เอกสารประกอบการเรียน

วิชา ศิลปประดิษฐ รหัสวิชา 2400-0105

เลมที่ 2
งานแกะสลักผัก ผลไม

ณัฐสุดา พิพุฒิไกร
วิทยาลัยอาชีวศึกษาฉะเชิงเทรา
สํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา
 เอกสารประกอบการเรียน
วิชา ศิลปประดิษฐ รหัสวิชา 2400-0105

เลมที่ 2
งานแกะสลักผัก ผลไม

ณัฐสุดา พิพุฒิไกร
วิทยาลัยอาชีวศึกษาฉะเชิงเทรา
สํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา
 คํานํา

เอกสารประกอบการเรียนวิชา ศิลปประดิษฐ รหัสวิชา 2400-0105 เลมที่ 2 งานแกะสลัก

ผั ก ผลไม เล ม นี้ ป ระกอบด ว ยสาระสํ า คั ญ ที่ เ กี่ ย วข อ งกั บ งานแกะสลั ก ผั ก ผลไม ซึ่ ง ใช ใ น
ชีวิ ตประจํ าวันและนํ า ไปใชใ นการจั ดตกแตงประกอบงาน อาหารตาง ๆ ไดแ ก ความรู ท่ัว ไป
เกี่ยวกับงานแกะสลักผักผลไม วิธีการแกะสลักผัก และวิธีการแกะสลักผลไม ซึ่งสอดคลองกับ
จุ ด ประสงค แ ละคํ า อธิ บ ายรายวิ ช า ตามหลั ก สู ต รประกาศนี ย บั ต รวิ ช าชี พ พุ ท ธศั ก ราช 2545
(ปรับปรุง พ.ศ. 2546) ของกรมอาชีวศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ โดยแบงเนื้อหาวิชาเปนหนวยและ
จัดทําเปน 6 เลมดังนี้
เลมที่ 1 งานใบตอง
เลมที่ 2 งานแกะสลักผัก ผลไม
เลมที่ 3 งานดอกไมสด
เลมที่ 4 งานดอกไมแหง
เลมที่ 5 งานประดิษฐตามสมัยนิยม
เลมที่ 6 การบรรจุภัณฑและการตลาดงานศิลปประดิษฐ
ผูเขียนหวังเปนอยางยิ่งวา เอกสารประกอบการเรียนการสอนเลมนี้จะเปนประโยชนตอ
นัก เรี ยน ผูสอน และผู สนใจทั่วไปได เ ป นอยางดี คุณ ความดีจากหนังสื อเลมนี้ ขอมอบแด บิ ด า
มารดา ครู-อาจารย ผูมีพระคุณทุกทาน และผูเปนเจาของหนังสือทุกเลมที่ผูเขียนไดนํามาอางอิง

ณัฐสุดา พิพฒุ ิไกร

วิทยาลัยอาชีวศึกษาฉะเชิงเทรา
2550
 สารบัญ

เรื่อง หนา
จุดประสงครายวิชา มาตรฐานรายวิชา คําอธิบายรายวิชา 1
คําแนะนําการใชเอกสารประกอบการเรียนการสอน 2
จุดประสงคการเรียนรู 4
แบบทดสอบกอนเรียน 5
หนวยที่ 1 ความรูทั่วไปเกี่ยวกับการแกะสลักผัก ผลไม 10
หนวยที่ 2 การแกะสลักผัก 18
หนวยที่ 3 การแกะสลักผลไม 34
ใบมอบหมายงาน 46
แบบฝกหัด 47
แบบทดสอบหลังเรียน 49
บรรณานุกรม 54
ภาคผนวก 55
- แนวตอบคําถามแบบฝกหัด 56
- เฉลยคําตอบแบบทดสอบกอนเรียน 58
- เฉลยคําตอบแบบทดสอบหลังเรียน 59
ประเมินผล 60
- แบบประเมินผลการปฏิบัติงาน/ผลงาน 61
- เกณฑการประเมินผลการปฏิบัติงาน/ผลงาน 62
 1

จุดประสงครายวิชา มาตรฐานรายวิชา คําอธิบายรายวิชา

ชื่อรายวิชา ศิลปประดิษฐ รหัสวิชา 2400-0105 2 (4)

ระดับชั้น ปวช.1 สาขาวิชาคหกรรมศาสตร ประเภทวิชาคหกรรม
หนวยกิต 2 หนวยกิต จํานวนคาบรวม 72 คาบ ทฤษฎีรวมปฏิบัติ 4 คาบ/สัปดาห

จุดประสงครายวิชา เพื่อให
1. มีความเขาใจเกี่ยวกับพื้นฐานการประดิษฐดอกไมสด ดอกไมแหง ใบตองและแกะสลัก
ผัก ผลไมและวัสดุอื่น ๆ การบรรจุภัณฑ การคิดคํานวณ กําหนดราคาขาย และจัดจําหนาย
2. มีทักษะในการประดิษฐ งานศิลปประดิษฐดอกไมสด ดอกไมแหง ใบตองและแกะสลัก
ผัก ผลไม วัสดุอื่น ๆ และงานประดิษฐตามสมัยนิยม ทําบรรจุภัณฑ คิดคํานวณ กําหนดราคาขาย
และจัดจําหนาย
3. มีกิจนิสัยในการทํางาน ปฏิบัติงานดวยความเปนระเบียบเรียบรอย ประณีต รอบคอบ
ปลอดภัย ใชทรัพยากรอยางประหยัด และรักษาสิ่งแวดลอม

มาตรฐานรายวิชา
1. เขาใจพื้นฐานการประดิษฐดอกไมสด ดอกไมแหง ใบตองและแกะสลักผัก ผลไม และ
วัสดุอื่น ๆ การบรรจุภัณฑ การคิดคํานวณ กําหนดราคาขายและจัดจําหนาย
2. ประดิษฐงานศิลปประดิษฐดอกไมสด ดอกไมแหง ใบตองและแกะสลักผัก ผลไม วัสดุ
อื่น ๆ และงานประดิษฐตามสมัยนิยม ทําบรรจุภัณฑ
3. คิดคํานวณ กําหนดราคาขาย และจัดจําหนาย

คําอธิบายรายวิชา
ศึกษาและปฏิบัติเกี่ยวกับพื้นฐานการประดิษฐดอกไมสด ดอกไมแหง ใบตองและแกะสลัก
ผั ก ผลไม วั ส ดุ อื่น ๆ และงานประดิ ษ ฐ ต ามสมั ย นิย ม ประดิ ษ ฐ ง านศิ ล ปประดิ ษ ฐ บรรจุภั ณ ฑ
คิดคํานวณตนทุน กําหนดราคาขาย และจัดจําหนาย
 2

คําแนะนํา
การใชเอกสารประกอบการเรียน

เอกสารประกอบการเรียน วิชาศิลปประดิษฐ รหัส 2400-0105 เลมที่ 2 งานแกะสลักผัก

ผลไม เ ล ม นี้ จั ด ทํ า ขึ้ น เพื่ อ ให นั ก เรี ย นได ศึ ก ษาค น คว า ด ว ยตนเอง และเพื่ อ ให ค รู ใ ช เ ป น คู มื อ
ประกอบการสอน นอกจากนี้ยังสามารถใชเพื่อซอมเสริมกรณีที่นักเรียนทํากิจกรรมการเรียนรูไม
ผานเกณฑ โดยมีคําแนะนําในการใชดังนี้
สําหรับครู
1. ใชเปนสื่อการเรียนการสอน เพื่อศึกษาเนื้อหาของงานแกะสลักผัก ผลไม โดยกอนใช
ควรชี้แจงให นั กเรีย นทราบถึงวิ ธีการศึกษาและความซื่อสัตยในการทําแบบทดสอบกอนเรีย น
แบบฝกหัดระหวางเรียน และแบบทดสอบหลังเรียน
2. ใชเปนแนวทางในการจัดกิจกรรมการเรียนรูเรื่องงานแกะสลักผัก ผลไม โดยใชศึกษา
ทั้งภาคทฤษฎีและปฏิบัติ โดยใหนักเรียนทําแบบทดสอบกอนเรียน ศึกษาเนื้อหา ปฏิบัติกิจกรรม
การแกะสลักผัก ผลไม ทําแบบฝกหัด แลวทําแบบทดสอบหลังเรียน และเฉลยแบบทดสอบ
3. ในการจัดกิจกรรมภาคปฏิบัติ อาจใหนักเรียนทําเปนรายบุคคลหรือรายกลุมตามความ
เหมาะสม เพื่อฝกใหนักเรียนสามารถทํางานรวมกับผูอื่นได
4. เมื่อจบกิจกรรมการเรียนรูครูควรใหนักเรียนชวยกันสรุปและมีสวนชวยกันประเมินผล
ชิ้ น งาน และครู บั น ทึ ก คะแนนก อ นเรี ย น ระหว า งเรี ย น และหลั ง เรี ย น เพื่ อ ให นั ก เรี ย นเห็ น
พัฒนาการของตนเอง ถานักเรียนทําคะแนนไดไมถึงเกณฑ ควรใหนักเรียนไปศึกษาซ้ําอีก หรือ
ผูสอนจะสอนซอมเสริมใหจนกระทั่งทดสอบแลวผานเกณฑที่กําหนดไว
สําหรับนักเรียน
1. ใชศึกษาคนควาดวยตนเองและตองมีความซื่อสัตยตอตนเองทั้งกอนทําแบบทดสอบ
กอนเรียน ระหวางเรียน และหลังเรียน
2. ในการศึกษาเอกสารนี้ หากไมเขาใจใหบันทึกไวเพื่อสอบถามครูผูสอนในเวลาเรียน
หรือนอกเวลาเรียน
3. ขั้นตอนการศึกษามีดังนี้
3.1 ทําแบบทดสอบกอนเรียน
3.2 ศึกษาเนื้อหาใหเขาใจอยางละเอียด
3.3 ทําแบบฝกหัดตามที่กําหนด
 3

3.4 ปฏิบัติกิจกรรมการแกะสลักผัก ผลไม ตามวิธีทําในเอกสารประกอบการเรียน

จากนั้นใหนักเรียนจัดเก็บอุปกรณใหเรียบรอย
3.5 นําผลงานที่ทําแลวสงครูประเมินผลรวมกัน
3.6 ทําแบบทดสอบหลังเรียน
3.7 ตรวจคําตอบแบบทดสอบกอนเรียนและหลังเรียน เพื่อทราบผลการพัฒนาตนเอง
4. เพื่อใหการศึกษาเรื่องงานแกะสลักผัก ผลไมประสบผลสําเร็จ นักเรียนควรปฏิบัติตาม
หลักธรรม เรื่อง อิทธิบาท 4 ไดแก ฉันทะ วิริยะ จิตตะ และวิมังสา โดยมีความรัก พอใจ ภูมิใจ
ในงานแกะสลักผัก ผลไม มีความขยันหมั่นเพียรในการศึกษาและปฏิบัติกิจกรรมที่ไดรับมอบหมาย
มีความตั้งใจ เตรียมวัสดุอุปกรณในการฝกปฏิบัติใหครบถวน ตั้งใจทุมเทแนวแนในการศึกษาและ
ปฏิบัติกิจกรรม เมื่อเสร็จงานตองจัดเก็บวัสดุอุปกรณและทําความสะอาดใหเรียบรอย และใช
ปญญาอยางรอบคอบในการเรียน
5. ในการศึ ก ษานั ก เรี ย นควรได รั บ ความรู ทั ก ษะ และฝ ก นิ สั ย ที่ ดี ใ นการทํ า งาน
ปฏิ บั ติ ง านด ว ยความเป น ระเบี ย บเรี ย บร อ ย ประณี ต รอบคอบ คํ า นึ ง ถึ ง ความปลอดภั ย ใช
ทรัพยากรอยางประหยัด และรักษาสิ่งแวดลอม รวมทั้งสรางคุณธรรมใหเกิดกับตนเอง ไดแก
ความมีวินัย ความซื่อสัตย การตรงตอเวลา ความรับผิดชอบ และความสนใจใฝรู เพื่อใหเปนคนดี
คนเกง และอยูในสังคมไดอยางมีความสุข
 4

จุดประสงคการเรียนรู

หลังจากไดศึกษาเอกสารประกอบการเรียน วิชาศิลปประดิษฐ รหัสวิชา 2400-0105 เลมที่ 2

งานแกะสลักผัก ผลไมแลว ผูเรียนจะมีความรูความสามารถดังนี้

จุดประสงคทั่วไป
มีความรูความเขาใจ และทักษะการแกะสลักผัก ผลไม

จุดประสงคเชิงพฤติกรรม
1. ระบุประโยชนของงานแกะสลักได
2. บอกวิธีเลือกวัสดุ อุปกรณในการแกะสลักได
3. บอกวิธีการแกะสลักผัก ผลไมได
4. แกะสลักผัก ผลไมตามที่กําหนดใหได
5. ปฏิบัติงานดวยความเปนระเบียบเรียบรอย ประณีต รอบคอบ ปลอดภัย ใชทรัพยากร
อยางประหยัด และรักษาสิ่งแวดลอม
6. มีคุณธรรมดานความมีวินัย ซื่อสัตย การตรงตอเวลา รับผิดชอบ และสนใจใฝรู
 5

แบบทดสอบกอนเรียน
 6

แบบทดสอบกอนเรียน
เอกสารประกอบการเรียน วิชา ศิลปประดิษฐ รหัสวิชา 2400-0105
เลมที่ 2 งานแกะสลักผัก ผลไม

คําชี้แจง ใหนักเรียนอานขอคําถามแลวทําเครื่องหมาย X ทับตัวอักษรหนาคําตอบที่ถูกที่สุดเพียง

คําตอบเดียว
1. ผักที่แกะสลักแลวดําควรใชวิธีปองกัน
อยางไร
ก. แชน้ําอุน
ข. แชน้ําเย็น
ค. แชน้ําผสมมะนาว
ง. แชน้ําผสมน้ําสมสายชู
2. แตงกวาและแตงรานมีลักษณะตางกัน
อยางไร
ก. แตงกวาสีเขมกวา ผลใหญกวาแตงราน
ข. แตงกวาสีออนกวา ผลใหญกวาแตงราน
ค. แตงรานสีเขมกวา ผลใหญกวาแตงกวา
ง. แตงรานสีออนกวา ผลใหญกวาแตงกวา
3. จุดประสงคหลักในการแกะสลักผักเพื่อ
เสริฟคือขอใด
ก. เนนความละเอียด ประณีต สวยงาม
ข. เนนขนาดชิ้นรับประทานงาย รักษา
คุณคา และสวยงาม
ค. เนนขนาดชิ้นเล็ก ๆ แกะสลักใหนอย
ที่สุด ไมเนนสวยงาม
ง. เนนสีสันสวยงาม รักษาคุณคา และมี
หลาย ๆ ชนิด
4. ผักชนิดใดเมื่อปอกเปลือกแลวไมควร
ลางน้ําเพราะจะแกะสลักยาก
ก. แตงกวา
ข. แตงราน
ค. แครอท
ง. มะเขือเปราะ
5. ผักชนิดใดที่แกะสลักจะทําใหแสบตา
ควรแชน้ํากอนแกะสลัก
ก. หัวไชเทา และขิง
ข. หอมหัวใหญ และขิง
ค. หัวหอมแดง และกระชาย
ง. หัวหอมแดง และหอมหัวใหญ
6. ผักที่แกะสลักแลวเมื่อดัดกลีบจะหักงาย
ควรทิ้งใหออนตัวกอนดัดกลีบคือผัก
ชนิดใด
ก. แตงกวา แครอท ขิง
ข. แตงราน ขิง มะเขือเทศ
ค. แตงกวา ฟกทอง แครอท
ง. แตงราน แตงกวา มะเขือเปราะ
 7

7. ผักชนิดใดที่แกะสลักแลวควรแชน้ําเย็น 12. เขียงที่ใชในการแกะสลักผัก ผลไมควร

เพื่อใหกลีบกระดกสวยงาม เปนพลาสติกเพราะเหตุใด
ก. พริก มะเขือ หอมหัวใหญ ก. แข็งแรงกวาไม
ข. พริก แตงกวา มะเขือเทศผลใหญ ข. ไมอมน้ํา ตากแดดไดนาน
ค. แตงกวา แครอท มะเขือเทศผลใหญ ค. ไมเปนรา เมื่อใชหลายครั้ง
ง. มะเขือเปราะ แครอท มะเขือเทศผลใหญ ง. ทําความสะอาดไดงายกวาไม
8. ขั้นตอนของการแกะสลักที่ถกู ตองคือ ขอใด 13. กะละมังทีใ่ ชแชผักหรือผลไมชนิดใดไม
ก. ลาง แกะสลัก ปอกเปลือก เก็บรักษา ควรใช
ข. ลาง ปอกเปลือก แกะสลัก เก็บรักษา ก. แกว
ค. ปอกเปลือก ลาง แกะสลัก เก็บรักษา ข. พลาสติก
ง. ปอกเปลือก แกะสลัก ลาง เก็บรักษา ค. แสตนเลส
9. แตงกวาและแตงรานควรเลือกอยางไร ง. กะละมังเคลือบ
ก. เลือกที่แกจดั เพื่อใหสีสวย ผลตรง สด 14. ผลไมที่มีรสเปรี้ยว เมื่อแกะสลักแลวควร
ข. เลือกที่ออน ขนาดเทา ๆ กัน ผลตรง สด ชุบน้ําเย็นผสมอะไร
ค. เลือกที่สีเขม ๆ หลายขนาด ผลตรง สด ก. เกลือ
ง. เลือกที่สีออน ๆ ขนาดใหญ ผลยาว สด ข. สารสม
10. แครอทที่จะใชแกะสลักควรเลือกอยางไร ค. มะนาว
ก. ผลขนาดกลางตรง ใส สด ของนอก ง. น้ําตาล
ข. ผลขนาดเล็ก ตรง แข็ง สด ของนอก 15. ชมพูและแอปเปล เมื่อแกะสลักแลวควร
ค. ผลขนาดใหญ ตรง แข็ง สด ของ ชุบดวยน้ําผสมอะไร
เชียงใหม ก. เกลือ
ง. ผลขนาดเทา ๆ กัน ตรง ใส สด ของ ข. สารสม
เชียงใหม ค. มะนาว
11. มีดแกะสลักเมือ่ ใชแลวควรเก็บรักษาอยางไร ง. น้ําตาล
ก. ลาง เช็ดใหแหง ทาน้ํามัน 16. มะเขือเปราะ เมื่อแกะสลักแลวควรชุบน้ํา
ข. ลาง เช็ดใหแหง สวมปอก หรือเสียบโฟม ผสมอะไร
ค. เช็ด ลางน้ํา ทาน้ํามันวาสลีน หรือ ก. เกลือ
น้ํามันพืช ข. น้ําตาล
ง. ลางน้ํา ทาน้ํามันวาสลีน หรือน้ํามันพืช ค. มะนาว
สวมปอก หรือเสียบโฟม ง. น้ําแข็งปน
 8

17. ประโยชนของงานแกะสลักผัก ผลไมใน 19. หลักการจัดผักและผลไมคือขอใด

โอกาสพิเศษไดแกขอใด ก. จัดเปนกลุม แยกสีภายในจาน
ก. จัดตกแตงอาหารในพิธีขันหมาก ข. จัดผสมชนิดผักและสีตาง ๆ กัน
แตงงาน ค. จัดเปนแถว สีคลายกันไวดว ยกัน
ข. จัดตกแตงอาหารคาวหวานเพื่อเลี้ยง ง. จัดเรียงเปนพวกตามขนาดเทา ๆ กัน
พระและรับรองแขก 20. หลักการแกะสลักผลไม ผลไมชนิดใด
ค. จัดตกแตงผักผลไมแกะสลักในการ ควรแกะเปนลําดับสุดทาย
ประกวดอาหารไทย ก. ฝรั่ง
ง. จัดตกแตงผักผลไมตามจินตนาการ ข. ชมพู
เพื่อสาธิตและสอนอาชีพขนมไทย ค. แอปเปล
18. ผักผลไมเมื่อแกะสลักแลวควรเก็บรักษา ง. แตงโม
อยางไร
ก. ใสถุงทึบแสง ปดสนิท แชตูเย็นชอง
แชผัก
ข. ใสถุงแกว เปดปากถุง แชตูเย็นชอง
แชผัก
ค. ใสถาดปดดวยพลาสติกปดอาหาร
แชตูเย็นชองแชผัก
ง. หอใบตองใสกะละมัง ปดใหสนิท
แชตูเย็นชองแชผัก
 9

กระดาษคําตอบกอนเรียน
วิชา ศิลปะประดิษฐ รหัสวิชา 2400-0105
เลมที่ 2 งานแกะสลักผัก ผลไม
ชื่อ-สกุล............................................................ชั้น......................เลขที่...............

คําชี้แจง ใหนกั เรียนทําเครื่องหมาย X ทับตัวอักษรหนาคําตอบที่ถูกที่สุดเพียงคําตอบเดียว

ขอ ก ข ค ง ขอ ก ข ค ง
1 11
2 12
3 13
4 14
5 15
6 16
7 17
8 18
9 19
10 20
คะแนนเต็ม คะแนนที่ได
สรุปผล
20
 10

งานแกะสลักผัก ผลไม

หัวขอเรื่อง
1. ความรูทั่วไปเกี่ยวกับงานแกะสลักผัก ผลไม
2. การแกะสลักผัก
3. การแกะสลักผลไม

สาระสําคัญ
งานแกะสลักผัก ผลไม เปนการนําผักผลไมมาแกะสลักใหเปนลวดลายตาง ๆ ใหสวยงาม
เพื่ อรับประทานได ส ะดวกยิ่ งขึ้น รวมทั้งนํา ไปประดับ ตกแตงโตะ อาหารใหส วยงาม ซึ่ง งาน
แกะสลักผักผลไมเปนศิลปะที่ควรสงเสริม และสืบทอดเปนเอกลักษณประจําชาติไทย

1. ความรูทั่วไปเกี่ยวกับงานแกะสลักผัก ผลไม
งานแกะสลั ก ผั ก ผลไม ข องไทย เป น ศิ ล ปประดิ ษ ฐ ที่ อ ยู คู กั บ ชาติ ไ ทยมานานแล ว การ
สรา งสรรคง านแกะสลั ก ผั ก ผลไม สามารถทํ า ไดห ลากหลายรู ป แบบตามแต จิ น ตนาการของผู
แกะสลัก ไมวาจะเปนดอกไม ใบไม หรือสัตวตาง ๆ ซึ่งสามารถนําไปจัดเพื่อเสริฟหรือตกแตงเปน
การเลียนแบบธรรมชาติ แตถาแกะสลักเพื่อตกแตงจานอาหารจะนิยมตกแตงเปนดอกไมและใบไม
การแกะสลักใหไดผลงานที่สวยงามควรเริ่มจากการเลือกวัสดุที่มีตามฤดูกาลและสามารถหาไดงาย
และศึกษาเทคนิควิธีการแกะสลัก รวมทั้งการดูแลรักษางานแกะสลักใหอยูไดนาน
1.1 ความหมายและความเปนมาของงานแกะสลักผัก ผลไม
คําวา “แกะสลัก” ตามพจนานุกรมฉบับเฉลิมพระเกียรติ พ.ศ. 2530 ไดใหความหมายไววา
ทําเปนลวดลายหรือรูปตาง ๆ
การแกะสลักผักผลไม หมายถึง การนําผักผลไมมาแกะหรือทําใหเกิดลวดลาย และรูป
ตาง ๆ อยางสวยงาม
การนํ า ผั ก ผลไม ม าแกะสลั ก ส ว นใหญ เ พื่ อ ให อ าหารจานนั้ น เกิ ด ความสวยงามน า
รับประทาน และเพื่อใหสะดวกในการรับประทานผักหรือผลไมนั้น ๆ
ในสมัยกอนผูหญิงที่เปนแมบาน เมื่อมีแขกมาเยี่ยมเยียนก็จะตอนรับดวยการนําผลไมปอก
เปลือก นําเมล็ดออก บางชนิดก็ตัดเปนชิ้นพอคํา บางชนิดแกะเปนรูปดอกไมใบไมตาง ๆ สวนผักจะ
แกะสลักใหสวยงามแลวจึงนําไปปรุงอาหาร รวมทั้งจัดตกแตงจานอาหารใหสวยงาม ทําใหเกิด
ความประทับใจแกผูมาเยือนเพราะเปนการแสดงถึงความตั้งใจความเต็มใจของผูทํา การแกะสลัก
 11

ผักผลไมจึงนับวาเปนศิลปวัฒนธรรมที่โดดเดนของคนไทย ที่ควรรักษาไว แมวาการแกะสลักผัก

ผลไมจะทําใหคุณคาทางอาหารลดลงบาง แตถาตัดขั้นตอนที่ละเอียดซับซอนลง และใชเวลาใน
การแกะสลักนอยจะชวยสงวนคุณคาของผักผลไมไดมากขึ้น
การแกะสลักผักผลไมของไทยมีมานานแลว แตมีการบันทึกไวในสมัยสุโขทัยใน
รัชสมัยของสมเด็จพระรวงเจา มีนางสนมชื่อ นางนพมาศ หรือทาวศรีจุฬาลักษณ ไดแตงหนังสือชื่อ
วา ตําหรับทาวศรีจุฬาลักษณหรือนางนพมาศ ในหนังสือดังกลาวไดกลาวถึงพิธีตาง ๆ และในพระ
ราชพิธีจองเปรียงในวันเพ็ญเดือน 12 นางนพมาศไดประดิษฐตกแตงโคมลอยเปนรูปดอกกระมุท
โดยใชใบไมตาง ๆ มาตกแตงเปนลวดลายและนําผลไมมาแกะสลักเปนรูปมยุระคณานก วิหกหงส
จับจิกเกสรบุปผาชาติตามกลีบดอกกระมุท แสดงวาการแกะสลักผักผลไมเริ่มมีในวังมากอนแลวจึง
เผยแพรสูประชาชนในโอกาสตอมา
1.2 ประโยชนของงานแกะสลักผักและผลไม
1) ใชในชีวิตประจําวัน เชน จัดตกแตงผักและผลไมใหสวยงามนารับประทาน และสะดวก
แกการรับประทาน
2) ใชในโอกาสพิเศษตาง ๆ เชน
2.1) งานประเพณีตาง ๆ นําผักผลไมที่แกะสลักตกแตงอาหารคาวหวานใหสวยงาม
เพื่อเลี้ยงพระและรับรองแขก เชน งานบวชนาค งานแตงงาน ฯลฯ
2.2) งานวันสําคัญ นํางานแกะสลักผลไมหรือผักเชื่อมหรือแชอิ่มหรือดอง ใสภาชนะที่
เหมาะสมเปนของขวัญไปกราบญาติผูใหญที่เคารพนับถือในงานปใหม วันสงกรานต หรือวันเกิด
2.3) จัดในงานพระราชพิธีตาง ๆ
3) ใชในการประกวดการแกะสลักผักและผลไม เปนการอนุรักษศิลปวัฒนธรรมของไทย
4) ทําใหเกิดความภาคภูมิใจ และใชเวลาวางใหเกิดประโยชน
5) การแกะสลักผักผลไม ทําใหเกิดความคิดสรางสรรค ชวยใหคนรุนใหม ๆ ไดแสดงผล
งานแกะสลักที่หลากหลาย
1.3 การเตรียมและการเก็บรักษาวัสดุ อุปกรณในการแกะสลักผัก ผลไม
1.3.1 การเตรียมวัสดุ อุปกรณในการแกะสลัก
1) มีด ควรเตรียมมีดหลาย ๆ ขนาด เพื่อใหเหมาะสมกับการใชงาน ไดแก มีดหั่น
มีดปอก มีดแกะสลักหรือมีดควาน และควรเลือกมีดที่มีความคม ปลายแหลม ทําดวยแสตนเลส
หรือมีดทองเหลือง เพราะมีดเหล็กจะทําใหผักผลไมดํา
 12

2) หินลับมีด เลือกชนิดหินละเอียด
3) เขียง ควรเลือกใชเขียงพลาสติกใชสําหรับหั่นผักและผลไม เพราะจะไมเปนรา
เมื่อใชหลาย ๆ ครั้ง ควรใชเฉพาะผักและผลไมไมควรใชรวมกับเขียงเนื้อ

4) ภาชนะใสน้ํา สําหรับแชผักแกะสลักเสร็จแลว ควรเลือกที่เปนกะละมังเคลือบ

หรือแกว หรือแสตนเลส ไมควรใชภาชนะพลาสติกเพราะจะเปนอันตรายถาผักผลไมที่มีรสเปรี้ยว

5) ถาด สําหรับรองรับเศษผักและผลไม ขณะที่กําลังแกะสลัก

6) ผาเช็ดมือ ถุงมือยาง ใชใสขณะแกะสลักผัก ผลไม เพื่อชวยรักษาความสะอาด
 13

7) ผาขาวบาง สําหรับคลุมผักและผลไมที่แกะสลักเสร็จใชผาสาลูซักน้ําใหหมดแปง
8) ที่ฉีดน้ํา เลือกที่มีละอองน้ําเล็ก ๆ ขนาดเหมาะมือ
9) ภาชนะที่ใชจัดผักผลไมที่แกะสลักเสร็จแลว เชน จาน ถาด โตก พาน ฯ
10) กลองพลาสติกหรือถุงพลาสติก สําหรับใสผักผลไมที่แกะสลักเสร็จแลว เพื่อแช
ในตูเย็นชั้นผักระหวางรอการจัดเสริฟ
11) พลาสติกปดอาหาร ใชปดผักผลไมที่แกะสลักแลว หรือที่จัดเสร็จแลวรอเสริฟ
เพื่อปดไมใหถูกลมและฝุน
12) ใบตอง สําหรับรองผักผลไมที่แกะสลักเสร็จแลว เพื่อการแชในตูเย็นหรือรอง
ภาชนะใชจัดเสริฟ
1.3.2 การเก็บรักษาอุปกรณในการแกะสลัก
1) มีดที่ใชในการแกะสลักทั้งหมด ถามียางของผักผลไมติดใหลางดวยน้ํามันหรือ
มะนาว แลวจึงลางน้ําใหสะอาดเช็ดใหแหง
2) มีดแกะสลักตองลับใหคมอยูเสมอ ผักและผลไมที่แกะสลักจะไดไมช้ํา
3) วิธีเก็บมีดแกะสลัก ควรทําความสะอาดเช็ดใหแหง เก็บในปลอกที่เปนฝกหรือทํา
ดวยโฟม เพื่อปองกันการกระทบกับของแข็งทําใหคมมีดเสีย เปนอุปสรรคในการแกะสลักผักผลไม
4) เขียงที่ใชควรลางและเช็ดใหสะอาด ตากใหแหง และควรใชเฉพาะกับผักผลไม
เทานั้น ไมควรใชหั่นเนื้อสัตว
5) ถาดหรือพาน เมื่อใชแลวลางเช็ดใหแหงและเก็บใหมิดชิดกันแมลงสาบ เพราะจะ
ทําใหมีกลิ่นเหม็น
วิธีการจับมีดแกะสลัก (ภัทราวุธ ทองแยม. ม.ป.ป. : 12-13) การจับมีดแกะสลักถือวาเปน
สิ่งสําคัญที่จะตองเขาใจและนํามาใชปฏิบัติใหถูกตอง การจับมีดแกะสลักมีอยู 3 แบบ คือ
1. การจับมีดแกะสลักแบบหั่นผัก ดามมีดจะอยูในอุงมือ เหมาะสําหรับการแกะสลักผัก
ผลไมที่มีขนาดใหญ เชน มะละกอ แตงโม
 14

2. การจับมีดแกะสลักแบบจับปากกา ดามมีดจะมีอิสระสามารถวาดลวดลายไดอยางอิสระ
ใชสําหรับงานแกะสลักผักผลไมทั่ว ๆ ไป

3. การจับมีดแกะสลักแบบปอกผลไม ดามมีดจะอยูใตอุงมือ นิ้วชี้จะเปนตัวกําหนดทิศ

ทางการเคลื่อนที่ของมีด

1.4 การเลือกผัก ผลไม

ผัก ผลไมแตละชนิด มีลักษณะเฉพาะที่แตกตางกัน ซึ่งมีวิธีการเลือกดังนี้
1.4.1 การเลือกผัก
1) แตงกวาและแตงร า น ควรเลื อ กผลที่ มี รู ป ทรงตรง ผิ ว อวบตึ ง สด และอ อ น
แตงกวาจะมีผลเล็กกวาแตงราน ผิวสีเขียวสด เขียวออน จนถึงขาวนวล สวนแตงรานจะมีผลใหญ
กวา เลือกสีเขียวเขมไมมีเหลืองปน ควรเลือกขนาดเทา ๆ กัน
2) มะเขือชนิดตาง ๆ มะเขือเปราะเลือกที่มีรูปทรงกลม สีเขียวออน ผิวเรียบมัน
บริเวณขั้วคอนขางอูมผลจะออน ควรเลือกขนาดเทา ๆ กัน
2.1) มะเขือเหลือง เลือกที่มีรูปทรงกลม ผิวตึงเรียบเปนมัน
2.2) มะเขือมวง เลือกที่มีรูปทรงยาวและตรง สีมวงสวย ผิวเรียบ
2.3) มะเขือไขเตา เลือกที่มีรูปทรงกลมรี สีขาวสะอาด ผิวเรียบตึงมันเงา บริเวณ
ขั้วคอนขางอูมผลจะออน
2.4) มะเขือเสวย เลือกที่มีรูปทรงกลมรี สีขาวสลับสีเขียว ผิวเรียบมันเงา บริเวณ
ขั้วคอนขางอูมผลจะออน
 15

2.5) มะเขือเจาพระยา เลือกที่มีรูปทรงกลม สีเขียว ผิวเรียบมันเงา บริเวณขั้ว

คอนขางอูมผลจะออน
2.6) มะเขือเทศ เลือกที่มีสีแดงอมเหลือง แสดงวายังไมสุกเต็มที่จะแกะสลักได
ดีกวาและทนกวามะเขือที่สุกแลว ผิวใสตึงไมเหี่ยวขนาดเทา ๆ กัน ผลรูปทรงรีจะมีเนื้อหนากวา
ทรงกลม
3) ขิง ควรเลือกขิงออนสดดูที่กาบโคนใบเปนสีชมพู เมื่อแกะสลักแลวชุบน้ํามะนาว
จะมีสีชมพูสวย
4) ขมิ้นขาว เลือกที่มีสีขาว ผิวตึงสด
5) ฟกทอง เลือกเนื้อหนา ๆ และแนน ๆ โดยสังเกตไดจากผิวตองขรุขระ มีน้ําหนักดี
6) พริกชี้ฟาสด เลือกสด ๆ ผิวตึง ๆ เลือกเม็ดเล็ก ๆ เพราะถาใชเม็ดใหญจะเต็มจาน
ถาแกะเปนดอกหนาวัวจึงใชเม็ดใหญ
7) ตนหอม ตนกระเทียม เลือกตนที่ใบเขียวสด ไมเหลือง ตนขนาดกลาง ๆ อวบ ๆ
8) กระชาย เลือกรากสด ๆ อวน ๆ ไมเหี่ยว หัวสีเหลืองออน ผิวสีน้ําตาล
9) กะหล่ําปลีและผักกาดขาว ตองเลือกที่สด แนน หัวขนาดกลาง จะมีน้ําหนักมาก
10) หัวไชเทา ควรเลือกหัวตรง ขนาดกลาง เปลือกใสไมขุน ถาหัวใหญเนื้อจะฟาม
11) เผือก ใชหัวขนาดกลาง ใชเผือกหอม เนื้อจะละเอียด
12) แครอท ควรเลือกพันธุตางประเทศ หัวตรง ๆ ขนาดกลางและใหญ ผิวใสและตึง
สีสม
13) แรชดิชหรือบีทรูท หรือเรียกอีกอยางหนึ่งวา หัวผักกาดแดง ควรเลือกหัวที่สด
ขั้วมีสีเขียวและสด ไมเหี่ยว หัวปอม ๆ เลือกหัวที่มีขนาดกลาง โดยใหมีขนาดเทา ๆ กัน
14) หัวหอมชนิดตาง ๆ เชน หอมแดง หอมใหญ ควรเลือกหัวที่แนน ๆ สด เลือกหัว
ที่มีขนาดกลางหรือเล็ก โดยมีขนาดเทา ๆ กัน กดที่กานใบแข็งไมบุบ
1.4.2 การเลือกผลไม
ผลไมที่ใชในการแกะสลัก ใหเลือกที่สดใหมไมมีตําหนิ ไมเหี่ยว ไมสุกงอมเกินไป
เพราะเมื่อแกะสลักแลวผลไมจะช้ํา และควรเลือกผลไมตามฤดูกาล ทั่วไปมีวิธีเลือกดังนี้
1) มะมวงดิบ เลือกที่แก สด ผิวไมช้ํา สวนใหญนิยมใชมะมวงเขียวเสวย เพราะเนื้อ
แนนเหมาะสําหรับแกะสลักตกแตงและจัดเสริฟเปนชิ้น ๆ
2) แตงโม เลือกผลขนาดกลาง ผิวเขียวเขม สด เลือกที่มีน้ําหนัก
3) แอปเปล เลือกที่ใหม สด ผลขนาดกลางสีเสมอ ผลกลม เลือกขนาดเทา ๆ กัน
4) สับปะรด เลือกที่แกสุกเพราะดิบจะเปรี้ยว
 16

5) ละมุด เลือกผลหาม ถาดิบจะฝาด ผลรี สีน้ําตาลอมเหลืองเขม ผลขนาดเทา ๆ กัน

6) ฝรั่ง เลือกที่แกใหม สด ผิวเรียบ ผลเสมอกัน สีเขียวอมเหลือง
7) พุทรา เลือกที่แกสดใหม ผิวเขียวอมเหลือง เลือกที่ผลเทา ๆ กัน
8) สาลี่ เลือกผลกลาง ๆ มีน้ําหนัก ผิวไมช้ํา ถาผิวมีกระมากมักจะฟาม
9) แคนตาลูป เลือกผลขนาดกลางและใหญ ใหม สด เลือกเนื้อมีน้ําหนักดี
10) ชมพู เลือกที่ใหมและสด ผิวเรียบตึง ไมมีตําหนิ ผลขนาดกลางเทา ๆ กัน
1.5 หลักการแกะสลักผัก ผลไม
1) ตองลางผักและผลไมใหสะอาด ผึ่งหรือเช็ดใหแหง ปอกหรือหั่น แกะสลัก และเก็บ
รักษา
2) เลือกแบบในการแกะสลักใหเหมาะสมกับการนําไปใช เชน ถาแกะสลักตกแตงจาน
อาหาร ควรใชแบบดอกไม ใบไม ไมควรนํารูปสัตวที่ไมเหมาะสม เชน หนู งู สุนัข มาตกแตงจาน
อาหาร
3) การเลือกผักที่ประกอบเปนผักจิ้ม ควรเลือกใหเหมาะสม เชน หลน ใชกระชาย ขมิ้นขาว
แตง และมะเขือตาง ๆ
4) การแกะสลักผักและผลไมเพื่อรับประทาน ควรมีขนาดชิ้นพอเหมาะที่จะรับประทานได
สะดวก ผักผลไมที่มีเนื้อแข็งควรแกะสลักกอน สวนผักผลไมที่เนื้อนิ่มควรแกะสลักที่หลัง เชน
แตงโม
5) ผักที่นํามาแกะสลักตกแตง ควรรับประทานกับอาหารชนิดนั้นได และเปนผักที่ไมเหี่ยว
งาย เชน แครอท หัวไชเทา
6) ตองแกะสลักดวยความระมัดระวัง โดยไมใหผักหรือผลไมนั้นช้ําโดยจับเบามือ และมีด
ควรลับใหคมอยูเสมอ
7) ตองดูแลรักษาความสด สะอาด ของผัก ผลไม ภาชนะที่ใช และพื้นที่ปฏิบัติงาน
1.6 เทคนิคการแกะสลักผักและผลไม
1) มะเขือชนิดตาง ๆ ยกเวนมะเขือเทศ เมื่อแกะสลักแลวตองแชน้ําที่ผสมมะนาว เพื่อไมให
ดํา และเมื่อแกะสลักเปนกลีบซอนควรรอใหออนตัวแลวจึงดัดกลีบ เพื่อปองกันกลีบหัก
2) หอมแดงและหอมใหญ ในขณะที่ปอกและแกะสลัก จะมีสารละเหยออกมาทําใหแสบ
ตา ดังนั้นควรนําหอมแดงและหอมใหญไปแชน้ํากอน จึงนํามาปอกและแกะสลัก
3) เผือก ควรลางทั้งเปลือก แลวผึ่งใหแหง กอนปอกเปลือกและแกะสลัก เพราะถานําเผือก
มาลางน้ําหลังจากปอกเปลือกแลวก็จะทําใหมีเมือกและคันที่มือ
 17

4) แอปเปล ชมพู มะมวงดิบ สาลี่ ฝรั่ง ถาเนื้อสัมผัสกับอากาศจะทําใหเนื้อดํา ดังนั้นเมื่อ

ปอกและผาเปนชิ้นแลวตองนําลงชุบหรือแชน้ําที่ผสมเกลือ หรือน้ําตาลทราย เพื่อไมใหดํา ผลไมที่มี
รสเปรี้ยวควรแชน้ําผสมเกลือ สวนผลไมที่มีรสออกหวานควรแชน้ําผสมน้ําตาลทราย
5) แครอท กอนแกะสลักไมควรนําไปแชน้ํา เพราะจะทําใหแครอทมีเนื้อแข็งขึ้นและจะทํา
ใหแกะสลักยาก จะหักและขาดงาย
6) บีทรูท เมื่อปอกเปลือกแลว ควรลางน้ําเกลือเจือจางกอน เพื่อไมใหสีตกออกมามาก
เกินไป ถาทิ้งไวจะดําและควรฉีดน้ําอยูเสมอ
7) มันฝรั่ง เมื่อปอกเปลือกแลว ควรลางยางออกกอน แลวจึงนําไปลางน้ําอีกครั้ง เมื่อแกะ
เสร็จแลว เพื่อไมใหมันฝรั่งนั้นดํา
8) ขิง เมื่อแกะสลักเสร็จแลว ใหชุบในน้ํามะนาวจะทําใหมีสีชมพูสวย แลวจึงนําไปแชใน
น้ําที่ผสมเกลือเพื่อใหหายชื้น
1.7 การดูแลและเก็บรักษาผัก ผลไมที่แกะสลัก
การแกะสลักผักสดและผลไม ควรจะมีการดูแลรักษากอน ระหว าง และหลังแกะสลั ก
จําเปนจะตองรูวิธีไมใหผักและผลไมชนิดนั้น ๆ เปลี่ยนสภาพ และสงวนคุณคาทางโภชนาการ มี
หลักการดูแลและเก็บรักษาดังนี้
1) เลือกผักและผลไมที่แกจัด ใหม สด ไมมีตําหนิ เมื่อแกะสลักแลว ผลงานจะสวยและคง
สภาพเดิม และเก็บไวไดนานหลายวัน
2) กอนแกะสลักผักสดและผลไม ตองลางน้ําใหสะอาด อยาแชน้ํานาน จะสูญเสียวิตามิน
และเกลือแร พยายามรักษาคุณคาไวใหมาก ตัดสวนที่รับประทานไดออกใหนอยที่สุด
3) ผักและผลไมบางชนิด เมื่อปอกเปลือกหรือแกะสลักแลว จะเปลี่ยนแปลงเปนสีน้ําตาล
ออน ทั้งนี้เนื่องจากเอ็นไซมและอากาศเปนเหตุกระตุนการเปลี่ยนแปลงครั้งนี้ การปองกันทําไดโดย
การแชในน้ําเปลา น้ําเกลือเจือจาง น้ํามะนาว และสารละลายน้ําตาล ทั้งนี้เพื่อไมใหผักและผลไมถูก
กับอากาศโดยตรง
4) การใชความเย็น เก็บผักสดและผลไมโดยใสถาดปดดวยพลาสติกปดอาหาร หรือใส
ถุงพลาสติกหรือใสกลองพลาสติกปดปากถุงและฝากลองใหสนิท แชในตูเย็นชั้นผัก ที่มีความเย็น
ระหวาง 40-50 องศาฟาเรนไฮต สามารถยืดอายุความสดของผักและผลไม หลังการแกะสลักไวได
นาน 3-5 วัน
5) การเก็ บ รั ก ษาด ว ยการถนอมอาหาร โดยใช เ กลื อ น้ํ า ตาล และน้ํ า ส ม สายชู จั ด เป น
สวนประกอบในการปรับปรุงรสชาติของอาหารใหเปนไปตามความตองการ ถาใชเกลือ น้ําตาล
และน้ําสมสายชู ในปริมาณที่เหมาะสมก็จะชวยชะลอการเนาเสียของผักและผลไม
 18

6) จากการเก็บรักษาดวยการถนอมอาหาร ถานําผักหรือผลไมมาแชในน้ําตาลหรือน้ําเกลือ
ที่มีความเขมขนสูง ก็จะสามารถยับยั้งการเจริญเติบโตของจุลินทรีย ทําใหอาหารไมเนาเสียได เชน
ฟกทองเชื่อม ฟกเชื่อม การทําผักดองเกลือ ขิงดอง 3 รส เปนตน
1.8 หลักการจัดผัก ผลไมที่แกะสลักแลว
1) การจัดผักและผลไม ควรแยกเปนกลุมหรือชนิดของผักผลไม จัดเรียงใหเปนพวก และ
ควรอยูในภาชนะ
2) ถาจัดเพื่อตกแตงมุมจานอาหาร ควรวางดอกและใบที่มุมใดมุมหนึ่งของภาชนะ เชน ที่
สําหรับวางอาหารตรงกลางภาชนะ

2. วิธีการแกะสลักผัก
2.1 เตรียมวัสดุ อุปกรณ ดังนี้
1) แตงกวา หรือแตงราน 3-4 ผล 9) มีดปอก มีดหั่น 1 เลม
2) มะเขือเปราะ 5 ผล 10) เขียงพลาสติก 1 อัน
3) พริกชี้ฟา 2 เม็ด 11) กะละมังแสตนเลส 1 ใบ
4) มะเขือเทศ 2 ผล 12) มะนาว 1 ผล
5) หอมหัวใหญ 1 หัว 13) ผาเช็ดมือ 1 ผืน
6) แครอท 2 หัว 14) ถุงมือ 2 คู
7) ฟกทอง 1 ชิ้น 15) พลาสติกปดอาหาร 1 มวน
8) มีดแกะสลัก 1 เลม 16) ผาขาวบาง 1 ผืน
2.2 ขั้นตอนการแกะสลักผัก
2.2.1 การแกะสลักดอกบัวจากหอมหัวใหญ
วิธีการแกะสลัก
1) นําหัวหอมใหญลางใหสะอาด ผึ่งใหแหง ปอกเปลือกแลวผาครึ่งตามแนวขวางแชน้ําไว
ประมาณ 5 นาที
 19

2) เซาะรองแบงหัวหอมใหญ โดยการปาดเอียงมีดดานซาย และดานขวาจะไดรองแหลม

แบงหัวหอมใหญออกเปน 4 สวน

3) แบงครึ่งหัวหอมใหญจาก 4 สวน ออกเปน 8 สวน

4) ใชมีดแกะสลักปาดแตงปลายกลีบใหโคงปลายแหลมทั้ง 8 กลีบ ดันฐานใตดอกบัวให

แตละกลีบแยกตัวออกจากกัน แลวนําแตละกลีบมาเรียงซอนกัน ใหแตละกลีบสับหวางกัน

5) นําแครอทหั่นเปนแวน เซาะรองเปนตารางเกลาใหมีขนาดที่พอดีกับเกสรดอกชั้นในสุด
และใสเปนเกสร จะมีลักษณะคลายดอกบัว

ที่มา : ภัทราวุธ ทองแยม. (มปป : 27-29)

 20

2.2.2 การแกะสลักดอกกุหลาบจากมะเขือเทศ
วิธีการแกะสลัก
1) ลางมะเขือเทศใหสะอาด เด็ดขั้วออก ผึ่งใหแหง เฉือนมะเขือเทศดานขั้วเกือบรอบผล
เหลือไว 1.5 ซม. แลวเฉือนวนไปตามลูกมะเขือเทศ โดยใหเนื้อมะเขือเทศดานลางมีความบาง และ
ดานบนมีความหนา เฉือนมะเขือเทศใหมีความกวางเสมอกัน กวางประมาณ 1.5 ซม. โดยกวางเสมอ
กันตลอดเสน พอใกลชวงปลายลูกใหลดความกวางลงเล็กนอย

2) นําเสนมะเขือเทศดานปลายมวนเปนแกนดอกกุหลาบ โดยใหดานที่มีความบางเปน
ดานบน ในการมวนชวงแรกควรบีบใหมะเขือเทศแนบชิดกันโดยไมใหมีชองตรงกลาง จับมวน
ตอมาเรื่อย ๆ จะสังเกตวาดานบนมะเขือเทศจะมีความหางออกจากกันทีละนอยคลายดอกกุหลาบ
บาน เนื่องจากความหนาความบางที่กําหนดไวในตอนแรกที่เฉือนใหเปนเสน

3) เมื่อมวนจนสุดนํามะเขือเทศสวนที่เปนขั้วที่ถูกเฉือนเปนรูปรางกลม นํามาเปนแปน
รองรับใตดอกกุหลาบมะเขือเทศ เพื่อใหดอกกุหลาบอยูตัวดี จัดวางตกแตงมุมจานอาหารคาวตอไป

ขอแนะนํา ควรแกะสลักใกลเวลาเสริฟเพราะถาแชเย็นหรือเก็บไวนานจะเหี่ยวงาย
 21

2.2.3 การแกะสลักดอกดาวกระจายจากพริกชี้ฟา
วิธีการแกะสลัก
1) ล า งพริ ก ชี้ ฟ า ให ส ะอาด ผึ่ง ให แ หง ตัด พริก ชี้ ฟา จากดา นขั้ว ของพริ ก ชี้ ฟา ยาวลงมา
ประมาณ 4-5 ซม.

2) กรีดพริกชี้ฟาจากดานรอยตัดลงมาถึงขั้ว เปนเสนตรงโดยรอบ ความหางประมาณ 1/3

ซม. หรือขึ้นอยูกับจังหวะของการกรีด โดยพยายามใหมีความเทากันในหนึ่งดอก นําไปแชในน้ําเย็น
ประมาณ 5 นาที กลีบดอกจะบานคลายดอกดาวกระจาย
 22

2.2.4 การแกะสลักดอกตรีชวาจากพริกชี้ฟา
วิธีการแกะสลัก
1) ลางพริกชี้ฟาใหสะอาด ผึ่งใหแหงอยาใหโดนลมและแดด เฉือนผิวพริกชี้ฟาดานขั้วให
ไดรูปรางตัวยู (U) ประมาณ 0.5 ซม. โดยรอบขั้ว ใหกะระยะหางเทา ๆ กันและจํานวนกลีบตาม
ความเหมาะสมของขนาดพริกชี้ฟา เมื่อเฉือนพริกชี้ฟาโดยรอบชั้นที่ 1 แลวชั้นตอมาจะเฉือนตอโดย
ใหสับหวางกัน จํานวนกลีบยังคงเทาเดิมในทุก ๆ ชั้น ขนาดของกลีบจะมีขนาดเล็กลง ความเรียว
ยาวของพริกชี้ฟา โดยในชั้นลาง ๆ สามารถลดจํานวนกลีบลงได

2) นําพริกชี้ฟาที่แกะสลักแลวไปแชน้ําเย็นประมาณ 5 นาที กลีบจะงอนออนชอยคลาย

ดอกไม นําขึ้นจากน้ําใสภาชนะปดพลาสติก ปดอาหาร เตรียมไวจัดตกแตงตอไป

ที่มา : ภัทราวุธ ทองแยม. (มปป. : 20)

 23

2.2.5 การแกะสลักดอกรักเรจากฟกทอง
วิธีการแกะสลัก
1) นําฟกทองมาปอกเปลือกลางน้ําใหสะอาด ตัดเปนชิ้นสี่เหลี่ยมจัตุรัสขนาดประมาณ
4 x 4 นิ้ว หรือตามตองการ เกลาใหเปนรูปครึ่งวงกลม

2) ใชมีดกรีดสวนกลางของฟกทองเปนวงกลมเล็กเพื่อทําเกสรใน แซะเนื้อฟกทองออก
โดยรอบวงกลม เพื่อใหสูงขึ้นสําหรับทําเกสร

3) แกะสลักกลีบชั้นนอกโดยเริ่มแบงกลีบดอกจากชั้นนอกที่ตอจากเกสรออกเปน 8-12
สวน แกะสลักกลีบดอก โดยใชมีดกรีดเปนกลีบรูปโคงมาชนกันให ปลายกลีบแหลม แซะเนื้อ
ฟกทองขางกลีบออกเพื่อใหกลีบเดนชัดขึ้น
 24

4) เมื่อแกะสลักชั้นที่หนึ่งเสร็จแลวใชมีดแซะเนื้อฟกทองใตทองกลีบใหมาก ไลโคงลง
ตามรูปดอกเพื่อจะไดกลีบดอกที่กําลังจะบาน แกะสลักกลีบดอกสับหวางกันทําเชนนี้ประมาณ 5-6
ชั้น หรือจนหมดวงกลม

5) ทําเกสรโดยการแบงกลี บชั้นในเกสรแบงจากดานนอกวงกลมออกเป น 8-12 สว น

สับหวางกับกลีบดอก เพื่อทํากลีบดานใน ตะแคงปลายมีดกรีดเปนเสนโคงมาชนกัน ใหปลายกลีบ
แหลม แซะเนื้อฟกทองขางกลีบออกเพื่อใหกลีบเดนขึ้น แกะสลักชั้นตอไปใหสับหวางกันจนเต็ม
เกสร (2-3 ชั้น)

6) ตั ด ฟ ก ทองที่ ฐ านดอกที่ เ หลือ ตามรูป กลี บ ดอก เพื่ อ ให เ ห็น ทรงดอกชั ด ขึ้ น ห อด ว ย
พลาสติกหออาหารแชในตูเย็นชองแชผัก เพื่อเตรียมไวจัดตกแตง

ที่มา : เพ็ญพรรณ สิทธิไตรย. (2524 : 4)

 25

2.2.6 การแกะสลักดอกบัวสายจากแตงราน
วิธีการแกะสลัก
1) ลางแตงรานใหสะอาด ผึ่งใหแหงแลวตัดแตงรานตามขวางผลออกประมาณ 1 ใน 3 สวน

2) แบงตามหนาตัดใหได 8-10 กลีบ ใชปลายมีดกรีดตามยาวของผลเบา ๆ

3) ใชมีดแกะสลักเซาะทีละกลีบรอบผลเปนกลีบชั้นนอก และเกลาผิวชั้นในใหเรียบแลว

4) แบงกลีบ 8-10 กลีบ โดยใหกลีบสับหวางกันทุกชั้นประมาณ 3-4 ชั้น แตงปลายกลีบ

ใหมน ไสแตงรานตัดเกลาใหปลายแหลมเปนเกสร แชน้ําใหกลีบบานแข็งประมาณ 5-10 นาที แลว
นําใสถาดปดดวยพลาสติกปดอาหาร แชในตูเย็นชองแชผัก ใกลเวลารับประทานจึงนํามาจัด
 26

2.2.7 การแกะสลักดอกการเวกจากมะเขือเปราะ
วิธีการแกะสลัก
1) ลางผักใหสะอาด ผึ่งใหแหงแลวแบงมะเขือเปน 6 กลีบ ใชปลายมีดกรีดจากปลายจรด
กลีบเลี้ยง งัดทีละกลีบไมใหติดเมล็ด เจียนปลายกลีบใหแหลม ตัดเนื้อมะเขือขางกลีบออกเล็กนอย
ไมใหกลีบชิด ปาดเนื้อมะเขือปลายกลีบดานในออกเพื่อใหบาง

2) นํามะเขือแกะสลักแลวแชน้ําผสมมะนาวประมาณ 5 นาที ไมใหสีคล้ํา กลีบจะบาน นํา

ขึ้นใสถาดปดดวยพลาสติกปดอาหาร เก็บในตูเย็นชองแชผัก ใกลเวลารับประทานจึงนํามาจัดใสจาน

ที่มา : อาภา จงจิตต. (2534 : 42)

2.2.8 การแกะสลักดอกไมริมหยักจากมะเขือเปราะ
วิธีการแกะสลัก
1) ลางผักใหสะอาด ผึ่งใหแหงแลวแบงมะเขือตามยาวผล 4 กลีบ กรีดตามยาว งัดทีละกลีบ
ไมใหติดเมล็ด และเจาะกลีบเล็ก ซอนในกลีบใหญที่ทําไว 3 กลีบ กดเขาดานใน กลีบจะบาน
 27

2) หยักริมกลีบทั้ง 2 ขาง โดยใชมีดแกะสลักปาดจากดานปลายกลีบลงมาดานลางโคงให

ขนานกัน อีกดานทําเชนเดียวกัน แชน้ําผสมมะนาวประมาณ 5 นาที ไมใหสีคล้ํา กลีบจะบาน นําขึ้น
ใสถาดปดดวยพลาสติกปดอาหาร เก็บในตูเย็นชองแชผัก ใกลเวลารับประทานจึงนํามาจัดใสจาน

ที่มา : อาภา จงจิตต. (2534 : 43)

2.2.9 การแกะสลักดอกจอกจากมะเขือเปราะ
วิธีการแกะสลัก
1) ลางผักใหสะอาด ผึ่งใหแหงแลวตัดมะเขือดานปลายผลออก 0.5 ซม. แบงเปน 5 สวน
กรีดแตละกลีบจรดกลีบเลี้ยง ปาดเนื้อดานในกลีบออกเพื่อใหกลีบบาง

2) ตักเมล็ดออกใหหมด แตงปลายกลีบใหโคงกลม ตัดเนื้อขางกลีบออกเล็กนอย เจาะกลีบ

เล็กในกลีบใหญทําเปนสองชั้น
 28

3) เจาะกลีบอีกชั้นหนึ่งเพื่อทําเปน 3 ชั้น แลวใชปลายมีดกดกลีบทั้งสองดานใน แชน้ําผสม

มะนาวเพื่อไมใหสีคล้ํา เกสรใชแครอทเกลาใหกลมเซาะรองเปนตารางตรงกลาง

ที่มา : อาภา จงจิตต. (2534 : 45)

2.2.10 การแกะสลักใบไมฉลุลายแบบตามลายใบจากแครอท

วิธีการแกะสลัก
1) ลางผักใหสะอาด ผึ่งใหแหง ตัดแบงครึ่งลูกตามขวางแลวแบงออกเปน 3-4 สวนตาม
ความยาว หนาประมาณ 1 ซม. เกลาเปนรูปรางใบไม
 29

2) แกะสลักชองกลางใบ โดยหันปลายใบออกนอกตัวผูแกะสลัก กรีดมีดใหต่ํากวาปลายใบ

ลงมาประมาณ 1-2 ซม. เจาะทะลุผานเปนเสนตรงลงมา ใหเหลือความกวางชวงโคนใบประมาณ 1
ซม. ทําอีกดานโดยหันปลายใบเขาหาตัวผูแกะสลัก เริ่มจากโคนใบจนถึงชวงปลายใบ จะไดชอง
กลางใบที่มีความเรียวแหลมทั้งดานปลายและโคนของใบ

3) แกะสลักฉลุลายริมใบเปนชอง ๆ โดยการตั้งมีดตรง เจาะใหทะลุผานชิ้นแครอทใหได

ชองรูปรางรีหัวทายแหลม ใหมีความเฉียงและขนานกันขึ้นไป และแกะสลักฉลุลายอีกดานหนึ่งให
เหมือนกัน

4) หยักริมดานขางของใบใหขนานใบกับรอยแกะสลักฉลุลายของใบทั้งสองขาง จะได
ใบไมฉลุลาย แบบตามลายใบ นําใบไมที่แกะสลักเสร็จแลว ชุบน้ําเย็นวางในถาดคลุมดวยพลาสติก
ปดอาหาร รอการจัดตกแตง
 30

2.2.12 การแกะสลักใบไมแบบพลิ้วจากแตงราน
วิธีการแกะสลัก
1) ลางผักใหสะอาด ผึ่งใหแหง ตัดแตงครึ่งลูกตามขวาง และตามความยาว ปาดไสแตงออก
เล็กนอย และแบงครึ่งกึ่งกลางตามแนวขวางของแตงรานดวยสายตา ตัดแตงใหขาดจากกันเปน 2
สวน โดยเริ่มวางมีดใหแนบกับชิ้นวัสดุดานขางซายมือของผูแกะสลัก ในชวงกึ่งกลางปาดเฉียงโคง
เวาเขาไปทางดานขวามือ

2) จับแตงหันสลับดานแลวปาดโคงจากดานปลาย โดยเริ่มจากจุดเดียวกันที่มีรอยปาดเดิม
อยูโคงลงไปที่มุมดานขวามือ ทําใหใบไมมีความโคงพลิ้ว (ถาตองการใหใบไม มีลักษณะพลิ้ว
มากกวานี้อาจจะใชจากแตงรานรอบทั้งลูกก็ได)

3) แกะสลักเสนกลางใบโดยเซาะรอง ใหหันปลายใบออกนอกตัวผูแกะสลัก แลวกรีดมีด

ใหต่ํากวาปลายใบลงมาประมาณ 2 ซม. จากกึ่งกลางใบ ปาดเฉียงออกดานขางเล็กนอย ปาดเนื้อ
ดานขางออกโดยการเอียงมีด รอยเสนที่กรีดไวจะชัดขึ้น ทําอีกดานโดยหันปลายใบเขาหาตัวผู
แกะสลัก เวนความหางจากรอยเสนที่กรีดไวครั้งแรกประมาณ 0.5 ซม. กรีดเสนใหเฉียงไปบรรจบ
กันที่ปลายใบ ปาดเนื้อดานขางเสนออกโดยการเอียงมีด
 31

4) เซาะรองเสนใบตลอดแนว โดยการปาดเอียงมีดจากดานบนลงมาดานลางจะไดรอง
ปลายแหลม ขณะที่เซาะรองควรกําหนดความยาวของรองใหเหลือความยาวจากปลายรองไปถึงริม
ใบใหเสมอกันทั้ง 2 ดาน เซาะรองเรียงตอกันมาจนถึงปลายใบ อีกดานทําเชนเดียวกัน แตหันปลาย
ใบไปดานขวามือ และเริ่มเซาะรองจากโคนใบจนถึงปลายใบ

5) ฝานเมล็ดแตงออกและหยักริมใบ โดยเริ่มจากดานปลายใบลงมาดานลางดวยการปาด
โคงใหขนานไปกับรองขางใบ

6) หยักริมใบอีกดานหนึ่งทําเชนเดียวกัน จะไดใบไมแบบใบพลิ้ว

ที่มา : ภัทราวุธ ทองแยม. (2550 : 60-62)

 32

2.2.13 การแกะสลักใบไมเซาะรองแบบหยักริมตามรองจากแครอท
วิธีการแกะสลัก
1) ลางผักใหสะอาด ผึ่งใหแหง ตัดแบงครึ่งลูกตามขวาง แลวแบงออกเปน 3-4 สวนตาม
ความยาว เกลารูปรางใบไม ลบริมใหโคงมน แกะสลักเสนกลางใบ โดยหันปลายใบออกนอกตัวผู
แกะสลัก แลวกรีดมีดใหต่ํากวาปลายใบลงมาประมาณ 2 ซม. จากกึ่งกลางใบ ปาดเฉียงออกดานขาง
เล็กนอย ปาดเนื้อดานขางออกโดยการเอียงมีด ทําอีกดานหนึ่งเชนเดียวกัน

2) เซาะรองดานขางใบ โดยการปาดเอียงมีดจากดานบนลงมาดานลางและจากดานลางขึ้น
ไปดานบน จะไดรองแหลม ควรใหความยาวของรองใหเหลือความยาวจากปลายรองไปถึงริมใบ
โดยเสมอกันทั้งดาน เซาะรองเรียงตอกันมาจนถึงปลายใบ อีกดานทําเชนเดียวกัน แตตองหันปลาย
ใบเขามาหาตัว และเริ่มเซาะรองโคนใบจนถึงปลายใบ

3) หยักริมใบจากดานปลายใบลงมาดานลางโดยการปาดโคงใหขนานไปกับรองขางใบ
ลางน้ําเย็นใสถาดปดดวยพลาสติกปดอาหาร แชตูเย็นชองแชผักรอการจัดตกแตง

ที่มา : ภัทราวุธ ทองแยม. (2550 : 49-50)

 33

2.2.14 การแกะสลักใบไมเซาะรองแบบหยักริมตรงรองจากแครอท
วิธีการแกะสลัก
1) ลางผักใหสะอาด ผึ่งใหแหง ตัดแบงครึ่งลูกตามขวาง แลวแบงออกเปน 3-4 สวนตาม
ความยาวหนาประมาณ 1 ซม. เกลาเปนรูปรางใบไม เกลาริมใบใหโคงมน และแกะสลักเสนกลาง
ใบใหหันปลายใบออกนอกตัวผูแกะสลัก โดยการกรีดมีดใหต่ํากวาปลายใบลงมาประมาณ 2 ซม.
ตามกึ่งกลางใบ อีกดานหนึ่งทําเชนเดียวกันโดยหันปลายใบเขาหาตัวผูแกะสลัก เวนความหางจาก
รอยที่กรีดไวประมาณ 0.5 ซม. กรีดเสนเฉียงเอียงมีดไปบรรจบกันที่ปลายใบ

2) เซาะรองดานขางใบโดยการปาดมีดจากดานบนลงมาดานลาง และจากดานลางขึ้นไป
ดานบน จะไดรองแหลม อีกดานหนึ่งทําเชนเดียวกัน โดยตองหันปลายใบไปดานขวามือ

3) หยักริมใบเริ่มจากปลายใบลงมาถึงโคนใบ โดยการปาดเฉียงมาถึงกึ่งกลางรองใบทั้ง
สองขางของทุกรองขาง อีกดานทําเชนเดียวกัน จะไดใบไมเซาะรองแบบหยักริมตรงรอง นําไปลาง
น้ําเย็นใสถาดปดดวยพลาสติกปดอาหาร รอการจัดตกแตง แชตูเย็นชองแชผัก

ที่มา : ภัทราวุธ ทองแยม. (2550 : 50-52)

 34

3. วิธีการแกะสลักผลไม
3.1 วัสดุ อุปกรณ
1) ฝรั่ง 1 ผล 11) ถาด 2-3 ใบ
2) มะมวงเขียวเสวย ½ ผล 12) กะละมังแสตนเลส 1 ใบ
3) ชมพู 2 ผล 13) จานสําหรับจัดผลไม 1 ใบ
4) ละมุด 3-5 ผล 14) ผาเช็ดมือ 1 ผืน
5) แอปเปล 1 ผล 15) พลาสติกปดอาหาร 1 มวน
6) สับปะรด 1 ผล 16) ถุงมือ 1-2 คู
7) แตงโม ½ ผล 17) ผาปดปาก 1 ผืน
8) มีดแกะสลัก 1 เลม 18) ผาขาวบาง 1 ผืน
9) มีดบาง มีดหั่น 2-3 ขนาด 19) น้ําตาล หรือเกลือปนเล็กนอย
10) เขียงพลาสติก 1 อัน
3.2 ขั้นตอนการแกะสลักผลไม
3.2.1 การแกะสลักใบไมจากฝรั่ง

วิธีการแกะสลัก
1) ลางฝรั่ง ใหส ะอาด ผึ่ ง ให แ หง แลว แบงฝรั่ง ตามยาวผลเป น 5-6 ส ว น ตั ด เมล็ด ออก
เกลาเปนรูปใบไม
 35

2) แกะสลักเสนกลางใบโดยเซาะรอง ใหหันปลายใบออกนอกตัวผูแกะสลัก แลวกรีดมีด

ใหต่ํากวาปลายใบลงมาประมาณ 2 ซม. จากกึ่งกลางใบ ปาดเฉียงออกดานขางเล็กนอย ปาดเนื้อ
ดานขางออกโดยการเอียงมีด รอยเสนที่กรีดจะชัดขึ้น ทําอีกดานหนึ่งเวนความหางจากรอยที่กรีดไว
ครั้งแรกประมาณ 0.5 ซม. กรีดเสนเฉียงไปบรรจบกันที่ปลายใบ ปาดเนื้อดานขางออกโดยการเอียง
มีด จะไดเสนกลางใบ

3) หยักริมใบทั้งสองขาง โดยเริ่มจากดานปลายใบลงมาดานลางดวยการปาดโคงริมให
ขนานกัน อีกดานหนึ่งทําเชนเดียวกัน

4) แกะสลักเสนใบทั้งสองขางดวยการเซาะรอง โดยปาดเอียงมีดจากดานบนลงมาดานลาง
จะไดรองปลายแหลม อีกดานทําเชนเดียวกัน ชุบน้ําเย็นผสมน้ําตาลเพื่อไมใหดํา วางในถาดปดดวย
พลาสติกปดอาหาร แชในตูเย็นชองแชผัก
 36

3.2.2 การแกะสลักใบไมเซาะรองแบบรองละเอียดจากมะมวง

วิธีการแกะสลัก
1) ลางมะมวงใหสะอาด ผึ่งใหแหง ปอกเปลือก แลวหั่นแบงออกเปน 3-4 สวนตามความ
ยาวหนาประมาณ 1-1 ½ ซม. ตัดเปนชิ้นสี่เหลี่ยมผืนผาแลวลางน้ําเย็นผสมเกลือ จากนั้นเกลารูปราง
ใบไม เกลาริมใบใหโคงมน

2) แกะสลักเสนกลางใบ โดยหันปลายใบออกนอกตัวแลวกรีดมีดใหต่ํากวาปลายใบลงมา
ประมาณ 2 ซม. จากกึ่งกลางใบ ปาดเฉียงออกดานขางเล็กนอย ปาดเอียงมีดใหเนื้อออกไป รอยเสน
ที่กรีดจะชัดขึ้น ทําอีกขางโดยหันปลายใบเขาหาตัวผูแกะสลัก เวนความหางจากรอยเสนกลางใบที่
กรีดไวครั้งแรกประมาณ 0.5 ซม. กรีดเสนเฉียงไปบรรจบกับเสนปลายใบ ปาดเนื้อดานขางออกโดย
เอียงมีด
 37

3) เซาะรองใบโดยหันปลายใบเขาหาตัวผูแกะสลัก เซาะรองดานขางใหมีความยาวของรอง
เพียงครึ่งเดียวของความยาวดานขางใบ การเซาะรองใหมีความละเอียดโดยการเวนชองวางระหวาง
รองเพียงเล็กนอย ทําอีกดานโดยหันปลายใบไปทางขวามือของผูแกะสลัก และเซาะรองจากโคนใบ
จนถึงปลายใบ

3) หยั ก ริ ม ใบดา นข างใบ โดยการปาดโคง จากปลายใบลงมาด า นลา งให มี ค วามกวา ง

พอประมาณและใหรอยโคงปาดเขาไปดานในของใบเล็กนอย แลวจึงปาดเฉียงจากริมใบเขามาให
รอยมีดบรรจบกัน ทําตอจนถึงโคนใบ ใหระยะหางของชวงรอยหยักดานริมใบเสมอกัน อีกดานทํา
เชนเดียวกัน จะไดใบไมเซาะรองแบบรองละเอียด แลวลางน้ําเย็นใสถาดปดดวยพลาสติกปดอาหาร
แชตูเย็นชองแชผัก รอการจัดตกแตง

3.2.3 การแกะสลักใบไมจากชมพู
วิธีการแกะสลัก
1) นําชมพูลางน้ําใหสะอาด ผึ่งใหแหง แลวผาเปน 3-4 สวน เทา ๆ กันตามยาวผล เกลาเปน
รูปใบไมปลายแหลมโคงมน ตัดไสสวนที่เปนเยื่อและขั้วออก
 38

2) แกะสลักเสนกลางใบโดยเซาะรองใหหันปลายใบออกนอกตัวผูแกะสลัก แลวกรีดมีด
ให ต่ํ าลงกว าปลายใบประมาณ 2 ซม. จากกึ่ง กลางใบ ปาดเฉีย งออกดา นข างเล็ ก น อย ปาดเนื้อ
ดานขางออกโดยการเอียงมีด รอยเสนกลางใบที่กรีดไวจะชัดขึ้น ทําอีกดานเหมือนกัน เวนความหาง
จากรอยเสนที่กรีดไวประมาณ 0.5 ซม. กรีดเสนใหเฉียงไปบรรจบกันที่ปลายใบ ปาดเนื้อดานขาง
เสนออกโดยการเอียงมีด

3) หยักริมใบทั้ง 2 ขาง โดยเริ่มจากปลายใบลงมาดานลางดวยการปาดโคงใหขนานกัน อีก

ดานทําเชนเดียวกัน

4) เซาะรองเสนใบตลอดแนว โดยการกรีดเสนใบและปาดเอียงมีดตามริมใบจากดานบน
ลงมาดานลางจะไดรองปลายแหลม อีกดานทําเชนเดียวกัน แตหันปลายใบไปดานขวามือ และเริ่ม
เซาะรองจากโคนใบจนถึงปลายใบ
 39

3.2.4 การแกะสลักใบไมจากละมุด
วิธีการแกะสลัก
1) ลางละมุดใหสะอาด ผึ่งใหแหง ตัดละมุดตามยาวผล แลวเจียนใบใหปลายแหลมคลาย
ใบไม

2) ใชปลายมีดเซาะรองใหเปนเสนกลางใบ ปาดเนื้อดานขางออกเล็กนอย และเซาะรอง

เสนใบโดยใชปลายมีดเซาะรองใหทแยงจากเสนกลางใบจรดริมใบเปนลายเสนใบไมดวยการกรีด
เสนใบแลวเอียงมีดปาดจากดานบนมาดานลาง อีกดานหนึ่งทําเชนเดียวกัน

3) หยักริมใบโดยรอบจากดานปลายใบลงมาดานลางใหขนานกันตลอดแนว อีกดานทํา
เชนเดียวกัน
 40

3.2.5 การแกะสลักดอกไมจากละมุด

วิธีการแกะสลัก
1) ลางละมุดใหสะอาด ผึ่งใหแหง แลวปอกเปลือกจากขั้วไปปลายผล และตั้งละมุดทาง
ปลายผลขึ้นขั้วอยูดานลาง แบงกลางผลใชปลายมีดกรีดใหลึกถึงเมล็ด เปนลายฟนปลารอบผล

2) แกะสลักจนรอบผลดึงแยกออกจากกัน เปนสองสวน ใชปลายมีดแคะเมล็ดออก แตงไส

ละมุด และตัดหัวทายออกเล็กนอยใหตั้งได ชุบน้ําเย็นผสมน้ําตาลทราย ใสถาดปดดวยพลาสติกปด
อาหาร แชในตูเย็นชองแชผัก เมื่อใกลรับประทานจึงนําไปจัดตกแตง
 41

3.2.6 การแกะสลักกลีบดอกไมจากแอปเปล

วิธีการแกะสลัก
1) ลางแอปเปลใหสะอาด ผึ่งใหแหง แลวแบงแอปเปลตามยาวผลเปน 6-8 ชิ้น นําแอปเปล
ตัดเปลือกจากปลายผลไปหาขั้วเหลือไวประมาณ 0.5 ซม. และโคนเปลือกติดอยูกับชิ้นแอปเปล

2) กรีดกลีบดอกจากซายเปนรูปฟนปลาสูงและไลต่ําลงมา นําผิวชิ้นบนทิ้ง

3) ปาดลบเหลี่ ย มชิ้ น เนื้ อ แอปเป ล และนํ า ไปแช ใ นน้ํ า เย็ น ผสมน้ํ า ตาลทรายประมาณ
5-10 นาที กลีบจะกระดกสวยงาม นําขึ้นใสถาดปดดวยพลาสติกปดอาหาร แชในตูเย็นชองแชผัก
ใกลเวลารับประทานจึงนํามาจัดตกแตง
 42

3.2.7 การแกะสลักสับปะรดโดยจักเปนกลีบดอกไม
วิธีการแกะสลัก
1) ลางสับปะรดใหสะอาด ผึ่งใหแหง แลวปอกเปลือกสับปะรดออกใหหมดพรอมทั้งตา
ดวย และแบงออกเปน 6 สวน แกะสลักโดยจักใหเปนรอง โดยเอียงมีดซายขวาใหเปนรองนูนตรง
กลางและลบเหลี่ยมดานริมกลีบดวย ชุบดวยน้ําเย็นผสมเกลือ

2) นําสับปะรดที่แกะสลักแลว หั่นตามขวางเปนชิ้น ๆ หางกันประมาณ 0.5 ซม. เทา ๆ กัน

นํามาใสถาดปดดวยพลาสติกปดอาหาร แชในตูเย็นชองแชผัก กอนรับประทานจึงนํามาจัดใสจาน
 43

3.2.8 การแกะสลักสับปะรดผลเล็ก

วิธีการแกะสลัก
1) นําสับปะรดลางใหสะอาด ผึ่งใหแหงแลวปอกเปลือกสับปะรด ฝานตาใหหมด ไมตอง
ควั่นตา แบงตามยาวผล 6 สวน แตละสวนแบงเปน 3 ชิ้น และตัดแกนสับปะรด ปาดเนื้อโดยรอบให
กลม เกลาหัวทายใหมน

2) ควั่นเปนรองทะแยงรอบผล ใชใบสับปะรด จักเล็ก ๆ เสียบเปนใบและกาน ชุบน้ําเย็น

ผสมเกลือ ใสถาดปดดวยพลาสติกปดอาหาร แชตูเย็นชองแชผัก ใกลเวลารับประทานจึงนํามาจัด
ตกแตง

ที่มา : อาภา จงจิตต. (2534 : 101)

 44

3.2.9 การแกะสลักหัวใจจากแตงโม
วิธีการแกะสลัก
1) นําแตงโมลางใหสะอาด เช็ดใหแหง แลวใชมีดหั่นตัดแบงแตงโมแลวผาออกเปน 6-8
ชิ้น เทา ๆ กัน แลวปอกเปลือกทีละชิ้น

2) นําแตงโมแตละชิ้นมาลบเหลี่ยมมุมดานขางและเซาะเปนรองตรงกลาง โดยเอียงมีดซาย
ขวา เซาะรองใหเรียบและเปนมุมแหลม

3) นําแตงโมหั่นเปนชิ้นเทา ๆ กันประมาณ 1 ซม. แลวนํามาจัดวางในถาดปดดวยพลาสติก

ปดอาหาร แชในตูเย็นชองแชผัก เมื่อใกลเวลารับประทานจึงนํามาจัดตกแตง
 45

ขอเสนอแนะการแกะสลักผักและผลไม
1. ดอกบัวสายจากแตงราน พริก เมื่อแกะแลวควรจะแชน้ําเย็นจะทําใหดอกบานสวยงาม
2. มะเขือเปราะ เมื่อแกะแลวควรแชน้ําผสมมะนาว เพื่อจะไดไมดํา
3. ผลไมที่มีรสเปรี้ยว เมื่อแกะสลักแลวควรลางน้ําเย็นผสมเกลือ
4. ผลไมที่มีรสอมหวาน เมื่อแกะสลักแลวควรชุบดวยน้ําเย็นผสมน้ําตาลทราย
5. ผักผลไมที่มีเนื้อแข็งควรแกะสลักกอนผลไมที่มีเนื้อออนควรแกะสลักเมื่อใกลเวลาเสริฟ
 46

ใบมอบหมายงาน
วิชา ศิลปประดิษฐ รหัสวิชา 2400-0105
ระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ
เลมที่ 2 เรื่อง งานแกะสลักผัก ผลไม

จุดประสงค
เพื่อใหนักเรียนปฏิบัติกิจกรรมตามที่กําหนดได

คําชี้แจง
1. หลังจากนักเรียนศึกษาความรูทั่วไปเกี่ยวกับงานแกะสลักผักผลไม และขั้นตอนการ
แกะสลักผัก ผลไม ใหนักเรียนแกะสลักผัก ผลไมตามที่กําหนด โดยแบงเปน 2 ครั้ง ดังนี้
1.1 แกะสลักผัก 10 คะแนน
1.2 แกะสลักผลไม 10 คะแนน
2. ใหนักเรียนรวมกลุม 4-5 คน นําผลงานอภิปรายถึงขอดี ขอบกพรอง และการปรับปรุง
ใหผลงานดีขึ้น และบันทึกในแบบประเมินผลการปฏิบัติงาน/ผลงานในขอ 1
3. ใหนักเรียนนําผลงานประเมินผลรวมกันโดยตนเอง เพื่อน และครู กรอกคะแนนใบแบบ
ประเมินผลการปฏิบัติงาน/ผลงานในขอ 2
4. ใหนักเรียนคํานวณคะแนนที่ไดรับ และสรุปการประเมินผลการปฏิบัติงาน/ผลงานใน
ขอ 3 แลวแจงผลคะแนนตอผูสอน และเก็บแบบประเมินการปฏิบัติงาน/ผลงาน ในแฟมสะสมงาน
 47

แบบฝกหัด

คําชี้แจง จงตอบคําถามสั้น ๆ ใหไดใจความถูกตอง (10 คะแนน)

1. การแกะสลักผักผลไม เริ่มมีในสมัยใด และใครเปนผูริเริ่มงานดังกลาว
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

2. นักเรียนคิดวาถาจะเรียนแกะสลักผักผลไมตองเตรียมอุปกรณใดบาง ยกตัวอยาง 5 ชนิด

…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

3. การแกะสลักผักผลไม มีประโยชนตอนักเรียนในดานใดบาง
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

4. วิธีการเก็บและดูแลรักษามีดแกะสลักมีวิธีการอยางไร
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

5. วิธีการเลือกผักผลไมสําหรับแกะสลักมีวิธีการอยางไร ยกตัวอยาง 5 ชนิด

5.1 มะเขือเปราะ………………………………………………………………………………
5.2 แตงราน……………………………………………………………………………………
5.3 แครอท……………………………………………………………………………………
5.4 ชมพู………………………………………………………………………………………
5.5 ขิง…………………………………………………………………………………………
 48

6. เทคนิคการแกะสลักแลวมีปญหาควรแกไขอยางไร
6.1 หอมหัวใหญไมใหแสบตา…………………………………………………………………
6.2 แกะสลักแอปเปลไมใหดํา…………………………………………………………………
6.3 แกะสลักชมพูไมใหดํา……………………………………………………………………

7. ผลไมแกะสลักกอนเสิรฟควรดูแลและจัดเก็บอยางไร
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

8. หลักเกณฑการแกะสลักผักผลไมมีอยางไร จงยกตัวอยาง 5 ขอ

…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

9. ลักษณะแบบใดไมควรแกะสลักผักผลไมไวบนโตะอาหาร จงยกตัวอยาง 3 ชนิด

…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

10. นักเรียนมีหลักการจัดผักผลไมที่แกะสลักแลวเพื่อเสิรฟอยางไร
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
 49

แบบทดสอบหลังเรียน
 50

แบบทดสอบหลังเรียน
เอกสารประกอบการเรียน วิชา ศิลปประดิษฐ รหัสวิชา 2400-0105
เลมที่ 2 งานแกะสลักผัก ผลไม

คําชี้แจง ใหนักเรียนอานขอคําถามแลวทําเครื่องหมาย X ทับตัวอักษรหนาคําตอบที่ถูกที่สุดเพียง

คําตอบเดียว
1. แตงกวาและแตงรานมีลักษณะตางกัน
อยางไร
ก. แตงกวาสีเขมกวา ผลใหญกวาแตงราน
ข. แตงกวาสีออนกวา ผลใหญกวาแตงราน
ค. แตงรานสีเขมกวา ผลใหญกวาแตงกวา
ง. แตงรานสีออนกวา ผลใหญกวาแตงกวา
2. ผักชนิดใดเมื่อปอกเปลือกแลวไมควร
ลางน้ําเพราะจะแกะสลักยาก
ก. แตงกวา
ข. แตงราน
ค. แครอท
ง. มะเขือเปราะ
3. ผักที่แกะสลักแลวเมื่อดัดกลีบจะหักงายควร
ทิ้งใหออนตัวกอนดัดกลีบคือผักชนิดใด
ก. แตงกวา แครอท ขิง
ข. แตงราน ขิง มะเขือเทศ
ค. แตงกวา ฟกทอง แครอท
ง. แตงราน แตงกวา มะเขือเปราะ
4. ขั้นตอนของการแกะสลักที่ถกู ตองคือ ขอใด
ก. ลาง แกะสลัก ปอกเปลือก เก็บรักษา
ข. ลาง ปอกเปลือก แกะสลัก เก็บรักษา
ค. ปอกเปลือก ลาง แกะสลัก เก็บรักษา
ง. ปอกเปลือก แกะสลัก ลาง เก็บรักษา
5. แครอทควรเลือกอยางไร
ก. ผลขนาดกลางตรง ใส สด ของนอก
ข. ผลขนาดเล็ก ตรง แข็ง สด ของนอก
ค. ผลขนาดใหญ ตรง แข็ง สด ของ
เชียงใหม
ง. ผลขนาดเทา ๆ กัน ตรง ใส สด ของ
เชียงใหม
6. เขียงที่ใชในการแกะสลักผัก ผลไมควร
เปนพลาสติกเพราะเหตุใด
ก. แข็งแรงกวาไม
ข. ไมอมน้ํา ตากแดดไดนาน
ค. ไมเปนรา เมื่อใชหลายครั้ง
ง. ทําความสะอาดไดงายกวาไม
7. ผลไมที่มีรสเปรี้ยว เมื่อแกะสลักแลวควร
ชุบน้ําเย็นผสมอะไร
ก. เกลือ
ข. สารสม
ค. มะนาว
ง. น้ําตาล
 51

8. มะเขือเปราะ เมื่อแกะสลักแลวควรชุบน้ํา 12. จุดประสงคหลักในการแกะสลักผักเพื่อ

ผสมอะไร เสริฟคือขอใด
ก. เกลือ ก. เนนความละเอียด ประณีต สวยงาม
ข. น้ําตาล ข. เนนขนาดชิ้นรับประทานงาย รักษา
ค. มะนาว คุณคา และสวยงาม
ง. น้ําแข็งปน ค. เนนขนาดชิ้นเล็ก ๆ แกะสลักใหนอย
9. ผักผลไมเมื่อแกะสลักแลวควรเก็บรักษา ที่สุด ไมเนนสวยงาม
อยางไร ง. เนนสีสันสวยงาม รักษาคุณคา และมี
ก. ใสถุงทึบแสง ปดสนิท แชตูเย็นชอง หลาย ๆ ชนิด
แชผัก 13. ผักชนิดใดที่แกะสลักจะทําใหแสบตา
ข. ใสถุงแกว เปดปากถุง แชตูเย็นชอง ควรแชน้ํากอนแกะสลัก
แชผัก ก. หัวไชเทา และขิง
ค. ใสถาดปดดวยพลาสติกปดอาหาร ข. หอมหัวใหญ และขิง
แชตูเย็นชองแชผัก ค. หัวหอมแดง และกระชาย
ง. หอใบตองใสกะละมัง ปดใหสนิท ง. หัวหอมแดง และหอมหัวใหญ
แชตูเย็นชองแชผัก 14. ผักชนิดใดที่แกะสลักแลวควรแชน้ําเย็น
10. หลักการแกะสลักผลไม ผลไมชนิดใด เพื่อใหกลีบกระดกสวยงาม
ควรแกะเปนลําดับสุดทาย ก. พริก มะเขือ หอมหัวใหญ
ก. ฝรั่ง ข. พริก แตงกวา มะเขือเทศผลใหญ
ข. ชมพู ค. แตงกวา แครอท มะเขือเทศผลใหญ
ค. แอปเปล ง. มะเขือเปราะ แครอท มะเขือเทศผล
ง. แตงโม ใหญ
11. ผักที่แกะสลักแลวดําควรใชวิธีปองกัน 15. แตงกวาและแตงรานควรเลือกอยางไร
อยางไร ก. เลือกที่แกจดั เพื่อใหสีสวย ผลตรง สด
ก. แชน้ําอุน ข. เลือกที่ออน ขนาดเทา ๆ กัน ผลตรง
ข. แชน้ําเย็น สด
ค. แชน้ําผสมมะนาว ค. เลือกที่สีเขม ๆ หลาย ๆ ขนาด ผล
ง. แชน้ําผสมน้ําสมสายชู ตรง สด
ง. เลือกที่สีออน ๆ ขนาดใหญ ผลยาว
สด
 52

16. มีดแกะสลักเมือ่ ใชแลวควรเก็บรักษา 19. ประโยชนของงานแกะสลักผัก ผลไมใน

อยางไร โอกาสพิเศษไดแกขอใด
ก. ลาง เช็ดใหแหง ทาน้ํามัน ก. จัดตกแตงอาหารในพิธีขันหมาก
ข. ลาง เช็ดใหแหง สวมปอก หรือเสียบโฟม แตงงาน
ค. เช็ด ลางน้ํา ทาน้ํามันวาสลีน หรือ ข. จัดตกแตงอาหารคาวหวานเพื่อเลี้ยง
น้ํามันพืช พระและรับรองแขก
ง. ลางน้ํา ทาน้ํามันวาสลีน หรือน้ํามันพืช ค. จัดตกแตงผักผลไมแกะสลักในการ
สวมปอก หรือเสียบโฟม ประกวดอาหารไทย
17. กะละมังทีใ่ ชแชผักหรือผลไมชนิดใดไม ง. จัดตกแตงผักผลไมตามจินตนาการ
ควรใช เพื่อสาธิตและสอนอาชีพขนมไทย
ก. แกว 20. หลักการจัดผักและผลไมคือขอใด
ข. พลาสติก ก. จัดเปนกลุม แยกสีภายในจาน
ค. แสตนเลส ข. จัดผสมชนิดผักและสีตาง ๆ กัน
ง. กะละมังเคลือบ ค. จัดเปนแถว สีคลายกันไวดว ยกัน
18. ชมพูและแอปเปล เมื่อแกะสลักแลวควร ง. จัดเรียงเปนพวกตามขนาดเทา ๆ กัน
ชุบดวยน้ําผสมอะไร
ก. เกลือ
ข. สารสม
ค. มะนาว
ง. น้ําตาล
 53

กระดาษคําตอบหลังเรียน
วิชา ศิลปะประดิษฐ รหัสวิชา 2400-0105
เลมที่ 2 งานแกะสลักผัก ผลไม
ชื่อ-สกุล............................................................ชั้น......................เลขที่...............

คําชี้แจง ใหนกั เรียนทําเครื่องหมาย X ทับตัวอักษรหนาคําตอบที่ถูกที่สุดเพียงคําตอบเดียว

ขอ ก ข ค ง ขอ ก ข ค ง
1 11
2 12
3 13
4 14
5 15
6 16
7 17
8 18
9 19
10 20
คะแนนเต็ม คะแนนที่ได
สรุปผล
20
 54

บรรณานุกรม

กรมอาชีวศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ. 2530. คูมือการเรียนการสอน ชคท. 2303 ศิลปประดิษฐ.

กรุงเทพฯ : ม.ป.ท.

จรรยา สุวรรณประเสิรฐ. 2544. เอกสารประกอบการเรียนการสอนวิชา ศิลปประดิษฐ

รหัส 2401-2006. เชียงใหม : วิทยาลัยอาชีวศึกษาเชียงใหม.

เพ็ญพรรณ สิทธิไตรย. 2524. ศิลปการแกะสลักผักและผลไม. กรุงเทพฯ : สถาบันเทคโนโลยี

และอาชีวศึกษา วิทยาเขตโชติเวช.

ภัทราวุธ ทองแยม. 2550. การแกะสลักและจัดผักเครื่องจิ้ม. กรุงเทพฯ : สํานักพิมพนาคา.

ศักรินทร หงสรัตนาวรกิจ. 2548. การแกะสลักอยางงายดวยตนเอง. กรุงเทพฯ : อินเตอรลิ้งค

โปรซายน.

ศักรินทร หงสรัตนาวรกิจ. 2550. แกะสลักผักผลไมเพื่อการตกแตง. กรุงเทพฯ : วาดศิลป.

แสงอรุณ เชื้อวงษบุญ. 2541. การแกะสลักผักและผลไม. พิมพครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : พีเอ ลิฟวิ่ง.

สุวรรณา ศรีเพ็ญ. 2514. แกะสลักเครื่องสด. กรุงเทพฯ : โพธิสารการพิมพ.

โสภาพรรณ อมตะเดชะ. มปป. ศิลปะการแตงผัก. กรุงเทพฯ : ศรีสยามการพิมพ.

อภิรัติ โสฬศ. 2549. ศิลปะประดิษฐ. กรุงเทพฯ : โอเดียนสโตร.

อัมพร จิตรธรรม. 2539. การแกะสลักผักผลไมอยางงาย. กรุงเทพฯ : เอ.ที. พริ้นติ้ง.

อาภา จงจิตต. 2534. การแกะสลักผักสดและผลไม. กรุงเทพฯ : โรงพิมพทิพยวิสุทธิ์.

 55

ภาคผนวก
 56

แนวการตอบคําถามแบบฝกหัด

1. การแกะสลักผักผลไม เริ่มมีในสมัยใด และใครเปนผูริเริ่มงานดังกลาว

แนวตอบ การแกะสลักผักผลไม เริ่มมีในสมัยกอนสุโขทัย และผูริเริ่มไดแก นางนพมาศ หรือ
ทาวศรีจุฬาลักษณ

2. นักเรียนคิดวาถาจะเรียนแกะสลักผักผลไมตองเตรียมอุปกรณใดบาง ยกตัวอยาง 5 ชนิด

แนวตอบ อุปกรณท่ตี องเตรียม ไดแก มีดแกะสลัก มีดหั่น เขียง กะละมังแสตนเลส หินลับมีด

3. การแกะสลักผักผลไม มีประโยชนตอนักเรียนในดานใดบาง
แนวตอบ การแกะสลักมีประโยชนตอตัวขาพเจา 3 ดาน คือ
1) ใชในชีวิตประจําวัน
2) จัดตกแตงเพื่อรับรองแขกหรือถวายพระ
3) ใชในการตกแตงอาหาร และจัดโตะอาหารประกวดและแขงขัน

4. วิธีการเก็บและดูแลรักษามีดแกะสลักมีวิธีการอยางไร
แนวตอบ หลังแกะสลักผักผลไมแลว มีดควรลาง เช็ดใหแหง แลวใสฝกหรือเสียบไวที่โฟมให
ปลายมีดไมกระทบของแข็ง

5. วิธีการเลือกผักผลไมสําหรับแกะสลักมีวิธีการอยางไร ยกตัวอยาง 5 ชนิด

แนวตอบ 5.1 มะเขือเปราะ ควรเลือกที่ใหมและสด ขั้วนูน
5.2 แตงราน ควรเลือกผลตรง สีเขม ใหมสด
5.3 แครอท ผิวแข็งใส สด ผลตรง ขนาดกลางและใหญ ควรเปนแครอทนอก
5.4 ชมพู เลือกที่ใหมสด ผิวไมมีตําหนิ ขนาดเทากัน
5.5 ขิง เลือกขิงออน ใหมสด ขั้วโคนใบสีชมพูออน

6. เทคนิคการแกะสลักแลวมีปญหาควรแกไขอยางไร
แนวตอบ 6.1 หอมหัวใหญ กอนแกะสลักตัดขั้ว ปอกเปลือก แลวแชน้ําเย็น ปองกันการแสบตา
6.2 แอปเปล เมื่อแกะสลักแลวควรลางดวยน้ําเย็นผสมน้ําตาลทราย ปองกันการดํา
6.3 ชมพู เมื่อแกะสลักแลวควรลางดวยน้ําเย็นผสมน้ําตาลทราย ไมใหดํา
 57

7. ผลไมแกะสลักกอนเสิรฟควรดูแลและจัดเก็บอยางไร
แนวตอบ ผลไมแกะสลักแลวจัดเก็บโดยวางบนถาด รองดวยใบตอง ปดดวยพลาสติกสําหรับ
หออาหาร ใสถุงพลาสติกหรือใสกลองพลาสติก แชตูเย็นชองผัก

8. หลักเกณฑการแกะสลักผักผลไมมีอยางไร จงยกตัวอยาง 5 ขอ

แนวตอบ 8.1 ตัดสวนที่เปนราก ใบเสียออก แลวลางน้ําผึ่งใหแหง
8.2 การแกะสลักควรรักษาคุณคาทางอาหารดวย
8.3 มีดแกะสลักควรใชมีดที่ทําดวยแสตนเลส เพื่อไมใหดํา
8.4 เมื่อแกะสลักควรตัดขนาดชิ้นที่พอเหมาะกับการรับประทาน
8.5 แกะสลักดวยความระมัดระวัง อยาใหผัก ผลไมช้ํา

9. ลักษณะสัตวแบบใดไมควรแกะสลักผักผลไมไวบนโตะอาหาร จงยกตัวอยาง 3 ชนิด

แนวตอบ รูปรางของสัตวอันตรายไมควรวางไวบนโตะอาหาร เชน หนู สุนัข งู

10. นักเรียนมีหลักการจัดผักผลไมที่แกะสลักแลวเพื่อเสิรฟอยางไร
แนวตอบ หลักการจัดผักผลไมเพื่อเสิรฟ ควรจัดเปนกลุมชนิดใกลเคียงกัน สีเดียวกัน จัดไว
ดวยกัน และใหอยูภายในจาน
 58

เฉลยแบบทดสอบกอนเรียน
วิชา ศิลปประดิษฐ รหัสวิชา 2400-0105
เลมที่ 2 งานแกะสลักผัก ผลไม

1. ค 11. ข
2. ค 12. ค
3. ข 13. ข
4. ค 14. ก
5. ง 15. ง
6. ง 16. ค
7. ก 17. ข
8. ข 18. ค
9. ข 19. ก
10. ก 20. ง
 59

เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน
วิชา ศิลปประดิษฐ รหัสวิชา 2400-0105
เลมที่ 2 งานแกะสลักผัก ผลไม

1. ค 11. ค
2. ค 12. ข
3. ง 13. ง
4. ข 14. ก
5. ก 15. ข
6. ค 16. ข
7. ก 17. ข
8. ค 18. ง
9. ค 19. ข
10. ง 20. ก
 60

ประเมินผล
 61

แบบประเมินผลการปฏิบัตงิ าน / ผลงาน
วิชา ศิลปประดิษฐ รหัสวิชา 2400-0105
ชื่อ-สกุล......................................................................เลขที่..............ชั้น.............................
ชื่อผลงาน............................................................................................................................

คําชี้แจง ใหนกั เรียนชวยกันวิจารณผลงานและบันทึกในขอ 1 ประเมินการปฏิบัติงาน/ผลงานของ

นักเรียนอยูใ นระดับใด โปรดใหคะแนน 2, 1, 0 ในชอง … ในขอ 2 และสรุปการประเมินในขอ 3
1. วิจารณผลงาน / การปฏิบัติงาน
1.1 ขอดี........................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
1.2 ขอบกพรอง...........................................................................................................................
...............................................................................................................................................
1.3 ถาจะใหผลงาน / การปฏิบัติดีขึ้นควรปรับปรุง......................................................................
...............................................................................................................................................
2. ประเมินการปฏิบัติงาน / ผลงาน (อานเกณฑการประเมินดานหลังกอนประเมิน) คะแนนเต็ม 10
คะแนน
ลําดับที่ รายการ คะแนนเต็ม ตนเอง เพื่อน ครู ผลรวม
1 การเตรียมวัสดุ อุปกรณ 2
2 ความเหมาะสม / ถูกตอง 2
3 ความประณีต สวยงาม 2
4 ผลงานเสร็จทันเวลา 2
5 มีกิจนิสัยที่ดีในการทํางาน 2
6 รวม 10
7 ลงชื่อผูประเมิน
8 คะแนนที่ไดรับ (ผลรวม / 3)
3. สรุปการประเมินผลการปฏิบัติงาน/ผลงาน อยูในระดับ { ดีมาก { ดี { พอใช { ปรับปรุง
เกณฑการประเมินผล
9-10 คะแนน การปฏิบัติงานผลงานอยูในระดับดีมาก
8 คะแนน การปฏิบัติงานผลงานอยูในระดับดี
7 คะแนน การปฏิบัติงานผลงานอยูในระดับพอใช
ต่ํากวา 7 คะแนน การปฏิบัติงานผลงานอยูในระดับปรับปรุง
 62

เกณฑการประเมินผลการปฏิบัติงาน/ผลงาน
วิชา ศิลปประดิษฐ รหัสวิชา 2400-0105

ระดับคุณภาพ
รายการ
ดีมาก (2) พอใช (1) ปรับปรุง (0)
1. การจัดเตรียมวัสดุ อุปกรณ เตรียมวัสดุอุปกรณ เตรียมวัสดุอุปกรณ เตรียมวัสดุอุปกรณ
ครบถวน พอเหมาะ ไมครบ แตพอดี ไมครบถวน ไม
พอดี และปฏิบัติ และปฏิบัติงานได พอเหมาะพอดี และ
งานได ปฏิบัติงานไมได
2. ความเหมาะสม / ถูกตอง รูปทรงสัดสวนของ รูปทรงสัดสวนของ รูปทรงสัดสวนของ
งานที่ทําเสร็จ งานที่ทําเสร็จ งานที่ทําเสร็จแลว
เหมาะสมดีมาก ไมเหมาะสม ไมเหมาะสม
ปฏิบัติงานตาม ปฏิบัติงานตาม ปฏิบัติงานไม
ขั้นตอนถูกตอง ขั้นตอนถูกตอง ดี ถูกตองตามขั้นตอน
ดีมาก
3. ความประณีต สวยงาม งานที่ทํามีความ งานที่ทํามีความ งานที่ทํามีความ
ประณีต สวยงาม ประณีต สวยงาม ประณีต สวยงาม
ดีมาก อยูในระดับพอใช นอยตองปรับปรุง
4. ผลงานเสร็จทันเวลา ทํางานเสร็จกอน - ทํางานไมเสร็จตาม
หรือตามเวลาที่ เวลาที่กําหนด
กําหนด
5. มีกิจนิสัยทีด่ ีในการทํางาน ปฏิบัติงานดวย ปฏิบัติงานดวย ปฏิบัติงานไมเปน
ความเปนระเบียบ ความเปนระเบียบ ระเบียบเรียบรอย
เรียบรอย ประณีต เรียบรอย ประณีต และไมประณีต
รอบคอบ ปลอดภัย แตไมรอบคอบ หรือไมรอบคอบ
ใชทรัพยากรอยาง หรือไมปลอดภัย ไมปลอดภัย หรือ
ประหยัดและรักษา หรือใชทรัพยากร ใชทรัพยากรไม
สิ่งแวดลอม ไมประหยัด ประหยัดหรือไม
หรือไมรักษา รักษาสิ่งแวดลอม
สิ่งแวดลอม