WALANG PANGINOON NI DEOGRACIAS A.

ROSARIO
1.PAGLALARAWAN- magagawa ng mag-aaral na maipahayag sa sariling
pangungusap, pasalita o pasulat man ang tungkol sa kanilang binasa.
Ang kuwento ni Deogracias A. Rosario, Walang Panginoon, ay umiikot sa isang
maralitang pamilya at sa kanilang pakikipagtunggali sa mga mayayamang
nagsasamantala sa kanila. Mababatid ang pagtatagisan ng dalawang puwersa,
ang naghaharing uri na kinakatawan ni Don Teong at ng mababang uri na
makikita sa tauhang si Marcos. Kung susuriing mabuti ang pangunahing suliranin
tungkol sa pag-agaw, pagbuwis at paglisan mula sa saka, makikita ang isyu ng
class struggle kung saan ang matataas na uri ay may kakayahang samsamin
kung anuman ang mayroon ng mga mahihirap. Hindi rin binigyang halaga ang
karapatan o katwiran ng pamilya ni Marcos ng sistemang judicial dahil sa
pagiging mahirap nila. Bunga nito ang pang-aapi at pagsasamantala ni Don
Teong sa pamilyang hindi na aahon pa mula sa kahirapan, habang patuloy na
yumayaman si Don Teong. Mahalaga ring tingnan ang pag-iibigan nina Marcos at
Anita na tila isang kasuklam-suklam na kasalanan para kay Don Teong na
naitulak pa ang sariling bugbugin ang anak pagkatapos mabatid ang pag-iibigan
ng dalawa. Dito pumapasok ang pagbubukod ng mga mayayaman sa mga
mabababang uri mula sa lipunan.
PAGLALARAWAN SA MGA TAUHAN:
MARCOS
-naging kasintahan ni Anita
-may malaking galit kay Don Teong
-matapang
ANITA
-pumanaw na anak ni Don Teong
-naging kasintahan ni Marcos
-maganda, mayaman
DON TEONG
-ama ni Anita
-malupit, sakim, mayabang, mapagsamantala, makasarili, maang-angkin,
mayaman
KALABAW
-nakapatay kay Don Teong
-may matutulis na sungay
-mabagsik
INANG

-ina ni Marcos
-mabait, maaalalahanin, mapagmahal
PAGLALARAWAN SA TAGPUAN:
Ang kwento ay naganap sa isang bukid sa bayan nila Marcos at Don Teong.
PAGLALARAWAN SA TUNGGALIAN:
Tao laban sa tao
Sa simula pa lamang ng kwento alam na agad natin ang tunggalian sa pagitan
nina Marcos at Don Teong. Iniisip ni Marcos kung paano siya makakaganti kay
sa mga kasamaang ginagawa nito.
PAGLALARAWAN SA SULIRANIN:
Ang kanilang suliranin ay ang kalupitan at kasakiman ni Don Teong sa
pagkamkam ng lupa at pagsingil ng buwis sa mag-ina.
PAGLALARAWAN SA SAGLIT NA KASIGLAHAN:
Nakatanggap ang mag-ina ng kautusan na nagpapaalis sa kanila sa kanilang
lupang sinasaka at tinitirhan kaya lalong nag-aapoy ang galit ni Maros kay Don
Teong.
PAGLALARAWAN SA KASUKDULAN:
Bumili si Marcos ng mga damit at kagamitang kamukha ng kay Don Teong at
pinahirapan niya ang kalabaw nito. Isang hapon ay nakita ng kalabaw si Don
Teong at sinuwag niya ito sa pag-aakalang siya ang nanakit at nagpahirap sa
kanya.
PAGLALARAWAN SA WAKAS:
Namatay si Don Teong dahil sa mga suwag ng kalabaw. Hindi na naiinis si
Marcos sa animas dahil naipaghiganti na niya ang mga mahal niya sa buhay na
pumanaw.

2. PAGTATANGI- napag-uuri ng mag-aaral ang mga seksyong binasa, halimbawa

pagkilala ng genre, pag alam ng may akda, at pagtukoy ng kaisipan o tema ng binasang
akda.
Isang kasangkapan ang pamagat sa pagpapatingkad ng pangkalahatang tema ng
kuwento-ang pagpatay sa isang sistemang walang katarungan at isang kalakarang
tagilid at pabor lamang sa mayayaman. Ang pagbanggit ng walang panginoon sa
hulihan ng kuwento ay isang pag-asam ng isang lipunang walang mataas at walang
mababa, isang lipunang komunismo. Ang panginoon ay kumakatawan sa mga tao o
bagay na pinagmumulan ng kapangyarihan na nagbubunga sa isang mapang-aping
sistema na sanhi naman ng pagdurusa ng mga mahihirap. Sa pagpatay kay Don Teong
sa hulihan ng kuwento ay isang paraan ng pagpapahayag ng mensahe na ang patuloy
na pang-aabuso ng isang tao sa mga mabababa sa kanya ang siyang maghahatid sa
kanya sa ilalim ng lupa. Mangyayari lamang ito kapag may mga nakatataas at may
naaapi kung kayat ang pamagat ng kuwento ay ang pagnanais na walang panginoon.

3. PAG-UUGNAY- nagagawa ng mag-aaral na maiuugnay ang ga sangkap na ginait ng

may akda.
Ang paghihiganting ginawa ni Marcos ay isang pagtugon sa teorya katulad ng
pamamahala ng isang kompanya kung saan may union, ito ay maihahantulad sa
kamatayan ng kapitalistang uri dulot ng pag-aalsa ng mga manggagawa. Sa huling
talata ng kuwento ipinahayag ang pagbuwag ng isang kapangyarihang mapang-api at
ang paglaya ng isang mahirap sa mga kamay ng mataas na uri. Katulad din ng
inanakala ng mga manggagawang nagwewelga para sa kanilang karapatan, iniisip nila
kung mapagbibigyan ang kanilang mga kahilingan ay mapapalaya na nila nag kanilang
mga sarili sa gapos ng isang malupit na administrasyon.

4. PAGSUSURI- puspusang ipinapaliwanag at pinangangatwiranan ng mga mag-aaral

ang temang nais ibahagi ng may akda sa kanyang mga mambabasa.
PAMAGAT:
WALANG PANGINOON ang pagiging malaya, pagkawala sa mahigpit na gapos,
pagkalaya sa pagiging sunud-sunuran mula sa mga malulupit, maabuso at mahihigpit
na kamay. Sa panahong walang panginoon, walang nang aalipusta, lahat ay pantaypantay, walang dukha o nakaaangat, walang maputi o maitim. noong araw na namatay
si Don Teong, ang araw na sila ay walang panginoon. Sila ay nakawala sa
mapangahas, mapang-abusong kamay ni Don Teong. Simula noong araw na iyon
nakamit nila ang inaasam na kalayaan.
MGA TAUHAN:
Marcos ang pangunahing tauhan sa kwento. Siya ay bilugan dahil noong una ay
nagtitimpi pa siya sakanyang nararamdaman ngunit sa gitna ay hindi niya na ito
napigilan at siya ay gumanti na kay Marcos.Noong una si Marcos ay mabait, nang
malaon siya ay naging masama.Napilitan siyang maghiganti dahil sa binigay na taning
ni Don Teong na 30 araw na palugit para lisaninnila ang bukid.Ina ni Marcos (walang
pangalan sa kwento) siya ay lapad dahil mula umpisa siya na ay maunawain
atmaalalahanin.Don Teong ang sakim na kumakamkam ng lupain nina Marcos. Siya
ay lapad sapagkat mula umpisa palang siya ay sakim na, hanggang sa dulo ay hindi pa
rin nagbago ang kanyang ugali.
TAGPUAN:
Sa bukid/Lupang sakahan.Ang tagpuan ay pahiwatig ang naging paraan ng
paglalarawan sapagkat hindi sinabi na direkta kung saanmagaganap ang istorya.
TUNGGALIAN:
Tao sa Tao Si Marcos at si Don Teong ang magkalaban.Marcos ay Tao, si Don Teong ay
Tao
SULIRANIN SA KWENTO:
Hindi maagaw ng tuluyan ang lupain nina Marcos ni Don Teong

BANGHAY:
Tradisyunal ito ay nag-umpisa sa simula, gitna hanggang sa magwakas. Ang
nagpapagulo lang dito ay ang ilang pagbabalik-tanaw sa pag-iibigan nila ni Anita.
Simula: Nagbubuwis pa lang sa lupa sina Marcos
Gitna: Ipinadala ang mensahe na palalayasin na sila sa lupa nila
Wakas: Lumaban na si Marcos at namatay si Don Teong

PANINGIN:
Pangatlong tauhan (ang ginagamit ay sila atbp). Hindi natin masasabi na ito ay unang
tauhan sapagkat hindi inilagay ni Deogracias A. Rosario ang kanyang sarili sa sinuman
na tahuhan sa kwento. Hindi rin maaari ang Maka-Diyos na paningin sapagkat hindi
lahat ng kilos ni Marcos at ni DonTeong ay nababasa natin.

PAGDULOG SOSYOLOHIKAL
Masasabi namin na ito ay napapabilang sa pagdulog sosyolohikal sapagkat ito ay
tumatalakay sa mga kalagayang sosyal, ang kapamuhayan, ang mga sitwasyong naguudyok ng karahasan, nagtutulak sa tao ng ganoon at ganitong buhay, mga
pagkakataong naging sanhi o bunga gaya ng pang-aapi at pagkaapi. Sa kwento ng
Walang Panginoon ipinapakita nito ang agwat ng mayaman at mahirap katulad
halimbawa ng hindi rin binigyang halaga ang karapatan o katwiran ng pamilya ni
Marcos ng sistemang judicial dahil sa pagiging mahirap nila. Bunga nito ang pang-aapi
at pagsasamantala ni Don Teong sa pamilyang hindi na aahon pa mula sa kahirapan,
habang patuloy na yumayaman si Don Teong. Sa huling talata ng kuwento ipinahayag
ang pagbuwag ng isang kapangyarihang mapang-api at ang paglaya ng isang mahirap
sa mga kamay ng mataas na uri.

5. PAGLALAHAT- magagawang mailapat ng mag-aaral ang kanyang natutuhan buhat

sa akda sa pagbasa ng iba pang akda.
Si Marcos ay anak ng maralitang mag-asawa na namumuwisan sa lupa ni Don Teong.
Malaki ang galit ni Marcos kay Don Teong sapagkat kinuha niya ang lupa na dapat ay
kanila at siya rin ang naging sanhi ng pagkamatay nag kanyang mga mahal sa buhay,
lalo na ng anak ni Don Teong, si Anita, na kanyang naging kasintahan.
Isang araw ay nakatanggap ng babala si Marcos na nagsasabing kung hindi sila
magbabayad ng buwis ay paaalisin sila sa kanilang lupang tinitirhan kaya lalong nagapoy ang galit ni Marcos kay Don Teong.
Nakaisip siya ng paraan upang hindi sila tuluyang mapaalis sa kanilang lupain. Bumili
siya ng mga damit at kagamitan na kamukha ng kay Don Teong at tuwing takipsilim ay
pinahihirapan niya ang kanyang kalabaw habang suot ang mga damit at mga
kamagitang iyon.
Isang hapon ay nakita ng kalabaw si Don Teong at waalang anu-anoy sinuwag niya ito
gamit ang matutulis na sungay sa pag-aakalang siya ang nagpahirap sito na nagging
sanhi ng pagkamatay ni Don Teong.
Parang nabunutan ng tinik sa dibdib si Marcos dahil sa wakas ay naipaghiganti na rin
niya ang mga namatay niyang mahaal sa buhay.
6. PAGPAPAHALAGA- ito ay ang karaniwang ginagawa pagkatapos basahin ang akda,
hindi ito tuwirang itinuturo, lilitaw ito sapagkat hitik na hitik sa pagpapahalaga ang
panitikan.
Sa pagbasa natin sa kwentong Walang Panginoon iminulat tayo sa ga tunay na
pangyayari sa ating lipunan at tinuturuan tayo ng mga aral tulad ng huwag maging
gahaman sa pag-aari ng mga lupain, sa mga salapi at iba pang bagay dahil marami
tayong natatapakang maliliit na tao at hindi ito magandang pakikipagkapwa. Katulad na
lamang ni Don Teong, naging gahaman siya sa pag-aari ng lupain at hindi niya inintindi
ang saloobin o kung may tinatapakan man siyang tao.

7. PAGTATAYA- pinoproseso ng mag-aaral ang mga imporasyon para sa kanilang

pagpapaunlad, makilala ang ga kalidad ng isang gawain. Mataya ang sarili upang
marating ang mga hinahangad na pagkatuto.
Dito sa puntong ito mas lalong maiintindihan ng mag-aaral ang kanyang binasang akda,
malalaman niya kung anong uri ng maikling kwento napapabilang ang Walang
Panginoon at kung paano nga ba nabigyang kalutasan ang mga suliranin sa kwento.
URI NG MAIKLING KWENTO
Ang kwentong "Walang Panginoon" ay isang kwento ng katutubong kulay. Dahil ito ay
nagbibigay-diin sa kapaligiran, pamumuhay at kasuotan ng mga tauhan pati na rin ang
kanilang hanapbuhay sa nasabing pook. Ang tagpuan o ang kapaligirang ginamit sa
nasabing kwento ay ang bukirin, kung kaya't ang kanilang pamumuhay at hanapbuhay
ay pagsasaka.
KALUTASAN NG SULIRANIN
Iginapos ni Marcos ang kaniyang mahal na mahal na kalabaw sa bakurin na
pagmamay-ari ni Don Teong at tuwing takipsilim ay isinusuot niya ang pulinas, gora,
suwiter at latigong katulad ng kay Don Teong. Saka siya tutungo sa pook dala ang mga
ito at saka aasbaranng palo ang kanyang kalabaw.

7. PAGLIKHA- pinakatampok sa proseso ng pagbasa/pag-aaral ng panitikan dahil

mahalaga dito ang masigasig na pamamatnubay ng guro upang makalikha ang mga
mag-aaral ng sariling kwento, sanaysay, tula o dula.
ANG DULANG NILIKHA NG AMING PANGKAT:
Tagapagsalaysay: Sa isang simbahan ay maririnig ang tunog ng batingaw ukol sa mga
kaluluwa kung saan si Marcos at kanyang ina ay nasa bahay. Dinig na dinig nila ang
tugtog ng batingaw. Si Marcos ay naiinis dahil ayaw niyang marinig ang animas
sapagkat nagpapaalala ito sa kanyang yumaong ama at mga kapatid, at lalo na si Anita.
Sa bahay nina Marcos ay ganito ang ga pangyayari
Marcos: Tapos na ba?...tapos na ba?
Inang: ."Ngunit, MarcosBakit ayaw mong marinig ang oras na ukol sa kaluluwa? Iya'y
nagpapagunita sa mga tao na dapat mag-ukol ng dalangin sa ikaluluwalhati ng mga
kaluluwang nasa kabilang buhay. Una-una'y ang iyong ama, ikalawa'y ang kapatid
mong panganay, ikatlo'y ang kapatid mong bunso, saka saka si Anita."

Marcos: ."Dahil sa kanila, lalung-lalo na kay Anita, kaya ayaw kong marinig ang
malungkot na tunog ng batingaw,"
Tagapagsalaysay: Sa wari ng matanda ay nababasa niya sa mga mata ng anak ang
lihim ng puso nito. Naiisip niyang kaya nalulungkot si Marcos ay sapagka't hindi pa
natatagalang namatay si Anita. Ang magandang anak ni Don Teong, ang mayamang
may-ari ng lupa na kanilang binubuwisan. Nalaman ng ina ni Marcos na lahat ng
pagsisikap ng anak sa bukid, lahat ng pag-iimpok na ginagawa upang maging isang
ulirang anak pawis ay ukol kay Anita. At siya'y namatay! Ito ay nais niyang aliwin
sapagkat bilang magulang ayaw niyang nasasaktan ang kanyang anak. Kung maaari
sana'y mabunutan niya ng tinik ang dibdib ang kanyang anak. Kayat gumagawa siya ng
paraan upang aliwin ang anak. At ito ang mga pangyayari
Inang: ."Lumakad ka na Marcos, sa kubo nina Bastian. Tila may belasyon sila, o, baka
kailanganin ang mabuting mang-aawit at manunugtog ng gitara, Walang pagsalang
masasayahan ka roon.
Marcos: "Si Inang naman,"
Tagapagsalaysay: Iyon na lamang ang nasabi ni Marcos sapagkat ala ni Marcos na
nais lamang siyang libangin ng kanyang ina. Kung nalalaman lamang ng kaniyang
Inang ang lahat, ang nasasabi ni Marcos sa kanyang sarili samantalang minamasdan
niya ang isang ulilang bituin sa may tapat ng libingan ng kanilang bayan, na
ipinapalagay niyang kaluluwa ni Anita. Hindi alam ng inang ni Marcos ang tunay na
dahilan ng kamatayan ni Anita. Kinaumagahan ay pinag-uusapan ng mag-ina ang
kanilang mapait na kapalaran
Inang: Marcos anak may dumating na sulat galing sa korte.
Marcos: Ano daw ang sabi nang?
Inang: Pinapaalis na tayo ni Don Teong sa lupang sinasakahan natin dahil hindi na daw
tayo nakakabayad ng buwis.
Marcos: Inang matalim ba ang itak ko?
Inang: Diyos ko anak ano bang pinagsasabi mo? Bakit ka mag-iisip nang gayon, tayo
na lamang dalawa ang nabubuhay sa daigdig!" {yayakapin ang anak}
Marcos: Nais ko talagang gantihan si Don Teong sa aking sariling mga kamay sa mga
ginanagawa niyang pagpapahirap sa atin.
Inang: Huminahon ka anak,hindi natutulog ang Bathala may awa siya sa ating mga
maliliit.

Marcos: Aalis na muna ako Inang, akoy pupunta sa sakahan.

Inang: Mag-ingat ka anak!
Tagapagsalaysay: Habang tinatanaw ni Marcos ang lupang binubuhisan ay nagbabalik
sa alaala niya ang malungkot na kasaysayan ng kanilang lupang sinasaka.Ang sabi'y
talagang sa kanunu-nunuan ng kanyang ama ang naturang lupa. Walang sino mang
sumisingil sa kanila ng buwis at walang sinumang nakikialam sa anumang maging
bunga ng kanilang mga tanim, maging mais o tubo, o kaya'y maging anuman sa mga
gulay na tanim nila sa bakuran.Subali't nang bata pa ang kanyang ama ay may
nagsukat ng lupa sa sinsabing kanila. Palibhasa'y wala silang maibabayad sa
manananggol, ang pamahalaan ay nagkulang ng malasakit sa kanilang karalitaan
upang tangkilikin ang kanilang katwiran at karapatan. Kung kayat napilit silang
mamuwisan nang di nila makuhang umalis doon Kaya namatay ang ama ni Marcos ay
dahil sa malaking sama ng loob kay Don Teong. Ang kapatid niya'y namatay din sa
paglilingkod sa bahay nito, at higit sa lahat, nalaman niyang kaya namatay si Anita ay
sapagka't natutop ng ama nakipagtagpo minsan sa kanya sa loob ng halamanan,
namatay sa pangbubog ng kanyang ama si Anita.Habang sakay si Marcos sa kaniyang
kalabaw ay may naisip siyang plano. Bumili siya ng gayak na paris ng kay Don Teong.
Isang gabi habang naghahapunan ay tinanong ng ina si Marcos.
Inang: Marcos, "Dalawang linggo na lamang ang natitira sa ating taning ay hindi mo
ginagawa ang pakikipagtuos ko na puntahan si Don Teong? Itanong mo kung may
magiging sukli man lamang tayo sa ating ani ngayon?"
Marcos: "Huwag ka pong mabahala, Inang,nalaglag po ang dahon sa kanyang
kapanahunan."
Tagapagsalaysay: Matalinghaga ang isinagot ni Marcos sa katanungan ng ina subalit
hindi na siya nag usisa pa palibhasa'y nababatid niyang sa dibdib ng binata ay may
isang halimaw na natutulog na hindi dapat gambalain upang huwag magising. Wala
siyang nalalaman kundi tuwing takipsilim, kung nakaligpit na ang mga tao sa nayon ang
buong kagayakan ay isinusuot ng kanyang anak saka lumalabas sa bukid. May
dalawang linggong gayon nang gayon ang ginagawa ni Marcos.
Inang: ."Bakit hindi mo iniuwi ang kalabaw sa bakuran?"
Marcos: "Walang mang-aalipin kung walang magpapaalipin,kailangang maputol ang
kalupitang ito!"
Inang: Ano ang ibig mong ipahiwatig anak ko?
Tagapagsalaysay: Subalit hindi na sumagot si Marcos. Ang naglalaro sa kanyang
isipan ay patung-patong na ang ginagawang pamamaslang sa kanya ni Don Teong.

Itoy tila isang takalang dapat nang kalusin. Nagunita rin ni Marcos ang marami pang
ibang kasama, katulad din niya, na sa kamay ng mayamang si Don Teong ay walang
ipinagkaiba sa mga leeg ng manok na unti-unting sinasakal hanggang makitil ang
hininga. Sa hangad na mahamig na lahat ang kayamanang gayong minana sa kanilang
mga ninuno ay iba ngayon ang may-ari at nagbubuwis pa. Isang gabi ay umuwi si
Marcos na tila hapong hapo at nakasuot pa ng paris ng gayak ni Don Teong.
Inang: "Bakit ka bumili ng pulinas, gora, suwiter, at latigo, anak ko?"
Marcos: "Inihahanda ko po iyon sa pagiging panginoon natin, paris ni Don Teong.
Tagapagsalaysay: Talagang nahihiwatigan ang kanyang inang sa kanyang mga
isinasagot subalit nanatIli na lamang itong walang kibo kahit pa kinakabahan siya sa
maaaring kahinatnan nito. Ang totoo kasi, ang naturang kalabaw ni Marcos ay
nakapugal sa hangganan ng lupang sarili ni Don Teong. Kung takipsilim ay isinusuot na
lahat ni Marcos ang pulinas, ang gora, at ang suwiter, saka dala ang latigong katulad ng
pamalo ni Don Teong. Pagdating niya sa pook na kinapupugalan ay saka aasbaran ng
palo ang kalabaw hanggang sa ito'y umuungol na ang alingawngaw ay abot hanggang
sa kalagitnaan ng bayan. Ugali na ni Don Teong ang maglibot tuwing hapon sa paligidligid ng kanyang lupa. Ang pinangangambahan ng inang ni Marcos ay baka
magkasalubong sila at hindi makapagpigil sa isat isa dahil sa alitan sa lupa. Hanggang
isang hapon,kumalat sa bayan ang balitang si Don Teong ay namatay sa pagkasuwag
ng kalabaw. Sinabi ng mga nakakita na pagkakita pa lamang ng kalabaw kay Don
Teong ay tila may sinumpang galit sapagka't bigla na lamang sinibad ang matanda at
nasapol ang kalamnan ng sikmura ng matulis na sungay ng hayop. Ang katawan ni Don
Teong ay halos lasug-lasog nang iuwi sa bayan, wasak ang suwiter sa katawan at saka
ang pulinas. Agad na kumilos ang maykapangyarihan sa lugar para ag imbestiga at
nalaman nila na kay Marcos ang kalabaw na nakapatay kay Don Teong. Hindi nila
malaman kung papaanong ang poot ni Marcos kay Don Teong ay nagtungo sa alaga
niyang hayop.Si Marcos ay nakatingin din sa orasan nang gabing yaon. Tatlong minuto
na lamang ang kulang sa ika-8 ng gabi. Hindi siya gumagalaw, hindi siya
nababahala.Tumugtog ang animas. Hindi na gaya ng dating ayaw niyang marinig ito. Sa
halip na idalangin, ang kaluluwa ng mga namatay, ang naisip niya'y ang matapang
niyang kalabaw.
"Mapalad na hayop na walang panginoon," ang naibulong ni Marcos sa kanyang
sarili.