Professional Documents
Culture Documents
ჟურნალი ემაოსი 2008 წ .
ჟურნალი ემაოსი 2008 წ .
emaosi
EMMAOS
emaosi
saredaqcio kolegia:
REDAZIONE:
Levan Abashidze
levan abaSiZe
Redattore responsabile
pasuxismgebeli redaqtori
manana andriaZe
levan begiSvili
gabriele bragantini
zurab kiknaZe
merab RaRaniZe
nodar ladaria
Jurnali gamodis
2004 wlidan
weliwadSi orjer
Manana Andriadze
Levan Begishvili
Gabriele Bragantini
Merab Gaganidze
Zurab Kiknadze
Nodar Ladaria
#1
EMMAOS
La rivista semestrale,
esce dallanno 2004
ISSN 1512-2069
misamarTi:
abesaZis q. 4
0175 Tbilisi
tel.: 996050
Indirizzo:
v. Abesadze 4
0175 Tbilisi
tel: 996050
e-mail: dialogi_ge@hotmail.com
www.dialogi.gol.ge
Foreword
Two of them were going that very day to a village named Emmaus,
which was about sixty stadia from Jerusalem. And they were conversing with each other about all these things which had taken place.
And while they were conversing and discussing, Jesus Himself approached, and began traveling with them. But their eyes were prevented
from recognizing Him.
And He said to them, What are these words what are you exchanging with one another as you are walking? And they stood still, looking
sad.
And one of them, named Cleopas, answered and said to Him, are
you the only stranger in Jerusalem unaware of the things which have
happened here in these days?
winaTqma
imave dRes, roca es ambavi moxda, orni midiodnen
ierusalimidan erT sofelSi, romelsac emaosi erqva.
midiodnen gzaze da daRonebulni erTmaneTSi
saubrobdnen imaze, rac im dReebSi ierusalimSi moxda.
da am saubarSi TviT ieso aemgzavra maT, magram maTi
Tvalebi Sepyrobili iyo da maT ver icnes igi.
da hkiTxa maT: ra moxda, rom ase daRonebulni
laparakobT?
da erTma maTganma, kleopam, upasuxa: ucxoTagan Sen,
erTaderTma, ar ici, ra moxda iq am dReebSi?
In this magazine you can find conversation and discussion of Christians of different generations, denominations and cultures - discussion
and dialogue we all need.
On our way we are conversing and discussing with each other about
all these things which had taken place.
Sommario
Sinaarsi
1. Scripture
St. John Chrisostom. Comments on Gospel according to St.
Matthews (The Transfiguration) .................................................... 8
wminda werili
1.- ioane oqropiri. maTes saxarebis
ganmarteba (feriscvaleba) ............................................... 8
ioane oqropiri
11
ioane oqropiri
10
***
2. da feri icvala maT winaSe, da gabrwyinda misi saxe,
rogorc mze; xolo misi samosi gaxda TeTri, rogorc
naTeli.
3. da aha, eCvenaT maT mose da elia, romlebic
saubrobdnen masTan.
4. miugo petrem da uTxra iesos: ufalo, kargia
CvenTvis aq yofna. Tu gnebavs, gavakeTebT aq sam karavs:
erTs SenTvis, erTs mosesTvis da erTs eliasTvis.
5. da vidre igi amas ambobda, aha, naTelma Rrubelma
daCrdila isini, da aha. xma iyo Rrublidan: ese aris Ze
Cemi sayvareli, romelic saTnoa CemTvis, misi ismineT.
petre ambobda: gavakeTebT aq sam karavs , xolo
RmerTma naTlis Rrublis xelTuqmneli karavi misca da
daamowma Tavisi Ze sayvareli: ese aris Ze Cemi sayvareli,
romelic saTnoa CemTvis, misi ismineT.
ioane oqropiri
12
13
15
sergeiaverincevi
14
***
warmarToba istoriulad win uswrebs bibliuri
gamocxadebis stadiebs swored warmarTobidan mouxmo
RmerTma abraams "mamas yovelTa morwuneTa" (rom. 4:11),
da warmarTi erebi moeqceodnen ra qristianobaze,
imeorebdnen abraamis "gamosvlas" misi gvarovnuli
yofidan. warmarToba SemdgomSic Tanacxovrobs
bibliur rwmenasTan, rogorc misi gardauvali foni,
rogorc misi cduneba, romelic marad brundeba,
rogorc bunebis inercia, romelic saswauls
ewinaaRmdegeba, rogorc mizidulobis Zala, romelic
imwams gaxsenebs Tavs, roca Seneldeba frenis Zalisxmeva.
warmarToba Cven dReebSic aq aris da lamobs bibliur
rwmenaze metad sicocxlisunariani gamodges,
magaliTad, gnosticizmis aTvisebuli niu eijis (New Age)
formiT. rogorc gviandel romis imperiaSi, warmarToba
da sruli urwmunoeba erTmaneTSi iyofen adamianTa
gulebze batonobas..
ra aris warmarToba? viyoT samarTlianebi
warmarTobis mimarT is "bunebrivia". misTvis ucxoa
ontologiuri arakomunikalurobis, yofierebis
doneebs Soris komunikaciis gawyvetis arabunebrivi
17
sergeiaverincevi
samoZRvro
azriT,
sruliad
SeuZlebelia
warmarTobisTvis, vinaidan warmarTuli azrovnebisTvis
sruliad gaugebaria, ratom unda gauziaron
RmerTebma Tavisi saidumloeba adamians da amiT
daarRvion distanciis paTosi?
rasakvirvelia, sxvadasxva warmarToba arsebobs da
isini erTmaneTisgan didad gansxvavdebian. magaliTad,
misteriul kultebSi, egviptisa da da indoeTis
qurumul doqtrinebSi, orfizmisa da piTagoreizmis
mimdinareobebSi ufro Tamami damokidebulebaa
RmerTebis saidumloTa mimarT. magram aRsaniSnavia, rom
es damokidebuleba mxolod rCeulTTvis iyo daSvebuli
da sazogado normas ar warmoadgenda. warmarTuli
normis Tanaxmad, adamianisTvis sruliad sakmarisia, Tu
xmebi sxva samyarodan mas rCevas miscemen mis sakuTar
adamianur saqmeebSi, rasac Cveulebriv orakuli
akeTebda. es cxovrebiseuli sibrZne, rac ar gamodis
bunebis sazRvrebidan, aris warmarTobis saRi azri.
adamianurad gasagebi SiSi da gaubedaoba miRmierisadmi
xels uSlida warmarTobas "ideebis evoluciis" gziT
ganeviTarebina monoTeizmis elementebi mis srul
gamarjvebamde. Tumca monoTeizmis elementebs Cven
vpoulobT warmarTobis nebismier formaSi,
gansakuTrebiT arqaulSi da mis sapirispiro
filosofiurad gadamuSavebul formebSi. uzenaesi, Tu
is arsebobs (da gansakuTrebiT Tu is marTlac arsebobs),
imdenad maRla sufevs, rom mas xmas ver miawvden, da misi
xsenebac ki miutevebeli faux pas (frang. - gadacdoma) aris;
uzenaesi imdenad didia, rom SeuZlebelia adamians
masTan rame saqme hqondes. ai, adgilobrivi RmerTi, suli,
demoni
Sesabamisi da realuri partnioria
adamianisTvis. rac ufro dabalia safexuri Cems zemoT
arsebul kibeze, bunebrivia, miT axloa is CemTan.
logikuria, verafers ityvi! miT ufro gasaocaria, Tu
rogor mkveTrad uaryofs biblia am logikas.
16
19
sergeiaverincevi
18
21
sergeiaverincevi
20
***
da mainc ra aris gamocxadeba, RvTis sityva sakuTar
Tavze, misi iniciativa qmnilebasTan dialogSi?
iudaizmi da islami amas calsaxad upasuxeben:
gamocxadeba aris teqsti, wignTa wigni, Sesabamisad Tora
(da mTlianad Tanaki) an yurani. gamocxadeba
materializebulia teqstSi, masSia Cadebuli da
ganfenili. misi pirveli asodan bolomde. SemTxveviTi
araa, rom ebraul religiur tradicias ase uyvars
wminda werilis asoebis gadaTvla da fiqri asoebis
Tvisebebze swored rogorc asoebze maT moyvanilobaze
da gansakuTrebiT maT ricxviT mniSvnelobaze (e.w.
hematria, romelmac gansakuTrebiT didi mniSvneloba
SeiZina kabalistur mimdinareobaSi, magram romelic
manamde da mis gareTac arsebobda). iudaizmisaTvis aseve
araa ucxo wminda werilis winaarseboba kosmosis
Seqmnamde. am ideam saboloo sicxade islamis Teologiur
refleqsiaSi SeiZina: yuranis originali, misi "arqetipi"
arsebobda qveynierebis Seqmnamde, da masTan mimarTebaSi
muhamadis teqsti mxolod aslia.
rogor aris es sakiTxi warmodgenili qristianobaSi?
islamis Teologebma mTeli kacobrioba or nawilad
dayves: warmarTebi da "wignis xalxi" (ahlu l-qiTab). am
meore da umaRles nawilSi maT Tavazianad Seiyvanes
ebraelebTan erTad qristianebi. ramdenad adeqvaturia
es gansazRvreba qristianTa mimarT? amis sasargeblod
mravali argumentis moyvana SeiZleba. qristianebs
gvwams wminda werili, romelsac eklesia inaxavs,
rogorc Caketil, Tavis TavSi dasrulebul teqsts
23
sergeiaverincevi
22
25
sergeiaverincevi
24
***
amgvarad, RmerTi gadalaxavs ra ontologiur
arakomunikabelurobas, qristeSi gvesaubreba da
gvismens Cven ("Sen, romelma codvaTagan ganxseni mariami
[magdalineli] da ismine avazakis" ase mimarTavs qristes
Suasaukuneebis cnobili sekvencia "dRe risxvisa"). ra
enaze xdeba es dialogi? Cven adamianur enaze
vlaparakobT da sxvagvarad ar SegviZlia. da Cveni
zeciuri mosaubre, Tavisi ganuzomeli zeciuri
windaxedulobiT mogvmarTavs Cven imave enaze erTaderT
enaze, romlis gagebac Cven SegviZlia. sityva RvTisa
aris sityva RmerTkacisa.
raSi mdgomareobs gamocxadebis qristianuli gagebis
specifika iudaidaizmTan da islamTan Sedarebisas?
pirveli is, rom qristianobisTvis imTaviTve ucxoa
gansakuTrebuli sakraluri enis koncepcia, romelzec
mxolod aris SesaZlebeli metyvelebdes wminda
gamocxadeba. iudaizmisTvis es ena ebraulia, islamisTvis
arabuli; orive am religiis mixedviT (gansakuTrebulad
islamis), wminda werilis Targmna mTlad daSvebuli
araa. erTi ebrauli legendis mixedviT, werilis
berZnuli Targmanis (septuagintis) gaCenis dRe Sav dRed
aris miCneuli. amis sapirispirod, saxareba Tavidanve
gaCnda, rogorc iesos Sesaxeb gadmocemis arameulidan
berZnulad naTargmanebi, rogorc "inkulturaciis"
produqti, rogorc Targmaneba am sityvis farTo
gagebiT. qriste arameulad laparakobda; gadmocemis
mixedviT, maTes saxarebis pirveli versia arameulad
daiwera; magram eklesiis mier Senaxuli oTxive
27
sergeiaverincevi
26
***
rwmena gamocxadebisa, romelic gamoTqmulia
metyvelebaSi, sityvaSi, romelic ara marto xorciel
iqmna (i. 1:14), aramed garkveuli azriT sityvebadac,
metyvelebad, teqstad, - udides pativs miagebs
metyvelebasa da sityvebs. Zveli egzegeza, romelic
aswavlida wminda werilis oTxi sazrisis Sesaxeb
pirdapiri, igavuri, zneobrivi da "anagogiuri" (anu
[***2] kenozisi (kenoturi) - berZnuli sityvaa 6X<TF4H ,
niSnavs dacarielebas. Ze RmerTTan dakavSirebiT aRniSnavs
mis uaRres Tavmdablobas, rodesac saRvTo didebis mqonem ar
iukadrisa monis (e.i. adamianis) xatis miReba. termini
momdinareobs pavle mociqulis sityvebidan: "Tavi Tvisi
daimdabla (
) da xati monisa miiRo" (filip.
2,7).
29
sergeiaverincevi
sulis amRyvanebeli gamouTqmel simaRleebamde), gamoxatavs mtkice da cocxal rwmenas imisa, rom
dawerili principialurad gasagebia, wakiTxvadia da
sandoa, rom is iZleva safuZvlian azrs, sulerTia,
romel doneze moZraobs mkiTxveli pirdapiri gagebis
maxloblad Tu igavTmetyvelebis Soreul mxareSi,
zneobis siRrmeebSi Tu mistikis simaRleebSi.
rasakvirvelia, codviTa da umecrebiT dabnelebuli
gonebisTvis wminda werili SeiZleba gaugebari da
ucnauri iyos, is SeiZleba sruliad arasworadac iqnas
gagebuli (RmerTma dagvifaros), magram yoveli amgvari
empiriuli vergageba meoradia: TavisTavad RvTis
gamocxadebis sityva Tavad sicxade, Tavad gaxsnilobaa,
Tavad sandoobaa. bibliaSi erT RmerTs aqvs epiTeti,
romelic ar SeiZleba hqones arcerT warmarT RmerTs.
is aris "sarwmuno" (mag. meore rj. 7:9, 32:4). gamocxadebis
WeSmariteba aris ara abstraqtul-upirovno,
"gnoseologiuri adeqvaturoba" (adaequatio intellectus ad
rem), aramed swored sarwmunooba dadebul aRTqmasTan,
sarwmunooba pirovnuli dialoguri urTierTobis
SigniT. am mxriv Zalian sainteresoa WeSmaritebis cnebis
bibliur-ebrauli semantika. sityviT "WeSmariteba",
8ZJ,4", veritas, septuagintasa da vulgatis droidan
moyolebuli, tradiciulad gadmoicemoda ebrauli
emeT ; magram axali mTargmnelebi sul ufro xSirad
Targmnian mas (yovel SemTxvevaSi mraval konteqstSi)
rogorc "sarwmunooba". nebismier SemTxvevaSi, es sityva
igive Zirisaa, rac sityvebi emunah "sarwmunooba, rwmena",
neeman "sarwmuno" da aseve amen, "amin". amgvari
paralelebi, erTis mxriv gamoTqmulis WeSmaritebasa da
mis sarwmunoobasTan an "samarTlianobasTan" sxva enebSic
, franguli cest just", rac
gvxvdeba (rusuli "
niSnavs es sworia, WeSmaritia), magram bibliis enaze es
Tanxvedra
gansakuTrebiT
gamomxatveli
da
Tanmimdevrulia.
28
***
31
sergeiaverincevi
30
32
sergeiaverincevi
fericvalebis saidumlo
33
levan abaSiZe
feriscvalebis saidumlo
Sesavali
Taboris mTaze momxdari feriscvaleba uflisa
umniSvnelovanesi ambavia ieso qristes amqveyniur
cxovrebaSi. am ambis Sesaxeb oTxidan sami saxareba
mogviTxrobs, xolo aRmosavleTis marTlmadidebelma
eklesiam feriscvaleba Tormet udides dResaswaulSi
Seiyvana da is yovelwliurad 6 agvistos
idResaswauleba.[**1]
eklesiis wminda gadmocemaze daveyrdnobiT Cven
SevecdebiT gavceT pasuxi kiTxvebs: ra moxda Taboris
mTaze? raSi mdgomareobs am ambis mniSvneloba
qristianTaTvis?
Cven gamokvlevas sam nawilad davyofT. pirvelSi
.[**1] bevri getyviT, rom feriscvaleba 19 agvistos
idResaswauleba, rac arasworia. eklesia dResaswaulobs 6
agvistos, oRond iulianes (Zveli) an grigorianuli (axali)
kalendris mixedviT. magaliTad, konstantinopolis,
aleqsandriis sapatriarqoebi, eladis da rumineTis eklesiebi
dResaswauloben axali kalendriT 6 agvistos, xolo
saqarTvelos, ruseTis da ierusalimis sapatriarqoebi am
TariRs dResaswauloben aseve 6 agvistos, oRond Zveli
kalendriT. gansxvaveba or kalendars Soris 20-e da 21-e
saukuneebSi Seadgens 13 dRes, anu, rodesac Zveli kalendriT
6 agvistoa, imave dRes axali kalendriT 19 agvistoa. vinaidan
saqarTvelos eklesia faqtobrivad orive kalendars
erTdroulad misdevs, anu Zvel kalendars RvTismsaxurebaSi,
xolo axal kalendars sadag metyvelebaSi, amitom imis
magivrad, rom iTqvas, "Cven vdResaswaulobT 6 agvistos Zveli
kalendris mixedviT", iTqmis, "vdResaswaulobT 19 agvistos",
rac Zveli da axali kalendris aRrevaa. aseTive aRrevaa
imis gancxadeba, rom marTlmadidebluri Soba 7 ianvarsaa;
qriste xom ocdaxuT dekembers iSva beTlemSi.
34
levan abaSiZe
fericvalebis saidumlo
35
37
levan abaSiZe
fericvalebis saidumlo
36
2. RvTis gamocxadeba
qristianTa rwmenis mixedviT, ieso qriste iyo sruli
RmerTi da sruli kaci (adamiani): mwams ... ufali ieso
qriste, ... RmerTi WeSmariti RvTisagan WeSmaritisa"
amboben qristianebi mrwamsis warmoTqmisas. ieso
nazareveli, romelsac xedavdnen, usmendnen da xeliT
exebodnen, ar iyo oden adamiani (litoni adamiani); aramed
ieso qristes pirovnebaSi iyo sruli RmrTeeba. sxva
sityvebiT, qristianoba amtkicebs, rom erTi iudevelis
fizikurad SemosazRvrul adamianur pirovnebaSi,
romelsac yoveli CvenTaganis darad hqonda dabadebis
weli, garkveuli simaRle, wona, Tmis da Tvalis feri,
- "mkvidrobda RmrTeebis mTeli sisrule xorcielad" .
ieso qristes amqveyniuri cxovrebis dros misi
RmrTeeba umeteswilad dafaruli iyo. im aTasobiT
adamianTaTvis, vinc ieso ixila da mas mousmina, is
oden adamiani iyo, ieso nazareveli, iosebis da mariamis
Svili. aRdgomamde da sulTmofenobamde, misi mowafeebic
ki ver acnobierebdnen bolomde, vin iyo maTi
maswavlebeli.
mociqulebi amboben: Cven vixileT RmerTi". RvTis
xilva, rac SeuZlebelia Zveli aRTqmis mixedviT [***2],
SesaZlebeli xdeba sityvis gankacebis Semdeg. is monis
saxiT movida da SesaZlebeli gaxda gvexila RmerTi.
misi adamianuri buneba faravda RvTaebriv bunebas, im
39
levan abaSiZe
fericvalebis saidumlo
38
41
levan abaSiZe
fericvalebis saidumlo
40
43
levan abaSiZe
fericvalebis saidumlo
42
44
ioane ziziulasi
Pioane ziziulasi
evqaristia: zogierTi bibliuri aspeqti[*]
winaswari SeniSvnebi
axali aRTqmis mowmoba evqaristiis Sesaxeb Zalian
mwiria da misi gansakuTrebuli bunebis mizeziT, misi
ganmarteba sakmaod Znelia. es mowmoba SemosazRvrulia,
radgan uflis trapezobis Sesaxeb erTaderTi
pirdapiri da cxadi naambobi saxarebaTa mxolod
ramdenime striqonSia moqceuli (mk. 14:17 da Semdg., mT.
26:20 da Semdg., l. 22:15 da Semdg.) da, garda amisa, pavle
mociqulis korinTelTa mimarT pirvel epistoleSi
(11:23 da Semdg.). rac Seexeba formas, romelic
mociqulTa droindel eklesiaSi evqaristiis
aRsrulebas mieca saidumlo serobis struqturidan
gamomdinare da masze dayrdnobiT, mis Sesaxeb kidev
ufro naklebi ram viciT. saocaria, rom adreqristianul
wyaroebSi evqaristiis garSemo Zalze mcirericxovani
cnobebi moipoveba. wyaroTa simcire Zneli asaxsnelia
SesaZlebelia, eklesia saidumlod inaxavda evqaristias,
raTa araqristianTa mzerisagan daecva is, an im
bunebrivi tendenciis gamo, romlis Tanaxmad ganxilvas
ar saWiroebs is [**1], rac saerTo cxovrebis birTvs
warmoadgens da isedac yvelasaTvisaa cnobili[**2],.
orive SemTxvevaSi axali aRTqmis erTgvari dumili
warmoaCens eklesiis saidumloebasa da evqaristias
Soris pirdapir kavSirs, rac mniSvnelovan siZneles
[*] ibeWdeba naSromis I Tavi. gagrZeleba Semdeg nomerSi.
Targmani Sesrulebulia Jurnalidan "" 24, 1990.
**1 am problemasTan dakavSirebiT ix.: Allmen, J.-J. von Essaie
sur le repas du Seigneur. Neuchtel-Paris, 1966, p. 12 ss.
**2 unda aRiniSnos, rom qristianobis pirvel saukuneebSi
araTu evqaristiis ganmarteba ar arsebobda, aramed TviT
eklesiisac ki.
evqaristia
45
46
ioane ziziulasi
evqaristia
47
49
ioane ziziulasi
evqaristia
48
51
ioane ziziulasi
evqaristia
50
**4 ix. Sesaq. 9:4; levit. 17:11; meore rj. 12:23; iezek. 39:17;
ebr. 13:11.
53
ioane ziziulasi
evqaristia
52
55
ioane ziziulasi
evqaristia
realoba gaxda?
am SekiTxvaze, romelic mravali saukunis
ganmavlobaSi evqaristiis garSemo diskusiebis ukana
planze idga[**7], axali aRTqma erTaderT SesaZlebel
pasuxs gvTavazobs: Cven mas adreqristianuli eklesiis
pnevmatologiaSi vpoulobT.
vinc axal aRTqmas erT mTlianobad aRiqvams, ar
gauWirdeba imis gageba, rom qriste eklesiis istoriul
ganzomilebasTan dakavSirebul egzistenciur
realobad swored suliwmidis wyalobiT iqceva: axal
aRTqmaSi qristes gankaceba suliwmidis qmedebadaa
warmodgenili (m. 1:20, l. 1:35). qristes miwieri msaxureba
iwyeba mtkicebiT, rom ieso aRvsilia suliT (l. 4:1).
aseve, esqatonic garemomcvel sinamdvileSi yovelTvis
suliwmidiT aRwevs. sulTmofenoba, aRdgomidan
ormocdameaTe dRe, sulis gansakuTrebuli da
upiratesi mofenis dRe, aRwerilia rogorc ukanaskneli
dReebi (saqme. 2:17) da es winaswarmetyvel ioilis
esqatologiur molodins exmianeba (ioili. 2:28-32).
sazogadod, eklesiisa da, kerZod, evqaristiis uSualo
sawyisi sulTmofenobis dRea (saqme, 2; 46). sulTmofena
evqaristiis bunebrivi garemoa.
saidumlo serobis Sesaxeb sinoptikuri saxarebebis
(maTe, markoz, luka, - mTargm.) cnobebSi suliwmida ar
moixsenieba. saxarebebi mogviTxroben serobis Sesaxeb da
ar cdiloben am movlenasa da eklesias Soris kavSiris
dadgenas. rac Seexeba suliwmidis rols, masze araferia
naTqvami: saxarebebidan sruliad gasagebia, rom
serobaze mowveul mowafeebs ar SeeZloT misi sazrisisa
da mniSvnelobis gageba, razec maTi Semdgomi qceva
metyvelebs. magram meoTxe saxarebaSi, romelic ukve
54
57
ioane ziziulasi
evqaristia
56
59
ioane ziziulasi
evqaristia
58
61
ioane ziziulasi
evqaristia
60
62
ioane ziziulasi
epistole diognetesadmi
63
ucnobi avtori
epistole diognetesadmi
winaTqma
Txzuleba, romelis Targmnasac qvemoT vaqveynebT,
qristianuli literaturis erT-erTi uadresi Zeglia.
igi mimarTulia vinme diognetesadmi, romelsac surs
WeSmariteba gaigos qristianuli sarwmunoebis Sesaxeb.
avtori "epistolisa" ucnobia, Tumca TviT Zeglidan
cxadi xdeba, rom saqme gvaqvs mociqulTa uSualo
mowafis SromasTan. Txzulebis bolo nawilSi avtori
ase mimarTavs diognetes: "ara vqadageb raime ucxos, arc
ugunurad veZieb rasme, aramed radganac mowafe viqmen
mociqulTa, var moZRvari xalxTa, rac gadmomeca,
gadavcem imaT, romlebic Rirsulad daemowafnen
WeSmaritebas" (berZnuli teqsti ix. patrologia greka
(pg). 2, gv 1181 a). mkvlevarebi n. bonveCi da r. konoli
miiCneven, rom epistoles avtori aris wm. ipolite
romaeli, rac Txzulebas III s-Si Seqmnil Zeglad
warmoaCens. p. andrisenis azriT, avtori unda iyos
qristianuli apologetikis pirveli warmomadgeneli
kodrate (II s-is I naxevari), romlis Sesaxeb cnobebs
gvawvdis IV s-is cnobili saeklesio istorikosi evsebi
kesarieli. p. andriseni fiqrobs, rom xsenebuli
epistole gulisxmobs swored kodrates mier daweril
"apologias", romelic dakargulad iTvleba. yuradRebas
iqcevs is, rom kodrate tradiciulad mociqulTa
mowafed aris miCneuli. mogvaqvs evsebis sityvebi:
"[traianes Semdeg] ailios hadrianem miiRo
xelisufleba. swored misdami warmosTqva sityva
kodratem (berZn. kodratos; laT. kvadratus), romelmac
SeTxza apologia Cveneuli RvTismsaxurebisa
("apologian s ntaqsas hiuper tes kaThemas Teosebeias"),
65
ucnobi avtori
epistole diognetesadmi
64
ediSer WeliZe
66
67
ucnobi avtori
epistole diognetesadmi
epistole diognetesadmi
69
ucnobi avtori
epistole diognetesadmi
68
71
ucnobi avtori
epistole diognetesadmi
70
73
ucnobi avtori
epistole diognetesadmi
72
***
mxecebs miugdes [qristianebi], rom uareyoT ufali,
magram ver sZlies maT. nuTu ver amCnev, rac ufro metad
tanjaven maT, ufro da ufro mravldebian? amgvarni
saqmeni kacTagan rodi xdeba. RvTis Zlierebaa yovelive
es da niSnebia misi movlinebisa.
gana saerTod icoda vinmem, ra aris RmerTi, mis
mosvlamde? an iqneb Rirsadsarwmuno filosofosTa
carieli da fuWi sityvebi gesaTnoeba, romelTagan zogi
cecxls ambobs RmerTad (swored imas uwodeben RmerTs,
raSic moeliT maT Sesvla), zogi wyals, sxva kidev sxva
stiqions, Tumca eseni Tavad arian RvTisgan qmnilni. Tu
sarwmunoa romelime am sityvaTagan, SeiZleboda
msgavsadve RmerTad dagvesaxa yvela qmnileba. magram es
yovelive matyuaraTa zmaneba da cTomilebaa. kacTagan
aravis uxilavs RmerTi, arcTu Seucvnia igi. TviT
[***4] aq teqsts aklia. momdevno nawilidan Cans, rom avtori
qadagebs mowameTaTvis.
75
ucnobi avtori
epistole diognetesadmi
74
77
ucnobi avtori
epistole diognetesadmi
76
78
ucnobi avtori
limonari
79
81
ioane mosxi
limonari
80
83
ioane mosxi
limonari
82
* * *
(63-63) g Txrobdes amba stefane xucisaTvis, romeli
iyo lavrasa Sina wmidisa saba ssa, viTarmed dResa
Sina erTsa, jda ra igi senaksa Sina Tvissa, gamoecxada
mas eSmaki pirispir da hrqua mas: warved amier lavriT,
rameTu arara sulier sargebels hpoveb aqa.
maSin miugo berman da hrqua: ara dagemorCilo Sen,
rameTu me uwyi ukeTureba Seni, aravisTvis sulisa
sargebelsa iurvi da arca visT s marTalsa zraxav da
arca gebavs cxovreba kacisa , Tu viTar SeuZlo.
da kualad iyo beri igi mjdomare savarZelsa zeda
da ikiTxvida wignsa, da kualad gamoecxada eSmaki igi
da hrqua: warved amier lavriT.
hrqua mas berman: ukueTu WeSmaritad gnebavs warslva
Cemi amier, maSa SeZren savarZelni ese, romelsa zeda
vzi, da warvide.
maSin yo eSmakman man savarZeli igi da mas zeda
mjdomare beri, mimomavali senaksa Sina.
maSin viTarca ixila berman RonisZiebiT ucneba
igi eSmakisa mis, hrqua mas:
odesRa esreT moswrafe xar warslvasa Cemsa amier,
aha esera WeSmaritsa gety Sen, vidre sikvdiladmde
ara dauteo adgili ese Cemi.
da adga igi da yo locva , da eSmaki igi, viTarca
kuamli ganqarda.
(64) samni vinme berTaganni movides amis amba
stefanessa da zraxvides sulTa sargebelisaTvis. xolo
beri dumna. hrques mas berTa maT:
rad araras guety , mamao, rameTu mosrul varT,
ra Ta sargebelgueyos siwmindisagan Senisa.
miugo maT berman da hrqua: SemindveT me mamano da
84
kaliste veari
marili marTlmadideblobisa
saubari episkopos kalistesTan
Tquen xarT marili queyanisai; ukueTu marili igi
ganqardes, raiTame daimarilos. (maTe. 5:13)
1997 wlis seqtemberSi saqarTveloSi stumrad
imyofeboda diokleiis episkoposi da oqsfordis
universitetis profesori kaliste veari (Kallistos
Ware) da oqsfordis universitetis profesori
sebastian broki (Sebastian roke).
diokleiis episkoposi kaliste moRvaweobs
Teatriisa da didi britaneTis marTlmadidebel
eparqiaSi. is marTlmadidebeli Teologiis profesoria
oqsfordis universitetSi da amave dros aris
oqsfordis berZnulenovani mrevlis moZRvari.
episkoposi kaliste aris wmida qalwuli mariamis
sazogadoebis erT-erTi xelmZRvaneli.
kaliste erT-erT im episkoposTagania, romelnic arc
dabadebiT da arc warmomavlobiT ar arian tradiciuli
marTlmadidebeli wiaRidan. episkoposi kaliste Tavisi
saeklesio da Teologiuri moRvaweobiT imis naTeli
magaliTia, rom marTlmadideblobam dRes ukve bevri
mimdevari
SeiZina
dasavleTSi
da
rom
marTlmadideblobis xma da mowmoba "ganuyofeli
eklesiis WeSmaritebisa" (patriarqi barTlome I) unda
ismodes mTel msoflioSi.
Cven vesaubreT episkopos kalistes, Tumca am saubris
gamoqveyneba imJamad ver moxerxda da mas mxolod axla,
Svidi wlis Semdeg, vTavazobT dainteresebul
mkiTxvels.
mRvdeli kaxaber kurtaniZe
levan abaSiZe
interviu
85
***
kor.: meufe kaliste, dRes marTlmadidebloba aRar
aRiqmeba rogorc oden aRmosavleTis kuTvnileba da
Tqveni cxovrebis gza amis naTeli dadasturebaa.
CvenTvis gansakuTrebiT sainteresoa Tqveni azri
marTlmadideblobis dRevandeli mdgomareobisa da
rolis Sesaxeb. kerZod, rogori unda iyo dRes
marTlmadidebeli eklesiis mimarTeba gare samyarosTan,
rogorc qristianul (sxva aRmsareblobebi) iseve
araqristianulTan?
ep. kaliste: Tqven marTali brZandebiT imaSi, rom
marTlmadidebloba aRar aris mxolod aRmosavleTis
kuTvnileba. saukunis dasawyisSi dasavleTisaken daiZra
emigraciis ramdenime talRa. saberZneTidan, ZiriTadad
ekonomiuri mizezebiT da yofili ruseTis imperiidan
politikuri mizezebiT. maT Seadgines pirveli
SedarebiT mravalricxovani marTlmadidebeli mrevli
dasavleT evropaSi. am emigraciis meore, mesame Taoba
aRar grZnobs Tavs emigrantad. isini qveynis moqalaqeebi
arian da mSobelTa qveyanaSi dabrunebas ar apireben. amis
miuxedavad, isini ar iviwyeben Tavis warmomavlobas da
sarwmunoebas.
rogorc morwmuneebs, Cven gvjera, rom yvelaferSi
RvTis gangebaa da araferia SemTxveviTi. aRniSnuli
emigrantuli nakadebic gangebis saqmea. axali etapi
daiwyo marTlmadidebeli eklesiisaTvis, misi xma
qveynierebis kideebs swvdeba. niSandoblivia, rom me-20
saukunis udidesi marTlmadidebeli RvTismetyvelebi
swored emigrantuli wiaRidan iyvnen: vladimer losski,
georgi florovski, romanidisi da sxv.
emigrantTa da maT STamomavalTa garda,
marTlmadidebel eklesias Seematnen dasavleT
evropelebi. Tumca dReisaTvis maTi ricxvi didi ar aris,
magram es procesi grZeldeba da TavisTavad es movlena
metad
mniSvnelovania.
sainteresoa,
rom
87
kaliste veari
interviu
86
89
kaliste veari
interviu
88
91
kaliste veari
interviu
ganxeTqileba gamoiwvios.
rac Seexeba TviT sqizmatikosebs (ganxeTqilebaSi
myofT), maTi gavlena friad Sesustebulia. dRes
faqtiurad maT mrevli ar hyavT, ganxvavebiT 40-50
wlebisa. maT hyavT ber-monazvnebi, magram maTi mrevli
friad mcirericxovania.
kor.: ras gvetyviT im morwmuneebze, romlebic albaT
yvela eklesiaSi gvxvdeba, romlebic dReniadag, maTi
azriT, eklesiaSi arsebul darRvevebis gamokvleviTa da
sxvaTa mxilebiT arian dakavebulni. maT xSirad mohyavT
argumentad sjuliskanoni (sxva sakiTxia, ramdenad
marTebulad). maTi erT-erTi mTavri Temaa
marTlmadidebelTa Tanalocva sxva konfesiaTa
warmomadgenlebTan.
ep. kaliste: zogadad getyviT. SesaZloa, xSirad isini
marTlebi iyvnen imaSi, rasac hqvia kanonis aso, magram,
amasTanave, SesaZloa, cdebodnen imaSi, rasac kanonis
suls vuwodebT.1 garkveul sakiTxebSi SesaZlebelia
ikonomia2 da es yovelTvis xdeboda eklesiaSi.
erToblivi ziareba, rasakvirvelia, ar aris
dasaSvebi.
rac Seexeba erTobliv locvebs, arsebobs azri, rom
garkveuli locvebi, garkveul pirobebSi dasaSvebia da
ar arRvevs Cven kanonebs. piradad me am sakiTxSi meti
sifrTxilis momxre var.
magaliTad, me miwveven saqadageblad anglikanur
eklesiaSi da me vqadageb iq. es garkveuli ikonomiaa.
90
mTavarangelozoba,
6/19 seqtemberi 1997,
Tbilisi
92
dialogi
marTlmadideblur-kaTolikuri dialogis
ganaxleba
ivnisis bolos papma ioane pavle II-m ramdenime driT
umaspinZla msoflio patriarq barTlome I-s. es viziti
dakavSirebuli iyo im istoriuli Sexvedris 40 wlian
iubilesTan, romelic 1964 wlis ianvarSi Sedga pap pavle
VI-sa da patriarq aTenagora I-s Soris. is Sexvedra axali
eris dasawyiss warmoadgens wminda saydarsa da
fanars[***1] Soris urTierTobebSi da kulminacias 1965
wlis dekemberSi miaRwia, rodesac monawileebma
sazeimod gaauqmes 1054 wlis urTierTanaTemebi.
barTlome I gamovida winadadebiT, aRmdgariyo is
oficialuri Teologiuri dialogi romis kaTolikur
da aRmosavleTis marTlmadideblur eklesiebs Soris,
romelic 1979 wels daiwyo da 2000 wlis baltimoris
Sexvedris Semdeg faqtobrivad Sewyda. imis miuxedavad,
rom
uniatobis
problemis
gamwvavebam
marTlmadideblebis ukmayofileba gamoiwvia da
molaparakebebis procesi daamZima, marTlmadideblebs
dialogis Sewyvetis survili ar hqoniaT. Tavis mxriv,
ioane pavle II-m msoflio marTlmadideblobas mimarTa,
gaegrZelebina eklesiaTa Serigebisa da TanamSromlobis
gzaze siaruli. amave dros, papma sinanuli gamoTqva
"warsuli samwuxaro ambebis" gamo, rogoric aris laTini
jvarosnebis mier konstantinopolis aReba da gaZarcva
1204 wels.
patriarqma barTlome I-ma xazi gausva or eklesias
Soris urTierTobaSi konkretuli saqmeebis
mniSvnelobas. 29 ivnisis mesaze (wirvaze) wminda petres
moedanze, marTlmadidebelTa winamZRolma qadageba
warmoTqva, Tumca ziarebisas sakurTxevels ganeSora.
kidev erTi keTili saqme, rac gakeTda, iyo romSi wminda
Teodores
ganaxlebuli
eklesiis
marTlmadidebelTaTvis gadacema. oficialuri
dialogis
komisiis
axladdaniSnuli
dialogi
93
95
dialogi
dialogi
94
96
ana mamalaZe
ana mamalaZe
fiqrebi saqarTvelos marTlmadidebel
eklesiaze[*]
saqarTveloSi dawyebuli sulieri gamococxleba
jer kidev 70-ian 80-ian wlebSi da gansakuTrebiT
damoukideblobis aRdgenis periodSi, imeds aCenda, rom
SromiTa da rudunebiT moxerxdeboda adamianTa
sulebSi da mTlianad qveyanaSi aRdgeniliyo is, rac
aTwleulebis manZilze gegmazomierad nadgurdeboda.
nadgurdeboda qarTuli kultura am sityvis yvelaze
farTo gagebiT, dawyebuli yofiTi kulturidan da
aRzrdidan, rasac qarTulad "zrdiloba" hqvia,
damTavrebuli saeklesio xelovnebiT, dawyebuli
stumar-maspinZlobis kodeqsiT da damTavrebuli
saxelmwifos marTvis kulturiT. am kulturis
safuZveli qristianoba iyo. bevri albaT Semisworebs da
metyvis: qristianoba ki ara, "marTlmadideblobao". diax,
marTlmadidebloba, marTlmadidebeli qristianoba, marTlmadidebloba qristianobas aRniSnavs da sxvas
arafers.
magram dReisaTvis, samwuxarod, am imedis momavali
naklebad naTelia. marTalia, is kedeli, romelic
saxelmwifo ideologiam Cvens sazogadoebasa da
istoriuli saqarTvelos sulier kulturas
gvaSorebda, dangreulia, magram ver vityvi, rom
warsulidan saukeTesos viTvisebT. ver vityviT, rom is
"marTlmadidebloba", romelic inergeba dRes marTlac
marTlmadideblobaa; is kultura, romelic inergeba
[*] redaqcias miaCnia, rom eklesiis problemebze unda iyos
Ria da gulaxdili saubari. saredaqcio kolegia SeiZleba ar
eTanxmebodes gamoTqmul mosazrebebs. Jurnalis furclebi
daeTmoba sxvadasxva, maT Soris sapirispiro azris gamoTqmis
msurvelebs.
97
99
ana mamalaZe
II
aq Cven axal Temas mivadeqiT. ra iqadageba saxarebis
nacvlad? riTi aris dakavebuli marTlmdideblebis
yuradReba? marTlmadideblobis dacviT, romelsac
Turme yvela mxridan mteri utevs. sayovelTaod
gavrcelda erTgvari "memarjveneoba", simkacre rwmenis
da saeklesio kanonikis sakiTxebSi, Tumca Zalian xSirad
TviT mkacr damcvelebs am sakixebis sakmaod zerele
codna aqvT.
Tu asi wlis win memarcxene-socialistoba da
progresistoba iyo modaSi, imdenad, rom TviT ilia
WavWavaZis azrebi da programa sruliad miuRebeli
aRmoCnda umravlesobisTvis, - dRes sapirispiro
mdgomareoba gvaqvs. eklesiaSi ukiduresi memarjveneoba
aris gamefebuli. nominalur marTlmadideblad iTvleba
is, vinc miiCnevs rom ekumenizmi anteqristes religiaa,
romelic masonuri centridan imarTeba da misi mTavari
amocana marTlmadideblobis ganadgureba da
anteqristesTvis gzis gamzadebaa. Tu vinme ityvis, rom
ar emxroba ekumenur moZraobas, magram eWvs gamoTqvams
misi satanisturi da antiqristianuli bunebis Sesaxeb,
imas umal monaTlaven liberalad da arasando
adamianad. xolo Tu vinmem Tqva, rom iqneb Rirs
aRvadginoT dialogi ekumenur organizaciebTan, sadac
yvela marTlmadidebeli eklesia monawileobs
saqarTvelos (da bulgareTis) garda, aseTs umal
Seracxaven ekumenist mwvaleblad, farul Jidomasonad
da marTlmadideblobis gamyidvelad.
erT-erT Sexvedraze erTma Jurnalistma mkiTxa: "es
mRvdeli marTlmadidebelia Tu ekumenisti?". marTali
giTxraT, ar mesmis, ras niSnavs "ekumenisti", magram Tu
amaSi igulisxmeba adamiani, vinc monawileobas iRebs
ekumenur moZraobaSi an simpaTiiT aris am moZraobisadmi
ganwyobili, amgvar adamianTa Soris uamravi
marTlmadidebelia, udides RvTismetyvelTa da
98
101
ana mamalaZe
100
103
ana mamalaZe
saqarTveloSi
mcxovreb
araqarTvel
marTlmadideblebs? magaliTad, rusebs, osebs, berZnebs,
afxazebs, maTi ricxvi 200 000-s aRemateba? - imas, rom
isini an qarTvelebi unda gaxdnen, an sarwmunoeba
Seicvalon. saqarTveloSi xom araferi keTdeba imisTvis,
rom am eris warmomadgenlebma sakuTar enaze ilocon.
dRes ukve Cveni xelisuflebac xvdeba, rom ara marto
parlamentSi, aramed mTavrobaSic unda iyvnen eTnikuri
umciresobebis warmomadgenlebi. es aucilebelia
Tundac imisTvis rom umciresobaTa mxridan gaizardos
ndoba saxelmwifos mimarT, rom maT saqarTvelos
srulyofil moqalaqeebad igrZnon Tavi. amis
sapirispirod, saqarTvelos eklesiis wminda sinodi
wmindad qarTulia, 30-mde episkoposidan arcerTi ar
aris araqarTuli warmomavlobis marTlmadidebeli
mrevlis warmomadgeneli.
ra gamodis? qarTveli da berZeni marTlmadidebeli
unda iyos, frangi da italieli kaTolike, azerbaijaneli
musulmani, iaponeli sintoisti, ebraeli iudeveli da
a.S. es wminda wylis warmarTuli xedvaa, rodesac yovel
ers sakuTari "RmerTebi hyavs". amis sapirispirod,
qristianobam (da marTlmadidebloba qristianobaa) ar
icis erovnuli da kulturuli sazRvrebi. metic,
saqarTvelo istoriis safuZvelTa safuZveli swored
qarTlis qristianobaze moqcevaa, anu sakuTar
tradiciaze, sakuTar RmerTebze (armazze, gacze, gaimze)
uaris Tqma, da WeSmaritebis yvelaferze maRla
dayenebaa. qarTvelebma qriste ufro maRla daayenes,
vidre samSoblo, samSoblo - rogorc maSin is esmodaT.
dRes ki konstituciaSi Cven vkiTxulobT: "saxelmwifo
aRiarebs saqarTvelos samociqulo marTlmadidebeli
eklesiis gansakuTrebul rols saqarTvelos
istoriaSi". sruliad cxadia, rom vinc es winadadeba
Camoayaliba, an is moiwona, sakmaod bundovani
warmodgena aqvs eklesiaze. maTi azriT, calkea eklesia
102