum , in vilx quoquc uierito

Hoc nionioralu dignum cxcmplum prctermillcrc non et docirinA accrescanl, assidui in ccclcsiù minlslrcnt,

p(.ssiim,(piod nolavil TiiomasWalsiiigliam, Aimcrici

prcsbytcros vcl alios in supcrioriims ordiniijus con-

scilicol do MoMlefoi li , qui clcricatui rcnunlians ,

cl Stitutos magis rcvcrcantnr, trobriùsqno quàm anlca
Addo in synodo corpori Cbrisli ac sanguini conununicent b:oc magis
miles clîecUis paulô iiostniorluuscsl. ;

Nuccrinù, aliisque prudenlcr slaluUun, ul qui clcrica-

ad Icstimoniorum ab ordinandis exigcndorum neccs-

lem liubitum cpiscopi auctoritatc sttsceptum , eo iiicon- silatem, quàm ad cxam.inis dislriclam legcm ailinenl.

sulto ileposmril , non solhm (jruves , cjiisdcm arbilrio ,

Lcgatur quoquc concilium Burdigalcnse ulliinum de

pœnas lucil, scd sciai cliam se omni apc tilleriits in ordi- examine cl probalionc ordinandorum ad minores or-

nibus progredicndi , aul cumdcm habilim obl'mcndi ca- dines. Lcgaiilnr inmimcra; pcnè ali;e, Callicui, Ilali-

de Sa- ccc, et aliarum nalionum provinciales, aul diœcc-

riiurum. Synod. Nuccrina Simonis Lunadori ,

sana; synodi.
cranionlo Ordinis, n. 8.
\XX\MI. Verùm fusior siim in unâ islâ coudilionc XXXIX. Porrù iis concil iorum dccrelis in promo-
vendis ad minores ordines duo pra-cipuè examinanda
Rccossarià in tonsurcc examine adeô conimcndandfi :

posscm ita niihi jubenlur, pulà grammalicic seu lingiicc Latina; intcl-
plura lamen habeo qii^e adjungcre ;

nimiùm hfjc ligentia; et ca ingenii bonitas, alque operaj in litlcris

hoc omnimodccurandum
de redici pos^c videalur, pula in re tanli raomenli,
el advcrsùs lanlam noslrorum icmporum ncgligcn-
videlur, ut nihil
navanda) spes, qucc scienliam majoribus ordinibus
safficicnlem pnvferal. Raiionem assignat concilium

liam loqucndi lamen modum servandum landem Tridcnlinuni ,

quùd à minoribus ordinibus ad allio-
;

ccnsco, el uliimam in lonsnroc examine disculiendani

res (jradus cl sacralissima mysteria sil ingressus; quod

condiiionem confirmo, ne vidclicct uUus ad eam ad- qu idem de lecloralu affirmai expresse Nazianzenus,

miitalur, nisi qui piobabiliter Ecclesise profulurus et de omnibus ordinibus minoribus, saliem obscure,

crcdalur ; ad quid cniifi admiltelur in clcrum qui ad ii omnes qui in minoribus eos probari volunt, qui ad

ad quid privilc- majores sunl ascensuri. Exinde autem sequitur, hujus

clcri minisleria inepiui ccnsebitur?
quaî in presbylero requirilur, nccessarisc doclrinaê
giis clcri dccorabilur immerilus? ad quid bcncficiis
quaulam ab iis specimina ostendi dcbcre qui ad mi-
oblinendis leddetur idoneus, quinunquàm eril ad of- ,

nores ordines cupiunt promoveri , ne frustra in eos

ficia ? Reclè mibi pro hâc condilione stabiliendâ pra;-
ccpisse videntur slaluta synodalia ecclesise Rbemen- minor ordo dicalur coUatus, qui ad niajorem ineptus

sis, ediia, ut ferlur, scdeulc episcopo Sonnatio, qucm semper futurus sit. Adde quôd grammatical quoque
ordinatum (1): Ut perilia,el aliqualisad istorum ordinum funcliones lit-
Flodoardus anno GOO rcfert «

nisi idoneo, et ad sacres ordincs terarum scienliarcquiratur, sine quibus, ula'il Gelasius,
nuUi lonsura detur,
quid enini opus mit- epistolâ ad episcopos per Lucaniam et Brutios consti-
poslcà probabiliter ascensuro ;

lutos (2) , vix [orlassis ostiarii possit qiiis implcre mini-

tcre panem filiorum eanibus , et spiritualia mundi
amaioribus? »
slerium. Lectoris verô, ad qucm distincte Scripturas

Quœnam in examine ad minores ordines quœrenda sacras légère, et rudimenla noslrae rcligionis ex-
§ 8.
pervestiganda plicare ex officio convenit, ut suc loco dicemus ,
el sitit.

XXXVIII. Hisvcrô in lonsuroe examine jadis neces- quoniodô quis grammaticae ignarus , el myslerio-

sariis ad toiius ordinaiionis œdificium fundamenlis, rum nostrœ rcligionis inscius, nmnere fungi po-
terit? Idem de exorcistis conjiciendum est, quos
facile est caetera superstruere, quœ ordinaiionis Icgi-
praîtcrea prudentiâ non orbatos esse decel idem de
limoe compageni ac structuram perficiant. Ul à mino-
;

acolythis, qui baplizandos confirmandosquc iiiscri-

ribus ordinibus incipiam,quid in examine ad istos or-
paucis ex Tridenlino pelitis bunt, et in ordinem disponuni, qui in sacrificlo mis-
dines observandum sil ,

condilionibus concilium V Mediolanense complccti- sx sacerdoti respondent ac ministrant, qui mate-

riam Eucharisiiae , remotè saltem, préparant, ut suo
tur : i De (2) lis verô qui in minoribus ordinibus ascri-
quoque loco exponetur.
bi Yoluni ,
quaîratur, cxperiundoque cognoscatur, an
saltem primordia grammaticai cl linguaniLalinam in- § 9. Quœnam in examine ad sacros omnes ordines
quœrenda.
XL. « Qui verô (ut simul cum concilio V Mediola-
(1) Tom. 3
Concil. Binii , parte 2. Flodoardus
lib. SHistoriœ, cap. 5. (1) Sess. 25, c. H, de Reformat.
(2) Consiit. parte 5, tit. de examin. Raiione. (2) Conslil. cap. 3.
 ,,, ,

355 PARS 1. SECT. H. CAP. III. OR REBUS IN EXAMINE INQUIRENDIS. 334

i)cnsi,quod prac nianibus cxplicandum liabcmus, ad l! iiquc maxime qui de rcbus sacris et divinis perlra-

siiperiorum ordinum examen feslinanle, ipsi quoque étant, qiiiquc clericum suum officium cdocent, tan-

feslinomus) sa( ris ordinibiis ,

nipote siibdiaconalu , [l
quàm vita; magislri habeantur et audiantur ; nam, ut
diaconaiu, sacerdoiio iniiiandi sunt, cîini ornaii ex- i
rectè habet Serieca, epist. 104, inter studia versandum

cullique iis virlulibus esse debcant ,

quce in clericis est, cl ituer auctores sapicntiœ, ut quœsila discamus,
inferioruni ordinum requirunlur ; sicut ad alliorem nondim inventa quœramus. Itaque quod Paulus Ti-
ordinis gradum ascendunl, ila viriutum , el probita- motlieo (1 ), hoc clericis omnibus seriô inculcandum est :

lis , et doclrins; quodam quasi asocnsu prccsiare dc- Attende lectioni :ex iis autem libris poiissima sunt sacra
bont; quamobrcni hoc inprimis ordinalorcs videaiit Biblia, qna; sapicntiam divinitùsemissam inspirant, et
an qui Ordinis Sacramcnio iniiianiur, per singulos il- doclrinam «/j/tw ad docendum, od arguendutn, adcorri-
lius gradns , et in vilae spirilualis disciplina niajoreni piendum,adcrudienduminjustitià (2), complectuntur.
progressioncm fcccrinl , an Breviarlnm , anque sacra Secundum locum tenenl conciliorum décréta, quibus
Biblia, concilium Tridenlinum, et provincialia quoque, ccclesiastica; regul* contincniur, et fidci cl morum
synodos cpiscopi diœcesani, Calechisnnim Honiaiium, dogmata; posthx'c libri isti in pretio esse debent,
Raiioualc divinorum officiorum , et libres aliquos de qui mysieriorum noslrœ rcligionis arcana aperiunt,

vitae spirilualis ralionibus conscriptos, sui niuneris el sacrorum riluum causas et significaliones detegunt;
usui acconimodalos babeanl. i et ut videamus vclerera Ecclesia; in re simili discipli-

XLI. Prœclarum sanè prius istud consilium, ut de nam, lubct inlueri quomodô episcopi in Moguniiaco
profeclu singuloruni, lam in scientiis, quàm in cleri- concilio sub Carolo Magno imperalore conscdisse
cali disciplina , et chrisliana; pietatis offlciis qucestio describaniur : « Legentes aique tractantes Evange-
diligens babealur; ila enim niibi persuadée, clericos lium, necnon Epistolas et Actus Apostolorum; canoneb

qui in nwnoribus ordinibus ad majores probandi mi- quoque ac diversa sanctorura Palrum opuscula, paslo-
litanl, si aninium in scienliie studio, pietatis, ac disci- ralemqueIibrumGregorii,cum cœteris sacris dogmaii-
plinae romiscrint, tune cùm maxime fervere dcbe- bus diligcnti sludio perquirenles; quibus modis slatum
reni, negligentiores utiquc postea futures, et Ecclesix- Ecclesire Dei , et christianae plebis prolectum sacra
Dei aiinîis utiles ; ideôque, cùm examen ordinando- docirinâ justiliie inconvulsnm, largiente graliâDei,
lum, non virium tantùm aiqiie habiluum, sed volun- perliccre et conservare potuissent. > Proderit quoque
laiis probalio sit , et sagax de fuluris actibus diviiia- meminisse cauium olim in synodo Turoneiisi III, c. 3,
lio , ces qui ila négligentes reperii fuerini , elsi sub codem Carolo, c nulli episcopo licerc canoneSe
forte aliqui alii scienlià ipsis inferiores admlttendi aut librum pasioralem à B. Gregorio papa editum , si
videanlur, qui conaiu omni ad scientiae studia ac di- fieri potest, ignorare in Cabilonensi II, c. 1,
; > sub eo'
sciplinse contenderint eos lamen rejiciendos esse
,
; dem imperatore, decrclum «ut episcopi assidui sint
luni quôd sicut illorum diligeniia remuneranda est in lectione, clscruienlur mysteria Dei, eic; canones
ila eorum punienda negligenlia lum quôd ab illis ;
quoque inlelligant, et librum B. Gregorii papac de
majores profectus in dies expecteniur, ab his vero Cura pastorali ; > et in Aquisgranensi H, imperante
pejora omnia limeantur; neque enim animus unquàm Ludovico Pic similiter definiium
, , capiiulo 2 de
Immanus eodem gradu sislere polest, sed vel ad al- Doctrinâ episcoporum can. i
, , < convenire saccr-
liora consurgit, vel ad decliviora deiabitur; et ubi se-
dolali ministerio scirc formam evaiigelicam , do-
mel alicujus animum oiiiim ac siudiorum neglectus cumenta aposlolica canonum
, insliiuta, norniam
invaseril, non solùm fuluram impedit utililatem sed regulae pastoralis à sanclissimo
,
poniifice Gregorio
immissa etiam ac jam exacta virtutum semina prœ- editaî ; > denique in Capilulis Hincmari Rbemensis
focal. Eanl, ergo, de virlule in virtulein (I) nccessum
ad presbyteros parochiœ su» dalis an no Scr2, siaïulum
est, et ascensiones in corde stio disponanl (2), qui ad esse, c. 8, i ut homilias 40 Gregorii quisque presby-
christianae perfeclionis fastigium aspirant, Quosdani
ter siudiosè Icgat et intelligat. > Rite ergo praediclos
liccat tanquàm lilteratura; et disciplin.x chrislian.e libres commendant Mediolanenses Patres, et de studio
ignaros, quosdam tanquàm négligentes rejici; priores, in iis collocato examinari volunt, qui ad sacros ordines
quia inepli sunt sacris funciionibus rite obeundis
; tendunt. \ix enim ullus docirinae ac disciplinai ec-
posteriores, quia laies erunl. Ut aiiiem lioc lieri
pos- siudiosus erit qui non eorum quoque îi-
clesiasiic;Tî ,
sit, opus est singuloium qux'
fucril erudilio nicmi- brorum amanlissimus existât; nec certiùs Ulysses
Disse, ut prixlcrila prx'senli conferalur;
cui rei optima Acbilicm in feminam transmutalum.gladiorum armo-
estea quam supra cum iisdem conciliisMediolanensi-
ruraque mercibus propositis agnovit,quàm prudens
Ijiis eruimus,
disciplina quam eiiam observaiam in , C'xaminator ex sludio circa libros quis cuique genius
Galliâ maximo cum
emolumento vidimus, ut singiilo- sit, poierit conjicere.
rum qui ad ordines accédant, sive
rcjicianlur, sive
admillaiilur, iiigenium, slndiositas, § iO. Quœnam à promovendis ad subdiaconatum
peritia, industria,
quàm fieri potest exacte, describantur. quœrenda.

XLII. Prccclarum et isiud ut certi quidam XLIII. Subdunt autem Mediolanenses constitutio-
,
libri

(1) Psalmo 85.

(2) Ibi.lciii.
(1) 1 Tiraot. L
(2j 2 Timot. 3,
535 i>i: sAcms ei.ecti()?<ibijS i.r oudinationibus. sso

lies (1) : < A siilwliaoonis polissiiuiiiii de ortliiiiiin mi- [II dixissot : Kequc omnhib (I), siihdil, suprriores illis ov
iioniin fl iii:ij(inmi (jua raliir (lilliTeiiliù : an in miiio- (Iiiics ionfcraiitur, (juos pcr examen Ik'u: insiqiii et mor-

iil)tis ()nlin;iii(lis inobaliis sil; de volo iloin ('((riti- Idli iii'filificiilii'i leni'ri coinliteril.

liciilia;, (|ii"d siiltiliaionatùs (irdiiii (•(Hijinicliiiii osl ;

XLIV. C(Miè lioccc lenipore, quo noino infi-riir's

tk' Satiaïufiilonim fliain doclriiià, sallfiii i^ciMialiiii ;

saccrdolio ordines suscipil, nisi qui saicrdotium pia--

liiiii coriiiiidciii periciilniii cxpci-iinenlnmvo liât in of- lendit, \ix(jnc ulhis ad sui)diacon;itinn rccipitur, ijui

jiciidiviiii rocilaiidi ralioiic. > Kgicgiconmino; priinù non illicù sii>i jus ad pn;sbylerat un, licèt falsô,

cuini majores ordinos suscipere nc(iua(p)iiin mcreii- acquisilnni pulet, qui non sibi injuriam infcrri cre-

liir, (lui minoriltns jani iiisi},Miili, nlroriiuKiiK; diiït;- dal, si in eo orditic in quo cleric is nnlli soient sli-

lenlias non agnoscnnt ; sicciiio lani in pri(>rii)ii.s onli- |)cndia ab ecdcsiis dcstinari, p(Tpi!liio rcmanerc co-
nibus excrccndis negli^îcnliam siiam protlinil, (juàni galin-; liocce inquam, tempore, cà reruni liante con-

jii supcrioribiis lemcic pclcndis inipudcntiani, ciim dilione (pià vivimus, vix in prcsbyleris plura (piàm

ïicc in susccplis possinl ncgligcnliani suani cxcusarc, in subdiaconis dcsiderari videnlur, nisi forte qu6J
quornm l'unclinncs ignoianl, ncc de rclif|uis susci- qu.e à presiiyloris scienlia jam acquisila esse dcbuit,

piondis, \\W\ tomcrè, cogitaro, (pii id pclorc coar- ne statim ab ordine susccjito in Sacranienlorum ad-
gunnlur, quod ignorent, cl ad snpiMiorcs giadiis voile miniblralione peccent, ea valdè proltabilitcr cl mox
consccndere, poslcaquàm in inforioribns malc se gcs- coniparanda spcrari ,ic conjici debcat in eo qui sub-

scrinl. Secundo, non possunl non scrio de castitalis diaconorum catalogo inserilur, cnjus rei me admo-
voto conimoneri, qui cjus de caUero servand;c neces- nuil Burdigalcnsis ultima synodus bis vcrbis, cap. 6,

silaliî constringenlur. « Qui minornin igilur ofdciis n. 4 : dira cos qui ad majores ordines erunt assumcndi ,

rilc funcU, ad subdiaconaliim pronioveii anhelanl, » cinn scmcl arclam viam ingrcssi ab cà minime resilire

jnqnit Burdcgalensc nllinuun concilium, cap. G, n. A, possinl, omnisque pœnitenlia sera sil eis, el inutilis , est

t luïc priùs apud se attenté circumspiciant, scrulen- cur major cautio in us deligendis adliibeatur. Majorem
tnrque scmelipsos, maxime conducit; » cl cùm Tii- utique cautioncm et severitatem in subdiaconatu ad-

dcntina synodus, sess. 23 de Rcl'orm., cap. 15, eos hibcndam cssc conspicuum est, tum in nniuscujus-

solùni subdiaconatu iniliandos moncat, « qui spercnt qnc vilà probandà, ne ii castitalis Içgn obstringaiitur,

^Oeo auclorc se conlincre posse, » inquircndus est quos satius foret in suai incontinenli.i; remcdiiim nu-

anusquisque islius ordinis candidalus, quantam spem bere, qiiàni répudiantes nuptias infeste concupisct n-

CDclibalûs servandi concipiat; que continenli:c dcsi- tiaR igue jugiter aduri, et cum ordinis clericalis dede-

derio cxardescal; ncc ulbis in subdiaconalum adniit- core, volutari in carne et sanguine ; tum eliam in

tendus est, nisi qui su;!; caslilalis expcrimentum ali- scientiâ et ingenio examinandis, ne aliquos sarri art-

quod, aut dedcril, nul habuerit. Tertio, examinandi tislilesvel miseralione ducli, vcl iniporlunitatc vieil,

ctiam quicumque subdiaconi ordinalioncm expetunt, ad presbyteratum inutiles cvehere cogantur, nulià aliâ
ail Sacrameiitorum doclrinamaltigcrint, ne in Sacra- ratione quam quod eos snbdiaconos effecerint; quasi

nientoruni minihlciio, cui deservirc incipiunl, pcr verù errore rosarciatur crror, non poliùs augeatiir,
jgnorantiam pccccnt; ncve rudes omninù et inipe- vel in erroris novi patrocinium similis superiori crror

rili saccrdolalis niuneris irrcducem sacerdotii viam alferri possii, cùm poliùs errorem rocenlcm anliqnns

ineant, et Ecclesix inutiles maneant, atque onerosi, accuset, dùm ostendit ab iis criminibus minus aver-

si per ignorantiam ad superiorem presbyteraiûs ordi- sum esse hominem, in quse pluries impcgcrit.

r.em ascendere non possinl. Quarto, tcquuni paiiler § 11. De iis quœ in examine ad diaconalum el presby-

est, ut cxaniinentur circa niodum reciiandi Hreviarii, teratum quœrenda sunt.

ut qui ad cjus recilationcm obiigabtinlur, non impe- XLY. De examine ad diaconalum lia^c tantùm cou-
riti ad hoc pensum persolvendum accédant, nec sibi cilii Y Mcdiolanensis habel constitutio (2) : « Dia-

sui mimeris ignarls hujus oificii obligationem inipo- conorum examen, expcrimentumve fiât, prcrlerca

ranl; quod cliam examen in aliis supcrioribus ordi- aliquanlô diligentiùs de Sacranienlorum doctrinâ;
iiibus conierendis placcret ins:ilui, ut sciiicct dcprc- expcrimentum item aliquod liât in coiicionibus ba-

liendercntur quinam rite atqne ordinale lioras ca- bcndis, ex ratione concionatoriuii cxamini infra pra;-

nonicas persolvant; quinam verù vcl hujus legis scriplâ. j Ilanc vcrô exammis forniam pro concionalo-
observalionem omiltant, vel in hujus oificii persolu- ribus intactam relinquemus, quia allerius videtur esse

lione oscitanier se gérant ; utrosque enim sine rcpre- inslituli ; nec ad hune scopum sermo noster reclà colli-

hcnsione pmcleriti criminis, vel oscitanli;.io, ad snpe- mat. Hic tantùm perpendendum, pra-ter ca qux supra
riores ordines recipere injustum est, nequc enim discussa sunt, duo prx'serlim in examine futuri diaconi

videtur rationi esse conscnlaneum ut superiores con- {

expclcnda esse, ut el majori quàni (pue subdiacono suf-

inferioribus visi fuerint né- ficial Sacranienlorum scientiâ inibulus sit, el concio-
scendanl gradus, qui in

gligentes; unde rcctè concilium Burdegalense sub nandi non sil imperilus; nam diaconi in omnibus Sacra-
Antonio Prcvotio Sansaco, cùm à subdiaconatu sta- mcntis ministrant, et vicem gerunl sacerdolis in Bapli-

tim officii divir.i rationem clericos tenerc dcbcre smo conliciendo , ac distribuendo spiritali Eucliarisliae

(1) Titulo de Sacramcnt. Ordinis.

(i) Coiic. V Mediol. supra. (2) Constii. parles, de examinandi Ratione.
537 PARS I. SECT. 11. CAP. III. DE REBUS IN EXAMINE INQUIRENDIS.
cibo ; concionaiuli (luoque prccrogalivà cmincrc cos
clcri, populi deiriniciilum et conculcaiionem saiigui-
|j

oporlel, (iui;\ caii'ilniinciios docere ex oflicio lencn- iiis Chrisli, qui pro nobis elTusus in omnem cbrislia-

liir, ordoiiiie corum xaOà^rc/o,-, seii pnrgalivus est; niiin popuhiin pi.T Sacrarneiila veliil per canules dif-

ac proiiule si Sacrainciiloriim inscii et concionaiuli furidilur? sivo dil'licilc vcrbi diviiii prx'dicandi iminiis

oiiiniiio iiiiperiii adiiiiliantiir, ad munusdiaconi iiilia- saccrdolii)iis coinmissuni cogites, (jiiis canes niuios

biles niinùsque idonci seligentur, quod sine scolere non valcnlcs ialrare ad cuslodiam ovilisdominici con-

fieri non poiest ;

qu;c aulein de officiis diaconorum stilual?quispopulorum exspectaiionem frustrari veiit,

liic obiter diximus, fiisins suo loco confirmal)iinlur. ut cùm Icgeni ab iis requisierint, quorum labia scicn-

XLVI. Denique pr.vdicliini Modiolancnseconciliiun .. tiani cuslodiimt, vcl lalsa doceaiilur, vel slulla ri-

niaiidat ibidem, « ut ab iis qui saccrdolio iniliari vo- .

deanl, vel dobilà rcsponsione privcntur; sivc doniquc

)un(. Ikcc sludiosè sigillalim perquiianlur, an piè et |

in sacerdotum condilionem oculos conjicias, quorum
lidelitcr in ministeriis anleaclis se gesserint, an spc- '
vila cœieris débet esse in exemplum, oralio débet
ctalà piflale, anquc castis moribus, an praîclarum esse pr.v'sidio ; quis unquàm in oralionis studio et vitae

bonorum operum exemplum, cl vii.u dociuucula ab intcgrilate, ab iis exquirendis et inquircndis iis quae

iis exspcclari possiul, b;vc pr;rleiea qu.cranlur quid ad isla spcclant, niniiam puiel adiiiberi posse diligcn-

sil missa; sacrificiuni ;

qui illius sacrilicii cffoctus, qux tiam, in quibus nemo potest esse nimius? Id ipsuni

ejusdera partes ;
qua; necessaria in eo iiisiul ;
qune confirmant ea quae Augustino à Gratiano tribuimiur,
sacrarum vestium significationes ;
qu?c in co sacrificio ferè autem omnia babentur in Pœnitcnliali Bed;c , et

oiïercndo rcquiranlur ; ubi cl (juando illud lieri non in libro de Ofliciis ecclesiasticis, quibus ncmpe enu-
licet; qu;c dubia aliquando incidcre posMinl; quoe ex- merantur ea, quœ ipsis saccrdotibns necessaria sunt ad
plicalione opus li.ibeant, ut illud rccle liât, tum cx- discendum, id csi, liber Sacramcutorum, Leclionarius,
perimenlum eorum ex prœscriptis inlra rcgulis fiai : Anlipltoiiarius, Baptisteriuw, Compulus, Canon pœni-
An sacric confessionis aliquam perilian» babcanl; an lentialis, Psallirium, Homiliœ per circulum anni domi-
ad alla ilcm Sacramenla reclè rilèipie niinislranda nicis et sin(juHs dicbus festivitnlibus ap'œ , Gratia,
idonci sint ; an eorum cognilioncm cxplicaliorcm Iia- dist. 58, can. Quœ ipsis. Quie (juidem qui ignoraverit
bcaut, ex interrogaiionum praîscripto, ut infra de pa- Senonense concilium sub Antonio cardinal! à Pralo ad
roclio; an doctrinam item leneant, quà verbuni Dei sacerdotium vetat promoveri, iii Decrctis morum,
rcciè tractaroç concionemque Iiabcre possint, anque cap. 9.
de rc sacra, de cbrislianarum virlutum ofliciis, atquc § ['l.Conclusioncni conlinens,et seriam ad examinatores
de omni re ad salulcm necessaria apte populum in- parœnesim.
slrucre aut docere possint ; cùm verô à cxtjris om- XLVIII. Providenler ergo, sanctè et necessariô ea
nibus, ut prsscriptum paulô anie est, qui clericali omnia quse in constitulionibus Mcdiolanensibus citatis
raiiitia» asrribuntur, de vitcc spirilalis, sancliori^que pnîscribunlur, in examine probandorum ad sacerdo-
instilutis atquc exercilalionibus perquiratur; lùm tium quierenda sunt, nec ullus nisi eo docirinarum
maxime ab iis, qui vel saccrdolio iniliantiir, vel pa- génère lineliis recipicndus. Nec est quôd aliquis ad-
r( cliialem curaro suscipiunt, etc., à quibus omnibus versùs pnvdicia cxceplionem adminat, putaus non
et singulis, cùm ad examen vcniuat, prœler ccctera eam scveriiatem servandam esse, in eo qui presbyte-
qu:c ad sanciœ spirilalis vitae usum pertinent, ea ratum boc taulùm fine pelât, ut canlui, Icclioni vel
maxime cxploreniur qu.ic de orandi modo, deque orationi v.acct, cui nec populi docendi vcl duoeudivo-
omni sanctarum mcdilationum cœlestiumque coa- luntas sit, qui Sacramentorum adminislrandorum
lemplalionum exercilalione ab aliis qui in eo génère . proviiiciam reliigiat, sibi soli viclurus, non aliis; ne
religiosè sese exercuerunt, Iradita suiit. > ! que enim li.-cc excepiio canonica est. Primo enim quis
XLVII. Nibil in hâc constitutione non sanctum, spondere audcat eum qui lalia, ut ordinaretur, pro-
nibil non a-quissimum, niliil non necessarium : sive miserit, non omnem moturum esse lapidcm poslea ut
enim ea species quit de sacrificio niissa^ inlerrognnda i
Sacramentorum adminislrandorum poieslas sibi de
piascribuiilur, quid niagis a;quilali et raiioni coiiso- lur? quis non ipsi p trochialis Ecolesioc curam deman-
num quàm ut nemo ad rem adeô auguslam, imô di- dandam poUiceri possit, à quà eum repellere qui pre-
vinam celebrandam admillatur, qui non sui officii sbylerali ordine visus sit dignus, licet hodiernoe praxi
ignarus sit et perilus? qui non sacrificii naturam, ef conforme sit, at non canonico juri? S.'cundô, quis
feclus, circumstanlias oplimè calleat, cujus nempc ferai prcsbyterum ordinari, ut sibi tanlùm vacel, non
minislcr est? qui non defcctus in hoc sacrificio oc- aliis? quôd enim Cbristiaui sumus propler nos est,
curreiitcs, quibus vel slatim occurrendum est, vel quùd presbyteri propler alios; boc presbyleralis or-
exlemporancum remed uma(rerendum,non exaclissi- dinis ratio, boc polesialis in populum et pro populo
mè noverit? qui non vestium riluumquc significationes, insliluladignitas; hoc antiquicEcclcsioe disciplina, qucc
quibus ad pietaiem incendalur, didlceril? sive Sacra- inutiles presbyleros, otiosos, populi curanuion Iiaben-
mentorum administrationem ac dispensatinnem, qui- lesvix paliebalur, ut alibi docebiiuus; hoc institulio
bus liomines salvaiitur, sacerdoliuus commissam con- Cliristiet apostolorumiradilio quibus constat presby-,

sideret, quis tantam, tam excellentem, tam pericu- leros ad populi ulilitalem, et Sacramenlorum dispen-
losara provinciam imperitis conlidat in opprobrium salionem primùm inslitutos fuisse, lanquàm iudecoiuni
 ,

DE SACKIS MI.KCTIONinUS KT OUDINATIONIUI'S. 3iO

l'I iiionliiinliim rrjicimit. Tcriiù, oslo l.'t;iiiiuu

sil isl:i diùs versanlur in oKIclo , lamcn in moruni cl vir-

s:\ccnl()lali Kradiii propriis ccssalio, tiitum ralionc vulgaribus senaloribus piM-cclIcre >
:i (liviiiis ofllciis ;

«sto ccriù sciai citisropiis spoiitc^ alisccssiiniin cum à i|nàni vorù jam miilala rcrum condilio csl ! (iijns

iniiiislorio vcrlii cl Sacraniciiloriiin (|ii('m iKuaniin mtilationis |)0lissima causa nnlla alia est, quàm
onliiiavil; al quomodô scicl cum à populo iiunquînu quùd in cligcndis Ecclcsi.'c minislris ncgligcntius,

co iimiiore (Icfiingatiir, (pii ccm-Iù sin- in iisqnc din probandis scgnii'is anlislilcs, cl ai) iis
apiicllaiidiim, ni

giiloniiii HOC incrita novil nec (loclriiiam? (\m argu- dclccli cxaminalores agant. Mclioia i-pi'randa siml

non ciiin lonicrè de iiiyslciiis divirrfs eo lomporc (|no docliiiift et piciali; insignes cpiscojii
iiiciilo coiijicict
indocla plurimi resarciondis Ecclesia; luxal;e ruinis invigilanl.
vcrba fiiclunini? qii!\ ralionc diiclus ipsiim
Fare, divinum Numcn, liancquc pra;sidibns omnibus
rcsponsa, noxia consilia, dogmalo, crrorcs non pro-
palaUiniui collijjct, qiirc in loliiis ordinis dcdecns piam cogilationcm inmùlle, ut cl in scligondis ulili-

vcrganl cl pcriiiciciu popnli? llaqiic vulgala illa cx- bus vinc:c Doniini operariis diligentes, et in lalibu»

taiiqiiàin qiuc Kcclosia; Dci, cliam alliciendis a;qui benelieionnn dispensatores, cl

ccplio cxploilciida est,
scnicl approlictur, ccrlissimam pcslcni allalura in coium laboribus pro Ecclesia Dcidirigcndisassidui
si
existant.
sil. Aliquam lamcn liabcndam esse ralioncm reiigio-

soriim, qui pcrpcUiô dclitesccrc amant in suis niona- CAPUT IV.

sloriis, cl ad nidlas aniniarum curas cvocari, slaluit
I)i: TLMPOIIE, LOCO ET FOIlMA EXAMINIS.
Colouicnsis synodus, ut scilicct bcnigniùs cum iis

§ 1 . De lempore cxaminis habendi.

agalur, ncc cadcm qUct; in aliis scicnlia requiralur.

XLIX. Agile crgo cxaminalores piè, prudenlcr, I. Caetera qux ad examinis ordinandorum accura-
sodulô, coiislantcr, vcslrique officii cas esse partes tam traclationcm spcclanl, sunl icmpus babcndi exa-
ciedilc, quLC clirislianic rcipublicœ si ullac aliic maxi- minis, locus in quo insliluendum csl, cl l'urma quac

me inlersiui; à vobis dibciplinœ ecclesiaslicoe rcslau- in eo babendo servari débet. De lempore prinn'im dis-
raliopcndcl; faciliùs siquidcm esi novos Ecclesiae sero. Concilium Nannclcnse, c. II, feriam quinlam
Dci saccrdolcs ad banc rcgulam fingcrc quàm anti- illius scplimanae in quàordincs cclebrabunturcxamini
ques rcfingcre. Aclum est de Ecclesiâ cjusquc saUile incboando pracfigil : « Qiiando , iiiquil, episcopus or-
oLornaniciiU), si in oïdiuaiidis sacerdolibus cl mini- dinalioncs facere disponit, omncs qui ad sacrum mi-
iiislris sacrosancli allaiis cruditio, picias, fuuclioniun nisterium acccdcre volunl, ferià quarlà antc ipsam
ccclcsiaslicarum scicnlia, disciplinée sludium, cl ali-
ordinaiionem cvocandi sunl ad civitaiem uiià cum ar-
qui in câ profcclus nullâ ralionc speclenlur. Apage cbi|)resbyleris; t lum subdil : Igilur per 1res (lies con-
cxaminalores islos, qui ubi aliquis duo aul Iria vcrba timios examinabunlur, puta pcr feriam quarlam, quin-

Laiiua cffudcril, coulimio ipsum ordinalionc dignum
jiidicanl, niagiùque faciunt si de Romanis consulibus
vcl procloribus aliqua garrial, quamvis de Rcligionis
cbrislianœ mjsleriis, Sacramenlorum docirinâ, cleri-
corui« officiis inlerrogalus conticescat ; bœc pra:scriim
qmcrenda sunt, qu3C ordinandis
tam cl scxlam immédiate ordinaiionem prseccdciilcs.
Assenlitur aliquaienùs concilium Colonicnscl, auno
1536, parle 1, cap. 24, die Mercurii proximc prxce-
denlc ordinaiionem omncs ordinandos cvocandos esse
slalucns, cl dies sequenles Jovis cl Vencris cjusmodi
pnccipuè docenda, disquisilioni pcragendic designans; assenlitur cl alie-

cxerccnda cruul non negligenda, quibus ad

; ca:tcra rum Colonicnse, anno 1549, lit. de altcro Mcdio ad
piiora addiscenda paralur adiUis, cl ignorantiae apud reformai., cap. 5, quod de lempore examinis in bunc
popubim opinio devilalur. Spcctent, quapso, cxamina- modum decernil : « Mandamus utvolenles ad subdia-
cligc-
lores, quales prioribus Ecclesisc seculis clcrici conalùs ordines promovcri, prcesenlenlur, et dent in-
rciilur, quales sacris ordinibus initiarcnlur, lalesqnc lilulatoribus nomina sua ferià quartâ diem ordinalio-
si lieri possit approbare nilantur, qui prcxdecessorum nis praecedcnte, ac eodcm ac sequentidie cxamincn-
buoium imagincm relerani. Quales autem clericos, lur borà quam eis conslitucnl cxaminalores. Promo-
scu sacerdoies primiliva haberet Ecclesia, graphicè vendi verè ad sacerdolii gradum dent nomina sua
depingil Origencs, lib. 3 conlra Celsum ; quibus si ferià quinlâ ante diemordinalionis, quibus similiier
compareniur, (piàmvcrcor ne non minus lantùm ha- slaluelur hora, cùm simul ob mullitudincm cxaminari
benlcs, sed nibil onminô habenles dcprebendamur. non possinl. » Assenlitur cl Tridenlinum, scss. 23,
Audialur lamcn Origenes, qni, ubi Ecclesiae Dei cum de Reform., cap. 7, quod quidem per mcnsem antc
popularibus cœlibus collaloc pracslanliam oslendil, ordinaiionem eos qui ad majores ordines promovendi
mox subdil : t Sic eliam scnalum ccclesiasiicum si sunl, episcopum adiré jubct, voluntatem suam epi-

componas ad scnatùs singularura civilatum, invenies scopo signilicaturos, morumque ac vite inquisilorem

quosdam senaiores ccclesiasiicos dignes ubivis gen- ab episcopo nominalum babiluros jubcl tamen < ut ;

lium administrare divinilùs consiitulam lempubli- omnes qui ad sacrum minislerium accedere voluerinl,
cam ; senaiores verô islos qui passim reperiuntur feriâ quartâ ante ipsam ordinaiionem, vcl quando epi-
nibil in moribus habere eximium prae plebeiis homi- scopo videbilur, ad civitaiem, examinis causa, evo-
nibus. Eodcm modo magistratus ecclesiasllci cum ur- ceniur. >

banis raagistralibub onferendi; ul intcUigas magis- II. Ncquc multùm ab co disscnliunt Rolbomagcnsc
traïus Ecclesiœ, etiam qui intcr coliegas paulô frigi- jl concilium, Mcdiolaneasc IV et Aqueuse ,
quoimu
 ,

3il PARS I. SECT. II. CAP. IV l»E TEMrOIu:, l.OCO et forma EXAMINIS. 3i2

priinum slaluit, do episcoponiiu Ofliciis, iium. 5, c ut baberi,etipsis ordinandis notam lierideberejudicatuni

promovcndi ad sacros ordincs duobus sallem diebus est, ut, liberu abomni cura anime, et ad certiorem
aille ordinationcm, ad locum ab cfuscono dcsignalum tanti bcneficii cxspcctalionem inflammalo, faciliùs ad
vciiiunt examiiiandi; » alierum, Conslii. parle 2, lil. eam quam deccl affeire in ordine suscipicndo pieta-

qiix' portincnl ad Sacramcntum Ordinis , icnipus tem ac fervoreni sesc dispoiiant.

quo esainen subitiiri ordinis suscipiciidi causa coii- § 2. De loco eicaminis.

voniantcpiscopali edicto significandum decernit, « il- iV. Locus autem examinis is esse débet qui ab epi- i

lis qui in urbe sunt, feriam scilicei secundam heb- scopo dcsignatus fucrit, ut loquilur Rothomagense
d> iuad.e stalum sacr.t ordinalionis dieni prsecedentis ;
concilium. Publicus autem olim crat , ut nempe au-
dioeccsanis aiitem aliisque aille feriaai quarlain heb- dicnie populo fideli, et episcopi judicium comprobaiite
doinada?, in qiiain ipsa sacra ordinaiio iiicideiil. Id examen institueretur ; icstis liujus rei Cyprianus,
vci-ô, nisi pro diœcesis exiguoe, aut ampiioris ratione, cpibt. 2i, ubi Optaium et Salurum comniuni consilio
vel pro numéro eoriini de quorum agctur promoiione, probaios docei, Saluroque die Pascbae semel aiquc
brcviiis aul longius convenicndi leinpus cdiclo suc iterùm lectiouera datam, Optaium à se presbyteris do-
pra'scribendum censuerit. » Uliiminn simililcr, lit. clioribus slipalo, doctorem audienlium renuiiliaUun
quoe ad Sacrainenli Ordinis admiuisiralionem perti- refert ; testaïur concilium Carthaginense III, c. 40,
nent, cum pluribns aliis synodis Ilalicis, prcecipit quod contradictiones episcoporum electioni alialas iii

* ul oiunes tum ipsi qui raajoribus, tum alii quietiani eàdeni plèbe disculiendas afûrmat , ut cùni electus
ininoribus ordiniijus iniliari volunt, si in urbequidem purgalus fueril, sub conspectu publico ordinetur ; cur
illi siiit , ferià secundà hebdomadoa ordinalionem euim in càdem plebe contradictiones in eiectione ob-
proximè prœcedcniis, si verô diœcesani, et alii qui ortas discuti mandat, nisi ut publica sit et loti populo
extra urbcm habitant, quarlà ferià hebdomadoe, in nota electi in episcopmn purgatio? quam ideô publico
qnam sacra ordinaiio incidit, ad episcopuui esaminis in loco purgaiionem et discussioneni lactam fuisse
causa convenianl. > NuUus quideni absolutè certus probabiliter conjicies lesiis ex veleri deducta pra;-
;

dies esauiini inchoando prœfigi polest, prudenlerque seiis adhuc consueludu, cujus Pontificale Romanum
Mediulanense cilaium à nobis conciliuni edixit pro meminit, de Consecrat. electi in episcopum, ut coraux
aiiiplitudine vel angustià episcopatus plures vel pau- populo, solemni ordinalionis die consecrandus in epi-
ciores examini dies constituendos, ideôque exaniinan- scopum, de mysteriis fidei, de virlutibus episcopali-
dos pluribus anie ordmationem diebus convocandos bus iiitcrrogelur ; hic enim mos, quem nos adbuc re-
esse vel paucioribus; quod advcriens Tridcniliia sy- tinuimus, episcopi publicè inlerrogandi, indicat exa-
Dodus vel quartam feriam anle ordinalionem, tanquàm men olim ordinandorum loco publico et publicè
ordinarium diem, vel alium qui ab episcopo determi- celebrari solitum. In contrarium tamen videlur seniire
nalus luerit, convocandis ad civiiatem lis qui ordinari Balsamon, qui canonem isiura 5 Laodicenum prolii-
cupiunt statiuu esse deûnit, episcopi arbilrio relia- benlem, rà; x^tjSSTOvta; h t?, tmçovzIv. àzpiwafv&iv jijtz'ja.i.,
qucns ut pro n.ultitudine vel paucitate examinan- id est, electiones (nam yupozo-JM-^ pro eleclione hic
dorum tempus à quo exarainandi debeant convenire, f sumi conseniiunt idem Balsamon et Zonaras) (ieri in
anticipet vel contrabat ;
prudenter ctiam omninô, in prœsentiâ audienlium, ita interpretalur, quasi in com- .

civitate morantium et extra civiiaiem babelur ratio, muni audilione cujusiibet volentis {h zstvyj iy.poi^si tsO
ne scilicct ii qui extra civitatem habitant non neces- ^ox>yiy.i;ou) eus fieri vetitum sit ; proptereaque suo t'jra-
sariis impensis gravcntur, et diutiùs quàm necessum poreobservari notât, ut seorsùra aniisiites convenien-
sit à domoavoceiiiiir, extrâque eam commorari com- tes eligerent, quia nempe in eleclionibus indigna non-
pellantur unde priùs qui sunt in civiiaie exauiinan-
: nulla dicunlur de iis qui eliguntur; quà nempe ra-
tur, ul locum postea iis qui sunt extra civitatem va- L.one ab examine quoqne ordinandorum populuni
cuum relinquant. Gdelem excludi, et seorsùm cxaminatores conveniro
III. Ubi verô laudabilis illa consuetudo vigat , ut dcbere coUigeretur.
in episcopio vel in domo aliquà ad id deslinatâ in- V. Nosquidem, quid jam facto opus sit non deter-
struendi anle ordinalionem maneant, qui ordinibus minamus, maxime hocce tempore, quo nos hocretici
iniliari pelunt (de quà consueludine infra dicemus), undiquc ambiunt, mystcria sacra deridentes, et in
placel maxime
quod à reverendissimo Bellovacensi
ul cleri opprobrium omniaiavidiosè captantes; nec hœ-
episcopo prudenter observalum vidi, duplex examen retici solùm, sed magnâ ex parle laici, tum maxime
insliluatur, prius quidcra minus accuraluin de gram- gaiidenl cùm in ccclcsiaslicorum lioininum dedecus
malicâ pracsenim et humanioribus lilteris, ut qui La- et ignominiam aliqua comminisci, vel loquaciler obla-
lins lingua; rudes reperiuntur, nec ad ipsam inslru- terare possunt; at canonem istum Laodicenum ad dis-
ctioncm admiltanlur, quippe qui brcvi tempore Lali- cussioiieiu ordinandorum privalim agendam, non pu-
nam liaguara edoceii nequeant quœ ordiiiandis , blicè corain iaicis fidelibus, falsô detorquet Balsa mon,
necessaria est; alierum post insiruclionem, et frc- qui nempe hoc taniùm inimit, discussioneni islam et
queniem eorura prseseriim interrogationera de quo- "
examinationem coram calechumenis et pœnitentibus,
lum scientià dubium aliquod exstiterit; quam qnideni qui in secundo snni poenitentiaî gradu, quem ày.pàxaiv
Uiscussionera qnibusdam antc ordinalionem diebus diccre soient velere?, à quo cl isti «/fow/xsvst, seu an-
 ,

Î513 DE SACRIS r.I.IXTIOMniS UUDINATIONimJS. 3U

tiii'nici j):is>im dionnUir, fiori minime oporlcrc, ne honores pc.lcrc volobanl, candidarn logam (l.ijohant
foili', i|iii)(l ait '/.oiiiiiMs, ali(|ii:» in cliiîcndKscdijiocien- induen: p(!litionis sua; signuni; rpiunlo a-(piius tsl ut
(iir, (|n.r in iis i|ti(iinm niMi ilaconslans in lidc raliu qui ce* Ifsiaslifos gradns pclilnri conveniuni, crdcsia-

fSsi'l, hl i>>|ilii'maii(ii ^'lnniniscau^am |ii'a>lH'rcnl ; < ni sticam indnanl vcslom, tpià se sludiu>os sui riominis ac
niini \irliilnm aciiiinibns (>loi'ia Dci an^'Ctnr (ninro- proh'ssionis oslcndaiit! Si milites cinguluin inililaro
li'liranl .si(|ui(icni, (|ui prx'claras uclionos inUionliir, assumei)nnl, anlerpiàni inmililinn ordines refcrrenlur,
Dui niajiîSlalcn»), ila vicissiiu, ol> ca (|n;i: virluli ail- cl se sacramenlo mililia; addiccrcnl, Muin cotisenla-
vrrsanlnr, (|iii panini (iiinis lidci radicibns nitunlnr |
ncum est ul idem eeelesiaslica; militia; sec lalores l'a-

(iiuali's (ali'i liumini et pd'nitcnics vnigo crcdmiUir), cianl, hahilnnupie cum assinnant, (pio a laieisdignos-
ilivino Nnmini pclidanlcr oltlnTlant. » Qnemadmo- canlur, nec professionem suam emenlianlur? Nemo
diiin ilacpic faU'clumicni ac pœnilcnlcs à sacris my- aut in caslris, aul in foro ad idlam dignilalem cvelii-
sloriis fidoliiimqiu! cxcipiiis arccbanliir, ila cl al) clo- liir, qui non vesiibus convcnientil)us ulalur ; liir|)e est
<rK)nii)iis cxoindi solcltanl, adco ni ncc iiilorossc qni- ul quod in ca;tcris ordinibus judiearetur iiidignum, in

ilcin iis posseiil, innilo niinns sudraniiun I'imtc; cnjus ordine ccclesiaslieo, cnjus sicul m;ijor e>l dignitas,
oliam lei, ni fallor, causa, poslcrioiibuscliani lenipo- ila major débet esse religio, EÛra^ia , el reverenlia
ribus conslilulns ad aiccndos laicos ((piornrn in clc- censeatur esse lolerandum.
clionibus mnlUc craiU parles) inler oUiciales maghio VI. Ea lamen esl aiiqnorum lemerilris, ut passim
ccclesi;e Constaiilinopolilan;!; in sexlo <]uinario (1) aliqui in vesiibus rnslicorum, aut militum
exami- ,

rccenselni', cnslodicus fores, diim cleclionea Kcclcsia mi- nandos se ac probandos ad sarros ordiues oUeranl,
vislrornm pcraguiilnr ; adnnincralnr qno(pic ôsJTSfo,- inconipli, inconciimi, animi ferilalem vel ruslicitalcni

Ô7Tt5.ft;,- x.cKTû^ /y.5vs6«//6j>«/v(qu()n)odù Icgendum ccn- palàm prodentci; alii calamislrati, molles, efleniinali,
scnl Junius in hune locum 24, cl Kulongcrusde Off. renidcnle culo, capillilio crispalo ac prolixo, acnmi-
ceci. Consl., cap. 2-4, in qno à Grclscro disscnlinnl, nalâ aulicorum more barbà, profusâ myslace, veslilu
qui TÔ ,aovà//65u/ov Icgil, lib. l,cap. 10, in cap. 1 Co- supcrbo, inccssu molli aul tumido, ad examen accé-
dini, quasi (onpullam imam et solain, quam sciiiccl dant, in quibus niliil masculam pra'ler sexum esse

oleo son ciirisniaie plenani ad consccralioncni secun- conjicias ,

quormn unguenlo delibuti, vel aromalieo
dus osliarius leneat, ei aniisliii, cùm opus esi, por- pulvere coiispcrsi crines, fragranles vestes meliiis
rigal) ; cujns ncmpc sccuiidi osliarii officium dicalur oient, quàm mores. pulchra capila ! vera anliqni-
observare cl cuslodire inonobanibylon, id est, con- latis ccdesiaslicoevel a|)oslolica; modesti;especimina?
clave palalii secrcinin cl siinplex, in (|uodconvcnic- modcslia} , simi)licilalis, deliciarum conlcniplûs,
bal clerus palriarchani clcclurus, anlequod aliiid fil optima cl gcrmana exemplaria! Undeha-e iilisquidcui

StSâ/iguiov dielum, in quod conveniebant promiscuè lemerilas, ut cùm stipitum, acfungorum, aut conlo-
omnes ex plcbe, qui de eleclione palriarchaî ciliîis rum, quœ hoslium spoliis vcstibusque onorentur, po-

rescire volebant , cnjus ncmpc meminii Pliranscs. tins quàmbouiinum speciem rc|)r;escutenl, bomiunm
§ 5. De l'onnà exmninis. lantcn ducaium ambiant, cl magislrorum oflicinm
\I. Quod veio jani spécial ad formani oxainiiii'^, pelant? Unde his succrcvit audaciautcùm pomparum
plurimaobservauda snnl, (\\\x omuia fcrè ex V Me- secularium, niundanœ vanilalis, deliciarum lurpium
diolanensi concilio crnemus. Prinuun esl , ut nemo sectalores, se vesiibus, incessii, loloque corporis ba-

exaniinandorum, nisi in iiabilu modeslo, cl qui clcri- bilu porlendant ; modeslia; lamen clericalis, Innnili-

cum decel, in lonsurà , barbà, capillilio, honeslis ac tatis, abnegationis lem|)oraliuin voluptaïuni qii;c ec-
decenlibus audcat acccdore. Dislriclè id praicipil Me- clesiaslici prodlenlur, laudem ab exaininaloribus me-
diolanensis praedietasynodus, Coiistit. parle 5, lit.de reri, etapprobationom obtinere non dilïidanl? Siccine
examinandi Ralione : « Si quis v«i.' clcricali veslilu cccles'aslica dignilas contemnilur, ul iis commilalur,
dolormi, abordinis ecclesiaslici décore aul discijilinâ qui nec auctorilalis vel tantillîim habenl ad jubendum,

aliène iudulus, vel sine congnià pro sui slalùs et or- nec severilaiis ad reprelicndendum, nec hoiieslalis ad
dinis ralioiic lonsurà accesseril, ne ad nllaniexan)inis conversandum? ul iis Iribualur, qui Icnitale , ambi-
experimenlive rationem ei adiius liai, nisi decenli tione, l'aslu, mollilie dignilalem cœleslem commacu-
veste amiclns, lonsurà prasciiplà ad iilud redieril. >
lenl? Siccine cxamiualorum judiciuui irridetur, vel

Simililer Rollioniagense conciiium slaluit, de episco- examinandorum audacia invalcscit,utquiruslicilalem

poiinnO.ficio, nuni. 5, ut ad examen onlinandi convc- spiranl, vel qui (quod pejiis est), infrunilos se, super-

iiianl in liubitu et lonsurà decenli; alioqui non rccipian- bes, vanos, delicio>os, molles, ac dclicatos omni cpià

Ambrosius, sermo 14, duces possunt ralione osieiidunl, corum huncn judicio cc-
tiir. Si enini, ul ait « el

omnes eliam mililanles accuralè sericis clcsiaslicam dignilalem assequi se posse non ditïidant,
principes
vesiibus accincli, operosis cingulis, auro fulgenle pre-
quorun» severilatem poliùs perlimesccre, quàm ap-
probationem sperare deberenl? Memini egregiè ab
tiosis, ambinnt solido nilidiùs in conspectu régis ince-

annon coulendere debent ordinandi Auguste Cxsare reipublicie consullum, diun pubiicuni
dere ; » ul corani
oflicium ci dare noluit, qui l'ucalos crines haberet
episcopo veslilu clcricali ainicli compareanl? Si qui
non native colore linctos, (idem non ci adhibeudam
(1) Codinus, cap. 1 de Offic, nuni. 28. esse dictitans, qui fucatocrine inlucnlcs lallere nite-
5i5 PARS I. SECT. II. CAP. IV. DE TEMPOUE, LOCO ET FORMA EXAMINIS. 16

rclur. Neque verù cxaminaloresei fidem adliil»crc de- r.Jnle judicàsse probabile sil) fucrit ore renun'iatus
bont, qui simjilu iuiem ecclesiasiicam, el modesiiam, liinc cl n-jcciorum indignalio contineri . et erg.i elc-
professinne , Labilii cl reliquo corporis onialu imin- ctos revcrentia debel accedere ; neqne illis cum Cain
danuni se acdcliciosum simulai, vel verbis, voiistjue indignaii lictl quod viclima fratris piobjia sil; nci|uc

suisexposilis eoclcsiaslica; coDditionis se secialorem '

populis illoruin eleciioni contradicere fas esl, quia,

esse ve:!c nienlilur; qai enim deliciosi, qui molles, ut condudit Cbrysoslomus , oportci prubare (juod Dco
qui fflundani fuerinl, eo lilulo rejicieiidi sunl , (]uod placttit. Legalur Cluysosl., liomil. 5 in Acta Aj.oslol.,
alienis sint abecclesiaslicorum slalu moribus ; caven- fusé.

dumque insuper ne reiiuiUialiouem secularibus f)ora- VIII. Cùm ad examen ventum

fucrit, banc diligen-
pis et ranilalibus in ordinis susceplione professuri, mandai Mediolanense V, ne
teni ciiulionem adiiiberi

Spirilui sancto, el Deo, et Ecdesiae raenlianlur; qui alieriusnomineqnis examen exf)Ciiaiur, expeiimen-
rerô modesii, bumiles, cléricales inlùs fuerinl, eo la- lumve subeal, quod ali^juando f..ctum esse conijer-
ineD lilulo excliidcndi sunt, quôd animum babenles tuni est. Sanè graviier iili peccant qni \ cl alieno no-
viri l»oni, exlerioribus indiciis alios se à viris bonis mine inlerrogari se paliuniur, vel aliam personam
menlianlur, nec eam quam debenl populis suî xsiima- examini suj'ponunl, quà nimirùm fraude Ecclesiam
lionem relinquanl, nec excmplum pnebeanl. Quis cre- ludificanlur et subsannant, minislerium dedecoi-ant,

dat illos toto viix lempore enisè solliciios fuluros ui cl orùinationeiu sacrilegà tcmerilate violant : quam
sacerdotales appareant, qui videnie episcopo, intiienle quidem ii qui sine examine promoventur, furtivé
sacerdolali esaminaiorum cœlu, taies esse i.oa refor- subripiunl; qui vcro alioram perçoiias mentiiintur,
mident quales reliquo lempore esse non debeani, et sacrilego buic furlo cooperanlur. utrique impie, llos
approbaiionem ab aliis expectant, qui vel seipsos ita verô profeclè, qui eâ raîioue ordinutionem conseculi
vestiios el ornaios erubescere debereni ? Leviora \
fuerinl, ad superiorem gradum ascendcre, nisi ex
forte dicerauf acriori stylo coiifodisse ; sed b^c pa- dispensalionejura iio.i permiltunt; uam Ab xander 111

leniia sunl ; noluniusque occulta revelare dedecoris ; episcopo Lingonensi sc.ibens , cum eo qui furlivè or-
61 leviorum porro insectatione apparet, quantù acrio- dinera diaconatùs susceperit , dummodo ab episcopo,
rem ,
quoc graviora sunt, niereaniur repreben- vcl archidiacono , aliove pnelnlo sub analbemaiis in-
sionem. lerminaiionc prohibitus non fuerit , ejiscopi arbilrio
\1I. Ubi verô tum exaaiinatores , tum eianiinandi reliuquilut imposità pœnilenliàdispenset, in pronio-
convencrint, à Joie prinâpium illi diicant oporlel. lionc ipsius ad sacerdotale ofiiciuni ; si vero inlermi-
Graviter Mediolanense V, Conslit. parte 5: i Cumin nalio anatbematis facta ;ueril, eidem nisi posl ingres-
locuni ooDvenerint uli moris est clericorum esperi- sum religionis indulgènium negat, qualcnûs ad sa-
menlum ficri, priusquâni aggrediantur à statà prece, cerdolalem ordinem promoveri possit. Uanc aulem
orationeque congregationum usui pracscriptà, quam sea comminalionem analbemaiis, seu senlenliam con-
de libro pronuDliel ,
qui examini prœsidet, iniiium tra eos ferri qui furiivè ordines suscipiunt , nios est
faciant , hoc piè intimèrjU precanle- '
, ul Dei ope in- usitalus ac legilimus; elenim Pontificale Ronianum,
primis illud rectè ,
prudenler, divina-que voluntali parte 1, tit.de Ordinibus eoufereiidis ,
propè finem,
congnienter conûciant. » Solemnis est apostoloruiu hunc ritum in ordinatione pnrscribit ut antequàm or-
preciiiio in electione Mallbi;e ad aposlolatum , Acto- dinaliones celebreniur, aUquisnomine tpiscopi ordi-
rum 1 : Tu, Domine, qui corda nôsli omnium , oslende naluri , sub pœnâ excommunicationis pnecipiat , et
Quem elegeris ex iis duobus uniim accipere locum mini- mandet , ne quis non descripius , {xaminalus, appro-
slerii hujus el apostolalùs , de quo prœrariailus est Ju- balus e nominalus ullo paclo audeat ad suscipiendos or-
das, ut abiret in locum suum; similis :n ore examina- dines accedere; qua; si excommmiicationis lala sen-
torum oratio , similis in corde pietas débet esse ac j
lenlia est, nec solùm comminatio (quod ex int<-nlione
zelus , ul Deum , qui scrulatur corda ac renés, fer- episcopi pr;eser;im dijudiciiidum est) , is qui stanie
venler prccentur, utexplnribus ad examen conve- ejusmodi probibitionc ordinem surripueril , in susce-
uientibus , eligendorum eorum ipsis prudentiam Iri- piis ordinibus ministrare no;i poteril , donec ab eà
baat , qui Ecclesia; ntiliùs consolant , clerum majori i
exco muiiicaiiouis senlentiâ absolvatur ; cùm Ecclc-
honore .'ifiicianl, populorum saluti diligeniiùs provi- siai lex sii euni qui excomniunicalionis vinculo irre-
deant , sibi vero ciim aliis prardicaverint , dacmaîio- litus leneLur, liLeram non babere exercendorum or-
nem minime acqnirant; ui dignos aposlolis successo- dinum suorum facultatem. lis adde canones quibus
res Beus ipse provideai , qui pro palribns nascituros sine examinaticne ordinaii è clero dcjici prœcipiun-
filîosrevelavit, el se paslores docioresque Ecclesiic lur , in eos eliani mililare qui supposiiâ aliâ personà
suae noilolempore denegaturum promisit cùm enim : examini , ordinaiionem subripueriat : bos enim sine
k Deo vocari el n.iili debeani qui ad sacerdolium as- e.vaminalione promolos esse nemini dubium est, et
sumunlur eleciionem divino numini debemus per-
, eô magis pleclendos quod fraude indebitam ordina-
miiiere , el ut ipsonira ore Deus îoquatur , debent se iionem oblineanl, el alium in p;<rlem criminis subor-
examinatores sedulà oralione praparare. Prccibu? nent.
qnoque eiectioni conciliatur auctorilas, dùm i^ cre- IX. Ilàcaulcm fraude dJûcilécapiebanlur majores
diiur à Deo eleclus , qui homïjiura (qiios Deo inipi- J| aosiri, lum quôd nonnisi uwios ad cicrum piouiovc-
 j ,

51- DE S.VCUIS EIJCCTIOMIltjS liï ()IU)I.N\TIONinuS. 548

ardiiprcsliy- iniiiis esse dcbcanl poslea explical cadem synodus,
liant, liim iinôtl siiiRulos onliiiandos
:il)

lcri>. cl i»:ir()cliis cpiscopo praîsoiilari vuklunt ,

ul cl nos su|)ra cxposuiiuus, ncinpc de vila; slalu, gé-

6ii|tia (IiKuiiniis ; nunc vert» faciliùs in cum crrorcm nère ,

palrià , doniicilio , canonicisvc inipcdinicnli»,

cùin ignolis inamis iinpominl; SPU irrcgularilalibus, (im; (piocpic et intcnlione cum
cpisnij» iiiciiliiiil,

qnaiiivis, si accmalii ca sorvciiUir (jiku siipciiiis lic (|uA ad onliiii's acccdilur; scciniduni, de orationc

prohatioiic ad sacros ordines dissiTciilcs dcsidoravi- cl cxcrciliis i»iclalis ; l(;rliuni , de lillcrarum doclri-
iiiiis, nomiisi rarô cjusmodi fraiidibus incliri pos- n.'i, vit.i' clcricalisdiMiplinà , cl rei ccclcsiaslicu; pc-

sinl; vixque iiisi in ordiiialionc corum (pil lilloris rilii^.

diniissoiiis ol.loiitis, in aliène diœccsi ordinaiilnr, XII. Terlium, ul « sileiilio , dùm examen liabc-

vigilaiililius opiscopis, et do suo tur, (cxaminalMics) ulanUir; nec inlor secollorjuia

per fjiisniodi fnuidos ,

oflicio sollicilis illiidalnr; idCiMpic in peiTijriiiis

ordi- confabulalioniîsvc li:tbo:iiil , nec nuiluas ilidem qua;-

liandis adcù diltirilcm olini se Kcdcsia pr,il.iiil,(pi<)d sliones dubiorinnijne cxplicaliones sibi proponanl;
in corum ordinaiione faciliùs frans irrcpcre, errorquc sed ad illius, de cujus doclrinà, inlcrrogalionibus qn:i'-

coiHingcre possel. Ciijiiscuniquo taincn fraudis vilaii- rilur , rcsponsionesallcnli, animum, allcnlionis s(u-

da; causa, prudeulcr cdixit Aquonsis synodus ul Icriù dio, cidemaddanl, ad rcclè exjjlicandas sibi propo-

scxlà inuuodialo ordiualiouoni pracedeule ordinando- silas quccslioncs. Nec vcro cxaniinalorcm loco suo
ruui post vcspeias recoi^nilio liai, ne qui l'urlè inse- inlcrroganicMi ;.lius inlcrlurbel, sed uimsquisquc cx-

queiili die non destripli , non cxaniinali, auliiou ap- spectcl, dt'im sibi ordine pro qu;cslionis génère, ra-

probali furlivè irrcpanl. lioncvc intcrrogarc conligeril; inquiislionibiis inlcr-

X. In examine vorô faciendo qux-dam alia non rogationibusYc propoiicndis, non vcrbis, non aspcclu,

omillonda scrvari prcccipil pra'dicla Mcdiolancnsis non ullo modo scveros vclicmcnlcsquc se pi ;chcanl

synodus, primùm ne de ullo quoquc iniliando (si

« ul qui examen subeant scvirilale delcrrili animuni
niodù non alilcr cpiscopus aliquando ccnsucrii) exa- ne dcspondeant , mcmoriàqtie languescanl , ac vacil-

men cxporimentumve anloa fiai, quàm nclatis na-

,
, lenl non sine aliquo dedecorc : al benigni ,
gralique

lalium aul dispcnsalionis concessa;, beneficii cccle- animi significatione, illos vel disseicnles, vel rcspon-

siaslici , vel pensionis ,

patrimoniive leslilicaliones denles audiant ; nec verô (piibusdam inlcrrogaliuiK u-

scriplas , casdemquc à \ icario cpiscopali recognilas, lis , aliàve ullà ratione inlcrpellcnl ; si quid autcni

illiusque subscriptionc signalas ac probotas ,

ailulcrit vel in disserendo , vel in respondendo cos offendcre
cxbibueriive , nisi aliquando cpiscopus cas post exa- animadvcrlerint, ne lune illos doceant, objurgenlvc,

men cxbibcri rccognoscive jusseril; nequc item nisi ac ne moncant quidem , nis-i quod ad examen rcclè

alias prœscriptas dccrctis provincialibus ,

edictove insliluendum perficiendunivo pcrlineat, sed examine
née verô pra;terea, peraclo cos brevi admoneanl doceanlve si quid ne-
cpiscopali lestificaiioncs dederit
,
;

au- cessariô lune adnionendos docendosve dnxeriiil.

nisi de eo à cancellario episcoppli examinalorcs
illos

dicrint, recognoverintque, quaecumque episcopi jussu In omnibus porrô et singulis cxaminis inlcrrogalioni-

inquisitiones de eo f;icLic,alquecxofficio pricscriptcc, bus spectelur non soiùm uniuL-cujusque eorum (pii

alioi uni lillcris siguificalaî, vel denunliata; vel delalae

examinanlur sludia , sed eliani usus ,
judiciuni , in-

Subdil verô quomodô lestincationcs illac asscr- j

genii vis et soierlia. i
sinl. t

vanda;, in codicem eà de re scriplum referendu; in ,

;
XIII. Quarium : < Alverô longé plura alque adcô
cpiscopali archivio custudicnda; cl publicis à can- ; ,
poliora prudenlium examinalorum , ac pra;scrlim
cellario de ordine susccplo conliciendis lillcris, tesli- episcopi, cjusve qui examini pryeesl, judicio rclin-

monia isia alalis, nalalium ,

patrimonii vel benefi- quuntur, cl pro eorum caplu.qui ad examen acccdiml,
cii inscrcnda sint, quod superiùs quoque observa- cl pro ordine quo quis iniliandus est, cl pro ralione
vimus. locorum quô mitluntur, et pro génère doctrina; quam
XI. Allerum, ut t examinalorcs ordine ad inlerro- profilentur; qui verô earum rcrum qua; certis inlcr-

galiones quccslioncsve veniant , aique in examine rogalionibus demonstratae, in bâc inslruclione conii-
quidem ea ralio inealur , ut inlcrrogationcs qua;slio nentur, se minus cruditos esse oslenderinl, eos cpisco-
ucsve examinalor proponal, quem pro vicissiludi-
is pus admoiieat ul diligenter in posterum in doclrinis

iiis ralione cl pro doctrinae disciplin;ïve génère modù incunibanl, alque harum ipsarum rerum inprimis pc-
hune , modo illum , in eo ipso examine cpiscopus riliam et scienliam percipere sludeanl; ita ni cùm
jusseril, ut eorum
vicariusve cxaminis propses inlerrogare visitaiionis munus , aliave siudii et pro-
vario mulliplicique inlerrogaiionum recognilio habcbilur, rcclè peiilè-
ne unus allerum gressùs in lillcris

cerialim inierpellet interrogationuEU pori ô cl que omni eo génère doclrinac inslrucii comperianlur »
modo ; ;

examinalorcs leneanl ut
qua'Slionum ralionem ila ,
quienam aiitem res bàc inslruclione de quâ bic scr-
raiioni-
illis inler se sic dislributis cxaminis instituli mo conlmeanlur, superiùs agenies de iis qu:e in exa-

bus, prout oportet , cumulatè salisfaclum sit; alque mine quairi debcni, salis superque diximus.
eorum unusquisque, que de génère t^uicrere inslilue-
ril , ila de eo quserai , intcrrogclve , ut qucmadmo-
diunpar est, illius generis quœstioiics inlerrogalio-

BCSYC sali» explicat3c sint. i Quie aulcm capila cxa

 i'J PAKS 1. SLCT. 111. CAP. 1. 1NSTRUEND03 ORDINANDOS EX VET. ET NOV. LEGE ECCL. 350
Hune porrô canoncni ex siiggcsliono Au-
nacti suiil.
SECTIO TEIITIA. guslinicdilum fuisse refert Possidius, cap. 8 Vitu; S.

DE nSTITLTlOXi: OKDINANDORUM, NECESSAKFA- Augustin! cùm cnim ini(|uo ferret animo, quod con-
;

Ql'E ANTE OnDINATIO^EM ADMOMTIONE.

tra Mcxnum canonem cpiscopo Valerio vivent! super
inductus fuisset, i satcgil, ut conciliis constituerelur
CAPUT PUIMLM.
cpiscoporum, i.b ordinaloribus deberi ordinandis, vel
MO.NENDOS ET I.NSTRUENDOS ORDINANDOS EX VETEr.l ordinatis omnium staluta sacerdolum in notitiam esse
ET NOVA ECCLESl.E LECE.
deferenda. »

§ 1 . Aiit'uiuis Kcclesiœ dcactis id probalur. m. Concilium quoque Carlliag. IV inslructionem or-

1. Quoiiiain sa^pè accidil ut plurimi ad sacros or- dination! praeviani fuisse ostendit, cùm in ordinalione
(liues minus idonoi repciianlur, non lauî quùd ingc- osliariiinslruclionispraicedenlis ab archidiacoiio bahi^
jiio minus pollcant, ad ea cdiscenda (\h:c ad ipsorum tie lanquàm reiusitatx'meminit: « Ostiarius, inquit.cùm
oliicium ac numus spectan(, quàni quùd ex lis nliqui ordinatur, postquàm ab archidiacono inslructus fue-
ne quidcm sciant quid illud sit quod addiscercdebeanl rit qualiter in domo De! debeatconversari, ad
sugge-
( lanlus nempc ccclcsiaslicanun rerum conlempliis stionem archidiaconi iradat ci episcopus olaves eccle-
iholcvit, lU (pialium icr(nn sacerdoli, vel allcrius or- si;c, > etc. ;
si vcrô probabile cstosliarium, cujus offi-
I

diiùsclericostieiitia nccessaria sil, abolita apud luijus cium prœ reliquorum ordinum functionibus, minoris
seculi lioiniiies nicmoria videalur; aiii vcrô pra;ce- est moment!, de eo tamen aniequàm ordinaretur, in-

ptoribus careant, à quibus oa edoceri possint, qiine strucium esse, cos verô qui ad reliquos ordincs pro-
ipsorum suiit ofdcii ac muneris ), hinc sapieiUcr olim movendi essent, absque ullâ praevià instruciione iui-
cautum, et hocce lemporc iaudabiiilcr à quibusdam tiatos fuisse, quanlô verisimilius est reliquorum
reiiovalum, ut ordinandi aliquo anlc ordinalioncm ordinum, quorum major est ratio, parem fuisse con-
Icmpore instrucndi in unimi locum conveniant, qua- dilioriem? quonnn forlc nulia nientio facla est, vcl
tenùs brcvi tempore saliem doccantur quienam ea sint quôd salis in osliarii instruciione superioris
cujuslibct
quorum sibi praîserlim notitiam dcbeanl comparare. ordinis, clerieorum instructio intciligerelur,
vel quôd
Quia item aliorum viva vox magis feiit quàm vel la- ostiarii ab archidiacono, reliqu! superioris gradùs nii-
cila apud nos ofiicii noslii cogitatio vel leclio, idcô nistri,aut ab episcopo, cujus ex supcriori Carlhagi-
prudenlcr quoquc ecclcsiasticis legibus cautum fuil ut ncnsi concilie partes crant décréta conciliorum
ordi-
aliquo antc ordinationem l^impore, quicumque ordi- nandis signiflcare, vel aliquo alio pleniùs inslrueren-
nibus initiaudi essent, seriô sui muneris admoneren- tur. Discimus autem ex hoc Carlhaginensi canonc
tiir, et gravi adhortatione ad ordinum reverentiam, qu:cnam ea sint quorum cognitio ordinandis
ingerenda
vciicralionem divini myslerii, oflîcii sedulitatem, di- sit, puta ccclesiasticarum functionum, earumque
le-
scipiiiue observantiani, virtutum studium, viiiorum
j
gum quœ unicuiqiie ordini adnexœ sunt; ut quemad-
fugam induccreutur. De utroquo quid velus, qiiid no- modùm ostiarius de suo muncre
;
inslruebalur, ita cai-
vus Ecclesia; nios ferai, nobis dicendum est, ul quan- '
teri clerici qui ad aliquos ordiues contendebant,
eo-
tum ejusmodi insiitulioni velus Ecclesia) consuctudo rum ordinum munia edoceanlur, quorum giadum
aucloritalis conciliât, lantùm in eà adliibendà recctis assequi cupiant.
quorumdam praxis faciliiatis inessc demonsiret. IV. Nec à priori Carihaginensis conciiii
I
canone dis-
Ordior à conciliis Carlhaginensibus, in quibus
11.
crepat Aurelianensis
;
IV synodns, dùm jubet, c. G,
liujus moris non ininima vesiigia supersunt. Conci- Ul f parochiani clerici à pontificibus suis
neccssariâ
liuiu Carthagiuense 111 sibi placuisse affirmât, c. I

sibi slatuta
5, canoniim legeiida perspiciant, ne sibi ipsi,
t ut ordinandis episcopis vel clericis, priùs ab ordina- vel populi, quie pro salute
;
corum décréta sunt, excu-
l<>rii)us suis décréta conciliorum auribuseornm incul-
i
sent postmodùm ignorasse; » quandonam verôab epi-
contur, ne se aliquid contra slatuta conciiii fecissc scopis canonum slatuta audirent, conjicere licet ex
asserant; > quid cnim ea sibi volunt conciiii verba, ccncilio Toletano IV, quod procviam
inslructionem
nisi ut ordinationem cpiscoporum ac clerieorum, in- I

presbyterorum à suo episcopo, tùm cùm ad

parochias
slruclio procédât, ne uUi ordinenlur, nisi qui priùs
minislraturi miiterenlur, videlur exegisse.
j :

« Ouando,
EcclcsicC canoncs, eosque maxime qui ad ordinatio- inquit, c. 23 (liabetur c.
'
Qumido, dist. 3S), presbyteri
nem spectant, cdocii fucritit, ne contra Icgcs orclina-
in parochiis ordinantur, libcUum officialem à suo sa-
los esse se doleanl, aut impositum humeris suis onus cerdote accipiant, ut ad ecclesias sibi deputalas in-
graviter ferant? JEqm sanè constilutio et liocce tem- slructi succédant, ne per ignoraniiam in ipsis divinis
pore ulilissima, imù, ut vcrè dicam, penè nccessaria,
Sacramcnlis offendanl; cùm verô ad liîanias vel ad
ul ncmpe impedimenta qua;vis canonica, scu irregu- coucilium venerint, rationem episcopo suo reddanl
laritates, ut loquuutur, quce hominem ab ordinalione
,
qualiter susceptum officium célèbrent, velbaptizent. >
repellunt, ordinandis ipsa igoorantibus priùs signili-
Liber officialis(Glossa in proedict. can. ), cujus Lie
cciilur, quàm ad ordinationem veniatur, ne
se contra raeminit concilium Toletanum, non alius liber est
Ecclesiae leges ordinatosesseajgrè ferant, eaquepostea
quàm liber aliquis qui modum quo presbyteri suis
j

rescienlcs vehcmenti sollicitudiac anganiur, dùm sibi ofiiciis fungi posseiit, edoceret, et Sacramentorum ad-
inlcrdiciura ut plurimùm olficiimi nônmt, quod illicite miuislrationem coatiaeret, quale» isU libri qui jara
351 Di: SACIIIS EI.FCTIONIIIIIS Kl" OIIDINATIOMIUIS. ysû
Mnnualis iioiiiiiio (li> i sulcii ; s:i('cnloiis, ii (|ii() Ihiik- liadil, :'(;|»n'{ij(ii,sialui'nsncin|io, c. 12, ni « prcsbylci
lilii'tiiii ir('i|>ii'li:iiit , iiMiiiiiic, 0|iisi'O|Mis iiiliHi';iliii°, piius>|u;ini ad consccralioïKMii pn-sbyUM'alùs acccd.it,
(jiii |)a>sini .s;i('(>i'(l<)i Miniiiiiis, saccrdos cl iniiiccps niantMl in cpiscopio, disceiidi gralià ofliciuin siiuiii ,

.s:iC( rJoliini ^ipiui :iiiii(|ii()s l'^ilrcs cl iii prioribiis «oii- laindiii donec po'sinl cl ninrcs cl acliis cjiis aniiiiad-
ciliis viK'itiiliir; lilaiii;r, ;i(i (|iias iOiiYOïiiic sulebaiil vcrli ; (;t linir, si digniis fiicril, ad saccrdoiium pro-
|)re>l)Yli'ri ralioiicm sni linim |•i^ rfil(liliiri,siii.l Uitj^a- iiHivcalur. > ^(uibdsiiaiii [iDlissiiiiinu iv\nis addi>cen
lioiiiiiu dics, lit iiilcrpri'taliir (ilossa, ibid., (|iiil)iis dis lenipiis illiid iiiipciider(.'lnr , cmijicics ex Ikic, ni
ncmpe ox aliis jmis caiioiiici icsliiiioiiiis pre^byloros l'allor, cjiisdcin coucilii canoiie 18, l-'.piscupuinm »ia-

ad c(;tle-.iam calbedralciii coiiveiiirc dobuisse coiilir- (jiia sit solliciludu, presbiilerii suis triulere liaplismi Su-
inai, can. 5 do Coiisecr., disl. 3, ol can. F.l hoc, de CKimcnluiu, et (juid in codein reinnUiaiiditiii, ({uidvc cm
Coiisi'ci'., disl. I. dciiduni sil, de; vcl ex illo, ncnipe 22 : (pio diligmli
V. Ad roiu cliam osl, (puni babeUii- iii Juslinianaà c.tiilclà pcilraclanduin (qtiscojiis cl prcsb^lcris pr;i;-

iiovfllà G , c. 1 , Epipbaiiio archicpiscopo cl patriar- scribil, ni didicla conliu-nlibiis corivcnienlem pœiii-

clii' CcHislanlinopoIilaiio, iii (pià Carlliagiiiensis iiisli- Iciiliain iiiipoiianl , cl ut cpiscopi, (piis polissiniiinj
liilio n)l)()ialiir, asscritiirruio : « Consliliilnm cl ad liber pœnitenlialis scqucndus sil, cdoccanl. Ex (pii-

episO()|iaiiim piM'paialiim , coinijetciis cssc vciiorabi- bus scilicel canonibus nioduin Sacranienlorun» IJapti-
liisol iiiidiipic probalas logeio régulas aiite onbiialio- sini ac "icuilcnlia; adininisliandoruin , ilein(pic (idci
110111 , (pias iccla cl inviolala iioslia siisccpil lidcs, cl arliculos ac s.icros rilus ab cpiscopis cdoccri debcre
Calbolica Doi, Aposlobcaqiic disposuil, cl Iradidil Ec- prcsbylcros, pra.scrlini oslcndilur.
desia; cl cùiii freqncnli cas leclionc percuncril, qui VII. Siinililcr quoque Arelalense M concilium snb
ad ordinalioiicni dcdiicilur, limo is qui ordiiialioneiii ! codt n) iiiipcralorc Carolo Magno, non solùm prcsby-
iuiposilunis est, iiilcnogct cuin si sullicieiis silcui^lo- lcros ab cpiscopis , scd cpiscopos ab arcbiepiscopis
dirc cl agore qua; sacru! rcgul;c sancicruul; cl siipii- nioncri praîcipil; de Icnipore (pio admonilio illa ju-
dciii ille dcclaravcril, cl dixcril pncccpla sacrarum bealur , niliil praiscribil; mihi profeclù videlur , si

icgularum non se valere servare, iiullo modo ci or- quod lenipus ipsi consenlaneum csl, maximeillud
diiiaiiouom inipoui. Si vcrô ille susccpcril cl dixcril, esse quod ordinalioni prœvium est, quo ncmpe lem-
quia (|uaiilùni csl lioiiiini posbibilc, conijilebii batc pore licct mclropolitano cicclos ad episcopalem gra-
qu;c Iiis conlinculur , linn nioiicrc cuni , eldicere, dum rcpcllcrc, si ignari rcperli fucrinl, suiipie niune-
ijuia nisi b:cc obscrvavcril, cl à Dco alicnus cril, cl ris rudes; cùin rciiqno lcni|)()re non ca sil melropo-
nadcl à jam dalo honore, cl ncquc civiles leges deli- lilani iu suflVaganeos poleslas , ul cos ad libitum
cluin inultum rclinqucnl; coque à pnecedenlibus nos cocrcere vcl corrigere possit , scd canonibus ac con-
imperaloribus, cl à nobis ipsis rcciè dicluni csl, opor- suctudincvel privilcgiis uniuscnjiisque sedis, cjus au-
lere sacras régulas pro logibus valere; clsi cliam sic clorilas reslricla sil. Sic crgo Arelalensis synodns ci-
permaiiseril causam ain|)ieclcns, lune super his pro- lala, c. 5 : « De Baplismo et niysieiio sancla; lidei,
fcs^ionibus ununiqueinque sacrain suscipere episcopa- unusqiiisque archicpiscopus suos suiVraganeos dili-
lùs ordinalionem. > Tria Uâc Icge ciica episcoporum genlcr sludioscque adnioncat, qualcnùs per sludium
ordinaiionem decernunlur, pulà ordinandornni in epi- sacnc leclionis imbuli, el de niyslerio sacre (idei, et

scopos iiislruclio, ex caiioiiuin Ecclcsi;e leclionc; sé- '

de Sarramciilo DapUsmatis , umisquis(]ue illoriim in
ria de ipsis ul scrveiilur admonilio; ultiuioqi'.c loco suà parocliià perl'cctè sludiosèquc presbytenis et

de iisdem quôd sedulô observabuntur ,

publica cl ex universum populum docere cl insliluere non negli-
auinio facieiuia ab ordinandis poslqnàni inlcrrogali gat, i etc. Discinius ila(iue ex hoc canoiie cpiscopis
fuerint professio; niliil in bâc conslilulionc de clcri- mandalum esse ut presbyleros suos Sacramcnli Ba-
cis ordinandis aiil nionendis, aul iiislrueiidis, aiil ad plisinalis adminisiralionem , et niysleria sancl;c tidei

profi'ssioncni caiioniini obslringeudis. Scd ooriim pa- edoccaiil, quod maxime aute ordinalionem ficri de-
reni fuisse ralidiieni probabile csl, ul qudd in episco- I bet, ne poleslalcm Sacrameiitorum adminislrando-
poruin ordinalione servabalur, lioc ipsuiii in rcliquo- j
rum, elauclorilalem doccndi consequanlur, aniequàni
rum inferiorum ordinum collalione , pro suo unius- i
in ulroijue officio pleniùs inslructi sint , scienliàquc
cujusque gradûs modulo , servarclur; maxime cùni )
|
sufficienli polleanl ad utrumque miinus frucluosè per-
Carliiaginensc concilium, ex quo novella isla cxccr- \
agendum.
pla est, decretum islud cliam ad clericos quosque or- VIII. Clariùs et exprcssiùsCapilulariaCaroli, lil). 5,

dinandos extendat, ut supra vidimus; ctsanè a-quum lit. 57, inslructionem islam ordinalioni praeviam non
est, ut cùm clcrici variis legibus lencaiilur obnoxii commendant solùm, sed jubenl ;
praecipiiml siquidcm

quibus non obliganlur laici , anle ordinalionem de iis ul j presbyleri non ordinentur, priusquàm evaminen-
sedulô nioneanlur inslruaiilurque, ne ignorauliam in lur, cl ut ante ordinalionem plenilcr cl studiosissimè
suî cxcusalionem praUendaiil. inslniaiilur ,
qualiler se à viliis cavere debcanl, et
VI. Expresse vero Turonense III, sub Carolo Ma- qualitor subdilos doccaiil, ne lorpenles vel hebetes in
gno, quem nostro scculo renovatum moreni videmus, docirinà sanctà , vel vitio malac fama; , eorum negle-
ul ordinandi aliquo lempore inslrueudi , cl discu- ciu, vei aliâ nialà similitudine, quod absil, abstorgan-

ticndi, apud episcopos aiile ordinalionem nianeanl, tur. > Inslrucndos itaaue eos omnes aiiie ordinaiio-
 INSTUL'ENDOS ORDJNANDOS EX VET. ET NOY. I.EG. ECCL. 334
355 PARS 1. SFXT. 111. CAP. 1.

rocipieiu1:u.i opiscoi.is I LiUer.iucnsc Ml stih Innoconlio III habilnm P.-Alnim

nom sl:U,ainl . m"' ^hI o.in
muliitudinc celcberrimum, cni iicinpo I-2iri inlcrfnère,
adiIntMMlm-, ol lie oo maxime iiislriicn.!o>, quôil ipso- ,

vilia à se vol ab camdem instruclionem prsccipil: iCùm, inquiiml Pa-

riim sil iiumcris, pnlà quà nilione
popiili)ï.que doci-re qiioaiit ciim tres, sit ars artinm rogimen animarum, dislrictè praî-
aliis prni^ollerc ,
;

exemple plobes sibi ci[)imns, ni opiscopi |.romovoiulos in sacerdoles, dili-

enim vcrbo , et S:iciamtntis , cl
genler instruatit et informent, vel per seipsos, vel
commissas pascere alqiie regcre prosl)yleri debeaiU,
per alios viros idoneos super divinis ofliciis et eccle-
11(111 salis esl qiioil Sacramciilmum
ralionein calleaiil,

ftumam Icneaiil, et docendi siasticis sacramcnlis, qu;ilitcr ea debeanl ceiebrare

iiisi eliam cl benc viveiidi ;

non ignorent; insuper vcro eos- quoniani si ignaros ac rudes de civlero ordinare pr.ne •

popiiliiiii mclli'idiiiii

ad ordinalionem accedmit nionondos ad sumpscrinl (qnod qnidem facile polcril di'preliendi)

dem (|ui , cl

ecclcsiaslicas leges observandas non ridiculà adbor- elcrdinatorcs, el ordinatos gravi dccrevimns snbja-

dem Capimlaria, lib. 7, cerc ullioni, etc. > Palet ex boc canone cnjus sil jani
talione persiiadendosesse, ca
Si quis, inquiunl, clcricus ord'ma- instruclionem ordinandis prrbere, et de quibus ipsi
lil. n,conslitnunl:
ordinanJos instrui debeanl, de ecclcviaslicis nompe officiis et
tur, moiieii dcbct coii!>titula servare. îlaqiie

el in suo oflicio inslruendos, el muneris siii commo- divinis sacramcnlis; nam qui in bis irreverenter

cl cbri- agunt crga divinam M:ijestalcm et audieinibns et

nendos esse, anleqnàm ordinenUir, niaximi ,

jani olim slabililuni videniibiis offendiculo esse soient; qui verô in illis
siianissimi imperaloris legibus ,

el conlirni;iluni habcnius. ignoranter se gcrtmt, el Sacramcnlis injurii sunt, et

Zonaras quoque, caiionnm inlerprcs non con-

I"X. non levé popnlorum saluli periculum créant. Conci-

lemnendiis, canones Carlhaginenses dnos rcft-'it, quo- lium quocjuc S:tlisburgense instrui vull ordinandum

rum posieriorein ex CarlbMginensi III suporiùs ciiavi- de irregularilalibus, ne forte in aliquam inciderit, nt

nms ,
priorem verô nequaquàm alîlgimus, in que postca dicemus.

tamen cavelur ul si cjuis clericus ordinelur, debeat mo-

§ 2. Mouendos ordinandos et inslruendos, priusquàm
ucri, ni serve! dccicla, et ut mortiionim corporibus Eii-
ordinenlur , recenlioribus Ecclesiœ decrelis osten^
chjtristin non deliir , ncc Baplismus. h\ cnjns ca;ionis
dilur.
explicaiidncm, clcricornm nomiiie lue solnm iiilelligi

presbjlcruiii, aul diaconmn scribil qui iienq)e Siili X". Monendos qimque cos qui ordinibus iniliandi
,

jjîiioTOvojvTat, id esl, per inmiùs imposiiionem ordinan- sunl, CDsque ordinationis ritus edocendos plura ex

titr , soli ex clericis EucbarisTue //£T«ôiôiy.Tt , id est, recenlioribus conciliis decernunt. Coloniense anno

communicant, seu distrihnendœ inserviunl. Quimvis, lo3G celebralum, parle 1, cap. 2G : < Pridiè ordiiia-

meo qtiiilem jndiclo, ca^lcri quoque inferioris giadûs i lionis admonebil vicarius nosler in prntificallbns ile-

inielligi possinl ,
quorimi inslilutioni nonnimqiiàin rnm omnes, quo sese qnisquc disculiat, ne officio se

quoipie nnmon yttpc-ojiy.i tribnilur, ut in Canonibus alliget, cni non possit satisfaccre, ne mcnliaiur Spi-
ap(tsl()b)!um, et in Constilntionibiis ap istolicis, in qni- riiui sancto, aul impœnilenti corde accurral ; red ore

biis nianiis quocpie impnsitionem in bypodiaconorum confessus ac spirilu conlrilus, humilialusque post

el lectonnn ordin;ilione adliibilam fuisse iegimus ; sed perceptam sacrosanciam Euclia-istiam Deo tolus de-
hàc de re infcriùs. Quôd aulem de Baptismo alque dilus accédai, i Simililcr (juoque Mediolanense con-

Eucharistiâ moneanlur, hoc non impedit quominù? cilium Y, parte 3, lit. de iniiiandis Ord. Sacramenlo :

alii quoque clerici buic adnionitioni interfiierinl, vel < Eo sermone quem pridie illins dici, quo sacra ordi-
saltein quominùs ipsi de aliis moiicndi forent, pnc- natio celebralur, i)rovinciali decreto liaberiinsliiutnni

serlini cùm monendi quoc ibidem dicanlur clerici, dé- est, illud inprimis speclelur, ut qucc moniliones po-

créta servare, quod omnilîus dcricis necessarium est; stero die de li!)ro pontificali Icgunlur, diseitis verbis

nam sive fidem ,

quœ scilicet à sanctis aposlolis , vel iisque vulgarilerconceplis explicentur uberiùs. Unus-
palribus stntuta sunt , vel canoncs , vel potiits utrunique quisque porrô eorum qui sacris ordinibus initiabun-
interpreteris, quemadmodùnii exponit idem Zonaras; lur, eliam alque eliam diligenler admonealur, quod,
borum observatio tam decretorum fidei, quàm nio- quàniquesancUîfn munus susceplnruseit. Yerùm ejus

rum ac distijilimc clericis neccssaria de qnibus

. ,
scrmonis vis in subdiaconis potissimùm moncndis
proinde cos ante ordi;ialionem nioneri conscntancum versclur ,
quô rectiiis, dùm inlegrum est, deliberare

est. idem autem Zonaras in sequentem canonein Car- possinl, an casiitatem, qu;c perpétua illi ordnii est

Ibagincnscm sciibens, quo canonnm décréta priùs ab annexa, profileri vclint ; côqiie accuraliùs proptcrca
illis qui ordinanlur, ordinandonim anribus insinnanda in gravi iUà delibcralione videant, quod Deo auxiiian-
pnccipiuntur, qux-nam sint qna; clerici renunliandi te pra^slare posse spereni ; neque in eo ecclesiaslico
edoceri debeanl ,
paucis complectitiir ,
pula , quœ à si)irilualique munere suscipiendo, quidquam agnalo-
synodis décréta sunt de fide, de vilœ institucndœ ralionc, rum, vel bujusmodi aliéna voluntate, sed sua sponta-
dtque ecclesiasticà administralione. Eadcm ferè Balsa- neâ agant ; ncc verô in sacri cjusdem ordinis suscep-
mon in eosdem canoncs, qui et plura ex Zonarà iis- lione, vila; liujus commodum , aut aliud quidquam
dem eliam verbis excerpsit. ejusmodi, sed Dei bonorcm sibi proposilum babeanl.
X. Verùm ut his minoris auctorilatis doctoribus Hujus gèneris sermo à quocumque apposilé habca-
reliclis, gravic-'s raoïiicnti tcsiimonia proi^ramus, lu! , ulilis quidcm illcest; al raullis partibus longô
 -

îrif{ UK SACHIS KLKCilONimiS KT OUDINATIONIDLS. 3.SC

iililioi- ml .ilqiic (>|>|tiiHiini()r, si ciiiikIiih cpiscopus anlistilcni inilis dovinxcriinl. In lioc vcro Imi liiqràni
:i((iii;»li> slii(li(i.sc(|ii(! Ii:il)ii('iit. i illi convcniunt, quôd ipii apuil ulrosque doccndis ino-

XII. KîulL'in iMclosiii; Gnllicanx» iii cà praxi lir- nendisqnc sarrornni ordinuin candidalis praificiuii-

niimi.^ iiK'iis luit, caulcm Icgi's. Aiiilialur synodns lin, inalulinis (piidrmleclionibiis, llicoingiani omneni
\i|iiciisis, suit Alcxaiulro (!aiii;^i;iii(i anhicpiscopo niorabnu prrcurrant, vcsperlinis autcm Ponlilicalis

ArpiiMisi, lil. Qiiir (1(1 Sdcrdiucnl. Ordin. ((dniiiii^tl. pcr- Boni.'ini ('xpiicalionem siiscipicnlcs, ci nrjlcnl qnu; et

tiiu'iit : « l'ial ;uil(!m piidic oïdiiialioiiis iii doiiio <'|ii- .1(1 ordiiiinn l'inicliones, et ad sacra; ordin.'ilionis ri-

scopali posl vcsperas rccogiiilio orilinaiHlorum, et ai) iMuin niyslicas significalioncs, et ad c<:clesiaslicam
rpisfopo, vol alio, ojiis iiiandalo, orilinaiidis liai ad- discipliiian), el ad pielalcm viris ad ordinem cleri-
liorlalio vel ailnionilio saliilaris do digiiilalc ordinuin caicin proinovondis inslillandam nccessariô obscr-

cl doiilili^alioiiil)iisqiiaM)i(liiiil»iis amu!x;tî siuil; prav vanda inonenda(|ue jiidicanliM' ; cpiod de iheolo^'ià

cipii*"^ iiioucaiilnr siilxliaconi, ul iiilclli^jaiil dciiiccps niorali (juolidiè ordinandi inferrogcnUir ;
quod simul
Dcoaucioïc se oldigari ad conliiicnliain, cl ad lioras onnies eanonicas boras récitent; quùd singulornin
j

caiionicas rccilandas, clc. » Aiidialur lîiUuicciibis, ab aliquo uiorcs, ingcnium, doctrina, pietas obscr-
j

ciii pra'l'iiil Uogiiiuldiis de IJeaulnc ejiisdem civilalis venlur, cl ad cpiscopum rel'oranlur. Tlicologirc au^
ac proviiui;e arcliiopiscoims, lit. 24, de Ord., cap. 2, ! loni moralis praccipiia capila apud ulrosque bâc mc-
cnjtis ordiiiis iiiiisli'rinm ac ratio cxplicetur, ul inde tbodo doccnliir : |)riuMiin irregniarilalnni omnium el

oïdinem smtm rcvcreii ujuisquis/itu', discal, L'jusijite di- \

censurarum doclrin.'i ordinandi indjuunlur, ul adver-
gnilalem omucs suspiciunt. Audialiir denicpie Uolho- i tere possint nuin aliquo impcdimenlo canonico ab

magcnsis ab illiislrissiiiio cardinale Borboiiio célébra- ordinum receptione repellanlur, et eâ de rc loto islo
j

la, lil. de Offic. cpisc, nuin. 10 : Moneanlur in suâ \

tempore quod ad diom ordinalionis inlcrjacel, ma-
promoliona snbdiaconi, ni intelUgant dcinccps Dco ;
turiùs dclibcrare queant. Saciamenli i)Oslea Pœni-
auclore se obligari ad coulinentiam, clc. lis cliam ad- icnlirc,quô ad generalcm confessionem pncparenlur,
dcrc possls ccclesiasticiie ordinalionis à rcvcrcndis- accuralâ cxplicalione instruunlur. Deinde aclionnm
simoCaniolcnsi episcopo Lconorio d'Eslampes Valan- bumanarum, legum, peccalorum univcrsalis expli-

c;x;o cdiias Gallicc ConsliliUioiics, in quibiis jubclur ul caiio tradilur, cui deealogi quam fier! polest pro

die Lnncc imm<!dial;e pra;ccdcnlc ordinalioneni, faci- brevilale lemporis, intégra cl accuralâ cnarralio sub-

lis cl dilncida irrcgularilaliim omnium, cl impedi- jungilur; ul Sacrani(5nlorum in communi el in par-

jnenloruni canonicoruui cxposilio haboalur, ul dis- licidari, ipsiusque sacrilicii missae doclrina subse-
cant, tum qui lonsuram, tum qui ordines quosvis quaiur ; lolaque deinde ista summaria insiruclio

suscipere niedilanUir, sibinc ad sacros ordines adilus Symbolo apostoloruni clucidalione terminetur. In lis
palcal, an verô pra^cludalur, sicqne vel ad ordines ! accinaiè el pcrspicnè explicandis operam navat ali-
libcri accedaiil, vel si aliquo impcdimenlo ligali sunl, quis quem et rerum islarum oporlcl esse callenlissi-

accedcre vereanlur. mum, el in se ligendis iis quai uliliora sunt pruden-

XUI. Scd quid pluribus decrciis, legibus, canoni- tem, et in exponendis versalissimum ; cujus tamen
busve opus est? praxim speclcmus, niagis forlè opc- opéra ne inanis sit, aliorum induslriam el diligen-
rosa videbilur, idoôqiie majoris cxempli. Yidemus à liam adjulricem requirit, qui cl ordinandis publiée
quilnisdam annis ulililer obscrvari, tu!!i in diœscsi exposila privitim inculccnt, el qu;eslionibus in rem
Tarisieusi el Bollovaccnsi, Uim reccnliùs in Aquensi, cxplicalam modo bos, modo illos lenlenl, patienter

Burdegalensi, Vasalensi cl aliis, ul quindecin» circi- aiidienics, sagaciler inquirenles, modeslè rcprehen-
ler anlc ordinalicncm diebus, (luicunique ex lis diœ- dentes, obscura exponenles, pr.ictcrmissa, si quœ ne-
cesibus ad ordines, sacros praccipiiè, admilli conlen- cessaria sunt, induslriae supplenles, non suam, sed
dunl, in unum locum congregenlur, probandi scili- docloris metbodnm conseclantes. Nec praelermillcn-
cet, docendi, examinandi, iii suis ofliciis exercendi, dum apud ulrosque riiuum et cieremoniarum in sa-

cl ad piclalcm oralionisque sludium fingcndi. Apud crificio missœ tam à sacerdoie quàm caîlcris obser-
Bellovacenscs quidem in ipso cpiscopio, juxla Turo- vandarum leges doceri, easque deeanlalo quolidiè
nensis citali concilii pnrscriptuin, sumpiibus rcligio- publiée missa; sacrificio, modo bis, modo illis ml-
si.>simi aiiiislilis alunlur; nec soli qui ad sacros nistranlibus, in praxim revocari. Plura alia quibus
ordines, scd ii omnes quoque, qui,adullâ jam .Ttalc, pielalis, doctrinac, perili;c el disciplina ecclesiaslicœ

ad lonsuram vel minores ordines aspiranl, ad hanc incremcnta procurai iiur, laudabilia exerciiia prscter-
f^acram scholam et ecclesiaslicani palacslram conipel- miito. De cœtcris vcro locis silco, quorum oculatus
lunlur. Apud Parisienses verô ii soli qui majoribus Icslis non sum, scd anrilus lanlinn.
iniliari desideranl, ad liuuc pielalis el eruditionis XiV. Mirum verù dicln csl quanlùm non solùm
probandae secessum cogunlur, prudenliquc ac libc- ordinandi , verùm eliani ordinali ,
jam vel à mullo
rali episcopi Parisicnsis providentià cflecium est, ul tempore sacerdoles, si ad leclioncs admillanlui(quem-
non momenlanca, sed diulurna credalur bœc inslilu- admoùùm apud Bellovacenscs prcïserlim admilli

tio, quam nenipe Missionariorum, ut vocant, congre soient) ex ipsis proficere soleanl ; compendiariam
gaiionis Patres, in se susceperunt, et cui se in reliqna enim audiunt ibcologiam, eâque brevi docentur quœ ,

tempora peragendce paclis intcr ipsos et Parisiensem ad praxi/:n foiiciler revocenl , discunt ca pauris die-
 , , ,

5:.7 PARS I. SECT. III. CAP. Il MUMTA AD ORDINANDOS. 35s

Itus , quibiis ampliiis ubcriùsquc disceudis toiam ex Oriente monaclms, ciim se brevi morilurum prj:vi-
ofiicio soo teneniiir leiaiera iiisuniere inciianiur r.d disset, tune se lantùm ordinari presbyterum
;
passus
faccrdolalis
t
fuiiclionuni siinriim ordiiiuni oxercilium ; est , asscrens se , si diuli'us ticlurus fids$el , omninà
dignilalis admiralione pcrcellunlur, iticendunlur ad fugisse hoc grave el lenibile omis saccrdolii perlime-
,

proxinioruDi salolcm ; orJiiiis in Ecclosiù insliluli scenlem reddendam dcposili raiionem. Apud Tlieodor.
pulcbriludine capti , ad ejusdem ordinis liiitionem in- in Philoiheo , cap.
, seu U
lib. 9 de Vilis Patrum.

ardesounl; asserendaî cupiditatc discipliii;e iiiûain- Inscruiabilia ceriè sunt divinre providenliae arcana
manliir ;
probanlur auleni luk ralione singulorum qu.-cncmini morlalium curiosiùs rimari licel ne qui ;

inorcs , et inolilâ aliqiiaiido viiia gravi anlisliiam ad- scrulator est majeslatis, opprimalur à glorià,
Prov. 23;
roonitione ei bonorum exemplo aboleniur ; charilatis hoc tamen baud dubium est, maximum ad aeternam
nccessiludo inlcr universos conlrabilur ; quanti sil felicilaiem consequendam momenium esse, consens
poodcris digna ordiiium susccplio , alientè ab omni- laneam suis moribus, ingonio, viribus, ex divinâ nio-
bus perpeiidilur ; episcopi nominaliui singulos exinde tione slalùs eleclioncm ; contra vcro eos se pec-
nolos liabent , el quid unusquisque possit, quid ferre candi occasionibus lotos fcrè dcdere, qui minime
valent , oui niuneri r»ar vol inipar fueril ,
quanliiiu consenianeum vocation! suce siatum amplectuntur; et
prudcnlià conjici polesi , explorant ; clerici cutn epi- sœpè accidere ut quù pcrfcciior aliquis siaïus est, eu sit
scopis araore cerianl , et hi clericos suos beneficiis , pericidosior, nisi generoso anii^.o, et ad perfeciionem
illi episcopos reverenlià devinciunt ; el qui maxinius lolo conalu adnilenle snscipialnr : llccjnum cœlorum
illiiii instructionis fructus est , rerum ecclesiaslicaruni vim patitur, el violciiii rapiuiil illud , Mallli. 11 ; lune
el oflicii sacerdoialis ignoraniia paulatini exulat , et verô majorem uiiquc vim paiiiur, cùm pro ejus con-
scieuiia: ectlesiasiicae siudia tsntoperè neglecla re- seculione ad perfeciionis apiccm ndniii oporlet, hanc-
florcscunl. que aliquis sibi iicccssiiaicm iniposuit, ulnisi perfe-
CAPUT IL
clissimo vivcndi génère ipsuni oblincre non possit.
VARIA AD ORDISANDOS MOMTA COUPLECTENS. Hanc sibi perfecliùs cx-teris vivcndi Icgeni imposue -

runt clerici, ut qui laicis dignitatc proccellunt, morura

§ I. QuanH momenli sil serium et accuralum de voca- j

tione suâ ad clericatum el ordines examen.

quoque sanctitate pncfulgeant : QHfl//s, in.quil, Hiero-
nymus, in cap. 2 ad Titum, crii œdiftcalio discipuli, si
I. k/pr. f.unsj v-ivTî;, inquiebat llesiodus, ad quam inlcUigal se magistro esse majorem. Lnde Jion solùm
senlenliam alludit Horaiianuni istud, de Arte poet.: episcopi, c presbylcri, cl diaconi debenl magnoperè
facli providere ut cuncium populum cui praîsident , con-
Dimidium qui cœpit liabet versalione, sernione, ac scientiâ proccedant; verîun
Babet, inquara , lolius opcris dimidium , qui benè et
'
etiam et inferioris gradùs exorcislaî, leclores, œdilui,
anspicalù cœperii; idem docet Nazianz. , epist. 120, acolylhi, et omnes omninà qui domui Dei deserviunt,
pag. 856, qiiod ad rem prœseniera iransferunt S. ;
quia vehementer Ecclesiam Dei dcslruit meliores
Léo sommas ponlifex , epist. 83 ad Episcopos laicos esse quàm clericos. > c Nec, si Bedœ credimus,
Africanos , el imperaior Justinianus ,
quorum ille de super Matih., sufficere ad salutem arbilremur, si lur-

ordinalioiiibus prrcposleris loqnens, difficile , inquit bis negligeniium , vel quorimdibet iudocloruoi fidei
est, ut bono peragantur exitu, quœ malo sunt inchoata vel actibus adi-quemur, quibus sacris lilteris unica

principio; hic verô de legilimis ordinaiionibus disse- est credendi parilcr et vivendi régula pr.Tcscripta. >

reiis, in praefal. Novella; 6, benè autem unkerrn ge- «Quid interesset , aii Arabrosius, epist. 2oad Ver-
Tvnlur, et conipetenter, si rei principium fiai decens el cell., iiiter populum et sacerdotcm, si iisdem aslrin-
amabile Deo. Qnaraobrem videant, quîcso, qui in cle- gerentur logibus? débet praponderare viia sacerdo-
ricorum ordinera referri anibiunt, ne si à januâ aoer- lis, sicut praponderat gralia. Neque, ul ibidem docet,
raverinl, lolà deincepsaberrenl via; perpendanl apud 1
episl. 20 Ir.vneo , mediocris virlus sacerdoialis est
se quanta sit bxc digniias quam postulant; uum sibi cui cavendum non solùm ne gravioribus flagiliis sit
ipsis ex anime graia el proptcr seipsam grata sil
afiinis,sed ne miuiniis quidem ut sil promptus ad :
;

num viribus cousentauea ; excuiiani seipsos, an tanio ; raisericordiam, > etc. Jdem alibi vulgarem seu popu-

moneri apli sint, an à Deo vocaii, et quâ ad clerum lareni sacerdolis vivendi raiionem improbat tum ,

feslinanles, intentione ducantur qnâ arte quibusque Pylbagorico mandalo(l), quo ille discipulos suoscom-
;

mediis Ecclesiam inlroeani; quidve aciuri ecclesia- munem atque visitalam populo proinbueril ingredi liam,

slicum ambiant slalum; examinent, inquam, inslituti quûd à Judaeis sumpsisse oslendit ; lum divino ora -

soi raiionem, nec serael nec , fesiiiianler, née perfun- culo, quo pneceplum fuerat Moysi : Solve calcea-

cloriè examinent, nec suis lantùm oculis, nec ad mentum pedum tuorum tùm ; ex eo quôd pnrceptum

mundanl bonoris lucemam ; sed seriô , sed matnrè fuerat Josue , videlicet , ut detrilce et popularis vioe
,

sed pluries, sed alienis etiam oculis, sed ad divinae ve- deponerent pulverem, qui viam Doniini ambulare de-
riiatis lucem. \
siderarent; Umi denique ex co quôd Moysi jussiun, ut

II. Mulil poenis selemis plectendi sunt, qui si cle- moniem cura sacerdoiibus ascenderet, populus autem

rici non exti lissent, cctemâ fuissent potili beatitu-

Vide Philon., quod omnis prob. sit lib.; Clera.
(1)
dine; quod iniuens beaius .\cep>imas insignis in Alex. , bb. 1 Sirom. Origen., Ub. 1 contra Cclsum.
;
 DE SACRIS ELECTIONim S KT OIUHNATIONIHL'S.
(l.'.)i-sfim s!;uTt. Ex qiiilms li:rc, iiirnl : « Sc|>anvil in omnibus accipicnda : l'olcnta onm , u'il Sq». tt,

s;\rcnlolt's ;i populo, ri poslrii ipsiiin Mitysmi piilcnler toriueutu piuiniliir ; et : Qui novil vuluiila-
ijîiliir

niiltcm piM'rrpil. Viilos divisioiips? iiiliil li'iii doDiitii sui , cl uoii fnrit , vnpnlabil ptagii viullis
inlroin> iiilr:i ,

plflic'mm iTipiiii, iiiliil iiopnlnri', iiiliil Liica* 10. lia pluriuiarnin rcruni cogtiilio acerbiorcs
in s:ic<M(l(>lil>iis
Oiiinniimccmii slmlio, :iI(|n(Misn,('l iiinriliiis iii((iiiilil;r pcrcaloruin cllieii pd-nas. Mco sact^dos si pariior

niiilliliulinis? Soltriam :i Imhis },'ravilal(«m, seriam cuni sidxlilis pcccal, non cadcm, scd niidio aceibiora

pondus (li{,'uilas sil)i vcndical saccr- |)ati(>lur. > Audialin- Itcniardus, nbi vr-rba siiirrillia in
vi'.am, siiii^iilaro
(Miuu poiosl ohscrvari à populo, fini saccrdolc npiolicndil ISugw, impiil, lib. ô, do Co;r-
dolalis Qnoiuodô :

luulliludiiio Mdcr., c. 13, in ore laici uucjœ suiit in ore sitccidoii»

nihil halicl sccrclum à populo, dispar à ? ,

si niliil iu K; asiiicial, (juod bldsplwniid'. ilalioncm |)aido \)(>hI awM'il consecràsli

(juid (Miiui iu 10 niiiTliir, ,

se invoniat, si (jua*, iu so cruhesf il, in lo, qucni os litum F.Knificlio, lalibns illiid apcrire illicilnm, as-
iillra
oslondal? Supcrgrcdiamur sucsccrc sucrilcginm est. Audiaiur Syncsius, qui sacer-
rovcrcuduin ailulralur ,

igiUir plclicias opiuiones, ol sliMla qu.vdam gregalis dotii oiius idcô se fugissc asserit, quôd liido jocisque
dolrila; \\x (.rl)ilns dodinonuis, ac addiclns cssel qiialcm aulcm esse oporleal episco-
couYcrsaliouis -^c ;

vulgari> souiila; soluiu, » etc. Augusliuus, in l'sal. 5G, pum dcpiiigil, cpist. M'J, dninumvintm, ub omni litde

sic saccrdokMU dopingil « Talcm opoilcl ossc Do- :

perœquc (itque Deum ipsum tilienum (ilque incxorabilrm.

Audiaiur (pioipic œcumcnica synodus ,

miui sacerdolcm, ul quod populus pro so apud Dciun
'1
ridintina

non volueril ipsc pro populo mcreatur quod ])ropo- qnôd alios magis
,
scss.22, d(;I{erorm.,c. 1 : i Nihil csl
Clirysoslo- ad piclalem cultum assidue inslruat, quàm
suoril iuipclrarc. » < Et vcrè , exclamai , et I>ei

iiuis, uiagua roiifusio osl saccidoluin et omnium cle- corum cxcmplum qui
vila el se divino ministcrio de-

ricorum, quando laici iiivcniuulur fideliores ois, aul ]

dicàrunt; cùm cnim à rcbus scculi in alliorem sublati

justiorcs; quouiodô aulcm non sil

confusio esse illos locum conspicianlur, in cos tanquàm spéculum rcli-

infcriores laicis quos cliam squales esse confusio

,
qui oculos conjiciunl, ex iisque sumunl quod imitcn-

csl? j Gou aucior Opeiis imperfecli iio-

Ciirysosl. , lur. Quaproplcr sic decct omninô clericos in sorlcm

mil. 40 21 Maltli. Vide cunulem lib. 6 de Sa-

in cap. Domini vocales, vilam moresque suos omnes compo-
cerdolio. l'udc rerlè quorilur Grogorius
lioniii. 17 , nerc, ut hiibilu, gcsiu, incessn, scrmone aliisque om
Evang., uiiscriani i'.iam, quam iiobis Domiuus per nibus rcbus, nil nisi grave, moderaium, ac rcligione
in

Oscam coniminatusest, cap. -4, implelam esse, et erit plénum prac se feranl ; levia eliam delicta , quac in

sicut populus , sic saccrdos ,

grave esse judicans ,
el
|
ipsis maxima essenl, effugianl, ul corum aciioncs
pcrniciosum, si sacerdolis bonilaleni populus aUin- cunclis aiïerant vcncrationcm.

gcrel; quod cl alio loco oslendit, lib. 7, indicl. 2, IV. Plura in cumdcm sensum, imô innumcra alTcrro

Maurcntio magislro militum, dîiin n'M grave possem vcrùm placcl ad Clirysoslomuin rcvcrii, qui
cpist. 72, ;

usum saccrdoics sibi quiâquani saccrdolum pcccala eadem qnae laicorum, pcccalis
nlmis esseconlra velerem
accipere, nndc in laicorum videntur aclus iucidere. populi graviora esse, ex eo probal quoi in vcleri .Mo-

IH. Cogiiei crgo primùm qui sacro clericorum or- saicà lege prseciperelur ul taniùmdem pro sacerdoii-

dini cnpit inseri , ad majoreni se de cx'tcro probita- bus, quantum pro universo populo sncrificium ofi'er-
icni , sanclilalem ,
modcsliam, gravilalem, conlinen- relur Quod quidem inquit quid aliud sigiiat
: « , ,

liam, pcrieclionem, majoremque pracserlim mandato- quàm sacerdolis vulnera majoii mcdicamento aique
indigere? aujuc adcù tanlo quanlô conjuncla
lorum divinorum observalionem obligandum
esse. au.vilio

siquidem ex Chrysoslomo loc. cit. simul universi populi vulnera indigent? porrô majori
« Sacerdotcs » , ,

c;vleris clcricis servalà pioportione nequaquàni indigerenl , nisi graviora forent : atqui
((piod idem de
magis videntur promitterc obodien- graviora cerlè fiunl non naturâ ipsà, scd sacerdolis,
diccndum est), c

pr.Tcipuè per hoc ipsum qiiôd spcci:diter qui ea commiserit, condilionc el dlgnilale » quod
liam Dec
;
,

Nam qui doctor populi eliam probal Scriplura; sacnc leslimonio, qnae non
in Dei ministcrio constituunlur.

consiiiuiiur, sine dul)io profilelur se talem fore, qua-

solùni sacrorum ministrorum, vcrùm eliam faniilia-

quod exemplo artilicum rinm ipsorum graviora esse ciimina majoremque ,

1cm esse oportel doclorem, »

moxque subdil « Sic sacerdos et omnis pcenam ipsis infligcndam essedocel. Alenim palniaris
os'.endit, : ,

non promillat, lamcn per hoc est locus ille Cbrysoslomi, hom. 3, in Acia Aposl.,
clericns, clsi spccialiler

ipsum quod doclor constituiiur aliorum tacilc pro- ,

qui m ordiuandos saopè anle oculos menlis babcro

obauditurum se Deo. » convenit Qui concupisces sacer(loiium,ex adverso

liiillere Dco videlur in omnibus
: «

clcricis gravia vi- pone criminalioncs quas iili perpcli necesse est po-
llaque quac in laicis Icvia suât in ;
,

ne vitam à negoliis libcram pcne suppliciis niodum

vlx reprehcndunlur, in his nia- ; ;
dentur; quac in illis
facile con- qiioniam si pecces privalim, nibil laie passuius es;
giKiperè iuterdùm vituperanlur; quic illis

in saccrdolio, pcrîsli. Repula quàm mulla susli-

donanlur, in bis ccclesiasticis legibus severè casti-
si

ganlur; imô plura populo tanquàm licita permilti so-

'

nucril, in quàm mullis se philosopliuni pracslilerit

.Moscs, quàm mulla prœsliicril bona sed quoniam
ient qux clericorum ordiiii tanquàm illlcila proîii-
,
;

j.eccàral unum peccalum, acerbe punilus est, idquc

benlur. Tolum id magis apcrio nec lam meis (piàm
'

Audiaiur Chrysostomus, boni. 27, nieriiô quijipe cùm id cum aiiorimi jaclurâ f;iclum
: ,
Palrum sententiis.
« Non enim pariler comroissa sil, non laulùm ob id ouod propalàm faciuw csl.
!il. 26, in c. 8 Malih. : !ii
Ô(Jl 1»ARS 1. SECT. ni. CAP. H. MO.MTA AD OKDINANDOS. 3Gi

sed cl (}Uûd essel saccrdotis pcccaliin). > Quàm lurpe volorum rognlarium emissioncm de stalu vilœ ani-
igiliir ,
quàm icmeniriiiin cl aiulax fticinus, snccrdolii pltclendo esse cogitanduin : quidni? an non in con-
benediclioiicin iiiconsullô pra;riporc, in sacrum nii- cilio Arolalcnsi ill, cl alibi passiin clericalùs susce-

nisleiiiim iiiillà pi\cJiabitâ inaltirà dcliberalione invo- plio, sicut elmonaslci il ingressus conversio dicilur ? an
larc ! Cogitel umisquistiiie apiid se sacrorum ordiiuim non vcium esl illud Auguslini, episl. 76 ad Aurel. :

camlidaliis, oui se muoeri addical ,

qiiibus se legibus Vix bonus monachus bonum clericum facil ? an non,
obslriiigal, quod omis à die sacra- ordiiiationis sibi ab si sancio Chrysoslomo, Isidoro Pelusiotae, et aiiis

Ecclesià iniponeiidnm subeal. Cloricus, id est, in sor- passim Patribus credimus, major sacerdoli vilae inte-

len) Doniini vocaliis, nuindo remniliet, necessum est ;

grilas, quàm monaoho necessaria esl ?

liypodiaconus se perpeluo Dei minislerio niancipare § 2. Ordinando dignilas ordinum, et annexa us obli-
pnccipitur ; sacerdos ad perfectionem contendere ju- gatio sedulb inspicienda.
beUir; qui se lolum Deodcvovit, sibi nihil reliqnit, VI. « Grave pondus est sacerdolii,monetGregorius,
qui se lolum Deo dedil, qnippiam aliud habcndi aûe- epist. 39 Dominico Carlhag. , lib. 1 , indict. 9. ;
priùs
clum deposuit. At'wo militons Deo , implicat se negoliis quippe est sacerdoli necesse ut c^'teris ad exemplum
secularibus, clamai Aposloliis genlium. 2 Tim. 2; cui vivat, ac deinde servandura, ut raeniem pcr osiensa
consonal apostolorum Canon, que velanlur episcopi, exempla non elevet. » « Grave pondus, ut loquar cura
presbyleri, diaconi, scculares curas assumere, nisi Bernardo, serm. in Cœnâ Domini, grave est pericu-
gradii suo dejici malint. .Multy clericis pra'cepla sunt, l lum istins honoris ;
gradus quippe isle, gradus casua-
non laicis; nniita concessa laicis, non clericis; aliud
|
lis est, gradus judicialis est, nisi raerilis illustretur

fs.'enini, ut docet Ambrosius , de Dignilale sacerd., ;[

dignilas unctionis , nobilitale niorum, excrcitalione

cap. 5, quod ab episcopo requiril Deus, et aliud quod à t virtulum , et inslanlià bonorum operum. «Impensè
presbytère, et aliud quod à Diacono, et aliud quod «1 enim cavendum, ne, quod verebatur Ambrosius , de
clerico, et aliud quod à laico, vel à simjulis quibusquc f Dignilale sacerdotali, c. 5, sit deifica professio et
homir.ibus ; tam excellensest, ait sanclus Léo, epistolà 'f
iliicita aclio ; ne sit religiosus amictus et irreligiosus
84 ad Anastasium Thessalonjcensem , sacerdolum 't proveclus ; ne sit gradus excelsus, et deformis exces-
eleclio, ul quœ in aliis Ecclesiœ membris non vocanlur sus ; ne habealur in Ecclesià cathedra snblsoiior et
I ,

ad culpam, in illis tamen habeantur

Cui astipu- conscientia sacerdotis reperialur humilior
iliicita. ne pro-
I ;

lalur S. Gregorius, epistolà 5 ad Sabinuni subdia- I fessionem nionstrcnuis ovinam, et ferocilalem habea-
conum regionarium. Ciim plerinnque, inquil, quod in l mus lupinam ; magna sublimilas magnam débet
laicis culpa non est, hoc crimen sit in snrro ordine con- habere cautelam ; Lonor grandis grandiori débet
I

stitulis, quanta in sit piacula-

eis districlione puniendum
solliciiudine circumvallari. i Enilendum toto animi ;i

re flagitium , non ignorât. I conalu totoque studio, < ut digne noscamus, quid su
qui zelo rectitudinis urilur, •

Quod Themistocles ad amicum, cùm jacenlia hostium f mus et quod sunius professione, aclione poiiùs quàm ;

spolia obambulans inluerelur Hœc coUige, tu cnim nomine demonslremus ut nonien congruat actioni,
: ; ;

non es T hemislocles ; id ipsum suo jure clericus, dîim [ aclio respondeat nomini ; jie sit nomen inane et cri-
nmndanas voluptales in iranscursu adverlit, laico men Perpendendum
inmiane. > est ordinando, ne di-
dicere potest, bis ulcre, bas deliba; tu enim clericus gnitaiem eximiam cùm adeplus fueril, lurpieam con-
non es; neque enim illis clericum vel tanlillùm de- versalione commaculel ; medilari eum oporlel, quanta
l
lectari decel, mullominîis immergi. sit dignilas ad quam contendit, ut cùm seeâ indignuni
V. Cerlè nuUa capitalior EcclesiiB peslis esl, nnlla cognoveril, digniun perlinaci studio praîstare se sa-
cxecrabilior pernicies, quàm quôd temerè clericalum - lagat; suspicere eum decel dignitalera suara, et ani-
anibimus, temerè sacerdolio iiiauguramur, anlequàm i plecli clericalia officia ssepè enim
; accidit ut qui eam
digniiatis clericalis seu sacerdoialis sedulà medilatio- non suspicil, despicabilem ipse se prœbeai,
\ suamque
neanimum instruamus, anlequàm vires nostras ani- 'i
dignilalem conlemplui pariler exponal ; et vilescant
niunique cum ecclcsiaslicis niuniis legibusque con- , * apud populum quori:m à clericis mi-
cloricalia oificia,
lulerimus, anlequàm obligalioncm quam in ordinatione nor habita fueril ralio. Experimenlo sané compertum
i

suscipimus freqnenli cogitalione perpcnderimus ; adeô est, ubi clcricos pudere cœpit clericalis ordinis, ubi
1
pessimè videlicet preliosissima quaeque œslinianlur, professionem clericalem negligere , nbi ecclesiaslicas
I
et veneranda angelis hominibusque vilescit dignilas,
y functiones delrectarecœperunt, continué ipsosnullius
adeô négligentes sumus, ut suscepli officii rccordalio
l
apud homines prelii, soliJœ laudis vacuos , et inanes
animum non subeal; adcù stupidi, ut lanli muneris ? habilos fuisse ; eorum verô officia adeô viluisse, ut
admiraiione non percellamur; adeô imprudentes, et
p nonni^i abjectae sortis bomines decere à quibusdani
Slulli, ut qui sacerdolium
ampleclimur, non perfe- exislimentur. Digrmm igitur est ut dignitalem cleri>
I

cliorem nobis vite rationem ampleciendam

esse pro-
I
calcm animo revolvamus, anlequàm eam adipiscamur,
ponamus, sed solnliorem. Audenler loqui videar, cùm
j
cùm enim res onines poNsessione vilescere soleanl, et
tamen minus quiddam illud sit quod dicam, quàm
1 assiduitatc minus ocslimentur, non est sperandura di-
quod dignilas sacerdolii jubeat dicere; dicam lanicn,
gnitalcm clericalem cum maximo in prelio babituruin
et verè dicam, non minus seriô unicnique
ad clerica- obteniani, qui non eam magni fecerit obiinendam;
lus professionem quàm ad monasierii ingressum . aul l erii ille suo ordini dedecori, cui suus ordo conlemplui
TH. XXIV (Douze.)
V]7> DE SACUIS KLKCTIONIBUS ET ORDINATIONIRUS. z^iJ^

liicril. Uigiiitin isl ut (:Kli|ii()tl lanlDiicit' horlîibalur indinalo ad pœiiih-iuian) rorde , qui adco ad peccala
Amlirosiii!*, de. hiniiil. s;i(cnl., cap. "i )
lUijnilas succr- rucntts pratlracLi! liici uni auda<ia>, et iiidiiralir men-
(loluits priât rogitoscaliir à uobis, drinde scrvelur à uo- tis, ut divinis monilis ,
qii:e (piolidio Icgunt audiunl-
bis; ut psatmogriiplii se»leiiliii (incal rcprUià vobin : quc, anres oblurarenl, iVequentioribus divinis voci-
« Homo titm in honore e»scl non inldlex'U ^cnmpnrnlns est buscorocciuderent, gialie sacerdolii eiïicacisssimai
tunt'iilis insipicntibiis, cl similis fnclnscst iltis. > l)i},'iiiiiu rcsisleient, nec divinonnn mysierioruni , (pi;e qnoti-
<>»l m onliiiis tiignilalciii non ad vile sii|)c>rl)ian), scil dio pcrlraclanl, ne(; dignitalis eximi;i;, (\\v.uit hal)(;nt ,

ail veram cum cliariUlu liinuililalcm cxcilandaiu co- vcncr.'ilionc conlincrenhir, nec piidore , nec infainiA,
çiilemus, nt, cùin honoris pra;rof;alivani i)crspcxcri- nec popuiorum scandalo, à peccando dcterrerenlin' ?

miis, congnia oliani merila rcfiuirainus. Addcquod, ut habct llieronymus, epist. lad Ilcliod.,
VII. Sodiilô vorù cogitandnm osl Ml nos i|)sos digni- monacliiis si cecideril , dicam cl laiciis, orabil pro eo

lali conforanuis; non (jnasi di;,'iios nos divino islo sacerdos; pro siicerdolin lupsu qnis rogalurus rst? Qui

ordiiic agnosccre , sed (piod lanla; di.nnilali non onv- ncmpo, tcslc Paulo, ad Ucb.Z,ex hominibm asswn-
nino impares fore divinà anniuMilc gralià coiiliderc ptns, pro Itoniinibus cottstiluitur in iisquœsiml ad Deum,
debeanius ; hxc est Isidori Hispalensis saUilaris ad- tu opérai dona el sacrificia pro peccalis. Quantum ergo
nionilio, lil)- 5 Scnlenl., cap. 54 : « Qui rcginien sa- pcriculum ne, postquàm ])eccaverit , ille porcat , cui
cordolii oontcndil appelere, antc se discnliat si vita oavere incumbit ne alii pcreanl , ci'iin nullius sit ca-

lionori sit congriia; qnod si non discrcpat , hnniililcr vcre ne ipse porcat ! Auctor 0|)cris Imperfccli , seu
ad id ad quod vocatnr accédât; reauun qnippe gc- Chrysost., scualius, hom. 40 in c. 21 Mallli. « Qiiis

iwinat, si quispiam cum culpâ ad sacerdotale culmcn aliquando , inquit Chrysoslomus , vidit clcricum cilô

aspirai. » Rectè et ipse, ibid. : c Non débet iionoris pœnirenliam agenlem? sed , et si deprciiensus humi-

ducatnm suscipcrc, qui nescit subjectis tramilc vil;»

liaverit se , non ideô dolct ,
quia peccavit , sed qnia
confundilur quia perdidil gloriani suam pulasne
nielioris praire; neque enim quispiam ad hoc tanlùm , ; ,

et ipse vi- Deus quasi crudcJ,is pocnileiiliani denegavit dicens, si

pntficitur, ut subdilorum ciilpas corrigal ,

Ulinam ordinandorum singiili hoc sibi salinfatuatum lueril, iii quo condielur ? sed quasi na-
liis serviat. »

turaicm rem considerans, quia non est qui doccat il-

dicUim paient, quod Valerio episcopo incidcabat Au-
An le omnia pelo ut cogilet religiosa lum erranlem , qui errantes corrigebai. > Nolim ut
guslinus (1) : c

prudentia lua niliil esse in hàc vitâ , et maxime hoc clericus dicat cum Gain , Gènes. 4 : Major est iniqui

hominibus acceptabi- tas meu, quàm ni veniam merear ; ausim lamen dicerc
tempore, facilius et hciius, et

aut presbyleri aut diaconi officio, si

majorem esse debere clerici inlogrilatem , quàm ut
lius, episcopi, ,

perfunctoriè atque adulatoriè res agaïur; sed nihil

cam post commissum crimcn in lolum reparandam
esse confidani niajorem(|uc peccantis clerici et
apud Deum miserabilius, cl trlsliiis, et damiiabilius ;
, ,

hàc maxime hoc tempo- pervicaciorem iniquilalcm esse quàm ut commun!-

item nihil esse in vilà , et ,

ter ab eo non Jicla rcsipisccnlia sperclur quid cniia

re difficilius, laboriosius, et periculosius episcopi, ;

Deum non violabit ? quô non prorumpet tcmeraria ejus r.-u-

aut presbyleri, aut diaooni ofticio; sed apud
dacia, quisanguinem leslamenli pollulnm diixeril in quo
nihil beatius, si eo modo mililetur, quo noster impe-
sanclificatus est ad Heb. 10. ? qui nec sibi infamiam,
ralor jubel. t Subcat eliam in menlem Gregorii islud ( )

« Ne qui
nec populo scandalun), nec ordini divinissimo ignonii-
monilum, boni. 9 in Evang. : plus caeteris
niani, nec cœleslibus Sacramentis, quorum minisler
inhoc mundo accepisse aliquid cernimur ab, auctore
est, injuriam mctuit? qui nec Chrislo fidem, nec Ec-
mundi graviùs inde judicemur cùm enim augenlur ;

clesiai sponsionem servavil ? nihil tam sanclum nihil

.doua, raiiones etiam crescunt donorum. > Nec taccn- ,

hœc verba Ecce nos tara sacrum nihil tam religiosum esse de cxtero po-
dum illud Bernardi , serm. in :
,

In clero tanquàm cœlo gcrens lest, quod furenlem ejus peccandi libidinem compc-
rdiquimus on nia : « in

quid nisi de minisleiio judiceturVCœlesle le- scere possit, qui sanciissimam diguilaiem conlcmpse-
ini(|ua,
ril, sacralissimum officium dchonestàrit , angelicuni
netoflicium; angélus Domini exerciluum factus est;
lanquàm angélus aut eligitur, aut reprobalur ; in- rainisterium turpi conversatione conlaminânt, inha-

venta quippe in ai gelis pravitas et districliùs judi- bitanlem in se Spiritum sanclum rejeceril, ejus tem-

celur necesse est , el inexorabiliùs, quàm humana. i

plum fœdè profanàrit, poUucrit. Tolo in scelera ruât
yill. Sed et illud ciericos prcsbyleralu pra;sertim
impelu quodam modo necessum est quem à pec- ,

cando nec officii religio, nec status sui sanctitas !iec ,

initiandos attenté considerare velim , formidandtmi
solemnis Chrislo sponsio , nec univers! populi salus ,
divin» punilionis genus ipsis iminincrc, si peccave-
nec pudor, nec vcrecundia relardârunt.
rint; quôd nemi)e, ubi Deum deseruerint, ita à Deo
IX. Ilinc fit ut in facinorosos ciericos tolus se di-
deseri soleant ut vix ad meliorem redeant frugem.
vinus furor effundere soleat, et in ipsos tam in hàc,
Peccavit clericns, peccavit presbylcr, pœnilentiiT; qui-
quàm in altéra vitâ divina grassari copiosiùs vindicta
dem palet adilus ,
quo peccaia commissa eluat ; sed
videatur. Vide , Levit. 10, quàm severum se prœsti-
pœnitendi rarô subit afl'ectus ;
q'iid enim non essent
lerit Deus erga Nadab et Abiu ,
quôd prima vice quà
sacrificatorum officio functi fuerant, alienum ignem
(i)Epist. 184 ad Valerium, rcfertur can. Ante om-
nia, dist. 40. obtulissent ,
quos ideô cœlilùs demiesws ignis conti-
36S PARS I. SECT. 111. CAP. 11. MONITA AD ORDINANDOS. 566

Oza aniijlilicalione, sed seiiô, sed ex animo, sed mature,

nu6 dcpasluscsl; qnàm inopinfk morlo ptiniliis
sed ex rci verilale loqui se profitenii sacerdotum
Lévites, quùd cadoiiUMH arcam loslameiUi non sancli- ,

qiiàin graviloi-
inaxima pars divino jiidicio danmabilur audiamus
manibiis suslulisscl, 2 Ileg. G
;
(icalis ;

quôd ipsum Ciirysostoniuni, boniii. 3 in cap. 1 Aclor. apo-

llcli ac lilios ejns divina jnstilia punivcril ,
lii ,

stolorum « Non tcnierè, iiuiuit, dico

: sed ut alfc-
populo sacrificanli molesli, lurpi qneslui inteiilins eL ,

ctus suni, et sentio, non arbitror iolcr sacerdoies

iniporlnniiJs quàm par essel sluderont , illo niniiû in
mullos esse qui salvi finit, sed miiliô plures qui pe-
lilios iiidulgontià usns, eos à viiiis non revocàssel, 1
rçant ; in causa est (pioniam res ejfcelsum requirit
Reg. 2. Qiiarilis, Peiis hone, quanlis noslroseculo nialis,
aiiimum ; niullas cniiM iiabel causas, qu.v. depollant
et (piàm inopinis niorlibus pinrcs ex clori eliani proceri-
ipsuni à suis moribus et innumeris oculis opus illi
bus,nobisvidenlil>ns(sitanicnquidpiam videmus, quid ,

undiqne. » Tremencki saiié sentcnlia; quam née au-

divina jndicia viv allondiinns) , vexalos creplosque
dire sine timoré, nec légère sine horrore, ncc ailcn-
meminisse possnnuis ! Qna; dînn cogito, veninnt inilii
tiùs cogitare sine lacrymis sapientcs possunt con-
in menteni similia isla exenipla ,
qii;e legissc me me- ;

tristemur , sed contiistemur ad pœnitenliam ut

niini apud Tlioniani Canlipratenscm Dominicani ordi- ,

gaudeamus nos contrislalos fuisse horreainus au-

nis, virnnj s«e seeulo celebrem, suft'raganeuni Came- ;

dienics divinorum judiciorum sacralissimum inler-

racensem : « Ego , inqnil , de Apibiis lib. 1, c. 19,
pretem, nosque mature prolala Clirysoslômi ista
in quàdani civilalc episeopali undecim annos ado-
verba frucluoso timoré percellani. Paiici sunt, inquie-
kvi , iibi sexaginla dno canonici sub prœbendis pin-
i bat lantus doclor, sacerdotes qui salvi liantex iis
guissimis duoenJaruni ferè iii)rarnm Parisiensiinn in :

mullô plures erunl qui pereanl; quid ergo de hujus

malrice ecclesiae serviebant, quorum plures erant be- ||

neUcionun pluriuni detentores ; vide ergo qualem

seculi sacerdoliiius diccret, qui de suo, id est, si cum
vindlclam Dei in ipsos turpissimos delenlores noslro conferatur, ausierœel inlegcrrima; quoad cle-
; raihi

leslis et judex sil sancia Trinitas, unus Deus quôd

rum disciplina? , ita seeulo loquitur ? quinam enim eo
,

paucos eonini vidi comniuni bominum morte defungi, tenipore in Ecclesià sacerdotes ordinabantur , nisi

sed snbilô omnes et reprobè niorl ila quôd quidam quibus aditum ad clernm el ecclesiaslicas dignilaies
;

coruni , aiidilo quôd unus sociorum in noctc sanus

insignis probitas egregia doctrina et laudabilis fama
,

manè morluus ibventus esset , complosis manibus recludebanl ? quinam superioribus ordinibus insignie-
dixil : El quid vnllis ? secundùm usuni et consuelu-
bantnr , nisi qui, in inferioribns probali, omnium
diiieni Ecclesi;c morluus est, ut videtis. Vidi ego ipse commendationem , et applaiisum meruerant ? quinam
cleri dignitalibns fiilgebant, nisi qui disciplinse eccle-
in ecclesià eâdem, infra paucos annos, quatuor ar-

chidiaconos sic defungi vide, lector, mirare miracu-

siasticaî innnlriti sub probalis ducibus diu niililârant,
;

à quibiis cicricalem vitam edocebantur et frequenti..

ium : Primus eorum de equo pbalerato et grandi ce- ,

bus ad virUilem adhortationibus incendebanlur? qui

cidit, fraciisque cervicibus expiravii. Secundus manè
in cathedra sedens morluus e«t reperlus. Terlius in
non prolio, non indigno famulalu, non graiiâ, sed le-

rhoro stans, cùm ad missam siimonio dignitales consccuti, abiisdem malè agendo
elevatio corporis Cliristi
severà castigalionc decidebant? quales denique cre-
lieret, cecidit resupinus, et, subiraclà lo(fuelà cuni
sensu, quasi brulum animal die tertiâ, sine Sacramen-
dimus illius nevi fuisse sacerdotes , quos nempe nun-

lis ecclesiasticis est defunclus. Quartus confessionem dùm abolita apostolorum, recenliora verô martyrum,
pecoatorum et Sacraraenta
prœsentia iiinstrium doclorumalquc anlisiilum exem-
recusans mortuus est , et
extra cœmelerium sepultus. t
pla ad pielatem incilabant; quospopuli adhuc san-'

X. Verùm frustra temporales clericorum sceleralo- ciissinià piclale calcnlis fervor inllaramabat , eccle-
siasiicaruni funclionum observantia in divinis officiis
rura inspicimus pœnas ,
qui selcrniiaien) pœnarum
solam pcnsare debemus ; elenim si B. Brigiltre (1) re- jugiier exercebat, disciplinée nundùm exlinctaî sève-

velationibus credimus ,
parva sunt rciiquorum dam- ri las conlinebat; qui majorum suorum contra etbni-

i;alorum, iniô cl d;emonum cas superslitiones , suos suorumque parenlum contra

supi)licia ,
prce iis quibus
sacerdos in inferno pleclilur. Yideal Aiianaui audaciam , speciaiim verô privâtes contra
ergo, quis-
quis cîericatnm petit, ne, dùm ad angelorum vilia reportâtes triuraphos numerabant?Ejusmodi ta-
, imô
seraplnnoruni gradum statumque perfeelionis conlen-
men sacerdotum, teste Cbrysostonio, peribitmaxima

dil, infra dienionum miseram, nemini tanicn miscran- pars , a;tcrnis addicenda snppliciis ;
quid ergo de no-

dani , condilionem deprimatur; videat ne, cœlestc bis fiet ,

quorum optimus quisque vix alicui ex pessi-

anibicndo bencficium mis illins temporis est conferendus ;

qui clericaïuiu
, sibi accersat inierni suppli-
f nim ne, cùm ordiuari cupil, divin;ic ordinalioni ré- olii gratiâ quœrimus ;
qui statum perfeclissimum im-
;

sistai ; ne , ob ordinalionis sacrœ profanalionem ibi

perfeeti temerè, inconsullô apprehendinius; qui of-
,

raercalur dejici ubi nuUus ordo (icii nostrl functiones vel ignoramus, vcl excontemplu
,
, sed sempiternus
borror, inhabitat. rejicimus quos nulla disciplina cocrcet nullus ordo
Sanè si credamus Chrysoslomo ;
,

non non compleclltur, nulla; loges erudiuntaut refrénant qui

(ictc, obiler, non inconsullô , non riicloricâ
;

nulliusductu regimur, nullo bono excmplo vivimus,

(4) Rcvel. B. BriglttOR lib. 1 , c. M, 48 40, et lib. aui cujusquam boni nuUi bona exempla pracbcntes,
,

i, («p. 13~2, 155, 135. ncc ab nllo mulnantes?qnid, inqnam,'de nobls dictih
I
I
 , ,

'.07 DK SACIUS Kl.KCTlOMIîLS KT OUDINATIOMBLS. m

nis essol (ilnj-soslKimis? ;ui oinru^s, an iiMillos ex no- M cril; socMMiicnlnr in Ircnicndo cxircini juilicii dift

Lis esse snlvandos? (|iiis hoc crcdalV nn paiicos? ric- I

arielcsab ovibns, paslorcs à subdilis , clcrici à iaicis,

qno hoc prolyahile; an paucissinios? vereor, ne lioc si K/.ochieli, c. 34, crcdiuius, qnia non c&dcin ulro-
«luidcni lalealui'; quid , si Salyrici vcrbis de numéro riMuquc; nierila vel denn-nla trutinà expcudeulur, qui

^alvand()nlm inlerio^atns rcsponih'iet : non canidcin in hàc vilà oi)lig;ilioneui hui)i<;rant, ne«:

AVhio, lurculc , iwmo Mîqualihus doriati luerant b(;neli<;iis ; h-ge Chrvsosto-

\cl duo , vcl tiemo ;
inuni , G de Saccrd. , (|ui lilii ha:c (usé edisserat, el
•«pianliis nobis incutcrctiir niclus , (|uaiilus linior ! hanc libi allù mente cogitaiiuneni repouat. Noiiin ego
JLccvclim ab ordinandis scriù cogilari , necos poslea onmia pcrsequi cum Gregorio concludo, boni. ; in

id elefîisse loinorè pœnilcal , de (pio nulla niinia po- Evang. , el hoc niecuni saqtins rcvoivas veliin , Umtô
tiiil iiistilui delil)ei"i(io. esse Itumiliorcui (itque ad serviendum Deo promplioreni
Ncqnc verù ninllimi abesl ab hàc D. Cbrysosloiiii unumijuenuiue dcbere csse.cx tnunere, quuuto se ubliija-

senlenlià rcvclalio isla, quani à Deo viro cuidain liorem esse conspicil in reddcndù ralione.

sanclo et pic faclam rel'crl Dionysius Carlhusianus XIII. Neque verô haec scribo, ut quemquam à sa-

de quaUior iNovissimis; vidil ille Piirgalorii pœnas ccrdolio delcrreani , sed ut neniinem incautum vel
iii.uiiumc inler o;lera dcniiralus est, (iiiôd cùni inconsultuni ad hune dignitalis ;ipiceni accedere mo-
iniilll ex on)ni condltione hominuni flainmisullricibus neain : quid enini boni ab iis sperari possil ,
qui ad
purgarenlur, pauci saccrdoles lociim inlcr cos ha- hune divinuni slaliini Icnierè conv(»lant , non vercnles
bere viderenlur; cujus rei rallonem ab angelo duclore periculuni , non revcrentes dignitalcm , iniparali ad
scisoitaliis , audivil paucos sacerdoles dcdi purganti- onus quod subeunt, officiorum quue suscipiunt irnpc-
busllanunis, quùd fcrè oiunes ex ipsis moiicntes rili?"Quàm jusln, quàni aqua l). IJernardi de cicricis

conlinuô aut gloria xterna, aul *tenia supplicia nia- querinionia,cap. 29de Convers. ad clcric. : « Dilatala

ncrenl; si quos verô ad locum purgalorlum inilli vidclur Ecclcsia, ipsu etiam cleri sacralissimus ordo,

conlingeret , ipsos ocissiniè transire ,

quasi per ig- fralruni nunierus super nunierum niultiplicalus est.

ncm , nec in eo diutiùs delineri ,

quia nempe , adeô Verùm clsi inultiplicâsli genteni, Domine, non jnul-

excelsa est sacerdotis dignilas , ut qui eam pravis liplicàslilxtitiani, dùni nibil minus apparel decessisse
aclionibus comniaculant, vix pœiiitenli;^ locuni corani meiili ,
quàm nunieri accessisse. Currilur passini ad

Dco inveniant : idcôquc niiseri ad inferos œternùni sacros ordines , et revercnda ipsis quoque spiritibus

puniendi dclrudantur ;
qui verô congruentem sacer- angelicis minisleria bomines apprehendunl sine reve-
dotali slatui vilam degcrint , nibil niirum est si vel rentià , sine consideratione, neque enim signum regni
penilùs purgatorii pœnas évadant , vcl ex lis brevi occupare coeleslis , aut illius liment imperii gestare

libereutur, qui non niulla expianda habeanl; cùni coronam , in quibus avaritia régnât, ambilio imperat,

magnce dignilali p;ircs esse non poluerint , nisi qui dominatur supcrbia ; sed et iniquilas cl luxuria eliani

magnâ exccUuerint sanctitate. principalur , in quibus et pessinia forte appareat intra

XII. Quisquis igitur de saccrdolio suscipiendo co- paricles abominatio, si juxta Ezechiclis prophcliam
|

cave ne sacerdotii dignilateni ad hoc laniùm parjelem fodiamus, ul donio Dei videamus hor-
'

gitas ,
in

conscendisse videaris , ut graviori ruina caderes ;

rendum. » Quàm cgrcgiè verô Bernardo concinit Pe-

propone sic tibi de cpotero vivcnduni , ut nihil vel trus Blesensis , in eà quam scripsit de Luctà carnis
parùm reperial Deus quod vcl a^ternùin puniat, vel el spirilûs cantilcnâ , epist. 57 :

lemporarià animadversionc castigel statue libi dein- ;

Irreverenter confluunl

ceps , nec otiosè loquendum nec jocosé mentiendunn, , Omnes ad sacrum ordinem ;

îicc scurrilitcr disserendum ; agnosce tibi de cselero Sed homineni veterem numiuàm exuunl
non licere aut risu dissoUi, aut puerililer exultare, Nec fœdilalis diluunt

aut ludis deditum esse, aul niœrore turbari , aut ina- Aniujuœ turpkudinem ;

niter eflerri, autcuriosis studere, aut humana sapere, Hi calicis dulcedinem

aut mundana quserere , aut lepidiùs orare , aut in Dant in amariludinem ,

divinis olTiciisnegligentem esse , aut proximi salutem Et in venenum aspidis ;

aspernari , aut duriùs aliquem alloqui , vel inciviliùs Zelumque magnum sordidis

excipere , aut adulalione palpare; aut non irasci vl- Veslimenlis induunt, cl poUuunt
liis, vel irasci vitiosis. Considéra te deinceps in exem- Teslanienti sanguineni.

plum caeteris futuruni, spectacidum mundo el angelis et Nemo ergo me accuset, si ccciesiaslici status can-

. hominibus, 1 Cor. i, justitia) et bonitatis divinsc spéci- didatosdeiis monendos essecxisiimeni, quibus abco
men >
qui et majora quotidiè à Deo bénéficia receptu- 'suscipiendo videbor forte deierruisse; neque enii!'.

Tussis-, si in virtute profeceris , et justiiioe divinœ ;

eum cuiquam vel suadendura vel dissuadendum esse
ciavem idtionem experlurus , si à prislinâ chariiate censco ; sed ea singulis proponcnda esse arbilroi',

\el tantûiùm excideris. Impressus nnimx luœ cha- quibus pensalis utrinque status perfcclione ac pei i-

racier indeiebilis niajorem à le sanclitalem quolidiè culis, prudenter delibcrare et eligere possint; satius-
exposcit, elsiveaddexterani , sive ad sinislram ce- que muliô est plurimos ab ecclesiastico statu solidù
cideris ,
glorise niajoris vel ignomini;c signaculum I ralione delcrreri ,
quàm plures iiiconsuliô cum assu
 ,

369 PARS I. SECT. III. CAP. Il MOMTA AD ORDINANDOS. 370

niere, qiios postea gcremliv; rei dirficivv,.ive perterritos beri possunt, qua; ad saluiem consequendam neces-

de^pentio invaiial , vel suscepli officii portxsos ne- saria sunt : scil arduam esse cœli viam , meminit ;\

gligiMitia déprimai. Cbrisio omnibus diclum, Matlli. II : Uegnum cœto-

XIV. liinani unusquisque nosirùni anle oblcntam rum vim palilur, e! liotenli rapiunt illud ; anguslam
aul eliaiii ambilam pclitamve ecclesiasticam dignila- esse pnriam didicii , et arclam viam esse quae ducit
lo:ii, setliilù diversanim ,
qii;o clccliirus sit, condilio- ad vitam ;
quid limeat ausleram vivendi ralionL-nx
luiin officia; bona, pericula, iliniciillales , solaiia co- SMScipero, et arduum sibi munus impoucre, si arduo
piiarel ; Deoqiie rite serviondi iinicà sollicitudino ad cœlum iiincre sibi adniiendum esse persuadeai ? si,

ducltis, cimi slaluni cligercl in quo se niagis Dco pla- quod vcrissimum est, hoc certô credai, plus periculi
cilurum , sibique ad ccleriiam saluleni el aliis niagis esse , ubi minus est laboris , et quse videntur esse pa-
profil In ru m , speclato siio ingenio , el consideratis teniia, insidiosa Siiepiùs esse.Legalur Cbrysosl. in illud :

moribus , sperare licercl. Neqiie nobis verendum es- Intrate per angnstam portam, tomo .'j. Videtur nolle ï-an-
set ne Ecclesi.'c debitiiri cs<enl clerici el vori ck^rici clè et perfeclè vivcre ,
qui sanclè et perfectè vivoiidi
quac jam clericoriiin mullitudine faligatur, officiis ,
obligalionem suscipere renuit ; qui de perfectione ob-
desiiiuitiir : quem eiiim à clericatu suscipiendo relar- linendà solùm cogilat, qui ad hoc unum quod neces-
u.<ret obligatio, hune ad ipsum suscipiendura vïltr sarium est , loto animi conalu aniielat , non lam re-
clericabs perfeclio accenderot ;
quem revocaret cura- spicit , an ad perfeclionem aslriiigalur, quàm eam
runi îuagiiitudo, officiorum sanclitas provocaret; quem quomodù consequalur ; ncc videtur generosi animi
remoraretur salulis amiltendne melus , liunc Chrisli indicium esse si quis de pœnanmi deliciis imponen-
dileclio el divina erga proximum charilas urgerel ; daruni gravitale sollicitior sit quàm amplissinioruni

quem delerreret pcriculum , eumdeni duplex honor, prœmiorum avidior ; aîm.ulari convenit Chrislianis et

quo presbvteri digiii sunt qui bcnè prx'sunt , su.'witer generosis cliarismata meliora, \ Cor. 12;quidcuret
alliceret. Grala sunt Deumanianli illa vinciila, quibus ordinandus ,
quôd sanclior populo esse debeat ,
qui
ad majorem sanctilatem obligalur, Deo arcliùs unitur, talis Deo auxilianle esse conelur, ut populo sanciiia-
et à peccando conlinetur ; grata servitus ,
qu?e Deo lis exempla prœbeat? quid curetquôd de caeteropec-
in nos conceditur, quxque propter Deum suscipilur : candi sibi pra^cludatur via, qui peccandi velit eliam
grat;c cur3C quôc in animaruni salute procurandà im- nescire viam ,
gaudeatque omiiem sibi peccati occa-
penduntur, pro quibus Cbrislus impendi , et superim- sioneni esse sublalam ? quid doleat quôd peccanti sibi
pendi voluit ;
grata ministeria ,
qune ad divina^ reli- gravior immineat pœna ,
qui nec ea commillere de
gionis lutelam , ornamentumque collocantur gratus ;
caitero velit , nec se illa commissurum putet ob qu.Tc

timor Domini, qui inil'mm sapientiœ dicilur àProphelâ, infligitur pœna ? Non est generosi militis ante viclo-
Ecclc^iastici cap. 1 ; servire Deo regnare est ; melior riam de fugà cogitare, cujus omnis ad vicloriam co-
est dies una in atriis Domini super millia ,
ps. H9; quis gilatio débet vcrgere ; nec perfeclionis studiosuni
non eligal cuni Davide, ibid., cbjectus esse in domo 1 decei anxium esse , ne gra\1ora aliis cogalur subire
Dei noslri magis quàm liabitare in labernaculis peccato- supplicia ,
qui de suppliciis evadendis et victoriâ re-
THm ? quis non cura eodem sancio Dei amore perci- portandâ, divinofretus auxilio, confidere debeat.
tus exclamet psal. 83 : Quài7i dilecta labernacula tua, XV. Ardua clericalis miiiiia est , iateor ; sed ar-
Domine viitulum ! concupiscit et déficit anima mea in diia cœli via ;
austerior est clericorum quàm laicorum
(liria Domini : cor meiim et caro mca exuUavernnt in Vivendi ratio , non inficior ; sed Deum amanli illa ju-
Deum vivum ; elenim passer invenilsibi domum, el liir- cundior, praemiorum œternorum feracior, nec onininù
tur nidum sibi ubi ponat piiUos suos ; altaria tua. periculosior. Sunt eliam laicis sua mala , sunt el pe-
Domine virtutum mihi pro solalio sunt pro loco,
, ricula, et faoiliiis servatur casliîas abiis à quibus vo-
quielis et rcfeclionis. Eslo itaque ad majorem per- velur, quibus mulierum conlubernium, conviclus ,
feclionem clerici prie laicis obligentur, ad placenlio- colloquia interdicuulur, quàui ab iis quibus nuplia;
rem Deo offerendam bostiam, ad arcliorem sectan- permit tuntur, mulierum saluiandarum, visilandarum,
j

dam regulam, ad ferventiorem charilalem oblinen- alloquendarum nécessitas qua^dam iniponilur, et vaga
dam; prudenli tamen cuique salius videbilur arctiori quœdam ac periculosa licenlia conceditur. Tulior erit
se régule obstringere, quàm secularibus curis, pro- clerici casiilas abonini turpium virorum et mulierum
fanis negotiis, mundanis nundinationibus (
quoî plus conversaiione ex suà proressione abslinenlis quàm
laboris liabenl plus L-cdii plus periculi sinceraî laici secularibus convenlibus addicti
, , ,
, et inler mulie-
aulem delecialionis et delitcalioris vohiplalis minus) rum choreas,
, ludos risusque damnandâ consueiudine
loium se ex iere veluii el iibrà mancipsre; optabilius propè astrioli : faciliùs siquidem vilium hujusmodi
servire Deo quàm mammonœ rébus invigilare divi- ; ignoralur quàm fugilur ; ideô reclè divinus Aposlolus,
nis quàm humanià iniplicari negotiis; vovere perfe- 2 Cor. 7 : Si mipserit virgo non peccavit, tribulationem
clionem quàm deseiere majorem sanctiUidinem pro- ; tamen carnis habebunt hujusmodi. Pone qua;so, Ubi
,
fitcri quàm nullam liabere, vel penè nuUara
jucundius ; laici vitam anle oculos Deus bone quot ei undiquc ; !

niuliô praemiorum sperare amplitudinem, quàm sup- obslrepunl niundana negolia quot circumsîanl peri-
,

pliciorum limere graviiatem neque adeù cordaïus cula, quoi prœstô suiii
; et peccandi cccasioiies et illices !
prudens verebiiur ea vovere , sine quibus difricilè ba- bine irabil avarilia, hinc blan'iUur luxuria, bine irri-
 ,

r.Ti r)E SACUis elkctiommi s i

OIlhlNATIONimiS. 572
tjl viiidicl.'i . Iiiiic rudil inviilia; undcqu^que vcrù eu- rcnili.s <|.ii|.|h; niiiil hunianinn traclanlcni
;
, scd assi-
raniiii iimllidido inciiliiu iniserèdilaccnil.cliiigriicii- dnc (uni Dco colloqurnlcni , alque in cuin fixe con-
I

tiiiiii iif^ciiiiiniiii itiiiiiiittis aiiiiimiii à divinis avocat. Incnlcin. Idcoqu.- linnardus, srrni. de tribus
.
Ordin.
Voniiii ciiiin csl (|ii(>d ait .\|Mi.stolus, iljiilciii : Qui sine CTclcs., con(Vn;iis contincnliiun cIcricDrinn
I el conju-
more fsl, sullicilus al {/im; Douiini sniil, ijuo\Hod'u ])l(i- galonnn onliiies bune ipsiiin esse dieit, qui
,
maxime
ceal Dco ; qui aulem cttm uxorc csl , sollicilus ful quiv mure miujHum vado pcrlrniml , lahoriusum jnorsiis et
suiil uiuiidi , (iHuiiiodo pliucat Udori , cl diviaus csl. pericitlositm eliam cl loiujum Imlicns
, ilcr ; quijiiw qui
FoI•las^(": uiim'is dilTicili; csl iixorciii non liaberc , cl mnlla viœ cumiumdiu cuplct.
non (ili lioc niundu nibi in noccssariis , (|iiàni oos (|ui XVil. Scd quid pluribus bàc in re opus esl ? nic-
liabont uxoics cssc lanquàin non liabenlcs, cl qui niineril qui de statu aliqiio suscipiend:) eligendovo
nliuilur lioc niundosicsc gcrere laiiquàm non ulanlur; cogilat, nnllnrn locinn esse
« (ni cuni Au-iislino io-
(juod lanien observandum Corintliios nioiicl Aposlo- quai', cpistoiàHl.ad FJidoxiinn.in quà nionacîios hoMa-
lus; sed ul baîc sileani, quàni vcruni ost (juod bcribit lurad iniposila pasloialûs oncra subiunda) nbi non
Clirvsostonius, in libro de Viiginitalo, cap. 43, tonio 4 possil laqueos tendcFe, qui liinel ne revolerilus ad
cjiis Oiicrnni, cani cssc buinanariua rciuni convcrsio- Deuni, el ininiicum omnium bonornr.ii, cujus caplivi
iicm , enm conflu.Mini , oam nioruni iinpolcnliani et fuimus, vindicenms ; nullamque nobis pcrfcclatn esse
tyraniiidein , ac circunistanliuni reruni turbam ul in requiem, douce Iranseal
,
iiiiquilas, cl in judieium ju-
vntltis sœpc necessurib coujuiji , tel iiivilo errundum stifia converlalur. Mililiam esse vilam lioiiiinis super
jjcccamlumque s'il. Lcge eunidem Chrysoslomuni , nbi terram, Job. 7; » niiiil in liàc vilà lulum, nibil usque-
grap'.iicc ex conjiigis inoribus, rei domcslica: curis, quaque securum, aul Iranquiilum , niiiil omni ex
scllicitudinc ob liberos, diîficultales exponit, quibus parte beatum esse. Vis ergo remanere laicus ? timtîo
à salutc con^equendà conjiigati relardanlur, et inler- ne le insana plebis excmpia niundanreque soliiciludi-
dùni avertuntiM'. Nolini Iiii^c oinnia ego rcfcrre; audi iies perdant vis clericu.-î ficri ? vereor ne lu imperi-
;

qiiid dicat aller
doctorChrysologus diclus
simaiM laici
libido sliniulel,
verè aurci oris el eloquentiai purioris tam plebem exemplis inficias, el tu cum ipsa gravius
, serin. 12, dùni expressis- pereas, qui nmndunr. cauliùs cflugere dcbueras,
i ne
descriplioneni cxhibel, qucnj luxus solval, perires. Laicui es î cave ne le mundana; el seculares
pompa rapiat, inipellat anibitio , ur-
!

ciir;e à tœleslibus avocenl; clerieus ficrl expclis ?

gcal ira, furor impcllal , succeiidal invidia, cupidilas prospiciendum libi est ne divinis conlcmplationibus
inflammet, cur;u sollieileiU , liles vexent, lucra ca- I ineplus lerrcnas dignitales, non cogilaliones, tran-
piant , usunc vincianl, ciiirographa iigenl, prcmant scendas. Laicus es ? sagaci libi providentiâ opus est, no
sacculi, elidataurum. qui le mundo conimodàsii, eidem le niancipâsse vi-
|

XVI. Quôd si in clericis eadem vitia agnoscimus , I

dearis, et qui mundo aliquam curam impcndere pcr-

clericorum famcn ad ea repeilenda minor esl labor niitleris, aniorcni inipendas. Clerieus aulem esse si
laicorum vero majores onininô illecebrie, acriores ad j cupis, de cactero hoc libi prœceptum esse noveris,
ca \ilia sunt sliniuli , cl infirmior adversi'is hycc vilia
* il nec curam ncc amorcm in seeularil)us mundanisque
armalura. Quàm niullinn enim , si reclè existinias » I rcbus libi eollocare las esse : iVe/zio enim mililans Deo
uxoris lacryma;, libcrorum miseria;, ulrorumvis pre- f mplicat se negotiis secidaribus, 2 ad Timotb., 2. Nihil
ces ,
sodalium exempla valere possunt ad conslantis- || Haque in te agnosccre débet mundus, cui renunliâsti;
sinium quemquc de recl* ralionls el a;quilatis statu luuni niliil esse débet quod verè mundi sit, quia lu
dcjicienJiiin ! Nom facile euni frangel avarilia, quem in lutredilaLem Doniin: clericatùs susceplione iraiis-
uxoris solliciludo cl iiberorurn cura moilivcrinl? Po- latus es, nullamque aliam haercditaltîni pryeter Domi-
icrit delicias vir rc«pucre, quas delicalula et blandula num babilurum le esse professus es. Mura uiique
mulier sponsi salulis sollicita apparaveril? poierit observanda sunt clericis, secùs verô peccabunl ; sed
cœlum unicè suspicere, qui lerrse dileelissima pi- plura isîa clericos servant ne pecccnl, inlegrilalem
gnora mandata babcal ? hxrebil forsan ejus menti eorum cuslodiunt, elà peccalo relraiiunt ; laicis verô
divinorum mysleriorum jugis recordatio, cui mun- quominùs ipsis peccenl, pauciora sunt aux ipsis ob-
dana ncgolia cl cm\c priinùm inscderinl ? Plena sanè, servanda necessariô imponanlur; sed plura occurruni,
si S. Leoni credimus, serm. 5 in Quadrag., in slaiu quoc adpeccandum alliciant, pauciora qux relrahanl;
laico omnia periciilis, plena laqueis : inslanl cupidila- quic enim clericorum supra laicos ofliciis obligationi-

tes , insidianlur illccebrœ , blundiunlur lucra , damna quc addunlur, lia;c el ad perfeciionem oblinendam
déterrent, amarœ stml obloquenlium lingnœ. Et, ul conferunt, el ad virlules idonea sunt média, el adver-
œquam clericorum status cum laicis comparationem sùs vilia utilissima remédia ; nbique (Hiidem pericu-
efficiam , camque quam Chrysoslomus inter conjuga- lum, scd ibi universim majus , ubi plura ad casum
les et virgincs facil, supra, cap. 68 de Virgin., ad impellunl, pauciora ab eo relfahunt ; .speciatim verô

clericos el laicos transferam , c non virgo , » non et comparatè unicuiquc noslrùm periculosior status
clerieus , j horum quidquam suslinet , quin et do- esl, tiuemvel inepli eliginms, vel invili, vel à Deo
muncula lurbis libéra est, cl clamor oninis profligj- minime invitali.

tus, quasique in Iranquillo quodara porlu omnia inlùs ^ 5. Yirium suarum, el ingenii Imbendu ralio.

silentium possidel , et vel silenlio major aninium se- XVIII. « Suum igilur quisque prinnim uoscal inge-
 515 J'Vl;S I. SECT. III CAIV II. MOMTA AI) ORIMNANDOS. $74
iiiuni ( inqiii«4»al elliiiitus aïKlor, nempe Cicero OW- 1
ipio eliam amplot leiido lilKfws clericomm, si qui
cioriiiii I, acreiiKiue se el viliomm et boiiorti.'n s.iio!fim stinl, gras es de-let roui aclu*, cl in liibricà utale dif-

judicem pnoboal, ne sceniti plus(iiiàin nos videanlur (icilior absiinenlia, el qui- alacri adole>ceiuioe vide-
habere prudcntiie ; illi enini non opliinas, sed sibi tur obscurior viia. Qui ergo suo ingeiiio, qui aîlalis
accomnioJalissimas fabulas eliguiil ; (ini enim voce fcrvore, qui hiunano judicio feruntur, hi, dummodù
freli sunt, Epigonos Medx'aniqne. (pii ge^lu, Mciia- clericalem statum suis ofliciis legibusqnc melianlnr,
lippum, Civieinneslram ; seinpcr lUiUlius, quein ego ab ecclesiastico statu eligcndo abliorrcbuul, et ad oa
niemiiti. Anliopam, non sa?pè .Eso]tus Ajateiu ; orgô converlenturt,india, qu;e jilausibiliora arbilrabunlur ;

bisirio videbil in scenà quod non Yidebit sapiens in priusenlia quippe plures quàm fulura pra^^ferunt ; illi

Jiàc viià ? » Neque ab hoc consilio, aui le, aul eiiam autem praesenlibus, nos futuris militamus ; unde quô
I

vcrbis ninllùm dissenlit sapicntissinius ponlifox Am- I

prit'staiilior est causa status ecclesiastici amplectendi
brosiiis, 1 Ofliciorum , cap. Ai : c Liiusquisque igi- i ex ipsins statu el nalurà pra'fixà, eo débet esse in ipso
liir, inquit, su'im novcrii ingeniiim et ad id applicet, ]
cligendo cura al l-entior. Ea verô est bujus seculi cor-

quod sibi apluiu elegeril ; itaque quid sequalur priùs ruplela, et summa ordinis ecclesiastici perturbatio,
considérât non solùm noverii bona sua, sed eiiam
; ul cuni humano ingénie non videaiur ecclesiasticus
vilia agnoscat, scqualemque se judicem suî prœbeat, status eligendus, ideoque Ambrosius supra paucos
ut bonis intendal, vitia declinel. » Illudque eïiaiu di- clericorum lilios parentum inslilutum amplecti do-
I

l.gens uniuscujusque aniini, morunique, et indoHs cuerit, quôd nec aeiaii adolescentum, nec humano
examen in ofûciorum ecclesiasticorum dislribulione i
judicio status ipsius electio congrual ; conlra vero
à sacerdole speclandum idem sancius observai : adolescentes hoc tenipore plurinii su* intoni-
I

« Nam, » ut ibidem subjungit, c alius dislinguenda; peranlia; alendaî, sed maxime fovendae desidiîc
leclioni aplior est, alius psalmo gratior, alius exorci- ergo, et otii gratiâ , vitam ecclesiasticam cli-
zandis qui nialo laboraiil si)irilu soUicitior, alius sa- gant , fervoreiiue adolesceniiae ad eamdem tan-
crario opportimior habelur ; h*c omnia spectel sacer-
j
quàm dluslrem, omniumque maxime oliosam et faci-
do8, et quid cuique congruat, id offlcii depulet. Quô I lem seclandam ferantur; quia nempe nec clericalis vilae
elenim unuraquemque suum ducit ingenium, aut quod j
austeriores leges, nec officia ecclesiastica, nec funclio
offlcium decet, id nKijore implet graiià. > Fusé ctiam nes altendunt, nec vires suas, nec animum, nec an-
eâ de re in libris de Sacerdolio Chrysoslomus, lib. 4. leaciam vitam cum illis legibus officiisque compo-
Elenim si in olficiorum dislribulione discussio illa in- nunt : quasi nempe, ubi quis dignitatem ecclesiasti-
genii cujusque faciendaesi, multô magis in electione cam arripuit, ex infirmo el imbecillo in valeniem el
ecclesiastici, vei laicisiaiûs, ex quà totius vilae in- idoneum évadai; quae res, teste Chrysostonio, lib. i
a:.iualilas maximadepcndel el inslituendocvilai diveisa de Sacerd., c. 2, ridkula prorsùs el niigaioria est, ea-
prorsùs ralio est. Consideranduniq;ic diligenler ex dcmque exlreiuo supplicio digna, quod Cliristi Domini
reclà status cujusque eleclione ir.lernam vel bcatiiudi- testimonio demonstrat: !Sam, inquit, hàc unà de causa
uem,vel damnaiioneniacquiri ; majoremque vel niino- Dominus admonet ne qui turrim œdificaturus est fun-
rcm in viriuiibus progressionem fieri ; elenim , ut re- dameiitum priùs jaciat quàtn suas vires expendat, ne
Ctè docet ]\'azianzenus, oral, i, i sublimi quidem qui illàc transituri sunt iis infmili litdibrii uc risùs an-
Tiro detrimenlum est res magnas non aggredi, ncc sam in se prœbeal ; quod in sacertlolii susce|ilionc lo-
viîlulem ad muUos propagare, sed in paucis consi- cum habere debere, ne videlicet inepti minimèquc
slere, non sccùs ac si magno lumine parvam doinura idonei creenlur, fusé ostendil ; idque e.\ ipsius sacer-
iUastrel, aut puerilibus annis virile corpus oblegat dolii dignitate, functionumquc ipsius necessilale,
; el
parvo auiem sains in eo consistit, ut parvura onus populi salute cum sacerdotum vigilantiâ alque indu-
subeat, nec iis rcbus qucc vires ejus excedunt seipsinn sirià conjunctà copiosè confirmai. Quein quidem ino-
subjicicns, simul el risum moveat cl periculum ad- rem probandi seipsum, atqua lenlandi antequàm sa-
jungat; quemadmodùm scilicet nec alii cuiquam tur- : cerdolii pondus humeris nostris imponamus, vel ab
rim aediflcarc convenit, quàm ei qui ea habeal qtice ad insis brutis animantibus, qua; nalune inslinclu ferun-
perficiendamre(piirnnlur,ut ex Scripluràaudivinms. » tur, edoccri possumus. >am vultur, leste Arislotele,
Cui eiiam simili argumenlo virgiiiilalcm commendal lib. 8 de Animal., cùm reperil aliquid, non slalim
Clirysoslouius, c. 26 de Virgin. portât, sed tentai pondus ne forte vires suas exsu-
XIX. Dilïicillimura verù esse ingenium suum rectè peret; è contra verô sa;pè aquibt, ut auctor est Pli-
ponderarc, et in cligendo ecclesiastico slalu minime nius, lib. 1 Hist. nat., cap. 3, non tolérâmes pondus
errare docet cilalus supra Ambrosius, cap. apprehcnsum unà mcrguntur.
44, libri lia qui tcmeré sacerdo-
1 Oflic. (ciijus hic habelur nosiro tcmpori accom- ab>qae priccedenli viriiim siiarum discnssione
liuin
liiodala paraphrasis); cùm enim in aliis statibus eli- arripiunt, è sublimi islo gradu facile excidunt qui ;

gendis amel unosquisque seqni viiam parenlura, ad verô maluroet diligenti pnehabilo animi sui, morum-
militiam, v. g., ferantur, quorum militaverunt patres, que examine, ad sacros ordiiies promoventur, illi
alii ad aciiones diversas ; sccùs in ecclesiastico staiu asccusiones in corde suo disponnnt , psal. 83; soient
accidit, qui cùm conlinenlcs vol facial, vel solùm ad- (lue de viriuie in virtutem proficere donec videatur
iniltat, pareiilibus iu vix derivafi
.T filios polesl ; à Oeus deorum in Sion.
 ,
,

'Tï •)K SACRIS i:LhCTIOMIli; S II OllDINATIONIULS. rjy

\X. Iilco r(>pi'flirii(l(.Mi(li :ii'iili>r 1*1 iiii|ii(>t:i(is ^r:)- Chrisli voci paniit. Deo ampliùs re- Ideùque iiiliil à
\it"i' ri'(l:ir|,Mirii(li Miiit , liiiii ii (|iii liiiinaiiis diicli i:(- (piirendum censnil /eno Veronensis, scrm. ii de Na-
:i()iiiliiis ('('(Icsiastica aiiiMiinl iiiiiiislcria, a:l i|iia; oiii- liv. (ilirisli, quitm ut quis ejus novcril volunlatem sine
liiiio iiii'plits oss(^ se sciiliinil, tiiiii cliarii parentes illi quà vidrlicct et nec Ifijilivù' scrrire poleril, nec pUucre.
;

(pii , si (pios stiipido iiii^'.nio el riislicà iiiilnle pra-di. egrcgiè verô divina; vocalionis necessilalcm nobis
MIS liheros liaient, eos saeiis allarilms destiiiant ei cx|>licuil IJcrnardns, liis verbis, supra : i \idele vo-
iiivilos saciosaiiclo clericoiiiin ordiiii inseri ciiniiil calioncm vestram, ail voralus Aposlolus
; ; considerc-
sed de poslcriori islo capilc peculiari loco diccnms
,
mus el nos , an vocati venerinius, et vocati à Deo,
jain verù de priori ODroIlarii loro aiidialiir nciiiardtis, cujus niniirinii lia-c vocalio est; nec comniuiieni juodô
serii). de Conveis. ad chM-ico^;, e. 'l'.) : « Itifiaiii nia- vocatioiicni dixerini, quà, jiixla eunidcni Aposloluni,
{is luriini iiichoaliiri sedenles eoiiipiilarenl, no forte quos pra'deslinavil lio.s el vocavil. Si (piis vocaverit
sui)ii)liis non liaberenl ad perdcicndiim ; ulinam qui nos in bonorem clori , convenir»; vclim conscienlias
«ontincrc non valent ,
pcrfeclioncni tenieraric proH- singuloruin, cl sccundiim pr.eceplum Domini ad cor
teri , nul cœlibalni nomina dare vcrcrontur. Sutn- llicrusalcm loquar; îniic ciiiin parviilo , aul fiusilan
ptuosa siqnideni turris est, ot verbuin grande qnod nccdùni nalo ccclcsiastica jam bcnelicia proviila sanè
f!

non onmes caperc possunl. Essel auleni sine didjio parenluin soliiciludc parabal. t Ll paiilù jiosl : « Audi
niclins nuberc qnàni uri , et salvari in hiunili gradu qucrelas Oomini, quici super liàc tanti liominum ic-
lidclis populi, qiiàm in cicrici snhliniilalc el dclerins inerilalc loquatur palicns reddilor, pœiiilenliani ma-
vivcre, et dislricliùs judicari. Mulii cnim , non qni- gis cupicns quàm vindiclani. Ipsi, inquit, Oscie, 8 (I),
dem omnes, sed tanien nnilli, cerlum est , nec lalcre regnaverunl, et non ex me ; principes exliterunl , et ego non
queunt prse mullilndine , nec pra^ impiidenliâ quoc- vocavi cos ; universos siquidein in oi'dinibiis ecclesiasti-

runt, niulti ulique libcrtalcm in quâ vocati sunt, in cis caeterisquc ad sanctuarium perlinenlibus bonorem
occasionem carnis dédisse vidcnlur , abslincntcs re- quffrenles proprium , aul divitias seu corporis volu-
medio nupliali , et in omnc flagiliuni dcflucntes ; » et ptalem, poslremô quœ sua sunt, non quœ Jesu Christi,

ibid., c. 30 : « Parcite, obsecro, fralres, parcile ani- manifeslè prorsùs et indubitanlcr , non ea quac ev
mabus veslris, parcile sanguini, qui cfl'usus csl; hor- Deo est cliarilas , sed aliéna à Doo, cl qiia; onuiiun»
rendmn cavele periculuni, igneni qui paratus est de- radix maloruni est cupidilas , iniroducit : quid istud
clinale, » etc. ; e< paulô post : « Quanidiù ambulalis temerilalis? imô quid infami;e est? ubitimorDei?
in niagnls et mirabiiibus super vos, magnum prorsùs ubi morlis memoria ? ubi gehcnnac melus, et terribllis

et mirabile est ministrum esse Chrisli et mysteriorum exspectaiio illa judicii ? Sponsa nec cubiculum , nec
Oei esse dispensatorem. Longé super vos est ordo cellam ingredi, nisi rege inlroducenle, pncsumit; tu
pacificorum, nisi forte omissis gradibus pra;ostensis irrevercnler irruls nec vocalus , nec inlroduclus :

saltare magis quàm ascendere libet Ulinam tamen Trahe me post le, ail illa (Canl. 1), in odorem unguen-
quisquis sic intrat, si fieri posset, làni fideliler mini- torumtuorumcurremus,nuncaiUlcm trahit sua quem-
straret, quàm fiducialiler se ingessit, At difficile for- quc voluptas et odorem turpis lucri seclanlem
tassis et impossibile est ut ex amarâ radiée ambilio- quaistum a?slimat piclatem ;
quorum cerla est dam-
nis , suavis fruclus prodeat charilalis ; dico ego natio. » îlaic Bernardus.
si vullis audire, imô non ego, sed Dominus, Luc. 14 : XXII. Olim ab Assnero Pcrsarum rege conslilnlum
€ùm vocatus fueris ad nuplias, recumbe i>i novissimo Icgimus, ut sive mulier, sive vir non vocalus atrium

loco, quia omnis qui se exaltubit liumiliabitur, et qui se régis in traret, absque uUâ cuncialione, aut indulgen-
liumiliabit exattabitur. » ( Lege Bern. declam. in liccc tiae spestalim inlcrOceretur : legis severilatem cha-
verba : Ecce nos reliquxmus omnia.) rissima régi uxor verila Eslher , cl ad conjugcm non
XXI. Congruum igitur est ut nemo sacris initielur vocala pergere seformidavit : lu non limes irrumpcre
ordinibus, nisi quem secretâ saltem voce Deus ad in alria Domini non vocalus , in Dei nostri donuun
ministerium invilârit. Non vos me elegistis, dixit Chri- irruere ;
quantum periculum est ne jam lala sit in le

slus Dominus aposlolis suis, Joan. 6, sed ecfo elegi vos; capitis senlcntia, cujus quamvis execulio difleralur ,

quis verô légitimé potest Deo ministrarc , nisi à Deo condemnalio tamen tua cerla sit , eoque atrocior le

electus l'ueril ? Nec quisquam sumit sibi lionorem, sed maneat pœna, quôscriùs inflicla fuerit. « Unde lanîus
qui vocalur à Deo tanquàm Aaron ad Hebr. 5 non , ;
pnclalionis ardor? unde impudentia tanta? up.de ve-

est verus aposlolus Ciiristi , nisi qui per volunlatem sania tanla prsesumplionis humanaa? audealne ali-

Dei constilutus, nisi qui non ab hominibus;, neque quis vcstrûm lerreni cujuslibcl reguli , non priTCci-

per hominem, sed per Jesum Chrislum renuntiaUis; piente aut probibente eo , occupare ministeria, praî-
nisi qui à Deo vocatus segregalusque fueril. Nemo ripere bénéficia , negolia dispensare ? nec lu Deum
ingredilur ad regales nuplias, nisi quos palerfamiliàs putes, qu3e in magnâ dcmo suâ à vasis Irai aplis in

invitavit : Chrislus osliuni ovium est ; qui non intrat inleritum sustinet approbare? » Bernard., de Convers.
per oslium in ovile ovium, sed ascendit aliunde, ille fur ad clericos, cap. 27. Nec ingratuin ipsi arbilraberis

est et latro ; qui verb intrat per ostium pastor est ovium : si ejus injussu ministeria sacra prœsumens in Eccle-

huic osfiarius aperit, huic CItristus oves suas committit,

(1) LegeGregor., parte prima pastor. Curae, c. 4.
hujus loceni oves Cliristi audiunt, .loan. 20, (juia ipse el Isidor., lib. 3 Sent., c. 5.
S77 PARS I. SECT. ill. CAl». II. MOMÏA AD ORIHNANDOS. i78

iiivailas, cl ordinationis gra- 1 donis Pclusiola, lib. 5, episl. 450 : Moleslum sanc en,
siaslicam professioiicin
Cavonduni procul dubio iiobis est inquit, deliciisy ac libidini deditum liominem sacerdo-
liam suffureris ? j

iiicerlmii curranuis quasi aereni tem ordinari. Appositè quoquc Gregorius, qui et qua-
ne curranuis iii ; ,:^

dcbcanl et quaies admilti,

sic currenlcs ut coiuprobcnsuri
et les à saccrdolio abslinere ,
verberantes, non
fuse nobis et copiosé demonslrat, paslor. Curae cap.
œierniD vilcc bravium reportaluri. Velus
est iiuercla

Procopii in c. i Is-ai* Apud nos non di'.sunt qui nec

:
10 et H, tolamque banc disputationem ila concludit :

Clirisluvi indud , nec visceribus misericordiœ commoti, ' t Quisquis ergo quolibet borum viiio (id est, sicxcus

uec ad impcranduvi vocati ullr'o l'esiiuare non vercntur; ! claudusque fueril, aliove defectu laboraverit, qui à

quiverôsunl illi qui non vocali fesliuanl , nisi qui ! sacerdotio in veleri legearcebat, quorum defeoluum
nec Cbristum iuduli, nec visceribus misericordiit I
unumquemque ibidem spiiilualiler explical) subigilur,

comnioli, seu cbarilale allecli , nec bonis arlibus usi I

panes Domino olîerre probibelur, ne profectù dilucre
in olericorura numerum inserunlur? , aliéna delicla non valeat is quem adbiic propria de-

;j i. Divinœ vocationis qtiœnam sinl indïcia. — Pri- !

vaslant. > Ciariùs quocpie Bernardus bis verbis , de

mnm ejus argnmentum , conscieutiœ purilas et aule- '

Convers. ad clcricos , cap. 27 : « MuUi quidem ve-

aci.œ vilœ innocentia. niunt, sed considéra quis vocetur : ordinem ipsnm

XXIII. Facile auleni ex iis diviuai vocationis indi- ! Doniini sermonis altcnde : Beali, inquil, mnndo corde,

cia qurrrenli salisfieri posse crediderim. Audire qui- quoniam ipsiDenm videbnnt; ac deinde; Beati pacifici,

dem nn'hi videor aiiquos ila dicenles, quomodô porrù quoniam fiin Dei vocabunlur ; mundicordes ulique vo-
inihi constabit vocatum me esse à Deo ? quis me do- cal paler coeleslis ,
qui non quxTuul quœ sua sunt,

sed quœ Jesu Christi, non quod sibi ulile sed quod
cebit consilium Bomini? quis patefaciet iiiaccessos 1
,

prudenlire ejus recessus ? Qnœ Dei stint nemo cogno- multis. Pelre, inquit, amas me? Domine, tu scis, quia

vil nisi spiritus Dei, 1 Cor. 2. Quomodô probabo spl- anio te : Pasce oves meus ; quomodô enim sic amalas

riius, an ex Deo sint? ubi edocebor voluniatem Do-, ; I

oves commilleret non amanli? JN'imirùm hoc quœrilur
mini, ut ci volenli consenliam vocanli non disseu- ,
inler dispensatores ut fidelis quis invenialur ; voe mi-
tiam ? sed quisquis in perscrnîandâ Dei vocationc ad nislris infideiibus qui necdùm recoiiciliali, rcconcilia-

ciericatum dubius haîres, hœc pauca accipe ; non im- : tionis aliénai negolia ,
quasi bomincs qui jusliliam

purus, non ignarus divinse legis esse videris , non fecerinl, apprehendunt : vae filiis ir.Te, qui se mini-

omninô indignus es quem Deus ad clerum vocet ;

stres gratiae profilentur; vx filiis irae,qui pacificorum

bono insuper fine duceris ad ecclesiasticum slalum ,

sibi usurpare gradus et nomina non verenlur. V;e
nec ad eum nialis arlibus contendis , vocaris à Deo : filiis iroc, qui fidèles sesc raediatores pacis, ut peccata
dubitas adbuc, et iiicertus es? Cum Deo precibus âge, j
populi comedant, menliunlur : vas qui ambulanles in

à bonis et sapientibus consilium accipe; nec te la- |l carne,Deo placere non possunt,et placare praosu-
tebit quid velit Deus , aul quô le vocet. Al impurus 1| muni. > Et ibid., c. 28 f Xon miramur, fralres, qui-
:

es, et ad obeunda minisleria ineptus ; malà arte sacer- cumque prxsenlcm Ecclesire statum miseremur, non
dotium pr>vripere lenlas ; ambitione duceris vel ava- miramur de radiée <;olubri regulum orienlem : non
rilià; inbias honori non operis aul eu- | miramur, si vindemiat viueam Domini, qui inslilulani
, non oneris ,

jiidus, aut sallem paliens; non te vocat Deus, sed à Domino prœlergredilur viam impudcnter enim pa- îj ;

diabolus tentai. Mucipulani parât in quam incidas; | cifici gradum, et filii Dei vices occupai bomo, qui uec
cavere debes ab islo meridiano da?monio , ab angelo j
primam quidem vocem Domini cor revocantis audivit,

leuebrarum in angelum lucis transformalo, qui per- j aut si quando cœperit audire , jesiliens fugit ad folia

lectissimum libi stalum objif it, ut perfeclionis vacuus 11 ul absconderetur in eis; propterea nondiim peccare
eum capessas, et ab orbilâ salulis exerres. quievit, sed longam adbuc trabit reslem, nccdiiiii ia-

XXIY. Purus, inquam , vel saltem si nocens , oc- clus est vir videns pauperlalem suam , cl dicil quia

culté nocens, aut non ampliùs nocens esse solet, dives sum, et nullius egeo, cùm sit pauper, et nudus,
quem ad clericalum Deus vocat : « Non enim ut et miser, el raiserabilis, > etc. Vide Dion., cccios.
Jiabet Isidorus Hispalensis, Sent. lib. 5, cap. 31, sunt Hierarch., c. 1.

promovendi ad regimen ecclesiie qui adbuc vitiis sub- XXV. Ordinaia solet esse divina vocatio , ut non-
jaceni; bine est quod prœceptum est David non ledi- nisi per quosdam gradus ad supcriora deducal : nec
ficare visibile lempluni, 1 Paralip., cap. i7, quia san- ex iiifirao scelerum specu ad ecclesiastics; ,
qua; su-
guinum tir belli frcquenliâ essel; quà figura illi spi- f prem» perfeclionis est, dignitaiis fasligium confesiim
viialiter admonentur qui viliorum adbuc corruplioni et pneproperè bominem evobi palialur sed ab inso ;

sunl dediti, ne lemplum œdificcnt, lioc est, Ecclesiam j! statu ad médium, à medio ad supremum suavi dispo-
docerc présumant. > (Lege Greg. , in explicatione silione Iraducat; priùsquc bominem àviliispurget, il-
Psal. 3 pœnit., in illud : Tune acceptabis sacrificium.) lurainet, perficiat, quàm ad ordinem aliorum y.ma.orv/c),
Subdit ibidem Isidorus : t Kon débet honoris ducaluni çiWTiTTizov, T£).5iwTczov promovcat. hiordinatè ilaque et
suscipere qui ncscit subjcciis Iramitc vilrc melioris conlra diviuic vocationis comnmuem legem saeerdolio
pranre ; neque enim quisquani ad hoc laiiliim prajfi- sese ofTcrunt, qui immundani babent cunscienliam,
ciîur, ul subdiioriim culpas corrigat,et ipse viiiis quorum manus adbuc scelerum cruore distillant, quo-
seivial. I Unie adjungilur aller ojusdcm nominis Isi- rum vuliiera noiulùm ad cicatricera veneniiit, quorum
 571) I)i: SACIUS KIJXTlONinUS r.T ORDINATIONIBUS. 380

pravaî affccliouos iiomlùiu saiial.i: siinl , <iiii iicc Kaii- cuui i':rli.-ris cuaposlolib suis, Marc. 1(i : Itein orbein
|

M'io inysliMia saiiLia iratlan", iht pnidiltis li(l(!li exoin \ univcrsuiii, pnrdirdte Evmujel'mm uinni creutunu, (piiini

plo iusiriiiTi), v«'ri.>>iiiiili |iia'^iiiiiiilioiitMiTili iiossiiiil; p

e^eril |i(i!iiilcnliani, niullo labore se(puiido Doiiii-
f

licinaidiis, bU|»ra,c. y, iiijjri'diiiiilur ninii, (piocuintpio ircl, perinanuns cnn) eo in lenla-

(lui, utlt)t|iiilur « f

(iiiii inai'tilà talioniai'iiluiM Dci \iYci)tib, iiiliabilaiil L lionibus suis. Sed et si occurrat de Ambro.sio, quùd
ciiiii iiiaciilA tcinpliiiu saiicliiin Ooiiiiiii |)t)ltiiciilus, j(i- du Iribunalihus ad bacerdutiMui ra|>tns Tucril, non me
j

diciuin imilliitli'x atccpliiii : (jtioil taiii jjiavissimè j

valdé conforlat, cùm à puero nnuidaui in numdo
C()!i>ciL'iilia.s j^oiiiiil, ol niliiloiiiiin'ib seso .iii{|(cruiil in f
duxent vilain ; et sic cliaiii liigà cl lalcbris, niuilisfpia
'

baiR'liiai'iuiii Oui. » Vcliin ila(iiic, til (|iiiciiin(|iiu illulis

(iissiuMilalionnn! niodis declinare coaelus sil. Si de
iiiaiiibus ad niiiiisleria diviiia scsc odcruiil. sibi cl. pro Saulo quocpie faclus rei>enlé Paulus , repente vas
I ||

.se dicluni piiUiit, (juud de ISriiiioiie Colonieiisi archl- cleciionis, rc|)cntè doctor gcnlium in exonqilum ad
^,:

t'pistopo oloi.to ad i|isiiiii rogalus rosci)|)sii idoin IJcr- ducilui : hoc cxcinpli évacuai bimililudineni , quod
iiaidiis, in (iiiitloiu opibUjlà loliiis loi i>alinaiis l
iilc ideù misericordiani conseculus sil, (|uia iijnoravs,
<iuà

tlecisio conliiK'liir ; inte^rani dijo ferc cpislo'ain 8 1 ipsotcï-le, 1 Tim. i, peceavil, inaneiis in incrcduHluti',

cxscribiiuus, quia cl loclu jucimda, ci. scilu digua, ci v

quanquàin si taie quispiani quandoque benè etulililei

proposilo oiiinino convenieus csî :« Qux'risà nie con- lacium fuisse agnosciiur, de quo veraciter dici possit,
J
siliuni, vir illuslris Bruno, au volciilibus le proniovorc psal. 76 ; Hœc est mutatio dexlerœ l'xcelsi , non lam
ad episcopauun adiuiescerc debcas; quis bue nioila- cxemplum quàin miraculum aderre debeat. »
liuni delinirc pra^suinal? Deiis Corsilan vocal, quis XXVI. IIx'C Dernaidus, quibus in eam videUir pro-

audeal dissuaderc? lorlo non vocal, quis appropin- penderc senlenliam, vix unquàin à Deo aliqucm ad sa-

quare consulal? nliùm verô vocatio De: sit, an non ccrdolium vocari , nisi qui vcl innoccnler vixeril, vcl

sil, quis scire possil , cxccplo spiriUi qui scrulalur prioris vilic maculas diulurnâ pœnilcnlià dilueril.
,

ctiam alla Dci, ve! s: oui loilè revelaveril ipsc? Magis Oplarcin vcrô qaàm maxime, ut ordinandorum quis-
quoquc dubiun» leddil consibuni , ilia in liUcris luis que Brunoni isli, ad quem epislolam millil Bernar-
liumiiis, scd lerribilis confchsio, quà vilani luani làm dus, cui consilium roganli dedil, scrio se conferrcl ;

graviter, et, ut credo, non nisi veraciter accusas non salis ille pure , non salis caste vixeral ; ciimen
;

ncc enim uegandum est hujiismodi vitani indignam agnosccbat suum , erratum humilitcr falebalur, vilaj

lani sacri dignilale niinislcrii; sed rursùui non inime- de cactero sauctitatem, conlrito, ut vcrisimiliter credi
rilù è regione liuics (nam cl nos idipsuni nieluinius) potest, animo ampleclebatur ; maxima vero est cura-
lionis noslra) progressio vcllc sanari cl dimidiala
si ob nialuni conscienlia; , de conimisso scienliai ta- ,

sanctilalis, quic à noslrà voiunlate pendcl, acquisilio,

lento , non t'acis lucrum ; nisi quôd alio forlè nego-
liandi génère, cl si minus copiosc, minus aulcm pe- vellcsanclilalem; doclrinâ porrô et scienlià pollebat,

riculobè fruelificare vuleres. Horreo, faleor, sic enira

quam in aliorum saluieni commode dcrivaret ; cano-
nicâ elcclione ad cpiscopalum quacrcbatur. lluic la-
libi, iilmihi, loquidebeo quod scnlio; horreo, inquam,
considerans , unde, quù voceris : pra;scrlini cùm nul-
men vix suadct, imà dissuadel poliùs Beniardus quo-
minùs se ad lam allam dignilalcm pronioveri palcre-
lum inlercurreril pœniieniiaî lempus, per quod ut-

cunique liujusniodi periculosissimus iransilus liai; et

lur : quid vcrô, pulas, de iiobis dicerel, qui magnà
ex parle, nccdùni viliorum obduclâ cicalrice, crimi-
quidem reclus ordo requiril ul priùs proprian), dcinde i

aliénas curare sludeas conscienlias. Primus quippe

num sanie taboqueadhuc fluenlibus, perfeclionis sla-

picialis gradus csl, de quo scripluni est, Lccles. 50 :

lom quccrimus, animac morbos ncc cogilalione per-
currenles, nec pœnilenliâ diluere satagenles; non
Miserere aininœ tuœ plaçais Deo. Ex hoc auteni ad
niiserandum proximo recto jam tramile charilas ordi- elecli, non vocati, non scicnliâ conspicui, non ils ta-

lenlis donali, quibus aliis prodcsse valeamus ? quainam

nala procedil; quippe quem ad suîquisquemcnsuram
in nobis divinic ad clerum vocationis indicia? quaenam
amare praicipilur ;
quôd si in hune modum, quo le
non poliùs cerlissimai reprobalionis argumcnla appa-
haclenùs aniâsli, et libi commitlendos amaturuses;
malo ego quidem rent? Audet lamen aliquis non habeiis iimocentiie
libi non commitli, quàni sic diligî :

si aulem priùs le diligere didicisscs , cl nie forsilan

veslom nuplialcni, non vocatus, non inlroductus, ad
cœlesle ordinum conviviura audax irrumperc quan- !
scires amare. Sed quid si suam Deus acceleret libi

ad tum pcriculum ne qui sine divini judicii reverenlià

graliam, et raullipllcel misericordiani, et sit resli-
misericordià, ut in-
l;:eadam innocenliam efficacior vcloxclcmcnlia quàm |j temcrarius ad ordines irruit, sine
violatœquc religionis pœnas su-
diuturna pœnilenliâ? Beatus siquidcm, cui non irnpu- | dignus, ejicialur;
ijcal, qui ad sacra minislcria irreligiosè accessit!
luvit Dominus peccatnm, psal. 51; nam quis accusabit |

adversùs Si Deus juslifical, quis est qui

electum Dei? XXVll. Neque vcrô sibi quisquam blandiatur, quasi
condemncl? Luc. 25. Hoc salulis conipendium saiictus anleacia sine crimine vila sulïicere sibi possit ad sa-

illc latro conseculus est. Sed aliud est celercm adi- ccrdoiium, nisi praelerca âplus sil ad docendum ; hoc

l>isci veniam peccalorum, aliud cl de ipsis sceleribus te sanciissimus Gregorius, parte 1 Pastor., cap. i, hoc

ad infulas provehi diguilalum, etc. Video tamen Mat- Isidorus Mibpalensis , lib. 5 Sent. , c. 55 , docebunt :

Ihœum delelonio ad aposlolalûs culmen assunq)lum : < Sicut, I inquiunl, « iniquiet peccalores minisleriuni

sed hoc me rursùm conlurbat, ijiiôd non priùs audierit ï,accrdolalc asscqui prohibenlur, ila indocli et imperiti
 ,

581 PARS 1. SECT. III. CAP. II. MONITA AD ORDINANDOS. 582

àialiofficio rclrahunliif ; illl cnini oxemplis vilambo- f taii videatur; si cujus auiem in seipsum ideô biieni
norumcorrumpuiil; isli vcrùsuà ignaviA iniqiios cor concilcf, vol indignalionem provocet, sacerdotio ine>^

rigcre ncquL'unl ;
qtioinodô doccrc potcrunl, qiiod ipsi plus est, iiisi propter juslitiam pcrseculioncm pati
non diàiceriuit? dcsiiial locuni docendi susciperc, qui beatum ducat et cuni apostoiis gaudcat se dignum
,

nescil doccrc; ignoranlia quippe pryosuluin \iloc non visum fuisse, qui pro noniine Jesu contuincliain pa-
con^ruit subjcclorum ; cœcits cnlm si cœco ducatum lialur; ideôque pusilhininii« dicitur, mercenmius, et

prxbuerit, ainbo in foieamcnditul. Matlli. 15. » Ne(]ue qui non est pastor ,
qui videt lupum vcnicnlem et fugit,
verô à Dco vocari credcndi sunt ad gradus saccrdolii, Joan. {{); inepli ergo sacerdotio sunt quibus illa aniini
qui licct integriiate niorum fulgeant, agresii lamen I
firmilas, roburque iliud , et paliendi volunlas deest.
iiigcnio ciun sint, cl lilierannii ignari , lanlùin aliis « Sunt enim, > ait Bcrn ardus, déclarât, in baec verba;
siniplicilale noccrc possiint, quanlùm sibi, si privalani Ecce nos reliquimus omnia, i infinni et tepidi amatores
vilam agerenl, prodessc sanctilale. « Quomodôeniin, » jusliliie, quibus aut vigor, aul fcrvor deest, aul for-
ut reclè ait Bernardiis, in boce vcrba : Ecce nos reli- lassis uterque, cùm ulerque sit sunimoperè necessa-
quimus omnia, « excuSare ignorantia possit bomincm rius, inter prospéra quippè et adversa versanti. Eie-

qui se niagislruni inlantium , doclorem insipienlium nim sicui vigoris esse dignoscitur ncquaquàm cederc
|
profilclur? Jgnorans uliqtie ignorabitur; iraô cl nuilios il tribulalioni , scd pro juslitiâ viriliter perseculionem
ignorare faciet, et ignorari. Qiiid enim pcriculi sit, suslinore, sic forvori videtur atlribuendum nuUis capi
j|

ubi non invenit pastor pascua ; ignorât dux ilineris volupialibus, imllis illecebris enervari; qua; quidem
|
viam ; vicarius nescil Doniini voluntatem , Ecclesia jl tùni omni populo, cnm maxime et specialiter ducibus
quotidiè mullipliciler et niiserabiliter experilur, » |i populi sunt nccessaria, ne forte in perniciem omnium
etc. < Ilaque, » ul ibidem concludil sanctissinius ab- il errare contingat; quid enim refert quà occasione viam
bas, et Ponlificun) doclor cxiniius, « bâc dote, scien- i?
deserant veritatis, seducantur ignari, scquantur spoh-
tiai ncmpe, carens frustra tanquàm per Cbristum
sibi |'; tanei, compellanlur inviti, seu alirabantur illecli? >

introierit blandialur , si quidém dicitur ignoranti , il § o : Secundum argumentum, inlenlionis rectitudo.

Jlatlb. lo : Si cwcus cœco ducatum prœstet , nonne anibo ^ XXIX. Allerum divinaî vocationis indicium est in-

in foveam cudunl? » etc. Veiùni de bâc re alibi plura. -^ tenlionis rectitudo ac puriias, seu finis boiiitas, aique

XXVIil. Quid verô citieras dotes enunierem, qu2c '

perfectio , ob quam aliquis ad sacram ordinalionem
in eo necessariô requiruntur qui se ad sacerdoiium • accedil ; si enim liber ab orani terreno affeclUj vacuus

confert?quid tcmpcrantiani, graviiatem, liberabtatein, ab omnigloriaîcupiditate,expers omnis ambilionis et

|
comitalem, zelum, aliasque ejusmodi virtutes recen- jg
ad clcrum Deo d£serviendi causa, et salutis
avaritiai,

seam ;
quœ si alicui desunt, ad sacerdotium vix ajttus .
populi procuranda; graliâ, solùm le conféras, benè
'

essepoteril? l'orliludinem verô, animi firniilateni at- utique se res babet ; sequere quô te Deus vocal;
que consianliam oniiltore non i^ossuni, quai à Deo sa- iterùm benè se res babet, digiius Dei Kic est; dex-
ccrdoii futuro , cl pracseriim ,
qui ad Ecclesiim digni- ^ lera Domini hanc virtutem facil ; dextera Domïni
laies evebendus est, quàm maxime necessariavidelur; g
exaltai te. At si rapit ambilio , si invitai av.irtlia,
ut absque eâ ncniini crcdiderim ad sacerdotium , vel \
si oliosilas allicit, si domesliCce curœ impaticn-
sallemadecclesiaslicas dignitates sacerdolio annexas '
lia inducil; cerlè vel te Deus ad sacerdotium
non
aspirare fas esse ; reclè siquidcm edicil sapiens, Eccli. vocat, vel non solus Deus. Divina? vocationis nulia
7,6: Noli quœrere fieri judex , nisi valeâs virlulc ir- ejusmodi argunicnia sunt;sed divinam vocaiionem
rumpere iniquitales ; nec majus pra-judiciUm Ullum ^j
humana aliquando perversilas inflcit ;
quô verô per-
esse potesl, quôd aliquis ad sacrtini animarum prlnti- |!
niciosior aliquis finis saccrdolii procurandi apparet,
patum à Deo nequaquàm voccliii", quam si mollis et f| eô minus divinam tibi ad sacerdotium '.ocaiionem
adversùs iniquitales indulgenlior exstiteril, nec satis ^ cffulgere unicuiciue credendum est; donieslicarum
animi liabeat ut iiiiquis petitionibus reàislal ; unde Ij
verbi gratià, curarum fuga divinam minus vocationem
Ezechielcm Dominus propbetam missiirus ad popu- '^ excludit, quàm avaritia; non enim possumus servire
lum Ecce, iiiquit, Ezecb. c. 5, dedi faciem tuam va-
: ]\ Deo et mammonœ. Sed quid si Deus nial.î luù inieiu
knliorem faciebus eorum, et fronlem tuam du'iiorcm f tione ulalur ad bonum? quid si luimanis, imô eliam
fronlibus eorum, ut adamanîem cl ut siliccm dedi faciem jj:~malis nonnunquàm finibus à nobis inlenlis, ad id nos
tuam, ne timeas neque meluas à facie eorum, quia dO' * deducat quod mclius est? quid lune lubeal, nisi mi-
mus exaspérons est. Quid enim inlcrcst, sive sacèrdos I rari occulta divina; providentioe judicia , cique lamen
iniquitatem operetur, sive operanlibus cônscnlial? t vocalioni minus fidere, quô uiagis buniana; providen-
sive populos pravo excmplo inliciat, sive eos niniià 1 liye rationibus adinventionibusciue iiiniletur?
indulgcnlià corrumpat? Non solùm saccrdoli docendi
\ XXX. Etenim ordiiiandum decet optinnmi sibi sa-
munus dcmaiulalum est, verùm eliam corripiondi et ^ crée oïdinationis recipiendiii finem prœfigere, ne rem
corrigendi ; arguere débet , obsccrare, incroparc, in * optiniara malus Unis inficial, vel maxime sublimem
omni patientià et doctrinâ ; sic ergo peccatofeS ei le-
||
sialûs fcxcelleniissimi professionem Unis ignobiliias
rendi sunt, ut peccala puniat ; adcôqUé uCc peccanti- f! dejiciat; verum est enim ,
quod ait Doclius in Topi-
bus connivcre , nndiô minus peccaiis conseniiic cil cis : Cujus finis malus est , ipsum quoque maluni est ;
permittilur, ne foriè fovere maliliam el faverc iniqui- li nec sine Icnieriiatc negari potesl quod D. Dionysius
 , ,,

38!^ |)K SACIUS KLKCriOMIJU s i:r oitDiwTio.MiJiJs, T>U

è nliilosoplionim |il;i( iiis, »,'l à I). Dioiiysio , c. 4 de f nuni lionorem , ad ordinationeni , tancpiàni jjrin-

(livinis Nniniiiilms , tlioulogormn scliola !icce|Uuiii ripaloni causani , acccdere non liccl , ne, vcl omis
axiuina dcfoiidil : Ihmtm ex tiuà intt'(irà(juc ciiusù spirilual(>, in di'dccus s|iir ilualis dignitatis , bonis ti-m-
e.rislil ; maluni vcrit ex viuliis , siiifiitlarihusque defe- l jtoralibus inetienlcs, \cl ignoliiiiora nobilioribus pr;i:-

clibiis. Minus vcrù iii(lul»il:i(o C.hrisli Icslimoiiio coii- lerenics (si Mcnqx: bac propter ista expetamus, et

Inidici (lolcsl, (|iio luuilas iiilciiliuiiis cuiiiiucitdaliir, postcriora ad priora lan(iu:ini ad sui complcmentum
et sincerilas voIiinUilis. Si, iiu|iiil Clirislus Dominiis, referamus ), ordincm rcruni à Deo slabililum pcr-
j

Maltli. (i, ocultis litiix simplex fnctil, lotum corpus tnnm vcrlanms , vcl ccrtè aclum istmn sanctissiiniun diV
luiidiim erit ; si aulfiii oiiiliis (nus fncril uecjHmn, to- bilo suo fine, propter queni à Cliristo insliliilus

linn corpus tuuiu (eiwhrosuiii cri(; lU ciiiiii iiilorprcla- est , imprudenlcr spolicmus , otiosumquc ipsum rod •

liir Aiigiisliiiiis , (le scr. Doiiiiiii , « oriiliis iioslcr iii- damus.

lenlio esl; qua; si recla fucrilolsiinpiex, opéra noslra XXXII. Excusari tamen mcrentur qui, liuman.e iu-
miiiula facil. , Deoquc plaocnlia ; si vcrù appolilu rc- firmilatis vilio , sic ordinationeni ad tcm|)oraIe qiiid-
riiMi icinporaliuin iiKpiinaliir, ipsiim (piotpic opiis cà piam lefcrunt, ut Deum principaliler spectcnt; sic de
intonlioiic susccpUiin sonicscil. > « Lii)pionles aiilcin rcdilibus, de mundano bonore, de sli|)endiis cleri-
oculi , ^ lit doci'l Ilioronyiniis in capiil G Mallli., catùs cogitant , ul tamin Deum iiisce onmibus pr.X'-

t solenl luccriias viderc nuinorosas ; siinplex ocnlus ponanl, etiamsi forte bumarii,-> commodis magis quàm
cl purussiiiiplicia inlucliirct pura. » Sic qui in Cliri- divinâ giorià afficianlnr. Cùm cnini, ultbcologi passim
slianâ et spirilali viti'k parùin vident, plura sibi pio )
docent, sine peccato possil nos inlensiùs et fervcntiùs
fine sacne ordinallonis pra^sliliiiinl, cùni lanien imuin •

crealuraruni amor movere ,

quàm divinus afficiat
sit uecessarium , et indecens sil niinistoiium Del al(c- dummodo pluris seniper diviuu; gloriic procuralio à

rins qiiàm Dei causù susciperc. nobis quàm crealura quiccumque aistimetur; quia
XXXI. Quàni sevcrani reprchcnsionein illi nicrcn- non apud animales sensus, sed apud bumanam ratio-
tur, qui eo solùm fine de sacerdotio cogitant, ut pin- nem sibi divina majeslas prœrogativam exposcit;
guiîis et commodiùs vivant ; et ad propiia cniolnmcnla . ideo noc divina bonitas olTenditur, si in ordinalionc
dignitatcm istam rcfcrntit, qu;R in Dei soliiis niinisle suscipiendà commoda nonnuiiquàm temporalia divina;
rium obscquiuniqnc, insliluta est! Si te liic ad clerica- \
ipsiiis glori;c conjungantur ; imô ncc si ca animum
liim finis allicit, aiidi obseoranlen» llicionynium et magis ferlant; quia nempe illa qu3c sensibus perci-
iiicrepantem , epist. 2 ad Nepotian. : i Obsecro te ,
piuntur , veliemenliorem in voluntatem honiinis in
et repelens, itcrùmqne itcnmiqne monebo neofficium carne vivcnlis impetum facere soient, quàm qusc solû
clericatùs genus aiitiqu;u niililia; putes, id est, ne lu- ratione apprehcnduntur. Adde etiani ,
quamvis sic
cra seculi in Cliristi quaeras mililià ; ne plus babcas ista commoda temporalia nos moveant, cl sine iis

qnàni quando clciicus esse cœpisli, et dicalur libi : ordinalionis beneficium vitaremus ; nam , «t rectè
C'icri eorum non proderunt eis; nonnulli enim sunt ! doctores canonici juris contra Bartbolum defendunt,
diliores monacbi qiiàni fuerant secularcs et clerici,
,
•
in 1. 2, § fin., fï. de Donal. , non semper illa causa
qui possideant opes sub Cliristo paupere, quas sub lo- i principalis est , sine quà effeclus minime sequeretur.
cupletc et fallace diabolo non babucraiit ; ut suspirct Undc et David se propter relributioncm legem Do-
eos Ecclesia divites, quos nuindiis tcnuit antemendi- mini amplexatum esse gloriatur , dicens, P.^al. 118 :

cos. î Quanti sunt, qui (

quod ipsis jure iniproperat
;
Inclinavi cor meum ad faciendas justificalioiics tuas
idem Hieronynius ibid.) naii in paupere domo, qui vix ;
propter rctributionem ; nec Gelasius indignum arbi-
milio et cibario pane rugientem saturare vonlrem po- tratus est temporali aliquo lucro et honore clericos ad
ierant, in sacerdotio conslituli similam cl niclia fasli- ordinationem incitari , slaluens nempe ( epist. Vict.
diunt! nôrunt gênera et noniina piscium; in que episc.; refertur, can. Consuluit, 7i dist.), « ul qui iti

littorc concba lecta sil callent; saporibus aviuni di- suis ordinibus proficere noluerint, reddaiitur suis in-
scernunt provincias ;
quos ciboruai raritas, ac novis- ferioribus posl minores, ipsaque commoda presbyteri
simè damna ipsa délectant. Quanti qui depingui pane propensiùs quàm diaconi consequanlur; ut hâc saltem
Cbristi victilant, spiritualiuni aulcni consolaiioiium ratione constricli, et bonorem qucm refugerant, ap-
manna fastidiunt! iniù quàm pauci (jui, si \c\ niodera- petere nitantur, et quœslum. î Quam sanè Gelasii
tiores fucrint, non ordinari ciipiant ul victum ex summi Pontificis constilulioncm bodierna ferc om-
sacerdotio quaeritent , vc! qui non , si minus tempé- nium ecclesiarum praxis confirmavil, juxta quam suse

rantes fueriftt, ordinalionis beneficium et ecclesiastici sunt subdiaconis, diaconis, presbytcris singulis pro
.-iatûs profossionem in luxuriani convertanl, cùm è suo quibusiiue ordmc majores clericis cseleris piMcro-
contra sacerdoli quideni victum ex altari excipere gativ;c , ut qui coninidom sunt collegiorum clerici

:>ed non saccrdotium propter victum expelere liceat, ad eorum ordmuni consccutionem adspircnt.
lio diviiia mundanis descrviani, et pracstantiora minus XXXIII. !làc tamen in rc, discrclione quàmmaximii
prjeslanlibus postponanlur ! malum aulem inferiora opus est ; cùm enim tum in pluribus rébus, lum pra>
superioribus pmcponcre, vei pcquaro. ïtaque sive pro- serlini in divinis caligel intellectus noster ubi passio-
pter temporalia commoda, sive propter Jucrum, sive, nis nebulà tegilur; praclerea veiô in dignosccndis
quod torpins est, propior iuxum, sive propter huma- aiïectuum gradibus et diffcrentiis quàm maxime ccecu-
 58o PARS I. SLICT. 111. CAP. U MOiNllA AD OHDINANDOS. 386
lil, qucm vcl mininuis passionis venins afflârit ;
quàm f I
circum sacrosanclani mcnsam se invicem prenmnt
lacilè accidii uL judicii Irulina in uiiani iioliiis qiiàni ac prolendunl , t<in(iuùm non virtutis cxemplum, scd
allcrani paiioin, non advortiMile ralionc, propcndcal, victùs parandi occusionem et subsidium hune ordincm
Cl ea plniis à nobis onslinienlur, qua^ niinori prclio lia- esse judicantes. Conlra lios acrilcr gravilerque inve-

beri judicabanlur. Ideùque si unquàm coi\lingat ut ad hitur Bernardus , in ha:c verba : Ecce nos reliquimus
sacros ordincs liicro vcl ambilioiic incitali acccdanius, omniu : Quis, inqnit, < eà inlentione gradus eccle-
clsi niagis principaliter proptcr Deum ordinalioncni siaslicos cl minisieria sanclnarii qux'rit , imô qucerilur
appclerc nobis videamur, quàni propler Incrnm vcl ( quicri nempe , quàm quarere potiùs ipse debue-
honorcm , facile lamen judiciuni nostrum dccipilur, rat ) ut sine curis seculi , in sanclimoniâ cordis et
dùni in benignioreni parlem inlcrprclatur quod in pc- corporis illuminandus , accédât ad Dominum , et
joreni inlerprctari veritas poslularet ; ubi enim qnis ila suam pariler ac proximorum operelur salulem , ora-
aliquid propler Incruni aiit honorcm amat, ni sublalo lu- lionis studio deditus et verbo praidicationis ? nam si

cre vcl lionore non amarct, tani parùm abest abco quod eos, eo quœrit aut lendit animo, eoque inluilu , ut
lucruni et lionoreai principaliter aiuet, ut vix. digno- hujus vilaihabcat necessaria, evangclizet utmanducet,

scere valeat an principaiiler ununi propler aliud aniel; pervcrso nimis ordine cœlesiibus terrena mercatur :

quce cnini aflinia et vicina sunt, ea dillicilè onininô quàm cenè dignius ampliusque consenianeum ra-
dignoscuntur. Ut crgo teniporalium comniodoruni vcl tioni , ut pro carnali victu carnalia magis opéra, et

honoris in ordinibiis rccipiendis principalis iiilenlio, negotia exerceret, nec fieret inversor rerum, aut in-

vcl prœrogallva fugialur, cxpedil ordinando ut ab ipso honoraret ministeriura spiriiuale. Sed modico est
jgnobiliorum illorum finium, quantum fieri polerit, et naiura contenta, nec niulti sola in his necessaria quie-

intentio quaîvis, et recordalio ipsa in ordinalione fu- runt, quippe minori salis facile oblinenda periculo
:

gialur. Ea quoque perfectior erit et laudabilior cu- honorati incedere volunt , delectari , et super-
jusvis intenlio, quic siacerior, et ab oniui tcrrenarum bire, et huic seculo per omnia conformari. » Hos
rerum cogitationc liberior ac delœcalior fuerit ; ut lenierarios ordinalionis sacrse usurpatores , sacri-
enim ait Auguslinus, Conf. lib. 10, c. 13 : Minus te ;
legos invasores, non à Deo vocales, non ex Deo ordi-
amal, Domine, qui tecum aliquid amat, quod propter te nales ostendit ibidem sancliss. doclor, contra quos

amat. Yerùm nec sic nobis lidere humana sinit infir- nulla acrior potest esse invectiva, qui nempe
divinis-
niitas, quin dùm soliiis Dei gloriam nobis quserere vi- simum honorem conlemnunt , ut suai cupiditati salis-
tleniur, non eliani conjuncta humana subsidia vel ,
faciant, qui
Moabilidem Ruih, id est, Ecclesiam lot
solatia reapsè conquiramus : € Plerûmque enim lii
'
regum parentem , in conjugium ducere respuunt,el
qui subire magislerium pastorale cupiunt , nonnulla propinquo sue, id est, Chrislo suscilare semen ro-
I

quoque opéra bona aninio proponunt ; et quamvis hoc 3 nuunt, cujus agrum possidere concupiscunt : qtu ,ju-
elalionis inlentione appelant, opcraturos tamen se « suerunl Hierusalem in pomorum custodiam ps. 78
, ;

jnagna perlractanl; filque ut aliud in imis intenlio qui Yirgani Aaron, sacerdelii scilicel dignitatem, quai

supprimai, aliud iraclaniis animo superficies cogila- divinilùs non mandaiis terrai radicibus germinavit, et

tionis ostendat; nara saepè sibi de se mens ipsa.men- turgentibus gemmis flores cmisit, terrestri fevent cu-
titur, et fingit se de bono opcre amare quod non pidilate ; qui animarum salulem prelium sanguinis
,

amat, de mundi autem glorià non amare quod amat. j

Christi prae sordide quaeslu nihili faciunt , et divinis-
Greg. Pasi. 1 parle, c. 9. Quâmeniis illusione dcci- simorum niyslerierum Iractationem lucre luxuique
pimur, eôqnc periculosiùs, quô occulliùs; huic autem posipenunt, tania scilicet est eerum hominum amen-
j

delcgcndcc falhiciae oplimum est ea salleiii animo se- i

tia, tanla divinarum rerum negligentia, tanta huma-

parare, qux conjuncta sunl, ut quac, ils separalis, narum cupidilas.

voluntatis in rem priùs amatam inclinalio, quae pro- XXXV. Neque minus tolerandi isti sunt qui in
pensio exis|,at , videamus ; lune enim ea nos deiegi- ecclesiasticis dignitalibus
honores non onus speclant,
niur unicè non dilexisse, qu«, aliis sublalis, vel con- quosque, ut loquilur Bernardus, epist. 27 ad Ardutie-
irariis positis, experimur nos odisse. ncm Geben. eleclum, aliiores quàm meliorcs esse délec-
XXXI V. Sed quid tam scrupulosc moramur in iis tât, non prœmium , sed prœcipitium expectantes : quos
detegendis et arguendis inlcnlionum sacrai ordinalio- quidem acrilcr ipse carpit epistolà ad Henricum Seno-
nis viliis ,
quai saltem honae intentionis speciem ha- nensem. < Medilanlibus, inquit, honores blandiuntur,
benl? Major est seculi nosiri pravilas, quàm ut malnm sed onera pensanlibus L-cdie sunl, alque formidini, non
necessum sil sub boni spccie lalere ; majori apud nos autem onmes capiunt hoc verbuni : niulli enim non lantâ
in prelio vilia habentur, quàm ul boni larvani induere fiducià et alacrilale currerent ad honores, si esse senti-
debeant; palàm jam crimina dobilà virtulibus vene- rent et onera gravari profectè meluerent, nec tanto
;

ralione colunlur ; iniprudentis verô notam non effu- labore et periculo quarumlibet affectarent infulas digni-
geret qui alierius rei quàra temporalis emolumenli taium. Nunc verè, quia sola aitendilur gloria
'

et non ,

gralià, ad ordinationem accederei, nec lubenliùs arlis pœna, purum esse clericum erubescitur in Ecclesiâ, se-
liomine victum quiererel ,
quàm ecclcsiaslici staiûs que viles resiimant et inglorios, qui quocumque emi-
professione. Illorum ccrlè se pudere dicit Gregorius nentieri loco non fuerint sublimati. t Notent hoc quibus
Nazianzenus, oratione 1, qui sacrarium amhiuni, et nuperbiae ibypho clatis , ot ambiiieso fastu turgidis
 , ,

587 I)K SACRÎS EI-FCTlONinUS F, T onniNATIONinUS 588

sordcscit olorirnius . vilcRrit saccnlolinni ,
probro sosiomii';, iib. T> de Saccrdollo, c, 3, cnm qui glo-
snnlorHcsiaMiii oflirin, rnm Ininni |>iii;;nilms lu'tioli- riani coiinqiisccrcl, liiio niiiiislcriiim cligiire opor-
cioruii» rtnlililms dilonlnr, sMCfidolidinm iniillilii- lorc ,
(O [(r.fsertim lilulo , quia nempc : Sacerdotium
dlnc obnianliir, prrliilionis ostoritaliniifi mrf,'cscai)l. in tcrrà quidem perafjilHr, sed in rerum ordinem clas-

vaiiiUH ! <\c;vcilas! A Iciiiorilas ! piidol Ift clcri- semqiie cœleslium rxl. Vl verô hanc slnllam rrfmiidum
cnin oss(>, id osl, iii sorlcin Domiiii vocaliim , honè osl opiiiionem roliiupiainus, condemiinre dcbciniis alio-

si 10 indit^iiuin arhilraris lioc liliilo, qiio so sullicion- rnin aml)ili()iiom , qui iii:if,'is qiiiciuiil prrcesse (1)
lor o^tornatos angeli ipsi j^'ialnlarciiinr ,
si Inrlè qnhm itroiicssc ; magis oli;'uiii domini esse quhm mi-
vcreris ne cicro ci FccIcsiiC sis dcdecori , si niolnis nislri , aposlolonim siiccessorc» quàm imitatorcs ;

ne le m se indigmiin ininislnim Clirislus al)niial , si magis alacres currunl ad callicdram ,

qiiiim vigiles

ab liàc sanclissimîi prDlVssioiic adeô le dcscivissc eru- sunt ad curam ; nempc snperbia eis occasio est , ni
bescis. Al piuioi le doricum esse ,
qnia indigmiin u\h \
ad laïKam dignilalom aspirtiiil, ni in ovilc Cbristi im-
celsiliidine arl)ilraris buiic liluliiin ,
quia limes ne prudenter irnimpunt. (Inin lamen ])cr Psalmislam
clei'icalûs ordo, qui Ecclesiic amplissimus csl, le dc- Doniiniis dical ,
ps. 100 : Non habitabit in medio do^
docere vel dcdecoraïc vidcalur ; (juia indignas lii/i mus meœ qui facit superbiam ; sunt quidem ii cum
vidcinr obseqnio cl famulatu ipseDens; quia iiidi- Jcsu , sed non in medio domûs ejus ,
quia amanl et
gniis Cin-isUis jndicaliir, rnjus vices sul)cas, el mini- faciuhl superbiam ;
parentes suos exioiienles, paupc-
sleiiiparlem imploas; quia viiior et alijeclior animo rcs aiilein négligentes et depriinentes ; et idcircù

luo ad magna, ul pulas, nalo apparct bscc dcifica comparaiilur aposiala; angelo, qui dixil in corde suo,
professio? llerùm ô vanilas ! ô csecilas ! ù lemcrilas ! Isaiai n : Ponam sedem meam ad aquilonem; quid est
addam ô , slolidilas ! ô siullus pudorîô excus furor ! diabolum ad aquilonem sedem velie ponere, nisi su-

Pudel te clerieoruni ordini inserUnn esse; recliùs pcrbiim qncmpiam et impium , super suos similes , à

verô aposlolos , toique sanclissimos priorum seculo- j

cliaritalis calore, vel sapienlia; luce aliènes, principa-

rum sacerdolcs ac inferions ordinis ciericos, aliquos I lum appelere, vel adeptum tenere? Ministri Cbristi

etiam nosirorum lemporum pictale, doclrinâ, generis sunt, et scrviunt antichrislo; lionorati inccdunl de
nobililaie insignes pnderet, quôd eorum ordinem bonis Domini , cui honorem non defernnt. Adversùs

lurpis vit3C conveisationc indignus bomuncio polluas. eosdem déclamai Gregorius in Paslorali , eos prae-
Pudct te ecciesiasiic* miliii.-c ascripium esse , cur serlim qui episcopatum honoris causa cscco impetu

ergo le non pudei stipendia suracre, quem pudet mi- qua^runt : » Sacrum quippe officium, inquit, parle 1,

litare? nam stipendia ulique laudabilius est raereri c. 8, non solùm non diligit omninô , sed nescil, qui
quàm accipere ; lurpissimum aulem quae non merue- ad culmen regiminis anbelans in occullâ medilalione
ris accipere. Pudet le sacerdotium absque dignilate cogilationis , cxterorum subjectione pascilur , laude
gerere ; al sunima et pnieslantissima dignitas est sa- propriâ laetatur, ad bonorem cor élevai, rerum af-
cerdotium ; ncc le sacerdotium indigrium est, sed tu fluentium abundantià exultai. Mundi ergo lucrum
saçerdotio ,
quo nec angeli ipsi digni sunt , nec ullus quaeritur sub ejus honoris specie quo mundi de- ,

dignus esse potesi , quo solus Cliristus dignus est slrui lucra debuerant ; cùmque mens humilitalis cul-

sacerdos scilicei, et viclima, minister sacrificii , et men anipere ad elalionem cogitai, quod foris appétit
qui sacrilicio ipso invocalur et colitur. Pudet te in intùs immolai. » Eosdem quoque Hugo cardinaiis in

Ecclesià Dei inler ciericos , id est , clirisliani populi Epislolam ad Ilebrccos refellil : «Mulli, inquit, cla-

duces, inler inililei spirituales , ul ait Augustinus rificant se, captantes favorem bumanum ut Poiitifices

in Psalmos , inler specialiks ad Dei laudem electos mili- fiant, Clirislus autem exinanJui<se,(adRom.l5);sicque

lare , divinas laudes canere , inter Ecclesiae Dei la- per hurnililatem et crucem declaratus esl pontifex

quearia, quoe à tignis flrmiter pendent, et domos insi- non amhivit pontificatum, necsuam gloriam ipse qua*-
gniter ornant , è sublimi pendere, et non humili solo sivit,sed, sicut scriptum esl, ps. 68: Improperia ioi-.

adhœrescerc ; inler mundi lumina verbo exeraploque properanlium ccciderunl super rue. > Quid plurcs enu-
luccre? nonne hacc infinita stullilia et errantis bomi- mercm Patres in id vilii insurgentes ? cùm Cbristi

nis delirium? plures tamen boc morbo affectes vide- Domini oraculo Pharisseos reprehensos legainus ,
qui

nms, bosque non slultos , sed prudentes ducimus, justitiam omnem suam facerent nt viderenlur ab ho-

quia consueludine peccandi morbus invaluit , et aegro- s minibus qui primos accubitus auiarent in conviviis,
;

torum multitudine inclarnil. primas cathedras insynagogis; prxlalionisque cupi-

XXXVl.Verùm ut eorum slullitiam omitlamus qui dilale, non ciiaritatis fervore ducerentur. Vœ nobis,

sacerdotium adeô abjecte concipiunt, ut nullas, nisi t in quos Pbarisaica vilia plus potuerunt qeiàm Cbristi

mundanis bonoribus, pompa, divitiis exornelur, irri- exempla ,

qui Pbarisœorum lermenlo maluimus cor-
j

landa; cupidilatis illecebras babere judicelur; qui j

rumpi, quàm Cbristi bumilitate instrui ;
apud quos
mundanorum clericorum hujus temporis stullissi- nempe quod de sui seculi corruptione dicebat Ber-
,

mus error est cùm è contra sacerdotii ipsius solita-

, nardus, Iib. A de Cons., c. 2 : Yidemus omnem eccte-

rjè spectati ea sit dignitas ut quorumcumque cupidi- ,

tatem illicere, et ambitionem mpyere, et buroilitaiem

(1) Allusio ad verba serm. cujusdam ad pastor. m
infringere possit; adeo ut ex professo dnceat Chry- synodoRhemensi inter opéra divi Bernardi.
|
 ,,

389 PARS I. SF.CT. III. CAP. II. MONITA AD ORDINANDOS. 390

sifisticum zfhnn fervcre solà pro d'upxitate tuendà, honori 'I
;
piatom statum rclcrre, qui lotus in Deuni tendit, cujus
totum datur, saticlitali nHiit aut pariim. profcssio, omnis pra;lerquàm divinae voliipialis re-

XXXVII. Hitc inique piilrida labes est anibilio nuntiatio est quoque ab ejus naturà alienum est ut
; ita

quai pcr totum llcclesi» corpus serpit , et 'ma\i- in solum habentem status optimus, suîquo maxime
mam cjus niembroiuni parloni inficil ;
pauci ;' communicaiivus, cujus ad populi salulem insignes
jam modiocris lilteralunc aul ingenii,aul aliquaiilô |
sunt pra^rognlivae, eximiaque privilégia, tcrminelur;

nobilioris prosapi;e ad clcruni sesc confcrunt . ab cerlaque, quoquomodô oiium istud defendatin-, ex eo
^

hàc lue prorsùs immunes. Sed est eliani aliud ma- injuslitia committilur, cùm et populus débita sibi ope
lum quod lalenliùs gliscit, et idcô «t existimo , fraudatur, et talenia in aliorum salutem à Deo con-
'periculosiùs ;
protlit se coiilinuô cupiditas , vix- ces'-a in sudario reposila servantur, et contra omnium
qne anibitio pr.r snà fceiiilaie boni speciem aliquo linminum sorlom otiosè à clericis vivitur. i Non sic

diuluriiiori lempore mcntiri polest ; al sub specie profcctô est, inquit auctor in synode Uhemensi ad
pieiatis ac rcligionis, latitat aliquando otiositas, qure \ ;
Pasiores inter opéra Bernard. ; sed sicut populus, sic
mulios addiicil ad cicrum , et à laicâ ac conjugali ;lsacerdos; sicut liiicus, sic et clericus; uterque cupil,
vitA revocat; persuasum siquidem pliiribus nonnun- É; ulerque diligit mundum ; et ea qure in niundo sunt.
quàni aiiimadvertimtis, clcricoruni viiam dcsidem [.aicus tàmen cum labore , sed clerici sine labore vo-
otiosani, vacuam laboris esse et solliciludinis : cùm lunt possidere totum mundum; communicare voluiit
tamen, pra; Cc-etcris, ingentibns curis ac laboribus un- cupidilali , bominum peccare volunt,
et superfluitati ;

dique circumsepta sit. At eniru videlur eos sanctus sed non flagellarl cum hominibus; unde timendum
David cauierio grari inurere (I) ; ipsi videriiit quos est quod flagellentur cum dœmonibus. i

haec parabola tangil : In labore , iiiquit, p^ai. 72, lio- XXXYIII. Mibi quidcm semper persuasum est, nec
viimaii non sunt, et cinn liomimbns non (lafjellabunlur, sacerdolem nec clericum quemvis otiosum, sed nego-
ideb lemàt eos snperbia, operti sunt hnquhate et impie- tios'.'m esse oportere, nec siâ tanlùm soliicitum, sed in
tnte suc. Habonl enim singula quxque gênera bomi- aliorum quoque sainte inquirendâ vigilem et solertem.
num laboris aliquid, aliqiiid voliiptalis; sed advertere Antiqua hoc Ecclesiae praxis ostendit, juxla quam, ut
est qiiorumdam clericorum faluam pnidcnliam, et nii- suo loco dicelur, nemo ordinabalur nisi ad ministe-
rari queniadmodùm novo intcr lia^c arlificio dlscer- rium; idipsum Tridentina constilutio confirmât, sess-
nentes, et ab invicem séquestrantes, id totum quod 25 de relorm., c. 16, ubi prsecipitur nuilum debere

delectat eligunt et amplectuntur, quod niolestum est ordinari, qui judicio sui episcopi non sil ulilis aut ne-
fugiunt et déclinant; ad statum ecclesiasiicum olii
cessarius suis £cc/es»s ;statuitur ibid., ut nullus in po-
causj\ se conferunt , cilmi nec milites, nec agricohe, sterum ordinelur qui illi ecclesiœ aut pic loco, pro cujus

necnegoliatores, ucc singuli quique ordines hcmiuum necessitate aut utilitate assumitur, non ascribalur, ubi
laboris ac solliciludinis expertes sint; sciant magnum suis fungatur inujieribus. Natura quoque sacerdotii hoc
quidera clericorum in regno Dei locum esse, et bo- aperlè exigit : Omnis enim Pontifex, leste D. Paulo,
num sibi, sed quibenè minislraverinl gradum acqui- ad Hebr. 6, ex hominibus assumplus ,
pro hominibus
rere; cœferijm suus et ipsis nec modicus labor ini-
I
constitvitur, in his quœ sunt apud Deum, ut off'eral dona
minet, et dicebat qui plus omnibus laboravil Quinon :
et sacrificia pro peccalis. Quis verô sacerdos, nisi
me-
laborat, non manducct, 2 Thcs. 3. Homo quidcm na- diator inter Deum
populum ? Pro Christo enim lega-
et
ins est ad laborem, clericus aulem ordinaUis lione fungimiir lanquàm Deo exhortante per nos
ad alio- 2 ad ,

rum udlitatem; quodque de episcopis Ignalius Antio- Cor. 5, quod sacerdotum omnium nomine dicebàt
cbenus, epist. ^, Alhaiiasius Alexnndrinus, epist. Apostolus; qui et se ipsum ut aposlolum ac sacerdo-
ad
Draconlium, Isidorus Pelusiola, lib. i, epi>t.
219,
lem pro Christo legalione fungi jaclabat, Ephes. 6;
quod de omnibus praepositis Aiigustinus dixit, lib. 1 quomodô aulem sacerdos hominum apud Deum me-
de Past., c. 2 cl alibi, eos non sui causa, sed populi diator, sequester pacis, legatus pro Christo, si se inira
gratiâ esse conslitutos; hoc nos de omnibus seipsum contineat, nec in alios patiatur divinoruni
clericis
dicere possumus, neminem eorum in quocumque charismatum sibi concessorum prœclaros effluere fon-
gradu ccclesiaslico collocari, nisi uî divinis ailaribus tes? rectè ad proposilum Chrysostomus, privatam
vi-
prosuogradu deserviat, et ad populorum purgatio- tam sacerdotali apponit. « Tu enim, inquit, homil. 8G

uom, illuminalioneni, vcl perfectionem, pro lacullale in cap. 20 Joan., rem luam curas, quam si benè ordi-
sibi.concessâ allaboret. Nemo
sibi vei pietalis pra;- iiàris, nulla tibi alla sollicitudo impendet. Sacerdos si
•exui, vel voluptalisblandialur; vitam. disposuerit,
quasi clericum liceat tuam autem non diligenler curave-
lu divinis ministeriis
esse oliosum ; quasi clcricatum rit, cum inipiis in gehonnam detrudeliir; et nonnun-
amplecii fas sit, cui nulla cura, quàm, non propriis actionibus sed luis damnatur,
nuîlus labor, nuilum ,

opusadnexum sit. iNam volnpialis quidcm gratià nisi omnia qu;c ad te spectant, efficiat. » Quidni?
otiura Pu-
in dencatu qua^rere, sacrilegium est; pieiatis specie, blicum clerici est officium, publica cura, nec sol us
crror; quocumque pra^textu, injustiiia. Sicut enim perire polest qui aliis praeire débet; necsolus salvari,
clericatûs sanctitati répugnât hune ad viiiosam volu- cui aliorum salus commissa est. Rogabal Pelopidam
. exercitui tune temporis prsefectum conjux ut suae sa-
H) Allusio ad Beru. verba, cit. declam.
I
luiis memor esset : Non baec, inquit Pek>pidas, ulres
 ,, ,.

SOI DE SACUIS KLIXTIONII'.US I^T OUDINATIONIBUS. 502

fort IMiil., lopari «Ichiicraiii ;
:(li()rimi saliilis iiiciiio- cra dart'S '!
\oH crijo utujiiijcrc (jriiiittm quw ni te est, quœ
irnicssi' iiuMoiivcnil i»liis(|n;iiii iiio;i!; il:i iirt; clcriciuii itala r$l lihi prr proplicliinii , iitm impusititnu; mauunm
Yoliiii Cinliiiii sii:v salulis ciirain .ngcrc, scd cl alien:i'; jiri'tbijUrii, iiii|ni<;i>al Tiinoliico discipulo divinus ma-
8ii;i' qiiitItMii, <niii» Chrisliamis est; alicM:(', quia clc- gislcrPaiiiiis, i Jim. -4; idum libi dirlum piita (çriliani
;

riciis. Cùin i>ec(aiileni vidrnU (liscipuliiiii Diof^ciios, quip|)0 ordinalionis ne^li;,'is, si cam militer non im-
in |!i;oc('p(()iciu aiiimiulvrrlil (jikkI ilisciptiliiin non i IK.'mlis. Niiiil Tinslia divina l'iovidcnlia iiuslilnil, nml-
< orn'xissol ; si prccavoiil |iii|mi1iis, jmv, pnnilur clc- lomimis mto poireclissimam polcslatcm <;t noljilissi-

ricus; non ihkhI nialuni i|)sc Iccoril, simI (pioti p()|)u- miun anima: Inu: imprcssuni cliaiaclcrcm silu obso-
liini à inalo non reprcssciil. < Saccrdolcs bi(|uiilcni lesccrc , aul lanqnàm innliicni Iradnci divina ordi-
in(iiiiebat Isiiiorus llispalensis posl Grcijoriuiu Ma- iiatio paliclur ; « undc nobis , > secundinn sanolishimi
gntnn, pro popnlDium inicuiilalc ilanniaiiUir, si cos aul ponlidcis Anaclcli monilinn , cpisl. 3, « sliidendnni
imioranlcs non onuiiaiil, aiil pefcanlcs non corriganl, est ul cooiiOialorcs sinuis gratiic Dei , (|uia ad boc
tostanlc Do'.nino ad l'ropiiclani : Spcciilutorcm dedi te i] vocali snnnis, cjnsqiifi lamiliari colloquio sociali , cl

doimd Israël, si non (uerh locittus, tu se cuslodiut iiii- sacerdoles sacrali , ul frucluosc illi manipulos rcpor-
yitts « via &utt mtilà, il le in iiiKitdtale stiâ viuricltir; smi- temus opérante graliâ ejus. > Quam senlenliam con-
(liiiiiem (lutcm ejiia de manu Imï reqtiiram, Ezccii. 5. iirmal Alexandcr III . episloià 5 ad omncs presbyle-
Vido Isidor. Ilisp., iib. 5 Senl. ; Gicg., bomil. 11. cl ros conscriplà : « Gratiâ Dei , fralrcs cliarissimi ,

l'aslor. parle H, c. (i. Hoc (juofpie cleiicornm cssc of- sunuis id quod sunius ; idcirco nobis i>rovidendum
Jiciiiin docnil lucidissininm Galiiaium lumen Caesarius, est, cl oinninô dccerlandum, ne in ca vacui invenia-
Aielalensis qjiscopus, dùm ail, boni. "22, tomo 7 lii- mur; scd, eâdem nobis coopérante gralià rructum ,

bliolli. Palrum : « Volenlibus aiidirc verbum Dei ofl'c- Domino piurimum rcporlemns; > etpaulopost i Nec :

renduni esse, t'aslidieiilibus ingerendum ; ne forlè cniin negligendam graliam nobis Dominus (ledit, sed
conlra nos, anic iribnnal Dei sianlcs dicant se à nobis fidelilcr cxercendam iribuil. » Idem doccl Auguslinus
non liiisse admonilos, el animarum illurum sanguis et cgrcgiâ anliquic logis figura illustrât : i Olim
de noslris nianil)us requiralur. » Undc subdil « Cum : ,
inquit, conlra Faust. Manicb., Iib. 52, cap. 10,
grandi limore cl iremore considerarc debemus, ne ad p'
jussus est frater priemorlui fralris uxorcm ducerc,
nos oliam illa icrribilis senlcnlia dirigalur, quam ser- ut non sibi, scd illi sobolem suscilaret , ejusque vo-

vus ilic audirc meruil qui acceplum lalenlum dupli- carel nominc quod indc nasccrctur quod ;
si recusa-

ente, inquil Mallb. 25, malc et piger, ret, discalceaius uno pcdc conspui solebat in faciem;
carc nobiil;
quare non dedisli pecuniam meum numimtlariis ad nien- nunc Evangelii quisquc prxdicalor ila débet in Kc-
ego veniens cum usiiris exegissem illam? t et clesià laborare ut dcfuncto Iralri, id est, Chrislo,
sam, et

posl haec sequilur : < Averlal hoc Deus à nobis, inu- suscilct scmcn, qui pro nobis mortuns csl , et quod
lilcm, inquil, servum projicilc in lencbras cxleriores, suscitatuni fucrit, ejus nomen accipiat. Atvcrô qui

ibi criillolusel slridor dcnlium. » electus ab Ecclesiâ minislerium evangelizandi renue-

XXXIX. Adverlanl, quœso , omncs quorum inter- ril, ab Ecclesiâ ipsà meritô dignèque contcmnilur ;

est, in islâ parabolà evaiigelicâ

non lanlùin noxium, qui cnim el sibi prodest el Ecclcsiœ , bcnè intclli-

sed inuiilem servum in tenebras cxleriores damnaium

gitur ulroque pcde calceatus ; unde illud Isaice 52 :

amandari ncquc lanlùm in malo opcre vcrsanlcm

;
Quàm speciosi pedes evangelizantium pacem, evange-

sed eliam à boiio opcre lorpenleai plccli; neque so-

lizantium bonal qui atitem curam lucrandorum relugil
aliorum, discalceali non figuralum
lùm qui pecuniam credilam non exsolverit, sed cl qui illius significavit,

sed in se implelum porlabit opprobrium. Paulus,

usnrâ non reddidevil; non lanlùm qui pecuniam
>
cum
fœdè dissipâril, verùm eliam qui utililer non dispensa-
sacerdos cùm esset, quamvis nullius ecclcsise prœfc-

Credidit libi Deus eloquia sua, Sacramenlorum

cluram accepisset, si evangelizavero , inquit, 1 Cor 9,
ril.

adminislrandorum poteslalem bonorum Ecclesiœ pro- ,

non estmilii gloria; nécessitas enim milii incumbit; vœ

curalionem libi reliquil; non dissipâsti; neque hoc enim tnilii est , si non evangelizavero. Item, 2 Cor 11 :

lalenlum in lerrâ Inslantia mea quolkliana solliciludo omnium Ecclesia-

salis, nisi frucluosc dispensàris; si ,

nisi ulililer minislerium luum impleve- rum. Quid verô pasloribus Israël objicil Deus per
absconderis ,

populi saluli invigilaveris, perisli cerla est Ezcciiielem? an quôd ovcs in prcccipilia ducercnl ?
ris , nisi :

quôd inficerenl? quod maclarent? quôd occiderent ? neu '

servi inulilis, scquè ac dcpraedaloris damnalio. Parvuli

pelieriint panem, et non erul qui frangeret eis, ul habc- tiquam verô. Af, inquit Dominus, Ezech. 54, « quod
Ij

Jeremiie propbctac, cap. 4 quos ini'irmum fuit, non consolidàslis, et quod a'grolimi, non
mr in lamenlalioiiibus ; l\

neque enim occidil lanlùm qui sanâstis; quod confractum est, non alligâslis; et
non pavisli occidisli; ^j

quod abjeclum est, non reduxistis; el quod perierat,

panem ab esmùenle absluUt, sed qui in ejus utiliia-
non quœsivislis, etc.; item Erraverunl gregcs
lem dalum non obtulit. Panem angelorum in tuas ma-
» : t

panem mci in cunclis raonlibus, et in universo colle exceiso

nus commisil Deus, quo esurienles relicias,
super omnem faciem terrsedispersi sunt grèges mei,
verbi sui, in quo eliam, non in solo pane tcrrestri vi- et

an ulco solo vescereris, an et non eral qui rcquireret, etnonerat, inquam, quire-
\il liomo, libi concessil;

ut sallem ex micis cadentibus de nicnsâ luà pau- quireret. t Proplerea eis mulla mala comminalur, ul di-
non
peres recreares? ordinatus es sacerdos, nonne ul sa- scanl clcrici, qui populi duces, medici,doclores consli-
 , ,

5o: PARS I. SIXT. 111. c\p. ir. MONITA AI) ORDINANDOS. 594
•
lininUir, ncquaquàm se iiidii^nalioiiom Dci cflugcrc, luerimus; ut in eam parlcm omnia argumenta atquc
(juamvis iiulhim in pnccipiliuni imjnilerinl, si milluni indicia inlerpretemur quo voiunlatis inclinalio fere-
orranlem reduxcrinl; non cxcusari qnamvis mil- tur;aptamquc buic rei sententiam memini me légère
lum spirilualilor occidcrinl aul infecerint, nisi plures apud Climacbum, de Fugà inanisvita}: < In divinà
ad vitam spirilualcni revocârint, aut sanâiinl ncc voluntate indagandà necessariuru esse nos ila
;
com-,
salis cssc quùd nullos erroribusinibucrinl, nisi cliani parare ut noslraomnisvolunlas cesset, et in neulram
A era docuerinl ; liocc cnini saceidotiim ac clericornni partem magis vergat; nam cùm ea ab omni affeclu
sii!;t munia ,
qu:« nisi qiiis pro siio qiiisque gradu purgala ac nudala fueril, aptam fore ad divinum in-
obire cogilaverit , fruslia et ridicnlè dignilalem slinctum percipiendum. » Cum eà crgo animi dispo-
arapicxus est, qua; non nisi propler isia confertur. siiione si quis ad oraiionem accesserit, et divinam
§ (i. Terlium, iticulpalus ad ecclesiasticiou sibi volunlalem declarari petieril; quis dui)iiel quiri
slalum ingicssus. eam Deas pelenli rogantiquc sit monileslalurus, et
\L. Terlium divin;t vocaiionis argnmentiun est vocaiionis sua; aliqua argumenta prxbilurus? Non
inculpalus ad ccclesiaslicum slatiini ingicssus, si is î
erit oratio isla inefticax, in quà sincère et ex animo

bonis ariibus procuratus et susceplus, si semoto omni cupierimus ut fiat voluntas ejus sicut in cœlo clin terra ;

dolo, semolà omni simulalionc, scmolis ficlione, non repudiabilur à Deo isla oralio ,
qnâ volunlalem
ambilii, precibus, prelio , dignitas nobis ecciesiaslica ejus in nobis impleri pclierimus;dicamus ergo cum
collala es; ; neque bic vulcre debent amicoriim preces, Paulo ex persccutore in doctorem gentium electo:
potenlùm commendatio parenlùm, vel consanguinco- , Domine, quid me vis facere ? \clor. 9; non tantùra
rum auctorilas, inlercessorum gralia, pecuniarum quid nobis velit facere , id paraii subire, sed etiain
largiliones, importuna; flagilationes, prehensaliones , id esse volenles quod nos ipso f:\cerevoluerit; non
discursationes, autctcteia ejusniodi quibus examina- id esse salagentes, quod no^trà indusîriâ nostroque
lorum judicium vel episcoporum eleclio aliquanlu- consilio ac voluntate fieri voluerimus.
,
Erurapamus in
liim perverti possit, aut ulrorumque districtior scn- bas cum Davide voces, 142
Psal. : Doce me facere
teniia rctundi. Ejusniodi siquidem ordinaliones irritas volunlalem tuam, quia Deus meus es tu; dicamus
cum
et inanes esse statuit Gregorius \II in synodo Romai Sponsâ Indica milii, Gant. 1 quem diligit anima meu
:
,
,
coactà bis verbis, Regist. lib. G : < Ordinationes qux ubipascas, ubi cubes in meridie, ticvagari incipiam
post
inicrcedenle prelio, vel precibus, vel obsequio, grèges sodalium luorum ;(\oceme, videlicetDeus'meus,
alic'ii pcrsonœ eà intenlione impenso falsas esse di- quem unicè et proecv-eteris omnibus diligo, doce me quo-
iudicamus, quoniam qui taliler ordinanlur, non per modô te diligam, quomodù le complectar, inquâ le con
Ootium , id est, per Cbrisium , intrant , sed, ut ipsa dilionecolam, in quâ tibiprofessionedeserviam, ne per
verilas lestatur, fures suul el latrones. » Ssepiîis quo- varies Chrislianorum status inccrtus animas et diibius
qne in cas aeriier scripsêre Gregorius Magnus, Syni- nutet acfiuctuet; orandum nobis est ferventer, in-
macbus ad Cncsarium, et alii Ponlifices ac sancti slanter, perseveranler, ut responsum babeamus à
Patres, quibus ila credas velim, ut vocationis divinae Domino. Bernard., serm. in die Ascens., parùm i,
non levé argumentura exislimes, si ab ecclesiaslico immutatis ejus verbis. Proptcrea sciens quoniam in
pralato , vel canonicâ coliegii clectione , ad sacerdo- oratione datur pia voluntas, tum ut videas qua;
linni sine ullo luo ambitu postuleris; si ab exaniina- agenda sunl, lum ut convalescas ad agenda quccvi-
toribus viri? bonis ac doclis saccrdolio idoneus judi- deris, ascende tu ad oratlonem; ora inslanler, ora
ceris, nulià iisus apud eos commcndalione, aut dolo; perseverenter, sicut ille pernoclabat in oratione, et
corum siquidem judicium, liumilem quani de te ha- dabit Paier bonus spiritum bonum petenti se.
bere debes, existimaiionem sublevare potcst, ut le 7. Alia média indagandœ divinœ vocationis.
§
non iniparcm oneri eoruni teslificalione credas, cui XLII. Alque ut oralio tua eflicacior sit, amicoriMn
modeste imparcm te esse judicabas opiimum, ni orationibus socielur, ut privala tua oralio
;
communi
failor, elconvenienlissimuni, ut ab examinalorum et concepta studio fcrventior existât, et plurium ad-
episcoporum ore tanquàm à divino oraculo pendeas, juia suffragiis apud Deum polentior. Hanc precum
possisque diccrecum Davide, Psal. 56 et 107 Pa- ;
consocialionem Brunoni vocalioncm divinam inqui-
ratiim cor meum, Dcus, paratum cor vicum; seu ut renti pollicituscst Bernardus,
, i). epist. 8 ad Brun,
oxplicat Augustinus : t Vis ducem conslilucre popu- elect., arbilratus eam dignoscendam magis valere
ad
lornm': pnralum cor meum vis paslorem ccnsliiuere :
multorum preces quàm consilia et rationes; qui nî-
ovium? paratum cor meum paralum ad prospéra, para- ; mirùm à sapientibus hujus mundi consilium de slalu
tum ad adversa > sive eliamconvenientiùs ad propoti-
,
eligendo capicndum nogavit ;
quamvis sanctiores
tum, paratum adordinationem, paratum ad repulsam.
viros consuli opiimum ipse censuerit. Idem, decla-
XLI. Hœc onim est prima ratio eaque opiima matione in ba;c vcrba
, : Eccc nos reliquimus omnia.
inquirenda; divinec voluntalis, propriai scilicet indif- iilnc enim
eâdem quam modo citavimus
, epistolà
ferentia, et subjeclio onmimoda divinx; si
cnim Brunonem (idem citaiâ epist. ad Brun., in fine),
determinata sit ad unum nostra voluntas, impressio- ad sanctissimum virimi Nortbertum remiuil, quem
num divinarum minus capax erit, facilcque accidel in divinis arcaiiis aperiendis eô prompliorem l'utii-
Ut id Deum vellc nobis persuadeamus, quod nos vo- ruin pollicelur, quù cum seipso Deo propiorcm
TH. XXIV.
(Treize,)
 ,

3l>5 DE SACRIS ELECTIONini ?; |:T OKDIISATIONIBUS. 39G

liiissft hnniili oonrcssioiif! profittliir. Klvvrii mu Domitio, vcn'nn semnibnii R. Pelriim videndmii esl

coiisiiIoimIiis idiiikIi :mi:iloips cl loiT(*slri:i supioiilfs ni bonis ojiirdins (rrtani nosirani voratinniiii liicia-

egrcgio alilii oslriulil, (Iccl.inialidtio cilatA : « ynaiilns nius. 2 l'riri I. Onud si aliipiis agiioscal se in ( Iciuni

riiiiii . :iil, nniiMli siipionlia iii:il<>(liclu sii|ipl;>iil:il ,

ri irrupi-ise potins quàm vocatuui introisse, dcileal p(;c-

c'<)iut'|)liim i I ois (;\liii'^nil spiiitiiin, (|ii('m volm-nl (-aliun sunm , cl {«mis oporibus ac perlinnci studio

Duiiiiiiiis vt'lifiiii'iilcr accondi ! Noii , iiiquil ,

prrcipi- p^;c^lare salagat, ut si non plantains in domo Domini,
laiilcr a^cre, dii'i considéra , »lili},'(;iiliiis ititiiorc ; ina- apte lamcn Ir.inslalus vidcalin-; si ncui iusitus sitsc-

giiiiin osl (piod |)ri)|i()iiis, cl opiis h.ilions iiuilc'k dt-li- niiulùm naluram, et ex naluiali excisns olcastro, na-

horaliono; oxpcrire ([iiid possis, ninicos ronsiilc, ne luralibus lamen rainis contra naluram inseralur in

posl lacliiiii puMiilcrc roiitiii^ai. Ii:cc sapiciitia mnndi, i)onam olivarn, ad Itom. 11, cl, ul ioquilur Bernardn.»,

tciTona, aniin.ili-;. dialiolùa, inimira saliilis, siifTora- episl. 17, ad Ardulionem Gebcnnenscm elcctum :

lri\ \il,i', iiialcr sliipidilalis , <]u.y. soli'l |)oo vomilmn « i)onas fac de c;etero vias tuas, cl sliidia tua cl mi-
provoc arc; cave libi, ail; iil qiiiii cniin? Cùm à Don iiislcriiim sanoium ; si vit.c sanctitas non pnccessit
vcrhum osse non did)ilcs, quiti opiis est dolibcralinnc? soqnalur saltein. Tune verè fatebimiir le prx'vcntum
vocal niagni Cdiisilil Angoliis ,
qiiid aliéna consilia in bdnedictionibus dulcedinis, lijti de bonis itioliora
;

sperantes exultabimus, el I;ctai)imur, qiiôd

'

pnvsiolaris? qnis eniiu fidelinr? quis saiticnlior fîdclis scr-

illo? » elo. Reclè sanc posl conipnrlani divinain vora- viis cl priidcns constilulus sit super familiaui Domini,
lionoin niora uulla iraltenda e^l ; noo in aniiforiini futnrus ex boc filins fclix, cl polens sui)cr onuiia bona
fon^iliis iii(|iiircndis rcs diffcreiida ; de divinà fanicn Palris consiituendus. Alioquin, si alliorem, quàm me-
vocalione, aliornin oporlct nonnnnquàm cvperiri jii- liorem esse dcteciat, non prxmium , sed praicipitium
dicinm, scd sapicnliini, scd proborunn, scd cnriifn (nii expeclamus. t Quamvis enim difficile sil malè partam
divine spirilu ducniiUir, non Inimano; anlpquàni ddi- dignilalem benè administrari , el ul ex amarà radiée
Leraveris, consullo; po?;lqnàm consnlueris , malnrè ambilionis suavis Tructus prodcal charilalis. Al id qiii-

facln opns est, jnxla Sallnst. Taies vcrù de vocalione dcm iiobis difficile est, imô et impossibile nobis, tan-

noslrâ consulendi snnt, qui proboe hinl vil;tî, cl pro- quàm ex nobis, qui non sumus suficienles aliquid cogi-

baUc snpionli;t> ; qui divin;Tî, non bnmanic, priidenli:c lare ex nobis, tanquàm ex nobis, 2 Cor. 3, sod non est
regiilis onnna mclianlur; qni in divinis quàm in sc- impossibile Dco : polens est enim Deus de lapidibus islis

C!i!arii)us nogoliis sinl ocnlaliorcs; nam, ni ait Apo- suscilare fûios Abrahœ, Matth. 5.

sloliis , 1 Cor. 2, animnlis liomo non percipit en cjuœ

sunt Spirilûs Dei; stuUitia euim est illi , et non potcsl

mlellujcre ,
quia spiritualUer examimitur ; spiritunlis SECTIO QUARTA.
aulem (Ujudicut omn'in. (Consilia Di'i abscondita snnt à
DE PR^PARATIONE ET DISPOSITIONE ORDINAN-
sapienlibus et pnidonlibns, et reveiantiir parvnlis,
DORLM AD SACROS ORDINES SUSCIPIEMDOS.
Luc. 10; qui.l enini carnalis liomo ,
qnid secidaiis
consulet, quàm bonorem attendendum, aportam ani- § 1. Disposilionem ad ordincs esse necessariam , nec in

l)ilioni viani calcandam, de dignilale de slalu mortalis peccali eos esserecipiendos.

, divitiis, de
rc familiari pra; crcleris esse cogliandiim? qnis aulcm I. Cavendum maxime ne illolis manibus sancta
ab iiis non videt consilia Dei valdè discreparc? qui iraclenlur, aul sine nllâ penilùs prœparalione ad or-
ncnipe liumilia rei^picil , et alla à longe cognoscit, Ps:il. dinum recepllonem accedatur. Cavenduna priccipuè
112. Sermo itaque à proplielà, consil'tum à sapiente qitœ- ne qnis immuudus, ne qnis pollulus, ne qnis efl'uso
rcndum est ; numqn'id enini de liito iimpidum quippiam Cbiisli sanguine conspersus, niananlibus adliuc sa-
Itaitrire potestis? ail Bcrnardns. Non venial anima in cralissimo cruore manibus , on; adhuc rabiem spu-
consilium maiignanlinn) ; dissipetur consiliiun .\chi- manle, labiis pollutis, anima fœlenle, ad sacram
lophcl ; bcatiis vir qni non abiit in consitio impiorum , ordinalionem accédai, cùm lamen nonnisi purificalis
Psal. 1; qui inundanis islis susurroiiibns anres occlu- vélum aul arcam aul cberubira
, , aut propilialorium ,

dil, qui, instar aspidis surdaiobturantis aures,psal.57, vel prospicere, vei allingere fas essel. Ne(|ue verô
non audit vocem incantantis sapienter. purgalivam virtulem impuris, nec illuminandi facul-
XLIll. Vorùm, ni inquil Beruardiis, déclara, cilalâ, talcm pcccalorum caligine obdnctis nec per.'iciindi
,

< elsi irreprobonsibilis videnlur ingressns, et inienlio donum impcrfeclis, mullô minus orimitiosis concedi
ci>sla, niliil ne ullra limendum esl? timendnm qtiidom, «quum esl ; l)ic est nempè rerum naturalis ordo, qiiem
et maxime neque euim quicumqiie : spirilu cœperint, nobis describit Gregorius Nazianzenus, purgnri priiis,

eliam spirilu consummanlur, sed carne nonnulli , 1 deinde purgare; sapienliâ instrui, atque ila demiim sa^
Tim.6; denique elSaùl princeps constilutus àDomino, pientià alios inslruere ; lux fieri el alios iliuminare ; ad
i Reg.9,et Judas non ab alioin aposlolum memoralur,
Deum appropinquare, et ila alios deducere ; sanclificari,
Joan. 6 : Nonne ego, inquil, vos diiodecini elegi, et tmus et postea sanctificare. Vide totam ferè oralionem pri-
ex vobis diabolus Quid prodest, addil Na-
esl ? » alio in loco mam.TJtinam eadcm ordinandis omnibus, qua;
Bernardus , seu Bornnrdi synchrones atque contem- zianzeno subeat cogitalio , ul se ordinaiioui idoneos
poi aueus in concilio Rhemensi oralor, si canonkè eli- esse non judicent, nisi mundos cl puros ! < llaîc igi-

^amur, et canonicè twn vivinius? Vocari debemus à I lur, » inquil sanclissimus iste Gregorius , oral. ciU
 , ,

587 PARS I. SECT. IV. PR.f PARATIO ET DISPOSITÏO AD ORDINES SACROS. 39S

«cùm ego nôsscm, ilhidqiic insnpcr ncminom niagno vissimuin sacrilcgii peccaium impingal : ca nempe,
cl Deo, cl s;icrilicio, cl ponlilice digniim esse ,
nisi quod lalis Sacranienli eireclni obsislal, cjusque nalii-

qui pi iiis Doo viventem hosliam sanclam

seipsiim ,
ram acdignilaiem violet; cùm enim, ntpassim docent
exhibuoril, ac rationabile obsequium gralum alqne ,
Sacramcnlum Ordinalionis sit Sacramenlum
liieologi

accopuiiu oslcndorit, Dcoqiie saciificiiim laudis ac vivorum, non morluorum, nec sanandis animœ no-
spiriliim coniribiilaïuin obliilcril (ijuod soliim snciifi- slrœ iangtioribus, aiit vivificandis aiiimabiis inslilulunî,

ciiim is qui oninia di-dit, à nnbis evposcil ), qno tan- sed ad ornamenta grali;c conferenda, graliam aiigcn-

dem modo exlcniiim illiid sacrilicium , illud magno- dam, decus aiiimsc spirilule promovendimi, imô per-
ruin my.»leiioriini anlilypum ipsi offerre aiidcrcm, ficiendum, bominibus rolictinn; cjus virlulem éva-
aul quoniodô sacerdoiis habiUim aul nomen subire, cuant, dignilaiem contaminant, eiïeclui finiqne repu-
priusquàm sanclis opcribiis inanus purificàs^^cm , giianl, (jni cnipà peccati morlalis iiifccli, indigiios se
piiusquàm rci)us orealis sanè aujne ad Cre.iloiis so- graliae angiiienlo, Spirilùs saiicli donorum uberiale
lùm adniiralionem, non aiilein ad fignu-nti d;nnnnm , prabent, qu.t cumulalissimc Iioc Sacramento effun-
aspiùenlis oculas assuefccisseni ;
priusquhm per Do- dunlur. Maxime ctiam iiijurii simt Sacramenti cffica-
mini discipiinamaurcs mex salis aperUe fuissent? elc; ciae, qui minime disposili ad lioc Sacramenlum acce-

priiisquàni os, labia, cl lingua, iMud qnidcni api rluni dnnl, quôd, cùm ilerari non possil, el pro dispositions
fuissel, ac spiritnni altraxisset, aiit dilaialuni aul ini- siiscipieniium anipliora vol minus anipla grali;c dima,
plcluni spirilu exponendis rayslcriis et dogmaliljus et anxilia loto vii?c tempore salnbriicr conferenda,
hxc aulem divino sensu, ut sapieniiai verbis ular, li- adnexa habeat, iis se beneficiis privant, quorum de-
gat;» fuissent, adde eiiam lenopeslivè solula ; ac deni- foclii de snâ forte sainte periclilabimlnr. Scio rece-
que li:igua exullalinne iinplela luissel , divinanqiie denle ficiione prohabile esso Sacramenti suscepli gra-
nu'lodi* pleclrum offecla? etc.; prinsquàm slaluli cs- liam rediiuram ; sed milii non dubium est quin rectè
sent ad pclram pedes mei perfecli lanquàm cervoruno, disposito majora grali:e dona conferanlur, et ad Sa-
nieique secundùm Deum gressus directi essent, ila ut cramenti pr.TScnliam ii qui mundi accedtmt, pietaiem
nec pené, nec uUo omninô modo cffunderenlur? priùs ut pinrimùm majorem in se senliant et exsuscilent
deni(|ue quàm oninia membra jusliiiic arma effccla zelo ferventiori inccndanlur, el in eo? affcclus laciliùs
fui>senl, omnein(|'je niorialilaleni abjecissent , à vilâ prorumpruit, qiiibus uberrinia gralia, vebemenlissima
sciiicet absorpiani ac spirilui cedenlem! i charilas concedalur ;
quin eliam majora Dei dona pro-
II. Quod si nniversain boniinis renovalionem sacra mereri soleanl, qui meliùs disposili accedunt.
ordinatio deposcit, si solutionera ab habilu peccali, IV. Neque vorô episcopalûs exc^piioncra ullamad-
virlulum infusionem, ac radicalionem niajorem exigil, milto, qui sive Sacramenlum, sive Sacramenti amplia-
si libeilalem à realu culpac consenlnncè requiri(, ne lio putetiir, sacerdolii apex cùm sit, sine irreverenliâ
ligaluà al, os solvere, et qui aliornm pn-cibus indiget, nolabili ac saorilcgâ ab inimundo niihi videlur suscipi
pro aliis orare aggrcdialur ; raullô niagis ab eâ absli- non posse, praesertim cùm gralia hnud dîibiè ejiisco-
nere debent, qui peccaium adbuc anbelant, qui crinii- porum consecralioni adjuncla sit, ut suc loco docebi-
nis inacnlani nondùin pœnilenlià expiânml, qui à Doo mns. De lonsurà major possot esse dlfficnlias, nnm si
aversi nianenl, ininiici Deo, iiigiaii, invisi , a;lernis cui in peccalo morlali consisieuli cotiferatiir, is se le-
adjudicali poonis, nisi resipiscant, à rectitiidine de- Ibaii criniine conslriiigat. qui eam in ejusiKodi slalu
viaiiles, noiidùni coeleslis palri.e, non dicam , lier suscipit. Cùm enim non sil ipsa Sacramenlum, sed
eniensi, scd ne quidem ingressi. Ejusmodi , sic enim ca-remonia iantùni sacramenlalis, ritiisque sacer. cui
lo(|uilur S. Tboraas, Supplem. 9, 56, art. i mortali- nullum gralia; augmenlum promissuin
,
est, non vide-
ter peccat, qui cuin cunscientià peccati mortalis ad ordi- bitur alictii lelliale sacrilcgii crimon ex eo incurri,
nés accedil ; el ideb sauclilas vitœ requirilurad ordinem de quôd in statu peccati mortalis suscipialur. Mliilomi-
tœcessilaie prœcepti , sed non de nccessitate sacranienli. nùsaliunde, ni faiiur, peccaii mortalis realus indigne
Notai idem D. Ibomas ex Dionysio, cap. 3 coeleslis suscipienli lonsuram clericaleni ascribendus est. Cùm
ilierartli., circa finem, quôd cùm subtiliores et da- enim pr;rcepla charilalis ac conlrilionis affirmativa
riores essonlise nonnisi repictj; infliixu solarium sinl,et sempcr ex iheologorum placilis obligent, non
splcndoruni lumen in scipsis supereminens ad simili- pro sempcr; tompus sludiosè invesligomus,
si quo
tiidincm solis ad alla corpora in\ chant, sic in divinis prapcepta isla lioniinem arcliùs devinciunl; tune, ut
nonsil audcndum aliis ducem lieri, nisi ei qui secun- opiner, reperiemus unumquemqne, nbi peccati mor-
dùm habitnm faclus sil Deiformis, Deoqiie siniillimus talis culpam contraxerit, ad cliarilatis el pfEnileiilise
evaserit.Ex quo iiifeire possis, cùm per ordinationem actus exercendos toneri, lune dcberc co.vcrli ad Do-
in rébus divinis qnihbet aliorum dux consliluatur
; minum, et si usquàm aliàs, tune pracijjuè resipiscere
peccare gravit r eum, cujus opéra sunt lcnebr;c, qui- eum oportere, vel cùm maxima Dei bénéficia, pneser-
que non prxlucere, sed poiiùs ad tenebras Ira-
aliis
tim spirilalia, à Deo ei subministranlur, vel cùm no-
bere tideaiur, si se, non dicam, postulel, scd ordinari vam ralionem aggrediiur
vitaî ; quemadmodùm enim,
paliatur.
ex senlentià D. Thumœ, 1-2, qu.csi. 89, art. 6, sla-
m. Estel alia raiio, cur, si qiiis sacram ordinalio- tim alquc usum
qiiis ralionis altigit, tenetur ad Deum
nem cum peccati mortalis conscientià suscipit, in gra- sese converierc, ac dirigera, ne à primo vii?c raliotia-
 , ,

S99 Dl*. SACRIS ELECTI0MI51 S KT OnDINATIOMHL'S. W)

lis liniiiii> ;i Pco alicrrcl. <l .'; mit» ininilc st:ilim iiii- luioncm imcccdal, sed suKicere contrilionis acluin,
lio (lcllcct;il, <ilt|iio sihi oiiniiuiii Mianiin aiiioiiiiiii tpii) peccali Icllialis macula cluaUir; nequc ad coiifes-

.scopiiiu Di'iiiii pr.iligal, (|iii oiiiiiitiiii aclimin lutslio- hioncm pra'nnll(Mi(iani, aut divina Icx, aul ecclesia-

niiii Unis ulliiiiu.s liabciidtis csl; ila inilii, liotiiiiii iiu- slicà univcrsalis consuf^ludo (pienitinam adslringil,

viiiii vitx {^ciius inchoanli iicccssariiiiii vidclnr ul ad nec rei nalura lioc cxi^il; (piip|>e cùm salis bit nd di-
Di-iim se coiivcilal, Douinquc sibi omniiiiii siianiin gnam ordinum suscc|)li()neni, (pjod elsi non confcssus
:u lionmn in eo vil;c tjoiicrc liiioiu |)r:L"sliUial; liiiii vc- aliqnis, nnmdus tanicn cl abslcrsà peccati labc, purus

ro iiia\imù ( imi |u'il»Hli()nis eliaiii in alios ilillinidondiii accédai; (piam conscicnlia) mundalioncni conlrilio

slatuM) inijiodilnr, iino nenii)t; tasu ad sihi cl aliis cum proposilo coiditcndi polcsl opcrari, ul passim

ulililcr consulcnduin |)iovidcndnni(iuc oblijjalur; ila- doccnt llieologi. Quia tamen, ul plurimùni, Inm çle-
ijuc cùni (]uicumqiic pcr lonsurani clcio ascribilur, ricalis lonsura, lum minores ordines inlra missarmn
luiwinuiiu à Doo spirilalc bencliciuni conscqiialur, in- solemnia iis confcrunlur, qui Sacramenlo F']ucharisli:e
graliis esl bi co tonipore ad Dciun se ruiniinè convcr- ab anlislilo ordinaiilc rclici solcnl, ordines vero ma-
lal, cl poccali niaculani iiœnilenlià non clual ; ciini jores nunquiun, non ia ipsâ sacrilicii missa: celcbra-

jiorilcr novum vitaî genus incal, cl ex duobus gencri- tione, nec ullis, nisi iis qui sacris corporis el sangtii-

l)ns CInislianorum, quorum unum coiiiniuncni vivcndi nis Clirisli mysleriis communicaluri sunl, tribuunlur;
lalioncni seclalur, altoram poilcclionis sludio vacal, ideù ralionc sacra; Eucliarisli;e suscipiendsc, confes-

cl alioiuui salulem procurai, pcrfeclius ipso aniplc- sioiiis quoque ordinalioni pr;emillcnda: qiiibusdam

clalur, cl ad proximi salulcui procur-indani sesc dcvo- ordinandis nécessitas innnincl ; non enini eadem sa-

\eat, iniprovidus est, onininùquc Icnicrarius, nisi di- cra; Kucbarislia;, qurc aliorum Sacramcntorum secun-
\inum sibi favorem, excclsaiii viuic ralioneiu ineunli, dam graliam conferenlium lex est; nam alla Sacra-
lam sublime niunus auspicanli nccessarium pœnilen- menta quae secundam graliam confcrunt ab iis cpii

liœ fruclibus imploret. Deniquc, ne omiics indignac peccali morlalis conseil sunl, scd sibi sufficienlcr vi-

roccplionis lonsura; dcfecliisel deformilalcs niinula- denlur conlrili, non pra;missâ confessionc sacramen-
(im perscquar, injurius esl in Deuni cl clericali ordini tali, suscipi possunl; non sic aulcin Eucliarisli;e Sa-
conlumeliosus, qui impœnilens clericorum calalogo cramenlum ad quod divino jure, quod nobis pcr apo-
inscribi se procurai, et Deo se in islo ordine mini- stolum Paulum innotuit, \ Cor. 11, 28, et ecclesiasticâ
slraturum dcvovel Deo quidem injuriam iiifcrt, qui
;
consucludine passim declaralum, sublalo omni pcr
iiullà prxccdcnle in Dcum conversione, cùm lamcn concilium Tridenlinum, sess. 13 , cap. 7, dubio, ma-
ipse totius Iticrarcliice principium cl capul babealur ,
gis explicalum fuit. lia ihcologi scliolaslici passim.

juxla Dionysiuni, cccles. Ilierarch. cap. 4, ejussel'a- \I. Nec omillendum, quod superiùs insinuavimus,
inulaluiconsccrat,ethierarc.biaeinilialiones subit, nec ubi synodali conslilulione confessio sacramenlalis

se in ipsuiu lanquàu! omnis ecclesiaslica: funclionis prœmiltenda praecipilur, parcndum esse, legemque

scopum dirigil; ordiiii vcrùclericali conlumeliam inu- necessariù esse servandam. Talcs aulcm in pluribus

ril, cujus cùm finis siL ad Deum adduccrc, ul ailNysse- provinciis latac sunl legcs : ut cnim bic omiliamus cas
iius, orat. 1, nonpolcst sineejusopprobrioquisquam consiituliones, de quibus infra dicemus, quibus deler-

eum ordinem ingredi aversus à Deo, et alio duclore minalus confessarius , anle ordinum susceplioncm

indigens, àquo ad ^Jeum reducalur ; lonsurani quoquc singulis ordines susccpturis adeundus jubetur, aliquns
clericalcm conlammal, quam verè à mundo abslralien- lanlùm bic j>roferemus quaî confcssioneni solùm anle
tcm, ad Deum adducenteni quibus epillielis scienliam ordinalioncm prœcipiunl, confessarium verô nullum
(

quam profilenlur cleric;, ornât Nazianzenus, oral. 7) deierminatum praîscribunl : Joannes Lesguisier, epi-
dicere possumus, eamque suà siguificaiione frustra- {
scopus Trecensis in synodo régnante CaroloYlI ab
lur qui niundi inquinamcnlis conspurcalus, el divinis 1
ipso habita anno 1427, de confessione prœmillciidà
conlemplalionibus ministeriisque ineptus, câdem ini- ordinalioni ila decernit : Quia in sacris ordinibus spi~

îiari non verelur. ritùs gratin infunditicr, stalnimus ut nullus ad aliqucm

Confessioncm sacramenlalem prœccdere dehere eorum suscipiendum accédât, nisi prias fuerit de omnibus
§ 2.
qualcm, el apud quos. ^ suis peccalis confessus. Parisiensis simililcr synodus

! V. Quocirca prudenler Calecliisraus ex decrelo con- celebrala anno 1S57 nullum ad sacros ordines admil-
tendum statuil, nisi sacramentali confessione purgalus
cilii Tridentini cdilus, confessioncm sacramenlalem

ordinis rcceplioni priTcmillendam consulil; synodus sit. Concilium Biluricense anno 1584, pariler vt àjeju-
nis tantiun, el confessis recipiantur ordines lonsura an-
quoque Carnolensis, anno 1526, apud Bocliell.,lib.|ô ;

tem çlericalis quovis tempore opportuno, et convenienti

Décret. Ecoles. Gall., tit.2, cap. 58, monei ordinandos
ut antequàm ad ordines primam tonsuram accédant,
et pro more Ecclesiœ. Aqueuse quoque decernit, qualc-

dilujenlcr confileantur peccata sua. Fatemur cnim ubi nùs die sacra ordinalionis , summo mane, conveniant

ruUà ecclesiaslicà lege, seu synodali conslilulione ordinandi in Ecclesiâ cathedrali, confessi de peccalis

confessio sacramenlalis in eo casu pcrcepla est, non suis, ut ab episcopo sacrant communionem sumanl : si-

esse slriclè nccessarium (si lanlùm babealur ratio Sa- milia aliorum conciliorum_dccrela legunlur.

cramenli ordinis suscipiendi) ul confessio peccalorum \II. Insuper verô alla sunt synodorum stalula quce

sacramenlalis, tonsurœ çlericalis, vel ordinis susce- non confitendum solùm, sed apud pœnitentiarium ec-
 ,.

401 PARS I. SECT. IV. PILEPAIIVTIO ET DISPOSITIO AD ORDINES SACROS. 402

clesiac callicdralis, vcl certè apiul seleclum confossa- aut legitimi alicujus impedimenli sequclam abstinerc,

riuni uiiicuiqiie ordinaiulo confiteiuluin cdicunl. Lcgi- douce laie impcdimentum à se rcmoverit. >
mus iii Coiislilulionibus synodalibus et proviiicialibus IX. Neque verô ullus est qui non prudenter omninô
Galoiiis cl Simonis logatorum (forlè is est Galo cardi- id decretum esse sil)i persuadeat, cùm et maxime in-

nalis, qiiom Guagiiinus, lib. G de Geslis Franc., ab tersitnequis impcdimento canonico aslrictus ordines

Iniiocentio II[ niissum refert laiîqiiàiu logaïuiu ad Phi- recipiat, et abiissus alnjssuni invocct , psal. 41 , indi-

1 pHiiin Fraiiciac regcm coiUra Albigcnses; sive ctiam gnam scilicel ordinis suscoplionem viliosa indigue

is est qui icmporc anterior fuit ,

primùmqiie , teste ministrandi consueludo, cl invcteratam malè mini-

Ivone Ganiolonsi, cpist. 12-2, iii Bolvacenscin cpisco- slrandi consuetudinem, vel salutis despcralio, vel
puiii olecliis, dciiidc ad Paiisicnseni callicdram sub conseienti;xî negleclus atque impœnilenlia consequa-
Pascliali H cvcclus est ; Simon voiù logalns is est foilè fur; et diflicile sit atque operosum omnia canonica
qui lenipore utroque poslerior ad Pbilippum Audaceni impedimenta illico pervidere, eaque clarè atque cvi-

kgaliis niissus est , ut constat ex praefalione concilii denler in allero dignoscere , et ei nota facere. Quai

Biluricensissub Pbilippo Audaci, oui ipse Icgalus prac- cùm ila sint, nemo non videt quàm mullùm referai ut

fuit), legimus, inquam , in Conslilulis Galonis et Si- anle ordinationem idoneus ab episcopo sacerdos eli-

monis Icgatorum quoc nciiipc à Galone édita , à Si- gatur, qui singulorum conscientiam disculiat, et con-
,

mone renovata ac conlirmata fuisse probabilc est, fessionem ordines petenlium excipiens, dcfectus, si

cautum fuisse ut cierici, antcquàm ordines accipiant qui sint, qui eos ab ordinatione rcpellere debeant,

pxnitentiuriis discrctis confileanlur, ne forte pro sim- aperiat; necnon uniuscujusque indole, moribus, as-

plicitate coufessiouis irrclili irrcgulariter ordineuhir sueludine, babilibus perspectis alque diligeiiler reco-

Legimus in Synodalil)us eccleslLie Trecensis editis gnitis, quasi uniuscujusque vocalionis Dei loco judex
Carolo VI Francorum rege eamdem conslilutionem conslitutus, singulos doceat nùm sacram eis ordina-
explicalam fuisse bis verbis : Cierici, antequàm ordines tionem suscipere , an verô eam ad aliquod lenipus
recipiant, episcopo seu pœnitenliario, vel ejus potcslatem differre, aut prorsùs aliam vilce ralionem inire expé-
liabenti absolvendi eos in foro pœnilenùali prœcipuè el diât; quod cùm in omnibus sacrse ordinalionis candi-

distincte confiteri debent ne forlè indicjni acccdenlcs ad datis utilissimum, in prima verô lonsurâ , vel sub-
;

ordines ex simplicilate vel i'jnoranliâ, irregulariler ordi- diaconalùs Ordine initiandis necessarium est, quia bis

nenlur. Legimus inconcilio Roihomagensi, sub Carolo quidem irremeabilem ad presbyleratum adilum sub-
cardinaii Borbonio consenlaneè praediclis slalutum ut diaconatus, illis remeabilem quidem, sed primam, et

ordinandos poinitentiarius inlcrrocjel an aliqità irregula- ad omnia clericalis privilégia ordinis sufficientem
ritaie vel excommunicatione obstricti teneanlur nnde à tonsura januam aperit; extra confessionem autem vix
,

suscipiendis ordinibus impediantur ; eosdem vcrb ipse vel ac ne vix quidem forte polesl ullus ordinandorusi

alius idoneus per ipsum commissus in confessione au- conscientiam ila intimé pervadere, de pœnitenlis stalu
ila dilucidè judicare, divinix;
vocationis ad clerum, vel
dint, antequàm ab episcopo consecrenlur.
\I1I. Eamdem quoque legem, nuUà pœnitentiarii ab codera reprobalionis tara cerla indicia habere,
faclà mentione, idoneum tamen el peritum sacerdoteni lantâ cum auctoritale judicare, lani eflicaciler monere
ad id muneris seiigendum dictilantia confirmant alia quàm in confcssionis Sacramenlo; ideôque qua; iu

concilia. Primum quidem Salisburgense provinciale, judice maxime requiruntur, auctoritas definiendi,

ab Everhardo bujus urbis arcbiepiscopo lempore Mar- cognitio causa;, potestas senlentisc exequendce, bxc
tini papae dicli V babilum, de bâc re ita loculum est,
in confessario majora sunt quàm in sacerdote quem
de Scrnliiiio, tom. 5 Conc, parte 2 vel episcopus interrogationi et instructioni isti praefi-
lit. : < Staluiinus
quôd nuUus ad examen per sacrorum ordinum susce- ceret, vel sibi pœnitens extra confessionem seligeret.

piionem aliiiualenùs admittalur, nisi recenter confes-

Consultô proinde prœccdentia concilia staluerunt ut

sus luerit omnia sua delicta idoneo sacerdoti ordinandi vel pœnitenliarium, vel alium idoneum
; et qnia ,

sacerdoteni seligerenl, à quo decanonicis impedimen-

pauci sunt qui sua delicta cum sequelis eorum iiitcl-

ligant, per districtum informatoreni débet instrni or- lis instruerentur inlerrogarenturque ordinandi, pos-

dinandus an expédiât sihi ordinari, an verô irregula- sentquc su.ï vocationis consilium accipere.

vitalis aliciijus prsetexlu, ei potiùs sit abstinendum. » X. Porrô tum ad bunc quem diximus linem, lum
Moguntinum quor;ue provinciale conciliuni sub arcbi- verô maxime ad pleniorem et accuratiorem ordinan-
episcopo Sebastiano, anno 1549, celebratum, iisdem dorum dispositionem, generalem confessionem, ifs
ferè verbis prœler quàni quod in ([uibusdam prœce- prx'sertim qui vel subdiaconatum, vel presbyteralum
(

dentis decreli obscuritalem clarioribus illustrai) eam- suscepluri sunt, synodi Medionalensis IV sub sanclo
dem constitulionem confirmât : « De bis, in(iuit, cap. Carolo, Aqucnsis sub Alexandro Canigiano, Burdiga-
81, qui ad sacres ordines promoveri volunl, ordina- lensis sub Francisco cardinaii de Sourdis, si non pra;-
mus decernimus ut nemo ad quemcumque ordinem
et cipcre, saltem suadere videnlur, prœil reliquis Medio-
majorem recipiendum admitlalur, nisi qui paulôanlc lanensis IV, Constit. parte 2 : t Subdiaconatum
confessus fueril idoneo sacerdoti, qui viliie conditionem susceplurus quô dilgentiùs vitce perpendal ralionem
\
in ordinando scrulalus, eum inslruxerit ulrùm expe- i| cui se illum recipicndo sanctè astringit, ac proinde rc
dial eum ordinari ;
an potiùs propter irrcgulariialis Ijj loU-i accuraliùs doliberalà, puriori mente ardeniiori((uc
 , ,

405 DE SACRIS ELECTIOMBLS KT ORDhNATIONIBUS. 401

aiiimi voliml.Tto ad n'in tmili momcnti accédai siotie rénovent, ni possinl dicero cum PsalmislA,
prins(|ti;im oo sacn» «)i<lim> inilii-liir, ali(|iii'i)i si-mo- psal. H\'l: liriioviibitiir ul miuiliv juvvnlua vicii, ii( r-o-

tiiiii luoiiiii adcal, iil>i :il) i)iiiiiil)us cui'is el occiipalio- rum sicut Bcrpentum non caro, sed anima rcllores-
nihiis liln'i-, ciim < i;i aiilca(-t;o sii:u vila; [loccala (al ;
ni in sanguine Clirisli rursùm ab omni d-.licti

dili;,'tMili ciiiiscioiili I' di>cii.«.sioiic lilè c(>ii(itealiir; ti'im sus|>icione nunidentur, el nnliores repromissiones
in saliilanlxi'i iiicililalionilxis aliis(|iic spiritiialibiis sancianl, ul S(! |>iiiis ab onuii l:d)i' pi'r|)urgeiil, quiun
cxt'rcilalidiiibiis lolus veiscliir, dure et iiiodi-iaton; alioriun pingalivuni el illiuniiialivnni ordineni ingre-
sihi adliil)ii() roligioso viio caniin usii pcrilo , f|uein diantur? Quàm reclc S. Panlinus , ejiisl. 2 : Novila-
C|iisco|tiis inprimis proliùiil ; in illisautciii vel nieiisc teni vitœ in uobis wdifiaintes necesse est ut vetusinlcni

vcl loiij^ioii i)rc'vi<)iivc lempore persistai ,

proul de dcstruamus! Quàm convenienler |)roposilo quadrant
niiidi'raloris coiisiiio epiiicopiis cxpcdiic cciisiiciil ; Ainbrosii verba, lii). 2, de Abcl, cap. 0, licèl ipso
(pias iiiiu l'xcrcilalioucs eodoin pra'scriplo cl modo, ad IJaplismalibSacramenlnn) albidal : « Hoc esl eniin
cl lempore diacoid cùm ad saceidolii gradiim acces- sacrificium priuiilivnm, (piando unusqui<,(|ue se oflert
suii siiiit, piè iiicanl ac priesleiil. ^ IIiijus pii scccssûs bosliam, et à se incipit, ul [loslea minms suum posait
ampleclendi legcm figere videUir isla synodus.ad offerre. Nova
Hdes renovalorum valida, pu-
igitiir

qiiem ohservandimi alia; diue diinlaxal adiiorlaiiliir. bescens, incrcmenlum virtiilis acipiirens, non re-
Afjuensis : « Ilorl.ilur aiilein li;ee syiiodiis omiies (lui inissa, non fessa, non scnio qnodam niarcida, el
ad snl)diaconaliis aut |)rcsbyiera(ùs ordiiies proino- vigore i,i,'nava, apta sacrificio esl, qu;c pnllulel tpio-
\eii(li suiil, ul aiileqiiàai accédant de peccalis suis dani virenli gerniine sapienli^v, cl jiivenili divina;
omnibus lolius anteactic vit;c generaliler condleaiilur, cognilionis fervore pubescal. » Quô eliam tendit egre-
ac spirilualos quasdam cxcrcilalioncs ab episcopo gia illa Cyrilli Alexandrin! contra Antliropoinorpbilas,

pr>oscnl)eiidas obeant, adbibilo sibi diicc et moJera- cap. 2, observalio : Dcnm ncinpe , ciun vcllcl bo-
tore viro leligioso que a cpiscopiis pra'fccerit ; (piod mincni juslum ac rectum creare, divinam(|ue illi si-

si pneslilerinl, id icstatnra ad'erant. > Bnrdigalensis niililndinem el cliaraclcrcm iniprimere, inspiravisse

simiiiler de subdiaconalùs susceplione baec babel, illi animam, quœ operatur, et insufflasse illi spirilum
cap. 6 de Ordinc, n. 4 : i Et ne quid adbnc icmerè vitalem, Sap. 15 ; ita qnoqne Chrislnm servatorcm
snscipialur, sed dediicat eos Spirilns Doniini per se- apostolos suossacerdoliidignilaierenovare voleniem,
milas jusliti;e , exerciliis spiiiUiiilibus ocio dicnuTi insufflasse, el dixissceis •
Accipite Spirilum sanctum, quO"

vacare, gencrali confessloneanimam iierpurgarc, eog» rum remiseritis, elc.,qna; quidom insuillatio fnil re/io-

dera adhorlanuir el monemus. > t)e presbylcro verô vatio veleris tllius doni transfonnans nos in primam
ordiaando subjungit, ibid., n. 6 « Août subsequens : illam sanclificalionem ; quo proiiidc syraboio docemur
zelus priori respondeat, exualque promovendns vc(e- sacerdolii graliam rcnovanlem esse al(pie Iransfor-

rem boniincm cum acfibus suis, in anteriora scexlen- manlom ; unde ciiain inlerre licel 0|)linnim esse gra-

dens, sintque oculi anlc el retrô ad niunia saccrdolis liam islam suscepluros, recogilare Deo onmes annos
dei>ilè peragenda , admissus vacet exerciliis spirilua- suos in aniariludine animae sus, el plenissimâ pcc-
libus ocio dierum, conscicnliam disculiat, et munda- catorum confcssione vclerera homincm cuuj actibus
tam impleri siipernâ poslulct gralià , cnixè mone- suis exucre, ut sacra ordinalione Chrislum induant
mus, > elc. et sacerdoles facli indamilur jusiiliam, simctoriHii-

XI. Qnàni salutare sit consilium islud de confes- que numéro sociali ob mundum iriumpliatum exul-

siono generali ordinalioncm précédente, qui exper- tent, el qnôd salulari iuduli sunt, veiâ solidàque

tus esl, novil qui non est experlu?, facile conjieit; exullalione exultent.
;

quidni enini sacri mystaî, quos purgalos esse oportel, § 3 . i)e exerciliis spirilalibus ordinalioni prœmiltendis.

et ab omni snrdis lerrenne contagione mnndalos, XII. Utilissimuseliam esl spirilualiuin illoium exer-

cum Davide dicanl, Psal. 50 : Amplihs lava me ab ciliornm, seupiariim meditalionum ante ordinaiioneni

iniquitale meà, el à peccato meo munda me? quidni sacrani pnescriplaruin nsus. .Maxiniaenim ordinis cb>
Chrisli Domini ad Pelrnm, quem sacerdolem tune ricalis perturbatio ex eoaccidil, quôd plures neqnedi-

lemporis consecralurus erat, monitum audiant Joan. gnilatis ordinis babità ralione, neque suis viribus

15 : Qui lotus est non indUjet nisi ut pedes lavet, sed expensis , neque desiderii sui line discnsso, neque

est muudus lolns ? qnam qnidcra Dionysius admoni- diviriâ vocalione allcnlâ, Icraerè, iniprovidè, incon-

lioneni eô Irabit, cap. 5 ecclos, IHerarcb., ut sum- sullô, ad ordines sacios, lanquàm ad arleni quam-
moruni, sive extremorum expialionem ac lotionem dam, aut profanam conditioneni, scu vile opificium
sacerdolibus, qui mundi esse debent, iis verbis cora- accedunl. Quoi ecclesiaslico ordini quolidiè inserun-

niendari existimel ; et ideô in missse sacrificio extrê- lur, qui si ea omnia attenté recogitenl, sedulâ remm
mes quoqne digitos ait lavari coram sanclissimis divinarum admiratione detenli, bumili su;ï inlirnù-
signis, Ul sacerdos, quasi Dco speclanle.omnes oc- laiis conscicnliâ demissi, cœlesti ciiarilalis igné suc-

cullissimns cogiialiones et sunimas parles mundare censi, discreto pielalis fervore inflammali, loti in

debere edoce;ilnr. Quidni qui nnvuni vilae genus Deum rapientur! È contra verô si , ut fieri solel,

iiMîunt, ut subdiaconi , vel perfectissimum ample- nulià pra;viâ earum rerum meditatione ordinenlur,
ctuniur, ut presbyleri, vitam suam generali confcs- in rébus divinis perscrulandis négligentes, in aesti-
 40o PARS I. SECT. IV. PIL^PARATIO ET DISPOSITIO AD ORDINES SACROS. 406
niandis iniqui, in aniaiitiis lepidi, in proscquendis se viam nobis expeditam demonslrârunt ; quomodô enim
gnes inanebnnt, niliilquc niai sna liicra. niliil nisi diviiius ille l-gislator Moscs adititm d'niuœ inilkilonis
terrena commoda, lionoretn ,
parentùni dcblinalio- Jiigressus ,
ex Gregurio Nysseno. nisi poslsecisum
ncm, .ilia.|iie Iiumana ejusinodi in ipîà ordinaliot.e à turbis, suporatum mout.MU Sinai,nubis ingrcssum,
sp<'Cl.ibnnl. Ilinc eliani accidil , ul ex ordinalis plu- et plurium dierum cum Doo colloquium ? quid quod
riuii, quia in ordiiiaiione secularia non sludent fu- anliiiui legis sacerdoiibusconsecrandispraîcipiebalur,

gere, sed inutare, in ccclcsiaslico ordine consliluli, Levit. 8 , ul de ostio labernaculi non exirent sepiem

non dissimiliier quàm viserani, vivant; et quani diebus , usque ad diem quo compleretur lempus con-
icnieré dignilatem appelierunl, illicitis aclibus de- secralionis eorum quo scilicet loto lempore nec ve- '

lione>lent, nec oiius, quod ronsultô subicrunt, onus stes sacras deponebant,ut videlur iimuere Jo>ephus,
esse iuU'lligentes, digilis quideni ipsiini niovcant, lib.5 Anliq., c. 5, al. , nec secularibus curis dis- H
sed nuinere ,
quod iiupiudei.ler susceperunt, ne-:li- irahebaniur, nec familiae vacabanl, nec rei uxoriae
,
geiiliiis porfungaiitur, legibus quibns pro clericali sed sacrificiis quolidiè operam dabant , ut
dKerit
condiiione se subjeceruni, quasi ad se minime perli- Lyranus , Abulcnsis et alii inrerprctes passim. Quid,
ne.int, opère et animo coniradicant. Toi nimirùm quod Cbristus ipse Domiuus , in qm lubiUibat ple-
nialis, quibus clerici sibi daninum accersunt, aliis niliido divinilaiis corporaliier, in quo omnes scicnli.e
scandaluni parant, inconsuiia ut pluriniùm ordina- et boniuais lliesauri residebant, qui oleo sanctLlatis
tio vijm aperil ;
quibus oulluni magis salutiferuin pra; consoriibus suis insigmler unctus fuerat
sacerdos
remedium afferri poiest, quàm ut ad sacram ordina- Dei aliissimi , hierarcliicum tameii minislcrium seu
,

lionem aliquul dierum pià medilalione animum pra;- paslomlùs officium , et Ev:ingelii ad qu.id mis>us
par<.nl, nulanlia consilia diriganl, lenoras adbuc, luerat à P;itre aimunliandi niunus , :ionni-i posl
necdiiiu firnias, ad pieiaiem cogiiaiiones, spes, de- quadraginta dierum jejunium , et liabilatam lolidera
siderla, firmcnt, roborent, perQcianl ; quai aîilem diebus soliiudïjiem, assiduam.iue cœle^iium cuutem-

unicuique ad sacram ordinationem anbelaisii prxser- plalionem suscepit? an indigebal nova luce
, qn;.ra

tim cogitanda suiit, supra deiibavinius. Ulinam verô effundcret, toius ipse à psinio insianti concepiicuiis
quiiibel ordinmidus scbolam islam divina; conteni- divijiiiatis luce perfusus imô v.rus ipse Dous
, , vera
piaiionis ingressus in alieram vilam transfonnelur ;
ipsa lux lucens in caliginoso loco , cui pro; liel:e te-
et, ut loquiiur Sidonius, epist. 13, lib. 4, c tandem slimonium perbibuerani ?diriidebat forte suis viribus,
prdfessiiiuc religinais arreplà viribus poliùs insur- per queni nobis virlus accedit qui labare aul
, i uîarè
gciiiis iniiocenli;e convalescat ; Taciat se vetuslus non polesl? an verô in vcdunlale d.vljiâ i.icertns caii-
annis nierilis noviirn, et quoiùam neiuo fermé est gabal, aut de exequendà ambigebat , cui ea.l m est
qui pleclibilibus Ciireat occuliis, ipse super bis quïe cum a;terno Paire volunLns , eadenupie sciciilia, de
clam cumniissa reminiscitur, palàm lusâ salisfaclione quo scriplum est Psal. 59 Jn cnpiie
, : libri scriplum
solvatur, > et in Lis qn« sanclè cogilâril, immobili est de me, ul facerem voluutaleni luum ? .sed quid liu-
animi ûrmilate perseveret. Ulinam in bujiismodi slra secessùs isiius aliam raiionem
quirimus quàm
meditilione exardescat iguis, et ticul sanctissimus inslruolionem nostram ?di\inx- dispensationi, niysie-
iloyscs, lucenli onmcs facie à colloquio Domini recé- ria aggresGurus secessit Clirislus à turbis quem fre-
,

dant populo venerabiles, Deo cbari, in seipsis bono- quentia populorura non lurbabal
|

; soliiudinem peiiit,
rum operum splendore perfusi. cui in solitudine nota
!
omnia et obvia eraui ; médita-
XUI. Ad b.cc autem spiriialia exercilia magnorura lioni vacalurus discessit, quiJivinam jugiler Dei fa-
nos auctorum excmpla invitant ; ut enim omiiiam S. ciem ,
et sine cessalione intucbatur ; oralurus deser-
Martinum , episcopurum spéculum ([uô uliliùs pro- lum
, i
peiiit tamen exaudiri mercbalur pro suâ
,
qui
ximorum saluli vacarel solitum ad tcmpus in cœno- ,
reverenlià , poleratr|ue
pra slare qu d peiebat et ,
bium urbi Turoniae vicinura medilalionis causa se- largiri quod vol.-bal. Ea er-o omnia fei il
i

Clirislus ,
cedere , ab omni lurbà secrelum et slrepitu lempora- non quod aliquibus ogcrel viii" melioris adminiculis,
lium rerum ut omiilam S. Aprum Tullensem epi- sed pcrfeclum
;
vit;e, quam imitaremur exompliim ,

scopuin faniiliare secretum taciti rurU peterê soliliim , iradere volens

,
, ne priùs hierarchicum gradum sub-
inslruclioni sanctœ vacantem et inlentum siudiis spiri- eamus
,
, vel ccclesiisiica rainisieria aprgîediamur ,
talibus, juxla S. Paulinum epist. 9.9 ut omillara quàm ad
, ; noslri ducis imitalionem secreli a lurbis ,
Naziaiizenum secessum istum , et piam medilandi lerreslrium silente lumiiltu curarum , oraiione ei aliis
coiisueiudinem, sibi in adversis solalio maximo fuisse piis operibus lolos nos Deo commiliaaius , insiruen-
lesunlem ut calera deiiique.qus universim ad piam
;
dosiue et imbuendos tradamus.
istam secessùs S|.iritalis et divini colloquii frequcnia- XIV. Ad hoc exemplum formai! Aposioli, prius-
lionem commendandam faciunt, tanquàm à proposilo quàm divinilùs sibi commissam ieirationem irupleront,
aliéna praileream nec Mosis, nec sacerdolum anii-
; aut praedicandi Evangelii nmnere fungerenliir, tma-
qu* nec Chrisli Domini , nec aposi.jlorum, nec
legis ,
nimes in càdem domo prtcanles, et divin is medila-
Gregorii ipsius Xaziauzeni , nec Augiislini
nec ma- ,
lionibus seduiô inlenli, nobis dcscribuniiir, ul se
ad
jorum noslrorum in Galliis esempla sileuiio involvere
dninum semcn fnictuosé per totum
illud verbi diviiù
fas tu qui ad auspicaio ineimda hierarcbica
munia
,
orbem spargendum prdcparareni. Idem iuiiiaii suut
 , ,

407 \)\: SACIlIS laKCTIONIItl !S El OnniNATIONlIUJS. /M

:.p(»sl(ili(i\in Inin pliins ;\lii, fiiin ii (|Horiiin stiperiù':! piM-cipil . ('(iams! in dietn (ifMnini( ui'i oïdinalio sa!)-

iiicmiiiiiiiiis. Itddi de scipso Nazi.ui/.riins, oral. 41, balo inttrp'.it prolcraiiir ; (juc; casu conliii'iald jcjunio
»o, p()sli|u:iiii sarcrdo; iiivild aiiiiiic cr(>:iliis fiiissot, sabiiali cclclirandaii: (cnscl; qnani jcjunii pc'roga-
cl paire jain ad sciiocIiUlmh provcclo, ad Na/iaiizciii lion Mulania'jordinatoribusquàniabordinandisbervari

grogis curam vocnlus cssot, noliiissn Eccicsia? islius voiunl juris canonici interprètes, Hcccntiorcs quoque
ndiiiinislratiODCin allingere, priiisciiiàin in porliiin se- synudi liane disi)osilioncni expressé reqiiirunl : Mo-
l'cdtMis alii|UO(l loinpiis inodilalioiii cl oraliuni iiiipoii- nenius (inquil synodus Carnolensis bal)ila anuo itilQ,
«lisscl cxlat i-jiis oralio, (|uà, (piôd i^M'Icr populi vo- apiid I5o(iicMnni, lib. 2 Décret. Eccl(;s. <;all.,
; lit. 2,
liinlaleiii ol ardiMilissima vola diiilitis iii cà <piit;te cap. .)8) ordinamlos ul nnleqnUm iid ordines, et pri-
iiioratnnis Itiissel, a|)ud ciiin se excusai ; iiilcr aiia '.nam lonsuram accédant, diligenler confiWantttr peccala
aiilciu de co scccssu hxc ibidem Iiabcl : Donnm ciiini sua, el jejuncs se servent, ^'nllus, ail Parisiensis, an-
est, cl Deo scse parumper svbduccri'., ut Moscs ille olhn no 1557, ibid., cap. CG, ud sacras ordines admillutur,
ac postât Ilieremia!) et riirsns ad vocanlcm prompte ut- uid quisjejunus sit. Gciieralii'is vero lîiliniccncis , lit.

nuc iiupiyrè accnrrcre, qucmadmodiim Atiron cl ]saias ; 21, c. 5 : A jejunis el confcssis tanlimi reiipianlur or-

el i);ui!è posl : MyslcritiDi unxil tnc, mjslcrio paulisper dines , lousura autem clericalis quov'is lempore oppor-
ccssi ut vicipsnni inspiccrem , cl cxplormcm ; cnm mij- fnno el convcuienli, pro morc'Ecclesite.

slcrio cl'uim simitl introeo. Sanclus Auguslinus ci'im à XVI. Ad dignilalem vcrù ordinum id spécial si :

Valorit) cpisoopo llipponciisi iirgcrcliir, ul Ecclesi:x; enim proplcr vencralionem juramenti vetilnm lesti-
siKC gnbcnialionciii seciii)i capcsserol, gravoni ad iiioiiitini dicerc, nisi jejunis, majori ccrlè vencrationc

eum scripsil epislolani, qnà cnixè pcliil ol efflagila- ordinuiu snsccplio vel colialio iiabenda est, quàni
vil, ul icuipus ipsi quadragcsiiiiie usquc ad Pasclia teslinionii prolallo : ideo(|uc congrucnlcr slatuilnr ut
liberum coiiccderelur, qtio se petendo, quœrendo, pul- nonnisi à jejunis, nec nisi jejunautibus ordines eliau»
jj

smido, id est, orando, Icijendo, plangendo, ad hoc;! minores conicrrenlur, sicut nec Daplismalis, nec
opus disponcrcl, ad quod, inquil, necjothnn miln par confirinalionis Sacramentuni conlcrrc olini licituni

vum teinpus, vel 7isque ad Pasclia iwpctrare votui pcr i

fuit, nisi jcjuno; usilatuni quoipie anti(juilijs, ul ifi

fralres à luà sincerissimù et vencrabili cliaritale, el nnnc pcrquircndà in sacris eleciionibus Dei volunlale,
fer lias preces vola. UsilaUmi quoquc in noslrâ Gal- etiam populo universo jejunium indicerelur; quod
liàroforl Fulberlus Carnoteiisis cpiscopus, opislolà2, in eleciioue sancli Euverlii Aurelianensis cpiscopi

ad Finarduni, ut pcr (piadraginla dics à sacra ordina- et aliàs passim leges observatum , et ab apostolicà
tiouc, qui ordiuibus iuili;ili oranl, qnolidiè ab opi- haud dubiè traditione dedueilur; quippe cùni apo-
scopo sacrani Eu(liarisli;ia» pcrcipcrent, ut ditm quo- stolorum Ac(a nos doccanl, cap. 13, ministruntibus

tidiè cœleslis panis alimonià rcftcereiilur, teinpus ad it- Domino cl jejunautibus fidclibus, Sauli et Barnai)a! di-
lud in mente liaberent, que per quudray'inla dies Domi- vinam clcctionem pcr Spirilum sanclum innotuisse;
nus discipulis apparens et convescens desidaratœ visio- Umcque subdunt cadem Acla, jejunanles el oranles ,
ràs salielate rcfecit. Qnid per islos quadraginla dies imponenlesque eis manus dimiserunt illos, sic pcr jeju-
agercnl ordinandi, facile esl colligere, ipsos nenq-)c nium divina minislrorum sacrorum revciatio obiinc-

lotis islis dicbus in episcopio raorantes, cl de suc ol- lur; sic à jejunis ordinalio celebratur; sic jejunanti-
ficio edoclos, et spirilalibus exeiciliis fuisse occiipa- libus manus imponuntur; sic tandem in ordinaiio-

tos. nibus sacris atque eleclionibus tota insuper Ecclesia

§ 4. Ordinandos debere esse jcjtinos. jejunavit.

XY. lis omnibus quai de pneparalionc ordinando-

rum diximus, addere possumus jejuniuni quoque ad
SECTIO QUINTA.
ordinuni susceplionem videri sallcni ex quàdam de-
ceulià requisitum : ut enim omittamus majores ordi- DE CONSENSU 0RDINAND0RL5I, EOBUMQUE CIRCA
nes nonnisi jt^juniorum diebus intra missarum solcm- SACROS ORDINES, VEL DIGNITATES ECGLE-
SIASTICAS VOLUNTATE.
nia suscipi , ab iis qui dominico corpori cl sanguini
communicant ,
proiudeque jejunis dunlaxat conferri CAPUT PRIMUM.
ecclesiaslicà quoque lege id specialim prœcipi obser-
AX ORDINARI POSSÎNT INVITI.
vamus. Etenim in ordinaiionibus episcoporum jcjunii
§ 1, lUicilam esse et irritam ordinalioneni invili.
expresse mcminit Anacletus, episl. 2, easquc ab cpi-
scopis fieri ait, qui simul convenienles scrulinium dili- I. Postquàm ordinandos de suo officio admonuimus,
genler agant, jejuniumque cum omnibus célèbrent ; qui- eaquc ob oculos posuimus, qus vel ad clericalum,
ipsis

bus nempe verbis el ordinanles et ordinales ad jcju- aut sacerdolalcm ordinem amplectcndum eos indu-
nii obscrvationem astringi innuil, et Icgitimam ad or- cere, vel ab iis ipsos deierrere possunt, postquàm et
dines prœparalionem jejunium slatuit; Léo quoque cpiscopi in iis seligendis curam, cl ipsorum in pro-
summus pontifex, epislolâ 79, ad Dioscorum Alexau- bandà suâmet vocatione, eàque, adhibilâ necessariâ
drinuni , sacerdolalcm vel Leviticam ordinalioneni disposilione, confirmandà, diligentiam, pielalem, ne
non singulis dicbus celcbrari voluit, sed nonnisi jeju- solliciludincm demonstravimus jam ulique vidcndum ;

His cl à jejunautibus sacram bencdictionem conferri , est qualitcr corum ad ordinalioncm consensus nccesr
409 l'AllS 1. Si:CT. V. CAP. I. AN ORDINARI POSSINT INVITI. 410
sarius sit, et quorum spccialim volimlas ad eauidini |
reddercnt, camquc ludibrio exponercnl. Tola ergo,
ordinalionem légitimé cl convciiientcr oelcbiandam, diflicullas est de iis qui inviti secundinn quid ordi-
ex eccleskc usu, sivo iiovo, sive anliquo, roquira- nautur; scilicet, ut Innocenlius III supra exponil, qui
tur. condilionaliicr volunt, licèt absolutè nolinl ; vcî certè

H. Qiiod ad ordinandorum consensum alliiict, duo uiiiversim moveri polcst qiueslio de iis qui vel spc,
quidcm ccrla sunt, de ((uibus vix uUa est dlsiiulalio. vel melu, vclblandimcnlis, vol minis, vel efficaci ora-
Priniunï quidem ordiiialionem inilam esse quœ ,
tionc ac persuasionoadducunlur, ul ordinari cousen-

prorsùs renilenli et reluctanli ut ad consciuiendum tianl; de quibus fusior nobis erit dispulatio.

adduci non poluerit, confenclur ;

quod ex Iniiocenlii § 2. Primorum seculorum clericos ex reverentià et lui-

m rcsponso connrn)ari potesl, in quo eorum scnlenlia mUilate ordinalionem refugisse.

rcfelienda suadclur, < qui dicunl quod Sacramenla IV. Primùmque veteris Fcclesicc clericos niaximâ
quîc pcr se sorliunlur efï'eclum, ut Baptismuset Ordo, ex parte sacerdolii dignilalem pondusque revercntes,
ciclcraque similia, non solùni dorniicntibus et amen- non sponlè se oblulisse, sed auctoritale Lcclesiic ada-
libus, sed invilis et contradicenlibus, elsi non quan- clos fuisse ut consentirent, ecclesiastic;ï; historiai et
tum ad rem, quantum lamen ad cl)araclerem, confe- Pairum testimonia docent. Quà vero cura pliires olim
îunlur tum eliam de Captismo (de quo nempe solùni
> ne ordinarcntur providerinl , mox variis exemplis
quicrebatur) expresse asserilur, «quod ille qui nun- aperiemus; id lanlùmhocin loco gencratim Auguslini
quàm consenlit, sedpenilùs conlradicit, necreni, nec tesliraoniooslendemus : Tarn niulli, inquil episloIâ20-4
characterem susciplt Sacramenli, quia plus est ex- ad Donatum, ni episcopalum suscipian'-, tcneutur inviti,

presse contradicere ,
quàm minime consentire. > At perducunfur, includuntur, cuslodiimtur, paliuntur lanta
parem ad ordinem, vel certè majoreni, intenlionis quic nolunt, doneceis adsit voluntas operis boni. Id-
suscipienlis nccessilalem esse supponit ipse Inno- 1 ipsum condnnal Origenes, lib. 8 contra Cels., assc-
cenlius, et ratio aperta denioiislrat. Ideô eniin Christus rens eos qui oplimè inler nos prœsunt, invilos cogi,
veluit ne invilo Daptisnius conferretur, quia baptiza- summo illo rege Deo, Verbo, Deique Filio instante,
tuâ ad onmia chrisiiana opéra observanda obligatur; minus verô eos suscipi qui dominandi studio tenenlur.
quorum observationem nemini invito Christus imponi Favel Cyprianus, episl. 52 ad Anlonian.,qui taies esse

voluit, ctsiea onniinôad saluteni necessaria sit ; mullù describil, qui olim ad sacerdotium légitimé eligeban-
minus ergo ordinalionemab invilo suscipi voluit, quam tur, qualis ab ipso depingitur S. Cornélius, qui nempe
graviora onera minùsque ad salulem suscipienlis ne- < Episcopalum ipsum nec poslulavit, nec voluit, nec ut
cessaria consequuntur; eâdem siquidem divinâ lege CLeteri quos arrogantiai et superbiaî suai lumor iuflat,

pueris aille rationisusum, atcjue amenllbus ordinatio invasit;sedquietus,etmodestu3, etqualesesscconsue-

inlerdicitur, quibus lamen Baptismus non denegatur; vcrunl, qui ad hune locum diviuilùs eligunlur, propu-
et ob dcfectuni ralionis in parvulis, prx'serlim fidei- dore virginalis conscicmi;e suœ , et pro bumililalc
jussores, seu palrinos, qui volunlatem parvulorum ingenitai sibi etcustodilaiverecundia.',no!i ut quidam,
suppléant, ccclesiaslica consuetudo adhibendos praescri- vim fecit, ut episcopus fieret, sed ipse vim passus est
bit, quorum in ordinalionisSacramenlonullusunquàm ut episcopalum coactus exciperet. i Clariùs verô id
usus fuil, in quo per se ij)S0S ordinandi sua vola Do- iradit Cyrillus Alexandrinus, iiomil. 1 de Feslo pa-
mino offerunt, propriœque volunlalis actu Deo se scliaîi, non quidem ecclesiasticam dignilalem sanctos
obligant atque obslriiigunl. Qiiare ex iis nec validam ORines récusasse, sed onus reveritos fuisse; bicc si-

quidem esse ordinalionem quœ ab invilis el contra- quidem est ipsius scnlenlia : Reperio ownes san-
dicenlibus susciperetur, ibcologi communiter conclu- ctos divini minislcrii iiigentem veluti molcm fornùdan-
dunt. Ulrùm verô ameutes, pueri, furiosi ordinari tes.

validé possint suo loco dicemus. Eos verô tlicologi ac V. In usu erant tune lemporis illa Grcgorii magni,
canouislae validé ordinales esse consenliuut, qui con- et Lconis atque Anlhemii imperalorum acroamala,
dilicnali coaclione (
quomodo loquuntur canouislœ post quorum lii Armasio prœfeclo pnclorio de anlislile re-
Innocentium III ordinali sunl, seu, ut loquunlur plii- scribenles : Tantiim, inquiunt, ab ambilu débet esse se-
îosopbi, qui involunlariam secundùm quid ordinalio- positus ut quœratur cogendus, rogutus recédât, invilatns
nem receperunl; voluntas enim, elsi coacla, volunlas réfugiât, sola illi suffragelur nécessitas excusandi ; ille

est, et qua; à coactis eo modo perpelranlur, non oni- verô in cpislolâ ad Syagriuni .Augustodunensem epi-
ninô possunlnoii voluiitaria dici, ul post Arislotelem, scopuni, et alios, in banc rem lia disserit, episl. 110,
Gregorium Nyssenum, Auguslinum, et alios sacrai et lib. 7 : < Sicul is qui invitalus renuil, quaisitusrefugil,
profanaesapientioe coryphœos, docentscholaslicaelheo- sacris est allaribus admovcndus ; sic qui ultrô ambit,
logiaî, et jui'is canonici principes, D. ïbomasetGra- vel importuné se ingerit, eslproculdubio repellendus ;

lianus. nam qui sicnititur adalliora consccndere, quid agit,

III. Alierum ex eo necessaria conseculione dedu- nisi ul crescendo decrcscat, et ascendendo cxleriùs.
ctum ccrlum est, eos graviter peccaro, et Sa-
paritor interiiis ad profunda descendal? ^ Cogilabaul saiicli

cramenlo Ordinalionis injurios esse, qui invitum om- illi viricum Chrysostomo, lib. de Saccrd., c. 7, cl 1.

ninô ac pcuilùsreluctantem ordinare conarenlur, quia 6, c. 2, sacerdotium esse grave onus, quod virtule

nempe inanem ac vacuam Sacramenli cacremojiiam angeticâ opus habeal; cuni Synesio, episl. 07, omnium
 , ,

DE SACRIS ELECTIONinUS ET ORDINATIONIBUS. M

vneia ; oiim AiijïiiMinn, 0|>isl 00 iM MS, siinhuim me, '
occlesiasiico (inicii» d(>lnil)aronliir; alii Liiidrni peri-

cf;;<r/c«/o.'>Hiii»ii///»'ci»ui»i,iMiiiiSuloiii<). lil».(i.»lMsl. i, ciili inclii ;id siici-rdolinin vel ninniicliidun laminntn

Oiuriê imiiosili massniu; cimi rclio l);iiiii:iiii, ciùsl. 20, ad a>ylun) tonriif^crmit ; vel à p(il<;nli(>ril>us fngcre
Iknianlo, 2ô(i, à (pio imi- coacli sunl, ut ad p(i((>nliani seciilarcrn ac curacn re-
omis onainn ; riiiii <'|)isl. i<l

ttiiti viiIcMiliir ex p:iiicTii(lciiliiii l'alros, scss. G, (•..'i|>. dcundi aditus i|isis inlcrcluderelnr. Prions gciicris
j

1, (le Hcrnrm., ouns (ii(iiinlims, ut ainnl, vcl j/)jsis '/""- plma sunl cxempla, eaipie (rcqucnliora, slalini red-

que aïKicliris liunitris fonnidubilc : sed plui ibtis inox dilà K(cU'si;r pace ad sextuni us(pi(; a-ra; clirisliana;

liàc il.- re, nlii dt^ (ligiiilaliiiii ccclesiasliciinmi iippe- sccidum ; « tutic cnim, ni liabet (Jre|,'oriiis ,
parle i,

Icnlià .le l'iiiiA tlisserciims. Pasior., c. 8, laudibile fuit e|iiscopatmn quicrcrc ,

M.A(lc(MeiùpIuriinosnielusislcolsacri miiiislcrii (piando per hune quemque dubium non eral ad sup-

revorciilin \iros invasil, ul ecelesiaslicis Icgibiis opus plicia graviora pervcnire ; ilacpic illo tenipore quo
liieiit, lam (ibedieiuli episcopo ordiiiarc volciili iicccs- (iuis(|uc pl(;l)ibus pra-eral, primus ad niartyrii lor-

siialein saiieire, (piàiii iis (pii iiivili ordiiiali esseiil, nifMita ducebattir, > minus pcriculosè , quantum ad
circa rem uxoriain, faciillalcni aliiiuam iiidiilgere. saliitem anim;e perlinct, sacerdolium a|)|)etebalur
riimùni cnim in codice Graeco concilioriim Carlliagi- aut qu.crebatur. Reddilà verô Ecclesiae pace, cessan-

nciisiiini cauliiin legirmis, can. 54, al. 41, ut « (|uiciim- libus pcrseculionum procellis, insidiaia est ambitio
,

qno eleiiei vel diacoiii, pro ncccssilalc Ecclcirianmi sublalisque iis qua; à lyrannis intcnlabanlur periciilis,

non obleinperaveiiiU episcopis suis volonlibus eos ad majus à superbià vil;c imminerc cœpil periculum.
honi)rcm ainpliorem suù Eccicsiù promovcre ;
ncc illis Conlra banc crgo ambilionis ingruenlcm lempesla-

iHinistrcnlingradu suo.uiide recederenolucrint.» Uhi (em stalim rccrealà à persecalionibus Ecclesià, mu-
nota solos clcricos ad conscrUiciiduiii cleclioiii de se nili sancli Patres, blaiidienlesquc sacerdolii inlulas,

ab episcopo bàclege coiiiprebcndi, qnos qiiidem

facl:t; el honoratos dignilalum apiccs subirc formidàiunt ,

ecclesiaslicâ siispeiisionis pœiiâ lia-e Icx ad episcopo qui sanguine purpuratis saccrdotalibus lliiaris caput

suo obediendumconslringit, ncc injuria; cos cnim de- submiltcre minime verebanlur; vix aulcni cpiscopali

cet prvserlim ecelesiaslicis ncccssitalibus dcservire ambitionc vcl aslulià ordinali ulli sunt ad m:!Jores
ordines, quô ab inferioribus amoverenlur
et cùm in clericaln, lanquàin in via ad sacerdoliurn
ofliciis
,

coiisliluli sini, si Ecclesi;e suKicicnlcs saccrdoles de- nisi jam divitiarum pondère inciirvalà Ecclesiu; ma-
sint, quidni jjossinl ad sacerdolium cl sacerdolii api- jeslale, elcommissâ diaconis pccuniarum adminislra-

cem cogi, qncniadniodùin eos superiùs dixiimis prae- lione, cui magis cpiscopi quidam quàm aniniarufti ,

raiisct honore abEcclesià allici? niinîis aiilcm juris

regimini inbiare videbanttir. Deniquecodcm ferè tem-

Ecclesiïc eâ in rc eslin laicos,quos ulpole dilTerenlem pore, Irahenlibus jam ad se principibus ccclesiaslicas

amplexos vilam, et dissiniilem condilioncm seculos, clecliones, et clericalis vilifi relajatâ severitate, im-

durius essel alquc iiiiqtiius ad sacerdolii infulas in- minutâque aliquanlulùm sallem in divinissimos islos

De lamen pneserliin inviiis ad ordines reverenlià usilatius esse cœpit, ul ii quos

vilos proniovere.
,
iis

à seculari adminislraiione et inipcrio removeri pla-

diaconalûs gradum promolis, ne caslitalis loge Icnc-
providel synodus Ancyrana, c. 9, al. 10 cerct, in ordinem clericalcm vel monachalcra redige-
antur ila :

ipsâ ordinalione renlur.

i Diaconi quicuuique ordinanlur, si in

copulari, § 4. Exempta eorum qtd ex reverenlià ordinari renue-

prolcsiaii sunl, el dixerunt vellc se coiijugio
poslniodùm uxores runt.
quia sic niancre non po>suiit, bi si
maneant, propterea quôd eis VlU. Porrô mulla sunl caque illuslria eorum exem-
duxerinl, in minislerio
secùsverô si lacueriiil; pla, qui SU3P tenuilalis, ul sibiipsis videbanlur
episcopus liccnliam dederil; i

conscii, et sacerdolii pondus ac majestatem reveriti,

cui lamen synodo contradicil Aurcliancnsis Ul, cos
caclibalùs lege con- aliquandiù ordination! reslilerunt, donec tandem po-
cti:im qui invili ordinali cssent,

slringens, ila lamen ulquiinvitus fueril ordinalus, si stuiantium importunitali , vel violenliui cédèrent. Ex
lanlâ verô multiludiiie ea tanlnni seligemus qn:c iiobis
cxlibauim non servaverit, ab officio quidem deponalur,
communionc pellalur. insigiiiora videbunlur. Quid euim referam eara fuisse
sed non à
varia gênera recen- sanclo Marco evnngelista;, el Ammonio mnnacho vim
§ 5. Eoruin qui invili ordimti sunt
sentur. factam ad sacerdolium subcundum , ut liic, quô sa-

Tria aulem dislingui possunl eorum gênera cerdolium devitaret, sibi aures prœsciderit, et instante
"VII.

sunl alii enim vel ab episcopis iiihilominùs populo , linguain quoque sibi excisurum
qui invili ordinali : ,

imporlunis flagiia- minalus sit; ille verô pollicem araputarit? Quid l'ugà
vol à populo sive ralionibus, sive
prccibus, sibi consulenlcs Cyprianum, Alhanasium, Marlinum,
tionibus, sive clamoribus, sive imperio.sive
qua: eliam parùm à vi abessent, seu etiam niinis cl Gregorium Nazianzcnum , alterum Gregoriura, inter

intenlaio periculo inducti sunl ul eleclioiii de se factai summos ponlifices hujusnominis primum, Chrysosto-
quaravis graviter id fer- uium, Fulgenlium elalios, qui è fugâ, lalebris, mo-
el ordinalioni consenlirenl ,

rent propler sacerdolii reverenliam , suoeqiie (ul sibi nasierio, scpulcralibus lalibulis, et sylvarum spelnn-

ipsis videbalur) incptiludinis el imperfeclionis con- ,

cis revocali episcopatum tandem suscipuMC, instante

scienliam ; alii verô ab episcopo inalevolo animo vel mullitudine, coacli sunl? Quid mcmorcm NicoLium
et Alexandrura Cappadocem,
asluto consilio promoti sunt, quo nempe ab aliquo Myrensem] episcopura ,
 413 PARS I. SECT. V, CAP. I. AN ORDINARI POSSINT INVITI. 41 i

opiscopornm impcrio (io'.cntos, roactosquc episcopa- qii.Tî eadem sibi accidisse ,

qnamvis Tlicrasi.T, noliilis-

tum suscipero, Anaioliiiiii à LaodiccMisi Ecclrsià caiii- sinn; i'einina- (ul luni ex ipsins, lum Auguslini ad
dcm vim passiim, Kiislalliimn ab Aiitiorliciià , An- ipsmn cjli^((jlis aiioruni(|ue Icsiimoniis conslai) con-

tioi hiiiu ad Saniosalcnscm , Diosconim à Iralribiis jugio ciipulaïus foret, leslalur ipse cpislolà ad Scve-

longis imum à Theopliiio Alcxandrino, Jacobum Ni- runi , ubi se i die Doniini ,
quo nasci carne dignalus
siliciisoin, Ilolladium, Abraliamnin, et aiios pios mo- est, rc'|ieniinà vi mnlliludine correptum, et presby-
naclios, siinilil'T consc( ralioncm siiscipore coinpulsos, teralu iuitialnm inviluni, cà tamon condilione in Bar-
cl Aiiliocliiim illustrcm virum ab cpiscoponiiii syiiodo ciuonensi ecclesiâ consccrari adductuni , ul ipsi cc-
gciiiia fleclcre coacliim, ni in lucum Eiisebii Samo- clesiicnon alligarelur, in saccrdolium lanlùm Dornini,

saieni avuiiciili consecrarelur ? Qiiid Nilaniiuonem , non eliam In locum eccle>i;e dedicalum, 1 quod el alibi

cîiin ad sacerdoliuin poplularetur in bas angiislias re- confirmai, ubi se multiliiiline slrangulante com|)uIs(U)i
daclnm, ul moi tcin cxpclcrct, qiuc ipsi poslero die ordinalioneni subiisse leslalur.
cnnligil, in qiiein ordinalioneni disluleiat? Qiiid X. De Piniani posliilalioue ad sacerdoiium fusé agit

Epbroni Synimsiniulalione insani-TC sacerdolis infulas Augiislinus cpislolà ad Albinani ejus socium, Mclani;ii
evadentcm, Ambrosium inipuri cl crudclis exislima- i sciliccl junioris maireni, cui Piuiauus conjugio s< cia-

lionem quxTentem, Syncsium incoiilinenleni se cl '

tus crat, ex cujiis cpislolà ea breviùs exscribenius, quaî

infidelem apertè profilenlein, ul populorum eos ad [

pop(di irruculis impelum in ordinalionibus licri soli-

cpiscopalpm dignitalem lapicntium inq^etiis , scd j

lum ocnlis legenlium apprimé exbilieanl : « Sancl»
frnslra, effngcrciil'' Qnid Leonlium viriini nobililale fralri noslro, iiiquil cà cpislolà Augustimis, nullus ab

el diviliis polenlcni, queni, rebclâ nxore suà Placidinâ, I

llipponensibus mclus niorlis iugeslus est, eliamsi forlc
ex inip ralorio sleniniale, populus ad Burdogalciisem j
ipse taie aliquid nietuit; nam et nos mctnebamus, ne
calhedram incassùm rcnilenlem evexil? Sidoniuni , I
ab aliqnibus perdilis sxpè muliiludiuis cccullà
,
qui
'

qui vivante adhuc uxoie Pampianillà Avili impera- , conspiratione conimiscenlnr, in violeiitam prorumpe-
loris filiâ, Arvernorum Ecclcsiai iiivitus pniîfeclus relur andaciam, occasione sedilionis inventa. Ego au-
osl ? Maximum ,
quem Tolosana; Ecclesiai palalinuni lem posl primos co; um clamores , cùm eis dixissem
rcnitpnlemquc alligavit civicns amer? Anguslinum de illo invite non ordinando ,
quâ jam pronii-sione
uberlim flentem ; dùm presbyter consecrarelur, po- delinerer, alque adjecissem quôd si meà fide \io-
puli lamen poslulationi cl sacerdotis imperio parère laià illuni baberent presbylernm , me episcopmn
coaclnm ? non baberent; lum illi aliquantuiùm inopinalà meà
IX. Verùm , iis omnibus omissis , SS. Pauliniani rcsponsione cunclali alque lurbaii , veiut llammà
llicronymi fralris, Paulini Noiani, Piniani Melaniai vcnto paululùm pressa, deindecœpennil niullo ; iden-
jiinioris viri, et Gennani Anlissiodorensis exempla tins excilari, exisiiniantes fieri posse ut vel mihi ex-
dniilaxal cxhibemus, ul impressionis jiopnli et vis lorqiicrelur illnd non observare promissum, vel me
ab episcopis ordinandis illalae expressam quamdam icnenle promissi fidcm, ab alio episcopo oïdinarelur;
iniaginen» liabeamns. Pasiliniani ordinalioneni lia docebam ego, quibus i-oteiani, qui ad nos in absidem
iiobis describil Epipiianius ejus consecralor ; Episl. bonoratiores et graviorcs ascenderant, jiec à promissi
ad Joan. Hierosolymit., inter Epist. Ilieronymi 60 : fide me posse dimoveri , nec ab alio episcopo in

« Cùm igilur celcbrarelnr collecta in ecclesiâ villse ccclcs.ià niibi tradilà , nisi me interrogalo ac pcrniil-
qn;T; est juxla monasloriumnoslrum, ignoranlem enni, tenle, posse ordinari. Adducebam ciiam nibil eos
cl niillam pcniliis liabenlcm snspicionem, per nuillos vellCjSi ordinarelur invilus,nisi ut ordinatus absccde-

diaconos appreliendi jussimus, et teneri os cjus , ne rel. Uli boc posse fieii non credebant, muililudo verô
forlè liberari se cupiens, adjuraret nos per nomcn jiro gradibus consiituia, horrcndo ac perseverantis-
Cbrisli; cl primùra diaconuin ordinavimus, propo- simo claniornm fremilu in eàdcni voluntale pcrsislens,
neiiles ei limorem Dei, el compelieiites ul minislra- iucerlos animi consiiiiiiuc faciebal. Tune ilia in fia-

rei, valdè quippc obnilebatur, indignum se esse con- Ireni meum indigna clamabanl, lune à noiùs graviora
t.slaiis; vix ergo compulinuis cum, et persuadere limebanlur. j Uis lamen se minime adducium snbdil,
p )Uiimus testimoniis Scriplurarum et proposilione , ut ei ordinalioneni suaderet, de absentià se cogilàs>e,
niaiidalorum Dei , et cùm minislraret in sanctis sa- minime lanien discedere sibi tutum fuisse visum , ne
crificiis, rursùs eum ingenli dilliculiale , lento ore si cum Alipio discederel (qui scilicet cum Piniauo
ejns, ordinavimus presbyteriini, et iisdemvorbis qni- venerat, eumque à consensu pra^'Slaudo romoiaii
bufi aniè suaseramns, inipulinius, ul sedcrel in ordine credebalur), quis(iuani in eum manum milicre aiide-
|!rcsbyterii. > De se aulem ordinato loquiiurPauliniis ret, si sine co, fuienli eum populo iradidisse videre-
variis epistolis, et quidem cpislolà ad Alipium, quae tnr. Cx'lera proul fusiùs ibidem subjungil, sic se ba-
iiiler D.
Auguslini epislolas annnmeraïur, de suà bent Pinianus ad Anguslinum millit, qui doccret :

ordinatione ila disseril « Nam ego eisi à Delpbino 1

: voile se.jurare coiaiu populo ex Africà coniinuô dis-
Cuidcgala; baplizalus, à Lampio apud Barcinonam in I cessuruni , si invilus ordinarelur, coiloqninni Augu-
lîi-paniâ per vini inflammatie subito plcbis sacratiis
| slini expelil; acccdit ad eum Augusiimis, colioquiiur :

sini , lamen Ambrosii semper et dileciione ad fidem i; juramenlura islud populi aniinos irrilaluium induit,
nulnlussum,elnunc in sacerduiii ordine confoveor;» '!• popuio lamen proponit, quod eà condilione raium ha-
 ,

4ir; DE SACRIS EMXTIONiniJS K i OUDINATIONIBUS. 4ie

boliir, (liiimnodô Piiiinnns :i»ljici:\l, ut ni (luaudo illi ad Amatori nioilcni niinalus liiissot, ad lonsiirani lamcn,
suMipicuditm cliriiulum foiisi'iitirr plmuissct , iwuuisi <l jiosU'a ad episcopaluni irivilus Iraclus sil; viin au-
in ipiià lli\i])onens\ ccclcMÙ cnusntliirl ;
phiccl :i(i(lilio IcMi, quA adacuis csl lonsurani acclpcre, ila cxplical :

Piitiaiio, inox <lis|)lirci , iiisi adjiniclis liiiii al» ijiso, « Subcniilo auleni iilo cccicsiain, cùui <l jtopuUis lu-
tiini à Mi-laiii;^ cxcoplionilnis , (iii;r populo piT diaco- grcdi voliiissel, ila oiun allociiliis esl didMis : Kxoiic-
iiiini jiroposiLn n'jiciiiiiliir ; coiidilioncm ilaipit* abso- ralc, (ilii cliarissinii, jaciiiis mi;iiiiis cl arma al) liumc-
liilô iTcipil; coiaiii populo respoiisinii (Sl : Deu ijrn- ris voslris rcjicilo, cl sic domiim Dei iiigicdimini, quo-
lUis ; cnin vcr<^ jam ad sid)Scriplionrin vniirclur, ro- niam Iiac donius csl oralionis, non Marlis sialio pe-

sislil Mclaiiia poslcro dio l'iniamis ctim MclaiiiA lulanlis;illi vcro Iixc andicnles, diclo ciliùs, quidquid
;

rcoodit, popidi iimrimir scciiliim ; cainninianliir ali- cliaiybis gcslabanl, forinsccùs posucruiil. Timc ijcaliis

(|ni popidiim Ilippoiieiisom liane ordinalioncni ursissc Ainalor vidons ricrmanum illii.sliissinmin niliil oncris
Im lii-sinio a|>polilii pefiini;c , finùd lofiiplclihsiinus liiicidonli porlanlcm, pra;ccpil osliariis F.ccb.-sijc fores

ossct l'inianns, cahunniain rofcUil Angiisliiins, ipsuni- iil clauslris arclarcnt ; ipse vcrù glomcralà sccun»
quo Pinianuin sue jiiramonlo consiriii};! l'use confirmai. ^
lurbù clcricorum alqnc nobilium , injiciens manus
Ouoinodù vcrù par islud sancioruni conjuguui Iliero- Gcrmanum apprchcndil, cl iiivocalo nominc Domini
solyniam pcrcgiinalionis causa adicril, il)i(pic scorsini caîsariein cjus capili dclralicns, Iiabilii rcligionis, rc-

Pinianns , et Molaiiia vilain nionaslicam sectali sint, jcclis scciiiaribus ornamenlis, mm promolionis ho-
doclaranl Acla sanci» Melani;e juiiioris lide dignis- nore induil; » eiquo dcctioncm ad ponlificalum pra;-
sinia ex Siuicone Mclaphraslc collecla. dixil, de quâ panlù posl ila disserit : c Clerici omncs,
XI, llxc est violcnioe plcbis imprcssionis accurala cunclaquc nobililas, plebs nrbana vel ruslica in unam
descriplio , ex quâ discimus, 1" clamoribus cl niinis convcnêrc scnlcnliam ; Gci manum cpiscopum uiia

populinii aliquoruni ordinalioncs lu'gere noniiuiKpiàm ^ omnium vox postulai; bellum civile indicilur poleslali,

soliluni ;
2° vita: inlerdùm poriculum inlonlàsse, scn | cujiis subjcclio facilis fuit, cùm cliam ah bis quos pro
minilalura fuisse; 3° his lumultibus popularibuspcrdi- se paraveral, viiicerelur. Susccpit saccidoliiim invi-

tosquosdani scseimmiscuisse, qui occasionc scdilionis lus , coaclus, addiclus, sed repente mutalus ex om-
ad aliorum damna abulcrculur ;
4° adeô fréquentes nibus ; descrilur mundi niililia , cœlcstis assumitur

bos fuisse Uimullus, ni Piuianus Ilipponem adiré non seculi pompa calcatur, uxor in sororem ex conjugc
audercl, nisi fidc ab Augusliiio accepta, quôd por vim mulalur, subslaulia dispcnsalur in paupores, paupor-

non ordiiiarctur ; adeô violcntos , ut ab Auguslino las ambilur. > lu quo ba^c mirare : divinum saiicli

sumiti3c auclorilalis apud suos cpiscopo compcsci hocc Amatoris consilium ; revercnliam populorum erga
scdilio non polucril ;
5° in liiscc lumultibus, ullrô cpiscopum, ut ei parèrent , et in Germano invilo or-

cilrùquepopull pcliliones aliorumque responsa signl- dinando adjulorcsipsi cssent, qui et provinciie ducalu
ficata , idipic ordinariè pcr diaconum ;
6° cùm uxo- revcrendus esset, et anleacla) viuc sludiis minime
rali ad ordiualionem petercnlur uxorum consensuni
, aptus viderelur ; vim illatam mngislratiii civili, ut ec-

expelilum fuisse ;
7" plebeni nonnunquàm appelitii clesiaslicus fieret ; divini saccrdolii cfficaciam, ut ho-

pccuniix; locuplcles viros in sacerdoies clegissc; licèt minem mutarei, cjusque condilionem, ut rei uxori:c,

enim banc calumniam ab llipponcnsi plèbe Auguski- j

j
ctiam iis qui inviti ordinal! essciit , facullatcm adi-

iius propulse!, cam lamen apud Aliiuum Pinianum, , merci

Melaniam opinionem rcscdissc docel, ncc abiiuil quin | | 5. Exempta corum qui invidià vel fraude episcoporum

licec aliquando aliquorum ad sacerdolium petendorum invili ordinali sunt.

||

occasio foret; 8° signum lumullûs composili, cl una- l|| XUI. Sccundi vcro gcneris, eorum nempe qui in-

iiimis omnium consensionis fuisse , cùm à populo et || vidiâ vel scmulationc episcoporum ad superiorera or-
aliis posl paclorura recilationem : Deo gralias, unfi dineiii promovcbanlur invili, specie quidem honoris,
voce respondcrctur ;
9" subscriptionibus lamen pacla sed occasionc minucndcC eorum polcstalis, vel dignl-
firmari poslea solila ; dO" qua; in iis lumultibus pro- latis,cxcmplum unicum sufhcicl, Ilonorii arcliidia-
missione vel juramcnlo sancircnlur, ca inviolabililer qucm à suo cpiscopo ad sacerdolium
coni Salonilani,
Auguslinum credidisse servanda. invilum promolum graviter se ferre signiûcavit san-
XII. lUiic violent* ab imprudonli piebc pctilioni ctus Grcgorius variis ad ipsum Honoralum, Natalem

ad sacerdolium , aliquam non minus forte mirandam cpiscopum, Dalmalia; universos. praisulcs, et Anlo-
à sauclissimo episcopo, divino, ut ibi refertur, iiislin- nium subdiaconum cpislolis ; lolam verô liisloriam
ctu , imposilam ordinalionis rccipicndcC necessitalem his verbis pcrslringit cpislolà istâ posteriori Antonio
refert Conslanlius presbyler pietale et doclrinâ claris- subdiacono cui negotii islius vcnlilandi munus com-
siuuis, ideôque fide dignissimus, in\ità sanctiGerma- misil, quibus similia habet aliis citalis epislolis :

ni Anlissiodorensis ad sanctum Palienlem Lugdunen- « Ilonoratus, inquil, archidiaconus Ecclcsia^. Saloni

sem, etCensurium Anlissiodorcnsem episcopos,corum- tan;y, à sanclie memoriae decessore meo, missâ sup-
que jussu conscripià ; ibi enim refert quomodô san- plicalione proposuerat, ut ab anlislite suo invilus
ctum Germanum, cùm uxoralus essct, provinci^c praî- provelii ad foriiorisgradùsordinem contra morcm nul-

feciurœ lotus addiclus, nec ingenii salis docilis, alquc lalenùs cogerctur ; hoc enim lieri sibi non prove-
traciabilis viderelur, quippc qui sanclo suo cpiscopo hcndi graliâ, sed causa ingraliludinis pcrhibebai ;
pro
 4i7 PakS 1. SECT. V. CAP. I. AN ORDINARI POSSINT INVITI. 418
qiià re tune jam sanclaî iiiemoii;D decessor noslcr jlj tinrent, sacris lillcris, ab arlis diceiuli magislri';, ci à

scriplis suis Nalali Iratri coepiscopoque noslro iiiler- !

sanclariim lilleraruin doclorihus ila itislituli stml ut
dixcrat, ne pnrdictuni HonoraUim arcliidiaconuni in- m nunicrum (lericoruni ascribcrcnlur, et bbros Ec-
vilinu provolicrot, nevc dolorcni concopLv ingralilu- cicsiaslicos ac divinos populo pcrlegercnl. Occurrilcl

dinis diiiliùs in corde relinoret; cùiikiuc cl à nobis Anliocbus pairiiius ex eunucbo, cujus clara memo-
h.vc eidem summÔperè fiierint intcrdicla, non solùin ria cxslal in coileclione codicis Tlicodosiani, qui dc-
mandata Dci ncgiigens, sed et scripta nostra conlem- latus postea ad Theodosium imperatorem, red.ictus
iiens, pnrfalum arcbidiaconum quasi ad forliorcm ho- in ordincni inler clcricos prol'essus est. Occurrit et
noroni provebens, conaliis est arie callidà dcgradare; Leonis Isamici nepos, qui à patrc Zenone, ut suo
unde actum est, ut eo de aichidiaconalûs loco suni- noniine imperaret, ad nccein quœsilus, dicilur à qui-
moto abum aseiscerct, qui cjus obtemperare nioribus busdam à matre abum in ejus locum substiluenie
poluisset. Queni Ilonoralum arcbidiaconum arbitra- servalus, et occulté postea ordinaïus ad tempora
jiuir antislili suo aliunde dispbcere non potuissc, nisi usque Jusliniani iu clericalu vixisse. Occurrit et Cy-
quod eum vasa sacra suis darc parenlibiis probibc- rus, qui cùin in invidiani Tbeodosii II incurrisset,
bat. > Hane porrô causam ut subtib iiidagalione, id cùni clhnicus antoa fuisset, ad Ecclesiani confugiens
est, exacte aique accuraiè discuiiai, eideni Antonio presbyterio inilinlus esi, ac Smyrnœorum postea epi-
[

mandat, data potestate ut renitcnlem episeopuni pal- scopus factus, ut pbiribus de eo narrât Nicepborus.
lii bonore, vel eliam comniunionc sacra; parlicipalio- \
Occurrit et Avilus imperator, qui (si sanclo Gregorio
nis niulctel, eumque qui in Honorati locuni arciiidia- ]
Turoncnsi, lib. 2 ilislor. Franc, cap. 11, adhibenda
conus promoveri consenserat, deponat, Ilonoralum lidos est, Evagrio, et Aicepboro aliter ejus exilum
verô restituât. Hujus vcrù jurgii semina propter divi- j;
narrantibus) ckm Uomanum amblvissel, addere possu-
tiarum Ecclesia; adminislralionem emergebant : cùm mus, curaetiam obtinuisset, itnperium luxuriosè agere
enim presbyteris Sacramentornm, diaconis Ecclesi.-e volens, à senaloribus ejectus, apiid Placenlimn urbcm
facultatum reiicta fuisset adniinislralio, quemadmo- episcopus ordinalur. Occurrit cl Tlieodosius Hcraclii
di'un ab episcopis Ecclesiic ulililali cousulcnlibus, lilius, Conslanlis imperatoris fraler, à quo ob quam-
indtislrii diaconi (quod de Joanne in Cabiloncnsem dam ofiensam diaconus consccrari jussus est, in quo
e'ecto teslalur Sidonius, lib. 4, epist. 15) in eo seu ordinc cùm aliquo tempore ministrâsset, occisus, in
gradu, seu minislerio multiim retenti propter induslriani babitu diaconi cùm fralri se crebrô exliiberct, bor-

diii dignitate non poterant augeri, ne potestate passent rorem sœpiùs et pavorem injecit. Occurrit ei Cliara-
nbsolvi, quam ad administrandas Ecclesi?e facultales ricus princeps Francus, qui cùm Clodovao Franco-
]ial)ebant ; contra verô episcopis privaiis rébus au- rnm régi inviclissimo conlra Siagrium pugnanti auxi-

gendis vel dissipandis publiais incumbentibus, odiosa lio esse deberei, et maximâ perfidià se certamini
erat eorum sedulilas, induslria, et lidcs, ideùquc de sublraxisset, ut spectator fieret, presbyler creari à

Ks ad sacerdotium provebendis cogitabant, ne eos Clodovtco jussus est, et filius ejus diaconus ordiuari.
sibi anipliùs imminentes, vel reprebensorcs avariliœ Occurrit et Maclianus ex faniiiià comitum minoris
aut prodigalilatis suaî cxperirenlur ; c contra verô Brilanniœ, qui cùm mortuuni se i^imulàsset, ut fra-
arobidiaconi isti quibus adminislratio facullatum Ec- tris ad nccem eum inquirentis diligcntiara eluderet,
clesiic majori erat bonori quàm dispensatio Sacra- lùm lonsuratus et episcopus factus est, sed mortuo
mentorum, callidà se arte degradari querebanlur, fralre cùm aposlaiâsset excommunicatus est.
cùni ad forliorem honorem provcbi viderenlur. IIùc XV. Nec omitiendus S. Clodoaldns lilius Clodo-
eliam referre poleris aliquos nonnunqu;un al> episco- miri Francorum régis, qui fralribus suis à regibus
pis presbyleratu auclos, ne ad aUiorem dignilatem in patruis inlerfeclis, quô imminentem sibi cxdem ef-
diaconatu conslituti assurgcrent : referl, verbi gratià, I
lugercl, curasse se cicricum altonderi dicilur, et post-

Eulogius Alcxandrinus apud Pbotium, Novalum ar- ea presbyter Ecclesiai Parisiensis facîus, vita; san-
cbidiaconum à Cornelio sunimo Ponlifice inter pre- ctilaiis, el miraculorum glorià clarus eflloriut. Simi-
sbytères rclegatum, ne episcopus fieret, quod eum liler Merovicus Cbilperici Francorum régis filius,
res novaturum provideret ; cui lamcn relationi, ne Clolarii nepos, ob inceslum connubium Drunicbil-
vera sit, plurima, non boc temporc disculicnda, vi- dis. à paire tonsurari jussus est, posteaque presbyler
denlur obstare. factus, relegauis in Monasterium, ct_iiide fugiens
§ H. Exempta eornm qui in clerum, vel monasterinm mori tandem compulsus est. Tlieodoberlus verô Fran-
detrusi sunt, vel sibi inetticntcs confugcriint. corum rex viclus à Tlieodorico fralre, suorumque
XIV. Quod pariter non solùm ad vilani monasti- proditione caplus, duclusque ad Brunicbildem aviam,
cam, sed eliam ad clericalem ampleclendam, melus quai Tbeodorico favebal, ejusdem suasu clericus fa-
sive ad id consulté incussus, sive ail unde arreptus ctus est, poslea lamen occidi jussus. Joanncs quoqiie
complures adegerit, vel certè ipsis pcrsuaserit, pbi- palrilius Cappadox, qui piiniarium locum apud .lusli-
ribus exemplis docemus. Primôque occurruni Gallus [
;
nianum obliuuerai, cl pracloiii pr.x'fecUirà liinelus, ac
et Julianus Aposlata fratrcs, qui Conslanlio adni- coiisulis ordiiiarii diguilale ornalus Aierat, ob suspi-
tcnlc, quo ipsis imperii spem adimeret ipsi verô an cioném regni allenlali, in cujus spem ex falsâ ciijus-
pucnles, ut affcclati principalùs guspicioncm exclu- j| d;ini praidiciionc dcvcnissc credebaïur, cùni magi-
 -

i<9 I>K SACH1S KLECTIONIBIJS KT OHDINATlOMblS. UQ

sl'Tidi rxnliis, l.oms «-pdliiiliis, Cy/iniin iii cxiliimi ros cet Icsiasiicos (;radus pronioxcanl: lum ctiain id

t.Mitlcm, ni sii:r vil;i! coiisiilon-l sa- Kiiadclur, ex oo (piod rauoiiibus ccclcsia^tiois conira
mis u> l'm^>«•l, ,

Mii |.r.isuliinii :i>,siiiin> il. l'iisciis p;iri- cloi'ic (» promovcri milontos xaria* pœicr slalnla: siiit;
tcnl iliiiiii :ul

l'Iiiic.ir ^i-iicr, (.:i|>p;i(JiKi.c :il> lloiMclii» |ir » le lus. qiias proiml(> in arbitiii>osl opisooporum.ulcas, si ila
liT
ex soiialùs hciilciiliù pla<(Ml, roniivcnl, ol sic ad oïdinalinnom alitpioin
(ùm ii'>\a nioliri coiniiciiiflnr,

I ioiicns liuliis osl, ol in exiliiiiii piilsiis. Sic i'li;mi cogaiil; Inm (plia Aiiguslinns id ipsum osiciidil

Lhrt'iiiuiii niaj«>iciii rogiai Fianconiiii doiiiùs, (|iiùd cpisl. 204 ; Donalmp oniin, cùm esscl caplus à Cliri-

Tiictulmico l'avissrl ac Clolario, ihmikhi cl ipsiiin slianis, ol ad scbisma ojiir.mdum oogorolur, objicicn

TUcoildiituiii Kiaiicormii ri'i^uiii, Ciol.ii li III liliiiiii, in Icni (pioil nomo ad bonum co^i doboul, ox on rcrrllil

Luxoviensi Cœiiobio nionachos prolileii • oc'f;il Cliil- (piùd ad opisropatum mnlli cogoronlnr, iilijue laiida-

dcriciis ; (|uani poslca injin iaiii, Cliilderico inoilno, bilc ol bonoslnm liaboniur; lia-c siml Augiislini

Kliioinns i:i Cliildciiti aniicos cl coiisiliaiins severis- verba : f Sed ncqiic hoc piilas Hcri libi dcbuisse,

siinè ulliis osl. Sic Ciiildcricus ex |)r(»sapii\ .Mcroviii- quia neminem cxisliuias cog(!udum esse ad bonum.
gioi uni Krancorum rex iiilinuis, à l'ipiiio Caioii Mar- Ailoiido (piid dixoril Apostoliis : Qui cpiscopalum dc-
U'ili lilio I egno spoliaUis, niunaslicaiii vilani amiiiccli hideidl, bonum apus dcsideriit ; cl laincn lam nmlli, ut

coacins. Sic Lcwigiidns Goliionnn n.-x in ilispnnià cpiscopalum suscipianl, tciicntur iiivili, pcrduciintiir,

Andicani Sucvoruni lyrannnm, qui cl ipsc Ebiiricuiu includnndir, cuslodiuntur, patiniitiir qu:R noliinl, do-

Ariamiri lilinni, ac in rogiio pra-dcccssorcm in nion.i- ncc adsit cis volunlas suscipicndi opcri^ boni ;
quanta
slcrinni im luxerai, siniilia pâli coogil, qu;c fcccrat, magis vos ab errore pcrnicioso, in qno vebis inimici
j

dinn cnin allondcri praccpil. abdicalà pnrpnrà, cl rc- porducendi ad vorilatom,

'

cslis, liaboiidi eslis ol etc. i

liclo rcgi.c niajcslalis sceiiiro. Sic Tol'^aneni rcgcni Ilom oitjicicnti cidom Doualo libori arbilrii polosla-
'

Hispaiiix* propler pnerilia: Icvilalem ad ccclcsiaslicos Icm, oamdcm ad cpiscopatûs susccptionem usitalain
ordincs rcdacluni rclcrl Sigcbcilus in Clironico, oui 1 coactioncm oppoiiil hoc modo : « Dicis Deum dédisse

lanien lidcm non \idctur adliibore Joannes Vasacns. liberum arbilrium, idcô non debcre cogi bomincm,

Sic Taxilo majcslalis in Carohini Mugniini reiis, in ncc ad bonum ;

quarc.orgo illi, de quii)us sn[)ra dixi,

monacbmn cnni lilio altonsns est. Sic Conradus ci cogunlur ad bonum? Allcnde ergo (|uoil cousidciare

UndoiphiisJiidilh inipcratricis Lndovici l'ii imperalo- non vis : idoè volunlas boiia misoricordilcr impendi-

ris conjiigis fraircs allons! in monaslcrium millniiUir tur, ul mala volunlas hominis dirigatur ; nam quis
à filiis Lndovici, necnon Jesse Aml>ianensi, cl aliis nescial, nec damnari hominem nisi mérite mahc ve-
anlislilibns cum eis conspirantibiis. Plma ejnsniodi lunlatis, nec liberari nisi bonam liabuerit volunlatcm?

alia sunt cxcm|)la prascilini oorum qui in pœnam non lanien ideô qui diligunlur, mala) suaî volnntali

alicujns delicli in monaslcrium dclrudcbaiiUir, quod impunè et crudeliler permiltcndi sunl ; sed ubi pO'

anliqnitùs nsilalissimum oral, ut palet ex conciiiis testas datur, et à nialo prohibcndi, et od bonum co-

Agaibcnsi, Ipauiiensi, ToletauolV, ÂntissiodorcnsiVI gendi. » liée autem pluribus ex sacra Scripturâ peli-

Cl Vill, et aliis passim; itcmipi»- ex Grcgorii Magni, tis exemplis, et auolorilatibus probat licere, nunipe

S-tepiiaiii, Zacliariio, Alcxandri III, Innoccnlii III, et liberum arbilrium ad bonum casiigalione infliclà mo-
Grogorii IX rcsponsis, quorum auclorilatc palcl Ec- vcre, nec su;« scmper relinquendum esse poleslali. Ex
clcsiam probâsse aliquando ut iîi monaslcrium inviti que et objeclio qn;ic conira coactioncm bonorum ad

iionnunquàm rejicercnlur, cùm nulle aut concilie sacerdotium amplcciendum fieri licilam proponi so-

rum, aut SS. Pontificum, vcl Palrum décrète, vel le- let , refellilur, et contraria senlenlia confirmalur.

Slimonio abusus ille probalus l'ueril, ut invili ad cle- Elenim si, non obstante arl)ilrii nosiri liberlatc, licet

rnni, pœnilentiae causa, vel asyli coni'ugercnt ;

quâ de aliquos ad bonum impellere, et à malo avortere, an-

re fusiùs infra. non ad cpiscopalum, qui bonum opus est, probalos

§ 7. An qui sacerdotium refiujhmt ex lutmitilate, com- cogère licebit, maxime cum ii, ut poslca dicilur,

pelli possint ordinari. absque crimine suam operam Ecclesia; ulilem dene-
XVI. Porrô de tribus islis geiieribus invilorum, ni garc non possint, impactumque sacerdotium refuge: e

ea palàm enunliem quse senlio, in priori maxime ncqueant?

sislondum exislimo, circa quod nempe gravior difli- XV!I. E contrario verè ,
quôd ad sacerdotium

cuitas versalur, utrùm qui sacerdotiodignus judicalus nemo invitus Iralii pessii, pluribus dcmonsirari po-
Icst primo enim legibus civilibus velitum vidctur,
l'ueril, si sacerdotium ex humilitate réfugiât, invilns :

ad ipsum tralii possit. Ilinc ciiim, quôd ad sacerdo- ne invitis honores conferantur; ideèque nec cccle-
tium suscipiendum cogi queat, lum cxenipla sancio- siaslici honores invitis videnlur conferii debere. Se-

rum virorum qui vel alios ad sacerdotium invilos cundo, quia invojunlarias eleclioues aporlc lepro-
compulerunt, vel compellentibus consenserunt, pro- j
bare videtur Naziauzenus, eraiion. 8, ad palrcm
bare videutur ; lum Gregorii Magni, et Leouis alque suum, cùm ci curam Ecclcsi;c Nazianzena; com •

quibus misisset, ubi, nec conducibilius nec lutins, as-

Antbemii imperalorum décréta supra citata, « ,

invilorum ordinatio praî cœleris prebalur, id suadenl; seril, quàmul volontés voienlibuspr?esiul;qiiandoqui-

lum concilii Carlliagincnsis concessio, (|uâ polesîas dcni,in(|uil, neminem vi duci vult lex noslia, coaclè-

datur episcopis, ut reniteales etiara clericos, ad allio- I (jue, ac non spontè gubernari : hec enim modo ne alia
 421 PARS I. SECT. V. CAP. I. AN OROINARI FOSSINT INVITI.

qn'ulcm iinperia contineri, ac consen'ari possiint, cimorinn prafectuni prîclorio, i quia, inqniunl (1),
quod \U iiatnrà comparaliim sil, ni qnidquid vi Icne- quamiiliet sanclum onus ul volentibus piliniur im-
Uir, accopià cccasidiie sialmi in liitciialcm se asse- poni, iia abinxjiis
jubemns arceri nonnuiloiutn enim :

ral, iietlùm no>lriim non ilicam iinperinni, scci nia- persua-io Sacerdolum reliictaniibus onus islud inipo-
gisicriiini, qiiod nnllà re a-què ac voliinlalis libcrlate iiil, ul improbitas mcnlis violenlix inlercedenlis of-

conservalur ; voli-nliuni cnim non coaclurum pieia- fensa, ad odium piac religionis instiluol. » Subdunt :

lis Sacramenlum est. » Tetliô, concilium Aurdia- « Eoergo licentiani luijus pr.i'sumptionis excludimus,
nense IH expresse proliiberc viileliir ordinnlionetn ul si qnis|iiam probatus fueril vi coactus, sub coiitu-
invili, ciim nempe episoopiim piinial invilos ordiiian- meliâ .pid)licà, clericatùs officiis successisse, sponta-
lem : Episcopus, inquit, qui invilttm aut reclamanlem neis accusaioribus; vel si jpsc voluerii allegare per-
piœsumpseril ordinare, antiali pœnitentiœ sitbditus mis- pcssam licentiam commodemus
, apiid judices com-
sas facere non prcesumal. Quarlô quia Concilium pelenicf-, bujosmodi admissa daninare;
,
ul si inler
Mogunli.icum snb Carolo Magno, eoruni quidcm ordi- leges objecta constiterint, deccm libras auri arcliidia-
naliones ratas liabct, qui sive in caiionico, sive in couus cogaïur inferre ei qui pcrlulerit ex solido;
monacliico ordiiie invili sunt ordinali : Dcinceps verb dehinc si ille desislit, accusatoris censibus et civitalis
cavendum, slaluit, c 25, ul nullus londealur sine lé- ordini profuturas; iilo suce reddito voluntali, qui
gitima œtate et sponlaneà voluntale. Quintô ,
quia coactus non potuitconsecrari, et quia ab liujusinodi
S. Gregorins invilos ad saccrdolium ncgat esse pro- ausu avertendo, nec episcopum convenit esse alie-
movendos, iniô nec Cosmne cnjnsdam, qui in Ecclesiâ num, ad Apostolicre sedis devocetur Anlisiitem in ;

Syracusanà faclus fuerat subdiaconus, posiea verô in illà reverendissimâ sede notam illicitrc propsumplio-
possessione Julianâ diclà, ad presbyleraluni iransla- nis incurrat. > In qno pruinde cdicto h.TC notamus,
I

tus, irisliliâ el luci qualilate affliclus fuerat, ordina- licentiam tum ei qui ordinatus est invitus, conque-
I

tioneni îrquani cxislin.at, euniquc nisi ex justâ causa, reiidi, tum aliis accusandi concessani
rcslituii -nem ;

ob cnipani in eum anlislos cxasperalus fucril, redu- ininlegrum ordinali pcrmissam; mulctani arcliidia-
cendum in Eccîesiam Syracnsanam, in eâque presby- '
cono indicendam, qui invilum oblulcrit ordinanduin
;

lerum consliluendum judicat. Sexlô, quia Symmachus episcopo qui consecraverit, diem corani Apostolicae
I

papa, seu Simplicius Joanni episcopo Ravennati scri- 1

sedis Praîsule dicendam ; islam tamen legem in ordi-
bens inviti ordinalionem aperlè improlial : « Dcnun- nationibus soiùm presbyterorum, et ad inforioies
liamus aulem, inquit, quôd si po>tbàc quidquani laie preshyleralùs ordines, non ad episcopalum, valcre
pracsumpseris, et aliquem seu episcopum, seu preshy- subindicant pniîdicti imperatores, qui, si quis episco"
tcrum, seu diaconum invilura facere forte credide- pus fiierit invitus ordinatus, hanc consecrationem nnllà
ris, ordinaliones tibi Ravennatis Ecclesiœ, vel ^Emi- accusalione violari permillcre se profilentur ; tum quôd,
liensis noveris anferendas. » Sepliinô, quia, ut ad ni fallor, insolitum magis viderctur et indecens epi-
rem argunienlaUir Ivo Carnotensis episcopus, epist. scopum in ordiuem inferiorem dejiccrc ; tum quôd,
176, < leges seculi dissenlionte filio familiàs sub ejiis cùm panel sint digni episcopali gradu, visimi fuerit
nomine sponsalia fieri non pcrmiitunt, quantô magis non iniquum eos qui digni eo lasligio baberenlur,
in sponsalibus Ecclesiic id observari convenit, in qui- etiam invilos ad ipsura provebere. Simplicius tamen
bus nisi sinccra subvcniat cbarilas, quid boni est quod '

papa, referenle Gregorio YH, Apolog pro decrelis

per angariam facere possil, sive seipsum ad niarly- suis, cap. 23, quadragesimum nouum Gregoriuui Mu-
rium exponcndo, luimana imbecilliias? Nemo enim ;
linensem episcopum suffraganeum à ditione cjusdem
invitus bonum facit, etiamsi bonum est quod fa- archiepiscopi penilùs absolvit, quia Mulinensi eccle-
cil. Unde nos admonel Spiritus sanctus ii» Canlico si» invilum addixerat, non inuiiura esse volens, si
canticorum, 2 : Adjuro vos, filiœ Jérusalem, nolile quis vel episcopum invilum ordinârit.
suscitare dilcctam, neqiie evigilare, douce ipsa celit ; > XIX. H;vc auiem pro utrâque parle argumenta fa-
ex quibns ita concludit : c Ne igilur nostro Jacob cile dissolvuutur, el contrariai prima fronle opinio-
amanti Racbel, nocto snpponatisLinm,nisi forlè Ra- nes inler se niiuimo negolio concilianlur, bis adhibi-
clielmandragoras primogcniti Lise concupiscat, et lis dislinclionibus : Primo, siquidem dicendum est
hâc merccde conduclum Jacob cum Lia dormiro pcr- neminem ordinandum esse, qui obfirmatâ voluniale
mitiat, lali enim crdiiie posset de tali copulà mcrces oïdiualioni resisiit, quamvis forte aiiquis qui initio
Jioni operis provenire, el fortitudo, rcstileril, induci possil ut
qu.-c i)Iuriniùm ordinalionem velit, quam
necessaria est omni regimini, ad toierandos cjusdem antea nolcbal; docuimus siquidem superiùs consen-
regiminis labores exuberare. sum ad ordinalionem omniuô necessarium
i esse. Id-
Xxill. Ouibus omnibus addere liccl queconcilii Aurelianensis
cbrislianorum III tilalus canon aperl'è de-
iniperalorum non miinmre auclorilalis monslral. Secundo, nec dubium est quin alicui priuiô
ac poiideris
auliqnam constilulionein buic sonlentiLC renilenii ordinaiio efficaci ralione et oralione persua-
faventem :

Nam inviti ordinalionem haud dubiè ex sensu Eccle- deri possil, adeô ul coiivicius aiiquis ordinalioni con-.
sia>, et episcopnrum, qui uinc i:orei)nnl, oi nb impe- sentiai, eui antca loto conatu disseniiebat. Quis enim
rraoribiis in reluis sacris crdiuandis consulebamur,
(I) Novolla Leonis et Majoriani, Ne quis invitus
vclant Léo, el Majorianus imperatores
cdicto ad Ri- clericus ordineiur. inler addilas G. Tlicodos.
 , !

.î^r. I)K SACUIS KIJT.TIOXimi S ET OI\I)INATIOMni;S A-Il

non a^inum ocnscat oos Kccicsia: laboranli nicilieos |

Irciu cl c j('|)i.si:opun) nostrum Grcgoriuiii non dilc-
accoisfir, t\n\ .«jus a-h'rilndincin cnionl? (juis non la- ! ctionc, scd invidià pcrpclràsti , (piem incxciisabili

lioiii coiiscnlancum tliual , cis sai cidoliinn «'llicaci vioIcnliA pcrlralii ad le passns es, alquc vcxari, ut ci

lalionr iicisuaili'ic, qni |>(tpiilorinii saliiti pra'Aidi-an- lionorom lantuin non per aninii traii<pnliilutem, sed
linulilrs, et loli dciicali onlini liiUiri < rnaiiH'iiii).' per ameiiliani, sicnl dicenduni csl, irrogaresV >

I.ilis , vcrbi };rali;\, oralio Allianasii ad Diacoiiliinn , ,

\X. Quarto ccnscmus conlia prxdiclam Glossam,
i|iià fiiin (i soliludinc ad pasloraU; nuniiis reniienlcn» El sula Ecclcsiu: utililas, non auleni nécessitas, postulcl,
cNoial; lalis Au{,Mislini ad ICtidoxiiim (lapraria: al)l)a- non liccro jam cpiscopo, scd soli sunnno ponlilici jus
li-ni, (|n:\ abolioso nionaslito ad ccclosiaslicuiii luini- esse , clericos quos ad ordinatioucm su|)(;ri<jrem nnlla

slirinni voraliiiii oliediro pcrsiiadiît; liàc jjra'Sfrlini jnia aslringunt, vcl laicos, sivc absoliilo iinpcrio, sivc
|

ralionc Lpiplianius l*aiiliniaimin lloxil ni sacerdoliuin \

depobilionis, vcl suspcnsionis cccicsiastica;, vel priva-

siibiicl, Grcgorius palcr Nazianzcnum, cl alii conimn- |

tionis bcnclicii, aulcxcoinmunicaiionis comminalionc,
nilor alios. TcMliù, nec luupiàni pnlandum csl prohi- 1 ad ordinalionem compcllcrc, cosdcmque ad eam invilos
bilun) episcopis ni cloricos suos vol pncniiis ad oidi- ,
adducerc. Eam cnim potcstatcm ncquaquàm videnlur
'

nalioiit in allic(M-onl, vcl pœnis à jure contra rcnitcnlcs ipsis jura tribuere, cl si quam dcdcrint, concilium

hlaliilis cogcrcnl: excculio si(|ni(loni canoiunn ipsis I

Aurelianense lli cilalum et contraria co)isucludo vi-
comniillilnr, cl ipsonun providonliuj rclincpiilur ut denlur adcmissc; ubi cnim jam obscrvatur, ut vcl
Kcdesiic bono consulanl ,
oi'dinei7i(|ue in Ecclcsià laicos, vel clericos, qui Eccliisiui utiles fuluri judicen-

pncsciiplum cuslodiendiun curciil; qnarc ipsoruni lur, cpiscopus ad ordincs invilos traliat? anliquilùs

csl, vcrbi gralià, ces qui dignitalibus ccclcsiasticis |

quidcm id observalum crcdimiis , scd à pluribiis non

fruunlur, quibus jura aliciucui ordincni adncxum vo- annis solùm , scd scculis id omuino in usu non fuisse

lant, ad cum ordincm suscipienduni , suspcnsionis ,

(cùm tamen casus istc non adco rarus vidcri possil)

vel privationis dignilalis, prout jura slatucrinl, infli- expcrimcntoctaliorum rclatione didiciraus. Jam vcrù
ctione cogère; praerogaiivas clericis adimcre, quîc à tcnipore Ivonis Carnolensis hxc opinio percrcbuc-

solis ordinalis dcbcntur; minores majoribus secun- rai, soli lioc summo Pontifici ,
propter amplitudincm

diun Goliibii cl Agallicnsis coiicilii conslilulum prao- poleslalis, concessum luissc; proindcquc clcro L)o-

ferre, si ordinari rcnueriiil; iinù, si Glossœ credi- Icnsis ccclesiic et Slepbano comiti rescribeus Ivo,
nius , clericos suos , ubi Kcclesia; nécessitas urgcat epist. 178 , in causa Wlgrini ecclesiaî Carnolensis
ciiam suspension is ab officio, pruiudcque cl à bcne(i- canccllarii, qui invitus renilcnsque in episcopum Do-
cio (quod ncmpè 'propler ollicium dalur, quo idcô lenscm clectus fuerat, cos ad papam remittit : « Si

sid)lraclo inlcHigilur quoque sul)lraclum) scnlcnliâ ergo, inquit, studia vestra niutare non vultis, si in

compcllcrc; quod scilicel vindicarc sibi pole^t epi- aliam pcrsonam deliberalionc vcstrâ dcclinarc non
scopiis auclorilalc concilii Carlbagincnsis superiùs i
vultis, non à nobis, scd à summo Pontifice est qii.'t-

prolalà; idque cliam suadct ratio; elenim ea débet rendus , cui concessum csl invilos ad h;cc officia co-
j

esse cpiscopi poieslas in clericos suos, quâ Ecciesiae gère , et de volenlibus cl de nolentibus Ecclesiic
siiK necessiialibus providerc possil. Si ergo presby- Dei poiitilices ordinare. > Ncc immeritù id Pontifici

leris, vcrbi gralià, careat, quidiii aplos presbyteralui summo reservatum est; cùm cnim periculosac picnuui
cloricos ad cum ordincm cliam per suspensionem of- opus alc;ic videatur , eum ad superiorcs ordincs co-
ficii , vcl beneficii compellat? quam scilicel pœnani gère, qui se forte vel ineplum officio, vcl ordinc iudi-

canones, c. Si qui, et c. Placuil, disl. 74, in clericos gnuin, vcl cliam impedimcnlo aliquo irrctitum agno-

cpiscopo ordinare volcnli inobedientes decernunl ; scens , ordinalionem refugit; consentaneum sanc est
'

ncc poieslas isla, canonibus firmala , desuetudine, ut soli Ecclesiac Calbolicae suprcmo raodcralori, qui
conlrariisve slalulis abrogala ccnscnda est; dcsueUi- et majore, pro dignitalc, divisio lumine illuslrari pic

dinem enim allegarc eo in casu vix possunuis; cùm crcdilur, et ad omnes ceiisuras atqiic impcdimerila

cnim casus isle rarus sit, nec salis unicuique liqueat, omnia canonica aufcrenda liberam babet poleslalcrn,

quandonam Ecclcsiyc nécessitas aliquoruni ordinaiio- auclorilas isla reservelur; maxime cùm et concilium

nem exigat, vix dicerc possunuis dcsuevisse episco- Aurelianense cilalum et Gregorius Magnus pluribus

pos uli eo jure, quo urgente Ecclcsiac neccssitalc locis à nobis superiùs relatis, et alii summi Pontifi-

fruunUir ad invilos ad ordinalionem compclicndos ;

ces, invilorum ordinalionem reprobâsse vidcantur ;

ncc conlrariis slalulis poieslas isla episcopis adempla qnibus slalulis inferioribus episcopis parère neces-

dici poiesl; qutc enim lanquàm conlraria décréta à sum csl, corumque poieslas limilaia et reslricla est.

nobis allata sunt, ex concilio Aurcliancnsi III, et XXI. Olim lamen episcopos clericis suis ordinalio-
Simplicio papa, ea canonici juris Glossa ita interpre- nem imperandi potesialem Iiabuissc passim credeba-
talur ut illas ordinaliones lantùm veillas hisce cano- lur; hxc siquidem Nazianzeni vidclur fuisse scntcn-
nibus velit ,
quiB causa odii vcl ingraiiludinis Tiunl, tia, qui quamvis episcopalùs onera accuralè pcnsâssct,
nnllà impcUeiilc Ecclcsiic necessilatc , vel ulililalc, ejus tamen adminislralioiicm ,
jubcnlc paire Nazian-
de iisque solùin inlelligenduni esse Simplicii sallcm zenac ccclesioe cpiscopo, susciperc se dcbcre pnlavil,

decrelum verba ipsa epistolsc ejusdem apertè demon- oral, i , n. 179, ne inobcdicnlix criminis reus esset.

fitrant : « L'bi , inquit, isla didicisli ,

qux' in fra- ilocc Auguslini, epist. 148, qui in Valerium cpisco-
 -

i'I'j PARS I. SKCT. V. c;.Vi'. I. AN OKDINAKl I>OSSI^T INVITI. 42G

{111111 bùnin ila se allecluiu scrilùt, m ipsaiii episcopa- ils qui rapiunl, xed ne iis quidcm qui aliéna btudiu hue
IMS curai» iiiipuitcnlcin , uec pro lucro aiiimw sute of- evchunlur, elc. Ralio aiilen) esl, (juia \el im|)(;ilimon-
Iciiilcic atidcre leslelur. Haîc Gaudcjilii Brixiani, qui tum amoliri debenl, anlcquàm onus impaclum sub-
<Io biià oitlinalioiic sic ait, liact. primo die ordiii. , eant, et se cum divinâ gialià dignos pra;slare; vel
iMiho 'i Bibliolii. VV. : < Sed bealiis Paler Ainbrosius cerlè impedin)entuni sccrclo anlistili urgenli revelarc,
CiDlcri'jiie vcneraiidi anlisliles Sacramenlo ,
guo le- vel lemeré imperanli reluclari; quoipiomodo eiijm
nioré in)s ipsos obligàslis, astricii, laies ad me epislolas divina; logis indignum ab ordinalione arconlis major
oum vcàlrà logalione niiscruiU, ul sine damno animx est auctorilas, quàm cujusvis liominis impcrautis.
iiioa! nllrù jain resislcro non valerem ; cui ab Orien-
§ 8. Neque cxodio, velinvidià, nequc nielu, vel in
tiilibiis (p\oque episcopis, iiisi nicun> ad vos rediluni pœnani nliquani ad ordines compellendus.
polliceier, salulaiis quoquc comnninio iiegarelur. » XXIli. Quod ad secundum ordinaliomim coaclarum
li.L'c landen» Palruni priorum Ecclesiae seculoruin genus spécial, salis manircslè ejusmodi ordinationes
mens luisse videlur ,
quibus scculis et episcopi cleri- ex fine illicilo ordinanlium, etmodo (juo ad suam cu-
cis suis ordinalioncni audaclor impcrabant , et eccle- pidilaleni explendam, vel exsaliandum odiuin sacio
biaslica oflicia lenuentibus absquc ullo scrupulo ne- impcrio abulunlui', damnandas cas ac reprobandas
fossiluleni ca recipiendi injiciebanl, ipsique clcrici esse apparel; quas proiude Gregorius Magnus seniinu
ini| erantibus reluclari piaculuin ducelwnl. Uude et jurgioruni rite vocavil, lib. 1 JSalal. episc. Salon., epi-
Gregorius nou tam llonorali ordinalioncm coaclam stolà 19, easque hâc ralionc îanquàm injuslas nolavii,
iuiprobavil, quàm episcopi inobedienliara, et turpcni quod une eodemque lempore una pcrsona nolens ad su-
calliditaleni , alque ingralitudincm, de quà proindè periorem, verbi gratià, suceidolii ordincni provckilur,
exaclè inquiicndum mandat. Al jam laxior est clcri- quœ Ianquàm immerila ab inferiori, verbi gratià, diaco-
corum erga cpiscopos suos obcdienlia, et rclaxalis natùs officio removelur; in quam proinde injuslitiam
ecclesiaslicui disciplina; repagulis, episcopalis digni- ha-c verba subjungit : Et sicut juslum est ut nenio
lalis vcneraiio imminuia, et sanctioiis episcoporum cresccrecompcllaturinvitus, ila censenduni pulosiniititer,
iniperii hebelalus est vigor, quo tameii , consenlien- ne quisquum insons ab ordinis sui ministerio dcjiciatui
libus cl coagiilalis omnibus Ecclesiiï membris, Eccle- injuste.
sia ipsa vigebat. XXIV. Quod ad lertiuni dcnique allinel, manifeslé
X\ll. Quiiilo,dicinms lamen eumcui episcopus or- liquet peccari in sacerdolii excellenlem slalum, si in
dinalionem non solùm suaserit, scd etiam injuniierit, peccali pœnam aliquis ad illum suscipicndum coga-
malè agere, si indignus, vel inepl'js, vel impedimcnio j
lur, à quo nempe loi canonibus ecclosiasticis pœni-
ecclesiaslicoineliiusad ordines accédât; nequeenim tentes arcenlur; qui virlutis remuueratio, non autcni
episcopi im[K'iiuni seii jussio impeditquin ordinalioni peccatorum expiaiio, vel pr.rgalio, censeri débet. Ne-
injuria inieralur, sacrilegiuinque commillatur, si ab que etiam eos à peccato immunes esse, qui vel ad
iiidigno, vel ineplo ordinalio suscipiatur; expressa ecclesiaslicum slalum violenter aliquos adigimi, ([uo
\trù hi'c est Cbrysoslomi senlentia in ils de Saccr- secularium ncgotioruni adminislralionem ipsis anle-
dolio libris, in qnibus cum Basilio colloquens intro- ranl, vel co soliim Une suscipiunl ul se minus suspe-
duciiin'; cîim eniniBasilium inlroduxisseleos arguen- clos reddant; ulrique enim sacerdotii dignilatem de-
icni, qui minus idonei spontè ad sacerdotium acccde- jiciunl, clin profanos Unes traducunt, perversoqii.»,
lonl, illos verô excusanlem, qUi impares huic oneri
ordine divina bumanis subjiciunl, cfficiunlque ui sacra
ad iliud subcundum cogerentur, respondet ipse id i

profanis deserviant, quîo supra omnc lerrcnarum

ic-
(piiilem seopiare lamen senliea-
ila se liabcre, secùs rum cosnmercium esse, nec nisi divino spiriiu allin-i
dum esse idque nrobat tumexemploSaidis, qui, licèlad
;
debcrent. Adde quod cà ralionc sacrosancta dignilas
regimm niliiî laïc cogilans raptus essel, scverè lamen periculo cxponatur, ne ab invilis ordinatis sacriicà
à Dco punilus est, quôd in ejus adminislrationc deli-
temerilale polluatur, vel saliem minus rectè adini^ri-
(luissel; tum exemplo Heli, qui, quamvis nec ambi- slrclur, vix enim acciditul-iiii buniano niotu coaclus
liosèncc sludiosè dignilatem sacerdotalemambivisset, dignilatem divinam suscij)it, eam rite gérai, el ex Ec-
scd descendentcm à majorum origine refulare non clesi* pnoscripto; quic causa cliam movit Manuelem
possel, idem lamen liberorum suorum pelulanliic non
Comnenum imperalorem, ul no quidem ad monacha-
médiocres pœnas dedil; deinde exemplo Aaron, de tum pœnilentia; causa aliquem delrudi permisciit.
«luo lam multa cum Mose Deus verba focit, qui quôd
( Si enim, inquil, eum qui suà sponle ad tonsurani
populi insania; unus non reslitisset, parùm abluit quin accedil, non co ipso slalim admillit canonica sublili-
periret, nisi
fratris palrocinium Dei iram averlissel;
las, sed ci sulTicienlo lempore allribulo, et per ipsum
donique exemplo Mosis, qui, licèl invilus ad populi
monte Grma sit, an instabilis, examinalà
ejus, ; sirpii-
Israclilici pra;Iccturam assumplus, lamen cùm ad dem hominem invp.nerit in eo quod primum bal^iiii
aquam pcccavisscl, non eum assidua; islius dominalùs proposito persevoranlenu ctmonaslico babilu, el ooi
recusaliones apud Deum excusârunl, aut lulatai sunl, poris morlilicalione .c impigrè pr;rparanteni, boiû
(juin in delicli pœuam ab ingressu lerrie prumissa; quoque operis ei alîert complemonlum, eo in
mona-
arceretm-; o\ quibus exemplis ila concludit Vides ut
:
slicam inslitulionem slatnmque susceplo; quoirioxiô
i<tin nullu prautorum excusulio reluUt sit, non solitm non iiicii! j laliwiealienum, et à Icgibus spinialibiib
TH. XXIV.
( Qintorze.J
427 DK SACRIS KI.KCTIONtRl'S KT OUDINATIONIBUS. H»
(li^sitli'iis, .-iliiiiioin ium'cssmi'io toiidcrc, (Miin(|n(i liomi- |)iotatiH insliinlis oblatos, scd ex and)ilionis, avari-
(iiliiii, (|U(Mii Dciis rit iisi|ti(' n'li(|nil iil cliaiii luatiiis lia; vcl iii(li;.'iialiohis ca'cilalu lu cleriim rcjcclus.

fiMlcnu) saiipiiinc polliiord? TiniciKliim csl ciiim ne Aubim sant' dicere parentes, (pii ntnitenlcs (ilios ec-
iiiviliis vilain aiigdifani iiigrcssns, cfniiic vi siisccilft, cicsiaslico oiilini , sive nMiiastico consecranl, vitmo-

vnirrando li:)l)itii in liKlilirinin iitatnr : lioininos onim Itirc /ilios KHOsft lilius suas da'moiiiis, ut ail Prophcta,
!('vi()rosciiiiiiii(liîniciiliam iiuidcrniil, pt'ssiinn8 0t|icr- ps. 10r>, et e/Junderc sdiKjuiin'iii innoceiilcm , sangui-
voisissiiiias aclionos snàplc naliiiA aggrodiimliir. » iicm filiorum nuorum , cl filiaruni suarum , (juas sacri-

i)\\,\'. ratio prrscilim inilihil rouira coaclas nd clori- ficttul sculptilibus illimmnm , cii|iiilit.ili scilicet, avari-
f.iluin piomolioiics, cùin longô inajori cloricaliis sii- ti;e, anibilioni, lilioruin liliarnniquc saliitcin postpo-

l>ra monacliatiiin vencralionc scmpor habilns lucril; ncnlcs, quos ad allaria sacridcniidos ducunl non
cdm hic acqiiircnd;c perfrclioiiis scliola sil, illo do- conscntienles ,
qnalos Abraham fdinni suum Isaac,

ccnd;i! oallicdra; hic pcrficiondoiuin status, illo pcr- aul Jcphtc (iiiam ex divina molionc inmiolandos sc-
fccloniiii ; hic pœnilontiiini, illo dortoriim ; liic ad \'nn\ duc<;bant , scd nMiitcntes cl invites ,
quo modo
niortilicalionis opcfa, cl cor pomleiii, ni vocal Aposto- l)l('rosi|ue gcntilium liberos suos innnolàssc leginms.
lus, I Tiin. 4, exercilalionem, qu.T admudicum prwiest, Verè, iuquam , de iis parentibus dici polesl, immola-
ille ad divina inystcria, q»x animas vivificaiil, prm- verunl fitios suos et filias suas dœmoniis , et non Deo,
scrlini ordiiiclur; hic ad privalain vilam compoiicn- ibid. ; ncque enim devovenlur Dco ,
quos palerna Dci
dam, illo ad puhlicmii olficiiim cl m:igislratiiin gorcn- l'amnlalui nstrinxil andjitio, non pict;is, quos propria
diim rci'craliir. Ila([UO clrricali ordini, diviiiis iiiiiii- ant pusillanimilas ant cupiditas rcliiiuil, non cbarilas :

sloriis ac Sacrameiiiis injuria inferrcliir, si ad ea immolanlurccrlè dainoniis, quia quorum fanmlalum

inipcrili vcl malè alTccli assumaiiliir; ncc ferciidum respuil Dcus , admiltil diabolus ; et quoi in dero in-
esl non diligeiiler discussis eornm vilà, nioribus, in- viti a^tri'iguntur compedibus tolidem diabolo alligun-
genio, aplilndine, illos ad sacordoliiini nnipiccleiidtim lur nexibus ; dùm ncmpe clcricorum numerimi im-
cog', de quorum praîscrtim pià voluntalc nullum pro- plenl, officium non expient, lerrestria stipendia

babile argumcnlum duc! possît, cujus in ordiiiibus su- quœrunt, cœlestem aspernanlur militiam : ncc Deo
scipicndis rccUc iiilcnliuuis iiullcm legilimum indi- ministraluri , scd vetUri , ambition] , cnpidilali , olio

ciiim sil; quin potiùs quos probabililcr suspicari pos- sacrificaluri oiTerunlur ; liberos crgo daemoniis pai'en-

sumus bumàiiis soliun ralionibus ad ordinalionem Ics immolant, diisque quos ignoiant ,
quos invilos in

duci. llùc eliam referas Tridonlina; synodi sanclio- ordinem clericalem vel monasiicum detrudiml ; l;dcs

neni, sess. 23, cap. -4, de Rcform. ,

qu;c eos à prima enim Dei bonilatem ignorant , ulpole qui volunlario
lonsiirâ removel, quos probabilis conjectura fucril sacrificio placalur , coaclo ad iudignaiioncm coiumo-
secularis judicii fugiendi fraude boc vilae genus ele- vetur ; voluntatem quœril, non victimam , rationales

gisso ; cxinde enim simiiiter inl-crri polesl illegiiimam hostias adduci sibi vult , non trahi ; bonum bcnè (icri

esse corum ad clericalum promotioncm, qui vol peri- praxipil , sequc propler seipsum , non alteiius rci

culi fugiendi causa ad eum coiil'ugiunt, mullô niagis gratià diligi jubet. Impii parentes, dùm pii vidcri

qui ad ipsum suscipieridum vi pcrlrahunlur, ut vilio- volant , inobcdientes filii , dùm obedieniisc spccie do-

res fiant, ni seculari adminislralioni nunliuni remit- mantur; impii parentes, qui filios perire volunt ;

tant, cùm unica ordinalorum, vel salteni principalis, inobcdientes filii ,

qui parentùm verba sequunlur ,

inicntio esse debeat fidclem Dco cultum praîstare; non vola. Stultum est invilos canes ducere ad vena-
ordiiianlium, Dci honori, Ecclesiae utililali, populo- tum ; nemo invilus benc agit , cliamsi bonum sil quod
runi saluli, cleri ornamcnto, cxdignorum ordinalione agit : quid pluribus opus est? rectè mibi locutus vi-

providere. detur Ambrosius , lib. 1 do Jacob et Yitâ bealâ,

§ 9. De fdna à parentibus ad clericalum vel ordines non cap. 5 : Voluntarium sibi militem legil Cfiristus, volun-
cogendis. lariuin scivum sibi diabolus auclionatur.

XXV. Vcrùm enumeratis supcriùs tribus gcneribus XXVI. Quod crgo in Piclavicusem archidiaconum
illorum qui iuviti ad ordines oliia accedebanl, unum neptem suam Adeiitiam ad monaslicam vilam violen-

à nobis omissum est ,

quod liodierno lempore soict ter impellentem torquet Petrus BIcsensis , epist. 54,
esse non infrcquens , eorum ncnipe qui parentùm, vcl boc in parentes qui vel importunis siiasionibus , nunc

t:!lorum , consanguineorumve voiuntate, sacris ordi- parùm à vi abesse videarUur , vcl minis ac terroribiis,

nibus , vel clericdrum catalogo inseruutur inviti , ni ad clericalem vel monaslicam vilam amplexandam
de pane Cbrisli saturentur, et pinguioris patriuionii liberos compellunl, dicere ac scribere verè possumus.
parlem aliorum cohseredum profusioui dilapidandam lia quidem Blesensis : « Uiriusquc juris beneficio ma-
relinquant turpissima hcec commercia diabulus ad-
;
trimonia libéra sunl; icieôquesi matrimonium carnale
iuvcnit, ul parentes libcros non tam in Oei minisleria, gaudet liberlale indultâ, est spiritnale matrimonium
quàm stipendia iranscribant , eosquc qiios mundus privllogiatum pieniore graliâ liberîalis : nam ubi spi- \

vel rejicit vel abbonet, Dec dcvoveani, ut veiè dici ritus, ibi liberlas , 2 Cor., 3; si neptem veslramFiiio
possit cura Augustino, diabolus, qui suas olim liabere di- Altissimi desponsare disponiiis , sciiis quôd sponsus
etus esl virgines , et suos martyres , babere ctiam nunc exhiber! sibi desideral mentem sanclam sponlaneam
,

temporis suos clericos , suosque sacerdotes, non ex non coaciam ; nam in Genesi , c. 24 , logitur in de-
 , ' ,-,

4i9 PARS I. SECT. Y. CAP. r, AN ORtHNARI POSSiNT INVITI. 43!V

sponsatione RebeccT ,
quia o]m voinntas diligenter f qii'» ex voliintale viri , sed ex Deo na'scuiUiir , ito née
inqniri pr.vcii il!ir. Sed et Josne , c. 2-i ,
in opiione 1 liiiniana panleiitià, necmundaiiâ nlioiie, iiec oaniali
populi Israël ponit servire diis Mcsupolnmia- , aiit (le-iderio Cbri-tianoruin paires elig^ndi. Gravissi-
diis Amorrhponii», aul Domino Deo, iiisiiuians servi- mum verô vu!:iuse.'>t, cùm inepli, stnpili , corpore
liiiin non esse meriiorium apud Denm qiiod pncler 1
animoque déformes iu clerum, velint iioliut, p»r<>ii-
liberaiu arbilrii volunlalem est extorluni. Poriô ne- tûm an( torilate delnidimiiir. qui ut dofujw exonerenl,
plis veslra pultlieè protestatur qiiôd eani iniililiter Ecrlesiam onerant, qiios à st- alijiciunt, Deo pr.esen-
faligatis, et ad ipsius conversioncm laboralis in va- lant , el quos mundus rospuit , Deo oilernut , non ve-
cuam : esset enim , sicui asserit , ex ipsîî converj^ione rentes illam Domini conuniiialionem apud Malaciiiam
perversior; et si nnlHs clauderelur in clanslris, ipsa prophetam , c. J : Si o/feratis cœcum ad immolandum,
tamen in vestnim dedeciis et contemptnm lemp;*sli- norme lunlum est? et si offeratis claudum el Initguidum,
viim sibi procurarel egressum; lenenl isitur vos siciit nonne malnm est ? offer illud duci lue si placKerit et , aut
'

niilii videtur , labor iiuililis, et cura superflua, vc- si smceperit faciem tuani; non atlendentes cgregiani
reorque ne vobis adaplel aliquis verbiim ilh:d Doniini: islam Hieronymi sentenliam , Comment, in capiit 1
Vft? vobis qui ciratilis mare et aridam , ut unum prose- \
Malacli. : Indignumcst dure Deo quod dedignalur homo;
lytum faciatis ,
facilis cnmi dupl'o (jchennœ filium. De- non reverenlt^sdivinam m.'ijestitem , clericaiisonlinis
sislite itaqne ab incœptis , et si iieplis veslra jngnm digiiitaiem.officiorum sacrorum sublimiialsm.Procul
religioiiis abhorret, alque Deo iinmorlali desponîari à Clirisiiaiiornm auribus ac (aclis talis divin f digui-
deirectat, niorial' boiiiini desponselur, et qna; in Uitis profonatio ; j rocul ab allaribus sacris lanla le-
monte salvari non poiest , saltem in Segor modicà nieritas ; procui à religioso suilu lam irreligiosa
civilate salvelur. » In pavenles quoque inviios liberos provectio. Sed disputationis suscepLe mêlas egrcdior,
?.d ordinationem propono-wles , «quissima les est itn- nec tamen omnin qu:B de inviiis liberis, et parenlùm
peratorimi Le^nis et .Majoriani : Atqui , inquiiint impcM-io vel reverentià coaclis ad ordines accedenli-
patres ac mtilres. si coniprobali fuerint inviios filios prœ- bus dici possuiit, hoc loco eoncludo, de pareiitùn»
fato oneri stibdidisse , bonorum suorum tertiam jubenuis scilicct auciorilaie in filios, quantum ad status eccle-
infligi ipsius fitii censibus proftUiiram. Noveila Li-onis siastici electioncm periinet ,
plura suo loco specialim
et Major. , ne quis invitas clericus ordiuelur, inter ad- dicturus.
dit.^s Cod. Theodosiaiio. § 10. An ad cœlibatum et ccclesiaslicas leges inviti or-
XXVII. Grave profeetô Ecclesisc vulnus InHigitur, dinati aslringantur.
dùm parenlùm , seu consanguineoriim ambitio , aut XXVIII. Quaeret autcra ali(iuis nuin qui coacli, seu
tiirpis quotrslus eeclesiasticum ordincm pervertit , et metu injuste iucusso, sacros ordines susciplunl. cceli-
charitatis ae jiislilis loizibus posipo-ilis , vel iiivitns, balùs lege constringantnr ? Concilitun Aiicvranuni
vel de ecclesiaslico stalii nihil cogiiantes ad Ecclesise c. 10, al. 9, videtur huic quxsiioni quffdamnioJô sa-
fastigiiim evebil; dnm sacris ordi. ibus iniliandos le- tisfecissc , dùni nempe de diaconis staluil, ul qui ia
meraria parenlùm cura prscsenlat, di'ini , ni querittir ordinalione proteslati fuerint «econtinere non posse»
Bernardus , c scbolarcs piieri et impubères adolescen- soluti à lege cœlibatum in ministerio relinquanlur ;

tuli ob ?angiiinis dignitatem promnventur ad eccle- qui Terô tacucrini , el nullâ prolcslaiione facià manûs
siaslicas dignitates, et de sub leruià transferuniiir ad imposilionem su.-cepcrinl, si ad nuplias poslea vere-
principandum presbyteris; dùin huic parvulo aut rint , à ministerio suspcndantur. Plané tamen non
forsilan necdùm nato ecclesiastica jam bénéficia- pro- salisfacil liic synodi x^ncyransc canon, lum quôd po-
vrda sanè jam parenlùm sollicitudo parât, hune nos. tesl quis invilus cogi ad ordinum sacrorum susccptio
iuquiens, illi vel illi tradamus episcopo, apud quera ;1 nem ,
qui eodcm metu (juo compellelur ordiuari
habemus ïratiam , aut cui forte servimus , ut diîelur [iroleslalioiiem quoque islam emillt-re velabilur , de
de bonis Domini , nec in lot liberos noslra dividaltir quibus praesertim hic di>puiaîio est, cùm tamen de
hsereditas illum prrcpositus aut decanns ul non agat Ancyrana synod<is
'

; , sibi ils
,
quae potiùs de iis vi-
succédât . plu-quàm materno educat aflectu. > H»c |
dctnr egisse, qni h plelùbus, ob sanclimonise et do-
Bernardus, epist. i2 ad Ilenr. Senonensera , et |
clrin.^ famam, addigi;ilniesccolesiaslitas petebantiir.
declam. in hacc verba : Ecce nos reliquimus om- Secundo , de solis diaconis agit Ancyrana synorins ,

nia. Pinguis est, inquiunt pluriud, panis Aser, pa- ideôque dubiuni rclinquit, mmi hic cinon ad presby-
nis beatiiudinis ,
panis Cbri-ti, panis Ecclcsix, e/ tcros etepiscopos exiendi debcat, quorum foi té alla
prœbebit delicias regibus , Gen. 4V) ; dividamus (iliisno- '

er.1t rali». Tertio quia , cùm tempore synodi Anry-

,

slris hsereditaiem Domini , hœredilate possideomtis rancc vigcrcl forlè apud Orientales liic mos, passim
sanciuarium Dei, ps. 8-i , et inter clericos , cieros ipsi jam apud eos usiiatus, ul qui matrimouinia ante or-'
sortiamur. lis sanè ad Ecclesia? depra-dalioneui potiùs diuaiioncm conlraxi-sent diaconi ac prcsbyleri , ni-
quàm regimen viis quammulii grassanlur; ils, in- liilominùs in ministerio sacro sccuudùm vicera suam
quam viis quas caro et sanguis
, révélant , non auiem deservirent , quem moreni Occidentales rospuerunt ;

Pater nosler qui in cœiis est ; hx verô abominabiies ideô non lanlà forlè facililale miwisteriurij sacrum
viae sunl in conspectu Domini : nani, sicul Cbrisliani inviiis ordinalis , si conjugium contr<axeriijt , jam
' non ex ?angninitiu<, ncquc ex volvmlale caii'i- . ne- i permillendum es| , qnnn!*! vidrf'ir roncilinni Ancyru-
 ,

431 l)!", SACUIS KLKCTIONim S II' OliDINATlOMBLS. -45'2

iniin porniisisso ,
pr.Tsoi lim <ùiii co tiuo li;iliiliim csi Alcxaiidcr III, cap. l'cilaluiii, dit llis (pia; vi me-
l(Mii|)tnT , liée- |HT onliiiciii sicniiii iiiali iiiiuni;i al- ln>iV(: causa iiimt, prolcssioiicm religionis lali melu
tiiil;tla, irrita n-tldciTiiliir ; (HiihiiMlaiii iii;o disliii- cilorlaiii inilani dcclaravil , cl lalilcr caslilalem

tlioiiihiis ailliiliilis congrueiilor ]ioi.lris iiioiibiis voxenli ad nuplia» incundas libérant pulcslatcm lucit;

«lua.stio proposila dissolvenda Obl. pari crgo raliunu volum caslilalis nullum ab Ecclesià
X\l\. l'iiim'im, ila(nic «frUim r.>,l iiu'Uiin levciii, esse pra-sumilur, (|Uod gravi melu inconslanlcm virum
|n'ncllal, cadctilc cl injuste iticiihso cxlorlum Iiicril; qiiw itiiin
i
emn iii'initc iiiii viriiiii t(tiislaiilfin iiiiriiiiH,-
...
(non ccnseri ohi-sse (luoniiniis i[m urdiiialioiu m^ralo de jure debenl Idem
tiiclu el vi fiuitt, in iiriluin rcvocari.

Alex. 2, diclo Ilcm nnili Ecclesià

lanimo conscnlil, voie caslilalem vovcal.el hcsc aL-ii- III, c. lit. (nisi

balùs loge consiiingal (nicniadnioilùni cnini, ul onuics

;
forte in casu nccessilalis) caslilalis obligationcm pnc-

juristonsulli consenliuiU, nialriinoiiia per melum Ic- tcnjuàm volenli inq)onil, ne à Clirisli el aposluloriun

\cin non consLMilur irrilari , ila ncc vola ;

idoixpic j
exemplis delleclal : ii enim nullum ad eam scrvandam
Innoccnlius III, cap. Citin dilectns, de lis <|ii;ii vi, nic- compellcre, scd solinn invilare x>(pmm censucrnnl.
lùsvc cansà liunl, cl cap. InsiimuiUc, qui ckrici vcl Inlclligcns cerlè Salvator quanla; dil'licullalis essel,

voventcs vola cl juraniciila valida ccasuil, qux Icvi

,
et exccllenli;e caslilalis obscrvatio, noiuit illam inlra

melu cxlorla fuisscnl; siciuislamcn rcvcià ordinalioni neccssilalem legis conclndere, sed dixit : iVo/t omitci

non conscnscril, nuocuniquc landenï nicUi à consensii capiunl verbuin islud ; qui polcsl capcrc copiai, Mallli.

inipodilusliicril non csl valide ordinalus cinn ad

, , i'.), cl Aposlolus, devirqiiiibits, \iu\u\l,prœcepluin Du-

ordinalioncm validam consensus suscipicnlis ex pru;- mini non liabco, consilium aulcni do, 1 Cor. 7 ; (|uoruin

diclis requiralur, nilillquc, ul liabenl juris reguiie, exemplis edoclus Ambrosius , in Exliorlalionc ad
alquc metus Virgines Inleqrilus, inijuil, corporis expelenda iivobia
lam consemui contrurmm s'il, «/nàni dis , :

quem comprobare conlra bouos vwres est. Neque verù est, quam cyo pro consilio suadeo, non pro iniperio prw-

sufficil quod poslea conseniial, quia absenlibus mi- cipio. Sola est enim virijinilas quw suaderi potest, inipe

liislro, malerià ac forma, consensus de novo adliibi- rari non potest ; sed res magis voti quàni praicepli est.

tus ordinalioncm revocare non poiest,

cl cliaracicrcni Simililer Ecclesià nullum invilum ad caslilalem

aninKC imprimcre ; idcôque (alis vel deauù ordinandus, compellit, nullum renitentem à nupliis revocal;

\el ab Ecclesià pro non oïdinando

declarandus in , compellerelaulcmad casiilatem,si gravi metu incusso

quo casu, si caslilalem non vovcril, solulus ab ojus exlorlum consensum ad obligalionem caslilalis sulfi-

obscrvanlià polcsl nuberc Si verù ordinalioni

quidem cere voluissel ; ncc mullùm inlercsl quod proleslalus

conscnscril, scd caslilalem voverc minime

inlendc- in ordinatione non fucril, qui violenliam passus csl,

poliùs animo reluclalus lucril, non leiielur se conlinere non posse proleslalio siquidcm ad Iioc
rit, quin ;

caslilalem servandani, quia nullum solùm adhibelur, ut de metu incusso et violenlià

yuidcmex voio ad
pra:sumil melum le- illatà conslel; quod aliundè melus probari possit,
emisit; allamen, quia Ecclesià
si

hujus momenli, ul nisi voienlem ad quidni Ecclesiie judicio, quai ncc vull, ncc forlé poiest
>'em non fuisse

sacros ordines adigerel ;

ideo liujusmodi liominem ad sinenecessilale invitos caslilalis vinculo conslringere,

obligat tcnelurque ordinaïus nulla fuisse ejusmodi professio cœlibalûs declaretur?

caslilalem scrvandam ,

conformem exhibere, el XXXI. Quôd si dicas protcslalioncm coram bonis et

Ecclesià) prxsumptioni sese
quam non vovil, voverc, ad quam cliam probatis viris ncccssariam esse adappcllaiionis bene-
caslilalem,
lenerelur, qux licium, cùm le juslus melus, ne appellarc possis, ex-
absque voio, communi Ecclesiai lege
conscntienlcs, nisi gravi mciu ad cusai, ut ex GregoriilXresponso innolescil, cap. Fin.,
ipmncs ordinalioni
de Appellai., ideôque inferas, gravi melu urgente, ei
tonscnsum adacli fuerint, ad ejus observalioijgm
consensil malrimo- qui ordinalioni palam conlradicere non possit, pro-
consiringit; eomodo quoqui non
consentieudo delerrilus, ab Ecclesià testari necessarium esse ut seconlincniiai sacerdola-
pio, levi melu à
con- vel monachalis professioni refragari testelur ; in
praesumilur vcrè esse conjugaïus, idcôque ,
nisi lis

matrimonium conlrarium reponcraus, appellalionis refugium clsi

irarium probavcrit, et Ecclesiai judicio
,

con- in favorem ejus partis quse se laisan» conquerilur in-

«ejusmodi mciu conlraclum dissolulum fuerit ,

et ad oaera niatrimonii subcunda stitulumsitjOdiosumtamcnesse ;tum quôdjudiciorum

seniire teueiur,
publicorumauctoritaleminfringat, lum quod in alle-
obligalur.
ncc valdè dubium videtur inier rius saltem ex liliganlibus incommodum et detrimcn-
1 XXX. Secundo ,

lum cédai; quare, ut liliganlium lemcrilas coercca-

Uclores quin Ecclesiae judicio, et in foro exleriori, ut
tur, qui sx-pèinjustamcausamappcUando proseqnun-
koquuntur, à vinculo cœlibalûs liber censeatur, qui
tur, ctalios irralionabiliter fatigant, juste appellandi
injuste incusso
Vadoaie metu in conslantera virum et
appellalionis
ordinalioncm sacram compulsus fuerii; ei licenliam lex iHlerdicit, qui facullale
pcrierrilus, ad
mairimonia, ut palet ex pluribus juris ca- juslo metu inlerclusà, de violenlià proleslalus non
cùm enim
Cum iocum, cap. Veniens, fucril, maxime cùm appellalionis beneOcium juris ua
îionici auctoriUlibus, cap.
de Neptis, el luralis non sit, sedposilivi; ècculia vcrô, cùm uni-
et cap. Consultaiioni, de Sponsal. et
c.

melu irrilcnlur cuique naluralis sil potcsias de suo corpore disponendi,

c. Si Verum, 55, q. 2, hujusmodi
et cœlibalûs vcl vovendi vel ejurandi, vel ample-
quidni cl vota, cùm ad haiC non minor consensus, vcl ,

eteiiiui cicndi, vci rcnunliandi , caque libcrlas unicuique sil

libellas, (juàm ad illa re<piiraUtr. Confirmauu ; ,
 i'Z PARS I. SFCT. V. r\P I AN ORDINARF POSSI.NT I.NMTi 454
,'jiaxiiiiô favorabilis.aoRraliosa, in luillius vorô odiii'ii iiniius oinisit, in fcro Mcclesi;!! oxtoriori, nullum
«ciniiuiiim; et iibi bona lîdc;- csl, o\ pra^iiolis jiiiis jiidicari, (piia consensus abfuissc pr;i'^innitur, eorani
ïegiilis, vim vel nicliim coiiiproban? ooiilrci bonos Dco tamcn cl in conscientiic foro obligarc, si consensus
moiTs sil; obid, non servatis islis juris solen:nilati- adfiicril, ctsl melu exlorlus. Alii verô, ut Ricbardus,
bus, faciliùs in integrnm resliliiilur ,
qui gravi nielti Soius et aîii , nisi libcro conscnsu prolata vola non
percuisus cooUbatuni in ordinum snsccptionc, vel mo- obligarc etiam in conscienliâ asscverant; qua; sen-
naslicK vil^ï prolessione visas fiicrit vovissc, qnàm tenlia probabilior est : lum quia cùm vola debeant
liccnlia porniillalur appcllandi ci qui gravi nielii dc- esse libcrrima, non videniur obligandi vim habere,
lorritus appcllarc non poluerit. nisi seposito saltem gravi meta, spontanée emillan-
XXXII. Ilcec aiiteni iia inleliigenda suiU, nisi, pro- lur; lum quiacanones passim vota illa melu extorla,
gressa icmporis, eniissa ab invilo castilaiis professio nullam obligationcm inducerc déclarant; eaque valida
raia babcalur ; nam stalim alquerata babelur, obligalio- vola esse doccnt, (]ucc melu gravi cadonte in constan-
nom iiulacil ; idcùquo in causa cnjusdani mulicris, lem virum exlorta non fuerinl : ergo qiioe isto melu
quiie se invilam, intcnlalo à marilonietu niortis,con- cxtorîa fuerint, ea invalida esse salis aperlè insi-
versionis vélum de nianuepiscopi, inoujus priTCsenlià nuant : lum quia extorlum mêla consensum ab uxore,
de vi fuerat proicstaia, suscepisse allegabat, Oscensi non sufticere putavil Alexander H Landulpbo cuidam
opiscopo et priori sancton Maria> Caesarauguslana^ in Corsicà rescribens, quomiiiùs à monasierio, quod
niandavil Alexander ill, loc. cit, quatenùs eam ad ingressus fuerat, egrederclur, et ad uxorom, quam
inonasleriuni redire compellereni, si légitimé proba- invitam ad consensum adegerat, tulà conscienliâ
Uim non fiicrit non limore niortis pracdictam niulie- redirel : ergo nec consensus vi ab ordinato, aut reli-
rem religionem inlrâsse, aut quod fecit poslmodùm gionem professo exlorlus, in conscienliâ obligabit;
ratum habuisse ; ac si nimirùm dicerel, etsi volum ab lum quia Alexander II! universim, lam de volo quam
iniiio violonler cxtortum fuerit, illud ipsum tanien do malrimonio loquens docet, cap. Ciim locum, d«.
per raliiiabitioncm sequenlem, vim, et firmitalem ob- Sponsalibus, cùm locum non habcal consensus, ubi
linere possc; non enim ex allerâ ejusdem Alexpndri melus, vel coactio inlercedit, necasse esse ni ubi assensus
epislolâ decrelali ad episcopum Bellovacenscm, cap. cujusdam requirUur , coactionis mater ia repellalur;
Significatuiu, de Regular., et aliâ Clemenlis lil, cap. ideôque putavil coaclum consensum ad voti obliga-
Cùm rirum, eod. lit, dubium relinquitur, qnin in bis lionem inducendam minime valere etiam coram Deo;
similibus casibus raliiiabitione subseculâ, quod ante i
tum quia Ecclesice consuetudine ejusmodi vola irrita
fuerat etiam invalidé gestum roboretur. Unde, quem- declaranlur, eliamsi de conscnsu praesiito vel noa
adniodùm mulier, quam invitam conlraxisse cum prœslilo minime interrogetur qui violentiam allegal
;

viro suo constabat, canonici juris aucloritate, profe- imo eliamsi se consensum, sed ex mctu gravi elicilum
rendorum ad violeniiam probandam teslium facultate adbibuisse fateatur quod manifesté ostendit vota illa
;

excluditur, quôd per annum et dimidium cum ipso non solùm ob defeclum consensus invalida prœsumi.
cobabilans consensisse in matrimonium videretur, ita sed reverà defectu libertaiis esse invalida; tum quia,
quoque anni unius inlegri spalio professionem reli- quanlùm pnïsertira ad volum castitalis ordinum su-
gionis invalidam concilia Triburiense, et Moguntiniim sccptioni adiiexum perlinet, cvidenter palet Ecclesiam
(prout nempe citatur inDecretalium libro, quamvisin qu;ii vota metu exlorta irritai, nullum bujusmodi
couciliis Moguntinis editis nullum ejusmodi decretum volum renilentibus ordinari , nec nisi ex metu gravi
legisse se referai Anionius Auguslinus, necnoslege- consentienlibus sacraî ordinalioni, adnexuisse ; aliàs,
rinius), Tridenlinum verô quinqucnnio (nisi babilum quod tamcn absurdum videlur, eam obligationcm ipsa
sponlè dimiserit, quo casn in pœnani lemerilalis suœ imponeret quam sibi explicite vovcntes imponere
,

nullatenùs ad allegandam quamcumque causam vult non pra;sunmnl : lum dcniquc quia posset quis ad
admitli) roborari cl convalcscere leslantur; sic enim caslilatem servandam aliquem conslringere, si exlorta
diuUirnilate temporis convalescunt, quaî cùm à con- metu vola valerent; lioc aulem superiùs à nobis re-
sensu volunlatis pendeant, vix sine eo volunlaiiscon- probaium est, saltem sublalo casu necessilaiis,
sensu nnillo lempore esse potuerunl, et quemadmo- XXXIV. Qicinlani tamcn in ^onlrarium objiciiintur,
»";im vel babi(ûs geslalione, vel aliis similibus aciibus priniùni ,
qnia, tie iis rpii Baplismum iiiviti suscepe-
raiiliabiiio profcssionismonaslicse in jure pr?esumitur, runl, Tolctanum IV concilium ait, c.5C : Oporterc ul
iia exercilio sponlanco ordinum susccptorum, vel pro- fidem quam cliam vi el nccessitale susceperunl , tenere
moiione ad superiores oasiitaiis in subdiaconatu
, cogantur; ideôque à pari inferet aliquis eos qui vel
emissa professio rata baberi videlur. invili Ordinem suscepcrint, cogi debere ut conti-
XWIII. ïerliù inlcr doclorcs videlur controversum neant; quippe cùm lex conlinentia? adnexa sit sacra;
nùm in loro conscienlisc, et coram Deo* is qui con- ordinalioni, siciil professio Religionis cbrislianx', et
sensit ordinalioni et professioni caslitatis, sed exmelu ejtisobservatioDaplismo. Secundù, quia, cùm voluntas
cadente in constanlem virum sibi injuste illalo, re- melu extorla voluntas sit, ut ex Augustino colligunt
siiire possit, et dimisso coclibalu qucm coacttis vovit, r.Inss e el cnnonistx passim. qui motn sacros ordines
ad niipliasconvolare Quidam enim, ni Panormilanus,
: suscipit, voluntariè suscipil, ideoque castitalis ad-
Sylvosier cl :dii, putanl volum castitalis quod qnis ne\:t; legc constringilur. Terliô, quia ex Regulis juris.
Asr; i)K sACais lii.ixnoNiiJiJS 1:1 oudinai ionidus. 4i56

résilia ii, Acccis«nn»« noîiirum sequitur ;;nridpa/i» , ]

consensu , ni iif)S ad ca quac ipsi placiioi iiil obligel

voliiMl;is «rgo <|ija- sul'liciel ad oïdiimin susccplioncm, 1 ! ohscrvaiida : ciiiii ù conira caslitalis oWigalio jure
suflii ici (|iioiiiic ad ordinihus sacris adrioxani (-(L'idia- (•(•(lesiaslico ordi.iibiis adnexa sit : Kcclesia verù ciini

lûs ublit;alioiieiii <-oiili':ili(Mulaiii : ocrluiii csl aiiliMii i x snprcmo islo (b)!Mini() careal, ciiraui potiùs liabens
|M';cdit-lisexl(>rliiiii (|ii:i(iiliiiii\is iiiclii ^lavi consuiisiiin (juàni impi'i'iuiii , uiiiiisteriuin polii'is g<-rfns qu^in

n<l <)idiii:ilinn('in suKiocrc. Quailù, (Hiia non major absolulain d<)uiinaiii)(iciu exerceiis, nulbuii ad onsli-
xidiMiir lilxTlas i'('(|iiiri ad voluin cinillciiduiii (|ii;iii) lat.iu, subhilà noccssitalc, nisi vob.'iilciu aslriiigit,

al p '('caiiiiti iiKirlalc coiilrahciiilinii : qiiis autrui nc- ne juguin inqxinat, (|Uiid (piii> fi.Trc xgrè possil. Se-
srial pccoalUMi inoil.ile contralii pcr aclioiics cliani cundo, volinitas (piidcni coacla siinjdit ilir vohmlas
un'tii oxloiias, quod praclanu poeUo cxiiorlalioui csl, srcundi'iii) (piid Uuncn volunlas non est, nec in-
locuiii dodil. Juveualis: tégra gaudcllii)erlale, quam ad volorum ol)ligalioncm
Pltuluris ticct imperet tU sis Deus ncccssaiiam voluil. Terliô, b;ec régula juxta
Falsns, cl admolo diclet pcrjuria (auto, quam acccssorium sequi dicitur naluram principalis,
SuDimiim crcdc nefas animam prœfcrrc pudori. inuilas palilur excc|>liones; etqiiaiiti'iin ad prx'sentem
Quidui crgo ol vota ipsa (|iiO(uni(pi(; uiolu clicila quicslionem ])ertinel, duas praserlini. Priniam, eain
valida siul? Qiiiiilo (piia Tololanuin coiiciliimi VIII, non valere in iis qua^, jure positive tantùm coiincxa
c. 7, juxla edilioucui auli(|uaui, id expresse vidcliir sunl , cùm enim divine jure slct sacra ordinalio, hnic
asscruisso, ubi eos repreiieudii, «qui aul evcniu auiem accédât cœlibatùs votum ccclesiaslico , non
iioeossilalum aul nictu poriculorum adcpli fucraul cadem est nécessitas iiosiri consensus ad sacrorinn
ccdcsiaslicaiuMi oflicia digiiilatuni, cl qiiouiaui cîun ordinum suscciitionem , (piai est ad caslitalis obliga-
illis b:vc iniponorciUur, id sibi (ieri nohiissc loslaii lionem. Alterani non iiilelligi proidiciam regulnm in

stiiil; idcirco boc sperncrc, alque ad prislina pcrlcn- accessorio, de quo spccialis est disposilio à disposi-
lant coiijugia niorescpic redire, tam nequiler cœloslia lione circa principale diversa; juris autem disposilio
jura solveules, quàm prompte scculi extaut illcct^bris circa caslitalem sacro ordini annexam , et Dco per
iiibianlos. » De quibus poslea lia coiicîudit. « Ueoedant qiiodcumqiie volmn promissam , est, ut nisi libcrà

ergo laliiim desidcrioruin siue verccuudià iiiipudorali exislente volunlate, et melu onini sccluso promissa
laulores, et liccl iiivili perceperinl, (juod uon ineic fuerit, Icgis non sit, sed consilii solummodô, cùm è
baultir babere , libeuler lamen ob cœleste retiueant contra non eadem ad ordinum susceplioncm libertas
pra'mium, quod iioleiido propier lerreua; conseculi volunlalis requiralur. Eôdem vero recidit lerlia ex-
suut necessitalis evcnluui, ut tam invili appelant boua ceplio, quac à quibusdam traditur, regulam pncdictam
diligere ,
quàm spontè videnliir desidentes impu- valere, cùm accessorii et principalis eadem est ralio;
guare (1). Quôd siquis posl hoc percnnis disposiiionis al ordinis sacri el caslitalis diversa omiiinô est ; nnm
edicltim non sinccrilcr sacris inha-serit cnllibus, et ordo sacer solà Ecclesi* volunlale suscipi poicsl,
a'ijiciens à se graliam quam accepit, relabiUir ad adeô ut cliam iniantibus conferri queal ; castitas nisi

conjttgium, moresque seculi attenlaverit, vel eum propriâ volunlate , câque liber)iraâ , légitimé voveri
redire ad hoc consliterit; mox omni ccclesiaslici or- non polost. Quarto, universim dicendum est pnrcm
dinis diguitale privclur, et ut aposlala à sancta; Ec- non esse ralionem peccali morlalis et voli, majoremque
clesi?e iiminibus, et socictate fidelium iiabeatur prorsùs ad volum liberlaicm rcquiri ,
quàm ad peccalum
excbisus , nioiiasterii clauslris donec advixeril, sub mortale conlrabendum; cùm enini maieria voli ras sit

pœnitenlià retrudendus. i consilii non pnrcepti , nisi liberrimè acceptetur, non

XXXV. ila;c auteni omnia non difficile solvuntiir: videiur voveri ; materia autem peccaii cùm possil esse

Priinô enim comparatio inter Baplismum etOrdincni, vel iialurâ suâ mala, vel à Deo vctila, qui summum
qiianlùm ad adnexam huic quidcm caslitalis, illi vorô in unumquemque noslrûm jus habct, cujus imperio

Religionis cliristiauie observantiam, non vidclur salis volenles nolentes acquiescerc debemus voluntati enhn ;

congruere : lùm quôd observanlia christiana; Reli- ejusquis resistit? ad Rom. 9; quemadmodùm in iis quLo
giords orierosa non sil, sed necessaria, caslitalis autem solo bumano jure vetila sunt, si metus cadens in con-
onerosa sit, nec ad saliitem necessaria, ideoque cùm stantem virum iiilerccdat, nuUum peccalum contra-
ad religionem cbrislianam ob..eivaiulam baptizali, hiuir, quia non adcô stricte legcs bumanœ nos ligani ;

eliam invili, compelbmtur, nuUa ipsis inferliir injuria, ilaqnoque cùm bumano lanlùm jure castitas sacris
quin potiùs (il eis gralia quôd viam salulis intrare ordinibus annexa sit, nullum crimen commitlilur, si
coguntur; injuria autem fit iis qui invili ordlnali ad qui cadenle melu in constantem virum sacris ordini-
cœiibahMii servaudum , legemque non necessariam bus iniiiaius csl, ad nuptias convolât, nec se casli-

adimpleiidam conslringiintur, sine quâ servari ipsi talis lege conslriclum crédit.
posscnl, quircpie iiolentibns gravis est, dura ac valdè XXXVL Denique concilium Toletanum VIII de iis

pericuIo>.a : lùni quoi baplizali jure divino ad cliri- loquitur qui urgente Ecclesia; necessilate invili ad
stiajîLC legis observantiam tenentur; Deusauiem, cùm sacros ordiiies Irahebanlnr, et qui, ut ait concilium,
sit supremus omnium Dominus, non iiidiget noslro propier terrenœ necessltud'inh eveii.tum, ecclcsiasticas

(1 ) Al. apud Gars. Tamen viviti appelant bona,

: quœ /
• dignilates quibus desides fungi noiebant, consecuti
j

sponlè videnlur desides impufjnare \ 1 iueranl; quos sanè conlinenliic lege conslrictos cre-
 ^37 PAUS I. SECT. V. CAP. M. DE DESIDEIUO ET FUGA ORDINATIONIS. 47>8

diiiius, quia qiiicnmqnc illis mclus inculiatiir, jiistus est; taiibus, vel ordinibus vix ali(pild expresse dixeruni,

Ectlcsia cniiu, utsiipra docuinnis, juste, si nccossitas quamvis de reliquis dignitatibus et ordinibus, aiiquà

adfiicriljrivilosadsaccrdoliiimcompcllit; iindcqticm- proportionc servalâ, similiter esse judicandum non

atliuotlùinfini jiislonietnincusso inalrimoniiiin cciilra- obscure innuereiit ; arripnerunt autcm ferè omncs Pa-
hiiiil, validé conlralui'il, ita qui jus'o nielii ad ordincs tres ut de episcopatu pra'serlim dissercrent occasio-
saciossiiscipicndosadigmitiir, coiiliiicnliiclegojiircde- nem, ex hàc D. Paiili scntcntif» : Qui episcopatum de-
viticiuiiliir. Eloiiiin lia qiiisquesiii corporis potestatcm bonum opus dedderal, 1 ad Tim., cap. 5. Ve-
siderat,

liabct, otcligendi status arbitrio fiingilur, ut semper rùm eaquiceodem oralionis filo subjungit Apostolus
coiiinninisboni prociiratio excepta ccnscalur, adqiMin verba , oporlel enim episcopum irreprehemib'ilem
qiiisquc iiatiirali priinigenio jure aslringilur, ciijiis si esse, etc. ;
quibns mox di;iconorum creandorum con-
nécessitas adfiierit, spcciali juri uniciiiqiie remiiitiaii- ditiones subdit, i\hm ad diaconos simili 1er pudicos, Glc,
duni est ut comiiiuni boiio consulalur, vel communi conseniiimt vulgô iidem Patres de presbytQris :cquè ac
nialo occurratur ;
quare injuriam nullam passus est, episcopis intelligcnda esse. Ideôque nos prioribus
qui invitns in Iioc casu ordiuatus est; proindèqiie iiec quoque verbis, dùm episcopalum nominal, potissi-
onera ordiiuini sacrorum jure susceptorum delurbaro, mum quidem episcoporum ordinem ab Aposlolo inlel-
nec rcpugnanlom cis slatuni aniplecli potest. ligi ;
presbyteroruu) tamen non excludi consentaneè
XXXVII. Si quis vorô invilus ordinalus ad nuplias deducinius, et qu;c de episcopatu appetendo vel fu-

jure convolàrit, eo ipso tamen privilcgiis clericalibus giendo dicuntur, ea ad saoerdotium trahi deberc cen-
renuntiat, ctabexecutione sacri iniiiisteriicessarc dé- semus, eâ tamen adhibità cautelâ, ut ordimmi et di-
bet ; et si uxori alligalus antea fuerit, et illa solulio- gnitatum proportio débita servetur; quippè cùm fa-
neni malrimonii quoad Iborum consenserit, débet et tendum sit episcopatus statum, cùm majorem per-
ipse conlinere si privilogiis clericalibus frui, et niini- fectionem in sul possessorc exigat, et majoribus
steria sacrorum ordiuurn obire voluerit ; illâ verô re- undiquepericulisobsideatur, majoriqueprudentiâ, in-
iiitente, si ipsi quantum licueril à re iixoriâ cessare j
diistriâ, aliisque virtutibiis opus habeat, minus appeli
placiierit, privilégia clericorum nequaquàm eo titulo posse quàm simplcx sacerdolium ; quod tamen cùm
auferuntiu", nec minislerii sacri obeundi poteslas adi- similibus virlulibiis adornari debeat, et similibus pe-

milur; secùs verô, utraqne meritô denegantur. Eté- riculis circumvallelur, suo quoque modo fugiendun»
nim sequissima est jurls régula, qui sentit onus,sentire erit, si episcopatum fugere oporteat.
débet et commodiim et è contra. Itaque qui privilegiis
,
II. Patrum ergo exemplo quocslio de episcopatu
clericalibus gaudere, et ministerii sacri obeundi pne- i prscsertim movenda est, ex cujus decisionc de ca;teris
rogaiivâ frui voluerit, œquum est ut onera clericalis i digiiitaiibusecclesiasticis vel appclendis, vel fngiendis

slalûs ordinisquc sacri suscepli, quorum non ultimum judicium ferendum erit ;
primùmque si Scripiurae sa-

est conlinenlia, quantum ci integrum erit, servaresibi cra; loca in utramque partem proferre liceat, bine pro
proponat ; secùs verô , si onera ista dctraclet, nec appetilu episcopatus pnedicla Pauli
adduci verba
privilegiis clericalibus, nec executione sacri ministe- possunl : Qui episcopatum desiderat, bonum opus de'
rii potiatur. Jusla est Carthaginensis V constitutio, sidéral, 1 ad Tim. 5; illinc contra ambitum cl appe-
can. 5, quà episcopi, prcsbyteri, diaconi ab omnicc- titum ejiisdem episcopatus, et caeterarum ecclesiasti-

clesiastico ofllcio removentur, qui vel uxorem duxe- carum dignitatum, tum ejusdem Pauli ad Hebraeos
rint, vel ab uxoribus minime continuerint; nec iniqua senlenlia, cap. 5 : Nemo sumit sibi lionorem, sed qui
Pelagii summi pontilicis Gregorii Magni pra;decesso- vocaturà Deo lanquàm Aaron; tum Ecclesiastici verba,
ris constitutio, quam refcrt S. Gregorius, ut « bi sub- cap. 7 : A'o/i quœrere à recje ducalum, neque à rege
diaconi, qui jam uxoribus fuerant copulati, unum ex culhcdrum honoris ; et paulô post : ^'oU quœrere fieri

duobus eligerent, aut certè nullâ ralione niinisirare judex, nisi valeas virtute irrumpere iniquitates. Quae om-
présumèrent, aut à suis uxoribus absiinerent. i nia ut immoderatam et temerariam episcopatus appe-
tentiam excludu-nt, ita raiionabile et discretum epi-
CAPUT II.
scopalis opcris alque sollicitudinis desideriura adniit-
DE DESIDERIO ET FUGA SXCRJE OUDINATIO.NIS. tunt. Patrum quoque in lisoc loca senlentia universini

ARTICULUS PRIMUS. ea esse videlur, episcopalum (quod idem servalâ

proportione de cicteris ecclesiaslicis dignitatibus di-
In quo (jeneralim disculitur an liceat sacros ordines vel
cere poteris) ordinariè loquendo nec minime oblatum
ecclesiaslicas appelere dignitates, vel refugere.
appetendum, aut proprià volunlate ambiendum esse,
§ 1. Sciiplurœ sacrœ de propositâ qiiœstione te- nec oblatum alquc imposilum recusandimi esse; non
stimonia. vacare pcccalo qui iiiordinalè ambiunt, nec à cri-
I. Cùm episcopatus omnium ordinum
et digniiatum mine immunes esse, qui imposilum perlinaciter re-
apex ad qucni allingendum major ntique, quàm
sit,
spuunt : appeti tamen et quaeri posse à dignis, ab in-
ad reliques ordines in(ériores,vel dignitales ecclesia- dignis verô atque ineptis recusari
!
semper debere.
slicas perfectionis excellcntia requiritur, ideo qui de § ii. Patrum Grœcorum de propositâ quœ&lione seti"
appelitu islo et ambiiu disseruerunt Patres, de epi- lenlia.
scopalu prycscriimverbafecerunt, de reliquis digni- in. Episcopalum cœterasqiie ecclesiasticas dignita-
489 lu; sAcius i;i.i;<.i.o.NiUijs i;t onniNATioxinus. 4(0

les ordiiinrii^ lire appoloiidas csso, nc<- lui^icnda";, pc pr,i'ilio:iiiili <i|ji('i(iii> :i Doo iiiiposifuiii rcimis^il, cl à

ricidosiiis (aincn appoli (;uàm rociisari doccio vidoiur tacio Doiiiiiii /u^issol, sacordoliiini coiilinicicilor iimm

Origciics, qui lsai;c Dco se ollcrcnlis, cl Mosis reçu- cKsc rospuendum dooiiil, nio\ pluribus oslcndil ipsiiiii

saillis comparaliono quodnam satius sit eccicsiasticas nec lomcrc apprciiondonduni, nec imposilum rô-

digiiilalos appoloro non oblalas , vcl oblalas relu- '

sjuienduni csso, cujus vcrba paiicis quidciu tnincatis

j^orc, bis vorbis impiirit, liomil. (i in cap. '

lsai;c iis rpi;o iiiiiuis ad rom J'acioiil pr'tloiiMUUS : « Milii, iu-

« Ncsolo ciiiin si polosl (piis cam conlrariolaloin nc- quil, (pKciiaiii landcni or.ilio, aiit (piis di ioiisioiiis

looiis icli(|uus coirlumax

goliorum, quoe ulroque vidcliir iuloiidous, dicorc,
in l'orcl, si diiiliiis :ul froiiurn

(juia id ipsum l'ccorit Moyscs quod Isaias ego auda- :

Ibroiii, alipio lioc minislorii juguiii, love an grave di-

cior foci coniparans duos sancios et beatos viros, et 1 ccrc oporlcat ncscio; niilii quideiu corlè iinposilinii
Moysoniverocniuliùs fccisso fin:im rccusai'cin si cnim quod uniim iu bis rébus linnuui
:
«locoiiioiis 01 (licous, \

Isaiani. .Moysos (|nippo ina|,'nilu(liiieni fonsidcrahat cl validum prolorri polosl, boc quispiam conccssciil,

pixossf i>opulo ad ctliicoiRluiu cum tlo U'vrh yKgypli, nos niiilto inlcriùs silos ossc quàni ul sacenlolio apiul

Cl ropugnarc /Egyplionim inraiilalioMil)iis ;

pioplcr Dcum l'iingainur, aller lorlassè nos inobodioiilia: en

Iioc ail, provide aiium qucm niillas ; islc autcin non ex- '

mine minime liberabit. Graves poriô minac gravesquc

pcclans aiidirc, quid oi juberclur ul diceret, ac si cle- pœiKc advcrsùs inobcdicnliam initmdunlur, qiicmad-
oliis fiiissol : Kcce, iiiqnil, sum ego, mitle me, elc. > 1
inodîim scilicet in allcram quoquc partcm, boc est,

'riiiii subdil coinparatioiiem lsai;c et Jorioe : < Illc, coruin qui iiibil rel'ugiunlac rccusanl, nec ul Saiil ille

iiKliiit, niillilur pnvdicare eversionem Ninivilis posl sub palornis vasis paulùrn sallcm se occullani, ciiiu

1res dies, et piget cum proficisci nolenlem caiisani ad praclecluram vocanlur, quam nec dcponiMcqiiidcm
uialormn civilalis ; istc vcrù non cxpectans, quid ci tutum est, nec posteriori consilio priori nicdicinam
impcrarclur ut diceret, ait : Ecce ego, i etc. Ex qui- aflerre. Ac proinde ipse variis cogitaiionibus labora-

l)us hocconcludit : < Bonum est non prosilire ad cas bam, quid laclo opus esset exqiiircns, mcditisque ii:-

qu:i(' à Dco sunt dignilalcs et principalus, et mystcria ler duos limorcs baercns, quorum aller me depriniebat,

Kcch^siiv;; sed imitari Moysem, et dicerc cum eo, aller erigebat; ac videtc quàm rcctè, quàmquo juslè

yrovide nlium quem mittas, neque ad principatum Ec- interutrumquctimorem ncgolium transigam, nimirùm
riesi* venit qui salvari vult, scd ad servitutem Ecclc- ut nec minime oblatam prœfecluram appelam, nec
si i', > dt. BasiJius simillter, in Elli. regul. 70, cap. 3, oblalam repudiem illud enim tcmeiariorum liomi-
:

primo asserît eum qui idcircô designatus est, ut evan- num est, boc inobedienlium, utrumque aulem impc-
modo, ex suâ animi libidine,
goliiim pncdicct, niillo rilorum ; alque ipse inlcr nimis audaces, ci nimis

aggrcdi ad bujusmodi munus debere, sed maturam tem- timidos quodammodo iiilerjcclus sum, nompe cl bis

poris opporlunilatem opperiri, cùm id videlicet visum

qui ad prœleclinas omnes prosiliunt limidior, ei ila

Deo fucrit, ac lum dcmùm praedicalionem aggredi, cùm rursùs qui omnes fugiunt audacior. i Tum subdil pe-

ci permissnin sit, et apud illos ad quos missus sit; riculosius esse contra obedicniia; legcm onus imposi-
probalque pluribus Scriplur» sacrse testimoniis, tùm tum refugere , quàm ex imprudcnlià acceplarc :

mnxinVèexeoCbrisli Dominioraculo, Joan. 8 -.Ego eiiim < Nam timori quidem suscipiendo pricfectiine lex

ex Deo processi, et veni, neque enim à meipso vent, sed quoquc obedienti;c forlassè opcm ferre qiieal, Deo
ille vie misit; ex quo nempe deducitur neminem se- videlicet pro suà benignilale (idem rémunérante,
ipsum ecclesiaslicis debere dignitatibus ingerere à eumque inperfeclum, ac numeris omnibus absoluluiu

Dco ncmvocalum, ab hominibus non electum neque anlislilem componente, qui fiduciam in ipso, ac spes

niissum. Secundo sequenti ipso capile ostendit, qiibd omnes suas posiins liabucrit. Atinobedieniiicpericuïo

qui ad prœdicutionem EvangeUi vocntus est, is obedire baud scio quisnam opilulari, aul quacnain ralio ad

confestim débet, neque ullam rei nioram interponere, fiduciam borlari possit : verendum cnim est no de iis

jtrobatqiie ex illo Cbristi Domini, quo eum reprchen- qui fidei nostnc commissi sunt, hocaudiamus, F>.ecb.
dit qui ab ipso vocatus, ad scpeliendum palrem se 34 : Animas eorum de manibus vestris exquinim , et

proficisci dicebat, ut in scquendo Cbristo nioram ne- quemudmodiim repulistis me, ne populi mei duces et

cterol; iicmque ex illo x\posloli ad Galalas 1 : (awi principes essetis, ilà et ego repellam los, ne sim vobis in

nutcm plucuit Deo, qui me segrcgavit ex utero matris regem; ac rursùs ; Quemadmoditm non ùudivislis vocem
ineœ, et vocuvit per gratiam sunm, tU revelaret Filium meam, sed dedistis terguni duruni, et inobedientes fiiislis,
suum per me, ut evangelizem illum in gentibus, continnb sic crit cum itivocaveritis me, ego autem non respicinm

non acquievi cnrni, et smguini, etc. ad orationem vestram, nec exaudiam. Absil ut hae voccs
IV. Fusids verô et clariùs sacerdolii dignilatem nobis à justo judice veniant. » Probat dcinde senion-
nec appetendam esse nec fugiendam docet sanclissi- liam suam exemplis: « Eos omnes, inquil, quos divina
luufi ojus socius, amicili;c ac charilatis necessitudine gratia, vcl ad gubernandam plebem, vel ad propliclia^
eidem conjunclissimus Gregorius Naziaiizenus, ora- munus unquàm clegil, parliin aiacri aniino vocalioui

lione iUâ apologelicà, quâ causas exponit ob quas in paruisse, partim obiat;e gratiic moram injecisse rcp;'-

Poulum fngcrit, posleaquàmpresbyler creatus eorum qui pedem subduxerunt, culpan-fuissel, rio; nec vel

wc poslpa Naziari/.imi redieril. Ubi onim fusé exemplo dam timidilalem, vel eorum qui ad imposilum sil.i
i(m:r prinibeU-c, queni Scriptura reprebendit quôd i munus obeundum inipigrè se accinxcruoi, reprehou-
441 PARS I. Si:CT Y. C\P. II. HK DK DESIi>i;iU(> 1 .1 FUOA ORDINATIOMS. Ui
(Icntlam alacrilalom ; illi quippo minisiorii magniliuli- ! TlioodoroUis ad ouindem Aposlcli bifiim : N<»ii arr ii-

nem cxlinuienuil, iii ronlra vocanlis <»po conlisi pa- sal, inquil, t simpliciler cupidilalen), sod aniiiiii'»-

nieriiHl : Aaron proniplus crat; Moses auieni rcpu- ]

nem, et magislralfis gerendi desidcriiim ; el docel non
giiabat : Isaias impigrè obcdivit; at Jcrcmias jjive- honorem, sed virlulem appctcre ; non desiderare di-
iiilom aUalciii iiieluebal, » clo. gnilalem, sed dignilalis ollicium inquirerc. »

V. Idipsum pluribiis in locisostondil Cbrysosloimis, VI. Eadcm quoqiie, qu;c Magislro, Isidoro Pclu-

soJ maxime in suis de sacordotio libris, in quibus sioUie, Chrysoslonii discipulo ,

placcre visa tsl seu'
ii;vc duo ex professe osieiidil : Primum, sacerdoliuni tenlia, episl. 101, lib. 1. Primum enim viros probat?B

(Miidom ab indignis refugi; à dignis vcrô ex cbarilalc cruditionis ac piclaiis cpiscopaliim appelere jjosse,
j

cl dilectione crga pioxinuini appeii posse; alterum ]

alios non posse, affirmai, epislolà ad Koonlinm, his

operis cpiscopalis, jnxta l.'cati Pauti doclrinain, appe- !

scilicct verbis : « iNon osl quoruniiibcl virornm pnrî-
lilioiicm licilam esse, piimalûsdosideriiim illicitum; darè episcopalinn appelere, vcrùni corum quorum
primum quidem conficlo inler ipsum et Basiliuin dia- viia ex Pauli legibns dirigilur ;
quamobrem si illam in

logo ila oslendil; cùm ciiim ipse pas loris sluditim le ipso sinceriialem perspicis , libenli alquc alacri
erga gregera, cbaritalis ergi Deuni symbolum esse animo ad tanli fasligii ascensnm pergis ; sin aulcm ea
dixisset, subinferl Basilius i Tu verô Christum non : tibi decst quoad ipsam adeplus sis, ea qnaî allingere
amas, i reponit Chrysoslomiis, libro 2 de Saccrdo- nelas est, minime allingc ; cave ne ad ignem qui ma-
10, capile 4, « el amo, et amare corlè nunnuàm leriam alisumil accédas. » Secundo , lib. 5 , epislolà
tlesislam ; ctctcrùm vereor ne qucm amo eum ini I 21 G ad Palladium diaconum, fusé oslendil non om-
lem. » « Hoc vcrô, > inquil Basilius , « a;nigmale |
nium esse episcopalum appelere , sed pauciorum qui
«luodnam aliud obscurius esse queat : si Christum jl non minus populis quibus proefuUui siiit prircellcint,

illum à quo amelur, oves suas pascere jussil; lu

j
|i quàm pasîores ovii}us; oporlere siquidem opiscopum

autem boc nomino nolle pascere affirmes, quod eum- .1 irreprcbonsibilcm esse , el«'. ; unde invebitiir in eos,

dem illum qui lioc jusserii, âmes? » c Non est, > rc- c qui cùm praîclare secum acium esse puiare debeant,
spondet Chrysoslomus, « sermo hicœnigma, quinimè i
quôd in subditorum classe censentur, ipsi contra ea
valdè aperlus el simplex ; nam, si par aique idoneus i'
appelunl qu.T! conscqui nequcunt , alque episcopalûs
adminislrando niuneri isli, juxta id quod Cbrislo pla- |,
amorom in se ipsis aluni , Aposlolnmque ,
qui cxilia-

citum est, nihiloseciùs tamcn munus ipsum delre- |

lem corum morbnm prodigarc sluduit, tanquàm morbo
ctâssem, liopsilare quidem ad vcrba nïea conveniret : '
siio palrocinanlem leslem citant. » Oslendil postoa

poslea verô quàm me ad funclionis i'slius priçsialio- 1

Aposlolura bujnsmodi non suffragari , imn quod non
nem animi hujus imbecillitas minus idoiieum reddi- '
jusscril ut unusquisque cj)iscopaluni desiderel, nec

dil, quis buic quastioni, dubilalionive locus? • etc. amoreni cpiscopalis operis (c.ijns ibidem ilifficuilates

Posteriùs quoque iisdem libiàs edocel; cùm enim oslendil) laudàrit, sod cjusdem operis excellenliam ;

peslilens istius honoris appelendi virus esse dixisscl, tura quod juxla communcm modum loquendi , opus
mox quoque petila; ex D. Paulo objeclioni ila occur- Jl
(
quo nomine ulilur Âposlolus) vulgô dici soleal ar-

ril, 1. 5, c. Neque iddico,cum bealo Paulo pu- j||

11 : « ditum, et qnodœgrc couficipossil, ncgothim ; ex quibus,

gnare volens, quinimô, ul maxime eum illius verbis 1 juxta menlem Pauli, ila concludil : Ego episcopalûs

consenliara. Ea verô cujusmodi sunl? si quis cpiscopi ; opus m'mficè Inudo ; d'vinum enim est; ipsitis autem
munus appétit, honestum inunus desiderat; al ego V amorcm miuimè laudo ; periculosus enim est; non dico,

non opeiis ipsius, sed dominationis ac polcntiai de- Ij benè facit, etc. Hinc varia episcopalûs pcricnla rccen-
siderium peslilens esse dixi, aiqne boc desiderium sic !|: set, variasquedifficullates, quac nos ab episcopatu cx-

toto studio ab animo abjiciendum esse censeo, ut ne pelendo delerreaiil. Idem quoque aliâ ad euradem
I

animum quidem ipsnm i)ermillas ab illo occupari, ni j Palladium diaconum epislolà, ncmpe 219, lib. 4,
is rerum omnium libère agcndarum poleslalem iin- l eadem ferè liabcl, lioc(iue praïsertim nolalu dignum :

beat, > etc. Similia liabet pra^dicta Pauli veiba com- i D. Paulum « in medio relinquere suspeiisum sacer-
mentans, ubi opus quidem episcopale appcii posse, i| dolii desiderium , neque insligare ad id quomquam.
dignilatem et poteniiam non dcbere exponil, hom. 10 il; ne indignos exciiet ad capesscndam rem perdifficilcm,
in 1 Tim. 3 : < Si quis eitiscopauuu desiderat, non | qureque omnem superat reipub. adminislralionem,
culpo non improbo; opus quippe regiminis est. Si
; |j neque ab eo arcere quemquam, ne id quod omni re-
quis hune idcircô appelit, non principalùs ac domina- ii gno majus est, fugiendum esse proponat. t Suljdilquo
lionis lastu, verùm cura regiminis el charilalis afi'e- ||, ipsum i unumquemque sui ingenii œslimatorcm , ac
clu, non improbo, inquit; bommi quippè desiderat judicem conslituisse, neque expeler«, neque tugoie
opus ;
quippe et Moses eam roni appelere cognoscilur"; Il I
pracepisse. »

vorùm ille hujusniodi iiolenliaui, ambituuujue domi- !

§ 3. Latinorum Patrum seiilenlia pvoponitur.

i.iMdi nequaquàm quxsivit, sed eum rem ila cupivil I VII. Eadem Latinorum Patrum mens alque senien-
ul illi dicerctur : quis te consliluit priiicipcMU et judi- } lia fuit ; verùm in hàc qu:cslione dissolvendâ cxcel-
cem super nos? si quis igitur ila desiderat, desiderat I luit Âuguslinus duobus pmcscrlim in locis ,
priuiùm
benè ; episcopus enim ex eo dicilur quôd omncs inspi- Ijque, s'.!:> et fratrum eum ipso degeniium nomine
ciat, cunclaque speculelur. > Idem quoque onuiinô I scripià :id Eudoxinm presbylerum et ad ulios eum ipsa
MZ DK SACIIIS KLKCTIONinUS OIUHNATIONIHUS. U\
fralrt's rcpiilaroin vllnm n^fntcs c|»is|(il;\ , i|»sis lu'c Mil. Aii^'ustiriurii i>p.Tcopiorfiin smmi f). l»ro<;poT
appolt'iiiliiin ex siip(Ml)iiV iioc ox dcsidià iTrii}<ini(lMiii AqiiitariM'us.cjusdiscipnh/s, .slndioscî cxpr^sil, lib. 7,

saccnlolimn iis vrrbis ogrogirt porsiiadnt. i Vos aii- de Vilft conlcnipl., cap. 128; nbi nnini oo» reprfth'-ndil

tein , fralros , oxliorlaimir in Domino ni itro|)osinnii qui conjniniii bono firodcsse nolurit ( ùm [losstnl , ut
\c-lnmi cnsloilialis , ol nsfiiuî in flnoni pcrscvorolis, c'oiilcnqtlalioiii vacctit, niox cl foscftarguil (|ni orck;-
ao si (juani ojn'rain vcslrani inalor Krdfsii «Icsidcra- siasticns digniMi.'s (Jif^ni rcspiMiiil, vel iri(lif,'ni adrnil-
vcrit , lU'C clalionn avidi^ stisripialis , noc Idandicnlc lunl ; digiiitMlcniqncccrbsiasticiini ex se ncc fiigicn-
dcsidift rospiialis; sod mili corde ohicmperolis Dco, dam scribit, noc appolondam. i Ac per hoo, » in'|iiil,

ciini niansn(Miidino porlanips cnni qui vos rcgit, qui « con(ra jusliliam laciunl bi qui mcrilo su.o ron-
dh'KjH miles in judicio ,
qui doccl wmisuclos vi(ts suas, vcrsationis vcJ erudilionis clocii oiiosiini stndiuin
psal. Il ; ncc vcsinnn olinni iip(,cssilatil)us Kcclcsi.-c Irucluos.i' ulililiiti rog.'nd.o nuillilndinis nnloporiunt,

pnopoiialis, coi parlinionti si nulli boni iiiinislrare el cinn pdssinl laiioranli Fvclosi;o suim-niro, oporosm

vcllont, (luomiidô nascorcmini non invcnirctis. Sictri adminisiralionis laborcm , fniondrc quiclis oonlcm-
auleni inlor igncni cl aquam Icnonda csl-via, ul ncc pialioMC , rcfiigiunl ; sed qiioniani snnt m^ilii qui se
cxnralur lionio, ncc donicrgalur, sic inlor apiccm sn- impares taiila; sarcin;xj nôrnnl, talcs juslè se eliam
poibiic cl voragincin desidia; ilcr noslruni lenipc- quicsili non oITonml , ne vidoaiilnr non ccclesiaslicos
rarc dcbcnuis , sicnl scripluin csl , non dcciumnles, laboros vclle suscipcrc, sod bonoros ambire, rùrn di-

neqitc ad dextcram, neque ad sinistram, Deuler. 17; gnitas ccclcsiaslica nec and^icnda sil, nec vilanda. Qui

stiMl cnini qui diini iiimis limenl ne quasi in dex-

,
verô pr.neesse cl prodcssc pnpulis possunt si quœsili ,

Icram rapli cxlollanlur , in sinislrani lapsi dcmcr- non fucrint, juslè seipsos pcrcipienda; sapirnli:i; slu-

gunlor; cl sunl nirsùs qui, dùni niniis se aiifcrunl à diis Iradunt. Verumlamcn , si cl illi qui liicris per se
sinislrà, ne l()rj)idà vacalionis niollilic soibeanlur, ex profifieiitiiim crcscnnl , cl isli qni in scipsis sub Dco
aliciâ parle jaclanliai faslu corrupti alque consumpii, suo sapientiso spiritualis pcrccptionc proficiunt , in

in favillam lumumque vanescunl. Sic ergo , dileclis- proposilo permancanl, ilincribus quidcm divcrsis in-

sinii, diligilc olium ul vos ab omni Icrrcnâ delecla- cedunt, sed ad unam patriam tendunt, cl ad unum
lione rcfr.cnclis, t clc. Secundo docet Augusl., lib. rpgnum disparibus militantes officiis, Cbristo rcgc om-
9 Civil., c. 19, idem opus episcopale appeli posse, nium vocanie, perveniunl. i Paulô aliter Gaudcn-
dignitalcni non possc, iniposilum cpiscopalum reci- lius Brixianus, qui lemporc persccutionis cpiscopa-

pore liccrc , anibire nelas esse; babilum siquidem lum appeli possc docet , non similiter allis tenipo-

moresque cbrisliani populi depingens , Iria vilue gê- ribus : « Cùm, » iiiquit in Schol. ad locum Aposf. ,

nera slaluil , nioxquc byuc subdil : « Ex Iribus verô I cpiscopalum cogitas, ne referas animum ad bx-c
illis vil;t generibus , olioso , acluoso , et ex ulroque lempora quibus episcopl nibil minus nôrunl quàm
composite, quamvis salvâ fide quisquc possit in quo- cas partes qu;c illis à Paulo assignanlur ; neque
libet coruin viiam ducere, et ad simpilerna praemia quicquam aliud nuiic ialeliigilur appelîâlione epi-

pervenire, inieresl lamen quid amore leneai verilalis, scopi ,

quàiti rructus , et véciigalia et immancs bo-

quid officio cbaritalis impendat; nec sic qtiisque de- norcs ; sed lempora illa anle oculos propone, cùm
bel esse oliosus ul in codeni olio ulililalcm non cogi- Paulus ipse ,
qui alios inslituebal episcopos ,
pcr-
lel proxinii ; nec sic actuosus ul conlempialioncm agrabal orbem omnium lerrarum in (âme, el sili,

non rcquiral Dei ; in olio non iners vacaiio delcclare in frigore, cl nuditato, in vcrbcribus, el plagis, in car-

débet, sed aul inquisitio, aut invenlio verilalis , ut in ceribus, alque quolidianis morlibus; eo igitur tempore

eâ quisque proliciat, et quod inveneril leneai, et alleri oplare cpiscopalum niliil omr.inô eral aliud quàm
non iiivideat ; in aclione vcrônon amandus est boiior opiare quolidie millies pro Cbristo niori ;
quod sanè
in bàc vilà , sive polenlia ,
quoniam omnia vana sub optare nulla religio prohibet. >

sole ; sed ipsum opus ,

quod per eunideni honorem IX. AnnuilGregorius Magnus, qui fuse pariler idem

vel poienliam lit, si rcclè alque ulililer lit, id esl , ut argumentum iraclavit, lum pluribus in locis tmii ,

valeal ad eam salulem subdilorum ,

qu;e secundùm maxime in libroPasloraliscuraî, cap. 8, circa médium ;

Deuniesl; unde jain superiùs dispulavimus, propler utenim omiltam (pue ipse lum advcrsùs eos qui cpi-
quod ait Aposlolus : Qui cpiscopalum desiderat , bo- scopalum vocali respuunl, Uim advcrsùs illos qui c
numopus desiderat; exponere voluit quid sil cpisco- contra inflali eosdem anibinnl, ibi fusé cdisscrit, pra;-

païus, quia nomen esl operis, non honoris, elc. Ila- diealionis officium laudabililer el quœri ex charjlale et

qiie à studio cognoscendcc verilalis nemo probibelur, ex bumilitate recusari posse iis verbis oslendil, Isaiiic

(jiiod ad laudabile perlinel olium ; locus verô superior, nempe el Jeremi;Tî exemplum proseculus : « Quamvis
sine quo régi non polesl elsi ita lenealur alque ad- , i
nonnunquàni pncdicalionis officium el nonnnîli lauda-

niinislrelur ul decel tamen indecenler appetilur ; ,

bililer appelunt, cl ad Iioc noiinulii laudabililer coacli
[

quamobrem olium sanclum quxrit cbarilas verilalis, i

perlrabuntur : quod liquida cognoscimils , si duorum
iiegolium juslnni suscipil nécessitas cliarilatis ; quani ',
propbelarum fada pensamus, quorum unus, ul ad

sarcinani si nullus iniponil, pcrcipiendaî alque in- pnedicandum mitti debuisset, sponiè se praibiiil, quô
luendai vacandum esl verilati ; si autem imponilur, lamen allor pergere cum pa\ore recusavil. Isaias

suscipienda est propler charilatis necessilaiem, t elc. {piippe Domino qux'renli queni miUerel, ullrù se oblu-
 , ,,

445 PARS I. SECT. V. CAP. II. DE DESIDERIO ET FUGA ORDrNATIONIS. W)

lit, tlicens : Ecce ego mille me : Jercniias aiKem mit- m cogilaie debere se non ad doininationem, sed ad scr-

îiiur , et lanicn ne nillti debeat, huiniliter rclucialiir vitntem esse constilutum. Basilius in monaclio prrc-
(licens : A, a, a, Domine Deus , ecce nescio loqni, quia scrtim sacei-doiii, et pr.rfectun» cujusvis appetenllam
puer ego stim :en ab uirisqueexleriùs divcrsa vox pro- damnai, oblatosque eliam honores ipsi rccusare iie-

diit, scd non à diverse fonie dilcctionis emanavil. Duo cessum esse docet. Idem quoque cum collegis suis
qiiippii sunt pntcopta cliaritalis, Dei vidcliccl anior cl cpiscopis Italia- et Galli;c scribcns Ox ambilu episco-
proxinii ;
per aclivam igitur vilam prodcssc pioxiniis palus hœc mala profecla cnumcral : pcriisse gravitaloin
cupiens Isaias, ofliciuni pr.rdicalionis appclil : per sacerdotum ; distribiiiioncs pauperum in proprios
'
conteniplaiivam vorô Jercniias aniori conditoris se- usus donaqne insumptas ; Canonum exaclam obser-
dulo iiduprere desidcrans , ne niilli ad pmcdicandum vaiionem pessum ivisse; muliam peccandi libertafem
debeat, conlradicit. Qnod ergo laudabiliter alter appé- paluisse; iiam qui favore humano ad imperium devc-
tit, hoc laudabiliter alter expavit ; illc, ne tacitne con- ncrunt, id agunl ul graliam iis rcpendanl quorum ,

lemplationis U;cra loquendo porderel ; isle, ne damna opcrâ sunt promoli ; bine lieri ut populi sinl immo-
studiosi operis tacendo sentiret ; sed hoc in ulrisque rigeri , prit-fecii non libéré loquantur. Ejnsdcm
est subiiliter inluendum, quia et is qui recusavit plenè senienliaî fuisse constat sanctum Ephrem diaconum ,

non rcslitit, et is qui niitti voluit antc per attaris cal- seu, ul aliis placcl, prcsbylerum Edcsscnum.Caram ,

culum se purgalum vidit : ne aut non purgatus adiré inqiiit de Yilà spiritali , cap. 35, lomo 1 ejus operum,
quisqiie minislcria sacra audeat, aut qucm superna nnimarum ne appelieris : nam , ciun ad cam inetani
gratia eligii sub humilitaiis specie svipcrbècontradicat. nondùm perveneris, ut ciinclis animi lui passionibus
Quia igilur valdc dilficile est purgatuii» se quemlibet imperes, et tibi ipsi et illis qui te sequerentur noceres ;

posse cognoscere, prœdicationis ofliciuni luliùsdecli- qu'od si invitus ad curam ejusmodi Iraheris, in ta admi-
nalur; nec dedinari , ut diximus ,
peilinaciler débet, '•

nislrandâ maximam diiigcntiam adliibe. NvssemisBasilii

cùm ad suscipiendum hoc superna voluntas agnosci- fniler fùMç>yia.j, seu dominandi illud studiuni damnai
lur , > etc. Ibidem , cap. 8 , ipse poslea episcopalum oral, calh., cap. 25, ailquc esse inilium et fundamentum
liccre unicuique ut prosit, non ul prœsil, appetere ad détériora pt-opensionis , nec dubitat malrem omnium
nos docet, eo pr;cserlim tempore quo minus honoris vitiornm \ocSire; idem quoque in Vitâ Mosis eos re-
ipsi inesse videtur quàin oneris. prehcndit qui illoti et amictu sordido \itaeutenles
X. Roliqui omnes Patres à prrcdiclis nequaquàm sacerdoiium râpèrent; pluribus in locis Nazianzenus
dissenliuiit ; ex quorum proinde doclrinà h;cc coUigi- in eos invehilur qui lemorè, et festinanler ad sacer-
mus episcopatum
, ex se indifferenier appeti posse cl dolium promoveri conlenderent, et qui episcopatum
rccusari, dumniodô ex charitale appctatur, ex humi- rem amplam et tyrannicam , et mirificam quamdam vo-
litate vilelur non ex desidià eum recusandum
, non , luptalcm habenlem judicarenl. Cbrysoslomus passira
ex superbià appelcndum esse; proplcr opus appcli viliuni istudin Ecclesià insectatur, adeôque cxilialem
posse ,
propler celsiiudincm et dominaiionem appeti principalus sacri, seu sacerdoiii cupidilatem esse pu-
non posse, ab iis laniiim qui oneri parcs fnerint, lal , ul ne ejus tenuem quidem sciniillam cupidiiaiis
vixQue, nisi ab iis qui ad illud légitimé vocali sint esse relinendani asscruerit , in libre de Sacerdotio ;

assunie;!dani ; ab iiidigiiis et iis qui oiicri impares ^

eosque qui episcopalem dignilatem ambiant coniuma-
sunt, nunquàni concupiscendum esse; periculosiùs ciw, et temeritalis damnet ; alquehoinineui hi»jusniodi
oxpt'ti quàni vilari, prœscrlimco tempore que redilus andjilione incensum , infelicissiiuum hominem alque
cl lior.orcs dignitaii adncxi sunt; lune verô cequiùs miserrimnm appcllel in hom. 1 ad Titum. Fruslra
appelitum luisse, cùm laboris ipsi plurîmùm inessel plura ex eodcm proferrem, (\\xx. niniirùm contra am-
Cl operis, voUiplalis pariim ;
peccàre, et qui tcmerè bilioncm islam in suis libris passim incnlcal.
appcluiit, et qui vocali perîinaciicr rcnuunt ;
quia ta- II. Nec pnclermiltendus CyriUus Alexandrinus, qui

liicn duplex Lie <[uxslio videtur proponi , quarum quantum Ecclesi;E detrimcnlum illa diguilatum eccle-
prima est ulrùm episcopalus appeti, altéra utrùin siasticarum ambilio alluleril , nobis innuil , dùm hoc-
rccusari possil ; cùm utrauKjue conglobatim ex scn- rescon primos omnes auclorcs amore dominandi
icnlià P.iîrura discusserimus , superesl ul sigillatim superatos, prostralosque fuisse pronunliat, in Habac.
de utrâquc aliqua adjniigamus. il. 2o; nec excmpla plurima désuni quibus islam
,

ARTICLLUS IL probare poluissel propositionem. Xam de Tliebuli ci

Speciatim discutitur an Uceal sacros ordines vel eccle- Monlano Eusebius , de Valenlino Terlullianus , de
sidslicas digniUilcs appetere. Marcione Epiphanius et Augustinus , de Novaliano
§ 1. Piilrum leslimonio ambilus e.à in re reprehendihu\ Ambrosius, de Arrio Theodoielus, de Florino el Bla-
I. Pluribus ccrtè Patres episcopalus ambitum cx- slo, Aslerio sopbislâ , et de aliis alii passim referunl
agitânmt. Origenes, homil. G in Isaiam , bonumesse, eos ab Ecclesià calliolicâ defecisse, ([uôd in Saccrdoiii
docel, non prosiUre ad cas quœ à Deo sunt dignitales ,
pctihone repulsam passi fuissent. Deniqiie adjimgi
a principalus, et vujsleria Ecclesiœ, sed imitnri Moysem, ; polesl Grsecis PatribusS. Ephrcm qui pra'clarè lemc-
ci dicere cum e3 : Provide aliuni qucm mittas; neque rariam sacerdolii cupidiiaiem damnai : Ego verb ,

fiiim, sididit, ad principtilum Ecclesiw venit, qui salvari inqiiit, obsinpesco, fratrcs dilecli, ad ci (jVue solili svnt
vutt , fiisèque poslea ostcndit eum ipsuni qui pnuesl quidam insipientum audere, qui impudenler ac lemerè
 , ,

447 r>r. sACKis i:i r.CiioMinjs r/r ouimnaii )\:;.ii3.

sete foiiaulur itifini'ir ml iiiunus $acer<totii fissuDii'udnm L di'im subdil : « l'b i nnupie verù qui pra'ossc roncupi-
lich non iidscili à tjriidà C.lirisli, ignorantes niisrrl iiu'nd scinil, ad usnm sua; iiitidinis instrunientmn apostiilici

iijni'm ri ntoitrm sibi luiuniulcnl. serniunis arripiunl, <piii ail : .Si quis episcopulum de-
III. lit pnrilor ex Latiiiis Patribus aliquos profcrn- sidcrat, bonum opus desiderat ; qui lamen landaus
imis, paloltit cos cjiisdo:!! ciiiii Cnrcis sonloiilia' opi- dcsidcrium, in pavorcn» vcrlil prolinn-. quod laïutavit,
ijioiiisi|iii' l'iiissc , <'iiin cadoiii a|iiiil iilr(>si|UO vcrilas cnni rcponlé subjungil : Oporlcl itnUni rpiscopum
rli.\rilas(|U(' \i;.'iUMil. (Icrlr Aiiil)iosiiis aiiihidoiicm irreprcliinsiliilrni esse; cùnupie virtnlnin iicccssaria

tli};nitatiirii ooncilialricom ('xa},'ilal , caque iii oain subsequ(;nt(:rcunniorat(|ii;c sic irreiirelK;nsil)ilit:is ipsa

scrihii (\\\x in huno lociiin «plimô rd'crri possunt : manifestât; cl favcl crgo dcsidcrio, cl lerrcl ex pr.x'-

oxporimonfo oniin constat quàn» vcrnin sit illud tanli ceplo ; acsiapertè dical, laudo quod qnîcritis , sed
(Idcloiis, 1. i in ]a\c. : « Hoc ipso pcrnioiosior cslam- priùs discite quod quaïratis : ne , dùm vosmetipsos
liiVio, qnôd hlanda (|ii:t'd;un t>sl conciliatricnla digni- moliri ncgligilis, taiilô f(je<lior veslra rcprchcnsiljililas

laliitn, (>l su'pr (|uos nnlla vilia dclltMlinil , (|nusnnlla apparcat, (pianto (;t ii cinictis conspici in honoris arce
pottiil niovcro hixiiria , nulla avarilia sid)riicrc, facil festinalis. • IMura ipse alibi in ciundcm scnsum ex
ambilio criniinosos ; liabel cnini forcnsem }{raliam , vacuo superbia) pcclore cffudit, cujus idco scnlentias

domcslicum pcricnluni, cl ni doniineliir aliis ,

priùs in eam rem aliqiias conciiii Arpiisgranensis primi sub
servit ; ciirvatur ol)soqiiio, \\i honore donctiir ; otdïini Lndovico Pio iiabili, Paires adecdcsiasticc disciplinae
vidtessc snbliniior, lit rcniissior, (•uni in ip>>â polcslale restaurationcm collegeruul. Unie allcxere possumus
(puni pr;i;cellit aliennm sit. * Idem quoqnc vcrba ista ncrnardinn ,
qui graviter quoque cos inseclalus est
Aposloli, ad lleb. 5 , discutions : Ncc siimil qnisquam qui honorum ccclesiasticorum desiderio llagrarenljCt
sibi honorem, sed qui vocatur à Deo , tanquàm Aaron ,
inverecundè ad sacros ordines prosilirent : ex ipso
t hic etiam, inquit, perculitsacerdotes honoris cupidos plura supcriùs protulitnus, quccin hune locum, si la-

elsacerdolii avidos, non pro sainte populi, sed propter bel, rejicere poteris.

ambilioncni secnU. i llieronymns siniililor camdeni § 2. Accurata hujus quœslionis sotulio.

cupiditatem tanquàm noxiam restincturus : < Audianl, ÎV. Vcrùm ut accuratam tandem hujus dubii ex-
ail, qui principes volunt esse populorum ,
quod non plicationem tradamus, utrùm nempe sive episcopa-

soh'im pro se, sed cl pro conimissis sibi grogibusrcd- tum, sive sacerdotium , sive promotionem ad sacros
(hlnri sunt ralionom in die judicii, Hicron. , lib. .")
ordines, sive etiam provectioncm ad ccclesiasticas di-

('omnicnt. in Jerom., cap 12 , et Ub. 11 in K/.ec!i., gnilales cxpclcre liceat : iii cpiscopatu praîserlim
non longé à principio. Idcniquc obsorvandiun illud (quod etiam in ccclesiasticis dignilatibus, ordinibus-
prœceptum monel Ecclesiast. 7 : Ne qtiœnis judex que, servalâ quâdam proportione, animadvertcrc li-

fieri, ne forte non possis nuferre iniquilcilcs. Fusé quo- cel) hsec tria cum divo Thomâ et scholasticis theo-
q.ujc in epislolà 1 ad lloliodoruni, sed latenler, sacer- logis cousiderari posso adnolamus , officium nempe ,

dolii desideriuin quasi periculosunt iiicusat. Nec ab gradûs episcopalis celsitudinem et teniporalia bona
iis dissidel Auguslinus, cujus est prœclara ista sen- islis adjuncia ; officium , cujus causa episcopatus in-
teritia, homil. 15, ex 50 : Ilonor le quœrere débet, non siitutus , et quod ad utilitalem proximorum Deique
ipsum tu, debes enim in loco Immiliori disciimbere, ut cullum impenditur ; celsitudinem gradûs ,
qui niaxi-
qui te invitca'it ,
faciul te ad honoraliorem locum ascen- niam perfectioncm exigit, cl principalum infert in
dere. Gui favet Kusebius Emisscnus , scu potiîis ille subdilos, dignilatem invehit , auctorilalemqne conci-
est Eiicheriiis Lugduncnsis in laudalione sancli liât; temporalia bona, puta prserogativam episcopalis
Maximi, cujns célèbre illud dictum : Merili praroqa- honoris, reverentlam episcopis deijitam, rodilus epi-

tiva est honoris repuisa; cui non absiniile illud roiitii scopatus annnatim assignatos ; olficium cujus memi-
diaconi in vilâ sancti Cypriani : Ma(jis digmts efficitur nil Chrislus, dùm pascendi officium Pclro commisit

(lui qnod meretur excusai ; piura nos in canideni sen- dùm apostolos ad Evangelii disscminalionem misit,

lontiamsupcriiis proluliinus. VerùiH saccrdolii cupidi- sicul ipse à Pâtre missus fuerat ; celsitudinem gradûs
laleni, qucc sno Icinpore, jani in Ecclesia; pernicieni supra rcîliquam Domini familiam, juxia illod Cliristi

niagis sese prodcbat , egregiè redarguit suninuis apud Mallh.Tum, 2i : Fidclis servus et prudcns nuem
Pdiiiifex Grcgorins, ([uem dùm loqucnlern aiidiemus, conslituitDominas super familiam suam ; temporalia
\iv fieri poterit quin supcrblir; nostraî nos pudcat : denique bona, quse et officiimi tanquàm proemium la-
« ninc ergo, inquit, Pastoralis parle 1, cap. 7, quique boris, et gradum tanquàm instrumenta virlulis et ,

ni .i!ci(iites cnlligant , ciuu qnanlà culpâ, ex appetilu lionestamenta dignitaiisconseclantur, de quihus Apo-
piiiprio, c;i;leris prsefcrri non meluunt , si sancti viri stolus, 1 Tim. 5 : Qui hen'e prœsunt presbyleri, duplici
pithiuni ducatiun suscipere Deo etiam jubcnle , , ti- honore digni habcantur. Hoc verù supposilo, ila cen-
nuiornnl. Moyses suadonte Domino trépidai et ; in- sendum est oliicium quidem episcopale per se lauda-
iinnus quisquo, ul honoris onus suscipiat, anhelat, et bililer appeli, licèt ab ineplis quidem absolulè, efHca-
qui ad causani valdè urgelur ex propriis , humerum ciler sine lemcrilate nuuquàm , à non indiguis verô
libenter oppriniendinn ponderibiis siibmiltit alienis ;
aliquando periculosè cxpetalur : celsitudinem verù
quœ egit ferre n^n valet, cl angel qu.c porlet ; > sed gradûs ex se expetere, pryesumptionis ; honorem di-

et aposlolictv nohis senlenli;<.^excusalionem prcripil . Ii'

vitias, cicteraque cjusmodi adnexa , vel inordinat:c
 ;
, ,,

449 PARS 1. SLCT. V. CAI'. 11. bJ-. Di.SIDElllO ET ILC.A UilDINAllOMS. 4J0
clalionis, vel avariluo orimeii esse; lisec iiiin(|uàm ul erccta cervix frangilur , et cijynui exlento collo, cl in

fiiieui inleiidi debcie : cailoiu in opiscopaliis suscc- sublime se tendens, inter inimundas volucrcs conipututur;
ptioiie, si ut nioliva ailluoriiil, purilati inloulioiiis ol- ibi enini eos vitupérât qui episcopatum proptcr divi-

iicere. si jiejj;locla ruerinl non obesse, (iiioniinùs vel lias vel bonurem conseclantur , eos vero non vilupe-
necessitalc uryentc, vel uliliuic siukIouIc omis quod randos apertè innuil, (|ui opus solum episcopatûs ol-
lioiiori conjungilur, oflicium quod dignitali adncclilur, Jiciumque intendunl ; lavct Auguslinus superiùs ci-

ex charilûte suseipialur, appelatur, inquiraUir. lalus, ubi à studio cognoscendœ verilalis episcopalis
V. Priiuô, quod ollicium episcopalc pcr se appcli ncminem dclerreri affirmai ; ccisitudincm vero gra-
possit, nemo nogavt^ril ,
qui cminciilissini;e ipsum diis,quam locum supcriorem appcilal indccenler appeli
esse charilalis cl perfectie virlutis acluui coL;uoverit; dicil, etbi ita lenealur alque adminislretur, ut decet.

ilaque si abslraclè considerelur , si in seipso , et se- Asscnlilur quoque Grcgorius à nobis citatus, idipsum-
cundùni se alteudalur, nemo nisi vel tepidus, vel om- que confirmai, dùm ait, Paslor. parle 3, c. 8, tune
uinù frigidus, uemo nisi vel ignarus, vel inipius alic- laudabile fuisse episcopatum quœrere, quandu per hune

nuni à se esse volet, quod Dec cbarissiniuni, pioxinio quemque dubium non cral ad supplicia graviora perve-
utilissinium , Ecclesiai lionoridcenlissimun» est. Quis nin; boc enim indicat officium episcopalc perse lau-
ergo non e.vpetat talia opéra facere qualia cpiscopuni dabililer expeli posse , quamvis pcriculosè ob adja-

décent, si ipsum contiugeret ad episcopaiûs dignila- centia bona appelatur, quia netnpe , ut ait idem San-
tem sublimari? quis non se episcopali officio dignum ctus , c. 9 , sunl nonnulli qui in subeundo pastorali
esse cupiat? quis non eniti debcat, ul quanivis sa- ministcrio bona opéra animo sibi proponere videntur ,

cerdos non sit , vel episcopus , episcopalis lamen sil quamvis hoc elalionis inlcnlione appelant, aliudque in-

vel sacerdoiaiis, et licètse oflicio bujusniodi indignuni tendant ,

quàm quod sibi ipsis videntur inlendere ;

credat, non lamen expelat se dignum lieri qui ejus- unde unumquemque conscienliani suam convenire
modi officium subeat? Si nos Aposlolus charismata jubet, ibidem, cap. 8 et 9, an episcopatum appetcndo
ineliora œmulari piœcipi! ; si Cliristus ad perfectionis boni operis minislerium , vel bonoris gloriam quuirat;
divime imitaiioneni pro viribus unumquenique adiàli probans sciiicet tulos eos esse qui episcopalc opus soi
exhorlatur, cui non oflicii sacerdoiaiis sunclitatcm lùm appelant, si à cx-teris appeiendis ([uac ipsi an-,
;emulari licebit ? cui non sacerdoiaiis funclionis exlii- nexa sunt sese conlineant.
bendje dignitaiem expelere fas erit? nec vitium licei VII. Secundo quod ab imperitis , vel ipsum episco-
appetere, nec virtulis aclus fugere ;
porrô episcopa- palc officium absolulo et efficaci desiderio nun(|uàni
lis functio, opus episcopalc, cbaritatis actio est, reli- sine criniine expeli possit palet, quia sicut opus
gionis, juslitite, aliarumque virtulum est; ideùque per virtulum secundùin se laudabile est exercerc vellc
se nec odio habori, nec recusari, proindèquc appcti ila temerarium est non proportionatum viriLuo ^.u .>

potest. sibi velle assumere ; et bujusniodi operis sibi obliga-

M. Idipsum docenl sancti Patres, quorum pljii- lionem accersere velle, cui adimplendo impares si^
nios supcriùs prctulinius : Chrysostomus supra cila- mus, qui enim amal pericutum , in ipso peribit , Eccles.
tiis id clarè ostendit, lib. 5 de Sacerd., cap. 8» dùm 5, Luc. H. Nec temeriiaiis notam efl'ugit, qui luriin»
71011 operis ipsius , sed dominationis ac potetUiœ. deside- cœpit aedificare quam non potuit coiisummare ; nec
ritttn pestilens, se dixisse memorat, dùm se eâ ralione legis sanctiiatem , legislatoris auclorilaiem vcrclur,
non impi-obare docuit episcopatûs desideriura, si quis qui quam adiraplere non polesl , sibi legem servan-
hune idcircb appétit , non principalùs ac dominationis dam imponil; idque de ecdesiaslicà dignilale locpiens
faslu, veriim cura regiminis, bom. dO in 1 Tim.; Theo- Hieronymus , episl. 1 ad Heliodorum : « Probet
dorelus, in 1 Tim. 5, dùm ab Aposlolo nos inslrui inquit, se unusquisque, et sic accédai; non facit
docet, non lionorem , sed virtutem appetere; non desi- ccclesiaslica digniias cbrislianum , » etc. « Nec sibi
derare dignitaiem, sed dignitatis officium inquirere quisquamdecorporistantùm casiiiate supplaudat,» elc.
Tlieoplivlactus iis per omnia consenlit, necnon Am- c Non est facile siarc loco Pauli , lenerc gradum Pelri
brosius, qui et rationem subdit, cur qui episcopatum jam cum Christo regnanlium, t elc. « .£dificalurus
desideral, bonum opus desideret : IIoc enini, inquit turrim, futuri operis sumpius conipula , t etc. Quibus
cupiens, bouuin vitani appetere videtur; si lamen non ab verbis ineplos à sacerdotii appeiilu et suscepiionc ,

iis declinel quœ in subjeclis liabentur; ne ambitione aut deterrere vuli Hieronymus , ne opus viribus suis im- '

desiderio pecuniœ hoc egisse videatur ; nec minus par assumant; fusé quoque Isidorus Pelusiola, supe- ^•

apertè Ilieronymus pluribus in locis, lum t'j.istolà 83 riùs à nobis laudalus ; cui assenlilur aller Isidorus
ad Ocoani.m : Si quis, ail , episcopatum desideral, bo- Hispalensis episcopus, Sent. lib. 3, cap. 54, iis verbis : ;

num opus desideral ; opus, non dignitaiem; laborem, non c Qui regimen sacerdotii contendit appetere, ante se
delicias ; opus per quod humilitale decrescat, tion intu- disculial si vita honori sit congrua ; quod si non ^-
mescat fasligio ; lum Commenlariis in Sopboniam ,
screpal, bumililer ad id ad quod vocalur accédai. >

cap. 3 : Qui episcopatum desideral , elc; videle quod \ VIII. Terliù, quod periculosum pariler videatur,
direril, bonum opus desideral, non dignitaiem; si auteni (luenicnmquc ,
quamvis ad boc opus valdé aplum ab-
,

despecio opère, solam aspexeril dignitaiem, cith corruil r.oluto alque efficaci operis episcopalis desiderio, aliis
lurris in Silon, et cxcelm' cedri [nlminc jcriuntHr , et iijc'jusultis , içnei i . facile deducilur : tum quia dispo-
4^, DE SACIUS KLKCTIONIBl S i;i OI\I)INATIONIBLS. iliî

i«-<it: oxcinicntliiiii oa iioccs- nipidilalcm viiiipcranlos ; née ahs re id ('ciisciil : esi

biliO ad opiis oplscop:»!.'

vix nlliis silti iiu'sse absquc tnini qiioddam iiiordin il:r elalionis goiiiis , celsissi-
saiio mimiilur, (Iikhii

i(lc(Vpie qui ahsoliilù niiini isliitn slaliim apiielere allissinuun scilicel co-
paasuiiiplioiic poiesl suspicari
,
; ,

dcsiilcral, vcl illol:s, iil rnm onininm ad (pios assurgere polesl humana cnpi-
(U o(.(ir;i(i«'r opiis cpiscoiialc
pcirrclissiiimm opus scso acciii- dilas, ad cpiem nomo ex crealionis su.'n vcl salvalioiiis
iiiiiiil, iiiaiiil)iis atl

(liviiiimi (illiciiuu non (lit;iiè Ira- Knc drslinaltir, de qno vix aliqiiis {irobabililcr coiiji-
^010 paialuscsl, ol
proponil, «piod absquc saciilfgii vcl irrevc- ccre polesl , an sibi ex diviiia- j)rovidenli:i,' ordine pa-
clnc silii

ii'iilia! criuiiiic uenio in animum siium iiiducil, vcl radis sil ;

pericidum csl n(; cnm I.ncil'ero in lerram

sihi incsse cani quic ncccssaiia csl , iicc adc6 facile dcjitianlur, qui cum eodem in corde suo dicunl : « In

ad saccrdulii liinclioiics disposi- caîhnn consccndam super aslra cœli cxlendam so-
in (piovis icpcrilur,
,

liimein pcrsuadcl ; (piod siiio pra-sniuplioiic vix qiiis- lium meum , sedebo in monle leslamenli, in laterc

siispicaliii-. aqiiilonis, > Isai.c 1 i; qni vel reliqnis niliilo nieliores

(Hiaiu de se ex propiià aiiimi sciileiilii\

1 Quia igilur, » ul liabel Grcgoriiis , Paslor. i)arlc 1, ca'leris prrcesse concuiiiscuiil , vcl de se adco |)r;esu-

csl purgatum se qucnilibct miiiil ut in exeelsissimo gradu pulenl se collocandos.

t ap. 7, j valdc difficile

posse cognoscerc pra;dicalionis ofliciuiti luliùs de- Nequc lamen, juxla I). Tlioln. supra, lanlam in hoc
,

cliualiir, t pr.vsciiini (juia sa-pè , ul idem cliant Gre- desiderio perversionem inesse exislimo, qiianla in

gorius osiciidil, ibidem, c. 9, « de se mens ipsa incn- appelcndo episcopalu propter honorem vcl redilus

lilur, el (ingit se de bono opère aniarc ,

cpiod non lemporalcs icpcrilur, vcl quanta ad mortalis pcccali

amat de uiundi aulem

,
non amarc quod amal gloriâ , ;
realum reqnirilur, nisi ex eo desiderio vel ad illiciia

qu;c principari appelons, lilad hoc pavida,cùm qua:- allcnianda aninms movealur; elenim magis ulique
ril audax cùm pervencrit » ideoquc cùm cpiscopa-
,
;
Ecclesire bono répugnai cpiscopalum propier honores
lum proplcrdivilias, bonorem, printipalum appclere vel redilus temporales concnpisccre ,
qnàm gradûs
pcricnlosum aulcni ipsius ccisilndinem expetere; ex priori cnim deside-
ex inferiùs dicendis ciimen &il ,

cpiscopali opère api)Ctcndo fallaciler sibi rio officii episcopalis ncglcctus sa'piùs accidil, cl Im-
sU ne in

mens nostra illudat, el poliiis ea ad qua; sensnum li- peritorum tcmeraria ad episcopaium capessendum
lillalione Icrinuir, menlis oculos animiqnc desideria j/iurium ambitio incendilur; ex posteriori verô non
convertanius ,
quàm ad ipsius episcopalis qperis dif- ileni; quinimô perfeclionis studio accidil sœpè ut in-
ficullales el pcrplexilales, à qnibus expelcndis incrs flammclur, qui perfeclionis slalum cogitai , enmquc
nalune noslrœ corrupla; condilio abiiorrct ,
proplcroa sibi obtincndum proponil , et cœleris morum sancli-

pcriculosum omniiiô est episcopalis officii cupidilali lalc proecellere in animum suum inducat, qni cœtcris

inservire ne in opnm honoris el dominaiionis desi-

, ,
ampliorem gradum el pcrfcctioncm suorum votorum
deria simulalà appelilione incidamus. Unde propier magniludine sibi destinai ; lanlùmque abesl ut pcrfe-
illam primalûs , seu cclludinis gradûs cnm episcopali clissimi gradûs medilatione sludia noslra in officio

oflicio conjunctionem reclè concludil Augusiinus pe- pasiorali remiltanlur, quin poliùs augeantur ; tum
riculosè ipsum appeli opiscopatus officium « Locus : qnôd redilus temporales , honor nobis exhibendus ,

verô supcrior, » inquil, lib. 19 de Civil., cop. 19, cx'leraque ejusmodi longé cint infra episcopaium ;

c quo régi non polesl, elsi ila icncalur alque

sine celsiludo verô gradûs episcopalus non sil infra episco-

adminislrelur ul dcccl, lamen indeccnicr appelitur;» paium , sed sil ipsa episcopalus dignitas.- Ideôque

nam vel ipsius operis difficullas timenda esi, « ne, ul longé luinor est inordinalio volunlatis, dùm episco-

ail idem Gregorius supra , in occupalione rcgiminls paium propier celsiludincm islam appelil, quàm cùm
ipse quoque boni operis usus perdatur, qui in iran- propter redims temporales, vel honores mnndanos
(inillilale lenebalur. > Dixi aulem vix appeli posse concupiscii, unde nec mortalem in co culpam admit-
sacerdolinm ex proprià animi sententià ; nam eâ, tere œquum judicanius ,
qui cùm sibi nullà injuslà via

quai jam urgel, Ecclesiae urgenlc necessilale , non ad cpiscopalcm dignilatcm grassandum proponat, cel-

dubium milii videlur quin boni viti el pii prudenlùm siludinis lamen desiderio incalescit, nequc cnim adeè
el proborum consilioacquiescerc possinl, ulquando- rernm ordinem pervertit ut hnjus pravilas desidcrii
quidem episcopalus nemini jam nisi volenli el peienli mortalis criminis necessariam inordinationem atlingat.
imponilur, possilquisepiscopalum expetere, quojndi- X. Quintô ,
gravius proinde , cl , ni fallor , exi-
calus fuerit non indignus, qnod infrà confirmabinnis. tiale scelus est, propier redilus temporales, vel ho-
IX. Quarlô ,
quôd nnc celsiludo gradûs episcopalis, nores mnndanos, lanquàm propter finem, episcopalus
seu ecclesiasiicai liierarcliia; apex ac fasligium , et desiderio volunlariè inbœrere : tum quia in eo desi-
perlectionis aliis communicandœ divinilùs accepla derio inordinalio maxima el perversitas volunlatis
auclorilas ,
per se lanquàm finis absque aliquo scelcre apparet, prseferenle scilicel naluralia snpernaturali-
appeli possil , docenl Patres superii^is à nobis allali ; bus , lerrena cœleslibus, inferioris longé ordinis bona
praîserlim verô Chrysoslomus el Isidorus Pelusiola superioribus, donumque ([uo nullum hominibus majus
pluribus locis à nobis cilalis , iique quos modo reluli- dari poluil, in hominum utililalem inslitutum ex- ,

mus, Theodoret., Theophyl., Arabros., Hieronym., tcrnis commodis et blandimenlis fortunaî postpo-
Augusiinus, Greg. supra, operis episcopalis appeli- nenle ; tum quôd in damnuni lolius reip. christianœ
lionem perniilientes , dignilalis verô el dominaiionis haic intentionis perversitas cedere videalur, cùm sae-
 , ,,

ë» PARS I. SECT. V. CAP. IL DE DESIDEUIO ET FUGA ORDINATIONIS. ^

pissimé apciclal vl qui divitiariun vel honoris solùm qnod non ambiiio, sed cliarilas excilârit ; non propriae
causa cpiscopaliim appeliiiU, de salnle animanim sil)i giori;e cupidilas , sed animaruni procuranda; salutis
commissaniin noqnaqiiàifl cogitent, iique qui ejus- zclus, provocant; nec lemerariae in pericula prx-ci-

modi di'siderio ducli episcopaïuin conseqiiuiiliir. offi- ! pilantix insimulabilur ojnsmodi cupidilas , si non
oiiim siium ncgligaiit , fiijns miniinam auto ralionem prappropcrè vol CLCcalo judicio, sed malurè, ex ardenii
tiabiieiiiiii ;
pliirima Ecclesia" tiliiia, lioïKni et diviliis in bonuni publicuni aiïcclu ( cui privalan) unusquisqiie

|>ostponanl, salnds proximi minus avicii sint, quàm qnielem ac Iranquillitaleoi tenelur posiponcre ) epi-

pecunix, vel gratiac ; et Ecclcsiac chrislianx bonis j

scopalus appeiaUir; si propter fratres, pro quibiis
minus invigilcnt, quàm privatis commodis ; tuni de- '

analhema esse à Clirislo cupiebat divus Paulus , Galat.

niqne quia , cùm epi^cop uus nalurà siià officium sit , 3, periclilari non dubilcmus, pro qiiihns cliam Chri-
spirilalis poiestas, et agcuJi in alios divina aucloritas, slns niori dignalus est, el faclus est maledictum; tune
nalurà uli(|ue suà ad opus aclionemque referlur, ul certè cùm Ecdesia quos noveral ministerio dignos
supra doccnl Paires. Episcopalu itaquti abnliinlur, qui etiam invilos eligcbat, nemini Ecdesi:e judicium desi-
ad alios fines extrancos ipsum referunt , cl inslilutam derio suo prœvenire, aul ei conlradicero licebal ; al jam
à Cfarislo ad agenduni dignil.ilciu suo fine privant. Ecclesiae silenlis ac tacentis voces, bonorum, qui bonos
Verùm (]ni reditus temporales, honorem , aliaque qnosque et eruditos ad episcopalum invitant, vota, te-
cjusmodi episcopatui adnexa tanquàm motiva ad il- stimoiiia ac consilia esse videnlur, qnibus consenlirc ,

luni appelendnm respiciunt , non videnlur ullo se neque nefarium neque praesumpiuusum exisiimârim.
crimine ex eo prsecisè cor)Slringere ,
quamvis imper- XII. Quse verô dixiraus confirmai Zozimus papa
fecti videanUir, nec intentio eorura omninôpura cen- '
qui epislolâ ad Isicbium Salonilanum episcopum, lum
sealur; accidil aulem naUirjc noslrse corruplse vilio ,
verb ad presbyécrii, inquil, fastigium talis accédai, ut

ut vix reperiri possint qui divina propter se solùm iiomen œtas impleal, et inerilum prûbilalis stipendia anle-
expetani , cl irreflexis ad lerreslria oculis , cœlestia acta lestelur : jure inde summi poiilificis locum sperare
solùm inlueantur : quinimô omiiis ferè nostra intentio debebit. Mdes summi Ponlificis locum ex menie Zo-
lerrestrium commodorum aliquà admixtione fœdatur : 1 zimi papœ sperari posse. Asseniitur Grogoi-ius pri-
sed liaec adniixiio, iraperfeciio quidem est, non ta- i
mus, parle 1 Pastor., c. 7, dùm iionnunquàm prœdi-
men cuipa semper est. cationis officium et nonnullos laudabiliter appelere , et

XI. Sexlô , ex prsediciis quidem infertur episcopa- I ad hoc nonnullos laudabiliter coaclos pertrahi docet
Uim rare appcti posse , nec passim ab omnibus, ul quod etexemplo probat Isaiae, c. 6, qui Domino qucc-
i

Chrysostomus, ïsidorus Peiusiola, Gregorius Nazian- I renli quem miileret, utlro se obtulit ; eoque praeterea
zenus et alii passim Patres ostendnnt; aliquando ta- i tempore episcopalum laudabiliter appeli potuisse asse-
men et à quibusdom, pula ab iis qui et digni sunt el '
rit, ibid., c. 8, quo qui plebibus praeerat, ad martyrii

passim taies liabentur, urgente Ecclesise necessitale I

tormenta primus trabebaïur, (juamvis tamen isio tem-
vel ulilitale evidonti appeli licere; iis prnesertim tem- pore non minus prscsumptionis periculum in episco-

poribus quibns taniùm afaest ut inviti ad episcopale palùs desiderio essel ,

quàm bodierno : quippè cùm
niunns cogi soleaiit , ul potiùs nemo episcopalum îj ea'deni conditiones , iniù forlé plures lune desidera-
consequatur, nisi non solùm appelierit, sed pelierit reiuur m episcopo, quam nunc requiranlur : loia vero

nec pelierit lanlùm , sed flagiiârit el qua^sierit ; si iiUio diseriminis bodierni ac primi illius temporis est
enim viris bonis, quos imlla gravia scelera coarguunl, quôd bodierno quidem tempore cavendum sit raaxi-
probatorum arilem virorum tcslimonia de apliludine 1
mè, ne dùm videlur officium expeli, honor et reditus
ad episcopale niinihterium gerendura lulos faciunl temporales potiùs cxpetantur; cui cerlè periculo pro
episcopalum appelere non licel : sola ergo iis ad epi- virili est provideiidum, ne nos in appelilu lam excelsi
scopatum via jam palebit, qui sua} conscientia; nullam culmiiiis imago cogitatse dignitatis abripiat; primis
habeanl raliosiem ul episcopi fiant ; cœleris qui inno- '
'[

verô Ecclesi t- lemporibus aberat quidem iliud péri

centiam servare malini quàm consequi dignilalem culum, sed aliud non minus forte aderat, ne videli-
aditus obslruetnr
; seqniturque vix ullum jam in Ec- cet qui episcopalum desidcMbat , in totius Ecclesise
clesià episcopum esse qui non peccato sibi ad eam perniciem, jiro; cteleris ad mortem quaesitus, lormen-
dignilalem viam fecerit iis ei-go lemporibus sicut :
lorum atrocitaie victus tandem succumberet : verùm
non licel unicuique suis viribus ita fidere ul aptnm se pericula iîla omnia charilas superat, quà qui verè in^
lanto muneri exislimel, ila nec iis quos ad eumdem cenditur ob commune Ecclesiîe bonnm pericula nulla
ordinem, ni ail Hieronymus, epi-t. 1 ad Hcliod., pia renuit , ut et majoris merili sibi gloriam et proximo
fratrum blandimeutn , malim ego dicere leslimouia et utililalem impendat sicut enim periculo se exponere
, ;

vola soUiriiant
quos malè acta vita non reprehendit,
, I' absquc nccessiiale pcccatumesl,ila urgente boni pu-
non omnis Tîcmpo urgente Ecclcsiie ulilitale vel ne- blic! utiliiato vel necessitale, ex charitate pericula
cessitale , appelendi episcopalûs liberlas adimenda subire mcriloriura est.
est ;
non enim in cjusmodi desiderio pncsumplio re- XHI. Seplimô, hœc cùm ita sint, neino t;imen sibi
prebendelur , cui non bona de se ex privalo sensu | ipsi blandialur , nemo sibi aduleiur; facilis siijuidem
existimalio, sed humilis ex aliorum laudatione ac pcr- | iiic casus non in appetendo solùm epis<^«)paiii , sed in
8uasione probabili exoria audentia orlum dedcrii \ obcundo. Piurimos. ul jam docujmu.s aviinlia trahit.
;
 , ,

iS!i lu, SACHIS KLIA.ilO.MItLS Kl OlU)liNAilOM|{lJS. 4.*>G

pluriiiios aiiibilio ()l)i:ical ,

pliiiiimmmi IciiiciiUis ai: (Ir ('pisco|ialu propric diclu, verùm eliam de presby-
jn-xsuinplii) sniilia accciuUl, «[ui laiiii'ii cliaiiialis ze- Icraiu locutus a Palribusdicitur ; el Kequenlia vcrlia :

liiiii praU-iKliiiil , *|iii Kcclcbi^u utililalciii buliiiii t>ibi Oportet autcm cpiscopum irrepreltensibilem etse, ex (|iii-

],]x (Hulis lialHMo videiiliir cl itroxiiiionim haliilcm ; biis (liflicullas ;,;t.'riiidi .saccrdolii, cl puriciilum ipsins

l;)tilc vilia virUilmii spocifiii iiidimiil ,

casiiiic pia- appctciidi al) iisdciii i'alril)iis passini coiligiliir, uiniics

serliiii virliilcs, iiii;i; <oiiiimiiR'iii viiliilis ralioncm non solùm de i-piscopo, \cruiii cliam de prcsbyleio
l'xc.odiiiiV, vilia sa;|»iiis himulali boni spocic mciiliuii- inlelligcnda esse Icslanlur; de diaconis qiioque in

lur; iiliirimi (luocjuc sibi facile applauduiil , cl de se lertio ordine conslilulis similitcr luculus videlur ibi-

iiiayiiiliceiiliiis coj^ilaiil «iiiàiii vcritas palialiir; pauci dem, dùiii diacoiios (tlip^endos siibdit ibidem, « piidi-

>iivs suas ex ;e(iiiilale, cl cpistopalùs iiiat^iiiliuliriiMU cos, non bilingues, non niiilto vino dcdilos, non turpc
ex vciilalc nicliiiutiii- : ([uod do (j;tliȈ aliiiiiarido di- lu( riini sccr.uitcs , liabctitcs mjsli.Miiini lidci in ron-
tlimi csi cuiii iiiipcrio diyimiii l'iiisse visiim, iiisi im- scicnlià purâ, probalos in minislcrio, milliiin crinicn

pcrùssct, id de pUiribus dici non minus vcrè polcrit; liabenlcs , » ideoque qnà ralione desiderium episco-
quàuinuillos cpiscopalii dignos babcndos nisi cpiscopi patûs addilis dillicilliniis conditionibus compcscuil,
lacti luibscnl ! Sic crgo Kcclcsiu; consnlcndnni csl ni eàdeiii ralione cl desiderium |)rcsbyteratûs ac diaco-
piupria salus non ncjjligatur : non viuipcio cliaiiialis nalùs ; 'i" quia Patniin a iiohis superiùs citaloruin
cxccllcnlissiina: ad episcopalûs ofliciuni adnileiilis pluriiiii de dijiiiilatibiis ccdcsiasticis et sacris luiictio-

fei voreni ; sed liinco, ne vcl zclus non sil, vel non se- nibus universim loculi sinl, nec solius episcopatûs
cundùni scienlian»; ne vcl majora viribus audeamiis; desiderium pestilens vcl periculosum esse dixerunl.
vcl ad maxinuun cl divinum opus infima nos, et sor- Origencs dignitales, principalus el niinisleria Eceic-
dida avarili.c vcl an)l)ilionis nioliva inducanl, nam el siuj generalim appeli vcluil; Basilius cujusvis pra;-
caulè pcrspicieniiuni est, ne vel desidciiuni lenjcra- Icctura; appctilum pioiiibuil; Nyssenus cl Clirysosio-

lium sit, vel inipurum ; ne vcl rcni viribus imiiarcm mus , el alii passiin , dominandi studiuin gcneralin:
desiderando volunlas excédai, vel ex indigno molivo, Il
cxagitant ; Ambrosins sacerdotos honoris cupidos uni-

rem divinam appeicndo deficiat ; sicque cl in excessu versim perslrîngit ; Basilius elGregorius Magnus no-
icnierè el ui ddeclu imprudenler eligal. Tenenl nie minatiin priedicandi ol'ficium periculosc appeli docenl,

toi sanclissimi Paires, qui episcopatûs desideriuin vi- I)

el quaj de episcopatûs desiderio dicuntur, luec ad
tuperanl : Icnel me Auguslinus, qui cpiscopalem sar- olïicii pr.edicandi munus transleruiit ; Auguslinus loci

ciuam, si nullus iniponil, non ambiendam, non appe- superioris cupiditalem generalim damnât ; Nazianze-
lendam, non quserendam esse docuit, sed inluendae nus de quàcumque ecclesiaslicà prxlecturà loquitur ;

tune leniporis vacandum esse veritati. Terrel Grcgo- leganlnr ca-teri Patres à nobis adducti ,
quorum ca
rius, qui Pasl. parle 1, c. 9, inlcr episcopatûs difli- mens videlur fuisse, ul ncc inicriorcs episcopalu gra-
cullales et boiia, quid sequendum, quid lenendum sit, dus, nec ecclesiaslicà olïicia opiscopali infcriora pas-
cxponit, nisi, ut virlulibus pollens coaclus ad recjinien sim ajipeli permillereni; 5° quia ratio Palruin ac

veniat, virlulibus vacuus, ne coaclus accédât ; qui dignos Iheologorum, ob quam appelilum episcopatûs pericu-

jpsos culnien lasligiumque Ecclesiaslicœ poleslatis losum censenl , in inferioribus quoquc ordinibus ac
et ex corde debere ftujere, et invitas obedire docuil, ibid., minisieriis, servalâ lamen proportione, locum babcl :

cap. G. Terrel Isidorus Hispalensis , (jui lib. 3 Sent. ctenim, ideô, inquiunl, ncnio, ordiiiariè lo(jucndo,
cap. 54, viro ecclesiastico prœcipil ut ad dispensalio- episcopatum appelere débet, ne, si primalum appelai,
ncni ecclesiaslici ordinis si ex Dei voluntute pervenerit, vanilalis, si reditus, avaritiui , si opus ipsum ,
pric-

nolens quideni, sed humilis cjubernandam suscipiat. Ter- sumplionis arguatur, quod se operi episcopali parcni
rel Nazianzenus qui, oral. 1 apoleg., née oblalam arbilrari videalur ; idem in presbyteratùs ac diaco-
praifecluram expelendam voluit, ncc minime oblalam nalùs ordinibus, caelerisque gravioribus saliem ecclc-
. cxpelere cuiquam permisit. Terrent me plures alii, qui siasticis officiis appetendis videlur esse periculum
iinivcrsiin appelere episcopatum periculosum esse cen- quae , si propler primalum et dignilatis splendorem
suerunl ; sed et periculosum esse censeo , nec nisi ob appelantur, vix sine vanilale appetunlur; si propler
Ecclesiye necessilatein vel uliliiatem (quye hocce tem- reditus, avaritiae maculam haud dubiè desiderium is-

père maxinia est, quo contra Ecclesiae veteris morcm tud inuril ; si propler opus, defectionis discrimen in-
nenio invilus ad ecclesiasticas dignitales eligilur) epi- ducil, cùrn teste Aug., cp. 148 ad Valer., nihil sit di\}

scopatûs desiderium cuiquam permitlo. citius , laboriosius , et periculosius episcopi , aut pre-
•
j
XIV. Porrô quod de eprscopatûs desiderio docuimus sbyleri , aut diaconi officia ; cùm praidicationis of(i-

superiùs , id de cieterorum ordinum ,

presbyteratùs cium Palribus quoque difficillimum semper visum
praîserlim, ac diaconalùs (quorum luncliones caelero- fuerit, el quôd mullam exigal in ejus ministerio dis-

rum ordinum officiis difiiciliores sunl, et hierarchi- posilionem ; cavenda quoque in iis appetendis praj-
C3e) officiorunique curam animarum habenlium, nec- sumptio, ne illis dignos nos putemus, à quorum reciè
non praidicandiacSacramentaadministrandi, servalâ, gerendorum facullaie valdè absumus; et, ut loquitur

ut prœmonuinius, proportione, desiderio dicendum : Gregorius, Pasloralis parle ^1, cap. 7, periculum est,
1° quia D. Paulus, cilato loco, 1 ad Tim. 3 : Qui epi- « ne non purgalus adiré quisque sacra niinisleria au-

acopatuni desideral, bonnm opus desiderat, non solùm deal; el ideo, i inquil, « quia valdè difficile csl pur-
 ,

457 PARS I. SECT. V. CAP II. DE DESIDERIO ET FUGA OUDINATIOMS. 458

gatum se qucmlibct possc cognosccro, prtdicalionis recusaiionc ulrorumque brevitcr qua^dam subji.ia-
ol'ficiuin Uiliiis (Jocliiialur. > mus; quamviseiiim bupcriùs, ex Palrum senlcnliâ,
XV. Itaqiic iicc ccflcsiaslicos ordincs , aul officia ,
docuerimus eiiiscoi)atuni (quod idem dicas de reliquis
propler sacrum principalum ,
praisidoiUiain , slalùsvc sacris ordinibus eccicsiasticisque dignitatibus nec
)

ipsius emineniiani , nec propler lionorem rcdilu.svc appelendum , nec omninô rccusandum esse , niliilo-
temporales quacri, vel desiderari licere concludimus, niinùs qucodain speciaiim de episcopatus citerorum-

quod siiperiiis quoque à nubis probalum fuit, dùm sa- que ordinum ac dignilaium fugâ non ineplè adjungi-
cr.e ordinalionis inordinalos fines recciiseremus; sed nuis.

nec propler opus ipsuin, Deiiiue gloriam, ac proximo- II. Primùni ilaque pro cerlo cl indubilaio liabeii-
runi saluleni procuraïubin passini à qnibusciiinqiie dum est eum
qui se certis teslimoniis ineplum, et cpi-
appeli debere censemiis , ne impares lanlo mimeri scopali niuneri, vel alleri cuivis ordini, dij,'nitaiique
defioiamus, et suscepio oncri succumbanius ; ne con- gerendis imparem esse compertum babuerii, tuià con-
ira iegem diviiiam à D. Paiilo promuigatam, Hebr. 5, scienlia posse episcopalem dignitalcm vel aliam in- ,

snmat quis sibi bonorem, qui non vocalnr à Dco lan- j

junclam recusare, iniô et debere, idque supra aucio-
quàm Aaron ; ne imprudenter incipianuis redilicare . ;
ritate Clirysoslomi , lib. 4 de Sacerd., cap. 1, exem-
nec i>ossimus consummare. Quia tamen eleclio ad sa- plisque ab eo adductis osiendlnms; cui etiam ratio
cres islosordines ofiiciaque vix est in usu, nec ordi- aperta sudragatur : n:Uurali siquidcm jure vetiium est
nari soient nisi qui seipso< ordinaiidos offerunl , nec ne indignus ad sacrasdignilates ordinesque con-
ad ofllcia obeunda vocari , uWi qui sibi gralam esse scendat ;
cùm ergo naluralis juris violalio nullà supe-
signrficârint suam ad ecclesiastica minlslcria assum- riorum voluntate, nullâ vel ratiooe , vel cxcusaiione
ptionem , ideô à peccato excus.intur qui cliaritaiis permittatur, justumque sit, in conspectu Dei, Deura
zelo seipsos sacris ecclesia; antislitibus ad Iios eccle- potiùs ordinationes indignorum proniolionesque pro-
siaslicai digniuitis gradus muniaque Ista paralos esse bibentem quàm bomincs vocantes audire nemo
, ;

significant, qui vel superiorum jussu, vel proboruir in dubium revocare polesl quin salius omniiiô sit
virorum borlalu, nullis conscienlia; criminibus redar- superiorum jussis obluctari , episcopatum recusan-
guli , in divinà inisericordià confidenlcs audent se do ,
quàm divinas naluralesqne
leges acceptando
sacris altaribus ordinandos, consecrandos niitlendos- vlolare. Reclè tamen noiat D. Thomas, 2-2, q. 183,
que offerre; qui slaluni ecclesiaslicum perfeciionis art. 2, ad 2, impedimentum quo quis irreiitum
acquirendd) vel excrcendae studio ainpleetmiiur, et ad se novit ,.quominùs voluntati superiorum obleni-
divina iïiinisleria ineunda tantùm ex cliarilale feruii- perei, triplex esse : unum ,
quôd removeri poteist , ab
lur, quantum ex bumilitale revocanlur; non einm ipso cui pastoraiis cura imponiiur et injungilur, ut si

dubiuni est quin charitas operiat mulliludiilem pcc- peccandi habeat propositum , cui nenipè renuniiare
catorum, 1 Pétri 2 ;
quin perl'ecta charitas foras niit- polesl ; quale impedimentum ad episcopalcfli dif^iu-

lat tinioreni , 1 Joan. 4 ;

quin cliarilas Cbristi urgeat latcm declinandam allegabat Synesius, epist. iOo, qui
nos, 2 Cor. 5 ; non dubium quin cuni Apostolo dicere se et ludo dedilum, et rei uxori* addictum, et phi-

possit, qui ad salutera animarum procurandamex cha- losophiae eihnicai placitis nimis aslricium publiée te-

ritate promoveri desiderai, 2 Cor. l2:FacUis sum in- stabatur, cùm tamen in ipsius potestate situm esset
sipiens, vos me coegislis; ilem : Ego autem libentissimè (((uod et ipse factis ostendii) ut et ludis et uxoriae
rei
impendam, et superimpendar ipse pro aniiiiabus veslris ; voluptalibus vale diceret, et philosophiu! errores ca-

nec dubium quin coram Deo gralum sit malurà priùs iholicai lidei minime consenianeos damnaret; tune
deliberatione initâ , et divinà rnisericordià invocalâ, ergo ille cui auciorilaie superioris pastoraiis soUicitu-

periculis se pro eorura 'sainte exponere, pro quibus do imponitur, et ob rationabilem causam pra^cipiiur,
Chrislus ip^e morluus est; denique cùm episcopatus tenetur oblemperare , obicemque volunlariura à se
totius sacerdolii apex sit, et perfectionis bunianae removere. Alierum est ,
quôd per eum quidcm cui
culmen , reliqui aulcni gradus ecclesiastici progres- injungilur pastorale munus , removeri non potest,
siones sinl ad perfeciionem et gradum episcopaleni cùm tamen per superiorem imperantem removeri pos-

nec eani , licèt niaximam , exigant dispositionem ,

sit ; luncque tenetur inferior, cui onus istud imponi-
perfectioneinque prœrequirant ,
quam episcopatus tur, defectum palefacere superiori , cui dispensanti
prcesupponit , ideô dicciidum est minus tutum esse débet obedire quod exeniplo Moysis osiendit divus
,

episcopatus dcsiderio teneri (queni nemo rite obire Thomas ,

quem cùm Dominus ad Pharaonem mitlere
potcst, nisi (jui caeleris sanclitatc prudenliàque pra;- voluisseï, defectum ipse eIo<jueniiaî et iinguai (ardi-

cellii) quàm ad cacieras ecclesiasticas dignilates , offi- lateni impedimeniumque objecit, sed prœcipienti Do-
ciave ecclesiastica anhelarc. mino ut pergeret, promitlenlique se in ipsius ore fu-

\UT1CLLUS ni. lurum, dicturumque quid loquerelur, prolinùs obtem-

An liceal sacros ordines vel ecclesiasticas dignilates peravit.Tertium , quôd nec à superiori jubentc, nec
refugere. ab eo cui injungilur, removeri polesl, quo casu nemo
1. Hactenùs verô de appetitu ac desiderio lam sacro- onus imponcnli obtemperare obligaïur; si, v. g., ju-
rum ordinum ,
quàm ecclesiasticarum dignitatum beat archiepiscopus ut episcopatus onus suscipiat qui

abundé -iisputavàmus ; superest ilaque ut do fugà seu irregularitate obslringitur, in quâ soius papa dispen-
TH. XXIV. (Quinze.)
iî>9 DK SACUIS LLI'XTIONIUDS LT OaDINATlONinUS. 460

h.iiv iM)Ssil, polnil is ciiisroiiaUmi nîciisarc ,

qnoiii de Givil., r. 19, (piôd ticfjoliitm jusium suscipil ncccssi-
licilimi Ids cliuriliilis; alluruin, (|ui:i i(li|)snm InnniliUiti ()p]io-
ueinitc arcliicpibtoi)! jiibonlis praîcniiliini sil)i

non fatil; jiibial suiunuis l'onlilcx ul slupidus, cl gc- nilnr ,

probalqnc ox liis Grogoril vcrbis, Pasl. p.ulc

rciiihi! roi iiiepliis cpiscopaUiin siiscipial, non lenchi- 1, ('. : l'une unie Dci oculos vera est liumililas , cinn

l ir (tbodin; (|iii se iin|iarcni oiicii apcrlè rcco},'noscil, ad rcspucndum hoc quod ulililir subtie prwcipilur, per-

iniù HOC dobebil nioix'ni gcicro : nain naluralis divi- tinax non est. Na/.ian/.cnus parilcr inoix'dicnli:!; c«s

iKi-ipic logis obligalio, ronlilicis iniporio pra-poiido- coarguil qui sacra; pra;loclurx omis inijiaclum roji-

lal, cl jussio (piaiiliiMivis sununi l'onlilicis ab caïuni (iuul, ex coque proinde capilc voliinlalis inordinalio-

violalionc non excusai; quanïvis lamcn bnjus jussio- nem quo(pie pclcndam cssc dcnionslral. Prospcr Aqui-

nis auctoriias, cuni qui de suà capacilalc dubilarcl, lanicusinsupcrcosdcminjusiiiix accnsal,qu6d cl vit.'C

in oonscionli;\ luluni ofliccie possil , ncc pUis suo, socialis vincula dissolvanl, cl ulilcm, dobilumquc Kc-
t)ii:nn lanUo aucloiilalis judicio, crodoro debcal, qui closi;o laborom siiblraliciilos siiiïiirari vidcaiilur.Ccr-

silii , de viriuni suaruni ind)ccillilale dubius , n)C- lè , cùm (luicvis pars ulililalibus loljus iiiscrvin; de-

tiiil.
bcal, snaquc cliam commoda poslponcrc, non dubiun»

III. Secundù cerlun» est noc cpiscopalum injun- est quin unusquisquc privalus utililate Ecclcsiac cogi

(Uun onininù debcrc rocusari, ncc ca;ioras ccclcsiasii- possil ad sacram pncfccluram subcundam, cliam ciim
cas dignilales oblalas, ncc oïdincs sacres iniposilos jaclurâ propri;ï; (luiclis ; ilcm cùm non nobis lanlùm,

ab ils qui non se oncri inipaics apeilè iccognoscunt, scd loti coniinunilati fovendic nali simus, iiiiciur agi-

icl'ulari debere. Idque priniô Scriplurcc sacn« icsli- nnis , si dcbila iicccssariaque icipubliccc cliristiau;c

moniis possumus conlirniarc ;

priniô enini in câ Icgi- olficia sublrahamus.
nuis Jonam à Dco punitum, quôd concionandi Ninivi- V. Ncque vero in cà rc dcmonstrandà pluribus ra-

lis oliicluni dclrcciâssel Mosem reprchcnsum in

;
lionibus opus est, cùm eonscnticntcs in eâ proposi-

cumquc iralum Dcuni cpiôd cduccndi populum Judai- lione doccndâ Palrum scnlcntias tcncamus; varias
cum è Pharaonis servilulc munus rcjiccrcl. Lcgimus supciiùs Palrum auclorilalcs liuic proposilo lavcnlcs

apostolos inipigrè Chrislo ad aposlolalùs dignilatem adduximus, ex quibus lioc clicere liccl; ex Nazianzc-

ces vocanli obedivisse, Mallhaiunî(}uc è tolonio voca- no quidem, nequc appctcndam minime obtalam prœfc"
luni coiilinuô voci Doaiini panasse, Saulum de pec- cturam, ncque fugicndam camdem obtatam : illud enivi

calorc apostoluni faclum, illico scsc ubiulissc dicen- temerariorum hominum esse, hoc inobedientium, utrum-
do, Acl. 9: Domine, quid me vis facere? Secundo qne autem impcritorum ; ex Cbrysoslomo non licero
daiiinanUir in Scripiuris, qui laleiila abscondunt, qui munus cpiscopalc cui parcs sumus imposilum dclrc-
innarn in sudaiio ligant, qui lucernam sub inodio po- clarc ; ex Augustino, cpisl. 81 ad Eudoxium ncccs- ,

iiunt, quibus quidem parabolis hi reprehendi viden- sarium esse ut si quam operam nostram mater Ecclesia

Uir qui diviua dona in alioruni usum impendcre rc- dedderaveril,nec elatione avidâ suscipiamus, nec blan-
nuuiil , ncc ad proximorum salulcm quamvis vocali diente desidià rcspuamus , sed miti corde obtempcremus

processe volunl ;
quibus parabolis aflinis est isla Pro-
\
Deo; ilemque, lib. 19 de Civit., cap. 18, nemincm sic

verbiorum, cap. 11, senlenlia : Qui abscoudit frumen- debere esse oliosum, ut in eodem otio utililatem non co-

la, muledicelur in populis, benedictio autem super caput gitet proximi, ex quo infert, episcopalem sarcinam si

vcndentium; ex quâ rectc inl'criinus, cura episcopi alii- nullus imponit ,

percipiendœ atque intuendœ vacandum
que sacri niysiai ac pastorcs sint miiiislri Christi cl esse veritati , si autem imponitur, suscipiendam esse

dispensalores niysteiioruni Dei , ces nialô agcre, qui propter charitatis necessilatem : ex Prospcro Aquita-
spiritalcn» alinioniam iraperliri, verbique diviniacSa- njco, de Vilâ conlempl., cap. 20, contra justitiam fa-

crameutoi'um dispensalionem sibi commissam obire cere eos qui merito suœ conversationis vel erudilionis

l'cnuunt, proindeque qui vel cpiscopaiûs, vel alias ec- electi, oliosum studium fi-uctuosœ utilitati regendœ mul-
clesiasiicas dignilales imposilas suscipere delrectanl. liludinis anteponunt; et ciim possint laboranli Ëcclesiœ

Terlio, cùm, ul Ecclcsiaslici liber, cap. 17, oslendil, subvenire , operosœ administrationis laborem ,
fruendœ
unicidfiue mandaveril Dcus de proximo suo ; prseccptum- quielis contemplalione , refugiunt ; ilemque dignilatem
que sit, ut qui misericordiam liabel , doceat et enidiat, ecclesiaslicam , ncc ambiendam esse, nec vilandam ; ex
quasi paslor gregem suum ,
quis inliciari poterit quin Gregorio Magno, Paslor. parle 1, cap. 7, prœdicalio-

neccssitale proximi exigenie, cl superiori imperante, nis officium licèt lutiùs deciinetur, allanien declinari

ad sacras populorum prœlecluras divinâ loge uuus- pcïtinaciler non debere , cian ad suscipiendum hoc su-

quisque tanli muneris capax aslringalur? Âlia lesti- pcrna volunias agnoscitur.
nionia Scriplursc sacrse urgent Alhanasius, Gregorius \I. lis verô plura alla Patrum leslimonia addipos-
Nazianzenus , Basilius , Gregorius Magnus et alii Pa- sunl primùm enim extat cgregia D. Pétri ad C!e-
:

tres. meniem exhorlaloria oraiioproepiscopaïucapessendo

lY. Raliones vcrô duas hujus rci assignat divus in epistolâ quai ferlur ejusdem Clemenlis ad Jacobum
Thomas, priniùm quia cbarltati crga proximos répu- fralrem Doraini , in quà plurima ad pra;senleni qux-
gnât cpiscopalum injunclum rccusare ,
pro quorum stionem solvendam eruuntur : cùm cnim ad pedes divi

nempe utilitaiibus nemo est qui non seteneaturexpo- Pclri procidisse se excusantcm , et declinantcm ho-

nere ,
quod ox Augustino confirmât asserenle, 1. 19 norem caihedrse ac potcsiatcm narrâssct, inox divurn
 , ,

ICI PARS I. SECT. Y. CAP. Il DE DESIDERIO ET FUGA ORDINATIOKIS. AGI

l'oiruin in lutc verba icspondisse rcforl : « Pio lioc poslca denuo prophctàrit ; rationem cliam islam sul>-
j

ne me rogaveris : Loc cnim fieri sialulmn est milii, et

]
jungcns, quùd Deus noslra mcliùs novciit, quàm nos
cô uiagis quùd excusas ;
quia liscc cathedra cuni qui psi noscamus ; raonachorum quoque cxempla sub-
cupil cani, et audacler cxpelit, non requirit, scd or-
j
dens, qui episcopatùs sarcinani imposilara subierint ;

naluni moribus , et in verbis crudilnm; quùd si essel

j
olijeciionipariier occurrens de episcopalûs 1 iborisjue
alius melior, si qiiis mihi aliiis adjulor tain sediilus pcriculis, et peccandi cxindc occasionibus; quibiis
astilissot ; si quis tam plcnè doclriii.TC nie.c raliononi omnibus ubi respondit , tandem concludit periculum
cepissel, sed et ecclesiasticas disposiliones tam plenè ipsi imminere ex islâ delreclatione ecdcsiaslici or-
djdicisset, iiabens alium taleni , non te cogercm opus dinis.

bonum su^ciperc nolcntem ; supcrlluuni est ergoaliiim ^ m. Simililer sentit Nazianz. ; nam non solùm pi\c-
quxrcrc, cùni primilias eoriun qui ex geiilibus pcr dicià, quam cilavimus , apologeticà oralionc , vcrùni
nie sahanlur , et prœcipiiè bnjiis urbis, le piiniiim eliam alià ad palrem suum Labiiâ , cùm ei curani
oblulerim Deo. Sed el illud inluere, quia si pericu- Ecclesioe Nazianzenœ comraisisset.eamdem senlenliam
lum peccali timens suscipere refugis Ecciesiic guber- docuit ; ubi enim limorem suum expressit anii!:iqiie ,

nacula, ccrluseslo quia auipliùs pcccas, qui populum sui infirmiiaiem ajlegavit , qua) ei montes el sulilu-
Dei velut in fluctibus posiluui et periclilanlem ciim ad vacandum conteraplalioni
diiies , co;;scicnlia;i.que
juvaro possis , sublerfugis , lui lanluuunodo babens purgandam pelcre suadebant mox , ulililalis publicic
considéra tionem , et non quod in commune omnibus causa sibi necessarium fuisse curam pasloralem assu-
expedit, providens ; sed certus eslo quôd necesse est mere allatâ comparalione osleiidit : < Quia , inquit
te suscipere omne periculum, quia ncc egoprosalute ut horlus prœstantior est quàm siirps una , el cœluni
omnium ab obsecrando cessabo, etc. Sed et illud cu- universum cum suis ornamenlis ,
quàm unica slella ,

pio le mecum justà raiione perspicere, quando maxi- el corpus quàm unicuni membrum ; ita prœstabilior
me tuà operâ indiget Cbrislus , nunc cùm inimicus est lola Ecclesia rectè comprisita uno homine officie
adversùs sponsam ccmmovet bellum ; an in fuluro suo probe fungenle. Neque eliam oportet sua quem-
tempore, quando jam Christus post victoi iam trium -
que duulaxat commoda speciare, sed et aliorum
phabit , nec ullra ullius opeià indigebit? quis non raiionem babere : nam ipse quoque Cbrislus , cui in
eliam parvi sensûs inlclligat quôd islud est tempus iu siio honore ac deilale manere licerel, non solùm
quo operam tuam Christus requirit : totà igitur mente usque ad servi forniara seipsum exinanivit, sed eliam
in pnesenli necessilate pr;ïbe operam, etc.; libenier contempla ignominià crucis supplicium subiit. î L'nde
ergo suscipe episcopalûs ofûcium, > etc.; ex iis siqui- et concludit sibi optimum visum mediarn quamdam
dem verbis discimus primo nécessitâtes acceplandi se'iui viam inler cupiditatem et limorem; id aulem
episcopatum inferioribus à superiori impoiii posse : sic fleri posse, si nec sacrum munus omninô defugc-
secmidô eam tanicn , Ecciesiai uliiilale urgente, nec rel, ne (quod periculosmn est) graiiam rejiceret nec ;

unquàm nisi episcopaii muneri aplissimis imponi de- rursùs (quod molestum et acerbum est) graviorem»
bere : ierliô peccare, qui, cùm bujus moueris capax quàm vires ferant, sarcinam humeris toileret : « PU
sit, imponenli perlinaciler resislil : quarto pericuk)- autera viri simulque iranquillitaii suœ consulenlis
sissimis Ecdesia; lemporibus et lumulluosis , lune esse ,
functionem sacram viribus meliri , ut scilicet
masimè legern islam uigere , el iniminerc oblempe- tanquàm eam admiflanius, cui pares esse
in cibis,
randi necessitatem, cpiscopalemque operam persecu- posbunnts, eam aulem quœ vires nosiras superat, re-
tionis lempore ab iis qui digni sunt ,
pvsesertini exigi pudieraus, > eic. Ex quibus colliges publicis uiiliiali-
posse, et prsesiari oporlere. bus unumqucmque seipsum, non lanlùm suam opé-
\'ll. Alhanasius inlcgram scripsit episiolam ad rant, debere; Christi exemplo ad id nos inciiari;
Draconlium, quà euni ad episcopale raunus gercndum periculosum esse Dei graiia; resistere, perniciosum
vocal, et episcopatum minime fugieiidum, aut moua- imparbumerissuisonussubire, si ncc militas poslulet
siica; soiitudhiis pnclexla recusandum esse demon- Ecclesise,Bec vires noslrac ferant; neque privalis no-
strai, eoque pncserlim tempore quo Ecclesice perse- stris incommodis, in publica commoda peccandiMU
culio ingnwrit, nefas esse diciilans cum qui gratiam esse, nec iniquam fulurani supcrioris jussionen), qua?
^

acceperit, ipsam occuliare , el quos denarios accepe- ad illicita vel supra vires posita tenlanda neccssilatea
ril, in occulio babere; episcopalem dignitatem non nobis imponerei. Synesius quoque epislolà ad frairem,
contemncndam pradicans, quam Christus iustiluit, varia se allegàsse Théophile scribit, quibus se episco-
per quam ccclesi:c subsistuut , et chrisliani facii su- paii muneri imparem esse oslenderet; paralum ta-
TOus ; adnionens, onniibus si lugiendi mcnsinesset, nicn si bas ipse exceptiones non admilleret, onus
,

ecclesias désertas .-iposlolos ideo Cbrislo vocanti

iri ,
subire , et ka apud se existimâsse cùm nec impcra- ,

alacriler paruisse ; addens juramenti quo se ad fu- loris nec Augustalis prœfecti mandaiis absquc pœnâ
giendam islam Dracontitis dignitatera obsirinxerat resisti possit, muliô minus pœuam evasisse, qui Deo
nullam ei habendam esse rationem; ex Scripluris vocanti miiùmè obtemperarenl.
qnoque fugiendi consilium rcprabans , cùm el Jere- IX. Augustinus, prielcr ea quae supcriùs ex ipso
miasetMoses, qui ab initio rccusabant, millents tan- protulimus, libre quoque de Fide et Operibus, eos re-
dem Deo paruerinl ; cùm Jonas, qui ab iniiio fugerai, darguii, qui nolunt in Ecclesia suscipere disi^en-
>.
4t;r. M-: sAoms klioctioniiu S ET OKI)lN.\TI0NirJlJS. 464
salionisofncinin, desidiosaiii |ira;U'ii(lonlcs oxcusalio- i iniit, de quo si districlè jiidioentur , ex lanti^ procul

iH'iii iiollt' se ntioiicm rcdilerc do |)cc(;alis alicnis, (|ni dubio lei sunI, (pianlis venienles ad publicuni iirod-
|

niidiiinl «'l non Ciiinnl , id csl , accipiiiiil ni non rcd- cssc jKilncrmit ; rpià enini nn-nle is qui proximis
dunl, • < (Mil c contrario, ni ihidcni iniinil, dispcnsalor prohiinrus cnilcscinl , ulililali < ;eleroriiiii secreluni
lidi'lis ol diligciis in nn{^ando sil paralissiniiis, (;l In- pia'pdnil siium ,
qiiando ipse suiiimi Palris Lnigeni-
cronnn duiniiiicoriim avidissinuis. Klc^'anlor in liàc. tus, ut nuillis prodessel, de sinu Palris cgrcssus est

lualorià disscmil Prospcr A(|nilanicns, iib. 3 de ad publicinn? > Poslcriorcs autem , eos nempc (pii ex
ya\ conltMiiplalivi^ , cap. '28 : « Videnduni esl > in- humiljlale pastorale of(i(iuin reji( iiml, ne eis quibus

qnil « utnini jnslo l'acianl illi t|iii se rcniovonlos al)OC- iin|)aios se a;sliniant, praîlerantur, hoc rnguincnlo
ciipalionibns cniictis , ac suidiis spirilalibiis offoitîn- cgregiè rdoilit, cap. (i, cilato . < Quia eorum piolccto
tes, nihil Immancu socielali prodciunl, cl dosidcria sua iiumiiitas, si cuiteris (pioque ulililalibus cingilur, tune

coniniodis omnium pi;vfcrcnlcs, ulililalcm commuiiem anie Deioculos vera est, cùm ad respuendum lioc quod
dcbidcraliC vacalionis cl(3Clione conlcniniinl ; cinn pro- utiliter subire pr.Tcipilur, pertinax non est; neqiic
l'cdo laboranlibus opcm ferre noiic , cùm i)os.sis, et, ciiiin vcrè humilis est, (|ui superni iiulûs arbilrio, ut

connnuiii bono posl'iabilo , oliosà (iniele Irni vcUo, délicat pneessc iiilelligil , cl lamen pra^esse (onle-
nibil liabeal a;quiUUis ; cui ici|uitali qui scrviunt, mnit sed divinis dispositionibu^ subdilus,
; at(|ue à vitio

onnics omnium bono vivunl, ac velut slbi invicem obslinationis alieiius, cùm sibi regiminis culmen im-
i»ali, salulcm muluam lucnlur ac diligunl; ac per pcralur, si jam donis pneventus est, quibus et alfis

hoc conlra jusliliam lacinnl lii (|ul , merito su;e con- prosit, cl ex corde débet iugere, cl invilus oiiediie. >

versalionis vel enidilionis elccli , oUosuni sludium Idem quoque S. Gregorius, lib. 5 Moral., cap. -i, imi-

frucluosœ ulililali regendai mulliludinis antopoMunt. » raliler exponens illud capilis 5 Job : Qui exipectaut

Nonne verô isla evidenter coavincunl imposili cpi- mortem, et non vcnil, eos inlerprelatur, « Qui de-
scopaiùs recusalionem iniquara esse et injuslam, uec siderant mortificare se funditùs, atque ab onnii viià

soliun charilali cl dilcclioni proximi repugnanlcm? gloriic lemporalis exlinguere; sed occullis siepè Dei

X. Palinam verô in liâc quocslione diriincndà cl judiciis, vel pra;esse in regiminc, vel occu|)ari in-

cxplicand;> , mco quidem judicio , omnibus pncripuit junctis honoribus compelluntur , alquc iiiler hxc
S. Gregorius, qui de cà malcriâ non semel dispulavit, morlificatioiicm plenissimam indesinenter expeclant,

et quidem in libro Pasloralis cura?, parle 1, cap. 5 et 6, sicque se gerunt, quaienùs nec à perfectione per in-

ubi ex inslilulo magis banc quicslioncm tractai, duo tcntioncm recédant , nec dispositioni Conditoris per
gcncra slatull eorum qui pastoralem curam respuunt : supeibiam coniradicant, » elc. Quorum pcrfeciionis

primum eorum qui, quiclcm propriam seclanles, opus i incremenla, et gloria;, quem sibi coacervanl, cu-

illud relugiunt ; allerum eorum qui pondus regiminis mulum ibidem ostendit ; ex quibus inferre jure pos-

per humiliiatem subire detrectant ;

priores ita carpil, sumus eos qui episcopatui rite gerendo pares sunt,
quia nimirùm < hi culmen regiminum si vocati susci- et Deo vocanli obedire debere, superbiseque polins

pere renuanl, ipsa sibi plerùm(|ue dona adimunt, quoe quàm humililatis noiam, si su;xï electioni pertinaciter

non pro se lanlummodô, sed eliam pro aliis, accepe- obluctenlur, conlraiiere.

runl; cùmque sua et non àliorum, lucra cogitant,

,
XI. In eamdem coiiS()irat sententiam Isidorus, Mi-

ipsi se, quae privata habere appelunl, bonis privant. » spalensis episcopus : « Mullis » inquit, lib. 3 Sen-
Quod (|uidem Scriptunie sacne auctorilatibus sic de- tent., cap. 54 , « intercipit Salanas fraudibus eos qui

inoMstrat i Hinc itaque ad dlscipulos Veritas dicil,

:
vitai et sensûs ulilitate prsesianles, praeesse, et prod-

Mallh. 5 : ISon potest civitas abscondi supra montem po- esse aliis nolunt; et dùm eis regimcn animarum im-

sita, cl mmo accendil lucernam, et ponit eain sub modio, poiiitur, renuunt, consultiùs arbilraiiles oliosam vilam

sed super candelubrum , ut liueat omnibus qui in domo agcrc ,

quàm lucris animarum insislere. Quod tamen
suni ; hinc Pelro ait Joannis 21 : Simon Joanuis, amas decepli agunl, per argumenlum diaboli lallenlis eos

me? qui cùm amare se protinùs respondissel, audivit : per specicm boni, ut, dùm illos à jjastorali olficio

Si diligis me, pasce oves meus. Si ergo dileclionis est j

retrabil, nequaqiiàin proficianl, qui eorum vetbis at-

teslinioniumcura paslionis, quisquisvirlulibus pollens que cxcmpiis inslrui j)olerai!l. > Item : » Sancli viri
|

gregcm Dei pascere renuil, Paslorem summum con- nequaquàm occu|)alioniiin secularium curas appetunt,

•Nincitur non amare ; hinc Paulus dicit 2 Cor. 5 Si

, : sed occullo ordine sibi imposilas gerunt ; et qnanivis

Chrislus pro omnibus mortuus esl , ergo omnes morlui illas per meliorem intentionem fugiant, tamen per

sunt, etsipro omnibus mortuus est, super est

ut qui vivunt, subdilam menlem portant, quas quidem summiperè,
sed ei qtii pro ipsis morluus est et si liceal, vilare feslinanl; sed timcntes occnltam Dei
iam non sibi vivant ,

resurrexit. > Fusiùs id osteiidil ex antiquai legis prae- dispensalionem, suscipiunt quod refugiunl , exercent

fratri suo mortuo semen quod vilare noscuntur; iiilranl enim ad cor, et ibi
cepto quo fraier superstes
consulunt quid vclil occulta volunlas Dei seseque
suscilarc jubebalur, landemque ita concludii « Sunt : ;

ut diximus muncrlbus subditos debere esse summis ordinalionibus cogno-

ila.iue nonnulli (jui magnis , ,

ditali, dùm solius conlemplationis studiis inardcscunt, scentes, humiliant cervicem cordis jugo divinai dis-

proximorum in prœdicalioiic refngiunl, pensaliojiis. i

parère ulililali

gccretum quieiis diligunl , secessiim speculaiionis pe- Xn. Ex ils ergo palet indubilatum esse, luni cj;
4G5 PARS I. SECT. M. HK PUOFESSIONK AB ORDINANDIS EXACTA. -466

Scriplmâ sacra, liim ox comimmi Palrum doclriiiâ , ff non ero in consilio, nequc in laclo, ut vilani pcitlat,

episcoiiatiiin injuiicuim noniinica|tacl cl idoneo liccre aul membrum, vel capialur malâcapiione. Consiliuin,
oninino recii>aiv pt-ccaiT , (jui lanlo niuncri pares quod inihi aul per se, aul pcr lilleras, aul pcr luinliura
;

illud peMinacilor --uscipero renuurit ;

ex (pio iiilerl D. manileslabit, ad ejiis dainiium nullipandani. PapaUim
Thomas, "2-2, qiK-Cbl. 185, art. 2 , ad 5, « eiim qui Romanae Ecclesiae et regidas sanciorum Palrum ad-
Yittum emiltil de non suscipicndo cpiscopaluin, si pcr julor ero ad defendcndnni , et retinendum (salvo or-
hoc intendat se obligare ad ho<;, quôd ncc per obe- dine mco) contra omiics liomines. Vocalus ad syno-
diciiliam supcrioris pri-lali accipiat illicilè vovore; ,
dum veniam, nisi pra pedilus furro canonicâ praepe-
si auleni inlendil se obligare ut, (juantùin csl de se, dilione. Legatum Aposlolicrc Sedis ,
quem cerluni
episcopalun) non quicral , ncc suscipiat, iiisi immi- esse cognovero , in eundo et rcdeundo, honorificè
nente necessitate, liciiiim esse volum ,
quia vovet se Iraciabo, et in suis nocessitalibus adjuvabo. Aposlo-
faclurum id quod hominem facere decet. > CoroUa- lonmi limina singulis annis, aut per me aut per cer-
riuni D. Thcniic evidens est : cùm onini volum sil liun nuntium, visilabo, nisi eornm absolvar licenliâ;

solùiu promissio majoris boni, oplinuun aulem sil sic me Deus adjuvet et luec sancla Evaiigelia. i Cita-
episcopalrts dcsiderium conliiicre, et pi imalûs cupidi- lur aulem ha^c forma juramenti ex rcgislro Grtgorii
taieni frenare, ad eumque nisi nolenlem accedere, Petro subdiacono, cùm tamen nec apud Gregorium I,
ralioiiabililer quidem Deo vovere quis polcsl, se epi- cujus piurcs exslantepislo!;c ad Pelnim subdiaconuin,
scopaluui nec appoliliiriim, nec iiboiilcr suscepluruni ; (luem SiciliiE defensorem consliliierat ; ncc apud Grc-
quia lamen luni ex naturali diclaniine ralionis , lum goriuni III, cui vulgô capnt iihid allribuilur, reperia-
ex divino jure unusquisque, necessilaie Ecciesiie ur- lur; neque verôillud Ipsum Gregorio IX tribuciidum
gente, episcopaluni lenelur suscipere, nemo rationa- censeo, cùm IX consliluliones in Decre-
et Gregorii
biiiter episcopaluni in eo casu se recusaiurum vovet ; lalium volumine, cujus ipse auctor est, non primum,
imo nec siue sacrilegii criminc id vovore polest, ne sed ulliniura locuni cujusque liluli oblineanl; caput
lelbalem omissioncm voli sanoiilale confinnet. Addo verô cilatum de forma juramenti fidelilalis summo
eli:iin nec ullmn vovere posse se, Ecclesia: utiliîate Ponlifici pncstandae, quarto loco ponatur, et eideni
esigente, prœcepto superioris in episcopalususcipien- Gregorio, cui secundum , et terlium, tribuatur; lum
d>, si dignus évadai, minime pariturum ; neque enim quôd anle Gregorium IX, similem jusjurandi formar.i
nielius est, in eo casu, episcopaluni retuiere, quàm tertio edilani fuisse et exaclam legamus sub Grego-
acceplare; nam, ut Paires superiùs cilati oslendunt, rio II et VU, ilemque sub Alexandre III ;
iiecnoii
magis inerilorium est in eo casu, quod volentes no- eiiam eamdem habeamus in actis concilii Ycnelici
Itnles ad episcopalum suscipiendum feramur, quàm \
(
quod Baronius et alii anno poniificalûs ejusdem
ut perlinaciler renuanius ; cùm ergo non possil vove- Alexandri decimo octavo babitum referuni ) in qui-
ri, nisi quod melius est, profeciô nec islo casu episco- bus schismalis abjurandi , et omnis bœreseos adver-
paiùs fuga voveri polest ; nnde apparel reclè in libro sùs Romanam Ecclesiam, necnon fidelilalis Alexan-
modesl.T discussioiiis asserlionum Kellisoni qui Ni- dre III ejusque successoribus exbibendai , reversis à
colao Simthœo tribuitur, proposilionem islam qncestio- scbismale Oclaviani antipapœ, elGuidonisCremensis,
nls 5, num. 6, quôd votum non acceplandi episcopa- et Joannis de Strumâ, praeceplum Christiano Mogun-
tum sit validum, et saiiGtimi, tanquàm umbujuam repre- lino, Pbilippo Coloniensi , noininalim, et aliis qui-
bensam ; et qualeuùs extenditur ad recusalioiiem busdam eoruni sequacibus, imponilur ; eamdemquc
episcopatûs , lam imposili quàm oblati , lam urgente legamus apud Albertum Cranlzium, fiui in numero-
quàm cessante necessitate, falsam, temerariam et statui sissimo concilio babilo pontificii ejus anno vigesimo,
episcopnli contmneliosam , à Parisiensibus docloribus in quo eosdera Clnislianum Mogunlinum et Philippum
judicaiam anno 1650 fuisse. Goloniensem à scbismale redeuntes receptos in Eo-
clesiœ Gatbolic* gremium, et Joannem Calixtum re-
SECTIO SEXTA. cessisse à scbismale refert, atque episcopum Bene-
venlannm creatum fuisse (quod quidem toium iii
DE PROFESSIONE Ql.E AB ORDINANDIS EXIGl
Veneiico peracium est, unde de anno concilii Baronio
VEL EMITTI SOLET.
ipsum non consentire apparol); in hoc, inquani , im-
^ l. De orujine jurauifuti ab episcoph jam prœstari redeuiitibus à
merosissimo concilio îormam isUim ,

soliii.
scbismale, juramenti propositam fuisse narrât : < Ego
\. Plurima ;ib oïdinaudis, proisertini verô episco- N., anaibematizo et recuso omneni lix-resim exlollen-
pis, juramenlo fiimari, aniequàm sacrse ipsis niamis lem ie adversùs S. Romanam Ecclesiam ,
prascipuè
inipoiitinliir, léger.' possunuis in fornià jurainenti qu;c verô scliisma Oclaviani, Guidonis, et Joannis, et or-
babe'ur in Ponlilicali Romaiio, necnon in alià brc- diiialiones eorum irritas judico, et eis conlradico, et
vioii f';,deni feiè oninin capila continente, qiue De- modo, et in antea me obedilurum juro, et promilio
crelalibus inserilur, iisque verbis expriraitur : i Ego (idelitalem S. Romanae Ecclesi», et domino meo
N., episcopus ab hâc horâ, in antea, fidelis erosancto Alexandre, et successoribus ejus juste inlranlibus ;

Petro, sar.ctieque Romance Ecclesiœ, dominoque tneo ipsique serviam , absipie oinni malo ingenio, contra
PapycC, ejusqiie soccessoribus canonicc inlranlibus, oniiicm hominem. socinidùm ordinem nieum ;
consilia
 ,

407 I>r, SACIIIS KLKCilOMIUJS Kl OKDINATIONIFJlîS ^(18

vjus(|ii.i; niilii m ripto iri'l)>iii:iii<l:iM:rit, vi.'l i|)bU(:oiii- lia iMicscrlini pctclKintiir, il :ut «pi;u
sin.; iiilcrruplio-
iiiiiici'il, niilli lioiniiuiiii |)i'oil;tii), iicc cliuni pro |M!ri- ne niajorib boni prolicisci non polcral. Porrô non ro-
citlo corporis, aiil iii(;iiil>n)riiiii. Lcgaluii) Kaictiiu! liini ipS(! Bonifai iiis , veniin cdain oiclcrl Gcnnarii.H
IloiniiiKu lionorabu, ol (liicaiii, vl rediicaiii, cl juvalio cpiscopi in synodo ai) ipso roncl:^, coidcssl suiil nnl-
expoiisis; sic me Dons ailjiivcl, cl lia;c sancla Evaii- lalcin , cl subjcclioiHin IJonian.c Kccicsiic, eaniqtio
Kclia. » onniiuni Bubscriptioiic firiiialnni luolessioncm ad
Il Milii saiiè viilctiir non incoininotiè itncdiclnn) corpus saiicli l'clri Honiani dircxcruiil , ul patel ex
tloircluin Givgoiio II sallcni ex parle liibiii posse, ipsius cpislolA ad Cudbcrtnni , nniic birlè jiiramcnti
<|uippc oùin Icganuis in ViU'l sancli Itonilacii , (|uain fidelilalis bunnno l'onlilici in ordinalionc oinillciidi
Olhloiuis prcshvtor, c\ aiiliqniori cjiisdcni Vilà, (|uani consucliido profluxil.
ncnipi; distipuliis cjiis S. Wililtaldiis priiniis Kslalcii- III. bilcgia v(;rù prxdicii safTiuncnli forma Grc-
sis cpiscopiis anlca conscripscial, cdidit, formani ju- gorio pra;serliin VII, ni falior, trlbncnda est, lum
ranicnli ab codcni lionilacio i)rinu) corani prœdiclo quùd occasione scliisnialis, qtiod in ipsnm Ilcnrirns
Grogoi'io II in suù ordinalionc eniissi, qu:e ab cà non inq)cralor excilAralprinnim ab onuiibns cpiscopis à
,

mullùni dilTcrl qnani supra prolnlinuis. i Pioniillo scbismale redeunlibns sacramcninm pr.Tdictnin cxa-
ego nonilacius Dei gralià (•piscoi))is, tilii, bealc Pclrc cluni fuisse probabile sil ; confoniiilir nempe Nica^no
aposlolonini princops, vicarioiiuc Uio 15. Grcgorio pa- canoni ,
quo sivc Calbari , sivc Novatiani h scbismale
p;t, Cl successoribus cjus, jior Palrcm, Filium cl Sjù- redeiniles, srne sacramenlo recipi pr^liibenlur ; idc6
ritum sancluni, Triniiatcni insepara-î-jilcm , cl boc sa- occasione bujus dissensionis impcrii et Kcclcsia;, sclii-
cralissiiiunn corpus lunni, nie onmcni lidcm cl puri- smalisquo exinde oborli, privilégia sancla; Sedis ex-
lalcn) sancUv fidei taliiolica; cxbibcre , cl in uni(alc prcssiùs jurari praidielus Ponlifex voluit, cl rcgalio-
ojusdom (idei Dco operanlc pcrsislere, in quo onniis rum sancli Pelri memiiiil; deindc panlalim à ca;leris
Chrislianorum salas esse sine duT^io comprobaUir, cpiscopis idem sacramenlum cmilli cœpil ;
qna; qui-
ïiuUo modo me conlra unilaicm communis, et univcr- dem ex eo probanlur lum quod in concilio Bomano
salis Ecclesia, suadcnic quopiam, consentire ; sed, ul VI snb Grcgorio VII, cujns acia babenlur in Rpgislro
vlixi, fldoni cl puritalcm, et pncdiclo vicario atque ejusdcm Grogorii, similo omiiinô superiùs relalo ju-
successoribus cjus por oninia exliiberc, sed cl, si co- ramcnlo, arcbiepiscopo Aquilegicnsi imposilum fuisse
giiOYCro anlisUlcs conlra inslitula sanclorum Palrum legamus, iis nempe verbis cxpressuui (1) : i Ab bac
conversari, cum iis nullam baberc communioncm aul horâ, Cl in anlca, fidelis ero B. Peiro et papa) Grc-
conjunclioneni; sed magis, si probibere vabicro, pro- gorio, suisque successoribus, qui pcr mcliorcs cardi-
iii'x'bo ; siii minus, fidcliler slaiim domiuo mco apo- nales intraverint; non cro in consilio, ncquc in fado,
stolico rcnunliabo. Quùd si, quod absit, conlra hujus ut vilam, ant nicmbra, aul papalum perdant, autcapli
promissionis mea; seriem aUquid facere quoUbel mo- sinlmalà caplione, ad synodum ad quamme vocabiml,
do, seu ingenio, vcl occasione lenlavcro, reus inve- vel per se vel per sues nunlios, vel pcr suas liite-

niar in 3Cterno judicio, ultioncm Anani» et Saphyrsc ras, veniam ; et canonicè obediam aul ; si non potero,
încurram ,
qui vobis ctiam de rébus propriis fraudem j
legalos meos mlliani. Papalum Bomanum cl rcgalia

facere proesumpserunt. Hune ctiam indicnUnn sacra- sancli Pelri (nota in exlravaganti Dccrctalium cùjus
r.icnli ego Bonifacius cxiguus episcopus , manu pro- occasione hicc dicinms, loeo regalhun smcii Pétri, lia-

priâ scripsi , alque ponens supra sacraiissimum cor- bcri régulas sanclorum Patrum , in Ponlificali vcrù

pus sancti Peîri, ila ul prœsnmplum est, Deo tcsle et Bomano haberi regalia sancli Pétri) adjulor ero ad re-
judice, feci saciramcnlum quod et conservare promit- linendum , et defendcndum , salvo meo ordine. Con-
to. » In Yitâ S. Bonifacii apud Sur. 5 junii ; referunt silium verô quod milii credidcrint per se, aul per
Baron., tomo 9 Annal, ad amium 723; Severinus Bi- nunlios suos, sive per lilleras , nulli pandam , me
nius, tomo 5 Concil. ,
parle 1, scct. l. Eadcm ferè scienle, ad eorum damnum; legalum Bomanum cun-
qmc in allato ab iniiio sacramenlo fideblalis in hoc do cl redeundo honorificè traciabo, et in necessitali-

quoque Bonifacii sacramenlo capita conlinentur, proc- bus snis adjuvabo cijm invilalus fuero ; hacc omnia
terquàm quôd fldei proiessio in boc babetur, qnae spe- observabo nisi quanlùm sua cerla licenlia remise-
tialim jam exigi solet , omiUunturqae tria capita de nt; j id esl, ut in praîdiciâ decretali habelur, nisi

profectionc ad synodum , jubenle summo Ponlifice, corum absolvar liccnlià. Praediclum auleni Aquile-
legalis aposiolicis honorandis et liminibus apostolo- giensis cpiscopi juramentum eadcm onminô capita

rura invisendis; qua; forte ideô omillunlur à Boni- continet, quae cilata decretalis consiilulio ; praeter-

facio ,
quôd legatus ipse aposlolicus ad conversionem quàm qnôd in bàc , de visilimdis, aut in propriâ per-
gcnlium miltcretur ,
poleslasque ei conciliorum indi- sonâ, aul per minlium, liminibus aposloloruni.singu-
cendorum concederelur (
quâ polesiaie eum postea lis annis capul ullimum addaïur, quod in prx'diclo
K^pins iisum reperies),un»!e ncc de legalis npostolicis
lionorandis juramentum prseslare debebat, ciiui ipse (1) .\cla conc. Bonian., sub Gregor. \II, i^i ['.. ^i^t.

iegaïus esset nec de profeclione ad synodum cui

Greg. VU
posl episl. 17, lib. G,cujus Acta incipiuiil :

; ,
Anno ab incarnalione sempilerni principis, etc. ;

poteslas indiccndorum conciliorum tribueretur; nec liabenlur apud Severinum Binium, lomo 5 Concil.
de liminibus aposlolonmi iuviscndis, qu;c synodi gra- parle 3.
 ,, ,

469 PARS I. SECT. VI. DE PROFESSIONE AR ORDINÂiNDlS LXACTA. 470

Aqiiilcgiensis (piscopi juramciUo minime habotur, Ilalis ac Siculis, quibus in proprià provincià iiitra pri-

qiiodqiic in formft jnramcnli qurc in Pontificali Ro- malioc Ronianac ternainos, concilia celebrandi néces-
,

mano oxprimilur, paiiliilùm immulafum legitiir; sitas imminebat.

qnippe cùm non nnnis singulis, sed iricnniis cadcm V. Secundo ex ordinalionum jin-e quod concilio-
apostolornm iimiiia visitanda ab cpiscopo consecrando rum convocalioni solebatesse connexum, eadem Ro
promittaimir; liiiô in cjusdcm nibricis expoiiatiir Icx niam petendi ncccssiiasorlafuit : quaj primùm Iiaîos,
isla de visilandis qtiocnmqiie triennio aposlolorum Siculosquc, aliosquc Dalmatiae vicinos, comprehendc-

liiiiinibii?, quasi ad solos Ilalos, vel ex llalicis insulis, bat, quos nonnisi à summis ponlificibus, vel ex eorum
cl adjacenliiiin provinciaruin, vcliili Siculos , Sardos, licenliâ ordiuaios fuisse coUiges ex variis Gregorii

Cor-os, Dalmatas, ilem cl Gnccos, qui c rcgione Magni epislolis, cùm tamen eodcm temporc in Galliâ,

ipsius Italicp, Cl Siciliaî oris babiianl, pcrlineal; Gal- Hispanià, Gcrmanià ei aliis regionibus, singuli in suis

losverô, Germanos, Ilispanos, Belgas, Boenios et proviiiciis, à metropolitanis suis, vel primatibus or-

Ungaros, Poîonos, Anglos , Scolos, Hibcriios, et c.t- dinari solereni anlislites. Illnc qui summo pontifie!

terns qui in Europâ sunt, cilra mare Germanlcum ut primali obedicbant, Romam evocari consueverant,

Cl Bahicum , atque omnium insularum maris Mediler- vel ut ordinarentur, vel ut , si per alium consecrari
raiici , episcopos , nonnisi singulis quadrienniis : re- eis liceret, summum tamen pontificem salutarent, s(a-
motionim verô provinciarum Europœ , iiemque Afri- lim atque per tempus et vires ipsis liceret, conformi-
canos, singulis quinqueiiniis ; Asialicos tandem, et in ter nempe Tarraconensis conciliislatuto, quo ncmpc
aliis orbis parlibus dcgentcs , nonnisi singulis decen- proccipitur, can. 5 , ut si quis in metropolilanà civilale

niis obliget. non fuerit cpiscopùs ordinatus ,

posteaquàm suscepin

§ 2. Speciathn exaimnalur promissio ,

quâ se epîscopi benedictione per melropolilani iUleras lionorem fuerit

obstringunt ad invisenda limiiia aposlolorum. episcopi adeptus , et slatuto tempore , id est , implelis

IV. Alque, ut obiler dicamus de capifulo islo quo duobus mensibus , se in melropolilani sui prœsenlet
liniina aposlolorum episcopi in crdinatione suà se in- aspeclibus , ut ab illo monitis ecclesiasticis inslruclus

visuros promiltunt; bujus, ni fallor, moris origo ex pteniîis quid observare debeat, recognoscal. Si non fe-
duplici fonte dcrivaiur ;
primo cvAm , cùm summus ;
ceril , in synodo increpatns à fralribus corHgatur ; si

Pontires in obseurioribns fidei vel ecclesiaslicoe di- ! infîrmitate aliquâ, ne hoc impleal, fuerit impedilus, hoc

sciplina} negoliis lotius sux provInci;o, cui non solùm I suis littcris metropolilano indicare procuret. Quare cùai
ut arcliiepiscopus , vciùm ctiam ut primas pnesidet, sequentibus temporibus electionum et ordinatlonuni
episcopos ad conciliuni convocare soleret, in majori-
I
jurasummus pontifcx ad se Iraxerit, nibil miium si
bus quoque et intricatioribus câusîs lotius sui pa- eodem jure pracceperit, ut episcopi ordinaii quàm pri-
Iriarchatûs episcopos rartùs conTocaret, liinc episco- mùm Roniam accédèrent nionita, jussaque ad rcctè ,

pc; qnidem llaliaj ac Siciliiic ,

qui Romano Ponlîfici suam diœcesini administrandam ab eo audituri.
ut primali, subjiciu.ntur , Roniam ad concilium profi- YI. Tertiam huic valdè affinem rationem adjungere
cisci debebant freouenliùs quàra reliqui episcopi, qui possumus , archiepiscopis propriam ,
quibus cùm ve-
alios à summo Pontifice primates agnoscebanl; cujus tilum esset ecclesiasticis legibus, ne quidquam ponli-
rci argumentum esse potest cpislola Leonis primi ficalis munerissine pallio alientarent, palliumautem,
summi ponlificis ad episcopos Siciîiœ, quà nempe cis i^ ul docet sanctus Gregorius epislolà ad Brunicbildcni
procscribit, cap. 4, ul quia saluberrhnè à sanclis Pa- Francorum reginam non , nisi forliter postulanlibus

tribus conslilulum est bhws in annis singulis episcopo- obnixèque pelentibus dari debeat ; hinc, inquara,
runi debere esse cunvenlus, terni semper ex ipsis ad diem fiebal ul Romani pontiflces bis tantùm pallia dare so-
terlium calend. octobr. , Romani fraterno concilio so- lerent qui Romam ipsum peiituri adircnt : sic cnim
ciandi occurrant. Iiemque, epistoîà S. Gregorii , quà legimus sancUim Elphegum, anno iOOtî, Belfinum ,

Cypriano diacono scribens , episcopis Siculis ,

qui ex sub rege Eigaro paulô antc Dunslanum , et sanctuni
antique more Romam singulis trienniisconveniebant, Anselmum, archiepiscopos Canluarienses, iiemque
eoruru labori consulens, indulget ut semel quolibet sanctum Malachiam Hibernice priniatem , et alios pro
quinquennio Roniam venirent. Yocabanlur quoque pelendà arcbiepiscopatûs stolâ (quo nomine pallium
nonnunquàm Romam ad concilium lolius Occidenlis , in Vitâ Dunslani et Anselmi noniinalur) Romam pro-
episcopi quo modo ut de antiquioribus temporibus
, , feclos. Unde Gregorius VII , cpistolâ ad Briinoneni
sileanî, Galliarum prœsules ab Adriano II et Paschali Veronensem episcopum diciî, antecessoruni decrelo ,

II vocales apud liincmarum Rbemense:-.! , et ivonem personai prcosenli non esse concedendum pallium,
nisi

Carnolensem legimus ; sed Iiœc toiius OccideiUis con- îtaque ipsum monet Romam venial ut illud accipiat ;

cilia rariora erant, ideô liujiis roi causa rariùs episcopi. et epistolâad arcbiepiscopum Rolboniagensem, ipsum
qui proprium babebani primalera , aliuni à Romano reprehendit, quôd Romam venirc distulisset, et pal-
Ponlifice, Romam convcniebant; poslea lamen lex lium ab Apostolicâ Sede ,
pro more , acquirere posi-
ista ad omnes episcopos extensa est, quibus, ad sc- posuisset. Urbanus quoque apud Plalinam scribens
dis ApostoIicK majeslalem venerandam , Romam ad- archiepiscopo Mediolanensi : Litleris tuis, inquit, ex-
cnndi lex imposita fuit, quoe solfim ad concilii cele- orali cum Apostolicœ sedis benedictione pallium frater-
brationcm olim imponebatur , cl solis ut plurimùm uitali tuœ milliimis quod quidem di'juitalis geniis tiulli
,
 ,, ,,

471 DM SACUIS I l.lCIIO.MlirS liT OllDINA'l lOMIU S. 472

iiiili' It' , iiii,i i>iir»iiiii, litiut'KstDn es/ : illiid liimcii vcl coHsecrati A|)osloloruni limina invlserenl, sequentibus

lU' 8U0 l(!iii|i()ri' , Ncl (It! archii'|iisn)|»is liali;i! (liclmii li'niporibns invabiit , cnjus vesligia ali(|ua cxlaiit in

iiili'lligciuiiiiu <>sl : coiislal oiiiiii priorihiis lciii|)()ril>ii.s Mpi^toli.s Ivonis (^ainotcnsis, qnarum una Haduiplmni
Syagi'iu Aiigiisloilunciisi , .Viif^ilio cpiscopo Arclii- Rolcnscm episiopum inCanlnaricnsem eleclum, apud
tciisi, cl Joniiiii priiiKr Jiistiiii:iri;i' à Gn-^orio MM<^'tio, Pascbalcni II cvcnsal, (piod Romtm nccdùni prorrciiis
Aiixanid tla-sarii Arolaîcnsis succThsori à Vi^ilio; Iribiis l'iicril : < Ilic , in(piil, f|iisl. ^'lO, in pro|iiià pcrsoiià
iiiotropolilanis (•(M'M):iiiia; à ZacliariA ; Itriitioiii ar- Scdcm ApOHtolicam visilan*, sccmidùm niajormn in-
cliiopiscopo (joloniciisi ab Aj^apelo 11 ; Odiloui ahhati sliliila dcliberavil; sed eum parlirn corporis di-biiiias
Cluniaccnsi à Ucnediclo ; lioiiifacio Mof^Minliiio à Gre- impcdivit, parlim pcriculuni Romani itineiis detcr-
j^orio Ili, aliisi|iH; altsentihiis iiiissa l'tiisso. niit : millil ila(|nc |)ra'dicta Ecclesia vice clccli sui
VII. Iliijiisct; vorù iiiuiis liMiarissiiniis liiil pradi- rcligiosas |)erNonas, et dictis el scriptis oiiiiixè poslu-
dus Grcgorius VII, ul iioii soliiin arcliiopiscopos, vc- lanlcs, ni pratlidum cbclnm Cantnaricnsem f'[)isco-

lùni eliaiii opiscoposaliqiiaiito limpoio, posWiiiàiii vel palui condrnictis, cl dignilalcm ei pallii concedalis. »

ipsi ordinali , vel papa ordinaUis luissct, Uomani pe- Altéra cumdem Paschalem rogal ul Gaufridum Rollio-
Icre vellcl; palcl hoc ex variis ojiis cpislolis, quaruni magensem Romam proficiscentcm, cxcusalnm lamcn
prioreùi coiii prolcriiiius, qua; ad Laiifraiicnm arcliio- bai)C'at ((uôd profcotionem siiam diutiiis dislulisset :

piscopiiin scripla esl , in qiifi ha;c habel, tjnhd ex illu « hogamus enim, inqiiil, episl. 2.>i, paternanj discrc-
lempore quo sacerdolale simiinœ scdis jngum cervici tionen» vcslram pro domino Gaiilrido Rulbomagensi
uostrœ licèt indigni suscepimus, venire ad nos non mul- i;arcliiepiscopo, qui lune landem impetravit à principe
tùm ctiravil fraternilas lua, quaiitb minus hoc de dile- \
suo rcge Angloi um ut posset in proprià personâ Sedem
clione tuà sperare potuimus, cb (iDipliUs stiipentes vitra- \
Apostolicam visitare, (juam tamen non dislulil visilare

mur, et nisi aposlolica consueiudo, necnon cl ainoris \

suis icmporibus in personâ aliéna; non cigo cxisli-
pigtius autiquiiui nos Intcusque deliiiuisscl, profcclb nos \
manms impnlandum coiilem|)lni Sedis Aposlolica;
hoc graviter ferre jamdudum tibi constilissel, lib. 6 Re- quod nécessitas imperavit, non lorpor dissuasit, non
gisl., eplst. 50. Neque vcrè debuisse eum, subdil neglcctus relinuil : pro eo enim securc inlercedimus,

mclu rcgis Anglici, aul cujusqiiain personje supersll- quia pcrsonam utilcm et honeslam ab adolcscenliâ
tioso amore, à conspeclii Papa; rctralii; debere pro- suà , cl ab aliis didicimus , cl nos experli sumus. >

inde ipsum regem ab boc consilio revocaie, ne queni- Mine dissensio nonnunqnàm inter summos ponlifices
quam dcinccps ab Aposlolicœ Sedis visilalione ulle- el reges oria , dùm ii œgrè Terrent Romam episcopos
riùs coercere allciUet ; laiulemque in fine pnccipil ut sibi subditos fréquenter pelere, nec eos nisi impciratâ
qiianlociîis Romain properct, qualenùs, inquil, de his, ab ipsis licenliâ rcgni fines demigrarc permitlerent :

cl aliis negotiis prœsenliaiitcr conferre , nique ulililas lioc Gallicos olim roges in suo rcgno observari vohiisse
Ecclesiœ de nof'tro colloqnio augmenlum valeat , Deo testis esl Ilincmarus Rliemcnsis , nec lamcn ob cani
favcnle. percipere. Secundo cliani locoeas addncinnis, rem conqucsîos olim fuisse Romanos ponlitices Ic-

quas ad cumdem Lanfrancum scripsit liUeras (L. enim gisse me raemini : cùm lamcn Gregorium VII ob id

Canluariorum episcopus, oui Huera; islac diriguntur, conquestum fuisse de regibus Anglorum ex ciiaiis

baud dnbiè Lanfiancus esl arcbiepiscopus Ganlua- siqira liiteris paleal, maxime ex epislolà ipsius ad
riensis) qnibus quidam eum rcdarguil, quùd Uomam Ilubcrtum Roniana; Ecclesia; subdiacoiiuin ; de eo
sa>pè vocalus, nec venisset , ncc cxcusalionem cano- quoquc S. Anselmum archiepiscopum Canluariensem,
uicam prœlendissct, prnccipilque ul intra quatuor men- cl regem Anglorum Willelmum allcrcalos fuisse fusé
j

SCS Romam veniat, alioquin eum ab olficio episcopali docet Malmesburiensis eademque inler sanclum Tho- ;

suspendit ; et inter cyelera bœc ait : Non enim labor mani Canluariensem, cl Hcnricum II Anglorum regem
mil difficnlUis iliiieris sufficienler excusai; ciim salis controvcrsiam fuisse constat ex arliculis ipsi sancto
notum sit multos longé remoios, licèt corpore invalidos, Thoma; à rege proposilis.

cl infirmos , el à leciulis vix valentes stirgere , lumen § 5. Concludihir à quo tempore forma jurisjurandi cpi-
beali Pétri amore flagrantes, ad cjus limina vehiculis scoporum jam usilata recepta sit.

properare. Tertio superiùs citalam ad Willelmum ar- IX. Porrô pra;dictum juramentum, quod , ut ex

cliicpiscopum Rolliomagensem epistoiam proponimus prsediclis constat, ab archiepiscopis quibus pallium

quâ ipsi culp;c ascribit , lam (piod Roinam ipse concederetur,el ab iis qui redirent è scbismaie, exigi

quàm quôd sulîraganei cjus non acccsserinl : « Lit- primùm solitum fuit, vel progressa temporis ex coii-

lera!, ait, quas nobis misisti, salis devolioiiis praHen- sueludine recepiâ caHeros episcopos obligare cœpit

dunl, sed ad eoruai fidem rei peuilùs leslinionium vel ab ipso Gregorio VU prœceptum fuit; vcl à Pa-
decsl. Si enim ila se res haberet, non, quemadmodùm scbali H, sub quo concilium générale Roma; celebra-
sufTraganei lui, eliam tu ipse aposlolorum limina vi- tum esl, in quo proniitteuda; obedientia; summo Pon-
sere lanlo lemporc j»arvipendisses : ex quo enim nos lifici forma praîscribitur; vel certè ox eo quôd Decre-
licèt indignos ad bujus Sedis cnram di^natio divina talibus à Gregorio IX insertum fnisset ;
quamvis ,

provcxit , ncmiiieni vcstrûm nos vidisse recorda- juxla interpretationem Glossae, eos solùra obligaret,
mur, > etc. qui immédiate summo Pontifici subjecti esscnl. Unde
VlII. Consueiudo aulem ista ul episcopi de novo i 1 juramenti formam canonicam ,
quam à coepiscopis
 ,

473 PARS I. SECT. \l. DE PHOFESSIONE AB OUDINANDIS EXACTA. iU

immedialè sibi siibjeclis suimumu PonliCicom cxigcre
"J
li(t III. cap. 5 : « Ut nempc, poslqiuim à Rornano
solere dicil Grcgorius IX, et quâ caeicros arcliiopi-^co- Pontificc oxceperini palliiim (quod est picniludinis
pos vuli esse conienlos, eain csso dicil Glossa ,
qynv. officii ponlUicalis insigne), pr.Tsiilo sibi lidelilalis et

in pradiclA dotreUli Gre^oiii YII expriiuitur. Placcl obodieiili;ejiirainenlo,iiceiUerelipsissuissii(Tragancis

laiiicn jinameiiluin illud vol ex aiUiquà consiieliuliiic, p:illium largiaiilur, recipicnlcs pro se professioiiein
aille icnipora scilicel Gregorii VII, ad illos cxlcndero canoniicani(id est, iil inlerpretalur Glossa, subjeclio-
qui primaliii Papœ subdcrenlur, et ad ipsum ordiiia- nem, obedienliam, et revercntiani, qux tria in inslal-

lionis jure speclarent, vel pallium acciperent ,

quos ;
liitione abbalis episcopis promitli debere doccl llo-
omncs, qujccunique in pra^dictà decrclali cpislolà noriiis III) et pro Roinanà Eccicsià sponsioneni obc-
continenlur , olim observasse, el in ordinationc suâ dicnli.i; ab eisdem. » Piiniales quoijuc, sicul jura
Roniano Ponlilki juraii;entiim de iis prieslilisse, ex ordiiialionum ad se Iransferre annixi sunt, ila el i-ibi

veleri Ecclesi^e more, ccrlissimum est; el ceriè Aqui- obedienliam ac reverenliani jurari voluerunl; gravis
legiensem arcbiepiscopum (queni nieriiô, siciit el inde controversia inter Ilngonem Diensem arcbiepi-
Dalmaliae vicinos Italiai cpiscopos , ordinalionis jure scopum Lugduneiisem, Sedis Apostolic;e legaluni, et
ad caibedrain Romaiiam non recenter spcctâsse , el Daimberluni Senoiiensem eiecluin , quem volebal
ad Romana concilia vocaluni esse dixcris) juramen- Hugo ante consccrationcm ad ipsum prolicibci, el sibi
lum pra-diclum emisisse ex aclis concilii Romani II primalûs jure obedienliam ac subjeclioneni profi-
sub Gregorio VII superiùs prolulimus : Bonifatium teri ; quod lamen et sibi grave videri dixit Ivo,
quoque Moguntinum exlra fines primalûs Romani uipolè quod hactei.îis nec in Senonensi provincià
prinialem conslitutuni , et Aposlolicre Sedis legaluni nec in aliis provinciis anli'juilas instiluisset, nec
idem fermé juramenlum emisisse superiùs oslendimus. consueludo servavissel; nam , ut in epislolâ ad prœ-
§ 4. i)e promissione obedientiœ in consecralione episco- dicluni lïugoiieni scriplâ fusé ipse disputai ,
prima.
portim. ' lis solùni pnerogalivic debcbalur ut de nomine
X. Ex boc vcrô Gregorii IX decreto, cujus obiler ij
elecli ad noliliam cjus provinciales rcferrcnt , ipse
niemininius, coibgi poiesl episcopos in ordina.ioiie ;
auleni nullis difficullalibus, nullis diialionibus jiislas
suâ fidelitalem melropolitano servandam juraniento • faligaret elecliones, sicque omnia sua privilégia infe-
olim pioniisisse, sicul el cocpiscopos Papai subjeclos, rioribus ecclesiis illibala servarcnlur ; vieil lamen
servaiâ lamen proportione ;
peccare verô melropoli- jl Ilugonis auclorilas, nec Aposlolicaî Sedi grala Ivonis
tanum, si aliam à prœdiclâ suffraganeis suis jurandi fuisse liberlas, ex ipsius Ivonis epislolà ad Pascbalem
fornudani oblrudat ; ita enim loquilur Gregorius IX summum Ponliriccm, colligitur. Vicisse verô HugG-
epislolà Graniensi (Gradensi) patriarcb;e : « Manda- nem, Daimberlum:;ue ipsi el ccclesi^e Lugdunensi lo-
nius, qualenùs conlenlus forma canonicâ quam nos à conciiialum, oninem illi obedienliam lanquàni suo
coepiscopisnobis immédiate subjcclis recipimus, nihil primali promisisse , ex Joannis Lugduncnsis arcbie-
ampliùs à Castellano cpiscopo, obtenlu alicujus con- piscopi, qui Hugoni successit, obscuriùs ; ex Gofridi
sneludinis exigas, praHextu prœslili juramenli,) etc., Viodocinensis lilleris ad Ivoneni, clariùs colligimus.
qu;e verba ostendunt formam eamdem jurisjurancîi, Hoc verô tempore quo ordinalionuni onmium jura ad
qiiam Papa exigeret ab episcopis sibi immédiate snb- seipsum summus Ponlifex iranslulil , episcojMsque
jeclis, arcbiepisoopos quoque à suffraganeis suis, niliil consecrandis concedere consuevil ut à quocumquc'
verô ampliùs, exigere poiuisse ; mennnit el ejusdem anlislite quamvis non suo consecrari possinl , soli

sponsionis quam episcopis suis ordinaloribiis face- summo Ponlifici , non melropolilano , non primali,
renl, Ivo Garnolensis, epislolà 75, ad Bernardum fidelilatis , obedicîili;e ac revcrenli;c professio exbi-
niajoris monasieiii abbalem : t Sic, inquil, reii(iui belur, ut in Poniificali Romano videre est; sed de
ponlifices anle consccrationem exaniinanlur, omiieni juramenlo obedieniia; consecralori exhibendic fusiùs
veterum moruni boneslaiem, etdebitam obedienliam inferiùs.

se exbibiluros suis ordinaloribns pollicenlur. » Eâdeni § 5. De promissione indemuitalis rerum Ecclesiœ.

(juoque cpistolà solide et erudilè à monacbis quibus- XI. Prxlcr bac verô qua; ex pr;tdictà canonicâ
dam scrupulum htmc eximil, quo eorum abbalum ejusmodi forma in ordinationc proniilii docuimus ,

benediclionem simonia; suspicione non carcrc sibi aliud capnl de rerum Ecclesiœ indemnilate scrvandâ,
persuadebaiit, quae eniissâ priùs obedientiae profes- prœscripia in Poniificali Romano forma conlinei, bis
sionc facta fuissel; c cùm culpa nulla sit, si exigilur verbis : f Possessiones verô ad mensam n;eam perti-
quod debelur, el quod debelur, exbibelur , > id do- nentes non vcndam, nec donabo, nequc inipignorabo;
c.Mile Augusiino ad Simpliciannm liis vcrbis : « Quis nec de novo infeudabo , vel aliquo modo alicnabo ,

non vidcat iniquilalisnemincm argui posse, qui quod eliam cum consensucapiluliecclesisenic*, inconsulio
sibi debelur exegerit, nec eum cerlè, qui quod ei de- Romano Ponlilice el si ad aiiquam alienalionem de-
;

belur donare noluerit? boc auleni non esse in coruni vencro, pœnas in quâdam super hoc edilâ eonslitu-
qiii deliitorcssunl, sed in ejnscui debelur, arbitrio ;> tione contentas eo ipso incurrere volo. > Ilanc auleni
subdil probnlionem, qnôd ordinaloribus ab ordinalis ;1 proniis-ioncm juramenlo (innalam , ab iis tantùni
obedienlia debeatur. Illud quoque privile,.ium pa- \ j
olim cxigi sulliam fuisse, de quibus suspicio proba-
triarciiis asseruit concilium Laleraijcnse subinnocen- f bilis oriri posset, quôd bona Ecclcsiic alienaluri eà-
 ,

.i7ri DE sAcms kij:cti()NIHi!s r:T oiiniNAiioNmus. 47G

sont , colli^o ox (>|»i>lolfk IVlusii , sivo Ochisii siimim si consucludo vigiial, vcl stalulum episcopi id cxigat,

rontilitis (>ili.>i;o Puliicio, son, iil niii I('t;tinl, Cclo eo modo quo caslilas onliiii eccicsiastico (;x Icgc an-

in raiisA Svnciisnu:»', nrhis, olncto cpiscopo , à qiio ,

nexa in snbdiaconatAs susccplionc vovcri dicilur; ju-

quôil iix(n-('iu et libcios lial)oroI, papa se jurainciiUm» rameiilnm cnim susccpl;i! obligalionis polest cssc

cxcgissc tcslalnr : « Prhisiiiihni, ait, îi nobis conliii- vinculum, cl in Icguni cuslodiain ac munimenluni

gorot oïdiiiari , Imjiismodi cxogiinns caiilioiicm, per adbibcri ; et sicut pro vcrilale iti(la},'andA , ila pro
tpiaiii cl siiam lalcicliir, (iiiaiiliila esscl, pr.TScnlis xvpiilale lucndi\ juste cxigitin-. Polcslipic ex Justinia-

iCMiporis Iialdlà lalioiic, siil)slaiili:iin, ctniliil lUKinàin n;cfi logo, novcll. G, cap. I, id dcdnci ,
que ncmpe
por se, aul |)cr lilios cl iixoiviu, sivc (iii,milil)('l pro- slaluil, leclis corani ordinando sacris canonibus :

piiKliiani, anl doincslicam, vcl cxlraiicam personam ,

< Si quidcm ille dcciaravcril et dixcMJl praîcopla sa-

de rebiis ustirparcl Eccleshc ; cl tiiiivcrsa sui cpisco- craruni rcgularuni non se valerc scrvarc, nullo modo
patrts (|ii;t>sila lemporcccclcsiic suai dominio sociarel, ci ordinalioneni imponi ; si vcrô susccpcril, cl dixciit
/liliil iillia i(l (piod modo descriphiin est, filiis suis, vcl quia, quantum Iiomini est possibile, complebit liy.c

Iia-redibus relicUirus. > Ex quibus vcibiscoUigcs indcm- qu:c bis continenlur , etc. , lune super bis profcssio-

tiilatisrcrumccclcsiaslicaruunnordinalionccaulioucm nibus nnnmquemquc sacram susciperc cpiscopatùs

juraloriani ab co cxaclani, qui lii)cros cl uxorcm lia- ordinaiioncm. > Al pro rc aliàs indebilà illicite ab
bcns farilè crcdl posscl iiiduccndus cupidilalc carnis ordinatorc juramcntum vcl promissio quacvis cxigc-
cl sanguiiiis ad alieiiaiula vcl diiapidaiida ccclesi;c relur, csselque injuslum illud juramcntum, injusla

boiia ; usilatum verô minime fuisse 1:4 à rcliquis epi- promissio, qu;c minime debenli isla pr:eslare impone-
scopis consccrandis idem juraraenlum cxigcretiir; retur ; neque cnim jinamenlum extcndiliu' ad ca cpiu)

sci ùs cnim iiou viderclur laiiquàni spccialis caulio in de jure prxslanda non sunl, vcl quoe sunt ultra for-
eo casu adbibila : neque novum esl ul à suspcclo inam slalulam à canone, ut indicai Grcgorius IX ,

juramoiilum exigatur, quod à non suspcclo nequaquàm cap. Dilecli, de Majorilale; imô ctiam simoniacaquo-
requiralur, cùm cl à rcgularibus de inoI)cdienliâ '

dam pacto videretur ordinatio quac nonni^i Iiàc pro-

suspectis nova caulio juratoria, non auleni ab aliis j

missione adiiibilà confcrretur; quoniam, ut argu-

exigi possil, ex scriplo Innoccnlii III, cap. Cumin mentalur GofTridus, abbas Vindocinensis , lib. 2,

ccclesiis, de Majorilale et Obcd. , sancli Slepbani , et I

epist. 11 , subsequens isia bencdictio navicularia po-
saiicli Proculi abbalibus Bononicnsibus. ! tiùs videretur, quàm gratis data; undc in ejusmodi
§ G. De promhsà obscrvanlià slalutoritm cujusque promissionibus, qucc aliàs indcbilce fiunl, Iriplicem
ccclesiœ el cauoniim.
I
simoniam observai : i Quoniam , inquit , simonia
XI- PossuiU cl sialula cujusque ecclesise , et quod esl à linguâ, cùm publiée recitalur illa permissio ; (it

unUiscujusquc officii esl ac niun<?ris, licite In institu- à manu, quando cbarla ,

quâ continelur, scripla po-

lionc canonicâ, ex Icgilimà consueludine observanda nitur super altarc; fil ab obscquio , cùm ipsum malè
proniiUi. Primo quidcm juramenli de slatulis eccle- promissum subjeclionis obscquium servalur. >

siaî ol)SCi'vaudis momincre aliquando jura, ncc ipsum XII. Quamvis aulcm docuerimus in ordinalionc

improbanl, dummodô ipsa ralioni et œquilali non ré- promilli posse officium aliàs debitum, quod ordiui
pugnent; sccùs enim irriluni esse et iniquum ju- sacro recepto annexum est , adeô ut non nova obli-

ramenlum déclarant; ipse etiani summus Poniifex, gatio indc imponatur, sed anliqua firmelur ; nihilomi-

aiileciuàni consecralionis beiicficium consequatur, nùs Cabilonensis synodus H , sub Carolo Magno babi-
consucludincs Romanse Ecclcbioc et dccreîa prœde- lo, juranienlum indeicrrainatum, quo quis se vel dig-
cessùrum suoruin se inviolabiliter servaluruni profi- num esse, vel canones omnes observalurur.i confirmet,

tclur, ut ex libro Diurni probat Ivo Carnotensis, tanquàm periculosum damnavit : < Diclum esl, » in-

episl. GO et 73. De consueludinibus quoque ccclesicc quit, can. 13, i de quibusdam frairibus, quôd cos
scrvandis, juranienlum prœstari solere in inslitutione quos ordinaturi sunt ,
jurare cogant ,
quod digni
cnjnsquc Nicolaus III al'firmat, cap. I, de Jurejurand., sint , et contra canones non sint facluri; et obe-
in 6, caque « juranienta sub Imjusnîodi generalilale dientes sint episcopo qui eos ordinal , et eeelesiai in

qualitcrcumque, et sub quâlicumquc verboruni forma quâ ordinantur; quod juramenlum, quia periculosum
prxslila, vcl procslanda ad licita possibilia, et libcr- est, omnes unà inbibendum slaluimus. i Quo canone

tali ccciesiaslicai non obvianlia , tantùni exlendi; non obedienii:c quae episcopo ordinario exbibealur,

j])S0sque jurantes' ad alia pcr prtcslalioncm juramenli promissio reprcbendilur, qnani nempe canones et

ejusmodi non leneri » déclarai. Id quoque, quod cu- consuetudo ecclesiaslica prœcipiunt; scd tum obc-
jusque ofiicii est ac muneris, ex coiisucludine cl praxi dientice episcopo ordinatori , nec tamen ordinario,
Ecclesiaî, vel episcopi staluto, baud dubiè juramento qu3e videbatur ab ejusmodi ordinaloribus exigi ; lum
firmari potest ; v. gr:, quia residentia in propriâ ec- maxime universalis et illimitaia canonum observan-
clesià officia paslorali annexa est , idcô juramentum dorum jurala pollicitatio, et propri;e dignilalis affir-
de residenlià canones exigore permiltuiil; noe du- malio quod ncmpe juranienlum, tam proraissorium
;

bium quin ordinum funcliones , et liabilûs clericaMs quàm assertorium, periculosum est, cùm et limoralis

geslalio, vcl alia hujusmodi qu» ccclesiaslicis legibus mentibus scrupulos injiciat , et perjurii occasiones

sancila sunl ,
juramento promilli possinl ac debeant, frequentiores pracbeat. Esto ergo (ul loqnitur auctor
477 PARS I. SECT. VI. DE PROFESSIONE AB ORDINANDIS EXACTA. 478

Operis impovrorti iii Mntllianiin, qui vulgô dlciUir cssc § 7. Qiiœiiam t,iiit prœcipua capila professiouis

Clirysoslonms) , i sicut qui suloriam , v. causa, aut ordiuandorum.

quamcumquc altorain profilclur artcm , elsi speciali- XIV. IIoc ilnque prx'Supposito, palet ea tria prê-
ter iioii spontleal , lamen pcr lioc ipsuni quod sulo- ,
serlim in sacra ordinalione prorailli, pulà catholicani

riam professas est arlcni, et opificiuni, vel magi- fidem, ckricalcm juxta canonicas sancliones discipli-
j
|

stcrlum cjus arlis apeniit, vidctur tacite omnibus ;! nani ,

et dcbiiam ecclcsiasticis superioribus obcdien-
spopondissc, ni sine reprcbciisione impleat quani tiam ;
quae Iria aille onlinaiioiicmsub cautionejnralo-
professus est arlcm; sic sacerdos cl omnis clericus, f liàspondcri etscriplo proniiiliToletaiiuin conciiiuni H
non promiilai , lamen pcr boc ipsum
clsi specialitor cilalum decrcvit t Qnanquàm omnes, inquit, qui :
^

qiiôd doctor conslituitur aliorum, lacilè promitlere sacris mancipantur ordinibus , canonicis regulis le-
Deo videlur in omnibus obaudilurum se Deo. > Eslo neanlur astricti , cxpedibile tamen est ut promissio
(quod de prcsl)ylcris cl ccelcris ecclesiaslici ordinis nis suaî vota sub cauiionc (quo nomine juraloriam
inqnit S:ilvianui) (issuwptio rel'ujîosi nomhiis, sponsio cautioncm inleliigit Glossa) spondeant ,
quos ad pro-
S!/ (levotionis ; eslo denique vcI solius clei ici nonicn molionis gradiis occlcsiastica probat disciplina ; solet

pcrfeclrc mundo renuntialionis pollicitationem conti- enim plus timeri quod singulariier pollicetur quàm
ncat, et ecclesiaslici sîalûs professio ad legum eccle- quod generali sponsione conc'udilur; cl ideù placuit
siaslicfli'um observalionem , el perfeclioiiis consecu- buic sancto concilio, ut unusquisque qui ad ecclesia-

tionem instilualur, possetque posl Auguslinum dici, siicos gradus est asccnsurus, non antc bonoris consc-
clericus duas res professus cssc, et sanctitatem et cleri- cralionem accipial ,
quàm placili sui adnolalione (id

catum, serm. 1 de commun! Vot. clericor. ; nibilomi- est, scripiurâ pncli sui indice) promiilai , ut fidem

rùs tamen nec prseccpla oninia ad sanctilatem obli- calholicam sincerâ cordis devotione cuslodiens, juste
neniiam, nec clericalis disciplinai leges omnes ila et piè vivere debeat, cl in nullis operibus suis, cano-
spondenlur, u! pcrjurii reus sit, qui vel iu aliquo eo- nicis regulis conlradicat, alquc ul debitum per omnia
rnm dcliqiierit. honoreni , alque obsequii revereniiam , pra-eminenli
XIII. Neque in conlrarium militât canon Tolelani sibi unusquisque dependat juxla illud beati Leonis
concilii XI, can. 10, quo canonum observanlia spon- edictura, epist. 82, ad Anast. episc. Thessal. : Qui
deri ab ordinando dcbere dicilur ; in tantum cnim scit se aliqnibu's esse prœpositwn, non molesté ferat ali-
promilli ccnscnda est , in quantum implicite et vir- quem sibi esse prœlatum , sed obedienliam quum exigit,

tute, ut snpcriùs explicuimus in assumptione clerica- etiam ipse dependat. »

eorum observatio conlinelur vel certè in

lis vitaî ; § 8. Fidci professioncm ab ordinandis el promovendis
quantum speciaiim et expresse regularum ecclesiastl- ad aliquam dignitntem exigendam.
carum coniemplus probibelur; adoô ut is solùm for- XV. Primùm ergo fidei professio ab ordinandis
maliter et expresse , nt iheologi loquunlur, in cleri- exigilur, quai ad consecralionem episcoporum, pe-
caiûs professioncm et clerici sponsionem peccet, qui icnle consecraiore, et ad praicipua fidei mysteria,
régulas ecclesiaslicas contemnit; qui verô absque respondente consecrando, pluribus verbis perficienda
conlemplu cas transgrediiur, is non formaliter per- pra^scribitur in Ponlilicali Romano; de quà eliam
jurus, aut ecclesiaslici sacramenii violalor existât, emiltendâ legem fixit Jusiinianus rescripto ad Pctrum
S;d virlualiler lanlùm, quatenùs nimirùm professio magislrum ofliciorum, novollà 157, c. 2: Volens exicfi

ckTiralûs, ei aiitbemica clericorum placili adnotaiio etiam ante omnia, ab co qui ordinandus est, libellum ejus
in omnes clericoruni, quà clerici sunt, functiones in- propriâ suscriptione complectentem quœ ad reclam ejus
fluil; eodcm modo quo professio in Baptismo édita fidem pertinent. Talesque libellos singulos palriarcbas
ad omnes cbrislian;ie rcligionis actiones, et voîum re- de noYO crcalos ad summos ponliliccs misisse ,
qui-
ligionis ad omnia religios;i; vilaioflicia; ex quo in- bus fidei suai ralionem rcdderenl , ex bistoria; eccle-
fluxu criminum quoque in singulas istas profossiones, siaslicœ Icciione passim vidcre est; quod cùm facere
quocumque modo commissorum gravitas adaugclnr ;
omisisset Epiphanius syncellus in Conslantinopolita-
cùm et Chrislianorum quàm paganorum , et clerico- num palriarcbam elecius, ipsum aeriter
summus Pon-
rum quàm !aicornm,elTegulariuin quàm, secularium, lifcx Hormisda reprebendit, quasi antiquarum regu-
majora c;rleris paribus crimina liabeanlur; quamvis larum observantiam, el veluske consueludinis formam
tamen non omnia juramenli obligalionc formalilcr 1
violâssel; omnes quoque arcliicpiscoposcl palriarcbas
conlineantur, qua; ingcnerali promissione juramenlo recens ordinatos inler se lilleras, quas synodicas vo-
firmala implicite C(»ncIuduntnr;utpoiè cùn),secundùm cabant, misisse, nibil aliud conlinenles quàm rccla;
sancliones canonici jiiris jiiramenlum ad ea non ex- fidei, suique sensûs confessionem; et rcliquos pa-
tendatur, de quibus minime fuit cogilalum. Leganlur lriarcbas cùm in sedibus suis collocaronlur, Constan-
Glossa 1 in cap. 2 de ncimnlial. ; Gloss. 2 in cap. i
tinopolitano scriplam suai fidei confessionem miltere
Veniens, IG, de Jurejurando ; Gioss. In mente ^ in solilos fuisse refcrt Marcus Epbesius in synodo Flo-
cap. AdHosîruMj, 21, eodcm lit.; item cap. penull. et rentinâ quam eliam consuctudinem suo tcmpore
,

ibid. ; Glossa final, de Jurejiirand. durasse testalur. Suam quoque fidem in cbarià cxa-
ralam Bonifacium Moguntinum , antequàjn ordi-nare-
tur Gregoiio Ilsummo poniifici porrexisse, fidem facit
479 DK SACKIS LLIltlTlOMItUS Kl" OIVDINlilUNimiS. 480

Vit:i' ijisiiis scn|i|iir S. Wililialtliis el ex ipso Olliloims • XVI. Ltv^iiiiiis (|ii(M|U(! liane, à Nicj'iià syiiodo II

prosDytcr.
roHbvii Kitli'i (pii>que profcssio non soliim ai* opi- (;\aiiiiii:iii(li Ponlilicis roriiiaiii ossi: |it-:irs(ri|)l;iMi , au
BCo|iis ((insrcrandis (à qnibus Cdncilium Cartliaginensc ad sacios taiioiics diliijt'iilcr, ac cuiii pcrscnilalion»;,

ipsam exigii, cl onntli eliammim sulel), scd cliam ab non atiloni oh'iU'S ciirsini(|ii(: lc|{cndos proniplo |>ai-4-

ipsis Ilomanis poulificibus eniitt(<liatur, ex anli(pi(> et ((X]iic csscnl aniino ; an saciorinn libronini docli inaiii

reci'pli) more; nec soliim ab iis, sed pralcrca aij oni- popnlis sihi (;oniini>>sis liadcro vcll'iil; ila ni si in

niiins qui ad (•(•< lesiaslicas digiiilatcs, vel canonicalus coinni :ili(iiio vd laMlilli'ini li:i r(!iciil, aniiuicpic vel

aul pr.ebendas in ecelesiî'k calliedrali, vi:l benelicia lanlillinn pondnli cssc vidi-rcnlur, no(|na(in;ini ordina-

quit'cunnpie ciirani aniinannn babenlia prouiovciilur renlnr. I-cginms landeni al» inipcralon: .lusliniano san-
((pios ad eani calliolicie (idci prolessioucm emillen- cilun), iNovolià 137, cup.'i, jinjuninduin nuscipere cum
dam eonslringunl conciiitnu Tridenlinum, buUa i'ii IV qui ordiudlnr, qitod uequr. per scipmin, iieqiie par n'J m
super fiirnià jinanHMili fidei profcssionis édita, conci- pcrsottmn, dcdil iiiiid nul pioini.iil, mquc poslliàc dabil,

lia Mediolanense 1 el V siib sancio Carolo, Aquileiense vel his (jui sucra pro co su/]hi(fiii feceruiit, vid nlii ciii-

sub Francisco Barbaro , Uotliomagensc siib cardinale quam, ord'mulionis de ipso facieiidw uomine. Legiinns

Borbonio, Tnroucnse sub Simone à Maille et alia pas- ilcm apiid Adrianuni papam in epislolà ad Carolnin or-
sim); deni(pie à (piibuslihel ordinandis, vel ad (puelibet dinanduni in opiscopinn ad sacrani nicnsam jiir;\ssc se
olliiia ecclesiasiica i)ronioven(iis inqnir(Mu!aest, |iroul qni(ic'ni cli!Ctioneni suî prclio iniiiiino procurasse vel

eam imiuirendani esse pr;K!scribnnl concilia qnadam anibivisso, qnos auli'iii poslca onlinaltnns sit,cos
Gallicana, Hoibomagense pradicium,Rliemeiiscà Lu- gratis simililcr ordinaliiruin : Ordhumdum, inqnit illc,

dovico cardinale à Guysià , Aqueuse ab Alexandre sciscttanles obtcstamiir, videal ue aliquam promissioncm
Canigiano, Biluricense à Reginaido Belnensi ccle- cuiquam , aul dalioncm fecissel ,
quia siinoiiiacuiii , et

brala, el alia qu;iîdam. coiilra canoncs est, et diim coram omnibus à nobis iiilrr-

§ 9. Disciplinai clericalis observanliam , alinque id rogalur, respondcl : absil; et nos : lu videiis. L'ndi: si-

gcnus ab ordinandis promilii oportere. milimodo sub jusjnrandiim in scriplis respondel, nun-
XV. Disciplinai quoque clericalis observationem, quàm se aliquid acceplurum de mant'is imposilione.
niorum sanctitalem, etrectam officii execulionem, in Legimus et ad sacranim cscremoniarnm ohscrvalio-
ordinalione promilli debcre tradit coucilium Tolela- nom , fidei calholicu; propagalionem , saccrdolinu
num XI canone à nobis supcriùs cilato, quo nempc fidclium jiivnnicn , iKxrelicoruin el lucrescon iiM|iU-

clericos conslriu;^it ni anlcquàm ordinenlnr, profitean- gnalioncm cpiscopos in suâ ordinalionc jnraincnlo
tur siiiguli se piè ac juste vicluros, el in nullis opcri-
|
obslriclos fuisse. Sic enim Bonifacins Mogtinlinus,
bus suis canonicis rcgulis conlradicturos, qu.nc profcs- epistolà A, ad Zachariam summum PonlKlcem : Cre-
sio quomodô inlelligenda sit supcriùs explicuimus ;
(jorins dhm me indignum ordinavil , et ad prœdicundwn
banc verô confnmare vidclur coucilium Toielanum IV, \
verbum ftdei Gcrmanicis genlibus misil , sacramenlo me
can. 2G , dùm presltytcros cl diaconos per parocbias \ constrinxit, ut canoiiicis cl justis episcopis et prcsbytcris

conslituendos oportere dicil : Primiim professionem j

in verbo, in facto , in consensu astipulalor el adjulor

episcopo suo facere, ul caste et pure vivant sub Dei ti- \

fîerem. Idem qnoqne epistolà ad Danielem, recolo me
viore ; ut ditm eos lalis profcssio oblignverit, vitœ sanctœ I
ordinationis tneœ tcmpore, juxta prœceptum Greyorii
disciplinam relincanl. Revocalur et ad banc professio- 1
papœ jurasse, in cor porc S. Pétri, talium communionem
nem castilalis servanda; ,
quic in subdiaconalùs ;
me decliiMurum, si eos ad viam cunonicam convertere
Ordine vovetur, profcssio sen votum, ciijus mcmincro ncquiverim.

sanctus Gregorius, epistolà ad Petrum subdiaconum, XVn. Née iniqiium videri potest si clericus ad ca-

coucilium Arelatense II, Toielanum n,Agatbcnsc, no!:niii el disciplinai ccclesiasticac oljservantiam , an-
Aransiciinum I, et alia passim, ut alibi forte oslende- tcqnàm ordinctur, solcmni se prol'essioneconstringat,
tur. Legimus quoque in epistolà Vigilii |)apLie ad Ru- qnandoquidem usu cl coiisuetudine cmifirmalum sit

sticum et Sebastianum , Vigiiium ponlificeni non ut ncmo nlli sodalilio , collegio, vel corpori aggregc-
annuisse petiiioni Sebastiani, ut in diac-onum ordina- tiir, qui non se propria ipsius corporis cul accenselur,
retur, nisi priùs ipse anle ordinalionem suam cautio- staluta servalurum promiltat; qnare,cùm sanclior
tiem voluntale ipsi emisisset, quam leslibus roboràsset, longé sit, auguslior et divinior, sacerdolalis ordo,
et laclis Evangeliis juramenlum corporaliler pnxîsli- saiictioribnsqiie , ulilioribns el melioribus legibus or

lissel, non tantùm de obedienlià prsestandà in iis qu^e nelur, non debel inferions esse condilionis, nec de-
ad ecclesiasticamdignitalem facerent, verùm eliam de cet cuivis eum palere , nisi qui perlectiores ejus leges

officio, locoque diaconi sine aliquo vilio, sine aliquà observalurum se spoponderil; elsi verô non senipcr
superbiâ,sinealiquo negleclu implcndo.Tale eliam fuit ushatum sit ut expresse à singulis ordinandis earum
juramenlum quod Gregorius Naziauzenus baud dubiè legum professio exigaliir, eo lamen ipso quo quis vo-
in suàconsecratione se emisisse leslalur, quo quidem el Imilariè ordinationcm suscipil, legum quoque cleri-

ad fidei professionem ac tuiliouem, et ad morum san- cis impo-itarum obligalionem subit, neqne enim di-
climoniam, el ad officii ecclesiaslici sedulam admini- gnilas nisi cum suis oneribus ad quemquam transit :

strationem sese obsirinxit, el de non ambiiiosè à se o!>- ci qui sentit anus, senlire debel et commodum , et con-
lentà velobtinendâ sedeponlificiàcautioiicmprx'Slilit. i| ira; in iis quoque oneribus subeundis ,
qui favoraltili
 , ,

481 PAUS 1. SECr. VI. DE PROFESSIONE AB OUDINANDIS EXACTA iii2,

nlicui olliiio \cl lioiiorifico aiiiicctiintur. laciluviiila'» [jk riiis III, Glossam iiilerprclari eain qujî cicvalâ , v,

Icil'L'ttir pro consensii , iil jura salis indican!. De Rc g., manu, aul ad pectus posilâ ,
promiltcrelur sine
c.nlis jiiris, in 6. Vide in can. Diacomis , disl. 27, et scriplo ; ex eocjue infei re non semper scriplo obedien-
rog. Qui lacet, de Regulisjuris, in G. tiam debere promilti ; liancque distinciioncm adhi-
§ 10. Olcdicnlimn quoqne ab ordinando , scn promo- bero, quod abiisqui ad curanianimarum assunninlur,
vendo jnomitfi. obedicnliic .spouMo jiiramcnlo conlirmata scriplofjue
XVIII. ObedienTiain qno.ino ac revercntiam crga consignala exigi possil, abaliis minime; alquc inde
siios episcopos clericos in ordinalione proniillerc de- abbalem , contra verba ipsius Leonis I, conlingere
bere, ex pr.idiclo Tolelano XI docuinius ; oui astipnla -
Atlicum quemdam qui ab episcopo proprio missus
lur rilus islo in cenforeiulo prcsbyleralii usilatus; fucrat, utnominc episcopi sni obedienliani prresla-
qnoni el Ponlificale Uoinanimi pnescribit, parle 1 ret; cùm lamen Léo Atlicum islun» nielrnpoliianum

lit. Je Ordin. presb., et Ecclcsia recipil, ut iienipo cpiscopum elecium per seipsiun ad Thessalonieen-
, ,

(irdinalus prcsbytcr, siqnidcni ab oniinario suo an- sem ,

qui Apostolicc Sedis vices gerebat, cpiscopum
lisiite presbyleralûs honorem reccperit , Inlerrognnli accessisse scribai. Ex ils aulem omnibus colligi posse
bis verbis episcopo ,
promitlis milii et succcssoriàus non dubilo ab iis quil)us cura animarum commitlere-
mets reverentiam el obedientiam? slalini ipse respon- lur, juraiam obedienliie sponsionem ac publicâ scri-

doa! ,
promilto ; si vcrô à non ordinario suo consecre- pluric consignalione comprobalam secundinn jm-is-
tiir, oadeni ponlifex ordinalionis aiiiiisler pro ordina- consultos exigi solere ; ab aiiis aulem , nisi siispeclis
rio exigel eadcni ordinalus spondeal. Olim antem de inobedienlià ( à quibus scriptam juratamque obe-
i;i quibusdam ecclesiis non solùm presbyloros, verùm dienliac professiouem superiori exigere jura pcrmit-
et (piosvis clericos earum ecclesiarum epincopo obe- tunt ) non esse requircndam ; lamen Leoni minime
dieiiliam proniisissc , colligi polesl ex responsionibus p!acuisse ut primales adigant sibi subditos episcopos
liinocenlii 111 Pricposilo , cl capilnlo Pl;icenlino; in ad obedientiam juramento scriptoque consignandam,
qiio neinpe referlur solilos fuisse praediciai ccclesice lum quod ea olim fides adiiibenda credebalur sinipli-

clericos juramentum sub bàc verborum formula pric- cibus antislitunidiclis, utabiis sacramenlum vixexi-
slaro , c;.p. Ciim clerici , 19, de vcrb. Signif. : « Ego gerelur; lum quôd non ea crat ipsius lempore prima-
lalisab hâc liorà in anlea fidelis ero, el obeJions Pla- timi prx'rogativa ,
quam postea sibi usurpârunt ;

cenlin* ecclcsia;, el domino nieo episcopo Placen- ideôque S. Leonis sentenliam conlra Hugonem Lug-
lino-, ) de quà jurainenli forma consullus sumnius (Uinensem primalem , in favorem Daimberti Senonen-
Pontifex, etsi noniine ecolesiae Placenlina; capilulum sis ,
prolulil olim Ivo Carnolensis , episl. 60, Ilugoni.

iatelligi possil, euni tanien qui prœstal hiijusmodi ju- Ex iis verô inferri minime licel episcopis nefas esse
ramentum , episcopo lanquàm capili pnescrlim obli- vel à curalis , vel ab aliis ciericis ( si consueludo Ec-
gari respondil ; lioc auleni juranienlnm nequaquàm •
clesia; id ferai), juramentum obedienliœ exigere;
isnprobat, quôd nempc anliquà consuetudine fulcia- quippe cùm Tolelamnn concilium XI, supra , videa-
tur, el certé rationabililer ab cpiscopis exigi , el à lur omnibus ciericis boc onusimposuisse, nt obedien-
ciericis nuunisi injuste reeusari polesl. Confirman- tiam juramento firmalam scriptoque consigualam
lur ista ex pnediclis, quibus episcopos suis ordinalo- episCOpo suo promillanl; ilcmque cùm nefas minime
ribiis obedienliani poiiicilos fuisse denicnslralum est. videatur rum ;equam el honeslam juranienlo confir-
XIX. Scio ab Lrbano 11 dccrelum vidcri , ne ulli niare, et obligationeni diviiii juris sacrameiito san-
pr;vler eos qui ad cumia bénéficia prumovcnlur, obe- ciie; nec religio ulià ex parle violelur, sivc juramen-
dientiam promillanl; ita enim locnlus referlur : «Nul- tum solâ voce proferalur, sive lacilè per manus , sa-
lus episcopus clericos suos , nisi forte quibus ccclo- crosanclis Evangeliis , aul aliis rébus sacris, adhibitis,
siaslicaruni reruni dispensalio commissa fucrit, sibi corporaliler, ut aiuirt , exbibealur ; .sive tandem cbar-
jurare compellat ; > eos aulem «luibus rerum ecclc- tula; coniniillalur.

sîasticoruin di^pensalio commissa est, cuiala bene- XX. Cm-atos verô ad sarciendam juramento obe-
fi( ia oblinentes ailcrius canonis Glossa inlerprelatur. dienliaî suœ sponsionein, alia;, prêter assignatas su-
Scio Leoni 1 visum fuisse , ne qui sponlè obcdienliam periùs, leges consiringunl : Gualo episcopus Parisien-
profitelur, juranienlo eau) firmarect scriplo prolîleri sis , Ecclesia; RoniancU cardinalis, et aposlolicus
cogalur ; Anaslasio siquidem Tbessaloniccnsi episco- legalus, in synodo, cui pr^eliiit régnante Pbilippo
po scribens, eum reprebcndiUiuôd vcleris Epiri me- Francorura rcge, sanclionem cùidil ,
qij;e juramcnli
irt'poliianum anlistilcm ,
qui Thes^alonicam profilen- obedienlia; episcopo ab Ecclesiarum recloribus exbi-
d;L' obedieiui;e causa veniebat , ad boc coegissel ut bendie uecessitalcm eo lempore agnilam oslendit :

consensum suum ctiani scripturic professionesignaret : (Monemus, inquil ,

primo, secundo, el lertiô
c Non cnim , ait , neccssariuai fucrat ut obligare- unà monilione probJbllà, pro omnibus, oranes et sin-
lur soriplo, qui obedieiitiam snam ipso jam voluntarii gHJos abbatcs, et ecclesiarum redores , el alias per-
fldvcnîûs probabat oflicio. » Scio pariler « per ma- sonas ecclcsiaslicas noslrarum civilatnm, el diœcesis,
nualom obedienliani, el revcrcnliam , et bonoriûcen- qui nobis seu proedecessoribus noslris fecerint et fa-
lianj , > quani capellanûs presbytères subditos titulo cerc teneniur juramentum fidelilaiis el obedientiae ,

cardinidaiùs , mrdinali cxhibcre dcbere dixit llo.'io- et oh alind ab abbaiibus , el recloribus, et aliis por-
 ,,

4 s:. I»i; SACRIS KLECTIONIIMS KT ORDINATIONIDtS. iU

soiiis occlosiasliiis ,
n(il»is , scii jdxdocossorihiis no- :
nu, cl à liii^uà, (piùd cl publicc proinissio illi n'cilari

sliis pru'SUri, sou ficii consiirliini ; ri (|ii»kI illud clstripla super allarc jioni solcrcl. Cilcriini in co

iiobis l'acianl, et piii'Slciil iiilV;! iiifiisciii :il) \u)r «lu; (pii'iil (îoiïiidiis sinioiiiar;aiii islam exaclionem essc

cuiii|)iil.-iii«liini ; ali()(|niii diclo inensc clnpso, illus (|iii conlendcril, vcl lurpitcr lallilur, si univcrsim inlclli-

liiijiisiDoili jiiraiiD'iiliiiii oiiiisiM'inl nobis i'accre ,

vcl galur ; vcl ccrlè de professionc abbalum cxcnipioruiii
prrslarr, liiijiisinodi iiiDnilioiii; pia'iniss:\ cxconinm- dimlaxal inlclligendus est, qui, si consocralionem
niralioiiis soiilciiliaii» dcrciiiimii.) iii(iirii>sc. » Syiio- su.im olicdieiilia' minime débita; juranuMilo promorcri

dalia <|UOipio (•o(losi;o ïicciîiisis slaliila ,

ndila Ca- salagaiit, simoniu", labe iiilicimilur, a-ipiè ac cpiscopi

rolo VI , Fraiiconim rege, scoplniiii iciiciilc ,

illos (pii per consccrationcm qnam prcstanl, iiidebitum ob-

cliain (lui ab Aposlolicà Sedo bénéficia curata obli- sctpiium cxposcunt, et idco non gratis consccrant, scd

neiil, ad juiamoiiliiiu ciniUciidmn oljlifjari docctil bis temporali prelio a-sliniabilem obcdieiili;c profcssioncni
vcrbis : < IMiiifssiir)l ciirali (]ni parochiaîos ccclosias, in consecralione paciscuiilur;c< quamvis, ul ail ibid<;ni

scu alia l»o)U'(i(ia , jut Aposiolicani Scdoni ,

vcl ali- (loflVidiis ,
pro bcnedictione non quœrunl pccuniam ,

qiieiii asso<iiiiiiiliir; qui proplcr lioc non miniis nobis imb salis ampliiis exigunt, pntu liominis pcrsonam. Col-
juramcnluni laccrc Jcncntin- ;
proplcr qnod slaluiinus fridum aulcm de iis inlelligi possc, ex co ppreserlim

cloidinainiis ul talcs cnrali , (pii per Sedcm Aposlo- addiicor, ul crcdam quôd qux'Slioncm islam prxscr-
lican» , vcl aliter, (inalilcicuniqnc in civilale , el diœ- tim ipse moveril, occasionc obedicnliic, quam à se di-
cesi iroconsi ccclosias parocliiales sunl asscculi , S'.ib
j
cil Ivoiicm Carnolenscm cxlorsissc ,
quicùm alo-
pœn;\ dcccni libraruin TinonciisiuMi venianl infia duos rf/rtn/(s (ul ejus utar vocabulo) cssel sancli rclri,ad

menscs ,
j)oslquàni ccclcsiaiuin diclarunt i)Osscssio- islam obcdicnliam cxliibendam minime lencbalur.
nom fuerint aiseculi ,
jurainenla in lalibus assuela Ridicula est aulcm cl inanis Goffridi argumcnlalio, si

faciuri nobis, aul vicariis scu ollicialibus nostris, ces- gcneralim de omnibus abbaiibus sermo sit ; nam qui

sante lamcn causa légitima abscnlix' ,

quod cliam de dcbilai obedienliœ sponsionem à non cxcuiplis cpisco-
corum noniinibus nos aut vicaiios , scu olficialcs no- pi exigunt, ii cùm niliil ex eâ non suum acquirant,

slrosccrlificenl, ciliùs quàm potcruntcompctcntor. » non pnlio bcnediclioncm mcrcari, scd juri suo cave-
Concilium quoque Tolosanuni habitum anno 155)0 rc, nec obligalionem novam induccre, sed susceptaai
apud Bocbell., lib. 6, lit. 4, cap. 88 , dccrevit, « ot videntur confirmandam procurare; quod ulique à ne-
Hullun» deinceps ad aniniarum curarn admillant cpi- niinc illicilum judicari polesl, prcoserlim cùm llono-
seopi, qui non priùs leslalus fucril se ab cpiscopi ini- rius III, in rcscriplo universis abbaiibus cl fralribus

perio et jurisdiclione nequa(iuàm cxeniplum , lideni- Cislerciensis ordinis, episcopis qui abbaiibus Cisler-

que suam cpiscopi diœcesani niandatis per lolum cicnsis ordinis bcnediclioncm impcrtiuntur, profcssio-

prcefeclurse swx leitipus obstrinxerrt ,

privilegiisquo nrs obedienlia; ab ipsis exigendx licenliam concédât,
omnibus, immunilatibus, exemplionibusque dcclina- cjusque formam bis verbis exprimat : Ego frater abbas

toriis palàni renuiiliàril. » Arcbidiaconos siniililer Cislerciensis ordinis', subjeclionem, reverenliam el obc-
f.deîilatem episcopo suo jurasse palet ex Fulberto dicnliam à SS. Patribus constitutam, sccundiim regulam
qui Lysiardi archidiaconi Senonensis in arcbiepisco- S. Denedicli, libi, domine episcope, tiiisque successoribus

pum suum rebcHanlis crimcn exaggerans : Qtiid , in- canonicè substiluendis, et sanclœ Sedi Aposlolicœ, salvo
quit epist. 58, Lcullicrico Senon. arcbiep. , dicenms ordine meo, perpetub me exhibilurum promillo.
de jitramenlo fidelitalis, quod ila contaminai, ul episco- XXII. Porrô alià quoque ralione abbates et mona-
po suo, non corde, ncc vcrbo , nec opcre fidclis cxislul ? clios, obedicnliaî anlislilibus Ecclesiarum debilœ ju-
Ex quibus verbis conjicio forniam jurisjaraiidi,quâ se ratam promissionem evitare conatos fuisse discimus,

episcopis snis archidiaconi obslringerent , eam l'uisse

j
diccnles nirairùm sibi juxta Regulam divi Denedicli

quo se corde, verbo et opcrc (idoles esse proniiilcrent. jurarc minime concessum fuisse, Ccâque supersliliosà
§11. Abbates speciatim in suî bcnedictione ad obedien- excusaiione obedienlia; jugum aversatos fuisse; quae
timn episcopo prœslandam scse aslrinxîsse. quidcm superstilio, vel superslilionis simulalio, adeô
. XXI. Abbatos quoque in suî consecralione obedien- vol apud ipsos aliquando invaluil, ul summo ipsi Pon-
tiam episcopis jurando promillere , el proniissionis lilici eo prielextu obedientiam jurare aliquando rc-
sua; charlulam iradere solilos fuisse cerlissimum est: ji'.ieriiit. iiefert siquidem Cbronicon Cassincnse, in-
prxclaranj Imjus rei tesiimonium Icgimus in epislolâ stanli Innocenlio II, ul monacbiquianlipapoc Anacloli
Arndp'ii cpiscopi Lexoviensis, ad abbaleni S. Ebrul- partes secuti fuerant, fidelilalcm cl obedientiam ci

phi, qucm jussionibus cpiscopi obedire admonet : iurareni, respondisse eos sibi nequc per Evangcliuni,
iN'ôsse siquidem debes, inquit, in eo qui religioucm pro- ncquc per beali Bcnedicii Regulam fas esse jurarc,

fesms est, crimcn esse, ipsumque ad exaclissimam dili- idque à suâ majorumquc abborrcre consueludine ;

gentiam leneri, qui obedientiam prœlalo suo vivâ voce et cùm verù hœc postea siipersiiiio ab})ati et monacbo-
scriplo, juramento eliam corporaliter inlervenienlc, adhi- rum capilulo Casteliionensis monaslerii menlibus in-
bità salutiferœ crucis impressione, signàrit. Aperlum sidorel, opus fuit Innoceiilium III prolixam ad eos
etiam câ de rc leslinioiiium, ex cilato superiùs opus- scriberc epislolam, quà in causa necessariâ cliam rc-
culo Goffridi Viadocinensis cernilur, quo conlciidit ligiosis jurarc licere oslcndcret, quam Dccrelalium
prolessionis illius exaclionem simoniani esse, cl à ma- libris inscrlam légère possumusad eorum frivolas ex-
 ,

485 PARS I. SECT. VI. DE PROFESSIONE AB ORDINANDIS EXACTA. 486

cusaiionesrefcUendas. Ilœc pariter forlè nionaclionim autconlrislat, aut liilarat, idem me, si resipiicam, simili

siipcrslilio in causa luil, ut Fulbcrlus Caniotensis pro modo afjiciat. Poluilno FiMbcrliis cflicacioribus verbis
missioncin ab iis exigcudani ceiiscns, acranicnla rc- nccessiiudiuis vincula inter ordinanlcm cl ordinalum
laxari possc pulel, rcgepr.ïscriiin supplicanlc : « Igi- declararc, quàm ut ea liberorum ac parenlûm nexibus
lur, iiiquil, episl. 4J, si abbas S. Bcnedicli de vcslro scquiparet cl amoris alqiie (idelilalis obligalione ordi-
conlciuplu culpam suam recognoverit, cl illam doin- nalum conslringere doceal? idco enim cpiscopus epi-

ccps siibjoclioncp.i proiuiscril ,

qu>v canonicù vobis scopum palrcm vocal, quôd ab co ordinaUis, quod
dcbclur, liorlor el suadeo ut recipialis; saciair.cnla i
ejus minisierio Ecclesiic datus, et populorum paler
verô, cl cuitera quai ad rauiidanani Icgcm pcrlincnt effeclus cssci; lilium crgo se illius nominal, à quo
propter aniorem régis Domini, missa laciatis : ut reii- se mcniinii ordinalum. Quœ forlè opinio divi Pau-
gionem niagis quàm ambiiioneiv. vos seclari cogiio- liiii, qui Noianam postea féliciter Ecclcsiam episcopus
scat, at si abbas in taiilain supcibiani inUavcril, ut adminiilravit, inliasit animo, dùm fraiernam inter
ipsaui quoque subjcctioncm canouicani vobis derogare cos qui ab codcm ordinal), vei in clericos vendicali
conlcudat, supeibiai, oui non pareil Deus, Dei servus essent, neccssiludinem inesscarbilralur : sic enim ipsc
quoraodo parcat nescio. > epistolâ 45, ad Alipium : Quod indicàsli, jam de liu-

§ 12. Condnens quœdain circa obedientiam et leverenùam militatis nosliœ nomine apud Mcdiolunum le didicisse,

episcopo oïdinalori débitant. fateor curiosHis me telle condiscere, ut ex omni parte te

XXMi. Ea auiem in ordinalione obediendi nécessi- noverim ,

qub matjis gratulcr, si à suscipiendo milii

tas olini coutraUebatur, ut clericus ejus Ecclesiœ cle- Paire noslïo Ambrosio, tel ad fidem uivitatus es, vel ud
j icus ficret, à cujus episcopo ordinatus fuisset (quem- sacerdotium consccrutus, ut eumdem ambo videamur lia-

adniodùm agendo de ecclesiasiico lilulo, et ordiiuilio- bcre auctorem.Non parimi ille neccssiludinis inlcr cos
iiis miuistro diccmus) et ab eâ Ecclcsià,nisi de ejus :'.b codem esseni ordinali, qui de
incsse judicabat, qui
cpiscopi qui ipsum oïdinâsset consensu, reccdere non eo lam curiosè sciscilalur, quia cùm Alipio se slri-
posset ;
quûd ad lempora eiiam liildebcrli Cœuoma- ciiori vinculo conjuncluni esse gesiirel, scire velic-
nensis perdurasse comperiraus ;
qui pelenti Claromon- menler opiabal, nùm ab codem ambo\el bapiizali,
tensi episcopo, Willelniuni quemdani ,
quem subdia- vel ordinali esseni, quatenùs spirilali islà sou cogna-
conum antea ordinaverat, in archidiacoiium consc- tione, seu afflnilaie, conjuiicliores évadèrent, et de
crandum et instituendum bis verbis concessit, gratius eà ipsi congratulari et congaudere posset.
igilur bealiludini vestrœ de collato agens beneficio, eum- XXIV. Qualis auteni et quanla obedieniia illa sit

dem Willelmum vcbis, ei vestrœ commcdo Ecdesiœ, ab qusc episcopis à suis presibyleris, et clericis debeiur,
eà quam consecratori suo débet obedientiam, liberiun om- non est bujus loci fusiùs disputare. Ilic solùm ratio-
v.iiw ei absoiulum. Ea quoque revercnlia consecratori nes neoterici cujusdam aucloris ( hujus nomini con-
sevi ordinatori episcopo cxhibebalur, ut spiritualis pa- I
sulld parco) qui Gallicè scripsit, el zelo quideui, ut
1er baberetur, cl eura accusare nefas essel ; id enim opinor, sed non secundùm scieniiam ductus, obe-
ab Adriano I in Crpitulis Angilranino dalis, necnou in dientiam presbylerorum et clericorura crga episcopos
Capitularibus Caroli Magni caulum leginius, ut episcopi clevare , ac dcprimere conatus est, obiler nobis sol-
pcnlifici , à quo comccvciti probcintur, prœjudicium in- vendai sunl : sic ergo obedicniiam islam cxlenuare
fcne uullum possint : qu'od si prœsumptum fuerit, viri- i
bis argumeniis ferc
niiilur, pritnô quod obedieniia

bus caure non dubiinn est, nec passe inter ecclesiastica 1

islaminime Deo oiferaïur, sed dignitali persona; ;
ulio modo slatida censeri. Ideôque Lupus Ferraricnsis j
secundo quod ad exercitium alicujus muneris et ofQ-
abbas, epistolâ 125, ad Guenilonem Senonensem me- I
cii limilelur ; tertio quôd dominum ad iibilum clerici
Srcpolitanum, refeilens calumnia-s cujusdam episcopi, \
nuilare possint; quarto quôd si verba quibus ca pro-
qui ut ipsi Guenilonem iiifensum redderct, mulla in missio concipiUir atlcndaniur, siipulalionibus civiii-
euni à Lupo Ferrariensi nioia reîulcrat, bujus rei su- bus comparari possit; quinlô, quôd canonibus eau-
.spiciuneui lia à se rcmovet : Qiiomodb enim, inquit, i
tum sit ut jura quidem el ministeria episcopis suis
tantœ possem effici pravimiis, v.t deposilioncm ejus cupe- I
bcrvenlur, cicterùra episcopis ipsis pracceplum sil ni

rer.i, cujus acceperam diviniliis consecrutionem ? Idcô honorem el reverentiam preibijleris déférant ,' dcque
ciiam Léo Romance Ecclesia; diaconus Sixli lU icgalus, cum cis se gérant ac cum iis qui in officio socii sinl,

Euphemiura episcopum, qui Polychronium Ilierosoly- (Gallicè compagnons d'office) ut intra Ecclcsiam sibi

uiiianum.licèt juste et veraciter accusaveral, reprc- supsrioritatem arrogent, quia non debitum sibi jus usur-
licndisse dicilur, eumque iis verbis incrcpàsse : Ex te parent, si litulum, vel aucloritatcm luagistri assumè-
enim damnaberis, quoniam ponlificem qui te consecra- rent. Citai canones Presb., c. Sancta siibdilus, c.

vit, coepiscopum condcmnabas el accusabas, ut Icgitur Episcopus, et sequent., quasi id dicere videanlur
in epislolà 8 Nicolai I ad Micbaelem. Hinc etiam quod ipsc hàc orationis série enunliat.

Fulbcrlus, epistolâ 25, ad Leulhericum archiprœsu- XXV.Verùm facile argumenta isla refelluntur : pri-
]cm Senonensem : Mulliim, inquit, amoris ac fidetitatis niùm quidem quia esio Deo immédiate non offcralur
libi, paler, me debcre censeo, per cujus manum à Deo obedieniia quai episcopis promitliiur, nec propriè
bcnedictioncm el sacram Vnciionem acccpi : tmde ani- vovealur, atiamcn prx'ceplo divino sancitur, cujus,
j;i«5 meus ita pendet ex tuo^ uiqmiquid te.^ justà rntione^ '

non inferior aucioritas obligalione voli. Dcinde ^i^iîi

 ,
,

4S7 DK SXCRIS KLECTlONinilS FT ORDINATIONÎBIjS. 488

jiiiiuiKMUo sf»ll<'ni in |.liiril)us lir?ii;itnr,

iil shih:» oslcii- clorilalom déprimai , (|tiiii poliiis cxlollal ; vcl osl Car-
iijiis jmiunciili icli^io, iclii^ioiii voli ;i'(ini- lliaginensis IV, cpii incipii l'rcêhtjliri, qui canon non est
«liimis, I

\h-u\\\ (lirii;iliir, cui f>or jiimiii'iiHiin :id rem volai enim lanlùm ne presbyleri |)arocliialesab
iiaiMtiir, tl iii ;

I>rinti|t;ilili'r liomo (ihligaliir, ni piissiiiMlofoiil llieo- aliis qiiàm à suis episcopis clirisma pelant, slatuitqnc
lot'i (-1 caiionisLi'. Nciiiio ex oo (iiiôil (lii,'nilali (î|tisc()- perqnosolf|uo Irmporc pcl<!redoi)oaiit; vcl csl Martini

pali olx-iliciHia di'fi'rUir, inimiilnr cxindt', scd an;,'i'- HraclianMisis, (pii velal no prosl)ylori nisijnssn cjjis-

tiir oitcdionlia; ipsiiis pia'slaiilia; lum iiiiôd, (inù oopi infanlos sigiieni; vclconoilii Ni;oea!sarionsis, qui

augnstior cpiscoponim osl auclorilas , (|iiô digidlas i

prosbyleris nn-is pr.Tîscnle opiscopo vol prosbyioris

imporaiilinm inajnr, impcriKiuc loges sanctictrcs, où iirbis, oITerre, aliaque cfliccrc velal ; aliusaiilcm nnl-

cliam },'ravior d(;l)ila ois oix'diciilia ,

cjusipio violalio lus canon est qui incipial per verbnn» WUuï l'resbijt.,

nlrooitir lialicaliir; quaro ciim saorosaiicla sil ci)is<o- lolii islà distinction*; ; ii aulcm niiiil oinninôdicmilMd
pa'.is digiiilas priiK ipalnsquo opiscoponiin (piovis in proposilum ; canon aulem Saticta subdilnx, nnlhiscst

Ecclcsià sidjliniior niajns, cpioquc cl saiicliiis csl obc- sivc in liî\c dislinclione 93 cilalà, sive in loto Gra-
dioiUi:« ois dol)il;ii viiicuhim, sicnl cliam niajus cl liani docrelo. Canon verô Ejriscopus, cilalà ab illo

dolerins inoltcdientiic crinic-n ;

Uini qiiôd cùm di- auctore dislinclione duplex est , ulcrque concilii
gnilas opiscopi sacra ac diviiia sil, oijcdiciilia qno- Cartbaginensis IV ;
primus ils vcrbis cxprimilur : Epi-
qnc ralionc ojnsdeni dignilalis dobila sacra sil ac scopns in (jitoUbet loco sedens stare presbyterum non

divina, clin Demn ncccssariô rcfcraUir; unde cpis- I

palidlHr; alius ils siniililcr vcrbis : Episcopus in cc-

copo lit Deo, Dcique cl ChrisU vices gcronli alqiic clesiâ, et in consessu presbyterorum sublimior sedcal ;

inipcrinm repracscnlanli parcndum esse docent Pa- intra domum verb collegam se presbyterorum esse co-
ires, aeinons Rnniaiins, Dionysiiis, Ignatins, Jnsli- gnoscat. Ad hos pra-serlim canones prauliclus anclor

nus, Ambrosius, Synesins, Maximiis, Dionysii inlor- aiiudere videlur ; sed nulialenùs oi favenl; id cnin\

pres, et alii passiin. Allcrnm vcrô argiimcninni lanlùm innuuni, opiscopum, licèt in ecclesià doboat

insignem errorem conlinel, quôd iicmpe ad solius dignilatis £ua; insigiiia reiinere, et supra presbyte-

"preshylcralis officii munia obcdienlia episcopis dé- domi tamen eum humilem esse oporlere,
ros efferri,

bita limilanda sil, cnm cliam ad disciplincc ccclosia- non dominantem in clcris, sed i'ormam grogis fieri ex
slic-e , in viclu et vesliUi, convcrsalionc, redilnum animo: ex quo nec snpcriorilas ei domi abroganda csl,
ecclcsiaslicornm atlminislralione , et ca;lcris (qiiod nec obedienliadenegandaquam ci m om/ii/ocore prrt'Sfn-
expresse auclor isle ncgal, qui nullam auclorilalem tari, sive in publico, sive in greniio ecclesiœ, synodus
esse affirmai, quaî prcsbylerorum in ccclesiâ, vesii- Romana II, c. 7, sub sancto Sylvestre pnccipit; nec

liiin, vicuim, convcrsalioncmque regidis

quibusdam titulus vel auclorilas magistri ab en abroganda, cùm
componere possil) pr^scribcndas legcs episcopalis èconlraCyrilUis Alexandrinus/inZacb., nnm. 0-4,01 in

potostas cxlendaliiv, ut loto liuilo de Vilà et llonc- cap. 1 Malacli., episcopos modo my.steriornm duclo-

slalc cleric. vidcre est, necnon ex conciliis passim res et magistros appellet ; modo verô perfectos et per-

iiistoricis sacris et Patribus. Tertium, falsiiaiem quo- ficientes doctores ; Chrysostomus, num. 3 in Isaiam,

quo, qiiam jura rcdarguunl, aperlam continet, quôd et bom. 2 de verbis Isai;ï>, episcopum vocet conmu'

nompc clcrici ad libitum dominum mulare possint ncin magistrum, et Flavinianum episcopum suum co-

cùm Ecclesiac legibus lilulo cuidam ecclesiaslico de- dem noniine tsD oi'jkj/k/îv insigiiial ; et Albanasius

beant esse mancipaii, à quo sine consensu episcopi epist. ad African., episcopalum nwgislerium nominet;

sui recedere nequeunl , quibus legibus curalos

prce- nihilque frequenlius quàm ut apud Groecos twv
serlim obligari alibi docuimus.Quartum, à7u).>ovwTtov, St5ac7x«/wv nomine episcopi donenlur : quos imiiatus

et raliocinandi absurditaleni insignem conlinel : nam Clirysologus, serm. 138, episcopum magistrum

non idcô promissio aliqua e^^cu pollicilalio delcrior commnnem appellavil. Neque u!Ia ratio subest, ut
est quôd slipulalioniscivilis formam babeat, quinimô collegœ nomen ad cequalitalem officii significandam

ex 60 quôd ipsam referai, obligandi vini majorem iransferatur, cùm collcg:c dici possint qui sunl ejus-

babcre videlur; verba cnim concepla obligalionis ad dcm collegii, quamvis unus alteri prœsit, collcgiique
delibcrandnm aniinum excitant et juvanl. Unde qnod capul sil, alii verô minime, ut ex eo patet quôd Cy-
niajori cum delibcralionc prianus passim Cornelium et Stepbannm summos
slipulaudo i.roriiiltiliir ,

idcôque cerliùs excquendum poniifices collegas vocct quôd Lucius papa Cypria-
promissum videlur, ;

canonum deprava- num collegam appellet; quôd in concilio Africano

spoiuielur. Quintuni manifesiam
caaones siquidem ab co auctore episcopi omnes Africani coUega; dicanlur, cùm la-
lionem compledilur ;

racn episcopi Cartbaginensis inter ipsos ea fuerit

cujns noniini parco cilali, nec (idelitcr, nec sincère
quem pr^erogaliva, ut illo inconsullo niliil cœteris facere li-
cilanlur : primùmenim canon Presb. ciiat. dist.

95, vel est Gelasii, qui inc\\)\i Prcsbylcros, cpisl. 1, cucril. Neque eliam ex eo de obedienliâ subdilis ali-

ultra stmm mo- qnid remillere licel, vel cuivis de auclorilale supe-
c. 8, quo canone velanlur presbyleri !

dum lendcrc, nec episcopali fustigio dcbila sibimet au- rioris minus senlire, quôd superior ex Immilitale
dacler assumere, non conficiendi ckrismalis, non cousi- facilem se, docilem , aequabilem ae popularem prœ-

adliibendœ sibimet arnperc fa- beat; quôd omnibus eoiscopis ut domi pra:stent, in con-
gnationis pontificalis

cibo Carlhaginensi lY dunlaxat prx'cipiiur denique

cultatem, qui canon lanlùm abest ut episcopalem au- j
;
489 PARS I. SECT. VU. CAP. I. DE VERA SIMOMA IN I;|J:(:T10^'E AD ORDINrS. 400
canones scquenics onnoncm r.ininiqiic Kpiscopus, iii abunilabil palea, donec venlilelur are.T. > Epist. 155
liàc dislinclioiie duo siiiil supra cilali, puta caiioiics ad Richard., Albanens. episc.
Marlini lîraciiaroiisis , et concilii Ncoca-sariensis, qui II. liujus crgo mal! si repelamus initia, vel ipso
iiilii! CDiilia obedienliam cpiscopis deliitain coiilincut, Clirislo aniiquiora ipsius seniina in agro dominico
quiu pcliùs coruin acutorilalem conlirmanl. pullulasse reperiemus ; ut cnim pseudo-prophelam
XXVI. Ilaclenùs cpix'cuaiquc adordiiiaiuli coiiscn- Balaam omillamus, qui (ni loquilur S. Pelrus 2 epist.,
suii» cjnsque icsiificatioiiem specUini uberrimè do- cap. 2) mcrcedein iiiiqnilalis aimiil, correptionem verb
cciinus ;
quia verô iii eo conseiisu simoiiiai laiere po- liabuit suœ insipientiœ svbjiKjale mutuni animal, quod
Icil vilinm, càipie prolossioue coiiipieri, si quis ucmpe in hominis voce loquens proliibuitprophelœ insipienliam
;
allas iudobila iu suà oïdinalione promitlat, ut ex ut pariter omillamus quem
(iiezi, sacra Scriptura rc-
pradiclis palet quia ileui ex appetilu et inimodcralà Naaman
; fort à principe Assyriorum, quem Elisrcus à
eccle.siaslici gradûs cupidilalc, siinonia*, quic lalè leprâ mundaverat, duo lalenta accepisse, slatimque,
Eccîesiani depasciliir, incendiiim cxcilatur; ideù, ils Elizœo lioc divinitùs rescieiile, et sacrilcgium isiud
jam expositis, de siiiionià diceudum cril, eâ lanicn ulciscente, Icprâ fuisse infectum ; eàdem lurpi cupi-
adliibilà iiioderalioiic ul de solà siiiKniià qu;c in su- dil.ite inflaninialDS narratur Jéroboam, de quo de-
scepliono ordiuuui coiiiniillitur, ex insiiliilo dicanius, scribitin-, quod quicumque volebat, impkbat manum
ab eà qu3e in beneficiis ecciesiaslicis obtiijendis, Sa- suam, el ficbat sacerdos excelsorum et propler liane
;
cramenlis adminislrandis, aJiisquc bujusiiiodi coinmit- causam peccavil domus Jéroboam, et eversa est, et de-
lilur, ex professe iraclaiidis <ib^lineaiiius. lelu de superficie terrœ, 3 Reg .c. 13. Eodcm quoque
;
criminc iufocius referlur Jason, Oni^e sunimi Ponli-

SEGTIO SEPTIMA. quem Machaba;crum libri referunt Antio-

licis frater..

chura regem, qui Nobilis appellabatnr, adiisse, eique

DE SIMOMA IN ELECTIONE AD SACKOS OUDINES argenli lalenta Irecenla sexaginia, et ex r.dilibusaliis
CAVENDA. talenla octogiiita, ul sunnnum adipiscerclur sacerdo-
lium, proniisisse; stalimque in ojus sacrilegii vindi-
CAPLT PRIMUM. j

ctam, ignem quem acccnderat Jeremias extinctum

DE VEr.A ETIKDLUITAT.V SIMOXIA IN PR.EDICTV ELECTIONE. '.

fuisse, neve singulos quos hisiori;Te referunt, lurpi

AiiriciLUs riiiMis.
nuiidinalione sacerdolium comparasse proferamus.
Sinioniam ouinibus Ecclaics sectiUs dmnnatam. Malum apud Judiros, ad occasum vergente jam
islud

I. Quod de ordinatioiiibus pryeposieris ait Zonoras j

Mosaicà lege, magis invaluisse observamus postre- ;

in 3 can. synodi. VII, velus walum improbitas, id de j

mis enini temporibus, tum ab llerode, lum po-
illis

stea à Romanis pecunià corruptis, summum sacerdo-

simoniacis non iinnierilô dicere possis. Niillum ferè à
Chrislo ualo, à quo ordinaiidi rilus et ordinum san- lium, quod perpetuum esse debebat, et natalium jure

clilas ii'.stiliila suiil, seculum fuit quo non iix'C simo- primogeniiis ex Aaronisfamilià procreaiis debebaïur,

iii:e pesiL Eccîesiani infecerii; nec priùs emersil Ec-

'
ad annum nonnnnquàm vendilum fuisse historiarum
clesia, quàm ex ejus pulrldorum niembrorum corru-
'

monimenia leslantur quo quidcm nullum cerlius in-

;

plelà cnaia est. Eâque ralione excusât se insignis lereuntis Synagogac indicium fuisse comperlmus. Ex
j

Carnolensis episcopus Ivo, quôd ci à suà dioecesi pe- iis radicibus, iiondùm ferè coalilis in nomine Christi
nilùs eliminandje non suffeceiil : ( Si autoni, » inquil, fidelibus, pcsiiiens bujus criminis truncus Simonis
« banc pestein radicilùs evelierc non valeo, non la- Magi impielas (à quo auctore Siinonia dicla est) folia
nieu Invaleludiiii nieu; hoc impulandum, quia ad hoc sua per Eccîesiani najcenlem cxpandit; hu;ic sacrce
ab origine nascentis Ecciesiae Romana ecclesia labora- Paginai referunt donura dandi Spiritûssancli à D. Pe-

vit, nec à greniio eliam suo laies sua quxrenlespeni- iro, id est, sacram Ordinalionem mercnri voluisse,

tùs pra;valuil elirainare; nec in diobus malis regnare exislimantem pecuniâ donum Dei possideri posse
;

desinet cupidilas, donec finilo niundi lenuino paca- quam bxresim poslea disseminavit, et à fide defi-
luni regiium accipiat cbaritas. Intérim auteni (ut ver- ciens, postquàm mulia in Deum el Ecolesiam peccâs-

bis Augustin) ular, epist. 157 ad Hijjpon.) quanlùrali- sct, crimiiium suorum pœnas luens. Pétri oralione
bet vigercl disciplina doniùs nie:x', lionio suniet inler perculsus, qui se Christiiin dicebat, aniichrisius de-
boulines vivo ; nec niihi arrogarc audeo ul donius prelicnsus, cùm niagicis arlibus volare cœjjisset, de
niea nielior (dicatur) quàm Arca iNoe, ubi inter lio- sublimi aère dejectus est, ut qui paulô anie voiare
inincs octo unus derisor palris inventus est ; aut nie- tenlaverat, subito ambulare non posset, qui pennas
lior quàm domus Abraha;,ubi diclum est ; Gènes. 21 : assumpserat, plantas amitlerct, qui cœlum audaci
Kjice ancillam, et filium ejus ; aut nielior quàm do- lemerilale se pelore fingeret, in infernum perpeluô
mus Isaac , cui de duobus gcminis dicliun est, Ma- cruciandus mergerotur.
lacb. 1 : Jacob clilcxi, Esau outem odio luibiii ; et, ul ni. Kequc verô, quia Ecclesiae congenilum, ideô
ad cliristiana lenipora veniani, semper p;aitur Chri- minus severè puniendum hoc crimen neque, quia ;

slus in membris suis prodilorem, Ecclesia Nicolaum anliquum, ideô non conandum ul loties rescindalur,
fornicalionis laudalorem, Simonem lucrorum sacrilc- quGlies vepuUulaveril ; non est vigilaiili anlislili ab-
gorura sectaiorem, et, ut imiversaliicr dicam, semper
j

! scondcndiis in vaginà censurarum adversùs siiuonia-

TH. XXIV. fSeize. J
 , ,

401 m; sAciiis iMJicTioMinis et (mniN.vTioNinrs. 492

ctis ghtiliiK, 1)011 siiiciuliis ni vcl lirbcscat, vel utii- jii^ul.iliir. Andjrosii in codem devinccndo, non seniel

t;iii(* (•(•iisiminliir, scil lolii:s disliiiigcinlus, qiiulics anlor ehicet ;

pluribus in ipsuni ngillibro de Dignilalc

|)ii;,'ii;iiii iriii)v:il»il lioslis ; ncc i-iiiiii dchciil «hrislLuii saci-rdolali, v.\\). li , ex quilius cani non fuissi; sccult

liiilidx" (liicfs (U's|toiulric iiiiiiiuim, (|iuMH iinporliiiià islius innoeitnliani |iali'l, ni liiijus criniinis lalu; peni-

tliiiiicalioiic l'usiis lolii's liosd», latcsbil, ucc spirilalcs lùs rarcrcl. Yidcas enim, iiunni, in lùclesià passim ,

airuu;»nim lueilici nc^li^cro viilnoiuin curalioucm, (fuos non niciita, icd pccuniu ad cpiscopalùii ordincni
(\ux rcnovalo sa-piùs lualo recniduoriiU. Al> \\ow. pvovejcerunt. Pbninii cranl, lesle codem Andirosio
("arnolnisi sii[ira ilitliciimis iiuiKiiiàiii sic cuin inalis apud Graliamnn, (juiist. 1, e. 1, qui najolitilione »iu-

jtiiij'iiaUim iri, iil iioniu'is o\lormiiiaii possiiil, lObtarc neris nuriaii relient (jrdtiuin Spiri(ùs iuncli , dum vile

srmper luala qua: \iii(aiiliir, ^(;I viiicaiil ,

cavcntliim prrliuin donanl, ni pondfiadis ordinia sublime culmcn

vcrù ccilesiai pnvsuli ne viiicaiil. Lslo pcr|)Clua inula acàpiunl : et pauloposl, proindequiamitutum est tan-

fiUiM'a sitil, < si quic lanioii, > iiKpiil ille, t iii auribus Itun Hjrt/wiH, el majorum frequenli constat niucrone suc-

nosliis jmliciario online puhlicanlur, si ceilis docu- elc, qiia; verba mibi persuadent lexlnm islum
cisiim,

inoMlis approbanlur, conscrvalo qiiidcni leguni lia- non ossc Ambrosii, cùm anio And)rosiuni vix nliani
milc inulla jnaîlerire non paliinur; iiucrla auleni advcrsiis simoniacos pOîiiani, praHcr eam qiKe in Ca-

a'icrni judicis Iribunali jiidicanda rc>crvaniiis, scicn- nonibus aposlolorum inilicla logitur, impositam repe-
Ics quia, qui non habel polcslalem reum condcni- rias ; sed poliùs esse concilii Tolelani VIII, in que
iiaro, vel non polcsl comprobarc, iuiniunis est. > capnt islud ad vcrbum cxpressum reperies , et antc
Aposloloruui crgo iniilanda est diligcnlia, qui ua- quod vari;c conua Simoniacos aliorum prifcodi-nliimi

sccnli liuic pesli suinnio studio occurreiunl, cinn li- conciliorum oliam Tolelan'inini sa'pii'isslatula; ac ré-

queal ex S. Grcgorio, cpisl. 110 ad Syagr. el alios novais pœnœfueranl.VerùmAmbrosiomulloantiquior

episcopos, lib. 7, hune liœresim in ipsà origine aposlo- Albanasius , mali Islius lanquàm suo jam tcmporo
iicà esse deteslalione damnatam. Eam siquidem, ul in- usiiaii niemiiiit : cujus etiam mali nientioncm fecit

qniebal Carolus Magnus, lib. 1 Capilul,, c. 21, ipse ililarius, ubi illud graviter exagilal.

priuceps aposloloritm in Simone tenibiliter damnavii; VI. Slalim inilio scculi V, synodus Conslanlinopo-
camdeni Canonos aposiolorum scvciâ imposiiâ pœnâ litana, à S. Joanne Clirysostomo coacta, anno secun-
perseculi sunl. « Si quis, > inquiunl, « episcopus, aut dùn» Baronium à Cbrislo naio quadragcntesimo, se-

prcsbyter, aut diaconus banc digniiaiem obtinueril, vcrâ animadversionc in Simoniacos usa est; in eâ
deponalur lum ipse, lum is qui illuui ordinavit, cl siquidem omnes episcopi ab Antonino Ephesino ordi-
abscindalur peiiitùs cliam à conununione, ul Simon nali de gradu suo dejecli sunt (Paliadius scx lantùm
M.'igus à me Pelro abscissus est. > exaucloraios scribil), facto tanien decrelo, utab An-
IV. Secundo el tcrlio seculo, cùm clerici non ad di- lonini baîrcdibus prelium reslilueretur : obicral si-

vilias, neq^ac ad luxnm, sed ad marlyrium vocaren- quidem non multo antc lemporc Antoninus isle, cùm
tur, non opus fuil pluhbus legibus qua; malo isli me- |: jam in alià viginti duorum cpiscoporum synodo accu-
derenlur, qnod sanguinis ciïusione vel sedaluni, vol saliis fuisset, quôd episcopaïus venderel pro modo
|

reslinclum eral; ordinabanlur nimirùni invili ferè rediluum , nccdùm autem damnatus e>set. Eodem
omnes, iiqiiecharilaiecl scienlià dilioresquàm num- [i seculo sanclus Anguslinus Ilipponensis episcopus,

mis; unde de suo, id est. secundo seculo Terlullia- et S. Léo Romanus Poniifex, necnon Lidorus Pelu-

nus, Apolog. 59 : Prœsnnt probali quique seniores, non siota, Gildas Sapiens, et alii banc corruplelani lan-
pretio. sed lestinwnio dUjnitatem adepli. Erant lamen quàm jam plus nimio inolitam scriptis suis graviter

aliqui boc tcnipore Simoniaci ba-relici à Simone perslrinxcrunt. ConciUum générale Clialcedonense
Mago dicli, quorum mcmiuère Irenœus, Epipbanius, pœnâ deposilionis in ordinantem et ordinatum lalà,

Thcodoretus, et alii ; sed qui in varias et aliénas ab gliscenlem, imè jam ferè ingravescentem hune mor-
inslilulo nosiro absurditales prolapsi erant. bum compescuil; neque eâ loge reprimi omninô po-
V. Reddità seculo IV per Constanlinum Ecclcsiae luit ; codem siquidem seculo Sidoiiium Apollinarcm

pace, rcnascens istud monslrum reverili sancti Patres, de bàc corruplelà conquercntem legimus cpusqiic :

quà egregiis senlentiis ,

quà saluberrimis decrctis con- fuil in Oriente Gennadium Constantinopoliianum pa-

fodere studiosè tentârunt. Salutaris Basilii conslitu- triarcham , concilio sepiuaginla irium episcoporum

lio in prelio est, in cpislolâ cjus canonicà ad Ani- Constantinopoli babito, coram Icgalis aposlolicis pro
philocbium, qua; jurare eum prœcipit, qui ordinatur cà extirpandà graviter adlaborare (
quo in concilio

ab hoc se vitio immunem esse. Ejusdem Basilii in eo canon 9 editus adversùs simoniacos, quem inter epislo-
\itio exsiirpaiido diligentise lestes sunt illius litterae las canonicas sanclorum Patrum Grœci rcfcrunt ) in ;

ad episcopos sibi subdilos, quibus accuratè eis coni- Occidente verè Gelasium, epistolà ad episcopos ,
per

niendat ne pecuniis ordinaiiones faciant, el malum de Brutios et Lucaniam consliiutos, leges pro eâdem
quibusdam percrebuissesennonem, quasi non omninô exscindendà renovare. Iniô, cùm ecclesiaslicae Icges

ab boc vitio innnuaes essent sed sibi id persuasum , buic malo exlcrminando non sufficerent, consenla-
esse non potuisse insinuât. Nazianzeni in câdem by- ncum visum ul Leonis imperatoris ad illud debellan-

drâ dcbellandâ enilet sludium ex iis quae ex ipso à dum lex accederet, qu* pic ac religiosè, ad instar

Craliano proferunlur senlentiis, quibus maluni istud publici criniinis el lœsse majeslatis, in islius uox.tq
 ,

493 PARS I. SECT. VU. C\r. I. DC VERA SIMONIA IN ELECTIONE AD ORDINES. 494
reos sivc ordinanies, sivc ordinales agciidum consii- vilis pcnitùs propulsalam Icstatur aiictor Vit.-c S.
tnit, et ulrosquc de gradudcjiciendos ac pcrpelune in Balliildis, apnd Surium.
faniioc dan)nandos dccrcvil. IX. Seculo VIII Niccna synodus II puniendos cleri-
Vil. Inilio sccnli YI sanclissinuis Roma; ponlifcx coscensuit, qui per auri dationeni digiiitales et gra-
Ilonnisda ad cpiscopos HispanLu epislolani scripsit, dus ccclosiasticos ambirent. Eodem quoque seculo
ul sinioniacam pravilalcm ab iis rcgionibiis proscri- ab invidis in suspicionem hujus criminis adducti»
borct. Sub fincni verô, niirnni est quantum pro câ Tbarasius palriarclia Constanlinopolitanus quasi si-
,

cvellondà , cîim pcr universum fcrè orbcni grassarc- moniacc ordinatos inordinalè reciperet imô eliam ,

tur, insudàrit vigilanlibsimus papa Grcgorius Magnus ipse pccuniarias ordinationes faceret(quam lamen

hàc de rc variis lilteris scriplis ad Maxiniianuni Sy- fuisse merani calumniam leslanlur Ignalius et
Tlieo-
racusaiHim episcopiun , Joanneni Corinibioriim , Cy- donis Siudiia, aliique probali scripiores), bâc, in-
riacum Consianlinopolilanum palriarcbam, Esyc hium quam, occasione Tbarasius gravera et eruditam pro
Hicrosoiyniilanum, Francoruni reges, roginam Druni- eo criniinc stirpitùs eradicando , Adriano suninio
cliildcm, aliosquc Uiin ex divcrsis nationibus, (uni ponlifici epislolam niisil, cujus pars decreto Graliani
vcrù iiisigniores Gallicanos cpiscopos. Ncc débita suâ inserilur; intégra vero babelur ex codicc Vatican©
laude privandi sunt codeniseculo Joanncs H summus cxscripta post synodum VII , et in Grœcis codicibus,
ponlifex, qui cùm ecclesiasticas leges à laicis flocci et in Laiinà concilii versionc per Anaslasium biblio-
fieri vidcrei, senatusconsultuin adversùs eosdem lai- tbecarium ; cxiat eliam Gra-cè ac
Latine impressa
cos, quibus aliqiiid in eligendo cpiscopo datum aut apud Balsamoneni , sed in eà versione aul inlerpretis
I

promissuni essel, (leri curavil; aut Athalaricus , licèl aut exemplaris quod inlerpres secutus est vitio fla-
l'

Arrianus , Golbniuni rex ,

qui idem confirmavit ; Ju- gitiosum mendum inest. Nam ubi Tbarasius
Adrianum
siinianus impcraior ,
qui legibus quoad poluit malum mirilicèlaudat, interpres Adrianum quasi suspicione
islud compescuii ; Gunieraninus Francorum rex qui criminis laboranlem reprehendit, quae duo siare non
,

iiiulios archicpiscopalnm Biluriceiisem muneiibus possunt quomodô enim Adrianus laude dignus,
:
si in
oblaiis qujereiitcs gravi islâ oralione redarguit, in bujus criminis suspicionem venial? quâ fronlc tanli
Greg. Turon. iib. G Ilist., cap. 59 : Non est priitcipatûs criminis accusari poterit, eodem loco quo suminis
noslri coitsueludo sacerdothim venundare stib pretio, laudibusexlollitur? sed et Adrianum optimum, ac
sed nec vestrûin eum prœmiis couiparare, ne et nos tur~ sanclissimum fuisse Pontificem omnes consentitinl;
pis lucri infumià noterdur , elvos Mcujno Shnoni com- pra-diclura porrôTIiarasiumegregiam operam navâs-
/;«ra)j/»j ; Narses, qui liberalà à Golhis L'rbe, unà [-
se, ut pestem illani profligaret, teslis est Ignatius.
cuin Pelagio I Komano ponti.'icc inslilit, ne ullus vel \ lîabilum eliam eodem seculo Forojuliense conciiium,
pretio, velambilu ad aliquem sacrum Ordinem promo- quod gravissimè crimen istud perstrinxit, et acriori
veretur ; denique S. Joanncs palriarclia Alexandrinus, censura compescuit.
ab insigiii liberalitale Eleemosynarius dictus ,
qui X. Seculo IX contra simoniacas ordinationes ni- ,

jnullùm insudàsse legitur ut nialum isliid abolere mirùm iuLongobardià usilalas, disciplina: ccdesiasticce
poâsct. Variorum quoque codem seculo conciliorum vindi'x, etsanclœDei Ecclesiœ defensor (I)
Carolus Ma-
dccretis buic cancroso morbo ferrum ignituni adhibi- gnus, pluribus adversùs eas editis capitularibus insur-
tum est, concilii lienipe Aurelianensis II et V , Turo- rexit; quem imitaïus ejus nej)0s Carolus Calvus
iiensisH, Barcinonensis aliorumquc canonibus ex confusis licèt imperii regnique sui rébus, regiâ
; auclo-
quibus, sicut eliam ex iis quai de Arvernensi episco- ritaie, suisquc legibus , quoad ejus fieri
potuit, om-
patu, referi Grcgorius Turonensis; sed maxime ninù prolrivit. Hiiicmarus Rbemensis maxiniix; auclo-
quod tune germen istiid iniquuni cœpisse puUulare apud suos, clerumqaeac plebemTornacensem,
riiatis

lesielur, ut sacerdoliuni aut venderetur à regibus aut hoc crimen in episcoporum electionibus prœseriim
,
fu-
compararelur à demis, cap. 5 de Vilis Palruni; nec- giendum esse admoiiuit. Conciiium quoqucNannetcnse,
non ex prœdiciis, praisertim autcm ex epislolis Gre- boc probabililcr seculo habilum, graviter interdixit.
gorii Magni, et Cassiodori
,
quibus adde lesliinouiuni XI. Seculo X babila synodus generaiis omnium
Symmacbi, patelquàni importune nialum istud illo Germaniai episcoporum et quorumdam ex
, Gallià ia
seculo V grassarelur. palatio Eugelenheim ,
qu;ic ideù Ingelhemensis à qui-
Vllf. Seculo VU BonifaciusIIIanalhemateplecten- busdam dicta est, decrctnm edidit contra simoniacos;
dos slatuit, qui largitionc vel gratià ad ponlillcaium quo temporc adcô iuvaluisse j)ravo usu simoniacam
vel episcopalum adilum sibi qiucrerent; li.-Eresim ex eo discerc possumus quôd qui boc tera-
àmullisquo-
quc conciliis ordinationes simoniacu} pore florebat, S. Romualdus,
damnalaî sunt, cùm cicricos qui per
Xoietauo IV VI et XI Braciiarensi pccuniam ordinali fuerant corripcret, qaœsitus
, , III, Cabiloncnsi 1 ;
sit ad
et synode gencraii VI feliciterque operâ S. Eligii necem nec illis persuadcre unqnàm potuerit
;
No- ,
, pec-
viûPiensis episcopi, et Audoeni Rotlxomagensis, catum esse per pccuniam ad ccclesiasiicos
in ordines et
Gailià noslrà à Dagoberto regc, et ejus honores adilum sibi parare ideôque ecclesiasticas
filio Clodovseo ;
lo-
II coercila est, sub quo
lamen ultimo Francorum re- ges sanctionesque sœpiùs adducere cogeretur
quibus
ge, cùm
labes isla maculàssel totam Eccîesiam
Dei,
Oi)erà S. Batbildis uxoris dicliClodovcei, à
(1) Eo se lituio iiiscribit Garolus M., epist -A
cailiolicis Hclijaiidiuni,
 , ,

m> I)K SACIIIS KI.KCTIONinUfî KT OIUHNATIONiniS. 490

iil nroharel : laiila isloiiim lioiniimm, vcl <;;i'<'il:»8 al- W ciiiiiiiiis siis|>ocl(ts
siiK|)OC(()S ad caiisMiii dicfiidam
:i(l cansaiii dicr^iidaiii ItoiiKini
lloriiani to-

«1110 ii;ii(naiilia, vol leiiu'iilas nal al(iiii; aiidacia. Nci; canl, aiil causa diclà daiiiriaiil , ant alios iii en

lUL'Iiorciii Oiic'nlisciiiulilioïKMU fiiisyc, ex co colliijcro l))cum ihslitiiuiit , (|uibus, ul une vcrim complectar ,

poloris, ([iiôd 'riicoitliylacliim (^oiistanlinopolilamiin diligontis parlons <!l eccbîsiaslica: dis< iplina; asscrlo-

jialiiairliam Iradal (".iiiopalalos onliiuîs vciialos pio- ris spitt iiiirn cxliibcnl ; extat quoque liabila sid)Gre-

j)(isiii>so rt crcalioiios t'iiiscDporiiiu. Oiiiiiinoridaliir gorii) RoMiaiia s\ri(t(lus, (pia; scven: (linuMi istud [ile-

\L'io eodciii scoiilo , ol iiiaxiiiiii laiidibiis (.•Hcrliir à clil, n(;(ii()u AnglicauMm concilium cjuMlcni (!i-m|)i)re

Luilpiaiulo el aliis liisloiicis Iloiiricus Gormaiiiui rcx, à Lanlf'raiico arcliiepiscopo Canluariensi habilum
quod iiompe pravilalcm islam praidcccssorum siio- ejusdem in sinionlacos severilalis. Qiiid ultra relV-ram

ruin Cdiuiivoiilii inolilam (iniiisqiic ladicilnis iu- PeUi DamiiMii iioe seculo in legationibus ob eam cau-
iiixaiii, c siio rc^Mio cxlirpavil, Deo ejiis oliain piuin sam suscoplis cxantlalDS lortitcr labores? Quid ar-
prupoîiiliiin loiuiiiieraiilc ; (.îiin cniiii id se facUiium cliicpisco|ii .Mogunlini invictina aniumin pra:diccni,
\ovisscl , insignem icporlàssc diciuir vicloriain , in cui cîim causa Garoli cujusdam delccli ab imperalorc
qnâ lioslium Irii^iiita scx inillia occisa suiit , ca;lcri in Coiisianticnsem episcopum de simonià accusali ab
capti , aul (luiniiie absorpli. Alixandro counnissa fuisscl , imperaloris precibus
XII. Seculo XI iiiiiiiiii est, quantum in eâ simoiiiu; nuiiquàm adduci |)Oluil, ut noceiitem rc|)erluni absol-
liydià porpcliiù ropiiilulasconlc domandà ac dcljcl- veiet ? Quid tandem syuodorum Conslantiensis ,
|)rav

Jandà, laborem pii ponliliccs inipcndcrinl. Cura cnim ! sidente Gebcardo ejusdem ci\ ilalis cpisccpo , Srdis
sub fincni prccccdtMilis seculi, quod ob Ecclcsi;x; mala Aposlolicai legalo, Placonlinac, Glaromonlan;e el .Mel-

illala , bominiimquc igiiaviam , insciliam cl impicla- filana^ sub Urbano II habilarum décréta nicmorom ,

Hcni iiilelix dicluiu esl, el iiiilium pra-scnlis ,

iiialnm quibus ouuiibus simania graviter pcrcussacsl, scd
isliul pcr lolam tcclesiam inundàssel, omnia quippe non omninô jugulala?
ministeria ecclestaslka ita co tenipore habebanlur ve- XllI. Tauta siquidem fuit bominum perversitas ut

nalia , inquit Glabcr Radulphus , lib. 5, cap. ult. ncc diviiiis nec bumanis lelis cesserit . nam adversùs
quasi in foro secularia mercimoiiia, ul ne quidem ab co ipsam de coelo quoque pugnatuni est , ut divinam bo-

nialo Ecclesi;e Dei arca , Ilomana Ecclesia immunis ulines revererciilur viudiciam, qui humanam con-
esset, qu>c ncmpc pcr viginli quiiique aiinorum spa- lemncbaul ; scd qui diviui numiuis majeslalcm ex
tia miscrè sub comilum Tubculanorum , et aliorum animo exucranl, apparcnlia facile ipsius polenli;c pro-
tyraunide conllielala esl, adcô ul in câdcm scde au,a digia el osleiila spreverunl. Aliqua divina hujusmodi
fuerit buniana lemerilas duodeniieni qucmdam puc- niiracula uobis commemoranda sunl : primumque no-
rum collocarc ,
quein sola pecnnia auri et arcjcnli , ul latu digiium illud esl quod iu Clironico Cassinensis

liabcl cilalus Glabcr, plus commendavit quàm œtas (tut nionaslerii anliquitùs scripio narralur , HeiiKicum

sanclilas; maxinia debuil esse succcdenlium iisce nempe lil iinpcralorem, cùm, ul fidem suam quatn
tcniporibus Romanorum poiilificum piclas ac diligeu- clerico cuidam dederal , ob acceplam ab eo fisiulam
tia, qua; inlamiam islam abslergerent : idcôquc ad auream, quâ pueri jaculari soient, exsolveret, episco-
hoc lualum cvcllenduia liomae primuin habilmn est paium qucm adbuc Courado paire superstile pcpige-
concilium à Clcmciile 11 , eujus memiiiil Pclrus Da- rat, cidem clerico dedisset, non niultô post daîuiones
miani, quodob iniciuilalcni tempornm aliquid simonia- lolo Iriduo, quogravissimè decuinbebat, flammas per

cis indulsil lum in Gcrmaniâ aliud jussu llenrici

;
illam fisiulam evomentcs vidisse , à quibus liberatum

imperaloris , cujus meuiioncm facil Glabcr; Rom» se ope semiuslulali juvenis (

quà specie S. Laureulius
qui é calice aureo sibi videbatur
itcrùm à Leone IX, ilcnKiue Papiio, Rliemis, Mogun- ci porlendcbatur) ,

iix, in quibus cl simoniaca ordinalio severè prolii- immons;c iiiagnitudinis aquam effundere, quà flaminaî

nonnuUis episcopis ob iJ dcposilis puiiita est, resiiiigucroiitur , el pusl fusas in ecclesia ab eo pre-
bila, el

ul reforunl cilalus Pelrus Damiaiii, llermannus, Con- ces couvalescenle iii publiée episcoporum convenlu

Iraclus, Gesla Romanorum poutificum à Nicolao car- professum fuisse, slatiniqiie curasse ul clericus isle

dinali Arragonio collecta , cl alii auclores passim. qui malis arlibus ad episcopalem dignitalem ascen-

Deinde sub Victore 11 , misso ad illud ncgolimn pro- dcrat , è suo gradu dejicerelur. Allerum non minus

curandum Hildebraudo Scdis Aposlolicic legalo, ha- insigne Acia coucilii Rhemensis sub Leone IX habili

bita fuit in provincià Lugdunensi synodus, aliaque referunl, quod in personà Yesoniiorum archiepiscopi
cùm enim suscepto Lingonensis episcopi pa-
poslca ejusdem Ponlificis jussu Tholosce coacla eam- conligit :

qui de pecuuiariis ordinalionibus faclis,

demob causam, cui quidem Rombaldus Arelatensis, trocinio ,

ctPontius Aqueiisisanlislites prœlucrunl; postcasub aliisque criminibus accusabatur jamjam ad susce-

,

Romanum quod ptum negolium perorandum se pararet, lingusc motu

Alexandre H alia concilia coacla ,
I ,

ob simoniacorum mulliludinem nonuiliil indulsil , el divinilùs ademplo, loqui nunquàm poluil, quo mira-

culo molus Lingonensis episcopus simoniae crimcii

Moguntinum in causa Caroli Conslantiensis episcopi.

Giiavilor quoque el diligenler in eâdem pravilate cli- fassus est, el fugà sibi consulcns, excommunicationis

iniuandâ Nicolaus 11, Alexander il, nec non Grego- sentenliâ perculsus est. Tertium celeberrimum quo-

rius Vil summi pontifices laborirunt ; cxlanl innu- que contigit in prœdiclâ synodo sub Victore 11 lia-

picrcC ipsorum epistolœ, quibus aut episcopos hnjus 1-ilà, eujus habelurmenlio in Relatione llildcbrandi,
 ,

497 PARS I. SKCT. MI. CAP. I. DE VERA SIMONiA IN ELECTIONE Al) OKDINKS. 4118

neoiion m Dblogis Ocsiclerii abhalis cardinalisS Cx- dicunl), cùm sacra peregissel, saccrdolalibus inilnlus

cilia: hoc fiMC loinpiirc con«criplis, ilcmqne iii Rela- vcstimoniis pcr mcdios igncs ilhrsus transit, ob idquc

tione iliigonis ahlnlis Cluniaccnsis, qui hiiicprodigio (lammeus dicttis est. Tola rcs gesta in lilteris à Flo-
inlori'inl, ot :iliis passiiiî. Roforniit isli omnes aiicto- rentinis cà de re dalis ab Attone Pistoriensi cpiscopo,

ros Uildebrandtiiu, qui luiic conciro Icgaliis prccrat, qua; referuntur in Yilà prxdicti S. Joannis, fusiori al-

nii>siis à Romaiio ronlifice ad in(|uirendiiin iii cos qui que uberiori exacte dcscribilur. Ejusdem quoqucme-
Vil peouniarias ordinaliones fecisseiil , vel prelio or- mincrunt abbas Us-pergensis, Berlboldus, necnonab-
dinali fuissent , cùiii archiepiscopiim El)roduneiisem bas Cassinensis hujus lemporis scriplor, qui et addit
sufiicienli probatidiK' conviiicerc non posscl, jussisse Petrum monachum ,
jam ex igné egressurum cùm in- ,

ul rodlaret Iiyinniini glorilicalionis in Ecclosiâ cani tcllexisset mappulam sibi in medio ignis exciJisso,

solituni , Glora Palri, Ole. lluno vcrô cùm priera hii- oam per mcdios reversum igncs quasivisse, nurcsi-
jns versiculi verba dislinclè recilàsset, iiœsissc in po- lanique retulissc ; si verô credamus Fulgosio, acci-
sterioribus, nec unqnàra ea proferre poiuisse, quibus disse quoque eo tempore dicemus ob earadem causam,
Spiritui sanclo gloria debila canilur; quo niiracnlo ut Joannes ipse Gualbertus per duas pyras succcnsas,

Ipsum terrilum, et aliosniullos episcopoà crimen suuni iiiler quas uni tantùni pervius limes crat relictus,
agnovisse ,
pœnàque dcpositionis nnilclatos fuisse. obambulans, inleger evaserit.
XIY. Quibus omnibus alla duo subjicio, qua; in XV. ISeque tamen iis miraculis tam paienlibus,
Vilà S. Joannis •Gualberli omni fide conscriplâ legua- tam conspicuis, edomari potuit bumana cupiditas,
tur ;
primum enim de quodani nobili et éloquente aul in officio coniineri ; adeô ncinpe altas radiées ege-
viro referfOr, quùd cùm simoniacà perfidià se conla- rat istud ncfandum simoniae scelus, ut nec legum se-
niinasset, suscepto episcopi simoniaci patrocinio, re- veritalc, nec niiraculorura magnitudine, ab isto ncfa-
pente in peccali pœnam gravi morbo conflicialus sit rii boulines revocari potucrint; laciliusque fuerit na-
et cùm delicii pœnitens monachorura regulara sub turae leges mutari, quàm pervers! animi mores;
pr.cdicti Joannis Gualberti régula amplexatus esset, pcrduravit siquidem toto hoc seculo crimen istud , ul
ac in priorem nioi buni incidisset, Iccloque decunibe- lum ex epistolà ejusdem S. Joannis Gualberti ad epi-
ret.Saianam sibi assistentem viderit, donec eum pr^ç- scopum A' olaterranum quà ipsum ad fortiler ac slre-
,

dictus S. Joannes crucis signo abigeret. Alterum nuè adversùs simoniacos agendum adhortalur lum :

ejusdem Joannis zelura ostendit, sed non forte se- | ex epistolà Fulberti Carnotensis episcopi ad Leoteri-
cundùniscientiani, zelo tamen Deum propiiiura fuisse, i
cura Senoncnscm innotcscit ; lum eliani idipsum in-
sinioni.e verô criuien damnasse demonslrat. lliïc | dicant variac litleraî Ivonis Carnotensis, lîildeberli
«nim est lolius bisloriie séries : zelo duetus vir iste i
Cœnomanensis, Gofridi Yindocinensis, aliorumque
sanclus Petrum Ticinensem , episcopum Florenli- qui sub finem XI seculi florere incœperunt , suamqno
num , simoniœ, proindèque h;creseos (
nam simoniam j
| cum gloriâ viiam ad aliud prorogârunt, qui cmues
uiox liaeresim credilara fuisse dicemus) accusabat | lantam Ecclesiœ calamilatcm ex simoniacis ordina-
cum suis fratribus; nec ab illo, nec ab iis qui ipsius tionibus déplorant, criininisque gravilaleaii exaaigt; •

Dianu ordinati fuissent, Sacramenia percipieuda esse rant. Nec abs re cril portentosam Uenrici III, vmpe-
diclilabat. Inde orta gravis conteiitio in clero et ratoris, sub fincm hujus seculi regnantis, simoniam
populo Floreniino ;
hinc lurbai et confusio maxima, proferre, qui nempe episcopatus et abbaUas passûn
f
cùm pluriini ,
ne simoniacis coraraunicarent, à Sacra- j; vendidisse prodilur, adeô ut Consianliensem , Bani-
meniis abstinerent, et sine eorum subsidio moreren- bergensem Moguiitinensera, aliosque
;
;
, episcopatus
tur; et vide quô lumultus processii, armalam niili- i pro pecnniâ dederit, Ratisbonensem , Auguslensem ,

tum m^num episcopus millit ad monaslerium S. Sal- Slrasburgensem pro gladio, abbatiam Fuldensem pro
|

vii, unûe in umbrosam vallem pridie Joannes disces- I

adulterio, et (ne quid impietatideesset )Monaslerien-
!

serai sacvitum est in liomincs, iii œdes neque ta- ' sem episcopatum
; ;
(quod audire nelas est) pro sodo
nien ab incœplo monachi revocantur. Missus Pelrus niilicâ immundilià vendiderit. Sed salis in hoc seculo
Damiani legatns compoiiere rem mininiè poiuit; ad- immorali fuimus, in quo pnccipuè virlus cum vitio
versabiitur ipse monacbis, nec ab cpiscopo, quamdiu cùm primum istum abusum fucinorosorum
conflisit,
danmatus non esset, desciscendum esse graviter per- Uominum ambitio foveret, Ponlificum verô Romano-
suadebat; et apud Alcxandrum
instant monachi, rum, aliorumque sanctissimorum cpiscoporum vigi-
sununum Ponlilicem litem prosequunlur, offerunt se ; lanlia, el nonnuilorum eliam aliorum virorum insi-
per ignis examen simoniam Pétri probaluros; hoc pietas atque auctorilas
gnis exscindere niterelur.
probalionis genus lanquàm supersruio.->um et lenlans Yeniamus jam ad duodecimum
;j:

Deum renuil Alexander. Concilium Florentiai con- XVI. XII seculo, praeter citaios Ivoneni Hildeber- ,

vocatur ; Pelro favenl episcopi , dux Godefridus mo- lum Gofridum plus salis hanc corrupielara viguisse
, ,

nachis intentait minas; legatus Ilildebrandus stat pro teslanlur S. Bcrnardus, Pelrus Blesensis archidiaco-
monacliis; vexantur tamen , el malè habentnr; expe- nus Batbonicnsis, Joannes Sarisberiensis episcopus
teiilibus tandem c!ero el populo, monacbis ignis exa- Carnotensis, et ex Graccis Theodorus Balsamon , Ma-
men permiilitur; unus ex ipsis nomine Pelrus (quem gisler sentenliarum, et alii hujus temporis celeberri-
postea cardinalem episcopum Albanensem creatum miscriplores,qni in oam graviter invecli sunt; habita
 , ,

499 I>K SACUIS KLKCTlOMin S Kl OKDINATIONIHIJS- 500

«Mi:»iii otideiu Kocnlo concilia lu'iliilM'iiliir, LiUn-iiiciiM- Keoni! \ , et 'I ridontinuni ; ((iilhus alla provinoialia

5U0 et ainpiii'is, cpiscoporuiii siihCalixloil , in <|ii(> ^i <imcili;i accedinil: (àilonicnsc sid) llermanni) archic-

iiioiii:! (lniiiiata, oinnt'sqiie pcr pccnn'utiu ordiii^ili , *\v- piscopu, lempore Pauli III, cl MediolancMise à saiiclo

])()iuMuli siaitMiiiliir ; l.on<liiioii.s<;siil) lloiiDrio II, qiiod tarolo Uorroma;», variis IcMnporibus hai)ila , (pii-

Kiiclorilalc Joaiiiiis (1(5 Croiiià, canlinalis Siîdis Aposlo- biis non soh'ini simonia; crimeii in ordinalionilius
lic;R legati , oniiuloin siiiioniain daiiiiiavil, {^l'avesquc sacris caveiiduin jnbelur, verinn eliani ca onmia qu:ii

rjns crimiiiis rcis pœnas indixil; l^alcraiioiise laii- «jus vcl aliqnani spcciom nferre |W)sspnl. In Gallià

doin pciicralo s»l) Iniioccmio II, quod camdcm pe- (pioque varia habita recenliora concilia, Miinligalenso

ttciii suà aiicl(tiila((î irprossil; iis addc dccrcla Lu- ulrum(|iie, IlolhomaiçcMisc, Hiliiricensc , Hliemenso
cii II, Aloxaiidri III, cl (À-losliiii III, (|iii acres so et alla simonia; hélium iiidixère, quibus omnibus addo
linjiis llagilii osores, et discipliiiu: ccclcsiaslic;c ad- bullam Pii V, rpiie in omnes simoniacà pravilale qiio-
vcrsiis ipsniu conslanlissiinos asscrloics cxliihiicruiil. cumi|ue modo infectos graves pnnas dccernit.
XYII. Scciilo XIII , S. Thomas , Konavenlura XXI. Cxterùm lucc posleriora secnla ideô hrcvilcr j

•loaiincs Diiiis Sculiis, aliiquc scliolaslici , salis sii- percurrimus, cpiia, licèt plurimi simoniam illis scculis

peniiie suis scriplis simoiiia! criiiKMi cxaf,'ilàninl, nec exagilàrent; licèt inulla; advcrsùs cam loges, niidli

ab c^ labc iniiminem siio teiuporc F.cck'siain fuisse canones promulgali sint ; ex iis lamcn pauca siint

demonsliirunt. Sed iicconmi auclorilali ,

qu;e iiiaxi- (pi:e ordinaliones simoniacas directe impugnent. Nec

iiia csl, plus nimiiim coiicederc vidcamur, ul»i coiici- id mirum : ab co cnim lempore quo usilalmn fuit

liorum copia suppelit, œcumcniciim conciliuin Lale- ecclcsiasticiun lilulum ab ordinalione disjungcre, et

i'ancn>e sub Imiocculio III, coiuiliuiu (jncque (Jcrma- dignilalem ac rcdilus ccclesiaslicos ab ordine sepa-

jiicnin eodcm seculo à Courado cardinali Porluciisi rare , dua; simonia; species distincla; fuerunl , uiia

liabiluiu simoniam suis decrclis rcnascenteu» pro-

,
quœ in ordinalione conimitlcreliir, altura quai in be-

slravcrunl quibus accedit in nosirû Gallià S. Ludo-

;
neficii adeplione; hnccque frequentior esse cœpil

vici Francoruin rcgis pragmatica sanciio, q«â pecu- illa rarior. Ex eo eiiini accidil, ut cùm avidiùs ad
iiiari;ie oleciioncs alque ordinaliones vclilsc atque re- opes ac dignitales ecclcsiaslicas pcrvcrsi bomines in-
pressa) fueruiit. hiarent (piàm ad ordinationem, quix; cùm sit spirilale

XVIII. Seculum XIV, quod ob diuturni schismalis aliquod bonum , carnalium hominum volunlales mi-
origiiicm , et omnium qux suporioribus anteaclis nori quàm ista cupidilate inflammai parùm de eà ,

temporibus fuerunl maxime peruiciosi , bonarumque suscipiendâ sollicili , malis artibus et turpi per pecu-
litlcrarum ncgleclum ,
jure mcrilo viluperaii potest, niam ambilu ad bcne(icia oblinenda conlenderinl, in-

Lyiani cl comphnium scholaslicorum, Durandi , Au- geniumque suum in omnem partcm versârint ac Inr-

reoli, Ochami, cardinalis Alliaccnsis, et aliorum serint, u^ vel aliquo fuco simoniLC turpiludincm in

scriplis non caruil, quibus simoniiC vilium hoc icm- beneficiorum assecutione adornarent; hinc sub Hen-

pore \iguisse reperies. Unicum co lempore habilum rico II Germano orla hicrcsis Simoniacorum inilio

générale concilium \ieimcnse, in quo de simoniacis ferè seculi XI, qui cîmi falercntur ordincs sacros

ordinalionibus nihil , aliqua lamcii coiilr? simoniam prclio emi non posse ,
jus lamcn ad percipiendos cc-
decrela videnlur; quncdam minora habita sunt, quo- cJesiasticos reditiis, quod beneOcium dicimus, licilè

rum aliqua pecuniarias islas ordinaliones pcrstrin- emi posse defendebanl; de quâ , si quaiido de benc-

gunl. In synodo Palenlin:c diœcesis, prsesidente ficiisscripiuri sumus, fusiùs dicemus ;

quam h.xresim,

Guillelmo, Sabinensi episcopo, Sedis Aposloliciie licèt ab Ecclesià damnalam sublilioribus lamcn tbccnis
legalo, contra simoniacas ordinaliones tanqnàm usi- et malignis adinvcnlionibus teclam nobis, proli dolor !

lalas aclum fuit; nolariorumquc et sigilliterorum récentes quidam iheologi proponunl; toi eiiim siibti-
emolumcnta ad mediocrem summam redacta sunt, litales cxcogilant , toi dolos ,
quibus simoniœ crimen
cui eiiam modération! operam dcderunt Raven- éludant, ut nihil intersit inler horum et illorum sen-

nalc II lempore Clementis V, et IV Bononiic ccle- tenliain , nisi quôd crassiùs isli cl apcrliùs , illi vcro

bratum lempore Joannis XX , cl allas XXI ; nec- obscuriùs et magis lalenter virus htcreseos vouianl;

non ciian» Toletanum tcn)pore Clementis YI ab JËgi- in ulrorumque porrô sentenliâ nullum pactum ,
niilia

dioTolelano hal>iinm ; hoc porrô tempore rcfcrt Til- convenlio esse possil quac non à simoniœ labe pcr-
lius vcnalia fuisse sacoi dotia ,
pecunirc obedivissc 1 purgala sit, \el inficiatione, vcl dissimulalione ciimi-

omnia. nis ; in inficiatione criminis aperté prodil se hccrcsis ;

|

XiX. Seculo XV
corriiplclam banc impugnârunt | in dissimniatione lalcl error, qui qiiô lalentior csl, où
Kicolaus de Clemangis, iraclalu de corrupto Ecclesioe 1 periculosiiis serpit, subtiliùs gliscil, et difficiliùs cu-
statu, Gerson cancellarius Parisiensis, edito do eâ re
| raïur : absurdura autem est pulare Deum nostris sub-

traclaiu, et alii multi scholaslicae tlieologire, jurisque l| tilitalibus eludi posse , aul quia aliis ingeniosiorcs
doclores; scJ maximi ad eaiii evellendam [O îdcris forte sumus in excogitandis subtililatilus , ofl nilis
fuit concilii Conslanlicnsis , ac Pauli II Piomani au- sine noxâ esse, quDC aliis sinccrioris fidei , et ingenii

ctorilas: caetera non moror. crassinris, crimini im[)nlaii(ur. Taies vcrô qui falsis
XX. Seculo XYI ad eam extirpandam ranonos utilis- ^^ rationibus Simoniam abstergere, et dissimularc en-
simos condideruiit concilia Laleranense sub Julio Met !| nanlur, consuentes, ut ail Fropheta ,
pulvillos sub
 ,

501 PARS 1. SKCT. VII. CAP. I. DR VEUA SI.MONlA IN ELECTIONE AD ORDINES. 302

rode Gennadins Coiislantinopoli Ij commiitari non potost, doniim gratiiiUim vcl vcndcre
ciibilis pocciuifuim.
synodi siib to liahilœ vcl emcre, quod gratis acceptum el câ conditione à
tamis nim P;>triltiis praiiiclix; ,

Gratis accepislis, gratis Dec boni istius largitôrc donalum est, ni gratis delur
ex pra'ccplo Domiiii rcfellil :
;

dah; quod ciin» nobis mandalum sil, à/^eù; fulizzea laie aulem est sacrorum ordinum donum, quod gralui-

diligciiter,accurntè cladtilleram observare dchcA-

tum, quia ex Cbristi graiià nobis conlingit, gratis à Gbri-
id o.sl,

niiis uec in Us quœ tccliiias sophisticas non admittunt. sto acceptum, càque raiioncepiscopiscominendaluin,
,

vli sopMsIicâ callidilatc, ucc aleam periculosnm jacere ;

ul gratis durent, jnxta liane Cbrisli Domini senlen-
Ccnnadius, episl. in ord. apiid Balsamon. Vid-eeliam liam : Gratis accepistis ,
gratis date; ([uam sic illustrât

Peirum Dainiani stipra. Scd de iis aliàs. GennaiMus : A me, inquit , accepistis dignitatem saccr^

ARTICULUS II. dotii; St niilii pro ipso patum quid vel magnum solvi-

Quantimi , et qttàm alrox crimen sit simonia. stis, el hoc à me venditum est , hoc quoque ipsum nliis

I. Osleiiditur deformilas istius crimiiiis. vendile; sin atitem gratis accepistis, vos quoque gratis
§
I. Qiiàm alrox peccaluin sil ordinationes pecunia- date. Eamdem ralionem ad dcleslationem ordinalionis

rias faccre, aiit ad ordiiialioncs prelio promoveri pecuniariaî urget Tiiarasius. Denique pielali Ecclcsiae

Hiullis possimiiis denionsirare. Primo , ostendendo debilae, seu sludio publie! boni répugnai sibi vel allcri

tjus crimiiiis cnormilalcm, defor:iiitalein, et, ul aiunt, quovis pretlo procurata ad ecclesiaslicos gradlis pro-

irrectiludineni; secundo, sensiim Palruin eâ de re niolio ; inordinatus enim est per pecunias facienda*

inquirendo; tcriiô, varias pœnas percurrendo nio- vel recipiend;e ordinalionis modus; qui ncmpe rectan»

dumqiie judiciariuni, qucm specialim in hoc crimiiie cligendorum Ecclesice procerum formam labefaclat,
persequendo Ecdesia voluil observari. indignis ad apicem dignilalum aditum apcrit, digrios

II. Répugnai auiem oidin;Uio ?imoiiiaca, piiiiiô Re- nonnunquàm arcel, virlulis studium débilitât, verain

ligioiii, secundo jnsliliiv, (erliù pielali, el sludio que gloria; viam pervertit, pecuniarum immodicam cupi-
|

omnes qui in Ecclcsiâ calliolicà conlinenUir, ejus bo- dilatem excitai , solidam Ecclesice paslorum exisli-
num prosequi debent. Religioni quidera répugnai niaiionem imminuil ,
probes improbis , dodos indo-
quae violalur, lum conlemplu divini numinis, cujus ctis, sapientes insiiàenlibus in adipiscendisdrdinibus
niajcslas conlemiiilur, cùm non meliores, qui ei gra- aequat, susque dequi omnia pessundat.
tissinii sunt, sed pecuniosiores in sacerdoles ac niini- § 2. Ejb modo toquendi Patntm , eorumque senlentiis

slros offeruntur, cujus cullus negligilur quolies ad gravitas simoniœ criminis ostendiiur.

euni procurandum non apliores seligi curanlur, sed III. Ut aiitem videanlus quanto odio sancti Patres
qui bené nummaii pecunià de ordinalione paciscun-
,
ordinationes simoniacas proseculi fuerint, quœdain et
lur ; liim maxime sacrorum ordinum negleclu qui- ,
ipsorum dodrinâ niodoque loquendi dcpronipla ex-
bus injuria inferlur, cimi pecunià a'Stimanlur : nani pendenda sunt accuraliùs. Primùmque observalu di-
quis iwn vile putat esse quod vendilur? inquit Ilormisda, gnum est, juxia Gof'ridnm Yindocinensem, opusc. de
epist. ad episcop. llispan., c. 2. \ide S. Greg., epist. Simoniâ, simonioc crimen hœrescos nomine ssepîùs à
111 vel 113 ad Brunicbildem , lib. 7 Regisl. Vilia Palribus indigiiari ; licet étiim, ut redè notât Gerson
ergo Dei doua pulat qui vendi pulal : qnam proinde cancellarius Parisiensis, tract, de Simoniâ, ad ralio-
enorniilatem Sinionem Magum pecuniam ad baben- nem consider. 7, et Bonavent. in A, dist. 23, qucest.
dam poleslalem dandi Spirilùs sancii pollicenlera re- 4, simoiiiaca labcs per se non sil hœresis ; nam constat

dargueiis S. Peirus ostendit, dicens, Act. 8 : Pecunià aliquem esse simoniacum ex solà depravalione affeclûs
tua tecum sil in perditionein ,
quoniam donum Dei exi- per avaritiam, rémanente judicio reclo intellectûs ; quse
stimâsti pecuniû possideri; non est tibi pars, ncque sors depravatio voluntatis, licèl culpabilis sit et flagiiiosa,

in sermone isto ; cor enim tuum non rectum coram Dca. nullam tanien hccresim inducii , necpie enim esse po-
Qiiam doclriiiain ab aposlolorum corj'pbœo bausit tesi bceresis sine depravalione inleileclûs erranlîs iti

Gennadius, in Episl. Encyclicâ, dùm simonise pravi- iis qucc recta fides iradil; potest nihilominùs , ait
lalein ex eo capite desumil : Cœtestia enim el spiri- Gerson, ibid., prœsumptione jiiris vel operis , simonià-
lalia dona nuUa est cum lerrenis commulandi ratio : cus omnis in fidc haberi suspectus. Cur aulem sitnoiiia-
qu3c enim commutantur lanlumdem valere exisUman- cus omnis ha;rclicus pra!stiniatur , cùm plures sint
tur, quantum ea qnibuscnm comn'uilanlur. At valoris raliones quas ex dicendis colligere poierlmus , turti

spirilualiuni Dei donorum, seu cœlestium, quœ pre- vulgaris isia mibi maxime arridel ,
quôd cùm èimd-
lium omne excedunl, cum pecunià nulla est proportio. niaci criminis labes non qualicumquc pœniientiâ ab-
JusiiliiB quoqne ordinalionis simoniacne vilium opponl- slergalur, sed cessationcm àdivinis, cessionem bene-
lur, lum quod turpi islâ sacrorum ordinalionum nundi- ficiis, rcsiitutionem Aucluum malè parlorum requlrat,
nalione, doclioresacsanciiorcs, qui dignitatum minus liomincm non solùm in peccalo , sed in peccati statu
cupidi esse soient, indoctioribus ac minus probis ineas permanenti , affeciuque peccandi continué constituât,
involanlibus, in ecclesiaslicarum funciionum of/icio- in quo facile est volunlati callum obducl, eamque in-
rumque dislribuliojie,qu3e sccuHdùm dislribulivœ jusli- durari ; indurala aulem voluntas, et assuefacta pec-
ti;iîlegessapieniioribusacmelioribusdebenlur,solcant calo, quo sibi blandiatur, menlem sœplùs in erroreni
pra'lerniilli ; lùm quôd iniquiim sit, et conlra justitia; trahit, eifldel luniinc illuslraium intelieduni excaecdt.
coiumuialivœ régulas, id prelio commuiare quod prelio IV, Allorum, quod observai! vèlim , est simoiiia-
 ,,
, ,,

Kol DE SACRIS FLKCTIONinUS ET OUDINATIONIBUS. 504

Caiii pn\il;tl(Mii 11(111 ^oliiiii li;i rcsiin, vonim cliaiii li;«;- igiliir Simon Magus non lanliim ba;rcli(:us, scd ba-re-

rosiin M:i(r<li.iii:iii()niiii cnon; (lainiialiilioiciiHlon'ri. lifoiiim piinms cl pcssinius cxslilil, qui non soii'ini à
Itationoin assij;iial Thaïasiiis Coiislaiiliin'pdlilaiius ,
Palris aqualilalc scparari possc Spirilum sancluni
opisl. Ailriatio, q. I, o. Kos qui pcr prcunidin : « llli cxisliiiiavil, scd ciiiini ijiso Spiiilii sanclo major csso
oiiiin , I (le Macrdonianis itiqiiil, « croatmam c! scr- pra!sunq>luos(-ientando c<)n<'U|)ivil; nani, cùmscposso
tiiin Dci Palris et Filii Spiriliim saiiclmii ilclirando pccmiiA possidcrc S|)irilum sandum pulavil, quid
falcnliir; isli vcrô |)ula siiiioniaci ) ciiiiitleiii Sjiiri- appctiil nisi ut Spiiilu sanclo major ipsc babcrclur,
(

tiiiii saïK'tiiin cllicitiiit smiiii scrviiin ;

omnis otiiin <iim major sit (pii possidcl, quàm (|no(l possidclur? »

dominus (iiiotl liahct , si vull , vciulil , sivo sois uni Conscnlit Crcgorius VII, lib. 11, episl. 3i, qui sinio-
sive aliquid aliiid eorum quaî possidct ; siinililcr niam omnium lintTeseon prodroma esse confirmai
et qui cniil, Domimis ojiis volons osse ([iiod cincril asscrens Itmic hœresim antc omnes <dins radice pc&li-
jior prctiiim p('(Miiii;« illiid acciiiiiil; ila cl (pii hanc ferù in Ecclesia sunepsisse, utquc in ipso porta aposlo-

iniquam aclioiioin oporaiilnr , dclraluiiil Spiriliii tico vudcdiclionis tclo cssc dainnatani ; quod i|)sum
saiiclo, ctqualiicr pcccaiilos liis (pii l)lasplieinavciiml mulalis quibusdam vorbis ex Crcgoiio Magno supra
dicenles , Cliristim» in Heel/.obiilli ejicerc da'monia ;
relulimus. Nce aliquis objicial Judam Iscariolcn»
al(inc, ul Ycriiis dicani, Jiida- coniparaiilur prodilori Simone Mago priorem liicresis sacramcnlariorum
(pii Judx'is Doi occisoribiis Clirisluin vcndidil. Cùm aiH.torem fuisse ; nam et ipse Judas simoniacus fuit,

ergo SpiriUis smcliis cn!i«;nl)slaiilialis sil Cliristo, (luemadmodùm Grcgorius Nazian/cnus apud Cralia-
ojnsdem onminô cl ipsi porlioiiis criinl. » Nec aliler, nuui, 1 (iua:st., 1, c. Qui stiidel , non obscure insi-

licèt aliis vorbis , ad scbolaslicain nielhodum majjis nuai; probai(|uc Glossa, in dict. can. ;
quia cùm rem
apposilis , idipsum cxpoiùl nobis S. Thomas , 2-2, q. sacram vcndidcril, sinioniam cominisil; deinde Jud;c
iOO, an. I, ad 1, sinioniam videlicet Macedonianâ nondùm Ecclesiâ constiluiâ cxorla
Iscariotis ba;resis

l);crcsi deleslabdiorom dici , non quideni secundUm est; nondùm cnim Eccicsia consiitula dici potuil
rcnit scd secuudhin prolestationem ; qiuicwùs qui do- cùm nondùm coiisummalum csscl rcdcmplionis no-
iium vendit Spiriliis sancli, (juodaminodô prolcslalnr str;e myslcrium, nondùm lex evangclica prr)miilgala
,

se dorainum cssc Spirilûs saiicli ; et qui omit , veiidi- idcôque hccreseon ,

qucc Ecclcsii\ jam consiilulâ ex-
torem Spirilûs sancii , pro ipsius domino videlur orta; sunt, jure merilô omnium prima dici polest hx-
agnoscere, et ab eo sibi vellc praesiimilur Spiriluni resis Simonis Magi.
sanctum accipcre, ul sibi quoquc subjicialur; noque YI. Qiiariô non solùm ha;reseos nomine simoniani,
verô haec proleslalio siinoniacie pravilali accideiiUiria verùm cliam idololalri* , Patres alTccerunt , nec sine
est; quemadniodùm cnim religio in protesiaiioiic ralione •
î Cùm cnim, » inquil S. Grcgorius, lib. 9,

fidei, el exleriore Dei observanliâ ac culiu pcr se epist. 53 ad Theodoricum Francorum regem t om- ,

consislit, ila irreligio quoevis , scu vilium religioni nis avarilia idolorum sil serviius, (piisquis banc, et

opposilum, cujusmodiest simonia ex pnicdiclis, vide- maxime in dandis ecclcsiaslicis honoribus, vigilaiiler
lur esse exicrior quocdani infidelitalis et enoi is inlol- I
non praecavel, infidelitalis prodilioni subjicilur, eliam-

Jeclûs nota, quamvis per accidens aliiiuando ineligio si Icnerc quam negligit
fidem , , videatur. i Ccrlè
sine infideliiale consistât ;
quô ergo majoris irreligio mammona', non Deo, sacrificant, qui pecunià sacer-
crit proleslalio cnoris , eô major baoresis dicelur ;
dotium Icgilimè comparari posse pulaiil; idololalris
al quùd delerior b;orcsis sit Spirilum sanclum servnm non absimiles pcrbibeiilur, qui abominalionem desola-
esse bominuui (qund sinioniaci prolcslari ac profilcri tionis, quœ dicta esl à iJanicle proplietâ, stanlcm in loco

videntur) quàm servum Dci , nemo non videt. sanclo ,

Daniel., cap. 9, el Mallli. 24, erigcre conan-

V. Tertium quoque adnoianduni est , siraoniacam tur, dùm in lemplo Dei , id est, in Ecclesià, simulucru
labem non solùm bseresim , sed omnium liacreseon gentium opéra manuum hominuni, psal. 115, non Spi-
iiiaximam et primani babiiam fuisse quod quidem rilûs sancli selecta laberiiacula , consliluuul; dùiu
;

probareconleiidit Gofridus abbas Yindocinensis in eo homines verè saxeos, qui os habeanl, el non loquan-
opusculo quod Calixto papœ 11 oblalum inlcr ejus tur, oculos babeanl, et non videant, aures habeanl, cl
opuscula Icgitur (quamvis illud ipsum Torrensis Pelro non audiant, nares habeanl, et non olfacianl, manus
cognomento Leoni S. R. E. cardinali iribual); in eo, habeanl, et non palpent, pedes habeant, et non am-
inquam , opusculo lolus in eo auclor esl, ut probel buleni, pastores, et ecciesiarum ductores, dociores-
sinioniam et invesliluram à laicis btvresim esse di- que esse volunl; nec anticbrisli pravilali ac cacilaii

cendam ; idque cùm hujus libri sil argumentum, idem cedunl, qui per pecuniam ad dignilales ecclesiasiicas
ierè quoque est titulus ; ncque verô tanlùm h;eresim provccti in templo Dei scdent , ostendenles se lan-
esse, sedprimam esse asserit; maximam verô, et te- quàm siiit dii. Deus aiilem, qui est in mcdio deorum,
terrimam, eâdeni ferè quà supra Tharasius usus esl, inidebit illos, et spiiilu oris sui inlerficicl eos.

ralione adslraere conalur : c Firmissimè, » inquil, Vli. Quinte, sinioniam crimen esse dixerunl Pa-
€ crede, paler cliarissime ,
quod nibil aliud propriè iresomnibus criminibus majus; nam, secundùin Lu-
lixresis dicilur, nisi quod à Palris unilale Filium cium papam, cap. Simoniaca de Simoniâ sinioniaca , ,

sive Spirilum sanctum conalur separare, vel persona- pesiis sui magniludine alias morbos vincil; juxla Pa-
luuj alieram altéra rainorem , vel majorem. asserorc ; J schalem II, 1 quocsl., c. ullimo . sinioniaci vrimi et
 ,
, ,

SOS PARS I. SECT. VU. CAP. I. DE SERA SIMOMA IN ELECTIONE AD OUDLNES. o06

prœcipui sunt licryelui , omiiia ctiain criminu ad compu- i icm refellunl .M;igislor seiilenliar»nii , cl cclori sc'.io-

ralionem siiuoniacœ liœresis ,

qua*i pro niliilo reputaii- lasiici, nosqne poslea agcndo «le luinislro sacr.c Ordi-

«r (\i\x posteriora verba habtniur eîiam iii cpislolà nalioiiis, ci suscipiculibus ipsam, refulabinuis. Tolius
;
crgo quaesiionis soluiioncm in hune locutu «ejicicn-
quàdam decreuili Iiinocenlii Ul, cap. Per tuas, do
Sim iiià, oujus dicii ralio peti potesl ex An.brosio ,
te.^, prœmonare àolùn» possumus pnedicia Icslimonia
ila dlsseril in cap. i Lucsc, hanc iiiterpre'.alionern palipcissc, ni dunlaxal iunuanl
qui de crimine simoniae .

can. Jmrpiabilh c»< nec graiiam eos rccipere, nec legilimam Ordinis cxc-
1 Comment., ci'.ato
'

lih. 1, q. 1, :

cœlesiis transit culionem qui prnj.ter ptcuniam ordinanlur, adtù ul

renditi culpa imjsterii. et gralhv viudicta ,

minùsque sinioniacis quàm idololalns funciionibus ordinum uli necdebeaui, nec secuiidùm
ad posleros ;

parciiur . ul palet exemple Moahiiaruni , et civtero- i

leges possint.

rum idololalrarum, qtii usqiie ad tcrliam ot quarlam

ARTICLLUS ni.
generalioiieni soliim decernvintur esse mulcfandi ,

pro cjiis-
Quœ pœnœ propler simoniam înfliyanlur, ad quos ipsœ
cùm lamen Giezi semen usque in neterr.um,
exiendantur, et quœ ratio procedendi in hoc crimine
modi cupiditale habendi . propheiicà auctoriiate darn-
accusando el inquirendo.
nelur. Quod pariter ex Ecc'.esiae usi'.alà olim praxi
colli?i potesl, quae nenii>e cùm pœnitentias pro ca-ie- §1-

omnibn> criminibus ad septennium, decen- I. Ex prx'diciis salis palet quàm fœdum ,

quàm
ris ferè ,

certum tempus definire S'>lt*at, énorme, quàm borrendum simoniœ flagilium ; confir-
niuni, velaliqr.od aiiiid
matur autem ampliùs, lum ex pœuis, quas ipsi iiifii-
simoniaco verô pœnitenliam perpeluara iniponit ul ,

ad mortem usque pœniteat , quemadmodtim ex dicto gil , lum ex ordine judiciario, queni in Loc per^o-

Gregorii Magni apud Gratiatium poteris colligere. quendo crimine praîscribit Ecclesia ; nam, cùm pœnôi

Quis crgo non pcssit ex ils inferre , secundùm usila- deliciis respondere debeant , nec nisi in singulari et

lani juris regulam ,

scetaratius esse ccmmissiim quod insoliio scelere vindicando, procedendi ratio, qucc

duriiii est vindicatum. Probatur hsec régula ex c -Vo/j reorum innoceiilie bénigne consulil, soleat imnm-
a/ferainus, in fine, 2i, quaest. 1, et ex 1. Quemquam ,
tari, cùm et severissimè simoniam civiles etecclesia-

c. de Episcopis et Clerieis aliisque testiraouiis. Non ,

slicae leges punianî, el procedendi in boc crimine ju-

tamen absque limitaiione aut interprelatione bsc di- ridicè usilalara forniam ,
qu.ne in favoreni reorimi

cta accipienda sunt. qu.e ad detestaiionem potiùs cri- instilula fuerat, immutent; maximum legum islaruni
minis terroremque incutiendum accipienda milù vi- condiioribus sinioniie criraen visuia fuisse necessa-

dentur, qaàm ot ad accuratam disputaiionîs trutinam rium est, lantumque, ut ipsuni puniri niagis Eccle-

expensa.aut â/iiêû,-, asserla. Eorum verô inierpreta- sise, sive reipublicae inlcresset, quàm innoxium ali-

tionera latè prosequilur cardin.Tlis Turrecremata quando damnari.

queni consulas velim, si uberiorem eorum inierproia- II. Prima omnium pœna quam in eum qui simoniacè

lionem babere placuerit. ordines vel coniulerit, vel receperit, Ecclesia consii-

VlII. Sesiô denique adeô acriter Paires adversùs luit, est ut ulerque ipso facto ab Ordirie seu exccuiione

ordiiialiones pecuniarias invehuntur , ul cauté legi suspendatur. Quara pœnam veteres quidem canoncs
sa^pè debeant , et cum mica salis; videniur enim plures indicanl; apeiliùs verô confirmant Marlinus Y
primo inluitu velle asserere simoniaras ordinaliones in concilio Consianliensi, el Paulus II, in Extrava-
omninô nuUas esse, penilùsquc irritas, ad quani sen- gante eà de re ediià ,
quâ espressis verbis eos qui in

teniiam videniur accedere Gregorius Magnus epistolâ ordinibus dandis, vel recipiendis, occullo se vel nia-

ad Syagriura Augustodunensem , lib. 7, epist. 112 nifesto simoniic crimine infecerint, tam abexecuiione
cit. , in qui asserit quôJ quicumque studet per prelii ordinum, quàm ab adminislralione beneficioruni ipso
ordinationem sacrum Ordinem suscipere, sacerdos noti fado suspensos déclarai. In quo, quanlùm saUeni aJ

est , sed inaniter tanlummod'o dici concupiscit ; el Pa- simoniacè ordinalum, secutus videlur Alexandrum 111,

schalis II, juxta Deusdedit, epistolâ ad Mediolanenses qui hujusmodi criminosum, quanlumvis occultum, ab
(cujus verba perperàm à Graiiano tribuuntur Grego- Ordine perpeiuô prxcipit absiinere, et pro ulroque
rio Magno , in cujus operibus minime inveniunlur) capile Adeodalum ,
qui simoniœ criminis reo raissjc

dùm ait : Quicumque iacerdotes ordines venduut, aut celebralioiiem iuleidicit. Nec de ordinalo unquàm
emunt, sacerdoles esse non possunt; Ambrosius et Léo 1 dubilalum; nam Palriim et conciiiorura lesiin)0ii;a,

summusPontifex, dùrahicdeDignil.sacerdot., cap. 5, quaî ordinaliones simoniacas nuHas esse dicuni , ea -

1, q. 1, c. Cùm ordinaretur, in ordinatiordbus sinio- rum saltem execulioneni illegilimam esse probaiit
niacis, spiritummendacii, iWe eàdem quai-si., c. 1, ve- proiudéque suspensos ab Ordiiiis exccuiione simo-
ram lepram accipi asseverat ; quibus addi potesl Gre- niacè ordinatos c-ssc demonslrant. Quiu eliam, jvixia
gorius Vil, qui ordinaliones iulervenienie prelio, vcl eju^denl Adecdali constituliones, adjungo eum qui ii-

precibus, vel obsequio facias, falsas se dijudicare pro- cèt innocenSjde simonià accusalus esi, dcbere suspendi
fitelur. Plura vide apud Gratianum, qui in banc quo- donec publiée judicio absolvainr, quod intcliigc se-

que senlentiam videlur inclinare, ut pulel tam simo- cundùni Glossam, si de eo crimine publiée infaniaius
niacos, quàm bxrelicos, onines jus dandi Satramenta fuerit. De ordiuatoribus verô, anle P.iuli II coiisliu!-

amiuere . ei ordioe sacerdoiali excidere ; queni erro- lionem, iuier docîores non conveuiebai; aliqui cnim
KOT Dr SACIUS F.I.I'CTlONinDS KT OriDINATlONIBUS SOS

non ipso fiHtii ipsos snspoiisos cssi; piit:il):uil, scil latï- pra'icrqnàm in artindo moHis ahsoivi ipicaiil, non
tùiii siis|irii(lciii!(ts; alii siispciisos (piidi'iii »>o fado, h.ihiinris cliam vim suam privilcgiis (piilulscnnKpie,

sod non simpliciler, scd vol ad liiciiiiiiini, vcl ait hn- ol faciillatihus à Sodé ApOslolicîi atiCCi^ll», vol acci-

jiis sohim Cirdinis cxcciUionc , ac, colliiliorio, (pioni piondis, pro absoluiionc Ji quovis ttrobaio cotifossarlo

pri'lio cornipli (Itnlisscnl. D. Thomas ol Joannes An- ohlinindA, nisi in o?i concossionc; o^prossa criminis

dnras , liic in jinr canonico, illi» in lli(>olo},'iA proha- sinionia^ f;u(a sil mcnlio. K;idiMn dccrovorunt Pau-
tissinnis, do illo qui simoniaco ordiiialiis est, voinm liis II ol Sixlns IV, (pioruMi omnium oonslilulioncs

consent (pi(VI ijtso fado snsponNns sil, qnia, cinn fiir- imiovavil l>atorancnsc conciliun> sub l^crtiie X el

livè siiscoporil cliaraclcicn» oonlra piiiicipalis Uninini Tridonlinnn), Pins V amplissiiné doolafavil.

voliinlalom, inoiilù cxocnlionc illius privaliir; reli- V. Kfidcm voiô pœnfi oxcorinnnnicalionls non so-

quos aiilcin siiuoni;o ivos ipso fado snspoiisos no};are lùm qui p''r peonniam ordinanliir, vol oïdinant, vcrûin

vidcnlur, nisi nianiroslù ciinion illiid oos comniisissc olianj ip^i modialorcs, cl scipicslri , (pil pooimiarn
innolcsoal ; in quo easu ol) inlarniani criininis suspcn- dari ]iroouranl, vcl (pu)qno modo lurpi isti commer-
dinitnr. cio seinnni-ccnl, vol favcnl, variis coiisliUlliotdbus

III. Allora pœiia est deposilio ah ordine clericali percellunlur. De islis ita statuil pncdiclns Gonmulius,
qiià \WY sinioniani ordinales puniondos osso slatiiunl siqtra : i Si quis anlom bis im pibiis ac iiefariis liicrig

contilimn ToKlanuni VI, ilomque Grcgorius Nazian- sccpicslel", inlcrccssorvc, apparuoril, is (|uofpio, si sit

zcnns, si vcra est cilalio Graliani; Gregoiiiis Mignns, cloricus, giadii cxddat; sin ailtom laicus, vel mona-
Calixliis H, Cl alii; quani pœnani cliam ad ordinalo- chus, analhcmali'/.elur. » Conclllum quoquc (-lialce-

rcs cxtondunl Canoncs aposlolorum, Ambrosius, Gc- donCnfîd, liccnon UrbaiiOs II eattideiti In procuraioreg

lasius, concilinni Cliaiccdononse, VI cl VII synndiis, cl liiternicdios seVcriiatcm CxorcuCranl ; qn;e quldenl

Alcxander II, cl Gicgorius VII, in synodis Ilomanis ;

vcleres consillutioncs à Paillo II cl Martino V cilalis

GcniKulius paliiaicha Constanlinopolilanus, nccnon cxlravaganlibtis innOvanlut". Imô piccluntur cliam ii

eliani ex impcraloribus, Lco et Anllicmius , ac Jusii- qui ubi simoniacutn aliquem iesciverint , non illico

nianus luijus nominis primi, quorum omnium dé- eum Pap;r;, vcl cartlcrario, Vel locuill lenenli, aul al-

créta, saltontjuxlaliodicrnanipraxini, dedcposilioncà Icri à Ponliflccdelegiilo indicâriilt, sive manifcslârinl ;

judice infligendà , non de cà qncc ipso facto incurra- cui conslilutioni iii iiàc parte dcsuetudine derogalum

tur, debent inlclligi, adeô ut anle seiitcnliam jiidicis fuisse putant Tabicha, Armiila, Sylvoslcr et alii ,quo-

simoniacus ncquaquàm dcpositus censcatur , licèt rilm scnienliam etianinùm veram esse pulo, quamvis
mereatur dcponi. oîrihium qui uëquàm fUeriht PonlKiclirti decrCtsl nu-

IV. Terlia osl cxcommunicalio, (piâ eum qui pccii- peris colisliiuiioiiibùs rehovata ccnseamiis; sed ils

niam dcderil, ni ordinarclnr, ex co tempore qtio de- omnibus desuetudo polentior esl.

\1. Quarla pœna est reslilucndi obligaiio, de qnâ

tcclus fncril pra^mium oblulisse, pcrcuisum esse do-
muncriim sic religiosè statuil imperator Juslinianus, ut aurtmt,
cet Ambrosius; eos verù qui hâc de causa
accepiatorcs cxlilenml, si cicrici fucrint, honoris su! quod vel ordiiiiUOi-, vel clerici pro ordinatioue rccepe-

pcrpetuo ana- fini, Ecclesiai injuHam passse restituant si quis vcrô

amissione muictari vull ; si vcrô laici ,
;

(piam parilcr dcposilionis sen- cxlraneoruni sil, et non in Clero consliiutus, qui au-
thematc condcnmari ;

lenliam, lam ordiiialoribus, quàm ordinatis Canoncs rum aul rem aliquam propter palrocinium ordinatio-

his accepcrit, et uiaxiniè si administralionem gcrat,

aposlolorum inllignnl; camdemquc analhemalis sen-
habcbii quidem ipse à Dec pœnani; verumtamen
tenliam, lani in daulcs, (piàm in accipientes pecuniam
eiiam illud quod datum est, lotUttl ab f o ablalum
pro ordinalionc pronunliaîil conciliinn Bracharcnse II,
sanctissima; Ecclesise omnibiis modis in duj'lum red-
Gregorius Magntis , Grcgorius VU, Paschalis II,
Lu- dàlur iiisupef cliam si quatn admlliislrationom ha-
Alexander it pajta , cpi>lolâ ad clcrum Lcclcsi;ie ;

beat, cà cadai èiùain etiam consiilutionem alibi réno-

censis; et nt aduoccnliorarpindam di^crcla veniamus,
;

Marliiuis V in concilio Gonstanticnsi slaluM. ni om- vai ipse et indllcat.

lam dans, quàm acci- VII. Qiiiillà est Vel esilium, vel deirusio in mona-
nis simoniacà labe infccius,
vel càrcdt-i mancipatio; exilium laicis, qui
piens, cliam si cpiscopalùi vcl cardinalalûs honore sterititil,

qiiippiam pro oïdinaiione acceperitit, si alicjuam ad-

fulgcal, ipso fado cxconnnunicalionis nuicrone fcria-
extravagante ministratioilem gcssetint, prx'ter dupli reslilutionem
tnr. Idem quoquc summus Tonlilcx, alià
cl privaUoném adininistratioiiis susc, perpetuum Ju-
datâManluœ, anno sui poiitificalûs secundo, pntdl-
sliniands iildicîl. G ipitiilaribu?, lib. 7, c. 146, quoque
clamconslilulionemclariiisexplîcal, et severlori san-
Caroll deceriiitûi% nt phesbyter qui aliquid dcderil,
clione confirmai. Primînn enim itœnas omnes à qûi-
<

deponaïur à clero, et alienus existât à régula, et in

buscumquc summis Ponlificibus retroaclis scculis
carccrcm, si episcopo placuerit, longo tempore de-
latas rénovai in cosque qui quantumvis occulté cri-

trudatur. » Alexander 111 sinloniacum inmonâsleriiim

roen islud admiserint ,
qualicumque dignitale vel
delrudi consulit, acturum pro crimine suo pœtlileh-
honore prxcellant, excommunicalionis islam ser.ten-
liam ipso facto incurrendic vim habere déclarai; liam.

adcôî ut VIII. Ses la esl infàtnia, qnâlti fcônlrahunl quiciirïi-

deindc eamdem sunniio Pontifici réservât ,

qui eâ innodali fucrint, nonnisi à summo Ponljfice que sacrilegâ praesumptione ad ofdincs se proinoverî
 ,

KOî) PARS I. SECT. VII. CAP. I. DE VERA SIMONIA IN ELECTIOXE AD ORDINES. >\0

prooiiranl, vcl polltilas lurpi sacroriim vcnalilate ni?- |l pfcimiani non cpiscopo , sed cuidam principiim ojiis
"

nus aliis impoiiunt. liane autom iiifanikï pœnam ir- I

I dalani, inviluin sacerdolii dignilatcin oblinuissc signi.

rogfmni! Lco et Anllicniiiis imperalores, quoriwn lex ficà-ii, licèt sancii canones dcponendura esse tesien-
civiîi el canonico juri mciitù inscrla est, cùni ad plu- Uir; lamen quia culpam islam nesciens, et coaclus
ros orTcclus, tam civiles quàm canonicos, proliibendos commisit, et quia ab eodem Ordine ut deponcrelur,
infamia \aleal ;
placet aiilem imperalores istos lo- supplicavit ullionem, considerationc discretionis(qiiai

qiientes audire, qiiùd ingenteni luijus criminis dele- mater est omnium virlulum) magis quàm ex rigore
slalioneni eorum vcrba pru'fcrant : « Sanè » inquiunt Canonum, viscera niisericordiac exhibendo, ipsum in
ad Armasium, prii'fecUim pnxtorio, 23, quscst. 5, c. codem Ordine esse fraierniiali tu:B consulimus; ita
Sanè, et 1. Si quemquam, c. de Episcopis cl Clericis, tanien ut, si ecclesia illa cui deservii, sacerdotura pe-
I si quis liane sancîain et venerandani aiilistitis sedcm nuriarn non patiliir, suspeusus à sacerdotali officio
pecuniit iiitorventu subiisse, aiit si quis, ut alleruni pcrmaneat ;
cpiôd si fortassè Ecclesiai ulililas exege-
ordinaret, vcl eligeret.. allquid accepisse dclogiiur, ril ut curam regiminis assumai, liceat ei ex conces-
ad instar pnblici criminis et Ix'sae niajestaiis, accusa- sione sui episcopi fratrumque obedienliâ sacerdolali

lione proposilà à gradu sacerdoiii relrahalur; nec officio fungi. > Hoec Urbanus, qui, etsi Ecclesia; neces-
hoc solùm dcinccps honore privari, sed perpetuoe i silale postulante cuni simoniacè ordinalo dispenset
quoqiie infami* daninari deccrninius, ut eos quos ut ordine suo fungalur, absque eâ tamen aliquem suo
par facinus iiiquinat etaequat, ulrosque similis pœna ordine fungi vetat. Unde quando Lucius III concessit,
coniilelur. » Eamdeni infamiœ notani ils innrit Inno- cap. De simoniacè or dinatis, de Simoniâ, ut possintqtii
ceniius II in synodo Ronianâ, cliani qui bénéficia vcl ignorantes simoniacè ordinati surit (quia simotiiaci non
officia ecclesiastica , vel cmcrinl', vei vcndideriiil. !
sunt) in suis ordimbus remanere
dispensationem esse ,

Quibus decrelis severior vidclur Alhalarici conslitu- atquc indulgenliam tradit Bernardus Paraiensis in
tio, quae insuper addit, Cassiudor. var. lib. 9, cpist. hune canonem.
15, ut nota infamiœ superstites (id est, fiiios, vel bxre- XI. Imô ne ii quidem qui à simoniaco non simo-
des) imirat. niacè ordinati fuerint, inacceplo ordine, nisi ex quâ-

§ 2. Ad quosextendatiir simoiiiœ crimen, ejusque pœna. dam Ecclesiae indulgeniià perseverare sinuntur. Pri-
IX. Qu.Tc omiies pœnœ, cùm gravissima; siiit, lum miim enim Gregorius VU, lib. 6 Regist.,epist.î59, re-
id giavissimum, quôd, ut ex prœdictis palet, non so- cipiendos eos esse tantùm voluit, si eorum vita
lùm ad simoniacè ordinantes vel ordinatos extcndan- irrepreliensibilis probelur ; adeo ut no\Q examine iii-

tur, verijm etiam ad socios, et criminis quocumqiie digeant, novâque inquisilione, ut in acceplis ordinibus
modo participes, mediatores, et sequcstros, saliem persévèrent ; quippe cùm non salis Ecclesiic probali
plurimœ, iaiô eliain eorum aliquaî ad non manifestan- videantur, qui à simoniaco episcopo probati fuerint
;

tes, ncc révélantes crimon, saltem ex intentione legis, eorumque incerta sit fama, qui non probali viri judi-
licèlnon ex usu et praxi quibus standura c-sse docui- cionilunlur; quse proinde Gregorii senlenlia viliosas
nius; imô etiam ad Illios el lux'rcdes eorum (jui ad si- I
eorum ordinaliones atque elecliones indical, qu.c
,

moniam quocumqiie modo concurrerint , nonnuila; Ecclesiae ilerùni judicio debeanl conlirniari. 2° Eos
amplienlur; neque id lantùin, sed, quod in aliis cri- qui ignoranler à simoniaco non simoniacè ordinati
minibus ordinariis insolitum est, in quibus accusalore fuerint, nonnisi ex favore quodam ac gratià in ordi-
non probante reus absolvitur, et ab omni pœnâ immu- nibus remanere debere clariùs explicant INicolaus
nis decl.'.ratur, qui à culpâ, judicis senteniiâ, non suf- Alexander et Urbanus, hujusomnes nominissecundi,
ficienlibus argumentas conviclus reperlussit; de si- suninii in Ecclesia Dei ponlifices, quorum primus
monise verô crimine infamalus, eisi convinci el suffi- epislolà ad omnes episcopos ita loquilur : « Simonia-
cienli probaiione redargui, vcl daninari non potuerit, cos autem non simoniacè à sinioniacis ordinatos per
non tamc-n sine pœnâ din)illilur; ci siquideni seipsum manûs impositionem pro , temporis, necessitate , in
purgare incumbel, qui si in purgalione deficiat, de officio concedimus permanere. » Aller, in synodo
clericali gradu dejici debebit ex epistolà decretali Ronianâ, cap. 3, apud Baron., anno 1063, etBinium
Alexandri 111 ad archiepiscopuni Toletanum, itemque 5 Conc, parte 2, i De
t. ita dissent : his aulem qui
alià ad Cistrensem episcopum. non per pecuniam, sed gratis"sunt à sinioniacis or-
X. Yerùm neque eô sistit se simoniae posna, sed ad dinati, quia quacsila jani à longo tempore diuliùs
eos etiam qui per pecuniam ignoranter et proinde iu- vcntilata est quœstio, oninera nioduni dubiclatis absol-
culpabiiiler ordinal! fuerinl, juris disposilione, exten- vimus, ila ut super hoc capitulo neminem dcinccj s
ditur;nam qui bâcralione ordinati sunt, ab execu- ambigere permiltamus ;
quia igilur usque adeô hac
tione illius ordinis quem hoc modo conscenderunt vencnata pernicies hactenùs inolevit ut vix qu.xlihc!,
dejiciuntur, ne aliquem ex alieno crimine fruclum Ecclesia valeat reperiri qua; hoc malo non sit aliquà
,

consecuti videanlur ;
pr.oclara de hâc re scntentia (si ex parte corrupta eos qui usquc modo gratis suiil à
;

quai maxime adducipolesl) exslai in cpisiolà Urbanill simoniacis ordinati , non tam obtenlu juslitix; (juàiii
ad Alberlum Molensem episcopum, quam Icgere pole- intuilu misericordiae , in acceplis ordinibus manere
ris iis verbis cxpressam, 1, q. 5, c. Prœsentium :
perniiltimus;nisi forte alia culpa ex vilâ eorum se
« Prœsenlium portitorera, quem parenlùra incurià per cundùm canones eis obsistat. Tanta quippe lalium
j
 -
, ,

;i[ in; sA<;ius Ki.Kcno.Nii;! .-^ ..] UKKl.NA'llOMlUiS. r>14

iniitliliiilo est lit thiiii i'i({oiriii caiiunici xi^oris hU]i(M' cnipà ordinaliir, cjuschîm ordinis, laiii|iiaiii ab iilcgi-
ces serv:)!'!' immi iidssiiiiius, ncrcssc sil in dispensa linift miiiislio, pra-lir inleiitioiKun i)riiiciitalis agcnlis
tinno , :i(l |>i.r (tindoxocnsionis stndiinn iioshos aninios ((i(i|»( raille acccpli , niiiiislciio dcxccnliom! piivaliir:
ad jiiM'Sons inrIiiK nuis ; ila lamcii ni aïK loi ilalc SS. lira'siTliin ciiiii in sacraiiirnio Ordinis hoc singularc
npdsioloiiini IVMii cl Panii (inniiniodis int* rdicanitis, sil, ut non soli'im dignilas ecclesiaslica à ministro
licali(iiiis siicrrssonini iioslronini ex liàc ll<^^llà \ni- derivari , von'ini diani cidrni lanqiu'im capili, in quo
niissione irgnlam sibi vcl alicui siinial vcl pr.ili^al : omnos oïdines continenlur, ii, qui ordinali sunt cou-
qtiia non liane ali(|nis sancloniin I\iliiini jnliciid(i:inl jiingi vidcantiir, ni agendo de ordinalicjiiis iialurà ,

()l)cdi('iid()|)i()inulf,';ivil, sod l('iii|i(tris iiiinia nccossilis el iiiinislro ostendciniis.

])( riiiilliMido à nobis cMorsil; de oa'h ro aiileni, t de. Mil. Qu:eciini ila siiil, non diibiiiin cstquiii dislri-

Tel lins denicino in concilio IMacentino, c. 3, siniililcr cliori censura canones eos plectercnl , (|iii scie ni s
dcceniil : « Si (jni à simoniacis non simoniacè or- ejiiscopum aliqiicm cssc simoniacum , ah co se ordi-
diiiali siiiil, si(|nideni proI)are iiolncriiil se , cîiin cr- nari vel pelèrent, vcl non iiivili palorcjitur; de iis

diiiarenlur, ncseîsse siinoniacos e^sc, el si liinc pio Lrbaiius supra laudalus sic ccnsiiit, in conc. l'iacent.
Calludieis lial)el)aiilnr in Lcelesià, laliuin oïdinalio- c. i : Qui scicnUr se à sinwuiucis consecraii (imb exc-
nes miserieoidiler susliiiennis, si lanicn eos laiidabilis crari) pmniscrunl , cornm consecralionem omninà ini-
vila coiiiinendaL » lam esse dccernimiis : quibus nihilô benigniorcs, lum
XII. Ex qnibus dccrclis liitc colligunlur, piinium Nicolaus, lum Alexander sccundi citali, decernunlut
quôd juxia rigorcm canonum non rocepcrinl sui or- consecralor el conseaalus , non diaparem dumnalionis
dinis cxcculioneni, qui quantiinivis pii, el absqnc seiilcnliam subeant ; sed ulerque dcposilus pœnUenliam
ulià suà cuipâ à sinioniaeis ad hune ordincni pronioli (Kjnt, cl privalus proprià d'tijmlute persistai ; ad liane
fucrint, lam pcslilens, neinpc siinoniaca isla pravilas vcrôpœnani inlligendam cà ralionemovcbanlur, quôd
visa est, ut criminis minime participes sinioniacorum non omninô disparem ejus qui iutcrdictum officium
contacliis inficero judicatus sil. Altcriim, quôd dis- illicite usurparet, el iilius qui ipsi eâ in re consenliens
pensatio qusc ipsis indulgetur , non ad libitum sum- csset, seu communicarel, culpain esse ceiiserciit
moium pontificuii), neque ex eoruni beiieplacilo (ieii proindeque nec disparem debere esse jjœnam arbi-
dic.itur, sed teniporum ncccssilaii condonari , et Irarenlur; sicque faciliùs fulurum crcderent, ut si-

Ecclesix utililatc , iniù necessitate extorqucri , deter- moniaciàprohibitâ sibi ordinum collationeabslenturi
reanlurque sumnii poniificcs, ne , ubi par non fuerit csscnt, si pari in suscipientes ab iis ordines proposili
nécessitas, simili indulgenlià necessariam Ecclesi;c animadversionc, materia eis agendi subtrahcrclur;
disciplinam solvant. Tertium, quôd eorum quibus baec unde etiani, ut iiolat Gialianus, cl ex cpislolà 22 lu-

gratia concedilur ordinatioiics lolerari dicanlur ,

nocentii ad cpiscoposMacedoni;c colligil, clsi oliiucum
quasi Ecclesise graves, poliùs quàm ex posl fado ratcc reverlcnlibus ab hacresi dispcnsalum fuerit, ut in sus-
habeanlur et gratsc. Quartum, quôd ois quibus liaic ceplis ordinibus miuislrarenl, vix lamcii dispcnsalum
dispensatio concedilur, probalio incuuibal, quà nes- legilur cum iis qui vel scieiiter à simoniacis ordinali
cîsse se eos simouiacos esse , ad quos ordiuandi ac- fuerinl, vel si ignoranter, eis postea libcrè ac luhenter
cesserunt, aliis notum faciant : notai lamen Glossa, adlucserint; ideôquc hoc exemplo graviùs ah Ecdesià
in can. Urbani il citât., hanc probationem suiïicicn- simoiÙLC crimen, quàm haercseos punii i palet.

ler fieri juramento, iniô satis id probari censct, si § 3. An et quo casu possil quis simoniaco anlislili

contraria probalione non cvcrlatur; sed /:on facile suo communicare.

hoc postremum coucesserim ; ni enim canoiii satis- XIV. lliiic anxié olim dubilatuin, deberetne sub-
fiat, videlur necessarium, ut quanlùmcuniquc conlra- dilus à pnvlato suo, quem privalim simoniacum esse

ria; conjecturai non probant ordinatum simoniam scirel, Ordinem recipere , si instaret ipse , si urgeret

ordinatoris reso.ivisse, ipse saltem juramento fidem cloriciis, rogaret populus, si ol'licii nécessitas, vel Ec-
facial se nesciisse. Qiiintum ,
quôd iis lanlùm quos ciesia; ulililas exigerct; imô si episcopus hujusmodi

probabilis vilacommendat, executio ordinum à sinio- siiji subilô parère recusanti anathcma comminaretur.
niaco susccptoruui permitli debeat, adeô ut prccce- Hugo cardinalis censet eum qui à pralato suo simo-

dentibiis nieritis subsecuti erroris venia condonari niaco ,

quamdiù ah Eeclesià toleratur, promoveri se
censeatur, ut notare videtur eadem Glossa. Scxlum patitur, nec peccare, nec ah oflicio suo reiardari de-
quôd illi ipsi quibuscum dispensarelur per inanûs im- bere. Glossa in cilalum Urbani canonera adhibitâ di-
positionem reconcilialoriani suis orditiibus resliluc- slinclionerespondet : « Si probare possum, > inquii,

renlur,ut expressiùsMcolai II cilalus canon oslendil. < pralali mei crimen, non deheo ab eo ordines recipere;

Qu.-e omuia maximam severilalem Ecclesiae indicant, si non possum, debeo recipere ordines , secundùm
quà in eos iileretur qui eliam ignoranter à simonia- plurimos doctores; exequi lamen non possum ordines,
quam severilalem ne quis car-
cis ordiiiati fuissent ;
sine dispensatione Papae lantùm secundùm quosdam ,

pal, eam justam esse el aqnani hoc argumento con- ûccundùm alios cujuscumque supei ioris ; istam lamen
firniamu.s cùm enim ex régula juris communissiuiâ
:
,
dispensalionem debere lieri in occulto , ne infametur
nemo possit (lare quod non liabet, non iinmerilô is qui ille praîlalus cujus crimen nccultum est. » Glossa, in
à simoniaco , non simoniacè , et absque suà ullà c. Si (/MiàsîHi(^n., !i,q.l, Joannes Andraeas, et Bernar-
 , ,

513 PARS I. 6ECT. VU. CAP. I. DE VERA SIMONIA IN ELECTIONE AD ORDINES. UH

'
dus canonicus Bononionsis coiiirarium asscrunt, nc- non débet pcccalum crederc allerius ; et ita cuin
g:tntqiic posse quoiiiquiini ab eo qucin simoniaciim bonâ crn-cienlià débet abeo ordinem recipere. > Ad-
novit, onlines rocipcre, clsi prx-Ialus seiilenliain ex- j
dit tamcn : < Si aulem episcopus sitsimoniacusaliquo
comnninicalionis non parcnli inférai : pâli ncmpe alio malo, quàm per promotionem suam simoniacè
subdiiuni poiiùs debere in se liane senlenliam invalidé factam, polesi abeo ordinem recipere, si silocculium ,

fcrri qiiàni injuste iniperanli oblcmpcrare ; intor quia non est suspensus quoad alios, sed solùm quoad

iitrosquc tanien lixc esl dilTercnlia ,

qiiôd Joaniics seipsuin. > Sed de bàcsuspensione supra diclum est.

Aiidncas id soliim vernm esse pulei de simoiii;ico in \M, XVII. Veriun eu exarsil islud in sinioniacos
ordine, queni nenipe dunlaxat anle omneni judicis odium, ul necsimoniacis parère, nec abiis, aut ordi-
senlenliam ab ordinum execulionc suspensuni puiai; nalisab ipsis Sacramenlasuscipere licitum putarelur-
Bernardus aiileni à quolibet sinioniaco, sive in ordine Hinc verô turba;, hinc seditiones, liiiic schismnla in

aul beneficio ordines recipero velilurn exislimot. IIo- Ecclesià orta sunl, si quem forlè episcopum stjno-
nini verô seiiientia confirniatur ex Innoceniii 111 rcs- ni;e labe infectum quidam alicujns apud populum
ponso ,
qui ciun à priore quodam Canluariensi roga- auctorilalissuspicarentur; cujusmoditurbarum exeai-

reiur quid agenduni foret monacho Carihusiensi qui ,

plum jam superiùs ex eo quod occasione Episcopi
siisccpto babitu monachali , à dioca'sano cpiscopo Florentini in susiiicionem bujus crimiuis à S. Joaniie

fuer.it in subdiaconuni ordinatiis , sed poslniodùra Gualberlo adducti conligit, protiilimus. Placel aulem
didirerat ex relalione quorumdani, quôd episcopus ,
iiujus dissensionis initium ex Vità S. Joannis Gual-
pr.fdictus mulloties commiserat vilium simoniai berii , incommoda verô et niala ex epistolà Pétri
prœcipit, ut prœdiclus monaclius in suscepto ordine se- Damiani ad cives Florenlinos audire : pra^dicius ergo
ctirè miuislret, sed contra conscicntiam nd supcriores S. Joannes, ut refert auctor Vil?c ipsius, apud Sur.
ordines non asceudat ; ex eo enim deducunt interprè- 12 julii, cap. 6 , cùni quidam ex fratribus pravà
tes 1° non posse quemquam ab illo recipere ordines cupidilale iiiflammatus, abbati:c illius (in quà sanclus

quem crediderit simoniacâ labe niaculatuni ;

2° posse babitum monaslicum induerai) adminislrationem nu-
aliquem securè niinislrare in iis ordinibus quos ab nieratà pecunià Florentino episcopo ad se adduxis-

00 receperit de cujus simoniâ ex posl fado aliquid set, id ubi comperit, cum alio ipsi favcnle monacho,
inaudierit, si nondùm plenè id resciverit ; ciim enim clam ex monasterio recessil, vonionteniquc Floren-
luelior sit conditio possidenlis, nec facile in aniniis tiam quemdam raagni nominis senem adiil cum so-
noslris allerius, proeserliiu vero pnelati nostri, labare cio Teulzo ; is Sencx dicebatur, et apud B. Marice
debeat innocentia , aut exisiimatio nutarc , hinc fit Ecclesiam Florenliu! in quâdam cellulà se incluse-
ul nec de pr;i'lato nisimanifeslis argnnienlis convicto rat; permullique ad eum confluebant salutaria ab co
malè senlire debeanms ; nec in ordiiiis nostri pericu- consilia expelenles ; valdè r.ulem simoni;^ labem de-
lum, iiisi ccrlà de causa venire, aut in diibio ab ac- icslabaïur quà lune nuilii in Ecclesià Dei contami-
quisitâ bonâ fide dignilate , seu ecclesiastico gradu ,
nati erant : ab illo igitur Joannes sciscitabatur num
vel aliquanlùm decedere leneaniur ;
5° conscicntiam sub abbate sinioniaco intra suum monasterimn Cbri-
praclicè dubiani vel erroneam unicuiciue gebennam slo mililare deberel, vel quid sibi faciendum esset ;

parare, proindeque non posse queralibel ab eo licite pro- consuluit ille ul eum sacro palam in foro civitatis
moveri, à quo se licite proniovcri posse dubilaverit,alque coram omnibus proclamaret episcopum et abbaiem
adeô , licèt ex eo qubd conscienliani nimis liabueri! scrupu- obnoxios vilio simonioc leneri, ac deinde loco cédè-
losam, in difficuttatem liujusmodi sit collapsus, pœnam ta- rent ;
quod consilium quamvis à conw»uni legtnu
men uliquenon evadet nisi deponat errorem. Glossa , in consiieludinc abhorreret, sinipjioiler Ule secutus est.
cap. Per tuas, 2, supra cit. Ea autem rcs magnum liorrorcm allulit niullis qui-
XV. Hactenùs jurisconsultes consiiluimns; jam quid busdam episcopi studiosis, et amicis clamantibus
de eâdem quœstione senlianl ihcologi videanius. In- rcum esse nioriis, qui tanto vire lam fœdain labem
star omnium nobis sit D. Thomas, qui caeteris auclo- aspersissel, aliis verô eum cxcusantibus. Porrô è tu-
ritalepolior,sicut eiianidocirinai soliditate eiuberlate multn extraclusclaiiculùm, vix evasil manus eorum
prœstantior babendus est; is ergo de eâ quœsiione qui episcopo favebant quem dixi-
; consulenleque illo

sic sentit, 2-2, q. 100, art. 6, ad. 2 : i Nec proptcr mus solitario homine, èpatriâ cum socio discessit, el
prœceptum ejus, nec etiam propter cxcommunicatio- perquirere cœpil locum ad serviendum Dco maxime
nera debere aliquem recipere ordinem ab episcopo, accommodatum. » Quôtumultus isle cvaserit, et quo-
quem scil simoniacè proniotum ; et si ordinetur, non niodô compositus tandem fuerit superiùs docuimus.
recipere ordinis execulioncm, etiam si igp.oraret cum XVIll. Qux aulem ex co mala acciderint discerc
esse simoniacum, sed indigere dispensa tionc. » Ra- possumus , ex variis epislolis Pelri Damiani , tam ad
tioiiem bujus responsionis assignat : < Quia nullus cives Florentines, quàm ad monachos ipsos , ipsum-
débet obedire alicui ad coramunicandum sibi in facto que Teutzonem totius seditionis incentivum, armaios
illicite; ille autem qui esl ipso jure suspensus, et nempe ab episcopo in monachos milites quciesitos ,

quoad se et quoad alios, illicite confort ordinem : monachorum pr^ccipuos interque eos S. Gnalber- ,

uiide nullus débet ipsi communicare rccipicndo ab lum ad necem compulsos picrosque à monacbis
;

eo qiràcumquc ex causa ; si aulem ci non constat, sine conspersione chrismatis caihccumenos bamizarc ;
 ,

IH5 DK SACUIS LLIXTIOMIMS liT OUDINATIONIliUS. tilC

irrisa ordinaloniin à scliisiualicis sacrilicia, coruiii !S soiiUiu'i cl colluviis iaiiiiclalis iniscricurdilor indiil^jc-
bi'iicdiclioiuvs .sulisaiiiialas, explosas, aiiallu^iiiali/a- lur; no accresccnle in dies lioniininn nialilia sini|)li-

las ; di'si»ci'la al) iiuli^iiis Cj.iscopis coiisoi râla Iciii- eioros conscicnli.u iniplicarenUn', cl aliéna: nialili^u

))la ; mille circilcr itoiuiiics his iiii^is iia'iiiis<|ii': (lu- p«rnas iniiocons sicpè lucre cogerelur : nec facile Lc-
ccplus.hiiio Saoraintiilu corpuiis cl satiguinis Uuniiiii clesia- inconnnodis, <|ua; ex episcupi sinionix criiuino
(Iccossibiso , ounidoiii (jui supra Toiilzonciii (([uoil de urirenlur, occiuri possel : non enini facile est hocce
nliis muiiacliis ejiis scquacibus siiiiililer conjici polcsl) lenipore de epi.scopi criniijie qucri , ulpole cùm raraj
noniiisi soiiu'l pci- aiiiii ciiciiliiiii, el lune non à sni jam synodi, fcrè nullu: à Scdc Aposlolit à, pro disci-
inonablerii sarerdolibns , sed aliinide (piiesilis, pircc- plina ecclcsiaslicà rcsarciendà legalioncs iusliluan-
pisse Sacranieula. tur ; ncc nisi u'grè cognilio privali criminis ab cpi-
XIX. llos aulcm monaclios reclè lepichcndiL l'c- sco|>o coniinissi, aul inquisilio in ii)suMi, niullo minus
iriis Daniiani quùd Uiibas cicrenl , cl nccdiun pro- damnalio, in Bomanâ curià babenda pcnnillalur.
balo criniiiie Sacianienla ah ordinaviis pasloribus non § 4. De extruor dinar là contra simoniacos procedendi
SOlùni recipeic renucrenl , sed ncc aliiis bonâ lide ratione.

rceiiiienles paiiciilcv l'enenl : nain , ul reclè doccl XXL Dcniquc, quàm grave Palribus noslris visum
cpislolà piwdiiîlà ad Florcnlinos , iicèl enor semper simoniu; crimen ex Ijoc ulliino capite deprcbendi po-
su et tisqtte vilandus , tolerabilius tamen est si quis }u- Icsl, quùd pr.xler ordincm in caleris accusai ionibus

slifwHl pcccalorem ,
qiiàin ni prajudicel innocentciH. scrvari solilum conlra simoniacos agi possil; ad instar

Synodus amudilcr imminct , Sedcs Aponlolica ciDiclis cnim publici criuiiuis cl hcs;c majcslalis simoniic ac-

adeiinlibus palet ; Romunam eiqo piilsct Lcclcsiain quis- cusaiio insliluilur ex lege Lconis el Aniiieinii impe-

quis Si' juslam advenus episcopumsperal liabere querelam. ralorum supcriùs adduclâ , cl innocenlii iil responso
Siui ncc Alexandre summo ponlifici graluiu fuisse ad priorem S. Vicloris; unde, cùm ex legibuscivilibus
lunic à monachis cxcilalnni luniulluin palet lum ex in ordiiiario crimiiie proseciuendo , ncc servi agere
cilalis aclis S. Joannis Gualborli lum ex canono ab ; adversùs dominum, ncc lesliJicari possinl, imonccad
codeni in synodo Lalerancnsi uc occasione , ul pro- ulluni iegilimuni aclum propler condilionis vililalcui

babililcr crcdiUir , edilo ,

qui iis verbis conceplus adniilli qucant, allaincn, sicul in crinane hcsa) majc-
esl : Juxla Clialcedonensis lenorem , oplhnî concUii mo- slalis ad accusandum cl leslificandum admillunlur,
nachis ,
quamvis religiosis , ad uormam S. Benedicli in~ eliaui adversùs dominos ,
quia in majestatis crimiue

tra claustra morari pyœcipimus , vicos , caslella ,

civitates etium Uonesla proditio est, num et facinus lendit in do^

pcragrarc proliibemus , et à popnloruni prœdicalione minas, 1. 1, 2, 3, 4 C. Theod., el ul reclè ail Terîul-

omninb cessare censuimus , nisi forlè quis de anima lianus, Apolog. c. 2, in lœscs majestatis reos oninis

suà soUicitus , tU eorum liabitum assumât , eos iiitra liomo miles est (quamvis ne hoc quideoi erinien à com-
claustrum considère voluerit. Alexander H, in synodo muni procedendi forma exccperint impcralores cele-

Laleran.; refcrlur IG q. 1. c. Juxta Chalcedon. Vide berriiui Trajauus el ïacilus), ila in simoniie crimiue

epislol. 86 Ivoiiis Laurcnlio monasleiii Cliarilaiis dcfcrendo servi lanquàm accusalores, el in ]irobando
nionaclio. tanquàra icsles audiri possunt, ne miliùs in Religiouis
XX. Ciietcrùm onmis jam isla conlroversia sublala conlcmpiores quàm bumansc majcslalis violatores Ic-

est et conscicnliis timoralis consullum consiilulioiie gibus agi videalur. lisdem quoquc legibus civilibus
Marlini Y, quac in Basilicnsi formata esl, et in Lale- infâmes ab accusalione et tcslimonio repelluntur ;

rancnsi sub Leone X, scu in concordalis iuler Lco- mulieres quoque in publicis judiciis, prseserlim mere-
nem X et Franciscum 1 Francoruni rcgeni ileiùni trices ,
pra;tcrquàm in crimine violalie majestatis
innovata, quanivis paululùni ininiulalis verbis in iis quocum simoniai crimen sancti canones exceptum
locis habealur, nec onininô iisdeni quibus à Marlino V esse voluerunt, ul pra;diclis leslandi et accuwndi li-

primùni promulgala legilur ; nani ul primiuii à Mar- ccnliam darent,qui in aliis criminibus nequaquàm au-
lino V édita Icgilur, soli nouiinar.lur exconinjunicali, diuntur; 7iam, ut ait Adeodalus papa, cap. Si Domi-
cl nolorii clericorum percussorcs exci.piunlur à con- nus, de Simonià, non est quilibet culiiolicus respuendus,

sorlio, socielaie et comniunicalione fideliuni, qu« sed ut vcritatem asserat ad propalandam simoniacam

cum reliquis excommunicatis pcrmitlunlur ; ut veio rubicm macjnis est precibus exorandus; et : Tanta est la-

in conciliis Basilicnsi et Lalerancnsi habctur, exci- bes Imjiis criminis, quod etiam servi adversits dominos,
piunlur eliam quilibet excommuuicaii noloriè. Porrô et quilibet criminosi admillunlur ad accusalionein; item

communis usus Martini V extravaganleni, qualis pri- omnis peccator missam canlare potest prœter simonia-
niùm édita est, approbavit, conciliorum Basiliensis cutn ,
quem quilibet , ut ab ordine accepta removeatur,

et Laleranensis additiones rejecit. Ex bâc vcrô colli- accusare potest, vel etiam meretrix. binocent., cap. Per
gunt doclores à simonLicis, quamdiù ab Ecclcsià lo- '

tuas, de Simonià, circa fmem. Vide Bernardin. Dias,

lerantur, quique nominalim excommunicati non sunt, il) Pracl. crimin,, c 8-5, et Julium Clarum, lib. U,

licite posse quemli])et ordines suscipere, el ad eos ab recept. Sentent., § de Simonià, circa fmem. Quibus
iis recipiendos libéré accedere ;
quod prudenti consi- decretis consentiens Innocentius lII, cap. Inquisilio-
lio : Ad evitanda fideliuni scandala el pericula qiiœ con- nis, de Accusalionibus, illas duntaxal exceplioncs ad-
scientiis timoratis coulingcre possent, in bâc vilioruni versùs testes in boc crimine prubandas admisii, qiiibus
 ,

Sn PARS I. SECT. VII. CAP. II. DK QLIBLSDAM LUCRIS TLRPIBUS IN ORDINATIONE. il8

probalis icslimonia non de zeb jnstiliœ, scd de mali- ccclesi;e cui ascribilur, aul ciericis in quorum cœinm
nnilatis fomitc procodere vidcreiitur ; caUeras aulem asciscitur, aul populo cui prœfulurus est, aul ordina-

exceplioiies, ut furli, adullorii, proptcr immaiiilalcin loribus corumiiue niinistris ex gr.Uiludine coMfci-.tl,

hxresis siinoniac;t (aii cujus coiiiparaiioiiuin caclera vel aliàquàcumque ex causa, aut ob aliud niolivuni
crimina quasi pro iiiliilo ropulaiilur) duxil non repellen- non priùs ordiuelur quàm pecuniam crogare cogaïur,
das ;
quoniam, ctsi probala lîdein rcclani dcbililarent lue discuiiendum ai.

in aliquo, non lanicn evacuarenl ex loio, pracscriini III. Prima quicslio qu3e boc loco moveiur est de
ciiin teslcs de crimiiie fuoriul eiiiendati. oblationibus qu.e ecclesiic ti-unt, ad quam quis ordi-
XXn. Pi\ïteiea pro criuiinibus inquisiiione solâ nandus est. Ilcferunl Zonaras et Balsamon , Gra;ci
probalis secundùni persons; mérita et qualiiatem ex- canonum interprètes, nonnullos.cùminclerumlegendi
ccssùs pœDani posse judicantis discrciioncm mode- esseni, peounias ecclesice olTerrc, Deoque dicarc so-
rari rcctè ccnsuil Innoceniius III, epistolâ decretali litos, quibus deinde pra'sidcnles, seque in auro iilo

ad episcopum Gcbeimenseni cl Yalenliiuiin ; at iii jaclanles , eos conviciis insectabantur qui nullà da(à
simoniic crimiae, ul docct idoui Innoceniius, pœiia pecuniâ, propler viriuteiu, vel lorlè etiam ob dicendi
canonibus indicla imponi débet eadcm qua} post juri- faculiatem, clero ascripii forent ; conira quos invehi-
dicam litis contestaiionem in jndicio infligerctur; nec Uir synodus VU, canonc 5, quem sic Latine verio :

nioderatio pœnai in eo locum habet, nisi forte in re- t Eos igitur qui gloriantur se per daiionem auri ordi-
gularium gratiani, quibus lamen sevcra pœna infligi- iialos iu Ecclesià , et in bac malignà cousueludiiie
lur, qui norape si solà inquisiiione siiuoniacà labe que aliénât à Deo et omui sacerdolio sperant , et ex
infecli deprelieiidantur, in arctius aliquod inouaste- boc impudenti facie el non operlo, eos probrosis el
riuni ad agendam pœniteuliam delrudi jubentur ; quo- coniumeliosis verbis qui o]> sanclilatem vita; à Spirilu
rum tamen crinien si ordine judiciario comprobatum sanclo elecli cl constituli sine dalione auri sunt, inbo-
foret , tam in danles quàm in accipicntes canonicaj noranl : primo qiiidem iiovis-ilmum graduai sui ordi-
severilatis uilio exerceretur. Satis lanieu illa severa nis accipcre deûnimus, quôd si permanseriiit, per
in regulares pœna alrocitaieni criminis siuiouiie et epilimiam, id est, poenilentiam corrigantur. > Cui
iiifensuni in ipsum Ecclesiie odiuni manifestai. Eadem delinilioni subjungil secundùm apostolicam regulam,
tamen SS. ponlificun; in illud crimcn severitas inno- et concilii Cbalcedonensis definilionem. tam ordinan-
tescit. quôd seculares sinioni.e crimine per solam in- tem sinioniacè quàm ordinatum ordine suo oxcidere
quisitioneni probalo (quod idem eliam slatuitur de cri- dobere. Ex quo palet abusum quidem illum qui con-
miuibus omnibus quae ordinisexecutionem impediuni) lingebat in donationibus Ecclesiaî, quœ tiebant ab
eâdem quà, si solemni judicio convicli forent, sen- ordinandis, synode Yll corrigendum visum esse, non
lenlià sint feriendi. tamen simoniacum fuisse judicaium; si enim simo-
CAPLT II. niacum illum hœc synodus judicâsset, illius ulique
PE QCIBCSDAM TURHBLS IN ORDI.NATIONF. LIXRIS, QU.E VEL faulorcs, secundùm aposiolicos quos ibitlem ciiai Ca-
SlMOMi PRAMTATEM CO.NTIXENT, VEL EAM REDOLEM, nones, et concilii Cbalcedonensis decretum quod
,

ARTICULES PRIMES. pariter ibidem laudat et approbat, laiâ qiioque depo-

De iis quœ Ecdesiœ in ordinaiione peisolvunlur. siiionis «entenliâ punivisset; mitiorem aulem ipsi

I. Latè se diffundil in ordinalioue siuioniai labes, pœnam iaiposuil, rejeclion.n nempe clerici iu ulti-
nHillos inficit, et luullis de causis, ordinalores siqui- mum siii ordiuis locum, qua; pœna deposiliouis milis
dem, coranique miuistros alque ofliciarios, ut vocaut, aul nulla prx alià videri poteral. Unde reclô nolant
pula examinalores, arcbidiaconos, vicarios générales, cilaii superiùs Zonaras et Balsamon non repiehenui
notarios et alios hnjusmodi inticerc potesi ; ad ordi- hoc caaone dojiationes quoc fiebinl Ectlesiui ab ordi-
nalos quoque exlendilur, eorum.jue pra:sentalores, 1 naiidis, sed repreliendi illorum temerilatein elviru-
et palronos, necnon ad criminis mediatores ac fau- lenliam, qui ob illam pecunia? daiionem insolcscerenl,
lores; necpecuniie solùm ralioneet acceplionc, verùm aliosque pauperiores, qui nihil Ecclesiae conlulissent,
eliam obsequii et grali^e nierceuarià exbibitione, lau- quantùmvis pielate vel scienlià insignes, contemnerent.
disque exspeclalione, macula illa inlerdùm contrabi- Joanues quoque XXII memiait coasueludiais à mullis
lur ;
quia, ut ait Gregorius, bom. 4 in E\angel., propc reliù annis receplic, annalia ab iis qui de novo ordi-
lincm , aliud est munus ab obscquio , aliud mumis à nabaiilur in aliquâ ecclesià recipieadi , et fabricis
manu, aliud munus à Unguâ; mulla item sunt quœ ejusdem ecclesià; applicandi ;
quam coasueludiucm
stmoniie speciem iiuluunl, vel aliquam cum eà affini- damnai, el ab ecclesià suà Icge proscribit.
lalem babeut , ex quibus qudc pr.ccipua sunt , ut lue- IV. Mos tamen isuirum oblaiionum Ecclesiae fa-
dilaiioncm non iugralam coiUinenl, ita nec meo qui- ciendarum, el anliquus esl, elpublicà lege olim pro-
dem judicio inulilein. balus ac recepius ; nam Marcion hxresiarclia , Ter-
II. Cerium omninô est, quoliescumque pecunia pro j luUiauo îesle, ducenia sestertia Ecclesiae inlubi;
ordinaiione confertur, pacUimque vel lacilè initur j
Ambrosius eo tempore quo episcopus ordinaïus esl,
obtinendi prelio aliquo ecclesiastici gradùs, adesse ,
aurum orane suum, et argenium Ecclosi.e vel pau- ,

'

perfectissimam simoni;c ralioaem, nov. umi>raai. Sed peribus, prjcdia verô sua Ecclesiae disUibuit ; magna ai
duid slatueudum sit, si quis honorarium quoddam quoque clerici oblaiionem reuuisse Uîgiiur Joanues
 ,,

M'.) me sAcuis rr,Er.TioNim!s et ordinationibus. :m

l'.li'cinosvnnriiis dicliis luilrinrcli:» AIcxaiidriiMis ;
cribens, (piodiibcl donariinn cliam Ecclosi;c proinsli-

t'asilciiiiiiic oltliiliiiiic-i su:') Ic^jo nmiroh.ivil .I(islini:i- lulicnie darc |)n)bibnil : < (Jonstiluinms , inqnil, et

nus : « Si (|uis, » imiiiii iiovcllA 123, <•. 2, «ciiiscoporiim prascnli dccrcto firmannis sicul olini noslri doces-

sivi" aiiio siiain onliiialioiicm, sivc posl onliiialioin'in, sores l'fcisse nosciuilnr, ni nullns deincops episcopo-

voliiciil |)r(>|)rias ics , aiil parlcm canim l",cclcsi;i! rum bencliciinn Kcclcsia- ((piod canoiiicum (al. cano-

oin^nr, ciijiis saconlotiiiin acci'pil, ikiii itroliilicnius : nicas vcl prxbcndas, seii cliam ai. ordinaliones, or-

cl omiii condciuiialioiic ol pu'iià pr;i'sciilis Icgis liljo- dincs vocanl) pro alicpio i)rclio vd mnncn; clericis

ruDicnm esse sancinuis, scd cliam omni laiido digmiin aiidcal unquàm conferrc ; sed onincs minislros cl
jiidioaimis : qiioniam liocnon cslctnplin.sod oljlalio. > sorvitorcs Ecclesiâ; gratis , cl absipie ullà vcnalilalc

Idoiii laincM rcprcliciidil liuiic al)iisuiii qui irrcpscral, in sanctà Ecclesiâ slndoant ordinare , ncc cliganl in

ni imlliis in aliipià Ecclesiù adiuillciTlnr , uWi ijui domo Domini (pii majores sacculos p(;cnui;i; confe-
cil ricis cjiis Kocl(!si;c pociinias dislribuissol. Ila(|uc raiil, sed eos qui inoribns, et disciplina, alque scicn-
ad liaiic corniplelam rcpriinciidani Mciiiia; paliiarcliai liî» diviles, pro oKicio sno ipsain valeant suslcnlarc
in Iki'C vorba rcscripsil, novcUà 5G , in pra^falionc : Ecdesiani. Consliluinius ac codcm modo firmannis
I Plnrimas adilioiics suscipicnlos, hanc logeni diri- ut nullns cnjusqnc gradùs pro Ecclc-ii.t; hcnelicio ,

gerc ad (nani boalilndincni justuni oxislinianins : qui ali(piid audcal conferrc aut fabrica; Ecclesiarum, seu
cnin» ordinantnr à luà icvcrcnlià clorici in sanclissi- cliam quod pauporibus sit dislribnenilMm ;
quia, leste

mis Kcclesiis (absqno lanicn sanclissimà niajori Ec- i Scriplnrâ, qui aliipiid nialè accipil, ut quasi bcnc di-
clcsià) omnium paliuntur crudciissinia, non susci- spensel, potiùs gravalur quàm jnvalnr. »

picnlibuseos iliis Ecclcsiis, anloquàni qnanlum vo- V. De proposilà verô quxslione ila censendum est,

lueriiil recipianl aurum , cl iiovimus boc ex iVcqucn- clcricum bona sua Ectlcsiu; on'erciilem , ad quam
libus adilionibus ad boc faclis nobis. t El cap. 40 : ordinandus cl in quâ inslitucndus est , simoniam
« Sancimus igiUir boc bcaiiludincm luaiu validissiniè comniitlere, si pccuniit inlcrvenlu ordin^tur , sive

custodire, ut, siquidem esi consueludo, darc cos qui pecuniam cà condilione largiatur , ut ordinalionem

ordinantnr in sanclissimà majore Ecclesiâ , hoc eos ejus procurel , sive episcopum ut ordines conférât
pr;x>bcrc (nibil cnim corum qu;c danlur in sanclissimà pecuniîc largitione promereatur, sive cum alio quovis

majori Ecclesiâ novamus), pr;elcroa verô in aliis om- de ipsâ ordinalione procurandà , faciendà vcl confir-

nibus nnlli in eis cloricorum licentiam esse pcnilùs, mandà paciscalur; sccùs verô, sublalo omni pacto
pro iis quoo vocanlur insinnaliva , aliqnid Icrre ; scd conventione, conlractu, vel qua^i conlracln, cum qui

et si qnis taie aliquid egcrit , ilhim quideni privari ejusmodi Ecclesiae suae bona conccdit, ab omni simo-
snci'rdolio ; in illins autem officio inlroirc qui missus nia; labe immunem esse. Cujus qnidem quirstionis

est, et banc eum avariliœ ferre mercedem ; custodire solulio ,

prct'lcrquàm quôd ex ralione siinoniaî mani-

verô boc cliam Dei amanlissimos defcnsorcs sanclis- feste itinolescit , ulpolè cùm ipsa in commulatione
simà; majoris Ecclesi;e p(enam formidanlcs deccm icniporalis cum spirituali consistcre dicalur ,
quse

librarum auri, si quid liorum ncglexerinl, sed gratis eommutalio sine pacto implicito vel explicilo , con-
omnia proccdcre. » Cùm ergo superiori lege conces- venlione formali, ut loquunlnr, vel virtuali , conlra-
serit Juslinianus ordinandis ut Ecclesise cui adscri- ctu, vel "lasi conlractu inilo locum non habet ; ea-
bendi sunt, de suo aliquid tribnant, iiàc posteriori dem pr:; créa solulio ex responso Innocentii III,

abusum qui irrcpsciat, ut ejusdcm Ecclesioc clericis decano ( jidam Rellovacensi dalo facile coUigilur.

aliquid privatim iribuerctur, ne id de coetero fierel Coiisullurt cnim Innocenlius, an canonicus qui Eccle-
probibens, emcndavit. Primum eniin imperalor li- siîHi bona sua largilns fueral , ut illa postmodùm pro
cuisse, alterum tanquàm simoniie speciem iiabens il- prabendà baberet , et in canonicum admiltcretur, ab
licilum ossc credidil, quud cilalâ priori loco novellà omni simoniae criniine immunis esset, cum à simo-

iis vcrbis aperlè ostendil : i Si quis aulem clericns niœ realu absolvit, dummodô nuUuni paclum ejus rei

cujuslibet gradùs, sive gubernalor cujuslibel venera- inlercessisscl; si verô id ipsum paclo firmâssel , si-

bilisdoniûs,aul aille ordinalionem commissamsibicu- moniacum déclarai, cap. Tua nos, de Simoniâ : Cùm
juscumquegubcrnationis,autsolliciludinis, aut poslea in Calibiis , inquil , omnis pactio aut conventio cessare
aliquid volueril suarum rerum olTcrre ecclesiae in qiiâ debeal, juxta canonkas sancliones ; quam responsicncm
ovdiiialur, aut loco cujusgiibenialionem antsollicitu- mox enuclealiùs confirmai, cùm ail : Si tamen is qui

dincni suscepit, non soliun non prohibemus, sed eliara talcm donalîonem facil , cà intenlione ducalur ,
tU per

niagisinvilamus eosialia pro sainte animœsuœfacere; I

temporalia bona quœ offert spiritualia valeat adipisci
,

nosenim illa soliîmdari prohibemus, quœpropriisper- et clerici qui eum in fralrem admittunt non essenl eum ,
sonis quibnscunique prcebenlur , non qu.-e sanclis ec- nisi commoda teniporalia perciperent ,
admissuri , sine

clcsiis, aut aliis venerabilibiis locis offernntur. » Ihtc dubio tant ille quàm isti apud dislrictum judicem ,
qui

Juslinianus, cui lamen videlur repugnare Alexan- scrutator est cordium et coqnitor secretorum, culpabiles

der II sumnius ponlifex ad vitandam quamlibel mali judicantur.

speciem (quam fugiendani esse Scriplura insinuai, \1. Ea verô est ullimorum in quac incidimus secu-
hortanlurquecanones), et adomnem ejus occasionem lorum malilia, ut rectè mibi videatur notasse Glossa,
radicitùs exstirpandam. Ecclesiae Lucensis clero res- li eum qui lempore rcct'plionis pecunias dederii, prae-»
 ,,

621 PARS I. SECT. VII. CAP. H. DE OrinrSOAM TlTCRIS Tl'RPinrS IN (mniNATIONR. f;22

Bnmi solcrc prctio canonicalmn émisse , nec ahcssc bus ex populo disliiliui, cl opiilis qu.K dericis ac po-
su>pici()iicm mail , lied foilè malum absil; riuam pulis in opiscoporum eleclionibus ac consecralionibus
Closs;c scnlcnliain , ni ad noslnim proposilum geiio- parari solclianl. Moris siquidc m fuit ul episcopi, in

raliler (ierivemiis. dicimnsptim qui i:cc!osi;L>, ad quam coiisccralioiie suà, iis qui pauperioros essenl ex po-
se poslularct ordinari, vol à quà poiiîis eligoreliir ant |uilo aliqiia largironlnr; luculenlmn Inijus moris Icsli-

praîscnlarelur ordinandus , res suas in cà lemporis monium Icgilur apud CassioJonim, Var. lib. 9, episl.

morà, vel sUtlim post legarel, simoniœ suspicione uoii 15, inediclo Albalarici principis Ariaiii dalo anno
cariiuruni : si enim nogat Pclagius papa licite posse rogni ejus oclavo, Jiisliniani verè sopliiiio, in quo edi-
qiicniipiam, nntoquàm in e|.iscopiim eligalur, de ré- ctoad poslulalioneiii Joaiinis II lUnnani ponlilicis, qui
bus ecclisiaslicis ulli securilalcm lacère, ue fiai rnpiiiœ id per Ecclesi;c derensorem ptliisse rtf-rlur, pecuiiiai
securitas episcopatùs ambilio (\) ; nonne poiiori jure illius disiribiiendaî summa definilur: « Ci'ini , inquil,
limcndum est ne si icmporc eleclionis sivc insliliH t de aposlolici consecratione Pontificis intenlio for-
lionis eiigendtis , aul jam electuc-, bona sua Ecclesiic tas.ve praîvoneril (perveneril), et ad palalium noslrum
relinqnal ,
pcounis largilio acquisili tiluli ecclesia- producla fneril aileicalio popiilorum, suggcreiites no-
slici prcliuin videalur ? el in Ecclesia; pernicieni illi bis inira Iria millia solidoruin cum collectione cliar-
ca'ieris pra-leranlur, qui , licèl minus idonoi ofiicio larum consemus accipcre, à quibiis lamen omnes
gerendo ,
plura Ecdesi;e dederint, aut plura daUiri inidoneos {idoneos, id est, divites roi ipsius consi-
)

spercntiir; sicquo inlempeslivâ liberalilateEcclesiiedi- deraliono renovemns, quia de ecclesiaslico muiiere

gnilas, cl pdpuloi uni salus ladanlur, atque imporlunà pauperibus est poliùs consulendum alios verô pa-
;

graliludiiio, vol neli-rià spe de singiiloruin niL'ritis ne- iriarclias (palriarcba; h'ic pro arcbiepiscopissumi reclè
cessaria judicia corrnu'panlur ? Si pariter Juramon- noiavil lli;ironius, quij)pe cùm in dilione Alhala-
tum pro iiidenmilale rorum jam acquisitarum Eccle- rici régis, inio in toto Occidenle, nuUus esset palriar-
siae aille oleclionom pra-slilum simoniam redoiet, aposlolicum Ponlificem, id est, Papam),
clia pra'tor
ejusquo snspicioneni inducit , ul palet ex geslis Ur- quando ciim comilalu nosUo do oorum ordi.naiiono
bani II, in quibiis Icginius Arlaldum Arelatensem traclaliir, in snpradictis conditionibus atv|ue perso-
seu , ut rectiùs legit Joannes Andr;Fas , Elatcnsem nis, inlra duo millia solidorum jubemus expeiidere ;
cpiscopum, infamiâ simonia; laboràsse apud arclii- in civilaiibiis auteni suis tenuissini;ie plebi non am-
episcopum suiimNarboiicnsem, quôd juramcnliim 11-
pliùs qiiàni quingenlns soiidos se disiribuluros e?se
lud anle suam eleclionem pracstitisse dicerelur, qtiam cognoscant. Reliqnos et accipienle.>, et edicli pr;t-
noiam vix elueie poluerit : poiiori certè ralione si-
senlis, et dantes Canonum sevorilas persequalur. »

nioni;e suspicionem non omiiinô elTugiel is cuius li-

H. Non omnino viiiiperaiidum fuissct lioc edicluni,
beralilale nova reium ab ipso dalanun accessiône au- quod populorum in>atiabili cupiditali, et elecloruni
clior facta Ecclesia, ad euni majori dignitale adonian- antislitimi c:cc.tc ambilioni limites aliquos prx'fi.^obat,
(lum videlur inducîa fuisse. Denique eadem , iniù
nisi 00 edicto abuientes Albalaricus rex el sequenlos
major simonice suspicio ebicel in eo (jui lempore ipso Golhi principes pocuniam islam ad (iscMmredegissent,
quo eleclus est, Ecclesiai suas res legavil, qnam in eo eamque pro conlirinalione i-Ieclionum opiscopalium,
qui baptizandus nummos in coiicliam millil, vcl in eo
quam Tlicodoricus jam anlo Al.'ialaricum ad se Ira-
qui teinpore cnnversionis su;e sul)sidiuin ab Ecclesia xeral, quasi sibi debilam exegissenl, adeô ul non si-
requiril ; in utroque lamen simoniam facile snspicatur ncrerit nisi illà persolulâ pecunià episcopos ordinari;
Ecclesia, cui suspicion! cavendum censet; ob id enim enim, ul
sic facile bona in niala mnianlur, cùm nnle
concilio Eliberilano , c. -48, qu;iest. 1 c. Emendaîi quàdam
,
pià liboralilate sacrandi anlisiiles, Deum
€ emendari placuit, iit qui bapiizantur (ut ficri sole- placaluri, pecunias quasdam in pauperes distribue-
bal) nummos in concbam non minant, ne saccrdos ront, eoruni poslea ambilione faclum est ut sumptus
quod gratis accepit preiio dislrahere videalur. > Ob isti qui Ecclesi:R graves erant definiri dehuorinl, im-
eamdem quoquc causani Bonifacius papa pnccipil po-siio quoque Ecclesi.c onero, ni quod ex cbarilate
Ecclesi;i; Calaril. Cœnob. 1 , q. 2 , c. Quam pro , ut aiilea dabalur, volnl ex juslitià debiiuin persolvi co-
qui ad conversionem accedil, gratis servire incipiat, sid- geielur; tum donvJm ambilioni anlistilum regum ra-
que reqimiuis devotè geslet obsequium; poslmodiim pina successil, qui deslinalas pauperibus eleemosvnas
verô quasi subsidii gralià aliqua ei munera ipsius in leslimoniinu usurpataî polcslalis rapuerunl; ut
ecclesiam largiri permillil. Iiaqiie ob banc suspicio- miniis duruin ossol quôd EcclesiiC ficullales el pau-
nem simonix prudenler praîdictus Alexander H om- porum eloemo^ynas diriperenl, qu.àni quôd injnslai
nem ejusmodi largilionem in ordinalione proliibuil. pecuniic porsolnlioiic minus juslam jiiris sui nsurpa-
ARTICLLLS II.
lionem conlirmarenl. Porrô non facile mala consue-
De pecunià pauperibus in ordinalione data, vel in ,'pulas ludo vincitur, quav lemporis succcssu invalescit, sed
consumptà. quasi adversùs aviuilalem pi\iDSCriberol,poslquàm in-
I 1. De' pecunià pauperibus data. tanquàm
valueril, jusla defondilur. Ilaque everso
I. Altéra qureslio est de eleemosynis auîc pauperi Golborum imporio Jiislinianns iniperalor, (|ni jus sibi
confirmaiidi elccliones episcoporum à Gothis usurpa-
(1) Pel.igius, cîero Caiincnsi; refcrlur 8, quaest.
p, c. Talia. Uim asseruerat, ab eisdem exigend;e pro isiâ confir-

TH. XXIV. fPix-sept.J

r>î3 DK bACIUS l'.MAiilO.MIll S KT OUDINATlOMHLb. 1-24

ninlionc |u>ciiiii.t> c()iisii('liiiliin;m :ic(:t'|iil; sed tj'i (le if lOduardoll, r('gin;i;, et n)agnalibns |)ra'|)ar;''isse rcfcrt.

inox (lu'ciini-^ suo Iocd. I'!\slanl in Vilà S. Fiidcriri ! raji (;icnsis cpisiopi, de
III. Illiid pori'o, ijiiud |iaii|)iTiiiii ){ra(i:\ in onliii:i- quo rd'crlur, (|iiùd ijuo die in anli^litem inaiiguraliis

liniie t'xi;,'i soleroUusè rcpielioiitlil (irc^oiiuscpislolà <!sl, ccli-bre conviviinn onini clcro, nobilibtis ilcni, cl

ail Sv.t^riiiin Augustodiiiiciisoiii, ii.s(|iic ar;;iiineiitis cl igiiobilibus à l.udovico l'io inipcralore dalum bit.

vi'iliis rcprt'iiciidil, lil). 7, iiidicl. "î , c|»isl. 11-2: l'randia cliam à < b.'rici'i onliiialis conclcricis, cl con-
4 rioiiiii)i|iic er;,'u advcisarius aiiiinaniin, diiiii non caiionicis data olim (iiissc j)alt;l ex dccnlo Grcgo-
jiolosl in liis qu;u ad facieni suul prava surnperc, rii IX, qui illa abolcnda cl
esse dclinil, non- illicila

callidè <|nasi spocie piclalis injccUt, nililiir suppian- obslanlcquùcumque consucludinc; cum quo ejusdem
laro, snadcl(|iic forsllan dobcrc ab habentibus acci|)i, vidctur fuisse scntenli:u Urbanus IV, aliàs V, qui
ni sil (|uod posâil, non liabcnlil)ns crogari, diinnnodù (|U(»slib(;l pasliis, seu |)randia (jucvis, ab iiigrcdicnli-
vi'i sic voncna nioililoia clocMnosyn;i; cdalà obiiin- bus monaslcrium (piocmntpic slatiilo vcl consiiclu-

bialionc Irar^lniulat, de.; onininô eigo nietncnda cl dinc, abbatibus, nionacliis, iirioiibns, vcl aliis cxlii-

taviMida Csl boslis asliilia, ne quos apcilè nc(|uil bcii solila pcnitùs inlcrdixil.

lontaiione subverlcrc, lalenie lelo s;cviiis valeal irii- Y. Nulluni lamcn corum bimoni:e reprebeiisioncm
cidaic. Neipie iMiini ciccniosyna icpulanda csl, si nicrclur, si recta danlis inlcnlio fucril : nani, sicul

))auperibns dispensclur, qiiod ex illicilis robus acci- paupcribus clccmosynas distribucrc pinm c>t , ila

pilur; qnia, qui liâc inlonlionc nialc atci|)it, ni quasi quocpie clcro ac jjopnlo solemni consccralionis die,

bcnè dispenset, gravalur poliùs quàni juvalur. Llcc- !

spirilualcs pr;cpaiarc aya-a,-, epulasquc bcncvolcn-
luosyna Redcniploria noslri s oeuiis illa placel, qu;c tix indices, non injustum. Hoc vcrù siraonix noiam
non de illicilis cl iniqnilate cojigeritur, scd qua) de ac criminalionem, vcl sallcm speciem liahcl, si lar-

rebns concossis cl bcnè ac(|nisilis in)j)Ciidilur; unde giliono islà cligenlium suffragia ambiuntur, liominum
eliani iliud ccrluin csl, quia cisi nionaslcria, aul xe- volunlates coiiciliaiilur, faulores el suffragalores qua;-

iiodocbia, vcl (piid aliiid, de pocunià qux pro sacris runlur; virlule cnini, non pccnniâ, sacrum magisle-
ordinibus datur, construantur, niercedi non proficil; rium ambire oporlel, pieiale, non prello, eruditionc,

qiioniam dùm perversus emptor Iionoris in locum non fautoribus. Conviviorum quoque isli apparalus,
sanclum Iransniillilur, cl alios ad suam simililudincm quibus lioniinum volunlates dcliniuntur, gralia, vel
std) conimodi dilione consliluil, plura malè ordinan- favor quicritur, ind)ecilli lan()uàm liamo capiunlur,
do dcslruil, quàm ille palesl asdificarc, qui ab co pc- Simoni;c sallcm lurpiludinem rcdolcnl, quam nun-
cuniani ordinalionis accepit, > Plura ad hoc proposi- quàm in sacris cleclionibus alque ordinalionibus Ec-
Inm ibidem lege apud Grcgorium, quibus siniilia clesia lulil. Si enim UlicensisCalo ex Sloicorum sen-
eiiaui Icges apud Basiliuni. tentià ncgavit licere magislralûs candidalo, conviviis

§ 2. De pectimà in epulus insumptâ. aliisque obleclamenlis populum incscare, quanlomi-

IV. Convivia quoiiuc pvo cleclionibus et consccra- nùs iis deliciis lied magislralum sacrum sibi parare,
lionibus episcoporum olim cxliibita legimus; hos rc- qui, ul ex pncdiclis constat, fugiendus poliùs est
dargiiil Sidonius Apollinaris, episl. 25 Donnulo, lib. 4, quàm oplandus, qui fugicntibus offcrendus, cuj)icnli-
qui per fraijores parasitas cutinarum suffragio compara- bus ncgandiis est.

bantur ; cl in conoilio Carlbaginensi 111. c. 42, gravi- VI. Quamobrcm ncc sancti Patres morem istum

Icr reprebendunlurpresbyleri, conviviis sibi concilian- unquàm probàrunt, qui in (luibusdam adliuc noslne
tes plebeni, ut persuasu maligno el illicito cosdeni velint Galliic nionasteriis, in rjuibus monaslica disci|)lina

coUocare redores. Mcnlio quoque apud Grcgorium elanguil, ut i)lurimùm vigd, quem conciliuni Paicnti

Tnronensem Transobodi prcsbylcri, qui quondam ar- num in llispaniâ, lanquam simoniac* pravitali Ancn-
leni rcprehendil iis vcrbis < Quoruindam clcricorum
cbidiaconus DclmaliiRulhcnorum episcopi fueral, qui :

cùm cjus episcopalum ambirel, cpulum in ipsâ urbe cl laicorum abusum, qui clericos de novo promolos
clericis pr;«paraveral. Apparenl cliam aliqua liujus non permiltunl in suis ordinibus «ninistrare, prius-

moris vcsligia, in eo quod de S. Galli ordinalione in ([uàm cis adliibcant, per unum aul plures dics, iTan-

cpiscopum Arvcrnorum referl idem Gregorius Turo- dia et convivia sunipluosa , vel certam prooparenl

iicnsis; qnôd, cùm vidclicet Arvcrni ad Theodoricum quanlilatem pecuniaî, exstirparc volenles, slaluimus

rcgcni munera fcrcnlcs episcopuni a!) eo expeliluri ul cùm clerici, qui ad lilulum alicujus ecclesix', ad

Ycnisscnl, rcx ipsis redire jussis S. Gallum cpiscoj'um subdiaconatùs, diaconalùs aut presbyleratùs ordincs

fuluruni cis deslinârit, jusserilque ul ordinarclur in sunt promoli, noviler celebrare voluerint, ul clerici

presbylcrum, et daiis de publiée expensis cives in- illius ecclesiœ cos libéré admillanl, eleisad celebran-

vilarenlur ad cpvdum, et Inetarenlur oblionorem Galli dumminislrciitecclesiie paramenla, celebralioni ipso-

episcopi quôd cùm ila facluni essel, is referre soli- rum charitativè et amicabililer assistenles, eisdem
;

anipliùs donàsse pro episcopalu, quàm eliim secundùm quôd crdo ipsorum excgeril, por-
lus sil se non
unum iricnlem coquo, qui id prandium paraveral : lionem inlegraliler conférant et assignent. Quôd si

Exsianl Cliam ojusdem vcsligia apud Walsinganum, conlrà hoc noslne consuetudinis edictnm clerici quid-
qui Wallerum, quo die Cantuariensis archiepiscopus quam maliliosè conimiserint, exegerint aut percepe-
consccraUis est , splonJidissimum convivium régi rini, quartâ parle frucluum el proventuura beneficiij
525 PARS 1. SECT. VU. CAP. 11. DE QUIBI SI )A.M LUCKIS ILKPIBIS IN ORDINATIONE. -iâ']

qiiod il) diclâ Ecclesià oblineiU, sint privali, exigeiula I

(juidcm jus confirmandi Romnnum Penlirioeni iui;'o-

per eum cui diœccsanus coniiniseril, et fabric;« illius '

rator romiseiil, cui nennisi eleclo Bi'Ui dicte II, om-
a|iplicaiula. Laici vcrù si cloiicis îioviter promoiis ninè ccssil. Eamdcni (pioquc pecuniâ! ex.iciioneu) ali-

contra hoc (luidquam inolesliai aul conlradiclionis ob- quos è regibus imperio minime snbdilis servàssecro-

jeceriiU, in excoiiiiiuinicalioiiis scnienliam incidant dibile est, ])ra:scrlim cùm non nuilto ante suam a-la-

ip^,o laclo, coiibueiudine qiià\is coiiliarià non ob- leni Icmpoie gcrmcn illud i;ii';num cœpisse puiiulare

slanlo. > Ilic verù synodi Palcnlinaî canon ralioni cl referai Gregorius Turonensis, de Vitis Patrum, c. G,

;i'(iuiiaii videlur convenieiuissimus. Turpe enim est ut aut sacerdoliuin venderetur à regibus, aut emcretur à

quod in spiiiiualiuni ordinum execulione clcrici de clericis; idenique ubi de clectioneS. GalliagiJ, Arver-

niivo pronioli vexenlur, et executionc pecuniic, ab nos ad regem Tlicodoricum munora proconfirmaiione
ofncio divine ipsos aliquando relardaii conlingat. !
electionis, quam ficcrant, d liilisse scribal; tan<iii:im

Turpe est, imô sinioniacnin, si licenlia officii spiri- res isla hoc lemporc u^taia forot. lu Orienlo dintiùs

lualis exercendi pecuniai soluiionc enialur : enii aulem j

lioc nialumluesil. InqieraloribuscnimGru'cismoserat
vidctur, si lamdiù ilia dcnegelur, quamdiù non so- ul patriarchas, vel ipsi eligerent, vel sallem ex tribus

lula pccunia pro cà oblinendâ, aul non parata; epulaî quem velienl, uunm aliis pnefcrrent, cui bo-
eleclis,

fuorinl. Turpe est et inlonipeslivum, ul quo maxime nerarium,seumavis,lributiim aliquod pro inslitntiene
icmpore, qui de novo ordinali sunl, Dec vacare de- suâ persolvendum imponere so'ebaiil. Ab iis proinde
Lent, quô suc officie dignes se exhibere satagant, Turcic morem istum bausisse \idenlur, ut dnplextri-
Icrrenis tune soiliciludinibus dislrabanlur, animum buli gentis palriarcb.'c iniponanl, unum quoJ -£!r/.éî£ov

liabcanl in popinis, diversenlur in conviviis, et non- I

vocant (malè quidam /Ssj/jjtov), alterum quoJ yx^i-
nunquàm inlor crapula; elebrielalis sordes alque in- Çicv. prius quod sacerdolio ineundo palriarcba? re-
obscœnarum confabulatienum importuna occu-
eplias, cens elecli; postcrius quod singulis annis impcralori
pationedislineanlur. Apage bas epulas, bLCCconvivia, ,
Turcarum pensilont; ulriusquc meminil Zygomalas in
in quibns Cereri et Baccbe frequenliùs libatur quàm Turcogr;eciâ, qui ad tria millia florenorum cxcrevisse
Dco, in quibus frcquentiùs Yeneiis nomen audilur pescesium leslatiir, cùm duorum tnnlùm miliium flo-
qu.àm Cbrisli. Gralius ferlasse alicui erit exemplum renorum priniuni fuisse ostcmlal Chronicunî Constan-
sancti Andréa; Fesularum episcopi,qui, consulenlibus linopolitanuni, ubi de Pescesio, SoU -£<:/.i<:toj 4>;ocia
amicis et consanguineis, ut missam primùm canlalu- imô qui primus hoc Iribulum obtu'.it Si-
Xihâ.oKi SOo :

l'us, magnisoblalionibus ingeniique pempâ celebraret, meon Hieromonachus Trapczunlius, ul patriarch;itu

ipse in convcnlum sylvarum processit, ubi et sacer- polirelur, florcnos lantùm quingontes persolvil; cùm
dolii sui primilias eiïcrenli B. Virgo cum angelorum ;
tamen ad tria millia excrevissel, niox ad duo millia
comilalu apparuil, dicens ci : Senus meus es tu, quia redaclum fuisse docel Malaxus in liistorià palriar-
ego clcgi le, et in te gloriabor, apud Sur., G januarii. cbarum. Charalzii meminit similiter idem Clironicum
Mihi quidem maxime placet ut in ecclesià cui aliquis Constanlinopolitanum : Ciim venissel autem lempus, et
ascriplus fueril sacrificii sui primilias persolvat, ila non possct dure Iributum quod cliaralzion dicUnr, nulle
lamcn, ul, non iiisi pmeniissis conscienlia; diligenli ipsi opem fcreiite, uecue ciericorum, neque laicorum,
purgalione et continuai per aiiquel dies oralionis exer- <onjccit eum in carcerem; meminère quc.que charalzii
ciliis, ad sancluin sacrificium celebralurus accédai, ac Jeremias i)alriarcba, et Elenlberius Zebelenus. Disci-
tolo illo die cœlesli medilalioni incumbal; si quod mus aulem ex Pbranzis Chronico Maiiometem caplâ
convivium parari expédiai, in aiiuni poliùs diem urbe dédisse lilleras, quibus à palriarcbà quidquam
rejiciatur, quàm in eum quo primùm cœlesli convivio exigi probibcbal ; immunesque (luibuslibcl iribulis tum
convivaioret conviva futurus adhibetur. ipsum, tum cpiscopos ipsi subdilos prœsUibal; disci-
ARTICLLUS m. nius et cjusdem, ex Tnrcogr.Tciâ, erga Gennadium
De pecuniâ pro liceutià consecrationis iiupetrardà ab palriarcbam liberalilalcm, sed non diû mnnsuram.
impcraioribus exlortà. II. Calcrùm hanc exaclioncm simoniaca; pravilalis
1. Teriia quaislio esl de pecuniisquas olini anle snî accusare Aidetur Gregmius Magnus, dùm illum p-al-
consecralionem sumuii Ponlifices, palriarchœ, melre- mi 4 pœnilenlialis versicuhim exponil: Qui luudabant
pelilani, episcopi impcraioribus pcrsolvcbant. Diximus me adversiim me jurabant : Simoniac:jm enim harcsim
supra, non solùmregesGollios Arianes, verùm cliam inseclalus, quam lalè suo tempore jiropagala esse! ape-
inipcraiores Gricces posl Juslinianum, qui Golborum ril : t Conoilavil enim, inquit, advcr^ùs Ecclo.si.im
in llalià imperium pcssunidedil, cliam ab ipsis sum- Dei non solùm innumeiabilem niulîitudinem, vcrùm
misPontificibusauri ali(iuam summam pro cenfirma- cliam regiam (si fasest dicen) pcleslatem : nullaenini
tione elcclionis diuliùs exegisse; nec passes fuisse ratio sinil ul inler regos habeatur, qui deslruit po-
Summosijjsos Ponlifices ordinari, nisi numcralà priés liùs quàm régit imperium, et quoscumque habere pe-
aliqiià hanc aulem Gregorius Magnus invi-
pecuniâ ; le-l pervorsilalis su;c socios, eos à consorlio Clirisli
lissimè pcrsolvil; eamdein cxleri subséquentes Pun- officii aliènes, qui tnrpissimi lucri cupidilale allcclus
tilices, donec une pos' Gregerium secule, postulante sponsam Chrisli caplivam cnjiit addnccre, et passionis
Agaibone, Uomaua Ecclesià ab hoc onere per Con- !
DeminicaiSacrameiilumausu lemerarioconlendit eva-
siaalinum Pogonalum liberaia esl; quanivis ne lune cuarc. Ecclesiam quippe, quam sui san?uinis ureiio
 ,,

r;27 i>r. sacuis ^lkctioniiu S ET ORDIWTIONinUS. ;-2a

roik'iii|»l:\m S:\lvaloi* iiosicr \oliiil rssf lihcnim, liaiu; spccicin liaii(>ret , n\vi\ pariter simoni.c nota eidem à
ipsc |)<it('slalis rc^i.i' jura Iraiisrniilciis l'accrn conaliir sancMo (ircgoriii iiMi^ta est.

'.iiK'illain : r|iiaiiti) iin-rnis lord, si (loiiiiiiaiii siiaiii cssc

tcli^'iosoriiiii |iriiiri|iiiin cxeinplo,
AUTICULUS IV.
:i;;iios('t'irl, t>ii|iii>,

(li'votiiinis i)l)>c(|iiiiiin (aImIm'iiI, iii'c couda Dciiiii (a- De cotislictudillibus innurmorahilibus , ati rouira siiito-
sdiin (>Mi'ii(l('i'cl (Uiiniiialioiiis, à (|ii(> sii:('. iloininiiiiii iiidtn pnrsrrilninl.

atrcpil polostalis ! Ipsi* csl eniiii, (piiail, l'rovorlt. 7:

I. Ncrpie viTo longii'is liic pro.'icdiciidinn csl, anlc-
7'(T iiic rcqi's rc(jnn\it : scd iiiiiiiiMisa> (M'caliis ciipidi-
(piàin rpia'siioii(.|ii JUain at,'itenin<, ninii diiiMirna con-
lalis cali^Miii', (>l diviiio, iit palet, inj^raliis boricdcio,
Mi(!tudo sinionia; labcrn inipcdiat camfpic al)slcrnai.
ol l'oiilra Donm fasliiosiis, Uriiiiiios (|ii(is |>osiioriiiil
Pro udàque parle Rravia suiil argumenta, qua; nobis
l'ados iKtslri, coiilompd) diviiio liiiioio, daiis.'jrcdidii
!)ondiT.iniia et dissolvenda erunt atilequàni ad alias
cl couda calliolicain voiilaloni sikc Idiorc (yraiiiiidis ,

(piastionesipi.e ex ejus soliilione pra-scrtim pendctil,

cll'i'idir; in laiilÙDi atilciii su o (cmcrilalcni cxd'iidil
venianms.
vcsaiiiit', iil cnpuloinniiini ccclcsiaruii» Roinanam Ec-
domiiiA goiiliiim
II. Piimùm ergo ex prrediclis didicimus convivio-
clesiaiu sil)i vcndicol, cl iii lerrcna)
IMnra ibidem Grcgoriiis,
riuu, qiKc nomino insinnationis conclericis apparari
jus polcslalis usurpe! , > clc.
solebaiil, eonsuetudincm à Gregorio IX fuisse danina-
à quibus roforciubs absliiico, ncc phira c\ nioo pro-
tam.delinitumqueeam frustra in bocnegoiio pratendi
loro, sed solùin sandissiiiii poiililicis sonlcnli;c sul)-

eam profilciis pccuni;c

0|t(nlere. Secundo, oonsuedidinis quo(pie miliatn ra-
scribo, simoiiiacani Iiaïul did)iè
lioncm babcndan), ncc sidj ejus (tblenlu rcalum su(nn
'cxaclioncm, si modo cam praidicli impcralores pro
qucmqnam tueri possc, in simili malcriA declaravit
spiiidialis dignilatis conrirmalionc, el liceiilià reci-
Alexander III in concilio Turonorisi cap. .Non salin,
picMida; spirilalis ordiiiatiouis faciciulà cxlorqiiorcul. ,

de Simouiâ, el c. Cion in Ecclesiœ, eod. lit. Quia, iu-

I
Jl!. Ncque lamcn, quia siuiouiaci fiieruiit, qui banc :

quil , diulurnUaA lewporis non diyninuil peccala, sed

'
|iecuiiiam ab clcclis PonlKicibus cxigcbant, ilbcô si-
auget ; cl taiilb (jraviora sunl criminn ul babcl idem
luoniacus D. Grcgorius judicandus est ,
qui ipsaui (

ponlifex in concilio Laleranensi generali), ^mam/ô diu-

invilissimc pcrsolvil, tanlîimque ab auibilione abfuit
liits infelicem anintam tennertml allifjalam. Simililer
ut Mulium non moverillapidem ne Romanus Ponlifex
rcliqui simonia} rci summi D. Gregorius Jamiario episcopo Sardinia-, pravam
<rcarclur ; non Ponlificcs,
con>ucliulinem vocat pro sepulluris aliquid oxigendi,
qni camdcm persolvcre coacli sunt. li cnim iiijiislam
eamque suà Icge refigil. Concilium quo(|ne Londi-
liicclcsiix; cxaciioncm redinicbant, non cmebanl digiu-
reiise sub Gregorio IX niliil proSacranientis exliibcn-
micm ; moras consccraiionis Ecclesiaî nocivas data
dis, pr.T-lexlu cujusiibet consneludinis, exigi posse de-
pccunià, quâ imperaloriam conciliarcnt sibi graliam,
linit. Quibus consentiunl Moguuliimm , anno 15i9
ropcUebaut , non prctio pontifi'.alum niercabantur.
habilum, cl Mediolanense I àsancloCaroli) Borromaîo.
Sed ncc canonici juris Glossa pulat imperalores simo-
Astipulatiu'quoquc Joannes XXII, qni eonsuetudincm
jilacos fuisse, qui !)anc aurisummam cxigcbant, excu-
quam attcndcndara esse annalia recipiendi, eaque applicandi fabricis eeclcsia-
' santé nimirùm consuetudine,
in rccipiendis muiieribus circa spirilalia docol Joannes rum reprobat; limncenliusquoque 11, in synodo Roma-
nà cap. 2, nec sub oblentu alicitjus consnetndinis aliquid
Andrœas; qua; forlô opinio pcnilùs reprobari non dé- ,

dari in ordinalione permlltit , cul astijinlari videtur

bet , ubi prœsertim non quasi auclioiic l'aclà plura
Pasclialis II, res ecclesiasticas quascumriuc vcndi pro-
polbcenlibus spirilaba conferunlur, sed ubi singulis
cerla et dermitaaurisumma non pro prelio dignilatis, bibens. Concilium quoque Lateraneiisc sub lunoecn-

sed alio quccsilo colore exhibcliir ; ul cùni imperato- lio III cousuetudinem quidvis dandi ab episcopis vcl

bonorum Eccle- abbatibus consecralis rejicil; quibus plura infcriùs

ribus, ob prolectioiiem, el liii'.iuncm
ex consuetudine persolvcuda prescribitur quis similia proferenius. Unde in bos canones juris doclo-
sia;, ;

res qu;T3slioncm islam agilanl, num absqi'.e simoniic

cnim nesciat principibus quàm mulli prœlextus sup-
pecuniaruin cxactioni supponaat labe oblentu inveleralaj consneludinis aliquid pro or-
pelant, quos isli

prictcr spiritalis lituli largilionem, confîrmalionem dinalione exigi possit. Pro negante quoque hàc parle,
,

vel ad spirilalia recipienda lieeiitiam? Et ne in ils prœler allala teslimonia, proferri possunl , Cypri;<ni,

quxrendis diiï muliùmque laboremus, sufficicnl ipsis Auguslini , Gregorii Magni , Conslanlini impcratoris,

quùd bonorum ecclesiic defensores cl Isidori llispalcnsis Nicolai I, Innocenîii III, Grei;()-
e* rationes ,
I
,

lïiagnâ ex parle lundalores existant, quibus ex causis rii IX, summorum P(m!iricmn, aliorumque ictiimotiia,
]

aliquod sibi ex iis subsidium debilum esse causari quibus mala consuedido, non mimis quàm corruplcla,

possunt. Unde non lam D. Gregorius simoniacam \

vitanda diciiur ;
quibus consuedido ralioni , verilaii,

fuisse prGcdiclam cxactionem urget loco à nobis ci- juri nalui\T, \el divino contraria rcprobatur ; ncc ca

tato, quàm Ro-

injusiam, conlra dignilatem ecclesiaî solùm, verùm cliam qua; Sedis Apostolic:c auctoritali
religionemque ac piclalem principum. Quôd obsislit, vel canouicis obviât inslitulis ;ioqumque es>c
nian;e ,
i

si indubilatum fuisscleam simoniacam extitisse, eam deliaitur can. Vsus, supra, disl. il, ul pravuni usum
uuuquàm passus fuisset tantus EcclesiiT^ doclor, tan- ;
lex et ralii, vinccit, nec consueludo nsqne adeb sut va-

loque zelo inflammaUis Por.tifes ; cùni lan)en simoni.e 'ilura motnculo >si?, 7it av! rniionem vincat, nut legem.
 529 PARS I. SECT. Ml. CAl>. 11. KL QLIUIJSDAM LLCIUS TUKPIBUS IN OKDLNATIONK. 530

can. Consucttidiiiis, eiVl. dist. At qnis iicsrint voiiali- C'onc. parte 2. Qiiiiius omnibus ostendiliir niiiil obesse
lali'in ordimiin r.iiioiii , verilali, diviiio lumiano(iiic quin pi,»; (jUiedani consueliidiMCS, sicut in ca-lcroruni

jiiii esse t'DiUrariaiii? Qiiod cùiu iii oniiii pcciiiiia; da- Sacrai-.ienloruiM admini^lralioiie, ila et in Sacramenli
lione pro ordiiialione appareal, lum niuximè ciim ali- Ordinis coliationc iniroduci potuerinl, qua; ordinalum

<iua pocunix" qiianlilas, scu, ul loquiinliir , taxa deli- ad aliquid dandum obligent, el à simonià tam danles
iii'.a est. (pi.'im pcrsolvere oporleal ;
qnippe cùm, teste quàm accipienles excusent.

ripiaiio, I. P/tTMiMf/iu', § Indequœii, iï. de Jiiredoliiini, IV. Ha; du;.e verù scntenti.L', (piamvis contrariai sibi

itilinialio, proiiidè(|iio el. laxalio qu,i:\is ,

quœdain s'il Nideanlur, possunl (amen inlersc conciiiari, et ad ali-
rcndiliu, iiec sine padione intorcedere videaliir ; oui (piam modcrationem componi. Primo enim certum
conseiilil Julianus aiilecessor, dùm euin qui litis x-sli- est quod recipere pecuniam |)ro spiritali Sacramen-
iiiationem suflerl , emploris loco liaiienduni esse re- loriim gratià, aut poleslale spiritali, quœ in Sacra-
S|)Oiidei. 0>''»ii'<'l»''eiii in iilam seiUeiiiiaiu, quieomiics niento Ordinis confertur, sinuuiia sil, qu;e nullà consue-
ejusinodi pro pecunià capiciKià consiieliuiiiies repro- ludine pru,'Scribi aiil excusari possil; quia consuetudo
bat, descendit Joannes Aiulra'as, in cap. Sicul, de Si- jui i nalurali aut di\ ino prajudicare non potesl quibus

ntoiiià, et can. Si quis prœbendas, 1, qii:esl. 5 , ciijus juribus, ut ex rationibus superiùs allatis palet, iu
verba prxslat audire , quàm eorum sensum sirictim ejusmodi donorum vendilior.e simonia conlrabilur.

rcfene : < Fingunt , iixjuit , aliqui ,

qiiôd in conse- Secundo eliam cerlum est eisqui in sacrario operan-
craiione aliipiid licite poiitur, non pro coiisecralione ,
lur, de sacrario sccundùm Aposlulum edere licere ;

sed pro consuoludine : sed lioc non est veruni , iiec nec magimm e^se aut grave si qui spiritalia seminant
excusât consuetudo in luijusmodi spiritalibus venden- carnalia metant; proindeque sacerdotes spiritali sub-
dis, iniô magis accusât. > Cui conscntire videtur Ber- diiorum bono vacantes licite posse recipere susien-
iiardns Parinensis ,
qui niliil ex consuetndine quâvis laiionem suam à populis, neque id obesse quominùs
exigi posse , aul ex paclo solvi non seniel , arbi- eliam accipianl à Domino mercedem dispensalionis.
tialiir. Sed ul bLcc omillamus quai à noslro insliUilo longiùs
III. Pars (amen afUrmans suis qucque rationibus videnlur defleclcre, notât Glossa in illum Apostoli
innilitur, confirmatiirque tuni ex iisqnse superiùs do- versiculumex Epistolà prima ad Timolbeum, cap. 5 :

cuimus, el ([uibus similia inferiùs multô phira addu- Qui benè prœsunt presbyteri duplici honore digni sunt,
ccmus, exenijiHs, qiiit nenipè inveteralà consueludine in quibusdam suà a.lale Ecclesiis reccptas fuisse à
oblinuisse aliquando videnlm* , ul à simoniie realu diiilurno lempore consuoludines pro consecralioni-
excusare qiienilibel possenl ; lum ex vaiiis legibus bus episcoporum, benediclionibus abbalum, el ordi-
canonibusque , quibus vis ilia consueludini iribuitur, nationibus ciericorum , ilemque pro clirismale et
ut eliam contra legeni et proprielatem reium pntscri- oloo aliquid exigendi, quasnon oflicere inquitjuri na-
bere possil, quorum aliqua, ne fusiur sim, in margine lurali aut divino quibus simonia probibetur, eô quod
annolala legore potcris ; nos enim illa breviler per- non exigerenlur, quasi pro pretio rei spirilalis, nec
currimus, ut quie scopum propiùs altingant, et ad cum inlentione vendendi vel emendi ; nec auclione
proposiluni probandum idonea magis sint , propona- quâdam conslitutà ut qui plura darent cieteris prse-
luus. Slcpliamis papa, imperantcCarolo Magno, sic in ferrentur ; sed exigerenlur vcluli quoidam siipendia
eieclionibus pacla , pollicitaiioncs juramenta de ali-
, per coiisueludinem approbala ; in iis lamen onmibus
quo pr.cslando irritavil, ut tamen consuetudines anti- sollicité cavendum esse monet ul viielur species si-
quas ab iis excipiat. Innocenlius 111, in concilio gene- '-

moniiB vel cupiditaiis, juxta illud Pauli. 1 ad Thess.

ra!i Laleranensi, in conferendis Sacramenlis pravas cap. ull. : Abonini specie malt abslinele vos.
exactioncs fieri prohibct , et pias consuetudines prœcipii V. AUjuc haec est polissima ratio ob quam, cîmi in
cbservari. Galo cardinaiis, qui lempore Pabclialis 11 ab reli(|uorum Sacramentorum coilalione consuetudines,
episcopalu iJL-llovacensi ad Parisiensem translalusest, ut vocamus, laudabilesEcclesia observari velit, e', 2ù-
si.atuis>e dicilur ne sacerdotes vcl clerici occasione pendia qux'dam minislrurum viiie iiecessaria exigi
aliciijus consueludinis pro Sacramentis quippiam ex- perraillat , iu Sacramenti Ordinis adminislralione
loniueant, ut moneaiiiur lamen laici , ne quôd pro consuetudines quascumque sa'piùs reprobâsse videa-
,

reverenlià Sacranientorum devolio fidelium inlrodu- iiempe animadvertebal

lur; quia faciliùs in boc Sa •

cit, velintaliqualcni'is rcvocare. Odo, llenrici 11 An- cramenlo suspicionem venalilalis conlingerc posse
gloruni régis, et régis Francoruni consaiiguiMCus, qui
quàm in aliis; lum quôd, propler dignilatem ad quam
Altxaiidii lil lempore Parisiensem rexit Kcclesiam,
suscipienlem evebit, acrior ejus oblinendi cupiditas
consuetudines l.mdadiles pro sopulluris exigi permil- incessere possit quàm aliorum; lum quôd reliquaSa-
tit.IdenislalutasyuodalisEcclesiae Kliemensis et Tre- cramenta, propler graliam ([uam continent, pneser-
censis perveiusta, neciion s\ nodus Lingoncnsis, anuo lim expetanlur; gralia autem isia cùm prelio emitur,
1404 iiabita , aliieque Gailicanai synodi ronfirmant. non babetur, proindeque perpcràui eorum emplio de-
Concilium quoqtie Salisburgense tempore Martini V,ei siderari possit ;istius verô Sacramentidignilas et po-
Fnsingense sub Eugcnio IV , aiiaque complura, pias lestas non solùm quai interiùs in aninià residet ad
el laudaûiles consuetudines in Sacranientorum rece- consecralioncm corporis Cbristi, sed quai exteriùs in
puoûepcrsohi soiilus, exigi posse conceduni, lomo 5 Ji eo qui ab Ecclesià loieratur, post acceplam prelio
:,7.i nr: s.\<:ius ri.RCTiOMiu S i:t ORDiNATiONinus. ^^,2

ordiiialiononi n liiccl ; n-diliiiiiii (iii(u|ii(' cl provcMiliiiiin auticuix'S V.

C((lcsi:isli( oniiu iil)('ti;ts lis :uliic\;i lioiiiimiin caiii;!- An fxisl ordiiiiilioneni, vel ohliild sponlè munera dure, vel

liiiiii ;tiiiiiiiis liiciliùs alliccri' |i()ssiiil, ni Sacramciiliiiii arcipcre ail siiitoiiiiicnm.

isUid prclio incicciitnr; nijiis rci cxrmiil» cssc polcsl I. Maxime ilatine in ordinationc vilari dcbcl cupi-
Simon M >gns, (|iii ( iiin al) aposlolis p;raliain vi<liss(-l (lilalis et avarilia: snspicio, cujus liigiendiecausù mu-
ooiilcni, iiDii ;,'iali:im, sid grali.r roii(cron(l.«' potc- nus, qnod alioipii licilmn esset dare vel aecipere,
sLiliin prclio sil)i comii.irare (ingilavil; l'acit ilaqiio proliibelnr, ne in eam suspi(i(»neni vel dans vel ac-
liDiiiiiiiini ciipidilas ciga sacros onliiios, (|ii;i; l'acilô (:i|>iens incidal. Ahpie inde lit ni munera prai^ertirn

iiillr.mmalnr, m in iis veiialilalis siispicio, cl siinoiii;«: anle ordinati(mcm dari Hcclcsia proliibcal, de munc-
aUpic aval iiiaî spocios njaiçis cavoiida piilcliir. ribn, vorù |)ost ordinationem dandis minus sil solli-

VI. Ali.o parilcr liiijiis discriininis ralionos profi'iii cita; ciijiis rei ralioest, quia (pia; pdsl onlinationeni

I
ossiinl : liane iMiiin coMiiliniii Tolclatiuni snl) Sixto danhn-, nullo pra-supposito paelo, uullà tiiipi cou-
IV liahiumi, raliononi assignai, qubd jn-wcipuè orilo verilione pramiissà, Judicium eligeulis, scu onlinau-
hit Socramciihtm spiritiidle, nipole cfim non solîiin gra- lis nullalcnùs corrumperc potueruut, sed inlrgrmn
liani giMtuni laciiMilem (pia- in omnihus Sacraniciilis rcliiupumlcl libcrum,idcôqncgraliludiniset bonorarii
inliindiliir, sed pliiros gralias gialis datas conférai, videnlur esse icslimonia, non prelii pro ordinationc

polcslaicnjiiiic spiiilaleni, qnilfus maxime répugnai dali argnmeiila ;

qu:c verô ordinalionem prx-ccdnnt,
«juoeiimipie prelio eomparari; deiiido rpiôd pra; c.t- judieimn eligcnlis pervertere, etmcrcedis {iro ordina-
teris Saerainenlisadslalnm spirilalis perreclionisordo tionc oblalîc ratioriem subirc possunt.

snscipieiileni promovcat : ordo sil perfeclorum Sa- II. Atque iode fit ut variis ccclesiasticis legibus
cran;cnliini; et non nisi perfcclis concedatnr ; nec so- munera olim ista posl ordinalionem permissa sint, si

liim perlettioncm Iribnal, veriVneliam pcrficiendi po- gralis oblata non incusso minime larpienlibus pu-
,

leslateni : ne crgo spirilalis viltc pcrleclio cmi videa- dore, aul melu, non injecta largienlibus spe majoris
lur, qnodiibet cmolunienlum ordinalioiiis pra;lcxlu dignilalis aut gradûs, cxlorla fuerint; prîcscrlim si

cxigi proh.belur. Iluicrationi alias etiam adjnngc ; lias parvi sint momenli, non onerosa danli, non accipienli
scil.cel, linii quôd panci Sncranionli Ordinis miiiistri valdè nlilia , non lanta qua; aut danicm de mcrccde
existant, qiiilms non alinnde quàin ex erogalionibus, cogitasse persuadcant , aut accipienlem credaiitur ad
qncT! ipsis ex ordinalionibus conliiiganl, commodiiis malum aliicore, vel ab cfîicii sui recio Iramite diver-
snbvenire possil; pryodiclic autem consiieUidines idcô j
lere poluisse. Iliuc Ilieronymus Samuelcm, quamvis
lanlnm ab Ecclcsiâ lolcrantur, ne subsidium clericis eum ob acceplum proplicticum oraculum Saul quanâ
sacra opcranlibus, et Sacramenlorum adniinislralioni parte sicli donaveril, à simonia; labc excusât quôd ,

vel spirilalibns oKiciis vacanlibus debiliun subtraha- cùm modici valoris essct isla pecimia, in grali animi

tiir; tuni qiiùd cavcndum lucrit maxime, ne cùm di- signilicalioncm dari, et in memoriam graliludinis ac-

ligens ad sn.icipiendos crdines, prcc CLclcris Sacra- cif>i solùm vidcretttr. Ilinc coucirnnn Tolelanum XI
mcnlis, facicnJiim sit examen, nec omnibus patcat, praimia nisi volunlariè oblata reciporc vciat; liinc

scdpaucis, iisqne cmincnlioribusct selcclis, judicium Grcgorius Vîl in synodo Homanâ clariùs hanc licen-
islud et diligenlcm iiiquisilionem peciiuiic vis per- tiam confirmât, dnm ait, lib. 4- Regisl., epist. -ii, sive

vertcret, càvelargitioneadilus adsacram pra'fecturam cap. 88, in synodo Koma; habita, i, quaest. 2, c. Sicut

iiidignis palcrcl, dignis verô, quibus curla supcllex episcopum : « Is autem qui ordinalus fucrit, si non
forel. claudcrelur; luin quôd, cùm cupiditati et am- ex placilo, neque cxaclus, iie((ue p 'lilus, post acce-

bitioni simul obviàm in hoc Sacramento ciindum sil, ptas chartas et pallium , aliqnid ciiilibet ex clerc , et

faciliîis fuerit smnptns omncs proliiberc quàm modé- grati;ie laiilummodô ca-.isâ dare volucril, accipi nullo
râtes constiiuore : nam et facile pccuni;ic ciipidiias modo prohibemiis, quia ejus oblallo nullam culprc

exiguos sumplus quœsilis falsis rationibns aiigendos maculam ingeril , rpisc non ex ambicnlis pelitioue
diclàsset, et ambilio honornm ac dignilalum erogari processil. » Nec mir.ùsaperta linjus(iurcslionis dccisio

consensissel; et qnantùmvis modicâ laTgilionc, im- et intégra elucidatio continclur in responso Alexau-
mcnsa cliani excusnri potuisscl ; uiide et criminis in- dri m archiepiscopo Strigoniensi ; cùm enim sciseita-

qnisilio diKicilior et procliviornd simoniam via fuisset; lus fuisset pra'dictiis arcbicpiscopus , nùm siînoui:e

ob qiias proinde raiiones nnllam lie modicam qui- criminis reus ipse fcret , à cujus Traire legatus apo-
,

dem, Ecclcsiâ largilioncm ficri volurt, ne immodicso sloiicus à quo pallium ipse acceperat erpio doua tus

sensim fièrent, vel fact;Xî Icgerenlur : quôd etiam ce fueraf, respondit in hx-cverba summusPonlifex, cap.
conci'io decrctum, ne ansam iado snbdiii arriperent Etii quœstiones , de Simo'nià : i h\ hoc ilaque quôd
suspicandi, non probitnle, scd pecunià ad ecclesiasti- P. prcsbytcr cardinalis Aposlolicc Sedis legatus pro

cos gradus perveniri ; nihilôquc se inferiores iis puta- eicclione luâ , cl ut pailium libi iraderet , ad parles

?ent quos non propter emineiiliam vit;xî elcclos, sed illas accessit, et frater ejus pra;sciens necessitalem, cl

propter pecuniam admisses suspicarentnr; facile enim equum imum te ignorante Iransmisit ,
qnonian) pcr

de primoribus populus malum suspicalur, et ubi sns- mare venieusnullas aut paucas secum equilaluras ad-

picatur, contemnit. duxil, le nullo modo liniere oporlet; cùm in acci-

piendis vel dandis muneribus tria sint maxime attea-
 ,

535 PARS I. SECT. VII. CAP. II. DE QUIHUSDAM LUCRIS TURPIBUS ÏN ORDINATIONE. K!ï4

deiula : personne sciliccl cînntis et accipiontisqu.iliias, 1 nicà ad episcopos sibi subditos, nbi cos moncl ne pe-
qii:mlitas nnmeris cl donntionis lempiis. Qiialilas cuniisordinalioncsfaciant; sic enim loquilur : i Quod
personanim, ul à quo, et cui, vidoliccl an à imiiporc est corum arlidclum dicam ; cxi>>limanl enim se non
ilivili , vcl c convcrso , sivc à divilc lociiplt li daliiin pcccare,([nùd iie(|uc simul accipianl.scd posl ordina-
fiioril; œsliiiiatio niiineris , cl donalioiiis icmpus, si lionem capianl. Capere autem quandocumque, estca-
magiii vcl minoris prclii rcs data existai, cl an iii- pere. > Eadem iisdem ferè verbis babenlur in cpisiolà

siaiilo neccssilate, seu alio tcmporc confcratiir. fSi Tbarasii Constantinopolitani cid Adrianum summum

(•i!,'o pr;vdlctonim cardinalis et fralris lui peisonam ponlificcm; quorum quidem senlcntia; de muneribus
«t (iiialitatcin pensamus , non fuil magnum ab eodem alicujns momenli videnlur mibi inlelligcndae; certum
Iralre tiio cardinali cquum iiniim iransmitti ,
qncm enim est in praxi valdè differre, ut probavimus, ali- •

cliam joculalori non pctcnli vir tanins cl lam abun- qnid modici valoris accipere posl ordinalionem : 1

dans loriè donârii ; vcrùm si lemporls necessllalem Cl aliqnid anlc ordinalionem ,

quod sil alicujns mo-,
pcrpendanuis, non alla inlcnlione boc constat facinm menti, accipere; in boc siquidem simonise suspicio-
fuisse, quàm ni cardinalis subvenirctnr in articulo nem jure fundari, semperque mali speciem deiitesce-

prx'notalo. Quod autem scriptum est

> Et infra : i : re; in ilio secùs apparel; magni tamen valoris mu-
« Bcatus qui excutil manns suas ab omni nmnere,» de nera, etsi posl ordinalionem spontè oblata sint, non
illis donis dictuni est, qu3C accipienlis animum aili- tamen sponlè oblata pr.Tesumi, sed suspicionem indu-

cere vel pcrverlere soient; quoniam si ipsa eiiam cere, quasi antea promissa fucrint, expcricniia docet;

pcrsona elecli oflerat ordinatori vel consecratori suo, unde in iis, sivc ante sive post ordinalionem dentur,
eleetnarium, ant de vino, sivedealiis ejnsmodi, (\nx licèl qtioad rem sit differenlia , tamen quoad suspi-
niodici pretii fnerint , et voluntaleni rccipicnlis ineli- cionem vix aliquam reperiri verisimile est. Niliilomi-
nare vcl niovere non debeant, non tamen EccIesiaRo- nùs Pascbalis, cl Innocenlius II , summi Pontilices ,

niana interprelari cojisucvit accipientcm in boc de- sive ante sive post ordinalionem niliil dari, eliam aU-

linquerc, vel donantem. i cujus consuetudinis prxtexlu , voluerunl. Conciliinn

!II.DuoIiicaddoadpi\'Pdiclorumconfirmalionom;pri- quoque Tolelanum, sub Sixto IV habitum anno 1473,
niùmfaciliùssimoniampnTcsumi, si minus quodcuniqne neqnidem post ordinalionem (piicquam recipi pcrmittit:
anle ordinalionem persolvatur, quàm si postordinalio- « Ordinalionum], inqnit , colialio graliosè à saneiis
neni,qnia,ntait [nnocentins III, e. In tan'.ùin, deSinio- episcopis est concedenda, cùm pr.x'cipnè Ordo siî Sa-
ni:\ ei)istolâ decretaii ad arcbiepiscopnm Cnntuaricnscm, cramenlum spiritualo ;
pnecipimns igiiur universis
eivpressihs expr'nnil venditionis speciem ,
quipiiiis recipU episcopis noslric provinciiic ut pro conferendis ordi-
prcihan, quàm rem conférât preliosam. Unde secnndùm nibus qnil)useunupie nibil peniiùs anie vel post, seu
Icges civiles cmptor tenelur priîis oflerre prctium ,
!
cùm iidem ordines célébrant , exigent seu reci-
quàm vcnditor ci rem tradat, nisi nenter alteri (idem piant. >

liabeat, quo casn prelimn cl res apud sequcslium dc- V. Cnnsullô quoqucTridenlinum concilinm , con-
poniinlnr; quam docirinam conlirmat Cyrillus Alcxan- scntanec dccrclo synodi Romance sub Imiocentio II ,

drinus, qui nempe asseril saccrdolos niiiil accipere ad omncm peniiùs exscindendam simonine speciem et
debere, nisi posi Sacramenli collalioncu) , quod Mo- occasionem staluit, ne quid eliam sponlè oblalum epi-
saicx Icgis pryccepto signilicari docef, uipolè quo sa- scopi, anteornm niinislri, quovis pr.Ttexlu rccipiant :

cerdotes nonnisi ex reliqniis sacrilicii epuiari jid)eban- < Quoniam, t inquil sess. 25, deReform., cap.l, t ab
,

lur. Ideôiiue filii Heli graviter peccàsse dicuntur, ecclesiaslico ordine oninis avariliae suspicio abesse
qnôvl carnes capcrerit anlequàm Domino oiïerrenlur. débet, nibil pro collatione quorumcunique ordinum ,

Aitcrum est mulla sponlè ()l)lala recipi posse ,

quac eliam clericalûs tonsurse , nec pro litlcris dimissoriis
tamen iicilè cxigi neqnaquàm possunt; sic enim pro aul tcsiimonialibus, nec pro sigillo, nec alià quàcum-
ecclesiis dedicandis niliil (luidem cxigi voluit conci- que de causa, ctiam sponlè oblalum , episcopi et alii

lium Bracbarense II, quanivis oblata munera recipi ordinum collalores aut eorum ministri, quovis pntî-

posse permiseril; sic enlogias, qnco ad episcopos in texlu accipiant. t Eamdem constilulioncm ampiexa
synodo dcfcrri solebanl, extorqneri vetat, oblatas ta- sunt, concilinm Mcdiolanense provinciale I, à sancîo

men non respui consnlitLeo IV, ponlifex maximns Carolo Borrom.TO babituni , conciliimi Burdigalense

cpisiolà ad episcopos Britanniœ ; sic Grogorins Ma- anno iSS^, ci Tolosanum anno 1590, cl alla variis

gnus ad Jannarium scribcns (ul pbira omiltam, quai temporibus, sive in Galiiâ, sivc in aliis terrarum par-
liàc de re prolerri possent) pro scpullurà quod spontè libus, quoe, eodem zclorcpuUulascentes, eâ oceasione
oblatnm sil, id recipi pcrmittit, cxigi verô quippiam simoniac surculos decretorum suorum falce radicilùs
probibel. exscindere constiluerunt. « Quod, > inquit Mcdiola-
IV. Nec mirum : nam, cùm in emptionibus et ven- nense I , lit. De his qnw ad Ordinh administ. perti-
ditionibus prctium exigi possit,graluila verô nunquàm nent, c à Tridenlinâ synodo stalulum est, ne in confc-
exigantur, id utique magis babel ralionem pretii quod rendi30Tdinibusepi5Copi,et eorum ministri, quicquam
cxigitur, gratuili verô quod nilrô oiïerlur. Islam la- eliam spontè (piàvis de causa daium accipiant, id ipsi

lîien distinctionem muneris anlc vel posl ordinalionem inviolalè servent, et à suis cubiculariis cicterisquc
oblati vix admillere videlur Basilius in epislolà eano- familiaribus servandum curent, i Simililer Burdiga-
 ,

&3;> MO SACIUS LLI'XTIUMniS KT OllDINATIOMbUS. 536

lense I , lit. ilc Snmm. Oïdinis : « l"|)i>ropi diligcn- decrclis quidquam ordinatori seu consecralori, ab or-
I

tissiiiiô (\ivo:iiil m* |iri> collalioiir oriliiiiiiii, vcl :ili(|iii(l I dinalo \cl (onsccialo dari sa'pissini<', proliibuisse.
lilli'o olihiliiin :ii'c'i|)i:iiit, vol ù Miis accipi pcriiiitlaiil. > Trinnuii rniin sinnmi pontifices dislrictO id vêtant;
Dciiiiitic idem (Ircn'Uiiii sMiodi 'lOlusaiia: in pari (ircgoriiis, II!), i, cpistol;\ !','',
ad Joannoiii cpiscopuni
inalcriA, apiid Hoclnl., lih. 7, dccrol. Kcclcs. (i;dl. ^oiiiilliior fuclo cuiuilio aille corpus
, , II. l'i-iii upu-
lil. '21, cap. 1)1 : < (Jiiiiins jif> coiifi riMidi, <;li|,'<'iidi, slitlt)ritiii priiicipis, lum dr liur (piila pallio), Inin de or-
pr.( '^ciilaiidi, noniiiiandi, aiil (|iià\is alià ralioiu: pnt- diiiiiliotiibits idUpiid ttcdpere siib disliicln iiilndidioiic
Aidondi rncril, ii oniiies, vol cuniiii (pucuiiupie laiideiii vclttiims. Idem quoqiie apiid Gralianuni frmdiileiiliun
liiorint ininislri l';iiiiiliarcs\c, iiihil proisns in bono- nmnjisculum appcilat quidqnid in ordinalione qiio-
litii gradûsvc conferondi gratiain, iicc sponlù (|nidcn) cumquo pr.r.lexin dari fingitur. .Asiipulaiin' Grcgorio
oi»lalinu acoipianl. > Qii:(M|iiidoni dtM rcla saliihcrrinia Innoccnliiis il, Pascbalis II, Alexander III, cl alii plii-

pnidoiili c(ii(|ue liaiid didtiù vidchnnlnr. Inni ul si- rcs inlerii'is tilandi ,
quibus et Hasilius et Tliarasius
iiionix- via obsliiiaïur, Inin ul suspioio oninis Imjnscc apcriè conseniiunt. Scverè quorpie id ipsuni, pra;tcr
«riininib ucciudalur. Llonini reliclo soniel illo adilu, Canones aposlolicos, varia concilia proliibenl, ex qui-
facile sinioni;i: viliiini glisccl, vcl sublalo eliani ciiininc, bus aliqua profcrinms, |)iimunifpie ex Gallicanis Au-
jjcr islas rimas l'acilè sinionia; specics apparcbil; si rcliaiieiise II, c. 5 : iVe (/uis ephcopua pro tpiibunlibet
oniin vol niodica scnid niunoia dan; cl accipoïc licct, cousis , vel episcoporum vrdinatiouibus cwlerorumque
,

jioriciihini osl ne corlalini di'ini majora (|uisf|ue ;cmii- clericorum aliquid prœsumat accipere ,
quia sacerdolem
lalione (|iiàdam mnnera oU'erre satagil, niodica isla rtefas est cupidilalis veuulilale corrumpi. Tiironicum II,
muncra in immensum crcscanl; quia nec ambilionis eau. uil. : Niillus episcoporum de ordinatioiiibus cleri-
lianliiuu, nec accipienlinm avarili.c ullns esl modiis ;
corum prœmia pra'sumat exigere ,
quia tiou sotum sa-
periculum ne consiioliido daiidi pro logo sil ; cl sal- crilegum scd et liœrelicum est , sicul in Dogmalibus ec-
leni pudore siifl'iindanliir (|ui non dcderinl, vel viles clcsiaslicis liabetur inserlum, ad ordinanduin clericum
liabeanlur, et minus gencrosi, qui minus dedcrint per umbitionem ad inuujincm Siinonis Magi pecuuiain
sicque sollicilanlibus hinc avariliâ , illinc ambilionc ,
offerre sacerdoli. Cabiilonense sub Carolo, cap. 16:
irielu, verecnndià, daiidorum, accipi(;ndoruni pro or- Stdtuimus ul sicul pro dedicandis basilicis, et dandis
dinalione majorum cliam minierum necessiias qux- ordiuibus, iiiliil accipieudum est, etc. Aquisgranciisc il,

dain imponatur (pia; sinioni:e nolam iniiral vcl si lioc ; su!) Liidovico Pio, parle 1, c. 5 : ISullus episcoporum,
minus conlingat, conliiigerc sallem crcdatur, sicqiie vel iiiinislrorumipsorumdeiiiceps pro dislribulione sacro-
simoiiiic snspicione populorum animi graviter offen- rum ordinum, etc., aliquid exigere prœsumal. Bjîuri-
danlur. cense, c.!2, seu Lemoviccnse, act. 3 : Episcopidesacris

AUTICULUS VI ordinibus munus 7wn accipiant. Piclaviense , cap. 4 :

Nullus cpiscopufi pro sucris ordinibus, vel pro ecclesiu-

Reprobantur consuetudines alUiuld dandi ordinatori seu
rum benedictionibns, vel quibustihel cdiis bencdicliouiuus
consccralori, catlicdratici, intlironistici, pustûs, pa^
munus rtfcj/j/f/?. Tolosanum sub Nicloro il Si quis , :

stclli, sicjilli, vcl quocuiiHiuc ulio lilido.

episcoporum quocumque modo per pecuniam ordinaveril
§ 1. Z>e consuctudinlbits, cathedralicis, inlltioiiisticis,
episcopum, abbalem, presbijlerum, diaconum, aul quem-
insinuativis.
cumque alium, qui numeralur inter clericos, ipseyradûs
I. Qnpc aulem superiùs diximus infra dicendis hi- sui pericido subjacebil. Pnelerniillo varia alia Gaîli-
cem afferunt, apparenlqnc non frustra prncmissa, scd cana concilia, quœ hùc referri possiml. Ad Hispauica
iiecessariù pra;supponenda fuisse. Ex iis siquidem venio, ex quibus illa iu menlem occurrunt, Braclia-
jani omnes salis iuielligunt Ecclesiam, niliil pro or- rcnse H, c. 5 : Z>e ordinalione clericorum episcopi mu-
din.'>lione cuiqnam «piovis lilulo, anievcl post ordiiia- nera nulln accipiant : sed, sicul scriptnm est, quod gralis

lionem ,
gratis oblalinn vel exactiim dari voluisse, do)i(inte Deo uccipiunt, (/rrt/îSf/eH/.Barcinononsell, c. \:

et quascumqwe contrarias consnelwdines quœ ad ,

Ciim ad officia ecclesiaslica clerici proveliuntur, niliil pro
lempus fortassè loleratifl, sive etiani permisse, nec benediclione aut subdiaconi aul diatoni vel presbyleri
iiiiqnne judicalse fiierant, peremptoriis Ecclesia; judi- collatâ, quidquam, vel sub oblulionis nomine, à quocum-
ciis landem condeinnalas extitisse ; verùm speciatini que episcopo , vel ab ejus clero inquiratur. Bracba-
singuUc ist;ie consuetudines examinand:ie sunl, eimque rense II!, c. 7 : Quicumque pro conferendo cuiquam sa-
quas vel cupidilas vcl ainbilio ad H^ciendum fncnin ccrdotii gradu, aul munus quodcumque, aui promissionco
excngiiarunl, propiùs inspiciend;c snnl, ut quantum muneris, anlequàm ordinelur, accepcrit, vel eliam posl-
iu iis periculum latcat intueamur ;
qnod probabiMter quàm ordinalus fueril, in aliquo se pro hoc ipso prœsum-
in causa fuisse creditur, ob quam Ecclesia, suis ipsas pseril nnmcrari , sive qui dederit, sive ille qui acceperil,

sentenliis reprobarot ;
primumque de iis qu;e ejiiscopo juxia senlenliam Chalcedonensis consilii grudûs sui pe-
consecratori seu ordinatori, tuni de iis qu;e ipsius ot- riculum sustinebit. ïolelanum \1II, c. o : Quicumque
ficialibus, minisli is, aut quibuslibet aliis clericis prae- deinceps propler accipiendam sacerdolii dignilatem quod-
lextu alicujus consueiudinis persoluta fuerint, disse- libet prœmium deteclus fueril cblulisse, ex eodem iempore
remus. noverit analhemalis opprobrio cùndemnatv.m , ele. Ex
II. Geueraiim observaudum est Eccicsiarri variis lialicis Icgendx- praeserliiu synodi Uomanu; sub Gr>>«
 557 PARS I. SECT. Ml. CAP. II. DE QUIDU.SUAM LLCUIS TURPIBIJS IN ORDINATIONE. ^ÔS
gorio II, Nicolao 11, Innocenlio 11, Melplnlana snb Ur- 1 mitlimiis. H*c autem sic prxberi disposuiimis; priinus

bâno II. scd maxiinè L:Ucrancnbis snl) Alexandro III presbyier ordinanlis episcojti, et archidiaconus susci-

cujus veiba infcriiis t,aliein ex parle rcfereiiliir. A pientes , ex consueludine percipicnlibus luec divi-

piuiibiis iiiiccoiigcrendisab>liiieo; hoc laiiliiin inoiioo duiilo. Igilur jubemus lia'c omnibus modis obscrvari,
Utnliiiii abesse ul poslerioribus conciliis sevei ilas il- ul non ex lalibiis oocasiombus Ecclesia; pra gravei.lur,
ktrmii caiioiiuin niiiigala, cùm poliiis firmaU videaliir, et sacerdolia venaiia fiant ; si qui autem ullra quanli-

uoxisqne fiaudibu> pra*clusa ilidem sil via, ne oniniiio j

lalem à nobis delînilam, pro inlbronislicis aut consue-

uriiinalioiie> |ieciiuia' inlt-rveiilii liant: sic in concilio liidiniljus quolibet modo pncsuiiiat accipere, jubemus
Toîelaiio siib Sixio IV. Tridcnlinu , Modiolanensi I,
j
(|iiid(|uid jilus acceperil, liiplum ex rébus ejus vindi-

Rui'digaleusi siib l'io V, Tolo«^aiio sub (ire;;orio XIV, 1

cari Ecclesi:e danlis. > Porrô clt^ricum iiiliil ci à quo
el aliis recenlioribns conciliis , nc<|nidcm oblala oriiinandus est idem Jusliuianus dare permiliil, sed

sponlè niuncra opiscopo recipcre pormissuni est , ut soiùm quasdam consucludincs ejus minislris persol-
su|>«^riùs docuiinus. I
vere ; quà de rc inirà.

III. Jani vero. ut dcscondamiisad varios pritexlns, IV. L't aulem irxdicla Jiisliiiiani coiisliliilio reclè
quibiis pecunia à consecraloribus corradi oiiin in or- iuielligalur, variaque ex eà ad proposilum scitu et

dinatione consueverat : primuni quidem xaesô^art- observationc digna cruaiiliu'; uoiandnm est 1° consue-
x;i;, seu \j-kp èvSsivtaTrtzwv, id cst, catliedraiici, et intliro- ludiiies ab iniperatorc vocari ca muuera qu;e vel ordi-

niaslkoruni nomino consucltidlnes qnasdam persolvi naulibus vel connu minislris ollerrenlur, nullà lege,
soliias refert Justinianns , et quaies isla: forent iis scd solà consueludine; quinimô tùm lege probibita
verbis pnvscril.it, Novellà 123, c;ip. 5 : «Pro consne- vidcrenlur , solà consueludine cxcusari seu defendi
tudinibus autem illa sola permillimus prrberi ab or- possenl; quamvis enim , ni fusiùs supra docuimus,
dinatis episcopis, qu:r sub^eq^enler prnpsenti legi in- ncqucal quovis usu . qiiàvis consueludine, legilima
serta suiil : jubi^miis igilur beatissimos archiepiscopos (ieri sacrorum ac spirilualiiuu vendiiio; consueludo
el palriarchas, hoc e>l, senioris P»oni;p, el Conslanli- faïucn poiesl efficere ul legilima ccnsealnr donalio
nopoleos, et Alcxandria\ et Tbeopoleos (1), et Hic- pccuni:e, qu;c alio iiluio debilo aul lioneslo , v. gr.,

rosolymonira ; siqnidem coiisueiudo hab*^t episcopis lilulo graliludinis, bonorarii, clccmosyua; spirilualis,

el clericis in eorum ordinatione non minus quàni vi- in lionorcin sciliccl cailiednc, in subjeclionis leslimo-

ginli auri libras dari, ipsa solunimodô pr.rberi qu;c j

ni'.im, in aliuienlum ccclesiaslici primaiis seu supe-
coiisueludorocognoscit : plus aulem ab hâc qnaiililatc rioris, aliove lilulo persolvcnda pnvscribalur. Cavenda
iiiliii siipra vigii.ii libra> praberi ; nielropoliuas aulom lauicn scniper, ul supra ciiam obscrvavimus, vel ipsa
a proprià synodo, aul à bealissiniis palriarcliis ordi- simoni:c spccics , uc quod bonorarium dicilur, aut
nalo-, aut alios omnes cpiscopos, qui aul à palriarcliis, scrviiium, seu lionwnagium (si itarliaris vocabulis uti
aut à melropolitis ordinant;ir, dare pro inlbmnislicis fas csi), id poliùs ccclesir.slicic diguilalis conquirend^s
qiiidem solidos cenlum , iiotariis aulem onlinanlis el prclium esse videaiur.
aliis minislraniibus el, et solemniler .^ccipicnlibus V. .Nolandum est 2" quosdam promiscué sumere
solidos treccnlos. Si verô Ecclesiae reditus nnnùs lix-c nomina , consucludincs , cailiedratica , inlbroni-
quidem quàm (riginla auri libras per annum red- siica, inviiuiaiiva, seu £>ç;atviîTuâ : quare ubi in no-
dant, non niiniis auiem quàm deccm , dare pro iii- vi'llà Jusliniana-à cilalà, inlbronistica sa^pè niemora-
throuislicis solidos cenlum , aliis aulem omnibus vimus , ca iicnipè nnuiera qusc i-ip kSponv.'^-zKy.w , ut
qui ex more capiimt, solidos cenlum ; si verô rni- liabel Griecus lexlus, confcrcbanlur , Julius passim

DÙs qnidem quàm decem, non minus aulem quàm quin- calbcdralica legil ; licct lamcn luec nomina, vel eorum
que auri libras Ecclesi;c redilus esse conlii^oril; aliqua , in quibusdam lucis nonnunquàm prouiiscuë
pn» iiilhronislicis quidem dare solidos quinquagiula, suiiù possinl , (piia aliqua , v. gr. , nonnunquàm sunt

omnibu'i auîem aliis ex consueliidine porcipionlibiis, calhcdralica ,

quie cadeu! sunl inlhronislica , et illa
solidos ducentos ; si aulem minus quàm quiiuiuc, non onuiia nnuiera, qux'cunu[uc .îinl, consueiudinum ge-
minus aulem quàm duas auri libras Ecclesirc redilus neiali nouiinc dici possunl , iuullùm lameu inler se
liabeat, pro inlbronislicis solidos decem et oclo, om- nomina isla discreitanl, iitox aliis locis et ex ipsorum
nibus aulem aliis ex consueludine percipienlibus so- nomihinu nolalionccolligilur. Gonsuetudines siquidem
lidos vigiiili quatuor; si aiitom niiniis Iriiim, non au- genciali acceplionc dicunlur quxcuuKjue vol procu-
lem miîiùs quàm duarum auri Jibrarum quaiiliias Ec- ralionis orgo, vcWallicdialici nomine, vel subsidii
cle>i:p redituiuu reperialur, dare inlbronislicis quidem cliarilalivi, ul dicilur, causa, ox usu pcrsolvunlur, ut
solidos duodecim, pro omnibus verô alià consueludine passim apud uiriusque juris doctores re|.eiies. Calhe-
SiX- Episcopum euim Ecclesia; minus quàm duas au- dr.tlicuni \cri) dici solel illud quod solvilur ecclesise
ri libras redilus liabentem, neqne pro inliironislicis, cailicdrali, son poliùs ejus capili, id esl, episcopo, in

noque pro alià quâlibel consueludine dare aUjuid per- signum subjeclioiiis, el bonorem calbedra' ; seu quod
dalur episco|)0 pro onerihus calbedra:, id esl, pasio-
TI:i^opolis Auliocbia dicta, poslquàm reslauraia
(l) ralisofiiciisustineiidis, ideôquecaihedralicuni diciiur;
fuitàJusliuiano. Cedrenus, auno 2 iuiperii Jiisiiiiiani.
quod eliam, quia in synodo persolvi solebai à subdilis
CujaiNus, ad leg. 7 de suuimà Triniiaio observât. 12,
«t alibi. j
episcopaii caihedrvC touveaieulibuà ad dioece»anua«
 ,

i:>o DE SACRIS FXFXTIONinUS i; l OIIDINATIONIBUS. 5M

convcMiliim, itioô synodalicum iiUonlùin vocaliir; qiix sos fuisse, palet ex Icgc Valenliniani cl Valcntis Lu-

cl;irc iMiiisi.tnl fx concilio nracliarcnsi II (iii quo <liio- picino et Jovino consiilibus , 1. 13, ('.. Tbcodos. de
rdiii .soliiloiiini pii) calliodraliio soliilioiicm piiinùm Sus(;ep. pra-p, cl arc. : In ii'])ht(i(j\ula Vibra ferai itr ac-

jiissam liiissiM'eiisfiitviii grav<!h), iit-c, non cv iiisciiplo cepla ; et ex icge Aiciulii , Olybrio cl l'robino coss.,

Ilonoiii m ad Assihin:itcnscm opiscoiunii, in (pios i:\- I. Unie. ,

('.. Tlieodos. de Oblal. volorum : Quando
noues callicdralici signilicalioncni cxplicanl Joanncs votis conimunibus felix annug aperitnr, in unà librà auri

tic TanlasiA, nprn:\r(lus Hononionsis ol alii, qtiam va- solidi sepliUKjinla duo obrifiiaci principihus ()/fcrendi,de-

riis in locis alii rxponnnl; il.xiniM'Ulliodialiri noniine volionem unimo libenti acripimus; camque senlciiliain

V(>nirt' possinil in pr:.'di(t;i novdlà ca cliani nnniora ainpleclnntur (•omniiinilcr Wil.'bordiis Sucllius, ici

qn;o dahanlur ordinanli pro lionore caliicdia! ,

cl in iininniari:f! srriplor, (iollidricdiis , juris civilis inler-

signiim subjcclionis ;
qnamvis onini isla in synode por- pres cl alii. Ab co verù lempore quo c hbrà duo < i

solvi scièrent, et idoô synodalica diccrcnlur, polue- scpluaginla soliili signari cœpêrc, ipsi solidi valore et

runt ionien in ordinalionc quoqnc pcrsoivi , cl in co pondère quàm proximè ;equavôrc nummum aiueum
ctianieasncalluulralica sinnil ac synodalica dici, (iii»"id, Anglicum, qiiem geniatum, vcl angelolum, vnigo a!)

ul alibi agendo de niiiiistro oiilinationis insinuabiinus, aiigcio, seu genio alalo indigilai.l, teste Wilcbordo

jus facicnda; ordinalionis ol cogcnd;R synodi sihi sujua citalo. Ueclé qiioqnc notât Scidigcr aureum

maxime coha^rcrenl adeo iilqui aliàs cxempli forcnl ab

;
nummum velerem poslerioribus Constantino impcTa-
aliis oneribus, ad eorum tamcn synodnni convcnirc toribus solidum dici; quod cliam adnotavit Giossa
vocali Icncrenlnr. à qnibns ordinali fuisscnl, et qno- juris ponlificii in canoiifim concilii Biacliarcnsis 11

runi calbeilraiu lanquàin nialricein agnoscrent; nuii- supra cilalum, quem decjiismodi s'didis cxpli(al, de
quàin aiilcni ca quic minislris cpiscopi ordinanlis, as- (juihus cliam cilat;c superiùs Icges debenl cxjioni
sessoribus , ve! oflicialibus cjus oITcrcbanlur , calbc- necnon le.x illa Justiniani, quiv in libris Inslitntionum

dralica dici polncmnt. ipsius habetiir, ubi pœua 50 solidorum in leinerè )ili-

VI. Inlhroni>tica vcrù dici possnnt qn;j'CiMiiqnc pro gamem consliliiiiur. Goiliofrcdus , citalam novellam
ade[»liono llironi conccdcrenlnr ; undc patel (|nantiim inlcrprolalus, vii;iuli ami liinas 1440 aureis îcstimnl,
isla à callicdralicis dilloranl; lum qnôd à solis episco- duas auri libras cenlum quadraginla (|ualuor; ex cujus
pis pci'solvi propiiè dici qucanl , non à cocîlcris info- senteiitià. cùm unaqn.Tqucauri libra scpluaginla duos
rioribus clcricis ; nam sola scdcs cpiscopalis ibronns solidos babeal, singuli aurei siiigulis solidis pensandi
vocalur; proindèqnc soli cpiscopi in llironum siinm sanl. Pr.xdicla il;iquc cousliiulio Justiniani ccrlam
dcdiici, cl ad liironiun subliniari dici possunt : callic- pecuni;c summam constituil, qiirc ordinaloribus eo-
dralica verô maxime convcninnl clcricis, qui ea cpi- rumque minislris ab ordinatis pcrsolvi dcbcret, nec
scopis suis pcrsolvunl ; lum quôd intbronislica cliam liberum rclinquit unicuique, aut ampliorcm summam
archidiacùnis cl aliis ordinanlis episcopi minislris, à persolvere, ne nimià liberaliialc liberaliiatis noincn
quibus cpiscopi in posscssioncm dcîducuninr, dari pos- percat, cjusqueloco lurpis sacrorum nundinaiio succé-
sint; calhcdialica propriè solis cpiscopis dcbcanlnr; i dai; aut niliil omninô persolvere, ne vol graliludini
inllironislica in grali animi toslimonium alifjuando nibil dctur, vel lionori ordinanlis non suflicienler dc-
denlur; calliedraiica in lionorem scmper calhednc, cl feratur. Ulrùm aulem isla conslitutio apnd omnes ob-
subjcclionis signum; inllironislica aliquando à siipe- linuerit, non salis ccrlum; pauca cjus in Occidenle
riori infciioribus, calbedralica nonnisi ab iiifcrioribus lempore Jusliniani, cl sequcntium impcralorum, ad-
superioi i pncbcanlur; lum quôd calbedralica cliam in vcrlo vcsligia, quinimô videtur mibi mos isle d;uiina-

synodo ab ordiiialis à longo lempore persolvantur ; tus à S. Gregorio ,

qui eodcm quo Juslinianus seculo,
inllironislica nonnisi à recens ordinalis. Insinuativa non mullo post cjus obilum lempore, impcranlc M.iu-
denique ca sunt, quae quis, ut loquilur Juslinianus, rilio scdit, et ad Joannem Corintbiorum episcopum
noveil. 123, cap. 16, conclcricis suis, pro inshiuatione scribens pro ordinibus aliquid accipi oniniiiù vctiiit;
suû seu adinissionc , congralulaiionis ergo, et niutua; supra qiioquc Icgcs varies conciliorum canones lem^^
sociclalis ineund.c causa, pra;beri vidcnlnr. In quo porc Jusliniani vel post coiidilos, quibus cpiscopi
apparet quomodô à calbcdratico ,
quod soli episcojjo ordinalores ab ordinalis quid(piom omninô accipere
debeiur , et ab infbronislicis, qucc solis episcopis vcl vclanlur. Diu tamen post Gregorium reprobat Carolus
eorum olficialibus. à quibus quis in tlironi cpiscopalis Magnns, lib. 1 Capilul., cap. 97, consueludinem epi-
possessionem millilur, dislingnanUir. scoporum in Longobardiâ ,
qui ab Itis quos ordinabanl
VII. Nolandum est .5° .nd proodiclam auri summam mimera accipere et exigera soliti erant.

qux. in cilalà r.ovellâprœscribilurrectèintelligcndarn, VIll. In Oriente verô vel banc, vcl similem exa-
videnduai obiler liîc esse quid solidoruni nomine, quid clionis formam persévérasse, conslare potesl ex no-
libre in islà conslilulione intelligalur. Quamvis ergo vclià conslilulione imperatoris Isaaci Comneni lib. 1 ,

probabile sit libram apnd veleres Romanos fuisse Cûdicis juris Orient, et inlcr constit. imperaiorias
quadraginla quiuque solidorum , lempore vcrô Con- post novcilas Justiniani, in corpore juris civilis; qujs
sianlini Magni forlasse fuisse octoginla quatuor, ul summam définit ordinaloribus à singulis ordinandis,

notai Scaliger, posteriorum tamen impcralorum lem- consuetudinem ,

quœ pro ordiiialione dantm nomiiia
pore solidos septuaginta tantîim duos in libram appen- persolvendam, Statuit , inquit ille , imperatoria me»
541 PARS I. SECT. VU. CAP. II. DE QUlBUSDAxM LUCRÏS TURPIBUS IN ORDINATIONE. 542

majestas, vt cliam m ordiuatione sacerdolum, cl cano- T similitcr Innocciilius II, poslqnàm univcrsim sinioiii:c

forma anctoritatem obtineat; et niliil in ordi ralioncm cxagilavit , tandem concludit ni , nec pro
nico, velus

iiaiione cpi^^copus qui ordinal ampliîis accipiat quàm paslu, nec sub oblentu alicujus consueludinis anle vel

mouelœ meœ majcslatisseplcm aurcos num- post à quoquam ainjuid exigatur, vcl ipse ordinatus dare
priTstautiorii

: unum scilicet quando facU

simpUcem pa- prœsumal quoniam simoniacuni esl. Innocent. H in
mos dunlasAl , ,

diaconum, alteros synodo Rom., cap. 2; refertur q. 3, c. Si quis prœ-

vant, sive leclorem, tresquando ordinal I
1.

quando sacerdotem , sive prabtjteruni perficil. bcndas.

trcs, j

X. Novimus et aliquos alios prailextus sumendi et

Siibdit qiix'dam de caiionico.id est, Iribiilo ordinario, I

qiiod singuli vici cpiscopis iicnJebmt in iisdem vicis,

'
exigendimunera ab ordinatis seu consecratis, quo- ,

iiiajus, aut minus, proiit vici isli plura vcl pauciora rum mentio, simulque damnalio liabelur in concdio
infunibula obliiicbaril : quod au pro instilulioiie cle- Pictaviensi jussu Paschalis II liabilo , anno scilicet

riconim in iisdcni vicis, necne, penderclur non salis 112.*), prxside Joanne cardinali de Crema Apostolicic
û-èp sedis Icgato. Prioris synodi, can. 13, verba baec sunl:
mibi constit, quanivis enim m-johm-j, xai svjrfici'^^

x£t:oTîvc-;a; Jt^isu-a, càdiMii vcrborum série conjimgat, Ul neque archiepiscopi ab cpiscopis , neque episcopi ab

non salis lanien palel an summae ista^ pecuiiiaria} dis- ;

abbalibus cappas, tapetia, bacinos, el vel manutergia in

jiincuc omiiinô essent, et pro rébus pcniiùs diversis consecrationc corum cxigant, sub exconimunicalione in-
j

solverentiir. Cerlè canonici nonien pro quovis iribulo i terdicinms. Postcrioris illa, cap. 2 : Slaluinms prœlerca,

ordinario inlcUigi posse res explorata est, atque inde ;

el aposlolicà auctoritale decernimus ut in consecralioni-

canonici seu exaclores colleclorcsque nominati in bus episcoporum, seu in acdicatiouibus ecclesiarum non

quos jus erat pnposilo sacri cubiculi ,

quorum in cappœ, non tapetia, non manutergia, non bacilia, et ni-

novellis Jusliniani , ilcmque apud Cassiotlorum el liil omninb per violentiam , nisi sponlè oblatum fuerit,
alios auclores passim mentio. Porrè quod /ttèv tm-kj, penitiis exigatur. Non jndicàrnnt ista concilia rationa-

id est, simplicem papam, «vayvMîTvj^ seu leclorem vo- bilcm esse proolextum quem inveneral turpispecuiii;e
tai imperalor non miraberis , si quosc.mique clericos cnpiditas, ea scilicet exigendi ab ordinatis, quorum
papas olim diclos rcscivtris ; sic enim in novcllà Alexii in ordinatione aliquis essct usns ; sapienlerquo advor-
Comneni, et in Phoiii Nomocanone rainoris ordinis lerunl avariliam sub qnâcumque veste lalenlem, ava-

clerici, referenlc Balsamone, in can. apost. 02, pisinni riliam esse ; sacrilegium, quocumque prnctexlu vela-
papœ vocanlur ; corona verô clerica B:>lsamoni -x-a- rclur, sacrilegium esse; muliô magis , si pra;lexlus
j.r.zpo: dicla est in c 21 synodi TruU. Vide de lioc no- frivo'usessel, et excnsalio puerilis : (piis autom istum
mine Yalfiidiim Slral)onem; ad alla nos quae snnl pr;!-'texlum non derideat, ut quia lapetii)us Ecclesia

noslri insliluli progreJiamur. in ordinatione episcopi ornalur, quia alla instrumen-

§ 2. De donalionibus noniine pastùs el pastelli. ta ejus consccrationi débite celebrande inserviunt,

IX. Lcgimuscl nomine pastùs, seu pastelli, ordina- bccc in ulilitaiemconsecraniis cédant? qnis bîc aut dandi

toies ab ordinalisaliquidcxigere soiitos : qnam lamen aul accipiendi justus tilulns esse possil? inanis hic qua-
consuetudinem vix priîis in usu fuisse quàm rcpro- liscumquo pra tcxtus, ut nec pr;Ttexius dici debeat.

balam leginms. Refcrlur à Joanne diacono S. Grogo- § 5. De donalionibus titulo sigilli.

rius, c quod ciim quosdam cogioscerct ad evilanda XI. Minus uliqne ridiculus est , sed simoniLC spc-
sin^oniacic lia'rcsis crimina nomina paslellarum cal- ciem magis referre videtur omnium ullimus pecunias
lidè vccilare, prudenlissin.us doclor, senlenliam quam in ordinatione corradend:^ praetextus, qui boctem;iorc
inilio pontificalûs prolulorat itoralo protulisse, diccns: 1 usitatissimus, collocalio scilicet anniia sigilli, qno lit-

Aniiqu;)runi Pairum rcgulam sequens, nuili qiiidqiiam ierai seu dimissorioc pro ordinibus recipiendis , seu
de oïdinaiionibus acci|:ienduni esse consliluo , neipie \
testimoniales pro collatis niuniri debenl ul fidem
ex dalione paliii, neque ex iraditionechartarum, ne- apud onines obtineant; cùm enim prières quidem
que eà quam pcr ambilionem simulalio invenil , ap- omnes praHextiis vel graliludinem quanidam refor-
pelkitione pastelli , etc. ;
pro ordinatione crgo cl usu rcnt, ii.(Ue in arbitrio dantis, quoad quanliialem pre-
paliii, seu charlis atque pastellis, cumdora qui ordina- tii persolvendi viderentur esse co'.locali, vel honorarii
lus est vel ordinaïur omninù aliqnid dare probibeo, » rationem babcrent, elsubsidiiab infcrioribnssuperiori
in Vità S. Greg., lib. 5, cap. o. iîjusdetn sancti Pon- in lionorem catliedr-Te debiti, cujus la«itio, ul ita lo-

tilicis dccriHnm hahclur, lum inlor ejus Epistolas, qnar, impcratoriis legibns prrescripla erat, ul non
lum in syiiodo Romanâ sub eodem babilà. Ex que quanlum quisquc vellel, aut daret, ant acciperet, sed

cerlè liquel tune primùm morem islum accipiendi ali- quantum Ecclesiiieredditus, ad qnam qnis pronioverc-

quiJ ab ordinalo pro |;astel!is fuisse excogilatum, sta- l'.ir, ferre posset : in ils prtiinde minus videbatur
limque à prxdiclo S. Grcgoiio cl synode Romanâ inesse ratio prelii ordinationis, aul pecunia; pro rc

daninatum, quibus niliil oninino, quovis pr:x texiu, pro spirilali coUocanda^ : nulla xel minus apparens simo-

ordinatione exigi debere placnil. Posleriorcs Gregorio niaccc pravilalis species ; ai in posteriori islà conqui-
duo alii ponlifices eumdeni morem reprobârunl. Pa- rendac pecuni?e ralione evidenter simoni;ic pravitas

sclialis siquidcm papa,qu:cst. 3, c. Si qnis objecerit, elucet ,

quia nulla alia accipiendi pnctcxitur ralio

Ytroh'ûnùt ne quis pastum vcl p.islellum, aule vel post quàm poteslas ,
quam alteri facil episcopus , ut ejus

ùrdinationem beneficiive ecclesiastici solulionem solvat; a sigillum liiteris publicis apponat, jusque quod habct
r»43 1)1-: SACIIIS KLKCTIOMIIIJS I T (MUMNA'I lONIhtJS. 5U
l)(l iMililiniiii ,!.• (inlirniiom- Icsiiiinmiiini IVri'iKltim ,
iilii Icsiidi aiidi anclonla^, al<pie ohligalio di(;iiilali ^pi-

VtI ad lici-nli; rdinaliimis ;il) alio siiscipiciMli' coii- rilali adncxa eruni, tdii de re spii iiali et Sa( lanicnlo

crtlnitliiiii ;
|)(iim |M)lrsl;is isl;i (|ii:iin alliii roiiccdil cidlalo leslinioiiiinn inqnirclnr, pruruia el sacrile^u

liUoras pidilicas opiscopali Iiaractcri' ac sii;illi) iiiii- eril leslimonii vcndilio, ini.iiiiis(|iii; vciil itis cnnnlian-
iil (

idal, sjiiiilalis osl, (inia cpisfoiialis aiiclDiitalis (ina'- da! eonlirniali(t! >\ pro rcelo fcrcndo judicio niiul ac-
tlaiii |>arli(-i|)aii(> csl . ruiii iiniinisi <>|iis(>0|)i noiiiiiio cipi pcrniillilur, inuln» nnni'is pro vcio li^sliniOnio de

l'nhlica- lilli-ia' licri possiiil : jus (|ii<>()iii' illiid son lo- ordinalione lalà Icniido cpiscitiius a((i|)(re (piid(piain

^liinoiiii pnhiici l'cr''iiili , scii li« ciili a; cniiccdind « ad |Kileril : si criini ordinalionem gratis dar(; di-bel <pd

M'cipit'iidds ordiiM's ciiiscdpali dijîiiitali non ailiicxuni gralis aerepil, pro vcrilalc tcsiandà, rpiani ncnio nn-

solnin, sfd iniialniii, incrè (pioqiic <'^l spintalo; idco- (piàm jure vendidil, qnoniodo (piis preiinni (piarilï si

i;t:o si (piidi|iiani iis liuilis episcopns exigal, pcciiniani Spirilinn sanclinn vendit, (pii verilalcni, (pia- est l'i-

jjio H! s;)iril di > idcdiilnr cxigcro , (piod simniiiaciini lins, prclio cxponit? sed ni liaa; oniillani,doeel j)rore-

est. Oeiiidc nulliis liic j;ialitiidinis color, (piia lillcia- clo Aiigclicus docior , 'i-'-i, (\. 100, art. 3, ad 3 :

riini puhlicanim usiis noctssariiis, pc('iinia> pro iis « Quod ille ciii comMiillilur spiritiiaiis pcdeslas, eo

solulio iiecossaria, cl, (piod inii|unni osl, al)ips(>('pi- ollicio obligalnr ad usuiii [«destalis sibi coinrnissai in

scop» pnïisci'ipla, qui qunnlùin solvi dcheai nolaiio, spirilualiuin dispensalionc, cl cliatn pro snà suslenta-

pra'scrihil ni iiiajo;cin ah co simimani colligai qiiô ,

tione statuta stipendia habet ex rcdilibtis EcciesiiC ;

iiiajori ipse |>iTlit) iiicrccs suas scu laborcni VLMidcl; et ideù si alirpiid accipcrel pro usu spiritnalis poiesla-
nullds lituioiarii liir nra'lcxliis, catliedralici l'iciis nul- lis, non inlelligerelur locare opéras suas, (|uas ex su-

lus : non cnini in snljjcclionis Icsliuioniuni i)ocunia; sceplo dtbili ollieii deberel im|)end(!rc, sed intelligc-
donalio isla pr;clcxiiur, qu:c à nolario pro jure si- reliu' venderc ipsum spirilnalis grali a: usum. > Quare
gilli exigilur ; do calhcdia! honore non hîc agitur ; scd cùm cpiscopus ad lcsliuioniu'.i lercndum de ordina-
episcopo pro loslinionio quod verilali dcbituni rcddil; lione à se collatâ lenealur ex officio sno pastorali , ut

vel pro gralià qiiani cona;dil |)e(nnia , qnanlùm ipsi plcbibns irmolescant, ([ui sacris ordinibus iniliati pro

placueril, iradiUir; (pioniodô autcni id cxciisari pos- sacris l'unelionibus adiri possint , cùm pro oHicio suo

sil alii videant. Qnaniohroni lurpissinnis oinniinn \)vx- gcrendo, reditus ei ab Kcclesià ininisirenlur, si quod
texlus, qui siinoniic ralioncni non redolerc sohini, sed pro illo testimonio, pra-lexlu sigilii, aecipial , videlnr
conlinere videalnr, esl iile qui est sigilii ob quod pe- spiritalem officii sui parlem pretio vendere , et in si-

CLiiia ab ordinandis corradilur. Adde luipein videri ;

moniam incidere.

isluui pru.'lexluni, el sinionioî occasioncni daiiloni iis- XllI. Ex allero quoque capite infamiœ et simoni.c

deni de causis ob quas praicodcnlcs Ecclesia repro- nota episcopo sub aiiinio censu jus sigilii nolario seu

Jjul. Quis enim non l'alealur quin pecunia ista quœ ex sigillilero cullocanli inurilur : si enim simouiaeus de-
singuloruni ordinalione ad episcopum ordinarilein re- claralur à coneilio Chalcedonensi , llrbano 11 , et

dit, in causa esse possil , luni ul episcopiis plures, Alexanilro 111, quicunique vieedominalum, œcoiio-
cosque cliam minus ajitos adniillai, quo niunoruni malum , casieldionalum, vel aliani (iiiameiimque ec-
exjjieal vtl consncUun vel spcraUini : Inni eliani ni clesiaslicarum rerum proeuralioneui, vel admiiiislra-

DOtarius, frauiiibus, doiis, imporlunis llagiialionibus tionem vendit, nonne simili ralione (pii jus sigilii no-
et querinioniis, quosdan), qui aliàs rejicerentur lan- lario pecunia connnillil, ipiod jus magis esl spirilale,

quàni indigiii, vel adniitli procurel, vel tanquàm ad- quàm rcdiluum ccclesiablieoruni [iraaliorum, velalio-
missos nicndacilcr inscribal? hoc auleui aperlè , et rum adniinislralio si'uoniaeus eril? si canones eos,
,

injust'jni, et sinioniacnin esl. lanquàm simoiii;c roos plecuint, qui vices suas, juris-

XII. Ex duplici vert) caj-ilc dupliceni in eà eonsue- diclionem suam, ecclesiarum \isilaiionein, velqiiid-
tuedine simoniie vel ralionem , vel ccrlè speciem piain simiic sub annuo censu (ommiuunl, poleruntne
animadverlo : priniuni est quod pro sigillé aliquid camdem pœua; canonice senlenliam eilngcrc, qui vi-
cpiscopus exigat. Allerum qnôd nolario jus ilkid pro ces suas in litieris pro ordinalione cpiseopali nomine
p( cnnià quotannis pensitandà conuniUal. Quod enim scriplis sigillo nuniiendis, ian(|uàm anlbenlico signo,
ad ininium allinel, vel pecunia isla in lillerarnm di- alicui annum vel plures annos Loneedunl? In quo
ad
niissoriarum cojicessione ab ordinandis exigilur, vel enim, amabo vos, illi peccanl in (pio non lii.ei forsan
pro teslinionialibus lillcris ab iis qui jam ordinati graviùs odendanl? In jn^ sigilii ordini pariter ac di-

siinl : si prius dicalur , (luo, qua^so, ralionuiii inlcgu- gnitali conjuiiclum vénale exponunt; illi jurisdictio-

inenlo lur|)iludinem suam tegenl, qui pecuiiiam islam nem ; si quod vendtnil nlricpie comparelur, juris di-
exigent, cùu! niaiiircslè appareal licenliam, qu^e alicui cendi aueiorilas miniis spinlalis, quàm jus lilteras

dalur, ul ad ordines accédât, nicrè s|)irilalem esse , ordinalionis sigillo niuniendi reperielur : eicnim ju-
sicut el ordines ipsi sunl spirilales ; ideùque quod pro risdiclio spiritalis dieiiur, quôd in res persOiias(|ue

islà licenlià dalnr, rei spiritalis esse preliuni , non spirilales exlendatur, et dignilati spiritali adneclatur;

juslo aliquo lilulo acqnisilum slipendium ? si posle- at pra;dictum jus lilteras istas obsignandi , et sigillo

rius, cùm pro lesiinidnio, quod verilali rcddilur iiiliil muineiidi, sine quibus nec ecelesiasliea officia , sacri

accipi liccat , inlamesque habeanlur qui pecuniam ordines, aul dignitaies sacrosancLe oblincnlur, nec
pvo veriiaic conlinnandà receperhu, quanio uKigis -i; res nec pcrsou» oro sacns junoleâcere possunt,
5i5 PARS I. SFXT. VU. CAP. H. DE QimUSDAM LUCUIS TURPIBUS IN OP.ni.SATIOXn. 540

ir.nllô mngiscsl spiritiiale : pr.TSoriim cùm jiirisdiclio * ciant, dùm sigilliim suiim collocant Mib aniuio ceiisii,

isia si à dignilalc sejur.galur in pliiribii? profana re cl ut censuru augeaiit ,

graves noiaiïorum suornm

perialur: ]\i> oiilem i-Uid tnuim sacrum, elordinalio- extorsiones patiunlur; videant, inquam, quà ratione
concilio saiisfaciant, ci qiiomcdô (bvinam ultioneni,
nis Sîînctissima; qu;v>dani videatur csi-e appendix , el
îieoes?:Miiini qiio;id exlornani Ecclesi.o poliliam ac-
qiiarn adversùs cjusmodi coniniinalur , et pœnas ad-

re^sorinn) : qiiod proinde non n^^gis vcndi, aul snij versiis simoniacos in jure jiraîscripias, quas idem

aiiiiiio ccnsii coniuiilli polesl ,

qnàni ipblus iatiendaî coucilium reunval, elTiigcre possiut. Porro ipiod con-
I

ordinalionis poieslas.
ciiium cjusmodi consueludines non siuiouiacas, scd

XlY. Novani ergd , et qiiaî ita pridcm in Ecclesiâ j

simoniace pravitati finenles vncaverit, iia-c causa esse
videlur cmorsisse, islam corrnpleiam, qnam lamen in poluit, quia nenipe consueiudines isIa-, (piâ parle no-
aliis anliqniorcs anclorcs infra citandi oarpnrit, diiin larios n spiciunl , non slri( lo jure vidcntur sinionia-
iioiariornm avarilian; sugillanJ, receiiliores doctores
'

cne ,
scd simoniaca*. pravilali faveut : at quâ parte fid

niipcraqne concilia condemnant. Primns quem lege- episcoposrefcriintiir, verè pronrièquesuulsi'iioniacre,

corrupie!:e videlur meminisse Joannes Sa- ut pUires ibeologi senliunt, nosque supra salis super-
rim isliiis j

risbericnsis. in I). Tnom;R Canluaricnsis scliolà edu- qui! coii(irmavinius : ideôque cùm de iis universim

caïus, et ad Darnolensis ccclesinc solinni poslea virlii-

conciiium dissereret, et prout ad episcopns et prnul

libus suis evecuis, qui scrii>it promoveri non posso, ad notarios speclant. maluil ipsas simoniacoî pravitati

sini; suspicionc simoniaca^ pravitaiis, qui j'is aul au- favenus vocare qiiàni simoiiiacas.

clorilalem sigilli , aul cimelii , aul scrinii emcrit, XY. Non hîc nioror varia concilia quse pro si-

quamvis ne Iioc quidem b^co apcrlèeani re]ireliendal, j

gillo ac ccrâ nibil à nolariis exigi volunt ,
quia
si allenlè legalur; ibi cnini duntaxal videlur Inqni de ]
isla à nobis, ui)i de notariis cril scrmo , inferiùs

lis, vel qui cujusiibet sccularis cnriiV emunl officia, mit profercnlur : tria <olùni bic addo ,
qucc de ej.isco-

qui viles, aut scrvilcs obsccuudalioncs, principibus prœ- |)is pra>serlim veriia faciant, et islam ab iis exa-
slant (quales sunt sigdbferi, scriniarii, vel ibesaurarii ciionem procul aniandari volunt. Prinuim sit Tolela-
principum) qualenùs corum gratiam in eicclionibus num sub Sixto IV in Hispanià pbiribus annis ante
ecclesiaslicis consecpii possint : vel qui ad ecclosiasli- conciiium ïridentinum babiluni, qund dislriclè velal,
cas dignilales consequetidas ambilione duoli ,
jus si- lit. Quùd ordines graliosc confercaUnr , t ne cpiscopi,
gi|!i ponlilicii, scrinii, el cimeb' (id est loci in quo do- janil ires , barbilousores , el abos olliciales quidqua;n
n.^ri;i, cl ressacraeadiiiinislenum dicataîrecondunlur, exigere, seu levare permitlant, eliam pro sigiilo , et

in quâ sciiiccl acceplione /.B^ij-Oiy- usurpàrnnl Jnsli- ccrâ, scd gratis et liberaliler impendant. 5 Alleruin sit
uianus, BaUamon el aiii) adminislrandorum oo Tino conciiium Coloniense, non longé ante conciiium
mcrcavcniur, (pioil uirum |uc rcpreiicnsibile es!, eslo Tiidenlinum aurloritate l'ermaniii arcbicpiscopi, qui
collalio sigilli episcopalis abs(pie criinine (ieri possol. quùd à fide poslea dofecissel exaucloralus est , cou-
Ilanc vorô corrupitîain apcrlè sjnodiis Tridenliua gregaliuii : « Ut autem, inquit, parle 1 , lit. Ab iiii-

rouilemnal, scss. 21. deReform. : « Quoniani, inquit, tialis nihil exiijendum, ecclesiaslici ordines sumnià s-in-

ab ecclesiastico online oninis avariTuc suspicii) al)esse cerilale, ouuii (iu;cstùs susiiicione, oinnique mali
debel , nibil pro colbuione qnorumcumque ordinuin, spocic quàm loiigissimè semolà , conferantur, nohi •

eiiam clcrirabs lonsur.c , iiec pro lilleris dimissoriis, nuis ut ab inilialis tpiidquam , vel sigilli nominc , à
aut lest'monialiljus, iiec pro sigiilo, née alià ([uàcuni- vicariis nostris in ponlilicalibus exigatur, sed tantùm
que de causa etiam gr-uis oblaium cpiscopi , et alii scribis earum littoraruni qux' forma(;ïi appellanlur,
ordiuam colialores, au: eorum miuistri, quovis proe- unus albus solvalnr. » Sit in Galliâ conciiium Rlie-
tesiu ; accipiant nolarii verù in iis laiilùm locis in mcnse 111 sub cardinali à Guysiâ anno I.'i.Sô liabilum,
quibus non viget iaudabilis consuelndo nihil acci- quod Tridenlini canoneni iis verbis condrmavit, ajjud
pieiidi, pro singuiis littcris dimissoriis , aut lestimo- Bocbill., décret. Eccles. Gall., lil.de Simon., c. 58 :

iualii>u> dcciinani lanlùiii uuins aiu'ci parlem accipere i Episcopus qui pro conferendis ordiiiibus sacris,
pcssinl , duinmodo cis nulluni salariun» sil conslilu- vel min!)ribus, vel etiam tonsurà cloricali , aliquid
luuj pro nfdcio excrcendo, ncc episcnpo ex notarii accciicrit, qund prelio a'sliuiari qiieat, vel qui aliqni.J
rouuuodis ali(iuod euiolunK-ntum ex eisdcm ordinnm poslulaverit pro lilleris dimissoriis carumque sigiilo,
coiialioniiuis directe, vel indirecte proveiiirc possit : nolam simoni;x; vel avaritiaî inciirrit. Secreiariiis
i

Innc euim gratis operam suani eos omniiiô pnrslare lamen illiiis decimam aurei parlem accipere queat
leneri decernit , contrarias taxas ac slalula et con- juxia conciiium Tridenlimun, » (Jiiàm verô id exacte,
suoiudines etiam iinmemorabiles quorunicum(|ue lo- siciil et copiera concilii Tridenlini décréta (il)servârit
corum, quiç potiùs al)u>us et corrupleke siinoniac;« U. Carolus , docet qui ipsius viiai liisloriam scripsit,

praviî4\li faventes luincupari possunl, penilùs cassau- refcrens , inicr alla , nullos eum notarios scribasque
do et interdicendo : et qui secùs feccrint, tam danles babuisse nisi clericos, et clericali vivendi geniis se-
quàm accipieules ultra divinam uilionom , pocnas à culos, quibus de suosiipendia ministrabai, ne ab aliis
jiire inûiclas ipso Taclo incui raiit. > Vidoant cpiscopi. exai tionesqu;ercre cogerenlur; quid eliam do iisdem
qui se coiicilii Tridenlini acres delonsorcs et ililigcii- decn.-vejit inreriùs légère poteris ut consentienlcnî
,

içs observaiores profileiitu.-; quâ ratione ci siMisfa- i

Ilispaui.c, Gcrmania), Galliae ItaHam adverlas.
r,Ai DK SAl.lllS KI.ECTIONIHUS El OHDINATIOMHL'S. 848

XVI, Wll-Oniscr^;») un :uicloiil;ilil)iisi;iH()nil)ns(iuo inlorprclolnr (|uod ab cpisco|io lurpi tilulo qux'riUir;

convit'iMs, tniii liii|icin dciM-lfio (|ii;rsliiin aiidciil ap- no(pic onini aul ex li^vi runioro qui|)piani de suo an-
iiroharcVSicoiisiioiiido opiioiiiliii-.ciinsiifUulincinTri- ti^llit<; mal! unicuirpio crcdcndum esl, cl si de oi)cre
(liMiliiiii syntMliiscxplosil; si Tiiiloiiliiia-syiioili tlccicla coiislol, inleiilionis salioni cxcusanda quantum Ucri
icccpta iK'i^aiiliir, luiilcal, ad rovciidain avaiiliaiii, polosl porversilas; sod do iis salis.

iiia};n:i! syii(idi,i|u:c siillciii pru iioniiàac recula qiiaii) AUTICUIXS VII.

so(piaiiiiir hoiii, quaiiivis ixiii pro logo, (|ii:\ coerccaii- De pecuuiii quœ vicariis (jcitcntlibus cpiscoporum, exa-

liir iiiali, cssc dcberel, niiclorilateiii iidriii};erc; sod viiniiloiibus, cl prœscntaloiibus oïdinaiidorum, as-

si(|ucin putlor isie non rolincl, coj^ilol consiiolndinoni sisU'Hlibus ephcopo ordinanli, janiloribus, uotariis,

hoc laiili'iin jiosso lacoro, iil lioiio>lt) lilnlo poounia in aliisve è fmuiliù episcopi, in ordinalionrpcrsobitur.

ordinaliono aocipi possil, voihi j^ralià, liliilo lioiioia- § 1. Kpiscupo, ne quid officiâtes, viiniilri, famulipro
lii, callicdralici, vol doni gralnili, ni ncinpo innnora ordinnlio)ie copiant, curain esse opoiterc.

ex rcvcionlio; snbjcoliono, graliuidinc, vol aliquà allA I. Jam voro ad ollicialcs episcopi veniamus, vicarios,
lioncslà de cans!\ ofl'oranlur; al lilulus isle, ni pro examinalores, pra;scnlalorcs, nolarios, et alios infc-

sigillo alifpiid exigalnr, lioncsliis ossc non polosl; rioris, si qui sunl, noix, è domo cl familià episcopi.

ciini oniiii es (tlliiio liUeras leslinionialcs episcopiis iMnIlùm sanè inlcrosl quosnam sibi faniiliares, quos
dehcal oidin;ilo, eo liliilo niiiil ab co ;icciporc |»olcsl; lamulos adciscanl ii (|ui ad niaxiinas dignilalcs eve-
iiani, m loclc ail Grogoriiis, lioni. in Kvaiigclia, veii- cli sunl, nec minus rclerlinquos adjuloies ofiicii sui

dénies in leinplo siiiil tiui hoc (jitod quibusdam jure com- parlem rejiciant, quibus ministris et coopcraloribus
pctit ad prwmiiim lattiiiiiitur. Necniagis (ieii jjOIosI ul utanlur. Eorum vilia sicul dominorum conscienliam
honosiuin sil pro sigillo i)ccinii;iin accij)erc, quàni ju'o oneranl, ila (pioiue l'amam lacoranl : « Quidtjuid

ipsà ordinaliono : ulrnnupic ciiini, tam oïdinalio qnàin ciiim, ) ul monebal Auguslum Mœcenas, apud Dio-
IcslinioniuHi de ordinalionc i)crcc|)lâ , nalurà suâ nom, lib. 52 Ilisl., t hi reclè vel sogniùs cgcrinl, id
YCiidi ani pccnnià connnulari non polcsl, ul siipcriùs verô libi ascribilur, talemque te cuncli censebunl,
salis probavinuis. Simoniacus ergo csl, ineo qiilJcin qiialia cos facta exerccre pcrmiscris. > Episcopi prac-

judicio, episcopiis (piicuniquc, non obslaiile quàvis serlim quos donii suœ benè prœposilos scligcndos, ait

coiisueludino, hoc lilnlo hocque jjrxlcxlu pccnnias A|)oslolus, 1 ad Tim. 5, quorum filios vult esse sub-

aliquasab ordinalisexcgoril, aul cxigi cmavoiit. iNc- dilos in onini casiilale, sedtilô curare dobent, ne eos

que tamcn lalis ccrlô pronunliandus mihi vidolur si- apud se aul sub se quorum facinoribus de-
|»alianlur,

Bioniacns, queni iiec Tridoulini concilil, iicc llhcnicn- docorari possinl. Eugenium papam lusè id docet, mo-
sis, aut alioruin conciliuriun l'alros siinoniacuni dc- noïque S. Bernardus, lib. 5 de Considérai., cap. à;

clarare volucrunl; prascrlini quia (|ui sigilli nonion prima tanlùm hujus admonilionis verba allendamiis :

prailcxil, alià forlassis lalionc conbiicludincni rcco- « Yenianms nunc ad collalcralcs cl coadjulorcs Uios;

plain lovcl; dannio ilaquc prsclexlum, damno exa- hi scduli lui, hi inlimi sunl, quamobrem si boni sont,
olioncni hoc pr;el<;xui faclani; sanclissinios anlislites, libi potissimùm ; si mali, xquè plus tibi, ne te dixoris
si (]ui volilis islis luci is inliianl, ad concilii obscrva- sanum, dolenlem lalera; lioc csl, ne le dixoris bo-

lionom (piaiilnm possuni revoco, cl ul ab illà lurpi num malis innilenlem; aul si bonus sis, bonilas lua

ninidinalioiic, laïuiuiim à binioniacâ pravilalc, fugianl solius qiiem Iruclum afï'crrcpolesl? sicul in siiperiore

quanlopcro possuni conlendo; cosdeni lanion, si qui libro dixisse me memini : quid, inquam, emolumonli
siMil auclores hujus exaclioiiis, quanuiiù eos Ecclosia alferrc ccclcsiis Dei lua unius hominis juslilia, ubi

non danniavcril, ncc ego damno; nec blandiri lubel, scnlenlia praevalet aliler alTectorum ? Sed ncc luia lua

liec religionisnoslm; principibus inipuiiè licet irasci; boiiilas obsessa nialis, non niagis quàm sanilas vicino
ne fovcrc iniquilalem , vel conlcnincie Ecclesiie serpente; non esl quôd le subducas malo inloslino.

principes, si iuiqui fucrinl, videanuir. El è rogione l)onura domcslicum cô ampliùs, quo sai-

XVIII. Eslo \crô, simoniacus sitqui cjusmoili prac- piùs juvat. Sed sive lèvent, sive gravcni, cui recliùs

texlu pecuniam exegeril, non ideo simoniacus, qui impulandum quàm libi, qui taies aut elegisli, aul ad-

coaclus dedcrit, ubi scilicol corruptola illa vigel, noc misisli? > elc. Inlcr ca verô qux in iis cavenda sunl,
alilor ad ordines via palcl q.Uuii cxacliones islas pa- maxime avariliam urgcl, qu3C si lamulos cl coopcra-

tiendo, cùm nempè uullus ad supcriorem lecursus loros episcopi inficial, in episcopum sirpè, lan(|uàm

palcl, aiil ccrlè non fulurus ulilis speralur. Ideône lucri parlicipem, criminis socium, vel sallem fauio-

.si(iuidem jacebil ob id Ecclosia sine clericorum ordi- rem redundal. Quod vilium quanloperè in domeslicis

iiaiione, quia pra'lalus iniquam exaclionem consuolu- suis eiiiscopus fugerc debeat, docel pariler Sarisbc-

diue iiiducUun lovcl? Talcm crgo (jui pccnnias in or- riensis, lib. 5, cap. 10 : « Ne enim, inquil, donii illo-

rtinalione suà dederil, non injuslumdicam cgissc, sed rnm jusliiiam crcdas, aut verilatem, aut pielaiem,

injuriam passum, non ad ordines pecunià ascendisse, apud quos vides oninia esse venalia. Chrislus ipse
sed pecunià Ecclcsiac vexaiionem redemisse, prsesertim exclusus est, qui si puisât ad oslium, non aperilur

ubi nihil de qu;cstu episcopi rescieril, vel si rcscicril alio ci; fugiunt et fuganl, qui omniaad preliumelgraliam
liiulo euin credilconiparatum. Sapienlcr ille, quidem faciunl. » Quamobrem in concilio Tolclano II slalui-

ineo iudicio, facil etprudcaler, si alio tilulo qua;siium lur, c. 8, ul, i si scicnle locicpiscopo laie quidrjuara, i
54y PAKS 1. bhCi. VII. CAP. 11. Dt: QIIUISDAM LLCIUS ÏIKPIBUS IN OKDIN VriONIi. 550

id esi, nmncrum acccplio, pro liaptismo, cbrismate, pœiu'i arbilrio episcopi afiiciatur. » Neque ilubium est
crimcn iiieidaiil q\\\, ul cxaininis ri-
vel ordinatione, i à subdilis porpelralur, iden) episco- qtiiii in siiiion'uK

pus duobus mensibus cxcomnmnicationi suitjaccal. t goreiii mollianl, pocunias offcrunl, cl qui co (iiie

Siniiiiler Innocenlius III arcbicpiscopo Cantuanensi datas rccipiiinl; cùm cniin examen neccssarium or-
ïnandai quatenùs exccssus, qui ab ejus suiïraganeis dinalionis sit pra-ambulum, ut supra docuinius, ejus-

et oflicialibus corum hàc in re commiitebaulur, cor- doni cuni oïdinaiionc ipsâ vidclur esse ralionis, ot

rigcre saiageret, eosque ab bujusmodi illicilis c\a- quisquis pccunià examen corrunipere Icnlat, i)cciiniâ

clioiiibus compesceret, qub, inquil, aliorum cul pa libi viani silii ad ordincs pararc, spirilalcmquc Oïdinis

ob luatn negligentiam non impulctur ad pœnam, Inno- gratiam prciio comparare cogilat. Hinc ccnselur si-

cent, m, cap. In lanliim, § cion verb, de Simonià. nioniacus ab Alexandre 111 qui ipsum aliter ad pre-

Ne quid vicarii générales vel examinatorcs ob ordi- sbyleratùs Ordinem pncscntare nolcnti sex solides
§ 2.
nationem exigant, recipianlve. dederai, à quo poslca proescnlatus, Ordinem ipsum
II. ILtc iiaque pr.ï;misimus ut sedulô caveant accepcrat. i

episcopi, ne cùm nianus suas ipsi ab onmi niunere § 3. De jimiloribus, cuMculariis et aliis ex familiâ

cxculiant, eorum officiales vel familiares non ila se episcoporum qui ordinandos inlroducere vel repellere

ab onmi lurpi quccslu conlincant. Vicarii prieserlim possunl.

eoium générales, qui eorum personas expressiùs re- IV. Janitorum quoque, cubiculariorum et aliorum

leruiil, qui dignilatem tucnlur, qui oflicio fungunlur, i ex episcopi familià, qui ordinandis ad episcopale

qui cm-as p;irliunlur, manus dcbent babcre innoxias ; |

examen aut locum ordiiiationis adilum aperiuiit,
si quid illi ra]iianl, si quid capiant, si quid exigant, I
eosve dcducunl, eoquc litulo ab iis quidpiam eviguiit,

cadem eorum ac episcoporum ratio e>t, quorum mu- 1

cupidilaleni alque avariliam graves onuiinô doclores

Jiiis ac dignitalem suslinent. Elsi enim non sint assi- et concilia reprehendunt. Ivo Carnotensis episcopus
giiati eis ex publico sumptus, sicui episcopo, niliil
'
conqueriiur suo lempore Homanae Ecclesi;e consiie-
lamen pro iis quse ab episcopo gratis debenlur, ipsi ludiiiem fuisse ut cubicularii et ministri sacri palalii

sumcre possunl; gravarentur enim subdili, à quibus mulla exigèrent à consccralis de novo cpiscopis, quae
pro uno opère duplicatum slipendium sumcrclur; si oblalionis , vci benedictionis noniine pailiarcnliir.

quid ergo eis debeaiur, id per modum slipendii ab S. Bernardus familiarium quoque Romani Pontificis

episcopo vicariis praîstari débet, pro quo in vineà voracilalem suggillat. De ostiariis specialim Euge-
Domini militant : injustum esl, si |à clero vel populo nium summum ponlificcm monet 1. 4 de Considérai.,
slipendium exigant, simoniacum verô si pro spirilali cap. G, iiis verbis : « Super boc, queni forlè ab ad-

operâ, v. g., pro ordinatione scu pra;senlalionc, exa- vcMlanlibui pctere deprebcndes, judica gieziiam (lioc

mine aut licenliâ suscipiendorum ordinum, aut alià est, simoniacuin), id de ostiariis, id de cx-teris ofiicia-

quâvis re ejusdem notœ prclium sumanl. libus dectinendum. Verùm hoc, ex abundanli : nam
m. Examinatorcs similitcr, in quos episcopi circa forniam olim jam à te positam recordamur; quid
sacios ordincs polissima cura transmillitur, et ex tuo digiiius apostolalu? quid salubrius ad coiiscien-

quorum integrilale clericorum oplima de.vignalio liam, lioneslius ad famam, uliliiis ad exempluni ?

maxime pendet, secundùm concilii Nannetensis ca- Oplimiis canon qui projiciat avariliam ex caltunniâ,
nonem 11 cavere maxime debenl, ne, ut supra do- non à conscientià lanlùm. » Janilorum cl barbiton-
cuimus, « aul favoris gralià, aut cujuscumquc mune- sorum non)iiialim meminit concilium Tolelanum siib

ris cupidilalc illecli à vero devient, ul indigmim et Sixio IV, qiiibus aliquid accipere quoijoumodo prohi-
minus idoneum ad sacros gradus suscipiendos ej)iscopi bel. Similis .Mediolancnsis primi caulio, episcopos
mnnibus applicent; quôd si feceriut, et illicilc qui in- moneniis ne banc regulam à cubiculariis suis, vel
digné accessit, et illi qui Spirilùs saiicti donum ven- aliis c familiâ suâ infringi palianlur. Turpc esl, si

dere conali sunt, coram Deo condemnaii ecclesiaslicâ (ut quod in curiales principum mundanorum jactavit
dignilate carebunt. > Grcgoiius \1I generali synodo Saiisbeiiensis, id ad nostrum proposilum converla-
praisidens, cisdem (quos ministros vocal) probibct mus) cùm inclemcnliam Cerberi omnes abboireanl,
ne vocem, id est, suffragium suum vendant. In Pa- , vidcanuis ostiarios Cerbero duriores : apud inferos
lenlin:c dioecesis , lempore Joannis XXil , liabilà unus taniîim Cerberus est; at quàm immane, si qy\x
synodo, dislrictè proliibilum ne quid arcliipresbyieris sunl diverlicula domesticorum episcopi, lot Cerberi
Vfl arcbidiaconis, quibus ex oflicio ordinandorum sunl. Si atrier.ses quoque Cerberos susliiieamus, lo-

pruîsenlaiidorum cl cxaminandorum cura iiicumbc- lauuiue lainiliam qua; aut mordeal aul ialnt. Episcopi
bai, co titulo persolvalur. Tridenlina synodus, ne sibi subdiî(>rum paires sunl; ab omnibus libéré adiri
quidemgratis oblalum ab iis ([uidquam accipi qnovis debenl. Non est, ul dicebat S. Tlion)as Cantuariensis,
prœlcxtu permillit. Tridenlinaj vesligiis inliairens j
Dei Ecclesia cusiodiendu more caslrorum (1) ; nec
Mediolancnsis V, sub S. Carolo, bxc sialuil, parle 5 : episcopidomus janilorum importuna diligentiâ rnu-
« Nec verô item qui examinalores asciscuninr, exami- nienda. Neque tamen simonia esl ubi datur aliquid
nisoccasioneutiquàmquidquam, necsculenîaquidcm,
poculenlavc capiant; qui contra feccril, cùm indignus Yide in Vilà S. Thomse Cantuar., apud Sur.^
(1)
deiiiceps censcalur qui id niuncris gerat, luin aliâ die 29 decemb.
 ,

KM in: s\<;!us ilkctionihis i;t ouiMWiioMitrs. f,r,i

janiloii, cnbi.nlario. \rl ait. ri (pii le ad episcopum lirclicndit : i:iiii voro soli lin- ex r"li(inis siipcrsiint

iniroilutal vcl ire perniillal ; n.-que enuii vS pec nnià (|iii iiHM-tliii;ili()iii* :ili(|iiiil <;\i^anl; iiiliil laiinii i|tsi, si

res ulla spirililis ))r()xiniè aut direcle emilur, sed K(-cl(;si;<; dcnrla (rxistiLiiiiiis, niliil, iiii|iiaiii, nisi l'otu)

nonnisi r<Min>l<- a<l saiiani ordinalionem ba>(- pecnni» pi'o liilxirc et cliailà inoili'iatiiin (|iii(lpi:iiii , ait (M'di-

n^fiTlui ; lurpls quidcm liic qua-slns, lUMpn- cniin iiaïuliH cxigiTC pDsstiiil : arili(piioi-a il(;( rcla iiiliil \)r-

pecuiiià opus esl ni episcopus adealnr, cpii, non su- iiili'iK fis accipcrc ((incfdiiiil , idipsiiin n'ccrilima ux-
linn ad se venienles libenter ampleeli, venim eliani pi'liissi; vidcnliir, (piod rpiia se non poss(! cniccnî
limidos invilare, cl liigienles debel ijise iiuiuirere. spi'iànnil , prcuina! cis solvcndic sunnnani inodcrala

Tune (piideni solùin simonia ccunmillerelur cinn ad snnl. Grf<,'oriiis Magnus (1) liane sonlcriliani rpi.mi

injusium pro ordinalione coiise(piendà palrociniuin, inilio sni porHifiralûs in synodo UoniaiiA pioliilcml ,

siillragiuinve, janiloribus, cniti( iilariis aliisvc ollicia- ilciiini lis vcilns C()ii(irmavil : « Aniifpidinin l'aliinn
riis pecunia inipenderclur ; (piid enim riTcrl |)er (pios rogiilain si'rpicns , nnlii (piidipiani de ordinalioiiilMis
episcopi eoiislanlia cverli lenlelm? (piisipiis eam accipicnduni r'sse coiisliliio , ncf]n(j ex Iradilionc
peeuniA labeliiclare salagil, ul indigims ad ordims pallii, \HU\uo, ex Iradilionc cliarlamm, de. ;
qnia oiiini
rccipiaiur, ordinalionem émisse videlur, mm me- in oïdinando opiscopo Ponlifcx maninn imponit, cvan-
ruisse; qnisqnis illicilis per pecmiiam ailibus ad sa- 1

gelicain vero lotlioncm ininislor logit, confirnialionis

cerdolium coulendil, simoniie nolà non caicl; (pii aiiK'ni cjnscpislolain noiariiis scriliil : si<n( l'onliliccin

populi sulVia^ia olim prclio comparal)Ut, simoniacus non (lc<(;i nianiini (piarii iinponil vcndcre, ita niinisler

dicebalur; qui crgo pariter suiïragalorcs sibi prelio vcl iiotarinscJMs non dchol in oniinalionc cjns vocem
comparai episcopi dumcslicos, in simoniie crinicn '
vcl calaninm vcninidare. E\ (|iiibiis pr;«'dicli& rehiis si

impingii ; atipie ila eensonl Angeiiis, Sylvcslcr el qiiis alifpiid eonunodi appellalione exigcre vcl pclere
alii. lorlè pnïsurnpscrit, in distrlclo Dei oninipolcnlis

§ i. De ministrmilibus cl ansistenlibus episcopo ordi- examine rcalui suhjncebil. > Kadeni veiha (riiunni-

nanli. tnr à Graliano IJrbano II, in eonciiio .Molphilano, noc

V. Colligimus quoquc ex citalà superiùs Justiniani muliiini iiiininlala legnMtnr in synodo lialtilà à Gre-
novcllà, ils niinislris, qui episcopo alium consecran'i gorio VII. Ivo lanien Caniolensis Urb.irii II a'>/yj,ojo^

assistèrent, quasdam a!) episcopo consecralo con- queiitur in Roniana; euria; officiarios vidgô jactalnm,

sueludincs olim persolulas, qua; à primo presbytero ncc calaninm, née cliarlam gratis ibi baberi, qna- les

ordinanlis episcopi cl arcliidiacono, i)0sl(|nàm sibi qnaiilum oITcndicnlnm multis fiieril Ricbaidinn Alba-
aliquid réservassent, distribuereninr. Idem in ordina- nensium episcopum moncl, sancUe Homan;p Kcclcsi.x
lione clcricorum faclitatum ex ils ejusdeni novella; Icgalum. Anie lia^c lenipora verô ci'im à Bonifacio

\erbis, cap. l(i, diseemus •

< Sed neque elericum Mognnlino reprelicndercliir graviter larupiàm dcsinio-
cnjuscutnque gràdus darc alirpiid ci à quo ordiiiatur, j
ni;e élimine Zacliarias papa, (piôd pro tribus palliispo-

aul alii cuilibel porsonai pcrmillimus : solas aut; m cnnias accepissel , negavit snnuiius Poniil'cx , cpisl. 9
pr;\!bere cum consiicliidiiics ils qui ordinanlium nii- ad Bonifac. Mogunt., se laïc qiiidpiam cognasse, fùm
nistrantes sunt ex consueludinc aceipienlibus unius nec jiro rescriplis, nec pro diplomutibus (juœ nb ejus

anni emolumenla non iransccndonlem. » liane la- scriuio procédèrent , aliquid exigi consuevisset ; quin
nien consuclndinem reprobare videlur S. Gregorius potiùs anatliemalizare se onincs qiiicumqiie ausi essei)t

nios citandus, ubi minislro evangelicani leclioncm in donuni Spiiilûs sancli vennndarc. Simililer coiiciiinm
episcopi conseeralione logenti niliil omiiiiiô dnri i
er- Bilmicenso, can. 5, in Lomoviccnsi II, act. 2, rclatum,
jiîiiiil ab eo qui eonsecralus est. Similis ferc hocee nolariorum exactiones qiiailibel condcmnat : Episcopi,

tempore alicubi consuetudo viget ul oblalioncs, lu- inquiens, de sacris ordinibus munus non accipiant, nec

jninaria, aliarpie id genus , seu episcopi eleemosy- aliquis loco eorum, neque aliquis de snbjeclis eorum, sicut
nario ac capcilano, seu c:rrcmoniarum magislro den- pro scribendis uomiiiibua ordiiuiiulorum solebant scri-

tur; qu3C cùm l{!cc!esi;e offeranlur, non injusium, si ptores pietium acripcre. IIx'C eral ilaque praîcedenlinm

in alicnjus Ecclesiic niinisU'orum nsum codant, et isloruni lemporum ,

quil)us austciior disciplina vigc-

quibus cedere debeant cousueUido delerniinel. Tur- bal, senteiUia, simonia; sallcm suspicionc non carerè

pis tamcn bie quœslus, si in lis quocrendis aliquis sit qui quidpiam pro lilleris ordinatioiiis, consecralionis,

inorosus aul diligentior quàm par sit : eleemosynai aliisque quibus res spirilalcs confcrrcnli!)- vel confir-

eiiiii) qu;T. ex aliciuo minislerio obveniuul, sicut i;ou marentur, accepissel.

iieccssariô sunt respucnd;e, ita nec avidiùs inqui- Y!l. Ubi vcrô discij>lin;e ccclesiaslic;e remissa esl

ronda;. Si tamen ejusmodi minislri niliil spirilale severilas, visum est liiiic nialo salis provisum , si no-

exequanlur, nec ordinalioni sacra; per se, ac neces- lariorum emolumcnla modcraliora fièrent, ul non pro

sariô cnoperenlur, tune in ils vcl dalionibus vel exa- ordinalione prclium, sed pro labore ac charlâ salariurn

clionibus veram aliquam simoniicrationem non video. Kccipere viderelur. Concilium ilaqiic Havennalc II,

§ o. Dj uolarus, scribis et sigillatoribus. tabricà 52, icmporc Clemenlis Y de liàc rc sic slaluit :

YI. Denoiariis aulem, scribis cl si^illaloiibus fusior ,^,

^^^^ ^.^^^ ^,.^^ ^^^^^^ ,.,^ ^^ ^^^^^ ^^ ^_
jam nobis débet esse sermo, quos prœdicla Jusluuani i Orcgor in Regisi. lib. i , cp si. 44 , sivc cap. 88, in
riovella cum reliquis niinistrantibus ordinaiidis coni- .j synod. Rom.; liabelur ex paile 1, q. 2, c. Sicut.
 ,,

S53 PARS I. SECT. VII. CAP. il. DK OL'iBL'SD AM LICKIS TURPIBIJS iN ORDINATlONi:. :yA
Jtcm chm indebitœ cxactioues à tiotariis cl suiilliferis cilio Mediolanensi I, habito anno 156;), et V ( ex quo
dominorum episcoporum, tnxcntur cl modercnlur in om- praiseriim sequcntia cruemus), liabilo anno ld7y,

nibus, priesertim in ordtnationibus, ul ultra duos venelos plura sanclc décréta sunt; primum, ne episcopus
non possinl acciperc pro scriplurà, cliartà, cedulâ, cerà quidquam vel spontè oblalum ne exiguum quidem
, ,

cl sigillo, elc, ctsi querela supei- hoc rcmedium prœ- à secretario scribisve dono accipi, aut capi ullo modo
hucri!, ipse nolarius officiatis suspcndatur in dicta cnrià paliatur, ne occasionc quidem lilicrarum, eliam quas
cpiscopali usque ad aliud concilium provinciale ab officio pro oflicii muncre eliam privalim aliquando scribnnU
!-Ho. Ravennate IV, sub Joannc XXII, rubricâ 24, j
Alierum , inler ea qux. gratis scribi, cl in cancellariâ
lie indebitis exiorsionibus aiquc exaciionibus eorum- confici debent , rccensenlur ibidem acla visitationis,
dein querelas in prœsenii ad se delatas fuisse osien- facultas quorum auctoritaie vicarii minislrique epi-
dit ,
quibus cùm reniediuin adbibcri eo leniporc non scopales decernuniur, litieraî dimissoriales ordinum,
potuisset, ipsis, ne deinceps conlingerent, providit, dimissoriaequc pro suscipiendis ordinibus , aliaque
salariaque noiarioruni et sigilliferoruni pro quibusvis quamplurima, ea nimirùm omnia quibus jus spirilale
liUeris scribendis nioderala consliluit. Concilium conferiur, vel publicum bonum procuralur. Tertium,
j

Sabincnse , seu Palentinum Vallemoleii Paleniinai de emolumentis cancellariae, quam concilium pro-
|

diœcesisauctorilaleGuiliehniSabinensis episcopiApo- i vinciale I vendi aut locari, ejusve nomine quidquam

siolicac Sedis legali in Hispaniâ , celebratum lempoie i accipi vetuerat,nihil prorsùs ulilitatis privai* ad
ejusdeni Joannis XXII, duriùs cum eis egissevisum est episcopum ejusve mensam, aut vicarios, aut alios
lioc edilo decreto : Ordinati si posl receptionem Ordinis , prœterquàm ad cancellariam cancellariumve , cœle- ,

pro scriplurà , labore , cliarlâ et cerà aliquid offerre vo- rosque ejusdem cancellari.-c minislros
i

pervenire con-
lucrint , hoc accipi minime prohibeiur ; ila tamen quod cedilur, qui aliquid eliam à sponlè danlibus percepe-
hd'c (jratuila oblatio summum quinque marabelinorum rit, tum in conscientiae foro ne suum facial, sed
usualis monetœ aliquaten'us non excédât , à pauperibus pauperibus loci erogare omninô debeat tum quadru- ;

tiulem , aul nihil , aui miniis recipiat pro prœdictis ; et plo mulclelur, quod vel in ecclesiae înslaurationem
paulô post IS'ec- notarius scu scriptor, quidquam nisi vel in sacristiae usum
:
, erogetur. Severiorem pœnam
vioderaluni exigat pro collationis lilterâ et sigillo. To- imponunt décréta generalis reformationis ecclesiastica:
lelaiium , lempore Clementis \I antipapse ,
gravibus à Francisco Bonhomio episcopo Vercellensi visitatore
verbis eunideni notarioium el sigilliferoruni quœstum apostolico, eodem S. Carolo Borroma^o procurante,
condemuat, quamvis de litleris ordinuni, quod pro iis édita , in quibus tamen indultum ut pro liiteris
ordi-
fortassc uibil exigèrent , mentioneni nullam faciat. nalionis décima aurei pars à noiariis exigi
possel;
< Verùm, inquit, quia plerùnique in csactione emolu- hœc , si libi vacat, legi possunt. < Episcopi curac esse
inenli sigilli nonnuUi metas raiionis excedunt, et tam débet ul lilterae ordinum lesiimoniales iradantur, eà
pro licenlià quoad sludia lillcraruni , seu quia aninia- cerlc persolulâ
merccde quae decimam aurei nummi
rum cura ad tcmpus conimillilur ,
quàm pro lilterâ partem ne rainimo quidem quadrante excédai, quâ-
dinùssorià, quâ cuique se ad alias parles iransferendi cumque vel immemorabili consueiudinc nonobstanle,
licentia concedilur, quantitates indebilai exiorquenlur : quam sacro concilio Tridenlino plané repugnantem
jios eorum insaiiabilem voraginem conipescere cu- corruplelam poliùs arbilraraur, ideôque funditùs lol-
pienles, staluimus, eodem concilio approbanle, ul pro lendam slaluimus ac decernimus, eâ etiam proposilà
quâlibel praidictarura lilterarum possint sex marabe- illis singulis pœnâ, qui vel minimum aliquid plus

lini el duodenarii pro cancellariâ , et unus marabe- exigere, extorquere, aul à spontè eliam danlibus acci-
linus pro regislro, et non ampliùs recipi ullo modo, i pere ausi fuerint, ul omnibus eliam labellionalùs officiis
ïoleiana quoque synodus sub Sixlo IV, cujus aliqua ac beneficiis ecclesiasiicis privali ipso jure sinl ; nec
verba superiùs relulimus, haec pro noiariis adjungit : verô in poslcruni digni unquàm censeantur qui illa
,

ISotarii ver'o pro litleris ordinum decem tanliim marubc- obtinere possinl ; aliis etiam gravioribus pœnis mul-
tinos recipere debeant , et si contra fecerint, quod rece- clenlur reverendissimi episcopi arbilrio. >

perint duplicatum restituant sequenti concilio uppti- IX. Colligilur autem facile ex praedictis nolarios
,

candum. seu sigilli episcopalis custodes, qui facultatem lilteras

YIII. Concilium Tridenlinum , cujus verba à nobis testimoniales pro susceptis ordinibus, vel dimissorias
supra prolala sunt, el anliquorum Palrum cxcmpla pro ordinibus suscipiendis , scribendi , subsignandi
servari, et décréta in usu esse optavii, laudabilcm episcopali sigillo confirmandi ab episcopis preiio
consueludinem vocans, cùm nolarii nibil acciperenl, suscipiunt, simoniaî reos esse. Si cnim episcopus qui
sed iis pro officio exercendo salarium conslilulum facultatem islam vendit, et ad annum coUocat, sirao-
csset, vel è publico, vel ab episcopo ; eam aulem con- niacâ labe maculalur, eâdem sanè mali contagione
sueludinem damnavit, quâ es nolarii comraodis ali- inficiiur, qui eamdem ab episcopo erait et pro ipsâ ,

quod episcopi emolumentum perciperenl; niliilque annuum censura vendit; utrùm aulem simoniacus sit
supra decimam aurei partem , ne quidem gratis obla- nolarius, qui pro sno labore suâque operâ aliquid ab
lum pro litleris dimissoriis aul teslimonialibus acci- ordinaiis exigit , olim inter jurisconsullos dubitatum.
pere eisquovispr:elextu permisit. Ad bujus Tridentini Glossa decreli docet distinguendum non esse, habeat-
illuslrationcin ol perlèciiorem obscrvalionem in con- ne scriba stipendia de publico , vel non liabeai , ncc
TÎI. XXIV. {Dix-huit.J
 , ,,,
,

SK*;
DE SACUIS ELKCTIOMIUS KT OUDINATIONIBUS. 5r>5

(|iii(li|ii:iiii tMiiiii pn
ro cliarl:'" ;tiil l:il»orc dcltorc :irci|t(!r(', (|ui ail iis in (pionnn graliarn laborcin snuni inqimdit,
pioniraro dobcro ni sine iniincris :ili- vita; ncccssaria snicidia (piic-jieril.
•d rpiscniiuiii
snsco[)(i iinllicn- XI. lamcn scdulo adnotanda, pr.c-
onjus acccplione loslimoninni ordinis
I''(,'n'},'ia csl, et

tiiMiniscribatiir. Lanronlins luiic opinion! conscnlil dictorum doclorum limitatio, ni videlicet nolarii, at-

( iiisoUinc nolaiiuin clsi nihil pcrcipiat de publioo , tenta laboris (|ualilalc, Icmporisqiiod in opère consu-

iiiliil p:() lilU'i-is (juas scribil cxigere possc; si soriis mitur, diuliirnitatc, ilcmquc cliarla', , vcl |)ergamcni ,

simonia; xincnlis irrdiri, 'n\q\\o. siiecialin» in ceric, ac ca-terornin qiia; prclio aîslimari possunl cl
Icccril ,
,

irftMt, ne ab hoc nogotio insunnmlnr, valore, non autcm

bnjus nefandi criniinis odinm consliiiitnin iis in

(Vaiis aliqua posscl pm iirari. Aniuiil Bernardns Par- rci spirilali» , cujus vcl licentia conicrtur, vcl polcslas

iiicnsis, (pii oblala laiiliim gratis cl ex posl facto ac- dntur, vcl Icsiinionium conficitur, excellenlià alque

cipi posst', prx'scnim vcrô à nolario laico, arbilraliir. (lignitalc, prctium augcanl ; mule si i)ro lillcris (piibus

Cilanl isti pra'diclos canoncs Giri^oiii I ,

l rbani 11 , illustrior in Kcclcsià tlignitas conicrtur, majorcm pc-
Grcgorii VII, quibus pro corà, pro calanio, jifo scri- cunir sunnnam cxiganl, (piàm jiro inîcrioris bcnclicii

pluià aliiiuid acciporc simoniacun) jiidicalur ;

(pii provisioiie ; si pro lillcris Icstimonialibus recepli or-

canoMcs juris posilivi simoniam argnunt, non diviiii, dinis dignioris, plus mcrccdis cxposcanl ,
quàni pro

anl naUiralis , (piod sil iinnuilabile ;

proindèqnc nibii teslimonio de susccplo inferiori ordinc; si prolitleris

niiruni est, si quod mio leniporo simoniacnni jndica- dimissoriis quibus ad omncs vcl plurcs ordincs dalur

tum esl, quia probibilnm, alio icmporc jndiialnni non licentia , diiplicatum , vcl iriplicalum , vcl ampliiis

sit, quia permissum. cliam pricniium sibi dari velint qiiàm pro lillcris di-

X. Vora ilaquc hoc pricsertim lempore , cl pro missoriis ad unum vel pa.'jciores ordincs , simoniam
ccrtàhabcnda csl, Panormiiani,Sylvcslri, alioruinquc commitlunt ; non cnim jam pro labore , opcrà , aut

conimunis opinio doclorum, nolariuni ,

ciim maxime impcnsis, qucc in ejusmodi rcbus œqualia sunt ,
quod
cni nullum salarium de pnblico conslilutuni csl, posse amplius est prclii petimt, sed pro rc spirilali digniori,

absquc ullà simonise nolâ, pro cbartâ ,

cerà, calamo ,
quàm prclio cxponunl ; undc qucmadmodùm qui ca-
scriplurâ , operàque , et liberlale suà quam publioo licem consecraium ejusdcm maleria; ,
ponderis , ac

quorumdam commodo addicil, sallem per

privatoque cailaturai cliariùs vendit, quàm non consecraium , si-

modum slipendii non prclii nam adioncs ista;

, (
moniam conlrahil, quia lune non matcriam nequc

nlpolc spirilali annexcc, vendi non possunl) inodcra- formam , sed bcnediclioncm vendit , ita qui liltcras

lam quamdam pccuniae summam exigere ; cùm cnim do rc spirilali digniori, in quibus conficicndis œqualis

id ipsi concilium Tridentinuni , tolque cilala supcriùs csl lal>or, nec dispar materics, nonnisi cliariori prclio

concilia permiiiaul, quis audeat

siinoniacum credere,
ij
tradil, non mah-riam neque laborem vendit , sed rci

(piod publicai Ecclcsia; auclorilate non

loleralum so- ij
spirilalis sanclilalem alque dignilatem, ideôquc simot
incusel niacus esse convincilur, quia spiritale temporali prclio
lùm, scd permissum advcrlit? Quis deniciue
si nolarius viclum cxigal pro la-borc, quem non lenc- mercalur.
libertalem suam vendat, cujus XII. Sunt alia nolariorum ac sigilliferorum sacrile-
lur ipse exhibcre? si

dominus ? Quîs enim, inquit Aposlolus, 1 Cor. gia, in quibus sicut plus lucri esse solet, ila plus im-
ipse esl
militât suis stipeudiis unqumn? Nemoccrlè,
ul habct pudenliic et fraudis ,
qusc scilicet ,
quia commodior
9,
concilium Mediomalricis à Graliano citaluni de suo , ipsa incusandi non dabiuir occasio, obiler redarguerû
bcneficium facere compellitur. Quis iiaque astringere velim. Quoi, Deus bonc! fraudes, quot dolos in

facial ? ul suo nomiMalionibiis ad

velil noiarium ut de suo bcneficium provisionibus, pracsenlalionibus ,

damno allerius honori ac dignitali consulat? Habcat sacerdotia , seu bénéficia , aliisque ejusmodi non
inquit forte aliquis, nolarius slipcndium
ab cpiscopo. commillunl ! Nulla res adeô iniricala esl dolis, mcn-
Sed unde is colligel id debcri ab cpiscopo? Ccrlè onus daciis , falsilalibus , imposluris ,
quàm qu;c deberct

islud quod in alios consuclndo transfert nuUa

efficax , esse sanclissima et sinccrissima. Quoi paritcr lergi-

ratio in episcopum iransmiliil; alia sunt onera epi- versalionibus cl simulalioiiibus non iis illudunt, qui

scopalis dignitatis caque mulla ,

magna et fermé , , ab ipsis litleras pro quibusdam beneficiis oblinendis

quolidiana novum contra consueludinem onus ipsi petunt, nisi pecunias prol'undant ! hujusmodi hominum
;

Gratis sanè débet sanguine saginanlur, eos sibi qua;runt in pra;dam

imponere non temerè oportet. ,

Placcl forsilan audire nola-

episcopus nomen suum aucloritalemque commodare , corum pecuiiiis inhianl.

quo publica de ordinalione à se faclâ fides (ial nam ; riorum islornm lliccnas à JoanneSarisberiensi, Polycr.
conjunctum, imô insitum est ideô, lib. 5, cap. 10, sub nominibus Cossi , et Veientonis
id ipsius dignitali ;

déganter depictas Inslruraenla tua conûcit Cossus;

auctoritatem islam vendat, particulam suce dignita-
: <
si

tis ab ipsà excerptam, remque proinde

spiritalem ven- sieumsalutare licuerit,pro magnoreputa; si schedu-

dit; al ut per se scribal , ipse nec ex more lenetur, lam non allulcris, frustra accèdes; si autem alluleris,
conducal neque ad idipsum leneri inutilis esl, nec acquiescet, ulmanus vilio membranaî
nec ttt scribas ;
!

conducendo dcgenerct ? suam necesse est coniparari,

quid mulla
convincilur, nisi ecclesia pro scribcà ali- ;

quid ei solvat, quod an cfTecerit, consueludo déclarât. cùm nec calamus, aut sepiolre, aut nigrse foliginis
nec peccat succus tibi conslet incmplus sed et ipsas syllabas, et
Ubi ergo in contrarium est consueludo ,
;

apices, nisi eum propitium feceris, sic disiorquebil»

si scribam suis ipse expensis non alueril ; nec scriba,
 ,

557 PARS 1. SECT. Ml. 0A1>. il. DE UUIBUSDAM LUUilS itlKHHUS IN OKDINATIONE. 5^8

loi tibi verboiiiiii poiul iciiilicnla, ut pro pacc bellum, * si faciles subdilorum veslrormii qiierimoniis aurcs

.
pro quieleliligiuin ainici iiislruincnlo vidoalui iiibcii- pra-bealis, non seinper asscnsum ; si scribarum oflicia

ciiiguluni forlè Ubi venuslius fueril si inci- gratis concedaiis, non pecuniâ contra canonum au-
bere ; si , ,

soriuin aplius, si quid in niinulà supelleclili decenlius, ctorilalem, babealis vcnalia; si de vestro , nbi com-
rébus cjus connuniera , iiisi libi perire velis operain modum sit, stipendia eis largiamini ; ut nempe vigeal

cl iuipeusam ; aul eniui precibus exlorquobilur, aut apud vos laudabilis isla ccnsuetudo pro scriplurâ et

cas liberaiilalc pnevenics; tandem pileuni ,

qualis- sigillonibil in ordinalionibus accipiondi, quani siimmis

cuiiK(ue sit, asporlabil aniicus ia meniuriam lui. Jam votis expcliisse visa est Tridcntina synodus. Sed alliùs
à Cosso digredieris, sed libi purgalorius ignisiniminet, videlur nos indignaiionis et desideriorum a'sius ra-
j

siiporesl Veioalo ,
qucm niullà sollicilabis inslantiâ , puisse; aequius est ut coiilincamus nos ipsos, et ad

et magno arlificio geslùs, precum et niuneruin, ut le largilionem qua; conclericis, vel aliis ecclesiaslicâ di-
clauso la'beiio respicial; lune de singulis verbis in guilate pnoditis, inlhronislicorum.autinsinuativorum

couciliuni ilur ; deliberationi praeseribil tciupus , et nomiiie facta vel olim dignoscilur, examinandam
apices singuli pouunliir in slalerà, niai eum praeiûul- progrediamur.
seris; occurret tibi non fideliler rei gcstae concepia ARTICULLS VIII.

séries ; aul stilus iucullus oberit , aut à publie! l'orinâ De largitione in tonclericos insinuationis nomine, et in

iioiarii, vel sciiniarii diverlens benignilas, aut negli- eos qui in possessione aliqiws deducunt, itillironisa-
gentiajuris , et aliquis seaipcr nodus pecuniâ vindice tionis velcujuslibet instilulionis litulo.

indigebil; ul verô niinimùni la;dal, loiigà expectatione § 1 . De insinuativis.

torqueberis , dùui differt quod negari non polesl. » Consuetum quoque supcriùs vidimus, ut qui in
1.

XIII. Hos sui seculi fuisse mores refert Sarisbe- clericorum album referrenlur, ii conclericis ejusdeni
riensis ,
qui sibi experte ûdem adbiberi cupit , iis nempe eccicsiye cui ipsi ascribebanlur, insinuationis
nihik) meliores suni noslri seculi mores, iuiô dété- nomine seu adiuissionis in camdem ecclesiam , mu-
riores, quia audaciores ; non Jam enim lot claudestiuis nera qucedara darent, quie è^fxvr.tnu-à. à Jusiiniano
insidiis pecunia quseï ilur, sed exertâ fronle ab iiiipu- imperatore vocitaiiiur, novell. l-25,cap. IG, etnovell.
denlioribus exigilur, sacerdolia veuundaulur, rébus 56, tum in pra-fat., tum cap. I, qui quidcm ipsa, prui-
sacris audacler à quibusdara malè feriatis homi- lerquàm iu majori ecclesià Coiistantinopolitanà, tan-
niiius pretia conslitumaur. De sanclissimis episcopis quàm avaritiae et simoni» fœtus suà ie§e susiulit eo
;

aliquid mali suspicari nefas est, pneserlim cùm verè rum lamen foriè fit mentio in Capiiularibus Caroli,
et ingénue possimus dicere sacrilegam istam ac tur lib. 1, cap. 148, ubi staluilur ul eplscopi provideaulf
'

pem sacrorum nundinationem ,

quam civilia bella et quem lionorem presbyteri pro eccleiiis suis senioribus
priorum seculorum ignoranlia inveserant, ipsorum iribuant, quamvis longé probabilius sit capiiii'um is-
vigilaulià ac diligentià minus quàm antea frequentem tud de lijonorc patronis Ecclesiai debilo intelligen-
inveniri. Eos itaque oro , aique obsecro, ut hanc ca- dum. Mentio quoque videlur fieri i'n conciliis Barci-
pilalcm Ecclesije pesiem funditùs extirpare velint ; nonensi H, Toleiano XI, Aquisgranensi II, sub Ludo-
m sedulo salagant ne rapacilaie ininistrorum dedecus vico Pio, et aiiis, in quibus non solùm episcopis quid-
ipsis et infamia compaietur, neve ob eas exactiones quam, sed et clericis quocumq ;e nomine dari prohi-
oflicia ecclesiaslicâ, beneiicia, sacii ordines veualia be tur. Mentio iu coucilio Palentino supra citalo, in
esse videaulur; uleorum obviàm eaut cupiditati qui quo et epularum apparandarum
, et cerlae pecmiiae con-
è suis manibus palrimonii partem aliquam elabi pu- clericis sulvendai obligatio, quae de novo ordinalis
tant, ubi beneficii ecclesiastici alicui poiestatem fa- in quibusdam ecclesiis impouebaliir, omninô repro-
ciunt, quibeueficiorumfructus tanquàmsuos estimant, balur. Ad banc quoque inler cicleras consiieludinem
et pensalis uberioribus fructibus, majores pecuniae videlur lespexisse luuoceulius IU in concilio Latera-
summas extorquent , raii non dolilurum eum cui ad nensi, ubi quamcumque consuetudinem aliquid cui-
amplos rcditus episcopi nomine poiestatem tribuunt, quara ciandi in ordinaiione acriler exagilavit; audia-
si quid ex iis proventibus priùs emunganl. Cogilate, ums eum docentem, imô jubeutem, oàp.Sicut, de Si-
Patres revercndissimi, in vos pecciui, in vestram
monià:€ Sicut procertodidicimus iuplerisqae locis, à
lamam, quod bi in sacrorum contcmptum in subdi-
, plerisqae personis, quasi columbas tcmpli vendenii-
lorum vestrorum gravamen, in ecclesiaslicas et divi- bus, fiunt exactiones, et extorsioncs lurpes et pravio,
iias leges peccant; vestrae siquidem hae sunl manus, pro consecralionibus episcoporiim , benedictionibus
liuai si rapaces sint , vos rapacilalis insimulamini abbatum,
; et ordinibus clericorum; estque laxatum,
veslri hi digiii, qui si quid mali operaulur, vos opera- quantum sit isli , vel illi, quaniùmve alteri, vel alii,
mnii si quid peccant, vos per ipsos peccatis, et diim
;
persolvendum ; et, ad cuniuluiu majoris damnaiiouis
veslrà auctorilaie ad suam cupiditaleai abuluntur, quidam cunidilatem et pravitatera bujusmodi nilun-
vesira vilescit auctoritas. Probos igiiur eos et ex-
, lur defendeie, per consuetudinem longo lempore ob-
plorata; fidei, alque temperanline cognilie assumite
, servalam. Tantum igilur abolere volcntes abusum,
^qui si ab opiniouc veslrà turpitor agendo excideriut
consuetudinem Iiujusmudi (
quai magis dicenda est
^excidanf eiiam à gradu, exiurbeniur è familià, ab corruptela )
peaiiùs reprobamus, similiter sialuentes
officio deponantur. Que faciliùsà vobis prai>u»iju::{ar, ni pro bis sive conferen.lis, sive coUatis, nemo ali-
 ,,

jO m: SAClllS KLECTIONIIUJS i:ï OIIDINA riONlnlJS. r.oo

ijuiil (|iit)('mii(|iii' pia'lt'\lu fxij^'rrcaiit cxUtniiioïc jnn'- ninni alit njus f;ra(iliidj(iis .di episcopis, aliisve, per
Miiii;il. I Milvaiitin'; n(>(|iic r-nini lune iiabrre ralioneni possiinr
II. In iiion; |Kirili>i' posituiii liiissr noviiiuis ni citi nllani pnlii ir'i si)iritnalis, sod taniinn honorarii cl
^(•o|li^ol :ilii infcriorcs clorici, dccanis, arc^Iiidiaronis, li(Hii'sli siipcndii, <pi()(l lorlassc; arcliiiliaconis, dcc.',-

M'I aliis, à (|uil)us in possessioncni <lc(lii<'(;l>aiitiir ,

nis rnralil)n>, (;t aliis cjiisinodi vel niiicnni, vel iorté

jnniicra (|iia'ilani inlliroiiislica, son pro iiivesliliirà, ])ra>(-ipunin est; non Icnctitnr anUtrn illi sine ullo pe-
jtersolverenl ; de h;k pravA consuelndinc, (aii(|iiàiii de, nili'is stipcndio laborarc. Si qui lamt-n in possessio-

sinionix Ii.trcsi , reprclionsns fuil Ivo CaiiioUMisis nem alios niiltunt. iiislilulioncni indi^ni aut impedire
rpiscopus, cpisl. 133, à Hiciiardo Alhaiiciisi Aposlo- anl rclardarc. posscnl, pocnniartupie dard indiginis,

lio.-B Sedis Icgalo, quod ncinpo aliqua pro cousuclu- no (piod inipc'diinenluni cjus n-ceptioni opponerolnr,

ilitif (inliquâ publiée exigèrent decanus cl cnnlor, et olii aiit mora aliqua ncctorctur : cxistimareni tune li'in-

viiuistri, ab Itis qui canouici licbant ; (\u!im pcslein se porissimoniam commilli; tune enim pccunia essel in
radicilùs cvcllerc non valere excusavit, prxserlim causa ob quam indignus aut omninô aut certè cilins
cîini illi se Romanoc ecclesia> consuelndinc defcndc- ad ecclcsiasticam et siiiritalcin dignilatcin recipere-
icnî. Ihijus anlem nioris IncnlcnUun cl anliquuni, ni tur, quod simoniacum est: sicut eniin ordinalio spi-

fallor, cxempluni, quod ad nosira duravit icmpora, rilalis est, ita et inslilutio; ilaquc qucmatimodiien per
în liâc noslrà, qux jam magnâ ex parte niutiiala est, pecuniani ordinari non licet, ila ncc institui, viderc-

Senonensi provincià, observari potest; quod enini lurquc qui ita institucretur ad ecclesiam per pccn-

Serolinus diaconus Senonensis singulas illas rcgio- niam irrcpsisse, aditumquc sibi parasse, in quo vera

îies quie Senonensi archiepiscopo subdebantur, etqua- simoni;c ratio apparet, si non eadeni omninô qua; in

rura aliquœ jam ad Paiisiensem translatai suni, cvan- ordinalioiiibus, at saltem eadcm vel non niinor qn:o
gelica) veriiatis luce coUustrâsset , ideô omnes epi- in electioniJAis ; at nenio dubital quin clerici qui per

scopiqui sacrae Senonum prsefecturse conlribuebantur, pecuniani aliquem eligunt, verè sint simoniaci ; hœc
Senonensibus archidiaconis , à quibus in sedem de- enim simonia toi canonibus, tolque ecclesiasticis con-
duccbanlur, ex antiquo more munus aliquod reciperc slitutionibus damnala est, ni de eà addubitarc nefas

consueverant , usquc adcù ut lilc quidem de eâ re sit; ilaquc ii parilcr clerici, qui quemcumque per pc-
înotà, Gregorius XI, summus pontifex, secundum ar- cuniam in ecclesia aliqua instituèrent, quem aliàs ut
chidiaconum judicàrit, cujus diploma integrum leges indignum essent rejecturi, simoniaci censendi sunt,
apiidChoppinum, lib. 1 de sacra Polit., lit. 8. et institulio quam pecunia promovit, simoniaca judi-

m. Hanc lamen consuetudinem, ut jam docuimus, canda. Confirmatur autem haîc asserlio, quatenùs
lanquàm damnabilem ecclesia Roraana graviter tulit hujusn)odi consueiudines à simonia; crimine excusai.

jn ecclesia Carnotensi, à qiiâ eam Ivo exterminari Elenim quemadmodùni apud gentiles, quorum res-

curavlt ; clarè quoque eanadem reprobârunt Alexan- publica; benè ordinata; erant , magistratùs venalitas
dcr III et Innocentius III. « Horribile nimis est, inquit onini ratione proscribebatur, quamvis inthronistici

Alexander in concilio Lateranensi, cap. 7, quôd in nomine pecuniœ ultrô appcndi solerent, ab iis qui
quibusdam ecclesiis locum venalitas perhibeiur ha- magistratum inirent (cujus moris testis omni excep-
Jjcre; ita ut pro episcopis vel abbatibus, vel quibus- tione major est Plinius ad Trajanum , Supcrest , in-

cunique personis ecclesiasticis, in sedem, seu iniro- quiens, ut ipse dispicias, an in omnibus civilatibus ali-

ducendis presbyteris in Ecclesiam, etc. , seu aliis Sa- quid oniries qui buleutœ leguntiir, debeant pro introilu

craraentis, aliquid requiratur. Putant autem plures dure; quod non improbat jurisconsultus oplimus
ex hoc licere, quia legem mortis de longâ invaluisse Scaevola, 1. Ris vcrbîs, § Alumno , et § Idem testalor,

consuetudine arbitrantur, non altendentes quôd tantô ff. de Légal.) ; ila quoque nuUa aut ambilùs, aut

graviora sunt criraina, quantô diutiùs infelicem ani- venditi, vel empli sacerdolii lege sacerdotcs icne-

mam tenuerunt alligatam. Ne igitur hsec de csetero buntur, etsi aliquod ab iis pro inlroitu munusculum
fiant, vel pro personis ecclesiasticis deducendis in se- erogari soleat.

Jem, vel sacerdotibus instituendis, etc. , seu aliis Sa- ARTICULIS IX.

cramentis conferendis, seu collaiis aliquid exigatur, De ordinationibus ad quas prece, assentatione, obsequio,

districtiùs prohibemus ; si quis autem contra hoc ve- sanguinis nccessitudine pervenitur.

îiire prxsumpserit, portionem cum Giezi se noverit § I . Vetitœ ordinationes his omnibus rationibus obtentœ ,
habiturum. » Innocentius III simililer Cantuariensi et simoniacœ olim judicatœ.
archiepiscopo scribit, cap. In tantùm, de Simonià, qua- I. Quoniam autem, ul superiùs docuimus, non so-

lenùs < pravam illam consuetudinem de suâ provin- lùm pecuniâ simonia contrahitur, verùm ctiara pre-
cià studeat abolere, per quam pro ecclesiarum inves- cibus, obsequio aliisve secundum carnalem sapieii-

titurâ, archidiaconi mareham argenti, minores verô tiam rationibus, ideô poslquàm superiorum qu.e-
decani vaccara albam sibi dari postulant, vel certam siionum solutione, ea videmur explicâsse quae ad si-
solvi pecunise quantitatem. » moniam spectant ,
quam pectmia polest inducere

tamen consueiudines pluribus in locis adhuc

IV. Ese superest jam ut ea atlingamus qua; sapiunt humanam
videntur in usu, nec damnare audeam, si honorarii prudentiam ;
quai cûm mulla sint et diversa, ad ha,'c

causa in honorem dignitatis à clericis. vel in testimo- tamen prsecipua capita revocamus, preces, nerape,
 , ,,

S61 PARS I. SECT. VII. CAP. II. DE QUIBUSDAM LUCRIS TURPIBUS IX ORDINATIONE. 5C2
assenlalioiicm cl obsequiuin, quibus addere possumiis
I
columbarum, el domum Dei faciunl domum negotialio-
sangiiinis quamoumquc necessiludiiiem. j
nis, qui sacros ordines targiendo pretium pecuniœ, vel
II. Inniimeris ferè canonibus, el sanctorum Palruni laudis , vel eliam honoris inquirunt ; veriim ii quoque
icslinioiiiis veliliim esl, ne precibus vel iiidebilâ qui gradum , vel graliam in Ecclesiâ spiritualem ,
quant
lande aique blandiiiis, vel obsequio sacri ordiiies cx- Domino largiente perceperunt , non simplici intentione
; lorqueanliir ; iisdemquc propè omnibus canonibus sed cujuslibel humanœ causa retribulionis exercent.
quibus vcnalilas ab ordinalione arcclur, cavetur Eamdem quam Gregorius I simoniaî divisionem in-
fjUoque ne prccum iniporlunilas , lauduni blandili;e, nuit et explical Gregorius VII, lib. 6, epislolà 54, ad
cl obsequii alque famulalùs nicrila judicauliuni ani- Gebuinum arcbiepiscopum Lugdunenseni, in qui
mes in clericorum cîeciione vel ordinalione iransver- supra quatuor Galliai celeberrimas archiépiscopales
sum aganl. Aliqua solùin ex pluribus altingam, eaque sedes primalum ei confirmai , ejusque successoribus,
praîserlim qu.TC clariiis judicanl ex precibus vel obse- hàc nimirnm adiiibilâ condilione, ut millo inlerve-
quio, vel assenlalione simoniic noiam conlrabi. Pson niente munere elecli, vel promoli fuerint , videlicet à
semel D. Gregorius huic senienliae asiipulalur. manu, ab obsequio, et à linguà; à manu, ut malum pre-
t Sunt inquit hom. i in Evangelia nonnulli, qui
, , tium prorsùs à se vel aliquo tribuatur ; ab obsequio , ut
quidem numraorum pr.Tmia ex ordinalione non acci- nihil inde servitii faciat, sicut quidam intentione Ecclesiœ

piunt, et lamen sacros ordines pro humanà gralià prœlalionis polenlibus personis soient déferre; à linguà y

largiuntur, alque de largilale eâdem laudis solum- ut neque per se neque per submissam personam preces e[-

modù reiributionem quœrunl ; hi niniirùm quod gratis fundant. Consentaneè quoque huic division! in synodo
acceplum est, gratis non tribuunt, quia de irapenso Romanâ sub , Gregorio VII habita, ordinationes, qtiai

«ifficio sanclilalis, nummum cxpelunt favoris ; unde intervenienle prelio , vel precibus , vel obsequio ali-
benè cùm juslum viruni describerel Propbeta , ait : cui personœ eâ inlenlione impenso peraguntur, falsae

Qui excutit motms suas ab omni minière; neque enim esse dijudicanlur. Eamdem denique divisionem ut
dicit, manus suas à munere, sed adjunxit
qui excutit receplam amplectitur Goffridus Vindocinensis , licèt

munus ab obsequio, aliud à

ab omni, quia aliud est eâ abuiatur, probare volens contra Ivonem Carno-
manu aliud munus à linguà munus quippe ab ob-
, : lensem episcopum obedienliae juraraentura ,
quod ab
sequio est subjeclio indebilè impensa munus à ; abbaiibus episcopo suo consecratori exhibetur, omneni
manu, pccunia esl; munus à linguà, favor. Qui ergo simoniifi speciem in se conlinere. j

sacros ordines iribuit , tune ab omni munere manus IV. Quidni verô censeat eas ordinationes simonia-
excutit , quando in divinis rébus non solùm nullara cas esse, quae vel precibus , vel obsequio , vel assen-
pecuniam , scd etiam bumanam graliam non requi- lalione et gralià fiuni, cùm haec omnia, et pra; caete-
ril. t Tolam banc sententiMii fusiîis recilat concilium ; ris obsequium, seu serviiiura prelio aestimari possinl ;

Aqnisgranense sub Slephano V suumio ponlifice , et j

idem verô sit rem prelio œsiimabilem, ac preliuni
Ludovico*Pio imperatore babilum. Assentitur D. Hie- ipsum pro ordinalione tradere ? Quidni, inquara, simo-
ronymusiuEpistolamad Tilum, ubiillas eleciiones ex niacas eas aliquando esse jure dicere videbitur, cùm
a^quo ferè condemnat , in quibus electores eos dési- Alexander III , epislolà decrelali ad archiepiscopunx
gnant qui vel suffragia ipsorum pecunià emerinl , vel Eboracensem, eos simoniacos esse declarel, sive qui
quorum obscquiis delinili fuerini, vel pro quibus ma- pro temporali obsecfuio beneficium ecclesiasticum pro-
jorum quispiam rogaverit. miltunt, sive qui pro respectu cujuscumque personœ
ni. Sed, ut redcamus adGregorium, totùs, ferè in consanguinilatis aut fumiliaritatis , vel celant peccato-
ooest sanclissimus ille Ponlifex, ulbanccorruplelam rein, vel réconciliant non pœnitentcm? Quidni eliam,
oxlirpel; eos siquidem in œlernum pcrituros asserit cùm ex rescriplo Urbani II, 1, q. 5, c. Salvator^
qui vel itijusto cordis amore , vel sordidis precibus oris, § Quisquis, simoniacus sit quisquis res ecclesiaslicas
sive coinitatu , sive manuali servilio , sive fraudulenlo ad propria tuera munere linguœ, vel indebili obsequii,
immusculo sacerdolalem dignilalem consequunlur, vel pecuniœ largitur vel adipiscitur ? Propositio tamen
S. Greg., apud Gralianum, quœst. 1, c. Si quis neque. isla universim prolata videtur esse durior, quaeque
Arclè prxcipit, ne quis gralià alicujus, neque supplica- limoraïas conscientias non parùm angat quolus
;

lione aliquem ad sacros ordines audeal promovere , nisi cr«m quisque esl qui non prece, vel obsequio, vel as-
ctnn qiieni vilœ et aclionis qualilas ad hoc dKjnum esse senlalione quàdam usus fuerit , ut ad ecclesiaslicas
monslraverit, sccùs facienlibus districlani et Cilnonicam dignilaiesascenderet?vel si ipse usus non est, quotus
iiiiioncm minatur, 1. 4,epist. bii seu 100. aliorum precibus, aut graliai deberc
Oporlere esl qui nihil se
di'Cct quod episcopi neque per commodum , neque per conlidat? Tola itaque hœc quaslio maxime inlricata
graliam, aut quorumdam supplicalionem aliquos ad sa- nobis exlricanda, et quod ejus fieri poterit expli-
cros ordines conscniiant vel pcrniitiant adduci, canda esl.
epist. 55 i

seu 99. IIujus rei Columbum episcopum sedulô quo- § 2. Variœ circa hanc quœstionem opiniones expli.-
que commonefacit. Eamdem dcnique in aliis locis sœ- cantur.
pissimè calcal orbilam. IIujus autem vesligiis, sicut V. Quod primùm ad preces, gratiam vel laudes al-
in pluribus , lum cl in hoc negolio inh^ret Beda. liiicf, Glossa in decrelum Graliani liane distinclioncni
Non sûtitm, inq.uit in cap. 2 Joann., vendilores suiil
'

r.dbibel Prec<^~, inquit, vel sunl carnales, id est,

:
ex
Kfi- I)K SAtRIS KKFA/riOINIfU iS K\ l)Hr>INATIONIBUS. 50 i

carnnli hi-iicvolontift nrtiini (liicoritcs; vi-l spirilulrs, ^

lalein \elit, sed ut incritis priiuip:diler inipolralain

S(Mi ex spiriinli ot nlionabili dilcotiono [irofiTl:!-. Si inlcndat, preiilms îiiitein vel minus principaliter, vel

spiiilnlrs, liront, nor pcr pas sinioiiia rdinmiuiltir; cerlè ne niiniis principaliter qiiidem ; sed lantiim id

carnalos ctiani pro digno ('(Tiindi possiiiil, pro iiidifçiio se iis ronsecpii sporet ut ejiis pro quo ro;,'al mérita al-
sinioiiiain iiitliiniiit. Id i|)siiii) alilti (|ii(i(pic e:id(Mii ti'hdanlnr, ol • (piiori aniino c inn aliis ('oinixtnanli'r.

(lossa coiiliniial, »d)i pcr cas pro.os sinioiiiain iiidiici Addil vero I). Tliom., cire;! preccs ipias quis pro se
arbidaliir, (iii;i; pro indi{;iio et carnali amorc iinpoii- i|ts() eniiuil, quod si (jnis pro se ipso roj^at ni (»blincal

diinlur, vcl abaliipio prose ipso porrigiinlnr. Adri:mi curam aniniarum, ex ipsfk |)Cliliono rcddilur indignus,
soiiU'iilia vidotiir cssc niislcrior, do procibiis ctiini et sic prcces sinit |)ro indigno; licii^ tamen potest ali-

non disliiigiiil, scd aniinnni dniilaxal f|iio procès illa; qnis, si sit indigens, pro se Itciieneinni ecclcsiasliciiin

finidiinlnr, considérât; nihil cnim intéresse; ccnsot, pelere sine cura animariim. II;i!C I). Thomas. In quà
sive ilia; c\ carn;di, sive ex spirilali amorc profcctaî re videmur fflnè panli^lùni proposili limites excedere,

sinl; sive pro indigno, sive ciiam pro digno conci- qui de beneficiis qua;dain bis interscramus, sed qua^

pianlin-; f|n;e(iMnqnc cnim landom il!;c sint, si eâ In- ita sunl cnm iis qnro in ordinibus contingunt con~

Icntioiie eniillandir ut favorem alicui, atit graliam, ad nexa, ut vix scparari possc et divclli à se invicein

officinm alicpiod ccolesiaslicnm, beiicficiinn, vel ordi- possint.

iiem coiicilionl, sintqtio in cansâ ut ordo, ollicium, vel \l. Sed, nt rcdcamns ad propositum, D. Thoma;
bencficiiini ci pro (|uo quis rogat, confcratur, cas, in- sentcnliam sequitur et confirmai Glossa in libros de-

qnam, preccs simoniacas esse censet. Aliéna procnl cretalium, et quam D. Thomas rationibus non inel-
duMo ab homiiinm coinmimi consens» et praxi Iiccc ficacibus , ipsa juris canonici lestimoniis confirmai :

senleiilia, in quant tamen graves aucloritalc viri dc- i" cnim

quod ad prcces carnales non deboat respi-
,

scendnnt; prœlcrqtiàin qiiôd enim In cam Dnrandns, cere ordinalor, sed tanlùm ad mérita cl dignilatcm

Major, Pnludanus, et alii propendent, inclinât cliam ordinandi, probal ex canonc Qnibusdam, i, qua^st. i,

Sylvcstcr, nec ab eà abhorret S. Tliomas ,

qui cnm ex c. Moyses, 8, q. 1, et ex canone Si ergo, eâdem

simoiiiam à lingii;\ commiltcre docet, qui laudem prc- quaestione; 2° quôd preces simoniam inducant, colli-

cesvc in spirilaliuni collalronc principaliter inlendil ;

gitex canonc In scripturis, câd. item qu.-eslione, et
iinde siibdil, 2-2, quaîst. 100, art. 5, ad 3 : « Cîim vi- canone Si quis, 1, qusest. 7, et ex canone Ordinalio-
dcalur ad boc principaliter inlcndere, qui procès pro nes , i, qua;st. J, itemque ex capite Per uoslras , de
indigno porroclas exaiidil, ipsuni factum simoniacnm Jure patronalûs; 5° quôd id sit intelligendum ubi qui

est; si aiilem pro digno porrigantur, ipsum facium non pro se precatur indignus est, quia dignus non praesu-

est simoniaoum, qxm subest debiia causa, ex quo illi mitur ambitiosè, sed ob necessitalem, postulare ; in-

pro quo prcces porrigunlur, spirituale aliquid confc- ferl ex canone Filiinn , § Non ita quonondam , 1 ,

ratur; tamen potest essesimonia in intentione, si non quaest. 1, et cap. Ttta, dcSimonià ;
4° illicitas tamen
attendatur ad dignitatem personac, sed ad favorem esse preces quibus quis prcelaturam ambit, deducit
Immanum. » mente D. Tbornse simoniacus
Ilinc ex ex can. Nullusitaque, 1, qusest. 1; 5° carnales preces

praesumitur quisquis preclbus rem spiriialom cmen- qu.TC fiinit pro indigno, simoniacas esse ostendit ex ca-
dans exposuissc visus est; simoniacus pariter cense- none de Ordinationibus, I, q. 1 ; et boc argumento
quem indignum novii, or- confirmât, quia preces succedunt loco prelii 6' cas
tur, qui prcces illas pro eo ;

dinatori porrexit, quia rem spiriialem judicatur pre- 1 quae fumt pro digno lieilè posse admilti,, ita tamen ut

cibus comparare atque emere voluisse ; simoniacus '

superior principaliter ipsis non ducatur ; arguit ex cap,

aulem est qui sive pro digno, sive pro indigno procès ! Tamen, cujus interpretationem ibidem prosequilur, ex
fundil, eà intentione ut ei ordinem sacrum, vel rem canone Qnibusdam, sœpè à nobis iaud.ilo, 1, qux>sl. 1.

quamlibct spiritalem, acquirat; cujus intentionis ex Deniqiic spirituales preces ab omni simoniae vilio ac

eodem sanclo doctore pravilas in eo consistit, quôd suspicione immunes esse probat ex canone Laiorem-

talis precator ordinis, vel alterius rei spirilalis, valo- eâdem quacstione loties cita ta. Ha;c omnla brcviiei

rem precibus lanqiiàm prelio metialur, quasi non plus recenseo, quia diutiùs istis recensendis immorari in

valeat sacra ordinatio quàm ipsius prcces, quam utile forsan et moleslum fulurum esset.

nempe ob prcces suas sibi dcberi cogitât, eo modo Vil. Faciunt sanè ista ut hœc D. Thomœ ae Glossrt

quo inerces nobis deberi putamns, ubi pretium aequi- senlenlia ita exposila probobilis omninô, rationi ac

valens venditori obtulimus ; bine tandem ex eàdem veriiati consenlanea videatur; non tamen omnes ei

senlentià D. Thoniae, is solùm qui pro aliquo precatur standum cxistiniant; Innocentius simoniam nuUam
rem spiritalem conscqui possit, à incsse pulat sive preces pro digno, sive pro indigno
ul ordinalioneni vel ,

simoniae crimine imniunis est, qui sic orat pro digno, luiidanlur, eisqvic ordinalor in collalione, aut rei spi-

ut ad olficia, ordines, gradus, vel dignilates spiritales rilalis donalione acquiesçât, dunimodô ex iis nulluni

temporale commodum aucupetur. Asiipulatur Hostien

eum admilti principaliter postulel, non quia pro eo
orat, sed quia ipse pro quo oral dignus est; non ut sis, qui, licèt bâc via ad ordines vel ecclesiasticas di-
precibus collalorem vel meliora senlientem corrum- gnilates nili turpe et quasi simoniacum censeat, ve-

pat, sed ut virtus prœmium suo etiam calculo mcrenti ram tamen simoniac ralioiicni à promolionc qua) pre-

cibus impetratur, abesse pulat. Panormitanus

quoque
accersat; non ut precibus accepiam deberi rem spiri-
 565 TARS I. SF.CT. Vil. CAP. II. OK onnrsoAM i.i cris TURpim'S in ohdinatione. sf;r,

'
iiiierpretalione prœdiciam Glossse senieiiliam '
ex ver& charitaie amantium pro juslà dignitalinu
suà ,

'

emollil ac niitigal ; vorain enim ralioneni simonirc de- occlo'iiasticarum dislrlbutione instarc ;
pro totius Ec-

ncgat iis in quibiis eani Glossa aslruU, nisi nbi qui ck'six' bnno sollicituni esse, bonis in corum assecu-
suis pro(il)Us tione favere; nec precibus parccrc, ne qui suis virlu-
prccalur, collaloreiu sou nnliiialoreni
aslringcre, et ad satisfacienduni precibus obligare in-
tibus nostram conciliârunl amiciliam, qui gradus islos

teiulit. Cajelanus vult preces in pactum dediici, adeô sunt promerili, tesîimonio nostro, câque, quam vir-

ut prelii ralioneni liabeanl, ad hoc ut simoniic ratio- tuti et amicitioe debemus, commendatione frustrentur.
uem indiioant. A qiiibus omnibus dissentit Joannes IX. Tantùm aulcm abcst ut precibus qu c ex iis

Andra^as, (lui de precibus pro alio faclis idem videlur scaluriiml fonlibiis aures occludi debeant, ut potiùs
senlire quod Glossa, à quâ lamen discedit dùni pre- '

patentes eas, simulqiio animum e^se oporleal ,

gran-
ces quas quis pro se ipso fundil, probare vidclnr, ubi deque periculum incurrat, quisquis ojusmodi procès
qui precatur dignus est, probatque cxempio Pétri, qui rejicit. Quinimô quamvis eliam mundanae amiciliaî

renimtiationis sii;c omnibus quic possodcnU, confi- sonsus aliquem ad prcces pro digno fundendas im-
denler pr^miuni à Chrislo poslulare audet , dicens ,
pellat, nihilominùs is cujus eril ordines vel ecclesia-
Mattb. 9 : Ecce nos reliquimus onmia, et seculi sumns siicain dignilalem confcrro, prccanti non ideù adver-
te ; quid ergo erit nobis ? sari débet, aut in contrarium obnili, ne ejusmodi
amiciliâ, precibus exoretur neque enim ejus qui malè
§ 3. Explicalur nostra sentenUa, a.t precibus, : petit,

gralià oblenla ordinatio sil simoninca. illico petilio respui débet, si bonum sil et oequum
VIII. Mulla luicusqiie diximus, necdùm tameii ali- quod petit ; nec imperfecta, vel etiam illicita alierius

quid diximus, qui nostram senleuliani nondùm ape- petilio mereiiii nocere, vel aequam distribulionem
ruimus. Hoc ergo de lotâ hâc qusesiione nostrum esto quam jusiiiia prsscribit, remorari débet; suis unum-
judicium : primùm non solùra non esse simoniacum, aut quemque metiri debemus ornamentis, nou aliénas ob
illicilum pro eo preoari quem dignum novimiis qui ad ciilpas débita merccde privare nec laudanda est ista ;

ecclesiaslicos ordines vel digniiates ascendat, verùm id ausieritas qnœ procès omnes, cl alienae virtuiis com-
et honeslum esse, et laudabile; has enim preccs varise inendationes respuit, quœ non solùm à virtutis ra-
virtutes exigunt : charitas, qiîà eos qui meliores sunt, tione , verùm eliam ab innatâ bomini mansuetudine
caeleris paribus, magis amare, et majora eis bona velle defleclit ; tantôque nimiâ facilitatc deterior est ,

debemus; amicitia, quae tùm dcmùm firma est, cùm ([uanlô ista periculosior : nam facile eliam pro in-
inler bonos et virtulis studio nascilur; justilia, quic digno precibus exorari , bumanus error e^t procès ,

virtuti sua prœmia, etviribusuniuscujusque proporlio- autem quœ pro digno funduntur rojiccre, ferina ausie-
natas rei gerendaï occasiones tribuere contendit ;
pieias ritas. Unde et fatelur ipse S. Gregorius, nec diffilen-
tandem erga patriam , et chariorem fidelibus omni tur alii Patres se ordines ecclesiaslicos, dignitatesque
palrià Ecclesiam , cujus si spleïidori consulimus , si aliquorum precibus exoratos contulisse.
decus et ornamenluin optamus, dignos in eâ praeosse, X. Neque vcro statim alquc quis carnalis amiciliam
docere, caiterisquc proefici sum-nio studio expelere affoclu ducitur , et bunian» beuevolenliœ inipulsu
debemus; alque ut istas animo revolvamus virtutes, fertur ad allcri ,
qui dignus sil , ecclosiasiicum gra-
quœ nonnisi pios animi motus ifispirant, quibus au- dum, ordinem, beneficium procurandum, simoni*
scultare virtutis actus est à virtule vel eliciius vel ideô vel lelbalis criminis apud me reus est : neque
imperatus ,
quis negei cbarilatis erga Deuin munus enim conlinuo simoni;ï macula inuri, aut mortiferum
esse Dei honoronicultumqne ampliare, cbaritaliserga crimen ei impingi débet, qui, cùm in substanlià operis
proximum, tidelium salutem procurare? hœc autemduo nihil peccet, nec rem inordînatam facial, à recio so
necefficaciùspraeslari, nec uberiùs promoveri possunt, lùm fine paulisper déviai, et inordinalè in re alioqui
I

quàm si digiii ad sacros ordines et ecclcsiaslicas digni- î bonà aliquatonùs procedil; uipote cùm simoniae vi-
tales evebantur. Annon eliam laudabilis nmicilire of- tium, non solùm niotivi, ut aiunl, inclinantis mali-
ficium est, eis honorem.quàm enixè potcris, conciliarc tiam involval, verùm eliam ipsam operis subsiantiam
amplissimum.quos honore ipsojudi(\averisdignissimos, inficiat, injusiamque et illicilam rei spiriialis assecu-

qiiibusqne ob virlulem amicus fueris, pro eorum ho- tlonem ac dationem efficiat. Neq»e lam. ausiera ao-
nore sollicité vigilare? Quis non etiam falealur '
s!ra philosophia, seu tbeologia esse débet, ut aut si-
quin jnstitiai lex sit, prrcmia non solùm merilis dare moniacam, aut lelhalem culpam in co iiumance mentis
cùm possis, verùm etiara vellc, saltem si aliud ne- defeclu nalurali, vel fermé naluraJi agnoscal, qua
queas ? pietalis eliam parles sint, ut pro suà quisque sensibilibus magis movori solcmus affeclibus quant
conditione vel bonos magistratus, et reipublicre chri- spiritalibus, humanis magis quàm divinis; corrigen-
sliance utiles suo niuneri salisfaciendo eiigat, vel ele- dus quidem est mundànus iste affoctus, ne majora
quoquo modo pro iisdem oligendis urgeat?
ctores nos impetu irahat quàm cœlcslis ; sed imbef^illilali.
Quemadmodùm enim invidorum, injusloruni et im- iiumanœ indulgendum est , si in re licilâ et honestâ-
piorum est, bonis bona nolle ; impedire ne boni suo- excessus ille nonnunquàm conlingat : neque unquàm*
rum meritorum prœmia obtineant, tristari siobtinoanl; lethalem culpam inducere credondus est, nisi cùm ve<
communiiati noxios aut ineptos redores conciliarc, tiia, cbaritaii nempe, justitiae,. religioni, vei alteri.
bonos aptosque invidere: itajustorum est, piorum, c» virtuli contraria persuadet; in hoc verô casu, nullq
 '•
fir,7 OK SACIUS KI.KCTIOMUl S i;t oudinatiomijus. ' •
bg8

iii jiistili;im conliiigil nucliiiialio, iinllus rcligioiiis I oKicioipsis incnnibil, (pii niinislcrioruni divinorum di-

roiilcmptus, inilla cliarilali injmia iiircrliir, niilla alla

|
gnitati, qua; ipsiscommitlilur, minus consulunl, quàm
virliis hrditiir; (iiiaio non csl (inôd aiil siinoiiia: lur- 1
ambitioni vcl grali.e ; (|ui Dei honorcmsuopostponuiit,
)iilii(liii(Mu aul Icllialis criiiiiiiis d<>rorinila(cin in cA qui solid;i; virtuti nnuidatuMii lavorem lau(h:sve anlc-
clfclioiit^ agiio-srainus. Addo qiiod jiiilliis hic, cinplio- |
poiiunt ; (|ui huniana divinis, numdana cœlcstibus, iti-

iiis vt'l vciidilionis vidoalur esse eonliacliis, nuiiiim ;

cerlaccrlis, caduca praireriints(rn)piternis; qui, rcliclà

pactuin , nulla pollicilntio, idc6(|ue ncc iilla siinonia. Junone Ixionis instar, un)bram amplectuntur, reliclo

Ou;c cùin ila siiil, nuUns niilii jure succenscat, si ah vero cibo, tanquàm canis A^sopicus, umbra; capieiidie
<() qui pro digiio ex huinaiio scu caniaii afTeclii prc- allalrant.Pcrindc foré est indigiium ex iis motivis eli-
|

ralur, non sinioni;c soh'im, vcriiin eliam mortil'cri gcrc ac dignum; non eniiu dignitati ejus dalur (piud
|

poccali noxain nieâ senlcnlià adcniero. |

cligitur , sed vel grati.e , vel laïKli , vel favori ; i\\t.v.

XI. Neque pariler, si iniiii credilur, is judicandus proinde si ex indigna electionc aoquè pararentur, in-
[

est, propriè et stricte loqiicndo, siinoniacus, qui vol dignus loco digni eligeretur ; non ergo indigni ele-
ctionem videtur aversari qui beneficium
'

aniiciliam, vel laudcni vol graliani sihi ex ordinalione dignitali et

procurât, aut adfuturam sperat; iinù ncc scelus esse mentis ordinati seu promoli non tribuil.

crcdiderim bonorum amicitiam oplarc ex promotione XII. Verùm ,

quamvis in istisiDordinatisaffectibus

bonorum, sicul nec benè agendo crimen est honoruni [

crimen admittanms, non tamen simoniam : non enim
firaliam velle promcreri; neque turpc est vei inho- ;
qui dignis ob humanas laudes, preces, gratiam, ordi-

ncstum eorum gratiam expetere qui bonis lavent, nationem principaliter impendunt, vel ecclesiasticas
(piam nempc contemnere vcl ncgligcrc inhoncstuni dignitatcs ex istis praecipuè motivis digno Iribuunt,

est , neque laudandi occasionem bonis prsebcre velle contrajustitiam peccant, cuisimoniaevitiumopponitur,
^

omninô damnandum est, qui aiiis scandalo

in nobis sed contra humilitatcm potiùs vel aliam aliquam vir-

esse non debemus cùm secundùm Christi monita,

,
; tutem ofl'endunt. Neque depravalus ille affectus quo
Matth. 5, lucere debeant opéra nostra coram homini- \
quis ex caeteris rébus vel actionibus spiritalibus , vir-

bus, ut videntcs opéra bona glorificent Patrcm no- tutum scilicet intellectûs, aut voluntatis gratiam prin-
strum qui in cœlis est secundùm consilium Apo-
; et cipaliter quxrit, amicitiam, favorem, applausum no-
j

stoli , 2 Cor. 2, contendere debeamus ut Christi ,

minisque famam et amplitudinem simoniacus unquàm
bonus odor simus in omni loco ; neque injustum sit i
judicatus est aut injustus, sed superbus. Cur ergo
Ht nostro cxemplo meliores alios conemur efficere, 1
veram, iis simoniae vel injuslitiae raaculam inuremus,
quorum nos exemplis meliores fieri cxpetimus ; in iis qui iisdem afîectibus ducti, ordines sacros, vel eccle-
tamen statuendus modus est. Peccant enim , Icviter siasticos quoscumque gradus dignis ac benè meritis

quidem, qui ex humanac imbccillilatis vitio, precibus, largienlur? Excipio tamen, nisi ex illâ amicilià vel

gratiâ, lavore, laudibus magis moventur in ordina- gratiâ lucrum intendatur, vel commodum temporale,
lione et promotione bonorum ad ecclesiasticas digni- precesque, favor, laus et caetera hujusmodi in illud
tatcs ,
quàm ipsà actionis honestaie , Dei jubeniis resolvantur; tune enim res spiritales et supernalurales
prjïîcepto, officii sui lege, populi fidelis cura, mini- saltem médiate pro pretio, pro pecunià conferunlur,
steriorum divinorum excellentiâ, et divini numinis quod simoniacum est; vel si laudes, etc., hujusmodi
majestate, qune omnia ei praesertim anle oculos vcr- deducantur in pacium : tune enim habent rationem
sari, et animo infixa esse debent, qui de ordinationi- pretii, et cùm obligalio ad illas laudes decantandas»

bus vel promotionibus ecclesiasticis faciendis cogitât. vel amicitiani aulhabendamaut flngendam, favorem-
Craviter autem peccant qui vel ob potenliorum gra- que impendenduin onerosa sit ei qui ad id obligaïur,
tiam , vel ob amicorum preces, vel ob laudes quas pretio per se œslimari potest, nec ordinatio cen.setur
exiiule expectant, ordines sacros ecclesiasticasve di- esse graluita, sed simoniaca.
fçiiitates conferunt, nullà vel ferè nuUâ habita ratione XIII. Ilâcautem exceptione sublatâ, probabiliùs et

meritonim ,
quœ graduum istorum exigit celsitudo, mitiùs censent, qui ne quidem ex indigni promo-
eoque gravius, qu6 hcec vilis cogitatio magis à perpen- tione, sive ad ordines, sive ad bénéficia ecclesiastica
dendis ordinandorum vel promovendorum mentis, et veram simoniam ex precibus, gratiâ, favore conlralii,^

dignilate confercndi muneris ipsos evocal, vel quô ;

sed tantùm analogicam arbitrantur. Quôd analogica
prccdictce carnalis concupiscentioe motiva , divinis, simonia contrabatur in ordinatione saltem indigni
quai superiùs explicuimus, motivis magis prœferri quae iis ralionibus procuralur, iimliie est probare,

videntur ;
gravissimè autem cum iis tanquàm in prin- cùm et ratio ex divo Thomâ superiùs allata, et ex
oipali fine , rejeclis cseteris vel expresse postpositis Patribus totadducta testimonia, id evidenter convin-
conquiescunt. Injuriam enim populis faciunt quibus cant. Veram autem simoniae rationem ex prœdictis
praesunt , si iisdem vel amicos sibi , vel amicorum non conLi-ahi iis argumentis ostendimus : primo à

suorum precibus commendatos, vel potentum favore priori , secundo à posteriori, et ah absurdo dnelis.
sufFultos, rectores potiùs prjeficere curent, quàm uti- Primùm enim à priori ita argumentari licet,ex dispa-

les futures pastores ;

populorum in eo salus negligi- rilale quae inter pecuniam et preces, gratiam amici-
tiamque intercedit; quam nempecanonicijuris Glossa
'

tur , et injuria populi afiiciuntur ;

prooposterè omnia
agunt qui cultûs divini legitinire prociiralioni, qure ex I assignat, quia nenipo qui pro alio precatur niliil dat
 f)69 PARS I. SECT. VU. CAP. 11. DE QlJiniJSDAM LUCKIS TURPIBUS IN ORDINATIONE. ilf,

(le suo ; nain perdoro verbalcve csl ; niliil iicm cxcâ spcclare, non pretio a;sliniala videbilur, ideùque gra-
j

(Jaiione pervenit ad accipienlem : et ideô in iis nul- tuila et libcralis, non simoniaca, ccnsebilur; si vcrù
lum ultrù cilrôquc reperitur coinnierciiin» ; idcô(|uc ulleriori quodain fine ista omnia ex daliouc spiritua-
ncc vera ibi incsse debel sinionia : alverè qui dat pc- liuni consequentia in commodum relcranlur, aclio pci
ciiniani, dat aliquid de suo, et ciii dalur pecunia, ali- quam spirilalia ac supcrnaluralia propler Iia;c distri-

qiiid accipit de alieno; undc iicccssiim est ut ad buenlur, simoniaca praviiate ex co fine uliimatè in-
transferendum dominium ab uuo iu altcruin aiiciuis tentoafficiclur.Quare si in pactuin deducautur jjreces,
coiilracius intercédai, et aliquod pacluui in (|uo est laudes, clc, quia in isto paclo videtur esse qu;cdani
vera ratio simoniiv. Eanidem ralionem applicarc pos- commulalio, et conunulatio omnis utriusque connnu-
sunius ordinalioni ex gratià vel ainicilià fael;Te, in quâ tantis commodum spécial , videntur lune temporis
nulla est translaiio doniiuii, usùs vel fruclùs, nullus pretio res spirilales commulari, et pro commodo dari,
conlraclus , nullum pactuni. Quod ex eo prœserlim non gratis, neque liberaliier, sed cum onere et obli-
confirmabis, quia pecunia intcr ea bona rccensetur gationc ; ideùque ncc vera ibi est donatio, ubi merecs
quai nliliasunt, totaque boni ulilis ratio in co consi- exigilur operis, nec gratuila dispensatio ubi prelium
slil quùd ad alia bona conquircnda inserviat; unde qux'rilur laboris; vera vcndilio ibi est, vera emptio,
nullus alius numnii flnis est quant ut in rcruni com- vera simonia ; sccùs verù cùm nullum est ejusmodi
niuiatione tanquàm ipsarum commune prelium dis- pactuni, nullum quoque ab agente gratiœ, laudibiis,
irahalur ; id ergo pro quo pecunia datur per se prctio amicilix', prelium imponilur quamdiù aulem ab en :

comniutari videtur; et cùm gratuila dislribiilio rébus hujusmodi prelium nullum imposilum csl,
oninem commodi dationem vel acceplioncm cxclu- spectaniur ab ipso res isioe sccundùm se tanquàm
dat , non videtur gratis dari ,
quod propler bonum prelio incommutabiles, seu, ut vocant, inappretiabiles ;

utile, puta propter pecuniam datur. At hoiior, amici- ideùque quœ in eas res feretur ejus intentio , in rem
tia, gratia bona sunt, vel jucunda, vel lionesta, qu3c minime prelio commutabilem feretur , non in pre-
perse commutationi non deserviunt, idcôque quan- lium non ergo res spirilales propter res
; illas inlenlu»,
tùmvis eâ in ordinatione intendantur, non videbilur prelio dislrabi videbuntur, neque simoniacè compa-
sacer Ordo pretio œstimari, adeôquc nec simonia vera rari.

fommilti. Apparetque maxime ha>c disparitas, tum XV. Secundù possumus, sive à posteriori, sive ab
quùd quamvis Scripturaî sacrse auctorilate muluum absurdo ila argumeniari durum enim essct eos omncs :

dari gratis praecipiatur, sicutet ordines gratis couferri qui aul pro indignis promovendisroganl,aut precibus
(utramque enim Christi Domini tenemus senlenliam, vel favore promovenl indignes, aul indigni precibus
lum illani Lucœ 6 Muluum date niliil inde speranles,
: vel ex graiià pronioveniur, simoniacos censere, eos-
tum islam Mattli. 10 Quod gratis accepistis, (jratis
, : que suspensos, excommunicatos, irregulares, si anto
date), non tanien in verum usurai crimen incidit qui absolutionem ministraverinl, judicare : sanè si semel
vel ad laudaiionem, vel ad gratiam, amiciiiamve sibi bœc senteuiia vigeat, sùsque deque Ecclesix ordo
conciliandani nmtuô dat, dummodù ad nuuuuni ac- lurbabilnr, pauci iu suis minisleriis à censuris innnu-
cipienlem nullo onere vel obligationc conslriciuin |i nespcrslabuiit, ordinationesmultorumirriLT, piurima;
velit; ergo à pari ncc sinioniacus est judicnndus qui collaliones beneficiorum rescindenda), simoniai cri-
vel graliâ, vel favore, vel precibus ad indignum pro- mine raulti infecli, censuris excommunicaiionis et
niovendum inducilur, quamvis simoniacus foret si suspensionis, necnon irregularitale innumeri irrelili
data pecunia ordinaret, sicut usurarius est qui pr.iolcr crunt; scrnpnlispassim agitabuntm" conscienli* timo-

sorlem pecuniam aliquam pro fœnore intendit : tum ratorum, dcsperaliono cl audacià aliorum i!idural)uu-
quùd ne pro digno quideni absque simoni;c nota pe- tur, qu;c omnia quantum fieri potest fugicnda sunt,
cunias dare liceal; pro digno aulem precari quis li- nec facile admilli debenl. Adde quùd ex eâ senlentià
cite, et absque simoniae suspicione possii, ut superiùs sequatur nuliam fuiuram acceplioncm pcrsonarum,in
docuimus, qu;e proinde manileslam pccuniic et gra- ordinib'js, officiis beneficiisve ecclesiaslicis distribuen-

liœ, lionoris, laudalionis, precum disparitatem ostcii- dis qu.c non sil simoniaca , cl cum simonia^ crimine
dunt. confundalur : nunquàm enim in acceplione persona-
XIV. Nequo obestquùd gratia, lavor, laus, pecunia rum peccatur, quinmolivum aliquod humanum muu-
.Tslimari possint. Cùm cnim alierius sint generis à dannmque occurral, pula gratia laus, amicitia vel , ,

pecunia, et lemeraria sil atquc insuisa comparatio rc- simile quidpiam, ralionc cujus indignus digno , vel
rum diversi generis, mininièquc naluralis; idoo pcr certè minus diguus digniori praiferalur ; lioc aniom
accidcns icmerè et contra naluraiu pccunià liaic omnia simoniacum eril.

:esliniabuntur; nec simoniaui inducenl, nisi abagcnle § i. De ordinationibus obsequii causa vel consnn(jui-
ipso tanquàm pccunià œsliinabilia intendantur, et ad nitatis faclis , aut metti extorlis.
aliquod conimodum ab ipsoniet, non alio quocumque XVI. Quod landenî ad obsequium , consangiiinila-
relcranlur. Cùm enim aclioncs à fine pr^escrtim ulti- tem , nieluni allinel , inducanlue h:ec omnia sinio-
niato speciem sumaul, si iu iis sccundùm se spoclatis ! niam , nccnc, fusiùs forte de iisce dicemus, si (piaudo
aninuis agenlis coiiquiescat, non videbilur cjiis aclio de l'.cuenciis et cleclioue ad ipsa dicluri suuuis; nam
in ullum commodum tenderc, aul ullam uiilitaiem in beneficiorum disiribuiione , iis sa'piùs aHeclibiis à
 ,,

.S7i l>K S\<:iUS KI.KCTIOMttUS Kl OKDINAiJONIBUS. S7Î

'
iT('li)ilisli:iliiliir:iiiiiiiiis, i|ii:iiiiiii onliiiiiiii collalioiie;

hùac Liiiliiiii In-cvissimù hic dico : (>l)s(>(|iiiiitii c:^ iiilcti- SKCTIO OCTAVA
tionc priiicipalitor inipiMisiiin ni orcliiios ohliiicaiiliir ,
Ul: CONSI NSI K\rn WKAHLH PUH.SONAHtM A!)

sinioniain iiidiicoro ,
quia prolio a-sliinaliir , ni pro (lltlOINATIONKM KKQUISITO.
online ('oiiiiiiiilari vidi'tiir : onliiics i|ii()(|ti(' (|iii icniii- CAPCJT PIUMI'M.
noratioiiis |iC(-iiniai'i;c hicu roiiroriinltir altsipii' dtihio DE CONSENSU ni.fiUJl , MA(.ISTH ATl.t'M , D0>HN0RUM ,

Minoiiiacè conroni , (|iiia tuiic obscquitiin prctii ra- PArnONORLM.

tioiicin obliiiel , cl orclinalio prclio conipaiatiir ; non auticuixs piumus.
iiloù lainen pnucliidi (lel)crc viam ordiiialoiibiis ,
qiio- De prwrum consensu.
niintis raiiiiilos snos , Ecclesia; alioqni Inliiros profl- § 1. PfopouUttr qiiœslio , oalendilmufnc tub priticipibux
cuos , ordincnl , cl cccicsiaslicis dignilalihiis ornent ,
cllmicis cornm conscnsum vel dissenstini utittius in

cosque ulpolo noliores, aliis inlcrdinn sibi ignotiori- ordiiiationibus momcnti fuisse.

biis i)r.cponanl- imô secundiini anli(inos canoncs vix 1. Uaclcnns cl ordina-ntium munia , et ordinando-
nllosnisi ex siu\raniiliù ,
qni ipsis obscquiiim seduliun rum dispositioncm, aclusque omiies ordinatioiii prce-
imponderani, adordinalioncn) occlosiaruin rcclorcsor- vios pereurrinms , et qiia; fucrinl utrorumqne parles
dinandoson'orebanl. Consanguinitalom aiilcni nccpro- salis accuralè tradidimus; jamqiin; aliorinn in ordiiia-

dcssc liée obcssc dcbcrc ,

quoniiniis quis qoenipiani lionc esse possinl , nobis quoquc explicandum crit.

ordinct ; simouiacos non cssc qui i|)si niniiùm indul- Superesi ilaque ul de aliorum sine quorum speciali
gent , scd in acccplione personannn dclinquere , in liccnliànon vidctur olim licila fuisse ordinaiio con- ,

qnà cùm nnlla coninuilalionis vidcalur esse species ,

sensu dicamus. Hic aulem ([usestioncm omillimus de
ncc sin)oni;c ralio apparcl ; inliiinianos vcrô et injiislos servis , liberlis , originariis , ascripliliis, curialibus ,

esse qui consanguineos, afdnesqne digaos , cl moii- capile censilis , aliisque condilionariis , et imperfeclâ
lis aliis parcs, proptcr afliniialem vcl consanguinila- tanlùm libertale gaudeniibus, ilemqueobligaiisad ra-

tem rcspuinit , cùm el Christus apostolos aliquos sibi liocinia, quos omnes sine consensu eorum quibus ob-
consanguinitalc conjunclos ordinàril ; conlinendnm ligali , olim minime ordinari
erant iicuisse dicemus ,

tanicn in judicio de consanguincis et aflijiibus lercndo, agendo de quaiilale ordinandorum. Hic cliam omille-
ordinanlis esse affcctum , ncc sibi salis ordinalorcm musspcciatim de episcopisdisputare, quos nempe per
in co lidere debere ; facile in co labi posse , ut eos aliquod sallem tenipus nonnisi chrislianorujn reguqi
C3cleris praîferal, qui sibi sunt sanguinis neccssiludine consensu ordinalos fuisse , ianumeris ferè exemplis
affines ; nullam liàc Ecc!esi:c perniciosiorem esse pcs- imô et decrelis quibusdam ecclesiasiicis ,
palet. Tola
tom , nullani capilaliorcni ; ba;rcdilaria ex indc ficri ergo quxslio proesertim eril de aliis inferioris ordinis
saccrdolia , digniiales maximas ad 1-ndignos iransire ;
clericis ,
presbyleris nempe , diaconis , et cx'leris ,

irapunita cxinde flagiiia ; uno verbo , parùm abcsse ad quos videndum est num regum, principumque, et

quin ex bocuno pessimo exeniplo Ecclesice ruina pro- dominorum , nec non palronorum, seu ecclesiae fun-
venial; nielum tandem ordinariè non inducere simo- dalorum consensus rcquisilus fuerit ; cui dispulalioni

niam ;
quia in eo qui ex mcluordinavit, nielusnon est aliam de parcnlùm consensu adneclemus.
pretium ordinis, scd causa aclionis ; nec à melueiile II. Cerlum est sub principibus elbnicis nullauï

quidijuam apprelienditur lanquàni merces operanlis fuisse ralioncm ob quam eorum consensus ad cleri-
,

Scd ul pœaa non operanlis. Si quis lanien ordii.-es corum ordinalionem desiderarelur qui nempe ul ; ,

uiinislrarel, inilo vclulipacto, quo scabaliquonialo plurimùm, religionem cbrislianam exterminare sala-
,

quod nieluit, redimat, vel ne bonum, quod possidct, gebanl ,

quod ul perficerenl , acriùs in religionis no-

ainilial, simoniacus essel quia cùm vexalio illa quâ slr^e capiia sxviebanl ;
primùmqiie persecutionem in
,
,

\
raaluni infcrlur , vel bonum possessum aulerlur, pre- episcopos et reliquos sacerdolalis ordinis inlenlabanl ;

lio ajstimari possit, qui se ab illà vexatione, inilo de hœc enim eral eorum falsa prudenlia , ul cbrislianam
i

ordiiialionc confcrendà pacio lacilo, vel expresso li- (idem exscindcre se posse crederenl , si in ejus doc-

bcrat, prclio ordinaiioncni vidctwr vendere par cnim lores saevirent. Hinc refert Cyprianus , 25
epist.
;

viJclur esse ralio ejus qui spirilalia pecunià commu- Cornelium eo lempore « sedisse inlrepidum Roma; in
tai, et qui de conservalione boni oblenli pecunià a.'Sli- sacerdolali caUiedrà , cùm lyranuus infestns .saccrdo-

iiiabilis , vel de mali imminenlis rcpulsione pro quà tibus Dei fanda alque infanda comminarelur; cùm
,

mullô palienliùs et tolerabiliùs audiret Icvari adver-

;icm pretium solverclur, el de carumdcm rerum spi-
rilualium dislribulione pacisciiui'. sùsse œmulum principem quàm Romai ,
consiilui

xmulum sacerdolem. Hinc persecutionem » Decii in

episcopos pi'Oîsertim cxarsisse refert Nazianzcnus

oral. 18 , in eos primùm eo fine coramolam , ul liii-

guae cbristianorum ampularenlur ; bine eamdem per-

secutionem renovare medilanlem refert dictus Cypria-
nus , epist. 82 ad Successum , < rescripsisse Yaleria-

nunî ad senalum ut episcopi el presbylcri, el diaconi

m conlinenli aniniadverlantur. t Ilinc Maximianum
 , ,

575 PARS 1. SECT. VIII. CAP. 1. DE CONSENSU REGUM, MAGISTRATUUM, etc. 574
eodeni consilio in saocrdotos , et cicricos, et ecclesia- I
plelisque «fficiis, seu muneribus, qu3e à cujuscunnpie

ruiii prscsiJes dccrcla tulisse, Severus, Ado et Euse- .

condilionw viris, aul consuetudine, aut Icge debeban-

bius refeninl; Diocleliaiîum idem Eusebins, Julia- îur, libère inler clericos prolileri posset. Innocenlius

num Sozouieiius, et alios alii; quibus lanien rcnilcn- quoque I, suuunus ponlifex, quibuslibet pubtuis fun-

libus episcopi, prcsbyteri, diaconi in Eeclesià caihnjicà clionibus \,€capalos, idoo ordinari vctuit , ne Ecclesia
sempei-creaii; satius esse duceulibus Ecclesiae (ideli- de iis in ordinem revocalis trislelur. Sed de iis om-
bns obedire Dco ,
quàin boiiiinibus , et religionis pe- nibus, ut Jam pr;cmonuiinus, fusiùs suo locodicetur.

rennitali providere, quàm corporam saluli, vel bono- lY. Non lau.en omiliendum est, quod apud Gre-
iiim conservalioiii. gorium Magnum, lib. 2, indict. Il, ep. 02 Maurilio ,

§ 2. Consensum principum reddità Ecclestœ pace in legimus, eum nempe, cùm Mauritius imperator legem
plmibus ordinandis expetilum. lulisset, quâ et eos qui publicis administralionibus
III. Alvero, reddità per Consianiimim pace, con- occnpali fuissent ad ectlesiaslicum oificium rccipi, et
sensus principis in iis ordinandis rcquisilus fuit, qui milites non explclis stipendiis in monasteriis admitli

piibiicis ofiiciisqiiocunKineniodo asiricti fuissent ; ie.\ probibcbat priorem quideni partem legis non sclùm
;

siquidem Conslantini ad Taurura pnefcclum prxlorio non improbâsse sanclissiumm pontificem, quin poliùs
decernit, 1. Officiâtes, c. de Episcopis et Clericis, et laudàssc; posteriori verô acriler resiilisse. Quôd au-
lib. 5 cod. Tbeod. , de Episcopis et Clericis, ut i ofli- tem priorem legis istius partem Gregorius laudaret
ciales rationaks, si iniiibilionis ciirsùs, seu priniipili, banc ralionem profert ,
quôd i evidentissimè sciret
necessitate negleclâ, inlerversâ cliani raiione fiscali quia qui secularem liabiiumdeserens ad officia eccle-
ad ciericalûs bonoreni pulaverinl transeundiim, ad prio- siastica venire fesiinat, niuiare vult seculum, non re-
rem condilioiiem retrahantur; si verô obnoxii ratio- linquere. » Quôd posleriorem improbei, illam addu-
ciniis, vel neccssilalibus non sint, sub nolionc judi- cit : I Mulli enim sunt qui possunt religiosam viiam
cumofficiis conseiitieiilibus,siprobabilis vilie studium eliam cum seculari babiln ducere , et plerique sunt
id postnlaverit, iransferanlur, nec cessioneni pjeluant qui, nisi omnia rcliqucrint,servari apud Deuin nulla-
facultatum.» Quâlege non solùm ralionibusreddendis lenùs possunt. » Quam diffcrentiam confirmât Jusli-
obnoxii, sed quicumque principis procuratores fuissent, nianus , qui neminem ex curiali vel ol'ficiali ordinari
iiisi judicum scienliâ et officionim consensu absoliiti permisit, t nisi tanien ex r.ovellà iclaie in monaslerio
j

esscnl, ordinari probibentur, eâ cliani condilione, ut conslilulus furlunà libcrclur, > 1. Sancimus, c. de
''

suis facullalibus saUeni ex parle ccderonl;cIericoriHn Episcopis et Clericis, et novell. 6, cap. 1; quod raiione
enira bona ita dividebaniur ex pncdicià Icge , ut duas minime caret ; cùm enira et militix et curiae gravia
partes suarnm rerum relinqacre debercnt, vel liberis cssent onera, f;icilè adduci polerant aliqui ul clcrica-
suis,veî propiaquis, si liberidees^enl; vel officiis in qui- lum libcrationis gralià susciperent, quod in iis qii ad
bus niiliiabanl si iicc libcri, nec propinqui ipsis adcs- monastcria se conferebant, accedere nemo raliona-
senl; lerîia verô tanlùm porlio ab ipsis reiineretur. Alià biliier suspicari poierat, qui nimirùm duriorcs mo-
verôconstiiulione ad Bassum prxlorio item prsefecluni nasleriorum loges esse comperlum baberet. Addit
idem Conslantinus , 1. G , c. T/i^odos., eodcni lit. :
verô S. Gregorius alià ad Tlieodorum modicura cpi-
i Xeniinem inslructum idoncis facullalibus , alque slolà, legem cliani quàqui milites fuissent à nionaste-
obcundis pubficis nuincribus opporlununi, ad cleri- riis arcebanlur , à Juliano Aposialâ primùm edilam
corum nomen obsequinmque confiigere voluil , sed fuisse, quamvis dispar sil ratio ciericalûs, cùm ira-
eos de cœtero in defunclorum dunlaxat clericoium diderimus superiùs Conslantini imperaloris b'gilins
loca subrogari ,
qui fortunà tenues, neque nnineribas cautum ne qui reipublicie Oiieribus idonci forent, sine
civilibus teneanlnr obblricti; i eos tamen qui anlca principis consensu, clericorum calaiogo insererenlur.
ordinali fuissent, inquielari vetiiil; eos tanlùm qui Gregorius lanien aiiqualenùs camdem legem ad epi-
post legem à se laiam, obsequia piiblica déclinantes, scopos Sicilice Iransmittens, videlur ipsam correxisse,
ad clericorum ordinem confugerint, procul ab co cor- eos videlicel in clero praeproperè non i^uscipicndos
pore segregalos , curise, ordinibus(]ue quibus addicli dicens, qui mililant, nec rationibus publicis obligalos
eranl, reslitui mandavit, et civilibus obsequiis dcscr- in monasleriuai recipi pciniiilcns, priusqnàm iisdem
virc. Ideôleginuisapud Pbolium in Nomocan., til. 8, « obligalionis nexibus fuerint soluti ; milites quoque qui
c. 1 , et tomo 1 Concilioruni, eunidem Constantinum militandi lempus non explèssent recipi permillens,
Magnum tai'.quàm insigne privilegium Sylveslro papie sed si probati inventi fuerint.
concessisse, t ui si quis c senalu suà sponle ac pro- •
V. Valdé quoque ad pnescns insliUilum facere vi-
pria voliiniaie vclit fieri clericus, et in sanclorumclc- dctur dccrelinn illud Pelagii in epistolâad Laurenlinni
ricorum numéro cooi^ari , ne quis ex omnibus boc episcopuni Ccnlumce!lensein, can. Piiiicipali,d\si.{iô:
audeat impcdire. F.adem ferè =anxcrunl Arcadius tt
i
« Principali, inquil.dcvoiissimorumquimilitum iiiicin
Ilonorins rescripto ad Eulycbianum proefcclum y.rw- civiiale Ceniumcellensi consistunt, relalione ad nosdi-
lorio , in quo nec cum cessione facullalun. laKs rcclà , sacrani insinua\ it se clementissimi principis
deinceps ordinari permisère. Eademquoquealiisanxù- '

impctràsse, quâ cis presbyterum , diaconum et sub-

rc ;
qiias Icgcs Lco I imperalor abrngavil, pcrmilicns '

diaconum fieri debere praecipil ; > ex eo enim palet

ui unusquisque dimensis suse miliii.e stipendiis, ex- nonnisi ex sacra, id esl, diplomate principis, sUqueni
 DE SACIIIS KKKCriO.NllilJS ET OUDINATIONITiUS. .';7C

• Mtlitiari possc; in quciiicanoncniGlossa idcù sacrain ficri vclal, c. il, noniinemquc londendumpra;scribii,
|ii iiicipis iK'ccssari.im riiissc contciulit, qiiod vel cii- nisi proprii\ voliuilale , vi-l ann licnitiù domini sui.
ii;ilos isli (irdinandi lornit, vol imporilor Imjiis co VII. l.o},'inius quoipit; inlcr foinuilas s(d<!nines olim
I li'sia; palroaiis. Sed id iioii snflicioiilcr iirohatiir ;
in (Jailià scrv.itas, luni .ipnd ]\Ian iiUïim. qui circa
dicciidiis csl poliùs ad ordiiicîs n'ci|»i(;iid()s coiisnisiis ammm (JOO (lornil, librunupie sancto Landerico l'ari-
|ii'iiicipis tune lemporis rcquisilus, consensus, incpiam, sioruin cpisco|)o dicavil, (uin iu Codicc legum anli-
non pi\XTcptum; (|nanivis,sociii)dùni nsitalaniloqucndi quarnm prœceplum de clerkalu cxprossum, seu licen-
pltrasin) , inip(M-aturi:u ol rcf,'i;r litlora', (piiljus con- tiam clericatinn recipiendi bis vcrbis fuisse conccs-
bcnsnm sinin» cxprinu-ltanl ,
pnoccpla ol jiissiones s:.m : « Eis qui se ad onus clericalns (ranslern:
(iicerentur ; oslo tanion iis nonobstanlilxis niaiuMi^l délibérant, liccnuam non negamus, relribulorem JJo-
pianos opiscopuni cxaminandi prœscnlalum clrcjicicndi niinum exinde liaberc confidimus, quia scriplum est :

poleslas, ni ex iis ([wx in oàdeni opislolà subncclun- iioli prohibere bcnefacere ei qui polesl, si v(dcs el ipse
Jiii , argucrc liocl. benefac. Igilur venions ille ad noslram pr^cscnliam
j!) 7>. Ife consensn rcynin passiui iit Uttlliù requisito. peliil sorenilalcm no, tram ut el licentiam iribucre
VI. Vi},Miit (pKKiuo inos islc in Galliis, snb Kranoo- doberenms, qualiler comam capiiis ad onus clericalùs
rnm impeiio , ut clorici non ordinarenlur nisi ex dcponere deberei, et ad basilicam illam, autmonasle-
ro},'is consensn : cnjus consuctudinis confirmalio peli rium dcservirc. Quod nos, propler nomen Domini,
potcst ex concilie Auroliancnsi I, lonipoie CIodova;i cidem gralanti animo prx'Slilisse cognoscile. Pra;(i-
Frnnooruni rei^is qui priniiis noslioruni regnm chri- pienlcs ergo jubcnuis ut si memoratus ille, de capiic
,

slianani lideni aniplcxus est ; sic ergo Auieliancnsc suo benè ingenuus esse videtur, et in polyptico publico
islnd concilium, c. 4 : « De ordiiialionijjns clericorum ccnsilus non rsl, licentiam habeat comam capiiis sui
id observandum esse decrevimus , ut nullus secula- lonsurarc, et ad supra scriptam basilicam vel mona-
liiuu ad clericalns olficium pra;suinalur, nisi aul cnm slerium deservire, pro nobis Domini misericordiam
régis jussionc, aul cuni judicis volunlalc; ila ut fdii atlentiùs exorare. > Qua; forma indicat eos qui in

clericorum, id esl, palruni, avoriun. ac proavorum ,

polyplicis publicis censili, id esl, raliociniis ascripti,

(pios supradicto ordine parenlûni constat oijservalioni cbartis publicorum vecligalium et officiorum inscri-

sn!)jiniclos, in cpiscoporum polcslalc ac dislrictionc pli, cl curi;e obnexi non esscnt (sic enim censiios in

consistant ; » cujus, ni fallor, canonis scnsuscst, nc- polyplicis publicis ex pluribus aliis locis inlerprelari
niinein sine regià jussione ((pià inlcrvcnienle linstra possumus, ut polyptica idem sint, quod raliociida
judicis regii assensus polcrcUir), vcl ordinariè lo- publica) liàc formula liberam adeundi ccclesiasticum
qucndo, sine reg'ii judicis asscnsu clcricum ordinari slaîum facuUatem babuisse ; reliquos autem dilïici-

lioituni fuisse, nisi lorlè clericorum Hlii ab liàc régula liùs, et pcculiari alio principis diplomate indiguis.se,

exciperentur, qui nenipc vel a vos, vol proavos, vol ut ad clericalum recipi possent.
Legimus et alias duas
patres in clericatu conslilutos liabcrent, quos juxla formulas quibus proanlislileconsecrandoad regem ac
pr;ïdictorum volunlalem, non expcclalo reguni con- nielropolilanum scribere soliti eranl, quai sanè oslen-
sensn, tai!qu;ini in suâ el parcnlûm poleslalc posilos dunl in cpiscoporum ordinalionibus non solùm regum
epiGCopus ordinandi licentiam liabcrcl. Limitai banc consensum inlervenire soliluni, sed et preces ac fla-

consensus regii necessitatem concilium Uhemcnsc I , gitaliones.

sub Dagobcrto I, ad eos qui censibus publicis depu- VHI. Ncc désuni cxempla quibus baec probemus;
lali esscnt ;
postquàm enini clcricos à publico judicc ex pluribus aliqua prol'eremus. Dicitur S. Audocnus,
non distingucndos esse docuissel, ab episcopo verô qui Dagoberli Francorum régis scriba et cancellarius

sine niorà corrigendos ; mox subdit, c. G : n Hi verô fueral, poslea lum recjis Clodovœi Dagoberli filii voliui-

quos publicus census spécial, sine permissu principis, lale, lum mullorum relicjiosorum liominum consitio et

vol judicis , se ad religionem sociare non audeanl ; » Iwrlalu, elerici tonsuram accepïssc, in Yilâ S. Audoeni
gcneralem lamen legem de liberis lion>inibus, sine arcbiepisc. Rotliom., apud Sur. 24 augusli ; dioilur

consens» principis , non ordinandis sanxit Cjrolus S. Auslregisilus, qui arcbiepiscopus liituricensis fuil,

Magnus, ut in ipsius (>apilularibus habelnr bis vcrbis, cùm valdè cuperet in cleruni ascribi, sed cujus opcrà
lib. 8, c. 120, el legnm Longobard. lib, 3, lit. de id à rege impelraret, necdùm comperlum haberei,]

Fpiscopis et Clericis,!. 5: s Declericis bominibus qui œlliereum , qui poslea Lugdunensis arcbiepiscopus

ad servitium Dei se tradcre volunt, ut priùs lioc non creaius esl, el qui inprimis charus crat, rogâsse ul
laciaiit qnàm à nobis licentiam postulent. Hoc ideô, agerct apud regem, quô ejus permissu liceret ipsi in

(|uia audivimus aliquos cx illis , non lam causa devo- i j

clerum iransire ; egit autem, ul pariter in ejusdcm
lionis lioc lecisse ,
quàm pro exercitu, seu alià fun- Vità subditur, ille cum rege, el rex assensus esl. Di-

ctione regali fugiendà; quosdam verô cu|)idilalis causa, ciiur el idem S. Auslregisilus Bilurlcensis anlislcs à

ab bis qui rcs illorum concupiscunt , circumventos . Tbeodorico principe obtinuisse, vel liceret ipsi, S.

audivinms, et hœc ideô fieri probibemus. n Concilium Sulpitio, qui postea in cathedra ei successit, decendi

quoque .Mogmilinum sub eodem Carolo Magno, injuslas in ccclesiâ munus déferre ; videbat enim doctrinœ (jraliâ

ordinaliones damnans eorum qui sine propriâ volun- tnullos ad eum confluere ; annuisse autem rex sine
tate elerici, vel monacbi aiionsi sunl; id de cietero inorà ul tonsis cuDiUisiu clerum ille Iramirel, in Yilâ S.
 PARS 1. SECT. Mil. i.\ï\ J. DE CO.NSENSIJ UEGLM, MAGISïKATLLM, etc. 573
.Sulpilii 17 januarii. Plura alia proferri possunlejus- 1 episco])i, preibijleri, diaconi, irritain mancrc ex canoiie
deni nolaî ; vcrùni id oinninù iiiulilc ac supcrvaca- dicente : i Siquis episcopm seculahbus niagishadbususus
ncum fuerit. Suflicial lioc loco adnolâsse iiiler varios per cos Ecclcsiam oblinuerit , dcponatur, et segregctur,
articules fl», qui lanquàin consueludines regiii Aii- i
cl omncs qui cum eo lommtmicattl. > Canon illequem ti-
?!ii i. uh Henrico II regc, D. Thomct; CmimaricnM ar- lal Ijjjc synodus, canon est aposlolorum, qui scvcris-

cliit-piscopo subscribendi proposili sunl, cl quorum I simc lam cos qui niagislraluum seculariuni favore
plurimi à Romanâ Ecclesià, sedenle Alexandre III I Ecclesiam obllnucrinl, deposilionc niniirùm et segrc-
damnali sunl, hune arliculum toleraluni legi :Filii ru- galione pleclil, quàm illos qui bac arlc Ecclesiam in-
sticorum von debent ordinari absque assensu domini de gressiscommunicaveriiil.Parisicnsesiniililcr concilium
eujus terra nati dignoscuntur. Cui arliculo vidclur fa- m régnante Childeberio rege Francorum, ordinationes
vere concilium Mogunlinum cilalura. episcoporum irritas esse vult, c. 5, si per ordinatio-

% i. De regum inlervenlionc , aliorumquc supplicn^ neni regiam istius honoris culmcn pervadere aliquis
ni-
tione primitm usilatâ, tum prohibilà. mià temerilate prœsumpsit. Mcolaus I, tum epistolà ad
IX. Soiebant et principes nonnunquàm pro quibus- Michaelem Orientis impenitorcm, tum ad Lolharium
dam rogare ut ordinareniur ; sic enim, verbi gralià, Occidenlis, acriter clecliones à principibus fadas
refert Gregorius Turonensis Theodoricum Francorum exagilat. et ulrumque imperatorcm sibi Ecclesiarum
regem jassisse ut Gallus qucm Arvernorum antisti- ordinationes usurpantem generosè redarguit. Alexan-
lem designaverat presbvter ordinarelur et , in epi- der II, Gregorius VII, concilium Claromonlanum sub
slolà sancli Reraigii, Ileraclio Leoni el Theodosio, Urbano 11, Pascalis 11, Innocenlius 111, cjusmodi ele-
qui euni de ordinato ab ipîo Claudio quodam noaiiue clioneni omnem per laicosfactam nullam essevolunf,
reprehenderanl , legimus ipsum ordinaiionem dicii et ils qui cjusmodi electionibus consenîiunt varias
Claudii hâc ratione excusasse, quôd régis testiinonio pœnas imponunt ; slatuit etiam concilium Salisbur-
lacla fuisset : Ego, inquit, Claudium presbyterum feci gense, ne laicorum favore, vel poteniià Ecclesise
;
obti-
noncorruplus prœmio, scd ad prœcellentissimi régis te- neantur.
&timoniuni, qui erat nonsoliim prœdicûtor fideicalholicœ, ARTICILIS II.

sed defensor ; $cribilis canonicum non fuisse qucd jussit; De jure scu gratià patronatùs.

iummo fungamini sacerdotio ; regionum prœsul , cuslos § 1. Jus patronatùs antiquiliu ignotum.
]yclriœ, genlium Iriumphalor injunxil, epist. 5, ialer I. Uuod audis de ecclesiis à laicorum manuiiequa-
varias epist. Franc, regum, et episcop. Aimalibus quàm recipiendis noii ad palronorum seu fundalo-
, ,

Francorum insertas, necnon in Biblioth. Pair. toui. rum ecclesiaî everlciida jura proferre; quae licét ,

3 collectas. Similiter quoque If^imus apud Flodoar- primis Ecclesiae seculis ignota
, posterioribus tamen
duni , cùm Lupo Calalaunicae urbis episcopo quaestio suam firmiiaiem et robur acceperunt. Ecclesi^i; pr;,..i,,

moia fuisset quod Harduinum quemdam Rhemensis temporibus , quibus ccclesiastici tituli primùm fun-
diœcesis presbyierura consecrâsset, et in abbateni daii sunl, ea erat episcopalis gradùs cmiuenlia aique
benedisisset , excusasse se quod ci per episiolam re- auclorilas, ut ea rata ab omnibus baberenlur qure
giam commendatus, et ab archidiacono Rhemensi episcopi grala habuisseni ; ea episcoporum prudentia,
praesentalus fuisset, eamque excusaiionem probatam affabiliias aique moderalio , ut in commune sœpiùs de
in synodo Suessionicà Rhemensis provinciic fuisse. rébus Ecclesiae , et ordinalionibus clericorum consu-
Refert quoque Zonaras, in can. 5, syn. VII, principes lerent ;
ea lolius populi christiani pielas el humiiilas,
dira plures poientià imperii frelos, episcopos quos- utnemo aliquid in Ecclesia vellei habere secreium ,

iiam créasse aliosque presbyieros ac diaconos fieri nemo specialem ullam nisi emincnlioris sanctitali^ ,

pro poteslale jussisse ; adeô vel antiquis etiam tem- prœrcgativam quareret ideôque nec patronorum ec- ;

poribus aliqua niala contra legum sanciiones invale- clesiarum vel fundatorum ambitio privilégia extorque-
scebant, et ut ibidem agnoscit -rabais), ii r.ouia., vêtus bat nec ad ecclesiarum dolalionem privalis honori-
,

vialum improbitas , Parisiense quoque concilium et bus uUius exciianda erat volunias. Quare sub fmem
Âquisçranense r^em rogat ut cureibonos pastores, seculi V Gelasius papa ,
jam tum , ni fallor , excilatâ ,

recioresque Ecclesiis adhiberi. Sylvesler quoqnc in fundaloribus ecclesiarum ambiiione, cùm Julius
apud Jurelum, ad Ivonis Epist. 60 : mitli, inquit, cle- quidem in fundo Juliano sui juris ecclesiam S. Viii
ricorum prœbendas, vel ecclesiaslica officia nisi manu x-dilicari curâsset , eamque fundâsset , monendum
episcopati, vel manu abbatis, vel régis manu, sancta ac- rescribit, ipsum procul dubio prœler processionis adi-

Legimus tandem apud Ivoneni

cipere Ecclesia permiltit. tum ,
qui omni chrisûano debetur, nihil ibidem se proprii
Joannem Aurelianeasem" electum per litteras régis juris habilurum , Gelasius, Senecioni epist, 16, q. 7,
ipsi Ivoni consecrandum oblatum fuisse. c. Piœ mentis. Frigenlium quoque, qui in fundo Sex-
X. Yerùm sacris canonibus arabilio coerciiaest eo- liliano in bonorem sanctorum .Michaelis archangeli , •

rura qui principum aut judicum auclorilale vel gra- et Martini Confessons Ecclesiam fundaveral , monen-
lià, ecclesiasticos gradus adipiscuniur : decernit svno- dum vult ul nihil fundator ex hâc basilicà noveril ven-
dus VII, c. 5, omnem electionem quœ fil à magisiratibus, \
dicandum, nisi processionis aditum ,
qui Ckristianis

(i) Art. oblat. S.Thomae, ex Bibliolb. Valic; apud omnibus in commune debetur , idem, can. sequenli.
Baron., touio 12, ad aiuium lltii. II. Glossa antiques canones , ex usitaiâ sue tem-
 ,,

S79 Î>K SACIUS LLhLliU.MlIl M imi>I.N.\ilONIIJL'S. ;80

Mio inorc, (!X|)um'ns, prorcssio- iiionastmum nripi inni processioitc prœmiiiiilal Korlô
I»ori' coiisiu'liiiliMO
ijj:
, .

nisaililmn \iil<tiir pcciiliaiilcr pntroiiis ascripsissc ,

ilcni quùd palruiii in pmcessionibus publicis ((piannu
|

iil (Si, pr,csoiil:inili proinovcmlos ad Mcclcsi;)!)! à so !; moiilio apiid TertiillianiMM, liirronyhiuin, aliosijuu

rmnlalani , vcl dolalam , raciillalciii. Voniin ,

cni pla- l! (oiiipliucs) ("l'ieris prain lit, eis ideo processionis

cucrit Gloss:i' iiilorprclatioiiciii scqiii, (îiih-in lamcii adiliis iriimitnr, pr.Tscrliiii ciiiii pnicedere is propriè
ex et) canoiic colligcrc ikiii licchil privatiim alitpiud dicalur (|ui aliuruiii comitiilii inslruclus prugredilur ;

jus pnescnlaiuli clocUim limdalori vcl palroiio coiivc- V. g. , episcopus ad ccclesiani , clericorum niullilu-
iiissc; nam procossioiiis adiliis, (pii palroiio lril)iiilnr, |
diiie siipalus, propriè procedcre dieliis csl ab Augu-

(lifilur esse deborc (idolibus oiimiljiis (•omimiiiis; sliiio, Siilpilio Severo , Sidonio, (jrcgorio .Magiio,

idcùque primas (piidcni parles fiindaloris fuisse in cli- veleri Ordine Hoinano , cl aliis passion; cl impcralor
j

gendo clcrico ad ecclesiaui quain rimdàrit, exinde li- salellilio miinilus ad palalium procedcre passim quo-

ccrcl coUigeie , scd non solas cjus parles cxlilissc que apud auclorcs icgitur : codein crgo modo cccJe-

scd cas cinn rclitiiio populo connnuncs. Al enirn siariiin palroni qui toliiis plebis sequeiilis vclnli

processionis adiluin, ni fallor ,

ailler iiilcrprclari diiclores erant, adilu processionis gaudere diccban-

debcnius, ncqiic enini nnquàin quis Icgil processionis !

lur, quôd primi adirenl, cl c:<;lerorum tnrbà slipati

adiluni suini pro faciiltalc pr;esciilandi aut promo- procédèrent. Ilacc oninia conjiciendo à nobis dicuntur

veiidi ad aliquani dignitaleni ;

processioiiem auiem ac divinando : fatenduni cnim est perobscurum esse

sa'pè legiinus pro praTOgalivâ bonoris cl largilionis quid per processionis aditum palronis speciatini altri-

luunerinn : quo sensu Licinius Rufinus, 1. 6, impe- bulnm intellexerit Gelasius ; niilii aulem cerliini est

ralorcni Anloninuin consliluisse referlw/ ad processum praîsenlalionis ad ecclusias laciend;e jus neqiiaqiiàin

viri uxor et donare possit ; Thcodosius quoque et Va- inlcllcxisse quod cùm supcriùs pateat polcsl cl plii-
; ,

Icntinianus, Sebasliano PP. I. Sancimus, c.de Consuli- ribus quas jamjam adducemusauctoritaiibus probari.
bus procedendi , id est , mnnera publiée populo III. Concilium Toictanum IV celebralum tem-
,

pnblica exbi- pore Honorii anno 671 , clarè et diserte l'unda-

largiendi , et prœrogativa; speclacula
iisque cum insigniis bonoris consistendi
toribus ecclesiarum ac palronis, in ecclesias à
bendi , in

principaUjudicio legitimam se condilas potestalem adimil. JSoverint, ait c. 52,

sicut et consulalûs gcrendi ,

Iribni (acultalcm docuerunt; proccssionibusque con- condilores basilicarum in rébus quas eisdem ecclesiis

sulalûs jus non augeri quod prima processio conlulerat coufenmt, nullam se polestutem habere, sed jitxla

(qux neuipe in susceplionc consulalûs babebalur) canonum insliluîa , sicut ecclesiam , ita et dolem ejus ad

sed beneficio ilerari dixernnl. lleinque Juslinianus ordinalionem episcopi perlinere. Ex eo verô canonc
colligiiur sicut res Ecclesiac in arbilrio et polesiaie
processiones consulum numcravil , in quibus specla-

cula consules exhibèrent; quse omuia oslendunt pro-

episcopi relinquunlur, lia et ecclesias ipsas ad cjus

cessionis seu T^pw^uyài pro largilionibus istis, et inslilulionem et gubernationem relinqui, idquesecua-
, ,

expensis ad speclacula edenda faclis , et prœrogalivâ dîmi canones, ut ibidem concilium Toletanum profi-

quâdam bonoris in iisdcm speclaculis sunii possc ;

teUir, quorum canonum maximam parlem leges apud
secundùni quam acceplioneni dixil lorlè Gelasius fun- Graiianum. Favet concilium Cabilonense I lemporc
datoribus ecclesiarum prœtcr expensarum qnas fece- Clodov3ci II Francorum régis habitum anno 650 in ,

rini in usus publicos bonorem , ilemque fundaloris quo, c. 14, consuetudo illa damnatur quce jam obre-
tiluluni , et bonoraliorem sedem (l), nibil proprii pere solobat ,
quod oraloria per villas potentûm jam

juris in ecclesias à se fundalas sibi vindicare passe. lougo constructa tempore et facuUaies ibidem collalas ,

Forte etiani per processionis aditum Gelasius banc ipsi quorum villœ sxiut cpiscopis contradicant , id est,

prœrogalivam intellexit paironis concessam ut ad sa- répugnent quominùs et ab episcopis regantur , et ab

cram oblaiioneni, et communionem acccdeiiles, lai- iisdem de clericis provideanlur ; subdilur enirn hanc
]\

C05 onines pnïccderenl : adiliim enini ad sacrwn consueludinem emendari debere, ita duntaxat, ut in

allare quem eWscov vocal concilium Laodicenura potcstate sit episcopi , et de ordinalione clericorum , et
,

can. 5<), processionem dixil Gentianus llervelus in de facullate ibidem collalâ ,

qucdiler ad ipsu oraloria et

Vers, iiujus can. ; et ordine ad sacram communionera officium divinum possit impleri , et sacra libamina con-

alque oblaiioneni procedi olim solilum , res est nolis- secrari : quibus verbis judicatur in arbilrio episcopi

sima. Forlè item prœrogativa palronorum, de quâ clericorum in pricdictis oratoriis ordinalionem alque
quôd obviàm inslilulionem silam esse oporlere ecc'.esiaruin palro-
loquiUir diclus Gelasius, in co sila crat ,

eis ab omnibus fidelibus cùm primùm ipsi ad a'dem

,
i
nis reclamandà sublalâ potestate ,
quod simililcr in

sacram accedcrenl, procederetur quam prxrogaii- rediluum islorum oraloriorum dispensalione episco-
;

vam sibi multo post Gelasium tempore palronos ven- ,!

porum jus esse vult idem concilium. Antiquius quo-
quôd 'i'heohaldus cornes que iis omnibus Aurelianense lY conciliiun sub
dicàsse, ex eo conjicies
Carnotensis ad nionaslerium S. Pelri in Valle proli- Cbildeberto Francorum rege anno 641 , decrevit

ciscens, se, inquil Fulbçrlus, epist. 21 Abboni , wi c. 7 , nt in oratoriis domini prœdiorum minime contra
voHim episcopi ad qucm lerritorii ipsius privilegium no-
(1) Honoraliorem sedem in ecclesiis arbilrio pre-
sbylerorum palronis ailribulam collige exiib. i Capi- sciiur pertinere ,
peregrinos clcricos intromxllanl ; nisi

lular., cap. 14$. forsitati ,

quos probatos ibidem disirictio ponlificis ob~
 ,, ,,

581 PARS I. SECÏ. Vin. CAP. I. DE CONSENSU REGUM, MAGISTRATUUM, etc. 58-2

srn'flff prœccperil ; ex qiio canone palet iiondùm '

naslerio illum vohimus ordinari ,
queni sibi de suâ
patronos nominaiidi clericos iii Ecclesià plenam lia- concrregaliouo cl monacboruni cicclio, cl possessienis

buisse poleslaiem. dominus, cl (quod niagis observandum est) ordo vitan,

§ 2. Origo juris palrouatns, et confirmatio. et meritum poposcerit ordinari. > Sed clarissimè in-
IV. Ex his quoque omnibus duo deduces : primuin, tègre, et qiiibusdam ampliùs annis,postJuslinian;cani

lion statim laicis ecclesias œdificaniibus jus illud proc- sanctionem sccuIo,anno nenipeCbristi6o5, concilium
bcniandi clerieos ad ordinationcm concessum fuisse Tolelaïuim IX, c. 2, ejusdcin juris palronatiis eliain
sihI priniùm cpiscopis aliène lerritorio ecclesias scdi- in monasieria et ecclesias parochiales inviolabiieni
ficantibus attribulum in concilie Arauzicano I, in quo, auctoritaiem primnni esse voluit hoc canone : « Cùni
can. 10, dedicaiio ccclesiae ab ipsis ocdificatje episcopo sx'pc sit solitum ( ut ) etiarn iila qunc non dcbenlur,
li>ci propria asserilur, » rescrvalà ledificatori episcopo prece suppiicalionis cl vi quodnmniodô cxlorqueanlur
iiâc gralià, ut qnos desiderat clericos in re suà vidcre, doloris ;
quaiilô niagis, et sine obstaculo conccdi de-
ipsos ordinel is cujus lorritorium est, vel si ordinati bent exquisita srnnil et ordiiic juris, et dolore com-
j:im snnt, ipsos habcrc acquiesçât; » cui privilégie passionis! Quia ergo plerùnuiue fieri cognoscitur, ut
nulluin simile laicis xdificateribus ecclesiarum iri- ecclesià; parochiales , vel sacra nionasteria, iia quo-
buit , de quibu-s immédiate post loquitur. Hincque rumdam episcoporuni vel insolonlià vel incuriâ Jior-
patel jus patronalûs ((]ued nieliùs graliam dixeris; rendam décidant in ruinani, m gravior ex hoc oriatur
ecclesiasticura ,
quod nempe in ctericorum prœsenla- aedifîcantibus mœror, quàin in struciido gaudii exsii-
tioiic consislit ,
priùs ab Ecclesià probalum fuisse terai labor ; ad ea piâ compassioiic decernimus ut
quàm laicunî ,
quia nempe laici minus idonei judican- quamdiù earumdem fundatores ecclesiarum in hâc
lur, qui de suffitientià et aptiludine clericorum judi- vitâ superstites exstiterinl ,
pro eisdein locis curani
cent, quàm ecclesiastici , et iuler cos polissimùm pcrmittantur habere solliciiani, et solliciîudincni ferre
episcopi. Allerum , inferri polesl jus palronatûs pri- prsecipuom, atque »eciores idoneos in eisdein basilicis
mùm in oraloria seu capellas , ut vocaul , à laicis j
;
iidem ipsi offerant episcopis ordinandes, quos, si taies
usurpaium fuisse, quàm in ecclesias cathédrales, col- lorsitan non inveniantur ab ils tune quos episcopus ,

légiales, aut parochiales ; cùm enim permissum fuisset !

ut oratoria in ngris
œdificarentur (qualis penuissio habelur in concilie
Agathensi sub Leone I), domini qui in leniieriis suis
et domibus oratoria
sentandorum seu nominandorum facullaiem
loci probaverit Deo placiios, sacris cultibus instituât,
ad cvilandam faligationem familial |i cura eorum conniventià servituros; quôd si supersliti-
bus eisdem fundaloribus redores ibidem episcopus
praesumpserit ordinare, et ordinationcm suam irrilani
ista ncdificabant, clericorum prœ- noverit esse, et ad verecundiani suam, alios in eorum
sibi dari loco, quos iidem ipsi fundatores condignos elcgerint,

a-quum cciisebaiit ; ut nempe , cùm piivatini sibi et .

ordinari. » In quo canone nolandum est ea quac olini
laniiliae sure isla scdilicareiit, clericos quequc in iis- precibus et supplicationibus fundatores ecclesiarum
dem miuislralures cligereut. Priiuùm itaque legimus ab episcopis obtinebant, asseri de ca;lero tanquàm jus
Juslinianum Novellà constiiutione 123, cap. 18, de debilum fundaloribus, si superstites fuerint; in qui-
sanclissimis Episcopis ei Clericis , quain console Ba- bus verbis cxckisienem hœredum arbitrer coniiueri,
silio Juniore, deciino calendas mardi, anno videiicet ila ut scilicet fundaloribus solis , non eorum haeredi-
541, edidil, et Pctio pruekclo pionmlgandam misil, bus, pnesontandi clericorum ad ecclesias parochiales
juris palronatûs in oraloria irima fundamenta iis ver- auctoritas detur ; nam canone primo quo idem conci-
bis jecisse : « Siquis oraiorii domum labricaverit, et lium haercdum propinquorumque eorum qui ecclesias
voluerit in eà clericos ordinare, aut ipsi, aut ejus fundàrunt jura onumeral, ea solùm recensct
, ut ,

liX'redes , si expensas ipsis clericis minislrant, et di- nempe ecclosiarum soiliciludinem agant, saccrdolem
gnes denomiiiant, denominaies ordinari; si verè, qui res ecclesiic dissipanlem accusare possini, et ad epi-
ab ipsi^ eligunuir, lanquàin indignes prohibent sacra; scopuni vel judicem déferre; de cpiscoi<e quoque talia

reguhe ordinari , lune sanclissimus episcopus quos- !

agenle apud melropeliianum queri eis liceat; faculta-
cumque pulaverit meliores ordinari procuret. i lis aulem pr-xdiclae praîscntaiidi clcricum ncqiiaquàra

V. Poblca vero ad punieiidam quorunulam episco- mcminil postea verô capile secundo
; cilaio immédiate
poiiim iicgligenliam, cl fidcliuiii in erigendisecclesiis sequenle jus islud pio^senlandi clericos fundaloribus
piolatem excitandam, potesias aliqua laicis fundatori- ecclesiarum, si superstites fuerint, attribuii; undc
lus in quascumque ecclesias à se fundatas concessa manifesté htec parlicula videlur esse exclusiva ; adeô
osl, cujus aliqua vestigia apparent in epislolà S. Gre- ni hocredes juxla islius cencilii dispositionem codera
gorii Secundino episcopo T:uiron)itane, in quà vel , I
jure minime potili videanlur.
ce lilulo cujusdam monaslcrii sublraciioiiem ab alio VI. Confirnialur jus illud patronalûs in synode Ro^
monasterio iiijustam censet quôd contra voluiitatem
, man.i sub Eugénie II et Leone IV, in qiiâ hicc haben-
fiindatorum facta esset ; scripla esl autcm hxc epîsiola tur, cap. 21, q. 7, c. Monasterium : i Monasleriuni
a Gregerio indiclione prima, id esl, anno Mauritii i-2, vel oralorium canonicè construclum, à domiiiio cen-
Christi vciô 598 ; evideiiliora oliam in cpistolâ Pelagii slrucloris, ce invite, non auferalur; licealquc illj

Gregorii prxdecessoris Mellilo subdiacono elucent : presbytère, cui voluerit, pro sacre officie ipsius dioB'
c Abbatcm, iiiquit c. Abbalem, 18, quaesl. "2. iii mo- cesis , cum ceiisensu episcopi , ne malus existât
 , ,

^R- hK sAcrus FUxvrioMnt S I:T OUniNATIOMRlJS. î.Si

< iiiiiniiMidiiii-. I (.oiilinnaliir rliain in (-oiicilio l'ari- [

bfanl;(:l, hi in conlcnlioiiem vciieriiil, cl siinullalc-,
siriisi M, iiiipciaiilc i^iiduvico Pio, cl Aposlolicaiii ini(;reos siirrcxciini, per quassacerdo» buoibi ollicio
Scdciii icnt'iiU' Cirfçoiio IV, qui posl KiiKCniiim II, caiionicc liiii;,'! non p((s.sil ,
pnccipialur ai) cpiscopo
:iiil(> I.oonoinlV srdit, iiciilriiiii taincii iiuiiicdialc aiil civitalis lit nullo modo ibi iiii->s;iriim sdleiiiiiia <('lr

|ii.i'COssil, aiil scciiliis est; iii ((» viwô coiicilio Imc breiilur, douce illi ad eoneordiam icdeaiil, el pari
<lr<-r(Muin Ic^itiir, (juod Capiliilariliiis Caroli , lib. .*> volo al(|>i(,' coiisilio (îcelcbia illa saccrdolcm canonicé
c. 178 , iiiscrliim fuit : « De clericis vorù laicoriiin liabeat, (|iii libcrè iiiiiiislcriuin suuni cxercere posait.
imdo nonnulli corimi conqucri vidcnlur co quôd qui- Hoc aulem Cabilonensis 11 dccrelnm lanquàtn eoncilii
dam ciiiscopi ad ooniiii pièces iioliiil iii ccclesiis suis Mediolancnsis cilalur in diMixlalihus , a Mmcliaido
ros, l'i'uii miles siul, ordinale; visuin iiobis Ciiil ul in vero Wormaliensi, cl Ivonc lan(|u:im eoncilii Medio-
ulriscpie parlihus pax cl concordia scrvclur, cl cuni niairicis; cui simile csl deciclum eoncilii iribuiiensi!»
cliarilalc el ratione ulilcs et idoiici eliganlur ; ul si sub lormoso papa dccernenlis, c. 32, ul volcnlibus
laicus idoiieuni ulilein(|ue clcricum obluleril, iiullù palronis ccclesiam ab uno presbylero procurari , cpi-
quàlii)cl occasioiie ab cpiscopo sine cerlà ratione rc- scoptis lollal inde reli(iuias, alque ejusdem ecclcsiœ cliiu-

pellalnr ; el si rejicieiulus est , diligcns exaiiiinalio cl dul oslia, cl sub sigillo consignel eu, ut sacrum minislc-

cvidcns ralio, ne scandaluin generclur, nianii'c6tuni rium nullus celcbret in cà, anlcquàmconcordi ununimilale
facial. > in concilio Wonnalicnsi staluluin est siinili- unum omnes eliganl presbijterum, qui idoncus sit sacro-
tcr, can. 49, « ut si laici ciericos probabilis vitsc et sanctum locum procurare, et populo Dei utililer prœ-
lioctrina; cpiecopis oonsecrandos suisquc ccclesiis con- esse.

slituendos oblulerinl , nulh\ quàlibcl occasione roji- VIII. Sequentibus soculis indubilatum fuit ju-, pa-
cianl ; » qui canon licèt expresse incnlioncnipaliono- lronalùs laicorum, ul nempe fundalores ecclcsiarum
ruin non l'acial, scd generalim laicorum, nibiioininùs corumijue liicredes, clcriios cpiscopo in ecclesià à se
probabilius est scnnonem in eo Tieri de laicis qui in vel à parcnlibus suis fundalà ordinandos prcesenla-
ccclesiis suis ,
quas nempe vel ipsi vel parentes eo- , renl, in quo pracsenlandi jure concilium Laleranensc
niin, fundàrinl, aul qui fundalorum baîredes sint, sub Alexandre III dicil, c. 17, fundalores ecclesiaruin
quibus clericorum noininandoruni facullas atlri- eorumquc bicredes ecclesiam susli?iuissc ; ul scilicet
Itualur. jus illud non ex divinà ordinatioiie, nec lam ex Lcclc-
\II. lis vcrô ferme lemporibus fundalorum hacre- siac dispositione quàm ex ejusdem peiinissionc ac lo-
des jure palronalùs gavisos fuisse , imô el inler ipsos lerantià ipsis acquisilum fuisse oslenderel ; et supra

tohacredcs ecclesias parochiales et cœteras fuisse ex concilio Arauzicano I memoravimus jus islud non
inlerdùm divisas, colligerc est ex sanciionc Lolharii jus, sed graliani, seu privilcgium dictum , cliain in

imperatoris relal;\ inlcr Icges Longobardorum , lib. 3 ecclesiaslicis peisonis. Cui assenlitur Joannes XXII ,

Icgum Longobardorum , 45, quoe tamcn Gregorio in docens jus palronalùs ex solâ gratià coiicedi, non ex
decreto Graliani iribuitur cùm non salis pateal cui stricto jure.

Gregorio Iribuenda sit : « De eeclesiis, inquii inipera- IX. Ea tamen consuetudo adeô invaluil ul ad alios

lor, qua; inter cobœredes divisœ sunt, considerandum à fundaloribus jus palronalùs progressu lemporis ani-

est qualenùs si secundùm nostram providcnliam , cl pliatum fuerit. Concilium ïoletanum IX cilalo supe-
admonitiones episcopi, ipsi cobœredes eas teiiere vo- riùs canone solis fundaloribus, quamdiù supcrslitcs

luerinl, et lionorare faciant. Si autcm hoc conlradixe- essenl , ecclesiasticas personas nominandi facultalcm
rinl, ulrùm eas ila cuslodirc permiltal , an reliquias videlur tribuisse, quamvis canone praicedenti cajteras

cxinde aufcral, et ubi ad nosirum beneficium ecclcsiai patronorum praîrogotivas fundalorum filiis vel nepo-

pertinentes ila divisœ fuerint, ut describanlur, el no- tibus atque honeslioribus propinquis deferri voluerii.

bis enunlientur. » Videliu' in hâc lege sernio esse de Alexander III non lis solùm, verùm eliam emptoribus
ccclesiis istis quibus fundalores annualim ex suis bo- possessionis seu lundi jus inlegruni palronalùs ascri-
nis pensioncm ad presbyteri alimenta assignabant; psit, adeô ul simul cum ipsârerum universilaie trans-
/(juibus proinde mortuis, videndum erat nirùm bœre- ire ipsum ccnsuerit. Deinde non solis fundaloribus

, des singuli eam capitatim persolvei'e, vel aliqui coruin scd et aliis jus illud tandem inipelratum est : primo
! vellcnl, ne videlicel presbytère in eâ ecclesià mini- ilaque palronus ccclesise esse nierelur qui fundum ad
straluro alimenta deessent ; cujus rei gratià ba;redibus œdificandum dédit; secundo, qui ecclesiam conslruxil;
islisfundalorum nominatio presbyteri in eà ecclesià terliô ,
qui funditùs deslruclam reparavil, perinde
jiisiituendi concedebatur. Yerùm lucem afferlhuic legi enim est ac si de novo ocdificâssel, priorque obligatio

(^abilonensis synodus sub Carolo Magno , c. 2G , ubi i

quâ alleri palrono Ecclesià addicta erat, eâ penilùs

abusum quemdam reprehendit qubd inler hœredes ec- collapsâ exUnguitur : anliquus tamen palronus secun-

clesiœ in rébus propriis constitulœ dividanlur, et tanla dùm lloslieusem, et Sylveslrum rogandus videlur ul
per eamdem divisionem simultas oriatur ul unius ailaris icdilicet, et in rescdiflcatione caeteris praeferendus ;

quntuor partes fiant , et singulœ partes singulos habeant quarto, qui ecclesiam dotavit.
preshijteros ; quod sine discordiâ el simullate nullo modo X. Circa niodum eliam comparandi illud jus hacc

(jeri polcsl ; cui malo ul provideatur, decernit quod slaluta sunt : primum, ne jus illud, utpole quodam-
liujusccniodi ccclcsiio , inter lioeredes di\idi non dc- niodô spiritualc, per sevcndatur; allcrum , ut cum
 ,

585 PARS I. SECT. Vlll. CAP. U. DE COMSENSU PARENTUM AD CEERICATUM, etc.

tolâ univcrsilatc rcrum , vcndi et obîigari Ipgiliinè CAPUT IF.

jK)Ssil; icrliiim, ul Iranscal ;ul eos c|uil)iis ad longnm hE CONSENSU PAKE.NrilSI AD CLERICATUM , SIVE ORDINI.S ,

toinpus villa locala liioril, non ad cos quibiis ad brève I

LUI OBITER DE EOKUMDEM CONSENSU AD MO.NACHATUM
quartum, ut possit transferri qualuor modis, siiccos- LIBERORIM.
sionc, donalionc, pcrmutalionc, cl ciun reriini vcn- ARTICULES PRIMES.
dità univorbilalc; quinlum, ne jus islud desccndal ad De neces&itale consensus piirenluni ad ordinationem
bitrcdes pro porlioiiibus b;riodilariis, scd qiiilibel libcrorum.
coruni sil pairoiius in solidun» : qiiod siiiiililcr con- § 1, Liberos à parentibus, iicc à cleiicutii, ncc ab ordi-
lingit in aliis juribus, qua: incorporalia sunl; sextuni, nibus, vel monachalu , sine ralionabili causa esse re~
ut non possit dari sine consensu cpiscopi, pra^ler- traliendos.

quàm si monaslerio, vel allcri ccclcsi;c rclinqtiatur à I. Conscntaneum sanè est ut quia de consensu re-
laico ; ultimo, ut per hxresim palroni aniiltaiur. guni, priiicipiuu, dominorum leinporalium, ad subdi-
torum ordinationem sacram, superiùs qua; nobis visa
§ 2. Leges juris patronalûs.
sunt docuimus ; breviler de parentum consensu , ad
XI. Leges quoquc palronis laicis prrcscntaturis ad boc ut ipsorum liberi clericalem slatum eligere (|ue-
1

fcclesias in quas jus babent , aliqua; prscfixa; sunt : ant, vel ad ecclesiasticos ordines promovcii, aliipiid
prima, ul inlra quadrimestre spalium nominent cuni j
dicamus. JN'am quemadmodùm pro bono pul)lico, ,

quem ecclesiaî suui praefici volunt; qiiod nempe alii

I
principum inlerest quem quisque s'.atum amplecla-
,

numerandum dicunt à die vacalionis; alii à die, quo tur : ita parentum privalim iiiterest, cui se statui ip-
i

de eà cerliores fieri possunt, ne videiicet sine suà sorum fiiii proprià voluntate addicant. Et quoniam
culpâ, si invincibiliier vacationem ignoraverinl, suo monasticus status clericali valdè afliuis est, eaque
jure eontra œquilalis leges priventur. Altéra , ut di- quaeslio de clericali statu movetur, non parùm illu-
gnum nominent : qui enini indigiiuni , pr;i;terqu;irn stralur si monasticus status clericali bâc in parle con-
quôd peecant morlalilcr, ulpote qui Ecclesiœ gravcni feratur; ideù conjunctim de utroque disseremus, ita
injuriam iiiferre concntur, praiterea etiam suo jure tamen ut priinùm de aucioritate parentum ad retra-
privandi sunt; quod intellige si dignum inlra tempus licndos liberos à clericalis vel monastici slalns susce-
pr.tscriplum minime nominaverinl : cùm enim îaico plione, seu de necessiiale consensus ipsorum ad hoc
non insit scienlia, quâ de instiluendi nioribus, ingc- ul liberi oïdinari, vel monacliaium prolileri, légitimé
nio, doctrinâ, aliisque coiiditionibus inquirere seniper possiul tum de eorumdem ad inducendos liberos ad
;

possit , ideù nominationem suam variare Ecclesia ipsi utrumque statum eosque adigendos seu de vi p.i-
, ,

permitiit ;
quamobrem si indignuni nomiiiaverit, po- terni circa nlrumque stalum persuadendiim imperii,
test intra praescriptum lenipus dignum pra'sentare ; dicamus, et in uliàquc istà qu;estione dissolvendà
sed si toto lempore ei ad praisentandum concesso non quai certa sunl incerlis pra.'mitlamus.
nominaverit dignum , suo jure privaudus est. Conci- II. Ceriissimum ergo primùm est, graviter paren-
lium tameu Tridentinura deceruii , ut patronus etiam tes peccare, qui liberos à Dei obsequio, à clericali
laicus intra decem dies, vel alind tempus ab cpiscopis nenipc aut monastico statu, absque ullâ raiionabilj
praescribendum idoueos aliquos ad ecclesias paro- causa relrabuiit. Ili enini simiies sunt filiis lîeli, qui
cliiales praisentet. Tertia , ul patroui digriiores etiam oblala ad sacrificiuni in suos usus sumebanl,
,

popu-
nominent, non solùm dignos ,
pneserlim ad ecclesias limique à sacrilicando relrahebant quod corum cri-
;
;

parocliiales , ne suo; EcclcsiLC malè consulant , et i^a- jnen non iuultum reliquit Deus, sed ingcntibus in ipsos,
luti lidelium inique provideanl. Quarla, ne praesentent in patrem ipsorum, in totum populum pœnis vindica-
motâ controYersià de jure palronatûs; eâ siquidcm vil ; ob illud enim crinien morte pessimà ipsi pei ic-
durante episcopus instituere potcst pcrsonam ido- lunl; lieii, vir alioqui bonus, scd in filios ex paierno
neam, qui ab eo rcpra;sentari debebit, qui jus cviceril affectu iiidulgentior, subità morte percussus est ; arca
patronalûs. Qiiinta, ut cum plures sint paln.ni, nullus 1 Dei à Pbilistinis capta , Israelilicus cxercilus occisione
eorum. nisi aliis vocalis, nominarc praisumat, isque delelus esi; quales, pulas, passuri sunt à Deo pœ-
légitimé nominatus censcalur, qui à majori parle nas, qui lemplo Doniiiii sacerdolis iiidustriam, mona-
fuerit nomiiialus Sexla, ne clericos instiluant vel clii exercitalionem, monialis continentiam, lioruni
destituant, secùs excommunicaulur. Scptima, ul clc- onini(nn gloriam sulTuranlur,cùm in Antiocbum, Na-
rici pr.esentali, ab cpiscopis inslituantur, antcquàin bucliodonosorem, Pompeium obviolatum Ilicrosoly-
sacra ministeria allingerc , vel populi regimen susci- milanum templuni, tam acriler divina vindicta desse-
pere audeanl qu;e inslitutio adeô ncccssaria est ut Magnum et ingens corum crimen
, vicrit? est, qui Deo
nec régi sine cpiscopi consensu canonicè aliquem palris auctoiilatcm, liberis perfections vila; studium,
clericum in suum servilium recipere coneilium Mel- paccm, boncslum olium, majorem securitalern invi-
dense olim permiscrit. ! dent qui quos ad œternam felicitalcm manu, linguâ,
;

omni studio ducere debent, à luiiori ejus inquirendaî

I

via revocant, à subiiniioii gradn pcnè janijam clatos

in altum dimovenî, à majori profcclu relardant, ut in
pericula, in syrles, in dubia cerlamina, in negoiiosa

TH. XXIV {Diœ-neuf.J

 , ,

;87 ItK SACIUS El.KCTIOMniS Kl OUIJI.NATIOMIJLS. T;88f

menl'.nu (ondani, necesse liabeiilquadranlcm re-

'

iii.'iTnliir reprclioiisio- illis

iir^olia c.oi.jiriaiit. Uiiiinlnu

Kcclo-'i:»' iiiislorcs sulitraliiinl, qui al)

Kcdc- limpicre ; sin aulcni hoc non fcccrinl , locus sit ab
nom. (iiii

'^ir>^\^ Doiniiiiti iiorlioiicm resciiulno, iutcsialo. I

si;\ illiisliioiriii

Kcclosiam à coiii- S 2. I''<irt(i iib 'niipitbcribus volti clericalùs vel monacliU'

fldirs viri^iiiitalis evcllcro, niatrcin
iibcribiis conaiilnr (ilios lus à pannl'tbu» irrilari passe.
ploxu lilionim, cl ab Inijiis

ntialioro, qui nascrnlia iu bono agio iniiaruni (:()j,'i- \

IV. Cerlum (juofpie et indubilahnn est vota moi»a-

lalioiuiiu scuiina oradicaiv, injcrlas loiidlis adbuc I

stici vel ccclesiaslici slalûs ampleclendi, qu;e à libcri.s

sancli soboles cx- .'ctale innnainrfi lacta sunl, à parenlibus irrita rcddi
cordibus pias cogilalinncs Spirili'l^

lUdcuda |M(unl tbd)i<) cjusniodi pa- pos'-c; id cnim doccl Triburiense concilimn, c. 21,
lini^uiTC salaj^uul !

reuluiii blullilia est, ipii dîun arcliîis soixtbMU

aniplecli i
qua'Sl.2, c. l'nella : « Pi f.i.la si aille duodecim aniios

sil)i vidoiilur, cl cbariùs, camdem comprimunt, cl i

;elalis sponle suà sacrum sibi velamcn assurniiscrit,

dùiii blaiuliliis cam se Ibvcrc putaiit, couiprcssau» I

possunt slatim parentes cjus, vcl lulores, id l'aclum

MdVocaul. « duriim palioui ! ( in porsouâ lleruu i

irrilum facere. t Idem quoque de miilicribus staluil

«lonacbi exclamai nornaidiis opisl. 3) <) saivam ma- .Vuguslinns, cilandum mox ex Numerorutïî libro lo

imn ! ôcrudclcsparcnlos,olimpios! imùnon paronlcs, slimoniiun cxponeiis ; Tolclaiium vcrô X in masciilis

scd percmplorcs quorum consoialio mors (ilii est, I idipsum parilcr obicrvandum insinuai; ad hoc eiiim,
,

cum ois, (piiim me legnare siue ul liberi ex monacliali professione rcsilirc non pos-
qui me maUuit perirc

cis; qui ad naufraginm, undo landom nudus cvasi

me I
siiit, parenlum exigit consensum. Cerlè pnerorum ac

rursùs ad igncm, uiulc scmiuslus cxivi; rursùs ad la-

pucliarum par est ratio ; idcôquc si pnellarum vola

irones, à quibus semivivus n liclus sum, scd,

misc- irrilarc parentes possinl, puerorum cpioipie in Iciicrà

jam aliquanlulùm convalui, rcvo- aitatc poleruiit ([uaproplor ulrnmquc tradunt D. Tho-
ranlc Samarilano,
,

mililem Chiisti propè jam capte

et mas, et cacleri qui ihcologiam ralione ac melhodo docue-
carc conaiilur ;

cœlo lriun>pbanlom (quod non in me glorior, sed in runl, Antoninus, item Sylvcsler, aliiquc summislae.
V. Adduci soict ad Iiujus sentenli* conhrinalionciii
co qui vieil mundum ) ab ipso jam inlroiUi glorisc ,

lanquàm caiiem ad vomilum, laiiquàm sucmadlulum, divinum antiquoc legis pra.ccplum ; ex quo lamcn dif-

ad sccubnn reduccrc moliuulur mira abusio,

lioslis !
|
ficullas aliijna snborilur, quippe cùm prima fronle

iiislal à lergo, et fugienli prohibciur

cgredi, evadenli parenlibus ad irrilanda puellarum, non puerorum,
suadelur regredi , » etc. vola facuilalcm tribucre videalur : iis siquidem ver-
III. ilujusmodi parentes odil Dcus, qui zelalor est bis expressum legilur, Numeror. 3 : « Si quis viro-

animarum noslraram, qui sibi soli patris et domini j

rum votum Domino voveril, aul se conslriiixeril jura-

«omen vendicat, cxneris dcucgat : Ex quo omnis pii- j

mento, non faciel irrilum verbum suum, sed omnc
ternitas in cœlis et in terra HO)?iJMrtno-, ad Ephes. 5; quod promisit, implebit; muHer, siquippiam vovcrit,
j

oui de cnjnscumqne statu decernendi inest su-

soli I
cl se conslriiixeril juramento, quac est in domo patris

proma auclorilas qui primiiias sibi ex onmibus vi-

;
sui, et iu .Tlale adluic puellari, si cognoverit paler

vcnld)us exposcit. Hoc damnât Ecclesia, vindex lœsœ voluiii quod pollicita cA, et juiamenlumquo obligavit

divin» majeslalis , et propugualrix su;c dignitalis, cui animam suam cl lacueril, voli rca erit ;
quidquid pol-

utiles opifices, illuslria ornamcnta subtrabunlur. Gra- licita est et juravil, opère complebil ; sin autem,
vis à Toletano concilio III in ejusnnodi parentes con- slatim ut andierit, conlradixit paler, et vola cjus et

siiluta csl pœna, c. 10, q. 3, c. Hoc sanctum : « Ut juramenta irriia eruni, nec obnoxia lenebitur spon-
si quis proposilum caslilalis vidua; vcl virginis im- sioni, eo quôd conlradixcrit paler. » Quibus verbis
pcdieiil, à sap.clâ communione et à liminibus ecclesix quis non primo intuitu crederet mulicrem viro oppo-

liabealur exlraneus. » Prohibet quoque Triburiense ni, et invilis parenlibus masculorum vota slala rata-

parenlum violenta eâ in rc imperia : « Si, inquit, que, feminarum vcrô in œlale immaturâ, irrita et in-

c. 24, q. 2, can. Puella, in fortiori cclale adolescen- valida declarari? Probabilius lamen est quod Abulen-
Inla, vcl adolescens scrvire Deo elegeril, non est po- sis, quûdque alii passim docent interprètes, nullam
teslas parenlibus proiiibendi. t Tridenlina simililer iis verbis maris et femiuœ opposilionem conlincri ;

synodus, sess. 25, de Rcgularibus, cap. 18 , « ana- qainimô viri noinine cujus vola rata esse jubcnlur
ihemali subjicil eos qui sanctarum virginum, vcl alia- hominem cujuscumquc scxùs sigiiificari ; fcminœ vcrô
rum mulieruRi volunlatem vol accipiendi, vel voti ciijus vola irrilari posse dicuntur, non quidem nomen,
eniiltendi sine juslà causa impedieriiit. j Née ecclc- sed legem saltcm, in quâ nomen islud habelur, trahi

siasticse solummodô, sed civiles quoque leges in ad masculos in a;lale imperfcctà, scu anle pubcrlalis
parentes pro Dei bonore, ecclcsiarum onianienlo, annos conslilutos ; mulieris autem prœserlim meiilio-

fdiorum liberlale armaulur. Ii)lerdicit Justinianus, nem fieri, ul eâdem sermonis série ejusdcm quoque
novellâ 123, i parenlibus filios snos monasiicam vilam in œtale perfeclâ ,
poslquàm scilicel per nuplias
eligentes ex venerabilibus monasteriis abstrahere ; » in viri polcslalem translata csl, menlio Oeret.
et aiibi, «non liccat (ait idem impcralor, 1. it non VL Porrô buic inlerprctatioiii maximam lucem ac
Ikcat, c. de Episcopis et Clcricis) parenlibus impedire probabililatcm aiïert Gr;Tnta iiiterpretum vcrsio ; in

quominvjs liberi eorum, volenles, monaclii aul cicrici quà loco nominum, vir, mulicr, hominis nomen gc-
fianl, auteamobcausam exhseredare sed ; si ipsi testa- ii| minaium legilur «vÇpwrrî,-, «vâysMTtoî, quod utrumquQ
589 PARS 1. SECT. VIll. CAP. H. DE CONSENSU PARENTUM AD CLERICATUM, etc. 590
'

sexumdcsignat; cui vcrsioni Hivct Ilcbraicus lextiis, vitalcm ac molesiiam salis expcrli siml, ut caulè de
qui goiiiiiiatum (ilieiiar, quasi is, is, viri et foniiiuc Jio- remmliandis nupiiis deliberare possint, nisi à parcn-
minum ioco coiilincl ; ex quibus palet nullam oppo- libus, vel aliis sub quorum sunt poleslate juventur,
silioncm lieri maris ac feniinir, scd pro ulroque pari ideôque Jura eis succurrunl, ne in conlinenlià eli-
raiione ac conditionc legem iiislilui. Ncc omillcnduui gendà vel fallaiilur, vel cieculiant.

obiler, non absque mysierio fieri quôd gemliiala ))0- IX. Pra:le!ca non minus ccrlum exislimoquin ojus
mina lioininem significaiitia, in ulrâqiic Ilebraicà impuberis de quo dubium est, ulrùm perfecto firmo-
et. Gra?câ lingiiâ Jioc Ioco habeantur, quod nobis |
(jne ralionis usu valcat, nccne, vota à parcnlibus ir-
niysteriuiu cvolvit Origencs, bom. 24 iiiNum. i Quce rilari absque ullo dubio possint. Primo, qu!a in dubio
est isia , inquit, rcpetendi nominis ejusdem causa ,
pnesumendum pro loge publicà , et eo quod sœpiùs et
quasi non sufficerot dixisse, bonio qui vovcrit volum frequenliùsaccidcresolet, publica verô lex parcnlibus
Domino; > lum respondetab Apostolo doccri, «//;</« impuberum vola irritarc concedit; cl usu communi

esse inleriorem liominem, alium extcriorein ; illum esse cxploratum liabeiur, vix perfcclum ralionis usum in
qui renovalur de die in diem secundiim imaginem ejus, quocumque impubère reperiri ; ilaque si de imiîuberc
qui creavit eum ; hune verb visibilem, qui corrumpitur. aliquo dubitetur num firmitatem islam ralionis assc-
t Ciim ergo, inquit, venilur ad tolum liominis profe- cutus sit, prcesumendum non alligissc. Secundo, quia

clum, ul lox Dei suscipialur, et vola Domino offerun- in dubio potior est condilio possideiilis; ideôque cùm
lur ; vola aulem Domino offerrc ncmo polest, nisi qui fdiusanle annos puberialis mancal in palrià poleslate,
habet aliquid in semetipso, et in subslanlià suâ, quod I
patris sanè possideatis melior est conditio, iia ul suo

offerat Dec; non sufficit isle exterior bomo legem Dei dissensu filii vota irrilare possit, et quamcumquc, se
suscipi-re, nec vota solus offerre, non cnim polest inconsulto, filii disposiiionem nullam cfficere. Terliù,
aliquid dignum Dco baberc ; sed ille interior bomo qui quia ubi item res dubia est, pro libcrlalc videlur esse
magis babet in se quod offerat Deo. > judicandum; liber ergo à voto pra sumendus est
MI. f Quôd autem, inquit, D. Thomas, 2-'2, q. 88, quem non certè consliteril alligatum ; benigniorerfl
art. 8, in corp,, lalis obligalio volorum iu impuberi- quoquein eo casu sententiam sequi non minus jusli;.îi

bus rol)ur non baboat, dupliciler polest conlingere : est quàm lutum; severiùs ergo oi>inaniur qui quem
uno quidem modo propler defectum ralionis, sicut dubium est obfirmatâ raiione, cùm voverel, prœdiium
patet in furiosis et amcnlibus, qui se voio non pos- fuisse, cujus voii obligalioincerla est, voir vinculo
sunt obligare ad aliquid, dùm sunt in furià vel amen- obslriclum asseruerint. Quarlô, quia in dubiis pariler
liâ; alio modo, quia ille qui vovet est alterius pole- reo poliùs favendum quàm actori, et debiloruni par-
slati subjeclus; et isia duo concurruiit in pueris ante les favorabiliores sunt, quse ideô ampliandai cl exlen-
annos puberialis ;
quia et patiunlur ralionis defeclum. denda) ; pcr volum a'.Ucm aliquis debitor consliluilur :

Ht in pluribus; et sunt naluraliler sub cura j'arentum, quare nisi maiiileslè pat(?at eimi obligalum esse, non
vel tutorum qui sunt eis ioco parenlum. Conlingit est nostrà senlentià ad voii execuliouem obligaiidus.
propter naiuralem disposiiionem, qu3e legibus buma- Denique, quia in dubio impubes non judicaïur habilis
nis non subditur, in aliquibus, licèt paucis. accelerari ad alios effectus, ni ad lesiimonium ferendum, agen-
ralionis usum; qui ob hoc dicunlur delicli capaces, dum in judicio, etc.; ergo nec ad obligandum se veto

nec tameu propter boc in aliquo eximunlur à cura per se solum, sine alterius adminiculo et conseasu,
parenlum, quae subjacot legi humanœ respicienli ad idoneus erit ccnscndus,
id quod frequeutiùs accidit, »Use D. Thomas, qua; X. Denique longé probabilius arbitrer, nequideni
iribi videntur accuraiiijs expendenda, ul ex eorum obslringi voto sine parenlum consensii impubères
discussione pra'cedenlibus lux suboriri possit. libères, ebi conslet eos infra pul>erlalis annos doli
Vlli. Primùm igilur slaluo bunc ralionis usum ad capaces fuisse. Gujus sententiae fundamenlum praici-
votl emissioncm sufficere, qui ad poccatum mortale puum est patria poleslas, à quà impubères quaniùm-
perpelrandum sufficit; qualis usus ralionis procul vis doli capaces luerinl, nequaquàm in volo cxinum-
dubio consuevil puberialis annos prœcederc, ideôque lur, qucie proinde ipsos inhabiles efficil ad obligaiio-
non dubium mihi videtur quin ante puberialis aiiiios nem voii siibeuiidam, quanlùmeumque vola emiicriiit;
pueri puel'irquc vola cmittere valeanl; qusc lamen nemo cnim de re aliéna disponere polest, patria au-
robur non babeant, nec (irmilalcm oblineant, donec lem potesXas eJïicit ut lilii, id quod sunl parenlum
obllrmato ralionis usu à vovenlibus rata babeanlur, ! sinl, ideôque sîante eà palrià poleslate seipsos obli-
vel à parcnlibus aut luloribus, quorum est imbecil- gare vel addicere nequeunt; isia autem iex quie filios
lum adbuc ralionis nsuiu in filiis supplere, confirmala impubères sub parenlum potesiale conslituit, licèt ob
wiit;ad rem sicpiidem gravissimi momenli pcr se eli- inlii niitaiem ralionis in impuberibus consiiluta videa-
gejHlam qualis est status aliquis, cui sunt non minimœ lur, eaquc ratio in prœsenti casu cessel ;
quia lamen
non quivis ralioms usus, sed lir-
diflicultales anuexap, ul plurimùmet in pluribus valei, ideô lex isia a.'quis-
milas, roburque ralionis requiritur, quod vix in im- sima est clsi forte iu aliquo casu fallaïur, et cùm
puheribus locum habet; qui, licèt p.jccati niorla'.is a>quissima legis vigoreni
sit, iion aniillit ; quis eniui
capaces existant, vix lamcn pericula inconlinenliœ nesciat cessante dunlaxat raiione legis in parliculari,
adverlunt. vix feniationis ad caruales volnj-iaies gra-
ejus sempcr inconc-issam vim et illibaiam nmvpiv»
 ,

591 I)K SACIIIS KI.KCriOMf^LS KT OUDINATIOMIU'S. im

:uiclorilalciu ? veriini ad i-l.im qiuxun' Icf^cin liiiiiaii- ff S 5- J\rfiniuciila tunlineiis quibits probalur parciitum ad

(laiii, liim privaloiiiiH l'avor, tiiiii piihlica nlililas cou -

ordiiutliuiies cl prufessioiiea inonastkas Ubcrêium cuii-

niiiuiil: ravoiMiiiidiiii; cimuMiiinloxisIa lam in parcii- sensiis esse tiecessarius.

tiiin ^'laliam (iiiàm lilicionim iiislilula sil, ne, vcl lii lo- XII. Cravior aulein ad pra;scnlem bx iiin s[i(( lat

iiHMV silii omis imi^ouaiil, vcl illi lilidrmn icmimiiic ac qu.Tslio, nlnini alisi|M(; parcnliim consciisu (iliis in

(lirccliono privoiilnr, amplili( aiida iiiaximi- viilcliir, a-lale Icgilimà pni)i'rlalis consliliilis , vcl ordines sa-

laiiU'iin abcsl iit ad sonsmii vorbis ipsiiis miinis accom- cnis recii)ere, vcl ro(;ulareni slalum amplecli liccal;

modaliim rcslringi di'bcal •

icslriiigerclur aiilcin si (pia; quidcm quycsiio in utramque parlem probai)ililcr
<»in ipsius \erl)a iiullam cxccplioncm admillaiil, ex agitari polcst; et quidcm non liccrc absqnc conseiisu
ali(piain aslnicrcimis. Ulilitas parentnm ntrnmvis stalinn cligerc snadcnt
iiosiro cxccplioiuMii lircc :

vt'io pnltlica cjnsdciii logis ex oo italcl, (piia coiuiuu- Primùm, quia Doniinns, apud Mutlb^i;um l'i, rcpre-
oiniics
ni bono inaxiinè cxpcdil, ad avcnuiicaiidos iiciidit IMiarisa.'OS qiiùd Iraditionibus suis mandalum
cxciiliL'iulaiii oiiiiiem ab uniusciijiisqiic de iionorandis parentibus everterenl, et munera in
scriipulos,
aniiuo formidincin, ad scdandas singiilonim coiiscit'n- templo oircrcnles, ncccssariis parentes obscquiis ofti-

lia^, ul lompiis ccrliim ac delcriniiKilmn slaliialur, ciis(pie IVandarcnt; in linnc anlcm l'Iiarisicorum cr-

ex quo obligalioïKii» volonir.i ol nriiiilalt-'in sine pa- rorcm videnlur incidcrc, qni cicricalcm mililiau), vcl

rciilum cniisensu dcsiiniaiiius : iiucMiiin cniiii vakiè rcgularcm vivcndi ralii)iicm , iiiconsnllis parentibus

est à quo lemporc ralio iiiiicuiqiic noslrùin plciiiùs ami)lectuntur ; neque enim pruîceptum de bonoraiidis
ilUiccal, à quo firniiùs convalcscat ; acriora siquidem parentibus in rcverenliâ solùm cxlcrnà , aut cultu

ingénia qua; ul pliniimun niagis pracocia videnlur, quodam extcriùs cxbibendo consislit, scd in ministe-

lardiiis aliquaiulo firmilaleni illani atlingunl, lardiùs rio pryelcrea, famulaln, speciali assislenlià, nnuicri-

ad consuleiidi inaliirilatem pcrveiiiiinl ;

idcôqiic quœ busque dcfcrcndis, juxla illud Ecclosiastici 3 : Qui li-

vidoiilur aliquando magis prx>cocia lardiora sunt; mel Dominuin , honorât parentes , et ,
quasi dominis,

obslal quibusdam Icvilas aninii, aliis slnpidilas, ne servit liis qui se genuerunt , in opère , et sermone , et

rem gravioris momenii seriô et mature disculerc vel omni paticntiâ, etc.; ilem, ibidem : Fili, suscipe sene-

eligcre possini : in bis dubiis pcndulus brorcbit ani- clnleni palris lui , et non conlrisles eum in vilâ illitis ;

mus , et dùm qnid sibi scquendum sit, constilnere mi- denique juxla islud ejusdem Ecclosiastici , ibidem :

nime poterit, violatai nonnnnquàm religionis rcus erit. Malœ famœ est ,
qui derclinquit patrem , et mulcdiclus

XI. Neque verô orquiparandnm votnn! sponsali- qni exaspérât matrem. Quibus lionoris cxhibendi pn-
bus, qu» revocari non possunt, si conlrabenles im- renlibus à liiiis ba;c capita coUiguntur, parentes ré-

pubères doli capaces appareant; pra;lerquàm quôd vérer! , cis in obsequio exliibcndo sedulos assislere

enim lex quai impubères à sponsalibus arcet, banc ipsos non contrislare, eisdem ad ministcrium et sola-

CKceptionem expresse admiitil, nisi prudcntia, scu lium prxstô esse ;

quiie oinnia officia clhnicœ super-

nsalitia œtatem supplere videalur , sunt prœlerea gra- slitionis, et calbolicie religionis graviores auctores

ves, e;T;quc non contemncndai raliones, quœ sponsa- admiltunt. Plato quidem , 4 de Legibus, singulos ex
disparcm dcbere esse rationcm apud se consliluere praicipit omnia quœ pênes
lium et voiorum liberis

sponsalibus pliires intéresse soient, se babenl eorum esse à quibus geniti ipsi sunt à
oslendiint : nam , ,

animas, prudentia, quibus in banc lucem educli, cl à quibus cducali, ac

qaibus contrabenliiim ingénia,
qucant;at proinde arclissimo dcbilo tciieri ad obsequia illis pro
nota esse possint, qui de ils lestiiicari

apud unumquemque concipi, et emitii viribus cxliibenda : « Primùm quidem iUis debere
vola privalim
conscio, judice, nisi vovenle, bona et facullalem quibus ad banc vitam tuendam
soient, nemine leste, ,

secundùm corporis bona postremè ca qii;c

qni ad obligalionem voti tune temporissubeuiidam,
si
usus est, ;

ad animum pcrliucnt; \idelicetorania, et ab illis

ralionis defeclum, ineplus est, mullô magis ad b;Tcc
ob
examinandam codem persolvcnda lanqnàm muluô data, ut cum aliquo l'œ-
ingenii sui vires ac firniilatem
nec, si ad alia lempora deçà nore rependanlur. > Cirero, lib. 2 de Inventione, ad
tempore ineptus erit;

difieratur, aplior ad judicium ofikium et cullum illa omnia revocal t Pietas enim
examen ac judicium
:

re
per quam sanguine conjunciis
ferendum probabilitcr prœsumi polerit; sapé enim est , leste Cicérone ,

patriseque benevolis officium et diligens tribuitur

nccidit ul quo lempore de volo primùm
cogitai, post

(irmiorem obtcnlum vix ejus status cultns. J Angustinus ad alia duo capita reducit :

usum rationis
Dicimur inquit 10 de Civil., cap. colère
meminerit, quo eral cùm volum emisit; sicque nec t ,
, lib. 1 ,

bomines quos bonoriiicâ vel recordalione vel pra;-

vcrisimili argumento de ralionis usu, quo primùm ,

dijudicare queat. lînde palet sentià freqnentamus. i Sed, ne lusiùs in hâc generali
jpsi pcrfectiùs ilhixit,

in praxi veriorem ac probabilio- ihesi immoremur, ad hypothesim veniendum est , ad

nostram sententiam
quam nempe docent Decreti, et Decrela- quam, experienlià duce, progrcdiemur. Quis non fa-
rem esse,
cile intelligat ea omnia ofiicia parentibus
pnicstari
Sylvester, et
lium Glossac, Panormilanus, PaUidanus,
non posse ab qui clero se vel monaslerio, astrin-
passim canonici juris doctores, quibus ciiam meo iis ,

alii
gunt, quos parentes deserere, eosque ad
iracundiam
judicio tanquàm certus ejusdem
sententiœ patronus
sœpè provocare animadvertimus qui
D. Tbomas, ut patet ex citatis supra vel iristitiam ;

addendus est j

1 nec parentibus prseslô esse possunt , nec eorum la-

ejus verbis. !
 ,

•593 PARS I. SECT. Vlll. CAP. II. DE CONSENSU PAUENTUM AD CLERiCATUM, etc. m
tcri aillicercre obedienliiii vincnlo irrolili (
iieqnc ,
subdil elobslringil; al secundario lanliim jure, ((uod
,

cleiico- genliuni vocanl doiiiiiiis si^rvi snl)j;toeiil omiies na-

verùm etiani velus
'

;
enim sola rcgularis ,
illa ,

rnm disciplina obodienliai lenacissima eral ) ;

quibiis lura liberos genuil, scrvil-us peccali pxMia populorMin
|

consensione induclu Cit. Ccrlum est aulem luin ec-

staliis siisccpliis inipeJinioiilo esse potest qiiomiiiîis

pnroiilibus suis lideii miiiislerio, diligciUi cura, pro- clesiasticarum, lum civilium legum auclorilate servos

vido oonsilio, l)Ianao senuone, gralà assidtiilale as- invilis domiriis , iiec ad ordincs promovcri , née in

sistant laiiguenlia eorum corpora l'ovcant

,
rébus , nionaslcriis profiteri sine crimine posse. Eodein ergo
ipsoruin provideaiit , ncgolii immuncs cos pra-slent, jure vcl potiori, nefas crit invilis parenlibns vcl sacro

eorum aninios debililalos erig;ml, in dubiis consilium j

ordine iniliari , vcl monaslicam regulaui profiteri.

e.vliibcant, in ad\er.-is solenliir , in niœslis reliciant Circa quam servorum cum dominis et liberornm ,

oflicii sui mole oluiili , vcl vila; à negoliis secularibus p ciiin parenlibns aquam coniparalioncni, nota, (juncso.
aliéna-, disciplina; , vcl esorcilalionis nionaslic;c rc- s ralioiicm eoncilii Cbalcedonensis , ob (piain servis

gulis impcdili? quomodô ergo liccbil invilis parenli- l

monaslcriom invilis dominis ingredi pvohibuil, can. 4,
bus ejiismodi slatum liberis amplccli ,
qui cos à per- i cam esse nenomen Dei bUisplieimlur ; al qiiis non vi-
solvendis debitis parenlibns suis ofliciis revocare dcat majorem subesse ralionem vercndi ne nonien ,

potesi ? Dci bla'-phemctur, si parentihus liberi, quàm si do-

XIH. Ccrtè debilum parenlibns exsolvendum anli- |i mjnis servi subripianlur? nam longé graviùs feruat
quissimum est. Honora, inquit Sapiens, Eccles, 7, .| parentes sibi liberos cripi, quàîn doniini scrvos à se
patrein lumn, et geinitiis matris tuœ ne obliviscaris ; me- :
doleaiit aulugisse ;
qiiare sicut servi nescientibus et

mento quoniam nisi per illos natus non fuisses , et re- i no.i consentientibus dominis neque clerici , neque
tribue illis quomodb et ilti tibi. Non potest anliqnari :
monacbi Ileri possunl, iia nec liberi insciis vel invilis
illud debilum, qiiod anliquissimum csl; pnoscribi parenlibus.
non polcsl ,
quod ab origip.e nalurae jure dcbetur; XV. Illud quoquc ullcrius conlirmo : nam si cii-

alio debilo exlingui nequit, cui caetera débita super- rialibus, quos reip. ofliciis lex civilis tanquàm utiles
j

veniunl ; non ccdit aulem parens, nisi stalui libero- 1 addicil , ut ad clerum vcl monasterium confugiant
rum quo ab illo persolvendo impediunlur, consenlial. religionis sanclilas non permillit ; si milites , et qui

Debilum illud, nalurae, piclalis ,

juslitiéc , debilum i remp. tutanlur, sallcm à clero, non accedeule prin-
est, nulloque proinde supererogalionis (ut loquimtn) cipis consensu, Icges repellunl; multô minus œquuni
aul consilii debilo cedit. Quod legis est ,
priùs adim- ! videbilur quod iibeifi pietalis prii^textu palriam vio-

pleri oportet; ubi prœcepio satisfactum fuerii,ad j

lent potoslatem , et ad monasterium vel clerum sese
consilia perflcienda animus applicandus est; ingressus invilis parenlibus conférant ; religionis nomen pie-

religionis monaslerii, vel clericalis ordinis professio, talis ofliciis opponanl, ab iisque ofliciis persolvendis,

consilii sunt, non pr;ocepli, volunlalis, nor. necessi- divini cultùs pra-textii , excusentur, ad qu;c naluvie
lalis; parenlibus verô obedire, obscqui , opilulari, diclanien , et vicis rcpendendœ nécessitas cos con-
presto esse, prxceptasuntnecessilaiisetstricii juris ; slringit. Item si libertis, quùd aliquas , ex hominura
quis ergo licere sibi persuadeal monasierium ingredi, slaluto, patronis opéras debeant ,
quôd eos ob liber-

vel clericalis ordinis jugum subire, parenlibus relictis taiem reccptam graios erga patronos essedcceat, nec
qui suc juri non cesserint ,
qui proposilo nostro mi- clericos nec monaclios lieri licet absque patronorum
nime assensum pra-buerinl? Aslipulaii videlur Apo- consensu; quo non expectaio, si vel monasierium iii-

sloli in epistolâ ad Timoibeum, c. o, adborlaiio ad

•! grediunlur , vcl ad clerum promovenlur, injuria pa-

viduas : Si quœ vidua, inquit, filios aul nepotes habet, tronis iiiferri credilur ;
quanlô fortiori ralionc major
discat primiun domum suam regere , et mutuam viceni parenlibus fiel injuria , si eorum liberi, inconsullis,

reddere parenlibus ; hoc enint acceptum est coram Dec. reclamanlibus parenlibus , monaslico se vel clericali
Non roligionis ingressum suadel Apostolus , non cae- stalui addicant, quibus quasdam veluli opéras, indii-

tera pcrfeclionis opéra consulil, sed liberorum et pa- siriam, videlicet suam, curam, opiiulalionem dcbeni!
renlum curam prœ cœteris praccipit. Confirmatur ex Nec respondere juvai abslrahendos ipsos esse à mo-
prœecpio ejusdem Apostoli ad Colossenses, c. 5 : Filii, naslerio, et ab Evangelii prœdicatione, à sacris raini-
obedilt: parenlibus per omnia, qn;c nempe licit;) fiicriiit sleriis reccssnros esse, cùm parentes eorum ope in-
et bonesla. Licilum aulem est pareulum lateri adbse- dignerinl. Non, inquam , id respondere juvat; jam
rerc, domeslic* rei curam adbibere, parentes à rei enim diximus non ci solùm indigentis paronlnm,
fauiiliaris onere liberare ; si ba:c ergo parentes ea quK in divitiarum carcntià consistit filios succurrere
iul)eaui ,
qiia; cum clericali vcl monaslico statu vix debere, sed eis eliam consilio, solatio aliisque ejusmodi
stare possunl,filiis Aposlolo per omnia parenlibus egonlibus pra-slô esse oporiere , soliludiuem eorum
obediendum esse decernenli parère conveniet. juvando, moerorem abstergendo , Irislitià eos exone^
XIV. Allerum argimienluin illud esi Non minus : rando , curas cum eis suas confcrendo, aliisque ofli-

firmum , iniù firmius et arclins videlur subjectionis ciis piclalis studiosè cl ex inlimo cbaritalis aflfectu

vinculuin quo liberi parenlibu*; obsiringuntur, eo quo iiicumbendo, quae quidem officia adeô frequenlia sunt,
[|

servi dominis suis; natura siquidem ipsa liberos pa- ïj ul si propler ca monasierium descrcndum sit, et

reniibus snbjecil, eosquc jus priuKcvum geuiioribus 11 praicipua clericalis officii cura, Evangelii annnunlia-
 , ,, ,

i'J"' l»K SACIllS II.KCTIO.MmJS KT OUDINATIONIIMJS. 596

lio ivliiM|ii(Mul.i , saliii", sil omiiinù iiullos iis iicxilms ad cloruin aiil ad moiiaKUM'inm
, ,
ro(i|ii v<iuit , iia li-
asiricit», in iiinnaslcrititn clrTiiiiKino iccipcro , (|iiàiii bcris hocrc (pi, -m urgomiis c.wuowo. ulriiis'pic Matfts
lotirs ooiiini opcrain otinnuiiin srdiicitnrc , inonasli- ampicflendi sine paieiilitni conseusu
,
vidclur adi-
r:uii ((iii<'lcin iiilciliirharo clcricaltî ofliciiiin iiilor- nicre fandlalcin sic oiiim
,
j
; c. 10 , ul habel coninm-
vcilcir Dihtt riiiiii, iil ail S. Loo, ppisl. 1 cpisco- nis vcisi») Si qui plii pttreuti-s
:
, :
dese- maxime fidèles
jtis (;nni|)., innuunis cssc ab nliis qui (liviiiœ iiiililin' fsl rucrint.omisione Dci culli(s,lioc juslum esse judicanles,
;

ucfrfri'dmuius , vl à caslris dominicis , (inilms iionicn rjus clnon polUis dcbilum Iwnorcm pnrcntilms reddidcrinl
;

(isciiMlitr , iiiiUis itiHrssitnlis vhicuHs (ibstriiltutur. Kl Ul hoc ipsum in eis vcncrenlur qiuid fidèles sunt,
ana-
iorU\ i\\vMn raiôjam filios à moiiiislcriis oli p;iroriliim tlicmasinti^oM, ni babcl alia vcrsio Dionysii
Lxi-ui,
iiHli},'(>!Ui;uii r[;n> li conliiifîal , ronliima Oxpcriciilia (pia; Cr.i'co tcMui vidclur esse conformior : Quicuin-
(ItMiioii'-li'at.
j
que fia il parentibus prœtextu divini cultùs abscednnl
XVI. Terlium praîccdciili vaille alliiio argiiiiiciilum ncc debilmn rciercnlimn dependunt iltis qui dicinum
j

est, f]"0(l, ut ex D. fircgorio , lil). 7 licg., epist. \\, ,

cultiim sibi procul dubio prwferunt, anatluma sint. Pra;-
opiscop. Si(ilia>, coiislal, ol alil)i ex prolesso dorclii- clara saiiè l(>x . quà analbenialc r>Tiiiiilur quicnnique
liir, qni ralioiiibiis pnbliois obligali suiil, vol aliciio (iliorumpraîlcxtu Ozo7î?:('/.:,^oa\ divini cultùs, à paren-
aTo proimiiiUir, ai inoiinslerir.m pclnnl suscipicndi nuUu tibus pr;cserliMi fidelibiis rccesscrint, cosquc dcseruc-
mudo auiil iiisi priiis à raliociniis publicis absoluti fiie- rint,à (luibiis divinuni cullum cdocli.ad caibolicam
riiii. Qiiibiis ciiain adilus ad clcricalcni ordincni om- fidcminslituti.adpielalcm forma;.! suul;quàm graviter
ninô pmcludiltir , ul siio locn parilcr oslendolnr; Cfrlè l:âc lege puiiiiuitur , (lui parentibus diviimni
(Itiaiiliiin crgo polioii laliono, qui paiciilibiis obligali cullum pruîferciitibus, id est, niiiil ii,juslum, niliil in-
siml, (piamdiù b;(>c oldigalio slabit (slabil auicm ,
iioiie-lum, niliil lur|ic jiibenlibiis, qui iisdem divinum
iiisi parciiluni morte vel ccssione lollalur), ncc regu- imperium rcpncsenlanlibus refragantur ; cosquc dis-
I

lari, discipliiiîcjugum submillcre , nec clericalûs ho- j

ccssu suo conlristaul ! nam cslo parentibus ad idolo-
norem sibi acccrscre jure poleninl? major siqiiidcm lalriam, ad hcresim, ad libidines, ad lurpia flagilia
,

filiormn obligalio vidcliir esse erga parentes , oâ quâ pncceplo , vel cxcmplo duccntibus obsecundarc nou
reipublica^ ol)bgaiiliir (iiii raliociniis publicis pra-fuc- liceal; ai iisdem ca à nobis officia repclenlibiis , ad
runl ; aiit eà quà privatis devinciunlur qui receplis j
quse nalura nos obsiringil, frustra diviiius cullus ad
ab ijisis pecuniis obnerati sunt ;
qualcs tamcn si sol- j
executionem proclexitur , scd salisfacicndicn oinnino
vendo esse possinl relinendi sunt in vilâ scculari vidclur, ncc clericalûs, aul monacbatus iisdem con-
j

nec fas est sublimiorcrn vilam inchoarc , ol crcdilo- I querentibus suscipiendus est , vei ii deserendi. Addo
ribus suis non satisfacerc. '
quùd sexti argumcnli loco esse polcril in eodem
XYII. Quarium est D. Clementis auctoritas, in eu- Caiigreiisc coucilio , c. lo, velari «e parentes, rio,
jus Recognilionibus, lib. 5, cap. 7, inducitur D. Pc- ï >.ff/c/;5£ù)5 , id est, exercitalionis vel professionis mona-
trus boc consilium perfectionis amaloribus inculcans :
I
sticœ praL'lextu liberos relinquant, eleorum cducationi
Si qui possutil et voluul s^qui nos, eis i)enniltitur, salvà '
vel instituiioni desint; qiiare, cùm non mliiù.i liberi

yietate, id est, ne qttcm suo contristent discessu !

parentibus, quàm parentes liberis oljUgonlur ; si pa-
qui coulristnri non débet , cuique sccundiim Deum |]
rentes oflicia liberis suis impcmlenda à mona.sieiiis
adhœrerc debent , vel parentes relinquentes ,
quos !
repellunt , numquid et liberos obsequia a Ique officia

non oportet , vel uxorem fidelem , vel si quœ sunt i

parentibus suis exbibcnda rcmovel)unt?
liujitsniodi personœ ,
quibv.s piopter Deum deferri con- I
XIX. Scplimum argumcnlum ab exemplo desumi-
à quibns Petro Clemens qiiis cnim dnbilal virum sanctissimum fuisse
venit solatimn , , inquil, I tur , ego :

valdè liber ad le comiiandum , libique ministrandum |( ElizxHun, eldivinaj Icgi parentem, qui tanten vocalus

aptus suni. Fateor dubiam esse eorum librorum au- ab Elià ut eum sequerelur , cùm de voealione ,
quôd
cioritalem ; scd nec cerlâ aut divinâ fide constans ,
divina essct, non dubilaret , aliqtiandiù tamen distu-
lixc sentenlia asseritur quce parenlum consensum , lil, donec domum rcverteretur ,
patrcmque sumn et
ad monaslicam vel clericalem filiorum professioncm matrem oscularelnr? quod nobis, ni fallor, Scriptura

exigil, qux l;imcn de fuie viderelur , aul sallem ad sacra tam exacte indicat, ul pcrfeciiorem vilam aggre-
fidem acccdere, si banc Pétri sententiani esse, réfé- dienlibns parenlum quoquc consensuoi necessarium
rante indubilalo auctorc Clémente, constarcl ; salis esse docereu Egregium quoque ad iioc proposilmn
esî quôd probabile iis verbis si\ e Clementis, sive al- Gregorii Nazianzeni exemplum , quem pater senio et
lerius cujuscumque non neolcrici nequc moderni au- annis gravalus, iusuperque luclu ac morlc altcrius
cloris argumcnluiu deducatur ,
quo 1 ercllanUir ii qui ;
(ilii C;TcsariI oppressas, soliludincra moleslè ferens,
Bci sorvitium prailendenlcs, nec mœroris pnienlum scriplis lilteris, c vilâ solitarià sollicilavit rclraxil-

nec iracundiye, uec soliludinis, nec inopi,sç,^ec inier- i

que; impium eoim ille ralus i>iitri non oLcJirc, par-
cessionis ralionem habent. .
, ,,.
'
liii! volens ,
parlim nolens ab. eremo ad quem genk)
XVIII. QuinUim est Gangrensis indubilatoc synodi j
suo irahebatur, ab amicâ Basilii soeieiate divulsus,
veluslissimœ definilio, qune ab Ecclcsià rccepla, ingcns j
ad palrem rcgressus est; ad quem, slalim alque pro-
ju bàc causa,, vidclur conlincre prcrjudicium ; lia;c fcclus Cùt, curis et negotiis secuiaribus implicari sus-

aulem sicul servos absque dominorum consensu , aul ii tinuil , ut ^'patrem hoc onere liberarct : eum cnim
 ,

î;y7 PARS 1. SECT. Mil. CM'. 11. DE CONSENSIJ PARENTUM AD CLERICATLM, lit. 598

Caesarius, conimissà illi pccunifc piiblic;u cura et ;»d i ex con^-ntu A'quisgrancnsi sub Pascliali F, qui, cap

niinisiralione, suh olficii iiigressu vilain cuin inorlo j

3G, monacborum profcssionis banc formam pr.cscri-
coiiiinulàssot , oporlcltal , sccuiidùin loges ,
palrcni i
bit : 1 Ut pucium paier, aut mater, lempore olJalio-
iilii bona liLiTedilalis jure adiré , et rationem publicai j
nis, ofleranl aliari, et pelitioncm pro eo coram laicis

pecuniai adiiiiiiislialx reddcre ,

quibus cùai se curis tcstibas faciant, quam voce inlelligibili ipsepucr cou-
I

Grcgorius sonex, jaiii nonagenarius, iiiipareni senliret, (irmet. i

iilumi cvocavit, qui seculares moleslias sibi oiiininù I

XXll. Lltimà, landemqui liane scnlcnliain sequun-
îiigralas, et à sludiis suis, ac viveudi inslitiito abîior- liir, contrariai opinionis argumenta inlirmare conan-
reiiles non refugit, ul palrem ab iis n.olcsliis cxpedi- tur ; el quidcm qu.-c de Cbrislo sequcndo, divina
rei ; adeo arciani ceiisuii Gregorius , qui Theologus ]
verba àconlrari.c sentcntix secialoribus profcruiitur ;

dici lucruii, liberorum crga parentes obligaiioneni quoi ex apostoiorum facto omnia relinquenlium, ut
ul pai cutis niolc>liani privalo labore rediineret, et Giu'istum sequeientur ;
quai à Pali ibus in eumdein
iiionaslicam cxcrcilationeni , ac ibcologiie sludium sensum dicuiilur; qu:T;quc ad id probandum exempta
palris pncceiHo, ahpic volunlati postponcnda duce- proferuntur ; lucc onniia perpcràm adduci conlendiint,
rel ;
quàm longé vcrô ab lioc excmplo recedeie vi- nec quidquam solide adylrucre propugnant ;
priim'un
dentur qui parentum soliludinis, taedii alque trislilia; !
cnim, inquiunl, qujc de perfcclione vitre narrai Cliri-
uulîam babenlcs rationem , inconsultos parentes de- '

slus; Ikcc saliem ad monaclios iralii ncqueuul, qui

fecruiiirul nionaslicà quietc perfruanlnr ! aposlolis ac discipulis non succcsscruiil ; sed ad apo-
XX. Ociavuni, quia si statuni ecclcsiasticum , vel slolos ac discipulos pertinent, quorum vocatio, cùm
nv)naslicuni, cuni slatu conjugali compareiuus, libéra cxtraordinaria fueril ac singularis, Deo ipso cos vo-
iu iis omnibus slalibus anipleclcndis voluniaiis ele- cante ac irahentc, cui palenium siibjacel imperium,
ctio coHjmcndari ab omnibus aucloribiis aiiiutadver- cui notus parentum consensus, dissensus verù non
iclur, el cùm varia sinl Lominum ingénia, variai in- I
obest, ideô ad excm;)luin nec omnibus, nec per om-
dolcs, varii mores, uni qnidcm ad saiulem exj^edire nia proponi débet ; nec ad eain omnis vilic nosh\c in-
nionaslicum vel ecclcsiaslicuni sialum sect-ari , allei'i siilucnda; ratio componenda est. Alla uliq-ic ratio
conjugalcm amplecti experimenlo dcprehendelur ;
I
apostoiorum ac noslvùm omnium : hi enim non vo-
lutc tamen tum liberias in conjugc eligcudà , luni j
caii tantùm, scd sequi jassi; nec ab bominibusvo-
n~ia]or vel minor opportuiiilas ad saiulem non impe- cati aut per bomines, ul de se ipso glorialur Aposlo-
diunl, quominùs illicita censeanlur quai invilis vel iii- lus, sed à Deo per ejus unigenilum filium Jesum,
consuliis parcnlibus , sponsalia vel malrimonia conira- apud quem cùm siimmum jus, sunim.a Palris poleslas,

J-.unlur, ut ex infinilis propè Scriplurce sacrai, Ponti-

I
smnma auctorilas resideat: cui cù;n polesias omnis
licum, Patrum, Jurisconsullorum, profanorura cl sa- ;
data sit in cailo et in terra, frustra consensus paren-

crorani auclorum leslimoniis comprobari polest, quai |

! tum cxqiiiritur, ubi de ejusvocatione acvohmtale non
omnia rei'erre non est bujus loci. Ergo à forliori, dubilaiur. Alioqui si ad exemplum vocalionis aposlo-
cùm clericalis , vel monacbalis professio à parentum lonim circumslaniiie omnes Irabcrcnlur, marias quo-
cullu niagis liberos avocel quàm sponsalia , vel nu- : que uxorcs religionis causa relinquere liceret, sicut

pli;c cum quâvis initaî, injuria iuferlur parcnlibus, el ! apostoli reliqnerunt. Frivolum ergo ex Cbrisli vo-
ingrat! alque injusli erga eos sunt Iilii , si vel ipsis canlissenlenLià, ex apostoiorum secpienlium exemplo
insciis , vel invilis clcro se vel nionaslerio addicant. I
ducitur argumeiUum. Quie item SS. Patres in gra-
XXI. Xonum pelitur ex DD. Basilii el Uenedicli j
liam religiosi stalûs dicunt, ex quibus consensum pa-
regnlis, quorum bic in Occidenle, ille in Orienle, mo- I
lentum ad perfcciionis statum anbelanti necessarium
naslicam disciplinam composuil ; à quibus proiude iu I
non esse contrari:e sententi;e sequaces probant; btec
re monaslicâ constiluendà monachi ne laluni quidcm !
per cxaggerationem dicta sunt, et rhetorico more ;

unguem discedere sine periculoposse videnlur ; ii au- ne videlicet parentum et consanguincoruin amori, u
lem liberos cum bonà parentum, quorum inlerest
j
quem magis quàm in divinum nalur;c corruplLC ir»

maxime, venià ac pace admiiii volunt; iiasilii regu- j

pulsu ferimurrUimiùra induigeaiur. Frequenssanèis
larn, nomine nona;, aliàs oclavai synodi, Gratianus ! oie advei"sariorum liieronymi epistola ad Heliodoram
laudat iis vcrbis expressara, q. 2, c. Oporlet : « Opor- j
sonare solet, quae nec ad proposiiuni f.rcit, cùm scri-
lei iniant'is cum voUmtale etconsensu pareniun), imo pla sit ad lleliodorum jam monacbum c.Tectum, cui ideô
ab ipsis parcnlibus oblalos, sub plurimorum Icstimo- poliicitorumsuoi'umobservalionom in mcntein mcrily
nio suscipi, ut omnis occasio maledicii graiià esclu- :
revocatHicronymuSjlideiquepromissieobUgationemiSii
lialur bominum pessimorum. » Similis verù est Bcne- culcat ; (]uà de rc nos non ngimus, qui de soluto verba fa-
diai régula, cujus mcminil D. Bernardus epistolà ad cimus,quempaleriià retardari debc-repoteslateàmona-
Hoberlum ncpoiem, ex (pià videlur necessaria esse '
slcrii ingressu el clericaiùs susceplianc dicimus, si pa-
liberorum oblalio à parcnlibus, ul legiiimè ad mo- ;
ter res'.iîerit. Etquamvisadproposilum afferri posset,
nasleria recipi possint. Quis autem credat lantos vi- | non tamen omnia ejus verba stricte et dogmalicè su^
ros monacborum patres pulàssc liccrc liberis, invilis i menda tsseut, sed niulla lanquàin rhetoricè dicta be-
pareiiiibuî, monasleria pclerc, quos nonnisi ipsis eon- nignii interprelatiOnc demulcenda foroni, juxla ejus-
sentienlibus in eis admittendos voluniVConfirniatur dem Hieronymi jam scnisde ïlià ipsà opistolà ad lie-
 ,

fl'J'J DK SACIIIS KKKCTIOMniJS ET OUIHNATIOMHIJS. 600

liiiiloniiii jiiiliriiini : < Sfiipsi, > iii(|iiil o|)isi.'2 Nf|i<) CI» liccri; libcris pcricnhnn riif,'iondo anlovorlcn", cl
li:iiiii, ( ail aviiiictiliiiii liiiini s.'iiicliiiii lli-liiMloriiiii pi'i Icclionis sliidio niajmvfpic in virlnlibiis prolVcIds,
«shoilalMiiam cpislolam, plciiam lacrviiii-^, (|iiciiiiiii- «•«(•Icsiaslirnni vcl nionasiic^inn , ils rccJanianlibus,
iiilsinic, cl (|u;f (Ifscrli sodalis luonslrarol aflecliim, slalUMi adit'c.
si-(l pru ill:\ ivlalc liiiic liisiniiis , cl c:>I<!iilil)tis adliiic, XXIV. l'nilialnr piiniocv vai ils S( ripdiraisacraîlc-
rlu'lonirn sliuliis alqut» doclrinis fpia'daiii scliolaslii o stinioniis. (pur id non obscino .si^nilicaiil ; l('f,'iiniissi(pii-
inoiT (Ifpinviiiiiis. i l'alcnliliiis (puxpic hiiccis advcr- d( m in Dcnl.Tonoin., c. 53, in laiidcni l.cvilanim scri-
sarii sciiltMilias (piasdam iii< lainaiil ex cpislolà sivn plinn: Qui di.ril pairi xtio et malri nacio
sittv, vos, et fra-
cjusdcni IliiMoiiymi sivc cujiisvis allcriiis, ipsiiis irilms suis, i'juoro illos, et nescicruiit
.
filios suos, ht c«.s^J-
iioiiiitio scriplft ad Geriinlii filias iHigioiiis piMîlcxlti r/»OTJH<e/or/»<jHjH /UHm. Qilibusvcrbisinniiitnriovitarinn
c.\li:rro(iaias. Scd pannii nd n«ni, iiuiniiiiil alii : nain cani ossc insigncin fonunondationoMi, qiiôd ni
, Dco obs(!.
tliii(iim(|iic laiideiii illo fiicrit (Joriiiiliiis, conslal ciim fpiinnipi:.slont,pictaliscrf,Mi)alr(;ni,niali(;iii,cnnsan-
InisNC iriMililcui, (inoni lioèl ad (idi'i defcciionem (ilias gninc.os obliviscanlin'; ox qno argnorc licol, r.;Iigionis
sollicilaiiicin licilè doscri poluisso dicaiiiiis (ni cerlc cansâ, cl Icvilica; pcrfcclionis ajmulalione, parcnics
dicerc debenius), non tainen sequilui- |)alreni ni- dcseri posse, dummodô in ncccssariis, ad qu.-e ipsis
hil niai jiislnm ol lioncslnni à nobis exi|,'(Miloni invi- persolvenda nos jnslilia obligal, à nobis noiiliquàin
inm rclif-ioiiis pnrlexln doseri posse. Doiiicpie cxcm- dcseranlur. Id ipsmn quoqiic innnil Clnistns Dominns,
plaonwiia sancloruni, (jiko in oonlrarià soiilonlià prn- linn verbo, Iwn exomplo primùni eiiim, cùm adbnc
:

foiiniHir, ab nliis (ariii nogolio dissolvunlur. Etcnini duodcin's cssel, à parcnlibns, quibus in c;cloris sub-
corum ali(iua à privait Dei inspirationcprofecta sunl; l dilnm se agnoscebal, pcr ircsdios abfuil, maxime cum
alia zeluni arguuni, sod non seciindùm scicnliam ; alia i: iHorinn dolore, nec sine ingcnti ipsonim soUicilndine;
non sunl ad proposiliun, qure niinirînn parentes ad | ••''» qnoque sciscitanlibns, ubinani per illos dics ia-
Inrpia sollicilanles invitos deseri posse solùin osten-
|
Inissel, rcspondisse fcrliir, Lwx 2 : Quid est quod me
dunl; idcô(|ue non omnium oxcnipla Icgeni facinnl ; |
qnœrebalh, nesciebaiis quia in /lis quœ Patris mei sunt,
siciil cnim imilandi non sunl impriidenii 7,clo lapsi, ip| oportet me esse? quâ senlcnliâ aperlè ostendit post-
qula reprcbcnsibiles; ila nec singulari Dei instinclu ponenda pareniibus debila officia divinis, et divini
|
ad clcrum vel nionaslerinm confngiciitos, quia insigni cnllûs amplincatienem non necessario erga parentes
privilogio donali ; boruni adniiraiida vocatio quia ebseqnio esse pr.X'ferendam. Eo quoqiie responso, que
,

Iota diviiia, non lamcM illornin iunnana incrcpanda bealissimiï! malri poslulanti miraeiiia, non tam ipsm)

in)prudt'nlia, quam chaiilatis perfectio dihiit. I

argnissedicenduseslquàuinosdocinsse,dicens,Joiin-
§ 4. Contraria sentcntia Scriptiirœ sacra; auctoritate nis 2 : Quid milii el libi est, mulier? iudicâsse visus est,
'

probalur. in iis qunc divinae sunl vocationis (qualis est Eccle-

XXIII. Ea lamen oninia non obstant quomiin'is con- siastici vel regularis status eleclio) nihil vel parùm
trari:c sentenlix' assereiitis libcros qnornni ope non pareniibus esse reliclum, sed in uniuscujus |ue ingé-
iiecessniià parentes indigent, absquc parentum con- nie, et motione divinà situni esse; ni interprelalur
sensu cloricos nionacbosque fieri posse , fundamcnla Ilicreu} nuis, vel quisquis ille est qui ejus noujine re-
non minus firma videanlnr, praîsertim cùm mancnli- censeturauctersermoiiis deverà Ciroumcisiene,à quo
'

l)us in statu et babi(n secnlari, el laico, imniinel pec- non muitCmi dissentit Bernardiis.
candi grande pericnlun), et cas'.italis alteriusvc virtu- XXV. Verùm id magis urget quod ipseapud Lucam
lis naufragium propè corlinn est. Tune enim nec pa- discipulis suis edixil : Si quis venit ad me, el non odit
rentum consensus exspectandus est, nec indignatio pntrem suum, et viatreni, etuxorcm, elfilios, el fratres,
limenda fugiendura sicnt Loti), divine duclu, è So-
;
el sorores, ad hue atitem el animam suam, non pot est
donià et GoFnonliâ, ne eodeni, quo incolae, incendie meus esse discipulus; licèt enim verura erga parentes,
consnmamnr; fngieinla Babylon civitas peccalrix ;
uxorem et cieleros odium minime pnccipere dicendus
assuniendîie penn* columbos ut volemus et reqniesea- sit, qui cliarilalem erga emnes commendavit; inniiit
nius. Sceùs quideni allatis pro contraria sentenîià ar- lamen affeclum illuin quo pairem, matremel reli(iuos
gumenlis faleri ferlé compelleremur eniti debere li- nobis consanguinitate vol affinitale conjuncles prose-
bères, qui ad cœleslem Jérusalem reliclo seculari quimur, viliosum vel cerlè imperfcctum esse, nisi eo
vel laico statu, contendunt, nt parcntnm consensum superato parali simus sequi Dominum, ejusque lieri
suaviter exlorqueant, et ex noienlibus faciant voien- discipuli ; maxime autem seqiiimur Dominum, si quam
les. Sed ubi corum sains periclilatin' , etiam sublalâ austoram, el l).umilem viam calcavil, monasticaeexer-
parentum culpâ, sublatà negligenliâ, nemini dubium citalionis imitalionc tcranms; discipuli ejus evadimus,
esse deJiere censeo quin absque parentum consensu si sacerdolum, qui discipulorum muniis ordiniquesuc-
licilè liberi monasterium ingredi , ae sese clericali cednnl, numerum augeamus, el merilum assequanmr;
ordini niancipare, et quod clericalis officii est cumu- quorum preinde statuum electioni, si, vel parentum
lus, loti in Evangelio prœdicando, erroribus cxlir- censanguineorumque pietas, amer, auctorilasque sese
panais, virtiUibus implantandis, divine cullu procu- «' oppenunt, nihili illa ducenda sunt prae iniilatione
rando, ecclcsiasticâ disciplina tucndâ vcrsari possint. Cbristi, discipulatu ejus, cursu in odorem unguenie-
Quinimô eliam sublale illopericulo probabiliusjudi- rum ipsius, oslensxque ab illo consecuiione perfectio-
 COI PARS I. SECT. Vlil. CAP. 11. DE CONSENSU PARENTUM AD CLKRICATUM, ttc. 60-2

iiis. Quod ctiani oonlirmanl vciba illa Christi Domiiii nulrilius secundus post naturalem picfalcm pater cla-

apud Maltlrvnm 10 ; Veni enim separare liomiuem ad- mitat : .Morituros paulisper cxpecla, cl .scpeb; forsitan
versits patrem sinon, et filiam advcrsùs matrcm smm, et cl Iaxis ubcrum pellil)us mater aralâ rugis fronle, anli-
nurutn adversùs socnim sttam, et iuimici ejus domeslici quum referens mammx iallarc congeniinel ; dicanl si

ejus; qui amat patrem aut matrem plus qtiàm me, non volunl et grammalici : In le omnis domus iiiclinaia

est me dignus. Quo testimonio qiiid expressius quidve rccumbil. Facile rumpit liycc vincula amor Dei, cl
aperlius? cùm et separalioiicm liberorum à paronlibiis gobennrc limor. Al contra Scriplura pracijtit parenli-
religionis causa licerc o^tendat, cl rationein cjiis roi bus obsecpiendum ; scd quicumque eos supra Chrislum
proférai, quôd ainor Dei omnium parcnlum amori sil amal, perdit animam suam. Gladium leiiel hoslis ut
pra^ferendus. Hinc in laudera Jacobi el Joannis apiid me périmai, et de matris lacrymis cogitabo? propler
Malilî.Tum legiUir, quôd rcliclisrelibiis et pâtre seculi patrem Cbrisli militiam deseram , cul sepulun-am
sunl Cbrisliim. Quœ de illis scripta sont, ad iioslram causa Cbrisli non dcbeo, (|uam omnibus alioqui ejus
docuinam scripta sunl; nobis illa proponunlnr in causa debco? Domino passuro liniidè Pelrus consu-
exemplnm; q<iod ergo iili l'ecerimt ut scquerentur Icns, scandaluin fuit : Paulus retinenlibus se fratribns
Chrislum, nos quoque efficere possumus ut perfections ne Hierusalem pergeret, respondit Aclorum, 21 : Quid
vila' studio, arctiùs inbœreamus Domino, ejusqueglo- facilis ploranles el conlurbanics cor menm? Aries iste
riam ampliùs procuremus. Ilinc etiam apud .Maltb., piclatis, quo fides qiialitur Evangelii, relundcndus est
c. 8, el Lucam, c. 9, cùm Chrislus adolescenlem ad muro; Mallli. 12 : Mater meii et fratres met, ii sunt qui
se vocàssel , dicenlem ilium : Permilte me primùm faciunl voluntutem Patris wei qui in cœlis est; si cre-
ire, et sepelire patrem lueum, hâc responsione duriùs dunt in Chrislum, favent mihi pro ejus nominepugnalu-
excepil : Sine, inquiens, ni morlui sepeliant morlitos ; ro; si non credunl, mortui sepeliant morluossiios, » etc.
tu autemvade, et aniiuiii.ia regnum Dei, renucnlcnique Quse fusiùs fortassè reinlinius, scd non frustra, (piia

et parenlum sepeliendorum cura laboraiitem, iiidi- et ad varia niundi lenlamenta, el ad eoruni snporan-
gnum e>se judicavit, quem aposlolorum vel discipu- dorum ralionem ediscenda tola h.Tec oralio profeclu-
lorum loco haberet. Quic ideô fecildixilque Dominus, jam nionasticam vilara
ra est. Al, inquies, Ileliodorus
non quôd tam subilâ illius adoleccnlis operâ indigc- professus fueral esîo. Non ergo, infères, ad rem esl
;

rct, ut sepelicndi patris soi lenipus noliel concedere, quod in Heliodorum dicil Hieronynius. Hoc verô lalsura
sed ut nos doccret parentum curani in non omninô est nam in Heliodorum jam monacbum duplicem
;

necessariis deserendam esse, ubi perfeciionis sectan- rationuni machinam adiiibcl, unam quâ vel ipsi mo-
dae occasio sese offerl el ipse vocal. Qi\oz cùm loties iiachatûs candidali in proposilo suc adversùs carnalis
in Scripturis sacris habeanlur, frustra advorsarii ordi- afifectùs blanditias firmari possunt, oslendendo invilis
nari;e elextraordinariaevocalionisdiscrinien adiiibent, parenlibus, ubi prasertim urget S:itan;c tentalio, et
prœserlim cùm aposlolorum vocaiio et obedienlia no- peridilalur in seculo salus, iiberos ad solitudincm
Lis imilanda proponi videanlur, el universim paren- confugere posse : quam ralionem allatis verbis proso-
tum odiuni ad ejus discipulalum ampleclendum Do- quitur; quœ etiam in non monachos torqueri polest,
minus tanquàm necessarium prsscripserit, quod in quos carnalis parcnlum aifeclus retardai ; alieram qure
ordinariis etiam vocationibus locum babere et Ciiristiis in solos monachos adduci potest, dùm nenipe voti
osteiidil,'el Apostolus, dùm ait, mngisobtemperandum . obligaiionem, fideique exsolvenda? necessitalcm de-
esse patri spirituum quàm parenlibus carnis. monslrat iis verbis : Tu aulem perfectnm /e pollicitus

§ 5. Eadem sententia probatur aucloritate SS. Patrum. es, et sequenlibus; prior ratio proposilo convenit :

XXYI. Secundo eadem sententia pluribus ef(icaci- poslcrior non ilcui. Ex priori ilaque sentenliae nostrse
bus Patrum leslimoniis conflrmalur, quce toi tamque confirmalionem sumimus; non ex posteriori.
aperla sunl, ut pcrperam eos per exaggeralionem )o- XXVIl. Hanc vcrùmentem Hieronymi fuisse docent
culos fuisse dixeris, quamvis in iis miram forte oratio- alla ejusdem tesiimonia. Idem enim.epist. 4, scribens
nis vim et èvecvsîav in exornando religiosae vit* propo- ad Kusticum monacbum, laudat quôd invita maire
sito jure possisPrimùm ergo vulgalum
suspicere. inslilulum monachale amplexus fucrit. Crndclilas, ail,
Hieronymi leslimonium ex cà quam ad Heliodoruin isla pietas est; inib quid tam pium quàm sanctœ matri
junior scripsitepistolà,quâ adsobtudinem repelendam sanctum filium custodire ? etc. Iden) cpistoià i7 ad ma-
ipsum bortatur, in médium adducinius : « Licct par- trem el liliam de suspecte contubernio, filiam hor'ari
vulus ex collo pendeai nepos ; sparso crine scissisque videtur ad matrem religionis suscipiendae graliâ dese-
veslibus ubera quibus le nulrivii mater osiendal; in rendam bis verbis : Si quis tecarpit qubd cliristiana sis,

limine pater jaceal : per proslratum perge patrem, quod virgo, non cures; quod idco matrem dimiseris, ut
per calcatara perge matrem ; siccis oculis ad vexilbnn j in monasleiio intcr virgines viveres , talis detractio bus
j

crucis evola : pieiatis genus est hâc in re crudelem tua est ; ubi in Dei pucllâ durilia carpitur, non luxuria;
esse. > El paulô post : i Neque verô nescio quâ te di- crudeliias isla pietas est, iltum 7natri prœferre, quem et
cas compede pr*pediri ; el nos per isla iransivimus. animœ prœferre juberis, quem si et ipsa prœtulerit, et fi-
Nunc tibi blandis vidua soror h:cret îacertis; nunc, liam te sentiet et sororem. Idem denique Ilieronymus,
cuni quibus adolevisti, vernukc ainnt : Cui nos servi- seu quicumciue alius, ad Geruntii lilias ejus rei causa
luros relinquis? nunc gerula quondaiu jam anus, el à parenlibus exhaercdalas , pra^larc causam islam
 -

f,o:, l)K SACKIS KMiCTIOMlM S KT OUDINATIONIIJLS 604

.T^il, ^•lli^l. r», ol sciilriiliiim noMrim iirnpMgnal iis i

indiiic non imcri. Consentit Ambrosiiis , ubi de pra»-

VPrJiis (|ii;r liisioiM <|iii(li'iii siiiil, scd di-iOtMidi ciipidu ccploriun islorum (hviiioruni (piibn» parciih'scîl ((dis-

non luoli'Hla, ul (>|iiii()r liiliira : i Nmi soli'iin iiioiiro, se cl aman; jnbcniiM', con(ili;ili()hc ila dissent, in cap.

soil olili'slor ul, ^i Gcriiiiliiiin pro Clirislo ollriidinlis, 1!) I.uca;: « Quouiodo niaicdiclus «pii non honorai pa-
in cà (ilTeiisioiie diiiclis; r/ii» ciiint pcisncniverit iiaqui! lr(!in, rt'bgiosus (|tii dc^eril.' ScJ, si adverUunus quia
iu (iiiem, liii salvns iril, MaMii. 10; iiiiiii si laiisa (d- prima causa reiigionis, secinida pieialis csl, enodan-
fciismiiis l'sl ("diiisliis, aiiipUxaiidiim csl impii palris I
dam cliam liane mslimabimus qua-slioiicm. Opoitcl
cldj^iiini, non doiriuliim. no à (.lirislo iccedaiiins, ciii cnini ul diviiiis huniana p(islhaboa>> ; nain si oniciiim

nos oxlnrodaliocoimiiciidal, clc. <Hi»'>d si vocala: ad parcn(il)iis cxiiibi-iiduni esl, (piaiiln maj^is auclori pa-

Doiuinuui iii imaj^iiic liiviUinmi, spiriliialibiis gladils renlum, cui graliain eliam jno paicnlibiisluis d(;bcs !

corporoos occidisiis aiïeclos, (piem palrein dcsideia- aul si iili oniniiio non recognoscuni |iarciiles ,
qufin-

lis? Vmts esicnim Pater uosier (iniiu anlis eut, ac pro- admodiim lu recognoscas? Non igilur dicil reniin

indo Domiiins li:cmlilas vosira; lu Clirislo ciiim possi- liandum esse parenlibus , sed Uf-nm omnibus pra-lc-

(Icndmn osl (piod cimi Clirislo csl possidondiiiii. N<! reiidum. Deniqiie liaixis in alio libro, Mallh. 10: Qui

rcverlaniini ad inoiliium, (|in scMpiimini vivenlcm : diiujit palrem aut malrem plus ijnùm me, non est vie

Hlorlui, iiKpiil, Mallli. 8, sepclinut morluos suas. Al si difinus; non diligere pareilles, sed Deo praderre, pro-
jainpridetu dixistis : Pater, non novimus te, Dcut. 53, bibcris. Eleiiim nalur»; pigiiorn Doniini bénéficia

\i{ losianicnUiin Doiniiii sorvarclis, (piid adiiiic rcpu- sunl; uec quisrpiani débet pUis amarc bcneliciiiin,

diali pal.is qurrilis loslainciilum? Iliccsl ill(>i,'l:>dins, quod accepii, quàin Deuni à qiio bcindicinin scrvalur

qui à Domino pcriorras/^n/mjj à /ilio scparalurus iminis- acce|ituiii. > Sed pneclaié oiiininoin iiancsenlenliam
S11S est, Mallli. 10; hoceslverècircumciderenalnrain eo libro quem de Viiginibus conscripsil, ubi et |iro-

ciillro pctriiif), qui Clirislus esl; petraaiilem eralCIiri- pler reiigionem parenlum negligi posse jussa as^eril,

slus,\ r.or. 10; is uliqnc qui dixil, Luc. U : Si qiùs el iis invilis religiosum slalum adiri , non nialé sui

amavmt palreni aui malrem super me, non est me di- lemporis virgiiium exemplo confinnal. « l'Ierasque,

(jnus; hoc vos gladio uloiUcs illos iinilauiini Icvilas, iiiquil, virgiiics cognovi Yelle.cl pruiiibcri eliani pro-

Josue 5, ab interiori liomine, per exlcrioiis veslri ca- dire à matribiis, et, quod gravius esl, viduis, cum
stra ctirrcntos, obvios aflccUis pro Doniiui
aniore ju- quibus hic niibi sermo esl ; ncmpc si iiominem ama-

gulaiiles, jiwcta legislaloris impcrium, Mallh. 10, pcr- rent filiai vestrae, per legem posscnt eiigere quem
Iransountes primiim virluluin cxerciliim cum redilii, vclient ;
quibus igilur boniinein cligcre licel, Doiini

videliccl ut pralcrila transeuiiles , ncciion

seculi mi- non Hcel? Qiiid de Bononicnsiluis loqiiar virginilius,

rabilibus i«ha;rentcs, ubi primùin ad cuiu

qui nos nii- fœcundo pudoris agmine, qiia; nitindanis se de!i(;iis

gladio redeamtis, Exod. abdiconles, saci'ariuni virginilalis iucolunl, sine con-

sil in imindum, ciim femorali
propinqunni, lubernali scxu contubernali pudore proveclLC ad
52, resislonlcs nobis, remorantcsquenos,
, vi-

proxiîiinm, fralrenniuo, ne pcr bos elongeUir noslra

cenarum numerum, el cenlenarium fruclum , rt-iicto

perearinalio, periuiannis; et lia;c à pond faciaiiius ad

parenlum liospilio, leiidunt in lajjeniacitlis Chiisii,

porlnm, ibid., id est, ne, cùui in oculi porià

Iralrcm iiidelma^ miUlescastitatis? elc. Quùd siinvesliganduî
auris obsideai, el virginilalis inoleveril odor (namque prae cjeleris spe-
fucro persecuuis, poriani lorlassè
portam prrelermissus occurral, » etc. Fa- culandi venalum pudoris explomnt), lotis cnrarum
'ter aliam

Gerunlium isluni genlilem fuisse; sed lu eo vim vestigiis pra;dam latenlem usque ad ipsa cnl'ilia per-
teor
penè nuHam facit Hieronymus; sed sequunlur aut si cujus liberior vo'.atus aliiiiserit, lo-
aut niillain, aul
;

pràserlim ui-got palernani auotoritaiem, divin.o, pie- tis omnes videas assurgere alis, concrepare peiuiis;

Deuni debere ce- emicare plausu, ut casto pudiciliœ choro cinganl vo-
lateni erga parentes, religioni erga
lantem, doncc alhenti delcclala comilatu, in plagas
dore; quœ rntiones, sive parentes gentiles sint, sive
proindequo ex pudoris, et indagbiem casiiiatis domùs palria;que
nonsinl, sunm semper vim retinent;
,

deduclum argiimenlum advcrsariorum oblila, succédai. Bonum Uaque, si virgini studia pa-
liàc opislolâ

responsione nec ohidilur, iiec reuuiditnr. Dcnique in renlum quasi (labra pudoris aspirent; sed ilbid glo-

simili causa ila dissent Hieronymus

ad Furiam nia- riosiiis , si lenorai ignis ?ctaiis eliam sine veleribus

10 « Corilrislabitur paler, sed la:labi- nulrimeiitis spontè se rnpiat in fomîtein castitatis.

tronani, epist. :

lur Chrislus; lugcbil familia,

sed angeli graluiabun- Dolem negabunt parentes , sed babes divilem spon-
facial paler quod vull de substantià ; non es ejus, Mim CHJns contenta thesauro, paliisc successronis
,
lur ;
cui nala, sed cui rcnata, et
qui te grandi pretio rode- cmolumenla non qureras, quanto dolalibus pr;eslat
compondiii casla paupertas ! el lamen quam audîsiis
rait sanguine suo. » -

Relicto Hieronymo, videamus quid aUi propter studium iulegritatis légitimé factam suce -s •

XXVIU.
exempbnn, sioitis exlorremy Coniradicunl parentes st,xi volunl
Patres docuerint. Hilarius discipuiorum
,

sunt Dominura, cujuscuni- vincl; resislunl primo, quia ced ère liment, indigi>an'.
qui reliclis omnibus seculi
imitandnm pn)pon!t,</tti['MS, îur fréquenter, ul discas vincere; abdicationem mi-
que condilionisbominibus
pairias domosrclinqmuiibus naniur, ut lenlent si pôles damna seculi non timcre;
liempe discipulis, «r/^)H cl

Clnislum seciUuri, qua^silis blanùiuntur iliecebris, ut \idcant si variarum

doceniMr; inquit, eau. 5 in Mallh.,
palernœdommc<miie- moUire te non queal blanditia voluplaium ; exerceris
\et secularis vitce solliciludine, et
 605 PARS I. SECT. Vlll. CAP. 11. DE CONSENSL PARENTUM AD CLERICATLM
virgo, ilùin cogcris; lutc prima libi ccrlaiiiina , anxia liabcndam esse ratrohem, extirpandos
omnes affectiiè
pareiitum vola proponuiil ; viiicc priùs, puclla, picla- carnales, qui vel lanlispernos
rcmorare possenl ; quai
iciii. Si vincis domum, vincis clseculum, » etc. Ihcc omnia uoslram seniciiliain aliquà ralionc conlir-
Ainbrosius. mant.
XXIX. Favct cl Cyrilliis Alexandriiius, in cap. 9 XXX. Subjungciidus iis vidctur esse Auguslinus,
Lucit; : « Volons, inquit, consulcrcproxiniosnon con- qui inprœdiclam Domini
sententiam.cujusstalim me-
sciisuros liiiic proposilo (iiescrond;e scilicct scoularis minmius, cgregiusinterpres accédai,
serm. 8 de Ver-
curae ), judical se ulcimique labciileni ,
propler quod bis Domini: « îlonorandus csl palcr sed
, obediendum
;
Dominus improbat : scquilur cnini AU ad illum Jé-
; est Dco amandus est generalor, sed
;
pr;ï!ponendus
sus , Lucio 1) , iicmo inittciis manum suam ad aralnim est Creator; ego, in-juii,
,
ad evangclium le voco ; ad
et respiciens reir'u, aptus est rcgno Dci : apposuit ma- aliud opus n)ihi nccessarius
es, majus est boc quàm
num aralro, qui affcoitis est ad scquendum ; lamen quod vis facero; sJHgHjor/wos sepelire
morluos suos;
respicit relrù, qui dilalionem petit occasione redcun- paler tuus moriuus est, suni alii
mortui, qui scpe-
di ad domum, et cnni propinquis consulciidi. i\on liaiit morluos. » Et
paulô posi, ibid. : < Nolile anle-
lioc iiivenimus l'ecisse apostolos, qui piotiiuis omissâ riora poslcrioribus subdcre; amale parentes, sed
naviculà et parcutibus sccuti suiil Clirislum. Scd et pra'ponile Deum parenlibus. Et
» infra, iWd. : < Vocal
Paulus slalim acquievit cariii et saiiguini ; laies esse le Oriens, et tu allendis
Occidenlcm. i Suadenl, ni
decel Yoleiiles scqui Clirisluni. » Idem ver») Cyrillus, fallor, ista
verba clericatum eliam invitis
parenlibus
ibid., dictum Domini quo veluit discipulum domum suscipiendum;ubi ncmpe vocatur quis à
Dco, et
regredi ad sepciiondum palrcm, non de cada\ ère pa- EcdesiiK neccssiiaie vel uiilitaie
r.llectus, popuio-
Iris ofl'crendo et sopclicudo, sed de patris ad mortem rum saliiicm, Dei gloriam, parentum
desideriis ac
iiiclinantibcuià babendà ad obilùs usque dicm, inter- voluplali prœponil. Idem
quoque sive Auguslinus,
pi'etatur; quam curam propler Cbrisium sequendum :
sive Paulinus, epislolâ ad Li'tum,
lolus in c^o est, ut
(ubi nulla nécessitas imminet) licite omitii possejuxla ecclesiaslicuni statum piis crga
parentes officiis pnc-
Clirisli verbum oslcnùit : « Discipulus, ait, ille, non ferendum esse, cl ipsis eliam invilis licite snscipi
peliil qiiod p;itreni jam defunclum sepeliret, sed ad- posse demonslrct sic enim matris affectu
;
;
Lx>ium ab
huc vivenlem in senccinle suslenlaret, usqucquè se- eo subeundo retardainm alloquitur
sanctus ille Palcr:
peiirelur ; quod Dominus non coPicessit, quia eranl t iXam unde te nuuc
irrelilum involvit, et abinsliUilo
alii qui ejus curam babcrc potcrant lineâ pareniela; cursu retardaium rcfleciit, et curvai, nisi ex quo ii-a
asiricli. > Aliler dictum Domini inlcrpretalur Cbry- propria mater est? clc. Quod ergo tu illi eliam cariiali
sosioiuus, bom. 128 in Malib., scd similem ex eocon- neccssitudine annccteris, ad sortem valcre débet
clusionem elicii ; sic enim babet : « Dominus enim familiariùs alloqucjidi, et aperliore januâ
consulendi,
ip.se, non quia despiciendi sunt parentes, abire veluit, ut hoc ipsum quo le privalim diligii,
hoc inlerficiatur
sed quia discere nos bine voluitnibil esse ulilius uia- in eà ne quod ex ulero suo le gcnuil, pluris
;
pe;-idat,
gisque necessarium nobis doctrinâ cœlesli ; et si ma- quàm quod ex utero Ecclesia>. genila est lecum. >
Et
gna sunt quiO urgeanl , incumbere tamen omni dili- paulô post: « De parenlibus reclissimè dicilur,
ut qui
genlià atque vigiiaixî debeamus. Quid enim niajus eos :.mal, perdal, non morte parricidarum
interficiens.
videatur quàm dùm sepeliuniur parentes, adesse? sed spirituali gladio verbo Dei, carnai^-m
,
j
afiv^ctum
quid enim facilius, aut quid breviori lempore peragi I
eorum, qno et seipsos et eos
j
quos gem.enml irriia-
potesl ? quôd si nuMC lam brève tempus propler se- \ | mentis hujus seculi obligare conanlur, piè
fidentcrque
peliendos parentes abesse à spirilualibus velilum est , pcrcnliens, et occidens, illud in
j
|
iis vivere faciat qno
perpende quo supplicio digni su.il, qui semper à do- fraires sunt, quo cum
| (iliis suis temporalibus parentes
nimirùm atqne abjecla -
clrinâ Christi absunl ;
qui vilia !
acternos Deum Ecclesiamque cognoscunt. Ecce ra[>it
I

secularium reruni negotia necessariis anlepojiunt, ' te slndium veriialis cognoscenda^ percipiend:eque ,

nullo ui^ente, > etc. Paulô verô post subdit, ibid., volunlali-i Dei in Scripiurissanclis
; rapit evangelicce
niuliô melius esse Dei regnum promuigare, et mor- praidicalionis oflicium; dat signum Dominus lit V%1-
ttios suscilavc, quàm niorluum sepelire, ideôquc uno lemus in casiris, m reœdificemus turrim, de quâ
spreto, allcri vac«ire nos posse. » Notât tamen idem hostem sempiternaî vitœ et prospicere et propelleré
ChrysoslOKius à sepullurâ patris discipiiUnn illum valeamus; rapit mililem Cbrisli tuba cœleslis ad
proliibilum, quôd non decssent alii, per quos opus prxiiuni; et relinet maler, non plané' qualis Maclia-'
illud impleri poterat ; monens adolesccnlis illius excu- Ixeorum, nec saltem similis Laceda^moniis matî-ibus,
salioneni allas legiliniam fore, obnoxium ipsum
et de quibus mémorise tradiUun est qnôd filios siros , ut
futurura sepulturac patris procurandoe. Quid proleram pro terrenâ palrià sanguinom funderenl, multô am-"
ex eodem Clirysoslomo quàm graviter ipse exemplis pliùs aique ardenliùs ad cerlamina bellica quàm
,
sanctorum Pelri, Andrere, Ahmbaii, perficore conelur signorum sonitiis excilabant. Nam maler, qnœ te ad
maximâ cum feslinaiion^ Domino ad discipnlatum et i| discendam vilam removeri à cmis secularîbus
norf
suî sequelam vocanli parendum esse, ncc minori
| permillit, salis ostendit quemadmodùm le si opus
cauiionc liumanas, quœ à Dec nos avocant, rationes esset, ad obcundam morlem peniiùs seculum repu-
||
ex animo cveliendas, nullam tune tcmporis personne
If diarc permiuerei. Sed quid dieit, m ouid allegat'
 ,

C07 i)K sAcius i;i,i;(:ri()Min;s i;t oiidinationihus C(J8

/oiic ilu't'l illos iiioii.^ob (|iiil)iis visci;ra ojus oiicràsli pinni. Mac crgo inlerrunq»Mnlur vocibus nialiis ma: ?
cl doloivs |):irliiritioiiis, :ic l:il)()n>s cilticalionis ? hoc, el inler Iia.'c locuni invenil connncniDrarK) pr.i'^,'nanlis
hoc iiilcilicc Vfilx) .saliilai i ; lux; pcrdi! inaliis, ni in altpi.! lactaiilis, ni d(! Adam cl Lvà aliiis Adam na-
YilaiM alcriiaii) iiivciiias i>aiii ; hov iiu'iiicnlo, iil odcris scer(Tisal(pienulrirerisï r("-picepoliii-i, respice Adam
in ("à, si (.liligis cani, si lyio Ciirisli es, si liuiis fun SiMundiim de cm-Io, cl porta jam Cd-leslis imaginem,
daiiicnta |iosuisti , ne (Jioanl transiMiiiles : Ilic lioniu sicnllerreni porlàsii. !m<'», cl liic babiîant locum ma-
cœpil a'dilicare, el non poluil per(ic(;rc. Carnalis terna bénéficia, (|u:c liiti ad cncrvalionem cordis
alfcclns csl islc , cl adlnie velcreni linniincm scnlil; onumcranlm-; lial)c:inl prorsùs loc mi , noli esse in-
liiMic cariialt'in afloclnni el in nohis, cl in nosliis, graliis ;
rcpcnde graliam malri lua- ; i rpi nie spiîilrdia
iiiiiilia clirisliaiia, ni pciiniainns, iiorlaUir; nec lanion pro carnalibus, [uo tcm|ioraIibus scmpilcrna ; si quis
m ingralus sil quisqno p:\rciilii)us, cl cadcni i|)sc non vuil st-qui , non impediat ; non vull converli in
bcDcncia ,
quibus in vilani liane edilus, snsccplns, melius, cavcal ne in dclerius perverlol, el evcr-
Ktiine nnlriuis esl, cnunicrala deiidcal; scrvcl poliùs tat, i clc. Quoisùm , inquies, b;nc omnia? prosmil
ubicjno piclalem ; liabcani lucc locnin , ubi majora sanè ul cl qua; fucril eà in re l*alrum scnlenlia le
non vocanl; nialcr Ecclosia, nialer cliam csl in;iiris doccanl, cl ul scculan;s liomincs liheronnn illaui, ut

tiiu' ; lia;c nos de Ciirislo concepil, lia;c niailyrunt vocanl, dm-ilien» alque crudelilalem incropanlcs,
sanguine |)arlunvit, lucc in senipilcrnam luccm pe- bona de cictcro vcrba loqui moneanl ; el ni lilubanics
pciil, ha'C lidci laclc niilrivit, cl niilril, cibosfiiic quornmdam animoseriganl, alque ad veram pielalen»
majores, piwparans ;
qnod adiiuc parvuli, cl sine moveanl. Frigidus ego videar, si mca vcrba adcù
denlibus vagire vnilis, iiorroscil ; ha-c nialer lolo orlie eflicaci, eleganli, diserix' oraliojii inlerseram malim ;

dilHisa, lam variis el nuiiliplicibus crrornni infesla- ex commenlario sapere, (juàm ex meo videri desipere;
tionibus agilaliir , ni aborlivi jam filii ejiis adversùs sed et isla, quai proiuli , ad propositum meum inagis
cain belligcrare non dubitenl; ignavià eliam alquc faciunt, quia de ecclesiastico poliùs quàm de mona-
lorpore qnorunidam nienibra sua Irigescere plurimis slico slalu dicuntnr.
locis, cl fovcndis parvnlis minus idonca fiori dolcl; XXXI. Eleganler qiioque el apposilè S. Bcrnardus
u;ide nisi per alios (ilios, unde nisi pcr alia nicnibra, cpislolà scriplà nomine Elia; cujusdam monaclii ad
quorum è numéro es ,
juslum ac debitum poscii parentes, quibus invilisille nionaslic;e sese disciplinse
auxilium? luijus lu nccessilales dcscrens ad carnalia mancipàrat; pulchrc, inquam, nec minus expresse,
vcrba oonvcricris? nonne hrcc gravioribus qucrelis liberos posse dissentientibus parenlibus ad monaste-
iiLSonal auribus? nonne bi^cc cbariora viscera el cœ- rium, tanquàm ad asylum, confugere, ostcndil. c Sola
leslia ubcra ostenlat? Adde \iri ojus suscoplionem causa, in<juil, quâ non liccat obedire parenlibus, Deus
carnis, ne carnalibus inbirrorcs , el à Vcrbo aclcrno esl; ipseenim dicil, Mallb. 10: Qui amat patrem suum
universa, qu;c libi malcr impropcrat, ne lus iniplica- el mahem plus quàm me, twn est me dignus; si me verè
reris, assumpia; addeconlumelias, flagella, mortem, ut boni, ut pii parentes diligitis ; si veram, si tidelem
niorlcm aulcm crucis. Talibus coiiccplc seminibiis ergà filium piclalem babelis ,
quid me patri omnium
talique in vilam novam connubio procrcate, langiicscis Deo placere salagentem inquietalis, elab ejus servilio,

el coiUabcscis in velerem liominein? liane mal rem oui servire regnare est, relraliere allenlalis? Yerè
terrennm non habebal imperalor luus? qu.R lomen nunc cognosco quia inimici liominis domeslici ejus*
cùm ei nunliarelur cœlesiia agenli , respondit : Quœ Micb. 7, in hoc vobis obedire non debeo ; in hoc non
mihi mater, mit qui fratres? Maltb. 1-2 ; cl cxlciidcns agnosco parentes, sed liosles. Si diligcrelis me, gau-
niaïuim in discipulos suos, dixil non perlinerc ad derelis ulique, quia vado ad Palrem meum, alque
cognalionem, nisi qui facerenl voluiilalem Patrisojns; veslrum , imô utiiversoriim Palrem ; alioquin quid
in quo numéro profeclô eliam ipsam sanclam Mariam niilii et Nec omiltendnm duco pelilam è
vobis? > etc.

benigmis inclusit, faciebat cnim el illa volunlalein Scripluris non conlemnendam apud Bernardum, serm.
Palrisejus; ila oplimus magisler alque divinus, et 7, simililudinem, quœ inlenlum oslendal, ils verbis

Dialernum nomen, qnod ei lanqtiàm privatum, pro- expressam : « Sicut vaccai amore vilulorum suorum
priumque nunliaverant, quia lerrenum erat, in com- mugiebant, cl lamen non declinabanl ad dexleram,
paratione cœleslis propinquiialis abjccil, et eanideni neque ad sinistram, sed reclo tramile incedebant; ila

cœlestem propinquilalem comme- in discipulis suis servi Dei reclo tramile incedere debenl, cl pro amore
niorans, quo sibi rursùm consorlio gcncris cum ca^leiis parenlum siiorum non debciit, neqne ad dexlram ,
sanclis virgo ill.i cohairerel, oslendit, et ne saluber- (
neque ad sinistram declinare à bono opère vel pro-
rinio mngiiierio, quo conlenmi carnaleni affeclum in posilo, sed reclo itinere u>que Belhsames, id est,
pareiilibus docuil, adniiniculum crror accipercl, qiio usijue ad inlroilum cœleslis regni pervenire ; el sicut

nialrera babuisse à quibusdaui iiegalur, alio loco vaccLii pro liliis suis miigiendo pergebanl, ila convenit

discipulos monuil, ne se palrem in terris dicaiil ha- servis Dei pro parenlibus suis mugire, id est, pro eis

bere; ni quoniodô illos ntanifcslum est babuisse debenl orare. »

paires, sic se babuisse malreni manifestaret ciijiis XXXH. Bernardo non malè subjimgilur Petrus Ble-
lamen icnenâ cognatione conleuiplà, conlemnciida- scHsis, cjusdem cum Bernardo ;elalis , in quo ipsius

rum lalium necessiiudinura discipulis pra:berel excui- acumiaa, et dulceloquentiam, divinamque ex Scriplurâ
 ,

609 FARS I. SECT. YIII. CAP. II. DE CONSENSU PAUENTUM AD CLEP.ICATUM, etc. 610
llorum colligciidoruin ar(cm alquc induslrintu mirari jl] vcrnans dcscriplio delcctcl ac movcat. « Mcmori.o,
liceal. Is epislolain scribeiis ad clcrici\m jam axiale inquit ad linem Ub. 1 de Yirginib., nosiroc pnclla,
provecttim, quoni paronles ab ingressu rcligionis, parenlibus eam et propinquis ad nuflias urgentibus
,

(]iiam voverat, rctardabaiit, ea scribit, qiiibiis quàm ad sacrosanctum allarc confugit : quù enim nicliiis

\ana sil in iis lobus pareiKùni excusalio , .".pcrlè virgo recurrerel ,

qii;im ubi sacrarium virginitalis of-
osicndil : t Scio quia pareilles lui le rclraiiuiit à pro- fertur ? ne is quidem audaci.c finis : slabat ad all:ire
posilo nicliori; non diiïerat, qnx'so , non evacuet Dei pudoris hostia , viclima castilatis , iiunc capiii
proposilum liium conversionis, prodiloria et seduclrix dextram saccrdotis imponens , precem posccns ( con-
iideclio parenlekv; ; noli eos diligere conlra Chrisliini, secraioriamnimirùm, quâ vol moniales, vel diaconis-

qiios teneris odio liabere pro Cbrislo; niulli pro pa- sa) consccrari soîebaril ), omnis jusl;c impatiens nio-
rei.libus suis animas perdideruiil, (luoruin occasione |
rx, ad summum altaris
sui)vccla vcriicem .Nom :

iviundus, qui in eisaruerat, denuo rcvirescil; alque nieliùs, inquit, fronlem quàm aitaria velnbit quod et ,

diviiias, et ccelera impedimenta salutis, quihus se velamina sauclilicat ? plus lalis decet flammcus , in

exoiieraverant, affectant aliis, lanquàm eis prodesse quo capnt omnium Cbrislusconsecratur : quid a-^'ilis,

CTcd int ea qua; sibi esse nociva pro oerto cognove- propinqui quid inquirendis adliuc nuptiis asilmum
?

riint. Numquid quod damnabile. est uni, alii est saiu- sollicilaiis? jamdudiim provisas babco spfnsiim of- ;

lare? nunKjuid gaudia viventium, solatia sunt mor- ferlis , meliorem reperi ; exaggerate diviiias jactate ,

tuorum? inipius est, qui anima; suac pro suis parcnlibus nobililalem, potentiam pra;dicate : babeocui nemose
est crudelis; majoreniqne temeritalem bàc ncmo comparet, divitem mundo ,
polentem imperio, nobi-
habel, quàm ul animam suam ponat (juis ita periculosè lem cœlo ; si talem babelis , oplioiiem non rcfiilo ; si

pro amicis suis. » Quid plura proferain? pluia baud non reperilis , mibi invidelis, non providelis. Sik-n-
duBiè ex sanctorum Patrum lectione colligcs ;
iià.'c, llbus cccleris unus abruptiis : Quid si , inquit, paler
meo quidem judicio, sufficiunt ut Palruin sentenlise viverel , innuplam te manere palerelur ? tum illa ,

conformem esse videas banc senlenliam, qiia; invitis raajori religione, moderaiiori pielalc : Ideô forte de-
pareuiibus tam ecclesiasticum quàm monaslicum sLa- (ecil, ne quis impedimenlum posset afîerre. Quod de
lum licite docet suscipi posse. paire responsum, ille de se oraculum maturo suî pro-
§ G. Piobatur eadcm senlenlia exemplis SS. Virorum. bavit exilio. Ita ca;teri eadem quisque metuentcs fa-

XXXIII. lis verù auctoritatibus Patrum allatis, vere cœperunt ,

qui imppdire qu;crebaiit ; noc dispen-
superesi ut ad eorura pergamus exempla, qui sancli- dium debitarum allulit virginilas facullalum , sed
tale illustres, cœlesti sapicnliâ conspicui, parenlibus eliam emolumeiilum inlcgritatis acccpil. Habelis puel-
dimissis ad vcxiihuii crucis cvoiàrunt, el sub Cbrislo j
lœ devolionis pro-'uiinm , parentes, cavele offensionis
duce ecclesiaslicam, vel monasticam niilitiam pro- exeniplum. > H«c Ambrosius. lu qm proinde narra-
fessi sunt. Ex innumeris pauca , eaque lide digiiis- tione praîter exeniplum noslrœ senlenti.-e probandaî
sima referemus. Atque, ul taceamus apostolos, de valdè commodum , ha;cnotata veiim , consccralioiiis
quibus jam salis superque diximus, ut Gerunlii filias, diaconissae vel monacha; rilum , virginis zelum , divi-
quas eam ob rem à paire exbrorodatas legimu-, subit nam in eos qui sauclo quorumdain proposito rel'ra-
milii primùm in menlem exenipluni Malciii monacbi, gnntur vindictam, et Aml)rosii islud virginis , invilis
apud Hieronymiim quem ciim sohim parentes sui
,
parenlibus ac cousauguiueis, ad statuai pcrfecliorem
haberenl, quasi generis sui spem residuani, et familiie convolantis faclum commendantisauctorilalem.
li.eredem, ad nuptias cogebant, patcr niinis, mater XXXV. Neque vcrô alienum à proposilo videbilur
blauditiis persequebanlur, ut pudicitiam proderet; Josapbali apud Damascenum exeniplum : is enim pa-
ipse verô divino iustinctu parenles l'ugil, è patrià in ire regc incousnllo alque inscio, eremum petiisse de-
eremum secessit; ex quo cùm, maligni spiiitùs im- scrlbilur, non de palris ad (idem clirislianam conver-
pulàu, pâtre morluo, ad viduam raatrem consolan- sionc, quam procurare potuisset , satagens , non ejus
dam, resque fiuiiiliares sanclè, ut sibi videbalur, ab unico filio derclicli condilionem lugens ; non per-
disponendas, et in pauperes erogandas , in palriaui seculionem in Cbristianos quos istius fugoc auclorcs
coutenderet, in capliviialem iiicidit, quaui, (pioLi Sa- palrem suspicaUirum probabililer conjicere poterat
lante tenlalioni acquievisset, se promerilum ibi con- exinde excilandam nielucns : bxc oninia prudentia;
queritur. Quod egregium mibi videtur exeniplum, quo bumanai argumenta abjccit, qui Cbristuni , increalam
non soiùm appareat vires sanctos liberum sibi per- Patrissapientiam , scqnebalur : quô lulit eum inipelus
suasisse parentes religionis causa descrere, verùm spirilûs , illùc progrcssus est; nec imprudens fuit isle

cliam et Deuni ipsum deserenlibus favisse, revertentes i impctus ,

qui colliniabat ad Deuni ; nec iniolix qui

autem carnaU affeclu ad parentes, ijuamcumque piam dirigebalur à Peo diviua siquidem providonlia re-
:

causam pnetenderent, punivisse. runi istarum ambages ita explicuit, ut et paler chri-
XXXIV. Succédât allerum non minus ilbjslre puel- slianam (idem pietatonique sectarelur, et religio cliri-

lîc cujusdara exenipium,cujusomnem bistoria; seriem stiana magna indc cmolumeuta sumeret, unde ipsius
grapbicè iwbis depinxit Ambrosius ; cujus quidem ruina exitiumquG limcbaUir.
verbis maiim eam à vobis audiri quàm mcis, ut dicen- XXXVI. Quid releram quod de sanctissimo con-
tis auctoriias fldem facial , cl rbelorrco omui flore |i (essore Abrabamo refert sanctus Ephrem eum, cùm ,
 ,

un DK SACmS ELECTIOMBUS ET ORDINATIONIDLS. Oli

posi alif|iiol (lies i; salicm iisquc saplenlibus et bonis

à paiciitibus nubcrc coaclus luis^ci ,
ii Ioiigi\ pliiribiis ,

non ion!>nM)mali) iiialrinionlo < lani aut'n^'isse , ol ino- coiiimciitlnliir, sciilciili:^ suà (liiniii;»rc. Siculciiiiii rc-

iiaslicmi vliam aiii|iliv.salinii l'uisisr ? Qiiid mcniorcm vcrci'i ]>iiiin est Siuiclonuii oveiriplii , ilu coiiiiuuiiciii

lii.sii/ncm illuiii /iMioltium , (|(ii posica, Fioicnlinus sa|>iuiiiiiiii el bonoruiii vironiiii sciileiiliain oxoscu-
upiïi'opus (aclus , vii-(ut<) et niiiaciilis claiiiil, qiieni lari aiiiiissiimiiii.

ubi i)arcutcs bujus ici in»('ii ab epis('(>|>(> Tiicoduro S 7. Probalur cadem rationibus.
calhetlralib ccclcsia-. Flineiilinic canonicisaggirgaliim XXXVIll. Vi.iiiiii jic cxcniiilis taiiliiiii nul auclori-
vidoninl, milli uon loiiliiiiiclia: in c'itiscopnin ,
nidlis talihiis ajîcr»; videanmr, lalioiiibiis urgciidiim est,

minis in ipbuiii pepciTOiiinl ; (picm lanu'ii iie<: l'iieo- qii;»; a<l liaiic asscrlioiioni iioslrain |ii()l»;iii(l;nii \atiai

doi'us t.ancliïsinius pnesnl invilis parenlibiis ordiiiàs- iiec coiilcmneiiiia; allorri po^)SUllt. i'rima ralio, earjuo
scl, noque se ipse ordinari i)aSi)U6 l'iiissct , si conim polissima, ciii pni-.serlini nostra senlciitia iiiiiililiir, ca
aninids ba;c opinio pcrvasis.scl invilis parentibiis m»- c&t, qiiaiii iiifiM-iiis coiiliriDubimus, qnôil iicmpc jia-

niini uiirum libenis ordinarc iicerc ? Quid aul Fnlgcn- rciiliun iinpcriiini cdiicalioiiis lanlùin liboiuriiin , cl

tiuni l'uispcnsc'in l'piscopum, aiil Laiircnlimu Jnslinia- iiisliluliohis ciirà iiisliliiUini sil , boiiiqtic paUiblaiiii-

miin Vojioliaruiu poslea palriaicliani, aul Tboniani liasolïiciis, raii)ilia;qiic boiio coiilincalur, adeù iil

Aqiiinatcin ihoologioc ornamenluni , reccnscani ? qni <|iiidi|nid limiles islos transilial, pa(crnuni pncicrgrc-

pielalcm arbilrali sunt pieiali crga parentes rcligio- dialiir imponiim; ideoquc cùm iatra hos limites elc-

neni anlepoiiorc, el rcliclis parenlibiis, ClirisUim sc- ctio slalùs à libcris facienda minime coiidiidalur,
qui univorsoruni palrom ; quoiuin, conslans legularis ^1 lil)cri pruindc cà in re parcnlinn poteslali minime

slalùs ami'lecleiidi volmilas parenloni intcrccssione s' siibdaninr ; nulluin in cf» re jus parcnlum sit in iiljc-

probala est; cl c6 majori zelo arsissc iiabili sunl, qtio ros, iiulia polcslas : eirca buiiccardinemscilicolLCtcr-

lenaciiis aJversùs parentes suscepio scmel consilio j

nam salulcm iiljcrorum volui ; cà in re libcros verc

adlixserunt. Quid innuuieros aliosreferam ,

quorum, j
libcros esse , et duruni videri ut qui inslitutioni tiiio-
quia paicnlibus invilis clcricalum vel monacbalum rum suaviler prœcsse debout, non despolicc, ncc bc-
trcncrosè aiuplcxali sunt , laudalur pro religioiie su- I rililer, ad id (ilios compellaiit, in quo eligendo non
sccpla advcrsùs parentes diniicalio, pr;.ediealur in solùm salulis et damnalionis aléa jacialur, sed à quo
I

eiudendis parcntum lecbnis insignis prudentia ,

com- toiius vil» comnioda vel incommoda pendeant. Ex,
I

mcndaïur adversùs palcrnas minas furliludo , advcr-

j
quo principio elicilur, si fllios parentes à proposito
sùs malernas blandilias tcmperanlia, el aiiimi omuia i|mclioris et perfections vit* rclraliere voUierint , id

propler Doum aspcnianlis celsiUido ?

1
iiuilo jure aggicdi; cesdenuiue filios , si obcdirc pa-
XXXVil. Ilormn omnium qui nobis noti surit si , renlibus eâ iu re iso'uorint , nullius juri delralicre ;

vol nomina describcrc lubeixt, qui parenlibus invilis i

parentes frustra nili filios apud se retincre, nisi gravi
ausleriorcm vitam sectati sunt, vixphues pagina; ca- I
necessilateoppressi fiiiorum operà indigeant, quo casu
percnt, ignotorum iiumcrandorum nullus modus es- ;
pareuium indigcullfc succurrendum est, et cert;T; co-

sel. Hos omnos ilaquc praHcrmillo cl in sancli Co- ;

'

rum miseriic nostro cum incommode el pcriciilo

lunibani refereiido cxemplo rem finio in quo, quod ;

1
quod averlcre non possumus , opitulandum est ; no-
ijieronymus supra à nobis relalus si>irilualiler facicn- ! bisque baud dubic pcrsuadcndum , banc esso divinam
duin docuit, boc litleraliler, ex fervore zeii, ab ipso vokmtaten), utinseculari babitu slaluque manoamtis,
j

cxplcium mirari bcet : cùm enim acritcr cuni urgeret !

qui abcundi à sccnlo îiberam non dedil faciiltatem ; at

niMlcr, ne monaslicum vivendi gcnus aggrederelur, et '

sublaio islo casu, frustra et icmcrè parentes, nescio

onini ralioiie ipsum ab eo avcrtere, ac secum retincre :
cujus solalii spe atqiie pra;lextu ,
quod forlè in airia-

contenderct ; ille boc unum reposuit : « Non audisli :

| riludinemet trisliliam vertcndum est, probabilioiibus

Qui anialpatrem el malrem plusquiun me, non est me nos privare voUmt eniolumeiilis ,
quœ ex perlectioris
dignus? Obsislente verô maire et limini inluerenle , sîalùs susceptione nascunlur ; frustra se nostrarum
I

postulat ut se ire sinat ; ejulat illa, el in pavimentum I precum utilitale , honestà suî exislimalione fraudare
proslrala negal se id pcrmissuram ; tum ille el li-
!
gcstiunt , ut nos secularibus lumuUibus implicent, ex
mon cl malrem iransiliens , logat eam ut bono sil
;
quibus non minimie mœroris occasioncs ad ipsos ali-

anirao : Me quidem , inquit, lu bàc vilâ poslea non '

qnando perveniunî.
videbis ; ego enim quôcumque me ducet salulis iler,
!
XXXIX. Altéra raiio, qure à priori non niullùm
illùc progressurus sum. » Quo dicto in monasterium discrepat, ex prœcedentibus aperlè colligilur. Si enim
I

se contulit. Vide \ilam S. Coluiiibani apud Sur., 21 I

parenlcs non sine fiiiorum injuria, et diviMin Icgis

uovemb. Ha;c omnia sanclorum virorum exempla im- j

violalione Jiijeros à suscipiendâ ecclesiasticà vel mo-
probenl necessum est iuiô universx ferè Ecclesiic
, ,
'

nasiicà professione relrabunt, scquitur non injuste

quo; laudauda isia et commendandacrcdidit qui pa- , ;

libcros agere, qui ipsorum boc nolentium inqjeria

rentura consensum sive ad ordines sacros , sive ad i contemnunt; cùm enim ex du^)li€i capite imperiaali-

monasticam professionem necessarium esse contcn- il'qua injusla esse contingat, primo quidem, cùm vel
|' pra-cipiti judicio feruiitur, vel absque diligenli discus-
dunt. Temcritalis est tôt sanclorum virorum exemj)!?.
levilalis , vel injusliliic, vel impietatis arguere : ex- i sione, vel ex iracundià, aul odio, aliâve passione, vel

tremœ demenliœ est, quod ab univcrsis, vel quod | non observatis moderaîioris imperii regulis, et negle-
613 PARS I. SLCT. Mil. CAP. II. DE^C0NSE;NSU PARENTUM AD CLERICATU.M, etc. 614

Clà juridicù rormulù jiidicandi ; secuiulô, ciim vcl illi- plendum esl. Ubi igilur nulla necessilas urget, ad il-

ciia, vcl non sui juris aliiiuis pnucipil facitiula, aul lius observiilionem iiuslra aliquis lorquelur, ul libe-

honesla , vel non suie cognilionis velal , iniperiis

|
ram sibi slalùs eligondi facuilalem boc pneceplo sibi

quidcui, quxes priori lanlùm capile viliosa sunl. non putct esse obbilam ; cùm alioqui ccrlius sibi verealur

juslc rcsislilur; lis aulem, quai ex posleriori capile periculum d;mmationis imminere à mundi illeccbris,

culpantur, juste resislilur. Parentes porrù adeô non- qnàm pareniibus crcdal damnum uUum imminere, si

nunqiiàm niodcralè rilios ab ingressu rcligionis vel ab illis recédai. Secimdô, quia dcterminala non oni-

cleri relrabere possunl, iil nuUa passio eoruin volun- ninù sunt, ncquc inmiulabilia, neque eadem olïicia
tali pricjudicare possil, neque defectu judicialis or- qua; à Iiberis pareniibus cxbiberi debenl : varia illa
diuis eoruni scnlcnlia coufirniari polcst ; ideôque hoc sunt, prout varia csi parenlum condilio, sed maxime
ununi iu iis tuuc lemporis vituperandum est, qiiôd pro varia liberorum œlaie, vario corum slaiu ac con-
rem alienani, non sni juris, nec sui fori jaltinganl; dilione , diversa reddunlur; aba siqtiidem ralione à
quo semol vilio in iis dalo, juste eoruni sonlcnlix' à puberibus cl impuberibus ; aiia à nupiis et innuplis;

iiberis resistitur, qua; aliéna pra;cipere vcl pioliiijcre alia à clericis cl monacbis, iiemquc à sccularibus ac
pr.iesumit. Quôd si in iis qui nioderatiùs se gerunl, fa- laicis; alia à privalis cl magislralibus, seu in digni-
lemur, in aliis baud dubiè fatendum erit, dicenduni :i late publicâ conslilutis, pareniibus officia cxbiberi
que lam bos quàni illos, dùm filios ad aliqueni sta- debenl. Nam impubères snb parenlum custodià posili

luni aniplcctcndum coaipellunt, polcslalis suie irans- ac Uitelà, vix quidquam inconsullis pareniibus ag-
gredi limites, juberequiïjubereprobibeuliir.prohiberc gredi possunt, sed eorum regimini in omnibus ferè
quai probibere velanlur; iis se innuisccre in qua; subdunlur ;
quod iis verbis oslendil Aposlolus, ad Ga-.
summam sibi Deus reservare voluii auclorilaiem ;
lai. 4 : Qiuinlo lenipore hœres panulus est, niliil differt

palrià eos abuli poieslale, noc sibi jus dcbilum usur- à servo, sed sub tuloribuset acloribus esl usque ad prœ-
pare, quibus quidem viliis infccla imperia omnino la- unde in iis cliam quic ad sla-
finitum lempus à paire;

banl, nec injuste negliguntur, sicul nec juste exer- lum propria; porsona; speclant, nupliarum, v. g.,
ceniur. -
- - aulca;libalùs, sui juris non sunt, nec in suà poieslale,

XL. Tertia ratio saltem convinçit, ubi moraliter sed proprià conlinenlur; quocirca pareniibus invilis,
loquendo, in niuiidaiià ac secuUiri vilà, pncsens ani- niliil quod momenli alicujus sit lentare debenl. Pu-
niae periculum ingruit, parciUibus à mcliori iastitulo bères verô liberlate gaudenl in iis qua; personam
avertere conantibus, auscullandnni non esse : nam ipsorum propiùs altingunt, licèl in cioleris extcrnis
immérité debiium aliquis à me exigel temporale, ubi bonis procurandis parenlum aucloritati subdanlur;
seternai salutls periculum videro mibi es ejus perso- qui majores declarali sunl, à poieslale palrià magis

lulione imminere : quamdiù mei juris ero, refulare emancipati, de suo eliam peculio, vcl bonis ad sa
nnhi licebit bocbeneficium, quod lanli constarc mibi pertinenlibus'disponunl inniipti parenlum lateri as- ;

possil ; neque enim cum tanlo damno aliis saiisfacere sidere, ipsisque fovendis propiùs assislcre debenl,
teneor, nec aliorum commoda meis altioris ordinis quorum domo ul plurimùm conlinenlur. Nuptos uxo
bonis usque adeô pr.Teferenda sunt. At, inquics, du- ris ei liberorum cura excusai ab assiduilate illâ of-
bium est, num in regulari vel ecclesiaslicà vitàmajus ficii, ideôque ad domesiica parenlum negotia gf>
mibi aliquod periculum immineat, quàm in laicâ ac renda, ad sislendum se corani pareniibus, nonnisi
seculari : babeni enim ei monasiica excrciiatio, cl rarô obligantur : nam marilis praecipit Scriptura ut
clericalis vita; ratio sua etiam pericula : insunl iis relinquant pairem cl niairem, et adbœreanl uxori
fretis suie eiiam pncternavigaudic syrtes, suai syra- suoe. Clericos verô et monacbos, quibus secularium
plegaaes, sicul et laliori mundanx \\[x oceano; in- negoliorum cura inlerdicilur, pareniibus in ;iis quie
sunl sua; procellie, venlorurn turbines, aquarum coni- sunl ad Deum opilulari oportcl, non in iis qua; sunt
raoliones, latentes scopuli, aliaque ex cœli muiatione, mundi, nisi gravis parenlum indigentia subsidium ab
soli ignorantià, prœdonum incursu, aliisque bujus- ipsis requiral necessarium; quo sensu intelligendus
modi pericula. ^"ibilominùs in ecclesiastico vel mo- Bernardus, serm. % de Mutaiione aqua; in vi.'umi,
naslico saltem staiu, ordinariô loquendo, tutior est et dùm ait : QuaindiU de muiido sumus, debitores nos con-
securior ad salutem via, quàm in mundano, pcr qucm stat esse pareniibus ; poslqumn rdUjuhnus nosinelipsos,
paientius qujdem et laxius itcr esl, sed magis inû- ab eorum soUicitudine liberi sumus. Sicul ergo à pa-
dum et lurbulcnium, prœseriira ubi ad bos status reniibus vcl invilis exigcre possunl liberi ul eos in
non uiiliiaie, sed pietate ducimur, sed Ualiil nos nos- malrimonium coUoccnt, imô etiam ad id constilulâ
ter gcnius, maxime verô, cùm trabit Deus; in dubio dole (quaî dolis erogalio vix fieri solet, sine aliquo
porrô sua; unicuique poliorcs parles sunt cl prclio- saltem Icviori parenlum incommodo), quia alimenlo-
siores. rum nomine, qua; parentes Iiberis pricsiare tenenlur
XLI. Quarlam ralioncm adjicio, ex pra;ccpli de venirc solel, ul docenl jurisconsulli, quam proinde
honorandis pareniibus nalurâ desumptum quia prœ- ;
juste à pareniibus liberi sibi dari peluni ; quia etiiim,
ceplum illud affirraalivum csl, proindequc non quo- cùm filii invilis pareniibus in malrimonio jungi pos-
vis lenipore, nec quovis momenlo oljligal, sed umc sinl, si parentes pervicaciler eos nuplui dare re-
liintiiMi, cùm scse occasio oCt'eri, ab unoquoque ini- nuani, ut legum auctoritaie et doclorum consensu
 , ,

cir. |)i; SACI.IS I.I.lXTIONinilS rr ORDINATIONimiS. cic

coroprohalmn osl ; cisi nihiloiuiiMis lilMToniin olili- salisfaciondinn ; bcnè qnidcm : nisi lauicn hujiis rei

^-.itio |ti'r iiiii)li:is :ilit|ii;iiilisi)ii dci rc>.c;il; |iaifiiliiiii- s.dliciindo divim cullùs sliidiuin in nobis exlingual

qiio jura :ilii]ii:ili'niis iiniiiiiitianltir, ni siipciiiis iiisi- majores in pcrfi-clioiK; iirolec lus impedial. Qiioniodà
imaviiiiiis , ([iiidiii i»ari ialit)nc, iiii«') foilioii lierai < enim (ut reclè doect Ambrosius in cap. 12 Luca- ),

lilicris orclcsiasliniiu vcl nionaslicniu ariijilot li sla- (pii simul divinilatis revcrcnliain cl piclalis graliam

Imii, invilis parciililms, (iiiamvis pcr illonim slaluiiin suA li!ge complexiis esl, diccns Dealer, G : D'Uigcs

susccpiioiuMii jus iKiroiiltmi aliinialoiiiis dccroscal, cl nonùiiHin Deum tunm el proximum luum, ila muta-
ex fà rlcclioiii' lilti-ri ad olliiia (|iia'daiii paiciilihns liim esse o|iinabiiiiur, ut aboic^rc necessitiidininn no-
rxliilu'iida inlial)ilos rcddaiilnr, (niciiiadmodiim pcr niiiia , eollidere piclalis affectus , cbarissimonim i»i

miplias iiiopli lodduiiliir, (|ui pareiilibiis asbidiic ii!- gnorum dissidia mandùssc crcdamus 'f cl (piomodù
S(Mviaiil ? ipsc est pax noslra, qui fecil ulrnque utmm ? Kplics. 2.
XLII. CoiifiniKiliir lix'C rulio. Priiiiù oiiiin i>arenUim Qnomodù ipse dieil, Joan. 14 : Pacein meum do vobis,
poloslas (>iga libcros , non pioi/lcr pareilles à naliuà paccm rcliit<iuo vobis, si parentes à (iliis , (ilios ii pa-

prx'scrliiu iiisliUila esl, sod maxime proplcr HIjcios, rcnlibns dissidio ll(•ce^si(lldinis separaliini- advcnil?

quorum cl uUiilati coiisulcic dcbciil ; ideùiiue ciim (luoniodô mak'diclus, qui non honorât patrem , rcli-

parentes îiberorum bonis ci commodis advcrsanlnr, giosus qui deseril? > Scd in hàc quxslione adver-
palii;e poleslalis limites Iraiisilinnl, cl injuslani in lendum , humana divinis posthabcnda , etc. Valet

cos doniinalioiicm cxerconl , cni liijcris obhiclari fas autcm maxime hoc argumenliim, ubi de clericalu

est ;
quare cnin anl à nubendo ipsos revocarc , aui ab suscipiciido agiUir. Qnis enim non atiuani ralionem
ccclesiaslico vel înonastico slalu averlerc cos sata- ecclcsiaslicorum cl civilimn magistraluuni cssc ron-

gunl, liberis dissciilirc liberum est, quia nimirùm ccdat? cerlum esl civiles magislralus, invilis |iaren-

jn eornm deliimentum cedcict, si suo gcnio Ingenio- libus eorum , liberos creari possc , in reipnblica;

quc acconmiodaliim slalum amplccli non posseiil : nul- scilicet graliam : pari ilaque rationc in lolius lùclcsiic

la enim durior vis cuiquain infeiri polcsl , (]uàm qucc favorem clericos lanquàm sacros magislralus cligi et

iugrala' ipstim conditioiii addicil; nulla durior scrvi- conslilui aujunni est, et ration! conscnlaneuin. Magna
Uis est, quiun ni ad aliorum libitum el arbilriuni,non quiilcm crga parentes débet esse charitas , major erga
ad nosUum vixamus; cl ad alienam voluntalem no- patriam, maxima erga Deum; el, ul habel cilatus

s'.rtis mores, ingenii nosiri vires, animi Iranbicramus Ambrosius, prima causa religionis , secunda piclalis;

adeetus. Secundo , (luia , csto per ecclcsiaslicum vel reclus et legiiimus ordo esl ul parentes à nobis piè

monaslicum slalum libcri corporalibus ciga iiarenles colantur, palrla parenlibus pncleralDr, sed ille om-
officiis impendendis , secularibusque eorum negoliis nino nccessarius, ul Deo pra) c;icleris servialur.

exlricandis reddantur magis inhabiles , al spiriluali- § 8. Respondclur arcjumenlin conlrariœ senlcnhœ.

bus bcneliciis referendis rcddunlur aptiores; caque XLV. Alquc ex iis pro noslrà seiilentiâ argumenlis

porrô esl legis de paî'cntibus lionoraiidis ;c(iuilas cl lux eliam aliqua effulgel ,
qucc inductas ab advcrsa-

inodcratio, ut, sublalà parenlum necessilatc (cui libc- riorum objeclionibus lencbras, purioris verilatis radio

ri omni exceplione remotâ, providerc dcbcnl), non

,
dissipcl. Primœ si(iuidem objcclioni rcspondendum
codcm modo piicnluin commodis invigilare omnes est Domiiium apud .Maltbœum Pharisxos rcprehen-
sed unusquisquc in eo in quo à Deo vocatus dere qui prx'ceplum de honorificalione parenlum ila
debeant , ,

esl statu consuleie illis tcncalur. Quare salisfaciel coarclabant, ul ad eorum indigenliam et sustcnlalio-

clericus suo crga parentes oiïicio , salisfaciel mona- nem exlcndi minime crederciit, saliùsque duccrent

chus, quanlùmcumque eorum laieri nculer assideal auro lemplinn ditare ,

quàm parenlum indigenliam
nculer secularcs cnm ipso curas parlialur ; nec ma necessariis subsidiis relcvare ac solari ; in quain sen-

Daslicus slauis anl dcricaiis liberos ab hoc pi-a;ccpto |

lenliam minime incidimus ,
qui diviiio pra;eeplo non
absolvel sod diversum sohim buic pra,'ceplo satisCa- |i soliim nos ad parentes cullu qnodam exlerno hono-
;

modum imponet; proindeque cùm ex raiidos, scd maxime ad cosdom neeessarià susteiila-
ciendi ipsis |
ulriusque slalùs electione parenlum jus minime viole- iii tione fovcndos obligatos credimus; quique eâ lege

tur, scquilur iis invilis , el de jure suo nihil remillen- l|

unumquemque Iiberorum adeô stricte obiigalum cre-

libus, liberos ntrumque slalum eligere el ampiecti

'

dimus , ul parenlibus vel in necessilale posîlis , vel in

periculo ingrueniis indigentiie conslilulis , monasie-

posse. j

XLllI, XLIV. Quinta ratio esl, quia, cùm religio el !

rium non solùm non ingredi, verùm si ingressus lue-

pietasanibaivirlules sinl; religio, quà Deum colimus; ril, revocanle gravi parenlum necessilatc, cgrcdi

aller! contraria debcal si eis opitulari quoquo modo possil tanlùm-

quâ parentes observamus, neulra
'

, ;
pietas,

est, neiitra allciius officia inlerverlil, dummodô qui I que abest ul eà imminente necessilale liberos ad
in omnibus viiUilibns nccessarius es.l , in ulriusque \
Evangelii pracdicationcm adhorlemur, ut potiùs pro-

actionibus à rcctà rationc adhibealur modus utraque ; i

posità in parenlum negleclores malediclionis pœnà

reclè sibi consentit virtus , dummodô religio , sicut '

delioriemur. Al ubi nullà gravi parentes necessilale

pietali antecellil , ila el agendo eidcm prx'fcrajir. ]

premuntur, non adeô urgel praeceptum de lionorilica-

parenlum propter ipsius observatioiiem

Parenlum ergo habenda est cura, sed post Deum, qui I
tione , ut

pmnium parens esl, eorum vel minimis dcsidcriis perfeclionis incund;B consiliuni deseri debeal. Qnod
 ,

617 PARS I. SECT. Mil. CAI>. 11. l)L CUiNStNSU i'AKE.MlM Al) CLEIUCATlM, bic. 018

eiiiin aliqui inquiunt, urgere illud prxceptuni,cliamsi quiis , ad quaî si forte nos blanda; vocont paienlum
parentes diviles sinl , nec ad viclum conquirenduni preces, tenerioris quidem exigent pielalis testimonia, ;

aiil veslilum nostrâ operâ indigeant ,

quia indigere sed non sincerioris , neque verioris. Quibus proinde si ,

possunl, tanquàm iiecessario ad senectam recreandani non omnino satisfaciamus , nihil à rectà ralione alie-

solalio, lilioruin praisentià , coiisilio, cura, sollicilu- num facimus , nisi ii quoque erga puerulos ingrati ,

diiic, aliisque ejusiDodi oHiciis, ad qwx de cœlero vel minus benevoli esse videnlnr, qui solidiores, sanic-
persolveoda impotentes se reddunt ,
qui monasticum res ac meliores ipsis offerunl cibos , diim graiiorcs ,

vel altiiis clericalis perfeciionis inslitutum anipleclun- sed nocentiores postulant. Non ergo parentes irislïiri

tur; ideôqueconcludunt parentûm consensuin rcquiri, debent , si Deo liberiùs scrviendi statum amplecta-

lit suo juri cédant, anlequàm debitores parentibus mur , si pcrfectiùs Vivendi rationem aggrediamur ;

filii se solvendo impares constituant : praiserlim cùm quôd si contristenlur ,

gaudendum erit cum Paulo, si

prœceplum de parentibus non contristandis negati- ad pœnitentiam contristenlur, enitendumque erit

vum quod proinde, ut aiunt iheoiogi, obligat
sit, ut vincamus bono maluni , et ut palienlià nosirà ,
in

semper, et pro semper; ii, inquam, qui sic ratioci- modeslià , bono vitae noslrai odore omnique quâ ,

iiantur, licèt prima fronte probabiliter disserere vi- fieri polcril ralione, parentûm, ex minus requâ causa,
dcantur, neque lamen accuralè, neque solide, nieo flucnles abstergamus lacrymas , quô tandem doleant
quidem judicio , hsec pronunliant. Quamvis enim , ut se doluisse , et de nostro in spirilali proventu lailen-

veruni fateamur, pmeceptum de parentibus honoran- tur, cogitantes et ipsi spiritaliter proficere, sicut
dis ad hœc omnia extendatur, addo etiam ad preccs plurimis accidisse experientià comperlum est ; ila

orationesque pro iis lundendas et spirilali eorum , enim liberi parentibus rationabilera trisiitiae occasio-
indigenlia) œquè accorporali succurrendum id tamen ;
nem praeberc vetantur , ut tamen à piis atque reli-
quod siiperiùs diximus in niemoriam revocare opor- giosis obsequiis Dei ,
quibus parentes immeritô Iri-

ict , liberos ad hœc officia diversimodè teneri ,

prout slanlur, abslinere non obligenlur.
diversa est uniuscujusque condilio, diversus status : XLYI. Undc mit argumenlum quod inconfirmalio-
quemadniodîim ergo liberi conjugati non lenentur nem pœcedenlis adductum est consilia scilicet eli- ;

parentibus continué adesse , iisve cohabitare, seu eo- genda non esse neglcclo prœceplo quod cùm verum ;

rum lateribus fréquenter assidere ; sed salis est quod, sii , falsum est quod poslea assumitur, clericos aul
in quantum rei familiaris commoda patiunlur, cos monachos, qui inviiis parentibus , aut cléricale aut
juvent iisque prsestô sint, nisi parentîim gravissima monachale vivendi genus amplecluntur, consilia se-
nécessitas liberorum assiduam ac praisenlem operam qui, contemplo de parentibus honorandis divino prac-
rcquirat : ila quoque clerici ac religiosi non tenentur cepto ; non enim violaïur praeceptum illud, nec in-
adesse parentibus , relicto Dei cultu , vel eorum ré- juria parentibus inferlur, elsi ipsis, vel renilenlibus
bus invigilare et assidue inservire ; sed salis est quôd vel inconsultis, utrumvis slalum ampleclamur; non
precibiis suis, orationibus, sacrificiis, quantum pos- enim jus babent parentes ut ab alterutro statu libe-
sunt, eis opilulenlur, et salutaribus monilis ac con- ros retrahant, qui verè liberi sunt, ulconveniens suo
siliis, aliisque quibus à divino famulatu minime ingenio, sed maxime
avo- divin;c gratiai acvocalioni, vitai
centur, eis auxiliari satagant; nisi forte in has an- inslitutum sequantiir. Parentûm autem eà in re con-
guslias parentes ipsorum incidant ut eis siatim , silium saepè lollax quidùm terrena cogitant, cœlestia
;

rncderi oporieat : nam ubi gravis eorum urget néces- nos niedilari non sinunt ;
qui nalurali quodam desi-
sitas, gratum Deo et acceptum est, ut reliciis etiam derio ad prolis cui studuerunt propagaiionem ferun-
altaribusaccellulis, tamdiîi officium susceptum dcse- tur, ut in nepolibus suis quodammodô reviviscant,
rant, quamdiù pielas, charitaiis et justiiiae simul of- quorum auctoritas, qiierimoniae et lacrymai ad nos
ficia in parentûm subventione concurrent. Tune enim rcvocandos à pietatis instilulo magnas vires babent ;

juris naluralis et divini praeceptum omni vote et vinculo quorum vel ipsc vullus muta quâdani eloquenliâ nobis
polenliùs quemvis liominem in quocumque slatu ob- facile persuadet, quod à nobis obiinere ipsi deside-
stringit ; nec debent vota operibus jusliliae naturaie rant. Pielas quidem erga ipsos, ut eis subveniamus
debilum solveniis impedimcnto esse , quaî , ut a;qua
, nos borlalur; sed seclusâ gravi eorum necessitate,
sint, hanc semper reddendi parentibus, quod ex ju- non impedit quominùs Dei famulalui nos niancipe-
stiiiâ debetur , exceptionem involverc censenda sunt. nius; licèt enim nulli aut ecclesiasiicus aut monasti-
Neque hic tergiversationis ullus locus est. Sed depo- cus siaius prœceplns sit, omnibus lamen ad perfe-
siio vel dilato onere quod nostrà volunlate nobis
, clicnem anhelantibus uterque propositus est, qui
impositum est , ferendum illud a^quo animo ac pa- nullo ejus conseclandi impedimenlo rolardantur. Ita-
tienter, quod nalura, seu poliùs quod
auctor naturae que sicut conjugalis status nemini pncceptus, officia
Deus nobis imposuit. Secùs verô illibalâ regulari ob- civilia, vel magistralus nemini praecepta sunt; con-
scrvanliâ et servaiis clericalis perfeciionis Icgibus
,
,
jugii lamen vincula pielas erga parentes nec remora-
parentes à clericis et nionachis lis auxiliis juvari lur, nec dissolviî ; et patriaj studium parentûm volis
sufficit , qua; et potentissima sunt et perfeclissima
; desideriisque praeferîur ita nullâ parentûm urgente
;

precibus , sacrificiis , votis pro ipsorum sainte li-

,
necessitate, parentûm dlssensus impedimenlo esse
landum est. Praîvaleut haec auxilia carnalibus obsc-
non polest, quominùs sive huic sive isli statui nos
JH. XXIV.
f Vingt. J
 , ,

6111 DE 8ACKIS ELKCTiONIIHiS M OIlDlNATlOMIiLS. 020

;i(liJi(anins (Jiuh\ ;iiii<'m Aposloliis K|)i'<lolè ad Ti- hfiii, servi, invilis «l(»ninis, non possinl. Ratio aulem
iiiiitlKMini |iririiA viiliiis ii)|iriinis pr.roipit iil piirnililxis (|iiaiii adiinxil conciliiim Clialcedonense ad pniliibcii-

vicTiii ro(l(l;iiit , <>l lilti-roniiii odiiciilioni sliiilc:iiil, iil das scrviiriim, rfnili'iilii)usd(in)iiiis, ordiiiationcs, ne
cl nos |ir:f>cepliiin piilninns oo (pio exposiiiiiius nonifii |)(;i blasplienii!liir, ad id valere non potest, ut
sciisii jiixin siiigiilanim vidiiariiiii cotKiitioiiciii ; ii;im hiiiiililcr probibila; (ilioruin, invilis parentibus, ordi-
<|ii:i; ul) oinni relitîioiiis viiiculo soliilu! siiiil, p;irenli- nalioiies inferaiitur : nain iin|)iil:iri p(tle--l ad cul|)ain
liiis iiKiii'iit ohiioxi.p, lit (pi:iiili'iiii lilicroniin cilmalio «•i (pii injiiriain aileri lacil , si rpii lapsus est ex eo
p.ili poiciil, iis iii.ixiiiiè assidue ininislieiil , inagis- iKiinen Dei blasphomandi occasioiiem sumat; non
t|uc (iiiiim si iiiarilal;« cssciit, aul Dco dcvolx' ; cas laiiien jure suo aul poteslale qiiisquam privalur,
vcrô, qiiaj rcgularcin vilam amplexa; siiiit, ab obli- quamvis ex eo quôd jus siiinn répétai, ali(piis malè
gniloiic orga parentes et liberos non onniino solulas aiïeclus in blasphcmiam prorumi»al; qiiarc cùm fi-

censciuus : sod iicc codciii modo nd van;i parciili- lins ccclesiasliciim vel moriasliciim slaliun eligens
bus aiit llbciis exliibcnda niinislcria adsliiclas, scd jure suo ulalur, nemo ci crimini ascriberc, neino
pronl lorl caitini status, cujus régulas observare dc- lioc ei improperarc d(;bel ,
quod aliquis parentum ex
beiil, nisi nccessilate aiifjuâ cas transgrcdi cogantur, eo bl ispbcmaiidi occasionein sumal ; è contra vcrô ,

ni c.v pncdiciis patel, et fusiùs infra doecbinius. quia servus jus non baiiet conseclandi illum slatuin,
XLVli. In rcsponsioiic ad seciinciani objcctioncm qui ipsiiis domino valdc sil onerosus, nisi ipso con-
faltiiduni est arelius quidcm esse vinculuin quo li- senlicnto, blaspliciiiiarum domini reus est.quas ille à
beri obstiiiiguiilur pareiilibus eo quo servi demi- servo suo violalus, piobabiliterefrusurus pnesumelur.
nis obligantur , si ii.ibealur ratio radicis ex (|u;\ '
XLVllI. Curialeî aulem absqno principum pcrmissu
utraque orilur obligalio firinilatis et indissolubilitalis monaclios fieri quidam imperalores proliibuôre. Sed
uirius()uc obligaiionis ; nioderatiiis tamen esse vin- obsliteruMt liuic legi EcclesiLE principes , eamqnc
culiim obligaiionis (ilioruni erga parentes , tempe iniquam duxcrunt et injustam , à quâ proinde
ralius , dulcius , minus scveruni , et quod major'il imperaloriâ sanctione iiulliim firmum argumeiitum
;equilalc interprelaiiduin sit ,
quodque liberlaiem duoi polesl. Ipsi lamcn curiales tam ecclesiaslicis

minus pra'pediat ,
quàm obligalio servorum erga do- quàm politicis legibus ordinari probibili sunt, nisi

minos. Elonini prioris quidem obligaiionis radix est principum indiilgenlià ab eâ obligalione cximeren-
necessaria et naiuraiis generalio , nempe pcr qiiam tur : ox (juo non reciè arguitur liberos abs(|ue pa-
lii)eri non priùs esse incipiunt ,
quàm parcntibus rcnluin consensu ordinari non debere, ob insignes

suis nccessariô subdanlur : posterioris vcrô radix diderentias ,

quarum aliquas lue notabimus ;
pri-

est vel casus , vel peccatum voluntariè conlraclum :

niam, quia curiales sxpiùs ad ccclesiasticum statum
jirior naturali priiii;»;vo jure iiitroducta est ;
posterior conliigiebanl, quô curi;e onera gravia et difficilia vi-

jure genlium in pœiiam pecc;Ui irrepsit : prior niin- larent; quibus proinde prsccludcndus erat adilus , ne
quàni, posterior quolidiè vel lege , vel domiiii vnluii- et onera ista dcserercntur, et inutiles operarii non

taie , vel emptioiie necessaria dissolvitur. Prior ta- salis iioneslo fine ducti in Ecclesiam involarent ; iiiliil

men illa obligalio libertaii nullalenùs olficit, nequc aulem hujusmodi de filiis prsesumi potest, quibus ni-

enim imperium parentum filios serviluli addicil , sed bil cliarius esse probabiliter suspicari possumus, quàm

suai libertaii relinquit posterior servilulem iiidiicit parentibus suis assidere, iisque pro virili succurrero.
;

suî disposilionem non relinquit : prior in gratiara tam Alleram ,

quia curialium officia cum ecclesiastici sla-

fdiorum qtiàm pareiiluminductaest ; posterior in gra- lûs b; nesiate ac quiele repugnanlia videbantur ; ideô-

tiam lanlùm dominorum non servorum cùm , : scilicel qne slatim atque aliquis clericorum catalogo insertus
prior ha!C obligalio pielatis et aniicitiœ sit vinculum ,
erat, ab oïdihe curialium expungcbatur ;
filiorum au-

nexusque quidam graliliidinis , (jnem parentuin be- lem erga parentes obligalio pcr professionem clcri-

jieficia induxerunt ; cùm imperium pnrcnlis maxime calis vel nienaclialis status minime exlinguilur, nec
officia oninia erga parentes iis statibus assumptis de-
sit propter liberos ad eorum educationem et iiisii-

tiilionem , necnon totius bumaiii generis societatem. serunlur, sed superest semper ratio aliqua iis officiis

Prior deiiique suavis est el jucunda : posterions ju- saiisfaciendi qu;c parentibus debentur; superest et

gum durum, el oiieragravia sunl. Ilaqiie ex eo quôd obligalio ista, licèt non ad cadem ,
quai priùs, exlen-

parentibus obligenlur, non sequilur iilos eâ po- dalur ;

proindeque necesse non est ut consensus pa-
filii

omnium maxime expeti potest, rentum in iis statibus suscipiendis intercédai qui
testale privari, quLe ,

libertale scilicel, seu faciiliaie libéré de se disponen- vinculum parentum ac filiorum non dirimunt. Ter-

di, et statum vilae pr;» suo nrbilrio eligendi; ex cujus tiam, quia poluerunt saltem ecclesiastici principes

liberlatis jaclurà maximum liberis delrimentnm in- legem ferre, qua; curiales ab ordinibus sacris arceret,

ferlur, minimum verô ad parentes solatium redun- quam legem ab iis lalam esse novimus; proindeque,

dat; per servilulem aulem adimilur bomini liaec qui contra banc legem ex curialibus ordinali sunt,

facullas, ob cujus jacturam servus dicitur; cùm è illégitime ordinali fuerunt ;

parentes aulem ,
quorum
contra filii iibori dicanlur, quôd libertale eligendi et taniùm imperium est œconomicum nullam legem ,

agendi poliaiilur. Lnde patel evidenler ratio ob quam ferre possunt, qute ipsorura filios non expectato illo-

filii, inviiis parentibus, clerici vel raonachi fieri pos- il rum consensu ad sacros ordines properantes inhabiles
 , --

621 PAnS I. StCT. VIII. CAP. II. DE CONSENSU PAUENTUM AD CLERICATUM, etc. 622
efficint, nec talis iilla Icx à civili yllo vel ecclesiaslico |l| prifis huic periciilo consnllum sii , vel ecclesia aiit

principe proiocla est ; iiaquc (jnanliinicuinqiio pa iiionasterium (iu;c filios rocipiuiil, parentuin illormn
venlcs reniiaiiitir, apli sunl ad sacram ordiiiaiionem se sustenlationi obnoxia f;iciaiit. Sed non cxiiide col-
legiliinè recijiiendam. ligi polest ncminem invitis parentibus aut clericuin
XLiX Quod de libcrlis afTerliir, ex prccdicUs quo- aut monachinn profiloii posse pra^seriim cùm rarus
,

que facile dissolvilur ; cîini enim libcrli , si ingrali sit isle casus, ut pareilles ad inopiam rcdigantur,
fuerinl iii palroiios, in servitiilcni rcdufl quoaiii, non eoruniqiie inopia; fdii per se succurrore possint, per
possunt cum taiiio oncre in cleruni vel in nionasle- alios non possint ; et quamvis isle casus frcquenlins
rium admitii; tum eliam quôd libcrli ex siià condi- acciderci, eidem parenium consensus nullatenùs me-
lione viles quodanimodô persona) videanlur; indoco- dcrelur, qtio nempe eliam posito, obligalio seuiper ad
runi aulcni est quôd ii , s:dlem qui in deriira referun- subvenieiidcm parenlibus persévérai.
lur , vel ipsâ coiidilione suâ vilescaiit ; t'.nn quôd L. Tcrlia; adversarionim r;itioni par ferè ,
qiKC
periculum sit ne clerus , vel nioLiasleriuni ex ipso pr.t'cedenii, debciur respo;isio. Neque enim scqiii-

runi ordinailone aliquam molesiiani paiiantur. Quibus lur ex eo quôd ratiociniis publicis obnoxii, priùs
etiani ralionibus aliani adjnnge, quod lii)erli patro- ab iisabsoluti esse debcant, quàm in monaslerium
nis suis ad opéras qiiasdani persohendas scvcrita- vel derum admitianlnr, pari raiione priùs ab omiii
:is lege obstringantiir; ideôque liberti , invilis do- onere filialis subjeclionis solulos deberè esse Iiberos,

roinis quorum interest , ex ecclesiaslicà el civili quàm se divino cullui mancipare possint; disp.ir

legc ordinari, vel monacborum cœlui aggregari, enim ulriusque est ratio : primùm enim limeri polest ne
légitimé non possint. Scd isla omnium oplima, quôd in fraudem contra rempub. ii qui solveiido non sunt,
nempe iidem llbeni capiie minuli sint, ncc perfeclà monaslerium pelant, vel clericalum suscipiant, ut eo-

libcrlalc fruanlur ;
quôd eorum condilio scrvitulis rumoidinumpriYilcgioluli,eifavoregraliosi,pccu!alùs
quocdam sit appendix in peccaii pœnam insiiiuta , et pœnam elTugiant; nulla verô talis suspicio oriii [jotest,
lib;^rlalem innninuat; mirum , si pro
proindeque nibil quasi iiberi ad viiand^e filialis subjeclionis munia,
arbilrio vit;e insliluendyc ralioncm eligere nequaquàm monastica) vel ecclesiaslicac disciplin;c minus severye
perniiitanlur. Quarum omnium rationum nulla est ûcse sinl subdiluri. Deinde obstricli sempcr rémanent
quae contra filios militet, quominùs invitis parenlibus fiiii parenlibus suis, sive ipsis consentieniibus, sive
Deo se, sive in clcro, sive in raonaslerio, dcvoveani. disseniientibus, clerici aut monaclù évadant, nec
Neque enim filialis subjeclio, aut servitutem ind«cil, jure suo parentes ex eo fraudaniur, quôd ipsorum
aut e,v servitule nascilur, aut libcrlalem immiuuit fiiii utrumvis genus viue susci: iaiU; conlra verô nio-
aut ad ulla oflicia ecclesiaslico slalui ropugnanlia naciîi , quia propriis rébus renunlianl , moiiaclialis
obligat, aut sevcritas lex est, sed mansueludinis ; aut prûléssionis incapaces reddunlur ad ;cs alienuin per-

in pobiiam peccati inslitula est; aut ex rcliquiis pec- sohendum; clerici quoque saliem in eo persoiveado
cati nascilur, sjd nalunc vaidè congrua, libertati nul- ex eo uegligenliores evadunt, quôd nec corpore lucre
latenùs officit. Uruni est, quod in parentnm gratiam possint, nec ad Inrpia exercilia ,
quibus creditoiibus
(si tamen hsoc vere gratia est.qu.ne filiorum libertati, salisfacianl, cogi qneanl. Denique optimum duxit Ec-
saluîi ac prosperitaii ut plurimùm obest ) videlur clesia, ut nonnisi liber à prcfanis negotiis in clerum
proferri posse : iiberos nempe, cùm indigcnliœ pnren- ve! monaslerium ullus admiitereiur, ne exinde ipsius
tum subvonire Icnennlur, parentes eorum ordinalioni animus à divinis avoceiiir, cl divina negligenier Ira-
ac professioni monasliciv, conscnlire oportcre. ne de- clel , otatusque clericalis ac monastic;c profossiouis
feclu consensus ipsorum ,
parentibus ad inopiam re- lurbelur; Ged pielaiis oflicia, qualia sunt qu.c à fiiiis

daclis, ipsi à monacbalis ordinis exerciliis, vel eccle- parenlibus exliibeaUir, nec monasiicam nec ecclesia
Hiaslici staiûs functionibus avocentur. Verùm frustra slicam condilioiiera lurbant, quœ ulraque ita consiliis
ob id parenlura consensum requisieris : quippc cùm evangelicis adimplendis vaciil, ul pmceplorum obser-
cos eliam <iuorum ordinalioni , et in monaslicum valioni pr;rserlim addicla sit, el lixc nonnisi propter
cœlum admissioni parentes non gravaiè consense- iila faciliùs exequcnda sclegeril; unde propier illo-

runt, eorumdem parenlum dura nécessitas gravisquc ram observaiionem ab ulrovis statu aliquem revocari
gesias à monaslerio rcvocare , et à disscminaliono alienum et absurdum censuil. Addii aliam raiionem
tlvangeiii avocare possini, etdebeant, si per alios S. Tiionias , eum nempe qui in aliéna a;re esi , ad
l>arenuun iiidigeniire succurri non possit , ipsi verô illud ipsum reddendum obslriclum esse, (juia, cùm ad
' isdi.'m subâidio esse queant; quamdiù enim luec urgel aliqnid cerlum reddondum oblijxali samus, lacullaie
nécessitas, nec aliéna operâ rclevari polest, lamdiù cxislentc , ejus solulionem quoci:mque pixtcxlu,
in hoc pro virili incumbere debent ut debitam eliam religionis, pra^termilterc non possunms; ponô
pa- ,

renlibus operam, reliclis eliam aliaribus, persohant. (quod alii an verum sit dispiuenù oum qui solveado
Ilincque rectè quidem colligilur illos nec in clorum non est, ad nihil aliud icneri quàm ul boiiis suis cre-
,

nec in monaslerium rccipiendos esse, quos videmus diiori cédai, quod cùm feceriî jam liberum esse , fi-
,

adeô parentibus necessarios ut eorum subsidio desli- liorum auteni obligaiionem erga parentes détermina
MHos probabile sit eos in graves angustius retligondos tara non esse , nec certa esse liberorum erga ipsos
;

laies , inquam , recipi non dcber? rectè arguitur, ni i oiTiciii, nec ?ub!:Uo casu necessitatis in quo casu
(
 0'l^ 1)1-: SACIUS KI.KCTIONI nus ET OUDINATIOMDUS. OU
aliiiiciila narcntibussiippciliuuc l(iiicnliir) deJiiiila, sed dunnnodo tamen illud adjungi placcal à D^TIiom&
|ti(»\;irlis sUilihiis v.iria; proiiitlcqiK! ob coriiin soln- prudenlor obscrvatum in corjiore cilati articuli ,
piita,

lidiirni liliuros :ili iiign^ssn roli^ioiiis, vel oïdiiialioiic '

t (piod parentes babcnl ratiomni iirincipii, in quan-
cltiic.ili , iniiiiiiio rrtanlaii. tum bnin-,ui(i(li; cl idito [M-r se cis convenil ut (ilio-

M. (IloiiuMitis Koiiiaiii aiicloiilas, qiia- (|iiart<) loro runi curaiii liajjcant, et projiler boc non lied alicui
pro contraria scnlenlià addiiciliir, ila inlclligciida esl, (ilios liabenti religioncni ingredi , onminô prailcrmis-
iil consilii, non pra-ocpli , salloni pro pncscnli loni- sâ cura (iliorum , id est, non proviso qualiler cdu-
I

ipore, viin liabcal; si cniin icniporis nasccnlis Kcclc- cari possint; dicitur enim lad Tiinollicum l'y, qu6d
sia! halioaliu- ratio, (|no cliani iiitcr Clirislianos cl si ijuis curnm suorum non huhel, fidcm ncfjavil, et

lia^anus uialiinionia conlracla tolcrabanlur. (pia-jani Cil bifiddi dcterior. l'er accidens tamen parcnlibus
Kcclcsia dirimil, ne vidcliccl pajjanis ofli;ndi(iilo convenit nf à fdiis adjuvcntur, in quantum scilicct
cliristiana Icx csscl; si, iiiquan» , liujns Icniporis, qiio simt in necessilate aliquâ constituti; cl idcù dicen-
(lonslilnliones aposlolic» à Clémente scriptaisunt, lia- dum est quod parenlibus in necessilate cxistentibus,
heatiir ratio, saluberrimèconsultmii, iniôet pra;ccptnin ila quùd commode aliter qiiàm per obsequium lilio-

forlè fuisse proboclomporejiKbcabiniiis, ne ad Kvangobi rum snbvcniri non possil, non licet filiis, pra-lcrmisso
pru'dicalioncin ,
qui parcnlibus, vel lilieris, vel nxmi parenlum obsequio, rcligionem inUare; si vcro non
obnoxii esseni, miUorcnlur; ne forte cxindesumereiil sint in lali necessilate, ut filiorum obsequio muitùni

elbnicioccasionem dclcslanda) religionisnostran.et de- indigeant, licet fdiis rcligionem intrare, etiam conlra

ferendi apiid elbnicos niagislratus eos Evangelii prjc- pnccoiitnin paronUim. » IIx'C D. Tliomas, (|ui alibi

concs, qui \vxc cliarissinia pignora divini cidlùs gralià boc inler oljligalionem parenlum erga liberos cl libc-

descruissent. Et ccrté boc elianuiùm icmpore fato roruiu cri;a parentes discrimen ex Aposloio confir-

iniir eos,c;rteris paribus,ad Evangelii pr;cdicaliononi mât dicenle, filios non debere lliesaurizare parenli-
apliores esse, ao, prai cjcleris deligendos, qui nullis bus, sed parentes liliis, quod ita ab Aposloio dicium
ejusniodi impedimenlis disliiienlur. Vel certè ncgat interprelatur, ni quid per se (ieri oporteat Aposlolus
solùin S. Clcmens admiltendos illos ad Evangelii pro- fueril intuilus, non (piid per accidens ; nam eslo i)er

pagalionem, quorum operâ ad suam suslcntationeni se parentes liberis providere alimenta teneanlur, non
parentes indigereut, quos pariter ncfas esse vel cle- liberi parenlibus ;
per accidens tamen , si parenlibus
ricorum vel nionachorum albo inscribere jam socpè nécessitas aliquâ ingruat, cui filii mederi possint, de-
docuiuius. bent ipsi parenlibus vices rependere, et, ut aimit, «v-

LU. Gangrense concilium, cujus suffragio pra;- ziTzt'/.apyia, quo suo debito , cui niinquàm plcnè exsol-
serlim adversarii gloriantur, hoc dunlaxat inlendissc vendo pares erunl, ex parle sallem salisfaciant.

conjicio, ut nempc daninel cos qui parentes aliénai LIV. Eliz;ci exemplum noslr* senlenliœ neqtia-

opis indigos pra^lextu reiigionis deserercnt, quod li- quàm prajudical permilliUir enim ci et ad patrem et
:

cilum esse Euslalbiani hicrelici , contra quos conci- ad malrem accedere, ante(iuàm se in disciplinam pro-
lium islud celebratum est, perlinaciter asserebant; phetaruni daret, quia secuiurus sciebalur ; neque nos
in quorum nos sententiam minime descendimus, sed improbamus, quinimù consulimus, ut ii parentes

idipsum quod concilium vetuit, illicitum esse arbi- adeant, nec nisi pelilà ab iis licenlià, èpalernâ domo
tramur. Quod si qnippiam amplius concilium defi- discedanl, qui parentes, vel cordatos , vel morige-

nivisse placeat, lemporaria forte istius concilii fuit ros ac pietali addictos naeti sunt, vel qui salis se

conslitulio in odium Eustathianorum , ut ab ils Calho- constantes fore confidunt, ut eorum sivc blandilias,

lici discernerentur ; cùm enim ( ut ex epislolà syno- sive minas non vcreanlur; optabile siquidem ipsis

dali bujus concilii animadverlere possumus) Eusta- est, si parenlum vcluli .iiaiiibus ad Dei cullum dedu-

ihiani isti in extoUendâ monasticai vitje profcssione canlur, et perccplâ ab iis benediclione , ad lam cleri-

adeô excédèrent, ut Christianis, nisi omnibus suis re- calem ,

quàm monaslicam , ab anlislite vel praïposito

nuniiàrent, nuUam spem saluiis reliquam esse con- monasterii percipiendam disponantur ; tantùmque
lenderenl, ideôque et conjuges à se inviccm , et li- abest ut Eîizaîi exemplum nostram sententiam de-
Leros à parenlibus quanlumvis indigentibus, et pa- strual, ul in ipso oslendi dicat Ambrosius cœlestis ;

rentes à liberis, quibus parenlum providcnlia subsi- viri typum ac figurara ,

qui reliclis omnibus sequilur,

iiaque necessaria erant, et serves à domiiiis, reiigio- Dominum , vila;que perfeclioris abripuit iiistitulum. 1

nis praitextu", necessariô separandos pronunliarent; Hoc enim de Elizœo Scriptura sacra refert, quod cùm ;

concilium forte, ut hune errorem funditîis exlirparel, in dnodecim boum jugis seu paribus agrura colerel,
j

cjusque fautores à Catbolicis discernerel, prudenter projeclo super eum Eliai pallio, bobus slalim reliclis ,

vetuit ne quisquam absque parenlum consensu mona- post eum cucurrerit, hoc lanlùm poslulans ul post
siicam regulam amplecteretur ;
quam constiiuiionem dalum palri ac malri osculum , ipsum sequerelur;
pro boc tempore œquara fuisse dicere possumus, licèt quo dato, slalim boum pare maclalo, arairum ipsum
pro prœsenti nullum taie jugura nobis imponat. in ignem immisisse legilur, quo carnes ciliùs coque-

LUI. Ad alium ejusdera Gangrensis synodi cano- ret, quas ubi populo distribuit, consurgens abiit , et

nera , quâ parentes prohibentur ob monasticam exer- secutus est Eliam. Ex hâc autem Eliza'i historiâ palet

citaiionem liberos d«serere, oadem est responsio, quàm festinanter ipse divina? gratis obedierit, quàm
 , ,

625 PARS 1. SECT. Mil. CAP. lirDE'CONSENSU PARENTUM AD CLERICATIJM, etc. 6iÔ
proporanler divin.i; vocalioni p.inicril, cùm et ciicur- ,1 vcl doricalis professionis coinparalione deduciturar
risse dkalur, et osculum pareiitibus slaliin iiilixisse, gumentum, facile ruit. Primùm enim ea non est pa..

et pnic Icslinalionc non expecialis aliis lignis, quibiis rentum auclorilas, ut filios suos pro arbitrio in matri-
igneiii fovcrci, arairum ipsuin inceiidisse, et consur- monium collocent, eosque invilos nuptui dent, prout

gens al)iisse post Eliain scribaUir. libuerit, quamvis sine rational)ili causa parentibus dis-
LV. MiiKo niiiiùs urgct Grogorii Nazianzeni cxcm- sentire nefas sit, eosque liberorum ulililatibus in con-
pluiii,qm ercnnun dcseruit ut palri iti episcopali di- juge eligendo consulere oporieat. Secundo, non dc-
gnitale coîistitulo, contra Arianos per tolum lune bent parentes libères suos ad cœlibalum adigere, eos-
Jomporis Orienlein erroris sui virus respergenlcs, que ad cœlibem vitam perpétué, vel nimis diù agen-
J'orlilerdiinicaïUi pr*scns adessel; quce quidem of- dam cogère, sed dotare tenentur pro facultatum sua-
ficia nionasticcc solitudini, inlestanlibus prjîscrtim rum modulo, ubi ad maturam œiatem pervcnerint, ut
lot actanlis Ecclesiam inalis,procul dubio prœferenda constanter omnes affirmant, legum accedentc etiam
erani ; si cui verô, maxime Gregorio iii virtulum ba- auctoritate. Cujus rei nulla alla est ratio, prxter
bilu obfirmaio, et qui cùm ingenlis apud onincs csset islam ,
quod in vitse condilione ampleciendâ libéra eis
auctorilalis, fidclibus maximum allalurus erat sola- non obstante paterno imperio. Ex.
facullas relicta sit,
\

liuui, biierclicislerrorem. Caeterorum sanclorum qu;i; quà proinde nupiiarum comparaiione cum clericali j

'
vulgô afferuntur exempla nibil nioror. Scio multos, vel monasiicâ professione nostra potius sentenlia
V. gr., SS. Abraliam anaclioreiam , Alexium , et alios quàm adversariorum astruilur. Etenim parentum con-
parenlum auctorilaie inductos nuptiis consensisse; [ sensum ad nuplias liberorum suorum magis requiri
quos nemo viluperare audeat, quôd in re consiiii quàm ad clericalem vel monaslicam professioneni
non pr;Tecepli ,
parenlum voluntati assenserint, et se- nemo non sibi facile persuadebit, qui nempe attenté
quenles nuplias, ad quas alios concupiscentia carna- cogitaverit quantum parentum intersit in quam liberi
lis allicit, spirilum ipsi cum carne crucifixerint, re- sui familiam raisceantur, quibus sobolem ex eo con-
nitenlemque animam parenlum impcrio subdiderint ; jugio daturi sint, et hœredes ; ad quos vel saltem ad
ùiviiiae lanien providentiœ mirari lubet arcana, qnne quorum posteros, aliense familise commoda vel in-
eorum plurimis bas vires addidorit, ut qui parentibiis commoda, honorem vel infamiam nobililatenï , vel
nimium addicli et bumi proslrali videri poleranl,
,
ignnbilitalem, aliaque id genus transférant; quibus
duplicata vcluti gralià fortiores résurgentes, salis ba- tandem novos affines gratos, vel ingrates, non sine
buerint animi ut à conjuge et à parentibus separa- maximâ animi voluptate aut dolore, nupliai istcc con-
rentur, adcô ut ad boc tanlùm permisisse Deus vi- ciliant. Ex eoque, proinde quôd parenlum adeô inter-

dcatur quôd nuljerent, ut majori contemplu corpo- sit quibus liberi sui nubant, sequitur ut plurimùm
rales delicias calcarent, et quie in terra sunl cbaris- parentum consensum ad légitimas nuptias filiorumfa-
sima siuiul relinqucrenl, et niulier per virura fideleni, milias necessarium esse ; nibil verô ejusmodi paren-
vir per niulierem sanctificaietur. tum interest quôd se monasterio, vel Ecclesiiï; filius-
L\l. Constitutiones SS. Basilii ac Benedicli, qux familiâs devoveal ; proindeque non adeô parenlum
pro nono contrariée senlenliai argnmento proferuntur, consensus ad monasticam filiorum professionem vel
non ningnam nobis niolesiiam facessunl suadere :
clericalem quàm ad ipsorum nuplias requiritur.
,

enini tanlùm dici possunl ut sine parenlum consensu LYIII, Ullima adversariorum ratio, quà noskra»
fdiifiimiliâs in monasleriis non facile admittanlur, ne
sententiœ argumenta vellicare conabantur, ex prcedi-
videlicet parentum clamoribus monastica quies, cui ctis infirmata manet; ila enim nostram sententiani
maxime consultnm volunt, perturbetur ; non tamen munivimus, ut non facile adversariorum efTugiis pa-
definiunt istie regulae quôd illicitum sil liberis abs- icat. Illa autem adversariorum responsio, quôd ea qua;
quc parentum consensu banc vitœ rationem sequi, vel pro nostrà sententià Scripturai sacra) testimonia pro-
quôd illicitum sit monasteriorum praîfeciis laies ad- duximus, adsolosapostolos referendasint, non ad om-
miitere. Sed ne quidem Basilii canon quidqnam in nes Chi istianos, eosque prx'sertim qui apostolos imi-
eà re suadetvcl dissuadel, niultô minus aliquid prx- tari eorumquc vitam referre contendiml periculosa ,

Canon enim iste loquitur de infanti-

cipit aut vetat. est ;
quà nempe semel data nibil ferè supersit quod
,

bus, non de adultis. Al ccrlum est infantes nonnivi vel ad Ecclesia; disciplinam firmandam, vel ad morum
cum parenlum bonà venià, in quorum anle puberta- , nostrorum inlormalionem stabiliendam ex Scriplurâ
,

lis annos, omnimodà sunl poleslatc, in monasleriis deducere possimus quasi verô non qucccumque scri-
;

non esse recipiendos. De adultis et puberibus lo- pta sint ad nostraiHy ut iriquit Paulus, ad Rom. 13, dO"
la est quœstio. Née à sanclissimis utriusque , seu clrinam scripla sint , ut per palientiam et consotationent
S. Basilii seu D. Benedicti reguide professoribus id
, ,
Scripturarum spein liabcamus ; quasi non Christianos
scmper adeô exacte observalum fuisse, ut parentum
omnes ut essent imitatores sui, sicut ipse Christi , di-
consensum ad receplioncm in monasterium tanquàm
|
vinus hortatus fuerit Aposlolus. Sed et in pra;senti
necessarium reqiiirerenl, pluribusexemplismonstrari
negotio apostolorum omnia relinquentium ut seque-
posset. Sed facla Pairum minus urgemus, quàm rentur Dominum, et Cbristi prœcipientis omnia pro-
dicta.
pier se relinqui , sententiam ad nos ipsos iralitndani
L LVIF. lllud autem quod ex nupiiarum et inonastic;^
egregiè docet Chrysosiomus : (Si tanlùm, inquit.
 ,

(«7 DE SACRIS ..M'X.TIOMBUS ET OIIDINATIONIBUS. an

proptor illos (lirln fuissent, scriptn non osscnl; mine ff occicsinslicis oHiciis inagno lolius popnli (;iiristi:ini

nntcni dirln finidcni siiiil proplt'r illos, scripl.i proptcr frurtu se exercnil. Legiliir egn'f,'iii8 sanclilate et ini-

nos. > I*ltiril)iis iii iKlvcrs.uioriim .iliis rcspoiisiDnihiis raculis Nicolans, posica Myrcnsis cpiseopus, Dro à
rcft'lli'inlis insndaro non licol , ne operani pcnlerc cl parcnlibns dévolus doniimqne preeationis crcdituni
,

arlurn agcic \i(lcan)ur. fuisse. Idem de; phuibus Icsialur llicronynnis. Priminn >

AnTiciir.us II. cuim ,

cpisl. ad .Mareellain, iulcr Asellu; laudes repo-
De ri et mtrtorilnlc ptircittiim volnntnlïs in lihcros, iiit, quôd in malris utero bejiedielum ei fucril , anle-
qnond cimailis vcl monuslici slalùs eicclionein. (|uàui nasrcretiir, i qiiùd iti pliiah'i niterilis vllri, om-
§ 1 . Parentes libéras Deo vovere posse. ni(pie speculo purioris, patri virgo Iradila per qnictein,

I. Altcr.i (]u;vsti() pra'cedcnti valdô nffinis est : ciim ailliuc infantile involula paunis, et vir ammm dcci-
enini superiiis cxaniinavoriinns qiiani paronluni in- nnnu a'Ialis cxeedens, lionorc fntiira: bcalitudinis
Icrccssio nioram , f|iicmvc, obicom , sacre ordinalio- coiiseerala sit; » post aiinuin duodccimum pndore
iii ac nii)naslic:e profi'ssioni adrcrre posait; jam nli- proprio monaslicum instilulum arri|)ucrit , elegerit,
quc liaclandiim est qnain vini ad cleriralem vel tpnucrit, ccpcrit, implevcrit. Paidani qiioque Lactaj

monasticani professioncm paronluni impcriuin in li- filiam , Paulie senioris iieptem ,

priùs Cbristo consc-

Lcros Inbeat , vcl qnnm ipsis ol)li!,Mli()nrni inducat; cralam quàm genitam anle volo, et fu-
fuisse refcrl, ;

in qnà paiilcr qu:os(ioue enindom qucni in pnece- turre virginilatis repromissione quàm utero concc- ,

demi sccnli sumns ordineni sedniô scrvalnnuis, ni piam. Al(|ue ut idim Lacta; suadeat quam curam
cerliora prccponainus ,
qujc niagis dubia ornnl, ca virginis su;e gcrcre debeal, terribile cxemplum pro-

snbjinigamus. pouit Pra'iextala; nobilissim.T; femiiire ,

qu.e, jubente
H. Pliircs olim parentes prolcm necdiim natam viro Ilimclio, Euslocliii pairuo, bujus liabiliim cul-
Dec piè vovisse , Deninqne parenlnm vola graia lia- tumque mutavit, neglcclum crinem mundano more
buissc liquida constat. Cujus rci cxcmpla vcl ex ips5 pexuil, vincere cupiens et malris desidcriunj., cl filia;

sacra Scripturâ desmnimus, ex qnfk nenipc liabemus proposilum; nec impunè id lulit : câdem siquidem
Samuelcm Sanisoncm Dco priùs consccratos quàm nocle cernit in somniis angelum voce
'

cl illa terribili

nalos, et parculuni volis à Deo vix sine miraculo ini- ! minilanlem, et liaic verba frangentcm : Tune visa es

pclratos. De Joannc Haptislà et B. Virgine eadem viri imjierium Cbristo prxferre , capui virginis Dei

Iradilio est; ideôquc B. Yiigo, co-:istanli EeclesiJ! vo- luis sacrilegis mauibus atlreclare, qua; jam nuuc arc-
ce, templo deservitura à priinis infantix' ainiis obhla scent, ut scias exeruciata qnid feceris, et finito quirito

est ,
quemadmodùm et Samuelem pucrnlnm tennplo mense ad inferua duceris, si in scelere perseverave-

oblalum ex Scriplnrâ didicimus; sed cl Saïuson, pa- ris , et marito simul orbaberis, et (iliis? Omnia verô
rentum voli tenax Naz;incns factus, lolo vit>, tempore ordine cxpleta fiiissc teslalur, adi'ô ut seram miseric
à vino abstinnit, aliosque Nazar.Tonim rilus rcligiosè pœuilenliain velox siguificaret iulerilus; quo nar-
observavit et Joannes Baplista, Deo consecralus, in ralo exclamai Hieronymus, ad L;i;lain superiùs : < Sic
;

Dei famnlalu et cultu roligiosissimc vicliians, paren- ulciscilur Chrislus violaiiones templi sui; sic gemmas
tum spes votaque longè snperavit. Et ne plura .à Ju- et preliosissima ornamcnta défendit; quod retuli, non
requiramus, usilatuni id ex Ir-ge fuisse ut iiifelicium c:damilatibus insullarem, sed ut nione-
da'is ex''nipla

Domini colligimus : ex quâ constat priniogenilos om- rem quanlo metu et canlione servare debeas quod

masculini tum feminini sexûs Dco consc- sjiopondisli. Offcrre, necne, filiam tua; polestalis fuit
nes , cùm , ;

cratos ac sanciificatos fuisse, qui, nisi à parenlibus ut oblatam non negligas, ad periculum luum perlinel :

persolulo pretio rodimereutur, manere debebant in alia enim condilio tua, quie priùs eam vovisti, quàm
templo. Unde et virginnni (pioque consocratarum lo- conciperes. » Simililer Riisticum monachum ipse nar-
rât Samuelis exemplo Deo, antequàm nascerelur, de«:
cus in templo eral, non solùm Lovilarum.
III. Talibus itaque documcntis inforniati Chrisliani votum fuisse.

quam IV. Quid referam Julianam, quae très filias fdium -•

eanulem consucludinem observ.ârunt ;

piain et

îcquissimam esse défendit Origenes. Atque, ut ex que Deo, antequàm nascerenlur, teste Ambrosio,

multis exemplis, qux'. ad hoc probandum adduci

devovit ? Quid Eusebium ,
quem idem Ambrosius lau-

queunt, aliqua proponamus , fortur Gregorii Nazian- (lat quôd Anibrosiam filiam Deo devovisset ? in cujus

zeni mater, cùm niasculâ proie careret, ejusque ha- rei commendalionem broc addit, de Virginis iiist.,
bend;e cupidilale flagraret ,
poUicita esse , si qucm ei c. 1 : Quod ulinam parentes et mentinisscnl et facercntl
Deus filinniDeo consecraturam
conccderet , eunt) se cujus scilicet voli confirmationem ex Apostolo desu-

qncmadmodùm Aima Samuelcm Deo devoverat; nec niil docente , cum qui serval virginem suam benè fa-

irrita; cjus preccs fuisse narranlur : non lougè enùm cere, qui niatrimonio jungit, benè facere, qui non

post niasculum enixa dicilur, (jui per visnm ei osten- jm)git, meliùs facere. Eunidemquemorem ipse appro-

natus autcni insignis Ec- bat enarralione G in psalm. 118, octonario 6 Si, iu-
sus anlequàm nascerelur;
:

clesia; doctor evasit, et piè sanctèque educains, quil, dccoreni puellœ aspiciens sacrœ , venereris Domi-
cum Basilio postea mona- iiiim Jesum quod in teneros annos venerit œtas senectu-
bonisque littcris institutus, ,

tum vita irnmaculata et ipse filiam luani afferas ut pic

slicom aiiiplexus est, solitudinis valdè studiosus ;
tis ,
, ,

consecretur velamine etc. per lias fcnestras asjncit

ad episcopatûs apicem per gradus promoius est, et in i
,
,
 , , ,,

629 PARS I. SECT. YIU. CAP. II. DE CONSENSU PARENTOM AD CLERICATUM, itc. 63d

Clirlslus ut locct sponsam. Oiiiil iDemorcni S. Erme- confirmatlone duo adducere possum; primum Regu-
noKium ,
qucm pureiiles Hirsaugicnsi monasierio lam S. Dencdicti, c. 59, apud Prospcrum Siellartiuiu,

quod lime Domino scrvilurum

piclalis lande (loirbat, in Fundam. el Ileg. omnium ordin. , ubi h;ec haben
dcvovoruiU, qucmadmodùm Anna Samuelem ul liabel , tur : Si quis forte de nobilibus offert filium suum Deo
qui ejns Vilam (apud Sur., G januarii) conscripsit in monasierio , si ipse puer in minorilate est ,
parente^

jussu Udaiiici abhalis S. Goorgii in Briifejiingoni ejus facianl pctitionem , </«am supra diximus , et cum
liabitiis fidelis scriplor? Quid S. Adalbcrlnni ordinis oblalionc ipsani pelilionem , el manum pueri involiianl

Cannelilarum, qui cùni gravi morbo periclilarclur, in paliïc aliaris, cl sic eum obérant. Alterum , epis-tO'

parcnlum volo, Ecclesise niinisleriodicatus, annueiile lam Nicolai I ad episcopos regni Ludovici apud Gra-
s(alini Dec, convahiil? bunc aiitein sub allare Mariœ lianum , can. Prœsens ^ 20, q. 5, in quâ ad infirman-
Virginis po>iluni , ils vcrbis conceptis devotuni accc- dam Lambcrli ci)ju:dain nionasticam professionenn
pin.us : Non uobis. Domine , non nobis vinit puer isle, qui cogente paire cucullani induerat, bx'C palcr ejus,
sed clcricus in Dci mniris lionorem portet jugimi tmnn Allio nonùne , sub adjuratione à summo Poniiiiçe in-
pulclirâ cervice, in \ilâ S. Adall)erti, c. 2, apud lerrogatus , respondit : Neque ego pater ejus pallio
eumd. Sur., 2 aprilis. Quid S. Andueam Tesulanum (aliàs pallà, ut habent aliquol manuscripta , malè au-
poslca cpiscopuin ejiisdcni ordinis ii.signe ornamcn- lem apud Ivouem paleù) altaris induluvi illud obluli,

tura ,
qui à pareniibus Deo dcvolus, anteqiîàni in lu- neque à quocumque sacerdoce tel abbate , ul mos poscit,

cem ediUis, dissoluliorcni priiis vilam, frustra adnio- bcmdiciione perceplà , regulœ iinquàm se «wnachum (u-
iiente maire, vixit, scd casiigalissimara posica et turuiu promisit. Qux sanè Yerba oslendunt in more
junoccnlissimam duxit? Quid S. Franciscum dePaulà, posituni fuisse ut offerendus puer in raonacbum, alla-
quem qui ejus Vilani scripsêre Deo priùs deslinatum , ris pallà , seu pallio , id est , sindone, quï; allare vc-
quàm natum ei alterius S. Francisci precibus inipe-
,
latac tegil, obvolverelur ; in eâ siquidem accepliojiC
Iratum referunl? Dies nie singida referenlem exenipla pallas altaris dixit Optalus Millevitanus quas pallia
,

dcficcret. Legalur, si placet, S. Thonias, qui morem Victor Ulicensis appellavil; pallas quoquc lam isia
islum usilaium fuisse ut pueri à pareniibus nionasle- vola aliaris, quàm sindonc^i in qnibus Clirisli corpus
riis offerrenlur variis exemplis osteudit. Coi cliam consecralur appellant Ciemens cpislolà 2 ad Jaco-
consueludini coniprobandce convenienlissinia ex di- bum fralicm Doniini, Capilularia Caroli , velus Ordo
ccndis argureenla accodenl; sicul eliam ex istis, quôd Romanus , el alla passira. Soler vcro ob>curiùs, sed
Carlbagiuense 111 impubères lectores, cùm ad puber- Daraasus in Vitâ Sylvestri clariùs pallas pro quibusli-
laiera venerint ad coniinenliara profiiendam cogi do- bel ecclesiasticis vestibus usurpàrunt; in quâ forlè
cuerit, quôd Victor Ulicensis infiintulos, Venanlius acceptione in legibus quoque Bajuvariorum sumi pos-
Forlunaïus infantes, ad lectionem et cantum in eccle- sunt. Cœterùm cunideni rilum , cùm quis pariler ad
I

siâ recepios iradanl; hos enim à pareniibus oblaios clericaumi Deo à pareniibus offerrelur, servalum fui*-
fuisse nenio prudens inficiabitur. se si conjiciam , non yidebitur suspicio mea à veritate
V. Riius auiem devovendi Deo ac consecrandi mo- aliéna quam quoe supra de S. Adalberto diiimus
,

nachum bic aliquando legilur observalus. Primùra ul po,, parùm confirmant

lempore oblaiionis volivus puer ad allare à parenii- § 2. Parentes suaviler eniti debcre ut libéras inducant
bus cfferrelur, ul liabetur in convenlu Aqnisgrauensi; ad ea adimplcnda quœ vocerint.
alterum ut nonnisi pluribus pr.Tsenlibus ba;c libero- VI, lis adjungo maximam debere esse parenlum
ruui, quae fit à pareniibus oblatio , accepta à mo.na- curam ut ii qnos Deo devoverunt eam vil» liberi,
steiiorum prœfectis haberetur; ad quod probandum ralionem ineanl quam voverunl; idcoque non solùm
afferri polesl luni prœdiclnm Aquisgrancnse capiiu- ad illud vilae genns ampleciendum eos nionere iuipen-
luin , tuni canon 20 synodi Vlll seu IX, apud Gralia- siùsque hortari debent; verùm eliam cùm puerorun^
num ,
qui est Basilii in regulis ejusdem fusiùs dispu- instiluiio maximi sit moraenti , ut flexilia eorum in-
lalis : Oporlel , inquit Graliaims, infantes cum volun- génia in quam voluerimus partem convertanlur, id
lale et consensu parentum imb ab ipsis pareniibus maxime
,
salagere parentes debeni , ul si quos Deo de-
(^lalos , sub plurimoïum testimonio suscipi , ul onniis voverinl , ila insliluanl, ul seiisim eis clericalis vel
occasio maledicli gralià excludalur liominum pcsbimo- nionaclialis status cupidiiatem instillent, el ejus quam
rum. Nibil laie in pradictis synodis legilur; id autem voveutes sibi proposuerunt conditiouis, oneribus as-
staïuit Basil, iii Kegulis fusiùs disput. , respons. ad suefacianl. Qui enim taie votum eniisil, id utique vo-
inlerrog. 13, quod eumdem videtur habere sensum :
visse videlur quod in suà poteslale erat, id se faclu-
Qui aulem sub pareniibus sinl, cos ab ipsis ad nos addii- rum oaiiie pollicilus est, quo voti execulio procurari
ctos mullis adliibitis leslibus recipiamus non denius
, et possil. Euiii ilaque débet summo studio sumnùquê
occasiotiem ds qui volunl occasionem, scd omne injuslum induslriâ ne sit irritum volum; omnera movere de-
,

os eorum qui conlra nos blasphemiam loquunlur obslrua- bel lapidem ne promissà Deus privelur viclimâ
, : si
tur. Deinde consuelum eliam erat , ut pclilio paren- enim per ipsum quominùs
stet lilii propositum adim-
tum manusque pueri oblati, vel ipse puer, altaris pal- pleaiil , et prœscripliuii vitic genus abripiant, Deo
lio, seu pallà, quà nimirùm allare legi, velari alque ipse suljtrabit quod sacravit, fidem suam frangit
ornari mos erai, iuvolvereniur. Pro bujusce nioris ,
Dei majeslatem violât. Nec putemus salis esse quôd
 ,

i)K sAoïus Kii:(:rioMHrs i;t oiuhnatiomijus. 032

non irvocel iiisi il |)ii; liileli- r>. l'eccurc p(ircntfx,bi lilnrosudiiijialiln'l ^<(/Misc/<?-
hlio» à voli t'xcculioiu- , (^

terque urgeal , inoiicat , dili^cnlcnnuî voli t-xccutioni clionem ccynut.

pioviiloat; non cnini soliiin revocalioiic , vcniiu oliain VIII. Cx'terùni non tanlùni parentes non lenentur
iicj-ligt-iiliA cl incnrià volonini leligio violalur. Ueus |
adliibcrc minas, et virii infcne libcris suis, qualenùs
esl \i()lal;c litloi lain (|ui voluin solverc nMiuil (|nàin eos ad ronccpla pro cis vola adirnpicnda conipcllatil,

(|)ii solvi non diligcnliM- procurai, (iiavi |troin(lc ( ri- «piininio pecranl si ad ali(|ucni slaliiin arnplv< Icnduni

iiiinc se obïtrinjçil (|iii alilcr liberos Doo consccralos lil)(;ros suos vel tcrrore, vel niinis, ve! violenlià quà-

inslituil, quàiu condilio vila; ad qnani (ilios doslinavil ciimque adiganl. Fus»; superiùs doeuinius conscnsum
recpiiial. Quaic quod sccundiiin seiUuaginta Inlcrprc- qui ordinationi prx-slatur, omnino doberc esse libe-

les dixil Salonion, riovcilt. '20 : Laqueiis est viro (orti, nmi, nuliis cujuscutnqiie dolis aul minis exlorlum;
cilb al'ujuid de .sin.s, &\ve qu'ulpimn propriorum sancl'ifi- cadcui de con^ensu (;oruni (pii nioiiaslicatn |»r()fcssio-

care, posl voUnn enhn fccissc pœuitcrc contbufH , id non ncni ampl(»:;lunlui', débet esse ralio ; eicniui nnicui-

solùm de noslris rébus quas somel consccralas in usus que libéra esse dcb(;l facullas (juà ccrluin vivciidi gc-

nostros rcvocarc ncl'as est , scd de nobis ipsis , per- nus pro arbilrio eligal, non frustra natura ad singulos

sonisquc nobis subdilis inloiligil Origcnes , bom. M non solùm status, verùm cliam singuias condiliones,

Auna arles, disciplinas, propensioiieni singiilis indidil; na-

in Levilic. : Ne si , inquil , nos ipsos vel (ilios, ul

hiimanis ileriim imjotiis tura' proinde jura parentes pcrverliuil, qui (llioruui
Samuetem , consccraverimtis ,

Dcnm niinimè pertinentibus occtipemur. snorurn pio arbilrio condiliones longe anlc prcscri-
aut aclibus ad
Legimus supra quàm graviter Deus eos ultus fuerit bunt, inio Dei ipsius gralia: ac vocationi injuriam fa-

qui sacralam Deo virgineni à parcnlibus, mundi pom- ciunt, qui de eA ul re suâ et in suà poleslate silà

pis alque illecebris à proposilo vilse génère avocare

disponunl. Qnâ enim Icmerilale, v. g., ad clcricaleni

tenlàssenl. Egrcgiam autem et luculentam malris ad- vel nionaslicnn» staluni liboros, quorum neque indo-
liorlalioneni filias , liliumque ad parcnlum vota cxe- leiu, neque aninuini nôriinl, pcrcniplorio veluti de-

quenda inducere conaniis leges apud Arabrosium sub creto, parentes condcinnant poiiùs quàm vovenl? An
iiomine Julianai malris loquenlis.
verbum Domini ignorant non omnes capiunt ver-,

\II. Paronlos auleni voto satisfaciunt, si quam bum islnd? Maltli. 19. Quà aucloritale cœlibatum
inslitucndo, obsocran- imperabunl, qui cœlibalùs graliam darc non pos-
possunt pi'ccando, nionendo ,

sunt? Dominas ipse cujus esl operari in nobis vcUc

do, diligenliam adbibeant ut vota sua Domino red- ,

demùm permiliere videnlur qui el perficere, virginilalcni noUiil inlra necessila-

danlur. Etenim id
alicùjus prœstandi, quod in aliéna poleslate sit, spon- tem legis concluderc, ejus possibiliiatcm conlcnlus

sores se constituunt , ul id uempe per alios fieri sala- :

docuisse, et amplam remuneraiionem, dicens, qui
polcst capere, capial, .Mallb. 19. llaque pio licèl af-
gant , cujus in se exbibendi onus susccpcrunt. Posl-
feclu parentes ad perfectiorem vitcc slatum liberos
quàm aulem pro virili enixi fuerint, ul id perficiant,
Deo dcYovere laudabile sit; quis enim repreliendal,
et alienam opem omni studio imploraverinl , ac pro-
si illud suis liberis vivendi genus exoplcnt, ad quod
curaverint, ab omni jam obligalione solvunlur; jiam
nemo alienum faclum promiltendo Chrislus omnes borlatus est? atiamen videndum ne
ex régula juris, «

talia vola non devolio, sed cupidilas, sed exoneranda;

obligalur, » 1. Slipulatio ista , ff. de verborum Obliga-
familiie immoderalum desideriuni, sed meliculosa
lionibus quod quidem jurisconsulli eà ralioiie pru-
;

pro liberis diifidentia provocent; ilemque ne eadem

denter caulum inlelligunt, ut non teneaiur qui pronii-
vola juste el religiosè concepta, injuste et irreligiosè à
sit quod in aliéna poleslate situm esl , ad aliquid am-
parenlibus intenlanlibus minas iis qui pium proposi-
plius quàm ut diligenliam adbibeat qualenùs id aller
tum sequi dislulerint, pœnas inlligentibus iis qui re-
prœstet quod ipse promisit; de caelero eventûs illius
nucrinl, nialè tractando eos qui baîsitârint, execu-
sponsor esse non possit, qui ab ejus arbilrio non pen-
lioni demandanda procurenlur. Talis violenlia vide-
det. Cui affine est quod aliâ lege conlinelur, 1. Inter

eodeni lilulo Alius pro alio promil- lur injusta, quia legilimum liberorum jus ad quem
stipulantes, ff. : «

eum non obligalur nam libueril statum eligendum violât ; impia, quia in va-
lens dalurum facturumve , :

ries peccalorum vortices eos conjicit, qui odio baben-

de se queraque promillere oporlel el qui spondet ;

tes coniinentiam, continere vix poterunt, cùm et ii

dolum malum abesse abfulurumve non simplex ab- ,

quibus conlinenliai virlus placet, mimdi variis illece-

^nutivum spondet, sed curaiurum se ut dolus malus ab-
bris alque irrilamenlis à conceplo nonnunquàm cou-
sit; de quibus regulis lege Socinum, Sancbesium
)

lineniise pio desiderio avocenlur imd et irreligiosa,

et alios. Quocirca parentes qui filios Deo devoveruni,
;

nibil aliud obligantur quàm ut omnem operam per quam nenipe professionis sacralissiniae sanclilas
ad
invilè suscipientiura fastidio conlemnenda, et eorun^
adhibeaat qualenùs filios ad eam condilionem suaviier
quam eos conceplo voto desiinaverunl; quos probabililer suspicari possunius malè suo offi-
inducant, ad
cie salisfacluros criminibus poUuenda, exponilur.
. qu6d si ipsos adbibilâ diligentiâ fleciere non polue-
sunt, ipsiqne coruni liberi IX. Desinant ergo religionis prailextum jaclare,
'rinl, à peccato immunes
qui ad perfeclionis stalus renitentes filios violenter
Domino suo slant aut cadunt.
impelluni. Non potest vera esse religio quse religionis
ordinem à Deo slaliitnm porvorlil; iiunc aulem ordi-
 ,

e5:î PARS I. SECT. VIII. CAP. 11. DE CONSENSl l'AKENTlIM AD CLERICATLM, rtc. (>r.#

Hcni Deus esse voluil, ul nonnisi volenlibus perfe* || eniin sinuleri polosl, impcrari non polesi; res inagis
tlionis slalum proponi volucrit : Si vis, inquit, M;«llli. voti ([uàin priecopti ;
quod enim graliye est, non jube-
cit. cap., perfeclus esse, vacle, et vende omnia quœ liâ- tur, seddesideralur, eleclionisqne magi5esl,quàm ser-

tes ; quem ordincni secutus divinus Aposlolus : De vilulis. Unde,l ad Cor. 7, Aposlolus de boc consilium
virgxnibus, ait, 1 ad Cor. 7, prœceplum Domini non dat, pncceplum Domini non babet, qui, Isai* 56, spado-
habeo, consilium autem do. Irrcligiosuni ilaque est et nibusin cœlocx'teris'pra?slanliora promillil, sed negal,
sacrileguni praeceplum , quod religioni periculum Mallb. 19, boc capere condilionis bumana; iiilirmita-
créât. Advertant velim parentes, quanto oneri et non- lem, ut virginitas omnibus paleal, solis ad capiendum
nunquàm dedecori, nioiiaslerio vcl clero illi esse facilis, quibiis divina refulsit gratia, ut castrare se

solcant, quos parenlum impriidens lenierilas in eos possint quo regnum cœlorum adipiscantur, et angelo-
status invilos conjeccril. Advenant quot periculis rum vilam exbibeant; boc vobis suadeo, quo nibil
exinde eoruni liberi exponanlur; quot sacrilegiis pulcbrius, > etc. Viden' sanclissimam fcminam Am-
sanctissima profcssio objicialur ;
quot exinde occle- brosii ore alloquenlcm liberos suos divino servilio
siaslico ac nionasiico statui labes inurantur ;
quot destiiialos, imù parentum devolione jam consecralos
non solùm à perfectiori statu, quem inviii siiscepe- exborlanlem, ad caslilalem lamen cogère reformidau-
rant, verùm etiani à cliristianâ religione, oui libenler lem, quin poliùs falenlem sibi ad cogendum nec vo-
consenscrant, exinde defecerint, ut majori impietate luniaiem adesse, nec auctorilatem ? Viden' quai sit

niinorem excusationem, vel perfugiuni qua^rerenl. lanli docloris senlenlia, parenlum nimirùm juris non
Unde, ubi iu Scripturâ sacra leginius, c devorare saii- esse ul filios ad volorum quai pro ipsis emiserunt
ctos, seu sanctificalos, » quidam, ut Origenes, boniil. executionem compellant; nec liberis necessilalem
11 in Levilic., Proverb. 20, non malè legunt devolarc, ullam imponi, ut obsequantur; nec caslilalis servand;ie

id est, devovere, nomine frequeniaiivo, non quôd non obligaiionem, quam nec Chrislus, nec aposloli impe-
liceat parenlibus Deo devovere (boc enim superiùs in rare volueruut ulli filiorum, nisi volenti, à parenli-

parentum polestate positum esse docuimus), sed quôd bus imponi posse?
eis non liceat voti executionem adeô ardenter expe- XI. A perlé quoque eidem senlenliai fa vel synodus
lere, ul liberos nolentes compellant. Tridenlina duplici eà de re édita constilulione. Prima
X. Quôd si rationibus acquiescere non placet, au- est, quà libertati professionis virginum Deo sacraruni
cloriiate agamus. S. Augustinus, cpistolâ ad Editiam, prospicerc se déclarât, cui ul provideai, siaïuii,

quae , cùm filium naberet quem parenlum devolio sess. 25, de Ueform. : « Ul si puella quie babilum re-
divino cullui deslinaverat, viro inscio et inconsullo ' gularem suscipere voluerit, non anle cum suscipiat,
bona sua distribuerai : < Quid, inquit, niirum, si nec poslea ipsa vcl alla professionem eniiltal, qiiàm
pater comraunem filium nolebat hujus vilae sustenta- exploraverit episcopus, vel eo absente vel impediio,
culis à maire nudari, ignorans quid in grandiusculà ejus vicarius, aut aliquis corum sumplibus ab iis

celate secialurus esset, monacliine professionem, an ilepulalus, virginis voluiilalem diligcnlcr, an coacla,

ecclesiaslicum minisierium, an conjugalis necessil;itis an seducla sit, an sciai quid .'lga^, » elc. Ad quid
vinculum? quamvis enim ad meliora excilandi et enim b;cc lam accuralè examinanda prascribunLur,
erudiendi sint filii sanctorum, unusquisque lanieii si puellam à parenlibus pic dolo seduci, si cogi ad
donum babet à Deo, alius sic, alius auiem sic. » Au- regularem vitam liceat? Altéra est, quà « analliemali
dias Augusiinum parenlibus ut ad perfecia liberos subjicil onmes cl singulas personas cujuscumquc qua-
invitent consulere, ab omni lanien eos vioientià de- lilatis vcl condilionis liierinl, tam clericos, (puim lai-
hortari, cl unicuique liberam eligendi tacullalem re- cos, seculares vel regularcs, alque eliam quàlibct di-
linqui velle, vel clericalem, vel moiiaslicum, vel con- gnitate fulgenles, si quomodocumque cogerinl ali-

jugalem slalum ampleclendi, secundùm uniuscujusque quam virginem, vel viduam, aut aliam ([uanique
donum, quod babel à Deo. Non minus clarè Ilierony- mulierem inviiam, pr.-cierquàm in casibus à jure ex-
mus, in c. 7 prier, ad Corintii., lanlus licèl virginiia- pressis (quaiido nimirùm aliquaî in pœiiani alicujus
lis collaudaior, eumque secutus Sodulius, ibid., veri- delicli in monaslerium delrudunlur), adingrediendum
laiem islam asscrunt, dûm in ilium locum Aposloli monasterium, vel ad suscipiendum babilum cujus;
que parenlibus filias nupiui dare vel non dare videlur eumque religionis, vel ad emiltendam prolessioiicm,
permitli, alio modo ipsi inlerpretanlur, ul nempe quique consilium vel favorem dederinl ;
quiquc scicii-

relitAposlolus non parentes virginum filiarum (netiue les eam non spontè ingredi monaslerium, aul Iiabilimi
enim, int[uiunl, poiestalis illormii esse potest propo- suscipere, aut professionem emiltere, quoquomodo ei-

siluin alienae conlinenliaej, sed unumquemque habere dem actui prsesentiam, vel consensum, vcl auctori-
propriaî caruis incorruplœ conservand>o arbilrium. latem inlcrposuorint. > Quo sanè decrelo parenlum
Quod pariler laudaia superiùs apud Ambrosium leiiieritaleni, qui liberos invilos nitmaslerio addicunt,
Exhorl. ad virgines, Juliana agnovil, dùm iis verbis gravissimè puniri cerlissimum est quibus proinde
;

liberos suos alloquens ab Ambrosio iinroducitur : concilium censuit omnem eà in re coactionem in libe-
i Necessilalem bujiis viUe lenialionem banc si vuliis, ros inlerdiclam esse.
fdii, vitare, integriias corporis vobis expeienda, quam
pro consilio siiadeo, non pro jmperio proDcipio sola
;
|
 63S DF SACniS ELKCTIONinUS ET OUDiNATiONlBDS. 63G

§ 4. VarCHk'S non posso libcros ad

clmcalcm nul snnmius ponlilex, qui de puellà in setatC nubilt COD-
mcnaclialetn slulum uiirbujcre. hiilulà asseril, cap. Ciiiu virum, de Rcgulanbus, i quôd
XII. Neiùiii lion idsolùiu pncdicla Uccri-lu i'ainiii)- quia lib(M'uut liabel arbilrium in elcclione pnqtosili,

vc auclorilali's prohaiil, scil pr.rUM'ca graviorcdi iiiirr- be(pii i)ar('iilum non C();.'ilur voiunlulem. » Pobsumus
stioiiciii (lii'iiiiiiiil, niiiii b( ilucl libi'ii |iaruiiliiiii noIo cl ad noslniin propdbitiiin Nicolai II veiba i^la lor-

(l'iicaiilur oliï.lricli ; osleiiilui l ciiiiii illa, cslo opli- (jnerH : » (ionsiiilo psalmugiaplii verba recolunlcs,
iuuin si*, el saiiclissiiiuiiu ul libori pareitluiii \ùm \o- quibiis, psal. 53, vohmlariè se l>co sacrilicak'u pronuri-

lunlalt olisccuiuloiil, imllà laiiicii iicciiSiilalc ad cum lial, el volunlaria oris sui bcnei.laeila fiori iu coiispe-
hiaUiiii boqiK'iuliiin vo% oljligari, iiiumii parcnliiiii ipsis clu Dei oiiseciat, psal. 118; miiiiniè debere cxisliine-
1 .ievolio pr;i;lixenl, cl ciii amplecleiido pareilles ipsis mus vi()Ienlii\ iicri clericum, vel nionacliinn ; (|uod
volis suis pr;eioriiil. l'A saiic ex ils (|iia: supeiiiis sîa- cnim (|uis non eligil ncc ()|)lal, profeclù non diligit;
luinius, conclusio isla, (juasi coiisectarium pru;cedcn- i|uodanlciniioiidiligit, facile conlumnil; millum(|uippe

lis doclriiuc, f;icilc dediiciliir. Eleiiiin, si pareiilihus bonuni nisi voluntarium. Idcirco Domiiius, .Mallb. 10,
liberis suis iinperaïc iiefas est ([ueiu staluin ainiilexali non ferondain in via virgain pcr qiiain viuleiilia ulii

hiiit ad ciiiiivc cogin-o; libciis tiiioquc, si id impera- iiileialur, precipit; quapropler consultiùs a-cliir, si

vcriiil, aiit cogère voluciiiil, rciiiclari ooruriideiii pa- piis suasionibus conlempluin niiindi el aniorem Uei
renlum voiuiilali fas eril ;
qu;« ciiiiii injuste iniperan- pr:edicando, quàm violâiiliain inferendo, aiiquciu ac-
tur, non injiislè abnuuiitur; cl inipolcntix inipcrandi cendcrimus. i

aiiquid, vol ad id obiigandi, aut cogcndi in saperic- XIV. Undc, quemadmodùm, ex Urbani pap.^c et

ribus, rcspoiuiel in iiiiVrioribiis liberlas resislendi, si Horinisdic senlcntià, jnranunlo palris non lencnliir

iniperaliini fiieiit, et delrciClandi, el quod sibi in eo liberi ad cas nuplias ineundas quibus ipsi consensum
ncgolio placiieiil, libéré age:idi. Neque vcio si parcn- minime ajkliibuerunt, ila forllori ceilè ralioiie non
lum volo liberi leneanlur, inique agent parentes qui obliganlur ad ccclcsiaslicuin vel monaslicum slatum

ad ca explcnda cogcnt liberos; quis eniin non boni amplexandum, qucm pariler pro ipsis voverunl; for-

palrislaniiliàs olïiciuin e>se nesciat, quôd Jonieslicos tiori, inquam, ralionc :lum quôd conlraclus malri-
suos, pneserlini verù lilios, ea qiiix^ sui snnt oKicii monialis parliin civilis parlim sacer, in eumque,
sil,

agcrccompelial? quis iiii(nium ducal, si pareilles (ilios ut civilis csl, poteslas pareidum cxlendi possil, sal-
ea observare cogant, ad (\\\m pr;icstanda vei oiniUciida leiii quantum bîges civiles patiuntur; lum quod nu-
legis nccessilale obslringunlur? quinimô parcntum ptiu; magis addomeslicamcurain,cl familiarcm gubcr-
nnineiis omiies esse sciunt, ut liberos in sua polcstale nalioncni videanlur spectare, quomodo parenlnm juris
conslilulos( de iis eiiim piocserlim est scnno) ad ea ac poteslalis esse possunl ; lum quôd conlracltis ma-
seivanda cogant, qua^cumque diviiiâ ipsis lege prœ- irimonialis, scclusà Sacramenli sanclilale, quai ipsi

cepta suiil; sunl eniin ipsi apud filios divince legis accedit, meiè sil naluralis ordinis, sicnl el parenUim
vindiccs, et peccanliuin correciores à Deo consliiuii. poleslas; sacerdolium aulem et monachatus sccmi-
Quarc si ipsonim liberi ad illud vilse geiius seclaii- dùm se non sint ordinis merè naluralis, scd ad virlu-

duin, ad quod cos voto deslinàrunl, teiierentur, pa- tem religionis, qnx. parlim naluralis, parlim superna-

renliim quoqtie non solùm juris, verùm eiiani ol'licii luralis est ordinis, ul nnnimùm speclcnt; unde in

csset ad illud amplecleiidum invilos compellere. Ve- puris naturalibus el cQrruiJlie nalurce slalii malriino-

rùm palcrna; polentirc àgnosceiidi sunt limites, cl fi- nio passim daUw locus, non monaclialui, aut saceido-

liorum obedieiui.nc, qui parentibus quidem in iis qna» lio; lum quod perfecliora sinl opéra el per se diflici-

ad observatioiieni divinoiuni mandatorum, et domû:; liora slalûs ecclcsiaslici aut monasiici quàm conjuga-
nogolia, rrique faniiliaris curo.m et adtninistralionem ;
lis, licèl per accidens conjugio majores diflicullates

spectanl, obsequi debeiU; al in iis qu;c «uni consilii inesse possiiit; conslanlior ilem cl diulurnior obliga-

el perfeclionis, quae superioris sunt ordinis quàm sii lio priornm slaluum, quàm poslremi ;
proindc(|ue

palria polestas, cujusmodi est cœlibaUis, monaslica, I si parcniibus in conjuge cligcndà liberi posàunt ali-

aut clericalis vita, quai iialurK fines cxccdunt, in iis, i quando reclamare, mullù magis in clericali vel mo-
inquam, parenliim iniperio non obliganlur, pra'serlim j
nasîicâ vità snbenndà repngnare polcrimt.

cùm in biijusmodi slaluum elcclione sains anima?, vel i XV. Si lamen liberi parenlnm volis consenseiial,

damnalio aîlerna maxime agalur; anima aulem cujus- procul dubio coruin promissis aslringunlur; qiian-
'

, que in ipsius manibus semper, liberique arbllrii sil ^

quàm in dubio non consendus sil lilius vola parenlnm

'
média ad œleniam saluicm vel damnaiioncm snâ coram ipso emissa tacendo comprobàssc, vel ea rata
'

sponlè seligere; Dei, qui singulorum corda scrulalur

,'
babiiisse, quibus, posUjuàm ipse ivscivcril, non illico'

omnium mentes, el ad ea qua; \ rcclamâril. Nain, ul aliàs docuinms, is oui onus iiige-
cl renés, illmuinare
convenienliora sunl, yocare et allicere; humaine vero 1 riUir, elsi non ulique consentit; ncc in iis
laceal ,

volunlalis Deum vocantem sequi; nibil cxHerorum [^

quic onerosa sunt, pro expresso consenti taciturnilas

hoiniiium induslriic vel auctorilali eâ in re reliquum |j

babelur, praesertim ul.i iiibil csl quod ad intorcessio-

sit, nisi forte si quid Deus inspiret, idipsum propo- 'i|

iiem nos illico aut urgeat, aut provocet. Allamen,
con-
iiere. ji quia diulurna in monaslerio mansio vix absque
1 manenlium esse polest; bine, qui à paren
XIII. Idipsum quoque egregiè docuit Clemens III, sensu in eo
 .

657 PARS I. SECT. VIII C^P. II. DE CONSENSU PARENTLM AD CLERICATUM, etc. 6S8

tibus monasterio ollati nierint, ibidemque per «rion- scopum ; cujus qnidem Graiianus meminit, quamris

nium Uianenleà non nxlanwvcrinl, volum parentiim interejus opcTâ nequaquam i,isa reperialur, quam Ivo

ralum habuisse videnlur, el ad manendura in ip>o à Carnolensis Gregorio 111 iribuil ,

quasi babealur in

concilio Aurclianeiisi V comi>ellmiiur; cui afiine esl epislolà ipsius ad Bonilacium Mogunlinum. Legilur
concilii Tridenlini dccretum, niai quôd inlercedendi aulcm in concilia Wormaliensi , c. 3, sub Adriauo II

faculiateni ad quinquennium à die professionis proro- ponfifice et Liidovico Pio imperaiore, in bec verba :

cnl. De sacra ordinaiione pir ferè esl i alio, nisi quod i Si paier vel maler fiiium filiamve inlra sepla mona-

cim nonniïi aduiiâ ïeiale, saliem ad majores ordines, sierii ia infanli.e annis sub regulari IradiJeril disci-
. promoveri uUos coniingal liberi in eà alaie Lnsiiiuli , plina, non liceal eis, poslquàni ad puberlalis pervene-

non debent pati se promoveri, nisi cœlibalum et alia rinl anuos, e^redi el lualrimonio copulari ; boc ei^o
ooera ils annexa subire sibi proponanl ; nisi ilaque omnino dcviiandum ,
quia nefas esl ul obLitis à pa-

timoré in consiaïucm virum cadente perccllanlur, eo renlibus Deo fiiiis voluplaiis frena iaxenlur; igiiur, ut

ipso qno se majoribus orviinibus iniliari paliunUir, pnediximus su^ceplum unquàm babi-
, non liceal eis

caslilatcm vovisse, ejusque servand.e ac caDlerarnm lum deserere; sedcuncli, qnod lonsiirain aul reiigio-
cccksiaslicarum legum obligaiionem suscepis?e cen- sam veslem aliquando babnerinl , iu religionis cultu

senlur; valetque in eo casa communissima juris re- habituque, velinl noiint, pennanere coganlur. > Coi
gula, qvi lacet, comeulire ridetur; lîegul.i Qui lacet, afûne est quod, refcrente Graliano, legilur apud Isi-

Sed eà de re supra fusiùs, ubi de consensu or-

siipr.i. dorum, rcperilurque apud Smaragdum in Exposilionc
dinandorum verba taciebanuis. régula; S. Benedicii, cap. 59 : « Quicumque à paren-

§ 5. Objectionti in coutrarium dissolvuiUnr libus propriis in monasterio fueril delegatus, noverit

XVI. Plura contra hanc conclusionem objiciunlur ;
se ibi perpeluô permansuruni : nam Anna Samuelem
Primùmque auctoritas Ambrosii, qui in eâ exborla- puerum naïuni cl ablacialum Deo cum pieiaie obtu-
lione ad virgines, in quà Juliana quidam loqucns iii- lit, qui et in miiiislerio lempli ,
quo à maire fuerat
troducilur, cnjus sœpiùs meniininius, mulla ridelur depulaïus, permansit; cl ubi coiisiiiutiis est, dese-
habere, quic obligaiionem islam liberorum ad paren- niil. » Qnod ulicriùs ex conciliis Toletano IV el X,
lum vola excquenda innuant; ulcùm,T. g., ail illa ad nc<"non ex Triburiensi à Graliano citalo conlirmari
Ijliura i Tu auiem, fi!i, quem mibi verus Ilelcana, id
: polesl. Verba canoni* Toletani cilala à conc'lio Vi'or-

eit, Dci dtdil profeîsio, poslulatus, pelilus, impelra- maliensi , c. 25, hnec suiit : « Monachum aul palerna

iu5, voii>us meus ( inde enim eiiam Samuel nomen devolio aul propria profos>i • fiicil ;
quidquid borum
accepii); lu, inquam, impelralns meus el voUvus meus, fueril (forlè allegaium) aliigalum icnebil : proinde
qui qnomodô in ulerum meum veneris, nescio (
jam bis ad mundum revcrlcndi iiilcrcludimus adilum , el

enimdesperaveram sobelerasexùs virilis ), quem milii omncs ad seculum inli-rdicimus regressus. » Toleta-
vota mea, non aligna solemnis cœlùs secrela formà- nnm X in eamdem ire videlur sonlcnliam, cujus ver-
runl; m, inquam, Gli, agnosceà quo donalus sis n:i!ii; ba, jtiMa edilionem Garsi;e I.oî.Vïfe, cui afliniores sunt
ille tua ora plasmavit, ille lua membra disiiiixit, iile Ivoiiis, parle 7, c. 27, et Burcbardi, 1. 8, c. 1, lextus,

mea orata suscepil ; cujus lemplo, cujus obsequio !o, non aulem Gralicni ,
proferimus : i Gùm bùcusque
anlequàn) nascereris, sacravi non parenlibus, non : libi, dissoluUTC operalionis effeclus inlcrdùm nutare fecit

sed Deonalus es; cujus, aniequàm de vulvà malris boneslfc conslilulionis cdiclum , dùm incondilé resol-
esir^, eise cœpisti ; et omncs quidem illius sumns; vi pulalur quod indissoliibile sanilionis anclorilale
sed lamenlu specialiler promissus Domino, tu redde- leneiur; ideô quidquid (-bvium ex incerlocnrril, evi-
ris, quia scriplum esl, psalm. 75 : Tovele el reddite Do- denler abjici débet, ut de cœlero niLil snpersit, quod
mino Dec vestro ; ego misera, ego indigna, tamen quasi iu dubiuro nntelur; ideôque si in quàliliel minori a.'ia!e,

Anna (1 Regum 2) promisi ul omnibus vilae Iuïî die- vel religionis lonsuram, vel religioni debilam veslem

bus ac nocldjus à conspectu Domini non recédas ; ego in utroqiie sexu fiiiis, aul unus aul ambo parentes de-
promisi, tu exeqnere. Dominus sibi hostia; suae mu- derint, ceriè nolenribus aul nescicniibus se suscepiani,

nus implebit. i Verùm hxc verba Ambrosii snb per- non mox visam in ûliis abdiciverinl ; sed vel coram
sonà Julianae malris luqaeniis, suadenlis verba sunt, se, vel coram Ecclesiâ, palamquc in convenlu eosdem
non imf»eranlis, boriamis, non cogenlis. Inlenlum lilios talia babere permiserinl, ad secularem reverli
eninï Ambrosii eo loco esl ul ad vin^iniialem horleUir, babiluu) ipsis fiiiis quandoque piniliisnon licebit ; sed
ejus pulcbriiadinem et honcstaiem, sinceramqne ex convicli qnôd lonsuram aul religiosam vesiem ali-

eà volupiaiem, nupliarum verô incommoda osiendat, quando babuerint , mox ad religionis culium , babi-
piamque malris sollicitudinem pro liberis, qnos vel lumque revocenlur, et sub œlernà disiriciione hujus-
ipsa, vel vif ejus Deo piè devoveral, insianlis, rogan- modi observantijE inservirecoganlur. parenlibus sanè
lis et monenlis grapbicê describal; quanlùm verô al>- filios suos religioni iradere non anipliùs quàni ad
ïit ab eà senteniiâ, ut liberos pulel parenlum voie deciraum eoiu:!i aplatis aniium licentia poleril esse. ï

consiringi, supra ex ipsius verbis in eâdem exlioria- Triburiense tandem boc decernil, apud Gratian. 20,
tione docnimus. qusest. 1, c. Quem progenilores : t Quem progenilores
XVII. Secundo objicilurseulenlia S. Gregorii po.> ad monasterium iradideruni, et in ecclesiâ cœpii ca-
tificis maximi, episiolâ ad Auguàiioum Anglorum epi- ncre et lesere, nec uxorem ducere oec raouasieri'ioi
f.%i» |»|. S\( lll> l.l. (lios.l'.rs II OKIHNATIONIIUJS. U(\

•IcstMfic poiciil; M'd s;'îJ»<'.cssi'nl, ridnciilnr, si Um nionasleiio li-iicii volncruiit ; si eniin <oiiseiisii>i veius

Mir:mi (liriiist-ril, iiiisiis londt'iiUir, uxoicin si nsiirpa- liieril, pi(ipri(t voto alliganlnr; si simulalus, in pir-

vnil. itiiiiilltM*' coinpolUitiir. > nani siniiilaliiinis <>(;( IrsiastjcA jcgc :id nianendum in

XVIII. lis concilioniin decrclis ul sîiti^faciamiis, iio- nioiiaslcrio daninanlin-. Favcbal rnagis libciriaii vo-
tanduiii est aliiid esse <|u;i;rcii' an possiiil iiaicnlos li- venlium Amclian. V concil., quod Iricnnium posi
lios siios ccdcsiaslico vel monaslico slalui iiivilos ad- coaclum monaslerii ingressnmadrcclamandiun dabal.
diroir, sou an It'iicaïUiir libeii iian'iiliim volis a<'(|iiic- l'avit niagis Trident, cpiod lenqius islud ad (|uin(picn-
sctMC ea<itie t^xplcie; aliud vcio (inaTorcaii si a((pru'- ninin pioro^avit. Favebal Arieyranum, quod jironio-

voriiU, et se onlinari vel in clericos vel in nionatlios tos cliam ad diaeonalum, si contineic non posse pro-

londeri , aul rcligioso liabiln indui passi liierinl , in fessi fuissent, à conlincnli;c Icge solvebal.

pioposilo nianerecoganlur. Prioris (pirostionissolulio XX. Conlirmatur hiec responsio, simnlquc oslen-

iialiiiali jure conlineliir : nalnr;e siqnidoni jiirounns- ditur ipiàm bcnigniorem se ante tcmpora D. n(;nedi-

(piisipio sin dominus est, cl liborain lialiol slalùs sni cti, cl postea laiigiiescentc jam ojusmodi ordinis di-

oli;;(Midi lacidlaUMn , idcôfpio iicc cogi dcltcl, ncc alié- sci|)liiià,in dcserlores habilùs nionaslici Kcclesia exhi-

na volunlalc ad aliqucni subcuiidinii oblii^ari polcsl ;

bueril. Ilaberuus decrclum 20 Marcelli papoc apud
nuUo verô nalurali jure poslcrior quacslio dirii\iilnr ,
Gratianum, quod, licèl in quibusdam codicibus paleae
sod lola ferè coiijecluris , cl diibiis aninilalis argu- nominc pra:(ixo legalur, in vcluslis lanien exemplari-

niciUis innililur. Ilinc cnini qui ab iiifantià à parcnli- bus absquc paleà legitur, el in illud Glossic pervelu-
bns luonaslcrio oblalus est, quein parentes ad iiioiia- st;e roperiunlur. Ex eo allata superiùs dccrota inlcr-

sicrii ingressuni adegernnl, facile ( rcdilnr babitiiiu pretari poteris : iis aulcm verbis conceptum est : < Il-

quoque religiosum ingraliis suscepisse, ncc vota sua lud auiem sialuendum esse censemus : Si in minori
Domino volunlariè vovisse. lllinc verô rcligiosi sta- celalc lilii monasterio oblali fuerinl, et sacram tonsu-
lùs dignilas ac ulililas faciunl, ut sponlè susccplus ram vel velamina susceperint , dignum quidcm duci-
prx'sumalur ; volorum autem religio ac sanclitas divi- mus, ut decimo quintoanno, à pra;latis nionili inqul-

ni(iue nuniinis rcverenlia nos inducinil ut non iiludi raiilur , ulrùm in ipso babilu pernianere copiant, an
sinudatà votorum emissioiie Deuni exislirnenius , ncc non; si verô permanerc professi fuerinl, ulleriùs pœ-
(iclum consensum in re lani scrià et gravi adliibitum nitendi locuni minime aniplccli possunl. > Nihil mo-
esse facile suspiccmur. Ilinc nalurali vovenlium juri ror quàm se Glossa torqueal ul puberlatis annos de-
cl libertati favcndum videtur; illinc sanclilati voto- finial , ante quos professio regularis emissa non va-
rumel sanclissiaioc profossionis inviolabili rcvercn- Icat. Nani Innocenlii IV sanclione posteriori, 15,
li;e providendun), ne iacilè vovcalur, quod voliini re- Tridenlini verô recenliore , 17 annuin attigisse eum
^ocari non possit. Iniprudenli quorunidani posl cniis- oporlere decernitur qui profcssionem facil, vel ratam
sa vola pœnitenlisc occurrendum, ne qui libéré vovc- habel. Ex Marcelli solùm decreto coUigo , anle pu-
runl se coaclos vovisse queranlur ; cl simulalus ctiani berlatis annos, nec babilum rcgularem irrevocabiliter
in divinac niajestalis conlenipluni, cui palerno [xidore suscipi, nec vola solcmniter emilli licuissc ; ideôque
vol nictu illuditur, vovenlium consensus videtur csso praKedenlcs canones, qui habilum religionis gestan-
puiiiendus. Unde nibil miruni quùd, cùn) consentiens tcs ad secularem vitam redire vêlant, hoc supponerc,
l'uerit de priori qux'siione Ecclesùe doclrina, ac prnc- quôd in puberlatis annis habitus isle snsceplus sit ab
ccpla ; de posteriori variae leges variis lemporibus ab eo qui vel ab infantiic annis monasterio fueril addi-
Ecclcsià latuc fucrint, quarum aliœaliis durioros, aliic clus ; hoc si non supponant, Marcelli cos decreto con-
miliorcs exslilerint. Irarios esse, el sallem, ne iniqui videanlur, a;tatem
XIX. Yigente sanè D. Benedicli régula, et resplen- discrclionis in iis supponere qui habilum hujusmodi
denle nionacliorum in eo instiluto gloriA, nibil nii- tonsuraniquc susceperint. llabemus quoque ante tem-
run» est si in asserendà monastici slalùs disciplina pora D. Benedicli cgregiam Leonis papœ I conslilu-
volorumque firmilale slabiliendâ adeo acres se et se- tioncm in ei)istolà 90, adUuslicum iS'arbonensem, ci-

vcros Ecdesiai ponlifices exhibuerint. llaquc Grego- talis in objeclione canonibus niullô miliorcm , tU

rius I, sive 111, Isidorus Hispalensis , concilia Tolela- pucilœ, (juœcoaclœ parenlum imperio, virginitatis liahi'

na, Wormalicnse, Triburiense, elalia hoc solum sta-