Hekurudha Shqiptare

Hekurudha Shqiptare ose HSH sht sistemi hekurudhor shqiptar. Terminali kryesor i vendit sht n Durrs. Hekurudhat qe operojne jane Durres- Peqin, Shkozet-Tirane, Peqin-Elbasan,
Vore-Lac, Rrogozhine-Fier, Elbasan-Librazhd, Librazhd-Prrenjas, Fier- Ballsh, Prrenjas-Gur te Kuq, Lac-Lezhe, Lezhe-Shkoder, Shkoder-Han I Hotit, Rrogozhine-Fier- Vlore dhe Milot-Rreshen-
Klos. Infrastruktura e HSH-se shtrihet drejt lindjes n Pogradec, jugut n Vlor dhe veriut n Shkodr. Ka edhe nj linje n kryeqytetin Tiran. Shinat u shtrin n vitet '80 n Mal t Zi nprmjet
kufirit t Hanit t Hotit, pr transport mallrash. Sot ende nuk ka asnj lidhje hekurudhore ndrkombtare pr pasagjer n Shqipri. Trenat jan n gjendje fizike jo t mir. Rrjeti i HSH sht i
ndrtuar n t njjtin sistem si n Evrope, n gjurm normale dhe ka nj gjatsi prej 447 km.

Prmbajtja
[fshih]

1Historia

2Gjendja e sotme

o 2.1elja e distancave t HSH

3Lidhje t Jashtme

4Literatur (n gjermanisht)

Historia[redakto | redakto tekstin burimor]

Dokumenti m dat 18 dhjetor 1918. N t sht dhn urdhr q hekurudhat n Shqipri t montoheshin dhe n pamundsi pr t'u kthyer n Austri, t shkatrroheshin nga forcat ushtarake,
t cilat ndodheshin n territorin shqiptar t luftimeve. Ishte koha e trheqjes s ushtris austro-hungareze nga territori shqiptar. Koloneli Shemerl shkruan se: -Sipas gjith investitorve,
dshmive dhe akteve lidhur me materialet hekurudhore n Shqipri, pjesrisht jan shkatrruar dhe pjesrisht duken t humbura dhe t pakthyeshme... Kemi nn administrim disa linja, si :
Tiran-Virpazar, Lezh-Vor, t cilat i ruan detashmenti i shfrytzimit. Komanda austriake kishte ngarkuar oficer t cilt kishin detyr q t ruanin t gjitha linjat hekurudhore dhe kjo sht e
pasqyruar n kt dokument hollsisht, sipas linjave q nga Labinoti deri n Mal t Zi.

Gjendja e sotme[redakto | redakto tekstin burimor]

T dhnat zyrtare nga Ministria e Transportit tregojn se Hekurudha Shqiptare ka n inventarin e saj 66 vagon udhtaresh, 225 vagon malli dhe 25 lokomotiva. Me kto mjete, sipas t
dhnave transportohen rreth 1,5- 2 milion udhtar dhe rreth 400-500 mij ton mallra n vit. Nuk ka nj t dhne zyrtare q t tregoje nse ky numr sht m i vogl krahasuar me disa vite
m par, por duke iu referuar deklarimeve t fatorinove, ka nj rnie drastike t tyre. Pr do vit, buxheti i shtetit, n forme subvencionesh, akordon rreth 4 milion $ amerikan pr aktivitetin e
operimit dhe 3-4 milion $ amerikan pr investime kapitale. Megjithat bilanci vjetor rezulton me humbje rreth 1 milion $ amerikan.

elja e distancave t HSH[redakto | redakto tekstin burimor]

7 nntor 1947 : Durrs Peqin

23 shkurt 1949 : Shkozet Tirana

22 dhjetor 1950 : Peqin Elbasan Krasta / Crrik

7 maj 1963 : Vora La

13 tetor 1968 : Rrogozhina Fier

20 mars 1972 : Krasta Librazhd

10 mars 1974 : Librazhd Prenjas

9 mars 1975 : Fier Ballsh

Juli 1979 : Prenjas Pogradec

prill 1981 : La Lezha

25 janar 1982 : Lezha Shkodra (Trafiku i mallrave q me 11 nntor 1981)

11 janar 1985 : Shkodra Han i Hotit

14 tetor 1985 : Fier Vlora (Trafiku i mallrave deri Narta q me janar 1985)

Fundi i viteve 1980 : Milot Rrshen

Hekurudhat n Shqipri menfoj se do t ken nj t ardhme, sepse n gjirin e saj ka shum punonjs t devotshm q kan edhe mbi 30 vjet pun n kt sektor mjaft t vshtir. E
rndsishme sht q dhe shteti shqiptar t mendoj m shum pr kt lloj transporti sepse sht m dashamirsi n lidhje me ambientin si dhe sht miat ekonomik.

Lidhje t Jashtme[redakto | redakto tekstin burimor]

www.hsh.com.al

http://www.railfaneurope.net/list/albania.html

http://www.t669.net/hekurudha_shqiptare.html

Literatur (n gjermanisht)[redakto | redakto tekstin burimor]

 Gerhard Grsch: Mit Bus und Bahn durchs Land der Skipetaren Bufe-Fachbuch-Verlag, Egglham 1986

Eberhard Rieber: Albania Railway Map/Eisenbahnkarte Albanien Quail Map Company, Exeter 1990 ISBN 0-900609-68-0

Deutsche Gesellschaft fr Eisenbahngeschichte e.V. (Hrsg.): Die Albanischen Eisenbahnen - Ein Statusbericht vom Herbst 1996 Eigenverlag, Karlsruhe 1998 ISBN 3-921700-76-0

Railway Operators in Albania

HSH - Hekurudhe e Shqiperise

HSH - Hekurudhe e Shqiperise

Network length, gauge and electrification (2001):

447km standard gauge, not electrified

The HSH system continues to operate services over most of the

system although it remains in a very run-down condition - mirroring
the country in general (although things are changing - slowly!)
Passenger services are the generally two return services daily as
shown in the March 2004 Red Cookbook (timetable dates from
2000): all trains are hauled by the T669 Diesels and formed of 2/3
second-hand ex DR class Byu cars built in the 1980s and
modernised in the 1990s, strengthened where necessary at peak
times. The old Austrian/Italian stock has now been taken out of
service.
Services are very slow due to the system-wide speed limit of 40
km/h due to track condition. Of the 55 T669s on the books, 25 are
'runners' and there are 18 daily diagrams.

Since 1991 private car ownership has been permitted and there are
many minibus services offering quicker transits (though these only
run when full) so passenger traffic has suffered steep decline. Most
of the communist-era mining activities, which were the 'raison
d'etre' for the railways, have now ceased, so freight traffic is also
much reduced in consequence: about five daily service are run to
demand. Operations are now entirely radio-controlled from Durres;
the colour-light signalling system covering the central section now
being defunct apart from at Elbasan West. Train drivers are issued
with the traditional 'Vie Libre' paper ticket.
One encouraging development is the nightly Podgorica - Tirana
freight for imported general merchandise, and this traffic is
expected to develop significantly. The future of HSH must depend
upon improved international links in conjunction with developments
at the Port of Durres, and there has for some time been a scheme
to connect the Pogradec line at Lin through to Kicevo in Macedonia,
thus creating a through Trans-Balkan rail route to Burgas/Varna in
Bulgaria, though the scheme awaits funding!.

No passenger services now run to Ballsh, and the Milot - Rreshen

branch has been closed since 1996 - the track beyond Rubik having
been lifted and transferred to repair the Shkoder - Montenegro line.
Expenditure upon the aborted extension to Klos must have been
colossal and it is worth following the route to beyond Burrel just to
see the abandoned structures - it would have been a super ride had
it been completed!

The steam loco stock referred to on the Quail map of the system is
incredibly all still there as listed, but probably not for much longer,
as a scrap merchant has at last moved in!

An LRT scheme has been produced to connect Tirana with Rhinas

Airport, and this would also absorb the Tirana - Durres line, but it is
not clear what effect this would have on the rest of the HSH system.
This scheme is currently under governmental consideration.

In 2005 passenger numbers fell by 19%, mainly due to a collapsed

bridge close to Tirana. Passenger numbers amounted 1.42 million,
HSH hopes to reach 1.8 million passengers in 2006 now that the
bridge is repaired. In 2006 international freight traffic to
Montenegro restarted with trains running approx. once a week to
the border station of Bajze.

Website: http://www.hsh.com.al/

Stock Tables:
HSH locomotives and shunters
Cla Axle Num Year Po Tractiv Max.S Tract Volt 1st 2n
ss Form ber in wer e peed ion age cla d
ula Serv [k Effort [km/h Type ss cla
ice W] [kN] ] ss

T6 Co'Co Diese
61 1978 990 90 DE --- ---
69 ' l

Freight and passenger locomotives (new class 1000), same as

CD(CZ) T669, around 14 left 07/2014

Last update: 16-08-2014

HSH withdrawn classes

Cla Axle Num Year Po Tractiv Max.S Tract Volt 1st 2n
ss Form ber in wer e peed ion age cla d
ula Serv [k Effort [km/h Type ss cla
ice W] [kN] ] ss

04 Diese
B 4 1959 121 57 40 DM --- ---
50 l

Shunters, identical to ex CSD class T211.0

05 Bo'Bo Diese
10 1958 551 160 60 DE --- ---
00 ' l

Shunters/freight locos, same as CD(CZ) T435

15 Bo'Bo Diese
8 1963 551 186 80 DE --- ---
00 ' l

Shunters/freight locos, same as CD(CZ) T458

20 162 Diese
B'B' 5 1956 140 DH --- ---
00 0 l
 Former DB(D) class 221, bought second-hand in 1989

Last update: 24-10-2008

Ringjallet treni, nj
mundsi m shum pr
studentt
Ilir Sinanaj
Pas shum muajsh bllokimi, stacioni i hekurudhor i Kasharit, m i
afrti me kryeqytetin, sht funksional. Udhtimi i par i trenit n
drejtim t qytetit t Durrsit nga ky stacion u krye ditn e djeshme,
ku i pransishm ishte edhe kreu i Kuvendit, Ilir Meta, i shoqruar
nga zyrtar t lart t qeveris. Kshtu, prpos inaugurimit t
statcionit hekurudhor t Kasharit, ky ishte edhe nj udhtim i
veant, pasi Meta sht kryeparlamentari i par n detyr q
prdor kt mjet transporti n Shqipri. Ndrkaq, ky investim n
rrjetin hekurudhor shqiptar do t ket nj ndikimi pozitiv n lvizjet e
personave midis Durrsit dhe Tirans, pasi treni sht nj mjet
transporti disa her m i lir se autobust ndrqytetas. Nj nga
grupet q u leverdis m shum transporti me hekurudha jan
pikrisht studentt.
Prparesit e t udhtuarit me tren
Midis Kasharit dhe Durrsit operojn 7 trena me itinerar ditor vjatje-
ardhje, pasi sht nj linj q parashikohet t ket lvizje t
shumta, duke qen se si Durrsi, ashtu edhe Tirana, kan nj
numr t madh banorsh. Gjithashtu nga stacioni hekurudhor i
Kasharit do t ket edhe trena pr n Librazhd, Elbasan, Vlor apo
Shkodr. T shkosh nga Tirana n Durrs me autobus kushton
rreth 160 lek, ndrsa nse do t zgjidhej transporti hekudhor,
udhtimi do t kushtonte vetm 100 lek. Pr t shkuar deri n
stacionin e Kasharit, Hekurudha Shqiptare ka lidhur nj marrveshje
me nj shoqri urbane, e cila do t koordinoj lvizjet sipas orareve
t trenave.
Autobusi do t niset mbrapa Muzeut Kombtar n kryeqytet.
Transporti me autobus kushton 30 lek, ndrsa bileta e trenit
KasharDurrs, 70 lek (ntotal 100 lek). Gjithashtu biletat vajtje-
ardhje t trenave jan m t lira. Si rrjedhoj, bileta vajtjeardhje me
tren nga Kashari n Durrs kushton 110 lek. Pra nse nj udhtim
me autobus vajtje-ardhje nga Tirana n Durrs kushton rreth 320
lek me autobus, me opsionin e hekurudhs kushton 170 lek.
Ndrkoh pr studentt ka edhe skema lehtsimi pr t udhtuar
me tren. Kshtu pr nj abone 565 lek, ata do t prfitonin
udhtime pr 10 dit me tren. Po t bnim nj llogari t thjesht,
udhtimi i prditshm vajtje-ardhje me autobus midis Tirans dhe
Durrsit kushton rreth 3200 lek pr nj student, ndrsa me
hekurudh, duke prdorur edhe formuln e abones, vetm 1165
lek (565 lek abone pr trenin dhe 600 lek bileta pr udhtim
vajtje dhe ardhje me autobusin nga Tirana n Kashar).
Investimet ne hekurudhe
Qeveria shqiptare ka investuar rreth 19.2 milion lek pr t nisur
veprimtarin e transportit t udhtarve nga Durrsi n Kashar. Nga
kto 9 milion lek jan prdorur pr t ndrtuar infrastrukturn e
stacionit. Gjithashtu rikonstruksioni i lokomotivs dhe vagonave t
linjs Kashar Durrs ka kushtuar rreth 5 milion lek. Nj nga
projektet e Hekurrudhs Shqiptare shte edhe rehabilitimi i 12
vagonve.
Vizioni per transportin me tren
Gjat udhtimit me tren, kreu i Kuvendit, Ilir Meta, zhvilloi nj bised
t zgjeruar me ministrin e Transportin dhe Infrastrukturs, Edmond
Haxhinasto, dhe ministrin e Mjedisit, Lefter Koka, pr rrjetin
hekurudhor shqiptar, duke filluar nga prizmi ekonomik n kuadr t
rajonit e deri tek ndikimi n mjedis i formave t ndryshme t
transportin. Pr Metn, hekurudha luan ron ky pr zhvillimin e
vendit. Zhvillimi i sistemit hekurudhor sht prioritet.
Pa t nuk mund t ket nj zhvillim shum m t shpejt t t gjith
ekonomis son dhe nj faktorizim t shoqris n t gjith
zhvillimet rajonale. sht gj positive q sht dyfishuar transporti i
mallrave prmes sistemit hekurudhor gjat vitit t fundit. Por
mundsit jan shum m t mdha dhe jam i bindur q prpjekjet
q po bhen pr ta lidhur m mir sistemin ton hekurudhor me
rrjetin ndrkombtar do t na ndihmojn q Shqipria t bhet nj
faktor ky pr zhvillimin e rajonit dhe nj korridor i rndsishm pr
transportin e mallrave por edhe t pasagjerve, u shpreh Meta.
Nga ana e tij, ministri Haxhinasto shpjegoi ecurin t disa
projekteve q po ndrmerren pr Hekurudhn. Hekurudha
Shqiptare sht n rrug t mbar, jemi duke realizuar edhe shum
studime pr ta prmirsuar m tej rrjetin ton hekurudhor. Studimi
pr lidhjen Tiran-Rinas-Durrs sht n proces dhe n fund t vitit
do t jet i gatshm, ashtu si edhe studimi i fizibilitetit pr t gjith
rrjetin ton t hekurudhave. Kjo ka pr qllim gjallrimin e transportit
hekurudhor pr ti shrbyer si pasagjerve edhe ekonomis
shqiptare, tha ai.
Nga njeriu pr hekurudhn, te hekurudha pr njeriun
Me an t shtrimit t hekurudhave u mundsua n epokn e fillimit
t industrializmit ndrlidhja e njerzve t ndar nga hapsira t
mdha, duke u hapur rrug shkmbimeve njerrzore si atyre
ekonomike edhe atyre kulturore. Udhtimi me tren i kreut t
Kuvendit, Ilir Meta, sht nj sinjal q paralajmron se do t ket
investime t rndsishme n sektorin hekurudhor n vendin ton.
Ndrkaq, siprmarrjet jan ato q do t prfitonin m shum nga
ndrlidhja e vendit me rrjetin hekurudhor dhe si rrjedhoj, ato duhet
t lobojn pr rigjallrimin e ktij rrjeti. Gjithashtu, institucionet q
kan n varsi rrjetin hekurudhor mund t bashkpunojn me
universitetet, n mnyr q studentt t orientojn tezat dhe
studimet e tyre pr diplomn drejt dikaje pr t ciln ka nevoj
tregu dhe sht e dobishme pr shoqrin.
<a href=http://imgur.com/9Qv5Wzl><img
src=http://i.imgur.com/9Qv5Wzll.png title=source: imgur.com
/></a>

Nis puna pr shtitoren e re n Tiran,

Stacioni i Trenit zhvendoset n Vor
Bashkia e Tirans garanton udhtimin falas me autobus t t gjith udhtarve t
trenave n Tiran-Vor-Tiran. Punimet pr zgjatimin e shtitores Zogu i Par do t
largojn shinat e hekurudhs
Denion Ndrenika
Bashkia e Tirans njoftoi se garanton shrbimin falas t transportit pr t gjith udhtart e
trenave n qytetin e vogl t Vors drejt Tirans. Linja hekurudhore Tiran-Durrs nuk do t
funksionoj m pasi do t fillojn punimet n Stacionin e Trenit n Tiran pr zgjatjen e
shtitores Zogu i Par drejt Paskuqanit, pjes e planit t ri t kryeqytetit. Kto punime do
t largojn shinat e hekurudhs, andaj t gjith udhtart do t duhet t ndalojn n Vor
dhe mandej me autobust falas t Bashkis s Tirans pr n kryeqytet. T gjith shtetasit
pr t prfituar shrbimin falas t transportit drejt Tirans n Vor dhe nga Vora n Tiran
duhet t ken biletn ose kartn e pajtimtarit (abonimin) e trenit, q do t vrtetoj se jan
udhtar t trenit. Autobust do t qndrojn pran Stacionit t Trenit dhe do t nisen n
oraret prkatse q prkojn me oraret e udhtimit t trenit nga Vora. Zhvendosja e linjs
dhe rrjedhimisht transporti falas nga Vora pr n Tiran, thuajse 19 kilometra larg, do t
filloj q t hnn m 2 shtator 2013. Kshtu, q Stacioni i Trenit t Tirans do t jet n
Vor. Bashkia e Tirans thot se ndrtimi i shtitores edhe m shum, do t lehtsoj
steprmi banort e zonave q ndodhen n do ast n frikn e aksidenteve me
hekurudhn me automjetet apo kmbsort pr shkak t mungess s zonave t ndalimit
si jan postblloqet, t shkatrrimit dhe vjedhjes s kohpaskohshme t shinave t trenit
apo edhe t mosrespektimit t rregullave t qarkullimit.Bashkia thot gjithashtu se ndrtimi i
shtitores s re dhe i tr projekti pr stacionin e ri t trenit, t autobusve dhe veprave t
tjera, do t hapin qindra vende pune, do t rrisin zhvillimin ekonomik dhe do t prmirsojn
mundsin e jetess. Zhvendosja e shinave t trenit ishte premtuar n fushatn e
zgjedhjeve vendore t 8 majit 2011 nga kandidati i Partis Demokratike, Lulzim Basha, sot
kryetar i ksaj force politike si dhe i Bashkis s Tirans, si pjes e projektit strategjik t
puns n Tiran.

Lamtumira e trenit n kryeqytet

1 Shtator 2013 - 16:45

Burimi
Top Channel

PreviousVijues
Pasi ka humbur funksionin e para viteve '90, stacioni i trenit n kryeqytet pushon
prfundimisht s ekzistuari duke u zhvendosur n zonn e Vors. Pr shkak t
nisjes s punimeve pr ndrtimin e bulevardit t ri t Tirans, duke filluar nga
dita e hn, qytetart q do t duan t prdorin trenin pr t shkuar n qytete t
tjera, do t duhet t nisen nga Vora. E njjta gj edhe pr linjat nga qytetet e
tjera drejt kryeqytetit, t cilat do t prfundojn n Vor.

Pr pjesn tjetr t udhtimit, nga Vora n Tiran dhe e anasjellta, Bashkia e

Tirans njofton se ka vn n dispozicion autobus q do t bjn transportin e
udhtarve falas. Nisja e autobusve bhet nga stacioni aktual i trenit, sipas
orarit t nisjes s trenit dhe anasjelltas.

Pr t prdorur shrbimin falas, pasagjert duhet t ken biletn e trenit ose

abonene, q i identifikon si prdorues t linjs. Paralelisht me zhvendosjen e
shinave t trenit, Bashkia e Tirans nisi punimet edhe pr zhvendosjen nn tok
t linjs s tensionit t lart n bulevardin Zogu i Par.
A mund t flitet edhe n Shqipri pr
trenat me shpejtsi t lart
Nga Gzim Hoxha/A mund t flitet edhe n Shqipri pr trenat me
shpejtsi t lart?

A mund t flitet edhe n Shqipri pr trenat me shpejtsi t lart?

Kjo pyetje m lindi kur pash para pak kohsh nj artikull n
TWITTER pr trenat me shpejtsi t lart q do t lidhin Londrn
me Birmingamin dekadn e ardhshme.

Sekretari i Transportit Chris Grayling kmbngulte n trenin me

shpejtsi t lart, linj hekurudhore, e cila do t kushtoj rreth 55,7
mld pr ta ndrtuar. Mr Grayling tha se kjo do t jet nj mundsi
e shklqyer e karriers, duke premtuar se do t hapeshin m tej
100,000 vende pune 75% e t cilave do t ishin jasht Londrs.

Po Shqipria e sotme, ose Shqipria e kanabisit q ka me mijra

probleme a mund t mendoj pr dika tjetr ve trafikut t drogs?
Dhe un shkoj e shkruaj pr trenat e shpejt! Kam shkruajtur edhe
pr hashashin dhe kam theksuar se zgjidhja e problemit sht
legalizimi dhe jo korrja e tij nga pollict. Po ky problem tani ka gjetur
fokusin e t gjith aktorve politik dhe hert a von do t gjendet nj
zgjidhje.

Un dua t flas pr hekurudhn sepse askush nuk po flet pr t. Te

OPINIONI dgjova se qeveria e re ka marr 1,5 mld euro borxh. Se
si jan prdorur e dime, por pyetja sht: si mund t prdoreshin
m mir?. A nuk do ishte mir q me to t bheshin investime t
qensishme. Disa shembuj investimesh me kthim t sigurt, apo t
kostos oportune e tyre, mund t ishin rruga e Arbrit, rruga e Alpeve,
ose dhe m mir akoma rikonstruksioni i hekurudhs.
Ndalemi te hekurudha. Teknologjia e ka br t mundur q
transporti hekurudhor t jet falas ose me koosto zero. T gjitha
teknologjit Maglev prdorin nj lloj magneti, prandaj trenat
praktikisht notojn n nj fush magnetike. Duke eliminuar kontaktin
e drejtprdrejt mekanik, ata arrijn nj shpejtsi shum t madhe
deri n 3000 km/h. Aktualisht thuhet se kta lloj trenash jan ende
n faz eksperimentale, por treni m i shpejt n bot udhton do
dit n Japoni dhe ka nj shejtsi prej 600 km/h. E mendoni dot ti
bini t gjith Shqipris skaj m skaj pr dy ose shum shum 3
or?

Prve ksaj kjo lloj teknologjie mund t mundsoj edhe energji

falas. Un nuk jam fizikant, por e di se energjia asnjher nuk
humbet, por ajo gjithmon transformohet. Mbi kt parim
shkenctart kan shpikur turbinn e cila kthen energjin e nj
fushe magnetike n energji elektrike. Kjo q po them megjithse e
mundur duket pas si utopike pasi jetojm n nj bot ku do gj
shitet e blihet. Un e kisha fjaln pr nj bot tjetr. Si ajo q
ndrronte JOHN LENNON n kngt e tij, pa para, pa fe, pa kufij,
pa pronsi, ku njerzit t jetonin s bashku dhe n paqe.

Po le t ulemi me kmb n tok. na duhet hekurudha kur kemi

makinat? Nj tjetr mund t pyesi: na duhen makinat kur kemi
aeroplant, apo helikoptert? N prpjekje pr tiu prgjigjur ktyre
pyetjeve rrmova pak n internet. do kush mund ta bj. Aty gjeta
dy materiale q flsinin pr dy realitete t ndryshme, at britanik dhe
at amerikan.

N studimin me titull The Past and Future of U.S. Passenger Rail

Service t botuar nga Zyra e Buxhetit t Kongresit (CBO) m 2003,
gjeta t dhna tejet interesante. Ato i prkasin shekullit t kaluar,
por realiteti pr transportin hekurudhor dhe at me autobus nuk ka
ndryshuar pothuajse fare.
Nga 1970 ta, numri i miljeve ndrqytetase t udhtuara me tren
nga pasagjert kishte rn n 6.2 miliard nga nj shifr e lart q
ishte gjat Lufts II Botrore (67 miliard). N krahasim me t,
udhtimi me transportues ajror llogariti m shum se 100 miliard
milje t bra nga pasagjert n vit. Udhtimi me autobus
ndrqytetas ishte n krye me 25 miliard milje. Q ather,
udhtimi hekurudhor ndrqytetas ka mbetur n prgjithsi me rreth
5 miliard deri n 6 miliard milje n vit, dhe udhtimi me autobus ka
qndruar n rreth 25 miliard. Ai ajror ka vazhduar t rritet. Ai ka
arritur n 515 miliard milje t udhtuara n vitin 2000.

Sipas ktij studimi pr periudhn 1991 2002 kan udhtuar me

trena nj numr mesatar pasagjersh prej 21,6 milon n vit. Po aty
thuhet se n SHBA ka m shum se 500 stacione trenash n 46
shtete, n krahasim me 546 aeroportet q klasifikohen nga
Administrata Federale e Aviacionit si aeroporte t shrbimeve
tregtare.

N Japoni dhe n Evrop transporti hekurudhor preferohet m

shum se n SHBA sepse qeverit jo vetm e subvencionojn at
por ato kan praktikuar taksa m t larta pr benzinn dhe gazin
dhe n kt mnyr trenat bhen m konkurrues se makinat. Jo
vetm kaq por ata kan miratuar edhe rregulla shum t rrepta
sigurie duke i br trenat mjaft t sigurt.

Ky dallim vrehet nse i hedh nj sy t shpejt nj rapoti t publikuar

nga qeveria britanike pr financat e industris s hekurudhave n
mars t vitit 2015. Aty thuhet se vlera e t ardhurave t ktij sektori
t mbledhura vetm nga biletat sht 8.8 miliard n periudhn
2014-15 e cila ishte 0.6 miliard (7.5%) m e lart se n 2013-14.
Prshtatur me inflacionin, kto t ardhura ishin 0.4 miliard (5.4%)
m e lart se n 2013-14. Numri i udhtimeve t pasagjerve sht
rritur n 2014-15 me 4.2%. Gjithashtu, distanca mesatare e nj
udhtimi sht rritur me 0.3%, ose me 37.7 km.
As q bhet fjal q kjo industri t dal me fitim. T gjitha qeverit e
subvencionojn kt sektor kush m shum e kush m pak. N vitin
2002 qeveria Amerikane e subvencionoi t vetmen kompani jofitim
prurse q e ofron kt lloj transporti me 521mln $. Pikun e tyre kjo
kompani e mori n vitin 1979 me nj vler t barabart me dollart
e vitit 2002 prej m shum se 2,5 mld $. N Britani ky sektor morri
nj shum totale neto prej 3,5 miliard n periudhn 2014-15.

N Britani prve subencioneve, hekurudha trajtohet si nj biznes i

mirfillt. Aty thuhet se ky sektor prfiton t ardhura edhe nga
parkimi, nga pronat, furnizim me ushqim i udhtarve, nga stacionet
e saj dhe portofolit t prons, dhe transporti i mallrave. Por kuptohet
q shpenzimet i tejkalojn t ardhurat, prandaj dhe subvencionohet,
ndryshe nuk do t kishte kuptim. Edhe qeveria Shqiptare akordon
rreth 4 milion USD pr aktivitetin e operimit dhe 3-4 milion USD
pr investime kapitale. Megjithat bilanci vjetor rezulton me humbje
rreth 1 milion USD.

Po pse duhet q nj qeveri ti kushtoj vemendje transportit

hekurudhor? Teoria ekonomike dhe prvoja e kohve t fundit
sugjerojn q hekurudha ka shansin m t mir t ket sukses n
korridoret e populluara dendur ku qytetet jan t vendosura afr s
bashku. Edhe n qoft se kostoja e sigurimit t shrbimit e kalon
at se far konsumatort jan t gatshm t paguajn,
subvencionet e qeveris pr shrbimin hekurudhor t pasagjerve
mund t justifikohen n baz t efikasitetit ekonomik, nse ajo t
ofron prfitime t jashtme, t tilla si reduktimin e mbingarkess s
trafikut apo t ndotjes.

Koha e udhtimit sht veanrisht e rndsishme n krahasimet

midis hekurudhs dhe ajrit pr udhtime t distancave t gjata,
sepse edhe kur mimet e linjave ajrore jan m t larta se mimet e
trenit, kursimet n kostot kohore mund ta bjn udhtimin ajror
shum m pak t shtrenjt. Pr udhtime m t shkurtra, udhtart
shpesh prballen me nj krahasim mes nj trafiku t ngjeshur n
autostrad dhe kohs q shpenzojn n stacionet hekurudhore. N
qoft se t udhtimi pr n nj stacion hekurudhor ose midis nj
stacioni dhe nj destinacioni merr nj koh t gjat ather,
automobil ka t ngjar t fitoj pr shkak se ai shkon direkt atje.
Megjithat, rrugt e mbushura plot me makina e rrisin kohn e
udhtimit t ktyre t fundit krahasuar me at t trenave.

Nj faktor tjetr q lidhet me kohn sht shkalla n t ciln

udhtart mund t prdorin kohn e tyre n mnyr sa m
produktive (shtje kjo veanrisht e rndsishme pr udhtart e
biznesit ose turistt). Pr udhtime t shkurtra, udhtart mund t
jen n gjendje ta prdorin kohn e tyre m mir kur hipin n nj
tren se sa kur ngasin nj makin. Ata gjithashtu mund t jen n
gjendje t bjn m shum pun gjat marrjes s nj treni (edhe
pse koha totale e udhtimit sht m e madhe) se sa kur i hipin nj
avioni nse ky i fundit krkon angazhimin n nj sr aktivitetesh t
tjera t tilla: si marrja e taksive dhe krkimi i orareve n aeroporte.

Nj tjetr element i kohs s udhtimit sht pritja, e planifikuar dhe

e paplanifikuar. Njerzit duke marr trenat, aeroplant, apo
autobust jan t kufizuar nga oraret. Prve faktit se sa koh
duhet t presin n terminal, ata duhet t prballen edhe me nj
shqetsim tjetr, nse do t arrijn atje n koh apo jo. Ndrsa nj
minut bn pak dallim kur ata udhtojn me makin, ajo mund t
shndrrohet n nj or nse nj udhtari t vetm i ikn treni,
aeroplani, ose autobusi. Kshtu, frekuenca e shrbimit sht e
rndsishme. Nj transportues q ofron shrbim pr or sht m
trheqs (edhe kur t gjitha gjrat e tjera jan t njjta) se ai q
ofron nj shrbim t rrall.

Sa pr kohn e paplanifikuar, udhtart i ndihmon vlera e

besueshmris e cila shpjegon pse udhtart drejtohen pr n
stacionin e trenit n mot me mjegull, kur ata parashikojn vonesa n
shrbimin ajror, por jo n at hekurudhor. Nse u jepet nj zgjedhje
q transporti n mnyr t besueshme zgjat 3.5 or dhe nj
alternativ q ka nj probabilitet t barabart t zgjas 3, 3.5, ose 4
or, shumica e udhtarve do t preferojn udhtimin e besueshm
pr 3.5 or. Besueshmria u mundson njerzve pr t planifikuar
prpara udhtimet e tyre dhe ta prdorin m me efektivitet kohn e
tyre.

Prve kohs, nj tjetr element i kostos lidhet me numrin e

njerzve q udhtojn s bashku. Pr nj grup udhtimi,
automobilat zakonisht kan shpenzime m t ulta pr person se sa
mnyrat e tjera t transportit.

Studimet tregojn se, me prjashtim t udhtimit pr arsye biznesi,

krkesa sht shum elastike n lidhje me mimin (me fjal t tjera,
nj rritje n mim do t zvogloj krkesn dhe nj rnie n mim
do t zgjeroj n mas t madhe at). Pr m tepr, studimet
gjetn se udhtimi me autobus ishte nj zvendsues shum m i
afrt pr hekurudhat se sa udhtimi ajror.

Nj studim tjetr gjeti se krkesa primare potenciale pr sistemin

hekurudhor t shpejt (HS) do t jet pr udhtime e rreth 150 pr
t 500 miles. Ai vuri n dukje se krkesa do t varet jo vetm nga
distanca n mes t qyteteve t lidhura prej linjash me shpejtsi t
lart, por edhe nga popullsia e ktyre qyteteve, t ardhurat, dhe
masn n t cilat aktivitetet e tyre ekonomike dhe sociale
plotsohen me nj tjetr mnyr transporti.

Mbshtetsit hekurudhor pretendojn se n zona t mbipopulluara

me njerz, ky lloj transporti mund t zvogloj turmat n aeroporte
dhe trafikun n autostrada.

Veturat kan nj avantazh ekonomik n udhtimet e shkurtra n

mes t qyteteve dhe kompanit ajrore kan avantazh n shumicn
e udhtimeve t gjata. Ndrsa transporti hekurudhor ka shansin m
t mir t suksesit n rrugt me distanc nga 100 milje deri n 300
milje q lidhin qytetet me popullsi t mdha.
Pasi parashtrova gjith kto arsye pro dhe kundr q jepen aq me
bujari nga teoria ekonomike n lidhje me hekurudhn, m lind e
drejta t shtroj edhe nj pyetje t fundit. A i duhet Shqipris nj
sistem modern hekurudhor? Prgjigja lidhet ngusht me vizionin e
atyre q e drejtojn dhe e qeverisin sot kt vend. Nse duam nj
Shqipri me ajr m t pastr, pse jo. Nse duam nj trafik rrugor
m pak t ngjeshur, pse jo. Nse duam q shqiptart t udhtojn
m shum, m lire e t ndjehen m t sigurt, pse jo. Nse duam
ta afrojm t nesrmen atyre me t gjith t mirat e nj rendi t ri
botror, pse jo.

Trenat spunojn prej tri

javsh, hekurudhat me 2.4
miliard lek borxhe
Nse dikush sot do t kishte dshir t bnte nj udhtim me
tren n Shqipri, dshira nuk mund ti realizohet.

Kjo i ka ndodhur edhe gazetarit austriak Horst Vidmer, i cili

kishte dgjuar pr vshtirsit q has hekurudha shqiptare dhe
kishte ardhur t shihte nga afr kt situat, duke dashur t
bnte nj udhtim me tren nga Tirana n Vlor.

Ideja ime ishte q t udhtoja nga Tirana n Vlor me tren,

por pash q treni nuk funksiononte. Pyeta veten pers ndodh
kjo gj, dhe vendosa t vij ktu. Pash stacionin e hekurudhs
n Durrs. Pash puntort q qndrojn aty, por nuk kan
pun, dhe m erdhi keq pr kt. Mua do m plqente q ta
bja kt udhtim me tren edhe pse ecn ngadal, tha
gazetari austriak, Horst Vidmer.

Jo vetm q hekurudha nuk ka njohur asnj investim, por

kohsh sht zhytur n nj kolaps financiar dhe si rrjedhoj
sht paralizuar totalisht.

Prej tre javsh asnj prej 62 lokomotivave q ka n dispozicion

Hekurudha Shqiptare nuk ka lvizur nga stacionet
hekurudhore. N 293 km vij hekurudhore, nuk ka lvizur
asnj tren, ndrsa t gjitha llogarit bankare t ksaj
ndrmarrjeje jan bllokuar me vendim gjykate. Shkak i
bllokimit t llogarive bankare, jan borxhet e shumta q jan
akumuluar nga hekurudha Shqiptare ndaj kompanive t treta.
Borxhet rezultojn mbi 2.4 miliard lek.

1300 punonjsit e saj, duke nisur nga makinistt,

mirmbajtsit, infrastruktura etj, kan rn n dshprim t
thell. Ata paraqiten si do dit n pun, por gjigandi
hekurudhor sht duke dhn shpirt n grahmat e tij t fundit.
Treni I pasagjerve nuk shkon m n asnj prej linjave Durrs-
Tiran dhe anasjelltas, Tiran-Durrs-Vlor, Durrs-Peqin-
Elbasan- Pogradec, Durrs-Tiran- Shkodr.

N bazn mekanike hekurudhore n Shkozet, q sht zemra e

transportit hekurudhor jan grumbulluar lokomotivat, nj pjes
jan n riparim. Ktu gjenden lokomotiva diesel elektrike KD,
t klasit T669.1, me 1 350 kuaj fuqi t blera t reja n vitin
1967, pr shrbimet e mallit dhe t udhtarit.

Sinan Boka makinist tregon se ka 42 vjet n kt pun, dhe si

dshmitar i historis s hekurudhs pohon se nj gj e till nuk
kish ndodhur kur m par, q asnj tren I mallrave apo
pasagjerve t mos lviz pr tre jav nga stacionet
hekurudhore. Paga q merr sht 27 mij lek t reja.
Pagat e 1300 puntorve dhe administrats paguhen nga
subvencioni q jep shteti do vit pr kt ndrmarrjeje me
kapital 100% shtetror. Kryetari i Sindikats Osman Meta bn
me dije se pr do dit njofton pr rndimin e situats
Ministrin e transporteve. Por, ende nuk ka asnj zgjidhje.
Situata bhet edhe m e pashpres pr 1300 punonjsit q
kan mbi 5 muaj q nuk ju paguhen detyrimet e sigurimeve
shoqrore.

Humbjet pr do dit thellojn gropn e madhe t borxhit t

hekurudhs shqiptare. Disa vagon bosh duhet t ishin nisur n
Mal t Zi, tre jav m par, por mungesa e karburantit n
lokomotiva, ka br q pr do dit qndrimi t vagonve n
Shqipri, hekurudha duhet t paguaj 750 euro n dit firmave
malazeze pr vonesn.

N vitin 2013, u mbyll stacioni i trenit n Tiran, pr zgjatimin

e bulevardit Zogu I. Trenat e pasagjerve mbrrinin deri n
Vor, dhe kjo solli rrnimin e transportit t pasagjerit me tren.
Pavarsisht ngritjes s stacionit n Kashar, lokomotiva vetm
me dy vagon nisej nga Durrsi drejt Kasharit me nj numr
pasagjersh t paprfillshm.

Kudret Picorri shef i avarive tregon se as n 97, nuk u bllokua

lvizja e trenave, prkundrazi, punonjsit e hekurudhs kan
furnizuar kryeqytetin me miell nga Mali i Zi, pavarsisht avarive
t trenave dhe faktit q vendi ishte n luft. Hekurudha
mbulonte zonat m t populluara industriale dhe t banimit.

Leonard Jani, koordinator i hekurudhs shqiptare, ish-drejtues,

punonjs prej gati 45 vjetsh n HSH, duke analizuar situatn
pohon se rnia e hekurudhs erdhi pas vitit 2011, me
privatizimin e ARMO-s, e cila ishte furnizuesi kryesor i
hekurudhs me transport malli, dhe naft. Blerja e nafts nga
HSH, me mim tregu solli dhe falimentimin e ktij sektori.

Kurumi ishte nj tjetr kompani e cila kryente transportin e

mallrave nga porti i Durrsit drejt Elbasanit e anasjelltas.
Falimentimi i ksaj kompanie, ndikoi drejtprdrejt n humbjen
e klientit kryesor q i siguronte pun e t ardhura Hekurudhs
Shqiptare.

Por a ka drit n fund t tunelit pr t dgjuar srish borit e

lokomotivave?
Prioritet kryesor sht realizimi i lidhjes hekurudhore me ish-
Republikn Jugosllave te Maqedonis, pjes e Korridorit 8
Trans-Europian.

Shpresdhns sht fondi i Bashkimit Europian prej 81 milion

Euro pr linjn hekurudhore Durrs-Tiran dhe lidhjen me
aeroportin Nn Tereza. Projekti pritet t finalizohet n muajin
Dhjetor.
E ndrsa Shqipria sht n pritje t ndrtimit t korridorit t
8-t, hekurudha maqedonase sht lidhur me korridorin e 10.
N Maqedoni shpejtsia e trenave mesatarisht shkon 129 km/
or. Po ashtu hov n kt sektor ka pasur edhe Bullgaria.

Ndrtimi i nj sistemi hekurudhor me skartament standard,

filloi n vitin 1947 dhe vazhdoi me shpejtsi pr t arritur n
prmasat e tij aktuale prej 677 km, n vitin 1987. Ndrtimi i
hekurudhs u b n mnyr vullnetar, nga qindra njerz n
at q prjetuan vuajtje njerzore. Deri n kt vit transporti
hekurudhor bnte 1/3 e transportit t mallrave n vend dhe m
shum se 90% t transportit t pasagjerve.

Aktualisht linja hekurudhore sht rrudhur n 293.2 km.

Ringritja e transportit rrugor investimi shum i fuqishm n
rrug, solli si pasoj rnien e transportit hekurudhor. N 2006,
u hoqn shinat e trenit nga porti i Durrsit dhe aktualisht
funksionale jan vetm shinat n kalatn lindore.

Deri n vitet 90 Hekurudha numronte 12600 puntor, 900

prej t cilve n rajonin Durrs- Sukth.
Shinat u shtrin n vitet 80 n Mal t Zi nprmjet kufirit t
 Hanit t Hotit, pr transport mallrash. Kjo sht e vetmja pik
lidhjeje e hekurudhs ton me jasht.

Sot ende nuk ka asnj lidhje hekurudhore ndrkombtare pr

pasagjere n Shqipri. Ringritja e ktij sistemi do t
mundsonte t ardhura me t shumta pr ekonomin, do t
ulte qarkullimin e mjeteve n rrugt e mbingarkuara dhe si
rezultat do t ndikonte edhe ne uljen e aksidenteve t shumta
rrugore.
BW/d.i.

Project on Albanian Railway to Be

Approved by December 14
November 9th, 2016

News

TIRANA, November 9

The European Bank for Reconstruction and Development is providing a loan of Euro
34 million for the rehabilitation of rehabilitation of Tirana-Durres railway and the
construction of railway line between Tirana and Tirana International Airport (TIA).
So far the board has not approved the proved the project, which has passed the
final review. EBRD says that the board must take a decision by December 14.
The Project is part of Route 2 of the Western Balkans Core Network connecting the
cities of Podgorica in Montenegro and Vlora in Albania and has been established as
an indicative extension to the Trans-European Transport Networks (TEN-T) to the
Western Balkans core railway network.
EBRD also says that this project will support the economic development of Albania
and also contribute to the countrys regional integration as it will improve
connectivity with Durres Port and the airport.
Moreover, the project will include sector reform and institutional strengthening
measures in areas such as green economy, asset management plan and Track
Access Charges and IFRS accounting.
News Source: Monitor

Per me shume
info http://www.tirana.gov.al/repository/docs/TPTT_Presentation_1%C2%B0_
October_2013_a_80585.pdf

Portali i ndertimit

Kompania italiane Ital - Ferr i ka dorzuar Bashkis s Tirans studimin e

fizibilitetit dhe termat e referencs, pr koncesionin e terminalit t ri t
pasagjerve n Tiran. Terminali sht pjes e nj strategjie t gjer t
transportit urban i cili do tu jap zgjidhje nevojave urgjente pr prmirsimin e
trafikut n Tiran, nprmjet parkimit t gjith mjeteve t transportit t
udhtarve nga i gjith vendi dhe krijimin e kushteve optimale pr transportin
e tyre n Tiran.
Dokumenti i dorzuar Bashkis s Tirans prmban studimin dhe analizat
ekonomike t zhvillimit t transportit t udhtarve, pr nj afat 15 vjear,
duke konceptuar dhe propozuar strukturn e terminalit, n nj siprfaqe prej
80.000m, n afrsi t kthess s Kamzs.

N terminalin multimodal t Tirans do t jet stacioni i tramit, shrbim i cili n

Tiran dhe Shqipri do t ofrohet pr her t par. Stacioni tramvaj do t
prfshij edhe nj depo pr operacionet e mirmbajtjes.
N terminal parashikohet:
N katin prdhe stacioni i tramvajit dhe trenit, depoja e tramvajit, si dhe
qendra e pajisjeve hekurudhore;
-stacion pr autobust ndrkombtare npronsi t kompanive t transportit
shqiptar;
-stacion pr autobus ndrqytetas;

-stacion pr autobust ndrkombtar, n pronsi nga kompanit e huaja t

transportit;
-Taksi-van zon parkimi dhe nj tarrac n form katrore publik, n kufi n
perndim me terminalin e autobusve urban;
-parkimin e autobusve, mikrobusve dhe automjeteve t tjetra t transportit
t pasagjerve;
-linjn pr stacionimin e tramvajit, si zgjidhje alternative e transportit t
pasagjerve q do t hyjn dhe do t dalin nga Tirana;

-rrugt e brendshme t qarkullimit t automjeteve, tramit, etj, n territorin e

terminalit; ambientet ndihmse pr mirmbajtje, shrbime e furnizime t
mjeteve t transportit; ambientet sociale dhe hoteleri, pr akomodimin e
udhtarve.
Vendet e parkimeve t autobusve, mikrobusve, taksive dhe automjeteve
private, pr fazn e par jan:
-autobus t linjave ndrkombtare - 34
-autobus t linjave ndrqytets - 57
-autobus t linjave urbane - 15
-mikrobus - 48
-parkim autobussh -26
-taksi - 20
-parkim i automjeteve private - 100

Nga ky terminal parashikohet t nisen:

-automjete - 10 000
-mikrobus - 3 700
-autobus - 900
-autobus ndrkombtare
- 100 -autobus urban
 180 Pas sugjerimit t Bashkis sht parashikuar n terminal dhe parkim
nntoksor, si nj zgjidhje tepr eficiente dhe e prshtatshme pr realizimin e
plot n funksionimin e ktij terminali, i cili do t funksionoj pr parkim
makinash private dhe autobus.

N mnyr q t garantohet siguria, funksionaliteti i lvizjes si dhe komoditeti i

pasagjerve, gjurmt e automjeteve dhe rrugt e udhtarve jan parashikuar
t ndara. Rrugt e kmbsorve jan ndrtuar kryesisht n 6,00 m mbi
oborrin e terminalit, brenda dy hapsirave dhe dy ura n form ndrtesave t
pasagjerve, n mnyr q t minimizoj lvizjen e udhtarve n nivelin e
rrugs.
Hapsirat e kmbsorve dhe dy ndrtesat e pasagjerve jan t lidhura me
platformat e terminalit, nprmjet shkallve fikse, shkallve lvizse dhe
ashensor, t cilt lejojn shkmbimin midis mnyrave t transportit t
ndryshm. Stacioni i ri i trenit, i autobusve inter-urban do t ndrtohet n nj
siprfaqe prej rreth 80 000 m2 e cila do t jet qendr multi funksionale me t
gjitha shrbimet tregtare, operacionale dhe administrative. Ky terminal do t
mbuloj gjith trafikun inter-urban t Shqipris veriore, perndimore dhe jug-
perndimore, e cila z mbi 75% t fluksit t udhtarve.Ky investim do t jet
financim i nj prej bankave ndrkombtare. Kohzgjatja e zbatimit sht
parashikuar pr 36 muaj.
Informacione rreth kompanise
Emri: Italferr S.p.A.
Adresa: V. G. Galati, 71 - 00155 Rome-Itali
E-mail: italferr@italferr.it Tel: +39 0 49 75 23

Debati mbi bulevardin, oponenca pr

projektin e bashkis. Flet specialisti
pr transportin rrugor, Muharrem
Kuuku
Shpresa Mezini Zgjerimi i Bulevardit dhe spostimi i stacionit t
trenit, duke iu referuar projektit t fundit t prezantuar nga kryetari
i Bashkis s Tirans, Lulzim Basha, ka nxitur reagime t ndryshme.
Kjo vrehet jo vetm n bisedat e prditshme, kafeneve apo gjetk,
por edhe n radht e specialistve t fushs s transportit rrugor. I
till sht rasti i studimit t realizuar nga Muharrem Kuuku, ish-
shef i sektorit t transportit rrugor dhe ajror, n Institutin e
Studimeve t Transportit.

Ai ka hartuar nj projekt t detajuar mbi ndrtimin e nj varianti t

ri pr trafikun q shkon dhe vjen n zonn verilindje, n drejtim t
Tirans, si dhe devijimin e transportit t udhtarve me hekurudh,
nga stacioni ekzistues n kryeqytet drejt aeroportit Nn Tereza
Vor Prez. Kuuku shpjegon pr gazetn Shqip se iniciativa pr
realizimin e nj studimi t till erdhi si pasoj e projektit t Bashkis
s Tirans, q parashikon spostimin e stacionit t trenit diku nga
kthesa e Kamzs, zgjatimin e bulevardit dhe ndrtimin e nj
kompleksi godinash pr sistemin e drejtsis. Duke qen nj
specialist q ka punuar pr rreth 50 vjet n transport, veanrisht
n fushn studimore, e kundrshton fort nj veprim t till, pasi
kjo, sipas tij, bie ndesh me parimin pr nj frymmarrje t
transportit publik t Tirans, veanrisht t atij q vjen nga zona
verilindore e Shqipris n Tiran, si dhe asfiksimin e transportit t
udhtarve me hekurudh.

Studimi

FAKTI Q N ZONN E ZOGUT

T ZI PRPLASET I GJITH
TRAFIKU Q VJEN NGA DURRSI
 DHE ZONA VERILINDORE E
VENDIT, E KAN BR AT
TEPR T NGUSHT DHE NJ
FERR T VRTET PR
DREJTUESIT E MJETEVE DHE
POPULLATS Q BANON N AT
ZON.

Nga
vrojtimet e bra dhe monitorimi i trafikut n segmentin e Zogut t
Zi, rezulton se n t lvizin rreth 56000 58000 mjete vajtje
ardhje n dit, ku bllokimi i trafikut sht pothuajse i prditshm,
duke krijuar vargje t gjata mjetesh n t dy drejtimet e lvizjes
deri prtej piks s karburantit. Sot pr t lvizur me mjetet n
segmentin Zogu Zi Kamz krkohen minimumi 25 minuta, n
kohn m t mir, ka tregon se sa pik e ngusht dhe
problematike sht kjo zon. Sipas literaturs s huaj, nj trafik i
till nuk mund t prballohet me variantin ekzistues t qarkullimit
sado t mundohemi pr ta disiplinuar apo zgjeruar at. Fakti q po
studiohet urbanistika e zons veriore t Tirans, m bn t
kmbngul q prmirsimi mund t vij vetm nse prfshihet edhe
transporti hekurudhor i udhtarve, ndrkoh q transportin e
mallrave mund ta lm n Vor ose aty ku hekurudha kalon pr n
Miniern e Valiasit, nj pozicion i pranueshm, vend ku po merr
form nj zon industriale, sqaron specialisti i transportit.

Varianti q propozon Kuuku konsiston n ndrtimin e nj viadukti

me nisje nga kryqzimi n fund t Bulevardit Zogu I me unazn,
duke vazhduar n vij t drejt n nj aks me bulevardin q kalon
mbi lumin e Tirans, del n Paskuqan mbi rrugn ekzistuese t
Paskuqanit n kuotat 128-138 m mbi nivelin e detit, kalon prmes
kodrs duke e hapur at n forme v-je me thellsi rreth 10 15 m,
aksi i rrugs kalon n krah t djatht t ujmbledhsit t Paskuqanit
duke kaluar mbi rrugn q shkon pr Zall-Herr, nga ku me rreze
rreth 1800 m, merr drejtimin majtas duke kaluar mbi argjinaturn e
lumit t Terkujzs dhe n vij t drejt mbi argjinaturn takon n
kilometrin 11.3 t rrugs ekzistuese Kamz Fush-Kruj. Ky
variant supozon ndrtimin e nj viadukti, nn t cilin do lviz
hekurudha, me dy linja, vajtjeardhje, ndrsa mbi t autostrada e
par me karakteristika dhe parametra t plot t nj autostrade,
me dy karrexhata t ndara me trafik ndars. Secila karrexhat ka
dy korsi lvizjeje me gjersi 3.5 m, dhe nj korsi emergjence me
gjersi 3 m, t shoqruar me bankin n t dy ant e karrexhats
me gjersi 0.6 m, si dhe parapeta mbrojtse dhe trotuar me
parmak mbrojts pr punonjsit e shrbimit. Autostrada do jet e
pajisur me ndriim do 50 70 m, monitorim me kamera do nj
km. Autostrada do t jet e pajisur me hyrje dhe dalje t
kontrolluar me kamera. N pikn e takimit me rrugn ekzistuese
Kamz Fush-Kruj, do kt porta hyrse dhe dalse n
autostrad, shrbime suplementare dhe pagesn e tarifs s
kalimit. Ky viadukt i kombinuar, me linjn hekurudhore nn t do
kt 7 nyje kryesore pr t br nj shprndarje shum optimale t
trafikut rrugor, q shkon dhe vjen nga Tirana pr n zonn
verilindore t vendit dhe anasjelltas, duke shmangur prfundimisht
ferrin q prjetohet kur kalon segmentin Kamz Zogu i Zi, duke i
dhn frymmarrje t lir trafikut q shkon dhe vjen n drejtimin
Tiran Durrs, parashikohet n studim. N t saktsohet se
viadukti n kilometrin 5, pas kryqzimit n disnivel me rrugn e
Zall-Herrit devijon majtas me rreze 1200 m, merr drejtimin Veri-
Perndim mbi argjinaturn e lumit ku n km 8, autostrada fillon
zbritjen, ndrkoh linja hekurudhore merr majtas pr n aeroport,
nprmjet Valiasit dhe Fush-Rezvs, nga ku me rreze 1200 m,
merr drejtimin drejt veriut, deri n kilometrin 13.8, prball
aeroportit ku dhe do ndrtohet stacioni i trenit. Kjo linj nga
aeroporti vazhdon drejt deri n km 14.4, me rreze 1200 m, merr
drejtimin pr majtas dhe n km 17.2, takon linjn hekurudhore
ekzistuese q shkon pr veri. Linja e dyt e djatht, nga stacioni i
aeroportit merr drejtimin pr n stacionin e Prezs n form s-je me
rreze 1200 m, ku takon linjn hekurudhore ekzistuese jo shum larg
stacionit t Prezs n km 17.5. Sipas specialistit t transportit
rrugor, lidhja e ktij varianti me linjn e vjetr realizohet nprmjet
nj trekndshi hekurudhor t mirfillt, pr nj lvizje optimale
dhe pa pengesa t trenave. Theksoj se kjo linj do kt kushtet pr
nj lvizje trenash me shpejtsi jo m pak se 60 km/or, duke br
nj revolucion n lvizjen e trenave n vendin ton, me qllim
prputhjen me standardet ndrkombtare, sqaron Kuuku.

Projekti, prmirsohet trafiku, ulet ndotja

Duke u bazuar n kt studim parashikohet q ndrtimi i viaduktit

t sjell nj sr prmirsimesh pr trafikun dhe ndotjen n Tiran.
Sipas Kuukut, ndrtimi i nnkalimit n kryqzimin e fundit t
bulevardit t Zogut I, eliminohet sistemi i semaforve q liron
trafikun n at zon.

DUKE IU REFERUAR DISA

MONITORIMEVE N AT PIK
REZULTON SE KUR NDIZET
DRITA E KUQE E SEMAFORIT, Q
 KA NJ PERIOD PREJ 45
SEKONDASH, N TRAFIK KRIJON
NJ VARG MAKINASH N
SECILIN DREJTIM JO M PAK SE
12-18 MJETE Q NDALOJN,
NDRKOH N Q N PIKUN E
TRAFIKUT KTO VARGJE
ARRIJN N 30-45 MJETE DHE
SHPESH DERI TE RRUGA Q T
ON TE BURGU, Q DO T
THOT Q MJETET T PRESIN
DERI N TRI NDEZJE T
SINJALIT JESHIL PR T KALUAR
KRYQZIMIN.
Nga nj prllogaritje e thjesht, duke marr mesatarisht 14 mjete
q presin sinjalin jeshil pr t kaluar kryqzimin, rezulton q ato
konsumojn 91 litra karburant n dit ose 33.255 litra n vit, me
nj vler prej rreth 6 milion leksh t reja. Ky karburant ndot
padrejtsisht zonn dhe veanrisht mushkrit e qytetarve t
zons. Ky shpenzim me ndrtimin e viaduktit kthehet n kursim pr
drejtuesit e mjeteve, pr rrjedhoj redukton edhe ndotjen n kt
zon. Krahas ktij prmirsimi ky viadukt do ti jap zgjidhje edhe
trafikut t unazs s madhe dhe trafikut q do vij nga ndrtimi i
Rrugs s Arbrit, me shpenguesin n km 1.5, pran buzs s lumit,
tregon specialisti i transportit rrugor.

Pasojat e spostimit t stacionit t trenit

Historia botrore ka treguar dhe vrtetuar se transporti hekurudhor

sht nj transport me leverdi pr transportet masive t mallrave
dhe veanrisht t udhtarve dhe gjithashtu tepr komod dhe i
sigurt. Stacionet e udhtarve pothuajse n t gjitha vendet n bot
kan si qendr, qendrat e qyteteve, nga t cilat po prmend Romn,
Berlinin, Londrn, me synim ofrimin e nj shrbimi t shpejt dhe t
lir pr masn e gjer t popullsis q arrin n 75-88%. Duke qen
i till nuk mund t pranoj q stacioni i udhtarve t Tirans t
spostohet pr rreth 2-3 km nga qendra e kryeqytetit. Fakti q
transporti i udhtarve me tren n vendin ton dikur transportonte
20-25 mij udhtar vajtje -ardhje pr dhe nga Tirana, nuk mund
t mohohet ky shrbim me gjith gjendjen n t ciln sht
katandisur hekurudha, mbi bazn e t cils sht menduar q ai t
spostohet, q do t thot t falimentosh me qllim transportin e
udhtarve me hekurudh. Varianti q propozoj krijon nj mundsi
ideale q ky shrbim publik t rimarr veten duke thithur t gjith
trafikun Tiran Durrs e veanrisht at t veriut, q sot
realizohet me dhjetra autobus dhe mikrobus. Ndrtimi i ktij
segmenti dhe nj rikonstruksion i t gjith hekurudhs shqiptare, do
t krijoj kushte pr t thithur shum m tepr udhtar, qofshin
dhe ata q kan nj mjet pr t lvizur dhe veanrisht n
periudhn e vers, sezon q krijon nj katrahur n segmentin
Tiran Durrs Golem, shpjegon Kuuku. Ai thekson se varianti i
propozuar sht parashikuar pr nj linj me dy linja hekurudhore,
nj vajtje dhe nj ardhje, ndrkoh q linja hekurudhore sht
parashikuar t lviz me shpejtsi mbi 70 km/or deri n stacionin
e aeroportit dhe me rikonstruksionin e linjs Prez Vor Durrs,
arrihet q distanca Tiran Durrs t realizohet pr rreth 35
minuta, kur sot vetm nga Tirana n Vor ajo arrihet pr jo m pak
se 40 50 minuta.

Vlera e prafrt e ndrtimit t segmentit t ri

Nga disa t dhna n ndrtimin e viadukteve dhe rrugve

(autostrada) t shoqruara me hekurudha vlera e ndrtimit t nj
km, shkon rreth 8.5 10 milion euro/km. Megjithat, vlera e sakt
do t prcaktohet me hartimin e projektit t ndrtimit nga
specialist prkats t fushs. Si shihet nga vizatimet, viadukti n
takimin me rrugn ekzistuese Kamz Fush-Kruj sht paraqitur
dhe stacioni i porteve pr hyrjen dhe daljen n t, q do t thot se
kalimi n t do t jet me pages. Sipas studimit t realizuar nga
Kuuku rezulton se n total vlera e investimit t viaduktit auto-
hekurudh arrin n 118 mij e 36 milion euro.
Domosdoshmria e rinovimit t
Hekurudhave Shqiptare
Postuar: 12/06/2013 - 09:23
Njerzit q drejtojn aktualisht transportin me shina jan militant,
t paaft, thjesht kan ardhur t marrin rrogat apo t zhvatin ndonj
gj nga tendert e pakt. Ndrkoh q shtrohet me t madhe
domosdoshmria e rinovimit t hekurudhave shqiptare, ndryshe
sht e kot t flitet pr integrim evropian pa arteriet e hekurta nga
veriu n jug dhe nga perndimi n lindje. Miopia dhe makutria kan
br q t dshtojn dhe perspektivat e Korridorit t Tet
Panevropian. E t mos harrojm q ideator t ktij Korridori jan
Shtetet e Bashkuara t Ameriks, qysh n vitin 1994, kur president
ishte Bill Klinton. Administrata e Uashingtonit financoi nismn duke
investuar n hekurudha, pr tu dhn t kuptojn liderve t
Tirans, Shkupit dhe Sofjes se n Evrop hyhet vetm me hekurudhat
e Korridorit VIII
Nga Kristaq Prifti*

N Raport-Progresin e Komisionit Evropian pr Shqiprin pr vitin 2012,

shprndar n Bruksel, m 10 tetor 2012 ka shnuar: Prparimi ka qen i pakt
n transportin hekurudhor... Burimet e caktuara pr mirmbajtjen e
infrastrukturs hekurudhore jan t pamjaftueshme me rrezikun e prkeqsimit
t mtejshm t rrjetit. Mirmbajtja e infrastrukturs hekurudhore sht nj
shqetsim dhe ka nevoj pr m shum burime.
Por as Ministria e Punve Publike e Transportit as Drejtoria e Prgjithshme
Ekzekutive e Hekurudhave Shqiptare SHA nuk kan reaguar dhe e konsiderojn
normale q kt sektor t transportit ta lejojn t degradoj, deri n likuidimin e
plot.

Njerzit q drejtojn aktualisht transportin me shina jan militant, t paaft,

thjesht kan ardhur t marrin rrogat apo t zhvatin ndonj gj nga tendert e
pakt. Ndrkoh q shtrohet me t madhe domosdoshmria e rinovimit t
hekurudhave shqiptare, ndryshe sht e kot t flitet pr integrim evropian pa
arteriet e hekurta nga veriu n jug dhe nga perndimi n lindje. Miopia dhe
makutria e krerve aktual t hekurudhave dhe dikasterit kan br q t
dshtojn dhe perspektivat e Korridorit t Tet Panevropian. E t mos harrojm
q ideator t ktij Korridori jan Shtetet e Bashkuara t Ameriks, qysh n
vitin 1994, kur president ishte miku i madh i shqiptarve, Bill Klinton.
Administrata e Uashingtonit financoi nismn duke investuar n hekurudha, pr
tu dhn t kuptojn liderve t Tirans, Shkupit dhe Sofjes se n Evrop hyhet
vetm me hekurudhat e Korridorit VIII.

Format e menaxhimit
Hekurudhat jan nj pasuri e madhe kombtare. Ato jan produkt i disa brezave
t nj kombi (shteti). Shum shtete e masin nivelin e zhvillimit t tyre edhe me
nivelin e zhvillimit t Hekurudhave. N shek. XIX ato prbnin nj nga
treguesit kryesor t zhvillimit.

Sot shtetet m t zhvilluara n Evrop, si Franca, Gjermania, Suedia kan

sistemin hekurudhor m t zhvilluar. Karakteristik kryesore e transportit
hekurudhor sht transporti masiv dhe distancat e gjata t linjave me treguesit
kryesor t transportit n ton dhe ton/km.

N Evrop rrjetet hekurudhore mund t kategorizohen n tre grupe kryesore:

1. Hekurudhat shtetrore me drejtim t drejtprdrejt ose administrativisht t

veant si n Gjermani, Austri, Suedi, Spanj, Poloni, eki, Sllovaki, Hungari,
Itali, Shqipri etj.
2. Shoqri private, aksionare: Holand, Portugali.
3. Shoqri t prziera, q karakterizohen nga nj pjesmarrje e gjer e
aksioneve shtetrore si n Franc dhe Belgjik.
Sot ka disa organizata dhe organizma q rregullojn dhe unifikojn transportin
hekurudhor. N vitin 1992 u krijua Bashkimi Ndrkombtar i Hekurudhave
(UIC)

Shtrirja
Hekurudha n Shqipri shtrihet n drejtimin vertikal dhe intersekton n zonat
me drejtim horizontal, zona ku shtrihet sht kryesisht bregdetare m e
populluara ku jan edhe qytetet m t mdha. Durrsi sht qendra e transportit
hekurudhor, pran portit kryesor n t cilin ka qen infrastruktura e plot
hekurudhore.

Nga viti 1985 Shqipria lidhet me rrjetin hekurudhor ndrkombtar nprmjet

linjs Shkodr-Hani i Hotit-Podgoric t Malit t Zi. Kjo linj u dmtua dhe doli
jasht prdorimit gjat trazirave t vitit 1997 dhe nuk ka funksionuar deri n
vitin 2002 kur u b rilidhja e saj me Malin e zi, sot ka disa linja t dmtuara e
jasht funksionimit.
Hekurudha Shqiptare konsiderohet linj fushore, sepse rreth 85 pr qind e rrjetit
sht projektuar n nj pjerrsi 9 m pr mij, ndrsa pjesa tjetr me pjerrsi 19
pr mij. Shpejtsit e projektuara kan qen deri n 100 km/or pr zonn
fushore, dhe deri n 65 km/or pr zonn malore. Fakti sht se kto shpejtsi
nuk kan gjetur zbatim asnjher. Zakonisht sht operuar me shpejtsi
mesatare 40-50 km/or. Sot kjo shpejtsi sht shum m e vogl.

N vitin m t mir HSH-ja ka transportuar 8.500.000 ton me 680.000.000

ton/km dhe 13.000.000 udhtar me 780.000.000 udhtar/km. Kto shifra
shrbejn pr t kuptuar potencialet q ka zotruar kjo hekurudh. Kto shifra i
prkasin periudhs s ekonomis s centralizuar e t planifikuar. Duhet kuptuar
se sot n kushtet e ekonomis s tregut t lir t konkurrencs s lir, duhet t
jet transporti hekurudhor q duhet t thith volumin e mallrave, nprmjet
mimit dhe avantazhet t tjera. Kjo mund t shrbej vetm si argument q
shteti si rregullator ta prdor kt potencial n interes t vendit dhe shoqris.

Kostoja dhe gjendja

Nga t gjitha llojet e transporteve, ai hekurudhor i mirorganizuar konsiderohet si
m me leverdi. Kostoja e transportit t mallrave me hekurudh, prgjithsisht te
ne sht vrtetuar 2,7-3 her m e vogl se n transportin automobilistik dhe 1,7
her m e vogl se n at detar.

Sot, kto raporte mund t ken ndryshuar, megjithse sht e vshtir t

llogariten e t gjenden tregues t till. Ndryshimet e mdha politike dhe
ekonomike kan dhn nj ndikim thelbsor n ecurin e transportit hekurudhor.
Ristrukturimi i ekonomis ka ndryshuar kushtet e prgjithsimit t transportit
dhe ka shkaktuar nj zvoglim t madh t volumit t mallrave t ofruara. Si
rezultat i konkurrenc s lir, por shpeshher t pandershme, me transportin
rrugor pr shkak t evazionit fiskal, hekurudhat kan humbur nj pjes
thelbsore t tregut t tyre tradicional. Po kshtu rnia e krkesave pr
transportin hekurudhor ka ardhur si rezultat i ndrprerjes s puns, n shum
ndrmarrje industriale, uzina metalurgjike, e sidomos mosfunksionim t
minierave.

Pjesmarrja e shtetit n zhvillimin dhe mirmbajtjen e infrastrukturs apo n

rinovimin e mjeteve trheqse e lvizse ka shkuar n minimumin kritik.

N periudhn q jetojm e sidomos n kuadr t propagands s fushats

zgjedhore dgjohen pambarimisht politikan, qeveritar e militant q flasin pr
problematika t pafundme, por askush nuk flet pr kt pasuri t madhe
kombtare. Ka vite t tra q shikojm qeveritar shirita-prers t inaugurojn
objekte nga m ordineret, por ka m shum se kaq. Ka vite q nuk kemi par
asnj politikan t flas gjersisht e jo m t inauguroj ndonj objekt q lidhet
me transportin hekurudhor.

Ambicia
Ndoshta pr munges t informacionit apo t propagandimit t tjer vetm n
nj program t PS-s t quajtur Pr nj Rilindje Shqiptare gjejm t shprehur:
Hekurudha nuk do te lihet m tutje n gjendjen e lngimit, do te punohet pr
zhvillimin e trenave t frekuencs s lart n territoret m t populluara,
sikundrse do t modernizohet dhe do t rritet siguria e t gjith rrjetit
hekurudhor shqiptar. Prioritet do t ket edhe lidhja me rrjetin hekurudhor
Maqedonas, Portin e ri t Vlors, portin e Porto- Romanos dhe portin e Ri t
Shngjinit
Ky formulim sht shume sinjifikativ e tepr ambicioz, por do t krkonte
shume energji teknike-organizative-shkencore dhe financiare.

Fatkeqsisht, historiku i m se 20 viteve t transportit flet pr t kundrtn.

Gjat ksaj periudhe Hekurudhat Shqiptare jan braktisur plotsisht. Ato jan
ln n mshirn e fatit.

N vitin 1990 kan qen n gjendje 2300 vagon malli me mosh mesatare 22
vjet dhe 114 vagon udhtarsh me mosh mesatare 24 vjetsh. Tashm numri i
tyre sht reduktuar n maksimum. Nuk ka pasur asnj politik t rinovimit t
tyre dhe mbas 23 vjetsh. A mund t krkohet efektivitet transporti nga nj
inventar i till?!

Rritja e konkurrencs krkoi jo vetm rinovimin e tyre n t gjith shtetet

Evropiane e sidomos atyre t lindjes q doln nga periudha komuniste e
ekonomis s planifikuar e centralizuar nga shteti, por edhe novacione t
mjeteve e linjave pr ti br ato konkurruese n kushtet e tregut t lir t
mallrave e shrbimeve.

Mjerimi
N Hekurudhn Shqiptare asnjra nga t dyja nuk ka ndodhur. Pra mjetet kan
nj mosh mbi 40-vjeare, krejtsisht jasht kondicioneve teknike pr
shfrytzim.

Po kshtu vitet 90 Hekurudha Shqiptare dispononte gjithsej 68 lokomotiva.

Nga kto ather ishin n prdorim 25 lokomotiva me mosh mesatare rreth 22
vjetsh, ndrsa pjesa tjetr ishin n ruajtje. Q nga ato vite e deri m sot nuk
sht br asnj mjet tjetr traksioni (lokomotiva), pra rezulton prafrsisht nj
mosh prej 45 vjetsh. Sot prdoren m pak lokomotiva, pr shkak t rnies s
volumit t puns dhe t amortizimit t tyre total. Edhe investimet pr
mirmbajtjen e tyre kan qen minimale. Ato jan tip DK T 669 t prodhimit
ek me fuqi 1350 HP. Aktualisht ato pothuajse nuk prodhohen m dhe kan dal
nga qarkullimi.

Akoma m e mjeruar paraqitet gjendja n infrastrukturn ku prfshihen linja

hekurudhore, stacionet hekurudhore, ndrlidhja dhe sistemimi i sinjalizimit e
sistemin e furnizimit.

Linjat e rrjetit hekurudhor shqiptar jan krejtsisht me traversa druri shum t

vjetra e pothuajse t kalbura. Bn prshtypje linja Durrs-Tiran, e cila sht
rikonstruktuar me traversa betoni dhe disa riparime n linj jan br duke u
zvendsuar m traversa betoni, bi-bllok ose mono-bllok.

Falsifikimi me Bankn Botrore

Ky term sht prdorur shpesh pr HSH-n. Konceptimi pr t ka qen jo
profesional apo i njanshm. Shpesh sht gjykuar vetm gjendja financiare dhe
t ardhurat e saj sot, pa u br asnjher analiz e plot e shkaqeve dhe rrugve
t prmirsimit t saj. E vetmja reform q sht br gjat ktyre viteve ka
qen krkesa pr shkurtimin e punonjsve. Madje, shpesh nga shum drejtues,
politikan apo qeveritar, e kan paraqitur si krkes t Banks Botrore, a thua
se Banka Botrore krkon t shkrij HSH-n.

Mbas viteve 90 n gjith hekurudhn evropiane filluan reformat, ku nj ndr

pikat m nevralgjike ishin lokomotivat. Trashgimia n kt fush nuk ka qen
funksionale. Kto mjete kan prfaqsuar pika t ngushta pr zhvillimin e nj
konkurrence me transportin auto. Mbar hekurudhat lindore e perndimore kan
rinovuar kt inventar duke pasur parasysh q n transportin e udhtarve t
imitohet transporti auto (auto-matricat) ndrsa n transportin e mallrave duke
br rinovimin e lokomotivave me motor m ekonomik, m disponibl, m t
leht, e me jetgjatsi m t madhe. sht e kuptueshme q te ne me ato
lokomotiva t vjetra n mosh e teknologji, nuk mund t ket efikasitet.

Ato jan lokomotiva t rnda, me pesh 120 ton, t quajtura lokomotiva malore
e manovre pr kohn kur jan prodhuar, jan t shpejtsive t ulta, e me
konsum t madh karburanti. Kuptohet efektiviteti i tyre ekonomik n qoft se
trheqin nj numr t vogl vagonsh udhtarsh apo vagonsh malli. Formimi i
garniturave t trenave sht nj proces shum teknik e profesional, por askush
nuk gjykon pr kta faktor.

Rinovimi i mjeteve trheqse dhe mbartse

N transportin e mallrave prmirsimi krkon rinovimin e mjeteve trheqse
dhe mbartse. N qoft se n HSH-ja do te operohej me mjete te kohs do t
rritej shum disponibilitetit dhe efektiviteti ekonomik. far do te ndodhte me
transportin auto n qoft se nuk do te ishte investuar n ndrtimin e
mirmbajtjen e rrugve? Edhe ai do t rriste koston, do t ulte disponibilitetin do
t rriste koston e udhtimit e n fund mimin. N Evrop operojn lokomotiva
t kapaciteteve t ndryshme, sipas volumit t mallrave ndrsa tek ne prdoret e
njjta lokomotiv e rnd.

Rinovimi i mjeteve bartse n prshtatje me llojin e mallrave sht nj faktor

konkurrence i transportit hekurudhor. Shum mallra specifike, si karburanti e
gazi do te thitheshin nga hekurudha. Transporti i kontejnerve do t ishte shum
efektiv duke shprndar ato n disa pika t vendit, por kjo do t krkonte
vagont prkats, q tek ne mungojn pothuajse trsisht. Edhe kthimi i portit t
Durrsit n port Terminal Kontejnersh, nuk ka pse t mos projektohej pr
shprndarjen me hekurudh duke ruajtur t ashtuquajturin port i that.

N transportin e udhtarve do t bhej nj hop i madh cilsor n.q.s. do t

zvendsohej garnitura jon tradicionale me trenat e leht. T gjitha diferencat e
transportit hekurudhor n Shqipri jan t shkurtra, kshtu q prdorimi i
automatricave vagon me motor do t rriste efektivitetin, do t ulte kohn e
udhtimit, koston e saj dhe do t rriste fitimin.

Ato jan m askselerative, nuk krkojn shum manovra n stacione dhe

prdoren gjersisht n transportin rural n Evrop. Rinovimi me kto mjete do
t ulte shum edhe koston e shfrytzimit t mirmbajtjes, apo riparimit.

Infrastruktura
N infrastruktur, linja hekurudhore shqiptare, sipas ekspertve t huaj q e
kan studiuar at, prcaktohet se sht ndrtuar n kondicione optimale, pr sa i
prket trases s saj. Ky kusht sht stimulues pr ta rinovuar at, me
mbishtresn ballast-akll dhe shina. Prishja e sistemit kullues n mbar vendin
nuk ka qen pr pasoj edhe mbi trasen e hekurudhs, por gjat ktyre viteve
askush nuk ka punuar pr drenazhimin e saj dhe pr krijim e kushteve pr
largimin e ujrave masive, q shpesh her e kan ar trasen.

Problemet e stacioneve hekurudhore apo t sinjalizimit, ndrlidhjes,

centralizimit e bllokimit jan kapituj m vete q e kan degraduar hekurudhn
shqiptare n grop t zez t ekonomis. Pr do sektor do te kthehej i till n
qoft se nuk do t kishte pasur investime.

Transporti ndrkombtar dhe Korridori VIII

Shqipria sht nj vend i vogl, kshtu q edhe HSH-ja prshkon distanca t
shkurtra. Transporti hekurudhor ka si karakteristik kryesore transportimin
masiv dhe distanca t gjata.

N kto kushte bhet i domosdoshm intensiteti i puns pr transportin

ndrkombtar me hekurudh. Rilidhja e stacionit hekurudhor t Bajzs me
gjith rrjetin hekurudhor n Shqipri i dha nj frymmarrje ekzistencs s
hekurudhs dhe mund t themi ka qen faktor q ajo mbijeton edhe sot.

Pwr sa i pwrket lidhjes hekurudhore me Maqedonin, dihet rndsia e madhe q

ka pr vendin ton korridori i 8-t. Faktet historike t ktij korridori t lasht
flasin pr faza t zhvillimit e lulzimit t vendeve ku kalon ky korridor,
prfshir edhe Shqiprin. N kt kontekst, prve rndsis n kompleksitetin
q sjell pr zhvillimin e vendit ton nj rndsi t veant merr transporti
hekurudhor si pjes prbrse e ktij korridori sipas vendimeve t konferencs
Panevropiane t Ministrive t Transportit, mbajtur n Kret n vitin 1994 sht
miratuar edhe korridori i 8-t, i cili fillon nga Port i Durrsit, kalon n Elbasan-
Qaf Than, Shkup-Sofje e deri n Portin e Burgasit. M tej ky korridor do te
lidhet me Portin e Barit n Itali dhe n perspektiv me Stambollin. Gjithashtu
parashikohet edhe nj degzim Pogradec-Kapshtic-Follorin-Selanik.

Dihet se gjurma e vjetr e korridorit t tet e quajtur Via Egnatia u krijua nga
nevoja e kalimit t karvanve t gjat dhe e transportit t mallrave me mjetet e
kohs. N kt vshtrim korridori i tet duhet vlersuar si nj fluks i transportit
t mallrave, gj q prkon me karakteristikn e transportit hekurudhor si
transport masiv

Ka vite t tra q flitet pr lidhjen hekurudhore me Maqedonin. Jan br

negociata prkatse duke prcaktuar dhe pikn e takimit n kuotn 729 metra
(rreth 30 metra mbi nivelin e liqenit t Pogradecit). Projekti i linjs Lin-Krov
pr paln shqiptare me nj gjatsi 2,8 km, prpjekjet pr realizimin sa m par t
ksaj lidhje do te ishin konsolidim i funksionimit t HSH-s. Lidhja paraprake e
hekurudhs ton me Maqedonin do t krijonte kushtet pr transport transit nga
Porti i Durrsit apo Vlors n Strug, duke formuar nj kompleks Port i lagt
Port i that. Gjithashtu mund t krijohej trekndshi transit Hani i Hotit Durrs
Maqedoni e anasjelltas. Kjo do t rriste shume volumet e transportit, distancat
e udhtimit e n fund efektivitetin ekonomik pr HSH-n.

Realizimi i objektivave t msiprme do ta nxirrte hekurudhn shqiptare nga

pika e vdekjes. Por edhe kjo nuk duhet te jet qllimi n vetvete. Kjo lidhje
mund t shrbej pr t realizuar transporte transite me t gjata duke lidhur
Portin e Durrsit me at t Varnas n Bullgari, apo edhe me vende t tjera t
Evrops.

Hekurudhat dhe mjedisi

do mjet e ngarkon ambientin me jashtqitjet e tij, disa konsumojn shum
energji dhe emetojn m shum lnd t dmshme. Konkluzionet e shume
studimeve nprmjet provave t kryera dhe llogaritjeve t realizuara kan arritur
n prfundimin e transportit auto e ndot s teprmi ambientin. Llogaritet q
rreth 75-90 pr qind t ndotjeve shkaktohen nga transporti auto.
Krkesa bashkkohore vlersojn se hekurudhat jan m miqsore me
ambientin. Por edhe kjo nuk mund te jet absolute. Gjithashtu edhe hekurudhat
jan burim ndotjesh. Ato prodhojn direkt apo indirekt ndotje s CO2 apo
zhurmat, krijojn kosto nga aksidentet ose intersektojn truallin me ndrtimet e
reja hekurudhore. N nj pjes t ndotjeve ekstreme d.m.th. t lndve t
dmshme dhe hekurudhat jan bashkfajtore t dmtimit t ambientit.

Hekurudhat konsumojn energji direkte q do t thot prdorimi direkt i

karburanteve dhe indirekte si sht pr shembull prdorimi i energjis
elektrike. N prdorimin e direkte t karburanteve nxirren disa element si CO2,
CO, NO2 si dhe element ujor t karbonit HC, SO2 etj.

Nga nj studim i marr si shembull n nj regjion t Gjermanis, kan dal me

konkluzione se hekurudhat e ndotin m pak ambientin n krahasim me at auto.
Ky studim prcaktoi metodikat t sakta pr t dy kto lloje transporti, duke
nxjerr faktort prkats m influencues t ndotjes s ambientit. Pr t gjitha
modelet e studiuara u prcaktua si parim q llogaritja e shkarkimeve t bhej
duke rakorduar volumin e puns s kryer nga nj an me sasin e karburantit e
harxhuar nga ana tjetr, q nnkupton volumin e shkarkimit t gazeve.
Megjithat ekziston edhe nj fush e ashtuquajtura energji e paprcaktuar q
nuk mund t verifikohet mir, pr shkak t shum aktiviteteve t pakontrolluara.
Ndr faktort baz mund t prmenden gjendja e rrugve dhe linjave
hekurudhore, kthesat dhe pjerrsit, gjendja e mjeteve, tipi apo lloji i traksionit,
konstruksionet e nxjerrjeve t gazrave, volumet e puns s kryer, qndrimi n
stacione, kushtet e mbajtjes s karburanteve, kushtet e motit (klima) etj.
Si shihet n kto kushte, prllogaritjet n hekurudha jan m t kontrolluara.
N planin teorik sht vrtetuar q pr njsi t barabarta transporti n hekurudha
nevojitet 13 gr/ p.km, ndrsa n auto 39 gr/p.km. N mnyr t prgjithshme
sht konkluduar q transporti hekurudhor n Evrop, n kt faz t zhvillimit
e errson transportin auto n konkurrencn e tyre t prbashkt. N mnyr
empirike mund t vm n dukje se hekurudhat jan m pak t dmshme, sepse
linjat hekurudhore shtrihen n periferi dhe larg qendrave t populluara.
Aktiviteti i tyre prgjithsisht sht n zona stacionare apo minerale-industriale.

Supremaci n kt drejtin kan hekurudhat me traksion elektrik, si pr transport

mallrash ashtu dhe pr udhtar.

Disa prfundime
Le t rendisim disa prparsi pa pretenduar se ato mund t jen konkluzione
tekniko-shkencore. Transporti hekurudhor sht transport me aftsi t mdha.
Zakonisht pesha e nj vagoni arrin deri n 60 ton, ndrsa nj vagon udhtarsh
disponon 80 deri 120 vende. Vetm ngarkesa e nj treni normal prej 1500 ton
do t krkonte 100 deri 200 automjete me kapacitet 7,5 deri 15 ton.
Prodhimtaria orare e trenit arrin deri n 400.000 ton/km.

Mundsia e kombinimit t transportit hekurudhor me llojet e tjera t transportit

(ujor dhe auto) z vend kryesor n t ashtuquajturin transport i kombinuar

Ndr reformat e mdha n vendet evropiane ka qen integrimi i transporteve

ndrkombtare hekurudhore t cilat kan pasur shume leverdi.

Pr sa u takon shpenzimeve operative ato jan m t ulta. Kjo sht pasoj e

shum faktorve. Frkimi ndrmjet rrots dhe shinave sht 4 deri n 12 her
m i vogl se n rrugt e zakonshme automobilistike. Fuqia motorike n rrug
sht 3 deri n 6 her m e vogl se auto. Konsumi i karburantit pr 1 ton/km
sht rreth 4 her m i vogl. Nj tren komplet krkon shum m pak personel
se sa dhjetra apo qindra automjete pr t njjtin volum pune. Nj problem
shqetsues ktu mbeten shpenzimet e qndrueshme t cilat n transportin
hekurudhor z nj prqindje t lart. Pr sa i takon shpejtsis dhe kohs s
transportit, prsri m disa investime, hekurudhat jan shum konkurruese. Pa
vlersuar shpejtsit mesatare t larta n Evrop dhe n Shqipri far modeste
treni sht konkurrues. Ai kalon n linjn e tij pa asnj penges tjetr, ai nuk do
t prshkoj dhjetra qytete apo t ndrpritet n disa kryqzime semaforsh.
Kjo n kushtet e linjave njfishe. Po sikur t ndrtoheshin linja dyshe vajtje-
ardhje, do t ishte shum m e shpejt koha e transportit.

N distancat e shkurtra e pr ngarkesa t vogla, transporti hekurudhor mbetet

inferior ndaj atij automobilistik.

Transporti hekurudhor garanton cilsi t lart pr ruajtjen e trajtimin e mallrave.

Sigurimi teknik i lvizjes sht m i garantuar e kontrolluar. Aksidente si
numr jan disa her m t vogla n transportin hekurudhor. Transporti
hekurudhor shpenzon m pak tok se auto. Pr nj linj dyshe hekurudhore
nevojiten 9 metra gjersi, ndrsa nj autostrade dy-kalimesh prdor mesatarisht
24 metra gjersi.

Nevoja e investimeve
Perspektiva e transportit hekurudhor kan imponuar investime t mdha n
Evrop. Novacionet teknologjike kan realizuar trena m ekonomik. Mjetet
trheqse dhe mbartse jan prshtatur me natyrn, llojin dhe sasin e
ngarkess. Kshtu sot prodhohen lokomotiva t kapaciteteve t ndryshme
trheqse dhe jo si n Shqipri q pavarsisht volumit (sasis mallrave)
vendoset e njjta lokomotiv e kapaciteteve t mdha. N kto kushte nuk ka
efektivitet ekonomik. Vagont jan prshtatur pr t gjitha llojet e mallrave,
edhe pr ato ushqimore, madje edhe frigoriferike, por vendin e par e zn
vagont pr kontejner. sht e pamundur t transportosh kontejner me
hekurudh n Shqipri duke krijuar pika tranziti?!

N transportin e udhtarve jan realizuar kushte komode konkurruese.

Trenat e shpejtsis s lart kan thithur gjithnj m shum pasagjer. N

Shqipri nuk mund t pretendohet pr shpejtsi t tilla, pr shkak t distancave
t shkurtra, por rritja e komoditetit, ulja e shpenzimeve dhe me shpejtsi
mesatare do t thithte nj fluks t konsiderueshm pasagjersh, si transporti m i
sigurt.

Transporti hekurudhor n Shqipri disponon nj kapital t madh t investuar n

dekada t tra. Krkohet q kto t bhen t dobishme pr shoqrin. Investimet
e mse 22 viteve t fundit nuk mund t krahasohen me asnj sektor tjetr n
Shqipri, e jo m n transportin auto, sikur hekurudhat Shqiptare t jen t
panevojshme. Ato jan dhjetra e ndoshta qindra her m t ulta.

Problemet jan t pafundme, por mund t grupohen n dy drejtime kryesore:

zgjidhja e problemeve q lidhen me nevojn pr financime dhe investime t
mdha rinovuese; zgjidhje e problemeve q lidhen me mnyrn e rrugve e
ristrukturimit.
Mbi kt baz transporti hekurudhor n Shqipri ka mundsi t formoj nj
transport t fuqishm, t shpejt, komod, ekonomik dhe t sigurt.

Rehabilitimi, rinovimi dhe modernizimi i nj hekurudhe krkon investime t

mdha dhe koh t gjat. N kuptimin politiko shoqror duhet t investohemi
pr krijimin e koncepteve t reja t drejtimit dhe funksionimit t hekurudhs n
kushtet e ekonomis s tregut. Specialistt dhe shoqatat e inxhinierve t
hekurudhave me gjith organizmat e saj duhet t kontribuojn m shum pr
prpunimin e mendimit tekniko ekonomik dhe atij politiko- shoqror, q
hekurudhat t zn vendin e merituar dhe vshtrimi e prkujdesja pr to t jet
m i madh, pr ta ngritur n nivelin e krkuar.

Info/
Sektori hekurudhor n Shqipri e ka nismn e tij n vitet 1916, me linja t para
t ndrtuara me skartament 750 mm, nga Austriakt dhe Italiant. Deri n fund
t viteve 90` ka funksionuar linja industriale e ndrtuar nga italiant n vitet
1920 me skartament 750 mm (distanca ndrmjet shinave) me gjatsi 37 km q
transportonte prodhimet e miniers s bitumit nga Selenica n Vlor.

Ka pasur shum projekte para Lufts s Dyt Botrore q parashikonin

shfrytzimin e pasurive minerale e drusore e shum t tilla q u vun n
eficenc gjat atyre viteve. Linja e par hekurudhore u ndrtua prfundimisht n
vitin 1947. Theksojm prfundimisht, sepse projektimi e ndrtimi i saj kishte
filluar para Lufts s Dyt Botror.

Shum vepra arti, si ura, viadukte, nnkalime jan ndrtuar n ato vite, dhe jan
shfrytzuar nga linja q ekziston sot. Kjo linj me gjatsi 35 km, q lidhi portin
e Durrsit me qytetin e Peqinit, ka skartament normal, 1435 mm, si sht i
gjith rrjeti hekurudhor Shqiptar.

M von ritmet e ndrtimit t rrjetit hekurudhor u rritn, dhe n to kan

kontribuar shum breza t Shqipris. N fund t viteve 1990 ato prbnin
gjithsej 730 km linja hekurudhore nga t cilat 447 km kryesore njfishe ndrsa
pjesa tjetr degzime industriale dhe linja sekondare.

* Ish-kryeinxhinier i Drejtoris s Prgjithshme t HSH sha

/Red. th. m. Agjencia e lajmeve Dyrrah/

Hekurudha n Shqipri[redakto | redakto tekstin burimor]

Historiku[redakto | redakto tekstin burimor]
Linjat e para hekurudhore n Shqipri ishin linja minerare dhe ushtarake me
skartament t ngusht, t ndrtuara ndrmjet viteve 1917 dhe 1930, nga
austro hungarezet dhe italianet.
Ndrtimi i nj sistemi hekurudhor me skartament standard, filloi n vitin 1947
dhe vazhdoi me shpejtsi pr t arritur n prmasat e tij aktuale prej 677 km,
n vitin 1987.
Rrjeti hekurudhor shtrihet nga Porti i Durresit, n Detin Adriatik, dhe shkon n
tre drejtime: n veri drejt kufirit Shqiptaro Malazez n Han t Hotit, n jug
drejt Ballshit dhe Portit t Vlors dhe n lindje drejt Pogradecit, pran kufirit
me Maqedonin. Hekurudha mbulon zonat m t populluara industriale dhe t
banimit.
Vija e par hekurudhore n ---sht ndrtuar n vitin n relacionin. M von
ka filluar dhe sht kryer ndrtimi i rrjetit ----. Hekurudhat es shtrihen n tr
territorin e me nj gjatsi prej ---- km. N kt gjatsi nuk prfshihen vijat
industriale t cilat kapin gjatsin prej km. Vijat hekurudhore bjn lidhjen e t
gjitha qendrave m t rndsishme t ---prve ----. Vijat e hekurudhave t
Kosovs kan lidhje t drejtprdrejt edhe me shtetet fqinje si me Malin e zi
dhe prmes tyre edhe me shtetet e tjera.
Hekurudhat Shqiptare u ndrtuan gjat periudhs s ekonomis me planifikim
t centralizuar, ku Qeveria vendoste kufizime shum t forta mbi llojet e tjera
t transportit. Pronsia e autoveturave ishte e ndaluar dhe, n rrugt q
kalonin paralel me hekurudhn, ishin t ndaluara trafiku i autobusve dhe
lvizjet e mallrave n nj gjatsi mbi 11 km.
Ekzistonin nj numr industrish prodhuese dhe nj industri minerare shum
aktive q furnizonion industrit e Europs Lindore nprmjet lidhjes
hekurudhore me Malin e Zi. E vetmja lidhje ndrmjet HSH dhe rrjetit
hekurudhor Europian, vetm pr transportin e mallrave.
Me ndryshimet politike dhe ekonomike t viteve 1990, krkesat pr transport
kan ndryshuar n mnyr dramatike. Ka pasur nj rritje t shpejt t
shrbimeve private t kamionve dhe autobusve dhe sidomos t
autoveturave private q e kan devijuar trafikun nga hekurudha. Shum
miniera dhe fabrika shtetrore jane mbyllur duke e ulur n mnyr serioze
trafikun hekurudhor.
N kt klim t re transporti, hekurudhat shqiptare po bjn prpjekje t
mdha pr tu br nj ndrmarrje e orientuar nga tregu, pr t prballuar
sfidat e kohs.
Prioritet kryesor sht realizimi i lidhjes hekurudhore me ish Republiken
Jugosllave te Maqedonise, pjes e Koridorit VIII Trans-Europian.
Momente m t rndsishme n histori

nntor 1947 Inagurohet linja e par hekurudhore me skartament

standard nga Durrsi n Peqin.
qershor 1957 Futet pr her t par trheqja Diezel Elektrike
korrik 1973 Prfundimi i linjs s par hekurudhore malore nga Elbasani
n Prrenjas, me nj pjerrtsi deri n 18 0/00.
Viti 1980 Hekurudhat Shqipatre realizojn 47% t volumit t prgjithshm
t transportit t mallrave n vend.
shtator 1986 Fillon transporti ndrkombetar hekurudhor i mallrave
nprmjet linjs Bajze Tuz.
Viti 2000 H.SH u transformua nga nj Ndermarrje Shteterore n Shoqeri
Anonime, me 100% kapital shteteror.
mars 2005 Hyrja n fuqi e Kodit t ri Hekurudhor, q i lejon operatort e
tjer t ken akses n H.SH.
T dhna kryesore

Skartamenti: i gjith rrjeti sht me skartament standard 1 435 mm .

Gjatsia: 447 km linj kryesore , 230 km linja sekondare.
 Linja: njfishe
Elektrifikimi: asnj seksion i elektrifikuar
Trheqja: lokomotiva diezel elektrike KD, t klasit T669.1, me 1 350 kf,
pr shrbimet e mallit dhe t udhtarit
Shpejtsit maksimale t projektimit: deri n 80 km/or pr shrbimet e
mallit dhe t udhtarit
Pesha maksimale pr aks: 20 ton /aks
Pesha pr ml: 8 ton
Gabariti maksimal statik i ngarkimit: B ( sipas standarteve t RIV)
Rrezja minimale e projektimit: 500m , 300m pr zonat malore.
Pjerrtsia maksimale: 9 0/00 deri n 18 0/00 pr zonat malore
Tipet e shinave: S-49 me 49.43 kg/ml dhe P43 me 44.61 kg/ml
Tipet e traversave: traversa druri , traversa betoni bi- bllok.

Transporti hekurudhor ne shqiperi

1. 1. Projekt ne Teknologji:
2. 2. Te shohim gjendjen e saj aktuale Te shohim ne vecanti hekurudhen
Durres- Tirane Te njohim hekurudhen Shqiptare Te njohim historikun e
hekurudhes Shqiptare Objektivat :
3. 3. Melisa Cani : Hekurudha Durres- Tiran Marjan Kapaj : Shtrirja e
hekurudhes Shqiptare Marjan Zhuri : Momentet me te rendesishme ne histori
Kristian Hardadhia : Gjendja e sotme e hekurudhes Kristjan Toma :
Historia Kristina Blinishta : Cfare permban hekurudha Gledis Durovi:
Hekurusha Shqiptare Klodisa Dhinishta ( Kryetare) : Informacione te
pergjithshme Anetaret e detyrat e secilit :
4. 4. Hekurudhat Shqiptare u ndrtuan gjat periudhs s ekonomis me
planifikim t centralizuar, ku Qeveria vendoste kufizime shum t forta mbi
llojet e tjera t transportit. Pronsia e autoveturave ishte e ndaluar dhe, n
rrugt q kalonin paralel me hekurudhn, ishin t ndaluara trafiku i autobusve
dhe lvizjet e mallrave n nj gjatsi mbi 11 km. Rrjeti hekurudhor shtrihet
nga Porti i Durresit, n Detin Adriatik, dhe shkon n tre drejtime: n veri drejt
kufirit Shqiptaro Malazez n Han t Hotit, n jug drejt Ballshit dhe Portit t
Vlors dhe n lindje drejt Pogradecit, pran kufirit me Maqedonin. Hekurudha
mbulon zonat m t populluara industriale dhe t banimit. Ndrtimi i nj
sistemi hekurudhor me skartament standard, filloi n vitin 1947 dhe vazhdoi me
shpejtsi pr t arritur n prmasat e tij aktuale prej 677 km, n vitin 1987.
 Linjat e para hekurudhore n Shqipri ishin linja minerare dhe ushtarake me
skartament t ngusht, t ndrtuara ndrmjet viteve 1917 dhe 1930, nga austro
hungarezet dhe italianet. Hekurudha n Shqipri
5. 5. Me ndryshimet politike dhe ekonomike t viteve 1990, krkesat pr
transport kan ndryshuar n mnyr dramatike. Ka pasur nj rritje t shpejt t
shrbimeve private t kamionve dhe autobusve dhe sidomos t autoveturave
private q e kan devijuar trafikun nga hekurudha. Shum miniera dhe fabrika
shtetrore jane mbyllur duke e ulur n mnyr serioze trafikun hekurudhor.
6. 6. Termi "treni" sht prdorur edhe n zona t tjera, t tilla si mekanik (i cili
do t thot nj asamble e ingranazhet concatenated), ose makin (ku nj
asamble, pr shembull, goma pneumatike, por edhe nj tren rrug, q sht nj
kamion dhe rimorkio t m posht). Termi sht prdorur gjithashtu n mnyr
t foluri ushtarake pr t treguar kompleks i formuar nga nj cop e artileri dhe
municionit tank. Treni sht gjysma e transportit publik prbhet nga nj seri
t elementeve t identifikueshme, prgjithmon ose prkohsisht u bashkuan
pr t formuar nj zinxhir t vetm. Treni vjen nga fjala latinisht Traherne:
Trhiqe, termi ka ndryshuar me kalimin e kohs prmes provansal French
(tren). Treni ishte makina e par e vrtet e transportit masiv, dhe n shum
raste t prfaqsuar nj pik kthese pr evoluimin e-shekullit t nntmbdhjet
vendeve industriale, por pr shum vite t tjera pr t luajtur nj rol qendror n
struktura politike, ekonomike dhe kombe sociale, dhe duke fituar nj vend t
shquar n kolektiv. Cfare permban hekurudha
7. 7. Me fillimin e revolucionit industrial, shek Koncepti i trenit nuk ka lindur
me revolucionin industrial. Tashm n shekujt e mparshm, q do t thot
romake primitiv si trenat jan prdorur n miniera: ata ishin t prbr nga
trenat kamionve t shkurtr lidhur me zinxhir s bashku, pa ose me
udhrrfyes rudimentare binart prej druri, u larguan nga kafsht e barrs e as
ndaj robreshave dhe puntor. Para-industriale ulli i tetmbdhjet dhe
nntmbdhjet u b n dispozicion te teknologjise dhe njohurit pr t arritur
nj rritje t konsiderueshme n kapacitetin e prodhimit t energjis, bim me
relativisht kompakt dhe t fuqishm. Motor Steam reaksion nga Nicolas
Cugnot nga 1769 tregoi, jo pa incident, kjo ishte e mundur t gjeneroj energji
t nevojshme pr lvizjen e nj mjet pr t bordit t njjtn. Prhapja e
motorve me avull oi n nj rritje t konsiderueshme n krkesn pr qymyr,
dhe prodhuesit jan q kan t bjn m t efektshme t transportit dhe t
shpejt t nxjerra materiale: ato nuk ishin t afta t mjaftueshme dhe kuaj..
8. 8. Trenat dhe lokomotiv n veanti u b n shekullin XX flamujt e vrtet
kulturor pr teknologji t kombeve q ndrtoi ato. Victorian lokomotiv linjave
t pastr dhe me makin n frngjisht nga kompleksi tubo kontrast thjesht
thjeshtsi dhe pastrti e makinave amerikane. Edhe pse ata prfundimisht erdhi
pr t dominuar skenn ndrkombtare, trenat ishin zhvendosur nga e para pr
 t qndruar n kulturn popullore: Orient Express sht, sigurisht, trenit m t
famshme n bot. N Franc rreth 1840 trenat lvizur nga Thomas lokomotiva
Crampton shpejt fitoi nj reputacion n mesin e udhtarve, n mnyr q
"Crampton" u b nj emr t prbashkt pr trenat e pasagjerve. M 27
shtator 1825 treni i par trheq historia Nr.1 lvizje komerciale, trafikimit t
Stockton mbi Tees dhe Darlington. Dy lokomotivave se trafiku ishte projektuar
nga George Stephenson. Treni ishte i prbr nga vagont nga miniera ku ishin
ngarkuar pasagjert komunave, dhe t pasagjerve t par vet karrocn,
Experiment, i cili udhtoi disa fisnikri, dhe shpejtsia mesatare ishte rreth 9
km n or. 4 vjet pas Rocket arritur 48 km / h. Periudha Industriale
9. 9. Dokumenti dat 18 dhjetor 1918. N t sht dhn urdhr q hekurudhat n
Shqipri t 'montoheshin dhe n pamundsi pr t'u kthyer n Austri t
shkatrroheshin nga forcat ushtarake, t cilat ndodheshin n territorin shqiptar
t luftimeve. sht koha e trheqjes s ushtris austro- hungareze nga territori
shqiptar. Koloneli Shemerl shkruan se: -Sipas gjith investitorve, dshmive
dhe akteve lidhur me materialet hekurudhore n Shqipri, pjesrisht jan
shkatrruar dhe pjesrisht duken t humbura dhe t pakthyeshme... Kemi n
administrim disa linja, si Tiran- Virpazar, Lezh-Vor, t cilat i ruan
detashmenti i shfrytzimit. Komanda austriake kishte ngarkuar oficer t cilt
kishin detyr q t ruanin t gjitha linjat hekurudhore dhe kjo sht e pasqyruar
n kt dokument hollsisht, sipas linjave q nga Labinoti deri n Mal t
Zi.Historia
10. 10. T dhnat zyrtare nga Ministria e Transporteve tregojn se Hekurudha
Shqiptare ka n inventarin e saj 66 vagon udhtaresh, 225 vagon malli dhe 25
lokomotiva. Me kto mjete, sipas t njjtave t dhna transportohen rreth 1,5- 2
milion udhtare dhe rreth 400-500 mije tone mallra n vit. Nuk ka nj t dhne
zyrtare q t tregoje nse ky numr sht m i vogl krahasuar me disa vite m
par, por duke ju referuar deklarimeve t fatorinove, ka nj rnie drastike t
tyre. Pr do vit buxheti i shtetit, n forme subvencionesh, akordon rreth 4
milion USD pr aktivitetin e operimit dhe 3-4 milion USD pr investime
kapitale. Megjithat bilanci vjetor rezulton me humbje rreth 1 milion
USD.Gjendja e sotme e hekurudhes
11. 11. T dhna kryesore mars 2005 Hyrja n fuqi e Kodit t ri Hekurudhor,
q i lejon operatort e tjer t ken akses n H.SH. Viti 2000 H.SH u
transformua nga nj Ndermarrje Shteterore n Shoqeri Anonime, me 100%
kapital shteteror. shtator 1986 Fillon transporti ndrkombetar hekurudhor i
mallrave nprmjet linjs Bajze Tuz. Viti 1980 Hekurudhat Shqipatre
realizojn 47% t volumit t prgjithshm t transportit t mallrave n vend.
korrik 1973 Prfundimi i linjs s par hekurudhore malore nga Elbasani n
Prrenjas, me nj pjerrtsi deri n 18 0/00. qershor 1957 Futet pr her t
 par trheqja Diezel Elektrike nntor 1947 Inagurohet linja e par
hekurudhore me skartament standard nga Durrsi n Peqin. Momemntet me te
rendesishme ne histori
12. 12. Hekurudha Shqiptare konsiderohet linj fushore, sepse rreth 85 pr qind e
rrjetit sht projektuar n nj pjerrsi 9 m pr mij, ndrsa pjesa tjetr me
pjerrsi 19 pr mij. Shpejtsit e projektuara kan qen deri n 100 km/or pr
zonn fushore, dhe deri n 65 km/or pr zonn malore. Fakti sht se kto
shpejtsi nuk kan gjetur zbatim asnjher. Zakonisht sht operuar me
shpejtsi mesatare 40-50 km/or. Sot kjo shpejtsi sht shum m e vogl.
Nga viti 1985 Shqipria lidhet me rrjetin hekurudhor ndrkombtar nprmjet
linjs Shkodr-Hani i Hotit-Podgoric t Malit t Zi. Kjo linj u dmtua dhe
doli jasht prdorimit gjat trazirave t vitit 1997 dhe nuk ka funksionuar deri
n vitin 2002 kur u b rilidhja e saj me Malin e zi, sot ka disa linja t dmtuara
e jasht funksionimit. Hekurudha n Shqipri shtrihet n drejtimin vertikal
dhe intersekton n zonat me drejtim horizontal, zona ku shtrihet sht kryesisht
bregdetare m e populluara ku jan edhe qytetet m t mdha. Durrsi sht
qendra e transportit hekurudhor, pran portit kryesor n t cilin ka qen
infrastruktura e plot hekurudhore. Shtrirja
13. 13. Hekurudha DurrsTiran sht nj linj hekurudhore e gjat 38 km e cila
bashkohen dy qytetet m t mdha n Shqipri: Durrsin dhe Tirann.
Hekurudha lidhet n gjysm t rrugs n Vor me linjn hekurHekurudha
Durres - Tirane Hekurudha sht e gjat 38 km dhe lidh dy qytetet m t
rndsishme t Shqipris, Durrsin me Tirann. U ndrta gjat viteve 1948-
1949 dhe ishte hekurudha e dyt pr transprot pasagjersh e ndrtuar n
Shqipri pas hekurudhs Durrs-Peqin, e cila kishte filluar n vitin 1940 u
prfundua n vitin 1948.[1]udhore Shkodr- Vor dhe n Durrs me linjn
Durrs-Vlor. Hekurudha u ndrtua gjat viteve 1948-1949, bazuar vetm n
pun vullnetare dhe ishte linja e dyt hekurudhor pr pasagjer n Shqipri pas
hekurudhs Durrs-Peqin e cila u prfundua para nj viti. Operoet nga
Hekurudha Shqiptare
14. 14. y nga veprat m t rndsishme gjat ndrtimit ishin Tuneli i Rrashbullit
(212 m) dhe Ura e Erzenit (91 m). Ura u prfundua m 16 tetor 1948, n
ditlindjen e 40-t t kryeministrit t athershm, Enver Hoxha. Binart u
importuan nga Bashkimi Sovjetik prmes portit t Durrsit. Brigadat vullnetare
kishin si qllim q ta prfundonin hekurudhn n prvjetorit e 31-t t Ushtris
s Kuqe, n 23 shkurt 1949, qllim ky q u arrit me sukses.[1] Puna filloi nga
stacioni i Shkozetit (afr Durrsit) m 11 prill 1948. N total 29.000 rinj t
Bashkimit t Rinis s Puns s Shqipris dhe 1400 teknik t kualifikuar nga
gjith Shqiprina morn pjes n ndrtimin e hekurudhs. Ve tyre n ndrtim
morrn pjes edhe vullnetart e t rinj t drguara nga seksionet rinore t
partive komuniste t Bullgaris dhe Jugosllavis \
Hekurudhat shqiptare, gjall sa pr emr
Postuar m: 11 July 2017 10:05

Nj sektor q e mban frymn fal

subvencioneve t prvitshme buxhetore. Potencialet e mdha t hekurudhave dhe
agonia shumvjeare n prag t falimentimit. Planet pr ringjalljen q krkojn
miliona euro financim dhe projekti i par i modernizimit n linjn Tiran-Rinas-
Durrs
Hekurudha shqiptare aktualisht po kalon situatn m t vshtir t dy dekadave t
fundit. Sektori q dikur realizonte gati gjysmn e transportit t brendshm t mallrave
prej vitesh sht n prag t falimentimit. Pr t mos e uar drejt rrnimit t plot shteti
pr vite me radh po e mban gjall kt sektor me subvencione nga buxheti. Prse kjo
situat? Transporti i udhtarve sht n nivelet m t ulta historike, ai i brendshm i
mallrave sht n kriz t plot dhe i vetmi z q sjell t ardhura, ndonse n shifra
modeste sht transporti ndrkombtar i mallrave.

Gjall me subvencion
Hekurudha shqiptare, dikur nj aset me rndsi t madhe ka nj amortizim
tejet t lart q shkon deri n 80%. Transporti i brendshm dhe ai i
pasagjerve kan rn n shifra t paprfillshme dhe fryma mezi po mbahet
nga ai ndrkombtar. Borxhet e mbartura llogariten n miliona euro. Nse u
referohemi statistikave, t paktn n pes vitet e fundit, transporti i mallrave
ka rnie t theksuar. Falimenti i Kurum ka qen goditja m fatale pr sistemin
hekurudhor, duke qen se realizonte volume t konsiderueshme, ritmet e
rnies s t cils jan ndjer menjher. Rnia e mimit t skrapit n bursa pi
ashtu ka patur pasoja t rnda. Nga viti 2010 kur sht shnuar niveli m i
lart i mallrave t transportuar me rrug hekurudhore, rreth 403 mij ton,
shifrat kan qen vetm n rnie dhe 2016 sht mbyllur me m pak se 300
mij ton. Ndrkoh pas prishjes s stacionit t trenit n Tiran edhe
transporti i pasagjerve ka patur rnie drastike me mbi 50 pr qind q ka qen
n vitin 2012 q mbahet si m i miri me rreth 400 mij pasagjer. Por cila
sht vet gjendja e hekurudhs? Sipas drejtuesve t saj Mjete q ka
hekurudha kan kaluar m shum se 40 vjet prdorim, lokomotivat e vagont
nuk iu prgjigjen m kushteve aktuale, traset jan tejet t amortizuara. Por
ka edhe nj paradoks tjetr. Q pas privatizimit t ARMO hekurudhat edhe
pse me tarifa 50 pr qind me t lira se transporti rrugor e kan humbur
prfundimisht betejn me kt t fundit pr shkak se e blejn naftn me
mime t tregut duke e paguar akcizn pr karburantin (si n rastin e
transportit rrugor) edhe pse ecet mbi shina.

N kt situat shptimi i vetm pr ndrmarrjen q punson m shum se

1100 punonjs, jan subvencionet buxhetore. Jan mbi 3 milion euro n vit
q kalojn nga llogaria e buxhetin n arkn e hekurudhave dhe fal ktyre
fondeve ndrmarrja tashm e kthyer prej vitesh n nj sh.a. mban frymn
gjall, duke e evituar rrugn drejt gjykats pr t shpallur pafuqin e saj
paguese.

Potencialet
Shqipria renditet e 67-a n bot 147 shtete nga pr nga gjatsia e rrjetit
hekurudhor pr popullsi, dhe njkohsisht sht edhe n listn e atyre
vendeve q aktualisht nuk e ofrojn kt shrbim. Mungesa e karburantit dhe
borxhet e akumuluara citohen nga drejtuesit e hekurudhs si arsyet kryesore
q kan uar n kt ndrprerje. Sektori hekurudhor ka degjeneruar trsisht
sidomos n 10 vitet e fundit duke u br sektori m pak i zhvilluar dhe m pak
trheqs n Ballkanin Perndimor. N Europ dendsia e hekurudhave sht
shum e lart, pasi ato shrbejn si nj mjet i rndsishm pr komunikimin
mes vendeve t Bashkimit Europian. Ndrsa sipas Eurostat, Shqipria ka
nivelin m t ult t rrugve t hekurudha pr frym n rajon. Densiteti pr
kilometr pr 1,000 banor sht 0.13, i njjt me treguesin q ka Turqia.
Serbia sht vendi me densitetin m t lart t rrjetit hekurudhor, si n raport
me siprfaqen totale, por edhe n raport me numrin e popullsis. Eurostat
iu referohet t dhnave pr vitin 2015. Shqipria sht shum nn mesataren
e 28 vendeve t BE-s pr sa i prket hekurudhave.

Planet pr rivitalizim
Nevojiten rreth 200 milion euro pr ta kthyer n jet Hekurudhn shqiptare,
por kto fonde mungojn. Sipas masterplanit t transporteve, Ministria e
Transportit synon t vitalizoj edhe transportin hekurudhor. Pas projektit pr
linjn Tiran-Rinas-Durrs, do t vijohet me projektet pr lidhjen hekurudhore,
Durrs-Elbasan-Prrenjas-Lin-Pogradec, duke hapur perspektivn pr tu
lidhur me rrjetin hekurudhor grek dhe maqedonas. Me Maqedonin krkohen
2.8 km nga ana shqiptare dhe 65 km deri n Krov por nuk sht gjetur
ende financimi. Sa i prket lidhjes me Kosovn, me gjatsi rreth 120 km
terreni sht shum i vshtir me disa tunele rreth 7 km. Ky sht nj projekt i
madh, aktualisht i pamundur pasi flitet pr nj vler investimi n rreth 1 miliard
euro. Sipas planeve qeveritare deri n vitin 2020, synohet realizimi i reforms
s thell pr t krijuar nj treg t hapur pr investitort e ndryshm, si n
aspektin operacional t menaxhimit, ashtu edhe t infrastrukturs. N vitin
2015 ka ndodhur nj tjetr zhvillim me rndsi sa i takon rivitalizimit t sektorit
hekurudhor, duke trhequr n kt drejtim edhe kapitalin privat. N tetor 2015
kompania Albstar mori me koncesion hekurudhn FierBallsh dhe FierVlor
me nj vler investimi 20 milion dollar. Hekurudha e marr me koncesion e
para e ktij lloji n vend do t transportoj naftn nga rafinerit e Ballshit dhe
Fierit n parkun industrial t Vlors, Petrolifera. Sasia mesatare e
transportuar e mallrave/ mineraleve pr vit kalendarik pritet t jet 2.5 milion
ton dhe numri i pasagjerve 307 mij n vit.

TiranDurrsRinas
Qeveria shqiptare ka shpallur tenderin ndrkombtar pr ndrtimin e
hekurudhs TiranRinas Durrs dhe brenda vitit 2017 duhet t nis puna
pr ndrtimin e segmentit t ri TiranRinas dhe rehabilitimin e aksit Tiran
Durrs. Sipas BERZH, financimi sht i gjithi i siguruar. Ekspertt e ksaj
banke thon se nuk ka asnj arsye q t pengojn mbarvajtjen e ktij
projekti q parashikohet t prfundoj n fund t vitit 2020. N fund t muajit
mars, Kuvendi miratoi kredin nga BERZH n shumn rreth 36.9 milion euro
pr realizimin e projektit. Kostoja totale e projektit sht 90.5 milion euro.
Prve huas nga BERZH, kjo kosto do t financohet edhe nga granti prej 35.4
milion eurosh i Bashkimit Europian. Vlera e TVSH-s dhe kostot lokale sht
parashikuar t mbulohet nga buxheti i Ministris s Transportit dhe
Infrastrukturs pr periudhn 2017-2019, n programin Transporti
hekurudhor. Realizimi i ktij projekti do t ndikoj n krijimin e infrastrukturs
s nevojshme dhe lehtsimin e lvizjes s mallrave dhe udhtarve, duke
rritur efikasitetin e transportit. Parashikohet q t transportohen n vit rreth 1.4
milion pasagjer. Shpejtsia e udhtimit do t rritet nga 40 km/or q sht
sot n 100 km/or. Prllogaritet q vlera e kursimit nga qytetart e sjell nga
ky projekt t jet 55 milion euro n vit.

Historia e hekurudhs
Hekurudhat e para n Shqipri jan ndrtuar n vitet 1916-1917 nga ushtria
austro-hungareze. Rrjeti hekurudhor i asaj kohe me gjersi mes shinave prej
650 mm quhej linj dekovili. Ky rrjet fillonte nga qyteti i Shkodrs dhe
vazhdonte n drejtim t Lezhs dhe Vors pr n Tiran. N Vor, hekurudha
degzohej n drejtim t DurrsitKavajRrogozhinElbasan e prfundonte
n Librazhd. Nga Rrogozhina, duke kaluar lumin e Shkumbinit, hekurudha
vazhdonte duke kaluar n LushnjFierLevan. N Lushnj ishte nj degzim
hekurudhor q shkonte deri n Berat. N linjat e dekovilit, lvizja e trenave
bhej me lokomotiva t vogla avulli dhe n linja t shkurtra edhe me kafsh. I
gjith rrjeti hekurudhor i dekovilit n Shqipri ishte rreth 400 km i gjat. Gjat
trheqjes s trupave ushtarake austro-hungareze, t gjitha materialet e rrjetit
hekurudhor t dekovilit n Shqipri jan montuar dhe transportuar n Austri
nprmjet Portit t Durrsit dhe Shngjinit, me plan ushtarak t veant t
hartuar nga ushtria austro-hungareze.

Ndrtimi i linjave hekurudhore me gjersi standarde 1435 mm ndrmjet

shinave ka filluar n vitin 1947 me ndrtimin e hekurudhs DurrsPeqin, 44
km. N vitin 1948, filloi ndrtimi i linjs hekurudhore DurrsTiran me gjatsi
37 km dhe prfundoi n vitin 1949. N dhjetor t vitit 1950 prfundoi ndrtimi i
linjs hekurudhore PeqinElbasan me gjatsi 33 km. Ndrtimi i hekurudhave
n vite ka vijuar si m posht: M 1 maj 1963 prfundoi hekurudha VorLa
me gjatsi 30 km. N tetor 1968 prfundoi hekurudha RrogozhinFier, 54
km. N mars 1972 prfundoi hekurudha ElbasanLibrazhd, 22 km. N mars
1974 prfundoi hekurudha Librazhd Prrenjas, 27 km. N mars 1975
prfundoi hekurudha FierBallsh, 25 km. N korrik 1979, prfundoi hekurudha
PrrenjasGuri i Kuq me gjatsi 28 km. N prill 1981, prfundoi hekurudha
LaLezh, 19 km. N nntor 1981 prfundoi hekurudha LezhShkodr, 35
km. N janar 1985 prfundoi hekurudha ShkodrBajzHani i Hotit Kufi 36
km. N tetor 1985 prfundoi hekurudha FierVlor, 34 km. N tetor 1987
prfundoi hekurudha MilotRrshen, 25 km, e cila tashm nuk ekziston, pasi
mbi trupin e saj t trases sht ndrtuar autostrada MilotKuks. Hekurudhat
Shqiptare u ndrtuan gjat periudhs s ekonomis me planifikim t
centralizuar, ku Qeveria vendoste kufizime shum t forta mbi llojet e tjera t
transportit. Ndryshimet ekonomike t viteve 1990, bn q krkesat pr
transport t ndryshonin n mnyr dramatike duke e vn hekurudhn
prball vshtirsive t jashtzakonshme.

HEKURUDHA N VITE

1916 Austriakt nisin ndrtimin e 400 km linj dekovili

1947 Prurohet linja e par hekurudhore Durrs-Peqin
1980 Hekurudhat realizojn 47% t transportit t mallrave
 1986 Fillon transporti ndrkombtar hekurudhor
2000 HSH u transformohet n Shoqri Anonime
2005 Lejohen operatort e tjer t ken akses n HSH
2015 Jepet me koncesion linja BallshFierVlor
2017 Pritet t nis modernizmi i linjs Tiran-Rinas-Durrs

Hekurudhat shqiptare n kriz

Prej vitit 1985 Shqipria lidhej me rrjetin hekurudhor

ndrkombtar vetm nprmjet linjs Shkodr-Hani i Hotit-
Podgoric t Malit t Zi. Kjo linj u dmtua dhe doli jasht
prdorimit gjat trazirave t vitit 1997 dhe nuk funksionoi
deri n vitin 2002 , kur megjithse u b rilidhja e saj me
Malin e Zi, sot ka disa linja t dmtuara e jasht
funksionimit.

Sipas t dhnave t hekurudhs shqiptare, n vitin 1990 ky

sektor kishte n gjendje: 2300 vagon mallrash dhe 114
vagon udhtarsh mbi dy dekada t vjetra, ndrsa tani kjo
shifr numrohet me gishta.

Ndonse sektori hekurudhor n Shqipri kishte nj tradit

pr shkak t investimeve italiane dhe austriake q n vitet
1916-1920, deri n vitet 90-t si pjes e ksaj trashgimie
funksionoi linja industriale me gjatsi 37 km q
transportonte prodhimet e Miniers s Bitumit nga Selenica
n Vlor.
Gjat periudhs komuniste ritmet e ndrtimit t rrjetit
hekurudhor u rritn fal kontributit vullnetar. N fund t
viteve 1990 ky rrjet prbhej nga 730 km linja hekurudhore
nga t cilat 447 km ishin kryesore njkaluese, ndrsa pjesa
tjetr degzime industriale dhe linja dytsore. Pas viteve
nntdhjet, me prmbysjen e sistemit komunist ky sektor
nuk njohu zhvillim pr nje seri faktorsh.

N vjeshtn e vitit 2008 Shqipria humbi n Arbitrazhin

Ndrkombtar gjyqin me Kompanin e njohur amerikane
General Electric duke u detyruar t paguaj 10 milion
dollar gjob, si pasoj e prishjes s kontrats pr ndrtimin
e linjs hekurudhore Tiran-Durrs. Firma amerikane
General Electric e hodhi n gjyq shtetin shqiptar n korrik
t vitit 2006, pasi qeveria Berisha rrzoi kontratn e lidhur
me t nga qeveria e mprashme Nano pr ndrtimin e
linjs moderne hekurudhore Tiran-Durrs.

Projekti prfshinte modernizimin e Hekurudhs Tiran-

Durrs, 38 kilometra, si dhe ndrtimin e nj linje t re
hekurudhore 6 kilometra pr t krijuar lidhje me aeroportin
Nn Tereza. N korrik t vitit 2015 Ministria e
Transportit njoftoi se kishte pranuar ofertn e dy kompanive
pr marrjen me koncesion t segmentit hekurudhor Fier-
Ballsh dhe Fier-Vlor pr 25 vjet, por edhe ky konesion
ngjalli polemika t forta mes pozits dhe opozits pasi nj
nga perfituesit ishte kompania e djalit t deputetes s partis
n pushtet Valentina Leskaj. Partia Demokratike ka krkuar
madje q zonja Leskaj t heq dor nga mandati i deputetes
dhe kjo shtje pritet t shqyrtohet nga Gjykata
Kushtetuese.
Rrjeti hekurudhor prbehet pr rreth 470 km me nj korsi dhe t gjith trenat
n Shqipri furnizohen me naft. Udhtimi me tren sht i prballueshm, por
n prgjithsi konsiderohet m i ngadalt se mjetet e tjera t transportit.
Linja e par standard hekurudhore n vend u ndrtuar n vitin 1947 (Durrs-
Peqin).
Sistemi hekurudhor sht promovuar gjersisht nga regjimi i Enver Hoxhs,
gjat asaj kohe ndalohej prdorimi i mjeteve motorike private. Pas vitit 1947,
nj ndrmarrje e rndsishme infrastrukturore ishte ndrtimi i rrjetit
hekurudhor n vend, pasi Shqipria konsiderohej si vendi i vetm n Europ
q nuk kishte nj rrjet standard hekurudhor. N vitet 1987, u ndrtuan 677 km
rrug hekurudhore q lidhnin qendrat urbane dhe qendrat industrial pr her
t par pas fundit t Lufts s Dyt Botrore. Transporti hekurudhor ishte
metoda e vetma e transportit deri n vitin 1990. Pas kolapsit t komunizmit,
rrjeti hekurudhor u nnvlersua.