Professional Documents
Culture Documents
Kurpa Vyshcha Matem T.1 Gl.1-4 2009 PDF
Kurpa Vyshcha Matem T.1 Gl.1-4 2009 PDF
.
. ..
2009
22.17
K 93
517.2; 517.3
:
.. , - .-. , ., ;
M.. , - . , .,
;
.. , - . , .,
.. ,
.. ,
.. ,
.. ,
.. , .. , .. , .. ,
.. , .. .
..
K 93
. 2- . . 1:
.
: . . .., .., ..; .
. .. .: , 2008. 528 c.
SBN
SBN
, ,
, , .
.
. . 1. .: 20 .
22.17
SBN 978-966-593-717-3 ( )
SBN 978-966-593-718-0 ( 1)
.. , 2009 .
, 2009 .
.
, .
,
.
:
, , ,
,
; , .
(2006 .)
,
, .
. (30 ),
.
, .
: ,
, .
,
, Maple
3
. ,
,
.
,
, ,
.
, ..., .
1. , ,
1.1.
m n , m
n . ,
, ,
. ,
a11 a12 a1n
a 21 a 22 a 2 n
A=
(1.1)
a
a
a
m2
mn
m1
m,n ;
: A aij
i 1, m; j 1, n . a ij
, ,
. ,
, A=B, aij bij ,
i 1, m, j 1, n . , (),
- ().
AT ,
, A
a11 a21
a12 a22
AT
a1n a2 n
, AT
am1
am 2
.
amn
(1.2)
A.
= AT ,
aij a ji ,
; = AT , aij a ji ,
(,
).
,
.
5
m = n, ,
. a11 , a22 ,..., ann
.
. ,
, , ,
a11
0
A=
a nn
0
a 22
(1.3)
, ()
, , ()
, :
0 0
1
1 3 0
A=
2 4 4
0 13
7
0
.
0
(1.3)
,
1 0 0
0 1 0
=
0
0
i , j1,n , ij ,
= ij
1, i j
.
ij
0, i j
= ,
cij aij bij ; i 1, m; j 1, n .
6
C A ,
,
cij aij ; i 1, m; j 1, n .
:
+=+;
(+)+=+(+);
A A ;
A A A ;
A B A B .
. C 3 A 2B ,
1 2 4
4 5 1
, B
.
A
7
3
0
3
3
7
3 6 12
8 10 2
5 4 14
, 2 B
, C 3 A 2 B
.
3 A
21
9
0
6
6
14
27
3
14
: = aij m ,n B bij
p ,q ,
, n = p.
.
=
m q, :
n
: ,
i j ,
, i
j
.
() , ,
.
7
:
AB AB AB ;
A BC AC BC, C A B CA CB ;
ABC ABC :
=,
=.
1. .
1 2
0 1 2
2 0
3 4 2 2;3
1 1 3;2
0 1 ( 1) 2 2 ( 1) 0 2 ( 1) 0 2 1
4 2
3 1 4 2 ( 2) ( 1) 3 2 4 0 ( 2) 1 2;2 13 4 2;2
- -
3 1 2
2. 2 5 7 1;3 6 2 0
0 1 4
3;3
2 3 5 6 (7) 0 2 1 5 2 (7) (1) 2 (2) 5 0 (7) (4) 1;3
= 36 19 24 1;3 .
-
1 2 3 2
1 2 2 ( 3) 3 4
8
3. 4 5 6 3 4 2 5 (3) 6 4 17 .
7 8 9 4
7 2 8 ( 3) 9 4
3;3 3;1
3;1 26 3;1
1
4. 4
0
5. 0
2 3 0
5 6 0
8 9 0
0 0 3
0 0 6
0 1 9
0 0 0
1 0 0
0 0 0
2 1 0
5 4 0
8 7 9
2 0
5 0 .
8 0
0 0
0 0 .
8 7
:
() ;
8
() ,
;
()
(), .
,
, .
~.
1.2.
-
, det, A .
,
:
a11
a12
a 21
a 22
a11 a 22 a 21 a12 .
a11 a12 a13
a a a a21a32 a13 a12 a23 a31
a21 a22 a23 11 22 33
a31a22 a13 a32 a23 a11 a21a12 a33 .
a31 a32 a33
, :
,
, ,
,
*
* ,
* * *
, ,
,
,
*
* .
9*
n 1, 2, 3, n
( ) - i1, i2 ,..., in . ,
ik , im , k<m, ik im ,
.
n- ,
n! . n
,
. 1i1 ,i2 ,...,in , i ,i ,...,i
1 2
,
,
a11 a12 a1n
a
a 22 a 2n
det = 21
( 1 )i1 ,i2 ,,in ai11ai2 2 ainn .
a n1 a n 2 a nn
M ij a ij n-
n1, -
j- , a ij .
a ij
Aij (1) i j M ij .
1.
,
T
det A det A .
2.
- ()
.
3.
( i) ai1 , ai 2 ,...,ain
b1 ,b2 ,...,bn c1 ,c2 ,...,cn
10
, , det= 1 2 , 1 , i-
b1 ,b2 ,...,bn , , det; 2
, i c1 ,c2 ,...,cn ,
, det .
4. (
).
- ()
,
n
5. . ()
-
() .
13.
6. ()
, .
7. , (), .
8. ()
.
9. ()
(), .
10. ()
(), - ,
.
4, ,
8 10.
ei , t j .
11
; , e2 e1 1 e2 ,
, (1),
e2 .
1.
33547 33647
28423 28523
33547 33647
28423 28523
t2 t1 t2
33547 100
28423 100
100
33547 1
28423 1
10 8.
2.
1 2 3
4 5 6 1 5 10 2 6 7 3 4 8 3 5 7 1 6 8
7 8 10
2 4 10 50 84 96 105 48 80 3.
:
1 2 3
5 6
6
11
1 2 4
4 5 6 1 1
2 1
8 10
7 10
7 8 10
5
13 4
3 1
50 48 2 40 42 3 32 35 2 4 9 3.
7 8
3. .
2
11
4
1
2 3 5
3
2
1 1 4 1 3 =
1 0 3
1 0 4
0 0 4
3 5
3
13
33 2
1 1
4 1
= 9 5 4 2 12 = 54.
1
3
4
12
2 3
2 1
6 2
2 3
4. .
3 4
2 3 3 4
2 2 2
e2 e1 1 e2
1 2
0 2 2 2
e3 e1 1 e3
2 7 10 12
1
0
0 7 10 12
e e 1 e4
0
3 9
0 5 4 1
0 0
3 9
1
2 2 3 7 10 12
0
t1 t 2 t1
t3 t 2 t3
12 3 10 2 12 (1)
1
3 2
1 2
12(6 2) 48.
( ),
det=0, ().
, detAB=detAdet.
, .
1.3. .
A1 A,
A A1 A1 A E , E .
,
, .
:
A11 A21
1
A12 A22
A1
det A
A1n A2 n
Aij aij
An1
An 2
,
Ann
A.
1
1 2
. A 3 5 3 .
2 7 1
1 2
1
det A 3 5
2
13
3 33 .
1
A:
5 3
3 3
3 5
A11
16; A12
9; A13
31;
7 1
2 1
2 7
A21
A31
7 1
5 3
9; A22
2 1
11; A32
16
1
A1 9
33
31
1 2
1
: AA 3 5
2 7
1 1
3 3
3; A23
0; A33
1 2
2 7
2
3 5
3;
11;
11 16 33 3 11 1 3
3 0 3 11
1 11
0 .
3 11 31 33 1 11 1 3
1 16 33 3 11 1 3 1 0 0
3 3 11
1 11
0 0 1 0 E.
1 31 33 1 11 1 3 0 0 1
9
n- A E
n 2n
( !),
A E E B . ,
. B A1 . .
.
,
1
1 2
A 3 5 3 .
2 7 1
1 2 1
A | E 3 5 3
2 7 1
1 0 0
e2 e1 3 e2
~
0 1 0 ~
e
3
1
3
0 0 1
14
1
0 0 e2 e2
11
3 1 0 ~
~
1
2 0 1 e3 e3
3
1 2 1
1
0
0
e1 e2 2 e1
0
1
0
3
/
11
1
/
11
0
~ e e 1 e ~
3
3
2
0 1 1
2 / 3
0
1 / 3
1 0 1
5 / 11
2 / 11
0
e1 e3 e1
3 / 11 1 / 11 0 ~
~
0 1 0
e
3
3
0 0 1
31 / 33 1 / 11 1 / 3
1 0 0
16 / 33 3 / 11 1 / 3
0
1
0
3
/
11
1
/
11
0
.
0 0 1
31 / 33 1 / 11 1 / 3
16 33 3 11 1 3
, A1 3 11 1 11 0 .
31 33 1 11 1 3
1 2
1
0 11 0
0 3 3
A;
A A ;
1. A1
2.
3.
T 1
1 T
AB1 B 1 A1 ;
4. det( A1 ) (det A) 1 .
k- A (aij ) m;n ,
k k .
(r rang)
, . 1 r min( m; n) .
rang=r, - r- , ,
.
,
.
15
0 a22 a2 n
0
0
0
0
a
nn
(-)
a11 a12 a1n a1, n 1 ... a1, n p
a
a
0
a
nn n, n 1 ... n, n p
.
2 4
0
1 4 5
. A 3
1
7 .
5 10
0
2
3
0
~.
1
1 4 5 e2 e2
1 4 5
2
2
4
1 2 e3 ( 1 ) e3
0
0
e1 3 e3 e3
11
A~ 3
~ 0 11 22 ~
~
1
7 ~
1
1
5 10 e4 e4
1 2 e5 ( ) e5
0
0
5
5
2
0 5 10
3
0
e1 2 e5 e5
1 4 5
.
~
0
1
, ,
2. rang(A)=2.
e1 , e2 , , em ,
, 1e1 2 e2 m em 0
, i 0, i 1, n . ,
i ,
.
16
. r,
r (),
(). r
() .
.
.
.
, , ,
() .
1.4.
1.4.1.
() :
a11 x1 a12 x 2 a1n x n b1
a x a x a x b
21 1
22 2
2n n
2
,
(1.4)
a m1 x1 a m 2 x 2 a mn x n bm
AX=B,
(1.5)
a11
a
A= 21
a m1
a12
a 22
a m2
a1n
a 2n
a mn
x1
b1
x
b
, X 2 , B 2
xn
bm
.
bi (i 1, m)
,
.
17
c1
c
n C 2 ,
cn
(1.4) (1.5)
.
,
, .
,
. ,
.
1.4.2.
n n
det A 0 ,
()
j
xj
( j 1, n) ,
j , j-
B.
. :
x1 2 x2 x3 4
3x1 5 x2 3x3 1 .
2x 7x x 8
2
3
1
1
. 3 5 3 33 ;
2 7 1
4
1 1 5
8
x1
1 4
3 33; 2 3 1
1
3 33; 3 3 5 1 33;
2 8 1
1 33
33
33
1, x2 2 1, x3 3 1.
33
33
33
18
1.4.3.
det A 0 .
AX=B A 1 .
A1 AX A1 B ,
X= A 1 B.
.
x1 2 x 2 x3 4
3x1 5 x 2 3x3 1
2x 7x x 8
2
3
1
.
1
1 2
4
x1
A 3 5 3 , B 1 , X x2 .
2 7 1
8
x
3
X= A 1 B,
A 1 .
16 33
A1 3 11
31 33
x1 16 33 3 11
X x2 3 11 1 11
x 31 33 1 11
3
13
1 11
0 .
1 11 1 3
1 3 4 1
0 1 1
1 3 8 1
3 11
3
1
16
3
1
4 1 1 1, x 2 4 1 0 8 1,
11
11
3
11
3
31
1
1
x3 4 1 8 1.
33
11
3
x1
19
1.4.4. m n .
m n
a11 a12 a1n
a 21 a 22 a 2 n
=
a
a
a
m2
mn
m1
, .
a11 a12 a1n b1
~ a 21 a 22 a 2n b2
.
A
a
a
a
b
m2
mn
m
m1
~
, rang( A ) rang(A), .
m n
.
. m n
, ,
~
, rang( A )=rang(A)=r.
, , r=n, ,
r<n, ,
. .1.1.
( ),
~
rang A rang A
~
( ), rang A rang A
( ),
~
rang A rang A n
. 1.1
20
(
),
~
rang A rang A n
1.4.5.
a11 x1 a12 x2 a1n xn 0
a x a x a x 0
21 1
22 2
2n n
,
a m1 x1 a m 2 x2 a mn xn 0
(1.6)
AX=0
(1.7)
, , , ()
xi 0; i 1, n . , :
~
rang( A )=rang(A)
.
.
, , r
, n.
. - m ,
, , .
. n n
, ,
.
ei 1i , 2i ,..., ni , i 1, k . , -
.
ei i 1,k (1.7)
, (1.7)
ei i 1,k .
. r (1.7)
n, ,
k ei i 1,k , k=n-r.
r<n,
( )
(1.8)
X c1e1 c2 e2 ... ck ek ,
ei i 1,k - , c1 ,c2 ,...,ck .
21
1.4.6. (
)
,
.
1.
a11 a12 a1n | b1
~ a 21 a 22 a 2n | b2
,
A =
| ...
a
a
a
b
|
m2
mn m
m1
.
~
A ,
(1.4). ,
.
2.
~
. A
:
1) (
); 2) -
( ); 3)
~
- A - ,
- (
, ).
, ( ).
.
~
A , ,
.
. ,
~
A , ,
~
rang<rang A . ()
22
0 a22 a2 k a2 n b2
,
0
0
a
a
b
kk
kn k
~
, rang( A )=rang(A).
.
~
3. rang=rang A = r, r .
.
.
.
4. r =n, , ,
. r<n,
() , ,
.
, n-r .
, ,
().
.
.
5. - ,
.
.
.
2 x1 2 x2 3x3 0
x1 3x2 4 x3 0 .
3x 4 x 5 x 0
2
3
1
. ,
,
2 2 3
1 3 4
e1 (2) e2 e2
A 1 3 4 ~ e1 e2 ~ 2 2 3 ~
~
e
e
1
3
3
3 4 5
3 4 5
23
1 3 4
1 3 4
5
1
~ 0 8 5 ~ e2 e2 ~ 0 1
~ e2 13 e3 e3 ~
8
8
0 13 17
0 13 17
4
1 3
~ 0 1 5/8 .
0 0 71/8
r = 3, n = 3. ,
0
X 0 .
0
.
x1 2 x2 3x3 4 x4 5 x5 0,
2 x 3x 4 x 5 x x 0,
2
3
4
5
1
3x1 4 x2 5 x3 x4 2 x5 0,
x 3x 5 x 12 x 9 x 0,
2
3
4
5
1
4 x1 5 x2 6 x3 3x4 3x5 0.
.
. ,
,
3
4
5
1 2 3 4 5
1 2
e1( 2 ) e2 e2
2 3 4 5 1
0 1 2 3 9
e1( 3 ) e3 e3
~
A 3 4 5 1 2 ~
~ 0 2 4 11 13 ~
e4 e1 e4
2
8
4
1 3 5 12 9
0 1
4 5 6 3 3 e1( 4 ) e5 e5 0 3 6 19 17
3
4
5 e2 ( 1 ) e2
1 2
e2 ( 2 ) e3 e3 0 1 2 3 9
1
e
e3
3
~ e4 e2 e4
~ 0 0
~
0
5 5 ~
5
e2 ( 3 ) e5 e5 0 0
0
5
5 e4 e3 e4
0 0
0 10 10 e3 ( 2 ) e5 e5
24
1 2 3 4 5
0 1 2 3 9 1 2 3 4 5
~ 0 0 0 1 1 ~ 0 1 2 3 9 .
0 0 0 0 0 0 0 0 1 1
0 0 0 0 0
r = 3, , n = 5.
1-, 2- 4- , x1 , x2 , x4 ,
x3 , x5 . ,
.
x1 2 x2 3x3 4 x4 5 x5 0,
x2 2 x3 3x4 9 x5 0, .
x4 x5 0.
, ,
.
x4 x5 ,
x2 2 x3 3x4 9 x5 2 x3 12 x5 ,
x 2 x 3x 4 x 5 x 2 2 x 12 x 3x 4 x 5 x x 15 x .
2
3
4
5
3
5
3
5
5
3
5
1
x1 x3 15 x5 ;
x2 2 x3 12 x5 ;
x4 x5 .
e1 ,e2 ,
x3 1, x5 0 x3 0, x5 1 .
.
x1
x2
x3
x4
x5
1
2
1
0
0
e1
15
12
0
1
1
e2
X C1e1 C2 e2 .
.
x1 2 x2 3x3 4 x4 7,
2 x1 4 x2 5 x3 x4 2,
5 x 10 x 7 x 2 x 11.
2
3
4
1
25
.
1 2 3 4 7
1 2
e3 e1 ( 5 ) e3
~
A 2 4 5 1 2 ~
~ 0 0
e
e
(
2
)
e
2
5 10 7 2 11 2 1
0 0
1 2 3 4 7
e 3 / (2 )
1 2
~
~ 0 0 11 9 12 ~
e3 e2 e3
0 0
0 0
0 0 0
7,
x1 2 x2 3x3 4 x4
.
11
x
9
x
12
.
3
4
11 9 12 ~
22 18 24
3
11
7
.
9 12
4
3
4 3x 4 ;
11
9
17
41
x 1 2 x 2 4 3x 4 4 x 4 7 2 x 2 x 4 ;
11
11
11
x2 , x 4 ; 1,3 .
17
41
17 41
2 x2 11 x4 11
11 11
2
1
x2
0
0
.
X
x2 x4
0
9
12
9
12
x4
11
11
11
0
11
x4
1 0
x2 x4 ,
x2 C1; x4 C2 .
11x 3 12 9 x 4 , x 3
17
11
2
1
0
e1 ; e2
0
9
11
0
1
12
41
0
0
, X 0
11
11
26
. ,
X C1e1 C2 e2 X 0 .
.
2 x1 3x2 5 x3 7 x4 1,
4 x1 6 x2 2 x3 3x4 2,
2 x 3x 11x 15 x 1.
2
3
4
1
7 1
7
1
2 3 5
2 3 5
e2 e1 (2) e2
~
A 4 6 2
3 2 ~
~0 0
8 11 0 ~
2 3 11 15 1 e3 e1 (1) e3 0 0 16 22 0
2 3 5 7 1 2 3 5 7 1
~ 0 0 8 11 0 ~ 0 0 8 11 0 .
~
e2 (1) e2
0 0 0 0 0
~
, rang(A) = rang( A ) = 2, .
2 x1 3x2 5 x3 7 x4 1,
:
8 x3 11x4 0.
5 7
, ,
,
8 11
x3 x 4 , x1 x 2 .
e3 e2 (2) e3
5 x 7 x4 1 2 x1 3x2 ,
3
8 x3 11x4 0.
.
5 7
1 2 x1 3x2 7
1; 3
22 x1 33x2 11;
8 11
0
11
5 1 2 x 1 3x 2
8
16x 1 24 x 2 8;.
,
x3
27
x1
x2
,
X
22 x1 33x 2 11
16
x
24
x
1
2
e1T 1; 0; 22; 16 ,
X C1e1 C2 e2 X 0 ,
, X 0T 0,0,11,8
. ,
.
1.4.7.
,
, ,
,
.
.
x1 x3 2 x4 9,
6 x x 2 x 4 x 19,
1
2
3
4
.
5
x
2
x
8
x
16
,
1
2
4
5 x1 2 x2 x3 26 x4 1.
1
2 9
1
2 9
1 0
1 0
e2 e1( 6 ) e2
2 4 19
6 1
0 1 4 16 35
~ e3 e1( 5 ) e3 ~
~
5 2 0
8 16
0 2 5 18 29
5 2 1 26 1 e4 e1( 5 ) e4 0 2 6 36 46
1
2 9
1 0
0 1 4 16 35 e4 e2 ( 1 ) e4
~ e4 / 2 e4 ~
~
~
e3 e2 2 e3
0 2 5 18 29
0 1 3 18 23
28
0
~
0
9
1 0
e1 e4 ( 1 ) e1
1 4 16 35
0 1
~
e
e
~
2
4
2
0 0
0 13 50 99
e3 e4 13 e3
0 0
0 1
2 12
4 3
1
1 0 0
e1 e3 ( 4 ) e1
0
e3
0 1 0 24 13
e3 ~
e2 e3 24 e2 ~
0
0 0 0
1 3 4
76
e4 e3 2 e4
0 0 1 2 12
21
3
, x1 0, x 2 5, x3 , x 4 .
2
4
0
0
0
0
1
0
1
0
0
4 3
24 13
~
76 57
2 12
0
0 0
5
0 0 3
;
0 1 4
1 0 21
2
. 1
,
.
1.1. A 2E B ,
2 3
4 1
, B
A
.
5
0
3
. ,
. , m
n .
:
2 0
) 2 E
;
0
2 3 2 0 3
) A 2 E
;
5 0 0
E
3 4 1 25 10
) A 2 E B
29
2 1 3
1.2. 5 4 6 .
1 3 2
1 3
=1 1
2 1 3
5 4
6 =
3 2
3
7
2 2 3
1.3. , A 1 1 0 .
1 2 1
. ,
A1
A11
det A
A13
A22
A32 . :
A23
A33
A31
2 2 3
det A
1 1 0 2 1 1 2 0 1 3 1 1
1 2 1
2 2 0 1.
:
A11 1
1 0
A21 1
2 3
A31 1
2 1
1 1
4 ; A22 1
1 0
; A12 1
3 ; A32 1
5
2 3
1 0
1 ; A13 1
; A23 1
5
3 ; A33 1
1 4 3
1
A1 5 5
1
1
30
;
1 2
2 2
1 2
2 2
1 1
6 ;
1.4.
x1 2 x2 3x3 4 x4 4,
x x x 3,
2 3 4
.
3
x
3
x
1,
2
4
1
7 x2 3x3 x4 3.
. ,
rangA .
1 2 3 4 4
0 1 3
1)
.
A
7 3
2)
A A :
1 2 3 4 4 1 2 3 4
3
0
1
0 1
A~
~
0 0 2
0
5
7 3 0 0 4
4
1 2 3 4 4
3
0
1
3
~
0 0 6
3)
, rang A ; rang A .
4)
:
) ;
) .
5)
, :
) ;
) .
Maple
(), Maple,
Mathematica, MATLAB, MathCad .
,
,
31
. , .
Maple.
.
,
MATLAB, Excel,
.
,
(RTF, LaTeX HTML). Maple
, ,
.
Maple
,
( , ).
Maple ,
.
- .
.
(worksheet),
. - .
; ( ),
Enter ,
. Maple
. :
(, );
, .
,
; ,
.
.
32
Maple , ,
.
.
- , Maple .
, ,
,
readlib.
, readlib. ,
readlib(ifactors);
,
.
, Maple , Diff diff
.
Maple
(), ,
.
:
ombinat ,
finance ,
geometry ,
geom3d ,
inttrans ,
logic ,
linalg ,
numapprox ,
numtheory ,
plots ,
plottools ,
powseries ,
simplex ,
stats ,
student ,
tenzor .
33
, ,
, with( ).
,
. , ,
with(linalg);
det(A);
Maple,
, .
1.
Maple
2 3 3 4
2 1 1 2
1.
.
6 2 1
0
2 3 0 5
Maple.
Maple ,
. - array
,
;
3 3 :
array(1..3,1..3,[[2,3,-3],[2,1,-1],[6,2,1]]);
1 MAPLE.
:
A:=array(1..4,1..4,[[2,3,-3,4],[2,1,-1,2],[6,2,1,0],[2,3,0,-5]]);
4 4 )
with(linalg); ( linalg )
s:=det(A); (
. s.).
Enter
34
2 3 3 4
2 1 1 2
, s 48 .
A
6 2 1
0
2 3 0 5
2. -
2 x1 x2 4 x3 8 x4 1,
x 3x 6 x 2 x 3,
1
2
3
4
3x1 2 x2 2 x3 2 x4 8,
2 x1 x2 2 x3 4.
. ( eqn1, eqn2,
eqn3, eqn4 ).
solve
eqn1:=2*x1+x2+4*x3+8*x4=-1:
eqn2:=x1+3*x2-6*x3+2*x4=3:
eqn3:=3*x1-2*x2+2*x3-2*x4=8:
eqn4:=2*x1-x2+2*x3+0*x4=4:
s:=solve({eqn1, eqn2, eqn3, eqn4 },{x1,x2,x3,x4});
,
3
1
s : x3
, x4 , x1 2, x 2 3 .
2
2
, ,
.
3. ,
x1 2 x2 x3 4,
3x1 5 x2 3x3 1,
2 x 7 x x 8.
2
3
1
a) .
Dg , D1 1 , D2 2 , D3 3 .
35
3 3
A:=array(1..3,1..3,[[1,2,1],[3,-5,3],[2,7,-1]]):
A1:=array(1..3,1..3,[[4,2,1],[1,-5,3],[8,7,-1]]):
A2=array(1..3,1..3,[[1,4,1],[3,1,3],[2,8,-1]]):
A3:=array(1..3,1..3,[1,2,4],[3,-5,1],[2,7,8]]):
Dg:=det(A); D1:=det(A1); D2:=det(A2); D3:=det(A3);
Dg:=33
D1:=33
( )
D2:=33
D3:=33
x1:=D1/Dg; x2:=D2/Dg; x3:=D3/Dg;
x1:=1
x2:=1 ( )
x3:=1
) .
: inverse(A)
, ,
, multiply(A,B) .
, - ,
- , A 1 .
.
:=array(1..3,[4,1,8]); ( ),
B:=[4,1,8] ( ),
( ),
AO:=inverse(A);
16
33
3
AO
11
31
33
3
11
1
11
1
11
1
3
1
3
(
X A1 B ),
:=[1,1,1] ( ).
, MAPLE
.
:=multiply(AO,B);
36
, , , ,
,
,
.
4.
x1 2 x2 3x3 4 x4 7,
)
2 x1 4 x2 5 x3 x4 2,
5 x 10 x 7 x 2 x 11.
2
3
4
1
. x1 x; x2 y; x3 z; x4 t
eqn1:=x+2*y-3*z+4*t=7:
eqn2:=2*x+4*y+5*z-t=2:
eqn3:=5*x+10*y+7*z+2*t=11:
s:=solve({eqn1, eqn2, eqn3 },{x,y,z,t});
17
5
11
4
s : x 2 y z , t z , y y, z z .
9
3
9
3
, . x t , y
z . .
x1 2 x2 3x3 4 x4 5 x5 0,
2 x 3x 4 x 5 x x 0,
2
3
4
5
1
)
x1 4 x2 5 x3 x4 2 x5 0,
x 3x 5 x 12 x 9 x 0,
2
3
4
5
1
4 x1 5 x2 6 x3 3x4 3x5 0.
x1 x; x2 y; x3 z; x4 t , ; x5 u
eqn1:=x+2*y+3*z+4*t+5*u=0:
eqn2:=2*x+3*y45*z+5*t+u=0:
eqn3:=3*x+4*y+5*z+t+2*u=0:
eqn4:=x+3*y+5*z+12*t+9*u=0:
eqn5:=4*x+5*y+6*z-3*t+3*u=0:
s:=solve({eqn1, eqn2, eqn3, eqn4, eqn5 },{x,y,z,t,u});
37
5
3
1
1
1
1
s : y y, z z, x y z, u y z, t y z .
4
2
12
6
12
6
.
.
, s y 1, z 0 y 0, z 1.
subs({a=b},s),
(s) () (b),
.
e1:=subs({y=1,z=0},s); ( y 1, z 0 ),
5
1
1
e1 : 1 1,0 0, x , u , t
4
12
12
e2:=subs({y=0,z=1},s);
3
1
1
e2 : 0 0,1 1, x , u , t .
2
6
6
e1 e2 ,
X C1 e1 C2 e2 .
5. . C ,
0
4 1
2 0 1
B 1 1 3 .
C B2 A B , A 2 1 2 ,
3 0
3 0 2
3
. = (2 ).
evalm(A&*B) .
A:=array(1..3,1..3,[[4,1,0],[2,-1,2],[3,0,3]]):
B:=array(1..3,1..3,[[2,0,1],[1,1,-3],[-3,0,2]]):
C:=evalm(B&*(2*A-B));
4
2
21
C 18 1 14 .
0
6 11
38
. 1
1. .
Maple.
4 3 1 2
1 3 5 7
2 3 1
1.1.1. 3 4 3 2 .
1.1.2. 3 5 7 1 .
1.1.3. 3 1 2
1 2 3
3 2 1 4
5 7 1 3
3 2 4
2 4 2 3
7 1 3 5
3 5
1
2
5 4 . 1.1.5. 0
1
2 3
1 0
4 2
2 1
3
2
1
0
1
1.1.7. 3
4
3
2
1
3
0
4 2
4 3
0 1 . 1.1.8. 3 4
2 3
3 2
4 1
2 4
1
2.
4
3
1
1.1.10. 1
1
1
1 1 1
1 2
2 3 4 . 1.1.11. 2 3
3 6 10
3 4
4 10 20
4 1
1
2
3
4
2
1
4
3 .
1.1.13.
3 4 1 2
4
3 2 1
4
1
1.1.16.
1
2
5
4
3
2
2
6
1
3
1
6
1
3
1
1.1.12. 1
1
1
2
3
2
4
2
1
3
3
3
4.
2
1
1
1.1.22. 3
1
2
2
6
2
4
3
5
7
2
2
1
4 . 1.1.23. 1
4
3
3
0
0
0.
1
3
2
1.1.20. 3
1
1
1
2
0
2
0
1
1
1
2
0.
3
3
1
3
1
1
39
1
1.
1
3
1 1 1
2 3 4 .
4 9 16
8 27 64
1
1.1.18. 2
3
4
1 1
1 1 .
1 1
1 2
2
1
1
3
3
2
1
2
4
3.
2
1
1 2 1
1
1
2
1
1.
1.1.21.
1 2 1
5
1 7 4 3
1 3
4
1
2 1 2 . 1.1.24. 1
1 2 2
1
1 2 6
2
1
2
3
3
1.1.26. 1 0
1 2 0
1 2 3
1
1
3
1
4
2 1
7 . 1.1.15. 3 1
4 2
4
1 2
5
1
1 3 1 2
3 . 1.1.17. 3 1 2 1 .
2
2 1 1 2
4
1
2 3 1
4
2
4
3
1
4
5
2
3
1.1.9. 1
1
1
4
1.
2
3
5
1.1.14. 4
3
2
2
1.1.19. 3
3
4
1 0
1.1.25. 2 1
3 2
4 0
3
4
1
2
4
4.
4
2
4
1 1 0
3
3 . 1.1.6. 3 2
1 1 .
2
1 2 3 3
1
4 0
1
2
2 4
1.1.4. 3 2
5 4
4 3
3
3
1
2
4
4.
3
1
2 3
4
0 3 8 .
1 0 13
3 5
15
2
1.1.27. 3
2
1
1
6
5
0
5
3
1
2
4
2.
4
1
1
1.1.28. 0
0
1
7
2
0
2
4
1
4
3
0
2.
0
5
1
1.1.29. 8
1
1
5
2
2
2
6
9
3
1
7
0.
0
4
2 1
1.1.30. 0 3
2 0
0 1
2 1
1 1 .
0 3
2 5
2. -.
Maple.
2 x1 3x2 5 x3 x4 7,
2 x1 3x2 4 x3 5 x4 2,
x x 4 x 2 x 1,
3x x 2 x 4 x 1,
1
1
2
3
4
2
3
4
1.2.1.
1.2.2.
5 x1 2 x2 3x3 6 x4 5,
4 x1 6 x2 3x3 7 x4 1,
2 x1 5 x2 x3 7 x4 5.
5 x1 2 x2 x3 4 x4 4.
4 x1 2 x2 5 x3 2 x4 7,
5 x x 3x x 1,
1
2
3
4
1.2.3.
x1 3x2 x3 2 x4 14,
3 x1 2 x2 x3 x4 11.
x1 2 x2 3x3 4 x4 4,
x
2 x3 2 x4 5,
1
1.2.4.
1,
4 x1 x2 x3
2 x1 x2 x3
1.
x1 2 x2 3x3 4 x4 0,
7 x 14 x 20 x 27 x 0,
1
2
3
4
1.2.5.
5 x1 10 x2 16 x3 19 x4 2,
3 x1 5x2 6 x3 13 x4 5.
3x1 4 x2 2 x3 5 x4 10,
2 x 3x 5 x 4 x 2,
1
2
3
4
1.2.6.
4 x1 5 x2 4 x3 3x4 7,
5 x1 3x2 2 x3 5 x4 1.
3x1 2 x2 x3 x4 11,
x 3x x 2 x 14,
1
2
3
4
1.2.7.
5 x1 x2 3x3 x4 1,
4 x1 2 x2 5 x3 2 x4 7.
5 x1 2 x2 x3 4 x4 2,
4 x 6x 3x 7 x 6,
2
3
4
1.2.8. 1
3x1 x2 2 x3 4 x4 2,
2 x1 3x2 4 x3 5 x4 4.
x1 2 x2 3x3 2 x4 6,
2 x x 2 x 3x 8,
1 2
3
4
1.2.9.
3x1 2 x2 x3 2 x4 4,
2 x1 3x2 2 x3 x4 8.
x1 2 x2 3x3 4 x4 5,
2 x x 2 x 3x 1,
1 2
3
4
1.2.10.
3x1 2 x2 x3 2 x4 1,
4 x1 3x2 2 x3 x4 5.
x2 3x3 4 x4 5,
x
2 x3 3x4 4,
1
1.2.11.
3x4 12,
3x1 2 x2
4 x1 3x2 5x3
5.
2 x1 x2 3x3 2 x4 4,
3x 3x 3x 2 x 6,
1
2
3
4
1.2.12.
3x1 x2 x3 2 x4 6,
3 x1 x2 3x3 x4 6.
40
0,
x1 x2 x3 x4
x x x x 0,
2
3
4
5
1.2.13. x1 2 x2 3x3
2,
x 2 x 3 x 2,
2
3
4
x3 2 x4 3x5 2.
x1 3 x2 5 x3 7 x4 12,
3x 5 x 7 x x 0,
1
2
3
4
1.2.14.
5 x1 7 x2 x3 3x4 4,
7 x1 x2 3x3 5x4 16.
x1 2 x2 3x3 4 x4 5,
2 x x 2 x 3x 1,
1
2
3
4
1.2.15.
3x1 2 x2 x3 2 x4 1,
4 x1 3x2 2 x3 x4 5.
x1 x2 2 x3 3x4 1,
3x x x 2 x 4,
1
2
3
4
1.2.16 .
2 x1 3x2 x3 x4 6,
x1 2 x2 3x3 2 x4 5.
2 x1 3x2 5 x3 x4 7,
x x 4 x 2 x 1,
1
2
3
4
1.2.17.
5 x1 2 x2 3x3 6 x4 5,
2 x1 5 x2 x3 7 x4 5.
5x1 2 x2 x3 4 x4 4,
4 x 6 x 3x 7 x 1,
1
2
3
4
1.2.18.
3x1 x2 2 x3 4 x4 1,
2 x1 3x2 4 x3 5x4 2.
4 x1 3x2 x3 5 x4 7,
x 2 x 2 x 3x 3,
1
2
3
4
1.2.20.
1,
3x1 x2 2 x3
2 x1 3x2 2 x3 8x4 7.
2 x1 x2 x3 x4 1,
3x x x x 2,
1
2
3
4
1.2.19.
4 x1 2 x2 x3 x4 1,
x1
x4 2.
x2 x3 2,
4x1 3x2 2 x3 x4 1,
3x 2 x x x 0,
2
3
4
1.2.21. 1
1,
x1 x2 x3
5 x1 3x2 x3 x4 1.
2 x1
x
1.2.22. 1
x1
2 x1
x1 3x 3x3 2,
2 x 3x 4 x 1,
1
2
3
1.2.23.
3x1 2 x2 x3 4,
x1 8 x2 9 x3 6.
x1 2 x2 3x3 4 x4 4,
x x
x4 3,
2
3
1.2.24.
4 x4 1,
x1 3x2
7 x2 3x3 x4 3.
x1 3x2 x3 x4 2,
2 x 2 x
x4 3,
1
2
1.2.25.
2 x1 3x2 x3 3x4 6,
3 x1 4 x2 x3 2 x4 0.
x1 x2 4 x3 9 x4 22,
x 2 x 4 x 3,
1
2
4
1.2.26.
2 x1 3x2 x3 5 x4 3,
3 x1 2 x2 5 x3 x4 3.
41
3x2 x3 5,
x2 5 x3 7,
3x2 3x3 14.
2 x1 x2 x3 3x4 4,
3x 3x 2 x 3x 6,
2
3
4
1.2.27. 1
3x1 x2 x3 x4 6,
4 x1 x2 2 x3 x4 8.
x1 2 x2 3 x3 4 x4 3,
2 x x 3x 4 x 1,
2
3
4
1.2.28. 1
3x1 x2 x3 2 x4 4,
4 x1 3 x2 4 x3 2 x4 7.
2 x1 x2 3 x3 7 x4 5,
x 2 x 3x 4 x 4,
2
3
4
1.2.29. 1
x3 x4 3,
x2
x4 1.
x1 3x2
2 x1 x2 3x3 x4 1,
x x x 2 x 0,
2
3
4
1.2.30. 1
2 x1 x2 3x3 7 x4 1,
x1 x2 x3 x4 2.
3.
.
Maple.
x1 x2 2 x3 6,
x1 2 x2 3x3 6,
2 x1 x2 3x3 7,
1.3.3. x1 3x2 2 x3 0,
2 x2 x3 0.
2 x1 x2 4 x3 20,
1.3.4. 2 x1 x2 3x3 3,
3x 4 x 5 x 8.
2
3
1
x1 5 x2 x3 7,
1.3.5. 2 x1 x2 x3 4,
3x 2 x 4 x 11.
2
3
1
x1 5 x2 x3 4,
1.3.6. 2 x1 x2 x3 4,
3x 2 x 4 x 12.
2
3
1
7 x1 2 x2 3x3 15,
7 x1 5 x2 2 x3 18,
1.3.8. x1 x2 x3 3,
x x 2 x 2.
3
1 2
5 x1 8 x2 x3 1,
1.3.9. x1 2 x2 3x3 9,
2 x 3x 2 x 13.
2
3
1
x 1 2x 2 x 3 4;
1.3.10. 3x 1 5x 2 7x 3 1;
2x 7x x 8.
2
3
1
3x1 2 x2 x3 5,
1.3.11. 2 x1 3x2 x3 1,
2 x x 3x 11.
3
1 2
x1 2 x2 4 x3 31,
4 x1 3x2 2 x3 9,
2 x1 x2 x3 4,
x1 x2 2 x3 1,
1.3.15. 2 x1 x2 2 x3 4,
4 x x 4 x 2.
2
3
1
5,
3x1 x2
1.3.16. 2 x1 x2 x3 0,
2 x x 4 x 15.
2
3
1
3x1 x2 x3 4,
x1 x2 x3 2,
1.3.18. 2 x1 x2 6 x3 1,
3x 2 x
8.
2
1
2 x1 x2 x3 1,
1.3.19. x1 x2 x3 6,
3x x x 4.
2
3
1
7 x1 5 x2 2 x3 18,
1.3.20. x1 x2 x3 3,
x x 2 x 2.
2
3
1
4 x1 3x2 x3 5,
1.3.21. 3x1 2 x2 2 x3 8,
x x 5 x 1.
2
3
1
2 x1 3x2 2 x3 9,
1.3.22. 3x1 4 x2 x3 3,
x x 2 x 6.
2
3
1
3x1 4 x2 5 x3 5,
1.3.23. 3x1 x2 5 x3 3,
6 x 2 x 8.
2
1
3x1 x2 2 x3 12,
1.3.24. 2 x1 x2 3x3 7,
x
x3 3.
1
x1 4 x2 5,
1.3.25. x1 3x2 x3 4,
x 2 x 4 x 1.
2
3
1
2 x1 2 x2 4 x3 8,
1.3.26. 3x1 x2 4,
5x 6 x 2 x 13.
1
2
3
2 x1 2 x2 2 x3 2,
1.3.27. 2 x1 x2 x3 5,
x x 5 x 3.
2
3
1
4 x1 x2 2 x3 8,
1.3.28. x1 2 x2 7,
x 3x 5 x 2.
2
3
1
3x1 2 x2 x3 1,
1.3.29. x1 2 x3 2,
2 x 2 x 3x 5.
1
2
3
4 x1 x2 3x3 2,
1.3.30. 3x1 2 x2 2 x3 3,
2 x x 1.
3
1
43
4. ,
'.
Maple.
x1 2 x2 x3 x4 1,
x1 3x2 5 x3 2 x4 0,
3x x 2 x x 2,
2 x 7 x 3x x 0,
1
2
3
4
2
3
4
1.4.1. )
) 1
2 x1 3x2 x3 3x4 0,
x1 5 x2 9 x3 8 x4 0,
4 x1 2 x2 2 x3 x4 1.
5 x1 18 x2 4 x3 5 x4 0.
2 x3
x1
3 x x 6 x
2
3
1.4.2. ) 1
4 x1 x2 8 x3
2 x1 x2 4 x3
3x1
2 x
1.4.3. ) 1
3x1
x1
x4 0,
x1 2 x2 x3 2 x4 x5 0,
5 x 11x 2 x 8 x 2 x 0,
2
3
4
5
) 1
4 x1 10 x2 2 x3 10 x4 3x5 0,
5 x1 13x2 4 x3 16 x4 10 x5 0.
3x4 3,
4 x4 3,
2 x4 3.
2 x2 x3
3x1 2 x2 x3 x4 2 x5 0,
x x
2 x4 3x5 0,
2
1
) 2 x1 3x2 x3 3x4 x5 0,
2 x1 x2 4 x3 3x4 4 x5 0,
x1 x2 3x3 2 x4 x5 0.
1,
x2 x3 4 x4 4,
x2 2 x3
1,
2 x2 x3 2 x4 1.
2 x1 x2 2 x3 2 x4 3x5 8,
1.4.4. ) x1 2 x2 3x3 x4 2 x5 2,
3x1 x2 5 x3 3x4 x5 10.
x1 2 x2 3x3 3x4 0,
2 x x x 2 x 0,
2
3
4
) 1
3
x
2
x
x
2
3
4 0,
1
x1 3x2 x3 2 x4 0.
3x1 x2 2 x3 4 x4 5 x5 1,
x 3x x 2 x 2 x 2,
2
3
4
5
1.4.5. ) 1
x1 7 x2 4 x3 8 x4 5 x5 5,
5 x1 5 x2 5 x3 10 x4 4.
2 x1 3x2 3x3 2 x4 0,
3x 2 x x 3x 0,
2
3
4
) 1
2 x1 x2 5 x3 x4 0,
x1 3x2 6 x3 4 x4 0.
9 x1 3x2 5 x3 6 x4 4,
1.4.6. ) 6 x1 2 x2 3x3 4 x4 5,
3x x 3x 14 x 8.
3
4
1 2
2 x1 3x2 3x3 2 x4 0,
3x 2 x x 3x 0,
2
3
4
) 1
2 x1 x2 5 x3 x4 0,
x1 x2 2 x3 x4 0.
x1 x2
x 3x
2
1.4.7. ) 1
2 x1 3x2
2 x1 x2
4 x1 3x2
x 2 x
2
) 1
x1 2 x2
3x1 x2
3x3
1,
3x3 4 x4 1,
6 x3 x4 2,
6 x3 3x4 2.
44
3x3
0,
3x3 2 x4 0,
x3 x4 0,
2 x3 x4 0.
2 x1 x2 x3 3x4 2,
4 x
x3 7 x4 3,
1.4.8. ) 1
2 x2 3x3 x4 1,
2 x1 3x2 4 x3 2 x4 3.
3x1 2 x2 3x3 3x4 4,
x 2 x 2 x 2 x 4,
2
3
4
1.4.9. ) 1
x
2
x
2,
2
3
4
1
2 x1 x2 4 x3 x4 2.
3x1
x
) 1
2x
1
x1
x2
3 x2
x2
2 x2
2 x3
x3
3x3
3x3
x4
2 x4
3 x4
x4
0,
0,
0,
0.
x1 5 x2 3x3 2 x4 0,
x x 2 x 3x 0,
2
3
4
) 1
x
5
x
2
x
2
3
4 0,
1
x1 5 x2 5 x3 2 x4 0.
2x1 3x 2 4x 3 x 4 1;
1.4.10 .) x1 x 2 x 3
0;
5x 2x x x 0;
2
3
4
1
3x1 x2 5 x3 5 x4
2 x x2 5 x3
1.4.11. ) 1
x 2 x2
5 x4
1
x1 x2 3x3 x4
1,
1,
2,
1.
3x 4 x 5 0;
x 1 x 2
x x 2x x
0;
1 2
3
4
)
4x 1 2x 2 6x 3 3x 4 4x 5 0;
2 x 1 4x 2 2x 3 4x 4 7x 5 0.
3x1 4 x2 5 x3 7 x4 0,
2 x 3x 3x 2 x 0,
2
3
4
) 1
4 x1 11x2 13x3 16 x4 0,
7 x1 2 x2 x3 3x4 0.
2 x1 x2 x3 3x4 3,
x 2 x2 x3 2 x4 3,
1.4.12. ) 1
x 3 x2
x4 0,
1
6.
3x1 4 x2 2 x3
x1 2 x2 3x3 6 x4 4,
x 4 x 3x
8,
2
3
1.4.13. ) 1
x1 2 x2 3x3 2 x4 4,
2 x1 5 x2 6 x3 3x4 10.
x1 3x2
2 x x2
) 1
3x1 5 x2
x1 17 x2
2 x1 x2
x 3x2
1.4.14. ) 1
2 x2
3x1
x1 2 x2 x3 x4 x5 0;
2 x x x x x 0;
) 1 2 3 4 5
x1 7 x2 5 x3 5 x4 5 x5 0;
3x1 x2 2 x3 x4 x5 0.
x3
x3 3x4
x3 2 x4
x3 x4
2 x1 x2 x3
x 2 x 5x
2
3
1.4.15. ) 1
3x1 5 x2
x1 x2 3x3
7,
0,
2,
9.
5 x4 2,
2 x4 10,
x4 0,
2 x4 6.
45
2 x3
3x3
4 x3
4 x3
7 x4
2 x4
16 x4
14 x4
0,
0,
0,
0.
5 x1 x2 4 x3 2 x4 0,
3x 2 x x 3x 0,
2
3
4
) 1
2
x
5
x
x
2
3
4 0,
1
x1 2 x2 3x3 2 x4 0.
x1 4 x2 3x3 x4 2 x5 0,
) 3x1 2 x2 x3 5 x4 x5 0,
2 x 2 x 4 x 4 x 3x 0.
2
3
4
5
1
2 x1 x2
x x2 3x3
1.4.16. ) 1
3x x2 5 x3
1
x3
x1
x1 x2
3 x
1.4.17. ) 1
2 x 3 x2
1
x1 2 x2
2 x4
x4
3 x4
x4
4,
2,
6,
2.
x3 5 x4 0,
4 x3 x4 4,
3x3
0,
2 x3 x4 4.
2 x1 3x2 4 x3 3x4 0,
3x x 11x3 13x4 0,
) 1 2
4 x 5 x2 7 x3 2 x4 0,
1
13x1 25 x2 x3 11x4 0.
5 x1 6 x2 2 x3 7 x4 4 x5 0,
2 x 3x x 4 x 2 x 0,
2
3
4
5
) 1
7 x1 9 x2 3x3 5 x4 6 x5 0,
5 x1 9 x2 3x3 x4 6 x5 0.
9 x1 3x2 5 x3 6 x4 4,
1.4.18. ) 6 x1 2 x2 3x3 4 x4 5,
3x1 x2 3x3 14 x4 8.
2 x1 3x2 x3 5 x4 0,
3x x 2 x 7 x 0,
3
4
) 1 2
4 x1 x2 3x3 6 x4 0,
x1 2 x2 5 x3 13x4 0.
2 x1 x2
2 x 3 x 2
1.4.19. ) 1
3 x x2
1
x1 x2
2 x1 x2 x3 x4 0,
) x1 x2 2 x3 x4 0,
x1 2 x2 3x3 x4 0.
2 x3
2 x3
3x3
x3
x4
3 x4
x4
x4
1,
3,
1,
1.
3x1 2 x2 x3 4 x4 5 x5 3,
1.4.20. ) x1 2 x2 x3 x4 2 x5 0,
x1 2 x2 3x3 2 x4 x5 3.
x1 x2 x3 3x4
2 x 4 x2 x3
1.4.21. ) 1
3 x 5 x2
x4
1
4 x1 6 x2 3x3 2 x4
5 x3
2 x3
3x3
x3
5 x3
2 x4
x4
x4
x4
2 x4
6 x3 x4 0;
2 x3 7 x4 0;
3 x3
0;
3x3 x4 0.
x1 x2 3x3 x4 0,
3x 5 x2 5 x3 5 x4 0,
) 1
x x2 x3 3x4 0,
1
x1 2 x2 3x3 x4 0.
x1 3x2 4 x3 6 x4 0,
x 2 x x 4 x 0,
2
3
4
) 1
3
x
2
x
2
x4 0,
3
1 2
2 x1 x2 3x3 2 x4 0.
1,
1,
0,
3.
4 x1 2 x2 3x3 2 x4 3,
1.4.22. ) 2 x1 x2 x3 x4 5,
2 x1 3x2 2 x3 3x4 2.
8 x1 6 x2
3x1 3 x2
1.4.23. ) 4 x1 2 x2
3x1 5 x2
7 x 5 x
2
1
2 x1 4 x2
4 x 3x
2
) 1
x1 2 x2
x1 2 x2
21,
10,
8,
15,
18.
x1 2 x2 x3 x4 x5 0,
2 x x x x x 0,
2
3
4
5
) 1
x1 7 x2 5 x3 5 x4 5 x5 0,
3x1 x2 2 x3 x4 x5 0.
46
2 x1 3x2 x3 2 x4 4,
4 x 8 x 2 x 3x 5,
2
3
4
1.4.24. ) 1
2 x1 5 x2 x3 x4 1,
x1 7 x2 x3 2 x4 7.
3x1 x2 x3 3x4 3,
2 x x
2 x4 3,
2
1.4.25. ) 1
x1 x2 3x3 x4 3,
2 x1 x2 4 x3 2 x4 3.
2,
x1 x2 x3
2 x x x x 1,
2
3
4
1.4.26. ) 1
x4 3,
3x1 2 x2
3x1 2 x2
x4 9.
2 x1 3x2 2 x3 x4 1,
x 2 x x x 1,
2
3
4
1.4.27. ) 1
2 x1 x2 2 x3 2 x4 3,
x1 x2 x3
0.
x1 2 x2 3x3 2 x4 6,
2 x
x3 x4 2,
1.4.28. ) 1
2 x4 0,
3x1 x2
x1 x2 2 x3 4 x4 4.
x1 x2 x3 x4 1,
2 x 3x 2 x 3x 8,
2
3
4
1.4.29. ) 1
x1 x2 x3 x4 3,
3x1 x2 3x3 2 x4 1.
3x1 2 x2 x3 2 x4 7,
2 x 2 x 4 x x 1,
1
2
3
4
1.4.30. )
3x1 x2 3x3 4 x4 1,
2 x1 x2 2 x3 2 x4 8.
2 x1 3x2 x3 5 x4 0,
3x x 3x 2 x 0,
2
3
4
) 1
4 x1 x2 3x3 6 x4 0,
x1 2 x2 4 x3 7 x4 0.
2 x1 x2 x3 x4 0,
3x 2 x 2 x 3x 0,
2
3
4
) 1
3x1 x2 x3 2 x4 0,
2 x1 x2 x3 3x4 0.
2 x1 x2 x3 x4 0,
4 x 2 x 2 x 3x 0,
2
3
4
) 1
2 x1 x2 5 x3 6 x4 0,
2 x1 x2 3x3 4 x4 0.
2 x1 7 x2 3x3 x4 0,
x 3x 5 x 2 x 0,
2
3
4
) 1
x1 5 x2 9 x3 8 x4 0,
5 x1 18 x2 4 x3 5 x4 0.
x1 3x2 x3 x4 0,
2 x 2 x x 0,
2
4
) 1
2 x1 3x2 x3 3x4 0
3x1 4 x2 x3 2 x4 0.
x1 4 x2 4 x3 3x4 2 x5 0,
5 x 7 x
7 x4 3x5 0,
1
2
)
2 x1 3x2 x3 x4 x5 0,
x1 x2 3x3 4 x4 x5 0.
2 x1 3x2 x3 2 x4 x5 0,
8 x x 5 x 4 x 3x 0,
2
2
4
5
) 1
3x1 x2 2 x3 x4 2 x5 0,
5 x1 2 x2 3x3 3x4 x5 0.
5. .
Maple.
47
1.5.1. 2B AB;
2 3 1
A 1 2 4 ,
5 3 0
2 3 1
A 4 1 0 ,
0 1 2
1.5.3. 2 A( A B),
4 2 0
A 1 1 2 ,
3 2 0
1 1 0
A 2 0 1 ,
1 1 1
3 2 1
A 0 1 2 ,
5 7 1
1.5.6. 2 A( A B) ,
3 4 5
A 1 0 2
2 1 0
0 1 2
B 1 1 2 .
3 1 0
1.5.7. B( A 3B),
4 5 6
A 1 0 3 ,
1 2 1
0 1 2
B 1 0 2 .
3 1 2
1.5.8. B( A 2B),
7 3 0
A 1 1 0 ,
2 0 3
2 3 1
A 4 5 2 ,
1 0 7
1 0 5
B 0 1 3 .
2 2 4
1.5.10. ( A 2B) B,
4 5 2
A 3 1 0 ,
4 2 7
2 1 1
B 0 1 3 .
5 7 3
48
2 7 13
B 1 0 15 .
5 13 21
9 8 7
B 2 7 3 .
4 3 5
0 2 6
B 2 4 3 .
0 3 4
5 3 1
B 1 2 0 .
3 0 0
0 3 1
B 2 1 2 .
3 1 4
4 2 1
B 1 0 1 .
3 2 1
1.5.11. 2( A B) A,
1 7
5
A 10 2 1 ,
1 2
0
1.5.12. B( A 3B),
7 2 0
A 7 2 1 ,
1 1 1
5 2 0
A 10 4 1 ,
7 3 2
1.5.14. ( A B)2 A,
5 1 3
A 0 2 1 ,
2 1 0
1.5.15. ( A 2B) B,
3 2 5
A 4 2 0 ,
1 1 2
1.5.16. 2( A B) A,
5 3 1
A 2 0 4 ,
3 5 1
1.5.17. 2 A( A B),
1 4 2
A 2 1 2 ,
0 1 1
4 6 2
B 4 10 1 .
2 4 5
1.5.18. 3( A B) B,
4 2 1
A 3 2 0 ,
0 1 2
2 0 2
B 5 7 2 .
1 0 1
1.5.19. (2 A B) A,
1.5.20. B( A 2B),
1 0 3
A 2 0 1 ,
1 3 1
7 3 0
A 1 1 0 ,
2 0 3
49
2 4 1
B 3 1 0 .
7 2 1
0 2 3
B 1 0 2 .
3 1 1
3 6 1
B 1 2 0 .
2 1 3
3 7 2
B 1 1 2 .
0 1 3
1 2 4
B 0 3 2 .
1 3 4
1 4 16
B 3 2 0 .
5 7 2
5
2
7
B 0
1
2 .
3 1 1
4 2 1
B 1 0 1.
3 2 1
1.5.21. 2( B A) A,
2 5 3
A 5 8 5 ,
0 1 0
1 2 0
B 1 2 1 .
0 0 1
1.5.22. 3( A B) B,
1 1 3
A 1 2 1 ,
2 1 1
7 1 1
B 0 1 0 .
0 0 1
1.5.23. 2 A( A B),
1 2 6
A 2 1 0 ,
3 1 1
1 0 0
A 1 1 0 ,
0 0 1
1.5.25. 2 A( B A),
1 1 2
B 2 1 1 ,
1 1 1
4 1 0
A 2 1 2 ,
3 0 3
1.5.27. (3 A 2B) B,
1 2 3
A 0 1 1 ,
1 5 0
1.5.28. ( A 2B) A,
1 1 2
A 0 1 1 ,
0 1 1
1.5.29. ( A 2B) A,
1 1 1
A 1 2 3 ,
1 1 2
1 1 1
B 3 2 1 .
1 2 2
1.5.30. ( A 2B) B,
1 2 1
A 2 1 1 ,
3 2 1
2 2 1
B 1 2 1 .
4 10 5
50
2 1 1
B 2 1 1 .
0 0 1
2 1 3
B 4 2 5 .
2 1 0
1 1 6
A 0 0 1 .
2 0 1
2 0 1
B 1 1 3 .
3 0 2
1 5 7
B 3 1 0 .
1 2 0
3 1 1
B 0 1 0 .
2 0 1
2.
2.1.
( )
().
, .
,
a . .
,
.
, ,
. ,
, .
a L L a a cos ,
L.
.
x,y,z. (),
, i , j ,k . i , j ,k
() .
.
.
, -
a = x i y j z k a =(x,y,z), x, y, z a
Ox, Oy, Oz . x, y, z
. , ,
x,
AB
AB x; y; z x2 x1 , y2 y1 , z 2 z1 .
, (x,y,z),
a x 2 y 2 z 2 ; (
51
, a
x
y
z
) cos , cos , cos ,
a
a
a
cos2 cos2 cos2 1.
0 a
a . ,
a
a a 0 .
,
,
,
(2.1)
a b .
a b ,
a x1 , y1 , z1 , b x2 , y2 , z 2 , (2.1)
x1 x2 , y1 y2 , z1 z 2 ,
x1 y1 z1
(2.2)
.
x2 y 2 z 2
, , .
.
M(x,y,z) M 1 ( x1 , y1 , z1 )
M 2 ( x 2 , y 2 , z 2 ) , =
M 1M
.
MM 2
M1
M2
M1
M2
M 1M
.
MM 2
52
-
:
x x 2
y y 2
z z 2
x= 1
, y= 1
, z= 1
.
(2.3)
1
1
1
, M M 1 M 2 ( =1),
x x2
y y2
z z
x= 1
, y= 1
, z= 1 2 .
2
2
2
. ABCD AC a BD b .
,
: AB, BC , CD , DA .
. (. . 2.1)
1
1
OC AO AC a ;
2
2
A
1
1
OD BO BD b ,
2
2
1
1 1
CD OD OC b a b a .
2
2
2
AB || CD
1
AB CD a b . :
2
1
1
1
BC BO OC BD AC b a
2
2
2
; DA BC b a .
2
a
. a
a
a /2
b 2 a b b .
2
. . 2.2.
C
O
D
. 2.1
,
2a
2a b
b a /2
. 2.2
. AB ,
A(1;2;0) B(3;1;2).
. AB :
x 3 1 2; y 1 2 1; z 2 0 2, AB 2;1;2 ;
53
2
AB 22 (1) 2 (2) 2 3; : cos ,
3
2
1
cos , cos .
3
3
. a 3;2;6 b 2;1;0.
:
1) a b ; 2) a b ; 3) 2a ; 4) 2a 3b .
.
a b 3 2;2 1;6 0 1;1;6 ; a b 3 2;2 1;6 0 5;3;6 ;
2a 3b 2 3 3 2; 2 2 3 1; 2 6 3 0 12;7;12 .
. ,
a 2i 3 j k b i 6 j 2k .
.
2
3
6 2
2
3
3
, , 4 1.
6 6 2
. a 2;3;6 b 1;2;2
. c ,
a b , , c 3 42 .
.
a
c
, c
a0 c
,
.
b0
b
(..2.3) a 0 b 0 .
.
. 2.3.
,
a b , a 0 + b 0 = c .
1
1
0 a
2 3 6
a
2;3;6 2;3;6 ; ; ;
a
7
7 7 7
2 2 32 6 2
54
0 b
b
b
12 2 2 22
1;2;2
1
1;2;2 1 ; 2 ; 2 .
3
3 3 3
3 2 6 2 1 5 4
2 1
c = a 0 + b 0 = ; ; ; ; .
7 3 7 3 21 21 21
7 3
2
42
42
1
5
4
| c |=
.
21
21
21
212 21
c 3 42 , ( c c ,
, 0 )
c
42
1
.
c
21 3 42 63
:
1 1 5 4
c ; ; 3;15;12 .
21 21 21
. A2,1, B5,3, C 6,5
A .
. ,
,
. , K (.2.4) BC
AB
. .
AC
y
C
K
B
x
. 2.4
AB
5 22 3 12 5 ,
AC
5 1
.
10 2
55
6 22 5 12 10 ,
K
1
1
5 6
3 5
4
2
2 11 ; K 4 , 11 .
xK
; yK
1
1
3
3
3 3
1
1
2
2
,
2
200 10 2
4
11
AK 2 1
4,7 o. .
9
3
3
.
a b , ;
, .
.
. .
ab
a
( . 2.5 ) b S1
,
2
2
C1 ,
a b
, C1 , .
4 2
ab
b a
( .2.5 ) S 2
,
4
2 2
y
b
1
. 2.5
3a b
C 2 , . C
4 4
C1C 2 , C C1C 2
, ,
C1C S 2 ab 4 1
.
CC 2 S1 ab
2
2
56
C (2.3)
a 1 3a
b 1b
5a
4
2
4
2
2 4 5b .
xC
, yC
1
1
12
12
1
1
2
2
5a 5b
C , .
12 12
2.2.
a b ,
a b a b cos . a b
,
a b x1 x2 y1 y2 z1 z 2 .
(2.4)
, ,
,
()
a b 0
x1 x2 y1 y2 z1 z 2 0
(2.5).
:
1. a b b a ,
2. a b a b ;
3. a b c ac b c .
,
i i 1 , j j 1 , k k 1,
i j j i 0, i k k i 0 , k j j k 0,
i , j , k .
a aa ,
(2.6)
57
a b :
x1 x2 y1 y2 z1 z 2
a b
cos
.
2
2
2
2
2
2
ab
x1 y1 z1 x2 y2 z 2
(2.7)
a b a b cos a a b , b ,
a ,
a b
a b .
(2.8)
a
S , W
W= F S .
(2.9)
. a 2;1;2 b 0;3;4 .
. (2.7)
a b
2 0 1 3 2 4
11
11
cos
;
35
15
ab
2 2 (1) 2 (2) 2 0 2 32 4 2
11
arccos .
15
. P Q ,
120 0 , P 7 Q 4 . R .
. R = P + Q . R
(2.6).
R R R P Q P Q = P P 2P Q Q Q =
1
P P 2 P Q cos120 0 Q Q = 7 2 2 7 4 4 2 = 49 28 16 37 .
2
. a b .
, .
. AC a b BD b a .
, AC BD 0
58
a b b a a b b b a a b a b 2 a 2 0 ,
a b.
. a b = 60 . , | a |=3,
| b |=2, .a 2b (2 a 3b ).
. (2.8)
.
( 2a 3b )( a 2b ) 2a a 4a b 3b a 6b b
.a 2b (2 a 3b )=
=
=
| a 2b |
a a 4a b 4b b
1
2
2
29 3 2 6 4
2 | a | | a | | b | cos 6 | b |
9
2
=
.
2
2
1
13
| a | 4 | a | | b | cos 4 | b |
9 43 2 4 4
2
. , ,
i j : AB 5i 2 j ,
BC 2i 4 j CA 7i 2 j . AM
B
AD ABC (. . 2.6).
1
AM AB BC 5i 2 j i 2 j 6i ,
2
AM 6i 6 . AD AB BC .
D
M
C
. 2.6
(2.5) AD BC : AD BC 0 .
AB BC BC 0 ,
AD ,
5i 2 j 2i 4 j 2i 4 j 0 .
,
5 2i 2 4 j 2i 4 j 10 4 8 16 .
1
2 20 0 .
10
2
2
24 12
12 5
24
12
AD
.
i
j AD
5
5
5
5
5
59
2.3.
a b c ,
1) a b ;
2) , ,
a b ,
a , b , a b ;
3) c a b sin .
, a b ,
S= c a b sin .
:
1. a b b a ,
;
(2.10)
2. a b a b a b ,
;
3. [a, b c ] [a, b ] [a, c ] ; [b c , a ] [b , a ] [c , a ] ,
.
-
i
j k
a b x1 y1 z1 .
(2.11)
x2 y 2 z 2
,
,
.
. A(1;1;2); B(5;6;2);
C(1;3;1). .
. (2.10) S= AB AC .
AB 4;5;0, AC 0;4;3.
(2.11),
60
AB AC 4 5
0
0 15i 12 j 16k .
. a b = 60 . , | a |= 3 ,
| b |=2, | c d |, c 2a 3b , d a 2b .
.
| c d |=|(2 a 3 b ) ( a 2b )|=|2 a a 3b a 4a b 6b b |.
, a a 0 , b b 0 a b b a , (2.10)
3
21 .
| c d |=7| a b |=7| a | | b | sin 7 3 2
2
. p , a 1;3;4
b 3;4;2, Ox . ,
, p 45 .
. , ,
,
i
j k
p a b 1 3 4 10i 10 j 5k .
3 4 2
p Ox ,
. , 0 . p
p 10 2 10 2 5 2 15 .
p 45 . 15 45; 3 .
a 1; 2; 0 .
. , ,
,
61
F F1 F2 F3 2 6 4; 4 3 2; 5 1 5 4;3;1 .
(2.9)
W F ,a 4 1 3 2 1 0 2 .
, 2.
. F 2; 3;5 A 1; 1; 2 .
,
.
. M
OA F . , OA
OA 1; 1; 2 . M OA F . (2.11)
i
M 1 1 2 i j k .
2 3 5
M
x
1
1
cos M
0.577 ;
111
3
M
cos
yM
1
0.577 ;
3
M
cos
zM
1
0.577 .
3
M
:
cos2 cos2 cos2 1 .
2
1 1 1 1 1 1
1.
3
3 3 3 3
3
, M :
1
54 45'; 180 arccos
180 54 45' 125 15' ; 125 15' .
3
, M 1; 1; 1 Ox, Oy, Oz
54 45', 125 15', 125 15' .
62
2.4.
a , b , c ,
a ,b ,c a b c a b c .
(2.12)
,
a, b , c b , c , a c , a, b b , a, c c , b , a a, c , b .
,
a , b , c ,
V a, b , c .
(2.13)
1
V a, b , c .
(2.14)
6
: a x1; y1; z1 ; b x2 ; y2 ; z 2 ; c x3 ; y3 ; z3 ,
x1
a , b , c x2
y1
z1
y2
x3
y3
z2 .
z3
(2.15)
x1 y1 z1
(2.16)
a, b , c 0 x2 y 2 z 2 0 .
x3 y 3 z 3
63
, S .
(2.10), (2.11). ,
1
S AB AC .
2
AB 2;2;3,
AC 4;0;6,
AD 7;7;1 . (2.15)
AB , AC, AD
2
4
2 3
0
7 7
6 4
1
2 3
0
14 7
6 260.
1
1
V 260 (. .).
6
.
i
j
k
AB AC 2 2 3 12i 24 j 8k .
4 0
6
3 260 65
(. .).
6 14
7
. , A2;1;1, B4;1;2, C 6;3;7
S 2 9 36 4 2 7 14 (. .). H
D0;0;11 .
. ,
AB, AC , AD .
(2.16),
2 2 3
1 2 1
AB, AC , AD 4
0
6 2 3 2
0 2 0.
2 3 12
1 3 4
AB, AC , AD ,
. , .
64
2.5. n-
R x,y,...,z,... ,
- x y (x+y),
R, x R
x R ,
( ):
1.
x y y x; x, y R .
2.
( x y) z x ( y z); x, y, z R .
3.
() O R, x O x, x R .
4.
x R x (
x ), x+(x)=0.
1 x x , x R .
5.
6.
x y x y , x, y R .
x x x , x R .
7.
8.
x x , x R .
. x,
a, b , .
, f1 x f 2 x
f1 x + f 2 x ,
a, b , , . f1 x
a, b .
. ,
.
. , n-
a x1 , x2 ,, xn .
n x1 , x2 ,...,xn .
1) n- ,
, a b , xi yi ; i = 1, n ;
2) n
,
-: c a b x1 y1 , x2 y2 ,, xn yn ;
3)
a x1 ,x2 ,,xn .
65
n- ,
,
n-
R n .
, R1 ; R 2
; R 3 .
2.6.
a1 , a2 ,, an1 , an R
i ; i 1, n
(2.17)
1a1 2 a2 n1an1 n an .
a1 , a2 ,, an ,
(2.17) i 0 i 1, n .
,
i 0 . a1 , a2 ,, an ,
.
, 1 0 ,
a1 2 a2 n an ,
a1 (n-1) .
- ; -
.
, .
;
.
, R n,
n , - (n+1)
. ,
, .
R : n dim(R) .
- n n .
1a1 2 a2 n an 0,
66
a11
a12
a1n
a
a
a
21
22
a1
, a2
, , an 2 n .
an1
an 2
ann
1, 2 ,, n
1a11 2 a12 n a1n 0,
a a a 0,
1 21
2 22
n 2n
(2.18)
1an1 2 an 2 n ann 0.
r=n, 1 2 n 0 ,
a1 ,, an . r n, ai
(
), .
. a1 1;2;3 ; a2 2;1; 1 ; a3 3;2; 1.
, .
. ,
, ,
1a1 2 a2 3a3 0,
1
2
3 0
1 2 2 1 3 2 0 .
3
1
1 0
1 2 2 3 3 0,
21 2 2 3 0,
3 0.
2
3
1
3 1 2 3
1 2 3 1 2
2 ~0 5
4 ~ 0 5 4 ;
A 2 1
3 1 1 0 5 10 0 0 6
1 2
r ( A) 3 ,
3
4 30 0 .
6
r n (n 3) ,
.
1 2 3 0 . .
67
1 1 1
;
A 2
2
6 ~ 0 4 4 ~
0
1
1
3 4 2 0 1 1
r ( A) 2 ,
1 1
1 0.
0 1
, r<n (n=3).
2.7.
a1 , a2 ,, an ,
n- .
. X R
, ,
:
X 1a1 2 a2 n an .
(2.19)
a1 , a2 ,, an , 1 , 2 ,, n X
.
(2.19)
. X
..........................................
1an1 2 an 2 ... n ann xn .
68
(2.20)
, X
a1 , a2 ,, an .
. , a1 , a2 , a3 ,
b 3;7;7 .
. (2.17)
: 1a1 2 a2 3a3 0 .
2 2 1 2
2 1 2 2 1 2 2
1
A 1 2 1 ~ 0 4
3 ~ 0 4 3 ~ 0 1 1.
2 1 0 0 5 4 0 1 1 0 0 1
1 2 2
r ( A) 3, :
0 1 1 1 0 1 2 3 0 .
0 0 1
, , .
b : b 1a1 2 a2 3 a3 .
1 2 2 2 3 3,
1 2 2 3 7,
2 7.
2
1
1, 2 , 3 .
1 2 2 3
e2 e1 e2
1
2
1
7
~
2 1 0 7 e3 e1( 2 ) e3
3
1 2 2
e2 4 e3 e3
~ 0 1 1 3 ~
0 4 3 10 e2 2 e1 e1
1 0
~0 1
0 0
2
3
1 2
~ 0 4
3
10 ~ e3 e2 e2 ~
0 5 4 13
1 0 0 3
e2 e3 e2
~0 1 1
~
3 ~
0 0 1 2 e3 ( 1 ) e3
0 3
0 1 .
1 2
1 3; 2 1; 3 2. , b 3a1 a2 2a3 .
b a1 , a2 , a3 .
69
2.8.
R : e1, e2 ,...,en ei i 1, n
e1* , e2* ,...,en* ei* i 1, n .
(2.21)
: E A E ,
e1
e1*
a11 a12 a1n
* e2* e
a
a
22
2n
E ; E 2 ; A 21
.
e*
e
a
a
a
n2
nn
n1
n
n
ei i 1, n ei* i 1, n
. (
), , ,
, .
A1 ,
E A1E* . ,
X AT X * ,
(2.22)
x1
x1*
x
* x2*
X 2 ; X
x*
x
n
n
. AT
.
1
T
X * AT X A1 X .
(2.23)
70
2.9.
n-
, ,
.
. , ()
, X Y
X Y ,
:
1. X Y = Y X .
2. X (Y Z ) X Y X Z .
3. (X ) Y ( X Y ) , - ( 0) .
4. X X 0 , X X 0 ,
X 0.
() ,
, ,
.
() X
: X X X .
,
R 2 R 3 ,
X Y X Y cos , ,
.
n- ,
. e1 , e2 ,...,en
n- ,
()
, :
0; i j
ei e j
i 1, n; j 1, n ei e j ij ,
1; i j
71
ij
0; i j
i 1, n; j 1, n .
1; i j
ij
X ( x1 , x2 , x3 ) Y ( y1 , y2 , y3 )
X Y x1 y1 x2 y2 x3 y3 . n-
,
X ( x1 , x2 ,, xn ) , Y ( y1 , y2 ,, yn ) ,
n
X Y x1 y1 x2 y 2 xn y n xi yi .
i 1
.
,
R n
X Y
cos ,
X Y
0 .
. - n-
.
e1 i , e2 j , e3 k ,
e1 i , e2 j , n- ei ,
i- 1, 0. ,
1
0
0
0
0
1
0
0
e1 0 ; e2 0 ; e3 1 ; ... en 0
(2.24)
0
0
0
1
n- .
72
2.10.
(), X
R n Y R m ,
, (, ) A (X ) ,
R n R m . Y A (X ) .
, - X Y
R n - :
1. A ( X Y ) A ( X ) A (Y ) .
2. A (X ) A X .
Y A (X ) X , X
Y . R n R m , n=m,
A .
.
R n ei i 1, n . X
X xi ei x1e1 x2e2 xn en ,
i 1
xi , X ei i 1, n .
A (X ) , A :
n
A ( X ) A ( x1e1 x2e2 xn en ) x1 A e1 x2 A e2 xn A en xi A ei .
i 1
A ei (i 1, n) R n ,
ei i 1, n .
a jie j (i 1, n) ,
j 1
n
n
A X xi a ji e j
i 1
j 1
73
a ji xi e j .
j 1 i 1
(2.25)
, Y A X ei i 1, n
n
y1, y2 ,, yn , Y y j e j .
j 1
A X
y je j .
(2.26)
j 1
(2.25) (2.26) .
:
y1 a11 x1 a12 x2 a1n xn ,
y a x a x a x ,
2
21 1
22 2
2n n
..................................................
yn an1 x1 an 2 x2 ann xn .
Y AX ,
A .
, A
. : n-
A n- .
,
A ei ei i 1, n .
,
A* C 1 AC ,
ei i 1, n ei* i 1, n ,
A , A* .
1 2
.
. e1,e2 A =
3
4
*
e1 2e1 3e2 , e2 2e1 e2 .
.
74
2 2
.
: C
3 1
1 1 2 1 8 1 4
.
C 1 : C 1
8 3 2 3 8 1 4
A* C 1 AC A*
1 1 2 1 2 2 2 1 7 10 2 2
A*
8 3 2 3 4 3 1 8 3 2 3 1
1
44 8 4 8 11 2 1 2
44 4
.
8 12 4 12 8 4 8 3 2 1 2
2.11.
A , , A ( X ) X .
A ,
X . , ,
AX X ,
a11 x1 a12 x2 a1n xn x1 ,
a x a x a x x ,
21 1
22 2
2n n
2
an1 x1 an 2 x2 ann xn xn .
,
(a11 ) x1 a12 x2 a1n xn 0,
a x (a ) x a x 0,
21 1
22
2
2n n
a n1 x1 a n 2 x2 (a nn ) xn 0
A E X 0 ,
75
(2.27)
.
... ... ... ...
... ... ... ...
a
a
...
a
0
0
...
1
n2
nn
n1
xn
(2.27) X 0 .
,
(2.27) ,
a11
a12
a1n
A E
a 21
a 22
a2n
a n1
an2
a nn
0.
n- .
A
, A E 0 .
.
2 2
.
A , A
8 2
.
2
2
(2 ) 2 16 ,
2 4
A E
0
8
2
1 6; 2 2 .
X (1) ,
1 6 . 1 : A 1 E X (1) 0 ,
2 2 1 0 x1(1)
8 2 6 0 1 x (1) 0 ;
2
2 x1(1)
2 6
(1) 0 ;
8
2
x2
4 2 x1(1)
(1) 0 .
8
x2
(1)
(1)
4 x1 2 x2 0;
x2(1) 2 x1(1) , x11 .
(1)
(1)
8 x1 4 x2 0;
x1(1) c(const) , ,
X (1) (c;2c)T c 0
A , 1 6 .
76
,
2 2
( 2)
( 2)
( 2)
4 2 x1( 2)
4 x1 2 x2 0;
( 2) 0 , ( 2)
A 2 E X 0
x2( 2) 2 x1( 2) .
(
2
)
8 4 x2
8 x1 4 x2 0;
c 0 A ,
2 2 .
A ,
1 0 0
2
, : A
.
0 0 n
, 1 , 1 ,, n , e1 , e2 ,, en
, ,
. , A
() ,
A e1 1e1 0 e2 0 en ,
A e2 0 e1 2 e2 0 en ,
..................................................
A en 0 e1 0 e2 n en .
A ei (
) ei i 1, n ,
. ,
, ,
, , .
.
A , ,
, .
1 2
A
. A
2
4
.
77
. .
1
2
0;(1 )(4 ) 4 0; 2 5 0; 1 0; 2 5.
2
4
, R 2
, ()
0 0
. ,
. A*
0 5
.
:
(1)
1 2 x1(1)
2 x2(1) 0;
x1
(1) 0; (1)
( A E ) X 0 . 1 0 .
4 x2(1) 0;
2 4 x2
2 x1
x1(1) 2x2(1) . x2(1) 1, x1(1) 2,
X (1) (2;1)T ,
1 0 .
2 5
2 x1( 2)
1 5
( 2) 0;
2
4
x2
4 2 x1( 2)
( 2) 0;
2
x2
( 2)
4 x1
21)
2 x1
2 x2( 2)
0;
x2( 2) 0;
2, X ( 2) (1;2)T
, 2 5 .
: X (1) X ( 2) 2 1 1 2 0.
A* C 1 AC ,
( ).
X (1) 2e1 e2 ;
X ( 2) e1 2e2 ,
78
2 1
.
C
1 2
1 2 1
1
. A* C 1 AC 2 1 1 2 2 1
C 1
5 1 2 2 4 1 2
5 1 2
1
0 2 1 1 0
0 0 0
0
1 2
0 25 0 5 .
10
5
5
, ,
.
. A ,
5 1 0
A 3 3 0 ; ,
1 2 1
, * .
. .
5
1
0
A E
0.
,
1 5 3 3 0 , 1+=0, 1= 1;
(5)(3) 3=0, 158+23=0, 28+12=0;
2,3 4 16 12 4 2 ; 2=6, 3=2.
,
1=1, 2=6, 3=2. ,
.
*
1 0 0
*
A 0 6 0 . ,
0 0 2
()=0.
1= 1, :
79
0 x1 0
5 1 1
6
3 3 1 0 x 0 3
2
0 x3 0
1 0 x1 0
4 0 x2 0 .
2 0 x3 0
.
6 1 0 1 2 0 1 2 0
3 4 0 ~ 0 2 0 ~ 0 1 0 ~ 1 2 0 .
0 1 0
1
2
0
0
7
0
0
1
0
x2 0;
x1 0;
x 2 x 0. x 0.
1
2
2
, X
0,0, x3 T .
3=1,
X
: X
0,0,1T .
, 2 3
2 6;
1 1 0 x1 0
3 3 0 x 0 ;
2
1
2
x3 0
1 1 0 1 1 0 1 1 0
.
3 3 0 ~ 1 1 0 ~
0
3
7
1
2
7
1
2
7
2 7
7
7
7
3=3,
7,7,3T .
3 1 0 x1 0
3 2; 3 1 0 x2 0 .
1 2 3 x3 0
3 1 0 3 1 0
~ 0 5 9 .
3 1 0 ~
1 2 3 1 2 3
1
2
x1 2 x2 3x3 0, 5 x2 9 x3 x2
x1 2 x2 3x3
9
x3 ;
5
18
3
x3 3x3 x3 .
5
5
80
,
X
3 9
x3 , x3 , x3 ;
5 5
3=5,
3,9,5T .
,
1
C 0 7 9 .
1 3 5
*
*=-1:
C C C
0 7 3
1 11 21 31
1 1
1
C
C12 C22 C32 , 0 7 9 1 7 3
21 3 1 84.
1 3
C C C
1
3
5
13 23 33
8 44 84
1
C 1 9
3
0 .
84
7
0
7
8 44 84 5 1 0 0 7 3
1
A* C 1 A C 9
3
0 3 3 0 0 7 9
84
7
0 1 2 1 1 3 5
7
0 1 0 0
1 8 44 84 0 7 84 1 84 0
54 18
0 0 7
0
0
504 0 0 6 0 .
84 14 14
0 1 3
0 84 0
0 168 0 0 2
, ,
.
. A ,
6 5 3
A 3 2 2 .
2 2 0
?
:
6 5 3
3 2 2 0; 3 42 5 2 0 : 1=2=1,
2
2
3=2.
81
=1
. ,
:
5 x1 5 x2 3x3 0,
3x1 3x2 2 x3 0,
2 x 2 x x 0.
2
3
1
5 5 3 5 5 3 1 1 1 1 1 1
;
3 3 2 ~ 1 1 1 ~ 0 0
1 ~
1
2 2 1 2 2 1 0 0
0 0
2
x1 x2 x3 0 x1
0
x3
3
x2
, 2 . 2=1, X
, = 1
) . =2
4 5 3 1 1 1 1
3 4 2 ~ 0 1 1 ~
2 2 2 0 1 1 0
x1 x2 x3 0, x2
0
2
3
x2
1 . 1=2 2=3=1, X
1
1
1 .
0
( 1 1 ;
1 1
x3 x1 ,
x3 0,
2
1 .
1
X iX
-, (!)
.
.
2.12.
L( x1 , x2 , , xn ) n
, ,
,
n
L( x1 , x2 ,, xn ) aij xi x j .
i 1 j 1
82
(2.28)
, aij
, aij a ji . A (aij );i 1, n; j 1, n ,
, . ,
.
. r(A)=n, ,
, (r(A)<n)
.
.
L( x1 , x2 , x3 ) 4 x12 12 x1 x2 10 x1 x3 x22 3x32 . .
, ,
a11 4, a22 1, a33 3 ,
: a12 a21 6; a13 a31 5; a23 a32 0 .
,
4 6 5
A 6 1
0 .
5 0 3
X CY (det C 0)
A A* ,
A* C T AC .
. L( x1 , x2 ) 3x12 2 x1 x2 2 x22 .
L( y1 , y2 ) ,
x1 y1 2 y2 ; x2 y1 y2 .
3 1
;
A
1
1 2
.
C
1 1
A* C T AC 1 1 3 1 1 2 4 1 1 1 3 9 .
2 1 1 2 1 1 5 4 2 1 9 6
:
L( y1 , y2 ) 3 y12 18 y1 y2 6 y22 .
83
L( x1 , x2 ,, xn ) aij xi x j
i 1 j 1
, ,
aij a ji 0 , i j .
:
L( x1 , x2 ,, xn )
a11 x12
a22 x22
ann xn2
. -
.
.
.
, .
0 (11=22==nn=0),
,
. ,
, aii=0, 120.
1=z1 z2, x2=z1 + z2, xi=zi i=3,4,,n.
21212=212 z12 212 z22 ,
z12 (2120).
.
L( x1 , x2 , x3 ) x12 3x1 x2 4 x1 x3 2 x2 x3 x32 .
. 1 (a11 1)
3
9
L ( x1 x2 2 x3 ) 2 x22 4 x32 6 x2 x3 2 x2 x3 x32
2
4
3
9
( x1 x2 2 x3 ) 2 x22 3x32 8 x2 x3 .
2
4
2,
3
9
16
64
L ( x1 x2 2 x3 ) 2 ( x2 x3 ) 2 x32 3x32
2
4
9
9
3
9
16
37
( x1 x2 2 x3 ) 2 ( x2 x3 ) 2 x32 .
2
4
9
9
84
y1 , y2 , y3 ,
x2 2 x3 ,
1
1
16
y 2 x2 x3 ,
9
y x
3 3
9
37 2
L( y1 , y2 , y3 ) y12 y22
y3 .
4
9
.
f= 2 x1x2 6 x3 x2 2 x1x3 .
x1=y1 y2, x2=y1 + y2, x3=y3
1 1 0
x1 1 1 0 y1
A 1 1 0 , x2 1 1 0 y2 X AY .
0 0 1
x 0 0 1 y
3
3
f= 2 y1 y2 y1 y2 6 y1 y2 y3 2 y3 y1 y2
= 2 y12 2 y22 4 y1 y3 8 y2 y3 .
(2.30)
y12 ,
y1 y2,
:
= 2 y1 y3 2 2 y2 2 y3 2 6 y32 .
, ,
:
z1=y1y3, z2=y2+2y3, z3=y3.
f
f 2 z12 2 z22 6 z32 .
85
(2.31)
1 0 1
B 0 1 2 , Z BY ,
0 0 1
1 0 1
Y B 1Z . B 1 C B 1 0 1 2 .
0 0 1
,
,
1 1 0 1 0 1 1 1 3
A B 1 1 1 0 0 1 2 1 1 1, det A B 1 2 0.
0 0 1 0 0 1 0 0 1
,
x1=z1z2+3z3, x2=z1+z2 z3, x3=z3 (2.30) (2.31).
, ,
.
,
.
. ( )
.
()
, ,
, (),
L(x1,x2,,xn)>0, (L(x1,x2,,xn)<0) () ,
L(x1,x2,,xn)0, (L(x1,x2,,xn)0). , ,
.
1) ,
,
, 1 0, 2 0, , n 0 ,
a1n
a11
a12
a21
a 22 a 2 n
an1
a n 2 a nn
2) ,
,
, 1 ;
1 0, 2 0, , n 0 , n , n 0 , n .
. ,
Lx1 , x2 , x3 x12 2 x22 3x32 2 x1 x2 .
1- ( ).
1 1 0
1 1
A 1 2 0 ; : 1 1; 2 1 2 1 0;
0 0 3
1 1 0
3 1 2 0 3 0; .
0 0 3
.
2 . : A E 0 .
1
(1 )(2 )(3 ) (3 ) 0;
87
. 2
.
.
2.1. a 2m n b 4m 3n ,
m n 2 , m,n 120 .
.
cos
a, b
ab
32 12
4 64 36 48
.
2.2.
D0,2,4. np
52
A3,3,2,
B0,3,4, C 0,3,0
CD .
AB
. AB 3i 6 j k ,
CD j 4k ,
CD
np
AB
3 0 4
9 36
54
.
2.3. a i 7 j 5k
b 3i j 4k ?
. a b , a, b 7 20 , 4 ,
.
2.4. a 3; 1;5 b 1;2; 3 .
x , Oz
x, a 9; x, b 4 .
x, y, z x . x 0 z ,
0 .
x , a 3x 9 ,
88
x, b x 4 ,
3x 9
,
x
x 2
.
: x 2; ; .
2.5. a b 45 .
, m a 2b n 3a 2b ,
a b 5.
2
S 3 a, a 4 b , b 2 a , b 6 b , a a , b 5 5
.
2
2.6. BD (1, 2, 8),
B(0, 0, 4), C(6, 2, 0).
.
AB i 2 j 4k ; AC 5i 8k ;
i
AB, AC 1
4 28 j ;
7 5
.
1
2
282 7 5 , AC 25 64 , BD
AB 1,3, , AC 0, ,2 , AD 3,1, .
AB, AC , AD .
1
AB , AC, AD 0
.
89
2.8. ,
(0, 0, 0), (5, 2, 0), (2, 5, 0) (1, 2, 4).
.
AB 3, ,0 , AC 4,0, , AD ,2,0 .
AB, AC, AD 4
, V .
2.9.
a1 1,3, 2 ,
a2 2, 1,4 , a3 3,2,4 ,
x 11,12,6 .
1) :
) ; ) ; ) ?
2) : ) , ) ?
3) a1 , a2 , a3 ,
1
A 3
4) : ) , ) , ) ?
5) a1 , a2 , a3 : ) , ) ?
6) i , j , k
a1 , a2 , a3 : ) , ) ?
7) ,
: xa .
8) A1 :
12 7
1
1
A 10 .
14
10 7
90
3
9) xa : xa .
2.10.
7
i , j , k A 4
4
x ,
6 6
1 4 .
2 5
1) Ax
.
x1
2) , x x2 .
x
3
7 x1 6 x3 x1,
x2 ,
4 x1 .
3)
A E x 0 :
7 x1 6 x3 0,
1 x2 0,
4 x1 0.
4)
, , :
) , ) .
5)
6
0.
6) : 1 1, 2 , 3 .
7) , 1 1:
91
6 x1 6 x2 0
) 1 . 3: 4 x1 4 x3 0 ;
2 x2 0
) : 1) 1, 2) 2, 3) 3?
) : 1) , 2) ,
3) ?
) ,
x1 x3 : 1) , 2) ?
) x1 x2 , x3
x1 x3
x1 x2 x3
,
;
x
2
x
2
1
1
) x3 ; x3 1, x .
1
2
8) x ,
0
2 3 , ) ) . 7) x 2 .
3
9) x ,
3
3 7 , ) ) 7) x .
1
10) x , x , x : ) , ) ?
11) :
) , ) ?
12) ?
1 0
A 3 .
92
2.
Maple
1. , a1 3,4,1,2; a2 3,5,3,5;
a3 6,8,1,5; a4 3,5,3,7 ,
a 3,6,8,8 .
. ,
. a1, a2 , a3 , a4 .
, 4,
.
augment linalg.
augment(A1,A2,A3,A4)
( ) ,
,
,
. C&*A
; evalm(C1&*A)
.
1, 2, 3, 4, ,
a1, a2 , a3 , a4 , a .
> A1:=array(1..4,[3,4,1,2]);
> A2:=array(1..4,[3,5,3,5]);
> A3:=array(1..4,[6,8,1,5]);
> A4:=array(1..4,[3,5,3,7]);
> A:=array(1..4,[-3,-6,-8,-8]);
>with(linalg):
>C:=augment(A1,A2,A3,A4);
3
4
C :
1
>del:=det(C);
( )
3 6 3
5 8 5
.
3 1 3
5 5 7
( )
del:= 6.
93
, a1 , a2 , a3 , a4
. a ,
a a1 a2 a3 a4 . ,
CX A , X .
. 1= C 1 .
>C1:=inverse(C);
19
5
3
25 7
2
C1 : 6
7
2
3
17
5
2
6
1
2
1
1
2
0
1
2 .
0
> X:=evalm(C1&*A);
X := [5, 1/2, 3, 3/2].
1
3
, a 5 a1 a2 3 a3 a4 .
2
2
2. A ,
5 1 0
A 3 3 0 ; ,
1 2 1
, A* .
. eigenvects(A)
, .
> A:=array(1..3,1..3,[[5,1,0],[3,3,0],[1,2,-1]]):
> v:=eigenvects(A);
v := [6, 1, {[7/3, 7/3, 1]}], [2, 1, {[1, 3, 5/3]}], [1, 1, {[0, 0, 1]}].
,
( 1 6; 2 2; 3 1),
,
94
7 7
v1 , ,1, v2 1,3, v3 0,0,1
3
3 3
A* 0
0
2 0 .
0 1
.
> v1:=([7/3,7/3,1]):
> v2:=([1,3,5/3]):
> v3:=([0,0,1]):
> with(linalg):C:=augment(v1,v2,v3);
7
1 0
C
3 0 .
3
5
1
1
3
A* A* C 1 A C .
1= C 1 , Az= A* .
> C1:=inverse(C);
3
9
28 28
1
1
C1
0 .
4
4
2
11
21
21
> Az:=evalm(C1&*A&*C);
6 0 0
Az 0 2 0 .
0 0 1
.
3.
C 4;1;1,
M 5;5;3.
.
,
95
A1;2;2, B1;4;0 ,
. ,
A,B,C,M AC BM .
.
dotprod(AC,BM) linalg.
, .
> with(linalg):
( linalg),
> A:=array(1..3,[1,-2,2]);
A : [1,2,2] .
> B:=array(1..3,[1,4,0]);
B : [1,4,0] .
> C:=array(1..3,[-4,1,1]);
C : [4,1,1] .
> M:=array(1..3,[-5,-5,3]);
M : [5,5,3] .
> AC:=array(1..3);
> BM:=array(1..3);
> AC:=evalm(C-A);
> BM:=evalm(M-B);
AC : array 1..3,
BM : array 1..3,
AC : 5,3,1 .
BM : 6,9,3.
> s:=dotprod(AC,BM);
s : 0 .
> if s=0 then p:=perpendicularny else p:=neperpendicularny fi;
p : perpendicu larny .
4.
C 5;2;6 . .
A1;2;0,
B3;0;3,
.
, , AB
AC , ,
96
A,B,C AB AC . .
crossprod(a,b) linalg. : vp
AB AC , s .
:
> with(linalg):
( linalg),
> A:=array(1..3,[1,2,0]);
A : [1,2,0] .
> B:=array(1..3,[3,0,-3]);
B : [3,0,3] .
> C:=array(1..3,[5,2,6]);
C : [5,2,6] .
> AB:=array(1..3);
> AC:=array(1..3);
> AB:=evalm(B-A);
AB : array 1..3,
AC : array 1..3,
AB : 2,2,3 .
> AC:=evalm(C-A);
AC : 4,2,6 .
> vp:=crossprod(AB,AC);
vp : 12,24,8.
>s:=sqrt(dotprod(vp,vp))/2;
s : 14 .
5.
A2;1;1, B5;5;4 ,
C 3;2;1, M 4;1;3 . .
. ,
A, B, C, M AB , AC AM .
.
97
AB , AC AM .
AM AB AC . V
.
> with(linalg):
> A:=array(1..3,[2,-1,1]);
A : [2,1,10] .
> B:=array(1..3,[5,5,4]);
B : [5,5,4] .
> C:=array(1..3,[3,2,-1]);
C : [3,2,1] .
> M:=array(1..3,[4,1,3]);
M : [4,1,3] .
> AB:=array(1..3);
AB : array 1..3, .
> AC:=array(1..3);
> AM:=array(1..3);
AC : array 1..3,
AM : array 1..3,
> AC:=evalm(C-A);
AC : [1,3,2] .
> AB:=evalm(B-A);
AB : [3,6,3] .
> AM:=evalm(M-A);
AM : [2,2,2] .
> V:=abs(dotprod(AM,crossprod(AB,AC))/6);
V : 3 .
98
. 2
1
2.1.1. ) ABCD
a b AB , BC , CD DA .
AC a BD b .
) AB CD ,
A(2,1,3), B(2,1,7), C(11,2,5) D(0,5,3).
) x , ,
a 2,3,1 b 1,2,3 x ,c 10 ,
c i 2 j 7k .
) (0,0,0), 1(3,0,0), 2(2,3,0)
3(1,2,3). 123 ,
.
) a m 7 n , m 2 , n 3 ,
m , n / 3 .
2.1.2. ) ABCD AM m AL l (M L
AB AD). AB , BC , CD , AD , AC BD
.
) XOY x ,
a 5,3,4 .
) (1,1,2), (5,6,2), (1,3,1).
, .
) , (1,2,1), (0,1,3), (1,2,1) D(2,1,3)
.
) , p a 2b
q 2a 2b , a b 3 , a , b 60 0 .
2.1.3. ) A a
B b . , .
) XOZ a ,
b 2,3,1 .
99
) b a ,
^ 3
a m n , b m 3n , m n 2 , m , n .
4
2.1.4. ) AD , BE , CF ABC. ,
AD BE CF 0 .
) A(1,2,2), B(1,4,0), C(4,1,1)
D( 5,5,3) , .
) p , ,
a( 2,3,1 ) b ( 1,2 ,3 ) ( p ,c ) 16 ,
c i 2 j 7k .
) ABCD, D,
(2,1,5), (4,0,8), (6,2,6) D(5,0,5).
) ,
^
a 2 p 3q , b p 4 q , p q 1 , p , q 600 .
2.1.5. ) ABCD A a D b . a
b A , B , C D ,
.
) , a i 3 j 2k
b i 2 j k .
) x , a( 4,2,3 ) b ( 0,1,3 ) ,
OY . ,
x 2 b ,
.
) ,
(1,1,2), (2,3,1), (2,2,4) (1,1,3).
) a , b , a 3 , b 2 ,
^
c 5 , a , b 60 0 ,
^
b , c 60 . a b c .
100
2.1.6. ) ABCDEF , A p ,
BC q . p q CD , DE , EF , FA , AD , AC AE .
) a( 8,4,1 ) ,
b ( 2,2,1 ) .
) ,
a k j b i j k .
) , a i j k , b i j k ,
c i j k .
^ 2
) , a 1 , b 3 a , b
, ,
p a 17b q 3a b
.
2.1.7. ) E F AD BC ABCD.
1
, EF ( AB DC ) .
2
) p ,
a( 3,6,8 ) OX.
) a 3i j 2k b i 2 j k .
2a b a 2b .
) (1,1,1), (2,0,2), (2,2,2)
D(3,4,3) , D .
) ,
a m 2n b m n , m 1, n 2 , (m, n ) / 3 .
2.1.8. ) ABCDA'B'C'D' AB m , AD n , AA p .
1 1
1
1) m n p , 2) m n p , 3) m n p .
2
2
2
) a i 2 j 2k b i j 4k .
) c ,
) , , a , b c a b c 0 ,
a, b b , c c , a .
2.1.9. ) OA AC
i j . OA , AC , CB , BO , OC BA ,
OA OB
a i 2 j k , b 3i 2 j k , c i k .
) c d / 6 . , c
,
3
d 4 , p c d q c d .
2.1.10. ) A a , B b
OC c . ,
a b c , a b c , a b c , b a c .
) ,
) , a 2i j 2k , b i 2 j 3k
c 3i 4 j 7k .
) a 3m 2n , m n 2 , (m, n ) / 3 .
2.1.11. ) OA a OB b . OC c
OAB . : 1) c a b ; 2) a b c .
) , c1 2a 4b c 2 3b a ,
a 1,2,2 b 3,0,1 .
102
) A1,1,1 , B2,3,4
C 4,3,2 .
) , a i 3 j 2k , b 2i 3 j 4k
c 3i 12 j 6k .
) a 2m 4n b m n ,
m n 1, m, ^ n 120 .
2.1.12. ) a , b 120 .
c 2a 1,5b , a 3; b 4 .
) a 3,1,2 b 1,2,1 .
2a b ,2a b .
) OABC , OA 3i 4 j ,
OB 3 j k , OC 2 j 5k .
) ,
a p 2q b 2 p q , p q , p, ^ q .
3
2.1.13. ) OABC OA a OB b .
a b MO, MA, MB MC , M
.
) A1,2,1, B3,1,7 C 7,4,2 . , ABC
. .
) ,
a 2 j k b i 2k .
)
A2,3,5, B0,2,1, C 2,2,3 D3,2,4 .
) a m n p , m 1 , n 2 , p 3 ,
m , ^ n 3 , m , ^ p 2 3 , n, ^ p 3 . a .
2.1.14. ) O ABC (
). , OA OB OC 0 .
103
) a 3i 6 j k , b i 4 j 5k c 3i 4 j 12k .
a b .
) A7,3,4, B1,0,6
C 4,5,2 .
) , a i j 4k , b i 2 j c 3i 3 j 4k
.
) ,
a p 3q b 2 p 4q , p q 1 , p, ^ q 60 0 .
2.1.15. ) ABCDA'B'C'D' AB a ,
AD b AA c , .
AC', A' C, BD', B' D .
) ,
. .
) , a 3k 2 j
b 3i 2 j .
) ABC AB 2m n , AC 3m . ,
, m 2, n 2 , m, n .
2.1.16. ) OA a OB b .
, AOB .
) a 3i 4 j 12k .
) A1,2,8, B0,0,4, C 6,2,3 .
BD .
) ,
b 3i j 2k , c 7i 14 j 13k .
)
m 2, n 3, m, n .
104
a i 2j k,
a m 34n ,
2.1.17. ) ABCD AD BC ,
. , AC a , BD b ,
AB, BC , CD .
) AB , A1,0,1, B3,1,3 .
) ,
a 2i j k b i 3 j k .
)
a p 3q b 2 p 4q , p q 1 , p, q 60 .
2.1.18. ) ABC AD , BE CF .
AD, BE, CF .
) a 2i 3 j 6k b i 2 j 2k . ,
a b .
) a 3i 12 j 4k
b i 2 j , i 3 j 4k .
) ,
a i 3 j k ; b 2i j 3k c i 2 j k .
) a b , a 3b
7a 5b ,
a 4b
7a 2b .
2.1.19. ) ABCDEF.
) f1 2,1,1, f 2 1,2,2
f 3 1,1,2 .
A(2,1,0) B(4,1,1).
) a 3i 4 j 5k , i 6 j 4k .
105
) ,
2.1.20. ) ABCD BC AD
. AB a AD b ,
BC, CD, AC BD .
) a 1,1,2, b 2,2,1 . . b 3a b .
) ,
AB2,1,2 BC3,2,6 , AC ABC.
) , :
) ,
a 5 p 2q b p 3q , p 2 2 , q 3, p q .
4
2.1.21. ) ABCDEF
AB m AE n . AC, AD, AF EF .
a i 3 j k b 2i j 3k .
) , A(1,0,1), B(4,4,6), C(2,2,3) D(10,14,17)
.
) s t ,
p s 2t q 5s 4t ?
2.1.22. ) ABCD AC a BD b .
AB, BC, CD DA .
) f1 1,1,1, f 2 2,1,3 .
A(2,1,1).
106
) A(3,4,1), B(2,0,3) C(
3,5,4).
) , : a 3i 4 j 5k ,
b i 2 j 2k , c 9i 14 j 16k .
) ,
a m 2n b m 3n , m 5, n 3, m n .
6
2.1.23. ) ABCD OA a ,
AD b A 60 . a b
, .
) A 1,2,4 , B 4,2,0 C 3,2,1 .
A
B.
) x , a 8,4,1
b 2,2,1 ,
OX .
)
O0,0,0, A3,4,1, B2,3,5, C6,0,3 . ,
O .
) , a 3, b 5 . a b
a b ?
2.1.24. ) ABC ,
AB a ,
BD h . , BC
AC .
) ,
a 2,1,0 b 0,1,1 .
) ,
A 1,0,1, B0,2,3 C 4,4,1 .
) ,
a 8i 4 j k , b 2i 2 j k c 4i 3k .
107
q 3a b , a b ?
p a 5b
2.1.25. ) ABCD OA a OB b
( O ). ,
AB, BC, CD, DA AC BD .
) a 3m 5n p ,
) F 3,4,2 C 2,1,2 .
.
) , A1,2,1, B0,1,5, C 1,2,1 D2,1,3
.
2
) a 3 a, b 2 b , c 1 , a 4m n ,
b m 2n , c 2m 3n , m 2 , n 1 , m^ n .
2
2.1.26. ) ABCD AB a AC b .
) a 4,3,4 b 2,2,1 .
) , ab , c ,
. , a b 2, c 1, a b c 2 .
3
2.1.27. a) 5
D1 , D2 , D3 , D4 , .
D1 A , D2 A , D3 A , D4 A , AB c BC a .
) , A 3;5;6 , B1;5;7 ,
C 8;3;1 D4;7;2 .
108
) F 2i 4 j 5k (4;2;3).
(3;2;1).
) ,
a 3i 2 j 5k , b i j 4k c i 3 j k , ,
b c .
) a , b b , c c , a , a , b , c ,
a b c 0 .
2.1.28. ) ,
AB c , BC a CA b , - ,
.
) D ,
: (2;1;3), (5;2;1) (3;3;3).
) , (2;1;2): f1 i j k ,
f 2 2i 3 j k , f 3 i 2 j k .
(0;1;1).
) a 3;1;2 , b 4;0;3
c 1;5;1 . , a b .
) , a 4 , b 3 , a b 6 . a 2b .
2.1.29. ) D , :
AB b , AC c , AD d .
DM BCD .
) a 1;1 b 1;1 .
x 2a b y a 2b .
) F 3i 2 j 4k (2;1;1).
.
) A0;0;2 , B3;0;5 , C 1;1;0 D4;1;2 .
, D ABC .
) b a b , a 5m 2n , b m 3n m n 2 ,
m , n .
6
109
2.1.30. ) ABC AB m , AC n .
n n
mn mn
,
, 2m , m .
2
2
2
2
) F i 2 j k
(1;2;0) (2;1;3).
) a 2i 3 j k , b 3i j 2k , c i 2 j 3k .
u a, b , a, c .
) ,
a
) m b
n a , a 2 ,
2
2
b 4 , a , b .
2
2. a1 , a 2 , a3 , a 4 ,
, a .
, Maple.
2.2.1. a1 3; 1; 2; 4, a 2 1; 3; 4; 2, a3 2; 4; 3; 1, a 4 4; 2; 1; 3,
a 11; 27; 1; 7 .
2.2.2. a1 5; 1; 0; 6 , a 2 1; 5; 6; 0 , a3 0; 6; 5; 1, a 4 6; 0;1; 5,
a 55; 47; 7; 7 .
2.2.3. a1 6; 2; 1; 7 , a 2 2; 6; 7; 1, a3 1; 7; 6; 2, a 4 7; 1; 2; 6,
a 89; 57;11; 7 .
2.2.4. a1 6; 3; 2; 4, a 2 3; 6; 4; 2, a3 2; 4; 6; 3, a 4 4;2;3; 6,
a 2; 9;100; 35.
a (1;17;1;7).
a 35;10; 119; 42 .
a 95;59;55; 23.
a 4;53;40;41.
110
2.2.9.
2.2.10.
2.2.11.
2.2.12.
2.2.13.
2.2.14.
2.2.15.
2.2.16
2.2.17.
2.2.18.
2.2.19.
2.2.20
2.2.21.
2.2.22.
2.2.23.
2.2.24.
a 2,7,14,3.
a 7,4,3,7 .
a 4,5,5,5.
a1 1; 0; 0; 0, a 2 0;1; 0; 0, a3 2; 3; 0; 2, a 4 1; 3; 0; 2,
a1 2; 3;1; 4, a2 3;1; 4; 2, a3 1; 2; 3; 4, a4 3; 2; 4; 2,
a 23; 21;18;20.
a1 1; 3; 4; 3, a2 2;1; 3; 0, a3 4; 0; 2; 4, a4 2; 1; 3;1,
a 25;19; 40; 67 .
a1 1; 2; 4; 2, a2 3;1; 0; 1, a3 4; 3; 2; 3, a4 3; 0; 4;1,
a 9,7,7,19.
a 6,0,3,9.
a 1,6,10,6.
a1 1; 2; 3; 4, a 2 2;1; 2; 3, a3 3; 2; 1; 2, a4 4; 3 2;1,
a 5;1;1; 5.
a 2;1; 3; 3.
a1 2; 2; 1;1, a 2 4; 3; 1; 2, a3 8; 5; 3; 4, a 4 3; 3; 2; 2,
a 4; 6;12;16.
a 1;1;1;1.
a1 1; 2; 4; 3, a 2 3; 5; 6; 4, a3 4; 5; 2; 3, a 4 3; 8; 24; 19,
a 2;1; 0; 2.
111
a 8; 4; 0; 15.
a 2;1; 3; 0.
a (3;1;1;1).
a (1;2;3;1).
a 20;11; 40;37 .
a 3; 6; 8; 8.
3. A ,
;
( A* ).
Maple.
3 2 0
2
2.3.1. A 2 3 0 .
2.3.2. A 5
3 0 2
3
1 0 0
1
2.3.4. A 13 8 7 . 2.3.5. A 0
5 0 3
0
2.3.7. A 2
1
2.3.10. A 0
0
0
5 1 0
1 1 . 2.3.3. A 3 3 0 .
1 2 1
4 1
4 5
1 6 1
2 2 . 2.3.6. A 0 3 5 .
0 1 1
0 3
3
0
3 1 1
4 0 0
4
0 .2.3.8. A 0 2 4 .2.3.9. A 3 2 0 .
0 1 3
2 3 1
1 1
3 2
0
2 3 0
2 0
2 3 . 2.3.11. A 3 2 0 .2.3.12. A 3 4 1 .
3 0 2
5 2 1
0 1
112
5 4 0
1
2.3.13. A 1 2 0 . 2.3.14. A 3
3 3 2
7
4 0 0
4
2.3.16. A 1
0 0 . 2.3.17. A 0
5 7 1
0
0
4
3 . 2.3.15. A 0
0
3
2
3
3 . 2.3.18. A 0
0
1
0
5
0
3
2
0
4 3 2
1
2.3.19. A 0 2 0 . 2.3.20. A 0
0 3 1
0
2
7 3
1
2.3.22. A 0 1 4 . 2.3.23. A 0
0 1 1
0
4 0 0
0 0
2.3.25. A 2 2 0 .
2.3.26. A 0 1
5 4 1
2 6
2
3 3
2
3 . 2.3.29. A 2
2.3.28. A 0 2
0 0 3
0
1 5
2 3 .
0 1
1 2
3 1 .
4 2
2
2 0 3
0 . 2.3.21. A 0 3 2 .
0 2 3
5
1
3 1 2
3 . 2.3.24. A 0 6 3 .
0 0 1
5
3
2
4
2
3
1
5
1
1 . 2.3.27. A 0
0
1
0 2
3
2 0 . 2.3.30. A 0
0
0 1
1 1
1 3 .
0
4
2 2
2 3 .
0 1
4.
.
2.4.1. x1 4 x1 x2 4 x1 x3 4 x2 x3 4 x3 .
2
2.4.2. 4 x1 4 x1 x 2 8 x1 x3 3x 2 4 x3 .
2
2.4.3. 4 x1 8 x1 x 2 4 x1 x3 x3 .
2
2.4.4. 4 x1 8 x1 x 2 4 x1 x3 3x 2 2 x3 .
2
2.4.5. x1 4 x1 x 2 4 x1 x3 3x 2 4 x 2 x3 x3 .
2
2.4.6. x1 4 x1 x2 4 x 2 x3 x3 .
2
2.4.7. x1 2 x1 x 2 2 x1 x3 3x 2 6 x 2 x3 2 x3 .
2
2.4.8. x1 4 x1 x2 4 x1 x3 4 x2 x3 4 x3 .
2
113
2.4.9. x1 4 x1 x 2 x 2 2 x 2 x3 4 x3 .
2
2.4.10. x1 2 x1 x 2 2 x1 x3 x3 .
2
2.4.11. x1 4 x1 x2 4 x1 x3 4 x2 x3 4 x3 .
2
2.4.12. x1 4 x1 x2 4 x1 x3 4 x2 x3 4 x3 .
2
2.4.13. x1 4 x1 x2 4 x1 x3 4 x2 x3 4 x3 .
2
2.4.14. x1 4 x1 x2 4 x1 x3 4 x2 x3 4 x3 .
2
2.4.15. x1 4 x1 x 2 4 x1 x3 5 x 2 12 x 2 x3 7 x3 .
2
2.4.16. x1 4 x1 x2 4 x1 x3 4 x2 x3 4 x3 .
2
2.4.17. x1 4 x1 x2 4 x1 x3 4 x2 x3 4 x3 .
2
2.4.18. x1 4 x1 x2 4 x1 x3 4 x2 x3 4 x3 .
2
2.4.19. x1 4 x1 x 2 x 2 2 x 2 x3 4 x3 .
2
2.4.20. x1 4 x1 x2 4 x1 x3 4 x2 x3 4 x3 .
2
2.4.21. x1 4 x1 x2 4 x1 x3 4 x2 x3 2 x3 .
2
2.4.22. 4 x1 4 x1 x 2 4 x1 x3 3x 2 2 x3 .
2
2.4.23. 4 x1 8 x1 x 2 4 x1 x3 x3 .
2
2.4.24. 4 x1 8 x1 x 2 4 x1 x3 3x 2 4 x3 .
2
2.4.25. x1 4 x1 x2 4 x1 x3 4 x2 x3 4 x3 .
2
2.4.26. x1 4 x1 x 2 4 x1 x3 x3 .
2
2.4.27. x1 2 x1 x 2 2 x1 x3 3x 2 6 x 2 x3 4 x3 .
2
2.4.28. x1 4 x1 x 2 2 x1 x3 3x 2 2 x 2 x3 x3 .
2
2.4.29. x1 4 x1 x 2 x 2 2 x 2 x3 2 x3 .
2
2.4.30. x1 2 x1 x 2 2 x1 x3 x3 .
2
114
3.
3.1. .
,
Ax By Cz D 0 ,
(3.1)
A2 B2 C 2 0 .
. - .
n =(,,) 0 , ,
.
, , M 0 x0 , y0 ,z0 ,
,
A x x0 B y y0 C z z0 0 .
(3.2)
(3.2) :
M 0 M = x x0 , y y0 ,z z0 n A,B,C , M(x, y, z)
. (3.2) (3.1),
.
.
A1x B1 y C1z D1 0,
A2 x B2 y C2 z D2 0
, :
A1 B1 C1
.
A2 B2 C2
,
A1 A2 B1B2 C1C2 0 .
(3.3)
(3.4)
,
n ,n
A1 A2 B1B2 C1C2
.
cos 1 2
n1 n2
A12 B12 C12 A22 B22 C22
(3.1) , A 0, B 0,C 0, D 0 ,
115
x y z
1,
a b c
(3.5)
D
D
D
,
,b ,c
A
B
C
.
.
, M 0 x0 , y0 ,z0
(3.1)
Ax0 By0 Cz 0 D
d
.
2
2
2
A B C
(3.6)
. ,
A1 x1 , y1 ,z1 , A2 x2 , y2 ,z2 , A3 x3 , y3 ,z3 .
. M(x,y,z)
n
,
(. 3.1).
M
A3
A1M ,A1 A2 ,A1 A3 , ,
A1
,
( A1M ,A1 A2 ,A1 A3 )=0
A2
. 3.1
x x1 y y1 z z1
x2 x1 y2 y1 z2 z1 0 .
(3.7)
x3 x1 y3 y1 z3 z1
.
. P2;1;1 ,
. .
. ,
n .
P2;1;1, OP2;1;1 . ,
(3.2),
2x 2 y 1 z 1 0
2x y z 6 0 .
116
. ,
M1 3;2;7 2 x 3z 5 0 .
. ,
,
n 2,0,3.
1 . (3.2)
,
2 x 3 3 z 7 0 2 x 3z 27 0 .
2 .
D, : 2 x 3z D 0 .
M1 3;2;7 ,
: 2 3 3 7 D 0 .
D 27 . : 2 x 3z 27 0 . .
. ,
A3;1;2 3x y z 2 0
x 4z 1 0 .
.
n1 3;1;1 n2 1;0;4 .
, nn1 nn2 , n
, n1 n2 .
i j k
n 3 1 1 4i 13 j k ,
1 0 4
(3.2) :
4x 3 13 y 1 z 2 0 4 x 13 y z 23 0 .
. ,
M1 2;3;3 xOy.
. xOy,
k Oz, k 0;0;1 .
,
n k . M 1 .
(3.2),
z 30.
117
. , OY
M 2 1;4;3 .
. .
OY,
j 0;1;0 OY OM 2 1;4;3 . ,
i j k
, n j OM 2 0 1 0 3i k .
1 4 3
1 , n 3i k .
(3.2), :
3x 1 z 3 0 3x z 0 .
. ,
2 x 2 y 4 z 5 0 , O
2
OY a 2; b .
3
.
x
y
z
(3.5)
1.
2 2 3 c
, , n 1/ 2;3/ 2;1/ c ,
n1 2; 2;4 , n n1 :
n, n1 0
1
3
1
2 2 4 0 .
2
2
c
, c 1 .
x 3y z
1
2 2 1
x 3 y 2 z 2 0 .
.
x 2 y 3z 7 0 x 2 y 3z 1 0 .
. -
.
(1;0;0)
(3.6)
118
1 1 2 0 3 0 7
14
8
8
.
14
14 .
,
Ax By C 0, A2 B2 0 .
. -
.
:
Ax By C 0 .
(3.8)
A x x0 B y y0 0 ,
M 0 x0 , y0 ()
n A,B .
:
A1 x B1 y C1z D1 0,
(3.9)
A
x
B
y
C
z
0
.
2
2
2
2
M 0 x0 , y0 ,z0 a m,n, p , ,
. M x, y,z - ,
. a m,n, p
M 0 M , :
x x0 y y0 z z0
.
(3.10)
m
n
p
.
x x0
y y0
z z0
t,
t,
t ,
m
n
p
:
x mt x0
(3.11)
y nt y0
z pt z
0
:
119
x mt x0
.
(3.12)
nt
y
0
t (3.12)
, :
x x0
n
t
, (m 0)
y y0 x x0 ,
m
m
y y0 k x x0 ,
(3.13)
n
.
m
,
M 0 k.
k tg , .
,
l .
(3.13):
y y0 kx kx0 ,
y kx y0 kx0 kx b , b y0 kx0 , y kx b
k. =0 =b,
b .
M1 x1, y1, z1 M 2 x2 , y2 , z2 ,
M1M 2 (. 3.2),
M1M 2 x2 x1 , y2 y1 , z2 z1 .
M 2 x2 , y2 , z2
M1 x1, y1, z1
. 3.2
(3.10)
x x1
y y1
z z1
(3.14)
x2 x1 y2 y1 z2 z1
, 2 ,
(3.14)
120
x x1
y y1
x2 x1 y2 y1
(3.15)
, 2 .
y y
(3.15) y y1 2 1 x x1 .
x2 x1
y2 y1
k
x2 x1
, 2 .
(3.15) (3.13).
(1) (2) ,
(. 3.3), 0 .
y
(2)
(1)
2
x
. 3.3
, tg tg 2 1
tg
tg 2 tg1 k2 k1
.
1 tg 2 tg1 1 k2 k1
k2 k1
1 k2 k1
(3.16)
y k1x b1 y k2 x b2 .
tg
k2 k1
.
1 k2 k1
:
k 2 k1 .
(3.17)
: 1 k2k1 0
k2
1
.
k1
(3.18)
121
A1 x B1 y C1 0;
A2 x B2 y C2 0,
A1 B1
,
A2 B2
A1
B
1 .
B2
A2
.
++=0. , A 0,B 0,C 0 .
x
y
+=,
1.
C
C
A
B
C
C
a , b ,
A
B
x y
1
(3.19)
a b
,
a, b , .
, M 0 x0 , y0
++=0
d
Ax0 By0 C
A2 B 2
(3.20)
. y 2 x 3 y x 4 . ,
A 1;1, B2;3, C4;0, D3;1, E2;7 , O0;0 .
. ,
.
.
. D.
. ,
1) y 4 x 3 ; 2)
1
y x 1 ; 3) 450 y 2 x 5 .
2
1)
(3.17) (3.13),
y 4 x .
122
2)
(3.18)
(3.13), y 2 x .
450 , tg 1. (3.16) k 2 .
k 2
k1 2 : 1 2
. k 2 3 ,
1 2k 2
y 3x .
. (4;4) ,
(5;-1) (-2;6) (.3.4).
. , ,
(3.15).
x 5 y 1
; x y 4 0,k1 1 .
2 5 6 1
(3.18) ,
k2 1 . ,
, (3.13)
: 4=1(4)
=.
,
,
y x,
y x 4,
. 3.4
(2;2).
(2,2).
. Q, P 2;9
2 x 5 y 38 =0 (. 3.5).
. 1) ,
P
N
Q
. n 2;5 ,
3)
, .
x2 y9
2
5
5x 2 y 8 =0.
123
. 3.5
2) N .
2 x 5 y 38 0
5
x
2
y
, :
38
x
2 38
8 2 76 40
1
4;
2 5
4 25
5 2
2 5 8 16 190
6.
2 5
29
5 2
N PQ.
x P xQ
y P yQ
yN
,
xN
2
2
xQ yQ :
xQ 2 x N xP 2 4 2 10 ,
yQ 2 y N y P 2 6 9 21 .
, Q10;21 .
. ,
C 4;1 , 2 x 3 y 12 0
2 x 3 y 0 , (. 3.6).
1) , .
2 4 3 1 12 0; 2 4 3 1 0 .
,
B
( ).
2)
, ,
.
C
H M
A
3
2
. 3.6
k BH . , k AC .
2
3
(3.13),
3
y 1 x 4 3x 2 y 10 0 .
2
124
3)
2 x 3 y 0,
.
3x 2 y 10.
(6, 4).
4)
.
,
x A 2 xM xC 2 6 4 8 ,
y A 2 yM yC 2 4 1 7 .
, (8,7).
5)
, :
2 x 3 y 12 0
.
2 x 3 y 0
: x 3; y 2 , (3,2).
6)
(3.15) ,
, , :
y7
x 8
9 x 11y 5 0 .
27 38
y2 x3
3x 7 y 5 0 .
1 2 4 3
. (1;1) ,
x 2 y 12 0 . ,
(.3.7).
D
d
d
d
E
d
. 3.7
125
x 2 y 12 0
.
(3.20) ,
.
1 2 1 12 15
.
d
1 4
5
,
15 1 2 1 C
1 2 C 15 C 3 15 C' 12, C' ' 18 .
5
5
x 2 y 12 0 x 2 y 18 0 .
, , , DC.
2)
.
2 x y C 0 . :
1)
15 2 1 1 C
1 C 15 C 1 15 C' 14, C' ' 16 .
5
5
2 x y 14 0 (AD)
2 x y 16 0 (BC).
. ,
(1,3) (1): x2y+1=0 (2): y1=0
(. 3.8).
.
B
1. ,
(1)
(3)
:
(2)
M0
1 6 1 0, 3 1 0.
2. M 0
K
C
(1) (2): M 0 (1;1) (. . 3.8).
A
3. ,
D
. 3.8
M 0 (3): x=1.
4. , ,
(2): y=3.
5. D (1): D(5;3).
126
6. , D
(3) x=5.
7. (2) C
ABC: (5;1).
8. AC: x+y-7=0.
9. A M 0 CD ,
M0D
M 0 K KD
1
BM 0 ,
2
BM 0 M 0 D B(3;1).
xC x A
y yA
2 C
1 0 .
2
2
xC 5 .
4.
AC: x+y7=0.
5.
:
xB xk
BM 0
xM 0 ,
2 , xK 3; yK 2 .
1
M 0K
xB 3xM 0 2 xK 3 , yB 1.
6.
AB
, AB: xy+2=0; BC: x4y1=0.
. ,
(3,1) (): x4y+10=0
(): 6x+10y-59=0, .
. .
1. , (),
() .
127
()
D
A1
()
. 3.9
2. A1 (. 3.9),
():
) ,
(): 4x+y11=0;
) D
(): D(2;3);
) AD DA1 A1 (1;7).
3. . ( xB , y B ).
x 3 yB 1
B
;
.
2
2
() xB 4 y B 10 0 .
x 3
y 1
10 B
59 0 .
() 6 B
2
2
, x B =10, y B =5.
4. AB: 6x7y25=0.
5. B, , A1
B: 2x+9y-65=0.
7
6. (): ( ;8).
2
7. : 18x+13y41=0.
(. . 3.10)
1. ,
()
() ()
D
E
.
F
2. (AD),
B
C
()
(): x4y7=0.
3. D
. 3.10
(): D(9;1/2).
4. F () (): F(4;7/2).
5. DF:
E(13/2;2).
6. , ,
AB: 6x7y25=0.
128
7. :
xB 2 xE xA 10; yB 2 yE y A 5 .
8. k B
k AB k()
k k
2
()
k .
1 k() k AB 1 k() k
9
2
9. k ,
9
, B: 2x+9y65=0.
10. ():
7
( ;8).
2
11. : 18x + 13y 41 = 0.
. ,
x y 12 = 0, 2x + y + 9 = 0
1,5 . .
1.
A
(. 3.11): (7;5).
2.
()
B
C
,
O
. 3.11
: y=kx.
3. k
xy+12=0;
y=kx.
12 12k
;
B
.
k
1
k
4. C C k:
9
9k
;
C
.
k 2 k 2
1
5.
S= h BC =1,5 h BC 3 , (*)
2
h y kx 0 .
2
2
2
9 12
9k 3 1 k 7 k 5
12
h
. BC=
.
=
k 1 k 2
k 1 k 2 k 1 k 2
1 k2
5 7k
129
h BC (*),
5 7k 2 1.
k 1k 2
6.
16 k 2 23k 9 0 ;
50k 2 71k 23 0 .
.
1
23
k1 , k 2 .
2
5
x 2 y 0 23x 25 y 0 .
(1)
n2
(2)
n1
l
. 3.12
A1 x B1 y C1z D1 0,
(3.21)
A2 x B2 y C2 z D2 0,
, a
n1 A1 ,B1 ,C1
n2 A2 ,B2 ,C2 ,
. 3.12, ,
. , a n1 n2 ,
i
j
k
B C1 A1 C1 A1 B1
a A1 B1 C1 i 1
j
k
.
B2 C 2
A2 C2
A2 B2
A2 B2 C2
- M 0 x0 , y0 ,z0 ,
, (3.21),
.
x x0
y y0
z z0
.
B1 C1
A1 C1
A1 B1
B2 C 2
A2 C 2
A2 B2
130
.
:
x x1 y y1 z z1
;
m1
n1
p1
x x2 y y2 z z2
,
m2
n2
p2
cos
a1 a2
m1m2 n1n2 p1 p2
,
a1 a2
m12 n12 p12 m22 n22 p22
(3.22)
a1 m1; n1; p1 , a2 m2 ; n2 ; p2 .
:
m1 n1 p1
.
m2 n2 p2
(3.23)
:
m1m2 n1n2 p1 p2 0 .
x2 x1 y2 y1 z2 z1
2
m1
n1
p1 0
M 1M 2
a2
m2
n2
p2
(3.24)
(3.25)
M1M 2 , 1( x1 , y1 ,z1 )
. 3.13
2( x2 , y2 ,z2 ) ,
(. 3.13).
x x1 y y1 z z1
x+By+Cz+D=0
m
n
p
:
Am Bn Cp
sin
.
(3.26)
A2 B 2 C 2 m2 n 2 p 2
1 a1
:
mA nB pC 0,
(3.27)
x 1 y 2 z 3
.
4
6
9
.
,
,
,
a2 a1 4;6;9 .
(3.10),
x2 y 5 z 3
.
4
6
9
x y 3z 1 0
.
.
2
x
.
i
j k
a 1 1 3 4i 5 j 3k .
2 1 1
x y 1
, , z=0,
.
2 x y 2
, x 1; y 0 . M 0 1;0;0 .
x 1 y z
.
4 5 3
. ,
x 2t 3
x t 5
y 3t 2 y 4t 1 .
z 4t 6 z t 4
. (3.11)
a1 2;3;4 M 1 3;2;6 .
a 2 1;4;1 M 2 5;1;4 . ,
132
a1 , a 2 M 1 M 2 8;1;10 .
a1 , a 2 , M 1 M 2 0 . :
1 4
8
2 1 1
8 33 18
8 3 3
2 11
1 1
10
0 11 6 1 0 0 11 6 0 0 .
, .
.
P2;1;3
x y7 z2
.
3
5
2
.
1)
,
(. 3.14).
a 3;5;2 .
(3.2),
3x 2 5 y 1 2z 3 0
3x 5 y 2 z 7 0 .
P
2)
Q
a n .
. 3.14
3x + 5 y + 2 z - 7 = 0,
x y + 7 z - 2
=
=
.
3
5
2
x 3t , y 5t 7, z 2t 2
3 3t 55t 7 22t 2 7 0 ;
38t 38 ; t 1 x 3; y 5 7 2; z 2 2 4 .
, Q3;2;4 .
x 1 y 2 z 3
. m
3
m
2
x 3 y 6 z 7 0 ?
. , :
1)
, a n 0 ;
2) M 0 1;2;3 , , ,
Ax0 By0 Cz 0 D 0 .
133
1) a 3; m;2, n 1;3;6 ; a n 3 3m 12 0 m 3 .
2) 1 3 2 6 3 7 18 0 .
, m 3 .
. ,
x 2 y 1 z 3 x 1 y 2 z 3
3
2
2
3
2
2
.
. ,
a
M 1 M 2 1;3;6 . , :
i
j k
n a M 1 M 2 3 2 2 6i 20 j 11k .
1 3 6
- . 1,
n 6;20;11. (3.2), :
6x 2 20 y 1 11z 3 0 6 x 20 y 11z 1 0 .
. 1(2,1,1); 2(5,5,4);
3(3,2,1); 4(4,1,3). : 1) A1 A2 , 2)
A1 A2 A3 A4 , 3) A1 A3 A1 A4 , 4)
A1 A2 A3 , 5) , 6) A1 A2 , 7)
A1 A2 A3 , 8) , A4 A1 A2 A3 , 9)
A1 A4 A1 A2 A3 .
1) A1 A2 :
A1 A2 =(52; 5(1); 41)=(3; 6; 3).
A1 A2
A1 A2 32 62 32 54 .
2) A1 A2 A3 A4 ,
A3 A4 . A3 A4 =(1; 1; 4).
134
A1 A2 A3 A4
cos
A1 A2 A3 A4
3 1 6( 1 ) 3 4
54 12 12 42
arccos
1
2 3
9
,
92 3
3) A1 A3 A1 A4 :
A A A1 A3 =
A1 A3 A1 A4
A1 A4
1 4
; A1 A3 ( 1;3; 2 ) ;
A1 A4 =(2;2;2);
A1 A4 22 22 22 12 2 3 ; A A A1 A3
1 4
4) A1 A2 A3 :
S A1 A2 A3
1
A1 A2 , A1 A3 ;
2
A1 A2 , A1 A3 3
1 2 3 2 2 2
2
.
2 3
3
3 21i 9 j 3k ;
1 3 2
1
1
212 92 32
531 (. .).
2
2
5) :
S A1A2 A3
3 6
A1 A2 , A1 A3 , A1 A4 1
1
V
A1 A2 , A1 A3 , A1 A4 ,
6
3 2 1
3 18;
2 2
3
2
2 2
18
3 (. ).
6
6) A1 A2 :
x 2 y 1 z 1
x 2 y 1 z 1
,
.
1
2
1
3
6
3
7) A1 A2 A3 :
x2
y 1 z 1
3 0
2
21(-2)+9(+1)+3(z1)=0;
7(x2)+3(y+1)+z1=0;
7x+3y+z+16=0.
8) , A4 A1 A2 A3 :
135
A1 A2 A3 n 7;3;1 ,
x 4 y 1 z 3
.
7
3
1
9) A1 A4 A1 A2 A3 :
A1 A4 =(2;2;2), n 7;3;1 ,
sin
2 7 2 3 2 1
22 22 22 7 2 32 12
3
6
3
; arcsin
.
59
59
2 3 59
3.2.
3.2.1.
()
,
:
(3.28)
Ax 2 2Bxy Cy 2 2Dx 2Ey F 0 ,
A2 B 2 C 2 0 .
y
b
-a
F1(-c,0) 0
()
.
,
, ,
( 2).
,
F1,F2, Oy F1F2
F2(c,0) a x
-b
. 3.15.
(. 3.15),
x2
a
y2
b
(3.29)
. a b
.
c2 a 2 b2 .
(a,0), (0,b), (a,0), (0,b) .
136
,
c
(3.30)
.
a
,
1. , 0 .
,
, ,
( 2).
, (. 3.16),
x2
a
y
y2
b
1.
(3.31)
-
F1(-c,0)
F2(c,0)
-b
. 3.16.
a b .
c2 a2 b2 .
'
(,0) (,0) .
,
c
. ,
a
1 .
b
y x . a=b,
a
.
,
, , ,
. , 3.17.
137
y 2 2 px ,
(3.32)
y
,
M
.
-p/2
0 F(p/2;0)
x
,
l
,
,
. 3.17
a
x .
1 x a 1 x a.
, .
-
: - M x, y
rM
d M ,
rM
(3.33)
.
dM
, , 1.
,
.
. 1(1,2) , F(2,2),
2xy1=0.
.
. M(x,y) - , .
rM
d M
rM1
x 2 y 2
2x y 1
.
5
,
2 1 ( 2) 1
3
,
1 22 2 22 5 d M1
5
5
138
rM 1
dM1
5 5
.
3
( x 2) 2 ( y 2) 2 5 5 5
rM
.
dM
2x y 1
3
.
:
25
x 2 4 x 4 y 2 4 y 4 (4 x 2 y 2 1 4 xy 4 x 2 y) ;
9
9 x 2 36 x 36 y 9 y 2 72 100 x 2 25 y 2 100 xy 100 x 50 y 25 ;
. ,
,
.
(-).
:
.
.
3.2.2.
. - ()
, , ,
( ), , .
XOY
Ax 2 2Bxy Cy 2 2Dx 2Ey F 0 .
(3.34)
:
1. AC B 2 , ,
.
( 0 ),
( 0 ).
139
AC B 2 0 .
AC B 2 0 .
2.
2.
x x cos y sin
x x x0
, (3.35`)
,
(3.35)
x
sin
y
cos
.
O( x0 , y0 ) . x y
(3.35) (3.34) x y (3.35`)
(
(3.34) (
):
):
2
2
2
Ax 2 2 Bx y Cy 2 (2 Ax0 2 By0 ( A cos 2B sin cos C sin ) x
(2 B cos2 2B sin 2
2
2 D) x (2 Bx0 2Cy 0 2 E ) y Ax0
2( A C ) sin cos ) xy ( A sin 2
2
2 Bx0 y 0 Cy 0 2 Dx 0 2 Ey0 F 0.
2 B sin cos C cos2 ) y2
2( D cos E sin ) x 2( D sin
E cos ) y F 0 .
3. x0 y0 , 3. ,
x y
x y
0.
0.
2B cos 2 ( A C ) sin 2 0
AC
ctg 2
Ax0 By0 D
. (3.36)
2B
Bx0 Cy 0 E
AC
2
tg
tg 1 0 .
(3.36')
B
AB
,
D
AC B 2 0 ,
BC
1
cos
2
( x0 , y0 ).
1 tg
sin cos tg .
4.
2
2
F Ax0 2 Bx0 y0 Cy0 2 Dx0
A A cos2 2B sin cos C sin 2 ,
2 Ey0 F
C A sin 2 2B sin cos C cos2 ,
, D D cos E sin ,
E D sin E cos
x y .
4.
140
5. (3.34)
,
sin cos .
x, y :
Ax2 2Bxy Cy 2 F 0 (3.37) . ( A
C ) 0 (
(
B 2 AC ). ,
).
(3.36'),
6.
( A C ) ( A C )2 4B 2
;
tg
2B
(3.38)
2
2
2
2
( A C ) 4B A 2 AC C 4 AC
X OY
A2 2 AC C 2 ( A C )2 ;
.
C
A
(tg
;
(tg
.
1
2
x y (3.38) (3.37),
B
B
C
tg ;
:
B
2
2
2
( A cos 2B sin cos C sin ) x
1
B
;
cos
2
2
(2 B cos 2B sin
C2
C 2 B2
1 2
2( A C ) sin cos ) xy ( A sin 2
B
2
2
C
2B sin cos C cos ) y F 0 . sin
.
:
x x cos y sin
,
y x sin y cos
7. ,
C 2 B2
x y
AC 2
BC
CB 2
C 2
2B 2
0.
'
C B2
C B2 C 2 B2
AC 2 B 2C C ( AC B 2 )
0.
2B cos 2 ( A C ) sin 2 0
C 2 B2
2 B2
AC
A 0 (!)
ctg 2
2B
A
, tg , A 0, C 0 .
B
,
( C 0 ).
AC
2
(3.39) x0 y
tg
tg 1 0 .
B
,
C y 2 2Dx 2 E y F 0 . (3.37')
(3.39),
5.
:
y
141
cos
1
1 tg 2
E
E 2 E 2
C y 2 2 y 2 2
C
C
C
(3.40) 2Dx F 0 ,
sin cos tg .
2
8.
E
E 2
, ) D 0 . F
F.
2
C
(3.40) sin
2
cos .
E
F
C y 2 D x
.
9.
C
2 D
X OY
:
E
F
y ; x
y
x ;
2
2
Ax C y F 0 . (3.41)
C
2 D
D
p;
A C .
C
y 2 2 px
A C
A C
.
(
(
F
0, F 0 0
)
D
A 0 , C 0 )
A 0 , C 0 )
C
2
E
F
y ;
C
C
.
.
E
F
) F 0( F 0) ) F 0( F 0)
;
y
2
2
2
2
C
C
A x C y F x
y
1;
2
2
E
F
F
F
x
y
1;
C
C
A
C
F
F
F
F
A
C
0, a 2 ;
( ).
A
A
F
F
2
0, a ; F
F
A
A
0, b2
F
C
C
F
F
2
)
D
0
,
F
0
0 ;
0, b ;
2
2
C
x
y
C
C
1
2
a2
b2
x 2 y 2
F
E
2 1
y .
2
C
C
a
b
.
.
142
) F 0( F 0)
F
F
0, a 2
A
A
F
F
0, b2
C
C
2
x
y 2
2 1
a2
b
x y
( ).
) F 0
Ax2 C y 2 0 .
,
x y 0 .
(
).
y ,
) F 0( F 0)
(
F
F
2
0, a ).
A
A
F
F
0, b 2 ) D 0, F 0
C
C
2
E
x 2 y 2
y 0;
2 2 1
C
a
b
E
E
y 0 y
.
C
C
) F 0
2
2
( ).
Ax C y 0
A 0, A a 2 ;
C 0, C b2 ;
a 2 x2 b 2 y2 0
(ax by )(ax
by ) 0
ax by 0
;
ax by 0
,
( ,
).
1.
4 x 2 9 y 2 40 x 36 y 100 0 .
. AC B 2 36 0 ,
.
(4 x2 4 (x 2 4 (x 2 -
4 (x - 5) + 9 ( y + 2) = 36,
2
(x - 5)
9
( y + 2)
4
= 1.
143
O1 5; 2
5=, y+2=Y,
0
-2
01
. 3.18
X2 Y 2
1.
9
4
a=3,
b=2.
XO1Y (. 3.18).
,
2
2
. , Ax 2 Bxy Cy
(3.34) x y
A B
.
B
C
, i , j ,
e1 , e2 ,
(, ,
).
,
, i , j
e1 , e2 .
,
, ,
,
, ,
.
, ,
AX X . i , j X
A B
x1 ,x2 , A
,
C D
144
x1
A B x1
x ,
C D x2
2
Ax1 Bx2 x1
,
Bx1 Cx2 x2
( A )x1 Bx2 0
.
Bx
(
C
)x
0
1
2
, (
).
,
1 ,2
A . e1 ,e2
, A ,
.
,
(
):
1.
1 ,2 .
2. X 1 , X 2 ,
. ( ).
, .
X 2
X 1
e1 , e 2
. .
2
1
X
X
x, y .
Ax 2 2Bxy Cy 2 = 1x2 2 y2 .
3. i , j
e1 , e2 ( e1 , e2 ).
145
4. , ( 2Dx 2Ey )
x
x
: C
y
y
x, y :
). x, y
5( x 2 2 x0 x x02 ) 4( x x0 )( y y0 ) 2( y 2 2 y0 y y02 )
(5x0 4 x0 y0 2 y02 20 x0 20 y0 18) 0 .
5x 2 4 xy 2 y 2 (10 x0 4 y0 20) x (4 x0 4 y0 20) y
3. x y :
10 x0 4 y0 20 0 5 x0 2 y0 10
. x0 0,
4 x0 4 y0 20 0
2 x0 2 y0 10
y0 5 .
4. F 5x02 4 x0 y0 2 y02 20 x0 20 y0 18 68 .
5.
y
x ,
5x2 4 xy 2 y2 68 0.
6.
3
AC
tg 2
tg 1 0 ; tg 2 tg 1 0 ;
B
2
3 9 16 3 5
tg
.
4
4
146
1
1
1
(tg )1 ; 1 arctg ( I );
2 arctg (III );
2
2
2
(tg )2 2; 3 arctg2 ( IV );
2 arctg 2 (II );
(, I ).
cos
1
1
1
4
2 1
1
2
.
; sin
5 2
5
5
4
2 1
1
1
2 1
4
A 5 4
2 6 0 ; C 5 4
2 1 0.
5
5
5
5
5 5
5 5
.
7. x y 6 x2 y2 68 0 .
34
x2 y2
; b2 68;
1 (. 3.19), a 2
68 68
3
6
b 8.2
a 3.3 ;
. 3.19
:
1.
1 1 , 2 6 .
147
0 2 7 6 0
2. :
) 1 1
4 x1 2 x 2 0
x 2 2 x1 , x1 -.
2 x1 x 2 0
2
1
x1=1, x2= 2 X (1) (1,2) , X (1) 5 , e1
,
.
5
5
) 2 6
x1 2 x2 0
x1 2 x2 , x2 -.
2
x
4
x
0
1
2
2 1
x2 1 x1 2 X ( 2) (2,1) , X ( 2) 5 , e2
, .
5 5
, e1 , e2 , i , j
arctg 2 (IV ) , OY ,
e 2 , OX .
2
1
5
5
.
3.
1
2
5
5
2
1
1
x
x 5
5 x 5
4.
y 2
1
y 2
x
5
5
5
x, y
y
5
.
1
y
5
2
1
1
2
x2 6 y2 20
x
y 20
x
y 18 0
5
5
5
5
x 2 6 y 2 4 5x 12 5 y 18 0 .
( x 2 5 ) 2 6( y 5 ) 2 68 . x x 2 5 ,
y y 5
x 2 y 2
1. . 3.19.
68 34 3
148
3.
7 x 2 6 xy y 2 28x 12 y 48 0 .
. A 7 , B 3 , C 1 .
1. AC B 2 7 9 0 .
7 x0 3 y0 14
,
x0 2, y0 0 .
3
x
6
0
0
2. F 7 x 20 6 x0 y0 y02 28x0 12 y0 48 20 .
3. X OY 7 x 2 6 x y y 2 20 0 .
8
45
4. tg 2 tg 1 0 ; tg
;
3
3
1
(tg )1 ; (tg ) 3 . I .
3
2
1
3
1
.
tg ; cos
; sin
3
10
10
9
3
1
1
5. A 7 6
8 0;
10
10 10 10
1
1
3
9
C 7 6
2 0 .
10
10 10 10
: .
6. 8 x2 2 y 2 20 ; 8 x2 2 y 2 20 0 .
x 2 y 2
1 (. 3.20).
7.
5
10
2
y'
y
''
x''
0'
0
x
. 3.20
149
x'
.
1.
A
B
7
3
0 2 6 16 0; 1 8; 2 2 .
B
C
3
1
2. ) 8
x1 3x2 0
x1 3x2 , x2 -; x2 1 x1 3
3
x
9
x
0
1
2
1
3
1
1
X 3,1 , X 10 ; e1
,
.
10
10
) 2
9 x1 3x2 0
x2 3x1 ,x1 - ; x1 1 x2 3
3x1 x2 0
3
1
2
2
X 1,3 , X 10 ; e2
,
.
10
10
1
3
10
10
.
3. C
3
1
10
10
1
3
x
y
x
10 .
4. 10
1
3
y
x
y
10
10
x, y
96
8
8 x2 2 y 2
x
y 48 0 .
10
10
2
5. 8 x
2 y
10
6
x x
, y
10
2
288 8
48 0 .
10 10
10
2
y
.
10
6. 8x 2 y 20 0
150
x 2 y 2
1.
5
10
2
4.
9 x2 24 xy 16 y 2 54 x 178 y 181 0 .
. , A 9 , B 12 , C 16 .
AC B2 9 16 122 0 .
7
7 25
: tg 2 tg 1 0 ; tg
;
12
24
3
4
(tg )1 ; (tg ) 2 . I
4
3
3
4
3
tg ; cos ; sin ;
4
5
5
16
4 3
9
9
4 3
16
A 9 24 16 0 ; C 9 24 16 25 ;
25
5 5
25
25
5 5
25
4
3
3
4
D 54 178 250 ; E 54 178 110 .
5
5
5
5
2
25 y 250 x 110 y 181 0 ;
22
121 121
25 y2
y
250 x 181 ;
5
25 25
11
6
25 y 250 x 60 250 x .
5
25
11
6
y y ; x x ;
5
25
y2 10 x (. 3.21).
y
x''
x'
y''
y'
0'
. 3.21
151
:
1.
A
B
9 12
0 2 25 0; 1 0; 2 25 .
B
C 12 16
2. ) 0
9 x1 12 x2 0
3x1 4 x2 ; x2 - ; x2 3 x1 4
12 x1 16 x2 0
4 3
1
1
X 4,3 , X 5; e1 , .
5 5
) 25
16 x1 12 x2 0
4 x1 3x2 ; x2 - ; x2 4 x1 3
12
x
9
x
1
2
3 4
X ( 2 ) ( 3,4) , X ( 2 ) 5, e2 , .
5 5
4 3
5 5
3. C
.
3 4
5 5
4 3
x y
x 5
5
4.
.
y 3 x 4 y
5
5
x, y
11
6
25 y 250 x .
5
25
6
11
x x , y y ,
25
5
6. y2 10 x .
152
5.
16 x2 16 xy 4 y 2 72 x 36 y 81 0 .
. , . A 16 , D 8 ,
C 4.
AC B2 0 .
3
35
1
; (tg)1 2; (tg)2 .
tg 2 tg 1 0 ; tg
2
4
2
1
2
tg 2; cos
; sin
;
5
5
A 0 ; C 20 ; D 0 ; E 36 5 .
9
81 81
20 y2
y
81 0 ;
20 20
5
20 y2 36 5 y 81 0 ;
2
20 y
81 81 0 ;
2 5
9
2 5
1.
A
16
0 2 20 0; 1 0; 2 20 .
2. ) 0
16 x1 8 x2 0
x2 2 x1 ; x1 - ; x1 1 x2 2
8 x1 4 x2 0
1 2
1
1
X 1,2 , X 5 ; e1
, .
5 5
) 20
4 x1 8 x2 0
x1 2 x2 ; x2 - , x2 1 x1 2
8
x
16
x
0
1
2
2 1
2
2
X 2,1 , X 5 ; e2
, .
5 5
153
3. C
2
5
.
1
5
1 2
x
y
x 5
5
.
4.
y
2
1
x
y
5
5
x, y
1
5
2
5
20 y2 36 5 y 81 0 .
5. y
20 y
0,
2
5
9
2 5
3.2.3.
,
Ax2+By2+Cz2+Dxy+Eyz+Fxz+Kx+Ly+Mz+N=0,
A, B, C, D, E, F .
2- : , , ,
, .
2- : , ,
, , .
.
.
154
().
z
0
y
x
. 3.22
x2 y2
1 (. 3.22).
a2 b2
a=b
x2+y2=a2 ,
z
0
x
. 3.24
. 3.23
x2 y2
1 (. 3.23),
a 2 b2
z
y2=2px (. 3.24),
z
0
x
.
x2 y2 z 2
(. 3.25).
a2 b2 c2
( =b) x2+y2=k2z2, k2=2/c2.
. 3.25
155
y
y
. 3.26
. 3.27
x2 y 2 z 2
1 (. 3.26).
a 2 b2 c 2
a=b=c
x2+y2+z2=a2 (. 3.27).
x2 y 2 z 2
1 (. 3.28).
a 2 b2 c 2
y
x
z
. 3.28
:
z 2 x2 y 2
1 (. 3.29).
c2 a 2 b2
0
y
x
. 3.29
156
. 3.30
:
x2 y 2
z (. 3.30).
a 2 b2
,
y2=2pz
OZ : x2+y2=2pz.
:
x2 y 2
0
x
y
. 3.31
. 3
.
.
3.1. ,
M 1;2; 3 n 2; 5;1 .
. (3.2).
x0 ; y0 ; z0 3 .
: A 2; B ; C .
(3.2) : 2 x y z 3 0 .
,
x y z 0.
157
3.2. ,
(1) 2 x y 3z 5 0
(2) x 6 y 6 z 2 0 .
. .
: n1 ; ; , n2 , , .
:
.
.
;
6
: , .
3.3. ,
(1) 5x y 3z 3 0 ,
(2) 2 x y 3z 0 .
. .
: n1 ; ; 3 ; n2 ; ; .
n1 n2 0 :
5 3 0 . .
3.4. ,
5x 3 y 6 z 90 0 .
. ,
V
1
a b c , a,b,c , X,
6
Y, Z. a
90
90
18; b ; c
.
5
3
1
.
6
3.5. ,
M 2; 5;3 :
) a 2; 3;0 ,
a,b,c V
x 3t 1
) y 2t 3 .
z 5t 2
158
) a , , ,
.
x y 5 z
;
) ,
a 3; ;
x y 5 z
.
3.6. ,
M1 2;7;5 , M 2 2; 1;6 .
. ,
:
x y z
x
y
z 5
. :
.
2 2 1
3.7. ,
x 2t 1
x 2 y 1 z
(1) y t 3 , ( 2)
.
1
1
2
2
z 4t 1
a1 2; ; ; a2 ; ; 2 .
.
2
) ? .
) .
3.8. , :
x t 2
x 1 y 5 z 3
(1)
, (2) y 3t 1 .
2
3
1
z 11t 5
.
159
a1 ; ; 1 ; a2 1; ; ; a1 a2 1 1 , a1 a2 .
,
.
3.9. ,
x 2t 1
x 1 y 3 z 1
.
a) y 2t 3 , )
2
18
3
z t 1
.
,
M 1; ; , M ; 3; .
M M
M M 1; 3 ; ,
M M ; ; .
a1 ;2; ; a2 2; ;
2
a , a , M M
(.
; k2 . , k1 k2 .
1 . , k1k2 1.
2 .
3.11. ,
M1 1;3 M 2 2;5 .
160
. ,
x
y 3
,
1 5
x y 0 .
3.12.
A 3; 5
3x 4 y 10 0 .
.
3 4 5 10
9
, d
3.13. 3x y 3 0 ,
x y 1 0.
. ,
(. 1, ). :
x ; y .
3.14.
2 x2 2 y 2 4 xy 8x 8 y 1 0 .
1) A A 2 x 2 2 y 2 4 xy :
2
A
.
2
2)
x1
x1
A ? A .
x2
x2
3)
?
x1 2 x2 0
2 x1 2 x2
2
x
2
2
4)
?
2
2
5)
0.
2 2
161
6) ( 1 0 , 2 4 ) ?
) , ) .
7) ,
4.
2 x1 0
. x2 .
2 x2 0
8) ?
) , ) , ) .
1
9) x1 1 , f1 .
10) ? f1 .
11) e1
f1
f1
12) ,
0 (. .. 711)
e2 .
13) e1, e2 ?
) , ) .
14) i , j
e1, e2
1 2
C
.
1
2
15)
.
) , ) , )
4
16) e1, e2 Ae
.
162
x
x
y
y.
19)
x x
.
y
y
20)
1
1
x
x
y , y .
2
2
21)
4 x2 1 0 .
22)
1 x 1.
.
Maple
1. ABC .
: 1) AB ; 2)
, C ; 3) ,
B ; 4) ,
AC ; 5)
; 6) A .
A3;2 ; B5;2 ;C 1;0 .
.
geometry
:
point(name,[a,b]) a b , name
;
triangle(name,[A,B,C])
A, B ,C , name ;
line(name,[,]) , A, B ,
name ;
detail(arg) arg,
;
163
PerpendicularLine(name,pt,line) ,
pt line, name ;
ParallelLine(name,pt,line) ,
pt line, name ;
distance(pt,line) pt line;
centroid(name,triangle) ,
name , , triangle
;
area(name) , name;
FindAngle(l1,l2) l1 l2.
: HC ,
C AB; HB ,
B ; CT , ; l2
, AC .
> with(geometry):
> point(A,[3,2]):
> point(B,[5,-2]):
> point(C,[1,0]):
> triangle(ABC,[A,B,C]):
>detail(A);detail(B);detail(C);
name of the object : A
form of the object: point 2d
coordinates of the point:[3,2],
name of the object :B
form of the object: point 2d
coordinates of the point:[5,-2],
name of the object :C
form of the object: point 2d
coordinates of the point:[1,0].
> line(AB,[A,B]):
( AB);
>detail(AB);
name of the object :AB
form of the object: line 2d
equation of the line:
16 4 * x 2 * y 0 .
> PerpendicularLine(HC,C,AB): ( ,
C ),
164
>detail(HC);
> line(AC,[A,C]):
> detail(AC);
> HB:=distance(B,AC);
> centroid(CT,ABC):
>detail(CT);
> ParallelLine(l2,CT,AC):
>detail(l2);
name of the object :l2
form of the object: line 2d
equation of the line:
6 2* x 2* y 0.
> area(ABC);
( ),
6
> FindAngle(AB,AC);
( A ),
arctg3 .
2. ,
.
) 5x2 9 y 2 30 x 18 y 9 0 ,
165
) 16 x2 9 y 2 64 x 54 y 161 0 ,
1
) x 2 x y 2 0 .
4
.
geometry
_EnvHorizontalName := 'x': _EnvVerticalName := 'y':
;
ellipse(e1,eqn) , e1 () , eqn
;
center(e1), coordinates(center(e1))
;
foci(e1): Foc:=map(coordinates,foci(e1))
,
Foc, 2 2 ,
F 1 ; F 2 ;
MajorAxis(e1);MinorAxis(e1) e1,
;
circle(c4,eqn) , 4 () , eqn
;
center(c4), c1:=coordinates(center(c4))
c4;
radius(c4) ;
hyperbola(h1,eqn) , h1 ()
, eqn ;
center(h1): c1:=coordinates(center(h1))
;
foci(h1): map(coordinates,foci(h1))
;
vertices(h1): map(coordinates,vertices(h1))
;
asymptotes(h1): map(Equation,asymptotes(h1))
;
parabola(pr1,eqn) , pr1 , eqn
;
vertex(pr1): c1:=coordinates(vertex(pr1))
;
166
focus(pr1): foc:=coordinates(focus(pr1))
.
plot. plot(eqn,x=x1..x2,y=y1..y2,<>)
, eqn
, x1..x2, y1..y2 x y .
, ',
, , ,
, . plot
,
plot([[x1,y1],[x2,y2],],<>), [x1,y1],[x2,y2]
. implicitplot ,
.
implicitplot (eqn, x=x1..x2, y=y1..y2, <>), eqn
, , plot.
thickness=n, , n -
: n, .
linestyle=n, (, ..),
(n=1). scaling=val
: val CONSTRAINED,
,
UNCONSTRAINED .
axes=val : val=
NORMAL, , val= BOXED,
.
,
, display([im1,im2,..],<>).
',
. display ,
',
.
.
eqn ,
, x 2 y 2
. : a,b
, 1 , ,
; eqn1 ; v1,v1 ;
167
par ; Os
.
) 5x2 9 y 2 30 x 18 y 9 0 .
> with(geometry):
> with(plots):
> _EnvHorizontalName := 'x': _EnvVerticalName := 'y':
> eqn:=5*x^2+9*y^2-30*x+18*y+9=0;
eqn : 5x 2 9 y 2 30 x 18 y 9 0;
> A:=5;
A : 5;
> C:=9;
C : 9;
> if (A=0 and C<>0)or (A<>0 and C=0)then p:=parabola else if (A=C) then
p:=circle else if (A*C > 0) then p:=ellipse else if (A*C< 0) then
p:=hyperbola;fi;
> if p=ellipse then p;ellipse(e1,eqn):
center(e1):c1:=coordinates(center(e1));foci(e1):
Foc:=map(coordinates,foci(e1));a:=MajorAxis(e1);
b:=MinorAxis(e1);eqn1:=(x-c1[1])^2/a^2+(y-c1[2])^2/b^2=1; x1:=c1[1]-a-3;
x2:=c1[1]+a+3;
y1:=c1[2]-b-3;
y2:=c1[2]+b+3;
im1:=implicitplot(eqn1,x=x1..x2,y=y1..y2,axes=NORMAL,color=black,scali
ng=CONSTRAINED);im2:=plot([[c1[1],y1],[c1[1],y2]],
color=black,linestyle=2);im3:=plot(c1[2],x=x1..x2, color=black,linestyle=2);
display([im1,im2,im3]);fi;
(im1,im2 )
ellipse ,
e1,
center _ e1 ,
c1 : 3,1.
Foc : 1,1, 5,1 ,
a : 6 ,
b : 2 5 ,
1
1
eqn1 : x 32 y 12 1 .
36
20
168
im1:=implicitplot(eqn1,x=x1..x2,y=y1..y2,axes=NORMAL,color=black,scali
ng=CONSTRAINED);im2:=plot(Os,color=black,linestyle=2);
display([im1,im2]);
) , .
) 16 x2 9 y 2 64 x 54 y 161 0 .
,
> eqn:=16*x^2-9*y^2-64*x-54*y-161=0;
> A:=16;
> C:=-9;
hyperbola ,
h1,
center _ h1 ,
c1 : 2,3.
Foc : 3,3, 7,3,
v : 1,3, 5,3
v1 : 1,3,
v2 : 5,3
asymptote _1_ h1, asymptote _ 2 _ h1
4
1
4
17
y 3 x 3 0, y 3 x 3 0
a : 3 ,
b : 4 ,
1
1
eqn1 : x 22 y 32 1 .
9
16
170
1 2
x x y 2 0.
4
,
> eqn := (x^2)/4+x-y+2 = 0;
> A:=1/4;
> C:=2;
parabola ,
pr1,
vertex _ pr1,
( )
c1 : 2,1 ,
focus _ pr1 ,
foc : 2,2,
par : 2 ,
eqn1 : x 22 4 y 4 .
3.
A1 A2 A3 .
.
geom3d
.
171
geometry,
1 .
Equation(name,t) '
name ( ,
, t );
FindAngle(name1,name2)
';
gtetrahedron(name,[A1,A2,A3,A4])
A1, A2, A3, A4;
volume( name) name;
plane(name,[A1,A2,A3]) ,
;
plane(name,eqn,[x,y,z]) ,
eqn, (x,y,z , );
projection(name1,name2,name3) '
name2 ' name3, name1 ' ', ;
reflection(name1,name2,name3) '
name1, ' name2 ' name3, '
name3 , ;
L12
A1 A2 ; l12,l34,l14 A1 A2 , A3 A4 A1 A4 ;
eqn12,eqn34,eqn14 A1 A2 , A3 A4 A1 A4 ; alf A1 A2
A3 A4 ; 123 A1 A2 A3 ; S A1 A2 A3 ; pir
A1 A2 A3 A4 ; V ; pln123
, A1, A2 , A3 ; O ,
A4 pln123; lOA4 ,
A4 pln123;
> with(geom3d):
> point(A1,2,-1,1):point(A2,5,5,4):point(A3,3,2,1):point(A4,4,1,3):
>A1:=coordinates(A1);
>A2:=coordinates(A2);
>A3:=coordinates(A3);
>A4:=coordinates(A4);
172
A1 : 2,1,1, A2 : 5,5,4,
A3 : 3,2,1 , A4 : 4,1,3,
> L12:=distance(A1,A2);
( A1 A2 ),
L12 : 3 6 ,
> line(l12,[A1,A2]):line(l34,[A3,A4]): eqn12:=Equation(l12,t); eqn34:=
Equation(l34,t);
( A1 A2 A3 A4 ),
eqn12 : 2 3t ,1 6t ,1 3t ,
eqn34 : 3 t ,2 t ,1 2t ,
>alf:=FindAngle(l12,l34);
1
alf : arccos ,
6
> triangle(A1A2A3,[A1,A2,A3]):
> S:=area(A1A2A3);
( A1 A2 A3 ),
S :
3
11 ,
2
> gtetrahedron(pir,[A1,A2,A3,A4]):
> V:=volume(pir);
( ),
V : 1 ,
> plane(pln123,[A1, A2,A3]): Equation(pln123,[x,y,z]);
18 9 x 3 y 3z 0 ,
> projection(O,A4,pln123): :=coordinates(O);
38 13 35
O : , , ,
11 11 11
> line(lOA4,[A4,O]): Equation(lOA4,t);
6
2
2
t
,
1
t
,
3
t ,
11
11
11
> line(l14,[A1,A4]): Equation(l14,t);
2 2t,1 2t,1 2t ,
> FindAngle(l14,pln123);
(
pln123),
33
.
arcsin
33
173
l14
4.
A 5,2, 1
2 x y 3z 23 0 .
.
> with(geom3d):point(A,5,2,-1):plane(p1,2*x-y+3*z+23=0,[x,y,z]):
> projection (B, A, p1):B: = coordinates (B);
B : 1,4,7 .
5. Q , P 2, 5,7
, M1 5,4,6 M 2 2, 17, 8 .
:
> with(geom3d):
> point(P,2,-5,7): point(M1,5,4,6): point(M2,-2,-17,-8):
> line(l,[M1,M2]): Equation(l,t);
5 7t,4 21t,6 14t ,
>reflection(Q,P,l): Q:=coordinates(Q);
Q : 4,1,3 .
. 3
1. .
:
1) AB;
2) , C;
3) , B;
4) ,
AC;
5) ;
6) A.
174
3.1.1
3.1.2
3.1.3
3.1.4
3.1.5
3.1.6
3.1.7
3.1.8
3.1.9
3.1.10
3.1.11
3.1.12
3.1.13
3.1.14
3.1.15
(6;3)
(3;1)
(1;3)
(0;0)
(2;6)
(2;5)
(2;0)
(1;2)
(4;4)
(5;6)
(6;4)
(2;0)
(2;6)
(8;2)
(2;4)
(4;3)
(1;7)
(1;9)
(2;6)
(0;0)
(6;2)
(4;7)
(3;8)
(1;3)
(7;2)
(1;2)
(7;2)
(6;3)
(2;1)
(2;1)
(9;2)
3.1.16
(12;6)
3.1.17
(4;7)
3.1.18
(7;2)
3.1.19
(3;2)
3.1.20
(0;0)
3.1.21
(5;5)
3.1.22
(4;1) 3.1.23
(9;0)
3.1.24
(6;0)
3.1.25
(6;1)
3.1.26
(0;5)
3.1.27
(10;1) 3.1.28
(4;7)
3.1.29
(4;1)
3.1.30
(2;1)
(5;3)
(4;6)
(3;4)
(1;2)
(2;1)
(5;8)
(8;2)
(7;5)
(3;7)
(5;3)
(3;1)
(9;2)
(3;3)
(7;9)
(8;7)
(1;0)
(2;2)
(1;7)
(7;6)
(2;3)
(3;2)
(6;5)
(3;2)
(6;0)
(1;2)
(2;8)
(5;7)
(3;1)
(2;0)
(10;4)
(7;2)
(2;1)
(4;0)
(0;2)
(6;4)
(3;6)
(0;4)
(4;0)
(1;1)
(3;7)
(5;3)
(0;3)
(1;4)
(3;2)
2. ,
:
) ; ) ,
; ) , ,
; )
, ,
.
2
x 6 x 4 y 29 0
x2 y 2 6x 4 y 6 0
3.2.1
3.2.16
2 y2 x 4 y 8 0
9 x2 4 y 2 18x 8 y 23 0
3.2.2
x2 y 2 2x 6 y 1 0
3 y 2 5x 6 y 13 0
3.2.17
175
3x2 y 2 6 x 4 y 11 0
x2 x 2 y 1 0
3.2.3
3.2.4
3.2.5
3.2.6
3.2.7
3.2.8
3.2.9
3.2.10
3.2.11
3.2.12
3.2.13
3.2.14
3.2.15
x2 4 y 2 6 x 16 y 11 0
x2 4 x 3 y 0
x2 4 y 2 18x 16 y 11 0
2 y 2 4 y 5x 0
y 2 2 x 8 y 10 0
4 x2 y 2 2 y 5 0
7 x2 2 y 2 28x 14 0
2 x2 8x y 0
x2 2 y 2 4 y 6 0
4 y2 8 y x 0
5x2 9 y 2 30 x 18 y 9 0
y2 2x 4 y 2 0
4 x2 9 y 2 8x 36 y 68 0
y x2 2x 0
x 2 10 x 4 y 3 0
4 x2 16 y 2 24 x 28 0
x2 3 y 2 6 x 12 y 0
4 y2 2x 8 y 1 0
x2 y 2 6x 8 y 9 0
3x2 12 x 16 y 12 0
2 y2 x 8 y 3 0
x2 y 2 x y 1 0
x2 4 y 2 2 x 8 y 13 0
3 y 2 12 x 6 y 11 0
x2 y 2 14 x 8 y 40 0
10 x 5x 2 2 y 3 0
3.2.18
3.2.19
3.2.20
3.2.21
3.2.22
3.2.23
3.2.24
3.2.25
3.2.26
3.2.27
3.2.28
3.2.29
3.2.30
176
3. .
Maple.
3.3.1
x2 y 2 4 xy 2 x 4 y 1 0
3.3.2
3.3.3
2 x2 2 y 2 2 xy 2 x 2 y 1 0
4 xy 4 x 4 y 0
3.3.4
2 x2 2 y 2 2 xy 6 x 6 y 3 0
3.3.5
3x2 3 y 2 4 xy 6 x 4 y 2 0
3.3.20 4 xy 4 x 4 y 6 0
3.3.6
2 xy 2 x 2 y 1 0
3.3.21 5x2 5 y 2 2 xy 10 x 2 y 1 0
3.3.7
x2 y 2 4 xy 4 x 2 y 2 0
3.3.22 2 x2 2 y 2 4 xy 8x 8 y 1 0
3.3.8
4 x2 4 y 2 2 xy 10 x 10 y 1 0
3.3.23 x2 y 2 2xy 2x 2 y 1 0
3.3.9
4 xy 4 x 4 y 2 0
3.3.24 2 x2 2 y 2 4 xy 8x 8 y 1 0
3.3.10 x2 y 2 2xy 8x 8 y 1 0
3.3.11 x2 y 2 4xy 8x 4 y 1 0
3.3.26 4 xy 8x 8 y 1 0
3.3.12 x2 y 2 2 xy 2x 2 y 7 0
3.3.27 2 x2 2 y 2 2 xy 6 x 6 y 6 0
3.3.13 2 xy 2 x 2 y 3 0
3.3.28 x2 y 2 4xy 4x 2 y 5 0
3.3.29 4 xy 4 x 4 y 4 0
4. A1 A2 A3 A4 . :
1) A1 A2 ; 2) A1 A2 A1 A4 ; 3)
A1 A3 A1 A4 ; 4) A1 A2 A3 ; 5) ;
6) A1 A2 ; 7) A1 A2 A3 ; 8)
, A4 A1 A2 A3 ; 9) A1 A4
A1 A2 A3 . . Maple.
177
3.4.1
3.4.2
3.4.3
3.4.4
3.4.5
3.4.6
3.4.7
3.4.8
3.4.9
3.4.10
3.4.11
3.4.12
3.4.13
3.4.14
3.4.15
3.4.16
3.4.17
3.4.18
3.4.19
3.4.20
3.4.21
3.4.22
3.4.23
3.4.24
3.4.25
3.4.26
3.4.27
3.4.28
3.4.29
3.4.30
A1
(2;0;0)
(2;0;2)
(1;2;3)
(3;0;6)
(2;0;1)
(1;2;1)
(2;1;0)
(1;3;0)
(1;1;6)
(3;1;4)
(3;3;4)
(3;3;9)
(3;5;4)
(2;4;3)
(9;5;5)
(0;7;1)
(5;5;4)
(6;1;1)
(7;5;3)
(6;6;2)
(4;2;5)
(4;4;10)
(4;6;5)
(3;5;4)
(10;6;6)
(1;8;2)
(6;6;5)
(7;2;2)
(8;6;4)
(7;7;3)
A2
A3
(2;0;1)
(0;0;4)
(2;0;0)
(1;3;2)
(0;0;4)
(0;0;4)
(3;2;7)
(2;0;0)
(5;1;0)
(1;6;1)
(1;6;1)
(6;9;1)
(5;8;3)
(7;6;3)
(3;7;1)
(4;1;5)
(3;8;4)
(4;6;6)
(9;4;4)
(5;4;7)
(0;7;1)
(7;10;2)
(6;9;4)
(6;9;4)
(2;8;2)
(5;2;6)
(4;9;5)
(5;7;7)
(10;5;5)
(6;5;8)
178
(1;4;2)
(3;2;5)
(3;2;5)
(3;2;5)
(1;3;2)
(1;4;2)
(2;2;5)
(4;1;2)
(4;0;0)
(1;1;6)
(1;1;6)
(1;7;3)
(1;9;9)
(4;9;3)
(5;7;8)
(4;6;3)
(3;5;10)
(4;2;0)
(4;5;7)
(2;4;7)
(0;2;7)
(2;8;4)
(1;10;10)
(5;10;4)
(6;8;9)
(5;7;4)
(4;6;11)
(5;3;1)
(5;6;8)
(3;5;8)
A4
(3;0;6)
(1;3;2)
(4;0;0)
(2;2;5)
(3;2;7)
(2;0;0)
(6;1;5)
(6;0;5)
(2;2;5)
(0;4;1)
(0;4;1)
(8;5;8)
(6;4;8)
(3;6;7)
(6;9;8)
(3;9;8)
(5;8;2)
(1;2;6)
(7;9;6)
(7;3;0)
(1;5;0)
(9;6;9)
(7;5;9)
(4;7;8)
(7;10;3)
(4;10;9)
(6;9;3)
(2;3;7)
(8;10;7)
(8;4;1)
5. .
3.5.1. ) ,
A( 2; 1;3 ), B( 3;1; 2 ) , a 3; 1; 4 .
x 2 y 1 z
.
4
3
2
x y 1 7 3x y 5 z 1 0
)
.
1
2
3 2 x 3 y 8 z 3 0
) B( 7;9; 7 )
3.5.2. ) ,
3x y 2 z 7 0
A( 2;3; 5 )
.
x 3 y 2z 3 0
x 2 y 1 z 3
2
3
2
x 2 y 2 z 6 0.
x 3t 7
x 1 y 2
z 5
; y 2t 2
) ,
2
3
4
z 2t 1.
, .
3.5.3. ) ,
x 2 y z 3 0
.
M( 1; 2;1 )
x y z 2 0
) A( 3;6; 7 ), B( 5; 2;3 ),C( 4; 7; 2 ) .
, .
) B , A( 3; 4; 6 ) ,
C( 6;1; 5 ), D( 7; 2; 1 ), E( 10; 7;1 ) .
3.5.4.
x 3 y 1 z 2
,
5
2
4
x 8 y 1 z 6
, ,
3
1
2
.
179
P( 2;3; 1 )
2 x 2 y z 3 0
.
3x 2 y 2 z 17 0
) B , A( 2; 5; 7 ) ,
C( 5; 4; 6 ) D( 2; 17; 8 ) .
3.5.5.
)
x y z 5 0 , 2 x y z 3 0 ,
M( 1;3; 4 ) .
) , A( 2; 2;1 )
x 1 y z 2
.
2
1
3
) P( 1;1; 2 ) ,
x7 y 3 z 9
,
1
2
1
x 3 y 1 z 1
.
7
2
3
) P( 3; 2; 7 ) ,
2 x 3z 5 0 .
) x y 2 z 6 0 M( 1;1;1 ) .
P , M .
5 x 6 y 2 z 21 0
3.5.7. )
.
x
x 1 y 1 z 2
,
2
1
3
x y 2 z 3
.
1
2
3
) B , A( 4;1; 6 )
x y 4 z 12 0
.
2 x y 2 z 3 0
180
3.5.8. ) :
x 2t 1
2 x y 4 z 2 0
.
y 3t 2 ,
4
x
5
z
0
z 6t 1
) , ( 3;1; 2 )
:
x4 y3 z
.
5
2
1
) , A( 3; 2; 4 )
5x 3 y 7 z 102 0 ,
.
3.5.9. )
2 x 3 y 3z 9 0
.
2
y
) ,
x 2 y 3 z 1
x 4 y 3z 7 0 .
5
1
4
x 1 y 1 z
)
1
2 6
2x 3 y z 1 0 .
3.5.10. ) C( 3; 4; 2 ) ,
x 15 y 6 z 3
;
13
1
4
x 2 y 3 z 3
.
13
1
4
x 1 y 5 z 2
.
4
3
12
) :
x y 3z 1 0
2 x 2 z 5 0
;
.
2 x y 9 z 2 0 2 x 2 y z 2 0
3.5.11. ) ,
, ( 1; 2;3 ) x y 2 z 4 0 .
181
) B A( 1;3; 4 )
3x y 2 z 0 .
) , :
2 x 2 y z 10 0
x y z 22 0
x 7 y 5 z 9
.
3
1
4
CD .
)
x 3 y 2 z 1
3
1
5
x 2 y z 15 0 .
) :
x y 1 z
;
1
2 3
3x y 5 z 1 0
.
2 x 3 y 8 z 3 0
3.5.13. ) ,
A( 2; 1;3 ), B( 3;1; 2 ) , a 3; 1; 4 .
x 2 y 1 z
.
4
3
2
3x 2 y z 3 0
)
4
x
3
y
4
z
) B( 7;9; 7 )
2 x y cz 2 0 ?
3.5.14. ) ,
A( 3; 2; 7 ) 2 x 3z 5 0 .
x y 3 z 2 x 3 y 1 z 2
;
.
1
2
1
1
2
1
) , . B( 2;3; 5 )
3x y 2 z 7 0
.
x
3
y
2
z
3.5.15. ) ,
A( 3; 4; 5 ) a 3;1; 1 b 1; 2;1 .
) A( 4; 3;1 ) x 2 y 3z 3 0 .
182
x3 y 2
z
1
1
2
x y 5 0
.
2
x
3
2
3.5.16. ) ,
A( 1; 1; 2 ), B( 3;1;1 ) x 2 y 3z 5 0 .
) , B( 5; 1; 3 )
2 x 3 y z 6 0
.
4
x
5
y
x 2 y 1 z 3
,
3
2
2
x 1 y 2 z 3
, ,
3
2
2
.
3.5.17. ) ,
2 x y 3z 1 0,
x 2y z 0 .
2 x 3 y z 4 0
) , :
,
3
x
5
y
2
z
x 2 y z 6 0
.
2 x y z 1 0
) A 3; 2; 4 5x 3 y 7 z 102 0 .
3.5.18. ) ,
4 x y 3z 1 0 x 5 y z 2 0 A 1;1;1 .
x 3 y 1 z 2 x 8 y 1 z 6
5
2
4
3
1
2
, , .
x 1 y 2 z 3
) m
3
m
2
x 3 y 6z 7 0 .
183
3.5.19. ) ,
P 1; 1;3
: x 2 y 2 z 0 , 3x 2 y z 1 0 .
x 3t 7
x 1 y 2 z 5
) ,
y 2t 2
2
3
4
z 2t 1
, .
x 2t 5
x 3y z 2 0
) : y t 2 ,
.
x
3
z
z t 7
3.5.20. ) ,
x 3t 1
2 x y z 3 0
.
y
2
t
2
y
z t 2
) , A 2;3;1
x 1 y z 2
.
2
1
3
) A 5;1;3 , B 1; 6; 2 , C 5; 0; 4 , D 4; 0; 6 .
, AB
CD.
3.5.21. ) :
2 x 3 y 4 z 12 0 , x 3 y 6 0 , z 5 0 (1;2;3).
.
x 3t 1
) , y 2t 3
z t 2
2 x y z 3 0
.
x
2
y
) A 3; 2; 4
5x 3 y 7 z 102 0 ( ). ,
A .
184
3.5.22. ) , 1;3;5
2 x y z 1 0
.
3
x
2
z
3; 4; 2
x 15 y 6 z 3 x 2 y 3 z 1
.
13
1
4
13
1
4
x 2 y 3 z 1
)
,
5
1
4
x 4 y 3z 7 0 .
3.5.23. ) ,
, 1; 2;3
x y 2z 4 0 .
x 3t 7
x 1 y 2 z 5
) ,
, y 2t 2
2
3
4
z 2t 1
.
x 2 y 1 z
) P 7;9; 7
.
4
3
2
x 2 y z 1 0
3.5.24 )
,
3
x
4
z
29
A 3;11; 4 B 5; 13; 2 .
)
x 7 y 3 z 9 x 3 y 1 z 1
1
2
1
7
2
3
) M 0 5; 16;12 :
, OY. .
3.5.25 ) A 2;1; 0 , B 1;3;5 , C 6;3; 4 ,
D 0; 7;8 . , AB
CD.
185
x 2 y 1 z 3 x 1 y 2 z 3
,
3
2
2
3
2
2
.
) , A 2;3;1
x 1 y z 2
.
2
1
3
3.5.26 ) ,
x 1 y 2 z 2
3x 2 y z 5 0 .
2
3
2
)
3x 4 y 2 z 0 4 x y 6 z 2 0
2 x y 2 z 0 y 3 z 2 0
x 12 y 9 z 1
4
3
1
3x 5 y z 2 0 .
3.5.27 )
x9 y 2 z
x
y7 z2
.
4
3
1 2
9
2
) ,
2 x 3 y 3z 9 0
M 2; 5;3
.
x
2
y
P 4;3;10
x 1 y 2 z 3
.
2
4
5
3.5.28 ) ,
x 5 y 2 z 1
.
4
3
2
3; 4; 2
x 15 y 6 z 3 x 2 y 3 z 1
.
13
1
4
13
1
4
186
) ,
2 x 2 y z 10 0
x y z 22 0,
x7 y 5 z 9
3
1
4
. .
x 3t 7
x 1 y 2 z 5
3.5.29 ) ,
, y 2t 2
2
3
4
z 2t 1
, .
)
x 1 y 3 z 2
2
1
5
4x 3 y z 3 0 .
HS : S 0;6; 4 ,
A 3;5;3 , B 2;11; 5 ,
C 1; 1; 4 ( ).
3.5.30 ) ,
x 3 y 1 z 2 x 8 y 1 z 6
,
5
2
4
3
1
2
, .
)
x 1 y 7 z 3 x 6 y 1 z 2
2
7
4
3
2
1
) ,
4 x 3 y 12 z 10 0
4 x 3 y 12 z 3 0 .
187
4.
4.1.
. ,
. , ,
.
a A .
, a A . x ,
, , , -
x
. ( x ) : ,
x
, . !x
B, A B ,
. , ,
.
, ,
(): C A B . ,
, : C A B .
, ,
: C A \ B .
, , .
:
: a, b x R a x b;
a, b x R a x b ; a, b x R a x b ,
a, b x R a x b ;
a,; , a; ,; a,; , a.
- , , , x ,
.
- ,
188
- x , x . -
, .
,
. ,
, , -
, , , .
(),
(m), x A
x M x m .
,
, P , x A
x P .
x, x 0,
x
x, x < 0.
:
1) x x , =nst;
2) x a, a 0 , a x a ;
3) x a , x a , a ( x ),
a x a ;
4) x y x y ;
5) x y x y ;
6) x y x y ;
7) x y x y .
. ,
( x X ),
y Y , ,
y f x .
; Y .
, , y .
189
x X ,
y Y ( ),
, ,
. .
y f x (),
, .
: (), ,
.
. y f x , x
f x f x ; , x
f x f x ;
.
. y f x ,
T 0 , f x T f x ,x X . ,
, .
3. .
4. . , y f x
( ), x1 , x2 X ,
f x2 f x1 ,
f x2 f x1 .
x2 x1 ,
f x2 f x1
( ) , x2 x1 , f x2 f x1
,
:
1. ;
2. ;
3. ;
4. ;
5. .
y u, y F u , u
, u x , y F x
, .
190
191
192
193
194
y u, y F u , u ,
u x , y F x ,
.
,
,
. .
:
e x e x
;
2
e x e x
ch x
;
2
sh x e x e x
th x
;
ch x e x e x
sh x
ch x e x e x
cth x
.
sh x e x e x
,
:
ch 2 x sh 2 x 1; th x cth x 1.
y
/4
0
x
1
y=sh x
y=ch x
. 4.1
, :
x R cost ,
y R sin t.
t ,
195
(4.1)
R
.
,
x a cost ,
(4.2)
b
sin
t
.
x2 y 2
2 2 1 a b .
a
b
, (4.2) ,
a 2 cos2 t b 2 sin 2 t
cos2 t sin 2 t 1.
2
2
a
b
x acht ,
(4.3)
bsht
.
t
x2
ch 2t
2
2 2
x acht
x2 y 2
x a ch t
a
2 1 , ch2t sh2t 1 .
2
2
2
2
2
a
b
y bsht
y b sh t
y sh2t
b 2
x2 y 2
1. ,
a 2 b2
(4.3) .
4.2. ,
4.2.1.
.
, .
n 1, 2,n,
x n ,
x1 , x2 , xn ,
, .
196
xn .
1 1
1
1
1, , , , , , 1 1n
2 3
n
n
0,2,0,2,
xn (),
( m ), n
xn M xn m , M , m
.
, (),
() ,
() .
supremum
(), sup xn .
infimum
(), inf xn .
xn ,
, n m xn M
P , n xn P .
. a
xn , -
N , x n n N
x n a .
a xn , ,
x n a , xn a , lim xn a ,
n
lim xn a .
x n
.
xn a
xn a a xn a . ,
xn a
a , a , - a .
197
:
a x n , -
x n ,
N, - a .
.
, ,
, .
:
1. ;
2. , ;
3. x n y n xn yn ,
, xn y n ,
lim xn lim yn .
n
.
1. xn , yn , z n , N,
xn yn z n , n N ,
, lim xn lim z n a ,
y n , lim yn a . (
);
2. ()
(), ,
() .
, xn
, ,
, N , n N
xn E .
lim xn .
198
4.2.2. .
n ,
lim n 0 .
,
:
1.
;
2. c
;
3.
.
n n , lim n 0 ,
lim n 0 . :
n 0
C1 C1 const 0
n
0
0
lim n
C2 C2 const 0 ,
n 0
n n :
n ~ C n , C const .
2) C1 C2 1, n n
: n ~ n n 0, n 0 .
0
3) lim n
0 , n
n
0
n , n 0 , n ,
n n .
0
4) lim n
, n
n
0
n , n 0 n ,
( n n ).
0
5) lim kn C C const 0 , n
n 0
1)
lim
k - n , n ~ Ckn .
199
C kn
n .
. n ~ n , n n n
n n ,
lim
n n 0
n 0
0 lim n
0.
n
0
n
0
4.2.3.
,
(
).
, :
1. x n ,
1
n
.
xn
2. n ( 0) ,
1
n
.
n
.
.
u n v n ,
lim un , lim vn . :
un
C C const 0 , u n v n
vn
.
u
2. lim n
1 , u n ~ vn , .
vn
1. lim
200
un
0 , v n
vn
u n , v n u n
n un .
3. lim
un
, u n
vn
v n , u n v n ,
un n .
u
n n ,
n
vn
n n u n v n
, .
4. lim
4.2.4. ,
- .
, xn y n , :
1. , cn C ,
lim cn lim C C (=onst).
2. lim xn yn lim xn lim yn ,
.
3. lim xn yn lim xn lim yn ,
.
x
lim xn
4. lim n
, lim yn 0 .
yn lim yn
.
x
x
1.
xn ~ x1n , yn ~ y1n , lim n lim 1n . (
yn
y1n
,
).
2. n n , n n
,
, , , .
201
4.2.5. . I II
f x x a , ,
, .
A y f x x a ,
- a x1 , x2 , xn ,
x ( xn a )
f x1 , f x2 , f xn ,
A . :
lim f x A .
x a
A ()
y f x x a , - a
x1 , x2 , xn , x, x n () ,
f x1 , f x2 , f xn ,
A .
lim f x A f a 0 A .
x a 0
lim f x A f a 0 A .
x a 0
. =
y f x , ,
.
( ).
( ), .
A y f x x a ,
- ,
x , 0 x a ,
f ( x ) A .
.
202
A y f x x
( x ), -
, , ,
(), .
:
lim f x A .
x
, ,
, .
f x a , ,
, a .
f x
(), - a x1 , x2 , xn ,
x, x n () ,
f x1 , f x2 , f xn ,
.
:
lim f x f a 0 .
x a 0
lim
f x f a 0 .
lim
f x f a 0 .
lim
f x f a 0 .
x a 0
x a 0
x a 0
,
, .
I :
sin x 0
1.
x 0 x
0
lim
II : lim 1 1 e lim 1 x
x
x 0
x
e 2,718 .
203
1
x
1 e ,
- : II- :
6. e x 1 ~ x , x 0
1. sin x ~ x, x 0
7. a x 1 ~ x ln a, x 0
2. arcsin x ~ x, x 0
8. ln 1 x ~ x, x 0
3. tgx ~ x, x 0
9. log a 1 x ~
4. arctgx ~ x, x 0
5. 1 cos x ~
x
, x0
ln a
10. 1 x 1 ~ x, x 0
x2
, x0
2
x
10a. n 1 x 1 ~ , x 0
n
4.2.6.
,
:
lim f x f lim x .
x a
x a
.
, .
0 0
, , , , 0 , 00 , 1 .
0
,
, ,
.
.
I. -
Pn ( x)
, Pn ( x ), Qm ( x ) n m , n N , m N .
x x0 Qm ( x)
lim
Pn ( x) 0
x x0 Qm ( x)
0
1. lim
204
,
. ,
0, x x0 .
:
1) : x0 Pn ( x ) ,
Pn ( x0 ) 0 , Pn (x) ()
x x0
:
Pn ( x) x x0 Rn 1 ( x)
2)
P2 ( x) ax 2 bx c ,
D 0 D b 2 4ac ,
ax 2 bx c a x x1 x x2 , x1 x2 .
x 2 3x 4
464
6.
x 2 x 3 4 x 1
8 8 1
,
x 2 ,
0 .
1. lim
x 3 5 x 2 8 x 4 8 20 16 4 0
0.
2. lim
x 2
8 12 5
1
x 3 3x 2 5
3.
1 x 3 1 3x
lim
x 0
3x x
11
.
0
x4 1
0
.
4. A lim 3
2
x 1 2 x x 1
0
. ,
,
.
x 4 1 x 2 1 x 1x 1 . ,
x 1. ,
205
2x3 x 2 1 x 1
2x3 2x 2
2x2 x 1
x2 1
x2 x
x 1
x 1
0
2 x3 x 2 1 x 1 2 x 2 x 1 . ,
:
x
A lim
x 1
1 x 1x 1
x 2 1 x 1
2*2
lim
1.
x 1 2 x 2 x 1 x1 2 x 2 x 1 2 1 1
2
5. A lim
x 3
x 30
x 3 7 x 2 15 x 9
27 63 45 9 0
.
3
2
x 8 x 21x 18 27 72 63 18 0
. , x 3 ,
. , ,
x 3 x 3 . ,
x 3 7 x 2 15 x 9 x 3
x 3 8 x 2 21x 18 x 3
x 3 3x 2
x 3 3x 2
x2 4x 3
4 x 2 15 x
x 2 5x 6
5 x 2 21x
4 x 2 12 x
5 x 2 15 x
3x 9
6 x 18
3x 9
0
6 x 18
0
x2 4x 3 x 3
x 2 5x 6 x 3
;
.
x 1
x2
x 3 7 x 2 15 x 9 x 3 x 2 4 x 3 x 3x 3x 1 x 32 x 1;
x 3 8 x 2 21x 18 x 3 x 2 5 x 6 x 3x 3x 2 x 32 x 2.
206
x 3 2 ,
0 x 3 . ,
:
x 32 x 1
x 1
A lim
lim
2
x 3 x 3 x 2 x 3 x 2
3 1
2.
3 2
Pn ( x)
.
x Qm ( x)
, x ,
2. lim
a0 x n a1 x n1 an1 x an ~ a0 x n ;
b0 x m b1 x m1 b2 x m2 bm ~ b0 x m .
a0
b , n m
0
Pn ( x)
a0 x n
lim
lim
,
nm .
x Qm ( x)
x b x m
0
0,
nm
3x 3 4 x 2 7
3x 3
3 3
lim
lim
.
6. lim
x 2 x 3 3x 2 11
x 2 x 3 x 2 2
7
n 10
x10 7 x 3 5 x 1
x10
x2
.
lim
lim
lim
m 8,
x x 8 2 x 4 8 x
n
m
x x8 x 1
8
5
n 5
x 7 x 3 11
x5
1
.
lim 7
lim
lim
0
4
7
2
x x x 25
x x
n m
x x
m 7,
II. ,
, ,
x a ,
x a 0 .
,
.
a 2 b 2 a b a b , a 3 b 3 a b a 2 ab b 2 .
207
9 2x 5 0
.
x 8 x 6 x 16
0
. x 8 , x 8 0 .
x 8 .
9. A lim
9 2x 5
9 2 x 5 .
9 2x 5
9 2x
2 52 9 2x 25 2x 16 2x 8.
9 2 x 5
, 0, 10 x 8 .
1
.
10
x 2 6 x 16 x 8x 2 .
, :
9 2 x 25
1
2 x 8
1
2
1
A lim
lim
lim
.
x8
10 x8 x 8x 2 10 x8
x 2 50
9 2 x 5 x 8 x 2
10
10
x2 2x
0
A lim 3
10.
.
x 0 8 x 3 8 x
0
. ,
0 , x .
: x 2 2 x xx 2.
:
3
a 3 b3
8 x 8 x ab 2
a ab b 2
3
8 x 8 x
3
8 x 2
2x
3
8 x 3 8 x 8 x 3 8 x
3 8 x 8 x 3 8 x
,
2
x x 2 3 8 x 2 3 64 x 2 3 8 x 2
A lim
x 0
2x
1
2 3 64 3 64 3 64 12
2
208
4x 2
0
.
x 2 10 3 x 2
0
. ,
0 , x 2 , x 2 .
:
a 3 b3
4x 8
4 x 2
3
4x 2 a b 2
.
a ab b 2 3 16 x 2 23 4 x 4 3 16 x 2 23 4 x 4
3
A lim
11.
a 2 b2
10 3x 4
3x 2
: 10 3x 2 a b
.
ab
10 3x 2
10 3x 2
A lim
4x 2 10 3x 2
16x
x 2 3
23 4 x 4 3x 2
44
4
.
12 3
9
x2 3 2x
A lim
12.
x 1
x 10 1
x2 2
0
.
0
. ,
, 0 , x 1 , x 1 .
a 2 b2
x2 3 4x2
3 x2 1
x 3 2x a b
,
2
2
ab
x 3 2x
x 3 2x
:
a 3 b3
1 x2 2
3 2
1 x 2 a b 2
a ab b 2 1 3 x 2 2 3 x 2 2 2
2
x2 1
3
1 x 2
3 x 2 1 1 3 x 2 2 3 x 2 2
33 9 .
A lim
x 1
4
4
x2 3 2x x2 1
( )
,
. ,
0
.
209
13
lim
x a x b x
x a x b x 2
lim
x x a x b x
ab
x a b
ab
x
.
2
a b
1 1 1
x x
x 2 a b x ab x 2
lim
x
x
x a x b x
x
14. lim x a x b x .
lim
(
).
15.
A lim
x
7
9 x3 x 2 2 x .
. ,
.
. ,
9
1
2
A lim x 7 1 4 5 7 1 .
x
x
x
x
9
1
2
x 4 5 7 0 ,
x
x
x
. II
x
( n 1 x 1 ~ , x 0 ), , ,
n
9
1
2
9
1
2
x 4 x5 x7 .
7 1
1
~
7
x 4 x5 x7
1
2
5 7
x
x
1
, ,
x4
9
,
7x4
9
1
2
9
9
1
2
x 4 x5 x7 ~ x 4 9 .
7 1
1
~
7
7 7x4
x 4 x5 x7
210
A lim x
9
9
lim
0.
7 x 4 x 7 x 3
16
A lim
16x
4
5 x 3 1 5 32 x 5 14 x 4 x 2 3 .
. .
, x
16 x 4 5 x 3 1 ~ 16 x 4
16 x 4 5 x 3 1 ~ 4 16 x 4 2 x;
32 x 5 14 x 4 x 2 3 ~ 32 x 5 5 32 x 5 14 x 4 x 2 3 ~ 5 32 x 5 2 x.
, 2 x .
, 2
.
A lim
16x
4
32x
5x3 1 2 x
14 x 4 x 2 3 2 x
5
1
14
1
3
5 1
lim 2 x 4 1
1
4
3
5
x
16
x
32
x
16 x
32 x 32 x
5
7
7
5
2 lim x 4 1
1 5 1
1 2 lim x
x
x 4 16 x
16
x
16
x
5
16
x
x 5 7 1 25 28 53
2 lim
.
x 16 x 4
5 8
20
160
4
n5 2 3 n 2 1
n 5
n 4 2 n3 1
A lim
17.
. .
n 2 ~
5
5
n4
5
n4 , 3
n 1 ~
2
2
n3 ,
5 2
.
4 3
A lim
5
n4
3
n2
lim
1
1
n4
n 2 ~
3
n2
3 4
.
2 5
1
0.
n 4 n
lim
211
4
5
n
n 1 ~
3
3
n2 ,
n
A lim
18.
1 n
n6 1
.
2
. ,
,
n 2 1 ~ n 2 n,
A lim
n6 1 ~ 3 n6 n 2 .
n n2 lim 2n2 4 .
19.
n2
n2
3 x2 1 3 x2 x
A lim
.
5
x
x 4 4x
I . ,
: 3 x 2 1 3 x 2 x ~ 3x , 5 x 4 4 x ~ 4 x .
3x 3
A lim
.
x 4 x
4
II .
x .
1
1
1
x 3 1 2 1 3 3 1
x 3
x
x
A lim
.
x
4
1
4
x 5 4 5 4
x
x
III. I II
, .
,
,
I II ,
.
212
,
.
, .
2 2 6
3.
4
2tg6 x
0
6x
2 lim
2
x0 1 cos 4 x
x0
0
16 x
2
tg3x sin 3x 0
2. A lim
.
x 0
0
27 x 3
1. lim
9 x 2 27 3
x .
. tg3x sin 3x tg3x1 cos3x ~ 3x
2
2
27 x 3
1
.
A lim
x 0 2 27 x 3
2
23 x 1 ~ 3x ln 2
23 x 1 0
3. lim
x 0 arctg5 x
0
x 0
3x ln 2 3
ln 2 .
x 0 5 x
5
lim
arctg5 x ~ 5 x
x 0
e 2 x e x e 2 x e 3 x 1 ~ 3 x
e 2 x e x
0
3x
1
x 0
lim
lim
.
x 0 3 arcsin 7 x
x 0 7 x 3
0
7
arcsin 7 x ~ 7 x
x 0
5
x
5
~ x ln 5
5
x ln
x
x
0
5 2
0
2
2 ln 2 ln 5 .
2
lim
lim
x
x 0 log 8 1 3 x
x 0
0
2
3x
3x
x
log 8 1 3x ~
ln 2
x 0 ln 8
3 ln 2 ln 2
6
x
x 5
1
x2
2 12
2
1 1 x 1 x
1 ~ x
x 0 2
2
1 1 x2
0
1
3
lim
x2
1 x2 x2
x 0 3 x 2 8 2
3 2
0
x 8 2 2 1 1 ~ 2
x 0 3 8 12
8
213
x2
= lim 22
x 0 x
12
6.
3x
x7 2
7. A lim
x x 4
1 .
. ( 1 )
x
1
lim 1 e .
x
x
, II ,
, :
1
, ,
x
1
, , x .
,
, ,
,
x7
x7
x7 x4
11
.
1
11
1
x4
x4
x4
x4
11
,
,
x4
x4
1
0 x .
.
11
11 3 x
x 4 x 4 2
x7
11 11
1 1
.
x4
x
4
x 4
e ,
3x
x 7 2
3x
2
x 4
11
11
lim 1
e ( II ).
x
x 4
,
214
113 x
x 4 x 4 2
11
33 x
33
lim
11
x 2 x 4
A lim 1
e
e 2 .
x
x4
:
33 x
33
x
33
1
33
lim
lim
lim
.
x 2
x4
2 x x 4
2 x 1 4
2
x
:
, y
( x a x ), lim 1 y elim y .
3x2
x 2 4 x 2 x 1
8. A lim 2
1 .
x x 2 x 1
.
( 7).
3 x2
x1
x 4x 2
A lim 1 2
1
x
x
2
x
x2 4x 2
x2 4x 2 x2 2x 1 2x 1
2
1
x 2x 1
x 12
x 12
( 2 x 1) 3 x 2
x 12 ( x 1)
x3 2
x
3 lim
x 12
3
x
1
2 x 1 2 x 1
x 3 1
x e6.
lim 1
e
2
x
x 1
. 7,
3x2
x 1
1 2x
A lim 1
2
x
x 1
lim
3 x 2 1 2 x
x 1 x 12 e 6 .
9
lim
x 0
2 cos x 1
1
x2
lim 1 1
cos
x
x 0
0
215
1cos x
2
e x 0 x
lim
1
e2.
,
y z , lim 1 y lim 1 z .
( 1 ).
x2
, , 1 cos x ~
,
2
:
1
x
1
2 x2
x2
lim 2
x
x
1 e 2 x e 2 .
A lim 1 1
cos
x xlim
x 0
0
2
1
ln
1
x 3
ln1 x 3
I . A lim 1 x sin 2 x
1
x 0
x sin2 x
1
xx 2
ln 1 x3
1
lim
2
x 0 x 3
2 x sin x
lim 1 x sin x
e
e .
x0
II .
x 0 x sin 2 x ~ x 3 ,
1
3
3 x
1
1
~ 3,
3
ln 1 x
x
lim 3
A lim 1 x e x 0 x e .
x 0
, x a , x a 0 .
x a z, z 0 .
1
x 4 z x 4 z, z 0
2 x 16 0
lim
2 x 16 2 4 z 2 4 2 4 2 z 1 ~ 2 4 z ln 2
x 4
z 0
sin x
0
x40
sin x sin 4 z sin z ~ z
z 0
16 ln 2 z 16 ln 2
lim
.
z 0
z
216
2.
x 2 0
. I .
x 2 z x z 2, z 0
A
ln 9 2 x 2
0
A lim
.
2
x 2
0
tg x 4
ln 9 2 x 2 ln 9 2 z 22 ln 9 2 z 2 4 z 4 ln 9 2 z 2 8 z 8
ln 1 2 z z 4 ~ 2 z z 4
tg x 2 4 tg z 22 4 tgz 2 2z 2 2 tgz z 4 ~ z z 4
2 z z 4
2.
z 0 z z 4
II . ,
. x 2 x 2 4 0 ,
, tg x 2 4 ~ x 2 4 .
ln 9 2 x 2 ln 1 8 2 x 2 ln 1 2 4 x 2 ~ 2 4 x 2 x 2 .
lim
24 x
A lim
2 .
x 2
x2 4
3. lim
x1
x10
4 x 12
1 cos x
x 1 z x 1 z,
x 1 1 z
1
4
z 0
1
1 ~ z
z 0 4
1 2
z
1
16
lim 2
2.
z 0
8
z2
2
2 z 2
1 cos x 1 cos z 1 cos z ~
z 0 2
4
x 3 z x 3 z, z 0
cos x
cos x
cos x cos3
1
11
cos3
cos3
cos3
2
z z
2 sin 3 sin
cos x x3
2 2
lim
1 1 cos3 z cos3 1
~
x3 cos 3
z 0
cos3
cos3
x30
z
2 sin 3
2 1 ztg3
~ 1
z 0
cos3
217
2
z
lim
lim 1 z tg3 e z 0
z 0
5.
lim
2 z tg3
z
lim
x
x 0
e 2 tg3 .
sin 5 x
3
sin 2 x
x x 2 x 2 sin 5 x
0
0
esin
1 ~ sin 2 x
x
x x x x
3
x z, x z, z 0
sin 5 x sin 5 5 z sin 5 z sin 5 z ~ 5 z
sin 2 x
z 0
z 5 z
152 .
2
z 0
z
32 lim
3 x 1
x 1
6. lim 2e x 1 1
1
x 1
x 10
x 1 z, z 0
4
z
2e x 1 1 2e z 1 1 2 e z 1 ~ 1 2 z lim 1 2 z e8 .
z 0
z 0
lim 3x 1 4
x 1
ln 5
ln11 x
ln3 2 x
2 x 1 ln2 x
7. lim
1
x 1
x
2x 1
lim 1
1
x 1
x
x 10
x 1
z ln 5
1 z 1 z z
z
x 1 z,z 0
z
x 1 z
lim 1
ln 2 x ln 1 z ~ z z 0 1 z
z 0
e ln 5
1
e ln 5
x - 2p = z x = 2p + z,
8. xlim
(cos x)
2p
ctgx
sin 4 x
1
.
5
z 0
(x- 2p 0)
1
1 =
~
z
0
tgz
z
218
z2
2
4 z 2
= lim cos z
z 0
4 z2
= lim 1 + cos z - 1
z 0
z2
lim 22
z 0
4z
-
=e
1
8
=e .
4.2.7.
.
, k
k
, , .
lim
0 k
0
const 0 , ,
k - .
1. y 3 1 5 x 1
x 0 , .
1
3
~ x
1 1 1 x 1 x
0
3
5
1 x 1 0
1
lim
lim
1 3
1
k
k
x0
1
0 x0
x
x
1 x 5 1 ~ x 5
x0 3
1
x5
1 5
x
1
3
lim k .
1
x0 x
k 3
5
. y
1
x 0 ,
5
15
x ,x 0 .
3
2. y cos x 3 cos x
x 0 , .
3 1 5 x 1
219
cos x 3 cos x 0
cos3 x cos x
lim
lim
x0
0 x0 x k cos2 x cos 3 cos x 3 cos2 x
xk
3
2
2
cos x cos x 1 1
sin x
1
lim
lim
.
k
k
x0
k 2 3
3 x0 x
x 3
. y 2-
1
x 0 , cos x 3 cos x x 2 , x 0 .
3
3. x
2
y1 sec x tgx y2 sin 2 2 x .
x 4
2
y
0
sin 2 x
0
2
lim 2k
lim
lim
k
y
sec x tgx k
0
0
x
x
x
1 sin x
1
2
2
2
cos x
x 0
z, x z, z 0
2
2
z2
4 lim
16.
k k 2
z 0
2
1 sin x
z
~
cos x
2
. y2 2-
y1.
x
4. , y2 1 x y1 1 3 x
x 1 .
0
1 3 x
1 x 1
1
lim k
lim
lim
.
k
x 1 y
x 1 1 3 x 3 x 2 1 x k k 1 3
0 x1 1 x
2
y1
. y1 y2 ,
x 1 const 0 .
220
5. , x 0
y1 e 2 x e x y2 sin 2 x sin x .
.
y1
y2 ,
, 1 ,
: y1 ~ y2 .
x 0
y1 0
e2 x e x
ex ex 1
lim
lim
lim
x 0 y2
0 x 0 sin 2 x sin x x 0 2 sin x cos 3x
2
2
lim e x 1
ex 1 ~ x
1 x
1,
3x
x
x x 0 x
lim cos 1 sin ~
2 1
x 0
2
2 x 0 2
2
: y1 ~ y2 .
x 0
x 0
lim
x 0
6. x 0
y1 3
1 y2 2 x cos x .
3 x 1 ~ x ln 3
y2
0
2 x cos x
x0
2 x cos x 0
lim k
lim
lim k
1
x0 y
x0
0 x0 3 x 1 k
0
1
k
x 2 ln 3
x 2 ln 3
lim
2 x ln 2 sin x
ln 2
ln 3
k
ln 3
2
. y2 2-
y1 .
x0
k
1
x2
k
10k 2
k
2
4.3.
f ( x ) x0 ,
lim f ( x) f ( x0 ) .
(4.4)
x x0
x0 lim x , (4.4)
x x0
221
lim f ( x) f ( lim x) ,
x x0
(4.5)
x x0
x0 lim
f .
f ( x0 ) (4.4)
,
(4.6)
lim f ( x) f ( x0 ) 0 .
x x0 0
x x0 x ,
f ( x ) f ( x0 ) f .
(4.6)
lim f 0 .
x 0
, x0 ,
.
f ( x ) , x0
x x0 x x0 , x0 (),
lim
x x0 0
f ( x) f ( x0 ) ( lim
x x0 0
f ( x) f ( x0 ) ).
(4.7)
, ,
.
,
.
a , b
, , a b ,
a , b .
,
.
4.4.
(4.4) :
1. f ( x ) x x0 .
2. lim f ( x) f ( x0 0) b1 .
x x0 0
222
3. lim
x x0 0
f ( x) f ( x0 0) b2 .
4.
x x0 .
5. x x0 ,
lim f ( x) f ( x0 ) .
x x0
, ,
x x0 . I II .
,
I .
, x x0
II .
, 1 5, x x0
(I ), , ,
, .
,
, b1 b2 , x x0 I
( b2 b1 ).
, f ( x ) :
1. , .
2. lim f ( x) b1 lim f ( x) b2 .
x x0 0
x x0 0
3.
.
13 .
x 2 2, x 0,
f ( x)
1.
x 0.
2 x,
1. f ( x ) , x 2 2 2x
. x0 0
. x0 0 .
x00
x 0 0
223
x 0 0
, b1 b2 , , x0 0
, . b2 b1 2 .
1
3 x 1 .
2.
f ( x)
1. ,
x0 1 .
2. lim
x 1 0
1
3 x 1
0 , lim
x 1 0
1
3 x 1
3. x0 1 .
x2 4
f ( x)
.
x2
3.
1. x , x0 2 .
x2 4
x2 4
lim ( x 2) 4 , lim
lim ( x 2) 4 .
2. lim
x2 0 x 2
x 2 0
x2 0 x 2
x 2 0
x2 4
4 ,
3. , lim
x2 x 2
lim f ( x) f (2) , f (2)
x 2
. x0 2 , . ,
, x0 2 .
x2 4
, x 2;
F ( x) , : F ( x) x 2
4,
x 2.
F ( x) f ( x) , x0 2 . x0 2 f ( x )
, F ( x) , 4,
lim f ( x) 4 , F ( x) x0 2 .
x 2
, ,
f ( x ) F ( x) ,
: lim f ( x) lim f ( x) .
x 2 0
x 2 0
4.
.
224
f ( x) cos x 2 .
x 2 ( x x ) 2
x 2 ( x x) 2
f cos( x x) cos x 2 sin
sin
.
2
2
x (2 x x )
x 2 ( x x ) 2
,
sin
1 , , sin
2
2
2
x 0 .
lim f 0 , ,
x 0
f ( x) cos x 2 .
4.5.
. f (x) g( x ) x x0 .
:
1. f ( x ) g( x ), f ( x ) g( x ) ,
2. f ( x ).g( x ) ,
f(x)
( , g( x0 ) 0 ).
g( x )
( ).
f x x a f a 0 ,
,
-, f x ,
f a .
. x (t ) ,
y f ( x ) b (a) . y f ( (t ))
.
y f (x) a ,b ,
, . y ,
x a ,b, f ( x ) y .
3.
, x f 1( y ) ,
y , x a ,b,
f ( x ) y . x f 1( y )
y f ( x ).
225
. a ,b
y f ( x ) , f (a), f (b) , ( ) .
,
x f 1( y ) x y .
4.6. ,
y
M2[b;f(b)]
f(b)
0 f(a)
M1[a;f(a)]
. 4.2
b
x
,
,
.
().
y f ( x )
a, b
, b
x c ,
: f (c) 0, a c b .
.
y f ( x ) , M 1 a , f ( a ) M 2 b, f ( b ) , f (a) 0
f (b) 0 ( f (a) 0 f (b) 0 ),
(.4.2).
.
y
y f ( x )
B
a ,b, f (a) A, f (b) B ,
- ,
f(b)
, A C B ,
f(c)
a ,b
f(a)
x c , f ( c ) C (. 4.3).
0
a c
b
x
. 4.3
).
y f ( x ) a ,b ,
.
( ). y f ( x )
a ,b ,
( x1 .
x 2 a ,b , f ( x1 ) M , f x2 m ).
226
4.7
f ( x )
a x b , - 0 ,
, - x1 , x2 ,
x2 x1 ,
f ( x2 ) f ( x1 ) .
, - 0
0 , f ( x2 ) f ( x1 ) -
x1 , x2 , , , x2 x1 .
1. f ( x) x . , f ( x )
x 1.
. x1 1, x2 1 ,
f ( x2 ) f ( x1 )
x2 x1
x2 x1
x2 x1
x2 x1
.
2
- 0 , 0 2 , x2 x1
f ( x2 ) f ( x1 ) .
2. , f ( x ) sin
1
x
(0,1) .
. , - ,
0 2 , 0 ,
f ( x2 ) f ( x1 ) 2 x1 , x2 (0,1)
x2 x1 . x1
2
2
, x2
; -
4n 1
4n 3
n , x2 x1 , - n
f ( x2 ) f ( x1 ) sin
1
1
sin 2 .
x2
x1
, f ( x )
a , b ,
).
227
a , b
. 4
.
.
7
12 x3 1
12 x 7 x 2
12 x
.
lim
4.1. lim
3
x 7 x 5 x 29
29
x 3
7 x 1 3
7x
x 2 5 x 14 4 10
4.2. lim
x2
88
0
x3 4 x
x20
x 2
lim
x 2 x x 2
x2 x x 2 2 2 2
x20
lim
4.3.
lim
x2
x20
= lim
x2
x20
x 7 3
x2 4
x7
x 2 x 2
lim
x2
27 3 0
22 4
x 2
3 3 2 2
ax 1
x ln a
3x 5 x
30 50
x0
4.4. lim
=
x0 2sin 4 x
2sin 0
sin x
x
x0
3 x
50 1
5
x
5
1
1
x
3
= lim
1
x ln
.
x0
2 x0 x
2 x0
sin 4 x
5
sin 4 x
4x
x
x0
4.5. lim 1 5 x
x2 2
3x
4.6. lim 1 2 x
5
3x
x0
x0
x2 2
lim
x 0
10
e3 .
1 lim 1 2 x 2 x .
x0
228
4.7
x
4
7 x
2
x
1 4
7
7
1
lim 1
lim
x
x
2x 1
2x 1
4.8
lim
e x .
1
7 1 x 2 x2 1
x 2 x2
1 2 x x3 1 0
lim
lim
lim 7
.
2
x
2
x
2
x
x0
x0
x0
0
e e
e
1
7
4.9. f x
x 3 ,
Ax 3, x 3
f x
.
2
3
,
x
1) f 3 .
2) x 3 lim f x lim 3 A 3 .
x30
x30
3) x 3 lim f x lim 0 .
x30
x30
4) lim f x lim f x .
x30
3A 3 , A .
f x (.4.4):
y
x
3 4
. 4.4
229
1
3x
x 2
x2 4
. .
4.10. f x
1
3x
x 2
x2 4
x1 0 , x2 , x3 .
2) :
) x1 0
1) f x
1
x
1
3 x 2
lim
lim 3 x .
2
x 00
x00
x 4
1
x
1
3 x 2
lim
lim 3 x .
2
x 0 0
x0 0
x 4
x1 0 .
) x2 2
1
x
1
x
3 x 2
3 x 2
1
lim
lim
;
2
x 2 0
x 20 x 2 x 2
x 2 0 x 2
x 4
lim
1
x
3 x 2
.
x 2 0
x2 4
x2 2 , ?
) x3 2
lim
1
x
1
x
3 x 2
3 x 2
1
lim
lim
;
2
x 20
x 20 x 2 x 2
x20 x 2
x 4
lim
1
x
3 x 2
.
x 2 0
x2 4
x3 2 .
lim
3) (. 4.5):
230
. 4.5
4.
Maple
Maple
limit(1, 2, 3),
1 , ,
2 , ,
3 ,
( ).
,
. ,
undefined. Maple (
), .
simplify
.
1. , .
1) lim 3x 2 5 x 2 ,
x 2
> limit((3*x^2-5*x+2),x=2);
4.
2) lim
3x 3 4 x 2 7
2 x 3 3x 2 11
231
> limit((3*x^3+4*x^2+7)/(2*x^3-3*x^2+11),x=infinity); ( x ,
x infinity ).
3/2.
3) lim
x 5 7 x 3 11
,
x 7 x 4 25
> limit((x^5-7*x^3+11)/(x^7-x^4+25),x=infinity);
0.
x
4) lim
x10 7 x 3 5 x 1
,
x8 2 x 4 8x
> limit((x^10+7*x^3+5*x+1)/(x^8+2*x^4-8*x),x=infinity);
infinity ( ).
9 2x 5
5) lim 2
,
x 8 x 6 x 16
> simplify(limit(((9+2*x)^0.5-5)/(x^2-6*x-16),x=8));
1 50 .
x
x2 2x
,
x 0 3 8 x 3 8 x
> limit((x^2-2*x)/((8-x)^(1/3)-(8+x)^(1/3)),x=0);
6) lim
2
3 83 ,
( , simplify
),
>simplify(limit((x^2-2*x)/((8-x)^(1/3)-(8+x)^(1/3)),x=0));
12.
3
4x 2
7) lim
,
x 2 10 3 x 2
> simplify( limit(((4*x)^(1/3)-2)/(sqrt(10-3*x)-2),x=2));
-4/9.
2 tg6 x
8) lim
,
x0 1 cos4 x
> limit(sqrt(2)*tan(6*x)/sqrt(1-cos(4*x)),x=0,right);
3.
2 tg6 x
lim
x0 1 cos4 x
232
> limit(sqrt(2)*tan(6*x)/sqrt(1-cos(4*x)),x=0,left);
3.
tg3x sin 3x
,
x0
27 x 3
> limit((tan(3*x)-sin(3*x))/(27*x^3),x=0);
1 2.
9) lim
3x
x 7 2
10) lim
,
x x 4
> limit(((x-7)/(x+4))^(3*x/2),x=infinity);
exp(-33/2).
11) lim
x a x b x ,
> limit(sqrt((x+c)*(x+d))-x,x=infinity);
1/2*d+1/2*c.
4 arctg x 2
12) lim
,
x 2 sin x sin 2
>limit(4*arctan(x-2)/(sin(x)-sin(2)),x=2);
4 cos 2 .
x 3
5 arcsin
13) lim
,
x 2 8
x 3
3
3
> limit(5*arcsin((x-3)/4)/(3^(x^2-8)-3),x=3);
5
.
72 ln 3
2. 1) ,
, :
1
arctg
x
2 1
1 x
) f x
, ) f x
.
x x 2
x 3
2) A ,
f ( x ) ( ):
233
1
x3 1 , - x 2,
x 0,
sin x,
) f x
,
) f x 2
Ax 3, 0 x .
A x, 2 x .
18
. .
f x .
discont(f,x), f
x a[i] , n .
.
:
for var from val1 to val2 do expr od;
expr
var, val1 val2.
, do od.
r1 , r2
.
2x 1
1.) f x
.
x x 2
> f:=(2^x-1)/(x*(x+2)):
<readlib(discont):
<a:=discont(f,x);
a=(0,2),
> n:=2:
> for i from 1 to n do a[i];r1:=simplify(limit(f,x=a[i],left));
r2:=simplify(limit(f,x=a[i],right));if r1=infinity or r1=-infinity or
r2=infinity or r2=-infinity then p:=drugogo_rodu else if r1=r2 then
p:=usuvany else p:=strybok fi fi;p;
plot(f,x=a[i]-1..a[i]+1,style=line,color=[black]); od;
0 ( ),
r1 := 1/2 ln(2)
r2 := 1/2 ln(2)
usuvany
( ),
234
2 ( ),
r1 := -infinity
r2 := infinity
drugogo_rodu
1
arctg
1 x
1. ) f x
,
x 3
>f:=arctan(1/(1-x))/(x+3);
<readlib(discont):
<a:=discont(f,x);
a=(1,3),
> n:=2:
> for i from 1 to n do a[i];r1:=simplify(limit(f,x=a[i],left));
r2:=simplify(limit(f,x=a[i],right));if r1=infinity or r1=-infinity or
r2=infinity or r2=-infinity then p:=drugogo_rodu else if r1=r2 then
p:=usuvany
else p:=strybok fi fi;p; plot(f,x=a[i]-1..a[i]+1,style=line,color=[black]); od;
1
r1 := 1/8 Pi
r2 := 1/8 Pi
strybok
235
3
r1 := -infinity
r2 := infinity
drugogo_rodu
1
x3 1 , - x 2,
2. ) f x
A x, 2 x .
18
> restart; ( , ),
> f1:=1/(x^3+1);
1
,
f 1 : 3
x 1
> f2:=-A*x/18;
A
f 2 : x,
18
> x0:=2;
x0 := 2, ( ),
> r1:=limit(f1,x=x0,left);
r1 := 1/9,
236
> r2:=limit(f2,x=x0,right);
r2 := 1/9 A,
> eq:=r1=r2; ( , ),
eq := 1/9 = 1/9 A
> A:=solve(eq,A); ( ),
A := 1.
sin x, x 0,
2. ) f x 2
Ax 3, 0 x .
> restart;
> f1:=sin(x);
f1 := sin(x),
> f2:=A*x^2+3;
f 2 : Ax2 3 ,
> x0:=0;
x0 := 0
> r1:=limit(f1,x=x0,left);
r1 := 0,
> r2:=limit(f2,x=x0,right);
r2 := 2,
> eq:=r1=r2;
eq := 0 = 2
> A:=solve(eq,A);
A :=
, . ,
.
. 4
1. , .
3x 2 x 4
2
4.1.1. ) lim 3x 3x 4 ;
;
) lim 3
x 2
x 2x 4 x 2 3
) lim
x 4
3x 4 5x 3 3 2x 3 5x 2 4
3
7x 4 x 3 2x 7x 5
3x 1 2x 2
) lim
;
x 1
8x 1 3
sin 3x
) lim
;
x0 tg 2 x
237
) lim
3x 2 7x 6
x 3 2x 2
x 21
x
2x 1
) lim
.
x 2x 1
2x 3 4 x 2 3
4.1.2. ) lim 2x 3x 1 7x 12 ;
;
) lim
x 4 x 2 7x 5
x 3
x 2 4x 4
2
2
) lim 3x 4 x 3 3x 2x 7 ;
;
) lim
x
x 2
x3 8
3
4 3 x6
;
) lim
x 2
x2 2
arcsin 2 x
; ) lim x ln x 2 ln x .
) lim
x 0 x sin x
x
x 2 5x 4
4.1.3. ) lim
;
x 7
x 7
) lim
3x 5 4 x 4 3 x 2
;
7x 3 2x 5
3
x 2
5x 4 3x 3 7 x 3 x 2 4x 3
x 2 7x
;
) lim
; ) lim
2
5 2
6
x
x 3 x 3
x 2x 3
x 3x 2 x 5
x2 1 1
) lim
x 2 16 4
x 0
4.1.4. ) lim x 2 5x 6 ;
x 2 2
3
) lim
x
2
) lim
x 1
) lim
) lim
x 0
1 x 1 x
;
x
4.1.6. ) lim
9 4x 6 x ;
) lim
4x 3
x 6 6x 2
37x 6
3x 1
) lim
x 3x 1
5x 2 3x 1
x3 2 x 5 x 3 x 4
;
x 2 5x 6
) lim
4 x 2 3x 2
e2x 1
.
x 0 3x
) lim
3x 3 2x 5
cos 3x cos x
) lim
;
x 0
cos x 1
4.1.5. ) lim 2x 3 x 2 ;
x 2
x 2x 2
x 3x 5x 3 x 3
x 1
) lim
;
x 1 x 1
x 2
5x 2 4 x 3 3 x 3 4 x 2 5
1 sin x
) lim
x 2
sin 5x
;
x 0 sin 3x
) lim
x 2 8x 16
;
x 4
2 17
2x x 2
2
x;
) lim
) lim x ln x 2 ln(x 3) .
x
) lim
7x 3 5x 3
x 2x 3
238
4x 2 5
) lim
) lim
x 64 3
x 8
;
x 4
e2x e3x
.
) lim
x 0
x
2 arcsin x
;
) lim
x 0
x
4.1.7. ) lim 3x 4x 10 ;
1
x
2
x 2
x2 6
;
x 4x 3 x x 4 ; ) lim
2
x 8 x 8
x 9x 8
6
) lim
3x 2 5x 14
x 7x 3
6x 3 5x 3 3 x 4 6x 2 3
) lim
; ) lim
x 3 5x 3 6 x 2 4 x 5
x 1 2
) lim
;
x 5
x 5
2x 2 3
2x 2 5x 63
x 7
x 2 6x 7
2x
) lim
x 2x 3
sin 3x
) lim
;
x sin 2x
4x 3 18x 3
1
x 3x 3 5x 10
x 4
) lim 3
x 0
x 1
x 1 1
;
x 1 1
3x 2 7x 40
;
) lim
; ) lim 2
5 6
3
x 5
x 5 x 10x 25
5x 4 x 3 x 5x 3
sin x sin a
;
) lim ( x 1) ln x 2 ln( x 1) .
) lim
x
x a
xa
4
12x 5 5x 3 3 x 2 3x 2
4.1.9.
2x 53x 4 ;
) lim
) lim
x 2
x 2
) lim
x2
x 0
x 4
) lim
x 10x 3
5x 2 1
) lim
12x 5 6x 1
x 5x 4
8x 3 4 x 5 x 3
2
1 e x
) lim
.
x 0 sin 2x
tg x
;
e) lim
x0 sin 3 x
4.1.10. ) lim 3x 2x 5 ;
3
6x 5 4 x 3
x 1 x 2 x 1
;
x 2 7x 4 x 2 3 ; ) lim
2
x 2 x 2
x 3x 2
1 x 1
) lim
x 2x 15 x 5
4x 3 3
x 2 6x 5
;
) lim 2
x 5 x 2x 15
;
239
7 x3 3 9 x
) lim
;
x 1
x 1
4x 1
) lim
x 4 x
arcsin 5 x
e) lim
;
x0 arctg3 x
2x
sin x
7x 8x 1
6
) lim x 32x 5 ; ) lim
4.1.11.
;
;
)
lim
x 2
x 12x 3 9x 5
x
3
6
cos x
2
4
9x 2 6x 1
3x 2 2x 1 5 x 2 4x 3
;
) lim
;
) lim 2
6
1 3x 2x 1
7
x
x
5x 4 x 5 x 3
3
3
3x a x 3a
;
x a
) lim
x a
x
a)lim
) lim
ln a x ln a
x
x 0
9 x 3
;
x5
25 x 4 7 x3 3
4.1.12.
;
) lim
x5
x 8 x 6 5 x 4
x2
x2 x
2
2
) lim x 4x 5 x 2x 1 ; ) lim
2
;
x4 x 4
x
x
3
x
) lim
1 x 2 1
x2
x 0
cos 3x cos 5x
) lim
x2
x 0
) lim
3 x5 8 x 2 5 3 2 x 2 x
8
x9 10 x 1 x 5
x h x
) lim
;
h0
h
2 x2 x 1
) lim 2
;
x1 4 x 7 x 3
arctg 2 2 x
x 1
; ) lim
) lim
x0 x sin 3 x
x x 1
) lim x 1 x 5 ;
x 4 2
4.1.14.
) lim
x 4
) lim
x 8
) lim
6x 2 3 5 x 3 4x 5
2
3x 5x 4 3x x 1
1 x 3
;
23 x
4 x3 5 x 2 11
;
) lim
x 13 x 2 5 x 7
) lim x 2 2x ;
x 3
6
4.1.13.
ex e x
) lim
.
x 0 sin x
8x 3 5x 2 4
3x 4 6x 11
240
8x 3 1
) lim 2
;
x 1 4 x 4 x 1
2
) lim(1 x )tg
x 1
2x
x
2
) lim (x 5) ln x 3 ln(x 1) .
x
x
) lim
4.1.15.
x 4
) lim
3x 4
x 49
x 5
) lim
6x 13x
) lim
) lim
10x 21x 2
x 0,1 x 2
0,9x 01
,
x 23x
17x 8
x 3
) lim
x x 2
15x 3 7x 2 5
x 11 8x 10 5 7 x 12 7x 2 5
cos x cos a
;
) lim
x a
x a
4.1.16. ) lim x 2x 3 ;
10
11x 5 7x 4 12
x 3x 5
2 x 3
x 7
) lim
x 3 4x 5 x 3 1 ;
) lim
4 x 2
x 3
2 x sin x
;
x0 arctg 2 ( 3 x)
; ) lim
x 2 10 x 21
) lim 2
;
x 7 x 14 x 49
x 9 x 5 1 x 8
3
1 x 3 1 x
; ) lim x ln 2x 1 ln(2x 1) .
) lim
x
x 0
x
) lim x 10 x 7 ;
4.1.17.
(x 5) x 3x 2
x
) lim
;
x 0 4 x 2
) lim
x 5
) lim
) lim
1 cos 6 x
;
) lim
x0 1 cos 2 x
) lim x 2x 3 ;;
x 1
8x 4 17x 2 9
5x 4 6x 3
x 2x 8 x x 3 ;
2x 1
) lim
.
x0 tg x
sin x
;
) lim
x1 sin 3x
x 6
x 1
) lim 3
;
x 1 x 1
;
10x 2
x 2 6x 5
;
) lim 2
x 5 x x 30
x 42x 7 ;
11x 5 x 4 19
x 12x 3
4 x 4 8x 3 5 6 x 5 4 x 5
4.1.19.
) lim
x 5
) lim
4.1.18.
) lim
241
) lim
x 2 4x 4
x 2 3x 2
2x 8
) lim 1
x
7x 4 3x 2 5
6x 3 3x 4
2 x 1
) lim x ctg 2 x ;
x0
6x 7 2x 5 4 3 4 x 2 3x
) lim
3x 5
3x
2
; ) lim
;
1 2x 1 2x 3x 1
x
7x 5 6x 4 3 3 x 5
1 2x 1 x
; ) lim ( x 1) ln 3x 1 ln(3x 1) .
x
3x
) lim
x 0
) lim x 4)(3x 6 ;
4.1.20.
) lim
6x 5 5x 4 3 5 x 6 5x 3
x 6
4 x 10 7x 5 10 x x 3
4.1.21.
x 3
) lim
27 x 8
) lim
x 8
) lim 3
x 2
x 6x 7
2x 3x 1 3x 4 x 2
3x 2 2
;
2x 4 2
x 8
2x 5 4 x 7
5x 3 4 x 3 5 x 6 x 3
) lim
) lim
2x 10
x 5
x2
.
sin 2 x sin 2
x2 2
) lim( x 3) ln 2x 1 ln(2x 3) .
x
) lim
3x 4 5x 10
x 2x 3
x 3
) lim
; ) lim
5x 3 4 x 3 5 x 6 x 3
x 4 3x 3 5 4 2x 6 x 5 7
242
3x 2
2x 2 3
;
) lim
2
x 4 x 4
x 3x 4
) lim x 4)(2x 7 ;
4.1.23.
3x 2 5x 8
x 2
) lim 2
x x 1
x
1 x
; ) lim
;
x 1 sin x
1 3x 1
x 0
;
x 2 10
9 x 2 48 x 64
) lim
10x 2 7x 8
x 5x 3
x 2 3x 5 x 2 x 10 ;
e 3x 1
x tg5 x
; ) lim
.
) lim
x0 arctg 2 (2 x)
x 0
2x
2x 3 3
) lim 3
x 3 2x 2 2
2
) lim
5x 3 2x 2 4 x 3
6x 5x 100
x 2 18x 17
;
) lim 2
x 17 x 16x 17
x 1
) lim
15x 21
x 2 10x 21
;
) lim 2
x 7 x 5x 14
2 x 3
arcsin( x 2)
;
) lim
) lim
x 2
x 7
x 7
x 2 2x
) lim
4.1.24.
x 1
3x
) lim
) lim
2x 34 x ;
h0
1 sin
) lim
) lim (5 x 2 x) ;
x 2
5 x 2 4 x 2 x 5 3x 2 2
) lim
x 3
3x x 100
3x 2 10 x 3
x
2;
) lim
x 1
9 x 2 6x 1
x 2 1
) lim 2
x x
2 x 2 1
12 x 3 4 x 7
;
) lim
x 5 x 2 6 x 3
4.1.25.
x 5 3x 2 2x 3 ;
x h x
;
h
17x 3 6x 2 3
) lim
x 1
2x 2x
.
) lim
x 0 sin 3x
x 7 14 x 5 10 7 x 2 x 2
x 1 x2 x 1
;
) lim
2
x 2 2 x 4
x
cos x cos3x
1 1 x2
)
lim
; ) lim (3x 2) [ln(3x 1) ln( 3x 5)].
;
x 0
x
x0 1 cos 2 x
x2
) lim
) lim x 1)(5x 6 ;
x 11 22
4.1.26.
4.1.27. ) lim
x 10
7x
2x 10
23 x 1
) lim
.
x 0 sin 3x
x 3 1
) lim
;
x 1 arcsin( x 1)
4x 80x 5 ;
) lim
6x2 7x 2
x 8x 2
5x 4 7 x 2 x 6 ;
sin( a x) sin( a x)
;
) lim
x 0
x
2x 5
; ) lim
x 1
9x2 1
2
3 9x 6x 1
3x 1 2 x 6
) lim
x 2 5x
x5
x 1
) lim
x x 3
243
2x 2
5x 2 4 x 1
;
) lim 2
x 1 5x 6 x 1
5
7x 3 5x 4 x 5
x 4 1
;
) lim 3
x5 4 x 7 3
x 3x 4
3x 2 4 x 2 5 x 3 4 x 3
) lim
) lim
) lim
7x 2 5x 4
x 2
4 x 5 5x 4 3
1
1 2 1
4.1.28. a) lim x x ) lim
;
x 12 2
x 3x 3 5x 4
4
8
) lim
x3
x 2 1
; ) lim
x 2 x 2 x 2 3x 2
3x 2 4 x 2 7 2x 4 3x 3 5
7x 3 4 x 2 3 5 x 6 12x 3 17
) lim
x 3 3
x2 7 4
;
x 52
) lim x 5 3 x ;
x 2 2
4.1.29.
x 4
) lim
x 3
7x
10
x 1
2x 1 5
;
x 3
12x 3 7x 2 2
x 6x 3
x 10 x x 2
2x 34x 3
4.1.30. ) lim
) lim
) lim
x 5 4 x 3 5 3 3x 4 5x 3
) lim
arctg 2 2 x
;
x0 x sin( 3 x)
) lim
cos
) lim
x1
4
2 ;
x 1 1 x
) lim
5x 100
4 x 2 3x 1
2
4 x 17x 4
;
;
e2x e x
.
5x
x 0
) lim
7x 2 14 x 12
1 3x 1
;
x 13x 4 7x 3
x0
5 x
x
49 x 2 28 x 4
2
2
;
) lim
2 x 5 x 3 2 x 3x ;
2
2
x 7x 9x 2
) lim
; ) lim
sin 3x sin x
;
x0
tg x
) lim
2.
.
4.2.1. f
1
( x) 9 2 x .
4.2.2. f ( x)
x 4; x 1
4.2.3. f ( x) x 2 2; 1 x 1 .
2 x; x 1
4.2.4. f ( x)
244
x 5
.
x 1
3
x
12 1 .
4.2.5. f ( x)
4.2.7. f ( x)
6
x 2 3x
x; x 0
4.2.6. f ( x) ( x 1) 2 ; 0 x 2 .
x 3; x 2
x
5
8 x.
4.2.8. f ( x)
x; x 0
4.2.9. f ( x) x 2 ; 0 x 2 .
x 1; x 2
4.2.11. f ( x)
4.2.13. f
2x
x 2x 1
2
4.2.10. f
4.2.14. f ( x)
x 2; x 1
4.2.15. f ( x) x 2 1; 1 x 1 .
3 x; x 1
4.2.19. f
4
2x x2
4.2.16. f ( x)
12
x2 6x 5
2x
4
3 x .
cos x; x 0
4.2.18. f ( x) x 2 1; 0 x 1 .
x; x 1
2
7
( x) 10 x .
4.2.20. f ( x)
x; x 0
4.2.21. f ( x) sin x; 0 x
x 2; x .
4.2.23. f ( x)
1
( x) 1416 x .
( x 1); x 1
4.2.12. f ( x) ( x 1) 2 ; 1 x 0 .
x; x 0
x
( x) 4 3 x
4.2.17. f ( x)
3x
.
x 1
4.2.22. f
x3
x2 4
2x
( x) 111 x
x 2 ;
4.2.24. f ( x) tg x;
2;
3x
.
x4
245
x0
0 x
x .
4
4
( x) 7 2 x 1 .
4.2.25. f
4.2.26. f ( x)
2 x; x 0
4.2.27. f ( x) x 2 1; 0 x 1
2; x 1.
2x
2 x2
4.2.28. f ( x)
x 1; x 0
4.2.29. f ( x) 2 x 2 ; 0 x 1
6 3x; x 1.
4.2.30. f
2x
4
3 x .
x
2
x
( x) e 2
3. , .
4.3.1.
x 3 3x 2
;
x 2 x 3 2 x 12
2x2 x 1
.
x 1 3 x 3 x 2 4 x
) lim
1. a) lim
x 2 15 7
2. a) lim
;
x 8 8 7 x x 2
) lim
x 0
cos7 x 1
3. a) lim
;
x0 x sin 3 x
4. lim
tg 2 5 x
ex
) lim
x0
ln(2 x 5)
.
x3 tg3 tgx
2 x 3x
1
tg (2( x ))
2
1 2cos x
.
sin( 3 x)
x
5. lim
2 x 3 2 x
.
2x3 7 x
6. lim
13 x 2
x
5 x
7. a) lim
x 11 2 x
13 x 2
x
5 2x
; ) lim
x 11 2 x
13 x 2
5 2x x
) lim
x 11 x
4 x 1
3x
8. lim 1 sin
x0
5
1 x
2 x
2
9. lim 3e 2
.
x 2
cos ec2 x
4.3.2.
3x 2 17 x 6
;
x6 6 19 x 3 x 2
1. ) lim
2 x2 5x 2
.
1 6 x3 7 x 2 x 2
x
) lim
246
x 1
2. a) lim
;
x1 1 x
x5 2
.
x3 2 x 2 5 x 3
) lim
3 x
1
3. a) lim
;
x
x0
2sin
2
ln(7 3 x)
4. lim
.
x2 arctg x 2 2 x
e2 x
cos 2 x 1
) lim
.
x0 log (1 3 x 2 )
2
sin ( x 1)
cos5 x cos3x
. 6. lim
.
cos
4
x
x 1 2 2 4 x 3
x
5. lim
x 1
3x 7 4
7. a) lim
x 3 x 1
x 1
4
x7
) lim
x 3 x 1
2
ln(1 2 x) x
x 1
3x 7 4
) lim
x x 1
1
x sin x
9. lim tg
x1
4
8. lim
.
x 0 1 sin 2 x
4.3.3.
1. a) lim
x 3 4 x 2 3x
x 3
2. a) lim
x2 2x 3
) lim
x 2 x3
x 1 2
) lim
;
x2 9
log 2 (2 x 1)
3. a) lim
;
x0 1 e 2 x
1 x 2
4x 2 x 2
7. a) lim
x x 3
sin log 2 ( x 2)
.
x3
tg3 tg x
8. lim
3x 2 4
x2 4
x 8 8 7 x x 2
x 3
332 x 3
4. lim
.
x1 sin ( x 1)
x 3 3x 2
sin 2 x sin 6 x
.
x0
3 2
tg
x 3x
2
) lim
1 cos3x
5. lim
.
x1 tg 2 x
1 x 2
4x 2 x 2
; ) lim
x 4 x 3
247
1 3x 2
6. lim
1
x sin 3x tg 6x
3
1 x 2
x2
x2
) lim
x 4 x 3
2 x
9. lim
x2 4
4.3.4.
tg
x
4
1. a) lim
x 3 3x 2 4
x 2
x 2x 8
2
x 1 2
2. a) lim
8 x 15
25 x 1
3. a) lim
;
x0 ln(1 x)
x 5 x 2
x 1 2 x 3
) lim
4x 2
.
2x x2
cos x cos3x
) lim
.
x0
arctg5 x 2
3x 81
5. lim
.
x4 sin x 3
2 4x 2
3x
6. lim
2 4x
3x
1
x
2
2
1 x
) lim
x 2 4 x
arctg 2 x 1
1 sin x
2 4x 2
1 4 x 3x
; ) lim
x 2 x
3 x 2 1
1
8. lim
.
x
x
ln sin
2
2 sin
2 x 3x 3
2
x 2
e2 e x
4. lim
.
x
tg 2 x
1 4x
7. a) lim
x 2 4 x
4 x 2 3x 1
) lim
9. lim 3 2 x 1 x 2 .
x 1
4.3.5.
1. a) lim
x3 4 x 2 5x 2
x 1
2x4 x2 1
x 3 3x 2
) lim
x 2 x3
23 x
;
x 8 3 1 x
6 x 2 12 x 8
9 2x 3
2. a) lim
) lim
1 cos3 x
3. a) lim
;
x 0 ln(1 5 x)
52 x 1
) lim
.
x0 arctg(4 x x 2 )
4. lim
tg 2x
x2 4 x 2
x 0
5. lim
(3 sin x 1)
sin 2 x e tg 2 x
x e
. 6. lim
x2 x
sin( x 2) sin( x 2)
e 2 x e3 x
x 0
3x 3
3x 3
2 3x x 2 x 2 4
2 3x 2 x 2 x 2 4
7. a) lim
; ) lim
;
2
2
x 1 x 2 x
x 1 x 2 x
2 3x x
) lim
x 1 x x 2
3x 3
. 8. lim 3
x0
cos 2 x
cosec2 3 x
4x
1 sin x
.
. 9. lim
cos2 x
x
3
248
4.3.6.
2 x 3 5 x 2 11x 4
1. ) lim
x 4
x3 2x 2 7 x 4
x 3 3x 2 4
) lim
4 x 2 15
2. a) lim
;
x 7
x2 3
) lim
4 4 2 x 1
3. a) lim
;
x 0 sin 3 x
) lim
4. lim
x ln cos 2 x
1
x
x2 2
3
x3 2
7. a) lim
3
x 4 x 2
x
x 3 4x
log 2 (1 2 x)
.
x 0 cos x 1
3 tg 4 xtg 3 x
x 1 1
x0
x
tg tg1
2
5. lim
.
x2 2arctg(3 x 6)
8. lim sin 2 x
x2 4x 4
x 2
x 2 1sin x 2 1.
6. lim
x 1
x2 2
4x3 2 3
x2 2
4x3 2 3
; ) lim
3
x x 2
e ex
; ) lim
3
x 4 x 2
x2
9. lim
x 0
2 cos 2 x .
4.3.7.
1. a) lim
x 3 6 x 2 12 x 8
x 3x 4
3
x 2
2. a) lim
x 0
) lim
) lim
2x 1
2
8 sin 3 x 1
.
6x
x
5. lim
x2
5x 4 3
7x
7. a) lim
x 3 2 x 7 x 2
x 2
2 x x 1 2
) lim
.
x 0 log 3 1 2 x
4 15
x 1 x 3
cos3 x cos2 x
3. a) lim
;
x 0 cos3x cos x
tg x
.
x 4 4 x x 2
x 2x x 2
3
x 1
x2 3 x2
;
9 x 3
4. lim
2 x 3 4 x 2 3x 1
tg x tg 7
.
x7
4sin tg( x 7)
x
6. lim
x2
5x 4 3
7x
; ) lim
x 3 2 x x 2
2
249
x2
3
x 5x 4
) lim
x 3 2 x 7 x 2
2
4
1 x
x2
.
8. lim x
x 0 x3 1
x
9. lim tg x
x
2 x
4.3.8.
2 x 3 13x 2 24 x 9
1. a) lim
x 3 36 3x 14 x 2
3x
1 7 3x
2. a) lim
x 2 3
x 4 2 7 2x
2
3 x 2 9
;
x
x0
4arctg
2
4 x 2 3 sin 4 x 2
4. lim
.
x 2
esin x etgx
) lim
x 1 x 3
) lim
x 0
x 1
3 3
x
2 3x
7.a) lim
2
3
x 3 x x
2
x 1
3 3
4x
2 3x
) lim
2
3
x 3 x 6 x
2
x 2 8x
25 x 5
3
) lim
5. lim sin
x5
( x 5) x
cos 4 x cos 4
.
tg . 6. lim
3
10
x 1 sin 4 x sin 4
x 1
3 3
4x
2 3x
) lim
2
3
x 3 x x
2
7 x 5x 3
2
lg( x 10) 1
.
x 0 sin 3x sin 5 x
3. ) lim
x3 4 x 2 5x 2
3
4 sin 2 x x
8. lim
.
x0 4 tg2 x
9. lim 2
x5
5
ctg
x
5
4.3.9.
1. ) lim
4 x 3 13x 2 4 x 12
x 2 3x 3
2. ) lim
x 2
3. ) lim
x 0
10 x 2 4 x 8
) lim
x 3 2 x 3
x 2 x2
;
sin 2 x
cos x x 2 1
sin 3x 2
8 cos3 x 1
.
4. lim
x
3 2 6
x 3 10 x 3
) lim
x 1
7x2 9
5 x 3 7x 1
x 1 3x 1
2
2x 5x 2
) lim
.
x 0 log 3 1 10 x
5. lim
x
tg8 x
.
cos x 4
250
4arctg x 2
.
x2 sin x sin 2
6. lim
2 x 3 1
3 2x3 4
7. ) lim
x 5 2 x 3
2x
8. lim cos
x0
3
ctg
3x
2
2 x 3 1
3 2 x3 4
; ) lim
x 5 x 3
2 x 3 1
x3 4
; ) lim
x 5 2 x 3
9. lim tg2 x
3tg4 x
x
8
4.3.10.
1. ) lim
7 x 3 10 x 2 x 4
5x 4 x 1
x 1 2 x 3
2. ) lim
x 2 2 x 3
3x 2 x 2
;
4x 5x 2
log 2 16 x 2 2log 3 9
x 0
x3 5x 2 8x 4
) lim
) lim
x 2
3x 7 x 10
2
4 x 2 15 1
.
x 3 1
sin x 2 sin 2 x
.
2
x
x0
3arctg x 3x
tg 2 x sin x
6
ctgx 1
cos5 x
sin x sin 2
4. lim 3
5. lim
6. lim
.
.
.
cos 2 x
cos 3 x
2x 4
x 2
x
x
3. ) lim
) lim
2x7
4
x 2x 4
7. ) lim
x 2 x 2 3 x 5
2
2x7
3x 2 2 x 4 4
) lim
x x 2 3 x 5
2x 7
2x 4 4
; ) lim
x x 2 3 x 5
2
;
ln 5 2 x
2 x 1 ln 2 x
1
3x 3 x
; 8. lim 1 tg .
x0
2
9. lim
x 1
4.3.11.
1. ) lim
x 4 2 x 3 3x 2 8 x 4
4 x 5x 2 x 3
3
x 1
2. ) lim
x2 5 3
x 2 2
2x2 4
log 2 cos3x
;
3. ) lim
2 x 12 x
x0
2sin tg
3
5
) lim
x 3
6 x 3 23x 2 15 x
x 6 x 27
3
3 3 x2 2
.
x 5 3 6 x 1
) lim
) lim
3x 7 x 2
x 0 6 1 3x 2
251
tg 2 x 2
4. lim
.
3sin 6 x
x
log 4 4 x
.
x3
tgx
5. lim
6. lim
x
x 2 1
3x 3 3x 2 4 x
7.) lim
x x 3 2 x 4
x 2 1
3x 3 3x 2 4 x
;) lim 3
x 4 x 2 x 4
1 2sin x
.
2sin 6 x
x 2 1
3x 3 3x 2 4 x
;) lim
x 3 x 3 2 x 4
4
sin x 2 x
4
x
8. lim cos .
x0
9. lim
x 2 sin 2
4.3.12.
1. ) lim
x 2
2 x 3 9 x 2 12 x 4
3x 3 8 x 2 4 x 16
) lim
x 37 x 3
5 3x 2 22
2. ) lim
;
x 1
3 x 5 x
x
2x
3arcsin arctg
4
5 ;
3. ) lim
x 0
log 3 cos 2 x
4. lim
x
x2 6x 9
x2 3 1
) lim 3
.
x 2
3 x 1
1 8 1 5 x3
) lim 2 3 x2
.
x 0 e e
tg x2
5x
2 .
5. lim
x 1
tg 5x
x2 2 x 7
7. ) lim 2
x 3 x 7 x 1
x2
3
x2
2
3x 2 x 7 3
) lim 2
x x 7 x 1
3cos
ln tgx
.
4cos6 x
15 x 2 18 x
6. lim
arctg 1 cos 2 x
x2 2 x 7
; ) lim 2
x
x 7x 1
2 2
;
x
7
3x
2x 5 9 x 2
.
. 9. lim
x 3 x 2
4.3.13.
1. ) lim
3x 3 7 x 2 8 x 20
x 2 5x3
22 x 2 28 x 8
x3 x 2 5x 3
) lim
x 1 3x 3
4x2 x 2
x2 2 3
.
x 5 2 3 x 13
5 2x 5 2x
;
2. ) lim
x 0
sin 3x sin 4 x
6
) lim
252
x2
3
2sin
. 8. lim tg x
x0
4
e x e x 2
) lim
.
x 0 sin 2 3 x
x3
5 arcsin
cos3x cos x
4 .
5. lim
6. lim
.
2
52 x 2
x 8
x 3
x
3
3
tg3 tgx
3. ) lim
;
x3 ln 3 ln x
cos 2
x
2
2
1
.
x ln 2 cos x
4. lim
x 3 5
4x 3
x2 x 4
7. ) lim 2
x 2 x x 5
8. lim 3 2esin
x0
x 3 5
2x 2 x 4 4x 3
; ) lim 2
x x x 5
ctg2 x
3x 7
9. lim
x 4
5
1
x 2
x 3 5
x 2 x 4 4x 3
; ) lim 2
x x x 5
4.3.14.
x 3 9 x 2 27 x 27
1. ) lim
;
x 3 x 3 5 x 2 3x 9
2. ) lim
x 2
x3 5x 2 8x 4
) lim 3
.
x 2 x 5 x 2 5 x 2
x 2 3x 4 2
) lim
.
x1
x 2 3x 2
x2 5 3
;
x2 2
3 1
3 sin x sin 3x
;
x 0 2 x1 cos 2 x
3. ) lim
4. lim
x
16 x
) lim
x0
2 tg x
4
.
log 2 2 tgx
2x3 5
5 2 3x
3x 2 x
7.) lim
x x 2 x 7
2x3 5
5 2 3x
3x x
) lim
x 3x 2 x 7
3x
tg 2
x
1
2
.
2
e2 x
4 x3 1
1 2sin x
.
5. lim
; 6. lim
x
x 4
x 1sin x 1
1 cos
2
2x3 5
2 3x
x2 x 5
; ) lim
x 3x 2 x 7
. 8. lim 5 x e 5 x
x 0
;
4 cos x
x
2 x 2
x 2 4 x . 9. lim sin
x 4
8
4.3.15.
1. ) lim
x3 5x 2 7 x 3
x 1 3x 3
8x 2 7 x 2
) lim
x 3
253
2 x 3 15 x 2 36 x 27
2 x3 7 x 2 6 x 9
4 3x 3 5 x 8
2. ) lim
x 1
x 1 2
2
) lim
x 03 3
e 2 e 2 x
3. ) lim 2
;
x0 x 3 x sin 2 x 2
2 x3 4
7.) lim
x 5 x 2 x3
8. lim cos3x
x0
x 2 4x
7x2
2 xsin 3 x .
5 x 27
2
ln 1 sin 2 2 x
) lim
.
x0
cos3x 1sin 3x
6
sin x
x
2
5. lim
6. lim sin
tg .
.
x
x1 sin 4x
2
2x
sin 2 x 1
.
3 tgx 1
4. lim
2x2 8 2
x3 4
; ) lim
x 5 x 2 x3
2x
9. lim 3
x a
a
3tg
x
2a
x 2 4x
7x2
x3 4
; ) lim
x 5 x 2 2 x3
x 2 4x
7x2
4.3.16.
3x 3 17 x 2 32 x 20
1. ) lim
;
x 2 5 x 3 18 x 2 12 x 8
2. ) lim
2 x 2 3x 4 3
x 1
3. ) lim
x0
2 3x 2 1
x2
x2 2x
.
) lim 3
x 2 5 x 2 2
arctg 1 cos x
x2
4x 1
x
x
1 tg 1 tg
4
4
4 x 2
2 43 x
x 2 3x
7.) lim 2
x 3 x x 2
8. lim
x0 3 x 3
x
2 .
5. lim
3x
x1
cos
2
x1
254
log 2 1 2 x 2
;) lim 2
x 3x x 2
9. lim 4 3x
6. lim 2 4 x 2 tg3x.
4 x 2
3x 2 3x 2 4 3 x
tg 2
sin x3 4 x tg3x
x0
cos
1 cos 2 x
1
2 x 3 4 x3 sin x
) lim
4. lim
2 x 3 15 x 2 36 x 27
) lim
.
x 3 x 3 2 x 2 15 x 36
x
2 .
4 x 2
3x 2 3x 2 4 3 x
;) lim 2
x x x 2
4.3.17.
x3 2x 2 4x 8
;
x2 3 x 3 14 x 2 20 x 8
x3 6 x 2 7 x 4
.
x 4 x 3 2 x 2 4 x 16
1. ) lim
2. ) lim
x 2
2 x3 15 1
7 x x 1
2
) lim
) lim
x 3
2 x 2 3 x2 1
.
3 3 5 x 12
4 x1 41 x
log 4 1 tg2 x
;
3. ) lim
) lim
.
3x
x0
x0
cos sin 5 x x
4sin 2 x arcsin 3 x
2
3
cos x
5 1 tg2 x 1
e2sin x esin 2 x
6
.
4. lim
5.
6.
lim
.
lim
.
2
2
3tgx tg 3 x
x
3cos3
x
1
sin
3
x
4 x
x
x
2 3x 4
2 3x 4
2 3x 4
5x x 2 x3 x 3 2
5x x 2 x3 x 3 2
5 x x 2 3x 3 x 3 2
7.) lim
;
)
;
)
.
lim
lim
x 7 2 x 3x 3
x 7 2 x x 3
x 7 2 x x 3
8. lim sin 5 x
x
2
x
2tgxtg
2.
9. lim 4
x0
cos 2 x
ctg 2 x
4.3.18.
1. ) lim
x 3
x3 8 x 2 21x 18
x3 3x 2 9 x 27
) lim
x3 2 x 2 4 x 1
x 1 2 x3 x 2
3x 8 x
2. ) lim
;
x 4 2 x 4 8 x
) lim
x 1
4x 3
5 x 2 3 x3 7
3
1 3x 2
cos x cos x
4 cos5 x1 cos3x
3
3
;
lim
.
3. ) lim
)
x 0
x 0
7 x 7 x 2
4sin x log 2 2 3x
3
tg ctg
2 sin 3 x sin
ln 1 2 sin 2 x
2
x
2
x
6
. 6. lim
.
. 5. lim
4. lim
x3
x
tg x ctg x
x 3cos 2 x 1
x
2arcsin 1
4
3
2
7.
3 x 4 1
3 2 x x2 x2
) lim
x 4 x x 2
3 x 4 1
3 2 x 2 x2 x2
) lim
x 4 x x 2
255
3 x 4 1
3 2 x x2 x2
) lim
x 4 x 2 x 2
12
x 1
x lg 13 x2
. 8. lim cos
.
x0
2
9. lim 3
x 1
8 1 x 2 .
4.3.19.
3x 3 8 x 2 7 x 2
1. ) lim
;
x1 2 x 3 8 x 2 10 x 4
6x 3 4x 1
2. ) lim
x 2
x 3 4 x 15
) lim 3
.
x3 x 5 x 2 3 x 9
3
) lim
x 2
1 x 3
sin x sin x
4
;
3. ) lim 4
x0
3
1 sin 2 x
2
x 2 4 3 3x 2 4
.
3 6 x 2
2 e x1 e1 x cos
) lim
ln 1 tg 2 x
x0
3x
2 .
cos3 x sin 3 x
x
2 cos x 3 sin 3x
1 x
. 5. lim
4. lim
tg .
. 6. lim sin
2 cos 2 x 1cos 2 x
x1
3 sin 4 x
2
2
x
x
4
3 x 1
5
2x4 3
7. ) lim 4
x x 2 x 1
8. lim tg 5
x1 4
4
x 1
3 x 2 1
5
x4 3
) lim 4
x 2 x 2 x 1
3 x 1
9. lim ln( 2e
x 0
3 x 2 1
5
x4 3
) lim 4
x x 2 x 1
4
x 1 arcsin 2 x
e )
.
4.3.20.
1. ) lim
3x3 17 x 2 32 x 20
) lim
3x 2 2 2 x 2 7
;
4 x 1
) lim
2x
log 4 1 sin 4 x3
3
3. ) lim
;
3x
x
x0
tg tg
4
4
) lim
x 2
2. ) lim
x 3
2 x3 7 x 2 4 x 4
x3 3 x 2 x 3
x 1 3x3 5 x 2
x 1
x 1
5 3x 3 4 x 12
3
x 7 2
3
.
.
log5 2cos x 1
.
x0
x2
x2
tg 2 x 2 3
4
cos
sin
2
2 1 sin 3x cos x
3 sin x
2x
2x .
.
lim
.
4. lim
5.
6. lim
3
5
2
ctg3x
x 1 cos x
1 tg x 1
x
6
256
x 2 5
2 3x x 3 3
7. ) lim
x 1 x 2 x 3
2 3x
; ) lim
x 1 x x 3
x 0
; ) lim
x 1 x x 3
4
2
4 x2
9. lim tg 2 x
4
x
8. lim 1 2 x sin 3x ln 1 2 x 2 .
x 2 5
2 3x 3x 3 3
x 2 5
x3 3
4.3.21.
1. ) lim
x 3
x 3 5 x 2 8 x 48
x3 5x 2 5x 3
x2 3 5 x
2. ) lim
x 14
3x 7 x 6
2
) lim
) lim
x 3 3x 2 4
x 2 x 3
4x2 4x
4 2 x 3 5x 2
x 2
5 3x 1
lg tg 3 x
4
) lim
.
2
3
x
1
x0 2 x 4 e
e13 x
3x 5 cos3x cos5 x ;
x0 3 x 5 sin3 x sin5 x tg 2 x
3. ) lim
2 tg x 2 1
3sin x lg sin 3 x
1 3 sin 3 x
. 5. lim
4. lim
.
. 6. lim 2
x1 e x 3 x 2 1
3x
x 2 tg 2 x 2 tg x
x
tg
1
6
6
3
3
2
2x 2 5
2 3x 3x 2 4 x
2x 2 5
2 3x x 2 4 x
7. ) lim
2
x 1 x x
2x 2 5
2 3x x 2 4 x
) lim
x 1 x x 2
) lim
2
x 1 x 3 x
1
7
cos3x 2 x 2
. 8. lim
. 9. lim lg(12 x) 4 x 2 .
x 0 cos 2 x
x 2
4.3.22.
1. ) lim
x 3 3x 2 4
x 13x 3
2. ) lim
x 2
10 x 11x 4
2
3x 2 4 2 6 x 2
x 3
) lim
x 1
3 x 5
2 e5 x e 7 x
;
3. ) lim
x 0 cos 4 xsin 5 x sin 7 x
2
x 3 8 x 2 21x 18
) lim
257
2 x 10 3 x 2 7
3
2 x 1
log3 cos6 x
) lim
x0
x 3x 4 x 12
3
1 tg x 1
3 x 2 1 6
1 4cos 2 x
4. lim
. 5. lim
xb
x sin 3 x
3
1 3b x
3sin x cos3x
. 6. lim
.
1 log 4 x 1
x
x
3
tg ln sin x b
2
b
2
3 x 4
x3 1
x3 2 x 1
7. ) lim 3
x 4 x x 2 5
3 x 4
x 3 2 x 1 x 3 1
; ) lim 3
x x x 2 5
3 x 4
4
1
cos
x
sin 2 x
4 x 3 2 x 1 x 3 1
) lim
. 8. lim
3
2
x0 tg 2 x
x x x 5
2 x 2 3
4 x 2 1 sin 1 x 2
. 9. lim 2
.
x 1 x 2
4.3.23.
x3 2x 2 4x 8
1. ) lim
x 2 3x 3
2. ) lim
11x 2 8 x 4
x 5 3 2 x 2 10
x 3
x2 1 2
) lim
x 1 2 x 3
5x 2 4 x 1
3x 2 8 12 2 x 2
.
1 3 x
) lim
x 2
3ln tg 2 x
4
.
) lim
x0
sin 2 x cos 3 x
4
2
x 1
9 3
;
x 0
2 x
4 cos
1 cos 5 x
2
3. ) lim
x3 5x 2 7 x 3
2cos 3 x 1
ctg3 x 1
. 6. lim
5. lim
.
1 3 sin 3 x
2 ctg x ctg 3 x
x
x
cos x sin x
4. lim
.
1 tg 4x ctg x
x
5x
5x3
x 2 5x 4 4 x 2
3x 2 5 x 4 4 x 2
7. ) lim
; ) lim
;
x 4 2 x 3 x 2
x 4 2 x 3 x 2
5x 3
3x 2 5 x 4 4 x 2
2
) lim
; 8. lim 2e3 x 1
x0
x 4 2 x x 2
tg 2 x
3
tg 2 x 2
2 x 4
3x sin x
.
. 9. lim tg
x3
4
4.3.24.
1. ) lim
x 3 8 x 2 16 x
x 4 x 3
x 11x 4
2
) lim
5 x 3 22 x 2 28 x 8
x 2
5x 2 4 3 2 x 2
;
2. ) lim
x 1
1 3x 2
) lim
x 2
258
2 x 5 x 4 x 12
3
3x 2 3 x 10
3
x2 3 1
ln cos 2 x
;
x 0 log 2 cos 3x
3. ) lim
4.
) lim
x0
1 cos3x 1 sin 3x . 5.
lim
x
6. lim
x
tg 2 6 x
arcsin 4 x
5 x
2x
tg 2
.
x
2 3cos 2 x 3sin 4 x
lim
.
5sin
4
x
cos3
x
x
4
3 x 4 1
3 x 4 1
4 x 2 x3 4 x3
4 x x 3 4 x 3
)
lim
x 7 3 x x 3
x 7 3 x x 3
2 cos x 3
tg 2 x
3
tg 2 x2
3 x 4 1
2 x2 2
4 x x3 4 x3
) lim
. 8. lim
x0
3
x 7 3 x 2 x 3
3 x
4.3.25.
1. ) lim
x 2
2. ) lim
3x 3 10 x 2 4 x 8
x 3 6 x 2 12 x 8
x 2
3. ) lim
x2 2x
ln 1 2 tg 2 x
) lim
3x 2 4 2 8 x 3x 2
x 3 3x 2
x 1 3x 3
) lim
10 x 2 11x 4
3x 3 11 3 5 x 2 3
2 x 1
x 1
e 2 x e 2 x
) lim
.
3x
x0
2
arcsin tg 5 x x
2
2
;
x
sin 3x 1 cos
2
2
cos 3x sin 2 x
sin 3x
4
4. lim
.
5. lim 2
.
2 cos x sin x
x x 2
x
x0
6. lim
x e
ln x 2 1 .
xe
2x 2 4x 1
7. ) lim
2
x x 2 x 3
x2 4x 1
) lim 2
x x 2 x 3
5 2 x 4
x 3 1
x2 4x 1
; ) lim
2
x 2 x 2 x 3
5 2 x 4
x 3 1
. 8. lim 3 2e
x 0
259
5 2 x 4
12
x x 1 cos 2 x
3
x 3 1
;
4 x 5
cos x sin 3 x
. 9. lim
.
x 3 cos 3
4.3.26.
x 3 8 x 2 16 x
1. ) lim
x 4 x 3
5 x 8 x 48
2
4 x 2 3x
x 3
) lim
cos 2 x
lim
x 0 tg x 1
4
) lim
x0
6x 6x2
x 1
9 x 3 3 10 x 2 39
3
3 x 1
cos3x 2 arctg
sin 2 x sin 2
5. lim
x 2
cos2 2 x 3 x 2 x
4
3. ) lim
;
1 cos 2 x
x 0
4.
x 3x 4
3
x 1
3x 2 2 2 x 2 7
2. ) lim
3x 3 10 x 2 11x 4
) lim
2x
3 .
4sin 3 x x 2
log 5 x 1
.
x 5 2 sin 5 x
6. lim
4 x3
4 x3
4 x3
4 2 x 2 x 3 2 x2 3
4 2 x 2 2 x 3 2 x2 3
4 2 x 2 x 3 2 x2 3
7.) lim
;) lim
;) lim
.
x 8 x 2 x 3
x 8 x 2 x 3
x 8 x x 3
4 x 3
1cos x
x
8. lim 1 3arctg
x0
x 3
4 x 2
5 x 1 sin 4 x 2
9. lim
.
x 2 3 3 x
4.3.27.
x 3 7 x 2 16 x 12
1. ) lim
x 3 3x 2 4
x 2
2. ) lim
x 2 5 2 x 13
2 x 2 3x 2
2x 2
log 2 1 sin
;
3. ) lim
3
x
3
x
x0
2 tg arctg
2
5
x 2
4. lim
x 3
3arctg x
x
3 x arcsin
2
2
) lim
x 1 3x 3
) lim
3x 2 2 x 5
7. ) lim 2
x x 3 x 1
5x 2 4 3 3 4 x 2
x7 2
3tg 3x 1 cos 2 x
4
) lim
.
x0
x
x
5 3 2 cos 2 x
3
8 2 3 2
5. lim
.
x3
5x 4 3
4 x3
3x 2 4 x 4
3
x 1
3x 3 5 x 2 x 1
sin x
x2 2x 5
; ) lim
x x 2 3 x 1
260
2sin x 1
6. lim
.
x1 tg ln 3 x 2
5x 4 3
4 x3
x2 2x 5
) lim
x 3 x 2 3 x 1
5x 4 3
4 x3
2 1 3 x
. 9. lim ctg
2
x
ctg
2x
tg
x
3
4.3.28.
1. ) lim
x 3 6 x 2 12 x 8
x 3x 2
3
x 2
2. ) lim
3x 6 4 x 2 5
2x 2x
sin 3 x sin 4 x
6
3. ) lim
;
x0 4log 3 1 2 tg x
x
x
arccos arcsin
2
2.
4. lim
x 2
x 2
4arctg
x 2
2
2
x 1
) lim
) lim
x 3 4 x 2 3x 18
x 3 x 3
3x 4 x 12
2
9 2 x 2 3 3x 2 11
3 1
x 2
x 1
esin 3 x esin x
) lim
.
x0 2cos5 x arctg 4 x
5. lim
2 sin x 2 x cos 3x 2 x 4
ln 4 x 2 2 x 5
x 1
5 2x 4
3 4x 2 x3 4 x 2
1 3sin 2 x
6. lim
. 7. ) lim
;
3
x arcsin tg 2 x
x 2 2 x 4 x
5 2 x 4
5 2 x 4
3 4 x 2 4 x3 4 x 2
3 4x 2 x3 4 x 2
) lim
;
)
;
lim
x 2 2 x x 3
x 2 2 x x 3
3 x
tg x2
2 x2
8. lim
x0 2 x 2 x
4x
sin1 x2
lim
log
3
x
1
9.
.
2
x1
4.3.29.
1. ) lim
x 2
2. ) lim
x 1
x 3 6 x 2 12 x 8
x 3x 6 x 4
3
3x 1 x 2 3
x2 x
) lim
x 1 x 3
x 3 3x 2
5 x 3x 9
2
) lim
x 2 3
3x 2 4 2
3
x 6 4 3x 2
log 2 1 2 x 2
) lim
.
x 2 1
x 0
3
3
sin mx sin nx
;
x 0 1 cos x
3. ) lim
261
ex e
4. lim
x 1 sin 2 x 2
ln cos 6 x
5. lim
x
2 3x x 3
7. ) lim
x 3 2 x 5 x 3
arcsin3 x 2
6. lim
4x 4 3
x3 4
1 sin 3 x
.
3
x
x
tg
1
6
2
2 3x 5 x 3
) lim
x 3 2 x x 3
4x 4 3
x3 4
4x 4 3
2 3x x 3 x 3 4
lim
3
4 x 2 3
sin x cos x
x 2
3
x 0
x
3 2x x
4.3.30.
1. ) lim
x 3 3x 2 9 x 27
x 3 x 3
2. ) lim
11x 2 39 x 45
x 6 2x2 4
x 5x 6
cos 2 x cos 4 x
3. ) lim
;
x sin 3x
x 0
x 2
x3 4x 2 2x 1
) lim
x 1 2 x 3
) lim
5x 2 4 x 1
3 3 4x2 9
1 3 x 4
2x 5x
) lim
.
x 0 ln 1 tg 2 x
x 3
x
1
2
5. lim
.
sin 3 x
x
8sin 3
ctg x 1
.
3 cos 2 x
x
4. lim
5 x
lg x 1
6. lim
x 10 x 2
3
4
11x 10
5 x 4
3 2 x 2 3x 3 4 x 3
3 2 x 2 3x 3 4 x 3
7. ) lim
; ) lim
;
x 5 x 2 x 3
x 5 x 2 3 x 3
5x 2 3
3 2x x 4 x3
2 x 1 sin
lim
) lim
.
8.
x 1 7 x 6
x 5 x 2 3 x 3
2
5 x 4
x 2 1 . 9.
2
lim 2 e 3 x ln 1 x
x 0
4.
a) , ,
f ( x ) ;
) A ,
f ( x ) ( ).
262
4.4.1. a ) f ( x )
4.4.2. a ) f ( x )
1
x2,
x 1
arctg
x 2 , x 1,
b) f ( x )
Ax 1, 1 x .
1
x 2 1 , x 2,
b) f ( x )
A x , 2 x .
10
x 2 3, 4 x 3,
b) f ( x ) A
, 3 x .
x 3
sin( x 3)
,
x2 9
x 1
4.4.3. a ) f ( x ) 2 x
1 ,
x 2 16 x
4.4.4. a ) f ( x )
e ,
x4
1
x2 1 x 2
4.4.5. a ) f ( x )
3 ,
x 1
1
4.4.6. a ) f ( x )
,
ln( x 3)
4.4.7. a ) f ( x ) (1 x ) arctg
1
,
1 x2
x 4 x 5
4.4.8. a ) f ( x )
2 ,
x 2
1
x2 4 x
a
)
f
(
x
)
3 ,
4.4.9.
x2
4.4.10. a ) f ( x )
sin x
,
x ( x 2)
4.4.11. a ) f ( x )
x
,
ln(1 x )
4.4.12. a ) f ( x )
1
2 x 1
sin( x 4)
,
x4
sin x , x 0,
b) f ( x )
Ax 2, x 0.
cos x , x 1,
b) f ( x ) 2
Ax 1, 1 x .
x 1, x 1,
b) f ( x ) x 2 1
, 1 x .
x 1
2 cos x, x ,
b) f ( x )
sin x A, x 2.
ln x, 1 x e,
b) f ( x )
Ax e, x e.
x , 0 x 1,
b) f ( x ) 2
x 4 x A, 1 x 5x.
x 2, x 1,
b) f ( x )
2
Ax , 1 x 4.
2 x , x 0,
b) f ( x )
A x , 0 x .
x 2, x 0,
b) f ( x )
x
x 1
Ae , 0 x .
263
4.4.13. a ) f ( x )
4.4.14. a ) f ( x )
1
1 x ,
x2
arctg
sin( x 1)
,
x2 1
x 4
4.4.15. a ) f ( x ) 2 x
16 ,
x2 9 x
4.4.16. a ) f ( x )
e ,
x3
1
x 2 4 x 1
4.4.17. a ) f ( x )
3 ,
x2
1
x9 x
2 ,
4.4.18. a ) f ( x )
x 3
4.4.19. a ) f ( x )
sin 2 x
,
x ( x 2)
4.4.20. a ) f ( x )
x
,
ln(1 4 x )
4.4.21. a ) f ( x )
4.4.22. a ) f ( x )
1
2x
sin( x 1)
,
x 1
1
x 1,
x
arctg
x 3 , x 1,
b) f ( x )
Ax 1, 1 x .
1
x 2 1 , x 2,
b) f ( x )
A x , 2 x .
4
x 2 1, 4 x 1,
b) f ( x ) A
, 1 x .
x 2
sin x , x 2 ,
b) f ( x )
Ax 1, x .
2
cos x , x 2,
b) f ( x ) 2
Ax 2, 2 x .
2 x , 0 x 1,
b) f ( x ) 2
x Ax , 1 x .
x 3, x 1,
b) f ( x )
3
Ax , 1 x 4.
3x , x 0,
b) f ( x )
A x , 0 x .
x 2, x 0,
b) f ( x )
x
x
2 , 0 x .
Ae
x 2 4, x 1,
b) f ( x )
Ax , 1 x .
264
1
x 2 , x 3,
b) f ( x )
A x , 3 x.
5
ln x , 1 x e,
b) f ( x ) 2
Ax 5, e x .
1
4 x
e ,
4.4.23. a ) f ( x )
x
x2
4.4.24. a ) f ( x )
sin( x 2)
,
2
x 4
arctg , x 0,
x
b) f ( x )
x 2 A, 0 x .
x 1
4.4.25. a ) f ( x ) 2 x
1 ,
x3 1 x 2
2
,
4.4.26. a ) f ( x )
x 1
1
ln(1 x ) x 1
4.4.27. a ) f ( x )
e ,
x
4.4.28. a ) f ( x )
1
4 x
2 ,
x
x2
2x 1
,
4.4.29. a ) f ( x )
x ( x 2)
1
x,
4.4.30. a ) f ( x )
x3
arctg
sin x , x 2,
b) f ( x ) 2
Ax 3, 2 x .
cos x , x 2,
b) f ( x ) 2
Ax 4, 2 x .
arctg x , 0 x 4 ,
b) f ( x )
Ax 4, x .
4
3x , 0 x 1,
b) f ( x ) 2
Ax 1, 1 x .
ln x , 0 x e 2 ,
b) f ( x ) A
2
1, e x .
x
265