ANNOUNCER: Ang ating lipunan, bago pa man natuklasan ng mga Europeo, ay may sarili nang sibilisasyon.

Mayroon na itong sistemang pampolitika sa anyo ng mga barangay; may konsepto ng mga Diyos sa
sinasamba sa pamamagitan ng Paganismo; may sariling teknolohiya at mga kasangkapan na gamit sa iba’t
ibang gawain; may ugnayang panlabas: at may panitikan na nagsisilbing tagapag-ingat ng kultura at
kasaysayan. Isa pa sa dakilang patunay ng sibilisasyon ng ating mga ninuno ay ang pagkakaroon ng sariling
mga wika-buhay, may estruktura at lubos na pinapakinabangan sa araw- araw.

HOST: Magandang Umaga 11- Hydra! Ngayong araw na ito ating pag-uusapan ang kasaysayan ng ating
wikang pambansa sa panahon ng Kastila at panahon ng Amerikano. May makakasama tayo mamamaya
upang tulungan tayong maintidihan ang kasasayayan ng ating wika.

HOST: Sa mga wika sa Pilipinas, kahit bago pa man dumating ang mga mananakop, Tagalog ang
maituturing na pianakamaunlad at nag- aangkin ng pinakamayamang panitikan. Ayon sa paring Hewista
na si Padre Pedro Chirino, sa Tagalog niya nakita ang mga katangian ng apat na pinakadakilang wika ng
daigdig: ang hiwaga at hirap ng Ebreo; ang pagiging natatangi ng mga salita, lalo na sa mga pangngalang
pantangi ng Griyego; ang pagiging buo ng kahulugan at pagka- elegante ng Latin; at ang pagiging sibilisado
at mapitagan ng Espanyol.

HOST: At ngayon, tawagin natin sina , upang pag- usapan ang tungkol
sa Sinaunang Tagalog. Magandang umaga sa inyo . Maaari niyo
bang ilahad ang iyong nalalaman tungkol sa Sinaunang Tagalog.

GUEST 1: Magandang umaga po sa inyo. Ang sinaunang Tagalog ay isinusulat sa paarang silabiko o
pantigan. Mayroon itong 17 titik: 3 pantinig at 14 na katinig. Hindi tulad ng alpabetong Romano na
magkabukod ang tunog ng patinig at katinig na nagangailangan ng pagsasama ng dalawa o higit pa upang
makabuo ng pantig, ang ga titik sa Baybayin ay piangsama nang katinig at patinig, ganap na itong pantig,
na nag-iiba-iba lamang ang bigkas na nakabatay sa pagkakaroon ng tuldok at sa posisyon nito. Narito nga
pala ang sulat baybayin.

GUEST 2: Kakikitaan din ito ng impluwensyang Tsino, Arabe at Sanskrit bunsod na rin marahil ng pakikipag-
ugnayan ng ating mga ninuno sa mga lahing nagsasalita ng mga yaon. Ilan sa mga dahuyang nagsasalita
na nakapasok sa talasalitaang Tagalog ay ang am, ate, batutay, buwisit, at hikaw mula sa Tsino; hukom
at sulat mula sa Arabe; at baso, kati at dusa mula sa Sanskrit. Napalitan lamang ang silabaryo o
palapantigan ng alpabetong Romano sa huling bahagi ng ika-17 siglo dahil na rin sa pagsisikap ng mga
misyonerong Espanyol.

HOST: Salamat sa pagbabahagi ng iyong kaalaman . Sa pagbabalik

atin naman pag- uusapan ang pinagdaanan ng ating wika sa panahon ng Espanyol kasama sina
. Magbabalik ang PANGKAT-TAPUSAN.

HOST: Nagbabalik ang PANGKAT-TAPUSAN. Mahalagang ideya lamang. May kalinangan na ang mga
katutubong Pilipino bago pa man dumating ang mga mananakop. Maituturing na silang sibilisado kahit
wala pa ang impluwensiya ng mga dayuhan. May sarili nang sistema ng pagsulat ang mga Pilipino bago pa
man dumating ang mga mananakop.

HOST: At ngayon makakasama natin sina , para pag-usapan ang

pinagdaanan ng ating wika sa panahon ng Espanya. Magandang umaga sa inyong dalawa.
GUEST 3,4 AND 5: Magandang umaga rin sa iyo .

GUEST 3: Nang sakupin ang Pilipinas ng Espanya, isa sa mga nagging layunin nito ang palaganapin ang
Kristiyanismo. Ngunit naging hadlang ang pagkaka-iba ng wika. Para mapadali ang komunikasyon, pinag-
aralan ng Espanyol ang wika ng katutubo upang magamit sa pakikipag-ugnayan sa kanila.

HOST: Hindi ba sila nahirapan sa pag- aaral ng wika ng mga katutubo?

GUEST 4: Hindi nahirapan ang ito dahil may pagkahawig ng tunog ang mga salita sa Tagalog sa Espanyol.
Naging mas praktikal din ito para sa mga misyonerong Espanyol dahil naging mas madali sa kanila ang pag-
aralan at gamitin ang wikang katutubo kaysa ituro sa lahat ang Espanyol. Naging mas tumpak at
kapanipaniwala ang mga pangaral ng relihiyon dahil sinasabi mismo ito ng mga pari at hindi na pinaraan
sa tagasalin.

GUEST 5: Naghanda rin ang mga misyonero ng mga aklat sa gramatika at bukabularyo na ginagamit nila
sap ag-aaral ng wika ng mga katutubo. Ang ilan sa mga ito ay: (basahin sa pahina 5-6).

HOST: Paano mo magagamit ang wika upang kontrolin ang isang sitwasyon?

GUEST 5: (Basahin sa aklat, pahina 6, paragraph 1).

GUEST 3: (Basahin sa aklat, pahina 6, paragraph 2).

GUEST 4: (Basahin sa aklat, pahina 7, paragraph 3).

HOST: Salamat sa pagbabahagi ng iyong kaalaman. (Babasahin pahina 7-8, paragraph 4-8).