Pinoy Philosopher Files

My Commentary on the Legendary Story of

Gilgamesh

1|Page
 Pinoy Philosopher Files

Ipinapalagay ng mga experto na ang Epiko ni

Gilgamesh ang siyang pinakamatandang isinulat na
kwento sa kasaysayan ng planet Earth. Ito ay
originally na isinulat sa 12 clay tablets in cuneiform
script. Ito ay tungkol sa buhay ng isang
makasaysayang hari ng Uruk (modern day Iraq) na
nabuhay somewhere 2750 and 2500 B.C.E. Bagamat
ang clay tablets ay 12 pero inalis ng mga translator
experts yung Tablet 7, kasi napagsuri nila na ito ay
continuation for Tablet 11.
Sang-ayon sa tinatawag na Sumerian king list, si
Gilgamesh ay naghari sa Uruk ng 126 years. Kasi nga
during that time, yung buhay ng tao ay mahaba pa. Sa
pananaw ng alamat tungkol kay Gilgamesh, sinasabi
nito na siya ay two-thirds god and one-third man. Siya
ang nagtayo ng mga muog at patibayan ng lungsod ng
Statue of Gilgamesh In Sydney
city of Uruk
Ang preservation ng kwento na ito ay gawa narin ng kanyang patok sa takilya, at
tagos sa pusong katangian. Kumbaga sa ating panahon, ito ay number one Box
Office Hits. At tiyak na ito ay magkakamit ng pinakamataas na parangal mula sa
Oscar Awards.

Ang alamat na ito ay niyakap rin (dahil sa paghanga) ng Babilonya. At salamat,

sapagkat dahil sa kanila ay napanatili ang kwentong ito.

Okay, wala ng maraming salita, simulan na po natin ang pagsilip sa kwento, at

maging handa tayong matuto sa kahangalan at karunungan ng nakaraan.

2|Page
 Pinoy Philosopher Files

Tablet 1

The one who saw all, I will declare to the world,

The one who knew all I will tell about
(line missing)

Naisip ko lang, ang galing ng mag-kwento ng mga tao noon ano!?

Ito pa: Dapat nating maunawaan na ang story na ito ni Gilgamesh ay nauna pang
isulat sa naunang mga books ng Biblia, ang Pentateuch, (Genesis, Exodus,
Leviticus, Numbers, Deuteronomy). Think about that. See, Kung ang ganitong
alamat ay na-preserve, gaano pa kaya ang Biblia? Kaya nga, hindi purket galing sa
sinaunang panahon ay walang way to be preserved. The archeologists of the world
recognize the validity of this story from the time of the ancient Sumerian.
“Line missing” kasi nasira na yung clay tablet na naglalaman ng content. Kaya may
ibang mga pangungusap na nawala na.

He saw the great Mystery, he knew the Hidden:

He recovered the knowledge of all the times
before the Flood.
He journeyed beyond the distant, he journeyed
beyond exhaustion,
And then carved his story on stone.

Sumerian Flood Myth

“Mystery” and “Hidden” ay tumutukoy sa Preserved in Clay Tablet
mga bagay na itinago ng mga dios at diosa ng kanilang relihiyon.
“Knowledge of all the times”- means ang mga tao noon ay hindi mga
ignoranteng mga tao. Hindi unggoy ang mga tao noong sinaunang panahon, na para
bang balbas-sarado at nasa loob lang ng kweba. Nag-iisip ang mga tao noon.
Matalino. Actually yung mga “knowledge” na iyon ang kinawiwilihan kong
malaman, kasi I believe, marami sa mga “knowledge” na iyon ay possibleng nawala
matapos ang “Flood.” And I think, isa marahil sa dahilan kung bakit ginunaw ng
Dios ang sanlibutan sa pamamagitan ng Baha ay para mabura sa daigdig ang
records ng mga pananaw at paniniwala noon na maaring demonic by nature. Sa
Genesis 6 ay sinasabi na ang “imaginations” and “thoughts of the heart”ng tao ay
“evil continually.” My point is: My mga dark knowledge na niyakap ang tao noong

3|Page
 Pinoy Philosopher Files

sinaunang panahon na laban sa katotohanan ng Dios ng Biblia. This dark

knowledge corrupted their minds, their imaginations.
“Before the Flood” – Hey, take note of this. Nauna isulat ang story of
Gilgamesh (ayon sa mga archeologist) kaysa sa Genesis. See? Bago pa lamang
isulat ang Genesis ng Biblia, mayroon ng patotoo ang Sumeria tungkol sa Baha. At
bakit ganon? Kasi totoo na nagkaroon ng Universal Flood.
But hindi ito nangangahulugan na ang storya ni Gilgamesh ay nangyari
before the flood. Ito ay naganap after the flood. Ang point lang is: Ang storya na ito
ay isang salamin para masilip natin ang paniniwala ng mga sinaunang tao bago at
pagkatapos mangyari ang Great Flood.

This great hero who had all knowledge,

Gilgamesh, built the great city of Uruk; the
tablet invites us to look around and view the
greatness of this city, its high walls, its
masonwork, and here at the base of its gates,
as the foundation of the city walls, a stone of
lapis lazuli on which is carved Gilgamesh's
account of his exploits, the story you are
about to hear.
Digital Image of the City of Uruk

This great hero who had all knowledge – Dahil sa mga kaalaman na nakuha
ni Gilgamesh na mula pa sa mga Pre-Flood thinking, nagkaroon siya ng dunong
upang itatag ang City of Uruk. Ano kayang mga knowledge yun?
Si Gilgamesh ay pinaniniwalaang naging hari ng Sumeria. Dalawa ang
paniniwala sa pagkatao ni Gilgamesh, ang una ay historical, at ikalawa ay
legendary. Pinaniniwalang demi-god, kalahati tao, kalahati dios si Gilgamesh. Ayon
rito, si Gilgamesh raw ang nagtayo ng mga tanggulan ng City ng Uruk, at para
makilala at mapanatili sa kasaysayan ang kanyang ginawa, sa pintuan pa lang ng
lungsod ay mayroong inilagay na bato na kinasusulatan ng mga ginawa ni
Gilgamesh. At hanggang sa panahon ng Babilonya, ang paglalagay ng bato sa
harapan ng lungsod ay naging bahagi na ng kultura. Ito ay monumento na para kay
Gilgamesh.

The account begins: Gilgamesh, two-thirds god and one-third human, is the
greatest king on earth and the strongest super-human that ever existed;
however, he is young and oppresses his people harshly. The people call out

4|Page
 Pinoy Philosopher Files

to the sky-god Anu, the chief god of the city, to help them. In response, Anu
creates a wild man, Enkidu, out in the harsh and wild forests surrounding
Gilgamesh's lands. This brute, Enkidu, has the strength of dozens of wild
animals; he is to serve as the subhuman rival to the superhuman
Gilgamesh.

Now, just to give you a taste. Alam n’yo ba kung bakit nabuo noon pa lamang
ang concepto ng demi-god, or gods and goddesses. Well, kasi mayroong pangako na
mayroong darating na TAGAPAGLIGTAS. Sa Bible ito ay tinatawag na Messiah,
pero sa pagan religion, ito ay tinatawag na demi-god.
“Strongest-super human” – hindi ang mga Greeks and
Romans ang origin ni Hercules.
Pero, ayon sa mga talatang ito, bagamat si Gilgamesh
ay malakas, pero siya ay immature. Pinamunuan niya ang
bayan sa autocratic na paraan. Hindi ito nagustuhan ng mga
tao. See, noon pa man, ayaw na ng tao ang Dictatorial. Then,
interesting na kapag may problema sa pamamahala, ang
hinaing ng mga tao ay ipinaparating nila sa mga diyus-
diyusan. Noon pa man ay naniniwala na ang mga tao na ang
pamahalaan ng daigdig ay kaloob ng mga dios.
“Chief god of the city” ay nagpapahiwatig na hindi lang Portrait for Enkidu
si Anu ang dios ng city of Uruk. Mayroon pang iba. Kung
bakit kay Anu tumawag ang mga tao, see notes, list of the gods and goddesses
above.
“Enkidu” – Lumikha si Anu ng katapat sa lakas ni Gilgamesh. Well, marahil
kasi para patahimikin ang kayabangan ni Gilgamesh. Tingin niya kasi walang
makakatalo sa kanya, kasi siya ang bukod tanging malakas sa lahat ng tao.
Naisip ko lang, yung talino at lakas ay nakapagpapayabang. Saludo ako sa
mga taong may kakayahang controlin ang talino at lakas, at ginagamit ito sa
tamang oras, lugar, at paraan. Also, I think the moral lesson is: gaano ka man
kagaling, may katapat ka parin. Huwag mo masyado ipakita ang iyong galing, baka
kapag may nagpakita rin ng kanilang galing ay magulat ka na lang na mayroon
pang MAS MAGALING. Sabi nga ni Dennis ng Ghost Fighter, “Huwag mong
ipapakita, ang iyong kartada.”

A trapper's son, while checking on traps in the forest, discovers Enkidu

running naked with the wild animals; he rushes to his father with the news.
The father advises him to go into the city and take one of the temple harlots,

5|Page
 Pinoy Philosopher Files

Shamhat, with him to the forest; when she sees Enkidu, she is to offer
herself sexually to the wild man. If he submits to her, the trapper says, he
will lose his strength and his wildness.

A trapper's son – Isa sa mga hanap-buhay noong panahong iyon ay paggawa

ng patibong. Marami kasing pagala-galang hayop sa gubat.
Natatawa rin ako rito kasi itong si Anu ay isang dios na hangal. Lumikha
nga siya ng katapat sa lakas ni Gilgamesh, pero wala naman itong matinong pag-
iisip. Paano makakalaban si Enkidu kay Gilgamesh kung hindi ayos ang takbo ng
kanyang isipan?
“Temple harlots” – Oh take note of that. Sex is part of religion noong
panahong iyon. Paniwala nila noon na nadarama mo ang pagkilos ng dios kung
ikaw ay nasa pakikipagtalik. What a tremendous foolishness and wickedness.
“…when she sees Enkidu, she is to offer herself sexually to the wild man.”
Come to think of it. Bakit kaya ang kahinaan ng malakas na tao ay sex? Nagawa ni
Samson na buntalin ang ulo ng kanyang mga kaaway, pero dinaig siya ng mapang-
aliping alindog ni Delilah. Madalas kong sabihin na ang makapangyarihang
sandata ng babae ay alindog, haplos, luha, labi, at malagkit na tingin. I tell you
subok na iyan sa kasaysayan.
“If he submits to her, the trapper says, he
will lose his strength and his wildness.” – This is
interesting to note, kapag si Enkidu ay
nakipagtalik sa Temple harlot na si Shampat,
doon lamang niya magagawang ma-control ang
kanyang lakas. Pagano talaga ano?

Shamhat meets Enkidu at the watering-hole

where all the wild animals gather; she offers
herself to him and he submits, instantly
Enkidu and Shamhat
losing his strength and wildness, but he
gains understanding and knowledge. He
laments for his lost state, but the harlot offers to take him into the city
where all the joys of civilization shine in their resplendence; she offers to
show him Gilgamesh, the only man worthy of Enkidu's friendship.

Shamhat meets Enkidu at the watering-hole where all the wild animals
gather– Siguro madalas kasi maglagi si Enkidu sa maraming hayop, kasi nga wild
rin yung pag-iisip niya.

6|Page
 Pinoy Philosopher Files

Naalala ko yung isang pangungusap sa Biblia na nagsasabing “Give not thy

strength unto women,” (Prov. 31:3). Sa kalagayan ni Enkidu, pwede nating
matutuhan na ang lakas ay walang kabuluhan kung ito ay hindi ginagabayan ng
karunungan. Nawala ni Enkidu yung lakas niya dahil sa kanyang pakikipagtalik sa
Temple harlot na si Shamhat. Gayunpaman, kapansin-pansin na ito ay nagbunga
ng “understanding and knowledge” sa kanya. But this is non-sense. Salungat ito sa
tunay na diwa ng karunungan na nagsasabi sa atin na, “But whoso commtteth
adultery with a woman lacketh understanding: he that doeth it destroyeth his own
soul.” (Proverbs 6:32).
Noong hindi na naging “wild” si Enkidu, inanyayahan siya ni Shamhat na
pumunta sa lungsod.
Kapansin pansin para sa City of Uruk ang katagang “all the joys of
civilization shine in their resplendence.” Nagpapakita ito sa atin na talagang
napakaganda ng lungsod na ito noong panahong iyon. Inaakala natin sa panahong
ito na tayo ang nakagawa ng mga magagandang mga building, but I don’t think so.
Marahil kung magagawa lang natin makita ang mga establishemento ng nakaraan,
tiyak na tayo ay hahanga. Higit pa silang mahusay kaysa sa atin.

Gilgamesh meanwhile has two dreams; in the first

a meteorite falls to earth which is so great that
Gilgamesh can neither lift it nor turn it. The
people gather and celebrate around the meteorite,
and Gilgamesh embraces it as he would a wife,
but his mother, the goddess Rimat-Ninsun, forces
him to compete with the meteorite. In the second,
Gilgamesh dreams that an axe appears at his
door, so great that he can neither lift it nor turn
it. The people gather and celebrate around the
axe, and Gilgamesh embraces it as he would a
wife, but his mother, again, forces him to compete
with the axe. Gilgamesh asks his mother what Gilgamesh and Enkidu, Bestfriends
forever
these dreams might mean; she tells him a man of
great force and strength will come into Uruk.
Gilgamesh will embrace this man as he would a wife, and this man will
help Gilgamesh perform great deeds.

Ang paliwanag para sa dalawang panaginip ay malinaw na ipinaliwanag ng

mother ni Gilgamesh na isang diosa. Ang katuparan nito ay mangyayari sa
kanilang pagtatagpo ni Enkidu.

7|Page
 Pinoy Philosopher Files

Kapansin-pansin lang yung “axe” na hindi mabuhat ni Gilgamesh. Parang

the Legend of THOR ang dating ano? Sadyang mayroon talagang pagkakaugnay
ang mga alamat.
Makikita rin natin na ang paglalaban ni Enkidu at Gilgamesh ay itinakda
narin ng diosang si Rimat-Ninsun. Subalit matapos ang paglalaban, ang bawat isa
ay magiging malapit sa isa’t isa na tulad ng mag-asawa.
“Will embrace this man as he would a wife,”- This is very interesting for us to
understand. Hindi ito nangangahulugan na bakla si Gilgamesh. Ito ay mga natural
na figure of speech sa ancient world na nagpapahayag ng close-relationship. Sa
panahon kasi na iyon, ang ugnayang malapit sa puso ng tao ay ang “pag-aasawa.”
Ang ‘asawa’ ang siyang napakalapit na relasyon, at ang ikumpara ang relasyon ng
magkaibigan rito ay nagpapakita lamang na talagang “bestfriend na bestfriend
sila.” Sa Biblia, madalas na ma-misinterpret na si Jonathan na bestfriend ni David
ay “bakla” (1 Samuel 20). But No. Yung kataga na ginamit para kay Jonathan
tungkol sa kanyang pagtingin kay David na, “for he loved him as he loved his own
soul” (1 Sam. 20:17) ay nagpapahayag lamang ng close-relationship.
But you know what, sa panahong ito, bumulusok ang ating moral at
prioridad sa relasyon. Kung dati rati, ang “asawa” ay maituturing na kayamanan at
pinakamalapit na relasyon, ngayon hindi na. Ang panahon at pagpapahalaga ng tao
ay nasa pera na, nasa trabaho, at nasa kapangyarihan.
“And this man will help Gilgamesh perform great deeds.” – Ito ay nagtuturo
sa atin na ang bayani ay may best-friend. At you know what, ito ang kulang sa mga
biographer ng ating panahon. Hindi sila nagbibigay pansin sa buhay ng naging
pinakamalapit na tao sa buhay ng isang bayani.

Tablet 2
Enkidu is gradually introduced to civilization by living for a time with a
group of shepherds, who teach him how to tend flocks, how to eat, how to
speak properly, and how to wear clothes.

So it takes time bago magkita ang dalawa. Originally, si Enkidu ay “wild” na tao.
But noong siya ay namuhay kasama ang mga pastol, siya ay natuto ng “Control” sa
sarili. Sa talatang ito ay apat ang nakita kong importanteng control na dapat na
matutuhan ni Enkidu, and I believe pati rin ng mga “wild animals” ng ating
panahon. Marami kasing mga “hayop” sa ating panahon. Well, I said “hayop”
HINDI dahil sa sila ay literal na hayop, kundi ang kanilang pag-uugali ay maka-
hayop. Gamit ang talatang ito, ang isang tao ay nagiging hayop sa pamamagitan ng
apat na paraan:

8|Page
 Pinoy Philosopher Files

1. “Teach him how to tend flocks” – Kapag ang katungkulan at kapangyarihan

ay ginagamit HINDI para sa ikabubuti ng bayan.
2. “How to eat” – Kapag ang hangarin ay nakatuon sa gusto ng bituka.
3. “How to speak properly” – Kapag wala siyang control sa kanyang bibig.
4. “How to wear clothes” – Kapag ang pananamit ay nag-aanyaya sa pita ng
laman.

Enkidu then enters the city of Uruk during a great celebration. Gilgamesh,
as the king, claims the right to have sexual intercourse first with every new
bride on the day of her wedding; as Enkidu
enters the city, Gilgamesh is about to claim
that right. Infuriated at this abuse, Enkidu
stands in front of the door of the marital
chamber and blocks Gilgamesh's way. They
fight furiously until Gilgamesh wins the
upper hand; Enkidu concedes Gilgamesh's
superiority and the two embrace and become
Gilgamesh and Enkidu devoted friends.

“Gilgamesh, as the king, claims the right to have sexual intercourse first with
every new bride on the day of her wedding;” – Ito ay nagpapakita na ang pamumuno
ni Gilgamesh ay hindi matuwid. Napakasaklap itong kalagayan para babae. No
wonder, hindi nakapagtataka na uso ang pre-marital sex ng panahong iyon. Kasi
syempre, itong lalake, bago makuha ng hari ang pagkabirhen ng kanyang
minamahal, dapat siya muna ang mauna.

Ang masamang paghahari ay nagbubunga ng masamang pag-uugali.

Kapansin-pansin na ang pagiging maginoo ni Enkidu ay na-develop na. Take

note of the phrase, “Infuriated at this abuse.”Iyan ang naging reaksyon ni Enkidu
laban sa gayong batas ng hari. At ito pa ang maganda, hindi lang siya nagalit,
kundi gumawa siya ng paraan. Ang sabi,“Enkidu stands in front of the door of the
marital chamber and blocks Gilgamesh's way.” See? Kaya ba natin iyan? Marami sa
atin, ang bilis magalit, pero hindi mabilis gumawa ng solusyon. Marami mabilis
magsalita, magreklamo na akala mo ay matapang, subalit kung sa pagharap ng
kasamaan ay nababahag ang buntot. Hindi natin kailangan ng mga MAINGAY na
aktibista sa ating bayan. Ang kailangan natin ay mga PALABAN na aktibista na
tatayo para sa kapakanan ng bayan. Tandaan po ninyo ito: Ang talino ay nagiging
kabaklaan kung ang talino ay walang lakas ng loob na tumayo sa nalalamang
katotohanan.

9|Page
 Pinoy Philosopher Files

“They fight furiously until Gilgamesh wins the upper hand; Enkidu concedes
Gilgamesh's superiority and the two embrace and become devoted friends.” –
Sinasabi natin na ang pinaka-masama mong kaaway ay ang iyong bestfriend. But it
seems also true, at naranasan ito ng marami na ang kanilang naging kaaway ay
kanilang naging bestfriend. Bakit kaya? Well, I don’t know exactly, but I guess, kasi
sa lagay man ng pagkakaibigan o pagiging magka-away ang tunay na mukha natin
ay higit na lumalabas. Alam mo bang sa suntukan ay higit mong nababasa ang
damdamin ng iyong kalaban? Well, kasi feel mo!

Both Enkidu and Gilgamesh gradually weaken and grow lazy living in the
city, so Gilgamesh proposes a great adventure: they are to journey to the
great Cedar Forest in southern Iran and cut down all the cedar trees. To do
this, they will need to kill the Guardian of the Cedar Forest, the great
demon, Humbaba the Terrible. Enkidu knows about Humbaba from his
days running wild in the forest; he tries in vain to convince Gilgamesh not
to undertake this folly

Sa paglipas ng panahon, for some reason ay na-boring ang dalawa sa

lungsod. Warrior ang dalawang ito. Hanap nila adventure, challenge. At syempre
kapag nasanay ka sa challenge, during time of comfort, tiyak na mabo-boring ka,
maliban lang kung ang hanap mo ay peace rin. But sadyang may mga tao na ang
hanap ay challenge. Kaya yung iba nagma-mountain climbing, kahit wala naman
silang makukuhang ginto sa taas ng bundok. Well kasi they love challenge. They
love something to conquer. Ang sabi nga eh, “Time of peace produces coward
people.”Gaano kaya katotoo iyan?Well, depende siguro ano? Pero, lumaganap ang
kabaklaan, noong nawala na ang labanan. Think about this men: Kapag ang isang
lalake ay wala ng hamon sa buhay. Kapag wala na siyang gustong patumbahin,
kapag wala na siyang gustong sakupin, kapag hindi na siya madalas na
nagkakaroon ng sugat, siya ay magiging mahina, duwag, at worse niyan, sasapihan
ng espiritu ng kabaklaan. We need something worth-fighting for! At iyon ay walang
iba kundi ang katotohanan! Ang kahalayan, pagpapa-matso, pambababae, bisyo,
barkada, pera, at katungkulan ay hindi magpapaigting ng ating pagkalalake! Ang
nagpapa-lalake sa isang lalake ay katotohanan! At ang katotohanan na iyon ay
nasa Biblia, na kay Cristo-Hesus!

Katulad nina Gilgamesh at Enkidu, kailangan rin nating labanan ang

Demonyo. Subalit syempre hindi sa pamamagitan ng ating lakas, sapagkat WALA
tayong lakas. Kundi sa pamamagitan ng lakas ng katotohanan – ang Biblia, Si
Cristo!

10 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

Tablet 3
[Most of tablet three doesn't exist]
Kasi nga nayupak-yupak na…

The elders of the city protest Gilgamesh's endeavor, but agree reluctantly.
They place the life of the king in the hands of Enkidu, whom they insist
shall take the forward position in the battle with Humbaba. Gilgamesh's
mother laments her son's fate in a prayer to the sun-god, Shamash, asking
that god why he put a restless heart in the breast of her son. Shamash
promises her that he will watch out for Gilgamesh's life. Ramat-Ninsun,
too, commands Enkidu to guard the life of the king and to take the forward
position in the battle with Humbaba. In panic, Enkidu again tries to
convince Gilgamesh not to undertake this journey,
but Gilgamesh is confident of success.

“Gilgamesh's mother laments her son's fate in a prayer to

the sun-god, Shamash, asking that god why he put a
restless heart in the breast of her son.” – Talaga lang ha,
maging sa pagan religion ang mga gods and goddesses ay
may kinalaman sa buhay ng tao, major man o minor.
Talagang may pananaw na ang tao noon na ang
tagumpay sa digmaan ay pagpapala ng Dios.

“But Gilgamesh is confident of success.”– Napaka-positive

ng pananaw ni Gilgamesh. Kahit na ang kalaban ay tila Shamash the sun-god, (take
impossibleng labanan, pero positibo parin siya. Isang note of the halo)
natural na character trait ng isang lider. Pero as we can
read here, kabadong mabuti si Enkidu, kasi nga naman siya ang inatasang unang
sumugod sa demonyo. Haha!

11 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

Tablet 4
Tablet four tells the story of the journey to the cedar forest.

On each day of the six day journey, Gilgamesh prays to Shamash; in

response to these prayers, Shamash sends Gilgamesh oracular dreams
during the night. These dreams are all ominous:

Sadyang ang panaginip noong unang panahon

ay isa sa mga paraan ng pakikipag-ugnayan ng Dios
sa tao. I wonder kung paano ito nangyayari
Psychologically. Gusto ko sanang pag-aralan ito ng
mga Psychologist kung paano ito nangyayari. It
would be animalistic foolishness for them to say that
it is impossible to happen. The issue is not its
impossibility; the issue is how did it happen? Ang
question ko kasi is: Kapag ang tao ay tulog, sa
paanong paraan mo siya mako-communicate ng hindi
iniistorbo ang kanyang katawan? Ang consciousness
at understanding ba, naka-connecta lang sa
2nd Dream of Gilgamesh katawang gising? Ang katawan ay pinto patungo sa
kaluluwa. Pero kapag sarado ang pinto, saan tayo
papasok para ma-communicate ang kaluluwa, I mean yung spiritual na ikaw at
ako? Well, food for thought.

Okay ito yung mga napanaginipan ni Gilgamesh. Well, just want to give a
break here. Hindi ko sinasabi na ang storya na ito ni Gilgamesh ay tunay na
nangyari ha. Ito ay epiko. Ito ay alamat. Mayroong sinasabing historical person na
Gilgamesh. Pero ang superhuman Gilgamesh sa storya na ito ay exaggeration na
lamang ng mga tao patungkol sa kanya. Ang ginagawa ko lang sa storya na ito ay
hanapin yung mga prinsipyo, aral, insight sa paniniwala at pamumuhay ng
nakaraaan na INILAGAY ng mga tao sa alamat na ito. So I want you to take note of
that.

Okay ito yung mga paniginip.

The first is not preserved. Nabasag siguro yung tablet. Pero ayon sa archeologists,

In the second, Gilgamesh dreams that he wrestles a great bull that splits the ground
with his breath. Enkidu interprets the dream for Gilgamesh; the dream means that
Shamash, the bull, will protect Gilgamesh. In the third, Gilgamesh dreams:

12 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

“The skies roared with thunder and the earth heaved,

Then came darkness and a stillness like death.
Lightening smashed the ground and fires blazed out;
Death flooded from the skies.
When the heat died and the fires went out,
The plains had turned to ash.”

Ayon sa mga archeologist,

Enkidu's interpretation is missing here, but like the other dreams, it is assumed he
puts a positive spin on the dream. The fourth dream is missing, but Enkidu again
tells Gilgamesh that the dream portends success in the upcoming battle. The fifth
dream is also missing.

Now tuloy natin yung sinasabi sa Tablet,

At the entrance to the Cedar Forest, Gilgamesh begins to quake with fear;
he prays to Shamash, reminding him that he had promised Ninsun that he
would be safe. Shamash calls down from heaven, ordering him to enter the
forest because Humbaba is not wearing all his armor. The demon Humbaba
wears seven coats of armor, but now he is only wearing one so he is
particularly vulnerable. Enkidu loses his courage and turns back;
Gilgamesh falls on him and they have a great fight. Hearing the crash of
their fighting, Humbaba comes stalking out of the Cedar Forest to
challenge the intruders.

A large part of the tablet is missing here. On the one part of the tablet still
remaining, Gilgamesh convinces Enkidu that they should stand together against the
demon.

“At the entrance to the Cedar Forest, Gilgamesh begins to quake with fear; he
prays to Shamash, reminding him that he had promised Ninsun that he would be
safe.” Maging ang matapang at positive spirit na si Gilgamesh ay natakot rin. But
sa kanyang pagkatakot, interesting yung ginawa niya. Nag-pray siya. Sounds
biblical ba?

Kung mayroon man akong positive side na nakikita sa mga diyus-diyusan ng

Ancient Sumeria, iyon ay yung pwede mo silang singilin sa kanilang pangako. But
sa paglipas ng panahon, ang pananaw ng mga tao sa mga diyus-diyusan ay nag-iba
na. Ang mga dios-diosan ay itinuring na malalayo at walang pakialam. Makikialam
lang sila kung ikaw ay magiging dakila sa kanilang paningin. See? May point is:

13 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

Kung ang ganitong pananaw ay naiisip na ng mga tao noon tungkol sa diyus-
diyusan GAANO pa kaya sa tunay na Dios?

Interesting also yung pagiging mediator ng diosa na si Nimsun para kay

Gilgamesh. Parang sa panahon natin ngayon, turo ng Romano Catholiko, para higit
na efektibo ang panalangin mo sa Dios, humingi ka raw ng tulong kay Maria, para
ilapit niya ang prayer mo kay Cristo. Wow! Paganistic!

“Enkidu loses his courage and turns back” – Kapag nanghihina ang loob ng
isang tao. Ang gamot lang ay encouragement. I-challenge mo siya. Huwag po nating
pagtawanan ang natatakot. Lahat po tayo ay vulnerable sa takot. Walang
sinumang tao na hindi natatakot. Hindi tanda ng karuwagan ang takot. Kundi ang
sabi nga eh, Courage is to face your fear.

Now tungkol sa natatakot na sina Gilgamesh at Enkidu, natatawa ako na

narecover nila yung courage nila sa pamamagitan ng buntalan sa isa’t isa. Sadyang,
siguro sa tunay na mag-best-friend, ang pagtatalo ay part ng lambingan. Haha.

Now ito na ang action.

Tablet 5
Gilgamesh and Enkidu enter the
gloriously beautiful Cedar Forest
and begin to cut down the trees.
Hearing the sound, Humbaba
comes roaring up to them and
warns them off. Enkidu shouts at
Humbaba that the two of them are
much stronger than the demon, but
Humbaba, who knows Gilgamesh is Humbaba of the Cedar Forest
a king, taunts the king for taking
orders from a nobody like Enkidu.

Sorry na lang, bestfriend ni King si Enkidu.

Turning his face into a hideous mask, Humbaba begins to threaten the
pair, and Gilgamesh runs and hides. Enkidu shouts at Gilgamesh,
inspiring him with courage, and Gilgamesh appears from hiding and the
two begin their epic battle with Humbaba.

14 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

Sarap ito gawan ng pelikula. Honestly, I am so pleased na makakita ng mag-

best friend na magkasama sa pakikipaglaban. (Lalo na kung mag-la-loves ano?
Haha). Yun bang tingin lang eh alam na yung gustong sabihin ng isa’t isa. Iyan ay
tanda na pagiging mag-best friend, kahit hindi ka magsalita, alam ni best friend
ang nasa loob mo. Lalo’t higit siguro kung ang best friend mo ay yung la-loves mo.
Oha!

Shamash intrudes on the battle, helping the pair, and Humbaba is

defeated.

Well, parang Oddysey and Clash of Titans rin ang style,

kung wala ang tulong ng dios, walang magagawa ang
tao. Sabi nga ni Poseidon kay Oddyseus, “Man without
God is nothing.” Well, that’s true. But the question is:
Sinong God ba ang tunay na kailangan ng tao? Kasi,
kung ang dios o diosa na kaugnay mo ay hindi naman
pala totoo eh ang lagay niyan is “nothing plus nothing”
equals nothing.

Preserved Portrait about

On his knees, with Gilgamesh's sword at his
Gilgamesh and Enkidu's Battle againts
throat, Humbaba begs for his life and offers Humbaba
Gilgamesh all the tress in the forest and his
eternal servitude.

Ganda itong gawan ng picture ano? Ganda ng pagkaka-describ e. Lalakeng-

lalake si Gilgamesh.

While Gilgamesh is thinking this over, Enkidu intervenes, telling

Gilgamesh to kill Humbaba before any of the gods arrive and stop him from
doing so. Should he kill Humbaba, he will achieve widespread fame for all
the times to come. Gilgamesh, with a great sweep of his sword, removes
Humbaba's head. But before he dies, Humbaba screams out a curse on
Enkidu: "Of you two, may Enkidu not live the longer, may Enkidu not find
any peace in this world!"

I think, dito na nagsimula yung worst na ugali ng dalawa sa storya. Maling

mali ang ginawa ni Gilgamesh. Nakinig siya sa sinabi ni Enkidu. May point si
Enkidu, ang paslangin si Humbaba ay magbibigay nga talaga ng parangal at
katanyagan kay Gilgamesh. But take note, sinabi na ni Humbaba na malaya na
silang makaka-kuha ng cedar tress, at hindi lang iyan, paglilingkuran pa ni

15 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

Humbaba si Gilgamesh ng habambuhay. I think that’s a good offer. And I think,

mas higit na sisikat pa si Gilgamesh sa pamamagitan nito.

Nakalimutan ko kung saan ko nabasa ang isang aral na natutuhan ko. Pero
ganito ang pagkakasabi, ANG GANAP NA TAGUMPAY AY HINDI YUNG
WASAKIN, LIPULIN, AT PATAYIN MO ANG IYONG MGA KAAWAY, KUNDI
ANG MAGAWA MONG IHATID SILA SA PAGLILINGKOD SAIYO. Well, what can
you say about that? Consider.

But si Gilgamesh, nasilaw siya sa katanyagan na pwedeng ibigay sa kanya

ng pugutang ulo ni Humbaba. Pero bago mamatay si Humbaba, ang sabi sa talata,
“Humbaba screams out a curse on Enkidu: "Of you two, may Enkidu not live the
longer, may Enkidu not find any peace in this world!" Oh men, iyan ang masaklap,
yari silang dalawa.

Gilgamesh and Enkidu cut down the cedar forest and in particular the
tallest of the cedar trees to make a great cedar gate for the city of Uruk.
They build a raft out of the cedar and float down the Euphrates river to
their city.

Well, para sa mga Sumerian, ang pangyayari na ito ang kanilang naging
alamat kung bakit nagkaroon sila ng matibay na muog at lungsod noong panahong
iyon.

16 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

Tablet 6
After these events, Gilgamesh, his fame widespread and his frame
resplendent in his wealthy clothes, attracts the sexual attention of the
goddess Ishtar, who comes to Gilgamesh and offers to become his lover.
Gilgamesh refuses with insults, listing all the mortal lovers that Ishtar has
had and recounting the dire fates they all met with at her hands. Deeply
insulted, Ishtar returns to heaven and begs her father, the sky-god Anu, to
let her have the Bull of Heaven to wreak vengeance on Gilgamesh and his
city:

If you will study the goddesses of pagan religions,

marami sa kanila, ang pleasure ay nasa sex. Ganyan
yung corruption sa image ng mga kababaihan maging sa
kalagayan ng mga diyus-diyusan. Ang mga dios at diosa
ng pagan religion ay maka-laman. At kapag hindi mo
sila napagbigyan, padadalhan ka nila ng salot. Kita po
ninyo ito? Nariyan si Ishtar na ang desire ay sex! Kapag
hindi mo siya napagbigyan, papatayin ka niya. Spoiled-
brat itong si Ishtar! And take note, alam n’yo bang si
Ishtar ay may kaugnayan sa Roman Catholic Church?
Ishtar, goddess of lust and war
Well food for thought. Something for you to study.
Sino kaya ang Ishtar ngayon sa Roman Catholic
Church?

Okay tingnan natin yung pakiusap ni Ishtar sa kanyang tatay na si Anu, God
of Sky.

“Father, let me have the Bull of Heaven

To kill Gilgamesh and his city.
For if you do not grant me the Bull of Heaven,
I will pull down the Gates of Hell itself,
Crush the doorposts and flatten the door,
And I will let the dead leave
And let the dead roam the earth
And they shall eat the living.
The dead will overwhelm all the living!”

Alam mo ba kung ano ang isang naiisip ko sa prayer na ito? Simple lang, ito
ang masamang balakin ng isang babaeng hindi napagbigyan. Tingnan nyo
nangyari…

17 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

Anu reluctantly gives in, and the Bull of Heaven is sent down into Uruk.
Each time the bull breathes, its breath is so powerful that enormous abysses
are opened up in the earth and hundreds of people fall through to their
deaths. Working together again, Gilgamesh and Enkidu slay the mighty
bull. Ishtar is enraged, but Enkidu begins to insult her, saying that she is
next, that he and Gilgamesh will kill her next, and he rips one of the thighs
off the bull and hurls it into her face.

Alam mo bang marami sa mga kasamaan na

nangyayari sa ating paligid ay dulot ng kahalayan.
Marami kasing mga babae na inilaladlad ang kanilang
alindog sa madla, at kapag sila ay na-rape, sisihin yung
rapist, kahit na in the first place ay yung ugali at
pananamit nila ay malakas na sumisigaw sa mga rapist
Battle against the “Bull of Heaven”
na “Hoy lapit kayo sa akin, rape me!”

Madalas na sinasabi na ang maiinit sa kahalayan ay ang mga lalake. Well,

that’s true, likas sa maraming mga lalake ngayon ang pagiging babaero. But think
about this: Mga lalake lang ba ang nakadarama ng pita ng laman? Masasabi ba
natin na ang mga babae sa telebisyon ngayon na naka-bra at panty lang ay walang
sexual desire. Ginagawa ba nila iyon just for fashion at pagtawag lang ng pansin sa
mga lalake? I don’t think so. Maraming mga babae ngayon sa daigdig na mga anak
ni Ishtar. At tulad nila Gilgamesh at Enkidu, tayong mga lalake ay dapat tumayo
laban sa kanila. Dapat nating turuan ang mga kababaihan ngayon na
magpakababae. Ang sex ay hindi isang laro o pagkain na pagkatapos mong
matikman ay tapos na, at wala lang. Ito ay banal! Ito ay kapahayagan ng malalim
na relasyon ng taong nagmamahal sa ilalim ng basbas ng Dios ng Langit. Huwag
nating hayaan na gamitin ng Impyerno ang sex at gawing laruan sa mata ng
lipunan at sabihing, “Masarap pa lang maglaro ng apoy.”

18 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

Tablet 7
Enkidu falls ill after having a set of ominous dreams; he finds out from the
priests that he has been singled out for vengeance by the gods. The Chief
Gods have met and have decided that someone should be punished for the
killing of Humbaba and the killing of the Bull of Heaven, so of the two
heroes, they decide Enkidu should pay the penalty. Enraged at the injustice
of the decision, Enkidu curses the great Cedar Gate built from the wood of
the Cedar Forest, and he curses the temple harlot, Shamhat, and the
trapper, for introducing him to civilization.

See? Dahil sa hindi napagbigyang desire ng

haliparot na diosa, maging yung mga dios ay naapektuhan,
tuloy nagkaroon ng meeting yung mga Chief gods. Well, in
a sense, it seems na ayos na si Enkidu ang dapat na piliin
na unang mamatay, sapagkat siya ang nag-udyok kay
Gilgamesh na patayin si Humbaba, at siya rin ang bumato
kay Ishtar.

Meeting of the gods

Dahil sa ganitong pasya ng mga dios
tungkol sa nangyari, nagalit si Enkidu. Bakit nga
naman siya ang napili? Bakit hindi na lang sabay silang dalawa ni Gilgamesh na
mamatay? Well, kasi favoured nga ang mga gods kay Gilgamesh. Remember, ang
nanay niya ay isa ring diosa. At siguro divide and conguer narin, para kahit
papaano ay hindi mabilis ang paghihirap ni Gilgamesh. Remember na si Enkidu
kahit na nawala niya yung lakas niya ay nagtaglay naman ng talino. Sa aking
palagay, si Enkidu ang utak ni Gilgamesh sa laban. At kapag sila ang magkasama,
ang ganda ng combinasyon ng talino at lakas, strategy at puwersa. Isa pa, si
Enkidu ay best friend ni Gilgamesh. Just imagine kung ano ang mararamdaman ni
Gilgamesh kapag namatay si Enkidu?

Ang aral rito is: Kapag tayo ay nalalagay sa kagipitan, mabilis na

gumagalaw ang ating hintuturo upang sisihin ang iba. Alam mo kasi, ayaw ng
kasalanan na mag-isa. Ang kasalanan ay siyang pinaka-sociable sa lahat! Gusto
niya lagi may kasama, the more, the better.

Okay tuloy pa natin.

19 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

Shamhash reminds him that, even though his life has been short, he has
enjoyed the fruits of civilization and known great happiness. Enkidu then
blesses the harlot and the trapper.

Parang pampalubag loob na lang ni Shamhash kay Enkidu na, ayos lang
kahit na mamatay ka, naging maligaya ka naman eh. But ang ligaya sa lupa ay
walang kabuluhan kung gugugolin mo ang ikalawang buhay sa Impyerno.

In a dream, a great demon comes to take Enkidu and drags him to Hell, a
House of Dust where all the dead end up; as he is dying, he describes Hell:

“The house where the dead dwell in total darkness,

Where they drink dirt and eat stone,
Where they wear feathers like birds,
Where no light ever invades their everlasting darkness,
Where the door and the lock of Hell is coated with thick dust.
When I entered the House of Dust,
On every side the crowns of kings were heaped,
On every side the voices of the kings who wore those crowns,
Who now only served food to the gods Anu and Enlil,
Candy, meat, and water poured from skins.
I saw sitting in this House of Dust a priest and a servant,
I also saw a priest of purification and a priest of ecstasy,
I saw all the priests of the great gods.
There sat Etana and Sumukan,
There sat Ereshkigal, the queen of Hell,
Beletseri, the scribe of Hell, sitting before her.
Beletseri held a tablet and read it to Ereshkigal.
She slowly raised her head when she noticed me
She pointed at me:
"Who has sent this man?"

Ito ay isa sa mga ancient records sa kasaysayan na naglalarawan kung ano

ang hitsura ng Hell. Well, in simple words, hindi maganda sa Hell, maging sa
pananaw ng mga pagano. Sarap pansinin yung description ni Enkidu sa Hell, but I
don’t need to do that here.
Ngunit pansinin nyo, may mga religious na tao sa Hell na ito na tinutukoy ni
Enkidu. Haha. And you know what, NAPAKARAMING MGA RELIGIOUS ANG
TUNAY NA MAPUPUNTA SA IMPYERNO NA SINASABI NG BIBLIA! Bakit?
Kasi hindi ang pagiging religious ang naghahatid sa tao sa langit. Ang naghahatid
sa tao sa Kaharian ng Tunay na Dios ay si Hesu-Cristo.

20 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

Enkidu commends himself to Gilgamesh, and after suffering terribly for

twelve days, he finally dies.

Napakalungkot naman ng naging katapusan ni Enkidu. Parang hindi fit para sa

taong nakagawa ng dakilang bagay para sa lungsod ng Uruk.

Tablet 8
Gilgamesh is torn apart by the death of his friend, and utters a long
lament, ordering all of creation to never fall silent in mourning his dead
friend.

Archeologists say that most of this tablet is missing, but the second half seems to be
a description of the monument he builds for Enkidu.

Ang isang tunay na kaibigan ay kayamanan.

Noong nawala na sa tabi ko yung bestfried ko, dahil
umuwi na siya sa Mindanao, nagsimula naring
naging parang kulang ang bawat araw sa akin. Dati
araw-araw ay may kwentuhan kami, pero ngayon,
hindi na namin yun nagagawa. Technological pwede,
pero lagi ka bang may load. Maganda parin yung
personal diba?

Ang ating kaibigan ay kaloob ng Dios. Dapat

Gilgamesh lamented for the death of Enkidu
natin silang ingatan, dapat natin silang
pahalagahan. Sila ang dahilan kung bakit malakas
ang loob natin na sumugod sa mga labanan. Sila rin ang dahilan kung bakit tayo
tumatawa. Masarap ang may kaibigan, tunay na kaibigan na nakakakilala saiyo
mula ulo hanggang talampakan.

Tablet 9
Gilgamesh allows his life to fall apart; he does not bathe, does not shave,
does not take care of himself, not so much out of grief for his friend, but
because he now realizes that he too must die and the thought sends him into
a panic. He decides that he can't live unless granted eternal life; he decides
to undertake the most perilous journey of all: the journey to Utnapishtim
and his wife, the only mortals on whom the gods had granted eternal life.

21 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

Sa pagkamatay ni Enkidu, nagsimula na ring matakot si Gilgamesh na siya

ang isusunod ng kamatayan. Ang pagkatakot na ito ay naging napakatindi na
anupat napabayaan na niya yung kanyang sarili. Ang nakita niya lamang na
solusyon sa kamatayan ay ang pagkakaroon ng buhay na walang hanggan.
Kailangan na siya ay maging immortal. Dito nagsimula ang kanyang paghahanap
sa “Elixer.”

“He decides to undertake the most perilous journey of all: the journey to
Utnapishtim and his wife, the only mortals on whom the gods had granted eternal
life.” – I tell you, napaka-interesante ng pangungusap naito. Noon pa man, ang
pananaw na ng tao para magkamit ng buhay ng walang hanggan ay sa
pamamagitan ng pagsusumikap, sa pamamagitan ng gawa.

Kapansin-pansin na ang pagsasalarawan sa

landas na tatahakin para magkamit ng buhay na
walang hanggan ay “perilous journey of all.” Iyan
ang kailangang tahakin ni Gilgamesh para
magkamit ng buhay na walang hanggan. Iyan ang
pananaw ng mga tao noong sinaunang panahon, at
nakalulungkot isipin na magpahanggang ngayon,
iyan parin ang pananaw ng marami. Iniisip ng mga
tao ngayon na kung magiging masikap lamang sila
sa pagiging relihiyoso at mabait na tao ay bibigyan
sila ng tunay na Dios ng buhay na walang hanggan.
Pero hindi kaibigan. Hindi po.

Utnapishtim is the Far-Away, living at the

Gilgamesh went to Utnapishtim for
Immortality
mouth of all rivers, at the ends of the
world. Utnapishtim was the great king of
the world before the Flood and, with his wife, was the only mortal preserved
by the gods during the Flood.

Take note of this, sa Biblia, sa book of Genesis, ang tao na nakaligtas mula sa
baha ay si Noah at ang kanyang pamilya. Pero sa Sumerian, tinawag nila si Noah
sa pangalang Utnapishtim, at syempre nagdagdag sila ng mga sabi-sabi tungkol sa
nangyari, hanggang sa ang historicity ni Noah ay naging alamat. Well, malinaw na
corruption ito ng Biblical truth. But the good thing is: Mayroong evidensya from
Sumerian literature na nagpapatunay na may naganap talagang universal na baha,
at mayroong tao na nakaligtas mula rito.

22 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

After an ominous dream, Gilgamesh sets out. He arrives at Mount Mashu,

which guards the rising and the setting of the sun, and encounters two
large scorpions who guard the way past Mount Mashu. They try to convince
him that his journey is futile and fraught with danger, but still they allow
him to pass. Past Mount Mashu is the land of Night, where no light ever
appears. Gilgamesh journeys eleven leagues before the light begins to
glimmer, after twelve leagues he has emerged into day. He enters into a
brilliant garden of gems, where every tree bears precious stones.

“Encounters two large scorpions who guard the way past Mount Mashu” –
Nagtataka lang ako kung bakit ang madalas na mga tagapagbantay noong unang
panahon ay inilalarawan sa anyo ng demonyo at hayop. No wonder may mga mag-
aaral sa ating panahon na nagsasabing, ang mga ito ay mga ancient description ng
mga aliens na dumating sa planet earth thousand years ago.

Pansinin po ninyo, nagsasalita ang mga

scorpions na ito. Pero ito ano: Kung sakaling ikaw
ay maka-travel pabalik sa nakaraan papunta sa
panahon ni Noah, paano mo ilalarawan sa kanya
yung TV? Siguro tatawanan ka ni Noah kapag
sinabi mo na itong kwadrado naito ay pwedeng
magsalita? Paano mo ide-describe sa kanya ang
cellphone? See my point? What if kung ang mga
large scorpions na ito na sinasabi sa alamat ay
ancient descriptions lamang na may kakaibang
hitsura? Kaya sabi ng iba, may alien.

“Past Mount Mashu is the land of Night, Portrait for Guardian Scorpion
where no light ever appears. Gilgamesh journeys
eleven leagues before the light begins to glimmer,” Ilang kilometro kaya ang 11
leagues? (On land, League is 4.8 Km) Well, nasubukan mo na bang maglakad ng
isang kilometro sa pusikit na kadiliman? Enjoy ka kayang maglakad sa dilim na
ang layo ay from Baguio to KM 6? Just try to imagine that!

“After twelve leagues he has emerged into day. He enters into a brilliant
garden of gems, where every tree bears precious stones.” Napaka-karaniwan ng
ganitong description. Pagkatapos ng dilim, may lalabasan ka na napakaliwanag na
paligid. Sa pananaw kasi ng pagan religion, ang dilim at liwanag ay magkatabi
lang, kaya nga mayroong philosophy na YIN at YANG.

23 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

Tablet 10
Gilgamesh comes to a tavern by the ocean shore;
the tavern is kept by Siduri. Frightened by
Gilgamesh's ragged appearance, Siduri locks the
tavern door and refuses to let Gilgamesh in.
Gilgamesh proves his identity and asks Siduri how
to find Utnapishtim.

Sino ba naman ang hindi papangit ang hitsura sa

mahabang oras o araw na maglakad ka sa dilim? Alam
mo bang hindi malusog sa skin ang darkness? Ang skin
natin ay nangangailangan ng liwanag para maging
healthy at shiny. Lesson is: Maganda ang naidudulot ng
Portrait for Siduri
kabutihan sa buhay ng tao. Walang kinabukasan sa
kasamaan!

Si Siduri ay isang babae. Siguro napakanda niya. Tahimik at mahinhin,

parang prinsesa. At siguro nag-iisa lang siya sa place na ito, tapos isang araw na
lang ay may makikita siyang lalake na ang mukha ay barbaro. Parang ganito:
Sabihin natin na napakaganda mong babae na nakatira sa Paraiso ng liwanag at
mga hiyas, tapos may biglang susulpot na pawisang lalake, ang baho ng amoy,
tapos balbas-sarado pa, palagay mo, hindi ka magugulat? Matatakot ka ah!

Like the giant scorpions, she

tells him that his journey is futile
and fraught with dangers. However,
she directs him to Urshanabi, the
ferryman, who works for
Utnapishtim. Gilgamesh approaches
Urshanabi with great arrogance and
violence and in the process destroys
the "stone things" that are somehow
critical for the journey to
Utnapishtim. When Gilgamesh
demands to be taken to Utnapishtim,
Portrait for “Water of Death” the ferryman tells him that it is now
impossible, since the "stone things"
have been destroyed. Nevertheless, he advises Gilgamesh to cut several trees
down to serve as punting poles; the waters they are to cross are the Waters
of Death, should any mortal touch the waters, that man will instantly die.

24 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

With the punting poles, Gilgamesh can push the boat and never touch the
dangerous waters.

Hindi ko alam kung bakit naging mayabang ang approach ni Gilgamesh kay
Urshanabi. Well, siguro talagang may tantrums itong si Gilgamesh, or mayabang
rin itong si Urshanabi, o kaya naman ay, kasi bawal nga kasi pumunta roon si
Gilgamesh. Well, ano man ang dahilan, nasira yung kinakailangan na bato para
makapunta kay Utnapishtim. Pero yung ganitong storya ay likas sa mga
tradisyonal na mga manunulat. Gagawa sila ng scenario na kunyari ay masisira
yung isang solusyon para sa isang problema. Then akala mo wala na talagang pag-
asa, but then maya-maya ay mayroon pa palang isang paraan na pwedeng gawin na
nangangailangan ng maaksyon at mapanganib na pakikipaglabanan. Minsan tuloy
naiisip ko na transition lang ito ng author para higit pang i-
excite yung mga mambabasa, at pahabain pa yung kwento.
Suspense and thrill effect, uso na iyan noon!

Pero dito ay patuloy na ipinapakita sa atin na ang

journey para makamit ang immortality ay mapanganib
pero hindi impposibleng marating. Biruin mo iyon, ang
hirap mamangka sa isang ilog na madampian ka lang ng
tubig ay patay ka na. Napakahirap talaga ng Journey na
ito ni Gilgamesh. Sana, nagbabasa-basa yung mga film-
makers natin ngayon, maganda itong gawan ng palabas.

After a long and dangerous journey, Portrait for Utnapishtim

Gilgamesh arrives at a shore and
encounters another man. He tells this man that he is looking for
Utnapishtim and the secret of eternal life; the old man advises Gilgamesh
that death is a necessary fact because of the will of the gods; all human
effort is only temporary, not permanent.

Iniisip ko lang kung yung mga tao na nai-encounter ni Gilgamesh sa

kwentong ito ay mga immortal rin. Tahimik kasi yung author eh. Kasi kung si
Utnapishtim ay immortal na, nangangahulugan ba iyon na separated na siya sa
mga tao, o nakikita parin siya? Well, ang parang ang mas obvious na answer ay
nasa lupa parin siya. Wala siya sa langit. Ito ay kapansin-pansin sa mga epiko ng
nakaraan, ang paglalakbay ay naganap sa planet earth, but then, napakaraming
mga mysterious places na binabanggit yung author na kung tutuusin ay hindi
naman makikita sa planet earth. Hay! Alamat ngarud! Or maybe, sadyang may
mga mysterious places sa planet earth na para mapasok mo ay kailangang
malaman mo yung mysterious access.

25 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

Pero ito yung gusto ko sa sinabi ng nakasulubong ni Gilgamesh, “that death

is a necessary fact because of the will of the gods; all human effort is only temporary,
not permanent.” Ang kamatayan ay isa sa mga katotohanan na patotoo na
mayroong Dios. May kamatayan, sapagkat mayroong Dios na banal na
pinaghimagsikan ng Tao. Ang kabayaran ng kasalanan ay kamatayan (Romans
3:23). Maaring magsumikap ang tao na pahabain ang kanyang buhay. Subalit sabi
nga, “all human effort is temporary.” Anumang pagpapaunat ng mga sikat na
artista sa kanilang kumukulubot na balat ay temporary lang. Aamagin din sila.
Ang mahirap lang niyan eh, dahil sa kapapa-inat nila ng balat, yung kilay nila ay
napunta na sa pisngi. At least, parang dimples diba? Haha.

Tablet 11
At this point, Gilgamesh realizes that he is talking to Utnapishtim, the Far-
Away; he hadn't expected an immortal human to be ordinary and aged.

Si Utnapishtim pala yung nagsalita kay Gilgamesh. Siguro nasa isip ni

Gilgamesh, kapag immortal ka, fresh looking yung skin mo, baby face ka. Kapag
glorified Christian ka na, ano kayang hitsura mo? Hehe, this is interesting to study.

He asks Utnapishtim how he received immortality,

and Utnapishtim tells him the great secret hidden
from humans: In the time before the Flood, there was
a city, Shuruppak, on the banks of the Euphrates.
There, the counsel of the gods held a secret meeting;
they all resolved to destroy the world in a great flood.

Again, makikita natin dito yung corruption ng

pananaw ng tao tungkol sa katotohanan. Twisted ang
Biblical truth sa pagan religion. Ang pananaw ng tao rin
noon tungkol sa Dios ay corrupted. Very polytheistic (many
Ea, the Earth goddess gods). Itong Shuruppak ay katulad rin ng Olympus, the
meeting place of the Greek gods ang goddesses.

Iniisip ko tuloy bakit pa kailangang “secret meeting” ang gawin ng mga gods
na ito. Hay!

All the gods were under oath not to reveal this secret to any living thing, but
Ea (one of the gods that created humanity) came to Utnapishtim's house
and told the secret to the walls of Utnapishtim's house, thus not technically
violating his oath to the rest of the gods.

26 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

Haha. Galing na palusot ano. Oo nga naman kapag tinanong ng ibang mga
gods si Ea, “Bakit nalaman ni Utnapishtim yung plano natin?” Pwede niyang
sabihin, “Aba malay ko. Ang ginawa ko lang eh sinabi ko sa pader ng bahay niya
yung plano natin. Hindi ako ang nagsabi sa kanya. Ang sisihin nyo ay yung pader.”
Haha. Parang mga bata ang mga gods na ito ano. Halatang gawa lang talaga ng tao
ang alamat na ito.

Pero ito ano: Kung ikaw ay nabuhay sa panahon ni Gilgamesh at ikaw ay isa
sa mga anak ni Adan na sumasamba sa tunay na Dios, tapos sabihin nating
napunta ka sa Sumeria. Well, yung paniniwala mo ay tiyak na iba sa paniniwala
nila. Pero ito: Maari ka nilang ma-brain wash sa pagsasabing, “Si El or Yahweh na
kinikilala mo ay si Ea na kinikilala namin rito na dios na malapit sa mga tao.
Gusto ko lang malaman mo na kulang ang information mo tungkol sa mga dios.
Hindi lang iisa ang dios. Hindi iyan sinasabi ni El o ni Ea sainyong lahi kasi ang
gusto niya lang ay siya lang ang inyong kilalanin na tunay at nag-iisang dios, kasi
hinahanap niya ang pagsamba ng mga tao kasi God of humanity sya. Pero I tell you,
hindi lang siya ang dios. May iba pang dios maliban kay Yahweh, El, or Ea. Open
your mind. Pakisabi kay Adan ang hidden secret na iyan.”

Well, you see my point?

He advised the walls of Utnapishtim's house to build a great boat, its length
as great as its breadth, to cover the boat, and to bring all living things into
the boat.

Nakakatawa ito! Bakit? Ngayon lang ako nakabasa ng karpenterong pader!

Haha! As in ngayon lang.

Utnapishtim gets straight to work and finishes the great boat by the new
year. Utnapishtim then loads the boat with gold, silver, and all the living
things of the earth, and launches the boat. Ea orders him into the boat and
commands him to close the door behind him.

Sounds like Noah of the Book of Genesis ano?

The black clouds arrive, with the thunder god Adad rumbling within them;
the earth splits like an earthenware pot, and all the light turns to darkness.
The Flood is so great that even the gods are frightened:

Hahaha! This is comedy. Ito ang tunay na divine comedy. Biruin mo maging yung
mga dios ay natakot! Well, it seems na possible rin silang mamatay. But you know
what? Read the Bible, wala ni isa mang talata kang mababasa sa Biblia na ang

27 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

Dios o si Cristo ay natakot! Wala, wala kahit isa! Ang tunay na Dios ay hindi
natatakot!

Patuloy pa,

The gods shook like beaten dogs, hiding in the far corners of heaven,

See? Mga dios ba iyan? Iyan ang mahirap kapag ang tao ang siyang nag-
iimbento ng kanyang dios. Sinasalamin rin nito ang kanyang kahinaan. Ang tunay
na Dios ay hindi saklaw ng definition at description ng tao! Gaano man ka-
malikhain ang isang tao sa pagbubuo ng kanyang sariling dios, ito ay mayroon
paring kahinaan. Bakit? Kasi ang isipan na lumikha sa dios na ito ay limitado, may
kahinaan.
Iyan ang dahilan kung bakit sa Christian life, napakahalaga na yung ating
pagkakilala sa Dios ay hindi nakabatay sa ating pananaw o experience. Kasi
limited at corrupted ang ating pananaw at experience. ANG BATAYAN NG TUNAY
AT TAMANG PAGKAKILALA SA DIOS AY SA PAMAMAGITAN LAMANG NG
BIBLIA AT NI HESU-CRISTO.

Tuloy pa tayo, noong nanginig ang mga dios na ito, sumigaw si Ishtar.

Ishtar screamed and wailed:

See? Babae pa ang sumigaw! Ang haliparot pa na babae na ito ang sumigaw! Sabi
niya,

"The days of old have turned to stone:

We have decided evil things in our Assembly!
Why did we decide those evil things in our Assembly?
Why did we decide to destroy our people?
We have only just now created our beloved humans;
We now destroy them in the sea!"

All the gods wept and wailed along with her,

All the gods sat trembling, and wept.

Mas lalo na akong natatawa. NAGKAMALI SA PAGPAPASYA ang mga diyus-

diyusan na ito. Bakit? Kasi hindi naman sila ang tunay na Dios. Sila ay pantasya
lamang ng mga makasalanang tao na may malikot na isipan. Ang TUNAY NA
DIOS AY HINDI NAGKAKAMALI!

28 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

The Flood lasts for seven days and seven nights, and finally light returns to
the earth. Utnapishtim opens a window and the entire earth has been
turned into a flat ocean; all humans have been turned to stone.
Utnapishtim then falls to his knees and weeps.

The Flood lasts for seven days and seven

nights – this statement will favour sa
paniniwala ng iba na local flood lamang
ang Noah’s flood. However, kung
magbabasa tayo sa Genesis, ang pag-
ulan ay hindi lang naganap ng isang
linggo, kundi 40 days and nights, at
tumagal ang tubig sa ibabaw ng lupa ng
150 days. (Gen. 7)

The Flood Ito pa, kakaibang description na yung mga tao ay

naging bato! Bakit kaya bato?

Utnapishtim's boat comes to rest on the top of Mount Nimush; the boat
lodges firmly on the mountain peak just below the surface of the ocean and
remains there for seven days.

Sounds Noah’s ark ano? Hm...

Ito pa,

On the seventh day:

“I [Utnapishtim] released a dove from the boat,

It flew off, but circled around and returned,
For it could find no perch.
I then released a swallow from the boat,
It flew off, but circled around and returned,
For it could find no perch.
I then released a raven from the boat,
It flew off, and the waters had receded:
It eats, it scratches the ground, but it does not circle around and return.
I then sent out all the living things in every direction and sacrificed a sheep
on that very spot.”

29 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

Nababasa mo ba ito? May pagkahawig sa Biblical records. May pinalipad rin

si Noah na dalawang ibon. Yung isa uwak, at yung isa kalapati. (Genesis 8). Now
ito ang question: Sinabi ko na ang pagkakagawa ng epiko na ito tungkol kay
Gilgamesh ay naisulat na bago pa lamang nasulat ang Genesis. Wala pang Genesis,
pero mayroon ng ganitong mga detalyadong information ang mga tao noon tungkol
sa baha at tungkol sa mga taong nakaligtas sa Baha. Nagpapatunay lamang ito sa
akin na mula pa lamang sa nakaraan, napakarami ng corruption ang ginawa ng tao
tungkol sa Biblical truth. Hindi pa kasi nagsisimula ang pagsusulat ng Biblia noong
panahon ni Noah. Hinintay pa ng Dios ang tamang panahon para maisulat ang
Biblia.

The gods smell the odor of the sacrifice and begin to gather around
Utnapishtim. Enlil, who had originally proposed to destroy all humans,
then arrives, furious that one of the humans had survived, since they had
agreed to wipe out all humans. He accuses Ea of treachery, but Ea
convinces Enlil to be merciful. Enlil then seizes Utnapishtim and his wife
and blesses them:
“At one time Utnapishtim was mortal.
At this time let him be a god and immortal;
Let him live in the far away at the source of all the rivers.”

May mga hindi pa pagkakaunawaan na nagaganap sa mga diyos-diyosan na

ito. Tanda ito ng kanilang imperfection and pagiging human invention. So iyan ang
kwento kung bakit nakamit ni Utnapishtim ang immortality. Hindi pa nga yan
talaga bukal sa loob ni Enlil, mukhang napilitan lang siya na ibigay kay
Utnapishtim ang immortality.

Now, dito nagbalik ang storya kay Gilgamesh…

At the end of his story, Utnapishtim offers Gilgamesh a chance at

immortality. If Gilgamesh can stay awake for six days and seven nights, he,
too, will become immortal. Gilgamesh accepts these conditions and sits
down on the shore; the instant he sits down he falls asleep.

Talaga lang ha, kaya narin mag-offer ni Utnapishtim ng immortality, gayong

tinanggap niya lang ito. It’s unclear to me. Well siguro kasi “god” na siya, at kapag
god ka na, kaya mo narin magbigay ng immortality. Siguro ganon.

30 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

Utnapishtim tells his wife that all men are liars, that Gilgamesh will deny
having fallen asleep, so he asks his wife to bake a loaf of bread every day
and lay the loaf at Gilgamesh's feet.

“Utnapishtim tells his wife that all men are liars,” at totoo iyan, lahat ng tao ay
sinungaling (Romans 3:4). At ang alamat man na ito ay naglalaman ng maraming
mga kasinungalingan ng sumulat, sapagkat binaluktot nila ang Biblical truth
tungkol sa tunay na Dios.

Gilgamesh sleeps without ever waking up for six days and seven nights, at
which point Utnapishtim wakes him up. Startled, Gilgamesh says, "I only
just dozed off for half a second here."Utnapishtim points out the loaves of
bread, showing their states of decay from the most recent, fresh bread, to the
oldest, moldy, stale bread that had been laid at his feet on the very first day.

Well, may magandang lesson dito tayong makukuha. Maaring

magsinungaling ang labi ni Gilgamesh, pero hindi niya mapasusubalian ang mga
inamag na tinapay na nasa bato dahilan sa tagal ng kanyang pagtulog.
Hindi ko alam kung bakit napasarap ang tulog ni Gilgamesh. Pero ito lang
ang alam ko: Ang normal na tao, natutulog. Ang tao ay natutulog. Nagpapakita ito
na tao lang si Gilgamesh. Kahit na siya ay may
pambihirang lakas, pero, tao parin siya. May
kahinaan, kailangan ng tulog.
Ang maganda sa tunay na Dios ay, hindi Siya
natutulog. At dahil riyan, makakaasa tayo na walang
sinuman ang makakatakas sa Kanyang paningin. At
nagpapakita lang iyan na, tayo ay Kanyang
magagawang gabayan 24/7.

Now dahil sa nabigo si Gilgamesh na

manatiling gising, ito ang nangyari,

Gilgamesh is distraught: Gilgamesh at the bottom of the sea to get

“O woe! What do I do now, where do I go now? the plant of youth
Death has devoured my body,
Death dwells in my body,
Wherever I go, wherever I look, there stands Death!”

Sa hindi maipaliwanag na paraan, kaagad na nakita ni Gilgamesh ang

kanyang sarili na katulad ng inaamag na tinapay.

31 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

Dito ay simulang nakita ni Gilgamesh na kahit na siya ang dakilang hari,

malakas na mandirigma na pinuno ng city of Uruk, pero tao parin siya.
Mamamatay rin siya. Nadama na ni Gilgamesh ang kanyang kabiguan. Marahil sa
kauna-unahang pagkakataon, ito ang pakikipaglaban na hindi niya maipa-panalo.
Ang kamatayan ay hindi niya maiiwasan, sapagkat wika nga ni Utnapishtim, ang
kamatayan ay kalooban ng dios.
At alam po ninyo, ang pakikipaglaban sa kalooban ng Dios ang siyang laban
na hindi kaylanman maipapanalo ng tao. Hindi kailanman. This tells us that man
must know his place.

Utnapishtim's wife convinces the old man to have mercy on him; he offers
Gilgamesh in place of immortality a secret plant that will make Gilgamesh
young again. The plant is at the bottom of the ocean surrounding the Far-
Away; Gilgamesh ties stones to his feet, sinks to the bottom, and plucks the
magic plant. But he doesn't use it because he doesn't trust it; rather he
decides to take it back to Uruk and test it out on an old man first, to make
sure it works.

Sounds familiar itong halaman na

nagpapanumbalik ng kabataan. Ito ang
Elixir.Pero, pansinin ninyo, ito ay nasa
ilalim pa ng karagatan. Iniisip ko kung
paano nakatagal ng paghinga si
Gilgamesh sa ilalim ng tubig. Well, demi-
god kasi nga siya.
Interesting na naging suspicious Gilgamesh and the snake

sya sa sinabi ng asawa ni Utnapishtim.

Bakit kaya? Well, siguro nasa isip niya maganda na yung nakakatiyak. Maging ang
mga immortals ay hindi niya pwedeng pagkatiwalaan.

Urshanabi takes him across the Waters of Death. Several leagues inland,
Gilgamesh and Urshanabi stop to eat and sleep; while they're sleeping, a
snake slithers up and eats the magic plant and crawls away. Gilgamesh
awakens to find the plant gone; he falls to his knees and weeps:

“For whom have I labored? For whom have I journeyed?

For whom have I suffered?
I have gained absolutely nothing for myself,
I have only profited the snake, the ground lion!”

32 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

Oh what a sad ending. Kalungkot naman! Nawala pa yung pampapalubag

loob sa kanya.
Take note: Ang pangyayari na ito ang siyang paliwanag ng mga tao noong
unang panahon kung bakit ang ahas ay nagpapalit ng balat. Para sa kanila ito ay
tanda ng “rebirth.”Kasi nga diba, nakuha ng ahas yung halaman na
nagpapanumbalik ng youthfulness. This is good to take note, sapagkat ang ahas
noong unang panahon ay nagtataglay ng mahalaga at mahiwagang sagisag. Noon,
ang ahas ay hindi symbol ni Satanas ayon sa pananaw na nakikita ng mga
Christians. Ang ahas ay sagisag ng wisdom, healing, and rejuvenation.
But ito, yung pahayag ni Gilgamesh ay nagpapahayag ng napakagandang
aral na gustong ituro sa atin ng kwento. I believe ito ang puso ng kwento na ito.
Ang sabi ni Gilgamesh,

“For whom have I labored? For whom have I journeyed?

For whom have I suffered?
I have gained absolutely nothing for myself,
I have only profited the snake, the ground lion!”

At alam mo kaibigan, that’s an exact expression and picture ng isang taong ginawa
ang lahat ng pagtitiis, pagpapakapagod, at pakikipagsapalaran sa pag-aakalang
ang buhay na walang hanggan ay kanyang makakamit. Tulad ni Gilgamesh, hindi
po natin magagawang makamit ang buhay na walang hanggan ayon sa sarili nating
lakas at talino. Hindi po natin mabibili ang buhay na walang hanggan. Tayo ay
walang kakayahan upang ito ay makamit. Wala kaibigan.

The tale ends with Gilgamesh, at the end of his journey standing before the
gates of Uruk, inviting Urshanabi to look around and view the greatness of
this city, its high walls, its masonwork, and here at the base of its gates, as
the foundation of the city walls, a stone of lapis lazuli on which is carved
Gilgamesh's account of his exploits.

Well, ipinakita na lang ni Gilgamesh yung mga dakilang bagay na kanyang

nakamit bilang tao. At yun ang katotohanan. Ang kadakilaan na pwedeng makamit
ng tao, ay sa temporal lamang. Hanggang doon lang siya. Hindi tayo pwedeng
lumagpas sa naturalesa bilang tao. Tayo ay tao lang! At kahit na gaano pa tayo ka-
kapangyarihan sa daigdig na ito, ang makakamit lang natin na bagay gaano man
ito karami o kadakila, ito ay TEMPORAL parin. Iyan ang gustong ipakita sa atin

33 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

ng storya na ito. ANG TAO AY TAO, GAANO MAN SIYA KADAKILA SA

PANINGIN NG MUNDO, SIYA AY MAMAMATAY PARIN.
But this is my Goodnews para saiyo. In great
contrast sa alamat na ito, ang Biblia ay makapag-offer
saiyo ng immortality na hinahanap ni Gilgamesh. And
you know what, ang paghahanap nito ay hindi mo na
kailangan pang paghirapan. Bakit? Kasi ito ay taus-
pusong iniaabot ng Dios sa iyo sa pamamagitan ni
Hesu-Cristo. Ang Panginoong Hesus ang naghirap
para sa atin. Pinasan Niya sa krus ng kalbaryo ang
ating mga kasalanan, dahil tayo ay nagkasala sa Dios.
Naging hangal ang ating mga pananaw tungkol sa
Kanya, sapagkat hindi tayo aral sa katotohanan ng
Biblia. Tayo rin ay namuhay sa kasamaan. Oh tayo ay
mga makasalanan at karapat-dapat hatulan ng Dios.
Gayunman, dahilan sa Kanyang masaganang awa
para sa atin, sinugo Niya ang Kanyang bugtong Anak
The Death of Christ, the Source of para mamatay para sa atin. Salungat sa mga diyus-
Immortality
diyusan ng mga pagano na kailangan mo pang suyuin
at gawan ng pabor, ang Dios ng Biblia ang Siya
mismong gumawa ng pabor para sa atin. Siya ang naghandog ng biyaya sa
Kanyang mga kaaway. Upang ang sinuman na magtiwala at tumanggap sa Biyaya
na ito na walang iba kundi si Hesu-Cristo ay magkaroon ng buhay na walang
hanggan. Si Hesu-Cristo ang Elixer ng buhay. Si Hesu-Cristo lamang ang
makapagkakaloob sa atin ng buhay na walang hanggan. Hindi ang ating
kayamanan, hindi ang ating kapangyarihan, at hindi ang ating katalinuhan. Si
Cristo lamang kaibigan, ang maghuhugas ng ating mga kasalanan. At kung ikaw
ay magpapakumbaba sa Kanyang harapan, magsisisi sa iyong mga kasalanan, at
magtitiwala sa Kanya ng buong puso, kaibigan, matatanggap mo ang immortality.
Matatanggap mo ang buhay na walang hanggan. Ito ay walang bayad, sapagkat
binayaran na ni Hesu-Cristo ang lahat para maging libre ito para sa atin.
Sumampalataya ka sa Panginoong Hesus ng taus puso kaibigan, at ikaw ay
maliligtas at magkakamit ng buhay na walang hanggan.
Sabi ng Biblia, “All HAVE SINNED and come short of the glory of God.” “The wages
of sin is DEATH; but the GIFT OF GOD is ETERNAL LIFE, through JESUS
CHRIST our Lord. (Romans 3:23; 6:23)

“For by GRACE are ye saved through FAITH; and that NOT of yourselves: it is the
gift of God: Not of works, lest any man should boast.” (Ephesians 2:8-9)

34 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

References
Book:
Literature 2, World Literature – This is a compilation of various articles about
literature. The author and its publication are unknown.

Online:
Wikipedia:

1. World Literature: http://en.wikipedia.org/wiki/World_literature

2. Bronze Age
Literature:http://en.wikipedia.org/wiki/Bronze_Age_literature#Bronze_Age
3. Sumerian Literature: http://en.wikipedia.org/wiki/Sumerian_literature
4. Egyptian Literature:http://en.wikipedia.org/wiki/Ancient_Egyptian_literature
5. Babylonian Literature: http://en.wikipedia.org/wiki/Akkadian_literature
6. Greek Literature: http://en.wikipedia.org/wiki/Ancient_Greek_literature
7. Renaissance Literature: http://en.wikipedia.org/wiki/Renaissance_literature
8. 18th Century Literature: http://en.wikipedia.org/wiki/18th_century_literature
9. 19th Century Literature: http://en.wikipedia.org/wiki/19th_century_literature
10. 20th Century Literature: http://en.wikipedia.org/wiki/20th_century_literature
11. Sumerian Literature:http://history-world.org/sumerian_and_akkadian_myths.htm
12. Genesis and World Religion:http://history-
world.org/genesis_narrative_in_the_light_o.htm
13. Flood Legends: http://history-world.org/floods.htm
14. Sumerian gods and goddesses: http://history-
world.org/sumerian_gods_and_goddesses.htm
15. City of Ur: http://history-world.org/ur.htm
16. Gilgamesh: http://history-world.org/gilgamesh.htm
17. Cuneiform: http://history-world.org/cuneiform_writing.htm
18. Mystery Babylon and the Roman Catholic Church: http://www.mystery-babylon.net/

You tube:

1. Mythology Documentary: Gods and Goddesses:

http://www.youtube.com/watch?v=PzEKterwV9k
2. The Forbidden Book, the Story Behind the Bible:
http://www.youtube.com/watch?v=luyIZ7EjD50

35 | P a g e
 Pinoy Philosopher Files

3. Western Philosophy (3 Part Series)http://www.youtube.com/watch?v=hYnqreW-

Kqg&feature=related
4. How Should We live Then, by Francis Schaeffer,
http://www.youtube.com/watch?v=mqYDgGUhHDo
5. Egypt: Secrets of the Hieroglyphs (7 Parts
Movie)http://www.youtube.com/watch?v=4XXEtie80V0
6. Sumerian History, Mythology, Prophecy:
http://www.youtube.com/watch?v=Dpjm9LeoASY
7. Anunnaki Secret History on Earth:
http://www.youtube.com/watch?v=UsEUYkh2Gpg&feature=related

Google Image Search: For Pictures, all retrieved December 2011

Francis T

36 | P a g e