‫ﺟﻠﺴﮥ ﻧﻬﻢ‬

‫אﺳﺘﺎﺩ ﻣﺤﻤﻮﺩ ﻣﻨﺘﻈﺮی ﻣﻘﺪﻡ‬

‫ﺟﻠﺴﮥ ﻧﻬﻢ‬ ‫ﻣﻨﻄﻖ )‪(١‬‬

‫ﺑﺴﻢ אﷲ אﻟﺮّﺣﻤﻦ אﻟﺮّﺣﯿﻢ‬

‫ﻣﻨﻄﻖ )‪(١‬‬
‫ﺟﻠﺴﮥ ﻧﻬﻢ‬
‫ﺳﻠﺴﻠﮥ ﺗﺮﺗّﺐ ﮐﻠﯿﺎﺕ ﻭ ﺗﻘﺴﯿﻤﺎﺕ ﺩﯾﮕﺮ ﺁﻥ‬

‫אﻫﺪאﻑ ﺩﺭﺱ‬
‫ﺁﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪ 9‬ﺗﺮﺗّﺐ ﮐﻠﯿﺎﺕ ﻭ ﻧﺴﺒﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ؛‬
‫‪ 9‬ﻭאژﻩﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻭ אﺻﻄﻼﺣﺎﺕ אﯾﻦ ﺩﺭﺱ‪.‬‬

‫ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺗﺮﺗّﺐ ﮐﻠﯿﺎﺕ‬

‫ﭘﯿﺶﺗﺮ ﺩאﻧﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﺤﺜﻬﺎی ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﮐﻠﯽ‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ אﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﻘﺪﻣﮥ ﺑﺤﺚ ﺗﻌﺮﯾﻒ‪ ،‬ﻃﺮﺡ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ אﯾﻦ ﺩﺭﺱ ﺑﺎ ﻣﺮאﺗﺐ ﻭ אﻗﺴﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ אﺯ ﮐﻠﯿﺎﺕ ﭘﻨﺞﮔﺎﻧﻪ ﺩאﺭﻧﺪ‪ ،‬ﺁﺷﻨﺎ ﻣﯽﺷﻮﯾﻢ ﺗﺎ ﺩﺭ ﻣﺒﺎﺣﺚ‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻭ ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎی ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺩﺭ ﺭﻭﺷﻬﺎی ﺩﺭﺳﺖ ﺁﻥ‪ ،‬ﺩﭼﺎﺭ אﺷﮑﺎﻝ ﻧﺸﻮﯾﻢ‪.‬‬
‫ﻭﻗﺘﯽ ﭼﻨﺪ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﮐﻠﯽ ﺭא ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﯽﺷﻮﯾﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ אﻋﺘﺒﺎﺭ ﺷﻤﻮﻝ אﻓﺮאﺩ‪ ،‬ﻣﯿﺰאﻥ‬
‫ﺷﻤﻮﻝ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﻌﻀﯽ אﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻌﻀﯽ ﺩﯾﮕﺮ‪ ،‬אﺯ ﻭﺳﻌﺖ ﻭ ﺷﻤﻮﻝ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺑﺮﺧﻮﺭﺩאﺭﻧﺪ؛ ﻣﺜﻼً‬
‫ﺣﯿﻮאﻥ אﺯ אﻧﺴﺎﻥ‪ ،‬ﺟﺴﻢ אﺯ ﺟﺴﻢ ﻧﺎﻣﯽ ﻭ ﺟﻮﻫﺮ אﺯ ﺟﺴﻢ‪ ،‬ﻭﺳﯿﻊﺗﺮ אﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮאﯾﻦ‪ ،‬ﮐﻠﯿﺎﺕ ﺭא ﻣﯽﺗﻮאﻥ ﺑﻪ אﻋﺘﺒﺎﺭ ﻣﯿﺰאﻥ ﺷﻤﻮﻝ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪאی ﻣﺮﺗﺐ ﺳﺎﺧﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﻠﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﻠﯽ‬
‫ﻗﺒﻠﯽ‪ ،‬אﺯ ﺷﻤﻮﻝ ﻣﺼﺪאﻕﻫﺎی ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺑﺮﺧﻮﺭﺩאﺭ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﮐﻠﯿﺎﺕ ﺯﯾﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﯿﺪ‪:‬‬
‫ﺟﻮﻫﺮ‪ ،‬ﺟﺴﻢ‪ ،‬ﺟﺴﻢ ﻧﺎﻣﯽ‪ ،‬ﺣﯿﻮאﻥ‪ ،‬אﻧﺴﺎﻥ‪.‬‬
‫ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻓﻮﻕ ﺭא ﻣﯽﺗﻮאﻥ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺻﻮﺭﺕ ﻟﺤﺎﻅ ﮐﺮﺩ‪ :‬ﯾﮑﯽ ﺳﯿﺮ ﺻﻌﻮﺩی‪ ،‬ﮐﻪ אﺯ ﻣﺤﺪﻭﺩﺗﺮﯾﻦ ﮐﻠﯽ ﺷﺮﻭﻉ‬
‫ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻋﺎﻡﺗﺮﯾﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﯾﺎﺑﺪ ﻭ ﺩﯾﮕﺮی ﺳﯿﺮ ﻧﺰﻭﻟﯽ‪ ،‬ﮐﻪ אﺯ ﻋﺎﻡﺗﺮﯾﻦ ﮐﻠﯽ ﺁﻏﺎﺯ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻣﺤﺪﻭﺩﺗﺮﯾﻦ ﺁﻥ‬
‫ﺑﯿﺎﻧﺠﺎﻣﺪ‪ .‬ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻧﺨﺴﺖ‪ ،‬ﺳﻠﺴﻠﮥ אﺟﻨﺎﺱ ﻭ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺩﻭﻡ‪ ،‬ﺳﻠﺴﻠﮥ אﻧﻮאﻉ ﺭא ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺧﻮאﻫﺪ ﺁﻭﺭﺩ‪.‬‬

‫ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮאﺗﺐ אﺟﻨﺎﺱ‬

‫אﮔﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪאی אﺯ ﮐﻠﯿﺎﺕ ﺭא ﺑﺮ אﺳﺎﺱ ﺟﻨﺲ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺮﺗﺐ ﮐﻨﯿﻢ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﮐﻪ ﺳﻠﺴﻠﻪאی ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺩﻫﻨﺪ ﮐﻪ אﺯ ﺷﻤﻮﻝ‬
‫ﮐﻤﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﻮی ﻭﺳﻌﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﭘﯿﺶ ﺭﻭﺩ‪ ،‬ﺩﺭ אﯾﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ »ﺳﻠﺴﻠﮥ אﺟﻨﺎﺱ« ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺑﻪ ﻭﺳﯿﻊﺗﺮﯾﻦ‬
‫ﺟﻨﺲ‪ ،‬ﮐﻪ ﺩﺭ ﭘﺎﯾﺎﻥ ﺳﻠﺴﻠﮥ ﺗﺼﺎﻋﺪی ﻗﺮאﺭ ﻣﯽﮔﯿﺮﺩ ﻭ ﺗﺤﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺩﯾﮕﺮ ﻣﻨﺪﺭﺝ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺟﻨﺲ אﻻﺟﻨﺎﺱ ﯾﺎ ﺟﻨﺲ‬
‫ﻋﺎﻟﯽ ﻭ ﺑﻪ ﻣﺤﺪﻭﺩﺗﺮﯾﻦ ﺟﻨﺲ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻏﺎﺯ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻭאﻗﻊ ﺷﺪﻩ אﺳﺖ‪» ،‬ﺟﻨﺲ ﺳﺎﻓﻞ« ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ .‬אﺟﻨﺎﺳﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ‬
‫ﺟﻨﺲ ﻋﺎﻟﯽ ﻭ ﺟﻨﺲ ﺳﺎﻓﻞ ﻗﺮאﺭ ﺩאﺭﻧﺪ‪» ،‬ﺟﻨﺲ ﻣﺘﻮﺳﻂ« ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫ﺟﻠﺴﮥ ﻧﻬﻢ‬ ‫ﻣﻨﻄﻖ )‪(١‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮאﯾﻦ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﺠﻤﻮﻋﮥ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ אﻧﺴﺎﻥ‪ ،‬ﺣﯿﻮאﻥ‪ ،‬ﺟﺴﻢ‪ ،‬ﻧﺎﻣﯽ‪ ،‬ﺟﺴﻢ ﻭ ﺟﻮﻫﺮ ﺣﯿﻮאﻥ‪ ،‬ﺟﻨﺲ ﺳﺎﻓﻞ‪ ،‬ﺟﻮﻫﺮ ﺟﻨﺲ‬
‫אﻻﺟﻨﺎﺱ ﯾﺎ ﺟﻨﺲ ﻋﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺟﺴﻢ ﻧﺎﻣﯽ ﻭ ﺟﺴﻢ ﻧﯿﺰ‪ ،‬ﺟﻨﺲ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺧﻮאﻫﻨﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻣﻨﻄﻖﺩאﻥ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﯾﮏ אﻋﺘﺒﺎﺭ‪ ،‬ﺟﻨﺲ ﺭא ﺑﻪ ﻗﺮﯾﺐ ﻭ ﺑﻌﯿﺪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮא ﮐﻪ ﺑﺮאی ﻫﺮ ﯾﮏ אﺯ אﻧﻮאﻉ ﺳﻠﺴﻠﻪ‪،‬‬
‫ﺩﻭ ﻗﺴﻢ ﺟﻨﺲ ﻣﯽﺗﻮאﻥ ﺗﺼﻮﺭ ﮐﺮﺩ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ אﺯ ﯾﮏ ﮐﻠﯽ ﻣﻔﺮﻭﺽ ﻗﺮאﺭ ﺩאﺭﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻥ‬
‫»ﺟﻨﺲ ﻗﺮﯾﺐ« ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﯿﻮאﻥ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺩﺭ ﻓﻮﻕ ﮐﻠﯽ אﻧﺴﺎﻥ ﻗﺮאﺭ ﺩאﺭﺩ ﻭ ﻗﺴﻢ ﺩﻭﻡ‪ ،‬ﺟﻨﺴﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎ ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﻭאﺳﻄﻪ ﺩﺭ ﻓﻮﻕ ﮐﻠﯽ ﺩﯾﮕﺮ ﻭאﻗﻊ ﺷﺪﻩ אﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺟﻨﺲ ﺑﻌﯿﺪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺴﻢ ﻧﺎﻣﯽ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ אﻧﺴﺎﻥ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﯿﺎﻥ ﺷﺪ ﻣﯽﺗﻮאﻥ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺟﻮﻫﺮ ﺑﺮאی ﺟﺴﻢ‪ ،‬ﺟﻨﺲ ﻗﺮﯾﺐ ﻭ ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻥ‬
‫ﺣﺎﻝ ﺑﺮאی ﺟﺴﻢ ﻧﺎﻣﯽ‪ ،‬ﺟﻨﺲ ﺑﻌﯿﺪ אﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮאﺗﺐ אﻧﻮאﻉ‬

‫ﻗﺒﻞ אﺯ ﺑﯿﺎﻥ ﺳﻠﺴﻠﮥ אﻧﻮאﻉ‪ ،‬אﺑﺘﺪא ﺑﺎﯾﺪ ﺩאﻧﺴﺖ ﮐﻪ »ﻧﻮﻉ« ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻖ ﺑﻪ ﺩﻭ ﻣﻌﻨﺎ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﻣﯽﺭﻭﺩ‪:‬‬
‫אﻟﻒ( ﻧﻮﻉ ﺣﻘﯿﻘﯽ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ אﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻠﯿﺎﺕ ﺧﻤﺴﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺏ( ﻧﻮﻉ אﺿﺎﻓﯽ‪ ،‬ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﻠﯽ ﺫאﺗﯽ אﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﻨﺪﺭﺝ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻮﻫﺮ«‪ ،‬ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ אﻧﺴﺎﻥ ﻭ ﺣﯿﻮאﻥ‪،‬‬ ‫ﺟﺴﻢ‬ ‫ﺟﺴﻢ ﻧﺎﻣﯽ‬ ‫ﺣﯿﻮאﻥ‬ ‫ﭘﺲ ﺩﺭ אﯾﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪ »אﻧﺴﺎﻥ‬
‫ﺟﺴﻢ ﻧﺎﻣﯽ ﻭ ﺟﺴﻢ‪» ،‬ﻧﻮﻉ אﺿﺎﻓﯽ« ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻓﻮﻕ‪ ،‬ﺩﻭ ﻧﮑﺘﻪ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻣﯽﺁﯾﺪ‪:‬‬
‫‪١‬ـ ﻧﻮﻉ ﺣﻘﯿﻘﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮאﻧﺪ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺟﻨﺲ ﺑﺎﻻﺗﺮ‪ ،‬ﻧﻮﻉ אﺿﺎﻓﯽ ﺧﻮאﻧﺪﻩ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪٢‬ـ ﻭﺳﯿﻊﺗﺮﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺩﺭ ﯾﮏ ﺳﻠﺴﻠﻪ‪ ،‬ﻫﺮﮔﺰ ﻣﺘﺼﻒ ﺑﻪ ﻧﻮﻉ אﺿﺎﻓﯽ ﻧﺨﻮאﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫אﮔﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﮥ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﮐﻠﯽ ﺭא ﺩﺭ ﯾﮏ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻗﺮאﺭ ﺩﻫﯿﻢ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﮐﻪ ﻋﺎﻡﺗﺮﯾﻦ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺻﺪﺭ ﻭ ﺧﺎﺹﺗﺮﯾﻦ ﺁﻥ‬
‫ﺩﺭ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻗﺮאﺭ ﮔﯿﺮﺩ‪ ،‬ﻣﺤﺪﻭﺩﺗﺮﯾﻦ ﻧﻮﻉ ﺭא‪» ،‬ﻧﻮﻉ אﻻﻧﻮאﻉ« ﯾﺎ »ﻧﻮﻉ ﺳﺎﻓﻞ« ﻭ ﻋﺎﻡﺗﺮﯾﻦ ﻧﻮﻉ ﺭא‪» ،‬ﻧﻮﻉ ﻋﺎﻟﯽ«‬
‫ﻭ ﺑﻪ אﻧﻮאﻋﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ אﯾﻦ ﺩﻭ ﻗﺮאﺭ ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪» ،‬ﻧﻮﻉ ﻣﺘﻮﺳﻂ« ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮאﯾﻦ ﺩﺭ ﺳﻠﺴﻠﮥ ﻣﻔﺎﻫﯿﻤﯽ ﮐﻪ ﺫﮐﺮ ﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺟﺴﻢ‪» ،‬ﻧﻮﻉ ﻋﺎﻟﯽ« ﻭ אﻧﺴﺎﻥ‪» ،‬ﻧﻮﻉ ﺳﺎﻓﻞ« ﯾﺎ »ﻧﻮﻉ אﻻﻧﻮאﻉ« ﻭ ﺟﺴﻢ ﻧﺎﻣﯽ ﻭ ﺣﯿﻮאﻥ‪» ،‬ﻧﻮﻉ ﻣﺘﻮﺳﻂ« ﺧﻮאﻧﺪﻩ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺟﻮﻫﺮ‬

‫ﺟﺴﻢ‬

‫ﺟﺴﻢ ﻧﺎﻣﯽ‬

‫ﺣﯿﻮאﻥ‬
‫אﻧﺴﺎﻥ‬

‫‪3‬‬
‫ﺟﻠﺴﮥ ﻧﻬﻢ‬ ‫ﻣﻨﻄﻖ )‪(١‬‬

‫ﻧﻤﻮﺩאﺭ ﺳﻠﺴﻠﮥ אﺟﻨﺎﺱ ﻭ אﻧﻮאﻉ‬

‫ﻧﮑﺘﻪאی ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺩﻗﺖ ﮐﺮﺩ‪ ،‬אﯾﻦ אﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ אﺯ ﻧﻮﻉ ﺣﻘﯿﻘﯽ ﯾﺎ ﻧﻮﻉ ﺳـﺎﻓﻞ ﯾـﺎ ﻧـﻮﻉ אﻻﻧـﻮאﻉ‬
‫ﻧﻮﻉ ﺩﯾﮕﺮی ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪאﺭﺩ אﻣﺎ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ אﺳﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ אﺯ ﺁﻥ‪ ،‬ﻣﻔﺎﻫﯿﻤﯽ ﮐﻠﯽ ﻗﺮאﺭ ﺑﮕﯿﺮﺩ ﮐـﻪ אﺻـﻄﻼﺣﺎً ﺑـﻪ ﺁﻥ ﺻـﻨﻒ‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً »ﺩאﻧﺶﭘﮋﻭﻩ« ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﮐﻠﯽ אﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﻧﻮﻉ ﺣﻘﯿﻘﯽ »אﻧﺴﺎﻥ« ﻗﺮאﺭ ﻣﯽﮔﯿـﺮﺩ ﻭ ﺑـﻪ ﺁﻥ ﺻـﻨﻒ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ אﯾﺮאﻧﯽ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ‪ ،‬ﺧﯿﺎﻁ‪ ،‬ﺣﯿﻮאﻥ ﺧﺰﻧﺪﻩ ﻭ ﺟﺴﻢ ﺟﺎﻣﺪ ﮐﻪ ﺻﻨﻒ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﭼﮑﯿﺪﻩ‬
‫‪١‬ـ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﮐﻠﯽ ﺭא ﻣﯽﺗﻮאﻥ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺻﻮﺭﺕ ﻟﺤﺎﻅ ﮐﺮﺩ‪ ،‬ﯾﮑﯽ ﺳﯿﺮ ﺻﻌﻮﺩی ﮐﻪ אﺯ ﻣﺤﺪﻭﺩﺗﺮﯾﻦ ﮐﻠﯽ ﺷﺮﻭﻉ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ‬
‫ﻋﺎﻡﺗﺮﯾﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﯾﺎﺑﺪ ﻭ ﺩﯾﮕﺮی ﺳﯿﺮ ﻧﺰﻭﻟﯽ ﮐﻪ אﺯ ﻋﺎﻡﺗﺮﯾﻦ ﮐﻠﯽ ﺁﻏﺎﺯ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻣﺤﺪﻭﺩﺗﺮﯾﻦ ﺁﻥ ﺑﯿﺎﻧﺠﺎﻣﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻧﺨﺴﺖ‪» ،‬ﺳﻠﺴﻠﮥ אﺟﻨﺎﺱ« ﻭ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺩﻭﻡ‪» ،‬ﺳﻠﺴﻠﮥ אﻧﻮאﻉ« ﻧﺎﻡ ﺩאﺭﺩ‪.‬‬
‫‪٢‬ـ ﺑﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﺟﻨﺲ‪ ،‬ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﺟﻨﺲ ﺩﯾﮕﺮ ﻣﻨﺪﺭﺝ ﻧﯿﺴﺖ‪» ،‬ﺟﻨﺲ אﻻﺟﻨﺎﺱ« ﻭ ﺑﻪ ﻣﺤﺪﻭﺩﺗﺮﯾﻦ ﺟﻨﺲ ﮐﻪ ﺩﺭ‬
‫ﺁﻏﺎﺯ ﺳﻠﺴﻠﮥ אﺟﻨﺎﺱ ﻭאﻗﻊ ﺷﺪﻩ אﺳﺖ‪» ،‬ﺟﻨﺲ ﺳﺎﻓﻞ« ﻭ ﺑﻪ אﺟﻨﺎﺱ ﺑﯿﻦ ﺁﻥ ﺩﻭ‪» ،‬ﺟﻨﺲ ﻣﺘﻮﺳﻂ« ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪٣‬ـ ﺟﻨﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ אﺯ ﯾﮏ ﮐﻠﯽ ﻣﻔﺮﻭﺽ ﻗﺮאﺭ ﺩאﺭﺩ‪» ،‬ﺟﻨﺲ ﻗﺮﯾﺐ« ﻭ ﺟﻨﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﻭאﺳﻄﻪ‬
‫ﺩﺭ ﻓﻮﻕ ﮐﻠﯽ ﺩﯾﮕﺮ ﻗﺮאﺭ ﻣﯽﮔﯿﺮﺩ‪» ،‬ﺟﻨﺲ ﺑﻌﯿﺪ« ﻧﺎﻡ ﺩאﺭﺩ‪.‬‬
‫‪٤‬ـ ﻧﻮﻉ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻖ ﺑﻪ ﺩﻭ ﻣﻌﻨﺎ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﻣﯽﺭﻭﺩ‪:‬‬
‫אﻟﻒ( ﻧﻮﻉ ﺣﻘﯿﻘﯽ‬
‫ﺏ( ﻧﻮﻉ אﺿﺎﻓﯽ‪ ،‬ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﻠﯽ ﺫאﺗﯽ אﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﻨﺪﺭﺝ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪٥‬ـ ﻣﺤﺪﻭﺩﺗﺮﯾﻦ ﻧﻮﻉ ﺩﺭ ﺳﻠﺴﻠﮥ אﻧﻮאﻉ‪» ،‬ﻧﻮﻉ ﺳﺎﻓﻞ« ﯾﺎ »ﻧﻮﻉ אﻻﻧﻮאﻉ«‪ ،‬ﻋﺎﻡﺗﺮﯾﻦ ﻧﻮﻉ‪» ،‬ﻧﻮﻉ ﻋﺎﻟﯽ« ﻭ אﻧﻮאﻉ ﺑﯿﻦ‬
‫אﯾﻦ ﺩﻭ‪» ،‬ﻧﻮﻉ ﻣﺘﻮﺳﻂ« ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪٦‬ـ ﻫﺮ ﮐﻠﯽ ﻋﺮﺿﯽ אﺧﺺ ﯾﺎ ﻫﺮ ﺫאﺗﯽ ﻣﻘﯿﺪ ﺑﻪ ﻋﺮﺿﯽ אﺧﺺ‪» ،‬ﺻﻨﻒ« ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺸﻬﺎی ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ‬
‫‪١‬ـ ﺩﺭ ﺳﻠﺴﻠﮥ אﺟﻨﺎﺱ ﻭ אﻧﻮאﻉ‪ ،‬ﺗﺮﺗّﺐ ﮐﻠﯿﺎﺕ ﺑﻪ ﭼﻪ אﻋﺘﺒﺎﺭ אﺳﺖ؟‬
‫‪٢‬ـ ﺟﻨﺲ ﻋﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺳﺎﻓﻞ ﻭ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺭא ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮאﺗﺐ אﺟﻨﺎﺱ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫‪٣‬ـ ﻧﻮﻉ ﻋﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺳﺎﻓﻞ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺳﻂ‪ ،‬אﺿﺎﻓﯽ ﻭ ﺻﻨﻒ ﺭא ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮאﺗﺐ אﻧﻮאﻉ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫‪٤‬ـ ﻣﻘﺼﻮﺩ ﻣﻨﻄﻘﯽ אﺯ ﺟﻨﺲ ﻗﺮﯾﺐ ﻭ ﺑﻌﯿﺪ ﭼﯿﺴﺖ؟‬

‫‪4‬‬