Chng 3+4 : TRNG THI NG SUT CC THUYT BN

Tm tt l thuyt v bi tp 1

Chng 4
TRNG THI ng sut - CC THUYT BN
4.1. Tm tt l thuyt
1. Khi nim v trng thi ng sut ti mt im
- Ni lc: phn b trn mt ct thuc vt th chu lc.
- ng lc: Hp lc ca ni lc trn mt ct ngang.
- ng sut: ti mt im trn mt mt ct
- Trng thi ng sut: ti mt im
- nh ngha trng thi ng sut ti mt im: l tp hp tt c nhng thnh
phn ng sut trn tt c cc mt i qua im .
- Nghin cu trng thi ng sut ti mt im: tch phn t lp phng v
cng b cha im ang xt, biu din cc thnh phn ng sut trn tt c cc
mt vung gc vi ba trc to x, y, z. Trn mi mt ng sut ton phn c
phng, chiu bt k c phn tch thnh ba thnh phn: 1 thnh phn ng sut
php vung gc vi mt ct v 2 thnh phn ng sut tip nm trong mt ct.
K hiu ng sut: ch s 1 phng php tuyn; ch s 2 phng ca ng
sut
x
y
z

xy

xz

yx
yz

z

zx

zy

Chn thnh phn ng sut tc dng trn 3 cp mt vung gc vi ba trc to
thnh mt ten-x hng hai gi l ten-x ng sut
x xy xz
yx y yz
zx zy z
T
o
o t t
t o t
t t o
(
(
=
(
(

(4.1)
Chng 4 TRNG THI NG SUT CC THUYT BN
Tm tt l thuyt v bi tp 2

L thuyt n hi chng minh rng: trng thi ng sut ti mt im
hon ton xc nh nu bit c ten-x ng sut T
o
ti im .
2. Mt chnh, phng chnh, ng sut chnh
a) Mt chnh: L mt khng c tc dng ca ng sut tip.
b) Phng chnh: l phng php tuyn ca mt chnh.
c) ng sut chnh: l ng sut php tc dng trn mt chnh.
d) Qui c gi tn cc ng sut chnh:
L thuyt n hi chng minh rng: ti 1 im lun tn ti ba mt chnh
vung gc vi nhau vi ba ng sut chnh tng ng k hiu l
1
o ,
2
o ,
3
o . Theo
qui c:
1 2 3
o o o > >
3. nh lut i ng ca ng sut tip: ng sut tip trn hai mt bt k
vung gc vi nhau ti mt im c gi tr bng nhau, c chiu cng hng vo
cnh chung hoc cng i ra khi cnh chung.
xy yx
t t = ;
xz zx
t t = ;
yz zy
t t = (4.2)
4. Trng thi ng sut phng
- Cc thnh phn ng sut trn mt ct song song vi trc z (z l
phng chnh) v c php tuyn u hp vi trc x mt gc o
Qui c du (nh hnh v di y):
- ng sut php dng khi c chiu i ra khi phn t
- ng sut tip c chiu dng khi i vng quanh phn t theo chiu kim
ng h
- Gc o dng khi quay t trc x n trc u theo chiu ngc chiu kim
ng h
o

uv
x
y

xy

xy

yx

yx
u

Chng 4 TRNG THI NG SUT CC THUYT BN
Tm tt l thuyt v bi tp 3

sin 2
2 2
x y x y
u xy
cos2 -
o o o o
o o t o
+
= +
2
2
x y
uv xy
sin2 cos
o o
t o t o

= + (4.3)
- ng sut php cc tr l cc ng sut chnh
2
2
1,2(3)
2 2
xy
x y x y
max, min
o o o o
o o t
+ | |
= = +
|
\ .
(4.4)
- Cc phng chnh: Hai phng chnh vung gc vi nhau

2
2
xy
x y
tg
t
o
o o
=

=>
0
1,2 0
0
90
o
o
o

=

+

trong
0
2
1
2
xy
x y
arctg
t
o
o o
| |
=
|
|

\ .
(4.5)
- ng sut tip cc tr: mt c ng sut tip cc tr hp vi mt chnh
gc 45
0

2
2
2
xy
x y
max,min
o o
t t
| |
= +
|
\ .
(4.6)
- Bt bin ca trng thi ng sut phng: tng cc ng sut php trn
hai mt bt k vung gc vi nhau ti mt im c gi tr khng i
x y u v
const o o o o + = + = (4.7)
Ch : Ngoi cc cng thc gii tch k trn, ngi ta cn dng th
biu din trng thi ng sut (vng trn Mohr ng sut).
5. Quan h ng sut - bin dng -nh lut Hooke
a. Quan h ng sut php bin dng di
( )
1
x x y z
E
c o o o
(
= +


( )
1
y y x z
E
c o o o ( = +

(4.8)
( )
1
z z x y
E
c o o o
(
= +


b. Quan h ng sut tip bin dng gc
xy
xy
G
t
= ;
xz
xz
G
t
= ;
yz
yz
G
t
= (4.9)
vi E, , G l m un n hi ko (nn), h s Poisson, m un n hi
trt, lin h vi nhau bi cng thc:
( ) 2 1
E
G

=
+
(4.10)
Chng 4 TRNG THI NG SUT CC THUYT BN
Tm tt l thuyt v bi tp 4

c. Quan h ng sut php bin dng th tch
( )
( )
1 2
x y z x y z
E

u c c c o o o

= + + = + + (4.11)
6. Cc iu kin bn theo cc thuyt bn
+ Thuyt bn 1 (thuyt bn ng sut php ln nht)
| |
1
k
o o s
| |
3
n
o o s (4.12)
+ Thuyt bn 2 (thuyt bn bin dng di ln nht)
( ) | |
2 1 2 3 t
k
o o o o o = + s (4.13)
+ Thuyt bn 3 (thuyt bn ng sut tip ln nht)
| |
3 1 3 t
k
o o o o = s (4.14)
+ Thuyt bn 4 (thuyt bn th nng bin i hnh dng)
| |
2 2 2
4 1 2 3 1 2 1 3 2 3 t
k
o o o o o o o o o o o = + + s (4.15)
+ Thuyt bn 5 (Thuyt bn Mohr)
| |
| |
| |
5 1 3
k
t
k
n
o
o o o o
o
= s (4.16)
Phm vi s dng cc thuyt bn: Hin ch s dng cc thuyt bn 3, 4, 5
- Thuyt bn 5 ch thch hp vi vt liu gin
- Thuyt bn 3, 4 ch thch hp vi vt liu do.
4.2. Bi tp t gii
4.2.1. ng sut ton phn trn mt ct m-n i qua mt im ca vt th trng
thi ng sut phng p=3kN/cm
2
c phng to thnh mt gc
0
60 o = vi
mt ct. Trn mt vung gc vi mt ny ch c ng sut tip. Tnh ng
sut php v ng sut tip trn mt ct hp vi mt m-n gc 45
0
. Tnh ng
sut php cc tr.

p
m
n
60
45
0
0

Chng 4 TRNG THI NG SUT CC THUYT BN
Tm tt l thuyt v bi tp 5

4.2.2. Trn hai mt to vi nhau gc 60
0
i qua mt im trng thi ng sut
phng c cc thnh phn ng sut nh trn hnh v. Hy tnh ng sut
chnh ti im , ng sut php v bin dng tng i theo phng u.
60
0
u
5 kN/cm
3 kN/cm
6 kN/cm
2
2
2

4.2.3. Mt phn t hnh hp xin tch ra t mt vt th chu lc trnh thi ng
sut phng c cc thnh phn ng sut tc ng trn cc mt nh hnh v.
Tm cc ng sut chnh v phng chnh ca trng thi ng sut ti im
ny (=60
0
)

4.2.4. Ti mt im thuc trng thi ng sut phng ng- i ta o - c cc bin
dng di t- ng i theo cc ph- ng m, n, v u .Tnh cc gi tr ng sut
chnh v cc ph- ng chnh ti im ny .
Bit vt liu c E=210
4
kN/cm
2
; =0,3 ; c
m
=2,8110
-4
; c
n
=-2.8110
-4
;
c
u
=1,62510
-4
.

n
m
45
0 0
45

n
60
0
0
60
m

(a) (b)

Chng 4 TRNG THI NG SUT CC THUYT BN
Tm tt l thuyt v bi tp 6

4.2.5. Trn cc mt ct i qua mt im ca vt th trng thi ng sut phng
c cc thnh phn ng sut nh trn hnh v. Xc nh cc ng sut chnh
v cc phng chnh ti im ny.
4
5
6kN/cm
A
2kN/cm
2
2
C
2
5kN/cm
3
0

4.2.6. Trn cc mt ct i qua mt im ca vt th trng thi ng sut phng c
cc thnh phn ng sut nh- hnh v .
1.Xc nh cc ng sut chnh v cc ph- ng chnh ti im ny
2.Tnh bin dng di t- ng i theo cc ph- ng chnh.
Bit E=2x10
4
kN/cm
2
; =0,3 . o=60
0
.
8kN/cm
2kN/cm
2
2
B
A
6kN/cm
2
o

4.2.7. Ti mt im thuc trng thi ng sut phng ng- i ta o - c cc bin
dng di t- ng i theo cc ph- ng u, v, v t .Tnh cc gi tr ng sut
chnh v cc ph- ng chnh ti im ny .
Bit vt liu c E=2x10
4
kN/cm
2
; =0,25 ; c
u
=2x10
-4
; c
v
=2x10
-4
; c
t
=10
-4
;
o=30
0
.
Chng 4 TRNG THI NG SUT CC THUYT BN
Tm tt l thuyt v bi tp 7

v
u
t
o

4.2.8. Mt thanh thp BC c mt ct hnh vung - c ngm cht ti hai u v
chu p lc trn cc mt bn trn mt on c chiu di b nh- hnh v.
1. Xc nh phn lc ngm theo ph- ng trc thanh .
2. Xc nh chuyn v ca tit din 1-1 theo ph- ng trc thanh .
Bit L=1 m ; E=10
4
kN/cm
2
; =0,3; p=10 kN/cm
2
; din tch tit din
thanh l a a=4 4 cm
2
.
L 2L L
2p
p
2p
B C
1
1
0,5L
2p
2p
p

4.2.9. Mt tm hnh ch nht b dy o t st gia hai vch thng ng song
song khng bin dng nh hnh v. Tm chu lc ko F v lc nn Q. Cho
h s Poisson ; chiu di a, b. Hy xc nh p lc nn ca tm vo vch
(b qua lc ma st)
F
F
F
F
Q Q
b
a

4.2.10. Mt thanh thp mt ct ngang hnh vung gm hai on, on AB c
cnh l 4cm, on BC c cnh l 2cm. Thanh ngm hai u v chu p lc
p phn b u nh trn hnh v. Xc nh gi tr cho php ca [p] sao cho
ng sut php dc trc ln nht ca thanh khng vt qu 10kN/cm
2
.
Bit=0,3; E=210
4
kN/cm
2

Chng 4 TRNG THI NG SUT CC THUYT BN
Tm tt l thuyt v bi tp 8

p
p
p p
p
p
p
p
B
D
p
p
p
L L
C
4cm
2cm

4.2.11. Mt khi tr trn A c nht kht vo mt l khot ca mt vt cng
tuyt i B v chu lc nn P=50 kN. Xc nh p lc nn vo vch l
khot, cc bin dng Ah v AV ca khi ng. Bit d=4cm; =0,31;
E=1,110
4
kN/cm
2
.
h
d
P
B
A

4.2.12. Mt khi thp hnh lp phng cnh a=5cm t kht trong rnh ca mt
khi thp ln (coi nh tuyt i cng). Khi thp chu p lc p= 120
MN/m
2
.
Xc nh p lc nn vo vch rnh v bin dng th tch tuyt i. Kim
tra bn ca khi thp theo thuyt bn ng sut tip cc i v thuyt
bn th nng bin i hnh dng bit []=140 MN/m
2
. =0.3; B qua lc
ma st gia cc mt tip xc ca hai khi. E=210
4
kN/cm
2

p
x
y
z
a