OLMEC

Ang mga Olmek (Ingles: Olmec) ay mga mamamayan na namuhay noong mga 3000 taon na ang nakalilipas sa isang pook
sa timog-kalagitnaang Mehiko ng kasalukuyang panahon. Ang mga Olmek ang unang kabihasnan sa sinaunang lugar na
kilala ngayon bilang Mesoamerika. Dahil sila ang unang sibilisasyon, maraming mga sumunod na panghuling
kabihasnang Mesoamerikanong mga kabihasnan ang gumamit at umuli sa mga kasangkapan at katangian. Natuklasan at
ginamit ng mga mamamayang Olmek ang maraming mga likas na yaman sa kanilang pook, kabilang ang
mga goma at mais. May mga dose-dosenang mga "mahiwagang" mga ulong bato ang natuklasana sa teritoryo ng mga
Olmek, at hindi pa ganap na nauunawaan ng mga arkeologo ang layunin ng mga ito.

Kabihasnang Olmec
1. OLMEC ESPINA
2. Ang kauna-unahang Kabihasnan umusbong sa Mesoamerica
3. Ang katagang OLMEC ay nangangahulugang RUBBER PEOPLE dahil sila ang kauna-unahang gumamit ng dagta ng mga
punong rubber o goma
4. Ang kanilang kabihasnan ay yumabong sa rehiyon ng Gulf of Mexico
5. Gulf of Mexico, southern Veracruz, and western Tabasco
6. Archaeologists consider the Olmecs to be one of only six pristine civilizations: these were cultures that developed
on their own without the benefit of migration or influence from some other civilization.
7. The Olmecs were able to make several sorts of tools which made their life easier. They used whatever was at hand,
such as clay, stone, bone, wood or deer antlers. They were skilled at making pottery: vessels and plates used for storing
and cooking food. Clay pots and vessels were extremely common among the Olmec
8. Pottery is made from Clay found at San Lorenzo. Excavated by Jeffrey Blomster and colleagues.
9. Isang pamayanang agricultural
10. They planted many of the same crops seen in the region today, such as squash, beans, manioc, sweet potatoes and
tomatoes. Maize was a staple of the Olmec diet, The Olmecs were expert farmers and practiced a type of farming known
as slash-and-burn farming

ZAPOTEC
ay sila yung mga indigenous na tao sa Mexico, na kadalasan na nasa S Oaxaca at sa Isthmus ng Tehuantepec. Konti lang
ang nalalaman tungkol sa pinagmulan ng mga Zapotec. SIla'y walang mga tradisyon or legends kung ano ang kanilang
pinagmulan, pero sila'y naniniwalang sila'y diretsong isinilang or nagmula sa mga bato, mga punong-kahoy at galling sa
hayop na jaguars.

The Zapotec civilization was an indigenous pre-Columbian civilization that flourished in the Valley of
Oaxaca in Mesoamerica. Archaeological evidence shows that their culture goes back at least 2,500 years. The Zapotec
left archaeological evidence at the ancient city of Monte Albn in the form of buildings, ball courts, magnificent tombs
and grave goods including finely worked gold jewelry. Monte Albn was one of the first major cities in Mesoamerica and
the center of a Zapotec state that dominated much of the territory that today belongs to the Mexican state of Oaxaca.

Monte Albn (700 BC 700 AD)

Capital
Mitla (7001400 AD)
Zaachila-Yoo (14001521 AD)

Languages Oto-Manguean languages

Religion Polytheistic

Government Hereditary monarchy

 Monarch
13281361 Ozomatli
13611386 Huijatoo
13861415 Zaachila I
14151454 Zaachila II
14541487 Zaachila III
14871521 Cosijoeza
15181563 Cocijopij

Historical era Pre-classic Late post-classic

Fall of San Jos Mogote 700 BC
Conflict between Zapotecs and Mixtecs in
the empire 15191521
Spanish Conquest 1521 AD
Last Zapotec resistance 15211563

MAYA
Ang Kabihasnang Maya ay isang Mesoamerikanong kabihasnan o sibilisasyon na kilala sa pagiging tanging
nag-aangkin ng buong nilikhang isinulat na wika nito sa bago-Columbian na Amerika gayundin
sa sining, arkitektura, matematikal at mga astronomika na mga sistema nito. Ito ay simulang itinatag noong
yugtong bago-Klasiko (c. 2000 BK hanggang 250 BK) ayon sa kronolihiyang Mesoamerikano. Marami sa mga
siyudad ng Maya ang umabot sa pinakamataas na antas ng pag-unlad sa yugtong Klasiko(c. 250 CE
hanggang 900 CE) at nagpatuloy sa kabuuan ng Pagkatapos-na-Klasikong yugtong hanggang sa pagdating
ng mga Kastila sa Timog Amerika.
Sa sukdulan nito, ito ang pinakamasinsing populasyon at mga lipunang may kasiglahan ang kultura sa buong
mundo.[1]
Namuhay ang mga taong nagsasalita ng Wikang Maya sa Guwatemala at Timog Mehiko sa loob ng may 3,000
mga taon. Dating mga mangangalap ng pagkain, mga maninila, at mga mangingisda ang mga Maya, bago
naipakilala sa kanila ang pagsasaka ng kapit-bahay na mga tribo (hindi nalalaman ng mga arkeologo kung
kailan talaga naganap ang pagpapakilala sa pagbubukid). Naniniwala silang si Yum Kaax (literal na
"panginoon ng mga kagubatan"), ang diyos ng mais. Umunlad ang mga Maya bilang mga magsasaka.[2]
Kaugnay ng wika, nakalikha ang mga Maya ng isang sistema ng hiroglipikong pagsusulat. Lumikha sila
ng kalendaryo. Kaugnay ng mga kasangkapan, naging tagagawa sila ng mga pasong gawa sa putik. Nagtayo
sila ng mabusising mga libingan, mga templo, at mga kahang yari sa bato.[2]
Ang kalendaryong Maya na batay sa tinatawag na Mesoamerikanong Mahabang Bilang na kalendaryo ay
nagsimula sa petsang Agosto 11, 3114 BCE. Ang misinterpretasyon ng Mesoamerikanong Mahabang Bilang
na kalendaryo ang basehan ng paniniwalang Bagong Panahon na ang isang kataklismo ay magaganap sa
Disyembre 21, 2012. Ang Disyembre 21, 2012 ay simpleng araw na ang kalendaryo ay pupunta sa susunod
na b'ak'tun.
AZTEC
Ang mga Aztec, Aztek, o Astek at Asteka sa pagsasalin, ay mga tao na Katutubong Amerikano na nanirahan
sa Mehiko. Tinawag nila ang kanilang sarili bilang Mehikano o Nahua. Ilang bahagi ng kalinangang Astek ang
gumamit ng mga sakripisyong tao at ang paniniwala sa mga nilalang na mitikal. Ang mga Astek ay may
lubhang tumpak na kalendaryong binubuo ng 365 mga araw. Mayroon din silang isang kalendaryong
panrelihiyon na binubuo ng 260 mga araw.
1. Kabihasnang Aztec *Mga nomadikong tribo na ang orihinal na na pinagmulan ay hindi tukoy. *isang
nagmula sa Aztlan
2. *TENOCHTITLAN*
3. *Pinuno* ----MONTEZUMA II
4. *TENOCHTITLAN ->isang maliit na isla sa gitna ng lawa ng TEXCOCO at lungsod ng AZTEC.
*TEXCOCO-> nasa sentro ng Lambak ng Mexico ->Nkabatay sa pagtatanim ang ekonomiya ng ng AZTEC..
*CHINAMPAS->Mga artipisyal na pulo na kung tawagin ay mga FLOATING GARDEN sa gitna ng lawa.
*Pagtatanim ang kanilang pangunahing hanap-buhay. *Ang mga AZTEC ay taimtim na umaasa sa puwersa
ng KALIKASAN at sinasamba ito bilang mga DIYOS.
5. *Ang mga DIYOS ng mga AZTEC* *HUITZILOPOCHTLI*->Pinakamahalagang DIYOS ng mga
AZTEC,ang DIYOS ng ARAW. *TLALOC*->Ang DIYOS ng ULAN. *QUETZALCOATL* *Nag-aalay ang mga
AZTEC ng mga tao upang ialay sa kanilang mga DIYOS. *Ang mga inaalay nila ay kadalasang bihag sa
digmaan ay nagkukusang loob ialay ang sarili.
6. *Pagbabago* *TLACAELEL->Isang tagapayo at Heneral na nag taguyod ng pagsamba kay
HUITZILIPOCHTLI. *Kailangang manakop ng mga AZTEC upang maihandog nila nag mga bihag kay
HUITZILIPOCHTLI. *Ang mga nasakop na na lungsod ay kailangan ding magbigay na tributo o buwis. *Ang
TENOCHTITLAN ay naging sentrong politikal at pangkabuhayan sa Mesoamerica mula Pacific Ocean
hanggang Gulf of Mexico ay mula hilagang Mexico hanggang sa Guatemala.
7. *Hernando Cortes* ->Mananakop na Espanol sa Mexico noong 1519,natigil ang pamamayani ng mga
AZTEC sa Mesoamerica.Siya ang namuno sa ekspedisyong Espanol na nanakop sa Mexico
8. *Pag bagsak ng mga AZTEC* *Noong 1521 tuluyang bumagsak ang TENOCHTITLAN. *Ang mga AZTEC
ay naubos dahil sa: ->Epidemya ng Smallpox ->Pang-aalipin ->Digmaan ->Labis na paggawa

KABIHASNANG INCA
"IMPERYO"
Hango ito sa pangalan
ng pamilyang namuno
sa isang pangkat ng tao na
nanirahan sa Andes.
Mga Katangian:
Mamula mulang kayumanggi ang mga balat
Kamukha ng mga Quechna Indian
Maliit, mataba at mahabang itim na buhok
Children Of The Sun dahil sumasamba sila sa araw
Itinuturing nila bilang Huaca o banal ang maraming bagay at lugar
Mahuhusay na mga inhenyero

Matatagpuan sa timog na bahagi ng bundok ng Andes sa pinakahilagang hangganan sa Ecuador

Naging kabisera ang Cuzco na sa kasalukuyan ay ang bansang Peru
Malamig na klima kaya nagsusuot ng mga telang makakapal
Hanapbuhay Pagsasaka
Beer Chicha na gawa mula sa mais
Aqueduct kanal at daang-tubig na ipinatayo ng Inca
Manco Capac Siyudad ng Araw

Heograpiya
KARAGDAGANG
KAALAMAN
Pamumuhay
Pinangangasiwaan ng pamahalaan ang buhay ng tao at lahat ng industriya
Dapat gumawa ang lahat ng tao at ipinagbabawal ang paghingi ng limos

Alpaca at Llama
pinagkukunan ng tela para sa
kasuotang pangmalamig

Huayna Capac
Mga
PINUNO
Tupac Amaru
ang huling pinunong pinugutan ng ulo noong
1572 na naging hudyat din ng pagbagsak ng imperyong Inca
Cusi Inca Yupagqui
o
Pachakuti
pinatatag niya ang lipunang Inca sa pamamagitan ng pagkakaroon ng isang sentralisadong estado
Topa Yupanqui
pinalawig ang imperyo hanggang hilagang Argentina, bahagi ng Bolivia at Chile. Napasailalim din sa kanyang
kapangyarihan ang estado ng Chimor o Chimu na pinakamatinding katunggali ng mga Inca sa baybayin ng Peru.
(1438)
(1471-1493)
nasakop ng
imperyo ang
Ecuador

Pag-unlad/Mahahalagang pangyayari
Unti-unting pinalawig ng mga Inca ang kanilang imperyo hanggang masakop nito ang 3,220 kilometro kuwadrado sa
kahabaan ng baybayin ng Pacific. pinatatag ang lipunang Inca sa pamamagitan ng pagkakaroon ng isang sentralisadong
estado. Pinalawig ang teritoryo hanggang hilagang Argentina, bahagi ng Bolivia, Chile, at Chimor o Chimu. at, nasakop
ng imperyo ang Ecuador. Sila ay naging makapangyarihan dahil sa pagsakop ng mga lupain. Sila rin ay mahuhusay ring
inhenyero. Sila ay nakagawa ng mga kalsada, tulay, at ilang lagusan sa kabundukan. Mapatutunayan din ito ng Temple of
the Sun na halos nababalot ng gold plate.

PAGBAGSAK
Humina dahil sa tunggalian ukol sa pamumuno at kawalang kapanatagan sa mga nasakop na bagong teritoryo
Pagkamatay ni Huayna Capac na isa sa mga pinuno ng Inca dahil sa epidemya ng smallpox noong 1525 na dala ng mga
naunang conquistador o mananakop na Espaol
Tunggalian nina Atahuallpa at Huascar na mga anak ni Huayna Capac
Pinapatay si Atahuallpa noong 1533, at makalipas ang isang taon, sinakop ng mga Espaola ng Cuzco gamit lamang ang
maliit na hukbo

AMBAG
Magaling na inhinyero at mahusay gumawa ng kalsada at tulay ang mga Inca. Ang mga daan ay gawa sa bato, at ang mga
tulay na nakabitin ay yari sa lubid at baging.
Sa larangan ng relihiyon,Ang paghahandog at pag-aalay ng sakripisyo namay dasal ay isang malakingbahagi ng
seremonyangpanrelihiyon ng mga inca
Bawat tahanan ng mga inca ay may pinaglaanang lugar na para lamang sa mga bagay na maituturing nilang huaca( banal)
sa kanilang pamilya
Mahusay rin ang mga Inca sa pagdidisenyo ng mga palayok,bato,at ginto
Ang mga Inca rin ay nakagawa ng mga piramide, lansangan at mga nakabiting tulay o suspension bridge.
KARAGDAGANG KAALAMAN
KARAGDAGANG KAALAMAN

INCA- ang isa sa mga may sinaunang kabihasnan sa Latin Amerika.

Itinuturing na huaca o banalng mga inca ang maramingbagay at lugar
SAPA INCA- tawag sa mga pinuno ng imperyong inca
Dapat gumawa ang lahat ng tao at ipinagbabawal ang limos.
AYLLU-samahang panlipunan ng mga inca kung saan pinangangalagaan ang isang pangkat ng pamilyang namumuhay
nang magkakasama sa isang lipunan
LABI NG KABIHASNAN:
1) Sa Cuzco (Peru)
2) Tiahuanco (Bolivia)
3) Machu Picchu

Panimula
Noong ika-12 siglo, isang pangkat ng mga taong
naninirahan sa hilagang-kanlurang bahagi ng Lake Titicaca sa matabang lupain ng Lambak ng Cuzco at bumuo sila ng
maliliit na lungsod-estado.
Unti-unting pinalawig ng mga Inca ang
kanilang teritoryo hanggang sa masakop nito ang 3,220 kilometro
kuwadrado sa kahabaan ng baybayin ng Pacific. Saklaw ng
imperyong ito ang kasalukuyang lupain ng Peru, Ecuador, Bolivia,
at Argentina.