Bài 18 : HỆ TUẦN HOÀN Ở ĐỘNG VẬT

I. MỤC TIÊU

Học sinh

- Phân biệt được tuần hoàn hở và kín.

- Nêu được đặc điểm tuần hoàn máu của hệ tuần hoàn hở và kín.

- Phân biệt được tuần hoàn đơn và kép

- Nêu được ưu điểm tuần hoàn đơn và tuần hoàn kép.

- Phân biệt được sự khác nhau trong toần hoàn máu ở lưỡng cư, bò

sát, chim và thú, đồng thời nêu được sự tiến hoá của hệ tuần hoàn trong

giới động vật.

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC

- Tranh phóng to hình 18.1 đến 15.4 sách giáo khoa

- Máy chiếu qua đầu nếu dùng bản trong

- Phiếu học tập

III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC BÀI HỌC

1. Kiểm tra bài cũ

 Hãy nêu các đặc điểm của bề mặt trao đổi khí. Vì sao khi lau khô

da ếch thì bị chết ?

2. Bài mới

Hoạt động của thầy và trò Nội dung kiến thức

* Hoạt động 1

Giáo viên : cho học sinh quan sát tranh I. CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG

hình 18.1 đến 18.4 CỦA HỆ TUẦN HOÀN

? Hệ tuần hoàn ở động vật có cấu tạo như 1. Cấu tạo chung

thế nào ? -Động vật đơn bào, đa bào có kích

Học sinh : nêu được các bộ phận chính thước nhỏ chưa có hệ tuần hoàn.

của hệ tuần hoàn như : Tim, hệ mạch, -Động vật đa bào hệ tuần hoàn gồm

dịch tuần hoàn. có những bộ phận chính sau :

-Động vật đa bào hệ tuần hoàn gồm

có những bộ phận chính sau :

? hệ tuần hoàn có chức năng gì ? + Dịch tuần hoàn : máu và nước mô

Học sinh : nêu được chức năng của hệ +Tim và hệ thống mạch máu.

tuần hoàn là vận chuyển các chất trong cơ

thể.

Sau đó, giáo viên cho học sinh chỉ ra 2.Chức năng chủ yếu của hệ tuần
động mạch, tĩnh mạch, mao mạch ở hệ hoàn

tuần hoàn kín. Vận chuyển các chất

Giáo viên : Lưu ý căn cứ hệ mạch,

ngwoif ta chia hệ tuần hoàn làm 2 loại :

+ Hệ tuần hoàn hở II. CÁC HỆ TUẦN HOÀN Ở

+ Hệ tuần hoàn kín ĐỘNG VẬT

1.Hệ tuần hoàn hở

* Hoạt động 2 Là hệ tuần hoàn có một đoạn máu đi

Giáo viên : cho học sinh đọc thông tin ở ra khỏi mạch và trộn lẫn với nước,

mục I và quan sát sơ đò 18.1 và 18.2 kết mô, lưu thông với tốc chậm.

hợp nghiên cứu mục II.1 và II.2 điền vào

phiếu học tập số 1 -Hệ tuần hoàn hở có các đặc điểm sau

Đặc điểm Hệ tuần Hệ tuần :

hoàn hở hoàn kín +Máu xuất phát từ tim qua thống

Hệ mạch động mạch tràn vào xoang, sau đó

Sắc tố hô vào tĩnh mạch trở về tim.

hấp +Sắc tố hô hấp là hêmôxitan (chứa

Tốc độ, áp Cu) nên có màu xanh.

lực +Tốc độ máu chảy chậm

Phân phối +Khả năng điều hoà và phân phối

 máu đến các cơ quan chậm.

? hệ tuần hoàn hở có những đặc điểm gì ?

Học sinh : Nêu được 4 đặc điểm của hệ

tuần hoàn.

?Vì sao hệ tuần hoàn hở chỉ thích hợp

cho động vật có kích thước nhỏ, ít hoạt

động ?

Học sinh : Vì tốc độ máu chảy chậm, khả

năng điều hoà phân phối máu đến các cơ

quan chậm.

? côn trùng vẫn hoạt động mạnh vì sao ?

Học sinh : Vì sao đổi khí không liên quan

đến hô hấp.

* Hoạt động 3 2. Hệ tuần hoàn kín

Giáo viên : cho học sinh đọc thông tin ở -Gồm : hệ tuần hoàn đơn và hệ tuần

mục II, quan sát sơ đồ 18.3 và 18.4 hoàn kép

? hãy mô tả hệ tuần hoàn kín ? giải thích -Hệ tuàn hoàn có máu lưu thông

được vì sao gọi là hệ tuần hoàn kín ? trong mạch kín với tốc độ cao, khả

Học sinh : Mô tả được hệ tuần hoàn kín : năng điều hoà phân phối nhanh .

Có h mạch liên tục, khép kín. - Đặc điểm của hệ tuần hoàn kín :
? hệ tuần hoàn kín có đặc điểm gì ? +Máu lưu thông liên tục trong mạch

Học sinh : Cũng nêu được 4 đặc điểm của kín

hệ tuần hoàn kín +sắc tố hô hấp (Fe) nên có màu đỏ

+máu chảy trong mạch dưới áp lực

? phân biệt hệ tuần hoàn đơn, hệ tuần cao, tốc độ máu chảy nhanh.

hoàn kép ?

Học sinh : nêu được hệ tuần hoàn đơn chỉ

có 1 vòng tuần hoàn, hệ tuần hoàn kép có

2 vòng tuần hoàn, trong đó vòng lớn đi

khắp cơ thể, vòng nhỏ qua phổi..

? tim có chức năng gì trong hệ tuần hoàn

IV. CỦNG CỐ

- Phân biệt hệ tuần hoàn đơn, hệ tuần hoàn kép ?

Học sinh : Nêu được hệ tuần hoàn đơn chỉ có 1 vòng tuần hoàn, hệ

tuần hoàn kép có 2 vòng tuần hoàn, trong đó vòng lớn đi khắp cơ thể,

vòng nhỏ qua phổi.

- Tim có chức năng gì trong hệ tuần hoàn ?

Học sinh nêu được tim như 1 cái bơm hút và đẩy máu đi trong hệ mạch
 So sánh sự vận chuyển các chất trong cơ thể thực vật và động vật

? (phiếu học tập số 2)

V. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

- Nêu chiều hướng tiến hoá của hệ tuần hoàn ở động vật ?

-Sự vận chuyển các chất trong cơ thể động vật và thực vật có điểm

gì giống và khác nhau.

- Đọc trước bài : Các cơ chế cân bằng nội môi.

-Hoàn thành phiếu học tập số 2

Phần bổ sung kiến thức : Đọc mục em có biết ở cuối sách giáo

khoa.