Shkolla e Mesme e Lart

Gjimnazi Frang Bardhi

Mitrovic

PUNIM SEMINARIK
Tema:
KOMEDIA

HYJNORE
Dante Aligieri
referate

Profesoresha:
Hanife Kurti

Nxnsja:
Albijona Osmani

Mitrovic,
shtator 2016

Hyrje

Ndoshta nuk sht e teprt nse autorin do ta cilsonim si nj ndr figurat

m t ndritshme t trashgimis kulturore t humanitetit modernist.
Shumica e quanin Danten si poetin m t madh italian t t gjitha kohrave,
por ai ishte, po ashtu, dhe nj shkrimtar i shquar n proz, mendimtar aktiv
politik, filozof moralist e teoricien letrar. Vepra e cila do t trajtohet n kt
punim seminarik, KOMEDIA HYJNORE

(La divina Commedia), sht

vepr e tij autoriale e cila vulosi personalitetin e tij krijues. Shum kritik
letrar e cilsojn kt vepr si nj ndr veprat m t rndsishme q
Danten e karakterizon prnga krijimtaria, stilistika e t shkruarit dhe t
shprehurit. Nuk ka asnj dyshim q kjo vepr sht edhe kontribut i madh i
tij n kuptim t linguistiks italiane.
N kuptim t stilistiks t t shkruarit kjo vepr sht poem e shkruar n
tercina (strofa t prbra nga tri vargje). 1 Prbrja e ksaj vepre sht e
strukturuar n tri pjes; Ferri, Purgatori dhe Parajsa. Secila nga kto pjes i
prmbajn nga tridhjet e tri kng, prve pjess Ferri e cila prmban nj
kng hyrse krahas tridhjet e tri kngve standarde. N kuptim tematik,
vepra ka elemente t prshkrimit religjioz dhe kshtu bhet nj prshkrim i
jets pas vdekjes, si nj prshkrim letrar metafizik.
Autori n t tri pjes, si dimensione jasht objektivs njerzore, krijon nj
bashksi universale t shoqris njerzore. Duke i prfshir gjendjet
emotive n botn reale, ky udhtim iluzionar i prshkruan po ashtu edhe
vetit objektive t qnies njerzore duke i prshkruar t njjtat n nj
dimenzion imagjinar.
Autorja
1 Aligieri, Dante, La divina Commedia, Komedia Hyjnore, Argeta-LMG, Tiran

2006, faqe 16
Faqe 2 nga 10

Prmbajtja
Hyrje ......................................................................................................
.... 2
1. Ferri ..............................................................................................
.. 4
2. Purgatori ......................................................................................
... 5
3. Parajsa ..........................................................................................
... 6
L I T E R A T U R A .......................................................................
7
BIOGRAFIA E AUTORIT .............................................................
8

Faqe 3 nga 10

1. Ferri
Duke br prshkrimin n vetn e par, autori prshkruan vetn e tij n
nj mosh tridhjet e pes vjeare ku gjendet i humbur n nj pyll t
errt. Plotsisht i pashpres, se far t verpoj, papritmas i shfaqet hija
Virgjilit (poet latin) si ndihmes nga Beatriqja.2 Virgjili dhe Dantea
zbresin n ferr, pjes kjo e jets s amshueshme e dedikuar pr
mkatart. Dante ferrin si fenomen imagjinar e prkufizon n nnt
rrath, ku prshkallzimi i ktyre rrathve sht i dedikuar sipas peshs
s mkateve. Kto rrath dante i ka emruar secilin nga ta. Kshtu rrethi
i par i ferrit n veprn e tij emrohet si Limbi. N Limb jan drguar
mkatart t cilt kan qen t papagzuar dhe rrjedhimisht jasht
mshirs s Zotit.
Rrethi i dyt nuk sht emruar literalisht, mirpo i njjti sht dedikuar
pr mkatart e epshit. T pasionuarit pas epshit t tyre gjykoheshin nga
2 sht personazh t ciln Dante e adhuron dhe njkohsisht sht symbol I
dashuris pr Zotin. (Letrsia e Vjetr dhe e Mesjets, Kujtim Rrahmani, Kujtim M.
Shala, Botime Shkollore Albas, Prishtin, 2014, faqe 166)
Faqe 4 nga 10

tre gjyqtar: Minosi, Eauku dhe Radamantin. Personazhet e pasionimit

epshor n kt pjes t prozs ishin Semiramisi, Helena, Tristani etj.
N rrethin e tret dyert e ferrit jan t siguruara nga erberi. Ai ishte
qen me tre krena. T dnuarit ktu ishin t sistemuar nga shkaku i
padrejtsis shoqrore. Ktu autori e ndrlidh rndsin e s drejts n
kolektivitet. Kshtu q ai duke br nj ndarje, guelfve t bardh dhe
zez (prkrahsit e Kishs s Roms). Dante vetn e fut n guelft e
bardh t kryesuar nga familja erki.
Rrethi katrt nga Dantea sht prshkruar si vend pr dnimin e
koprracve dhe dorlshuarve. Me kt Dante tregon ekstremitet e t
dy taboreve, ata q me egon e tyre nuk kan dhn asgj pr t tjert,
dhe n ann tjetr, ata t cilt duke prbuzur ajo q iu sht dhn
paskajshmrisht me shpenzimet q i bn i jan nnshtruar epsheve t
tyre.
Rrethi i pest ishte venddnim pr njert t inatosur t cilt nga mllefi i
tyre i brendshm i kan shkaktuar dm t tjerve. Kshtu q n nj
mnyr metaforike autori i prshkruan veprat e tyre si bartje e
shpirtarve prmes Knets s Sitgjes.

Rratht e gjasht, shtat dhe tet prfshinin m shum breza pr shkak

t peshs s mkateve t njerzve q vuanin dnimin e tyre n ferr.
Autori i prfshin individt t cilt e mohonin prkohshmrin e jetess
s tyre n kt bot. Duke i udhhequr mendimi i pavdekshmris, ata
dnoheshin pr shkak t mohimit t vdekjes si fakt. Po ashtu n kto
rrath si t pandehurit e bots s amshueshme n ferr ishin tirant,
vrassit, cubat dhe ata q mohonin pasurin e tyre. Po ashtu t dnuarit
n kto rrath ishin kundrshtart e Zotit, kundrshtart e Natyrs,
Faqe 5 nga 10

fajdexhit, mashtruesit e femrave, simojakt (tregtuesit e gjrave t

shtrenjta), falltort, batakijt, hipokritt, hajdutt, kshilltart dinak
dhe mbjellsit e ndasive.

2. Purgatori
Pas udhtimeve t tmerrshme npr ferr, t dy poett i ngjiten malit t
purgatorit. Purgatori ka 7 rrath, ku bhet pastrimi i shpirtit prmes
vuajtjeve t pendess.3 Aty Dantja i ndan fajet sipas teoris s Platonit,
ku si thot ai, njeriu mkaton nga rregullimet e dashuris me tepri
(mendjemadhsia, ku njeriu e do s teprmi vetveten; smira, kur i do t
keqen tjetrit ; zemrimi, kur do t hakmerret etj) ; kur dashuron me
pasion t tepruar (koprracia, kur njeriu do pasurin apo shpenzimet e
teprta ; gruksia, kur njeriu do m shum se sa duhet gojn e vet;
epshet e tyre).4
Pr dallim nga ferri, purgatori kishte shtat rrath n t cilt po ashtu
mkatart dnoheshin pr t bmat e tyre t liga. Dante si nj nga
kriteret pr dnimin e tyre e thekson vonesn e tyre pr pendimin mbi
veprat e tyre. N kt pjes t veprs autori bn prshkrimin e
dnimeve dhe sanksionimin e tyre prmes personazheve t veanta. Pra
pr dallim nga pjesa e ferrit, ku aty m tepr prgjithsohen t dnuarit,
ktu Dante i personifikon protagonistt e mkateve t dnueshme.
Purgatori prshkruhet edhe si pjes e pastrimit t mkateve t t
dnuarve t cilt duhet t prfitojn nga mshira e Zotit.

3 http://www.mesoshqip.org/2013/04/referati-i-vepres-komedia-hyjnorenga.html#ixzz4JD081h4i
4 Po aty
Faqe 6 nga 10

3. Parajsa
Pjesa e tret e veprs s aligerit, respektivisht poezia e tij alegorike e
prbr nga triologjia, flet pr Parajsn si nj dimension tjetr. Kjo
pjes prshkruhet si dimensioni sublime I bots s amshueshme, pr
t ciln besohet n t mirn absolute. Kshtu q Parajsn autori e
prshkruan sit prbr nga dhjet qiejve.
Sipas prshkrimit poetik, Qielli i Par, apo ndryshe si sht quajtur
Hna, prbhet nga banort me detyr ruajtse. Pra ata jan pararoja
e Parajass. Qielli i Dyt, apo Mrkuri sht prshkruar si vend i
banorve reformues dhe vuajts padrejtsisht. Pra ky qiell i sht
dedikuar atyre q jan prpjekur pr ta br shoqrin m t mir
dhe m t drejt, mirpo pr shkak prpjekjeve t tyre ata kan
vuajtur padrejtsisht.
Qielli i tret, apo Afrdita i sht dedikuar banorve t dashuruar. Pra
dashuria si vler njerzore sht mbisunduese n kt qiell. Qielli i
katrt, apo Dielli sht dedikuar pr banor t menur e me dituri t
mdha. Qielli i pest, apo Marsi i sht dedikuar lufttarve t s
vrtets. Qielli i Gjasht, apo Jupiteri sht grad e banorve
sundumtar t drejtsis. Qielli i Shtat, apo Saturni sht vendbanim i
teologve dhe murgjve, t cilt t gjith jetn ia kushtuan besimit t
iltr t tyre.
Qielli i Tet, apo Lmshi i Yllit sht dimension i dedikuar pr
ngadhnjyesit n t mir. Qielli i Nnt, apo i Krijuesit, i sht
dedikuar

perndis

dhe

engjujve.

Dhe

Qielli

Dhjet,

apo

Empirikve, sht vend i Limit t Drits dhe Trndafilit t Zjarrt, t

cilin e prbnin banort hyjnor.

Faqe 7 nga 10

Pra me kt rnditje t bots s mir, at pa mkate dhe me drejtsi,

autori i ka rnditur t njjtat sipas kontributit shoiqror dhe atij
hyjnor apo teologjik.

LITERATURA
Aligeri, Dante, Komedia Hyjnore, Shtpia Botuese Argeta-LMG,
Tiran 2006
Rrahmani, Kujtim, Shala M. Kujtim, Letrsia e Vjetr dhe e
Mesjets, Botime Shkollore Albas, Prishtin, 2014
Portali Mso Shqip - http://www.mesoshqip.org/2013/04/referati-ivepres-komedia-hyjnore-nga.html#ixzz4JD081h4i
Enciklopedia Wikipedia, edicioni n gjuhn shqipe Dante Aligeri vegza:
https://sq.wikipedia.org/wiki/Dante_Alighieri

Faqe 8 nga 10

BIOGRAFIA E AUTORIT

Dante Alighieri (sq. Dante Aligieri) lindi n Firence,

midis 14
majit dhe 13
qershorit 1265 vdiq
n Ravena m 14
shtator 1321).
Ishte poet, shkrimtardhe politikan italian. Konsidrohet si
poeti m i madh i Italis.5
Pati nj jet shum t mundimshme, vdiq n ekzil larg nga
qyteti i tij i lindjes. Dantja sht autori i Komedis
Hyjnore (Divina Commedia), e cila merret si kryevepr,
si antonomasi e letrsis t t gjitha kohrave.
Dante Aligieri jetoi n prag t Rilindjes Evropiane, e Portret i Dantes nga
Sandro Botticelli
cila lindi titan t vrtet pr nga forca e mendimit
dhe e pasionit, pr karakterin dhe diturin e shumanshme. Perndimi i
Mesjets feudale dhe afrimi i epoks s sotme, u shnua nga nj figur
vigane. Ky sht italiani Dante, m i madhi poet i Italis, nj nga figurat m
gjeniale t letrsis botrore, poet i fundit i Mesjets dhe njkohsisht poeti
i par i kohs s Re. Konsiderohet si babai igjuhs italiane. Biograft thon
se jo vetm letrart dhe njerzit e kulturuar, por dhe njerzit e thjesht
lexonin dhe msonin prmendsh pjes nga Komedia Hyjnore.

5 Enciklopedia Wikipedia, edicioni n gjuhn shqipe Dante Aligeri vegza:

https://sq.wikipedia.org/wiki/Dante_Alighieri
Faqe 9 nga 10

Si personalitet krijues, me ndjenja t zhvilluara atdhetare, Dantja udhhiqej

nga besimi se poezia duhet ti shrbente popullit, t ishte pasqyrim i
ngjarjeve politike dhe n funksion t ndrtimit t nj shoqrie m t
prparuar. Sipas Dantes, njeriu duhej t lirohej nga kufizimet fetare dhe t
synonte drejt shprehjes s lir t mendimeve dhe t ndjenjave t tij, si dhe
drejt zgjimit t vetdijs qytetare e politike. Vetm kshtu do t mund t
zotronte, sipas tij, humanizm dhe demokratizim n marrdhniet m
njerzit e tjer. Pjesmarrja aktive n jetn shoqrore e politike t Firencs
i siguroi Dantes karrier t shpejt e t ndritshme, por ndoshta edhe
goditjen m t madhe e m t dhimbshme t jets s tij.

Faqe 10 nga 10