1.

Vetite e pergjithshme te fungeve

 Funget jane mikro organizma aeukariot
 Kane nr diploid kromozonesh
 Kane berthame me membrane
 Membrane plazmatike eshte e perbere me steroide
 Kane dy forma: 1-: hife- kane funge shumeqelizore dhe riprodhohen me te dyja
menyrat. 2-: maja- jane funge njeqelizore dhe riprodhohen sexualisht perms formimit
te blastokonideve, sythet ose perms ndarjes se thjeshte te tyre.

Hifet nuk vendosen ne forme te rregullt. Pjesa me e madhe e fungeve te vertet shfaqen ne
formen e hifeve me degezim qe quhen mycelium. Hifet mund te ti kemi me septa ose pa
septa. Ndarja e tyre behet ne funxion te klasifikimit:

-hifet ne kontakt me ajrin prodhojn zgjatime qe quhen kondije kur spori fillon cahet ai bhet
qelize.

- prania ose mungesa e kondjeve madhesia e tyre forma dhe vendi I lokalizimit jane element
te rendesishem qe perdoren per te identifikuar llojin e fungit me kampion klinik.

Metabolozimi , si jetojne dhe si ushqehen?

Te gjitha funget jetojne mbi lende organike. Aspektet me te rendesishme te metabolizmit ,

aspektet e kitines.

Myket kane kitinoze e cila sherben per te bere sinezen e kitines. Kitinoza prodhon sekrecion
dhe gjen kitinen e gjethes, lekures etj.

Kitinoza e tret kitinen.

Sinteza e ergosterolit:

Ergosteroli eshte pjese e membranes plazmatike te gjitha qelizat e trupit bejne sintezen e
ergosterolit.

Kur myku ushqehet prodhon toxina si alfa toxina.

Te njeriu infeksionet mykotike klasifikohen:

1- Infeksione mykotike siperfaqesore.

2- Infeksione mykotike te lekures
3- Infeksione mykotike te membranes
4- Infeksione mykotike te organeve te brendshme.
1: infeksionet mykotike siperfaqesore- prekin lekuren, floket. Karakteristikat e tyre jane
qe infeksionet zhvillohen ne qel. Jo te gjalla te lekures ose qelizave indore jot e gjalla
sepse kane kitine, ergosterol duke qene qeliza te vdekura nuk shkaktojne pergjigje
imunitare. Kemi infeksione pa antikorpe dhe Infeksionet behen te veshtira per tu hequr.
Shkakton dhe infeksione kozmetike duke dhene shqetesime estetike por jo semundje.
Krijojne ndryshime te ngjyres ne lekure. Shfaqen njolla ne lekure me ngjyre te bardhe,
gri. Semundjet e shkaktuara jane: lekure me macula, njola te hipopigmentuara ne
lekuren e rrafshet qe shkaktohet nga myku malaseri furfur.infeksionet e shkaktuara
quhen pytir njolla te bardha. Macula te zeza, ovale, shkaktohen nha ekzogjala: module
te zeza mbi floke- black dhe white pietra.
Perhapja me e madhe e infeksionit ndodh ne plazh.
DIAGNOZA LABORATORIKE:
Marrim me bisturi sterile dhe kruajme ne pjesen e lekure me njolle ose presim flokun
me njolle, I vendosim ne nje sham mikroskopi dhe vendosim koh 10% sepse ajo perben
qelizat e vdekura per 10 min. vendosim koproxheten dhe e shikojme x40.
Ne culture: kete pjese e vendosim ne SABURO qe ka agar ushqyes me 2 antibiotik me
klorafenikol dhe nuk lejojne rritjen e baktereve, rriten vetem myqet. E leme per nje
muaj dhuke e pare cdo dite ne temp 22 grad dhe me pas do te prodhohet nje myk I
rritur. Nese do te mbjellim maja ato per 24h do te formojne koloni te bardha butiroze
dhe vine ere thartesie.
Infeksionet mykotike te lekures prekin qelizat e gjalla te lekures, flokut, thoit.
Epiderma floku thoi jane qeliza dermatofike sepse permbajne keratinine. Keto
infeksione japin pergjijge te sistemit imunitar prodhojne leukocite neutrofile, nuk
prodhojne antitrupa. Lekura e skuqur jep infeksione locale. Ag patogjen mykotik quhen
dermotofite. Semundja quhet tinea.
Dermatofitet kryesore jane: mikrosporum, trikofitom.epidermofiton.
Semundja tinea klasifikohet:
1- Tinea kapitis
2- Tinea korporis
3- Tinea manus
4- Tinea kruris
5- Tinea pedia
6- Tinea ungioum
Trikofilia e flokut shkakton infeksione ne koke rrezojne flokun komplet. Jane dy lloje
ekzotrik dhe endotriks.
Tirea barbe qimet e mjekres infekton qelizat e gjalla te lekures dhe te flokut.
Diagnoza: marrim me bisturi dhe kruajm pjesen e plages dhe e vendosim ne xham ,
hedhim KOH dhe e leme 10 min dhe e shikojme me x40.
 Per funget duhen temp 22° per nj muaj e gjysme. `

2. TEKNIKAT LABORATORIKE.
Diagnoza laboratorike e dermomykozave.

Infeksionet nga dermotofilet vendosen ne lekure, floke, thonj. Dermatofitet qe vendosen ne

thonj floke lokalizohen ne pjesen korneale dhe paraqiten ne formen e hifeve. Ekzaminimet
kryesore per hifet jane: ekz mikroskopik direct, me culture dhe me llambe fluoreshente WOOD.

Ekzaminimi mikroskopik eshte me I rendeshihem dhe behet ne dy menyra ekz direct dhe me
ngjyrim.

Marrja e materialit patologjik: floket merren me pincet se bashku me skuamen. Rekomandohet

te merren floket e keputur dhe te cngjyrosur. Skuma merret nga periferia me bisturi ose me
xhamin e mikroskopit. Nese infeksioni eshte me fllicka merret nje cipe e flluckes. Thonjt
merren me bisturi duke I kruajtur. Material vendoset mbi xhamin mikroskopik dhe mbi material
hidhet nje lenge kimik .

Lendet keratolitike jane:

1- KOH solucion ujor 20-40%

2- Sol.laktofenol = ac laktik dhe fenol te raport 1:1
3- Sulfur Na 10 %
10 gr 𝑁𝑎2 S + 0.25 ml alkol etilik 96° + 75 ml uje destile.

Secila nga keto 3 lende kane ane + dhe -.

Metoda me KOH perdoret me shume sepse jep pamje me te mire mikroskopike.

Na2S ka force tretese me te madhe se KOH. Ajo ka ere te rende.

Materialit patologjik I hedhim 1-2 pika sol. Dhe I vendosim koproxheten. Nese eshte fije floku
pas 5 min. nese eshte skuam e lekure 20-30 min dhe nese eshte thua 2-4h.

Floket e parazituar dallojne nga ngjyra e mbyllur dhe nga prania e elementeve mykotike.

Zbulimi me mikroskop o filamenteve miceliale ne floke eshte I rendeshihem per te vene

diagnozen. Parazitizmi I flokut mund te jete: endotrix, ekzotrix , endoekzotrix.

Ne endotrix shikojme dy pamje : fija e flokt mbushur me antrospore. Ose ne pozicion paralel.
Antrospori ka forme ovale ose te rrumbullaket, mund te jene mega ose microspore.

Skuamat: filamentet miceliare mund te jene te gjata me septa ose pa septa ose te shkurtera ose
te degezuara. Nqs do te gjejme pseudomicel kemi te bejme me candida. Mund te qelloj qe
infeksionet te gjenden ne plika qe jane inguinale, oksilare,poshte gjoksit.

Ekzaminimi I thonjve: eshte I veshtir sepse elemntet mykotike mezi gjendjen. Pamja eshte
njesoj si tek ekz I lekures. Konstatojme mycelium dhe artrospore.

Ekz. Mikroskopik me ngjyrim. Ne mykologji perdoret rradh sepse ekz direct eshte I
mjaftueshem. Nder metodat me te shpeshta eshte ajo ne saburo. Floket skumat thonjt futen ne
kloroforme pastaj shplahen me ujde destile pastaj ngjyrosen per nje min me blu metilen.

(24 pjese blu metilen + 16 pjese sol.boraks 5% + 40 ml uje destile.)

Mbas ngjyrosjes preparati shplahet me uje derdhet uji hidhet alkol dhe lihet te thash 1-2 min
fixohet ne ksilol dhe montohet ne balsam kanada.

Gabimet gjate ekzaminimeve mikroskopike direkte.

- ne rast se preparatit I kemi hedhur KOH dhe e nxehim me teper sec duhet mund qe fija e
flokut te shkaterrohet komplent.
- Disa here yndyrnat e kampionit japin pamje se jan atrospore. Ndryshimi qendron tek
forma dhe madhesia .

Ekzaminimi ne culture: ekz I materialeve patologjike me culture behet me terret ushqyese.

Terreni me I perdorur eshte ai saburo. Materiali patologjik merret me anse dhe dhe
vendoset ne siperfaqen e terrenit me distance 1-2 cm larg nj tj . ky veprim duhet te beht me
box steril.
Tubi/pjata ne temp 28° per nje muaj ose me shume. Mbas disa ditesh do te behet nje njolle.
Tubi eshte me I sigurt.

Pamja mikroskopike eshte e ndryshme per kerpudha te ndryshme. Madhesia forma nghyra
koha dhe konsistenca varen nga temperature, lloji I kerpudhes , lageshtira ena ku do te
hidhet. Ne pjate diametric mund te shkoj mbi 5 cm. kolonia ka ngjyre violet te mbyllur.

Ekzaminimi me llamben WOOD. Eshte nje metode fizike bhet ne nje dhome te erret. Eshte
metode e shpejt. Floket kan ngjyre t verdhe ne te gjelbert. E gjene semundjen qe ne hapat e
para.

3. MYKOLOGJIA E RENDE ( nenlekure).

Shkaktojne infeksione te renda dhe jane shume te veshtira per tu mjekuar. Te predispozuar
jan mosha e 3 dhe ata qe kane problem me imunitetin pergjithshem. Infeksionet mykotike
kur futen ne trup krijojne problem tek indet e jo vetem ne formen e myqeve por ato mund
te jene te bashkuara me bakteret. Infeksionet mykotike jane njekohesisht te qelbezuara.
Kur diagnostifikojme infeksionet mykotike duhet te punojme ne kapa. Kur kemi infeksione
mykotike ne mikroskop kemi hife dhe spore.

Ekzemat ne lekure ngjajne shume me infek. Mykotike. Kure shikojme makrokonide ne

mikroskop kemi te bejme me infek mykotike. Tendenca qe kan funget per tu bashkuar me
nj tj formojne pseudomiceln. Maja jan qeliza te medha rrumbullake.

MUKOZA SUBKUTANE.

I marrim nga toka rriten ne te.e futen ne indin e nenlekures vetem kur kemi lekuren e
demtuar. Happen me rruge limfatike duke u perhapur ne gjith trupin. Shkaktojne
micetomen, sporotrichosa, kromoblastomykoza.

Sporotrichosa ka tre forma: kutane, pulmonare,e gjeneralizuar.

Mund tu ndodh njerezve qe punojne ne bujqesi qe merrem me kopshtari. Nuk ka temp dhe
nuk shfqa shenja klnike.

Kromoblasto mykoza gjenden ne toke ne bime. Periudha e inkubimt shkon nga disa muaj ne
vite. Shkakton demtimi ne te lekures.

Mycetoma karakterizohet nga 3 element, mungesa e dhimbjes, shfaqen e sinuseve multiple

, sekrecione rrjedhese qe permbajne granula. Smundja prek lekuren strukturat e thella te
nenlekures dhe kockat. Indet e prekura pesojne destruksion demtim ose humbje te funx me
pasoja fatale.

MYKOZAT SUBKUTANE jane infeksione qe prekin lekuren dhe indet e nenlekures.shumica e

infek kan zhvillim kronik dhe te fshehte, keto infeksione marrin fillesen e tyre mbas nje
traume ne lekure. Trajtimi I mykozave subkutane eshte I gjate dhe I veshtir shpesh perdoret
nderhyrja kirurgjikale. Infek me te shpeshta jane: sporotrichosis, kromoblasto mykozis,
mycetoma.

SPOROTRICHOSIS

Agjenti etiologjik I ketij infek gjendet normalisht ne toke ne bar ne myshk dhe ne bime. Per
kete arsye preken me shpesh punetoret e bujqesise kopshtaris dhe banoret e fshatit.
Shfaqen ne 3 forma: kutane,pulmonare, e gjeneralizuar.

Forma me e zakonshme eshte ajo kutane. Ajo shfaq ne lekure noduse . ato zhvillohen
pergjate rrugeve limfatike dhe eneve te gjakut. Fillimisht shfaqe nje njolle ne ngjyre vjollve
pa dhimbje me tel njla zmadhohet dhe kthehet ne nodus dhe me tej shfaqen dhe noduse te
tj. Preken me shum duart parakrahu kemba.

Ne formen pulmonare shenjat jane: kolle, sekrecione, noduse ne bronke. Infeksioni

shkakton fibroz pulmonare dhe zmadhim te gjendrave limfatike hilare. Te semuret me
sporotrikoz pulmonare jane me te predispozuara per te zhvilluar tuberkuloz.

Forma e gjeneralizuar shfaqet nexmjet xhapjes se infek ne rrugetr limfopatogjene. Preken

muskujt kockat dhe me tej SNQ. Ne te treja tippet e infek I semuri peson humbje ne peshe,
anoreksi, peson demtime te funx te organizmave te prekur.

Diagnoza bazohet ne kuadrin klinik dhe ne kuadrin klinik element kryesor eshte dekursi I
zgjatur. Ne ekz laboratorik diag. bazohet ne ekz mikroskopik I cili ve ne dukje hife mycelium
dje konidisporium.

Kampioni klinik per ekzaminimin eshte punksioni ne lekure, sputum,lcs, punksion I

artikulacioneve te prekur.

Kromoblasto mykoza eshte infeksion mykotik kronik qe prek lekuren dhe nen lekuren, me te
predispozuar jane njerezit qe jetojen ne zonat rurale. Shkaktohet me shpesh nga agjente
etiologjik mbas shpimi te lekures tek ferrat gjembat dhe nga gervishjet e lekures. Infeksioni
zhvllohet ne vendin ku eshte future agjenti etiologjik mbas nje periudhe shume te gjates
mbas shpimit. Ne vendin e infektimit shfaqet nje papul e vogel e kuqe pa dhimbje pas asnje
shenje klinike . infeksioni ne raport me kohen perhapet ne inde pereth dhe ne disa raste
perhapet me rruge limfo hematogjene. Ne vendin e infektuar shkaktohet bllokimi I eneve te
limfatike nga te cilat shfaqet ederm . ne vendin e infektuar shfaqen noduse te cilat
ulcerohen. Eshte e veshtire per tu mjekuar. Perdoret dhe kirurgjia.

Ekz direct mikroskopik I krusteve te lekures eshte shume I rendesishem. Ato ekzaminohen
me KOH per te vene ne dukje pamjen e fungit ne formen e micetiumit. Diag laboratorike
bazohet edhe ne mbjelljen ne lekure per te pare llojin e fungit.

MYCETOMA eshte semundje mykotike e nenlekures qe shfaqt me shpesh ne kembe por

edhe ne pjese te tjera te trupit. Preket me shpesh mosha e madhe, kryesisht meshkujt dhe
personat qe merren me bujqesi . agjenti etiologjik futet ne organizem nepermjet cpimit te
lekures nga gjembi. Semundja prek me shume nenlekuren muskujt dhe kockat. Prek edhe
kurrizin.

4. FUNGET OPORTUNISTE

Kandida mund te shkaktoje infeksione ne cdo organ e system.

Me shpesh Infeksioni shfaqet ne mukozat e : orofaring, ezofag,TGI, mukoza vaginale.

Llojet e kandidave jane: cruser, glabara.kefyr,albicans,parapsilosis

Mykozat siperfaqesore nga candida.

Candida eshte nje fung patogjen opportunist qe prek lekuren dhe mukozat. Infeksion
shfaqet me shpesh ne pjeset e trupit qe formojne plage.

Mykozat oportuniste jane infeksione mykotike te shkaktuara nga funget. Keto infeksione
shfaqen kur organizmi I njeriut eshte ne kushte te vecanta:

- Demtimi I sis.imunitar
- Semundje tumorale
- Hivi
- Trajtime kirurgjikale invasive.
Ne funget oportuniste bejne pjese maja kandidat dhe funget.
Infeksionet nga candida.
Llojet candida gjenden tek njeriu dhe kafshet gjitare. Vendndodhja kryesore eshte TGI.
Candida gjendet si saprofit ne vagine, ureter, lekure, thonj. Gjendet ne te gjitha kafshet
gjitare si ne uje toke ajer. Njerezit e shendosh jane mbartes te kandidave. Te semuret
me hiv semuren me shpejt. Mbi 50% e grave preken te pakten njhere ne jete nga
candida. Te gjitha kandidat kane forme ovale ne kampionin klinik mund te behen
pseudomicelium. Mbillet ne culture saburo. Mbas inkubimit per 24H ne 37 grade
 formojne koloni te bardha kremoze te lemuara. Ekzaminimi mikroskopik I kolonive ve ne
dukje qeliza ne forme ovale gram- dhe me blastospore.
Diagzona laboratorike e kandidave bazohet ne:
- Ekzaminimin direct
- Mbjellje ne culture
- Me biopsi me ngjyrim specific.
1- Kampioni klinik mund te jete thua skuam e lekures sekrecione. Skuamat dhe thonjte
trajtohen me KOH.
2- Mundeson rritjen e kandidave ne koloni. Kolonit studiohen ne aspektin e forms nese
eshte e lemuar apo jo, keta jane dhe elementet qe bejne diferencimin.
3- Sherben per te identifikuar ne inde maja njeqelizore me blastospore dhe pseudohife.

Format klinike jane:

- Kandidoze e lekures
- Me intertriga
- E mukozave
- E organeve
- Sistemike e diminuar

Prania e kandidave ne gjak eshte shenje e vertetimit te kandidozes se disiminuar.

5. CRYPTOKOKU.

Eshte fung opportunist I kapsuluar qe shkakton infeksione sistemike.

Gjendet ne natyre tek fecet e zogjve dhe tek gjethet e pemes ekualipt. Jane 5 tipa qe
emertohen: A B C D AB. Dhe dy variante.

1- Kriptokoku neoformas
2- Kriptokoku gatti.

Morfologjia: maja ne forme ovale por e kapsuluar. Variant I 1 nuk formon pseudohife.
Kapsula e tij vihet ne dukje ne ngjyrim me boje kine e cila vendos ne dukje kapsulen. Jep
meningit ose pneumoni. Infeksioni perhapet perms sperklave. Eshte I perhapur kudo dhe
nuk jep infeksion nese nuk kemi imunitet te kopromentuar. Nese e kemi nje te tille
perhapet perms aerosoleve, mushkrive- gjak-limfo hematogjene-SNQ. Futet ne organizem
perms pulmoneve. Sporet perms frymemarjes futen ne alveola dhe ketu fagocitohen nga
makrofaget te cilet I nxjerin sporet jashte perms sputumit ose sekrecioneve. Ne disa raste
sporet I rezistojne procesit te fagocitizmit sepse jane te paisur me capsule. Nga kjo
pamundesi e fagocitimit ne pulmone ne nivelin e bronkeve te vogla krijohen granula ose
nodus. Jep shenjat e nje pneumonie ne ekzaminimin me radiografi. Granuloma hapet ne
rruge limfo hematogjene dhe jep meningit.

Perhapja e infeksionit varet nga sistemi imunitar. Format klinike jane:

- Pulmonare = kriptokukus gjendet ne rruget e frymemarjes te njeriut te shndosh pa

shkaktuat infeksione ose shenja klinike. Pra quhen mbartes asimptomatik. Ai gjendet ne
sputum. Ne subjektet me semundjet kronike pulmonare sasia e % te sporeve eshte
shume e larte dhe te ata me system imunitar te kompromentuar.semundja jep temp,
kolle, shfaq dhe pneumoni qe nuk sherohet dhe con n vdekje.
- Meningoerfefalitike eshte forma me e zakonshme jep temp te larte , crregullime ne
pamje. Sjell vdekje nese nuk trajtohet mir. Jep dhimbje koke irritim nervor te vjella etj.
- E lekures shfaqet ne sistemin imunitar te kompromentuar ne demtime ulcerative ne
lekure me celulit te avancuar. Ne format e avancuara ulceracionet kthehen ne abcese

Diag. laboratorike bazohet ne izolimin e majave nga sputum ose nga lavazhi alveolar I marr
me bronkoskop. Materiali ekz me mikroskop. Ngjyrimi me boje kine.

Marrim sputum dhe e mbjellim ne saburo ne formen meningeale. Materiali merret me

punxion ne L3-L4.

6. ASPERGILOSIS

Aspergilosa shkaktohet nga nje fung opportunist aspergilosis.llojet fumigatus dhe niger jane
me te perhapurat. Esht nje semundje qe permbledh disa patiligji mjekesore nder te cilat me
te shpeshta jane:

Forma alergjike; pulmonare;bronkoalveolare;aspergiloma; e disiminuar.

Eshte semundje qe prek me shume subjektet me sis imunitar te kompromentuar. Zhvillohet

ne hife, mycelium, konidje, dhe spore. Ky fung eshte I perhapur kudo ne bote dhe sporet e
tij futen ne organizem nepermjet ajrit. Rritet me hife te segmentuara dhe te deguzuara ne
formen V.

Nga mycelium formohen zgjatime te cilat perfundojne me konidjospor sin je gonxhe.

Forma klinike me e shpeshte eshte asp.pulmonare dhe aspergiloma. Forma te tj jane ajo
kutane, alergjike, rinofaringeale dhe e konjuktivave te syrit.
Diagnoza lab. Kerkon shume kujdes sepse funget e ketij lloj jane te kudondodhur.ekz.
mikroskopik direct te kamp.klinik me ose pa ngjyrim ne ekz direct vihen re hife me septa ose
pa septa. Kur kemi dyshime e mbjellim ne saburo per nje muaj e gjysme dhe zhvillohet nje
koloni e pigmentuar prej se ciles marrim material me anse dhe kryejme ekz mikroskopik dhe
evidentojme hife dhe konidjospore.