YUNIT 1: MGA KONSEPTONG PANGWIKA ARALIN 2: PAGSULONG NG ATING WIKANG

PAMBANSA
ARALIN 1: ETIMOLOHIYA NG WIKA

ETIMOLOHIYA - pag-aaral ng kasaysayan ng mga salita. 1. ARTIKULO XIV, SEKSYON 3, NG KONSTIYUSYON

(1935)
3 mekanismo ng pagbuo ng salita  Ingles at Espanyol ang wikang opisyal
1. Panghihiram – humiram ng mga salita sa mga dayuhan
8 Letra: c,f,j,x,q,ñ, z,v TAGALOG
Hal. 2. BATAS KOMONWELT BLG. 184 (Surian ng Wikang
Amerikano: computer – kompyuter Pambansa o SWP)
Ballpen – bolpen  Nobyembre 13, 1936 – pinangunahan ni Quezon na
magkaroon ng sariling wika
Ketchup – ketsup
 SWP ang nanguna sa pagpili ng magiging wikang
Espanyol: cinco – singko pambansa
Revolucion – Reboulusyon
MGA KATANGIAN NA DAPAT TAGLAYIN NG WIKANG
2. Pagbuo ng mga salita MAPIPILI
a. Paglalapi – paglalagay ng panlapi a. Wikang maunlad na sa kayarian at balangkas
 Unlapi – sa unahan ang panlapi b. May mekanismo at literatura
Hal. c. Ginagamit ng nakararaming Pilipino
 Um+ inom = uminom
3. KAUTUSANG TAGAPAGPAGGANAP BLG. 134
 Pala+ basa = palabasa
 TAGALOG na ang wikang pambansa
 Gitlapi – sa gitna ang panlapi
Hal. 4. KAUTUSANG TAGAPAGPAGANAP BLG. 263
 in + kain = kinain  Abril 1, 1940 - Iniutos ni Pangulong Quezon ang
 um + sayaw = sumayaw pagpapalimbag ng:
 Hulapi – sa hulihan 1. A Tagalog –English Vocabulary at Ang Balarila ng
Hal. Wikang Pambansa
 Bati + in = batiin 2. Hunyo 19, 1940 - simulang ituturo ang Wikang
 Basa + han = basahan Pambansa sa mga paaralang Pampubliko at Pribado
 Kabilaan – sa unahan at hulihan
5. BATAS KOMONWELT BLG. 570
Hal.
 Hulyo 4, 1946 - Tagalog na ang gagamitin bilang wikang
 Ka+ganda+han = kagandahan opisyal sa iba’t ibang sangay ng pamahalaan
 Ka+dunong+an =Karunungan
 Laguhan – unahan, gitna, hulihan PILIPINO
Hal. 6. KAUTUSANG PANGKAGAWARAN BLG. 7
 Pag+ sikap+ um+ an = pagsumikapan  Agosto 13, 1959 – nilagdaan ni Jose F. Romero( Kalihim
ng Edukasyon)
b. Pagtatambal ng mga salita – pinagtatambal ang  PILIPINO- wikang Pambansa
dalawang salita para makabuo ng panibagong salita
Hal. Hampas+lupa = hampaslupa 7. KAUTUSANG TAGAPAGPAGANAP BLG.96
 Oktubre 24, 1967 - Nilagdaan ni Pangulong Ferdinand
Marcos ang kautusang ito
c. Pagpapaikli ng mga salita/ clippings
 Nag-uutos na lahat ng gusali, edipisyo at tanggapan ng
Hal.
pamahalaan ay dapat na nakasulat sa Pilipino.
 Ref – refrigerator
 Condo- condominium 8. MEMORANDUM SIRKULAR BLG. 96
 Promo-promotional  Marso 27, 1968- inilabas ng Kalihim Tagapagpagganap na
d. Paggamit ng Akronim si Rafael Salas ang memorandum na ito
Hal.
 CEO – Chief Executive officer FILIPINO
 FB – Facebook
9. KONSTITUSYUNAL KOMBENSYON (1973)
 Iminungkahi ang pagkakaroon ng isang wikang pambansa
3. Simbolismo ng Tunog – Gumamit ng mga tunog na
na kakatawan sa iba pang mga wikang sinasalita ng bansa.
naririnig.
Hal. 10. ARTIKULO 14, SEKSYON 6 NG KONSTITUSYON NG
 Kumikiriring ang Telepono 1987
 Tiktak ng orasan  FILIPINO na ang wikang Pambansa

11. BATAS REPUBLIKA BLG. 7104

 Naisabatas noong panunungkulan ni Pangulong Corazon
Aquino
 Agosto 14, 1991- Lumikha ng Komisyon ng Wikang
Filipino
 ARALIN 3: BILINGGUWALISMO AT
MULTILINGGUWALISMO
BILINGGUWALISMO
 Tumutukoy sa paggamit sa dalawang wika.
 Malawakang paggamit ng wikang Ingles at Filipino
 Nagiging madali at epektibo ang komunikasyon
 Nagiging produkto nito ang code switching, kung
saan nagpapalit ng ginagamit na wika mula Ingles na
nagiging Filipino, o vice versa
MULTILINGGUWALISMO
 Napakaraming ginagamit sa iba’t ibang lalawigan sa
bansa tulad ng Tagalog, kapampangan,
Pangasinense, Iloko, Bikol, Cebuano, Hiligaynon,
Waray, Tausug, Maguindanaoan, Maranao at
Chavacano.
 Paggamit ng MTB-MLE (dayalekto)
ARALIN 4: REGISTER AT BARAYTI JNG WIKA
TEORYA NG PINAGMULAN NG WIKA
1. Teoryang Biblikal
-hango sa Kuwento ng Tore ng Babel
2. Teoryang Bow-wow
-nagsimula ang wika sa panggagaya ng mga tao sa
tunog ng kalikasan
2. Teoryang Pooh-pooh
- tunog na naibubulalas ng tao dala ng matinding galak,
sakit,
takot,pagkabigla o iyong mga hatid ng matinding
damdamin
3. Teoryang Yum-yum
-pagtugon ng tao sa pamamagitan ng pagkumpas o
pagpapakita ng aksyon upang ipahayag ang bagay na
nais sabihin
4. Teoryang Yo-he-ho
-nagmula ang mga tunog at wika ng tao sa pisikal na
mga gawain
5. Teoryang Ta-ta
-salitang Pranses na nangangahulugang Paalam
-ginagawa ang galaw ng dila, kumpas at galaw ng
kamay ng tao habang nagpapaalam
-gestures o kumpas ng katawan at kamay
6. Teoryang Sing-song
-nakabatay ang unang wika sa melodiya at tono ng
pag-awit ng mga sinaunang tao
-kagaya ng paghimig ng mga awit
7. Teoryang La-la
-puwersang may kinalaman sa romansa ang nagtulak
sa mga tao na maghabi ng mga salita para sa mga tula
at awit ng pag-ibig
8. Teoryang Ding-dong
-tunog na kumakatawan sa lahat ng bagay sa kapaligiran
Hal. Tsug-tsug ng tren at tik-tak ng orasan
9. Teoryang Ta-ra-ra-boom-de-ay
-pagmumula ng wika sa mga ritwal, pagdarasal,
pagtatanim at iba pang gawain ng tao
DIMENSYON AT BARYABILIDAD NG WIKA
1. Ayon sa Dimensyong Heograpiko
a. Dayalekto – barayti ng wika bunga ng lokasyon o
heograpiko.
b. Idyolek- nakagawiang pamamaraan sa pagsasalita
ng isang indibidwal o pangkat ng mga tao.
c. Sosyolek- tawag sa barayti ng wika na bunga ng
natamong edukasyon, trabaho, grupo sosyo-
ekonomiko, kaanak, kasarian at iba pa
d. Etnolek – galing sa iba’t ibang etniko
e. Ekolek- kadalasang sinasalita araw-araw o sa bahay
f. Register-rehistro- barayti ng wika na may
kinalaman sa taong nagsasalita o gumagamit ng
wika. Inaangkop ng nagsasalita ang wikang
ginagamit
2. Ayon sa Dimensyong Sosyal
Teoryang Akomodasyon
a. Convergence - ginagaya ng tao at ibagay ang
kanyang pananalita sa kanyang kausap upang
makapalagayang loob.
b. Divergence- pinipilit ibahin ang pananalita upang
ipakita ang pagkakaiba at di pakikiisa o pinapakita
ang sariling identidad
Teoryang Asimilasyon
ARALIN 5: HOMOGENEOUS AT HETEROGENEOUS
HOMOGENEOUS
-homo (magkatulad); genos (uri o lahi)
-wika ng isang bansa na magkakatulad o iisa lamang
HETEROGENEOUS
-hetero(magkakaiba); genos (uri o lahi)
-magkakaiba ang wikang sinasalita sa isang lugar
ARALIN 6: UNANG WIKA AT PANGALAWANG WIKA
UNANG WIKA
- Tinatawag ding “sinusong wika”
- Unang wikang natutuhan ng bata.
PANGALAWANG WIKA
- Tawag sa iba pang wikang natutuhan ng bata
MOTHER TONGUE BASED AND MULTILINGGUAL
EDUCATION (MTB-MLE)
MOTHER TONGUE
- Wikang ginagamit sa bahay ng isang mag-aaral
(dayalekto)
- DepEd Order No. 16 s, 2012- bilang isang asignatura
at midyum ng pagtuturo maliban sa Ingles at Filipino
 YUNIT 2: GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN HAL.
M.A.K Halliday  Mga Anunsiyo
 Patalastas
1. INSTRUMENTAL  Paalala
• Tumutugon sa pangangailangan at nagpapahayag ito  pahiwatig sa simbolismo ng isang bagay o paligid
ng pakiusap, utos, tanong
HAL. 7. IMAHINASYON
 Liham pangalakal  Pagiging malikhain ng tao
 Pakikitungo
 pangalakal HAL
 pag-uutos  Pagsulat ng mga akdang pampanitikan
 Pagbigkas ng tula
2. INTERAKSYUNAL  Pagganap sa Teatro
 Nakapagpapanatili, nakapagtatatag ng relasyong
sosyal
YUNIT 3: KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA
HAL.
 Liham pangkaibigan
ARALIN 1: PANAHON NG ESPANYOL AT NG
 Imbitasyon sa isang okasyon
 Pangangamusta REBOLUSYONG PILIPINO
 Pag-anyaya sa pagkain ESPANYOL
 Pagpapatuloy sa bahay Layunin ng pagsakop:
 Pagpapalitan ng biro  God
 Gold
3. PERSONAL  Glory
ALIBATA/BAYBAYIN – Unang katutubong wika
 sariling damdamin o opinyon
- 17 na letra (3 patinig, 14 katinig)
HAL.
ALPABETONG ROMANO
 Editoryal/ pangulong –Tudling
- 20 na letra (5 patinig, 15 katinig)
 Liham sa Patnugot
 Pagsulat ng suring-basa
Tandaan: Hindi hinayaan ng mga Espanyol na gamitin natin
 suring pelikula/pantanghalan
ang ating sariling katutubong wika sa halip mas pinilit nila
 Debate/ pagtatalo
aralin natin ang wikang Kastila.
 Pagpapahayag ng sariling damdamin (tuwa, galit,
gulat, hinanakit, pag-asa, kagustuhan)
REBOLUSYON – Panahon ng pag hihimagsik
4. REGULATORYO
 Komokontrol at gumagabay sa asal at kilos ng tao ARALIN 2: PANAHON NG AMERIKANO AT HAPONES

HAL. AMERIKANO
 INGLES- ang ginamit na wikang panturo
 Resipe
 THOMASITES- tawag sa tagapagturo noong panahon
 Pag-uutos
ng Amerikano
 Direksyon sa lugar
 Tuntunin ng batas
HAPON
 Panuto sa pagsusulit at paggawa ng isang bagay
 Ipinagbawal ang paggamit ng wikang Ingles o kahit
 Pagbibigay ng panuto/direksyon
anumang tungkol sa Amerikano
 Paalala
 Iniutos na Wikang Tagalog at Nihonggo ang
5. HEURISTIKO magiging wika
 Naghahanap ng datos o impormasyon  Tinaguriang “Gintong panahon”

HAL. _______________________________________________

 Sarbey *BASAHIN ANG AKLAT O LECTURE KUNG MAY KULANG NA

 Pamanahong papel IMPORMASYON
 Tesis
*MAGSALIKSIK SA INTERNET SA MAAARI PANG MATUTUHAN NA
 Disertasyon MAY KAUGNAYAN SA PAKSA
 Pagtatanong
 Pananaliksik
 Pakikipanayam
“EVERY ACCOMPLISHMENT STARTS WITH
6. REPRESENTATIBO THE DECISION TO TRY”
 simbolismo o sagisag
 magparating ng kaalaman
 mag-ulat ng mga pangyayari GOOD LUCK EVERYONE!
 maghatid ng mensahe