Chapter 19 ‘EL FILIBUSTERISMO NAILATHALA
SA GHENT’
Oktubre 1887-sinimulan niya ang pagsusulat ng
el filibusterismo habang nagsasanay ng
medisina sa calamba
London, 1888- gumawa sya ng ibang pagbabago
sa plot at iniwasto ang ibang kabanatang
naisulat na
Paris at Madrid- sumulat pa ng karagdagang
pahina
Biarritz, Marso 29, 1891- tinapos ang
manuskrito
Hulyo 5, 1891- nilisan ni rizal ang Brussels para
magtungo sa Ghent
Ghent- isang kilalang siyudad-unibersidad sa
belhika
Nakatagpo siya ng dalawang kababayan, sina
Jose Alejandro mula sa Pampanga at Edilberto
Evangelista mula sa Maynila, na kapawa nag-
aaral ng inhenyera sa kilalang Unibersidad ng
Ghent sa buong mundo.
Jose Alejandro- naging heneral noong digmaang
Amerikano-Pilipino noong 1899-1902
F. MEYER-VAN LOO PRESS, blg. 66 Kalye
Viaanderen – pumayag na ilimbag ang aklat ni
rizal nang patingi-tingi ang bayad, isinanla nya
ang kanyang mga alahas para paunang bayad sa
paglimbag.
Nakatanggap ng salaping 200 pesos mula kay
Rodriguez Arias mula sa mga sipi ng sucesos ni
Morga, ngunit naubos padin ang pondo at
malaki-laking halaga pa ang kailangan sa
palimbagan.
Agosto 6-itinigil ang paglilimbag dahil wala ng
pondo si rizal, kalahati lng ng libro ang
naimprenta
Valentin Ventura- nang nalaman ang tungkol sa
suliranin ni rizal, kaagad syang nagpadalaa ng
kinakailangan nitong pondo.
Septyembre 18, 1891- nilabas na sa imprenta
ang el filibusterismo
La Publicidad- isang pahayagan sa Barcelona na
nagsasabing ang estilong orihinal ng nobela ay
maitutulad lamang kay Alexander Dumas.
EL NUEVO REGIMEN- isang pahayagan sa
Madrid na isinerye ang el filibusterismo
Pebrero 17, 1872- pagkamartir nina Gomez
edad 73 , Burgoz edad 35, at Zamora edad 37.
FILIPINIANA DIVISION NG BUREAU OF PUBLIC
LIBRARIES – iningatang ang orihinal na
manuscrito ng el filibusterismo ni rizal na
binenta ni ventura sa halagang 10,000pesos.
el filibusterismo ay karugtong ng noli. Mas
kakaunti an gang katatawanan dito, di-gaanong
idealism at di masyadong romantiko. Mas
rebolusyonaryo, at kalunos-lunos ito kaysa
unang nobela.
SIMOUN- isang mayamang alahero, sya ay si
crisostomo Ibarra sa noli, na nahukay ang
ibinaon nyang yaman, at nagtungo sa cuba kung
saan siya yumaman, at nakipagkaibigan sa
maraming opisyal na espanyol.
ELIAS- tumulong kay simoun na makatakas sa
mga tumutugis na sundalo sa laguna de bay.
DOÑA VICTORINA- ang katawa-tawang
katutubong babaing maka-espanyol
TIBURCIO DE ESPADAÑA- sunod-sunurang ni
doña victorina.
PAULITA GOMEZ-magandang pamangkin ni
doña victorina.
BEN-ZAYB- ngalan ni ibañez, isang mamahayag
na espanyol na sumusulat ng katawa-tawang
artikulo tungkol sa mga Pilipino
PADRE SIBYLA- pangalawang rector ng SETYEMBRE 22, 1891- sumulat si rizal kay
Unibersidad ng Santo Tomas blumentritt, iniisip ang pasulat ng kanyang
PADRE CAMORRA- kura paroko ng bayang ng ikatlong nobela na tungkol sa etika, mas
tiani pagtutuunan naman nya ng pansin ang mga
DON CUSTODIO- pilipinong maka-espanyol na kaugalian ng mga Pilipino
may mataas na posisyon sa pamahalaan OKTUBRE 18, 1891- sumakay si rizal ng barkong
PADRE SALVI- payat na pransiskanong prayle at MELBOURNE patungong hongkong, sinimulan
dating kura paroko ng san Diego ang ikatlong nobela ngunit sa ilang kadahilanan
PADRE IRENE- mabuting prayleng kaibigan ng hindi niya ito natapos at wal pang pamagat na
mga estudyanteng Pilipino. mayroong 44 na pahina na sa ngayoy pinag-
ISAGANI- makatang pamangkin ni Padre iingatan ng aklatang pambansa sa maynila.
Florentino at kasintahan ni Paulita. PRINSIPE TAGULIMA- nilibing na anak ni
BASILIO- anak ni sisa na isang estudyante ng SULTAN ZAIDE ng ternate
medisina. MALAPAD-NA-BATO- isang malaking baton sa
KAPITAN TIYAGO- patrong tumutustos sa pag- pampang ng ilog pasig
aaral ni basilio. DIGMAANG MOLUCCAS- dinakip ng mga
KAYUMANGGING KARDINAL/MAITIM NA espanyol at dinala sa maynila si sultan zaide,
KADAKILAAN- tinawag kay simoun dahil sa kasama na ang mga anak at kaibigan.
kanyang malaking impluwensya sa malacañang Pinangakuan ng magandang trato ngunit di
QUIROGA- mayamang tsinong mangangalakal naman tinupad ng mga espanyol na hinyaan pa
na nagpupuslit ng armas, nag-aambisyong silang isa-isang mamatay.
maging konsul ng tsina sa maynila. KAMANDAGAN- inapo ni lakandula, ang huling
Araw ng kasal nina PAULITA GOMEZ at hari ng tondo, lihim siyang nagplano para
JUANITO PELAEZ- naitumpak ni simoun ang mabalik ang kalayaan ng kanyang mga ninuno,
kanyang balak na pabagsakin ang pamahalaan, niligtas nya ang kanyang dalawang magandang
na kaapag uiksi ang magandang lampara ay apong babae na sina MALIGAYA at SINAGTALA.
sasabog ang nitrolgliserina Sinasabing si rizal ay masuwerte’t di niya
TENYENTE PEREZ- sa pamamagitan ng isang natapos ang nobelang ito dahil magiging sanhi
liham, pinaalam kay simoun ang pagdating ng ito ng malaking iskandalo at paghihiganti ng
guardias civiles ng alas otso ng gabi para dakpin mga espanyol.
si simoun. Hindi nadakip si simoun dahil Mga nobelang hindi natapos ni rizal “Makamisa,
uminom sya ng lason. 20 pahina” “Dapitan, 8 pahina” “Buhay sa pili,
KABESANG TALES-inalisan ng prayle ng kanyang 147 pahina” at iba pang nobelang walang
lupa sa tiani pamagat.
HULI- kasintahan ni Basilio (anak ni sisa) Sa pamamagitan ng paggamit sa pagkukuwento
MACARAIG- mayamang estudyante at lider ng ng mga tauhang nasa langit, inilarawan ng ni
mga estudyanteng Pilipino rizal ang kalumo-lumong kondisyon ng pilipinas.
PADRE MILLON- na nagtuturo ng pisika sa
unibersidad ng Santo Tomas
PLACIDO PENITENTE- estudyante ni millon na
hindi nasiyahan sa di-mainam na paraan ng
pagtuturo sa unibersidad
SEÑOR PASTA- ang matandang abogadong
Pilipino na tumangging tulungan ang mga
estudyanteng Pilipino
TANDANG SELO- lolo ni Huli at ama ni kabesang
tales
G. AMERIKANONG IMPRESARYO- na may ari ng
palabas sa perya sa quiapo
SANDOVAL- isang espanyol na estudyante na
sumusuporta sa tunguhin ng mga estudyanteng
Pilipino
PECSON- isa sa mga estudyanteng pilipinong
masigasig na kumikilos para sa pagtuturo ng
espanyol
KABESANG ANDANG-ang ina ni placid penitente
PEPAY- ang magandang mananayaw at
kalaguyo ni don custodio
PADRE FERNANDEZ- mabuting prayleng
dominiko at kaibigan ni isagani
DON TIMOTEO-ama ni juanito pelaez
TANO- anak ni kabesang tales at kapatid ni huli
CHICHAY- ang platerong gumawa ng hikaw na
pangkasal ni paulita Gomez
PADRE LEONCIO LOPEZ- bilang si padre
florentino, kaibigan ni rizal at kura ng calamba
VICENTE ILUSTRE- bilang si isagani, makatang
batangueñong kaibigan ni rizal sa Madrid
LEONOR RIVERA- bilang si paulita Gomez,
nagmahal kay isagani ngunit nagpakasal kay
juanito pelaez.
RETANA- unang espanyol na sumulat ng
talambuhay ni rizal