Wachttijden Diabeteszorg Palliatieve zorg

De wachttijden voor een bezoek aan een

polikliniek kunnen substantieel korter, zo
blijkt uit promotieonderzoek.
Het thema van deze krant is diabeteszorg.
Volop informatie over ontwikkelingen op het
gebied van zorg en producten.
Twintig tot dertig procent van de Neder-
landers overlijdt in het ziekenhuis. Goede
palliatieve zorg is nodig.
09 12 17
1aargang 8 nummer 13 25 juni 2014
www.tmi-interim.nl
Ben jij klaar
voor een nieuwe
carrire-injectie?
Het Amphia Ziekenhuis (reda] breidt per
direct het fctc- en !Imverbcd uit naar
wachtruimten van pcIikIinieken. Het is
daarmee het eerste ziekenhuis in Neder-
Iand. ecent kwam het ziekenhuis in het
nieuws dccr het 'seI!e-verbcd' cp de
spcedeisende huIp. Met de aangescherpte
maatregeI wiI het ziekenhuis de privacy
van patinten, bezcekers en zcrgverIeners
verder waarbcrgen.
Met de komst van smartphones, internet en
sociale media wordt het steeds makkelijker
om, waar je ook bent, lmpjes en fotos te
maken en online te posten. Dat zien wij ook
in onze organisatie steeds vaker gebeuren.
Maar lang niet iedereen stelt dat op prijs.
Als ziekenhuis hechten wij veel waarde aan
veilige zorg. Dat betekent dat wij de privacy
van onze patinten, bezoekers, n onze zorg-
professionals hoog in het vaandel hebben
staan. In Amphia doen wij nu op luchtige wijze
een beroep op de eigen verantwoordelijkheid
van mensen om de privacy van anderen te
respecteren en in het ziekenhuis geen fotos of
lmpjes te maken zonder toestemming. Een
sele maken is bespreekbaar, maar zorg dat er
niemand anders dan jijzelf op staat. Het heet
ten slotte niet voor niets een sele, aldus
voorzitter raad van bestuur, Olof Suttorp. In
alle wachtruimten zette Amphia mandjes vol
appels weg met de boodschap: Wij doen een
appl op uw verantwoordelijkheid.
In alle wachtruimten zette Amphia mandjes vol appels weg met de boodschap: Wij doen een appl op uw verantwoordelijkheid.
Een sele maken is
bespreekbaar, maar
zorg dat er niemand
anders dan jijzelf
op staat
Amphia breidt fotoverbod uit
Het gebruik van een enkeIbrace tijdens
vcetbaI is het meest eectief cm herhaaI-
de enkeIbIessures te vccrkcmen. "Na een
eerste enkeIverstuiking is er een verhccgd
risicc cp een vcIgende", verteIt Evert
Verhagen, cnderzceker EMCD+ van VUmc
en prcjectIeider van het cnderzcek naar
de beste methcde cm herhaIing te vccr-
kcmen.
Een enkelblessure is n van de meest voor-
komende sportblessures. Verschillende prof-
voetballers hebben dat al aan den lijve onder-
vonden tijdens dit WK. Zo kon de Duitse
middenvelder Marco Reus niet mee naar
Brazili omdat hij een enkelblessure opliep
en moest Itali-doelman Gianluigi Buffon het
laten afweten tegen Engeland vanwege een
verdraaide enkel. Er zijn verschillende preven-
tieve maatregelen beschikbaar die het ver-
hoogde risico op herhaling kunnen beperken.
De enkelbrace bleek het meest effectief.
Verhagen: Als je de resultaten van het onder-
zoek vertaalt naar de voetballers van Oranje
die eerder een enkelblessure hadden, zou je
denken dat ik ze een brace zou adviseren. Maar
mijn supportershart zegt iets anders. Vanuit
die rol is mijn advies dat ze ondanks deze uit-
komst beter de balans kunnen trainen. Zon
brace is dan wel effectiever, maar be nvloedt
mogelijk ook de prestatie bij topvoetballers
negatief, door een bewegingsbeperking bij
snelle korte zijwaartse bewegingen en ver-
mindering van balgevoel.
Brace eectief
bij enkelblessure
Kanker in n dag
behandelen
Het adbcudumc in Nijmegen bcuwt drie
speciaIe cperatiekamers waar patin-
ten met prcstaatkanker, gynaeccIcgische
tumcren en hccfd-haIskanker in n dag
een ccmpIete behandeIing kunnen krijgen.
Zij krijgen dan in n dag een operatie,
controle van het operatieresultaat (microsco-
pische weefselanalyse) en een radiologische
controle. Normaal gesproken staat hier een
periode van een aantal weken voor, met meer-
dere ziekenhuisbezoeken. Het Radboudumc
verwacht over een jaar te kunnen starten en
is dan het eerste ziekenhuis ter wereld dat
deze behandeling in n dag in dezelfde
ruimte kan uitvoeren. Lees het hele artikel
op www.zorgenziekenhuiskrant.nl, dossier
oncologie.
www.medix.nl t. 013-5111111
Onderzoek- en
behandelbanken
Kijk voor meer
informatie of vraag een
GRATIS
proefplaatsing aan op
ziekenhuisstoelen.nl
Zadelkruk
Balance
Onafhankelijke,
deskundige en
geaccrediteerde
bij- en nascholing
Dnder grcte beIangsteIIing heeft Hare
kcninkIijke Hccgheid Prinses Margriet cp
vrijdag 6 juni het nieuwe Meander Medisch
Centrum in Amersfccrt c cieeI gecpend.
Vccr beIangsteIIenden was er cp zaterdag
7 juni een pubIieksdag.
Frank de Reij, voorzitter Raad van Bestuur van
het ziekenhuis, en Lucas Bolsius, burgemees-
ter van Amersfoort, heetten de prinses
welkom in het gloednieuwe ziekenhuis.
Prinses Margriet nam vervolgens het del
af van diverse verenigingen uit de regio.
Samen met chirurg Paul Verheijen, radi-
ologisch laborante Debbie van Toledo en
patint Michiel van der Nol verrichtte zij de
opening. Daarbij knipten zij ge zamenlijk een
gigantisch lint voor de entree van het gebouw
door. De opening werd omlijst met muziek,
zang, speeches en een optreden van het voor
de gelegenheid gevormde Meanderkoor. Op-
genomen patinten konden de opening via
het tv-scherm op hun kamer live volgen. Voor
medewerkers en bezoekers waren er grote
schermen geplaatst, waarop alles goed te zien
was. Aansluitend bezocht prinses Margriet
het gebouw en sprak daar met patinten en
medewerkers. In haar jonge jaren volgde zij de
opleiding tot verpleegkundige in Ziekenhuis
De Lichtenberg, n van de voorlopers van
Meander Medisch Centrum.
Het gebouw is eind december vorig jaar in
gebruik genomen, na de verhuizing van de
twee oude locaties Amersfoort Lichtenberg en
Elisabeth. Kenmerkend zijn de toepassing van
licht en groen, de eenpersoonskamers en de
logische indeling van het gebouw.
In haar jonge jaren
volgde prinses Margriet
de opleiding tot
verpleegkundige
Minerva
Fietsevenement
Animatielm
Fotowedstrijd
Fay kiest voor Oranje-gips
Oranje natuurlijk! Voor de negenjarige Fay Aardoom uit Dordrecht was de keus snel gemaakt toen haar gevraagd
werd welke kleur gips ze om haar arm wilde. Fay is immers Oranjefan. Nu kan iedereen zien dat ik voor Nederland
ben. Het meisje brak haar pols bij een val van het paard. Op de gipskamer van het Albert Schweitzer ziekenhuis in
Dordrecht mogen patinten altijd al kiezen uit een assortiment kleuren, maar in tijden van konings- en voetbalgekte
valt de keuze vanzelfsprekend vaak op oranje. Die kleur is momenteel dan ook extra voorradig.
Samen met chirurg Paul Verheijen, radiologisch laborante Debbie van Toledo en patint Michiel van der Nol verrichtte
prinses Margriet de opening (foto Robert Aarts).
Ziekenhuis ernhcven in Uden heeft de
Castvrijheidszcrg Award 2014 in de cate-
gcrie ziekenhuizen gewcnnen. "Een tcp-
prestatie", aIdus Maricn van Zccm, mana-
ger faciIitair bedrijf. "Dit is de krccn cp cns
werk, de beIcning vccr aI cnze mensen die
zich aI jaren inzetten cm van cnze nieuw-
bcuwIccatie een succes te maken." Wccn-
zcrgcentrum HcIdert in Emmen, cnderdeeI
van Leveste Care, heeft de Castvrijheids-
zcrg Award in de categcrie VerpIeging B
Verzcrging gewcnnen. De Castvrijheids-
zcrg Awards in de verschiIIende categcrie-
en werden uitgereikt tijdens het NaticnaaI
Ccngres Castvrijheidszcrg cp 12 juni.
Bernhoven streeft ernaar in 2016 het meest
mensgerichte ziekenhuis van Nederland te
zijn. Natuurlijk gastvrij is een belangrijke
waarde in de identiteit van Bernhoven. De
nieuwe locatie in Uden gaf Bernhoven de
kans een compleet nieuw gastvrijheids-
concept door te voeren. Met de nieuwe
locatie kreeg ook de visie op gastvrijheid
letterlijk meer gezicht. Het komt bijvoor-
beeld terug in het voedingsconcept van het
ziekenhuis. Maar ook op andere terreinen
wil Bern hoven gastvrijheid zichtbaar maken.
Zo treden vrijwilligers op als gastvrouw of
-heer en zorgen ze ervoor dat gasten in het
ziekenhuis hun weg vinden. Ook de natuur -
lijke verbinding met natuurgebied de Maas-
horst maakt dat Bernhoven een uniek gast-
vrijheidsconcept biedt aan patinten en
bezoekers. Ruim 230 ziekenhuizen, verzor-
gings- en verpleeghuizen en GGZ-instellin-
gen hebben meegedaan aan het project Gast-
vrijheid met Sterren. De resultaten worden
ge publiceerd in de Sterrengids Gastvrijheids-
zorg en op www.zorgmetsterren.nl.
Bernhoven wint Gastvrijheids Award
De Leidse Studenten Vereniging Minerva
reikte op 13 juni op ludieke wijze een cheque
uit van 53.392,00 euro aan het LUMC Kanker-
fonds. Gehuld in laboratoriumjassen met
daarop de getallen, vormde een aantal leden
gezamenlijk het te overhandigen bedrag.
De donatie wordt ingezet om twee Minerva
Studentfellows aan te stellen in het LUMC.
De fellows werken binnen het onderzoek van
prof. dr. Fred Falkenburg, onder leiding van
dr. Mirjam Heemskerk en dr. Inge Jedema, aan
een nieuwe behandelmethode tegen leukemie,
lymfklierkanker en de ziekte van Kahler.
Prinses Margriet
opent Meander
Het Diakonessenhuis (Utrecht/Zeist/Doorn)
heeft samen met het Liesbreukcentrum
Nederland een animatielm gemaakt over
een kijkoperatie van een liesbreuk. De lm
laat op een heldere en eenvoudige wijze zien,
wat een liesbreuk is en hoe de operatie ver-
loopt. Het is een belangrijke aanvulling op de
schriftelijke informatie en de mondelinge toe-
lichting van de chirurg. Uit ervaring bleek dat
het niet eenvoudig is om de operatie alleen
met woorden uit te leggen. De lm is online
via www.diakonessenhuis.nl of via YouTube
te zien.
2 Actueel
Nummer 13
25 juni 2014
Stelling van de maand
TceIichting
Het Amphia Ziekenhuis in Breda, dat eerder al een sele-verbod instelde op de spoed-
eisende hulp, heeft nu ook het maken van fotos en lmpjes verboden in de wachtruimten
van de poliklinieken.
reng uw stem uit cp www.zcrgenziekenhuiskrant.nI
en discussieer mee via facebcck.ccmlziekenhuiskrant
Het mcet in aIIe ziekenhuizen wcrden verbcden cm
fctc's en !Impjes te maken in wachtruimten.
De Zorg- en Ziekenhuiskrant
elke twee weken in de brievenbus?
nieuws voor de zorgprofessional
www.zorgenziekenhuiskrant.nl
Proteer dan nu van ons een sterk gereduceerde tarief!
Mail direct adresgegevens naar:
info@zorgenziekenhuiskrant en vermeld daarbij abonnement.
(50 euro incl. btw; normaal 74,20 incl. btw).
Het etsevenement Erasmus MC-Tour de
Rotterdam wordt zaterdag 28 juni verreden.
De opbrengst van het evenement gaat geheel
naar onderzoek naar en bestrijding van
kanker, meer speciek personalized medicine
Er worden vijf tochten aangeboden: een
pelotonstocht van 140 km, waaraan honder-
den wielrenners in gesloten formatie onder
motorbegeleiding meedoen, twee individuele
toertochten van 85 en 135 km, een recrea-
tieve tocht in de omgeving van Rotterdam van
veertig km (onder meer langs Kinderdijk) en
een tocht van 25 km langs bezienswaardige
plekjes van Rotterdam. Meer informatie en
voorinschrijven via www.tourderotterdam.nl.
Manager facilitair bedrijf Marion van Zoom en
Jos Spijkers, lid clintenraad Bernhoven.
Vilans houdt een fotowedstrijd met als thema:
Mentaal welbevinden. Zorgmedewerkers
kunnen met een foto laten zien wat mentaal
welbevinden voor hen betekent. Deze foto
kunnen ze insturen via www.zorgvoorbeter.nl/
otowedstrijd. In september wordt de winnaar
bekend gemaakt. De winnaar krijgt een
be levingsbon van honderd euro. De ingezon-
den fotos zijn te zien op het kennisplein Zorg
voor Beter. Daarnaast maakt Vilans van de
meest aansprekende fotos een beeldset, een
nieuwe werkvorm waarmee zorgmedewerkers
op een laagdrempelige en creatieve manier
met clinten en familie in gesprek kunnen
gaan over levensthemas.
Een groep van zestien mbo-verpleegkun-
digen van het IJsselland Ziekenhuis in
Capelle aan den IJssel start komende
maand met een tweejarige hbo-opleiding
verpleegkunde. Het IJsselland Zieken-
huis biedt met het innovatieve door-
scholingstraject de verpleegkundigen
ontwikkelingskansen en speelt in op de
steeds complexer wordende ziekenhuis-
zorg. Het IJsselland is het eerste zieken-
huis in Nederland dat met opleider NCOI dit
vernieuwde opleidingsconcept aanbiedt.
De zorgsector ontwikkelt zich in snel tempo
en de zorg wordt, onder meer door de ver-
grijzing steeds complexer. Oudere patinten
hebben vaak meerdere ziektebeelden tegelijk.
Dit vraagt om nieuwe competenties van
verpleegkundigen. De verpleegkundigen die
worden doorgeschoold zijn geselecteerd op
motivatie, ervaring en groeipotentie. Het
opleidingsprogramma is exibel ingericht
waardoor goed kan worden afgestemd op de
er varing en op het leertempo van de indivi-
duele student. In het programma staan zelf-
studie en leren op de werkvloer centraal. De
opleiding bevat naast praktijkgerichte groeps-
lessen ook veel praktijkstages, zowel in het
IJsselland Ziekenhuis als daarbuiten. In twee
jaar tijd kunnen de mbo-verpleegkundigen
hun hbo-bachelor diploma behalen. Voor het
project is het ziekenhuis een samenwerkings-
verband aangegaan met NCOI Opleidings-
groep, die zich speciek richt op volwassen-
onderwijs voor werkenden.
Asscher-gelden
Het verkrijgen van hbo-bachelor niveau biedt
volgens het ziekenhuis loopbaanperspectief
zowel binnen als buiten het ziekenhuis en
versterkt voor de deelnemers duurzaam de
positie op de arbeidsmarkt. Om deze reden
is subsidie aangevraagd uit de sectorgelden
van het ministerie van Sociale Zaken en Werk-
gelegenheid, de zogeheten Asscher-gelden.
Een groepvan zestien mbo-verpleegkundigen van het IJsselland Ziekenhuis in Capelle aan den IJssel start komende
maand met een tweejarige hbo-opleiding verpleegkunde.
De bouw van het Moeder- en Kindcentrum
op het terrein van het Lievensberg zieken-
huis in Bergen op Zoom bereikte op donder-
dag 12 juni het hoogste punt. Deze mijlpaal
werd feestelijk gevierd door de bouwers,
opdrachtgevers en genodigden.
De bouw van het Moeder- en Kindcentrum
startte begin dit jaar. Het centrum is een
samen werkingsproject tussen de fusie partners
Franciscus Ziekenhuis Roosendaal en Lievens-
berg ziekenhuis Bergen op Zoom. Om ook
in de toekomst aan de kwaliteits eisen op het
gebied van veilige zorg te voldoen, worden
hier kennis en kunde gebundeld. In april
2015 wordt het centrum in gebruik genomen.
In het gebouw komt ook een afdeling voor
geriatrische revalidatie van zorgorganisatie
tanteLouise-Vivensis. Het nieuwbouw complex
staat aan de achterkant van het Lievensberg
ziekenhuis en wordt gebouwd bovenop de
spoedeisende hulp/huisartsenpost. Qua
kleur- en materiaalgebruik wordt de nieuw-
bouw afgestemd op de bestaande gebouwen.
De binnenkant bestaat uit een structuur van
gangen met veel daglicht en verschillende
verblijfruimten.
Het Moeder- en Kindcentrum komt op de
eerste verdieping. Hier komen kraam-, beval-
en couveusesuites waar alles draait om het
gezin. Het centrum is zo ingericht dat een
barende vrouw niet meer verplaatst hoeft te
worden. In geval van nood is er een recht-
streekse verbinding met het OK-complex van
het ernaast gelegen ziekenhuis. Ook poli-
klinische bevallingen die door verloskundigen
worden begeleid, kunnen in het Moeder- en
Kindcentrum plaatsvinden.
Geriatrische revalidatie
De afdeling voor geriatrische revalidatie van
tanteLouise-Vivensis op de tweede verdieping
bestaat uit meerdere eenpersoonskamers. De
zorg op deze afdeling is speciek gericht op
herstel van functioneren en zelfredzaamheid.
In het centrum komt onder meer een zoge-
naamd revalidatieplein. Rondom dit plein
liggen de kamers. Een restaurant en dakterras
met oefenpaden maken deel uit van deze
afdeling en worden straks ook voor revalidatie
gebruikt.
Gynaecoloog Richard Pal, lid van de stuurgroep Moeder- en Kindcentrum, hees de vlag op het hoogste punt van de nieuwbouw in Bergen op Zoom.
Het centrum is zo
ingericht dat een
barende vrouw
niet meer verplaatst
hoeft te worden
Antibiotica in
de ambulance
Bezinning dure
kankermedicijnen
Bij sepsis (een ernstige vorm van infectie,
in de volksmond bloedvergiftiging) speelt
tijd een cruciale rol. Vorige week startte
een onderzoek waarbij patinten die
verdacht worden van sepsis al in de
ambulance antibiotica krijgen. Vroegtijdige
herkenning en het starten van behande-
ling vermindert de overlijdenskans en ver-
betert de kwaliteit van leven.
Dit onderzoek is wereldwijd de eerste grote
studie op dit gebied. Het is een samenwer-
kingsverband van acute internisten, SEH-
artsen en ambulance verpleegkundigen
en start in de regio Amsterdam. Sepsis is
een ernstig ziektebeeld en vormt een groot
gezond heidsprobleem met een hoge over-
lijdenskans. In het onderzoek gaat het om
twee interventies: als eerste zullen alle ambu-
lanceverpleegkundigen getraind worden in
het herkennen van sepsis en het initiren
van behandeling. Hierna volgt de tweede
interventie: het af nemen van bloedkweken
en het toedienen van antibio tica. Het
onder zoek zal ongeveer twee jaar duren,
waarbij meerdere ambulance regios en
ziekenhuizen mee doen. Lees meer op
www.zorgenziekenhuiskrant.nl, dossier
weten schappelijk onderzoek.
Door de toename van het aantal kanker-
patinten en de komst van nieuwe dure
oncologische geneesmiddelen, zullen de
kosten voor de behandeling van kanker-
patinten drastisch stijgen. Het zorg-
systeem is niet voorbereid op deze ont-
wikkeling.
Hierdoor kan de onwenselijke situatie ont-
staan dat op ziekenhuis- of spreekkamer-
niveau vanwege nancile overwegingen
wordt bepaald welk duur geneesmiddel
wel of niet wordt voor geschreven. Als we
niets doen dreigt willekeur en zal de ge-
lijke toegang tot dure geneesmiddelen ver-
dwijnen. Kanker patinten zullen daardoor
niet altijd de juiste behandeling krijgen,
concludeert KWF Kankerbestrijding. Vandaag
verschijnt het signaleringsrapport Toeganke-
lijkheid van dure kankergeneesmiddelen
van de Signa leringscommissie Kanker van
KWF Kankerbestrijding (SCK). Lees meer
op www.zorgenziekenhuiskrant.nl, dossier
oncologie.
Van mbo naar hbo in het IJsselland Ziekenhuis
Hersenen bij
genderdysorie
Bouw babycentrum vordert
Hersenen van jongeren die in het verkeerde
lichaam zijn geboren, vertonen kenmerken
die meer overeenkomen met het gewenste
geslacht dan het biologische geslacht.
Meisjes met genderdysforie vertonen al
voor de hormoonbehandeling dezelfde
hersenactiviteit als jongens zonder gender-
dysforie, aldus Sarah Burke. Zij promoveer-
de op 16 juni bij VU medisch centrum in
Amsterdam. Genderdysforie is een aandoe-
ning waarbij iemand zich identiceert met
het andere geslacht en het gevoel heeft in
een verkeerd lichaam geboren te zijn. Jaarlijks
melden zich ongeveer 200 kinderen met deze
aandoening bij het Kennis- en Zorgcentrum
voor Genderdysforie van VUmc. Lees meer
op www.zorgenziekenhuiskrant.nl, dossier
weten schappelijk onderzoek.
3 Actueel
Nummer 13
25 juni 2014
4 Advertentie
Nummer 13
25 juni 2014
Health through nature, science and innovation
De hectiek van het alledaagse drukke bestaan kan tijdelijk
extra spanningen geven en nadelige gevolgen hebben voor
onze gezondheid. Het is dan onder andere belangrijk om de
bloeddruk gezond te houden.
Naarmate we ouder worden neemt met name de bovendruk
ook geleidelijk toe. Een bloeddruk die verhoogd is wordt niet al-
tijd gevoeld, maar kan wel nadelige gevolgen hebben. Voor een
goede bloeddruk is voldoende lichaamsbeweging en gezonde
voeding belangrijk.
Peptide
De laatste jaren is ontdekt dat eiwitten uit melk, zogenaamde
peptiden bevatten. Een peptide is een aaneenschakeling van
verschillende aminozuren. Dat zijn op hun beurt weer basisbe-
standdelen van onze voeding. Een aantal aminozuren is dan ook
essentieel. Dat betekent dat we niet zonder kunnen.
Kalium
Kalium is een mineraal dat zich in de lichaamscellen bevindt.
Van kalium is bekend dat het bijdraagt aan het behoud van een
normale bloeddruk.
Regisense
Regisense is een voedingssupplement met drie lactopeptiden
uit melkeiwit (tripeptide) en kalium. Deze combinatie zorgt er-
voor dat uw lichaam extra ondersteuning krijgt en zo bijdraagt
aan het behoud van een goede bloeddruk. Regisense is zo ont-
wikkeld dat het goed door het lichaam wordt opgenomen.
Regisense bevat 300 mg kalium (= 15% van de aanbevolen da-
gelijkse hoeveelheid). Regisense - met 3,4 mg IPP en 300 mg
kalium - bevat 60 tabletten en kost 39,95. Verkrijgbaar via ge-
zondheidswinkels
Springfeld Nutraceuticals
T 0186 626173 E info@springfeldnutra.com
Maak je
niet druk
Kalium* en lactotripeptide
uit melkeiwit
*
Draagt bij aan het behoud
van een normale bloeddruk
Weg met die fruitmanden: wie in het
zieken huis ligt moet aan de eiwitten.
Als je langdurig ziek bent, eet je je eigen
spier eiwitten op, waardoor je weerstand
vermindert en je slechter herstelt, aldus
Huib van Leeuwen. Hij is genspireerd door
twee wetenschappers, te weten Marian
de van der Schueren, onderzoeker bij het
VU medisch centrum en lector voeding in
relatie tot sport en gezondheid en profes-
sor dr. Hans Sauerwein verbonden aan het
Academisch Medisch Centrum te Amster-
dam.
Het is een tijd onderschat, maar inmiddels is
iedereen er over uit: goede voeding kan abso-
luut bijdragen aan een korter verblijf in het
ziekenhuis en een sneller herstel. En goede
voeding is wel het laatste waar men bij ziekte
aan moet denken. Wanneer iemand acuut ziek
is, gaat het stressmetabolisme werken. Dat be-
tekent dat, wanneer men te weinig eet, geen
vet verbrandt, maar vooral de (eigen spier-)
eiwitten opeet. Dit is dus wezenlijk anders dan
bij gezonde mensen, die verbranden vet als ze
op dieet zijn. In geval van ziekte moeten de
eiwitten als eerste worden aangevuld. En dat
kan men beter doen met bijvoorbeeld blokjes
kaas dan met een stukje fruit. Zoveel mogelijk
eiwitten en calorien, daar komt het in een
notendop op neer, aldus Huib van Leeuwen
van Patisserie Unique. Ook Patisserie Unique
is overtuigd van het effect van eiwitten op
een sneller herstel. Met Innopastry speelt zij
in op deze behoefte met de producten Bouw-
steentjes en Easy-to-Eat, die beide een bron
van hoogwaardig eiwit zijn. Bouwsteentjes
en Easy-to-Eat zijn gebakjes [tussendoortjes]
tegen ondervoeding en bevatten per kleine
portie al acht gram hoogwaardig wei-eiwit.
Beide producten kregen een eerste prijs voor
innovatie: Bouwsteentjes in 2008 en Easy-to-
Eat in 2009. Volgens Patisserie Unique zijn de
producten een succes: Naast de zorg groeit de
extramurale markt snel. Wij hebben dan ook
de samenwerking met een landelijk opereren-
de retailer gezocht. De supermarktorganisatie
van Jumbo en C1000 heeft de alleenverkoop
van Bouwsteentjes en Easy-to-Eat in de Neder-
landse supermarkten. Op deze manier hebben
we een landelijke spreiding voor de mensen
die thuis verblijven.
Spierafbraak
Naast kip, kaas en melk zijn Bouwsteentjes en
Easy-to-Eat dus een goede aanvulling hetgeen
het herstel bevordert. Mensen worden eerder
beter en gaan sneller naar huis, er zijn minder
complicaties en er is minder kans op spier-
afbraak.
Bij een steekproef van de Consumenten-
bond onder acht superfoods blijkt de
helft van de etiketten fouten te bevatten.
Fabrikanten schermen met onterechte
claims, er ontbreekt informatie in het
Nederlands of er staat bijvoorbeeld rijk
aan ijzer zonder het ijzergehalte te ver-
melden, aldus de Consumentenbond. De
meeste van de door de Consumentenbond
aangesproken fabrikanten hebben toe-
gezegd het etiket aan te zullen passen.
De Consumentenbond nam voor deGezond-
gids van juni 2014 acht superfoods onder
de loep die op de verpakking veel beloftes
doen over de voedingswaarde. De helft van
de onderzochte superfoods maakt volgens
de Consumentenbond de claims op de
verpakking niet waar. Ze bevatten bijvoor-
beeld veel minder mineralen of vitamines
dan de verpakking doet vermoeden. Vier
van de onderzochte superfoods maakten
volgens de Consumentenbond hun claims
wel waar maar vaak betalen consumenten
dan veel geld voor vitamines en mineralen
waar bijna niemand een tekort aan heeft. Of
die in gelijke hoeveelheden in andere, goed-
kopere levensmiddelen zitten, zoals spinazie,
tarwezemelen en vis. Voor meer informatie:
www.consumentenbond.nl.
Studenten van de opleiding Food Design
& Innovation van de HAS Hogeschool in
Den Bosch veroverden met hun gezonde
snackconcept Steamit de Bachelors
Award 2014. Aan de competitie die het
Voedingscentrum organiseerde, deden
bijna alle foodgerelateerde opleidingen
mee. De jury beoordeelde 37 inzendingen
en bestond uit vertegenwoordigers van
de Levens middelenindustrie, retail, de
Consu mentenbond, het ministerie van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport en het
Voedingscentrum.
Uiteindelijk nomineerden de juryleden drie
inzendingen voor de Bachelors Award 2014.
Steamit van drie studenten van HAS Hoge-
school werd als meest vernieuwend en com-
pleet beoordeeld. De studenten ontwierpen
steam-bits, kleine gestoomde wontonhapjes
met verschillende groente- en fruitvullingen
en een topping. Ze dachten ook na hoe de
hapjes te serveren (op een bordje gemaakt
van suikerriet) en waar het te verkopen (het
station). De prijs per drie steambits is twee
euro, en 75 eurocent voor elke extra snack.
Treinreizigers kunnen gemakkelijk, duur-
zaam en gezond eten en dat is precies wat
het Voedingscentrum beoogt met de prijs-
vraag, stelt de jury in zijn rapport. Studenten
Voeding & Ditetiek van de Groningse Hanze
Hogeschool kwamen op het idee om chips
van bruine bonen en maszetmeel te maken
en werden tweede. Brons ging naar de studie
Voeding & Ditetiek van de Hogeschool van
Amsterdam. De studenten bedachten Veggie-
Loaf, een stevig brood met seizoengroenten.
Het Voedingscentrum beloonde ook originali-
teit. Studenten Voeding & Ditetiek eveneens
van de Groningse Hanze Hogeschool be-
dachten de vezelrijke, glutenvrije koekreep
gemaakt van peulvruchten. De toepassing van
kikkererwten in een koekachtig product vond
de jury goed bedacht.
Nederlanders schatten hun dagelijkse
groenteconsumptie te hoog in. Bijna drie-
kwart van de consumenten denkt vol-
doende groente te eten, terwijl bekend is
dat slechts vijf procent van de volwasse-
nen in Nederland de aanbeveling van200
gram groente per dag haalt. De afgelopen
25 jaar daalde de groenteconsumptie met
zon dertig gram.
Meer informatie over het bereiden van groente
kan volgens de ondervraagden de consump-
tie stimuleren. En het aanbod van groente
kan vooral in de horeca beter. Dat blijkt uit
het Duurzaamheidkompas, een periodiek
onderzoek naar actuele duurzaamheid themas
van Schuttelaar & Partners en MarketRespon-
se. Nederlanders staan over het algemeen
positief tegenover groente, blijkt uit hetzelfde
onderzoek.
Een duidelijke meerderheid vindt groente
gezond (92 procent) en lekker (82 procent)
- maar liefst 83 procent vindt het normaal
om elke dag groente te eten. Gevraagd naar
de belangrijkste barrires bij het eten van
groente, geven Nederlanders vaak aan moeite
te hebben met de bereiding. Het kost hen
veel tijd en het is lastig om voldoende met
groente te variren. Slechts n op de vijf
consumenten meent dat restaurants vol-
doende groente aanbieden. Driekwart van de
ondervraagden stelt dat het zou helpen als
restaurants groente actief zouden promoten
in hun menus. Als belangrijkste verantwoor-
delijke voor het eten van voldoende groente
wijst de Nederlandse consument zichzelf aan.
Supermarkten komen op de tweede plaats met
74 procent. Op plek drie en vier staan familie
(52 procent) en horeca (45 procent). Daarna
pas volgen instanties als het Voedingscentrum
met 38 procent.
Een snel herstel dankzij eiwitten
Foute etiketten
op superfoods
Eerste prijs voor
gezonde snack
Gevraagd naar de
belangrijkste barrires
bij het eten van groente,
geven Nederlanders
vaak aan moeite te
hebben met de bereiding
Groenteconsumptie te laag
! #$ %$&'%$( )* +$,$ *-./(- ,/0( --(.$1$2$3+
+))3 +$ 4$%3$$(+$ )3.-(/'-%/$' )5 4$+3/02$(
5 6)$+/(.
7899$3 :;
<= 08(/ <>:?
*
Bouwsteentjes
Huib van Leeuwen
Nederlanders schatten hun dagelijkse groenteconsumptie te hoog in.
Bij chronisch darmfalen zijn er twee
behandelopties: een dunnedarmtransplan-
tatie of een behandeling met voeding via
een infuus. De eerstgenoemde behande-
ling voor chronisch darmfalen is relatief
nieuw en wordt alleen als laatste red-
middel toegepast.
Anne Margot Roskott, huisarts in opleiding,
concludeert in haar promotieonderzoek dat
per individu bekeken moet worden wat de
beste behandeloptie is. Om de kwaliteit van
zorg voor patinten met chronisch darm-
falen te verbeteren, pleit ze verder voor
nauwe samenwerking tussen de verschillende
Neder landse behandelcentra voor chronisch
darmfalen en het UMCG als enige darmtrans-
plantatiecentrum in Nederland. De dunne
darm is zon vijf meter lang en speelt een be-
langrijke rol in de spijsvertering. Bij een kleine
groep mensen is er onvoldoende gezonde
dunne darm aanwezig om voedsel en vocht
binnen te krijgen. Om te kunnen overleven,
krijgen zij voeding toegediend via een infuus-
slang in een grote lichaamsader. Dit wordt
parenterale voeding (TPV) genoemd. Alleen
wanneer een behandeling met TPV niet meer
mogelijk is wordt een dunnedarmtransplan-
tatie uitgevoerd. Het Universitair Medisch
Centrum Groningen is in Nederland het enige
ziekenhuis dat deze vorm van transplantatie
uitvoert. Patinten met chronisch darmfalen
kunnen in Nederland terecht bij verschillende
behandelcentra.
Beste therapie voor patinten met chronisch darmfalen
6 Advertentie
Nummer 13
25 juni 2014
Er is veeI discussie cver de waarde van
griepvaccinatie vccr gezcnde zestigpIus-
sers. VcIgens critici is niet bewezen dat
deze cuderen baat hebben bij de jaarIijkse
griepprik. De bewijskracht vccr de eec-
tiviteit is weIiswaar niet cptimaaI, maar er
zijn vcIdcende aanwijzingen dat vaccina-
tie cuderen beschermt tegen griep en de
ccmpIicaties daarvan.
Ook lijken de kosten van het vaccinatie-
programma binnen (inter)nationaal genoem-
de grenzen voor doelmatigheid te blijven. Op
dit moment zijn er geen goede argumenten
om gezonde zwangere vrouwen te vaccineren
tegen griep. Dit schrijft de Gezondheids-
raad in een onlangs uitgebracht advies aan
de minister van Volksgezondheid, Welzijn
en Sport. De Gezondheidsraad concludeert
dat griep gepaard gaat met extra ziekenhuis-
opnames en sterfte onder gezonde zestigplus-
sers, waarbij het risico oploopt met de leeftijd.
Vaccinatie tegen inuenza kent bij deze groep
diverse onzekerheden. Over de effec tiviteit
van het vaccinatieprogramma is minder
bekend dan men zou wensen. Toch zijn er
volgens de raad voldoende aan wijzingen dat
deze groep ouderen baat heeft bij de jaar-
lijkse griepprik. Wel wijst de raad erop dat de
effectiviteit per seizoen sterk kan uctueren,
afhankelijk van de mate van viruscirculatie
en van de match tussen de circulerende en
voor het vaccin gebruikte virusstammen.
Verder is de gemiddelde kosteneffectiviteit
van het vaccinatieprogramma door de jaren
heen hoogstwaarschijnlijk minder gunstig
dan eerder gedacht, maar lijkt zich nog altijd
binnen (inter)nationaal genoemde grenzen
voor doelmatigheid te bewegen.
uurtzcrg NederIand krijgt meer cIin-
ten digitaaI tcegewezen dccr IandeIijke
aansIuiting cp PDINT. De gerencmmeerde
thuiszcrgcrganisatie met uurtzcrgteams
dccr geheeI NederIand, vereenvcudigt en
versneIt met de IandeIijke aansIuiting het
prcces vccr aIIe PDINT ziekenhuizen cm
patinten naar een wiIIekeurig uurtzcrg-
team dccr te verwijzen.

POINT, het digitaal Transferdossier van Techxx
dat het transferproces digitaliseert voor dertig
ziekenhuizen en meer dan 350 VVT-instel-
lingen, ondersteunt de Buurtzorgteams in het
toegewezen krijgen van de clinten, efcint
werken en in snelle volledige zorgoverdrach-
ten.POINT wordt in Nederland op regionaal
niveau ingezet waarbij ziekenhuizen en VVT-
instellingen transferdossiers digitaal over
-
dragen. In 2013 waren al ruim honderd Buurt-
zorgteams aangesloten op POINT binnen de
zorgregios werkzaam met POINT. Vanwege de
kwaliteitsverhoging en de aansluiting op de
digitale dossiervoering bij Buurtzorg Neder-
land, is gekozen voor een aansluiting van alle
Buurtzorgteam. Met de landelijke aansluiting
van Buurtzorg Nederland krijgen alle Buurt-
zorgteams vanuit de op POINT aangesloten
zorginstellingen sneller en efcinter clinten
toegewezen. 75 procent van de Buurtzorg-
teams is inmiddels aangesloten.

Dver PDINT
POINT groeit snel en verzorgde in 2013
meer dan 60.000 transferdossiers. Techxx,
de leverancier van POINT heeft anticiperend
op de veranderende zorgmarkt en in samen-
werking met haar klanten, de functionaliteit
en het gebruiksgemak binnen POINT sterk
uitgebreid. Met de huisartsenkoppeling,
patintoverdrachten tussen ziekenhuizen,
inzicht in beddencapaciteit en het eOver-
dracht, MSVT- en GRZ-formulier wordt de
kwaliteit in zorg verder verhoogd en aan
de eisen van de Inspectie voor de Gezond-
heidszorg (IGZ) op het gebied van zorgover-
drachten voldaan. In 2013 is Techxx ofcieel
gecer ticeerd voor ISO 27001 en NEN 7510.
Hiermee wordt bevestigd dat Techxx en haar
oplossingen op een betrouwbare en veilige
manier met (patint)gegevens omgaan.
Meer informatie over POINT is te vinden op
www.verzorgdeoverdracht.nl.
Het I1sseIIand Ziekenhuis in CapeIIe aan
den I1sseI is een bijzcndere adviesgrcep
rijker. 75 jaar is de gemiddeIde Ieeftijd van
de Ieden van de grcep senicren die actieve
feedback gaat geven cp het cuderenbeIeid
van het I1sseIIand Ziekenhuis. Het zieken-
huis is begin 2014 gestart met een prcject
cm vriendeIijker te wcrden vccr senicren.
Joke Boonstra, lid van de raad van bestuur,
gaf op 4 juni het ofcile startsein voor de
adviesgroep die door de Clintenraad van het
ziekenhuis werd genstalleerd. De groep zal
drie tot vier maal per jaar bij elkaar komen
om terugkoppeling te geven op voorstellen
met betrekking tot het ouderenbeleid. Diverse
zaken worden voorgelegd aan de senioren,
bijvoorbeeld de aanschaf van nieuwe stoelen
voor de centrale hal, maar ook de manier van
afspraken maken op de polikliniek. De eerste
adviezen zijn inmiddels al gegeven.
De verpleegafdelingen van het IJsselland
Ziekenhuis staan aan de vooravond van een
grote renovatie. Om na te gaan of het ontwerp
van de nieuwe afdelingen ook in de praktijk
zal werken, is een model verpleegafdeling
nagebouwd. De adviesgroep heeft een bezoek
gebracht aan deze voorbeeld afdeling en
kwam met ideen die het IJsselland Zieken-
huis goed kan gebruiken. Zo adviseerden de
senioren over de douchekrukjes in de bad-
kamer en de beste plek voor een knop om de
deur te openen vanuit een scootmobiel. Dit
onderstreept het belang van de inbreng van
onze patinten en bezoekers, zegt Boonstra.
Wij willen als ziekenhuis een betrouwbare en
vertrouwde omgeving zijn die we in gezamen-
lijkheid creren en uitstralen. We zijn de leden
van de adviesgroep daarom dankbaar dat we
van hun ervaring gebruik mogen maken.
Leden van de senioren adviesgroep testen een proefopstelling van een verpleegafdeling.
Ouderen gebaat
bij griepprik
Aanvulling op BeterThuis
Meer clinten voor Buurtzorg met POINT
Wij willen als zieken-
huis een betrouwbare
omgeving zijn die we
in gezamenlijkheid
creren en uitstralen
Ouderenbeleid IJsselland
7 !"#$ &""# '()*#*+
,(--*# ./
01 2(+3 04.5
*

Volledig verzorgde verhuizingen voor senioren
In- en uitpakken van al uw bezittingen die u wilt verhuizen
Demontage en montage van grote meubels
Ophangen van lampen, klokken, schilderijen en decoratie
Aansluiten en instellen van apparatuur zoals televisie en wasmachine
Stoffeer- schilder- en behangwerk

Correcte woning ontruimingen na verhuizen of overlijden
Een nette oplevering aan de verhuurder of makelaar
Bruikbare spullen hergebruikt via stichtingen
Wij onderscheiden ons door de grote hoeveelheid werkzaamheden die wij uit
handen (kunnen) nemen. U ervaart zo min mogelijk van uw verhuizing, omdat
uw woning na ons werk geheel ingericht en woonklaar kan zijn, als u dat van
ons verwacht. Wij werken naar uw wensen en verwachtingen, dus u bepaalt
wat we wel en niet voor u doen.
Bel voor een brochure of afspraak 010 888 22 15
www.seniorenhulp.com|info@seniorenhulp.com
eterThuis is een cnIine pIatfcrm waar
vraag en aanbcd van cuderenzcrg wcrden
samengebracht (www.beterthuis.nI].
Voor thuishelpers en opdrachtgevers is
inschrijven via de database gratis. Op het
moment dat een opdrachtgever de contact-
gegevens van een thuishelper opvraagt, vraagt
BeterThuis daarvoor per kandidaat tien euro
aan administratiekosten (aan de opdracht-
gever, niet aan de thuishelper). Een thuis-
helper kan ervoor kiezen om gouden thuis-
helper te worden. Dat kan na een intensieve
telefonische intake. Hiervoor wordt per half
jaar vijftien euro aan administratiekosten
gerekend.
6 7* 8*9:8*+ "; )*<* ;=$3+= <32+ ==+$*>*&*#)
)""# )* ?*8#**+)* "#$=+3:=83*: "@ ?*)#32&*+
Er is veel discussie over de waarde van griepvaccinatie
voor gezonde zestigplussers.
Het Admiraal De Ruyter Ziekenhuis in
Vlissingen gaat werken met diverse
ziekenhuismaterialen die milieubewust via
de riolering kunnen worden afgevoerd. Het
gaat onder meer om pos, urinaals, maat-
kannen en spuugbakjes.
Na een succesvolle proefperiode heeft het
ADRZ nu de vergunning binnen en sinds
vorige week worden gefaseerd de oude
po-spoelers vervangen door pulp disposables
units. De papieren disposables worden door
een pulp disposables unit tot een substantie
verwerkt die via de riolering wordt afgevoerd.
Tijdens de proef controleerde het Waterschap
de waterafvalstromen van het ziekenhuis om
na te gaan welke invloed de pulpproducten
hebben op de installaties en de waterzuive-
ring. Alle onderzoeken gaven een positief
resultaat. Het werken met wegwerpproduc-
ten heeft volgens het ziekenhuis veel voor-
delen. Zo wordt de kans op allerlei infecties
verkleind en wordt ink wat tijd bespaard op
schoonmaken.
Tergooi (Hilversum/Blaricum) startte maan-
dag 16 juni met de Geriatrische Trauma-
tologie Unit (GTU). Mensen van zeventig
jaar of ouder met een gebroken heup,
worden vanaf de spoedeisende hulp (SEH)
voortaan direct geholpen door een multi-
disciplinair team.
Het team van de GTU bestaat uit een klinisch
geriater (specialist in ouderengeneeskunde),
orthopedisch chirurg en een traumachirurg
(specialist in gevolgen ongeluk). Ze behande-
len niet alleen de heupfractuur van de
zeventigplusser, maar brengen direct de hele
gezondheidssituatie in beeld. De aanpak op
de GTU moet leiden tot betere zorg en een
kleinere kans op complicaties. Zo is men extra
alert op medicatie, ondervoeding en verward-
heid. Een zeventigplusser met een gebroken
heup wordt voortaan direct van de SEH opge-
nomen op de GTU, zonder tussenkomst van
de afdeling acute opname. Voor de GTU heeft
Tergooi in Hilversum een klinische afdeling
met tien bedden gecreerd, verpleegkundigen
geschoold en een huiskamer ingericht.
St. Antonius (Utrecht/Nieuwegein)
heeft samen met Achmea en zes andere
zieken huizen onderzoek gedaan naar de
kwaliteit van dikke darmonderzoeken
(colo scopie n). Na het vaststellen van de
juiste uitkomstmaten en een eerste meting
in 2013 hebben de ziekenhuizen al diverse
ver beteracties opgepakt. Bij een recente
tweede meting bleken de coloscopien
beter uitgevoerd. Zo zijn in 2014 bij zon
170 meer mensen goedaardige gezwellen
(adenomen) weggehaald die mogelijk
waren uitgegroeid tot darmkanker als ze
niet waren ontdekt en verwijderd.
Jaarlijks ondergaan 200.000 Nederlanders
een coloscopie om hun dikke darm te laten
onder zoeken. Naast mensen met klachten
gaat het sinds dit jaar ook om zon twee
miljoen mensen vanaf 55 jaar die deelnemen
aan het nieuwe bevolkingsonderzoek naar
darm kanker. Een coloscopie die goed wordt
uitgevoerd, zorgt ervoor dat poliepen en
goedaardige gezwellen in een vroeg stadium
worden ontdekt. De kans op darmkanker in
de tien jaar na een goed uitgevoerde colosco-
pie is tien tot vijftien keer lager dan wanneer
de coloscopie slecht is uitgevoerd. Om de
kwali teit van de coloscopien te kunnen be -
oor delen en verbeteren, hebben de zieken-
huizen met steun van Achmea maatstaven
ontwikkeld waarop de onderzoeken onderling
te vergelijken zijn. Peter van der Schaar, maag,
darm en leverarts van het St. Antonius Zieken-
huis: We maken nu gebruik van een nieuwe
techniek bij het uitvoeren van darmkanker-
onderzoek, de zogenoemde CO2-insufatie.
In plaats van lucht wordt nu CO2 in de darm
geblazen waardoor de patint veel minder last
heeft van een opgeblazen gevoel. De patint
ervaart hierdoor de coloscopie als veel minder
belastend. Van der Schaar: We hebben door
dit project meer inzicht gekregen in onze
sterke punten maar ook in onze verbeter-
punten. Alleen al het vergelijken heeft geleid
tot een kwaliteitsslag.
Mocht de gehanteerde set kwaliteits-
indicatoren in deze pilot verheven worden tot
de landelijke standaard, dan voldoet het St.
Antonius als een van de eerste ziekenhuizen
in Nederland aan de nieuwe kwaliteitseisen
voor coloscopien. De zes andere zieken-
huizen die deelneman aan het onderzoek zijn
Erasmus MC, UMC Utrecht, Deventer zieken-
huizen, Isala, Ikazia ziekenhuis en het IJssel-
land Ziekenhuis.
Inspectie bekijkt
arbeidsveiligheid
Nominatie voor
OK-cockpit
Over op papieren
wegwerpproduct
GTU-afdeling
in Tergooi
Alleen al het vergelijken
heeft geleid tot een
kwaliteitsslag
Betere kwaliteit
darmonderzoek
Medicatie-incidenten verminderen
Het verbeteren van medicatiegebruik is
n van de meest besproken onderwer-
pen in de zorg. Logisch, want fouten bij
be reiden, uitzetten en toedienen van
medicatie kunnen ernstige gevolgen
hebben. Iedereen wil voorkomen dat bij
mensen schadelijke bijwerkingen op-
treden. Om deze reden organiseert Nursing
elk jaar de Dag van de Medicatieveiligheid,
want kennis is cruciaal om medicatie-
incidenten te verminderen.
Iedereen kent de ernst van bloedingen en
elektrolytstoornissen. Communicatie, over-
dracht, signalering en rekenvaardigheid
moeten allemaal nog beter. En dat kan ook.
Om de medicatieveiligheid te verbeteren, is
iedereen nodig. Apothekers, thuiszorgmede-
werkers, artsen, verzorgenden en verpleeg-
kundigen. Het is de verpleegkundige die
vaak als eerste bijwerkingen en inter acties
signaleert. Daarom organiseert Nursing
ook dit jaar (op 2 oktober) de Dag van de
Medicatieveiligheid. Tijdens dit congres
wordt ingaan op verschillende aspecten van
medicatieveiligheid. Wat zijn de meest voor-
komende oorzaken en hoe kan een verpleeg-
kundige of verzorgende fouten voorkomen?
Een praktijkgericht congres waar deelnemers
met al hun vragen terecht kunnen. Aan het
einde van deze dag keren de deelnemers huis-
waarts met handvatten om huidige tekort-
komingen aan te pakken zodat er minder
medicatiefouten gemaakt worden.
Rekenvaardigheid
Ze leren over onderwerpen als rekenvaardig-
heid, waarbij ze op een leuke manier reken-
fouten leren verminderen, en over hun invloed
op zorgvuldige medicatie-overdracht. Ook
zal er worden stilgestaan bij high risk medica-
tie, hulpmiddelen bij medicatietoediening en
medicatieveiligheid in specieke zorginstel-
lingen (aparte track voor ziekenhuizen en een
aparte track voor de thuiszorg en overige zorg-
instellingen). Kijk voor meer informatie en
aanmelden op www.reedbusinessevents.nl/
medicatieveiligeid.
De Inspectie SZW is onlangs gestart met
een nieuwe ronde controles in de sector
zorg en welzijn. De inspecteurs gaan langs
bij ziekenhuizen, opvanghuizen en asiel-
zoekerscentra. De inspecties duren tot het
eind van het jaar.
De inspecteurs kijken vooral naar maatregelen
die werkgevers nemen om psychosociale
arbeidsbelasting aan te pakken. Dat is namelijk
de belangrijkste oorzaak van werkgerelateerd
ziekteverzuim in de zorg. In de ziekenhuizen
kijkt de Inspectie behalve naar de systema-
tische aanpak van werkgerelateerde stress ook
naar het gebruik van veilige naaldsystemen en
naar arbeidstijden van arts-assistenten. Voor
dat laatste krijgt een aantal eerdere overtreders
nu opnieuw bezoek. De Inspectie SZW vindt
het belangrijk dat er gezond en veilig wordt
gewerkt. Het is de verantwoordelijkheid van
de werkgever en werknemer om wet- en regel-
geving na te leven. Instellingen die de wet- en
regelgeving niet naleven kunnen hoge boetes
en sancties krijgen.
Gelre ziekenhuizen Apeldoorn is door de
Inspectie voor de Gezondheidszorg ge-
nomineerd voor de IGZ ZorgVeiligPrijs
2014, samen met het Antonius Ziekenhuis
in Sneek, het Zaans Medisch Centrum in
Zaandam, het VUmc in Amsterdam en het
Havenziekenhuis in Rotterdam.
De prijs die jaarlijks door de IGZ wordt uit-
gereikt voor het beste initiatief op het gebied
van patintveiligheid in de zorg is dit jaar
toegekend aan GGZ Oost Brabant voor het
initiatief Gangmakers en veiligheidsoverleg-
gen (zie: www.igz.nl). Van de 39 ingezonden
initiatieven werden er drie genomineerd. De
ziekenhuizen in Apeldoorn, Sneek, Zaandam,
Amsterdam en Rotterdam ontwikkelden in
nauwe samenwerking met het bedrijf New-
Compliance uit Zoetermeer de Operatie-
kamer Cockpit. Dit innovatieve systeem toont
in n overzicht real-time alle veiligheids-
parameters per patint, waardoor de kans
op wond infecties tijdens een operatie en het
patintenleed dat daarmee gepaard gaat in
belangrijke mate afneemt.
Martini Paviljoen feestelijk geopend
Commissaris van de Koning Max van den Berg, heeft woensdag 11 juni het Martini Paviljoen in de binnentuin van
het Groningse ziekenhuis feestelijk geopend. Met steun van 500 bedrijfsvrienden, stichtingen, fondsen, particulieren
en medewerkers is dit initiatief werkelijkheid geworden. Het nieuwe Martini Paviljoen is een plek waar patinten,
bezoekers en medewerkers even kunnen ontspannen en genieten.
8 !"#$#%&
'())%* ,-
./ 0($# .1,2
Tijdens dit congres wordt onder meer stilgestaan bij high risk medicatie, hulpmiddelen bij medicatietoediening en
medicatieveiligheid in specieke zorginstellingen.
Jaarlijks ondergaan 200.000 Nederlanders een coloscopie
om hun dikke darm te laten onder zoeken.
3 4% 5%&65%$ 78 9%:% 8;<#$; :#0$ ;;$<%"%=%*9 977* 9% >%5*%%$9% 7*<;$#6;5#%6 7? >%9*#0=%$
*
Achttien pcIikIinieken uit zestien zieken-
huizen hebben hun tcegangstijd bIijvend
verkcrt van gemiddeId 47 naar 21 dagen.
ij een aantaI pcIikIinieken kunnen
patinten zeIfs binnen enkeIe dagen
terecht, cck zcnder spced. Ze bereikten
dit dccr deeIname aan het prcject Werken
zcnder wachtIijst (WZW]. Dit bIijkt uit
het prcmctiecnderzcek van prcmcvendus
Marc cuppe van der Vccrt.
Het onderzoek werd uitgevoerd onder auspi-
cin van onderzoeksinstituut CAPHRI (UM/
MUMC+), TIAS (UvT), Elisabeth-Twee Steden
Ziekenhuis en St. Antonius Ziekenhuis
Utrecht/Nieuwegein. Op donderdag 12 juni
verdedigde hij zijn proefschrift aan de Univer-
siteit Maastricht. Rouppe van der Voort is
werkzaam bij het St. Antonius Ziekenhuis als
manager Lean en Zorglogistiek. De promoven-
dus heeft in de periode 2003 tot 2005 achttien
poliklinieken gevolgd bij de invoering van
hun WZW-projecten. Drie jaar later heeft hij
bij veertien succesvolle poliklinieken onder-
zocht of hun wachttijdreductie ook duurzaam
was en zo ja, waarom.
Dnncdige vertragingen
Op een willekeurige dag wachten meer dan
1,5 miljoen mensen op een poliklinische
afspraak. De wijze waarop poliklinieken
vraag en aanbod afstemmen veroorzaakt
onnodige vertragingen in de wachttijd. Met
Werken zonder wachtlijst (WZW) kunnen
poli klinieken beter anticiperen op uctuaties
in de vraag. Het onderzoek van Rouppe van
der Voort laat zien dat dit substantile effec-
ten heeft, die ook drie jaar na de invoering
nog aanwezig zijn. De reductie van de wacht-
tijd varieert van zeven procent tot maar liefst
93 procent. Bij poliklinieken van dermatolo-
gie, kinder geneeskunde, reumatologie en
neurologie kunnen nieuwe en controle
patinten zelfs binnen enkele dagen terecht,
ook zonder spoed.
AIIes draait cm !exibiIiteit
Rouppe van der Voort: WZW draait erom
dat poliklinieken exibeler omgaan met het
plannen van spreekuren en afspraken. Veel
onderzochte poliklinieken hanteerden een
uitgebreide mix van spreekuren. Binnen die
spreekuren was dan ook nog een verdere
onderverdeling naar type afspraken, bijvoor-
beeld nieuwe patint, controle-afspraak,
spoedconsult, wondzorg. Dat leidde tot zoveel
verschillende spreekuren en afspraken dat als
het ware allerlei kleine wachtlijstjes werden
gecreerd. Bij sommige poliklinieken liep dat
op tot meer dan honderd varianten.
WZW vraagt ook om meer exibiliteit om
spreekuren en operatiesessies uit te wisselen
en exibel omgaan met de capaciteit van
artsen. Dat klinkt radicaler dan het is,
meestal hoef je maar beperkt bij te sturen.
Betere onder linge afstemming over afwezig-
heid door vakantie of congresbezoek en geen
spreekuren annuleren binnen zes weken helpt
al een hele hoop. De meeste artsen vinden
het ook geen probleem om in drukke periodes
op vrije dagen te werken en die in rustige
tijden weer in te halen.
Duurzaam eect
De promovendus onderzocht ook welke
factoren bijdragen aan de duurzaamheid van
de effecten: Vreemd genoeg is daar tot nu
toe weinig onderzoek naar gedaan. Klinisch
leiderschap blijkt van cruciaal belang. Artsen
moeten zelf in de lead zijn, liefst als project-
leider. Zij moeten gemotiveerd zijn om op
een andere manier te gaan werken. Bovendien
moet het project gebaseerd zijn op een duide-
lijke visie, men moet gemotiveerd zijn om echt
vraaggestuurd te gaan werken. En het helpt
natuurlijk ook als men zelf de voordelen van
de nieuwe aanpak aan den lijve ervaart. Die
effecten zijn het meest voelbaar als de wacht-
tijdreductie groot is. Werken zonder wacht-
lijst vraagt ook een omslag in het denken:
De manier van denken, de identiteit en het
bijbehorende gedrag van specialisten zijn een
cruciaal onderdeel van de oorzaken van ver-
tragingen in de wachttijd. Nog steeds bestaat
bij sommige artsen n patinten het beeld dat
lange wachttijden en volle wachtkamers een
teken van een goede dokter zijn. Daar moeten
we vanaf.
WZW draait erom dat
poliklinieken exibeler
omgaan met het plannen
van spreekuren en
afspraken
De wijze waarop poliklinieken vraag en aanbod afstemmen veroorzaakt onnodige vertragingen in de wachttijd.
9 Kliniek
Nummer 13
25 juni 2014
Boeken
Handen
uit de mouwen
De 5tichting Histcrisch VerpIeegkundig
ezit presenteerde tijdens de Dag van
de Ver pIeging (12 mei] het bcek 'Handen
uit de mcuwen. 150 jaar verpIeegkundig
unifcrm in NederIand'. Dit bcek tccnt aan
hce nauw de kIeding van verpIegers en
verpIeegsters is verbcnden met de cnt-
wikkeIingen in hun bercepsIeven en in de
maatschappij.
Zorginstellingen hadden van oudsher, tot in
de jaren vijftig, allemaal een eigen uniform.
Daarvoor hadden zij allerlei redenen. Het
hielp bijvoorbeeld om het personeel binnen
boord te houden. Verpleegkundigen moes-
ten in de meeste gevallen hun uniform
zelf kopen. Omdat de kleding vaak moest
worden gewassen, waren meerdere japonnen
nodig, compleet met schorten, manchetten,
kraagjes en kapjes. Dat betekende een inke
investering voor wie van baan wilde ver-
wisselen.
Een uniform betekende waardigheid. Niet
alleen het kostuum moest keurig in orde
zijn, dat gold ook voor het gedrag. Dat bleef
niet beperkt tot de instellingsmuren, ook
buiten op straat diende de verpleegster zich
waardig te gedragen.
Waren de uniformen eerst vooral (donker)
gekleurd, pas na 1950 werden ze wit. In de
tweede helft van de twintigste eeuw begon
het uniform van de verpleegkundigen steeds
meer de heersende mode te volgen. Waren
de rokken kort, dan werd de rok van het
uniform ook ingekort.
In het boek passeren tal van uniformen de
revue, vanaf het oudst bekende habijt, tot
een recent en huiselijk verpleegstersjasje.
Ook is er aandacht voor de kleding van de
verpleegkundigen bij de Geneeskundige
Dienst van de Koninklijke Landmacht. Fotos
van zestien historisch belangwekkende
uniformen maken het boek compleet.
Het verpleegstersuniform is belangrijk
geweest voor het professionaliseringsproces.
In het begin van de professionalisering gaf
het uniform de verpleegkundige status en
kon ze er veilig mee over straat. Het dwong
respect af en straalde discipline uit. (...)
Nu de professionalisering voltooid is, ver-
liest het uniform zijn betekenis. Het is niet
meer noodzakelijk om respect af te dwingen
voor het beroep van verpleegkundige.
N.a.v. Handen uit de
mouwen. 150 jaar
verpleegkun dig uniform in
Nederland. Onder redactie
van Cecile aan de Stegge,
Catharina Th. Bakker en
Kitty de Leeuw. Paginas:
144. Prijs: 19,95 euro,
Uitgeverij Verloren, Hilver-
sum. Verkrijgbaar via info@verloren.nl
of shvb@verpleegkundigerfgoed.nl.
ISBN: 978-90-87044-452-7.
Wachttijd poli kan korter
5taatssecretaris 5cciaIe Zaken en Werk-
geIegenheid, 1etta kIijnsma, is cp werk-
bezcek geweest in het 5Ictervaartzieken-
huis in Amsterdam. DceI van haar bezcek
was kennis te nemen van de cpzet en stand
van zaken rcnd het Wajcng-traject binnen
het ziekenhuis. Het 5Ictervaartziekenhuis
in Amsterdam biedt niet aIIeen werk aan
mensen met een arbeidsbeperking, maar
Ieidt ze cck cp. Het ziekenhuis heeft dccr
de heIe crganisatie cnderzccht weIke
eIementaire taken dccr Wajcngers gedaan
kunnen wcrden, en heeft hiervccr nieuwe
functies gecreerd.
Jetta Klijnsma bezocht het ziekenhuis en ont-
moette daar onder andere Kenneth, die op de
OK-afdeling als afdelingsassistent in opleiding
werkt. Ook ging ze in gesprek met de mensen
die het Wajongtraject binnen het ziekenhuis
mogelijk maken. Loek Winter, bijvoorbeeld.
Hij zit in de raad van bestuur en wil graag dat
het ziekenhuis een voorbeeldfunctie heeft als
het gaat om werkgelegenheid voor mensen
met een arbeidsbeperking: Onze missie richt
zich op mensen die het moeilijk hebben in
onze maatschappij. Daar hoort bij dat je
mensen met een arbeidsbeperking omarmt in
je organisatie.
Arbeidsmarkt
Samen met het UWV en de Universiteit
Maastricht is in het Slotervaartziekenhuis vier
jaar geleden gestart met een uniek traject om
jongeren die gebruik maken van de Wajong-
regeling passend werk en een opleiding te
bieden. Kern van het traject is dat uit de
bestaande functies binnen het ziekenhuis
elementaire taken gehaald zijn die, samen-
gevoegd, functies opleveren die goed aan-
sluiten bij de capaciteiten van de betreffende
jongeren. Daarnaast krijgen de jongeren in het
ziekenhuis een erkende AKA-opleiding waar-
door hun kansen op de arbeidsmarkt wor-
den vergroot. De begeleiding van de jongeren
tijdens het werk maar ook de gehele opleiding
wordt gegeven door medewerkers van het
Slotervaartziekenhuis.
Werk en opleiding voor Wajongers in Slotervaart
Staatssecretaris Jette Klijnsma in gesprek met enkele Wajongers die werken binnen het Slotervaartziekenhuis.
10 Advertentie
Nummer 13
25 juni 2014
BOUWSTEENTJES
DE TRAKTATIE VOOR UW KIND
BIJ ONDERVOEDING
ONDERVOEDING BIJ KINDEREN
Door ziekte kan het zijn dat uw kind minder - of in sommige gevallen helemaal niets - eet.
Dat kan tijdelijk zijn, maar ook wat langer duren. Vooral bij misselijkheid en weinig eetlust door
bijvoorbeeld medicijngebruik, kan het moeilijk zijn om voldoende te eten.
Het tekort aan voedsel leidt uiteindelijk tot ondervoeding.
GEVOLGEN
Juist als een kind ziek is, heeft het meer energie nodig om te herstellen. Wanneer uw kind te
weinig eet wordt het dus minder snel beter. Door de afbraak van spierweefsel heeft uw kind
minder kracht en kan het zich moe en slap voelen. Bovendien heeft het een lagere weerstand
en een grotere kans op infecties. Eventuele wonden zullen minder snel genezen. Om uw kind
zo snel mogelijk beter te laten worden, is het belangrijk ondervoeding tegen te gaan.
Eiwitrijk voedsel kan hierbij helpen.
EIWITTEN
Juist wanneer uw kind geen trek heeft in eten, is het belangrijk dat het voedsel dat het
wl binnenkrijgt, zoveel mogelijk calorien en (hoogwaardige) eiwitten bevat. Eiwitten zijn
bouwstofen voor het lichaam en ieder kind heeft ze dagelijks nodig.
Voor de aanmaak en het herstel van o.a. spieren en voor de afweer tegen infecties.
Er is voldoende voedsel op te noemen dat rijk is aan eiwitten. Maar als uw kind toch al zon
moeite heeft met eten, is het dan niet veel leuker om wat te geven dat niet alleen verantwoord
is, maar ook nog eens heel lekker?
BOUWSTEENTJES: EEN TRAKTATIE VOOR UW KIND
Welk kind houdt er nu niet van zoetigheid? Zeker als kinderen ziek zijn, worden ze graag
verwend. Bouwsteentjes zijn dan ook de ideale traktatie voor uw kind wanneer het ondervoed
is of dreigt te raken. Het is een voedingssupplement in de vorm van een heerlijk gebakje. Een
verantwoord tussendoortje met een hoge concentratie eiwitten, namelijk 8 gram per portie. Dat
is al 10% van de dagelijkse behoefte! De gebakjes zijn verkrijgbaar in vier verschillende smaken
(aardbei, banaan, chocolade en bosvruchten), dus ook voor uw kind zit er vast een favoriet bij!
verkrijgbaar bij
11 Advertentie
Nummer 13
25 juni 2014
V
R
A
A
G
:
Hoeveel gram
eiwit
bevat n Bouwsteentje?
Stuur je antwoord vr
1 september 2014 naar
info@bouwsteentjes.nl
o.v.v. prijsvraag.
EASY-TO-EAT BIJ SLIKPROBLEMEN
Wanneer uw kind moeite heeft met slikken of als het alleen dikke, vloeibare voeding kan eten,
is er Easy-to-Eat. Het is een fris tussendoortje met dezelfde hoge concentratie eiwitten als de
Bouwsteentjes. Dankzij de speciale samenstelling is het niet vermoeiend om dit tussendoortje
te eten; het smelt bij iedere hap als het ware in de mond. Slikken is dus nauwelijks nodig! Easy-
to-Eat is er in de smaken framboos en tropische vruchten. Beide hebben een frisse smaak, die
ook in de mond achterblijft. Handig als uw kind vies smakende medicijnen moet slikken.
VERKRIJGBAAR BIJ U IN DE BUURT
Om de Bouwsteentjes of Easy-to-Eat aan uw kind te geven, hoeft u niet veel moeite te doen.
De aantrekkelijk geprijsde producten zijn namelijk gewoon verkrijgbaar bij de Jumbo en C1000
supermarkten. U vindt ze in het vriesvak. Kunt u ze niet vinden? Vraag er dan gerust naar in
de winkel! U kunt ze thuis in de vriezer bewaren. Eenmaal in de koelkast zijn ze nog vier dagen
houdbaar.
PRIJSVRAAG
Doe mee met de prijsvraag en win een cadeaubon van Bart Smit t.w.v. 25,-. Omdat we zoveel
mogelijk mensen kennis willen laten maken met Bouwsteentjes, geven we er ook twee heerlijke
smaken Bouwsteentjes en Easy-to-Eat bij. We verloten deze prijs onder vier gelukkige winnaars!
MEER INFORMATIE OVER DE PRODUCTEN?
KIJK OP: WWW.BOUWSTEENTJES.NL
Verandering van de Nederlandse wet-
geving zodat basisscholen kinderen met
diabetes goed kunnen begeleiden. Dat
wil de coalitie Zorgeloos met diabetes op
school - bestaande uit Voluit!, het Diabetes
Fonds en Diabeter - bereiken. Een onder-
zoek onder ouders helpt om bij de overheid
aan te kloppen.
Diabetes heeft iemand 24 uur per dag.
Kinderen met diabetes hebben daarom ook
onder schooltijd adequate hulp nodig om de
bloedsuiker te meten en insuline toe te dienen.
Niet elke school kan of wil dat doen. Daarom
wil de coalitie Zorgeloos met dia betes naar
school de huidige wet- en regel geving laten
aan passen. Zo is dat eerder al in Engeland
en Zweden gebeurd. Lydia Braakman, initia-
tiefnemer en moeder van twee jonge doch-
ters met diabetes: Schrijnende situaties zie je
vooral bij de jongste leerlingen die de meeste
zorg nodig hebben. Meestal wordt er dan
van de ouders verwacht dat zij binnen tien
minuten op school kunnen zijn om insuline
toe te dienen, of er ligt een taak bij de thuis-
zorg. De coalitie Zorgeloos met diabetes op
school bestaat uit Voluit!, het Diabetes Fonds
en Diabeter. Dries Hettinga, adjunct-directeur
van het Diabetes Fonds: We hebben een
onderzoek gehouden onder ouders om de
lobby kracht bij te zetten. Bij scholen is het
niet alleen een kwestie van onwetendheid,
maar ook van angst voor aansprakelijkheid als
er met insuline toedienen iets mis zou gaan.
Deze angst is met de nieuwste hulpmiddelen
onterecht. Samen hopen we met de lobby te
bereiken dat scholen wettelijk verantwoor-
delijk zijn voor goede diabeteszorg tijdens
schooluren en daar ook toe worden uitgerust.
Door Elise van Rooij,
wetenschapsredacteur Diabetes Fonds
Het Diabetescongres
Voor verpleegkundigen en overige genteresseerden
16 september 2014 | ReeHorst, Ede
Leer meer over nieuwe diabetesbehandelingen, zelfcontrole,
zelfmanagement, leefstijlinterventies en veelvoorkomende problemen
die samenhangen met diabetes, zoals hart- en vaatziekten, de diabetische
voet en obesitas. Kom naar dit congres en draag bij aan betere
zorgverlening voor diabetespatinten.
www.reedbusinessevents.nl/diabetes
tvz
Mt gratis
twee online
E-learning
modules
Praktische tips betere diabeteszorg
Dieet vluchtige
vetzuren
Bijdrage JDRF
aan T1D-studie
Vluchtige vetzuren stimuleren de vet-
verbranding en kunnen obesitas en dia-
betes behandelen en voorkomen. Dat blijkt
uit het proefschrift van moleculair bioloog
Gijs den Besten van het UMCG, die op
23 juni promoveerde aan de Rijksuniver-
siteit Groningen. De resultaten van het
onderzoek ondersteunen het idee om in de
preventie en behandeling van ernstig over-
gewicht en diabetes vluchtige vetzuren te
gebruiken.
Veranderingen in het eetpatroon en een
structureel gebrek aan beweging leiden tot
een stijgend aantal mensen met ernstig over-
gewicht en diabetes. Uit eerder onderzoek
bleek dat voedingsvezels een positief effect
kunnen hebben op onder meer energie-
inname, lichaamsgewicht en insulinegevoelig-
heid. Onbekend was echter nog wat hieraan
ten grondslag ligt. In zijn promotieonder-
zoek heeft Den Besten zich gebogen over de
rol die vluchtige vetzuren hierin hebben. De
bacterin die in de darmen aanwezig zijn,
zetten voedingsvezels uit bijvoorbeeld vol-
korenbrood, groenten en fruit om in vluch-
tige vetzuren. Uit zijn onderzoek blijkt dat de
positieve werking van de voedingsvezels sterk
samenhangt met de opname van vluchtige vet-
zuren. De gunstige effecten vinden voorname-
lijk plaats in de lever en het vetweefsel. Vluch-
tige vetzuren zetten deze weefsels aan om
meer vetten te verbranden in plaats van aan
te maken. Hierdoor slaat het lichaam minder
vetten op. De resultaten van het onderzoek
van Den Besten geven aan dat het zeer inte-
ressant is om vluchtige vetzuren toe te voegen
aan een dieet ter voorkoming of behandeling
van obesitas en diabetes.
JDRF (Juvenile Diabetes Research Founda-
tion) heeft een bedrag van 299.410 dollar
toegekend aan een programma geleid door
prof. dr Martin Gotthardt (Radboudumc)
in samenwerking met dr. Maarten Brom
(Radboudumc). Deze grant wordt uitgereikt
in het kader van het onderzoek naar btacel
imaging: een manier om de insulineprodu-
cerende cellen in de alvleesklier weer te
geven. Dit onderzoek kan van grote invloed
zijn op de behandeling van Type 1 Diabetes
(T1D).
Maarten de Groot, voorzitter van JDRF Neder-
land, is erg blij met de uitreiking van deze
beurs. Het onderzoek van prof. dr. Gotthardt
en dr. Brom richt zich op het aantonen van
btacellen in de alvleesklier. Btacellen zijn de
insulineproducerende cellen in het lichaam.
Hoewel er vroeger anders over werd gedacht,
is nu bekend dat ook mensen met T1D bta-
cellen hebben. Dit onderzoek kan een groot
verschil maken op het gebied van de behande-
ling van T1D, maar heeft ook implicaties voor
preventie en regeneratie. Prof. dr. Gotthardt:
Dit onderzoek zou in de toekomst de moge-
lijkheid kunnen bieden om behandelmetho-
den beter af te stemmen op de patint en het
aantal werkende btacellen in de alvleesklier.
Met imaging-technieken kan de aanwezig-
heid van deze belangrijke cellen steeds beter
worden aangetoond. Het onderzoek van
prof. dr. Gotthardt en dr. Brom wordt genan-
cierd als onderdeel van het regeneratie-
programma van JDRF, wat tot doel heeft om
ervoor te zorgen dat de btacellen van mensen
met T1D weer gaan werken, en de auto-
immuun aanval wordt tegengegaan: kortweg
een biologische genezing voor T1D.
Ongeveer 1 miljoen Nederlanders hebben
diabetes mellitus. Jaarlijks neemt dat
aantal met ruim 50.000 toe. Het is de
meest voorkomende chronische ziekte op
dit moment. Reed Business Media organi-
seert daarom het Diabetescongres voor
verpleegkundigen. Het congres is op
16 september in de ReeHorst in Ede en
geeft diverse praktische tips voor betere
diabeteszorg.
Diabetes heeft ingrijpende psychosociale en
lichamelijke gevolgen, en kan op langere
termijn tot ernstige complicaties leiden. De
verpleegkundige of verzorgende zal hierdoor
ook steeds meer te maken krijgen met patin-
ten met diabetes. Hoe gaat een zorgprofes-
sional om met veelvoorkomende problemen
die samenhangen met diabetes, zoals hart- en
vaatziekten, de diabetische voet en obesitas?
Het Diabetescongres gaat in op deze vragen.
Daarnaast wordt er aandacht besteed aan
nieuwe diabetesbehandelingen, zelfcontrole
en zelfmanagement en leefstijlinterventies.
Interactieve workshops
In de ochtend spreken toonaangevende spe-
cialisten uit het veld over de meest actuele
onderwerpen omtrent diabetes. In de middag
zijn er diverse interactieve workshops over
belangrijke vraagstukken bij diabetes clin-
ten. Deelnemers kunnen hun eigen dag zelf
samenstellen en twee van de zes workshops
kiezen. Kies bijvoorbeeld de workshop
Diabetische voet daarbij gaan deelnemers
aan de hand van een casus een zo optimaal
mogelijk behandelplan opstellen op basis van
de huidige richtlijnen. De dag start om 9.30
uur en duurt tot 16.30 uur. Bij dit congres
ontvangen de deelnemers twee online E-lear-
ning modules Bloedglucosewaarde bepalen
enInjecteren insulinepen, beide twee accre-
ditatiepunten. Accreditatie is aangevraagd
bij het Accreditatiecommissie Kwaliteits-
register V&V. Kijk voor meer informatie op
www.reedbusinessevents.nl/diabetes.
*
! #$ %$&'%$( )* +$,$ *-./(- ,/0( --(.$1$2$3+ +))3 +$ 4$%3$$(+$ )3.-(/'-%/$' )5 4$+3/02$(
Schrijnende situaties
zie je vooral bij de
jongste leerlingen
die de meeste zorg
nodig hebben
Zorgeloos met
diabetes op school
Kinderen met diabetes hebben ook onder schooltijd adequate hulp nodig.
Diabeteszorg
12
Het werkt z natuurlijk!
haIsovIt:
het vezeIrIjkste
muesII ontbIjt!
esteI haIsovIt vIa de websIte: www.maIsovIt.nI
U kunt nu ook teIefonIsch besteIIen: 06-427 520 52
VoeI je gezond en t met heerIIjke haIsovIt VezeIhuesII.
+ 0e vlokken en vezels, aangevuld met abrIkozen, rozIjnen en
dadels, zorgen ervoor dat u mInder sneI hongerIg wordt.
+ Het hoge vezelgehalte zorgt voor geleIdelIjke afgIfte van glucose
aan het bloed en Is daarom bIjzonder geschIkt voor dIabetIcI.
+ Er Is geen suIker, zout of vet toegevoegd en bevat uItsluItend
natuurlIjke IngredIenten, dus ook geen toegevoegde geur,
kleur of smaakstoffen.
+ Een maaltIjd met mIlde magere yoghurt bevat
ca 220 Kcal. en kost nIet meer dan 60 cent.
+ 0e vezelrIjke graanvlokken en zemelen
In |alsovIt bevorderen de stoeIgang.
+ |alsovIt 7ezel|ueslI helpt bIj het
verIagen van het choIesteroIgehaIte.
DDK LEVEPAAP IN
PDPTIEVEPPAKKINCEN
VDDP ZDPCINSTELLINCEN

Onderzoekers gezocht
Dansworkshop
jongeren ADRZ
Dansers van het Scapino Ballet Rotterdam
geven elke maand in het Admiraal De
R uyter Ziekenhuis een workshop bewegen
aan kinderen en jongeren van het Diabetes
Centrum Zeeland. Voor en na de workshops
worden de kinderen en jongeren begeleid
door het medisch expertise team. De deel-
nemers krijgen inzicht in hun eigen be-
wegen en de invloed op hun bloedglucoses.
Vrij van angsten kunnen bewegen is goed
voor de lichamelijke en geestelijke ontwikke -
ling van deze kinderen. Met dans als be-
wegingsvorm leren de diabeteskinderen
beter hun grenzen kennen. Het merendeel
van de kin deren draagt een insulinepomp of
spuit gemiddeld vier keer per dag insuline.
Kinderen met diabetes worden daar de hele
dag mee geconfronteerd. Het Kinderdiabetes
Expertise Centrum Zeeland werkt met deze
kinderen aan het vergroten van kennis en
vaardig heden rondom hun eigen complexe
situatie. Doel is dat deelnemers zich bewust,
sterk en gelijkwaardig kunnen voelen met
hun leeftijdsgenootjes. Het Kinderdiabetes
Expertise Centrum Zeeland is sinds 2009 ge-
vestigd in de Goese locatie van het ADRZ. In
dit centrum werken vier kinderartsen, twee
diabetes verpleegkundigen, drie ditisten en
een orthopedagoog.
Dit jaar stelt het Diabetes Fonds geld be-
schikbaar voor projecten die wetenschap-
pelijke kennis naar de praktijk brengen.
Het nieuwe subsidieprogramma heet:
Diabetes Onderzocht en Nu DOEN!.
Al jaren investeert het Diabetes Fonds in
wetenschappelijk onderzoek. Want gedegen
onderzoek is de basis voor oplossingen:
betere behandeling, begeleiding, preventie
en genezing van diabetes. Dat heeft door de
jaren heen veel wetenschappelijke kennis
opge leverd. Deze kennis bereikt alleen niet
altijd de mensen met diabetes. Het nieuwe
subsidie programma moet deze stap van
weten schap naar praktijk stimuleren en ver-
snellen. Annemarie Bevers, voorzitter van de
Maatschappelijke Adviesraad van het Dia-
betes Fonds: Onderzoek is belangrijk maar
vergt een lange adem. Dit subsidieprogramma
maakt het verschil, omdat mensen met dia-
betes resultaten uit onderzoek binnen twee
jaar kunnen voelen. Hiervoor zijn er onder-
nemende onderzoekers nodig die mensen
met diabetes willen helpen. Een goed voor-
beeld is het toepassen van het zogeheten Very
Low Calorie-dieet. Veel mensen met diabetes
type 2 en overgewicht hebben baat bij een
dergelijk crashdieet, mits goed begeleid. Ze
vallen af, hun bloedsuikers verbeteren n ze
hebben minder medicatie nodig. Dat is wat
ditiste Kirsten Berk vond in haar onder-
zoek. Ze is op dit moment hard aan de slag
om ervoor zorgen dat het Erasmus Medisch
Centrum het dieet blijvend kan aanbieden in
de regio Rotterdam.
Projectplannen
Het Diabetes Fonds roept genteresseerden
op om hun projectplannen in te dienen voor
1 september 2014. Projecten die weten-
schappelijke kennis vertalen naar de praktijk
komen in aanmerking voor een subsidie van
maximaal 75.000 euro. De projecten mogen
maximaal twee jaar duren en moeten vijftig
procent van de projectkosten zelf bijdragen.
De Maatschappelijke en Wetenschappelijke
Adviesraden beoordelen de aanvragen: is de
wetenschappelijke kennis cht van goede
kwaliteit en zitten mensen met diabetes wel
op deze toepassing te wachten? Meer info op
www.diabetesfonds.nl/onderzoekers.
Door Elise van Rooij,
wetenschapsredacteur Diabetes Fonds
Al ruim 25 jaar maakt de beroepsorganisa-
tie voor diabeteszorgverleners EADV zich
sterk voor kwaliteit van diabeteszorg
en professionalisering van het vak van
dia betesverpleegkundige. Een recent
wapen feit is de formele en zelfstandige
voorschrijfbevoegdheid die diabetes-
verpleegkundigen sinds 1 februari 2014
hebben verworven. Anita Faber, voorzitter
EADV: De beroepsgroep heeft geschiede-
nis geschreven. Het is een erkenning van
de expertise en kwaliteit van het verpleeg-
kundig beroep. Ik ben er bijzonder trots
op.
Op dit moment zijn er ruim 800.000 mensen
met diabetes mellitus bekend. De verwachting
is dat in 2025 1,3 miljoen mensen diabetes
hebben (RIVM). Met een forse toename van
het aantal mensen met diabetes en de actuele
bezuinigingsperikelen komt er nogal wat op
zorgverleners af, zegt Faber. We zullen ons
naast complexe diabeteszorg steeds meer
richten op preventie en zelfmanagement.
De EADV-diabetesverpleegkundige speelt
een centrale rol in deze begeleiding. Anita
Faber benadrukt het belang van een erkende
specialistische beroepsvereniging voor de
bewaking, het behoud en continue verbete-
ring van de kwaliteit van zorg. EADV zit als
gespreks partner aan tafel bij zorgverzekeraars
en andere belangrijke maatschappelijke part-
ners. Samen werken we hard aan doelmatige
diabeteszorg met maximaal aandacht voor
kwaliteit.
Een grote (beroeps)vereniging is ook voor
haar individuele leden heel interessant. Als
je lid bent van EADV ben je lid van een ver-
eniging die jou verder helpt bij je professio-
nele ontwikkeling, aldus Faber. EADV staat
garant voor een continu scholingsprogramma
en voorziet in richtlijnen en protocollen voor
goede multidisciplinaire diabeteszorg. De ver-
eniging heeft een eigen vakblad en organi seert
twee jaarlijks een groot symposium. EADV
heeft daarnaast een eigen kwaliteitsregister.
Daarmee laten we zien dat we kwali teit,
opleiding en expertise heel serieus nemen.
Zorg instellingen die titel geregistreerde EADV-
diabetesverpleegkundigen of EADV-gecerti-
ceerde praktijkondersteuners aan nemen,
kunnen er van op aan dat ze kwaliteit in
huis halen. Kijk voor meer informatie op
www.eadv.nl.
Anita Faber
EADV heeft een eigen
kwaliteits register.
Daarmee laten we
zien dat we kwaliteit,
opleiding en expertise
heel serieus nemen
EADV staat voor kwaliteit
Diabeteszorg
13
De workshop bewegen.
Werkt met Contour

NEXT
en Contour

NEXT USB
&
makkelijk
nauwkeurig
snel
Gemakkelijk digitaal inzicht
Meer informatie: www.bayerdiabetes.nl
Diaconnect downloaden: www.diaconnect.nl
De patint verstuurt alle
test resultaten per e-mail
naar zichzelf en ook naar u.
Diabeteszorg
14
Snel inzicht in testresultaten diabetespatint
Nederland telt ruim 900.000 moslims.
Ramadan is voor hen een bijzondere maand
waarin velen van zonsopgang tot zons-
ondergang vasten. Ook veel mensen met
diabetes maken de keuze om aan het vasten
tijdens de ramadan mee te doen. Dit jaar
begint de vastenmaand rond 28 juni.
Tijdens ramadan ziet men uit vroomheid af
van eten, drinken, seksuele relaties en andere
dingen die het vasten kunnen onderbreken.
Ook nemen mensen geen orale medicatie. Het
vasten begint bij het aanbreken van de dage-
raad en eindigt met het ondergaan van de zon.
Doordat men de hele dag niet eet en drinkt,
is er een groot risico op het ontstaan van een
hypoglykemie bij bepaalde medicijnen en
insulinegebruik. Bij het eten van de sahur
(dat is de ochtendmaaltijd in de ramadan-
maand voordat de zon opkomt) en het eten
van de iftar (de avondmaaltijd in de ramadan)
eet men gerechten met een hoog gehalte aan
koolhydraten waardoor hoge bloedglucose-
waarden kunnen ontstaan. Het vasten wordt
afgesloten met het feest van het weer eten
(Ied-al-Fitr), ook wel bekend als het Suiker-
feest dat drie dagen duurt en waarbij veel en
koolhydraatrijk wordt gegeten. Door deze ver-
anderingen is de kans groot dat de dia betes
ontregeld raakt als hiermee geen rekening
wordt gehouden.
Behandelaars
Niet alleen voor patinten, ook voor behan-
delaars kunnen diabetes en ramadan een
lastige combinatie vormen. Daarom hebben
de Nederlandse Diabetes Federatie (NDF) en
de Jan van Ooijenstichting, met medewerking
van MSD, het initiatief genomen hiervoor
ondersteuningsaanbod te ontwikkelen. Dat
aanbod is gebundeld in een toolbox die in
mei is verspreid. De toolbox is aan te vragen
via www.diabetesfedratie.nl.
Diabetes type 2 is volledig te voorkomen,
daarvan ben ik absoluut overtuigd. Dat zei
prof. dr. Hanno Pijl, internist in het Leids
Universitair Medisch Centrum, eind mei
tijdens de derde editie van het congres
Arts en Voeding. De ziekte is niet alleen te
voorkomen, ook te genezen, betoogde hij.
Pijl was n van de sprekers tijdens het
congres met het thema Insulineresistentie
en de omkeerbaarheid door voeding, dat
op initiatief van Stichting Voeding Leeft
werd gehouden in het LUMC in Leiden.
Voeding en diabetes type 2 hebben alles met
elkaar te maken. Op het platteland van bij-
voorbeeld Nieuw Guinea komt diabetes type 2
niet voor. Van de stadsbevolking, die een meer
westerse leefstijl heeft aangenomen, heeft
37 procent deze ziekte. Overvoeding, meer
eten dan nodig, speelt een belangrijke rol.
Factoren die ook meespelen zijn leeftijd
(mensen lopen meer risico het te krijgen naar-
mate ze ouder worden), fysieke theid en de
genen. De genen zijn volgens Pijl niet alles
bepalend. Mensen met de verkeerde genen
die hun leefstijl aanpassen, krijgen de ziekte
onder controle. Maar zodra ze hun oude leef-
patroon weer opvatten, steekt de ziekte ook
weer op. De basis van diabetes type 2 is een
chronisch inammatoir proces. Dit proces is
ook verantwoordelijk voor andere chronische
ziekten als kanker, de longziekte COPD, slag-
aderverkalking en osteoarthritis (gewrichts-
ontsteking).
Op het moment dat mensen voedsel binnen-
krijgen ontstaat er in het lichaam een
inammatoir proces. Het lichaam antwoordt
door te reageren op de prikkels die binnen-
komen. Er is een periode een hoge respons
te zien, die vanzelf weer naar nul zakt. Bij
mensen die steeds teveel voeding binnen-
krijgen, komt de inammatoire respons nooit
meer op nul. Het inammatoir proces blijft
chronisch aanwezig. Bij welke voeding is
de inammatoire respons maximaal? Als we
koolhydraten combineren met verzadigd vet.
En dat is juist wat het industrieel geprodu-
ceerde voedsel zo kenmerkt De ongezonde
combinatie van suiker en vet. Wanneer
mensen Omega 3 vetzuren consumeren,
dempen zij de informa tie die suiker en ver-
zadigd vet afgeven. We hebben Omega 3
vetzuren nodig om de informatie te dempen.
We eten veel te weinig Omega 3 vetzuren.
Daardoor dendert dat chronisch inammatoir
proces maar door. Ga meer vette vis eten.
Leefstijl verandering daar draait het om,
dat kwam tijdens het congres steeds weer
naar voren. Meer zelf koken, in plaats van
kant- en-klaar maaltijden gebruiken. Verse
ingredinten in plaats van indus trieel bereid
voedsel. Een dieet van over wegend groente,
fruit en noten. Daar komt het op neer. En
elke dag dertig minuten matig intensief be-
wegen. Voeding maakt ziek en beter, zei
Martijn van Beek, oprichter en directeur van
de Stichting Voeding Leeft bij de opening van
het congres. Dat kwam steeds naar voren in de
lezingen van de sprekers uit binnen en buiten-
land. Onderzoek naar voeding als basis voor
gezondheid blijft broodnodig.
Door Marja den Otter-Baars
Voeding en diabetes type 2 hebben alles met elkaar te maken.
Diabetes tijdens
de ramadan
Mensen met de
verkeerde genen die
hun leefstijl aanpassen,
krijgen de ziekte
onder controle
Voeding en diabetes type 2
Zelfmanagement bij diabetes is een be-
langrijk onderwerp, immers wanneer de
patint betrokken is bij het managen van
zijn of haar eigen diabetes leidt dit in veel
gevallen tot betere therapie en een lager
HbA1c.
Om zorgverleners en patinten te helpen bij
het managen van zijn of haar diabetes heeft
Bayer Diaconnect ontwikkeld. Diaconnect
geeft snel en eenvoudig inzicht in de diabetes-
regulatie van de patint. Twee eenvoudige
overzichten geven zorgverlener en patint het
inzicht dat ze nodig hebben. Op basis van de
verkregen inzichten kan de zorgverlener de
therapie, in overleg met de patint, aanpassen.
Maar de patint zlf kan ook makkelijker actie
ondernemen. Een handige tool in diabetes-
zelfmanagement.
Diaconnect haalt alle ge gevens, zoals test-
resultaten, koolhydraat inname, gespoten
insuline, maaltijdmarkering, tijd en notities
uit de meter en zet ze in twee duidelijke over-
zichten. De kleuren Groen, Rood en Blauw
worden daarbij gebruikt om aan te geven of
de metingen zich binnen, boven of beneden
de streefwaarden bevinden. Door het gebruik
van kleuren ziet zowel de patint als zorgver-
lener in n oogopslag op welke momenten
de waarden afwijken van de streefwaarden.
Diaconnect is gebruiksvriendelijk en met
een paar muis klikken te downloaden door
de patint, waarna de patint de PDF met
de twee overzichten naar zichzelf en naar de
zorgverlener stuurt. Hierbij hoeft de zorg-
verlener dus zelf de software niet te instal-
leren, zegt Ed Vader, Kinderdiabetesver-
pleegkundige bij het Admiraal de Ruyter
Ziekenhuis. Kijk voor meer informatie op
www.bayerdiabetes.nl. ! #$ %$&'%$( )* +$,$ *-./(- ,/0( --(.$1$2$3+
+))3 +$ 4$%3$$(+$ )3.-(/'-%/$' )5 4$+3/02$(
*
Alle resultaten
Om zorgverleners en patinten te helpen bij het managen van zijn of haar diabetes heeft Bayer Diaconnect ontwikkeld.
Het Refaja ziekenhuis in Stadskanaal maakt
sinds kort onderdeel uit van het samen-
werkingsverband DIABIJ. DIABIJ staat
voor het leveren van de best moge lijke
diabetes zorg dicht bij huis voor kinde-
ren en jongeren met diabetes mellitus,
in het dichtstbijzijnde ziekenhuis. De
kinder diabetesteams van de verschillende
zieken huizen vinden het belangrijk dat de
kwaliteit van zorg maximaal is voor deze
kinderen en dat zij zo min mogelijk hinder
hebben van hun ziekte.
Om dit te kunnen realiseren hebben kinder-
artsen en (kinder)diabetesverpleegkundigen
sinds een aantal jaren hun krachten gebun-
deld in het samenwerkingsverband DIABIJ.
Het Refaja ziekenhuis heeft zich daar onlangs
bij aangesloten. Door DIABIJ werken de
deelnemende ziekenhuizen onder meer met
uniforme behandelprotocollen. Dit moet de
kwaliteit en continuteit van zorg bevorderen.
Ook kunnen de ziekenhuizen op deze wijze
een educatief programma bieden aan kinde-
ren en hun ouders. Verschillende zorgver-
zekeraars ondersteunen dit samenwerkings-
verband. In DIABIJ participeren naast het
Refaja ziekenhuis ook het Scheper Ziekenhuis
in Emmen, Ziekenhuis Bethesda in Hooge-
veen, het Wilhelmina Ziekenhuis in Assen en
het Rpcke-Zweers Ziekenhuis in Hardenberg.
Refaja nu ook
onderdeel DIABIJ
Diabeteszorg
15
16 Advertentie
Nummer 13
25 juni 2014
Dag van de Medicatieveiligheid 2014
Wat zijn de meest voorkomende oorzaken? En hoe kun jij als
verpleegkundige of verzorgende fouten voorkomen?
Leer in n dag over onderwerpen als:
Rekenvaardigheid; op een leuke
manier rekenfouten leren verminderen!
Medicatieveiligheid in de praktijk
Jouw invloed op zorgvuldige
medicatie-overdracht
Ook zal er worden stilgestaan bij high risk medicatie, hulpmiddelen bij
medicatietoediening en medicatieveiligheid in specifeke zorginstellingen
(aparte track voor ziekenhuizen en een aparte track voor de thuiszorg
en overige zorginstellingen).
Meld je vandaag nog aan voor de Dag van de Medicatieveiligheid.
www.reedbusinessevents.nl/medicatieveiligheid
En van de best beoordeelde
Nursing congressen van 2013.
Zo'n 350 deelnemers gaven
dit congres een gemiddelde
van een 8,5!
VAKANTlE l5...
...VAN jE BEROEP jE HOBBY MAKEN
...ElNDELljK ECHT TljD VOOR ELKAAR
...EEN LACH OP ZljN GEZlCHT TOVEREN
VAKANTlE l5...
...jongeren met een beperklng een zorgeloze rels bezorgen
...je verpleegkunolge kennls op een anoere manler lnzetten
...genleten van oe klelne olngen
...er ooor een goeoe begelelolng noolt alleen voor staan
...samenwerken met een team van jonge, entbouslaste vrljwllllgers
...onbetaalbaar
...WWW.WlELEWAAL.NL/
VRljWlLLlGER5
EEN LEVEN LANG LEREN
Wilt u nieuwe actuele kennis opdoen? Doorgroeien, bijvoorbeeld naar het niveau van een gedifferentieerd
verpleegkundige? De HU biedt zorgprofessionals op verschillend niveau diverse praktijkgerichte cursussen, modulen
en opleidingen op bachelor-, post-hbo- en masterniveau. Maatwerktrajecten op locatie zijn ook mogelijk.
Alle opleidingen zijn geaccrediteerd en worden gegeven door docenten met kennis van de praktijk. Binnen de
kaders van het actuele overheidsbeleid, leert u met de nieuwste kennis en inzichten een vertaalslag
te maken naar de directe patintenzorg. Hierdoor kunt u een voortrekkersrol vervullen in uw werkomgeving.
Meer weten? Kijk op www.cursussen.hu.nl of bel: 088-481 50 26.
ER VALT NOG
GENOEG TE LEREN
CENTRUM VOOR
VERPLEEGKUNDIGE STUDIES
HOGESCHOOL UTRECHT
Prof. dr. Melvin Samsom (1959), voorzitter
van de raad van bestuur van het Radboud -
umc in Nijmegen, wordt per 1 oktober
2014 Chief Executive Ofcer (CEO) van het
Karolinska University Hospital in Zweden.
Het Karolinska University Hospital vormt
samen met het Karolinska Institute een
internationaal toonaangevende organisatie
voor academische patintenzorg, onder-
zoek en onderwijs. Samsom is sinds 2007
lid van de raad van bestuur van het Radboud
universitair medisch centrum en bekleedde
sinds 2011 de functie van voorzitter. Onder
zijn leiding zette het Radboudumc in op
het voorop lopen in de ontwikkeling van
een duurzame, innovatieve en betaalbare
gezondheidszorg.
De Raad van Toezicht van het SKB Winters-
wijk heeft ir. Erik-Jan Borgmeijer benoemd
tot interim-bestuurder. Hij volgt per 1 juli
Janssen op, die per gelijke datum benoemd
is tot voorzitter raad van bestuur van de
Saxenburgh Groep in Hardenberg. Borg-
meijer werkte eerder als bestuurder van het
TweeSteden ziekenhuis in Tilburg en het St.
Anna Ziekenhuis in Geldrop en was hij als
adviseur werkzaam in verschillende andere
ziekenhuizen. De raad van toezicht gaat uit
van een interim-periode van ten hoogste
zes maanden. De werving van een nieuwe
bestuurder is inmiddels gestart.
De kinderartsen I. Schuurman en I. Onvlee
van het IJsselland Ziekenhuis in Capelle aan
den IJssel ontvingen woensdag 11 juni de
onderwijsprijs voor het Beste coschap 2013-
2014 vanuit het Leids Universitair Medisch
Centrum (LUMC). De Leidse Co-Raad
heeftonder alle coassistenten die dit jaar hun
coschappen hebben afgerond de vraag voor-
gelegd welk coschap in welk ziekenhuis zij
het meest waardeerden.Het coschap kinder-
geneeskunde van het IJsselland Zieken huisis
in deze enqute dusdanig vaak genoemd
dat dit heeft geresulteerd in de prijs. De
rode loper werd woensdag 11 juni uitgelegd
en de kinderartsen kregen bloemen en een
bronzen beeldje overhandigd.
Het is vreemd dat ziekenhuizen prachtige
gelegenheden bouwen voor moeder en
kind, maar dat stervenden en hun familie
het moeten doen met krappe eenpersoons-
kamertjes. Dat moest Josien Schoo, ver-
pleegkundig specialist palliatieve zorg in
ziekenhuisRijnstate Arnhem, even van het
hart. Haar ziekenhuis, met een goed func-
tionerend Consultatieteam Palliatieve
Zorg, is trouwens een voorbeeld van hoe
het wel kan. Josien Schoo was vrijdag een
van de sprekers op het Congres Palliatieve
zorg in het ziekenhuis.
Hoewel de meeste Nederlanders aangeven
graag thuis te willen sterven, is de praktijk dat
twintig tot dertig procent van de bevolking
in het ziekenhuis overlijdt. Sommigen acuut,
maar de meeste mensen overlijden er als
gevolg van een chronische levensbedreigende
aandoening als kanker, COPD of hartfalen.
Voor deze mensen is palliatieve zorg nodig.
Dat wil zeggen zorg die de kwaliteit van leven
verbetert van zowel patinten als hun naasten,
door het signaleren en behandelen van pijn en
andere problemen van lichamelijke, psycho-
sociale en spirituele aard.
Start palliatieve zorg
Het is nog niet zo eenvoudig om te bepalen
wanneer met palliatieve zorg moet worden
gestart. In geval van kanker kan dat al bij het
slecht nieuws gesprek waarin wordt aange-
geven dat er geen (levensreddende) behande-
ling meer mogelijk is. Bij COPD, hartfalen
en neurologische aandoeningen ligt dat veel
minder duidelijk. Het is aan de arts en de ver-
pleegkundige om te signaleren wanneer een
patint palliatieve zorg nodig heeft. Josien
Schoo: Ik denk dat we daarin nog heel veel
kunnen verbeteren. Is de palliatieve zorg
eenmaal in gang gezet, dan is het van belang
dat niet alleen wordt gekeken naar lichamelijk
lijden, maar dat ook levensvragen aan de orde
komen. Deze vragen worden te weinig her-
kend. Zeker bij polibezoeken is de tijd vaak
tekort om die vragen boven tafel te krijgen.
Het Integraal Kanker Centrum (IKNL) heeft
allerlei materialen beschikbaar om verpleeg-
kundigen hierbij te helpen.
Palliatieve sedatie
In de laatste levensfase (ongeveer een week tot
het overlijden) kan het in sommige gevallen
nodig zijn palliatieve sedatie toe te passen.
Daarmee wordt bedoeld het opzettelijk ver-
lagen van het bewustzijn van een patint in
de laatste levensfase, met als doel het lijden te
verlichten. Palliatieve sedatie heeft een slechte
naam, alleen al vanwege de gebeurtenissen in
Tuitjehorn. Dat komt mede door een gebrek
aan kennis bij het publiek. Uit onderzoek
blijkt dat meer dan een kwart van de mensen
er nog nooit van heeft gehoord en als ze het
begrip al kennen er andere gedachten bij
hebben. Het is daarom belangrijk dat het
onderwerp binnen het traject van palliatieve
zorg wordt besproken.
Bij de start van de sedatie moet volgens de
richtlijnen een arts aanwezig zijn, maar dat
blijkt in de praktijk niet altijd te gebeuren.
Marjolein van Meggelen, adviseur palliatieve
zorg van het IKNL, zegt dat toch heel belang-
rijk te vinden. Een patint kan overlijden
bij de start. Dat kan heel zwaar zijn voor een
verpleegkundige. Voor omstanders is pallia-
tieve sedatie ingrijpend. De verpleegkundige
speelt hierbij een cruciale (informerende)
rol. Familie leden vinden het soms erg lang-
zaam gaan, merkte een van de deelnemende
verpleegkundigen op. Ze eisen dan een snel-
lere dood omdat ze het niet meer kunnen
aanzien. Marjolein van Meggelen adviseerde
om de mantelzorger te erkennen in de akelige
situatie en goed uit te leggen wat de verpleging
doet om de patint comfortabel te houden.
Steeds meer aandacht voor palliatieve zorg
Sinds de ontwikkeling van de palliatieve zorg
in Nederland in gang is gezet, zon twintig jaar
geleden, is er binnen de ziekenhuizen steeds
meer belangstelling voor gekomen. Ongeveer
de helft van de ziekenhuizen heeft inmiddels
een palliatief team of is ermee bezig. Toch
mag er in de ziekenhuizen nog meer aandacht
komen voor stervenden, vindt Rob Bruntink,
auteur met specialisatie palliatieve zorg. De
plicht om sterftecijfers openbaar te maken,
zou dat weleens kunnen tegenhouden, denkt
een van de deelnemende verpleegkundigen.
Ziekenhuisbestuurders willen liever niet dat
mensen in hun huis sterven. Ze sturen ze door
naar hospices of verpleeghuizen uit angst
voor hoge sterftecijfers. Sommige deelnemers
geven aan het heel moeilijk te vinden de raad
van bestuur warm te krijgen het instellen van
een Consultatieteam Palliatieve Zorg. De ver-
pleegkundigen zien zelf de noodzaak ervan in,
maar vinden het moeilijk om bestuurders en
medisch specialisten mee te krijgen. Lobbyen,
luidt het advies van deelnemers die het wel
is gelukt. Blijven lobbyen. Rob Bruntink: Ik
hoop het mee te maken dat een directeur
durft te zeggen: In mijn ziekenhuis is het goed
sterven. Het Congres Palliatieve Zorg in het
ziekenhuis werd georganiseerd door Congres-
sen Met Zorg. www.congressenmetzorg.nl.

Door Marja den Otter-Baars
Ik hoop het mee te
maken dat een directeur
durft te zeggen: In mijn
ziekenhuis is het
goed sterven
Sterven in het ziekenhuis
Werken in Engeland?
www.tmi-interim.nl
Mensen in de Zorg
17 !"#$"% ' ()*+,-%. -% /" 0+#.
1233"# 45
67 82%- 694:
De meeste Nederlanders geven aan liever thuis te willen sterven dan in het ziekenhuis.
En op de twintig ouderen in Nederland
krijgt jaarlijks te maken met mishandeling.
Ze worden verwaarloosd, geknepen en ge-
slagen, ze krijgen te weinig aandacht of
eten en drinken, hun geld wordt gestolen
of ze worden bedreigd en beledigd. Orga-
nisaties in de ouderenzorg zijn verplicht
ouderenmishandeling systematisch aan
te pakken maar de praktische uitvoering
daarvan blijkt lastig.
Medilex organiseert op dinsdag 23 septem-
ber de studiedag Ouderenmishandeling -
Voor komen, signaleren en bestrijden. Onder
leiding van dagvoorzitter Roelie Dijkman
(specialist ouderengeneeskunde) worden
verschillende themas rondom ouderenmis-
handeling uitgediept. Aan de hand van prak-
tijkvoorbeelden wordt het grensgebied tussen
geen goede zorg en ouderenmishandeling
toegelicht en de volgende vragen worden
beantwoord: Hoe kunt u de Richtlijn Aanpak
Ouderenmishandeling vertalen naar een
protocol en wat verwacht de inspectie? Hoe
gaat u zorgvuldig om met dilemmas in de
signalering van ouderenmishandeling? Maak
uw keuze uit verschillende verdiepingssessies
waarbij u als zorgverlener kennis opdoet die
direct toepasbaar is op de werkvloer. Weet
wanneer teams risico lopen ongewenst in
het grijze gebied van mishandeling te belan-
den en hoe u als professional handelt wan-
neer u ontspoorde mantelzorg vermoed! Er
is ruimte eigen casussen en vragen in te bren-
gen zodat u op praktische en effectieve wijze
ouderenmishandeling in uw zorginstelling
kunt bestrijden. Accreditatie is aangevraagd
voor verschillende beroepsgroepen. Kijk
voor meer informatie en het programma op
www.medilex.nl/ouderenmishandeling.
Ouderenmishandeling signaleren en bestrijden
*
En op de twintig ouderen in Nederland krijgt jaarlijks
te maken met mishandeling. ; <" ="$>="% +? /"@" ?A.-%A @-8% AA%.","B"#/ /++# /" C"=#""%/" +#.A%->A=-"> +D C"/#-8B"%
18 Agenda
Nummer 13
25 juni 2014
Zaterdag 27 september
Congres BRCA
Belast met erfelijke borst- en eierstokkanker?
Tijdens deze dag komen vraagstukken en keuzemogelijkheden aan de orde waar
(mogelijke) genmutatiedragers van BRCA 1 of BRCA 2 mee te maken krijgen. Ook
is er aandacht voor nieuwe ontwikkelingen op het gebied van intensieve controles,
preventieve operaties, behandeling n voorkomen van borst- en eierstokkanker bij
een BRCA1 of BRCA2 mutatie.
Locatie ReeHorst Ede
Informatie en aanmelden: www.brca.nl
Vrijdag 26 september
Het Parkinsoncongres 2014
Voor alle verpleegkundigen en overige betrokken
professionals
Over o.a. de motorische en niet-motorische
symptomen, Interventies bij niet-motorische
symptomen, Langetermijntherapien,
Veranderingen in cognitie en gedrag, De palliatieve zorgverlening en multimorbiditeit
Het ondersteunen bij het nemen van de eigen regie
Locatie: ReeHorst, Ede
Informatie en aanmelden: www.congressenmetzorg.nl
Dinsdag 30 september en donderdag 30 oktober
Masterclasses Energieke leiders in de zorg
Voor leden van Raden van Bestuur, directieleden, bestuursleden, locatie-, cluster- en
zorgmanagers, teamleiders, projectleiders en overige genteresseerden werkzaam in de
zorgsector
Over o.a.: energiek leiderschap als basis van nieuw pres-
teren in de zorg, positieve voorbeelden van koplopers
in de zorg, nieuwe en briljante businessmodellen in de
zorg en de 5 manieren waarmee u morgen aan de slag
kunt gaan om bevlogen te veranderen
Locatie: Green Village, Nieuwegein
Informatie en aanmelden: www.congressenmetzorg.nl
Dinsdag 9 september
Dag van de Kraamzorg
Ben je als kraamverzorgende geregistreerd in het Kwaliteitsregister van het
Kenniscentrum Kraamzorg? Dan krijg je een korting van 25,- op de toegangsprijs.
Locatie: ReeHorst, Ede
Informatie en aanmelden: www.reedbusinessevents.nl/kraamzorgdag.nl
Dinsdag 9 september
Complex probleemgedrag in de (ouderen)zorg
Hoe ga je als zorgprofessional om met psychisch en psychiatrisch gedrag van clinten?
Tijdens het congres leer je complex gedrag te begrijpen, krijg je inzicht in de effecten
van medicatie en leer je om te gaan met agressie
Locatie: ReeHorst, Ede
Informatie en aanmelden: www.reedbusinessevents.nl/psychiatrie
Woensdag 10 september
Congres Palliatieve Zorgverlening
Bereik de best mogelijke kwaliteit van leven voor ongeneeslijk zieken. Schrijf je in
voor dit congres en ontvang de e-learning module t.w.v. acht accreditatiepunten erbij!
Locatie: ReeHorst, Ede
Informatie en aanmelden: www.reedbusinessevents.nl/palliatief
Vrijdag 10 oktober
Het Medicatiecongres 2014
Voor alle verpleegkundigen en overige genteresseerden werkzaam in de zorgsector
Over o.a.: de rol van de lever bij de verwerking van geneesmiddelen; de effectiviteit,
bijwerkingen en wenselijkheid van medicatie bij probleemgedrag van dementerende
patinten, hoe je laaggeletterdheid herkent en door helder te communiceren therapie-
trouw bevordert, de effecten van kruiden- en voedings-
supplementen op de werking en afbraak van reguliere
geneesmiddelen, hoe je bijwerkingen herkent; hoe je
zelfmanagement bevordert
Locatie: ReeHorst, Ede
Informatie en aanmelden: www.congressenmetzorg.nl
Dinsdag 16 september
Het Diabetes Congres
Ongeveer 1 miljoen Nederlanders hebben diabetes mellitus
en elk jaar komen er zon 50.000 patinten bij. Leer over de
nieuwe diabetes behandelingen, diabetische voet, diverse
meetapparatuur, diabetes in combinatie met hart en vaatziekten en zelfmanagement
bij diabetes. Ga naar huis met praktische tips voor een betere diabeteszorg.
Locatie: ReeHorst, Ede
Informatie en aanmelden: www.reedbusinessevents.nl/diabetes
Dinsdag 1 juli
Nursing Congres Oncologie
Hoe ga je om met oncologische patinten als dit niet jouw
specialisme is? Tijdens dit congres leer je meer over de nieuwste
ontwikkelingen wat betreft pijn behandeling,medicatie, angst- en
vermoeidheidsklachten bij oncologische patinten.
Wegens succes een vernieuwd programma.
Informatie en aanmelden: www.reedbusinessevents.nl/oncologie
Dinsdag 30 september
Congres Kleinschalig Zorgen. Kracht of kwetsbaarheid?
Met het congres Kleinschalig Zorgen gaan we in op de voor-en nadelen van
kleinschalige zorg. Na dit congres keer je huiswaarts met
nieuwe inspiratie en ideen
die je direct kunt toepassen in de praktijk van alledag.
Meld je vandaag nog aan!
Locatie: ReeHorst, Ede
Informatie en aanmelden:
www.reedbusinessevents.nl/kleinschaligzorgen
Donderdag 2 oktober
Dag van de Medicatieveiligheid
Kennis is cruciaal om medicatie-incidenten
te verminderen. Wat zijn de meest
voorkomende oorzaken en hoe kun jij als
verpleegkundige of verzorgendefouten
voorkomen? Een praktijkgericht congres waar je met al je zorgvragen terecht kunt
Locatie: ReeHorst, Ede
Informatie en aanmelden: www.reedbusinessevents.nl/medicatieveiligheid
Donderdag 18 september
Ht Grote Pijn Congres
Bereik optimale pijnbestrijding voor jouw patint. Leer
tijdens dit congres over de verschillende methodes van
pijnbestrijding, het meten van pijn, pijn in de palliatieve
fase, chronische pijn en pijnrevalidatie. Ga naar huis met
concrete praktijk voorbeelden en antwoord op jouw zorgvragen
Locatie: ReeHorst, Ede
Informatie en aanmelden: www.reedbusinessevents.nl/pijn
Dinsdag 28 oktober
Ht Verpleeghuiscongres 2014
Het congres gaat in op onderwerpen zoals de nieuwste
ontwikkelingen in de langdurige zorg, probleemgedrag
bij ouderen, de palliatieve fase, omgaan met familie en
mantelzorgers, ethiek en medicijnkennis. Een congres dat je niet
kunt missen als je in een verpleeghuis werkt!
Locatie: ReeHorst, Ede
Informatie en aanmelden: www.reedbusinessevents.nl/verpleeghuiscongres
4 2014
Agenda
Dinsdag 25 november
Congres Depressie bij ouderen
Als verpleegkundige of verzorgende heb je een
belangrijke rol, door te signaleren.
Hoe herken je een depressie? Waarom gaat het niet
zomaar over en wie schakel je in
voor behandeling? Bezoek dit congres en ontvang de
handvatten voor herkenning en aanpak. Wegens succes herhaald!
Locatie: Jaarbeurs, Utrecht
Informatie en aanmelden: www.reedbusinessevents.nl/depressiecongres
Voor het tweede jaar op rij vormen de
tuinen van Paleis Het Loo het decor van
een openluchttheater. De Parade van de
Zomerkoning is een bont schouwspel met
ver rassende acts. De zomerse woensdag-
avonden staan tussen 18.30 en 22.30 uur
bol van entertainment voor jong en oud.
Op 30 juli en 6, 13, 20 en 27 augustus komt
de bezoeker van Paleis Het Loo ogen te kort.
Dit jaar is er een geheel nieuw programma
met nog meer voorstellingen en een indruk-
wekkende openings- en slotparade. Op diverse
plaatsen in de tuinen kan men genieten van
een groot aantal acts zoals het spectaculaire
circus theater of de adembenemende lucht-
acrobatiek. En wat te denken van hals-
brekende trampoline-capriolen of de
giraffen- dressuur, dansende chimpansees
en een ganzen parade? Waarschijnlijk krijgt de
bezoeker van al dat spektakel trek in een hapje
of een drankje. Daarom rijden er baketsen
over het terrein met kofe en thee, ijsjes of
konings wafels met verse zomerkoninkjes.
Daarnaast kan men natuurlijk genieten van
een diner in een van de restaurants. Het
thema van Parade van de Zomer koning sluit
naadloos aan bij de tentoonstelling Grace
Kelly, prinses en stijl icoon. Deze expositie
in Paleis Het Loo vertelt het verhaal van de
succesvolle lmster en prinses Grace van
Monaco. Het vorstendom van Monaco is
nauw verbonden met het Monte-Carlo Inter-
national Circus Festival, dat de inspiratie
vormde voor het eigen tuincircus. Speciaal
op de Parade-avonden is de tentoonstelling
Grace Kelly geopend van 18.00 tot 19.30
uur. Kijk voor meer informatie en prijzen op
paradevandezomerkoning.nl.
Van Lanschot heeft twee parkbankjes
geplaatst op het terrein van Rijnstate
Arnhem. De bankjes staan vlakbij de oude
zusterat, bedoeld om mobiele patinten
en medewerkers van het zonnetje te laten
genieten, of om even te rusten.
Van Lanschot bestaat inmiddels meer dan
275 jaar. Om stil te staan bij deze bijzondere
leeftijd, heeft de bank vanaf 2012 op voor-
spraak van relaties door heel Nederland
bankjes geplaatst. Voor elk jaar een parkbank:
275 banken op bijzondere locaties waar
mensen samenkomen. De laatste twee
bankjes doneerde Van Lanschot aan het Rijn-
state Vriendenfonds, voor patinten en mede-
werkers van Rijnstate. Jankees Cappon, lid
raad van bestuur van Rijnstate, nam ze in
ontvangst. Astrid Huitink-Jacobs, directeur
Private Banking bij Van Lanschot Arnhem
Ik vind het ontzettend leuk dat de laatste
banken in onze eigen stad geplaatst zijn en op
zon mooie plek zijn beland. Annette Visser,
manager van het Rijnstate Vriendenfonds: De
parkbankjes staan op een plek met uitzicht op
de prachtige, groene omgeving van Rijnstate,
een mooi cadeau van Van Lanschot.
Lanschot Healthcare
Binnen Van Lanschot Healthcare werken ge-
specialiseerde bankiers die bekend zijn met
de nancile vraagstukken in alle fasen van
het medische beroep, de praktijk, apotheek of
zorgonderneming. Van Lanschot Healthcare
richt zich op huisartsen, medisch specialis-
ten, tandartsen, orthodontisten, apothekers
en dierenartsen. Daarbij wordt zowel gefocust
op zorgondernemers als op zorgprofessionals
in loondienst. Zij volgen nauwlettend de ont-
wikkelingen in de markt, waaronder het over-
heidsbeleid en de rol van de zorgverzekeraars.
Mede daardoor kunnen zij veranderingen ver-
talen naar concrete adviezen. Zij brengen de
nancile implicaties van de plannen van de
zorgprofessionals in kaart, houden de dwars-
verbanden tussen de zakelijke en privsituatie
in het oog en stellen samen met de zorg-
professional de te nemen nancile stappen
vast.
Parade van de Zomerkoning
Bankjes Van Lanschot bij Rijnstate
Museum Gouda geeft op zaterdag 28 juni
een rondleiding met informatie over de
medische geschiedenis van het Catharina
Gasthuis.
Het museum is gevestigd in het voormalige
Catharina Gasthuis. Meer dan honderd jaar
geleden sloot het Catharina Gasthuis zijn
deuren als ziekenhuis. Sinds ongeveer 1350
had het gebouw als zodanig dienstgedaan.
Een rondleiding over ziek zijn en misschien
beter worden. De rondleiding begint
om 14.00 uur in de foyer van Museum
Gouda (ingang Achter de Kerk 14),
en duurt een uur. Deelname kost drie
euro naast de reguliere museumentree.
Belangstellenden kunnen zich aanmelden via
rondleidingen@museumgouda.nl.
Colofon
Win kaarten voor
Parade van de Zomerkoning
Lezers van de Zorg- en Ziekenhuiskrant
kunnen kans maken op gratis toegangs-
kaarten voor de Parade van de Zomer-
koning. Ook meedingen naar twee kaart-
jes? Stuur dan voor donderdag 10 juli een
mail naar info@zorgenziekenhuiskrant.nl.
Vermeld daarbij naam en adres.
Prijswinnaars Julianatoren
Het antwoord op de vraag wat de
nieuwste attractie is in familiepretpark
Julianatoren is: Safaribaan. Alle inzen-
ders (en dat waren er weer veel) hadden
het antwoord goed.
De volgende personen krijgen twee kaart-
jes thuisgestuurd: Eline Lauw (Utrecht),
Sophia van Leeuwen (Voorhout), Gerry
van Berlo (Uden), Anja Blonk (Rijswijk)
en Sandra van der Hoorn (Delfgauw).
19 !"#$%&"
'())"# +,
-. /(0% -1+2
Uitgever, tevens redactie-adres:
Gouda Media Groep B.V.
Crabethstraat 38 D, 2801 AN Gouda
T (0182) 322 456
F (0182) 322 466
E redactie@zorgenziekenhuiskrant.nl
Eindredactie:
Marja den Otter
Opmaak en fotograe:
Gouda Media Groep B.V.
Advertentieverkoop:
Gouda Media Groep B.V.
T (0182) 322 451
E info@zorgenziekenhuiskrant.nl
Anneke de Pater
Judith Kokshoorn
Laura Fuykschot
Alhoewel deze krant met de grootst mogelijke zorg is
samengesteld, kan geen van betrokken partijen aan-
sprakelijk worden gesteld voor eventueel voorkomende
fouten.
Algemene servicevragen:
Maandag tot en met vrijdag van 9.00-16.00 uur;
telefoon (0182) 322 456 of mail naar:
info@zorgenziekenhuiskrant.nl
Abonnementen
Adres: Crabethstraat 38-D, 2801 AN Gouda
T (0182) 322 456
E info@zorgenziekenhuiskrant.nl
Prijzen: per jaar 74,20 euro
Redactie/tips:
Tips, een tekst of een persbericht kunt u mailen naar
redactie@zorgenziekenhuiskrant.nl
De redactie houdt zich het recht voor om artikelen
niet te plaatsen of in te korten.
Verspreiding:
De krant wordt tweewekelijks beschikbaar gesteld
in het personeelrestaurant van alle ziekenhuizen in
Nederland. Daarnaast wordt de krant toegestuurd aan
leidinggevenden onder wie de hoofden inkoop in de
ziekenhuizen en zorginstellingen.
De oplage bedraagt 30.000 exemplaren.
Webkrant:
De krant kan ook geraadpleegd worden via
www.zorgenziekenhuiskrant.nl. Hierop staat dagelijks
actueel medisch nieuws.
Komende verschijningsdata 2014:
Tweewekelijks. Klik op:
www.zorgenziekenhuiskrant.nl/verschijning
Bezorging:
Bezorgklachten kunt u mailen naar
info@zorgenziekenhuiskrant.nl
of bel (0182) 322 456
*
En van de Van Lanschot bankjes die zijn overhandigd aan Rijnstate, v.l.n.r.: Jan Willem Heukensfeldt Jansen
(adviseurbij Van Lanschot Healthcare), Jankees Cappon (raad van bestuur van Rijnstate) en Astrid Huitink-Jacobs
(directeur private bankingbij Van Lanschot).
Medisch verleden Museum Gouda
3 4" 5"675"0 89 :";" 9<=%0< ;%/0 <<0=">"$"#: :88# :" ?"5#""0:" 8#=<0%7<5%"7 8@ ?":#%/$"0
!"
!"##$% '(
)* +",- ).'/
!
"#
%
&
'
()
'
*)+,,-)./())-.