Professional Documents
Culture Documents
-13.yydan itibaren guitarra latina (rasquado tekniği ile) ve guitarre morisca (punteado tekniği ile)
çalgıları eşlik amacıyla kullanılmıştır.
-Guitarra 4 çift telden oluşan bir telli çalgıdır ve İspanya’da yaygın olarak kullanılmıştır.
- Cittern in kökeni ortaçağda kullanılan Citole’ye dayanır ve mızrapla çalınan mandolin benzeri bir
çalgıdır.
- Vihuela 4 çift telden oluşan ve İspanya ‘da sıklıkla kullanılan bir çalgı olup Rönesans döneminde gitar
için yazılmış olan ilk eserler bu çalgı için yazıldığı ve gitar müziğinin ataları olarak kabul edilir.
-Rönesans döneminde 3 tür Vihuela kullanılmıştır: Viheula arco,Vihuela mano ve Vihuela penola.
-Rönesans döneminde İspanya’da Vihuela,Fransa’da lavta ve dört çift telli gitar,İtalya ve Almanya’da
ise lavta en fazla kullanılan telli çalgılar olmuşlardır.
-Vihuelistler müziği dikeyden çok yatay olarak düşünmüşler ve dönemin anlayışına uygun bir
kontrpuantal tarzı benimsemişlerdir.
-Fantasia doğaçlamaya dayalı bir form olup vihuela için o dönem en yaygın çalgı müziği formu
olmuştur.
-Differencia formu genelde duygusal şarkılardan oluşan romans formunda eserlerdir aynı zamanda
İspanya’da varyasayon anlamında kullanılmıştır.
-Barok dönemin başlangıcıyla beraber 5 çift telli barok gitar vihuelanın popülerliğini yitirmesine sebep
olmuştur.
-20.yyda Emilio Pujol Rönesans vihuela müziği üzerine müzikolojik çalışmalar ve gitar transkipsiyonları
yayınlamıştır.
-Vihuela da farklı akort sistemleri kullanılıp genelde 1.tel (chanter) tek telden diğerleri ise çift telden
oluşmuştur. Teller 6.telden : sol-do-fa-la-re-sol olarak ve la-re-sol-si-mi-la olarak akortlanırdı.
- Luis Milan el maestro da: “.vihuela akortlanırken 1.teli kopmayacak şekilde en gergin hale getirin ve
diğerlerini birinci tele göre akortlayın.”
-1507 den 18nci y.y’a kadar tablatur kullanıldı. Tablatur daha rahat ve kolay bir sistemdi.
- Sol el tekniği ile bilgi bulunmamaktadır, sağ elde serçe parmak ön kapağa yaslanır,p-i-m ile
çalınır.Hızlı pasajlar üç farklı teknik ile çalınır: Dedillo (tek parmak tekniği) i parmağı ile ileri geri
çalınarak
Dos dedos( iki parmak- p-i ile Rönesansta lavta ve dört çift telli gitarda kullanılır,iki çeşidir vardır:
Figueta castellana- sağ kol tellere daha dik pozisyonda durması ile arpej ve bas eşlşkli pasajlar çalınır,
Figueta Estranjera – sağ kol tellere daha paralel ve p parmağı diğerlerinden daha içerde olması ile p
güçlü zamanı i ise zayıf zaman notaları çalardı.
16.yüzyıldan itibaren Rönesans gitarı ve vihuelanuın yerini beş çift telli Barok gitar almıştır. Önce
İspanya ve İtalya’da olmak üzere tüm Avrupada yaygınlaşan bu çalgı aynı zamanda İspanyol gitarı
olarak ta tanınmıştır.
Çoğu araştırmacı 4 çift telli Rönesans gitarına tek tel eklenip barok gitarın ortaya çıktığı
görüşündedir.Altı çift telli Rönesans gitarına yeni teller eklenmiş,(klavyenin dışında kalan boş teller)
Theorbe,chitarrone ve archlute olarak bilinen çalgılar ortaya çıkmıştır.Bu çalgıların zahmetli oluşu ve
pahalılığı yüzünden barok gitar daha cok tercih edilir olmuştur. İtalya’da barok gitar besteciliği ve
icracılığı geleneği diğer Avrupa ülkelerine göre daha yayın ve popüler olmuştur.
Barok gitarda ülkelere,besteciye ve eserin yapısına(eşlik yada kontrpuantal..) göre birçok farklı akort
sistemi kullanılmış,böylece çalgıdan farklı tınılar elde edilmiştir. 5 telli barok gitarda 1.tel tek olurken
4. Ve 5. Tellerde akort sistemine göre oktavlı(kalı tele “bourdon” denilir) veya unison çift teller
kullanılmaktaydı.bu şekilde oktavlı tellere p ile üstten vurulduğunda bas notaya i ile alltan
vurulduğunda tiz notaya vurgu yapılabilinmekteydi. (5.sol-do(oct)-mi-la-re) 5. La(oct)-re(oct)-sol-si-
mi.( bourdon- ) 5- La-re(oct)-sol-si-mi.-(Corbetta)5.- la-re-sol-si-mi (campanella)
Joan Carlos Amat’ın 5 telli barok gitar metodu (mi,si,sol,re-re,la-la) akorların pozisynlarını tarif etmiş
Luis de Briceno nun metodu erken 17.yy dönemindeki tek İspanyol gitar metodu.sarabande,chaconne
ve folia gibi dansları içerirdi.Bu danslar ilk önce barok gitarda bestelenmiş,sonradan dönemin diğer
çalgılarına geçmiştir.
Girolama Montesardo nun 5 telli barok gitar metodu alfabe sistemini getirdi. Akorlar alfabelerle
tanımlandı.
Giovanni Paolo Foscarini(lutenist) 1630 larda çekerek(plucked) ve süpürerek çalmayı
birleştirmiş,buyenilik klasik gitar çalım tekniğinin öncüsü olmuştur.1640 larda alfabeto ve tablatur
sistemi harmanlandı. Punteado tekniği yaygınlaştı.
Francesco Corbetta, 5 telli gitar için metod yazdı, 5 adet kitap yayınladı,eğitimci olarak çalıştı.Gitarda
sürekli bas tekniğinin gelişmesinde rol oynamıştır.İtalya nın dışında Almanya ve Fransa da çalışmalar
yapmıştır.
Giovanni Batista Granata, Corbetta nın öğrencisi olmuş,İtalyan Barok gitarın gelişmesinde rol
oynamıştır.Virtüöz pasajlar içeren eserler yazmıştır
Robert de visee, Fransız theorbe ve lutenist, Corbetta nın öğrencisidir.Günümüzde sıklıkla gitarda
çalınan 12 süit bestelemiştir.Fransız sarayında çalışmıştır.
Gaspar Sanz:İspanyol gitarist ve eğitimci, Barok dönem gitar müziği üzerine 3 kitap yazmıştır,eserleri
günümüz klasik gitar repertuarında çalınmaktadır.
Ludovico Roncalli: İtalyan barok gitarist, barok gitar için 9 süit yazmış, eserlerini İtalyan alfabeto
tekniği ve tablaturu kapsayan bir metodla yayınlamıştır.
Slywiud Leopold Weiss: Slovak (Alman) barok dönem gitar müziği bestecisi ve lutenisti. Barok
dönemin en virtüöz teknikleri kapsayan lut bestecisidir. Müziğinde kontrpuan ve yoğun armonik
dokular yer alır.